Spójna Koncepcja Lokalnej Historii cz. 4

Spójna Koncepcja Lokalnej Historii cz. 4

Krótko podsumujmy: kolor odgrywa w naszym życiu
rolę nie do przecenienia, poprzez kolor rozumiemy
świat, ze światem się stykamy i przez kolor świat interpretujemy, kolor jest symbolem, jest łatwym do odróżnienia od wszystkich innych nośnikiem wspólnej
tożsamości tej samej grupy. Dlatego właśnie proponujemy zabawę w kolory.
Wiele małych miasteczek, wiosek i osiedli nie posiada
własnej flagi, czyli barwy lub kilku barw, z którymi mogliby się utożsamić, a tym samym wyróżnić i odróżnić
od wszystkich innych, zamanifestować własną odrębność i wyjątkowość. Stąd właśnie nasz pomysł, aby
wspólnie na lekcji wymyślić, jeśli nie flagę miejscowości to flagę klasy, z którą ta mogłaby „kroczyć” przez
cały okres szkoły. Podstawowym zadaniem tej lekcji
jest to, aby owa flaga nawiązywała do walorów naszej
małej ojczyzny: do jej przyrody, specyfiki, charakterystycznych miejsc i /lub wydarzeń związanych z ludźmi
ją zamieszkującymi.
Do ucznia:
zadanie pierwsze
Zastanówcie się, jakie barwy spotykacie najczęściej w
waszej małej ojczyźnie. Wspólnie zastanówcie się jakie
barwy nie zmieniają się ze względu na porę roku, a jakie tej zmianie ulegają. Razem z nauczycielem porozmawiajcie o waszych ulubionych barwach. Dlaczego
właśnie takie lubicie najbardziej? Zastanówcie się o
czym mogą nam „opowiadać” kolory?
zadanie drugie
Spróbujcie teraz ustalić jakie barwy pojawiają się najczęściej w waszych opowiadaniach. Zastanówcie się
wspólnie z jakich kolorów miałaby się składać flaga
waszej małej ojczyzny lub waszej klasy. Ustalcie dlaczego. Niech każdy przygotuje teraz taką flagę, złożoną z
takich kolorów, jakie lubi najbardziej. Kiedy będzie już
to wykonane, możecie połączyć wasze flagi w jedną
78
79
80
dużą, możecie również stworzyć zupełnie osobną flagę. Spróbujcie!
zadanie trzecie
Kiedy przychodzi Pierwszy Dzień Wiosny zabawcie
się w Święto Kolorów Waszej Małej Ojczyzny: pomalujcie twarze w barwy waszej małej ojczyzny. Jeśli macie
ochotę wykonajcie maski w tych samych kolorach. Na
uroczyste topienie Marzanny niech każdy z was przyniesie wszystko, co trąbi i huczy i dudni. Niech będzie
głośno i wesoło! Opiszcie i narysujcie waszą flagę i
barwy w Dzienniczku Małej Ojczyzny.
Zapamiętaj!
Staraj się, by kolory twojej flagi były tak barwne,
jak twoje życie !
81
Lekcja 14
Kiedy czuję i dotykam
Do nauczyciela
Niezmiernie ważnym elementem życia w małej ojczyźnie jest samoświadomość ekologiczna człowieka,
świadomość bycia jednym z elementów przyrody, który z racji swojego intelektualno-technicznego rozwinięcia nie tylko, że nie jest uprzywilejowaną jednostką
świata przyrody, lecz również posiada - jako ów mający „moc tworzenia i niszczenia” - obowiązek i wręcz
etyczny nakaz ową przyrodę chronić i pielęgnować.
Dlatego tak ważne jest ustawiczne uczulanie młodego
człowieka na problemy ochrony przyrody najbliższej:
parku obok szkoły i domu, trawnika, lasu, z którego
wszyscy korzystamy, itd.
Konsekwencjami poznania przyrody, jej ochrony i pielęgnacji jest poznanie i oswojenie własnej małej ojczyzny, emocjonalne „wsiąknięcie” niezmiernie trudne w
dzisiejszych czasach. Oswojenie zapachów przepływających przez małą ojczyznę, faktyczne i niepowierzchowne doświadczanie dotyku: drzew, ziemi i innych
przyrodniczych faktów ma za zadanie spowodować
faktyczne „ukorzenienie” młodego człowieka w jego
małej ojczyźnie, tak aby jego zdolności odczuwania
mogły się rozbudowywać miast zmniejszać.
Do ucznia
zadanie pierwsze
Wybierzcie się na wycieczkę. Odszukajcie miejsce, w
którym będzie cicho i spokojnie. Stańcie swobodnie
obok siebie. Zamknijcie oczy i głęboko oddychajcie. Powtórzcie to ćwiczenie kilka razy. Jeśli możecie
usiądźcie wygodnie w kręgu. Niech każdy w kilku zdaniach opowie o tym, co poczuł, jakie zapachy, co przyszło mu na myśl.
