Arıza Giderme 3

Transcription

Arıza Giderme 3

T.C.
Mİ
LLİEĞİ
Tİ
M BAKANLIĞI
MEGEP
(MESLEKİEĞİ
Tİ
M VE ÖĞRETİ
M Sİ
STEMİ
Nİ
N
GÜÇLENDİ
Rİ
LMESİPROJESİ
)
Bİ
Lİ
Şİ
M TEKNOLOJİ
LERİ
ARIZA Gİ
DERME 3
ANKARA 2007
Milli Eğitim Bakanlı
ğıtarafı
ndan geliş
tirilen modüller;
 Talim ve Terbiye Kurulu Baş
kanlı
ğı
nı
n 02.06.2006 tarih ve 269 sayı
lı
Kararıile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumları
nda
kademeli olarak yaygı
nlaş
tı
rı
lan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğ
retim
programları
nda amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandı
rmaya yönelik
geliş
tirilmişöğretim materyalleridir (Ders Notları
dı
r).
 Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandı
rmak ve bireysel öğ
renmeye
rehberlik etmek amacı
yla öğrenme materyali olarak hazı
rlanmı
ş
,
denenmek ve geliş
tirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğ
itim Okul ve
Kurumları
nda uygulanmaya baş
lanmı
ş
tı
r.
 Modüller teknolojik geliş
melere paralel olarak, amaçlanan yeterliğ
i
kazandı
rmak koş
ulu ile eğitim öğ
retim sı
rası
nda geliş
tirilebilir ve
yapı
lmasıönerilen değ
iş
iklikler Bakanlı
kta ilgili birime bildirilir.
 Örgün ve yaygı
n eğ
itim kurumları
, iş
letmeler ve kendi kendine mesleki
yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden
ulaş
ı
labilirler.
 Bası
lmı
ş modüller, eğ
itim kurumları
nda öğrencilere ücretsiz olarak
dağ
ı
tı
lı
r.
 Modüller hiçbir ş
ekilde ticari amaçla kullanı
lamaz ve ücret karş
ı
lı
ğ
ı
nda
satı
lamaz.
İ
Çİ
NDEKİ
LER
AÇIKLAMALAR .....................................................................................................................i
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–1 ....................................................................................................3
1. Wİ
NDOWS 9X Aİ
LESİ
NDE SORUN Gİ
DERME.............................................................3
1.1. Windows 9x Ailesi......................................................................................................... 3
1.1.1. Kurulum İ
çin Gerekli Olan Minimum Donanı
m ...................................................3
1.1.2. Hata ve Baş
latma İ
letileri ......................................................................................4
1.1.3. Windows 9x Baş
lat Kipleri....................................................................................7
1.1.4. Hata Günlük Dosyaları
.......................................................................................... 9
1.1.5. Sanal Bellek ve Hataları
...................................................................................... 10
1.2. Sorun Gidermede Sistem Araçları............................................................................... 14
1.2.1. Sistem Araçları
nıKullanma ................................................................................14
1.2.2. Aygı
t Yöneticisini Kullanma ............................................................................... 26
1.2.3. Sistem Düzenleyicisini Kullanma........................................................................29
1.3. Kayı
t Defteri (Registry) ............................................................................................... 35
1.3.1. Kayı
t Dosyaları
....................................................................................................35
1.3.2. Kayı
t Yapı
sıve Düzenleme................................................................................. 36
1.3.3. Örnek Uygulamalar .............................................................................................37
UYGULAMA FAALİ
YETİ............................................................................................... 39
ÖLÇME VE DEĞERLENDİ
RME .....................................................................................40
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–2 .................................................................................................. 42
2. Wİ
NDOWS NT/2000 Aİ
LESİ
NDE SORUN Gİ
DERME ................................................. 42
2.1. Windows Nt/2000 Kurulum Sorunları
......................................................................... 42
2.1.1. Kurulum İ
çin Gerekli Minimum Donanı
mİ
htiyaçları
........................................42
2.2. Windows Nt/2000 Versiyon Yükseltme Sorunları
....................................................... 45
2.2.1. Versiyon Yükseltme İ
çin Minimum Donanı
mİ
htiyaçları
................................... 45
2.3. Windows 2000 Balatma Kipleri................................................................................... 45
2.4. Windows 2000 Kurtarma Konsolu............................................................................... 47
2.4.1. Cmdcons Komutu ................................................................................................ 48
2.4.2. Fixmbr Komutu ................................................................................................... 49
2.4.3. Fixboot Komutu................................................................................................... 49
UYGULAMA FAALİ
YETİ............................................................................................... 51
RME .....................................................................................52
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–3 .................................................................................................. 53
3. Wİ
NDOWS XP Aİ
LESİ
NDE SORUN Gİ
DERME........................................................... 53
3.1. Windows Xp Kurulum Sorunları
................................................................................. 53
3.1.1. Plug and Play (Tak-ve-Çalı
ş
tı
r) Olmayan Donanı
mlar ....................................... 53
3.2. Windows Xp Versiyon Yükseltme Sorunları
............................................................... 58
3.2.1. Kurulum İ
mİ
htiyaçları
........................................58
3.3. Windows Xp Baş
latma Kipleri ....................................................................................59
3.4. Windows Xp Kurtarma Konsolu.................................................................................. 61
3.5. Görev Yöneticisi .......................................................................................................... 62
UYGULAMA FAALİ
YETİ............................................................................................... 67
RME .....................................................................................68
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–4 .................................................................................................. 69
4. VERİ
LERİ
N YEDEKLENMESİ
....................................................................................... 69
i
4.1. Windows Kayı
t Yedekleme ve Kurtarma Aracı.......................................................... 69
4.1.1. Yedek Alma Sihirbazı(Backup Wizard).............................................................69
4.2. Veri Uygulama Yedekleme ve Kurtarma Aracı
........................................................... 74
4.2.1. Ntbackup Komutu................................................................................................ 74
4.3. Veri Yedekleme Prosedürleri ....................................................................................... 78
4.3.1. Normal Backup (Normal Yedekleme) ................................................................. 79
4.3.2. Artan (Değiş
en) Incremental Backup (Yedekleme) ............................................79
4.3.3. Differential Backup (Fark Yedekleme) ............................................................... 79
4.3.4. Copy Backup (Kopyalama ile Yedekleme) .........................................................79
4.4.5. Daily Backup (Günlük Yedekleme) ....................................................................79
UYGULAMA FAALİ
YETİ............................................................................................... 80
RME .....................................................................................81
MODÜL DEĞERLENDİ
RME ........................................................................................... 82
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 83
ÖNERİ
LEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 84
KAYNAKÇA .........................................................................................................................85
ii
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD
ALAN
DAL/MESLEK
MODÜLÜN ADI
SÜRE
523EO0183
Biliş
im Teknolojileri
Bilgisayar Teknik Servisi
Arı
za Giderme 3
İ
ş
letim sistemlerinde sorunlarıgiderme ile ilgili
öğ
renme materyalidir.
40 / 32
ÖN KOŞUL
Arı
za Giderme 2 modülünü almı
şolmak
YETERLİ
K
İ
ş
letim sistemleri sorunları
nıgidermek
MODÜLÜN TANIMI
MODÜLÜN AMACI
EĞİ
Tİ
M ÖĞRETİ
M
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
ÖLÇME VE
DEĞERLENDİ
RME
Genel Amaç
Gerekli ortam sağ
landı
ğı
nda, iş
letim istemi için
ş
imdiye kadar üretilmişolan sürümler üzerinde çalı
ş
abilecek,
varsa ortaya çı
kan sorunlarıtespit edebilecek ve
giderebileceksiniz; aynızamanda da verilerin yedeklenmesini
yapabileceksiniz.
Amaçlar
Bu modül ile gerekli ortam sağlandı
ğ
ı
nda:
1. Windows 9x ailesinde oluş
abilecek sorunları
giderebileceksiniz.
2. Windows NT/2000 ailesinde oluş
abilecek sorunları
giderebileceksiniz.
3. Windows XP ailesinde oluş
abilecek sorunları
giderebileceksiniz.
4. Windows ortamı
nda verilerin yedeklenmesi iş
lemini
gerçekleş
tirebileceksiniz.
Bilgisayar laboratuvarıve bu ortamda bulunan iş
letim
sistemi yüklü PC, iş
letim sistemi CD’si ve yardı
mcı
programlar.
Her faaliyet sonrası
nda o faaliyetle ilgili değerlendirme
sorularıile kendi kendinizi değ
erlendireceksiniz. Modül
içinde ve sonunda verilen öğ
retici sorularla edindiğiniz
bilgileri pekiş
tirecek, uygulama örneklerini ve testleri,
gerekli süre içinde tamamlayarak etkili öğ
renmeyi
gerçekleş
tireceksiniz. Sı
rası
yla araş
tı
rma yaparak, grup
çalı
ş
maları
na katı
larak ve en son aş
amada alan
öğ
retmenlerine danı
ş
arak ölçme ve değerlendirme
uygulamaları
nı
gerçekleş
tiriniz.
i
ii
Gİ
Rİ
Ş
Gİ
Rİ
Ş
Sevgili Öğ
renci,
İ
çinde bulunduğ
umuz çağda, geliş
en teknoloji özellikle biliş
im alanı
nda etkisini
göstermektedir.
Bilindiği gibi bilgisayarı
n yapı
sıdonanı
m ve yazı
lı
mdan ibarettir. Donanı
m alanı
ndaki
geliş
meler doğal olarak yazı
lı
m dünyası
nıetkilemektedir. Donanı
ma paralel olarak yazı
lı
m
da geliş
mektedir. Donanı
m ve yazı
lı
m birbirini tamamlayan en önemli iki faktördür.
Başdöndürücü geliş
melerle birlikte çeş
itli problemler ve arı
zalar ortaya çı
kmaktadı
r.
Örneğ
in, yeni aldı
ğ
ı
nı
z bir donanı
m parçası
, kullandı
ğ
ı
nı
z yazı
lı
ma uyumlu olmayabilir. Ya
da yeni çı
kmı
şbir program eski sisteminizde çalı
ş
mayabilir. O halde kullanacağı
nı
z donanı
m
ve yazı
lı
mlar birbirine uyumlu olmalıve güncelleş
tirilmelidir.
Kullandı
ğı
nı
z sistem baş
langı
ç da sorunsuz çalı
ş
ı
yor olabilir. Zamanla yüklenen ve
kaldı
rı
lan çeş
itli programlar, bulaş
an virüsler çeş
itli problemlere yol açabilir. Örneğ
in,
bilgisayar yavaş
layabilir veya daha da kötüsü kilitlenme ve donma gibi sorunlara yol
açabilir.
Unutmamak gerekir ki bir problemin ya da arı
zanı
n mutlaka bir çözüm yolu vardı
r.
Herhangi bir arı
zayla karş
ı
laş
tı
ğı
nı
z zaman öncelikle yapmanı
z gereken hatanı
n kaynağ
ı
nı
tespit etmektir. Daha sonra çözüm yolları
nıaraş
tı
rmak gerekir. Çözüm yolunu bulduktan
sonra gerekli olan sistem araçları
nı
, izleme ve tanıaraçları
nıkullanarak problemi ya da
hatayıyok etme yoluna gitmelisiniz.
Bu modül de özellikle iş
letim sistemlerinde kaynaklanabilecek arı
zalar ve çözüm
yollarıüzerinde durulmuş
tur.
1
2
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
-1
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–1
AMAÇ
İ
ş
letim sistemi sorunlarıhakkı
nda bilgi sahibi olacak, Windows 9x ailesinde sorun
giderebilecek ve Windows 9x ailesini eksiksiz tanı
yabileceksiniz.
ARAŞ
TIRMA
Bu faaliyet öncesinde yapmanı
z gereken öncelikli araş
tı
rmalar ş
unlardı
r:



Windows 9x için gerekli olan minimum donanı
m gereksinimi nelerdir?
Araş
tı
rı
nı
z.
Sorun gidermede kullanı
lan sistem araçları
nıaraş
tı
rı
nı
z.
Kayı
t defteri görevini araş
tı
rı
nı
z.
Araş
tı
rma sonuçları
nıve edindiğ
iniz bilgileri arkadaş
ları
nı
zla paylaş
ı
nı
z.
1. Wİ
NDOWS 9X Aİ
LESİ
NDE SORUN
Gİ
DERME
1.1. Windows 9x Ailesi
Windows 9x dendiği zaman farklıbir iş
letim sistemi aklı
mı
za gelebilir. Aslı
nda
Windows 9x, Windows 95, ardı
ndan çı
kan Windows 98 ve Windows 98’in devamıolan
versiyon Windows ME (Millennium edition)’dir. Günümüzde Windows iş
letim sisteminin
XP (experience-tecrübe), Media Center, Vista versiyonlarıkullanı
lmaktadı
r.
1.1.1. Kurulum İ
çin Gerekli Olan Minimum Donanı
m
Windows iş
letim sistemlerinin yazı
lı
m mimarisindeki geliş
meler yeni çı
kan
versiyonları
nı
n daha güçlü donanı
mlara ihtiyaç duyması
nıgerektirmektedir. Bu nedenle
iş
letim sistemlerinin versiyonları
nı
n geliş
imi ile donanı
m gereksinimlerinin artmasıdoğ
ru
orantı
lıolarak nitelendirilmelidir. Tablo1.1’ de referans olarak Windows 98 iş
letim
sisteminin sistem gereksinimleri verilmektedir.
3
Windows 98 için minimum sistem gereksinimi
İ
ş
lemci: 486DX / 66 MHz veya daha ileri bir iş
lemci
Hafı
za: 16 MB bellek; (daha çok bellek baş
arı
mıarttı
rı
r.)
Sabit Sürücü: Normal yükleme yaklaş
ı
k olarak 195 MB boşdisk alanıgerektirir; ancak
seçtiğiniz yükleme seçeneklerine bağlıolarak 120 MB ile 295 MB arası
nda değ
iş
ebilir.
Görüntü: VGA veya daha ileri çözünürlükte monitör
Çevre birimleri/ Diğ
er: Mouse, klavye
Sürücü: CD-ROM veya DVD-ROM sürücüsü
Tablo1.1: Windows98 iş
letim sisteminin minimum donanı
m gereksinimi
Bu sistem gereksinimleri asgari olarak iş
letim sisteminin çalı
ş
masıiçin örnek olarak
verilmiş
tir.
1.1.2. Hata ve Baş
latma İ
letileri
Windows 9x kuruluş
ta ve kuruluş
tan sonra çeş
itli hata, hata kodları
nı
ve baş
latma iletilerini verebilir. Bu hataları
n bir kı
smıaş
ağ
ı
da belirtilmişve
çözüm yolarıanlatı
lmı
ş
tı
r.
Hata: Windows’u eski Windows üzerine kurduysanı
z kurulumdan sonra
bir ş
ey yapmaya gerek yok. Ancak Windows’u farklıbir dizine veya sı
fı
rdan kurduysanı
z
kuruluşiş
leminden sonra, kullanacağ
ı
nı
z programlarıyeniden kurmanı
z gerekir. Kuruluş
bittikten sonra bazıdonanı
mlar düzgün çalı
ş
mayabilir. Örneğin, internete girilmiyor, sesler
duyulmuyor, ekrandaki bir resim ya da görüntü kaliteli değ
ildir.
Çözüm: Bu hataları
n nedeni donanı
mlara ait sürücüler tanı
tı
lmamı
şveya eksik
tanı
tı
lmı
ş
tı
r. Sürücüleri tanı
tmak veya güncelleş
tirmek için Baş
lat-Ayarlar-Denetim
Masası
-Sistem- Aygı
t yöneticisi seçeneği seçilir. Doğ
ru tanı
nmamı
şya da tanı
tı
lmamı
ş
sürücü seçilerek Özellikler düğ
mesine bası
lı
r. Açı
lan pencereden Sı
rası
yla SürücüSürücüyü Güncelleş
tir seçeneği seçilir. Ekrana gelen yönergeler takip edilir. Yeni
sürücüleri yükleyebilmek için donanı
mlara ait disket veya CD’lerin olmasıgerekir.
Hata: Windows’u kurarken,
alabilirsiniz.
Kuru çalı
ş
tı
rdı
ğ
ı
nı
z zaman yetersiz bellek mesajı
nı
Çözüm: Bu hatanı
n nedeni kurulan iş
letim sistemi için kullanı
lan bellek yetersiz
kalı
yor. Örneğ
in, Windows Me için en az belleğin 32 MB olmasıgerekiyor. Bu hatayı
çözmek için sistemin RAM’ı
nıyükseltmek gerekir.
4
Hata: Ekran çözünürlüğ
ünü 640x480’den 800x600’e yükseltildiğinde fare oku
dengesiz davranı
yor.
Çözüm: Fare sürücüsü ile ekran sürücüsü arası
nda bir çatı
ş
ma olduğunu gösteriyor.
Bunun için "Bilgisayarı
m"a sağtı
klayı
nı
z, Özellikler’e tı
klayı
nı
z ve Baş
arı
m sekmesini
seçiniz. Sonra Grafikler düğmesine bası
nı
z ve Donanı
m ivmesi çubuğunu bir kademe sola
kaydı
rı
nı
z. Fareniz düzelirse, bu bir sürücü çatı
ş
masıolduğ
unu gösterir. Ya da fareniz
bozulmuşolabilir. Baş
ka bir bilgisayarda deneyiniz.
Hata: Bilgisayar açı
ldı
ğ
ı
nda “Memory test fail” hatası
nıveriyor.
Çözüm: Donanı
msal bir problemdir. RAM’lar iş
lem yapmı
yor. RAM'larıdeğ
iş
tirmek
gerekir.
Hata: Bilgisayarı
m simgesi sağtı
klanı
ldı
ğı
nda açı
lan pencereden "Özellikler" komutu
seçildiğinde Sistem Özellikleri penceresi ekrana gelmiyor. Ya da "Denetim Masası
"ndaki
sistem simgesini çift tı
klanı
ldı
ğ
ı
nda "Sistem Özellikleri" penceresi ekrana gelmiyor.
Çözüm: Bu problemin nedeni C:\Windows\Sytem klasöründe bulunan setupx.dll
dosyası
nı
n zarar görmüşveya silinmiş
tir.
Hata: Bilgisayar açı
lı
p Windows 98 logosu geçtikten sonra masa üstü geleceğ
i sı
rada
ekran donuyor.
Çözüm: Ekran kartı
nı
n sürücüsünden kaynaklanan veya ekranla ilgili bir problem
vardı
r. Bilgisayarı"Güvenli" moda açı
nı
z (Güvenli mod ileriki konularda anlatı
lmı
ş
tı
r). Bu
hatayıgidermek için Baş
lat-çalı
ş
tı
r komut satı
rı
na msconfig yazı
p enter ya da tamam
tuş
una bası
nı
z. Açı
lan pencereden Config.Sys sekmesini seçiniz. Açı
lan pencereden
device=C:\windows\command\display.sys con=(ega , , 1) satı
rı
nı
n baş
ı
nda bulunan
kutucuğun içindeki iş
areti kaldı
rı
p bilgisayarıyeniden baş
latı
nı
z.
Hata: Windows kuruluş
u sı
rası
nda SUWIN ile baş
layan hata mesajlarıalı
yorsanı
z
aş
ağ
ı
daki durumlardan biri söz konusu olabilir:
Çözüm: Bilgisayarı
nı
zda yüklü bir virüs tarama programıvardı
r ve bu program
bilgisayarı
n açı
lı
ş
ı
nda çalı
ş
ı
yordur. Bu durumda antivirüs programıWindows’un kuruluş
unu
engelleyebilir. Virüs tarama programı
nı
n devre dı
ş
ıbı
rakmak için bilgisayarı
nı
zıbaş
langı
ç
disketiyle açı
nı
z.
BIOS ayarları
nda virüs programıaktif hale getirilmiş
tir ve bu koruma Windows’un
kuruluş
unu engelliyordur. Sistemin BIOS ayarları
na girilerek BIOS FEATURES SETUP
kı
smı
nda bulunan Virus Warning seçeneği Disabled ederek bu ayarıdevre dı
ş
ıbı
rakı
nı
z.
5
u sı
rası
nda aş
ağ
ı
daki hata iletilerinden herhangi birini
alabilirsiniz.
Standart Kip: Geçersiz DPMI dönüş
ü
Standart Kip: MS-DOS Extender Hatası
Standart Kip: Hata düzenleyicisinde bilinmeyen yı
ğı
lma
Standart Kip: Yı
ğı
n dolu
Çözüm: Edit a:\config.sys yazarak(hard diskten açı
yorsanı
z Edit c:\config.sys
yazarak) bu dosya içinde EMM386.EXE satı
rı
nı
n olup olmadı
ğı
na bakı
nı
z. Bu tür bir satı
r
varsa bu satı
rısiliniz ve bilgisayarıyeniden baş
lattı
ktan sonra kuru tekrara çalı
ş
tı
rı
nı
z. Sorun
devam ediyorsa Edit a:\config.sys yazarak (hard diskten açı
yorsanı
z Edit c:\config.sys
yazarak) bu dosaya içine aş
ağı
daki satı
rı
ekleyiniz.
Device=c:\windows\emm386.exe x= AOOO-FFF
Bilgisayarıyeniden baş
lattı
ktan sonra Kur’u tekrar çalı
ş
tı
rı
nı
z.
u sı
rası
nda ‘’Kur’un bu sürümü ile güncelleş
tirilemeyecek
bir iş
letim sistemi var. Windows Güncelleş
tirmesi edinin’’ mesajıverebilir.
Çözüm: Windows sürümü bir yükseltme sürümü değ
ildir. Ya Windows’un yükselme
sürümünü bulup bunu yüklemeniz veya bilgisayarı
nı
zdaki Windows klasörünü silerek
Windows’u yeniden yüklemeniz gerekir (Eski Windows klasörünü silmek istemiyorsanı
z
move Windows
‘’Winx’’ komutunu yazı
nı
z. Böylece bilgisayarı
nı
zdaki Windows
klasörünün ismi Winx olarak değiş
ecek ve Windows bu klasörü göremeyeceğ
i için
yüklemeye devam edecektir).
Hata: Windows 98'i kapatı
rken "MSGSRV32 CM8330SB.DRV'de GPF'ye neden
oldu" hata iletisini alabilirsiniz.
Çözüm: C-Media CMI8330 yongası
na dayanan ses kartıkullanı
yorsanı
z ve
güncelleş
tirilmişses kartısürücüsü kullanmı
yorsanı
z Windows 98'i kapatmaya çalı
ş
ı
rken bu
hata iletisi alabilirsiniz. Bu sorunu düzeltmek için ses kartıüreticinizden güncelleş
tirilmişbir
ses kartısürücüsünü alı
p yüklemeniz gerekiyor.
Hata: Bilgisayar baş
latı
ldı
ğı
zaman, Geçersiz VxD hata iletisi alabilirsiniz.
nı
zdan son zamanlarda bir program veya bileş
en kaldı
rdı
ysanı
z,
yeniden yükleyiniz ve uygun kaldı
rma aracı
nıçalı
ş
tı
rı
nı
z. Program veya bileş
en için
kullanı
labilir kaldı
rma aracıyoksa, kaldı
rmak için yönergeleri elde etmek amacı
yla üreticiye
baş
vurunuz. Vnetsup.vxd dosyasıkayı
p olabilir. Vnetsup.vxd dosyasıkayı
psa, sorunu
düzeltmek için ağbileş
enini yükleyip kaldı
rabilirsiniz.
6
Hata: "Kernel32.dll'de geçersiz sayfa hatasıiletisini alabilirsiniz.
Çözüm: Donanı
m ivmesi ayarı
nı
z çok yüksek olabilir. Donanı
m ivmesi, grafik
donanı
mı
nı
z için istediğ
iniz ivmelendirme derecesini belirtir. Donanı
m ivmesi ayarları
nı
azaltmak bazıgörüntü sorunları
nı
açı
ğa çı
karabilir.
Görüntü bağ
daş
tı
rı
cı
nı
zı
n donanı
m ivmesini azaltmak için:
Baş
lat'ıtı
klatı
nı
z, Ayarlar'ı
n üzerine geliniz, Denetim Masası
'nıtı
klatı
nı
z ve
ardı
ndan Görüntü'yü çift tı
klatı
nı
z.
Ayarlar sekmesinde, Geliş
miş
'i tı
klatı
nı
z.
Baş
arı
m sekmesinde, Donanı
m Hı
z ayarı
nıYok'a azaltmak için gösterge çubuğunu
tı
klatı
nı
z.
Tamam'ıtı
klatı
nı
z ve Denetim Masası
'na dönmek için yeniden Tamam'ıtı
klatı
nı
z.
Programı
nı
zıçalı
ş
tı
rmayıdeneyiniz.
u sı
rası
nda SUOO15 mesajı
nı
alabilirsiniz.
nı
zda yüklü NT bulunursa bu mesaj verilerek NT bölümündeki
dosyalara eriş
emeyeceğ
inizi bildirir.
1.1.3. Windows 9x Baş
lat Kipleri
Bilgisayar açı
ldı
ğıandan itibaren Windows 9x için gerekli dosya ve sürücüler
yüklenerek direkt Windows 9x ortamı
na girilir. Eğ
er Windows’un önceki açı
lı
ş
ı
nda bir sorun
olmuş
sa Windows 9x baş
latma kipleri ekrana gelecektir. Windows 95, Windows 98 ve
Windows ME için açı
lı
şmodlarıekrana gelecektir. Şimdi bu açı
lı
şmodları
na göz atalı
m.
Windows 9x (95/98/ ME) için baş
latma kipleri
Windows 9x (95/98/ME) açı
lı
rken klavyeden F8 tuş
una bası
lı
rsa baş
latma kipleri
ekrana gelir. Ayrı
ca Windows’ta oluş
muşbir hatadan dolayıbaş
latma kipleri ekrana
gelebilir.
Windows 9x (95/98/ME) Baş
latma kipleri ş
unlardı
r
Normal: Windows açı
lı
şmenüsüne yanlı
ş
lı
kla girilmiş
se "Normal" seçeneğ
i seçilerek
Windows’un normal açı
lı
ş
ı
nıyapmasısağlanabilir.
7
Günlüklü (\Bootlog.TXT): Bu seçenek kullanı
larak, Windows
baş
latı
ldı
ğ
ı
nda, Windows yüklediği bütün dosyaları
n yaptı
ğıayarları
n
kaydı
nıbu dosyaya (Bootlog.TXT) dosyasıiçine yazar. Bu dosyanı
n
içeriğine görmek için C sürücüsü altı
nda Bootlog.txt dosyası
nıaçmak
gerekir. Şayet dosya görünmüyorsa dosya gizlilik özeliğ
ine sahiptir.
Gizlilik özeliğini kaldı
rmak için Klasör Seçeneklerinden-Gizli Dosya
ve Klasörleri göster seçeneğ
i aktif hale getirir.
Bu seçenek Windows yüklenirken bazıproblemler oluş
uyorsa kullanı
lı
r. Bootlog.TXT
dosyasıincelenerek Init Faild veya Load Faild hatalarıyazan satı
rlar bulunarak bozuk
dosyalar tespit edilebilir. Windows açı
lı
ş
a geçiyor ve donuyorsa bu seçenek kullanarak
Bootlog.TXT dosyası
na bakabilirsiniz.
Güvenli Kip: Bilgisayar güvenli kipte açı
ldı
ğızaman Windows’un baş
langı
ç dosyaları
,
ekran kartısürücüsü, ağsürücüsü gibi birçok geliş
mişayarlar atlatı
lı
r. Sistemin açı
lmasıiçin
temel dosyalarla Windows güvenli kipte yüklenmişolur.
Bilgisayar açı
lı
una basarak bilgisayar güvenli modda açı
lı
r.
Windows bu modda çok yavaşçalı
ş
ı
r, ayrı
ca birçok donanı
ma da bu modda ulaş
ı
lamaz.
Örneğ
in, bu moddu kullanarak Windows’u açarsanı
z internete veya bir ağ aygı
tı
na
ulaş
amazsı
nı
z.
Bu moddu seçtiğinizde, Windows bilgisayarı
nı
zıminimum özelliklerde baş
latmaya
çalı
ş
ı
r. Böylece sorun çı
karan bileş
enleri çoğ
unlukla bu bileş
enler yanlı
şdonanı
m ayarları
dı
r
düzeltme imkânı
nı
z olur. Sorunu giderdikten sonra Windows’u tekrar normal modda
baş
latmanı
z gerekir.
Bu modda ekrandaki resimleri çok kötü görebilirsiniz. Bunun nedeni herhangi bir
arı
za ya da hata olduğ
unu göstermez. Çünkü bu modda sadece 16 renk kullanı
lmaktadı
r.
Resimler ise en azı
ndan 256 renkli bir modda en iyi görünebilir.
Güvenli mod, Windows problemlerini çözmek için sı
k kullanı
lan ve çözümü
kolaylaş
tı
ran bir yoldur. Eğ
er Windows açı
lmı
yorsa güvenli kip kullanı
larak Windows’a
girilmeye çalı
ş
ı
lı
r. Eğer güvenli kipte Windows’a girebiliyorsanı
z problemi çözmek
kolaydı
r. Yani Windows çalı
ş
abilmektedir; ancak bazıayarlarda problem vardı
r. Eğ
er
Windows’u güvenli kipte çalı
ş
tı
ramı
yorsanı
z o zaman problem daha ciddidir ve çoğ
u zaman
Windows’u yeniden kurmak gerekir.
Adı
m Adı
m Onaylama: Bu seçenek kullanı
larak , toplu iş
lem dosyaları
ndaki satı
rlar
kullanı
cı
ya sunulur. Kullanı
cı
bunları“Evet” (E) veya “Hayı
r” (H) ile geçebilir.
Sadece Komut İ
stemi: Bu seçenek seçildiğinde baş
langı
ç dosyalar iş
lenerek
Bilgisayar DOS komut isteminde (C:\)açı
lı
r.
Sadece Güvenli Kip Komut İ
stemi: Güvenli kipin özellikleri ile aynı
dı
r. Soruna yol
açan sürücü veya bir diğer program, Windows’un sadece komut istemcisi ile açı
lması
8
halinde, Edit (edit.com) kelime iş
lem programı
nıkullanabilirsiniz. Bu seçenekle baş
langı
ç
dosyalarıyüklemeden komut isteminde (C:\) Bilgisayar açı
lı
r.
“Sadece Komut İ
stemi” ve “Sadece Güvenli Kip Komut İ
stemi”
Seçenekleri Windows ME’de bulunmamaktadı
r. Bu seçenekler sadece Windows
95/98’de bulunmaktadı
r.
Windows 9x baş
latma kipleri açmak için klavye tuş
ları
:
F5: Windows 95/98/ME Güvenli kipte bilgisayarıbaş
latı
r.
Shift + F5: Windows 95/98 Komut isteminde bilgisayarıbaş
latı
r.
Shift + F8: Windows 95/98 adı
m adı
m onaylama kipinde bilgisayarıbaş
latı
r.
1.1.4. Hata Günlük Dosyaları
DrWatson: Sistemde herhangi bir hata oluş
tuğ
unda sistemin o anki durumunu alan
bir tanıaracı
dı
r. Yazı
lı
m hataları
nıyakalar, hatalıyazı
lı
mıbelirler ve nedenin ayrı
ntı
lıbir
açı
klaması
nısunar. DrWatson konuyu belirleyebilir ve yapı
lmasıgereken iş
lemi önerebilir.
DrWatson'ı kullanarak sistemin o anki durumunu oluş
turmak mümkündür.
DrWatson çalı
ş
tı
rmak için Baş
lat-Çalı
ş
tı
r-Drwatson yazdı
ktan sonra tamam veya enter
tuş
una bası
lı
r. DrWatson simgesi görev çubuğunda, ekranı
n sağalt köş
esinde görünecektir.
Şekil 1.1 : DrWatson görev çubuğundaki simgesi
Şekil.1.2’de gösterildiğ
i üzere DrWatson görev çubuğ
undaki simgesi üzerine çift
tı
klanarak DrWatson penceresi açı
lı
r.
9
Şekil 1. 2 : DrWatson sekmeler penceresi
Hatayıoluş
turmak için izlediğ
iniz adı
mları
n bir özetini Tanısekmesine yazı
nı
z.
Dosya'yıve sonra FarklıKaydet'i tı
klayı
p hata günlük dosyası
nıkaydediniz. Günlük
dosyası
nı
n adı
nıyazı
nı
z ve sonra Kaydet'i tı
klatı
nı
z.
Görünüm menüsünden Standart Görüntü seçeneğ
ini seçerek sekmeleri kaldı
ra
bilirsiniz ya da Geliş
mişGörüntü ile sekmeleri ekrana getirte bilirsiniz. Sekmeleri
tı
klayarak sistemle ilgili bilgi sahibi olabilirsiniz.
DrWatson tarafı
ndan oluş
turulan sistem durumu, geçerli yazı
lı
m ortamı
nı
n genişbir
resmini sunar. Sisteminizde bir sorun yoksa, sistem durumunda, herhangi normal olmayan
bir ş
ey bulunmayacaktı
r.
1.1.5. Sanal Bellek ve Hataları
Sanal Bellek: Bilgisayarı
nı
z yetersiz RAM’la çalı
ş
ı
yorsa ve o anda ek bellek
gerekiyorsa, Windows sabit disk alanı
nıkullanarak sistem RAM’ı
na benzetim yapar. Bu
durum, sanal bellek olarak bilinir ve genellikle disk belleği dosyası
olarak adlandı
rı
lı
r.
Sabit diskte yer alan ve Windows’un belleğe sı
ğmayan program parçaları
nıve veri
dosyaları
nısaklamak için kullandı
ğ
ıgizli bir dosyadı
r. Disk belleği dosyasıve fiziksel bellek
veya diğ
er adı
yla RAM sanal belleğ
i oluş
turur. Windows gereksinimlerine göre verileri disk
belleğ
i dosyası
ndan belleğ
e ve yeni verilere yer açmak için bellekten disk belleği dosyası
na
taş
ı
r. Disk belleğ
i dosyasıtakas (win386.swp) dosyasıolarak da bilinir.
10
Sanal bellek kullanı
mı
nıen iyi duruma getirmek için ayrı
lacak alanıbirden çok
sürücüye bölünüz ve yavaşçalı
ş
an veya yoğun olarak eriş
ilen sürücülerden kaldı
rı
nı
z. En iyi
sonucu almak için, sanal bellek alanı
nıolabildiğ
ince çok fiziksel sabit sürücü arası
nda
bölüş
türünüz.
Sanal belleğ
e ulaş
mak için aş
ağı
daki sı
ra takip edilir
Masa üstünde bulunan bilgisayarı
m simgesine sağ tı
klanı
lı
r.
gösterilen açı
lan pencereden "Özellikler" komutu seçilir.
Şekil 1.3'te
Şekil 1. 3: Bilgisayarı
m özellikler penceresi
Ekrana gelen sistem özellikleri penceresinden önce Baş
arı
m sekmesi ve sonra
Şekil 1.4’te gösterilen Sanal Bellek sekmesi tı
klanı
lı
r.
Şekil 1. 4: Sistem özellikleri penceresi
11
Son olarak Şekil 1.5’te gösterilen sanal bellek ayarları
formu ekrana gelir.
Şekil 1. 5: Sanal bellek ayarlar penceresi
Sanal bellek ayarları
nı
n açı
klanması
nıWindows yönetsin (Önerilen): Bilgisayarı
n fazladan bellek
olarak kullanabileceği sabit disk alanımiktarıiçin varsayı
lan ayarlarıkullanı
r. Sürekli bu
seçeneğ
in kullanı
lmasıönerilir. Takas (win386.swp) dosyasıdinamik olarak büyür ya da
küçülür. Bu seçenek kullanı
ldı
ğı
nda minimum boyut sı
fı
r, maksimumu boyut sabit diskin
olabileceği en büyük boyutu olur.
nıkendim belirleyeyim: Bilgisayarı
n fazladan bellek olarak
kullana- bileceğ
i sabit disk ayarları
nı
n yönetmesine izin verir.
Sabit disk: Sanal bellek için kullanmak istenilen sürücü ve boşalan miktarı
nıbelirtir.
En az: Sanal bellek için kullanmak istenilen en küçük sabit disk alanıbelirtmek için
kullanı
lı
r.
En çok: Sanal bellek için kullanmak istenilen en büyük sabit disk alanıbelirtmek için
kullanı
lı
r.
Sanal belleği devreden çı
kar: Sanal belleği devre dı
ş
ıbı
rakı
r. Bilgisayardaki baş
arı
m
önemli derecede düş
er. Büyük programlar çalı
ş
tı
rı
lamayabilir. Bu seçenek önerilmez.
12
Sanal bellek hatalarıve çözümleri
Bellek Yetersiz: Kendi sanal bellek ayarları
nı
zıyönetiyorsanı
z, bilgisayarı
nı
zı
yeniden baş
lattı
ğ
ı
nı
zda sorunları
nı
z olabilir, bilgisayarı
nı
z doğru olarak çalı
ş
mayabilir veya
bir programıçalı
ş
tı
rmak istediğinizde Bellek Yetersiz veya benzeri hata iletileri alabilirsiniz.
Bu hatayıgiderme için “Windows 95/98'in sanal bellek ayarları
nı
zıyönetsin” seçeneğini
seçiniz.
Bir program çalı
ş
ı
rken veya bir programıbaş
latı
rken Bellek Bitti hata iletisi:
Sabit diskinizde sanal bellek için yeterli boşalan var mı
? Windows 9x RAM gibi göstermek
için sabit disk alanı
nısanal bellek sayfalama dosyasıolarak gösterir.
Windows sanal bellek sayfalama dosyası
nı
n hangi sürücüde olduğunu belirlemek için:
 Baş
lat'ıtı
klatı
nı
z, Bul'u iş
aretleyiniz ve sonra Dosyalar ve Klasörler'i tı
klatı
nı
z.
 Ad kutusuna Win386.swp yazı
nı
z. Ara bölümünde, Bilgisayarı
m'ıseçiniz ve
sonra Şimdi Bul'u tı
klatı
nı
z.
Windows sanal bellek sayfalama dosyası
nı
n bulunduğu sürücüde boşdisk alanı
nı
arttı
rı
nı
z.
Sistem Özellikleri, bilgisayarı
mda üzerine yüklenenden daha az bellek olduğ
unu
gösteriyor: Sanal bellek aygı
tıRAM'in bir bölümünü kullanı
yor olabilir. Sanal bellek
aygı
tı
nı
n System.ini dosyası
ndan yüklenip yüklenmediğ
ini belirlemek için Baş
lat'ıve
Çalı
ş
tı
r'ıtı
klatı
nı
z.

Aç kutusuna Msconfig.exe yazı
n ve Tamam'ıtı
klatı
nı
z.

Genel sekmesinde Seçmeli Baş
langı
ç'ıseçmek için tı
klatı
nı
z.

System.ini dosyası
nıİ
ş
le onay kutusunu temizlemek için tı
klatı
nı
z.

Tamam'ıve bilgisayarı
nı
zıyeniden baş
latmak için uyarı
ldı
ğı
nı
zda Evet'i
tı
klatı
nı
z.
Bilgisayarı
nı
zıyeniden baş
lattı
ktan sonra ekranı
nı
z doğ
ru bellek miktarı
nıgösteriyor
mu? Gösteriyorsa problem çözülmüşdemektir.
Takas dosyası
: Win386.swp dosyası
dı
r. Windows bu dosyanı
n büyüklüğünü
otomatik olarak ayarlar. Bu dosya dinamik bir yapı
ya sahiptir.
13
1.2. Sorun Gidermede Sistem Araçları
1.2.1. Sistem Araçları
nıKullanma
1.2.1.1. Event Viewer (Olay Görüntüleyici)
Sistem ve uygulama hataları
nı
n kayı
dedildiği bir log sistemidir.
Yani sistemde meydana gelen her bir "olayı
" raporlayabilir. Bu kayı
tları
incelemenizi sağ
layan program Event Viewer'dı
r. Olay Görüntüleyicisi
ile kullanı
cı
lar, Uygulama, Güvenlik ve Sistem günlüklerinde
kaydedilmişolan olaylarıizleyebilir.
Örneğ
in, Windows’un baş
lamasıbir olaydı
r, bir program ile çalı
ş
ı
rken programı
n
geçersiz iş
lem yürütüp kapanması
; yani çı
kmasıbir olaydı
r. Ağkartı
nı
n kablonun bağ
lı
olduğunu tespit etmesi bir olaydı
r. Ağüzerinden bir kullanı
cı
nı
n sizin bilgisayarı
na
bağ
lanması
, bağ
lantı
sı
nıkesmesi vb. hepsi bir olaya örnek olarak verilebilir.
Event Viewer programı
nıçalı
ş
tı
rmak için
Baş
lat-Denetim Masası
-Yönetimsel araçlar-Olay Görüntüleyicisi ya da Baş
latÇalı
ş
tı
r penceresine eventvwr yazdı
ktan sonra enter ya da tamam tı
klayarak Event Viewer
programı
nıçalı
ş
tı
rı
nı
z.
Event Viewer programıçalı
ş
tı
rı
ldı
ktan sonra Şekil 1.6’daki Event Viewer penceresi
ekrana gelir.
Şekil 1. 6: Olay görüntüleyicisi (Event Viewer) penceresi
14
Event Viewer'da üç farklıkayı
t alanıbulunur
Uygulama: Windows dı
ş
ı
ndaki diğer programlar, kendi iş
leyiş
leriyle ilgili kayı
tları
burada tutarlar.
Güvenlik: Güvenlikle ilgili olaylarıburada kaydeder.
İ
stem: Windows'da oluş
an donanı
m (aygı
tlarla) ve yazı
lı
m hataları
nıkayı
deder.
Sistem ve Uygulama kayı
t alanları
nda üç farklıkayı
t tipi bulunmaktadı
r
Hata
: Hata kayı
t tipini belirtir ve kesinlikle kontrol edilmelidir.
Bilgi
: Bilgi kayı
t tipini belirtir ve bilgi amaçlı
kayı
tlarıtutar.
Uyarı
: Uyarıkayı
t tipini belirtir ve kontrol edilmesinde yarar vardı
r.
Şekil 1.7'de hata bilgi ve uyarı
lar gösterilmektedir.
Şekil 1. 7: Olay görüntüleyicisi (Event Viewer) penceresi
15
Event'lerin incelenmesi
Event Viewer penceresinde Kaynak sütunu event'in oluş
tuğ
u uygulamayıbelirtir. Bir
kaç event'i inceleyelim.
Şekil 1. 8: Olay görüntüleyicisi penceresinde bir parça
Şekil 1.8’de kaynak alanı
nda "eventlog" yazı
yor; yani bu olaylar, kayı
tlarıtutan
servisin kendisine aittir.
Event'leri kaydedebilmesi için önce bu servisin kendisinin baş
lamasıgerekiyor.
Kapanı
rken de son event her zaman event servisinin durmasıolayı
dı
r. Eğ
er bu olay
kayı
tları
n arası
nda yoksa bilgisayar normal yollardan kapanmamı
şdemektir.
6006 değ
erinin bulunduğ
u satı
r üzerine sağtı
klayı
nı
z. Açı
lan pencereden "Özellikler"
komutunu seçiniz. Aş
ağı
da görüldüğ
ü gibi bilgi özellikleri penceresi ekrana gelir.
Şekil 1. 9: EventLog bilgi özellikleri penceresi
Şekil 1.9’da EventLog yani event'leri kaydeden servisin kendisinin ürettiği 6006 kodlu
kayı
t gösterilmektedir. Olay günlüğ
ü hizmeti durduruldu. Bilgisayar kapanmadan önce
kaydedilen son olaydı
r.
16
6005 değerinin bulunduğ
u satı
r üzerine sağtı
klayı
nı
z. Açı
lan pencereden Özellikler
komutunu seçiniz. Şekil 1.10'da görüldüğ
ü gibi bilgi özellikleri penceresi ekrana gelir.
Şekil 1. 10: EventLog bilgi özellikleri penceresi
Windows açı
lı
rken ilk kaydedilen olay,
6005 kodlu olay günlüğ
ü hizmeti
baş
latı
ldı
.
Uzun süreli log'lama için
Eğer uzun bir süre için log'lama; yani kayı
tları
n tutulması
nıistiyorsanı
z bazı
ayarlamalar yapmanlı
sı
nı
z. Bunun için Sistem üzerine sağ tı
klayı
p özellikler komutu
seçerseniz Şekil 1.11’de gösterilen pencere ekrana gelir.
Şekil 1. 11: EventLog sistem özellikleri penceresi
17
Varsayı
lan ayarlarda kayı
t listesi sı
nı
rlı
dı
r ve 7 gün sonra ilk yapı
lan kayı
t silinir. Bu
ş
ekilde, sadece geçen 7 günün kayı
tları
nıgörebilirsiniz.
En büyük günlük boyutu değ
erini arttı
rı
p, Gerektiğinde olayları
n üzerine yaz
seçeneğ
ine seçerseniz, kayı
tları
n tutulduğ
u dosya boyutu sizin belirlediğ
iniz düzeye gelene
kadar kayı
t tutar.
1.2.1.2. Kayı
t Defteri Tarama (Scanreg)
Scanreg: Kaydı
nı
zıve sistem yapı
landı
rma dosyaları
nı
n yedeğini alan Windows kayı
t
denetleyicisidir.
Bilgisayar Windows’a giremeyecek kadar bozulmuş
sa yedekleri geri almak için
baş
vurulan bir komuttur.
Kullanı
mı
Komut satı
rı
na (c:\>) Scanreg [/ <Seçenek>] ifadesi yazı
lı
r ve enter tuş
unu bası
lı
r.
Scanreg komutuyla kullanı
lan önemli parametreler (Seçenekler) ş
unlardı
r.
/?: Komutun nası
l kullanacağ
ı
nıgörüntüler.
/Backup: Kaydıve ilgili sistem yapı
landı
rma dosyaları
nıyedekler.
/Restore: Geri yükleme için bir yedek seçimi için kullanı
lı
r. Daha önce sistemin
yedeği oluş
turmanı
z gerekiyor.
/Fix: Kayı
t bilgilerini onarı
r.
/Opt: Registry’deki kullanı
lmayan alanlarısiler.
1.2.1.3. Disk Birleş
tirme (Defrag)
Disk birleş
tirme iş
lemi, sabit disk üzerinde bakı
m yapmak anlamı
na gelir. Uzun
zaman kullanı
lan sabit disk üzerinde çok sayı
da dosya yazı
lmı
ş
tı
r. Zaman içinde tekrar
okunan ve yazı
lan dosyaları
n disk yüzeyine dağı
lma riskleri vardı
r. Bu dağı
lma
(fragmentation) zamanla sabit diskin okuma/yazma performansı
nıkötü yönde etkiler
Disk Defragmenter (Defrag.exe) programıdisk üzerindeki mevcut dosyalarıve
kullanı
lmayan alanlarıyeniden düzenleyerek sabit diskin etkin bir biçimde kullanı
lması
nı
sağ
lar. Bu iş
lem sonucunda dosyalar bir bütün halinde düzenlenir. Disk Birleş
tiricisi, yerel
birimleri çözümler ve parçalanmı
şdosyalarla klasörleri, kesintisiz tek bir alan kaplayacak
ş
ekilde birleş
tirir. Bunun sonucunda, sisteminiz, dosya ve klasörlere eriş
me ve yenilerini
saklama iş
lemlerini daha verimli biçimde gerçekleş
tirebilir. Disk Birleş
tiricisi dosya ve
klasörlerinizi birleş
tirdiğinde birimdeki boşalan da birleş
tirilmişolur ve yeni dosyaları
n
parçalanma olası
lı
ğ
ıazalı
r. Böylelikle disk okuma iş
leminde sürücü kafalarıfazla manevra
yapmadan okuma iş
lemini gerçekleş
tireceğ
inden verilerin okunması hı
zlanı
r. Şu
karı
ş
tı
rı
lmamalıki "Hard Diskin" okuma ve yazma hı
zı
nda değiş
iklik olmaz.
18
Birleş
tirme iş
leminin süresi, birimin büyüklüğ
ü, birimdeki dosyaları
n sayı
sıve
büyüklüğü, parçalanma miktarıve kullanı
labilir yerel sistem kaynaklarıgibi çeş
itli etkenlere
bağ
lı
dı
r.
Disk Defragmenter (Disk Birleş
tirme) programı
nıçalı
ş
tı
rmak
Baş
lat-Programlar-Donatı
lar seçeneğini seçiniz. Gelen pencereden
Sistem
Araçlarıiş
aret ediniz. Son olarak Disk Birleş
tirici tı
klayı
nı
z; ya da Baş
lat-Çalı
ş
tı
r
penceresine defrag.exe yazı
p enter ya da tamam’ıtı
klatı
rsanı
z disk birleş
tirme programı
nı
çalı
ş
tı
rı
rsı
nı
z.
Disk birleş
tiricisi penceresi
"Disk Birleş
tiricisi" programıçalı
ş
tı
rı
lı
rsa ekrana iki pencere gelir. Üst bölümde yerel
bilgisayardaki birimler listelenir. Şekil 1.12’ de gösterilen formda birleş
tirilecek olan sürücü
seçilir.
Şekil 1. 12: Defrag sürücü seçme penceresi
Şekil 1.13'de gösterildiğ
i üzere birimin parçalanma miktarı
nıgösteren bir grafik
görüntülenir.
Ayrı
ntı
larıGöster seçeneği seçilirse açı
lan pencereden görüntü renkleri, birimin
durumunu yaklaş
ı
k olarak görüntüler.
Görüntü Renkleri
Kı
rmı
zıbölgeler parçalanmı
şdosyalarıgösterir.
Mavi bölgeler sürekli (Parçalanmamı
ş
) dosyalarıgösterir.
19
Beyaz alanlar ise birimdeki boşalanıgösterir.
Yeş
il alanlar Disk Birleş
tiricisi tarafı
ndan yeri değ
iş
tirilemeyen sistem dosyaları
nı
gösterir.
Şekil 1. 13: Defrag sürücü birleş
tirme penceresi
Ayrı
ntı
larıGöster açı
lan pencereden Gösterge seçeneğ
i seçilirse ekrana Şekil
1.14’ te gösterilen birleş
tirme göstergesi gelir.
Şekil 1. 14: Defrag birleş
tirme göstergesi
Komut satı
rı
ndan disk birleş
tirme
Komut satı
rı
ndan disk birleş
tirmeyi kullanmak için bilgisayarıMS-DOS moddunda
açmak gerekir.
Defrag için komut saturıaracıWindows XP/ W2K3’ten itibaren geliş
miş
tir.
20
Kullanı
mı
Defrag <birim> [/a] [/f] [/v] [/?]
Parametreler
/a Birim üzerinde çözümleme yapar ve çözümleme raporunun özetini görüntüler.
/v Tüm çözümleme ve birleş
tirme raporları
nıgörüntüler (Ayrı
ntı
lı
çı
ktı
).
/a ile birlikte kullanı
ldı
ğ
ı
nda sadece çözümleme raporunu görüntüler. Tek baş
ı
na
kullanı
ldı
ğ
ı
nda hem çözümleme ve hem de birleş
tirme raporunu görüntüler.
/f Birleş
tirilmesine gerek olup olmadı
ğı
na bakmaksı
zı
n birimi birleş
tirmeye zorlar.
/? Komut isteminde yardı
mıgörüntüler.
/a veya /v parametrelerini belirtmezseniz, defrag varsayı
lan olarak çözümleme ve
birleş
tirme
Not: Birleş
tirme iş
lemini kesmek için komut satı
rı
nda CTRL+C'ye bası
nı
z.
1.2.1.4. Msconfig (Sistem Düzenleme)
Msconfig sistem yapı
landı
rma hizmet programı
nıaçar. Buradan genel, config.sys,
autoexec.bat, win.ini, system.ini ve baş
langı
ç dosyaları
nıgörür ve istediğ
iniz değ
iş
iklikleri
yapabilirsiniz.
Sistem Yapı
landı
rma Yardı
mcıProgramı
'nıçalı
ş
tı
rmak için aş
ağ
ı
daki yöntem
kullanı
lı
r. Baş
lat'ıve sonra da Çalı
ş
tı
r'ıtı
klatı
nı
z, Aç kutusuna msconfig.exe yazı
nı
z ve
sonra da enter ya da Tamam'ıtı
klatı
nı
z. Şekil 1.15’de görülen sistem yapı
landı
rma hizmet
program penceresi ekrana gelir.
Şekil 1. 15: Sistem yapı
landı
rma (Msconfig) genel penceresi
21
Sistem yapı
landı
rma hizmet programı
nda bulunan sekmeleri inceleyelim
Genel sekmesi seçilirse baş
langı
ç seçimi için üç seçenek sunar. Bunlar:
Normal Baş
langı
ç: Normal baş
latma yordamları
nıbaş
latı
r.
Etkileş
imli Baş
langı
ç: Bu seçenekle autoexec.bat ve config.sys dosyalarıçalı
ş
maz.
Bilgisayar kapatı
lı
p açı
ldı
ğı
nda baş
latma kipleri menüsü ekrana gelir.
Seçmeli Baş
langı
ç: Windows baş
langı
cısı
rası
nda yüklenenleri seçmeye izin vermek
için kullanı
lı
r.
Config.sys dosyası
, MS-DOS tabanlıve daha önceki Windows tabanlıprogramlarla
geriye doğru uyumluluk sağlamak için sunulur. Config.sys dosyasıbilgisayarı
nı
zda
olmayabilir. Config.sys dosyasıalt düzey MS-DOS tabanlısürücüleri ve .sys dosya uzantı
lı
pek çok dosyayıyükler.
Autoexec.bat dosyası
, MS-DOS tabanlıve daha eski Windows tabanlıprogramlarla
geriye doğ
ru uyumluluk sağlamak için sunulur. Autoexec.bat dosyasıbilgisayarı
nı
zda
olmayabilir. Autoexec.bat dosyasıMS-DOS tabanlıprogramlarıve .com veya .exe dosya
uzantı
lıpek çok dosyayıyükler.
Winstart.bat dosyası
, Sistem Yapı
landı
rma Yardı
mcı Programı
'ndaki Genel
sekmesinde bulunan onay kutusunda kullanı
lamayabilir. Winstart.bat dosyası
, Windows
tabanlıprogramı
n iş
levlerini etkinleş
tirmek üzere MS-DOS tabanlıbir program çalı
ş
tı
rması
gereken programlar için oluş
turulur. Kullanı
cı
ları
n çoğ
unda bu program yoktur.
System.ini dosyası
nda, belirli bir donanı
ma yönelik bilgisayar ayarları
nı
z hakkı
nda
bilgi bulunur. Windows'un baş
lamasıiçin bu dosyanı
n Windows klasöründe bulunması
gerekir. System.ini dosyasıses ve video bağdaş
tı
rı
cısürücülerini de içerecek ş
ekilde çeş
itli
sürücüleri yüklemek için kullanı
lı
r. Ayrı
ca System.ini dosyası
, 32 bit sürücü kullanmayan
donanı
mlar için ek 16 bit sürücüler de içerebilir.


