docİndirmek İçin Tıklayınız
download 
Report Transcription
İndirmek İçin Tıklayınız
KAÐITHANE R E H B E R Ý KAÐITHANE BELEDÝYESÝ 2008 Bu çalýþma, Kaðýthane Belediyesi Plan ve Proje Müdürlüðü ile Basýn Danýþmanlýðý’nýn ortak ürünüdür. Baský Yeri Mart Matbaacýlýk Sanatlarý Tic. ve San. Ltd. Þti. Tel: (0212) 321 23 00 Mayýs 2008 ÝkiNokta Biliþim Teknolojileri AÞ Genel Müdürlük Ýnönü Cad. Miralay Þefik Bey S 17/1 34437 Gümüþsuyu/Beyoðlu/Ýstanbul t (212) 249 0905 f (212) 249 0634 Üretim Merkezi Öðün Ýþ Mrk. Kasap Ýsmail S 5/2 34722 Hasanpaþa/Kadýköy/Ýstanbul t (216) 349 0141 f (216) 337 6756 www.ikinokta.com ISBN 975-92243-4-8 2 Merhaba, Hazýrlandýðý günden itibaren þimdiye kadar üç baský yapan bu çalýþmamýz, sahip olduðu iþlev ve gördüðü yoðun ilgiden dolayý karþýnýza dördüncü defa çýkýyor. Her biri ikiþer bin adet basýlan ve hýzla tükenen Kaðýthane Rehberi, yine iki bin adet basýldý. Ýlçenin fiziki, coðrafi ve demografik yapýsý, sosyo-ekonomik ve kültürel formasyonu hakkýnda güncellenmiþ bilgilerle yeniden düzenlenmiþ olan çalýþmamýz, yine bir baþvuru kitabý olacak. Çalýþmalarýmýzla açýlýp düzenlenmiþ yeni sokak ve caddeler dolayýsýyla deðiþen ilçe haritasý son haliyle rehberimizde yer alýyor. Baþvuru telefonlarýnýn güncellenmiþ hali, geçtiðimiz yýl kurulan ve belediye hizmetlerimizi hýzlandýran çaðrý merkezimiz ile Kentli Bilgi Servisi'mize ulaþýlacak telefon numaralarý ve internet adresleri de Kaðýthane Rehberi'nde elinizin altýndaki bilgilerden olacak. Ulaþýmdan güvenliðe, kuryelerden postacýlara kadar bir çok alanda iþlevsel olarak hizmet gören rehberimiz, barýndýrdýðý tarihi bilgiler, görsel malzemeler, demografik ve ekonomik istatistiklerle öte yandan okullarda öðrencilere kaynak kitap olarak iþe yaramaktadýr. Kaðýthane Rehberi, turistik zeminde; Ýstanbul ve ilçeleri hakkýnda bilgi almak, gezileri kolaylaþtýrmak ihtiyacýný karþýlamak isteyenlerin de sorularýna cevap veren bir çalýþmadýr. Ýþlevsel niteliði, barýndýrdýðý bilgiler itibariyle kitap koleksiyoncularýnýn, sahaflarýn ve kütüphanelerin de ilgisini çeken, raflardaki yerini hemen alan, bir süre sonra ülkenin ünlü kitap müzayedelerine çýkmaya baþlayan bir yaný da var çalýþmamýzýn. Kitabýn deðeri sahafta belirlenir. Kaðýthane'nin tarihi ve sosyo-kültürel yapýsý hakkýnda ortaya çýkardýðýmýz yayýnlardan biri olan rehber çalýþmamýz da, diðer ürünlerimiz gibi kýymetini bilenin elinde hemen deðerini buluyor. Tarihe, bugünden bizim söylediðimiz bir söz, yaptýðýmýz bir çalýþma olarak maloluyor. Ürettiklerimizle bugünden yarýna seslenebiliyorsak ve bu ses kaybolmuyorsa, bir yerel yönetici veya bir