bernard parmegiani frederik de wilde daniel higgs raccoo-oo

GRATIS MAANDELIJKSE KRANT ROND NIEUWE (POP)MUZIEK
FEBRUARI 2007 - 26
EEN UITGAVE VAN (K-RAA-K) 3 VZW
HEERNISLAAN 81 B-9000 GENT WWW.KRAAK.NET
ruis
BERNARD PARMEGIANI
FREDERIK DE WILDE
DANIEL HIGGS
RACCOO-OO-OON
WARMER MILKS
SILJE NES
OREN AMBARCHI
Edito.
H
ruis
FEBRUARI 2007 - NR 26
Verschijnt
maandelijks,
behalve in juli en augustus.
et was ergens begin 2006 dat ik plotsklaps de wereld van de blogspots ontdekte. De datum kan ik
me niet precies herinneren, mijn vriendin waarschijnlijk beter. Een beetje laat misschien denkt u, maar ik
heb het hier dan ook niet over de dagelijkse schrijfsels van
wildvreemden over wat ze meemaken op de werkvloer of op
scoutsfuiven. Ik heb het over de honderden muzieknerds
die trouw hun – al dan niet virtuele – platencollectie willen delen met gelijkgestemden. Het gaat mij hierbij dan niet
zozeer om de jongste Joanna Newsom, maar vooral over
ultrazeldzame Koreaanse uitgaven, bootlegs, gelimiteerde
private pressings en soortgelijke obscuriteiten. Vooral de
psychedelica uit de jaren zestig en zeventig, of het nu gaat
over hardrock dan wel over acidfolk, kent een boeiende
opmars op de blogs. Hier en daar gevolgd door discussie
bij de zogenaamde “comments” of voorzien van de bijhorende anekdotes. Collectorsvoer wordt op deze manier ook
in handen gegeven van de armere liefhebbers die tot voor
kort enkel konden kwijlen bij het horen van bepaalde titels.
Zo stond het acetaat van Velvet Undergrounds opnames in
Scepter Studio’s al op een blogspot enkele dagen na het grote nieuws over de verkoop op eBay. Deze blogmelomanen
zorgen ervoor dat het voor andere liefhebbers niet gewoon
een mooi verhaaltje blijft, maar dat ze er ook effectief van
kunnen genieten. Ook bootlegs van Bob Dylan uit ’62, de
eerste band van Grace Slick of het zijproject van het zijproject van een Broselmachinegitarist schreeuwen om gedown-
load te worden. Maar nog interessanter wordt het bij
dingen als Fred (unreleased early 1970s recordings),
Zweistein’s Trip-Flip Out-meditation (Killer rare bizarro early kraut freakout!!!) of Ellufant – Release
Concert (’72 obscure Dutch experimental rock). Een
ander voordeel is dat de mythe rond sommige platen eenvoudig ontkracht kan worden. Zo hoef je die
rijke platenboer geen 300 euro te geven voor een “ultra rare 1968 heavy Peruvian psych monster with lots
of fuzz and spaced out vocals, only 200 pressed” die
in werkelijkheid niet meer blijkt te zijn dan tweederangs popmuziek met wat delayeffecten in het laatste
nummer. En als je de psychedelica dan eindelijk ontgroeid bent, of als je te vaak ontgoocheld bent, is er
nog een wereld van metaldemo’s, 7”-rariteiten, dubbelzinnige sprookjes-lp’s, opmerkelijke librarymuziek, pornofunk ... zomaar voor het grijpen, afhankelijk van de links die je wil volgen. –Steve Marreyt
Enkele tips:
fm-shades.blogspot.com
apoundforabrown.blogspot.com
heavyrockspectacular.blogspot.com
lysergia.blogspot.com
citiesonflamewithrockandroll.blogspot.com
pepsonic.blogspot.com
ezhevika.blogspot.com
brnuggets.blogspot.com
lellebelle.blogspot.com
djanwoo.blogspot.com
is een gratis uitgave van
(K-RAA-K)3 vzw
(K-RAA-K)3 vzw
c/o Ruis
Heernislaan 81
9000 Gent
Belgium
T/F : +32 92199143
www.kraak.net
[email protected]
Agenda
Een abonnement kost 8 euro, een steunabonnement is 25 euro. Hiermee word je ook lid
van (K-RAA-K)3 en krijg je korting op door ons
georganiseerde concerten. Dit kan verkregen
worden door het bedrag over te schrijven
op rekening nummer 979-9945604-05 met
mededeling “ruis abo” samen met je adres en
het gewenste startnummer.
30/01 Kaaitheater, Brussel
Alvin Lucier (us)
09/02 Q-o2 werkplaats, Brussel
Alessandro Bosetti (it)
1/02 Recyclart, Brussel
Burial Chamber (us/aus/hu), Todd
(uk), Silvester Anfang (b)
10/02 KUMA, Maldegem
Silvester Anfang (b)
Hoofdredactie : Steve Marreyt
02/02 + 03/02 Kaaitheater, Brussel
Leif Inge (nor)
Eindredactie : Sara Geens, Elisabeth Cornille
Kernredactie : Tommy Denys, Bert Dhondt,
Dave Driesmans, Mik Prims, Bart Gielis
Medewerkers : Mike Decreane, Davy Dedecker, Bart De Paepe, Sarah Kesenne, Hans van
der Linden, Filip De Winne
Illustraties : Bram Devens, Olivier Schrauwen,
Wouter Vanhaelemeesch
Foto’s : Lars (Warmer Milks)
Verantwoordelijke uitgever:
Dave Driesmans
Ruis wordt gedrukt op gerecycleerd papier en
met milieuvriendelijke inkt.
Met steun van:
02/02 KC Belgie, Hasselt
Fat Cat Festival: Nina Nastasia (us),
The Twilight Sad (scot), Silje Nes
(nor), Gang Wizard (us), Semiconductor vs Antenna Farm (uk),..
03/02 KC Belgie, Hasselt
Fat Cat Festival: Haushcka (d),
Ensemble (can/fr), The Hospitals (us),
Welcome (us), Songs of Green Pheasant (uk),...
02/02 KC Netwerk, Aalst
Rafael Toral ft Sei Miguel Quartet (p),
Per Henrik Svalastog (no), Fret De
Wilde (b)
08/02 + 09/02 Vooruit, Gent
Velma (ch)
13/02 Stuk, Leuven
Artefact: Bernard Parmegiani (fr), Bernhard Günter (d)
15/02 Stuk, Leuven
Artefact: Sleeparchive (d), Thomas
Brinkmann (d)
16/02 Vooruit, Gent
Sue Constabile & Laetitia Sonami
(us/fr) - I.C. You / Monolake (de), Jaap
Blonk (nl)
17/02 Depot, Leuven
Tortoise (us), Tuk + Kurt d’Haeseleer (b)
17/02 Cinema Nova, Brussel
Eugene Chadbourne & Kevin Blechdom
(us/d)
18/02 Stuk, Leuven
Artefact: Jaap Blonk (nl) & Golan Levin
(us)
18/02 Magasin4, Brussel
An Albatross (us), Escarres (fr), Dolph
Lundgren (b)
23/02 Cinema Nova, Brussel
Joyous Cosmology & Ludo Mich (b)
27/02 Scheld’apen, Antwerpen
Heathen Hearts: Marauder and Alibi
(us), Anti-Ear (us), Silvester Anfang (b)
en Skullflower (uk)
02/03 KC Netwerk, Aalst
N Collective
03/03 KC Belgie, Hasselt
(K-RAA-K)3 festival: Sun City Girls
(us), Witchcraft (sw), Bohman Brothers
(uk), Phil Minton (uk), Raccoo-oo-oon
(us), Warmer Milks (us), Jozef Van
Wissem (nl), Bear Bones, Lay Low (b),
Lugubrum (b), Thomas Ankersmit &
Giuseppe Ielasi (nl/it), Major Stars (us),
Dennis Krokodil (b), Daniel Higgs (us)
n FREDERIK DE WILDE
De blinde vissen uit de Nijl
of in het Engels: de Black Ghost Knifevis. Dit is
een prachtige, unieke zoetwatervis die vooral
voorkomt in de Amazonerivier. Tal van experimenten later verkreeg ik geluid, gegenereerd
door mijn Black Ghostvis. Het principe is eenvoudig: een elektrisch signaal in water plant zich
uitermate goed voort en is dus een makkelijke
prooi voor de in het water geplaatste elektroden.
De EOD (Electric Organ Discharge) wordt dus
opgepikt om nadien de computer in te sturen.
We dachten ondertussen veel gezien en gehoord
te hebben. Maar iemand die composities maakt
met vissen? Neen, daar wisten we het bestaan
niet van af. Frederik De Wilde vertelt vol bewondering over zijn vissen die hij thuis bestudeerd.
Het zijn dan ook geen gewone vissen: neem een
Malapterurus Electricus langs zijn flank beet en
er gaat 700 volt door je lichaam.
E
en vraag die velen zich wel zullen stellen:
hoe ben je er in godsnaam op gekomen om
muziek te gaan maken met vissen?
