sa_18:Layout 1.qxd

SILESIA
4 (18) 2008
Magazyn Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice
Katowice International Airport Magazine
CARGO
Lotniczy transport towarów
Transporting goods by air
Metropolia Górnośląska
- Siła miast
The Upper Silesian Metropolis
‘The Power of Cities’
www.katowice-airport.com
Słowo od Zarządu
Foreword by the Management Board
Szanowni Państwo!
Dear Passengers and Guests!
Wakacje letnie to – tradycyjnie już – najbardziej pracowity okres w roku dla
wszystkich osób zatrudnionych w Międzynarodowym Porcie Lotniczym Katowice w Pyrzowicach. Lipiec i sierpień
zawsze należą do tych miesięcy, w trakcie
których na katowickim lotnisku odprawianych jest najwięcej pasażerów. W lipcu
tego roku, po raz pierwszy w historii,
w ciągu jednego miesiąca z usług MPL Katowice skorzystało 300 tysięcy pasażerów. Kończące się wakacje były także
ważne ze względu na fakt podpisania przez Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze SA tzw. pre-umów, w których to, jako
spółka zarządzająca katowickim lotniskiem, przy wsparciu Unii
Europejskiej, zadeklarowaliśmy gotowość do realizacji przełomowych dla MPL Katowice inwestycji. Wśród nich najważniejsze to budowa nowej drogi startowej i trzeciego terminalu
pasażerskiego. Ich realizacja umożliwi sprostanie ciągle wzrastającej liczbie podróżnych i pozwoli umocnić pozycję MPL Katowice wśród najbardziej komfortowych dla pasażerów i linii
lotniczych polskich portów regionalnych.
It has already become a tradition that the
summer holiday season is the busiest time
for everyone working at Katowice Airport
in Pyrzowice. July and August are always
our most hectic months as we have the
largest number of passengers passing
through our gates. In July this year, for the
first time in its history, over 300 000 passengers came through our airport in the
space of one month. The end of the holiday season this year is
a particularly important time for the Upper Silesian Aviation
Group, which manages Katowice Airport, due to the signing of
pre-contractual agreements, in which, with the support of the
European Union, the Group has formally announced its readiness to begin crucial and groundbreaking investment projects
at Katowice Airport. The most important of these projects is
the building of the new runway and the third passenger terminal, which will allow the airport to cater for the ever-increasing passenger numbers and strengthen Katowice
Airport’s position amongst the most traveller and airlinefriendly of all of Poland’s regional airports.
Z poważaniem
Yours Sincerely
Artur Tomasik
Prezes Zarządu GTL SA
Artur Tomasik
President of the Board of GTL SA
Słowo od redaktora naczelnego
Foreword by the Editor-in-Chief
Drodzy Czytelnicy!
Dear Readers!
Tegoroczne letnie wakacje powoli zbliżają się ku końcowi. Pomimo tego zachęcam do zapoznania się z artykułem z serii „Latam z Katowic! liniami czarterowymi”, poświęcony tym razem Egiptowi. Może zachęci on osoby, które nigdy tam nie były, do odwiedzenia kraju faraonów. Oczywiście podróż tę najlepiej rozpocząć w Międzynarodowym Porcie Lotniczym
Katowice. Ponadto polecam artykuł o zbiornikach wodnych położonych w województwie śląskim, który znakomicie wyjaśnia dlaczego wiele osób twierdzi, że Śląsk to Mazury Południa.
Na koniec pragnę poinformować Was, Szanowni Czytelnicy,
iż od kolejnego numeru naszego magazynu znacząco zmieni się
jego wygląd. Mam nadzieję, że przypadnie on Państwu do gustu.
Tymczasem zachęcam do zapoznania się z tym numerem
„Silesia Airport”.
Z poważaniem
Piotr Adamczyk
redaktor naczelny
SILESIA airport 4 (18) 2008
This year’s summer holidays are slowly coming
to an end. Regardless of this fact, I’d still like to
invite you to read the article on Egypt in the ‘Fly
from Katowice! Charters’. Maybe it will encourage those of you who have never been to Egypt,
to visit the land of the Pharaohs. Naturally,
Katowice Airport is the best place to fly from
to Egypt. There’s also a great article on the many water reservoirs in the Silesian region, which prefectly explains why
so many people believe that Silesia is the Mazurian region
of the South.
To finish up, I’d like to inform our readers that as from next
issue, our magazine will undergo major changes. I hope
you’ll like it. Until then, I hope you enjoy this issue of ”Silesia
Airport”.
Kindest Regards
Piotr Adamczyk
Editor-in-Chief
wstęp
introduction
1
spis treści
table of contents
2
SILESIA
Magazyn Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice
Katowice International Airport Magazine
3
News
4
Latam z Katowic! | Fly from Katowice!
REDAKTOR NACZELNY EDITOR-IN-CHIEF
PRZEKŁAD TRANSLATION
Piotr Adamczyk
Eva Piotrowska
RADA PROGRAMOWA PROGRAMME BOARD
5
Siła miast | The Power of cities
STALI WSPÓŁPRACOWNICY
REGULAR CONTRIBUTORS
8
Orzech w niebie | Orzech in heaven
Artur Tomasik
Monika Krzykawska
Monika Olszewska
Paweł Wojda
9
15 lat firmy Keraniss I 15 years of Keraniss
WYDAWCA EDITOR
10
Sylwetki: Wojtek Kuczok I People: Wojtek Kuczok
12
Brylanty, czekolada i piwo | Diamonds, chocolate and beer
16
Lotniczy transport towarów | Transporting goods by air
18
Dwie perły Morza Czerwonego | Two pearls of the Red Sea
Anna Lenar
Teresa Semik
Jacek Cwetler
Cezary Orzech
Andrzej Wiktorowicz
DRUK, SKŁAD I OPRACOWANIE GRAFICZNE
PRINTING, TYPESETTING AND GRAPHICS
Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze SA
Upper Silesian Aviation Group
www.gtl.com.pl
PATRONAT PATRON
Agencja Reklamowa S-print 2 Sp. z o.o.
Advertising Agency S-print 2 Ltd.
www.s-print.com.pl
REDAKCJA TECHNICZNA TECHNICAL EDITOR
Dorota Mańka
REKLAMA ADVERTISING
22
Na straży przepisów | Guarding regulations
24
Teatr w sercu Śląska | The theatre at the heart of Silesia
26
Śląska Podróż w Czasie | Silesia – A Journey Through Time
28
Boeing 737
30
Pomysł na Śląsk | A concept for Silesia
Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego
Marshal Office of the Silesian Voivodeship
www.silesia-region.pl
S-print 2 Sp. z o.o.
Beata Darmolińska
e-mail: [email protected]
tel. +48 32 256 62 14
www.s-print.com.pl
OKŁADKA COVER
Śląska Organizacja Turystyczna
Silesian Tourist Organisation
www.silesia-sot.pl
Piotr Adamczyk
KONTAKT CONTACT
[email protected]
reklama
0!2+).'.!,/4.)3+5
"%:0)%#:.)%)4!.)/
TANIEJ
:KUPONAMIRABATOWYMIPROGRAMUa,ATAMZ+ATOWICqDO
3ZCZEGАYNAWWWLATAMZKATOWICCOMPL
Milionowy pasażer
Millionth Passenger
W dniu 24 czerwca, w hali przylotów TerKatowice Airport’s millionth passenger
minalu B Międzynarodowego Portu Lotwas checked through on the 24th June,
niczego Katowice w Pyrzowicach, ponad
one month earlier than last year, at the
miesiąc wcześniej niż w minionym roku odarrival hall of Terminal B at Katowice Airfot. Piotr Adamczyk
prawiono milionowego pasażera. Okazał
port in Pyrzowice, which is managed by
się nim Pan Georg Dittrich, który przyleciał Milionowy pasażer MPL Katowice Pan Georg the Upper Silesian Aviation Group. The
Dittrich z Panią Moniką Krzykawską - Dyrektolinią Germanwings z Kolonii/Bonn. Pan rem Działu Marketingu i Sprzedaży GTL SA
millionth passenger was Georg Dittrich,
Georg jest częstym gościem katowickiego Mr Georg Dittrich, Katowice Airport's millionth who flew in on a Germanwings flight
lotniska, ponieważ prowadzi w Polsce fir- passenger, with Ms Monika Krzykawska, GTL from Cologne/Bonn. Georg is a frequent
Director of Sales and Marketing
mę. Szczęśliwiec otrzymał od przedstawiguest of the airport in Katowice, as he
cieli GTL SA niewielki upominek. Składała się na niego karta Preruns a company in Poland. The lucky passenger was offered a
mium Card, umożliwiająca m.in. bezpłatne korzystanie z partoken gift from the Upper Silesian Aviation Group in the form
kingu MPL Katowice oraz ufundowany przez restaurację Szaof a Premium Card enabling free parking at Katowice Airport
franowy Dwór z Czeladzi voucher na kolację dla dwóch osób.
and a voucher for dinner for two at Szafranowy Dwór in
Przedstawiciel Germanwings przekazał milionowemu pasażeCzeladź. A Germanwings representative presented the milrowi, oprócz firmowych upominków, dwa bilety na dowolną tralionth passenger with two tickets valued at 100 Euro each, resę tej linii o wartości 100 euro każdy.
deemable on any Germanwings flight, together with several
W tym miejscu warto przypomnieć historię milionowego paof the company’s promotional gifts.
sażera w MPL Katowice. Po raz pierwszy, licząc w skali 12. mieIt’s worth recounting the story behind the ‘millionth passensięcy, milionowego pasażera odprawiono w roku 2005, doger’ at Katowice Airport. The Airport first checked through its
kładnie 16 listopada. Była nim restauratorka z Chorzowa – Pani
millionth passenger (over a 12 month period) in 2005. In fact,
Monika Bujak. Dynamiczny wzrost ruchu powodował, że w koit was the 16th November and the millionth passenger was
lejnych latach milionowy pasażer odprawiany był coraz wczeMonika Bujak a restaurant owner from Chorzów. The dynamic
śniej. W roku 2006 było to 14 września, a szczęśliwcem okagrowth in passenger movement has resulted in the millionth
zała się pani Ella Schlothauer z Niemiec. W kolejnym 2007 roku
passenger being checked through earlier every year. In 2006,
uroczystość ta odbyła się niemal półtora miesiąca wcześniej,
it was Ella Schlothauer from Germany, on the 14th Septem27 lipca. Tym razem milionowym pasażerem był Włoch Giovanni
ber. In 2007, this exciting event was almost a month and a
Genta. Od 1994 roku, czyli chwili kiedy Górnośląskie Towahalf earlier, on the 27th July. This time, the lucky passenger
rzystwo Lotnicze SA zarządza Międzynarodowym Portem Lotwas Giovanni Genta from Italy. From 1994, since the Upper
niczym Katowice w Pyrzowicach, pierwszy milionowy pasażer
Silesian Aviation Group has managed Katowice Airport in Pyrzostał odprawiony 11 lutego 2002 roku. Wtedy musiało upłyzowice, the first millionth passenger was checked through on
nąć 8 lat, aby udało się osiągnąć wynik, który w tym roku uzy11th February, 2002. 8 years was needed to achieve a result
skano w ciągu niecałych 6 miesięcy.
that this year was reached in less than 6 months.
Śląska Biblioteka Cyfrowa
Śląsk ma swoją bibliotekę w Internecie. Pod adresem
www.sbc.org.pl dostępnych jest już ponad 8 tysięcy publikacji, stanowiących dziedzictwo kulturowe historycznego Śląska i województwa śląskiego. Śląska Biblioteka Cyfrowa jest
wspólnym projektem Biblioteki Śląskiej w Katowicach, Biblioteki
Uniwersytetu Śląskiego oraz wielu bibliotek publicznych i uczelnianych z terenu Górnego Śląska, Zagłębia Dąbrowskiego,
Opolszczyzny, Podbeskidzia i regionu częstochowskiego. Śląska
Biblioteka Cyfrowa prezentuje w Internecie najcenniejsze zabytki
piśmiennictwa przechowywane na Śląsku (starodruki, rękopisy, książki, czasopisma, grafiki, mapy, fotografie), dorobek naukowy wyższych uczelni i inne materiały związane z regionem.
Znajdziemy też bogate zbiory dotyczące Kresów, zwłaszcza Lwowa, z którym Śląsk łączyły historyczne związki. Biblioteka Śląska prowadzi Społeczną Pracownię Digitalizacji – miejsce,
w którym wolontariusze skanują materiały przeznaczone do publikacji, a tym samym powiększają zbiory Śląskiej Biblioteki Cyfrowej. Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia Biblioteki Śląskiej i Śląskiej Biblioteki Cyfrowej w Internecie.
The Silesian Digital Library
Silesia has its own library on the Internet. There are already over 8 000 works available at www.sbc.org.pl,
formimg a historical and cultural heritage of Silesia. The Silesian Digital Library is a joint-project of the Silesian Library in
Katowice, the Silesian University Library as well as many public and academic libraries from Upper Silesia, the Dąbrowski
Basin, Opole, Podbeskidy and the Częstochowa regions. The
Silesian Digital Library showcases the most valuable examples
of early Polish writing in Silesia (antique books, manuscrips,
books, journals, drawings, maps and photographs), the research achievements of tertiary institutions and other materials connected with the region. Also, the library holds extensive
collections of materials from the Kresy (Eastern Borderlands)
– particularly from Lvov, which is historically linked with Silesia.
The Silesian Library conducts a Community Digitalisation Studio – a place where volunteers scan materials destined for publication, thus
increasing the collection of the Silesian
Digital Library. Come along and visit the
Silesian Library, and the Silesian Digital Library on the Internet.
fot. archiwum Biblioteki Śląskiej
photo: Silesian Library archives
news
3
4
połączenia lotnicze z MPL Katowice
airline connections from Katowice Airport
*EyLILATAÃTOTYLKOZ+ATOWIC
+ATOWICEsTHEONLYAIRPORTWORTHFLYINGFROM
LINIECZARTEROWE
CHARTERAIRLINES
/SLO
3ZTOKHOLM
'LASGOW
-ALMÓ
%DYNBURG
$UBLIN ,IVERPOOL
3HANNON
$ONCASTER3HEFFIELD
#ORK
$ÙSSELDORF $ORTMUND 7ARSZAWA
"IRMINGHAM
+OLONIA"ONN
"RISTOL
%INDHOVEN
"OURNEMOUTH
"RUKSELA
+ATOWICE
,ONDYN
&RANKFURT
&RANKFURT(AHN
-ONACHIUM
3TUTTGART
0ARYœ
-EDIOLAN
6ARNA
"URGAS
4URYN
&ARO
-ALAGA
#OSTADEL3OL
2ZYM
"ARCELONA
+ALABRIA
-AJORKA
)BIZA
"ODRUM
$JERBA
!NTALYA
+ORFU
:AKHYNTOS
4UNIS
-ONASTIR
!GADIR
3ALONIKI
#HANIA
$ALAMAN
2ODOS
(ERAKLION
0APHOS
4EL!VIV
3HARMEL3HEIKH
(URGHADA
4ENERYFA
region
local
5
Metropolia Górnośląska
- Siła miast The Upper Silesian Metropolis
‘The Power of Cities’
Górnośląski Związek Metropolitalny
W Metropolii Górnośląskiej mieszka
ponad 2 miliony mieszkańców. Zlokalizowany jest tutaj nowoczesny przemysł i siedziby wielu światowych koncernów.