Sistem Yapı
landı
rma Yardı
mcıProgramı
'ndaki System.ini Dosyasıİ
ş
letilsin
onay kutusunun seçimini kaldı
rmak üzere tı
klattı
ğı
nı
zda ve bilgisayarı
nı
zı
yeniden baş
lattı
ğ
ı
nı
zda aş
ağ
ı
daki değiş
iklikler oluş
ur:
Ses kartı
nı
z düzgün çalı
ş
maz.
Ekranı
nı
zı
n çözünürlüğ
ü 640 X 480 piksel ve 16 renk olarak ayarlanı
r. Ekranı
nı
zı
daha yüksek bir çözünürlüğ
e ayarladı
ysanı
z, masaüstünüzdeki program kı
sayollarıbirbirinin
üzerine gelebilir.
Win.ini dosyası
, Windows'un genel görünümüne özgü bilgileri içerir. Win.ini dosyası
Windows klasöründe olmalı
dı
r; yoksa Windows tarafı
ndan yeniden oluş
turulur; Windows
3.x ile geriye doğru uyumluluk için baş
langı
ç iş
lemi sı
rası
nda okunur ve ayarları
nı
n çoğ
u
kayı
t defterinde çoğ
altı
lı
r. Sistem Yapı
landı
rma Yardı
mcıProgramı
'ndaki Win.ini Dosyası
İ
ş
letilsin onay kutusunun seçimini kaldı
rmak üzere tı
klattı
ğ
ı
nı
zda, Win.ini dosyası
nı
n genel
bir sürümü oluş
turulur.
22
Baş
langı
ç, baş
langı
ç öğ
esini etkinleş
tirmek için onay kutusunu iş
aretleyiniz ya da
baş
langı
ç öğesini devre dı
ş
ıbı
rakmak için bu iş
areti kaldı
rı
nı
z.
Baş
langı
ç Dosyaları
nı
n Yedek KopyasıNası
l Oluş
turulur
Baş
langı
ç dosyaları
nı
n yedek kopyası
nıoluş
turmak için Sistem Yapı
landı
rma
Yardı
mcıProgramı
'nıkullanabilirsiniz. Bunu yapmak için Sistem Yapı
landı
rma Yardı
mcı
Programı
'ndaki Genel sekmesinde bulunan Yedek Oluş
tur'u tı
klatı
nı
z.
Sorun giderme iş
lemi boyunca yaptı
ğı
nı
z değ
iş
ikliklerin geri alı
nabilmesini sağlamak
için sistem dosyaları
nı
zı
n yedek kopyaları
nıoluş
turunuz.
Sorun Giderme Örneğ
i
Bu örnek programları
nı
zdan birinde bir hataya neden olan belirli bir baş
langı
ç
ayarı
nınası
l belirleyeceğ
inizi gösterir:
1. Hatanı
n nedeninin Win.ini veya System.ini dosyaları
ndaki bir satı
r olup olmadı
ğ
ı
nı
belirlemek için

Sistem Yapı
landı
rma Yardı
mcıProgramı
'ndaki Genel sekmesinde Seçmeli
Baş
langı
ç seçeneğ
ini tı
klatı
nı
z.

Seçimlerini kaldı
rmak üzere Win.ini dosyasıiş
letilsin onay kutusunu ve
System.ini dosyasıiş
letilsin onay kutusunu tı
klatı
nı
z ve sonra Tamam'ı
tı
klatı
nı
z.

Bilgisayarı
nı
zıyeniden baş
latmanı
z istendiğ
inde, yeniden baş
latı
nı
z.
Programı
nı
zısı
nadı
ğ
ı
nı
zda, herhangi bir değiş
iklik yoksa Win.ini dosyası veya
System.ini dosyası
nda hataya neden olan bir ş
ey yoktur.
2. Autoexec.bat dosyası
ndaki bir satı
rı
n hataya neden olup olmadı
ğı
nıbelirlemek için

Sistem Yapı
landı
rma Yardı
mcıProgramı
'ndaki Genel sekmesini tı
klatı
nı
z,
seçmek üzere Autoexec.bat dosyasıiş
letilsin onay kutusunu tı
klattı
ktan sonra
Tamam'ıtı
klatı
nı
z.

İ
stendiğ
inde bilgisayarı
nı
zıyeniden baş
latı
nı
z.
Programı
nı
zısı
nadı
ğı
nı
zda, herhangi bir değiş
iklik yoksa Autoexec.bat dosyası
nda
hataya neden olan bir ş
ey yoktur. Bu örnekte Winstart.bat dosyasıolmadı
ğ
ı
ndan,
Config.sys dosyası
nda davranı
ş
a neden olan bir ş
ey olmalı
dı
r.
3. Config.sys dosyası
ndaki bir satı
rı
n hataya neden olup olmadı
ğı
nıbelirlemek için



Config.sys sekmesini tı
klatı
nı
z.
Config.sys sekmesinde, listenin birinci yarı
sı
nda bulunan satı
rlara yönelik onay
kutuları
nıtı
klatarak seçimlerini kaldı
rı
nı
z.
Bilgisayarı
nı
zıyeniden baş
latmanı
z istendiğ
inde, bu iş
lemi gerçekleş
tiriniz.
Programı
nı
zısı
nadı
ğı
nı
zda, herhangi bir değ
iş
iklik yoksa Config.sys sekmesinde
bulunan listenin ikinci yarı
sı
ndaki satı
rlarda hatayıaramak gerekir. listenin ikinci yarı
sı
nda
bulunan satı
rlara yönelik onay kutuları
nıtı
klatarak seçimlerini kaldı
rı
nı
z.
23
Disk Tarama, Tamir (Scandskw)
Windows’tan çı
kmadan bilgisayarı
nı
zıkapatı
rsanı
z veya çalı
ş
ı
rken herhangi bir
nedenden dolayıelektrik kesilirse hard diskinizde kayı
p alanlar oluş
abilir. Bazen de
programlar hata oluş
turup kilitlendiğ
inde veya yok edildiğ
inde hard diskinizdeki dosyalar
bozulmuşolabilir.
Hard diskte bozuk alanlar oluş
tuğunda Windows’un çalı
ş
ma düzeni bozulabilir ve
olmadı
k yerlerde kilitlenmeler yaş
anabilir. Bozuk alanlarıonarmak için ScanDisk
programı
nıkullanabiliriz. Bu program hard diskinizdeki bozukluklarıbularak bunlarıonarı
r.
Bu onarma iş
lemi fiziksel bozukluklar için olmaz. Eğer hard diskte fiziksel bir bozukluk
varsa ScanDisk bu bölümleri iş
aretleyerek programlar tarafı
ndan kullanı
lmaması
nısağ
lar.
Scandisk çalı
ş
tı
rmak için
Baş
lar seçeneğini seçiniz. Gelen pencereden
Sistem
Araçlarıiş
aret ediniz. Son olarak ScanDisk’i tı
klayı
nı
z. Veya Baş
ş
tı
r'ı
tı
klatı
nı
z, Aç kutusuna scandisk (scandskw).exe yazı
nı
z ve sonra da enter ya da Tamam'ı
tı
klatı
nı
z. Şekil 1.16’da görülen Scandisk (Disk Tarama) program penceresi ekrana gelir.
Çalı
ş
tı
rabileceğimiz program iki farklı modda çalı
ş
abilir. Öncelikle tarama
yapı
lması
nıistediğimiz sürücü seçilir ve ardı
ndan tarama tipi belirlenir.
Standart: Sadece dosya ve klasörler incelenir ve düzeltilmeye çalı
ş
ı
lı
r.
Tam: Standart tarama yapı
lı
r ve disk yüzeyi hatalarıincelenir ve düzeltilmeye çalı
ş
ı
lı
r.
Şekil 1. 16: Scandisk (Disk tarama) penceresi
24
Taramak istediğ
iniz sürücüyü seçerek baş
lat düğ
mesi ile taramayıbaş
latabilirsiniz.
Scandisk herhangi bir arı
za ile karş
ı
laş
tı
ğı
nda sizden onay alarak bu arı
zalarıdüzeltir. Eğ
er
Hatalarıotomatik düzelt seçeneğ
ini iş
aretlerseniz hatalar otomatik olarak düzeltir. Bu
seçenek iş
aretli değilse, bulunan her hatada sizden onay istenecek ve onay verildiğ
i takdirde
hatalar düzeltilecektir.
Genellikle standart sı
namayıkullanmanı
z yeterlidir. Standart sı
nama seçeneği ile
hard diskinizdeki veya disketteki yazı
lı
m hataları
nıbularak düzeltilir ve hı
zlı
dı
r. Tam
sı
namayıkullanı
rsanı
z harddiskiniz veya disketteniz hem yazı
lı
m hem de donanı
m hataları
na
karş
ıinceler.
Baş
langı
ç klasörüne ScanDisk'i ekleme

Görev çubuğ
unda, Baş
lat'ısağtı
klatı
nı
z ve sonra Aç'ıtı
klatı
nı
z.

Programlar klasörünü ve sonra Baş
langı
ç klasörünü tı
klatı
nı
z.

Dosya menüsünde, Yeni'yi seçiniz ve sonra Kı
sayol'u tı
klatı
nı
z.

Komut satı
rıiçinde ş
unları
yazı
n:

Scandskw.exe

İ
leri'yi tı
klatı
nı
z.
Bilgisayarı
nı
zıbaş
lattı
ğ
ı
nı
zda disk hataları
nıdenetleme
1. Baş
langı
ç klasöründe ScanDisk'i sağtı
klatı
nı
z.
2. Özellikler'i tı
klatı
nı
z.
3. Kı
sayol sekmesinde, Hedef içinde beliren metinden sonra aş
ağ
ı
dakilerden bir
veya daha fazlası
nıyazı
nı
z:
/a Tüm yerel sabit disklerinizi denetlemek
/n ScanDisk'i otomatik olarak baş
latmak ve bitirmek
/p ScanDisk'in bulduğu hatalarıdüzeltmesini engellemek
D sürücüsünü denetlemek ve ScanDisk otomatik olarak baş
latmak ve bitirmek için
Hedef içine ş
unlarıyazı
nı
z:



c:\windows\scandskw.exe d: /n
Tüm sabit diskleri denetlemek ancak ScanDisk'in bulacağ
ıhatalarıdüzeltmesini
engellemek için Hedef içine ş
unlarıyazı
nı
z:
C:\windows\scandskw.exe /a /p
25
1.2.2. Aygı
t Yöneticisini Kullanma
Aygı
t Yöneticisi'ni kullanarak donanı
m aygı
tları
nı
n sürücülerini (veya yazı
lı
mları
)
güncelleş
tirme, donanı
m ayarları
nıdeğiş
tirme ve sorunlarıgiderme mümkündür.
Aygı
t yöneticisi, bir donanı
m düzgün çalı
ş
mı
yorsa veya baş
ka bir donanı
mla
çakı
ş
ı
yorsa, ayarlarıdeğ
iş
tirmek için bu bölüm birçok problemi çözmek için kullanı
lı
r.
Windows Tak ve çalı
ş
tı
r (plug-and-play) özeliğ
i olmayan donanı
mlarıveya bir donanı
mda
herhangi bir sorun olduğ
unu anlarsa o seçenek önüne sarı! iş
areti veya ? İ
ş
aretiyle
kullanı
cı
ya bildirir. Aygı
t yöneticisini kullanarak donanı
m aygı
tları
na ait driver (sürücüler)
yükseltilebilir veya güncelleş
tirebilirsiniz.
Aygı
t yöneticisini açmak için
Masaüstünde bulunan bilgisayarı
m simgesi sağtı
klanı
lı
r. Açı
lan pencereden Sistem
özellikleri komutu tı
klanı
r ve ekrana gelen pencereden Aygı
t Yöneticisi sekmesi seçilir.
Ya da Denetim masası
nda bulunan Sistem simgesi çift tı
klanarak Sistem Özellikleri
penceresinden Aygı
t yöneticisi sekmesi seçilerek Aygı
t yöneticisi penceresine ulaş
mak
mümkündür.
Aygı
t yöneticisi penceresine göz atalı
m
Şekil 1. 17: Aygı
t yöneticisindeki kurulu aygı
tlar
Şekil 1.17’de gösterilen aygı
t yöneticisinin ana penceresinde tüm donanı
mı
n
bileş
enlerinin sı
ralandı
ğ
ıliste yer alı
r. Bunları
n içine görüntü ve ses kartıgibi slotlara
yerleş
tirilen kartlar, sabit disk, CD-ROM gibi sürücüler ve seri, paralel ve USB portlarıgibi
bağ
lantınoktalarıdâhil edilmiş
tir.
26
Aygı
t yöneticisi donanı
mları
iki farklı
ş
ekilde listeler
Aygı
t Türüne Göre Göster: İ
ş
letim sistemi, kurulu aygı
tları
n her birini farklı
sı
nı
flara yerleş
tirir. Örneğin, görüntü bağ
daş
tı
rı
cı
larıbaş
lı
ğ
ıaltı
nda mevcut grafik kartları
sı
ralanı
r. Sistemin geneline daha kolay göz atmak için bu seçenek tercih edilmelidir.
Kayı
tları
n solundaki [+] iş
aretleri listenin alt sı
nı
flar içerdiğ
ini gösterir. Herhangi bir aygı
r
türüne çift tı
klayarak bilgisayarı
nı
zda kurulu aynıgruptaki tüm aygı
tlarıgörebilirsiniz.
Aygı
tları
Bağlantı
ya Gör Göster: Bağ
lantı
lar ve onlarla iliş
kilendirilmişaygı
tlar listelenir.
Aygı
t yöneticisi penceresinde ? ve ! Hatalarıvarsa bunun nedenlerini ş
u
ş
ekilde sı
ralaya biliriz:

Gerekli ayarlar doğ
ru olarak yapı
landı
rı
lmamı
şolabilir. Özellikler
düğmesi ile ayarlar kontrol edilebilir. Özellikler düğ
mesine tı
klanı
lı
rsa ekrana
gelen pencereden aygı
t türü ve aygı
t durumu hakkı
nda bilgi alabilirsiniz.

Driver (Sürücüler) yanlı
ştanı
tı
lmı
şveya eksik tanı
tı
lmı
şolabilir. Bunun için
Özellikler-Sürücü-Sürücüyü Güncelleş
tir düğ
mesine bası
larak sürücüler
yeniden yükleyebilirsiniz.

Eğ
er iş
aretli donanı
m parçasıbilgisayarda yoksa bu seçeneğ
i seçerek Kaldı
r
düğmesine tı
klayarak kaldı
rabilirsiniz.