Uit puur jeugdsentiment besloot ik op een dag
om nog eens de Antwerpse Zoo te bezoeken. In
de grote aquariumzaal zat ik gedurende enkele
uren te staren naar allerlei vreemde vissen. De
impact van die enorme containers water gecombineerd met de spookachtige aan- of afwezigheid
van de vissen, de helse achtervolgingscènes, het
perfect gesynchroniseerde groepsballet, een absurde en onnozele blik van een vis die tegen de
glazen wand kleefde... Al deze observaties zetten
me aan het denken. Wat later ben ik beginnen
lezen over vissen en specifiek over de kunsthistorische representatie van vissen doorheen de
geschiedenis. Tot mijn grote verbazing ontdekte
ik in een boek een afbeelding van een hele oude
Egyptische amfoor waarop verschillende tekeningen aangebracht waren en die samen, als
reeks, een soort animatie vormden. Een visser
gooit zijn netten uit, heeft een vis gevangen en
sterft vervolgens door de vis aan te raken. Het
tekstje dat de afbeelding in het boek begeleidde
was niet echt verhelderend en dus ging ik zelf op
onderzoek. Ik nam hiervoor een encyclopedisch
boek over vissen in de hand. Na enig zoekwerk
ontdekte ik dat de afgebeelde vis een Malapterurus Electricus moest zijn. Dit is een sterk elektrisch geladen vis die rondzwemt in de Nijl. Ik
moet wel toegeven dat het herkennen van de Nijl
als afgebeelde rivier puur op vage vermoedens
gegrond was. De vis was dodelijk omdat hij het
zogenaamde orgaan van Hunter bezit dat maar
liefst 700 volt elektriciteit kan opwekken. Ik had
nooit gedacht dat een vis hiertoe in staat was!
De oude Egyptenaren hadden dus in feite reeds
“bio-elektriciteit” ontdekt. Al mijn gegevens
klopten ontegensprekelijk met de afbeelding. Ik
was dus op het juiste spoor en niet lang daarna
volgde een artistieke reflex.
Al snel had ik een taxon van elektrische vissen,
met zowel zwakke als sterke signalen, opgebouwd. Een bezoek aan een viswinkel resulteerde
in een eerste aankoop: een Apteronotus Albifrons
Je liet eerder weten dat de vissen waarmee je werkt
niet dom zijn en soms machiavellistisch gedrag
vertonen. Waarin ligt hun intelligentie en immoreel karakter verscholen?
Momenteel werk ik met vier soorten elektrische
vissen waarbij elke soort binnen een bepaald
frequentiedomein te plaatsen is, maar ook elk
individueel visje een eigen frequentie bezit. Dit
noemt men een interindividueel signaal. Opmerkelijk is dat binnen het frequentiedomein
van de soort vaak wordt gevochten om een
bepaalde frequentie. Wanneer twee mannetjes
strijden om een vrouwtje, dan kan het er soms
behoorlijk gewelddadig aan toe gaan. Er wordt
dan niet alleen naar elkaar gebeten maar er
speelt zich, en dat maak hen ook zo bijzonder,
tevens een informatieoorlog af. Het dominante
mannetje zal proberen het signaal van de andere vis te storen door die ander zijn frequentie
te imiteren Hierdoor neemt hij “het zicht weg”
van zijn tegenstander, niet letterlijk welteverstaan, want de vissen zijn blind. Dit is Machiavellistisch gedrag ten voeten uit.
Verder gebruiken de vissen hun zintuigen om
een prooi te detecteren en te communiceren
binnen de eigen soort. Je zou zelfs kunnen zeggen dat de elektrische vis de grondlegger is van
onze moderne telecommunicatie. Ze passen
bijvoorbeeld een eigen JAR (Jamming Avoidance Response) -systeem toe zoals wij dat kennen
bij gsm-communicatie. Ook de nazi’s destijds
hebben het potentieel van deze vis onderzocht,
wat resulteerde in belangrijke wetenschappelijke doorbraken. Nog een mooi voorbeeld is
de paringsdans. Indien je dacht dat enkel vogels
paringsliedjes zingen dan zit je goed fout! Wanneer een vrouwtje en een mannetje elkaar zien
zitten dan is het best mogelijk dat zij elektrische
paringsliedjes “zingen”.
Lok jij bij de vissen bepaalde signalen uit en stuur
RUIS
3 - FEBRUAIRI 2007
je zo ook je compositie in een bepaalde richting?
Er zijn twee soorten elektrische vissen, namelijk
de pulse-types en de wave-types.
De pulsevis genereert korte, gevarieerde stroomstoten die resulteren in plops & clicks: natuurlijk
gegenereerde glitch als je wil. De wavevis genereert een permanent, maar gevarieerd elektromagnetisch veld rondom zijn lichaam wat resulteert in een sinusoïdaal geluid.
Op basis van al deze informatie maak ik composities. Indien het een performance betreft dan
maak ik een keuze op basis van de soort vis, het
geslacht, de grootte, de sociale constellatie, enzovoort. De aquaria worden een geluidstank.
Hoe meer diversiteit aan soorten vissen: hoe rijker, de output en het geluid. De analyse van de
EOD’s gebruik ik tevens om de lichtampules, die
onderaan de aquaria zijn bevestigd, te voeden en
te sturen.
De vraag die zich op een bepaald moment stelde
was: kan ik communiceren met de vissen en zo
de output manipuleren? En zo ja, hoe doe ik dat?
Door middel van MAXMSP-software kon ik
frequenties nabootsen en deze terug in het water
sturen. Op die manier was ik in staat om de vissen naar andere frequenties te leiden.
Brengt dit project voor jou ook vragen met zich
mee in hoeverre het wel ethisch of verantwoord is
om zo met die vissen om te gaan?
In het begin van het onderzoek is er wel eens een
slachtoffer gevallen, maar dat is nu niet meer het
geval. Ik weet ondertussen goed wat ik doe en
tot waar ik met al deze bijzonder mooie en delicate vissen kan en mag gaan.
Zonder uitzondering zijn alle elektrische vissen
extreem gevoelig voor toxische stoffen en metalen in het water. In Amerika onderzoekt men
momenteel of het mogelijk is om elektrische vissen in te schakelen tegen terrorisme. Amerika
vreest namelijk al langer dan vandaag dat zijn
waterreservoirs het doelwit kunnen worden van
terroristische aanslagen. De vissen zouden dan
gebruikt worden om de zuiverheid van het water
te controleren en toxische stoffen of zware metalen te detecteren. Ze detecteren het sneller dan
de beste computeranalyse en dat spaart dus veel
geld uit. Ik verzorg deze vissen bij mij thuis en
ik hoop dat ze zich ooit eens voortplanten, al is
dit laatste nog nooit in gevangenschap gebeurd
noch waargenomen.
In ieder geval is het voornamelijk de respons,
de reactie – ook fysieke – van de mensen die
voor mij primeert. Toen ik het werk toonde bij
de Brusselse Mediaruimte, was ik aangenaam
verrast door de diversiteit aan mensen die geinteresseerd was in het werk. Zo kwam er een
Afrikaan binnen die een visje herkende en mij
vertelde hoe lekker die soort wel smaakt. Hij was
blijkbaar afkomstig van Gabon. Er was ook een
Latijns-Amerikaanse man die de Black Ghost
Knife herkende en onmiddellijk over z’n land
van herkomst begon te vertellen. Verhalen genoeg, geloof me vrij. –Dave Driesmans
Frederik De Wilde is op vrijdag 2 februari te gast in KC
Netwerk, Aalst.
n CITATEN VAN GANG WIZARDS BRIAN MILLER
“The Pepsi Generation
is NOT over”
Gang Wizard. Begin er maar eens aan. Wat vraag je zulke mensen? Een
groep die al sinds 1997 in de meest verschillende vormen opneemt en
concerteert, ontelbare releases achter de kiezen heeft en bovenal gewoon
heel veel pretentieloos lawaai maakt. Voor referentiepunten grijpt men vaak
naar The Dead C en Ramleh, al is dat maar bij benadering. Gang Wizard heeft
ondertussen vele gezichten; hun jongste in de vorm van Byzantine Headache
op Load records. Wat hun concert op 2 februari op het Fat Catfestival zal
geven, daar hebben we voorlopig nog het raden naar. Brian Miller, duidelijk
de filosoof van de groep, wou gerust wat vragen beantwoorden per e-mail.
In welke staat verkeert Gang Wizard
dezer dagen? Wie maakt er welke instrumenten kapot?
We zijn allemaal heel erg verheugd
om naar Europa te komen. Iedereen
geeft er ons drums en versterkers
om te vernielen. Dat zou nooit gebeuren in Amerika. We zullen ook
wel wat eigen wapens meebrengen,
zo goed als allemaal elektronisch. De
post-“Byzantine Headache” line-up
is redelijk consistent gebleven met
Ren (aka Godwilling), Mike, Jake
(van Yuma Nora), Eva (aka Kevin
Shields) en ik. In elke show mixen
RUIS
4 - FEBRUARI 2007
we soloperformances en groepsperformances.
Wat is jullie boodschap?
The Pepsi generation is NOT over
Wat zijn je grootste interesses naast
muziek?
Geweren, niet voortplanten en onschuldig zijn.
Ben je lid van de Voluntary Human Extinction Movement?
Ik ben niet echt geïnteresseerd in
milieubescherming op zich, eerder
in ethiek.
rollen, namelijk entertainen.
Vandaar ook je interesse in wapens?
Waar schiet je op?
Gewoon in de lucht, soms om iets
te vieren, soms met de hoop God te
raken.
Heb je een gelukkige jeugd gehad?
Ja, ik heb al mijn vijanden vermorzeld!
Dus niet om het conservatisme in je
land te verslaan?
Amerikanen zijn niet conservatiever
dan enig ander volk. Amerika heeft
alleen meer macht dan de meeste
andere naties. Maar al die dingen
zullen tot een einde komen. Oorlog
blijft belangrijk.
