7 = 2 + 5

Transcription

7 = 2 + 5

Laøm Toaùn vôùi
Con cuûa Quyù Vò
Maãu Giaùo ñeán Lôùp 6
Taøi Lieäu Höôùng Daãn Phuï Huynh
7=2+5
VIETNAMESE
7=2+5
Laøm Toaùn vôùi Con cuûa Quyù Vò, töø Maãu Giaùo ñeán Lôùp 6
laø baûn caäp nhaät cuûa taøi lieäu Giuùp Con Quyù Vò Laøm Toaùn: Taøi
Lieäu Höôùng Daãn Phuï Huynh cuûa Boä Giaùo Duïc Ontario.
Ñöôïc thöïc hieän bôûi Literacy and Numeracy Secretariat (Vaên
phoøng ñaëc traùch veà Ñoïc, Vieát vaø Laøm Toaùn) vôùi söï hôïp taùc
cuûa Parent Engagement Office (Vaên phoøng ñaëc traùch veà Söï
Tham Gia cuûa Phuï Huynh). Muïc môùi trong aán baûn naøy: ñòa
chæ caùc trang maïng troø chôi vaø nhöõng sinh hoaït treân maïng
TVOkids.com.
MUÏC LUÏC
Ghi chuù daønh cho Phuï Huynh...............................................................................................2
Laøm theá naøo ñeå toâi coù theå hoã trôï cho vieäc hoïc cuûa con toâi?.......................................2
Taïi sao moät nieàm tin ôû khaû naêng hoïc toaùn cuûa con em
chuùng ta laø ñieàu quan troïng thieát yeáu?.......................................................................3
Caùc söï noái keát trong giaùo trình giaûng daïy laø gì?.........................................................4
Moät Soá Caùc Kinh Nghieäm Vui cuûa Vieäc Gia Ñình Cuøng Hoïc............................................ ..5
Caùc con soá coù ôû moïi nôi!.......................................................................................... ..5
Cao bao nhieâu? Thaáp bao nhieâu? Nhieàu bao nhieâu? Ít bao nhieâu?.......................... 15
Goùc nhìn cuûa quyù vò veà vaán ñeà ñoù laø gì?................................................................... 20
Laëp ñi laëp laïi nöõa!...................................................................................................... 24
Caùc khaû naêng coù theå xaûy ra laø gì?............................................................................ 29
Caùc nguoàn taøi lieäu tröïc tuyeán treân maïng........................................................................... 36
TVOkids.com vaø Toaùn.......................................................................................................... 37
Gia ñình hoã trôï caøng nhieàu cho vieäc hoïc vaø söï tieán
boä giaùo duïc cuûa con hoï thì con hoï seõ caøng hoïc gioûi ôû
tröôøng vaø seõ caøng tieáp tuïc hoïc leân cao hôn.
Karen Mapp vaø Anne Henderson, 2002
A New Wave of Evidence:
The Impact of School, Family, and Community
Connections on Student Achievement
Laøm Toaùn vôùi Con cuûa Quyù Vò , Maãu Giaùo ñeán Lôùp 6: Taøi Lieäu Höôùng Daãn Phuï Huynh
1
GHI CHUÙ DAØNH CHO PHUÏ HUYNH
Laøm theá naøo ñeå toâi coù theå hoã trôï cho vieäc hoïc cuûa con toâi?
Quyù vò laø ngöôøi coäng taùc quan troïng trong vieäc giaùo duïc moân toaùn cuûa con quyù vò.
Khi quyù vò tìm nhöõng caùch ñeå giuùp con quyù vò tham gia trong vieäc suy nghó vaø noùi
veà toaùn hoïc, quyù vò ñang cung caáp moät chìa khoùa môû söï thaønh coâng trong töông
lai cuûa treû.
Ngaøy nay, söï suy nghó coù pheâ phaùn, khaû naêng giaûi quyeát vaán ñeà, khaû naêng lyù
luaän vaø naêng löïc giao tieáp moät caùch toaùn hoïc laø nhöõng kyõ naêng thieát yeáu. Caùc
tieán trình naøy laø neàn taûng cuûa vieäc daïy toaùn taïi caùc tröôøng cuûa Ontario. Nhöõng
khaû naêng naøy ñöôïc xaây döïng khi quyù vò cuøng con mình tham gia caùc hoaït ñoäng
ñöôïc ñeà nghò trong taäp taøi lieäu höôùng daãn naøyï.
Haõy cuøng nhau vui thích hoïc hoûi!
Caùc meïo vaët haøng ñaàu cho phuï huynh
• X
aây döïng caùc thaùi ñoä vöõng chaéc, tích cöïc veà toaùn. Khi treû em caûm thaáy
mình tích cöïc tham gia vaø thaønh coâng, caùc em seõ coù theå kieân trì vôùi moät
hoaït ñoäng hoaëc moät vaán ñeà khoù khaên ñeå tìm cho ra giaûi phaùp.
• B
aét ñaàu vôùi caùc hoaït ñoäng ñaùp öùng ñuùng vôùi trình ñoä hieåu toaùn cuûa
con quyù vò. Thaønh coâng böôùc ñaàu trong vieäc giaûi quyeát vaán ñeà seõ xaây
döïng nieàm tin nôi con cuûa quyù vò. Daàn daàn chuyeån sang caùc hoaït ñoäng ñoøi
hoûi söï thöû thaùch nhieàu hôn cho con cuûa quyù vò.
eáu quyù vò vaø con cuûa quyù vò caûm thaáy thoaûi maùi hôn vôùi moät ngoân
• N
ngöõ khaùc hôn tieáng Anh, haõy söû duïng noù. Con cuûa quyù vò seõ hieåu caùc
khaùi nieäm roõ hôn baèng ngoân ngöõ maø chaùu bieát raønh nhaát.
Xin löu yù: Trong taøi lieäu höôùng daãn naøy, chöõ phuï huynh duøng ñeå
chæ nhöõng ngöôøi cha, ngöôøi meï, nhöõng ngöôøi baûo hoä,
nhöõng ngöôøi laøm coâng vieäc chaêm soùc vaø nhöõng ngöôøi khaùc trong
gia ñình giuùp treû hoïc toaùn.
2
Taïi sao moät nieàm tin ôû khaû naêng hoïc toaùn cuûa con em
chuùng ta laø ñieàu quan troïng thieát yeáu?
Hieåu bieát veà toaùn hoïc taïo nieàm tin vaø môû caùnh cöûa cuûa nhieàu coâng vieäc vaø ngaønh
ngheà khaùc nhau. Hieåu toaùn giuùp chuùng ta coù khaû naêng:
••Giaûi quyeát vaán ñeà vaø coù nhöõng quyeát ñònh hôïp lyù
••Giaûi thích phöông caùch laøm theá naøo chuùng ta ñaõ giaûi quyeát vaán ñeà vaø taïi sao
chuùng ta ñaõ coù moät quyeát ñònh cuï theå nhö vaäy
••Duøng kyõ thuaät (chaúng haïn nhö maùy tính vaø caùc öùng duïng ñieän toaùn) ñeå giuùp
giaûi quyeát vaán ñeà
••Hieåu caùc khuoân maãu saép xeáp vaø caùc khuynh höôùng ñeå chuùng ta coù theå ñöa
ra caùc söï tieân ñoaùn (ví duï, chuùng ta coù theå theo doõi xem bao nhieâu nöôùc traùi
caây ñaõ ñöôïc uoáng, töø ñoù chuùng ta bieát moãi tuaàn phaûi mua bao nhieâu)
••Quaûn lyù thôøi gian vaø tieàn baïc cuûa chuùng ta (ví duï, chuùng ta coù theå tính xem
phaûi caàn coù bao nhieâu thôøi gian ñeå ñi ñeán sôû laøm, caàn bao nhieâu thöïc phaåm
ñeå chuaån bò caùc böõa aên vaø caàn bao nhieâu tieàn ñeå mua thöïc phaåm)
••Giaûi quyeát nhöõng tình huoáng haøng ngaøy coù lieân quan ñeán caùc con soá (chaúng
haïn nhö hình dung xem khi naøo thì chuyeán xe buyùt keá tieáp seõ ñeán vaø caùch
chia moät coâng thöùc naáu aên)
Tröôùc khi con cuûa quyù vò coù theå hoïc toaùn, chaùu caàn coù nieàm tin ôû khaû naêng hoïc
ñöôïc toaùn cuûa mình. Ñaây laø luùc quyù vò coù theå giuùp chaùu. Quyù vò coù theå laø ngöôøi
ñaàu tieân laøm maãu cho con cuûa quyù vò trong vieäc hoïc.
Khi quyù vò cuøng tham gia vôùi con cuûa mình trong moät baàu khoâng khí hoã trôï, thö giaõn,
con cuûa quyù vò seõ thích thuù chaáp nhaän söï khoù khaên trong luùc vui chôi hoïc toaùn!
7=2+5
3
Caùc söï noái keát trong giaùo trình giaûng daïy laø gì?
Caùc hoaït ñoäng trong taøi lieäu höôùng daãn naøy ñaõ ñöôïc choïn loïc ñeå giuùp con quyù vò nhìn
thaáy toaùn trong caùc sinh hoaït haøng ngaøy.
Chuùng cuõng döïa treân söï yeâu thích caùc troø chôi cuûa treû em. Vaø chuùng hoã trôï cho caùc
ñieàu mong ñôïi hoïc sinh hoïc ñöôïc trong giaùo trình daïy toaùn cuûa Ontario.
Xin nhôù laø quyù vò khoâng nhaát thieát phaûi laøm taát caû caùc hoaït ñoäng trong taøi lieäu höôùng
daãn naøy ñeå hoã trôï cho söï thaønh coâng veà toaùn cuûa con quyù vò. Vaø tuy coù nhieàu hoaït
ñoäng ñöôïc bao goàm trong taøi lieäu, chuùng khoâng bao goàm taát caû moïi ñieàu trong giaùo
trình giaûng daïy. Taøi lieäu cung caáp maãu caùc loaïi hoaït ñoäng maø quyù vò coù theå laøm vôùi con
cuûa mình ñeå khuyeán khích chaùu baét ñaàu taäp suy nghó – vaø noùi – moät caùch toaùn hoïc!
Quyù vò seõ nhaän ra teân cuûa naêm ñôn vò trong giaùo trình daïy toaùn cuûa Ontario khi ñoïc
hoïc baï cuûa con quyù vò.