çalýþma sahibi olarak baþarýlý bir çabanýn içinde olmuþuz demektir. Saygýlarýmla. Fazlý Kýlýç Kaðýthane Belediye Baþkaný ÝÇÝNDEKÝLER DOÐAL YAPI Ýki Kaðýthane Konum Yeryüzü Þekilleri Akarsular Jeolojik Yapý Doðal Güzellikler Ýklim 5 6 8 11 12 13 14 Nüfus ve Nüfusun Geliþimi Nüfus Yoðunluðu Nüfusun Geliþme Ýndeksi Nüfus Artýþ Hýzý Göç 17 19 20 21 22 Kaðýthanenin Komþu Ýlçelerle Sýnýrý 7, 8, 9 - Kaðýthane Sularý 11,12, 13 DEMOGRAFÝK YAPI Kaðýthane, Ýstanbul ve Türkiye’nin Nüfus Geliþimi 18 - Ýlçe Nüfusunun Geliþimi 19 - Mahallelere Göre Nüfus Daðýlýmý 20 - Kaðýthane, Ýstanbul ve Türkiye’nin Nüfus Yoðunluklarý 20 - Ýstanbul’da Seçilmiþ Ýlçeler Ýçin Nüfusun Geliþme Ýndeksi 21 - Kaðýthane, Ýsatanbul ve Türkiye’de Yýllýk Ortalama Nüfus Artýþ Hýzlarý 21 - Ýstanbul’da Seçilmiþ Ýlçeler Ýçin Yýllýk Nüfus Artýþ Hýzlarý 22 - Nüfusun Öðrenim Durumu 23 - Yaþ Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus 23 - Çalýþanlarýn Faaliyet Kollarýna Göre Daðýlýmý 24 - Faal ve Faal Olmayan Nüfus 25 - Ýktisaden Faal Nüfus 26 TARÝH Görkemli Geçmiþ 27 Kanuni Kaðýthanesi 30 Kaðýthane Mescidi 31 Çelebi’den Öyküler 33 Öbür Çelebi’den Öyküler 34 Ýlk Köþkler 35 Bir Çöküþün Baþlangýcý 36 Saraylar Vadisi 36 Trajik Son 42 II. Sadabad Sarayý 42-43 Yeniden Yapýlaþma 45 Çaðlayan Sarayý 48 Kaðýthane’nin Tanýklýklarý 51 Görkemden Geriye Kalan 53 Sadabad’dan Son Ýzler 53 Cumhuriyet Kaðýthanesi 54-55 Þiþliden Kopuþ Süresi 56 Nedim’e Dair 28 - Osman Nuri Ergin’den Evliya Çelebi’nin Kaðýthanesi 30, 31 - Bir Ermeni Gezginden Kaðýthane 33 Kaðýthane Alemleri 34, 35, Ýmrahor Köþkü 37, 38 - Ýstanbul’un Tarihi Yapýsý 40 - Þarký 41 - Aziziye Camisi 42, 43 Poligon Kasrý 44, 45 - Gezgin Julia Pardoe’dan Kaðýthane Ýzlemleri 46 - Ahmet Rasim’in Kaðýthanesi 51 - Lale Devri Bahçeciliðinde Batý Öykünmeciliði 52 - Geçmiþ Zaman Olur ki 56, 57 - Lale Devri ve Düzenin Yabancýlaþmasý 60 SOSYO EKONOMÝK YAPI Cumhuriyet Kaðýthanesini Biçimlendiren Dinamik 61 Ticaret 63-64 Ýmalat Sanayi 64-65 Ýþyeri Büyüklükleri 66 Sanayinin Diðer Özellikleri 67 Ýstanbul’u Biçimlendiren PROST 63 - Ýstanbul’un Seçilmiþ Ýlçelerinde Kayýtlý Ýþyerleri 64 - ÝTO’ya Kayýtlý Ýþyerleri 64, 65 Ýþyerlerinin Sektörel Daðýlýmý 65 - Ýþyeri Büyüklükleri 66 - ÝSO’ya Kayýtlý Ýþyerleri 67, 68 - Ýþyeri ve Ýþçi Sayýsýnýn Sanayi Dallarýna Göre Daðýlýmý 68 4 DOÐAL YAPI Tarihi göletler ve adacýklar (Hasbahçe). Ýki Kaðýthane: Tarihte iki Kaðýthane var: Ýlki, Bizans Dönemine dek uzanan ve Osmanlý Ýmparatorluðu döneminde Saray’ýn, zaman zaman da halkýn önemli bir mesire yeri olarak, 20. yy’ýn ortalarýna kadar varlýðýný sürdüren Kaðýthane’dir. Ýkincisi ise Cumhuriyet döneminde, 1940’lý yýllardan baþlayarak günümüze kadar süren, çarpýk kentleþmenin doðurduðu Kaðýthane’dir. Bu monografide ilki salt bir tarihi mekan olarak yer alacak, ikincisi ise yaklaþýk 420 bin kiþilik nüfusuyla canlý bir yerleþim alaný olarak tasvir edilecek, incelenecek ve irdelenecektir. 