Na kilkudziesięciu wyższych uczelniach naszego regionu studiuje ponad sto tysięcy
młodych ludzi z całego świata, co świadczy o gigantycznym potencjale rozwojowym tego miejsca. Czternaście miast,
połączonych ze sobą doskonale rozbudowaną siecią komunikacyjną, tworzy od lat zwarty system wielkomiejski, stawiający
przed nami nowe wyzwanie. Odpowiedzią na nie jest powołanie Górnośląskiego Związku Metropolitalnego (GZM) z siedzibą w Katowicach.
The Upper Silesia Metropolis has a population of over 2 million people. It is home
to modern industries and the headquarters for many companies of world renown.
Over 100,000 young people from all over
the world study at the many institutions of
higher education in our region. All of this
serves to underline the region’s enormous
potential. The 14 cities making up this agglomeration, connected by a well-developed transport system,
form a cohesive unit continually presenting new challenges.
The answer to these challenges is the formation of the Metropolitan Association of Upper Silesia (MAUS), which has its
headquarters in Katowice.
Przed GZM stoją bardzo trudne zadania inwestycyjne, które
niejednokrotnie przerastałyby możliwości jednego miasta. Jestem przekonany, że – działając wspólnie – Związek odniesie
sukces. Kooperacja kilkunastu miast daje bowiem gwarancję,
że w niedalekiej przyszłości ten potężny ekonomicznie i piękny
kulturowo organizm wielkomiejski będzie z łatwością konkurował i współpracował z innymi europejskimi metropoliami.
The MAUS is facing extremely difficult investment challenges,
which would surpass the capabilities of many cities of similar
stature. However, I am certain that in acting together, the
Union will be successful. The alliance forged between these
14 cities guarantees that in the not so distant future, this enormous economic and culturally significant urban organism will
compete and cooperate with other European metropolises.
Piotr Uszok
Przewodniczący Zarządu GZM
Prezydent Miasta Katowice
Piotr Uszok
President of MAUS Executive Board
Mayor of Katowice
6
region
local
Metropolię Górnośląską tworzy 14 miast. To wielkomiejski ośrodek o ogromnym potencjale. Nowoczesna gospodarka, edukacja i kultura czynią
z Metropolii znakomite miejsce do pracy i życia.
● 200 tys. firm i przedsiębiorstw w Metropolii.
● Drugi co do wielkości, po stolicy, budżet
inwestycyjny w kraju – 1,2 miliarda PLN na
wydatki inwestycyjne miast.
● Najlepszy w Polsce region dla inwestorów:
– atrakcyjne tereny inwestycyjne,
– chłonny rynek zbytu,
– wykwalifikowana kadra pracownicza,
– Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna,
– Międzynarodowe Targi Katowickie, Expo Silesia,
– znakomite zaplecze biznesowe.
Położenie i komunikacja
Metropolia Górnośląska leży w centrum Europy.
Sieć dróg i połączeń lotniczych gwarantują jej
łączność ze wszystkimi ważnymi ośrodkami europejskimi, a najlepsza w Polsce infrastruktura
komunikacyjna zapewnia szybki i sprawny transport w całym regionie.
● Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice
w centrum Metropolii – 2 miliony pasażerów
rocznie.
Ludzie, edukacja, zdrowie
Największym bogactwem Metropolii Górnośląskiej są ludzie – profesjonalnie wykształceni, bezcenni dla prężnie rozwijającej się gospodarki.
● 65% ludności Metropolii jest w wieku
produkcyjnym, a 700 tysięcy nie przekroczyło
35 roku życia.
● 425 szkół średnich – 86 tysięcy uczniów
rocznie – wysokiej jakości kadra pracownicza.
● 28 szkół wyższych – 144 tys. studentów.
● Blisko 80 jednostek naukowych i badawczo
-rozwojowych – 10% potencjału badawczo
-rozwojowego kraju.
● Duża liczba szpitali (blisko 14 tys. łóżek),
w tym najlepsze specjalistyczne szpitale w kraju – Górnośląskie Centrum Medyczne z Kliniką
Kardiologii w Katowicach, Śląskie Centrum
Chorób Serca w Zabrzu, Centrum Onkologii
w Gliwicach, Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich, Centrum Leczenia
Oparzeń w Siemianowicach Śląskich i inne.
Czas wolny
Spektakle teatralne, wystawy, koncerty światowych gwiazd, żagle, narty – Metropolia zadziwia
bogactwem i różnorodnością możliwości spędzania wolnego czasu.
● Teatry – dramatyczne, komediowe, muzyczne,
offowe; filharmonie, opera – m.in.: Teatr Śląski
im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach,
Śląski Teatr Tańca w Bytomiu.
● Muzea i galerie prezentujące niezwykle bogate i różnorodne zbiory – m.in.: Muzeum Śląskie
SILESIA airport 4 (18) 2008
The Upper Silesian Metropolis consists of
14 cities. It is a urban centre of huge potential.
Modern economy, education and culture make
the Metropolis an excellent place to work and
to live.
● 200,000 firms and enterprises in the Metropolis.
● The second largest Capital Investments
budget in the country after the capital city
– PLN 1.2 bn of municipalities’ investment
expenditure.
● The best region for investors in Poland:
– attractive investment areas,
– absorptive market,
– skilled labour force,
– Katowice Special Economic Zone,
– International Katowice Fair, Expo Silesia
in Sosnowiec,
– excellent business support facilities.
Location and transport
The Upper Silesian Metropolis is situated in the
centre of Europe. The network of roads and air
connections provides links with all important European centres, while the best transport infrastructure in Poland enables quick and efficient
transportation within the whole region.
● International Katowice Airport in the centre
of Metropolis – 2 million passengers annually.
People, education, health
People are the greatest wealth of the Upper Silesian Metropolis – professionally educated, invaluable for dynamically growing economy.
● 65% of the Metropolis' inhabitants are of
working age and 700,000 are under 35.
● 425 secondary schools – 86,000 pupils annually – highly qualified staff.
● 28 universities – 144,000 students.
● Nearly 80 scientific and research-development
entities – 10% of R&D potential of the country.
● Large number of hospitals (nearly 14,000
beds), including the best specialised hospitals
in the country – Upper Silesian Medical
Centre with a Cardiology Clinic in Katowice,
Silesian Heart Diseases Centre in Zabrze,
Oncology Centre in Gliwice, Province Traumatology Hospital in Piekary Śląskie, Centre
for Burns Treatments in Siemianowice Śląskie
and others.
Leisure time
Theatre performances, exhibitions, world stars’
concerts, sailing, skiing – the Metropolis amazes
by the richness and diversity of leisure activities.
● Theatres – also musical and fringe; philharmonics, opera – inter alia: The Stanisław
Wyspiański Silesian Theatre in Katowice, Silesian Dance Theatre in Bytom.
● Museums and galleries presenting extremely
rich and diverse collections – e.g.: Silesian Mu-
●
●
●
●
●
●
●
w Katowicach, Galeria Kronika w Bytomiu, Galeria Rondo Sztuki w Katowicach.
Festiwale i konkursy – m.in.: Rawa Blues, Off Festiwal, Górnośląski Festiwal Sztuki Kameralnej.
Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku – jedyny taki kompleks w tej części Europy –
600 ha zieleni – m.in. wesołe miasteczko, zoo,
planetarium, skansen.
Stadion Śląski w Chorzowie – miejsce wielkich
sportowych emocji i koncertów światowych
gwiazd muzyki.
„Szlak Zabytków Techniki” – unikatowy w skali
Europy – m.in.: Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego „Guido” w Zabrzu, Radiostacja Gliwicka.
Dolomity Sportowa Dolina – miejsce, gdzie
przez cały rok można jeździć na nartach.
Pogoria I, II, III – atrakcyjne pod względem
przyrodniczym i rekreacyjnym zbiorniki wodne.
Baza nurkowa „Gródek” w Jaworznie – malownicze miejsce do nurkowania.
●
●
●
●
●
●
●
seum in Katowice, ‘Chronicle’ Gallery in Bytom,
Roundabout of Arts Gallery in Katowice.
Festivals and competitions – inter alia: Rawa
Blues, Off Festival, Upper Silesian Festival of
Chamber Arts.
Provincial Park of Culture and Recreation – the
only such complex in this part of Europe – 600 ha
of greenery – including a funfair, zoo, planetarium and open-air ethnographical museum.
Silesian Stadium in Chorzów – venue of great
sport emotions and concerts of world music
stars.
“Industrial Monuments Route” – unique in the
European scale – inter alia: Historic ‘Guido’
Coal Mine in Zabrze, Gliwice Radio Station.
Sports Valley ‘Dolomity’ – the place, where skiing is possible all year round.
Pogoria I, II, III – water reservoirs attractive
from natural and recreational point of view.
“Gródek” diving base in Jaworzno – a picturesque diving place.
Górnośląski Związek Metropolitalny / Metropolitan Association of Upper Silesia
ul. Barbary 21a, 40-053 Katowice
tel: (032) 253-0425, faks: (032) 253-0435
e-mail: [email protected], www.gzm.org.pl
Górnośląski Związek Metropolitalny
Górnośląski Związek Metropolitalny ma sprawić, by tu, na Śląsku żyło się lepiej – to jest
cel nadrzędny. Uświadomimy całemu światu,
ale i Polsce, że na Śląsku już od dziesięcioleci
mamy jedno miasto, w którym żyje ponad
2 mln ludzi, gdzie w promieniu 600 km znajduje się sześć europejskich stolic, trzy lotniska,
a wkrótce skrzyżowanie autostrad A1 i A4.
Dzięki powołaniu Związku Metropolitalnego
możemy skutecznie walczyć z bezrobociem.
Możliwość wspólnego pozyskiwania inwestorów to dla nas wszystkich ogromna szansa,
a mieszkańcy Śląska to ludzie pracowici. To tu etos pracy i sumienności pozwala, pomimo dużego bezrobocia, zachować
spokój społeczny.
The key aim of the Metropolitan Association of Upper Silesia is to make Silesia a better place to live.
We want to show the whole world, not only
Poland, that Silesia has for many decades had one
huge city with over 2 million inhabitants. Where,
within a radius of 600 km, lie 6 European capitals,
three airports and soon, the crossroads of the A1
and A4 motorways. As a result of the formation
of the Metropolitan Association, we are able to successfully fight unemployment. The ability to jointly attract investors is, for us, an enormous opportunity – it is a well-known fact that Silesians
are a diligent and hard-working people. This work ethos and conscientiousness allows the region to retain its peaceful sense of community despite the high unemployment.
Od dawna prof. Andrzej Klasik, prof. Michał Kulesza, prof. Marek
Szczepański oraz inne autorytety mówili nam: zjednoczcie się,
a wtedy najwięksi inwestorzy świata sami do was przyjdą.
Układ, gdzie każda gmina w aglomeracji walczy o „kawałek
budżetowego tortu dla siebie” jest na dłuższą metę nie
do przyjęcia. Próbą przeciwdziałania takiemu zachowaniu jest
właśnie konsolidacja, połączenie w jeden organizm.
For many years, Professors Andrzej Klasik, Michał Kulesza and
Marek Szczepański, together with others of similar standing,
have told us: unite and the world’s largest investors will come to
you. The current system, whereby each city within the agglomeration fights for its own ‘piece of the budgetary cake’ is, in the
long run unacceptable. The only way to counteract this behaviour is consolidation and jointly becoming one organism.
Andrzej Stania
Przewodniczący Zgromadzenia GZM
Andrzej Stania
Chairman of the MAUS Council
region
local
7
8
Orzech w niebie - podniebne opowieści Czarka Orzecha
Orzech in heaven - the soaring tales of Czarek Orzech
Co ma wspólnego cebula ze zdrowiem pilota? Otóż bardzo
wiele, ale nie mam tu na myśli warzywa, tylko Centrum Badań
Lekarskich Lotnictwa, potocznie zwane Cebulą. Była to pierwsza tego typu instytucja, powołana do życia w 1928 r. w celu
zbadania wpływu lotu na zdrowie i sprawność fizyczną personelu lotniczego. Utworzenie wyspecjalizowanej służby medycznej, jako osobnej specjalności, spowodowane było bardzo
dużymi stratami pilotów na początku I wojny światowej.
Po analizie okazało się, że tylko dziesięciu na stu poległych lotników zginęło na skutek bezpośrednich działań wojennych
i w katastrofach. Pozostali ponieśli śmierć ze względu na zły
What do onions have to do with the health of pilots? Well, in
Polish, a lot, it would seem. The Polish acronym for the Centre
for Aviation Medical Exams bears a strong similarity to the Polish word for onion (CBLL, Cebula). Established in 1928, it was
the first institution of its type researching the effects of flying
on the health and fitness of aviation personnel. The creation of
such a specialised field of medicine was brought on by the large
number of take offs pilots were required to do at the beginning
of WWI. Analysis showed that only ten out of every hundred
pilots died as a result of catastrophic events and those directly
war-related. The deaths of the remaining pilots were mostly
Badania
lekarskie
pilotów
Medical
Examinations for Pilots
stan zdrowia. Okazało się bowiem, iż nie wystarczy być po prostu zdrowym, ale trzeba wiedzieć jak reaguje organizm w tak
odmiennym środowisku, jakim jest powietrze. Jak po latach
precyzyjnie obliczono, na każde 241 godzin lotu przypadał
1 wypadek lotniczy. Ponieważ nie było na czym się wzorować,
badano nie to, co trzeba, np. reakcje na nieprzewidziane sytuacje. Kandydatowi na pilota podczas wywiadu lekarskiego
kazano np. trzymać między palcami igłę, aby nagle, bez ostrzeżenia, wystrzelić tuż przy uchu z tyłu głowy z korkowca. Kropelka krwi na opuszkach palców dyskwalifikowała kandydata
na pilota. Dziś, znając mechanizm odruchów bezwarunkowych, nikt na taki pomysł by nie wpadł. Lekarze szybko dopracowali się norm i standardów zdrowia wymaganych od pilotów, prowadząc intensywne badania z zakresu fizjologii
i patofizjologii organizmu człowieka, narażonego na działanie
czynników towarzyszących lotowi. Ponieważ zaczęto latać coraz wyżej i szybciej, już w 1936 r. Cebula, przemianowana
w międzyczasie na Instytut Badań Lekarskich Lotnictwa, posiadała jedną z najnowocześniejszych w Europie komorę niskich
ciśnień. Badano w niej zachowanie się organizmu kiedy nagle
zaczyna brakować tlenu. Po wyposażeniu samolotów w silniki
odrzutowe powstał kolejny problem: odporności na przeciążenia. Proste urządzenie, jakim jest maska tlenowa, trzeba
było uzupełnić o skomplikowany strój wysokościowy po to, aby
pilot nie tracił przytomności na skutek niedokrwienia mózgu.
