MIĘDZYNARODOWE CENTRUM EDUKACJI O AUSCHWITZ I

MIĘDZYNARODOWE CENTRUM EDUKACJI
O AUSCHWITZ I HOLOKAUŚCIE
INTERNATIONAL CENTER FOR EDUCATION
ABOUT AUSCHWITZ AND THE HOLOCAUST
NR 1 / NO. 1
PAMIĘĆ – ŚWIADOMOŚĆ – ODPOWIEDZIALNOŚĆ
REMEMBRANCE – AWARENESS – RESPONSIBILITY
Brama „Arbeit Macht Frei” / „Arbeit Macht Frei” Gate
DOJAZD
DIRECTIONS
Muzeum położone jest na obrzeżach miasta Oświęcimia przy drodze krajowej nr 933
(uwaga: wjazd na parking od ulicy St. Leszczyńskiej). Muzeum znajduje się
ok. 2 km od stacji kolejowej, skąd istnieje możliwość dojazdu komunikacją miejską.
The Museum is located on the outskirts of the city of Oświęcim on National Road
933 (note: the entrance to the parking lot is on ul. St. Leszczyńskiej). The Museum
is located about 2 km from the train station, where public transport is available.
W najbliższej okolicy Muzeum znajdują się przystanki PKS oraz minibusów dojeżdżających z Krakowa i Katowic. Ponadto w odległości kilkudziesięciu kilometrów
od Oświęcimia znajdują się dwa międzynarodowe porty lotnicze: Kraków-Balice
i Katowice-Pyrzowice.
(Współrzędne GPS: 19.20363 E, 50.0266 N)
In the immediate vicinity of the Museum are stops for PKS buses and minibuses
(marshrutki) arriving from Cracow and Katowice. Also located within less than
a hundred kilometers of Oświęcim are two international airports at Cracow-Balice
and Katowice-Pyrzowice
(GPS coordinates 19.20363 E, 50.0266 N).
Warianty zwiedzania:
• Zwiedzanie ogólne (czas zwiedzania do 3,5 godz.)
• Jednodniowe zwiedzanie studyjne (czas zwiedzania 6 godz.)
• Dwudniowe zwiedzanie studyjne (łączny czas zwiedzania 8 godz.)
Visiting options:
• General visit (up to 3.5 hours)
• One-day study visits (6 hours)
• Two-day study visits (total time 8 hours)
Uwaga! W sezonie od kwietnia do października w godzinach od 10.00 do 15.00
teren byłego obozu Auschwitz I zwiedzać można wyłącznie w grupach z przewodnikiem.
Note-from 10:00 am to 3:00 pm during the high season (April to October) all visits
to the Auschwitz I site must be in groups accompanied by a guide.
Więcej informacji o wariantach zwiedzania: www.auschwitz.org.pl, zakładka
„Zwiedzanie”.
For more information about visiting options see the “Visiting” section at the website www.auschwitz.org.pl.
The International Center for Education about Auschwitz and the Holocaust has developed
an extensive program aimed at both young people and educators, Polish and foreign, in the
five years that have passed since its foundation. We will try to inform you regularly about
important events and projects that we realize. The folder whose first issue we pass into your
hands will appear twice a year, in the spring and autumn, because the cycle of our work is
determined by the cycle of the school year and the academic year.
In the first issue of our information guide we present new projects and the continuation
of educational programs that have been ongoing for several years now. Some of our new
initiatives include the launch of the International Summer Academy destined for an English-speaking audience, as well as the publication “European pack for visiting the Auschwitz-Birkenau Memorial and Museum,” an English-language publication for teachers and
educators planning a visit to the Auschwitz Memorial, which is the result of several years
of work by professionals from the International Center for Education, the Council of Europe,
and the Ministry of Education. The issue also informs you about projects intended for narrow audiences: students with intellectual disabilities, and inmates of correctional facilities,
for whom the Education Center organizes special education programs. In the booklet you
will also find information about a conference organized by the Center, as well as information about new educational publications.
The International Center for Education conducts post-graduate studies, thematic sessions,
and one- and multi-day seminars and workshops, as well as implementing specialized
programs for different social, national, and religious groups.
We hope that in our new folder you will find suggestions for yourself or for your students.
We are also open to new ideas and willing to implement programs that match the level and
the preparation of the group and meet its expectations.
Krystyna Oleksy
Director of The International Center for Education about Auschwitz and the Holokaust
2
Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holocauście w ciągu pięciu lat, jakie minęły od chwili jego założenia, rozwinęło bogaty program skierowany zarówno do młodzieży, jak i do edukatorów – tak z Polski jak i z zagranicy. Będziemy starali się systematycznie
Państwa informować o najważniejszych wydarzeniach i projektach, które realizujemy. Folder, którego pierwszy numer przekazujemy właśnie do Waszych rąk, będzie się ukazywał
dwa razy w roku – wiosną i jesienią, ponieważ cykl naszej pracy jest wyznaczony przez cykl
roku szkolnego i roku akademickiego.
W pierwszym numerze naszego informatora prezentujemy nowe projekty oraz kontynuacje
programów edukacyjnych trwających już od kilku lat. Jednymi z naszych nowych inicjatyw
są m.in. uruchomienie Międzynarodowej Akademii Letniej przeznaczonej dla anglojęzycznych odbiorców, a także publikacja „European pack for visiting Auschwitz-Birkenau
Memorial and Museum” – wydawnictwo w języku angielskim dla nauczycieli i wychowawców planujących wizytę w Miejscu Pamięci Auschwitz, które jest efektem kilkuletniej
pracy specjalistów z Międzynarodowego Centrum Edukacji, Rady Europy oraz Ministerstwa
Edukacji Narodowej. W numerze informujemy Państwa także o projektach przeznaczonych
dla wąskich grup odbiorców: niepełnosprawnych intelektualnie oraz wychowanków zakładów karnych, dla których Centrum Edukacji organizuje specjalne programy edukacyjne.
W informatorze znajdą Państwo również informacje na temat konferencji, które zorganizowało Centrum, a także informacje o nowych publikacjach edukacyjnych.
Międzynarodowe Centrum Edukacji prowadzi studia podyplomowe, sesje tematyczne,
jedno- i kilkudniowe seminaria i warsztaty a także realizuje specjalistyczne programy dla
poszczególnych grup społecznych, narodowych i religijnych.
Mamy nadzieję, że w naszym nowym folderze znajdziecie Państwo także propozycje dla
siebie lub dla Waszych studentów. Jesteśmy również otwarci na nowe pomysły i gotowi
do realizacji programów, które będą odpowiadały poziomowi i przygotowaniu grupy
i spełniały jej oczekiwania.
Krystyna Oleksy
Dyrektor Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście
3
Odwiedzający Miejsce Pamięci Auschwitz / Visitors at the Auschwitz Memorial
JAK PRZYGOTOWAĆ MŁODZIEŻ DO WIZYTY
W MIEJSCU PAMIĘCI?
HOW TO PREPARE SECONDARY-SCHOOL
STUDENTS FOR VISITS TO THE MEMORIAL?
„European pack for visiting Auschwitz-Birkenau Memorial and Museum” to kilkusetstronicowe angielskojęzyczne wydawnictwo przeznaczone dla nauczycieli i wychowawców planujących wizytę w Miejscu Pamięci Auschwitz. Publikacja jest efektem
kilkuletniej pracy specjalistów z Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz
i Holokauście, Rady Europy oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej.
“European pack for visiting Auschwitz-Birkenau Memorial and Museum” is a lengthy
English-language resource targeting teachers and advisors planning visits to the Auschwitz Memorial. It is the result of several years of work by specialists from the International
Center for Education about Auschwitz and the Holocaust at the Auschwitz-Birkenau State
Museum, the Council of Europe, and the Polish Ministry of National Education.
– Nasze Międzynarodowe Centrum Edukacji od kilku lat ściśle współpracuje z Radą Europy. Wspólnie organizujemy m.in. tygodniowe seminaria dla edukatorów i nauczycieli
pochodzących z krajów członkowskich RE. To właśnie ich uczestnicy podkreślali potrzebę
przygotowania materiałów, które pomogłyby im w prowadzeniu zajęć z młodzieżą przed
wizytą w Miejscu Pamięci Auschwitz. Można zatem powiedzieć, że genezą tego obszernego kompendium, zawierającego metodyczne uwagi dotyczące przygotowania, organizacji
i podsumowania wyjazdów, była rzeczywista potrzeba nauczycieli – powiedziała dyrektor
MCEAH Krystyna Oleksy.
“Our Center has been cooperating closely with the Council of Europe for several years. Together we organize week-long seminars for educators and teachers from Council of Europe
member countries. It is these people who stressed the need for a materials pack to help
them work with young people before a visit to the Auschwitz Memorial. It is therefore possible to say that the real needs of teachers were the origin of this extensive compendium of
methodological remarks on the preparation, organization, and follow-up of trips to Auschwitz,” said ICEAH director Krystyna Oleksy.
W publikacji znaleźć można nie tylko wszelkie niezbędne informacje praktyczne dotyczące organizacji wizyty, ale przede wszystkim wiele tekstów i materiałów historycznych, konspektów
lekcji oraz informacji dotyczących współczesnego znaczenia i funkcjonowania Miejsca Pamięci
Auschwitz.
„Młodzi ludzie, którzy w następnych latach będą odwiedzać Auschwitz, staną się świadkami
ostatnich świadków, ogniwami w łańcuchu pamięci” – czytamy w książce –„Wizyta uczniów
w Miejscu Pamięci Auschwitz to wielka odpowiedzialność. Może stać się ona istotnym elementem kształtowania postawy obywatelskiej, jeżeli dokładnie zrozumie się to, co symbolizuje Auschwitz, zwłaszcza w czasach, kiedy odchodzą od nas ostatni świadkowie historii”.
4
The publication contains not only all essential practical information on the organization of
visits, but also numerous historical texts and other materials, lesson plans, and information
on the contemporary significance and functioning of the Auschwitz Memorial.
“Young people who will visit Auschwitz in the coming years will become witnesses to the
last witnesses and links in the chain of remembrance,” we read in the book. “Visits to the
Auschwitz Memorial by school pupils are a great responsibility. They can become an important component in the forming of civic attitudes if there is a precise understanding of
what Auschwitz symbolizes, especially in times when the last eyewitnesses to history are
passing away.”
“If an honest effort is not put into preparing and following up on visits to the Memorial, we
will not form people in this place who are capable of taking action in the name of higher
goals and the general good,” said Alicja Białecka, who is in charge of the ICEAH Program
Section.
– Bez rzetelnego wysiłku włożonego w przygotowanie i podsumowanie wizyty w Miejscu
Pamięci nie wychowamy w tym miejscu człowieka zdolnego do podjęcia działań w imię wyższych celów i dobra ogólnego – powiedziała Alicja Białecka, kierująca Sekcją Programową
MCEAH.
The first part of the book is devoted to preparations for the visit. The subjects covered include what students should know before arriving at the Memorial, what emotions they will
have to deal with during the visit, and how they can benefit from meetings with eyewitnesses to history.
