Orang-oetan - Wereld Natuur Fonds

Orang-oetan
VOOR DE
LEERKRACHT
HET THEMA
De orang-oetan is een aap. En niet zomaar de eerste de beste.
Hij is misschien wel de beroemdste aap en zeker één van de
leukste. Maar hij wordt helaas bedreigd. Voor die leuke orangoetan gaat de WNF-Rangerclub actie voeren, onder het motto:
‘Help de orang de boom in!’. Natuurlijk is het eerst nodig om
dit dier beter te leren kennen.
In de TamTam van maart staat dan ook de orang-oetan centraal:
zijn eigenaardigheden en leefgebied, maar ook waarom de orang
bedreigd wordt. Veel plezier met de
lessuggesties in deze aflevering van
‘TamTam in de klas’.
Zó werkt u
met ‘TamTam
in de klas’
• Download de pagina’s
‘TamTam in de klas’
• Lees de inleiding op het thema
(Voor de leerkracht)
• Maak een keuze uit de lessuggesties op dit blad
• Kopieer de twee leerlingpagina’s voor alle kinderen
• Laat de leestekst van het eerste blad lezen (individueel,
in groepjes of klassikaal)
• Laat de vragen maken en de antwoorden direct noteren
(dit is zelfcorrigerend materiaal)
• Laat de overige opdrachten maken. Die zijn niet zelfcorrigerend.
• Stimuleer kinderen om ook de internet-opdracht uit te voeren:
www.wnf.nl/rangerclub
• Maak gebruik van de TamTam
LESSUGGESTIES
Gebruik de volgende suggesties om de kinderen op een speelse
manier bij het onderwerp te betrekken. De drie opdrachten zijn
bedoeld als een introductie, kern en afsluiting.
om de nek.
Laat (vóór de groep)
de orangs met elkaar praten. Over vroeger. Wat deden al die
orangs toen? De boom komt erbij. Hij vertelt ook over vroeger.
Tenslotte de houthakker. Hij vertelt waarom hij al die bomen omzaagt. Samen zoeken deze vier een oplossing. Laat vier anderen
nog eens spelen. Praat tenslotte met de hele groep over haalbare
oplossingen.
Een actie-flyer maken
Maak groepjes van twee of drie. Geef elk groepje kopieën van de
pagina’s 4/5, 10/11 en 16/17, met info over de orang-oetan, maar
ook over de redenen waarom de WNF-Rangerclub actie voert. Laat
met viltstiften een ‘flyer’ maken voor deze actie. Geef elk groepje
een leeg A4-tje. Dubbelgevouwen wordt dat de flyer. Op de voorkant
komt een slagzin met een tekening van een orang. In het middengedeelte schrijven ze leuke weetjes over de orang en natuurlijk de
reden van de actie. Voor de achterkant bedenken ze hoe er actie
gevoerd kan worden: op tv, maar ook in hun wijk of op school. Tip:
Laat eerst de middenpagina’s maken.
Maak een tentoonstelling van flyers en/of gebruik de mooiste flyer
voor een eigen actie in de buurt.
Een houthakker en een orang
Stel je voor, een houthakker met een helm op en in z'n handen een
grote kettingzaag, ontmoet een orang-oetan: een mannetje of een
vrouwtje (een moeder). De eerste zin van de houthakker is: ‘Aan de
kant! Al deze bomen moeten om!’ Wat zegt de orang? Hoe gaat het
gesprek verder? Hoe loopt het af? Laat de kinderen in tweetallen
deze dialoog schrijven. Laat vervolgens enkele kinderen hun
dialoog naspelen.
Extra
De orang in het regenwoud
Maak van karton vier bordjes: ‘orang’, ‘orang’, ‘regenwoudboom’
en ‘houthakker’. Vier kinderen krijgen zo’n bordje aan een touwtje
Editie: maart 2005
Thema: Orang-oetan
Laat de kinderen in tweetallen een orang-song schrijven op een
bekende melodie. Organiseer een orang-songfestival. Het wordt
extra leuk als de deelnemers zich als orang (laten) schminken!
Orang-oetan
VOOR DE
LEERLING
We gaan actievoeren voor de orang-oetan op Borneo. Wat is
precies het probleem? En wat willen we daaraan doen? Dat lees
je hier. En nog veel meer...
Een bijzondere aap
Borneo is een groot tropisch eiland in Zuidoost-Azië. Héél bijzonder
is het regenwoud: met z'n enorme bomen, vreemde planten en bijzondere dieren, zoals de orang. De orang-oetan hoort bij de mensapen. Hij heeft lange, roodbruine haren. Hij is de zwaarste boombewoner ter wereld. Een orang heeft erg sterke handen. Om aan te
hangen en vruchten open te breken. Zijn voeten lijken op handen,
z'n grote teen lijkt een duim. Daar kan hij goed mee klimmen. Hij
heeft kleine oren, maar kan toch prima horen. Z'n ogen zitten vóór
in zijn gezicht. Daarmee kan hij goed afstanden inschatten. Dat
heeft hij nodig bij het klimmen. Het mannetje heeft een dikke keel,
waardoor hij extra hard kan brullen. Handig als je ruzie hebt met
een ander mannetje of om een roofdier weg te jagen.
Het is belangrijk voor de orang dat er veel verschillende bomen zijn,
zodat hij het hele jaar vruchten kan vinden. Gelukkig onthoudt hij
waar de ‘lekkere’ bomen staan. Zijn leven in het oerbos lijkt gemakkelijk, maar er hangen echt niet overal trossen bananen voor het
grijpen. En bovendien dreigt het oerbos van Borneo te verdwijnen.