5 Kaðýthane Belediye Baþkanlýðý binasý 2008. Konum: Kaðýthane, Türkiye’nin en önemli kenti olan ve yerküre üzerindeki yeriyle dünyanýn önemli noktalarýndan biri sayýlan Ýstanbul’un 39 ilçesinden biridir. Kaðýthane, Karadeniz’i Marmara Denizi’ne birleþtiren ve Asya ile Avrupa kýtalarýný birbirinden ayýran yeryüzünün önemli su yollarýndan olan Ýstanbul Boðazý’nýn batýsýnda, Avrupa yakasýnda bulunmaktadýr. Ýstanbul’un son dönem yerleþimlerinden olan Kaðýthane ve çevresindeki mahalleler, 1987’ye kadar Þiþli Ýlçesi’nin birer mahallesiydi. Kaðýthane 1987’de Þiþli’den ayrýlarak ilçe yapýldý. Kaðýthane ilçe alaný, yönetsel bakýmdan, kuzeyden Þiþli’ye baðlý Ayazaða, güney ve güneydoðudan Þiþli ilçe topraklarýyla çevrilidir. Ýlçe, kuzeydoðuda Beþiktaþ, güneybatýda Beyoðlu, batý ve kuzeybatýda da Eyüp ilçelerine komþudur. 6 Yüzölçümü bakýmýndan Ýstanbul’un Adalar, Bayrampaþa, Beyoðlu,Güngören ve Zeytinburnu’yla birlikte en küçük yedi ilçesinden biridir. Kaðýthane ilçe topraklarý toplam 16 km2’lik bir alan kaplamaktadýr. Ýstanbul Boðazý’ný Boðaziçi ve Fatih Sultan Mehmet köprüleriyle aþan otoyollardan ilki ilçenin güneyinden, ikincisi ise kuzeyinden geçer. Bunlardan 01 (E5) Otoyolu güneyde Þiþli ilçesiyle sýnýr oluþturur. 02 (TEM) Otoyolu ise Kaðýthane Ýlçesi’nin kuzey kesiminde doðu-batý doðrultusunu izler. Okmeydaný ve Hasdal kavþaklarý arasýnda uzanan bir baþka otoyol da 01 ve 02 otoyollarýný birbirine baðlar. 1990’da 269 042 kiþilik nüfusuyla Ýstanbul nüfusunun yüzde 3.69’unu barýndýran Kaðýthane’de, ayný yýl km2’ye 16.815 kiþi düþmekteydi. 2007 yýlý genel nüfus sayýmý sonuçlarýna göre nüfusu 418 229 kiþidir. Bu nüfus sayýsýyla Ýstanbul nüfusunun yüzde 3.3’ünü oluþturan ilçede, km2’ye 26.139 kiþi düþmektedir. Nüfus yoðunluðu bakýmýndan Kaðýthane, yalnýz Ýstanbul’un deðil, Türkiye’nin de önemli yerleþimlerinden biridir. Kaðýthane nüfus yoðunluk deðeri bakýmýndan Fatih (Eminönü ilçesi ile birleþmeden önce), Güngören, Beyoðlu, Bayrampaþa ve Bahçelievler’in ardýndan altýncý sýrada yer almaktadýr. Kaðýthane’nin Komþu Ýlçelerle Sýnýrlarý - A Kaðýthane,kuzeyde Þiþli’ye baðlý Ayazaða, güney ve güneydoðuda Þiþli, kuzeydoðuda Beþiktaþ, güneybatýda Beyoðlu, batý ve kuzeybatýda da Eyüp ilçeleriyle komþudur. Kaðýthane-Beþiktaþ sýnýrý 02 (TEM) Otoyolu’nun Büyükdere