Pierwsza część książki poświęcona jest przygotowaniu do wizyty. Co powinni wiedzieć uczniowie zanim przyjadą do Miejsca Pamięci, z jakimi emocjami będzie musiał poradzić sobie uczeń
podczas zwiedzania, czemu służyć może spotkanie ze świadkiem historii – to tylko kilka
z poruszanych tematów.
“For the majority of pupils the trip will be a new kind of experience. There are lessons about
how to analyze information from various sources, but no school can teach pupils how to
analyze a memorial site. Students do not possess the appropriate tools for dealing with this
specific reality and they are not accustomed to visiting places of this type,” we read in the
introduction to the chapter titled “Before the Visit.”
„Dla większości uczniów wyjazd będzie nowym rodzajem doświadczenia. Na lekcjach uczeni
są analizy informacji z różnych źródeł, ale żadna szkoła nie uczy tego, jak analizować miejsce
pamięci. Uczniowie nie posiadają odpowiednich narzędzi niezbędnych do zmierzenia się z tą
specyficzną rzeczywistością i nie są przyzwyczajeni do odwiedzania miejsc tego typu”– czytamy we wstępie do rozdziału„Przed wizytą”.
In the second part, on the actual visit to the Auschwitz site, there is information on the
history of the Museum, the work of the International Center for Education about Auschwitz
and the Holocaust and other educational institutions that function around the Memorial,
and a brief description of the Museum exhibition. One chapter describes the basic difficulties, both organizational and emotional, that can arise during visits.
W drugiej części, która dotyczy samej wizyty w byłym obozie Auschwitz, znajdują się informacje dotyczące historii Muzeum, działalności Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz
i Holokauście i innych instytucji edukacyjnych funkcjonujących wokół Miejsca Pamięci, a także
krótki opis muzealnej wystawy. Jeden rozdział opisuje podstawowe trudności, które mogą
wystąpić podczas zwiedzania, zarówno organizacyjne, jak i emocjonalne.
What should be done after a group returns from the Memorial is the subject of the third part
of the book. The topics covered include following up the visit and returning to normality,
suggestions for interdisciplinary projects on the intersection of the history of Auschwitz and
contemporary times, and several plans for lessons such as “What Should We Do with What
We Learned at Auschwitz?”
Temu, co należy zrobić po powrocie grupy z Miejsca Pamięci, poświęcona jest trzecia część
publikacji. Wśród podejmowanych tematów są m.in. kwestia podsumowania wizyty, sugestie
interdyscyplinarnych projektów na styku historii Auschwitz i czasów współczesnych, a także
kilka scenariuszy lekcji, jak np.,„Co zrobić z tym, czego nauczyliśmy się w Auschwitz?”
In the view of Museum Director Dr. Piotr M.A. Cywiński, the new publication and the resulting well prepared visits to the Memorial will surely produce effects that can be measured.
“A visit to the authentic space of Auschwitz is more than education,” he said. “It’s an experience.”
The European pack for visiting Auschwitz-Birkenau Memorial and Museum can be purchased at the official online bookstore of the Auschwitz-Birkenau State Museum.
„Pakiet Europejski dla odwiedzających Miejsce Pamięci
i Muzeum Auschwitz-Birkenau – przewodnik dla
nauczycieli i edukatorów”
“European pack for visiting Auschwitz-Birkenau Memorial
and Museum. Guidelines for teachers and educators”
Zdaniem dyrektora Muzeum, dr. Piotra M.A. Cywińskiego, nowa publikacja i będące jej efektem dobrze przygotowane wizyty w Miejscu Pamięci z całą pewnością przyniosą wymierne
rezultaty. – Wizyta w autentycznej przestrzeni Auschwitz to więcej niż edukacja, to doświadczenie – powiedział dyrektor Cywiński.
„European pack for visiting Auschwitz-Birkenau Memorial and Museum” kupić można
w oficjalnej księgarni internetowej Rady Europy.Wersja elektroniczna jest dostępna na stronie
internetowej Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Odwiedzający Miejsce Pamięci Auschwitz / Visitors at the Auschwitz Memorial
5
The results of the work of the group are two internet courses: “The History of Auschwitz”
and “The Road to Genocide: Indirect Causes of the Holocaust.” Each thematic block consists
of several lessons. They include a historical introduction, excerpts from accounts by former
prisoners, photographs, archival documents, examples of camp art, and educational exercises. The authors are specialists from the Auschwitz-Birkenau State Museum and the
Pedagogical University in Cracow. The block devoted to the Holocaust (author: Dr. Piotr
Trojański) consists of two themes: “The Holocaust—Terminological and Interpretive Issues”
and “Anti-Judaism and Anti-Semitism—Indirect Causes of the Holocaust.” A second part
of the Internet course on the history of the Holocaust is slated for introduction next year.
Four lessons comprise the thematic block on the history of Auschwitz (authors: Dr. Piotr
Setkiewicz and Dr. Jacek Lachendro): “The Expansion of Auschwitz from 1940 to 1944,”
“Living Conditions in the Auschwitz Camp,” “Groups of Prisoners in the Auschwitz Camp,”
and “The SS Garrison.”
The Edumatic internet platform makes online distance learning possible. The teacher can
prepare didactic material and then post it online. What is more, learners have the opportunity to use the lessons on their own, participate in discussion forums, and do homework.
The instructor tracks student progress thanks to a sophisticated system for monitoring student activity on the platform and also has an option for contacting students through means
including the forum or chat. An additional plus is the option for students to open discussion
threads on boards moderated by the authors of the course and Museum educators.
In December 2010 the Education Center carried out a pilot course, followed in April 2011
by the first edition of the course proper. For several weeks, more than 130 participants
had the opportunity to make use of the platform and master the material presented there.
Additionally, each of them was under an obligation to play an active role in the internet
forum on selected threads, to take part in meetings with experts (chat) and to complete
written assignments.
Fragment lekcji internetowej / Fragment of an internet lesson
6
E-LEARNING W MIEJSCU PAMIĘCI
E-LEARNING AT THE MEMORIAL
MCEAH pod koniec 2010 r. uruchomiło edukację przez internet. W pilotażowej oraz w I edycji kursów e-learningowych udział wzięło ponad 130 osób
z całej Polski. Dla części z nich było to pierwsze doświadczenie z tematem
Auschwitz i Holokaustu, dla innych uzupełnienie wiedzy, którą otrzymali,
będąc w Miejscu Pamięci i uczestnicząc w zajęciach organizowanych przez
MCEAH.
At the end of 2010 the ICEAH took its first steps on education by way of the internet.
In a pilot course and the first edition of regular e-learning courses there were more
than 130 participants from all over Poland. For some of them this was their first
experience with the subject of Auschwitz and the Holocaust while for others it was
a supplement to the things they had learned while visiting the Memorial and taking
part in educational activities at the ICEAH.
Wśród uczestników dwóch kursów, byli zarówno licealiści, studenci, nauczyciele historii, języka polskiego, jak i osoby nie stykające się na co dzień z tematami historycznymi.
Wszystkich połączyła chęć pogłębienia wiedzy na temat Miejsca, które stało się symbolem
tragedii XX wieku. Stworzenie tak różnorodnej mikrospołeczności stało się możliwe dzięki
edukacji internetowej, czyli e-learningowi.
Those enrolled in the two courses were high-school and university students, teachers of
history and Polish, and people who do not deal with historical subjects on an everyday
basis. What they all had in common was a desire to learn more about the place that has
become a symbol of the tragedy of the twentieth century. Online education, or e-learning,
made the creation of such a diverse microcommunity possible.
Historia Auschwitz i Holokaustu, to bardzo delikatna materia. Tym trudniej było stworzyć
rzetelne kursy internetowe, które będą dostępne dla rzeszy odbiorców. Do tworzenia platformy, oprócz specjalistów i historyków z Muzeum, zaproszono do współpracy poznańską
firmę Eduserwis.
The history of Auschwitz and the Holocaust is a very delicate subject. That made it all the
harder to create credible internet courses that would be accessible to a broad audience.
Along with specialists and historians from the Museum, the Eduserwis company from
Poznań was invited to cooperate in the creation of the platform.
Ze względu na specyfikę tematyki Auschwitz każde rozwiązanie dydaktyczne było szczegółowo omawiane i wypracowywane przez zespół metodyków i dydaktyków. Wypracowanie
satysfakcjonującej metody było doświadczeniem wspólnym dla obu stron projektu.
In view of the special nature of the Auschwitz subject matter, each teaching solution was
discussed and developed by a team of methodologists and education specialists. Working
out satisfactory methods was an experience shared by both of the sides involved in the
project.
The next edition of the internet course is planned for the turn of September/October 2011.
The project is made possible by the Ministry of Culture and National Heritage’s “Education
Plus” program, as well as the Museum’s own financial resources.
W efekcie działań zespołu powstały dwa kursy internetowe: „Historia Auschwitz” oraz „Droga do ludobójstwa. Przyczyny pośrednie Zagłady”. Na każdy z tych bloków tematycznych
składa się kilka lekcji. Zawierają one wstęp historyczny, fragmenty relacji byłych więźniów,
fotografie i dokumenty archiwalne, przykłady sztuki obozowej, a także ćwiczenia dydaktyczne. Ich autorami są naukowcy i dydaktycy z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Blok tematyczny poświęcony historii
Holokaustu (autor: dr Piotr Trojański) obejmuje dwie lekcje: „Holokaust – problemy terminologiczne i interpretacyjne” oraz „Antyjudaizm i antysemityzm − przyczyny pośrednie
Zagłady”. Blok tematyczny dotyczący historii Auschwitz (autorzy: dr Piotr Setkiewicz oraz
dr Jacek Lachendro) zawiera cztery lekcje: „Rozbudowa Auschwitz w latach 1940-1944”,
„Warunki egzystencji w obozie Auschwitz”, „Grupy więźniów w obozie Auschwitz” oraz
„Załoga SS w KL Auschwitz”.
Proces edukacji jest możliwy do przeprowadzenia w Internecie dzięki systemowi Edumatic
– platformie internetowej. Nauczyciel może przygotowywać, a następnie udostępniać
materiały dydaktyczne. Co więcej, dzięki platformie uczeń ma możliwość samodzielnego
korzystania z lekcji, uczestniczenia w forach dyskusyjnych oraz rozwiązywania zadań domowych. Nauczyciel kontroluje postępy w pracy ucznia dzięki rozbudowanemu systemowi
monitoringu jego aktywności na platformie i ma możliwość porozumiewania się m.in.
poprzez forum lub czat. Dodatkowym atutem są też dyskusje na zaproponowane przez
uczestników tematy, których moderatorami są nauczyciele – autorzy kursów i edukatorzy
muzealni.