82
83
84
Zastanówcie się, jak różne zapachy wiążą się z określonymi miejscami oraz porami roku w waszej małej
ojczyźnie. Porozmawiajcie o tym na lekcji.
zadanie drugie
Czy zastanawialiście się kiedyś, jaka w dotyku jest kora
drzewa? A może już ją dotykaliście? Jeśli nie, wybierzcie się do parku, na łąkę lub do lasu. Odszukajcie drzewo. Z zamkniętymi oczami dotykajcie kory drzew, liści
i gałęzi. Co czujecie? Powtórzcie to ćwiczenie z kwiatami, trawą oraz ziemią, pamiętając przy tym o zamkniętych oczach.
zadanie trzecie
Zabawcie się w zgadywankę. Przynieście na lekcję
wszelkie drobne przedmioty pochodzące, gdzieś z
przyrody: kawałki patyków, kory drzew, trawy, liści,
itp. Dobierzcie się w pary: niech jedno z was zamknie
oczy, a drugie poda przedmiot przez siebie przyniesiony. Nie wolno podglądać! Osoba z zamkniętymi
oczami spróbuje opisać, co czuje kiedy dotyka przedmiot, jaką ten przedmiot ma powierzchnię oraz skąd
ten przedmiot może pochodzić. Kiedy już skończycie,
zamieńcie się rolami.
Razem z całą klasą porozmawiajcie o tym dlaczego
trzeba chronić przyrodę. Niech każdy z was opowie,
co sam może zrobić, by chronić przyrodę. Zastanówcie się, czy rośliny i drzewa „coś” czują.
Zapamiętaj!
Zwracaj uwagę na to co czują inni, jeśli chcesz, by
inni zwracali uwagę na to, co ty czujesz!
85
Lekcja 15
Słuchać - słyszeć: głosy i odgłosy małej ojczyzny
Do nauczyciela
Nasza mała ojczyzna składa się również z rozmaitych
głosów, odgłosów i dźwięków, które ją wypełniają:
śpiew ptaków, odgłos przejeżdżającego samochodu,
wreszcie nasze, ludzkie głosy. Obok barw i kolorów,
obok dotyku i smaku właśnie słuch, czyli umiejętność
rozróżniania rozmaitych odgłosów, ich klasyfikacja na
przyjazne i wrogie, znane i nieznane pozwala człowiekowi na pełniejsze życie. Kryje się tu jednak niebezpieczeństwo czasów nam współczesnych charakteryzujących się ogromnym natężeniem źródeł dźwięków:
telewizory, radia, magnetofony, hałas miejski, itd. Naturalną skłonnością człowieka jest w takiej sytuacji s
e l e k c j a tego wszystkiego, co do niego dociera z
zewnątrz, która skądinąd mając swoje fizjologiczne
uzasadnienie, odbiera mu jednak możliwość odbierania bodźców budujących jego świadomość, rozwijających jego żywy kontakt ze światem. Najczęstszym
tego przykładem jest zjawisko s ł y s z e n i a, występującego zamiast s ł u c h a n i a - efektem tego jest
bardzo często nieświadomie występująca ignorancja
tego wszystkiego, co do nas dociera: odgłosów pierwotnej przyrody, a konsekwencją tego jest nieumiejętność połączenia na podstawie tego, co słyszymy ze
specyfiką naszej małej ojczyzny. Ma to również swój
określony wymiar w kontaktach międzyludzkich, gdyż
słuchając nie słyszymy, gdyż nie jesteśmy do tego
przyzwyczajeni. Stąd nasza propozycja zwrócenia
uwagi na to, co dociera do naszych uszu w kontekście
naszej małej ojczyzny.
86
87
88
Do ucznia
zadanie pierwsze
Dobierzcie się w pary. Zabawcie się w opowiadania.
Niech jedne z was opowie ciekawą historię na dowolny temat. Kiedy skończy niech słuchający dokładnie
opowie co usłyszał. Zamieńcie się teraz rolami.
zadanie drugie
Pobawcie się w odróżnianie odgłosów przyrody. Spróbujcie przypomnieć sobie, jakie odgłosy ptaków, wiatru, drzew słyszeliście w trakcie wycieczki z klasą lub
sami.
Zapamiętaj!
Słuchaj zawsze tak, abyś rozumiał, nigdy byś tylko
słyszał!
ICH LEBE IN DER MITTE DER WELT!
Ein schlüssiges Konzept
der Lokalen Historischen Bildung
Pszczew, 2011
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie)
– Brandenburgia 2007-2013, Fundusz Małych Projektów i Projekty Sieciowe Euroregionu Pro Europa Viadrina
oraz z budżetu państwa
„Pokonywać granice poprzez wspólne inwestowanie w przyszłość”
„Grenzen überwinden durch gemeinsame Investition in die Zukunft”
INHALTSVERZEICHNIS:
Einführung . ....................................................................................................................................
Was betrifft dieses Konzept / dieses Buch? ........................................................................
Was ist sein Ziel? ...........................................................................................................................
Was ist Heimat? .............................................................................................................................
Warum jetzt? ..................................................................................................................................
Wie ist das Buch strukturiert? ..................................................................................................