Jeszcze poważniejszym problemem do rozwiązana było zabezpieczenie pilota przed nagłym rozhermetyzowaniem kabiny.
Poznanie patogenezy ostrej choroby wysokościowej okazało się
przydatne przy leczeniu choroby niedokrwiennej. Generalnie
rzecz ujmując, medycyna lotnicza przyczyniła się do poznania
wielu czynników chorobotwórczych, szkodzących człowiekowi
przebywającemu w skrajnie nieprzyjaznych warunkach środowiska naturalnego. Dzisiaj zaostrzone wymogi zdrowotne dotyczą przede wszystkim wojskowych pilotów samolotów naddźwiękowych, pozostali aż tak końskiego zdrowia nie muszą
mieć, ale i tak co pół roku przechodzą okresowe badania.
Czarek Orzech
SILESIA airport 4 (18) 2008
fot. Wojtek Brol
caused by ill health. It was found that being healthy wasn’t
enough and that it was important to understand the way the
human body reacted to environmental changes – such as being airborne. Years of data-collection found that for every 241
hours of flying, there was one aviation accident. Unfortunately, due to the lack of adequate precedents on which to model
this research, many issues, such as reactions to unexpected
events, were of prime concern. During medical examinations,
pilot candidates were required to hold a needle between their
fingers. Then, without any warning, a cap gun would be fired
from behind them, at ear level. A drop of blood on the fingertips
disqualified the candidate from becoming a pilot. Today, with
research into the understanding of unconditioned reflexes being at a much higher level, ideas such as these would never even
be taken into consideration. Through collecting large amounts
of physiological and pathological data of the human body’s reactions to aviation, doctors were able to refine the norms and
standards required of pilots. Aircraft, and therefore pilots, began flying higher and faster, and in 1936, the CBLA (which became the Institute of Medical Research into Aviation) had the
most modern low pressure chamber in Europe. It was used to
test the reactions of the body in oxygen-starved environments.
The installation of jet engines added issues connected with gravitational forces. The seemingly simple oxygen mask needed to
be updated to include pressure-demand or diluter-demand
mechanisms, stopping pilots from losing consciousness as a result of an inadequate bloody supply to the brain. A more serious problem proved to be ensuring the pilot’s safety in case of
sudden cabin depressurisation. Through the gathering of information regarding the background to severe altitude sickness,
doctors were able to treat ischaemia (inadequate bloody supply). Generally speaking, aviation medicine, has resulted in significant research into pathogenic factors, harmful to people in
hostile environmental conditions. Today, tough health regulations are particularly applied to pilots of supersonic fighter jets.
Other pilots don’t necessarily need to have supersonic health
– but they still need to have two medical checks every year.
W 2008 roku Keraniss obchodzi
15-lecie swego istnienia. Kiedy
w 1993 r. powstał nasz pierwszy
sklep, w Polsce dopiero kształtowała się
gospodarka rynkowa. Obecnie, dzięki
ambitnej pracy zarządu i wszystkich
pracowników, firma może pochwalić
się siecią sklepów na lotniskach
w Warszawie, Łodzi i Katowicach.
Pod koniec sierpnia tego roku nastąpi
otwarcie sklepu w Terminalu B
w Katowicach-Pyrzowicach.
15 lat firmy Keraniss
w strefach wolnocłowych!
15 years of Keraniss duty free stores!
In 2008, Keraniss turns 15. When
our first store opened in 1993, the
Polish market economy was only beginning to develop. Currently,
thanks to the ambitious efforts of
both management and a committed
staff, the company has a network of
stores at airports in Warsaw, Łódź
and Katowice. By the end of August
this year, a new store will be
launched in Terminal B of Katowice
Airport in Pyrzowice.
Keraniss to nie tylko tradycja, ale także nowoczesna technologia zarządzania firmą, wykorzystująca najnowsze techniki marketingowe, dostosowane do gustów i oczekiwań naszych
Klientów. Sklepy zostały zaprojektowane przez wysokiej klasy
specjalistów, dzięki czemu stwarzają niepowtarzalną atmosferę luksusu, a robienie zakupów staje się w nich prawdziwą
przyjemnością. Licznych nabywców znajdują markowe alkohole, wyroby tytoniowe, kosmetyki oraz słodycze.
Keraniss is not only founded on tradition, but also the newest
technologies in terms of company management and employing the most up-to-date marketing techniques, adapted to the
tastes and expectations of our customers. The stores themselves have been designed by specialists of the highest calibre
creating an atmosphere of luxury in which shopping is a pleasure. Among the most often purchased goods are top-class alcohols, tobacco products, cosmetics and confectionary.
Nasza firma podjęła się promowania w swych sklepach regionalnych wyrobów polskich. Ten swoisty eksport daje lokalnym
producentom szansę zaistnienia na rynkach europejskich i pokazania, że również oni dysponują produktami wysokiej jakości. Wiele oferowanych przez nas artykułów powstaje
w oparciu o tradycyjne staropolskie receptury. Nie zawierają
konserwantów, barwników, ani dodatków zapachowych.
Promoting Polish regional products is one of the company’s
key aims. These export-standard goods give local producers
a chance to become household names on other European
markets and to show off the high-quality products available
from this region. Many of our goods are produced using traditional Polish recipes and do not contain preservatives, additives or colours.
Keraniss uczestniczy w programie pt. „Latam z Katowic!”. Jest
to specjalny program zniżek, obejmujący zarówno pasażerów
lotów czarterowych, jak i korzystających z regularnych połączeń lotniczych. W sklepach Keraniss zniżka ta wynosi 5%
na wszystkie produkty z wyjątkiem wyrobów tytoniowych.
Keraniss is proud to be a “Fly from Katowice!“ programme
partner. This programme includes discounts for passengers
of charter flights, as well as those travelling on regularly scheduled services. A discount of 5% is offered on all merchandise
with the exception of tobacco products.
Serdecznie zapraszamy!
Drop in and take a look!
fot. Piotr Adamczyk
innowacyjne firmy na Śląsku
innovative companies in Silesia
9
10
sylwetki
people
Śląsk nie zatraci swej
tożsamości
Z WOJTKIEM KUCZOKIEM – PROZAIKIEM, POETĄ, KRYTYKIEM FILMOWYM, SCENARZYSTĄ, AUTOREM POWIEŚCI „GNÓJ” (NA PODSTAWIE KTÓREJ MAGDA PIEKORZ NAKRĘCIŁA FILM „PRĘGI” NAGRODZONY NA FESTIWALU FILMOWYM
W GDYNI), LAUREATEM LITERACKIEJ NAGRODY NIKE 2004, PASZPORTU POLITYKI ZA ROK 2003 RÓWNIEŻ W DZIEDZINIE LITERATURY, SPELEOLOGIEM I ZAGORZAŁYM KIBICEM RUCHU CHORZÓW – ROZMAWIA JACEK CWETLER.
Jacek Cwetler: Czy zmiany kulturowe i obyczajowe, zachodzące
na Śląsku, „przerażają” Pana?
Wojtek Kuczok: Cieszę się, że Śląsk się zmienia i przekształca. Mam
nadzieję, że swojej tożsamości oraz swych najbardziej charakterystycznych cech nie zatraci. To, że zawód górnika przestanie być
najważniejszym i najpopularniejszym zawodem nie znaczy, że Śląsk
stanie się jakimś pozbawionym cech i nierozpoznawalnym regionem, jednym z wielu w Europie. Bardzo modne jest obecnie
przyglądanie się przemianom, które nastąpiły w Zagłębiu Ruhry,
a które dały temu regionowi nową tożsamość i szansę na nowe
„życie”. Być może jest to jakiś kierunek, jakaś droga dla Śląska,
dla jego industrialnego krajobrazu, np. dla Nikiszowca, Huty
Kościuszko w Chorzowie czy innych tego typu zabytków.
JC: A przyroda?
WK: Góry. Ja się zdecydowanie lepiej czuję w górach, niż w mieście. Gdybym miał wybór, to wyprowadziłbym się w góry - chętniej w Tatry niż w Beskidy, bo lubię góry skaliste. Ale często spędzam wolny czas nie wyjeżdżając ze Śląska, szczególnie pod ziemią, bo zwiedzanie jaskiń jest moją największą pasją. W granicach Śląska jest ich dość sporo, więc mam jeszcze trochę
do spenetrowania. Często jeżdżę także w skałki na Jurę.
JC: Może więc wzorem Andrzeja Stasiuka czy Olgi Tokarczuk przeniósłby się Pan np. na Podhale czy w Sudety i tam żył i tworzył?
WK: Gdybym miał możliwości, pewnie dawno bym to zrobił. Powstrzymuje mnie, że tak powiem, życie rodzinne, dzieciaki, które mają tu szkołę. Myślę, że za paręnaście lat, gdy nie będę miał
fot. © Agata Stoińska
JACEK CWETLER INTERVIEWS WOJTEK KUCZOK, WRITER, POET, FILM CRITIC,
SCRIPTWRITER, AUTHOR OF “GNÓJ“ ON WHICH MAGDA PIEKORZ’S FILM
“PRĘGI“ WAS BASED, AWARDED AT THE GDYNIA FILM FESTIVAL AND THE
NIKE 2004 PRIZE-WINNER FOR LITERATURE, AS WELL AS THE WINNER OF THE
2003 POLITICAL PASSPORT – ALSO FOR LITERATURE, SPELEOLOGIST AND ARDENT RUCH CHORZÓW FOOTBALL FAN.
Silesia will never lose
its identity
SILESIA airport 4 (18) 2008
Jacek Cwetler: Do the changes in culture and customs in Silesia “terrify“ you?
Wojtek Kuczok: I’m really glad that Silesia is changing and transforming. I hope that it never loses its identity and most characteristic qualities. Just because, nowadays, being a miner is not
the most important and most popular trade, doesn’t mean that
Silesia’s going to become some unrecognisable and characterless region indistinguishable from others in Europe. We’ve seen
the changes in the Ruhr Valley, which gave that region a new
identity and a chance for a new “life“. Perhaps this will give Silesia a direction, a road to follow, particularly for its industrial
landscape – such as Nikiszowiec, the Kościuszko Steelworks in
Chorzów or other structures.
JC: And what about nature?
WK: Mountains. I definitely feel better in the mountains than in
the city. If I had the choice, I’d move to the mountains. I’d prefer the Tatras to the Beskidy, though, because I like rocky
mountains. But on the other hand, I often spend my free time
in Silesia, particularly underground, because caving’s my biggest
passion. Within Silesia there are many good places to go caving, so I’ve still got quite a few to explore. I also often go rock
climbing in the Jura.
JC: Perhaps you’d like to follow the examples of Andrzej Stasiuk
or Olga Tokarczuk and move to eg. Podhale or the Sudety
Mountains to live and work there?
WK: If I‘d been given the chance, I probably would’ve already done
that years ago. The only thing stopping me is my family. The kids
go to school here. I think that maybe in a decade or so, when the
ich już na głowie, przeniosę się w jakieś wymarzone rejony. Wracając do cudownych miejsc naszego regionu, to na pewno warto zobaczyć magiczny zameczek w Będzinie - bardzo tajemnicze miejsce, z jeszcze bardziej tajemniczymi podziemiami.
WK: Lubię to lotnisko. To nie jest już tylko czarna dziura gdzieś
na Jurze, ani też małe kameralne lotnisko, jakim pamiętam je
sprzed lat, ale poważny port międzynarodowy. I wreszcie jest
tu dobry dojazd.
JC: Czy historia, dzieje, tradycja, legendy tego regionu mają wpływ
na Pana przemyślenia i twórczość?
WK: Tak, ale tylko ta tradycja czy dzieje wygrzebane przeze mnie
osobiście w jakiejś prehistorii mojej rodziny. Mam rodziców
w dość podeszłym wieku, ale matka służy mi wciąż swymi opowieściami. Historia tego regionu, granicznego, także na styku
różnych zaborów, w którym zderzały się różne prądy kulturowe, obfituje w wiele wydarzeń barwnych i pouczających. Żywą
historią dla mnie jest również to, co stoi, co się na co dzień obserwuje. A więc budynki, pomniki, a raczej ich znikanie z mojej rzeczywistości. Miejsca, w których się bawiłem, grałem, startowałem w zawodach sportowych, spartakiadach są dzisiaj zamienione na supermarkety czy obiekty sportowe.
JC: Pracuje Pan z Magdą Piekorz nad kolejnym filmem „Senność”,
który w tym roku trafi do kin.
WK: Tak, to kolejny film, który zrobiliśmy wspólnie. Tym razem
udało nam się obsadzić w głównych rolach znakomitych polskich aktorów: Małgorzatę
Kożuchowską, Rafała Maćkowiaka, Krzysztofa Kolbergera, Mariana Dziędziela,
Andrzeja Grabowskiego
oraz ponownie Michała Żebrowskiego. Film jest mocno związany ze śląskimi realiami, tutaj także kręcono
większość zdjęć. A resztę
będzie można zobaczyć
i ocenić jesienią tego roku,
kiedy film trafi do kin.
JC: Jest Pan kibicem Ruchu Chorzów?
WK: Tak. Od urodzenia. Urodziłem się o rzut beretem od stadionu.