W grudniu 2010 r. Centrum Edukacji przeprowadziło kurs pilotażowy, a w kwietniu 2011 r.
odbyła się I edycja kursu. Ponad 130 uczestników przez kilka tygodni miało możliwość korzystania z platformy i opanowania przygotowanego materiału. Ponadto każdy z nich miał
obowiązek wziąć czynny udział w forum internetowym w obrębie poszczególnych wątków,
wziąć udział w spotkaniach z ekspertem (czat) oraz rozwiązać zadania pisemne.
Kolejna edycja kursów internetowych planowana jest na przełom września i października
2011 r.
Projekt zrealizowany został dzięki wsparciu i w ramach programu Ministerstwa Kultury
i Dziedzictwa Narodowego „Edukacja Plus”, a także ze środków własnych Muzeum.
Plans for 2011
An open, general course devoted to the functions of the Auschwitz concentration camp
and extermination center will be put into operation on the Museum website in 2011. Work
is underway on new closed lessons to be available on the internet platform. The subjects
will include the development of Nazism and the persecution of the Jews in Germany, the
situation of Jews in the first years of the war, and art in Auschwitz.
The coordinator of the project is Agnieszka Juskowiak-Sawicka of the ICEAH Program Section.
The Center will also make available lessons developed in cooperation with the Shoah Foundation Institute for Visual History and Education at the University of Southern California.
Audiovisual testimony from the Shoah Foundation Institute Archives is an integral part of
the lessons. The lessons “In the Face of the Holocaust” and “People and War” can serve as
support for Polish teachers in teaching about the Second World War. The material presented
there can be used during history, knowledge about society, Polish, and knowledge about
culture lessons.
Plany na rok 2011
W 2011 r. na stronie internetowej Muzeum zostanie uruchomiony ogólnodostępny kurs
poświęcony funkcjom obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz. Trwają także prace
nad nowymi, zamkniętymi lekcjami, dostępnymi na platformie internetowej. Będą one poświęcone m.in. rozwojowi nazizmu i prześladowaniom Żydów w Niemczech oraz sytuacji
Żydów w pierwszych latach wojny, a także sztuce w obozie Auschwitz.
Koordynatorem projektu jest Agnieszka Juskowiak-Sawicka z Sekcji Programowej MCEAH.
Centrum udostępnia również lekcje powstałe w wyniku współpracy z Instytutem Historii
Wizualnej i Edukacji Fundacji Shoah (SFI) Uniwersytetu Południowej Kalifornii. Integralną
częścią lekcji są audiowizualne relacje pochodzące z Archiwum Instytutu Fundacji Shoah.
Lekcje „W obliczu Zagłady” oraz „Ludzie i wojna” mogą stanowić wsparcie dla polskich nauczycieli w nauczaniu o II wojnie światowej. Prezentowany materiał można wykorzystać
podczas lekcji historii, wiedzy o społeczeństwie, języka polskiego i wiedzy o kulturze.
7
Prelekcja w zakładzie karnym / A lecture at a penitentiary institution
8
EDUKACJA DLA NOWYCH GRUP ODBIORCÓW
EDUCATION FOR NEW GROUPS OF AUDIENCES
Centrum Edukacji tworzy programy edukacyjne przeznaczone dla różnych grup
odbiorców, wymagających dostosowania zajęć edukacyjnych do swoich potrzeb.
Rezultatem takich działań są dwa projekty edukacyjne: „Auschwitz – Historia
– Edukacja Obywatelska” dla wychowanków zakładów karnych oraz „Trudne, proste
słowa” dla niepełnosprawnych intelektualnie odwiedzających Muzeum Auschwitz.
The Education Center creates instructional programs designed for various target
groups, which means fitting the teaching to their needs. Two results of this kind of
approach are the educational projects “Auschwitz, History, and Civic Education” for
penitentiary inmates and “Hard, Simple Words” for mentally handicapped visitors
to the Auschwitz Museum.
EDUKACJA W ZAKŁADACH KARNYCH
EDUCATION IN PENITENTIARY INSTITUTIONS
„Auschwitz – Historia – Edukacja Obywatelska”jest cyklem seminariów i pobytów studyjnych dla dyrektorów, wychowawców oraz pracowników nadzoru w zakładach karnych.
“Auschwitz, History, and Civic Education” is a series of seminars and study residencies for penitentiary directors, educational officers, and supervisory staff.
Inspiracją do stworzenia projektu były listy od osadzonych kierowane do Muzeum z prośbą
o przesłanie literatury na temat historii obozu Auschwitz, a także pojedyncze wizyty
w Muzeum grup osadzonych z zakładów penitencjarnych z Krakowskiego Inspektoratu Służby
Więziennej. Bardzo duże zainteresowanie tematyką Auschwitz i Zagłady wśród osadzonych,
a także ich emocjonalne reakcje oraz spisane refleksje po zwiedzeniu byłego obozu śmierci,
z którymi zapoznali nas wychowawcy, sprawiły, że Centrum Edukacji przygotowało kompleksowy
projekt edukacyjny skierowany zarówno do osadzonych, jak i do kadry służby więziennej.
The inspiration for creating the project came from letters that the Museum received from inmates requesting reading material on the subject of the history of the Auschwitz camp as well
as individual visits to the Museum by groups of prisoners from penal institutions under the
Cracow Inspectorate of the Prison Service. The great interest in the subject of Auschwitz and the
Holocaust among inmates, their emotional reactions, and their written reflections after visiting the site of the extermination center prompted the Education Center to prepare a complex
educational project addressed to both inmates and prison personnel.
W procesie wychowawczym realizowanym w zakładach penitencjarnych, nauczanie
o tym, czego dokonano w Auschwitz, służy przede wszystkim przekazywaniu historii obozu
i pamięci o tych, którzy tam cierpieli i zginęli, ale również ukazuje, do czego może prowadzić droga pogardy i nienawiści. Edukacja o Auschwitz i Holokauście może też wpływać na
zmianę osobowości, na uwrażliwienie na cierpienie i poniżanie drugiego człowieka, może
pomóc w zastanowieniu się nad sobą i w zrozumieniu hierarchii wartości.
In the educational program carried out in penal institutions, teaching about the things done
at Auschwitz serves above all to impart information about the history of the camp and to
commemorate those who suffered and died there, but it also illustrates where the path of contempt and hatred can lead. Education about Auschwitz and the Holocaust can also have an influence on changes in personality, and in greater sensitivity to the suffering and abasement of
others. It can be an aid in reflecting upon oneself and understanding one’s hierarchy of values.
The first stage of the program consists of preparatory training for the penitentiary personnel. During the seminar, the educators and the warders who exercise direct supervision
over the inmates are prepared for their future cooperation with the Museum in the field of
organizing educational activities for the inmates. These meetings also feature presentations
of Museum educational programs that can be conducted in penal institutions.
In the next stages, the educational officers prepare the inmates for visits to the Auschwitz
Museum and for taking part in educational activities. Of aid in this form of education is
the traveling exhibition on the history of Auschwitz, “German Nazi Death Camp Konzentrationslager Auschwitz”, by a historian from the Museum Exhibition Department, Mirosław
Obstarczyk, which presents in a condensed form all the most important issues in the history
of Auschwitz as well as the origins of the Nazi movement and the specific elements of the
German system of terror in occupied Poland. To date, over five and a half thousand inmates
have familiarized themselves with it.
Pierwszy etap projektu zakłada przeszkolenie wychowawców więziennych. Podczas seminarium wychowawcy i pracownicy, sprawujący bezpośredni nadzór nad osadzonymi,
zostają merytorycznie przygotowani do przyszłej współpracy z Muzeum w zakresie organizowania zajęć edukacyjnych dla penitencjariuszy. W czasie tych spotkań prezentowane są
także propozycje edukacyjne Muzeum możliwe do zrealizowania w zakładach karnych.
W dalszej kolejności wychowawcy przygotowują osadzonych do wizyty w Muzeum Auschwitz oraz do udziału w zajęciach edukacyjnych. Pomocna w tej formie edukacji jest
wystawa objazdowa o historii Auschwitz „Niemiecki Nazistowski Obóz Śmierci Konzentrationslager Auschwitz” autorstwa historyka z Działu Wystawienniczego Muzeum, Mirosława
Obstarczyka, która prezentuje w skondensowany sposób wszystkie najistotniejsze zagadnienia historii Auschwitz, a także genezę ruchu nazistowskiego oraz specyficzne elementy
systemu terroru niemieckiego w okupowanej Polsce. Dotychczas zapoznało się z nią ponad
5,5 tys. osadzonych.
The visit and the educational activities in the Museum are the second stage of the project.
The participants in the study visit—the penitentiary inmates—are familiarized with the
history of the Auschwitz camp and take part in a meeting with an eyewitness. To date,
those taking part in such visits have included more than three hundred inmates and almost a hundred supervisory personnel, educators, and directors of penal institutions
from Małopolskie and Śląsk provinces. At the same time, historians and educators from
the Museum travel to the penitentiaries with lectures, presentations, exhibitions, and film
showings.
Wizyta i zajęcia edukacyjne w Muzeum są drugim etapem projektu. Uczestnicy wizyt
studyjnych – osadzeni – zostają zapoznani z historią obozu Auschwitz oraz biorą udział
w spotkaniu ze świadkiem. Dotychczas udział w wizytach wzięło ponad 300 osadzonych
oraz blisko 100 pracowników nadzoru, wychowawców oraz dyrektorów zakładów karnych
i aresztów śledczych z Małopolski i Śląska. Równocześnie historycy i edukatorzy z Muzeum
wyjeżdżają z wykładami, prezentacjami, wystawami oraz prelekcjami filmowymi do zakładów karnych.
The educational program was initiated in 2008 when the Museum began cooperating
with the director of the Cracow District of the Prison Service. In 2010, the Museum began
cooperating with the Silesian District of the Prison Service. A conference was held in the
first half of 2011 to sum up the work done to that time as part of the “Auschwitz, History, and Civic Education” project in the penitentiaries and jails of the Silesian District of the
Prison Service. In March of 2011 the “Auschwitz, History, and Civic Education” project was
submitted to the 2010 Sybilla Museum Prizes and nominated for an award. Additionally,
cooperation was initiated with the Galicia Museum in Cracow for the realization of the next
stage in the the “Auschwitz, History, and Civic Education” project in the penitentiaries and
jails of the Cracow District of the Prison Service, which will deal with the Righteous among
the Nations of the World. The coordinator of the project is Antoni Stańczyk of the Program
Section of the ICEAH.
Program edukacyjny działa od 2008 r. Wówczas Muzeum rozpoczęło współpracę z Dyrektorem Krakowskiego Okręgu Służby Więziennej. W 2010 r. Muzeum nawiązało współpracę ze
Śląskim Okręgiem Służby Więziennej. W pierwszym półroczu 2011 r. odbyła się konferencja
podsumowująca dotychczasową realizację projektu „Auschwitz – Historia – Edukacja Obywatelska” w zakładach karnych i aresztach Śląskiego Okręgu SW. W marcu 2011 r. projekt
„Auschwitz – Historia – Edukacja Obywatelska” został zgłoszony do Nagrody Muzeów
Sybilla 2010, gdzie uzyskał nominację do nagrody. Ponadto nawiązano współpracę z Muzeum Galicja w Krakowie, w celu realizacji kolejnego etapu projektu „Auschwitz – Historia – Edukacja Obywatelska” w zakładach karnych i aresztach Krakowskiego Okręgu SW
dotyczącego sprawiedliwych wśród narodów świata. Koordynatorem projektu jest Antoni
Stańczyk z Sekcji Programowej MCEAH.