Vertel
Mijn favoriete vorm van oorlog is
die voor de expansie van de politieke grenzen. De recente Amerikaanse betrokkenheid in oorlogen is
misleidend en heeft daar niets mee
te maken. Dat komt omdat Amerika
geregeerd wordt door big business
die enkel geïnteresseerd is in het uitbreiden van de economische grenzen. Hoe dan ook, we hebben allen
het recht om te reizen.
Wanneer wist je dat je een experimentele muzikant wou worden en wat is je
rol in deze maatschappij?
Daar kwamen geen beslissingen aan
te pas. Mijn rol is de hoogste aller
Ligt daar de basis voor je interesse in
wapens?
Ik droomde ervan een held te zijn,
dus op een dag sloeg ik alle pestkoppen van mijn school in elkaar. De
overwinning voelde goed en mijn
acne verdween direct.
Naar welke muziek luisterde je toen?
Fine Young Cannibals, Talking
Heads en Depeche Mode.
En nu?
Naar The Great Disappointment van
Captain Ahab en alles van Tik///Tik
Heb je huisdieren?
Eva en ik doen alsof onze pluche
dieren leven. We hebben vaak uitgebreide conversaties met hen.
Ik heb meer illegale downloads van
Gang Wizard dan albums.
Hoe zou je ze anders kunnen krijgen. De meeste albums zijn uitverkocht. –Steve Marreyt
Gang Wizard speelt op 2 februari op het
Fat Catfestival in KC Belgie, Hasselt.
n WARMER MILKS
Voor en door mensen die
zich snel vervelen
“Freakfolk” is de intussen al behoorlijk uitgemolken en inspiratieloze term waarmee de muziek
van Warmer Milks vaak bestempeld wordt. Maar
dat dit vijftal uit Lexington, Kentucky meer kan
dan tappen uit één vaatje, bewijst ze op het recente Radish on Light, waar de groep voor de
dag komt met een heel eigen geluid. De Milks
zijn door Kraak uitgenodigd voor het festival begin maart en naar aanleiding hiervan deden we
een kort interview met voorman en oprichter
Mikey Turner.
O
p Warmer Milks’ onlangs verschenen
Radish on Light dat gereleased werd
door Troubleman Unlimited, speelt
de groep voortdurend met wisselende sferen.
Koortsige folkrocknummers monden er meer
dan eens uit in donkere en dreigende sludgeballads die zelfs The Melvins niet veraf doen
lijken. Hoe verklaart de band zelf die steeds
veranderende sferen in hun muziek? Mikey legt
uit: “Warmer Milks transformeert voortdurend
omdat we nu eenmaal mensen zijn die snel verveeld raken. De drijvende kracht achter onze
muziek is het leven, dat ook een aaneenschakeling is van verschillende moods met dalen
en pieken. Maar dat is net het goede eraan, het
maakt het leven interessant en houdt de verveling weg. Daarom gebruiken we dit ook in onze
muziek.”
Het verhaal over het ontstaan van Warmer
Milks is er één als dat van de indiaan die alleen
op pad gaat, maar dan toch zijn bloedbroeders
terug vindt bij het opkomen van de zon. Turner vertelt: “Oorspronkelijk is Warmer Milks
begonnen als iets van mij alleen, ongeveer twee
jaar geleden toen ik samen met mijn vriendin
op een klein appartementje woonde. Ik was op
een punt gekomen dat samenspelen met andere
mensen mijn creativiteit meer hinderde dan
dat ze verruimde en besloot het daarom even
alleen te proberen. Elke dag opnieuw kwam ik
met nieuw materiaal op de proppen waarover
ik best wel tevreden was. Na een tijdje werd ik
opnieuw gevraagd om samen met anderen te
improviseren en die nieuwe manier van samen-
spelen met andere muzikanten was voor mij
een echte openbaring. Het persoonlijke materiaal dat ik geschreven had delen met een getalenteerde en beperkte groep vrienden, dat was
geweldig! Het idee om met Warmer Milks te
beginnen, is dan ook daaruit ontstaan. Kort na
die eerste jams voelde ik opnieuw de nood om
mijn ideeën te verruimen en meer melodieën te
delegeren naar anderen, om zo meer “muzikale
situaties” tot stand te kunnen brengen. De lineup is tot nog toe behoorlijk vast geweest. Mijn
vriend Travis, die ook bij Hair Police speelt,
jamt al het langste mee. Greg, Thad en Kris zijn
intussen ook redelijk vaste leden geworden, terwijl Dave, een oude vriend, bijvoorbeeld enkel
op de Penetration-cd-r meegespeeld heeft. Eigenlijk heb ik er niet echt een idee van wie de
vaste leden zijn, want iedereen kan stoppen met
spelen wanneer hij dat wil. No questions asked
and certainly, no hard feelings.” Iedereen die in
Warmer Milks speelt of speelde heeft wel altijd
één ding gemeen. Turner: “we hebben allemaal
dezelfde voorgeschiedenis: vorige pogingen om
met iets te beginnen in groep is altijd op niets
uitgedraaid. En we hebben allemaal hetzelfde
idee over waar we met de groep naartoe willen:
gewoon rondhangen met elkaar, maar tegelijk
ook een voldoende grote en persoonlijke uitlaatklep voor creativiteit beleven. We zijn nu al
een tijdje samen en delen alles met elkaar. We’ve
toured, recorded, fought, loved, drank, drugged,
slept, hated, hated, hated and loved again.”
Mikey vertelt verder over hoe geweldig alles
voor Warmer Milks nu wel lijkt te gaan: de plaat
op Troubleman, een nieuwe die momenteel opgenomen wordt én de Europese tour waar de
band heel erg naar uitkijkt. “De plaat die we aan
het opnemen zijn, gaat meer de richting uit van
een traditionele rockplaat, terwijl de set die we
voor de Europese tour in elkaar gebokst hebben, veel meer op elektronica zal geïnspireerd
zijn.” Het toont nogmaals de veelzijdigheid van
de groep aan. En ze blijken het met veel zin te
doen, want zoals Turner besluit: “We zien het
als een uitdaging dat allemaal te combineren.
We werken dan ook graag en hard aan de muziek die we willen maken”.
Geef de heren een bemoedigend klopje op de
schouder, mocht u ze tegen het lijf lopen op 3
maart. –Bert Dhondt
Warmer Milks spelen op 3 maart op het (K-RAA-K)3
Festival
RUIS
5 - FEBRUAIRI 2007
n NOORSE CELLOHOP VAN SILJE NES, EEN JONGE STER AAN HET FAT CATFIRMAMENT
Benieuwd naar het nieuwe
O
p 2 en 3 februari is het weer feest in
kunstencentrum Belgie in Hasselt met
een verse aflevering van het Fat Catfestival. Het einde van de winter wordt weerom
gevierd met vooral lieflijke en dromerige groepen, die zo eigen zijn aan het Fat Catlabel. Om
het zandmannetje zijn werk te verhinderen,
is er ook deze keer gezorgd voor wat gezonde
herrieschoppers. Ditmaal vooral bij name van
Gang Wizard en The Hospitals. Maar ook de
evenwichtsoefening tussen oudgedienden en
nieuwkomers is weer netjes gemaakt. Herinneren we ons vorig jaar nog de allereerste keer
dat de jonge puistenkoppen van Our Brother
The Native elkaar in levende lijve zagen en direct een sympathieke set ten beste gaven, zo zadelt Fat Cat ons dit jaar op met Silje Nes. Deze
schone Noorse en nobele onbekende uit Bergen
maakt frivole meisjesliedjes met laptop, gitaar
en allerhande kleine geluidsbronnen. Allemaal
heel lief en onschuldig, alsof je naar Tik Tak zit
te kijken. Twee jaar geleden stuurde ze voor het
eerst een paar songs op naar het label en in 2007
komt daar eindelijk een album van. Een korte
kennismaking waardig.
Hoe begon je muziek te maken?
Ik begon mijn eigen dingen te maken meer dan
vijf jaar geleden, zonder echt te beseffen wat ik
aan het doen was. Dat was toen vooral met gitaar, bas en cello, net instrumenten waar ik niet
echt vertrouwd mee was. Ik deed alles alleen en
vertelde er zo goed als niemand iets over. Als ik
er ooit een plan mee zou gehad hebben, was dat
onderbewust. In het begin was het ook allemaal
instrumentaal omdat ik ervan overtuigd was dat
ik niet kon zingen, laat staan teksten schrijven.
Later ontdekte ik ook mijn vocale capaciteiten
en begon ik alle instrumenten en geluidsbronnen te gebruiken die ik om me heen kon vinden. Het klonk toen heel anders dan wat ik nu
doe, vooral omdat ik technische beperkingen
had, zoals slechts vier sporen om op te nemen.
Toen ik je naam googlede, kwam ik ook terecht bij
RUIS
6 - FEBRUARI 2007
een band die Professor Pez heet. Wat mogen we ons
daarbij voorstellen?
Professor Pez is een indiepopband waarbij ik
enkele jaren gespeeld heb. Ik was eerder een losvastlid en ik speel nu geen shows meer met hen.
Ik begon als celliste bij de groep. Ik kon bijna
geen noot spelen, maar samen met een vriendin volgde ik toen en paar jaar cellolessen. Toen
ik de cello die ik leende terug moest indienen,
verloor ik ook het contact met de groep. Tot ik
op een late avond een van de groepsleden tegen
kwam in de stad en hij me overtuigde om een
repetitie mee te doen als toetseniste. Ik haatte
dat instrument, maar op de een of andere manier lukte het toch allemaal heel goed en bleef
ik nog een paar jaar met hen meespelen. Het
zijn heel lieve mensen en ik heb veel geleerd van
hen.