Caddesi ile kesiþtiði noktadan baþlar. Büyükdere Caddesi’nin Ýnönü Caddesi’ni kestiði noktada sona erer. Buradan Þiþli sýnýrý baþlar. ÝETT garajýnýn batý duvarýný takiben Dereboyu Caddesi boyunca güneye, daha sonra güneybatýya doðru Baðýþ, Bayýr ve Kavaklý sokaklarýyla batýya yönelir. Hudut Sokak’la güneye yönelen Þiþli sýnýrý bir süre sonra Akgül Sokak’la güneybatýya yönelerek Çaðlayan Kavþaðý’na varýr. 2000 - 2007 yýllarý arasýnda, ilçe nüfusu yüzde 21 oranýnda artýþ göstermiþtir. Nüfus artýþ oraný açýsýndan Kaðýthane, Ýstanbul’un nüfusu en az artan ilçeleri arasýnda yer almaktadýr. Nüfus artýþ oranýnýn az oluþu, yeni yapýlaþmaya uygun, boþ alanlarýn olmayýþýnýn bir göstergesidir. Ne var ki Kaðýthane nüfus yoðunluðu bakýmýndan Ýstanbul’un önde gelen ilçeleri arasýndaki yerini korumaktadýr. 7 Kaðýthane Kültür Merkezi, 2008. Kaðýthane’nin Komþu Ýlçelerle Sýnýrlarý - B Çaðlayan Kavþaðý’ný güneyde býrakarak 01 (E5) Otoyolu’na paralel, Darülaceze Caddesi boyunca güneybatýya yönelen Þiþli sýnýrý, Okmeydaný Kavþaðý’ný kuzeyde býrakarak 01 Otoyolu’nun Aydýncýk Sokaðý ile kesiþtiði noktada son bulur. Kaðýthane - Beyoðlu sýnýrý, 01 Otoyolu’nun Aydýncýk Sokaðý’ný kestiði noktada baþlar, Etibank Caddesi boyunca önce kuzeye sonra da kuzeybatýya yönelir ve Kaðýthane Deresi’nin Haliç’e döküldüðü noktada son bulur. 8 Yeryüzü Þekilleri: Ýstanbul il alaný, Marmara Havzasý’nýn Doðu Marmara bölümünde yer alan iki ana peneplen arasýna sýkýþmýþ, Boðaz ve akarsu vadileri ile parçalanmýþ bir platolar topluluðudur. Ýlde Boðaziçi ile Haliç arasýný dolduran platoya Beyoðlu Platosu denilmektedir. Platonun her iki yönü aþýným sonucu önemli ölçüde taþýnmýþtýr. Bu nedenle plato yöresinde çukurluklar ve bu çukurluklarýn birleþmesinden vadiler oluþmuþtur. Kaðýthane Beyoðlu Platosu’nun kuzey uzantýsýyla ayný platonun su bölümü çizgisinin batýsýnda yer almaktadýr. Galata - Beyoðlu - Þiþli - Maslak - Büyükdere yönünde giden büyük sýrt, Beyoðlu Platosu’nun su bölümü çizgisini oluþturmaktadýr. Sýrtýn doðusunun sularý Boðaziçi’ne, batýsýnýn sularý ise Kaðýthane Deresi aracýlýðýyla Haliç’e akmaktadýr. Bu büyük sýrt ayný zamanda, kentin bu bölümünde yollarýn yönünü de belirlemektedir. Platonun sýrtýnda yer alan TünelTepebaþý - Taksim - Þiþli - Mecidiyeköy - Maslak Tepesi ve Okmeydaný güzergahý, aþýným sonucu düzleþerek bugünkü görünümünü almýþtýr. Kaðýthane Deresi ve Sadabad mesire alaný, 2008. Belgrad Ormaný’nýn bir bölümünün suyunu toplayan Kaðýthane Deresi, Kemerburgaz’dan geçerek Haliç’e dökülür. Havzasý büyük olmasýna karþýn yaz aylarýnda suyu azalýr. Kaðýthane Deresi, Beyoðlu Platosu’nun