Osadzeni zapoznają się z wystawą „Niemiecki Nazistowski Obóz Śmierci
Konzentrationslager Auschwitz”
Inmates at the exhibition “German Nazi Death Camp”
9
The Museum lesson consists of
Z czego składa się lekcja muzealna:
• An introduction in the film screening room or outside it where the participants in the lesson are
• Wstęp w sali lub przed kinem, gdzie uczestnicy lekcji są pytani, czy wiedzą, gdzie
asked if they know where they are, what the place is associated with, and whether they have ever
been in a similar place.
• The Arbeit macht frei gate – in groups with less serious disabilities, accounts by prisoners of their
arrival at Auschwitz are read out.
• The roll-call square – a description of a day in the life of a prisoner, and what roll call meant.
przyjechali, z czym związane jest to miejsce, czy byli kiedyś w podobnym miejscu.
• Brama „Arbeit macht frei” – tu (w przypadku grup upośledzonych w stopniu lekkim)
odczytywane są relacje więźniów dotyczące przybycia do obozu.
• Plac apelowy – opis jak wyglądał dzień więźnia, czym były apele.
• Blok 5 – przed wejściem do bloku informujemy grupę, co zobaczy. Po wyjściu pytamy,
• Block 5 – before entering the block, we inform the group about what they are going
jakie wrażenie zrobiło na nich to, co zobaczyli, czy zdają sobie sprawę, że rzeczy poka-
to see. Afterwards, we ask them what kind of impression the things they saw made on
zane na ekspozycji stanowią tylko niewielki procent przedmiotów przywiezionych do
them, and whether they realize that the items displayed in the exhibition make up only
obozu przez deportowanych.
a small percentage of the objects brought to the camp by the deportees.
• Block 9 – An exhibition about living conditions, specially prepared for these groups. The guide
also speaks about everyday life in the camp – hunger, difficult housing and sanitary conditions.
• The Death Wall – information about what the Death Wall meant when the camp was operating,
and its function today. Paying homage to the victims.
• The Ramp in Birkenau – reading out of accounts of the transports. Attention drawn to the differences in appearance between the Auschwitz and Birkenau camps.
• A wooden barracks and a brick barracks in Birkenau – the primitive living conditions and the
impossibility of meeting the basic human needs.
• Summing up. Discussion with the group about what they have seen and what they have
• Blok 9 – specjalnie przygotowana dla tych grup ekspozycja dotycząca warunków bytowych. Przewodnik opowiada także o obozowej codzienności – głodzie, trudnych
warunkach mieszkaniowych i sanitarnych.
• Ściana Śmierci – informacja o tym, czym była Ściana Śmierci w okresie funkcjonowania obozu, jaką funkcję pełni dziś. Oddanie hołdu ofiarom.
• Rampa w Birkenau – odczytanie relacji dotyczących transportów. Zwrócenie uwagi na
różnice w wyglądzie obozu Auschwitz i Birkenau.
• Barak drewniany, blok murowany w Birkenau – prymitywne warunki egzystencji,
brak możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka.
• Podsumowanie. Rozmowa z grupą o tym, co zobaczyła, czego się dowiedziała.
learned.
Wystawa w bloku nr 9 / Exhibition in Block 9
„TRUDNE, PROSTE SŁOWA” – EDUKACJA O AUSCHWITZ
DLA NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE
“HARD, SIMPLE WORDS” – EDUCATION ABOUT
AUSCHWITZ FOR THE MENTALLY DISABLED
W ostatnich latach wśród grup osób niepełnosprawnych intelektualnie wzrosło
zainteresowanie Miejscem Pamięci. Centrum Edukacji opracowało program
zwiedzania terenów byłego obozu Auschwitz specjalnie dostosowany do poziomu
intelektualnego i percepcji osób upośledzonych.
In recent years, interest in the Memorial on the part of mentally handicapped
people has grown. The Education Center has developed a program for visiting the
grounds of the former Auschwitz camp especially adapted for the intellectual and
perceptual level of handicapped people.
Niepełnosprawni odwiedzający Miejsce Pamięci biorą udział w specjalnie przygotowanej
lekcji muzealnej. Jej scenariusz został wypracowany przez edukatorów Miejsca Pamięci,
przy wsparciu specjalisty oligofrenopedagogiki. Lekcje są dostosowane do specyfiki grupy:
jej możliwości percepcyjnych oraz wrażliwości na historię Auschwitz.
Handicapped people visiting the Memorial take part in specially prepared Museum lessons. The scenario was developed by Memorial educators supported by specialists in oligophrenopedagogy. These lessons are adapted to a given group’s perceptual abilities and
sensitivity to the history of Auschwitz.
Każda lekcja muzealna rozpoczyna się 15-minutowym spotkaniem w sali seminaryjnej,
podczas którego grupa jest przygotowywana do wizyty w wybranych fragmentach
wystaw muzealnych oraz terenów byłego obozu, W trakcie lekcji uczestnicy poznają
obiekty byłego obozu Auschwitz: bramę „Arbeit Macht Frei”, teren placu apelowego,
dziedziniec bloku nr 11 oraz rampę w Birkenau i wnętrze baraku drewnianego.
Ponadto zwiedzają blok nr 9, zwykle nieudostępniany odwiedzającym, gdzie
zapoznają się ze specjalnie przygotowaną przez Dział Zbiorów ekspozycją: oglądają
prycze, łazienki, mogą zobaczyć i dotknąć kopii obuwia więźniarskiego, pasiaków oraz
naczyń więźniarskich. Zapoznawani są również z zagadnieniem Zagłady, jednak po
konsultacjach ze specjalistą oligofrenopedagogiki pomijane jest krematorium i ruiny
komór gazowych ze względu na wrażliwość odbiorców i ich problemy z radzeniem
sobie ze zbyt silnymi emocjami.
Each museum lesson begins with a fifteen-minute meeting in the seminar room during which
the group is prepared for visits to selected portions of the Museum exhibition and parts of the
grounds of the former camp. In the course of the lesson the participants are familiarized with
original objects from the Auschwitz camp: the Arbeit macht frei gate, the parade ground where
roll call was held, the courtyard of Block no. 11, the railroad unloading platform in Birkenau,
and the interior of a wooden barracks.
Additionally, they tour Block no. 9, usually closed to visitors, where they are introduced to an
exhibition especially prepared by the Collections Department. They can examine the bunks
and the toilets, and can see and touch replicas of prisoners’ shoes, striped uniforms, and eating
utensils. They are also familiarized with the issue of the Holocaust. After consultations with
specialists in oligophrenopedagogy, it was decided to omit the crematoria and the ruins of
the gas chambers in view of the sensitivity of the audience and their problems in coping with
particularly strong emotions.
Koordynatorami projektu są: Alicja Wójcik z Sekcji Programowej MCEAH oraz Andrzej
Kacorzyk z Sekcji Obsługi Odwiedzających MCEAH.
10
The coordinators of the project are Alicja Wójcik of the ICEAH Program Section and Andrzej
Kacorzyk of the ICEAH Visitor Service Section.
Grupa odwiedzających na terenie
Miejsca Pamieci Auschwitz
Visitors at the Auschwitz Memorial
11
For Nora Fischbach-Hirshbein of Venezuela, the Academy was a powerful experience. During the Holocaust, the German Nazis murdered many members of her family, who came
from Kalisz and Koźminek, Poland. Her grandfather, a former Auschwitz prisoner, never
talked with her about his wartime experiences. “Even as a small child I saw the number
that he had tattooed on his arm. That’s why it was so important for me to take part in
this seminar, in order to understand the origins of my own family history better and learn
about what happened here,” she said. While noting the high standard of the lectures and
the commitment of the organizers, she also stressed that attending the Academy helped
her overcome the negative feelings about Poles that she acquired in her family home. “Now
I’m a different person. All of you here are Poles and I see the effort you put into maintaining
this place and preserving the memory. I am very grateful to you for this. I want to cry when
I utter this,” she said with emotion. “I want to thank you all and I do not have the words to
express what I feel.”
Dla Nory Fischbach-Hirshbein z Wenezueli udział w Akademii był silnym przeżyciem. Wielu
członków jej rodziny, pochodzących z Kalisza i Koźminka, zostało zamordowanych w czasie
Holokaustu przez niemieckich nazistów. Jej dziadek, były więzień Auschwitz, nie rozmawiał
z nią nigdy o tym, co przeszedł w czasie wojny. – Od małego dziecka widziałam numer,
jaki miał wytatuowany na ręce. Dlatego tak ważne było dla mnie wzięcie udziału w tym
seminarium, żeby lepiej zrozumieć źródła mojej własnej historii rodzinnej i poznać, co się
tu działo – powiedziała. Zwracając uwagę na wysoki poziom wykładów i zaangażowanie
organizatorów, podkreśliła też, że udział w Akademii pomógł jej przezwyciężyć wyniesioną
z rodzinnego domu niechęć do Polaków. – Teraz jestem inna. Wszyscy jesteście tu Polakami
i widzę jaki wysiłek wkładacie w utrzymanie tego miejsca i zachowanie pamięci o nim.
Jestem wam za to bardzo wdzięczna. Chce mi się płakać, gdy to mówię… Chcę wam
wszystkim podziękować i brak mi słów by wyrazić, co czuję – podkreśliła wzruszona Nora
Fischbach-Hirshbein.
Aside from in-depth tours of the former German Nazi concentration camp, the varied Academy schedule also included a series of lectures and discussions on subjects connected with
Auschwitz and its postwar history, Polish-Jewish relations during the war, and the educational challenges facing the Auschwitz Museum, the world’s best known Memorial site and
the symbol of the Holocaust, in the future.
Zróżnicowany program Akademii oprócz dokładnego zwiedzania byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego objął też m.in. serię wykładów i dyskusji na tematy
związane z historią Auschwitz oraz dziejami powojennymi, w tym polsko-żydowskie stosunki w czasie wojny oraz zadania edukacyjne stojące w XXI w. przed Muzeum Auschwitz,
najbardziej na świecie znanym Miejscem Pamięci i zarazem symbolem Holokaustu.
Alicja Białecka confirmed that the program will be continued.“This first International Summer Academy is only the beginning,” she said. “What is happening at this moment demonstrates the necessity of continuing this kind of work. We will try to organize the Summer
Academy each year. The positive reactions by the participants seem to indicate that the
program we put together is optimal: a well balanced combination of an encounter with the
original historical place, with the memorial, and with the Museum as an institution, along
with the knowledge shared by the staff of this institution and the invited guests.”
The coordinator of the project is Ewa Matlak of the ICEAH Program Section.