Naêm Ñôn Vò
Soá Hoïc vaø Ñeám Soá
Khuoân Maãu Saép Xeáp (Patterning) vaø Ñaïi Soá
Ño Löôøng
Quaûn Lyù Döõ Kieän vaø Xaùc Suaát
Hình Hoïc vaø Hình Hoïc Khoâng Gian
Hoïc Caùch Suy Nghó vaø Noùi Nhö Moät Nhaø Toaùn Hoïc
Giaùo trình daïy toaùn cuûa Ontario chuù troïng vaøo baûy tieán trình quan troïng
thieát yeáu ñeå hoïc toaùn:
• Giaûi quyeát vaán ñeà
•Lyù luaän vaø chöùng minh
• Phaûn aûnh
• Noái keát
•Choïn löïa caùc phöông
phaùp vaø chieán löôïc
tính toaùn
• Bieåu thò
• Trình baøy
ÔÛ moãi caáp lôùp, moät taäp hôïp “caùc ñieàu mong ñôïi veà tieán trình toaùn” mieâu taû
caùch laøm theá naøo ñeå treû em tích cöïc hoïc vaø aùp duïng söï hieåu bieát veà toaùn.
Giaùo trình daïy Toaùn cuûa Ontario:
www.edu.gov.on.ca/eng/curriculum/elementary/math18curr.pdf
4
Quyù vò seõ tìm thaáy caùc hoaït ñoäng hoã trôï veà moân Soá Hoïc vaø Ñeám Soá ôû caùc
trang maøu cam. Ñaây laø ñôn vò trong giaùo trình Toaùn cuûa Ontario ñeå hieåu söï vaän
haønh cuûa caùc con soá vaø chuùng lieân heä vôùi nhau nhö theá naøo. Noù cuõng bao goàm
caùc pheùp tính cô baûn: coäng, tröø, nhaân vaø chia. Soá Hoïc vaø Ñeám Soá cung caáp
neàn taûng cho vieäc suy nghó toaùn hoïc.
CAÙC CON SOÁ COÙ ÔÛ MOÏI NÔI!
Chuù giaûi
Caùc con soá coù ôû moïi nôi!
Cao bao nhieâu? Thaáp bao nhieâu? Nhieàu bao nhieâu? Ít bao nhieâu?
Goùc nhìn cuûa quyù vò veà vaàn ñeà ñoù laø gì?
Laëp ñi laëp laïi nöõa!
Caùc khaû naêng coù theå xaûy ra laø gì?
5
Coù raát nhieàu thöù ñeå ñeám!
Caùc söï ích lôïi
Khi treû em laàn ñaàu tieân taäp ñeám, chuùng hoïc caùc tö töôûng toaùn hoïc quan troïng:
• Moái quan heä töông öùng giöõa moät vaät vôùi moät soá (moät con soá cho moät vaät)
• Thöù töï oån ñònh (chuùng ta ñeám 1, 2, 3, 4, … chöù khoâng phaûi 1, 2, 7, 5, …)•
•Caùc yeáu toá trong moät taäp hôïp (con soá cuoái cuøng ñeám ñöôïc cho bieát coù bao
nhieâu taát caû)
Meïo vaët!
Khi treû em hoïc ñeám, chuùng thích chaïm tay vaøo, chæ ngoùn tay vaø di
chuyeån caùc ñoà vaät trong luùc chuùng noùi to thaønh tieáng con soá – vì
vaäy haõy khuyeán khích chuùng laøm nhö vaäy!
•Taäp cho con cuûa quyù vò ñeám caùc moùn ñoà chôi, caùc ñoà duøng nhaø beáp, caùc thöù
quaàn aùo laáy töø trong maùy saáy ra, caùc vaät söu taäp (chaúng haïn nhö caùc mieáng hình
daùn, caùc hoät nuùt hoaëc caùc hoøn ñaù) vaø baát cöù ñoà vaät naøo khaùc maø con cuûa quyù vò
thích ñeám.
•Troän laãn vôùi nhau! Taäp cho con cuûa quyù vò ñeám moät taâäp hôïp caùc moùn ñoà nhöng
baét ñaàu ôû nhöõng choã khaùc nhau trong taäp hôïp ñoù (ví duï, baét ñaàu ñeám ôû chính
giöõa cuûa taäp hôïp thay vì ñeám töø ñieåm khôûi ñaàu). Ñieàu naøy giuùp phaùt trieån yù nieäm
laø vieäc ñeám ñoà vaät coù theå baét ñaàu vôùi baát cöù vaät naøo trong moät taäp hôïp vaø toång
soá seõ vaãn gioáng nhö nhau.
•Haùt caùc baøi ca taäp ñeám vaø duøng vieäc ñeám trong nhöõng caùch coù yù nghóa trong caùc
troø chôi, chaúng haïn nhö troø chôi Troán Tìm (Hide-and-Seek). Caùc troø chôi, caùc vaàn
ñieäu vaø caùc baøi haùt veà ñeám coù trong taát caû moïi neàn vaên hoùa. Moät soá caùc baøi haùt
vaø vaàn ñieäu ñeám giuùp treû em taäp ñeám tôùi cuõng nhö ñeám lui.
•Cho con quyù vò taäp ñeám nhaûy (ñeám nhaûy hai, nhaûy naêm hoaëc nhaûy möôøi) ñeå ñeám
cho nhanh nhoùm caùc moùn ñoà lôùn hôn. Duøng nhöõng vaät nhö caùc hình khoái, caùc
mieáng nuoâi, mì oáng (pasta), caùc caây taêm xæa raêng hay caùc hoät nuùt.
6
Bao nhieâu?
SOÁ HOÏC VAØ ÑEÁM SOÁ
Khi treû em ñeám, chuùng hoïc söï noái keát caùc soá löôïng (chaúng haïn nhö
naêm haït nuùt) vôùi teân con soá cuûa chuùng (chaúng haïn nhö chöõ naêm) vaø
caùc kyù hieäu (chaúng haïn nhö 5).
•Phaùt trieån söï nhaän bieát cuûa treû veà caùc kyù hieäu duøng ñeå bieåu thò caùc con soá
baèng caùch laøm moät troø chôi. Tìm caùc kyù hieäu baèng soá trong nhaø quyù vò vaø trong
khu vöïc xoùm gieàng cuûa quyù vò: treân thieát bò ñieàu khieån truyeàn hình töø xa, treân
loø vi ba, treân baûn baám soá cuûa maùy ñieän thoaïi, trong caùc tôø böôùm quaûng caùo vaø
trong baùo chí, treân caùc baûng hieäu vaø treân caùc aùo thun cuûa ñoäi tuyeån.
•Chôi aán baûn veà soá cuûa troø chôi I Spy (Toâi Tìm Thaáy). Ví duï, “Toâi tìm thaáy moät
vaät gì ñoù coù moät con soá naêm treân ñoù,” hoaëc “Toâi tìm thaáy moät vaät gì ñoù trong
caên phoøng naøy maø coù soá löôïng laø ba.”
aûo con cuûa quyù vò giuùp quyù vò ñeám caùc ñoà vaät trong nhaø. “Ba hay meï thaéc
• B
maéc khoâng bieát coù bao nhieâu caùi gheá chung quanh baøn? Trong phoøng naøy?
Trong nhaø naøy?” Ñeám caùc cöûa soå, caùc coâng taéc ñeøn, caùc ngoïn ñeøn hoaëc caùc
giöôøng nguû. Quyù vò coù theå ghi laïi “coù bao nhieâu” baèng caùch duøng söï keát hôïp
cuûa caùc con soá vaø caùc hình aûnh.
7
Giaûi quyeát caùc vaán ñeà haøng ngaøy
Meïo vaët!
Khuyeán khích con cuûa quyù vò noùi veà vaø chæ ra moät vaán ñeà veà toaùn
baèng caùch maø chaùu caûm thaáy hôïp lyù – ví duï, con cuûa quyù vò coù theå
dieãn taû, duøng caùc vaät lieäu cuï theå, veõ ra hoaëc ñeám baèng caùc ngoùn
tay cuûa mình!
Baûo con cuûa quyù vò duøng caùc con soá ñeå giaûi quyeát vaán ñeà vaø laøm caùc quyeát ñònh
haøng ngaøy. Quyù vò coù theå hoûi nhöõng ñieàu sau ñaây:
•“Chuùng ta caàn saùu quaû caø ñeà laøm nöôùc soát cho böõa aên chieàu nay vaø chuùng ta chæ
coù hai traùi. Chuùng ta caàn mua theâm bao nhieâu traùi nöõa?”
•“Con coù hai caùi goái trong phoøng vaø em gaùi cuûa con coù hai caùi goái trong phoøng.
Meï caàn phaûi giaët bao nhieâu bao goái taát caû?”
•“Coù hai khaùch ñeán duøng côm chieàu vôùi chuùng ta. Chuùng ta seõ caàn bao nhieâu ñóa
taát caû? Bao nhieâu dao, muoãng, nóa?”
Caùc tình huoáng thöû thaùch khoù hôn coù theå bao goàm vieäc coäng hay tröø caùc con soá lôùn
hôn, hoaëc caùc tình huoáng maø con cuûa quyù vò phaûi coäng hay tröø nhieàu hôn moät laàn
ñeå giaûi quyeát vaán ñeà.
8
Hoïc Coäng Vaø Tröø Thì Vui
Baèng caùch chôi caùc troø chôi naøy, con cuûa quyù vò seõ hoïc ñöôïc raèng
khoâng coù caùch naøo goïi laø ñuùng ñeå coäng vaø tröø – caùc nhaø toaùn hoïc
duøng moät soá caùc phöông phaùp khaùc nhau.
Meïo vaët!
Khuyeán khích con cuûa quyù vò duøng moät phöông phaùp maø coù
lyù vôùi chaùu – ví duï, phöông phaùp “ñeám tieáp theo” coù theå giuùp
con cuûa quyù vò theo doõi soá ñieåm trong moät troø chôi, baét ñaàu
vôùi con soá lôùn hôn (chaúng haïn nhö 12) vaø sau ñoù ñeám soá
löôïng coøn laïi (chaúng haïn nhö 13, 14, 15, …)
Quyù vò coù theå laäp ra caùc troø chôi coù lieân quan ñeán vieäc coäng vaø tröø caùc con soá
baèng caùch duøng caùc caùc hình khoái laäp phöông coù soá treân moãi maët vaø caùc theû
coù soá. Baûo con cuûa quyù vò giuùp laøm theâm boán hay nhieàu hôn boán caùc boä theû
coù soá. Moãi theû seõ coù moät con soá töø moät ñeán möôøi ghi ôû moät maët cuûa theû. Ñaây
laø moät soá caùc troø chôi ñeå thöû:
•Con soá cao hôn. Xaùo vaø troän laãn caùc theû vôùi nhau vaø sau ñoù ñeå chuùng naèm
uùp choàng leân nhau. Moãi ngöôøi chôi ruùt hai theû vaø coäng caùc con soá laïi. Ngöôøi
chôi naøo coù toång soá ñieåm cao hôn seõ laáy theû cuûa ngöôøi kia. Nhöõng ngöôøi
chôi tieáp tuïc ruùt theû vaø moãi laàn ruùt thì coäng caùc con soá laïi cho ñeán khi khoâng
coøn laïi theû naøo nöõa. Ngöôøi naøo coù nhieàu theû nhaát laø ngöôøi thaéng cuoäc. Quyù
vò coù theå chôi cuøng troø chôi naøy vôùi toaùn tröø, nhöng troø chôi seõ ñöôïc goïi laø
Con Soá Thaáp Hôn. Ngöôøi chôi naøo coù con soá khaùc bieät thaáp hôn (caâu traû lôøi)
ñöa theû cuûa mình cho ngöôøi kia. Ngöôøi naøo luùc cuoái coù ít theû nhaát seõ laø ngöôøi
thaéng. Quyù vò coù theå chôi cuøng moät troø chôi naøy vôùi toaùn nhaân.