NIEUWE GELUIDEN
Je speelt een heleboel instrumenten, zo lijkt het.
Ben je een geschoolde muzikante?
Mijn leven is altijd verweven met muziek. Er
was een moment dat ik heel veel hield van klassieke piano. Ik raakte helemaal in de ban van de
romantische muziek. Ik heb nooit de discipline
gehad om er erg serieus mee bezig te zijn, maar
dat was wel het moment dat ik voelde dat ik
technische materie in iets levends kon omzetten. Ik heb nog andere instrumenten gespeeld
en meestal belandde ik wel bij het instrument
dat het minst bij me paste. Zo speelde ik bijvoorbeeld pauk in een groot orkest en basdrum
in een fanfare terwijl ik waarschijnlijk de kleinste van de groep was. Ik weet dus niet echt of
ik mezelf geschoold kan noemen. Toen ik zelf
muziek begon te maken, zo rond mijn twintigste, speelde ik gitaar en basgitaar terwijl ik enkel
echt vertrouwd was met piano. Ik baseerde alles
op dingen die nieuw voor me waren.
Ik las dat je ook houdt van speelgoedinstrumenten.
Eigenlijk gebruik ik amper speelgoedinstrumenten. Ik heb gewoon de neiging om alles te
gebruiken dat ik rond mij heb. En het lijkt alsof
ik al redelijk wat dingen verzameld heb. Ik heb
wel een kinderdrum, maar dat is wel een echte
drum, alleen kleiner en goedkoper en waarschijnlijk het enige formaat dat op mijn zolder
past. Ik probeerde aanvankelijk zoveel mogelijk
geluiden te gebruiken omdat het allemaal zo
nieuw voor me was. Nu probeer ik het echter
weer iets simpeler te houden.
Met welke muziek ben je opgegroeid? Kom je uit
een muzikale familie?
Ik groeide op met een moeder die elke avond
voor me zong en een vader die me probeerde
uit te leggen hoe Sting klonk in de auto op weg
naar de kinderopvang. Toch heb ik het nooit
begrepen. Wat er gebeurde in de jaren negentig
is te schaamtelijk om te vertellen. Later begon
ik meer naar elektronische muziek te luisteren,
meer indie en onbekendere dingen. Met het ouder worden begon ik op een andere manier naar
muziek te luisteren. Ik heb geen speciale band
meer met bepaalde artiesten. Er zijn wel uitzonderingen zoals Juana Molina. Ik heb gedurende een jaar heel intensief naar “Tres Cosas”
geluisterd, hoewel ik dat een saaie plaat vond de
eerste keer dat ik die hoorde. Misschien vind
ik dat album zo goed omdat ik er geen woord
van begrijp. Ik relateer muziek niet zo snel aan
woorden. Ik luister nog steeds veel naar indiepop, maar als ik moet beginnen namedroppen,
weet ik niet goed waar ik moet starten.
KUNSTEN
In de biografie van Professor Pez staat dat je hen
verliet om “crazy art stuff ” te gaan studeren in Parijs. Wat heb je daar precies gedaan?
Is dat dezelfde tekst waarin ze zeggen dat mijn
cello verdween in een onweersbui? Het is in ieder geval even waar. Ik heb gestudeerd aan de
kunstschool hier in Bergen, maar ik studeerde
Design (Visuele Communicatie heette dat). En
ik heb slechts een semester in Parijs gezeten. Zo
“crazy” was dat niet dus.
Wat vond je van de Parisiens? Merkte je veel verschillen in hun benadering van kunst in het algemeen?
Mijn impressie van de stad werd heel erg beïnvloed door de wijk waarin ik woonde met bijna
enkel kleurlingen. Dat was naast het metrostation Stalingrad, niet meteen het deel van de stad
waar de Parisiens het meest trots op zijn, maar
ik vond het daar heel tof. Als Scandinavische
heb ik daar in ieder geval geleerd hoe het voelt
om een minderheid te zijn. Ik was er niet lang
genoeg om veel te zeggen over hun benadering
van kunst. Ik heb er ook maar een klein deeltje
van gezien. Voor mij was de geschiedenis van
Parijs het meest indrukwekkende. En ook de
ervaring van het Scandinavische minimalisme
tegenover het Franse maximalisme.
Zijn er andere kunstvormen die een invloed hebben op je muziek?
Niet echt. Ik raak wel geïnspireerd door film en
visuele cultuur, maar ik pas dat niet direct toe
op m’n muziek.
Wat zijn je ambities voor de toekomst?
Ik kijk heel erg uit naar de releases die uitkomen (naast het album op Fat Cat verschijnt er
ook een ep op Melektronikk, sm), omdat dat
betekent dat er iets af is en dat ik verder kan.
Daarnaast zal ik wel wat optreden. Voor de rest
weet ik het niet goed. Ik ben geen fantastische
planner. Ik doe wat goed voelt.
Volg je substromingen in Noorwegen? Hou je van
true Norwegian black metal?
De black metalscene is heel erg underground
dus de meeste Noren zijn er zich niet echt van
bewust. Ik denk dat ze groter is buiten Noorwegen. Ik heb wel eens een Mayhemshow gezien
lang geleden. Ik meen me te herinneren dat ze
toen wat koeienhoofden in brand gestoken hebben op het podium. Ik vond het wel fascinerend
om te zien, maar het raakte me niet echt. Ik denk
dat ik te weinig testosteron bezit daarvoor. Dan
hou ik meer van noiseshows, zoals Jazzkammer
en Golden Serenades. Ik ben wel nieuwsgierig
wat dat betreft, maar toch blijft het allemaal een
beetje een mysterie voor mij. Meestal is het zo
luid dat mijn aandacht verdwijnt en ik me begin
af te vragen hoe lang het nog gaat duren voor
mijn trommelvliezen zullen scheuren en of de
trillingen hard genoeg zijn om de bierglazen
van tafel te doen vallen. –Steve Marreyt
Silje Nes speelt op 2 februari in KC Belgie, Hasselt op
het Fat Catfestival. www.kunstencentrumbelgie.com
RUIS
7 - FEBRUAIRI 2007
n BERNARD PARMEGIANI
RUIS
8 - FEBRUARI 2007
Een meester op bezoek
Begin februari kunnen we ons allemaal verheugen op de komst van een van de pioniers van de elektroakoestische muziek. In het kader van het Artefactfestival komt de tachtigjarige Bernard Parmegiani op
13 februari concerteren in het Stuk in Leuven.
S
inds het einde van de jaren vijftig verschenen van Bernard Parmegiani een honderdtal oeuvres en zo’n zestig concerten.
Hij schreef met zijn werk in belangrijke mate geschiedenis en zorgde voor grote evoluties in de
elektroakoestische muziek. Naast zijn werk als
componist maakte hij ook stukken voor films,
documentaires, dans, theater, televisie en mime.
In 1960 debuteerde deze pionier bij de GRM
(Groupe de Recherches Musicales) onder leiding
van Pierre Schaeffer, de man die een decennium
eerder als eerste de term musique concrète hanteerde in zijn Journal de recherche. De definitie
van musique concrète was voor Schaeffer “het
omvatten van alle soorten geluiden in het muzikale vocabularium”. Eerst werd er enkel gebruik
gemaakt van geluiden van niet-traditionele instrumenten, die echter uit hun originele context
werden gerukt. Later ging men experimenteren
met geluiden van voorwerpen die geen instrumenten an sich waren. Zo werd het dichtslaan
van een deur een drumslag of het met de hand
op de kaak slaan een ritme. Schaeffer was ook
een van de eersten die een opgenomen geluid
manipuleerde zodat het kon gebruikt worden
als loop. In zekere zin dus de voorloper van wat
we vandaag kennen als samplen. Voor deze pioneer gold ook dat het spel – of jeu – boven alles
stond bij het creëren van muziek. Het muziekspel spelen, als het ware.
“Dankzij deze man, is alles gebeurd”, aldus
Parmegiani. “Het is Schaeffer die het onderzoek
leven heeft ingeblazen, met ondermeer zijn werk
Le Traité des Objets Musicaux. Pierre Schaeffer
was onze vader en zijn werk onze bijbel.” Parmegiani gaat verder: “Rondom hem ontstond
een groep die de kern van de GRM zou vormen, met onder andere Pierre Henry, Luc Ferrari en Xenakis. Daarnaast waren er ook de drie
grote componisten, die wel samenwerkten met
Schaeffer, maar zich nooit echt integreerden:
Messiaen, Boulez en Stockhausen. Toen dit trio
Parijs verliet, zijn de Fransen zich gaan herbronnen en zijn ze erin geslaagd om de opdracht van
Schaeffer te vervolledigen, hoofdzakelijk dankzij
François Bayle. Sindsdien is er een hechte band
ontstaan die tot vandaag nog voortleeft.”
Parmegiani begon zelf als geluidsingenieur.
Zijn eerste grote compositie werd een theaterstuk met de naam Violostries (1964). Het werk
bestaat deels uit een “klassieke”, elektroakoestische techniek van tapeverbindingen, met daarin
ook al zijn typische herkenbare stempel: in- en
uitgaande tonen met een neurotische intensiteit.
Zelf ziet Parmegiani zijn achtergrond als een nadeel: “Ik begon als geluidsingenieur bij de radio
en stapte toen over naar de televisie tot in 1960.”
Voordien had hij van thuis uit een muzikale vorming meegekregen. Zijn moeder gaf pianoles en
zijn schoonvader was een heuse pianovirtuoos.
Het was vanuit de composities die zij hem voorschotelden dat hij begon te improviseren. Vertrekkende van de tablatuur, weefde hij zijn eigen
verhaal rond het geschreven werk.