Alicja Białecka zaznaczyła, że projekt będzie kontynuowany. – Ta pierwsza, Międzynarodowa Akademia Letnia to dopiero początek. To, co się w tej chwili dzieje potwierdza konieczność kontynuowania tego typu działań. Będziemy się starać organizować Akademie Letnie
co roku. Jak widać z pozytywnych reakcji uczestników zaproponowany program wydaje się
być optymalny: to dobrze wyważone połączenie zetknięcia się z oryginalnym miejscem
historycznym, miejscem pamięci, z Muzeum jako instytucją oraz z wiedzą, jaką dzielą się
pracownicy tej instytucji i zaproszeni goście – powiedziała Białecka.
Koordynatorem projektu jest Ewa Matlak z Sekcji Programowej MCEAH.
Uczestnicy Akademii Letniej podczas oprowadzania po Miejscu Pamięci Auschwitz / Participants of the International Summer Academy at the Auschwitz Memorial
12
MIĘDZYNARODOWA AKADEMIA LETNIA:
HISTORIA, PAMIĘĆ, EDUKACJA
THE INTERNATIONAL SUMMER ACADEMY:
HISTORY, REMEMBRANCE, AND EDUCATION
W Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau zakończyła się pierwsza Międzynarodowa Akademia Letnia: Historia, Pamięć, Edukacja. W projekcie wzięło udział ponad dwudziestu uczestników z całego świata, w różnym wieku i różnych profesji.
The first International Summer Academy History, Remembrance, and Education concluded at the Auschwitz-Birkenau State Museum. More than twenty participants of various
ages and occupations from around the world took part in the project.
Alicja Białecka, szefowa Sekcji Programowej Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście oraz współorganizatorka projektu, podkreśliła, że Akademia otwiera
jeszcze jeden kierunek w działaniach Centrum, dotychczas skupiającym się bardziej na szkoleniach określonych grup edukatorów w ramach współpracy m.in. z Radą Europy czy izraelskim Instytutem Pamięci Yad Vashem. – Seminarium jest przedsięwzięciem zupełnie nowym
w naszej pracy edukacyjnej. Jest skierowane do indywidualnego odbiorcy anglojęzycznego.
Do tej pory takie osoby nie miały możliwości odbycia tego typu szkolenia bezpośrednio u nas,
w Centrum Edukacji, na terenie Miejsca Pamięci – powiedziała Białecka.
Alicja Białecka, head of the Program Section at the International Center for Education about
Auschwitz and the Holocaust and the co-organizer of the project, stated that the Academy
was a new direction in the work of the Center, which has previously concentrated more
on training specific groups of educators as part of its cooperation with institutions like the
Council of Europe or the Yad Vashem Memorial Institute in Israel. “The seminar is something
completely new in our educational work. It is targeted at English-speaking individuals. Until now, these people have not had the option of being taught directly by us at the Education
Center on the grounds of the Memorial,” said Białecka.
José Velasco przyjechał z Arizony w USA do Muzeum Auschwitz już po raz trzeci. Jak powiedział, pierwszy raz odwiedził to miejsce jako zwykły turysta, następnie zjawił się z grupą
uczniów. Tym razem przyjechał, by przygotować się lepiej do tego, by zapoznać z historią Auschwitz następne grupy młodzieży, z którymi planuje wkrótce tu powrócić.
José Velasco of Arizona is on his third trip to the Auschwitz Museum. He said that he came
the first time as an ordinary tourist and the second time with student group. This time, he
came to prepare himself better for imparting the history of Auschwitz to new groups of
young people with whom he plans to return here in the near future.
– Mój pierwszy przyjazd do Auschwitz był jak spojrzenie w przeszłość. Ale nauczyłem się
też, że nie możemy ograniczać się tylko do tego. To, co wydarzyło się tutaj kiedyś, może też
sprawić, że będziemy mogli zapobiec podobnym zdarzeniom teraz. Korzenie Auschwitz tkwią
w nietolerancji i naprawdę powinniśmy uczyć, zwłaszcza naszą młodzież, tolerancji wobec
innych. U nas w Arizonie mamy podobne przypadki, kiedy poszczególne grupy są piętnowane,
na przykład emigranci z Meksyku, którzy przyjeżdżają do Arizony i stają się kozłami ofiarnymi.
Oczywiście ma to inny wymiar, ale zasada działania jest taka sama – zauważył Velasco.
“My first trip to Auschwitz was like gazing into the past. However, I also learned that we
cannot limit ourselves to this. What once happened here can also make us able to prevent
similar events now. The roots of Auschwitz lie in intolerance and we really should teach
our young people, in particular, to be tolerant of others. In Arizona we have similar cases
where particular groups are stigmatized, for example immigrants from Mexico who come
to Arizona and become scapegoats. The scale is different, of course, but the principles at
work are the same,” said Velasco.
Rozpoczęcie Międzynarodowej
Akademii Letniej
Opening of the International
Summer Academy
13
Uczestnicy spotkania z Batszewą Dagan / Participants of the meeting with Batsheva Dagan
14
WSPOMNIENIA„STAMTĄD”
REMINESCENCES “FROM THAT PLACE”
Centrum Edukacji wspólnie z Ambasadą Izraela wydało książkę autorstwa izraelskiej poetki, byłej więźniarki obozu Auschwitz Batszewy Dagan. Tomik „Błogosławiona bądź wyobraźnio – przeklęta bądź! Wspomnienia Stamtąd” jest zbiorem
wierszy, które Batszewa Dagan napisała po traumatycznych wydarzeniach w obozie
Auschwitz oraz tych, które zapamiętała z obozu.
The Education Center and the Embassy of Israel have jointly published a book by the Israeli poet and former Auschwitz prisoner Batsheva Dagan. Błogosławiona bądź wyobraźnio
– przeklęta bądź! Wspomnienia “Stamtąd” [Imagination: Blessed Be, Cursed Be: Reminscences “from That Place”] is a thin volume of poems that Batsheva Dagan wrote as a result
of traumatic incidents in the Auschwitz camp and in memory of people she knew there.
Batszewa Dagan jest twórczynią metody psychologiczno-pedagogicznej pomagającej przekazywać dzieciom i młodzieży wiedzę o Zagładzie oraz autorką publikacji wykorzystywanych
w nauczaniu o Holokauście: „Co stało się w czasie Zagłady, opowieść w rymach dla dzieci, które chcą wiedzieć”, „Czika, piesek w getcie”, „Gdyby gwiazdy mogły mówić” oraz „Dziś płakała mi
syrena”. Opublikowanie zbioru jej wierszy stało się przyczyną uruchomienia dwóch projektów
edukacyjnych: konkursu literackiego dla oświęcimskiej młodzieży oraz sesji edukacyjnej, której
gościem była izraelska poetka i pisarka.
Batsheva Dagan is the creator of a psychological-pedagogical method that helps inform children
and young people about the Holocaust and the author of publications used in teaching about the
Holocaust, including What Happened at the Time of the Holocaust: A Story in Rhyme for Children
Who Want to Know, Chika: a Dog in the Ghetto, If the Stars Could Speak, and Today the Siren Wept for
Me. Published collections of her poetry led to the setting up of two educational projects, a literary
contest for young people in Oświęcim and an educational session at which the Israeli writer and
poet made a guest appearance.
Pierwszy projekt – konkurs literacki „Auschwitz w literaturze” – przeznaczony był dla młodzieży
z Powiatowego Zespołu Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych nr 4 w Oświęcimiu. Rozpoczął się
w październiku 2010 r. Do Oświęcimia przyjechała grupa teatralna„Scaena”, w skład której wchodzili uczniowie Liceum Ogólnokształcącego im. Piotra Skargi w Grójcu, Publicznego Gimnazjum
im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w Jasieńcu oraz Publicznej Szkoły Podstawowej im. Juliana
Suskiego w Jasieńcu. Młodzież ze „Scaeny” wspólnie z oświęcimskimi uczniami odwiedziła tereny byłego obozu Auschwitz, miasto Oświęcim oraz uczestniczyła w zajęciach warsztatowych
w oświęcimskiej synagodze. Grupa teatralna zaprezentowała przedstawienie „Zapamiętaj imię
moje”, opowiadające o historii więźniów obozów koncentracyjnych, której poszczególne sceny są
przeplatane pieśniami o tematyce wojennej oraz pantomimą. Następnie uczniowie wzięli udział
w warsztatach poświęconych analizie wierszy Batszewy Dagan. Poznali zasady pisania analizy, jej
miejsce wśród tekstów literackich, konstrukcję i cele jej powstawania.
The first project, the“Auschwitz in Literature”literary contest, was designed for young people from
Powiat Economic-Gastronomic School Complex No. 4 in Oświęcim. It began in October 2010.
The Scaena theater group, made up of young people from Piotr Skarga General Lyceum in Grójec,
Krzysztof Kamil Baczyński Public Gimnazjum in Jasieniec, and Julian Suski Public Elelmentary
School in Jasieniec, came to Oświęcim. The young people from Scaena joined the Oświęcim students in visiting the grounds of the former Auschwitz camp and the city of Oświęcim and took part
in workshops in the Oświęcim synagogue. The theatrical group presented the play Remember My
Name, recounting the stories of concentration-camp prisoners in scenes interwoven with songs
about the war and mime. Next, the pupils took part in workshops dedicated to analyzing the poetry of Batsheva Dagan. They learned the principles of writing analysis, the place of such analysis
among literary texts, and the construction and goals of analysis.
The final stage in the ”Auschwitz in Literature”project was a contest for the best analysis of
a poem by Batsheva Dagan from her volume Błogosławiona bądź wyobraźnio - przeklęta
bądź! Wspomnienia “Stamtąd”. The analysis that won first prize was published in the July
edition of Oś monthly, a publication of the Museum.
Końcowym etapem projektu „Auschwitz w literaturze” był konkurs na najlepszą analizę
wiersza Batszewy Dagan z tomiku poezji „Błogosławiona bądź wyobraźnio – przeklęta
bądź!”. Analizę, która zajęła I miejsce opublikowano w lipcowym wydaniu miesięcznika
„Oś”, wydawanego przez Muzeum.
The second educational project was an educational session put on at the end of November and dedicated to the work of Batsheva Dagan. More than a hundred people took part.
Participants in the meeting—teachers, Museum guides, and young people from schools
in Oświęcim—listened to a lecture by Batsheva Dagan on the theme of conveying information to children about the subject of the Holocaust. The writer drew particular attention
to the necessity of talking with the youngest children about the tragedy, but at the same
time she counseled the adaptation of the means of communication to their age. Next, the
author told about her experience in the camp and the way they are reflected in her literary
work. The meeting at the Auschwitz-Birkenau State Museum was the first part of Batsheva
Dagan’s visit to Poland. The second part, organized by the Embassy of Israel in Poland, took
place in Warsaw, where the author met with students from Warsaw gimnazjums.