Windows normal ş
artlar altı
nda kaynaklarıkendisi dağı
tı
r. Aynıkaynağı
,
örneğ
in, kesme isteğini paylaş
mak isteyen iki cihaz çı
karsa çakı
ş
ma meydana
gelir ve bu çakı
ş
ma sarıünlem iş
areti ile kullanı
cı
ya bildirilir. Hata kodunun ve
kı
sa bir açı
klamanı
n yanı
nda, cihaza göre ya hemen elle ayar yapı
labilmesi için
cihazı
n özelliklerinde bir kolaylı
k sunulur ya da otomatik ayarlar kutucuğ
undaki iş
aretin kaldı
rı
lmasıgerekir.
Öncelikle birçok cihazda sunulan ayarlarıdenemekte fayda var. Eğ
er çakı
ş
ması
z bir
tavsiye bulamazsanı
z, el ile ayar yapmalı
sı
nı
z. Ayarlarıdeğ
iş
tirmek için girdiğiniz pencerede
kaynaklarıayarlayabilirsiniz. Çakı
ş
malarla ilgili bilgi Şekil 1.18’de gösterilmektedir.
27
Şekil 1. 18: Çakı
ş
an aygı
t listesi
Ayarıotomatik yapı
landı
rı
lmayan cihazlar için el ile ayarlama yapı
labilir. Temel
yapı
landı
rmalar çalı
ş
mı
yorsa ve Windows yeni ayarları kabul etmiyorsa cihazı
n
değ
iş
tirilmesi gerekir. Bazıkartlar belli kesme ve DMA kanallarıile çalı
ş
ı
r ve bu durumda
da değ
iş
ebilenlerin bulunmasıgerekir.
Aygı
t yöneticisi’nde çakı
ş
malarıönlemek
Windows mevcut kaynaklarıuygun ş
ekilde dağ
ı
tmalı
dı
r. Oysa kapasitenin yetersiz
kalmasıveya adres ataması
nda yapı
lan bir hata sonucunda yeni kurulan kart önceden de
kullanı
lmakta olan adreslerden biriyle iliş
kilendirilebilir. Bu durumda aygı
t çalı
ş
tı
rı
lamaz.
Aygı
t Yöneticisi kullanarak düzeltiniz.
Windows sistemdeki aygı
tlara aş
ağı
daki kaynaklarıpaylaş
tı
rı
r
Kesme İ
steğ
i (IRQ): Kesme isteğ
i, sistemin aygı
ta atadı
ğ
ısabit bir adrestir. Örneğ
in,
klavye kesme noktasıüzerinden iş
lemciye belirli bir tuş
a tı
klandı
ğ
ı
nıbilir. İ
ş
lemci de bu
sayede sistemde beklenen etkiyi yaratı
r.
PC’ler, bir kı
smıönceden belirlenmiş
,
değ
iş
tirilmemesi gereken veya değ
iş
tirilmeyen 16 IRQ’ ya sahiptir.
I/O (Giriş
/Çı
kı
ş
): Windows, ana belleğ
in belirli bir kı
smı
nıaygı
tlar için rezerve eder
ve bu yolla iş
lemci ve görüntü kartıörneğindeki gibi bileş
enleri arası
nda veri iletimi sağlar.
DMA (Doğrudan Bellek Eriş
imi): DMA kanalları
, bağ
lıaygı
tla ana bellek arsı
nda
direkt bağlantısağlar. Aygı
t bu sayede iş
lemcinin yükünü arttı
rmadan verileri hafı
zaya
yazabilir. Standart PC’ler, 8 DMA kanalı
na sahiptir (0-7).
28
1.2.3. Sistem Düzenleyicisini Kullanma
1.2.3.1. Sistem Düzenleyicisi (Sysedit)
Sysedit Sistem yapı
landı
rma düzenleyicisini açar. Autoexec.bat, config.sys, win.ini
system.ini, protocol.ini dosyaları
na ulaş
manı
zısağ
lar ve üzerinde iş
lem yapmanı
za imkan
verir. Örneğin, istediğ
iniz bir dosyaya yeni bir komut satı
r ekler ya da devre dı
ş
ıbı
rakabilirsiniz.
Sistem düzenleyicisini çalı
ş
tı
rmak için, Baş
ş
tı
r'ıtı
klatı
nı
z, Aç
kutusuna sysedit.exe yazı
nı
z ve sonra da enter ya da Tamam'ı tı
klatı
nı
z. Şekil 1.19’da
görülen Sistem yapı
landı
rma düzenleyicisi program penceresi ekrana gelir.
Şekil 1. 19: Sistem yapı
landı
rma düzenleyicisi
Hataya neden olan girdi Config.sys, Autoexec.bat, Win.ini veya System.ini
dosyası
ndaysa, dosyayıdüzenlemek ve ilgili satı
r veya satı
rlarıdevre dı
ş
ıbı
rakmak için
Sistem Yapı
landı
rma Düzenleyicisi aracı
nı(Sysedit.exe) kullanı
nı
z. Hataya neden olan ilgili
satı
rı
n baş
ı
na rem yazı
nı
z ve ardı
ndan bir boş
luk ekleyiniz. Dosya menüsünde, Kaydet'i
tı
klatı
nı
z. Dosya menüsünde, Çı
kı
ş
'ıtı
klatı
nı
z. Bilgisayarı
nı
zıyeniden baş
latı
nı
z.
29
Örnek uygulama: Sistem yapı
landı
rma düzenleyicisi içinde autoexec.bat dosyası
nıseçili
hale getirelim. Şu satı
rlarıekleyelim:
Cd\Windows\Temp
deltree *.*
Bundan sonra bilgisayarı
nı
zıher baş
lattı
ğ
ı
nı
zda C:\windows\Temp klasörünüzde
bulunan geçici dosyalarıve klasörleri silmek üzere olduğunu belirten bir mesaj görüntülenir
ve silmek isteyip istemediğiniz sorulur.[e /h ] geçebilirsiniz.
12.3.2. Poledit (Grup PolitikalarıDüzenleyicisi)
Sistemdeki kullanı
cı
ları
n bilgisayar ayarlarıile sı
k sı
k oynamaları
nıengellemek
amacı
yla sistem ayarları
nda kı
sı
tlamalar yapı
lması
nısağ
layan programdı
r.
Windows 9x (95/98) CD'sinde bulunan bu programlar bir diskete kopyalanarak
istediğiniz her bilgisayarda kı
sı
tlamalar yapı
lması
nısağlar. Yaptı
ğıkı
sı
tlamalarıPoledit
içerisine kaydeder. Kı
sı
tlamaları
n kaldı
rı
lması
içinde programa gerek duyulur.
Poledit programı
nıçalı
ş
tı
rmak için programıbulunduran disket A: sürücüsüne takı
lı
r.
Windows gezgininden yararlanarak Poledit program düğmesi tı
klanı
r; ya da Baş
lat'ıve
sonra da Çalı
ş
tı
r'ıtı
klatı
nı
z, Aç kutusuna poledit programı
nı
n bulunduğ
u yerin adresini
yazı
p enter veya Tamam’ıtı
klatı
nı
z.
Windows 98
bulunmaktadı
r.
CD'sinde /TOOLS/RESKIT/NETADMIN/POLEDIT
dizininde
Poledit programıçalı
ş
tı
rı
ldı
ğ
ı
nda Şekil 1.20’de gösterilen Sistem İ
lke Düzenleyicisi
penceresi ekrana gelir.
Şekil 1. 20: Sistem ilke düzenleyicisi açı
lı
şekranı
30
Eğer poledit sistemde ilk defa çalı
ş
tı
rı
lı
yorsa default olarak Şablon DosyasıAç
görüntülenir.
Eğer poledit programıdaha önce kullanı
lmı
ş
sa bu pencerede Seçenekler menüsünden
Şablon komutu çalı
ş
tı
rı
lı
p Şablon Seçenekleri görüntülenir. Buradan Etkin Şablon
seçilmelidir bu pencerede Şablon Aç düğmesi tı
klandı
ğ
ı
nda Şekil 1.21’de gösterilen form
gelecektir.
Şekil 1. 21: Sistem ilke düzenleyicisi ş
ablon aç ekranı
Bu pencerede Dosya Adıileti kutusuna Windows.Adm yazı
lı
p Aç düğ
mesine
tı
klanı
r.
Şekil 1. 22: Sistem ilke düzenleyicisi kayı
t aç penceresi
Şekil1.22’de gösterilen Sistem İ
lke Düzenleyicisi penceresindeki Dosya menüsünden
Kayı
t Aç düğmesine tı
klanı
r. Bu durumda Şekil 1.23’te gösterilen Sistem İ
lke Düzenleyicisi
-Yerel Kayı
t Penceresi gelecektir.
31
Şekil 1. 23: Sistem ilke düzenleyicisi yerel kayı
t penceresi
Bu penceredeki Yerel Kullanı
cısimgesi üzerine çift tı
klatı
ldı
ğı
nda Şekil 1.24’te
Yerel Kullanı
cıÖzellikleri penceresi görüntülenir.
Şekil 1. 24: Sistem ilke düzenleyicisi yerel kullanı
cıpenceresi
Yukarda görülen pencerede ifadelerin önünde bulunan (+) iş
aretleri tı
klanarak
kı
sı
tlanacak bölümler ekrana getirilir.
Windows 98 Ağseçeneğine tı
klatı
ldı
ğ
ı
nda görüntülenen Paylaş
ı
m seçeneğ
inde Dosya
ve Yazı
cıPaylaş
ı
mıdevre dı
ş
ıbı
rakı
lı
r.
Windows 98 Sistemi'nde Şekil 1.25’teki pencerede görülen kı
sı
tlamalar seçenekleri
karş
ı
nı
za gelecektir.
32
Şekil 1. 25: Sistem ilke düzenleyicisi windows 98 sistemi penceresi
Bu seçenekler:
Shell: Sistemin genel çalı
ş
masıözel kı
sı
tlamaları
n bulunduğu bölümdür.
Denetim Masası
: Görüntü, Ağ
, Parolalar, Yazı
cı
lar ve sistemle ilgili kı
sı
tlamaları
n
bulunduğ
u bölümler vardı
r.
Masaüstü Görüntüsü: Kullanı
lacak duvar kâğı
dıve renk ş
emasıile ilgili
kı
sı
tlamaları
n bulunduğ
u bölümdür.
Kı
sı
tlamalar: Belirli uygulamaları
n çalı
ş
tı
rı
lması
na, ms-dos moddunda kı
sı
tlamalar
yapı
lması
yla ilgili bölümdür.
33
Şekil 1. 26: Sistem ilke kı
saltmalar penceresi
Şekil 1.26’da görüldüğ
ü gibi Görünütü, Ağ ve Parolalarla ilgili kı
saltmalar
yapı
lmı
ş
tı
r. Gerekli kı
sı
tlama iş
lemleri yapı
p Tamam düğmesine bastı
ktan sonra karş
ı
nı
za
gelen pencerede Kaydet düğ
mesine bastı
ğ
ı
nda artı
k kı
sı
tlamalar Window’sun Register’ine
kaydedilecek ve iş
lem tamamlanacaktı
r.
Örneğ
in, kullanı
cıkı
sı
tlamalar bittikten sonra Görüntü Özellikleri penceresini açmaya
kalktı
ğ
ı
nda ise Şekil 1.27’de görülen ileti penceresi ile karş
ı
laş
acak ve özellikleri
değ
iş
tiremeyecektir.
Şekil 1. 27: Sistem ilke görüntü engeli penceresi
34
1.3. Kayı
t Defteri (Registry)
Registry: Registry, Windows’un kullandı
ğ
ıtüm bilgilerin sakladı
ğ
ıbir veri tabanı
dı
r.
Bu dosya REGistry EDITor (Kayı
t Düzenleyici) sözcüklerinin kı
saltı
lmı
ş
ı
dı
r. Bir programı
çalı
ş
tı
rdı
ğ
ı
nı
zda, önce Registry’de önceden belirlenmişayarlara bakar ve sisteminize uygun
olarak nası
l çalı
ş
acağ
ı
nıöğ
renir. Hatta sisteminizi açtı
ğ
ı
nı
zda Windows’un bazıaygı
tları
tanı
masıiçin gerekli bilgilerde burada yer alı
r.
Windows’ta WINDOWS dizininde regedit.exe doyası
, Windows NT’de ise
WINNT/SYSTEM32 dizininde regedit32.exe dosyasıolarak yer alı
r.
Registry bilgilerine, Windows 9x ile gelen kayı
t düzenleyici (registry editor) programı
ile ulaş
ı
r. Bu programıçalı
ş
tı
rmak için Baş
lat’ıve sonra da Çalı
ş
tı
r'ıtı
klatı
nı
z, Aç kutusuna
Regedit yazı
nı
z ve sonra da enter ya da Tamam'ı tı
klatı
nı
z. Şekil 1.28’de görülen kayı
t
defteri penceresi ekrana gelir.
Şekil 1. 28: Kayı
t defteri penceresi
1.3.1. Kayı
t Dosyaları
Windows 9x’i kurarken, donanı
m aygı
tları
nı
z tanı
mlanı
r. Windows 9x Registry’sini
oluş
turan SYSTEM.DAT ve USER.DAT adlıiki dosyada saklanı
r. Bu dosyalar /Windows
klasörü altı
ndadı
r. SYSTEM.DAT bilgisayara özgü (Genelde Donanı
mla ilgili) bilgileri
saklarken, USER.DAT kullanı
cı
ya özgü bilgileri (Masaüstü Ayarları
, kullanı
cı
nı
n seçtiğ
i
renk, çözünürlük vs.) içerir.
Sisteminizi bir ağbilgisayarıgibi kurduysanı
z sisteminizi kapatı
rken farklıbir
kullanı
cıolarak oturum açma seçeneğ
ini görmüş
sünüzdür. İ
ş
te bu seçeneğ
i kullanı
p farklı
bir
kullanı
cıismi ile Windows 9x’i baş
latı
rsanı
z, birden fazla kullanı
cıtanı
mı
na sahip olusunuz.
Böylece Windows 9x arabirimini farklış
ekillerde özelleş
tirebilirsiniz. İ
ş
te bu durumda farklı
kullanı
cı
lara ait USER.DAT dosyaları
/Windows/profile/kullanı
cıadı
klasöründe saklanı
r.
35
Windows iş
letim sistemi bu iki dosya ile ne yapar? Sisteminiz açı
lı
rken adı
m adı
m
‘boot’ sı
rası
nıtakip ettiyseniz öncelikle sistem kayı
tları
nı
n (System Registry) yüklendiğ
ini
göreceksiniz. Çünkü SYSTEM.DAT dosyası yazı
lı
mları
nı
zı
n sisteminizdeki çeş
itli
donanı
mlarla doğru ş
ekilde anlaş
ı
labilmesi için gerekli bilgileri içerir.
Windows 9x baş
arı
yla açı
lmı
ş
sa SYSTEM.DAT ve USER.DAT dosyaları
nı
n
yedeklerini SYSTEM.DA0 adları
yla yine / Windows klasöründe saklar. Windows 9x ile
çalı
ş
ı
rken registry sürekli olarak güncellenir. Sistemi kapattı
ğı
nı
zda ise registry’deki bilgiler
tekrar bu .DAT dosyaları
na kaydedilir. Sistem dosyaları
nı
zda Windows 9x’in tekrar
açı
lması
nıönleyecek bir bozukluk oluş
muş
sa Windows 9x, .DA0 soyadlıyedeklere bakarak
sisteminizi açar.
1.3.2. Kayı
t Yapı
sıve Düzenleme
Registry editörü görünüşaçı
sı
ndan olduğu gibi kullanı
lı
şaçı
sı
ndan da Wı
ndows ile
beraber gelen dosya yöneticisi olan EXPLORER’e benzer. Sol tarafta anahtarlar ve sağ
tarafta da değ
erler sı
ralanı
r. Veri bankası
nı
n çok karı
ş
ı
k yapı
sınedeniyle editör içine birde
arama fonksiyona entegre edilmiş
tir. Anahtar, değ
er verilere göre arama yapar. CTRL+F tuş
kombinasyonu ile arama fonksiyonunu çağı
rabilirsiniz.
REGISTRY editöründeki her dala Key (Anahtar) adıveriliyor. Her anahtarı
n altı
nda
alt-anahtarlar ve değerler yer alabiliyor. Bu alt anahtarları
n altı
nda da baş
ka alt anahtarlar ve
değ
erler bulunabilir. Bu değerler üç çeş
ittir. STRING (Dize değeri), BINARY (İ
kili değ
er)
ve DWORD olabilir. Bu değerler kullanı
m amacı
na göre değ
iş
iklikler gösterebilir.
REGISTRY editöründe altıana dal bulunuyor. Her dal, sistem kaydı
ndaki bilgileri
gruplamak için kullanı
lı
r. Bu ana dallarıaçı
klayalı
m:
HKEY_CLASSES_ROOT: Bu dalda dosya türleri ve OLE (object linking and
embedding- nesne bağ
lama ve gömme) hakkı
ndaki bilgiler saklanı
r. OLE sistemini kullanan
uygulamalar bilgileri bu dalı
n alt dalları
ndan alabilir. Bu klasörün yanı
ndaki + iş
aretini
tı
kladı
ğ
ı
mı
zda karş
ı
mı
za *.323 gibi dosya uzantı
larıgelir. Burada hangi uzantı
nı
n hangi
programla bağ
lantı
sıolduğ
una dair bilgiler tutulur.
HKEY_CURRENT_USER: HKEY_USERS bölümünün, o anki aktif kullanı
cıiçin
ayrı
lmı
şve ayarlanmı
şolan değerlerine buradan eriş
ebilirsiniz. USER.DAT dosyası
nı
n
içeriğindeki bilgiler burayla iliş
kilidir. Kı
saca Windows’u kullanan kiş
ilerin kendi isteklerine
göre yaptı
klarıayarlarla ilgili bilgiler burada tutulur.
HKEY_LOCAL_MACHINE: Bilgisayarı
nı
zda kurulu durumda bulunan bütün
yazı
lı
m ve donanı
m bileş
enlerinin bilgileri ve ayarlarıbu bölümde tutulur. Birden fazla
donanı
m profili programlayabileceğiniz için o an aktif olan donanı
m ve yazı
lı
m ayarları
HKEY_CURRENT_CONFIG bölümünde gösterilir.
HKEY_USERS: Bilgisayarı
n bütün kayı
tlıkullanı
cı
ları
nı
n özelleş
tirilmişayarları
(Renkler, denetim masasıayarlarıvs.) bu bölümde kayı
tlı
dı
r. Windows 98 çoklu kullanı
cı
36
tarafı
ndan özelleş
tirilme seçeneğ
ine sahiptir; ancak genelde DEFAULT adı
nda tek bir
kullanı
cı
dan söz edilir bu bölümde. O anda bilgisayarıkullanmakta olan kullanı
cı
nı
n özel
ayarlarıHKEY_CURRENT_USER bölümünde gösterilir.
HKEY_CURRENT_CONFIG: Bu dalda o anda aktif olarak kullanı
lmakta olan
donanı
m ve yazı
lı
m ayarları
na gitmek için bu daldan ulaş
abilirsiniz.
HKEY_DYN_DATA : Bu dalda Windows 98 ‘in dinamik olarak değiş
ebilen tak ve
kullan (Plug-and-Play) ayarları
nı
n ve değ
erlerinin gösterildiği bölüme ulaş
mak için
kullanı
lı
r.
Registry Editor (Kayı
t Düzenleyicisi); yani REGEDIT.EXE Windows 98’in bütün
REGISTRY ayarları
nı görüntüleme, silme veya değiş
tirme seçeneği içerir. Kayı
t
düzenleyicisini açtı
ğı
nı
zda dikine ikiye bölünmüşbir uygulama penceresi ile karş
ı
laş
ı
rsı
nı
z.
Sol tarafta ağ
aç yapı
sıve klasörler, sağtaraftaki bölümde ise o anda seçili durumda olan
klasörün içinde yer alan değ
erler listelenir.
Herhangi bir dalıgeniş
letmek alt dalları
nıgörüntülemek için sol tarafı
ndaki + iş
aretine
tı
klamanı
z veya o dal seçili durumdayken sağok tuş
una basmanı
z yeterli olacaktı
r. Herhangi
bir anahtarı
n içindeki değ
erleri görüntülemek için ilgili anahtarı
n klasör simgesine bir kere
tı
klamanı
z yeterlidir. EDIT (Düzen) menüsünden NEW (Yeni) komutunu çalı
ş
tı
rarak bir
anahtarı
n altı
na değ
er ekleyebilirsiniz. Aynıkomutu kullanarak yeni bir anahtarda
ekleyebilirsiniz. Aynı
dosya yöneticisinin veya Windows gezgin sistemini kullanarak anahtar
veya değerlerin isimlerinde değiş
tirebilirsiniz. Herhangi bir değerin içeriğini değ
iş
tirmek için
de üzerine çift tı
klamanı
z ve ekrana gelecek olan diyalog kutusu içine yeni değ
eri girip
ENTER tuş
una basmanı
z yeterlidir.
1.3.3. Örnek Uygulamalar
Ağkomş
ularısimgesini kaldı
rmak
Ağ
a bağ
lıdeğilseniz ve masa üstünde AğKomş
ularısimgesi var ise yer kaplamaktan
baş
ka hiçbir iş
e yaramaz. Bunu kaldı
rmak için HKEY_USERS\ Default \ Software \
Microsoft \ Windows \ Current Version \ Policies \ Explorer altı
nda sağpencerede boşbir
yere sağtı
klayarak Yeni(New)-Dword Değeri seçilerek NoNetHood olarak isimlendiririz.
“Değer Verisi” kı
smı
na 1 verilip Windows kapatı
lı
p tekrar açı
lı
r. Tekrar geri almak istersek
değ
er verisi kı
smı
na 0 (sı
fı
r) veriniz.
Windows 9x kurulumda girilen kullanı
cıbilgilerini değ
iş
tirmek
Kayı
t düzenleyicide HKEY_ LOCAL_MACINE \ SOFTWARE \ Microsoft \
Windows \ Current Version tuş
u seçilir. Sağbölümde bulunan RegisterOwner isimli etiketi
bularak üzerine çift tı
klayı
nı
z. Buradan kullanı
cıbilgilerini değiş
tirebiliriz. Sağbölmede
bulunan RegisterOrganization ile de ş
irket ismini değ
iş
tirebilirsiniz. Masaüstünde bulunan
Bilgisayarı
m simgesine sağtı
klayı
nı
z gelen pencereden Özellikler komutunu seçiniz. Genel
sekmesindeki Kayı
tlı
kullanı
cı
nı
n değiş
tiğini görürsünüz.
37
Masaüstünü boş
altmak
Masaüstünü boş
altmak için HKEY_USERS\Default\Software\Microsoft\ Windows
\Current Version\Policies\ Explorer altı
nda sağpencerede boşbir yere sağtı
klayarak
Yeni(New)-Dword Değeri seçilerek NoDesktop olarak isimlendiriniz. “Değer Verisi”
kı
smı
na 1 verilip Windows kapatı
lı
p tekrar açı
lı
r. Artı
k masa üstüne simge bı
raksanı
z dahi
görünmez olur. Masaüstünü tekrar geri getirmek istersek değer verisi kı
smı
na 0 (sı
fı
r)
verirsiniz.
Baş
lat menüsündeki bilgisayarıkapat seçeneğini kaldı
rmak
Windows’u ve pencereleri kapatmanı
n kı
sa yol tuş
u ALT+F4 tuş
udur. Fakat bu da
iş
lemez. C:\ Windows dizininde bulunan “Exit to DOS” dosyası
nıçalı
ş
tı
rı
p DOS’tan
kapatabilirsiniz. Bunun için masaüstünü boş
altmak kı
smı
ndaki yolu takip edip Dword
Değerini NoClose olarak isimlendirerek “Değ
er Verisi” kı
smı
na 1 giriniz ve yine iş
lemi geri
getirmek isterseniz değer verisi kı
smı
na 0 (sı
fı
r) veriniz. Windows’u kapatamadan baş
lat
menüsünden “Oturumu Kapat” seçeneğ
ini seçerseniz karş
ı
nı
za mesaj kutusu çı
kar.
Windows’u yeniden baş
latı
rsanı
z “BilgisayarıKapat” kı
smı
nı
n gittiğ
ini görebilirsiniz.
Baş
lat Menüsündeki Bul Seçeneğ
ini Kaldı
rmak:
Bunun için masaüstünü boş
altmak kı
smı
ndaki yolu takip edip Dword Değ
erini
NoFind olarak isimlendirerek. “Değ
er Verisi” kı
smı
na 1 gireriz ve yine iş
lemi geri getirmek
isterseniz değer verisi kı
smı
na 0 (sı
fı
r) veriniz.
Baş
lat menüsündeki çalı
ş
tı
r seçeneğini kaldı
rmak
Bunun için masaüstünü boş
altmak kı
smı
ndaki yolu takip edip Dword değerini NoRun
olarak isimlendirerek “Değ
er Verisi” kı
smı
na 1 giriniz ve yine iş
lemi geri getirmek isterseniz
değ
er verisi kı
smı
na 0 (sı
fı
r) veriniz.
Menülerin hı
zlıaçı
lması
nısağ
lamak
HKEY_CURRENT_USER \ ControlPanel \ Desktop tuş
u seçilerek sağbölmedeki
MenuShowDelay adlıdize değeri bulunarak (yoksa Yeni-Dize değeri ile oluş
turulur.) bu
dize değ
erini 0 ile 10 arasıbir sayı
yla değiş
tiriniz. Windows’u tekrar açtı
ğ
ı
nı
zda menüler
hı
zlanacaktı
r.
38
UYGULAMA
YETİ
UYGULAMAFAALİ
FAALİ
YETİ
İ
ş
lem Basamakları
Öneriler
İ
ş
letim sisteminizin baş
latma kipleri
1. Bilgisayarı
nı
zı baş
latma kipi
moddunda
nelerdir? Not alı
nı
z.
açı
nı
z.
2. İ
ş
letim sisteminizde yüklü olan sistem
araçları
nıaçarak uygulayı
nı
z.