Będę wierny temu klubowi dopóki starczy sił. Oczywiście nie mam
nic przeciw temu, żeby w Chorzowie grały dwa mocne kluby
na poziomie pierwszoligowym, wtedy może miałbym dylemat
komu kibicować. A tak wybór jest prosty…
sylwetki
people
11
JC: Dziękuję za rozmowę
i do zobaczenia na meczach
Ruchu Chorzów.
WK: Dziękuję i do zobaczenia.
JC: Podróżując po świecie zdarza się Panu korzystać z lotniska
w Pyrzowicach?
Książka ukaże się 4 września nakładem Wydawnictwa W.A.B.
Published by W.A.B., the book will be available on the 4th September
kids are all grown up, I’ll move to one of my dream places. Just
getting back to some of the gorgeous areas of our region,
I think it’s definitely worth seeing the stunning castle in Będzin.
It’s an enchanting place with underground cellars that are
even more thrilling.
middle of the Jura somewhere, nor is it the cosy little airport I remember from
years back, but a major international airport. And it’s finally easy to get to.
JC: Do the history, traditions, legends of this region have any impact on your reflections and work?
WK: Yes, but only the traditions or stories which I managed to
dig up by myself through the prehistoric stories of my own family. My parents are quite elderly, but my mother still keeps telling
me her stories. The history of this region, its borders, at the
junction of the different partitions and the clashes of cultures,
abounding in colourful and enlightening events. Living history
for me, is made up of the things that are around me, things
that I observe every day. The buildings, statues, or rather the
fact that they’re disappearing from my reality. Places where
I played with friends, played sport, inter-school events, have today been turned into supermarkets or sporting complexes.
JC: You’re working with Magda Piekorz again, but this time on
the film “Senność“, which will be on our screens this year.
WK: Yes, it’s not the first film we’ve done together. This time
we’ve managed to get fantastic Polish actors like Małgorzata
Kożuchowska, Rafał Maćkowiak, Krzysztof Kolberger, Marian
Dziędziel, Andrzej Grabowski and, once again, Michał Żebrowski, into the lead roles. The film is explicitly connected with
the Silesia and most of the scenes were filmed here. You’ll be
able to see the results and judge it for yourself when it hits the
screens in autumn this year.
JC: You’re a Ruch Chorzów fan?
WK: Yes. From birth. I was born a stone’s throw away from the
stadium. And I’ll be a faithful follower for as long as I live. Of
course I don’t have any issues with Chorzów having two strong
premier-league level teams, but maybe then I’d have a problem
with which team to follow. At least now the choice is easy...
JC: In your travels around the world, do you ever use the Airport
in Pyrzowice?
WK: I like this airport, it’s not just this black hole stuck in the
JC: Thank you for taking the time to talk today and see you at
the Ruch Chorzów matches.
WK: Thank you, and see you there.
reklama
Visiting Poland? Need a car? Just call !
+48 (0)32 350 14 50
Katowice Kraków Wrocław Warszawa Łódź Gdańsk
w w w . j o k a . c om. p l
12
Lataj z Katowic! liniami tradycyjnymi
Fly from Katowice! with traditional airlines
Bruksela
brylanty, czekolada i piwo
Brussels
diamonds, chocolate and beer
SILESIA airport 4 (18) 2008
Większość ludzi, przyjeżdżających po raz pierwszy do Brukseli, próbuje na początku ustalić, czy w podzielonej na części flamandzką i walońską stolica Belgii należy do tej pierwszej, czy
raczej drugiej. Po czym szybko dochodzą do wniosku, że Bruksela jest niepowtarzalna i odrębna od obu belgijskich regionów.
W liczącej niespełna milion mieszkańców stolicy Europy prawie
co trzeci przechodzień nie jest poddanym króla Alberta II.
Upon arriving in Brussels, most visitors can’t figure out if Belgian’s capital is more Flemish or Walloon. With a third of the
less than one million people living in Europe’s capital not
pledging allegiance to King Albert II, it quickly becomes clear
that Brussels is absolutely unique.
W potocznej opinii Europy Belgia to kraj płaski i... nudny. Wystarczy
jednak tylko trochę popytać brukselskiego bywalca i okazuje się,
że to miasto jest fascynujące i oferuje mnóstwo atrakcji. Dla znawców architektury jest Grand Place – cudowny rynek z gotyckim
ratuszem, Domem Króla i zabytkowymi kamienicami, jakich nie
znajdzie się w żadnym innym mieście. Dla wielbicieli sztuki są
fantastyczne zbiory „Musee Royale d’Art Ancien” z obrazami Cranacha, obu Brueghelów, Rubensa, Rembrandta i Brouwera.
A także „Musee d’Art Moderne” z Gauguinem, van Goghiem,
Degasem, Manetem i Magritte’em, który był... tak, tak – Belgiem. Jest efektowne Atomium: przeszło 103-metrowy model
atomu żelaza, który zbudowano z okazji Wystawy Światowej
w 1958 r. Z jego najwyższej kuli rozpościera się piękny widok
na Brukselę. Oczywiście trzeba także odwiedzić Manneken
Pis. Na jego temat są dwie legendy. Pierwsza mówi, że to zgubiony w lesie królewicz. Druga, że chłopiec, który w XVI w. nasiusiał na podłożony pod mury Brukseli proch i nie pozwolił najeźdźcom ich wysadzić. Tak czy inaczej posążek siusiającego
chłopca, który w 1619 r. wyrzeźbił Jerome Duquesnoy, jest
w Brukseli kochany. Każdy, kto tu przybywa, próbuje wkupić się
za jego pośrednictwem w serca brukselczyków. Manneken Pis
ma swoją garderobę w muzeum miasta, a w niej ok. 800 strojów, w tym m.in. krakowski z czapką z piórami.
Kiedy już zwiedzimy najważniejsze zabytki Brukseli, pora usiąść
i coś zjeść. Uwaga, jest tu drogo, a restauratorzy „nabijają” naiwnych na potężne rachunki. Zwłaszcza w centrum (np.
przy rue des Bouchers): najpierw kuszą „promocjami”, a potem
oskubują bez litości. Kogo jednak stać, zje tu dobrze i smacznie. Za brukselską specjalność uchodzą małże (stoemp) i pie-
According to European stereotypes, Belgium is a flat and... dull
country. Take a moment to talk to a native Brusselian and it
quickly becomes obvious that it is, in fact, a fascinating city
with many attractions to offer visitors. For architecture aficionados, there’s the Grand Place, a stunning market square
with its gothic town hall, the King’s House and many period
buildings unique to Brussels. Art lovers will swoon over the collections of the Museum of Ancient Art which houses works of
Cranach, both Bruegels, Rubens, Rembrandt and the Flemmish
painter Brouwer. The Museum of Modern Art includes works
by Gauguin, van Gogh, Degas, Manet and Magritte, who
was...yes, Belgian. There’s also the over 130m model of an
atom of iron – the Atomium, which was built for the 1958
World Expo. The view of Brussels from the Atomium’s highest
sphere is breathtaking. Of course, if you’re in Brussels, you
have to visit Manneken Pis. There are two legends about this
statue. The first states that it’s of a lost prince in the forest.
The second asserts that it’s of a boy who, in the 16th century,
urinated on a burning fuse placed under the city walls by an invading army, thus curtailling the invasion. Either way, the little
statue of the urinating boy sculpted by Jerome Duquesnoy, is
loved by all Brusselians. The statue even has its own wardrobe
of almost 800 costumes housed in the city’s museum, including
a traditional peacock-feathered red Cracovian hat.
Lataj z Katowic! liniami tradycyjnymi
Fly from Katowice! with traditional airlinest
13
After visiting Brussels’ most important sights, it’s time to sit
down and have something to eat. One warning, it’s not cheap
and restaurant owners like to hike up the bills of naive visitors.
This is particularly true of the centre (eg.Rue des Bouchers).
First, customers are lured in by the “specials“, then they‘re bled
reklama
ul. Lotnisko 81, tel.: 032 787 33 50, 032 787 33 51
14
Lataj z Katowic! liniami tradycyjnymi
Fly from Katowice! with traditional airlines
czone krwisto mięsiwa. Popić je można – co przyznają nawet
Niemcy – najlepszym piwem w Europie. Jest go tu przeszło tysiąc odmian. Najbardziej popularne, jasne, to Stella Artois, Cristal i Jupiler. Szlachetne to „piwa trapistów”: Orval,
Westvleteren, Rochefort, Achel i Chimay. Na deser proponujemy inną tutejszą specjalność – czekoladowe praliny. Można
by o nich napisać grubą książkę, ale w skrócie powiem, że najpyszniejsze to „ganache”, „gianduja” i „truffles”. Porzućcie
wszelką nadzieję wy, którzy się odchudzacie! Kto raz spróbuje,
ten wyjedzie z Brukseli z nadwagą.
W tym mieście są dwa uniwersytety: flamandzki VUB i francuskojęzyczny ULB. Jest też jedno lotnisko Zaventem, a właściwie... dwa, bo wiele samolotów odlatuje z „Brukseli
Południowej”, która naprawdę znajduje się w Charleroi
(46 km). Pasażerów dowozi się tam pociągiem. Kto przyjedzie
samochodem niech uważa, bo Belgowie nie są najlepszymi kierowcami. Bezpieczniej jest zostawić pojazd na parkingu i korzystać z trzech linii metra oraz sprawnej sieci komunikacji
miejskiej. Najwygodniej jednak poruszać się po Brukseli rowerem, których jest tu niemal tyle, co w Amsterdamie.
Na koniec pora pomyśleć o prezentach z podróży. Oczywiście
czekoladki, ale kogo stać, niech rozejrzy się za sklepami, w których leżą wspaniałe koronki lub popatrzy na wystawy jubilerów. Takich brylantów, jak w Brukseli, nie kupi się nigdzie. No,
może poza Antwerpią, która to nazwa niesłychanie śmieszy
Anglików (twerp – to w ich języku „gamoń”).
Ze sportów brukselczycy najbardziej kochają kolarstwo, a zaraz
po nim piłkę nożną. Ich Anderlecht toczy od dziesięcioleci
„świętą wojnę” z FC Brugge. Wielką popularność zyskał
w ostatnich latach tenis dzięki wyczynom Kim Clijsters i Justine
Henin. Niestety, obie zawodniczki zakończyły kariery.
Brukselę opuszcza się z żalem. „Nudne” miasto daje się lubić,
o czym pięknie śpiewał Jacques Brel. A poza tym zewsząd tu
blisko, więc i wrócić łatwo.
Andrzej Wiktorowicz
fot. archiwum autora / Photo: author's archives
dry. Those who can afford it though, will eat well. Mussels in
Brussels are a must. And to drink it all down – something even
the Germans agree – the best beer in Europe. With over 1000
different types of beer to choose from, you’re sure to find
something to your liking. The most popular lagers are Stella
Artois, Cristal and Jupiler, whereas the more noble are the
Trappist beers: Orval, Westvleteren, Rochefort, Achel and Chimay. For desert, you can’t go past the famous chocolate pralines. I could write a whole book about these, but in essence,
the tastiest are “ganache“, “gianduja“ and “truffles“. Let go
of any thoughts you had about losing weight! All it takes is
one tiny taste...
The city has two universities: Flemish VUB and francophone
ULB. There’s also an airport, Zaventem, but many planes take
off from “Brussels South“, which is actually in Charleroi (46km
from Brussels). Passengers commute there by train. For those
who intend on driving, be warned, Belgians are not the world’s
best drivers. It’s safer to leave the car at a parking station and
use the three metro lines and well-developed public transport
system. The simplest method of getting around Brussels is by
bike, of which there are as many as in Amsterdam.
Before returning home, it’s time to think about souvenirs. Of
course, there’s always chocolates, but for those who can afford it, it’s worth taking a look at intricate lace or jewellery
stores. Diamonds like these you won’t find anywhere else but
in Brussels... ok, maybe Antwerp in general – a place whose
name never fails to bring a smile to the faces of English-speakers (it really should be ‘a twerp’ though...).
As for sports, Brusselians love cycling, closely followed by football. Ich Anderlecht has been fighting a “holy war“ against FC
Brugge. Thanks to the performances of Kim Clijsters and Justin
Henin, tennis has become popular more recently. Unfortunately, both players have now retired.
People are sad to leave Brussels. It’s easy to like this “dull“ city
– as Jacques Brel so eloquently put it. Besides, it’s close to
everywhere, so it’s easy to return.
16
lotnisko od zaplecza - część 5
the airport - behind the scenes - part 5
Gdy jest taka potrzeba, samolotem można przewieść praktycznie wszystko. Jedynym ograniczeniem są gabaryty, ale będąc
kiedyś na lotnisku we Frankfurcie widziałem przygotowaną
do transportu żyrafę. Wypchaną oczywiście, jako muzealny eksponat, którą załadowano w poziomie. Podczas radzieckiej blokady Berlina Zachodniego, która trwała od czerwca 1948 r.
do września roku następnego, Alianci samolotami dostarczali
nie tylko żywność i lekarstwa, ale także węgiel i ropę.
Restricted only by dimensions, when necessary, it’s possible
to transport practically anything by air. I once saw a giraffe
being prepared for a flight when I was at the airport in
Frankfurt. Of course it was only a stuffed giraffe being
transported horizontally, on its way to a museum. During
the Russian blockade of West Berlin (June 1948-September
1949), Allies used aircraft to transport not only food and
medicines, but also coal and diesel.
Pomysł, aby wozić nie tylko ludzi, zrodził się dość wcześnie,
bo już w 1918 r., kiedy to Poczta Stanów Zjednoczonych rozpoczęła przewóz przesyłek na trasie z Nowego Jorku do Waszyngtonu. Używano wówczas do tego dwumiejscowych
maszyn z demobilu, w których na miejscu strzelca ładowano
paczki i listy. W latach dwudziestych amerykańscy przedsię-
The concept of using aircraft to transport not just people, has
been around for quite some time. In 1918, the US postal
service began using aircraft to transport mail from New York
to Washington. The machines used were two-seater army
surplus aircraft and the gunners seat was used for mail and
parcel storage.
CARGO
Lotniczy transport towarów
Transporting goods by air
fot. Piotr Nowak
biorcy zorientowali się, że szybko dostarczane towary pozwalają na magazynowanie mniejszych zapasów. To był początek
obecnego systemu logistycznego, znanego jako „dokładnie
na czas” (just in time).
In the 1920s, American businessmen quickly cottoned on to
the fact that prompt delivery of goods allowed for the warehousing of less goods at one time. This was the beginning of
the still-current “just in time” logistics system.