La Création du Monde geldt als zijn meesterwerk.
Het is een elektronische collage met een mythologische suite, die een hyperkinetische Stockhausen oproept. Moins L’infini, met haar microgeluiden, de verschrikkelijke stormen op Instant O,
de contrasterende stromen van Premières Forces.
Lumière is dan weer een onheilspellende compositie met een dynamische soundscape. Cellules bootst de eerste bewegingen na van de eerste
organismen en Polyphonie beeldt uit waarom die
organismen zich vermenigvuldigen en geschifte
gemeenschappen worden. Het werkstuk is een
krachtig statement over de emotionele kracht
van de musique concrète, die voor velen op gelijke hoogte staat met symfonische muziek. Het
concept van de metamorfose karakteriseert vele
van Parmegiani’s werken. Hiervoor gebruikt hij
moties van lucht, kortstondige en vaak vluchtige
geluiden, het repetitieve aspect en het spiegeleffect van geluiden.
E
en van de meest ingrijpende veranderingen tijdens zijn carrière was de overschakeling van analoog naar digitaal
en daarmee ook het gebruik van de computer.
Parmegiani vertelt: “Ik werk met de computer
sinds 1979. Eigenlijk zijn we overgeschakeld van
een tijd waarin we werkten als een kleermaker
met de schaar om onze magnetische banden te
knippen, naar die van de muis en het scherm. Er
is veel veranderd, zoals de snelheid waarmee we
werken, maar er wordt met nog meer precisie gewerkt dan ooit tevoren. Daartegenover staat dat
het digitale een zekere warmte mist. Het klinkt
allemaal zeer clean, er zijn geen problemen met
achtergrondgeluid, van wind noch adem, of van
geluid of ruis dat ontstaat door het kopiëren.
Soms, als ik oude banden herbeluister, dan valt
het me op dat ik er mij gemakkelijker in onderdompel, dat ik als het ware het geluid sneller
ontmoet. Dus, wat we enerzijds winnen, verliezen we anderzijds.”
Een andere belangrijke evolutie tijdens het leven
van Parmegiani is wanneer hij de videokunst ontdekt. De GRM verrichtte ook daarnaar onderzoek. “Sinds ik met componeren ben begonnen,
heb ik altijd zin gehad om mijn actieveld te verbreden. Dat kwam door de muziek die ik maakte, maar ook door de mensen die ik ontmoette:
cineasten, producers, choreografen, enzoverder.
Ik experimenteerde destijds met verschillende
vormen van ritmes en ook met de metamorfose
van geluidsbronnen in de tijd. Ik ging ermee aan
de slag alsof het om levende wezens ging.”
Hij gaat verder: “Zelf heb ik beelden op mijn
muziek gezet, maar van mijn eigen videokunst
zijn er nog maar drie creaties afgewerkt.” Ook
maakte Parmegiani nog muziek bij animatiefilms van Kamler. “Voor er nog maar sprake
was van het INA, was er een verbond met de
naam GRI (Groupe de Recherge Image). Die
liet zich in met allerlei soorten makers van animatiefilms zoals schilders en plasticinekunstenaars. Pierre Schaeffer is erin geslaagd om hen
samen te brengen met ons, componisten. Ik
heb duidelijk laten blijken dat ik vragende partij
was, en op die manier gingen wij elektroakoestische muziek maken voor onder andere Kamler,
Pierre Kast, Lapoujade en Peter Kassovitz.”
L
ive brengt de meester nu nieuwe composities en remixes van ouder werk. Hij
startte nog niet zo lang geleden met herinterpretaties van een deel van zijn bestaand
werk. Tijdens zijn concerten blijkt er weinig
plaats voor improvisatie te zijn. “Ik improviseer zelden. Het is praktisch niet echt haalbaar
om liveopnames te maken en ze ter plekke ook
nog eens om te zetten en te manipuleren, tenzij
de geluiden afkomstig zijn van synthesizers of
klassieke instrumenten.”
Van zijn meest recente liveconcerten, weten we
dat hij de luisteraar niet langer wil verleiden.
“Naar aanleiding van een nieuw werk – Pouvoir
D’Orphée – ben ik daarmee gestopt. Verleiding
is een sterke emotie. Het doet je goed voelen,
zoals comfortabele kussens. Maar het gevoel
alleen is niet voldoende, je moet vooruit gaan.”
–Tommy Denys
Bernard Parmegiani speelt op 13 februari op het Leuvense Artefact festival.
RUIS
9 - FEBRUAIRI 2007
Wouter Vanhaelemeesch
n DANIEL (A.I.U.) HIGGS, INTERDIMENSIONAL SONG-SEAMSTRESS
De zoektocht van Higgs
Daniel Lindenstruth treedt in 1983 voor het
eerst in de schijnwerpers wanneer hij in
Baltimore samen met zijn schoolvriend Joe
Goldsborough de hardcoreband Reptile House
opricht. Tijdens de opnames van hun eerste
single I Stumble As The Crow Flies loopt Lindenstruth in de Inner Earstudio Ian MacKaye en
Jeff Nelson tegen het lijf en vervolgens worden
de fundamenten voor een hechte vriendschap
gelegd. Enkele jaren later tekent Lindenstruth
met zijn nieuwe band bij Dischord en Lungfish
wordt de eerste niet in Washington DC residerende band op dat label. Daniel Lindenstruth
laat zich intussen als Higgs aanspreken en
neemt zoals voordien de zangpartijen voor zijn
rekening.
RUIS
10 - FEBRUARI 2007
H
et begeleidende boekje bij Putting DC
on the map, de cd-box ter ere van het
twintigjarige bestaan van Dischord,
raakt de essentie van de band: “Lungfish rarely
play concerts and only release records every few
years, but their hypnotic repetitions and lyrical
meditations have created a core following of fans
who always seem ready for more. Critics have
complained that Lungfish seem to only play one
song over and over, but those in the know say
this: ‘Yeah, but what an incredible song!’”.
Na talrijke platen lijkt de aandacht van het publiek in eerste instantie inderdaad te verslappen, maar gelijktijdig met de drang om zichzelf
te herhalen, komen de repetitieve ritmes van
Lungfish in het vaarwater van de meditatieve
drones. En boven de gitaarmuur torent Higgs’
profetisch aandoende stem als een mantra uit.
Dit levert een bijzonder krachtig signaal op, wat
trouwens live nog extra tot uiting komt, zoals
blijkt op het vijfjarige jubileum van het All Tomorrow’s Partiesfestival in 2004, waar Lungfish
op vraag van Tortoise op de door hen gecureerde dag een concert ten beste geeft.
ZINGEN, SCHILDEREN EN
RONDWANDELEN
L
ungfish en Higgs’ muzikale solo-uitingen
maken slechts een deel van zijn levensvisie uit. Naast muzikant is hij eveneens
poëet, schilder en ex-tattooartiest, en van dit
laatste is zijn eigen met kunst gegraveerde li-
chaam misschien nog wel het ultieme levende
bewijs. Zelf ziet Higgs al zijn kunstzinnige verwezenlijkingen als een absolute eenheid. “Ik
geloof in één kunst, één praktijk en één discipline. Maar er zijn uiteraard vele toegangen en
oneindig veel elkaar kruisende wegen waarin
de bron van de creatieve kracht gezocht kan
worden. Tijdens mijn zoektocht ben ik getuige
van de innige verbondenheid van kennis en onwetendheid, terwijl ik subtiel vernietigd wordt
door het Mysterie dat zich gaandeweg aan mij
openbaart.”
Higgs vindt inspiratie in zijn moeder, zijn kinderen, het universum en de oerkracht die zich
door het werk van andere geïnspireerden aan
hem openbaart. Zoals verwacht neemt ook
religie een bijzondere plaats in zijn leven in.
“Religie is het prachtig versierde lichaam van
een levende god. Jammer genoeg is religie op
zich vaak het object van de verering zelf en God
verwacht niet van ons dat we hem eren op de
manier waarop we dit collectief doen. Ik beperk
me daarom tegenwoordig tot schilderen, zingen en rondwandelen.”
A. ASTRONOMO ERDMAN
M
et Lungfish en Pupils (Higgs en
Lungfishgitarist Asa Osbourne,
°2000) houdt Higgs zich misschien
nog ver van echte muzikale experimenten, maar
de producten die hij de laatste tijd onder zijn eigen naam op de markt brengt zijn toch van een
heel ander kaliber. Solo werkt hij met minder
volume, moet hij zich niets van externe invloeden aantrekken en heeft hij de vrijheid om andere paden te verkennen. In 2006 alleen al leidt
dit tot twee magistrale werkstukken. Op Daniel
Higgs Plays The Mirror Of The Apocalyps And
Other Songs, dat als gelimiteerde cassette op
Bill Nace’ Open Mouthlabel verschijnt, zorgt
Higgs akoestische, droney gitaarspel voor een
uiterst hypnotisch effect. Later dat jaar brengt
Holy Mountain Ancestral Songs uit waarop
Higgs zijn universum verruimt en zowel Apalachenfolk, meditatieve luisterliedjes, poëzie,
speelgoedpiano’s en drones als tamboura en de
klanken van een joodse mondharp tot een consistent geheel vermengt.