Olay görüntüleyici çalı
ş
tı
rı
nı
z

Kayı
t defteri tarama komutunu
çalı
ş
tı
rı
nı
z.
Sistem araçları
nıne için kullanı
lı
r,

Disk
birleş
tirme
iş
lemini
görevleri nelerdir?
gerçekleş
tiriniz.

Sistem
düzenleme
programı
nı
çalı
ş
tı
rı
nı
z.

Disk
tarama
iş
lemini
gerçekleş
tiriniz.
Bilgisayarı
nı
zdaki aygı
t yöneticisindeki
donanı
m listesini inceleyiniz. Çakı
ş
an
3. Aygı
t yöneticisini çalı
ş
tı
rı
nı
z.
ya da tanı
nmamı
şdonanı
mlarıvarsa
düzeltiniz.
4. İ
ş
düzenleyicisini açarak uygulayı
nı
z.
İ
ş

Sistem düzenleyicisini açı
nı
z.
düzenleyicisini
öğ
retmeniniz

Grup politikaları düzenleyicisi gözetiminde açarak uygulayı
nı
z.
programı
nıbilgisayarı
nı
za yükleyin
ve çalı
ş
tı
rı
nı
z.
Registry uygulaması
nı öğ
retmeniniz
gözetiminde
açı
nı
z.
Yanlı
ş
uygulamalar
5. Kayı
t defteri uygulaması
nıçalı
ş
tı
rı
nı
z.
sisteminize zarar verebilir.
39
ÖLÇME
ERLENDİ
RME
ÖLÇMEVE
VEDEĞ
DEĞ
ERLENDİ
RME
A. OBJEKTİ
F TESTLER (ÖLÇME SORULARI)
Aş
ağ
ı
daki çoktan seçmeli soruları
n doğru seçeneğini iş
aretleyiniz.
1.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi bir sistem aracıdeğ
ildir?
A ) Scanreg
B ) Defrag
C ) Scandisk
D ) Registry
2.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi Registry dosyaları
dı
r?
A ) Config.sys-Boot.ini
B ) Config.sys-System.ini
C ) User.dat-System.dat
D ) Autoexec.bat-Setupx.dll
3.
Windows 98'de baş
latma kipleri ekrana gelmesi için klavyeden hangi tuş
a bası
lı
r?
A ) F1
B ) F3
C ) F6
D ) F8
4.
Bilgisayarda yüklü olan bütün donanı
mı
n listesi aş
ağ
ı
dakilerden hangisinde görülür?
A ) Baş
arı
m
B ) Aygı
t yöneticisi
C ) Genel
D ) Sanal bellek
5.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi diski hatalara karş
ıtarar?
A ) Poledit
B ) Defrag
C ) Scandisk
D ) Sysedit
6.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi Windows’un kullandı
ğ
ıtüm bilgilerin sakladı
ğı
bir veri
tabanı
dı
r?
A ) Registry
B ) Poledit
C ) Defrag
D ) Event viewer
40
7.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi Sistemde herhangi bir hata oluş
tuğ
unda sistemin o anki
durumunu alan tanıaracı
dı
r?
A ) Poledit
B ) DrWatson
C ) Event viewer
D ) Msconfig
8.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi Event Viewer’da ki kayı
t alanıdeğildir?
A ) Baş
arı
m
B ) Uygulama
C ) Güvenlik
D) İ
stem
9.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi takas dosyası
dı
r?
A ) Config.sys
B ) Win.ini
C ) Win386.swp
D ) System.ini
10.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi Autoexec.bat, config.sys, win.ini dosyaları
na ulaş
mayı
sağ
lar?
A ) Scandisk
B ) Scanreg
C ) Defrag
D ) Sysedit
DEĞERLENDİ
RME
Çoktan seçmeli sorulara verdiğ
iniz cevaplarımodül sonundaki cevap anahtarı
yla
karş
ı
laş
tı
rı
nı
z. Bu faaliyet kapsamı
nda hangi bilgileri kazandı
ğ
ı
nı
zıbelirleyiniz. Yanlı
ş
cevaplandı
rdı
ğı
nı
z sorularla ilgili konularıtekrar inceleyiniz, öğ
renmeye çalı
ş
ı
nı
z. İ
nternet
veya çeş
itli ders kitapları
ndan faydalanı
nı
z. Öğrenme faaliyeti ile ilgili olarak
öğ
retmenlerinizden yardı
m alı
nı
z.
41
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
-2
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–2
AMAÇ
İ
ş
nda bilgi sahibi olacak, Windows NT/2000 ailesinde
sorun giderebilecek ve Windows NT/ 2000 ailesini eksiksiz tanı
yabileceksiniz.
ARAŞTIRMA
tı
rmalar ş
unlardı
r:


Windows 2000’nin baş
latma kipleri nelerdir? Araş
tı
rı
nı
z.
Windows 2000’nin kurtarma konsolunda bulunan komutlarıaraş
tı
rı
nı
z.
Araş
tı
rma sonuçları
nıve edindiğ
ları
nı
zla paylaş
ı
nı
z.
2. Wİ
NDOWS NT/2000 Aİ
LESİ
NDE SORUN
Gİ
DERME
2.1. Windows Nt/2000 Kurulum Sorunları
2.1.1. Kurulum İ
mİ
htiyaçları
Windows 2000 platformunun yapabileceklerini anlamak için en uygun Windows 2000
platformunun seçilmesi gerekir.
Windows 2000 ailesi dört değ
iş
ik sürümle çı
ktı
.
Bunlar:

Windows 2000 Professional

Windows 2000 Server (Normal Server)

Windows 2000 Advanced Server (İ
leri Server)

Windows 2000 Datacenter Server (Veritabanı
Merkezi Server)
42
Windows 2000 Professional
Microsoft, Windows 2000 Professional'ıNT Workstation 4.0' ı
n bir sonraki sürümü
olarak geliş
tirilmiş
tir; ancak, Windows98 yine ev kullanı
cı
ları
nı
n tercih ettiğ
i iş
letim sistemi
olma durumunu korumaktadı
r. Windows98 aynızamanda, yeterince RAM’ıolmayan veya
Win2K Pro (Windows 2000 Professional)'yu çalı
ş
tı
rmak için yeterince hı
zlıbir iş
lemciye
sahip olmayan makineler kullanan işyeri masaüstü bilgisayar kullanı
cı
larıiçin de en iyi
seçenektir. Kı
saca Windows 2000 Pro NT Workstation 4.0’ı
n geliş
mişhalidir.
Windows 2000/Server/Advanced Server/ Data Center Professional kurulum için gerekli
minimum donanı
m ihtiyaçları
:

İ
ş
lemci: Pentium 166 ya da daha yüksek (veya dengi)

Bellek: 64 MB RAM ya da daha yüksek (Önerilen 64)

Sabit Disk: 700-800 MB boşalanla yaklaş
ı
k 1 GB sabit disk

Network Ağ
: Network adaptörü (Network kartı
)

Ekran Kartı
: VGA veya daha iyi bir video kartı
dı
r.

Diğer: CD-ROM 12X ya da daha hı
zlı
, fare ve klavye
Bu konfigürasyondan daha düş
ük sistemlere eski sunucu iş
letim sistemi olan NT
kurulmasıönerilir.
Windows 2000 Server (Normal Server)
Windows 2000 Professional ile gelen bütün yenilikleri kapsamaktadı
r. Network
yönetimi için çok sayı
da servise sahiptir. File (Dosya), print (yazdı
r), application (uygulama)
ve Web sunucusu (server) olarak kullanı
lmak üzere geliş
tirilmiş
tir.
Windows 2000 Server iş
letim sisteminin en önemli özelliği Active Directory
servisidir. Active Directory, Windows 2000 ağ
ıiçinde bir servistir. Bu servis özellikle
kullanı
cıve grupları
n oluş
turulması
nda ve sunucu temelli bir network yaratı
lı
p yönetilmesini
sağ
lar.
Network kaynakları
na eriş
mek ve onlarıyönetmek Active Directory Servisinin
arabirimi olan programlar aracı
lı
ğ
ı
yla yapı
lı
r. Windows 2000 Active Directory servisi,
sistem konfigürasyonu, kullanı
cıdüzenlemeleri, uygulamalar hakkı
nda bilgi saklar. Policy
düzenlemeleriyle birlikte sistem yöneticileri kullanı
cı
ları
n masaüstlerini (Dağ
ı
tı
m masaüstü
yönetimi), ağservislerini ve yazı
lı
mları
nı(Uygulamaları
) merkezi olarak bir noktadan
43
Windows 2000 Advanced Server (İ
leri Server)
Windows 2000 Server ile gelen bütün özellikleri kapsamanı
n yanısı
ra geliş
miş
bellek yönetimi ve clustering (Kümeleme) gibi teknolojilere sahiptir. Windows 2000
Advanced Server büyük ağları
yönetmek için geliş
tirilmiş
tir.
Clustering (Kümeleme) ağ üzerindeki sunucularıbirbirine bağlayarak
sistemin (Disk kaynaklarıve uygulamalar) kesintisiz olarak kullanı
lması
nısağlar.
Windows 2000 Datacenter Server (VeritabanıMerkezi Server)
Windows 2000 Server ve Advanced Server ile gelen bütün özellikleri kapsamanı
n
yanısı
ra geliş
mişve büyük kapasiteli bellek yönetimi ve daha fazla iş
lemci desteği gibi
teknolojilere sahiptir.
Windows 2000 Datacenter Server büyük database uygulamalarıiçin geliş
tirilmiş
tir.
Datacenter Server 32 iş
lemci ve 64 GB ana belleğ
i (Maksimum) destekler.
Not: Windows 2000’i kurmadan önce HCL listesine bakmaktı
r. HCL (Hardware
Compatibility List) Microsoft tarafı
ndan desteklenen aygı
t listesini içerir. HCL listesinin en
son ş
eklini bulmak için www.micrososft.com/hwtest/hcl adresine bakabilirsiniz.
Windows NT: Ağiş
letim sistemidir. Buna göre birbirine belli konfigürasyona göre
birçok donanı
m birimi, yazı
lı
m ve kablo bağ
lantı
ları
nıiçeren, birbirleriyle haberleş
meyi
sağ
layabilen, veri alı
şveriş
ini ve paylaş
ı
lması
nıkolaylaş
tı
ran bilgisayarlar topluluğudur.
Windows NT’de Microsoft firması
nı
n çı
kardı
ğ
ıbu ş
ekildeki ağiş
letim sistemidir.
Window NT’nin; Windows NT 3.1, Windows NT 3.5, Windows NT 3.51, Windows
NT 4.0 ve Windows NT 5.0 versiyonlarıbulunmaktadı
r.
Windows Nt iş
letim sisteminin iki türü vardı
r. NT Server ve NT Workstation olup 32bit iş
letim sistemidir.
NT Server: NT Server önemli görevleri yürüten güçlü bir ağiş
letim sistemidir. NT
Server ağyönetiminde gereksinim duyulan yardı
mcıve yönetici programlara sahiptir. NT
Server iş
letim sisteminin en önemli özelliğ
i istemci/sunucu (Client/Server) iş
letim biçimidir.
Not: Sabit disk gereksinimi ayrı
ca partition (sistem bölümlerinde) kullanı
lan sektör
büyüklüğüne de bağ
lı
dı
r. NT Server, 16 K’lı
k cluster için 120 MB’lı
k sabit disk alanı
na
gereksinim duyarken, 32 K’lı
k cluster da 200 MB disk alanı
na gereksinim duyulur.
NT Workstation: NT Workstation, Windows for Workgroups’un yapabildiklerini
içerir. Yerel güvenliğ
e sahiptir. NT Workstation tek baş
ı
na güçlü bir iş
letim sistemi olarak
kullanı
labildiği gibi, eş
ler arası(peer-to-peer) ağolarak da kullanı
lı
r. NT Workstation aynı
zamanda NT Server’ı
n bir işistasyonu olarak da kullanı
lı
r.
44
2.2. Windows Nt/2000 Versiyon Yükseltme Sorunları
2.2.1. Versiyon Yükseltme İ
çin Minimum Donanı
mİ
htiyaçları
Windows 9x, Windows NT Workstation gibi Client Windows iş
letim
sistemleri de Windows 2000’e terfi ettirilebilir. Ancak bu terfi iş
leminde
öncelikle donanı
m yeterliliğ
inin sağ
lanmasıgerekir. Terfi iş
lemine önce
donanı
mdan yana bir problemin olmamasıkontrol edilmelidir. Windows
2000 Server ve Windows 2000 Professional için gerekli olan minimum
donanı
m gereksinimi ş
uş
ekildedir.

İ
ş
lemci: Pentium 166 ya da daha yüksek (veya dengi)

Bellek: 32 MB RAM ya da daha yüksek (Önerilen 64) Professional için 64 MB
RAM ya da daha yüksek (Önerilen 128) Server ve Advanced Server için

Sabit Disk: 700-800 MB boşalanla yaklaş
ı
k 1-2 GB sabit disk

Network Ağ
: Network adaptörü (Network kartı
)

Ekran Kartı
: VGA veya daha iyi bir video kartı
dı
r.

Diğer: CD-ROM 12X ya da daha hı
zlı
, fare ve klavye
2.3. Windows 2000 Balatma Kipleri
Bilgisayar açı
lı
rken Windows iş
letim sistemi seçmenizi istediğ
inde klavyede F8’e
basarak aş
ağ
ı
-yukarıok tuş
ları
nıkullanarak, baş
latmak istediğiniz kip türünü seçiniz.
Baş
latma kiplerinde USB desteğinin olamadı
ğı
nıunutmayı
nı
z. Mouse veya klavye gibi USB
destekli aygı
tlar varsa devre dı
ş
ıkalı
r. Baş
latma kip türleri ve bu kiplerde neler yapı
labilir?
İ
nceleyelim.
Temel Güvenli Kip (Safe Mode): Bilgisayarı
, Mouse, ekran kartı
, sabit diskler ve
varsayı
lan temel sistem aygı
t sürücüleri ile baş
latması
nısağ
lar. Ağbağ
lantı
sıdevre dı
ş
ı
bı
rakı
lı
r. Grafik kartı
, en temel VGA iş
leviyle kullanı
lacağıiçin, Windows’u iş
leyemez hale
getirmişolması
muhtemel SVGA sürücü ve onun eklentileri çalı
ş
tı
rmayacaktı
r.
Genellikle bozuk sürücüler yüklendiğinde sistemi güvenli kipte açarak bu sürücüyü
kaldı
rabilirsiniz. Sürücüyü kaldı
rmanı
z ve problemi gidermenizden sonra sistem normal
biçimde açı
lmalı
dı
r.
AğDesteğ
i ile Güvenli Kip (Safe Mode with Networking): Temel güvenli kipin
özelliklerine sadece ağbağlantı
sıeklenir. Bu, özellikle sistem yedeğ
inin ağsürücüsünde
olduğu durumlarda ve sorunun ağ kartı
ndan veya ağ kartı sürücüsünden
kaynaklanmadı
ğ
ı
ndan eminseniz baş
vuracağ
ı
nı
z bir güvenli kip türüdür. Bu durumda da
sisteminizi baş
lattı
ktan sonra Emergency Repair Disk (Acil Onarı
m Disketi) ile sistem
dosyaları
nı
zıonarmalı
sı
nı
z.
45
Safe Mode with Command Prompt (Komut İ
stemi ile Güvenli Kip): Bu seçenek
istediğiniz komut satı
rıçalı
ş
tı
rmanı
zısağ
layacak biçimde sistem komut satı
rı
nıaçmanı
zı
sağ
lar. Temel güvenli kipin özellikleri ile aynı
dı
r. Ancak ondan farklıWindows’un
masaüstü, görev çubuğu ve Baş
lat menüsü gibi özelikleri devre dı
ş
ıbı
rakı
lmı
şhalidir. Kimi
zaman soruna yol açan sürücü veya bir diğ
er program, Windows’un masaüstü devreye
girdiği zaman çalı
ş
ı
r. Sorunu bulabilmek için .ini ve diğ
er ayar dosyaları
nı
n masaüstü
yokken, bilinen DOS komut istemcisi ile karş
ıkarş
ı
ya çözülebilir. Windows’un sadece
komut istemcisi ile açı
lması halinde, Edit (edit.com) kelime iş
lem programı
nı
kullanabilirsiniz.
Enable Boot Logging (Önyükleme Günlüğünü Etkinleş
tir): Windows 2000’de
karş
ı
laş
tı
ğı
mı
z sorunları
n yüzde 80-90’ı
, sürücü ve Servis’lerden kaynaklanı
r. Bu sorunlar
Windows açı
lı
rken baş
lar. Windows açı
lı
rken karş
ı
laş
tı
ğ
ısorunları
n çoğ
u zaman farkı
ndadı
r
ve bunlarıkaydeder. Winnt dizininde bulunan “NTBTLOG. TXT” adlıbu açı
lı
şdosyası
nda,
yüklenen bütün sürücü dosyaları
nı
n yüklenişsı
rası
na göre adıve yükleme iş
leminin sonucu
yer alı
r. Okumasıve sonuç çı
kartmasıoldukça kolay olan bu dosyada yüklenen
yüklenemeyen bütün .sys ve .dll dosyaları
nı
n adlarıgörülür.
Windows’ta karş
ı
laş
tı
ğ
ı
nı
z sorunun türüne veya bu sorunun hangi program çalı
ş
ı
rken
çı
ktı
ğı
na veya hangi aracıilgilendirdiğine göre bu listede sorumlunun hangi dizinde
bulunduğ
unu bulmak mümkün olabilir. Bazen Windows’un çökmesi sı
rası
nda çı
kan ve
anlamsı
z bilgilerle dolu gibi görünen ekranlarda sorunun hangi sürücüden veya programdan
kaynaklandı
ğıyazı
lıolur. Bu ismi, açı
lı
şkaydı
nda arayabilirsiniz. Şayet sorun Windows ile
ilgili değ
ilse, yani söz konusu sürücü ve baş
ka bir programa aitse, sadece o programıkaldı
rı
p
yeniden kurmak mümkündür veya program sahibinin varsa Internet sitesinde yeni sürücü
bulunup bulunmadı
ğı
na bakı
labilir.
VGA kipini etkinleş
tir (Enable VGA Mode): Ekran kartı
, ekran kartı
nı
n eksik,
yanlı
şveya bozulmuşsürücülerinden dolayıWindows yüklenirken donabilir. Windows
2000’in logosu görüldükten sonra logo silinip yerine masaüstü geleceğ
i sı
rada ekran
kararı
yorsa Bilgisayar ve sistem çökmemişgibi duruyor; ama ekran siyah olduğ
u için hiç bir
ş
ey yapı
lmı
yorsa bu, tam VGA kipinde Güvenli Kip ile çözülecek bir sorundur. Bunun gibi
sorunun grafik kartı
ndan ve sürücüsünden olduğunu tahmin ediyorsanı
z sistemi VGA
kipinde çalı
ş
tı
rı
p, sürücüleri yeniden yüklemeniz gerekir.
Last Known Good Configuration (En Son İ
yi Yapı
landı
rma): Windows’un son
sağ
lam oturumunda kapanı
rken yaptı
ğıRegistry kayı
tları
na bakı
larak, bütün sistem dosyaları
o ş
ekle getirilir. Sorun son baş
arı
lıoturumdan sonraki baş
arı
sı
z oturumlar sı
rası
nda bir
sürücünün silinmesi veya bozulmasıgibi bir sebepten kaynaklanı
yorsa, bu yöntemle sorun
çözülmüşolmaz. Ama kimi zaman yeni bir donanı
mı
n sürücüsünün devreden çı
kartı
lması
veya Windows’un yeni sürücüyü değ
il de eskisini yüklemesi sorunu çözebilir.
Directory Service Restore Mode (Dizin Hizmetleri Geri Yükleme Kipi): Sadece
Windows 2000 Server’da geçerlidir; 2000 Profesyonel’de uygulanmaz. Windows 2000
Server, SYSVOL rehber hizmetleri ile Active Directory Directory Service’i etki alanı
(Domain) denetleyicisi olan bilgisayarda eski yeniden düzenler.
46
Debugging Mode (Hata Ayı
klama Kipi): Windows 2000’i açı
lı
rken karş
ı
laş
tı
ğ
ı
bütün hata mesajları
nıseri kapı
sı
ndan yapı
lacak bağ
lantıile bir diğ
er bilgisayara
göndermeye zorlar.
Normal Boot (Boot Normaly): Windows 2000’in bütün baş
langı
ç dosyaları
nıve
rgistry’sini yüklemesini sağlar.
2.4. Windows 2000 Kurtarma Konsolu
Windows Kurtarma Konsolu, düzgün baş
lamadı
ğ
ı
nda veya hiç baş
lamadı
ğ
ı
nda
Windows tabanlıbilgisayarı
nı
zıkurtarmanı
za yardı
mcı
olmak amacı
yla tasarlanmı
ş
tı
r.
Windows Kurtarma Konsolu'nu kullandı
ğı
nı
zda, Windows grafiksel kullanı
cı
arabirimini baş
latmadan NTFS, FAT ve FAT32 birimlerine sı
nı
rlıeriş
im elde edebilirsiniz.
Windows Kurtarma Konsolu'nda aş
ağı
dakileri yapabilirsiniz:
 İ
ş
letim sistemi dosyaları
nıve klasörlerini kullanma, kopyalama, yeniden
adlandı
rma veya değ
iş
tirme
 Bilgisayarı
nı
zı bir sonraki baş
latmanı
zda hizmet veya aygı
t baş
latmayı
etkinleş
tirme veya devre dı
ş
ıbı
rakma
 Dosya sistemi önyükleme kesimini veya Ana Önyükleme Kaydı
nı(MBR) onarma
 Sürücülerde bölümler oluş
turma ve bunlarıbiçimlendirme
Not: Yalnı
zca yönetici Windows Kurtarma Konsolu'na eriş
ebilir, böylece kimliğ
i
doğrulanmamı
ş(Yetkisiz kullanı
cı
lar) kullanı
cı
lar herhangi bir NTFS birimini kullanamaz.
Windows Kurtarma Konsolu'nu baş
latmak için aş
ağı
daki yöntemlerden birini
kullanabilirsiniz
Bilgisayarı
nı
zıWindows Kur disketleri veya Windows CD-ROM'u yardı
mı
yla
baş
latı
nı
z. "Kur'a HoşGeldiniz" ekranı
nda, onarmak için F10 tuş
una veya R tuş
una bası
nı
z
ve ardı
ndan Windows Kurtarma Konsolu'nu baş
latmak üzere C tuş
una bası
nı
z (yalnı
zca
Windows 2000). Onarmak istediğ
iniz Windows yüklemesinin numarası
nıseçiniz ve yönetici
parolası
nıyazı
nı
z. Yönetici parolasıyoksa yalnı
zca ENTER tuş
una bası
nı
z.
Winnt32.exe aracı
nı
/cmdcons anahtarı
yla kullanarak Windows Kurtarma Konsolu'nu
Windows Baş
langı
ç klasörüne ekleyiniz. Bu yordam Cmdcons klasörünü ve dosyaları
nı
depolamak için sistem bölümünde yaklaş
ı
k 7 MB boşsabit disk alanıgerektirir.
47
Komut Konsolu'nu Kullanma
lattı
ktan sonra, aş
ağı
daki iletiyi alı
rsı
nı
z:
Windows NT(TM) Önyükleme Konsolu Komut Yorumlayı
cı
sı
.
Bu, yalnı
zca geliş
mişkullanı
cı
lar için bir sistem kurtarma yardı
mcıprogramı
olarak amaçlanmı
şkı
sı
tlıiş
leve sahip bir komut istemidir. Bu yardı
mcıprogramı
n
yanlı
ş kullanı
lması
, Windows'u yeniden yüklemenizi gerektirebilecek sistem
genelinde ciddi sorunlara neden olabilir. Komut isteminden çı
kmak ve sistemi yeniden ön
yüklemek için 'exit'
yazı
nı
z.
1:C:\WINNT
Hangi Windows yüklemesinde oturum açmak istiyorsunuz (Çı
kmak için Enter)?
İ
lgili Windows yüklemesi numarası
nıgirdikten sonra Administrator hesabıparolası
nı
giriniz. Üç defa yanlı
şparola girerseniz Windows Kurtarma Konsolu çı
kar. Ayrı
ca, SAM
veritabanıkayı
p veya bozuksa, kimlik doğ
rulamanı
z düzgün yapı
lamayacağ
ıiçin Windows
Kurtarma Konsolu'nu kullanamazsı
nı
z. Parolanı
zıgirdikten ve Windows Kurtarma Konsolu
baş
ladı
ktan sonra, bilgisayarı
nı
zı
yeniden baş
latmak için exit yazı
nı
z.
Windows Kurtarma Konsolu'nun Kı
sı
tlamalarıve Sı
nı
rlamaları
Windows Kurtarma
kullanabilirsiniz:

Kök klasörü
Konsolu'nu
kullandı
ğ
ı
nı
zda
yalnı
zca
aş
ağ
ı
daki
öğeleri

O anda oturum açmı
şolduğunuz Windows yüklemesinin %SystemRoot%
klasörü ve alt klasörleri

Cmdcons klasörü

CD-ROM veya DVD-ROM gibi çı
karı
labilir ortam sürücüleri
Diğer klasörlere eriş
meye çalı
ş
ı
rsanı
z "Eriş
im Reddedildi" hata iletisini alı
rsı
nı
z.
Ayrı
ca, Windows Kurtarma Konsolu'nu kullanı
rken, yerel sabit diskten diskete
dosya kopyalayamazsı
nı
z. Disketten veya CD-ROM'dan sabit diske ve bir sabit
diskten diğ
erine dosya kopyalayabilirsiniz.
2.4.1. Cmdcons Komutu
/cmdcons x86 tabanlıbir bilgisayarda Kurtarma Konsolu'nu baş
langı
ç seçeneğ
i olarak
yükler. Kurtarma Konsolu, hizmetleri baş
latma, durdurma ve yerel sürücüye (NTFS dosya
sistemi kullanı
larak biçimlendirilen sürücüler de içinde olmak üzere) eriş
me gibi görevleri
gerçekleş
tirmenizi sağ
layan bir komut satı
rıarabirimidir. /cmdcons seçeneğini yalnı
zca
normal Kur iş
lemi tamamlandı
ktan sonra kullanabilirsiniz.
48
/cmdcons parametresini Winnt32 komutu kullanı
mı
winnt32 [/cmdcons]
Winnt32: Windows XP'yi kurar veya yükseltir. Winnt32 komutunu, Windows
95, Windows 98, Windows Millennium Edition, Windows NT, Windows 2000 veya
Windows XP çalı
ş
tı
ran bir bilgisayarda komut isteminde çalı
ş
tı
rabilirsiniz.
2.4.2. Fixmbr Komutu
Önyükleme diskinin ana önyükleme (Bilgisayarıön yükleme iş
lemini
baş
latan, bir sabit diskteki ilk kesim) kaydı
nıonarı
r. Fixmbr komutunu
çalı
ş
tı
rabilmek için Kurtarma Konsolu’nu kullanmanı
z gerekir.
Komut söz dizimi
fixmbr [ aygı
t_adı
]
Komut söz diziminde, aygı
t adıyeni MBR'yi (Ana önyükleme kaydı
) gerektiren aygı
tı
belirten isteğ
e bağ
lıbir aygı
t adı
dı
r. Bu komutu, bir virüs MBR'ye (Ana ön yükleme kaydı
)
zarar vermiş
se ve Windows baş
latı
lamı
yorsa kullanı
nı
z.
Örnek : fixmbr \device\harddisk2
Belirtilen aygı
ta yeni bir ana ön yükleme kaydıyazar.
Bir virüs varsa veya donanı
m sorunu oluş
muş
sa bu komut bölüm tabloları
nı
za zarar
verebilir. Bu komutu kullanı
rsanı
z eriş
ilemez bölümler oluş
turabilirsiniz. Bu komutu
çalı
ş
tı
rmadan önce virüsten koruma yazı
lı
mı
nıçalı
ş
tı
rı
nı
z. Aygı
t adı
nımap
komutunun çı
kı
ş
ı
ndan alabilirsiniz. Aygı
t adıbelirtmezseniz, ön yükleme aygı
tı
nı
n MBR'si
onarı
lı
r.
Fixmbr komutu geçersiz veya standart dı
ş
ıbir bölüm tablosu imzasıalgı
larsa, fixmbr
komutu MBR'yi yeniden yazmadan önce sizden izin ister. Fixmbr komutu yalnı
zca x86 (32
bitlik Intel iş
lemci mimarisine sahip veya bu mimariye öykünen mikro iş
lemcileri belirtir.)
tabanlıbilgisayarlarda desteklenir.
2.4.3. Fixboot Komutu
Sistem bölümüne yeni bir bölüm önyükleme kesimi (Sabit disk bölümünün, diskin
dosya sistemi hakkı
ndaki bilgileri ve Windows iş
letim sistemini yükleyen kı
sa bir makine
dili programı
nıiçeren parçası
) yazar. Fixboot komutunu çalı
ş
tı
rabilmek için kurtarma
konsolunu kullanmanı
z gerekir.
49
Komut söz dizimi
Fixboot [sürücü]
Sürücü: Ön yükleme kesiminin yazı
lacağ
ısürücü. Bu parametre, oturum açtı
ğı
nı
z
sistem bölümü olan, varsayı
lan sürücüyü değ
iş
tirir.
Örnek:
Fixboot D:
D: sürücüsündeki sistem bölümüne yeni bir bölüm önyükleme kesimi yazar.
Fixboot komutunu parametre belirtmeden kullanı
rsanı
z, oturum açtı
ğ
ı
nı
z sistem
bölümüne yeni bir bölüm önyükleme kesimi yazı
lı
r.
50
UYGULAMA
FAALİ
YETİ
UYGULAMA
FAALİ
YETİ
İ
ş
lem Basamakları
1. Windows 2000
çalı
ş
tı
rı
nı
z.
Öneriler
yüklü
bilgisayarı
nı
zıBilgisayarı
nı
zdaki Windows 2000’nin
versiyonunu öğ
reniniz.
Windows 2000 yüklü sisteminizin
baş
latma kipleri nelerdir? Not alı
nı
z.
letim sisteminin baş
latma
2. Windows 2000 yüklü bilgisayarı
nı
zıWindows 9x iş
kipleriyle karş
ı
latı
rı
nı
z.
baş
latma kipi moddunda açı
nı
z.
3. Windows 2000 yüklü bilgisayarı
nı
za takı
lı
donanı
m özeliklerini gösteren bilgisayarı
m Sisteminizde bulunan aygı
tlar listesini
özellikler
penceresini
açı
nı
z. Windows 2000 için gerekli olan minimum
m ihtiyaçlarıile karş
ı
latı
rı
nı
z.
Bilgisayarı
nı
zdaki donanı
m aygı
tları
nıdonanı
inceleyiniz.
4. Bilgisayarı
nı
zıWindows Kur disketleri
veya Windows CD-ROM'u yardı
mı
yla
baş
latı
nı
z. "Kur'a HoşGeldiniz" ekranı
nda,
onarmak için F10 tuş
una veya R tuş
una
bası
nı
z ve ardı
ndan Windows Kurtarma
Konsolu'nu baş
latmak üzere C tuş
una Öğ
retmeniniz gözetiminde kurtarma
bası
nı
z. Onarmak istediğiniz Windows konsolu komutları
nıkullanı
nı
z.
yüklemesinin numarası
nı seçiniz ve
yönetici parolası
nı yazı
nı
z. Yönetici
parolasıyoksa yalnı
zca ENTER tuş
una
bası
nı
z.
51
ÖLÇME
ERLENDİ
RME
ÖLÇMEVE
VEDEĞ
DEĞ
ERLENDİ
RME
A. OBJEKTİ
1.
Aş
ağ
ı
aretleyiniz.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi ön yükleme diskinin ana önyükleme kaydı
nıonarı
r?
A ) Fixmbr
B ) Fixboot
C ) Cmdcons
D ) Winnt
2.
Aş
ağ
ı
dakilerden Sistem bölümüne yeni bir bölüm ön yükleme kesimi yazar?
A ) Map
B ) Winnt32
C ) Fixmbr
D ) Fixboot
3.
Windows 2000‘de baş
latma konsolunu baş
latmak için klavyeden hangi tuş
a bası
lı
r?
A) A
B) C
C) E
D) F
4.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi Windows 2000’nin ev kullanı
cı
larıiçin ideal bir sürümüdür?
A ) Windows 2000 Datacenter
B ) Windows 2000 Server
C ) Windows 2000 Advanced
D ) Windows 2000 Professional
5.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi Windows 2000 Kurtarma Konsolu’nu baş
langı
ç seçeneğ
i
olarak yükler?
A ) Fixboot
B ) Fixmbr
C ) Cmdcons
D ) Map
6.
Cmdcons klasörünü ve dosyaları
nıdepolamak için sistem bölümünde yaklaş
ı
k kaç
MB boşalan gerektirir?
A ) 7 MB
B ) 4 MB
C ) 2 MB
D ) 1 MB
DEĞERLENDİ
RME
yla
karş
ı
laş
tı
rı
nı
ğ
ı
nı
ş
cevaplandı
rdı
ğı
nı
renmeye çalı
ş
ı
nı
z. İ
nternet
veya çeş
ndan faydalanı
nı
öğ
m alı
nı
z.
52
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
-3
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–3
AMAÇ
İ
ş
nda bilgi sahibi olacak, Windows XP ailesinde sorun
giderebilecek ve Windows XP ailesini eksiksiz tanı
yabileceksiniz.
ARAŞ
TIRMA
tı
rmalar ş
unlardı
r:
 Kullandı
ğı
nı
z bilgisayarlardaki Tak-ve-çalı
ş
tı
r olmayan donanı
mlarıaraş
tı
rı
nı
z.
 Windows XP için gerekli olan minimum donanı
m gereksinimi nelerdir?
Araş
tı
rı
nı
z.
 Windows XP’nin baş
latma kipleri nelerdir? Araş
tı
rı
nı
z.
 Windows XP Kurtarma Konsolu'nda bulunan komutlarıaraş
tı
rı
nı
z.
 Windows XP’de Görev Yöneticisi'nin amacı
nı
araş
tı
rı
nı
z.
Araş
tı
rma sonuçları
nıve edindiğ
ları
nı
zla paylaş
ı
nı
z.
3. Wİ
NDOWS XP Aİ
LESİ
NDE SORUN
Gİ
DERME
3.1. Windows Xp Kurulum Sorunları
3.1.1. Plug and Play (Tak-ve-Çalı
ş
tı
r) Olmayan Donanı
mlar
Plug and Play (Tak-ve-Çalı
ş
tı
r) olmayan donanı
mları
n kullanı
labilmesi için önce
donanı
m ayarları
nı
n el ile yapı
landı
rı
lmasıgereken, yazı
cı
, modem, tarayı
cı
, TV kartıveya
oyun kumandasıgibi bir aygı
tıbilgisayara bağ
lamak gerekir. Üreticiler PnP olmayan
aygı
tları
n üretmeyi bı
rakı
p PnP aygı
tlar ürettikleri için PnP olmayan aygı
tlar giderek daha az
bulunmaktadı
r. PnP olmayan aygı
tlar genellikle eski donanı
m parçaları
dı
r.
Bilgisayara yeni bir donanı
m takı
ldı
ğı
nda veya Windows sı
fı
rdan kurulduğ
unda
53
sisteme takı
lıdonanı
m parçaları
nı
n bir kı
smı
nıWindows otomatik olarak tanı
madı
ysa veya
yanlı
ştanı
dı
ysa Denetim masası
na giderek Yeni Donanı
m Ekle Simgesi kullanı
nı
z. Ekrana
gelen yönergeleri takip ederek donanı
mıWindows’a tanı
tı
nı
z.
Sisteme takı
lan yeni donanı
m parçasıPnP uyumlu ise Windows açı
lı
rken bunu
görecektir. Windows ihtiyaç duyuyorsa bu donanı
ma ait driver (sürücü) disketini ya da
CD’sini isteyecektir. Günümüzde bilgisayara takı
lan parçaları
n çoğ
u PnP olduğ
undan, parça,
bilgisayara takı
lı
p bilgisayar açı
ldı
ğ
ı
nda, yeni donanı
m bulundu mesajıgelir. Bilgisayar
yeni takı
lan bir aygı
tı
n yazı
lı
mı
nıyükleyebilmesi için bu aygı
tı
n disketini veya CD’sini CD
sürücüye yerleş
tirmeyi isteyecektir.
Sisteme takı
lan yeni donanı
m parçasıPnP olmayan donanı
m parçasıise; yani
Windows otomatik olarak tanı
madı
ysa yapı
lmasıgereken iki yol vardı
r. Birincisi donanı
mla
birlikte gelen CD veya Diskete bulunan Setup veya Install programlarıçalı
ş
tı
rı
lı
r. İ
kincisi
Denetim Masası
nda bulunan Yeni Donanı
m Ekle Simgesi yardı
mı
yla tanı
tı
lı
r.
Not: Tak-ve-çalı
ş
tı
r (Plug-and-Play) kı
saca PnP denir.
Yeni Donanı
m Ekle Simgesi yardı
mı
yla donanı
m tanı
tma
Öncelikle donanı
m parçasısisteme takı
ldı
ğıkabul edilerek aş
ağı
daki iş
lemler
sı
rası
yla yapı
lı
r.



Baş
lat, Denetim Masası
na tı
klayı
nı
z.
Donanı
m Ekle simgesine çift tı
klayı
nı
z.
Şekil 3.1’de gelen pencerede ileri düğ
mesine ve tekrar ileri düğ
mesine
tı
klayı
nı
z.
,
Şekil 3.1: Donanı
m ekleme sihirbazıbaş
langı
ç penceresi

Donanı
mıbulamayı
nca, ekrana Şekil 3.2’deki pencere gelecektir. Burada iki
seçenekten birini belirleyebilirsiniz. Donanı
m bilgisayarı
nı
za bağlıveya
değ
ildir. Evet, Donanı
mızaten bağladı
m seçeneği seçili iken ileri düğ
mesine
bası
nı
z.
54
Şekil 3.2: Donanı
m ekleme sihirbazıseçenek seçme penceresi

Şekil 3.3’te görülen pencerede tanı
tmak istediğ
iniz donanı
m türünü tı
klayı
nı
z.
Ekleyeceğiniz donanı
m türü burada yoksa ok tuş
u ile en alttaki Yeni Donanı
m
aygı
tıekle seçeneğini tı
klayı
nı
z.
Şekil 3.3: Yüklü donanı
m listesi