su bölümü çizgisinin batýsýndaki sularý toplar. Ýlçenin kabaca batý sýnýrýný oluþturan 01 (E5)’i 02(TEM)’e baðlayan yol da bir baþka sýrtýn üzerinde uzanýr. Bu sýrt ayný zamanda ilçe topraklarýndaki ikinci su bölümü çizgisini oluþturur. Sýrtýn doðusundaki sular Kaðýthane Deresi’ne, batýsýndaki sular ise Alibeyköy Deresi aracýlýðýyla Haliç’e akmaktadýr. Ýstanbul il alanýnda vadi oluþumlarý son derece önemlidir. Ýl topraklarýnýn yüzde 75’i vadilerle parçalanmýþ olan platolarla kaplýdýr. Bu vadiler Ýstanbul kentinin üzerine oturduðu, doðal yapýyý oluþturmaktadýr. Avrupa yakasýnda güneye çarpýlma nedeniyle su bölümü çizgisi Karadeniz’e çok yakýn bir noktadan geçmekte, bu nedenle de vadi geliþimleri Marmara’ya doðru olmaktadýr. Boðaz’da olduðu gibi Haliç’e de her iki taraftan bir dizi vadi açýlmaktadýr. Bu vadi aðýnýn ortasýnda Haliç’in devamý durumundaki iki ana vadi, Alibeyköy Deresi ile Kaðýthane’nin Komþu Ýlçelerle Sýnýrlarý - C Kaðýthane-Eyüp sýnýrý, Kaðýthane Deresi’nin Haliç’e döküldüðü noktada baþlar, Eski Eyüp Yolu boyunca önce kuzeydoðuya uzanýr. Bir süre 01 ile 02 otoyollarýný birbirine baðlayan baðlantý yolu boyunca kuze-ye doðru uzanan Eyüp sýnýrý, Sokullu ve Alibey caddeleriyle kuzeye uza-nýþýný sürdürür. Alibeyköy Caddesi’nden baþlayarak batýya yönelen Eyüp sýnýrý, bir süre sonra tam kuzeye döner, 02 Otoyolu’nu keserek Kemerburgaz’la sýnýr oluþturur ve Katýrcýlar Deresi’ne ulaþýr. Bu noktadan baþlayarak Þiþli’nin Ayazaða topraklarýyla sýnýr oluþturmaya baþlar. 9 Eyüp Sultan Caddesi 2008 Kaðýthane Deresi vadileri bulunmaktadýr. Kaðýthane Deresi Vadisi, kentsel alan içinde kalan en önemli vadilerden biridir. Kaðýthane’nin Ayazaða (Þiþli) ile sýnýrý, kuzeybatýda 02 Otoyolu’na paralel uzanan orman sýnýrý boyunca doðuya uzanýr. Ayazaða sýnýrý, Arabacý Yokuþu’nun orman sýnýrýný kestiði noktadan güneye dönerek Cesur Sokaða, buradan da doðuya dönerek Ýbrahim Karaoðlanoðlu Caddesi’yle doðuya uzanýþýný sürdürür ve 02 Otoyolu ile Büyükdere Caddesi’nin kesiþtiði noktada son bulur. 10 Ýhsaniye’nin güneybatýsýndan baþlayan Kaðýthane Vadisi, Alibeyköy Vadisi’ne paralel olarak güneydoðu yönünde uzanýr. Tabanýný geniþletmeye baþlayan vadi, ikinci bir akarsu kolunun açtýðý kuzeyden gelen bir baþka vadi ile birleþerek Kemerburgaz’a varýr, doðudan güneye geniþçe bir yay çizer ve TEM yolundan baþlayarak Kaðýthane sýnýrlarý içine girer. Burada iyice daralan vadi Haliç’e açýlýr. Kaðýthane ilçe topraklarý, kuzeydoðu- güneybatý doðrultusunda uzanan Kaðýthane Deresi Vadisi’nin her iki yamacý boyunca uzanýr. Ýlçenin batý sýnýrýný oluþturan Beyoðlu Platosu’nun