De dichter in Higgs openbaart zich in het mysterie dat in zijn cryptische teksten rondwaart,
maar zelf wijdt hij daar liever niet te veel over
uit. “De boodschap is steeds eenvoudig en de
teksten leveren zelf de sleutel aan.” Eenzelfde
vlaag van geheimzinnigheid hangt ook over de
manier waarop Higgs zich aan de buitenwereld openbaart. Als zanger tijdens de Reptile
Houseperiode verschijnt hij zowel als Daniel
Strasser en Daniel Lindenstruth in de credits en
This is the last song I sung
I was stalked by echoes
I wore amphibian skin
My eyelashes fell out
I slept with informants
I had no true country
A small part of me died
I vomited up a blinking eye
The bills were piling up
Lingo - slang - and doublespeak
I lost my keys
The world vanished
In a gentle breeze
Lungfish, “Ann The Word” (Artificial Horizon, Dischord, 1998)
ook al neemt hij nadien de nieuwe achternaam
“Higgs” aan, toch zijn er enkele uitzonderingen. Zo duikt hij op als A. Astronomo Erdman
(Pass And Stow, 1994) en als Omon Ortsa (Artificial Horizon, 1998). En intussen tekent Higgs
zijn uitgaand e-mailverkeer met Yours in kaleidoscopic Apocalypses, Daniel (A.I.U.) Higgs,
Interdimensional Song-Seamstress waarbij het
acroniem voor “Arcus Incus Ululat” staat, door
Higgs zelf vrij vertaald als “wailing rainbow anvil”.
SCHEDELMUZIEK
O
p Ancestral Songs bedient Higgs zich
sporadisch van de joodse mondharp,
maar in 2005 was dit voorwerp de enige muzikale bron voor Magical Alphabet. Higgs
is een pionier in het versmelten van het geluid
van de joodse harp met rockprincipes, net zoals Arrington de Dionyso (Old Time Relijun)
overigens.
De joodse harp – jew’s harp – wordt vaak het
oudste instrument ter wereld genoemd. Er bestaan Chinese afbeeldingen uit de derde eeuw
voor Christus waarop hij bespeeld wordt. Het
instrument komt in talrijke culturen voor en is
dan ook onder vele namen bekend. Etymologisch is de term jaw’s harp interessant. Het instrument behoort immers tot de categorie van
de idiofonen en bestaat uit een tong uit metaal
of bamboe die aan een frame bevestigd is. Door
deze tong in de mond te steken en met een
vinger te betokkelen wordt er een klank geproduceerd. De speler houdt het frame tegen zijn
tanden of lippen en gebruikt zo zijn mond en
wang – jaw – om een klank te produceren waarvan het volume danig versterkt wordt. De uitgestoten klank heeft een constante toonhoogte
maar door de vorm van de mond te veranderen kunnen er andere klanken worden voort-
gebracht en dus melodieën gevormd worden.
Sinds vroege tijden wordt het instrument, dat
uitgesproken droney klanken voortbrengt, met
sjamanisme verbonden.
Higgs trof een Joodse harp aan in zijn jaszak
toen hij in 1988 met een bus doorheen NoordAmerika reisde. “Het instrument bood onmiddellijk een alternatief voor het ontluikende talenknobbelcentrum in mijn geestesrijk, samen
met een nieuw bewustzijn van de diepe en holle
eigenschappen van je eigen weerklinkende
schedel. Eigenlijk maak je er schedelmuziek
mee, waarbij het aantal mogelijke klankenpermutaties onuitputtelijk is. Ultraspeech!” –Hans
van der Linden
Daniel Higgs speelt op 3 maart op het (K-RAA-K)3
Festival. www.kraak.net
RUIS
11 - FEBRUAIRI 2007
n RACCOO-OO-OON
Ijverige
nachtdieren
Van groepen die stevige jazzrock of freefolk maken of volledig vrij improviseren zijn er de afgelopen jaren al heel wat de revue gepasseerd. Bands of
artiesten die dit allemaal op een succesvolle manier weten te combineren,
zijn heel wat dunner gezaaid. Het Amerikaanse Raccoo-oo-oon liet zich recent opmerken met twee opvallende releases; Is Night People en The Cave
of Spirits Forever, waarin het deze invloeden op onnavolgbare wijze met
elkaar verbindt. En afkomstig van de hand van zo’n jonge band, roept dat
natuurlijk extra verwondering op. Raccoo-oo-oon speelt binnenkort op het
Kraakfest en om die reden geven Shawn, Daren en Andy meer achtergrond
over de vele gedaantes van hun groep.
“
Beginnen met Raccoo-oo-oon
was voor ons allemaal eigenlijk
iets vanzelfsprekends. Iowa is
geografisch een heel grote plaats,
maar als plek voor artiesten en muzikanten juist ontzettend klein. We
kennen elkaar allemaal al jaren en
speelden ook al regelmatig samen in
andere bands. We zijn dus bijna samen opgegroeid, wat ook verklaart
waarom wij alle vier voor een groot
deel naar dezelfde soorten muziek
luisteren en er als groep door beïnvloed worden. Maar uiteraard zijn
er ook dingen in onze muziek die
we elk individueel halen uit bijvoorbeeld onze jeugd en ons familieleven. We zijn alle vier ook constant
op zoek naar nieuwe en interessante
invloeden om van bij te leren en in
onze muziek te vermengen. Ook dit
gegeven speelt mee bij Raccoo-oooon”, legt Shawn uit.
Maakt Raccoo-oo-oon het zichzelf
dan niet behoorlijk lastig om nummers te schrijven als zoveel verschillende invloeden met elkaar moeten
RUIS
12 - FEBRUARI 2007
verzoend worden? Hoe gaat dat
in zijn werk? “Schrijven gaat vaak
heel moeizaam, maar toch denk ik
dat de muziek die wij maken niet
moeilijker is dan die van een andere componist of groep in eender
welk genre”, zegt Daren. Shawn
vult aan: “Soms is het inderdaad
een moeizaam proces om tot iets
te komen en uiteindelijk gooien we
achteraf meestal nog veel weg nadat
we dachten dat het klonk zoals het
moest klinken. Tegenwoordig werken we wel volgens een min of meer
vast stramien: Mythos Folkways is
een plaat die we volledig geïmproviseerd hebben, terwijl onze andere
twee releases en de liveshows veel
meer op voorhand ingeoefend en
gestructureerd zijn, ook al blijft er
uiteraard altijd plaats voor flexibiliteit. Ik denk dat het een van onze
belangrijkste kenmerken is om
altijd genoeg ruimte te laten voor
dynamiek, contrast en beweging
als we een nummer schrijven of live
optreden. Een klank in een nummer
dient als een bepaald referentiepunt, maar op een organische wijze
komen daar meestal nog heel wat
elementen bij waneer we eenmaal
beginnen spelen.” Andy besluit:
“Het was in het begin niet simpel
om zo te werk te gaan, maar tegenwoordig lukt het ons aardig. We
zijn tenslotte al tot de vaststelling
gekomen dat deze werkwijze tot de
beste nummers leidt.”
NIGHT PEOPLE
H
et concept van de “Night
People” komt overal terug
in het werk van Raccoooo-oon; in titels van albums, op de
website en het lijkt ook de naam van
het label te zijn waarmee de groepsleden andere bands in de schijnwerpers willen zetten. Andy: “Eigenlijk
weten we zelf niet heel goed wat het
precies wil zeggen. We gebruiken
die benaming al vanaf het moment
dat we onze eerste release maakten.
Tegenwoordig is het vooral een label, maar ik denk dat dit in de toekomst kan evolueren naar gelijk wat
waar we mee bezig zijn.” Shawn: “Is
Night People was ook de titel van
ons eerste album omdat het toen
paste in de mythologie en de beeldspraak die we destijds hanteerden.
Het was eigenlijk een term die de
mensen in en rond Raccoo-oo-oon
zou moeten beschrijven. Wasberen
(“raccoons” dus - bd) leven altijd in
donkere en vochtige plaatsen en wij
hebben ook altijd geoefend in dergelijke repetitieruimten. Omdat we
ons verwant voelen met de wasbeer,
hebben we onze groep dan ook zo
genoemd. De mensen die geen deel
uitmaken van de groep, maar wel
tot onze vriendenkring behoren en
met wie we dan ook regelmatig dingen ondernemen, werden de Night
People genoemd. Het zijn mensen
waar we ons verwant mee voelen,
hoe dicht of ver ze ook van ons wonen. Zo komen er een aantal kunstprojecten aan die in samenwerking
met enkele andere Night People tot
stand zijn gekomen.”
Shawn voegt er nog aan toe: Over
het algemeen voelen we ons natuurlijk het meest verwant met mensen
uit onze eigen buurt. De roots van
onze sound en esthetiek liggen dan
ook hier in Iowa. Er zijn veel artiesten en bands die heel interessante
dingen doen hier, ook al wordt de
stad vaak over het hoofd gezien
omdat ze zo geïsoleerd gelegen is.
Daarom denk ik ook dat we hier
de nood voelen om met mensen uit
Iowa een hechte kliek als de “the
Night People” te vormen. Maar eigenlijk kan iedereen deel uitmaken
van “the Night People” en is er zeker geen geografische beperking
aan verbonden. Zoals Andy al zei
kunnen dat ook mensen zijn die
helemaal niet in Iowa wonen. We
kijken er dan ook naar uit nieuwe
Night People te ontmoeten binnenkort in Europa!” –Bert Dhondt
TOP 5 | OREN AMBARCHI
De Australische gitarist/percussionist/elektronica-artiest Oren Ambarchi is een van de belangrijke vertegenwoordigers van de hedendaagse elektronische avant-garde. Met releases op gerenommeerde labels als Staubgold, Touch, Häpna en Southern Lord is dat dan
ook geen geheim meer. Op 29 januari staat hij met Greg Anderson (Sunn O))), Goatsnake)
en Attila Csihar (The True MayheM, Tormentor) in de Batcave van de 013 in Tilburg. Drie
dagen later bevindt hij zich samen met Todd en Silvester Anfang in de Recyclart in Brussel. Voor de gelegenheid gaf hij ons graag zijn Cassette-Top 5.