• T
haûy hai xí ngaàu laéc. Moãi ngöôøi chôi thaûy hai xí ngaàu vaø coäng caùc soá treân
maët xí ngaàu laïi vôùi nhau. Ngöôøi coù toång soá cao hôn seõ thaéng. Quyù vò coù theå
chôi cuøng troø chôi naøy vôùi toaùn tröø vaø toaùn nhaân.
9
Troø Chôi Maùy Tính Bò Hö
Caùc nhaø toaùn hoïc bieát coù nhöõng caùch khaùc nhau ñeå bieåu thò moät soá löôïng
– ví duï, 18 coù theå bieåu thò nhö 20 – 2 vaø 15 + 3
•Baûo con cuûa quyù vò giaû boä nhö nuùt soá 8 treân maùy tính bò hö. Hoûi chaùu laøm theá naøo
ñeå con soá 18 xuaát hieän treân maøn hình maø khoâng caàn duøng nuùt soá 8. (Traû lôøi maãu
goàm coù 20 – 2 vaø 15 + 3).
•Ñaët caùc caâu hoûi khaùc cuøng hình thöùc nhö vaäy baèng caùch duøng nhöõng nuùt “bò hö”
khaùc. Laøm cho troø chôi naøy deã hôn hay nhieàu thöû thaùch hôn baèng caùch thay ñoåi
con soá maø con quyù vò phaûi trình ra treân maùy tính.
10
Moät Nöûa Naøy Baèng Moät Nöûa Kia – Hoaëc Coù Ñuùng Nhö
Vaäy Hay Khoâng?
Moät phaân soá bieåu thò moái töông quan giöõa moät phaàn vaø toaøn theå.
Khi so saùnh hai phaân soá, con cuûa quyù vò seõ hoïc caùch xem xeùt kích
thöôùc cuûa “toaøn theå” laø gì.
Meïo Vaët!
Treû em bieát moät nöûa cuûa moät soá löôïng nhoû (chaúng haïn nhö moät
sôïi daây ngaén) coù theå nhoû hôn nhieàu so vôùi moät phaàn ba cuûa
moät soá löôïng lôùn hôn (chaúng haïn nhö moät sôïi daây daøi hôn).
•Cuøng vôùi con cuûa quyù vò, gom moät soá nhöõng vaät coù hình daïng töông töï,
chaúng haïn nhö moät tôø giaáy, moät caùi khaên, moät mieáng thaûm loùt chaân, moät
khung hình, moät taám kieáng, moät taïp chí vaø moät quyeån saùch.
aûo con cuûa quyù vò chæ moät nöûa cuûa moãi moùn ñoà, chaúng haïn nhö baèng caùch
• B
duøng moät sôïi daây ñeå ñaùnh daáu ñieåm chính giöõa. Ñaây cuõng laø moät cô hoäi ñeå
con cuûa quyù vò nhìn thaáy raèng caùc phaàn phaân soá phaûi coù côõ baèng nhau.
•So saùnh moät nöûa cuûa caùi khaên vôùi moät phaàn tö cuûa caùi meàn. Hoûi, “moät nöûa
coù phaûi luùc naøo cuõng lôùn hôn moät phaàn tö hay khoâng?” Duøng caùc moùn ñoà
khaùc nhau ñeå môû roäng cuoäc noùi chuyeän trong nhöõng hoaøn caûnh khaùc nhau,
chaúng haïn nhö nhöõng phaàn thöùc aên treân caùc ñóa coù kích thöôùc khaùc nhau
hoaëc khoaûng khoâng gian trong caùc phoøng coù côõ khaùc nhau.
=
=
11
Caùc Troø Chôi Veà Tieàn
Caùc con soá coù theå ñöôïc bieåu thò baèng nhieàu caùch khaùc nhau. Ñaây laø yù nieäm
veà toaùn con cuûa quyù vò seõ hoïc töø caùc troø chôi veà tieàn baïc.
Meïo Vaët!
Treû em coù theå baét ñaàu coäng toång coäng moät loaïi tieàn ñoàng bôûi vì
chuùng thaáy ñieàu naøy deã daøng hôn. Con cuûa quyù vò coäng loaïi tieàn
ñoàng naøo tröôùc: ñoàng muôøi xu hay ñoàng hai möôi laêm xu?
•Haõy tìm xem loaïi tieàn ñoàng naøo con cuûa quyù vò thích duøng hôn ñeå coäng thaønh con
soá toång coäng. Ñieàu naøy coù theå cho quyù vò bieát con soá ñoù laø con soá maø chaùu deã
ñeám nhaûy nhaát. Ñaët moät soá caùc loaïi tieàn ñoàng thaønh moät cuïm, vaø baûo con cuûa
quyù vò noùi cho quyù vò bieát toång soá tieàn cuûa moãi loaïi. Ví duï, coù theå coù 85 xu baèng
tieàn naêm xu vaø 50 xu baèng tieàn möôøi xu. Quan saùt con cuûa quyù vò khi chaùu baét
ñaàu löïa vaø coäng toång soá caùc ñoàng tieàn leû. Hoûi con cuûa quyù vò chaùu ñaõ choïn ra
sao loaïi tieàn ñoàng naøo ñeå coäng chung laïi tröôùc. Ñeà nghò caû hai cuøng thi ñua coäng
caùc loaïi tieàn leû maø con cuûa quyù vò khoâng quen coäng. Ví duï, neáu con cuûa quyù vò
quen ñeám tieàn naêm xu thì thay vì ñeám tieàn naêm xu, haõy thi ñua ñeám caùc loaïi tieàn
hai möôi laêm xu. Ngöôøi naøo coäng laïi tröôùc tieân caùc tieàn ñoàng ñoù seõ thaéng.
•Troø chôi veà Tieàn. Moät ngöôøi laø Nhaân vieân ngaân haøng vaø ngöôøi kia laø keá toaùn vieân.
Quyù vò coù theå hoaùn ñoåi vai troø vôùi con cuûa quyù vò trong troø chôi. Duøng soá tieàn maø
chæ coù theå bieåu thò baèng tieàn leû – chaúng haïn nhö $1.75.
1. Nhaân vieân ngaân haøng: “Toâi coù $1.75 trong ngaân haøng cuûa mình. Söï keát
hôïp caùc loaïi tieàn ñoàng maø toâi coù theå coù laø gì?” Keá toaùn vieân chæ ra moät hay
nhieàu hôn moät caùch keát hôïp coù theå coù ñeå coù con soá ñoù.
2. Nhaân vieân ngaân haøng: “Toâi coù $1.75 trong ngaân haøng cuûa toâi. Con soá nhoû
nhaát caùc loaïi tieàn leû ñeå laøm neân con soá naøy laø bao nhieâu?” Keá toaùn vieân
söû duïng caøng ít caùc loaïi tieàn ñoàng caøng toát ñeå bieåu thò soá tieàn.
3. Nhaân vieân ngaân haøng: “Toâi coù $1.75 trong ngaân haøng cuûa toâi. Toâi coù möôøi
caùi ñoàng tieàn leû. Caùc loaïi ñoàng tieàn coù theå laø gì?” Keá toaùn vieân duøng möôøi
ñoàng tieàn leû ñeå ñöa ra soá tieàn.
•Quyù vò coù theå laøm cho Troø Chôi veà Tieàn deã hôn hay khoù hôn baèng caùch thay ñoåi
con soá caùc loaïi tieàn leû quyù vò ñang chôi vôùi con cuûa mình hoaëc baèng caùch giôùi
haïn caùc loaïi tieàn leû (ví duï, chæ duøng tieàn leû loaïi möôøi xu hay naêm xu maø thoâi).
12
Con Soá Cuûa Toâi Laø Gì?
Lôùp 4 ñeán Lôùp 6
Nghó veà vieäc moät con soá ñöôïc so saùnh hay coù lieân heä vôùi moät con soá
khaùc nhö theá naøo giuùp chuùng ta nghó veà caùc con soá nhö caùch nghó cuûa
nhöõng nhaø toaùn hoïc – ñoù laø söï linh ñoäng trong suy nghó!
Meïo vaët!
Quan saùt caùc phöông phaùp maø con cuûa quyù vò duøng ñeå thu heïp
daàn caùc khaû naêng coù theå xaûy ra trong luùc chôi troø chôi Con Soá
Cuûa Toâi Laø Gì?
•Moät haøng soá laø moät phöông tieän ñöôïc duøng ñeå so saùnh caùc con soá. Ñaây laø
moät ví duï cuûa moät haøng soá:
• Muõi teân maøu ñoû chæ xuoáng cho bieát con soá thaäp phaân 3.2 treân haøng soá.
•Haõy nghó veà moät con soá thaäp phaân ñeå duøng trong troø chôi. Ví duï, noùi vôùi con
cuûa quyù vò, “Con soá thaäp phaân cuûa ba hay meï naèm ñaâu ñoù treân haøng soá naøy.
Con soá thaäp phaân ñoù thì lôùn hôn 1 vaø nhoû hôn 4.”
on cuûa quyù vò baây giôø seõ coá gaéng ñeå ñoaùn ra con soá cuûa quyù vò baèng caùch
• C
ñaët caùc caâu hoûi maø quyù vò chæ coù theå traû lôøi ñuùng hay sai. Ví duï, “Con soá ñoù
naèm giöõa 2 vaø 4?” “Con soá ñoù lôùn hôn 3.5?” Tieáp tuïc cho ñeán khi con cuûa
quyù vò ñoaùn ra con soá quyù vò ñaõ choïn vaø vieát con soá ñoù xuoáng treân haøng soá.
•Haõy ñoåi vai vaø ñeå con cuûa quyù vò choïn moät con soá thaäp phaân vaø moät haøng soá
vaø laëp laïi tieán trình ñoù.
13
Suy Nghó veà Söï Töông Quan Tyû Leä Coù ÔÛ Quanh Ta
Vôùi thaät nhieàu kinh nghieäm trong vieäc thöïc hieän nhöõng söï so saùnh, con cuûa
quyù vò cuoái cuøng seõ tieán boä trong vieäc suy nghó veà töông quan tyû leä – ñieàu
ñoù coù nghóa laø coù theå thöïc hieän caùc söï so saùnh baèng caùch duøng toaùn nhaân.