Pierwszym samolotem transportowym, zaprojektowanym
od początku do końca w 1932 r., był niemiecki Junkers
Ju 52/3m, powszechnie znany jako „Tante Ju” (Ciotka Ju), który
otworzył nowy etap w dziejach lotów transportowych. Do legendy przeszedł także, oblatany trzy lata później, amerykański
Douglas DC-3 Dakota. W latach trzydziestych zaczęły powstawać na świecie wyspecjalizowane firmy, które utrzymywały regularne połączenia cargo. Dziś niektóre z nich dysponują flotą
ponad stu maszyn, czyli większą niż ma niejedno renomowane
pasażerskie towarzystwo lotnicze.
The Junkers Ju 52/3m was, in 1932, the first aircraft to be designed exclusively for airfreight. Known as the “Tante Ju” (Aunt
Ju), it opened a whole knew era of cargo transport. Developed
3 years later, the Douglas DC-3 Dakota also takes its place in
the history books. The 1930s saw the advent of dedicated
freight companies maintaining regular freight connections.
Today, some of these companies sustain fleets of over 100 machines – a number exceeding the fleets of some well-known
passenger airlines.
Obecnie na świecie jest wiele typów samolotów cargo, ale największym z nich jest ukraiński Antonow An-225 Mrija (Marzenie), który 1 marca 2005 r. wylądował także w Pyrzowicach. To
olbrzym przestworzy. Jego poziome skrzydło ogonowe, mieSILESIA airport 4 (18) 2008
Currently there are many types of aircraft being used to transfer freight, however the largest of all is the Ukranian Antonov
An-225 Mirja (dream), which was a guest at Katowice Airport
on 1st March, 2005. This mamoth aircraft has a horizontal tailwing height of 32.6m and a wingspan larger than a Boeing
rzące 32,6 m, ma rozpiętość większą od skrzydła Boeinga 737.
Jest tak duży, że podczas startu wytwarza za sobą potężne zakłócenia aerodynamiczne. Samolot, mający wystartować
po nim, musi odczekać kilkanaście minut zanim powietrze się
uspokoi. Na pokład można załadować do 200 ton ładunku.
Podobno lider zespołu U2 – Bono, obserwując jego start miał
powiedzieć, że jest większy niż ego gwiazdy rocka.
737. It’s so big that during take offs it creates aerodynamic
displacement to such an extent that aircraft taking off after it
must wait up to 20 minutes for the air to clear. The machine
can carry a maximum payload of 200 tonnes. Apparently,
leader of U2, Bono, after seeing the An-225 take off, commented that the machine was bigger than a rockstar’s ego.
Na co dzień powszechnie używane są oczywiście mniejsze samoloty. Prym wiodą: Boeing-747 Jumbo Jet, Lockheed
C-130, Transall C-160, Fiat 222, An-72, Ił-76, FokkerF-28,
BAe-146 STA, An-26, Douglas DC-10, Lockheed C-5 Galaxy
i tylko nieco mniejszy od Mriji An-124 Rusłan.
The most commonly used airfreight aircraft are of course
smaller machines than the An-225: Boeing-747 Jumbo Jet,
Lockheed C-130, Transall C-160, Fiat 222 , An-72, Il-76,
FokkerF-28, BAe-146 STA, An-26, Douglas DC-10, Lockheed
C-5 Galaxy and the An-124 Ruslan, which is only marginally
smaller than the Mirja.
Towary przewożone są w kontenerach dopasowanych do gabarytów wnętrza samolotów tak, że łatwo jest je później przełożyć na samochód lub wagon kolejowy. Dla ułatwienia
przeładunków stosuje się także palety. Mocowane są one
za pomocą siatki do odpowiednio skonstruowanej podstawy
o wymiarach kontenerów. To do minimum skraca czas transportu. Renomowane firmy kurierskie stawiają sobie za punkt
honoru dostarczenie przesyłki do rąk adresata, w dowolne
miejsce na ziemi, w czasie nie dłuższym niż 72. godziny. Aby
do minimum skrócić czas załadunku i rozładunku, w myśl
hasła „więcej, szybciej, dalej“, typowe samoloty transportowe
mają tak skonstruowany kadłub, aby po własnej rampie mógł
do wnętrza wjechać samochód lub ciągnik. Te największe mają
zapewnioną tzw. całkowitą przelotowość ładowni, np. C-5
i An-124.
Airfreight is transported in containers which are adapted to fit
the dimensions of the aircraft. This form of packaging also allows for easy handling from the plane to road or rail transport.
Pallets, also used ease handling, are secured to a pre-constructed container-sized base, using netting. Transport time is
kept to a minimum. World-renowned courier companies wear
the fact that they can freight anything to anyone within 72
hours, as a badge of merit. In order to keep the loading and
unloading time to a minimum – in keeping with the ‘more,
quicker, further’ motto, typical cargo aircraft have specially
constructed bodies allowing vehicles to travel up ramps directly
into the body of the aircraft. The largest of these cargo vessels
like the C-5 and the An-124 have nose and aft doors which
open the full width and height of the cargo compartment to
permit faster and easier loading.
Szybki wzrost potrzeb lotnictwa transportowego wymusił konieczność nie tylko konstruowania nowych typów samolotów,
ale także uzupełniania infrastruktury naziemnej o specjalistyczne terminale cargo. Ich zabudowa i organizacja pracy
podlegają tylko jednemu celowi: szybkości i sprawności przeładunku, bowiem samolot zarabia tylko wtedy, gdy lata.
The dynamic increase in airfreight demand has resulted in the need
for not only the design and construction of new types of aircraft,
but also in the supplementing of ground infrastructure in terms
of dedicated cargo terminals. As aicraft only earn money when
they’re in the air, these cargo terminals have only one aim – to
facilitate the speed and efficiency of cargo handling.
Na katowickim lotnisku znajduje się również baza cargo,
a w planach jest dalsza jej rozbudowa. Ambicją bowiem
GTL SA – spółki zarządzającej portem – jest utworzenie centrum cargo na Polskę południową. Przyrost odprawianych ładunków jest niezwykle dynamiczny. W ubiegłym roku
odprawiono 640.050 ton różnego typu przesyłek, podczas gdy
tylko w pierwszym półroczu tego roku aż 5.385.740 ton, czyli
o 741% więcej. Na lotnisku mają swoje przedstawicielstwa
i bazy największe firmy kurierskie.
Katowice Airport also has its own cargo base and there are
plans for its extension in the near future. GTL, under whose
management is Katowice Airport, aims to establish the airport
as a cargo centre for southern Poland. The turnover in cargo at
the airport is growing exponentially. In 2007, 640 050 tonnes
of freight was handled by the cargo terminal at Katowice Airport. In comparison, in the first half of this year, the amount
was 5 385 740 tonnes – 741% more! Representatives of all
the largest courier and freight companies can be found at the
airport.
Czarek Orzech
FIRMY KURIERSKIE BAZUJĄCE W PYRZOWICACH,
OBSŁUGUJĄCE JE LINIE LOTNICZE I TYPY SAMOLOTÓW:
UPS, linia lotnicza Fanair, ATR-72
DHL, linia lotnicza Exin, An-26
TNT, na własnej maszynie Avro BAe146 lub na Boeingu 737
Poczta Polska, linia lotnicza Sky Express, Saab 340
COURIER COMPANIES BASED AT KATOWICE-PYRZOWICE,
AND THE AIRLINES AND AIRCRAFT SERVICING THEM:
UPS, Fanair, ATR-72
DHL,Exin, An-26
TNT, its own Avro BAe146 aircraft, or Boeing 737
Poczta Polska, Sky Express, Saab 340
lotnisko od zaplecza - część 5
the airport - behind the scenes - part 5
17
18
„Latam z Katowic!” liniami czarterowymi
‘Fly from Katowice!’ with charter airlines
Tak jak Włosi zawsze będą się kłócili z Francuzami czy piękniejszy
jest Rzym czy Paryż, tak jak Hiszpanie nigdy nie pogodzą się
w kwestii czy w piłkę lepiej gra Real czy Barcelona, tak odwiedzający Egipt nigdy pewnie nie ustalą czy lepiej wypoczywa się
w Hurghadzie czy w Sharm El Sheikh.
Like the Italians who will always argue with the French as to
whether Rome or Paris is the more beautiful, so the Spanish
will never agree as to whether Real is the better team, or
Barcelona. Likewise, no agreement is ever likely to emerge
among visitors to Egypt, as to whether Hurghada or Sharm El
Sheikh are more conducive to relaxing.
Choć obie miejscowości położone są na dwóch przeciwległych
brzegach morza – Hurghada na kontynencie afrykańskim,
a Sharm na półwyspie Synaj – oferują przybyszom bardzo podobny zestaw atrakcji i wrażeń: pogodę pewną na 99,3 %, bo
tyle jest tu w roku dni słonecznych, nieprawdopodobnie przejrzyste morze pełne ryb, raf koralowych i wraków oraz bazę hotelową praktycznie na każdą kieszeń.
Although situated on opposite sides of the sea – Hurghada on
the African continent and Sharm on the Sinai Peninsula, both
offer visitors very similar attractions: a 99.3% probability of
good weather – there are so many sunny days every year, an
unbelievably clear sea full of fish, coral reefs and shipwrecks,
and accommodation suiting every budget.
Hurghada jest starsza i rdzennie egipska. Z małej rybackiej wioski rozrosła się do gigantycznego „kombinatu turystycznego”,
który ciągnie się wzdłuż morza na przestrzeni 40. kilometrów.
Jej najstarsza część to Dahar z malowniczym bazarem, centrum
zwane jest Sakalla, a Village Road przechodzi w Al Ahia, która ciągnie się aż do sąsiadującej miejscowości El Gouna.
Hurghada is older and is Egyptian to the core. What began as
a small fishing village, has now developed into an enormous
“tourism conglomerate“, stretching over 40km of coastline.
Dahar, the oldest area, with its colourful market, Sakalla – its
centre, and Village Road which becomes Ahia Road before
continuing on to the neighbouring township of El Gouna.
Z kolei Sharm El Sheikh położone jest na południu półwyspu Synaj, w pasie wybrzeża pomiędzy Morzem Czerwonym a Górą
Synaj. Dzieli się na dwie dzielnice: Na’ama Bay, gdzie znajdują się najelegantsze hotele, kasyna i sklepy oraz dzielnicę Old Market, pierwotną część miasta i główne centrum turystyczne. W pobliżu brzegu leży wyspa Tiran. Sama Cieśnina Tirańska wraz z Parkiem Narodowym Ras Muhammad to raj dla płetwonurków.
Sharm El Sheikh lies on the southern tip of the Sinai Peninsula
on a coastal strip between the Red Sea and Mount Sinai. The
town is divided into two suburbs: Na’ama Bay – where the
most elegant hotels, casinos and shops are, and Old Market –
the oldest part of the city and the main tourist centre. Also,
Tiran Island lies close to the coast. The Tiran Straits, together
with the Ras Muhammad National Park, are a divers’ paradise.
Do Hurghady i Sharm El Sheikh jedzie się po słońce, po cudowne wrażenia z podmorskich nurkowań, ale także na zakupy. Kto nie umie tu kupować, niech słucha uważnie! Nie ma
turysty, który nie zostałby codziennie zaczepiony kilkaset razy,
by coś kupił. Jeśli spodoba Ci się jakiś przedmiot, obejrzyj obojętnie… inny. Potem wypytaj o kilka cen. Suma cię zaszokuje, ale nie przejmuj się i zaproponuj jej czwartą część. Gdy kupiec w oburzeniu złapie się za głowę – wyjdź ze sklepu. Dogoni cię natychmiast, po czym drogą przybliżeń dojdziecie
do ceny 1/3 proponowanej na wstępie, która będzie właściwa. Artykuły z cenami są tu tylko w niektórych marketach
i tam ceremonii targowania odprawiać nie trzeba. Naciąganie turystów jest tu powszechnym sportem
i miejscowym hobby. Obie strony uznają tę „tradycję” i świetnie się przy tym bawią. Przyjemnego wypoczynku!
People visit Hurghada and Sharm El Sheikh for the sun, the
amazing diving experience and the shopping. Those who don’t
know how to shop here, read on! No tourist has ever survived
without being accosted to buy something at least a hundred
times a day. If you like the look of something, casually examine...something else. Then ask about the prices of several other
items. The sum total will shock you, but don’t take it to heart,
offer a quarter of the total. When the shop owner clutches his
head in disgust, leave the shop. He’ll catch up with you soon
enough and by haggling, you’ll end up at a price approximately 1/3 of the original. Priced items are only found at
some supermarkets and you won’t need to go through
the whole haggling ritual. Fleecing tourists is considered to be a collective pastime and local sport. Both
areas acknowledge this “tradition“ and openly
profess their enjoyment. Have a lovely break!
Andrzej Wiktorowicz
SILESIA airport 4 (18) 2008
Posmakowanie atrakcji Egiptu z pewnością ułatwi biuro Orbis
Travel. Urlop z Orbis Travel w tym słonecznym kraju można zaplanować w dowolnym miesiącu! Tych, którzy jeszcze na koniec lata chcą wypoczywać na słonecznych plażach Egiptu, firma kusi promocjami Last Minute, a tych, którzy chcą wyjechać
na wakacje w okresie jesienno-zimowym – rabatami do 30%
za wczesne rezerwacje. Klienci Orbisu mogą wybierać z bogatej oferty hoteli, poczynając od tanich hoteli ekonomicznych
z oferty Travel Time (wycieczki lotnicze już od 969 zł /1 tydz./1 os.)
po hotele ***** All Inclusive, które zaspokoją oczekiwania nawet najbardziej wymagających. Aby uatrakcyjnić pobyt w Egipcie, rekomendujemy skorzystać z bogatej oferty różnorodnych
wycieczek fakultatywnych, np. do Kairu i Luksoru lub połączenia wypoczynku z rejsem po Nilu.
Dwie perły Morza
Czerwonego
Two pearls of the Red Sea
Orbis Travel will help you get a taste of Egypt’s attractions.
With Orbis Travel, you can visit this stunning country full of
sunshine throughout the entire year. For those who would still
like to sun themselves on Egypt’s sandy beaches in the tail end
of summer, Orbis Travel will tempt you with its Last Minute
recommendations, and offers of discounts of up to 30% for
those wanting to book early for autumn/winter breaks. Orbis
customers can choose from a large array of hotels, starting
from cheaper hotels from the Travel Time offer (starting from
969PLN per week, per person) to 5-star All Inclusive hotels,
which are guaranteed to live up to the expectations of even the
most demanding visitors. In order to make your stay in Egypt
even more appealing, we urge you to take advantage of the
many excursions on offer – such as Cairo or Luxor, or perhaps
combining rest and relaxation with a cruise down the Nile.