su bölümü çizgisi ilçede yükseltinin en çok olduðu yerlerden geçer. Yükselti Okmeydaný’nda 80-100 m, Mecidiyeköy’de 100 - 120 m.dir. Daha kuzeydeki Levent-Maslak’da 130-140 m’ye dek çýkar. Ýlçe topraklarýnda Kaðýthane Vadisi boyunca güneybatýya inildikçe, yükselti düþer, Haliç’de sýfýrlanýr. Aziziye Camii (Sadabad) 2008 Kaðýthane’de ortalama yükselti 30-40 m arasýnda deðiþir. Ýlçenin en yüksek noktalarý Gültepe ve Çeliktepe mahallelerinin kurulduðu alanlardýr. Akarsular: Kaðýthane Ýlçesi’ndeki en önemli akarsu, ilçeye tarihi kimliðini ve adýný veren Kaðýthane Deresi’dir. Kaðýthane Deresi’nin antik çaðdaki adý Barbyssos’tur. Belgrad Ormaný’ndan kaynaðýný alan Kaðýthane Deresi, Kemerburgaz’dan geçerek Haliç’e dökülür. Havzasý büyük ve akýþ süresi kýsadýr. Rejimi düzensizdir. Derenin su seviyesi, kimi sonbahar ve kýþ aylarýnda yükselir. Sellenme ve taþkýnlar, vadi tabanýndaki evlerin sular altýnda kalmasýna neden olur. Yaz aylarýnda suyu azalýr. Bir zamanlarýn efsane deresi Kaðýthane, sanayileþme ve kentleþmeye paralel olarak, 1950’li yýllardan itibaren kirlenmeye baþlamýþtýr. Ýlçenin bir diðer akarsuyu da Keçi Deresi’dir. Yahya Kemal ve Þirintepe mahallelerinin sýnýrýný oluþturacak biçimde kuzeybatýya doðru akan Keçi Deresi, Cendere Caddesi’ni aþarak Kaðýthane Deresi’ne dökülür. Keçi Deresi’ne paralel akan Galata Kaðýthane Sularý - A Kaðýthane, sularýyla da ünlü bir yerdi. Osmanlý döneminde kenti besleyen önemli su kaynaklarýndan biriydi. Kaðýt imalathanelerinin burada kurulmuþ olmasý raslantý deðildir. Çünkü kaðýt üretimi bol su gerektiren bir sanayi dalýdýr. Osman Nuri Ergin, Mecelle-i Umur-i Belediyye’nin 5. Cildinde Kaðýthane’nin sularýný ayrý bir baþlýk halinde ele almaktadýr. Aþaðýdaki alýntý, bu bölümden özetlenmiþtir. Alýntýnýn sonunda ise Kimyager Ali Rýza Bey’in Kaðýthane sularýnýn kimyasal ve fiziksel özelliklerine dair tahlili yer almaktadýr. “Kaðýthane menabi sularý Cendere ile Bergosköy’ü civarýnda vaki altmýþ üç menbadan toplanan sulardýr. Bu sularýn cem’i için Kaðýthane vadisindeki birçok menbalar sedd ü bend edildiði gibi bütün bu menabi büyük bir hazinede kararlaþtýrýlarak cem’u iddihar ve buradan da gayet kuvvetli bir makine vasýtasýyla tevzi ve sarf hazinesine sevk u tisyar olunmaktadýr.’’ 