Meïo vaët!
So saùnh theo phaåm: “Ngöôøi lôùn thì cao hôn ñöùa treû.”
So saùnh baèng caùch coäng theâm: “Ngöôøi lôùn thì cao hôn ñöùa treû
100 centimeùt.”
So saùnh baèng caùch nhaân leân: “Ngöôøi lôùn thì cao gaáp ñoâi ñöùa treû.”
Haõy tìm caùc tình huoáng coù lieân quan ñeán vieäc suy nghó theo töông quan tyû leä trong
cuoäc soáng thöïc teá. Baûo con cuûa quyù vò giaûi thích suy nghó cuûa mình. Moät soá caùc ví
duï ñöôïc cung caáp nhö sau:
•Ñeøn xe cuûa OÂng C thì khoâng chaùy saùng heát coâng suaát. Chuùng ñang môø daàn vaø
maát 25% ñoä saùng. Vaäy oâng aáy coù neân laùi xe ban ñeâm hay khoâng? Taïi sao neân vaø
taïi sao khoâng?
•Gabriella höùa giuùp chò cuûa mình ñi giao baùo moãi ngaøy. Ngöôøi chò noùi seõ chia cho
Gabriella moät phaàn tö soá tieàn lôøi cuûa mình. Ñaây coù phaûi laø moät hôïp ñoàng giao
dòch toát cho Gabriella hay khoâng? Giaûi thích taïi sao.
•Giaûi thích yù nghóa cuûa hình minh hoïa döôùi ñaây. Caùc quyeát ñònh naøo moät gia ñình
coù theå thöïc hieän vôùi thoâng tin naøy?
14
Quyù vò seõ tìm thaáy caùc hoaït ñoäng hoã trôï cho vaán ñeà Ño Löôøng trong caùc trang
maøu tím. Ñaây laø ñôn vò trong giaùo trình toaùn cuûa Ontario daïy cho con cuûa quyù
vò bieát laøm theá naøo caùc nhaø toaùn hoïc xaùc ñònh chieàu cao, chieàu daøi vaø chieàu
roäng cuûa caùc vaät theå. Ñôn vò cuûa giaùo trình cuõng giaûi thích laøm theá naøo ñeå xaùc
ñònh dieän tích cuûa moät vaät theå, dung tích chöùa cuûa moät vaät theå (dung löôïng) vaø
khoaûng khoâng gian maø caùc vaät theå chieám laáy (khoái löôïng).
CAO BAO NHIEÂU? THAÁP BAO NHIEÂU? NHIEÀU BAO NHIEÂU?
ÍT BAO NHIEÂU?
Chuù giaûi
15
ÍT BAO NHIEÂU?
So Saùnh Ñoà Vaät Quanh Nhaø
Chæ baèng caùch so saùnh caùc ñoà vaät coù chung quanh nhaø, con cuûa quyù vò coù
theå baét ñaàu hieåu moät vaøi caùc nguyeân taéc caên baûn cuûa vieäc ño löôøng:
•Ñoâi luùc chuùng ta coù theå öôùc tính moät soá löôïng. Chuùng ta khoâng caàn phaûi
luoân luoân coù moät söï ño löôøng chính xaùc.
•Moät moùn ñoà coù theå ño löôøng baèng nhöõng caùch khaùc nhau.
• Moät duïng cuï ño löôøng caàn ñöôïc söû duïng cuøng moät caùch moãi laàn ño.
•Baûo con cuûa quyù vò ñoaùn xem gia ñình seõ phaûi caàn bao nhieâu cho moät moùn haøng
taïp hoùa trong moät tuaàn (ví duï, moät loaïi traùi caây hay rau quaû, baùnh mì hoaëc thöïc
phaåm cho thuù nuoâi trong nhaø). Hoûi, “taïi sao con nghó seõ phaûi caàn soá löôïng ñoù?”
Vaøo luùc cuoái tuaàn, baûo con cuûa quyù vò ñeám con soá thöïc teá ñaõ duøng.
•Gom caùc loaïi ñoà chöùa, caùc hoäp vaø caùc tuùi ñöïng töø trong tuû ñöïng cheùn baùt ra. Baûo
con cuûa quyù vò saép chuùng theo moät loaïi thöù töï naøo ñoù (ví duï, cao hôn vaø thaáp
hôn, chöùa ñöôïc nhieàu hôn vaø chöùa ñöôïc ít hôn, troáng heát vaø ñaày, naëng hôn vaø
nheï hôn).
•Gom caùc loaïi ñoà ñöïng troáng, khoâng coù chöùa gì caû, ñuû côõ vaø laáy moät muoãng xuùc
caø pheâ, moät taùch nhöïa hoaëc moät muoãng xuùc töø hoäp boät giaët. Baûo con cuûa quyù vò
duøng caùt trong moät thuøng chöùa caùt ñeå chôi hoaëc nöôùc trong boàn röûa cheùn ñeå ño
löôøng vaø so saùnh dung tích cuûa moät soá caùc ñoà chöùa. Baûo con cuûa quyù vò ñeám vaø
so saùnh soá laàn caùc muoãng xuùc hoaëc taùch caàn coù ñeå laøm ñaày moãi vaät chöùa. Hoûi,
“Vaät naøo chöùa ñöôïc nhieàu nhaát? Ñoà ñöïng naøo chöùa ñöôïc ít nhaát?”
16
Phaûi Maát Bao Laâu?
ÑO LÖÔØNG
Hoïc söû duïng caùc ñôn vò thôøi gian caên baûn caàn coù söï thöïc haønh vaø kinh
nghieäm. Khi con cuûa quyù vò noái keát thôøi gian ñaõ traûi qua vôùi caùc söï kieän
caù nhaân, chaùu seõ baét ñaàu phaùt trieån söï hieåu bieát veà caùc thuaät ngöõ ño
löôøng lieân quan ñeán ñoä daøi thôøi gian:
• daøi hôn vaø ngaén hôn • Nhanh hôn vaø chaäm hôn • Tröôùc tieân vaø sau cuøng
• Tröôùc vaø sau khi
•Duøng caùc söï gôïi yù ñeå con cuûa quyù vò bieát thôøi gian ñaõ traûi qua (ví duï, “Chuùng
ta chæ caàn coù hai phuùt ñeå saép xeáp ñoà chôi cuûa con cho goïn gaøng, ngaên naép”).
Noùi cho con cuûa quyù vò bieát thôøi gian trong boái caûnh cuûa caùc sinh hoaït haøng
ngaøy (ví duï, “Coøn möôøi phuùt nöõa laø 7 giôø toái vaø ñoù laø luùc con phaûi ñi taém”).
•Cuøng vôùi con cuûa quyù vò, duøng moät ñoàng hoà ñeå bieát xem phaûi maát bao laâu ñeå
ñeán tröôøng, ñeå aên xong böõa aên, ñeå chuaån bò ñi nguû hoaëc ñeå chôi moät troø chôi.
ho con cuûa quyù vò tham gia hoïc caùch toå chöùc, saép xeáp caùc söï kieän cuûa caù
• C
nhaân vaø gia ñình treân lòch. Baûo con cuûa quyù vò vieát leân lòch moät vaøi sinh hoaït
öa thích “thöïc hieän beân ngoaøi nhaø” (chaúng haïn nhö chôi moät moân theå thao, ñi
thö vieän hay vieáng moät ngöôøi baïn) vaø khi naøo thì nhöõng sinh hoaït ñoù xaûy ra
(ví duï, chôi ñaù banh töø 7 giôø ñeán 8 giôø toái).
Thôøi Tieát vaø Theâm Nöõa veà Thôøi Tieát
•Ñaët moät nhieät keá beân ngoaøi cöûa soå ñeå quyù vò vaø con cuûa quyù vò cuøng xem
vôùi nhau. Cuøng vôùi con cuûa quyù vò, ghi xuoáng nhieät ñoä trong moät ngaøy, moät
tuaàn hoaëc moät vaøi tuaàn. Baûo con cuûa quyù vò xem caùc söï ghi cheùp ñoù vaø tìm
xem nhieät ñoä naøo laø aám nhaát vaø nhieät ñoä naøo laø laïnh nhaát. Hoûi con cuûa quyù
vò xem nhieät ñoä ñaõ aûnh höôûng ñeán caùc sinh hoaït cuûa chaùu nhö theá naøo. Baûo
con cuûa quyù vò so saùnh nhieät ñoä cuûa nhieät keá beân ngoaøi vôùi nhieät ñoä ñöôïc
baùo caùo trong tin töùc. Thaûo luaän baát cöù nhöõng söï khaùc bieät naøo veà nhieät ñoä
vaø caùc lyù do coù theå coù cuûa nhöõng söï khaùc bieät ñoù.
17
ÍT BAO NHIEÂU?
Öôùc Tính: Moät Kyõ Naêng Toaùn Hoïc Quan Troïng
Khi laøm troøn soá baèng caùch coäng leân hay tröø xuoáng, laøm theá naøo ñeå vaãn
tính ñöôïc con soá toång coäng – khoâng bao laâu thì caùc phöông phaùp öôùc
tính naøy seõ trôû thaønh baûn naêng töï nhieân thöù nhì cuûa con quyù vò!
Meïo vaët!
Caùc con soá thaân thieän laø nhöõng con soá deã tính nhaåm, vaø treû em
coù theå duøng chuùng ñeå öôùc tính moät caâu traû lôøi. Nhöõng con soá
thaân thieän naøo ñang giuùp con cuûa quyù vò theo doõi ñöôïc toång soá
khi laøm troøn ñeán con soá möôøi xu, hai möôi laêm xu hay soá ñoâ-la
gaàn nhaát?
• K
hi quyù vò ñi mua saém, baûo con cuûa quyù vò tính toång soá tieàn maø quyù vò ñaõ xaøi
baêèng caùch duøng caùc giaù tieàn maø chaùu ñaõ laøm troøn soá baèng caùch coäng theâm hay
tröø bôùt ñi. Ñeå cho khoù hôn, haõy ñaët moät giôùi haïn soá tieàn quyù vò seõ xaøi.
ho con cuûa quyù vò moät ngaân saùch töôûng töôïng ñeå chaùu mua saém trong cöûa
• C
tieäm mình öa thích (caùc tôø böôùm hay thö muïc quaûng caùo treân maïng thì coù theå
giuùp ích). Khoâng vieát xuoáng caùc soá tieàn, baûo con cuûa quyù vò choïn nhöõng moùn ñeå
mua. Con cuûa quyù vò seõ duøng söï öôùc tính ñeå khoâng vöôït quaù giôùi haïn chi tieâu cho
pheùp. Sau ñoù, baûo con cuûa quyù vò coäng laïi caùc chi phí thöïc teá. Chaùu ñaõ xaøi trong
giôùi haïn cuûa ngaân saùch hay quaù giôùi haïn cho pheùp? Ñeå cho khoù hôn, giuùp con
cuûa quyù vò öôùc tính tieàn thueá vaøo.