„Latam z Katowic!” liniami czarterowymi
‘Fly from Katowice!’ with charter airlines
19
20
„Latam z Katowic!” liniami czarterowymi
‘Fly from Katowice!’ with charter airlines
Hurghada
Hotel Sofitel **** położony na rozległym terenie (ok. 40 ha)
bezpośrednio przy prywatnej plaży, ok. 15 km od centrum Hurghady i 5 km od lotniska. Luksusowy, do dyspozycji gości:
restauracje, bary, kącik orientalny „Omar Cafe” i wiele sportowych atrakcji dla chcących spędzić urlop aktywnie.
Sofitel **** Luxurious hotel set on extensive grounds
(approx. 40ha) with its own pristine private beach,
15km from the centre of Hurghada and 5km from
the airport. Available for guests: restaurants, bars,
the Middle Eastern “Omar Cafe“ and many sporting
attractions for the adventurous.
Hotel Sultan Beach**** położony w minicentrum turystycznym
Hurghady przy hotelowej plaży, z basenem z wydzieloną częścią dla dzieci, 8 km od głównego centrum miasta i 4 km od
lotniska. Znany i lubiany.
Sultan Beach Hotel **** set in the tourist minicentre
of Hurghada near the hotel beach with a pool with
designated children’s area. 8km from the main city
centre and 4km from the airport. Well-known and
well-liked.
Sharm el Sheikh
Hotel Radisson Sas***** położony w Nabq Bay bezpośrednio
przy długiej (200 m), prywatnej plaży z rafą koralową,
ok. 15 km od centrum rozrywkowego w zatoce Naama Bay
i ok. 10 minut od lotniska. Luksusowy, położony na rozległym
terenie z ogrodem, licznymi wodospadami i mostkami, tworzącymi niepowtarzalny klimat.
Radisson Sas Resort ***** situated at Nabq Bay adjoining 200m of private beach with its own coral reef,
approx. 15km from the bustling entertainment district
of Naama Bay and approx 10 minutes from the airport. This luxurious hotel set in extensive gardens,
with waterfalls and footbridges all creating an unforgettable atmosphere.
Hotel Park Inn**** położony w rejonie Nabq Bay ok. 15 km
od centrum rozrywkowego w zatoce Naama Bay i ok. 10 minut
od lotniska. Klienci korzystają z oddalonej ok. 500 m prywatnej plaży z rafą koralową hotelu Radisson Sas. Polecany dla rodzin z dziećmi oraz osób lubiących aktywnie wypoczywać.
Atrakcją hotelu jest Aqua Park.
Park Inn Hotel **** situated in the vicinity of Nabq Bay
approx 15km from the bustling entertainment district
of Naama Bay and approx 10 minutes from the airport. Available for guests is the private beach and
coral reef at the Radisson Sas Resort situated 500m
away. Particularly recommended for families and
those wanting to spend their holidays actively. The
Aqua Park is one of the hotel’s main attractions.
fot. archiwum Orbis Travel
photos: Orbis Travel archives
22
ludzie MPL Katowice
the people of Katowice International Airport
Na straży
przepisów
Z PANIĄ AGNIESZKĄ SZKUTNIK, KIEROWNIKIEM ODDZIAŁU CELNEGO KATOWICE-PYRZOWICE, O NIEZWYKLE WAŻNEJ I ODPOWIEDZIALNEJ PRACY CELNIKÓW ROZMAWIA PIOTR ADAMCZYK.
fot. Piotr Adamczyk
Piotr Adamczyk: Jakie są podstawowe zadania ponad 50. funkcjonariuszy Oddziału Celnego Katowice-Pyrzowice?
Agnieszka Szkutnik: Podstawowym zadaniem Służby Celnej
na katowickim lotnisku jest wykonywanie czynności kontroli
celnej bagażu podróżnych przylatujących z krajów trzecich
oraz wylatujących do nich, a także obsługa celna w ruchu towarowym, czyli nadawanie importowanym towarom właściwego przeznaczenia celnego i obejmowanie towarów
wspólnotowych procedurą wywozu.
PA: Czy wprowadzenie pod koniec marca tego roku zapisów
porozumienia z Schengen na lotniczych przejściach granicznych, co wiąże się ze zniesieniem kontroli paszportowej podróżnych udających się do państw należących do Strefy
Schengen, wpłynęło w jakiś sposób na pracę Służby Celnej?
ASz: Wejście naszego kraju do Strefy Schengen w żaden istotny
sposób nie wpłynęło na zmianę charakteru naszej pracy na lotnisku. Dla kontroli celnej znaczenie ma fakt, czy podróżny przemieszcza się poza Unią Europejską lub wraca z podróży po jej
terytorium. Pomiędzy krajami Wspólnoty obowiązuje swobodny przepływ towarów. Niezależnie od tego, czy podróżny
udaje się do państwa leżącego w Strefie Schengen czy
poza nią, przeprowadzamy zawsze kontrolę jego bagażu rejestrowanego w porcie w Katowicach do kraju trzeciego lub
nadanego z kraju trzeciego do Katowic. Jedyna różnica związana jest z kontrolą bagażu podręcznego. W przypadku podróżnych udających się do kraju trzeciego, ale z przesiadką
w innym porcie lotniczym kraju należącego do Unii Europejskiej, jest ona realizowana w ostatnim porcie wylotu.
PA: O czym, z perspektywy Waszej pracy, powinien pamiętać
podróżny?
ASz: Po pierwsze nie należy zapominać, że zdarzają się sytuacje, jak np. w przypadku niezwykle popularnego kierunku
jakim jest Wielka Brytania, iż kraj jest członkiem Unii Europejskiej, ale nie należy do Strefy Schengen. Innym ciekawym przykładem jest Norwegia, która należy do Strefy Schengen, ale nie
jest członkiem Unii Europejskiej. Jest to o tyle ważne, że pasażerowie bardzo często podróżujący do Państwa leżącego
w Strefie Schengen nie są świadomi tego, że dany kraj nie należy do UE, w związku z czym możliwości wwozu i wywozu
towarów określają odrębne przepisy.
PA: Bardzo często zdarza się, iż turyści wracający z wakacji
przywożą do Polski na pamiątkę np. figurki wykonane z kości
słoniowej, kawałki koralowca, różnego rodzaju muszle zebrane
w trakcie spacerów po plaży. Rzeczy te są następnie,
przy dużym zdziwieniu podróżnych, kwestionowane przez
Służbę Celną w trakcie kontroli. Dlaczego?
SILESIA airport 4 (18) 2008
Guarding
regulations
PIOTR ADAMCZYK TALKS TO MS AGNIESZKA SZKUTNIK, MANAGER OF THE
CUSTOMS DEPARTMENT AT KATOWICE-PYRZOWICE ABOUT THE EXTREMELY
IMPORTANT AND RESPONSIBLE JOB OF CUSTOMS OFFICERS.
Piotr Adamczyk: What are the main tasks of the over 50 officers who make up the Customs Department at Katowice
-Pyrzowice?
Agnieszka Szkutnik: The Customs Service’s main priority at Katowice Airport is the implementation of regulations in terms of
baggage checks of both in-coming and out-going international passengers, as well as customs inspections of cargo arriving at the airport – assessing transactional value and duty
fees on imported goods and completing EU export procedures.
PA: Has the implementation of the Schengen Agreement in
March this year, including the abolishment of passport control for passengers travelling within the Schengen Area, influenced the work of the Customs Service?
ASz: Our country’s entry into the Schengen Area hasn’t really
changed the character of our work here at the airport in any
significant way. For the Customs Service, the most necessary
piece of information is whether a passenger is travelling outside the European Union, or is returning from within the
Union. A free flow of goods applies to countries within the European Union. Regardless of whether the passenger is travelling to a country within the Schengen Area or outside of it, we
always carry out inspections on luggage checked in at, or
checked through to Katowice Airport from other countries. The
only difference lies in hand luggage. The checking of hand luggage of out-going international passengers, with a transit stop
within the EU, will be checked at the passenger’s final port of
departure from the EU.
PA: From the point of view of your work, what should passengers pay attention to?
ASz: Firstly, it’s incredibly important not to forget that some
countries, such as the extremely popular destination for many
Polish travellers – Great Britain, are members of the European
Union but are not in the Schengen Area. Another interesting
ASz: Jest to spowodowane tym, iż objęte są one Konwencją o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami
i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, w skrócie
CITES. Konwencja ta, którą także ratyfikował nasz kraj,
zobowiązuje m.in. Służbę Celną do zatrzymywania roślin
i zwierząt wpisanych na listę, czy też różnego rodzaju produktów z nich wytworzonych.
PA: O jakich przepisach jeszcze bardzo często zapominają
podróżni?
ASz: Podróżni bardzo często zapominają o tzw. obowiązku
dewizowym. Po pierwsze chciałabym podkreślić, że nie obowiązuje on w obrębie państw należących do Strefy
Schengen, ale dotyczy np. niezwykle popularnego kierunku
zarobkowego, jakim jest Wielka Brytania. Polega on na tym,
iż każda osoba, która wywozi lub przywozi równowartość
kwoty 10 tysięcy euro w postaci krajowych lub zagranicznych środków płatniczych, zobowiązana jest do dokonania
pisemnego zgłoszenia funkcjonariuszom Służby Celnej lub
Straży Granicznej. Przepis ten dotyczy również obowiązku
zgłoszenia złota lub platyny dewizowej bez względu
na ilość. Ważną informacją jest także to, iż wypełnienie
deklaracji nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi opłatami,
ale w przypadku niezgłoszenia kwoty jemu podlegającej
i wykryciu takiej sytuacji przez Służbę Celną, należy się liczyć
z poważnymi konsekwencjami.
PA: Z naszej rozmowy wynika, że w większości przypadków
podróżni łamią przepisy nie ze złej woli, lecz z braku wiedzy.
Gdzie można zasięgnąć podstawowych informacji dotyczących
np. roślin i zwierząt objętych Konwencją CITES, kwestii związanych z obowiązkiem dewizowym czy też maksymalnej
wartości prezentów, jakie można przywieźć dla rodziny
z zagranicy?
ASz: Z całą odpowiedzialnością polecam stronę internetową
Służby Celnej. Można tam znaleźć wszystkie niezbędne informacje, a w przypadku jakichkolwiek wątpliwości śmiało
zadzwonić pod wskazane na stronie numery telefonów Informacji Celnej. Funkcjonariusz udzieli odpowiedzi na każde
pytanie. Ponadto, w ostatnim czasie na katowickim lotnisku
przy stanowisku kontroli paszportowo-bagażowej nr 18 w Terminalu B, umieściliśmy tablicę informacyjną, poprzez którą
staramy się edukować podróżnych. Przy tablicy znajduje się
darmowy telefon, który umożliwia połączenie z funkcjonariuszem Oddziału Celnego w Pyrzowicach.
PA: Na zakończenie naszej rozmowy proszę powiedzieć czego
powinno się życzyć Celnikowi? Może takich sukcesów, jak niedawne wykrycie próby przemytu rogu nosorożca, który
wpisany jest na wspomnianą już listę CITES, o wartości
45. tysięcy euro?
ASz: Myślę, że z jednej strony tak – można nam tego życzyć.
Jednak z drugiej życzyłabym sobie i wszystkim Celnikom większej wyrozumiałości ze strony pasażerów. Praca, którą
wykonujemy, jest wprawdzie często uciążliwa dla podróżnych,
ale nie należy zapominać o tym, iż naszym podstawowym
zadaniem jest stanie na straży przepisów oraz niedopuszczenie do wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej
i Rzeczypospolitej Polskiej towarów, których obrót jest zakazany oraz towarów niebezpiecznych, które mogą zagrażać
naszemu zdrowiu lub życiu. Te zadania staramy się wykonywać jak najlepiej.
PA: Tego życzę wszystkim Celnikom i dziękuję za rozmowę.
example of this is Norway, which is in the Schengen Area but
is not a member of the European Union. This matter is quite
important as people travelling to countries within the Schengen
Area are often not aware of the fact that the country doesn’t
belong to the EU, and so are subject to different regulations
regarding the import and export of goods.
PA: Very often, tourists returning from holidays abroad, bring
back mementos such as figurines made of ivory, coral,
seashells collected along beaches etc. These goods are then, to
the great dismay of the travellers, disputed by the Customs
Service. Why is that?
ASz: This is largely due to the fact that these items fall under
the regulations of the Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, CITES, which our
country ratified. The Customs Service is obliged to confiscate
plants and animals as well as plant and animal products listed
under this convention.
PA: What other regulations do travellers often forget about?
ASz: Travellers often forget to declare foreign currencies. I’d like
to stress that this is not applicable to travellers within the
Schengen Area, however, does apply to the UK, which is one
of the most popular destinations for jobseekers. This regulation
states that every person who takes out, or brings in to the
country currencies equalling the value of 10 000 Euro, must declare it in writing to Border Security or the Customs Service. This
law also applies to gold and platinum regardless of amount. It’s
important to note that this declaration does not result in any
additional charges or duties, however, if this currency isn’t declared, serious penalties are enforcable by the Customs Service.
PA: From what I’m hearing, it seems to me that in the majority of cases, travellers break laws not because they intend to,
but because they aren’t aware of the regulations. Where can
a traveller get more information about, for example, the CITESlisted plants and animals, the import and export of currencies,
or the maximum value of gifts that they can bring back for
their families from abroad?
ASz: I can definitely suggest checking the Customs Service website, where travellers can find all the necessary information.
Should they not be able to find exactly what they’re looking
for, they can always ring the Customs Information hotline. The
number’s on the website. A Customs Service representative will
answer all their queries. We’ve also put up an information
board near check-in 18 in Terminal B, to give travellers as much
information as possible. There’s even a free phone next to the
information board that passengers can use to talk directly to a
Customs Officer at Katowice-Pyrzowice.
PA: To finish up our talk, what should we wish a Customs Officer? Perhaps more successful nabs like the rhinoceros horn
worth 45 000 Euro – a species most definitely on the CITES
list, which someone tried to bring into the country?
ASz: I think that on the one hand, yes, you can wish us that. But
on the other hand I, and all the other Customs Officers, would
like passengers to be more understanding. The job we have is
definitely bothersome for travellers but they need to remember
that our main objective is to see that laws are adhered to and
to make sure that dangerous or prohibited goods, are not
brought in to Poland and the European Union. As with every
job, we try to do ours to the best of our abilities.