İ
leri düğmesine bası
nı
z.
Şekil 3.4’ te görülen pencerede donanı
mıotomatik yükleyebilir veya kendiniz
tanı
mlayabilirsiniz.
55
Şekil 3.4: Donanı
m ekleme sihirbazıyönlendirme penceresi
Bu iki iş
lem de aş
ağ
ı
daki baş
lı
klarda anlatı
lmaktadı
r:
a) Yeni donanı
m arayı
p otomatik olarak yükle
Windows’un kendisinin donanı
m arayı
p otomatik bulması
nı isteyebilirsiniz.
Bilgisayar, ek aygı
tlar için sinyal göndererek, takı
lıolan ek aygı
tları
n olup olmadı
ğ
ı
nı
araş
tı
rı
r.
 Bunun için ileri düğ
mesini tı
klayı
nı
z. Şekil 3.5’teki pencerede görüldüğü gibi
bilgisayar yeni donanı
m aramaktadı
r.
Şekil 3.5:Yeni donanı
m otomatik arama penceresi
 Yeni donanı
m bulunmayı
nca Şekil 3.6’daki pencere gelecektir. Burada ileri
düğ
mesine, tı
klayarak, kurmak istediğ
iniz donanı
m türünü kendiniz
belirleyebilirsiniz.
56
Şekil 3.6:Yeni donanı
m arama sonucu penceresi
Yeni donanı
m bulunduğ
unda ise donanı
mı
n yazı
lı
mıda yüklenmişolur.
 Baş
ka aygı
t yazı
lı
mıyüklemek için, ikinci seçeneğ
i seçip ileri düğ
mesine
tı
klayı
nı
z.
 İ
ş
lem bitti ise "Evet, Aygı
tlarıYüklemeyi Bitirdim" seçeneğine ve ileri düğ
mesine
tı
klayı
nı
z.
 Şekil 3.7’deki belirtilen pencereden ise Son düğmesine tı
klayarak iş
lemi bitiriniz.
b) Listeden seçeceğ
im donanı
mıyükle
 Listeden seçeceğ
im donanı
mıyükle seçeneğ
ine tı
kladı
ktan sonra ileri düğ
mesine
bası
nı
z. Aş
ağ
ı
daki pencere gelecektir.
Şekil 3.7: Donanı
m listeden seçme penceresi
 Burada örneğin, görüntü kartı
nıyüklemek için Ekran bağdaş
tı
rı
cı
lar seçeneğ
ine
tı
klayı
p ileri düğ
mesine tı
klayı
nı
z.
 Şekil 3.8’deki pencere gelince de, ekran kartı
nı
n markası
nı(üretici) ve modelini
seçiniz.
57
Şekil 3.8: Donanı
m ait üretici ve model seçme penceresi
 Eğer bu aygı
tı
n (Ekran kartı
nı
n) orijinal CD’si varsa, Disketi Var düğ
mesine
tı
klayı
nı
z.
 Gelen pencerede Gözat düğ
mesine tı
klayı
nı
z. İ
lgili driver'i (Sürücüyü) yükleyiniz.
3.2. Windows Xp Versiyon Yükseltme Sorunları
Microsoft firması
nı
n en son sürümü olan Windows XP Home ve Professional olmak
üzere iki sürüm halinde piyasaya sürüldü. Home Edition kiş
isel PC kullanı
cı
larıProfessional
Edition ise tamamen iş
letmelere yönelik olarak hazı
rlanmı
ş
tı
r.
Amaçlar farklıolunca bu iki iş
letim sisteminin farklı
lı
klarıda ortaya çı
kı
yor.
Professional Edition’da Home Edition’a ek olarak çok iş
lemci desteği, özel girişkontrolü,
kullanı
cıgrubu yönetimi, geliş
tirilmişağimkânlarısı
ralanabilir.
3.2.1. Kurulum İ
mİ
htiyaçları
Windows XP Professional’ıve Windows XP Home Edition kullanabilmeniz için
minimum aş
ağı
daki donanı
m gereklidir
 İ
ş
lemci: 300 MHz veya üstü iş
lemciye sahip PC önerilir; minimum 233 MHz
gerekir (tek veya çift iş
lemcili sistem); Intel Pentium/Celeron ailesi veya AMD
K6/Athlon/Duron ailesi veya uyumlu iş
lemci önerilir.
58
 Bellek: 128 MB veya üstü RAM önerilir (Minimum 64MB desteklenmektedir;
performans düş
ebilir ve bazıözellikler kullanı
lmayabilir).
 Sabit disk: 1.5 GB kullanı
labilir sabit disk alanı
 Ekran kartı
: Super VGA (800 × 600) veya daha yüksek çözünürlüğe sahip video
bağ
daş
tı
rı
cı
sıve monitör
 Diğ
er: CD-ROM veya DVD sürücüsü, klavye ve Mouse veya uyumlu iş
aretçi
aygı
tı
3.3. Windows Xp Baş
latma Kipleri
Bilgisayar açı
lı
una bası
lı
r. Daha sonra
Windows geliş
mişseçenekler menüsü gelir.
Hangi mod ile bilgisayarıaçmak istiyorsanı
z, aş
ağ
ıveya yukarı
yön tuş
larıkullanı
larak istenen mod üzerine gelerek enter tuş
una bası
nı
z.
Böylece bilgisayarıistediğiniz modda açmı
şolursunuz.
Windows Geliş
miş Seçenekler Menüsünde yer alan seçenekleri
sı
rası
yla açı
klayalı
m
Güvenli Mod: Güvenli mod aş
ağı
daki nedenlerden birinin gerçekleş
mesi durumunda
kullanı
lı
r.
 Windows’un çalı
ş
masıdurumunda bir problem olduğ
u zaman ve yüklenmişolan
programlarısağ
lı
klıolarak kaldı
rmak istediğinizde bu mod kullanı
lı
r. Örneğ
in, bir
tarayı
cıyüklediniz ve bu tarayı
cıistenen özelliklerde çalı
ş
mı
yorsa bu tarayı
cı
cı
nı
n
driver (sürücü) dosyaları
nıkaldı
rarak (uninstall) yeniden yüklenmesi, bazen bir
çözüm olabilir. Bu durumda normal modda bilgisayar açı
lı
nca, sürücü dosyaları
nı
kaldı
rma (driver uninstall) yeterli olamayabilir. Bunun için, Güvenli Mod ile
bilgisayar açı
ldı
ktan sonra dosyalar kaldı
rı
lı
r ve normal modda yeniden yüklenir.
 Windows XP açı
lı
ş
ı
nda bir problem olup açı
lı
şgerçekleş
meyince bu mod
kullanı
lı
r. Örneğ
in, bilgisayar kilitlenince veya elektrikler kesilince, bir sonraki
açı
lı
ş
ta Windows açı
lmayabilir. Bu durumda da açı
lı
şgüvenli modda gerçekleş
ir.
Ekran çözünürlülüğ
ü ile ilgili ayarlar değiş
tirilince, bazen bu ayarlar Windows’un
çalı
ş
ması
nda sorun çı
karabilir. Bu durumda da açı
lı
şgüvenli modda yapı
lacaktı
r.
 Bilgisayara yüklü olan donanı
mlardan dolayıortaya çı
kan çakı
ş
ma sorunları
nedeniyle Windows’un sorunsuz çalı
ş
mamasıdurumunda bilgisayarda varsayı
lan
default (ayarlar) kavramıkullanı
lı
r. Bunun anlamı
, önceden belirlenen standart
ayarlar demektir. Bilgisayar Güvenli Mod'da açı
ldı
ğ
ı
nda, Windows XP iş
letim
sistemi var sayı
lan ayarlarıkullanı
r. Yani klavyenin çalı
ş
masıiçin gereken sürücü
dosyaları
, ekran kartıdriver (sürücü) dosyalarıve Windows XP iş
letim sistemi
59
için gereken minimum sürücüler eklenir. Bu nedenle Windows’un bazı
fonksiyonlarıbu modda kullanı
lamaz. Örneğ
in; Ethernet kartı
, CD sürücü ve
yazı
cı
lar bu modda iken kullanı
lmaz.
 Güvenli modda iken ekranı
n her köş
esinde, Güvenli mod yazı
sıgörülür. Bu
moddan çı
kmak için bilgisayarıkapatı
p yeniden açı
nı
z (Reset).
AğDesteğ
i ile Güvenli Mod: Bilgisayarı
nı
zı
n Ağbağlantı
ları(Baş
ka bilgisayarlara
bağ
lı
) olmasıdurumunda, bu bilgisayarlara bağ
lanarak Güvenli Mod'da açı
lı
ş
ıyapmak
amacı
yla kullanı
lı
r.
Komut İ
stemiyle Güvenli Mod: Baş
langı
ç dosyalarıolan Autoexec.bat ve Config.sys
dosyalarıçalı
ş
tı
rı
lmadan bilgisayarı
n açı
lmasısağ
lanı
r. Bu modda CD sürücüsü ve diğer
birimlerin yazı
lı
mlarıyüklenmediğ
inden bu aygı
tlar çalı
ş
maz. Açı
lı
ş
ta Windows ekranı
yerine komut satı
rıgörüntülenir.
Ön Yükleme Kimliğ
ini Etkinleş
tir: Güvenli mod açı
lı
ş
ı
nda yüklenen driver'lerin
(sürücü) ve hizmetlerin listesinin görüntülenebileceğ
i bir açı
lı
şmodudur. Bu modda
oluş
turulan listenin incelenmesi ile sistemde oluş
an sorunun anlaş
ı
lmasıkolaylaş
ı
r.Bu liste,
ntbt.txt dosyası
na kaydedilir. Dosyanı
n kaydedildiği dizin ise %windir% dizinidir.
VGA Modunu Etkinleş
tir: Ekran (Görüntü) kartı
nı
n ayarları
nda ortaya çı
kan bir
sorun durumunda normal açı
lı
ş
ta ekran görüntüsüne ulaş
amayabilirsiniz. Bu durumda
standart bir ekran kartısürücüsü yükleyerek bilgisayarıaçmak mümkündür. Standart bir
ekran sürücüsü yüklemek için bu mod kullanı
lı
r.
En Son İ
yi Yapı
landı
rma <Çalı
ş
an en son ayarları
nı
z>: Windows en son sorunsuz
kapandı
ğıayarlarıkayı
t defterine kaydeder. Bundan sonra bir sürücü yüklenmesi gibi
nedenlerle bilgisayarı
n açı
lı
ş
ı
nda sorunlar ortaya çı
kabilir. En son baş
arı
lıWindows açı
lı
ş
ayarlarıile bilgisayarısorunsuz açmak için bu mod kullanı
lı
r.
Dizin Hizmetleri Geri Yükleme Modu <Windows etki alanıdenetleyicileri>:
Sunucu iş
letim sisteminin kullanı
ldı
ğıağ bilgisayarlar için kullanı
lan bir seçenektir.
SYSVOL ve Active Directory dizin hizmetinin yüklenmesi için bu mod kullanı
lı
r.
Hata Ayı
klama Modu: Bilgisayarlarıbirbirine bağ
layan seri kablo ile hata ayı
klama
bilgileri diğer bilgisayara gönderilir. Uzaktan Yükleme Hizmeti ile bilgisayarı
nı
zı
yapı
landı
rdı
ysanı
z, sistemi geri yükleme ve kurtarma seçenekleri bu modda aktif hale gelir.
Windows Olağ
an Şekilde Baş
lası
n: Windows’un normal açı
lı
ş
ı
nısağ
lamak için
kullanı
lı
r.
Yeniden Baş
lat: Bu seçenekle bilgisayar yeniden baş
lar. Baş
ka bir deyiş
le bilgisayar
resetlenir.
İ
ş
letim Sistemi Seçenekleri Menüsüne Dön: Ekrana ilk gelen iş
letim sistemi
seçeneklerine dönmek için bu mod kullanı
lı
r.
60
3.4. Windows Xp Kurtarma Konsolu
Microsoft Windows XP tabanlıbilgisayarı
nı
z düzgün baş
latı
lamı
yorsa veya hiç
baş
latı
lmı
yorsa, sistem yazı
lı
mı
nı
zıkurtarmanı
za yardı
mcıolması
için Windows Kurtarma Konsolu'nu kullanabilirsiniz.
Windows Kurtarma Konsolu'nu kullandı
ğ
ı
nı
zda, Windows
grafik kullanı
cıarabirimini (GUI) baş
latmadan, NTFS dosya
sistemine, FAT ve FAT32 birimlerine sı
nı
rlı eriş
im elde
edebilirsiniz.
Windows Kurtarma Konsolu'nda aş
ağı
dakileri yapabilirsiniz:
 İ
ş
letim sistemi dosyaları
nıve klasörlerini kullanma, kopyalama, yeniden
adlandı
rma veya değ
iş
tirme
 Bilgisayarı
nı
zı bir sonraki baş
latmanı
zda hizmet veya aygı
t baş
latmayı
etkinleş
tirme veya devre dı
ş
ıbı
rakma
 Dosya sistemi ön yükleme kesimini veya Ana ön yükleme Kaydı
nı(MBR) onarma
 Sürücülerde bölümler oluş
turma ve bunlarıbiçimlendirme
Not: Windows Kurtarma Konsolu'na yalnı
zca yönetici eriş
ebildiğinden yetkisiz
kullanı
cı
lar NTFS birimini kullanamaz.
Windows Kurtarma Konsolu'nu Baş
latma:
 Bilgisayarı
nı
zıbaş
latmak için Windows Kurulum disketlerini veya Windows CDROM'unu kullanı
nı
z.
 Onarmak için "Kuruluma HoşGeldiniz" ekranı
nda F10 veya "R" tuş
una bası
nı
z.
 Windows Kurtarma Konsolu'nu Windows Baş
langı
ç klasörüne eklemek için
Winnt32.exe yardı
mcıprogramı
nı/cmdcons seçeneğ
iyle birlikte kullanı
nı
z. Bu
yordam Cmdcons klasörünü ve dosyaları
nıtutmak için sistem bölümünde yaklaş
ı
k
7 megabaytlı
k (MB) boşsabit disk alanıgerektirir.
Komut Konsolu'nu Kullanma
lattı
ktan sonra, aş
ağı
daki iletiyi alı
rsı
nı
z:
Microsoft Windows(R) Kurtarma Konsolu
Kurtarma Konsolu sistem onarma ve kurtarma iş
levleri sağlar.
Kurtarma Konsolu'ndan çı
kmak ve bilgisayarıyeniden baş
latmak için "exit" yazı
nı
z.
61
1: C:\WINDOWS
Hangi Windows Yüklemesi'nde oturum açmak istiyorsunuz (İ
ptal etmek için
ENTER'a bası
nı
z)?
İ
lgili Windows yüklemesinin numarası
nıgirdikten sonra, Windows tarafı
ndan yönetici
hesabı
parolası
nıgirmeniz istenir.
Üç defa yanlı
şparola girerseniz, Windows Kurtarma Konsolu'ndan çı
karı
lı
rsı
nı
z.
Ayrı
ca, Güvenlik HesaplarıYöneticisi (SAM) veritabanıeksik veya bozulmuş
sa,
doğru kimlik doğ
rulaması
na sahip olmadı
ğ
ı
nı
z için Windows Kurtarma Konsolu'nu
kullanamazsı
nı
z. Parolanı
zıgirdikten ve Windows Kurtarma Konsolu baş
ladı
ktan sonra,
bilgisayarıyeniden baş
latmak için "exit" yazı
nı
z.
Windows Kurtarma Konsolu'nun Kı
sı
tlamalarıve Sı
nı
rlamaları
Windows Kurtarma
kullanabilirsiniz:
Konsolu'nu
kullandı
ğ
ı
nı
zda
yalnı
zca
aş
ağ
ı
daki
ögeleri
 Kök klasörü
 O anda oturum açmı
şolduğ
unuz Windows yüklemesinin %SystemRoot% klasörü
ve alt klasörleri
 Cmdcons klasörü
 CD-ROM veya DVD-ROM gibi çı
karı
labilir ortam sürücüleri
3.5. Görev Yöneticisi
Görev Yöneticisi bilgisayarı
nı
zda çalı
ş
an programlar ve iş
lemler hakkı
nda bilgi verir.
Ayrı
ca, iş
lemler için en sı
k kullanı
lan performans ölçülerini görüntüler.
Görev Yöneticisini çalı
ş
tı
rmak için
Ctrl + Alt + Del (Deltree) kı
sa yol tuş
ları
na basarak görev yöneticisi çalı
ş
tı
rı
labilir.
Ayrı
ca Görev çubuğu üzerine gelerek mouse'un (fare) sağtuş
una tı
klayı
nı
z. Şekil 3.9’daki
pencereden Görev Yöneticisi komutu seçerek görev yöneticisi çalı
ş
tı
rabilirsiniz.
Görev Yöneticisi çalı
ş
tı
rı
ldı
ğ
ı
nda ekrana gelen pencerede aş
ağ
ı
daki sekmeler bulunur.
62
Şekil 3.9: Görev yöneticisi uygulamalar sekmesine ait pencere
Uygulamalar: Bilgisayarda çalı
ş
an programları
n durumunu gösterir. Bu sekmede,
seçili olan programısonlandı
rabilir, baş
latabilir veya geçişyapabilirsiniz.
Şekil 3.10: Görev yöneticisi iş
lemler sekmesine ait pencere
63
İ
ş
lemler: Şekil 3.10’da bilgisayarı
nı
zda çalı
ş
an iş
lemler hakkı
ndaki bilgilerin
gösterildiğ
i form belirtilmektedir. Örneğin, CPU ve bellek kullanı
mı
, yansı
ma ve kullanı
cı
adıgibi parametreler hakkı
ndaki bilgileri görüntüler ve seçili bir iş
lem sonlandı
rı
labilir.
Performans: Şekil 3.11’de bilgisayarı
nı
zda çalı
ş
an iş
lemler hakkı
ndaki bilgilerin
gösterildiğ
i form belirtilmektedir. Bilgisayarı
n performansıhakkı
nda, dinamik bir genel
bakı
şgörüntüler. CPU (İ
ş
lemci) ve bellek kullanı
mıgrafikleri Kilobayt cinsinden fiziksel,
çekirdek ve kayı
t belleğ
i toplamlarıve bilgisayarda çalı
ş
an tanı
tı
cı
, işparçacı
ğıve iş
lem
sayı
sı
toplamları
bulunur.

Fiziksel Bellek: Bilgisayara takı
lıolan fiziksel bellek miktarı
nı
gösterir.

Çekirdek Bellek: İ
ş
letim sisteminin kullandı
ğı
bellek miktarı
nıgösterir.

Ayrı
lmı
ş(Kayı
t) Bellek: Program ve sistem için ayrı
lmı
şbellek miktarı
nı
gösterir.
Şekil 3.11: Görev yöneticisi performans sekmesine ait pencere
Ağiletiş
imi: Ağperformansı
nı
n grafik gösterimini sunar. Bu sekme, bilgisayarda
çalı
ş
an ağveya ağları
n durumunu, bağ
lantıhı
zı
nıağkullanı
mıve bağdaş
tı
rı
cıadıgösteren
basit bir niteleyici gösterge sağ
lar. Ağ oluş
turma sekmesi yalnı
zca ağ kartıvarsa
görüntülenir. Bu sekmede ağbağ
lantı
sı
nı
n kalitesini ve kullanı
labilirliğ
i görüntülenir (Bkz.
Şekil 3.12).
64
Şekil 3.12: Görev yöneticisi ağiletiş
imi sekmesine ait pencere
Kullanı
cı
lar: Bilgisayara eriş
imi olan kullanı
cı
ları
, oturum durumunu ve adları
görüntüler. İ
stemci Adı
, eğer varsa, oturumu kullanan istemci bilgisayarı
n adı
nıbelirtir.
Oturum, baş
ka bir kullanı
cı
ya ileti göndermek veya baş
ka bir kullanı
cı
nı
n oturumuna
bağ
lanmak gibi görevleri yerine getirirken kullanmanı
z için bir ad sağlar.
Şekil 3.13: Görev yöneticisi kullanı
cı
lar sekmesine ait pencere
65
Görev Yöneticisi görüntü seçeneklerini değiş
tirmek için
1. Değiş
tirmek istediğ
iniz görüntü
Tı
klatabileceğ
iniz sekmeler:
seçeneğine
ait
sekmeyi
tı
klatı
nı
z.

Uygulamalar sekmesi, ayrı
ntı
lar, büyük veya küçük simgeleri görüntülenebilir.


İ
ş
lemler sekmesi, görüntülemek istediğiniz sütunlar seçilebilir.
Performans sekmesi, CPU geçmişgrafiğ
i değ
iş
tirilebilir ve çekirdek zamanlar
gösterilebilir.


Ağİ
letiş
imi sekmesi, ağbağlantı
nı
za iliş
kin bilgiler görüntülenebilir.
Kullanı
cı
lar sekmesi, görüntülemek istediğ
iniz sütunlar seçilebilir.
2. Görünüm menüsünde, istediğiniz komutu tı
klatı
nı
z.
Not: CPU Kullanı
mıve CPU Kullanı
m Geçmiş
i grafiklerine kı
rmı
zıçizgiler eklemek
üzere çekirdek zamanları
nıgöstermek için Performans sekmesini tı
klatı
nı
z. Görünüm
menüsünde Çekirdek ZamanlarıGöster'i tı
klatı
nı
z. Kı
rmı
zıçizgiler, çekirdek iş
lemler
tarafı
ndan tüketilen CPU kaynakları
nı
n miktarı
nıbelirtir.
Görev Yöneticisi verilerini güncelleş
tirmek için
 Görünüm menüsünden Şimdi Yenile'yi tı
klatı
nı
z.
 Verilerin otomatik güncelleş
tirilme sı
klı
ğ
ı
nı değ
iş
tirmek için Görünüm
menüsünde Güncelleş
tirme Hı
zı
'nı
n üzerine geliniz ve sonra istediğ
iniz komutu
tı
klatı
nı
z.
 Görev Yöneticisi'nde görüntülenen veriyi geçici olarak dondurmak için Görünüm
menüsünde Güncelleş
tirme Hı
zı
'nı
n üzerine gelin ve sonra Duraklatı
ldı
‘yı
tı
klatı
nı
z.
Bilgisayarıkapatma
Görev Yöneticisi bilgisayarıkapatmak için farklıseçenekler sunar. Bilgisayarı
nı
zı
bekleme veya hazı
rda bekleme konumuna geçirebilir, kapatabilir, yeniden baş
latabilir, bir
kullanı
cı
nı oturumunu sonlandı
rabilir veya bilgisayarı
nı
zı kilitleyebilirsiniz. Aygı
t
yöneticisinde Bilgisayarı
kapat menüsünden istenilen seçenek seçilir.
Sonuç olarak görev yöneticisini kullanarak:
 Bilgisayarı
nı
zı
n performans anahtar göstergelerini izleyebilirsiniz.
 Çalı
ş
an programları
n durumunu görebilir ve yanı
t vermeyen programlarısona
erdirebilirsiniz.
 En çok on beş parametre kullanarak çalı
ş
an iş
lemlerin etkinliğini
değerlendirebilirsiniz.
 CPU ve bellek kullanı
mıgrafiklerini ve verilerini görebilirsiniz.
 Ayrı
ca, bir ağa bağ
lı
ysanı
z, ağ
ı
n durumunu ve ağı
nı
zı
n nası
l çalı
ş
tı
ğı
nıda
görebilirsiniz.
 Bilgisayarı
nı
za birden fazla kullanı
cıbağ
lı
ysa, kimin bağ
lıolduğunu ve bağ
lı
kullanı
cı
lara ileti gönderebilirsiniz.
66
UYGULAMA
YETİ
UYGULAMAFAALİ
FAALİ
YETİ
İ
ş
lem Basamakları
Öneriler
Plug and Play (Tak ve Çalı
ş
tı
r) olmayan Bilgisayarı
nı
za
Tak
ve
Çalı
ş
tı
r
donanı
mları
n kullanı
labilmesi için önce donanı
m donanı
mı
nı taktı
ktan sonra mutlaka
ayarları
nı
n el ile yapı
landı
rı
lmasıgereken, yazı
cı
, öğ
retmenize
gösteriniz
ve
modem, tarayı
cı
, TV karttıveya oyun kumandasıöğ
retmeninizin gözetiminde bilgisayara
gibi bir aygı
tıbilgisayara bağ
layı
nı
z.
enerji veriniz.
Windows XP yüklü bilgisayarı
nı
za takı
lıSisteminizde bulunan aygı
tlar listesini
donanı
m özeliklerini gösteren bilgisayarı
m not ediniz. Windows XP için gerekli
özellikler penceresini açı
nı
z. Bilgisayarı
nı
zdaki olan minimum donanı
m ihtiyaçlarıile
donanı
mıinceleyiniz.
karş
ı
latı
rı
nı
z.
Windows XP yüklü sisteminizin
baş
latma kipleri nelerdir? Not alı
nı
z.
Windows XP yüklü bilgisayarı
nı
zı
Windows 9x ve Windows 2000 iş
letim
baş
latma kipi moddunda açı
nı
z.
sisteminin
baş
latma
kipleriyle
karş
ı
latı
rı
nı
z.
Windows XP’de kurtarma konsolunu adı
m Öğretmeniniz gözetiminde kurtarma
adı
m not alarak açı
nı
z.
konsolu komutları
nıkullanı
nı
z.
Görev yöneticisinde bulunan sekmeleri
kullanı
nı
z.
Takı
ldı
ğ
ı
nı
z noktalarınot alı
nı
z ve
öğ
retmeninize sorunuz.
Görev yöneticisini farklıiki yolla
çalı
ş
tı
rı
nı
z. Görev yöneticisini inceleyiniz.
67
ÖLÇME
VE VE
DEĞ
ERLENDİ
RME
ÖLÇME
DEĞ
ERLENDİ
RME
A. OBJEKTİ
1.
Aş
ağ
ı
aretleyiniz.
Görev yöneticisinde CPU (İ
ş
lemci) ve bellek kullanı
mıgrafikleri hangi sekmede
bulunur?
A) İ
ş
lemler
B ) Performans
C ) Kullanı
cı
lar
D ) Ağiletiş
imi
2.
PnP’nin anlamınedir?
A ) Tak ve Çalı
ş
tı
r
B ) Uyumlu donanı
m
C ) Sistem performansı
D ) Aygı
t yöneticisi
3.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi görev yöneticisinde bulunan bir sekme değ
ildir?
A ) Ağiletiş
imi
B ) Uygulamalar
C) İ
ş
lemler
D ) Baş
arı
m
4.
Aş
ağ
ı
daki tuşkombinasyonundan hangisi görev yöneticisini çalı
ş
tı
rı
r?
A ) Shift + Del
B ) Ctrl + Shift + ALtGr
C ) Ctrl + Alt + Del
D ) Shift + Alt + Del
5.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi D sürücüsündeki sistem bölümüne yeni bir bölüm ön
yükleme kesimi yazar?
A ) Fixboot D:
B ) Fixmbr D:
C ) Cmdcons D:
D ) Map D:
6.
Yeni donanı
m ekle simgesi aş
ağ
ı
dakilerden hangisinde bulunur?
A ) Donatı
lar
B ) Aygı
t yöneticisi
C ) Denetim masası
D ) Görev yöneticisi
DEĞERLENDİ
RME
yla
karş
ı
laş
tı
rı
nı
ğ
ı
nı
ş
cevaplandı
rdı
ğı
nı
renmeye çalı
ş
ı
nı
z. İ
nternet
veya çeş
ndan faydalanı
nı
öğ
m alı
nı
z.
68
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
-4
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–4
AMAÇ
Yedekleme iş
lemi hakkı
nda bilgi sahibi olacak, Windows ortamı
nda veri yedekleme
ve kurtarma yapabilecek, veri ve kayı
t yedeklemeyi eksiksiz yapabileceksiniz.
ARAŞ
TIRMA
tı
rmalar ş
unlardı
r:

Yedekleme iş
leminin faydalarınelerdir? Araş
tı
rı
nı
z.

Yedekleme iş
lemi komut isteminde hangi komutla yapı
lı
r? Araş
tı
rı
nı
z.

Veri yedekleme prosedürleri nelerdir? Araş
tı
rı
nı
z.

Deprem gibi doğal afetlere karş
ıyedekleme ve koruma iş
lemleri nası
l yapı
lı
r?
Araş
tı
rma sonuçları
nıve edindiğ
ları
nı
zla paylaş
ı
nı
z.
4. VERİ
LERİ
N YEDEKLENMESİ
4.1. Windows Kayı
t Yedekleme ve Kurtarma Aracı
4.1.1. Yedek Alma Sihirbazı(Backup Wizard)
Yedekleme (Backup) verilerin çeş
itli risklere (virüs bulaş
ma, iş
letim
sisteminin çökmesi, HDD bozulmasıvb.) karş
ıyedek kopyaları
nı
n alı
nması
iş
lemidir. Böylece verileri yedekleyerek oluş
abilecek bir sorunun önceden
tedbirini almı
şolursunuz. Örneğin, dosyalar bozulur veya kaybolursa, bunları
yedeklerinden geri yükleyebilirsiniz.
Bilgisayarda dosya ve klasörlerin tamamı
nıveya istenen bir bölümünü yedek alarak
çeş
itli ortamlarda saklamak mümkündür. Bu ortamlar CD, DVD, disket, flash bellek, ağ
ı
kullanarak baş
ka bir bilgisayar, teyp backup sürücüleri veya farklı
bir sabit disk olabilir.
Yedekleme uygulaması
nda sı
kı
ş
tı
rma iş
lemi uygulandı
ğ
ıiçin dosya boyutları
nda
küçültme meydana gelir. Ancak bu küçültmeden dolayı
veri kaybı
olmaz.
69
Backup (Yedekleme) programıile yapı
lacak iş
lemler:
 Dosya veya klasörlerin yedeklenmesi
 Sistem dosyaları
n yedeklenmesi
 Yedeklenen verilerin geri yüklenmesi
 Yedekleme iş
leminin zamanlanmasıgibi iş
lemler yapı
labilir.
Backup wizard (Yedek alma sihirbazı
) programı
nıçalı
ş
tı
rma
Baş
lar seçeneğ
ini seçiniz. Gelen pencereden Sistem Araçları
iş
aret ediniz. Son olarak Yedekleme seçeneğini tı
klayı
nı
z; ya da Baş
lat-Çalı
ş
tı
r penceresine
ntbackup.exe yazı
p enter ya da tamam’ıtı
klatı
rsanı
z yedekleme programı
nıçalı
ş
tı
rı
rsı
nı
z.
Eğer Windows XP Home Edition kullanı
yorsanı
z yedekleme seçeneğini bulamayabilirsiniz. Windows XP Home ilk yüklendiğ
inde Backup programıgelmiyor. Eğ
er
hazı
r bir sistem almı
ş
sanı
z ve elinizde sadece Recovery CD’si varsa
VALUEADD\MSFT\NTBACKUP dizininden ulaş
ı
labilirsiniz; ya da bilgisayarda
C:\VALUEADD\MSFT\ NTBACKUP dizininde bulabilirsiniz.
Bunlar dı
ş
ı
nda Windows XP Professional Edition kurulu olduğ
u bir bilgisayarda
c:\windows\ dizinine ulaş
arak ntbackup.exe dosyası
nıdiskete kopyalayarak, Windows XP
Home Edition yüklü olan bilgisayarı
n c:\windows\ dizinine kopyalayabilirsiniz. Baş
latÇalı
ş
tı
r ve ntbackup.exe yazarak tamam veya enter tuş
ları
na basarak yedekleme programı
nı
Windows XP Home Edition’da çalı
ş
tı
rabilirsiniz.
Yedekleme Uygulaması
nıseçtikten sonra Şekil 4.1’deki pencere ekrana gelecektir.