18
Söï Ño Ñaïc Thì Quan Troïng
ÑO LÖÔØNG
Khi con cuûa quyù vò hieåu heä thoáng ño löôøng tính baèng meùt ñöôïc saép xeáp
ra sao vaø caùc ñôn vò cuûa heä thoáng meùt lieân quan vôùi nhau nhö theá naøo
thì vieäc hoaùn ñoåi seõ nhanh nhö chôùp!
Meïo vaët!
Heä thoáng tính theo meùt ñöôïc saép xeáp nhö theá naøy:
10 mi-li-meùt = 1 centimeùt
100 centimeùt = 1 meùt
1000 meùt = 1 kilomeùt
Moät caùch khaùc ñeå nghó veà heä thoáng meùt: meùt laø ñôn vò chieàu
daøi caên baûn:
Moät kilomeùt laø 1000 meùt.
Moät centimeùt laø 1/100 cuûa meùt.
Moät mi-li-meùt laø 1/1000 cuûa meùt.
Cuøng vôùi con cuûa quyù vò, haõy tìm caùc tình huoáng coù lieân quan ñeán caùc söï ño
löôøng baèng meùt, cuõng nhö thaûo luaän vaø so saùnh chuùng:
•Khi naáu aên hay laøm baùnh, baûo con cuûa quyù vò giuùp quyù vò tính xem soá löôïng
baèng gram seõ ñöôïc hoaùn ñoåi thaønh bao nhieâu kyù-loâ-gram (hay ngöôïc laïi).
•Khi xaây döïng moät caùi gì, baûo con cuûa quyù vò tính xem chieàu daøi ño baèng
centimeùt seõ laø bao nhieâu tính theo meùt.
•Khi du lòch, baûo con cuûa quyù vò tính xem chieàu daøi ñöôïc cho baèng kilomeùt seõ
baèng bao nhieâu meùt.
19
GOÙC NHÌN CUÛA QUYÙ VÒ VEÀ VAÁN ÑEÀ ÑOÙ LAØ GÌ?
Quyù vò seõ tìm thaáy caùc hoaït ñoäng hoã trôï cho moân Hình hoïc vaø Hình hoïc khoâng
gian ôû caùc trang maøu ñoû. Ñaây laø ñôn vò trong giaùo trình toaùn cuûa Ontario xaây
döïng neàn taûng cho con cuûa quyù vò cho ngaønh toaùn hoïc vaø cho söï thaønh coâng
trong nhieàu ngaønh ngheà, töø xaây döïng ñeán thieát keá coâng ngheä cho ñeán ngheä
thuaät thò giaùc. Treû naøo quen thuoäc vôùi caùc hình daïng vaø caùc moái quan heä cuûa
khoâng gian ba chieàu trong moâi tröôøng cuûa chuùng seõ saün saøng ñeå hieåu caùc
nguyeân taéc cuûa moân hình hoïc ôû nhöõng caáp lôùp sau naøy.
Chuù giaûi
20
Troø Chôi Gôïi YÙ
HÌNH HOÏC VAØ HÌNH HOÏC KHOÂNG GIAN
Troø chôi naøy giôùi thieäu cho con cuûa quyù vò caùc neàn taûng cuûa vieäc suy
nghó veà hình hoïc – cuï theå nhö, vò trí cuûa caùc vaät theå maø coù theå mieâu taû
moät caùch toaùn hoïc.
•Choïn moät ñoà vaät vaø cho con cuûa quyù vò caùc gôïi yù veà moùn ñoà ñoù baèng caùch
duøng ngoân ngöõ ñònh höôùng: treân, döôùi, beân treân, beân döôùi, chính giöõa, xuyeân
qua, beân caïnh, phía sau, phía tröôùc vaø naèm ôû treân cuûa.
•Quyù vò coù theå laøm cho troø chôi theâm thöû thaùch:
• Ñöa ra caùc chæ daãn coù hai phaàn – ví duï, “Noù naèm ôû treân baøn vaø ôû phía
beân phaûi cuûa quyeån vôû.”
• Baûo con cuûa quyù vò ñaët caùc caâu hoûi chaúng haïn nhö, “Noù coù moät maët
phaúng treân maët hay khoâng?” “Noù coù naèm ôû döôùi baøn hay khoâng?”
•Cho caùc söï gôïi yù veà caùc ñoà vaät ôû trong moät phoøng khaùc ñeå con cuûa quyù
vò phaûi hình dung ra ñoà vaät ñoù.
Caùc Hình Daïng Quen Thuoäc Trong Theá Giôùi Cuûa Chuùng Ta
•Khi noùi chuyeän vôùi con cuûa quyù vò, nhaän daïng ñoà vaät baèng hình daïng vaø kích thöôùc cuûa
chuùng: “Con laøm ôn ñöa cho ba hay meï moät mieáng loùt hình chöõ nhaät, caùi hoäp lôùn nhaát
trong keä ñöïng cheùn baùt ñóa, hoäp baùnh bích-quy gioøn coù hình vuoâng vaø caùi ñóa hình troøn.”
• B
aûo con cuûa quyù vò nhìn caùc hình daïng hai chieàu, chaúng haïn nhö caùc voøng troøn,
hình vuoâng, hình tam giaùc vaø hình chöõ nhaät, vôùi caùc ñoà vaät trong nhaø vaø beân
ngoaøi nhaø. Ví duï, giuùp con cuûa quyù vò tìm caùc baûng chæ ñöôøng khaùc nhau vaø noùi
teân caùc hình daïng cuûa chuùng.
•Saên tìm ñoà vaät 3 chieàu (3-D Hunt). Giuùp con cuûa quyù vò tìm caùc ñoà vaät coù ba chieàu:
caùc hình khoái laäp phöông, caùc vaät hình noùn, caùc vaät coù hình caàu (chaúng haïn nhö
traùi banh), caùc vaät coù hình laêng truï (chaúng haïn nhö caùi hoäp), hình kim töï thaùp vaø
hình truï. Noùi veà lon nöôùc ngoït hay cuoän giaáy chuøi tay gioáng vôùi hình truï nhö theá naøo.
•Chôi troø chôi Toâi Tìm Thaáy (I Spy) vôùi con cuûa quyù vò baèng caùch hoûi chaùu
ñoaùn moät vaät maø quyù vò dieãn taû baèng hình daïng cuûa noù: “Toâi phaùt hieän thaáy
moät vaät gì ñoù hình troøn,” “Toâi phaùt hieän thaáy moät vaät gì ñoù coù daïng hình truï.”
Laøm cho troø chôi naøy khoù hôn baèng caùch noùi hai hình daïng: “toâi phaùt hieän
thaáy moät vaät gì ñoù hình troøn vaø coù moät hình vuoâng treân ñoù.”
21
GOÙC NHÌN CUÛA QUYÙ VÒ VEÀ VAÁN ÑEÀ ÑOÙ LAØ GÌ?
7=2+5
Veõ Baûn Ñoà Theá Giôùi Cuûa Toâi
Trong hoaït ñoäng naøy, con cuûa quyù vò seõ hoïc moät soá caùc khaùi nieäm caên
baûn veà baûn ñoà – quan troïng hôn heát laø caùc hình vaø kyù hieäu treân moät
Image 2
baûn PICTURES
ñoà bieåuIN thò
nhöõng vaät theå thöïc trong theá giôùi.
A STORYBOOK,
PICTURES ON A SCREEN,
PICTURES ON SIGNS
Meïo vaët!
Taïo moät baûn ñoà cuï theå (ba chieàu) giuùp con quyù vò phaùt trieån caùc
khaùi nieäm veà caùc baûn ñoà baèng giaáy (hai chieàu).
• G
iuùp con cuûa quyù vò laøm moät taám baûn ñoà cuûa moät moâi tröôøng quen thuoäc (chaúng
haïn nhö phoøng nguû cuûa mình hoaëc coâng vieân) baèng caùch duøng nhöõng vaät nhoû
ñeå bieåu thò cho nhöõng vaät lôùn hôn (ví duï, moät keïp giaáy coù theå bieåu thò cho moät caùi
giöôøng, hoaëc moät hình khoái coù theå cho bieát ñòa ñieåm cuûa moät caùi caây).
•Noùi vôùi con cuûa quyù vò veà vieäc chaùu soáng ôû ñaâu so vôùi nôi moät ngöôøi baïn ôû hoaëc
so vôùi tieäm ôû goùc phoá. Duøng caùc töø vaø caâu chæ höôùng, chaúng haïn nhö beân caïnh
vaø beân phaûi cuûa. Cuøng vôùi nhau, veõ moät baûn ñoà khu xoùm gieàng cuûa quyù vò, ñaùnh
daáu caùc moác ñòa ñieåm vaø caùc nôi quen thuoäc.
Ñoái Xöùng Coù ÔÛ Quanh Ta
•Cuøng vôùi con cuûa quyù vò, haõy nhaän daïng taát
caû caùc chöõ caùi vieát hoa coù söï ñoái xöùng. Baûo
con cuûa quyù vò löïa ra caùc chöõ caùi vieát hoa tuøy
theo chuùng coù moät ñöôøng hay hai ñöôøng ñoái
xöùng. Ví duï, chöõ C coù moät ñöôøng ñoái xöùng
naèm ngang; chöõ H coù hai ñöôøng ñoái xöùng, moät
ñöôøng thaúng ñöùng vaø ñöôøng kia naèm ngang.
•Ñi tìm söï ñoái xöùng. Cuøng vôùi con cuûa quyù vò, tìm caùc hình daïng, caùc vaät theå, caùc
khuoân maãu saép xeáp vaø caùc thieát keá chung quanh nhaø quyù vò maø coù caùc ñöôøng ñoái
xöùng. Thaûo luaän xem laø chuùng coù caùc ñöôøng ñoái xöùng naèm ngang, thaúng ñöùng
hay cheùo goùc. Nhìn hình giaáy hoa daùn töôøng, gaïch loùt saøn, caùc böùc tranh vaø caùc
thieát keá hình veõ treân bao bì ñoùng goùi.
22
Caùc Hình Daïng Naøo Giuùp Cho Caùc Caáu Truùc Ñöôïc
Vöõng Chaõi?
MOÂ HÌNH KHUOÂN MAÃU VAØ ÑAÏI SOÁ
Baèng caùch chôi caùc troø chôi naøy, con cuûa quyù vò seõ hieåu moät soá hình
daïng oån ñònh, vöõng hôn nhöõng hình daïng khaùc.
Meïo vaët!
Caùc hoaït ñoäng xaây döïng giuùp con cuûa quyù vò nghó veà moät soá
caùc hình daïng giuùp cho ñoà vaät khoâng bò ngaõ ñoå.