PA: Well that’s what I’d like to wish all the Customs Officers
and thank you for your time today.
ludzie MPL Katowice
the people of Katowice International Airport
23
24
wydarzenia
events
Chorzów znajduje się w centrum aglomeracji śląskiej, liczącej ponad dwa miliony mieszkańców, niegdyś zdominowanej przez
przemysł wydobywczy i ciężki, a dziś będącej znaczącym regionem w dziedzinie nauki, kultury i przemysłu precyzyjnego.
Chorzowski Teatr Rozrywki – obecnie jedna z najważniejszych instytucji kultury w regionie – istnieje od roku 1985 i jest jednym
z pięciu liczących się w Polsce teatrów muzycznych, które specjalizują się w musicalach. Pozostałe to: Teatr Roma w Warszawie, Teatr Muzyczny im. D. Baduszkowej w Gdyni, Teatr Muzyczny Capitol we Wrocławiu i Teatr Muzyczny w Gliwicach.
Teatr Rozrywki posiada cztery profesjonalne zespoły: aktorski,
wokalny, baletowy oraz big-band. Wśród artystów, którzy
Teatr w sercu Śląska
The theatre at the heart of Silesia
Chorzów lies in the centre of the Silesian agglomeration, which
has a total population of over two million people – a region
which was once centred around mining and heavy industries
is today one of the key regions for education, research, culture
and the precision instrument industry.
Established in 1985, the Chorzów Theatre is currently one of
the region's most important cultural institutions and is in the
top 5 theatres in Poland in terms of music theatre (the remaining 4 are: Teatr Roma in Warsaw, The Baduszkowa Music
Theatre in Gdynia, the Capitol Music Theatre in Wrocław and
the Music Theatre in Gliwice).
The Chorzów Theatre has 4 professional companies: acting,
vocal, ballet and big-band. Amongst artists who readily collaborate with the Theatre are industry greats such as: Michał
Znaniecki, Ingmar Villqist, Laco Adamik (directors); Jarosław
Staniek, Katarzyna Aleksander-Kmieć, Henryk Konwiński
(choreographers); Barbara Ptak, Elżbieta Terlikowska, Paweł
Dobrzycki (stage designers); Michał Rusinek, Daniel Wyszogrodzki, Andrzej Ozga (translators) and others. Guest artists
who have performed at the theatre have included: Maciej Balcar (lead singer of Dżem), Janusz Radek, Renata Przemyk, Anna
Sroka, Piotr Machalica, Artur Święs and many other renowned
Polish theatre greats.
Many of the premieres of the most famous West End and Broadway Musicals have been held at the Chorzów Theatre. These include: Evita (Lloyd Webber & Rice) - a 10 year run, The Rocky Horror Show (O’Brien) – an 8 year run, The Wizard of Oz (Arlen, Harburg & Kane), Kiss of the Spider-woman (Kander & Ebb) as well
as successive stage productions of fantastic musicals like
Cabaret (Kandera & Ebb) – a 10-year run, The Man Of
La Mancha (Leigh, Wasserman & Darion) and
The Threepenny Opera (Weill & Brecht). Currently
the musicals playing at the Chorzów Theatre
are theatre hits: Fiddler on the Roof
(Bock, Stein & Harnick) – celebrating
it’s 14th year!, Jesus Christ Superstar
(Lloyd Webber & Rice) – 8 years,
West Side Story (Bernstein & Sondheim), Jekyll and Hyde (Wildhorn &
Bricusse), and Rent (Larson), as well as
other musical and comedy productions, including a repertoire designed
specifically for our youngest audiences.
SILESIA airport 4 (18) 2008
fot. archiwum Teatru Rozrywki
photos: Teatr Rozrywki archives
chętnie podejmują współpracę z chorzowską sceną, są takie
znakomitości jak: Michał Znaniecki, Ingmar Villqist, Laco Adamik (reżyserzy); Jarosław Staniek, Katarzyna Aleksander-Kmieć,
Henryk Konwiński (choreografowie); Barbara Ptak, Elżbieta Terlikowska, Paweł Dobrzycki (scenografowie); Michał Rusinek,
Daniel Wyszogrodzki, Andrzej Ozga (tłumacze) i inni. Wśród
aktorów, występujących gościnnie w spektaklach Teatru Rozrywki, są m.in. Maciej Balcar (lider zespołu Dżem), Janusz
Radek, Renata Przemyk, Anna Sroka, Piotr Machalica, Artur
Święs i wielu innych wytrawnych aktorów scen polskich.
W Teatrze Rozrywki odbyły się polskie prapremiery najsłynniejszych musicali amerykańskich i angielskich, takich jak: „Evita”
A. Lloyd Webbera i T. Rice’a (10 lat na afiszu), „The Rocky Horror Show” R. O’Briena (8 lat na afiszu), „Czarodziej z krainy
Oz” („The Wizard of Oz”) H. Arlena, E. Y. Harburga i J. Kane’a,
„Pocałunek kobiety-pająka” („Kiss of the Spider-woman”)
J. Kandera i Freda Ebba oraz cieszące się ogromnym powodzeniem kolejne inscenizacje musicali: „Cabaret” J. Kandera
i F. Ebba (10 lat na afiszu), „Człowiek z La Manchy” („The Man
Of La Mancha”) M. Leigha, D. Wassermana i J. Dariona
i „Opera za trzy grosze” („Die Dreigroschenoper”) K. Weilla
i B. Brechta. Dziś Teatr Rozrywki ma w repertuarze światowej
sławy musicale: „Skrzypek na dachu” („Fiddler Of the Roof”)
J. Bocka, J. Steina i S. Harnicka (grany już 14. rok!), „Jesus
Christ Superstar” A. Lloyd Webbera i T. Rice’a (grany już
8. rok), „West Side Story” L. Bernsteina i S. Sondheima, „Jekyll
and Hyde” F. Wildhorna i L. Bricusse’a, czy „Rent” J. Larsona
oraz inne przedstawienia muzyczne i komediowe, w tym także
dla dzieci.
Teatr Rozrywki jest również miejscem wielkich wydarzeń artystycznych. Na deskach chorzowskiego teatru gościli: Michaił
Barysznikow, Milva, Hanna Schygulla, Bułat Okudżawa,
gwiazdy jazzu, bluesa i muzyki pop. 300-350 imprez każdego
roku ogląda ponad 120 tys. widzów, a od nowego sezonu artystycznego 2008/2009 liczba ta może ulec nawet podwojeniu! Od września 2008 r. publiczność odwiedzająca Teatr
Rozrywki będzie mogła oglądać spektakle na dwóch profesjonalnych scenach: istniejącej Dużej Scenie oraz nowej – Małej.
Mała Scena będzie nie tylko miejscem kameralnych spektakli
i koncertów, ale również miejscem, wokół którego skupiać się
będą działania edukacyjne i społeczne Teatru Rozrywki, m.in.
multimedialny projekt „Szkoła Teatru” i projekt wspierający
młodych artystów sztuk performatywnych „Entree” (teatr, taniec, muzyka, performance, happening itp). Na tym nie kończą
się zmiany w Teatrze Rozrywki. W przebudowanym foyer teatr
zyskał przestrzenie idealnie nadające się do organizacji wernisaży i wystaw, które uzupełnią ofertę teatru. Jesienią zostanie
również otwarta regularna kawiarnia teatralna, która będzie
czynna od godzin porannych do późnego wieczora.
Znakomity repertuar, wysokiej klasy realizatorzy i wszechstronny zespół teatru (wielokroć nagradzany Złotymi Maskami
i innymi nagrodami środowiskowymi), dają widzom gwarancję
rozrywki na najwyższym poziomie. Profesjonalne wyposażenie
oraz odnowione, przestronne i nowoczesne wnętrza pięknego, XIX-wiecznego budynku dodatkowo podnoszą komfort
przebywania w Teatrze Rozrywki.
The Chorzów Theatre is also known for it’s huge artistic events.
Guests who have trodden the stage have included Mikhail
Baryshnikov, Milva, Hanna Schygulla, Bulat Okudjawa and stars
from the worlds of jazz, blues and pop. 300-350 events with
audiences of over 120 000 every year! With the new 20082009 season looking to even double those numbers! From
September 2008, audiences will be able to enjoy performances
on two stages, the Large, existing, auditorium, and the new
Small Stage. The Small auditorium will not only host smaller
performances and concerts but will also be a place, which will
hold educational and community events – such as the multimedia project Theatre School and a project titled Entre, supporting young members of the performing arts – theatre,
dance, music, performances etc.
wydarzenia
events
25
That’s not all in terms of changes afoot at the Chorzów Theatre – with the restructuring of the foyer, the theatre has
gained an ideal area for exhibitions, which will round out the
theatre’s offer. In autumn the theatre will open a cafe which
will be open all through the day and late into the evenings.
With a fantastic repertoire, high-quality directors and producers
and a versatile company which has won numerous ‘Golden
Masks’ and other industry awards, the Chorzów Theatre guarantees high-level entertainment for their audiences. High-tech
equipment and fittings, the modern, spacious and airy interior
of a stunning 19th century building add to the comfort and the
fostering of memorable experiences at the Chorzów Theatre.
reklama
26
Śląski Szlak Zabytków Techniki - część 2
the Silesian Industrial Monuments Route - part 2
artykuł powstał dzięki
this article is sponsored by
W pierwszej części niniejszego cyklu przedstawiliśmy idee
powstania Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
To właśnie na jego poindustrialnych obiektach opierają się trasy
wycieczek w ramach nowego, atrakcyjnego produktu turystycznego, jakim jest oferta pod nazwą „Śląska Podróż w Czasie”. Przypomnijmy, że obejmuje ona 3 trasy po zabytkowych
obiektach województwa śląskiego: czarną, czerwoną i srebrną.
Pierwsza z nich, tj. trasa czarna, pozwala obejrzeć kilka niezwykle zróżnicowanych miejsc, nierozerwalnie związanych
z przemysłową historią Górnego Śląska. Obiekty, wchodzące
w skład tej trasy, pragniemy przybliżyć Czytelnikom naszego
magazynu w drugiej części tego cyklu.
Wycieczkę w ramach trasy czarnej zaczynamy od zabytkowego
osiedla robotniczego Nikiszowiec. Zbudowano je dla pracow-
Śląskiej Organizacji Turystycznej
Silesian Tourist Organisation
ników Towarzystwa Górniczego „Spadkobiercy Jerzego von
Giesche”. Charakterystyczne budynki z czerwonej cegły powodują, że czujemy się tu jakby czas się zatrzymał. Jest to jedna
z nielicznych w regionie enklaw o niemalże nienaruszonym
układzie architektonicznym, pochodzącym z początków minionego wieku. Drugim obiektem na naszej trasie jest Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego „Guido” w Zabrzu, przez
wielu uważana za perełkę na Szlaku Zabytków Techniki. Kopalnia została założona w 1855 r. Po zakończeniu eksploatacji
pełniła funkcję węzła odwadniającego kopalni doświadczalnej,
a od 1982 r. Skansenu Górniczego. W trakcie jej zwiedzania
można obejrzeć zarówno część naziemną z zabytkowymi, pochodzącymi z lat 20. XX wieku maszynami wyciągowymi, jak
i część podziemną. W tej części zasymulowano warunki pracy
Nikiszowiec
Śląska Podróż w Czasie
Trasa Czarna
Zabytkowa Kopalnia Węgla
Kamiennego „Guido”
Historic “Guido“ Coalmine
fot: archiwum ZKWK „Guido“
photos: ZKWK “Guido“ archives
Silesia – A Journey Through Time
The Black Trail
In the first part of our cycle of articles, we presented the idea behind the Industrial Monuments Route of the Silesian Voivodeship.
“Silesia-A Journey Through Time“ is a new tourist attraction taking into account the post-industrial cultural heritage sites along the
Industrial Monuments Route. Just as a reminder, three of the trails
are being presented: the black, red and silver routes. The first, black,
route allows visitors to marvel several historically and culturally diverse sites, inextricably linked to the industrial history of Upper Silesia. Readers will be able to delve deeper into the individual heritage
sites along this route in the second part of our cycle.
The black route begins at the historic workers’ housing estate
– Nikiszowiec. The estate was built for the employees of the
SILESIA airport 4 (18) 2008
“Heirs of Jerzy von Giesche Mining Association“. The characteristic red-bricked buildings create an effect of time having
stood still. It’s one of the few enclaves of architecturally untouched town plans dating back to the beginning of the last
century. The second site along the route is the Historic “Guido“
Coalmine in Zabrze. For many, this site, established in 1855, is
the pearl of the entire Industrial Monuments Route. When excavation ceased, the mine became part of the drainage system
of another experimental mine, and in 1982, became a part of
the Mining Museum. Visitors are able to explore both the
above-ground sections of the mine, including hoists dating
back to the 1920s, as well as the mine‘s underground passages. These underground channels have been prepared to give
w XIX-wiecznej kopalni węgla kamiennego. Ostatnim punktem wycieczki jest Radiostacja Gliwicka. Stanowi ona wyjątkowy w skali europejskiej zabytek radiotechniki z najwyższym
na świecie drewnianym masztem o wysokości 111 m. Warto
przypomnieć, że Radiostacja Gliwicka na trwałe wpisała się
w dzieje świata. To właśnie tu, 31 sierpnia 1939 r. miała miejsce prowokacja hitlerowska, bezpośrednio poprzedzająca wybuch II wojny światowej.
Więcej informacji na temat tej i pozostałych wycieczek, oferowanych w ramach oferty turystycznej „Śląska Podróż w Czasie”, można uzyskać na stronie internetowej Szlaku Zabytków
Techniki pod adresem: http://www.gosilesia.pl/szt/
Radiostacja Gliwicka / Gliwice Radio Station
visitors an idea of 19th century miners’ working conditions.
The final stop along this route is the Gliwice Radio Station.
Boasting the highest wooden telegraph aerial in the world
(111m), the radio station is the only one of its kind in Europe.
It was here that Hitler’s provocation on the 31st August 1939,
preceded the outbreak of World War II.