VARIOUS
Eat Shit Noise Music (RRR)
Deze cassette is een van de beste Japanoisecompilaties die ooit is samengesteld. Toen ik
haar ontdekte in 1991, moest ik gewoon de
originele lp’s vinden (wat me ook gelukt is).
De tracks komen uit zeldzame, vroege meesterwerken zoals Hanatarash’ “2” (Alchemy),
en Gerogerigegege’s eerste lp “Senzuri Champion” (Vis A Vis Audio Arts). Ook vroege Boredoms en minder bekende bands als White
Hospital en Grim staan erop. Deze tape leidde
tot een zware noiseobsessie. Het mooie vind ik
dat Japanse noise geen echte politieke houding
heeft, hetgeen wel vaak het geval is bij de Europese en Amerikaanse noiseartiesten. Noise for
the love of noise! Ah, the good old days ...
HARRY PUSSY
Vigilance! (Chocolate Monk)
Uit 1993, een kort stukje (of eerder een paar
korte stukjes) killer freefform guitar and
drum splatter dat gedurende honderd minuten wordt herhaald en herschikt. Deze
omschrijving kan misschien saai en moeilijk
verteerbaar lijken, maar deze tape is absoluut
de moeite. Een hypnotische, transcendentale
luisterervaring. Een van de beste releases van
deze ondergewaardeerde band. Zorg dat dit
heruitgegeven wordt!
RUNZELSTIRN & GURGELSTOCK/
MASONNA
Clitoris Projectile Pump Action (Schimpfluch/Coquette)
Bram Devens & Olivier Schrauwen
Een fantastische samenwerking tussen de
Zwitserse dada-actionisten en de Japanse psychedelische noisekoning. Een perfecte combi-
natie van Ebers off-the-wall concrete geluiden
en Masonna’s ridiculeuze noiseattack en veel,
veel beter dan de Arschloch-onna collab-cd die
later uitkwam. Ik denk dat deze tape gelimiteerd uitgebracht werd op vijftig exemplaren,
in een handgemaakt cassettedoosje gevuld met
verbrande houtschilfers. De titels zijn in de cassette gekrast.
VOLVOX
Bad Earth (Self-released)
Volvox is een van de beste bands die Melbourne ooit voortbracht, of die de wereld
voortbracht zelfs ... Jammer voor de rest van
de wereld is dat ze gedurende hun korte bestaan (1991 tot 1996) nooit buiten die stad gespeeld hebben. Volvox’ geluid omschrijven is
moeilijk zonder een belangrijk voorval te vermelden. Hun vocalist/frontman Anthony Riddell viel ergens in de late jaren tachtig van het
dak van een kraakpand en lag daardoor enkele
maanden in coma. Hij liep serieuze neurologische schade op, waardoor de vocalen een
van de raarste dingen zijn die ik ooit gehoord
heb; namelijk een combinatie van een vocalist
met een spraakgebrek, sinistere elektronische
klanken, depressieve samples en instrumenten die iets ondefinieerbaars produceren. One
of Australia’s true outsider outfits
HOME FOR THE DEF
Passes Wind (Blank Tapes)
Deze release is nauwgezet gecompileerd, gedurende een lange tijdspanne, door Adelaides
Nigel Koop aka Home For The Def bij zijn
vriendin thuis. De release bestaat uit het geluid van een pauzeknop en Nigel die vervolgens een scheet laat.
RUIS
13 - FEBRUAIRI 2007
Reviews
Erstwhile of Last Visible Dog.
13&God). Er ontstond een discussie
geeft Jealous Of Shit And Shine een
Ook het Zweedse Häpna doet zijn duit in
over de gelijkenissen tussen Feldman
goed beeld van de kundige aanpak van
het zakje, eerder dit jaar met een mooie
en Pablo. Kort daarna ontstond ook een
Shit And Shine. Practicing To Be A Doc-
release van 3/4 Had Been Eliminated en
vriendschap en een muzikale samen-
tor geeft het basisbeginsel weer als de
Giuseppe Ielasi, nu met nieuw solowerk
werking rond de gemeenschappelijke
band ruim een half uur loos gaat met één
AETHENOR Deep in Ocean Sunk the
Lamp of Light cd (VHF)
van Andrea Belfi. Andrea Belfi maakt
elementen van de twee iconen. Pierson
enkele riff, die door toevoeging van spo-
deel uit van het maaswerk van Noord-
speelde alvast melodica –zoals Pablo-,
radisch vervormde stemmen en andere
VHF pakt weer uit met een stevige plaat.
Italiaanse klankmanipulators: zo is hij
dus dat kwam goed uit. Het Sun Riley
chaotische elementen heuse krautrockal-
Aethenor is het debuut van Stephen
net als Ielasi lid van het Medvesproject,
stuk –u raadt het nooit- ontstond tijdens
lures krijgt. Op andere plaatsen krijgt de
O’Malley (Sunn O)))), Daniel O’Sullivan
en laat hij zich op Between Neck and
een feedbackimprovisatie waarbij de
ritmiek eveneens de bovenhand maar
(Guapo) en Vincent de Roguin (Shora).
Stomach bijstaan door alle leden van 3/4
meesters Sun Ra en Terry Riley geëerd
wordt dit minder expliciet ingevuld.
De muziek is soms doomy, soms kos-
Had Been Eliminated, waaronder Valerio
werden. Een beetje melig allemaal,
Soms werkt dit prima en komt het geheel
misch en soms episch en klinkt eigenlijk
Tricoli, die ook al samenwerkte met Dean
maar wel een schitterend plaatje. ✰✰✰
erg dreigend over, maar op bepaalde
niet zoals je op voorhand zou verwach-
Roberts. Geen onbelangrijke referentie,
| ✰✰✰1⁄2 -SM
momenten klinkt het toch iets te vrijblij-
ten, afgaand op de muzikanten die hier-
want het werk van de Nieuw-Zeelander
aan meewerkten. De nummers zijn col-
ademt zowel de ruimtelijkheid als de
lages en worden briljant aangevuld met
klankstrategie uit van deze composities.
GEIR JENSSEN Cho Oyu 8201m cd
(Ash International)
piano en orgel. Het geheel voelt aan als
Ze voelen, ondanks hun abstracte vorm,
Geir Jenssen, ofwel Biosphere, is bij
een film, waarin de verschillende at-
aan als narratieve “songs”, organisch
ons bekend als de man die ons reeds
mosferen je meesleuren naar een deso-
gegrond in groepsdynamiek en een be-
meermaals de perfecte nachtelijke kop-
KONRAD SPRENGER Miniaturen cd
(Choose Records)
laat landschap met grauwe, leegstaan-
wuste keuze voor contrast en beperking.
telefoonambient bezorgde uit het hoge
De in Berlijn wonende drummer Jörg
de bars. Verwacht echter geen drones
Zowel Ielasi en Belfi hebben avontuur-
noorden. Dat hoge noorden heeft hij
Hiller, ofwel Konrad Sprenger, is een
of oppervlakkige glitch, daarvoor zijn
lijke en kleurrijke werkjes afgeleverd, die
voor deze opnames even ingeruild voor
nog vrij onbekende naam in het cir-
de sferen en composities die Aethenor
gelden als een uitstekende introductie
een zware klimtocht naar de Cho Oyu,
cuit. De gelukkigen zullen al eens van
weergeven te rijk. Zeer intense plaat en
tot een scene die blaakt van experimen-
de zesde grootste berg ter wereld die
hem gehoord hebben via zijn prachtige
een absolute aanrader! ✰✰✰✰1⁄2 –TD
teerlust. ✰✰✰ –SD
uitstrekt tot Nepal. Gewapend met een
plaat “Ort” met Ellen Fullman en kon-
minidisk, een microfoon en een korte-
den de man zelfs al eens aan het werk
vend doordat de elektronische toevoegingen te speels blijven. Desalniettemin
een goede poging. ✰✰✰ –HVDL
ANDROMELOS s/t cd (Ektro)
GHOST In Stormy Nights cd (Drag City )
golfradio-ontvanger vatte hij de dertig
zien tijdens Pauze. Bij de samenwerking
Zwaargewichten uit de Japanse psy-
Met hun achtste release vermaken de
dagen grimmige klim aan. Het album
met Fullman opereert hij als een ware
chedelica Kawabata Makoto (o.a. Acid
Japanners van Ghost ons nog steeds. Ze
is een vrij persoonlijk en poëtisch ver-
eenmansman waarbij hij zijn gitaar
Mothers Temple) en Yamazaki Maso
blijven schipperen tussen improvisatie,
slag geworden met zowel gevarieerde
en drum tegelijkertijd bespeelt en an-
(o.a. Masonna) komen hier samen met
psych en avant-garde. Het album neemt
veldopnames als een mooi uitgegeven
dere instrumenten nog eens aanstuurt
drummer Okano Futoshi (ex-Ghost).
je mee op een tocht die laveert tussen
(dag)boekje. ***1/2 –DD
met zelfgemaakte elektronica. De plaat
Wat je daarvan verwacht is ook exact
vaste songstructuren en fantastische
wat er te horen is op deze cd. Twee lan-
vrije muziek. Soms klinken de nummers
ge kraut/psych/spacerocktracks, gevoed
gaat verder op deze experimenten. Het
resultaat is een eclectisch amalgaan
episch, hard, dan weer dromerig en treed
ANDREY KIRITCHENKO Stuffed
With/Out cd (Nexsound)
door kosmische effecten, drone-orgel
je binnen in het nomadische bestaan van
Kiritchenko is een veelzijdig persoon.