Drugim projektem edukacyjnym była zorganizowana pod koniec listopada sesja edukacyjna poświęcona twórczości Batszewy Dagan, w której udział wzięło ponad 100 osób.
Uczestnicy spotkania – nauczyciele, przewodnicy Muzeum oraz młodzież z oświęcimskiej
szkoły – wysłuchali wykładu Batszewy Dagan na temat przekazywania dzieciom wiedzy
na temat Holokaustu. Pisarka zwróciła szczególną uwagę na konieczność rozmawiania
z najmłodszymi dziećmi na temat tragedii, ale jednocześnie radziła dostosować środki
przekazu do ich wieku. Następnie autorka opowiedziała o swoich przeżyciach obozowych
i ich odzwierciedleniu w swojej twórczości literackiej. Spotkanie w Państwowym Muzeum
Auschwitz-Birkenau było pierwszą częścią wizyty Batszewy Dagan w Polsce. Druga, organizowana przez ambasadę Izraela w Polsce, miała miejsce w Warszawie, gdzie autorka
spotkała się z uczniami warszawskich gimnazjów.
The Museum and the Embassy of Israel plan to publish in Polish two books for young people by Batsheva Dagan jointly by the end of 2011—Chika: a Dog from the Ghetto and If the
Stars Could Speak.
Do końca 2011 r. Muzeum wspólnie z Ambasadą Izraela planuje opublikowanie w języku
polskim dwóch książek Batszewy Dagan, przeznaczonych dla młodszych odbiorców:„Czika,
piesek z getta” oraz „Gdyby gwiazdy mogły mówić”.
About the author
Batsheva Dagan was born in Łódź as Izabella Rubinstein on September 8, 1925. After the Germans entered her hometown, she escaped to Radom with her parents and siblings. In the
Radom ghetto, she joined the clandestine Hashomer Hatzair youth organization. One of her
assignments was to travel to the Warsaw ghetto and smuggle the underground newspaper
Pod Prąd [Against the current] back to Radom. She escaped from the Radom ghetto in 1942
and traveled to Germany on false papers. Several months later, she was arrested and sent to
Auschwitz, where she remained until January 1945, when she was evacuated with other
prisoners to Ravensbrück, and later to Malchow. British troops liberated her on May 2, 1945.
She then moved to Palestine, where she and her husband Paul took the surname Dagan. She
worked as a kindergarten teacher and later as a psychologist and lecturer in a teachers’college.
She lives in Israel.
O autorce
Batszewa Dagan urodziła się 8 września 1925 r. w Łodzi jako Izabella Rubinstein. Po wkroczeniu Niemców do rodzinnego miasta uciekła z rodzicami i rodzeństwem do Radomia.
Podczas pobytu w getcie radomskim związała się z tajną organizacją młodzieżową Hashomer Hacair. Z ramienia tej organizacji jeździła do getta warszawskiego, skąd szmuglowała
do Radomia gazetkę „Pod Prąd”. W 1942 r. uciekła z getta radomskiego i dzięki fałszywym
dokumentom przedostała się na teren Niemiec. Po kilku miesiącach została aresztowana i
wysłana do Auschwitz, gdzie przebywała do początku 1945 r., kiedy wraz z innymi więźniarkami została ewakuowana do Ravensbrück, a później do Malchow. 2 maja 1945 r. została wyzwolona przez armię brytyjską. Po wyzwoleniu przeniosła się do Palestyny, gdzie
wraz z mężem Paulem przyjęła nazwisko Dagan. Pracowała jako przedszkolanka, następnie
jako psycholog i wykładowca w seminarium nauczycielskim. Mieszka w Izraelu.
Batszewa Dagan
Batsheva Dagan
15
A member of the founding committee, Krystyna Oleksy, Director of the International Center for Education about Auschwitz and the Holocaust, emphasized that
the Auschwitz-Birkenau State Museum has been involved from the beginning in the
setting up of the Association. She informed the participants: “All of our resources:
exhibits, works of art, the library and archives will be available to researchers. We
believe that this will bring benefits for both sides—for scholars and for the memorial site staff.”
“The Holocaust belongs to European history and collective memory,” said professor
Mach, director of the Institute of European Studies at the Jagiellonian University,
who was present at the conference. “If we are proud of our European heritage, we
should also remember about the darker side of European civilization,” he added. He
also stressed the importance of teaching about the tragedy of the Holocaust: “Education is needed in order to remember and to be sensitive to these points, which
caused the things that happened in the past.”
The organizers of the conference were the Institute of Sociology, Jagiellonian University, Holocaust Research Center of the Jagiellonian University and the AuschwitzBirkenau State Museum.
Członek komitetu założycielskiego Krystyna Oleksy, Dyrektor Międzynarodowego
Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście, podkreśliła, że Państwowe Muzeum
Auschwitz-Birkenau od początku uczestniczyło w powstawaniu Stowarzyszenia. Poinformowała uczestników konferencji: – Wszystkie nasze zasoby: eksponaty, dzieła
sztuki, biblioteka i archiwa będą do dyspozycji badaczy. Wierzymy, że przyniesie to
korzyści dla obu stron – dla uczonych i dla pracowników miejsc pamięci.
– Holokaust należy do europejskiej historii i zbiorowej pamięci – powiedział obecny
na konferencji prof. Mach, dyrektor Instytutu Europeistyki UJ. – Jeśli jesteśmy dumni
z naszego europejskiego dziedzictwa, powinniśmy pamiętać także o ciemnych stronach europejskiej cywilizacji – dodał. Podkreślił również, jak ważne jest nauczanie
o tragedii Holokaustu: – Edukacja jest konieczna, po to, by pamiętać i być wrażliwym
na te punkty, które sprawiły, że doszło w przeszłości do tego, co się wydarzyło.
Organizatorami konferencji były: Instytut Socjologii UJ, Centrum Badań Holocaustu
UJ oraz Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Więcej informacji można uzyskać na stronie EAHS: www.eahs.eu
For more information, please visit the EAHS website: www.eahs.eu
Uczestnicy konferencji inaugurującej działalność Europejskiego Stowarzyszenia Studiów nad Holokaustem / Participants of the opening conference of European Association of Holocaust
16
POWSTAŁO EUROPEJSKIE STOWARZYSZENIE
STUDIÓW NAD HOLOKAUSTEM
EUROPEAN ASSOCIATION OF HOLOCAUST
STUDIES FOUNDED
W Oświęcimiu i w Krakowie miała miejsce konferencja inaugurująca działalność Europejskiego Stowarzyszenia Studiów nad Holokaustem.
In Oświęcim and Cracow, a conference inaugurated the activities of the European Association of Holocaust Studies.
– Ktokolwiek pochyla się nad Holokaustem musi się wykazać pasją, wiedzą i delikatnością – powiedział podczas inauguracji konferencji w Collegium Maius prof.
Andrzej Mania, prorektor UJ ds. dydaktyki. – Musimy mówić o tym, jak o doświadczeniu z przeszłości, które oby się nie powtórzyło. Nasze pokolenie ma obowiązek
podtrzymania pamięci – dodał.
“Anyone who takes up the subject of the Holocaust must show passion, knowledge,
and tact,” said Professor Andrzej Mania, pro-rector of the Jagiellonian University for
didactics, during the opening of the conference in Collegium Maius. “We must talk
about it as an experience from the past that we do not wish to see repeated. Our
generation has an obligation to uphold the memory.”
Zadaniem, które stawia przed sobą Europejskie Stowarzyszenie Studiów nad Holokaustem jest nie tylko integracja środowiska akademickiego i edukatorów pracujących w miejscach pamięci Holokaustu, ale również standaryzacja jakości nauczania
oraz inicjowanie współpracy i wymiany międzynarodowej.
The task facing the European Association of Holocaust Studies is not only the integration of academic circles and educators working in Holocaust memorial sites, but
also the standardization of the quality of teaching and the initiation of international
cooperation and exchanges.
Powołanie do życia Europejskiego Stowarzyszenia Studiów nad Holokaustem (The
European Association of Holocaust Studies – EAHS) jest ważnym krokiem w kierunku dalszej profesjonalizacji badań naukowych prowadzonych nad Holokaustem
w Europie. Szczególnie istotne znaczenie ma fakt, że inicjatywa zostaje zrealizowana
w Polsce – kraju wyjątkowo naznaczonym tragicznym doświadczeniem Holokaustu.
Stowarzyszenie powstało z inicjatywy grupy naukowców oraz muzealników z różnych instytucji i uczelni europejskich. Przewodniczącym komitetu założycielskiego
EAHS jest Jonathan Webber, prof. UJ.
The founding of The European Association of Holocaust Studies (EAHS) is an important step in th direction of the further professionalization of scholarly research
on the Holocaust in Europe. Of special importance is the fact that this initiative has
been taken in Poland, a country scarred to an exceptional degree by the tragic experience of the Holocaust. The Association arose on the initiative of a group of scholars
and museologists from various European institutions and universities. The chairman
of the EAHS founding committee is Jonathan Webber, a professor at the Jagiellonian
University.
Konferencja inaugurująca działalność Europejskiego Stowarzyszenia Studiów nad Holokaustem / The opening conference of European Association of Holocaust Studies
17
The conference was divided into several sessions. The subjects included the issue of
the crime of genocide, war criminals and their fates, pseudo-medical experiments,
and the postwar fates of the youngest prisoners of Auschwitz. The organizers made
it possible for the participants to present their own research projects. At the conclusion there was a panel discussion summing up the proceedings with invited guest
experts from the fields of law, history, and political science.
Konferencja podzielona była na kilka sesji. Ich tematyka dotyczyła m.in.: zagadnienia zbrodni ludobójstwa, zbrodniarzy wojennych i ich losów, eksperymentów pseudomedycznych, a także powojennych losów najmłodszych więźniów Auschwitz. Organizatorzy umożliwili uczestnikom prezentację własnych projektów badawczych.
Na zakończenie odbył się panel dyskusyjny podsumowujący obrady z udziałem
zaproszonych gości: ekspertów z dziedziny prawa, historii oraz politologii.
Almost eighty people took part in the conference. They are involved in historical
education in schools, universities, non-governmental organizations, and institutions conducting research into crimes of genocide.
W konferencji udział wzięło blisko 80 osób zajmujących się edukacją historyczną
w szkołach, uczelniach wyższych, w organizacjach pozarządowych oraz instytucjach
badających zbrodnie ludobójstwa.
In addition to the ICEAH, the organizers were the Foundation for the International
Youth Meeting Center in Oświęcim and the Oświęcim Academy in cooperation with
the History Institute at the Pedagogical University in Cracow and the Center for
Holocaust Research at the Jagiellonian University.
Organizatorami spotkania oprócz MCEAH były: Fundacja na rzecz Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu oraz Akademia Oświęcimska przy
współpracy Instytutu Historii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie oraz Centrum Badań Holokaustu UJ.