For more information regarding this site and others along the
“Silesia – A Journey Through Time“ heritage track, please visit
the Industrial Monuments Route of the Silesian Voivodeship
website at: http://www.gosilesia.pl/szt/
28
flota
fleet
Boeing
737
SILESIA airport 4 (18) 2008
flota
fleet
29
Boeing 737 to najpopularniejszy wąskokadłubowy samolot pasażerski średniego zasięgu na świecie, produkowany w wielu
wersjach od 1967 r. przez firmę Boeing z USA. Jest najczęściej
kupowanym przez linie lotnicze samolotem pasażerskim
wszechczasów. Do tej pory zamówiono w sumie ponad 8 000
sztuk tego modelu, a dostarczono 5 800 egzemplarzy, co
oznacza, że jest najlepiej sprzedającym się samolotem w historii lotnictwa. Boeing 737 jest tak popularny, że patrząc
w niebo istnieje duże prawdopodobieństwo, iż właśnie ogląda
się jeden z 1 250. Boeingów, które aktualnie znajdują się w powietrzu. Średnio co pięć sekund gdzieś na świecie startuje
jedna maszyna tego typu. Zależnie od wersji samolot może zabrać na pokład od 146. do 189. pasażerów. Jego maksymalna
prędkość przelotowa to 912 km/h. Rozpiętość skrzydeł wynosi 28,88 m, długość 36,45 m, a wysokość 11,13 m. Średni
zasięg to 3 800 km – jest to odległość, jaka dzieli np. Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice w Pyrzowicach od Wysp Kanaryjskich. Każdego dnia katowickie lotnisko odwiedza kilka
Boeingów 737, najczęściej w barwach Lufthansy, ale przylatują także w malowaniach takich linii jak: Centralwings, Tunisair, Eurocypria, Futura, SunExpress, Ryanair czy AMC Airlines.
The Boeing 737 is the world’s most popular, medium-range,
narrow-body passenger aircraft. It has been produced in many
different versions since 1976 by the Boeing Company in the
USA, the 737 is the most ordered passenger jet of all time.
There have been over 8 000 of these aircraft ordered up until
now, of which 5 800 have been delivered. As a result, Boeing’s 737 is not only the most popular but also best-selling aircraft in aviation history. Such is the popularity of this aircraft,
that if you look up at an aircraft in the air, there is a high possibility that it’s one of the 1250 Boeing aircraft in the air at any
one time. On average, a Boeing 737 departs or lands somewhere in the world every 5 seconds. Depending on the version, the 737 has a seating capacity of between 146 and 189
passengers. It can achieve a maximum speed of 912km/h and
has an average range of 3 800km, which is more or less the
distance between Katowice Airport and the Canary Islands. The
aircraft’s wingspan is 28.88m, it’s 36.45m long and has a
height of 11.13m. Every day Katowice Airport hosts several
Boeing 737s – mostly in Lufthansa’s livery, but also in the liveries of airlines such as Centralwings, Tunisair, Eurocypria, Futura, SunExpress, Ryanair and AMC Airlines.
fot. Wojciech Brol, Piotr Nowak, Mikołaj Ziomek
Rafał Dutkiewicz
reklama
30
pomysł na Śląsk
a concept for Silesia
patronat
patron
Śląskie atrakcje dla
wodniaków
Silesian attractions for water-lovers
fot. Piotr Adamczyk
Jezioro Paprocańskie / Lake Paprocany
SILESIA airport 4 (18) 2008
Czy można poświęcić artykuł akwenom wodnym Śląska? Może
trudno uwierzyć, ale tak. Z wodą zazwyczaj kojarzą się nam
Mazury, Warmia czy Suwalszczyzna. A jednak i nasz region
może zaoferować swe „wodne” walory nawet najbardziej wybrednym żeglarzom. Na Śląsku bowiem, oprócz zbiorników
sztucznych (np. jezioro Rybnickie i Żywieckie) czy naturalnych
(których jest niewiele), występuje wiele zagłębień terenu wypełnionych wodą. Są to pozostałości po działalności wydobywczej, prowadzonej przez wiele dziesiątków, a nawet setek
lat w złożach węgla kamiennego, wapnia, piasku, dolomitu
czy ród cynku i ołowiu. Przykładem takich akwenów jest jezioro Paprocańskie, zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Szopienice – Borki” lub zbiornik Pogoria w Dąbrowie Górniczej.
Śląska sieć wodna, należąca w zdecydowanej większości
do Bałtyku, „zbudowana” jest na dorzeczach dwóch największych polskich rzek: Wisły (Przemsza, Biała, Brynica, etc.) i Odry
(np. Mała Panew). Warto w tym miejscu wspomnieć, że obie
mają swoje źródła na Śląsku: Wisła na Baraniej Górze, a Odra
w Górach Odrzańskich. Częste wylewy, podtopienia i powodzie spowodowały, że powstało szereg zbiorników retencyjnych, jak Jezioro Goczałkowickie na Wiśle, które także często
są wykorzystywane do celów rekreacyjnych.
Po dawce hydrologii, zapraszam Państwa na wycieczkę po kilku
najciekawszych zbiornikach wodnych naszego regionu:
Jezioro Goczałkowickie powstało na terenie gminy Goczałkowice Zdrój jako sztuczny zbiornik wodny o charakterze zaporowym. Ten zbiornik retencyjny zaopatruje w wodę pitną
większą część Górnego Śląska. Oprócz funkcji przeciwpowodziowej czy wodociągowej, jest także miejscem wypoczynku
i rekreacji. Brzegi oraz wysepki, znajdujące się na jeziorze, są
siedzibą wielu gatunków ptaków. Jezioro Paprocańskie, położone w południowej części miasta Tychy, jest zbiornikiem powstałym po dawnym wyrobisku, które pracowało dla potrzeb
huty. Dziś pełni rolę rekreacyjną oraz turystyczną. W ośrodku
wypoczynkowym znajduje się m.in. strzeżona plaża, przystań
wodna, pole campingowe z wypożyczalnią sprzętu sportowego. Jezioro Międzybrodzkie to sztuczny zbiornik, który
powstał po wybudowaniu zapory wodnej w Porąbce na rzece
Sole. Jednym z projektantów był pierwszy prezydent Polski
Gabriel Narutowicz. Spełnia ono funkcję przeciwpowodziową
i rekreacyjną. Przy zaporze znajduje się elektrownia szczytowo
-pompowa na górze Żar – ulubione miejsce szybowników, lotniarzy i paralotniarzy z całej Polski. Jezioro Żywieckie – zbiornik
retencyjny na Sole w Tresnej wraz z elektrownią wodną, wykorzystywany również w celach turystycznych. Zbiornik Pogoria, czyli zespół czterech zbiorników wodnych w Dąbrowie
Górniczej, które utworzono na terenie dawnych wyrobisk piasku. Pierwsze jezioro powstało w okresie okupacji jako miejsce
letniego wypoczynku mieszkańców Zagłębia i Górnego Śląska.
Znajdowała się tu szkoła dla żeglarzy i kajakarzy, i to tu trenował wielokrotny mistrz świata na ślizgaczach Waldemar Marszałek. Na akwenie działają cztery kluby żeglarskie. Jezioro
Pogoria II słynie z kolei z wyjątkowej roślinności (grążele żółte,
grzybienie białe), licznych ptasich kolonii (czaple, perkozy,
kaczki, etc.) oraz zatoki, obejmującej „zatopiony las”. Jezioro
wraz z otoczeniem stanowi obiekt ekologiczny, a więc obowiązuje tu zakaz kąpieli i żeglowania, lecz można wędkować.
Pogoria III, będąca ujęciem wody dla Huty Katowice, jest natomiast oazą windsurfingowców, żeglarzy, ale także i płetwonurków, a w zimie jezioro przejmują bojerowcy. W sezonie
patron
Is it possible to devote an entire article to water reservoirs in
Silesia? It may be difficult to believe, but it certainly is. Water
is usually associated with the Mazurian Lakes, or the Warmia
or Suwałki regions. However, our region also has much to offer
in terms of “aqueous attributes“ for even the most demanding
sailors. Apart from natural reservoirs, of which admittedly there
are only several, and artificial reservoirs, such as the Żywiec and
Rybnik lakes, there are also bodies of stagnant water collecting
in areas which bear the remnants of decades, or in some cases
centuries, of the mining of coal, calcium, sand, dolomite or
zinc or lead ores (eg Paprocany Lake, Szopienice Borki Landscape and Nature Reserve, or the Pogoria Reservoir in
Dąbrowa). The Silesian water system, belonging primarily to
the Baltic Sea, is made up of tributaries of the Poland’s largest
rivers – the Wisła (Przemsza, Biała, Brynica etc) and the Odra
(eg. Mała Panew). In fact, the sources of both these majestic
rivers lie in Silesia – the Wisła springs from Barania Góra and
the Odra in the Odra Mountains. Frequent flooding, overflows
and swamping have resulted in the building of several retention
fot. Janusz Moczulski
Jezioro Goczałkowickie / Goczałkowice Reservoir
reservoirs - such as Lake Goczałkowice on the Wisła, which are
also used for recreational purposes.
Enough about Silesian hydrology, we’d like to invite you on an
excursion to the most interesting bodies of water in our region:
The Goczałkowice Reservoir, was built as an artificial dam
reservoir at Goczałkowice Zdrój. This retention dam supplies
drinking water to the majority of Upper Silesia. Apart from
flood prevention and supplying water, it is also a recreation
area. The lake’s shore and its islands also provide the perfect
breeding ground for many bird species. Lake Paprocany, situated in the southern part of Tychy, used to be a steelworks excavation site. Today, it’s not only a recreation site, but also a
tourist attraction. The lake and surrounding parklands include
a guarded beach, a jetty and a camping ground with sporting
equipment hire. The Międzybrodzie Lake, an artificial reservoir
established in the post-construction phase of the dam-building
on the Soła River at Porąbka. Poland’s first president, Gabriel
Narutowicz, was one of the chief design-engineers working on
the project. Alongside the dam is Żar Mountain, which is particularly favoured by gliders, hang-gliders and paragliders from
all over Poland. The top of Żar Mountain holds a pumped-storage hydroelectric facility. The Żywiec Lake, a retention reservoir on the Soła River at Tresna, together with its own
31
pomysł na Śląsk
a concept for Silesia
patronat
32
pomysł na Śląsk
a concept for Silesia
patronat
patron
wakacyjnym na tym akwenie jest rozgrywanych wiele regat,
z których największe i najsłynniejsze to Regaty InterPuchar
Zagłębia. Dodatkowym atutem są liczne ścieżki rowerowe,
które otaczają to jezioro. Najmłodszy, ale zarazem największy
zbiornik noszący numer IV i nazywany „Zbiornikiem Kuźnica
Warężyńska”, nie jest wykorzystywany rekreacyjnie poza wędkowaniem. Zbiornik Rybnicki został utworzony dla
potrzeb Elektrowni „Rybnik”. Dzięki temu sezon żeglarski
na tym zalewie jest najdłuższy w Polsce i trwa od kwietnia
do października, a temperatura wody w tym okresie nie spada
poniżej 150C. To z kolei powoduje, że jest „siedliskiem” klubów żeglarskich, stanic i ośrodków rekreacyjnych. Sztucznie
zarybiany stanowi atrakcję dla wędkarzy (wiele gatunków ryb)
i jest miejscem organizacji licznych konkursów. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Szopienice-Borki”, położony na pograniczu Katowic, Sosnowca i Mysłowic w dolinach Brynicy
i Rudawy, składa się z kompleksu stawów, spośród których największe to Bagry, Morawa, Borki, Stawiki i Hubertus. Woda
posiada pierwszą klasę czystości, z tej przyczyny są to tereny
bytowania wielu gatunków roślin i zwierząt. Centrum Nurkowe
„Orka” w Jaworznie, potocznie zwane „Koparki“, to zbiornik
na terenie dawnej kopalni dolomitu, na dnie którego znajdują
się urządzenia służące kiedyś do wydobycia, jak np. koparki.
Odbywają się tu kursy nurkowania oraz funkcjonuje teleskopowa komora dekompresyjna.
I tak można by było przytaczać przykład za przykładem. Warto
jednak uwzględnić w swych turystycznych planach wyprawy
nad lub na akweny Śląska i – zamiast czytać o tych wodnych
atrakcjach – samemu przekonać się o ich atrakcyjności.
Jezioro Żywieckie / Żywiec Lake
fot. Janusz Moczulski
fot. Janusz Moczulski
Zakola Wisły koło Oświęcimia / Meanders on the Wisła near Oświęcim
hydroelectric power station is a major tourist attraction. The
Pogoria Reservoir, or rather a group of reservoirs in Dąbrowa
Górnicza, were formerly part of a sand excavation site. The first
lake was established while Poland was under occupation and
became a summer holiday destination for the people of Upper
Silesia and Zagłębie Regions. The lake area includes 4 sailing
clubs and a sailing and kayaking school. Amongst other notable sportspeople, Waldemar Marszałek, 4-time world powerboat champion, trained here. The Pogoria II reservoir is famous
for its unique flora - the yellow pond-lilies and the European
White Waterlily in particular, many bird colonies (herons,
grebes, ducks) and a submerged forest. Considered to be an
important ecological site, swimming and sailing are forbidden
on the lake, though fishing is allowed in parts. Pogoria III, is
the main water supply for the Katowice steelworks and is an
oasis not only for sailors, but windsurfers and divers as well. In
winter, the lake becomes home to iceboaters. The lake hosts
many sailing regattas during the summer season, the biggest
and most famous of which being the InterPuchar Zagłebia Regatta. The lake is encircled by numerous bike tracks. The
newest and largest reservoir, Pogoria IV, also referred to as the
Kuźnica Warężyńska Reservoir, is not available for recreational
use. The Rybnik Reservoir, is situated alongside the Rybnik
power station and is home to many sailing clubs, recreation
centres and hostels. Lasting from April to October, this reservoir has the longest sailing season in Poland (water temperature never falls below 150C during this time). The
“Szopienice-Borki“ Landscape and Nature Reserve, situated in
the Brnica and Rudawa Valleys and bordering with Katowice,
Sosnowiec and Mysłowice, is a lake complex. The largest in are
Bagry, Morawa, Borki, Stawiki and Hubertus. The high quality
of the water has resulted in this reserve being home to many
species of plants and animals. The “Orka“ Diving Centre in Jaworzno, known to locals as "Koparki" (steam shovels - eng) is
part of what was once a dolomite mine. Some mining equipment still rests on the bottom of this reservoir. The Centre
holds diving courses here and also operates a telescopic decompression chamber.
These are only a few of the many, many reservoirs in our region
and each with its own story to tell. Perhaps that now it would
be worth incorporating some of Silesia’s lakes into your plans
and instead of merely reading about them, seeing them for
yourself.
Jacek Cwetler
patronat
patron