nier kraut, baroque, speelse mouse-on-
en Acid Mothersgitaar. Vooral te genie-
de leden; namelijk daar waar hun ver-
Niet alleen is hij op zijn eentje verant-
mars-elektronica en minimalisme de
ten op hoog volume en enkel gecon-
schillende werelden en hun instrumen-
woordelijk voor een van de meest inte-
revue passeren. Hij gebruikt dan ook
centreerd op de muziek zelf. Zeker geen
ten elkaar vinden. Het tweede nummer
ressante labels uit Oost-Europa (Nex-
zowel bizarre vogelorgels, trompetten,
voer voor wie niet van oeverloze jams
op In Stormy Nights duurt maar liefst
sound is afkomstig uit Oekraïne) hij gaat
gongs, sinustonen als muziekautoma-
houdt. ✰✰✰ –SM
dertig minuten en vormt de kern van het
ook breed als muzikant. We hoorden
ten door elkaar en dat in eindeloze va-
album. Een progressieve track die eigen-
voordien al verscheidene clicks & beeps
riaties. Aan creativiteit duidelijk geen
lijk een bundeling is van verschillende
passeren van zijn hand, maar op dit al-
gebruik bij deze man. ✰✰✰1⁄2 –DD
liveopnames. ✰✰✰1⁄2 –TD
bum komt de gitaar centraal te staan.
ANDREA BELFI Between Neck & Stomach cd (Häpna)
geworden waarbij op een speelse ma-
de labelcatalogus van bijvoorbeeld een
VOLCANO THE BEAR Egg and two
books cd (Vivo)
Spekk of Kranky. Een heldere gitaar op
Volcano The Bear is een eigenaardig ver-
de voorgrond, effecten en veldopna-
schijnsel. Al sinds 1996 is de groep actief
mes verpakt in een soort glitchyfolky
als iets wat nu een kruising tussen avant-
creativiteit, tegendraadsheid en com-
THE IDEALIST I Am The Fire cd (AA/
Nosordo)
DAX PIERSON/ROBERT HORTON Pablo Feldman Sun Riley cd (AA/
Nosordo)
ambientsfeer zijn de basiselementen.
of freefolk en vrije improvisatie lijkt. Een
munityvorming merkbaar is? Nauwe-
Joachim Nordwall zijn roots liggen in de
De gitaar is zelden melig, de effecten
niet na te apen geluid dat op het vorig
lijks (het Europese cultuurbestel drijft nu
Zweedse experimentele scene van de
worden toepasselijk aangewend en de
jaar verschenen Classic Erasmus Fusion
eenmaal traditioneel op een stroom van
jaren tachtig rond het Börftlabel en hij
songs behouden een ruw “one-take”
een absoluut hoogtepunt bereikte. Raar
contrasten, op een dynamiek van bewe-
was medeoprichter van Alvars Orkester.
gevoel. Mooi werk. ✰✰✰ –DD
is dat in tijden waar het woord “weird-
ging en tegenbeweging, mainstream en
Als the Idealist, zijn soloproject, maakt
onderstroming. Ook in de Italiaanse mu-
hij na jaren sleutelen eindelijk zijn of-
ziekwereld – een bastion van softpop –)
Is het dan zo verwonderlijk dat er in
het Italië van Berlusconi, met zijn verkokerde
samenlevingsmodel,
amper
verholen mediamanipulatie en platvloerse (beeld)cultuur, een opstoot van
Stuffed With/Out zou perfect passen in
ness” uit alle hoeken en gaten komt,
Volcano The Bear schromelijk uit de
ficiële debuut op het Nosordolabel.
SHIT AND SHINE Jealous Of Shit
And Shine cd (Riot Season)
hebben zich tal van interessante scenes
Het resultaat is een zes tracks tellende,
De in Londen verblijvende Texaan Craig
melijk een absoluut unicum binnen het
gevormd, o.a. rond de gebroeders Opa-
klein uur durende cd met beklemmen-
Clouse begon Shit And Shine als een
experimentele akoestische muziekveld.
lio, alias My Cat Is An Alien, of elders in
de, angstaanjagende en ontspannende
zijproject, maar tegenwoordig krijgt de
Misschien is het ontbreken van enige
het noordelijke deel van Italië opereert
geluidscollages. Niet meteen een mak-
band meer aandacht dan moedergroep
pretentie dat wat hun populariteit parten
een uitgebreid collectief van jonge mu-
kelijke plaat, maar wel heel erg goed te
TODD. Live verzamelt Clouse steeds een
speelt. Maar goed, terwijl talloze hipcats
zikanten die in allerlei configuraties de
pruimen.
heel leger lokale gastdrummers rondom
weer zitten te masturberen bij Thurston
uithoeken van het electroakoestische
Pablo Feldman Sun Riley ontstond toen
zich die volledig opgaan in ritmes die
Moores nieuwste ontdekking, blijven wij
terrein aftasten, zich vrijelijk bewegend
Robert Horton een Augustus Pablo- en
tot in de eeuwigheid voortdenderen.
gezellig naar dit prachtexemplaar luiste-
tussen improvisatie en compositie, hun
een Morton Feldman-cd ging verkopen
Een lichte hype zorgde er zelfs voor dat
ren. Deze keer een liveopname van een
zoekproces documenterend via labels
bij Amoeba music store. De Amoeba-
hun eerdere platen intussen niet meer
set op Eggstock 2006 in Leicester en on-
zoals Sedimental, Bowindo, Fringes,
medewerker was Dax Pierson (Subtle,
in de handel verkrijgbaar zijn. Gelukkig
gelooflijk fantastisch. ✰✰✰✰ -SM
RUIS
14 - FEBRUARI 2007
grote spotlichten blijft. Deze groep is na-
RUIS
15 - FEBRUAIRI 2007
in focus:
DEIMANTAS
NARKEVICIUS
met steun van
de Vlaamse overheid,
de provincies Oost- en
West-Vlaanderen en
de Stad Gent
28 02 2007 – 04 03 2007
‘Een platform voor
workshops, ontmoetingen en visionaire
documentaires op
het raakvlak tussen
film en beeldende
kunst.’
met medewerking van
Hogeschool Gent, Universiteit Gent, Initiatief Audiovisuele Kunsten en Vlaams
Audiovisueel Fonds
www.kunstencentrumbelgie.com
Buda kunstencentrum (Kortrijk)
www.documentairfilm
platformzone.be
Documentair FilmPlatform ZONE
Film-Plateau
(Gent)
MuHKA_media
(Antwerpen)
v.u. en organisatie
desire productions vzw,
Cis Bierinckx, Nijverheidstraat 33, 9160 Lokeren
DOC.
FILM
PLATFORM
ZONE
BELGIE
✯o
OPEN CIRCUIT
FATCAT 2007
múm (ISL)
p e n . c i r c u i t
<FAT CAT>
2/2
múm (ISL) - NINA NASTASIA (US)
THE TWILIGHT SAD (SCOT) - SILJE NES (NOR)
SEMICONDUCTOR vs ANTENNA FARM (UK)
GANG WIZARD (US) + SURPRISE COLLABORATIONS!
3 / 2 múm (ISL) - HAUSCHKA (D) - ENSEMBLE (CAN/F),
THE HOSPITALS (US) - WELCOME (US)
SONGS OF GREEN PHEASANT (UK)
+ SURPRISE COLLABORATIONS!
c o
✯
3 / 3 (K-RAA-K)
3
n
c
e
r
t
FESTIVAL > LUGUBRUM (B) - MAJOR STARS (US)
WARMER MILKS (US) - DINOSAURS WITH HORNS (US)
WITCHCRAFT (SE)- RACCOO-OO-OON (US) - PHIL MINTON (UK)
DANIEL HIGGS (US) - BOHMAN BROTHERS (UK) DENNIS
KROKODIL AND FRIEND (B) - THOMAS ANKERSMIT + GIUSEPPE
IELASI (NL/IT) - LITTLE HOWLIN’ WOLF (US) - BEAR BONES,
LAY LOW (B/VE) - JOZEF VAN WISSEM (NL)
EXPO: BORIS SNAUWAERT
FILMS: COURTISANE + HANDCLAPS
i
l
m
✯ fBABEL / Alejandro
González Iñarritu
16/2
(MX)
GRBAVICA / Jasmila Zbanic (AT/BA/D/HR)
23/2
9/3
WE FEED THE WORLD / Erwin Wagenhofer (AT)
✯p
16/3
x
✯ e‘KUNST ANDERS’
/
������������������������
10/2-24/2
������������������������������������������
�������������
RUIS
16 - FEBRUARI 2007
d
�
i
u
m
LIEF #3 - schrijverswedstrijd & poetry slam
TESTAMENT / ABATTOIR FERME
17/2
������� ���������� �� ��������� ������� �������� � ����� ������� ���� ���� �����
���������������� ����� ��������������� ������� �������������������������� ����
������� �������� ����� ����� � � ��������� ���� � � ������ ������ ����� � � ����� �������
������� ��������������������� ��������������������� ��������������������������� �
��������������������������������������������������������������������
o
p
o
groepsexpo beeldende kunst ateliers
ARTO Tienen & ARTISIT Genk
FRODE
GJERSTAD
QuarBELGIE
Kunstencentrum
Burg. Bollenstraat 54, 3500 Hasselt
011-22.41.61 [email protected]
www.kunstencentrumbelgie.com