Was ist ein Tagebuch der Heimat? Oder worin schreibe ich,
was ich im Unterricht erfahren habe? ..................................................................................
Unsere Empfehlung ....................................................................................................................
Lieber Schüler! . .............................................................................................................................
Die Heimat heißt: Vorstellungsvermögen ...........................................................................
Einleitung . ......................................................................................................................................
Unterricht Nr. 1 Wo liegt meine Heimat? Wie wird sie bestimmt? . ............................
Unterricht Nr. 2 Bestimmung der Mitte der Welt, oder wir leben
im wichtigsten Ort der Erde .....................................................................................................
Unterricht Nr. 3 Wir spielen Archäologen, oder Erdichten von Geschichten,
die in der Erde begraben liegen .............................................................................................
Unterricht Nr. 4 Wir erdichten eine Geschichte über die Entstehung
unserer Heimat .............................................................................................................................
EINFÜHRUNG
Was betrifft dieses Konzept / dieses Buch?
Es ist ein Buch über die Orte, die für den Menschen am
nächsten liegen: über seine Heimat. Die Heimat ist der
Ort des „ersten Gefühles“, der ersten Lieben, Freundschaften und Trennungen, ein Ort, zu dem man immer wieder zurückkommt, auf den wir uns beziehen,
an den wir anknüpfen, denn hier wurden wir geboren,
hier wuchsen wir auf, dieser Ort hat uns mitgestaltet
und das aus uns gemacht, was wir sind, wie wir allen,
mit denen uns das Leben verbindet, in Erinnerung
bleiben. Eben das, was wir auf andere Menschen ausstrahlen, wird von unserer Heimat ausgestrahlt.
Mit diesem Buch wollen wir versuchen die Haltung
derjenigen aufzuwerten, die dies für ein würdiges und
kreatives Leben an ihrem eigenen Ort brauchen, denn
jeder braucht, „wer“ zu sein, soweit es ihm möglich
ist, auch in seiner Heimat, es richtet sich aber auch
an diejenigen, die einen Einfluss auf junge Menschen
haben, für die ihre Heimat die einzige, die endgültige
und in sich geschlossene Welt ist. Diese Welt gestaltet
sich für diese jungen Menschen so, wie sie ihnen dargelegt und dargeboten wird. Es ist ein Buch darüber,
wie man aus dem Ort, in dem man lebt, wie man aus
dieser „Mitte der Welt“ einen Ort voller Menschen, Erlebnisse, ungewöhnlicher Geschichten macht, wie
dieser Ort dank uns selbst reich wird, die wir genug
Selbstwertgefühl haben.
93
94
Was ist sein Ziel?
Das Buch soll eine Alternative für die heutige„McWorld“
darstellen, für eine künstliche, virtuelle Welt, die von
der wirklichen Welt abgeschottet ist, an keinem Ort
zu Hause ist, wo niemand wahrhaft Held oder Protagonist ist, sondern immer nur ein stets manipulierter
Statist, der de facto nicht den geringsten Einfluss auf
das Spiel hat.
Das Hauptziel dieser Veröffentlichung ist es, die Neugier zu erwecken, seine Heimat zu finden; dies soll
uns helfen, empfinden zu lernen: das Sehen beim Blicken, das Zuhören beim Hören – im Zusammenhang
mit unserer Heimat.
Deswegen ist es für dieses Buch so wichtig, alle möglichen lokalen und menschlichen Besonderheiten an
den Tag zu legen, Verbindungen zwischen ihnen zu
zeigen, wie sie miteinander verflechten, einander anregen, voneinander abhängen. In der Darstellung dieser Abhängigkeiten und Zusammenhänge sehen wir
den Anfang für die breit verstandene Toleranz, die in
der heutigen Welt ja durch und durch notwendig ist.
Zusammenfassend: es geht darum, den vollen Reichtum des eigenen Ortes an den Tag zu bringen, seine
kleine Welt auf eine solche Art und Weise kennen zu
lernen, dass sie zu einem interessanten und freundlichen Ort wird, wo man als bewusster Bürger weiß, wodurch die Heimat reich ist und wodurch sie – durch
meine Arbeit und die Arbeit der anderen - reich werden kann.
Das Buch hat auch zum Ziel, dass man sich bewusst
wird, die Welt um uns herum wird „von jemandem“
gestaltet – und selbständiges Denken, Glaube an die
eigenen Kräfte, an die Möglichkeit, die eigenen Vorhaben und Träume zu in der Umwelt, in der Heimat
zu realisieren, nicht nur dem Denken über die Heimat,
sondern auch über den Menschen als ein schöpfendes Wesen zugrunde liegt.
95
Es bedarf keines weitergehenden Beweises, dass
eigentlich alles immer mit dem Ausdenken beginnt,
mit der Gestaltung von Gegenständen, mit der Verleihung ihnen Formen und Duften noch im Kopf (Beispiele mit Erfindungen sind hier zahlreich genug).
Daher kommt unser Vorschlag einer „geistigen Investition“ in selbständiges Denken eines jeden Kindes,
um sein Leben reichhaltiger, bewusster und voller zu
gestalten.
96