In de laatste dertig jaar ging het aantal orangs dan ook terug van
één miljoen naar ongeveer 60.000. En als het zo doorgaat verdwijnt
deze bijzondere aap straks helemaal.
VRAGEN
In de volgende zinnen ontbreekt steeds een woord. Schrijf dat in
de vakjes. Boven enkele vakjes staan cijfers. De letter uit zo’n vakje
schrijf je in de antwoordbalk onderaan bij hetzelfde cijfer.
1. De dikke keel van het
orangmannetje zorgt
ervoor dat hij hard kan...?
14
3
12
13
2
11
2. Hoeveel jaar geleden waren er nog
een miljoen orangs?
5
Geen bossen? Geen dieren!
Hoe komt het dat het oerbos van Borneo dreigt te verdwijnen? Heel
wat oerwoudbomen bestaan uit keihard hout. Dat hardhout is goed
te gebruiken, want het rot niet snel. Het wordt over de hele wereld
verkocht. Ook aan Nederland. Om kozijnen en deuren van te maken,
maar ook schepen, schuttingen, hekken of bruggen. Je kunt ook
ander hout gebruiken, maar tropisch hardhout is vaak iets goedkoper. Maar het kappen van deze bomen is een regelrechte ramp voor
het oerbos en z'n bewoners. Een extra probleem op Borneo is het
plat branden van oerbos om landbouwgrond te krijgen. Als het
oerbos eenmaal verdwenen is, komt het niet zomaar weer terug.
Datzelfde geldt voor de planten en wilde dieren. En voor de orangoetan is dan helemaal geen plek meer.
Actie!
Het Wereld Natuur Fonds wil de natuur op Borneo beschermen. In
een paar gebieden is dat al gelukt. Maar dat is nog lang niet genoeg.
Samen met de mensen van Borneo heeft het Wereld Natuur Fonds
nieuwe plannen gemaakt om de gebieden van de orang-oetans te
beschermen. En om ze een groter gebied te geven en het oerbos te
laten bewaken door parkwachten. Daar is veel geld voor nodig en
dat is er niet. Nog niet... Daarom komt de WNF-Rangerclub in actie.
Jij ook? Je kunt meedoen door een gratis actiepakket aan te vragen
via www.wnf.nl/rangerclub. Bellen kan ook: 0900-1962 (€ 0,20/min).
1
17
3. De grote teen van een orang
lijkt op een...?
8
1
16
4. Heel wat oerwoudbomen
bestaan uit...?
5. Borneo is een tropisch eiland in...?
15
7
9
6. De ogen van de orang zitten voor
in zijn gezicht, zodat hij goed
afstanden kan inschatten.
Dat is nodig voor het...?
18
10
4
6
7. Het .... van bomen is
een ramp!
OPLOSSING
1
2
12
13
3
4
14
15
5
6
7
8
16
17
18
19
9
!
10
11
19
Orang-oetan
VOOR DE
LEERLING
Een oerwoudboom
Teken een grote oerwoudboom met takken, bladeren en vruchten.
Schrijf op de verschillende plekken erbij waarom die boom belangrijk is voor de orang-oetan. Doe dat ook voor enkele andere dieren
uit het oerwoud, zoals vlinders en vogels. Je mag die dieren erbij
tekenen, ook de orang. Schrijf nu met rood waarvoor hardhout
allemaal gebruikt wordt. Schrijf onderaan de tekening waarom het
zo belangrijk is dat de orang blijft bestaan.
Drie oude orangs
Ga in groepjes van drie bij elkaar zitten. Stel je voor: jullie zijn drie
stokoude orang-oetans van zo’n 35 jaar. Op een dag komen jullie
elkaar tegen op een dikke boomtak. Jullie gaan zitten en praten
over hoe het vroeger was, toen jullie klein waren en toen er nog
zo’n miljoen orangs op de wereld waren. Wat is er in die jaren allemaal veranderd en fout gegaan?
Schrijf tenslotte op wat jullie bedacht hebben. Misschien mag je het
later voor de hele klas voorlezen.
Orang-speurpuzzel
In de speurpuzzel hiernaast staan zestien woorden verborgen die
met de orang-oetan te maken hebben en met deze TamTam. Ze
staan verborgen van links naar rechts of omgekeerd, van boven
naar beneden of omgekeerd en zelfs scheef (diagonaal).
Dit zijn de woorden: BORNEO / BRULAAP / DUIM / EILAND / GEVEN /
HAAR / HARDHOUT / KEEL / MENSAAP / OERBOS / ORANGOETAN /
PARKWACHT / PLANTEN / RAMPEN / ROOFDIER.
Het is misschien even puzzelen, maar ze staan er echt allemaal in!
De overgebleven zeven letters vormen samen met het uitroepteken
een korte slagzin van twee woorden. Wat is die slagzin?
OPLOSSING
www.wnf.nl/rangerclub
De WNF-Rangerclub is de
jeugdclub van het Wereld
Natuur Fonds. Ze hebben een
beestachtig clubblad: TamTam.
Daarin staan veel foto’s én
informatie over dieren.
2
(Bekroond met de Gouden @penstaart! De prijs voor de beste internetsite!)
Bekijk ook de dierenbieb
met info over meer dan 500
dieren. Kijk op www.wnf.nl/
rangerclub/dierenbieb
Zoek-opdracht:
Ga naar www.wnf.nl/rangerclub.
Kijk in de ‘Dierenbieb’ en zoek uit
op welk ander eiland van Indonesië
(naast Borneo) je ook nog orangoetans vindt.
Klik ook op ‘Fun & Games’ en speel
het nieuwe orang-spel.