•Baûo con cuûa quyù vò duøng 50 oáng huùt hoaëc
caùc cuoän giaáy baùo ñöôïc cuoän chaët vaø moät
soá keo daùn ñeå xaây döïng moät vaät theå ñöùng
moät mình cao nhaát maø chaùu coù theå xaây döïng
ñöôïc. Vaät theå khoâng ñöôïc dính vaøo saøn nhaø
hoaëc vaøo töôøng hay baøn, gheá, tuû, giöôøng.
•Hoûi con cuûa quyù vò hình daïng naøo (ví duï, hình
chöõ nhaät, hình tam giaùc hoaëc hình troøn) maø
chaùu nghó laø seõ laøm cho vaät theå ñöùng vöõng.
•Cuøng vôùi con cuûa quyù vò, nhìn caùc böùc
hình cuûa caùc caáu truùc coù hình khung söôøn,
chaúng haïn nhö caùc thaùp thuûy ñieän, caùc
ñöôøng saét coù toa loä thieân vaø nhöõng ñoaïn
raát doác trong caùc coâng vieân giaûi trí (roller
coaster) vaø caùc caàu treo. Hoûi con cuûa quyù
vò caùc ñaëc tính naøo cuûa caáu truùc laøm chuùng
ñöùng vöõng vaø baûo con cuûa quyù vò giaûi thích
taïi sao.
•Hoûi con cuûa quyù vò xem thieát keá coù caùc bieåu
hieän cuûa söï ñoái xöùng hay khoâng. Baûo con
cuûa quyù vò giaûi thích taïi sao chaùu bieát.
23
LAËP ÑI LAËP LAÏI NÖÕA!
Quyù vò seõ tìm thaáy caùc hoaït ñoäng hoã trôï cho vieäc hoïc veà Khuoân Maãu Saép Xeáp vaø
Ñaïi Soá trong caùc trang maøu xanh laù caây. Ñaây laø ñôn vò trong giaùo trình toaùn cuûa
Ontario giuùp chuaån bò cho treû em hoïc veà soá hoïc, ño löôøng, hình hoïc, ñaïi soá vaø quaûn
trò döõ lieäu ôû nhöõng caáp lôùp sau naøy. Khaû naêng nhaän bieát vaø nhaän daïng caùc khuoân
maãu giuùp treû em thöïc hieän caùc tieân ñoaùn döïa treân nhöõng söï quan saùt cuûa mình.
Chuù giaûi
7=2+5
24
Laéng Nghe Caùc Khuoân Maãu Nhòp Ñieäu
• V
oã tay cuûa quyù vò vaø daäm moät chaân theo moät trình töï nhaát ñònh (chaúng haïn
nhö voã tay, voã tay, daäm chaân; voã tay, voã tay, daäm chaân; voã tay, voã tay, daäm
chaân). Baûo con cuûa quyù vò laëp laïi trình töï ñoù. Sau ñoù cuøng nhau taïo ra caùc
khuoân maãu nhòp ñieäu khaùc nhau.
•Haõy vui thích trong vieäc daïy cho con cuûa quyù vò caùc ñieäu nhaûy ñôn giaûn trong
ñoù bao goàm trình töï caùc böôùc ñi vaø söï chuyeån ñoäng.
Hình Daïng Khuoân Maãu Taïi Nhaø Hay Trong Khu Xoùm Gieàng
Caùc ñieàu ích lôïi
Giuùp con cuûa quyù vò nhaän ra caùc khuoân maãu hình daïng coù ôû moïi nôi
quanh chuùng ta – vaø mieâu taû chuùng baèng caùch duøng caùc töø ngöõ toaùn
hoïc, chaúng haïn nhö laëp laïi, laëp ñi laëp laïi nöõa, noù gioáng nhau vaø noù thay
ñoåi thaønh.
• C
on cuûa quyù vò seõ tìm thaáy caùc khuoân maãu saép xeáp trong quaàn aùo, trong
giaáy hoa daùn töôøng, trong gaïch, treân caùc ñoà chôi vaø giöõa caùc caây vaø boâng
hoa. Khuyeán khích con cuûa quyù vò mieâu taû caùc khuoân maãu saép xeáp chuùng
tìm thaáy ñöôïc. Baûo con cuûa quyù vò coá gaéng nhaän daïng caùc ñaëc tính cuûa
khuoân maãu ñöôïc laëp ñi laëp laïi.
uøng vôùi con cuûa quyù vò, coá gaéng tìm caùc hình aûnh treân lieân maïng baèng caùch
• C
duøng nhöõng chöõ chính nhö “khuoân maãu ôû quanh chuùng ta.”
25
Mieâu Taû Caùc Khuoân Maãu Saép Xeáp
Trong moät khuoân maãu ñöôïc laëp ñi laëp laïi, khuoân maãu chính laø phaàn ñöôïc
laëp ñi laëp laïi nhieàu laàn – ví duï, trong khuoân maãu ABB ABB ABB, khuoân loõi laø
ABB. Giuùp con cuûa quyù vò nhaän ra caáu truùc cuûa caùc khuoân maãu ñöôïc laëp ñi
laëp laïi trong caùc baøi taäp vui naøy!
Meïo vaët!
Caùc bieåu ñoà, caùc baûng vaø caùc ñoà thò laø moät soá caùch ñeå neâu baät
caùc khuoân maãu.
•Ñaët moät haøng chín caùi muoãng sao cho moãi caùn muoãng chæ leân hoaëc chæ xuoáng
theo moät khuoân maãu saép xeáp vôùi maãu chính laø leân, leân, xuoáng (leân, leân, xuoáng;
leân, leân, xuoáng). Baûo con cuûa quyù vò keùo daøi khuoân maãu ñoù ra.
•Laøm cho vieäc naøy theâm thöû thaùch vaø baûo con cuûa quyù vò mieâu taû vaø noùi to thaønh
tieáng khuoân maãu cuûa hình:
• Laøm cho maãu chính daøi hôn – ví duï, leân, leân, xuoáng, leân; leân, leân, xuoáng, leân;
leân, leân, xuoáng, leân.
• Thay ñoåi moät trong caùc yeáu toá cuûa maãu chính – chaúng haïn nhö, leân, leân,
xuoáng, naèm ngang; leân, leân, xuoáng, naèm ngang; leân, leân, xuoáng, naèm ngang.
ìm toøi, khaùm phaù caùc khuoân maãu saép xeáp ñöôïc keùo daøi ra vôùi con cuûa quyù vò
• T
baèng caùch duøng caùc caây taêm xæa raêng hoaëc caùc oáng huùt. Baûo con cuûa quyù vò tieáp
tuïc keùo daøi khuoân maãu ra. Ñieàu gì coù tieáp theo sau ñoù?
26
Tieân Ñoaùùn Xem Coù Bao Nhieâu
Hoaït ñoäng naøy giuùp con cuûa quyù vò suy nghó veà moät khuoân maãu saép
xeáp ñöôïc tieáp tuïc xa hôn nhöõng gì chaùu coù theå nhìn thaáy – caên baûn cho
caùc söï tieân ñoaùn trong toaùn hoïc!
Meïo Vaët!
Giuùp con cuûa quyù vò hieåu baèng caùch chæ phaàn laëp laïi cuûa
khuoân maãu ít nhaát ba laàn. Ví duï, trong khuoân maãu 3, 6, 5,
10, 9, 18, 17, khuoân maãu coù theå ñöôïc mieâu taû nhö laø nhaân
ñoâi con soá vaø tröø ñi moät, nhaân ñoâi vaø tröø ñi moät, nhaân ñoâi vaø
tröø ñi moät.
•Duøng caùc theû coät tuùi baùnh mì (bread tags) hay caùc vaät hình khoái (blocks) ñeå
taïo moät khuoân maãu môû roäng (hoaëc thu laïi) baèng caùch duøng moät chöõ vieát taét
trong teân cuûa quyù vò. Ñaây laø moät ví duï cho moät khuoân maãu môû roäng cuûa chöõ
caùi T:
Size soá
2 2 Côõ
Sizesoá
3 3
CôõSize
soá1 1 Côõ
Sizesoá
44
Côõ
CôõSize
soá55
•Baûo con cuûa quyù vò thöû taïo ba chöõ T keá tieáp trong khuoân maãu, vaø baûo chaùu
mieâu taû quy taéc cuûa khuoân maãu. Khuoân maãu ñöôïc chæ cho thaáy baét ñaàu vôùi
ba hình khoái vaø cöù moãi laàn tieáp theo thì theâm hai hình khoái vaøo.
•Hoûi con cuûa quyù vò thöû hình dung xem chaùu phaûi caàn coù bao nhieâu hình khoái
cho moät chöõ T vôùi côõ soá 15. Loaïi caâu hoûi naøy cho pheùp treû em toång quaùt hoùa
quy taéc cuûa khuoân maãu vaø baét ñaàu giaûi nhöõng baøi toaùn veà khuoân maãu saép
xeáp phöùc taïp hôn maø khoâng caàn phaûi laøm moät khuoân maãu môùi moãi laàn. (Caàn
coù 31 khoái ñeå xaây döïng moät chöõ T vôùi côõ soá 15.)
•Haõy ñoåi vai troø vaø baûo con cuûa quyù vò taïo moät khuoân maãu chöõ caùi cho quyù vò.
27
Haõy Ñoaùn Quy Taéc Cuûa Toâi!
•Taïo moät moät khuoân maãu veà soá vaø baûo con cuûa quyù vò tieân ñoaùn moät con soá seõ coù
sau naøy trong khuoân maãu. Ví duï, baûo con cuûa quyù vò tieân ñoaùn con soá ôû vò trí thöù
taùm trong khuoân maãu seõ laø soá maáy chaúng haïn nhö 1, 4, 7, 10, ….
Place
1
2
3
4
Number
1
4
7
10
5
•Con cuûa quyù vò coù theå nhìn thaáy moät khuoân maãu töø moät con soá naøy sang moät con
soá khaùc vaø noùi, “Con baét ñaàu vôùi moät vaø moãi laàn thì coäng theâm ba.” Baèng caùch
keùo daøi khuoân maãu ra, chaùu sau ñoù seõ tìm ñöôïc giaù trò ôû vò trí thöù taùm trong daõy
soá (1, 4, 7, 10, 13, 16, 19, 22). Hoaëc con cuûa quyù vò coù theå thaáy moái quan heä giöõa
vò trí vaø con soá, chaúng haïn nhö ôû vò trí thöù taùm seõ laø 1 coäng theâm 7 laàn ba hoaëc
1 + (3 × 7) = 1 + 21 = 22.
Tìm Caùc Khuoân Maãu Giöõa Caùc Pheùp Tính Nhaân!
Meïo vaët!
Khi treû em coù cô hoäi phaùt trieåân caùc suy luaän rieâng cuûa mình,
caùc em cuõng phaùt trieån söï hieåu bieát cuûa mình veà khaùi nieäm
toaùn hoïc.