Şekil 4.1: Yedekleme sihirbazı
Her zaman sihirbaz modunda baş
lat seçeneğ
i seçili olacak ş
ekilde ileri
düğmesine bası
nı
z.
70
Şekil 4.2: Yedekleme seçenek penceresi

Dosya ve ayarlarıyedekle (Şekil 4.2) seçeneğ
i seçili iken ileri düğ
mesine
bası
nı
z.
Şekil 4.3: Yedeklemede istenilen ö geler seçme penceresi

Neyin yedekleneceğ
ini ben seçeyim (bkz. Şekil 4.3) seçeneğini iş
aretleyiniz ve
ileri düğ
mesine bası
nı
z.
71
Şekil 4.4: Yedeklenecek öğelerin seçimi

Şekil 4.4’te görüldüğ
ü gibi yedeklenecek olan dosyaları
n bulunduğ
u sürücü ve
dyol tanı
mlamasıyapı
lı
r. Öncelikle bilgisayarı
m simgesinin solunda bulunan
“+” iş
aretine bir kez tı
klayı
nı
z. Açı
lan sürücülerden dosyaları
n bulunduğ
u
sürücünün yanı
ndaki “+” iş
aretine tı
klayı
nı
z. Aranan klasör bulunduğ
unda
yanı
ndaki küçük kutucuk iş
aretlenir. Eğer klasörün içindeki bir veya birkaç
dosya iş
aretlenecekse klasörün solundaki “+” iş
aretine tı
klanı
lı
r. İ
stenen dosya
ya da alt klasör seçilir. Seçim iş
i bittikten sonra Şekil 4.5’te gösterildiği üzere
ileri düğ
mesine tı
klayı
nı
z.
Şekil 4.5: Yedeklemenin kaydedileceği yer ve ad yazı
m penceresi
72

Yedeklemenin yapı
lacağıyeri seçiniz. Gözat düğ
mesine tı
klayarak istenen alan
seçilir ve yedekleme için bir ad seçilerek ileri tı
klanı
lı
r.

Yedekleme iş
lemini baş
latmak için Son düğmesine tı
klanı
lı
r ve yedekleme
iş
lemi tamamlanı
nca yedekleme durumunu gösteren raporlar penceresi Şekil
4.6’daki gibi ekranda görüntülenir.
Şekil 4.6: Yedekleme rapor penceresi
Yedeklenen verilerin geri yüklenmesi
Yedekleme programı
nıtekrar çalı
ş
tı
rı
nı
z.
 Her zaman sihirbaz moddunda baş
lat seçeneğ
i seçili olacak ş
ekilde ileri
düğ
mesine bası
nı
z.
Şekil 4.7: Yedeklemeyi geri yükleme
 Dosya ve ayarlarıgeri yükle seçeneğ
ini seçip ileri düğ
mesine bası
nı
z.
73
Şekil 4. 8: Geri yüklenecek
 Sı
kı
ş
tı
rı
lmı
şdosya ya da klasörler pencerede sol tarafta yedeklenmişolarak
görülür. Bu dosya ya da klasörler, sı
kı
ş
tı
rmanı
n yapı
ldı
ğ
ısürücü veya klasöre
açı
labileceğ
i gibi baş
ka bir klasör veya sürücüye de açabilirsiniz.
 İ
leri ve son düğ
melerine basarak iş
lemin bittiğ
ini gösteren rapor penceresi ekrana
gelir.
4.2. Veri Uygulama Yedekleme ve Kurtarma Aracı
4.2.1. Ntbackup Komutu
Yedekleme iş
lemlerini, komut isteminde veya ntbackup komutu ile
birlikte
çeş
itli
parametreler
kullanarak
toplu
iş dosyası
ndan
gerçekleş
tirebilirsiniz.
Söz dizimi
ntbackup backup [systemstate] "@bks dosya adı
" /J {"işadı
"} [/P {"havuz adı
"}] [/G {"guid
adı
"}] [/T { "teyp adı
"}] [/N {"ortam adı
"}] [/F {"dosya adı
"}] [/D {"ayar açı
klaması
"}]
[/DS {"sunucu adı
"}] [/IS {"sunucu adı
"}] [/A] [/V:{yes|no}] [/R:{yes|no}] [/L:{f|s|n}] [/M
{yedekleme türü}] [/RS:{yes|no}] [/HC:{on|off}] [/SNAP:{on|off}]
74
Parametreler
Systemstate: Sistem Durumu verisini yedeklemek istediğ
inizi belirtir. Bu seçeneğ
i
seçtiğ
inizde, yedekleme türünün normal mıyoksa kopya mı
olacağ
ıbelirlenir.
@bks dosya adı
: Bu yedekleme iş
leminde kullanı
lacak yedekleme seçim dosyası
nı
n
(.bks dosyası
) adı
nıbelirtir. Yedekleme seçim dosyası
nı
n adı
ndan önce (@) karakteri
konmalı
dı
r. Bir yedekleme seçim dosyası
, yedekleme için seçtiğ
iniz dosya ve klasörlerdeki
bilgileri içerir. Dosyayı
, yedeklemenin grafik kullanı
cıarabirimi (GUI) sürümünü kullanarak
oluş
turmalı
sı
nı
z.
/J {"işadı
"}: Günlük dosyası
'nda kullanı
lacak işadı
nıbelirtir. İ
şadıgenellikle
dosyalarıyedeklediğ
iniz tarih ve saatin yanısı
ra, geçerli yedekleme iş
inde yedeklediğ
iniz
dosya ve klasörleri açı
klar.
/P {"havuz adı
"} : İ
çinden ortam kullanmak istediğ
iniz ortam havuzu'nu belirtir. Bu
genellikle, Yedekleme ortam havuzu'nun bir alt havuzudur (Örneğin, 4mm DDS). Bunu
seçerseniz, /A, /G, /F veya /T komut satı
rıseçeneklerini kullanamazsı
nı
z.
/G {"guid adı
"}: Bu teybin üstüne yazar veya ekler. Bu anahtarı/P ile bağlantı
lı
olarak kullanmayı
nı
z.
/T {"teyp adı
"} : Bu teybin üstüne yazar veya ekler. Bu anahtarı/P ile bağlantı
lı
olarak kullanmayı
nı
z.
/N {"ortam adı
"}: Yeni teyp adı
nı belirtir. /A'yı bu anahtarla birlikte
kullanmamalı
sı
nı
z.
/F {"dosya adı
"}: Mantı
ksal disk yolu ve dosya adı
. Aş
ağı
daki anahtarlarıbu
anahtarla birlikte kullanmamalı
sı
nı
z: /P /G /T.
/D {"ayar açı
klaması
"}: Her yedekleme kümesi için bir etiket belirtir.
/DS {"sunucu adı
"}: Belirtilen "Microsoft Exchange Server" için dizin hizmet
dosyası
nıyedekler.
/IS {"sunucu adı
"}: Belirtilen "Microsoft Exchange Server" için Bilgi Deposu
dosyası
nıyedekler.
/A:Bir ekleme iş
lemi gerçekleş
tirir. Bu anahtarla bağ
lantı
lıolarak /G veya /T
kullanı
lmalı
dı
r. Bu anahtarı/P ile bağlantı
lıolarak kullanmayı
nı
z.
/V:{yes|no}: Yedekleme tamamlandı
ktan sonra veriyi doğ
rular.
/R:{yes|no}: S veya Yöneticiler grup üyelerinin bu teybe eriş
imini kı
sı
tlar.
75
/L:{f|s|n} : Günlük dosyasıtürünü belirtir: f=tam, s=özet, n=hiçbiri (günlük dosyası
oluş
turulmaz.)
/M {yedekleme türü} : Yedekleme türünü belirtir. Aş
ağ
ı
dakilerden biri olmalı
dı
r:
normal, kopya, farklı
, artan veya günlük.
/RS:{yes|no} : Uzak Depolama Birimi içinde bulunan aktarı
lmı
şveri dosyaları
nı
yedekler. Uzak Depolama Birimi yer tutucu dosyaları
nıiçeren yerel çı
karı
labilir Depolama
Birimi veritabanı
nıyedeklemek için /RS komut satı
rı seçeneğ
i gerekli değildir.
%systemroot% klasörünü yedeklediğinizde, Yedekleme programı otomatik olarak
Çı
karı
labilir Depolama Birimi veritabanı
nıda yedekler.
/HC:{on|off} : Teyp sürücüsünde kullanı
labiliyorsa, donanı
m sı
kı
ş
tı
rmasıkullanı
r.
/SNAP:{on|off}:
olmayacağ
ı
nı
belirtir.
Yedekleme iş
leminin birim anlı
k görüntüsü biçiminde olup
/M {yedekleme türü}: Yedekleme türünü belirtir. Aş
ağ
ı
dakilerden biri olmalı
dı
r:
normal, kopya, farklı
, artan veya günlük.
/? : Komut isteminde yardı
mıgörüntüler.
Açı
klamalar:


Dosyaları komut satı
rı
ndan Ntbackup komutunu kullanarak geri
yükleyemezsiniz.
Aş
ağı
daki komut satı
rı seçenekleri, bir komut satı
rı seçeneğ
i ile
değ
iş
tirilmedikleri sürece, yedekleme grafik kullanı
cıara birimi (GUI)
sürümünü kullanarak ayarlamı
şolduğ
unuz değeri varsayı
lan değer olarak alı
r:
/V /R /L /M /RS /HC.
Örneğin, Yedekleme programı
nı
n Seçenekler iletiş
im kutusunda
donanı
m sı
kı
ş
tı
rmasıetkin durumda ise, /HC komut satı
rı
nda belirtilmediğ
i
sürece, bu donanı
m sı
kı
ş
tı
rmasıkullanı
lacaktı
r. Ancak komut satı
rı
nda /HC:off
ifadesi belirtilirse, Seçenek iletiş
im kutusu ayarıgeçersiz sayı
lı
r ve sı
kı
ş
tı
rma
kullanı
lmaz.

Bilgisayarı
nı
zda "Windows Medya Service" çalı
ş
ı
yorsa ve bu hizmetlerle ilgili
dosyaları yedeklemek istiyorsanı
z, Windows Media Services çevrimiçi
belgelerinde " Windows Media Services ile Yedekleme Çalı
ş
tı
rma" konusuna
bakı
n. Windows Media Services ile bağlantı
lıdosyalarıyedeklemeden veya geri
yüklemeden önce "Windows Media Services" çevrimiçi belgelerinde belirtilen
iş
lemleri izlemeniz gerekir.

Yalnı
zca yerel bilgisayardaki Sistem Durumu verisini yedekleyebilirsiniz. Uzak
bilgisayardaki Sistem Durumu verilerini yedekleyemezsiniz.
76

Ortam yönetmek için çı
karı
labilir Bellek veya veri saklamak için Uzak
Depolama birimi kullanı
yorsanı
z, aş
ağ
ı
daki klasörlerde bulunan dosyaları
düzenli olarak yedeklemeniz gerekir:
Sistemkökdizini\System32\Ntmsdata
Sistemkökdizini\System32\Remotestorage

Böylece, tüm Çı
karı
labilir Depolama Birimi ve Uzak Depolama Birimi verileri
geri yüklenebilecektir.
Örnekler:
Örnek-1
ntbackup backup \\iggy-multi\c$ /m normal /j "İ
ş
im 1" /p "Backup" /n "Komut Satı
rı
Yedekleme 1" /d "Komut Satı
rı
İ
ş
levselliğ
i" /v:yes /r:no /l:s /rs:no /hc:on
Açı
klama: \\iggy-multi\c$ uzak paylaş
ı
mı
nı“İ
ş
im 1” adlıbir normal yedekleme ile
yedekler. Bu örnek, yedekleme ortam havuzundan bir teyp alacak ve teybi "Komut Satı
rı
Yedekleme 1" olarak adlandı
racaktı
r. Yedekleme iş
inin açı
klaması"Komut Satı
rı
İ
ş
levselliği" olacaktı
r. Yedekleme iş
i biter bitmez doğ
rulanı
r, sahip/yöneticiye eriş
im
kı
sı
tlanmaz, oturum açma düzeyi yalnı
zca özet'e ayarlanı
r, Uzak Depolama Birimi verileri
yedeklenmez ve donanı
m sı
kı
ş
tı
rmasıetkinleş
tirilir.
Örnek-2
ntbackup backup d:\ /j "İ
ş
im 2" /a /t "Komut Satı
rıYedekleme 1" /m copy
Açı
klama: D: \ yerel sürücüsünü “İ
ş
im 2” adlıkopya yedekleme ile yedekler.
Yedeklenen dosya ve klasörler "Komut Satı
rıYedekleme 1" adlıteybe eklenir. Diğer tüm
seçenekler Yedekleme programı
nda belirtilen ayarlarıvarsayı
lan ayarlar olarak alacaktı
r.
Örnek- 3
ntbackup backup "@C:\Program Files\Windows NT\ntbackup\data\ commandline.bks
" /j "İ
ş
im 3" /t "Komut Satı
rıYedekleme 1" /n "Komut Satı
rıYedekleme 2"
Açı
klama: Yedekleme programı
nda belirtilen yedekleme türünü kullanarak bir
yedekleme gerçekleş
tirir. Yedeklenecek dosyaları seçmek için, C:\Program
Files\Windows NT\ ntbackup\data\ dizininde bulunan Commandline.bks adlıyedekleme
seçimi dosyası
nıkullanı
r. Yedekleme iş
i "İ
ş
im 3" olarak adlandı
rı
lacak ve "Komut Satı
rı
Yedekleme 1" adlı
teybi "Komut Satı
rıYedekleme 2" ile değiş
tirecektir.
77
Örnek - 4
Aş
ağ
ı
daki örneklerde Komut satı
rı
ndan bir dosyaya yedeklemenin nası
l
gerçekleş
tirileceğ
ini göstermektedir. Üç örnek, yedekleme türü, doğ
rulama ayarı
, oturum
açma düzeyi, donanı
m sı
kı
ş
tı
rmasıve diğ
er kı
sı
tlamalar için yedekleme programı
nı
n
varsayı
lan değ
erlerini kullanmaktadı
r.
a) ntbackup backup \\iggy-multi\d$ /j "Komut Satı
rıYedekleme 4" /f "D:\backup.bkf"
Açı
klama: \\iggy-multi\d$ dosyası
nı
n D:\Backup.bkf dosyası
na nası
l yedekleneceğini,
b) ntbackup backup
"D:\backup.bkf"/a
\\iggy-multi\d$
/j
"Komut
Satı
rı Yedekleme 5"
/f
Açı
klama: aynıyedeklemenin aynıdosyaya nası
l ekleneceğini göstermektedir.
c) ntbackup backup \\iggy-multi\d$ /j "Komut Satı
rıYedekleme 6" /f "D:\backup.bkf"
Açı
klama: Aynıyedekleme ile dosyanı
n üzerine nası
l yazı
lacağ
ı
nıgöstermektedir.
Her üç örnekte, sürücü harfi yerine tam bir UNC adıkullanı
labilir (yani kullanı
cı
, d:\backup.
bkf yerine yedekleme hedefi olarak \\iggy-multi\d$\backup.bkf dosyası
nıbelirtebilir).
4.3. Veri Yedekleme Prosedürleri
Yedekleme iş
leminde, yedeklenecek dosya ve klasörlerin seçilmesinin ardı
ndan
geliş
mişseçenekler de düzenlenebilir.
Şekil 4. 9: Yedekleme iş
lemi tamamlama penceresi

Şekil 4.9'da gösterildiğ
i üzere Geliş
miş seçeneğ
i tı
klayarak istediğiniz
yedekleme tipini seçiniz ileri düğ
mesine bası
nı
z.
78
Şekil 4. 10: Yedekleme türü seçme
4.3.1. Normal Backup (Normal Yedekleme)
Normal yedekleme türü bildiğ
iniz full (tam) yedekleme iş
lemidir. Seçilen bütün
dosyalar tam olarak yedeklenir ve yedeklendikleri tarih iş
aretlenir.
4.3.2. Artan (Değiş
en) Incremental Backup (Yedekleme)
Incremental (Artan yedekleme) türünde amaç bir aralı
ğ
ı
n yedeğini almaktı
r. Bu yedek
türünde bir önceki artan Incremental (Yedekleme ) baz alı
nı
r.
4.3.3. Differential Backup (Fark Yedekleme)
Normal yedeğ
i baz alarak baş
lar. Bu yedek türünde Normal yedekten sonra değiş
en ve
eklenen tüm dosyalar yedeklenir.
4.3.4. Copy Backup (Kopyalama ile Yedekleme)
Seçilen bütün dosyalarısadece yedekler.
4.4.5. Daily Backup (Günlük Yedekleme)
Belirtilen gün değ
iş
en dosyalarıyedekler.
79
UYGULAMA
FAALİ
YETİ
UYGULAMA
FAALİ
YETİ
İ
ş
lem Basamakları
1.
2.
Öneriler
Yedekleme programı
nı çalı
ş
tı
rı
nı
z. Eğer
Bilgisayarı
nı
zdaki herhangi bir dosya
iş
letim sisteminizde bulunmuyorsa baş
ka bir
ya da klasörün yedeğ
ini oluş
turunuz.
bilgisayardan ya da ortamdan temin ederek
İ
ş
lem basamakları
nınot ediniz.
sisteminize yükleyiniz.
Geri yükleme yaparken iş
lem
Bilgisayarı
nı
zdaki
daha
önceden
basamakları
nı not
ediniz
ve
yedeklenmiş verilerin yedeklerini geri
takı
ldı
ğı
nı
z noktalarıöğ
retmeninize
yükleyiniz.
danı
ş
ı
nı
z.
3.
Ntbackup
komutu
kullanı
mı
nı
Ntbackup komutunun kullanabilecek ş
ekilde
öğ
retmeninizden
yardı
m
alarak
bilgisayarı
nı
zıhazı
rlayı
nı
z.
öğ
reniniz.
4.
Veri yedekleme prosedürlerini ayrı
Veri yedekleme prosedürlerine ulaş
mak için
ayrı çalı
ş
tı
rı
nı
z. Aradaki farkı
gerekli olan adı
mlarıgerçekleş
tiriniz.
öğ
reniniz.
80
ÖLÇME
ERLENDİ
RME
ÖLÇMEVE
VEDEĞ
DEĞ
ERLENDİ
RME
A. OBJEKTİ
Aş
ağ
ı
n doğru seçeneği iş
aretleyiniz.
1.
Aş
ağ
ı
daki komutlardan hangisi çalı
ş
tı
r komut penceresine yazı
lı
rsa yedekleme
programı
nı
çalı
ş
tı
rı
r?
A ) Restore
B ) Ntbackup
C ) Differential
D ) Backup
2.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi veri yedekleme prosedürlerinden değildir?
A ) Yüksek
B ) Günlük
C ) Normal
D ) Kopyalama
3.
Aş
ağ
ı
dakilerden hangisi veri yedekleme ortamı(donanı
mı
) değ
ildir?
A ) CD
B ) DVD
C ) CPU (iş
lemci)
D ) HDD(Sabit disk)
4.
Yedekleme ile ilgi aş
ağ
ı
da verilen bilgilerden hangisi yanlı
ş
tı
r?
A ) Yedekleme iş
leminde dosya ve klasörler yedeklenebilir.
B ) Yedekleme iş
leminde veriler risklere karş
ıkorunur.
C ) Yedekleme iş
leminde veriler sı
kı
ş
tı
rı
lı
r.
D ) Yedekleme iş
leminde veri kaybıolur.
DEĞERLENDİ
RME
yla
karş
ı
laş
tı
rı
nı
ğ
ı
nı
ş
cevaplandı
rdı
ğı
nı
renmeye çalı
ş
ı
nı
z. İ
nternet
veya çeş
ndan faydalanı
nı
öğ
m alı
nı
z.
81
MODÜL DEĞERLENDİ
RME
MODÜL DEĞERLENDİ
RME
KONTROL Lİ
STESİ
Modül ile kazandı
ğ
ı
nı
z yeterliliğ
i aş
ağı
daki ölçütlere göre değerlendiriniz.
DEĞERLENDİ
RME ÖLÇÜTLERİ
Evet
Hayı
r
Windows 9x iş
letim sisteminde sorun gidermede sistem araçları
nı
kullanabiliyor musunuz?
Kullandı
ğ
ı
nı
z iş
letim sistemini baş
latma kipinde açabiliyor
musunuz?
Farklıiş
letim sistemlerinin kurulumu için gerekli minimum
donanı
m ihtiyaçları
nı
n neler olduğ
unubiliyor musunuz?
Bilgisayarı
nı
zda herhangi bir donanı
m tanı
tı
lmamı
ş
sa bu sorunu
kendi baş
ı
nı
za çözebiliyor musunuz?
Bilgisayarı
nı
zdaki
iş
letim
sisteminin
görev
yöneticisini
kullanabiliyor musunuz?
Veri yedekleme iş
lemini gerçekleş
tirebiliyor musunuz?
DEĞERLENDİ
RME
Yaptı
ğı
nı
z değ
erlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğ
renme faaliyetlerini
tekrarlayı
nı
z.
Modülü tamamladı
nı
z, tebrik ederiz. Öğ
retmeniniz size çeş
itli ölçme araçları
uygulayacaktı
r. Öğretmeninizle iletiş
ime geçiniz.
82
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
-1 CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
D
C
D
B
C
A
B
A
C
D
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
-2 CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
A
D
B
D
C
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
- 3 CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
5
6
B
A
D
C
A
C
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
- 4 CEVAP ANAHTARI
1
2
3
4
B
A
C
D
Yanı
tları
nı
zıcevap anahtarları
ile karş
ı
laş
tı
rarak kendinizi değerlendiriniz.
83
ÖNERİ
LEN KAYNAKLAR
ÖNERİ
LEN KAYNAKLAR

www.acemiler.net

www.asnet.com.tr

www. bilgisayardershanesi.com

www.bilgisayarlisesi.com

www.bilgisayarogren.com

www.e-bilisim.net

www.mastercom.com.tr

www.microsoft.com

www.mutasyon.net

www.pratikbilgisayar.com

www.programlama.com
84
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA

BAL Çebi Hasan, Bilgisayar ve İ
nternet Kullanı
mıXP, Dağ
ı
tı
m abf
Akademik Boook Prodeution, Trabzon, 2005.

ÇÖMLEKÇİMehmet, Microsoft Teknolojilerinde Sorun Giderme, Alfa
Bası
m Yayı
m Dağı
tı
m Ltd. Şti., İ
stanbul, 2003.

ÇUBUKÇU Faruk, Microsoft Windows 2000 Baş
vuru Kı
lavuzu, Alfa Bası
m
Yayı
m Dağ
ı
tı
m Ltd. Şti., İ
stanbul, 2000.

KARAGÜLE İ
hsan, Zeydin PALA, Bilgisayar ME Editon, Beta Bası
m Yayı
m
Dağ
ı
tı
m A.Ş, İ
stanbul, 2001.

www.bilgisayardershanesi.com

www.bilgisayarogren.com

www.microsoft.com

Microsoft yardı
m ve destek

http://support.microsoft.com
85

Arıza Giderme 3

Transcription

Similar documents

BİLGİSAYAR NEDİR?

Untitled - Nextdestek.com

Die BUCHSTAVIER - Das Dosierte Leben