Otwarcie konferencji / Opening of the conference
ŚWIAT A ZBRODNIE LUDOBÓJSTWA
W XX WIEKU
THE WORLD’S REACTION TO CRIMES OF
GENOCIDE IN THE TWENTIETH CENTURY
W Międzynarodowym Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście i Międzynarodowym Domu Spotkań młodzieży miała miejsce konferencja „Oblicza
Sprawiedliwości. Świat wobec Holokaustu i innych zbrodni ludobójstwa w XX
wieku”.
At the International Center for Education about Auschwitz and the Holocaust
and the International Youth Meeting Center, a conference was held on “The
Face of Justice: The World’s Reaction to the Holocaust and Other Crimes of
Genocide in the Twentieth Century”
Celem trzydniowych obrad prowadzonych na terenie oraz w najbliższym otoczeniu
Muzeum i Miejsca Pamięci Auschwitz była dyskusja nad istotą i skutkami zbrodni
ludobójstwa we współczesnym świecie, a także refleksja nad sposobami ich osądzania oraz skuteczną edukacją prowadzącą do zapobiegania podobnym zbrodniom
w przyszłości.
The goal of the three-day conference held on the grounds of and in the immediate
vicinity of the Auschwitz Museum and Memorial was to discuss the essence, procedure, and effects of the crime of genocide in the contemporary world, and reflection
on effective education to prevent similar crimes in the future.
– Bardzo się cieszę, że udało nam się spotkać na tej ważnej dla nas konferencji
– powitała uczestników Krystyna Oleksy, dyrektor Międzynarodowego Centrum
Edukacji o Auschwitz i Holokauście. – W Międzynarodowym Centrum Edukacji tematem naszej pracy jest historia Auschwitz i historia Holokaustu, jednak nie chcemy
ograniczać się do mówienia o przeszłości w oderwaniu od tego, co działo się i dzieje
w świecie po Holokauście, po Auschwitz. Dlatego z wielką radością prowadzimy
w tym zakresie współpracę z Międzynarodowym Domem Spotkań Młodzieży. Mam
wielką nadzieję, że druga wspólna konferencja podejmująca tę tematykę, będzie dla
nas wszystkich inspiracją do dalszych działań – dodała dyrektor Oleksy.
18
“I am very pleased that we managed to meet at this important conference for us,”
was the welcome to the participants from Krystyna Oleksy, director of the International Center for Education about Auschwitz and the Holocaust. “In the International
Education Center the theme of our work is the history of Auschwitz and the Holocaust, but we do not want to limit ourselves to speaking about the past in isolation
from what has happened and is happening in the world after the Holocaust, after
Auschwitz. So it is with great joy that we are entering into cooperation with the International Youth Meeting Center in this area. I very much hope that the second joint
conference on this subject will be an inspiration for us all to continue our activities,”
Director Oleksy added.
Uczestnicy konferencji „Oblicza Sprawiedliwości.
Świat wobec Holokaustu i innych zbrodni
ludobójstwa w XX wieku”.
Participants of conference “The Face of Justice: The
World’s Reaction to the Holocaust and Other Crimes
of Genocide in the Twentieth Century”
19
20
NOWE PUBLIKACJE
NEW PUBLICATIONS
„Głosy Pamięci 7. Romowie w KL Auschwitz”
W nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 r. esesmani zamordowali w komorach gazowych 2897 romskich mężczyzn, kobiet i dzieci, którzy pozostawali jeszcze przy życiu po kilkunastu miesiącach
spędzonych za drutami obozu Auschwitz.
Publikacja jest pomocą w uzupełnianiu wiedzy
o „zapomnianym Holokauście”, jak często nazywany jest mord dokonany przez nazistów na
europejskich Sinti i Romach, aby już nigdy nie
powtórzyła się tragedia, której symbolem stał
się Auschwitz.
Oprócz artykułów naukowych, fragmentów relacji ocalałych, fotografii i dokumentów po raz pierwszy publikujemy wszystkie siedem
portretów Romów, które artystka-więźniarka Dinah Gottliebova wykonała na polecenie
obozowego lekarza Josefa Mengele w Birkenau. Została ona wyznaczona do tego zadania,
aby udokumentować zbrodnicze rasistowskie eksperymenty, które dr Mengele przeprowadzał m.in. w tzw. obozie cygańskim. Portrety te posiadają – oprócz artystycznej – również
ogromną wartość historyczną, są bowiem jedynym wizerunkiem tych pomordowanych
ludzi i stanowią dokument dokonanych na nich zbrodni.
Voices of Memory 7: Roma in Auschwitz
In the gas chambers on the night of August
2/3 1944, SS men murdered 2,897 Roma men,
women, and children who were still alive after
spending many months behind the barbed wire
of the Auschwitz camp.
This publication is an aid to supplementing
knowledge about the “forgotten Holocaust,” as
the murder by the Nazis of the European Sinti and
Roma is frequently termed, so that the tragedy of
which Auschwitz has become a symbol will never
be repeated.
Aside from scholarly articles, excerpts from accounts by survivors, photographs, and documents, we publish for the first time all seven portraits of Roma prisoners painted by prisoner artist Dinah Gottliebova in Birkenau on orders from
camp physician Josef Mengele. Gottliebova was assigned to this task as a way of documenting
the criminal racist experiments that Dr. Mengele carried out at various places including the
so-called Gypsy camp. These portraits possess not only artistic merit but also enormous historical significance. Indeed, they are the only image of these people who were murdered, and
constitute documentation of the crime committed against them.
„Głosy Pamięci 6. Krematoria i komory gazowe Auschwitz”
Komory gazowe i krematoria Auschwitz są
przede wszystkim symbolem Zagłady, ale
mają również symboliczne znaczenie dla
Romów, Polaków, Rosjan i innych narodów,
których przedstawiciele cierpieli i ginęli w tym
i w innych obozach śmierci.
Wybudowanie potężnych krematoriów wyposażonych nie tylko w komory gazowe, ale
również i w techniczne urządzenia do spalania zwłok, które miały służyć usprawnieniu
procesu masowego zabijania ludzi, wymagało
zaangażowania specjalistów – przede wszystkim inżynierów, techników i architektów,
a także znacznych nakładów finansowych. Zagadnieniom tym, związanym z planowaniem i budową w Auschwitz urządzeń zagłady, poświęcona jest ta publikacja.
Oprócz dokumentów i planów wykonanych w obozowym biurze budowlanym zamieszczamy w niej fragmenty relacji świadków – więźniów, którzy obóz przeżyli, a także procesowe zeznania esesmanów, którzy uczestniczyli w zagładzie. Na szczególną uwagę
zasługują wypowiedzi więźniów Sonderkommando, którzy zmuszeni zostali do pracy
przy spalaniu zwłok pomordowanych. Tylko nielicznym z nich udało się przeżyć.
Voices of Memory 6: The Auschwitz Crematoria and Gas Chambers
The gas chambers and crematoria are above all
a symbol of the Shoah, but they also have symbolic value to Roma, Poles, Russians, and other
peoples who suffered and died in this and other
extermination centers.
The construction of massive crematoria equipped
not only with gas chambers, but also with technical facilities for burning corpses as a way of expediting the process of mass killing required the
involvement of specialists, above all engineers,
technicians, and architects, as well as the investment of significant financial resources.The publication is devoted to these issues associated
with the planning and erection of the extermination facilities in Auschwitz.
Aside from documents and plans originating in the camp construction bureau, we also
include excerpts from eyewitness accounts by prisoner eyewitnesses who survived the
camp as well as courtroom testimony by SS men who were participants in extermination.
Of particular interest are the statements by Sonderkommando prisoners who were forced
to work at burning the corpses of the people who were murdered. Only a few of them
managed to survive.
„Głosy Pamięci 5. Kobiety ciężarne i dzieci
urodzone w KL Auschwitz”
Ogrom śmierci i cierpienia, jakie stały się udziałem ludzi deportowanych do obozu Auschwitz,
ciągle budzi grozę, rodzi współczucie. Pamięć
o pomordowanych szczególnie żywa jest wśród
tych, którzy sami byli świadkami wszechogarniającej śmierci – w obozie stracili swych
krewnych i przyjaciół, bliższych i dalszych
znajomych. Pamięć o ofiarach obozu i o ich
cierpieniach porusza też głęboko serca i umysły
ludzi, którzy przybywają do Miejsca Pamięci
Auschwitz, aby oddać hołd pomordowanym.
Voices of Memory 5: Pregnant Women and
Children Born in Auschwitz
The magnitude of death and suffering that befell
the people deported to Auschwitz still arouses
awe and compassion. The memory of the murdered victims is particularly vivid among those
who had witnessed the all-encompassing sweep
of death, who lost their relatives and friends, close
and more distant acquaintances in the camp. Remembering the victims of the camp and their sufferings is deeply moving to the hearts and minds
of the people who come to the Auschwitz Memorial to pay homage to those who were murdered.
For everyone, however, regardless of their level of experience, knowledge, and commitment,
the most difficult task is to deal with the tragedy of the children in the camp.
From the documents, reports by survivors, and photographs, a selection of which has been
made available in the book, a picture emerges of unimaginable suffering, tragedy and terrible crimes. The tragedy that befell mothers expecting children in the camp was not only the
total denial of the joy of motherhood, but above all an absolute violation of natural rights and
human dignity.
Mothers had to witness the death of their children, brutally murdered by the SS doctors or by
the ruthless and murderous prisoner functionaries. Children who were not killed immediately
after birth and mothers who gave birth in these camps under inhumane conditions later died
as a result of starvation, exhaustion, or the disastrous sanitary conditions.
Not all the first and last names of the unfortunate mothers and children are known. The pictures and memories published here symbolize the individual stories of each and every one
of them.
Dla wszystkich jednak, bez względu na poziom doświadczenia, wiedzy i zaangażowania,
najtrudniejszym zadaniem jest zmierzenie się z obozową tragedią dzieci.
Z dokumentów, relacji ocalałych oraz fotografii, których wybór został udostępniony w książce, wyłania się obraz niewyobrażalnego cierpienia, tragedii i potwornej zbrodni. Dramat,
jaki spotkał w obozie matki oczekujące dziecka, był nie tylko całkowitym zaprzeczeniem
radości macierzyństwa, ale przede wszystkim absolutnym pogwałceniem naturalnego
prawa i godności człowieka.
Matki musiały stać się świadkami śmierci swych dzieci, bestialsko mordowanych przez
lekarzy SS lub przez bezwzględne i zbrodnicze więźniarki funkcyjne. Dzieci, które nie zostały zabite natychmiast po urodzeniu i matki, które je urodziły w nieludzkich warunkach
obozowych, umierały później masowo wskutek głodu, wycieńczenia lub katastrofalnych
warunków sanitarnych.
Nieznane są wszystkie nazwiska i imiona nieszczęśliwych matek i dzieci. Te, których zdjęcia
i wspomnienia są opublikowane symbolizują indywidualne losy każdego i każdej z nich.