•Cho pheùp con cuûa quyù vò tìm toøi nhöõng caùch khaùc nhau maø caùc khuoân maãu coù
theå giuùp chaùu nhôù caùc con pheùp tính nhaân. Ví duï, neáu con cuûa quyù vò khoâng theå
nhôù keát quaû (caâu traû lôøi) cuûa 6 × 4 nhöng bieát laø 6 × 2 = 12, chaùu coù theå aùp duïng
kieán thöùc cuûa baûng cöûu chöông nhaân hai sang nhaân boán baèng caùch nhaân ñoâi. Khi
keát quaû (caâu traû lôøi) cuûa 6 × 2 ñöôïc nhaân ñoâi leân, thì keát quaû (caâu traû lôøi) cuõng
gioáng nhö laø 6 × 4.
• N
eáu con cuûa quyù vò khoâng theå nhôù keát quaû (caâu traû lôøi) cuûa 3 × 7 nhöng bieát raèng
2 × 7 = 14, chaùu coù theå coäng theâm 7 ñeå thaønh 21. Phöông phaùp naøy cuõng ñuùng
cho baûn cöûu chöông nhaân saùu. Treû em coù theå duøng baûn cöûu chöông nhaân naêm
quen thuoäc ñeå giaûi quyeát vaán ñeá cuûa baûn cöûu chöông nhaân saùu – ví duï, keát quaû
(caâu traû lôøi) cuûa 4 × 6 thì cuõng gioáng nhö keát quaû (caâu traû lôøi) cuûa 4 × 5 + moät laàn
cuûa 4 ñeå coù soá 24.
28
Quyù vò seõ tìm thaáy caùc hoaït ñoäng hoã trôï cho vieäc Quaûn Lyù Döõ Lieäu vaø Xaùc
Suaát trong caùc trang maøu hoàng. Ñaây laø ñôn vò trong giaùo trình toaùn cuûa Ontario
giôùi thieäu cho con cuûa quyù vò caùch laøm theá naøo ñeå thu thaäp, saép xeáp vaø dieãn
dòch thoâng tin. Haøng ngaøy, treû em ñöôïc trình baøy moät khoái löôïng thoâng tin raát
lôùn, haàu heát thoâng tin ñoù lieân quan ñeán caùc con soá.
CAÙC KHAÛ NAÊNG COÙ THEÅ XAÛY RA LAØ GÌ?
Chuù giaûi
7=2+5
7=2+5
29
Löïa Ra Trong Ñôøi Soáng
Caùc kinh nghieäm ban ñaàu trong vieäc löïa ra vaø xeáp loaïi caùc ñoà vaät chung
quanh nhaø coù theå giuùp chuaån bò treû em cho vieäc saép xeáp döõ lieäu thaønh caùc
loaïi coù yù nghóa.
Meïo vaët!
Treû em thöôøng coù theå giaûi thích caùch thöùc em löïa ra ñoà vaät nhöng
coù theå gaëp khoù khaên trong vieäc hieåu caùch thöùc löïa ra ñoà vaät cuûa
nhöõng ngöôøi khaùc.
• B
aét ñaàu baèng caùch suy nghó moät quy taéc löïa ñôn giaûn (chaúng haïn nhö “Taát caû
moïi thöù trong nhoùm laø maøu xanh döông”), vaø löïa ra moät vaøi moùn theo quy taéc ñoù.
Baûo con cuûa quyù vò thöû ñoaùn quy taéc. Ñoåi vai.
• K
huyeán khích con cuûa quyù vò löïa caùc ñoà duøng trong nhaø – vieát chì maøu ñeå veõ
theo maøu, dao keùo muoãng nóa theo töøng loaïi hoaëc theo hình daïng, caùc vaät lieäu ñeå
boû vaøo thuøng taùi cheá hay caùc moùn trong tuû laïnh vaø trong tuû ñöïng cheùn baùt, ñóa.
•Baûo con cuûa quyù vò löïa ñoà vaät ra thaønh hai nhoùm: nhöõng loaïi coù moät vaøi ñaëc tính
naøo ñoù vaø nhöõng loaïi khoâng coù ñaëc tính ñoù (ví duï, moät nhoùm caùc loaïi quaàn aùo
caàn phaûi treo leân moùc aùo vaø moät nhoùm caùc loaïi quaàn aùo khoâng phaûi treo leân moùc
aùo). Haõy noùi veà söï suy nghó cuûa con quyù vò baèng caùch hoûi, “Con ñaõ löïa nhöõng ñoà
naøy ra baèng caùch naøo?” “Caùc ñoà vaät naøy gioáng nhau nhö theá naøo? Khaùc nhau ra
sao?” “Con coù theå löïa nhöõng vaät naøy ra baèng moät phöông caùch khaùc hay khoâng?”
30
Coù Theâm Nhöõng Ngaøy Naéng Hay Nhöõng Ngaøy Möa?
QUAÛN LYÙ DÖÕ LIEÄU VAØ XAÙC SUAÁT
Ngay caû caùc treû em nhoû tuoåi cuõng coù theå duøng nhöõng bieåu ñoà, caùc baûng, caùc
hình ñoà thò vaø caùc caùch saép xeáp minh hoïa khaùc ñeå giaûi nghóa cho döõ lieäu.
Meïo Vaët!
Moät bieåu ñoà hình laø moät bieåu ñoà duøng hình ñeå minh hoïa döõ
lieäu soá hoïc.
•Baûo con cuûa quyù vò veõ hình treân lòch ñeå ghi laïi thôøi tieát moãi ngaøy. Luùc cuoái tuaàn
hay cuoái thaùng, veõ moät bieåu ñoà cho thaáy coù bao nhieâu ngaøy trôøi naéng, bao
nhieâu ngaøy trôøi coù nhieàu maây vaø coù bao nhieâu ngaøy trôøi möa trong thaùng ñoù.
31
Duøng Döõ Lieäu Ñeå Hoaïch Ñònh Cho Moät Söï Kieän Cuûa Gia Ñình
Hoaït ñoäng naøy seõ giôùi thieäu cho con cuûa quyù vò caùc lyù do caên baûn cuûa
vieäc thu thaäp vaø saép xeáp döõ lieäu – ví duï nhö, giaûi ñaùp thaéc maéc vaø thöïc
hieän keá hoaïch cho töông lai!
Meïo vaët!
Khuyeán khích con cuûa quyù vò laøm caùc quyeát ñònh veà:
•Caùc caâu hoûi thaêm doø naøo seõ ñöôïc hoûi
• Laøm theá naøo ñeå thu thaäp döõ lieäu (chaúng haïn nhö ai seõ traû
lôøi caùc caâu hoûi thaêm doø)
• Laøm theá naøo ñeå saép xeáp döõ lieäu (chaúng haïn nhö baèng
caùch toång hôïp hoaëc veõ caùc kyù hieäu beân caïnh caùc teân)
• C
on cuûa quyù vò coù theå muoán thöïc hieän moät cuoäc thaêm doø veà moät söï kieän saép
tôùi trong gia ñình – chaúng haïn nhö, “Hoaït ñoäng naøo maø caùc thaønh vieân trong gia
ñình thích laøm nhaát?” “Caùc loaïi thöùc aên vaø nöôùc giaûi khaùt naøo nhieàu ngöôøi coù theå
thích aên hay thích uoáng nhaát?”
•Khuyeán khích con cuûa quyù vò saùng taïo caùc caâu hoûi thaêm doø maø ñoøi hoûi phaûi traû
lôøi nhieàu hôn laø chæ traû lôøi coù hay khoâng (ví duï, “Loaïi nöôùc giaûi khaùt naøo baïn thích
uoáng?” thay vì hoûi “Baïn coù muoán uoáng nuôùc traùi caây hay khoâng?”).
•Ñeå con cuûa quyù vò quyeát ñònh ai seõ ñöôïc thaêm doø (Chæ nhöõng ngöôøi thaân tröïc tieáp
trong gia ñình nhö cha meï, anh chò em ruoät? Caùc thaønh vieân khaùc trong gia ñình
nhö oâng baø noäi ngoaïi, coâ, caäu, môï, dì, thím, chuù, baùc, döôïng, con chuù con baùc,
con coâ con caäu, vaân vaân? Taát caû treû em? Treû em vaø ngöôøi lôùn?).
•Hoûi xem con cuûa quyù vò seõ theo doõi vaø chia seû thoâng tin thaêm doø nhö theá naøo.
•Sau khi thaêm doø, baûo con cuûa quyù vò suy nghó xem vieäc nhöõng ngöôøi ñöôïc thaêm
doø (thaêm doø maãu) ñaõ aûnh höôûng ñeán caùc keát quaû thaêm doø nhö theá naøo.
32
Troø Chôi Veà Söï Thöôøng Xuyeân, Ñoâi Khi hoaëc Khoâng
Bao Giôø
Qua caùc troø chôi, quyù vò coù theå giôùi thieäu cho con cuûa mình ngoân ngöõ maø
caùc nhaø toaùn hoïc duøng ñeå mieâu taû khaû naêng coù theå coù cuûa moät söï kieän
ñang xaûy ra: chaéc chaén xaûy ra, coù theå xaûy ra, khoù coù theå xaûy ra, khoâng
theå xaûy ra vaø coù khaû naêng xaûy ra ngang baèng nhau (equally likely).
•Baûo con cuûa quyù vò veõ caùc taám hình hoaëc noùi veà nhöõng ñieàu maø gia ñình cuûa
quyù vò luoân luoân, thöôøng xuyeân vaø ñoâi khi laøm vaø moät soá vieäc maø gia ñình
cuûa quyù vò khoâng bao giôø laøm. Hoûi con cuûa quyù vò caùc söï kieän haøng ngaøy naøo
khaùc maø chaùu coù theå noùi baèng caùch söû duïng loaïi ngoân ngöõ naøy.
•Haõy thöû troø chôi naøy trong luùc ñang ñi treân xe. Noùi ra caùc söï kieän vaø baûo con
cuûa quyù vò quyeát ñònh xem söï kieän ñoù laø ñieàu coù theå xaûy ra, khoâng theå xaûy ra
hoaëc seõ khoâng bao giôø xaûy ra. Khoâng coù gì ñeå giôùi haïn söï töôûng töôïng cuûa
quyù vò! Ví duï:
• Chuùng ta seõ ñi bôi vaøo thaùng Gieâng.
• Chuùng ta seõ ñi bôi ngoaøi trôøi vaøo thaùng Gieâng.
• Moät con ngöïa seõ bay xuyeân qua cöûa soå nhaø beáp chuùng ta.
• Laù caây seõ ñoåi maøu vaøo muøa thu.
• Sôû thuù ñòa phöông saép coù moät con khuûng long.
33
Chuùng Ta Seõ Laøm Gì Vaøo Cuoái Tuaàn?