Antisemitism—Old and New Prejudices – this is the title of a methodological guidebook for teachers prepared by the Anne Frank House in
Amsterdam and the Bureau for Democratic Institutions and Human Rights
of the Council for Security and Cooperation in Europe in Warsaw with the
cooperation of experts from German-Polish Center Association in Cracow
and the International Center for Education about Auschwitz and the Holocaust. The publication is part of an educational packet for teaching the history of the Jews and antisemitism, which consists of the guidebook and
three thematic exercise sets.
„Antysemityzm – stare i nowe uprzedzenia ” – to tytuł poradnika
metodycznego dla nauczycieli, opracowanego przez Dom Anny Frank
w Amsterdamie, Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka
OBWE w Warszawie przy współpracy polskich ekspertów ze Stowarzyszenia Centrum Polsko-Niemieckiego w Krakowie i Międzynarodowego
Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście. Publikacja jest częścią
pakietu edukacyjnego do nauczania o historii Żydów i antysemityzmie,
na który składają się oprócz ww. poradnika trzy tematyczne zeszyty
ćwiczeniowe.
Part 1. The History of Antisemitism in Europe to 1945
Part 2. Antisemitism—A Continuing Struggle?
Part 3. Prejudice. U2?
cz. 1. Historia antysemityzmu w Europie do 1945 r.
cz. 2. Antysemityzm – ciągłe zmaganie?
cz. 3. Uprzedzenia. U2?
Błogosławiona bądź wyobraźnio - przeklęta bądź! Wspomnienia
“Stamtąd” [Imagination: Blessed Be, Cursed Be: Reminscences “from That
Place”] – a collection of poems by Batsheva Dagan, former Auschwitz
prisoner
„Błogosławiona bądź wyobraźnio – przeklęta bądź! Wspomnienia
«Stamtąd»” – zbiór wierszy Batszewy Dagan, byłej więźniarki Auschwitz.
The poetry of Batsheva Dagan constitutes a very realistic and intimate
record of experiences in the camp as experienced by a young twentyyear-old girl. This is not just a description of the terror of camp reality and
pervasive violence, as in the poem “The First Slap in the Face,” but also a
very personally take on women’s physiology, which is so rarely present in
the poetry about the camps. The poems, like a chronicle, talk about specific
events that took place in the camp. In addition to works by the author herself, the volume contains several poems written in Birkenau by other poets,
including Zosia Szpigielman who, after selection in 1943, was murdered in
the gas chamber. Batsheva Dagan preserved these poems in her memory. This slim volume
of poetry is illustrated by the famous artist Jakub Guterman, who comes from Poland—he
was born in 1935 in Płock. He lives and works in Israel.
The collection of poems Błogosławiona bądź wyobraźnio - przeklęta bądź! Wspomnienia
“Stamtąd” [Imagination: Blessed Be, Cursed Be: Reminscences “from That Place”] first appeared in 1997 in Hebrew.
Poezja Batszewy Dagan stanowi bardzo realistyczny i intymny zapis przeżyć w obozie, jakich doświadcza młoda, kilkunastoletnia dziewczyna.
To nie tylko opis przerażenia obozową rzeczywistością, wszechobecną
przemocą, jak w wierszu „Pierwszy policzek”, ale również bardzo osobiście podjęty temat kobiecej fizjologii tak rzadko obecny w poezji lagrowej.
Wiersze, niczym kronika, opowiadają o konkretnych wydarzeniach, jakie
miały miejsce w obozie. Poza utworami samej autorki tomik zawiera kilka
wierszy napisanych w Birkenau przez inne poetki, m.in. Zosię Szpigielman,
która po selekcji w 1943 roku została zamordowana w komorze gazowej.
Batszewa Dagan przechowała je w pamięci. Tomik poezji ilustrowany jest
przez znanego artystę Jakuba Gutermana, który pochodzi z Polski – urodził się w 1935 r. w Płocku. Mieszka i tworzy w Izraelu.
Zbiór wierszy „Błogosławiona bądź wyobraźnio – przeklęta bądź! Wspomnienia «Stamtąd»”
po raz pierwszy ukazał się w 1997 roku w języku hebrajskim.
21
Education at the Memorial:
• study visits are intended for school students. These include extended tours of the site of
the camp and lectures on selected topics from its history. Young people are also involved
in activities conducted in the Archives and Collections Department, view documentaries
and feature films, and participate in workshops;
• thematic sessions are devoted to selected topics from the history of Auschwitz and the
Holocaust. They are addressed to teachers, guides and graduates of other forms of education conducted by the Center;
• post-graduate studies to enhance knowledge about totalitarianism, Nazism and the
Holocaust. As part of teacher education studies, these courses prepare participants for
intercultural dialogue and train them in the skills needed to overcome prejudices and
stereotypes among young people brought up to live in a multiethnic and multicultural
society; the studies are carried out in cooperation with the Pedagogical University in Cracow;
• educational projects and seminars taking up the subject of Auschwitz and the Holocaust, Jewish history and culture, as well as the origins of genocide and methods of
preventing it and the need to preserve and nurture the memory of the tragedies of the
twentieth century;
• e-learning makes it possible to learn the basic facts about the history of the Auschwitz
camp through the Internet.
Edukacja w Miejscu Pamięci:
• wizyty studyjne przeznaczone są dla młodzieży szkolnej. Obejmują poszerzone zwiedzanie terenów byłego obozu oraz wykłady na wybrane tematy z jego historii. Młodzież
bierze też udział w zajęciach prowadzonych w Archiwum i Dziale Zbiorów, zapoznaje się
z filmami dokumentalnymi i fabularnymi oraz uczestniczy w warsztatach;
• sesje tematyczne poświęcone są wybranym zagadnieniom z historii Auschwitz i Holokaustu. Skierowane są do nauczycieli, przewodników i absolwentów innych form edukacji prowadzonych przez Centrum;
• studia podyplomowe pogłębiają wiedzę na temat totalitaryzmu, nazizmu i Holokaustu.
W ramach doskonalenia zawodowego nauczycieli, studia przygotowują słuchaczy do
prowadzenia dialogu międzykulturowego oraz kształtowania umiejętności przezwyciężania uprzedzeń i stereotypów wśród młodzieży wychowywanej do życia w społeczeństwie wieloetnicznym i wielokulturowym; studia prowadzone się we współpracy
z Uniwersytetem Pedagogicznym w Krakowie;
• projekty edukacyjne i seminaria podejmujące tematykę Auschwitz i Zagłady, historii
i kultury Żydów, jak również genezy ludobójstwa i metod przeciwdziałania mu oraz konieczności zachowania i pielęgnowania pamięci o tragediach XX wieku;
• e-learning pozwala poznać podstawowe fakty z historii obozu Auschwitz za pomocą
Internetu.
Kontakt: [email protected]
Contact: [email protected]
Przyszła siedziba Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście / Future seat of the International Center for Education about Auschwitz and the Holocaust
MIĘDZYNARODOWE CENTRUM EDUKACJI
O AUSCHWITZ I HOLOKAUŚCIE
THE INTERNATIONAL CENTER FOR EDUCATION
ABOUT AUSCHWITZ AND THE HOLOCAUST
Jest częścią Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. Obszarem jego działań jest
uczenie o tragedii żydowskiej zagłady, o polskich ofiarach hitlerowskiego okupanta,
o wyniszczaniu więźniów przez system obozowy, prześladowaniu i zagładzie Romów,
o systematycznym wykluczaniu całych grup narodowych ze społeczeństwa.
Centrum współpracuje z polskimi i zagranicznymi instytucjami oraz organizacjami
partnerskimi, zajmującymi się edukacją w zakresie tematyki pokrewnej z działalnością
Muzeum. Strategicznym partnerem Centrum jest Międzynarodowa Szkoła Nauczania
o Holokauście w Instytucie Pamięci Yad Vashem w Jerozolimie, z którą od 15 lat organizowana jest wymiana polskich i izraelskich przewodników, pedagogów i nauczycieli.
Is part of the Auschwitz-Birkenau State Museum. The area of its activities is teaching about the tragedy of the Jewish extermination, about the Polish victims of the
Nazi occupation, about the extermination of prisoners through the camp system,
the persecution and extermination of the Roma, and the systematic exclusion of
entire national groups from society.
The Center cooperates with Polish and foreign institutions and partner organizations dealing with education in subjects related to the activities of the Museum. The
Center is a strategic partner of the International School for Holocaust Education at
the Yad Vashem Memorial Institute in Jerusalem, which for fifteen years has organized exchanges of Polish and Israeli guides, educators and teachers.
Obszary działania Centrum:
• Organizowanie oprowadzania oraz opieki przewodnickiej dla ponad miliona osób odwiedzających corocznie Muzeum i Miejsce Pamięci Auschwitz.
• Organizowanie dla edukatorów, studentów, uczniów szkół gimnazjalnych i liceów oraz
wszystkich zainteresowanych pobytów studyjnych, studiów, seminariów, wykładów,
warsztatów, konferencji i prezentacji multimedialnych.
• Objęcie systemem szkoleń 270 przewodników, którzy oprowadzając odwiedzających
po wystawach muzealnych i terenach byłego obozu, przekazują im historię Auschwitz
i Holokaustu.
• Przygotowywanie pakietów edukacyjnych zawierających materiały historyczne, a także
konspekty lekcji, pomagające przygotować młodzież do odwiedzenia byłego obozu oraz
materiały wspomagające nauczycieli w prowadzeniu lekcji poświęconych tematyce Auschwitz i Holokaustu.
• Udostępnianie wystaw czasowych i objazdowych poświęconych historii obozu Auschwitz.
22
Areas of Center activities:
• Organizing tours and guides to serve over one million visitors annually to the Auschwitz
Museum and Memorial.
• Organizing for educators, students, junior high school and high school students and all
interested parties study visits, study seminars, lectures, workshops, conferences, and
multimedia presentations.
• Provision of training for 270 guides who accompany visitors at the exhibitions and around
the grounds of the former camp, informing them about the history of Auschwitz and the
Holocaust.
• Preparing educational packages containing historical materials and lesson plans to help
prepare young people for visits to the camp and materials to assist teachers in conducting
lessons devoted to the subject of Auschwitz and the Holocaust.
• Making temporary and traveling exhibitions on the history of the Auschwitz camp available.
Odwiedzający Miejsce Pamięci
Visitors at the Auschwitz Memorial
WYDAWCA / PUBLISHER
© Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, 2011
Auschwitz-Birkenau State Museum in Oświęcim, 2011
KOORDYNATOR WYDANIA / PUBLISHING COORDINATOR
Agnieszka Juskowiak-Sawicka
OKŁADKA I PROJEKT GRAFICZNY / COVER DESIGN AND LAYOUT
Bogusław Kożuch
Multimedia Partner Sp. z o.o.
www.multimedia-partner.com.pl
KOREKTA / PROOFREADING
Beata Kłos
ZDJĘCIA / PHOTOS
Bartosz Bartyzel, Peter Hansen,
Małgorzata Jasińska-Kowynia,
Agnieszka Juskowiak-Sawicka, Paweł Sawicki
TŁUMACZENIE / TRANSLATION
William Brand
DRUK / PRINTING
Drukarnia KOLUMB Sp. z o.o.
23