Cuoäc thaêm doø gia ñình naøy cho con cuûa quyù vò kinh nghieäm trong vieäc
thu thaäp caùc döõ lieäu chính – caùc maãu thoâng tin ñöôïc thu thaäp tröôùc tieân
thoâng qua caùc cuoäc thaêm doø, caùc söï quan saùt vaø caùc thí nghieäm.
Meïo vaët!
Khuyeán khích con cuûa quyù vò baét ñaàu suy nghó veà döõ lieäu:
•Moät soá caùc phöông phaùp con coù theå thu thaäp vaø ghi laïi döõ
lieäu cuûa mình laø gì?
• Döõ lieäu seõ nhö theá naøo neáu con tính luoân caû nhöõng ngaøy trong tuaàn?
• Keát quaû tìm thaáy cuûa con coù theå aûnh höôûng ñeán vieäc söû duïng thôøi
gian nhaøn roãi cuûa gia ñình vaøo thôøi gian cuoái tuaàn nhö theá naøo?
göôøi ta tranh luaän veà vieäc söû duïng thôøi gian nhaøn roãi sao cho laønh maïnh. Ai
• N
cuõng coù yù kieán khaùc nhau. Haõy trao ñoåi vôùi con cuûa quyù vò ñeå laáy yù kieán cuûa chaùu
veà ñeà taøi naøy.
•Baûo con cuûa quyù vò thu thaäp moät soá döõ lieäu veà thôøi gian nhaøn roãi cuûa chính gia
ñình mình – ví duï, sinh hoaït trong nhaø vaø sinh hoaït ngoaøi trôøi, thôøi gian daønh cho
caùc troø chôi, caùc moân theå thao, ñi thaêm vieáng vaø ñi boä cuõng nhö thôøi gian boû ra
ñeå ngoài tröôùc maøn hình maùy (chaúng haïn nhö maùy truyeàn hình, maùy ñieän toaùn, troø
chôi video hay thieát bò ñieän töû caàm tay).
34
Truy Tìm Döõ Lieäu
Giôùi thieäu cho con cuûa quyù vò yù nieäm veà döõ lieäu phuï – döõ lieäu töø taïp chí,
baùo, taøi lieäu cuûa chính phuû hoaëc cuûa moät cô sôû döõ lieäu – thoâng qua hoaït
ñoäng vui naøy.
•Noùi vôùi con cuûa quyù vò veà söï quan taâm cuûa chaùu ñoái vôùi moät vaán ñeà thôøi söï
hieän taïi. Caùc yù kieán, söï suy nghó vaø caùc thaéc maéc cuûa chaùu laø gì? Nhöõng
ñieàu chaùu coù theå muoán tìm hieåu theâm laø gì?
•Cuøng vôùi con cuûa quyù vò, thaûo luaän nhöõng caâu hoûi naøy veà caùc döõ lieäu phuï:
•Nguoàn goác cuûa döõ lieäu laø gì? Con nghó döõ lieäu ñaùng tin caäy ñöôïc bao
nhieâu? Con coù caùc thaéc maéc gì?
•Quan ñieåm naøo ñöôïc ñöa ra? Caùc söï giôùi haïn cuûa nhöõng döõ lieäu naøy laø
gì? Coøn coù ñieàu gì thieáu chöa tính ñeán hay khoâng?
•Caùc döõ lieäu naøy coù ích nhö theá naøo ñoái vôùi ñieàu maø con ñang muoán
bieát? Coù nhöõng ñieàu baát ngôø hoaëc caùc ñieàu naøo thuù vò maø con nhaän
thaáy hay khoâng?
•Döõ lieäu coù neâu ra baát cöù nhöõng caâu hoûi naøo khaùc cho con hay khoâng?
35
CAÙC NGUOÀN TAØI LIEÄU TREÂN LIEÂN MAÏNG
Esso Family Math (Toaùn Gia Ñình Esso)
Caùc hoaït ñoäng, nghieân cöùu vaø thoâng tin treân
maïng naøy giuùp phuï huynh vaø treû chia seû söï
suy nghó vaø hieåu bieát cuûa hoï veà toaùn trong
moät moâi tröôøng an toaøn vaø thö giaõn.
Math Dictionary for Kids
(Töï Ñieån Toaùn cho Treû em)
Phöông tieän tröïc tuyeán treân maïng naøy giuùp
treû em hoïc caùc ñònh nghóa toaùn hoïc.
www.edu.uwo.ca/essofamilymath
Math Forum (Dieãn Ñaøn Toaùn)
Caùc meïo, meïo vaët vaø caùc vaán ñeà veà toaùn
cuï theå daønh cho hoïc sinh tieåu hoïc ñöôïc taäp
trung ôû trang maïng naøy.
Math Frog (Con EÁch Toaùn)
Taïi maïng naøy quyù vò seõ tìm ñöôïc caùc nguoàn
taøi lieäu vaø troø chôi tröïc tuyeán treân maïng cho
caùc lôùp 4, 5 vaø 6.
http://cemc2.math.uwaterloo.ca/mathfrog/
main.shtml
ABC Life Literacy (Hoïc ABC Caû Ñôøi)
Taøi lieäu höôùng daãn naøy giôùi thieäu cho treû vaø
daïy caùc em söï hieåu bieát veà taøi chaùnh.
http://abclifeliteracy.ca/financial-literacy-tips-andresources
Figure This (Haõy Hình Dung Ñieàu Naøy)
Trang maïng naøy coù caùc troø chôi vaø caùc söï
thöû thaùch veà toaùn ñeå treû em cuøng laøm vôùi
phuï huynh cuûa mình.
www.figurethis.org
Math Wire (Daây Theùp Toaùn)
Trang maïng naøy coù caùc phöông tieän, caùc baøi
kieåm tra vaø caùc troø chôi veà toaùn khaùc nhau.
http://mathwire.com
www.amathsdictionaryforkids.com
www.mathforum.org/students/elem/probs.html
National Library of Virtual
Manipulatives (Thö Vieän Quoác Gia veà
Caùc Kyõ Xaûo AÛo)
Hoäp coâng cuï tröïc tuyeán treân maïng naøy cuûa
Ñaïi hoïc Tieåu bang Utah coù caùc kyõ xaûo aûo
thích hôïp theo ñoä tuoåi.
http://nlvm.usu.edu/en/nav/vlibrary.html
Kid Sites
(Caùc Trang Maïng Daønh Cho Treû Em)
Quyù vò seõ tìm thaáy moät danh saùch caùc trang
maïng veà toaùn daønh cho treû em taïi ñaây
www.kidsites.com/sites-edu/math.htm
Math Playground (Saân Chôi Toaùn)
Trang maïng naøy coù moät soá caùc troø chôi vaø
caùc trang baøi taäp ñeå giuùp hoïc toaùn theo tuoåi
vaø phuø hôïp vôùi ñoä tuoåi.
www.mathplayground.com
PedagoNet (Maïng Pedago)
Taïi ñaây quyù vò seõ tìm thaáy nhieàu ñöôøng noái
maïng vaø caùc troø chôi veà toaùn.
www.pedagonet.com
36
TVOKIDS.COM VÀ MATH
Caterpillar Count
(Saâu Böôùm Taäp Ñeám)
Tumbleweed’s MathMaze
(Meâ Cung Toaùn cuûa Caây Coû Laên)
(trình ñoä vôõ loøng vaø trung caáp)
www.tvokids.com/games/caterpillarcount
Connect the Dots with Artt
(Noái Keát Caùc Ñieåm Laïi vôùi Ngheä Thuaät)
www.tvokids.com/games/connectdotsartt
Count with Artt
(Ñeám vôùi Ngheä thuaät)
www.tvokids.com/games/countartt
ÑO LÖÔØNG
Clock Talk (Noùi veà Giôø)
www.tvokids.com/games/clocktalk
www.tvokids.com/games/tumbleweedsmathmaze Bruce McBruce Doodle Dots
(Caùc Ñieåm Noái Bruce McBruce)
www.tvokids.com/framesets/play.html%3Fgame%3D51
Tumbletown Mathletics
(Ñieàn Kinh Toaùn Thò Traán Tumble)
www.tvokids.com/games/tumbletownmathletics
Big Wig Sub Shop (Tieäm Big Wig Sub)
www.tvokids.com/games/bigwigsubshop
Beat the Clock (Vöôït Thôøi Gian)
www.tvokids.com/games/beatclock
Tumbletown Mathletics
(Ñieàn kinh Toaùn Thò traán Tumble)
www.tvokids.com/games/tumbletownmathletics
HÌNH HOÏC VAØ HÌNH HOÏC KHOÂNG GIAN
Shapeville (Thaønh phoá Hình daïng)
www.tvokids.com/games/shapeville
Triangle Alley (Haønh Lang Tam Giaùc)
www.tvokids.com/games/trianglealley
Build Math City (Xaây DöïÏng Thaønh Phoá Toaùn Hoïc)
www.tvokids.com/activities/buildmathcity
Pirates Maps and Traps
(Baûn Ñoà vaø Baãy Raäp cuûa Nhöõng Teân Cöôùp Bieån)
www.tvokids.com/games/piratesmapsandtraps
A Lotta Dessert (Moùn Traùng Mieäng Lotta) Flower Frenzy (Hoa Kích Ñoäng)
www.tvokids.com/games/lottadessert
www.tvokids.com/games/flowerfrenzy
Sort It (Löïa Noù Ra)
www.tvokids.com/games/sortit
Space Trek Galaxy
(Thieân Haø Khoâng Gian Trek)
www.tvokids.com/games/spacetrekgalaxy
Vieáng trang maïng Homework Zone (Khu Baøi Taäp Cho Veà Nhaø Laøm) treân trang maïng www.tvokids.com
ñeå coù caùc video, troø chôi vaø hoaït ñoäng mieãn phí giuùp con cuûa quyù vò phaùt trieån vieäc hoïc ñoïc, hoïc vieát,
laøm toaùn vaø khoa hoïc. Ñoàng thôøi cuõng vieáng maïng www.tvoparents.com ñeå coù caùc nguoàn chæ daãn
ñöôïc chuù troïng cuûa Ontario nhaèm hoã trôï cho quaù trình hoïc vaán cuûa con quyù vò.
37
7=2+5
Ontario Ministry of Education (Boä Giaùo Duïc Ontario)
Cette publication est disponible en français.
ISBN 978-1-4435-9373-1 (Print) ISBN 978-1-4435-9374-8 (PDF)
ISBN 978-1-4435-9375-5 (TXT) © Queen’s Printer for Ontario, 2012

7 = 2 + 5

Transcription

Similar documents

HƯỚNG DẪN VỀ Các Dịch Vụ Sức Khỏe Tâm

Tải bản tin - Yakult Doanh Nghiệp

Phaân boå nguoàn thu - Natural Resource Governance Institute

SYNeRGY au

Maùi Traàn Töôøng Cô Khí OÁng

taám caùch aâm - Trachang.co.th