11 Kaðýthane Sularý - B Kaðýthane Sularý’nýn muhtelif numunelerini tahlil etmiþ olan Kimyager Ali Rýza Bey merhum diyor ki: “Kaðýthane Menba Sularý en saf sular sýnýfýna dahildir. Bugün Dersaadet’te kullanýlan çeþme sularýnýn hepsine faik olduðu gibi þehrimizde fýçýlar veya þiþeler içinde pahalýca satýlan menabi sularýndan bir kýsmýna da tamamiyle muadil ve hatta bazýlarýndan daha saf ve sýhhidir. Bu beyan en emin þerait-i fenniye dahilinde icra kýlýnan ve tahliattan istinbat edilen bir hakikat-i fenniye olduðundan azade-i þekk ü irtiyabdýr.” Hasbahçe 2008 12 Deresi de Cendere Caddesi’ni aþtýktan hemen sonra Kaðýthane Deresi’ne dökülür. Her iki akarsu da sanayi ve evsel atýklar nedeniyle aþýrý kirlenmiþ durumdadýr. Jeolojik Yapý: Ýstanbul il alanýný oluþturan Marmara Havzasý’nýn Doðu Marmara Bölümü’nde, çeþitli yaþta jeolojik oluþumlar yer almasýna karþýn, Kaðýthane ilçe alaný 1. Zaman Devoniyen sistemine baðlýdýr. Ýlçe alanýnýn güneyinde ise 1. Zaman Karbonifer sistemine baðlý oluþumlar yer alýr. Kaðýthane ilçe alanýnýn büyük bir bölümünü kaplayan Devoniyen alanlar, baþlýca killi þist ve grovak katmanlardan oluþur. Bu katmanlar içinde yer yer andezit ve diabaz oluþumlar göze çarpar. Kaðýthane Deresi’nin yataðý dolgu ve alüvyonla kaplýdýr. Tarihi kuðulu göl ve adacýðý Doðal Güzellikler: Ýstanbul’un tarihte kalmýþ doðal deðerlerinin en önemlilerinden biri de, Haliç ve yöresidir. Haliç’in Kaðýthane Deresi’yle birleþtiði nokta ve Kaðýthane Deresi Vadisi, eski Ýstanbul’un en çok ilgi gören mesirelerindendi. Kaðýthane yöresi, cirit oyunlarýnýn, ok atýþlarýnýn ve yarýþmalarýn düzenlendiði bir eðlence yeriydi. Sadabad adýyla da bilinen Kaðýthane’nin laleler, çýnar ve kavak aðaçlarýyla süslenmiþ mesiresi, ilkbahar mevsimiyle canlanmakta ve yapay çavlanlarla enfes bir görünüm kazanmaktaydý. En parlak dönemini Kanuni ve III. Ahmed zamanýnda yaþayan bu mesire yerinde Sadabad Kasrý, Ýmrahor Köþkü, Kaðýthane Köþkü, Koþu Köþkü, Çadýr Köþkü gibi çok deðerli yapýlar bulunmaktaydý. Yoðun bir doða kirlenmesiyle 1940’lý yýllarla birlikte yok olan eski Kaðýthane Mesiresi’nden yalnýzca bazý yapýlarýn temel kalýntýlarý günümüze ulaþabilmiþtir. Yöredeki yapýlarýn çoðu II. Dünya Savaþý sýrasýnda çeþitli Kaðýthane Sularý - C Fi’l-hakika etýbba-yý meþhure ve merufe tarafýndan: “Bir þehrin ahval-i sýhhiyye-i umumiyesi sarfeylediði sularýn evsaf ve mikdarýna tabidir” ve “Bir þehre gelen suyun en emin miyarý o þehirde görülecek kara hummadýr” gibi kavanýn-i sýhhiyye-i ictimaýyyeyi mu’lin metin esaslar vaz edilmiþtir. Kaðýthane Sularý’nýn hýn-i isalesinde tutulan istatistiðe nazaran Beyoðlu cihetinde ilk senede tifo hastalýðý yüzde on-onbeþ, ikinci senede yüzde yirmi-yirmibeþ, üçüncü senede yüzde elli, dördüncü ve beþinci senelerde yüzde yetmiþ tenakus etmiþti. Bugün ise derece-i tenakusun daha ziyade olmasý muhtemeldir.” 13 Tarihi göletlerin günümüzdeki görüntüsü. devlet kurumlarýna ait tesislerinin inþasý için yýkýlmýþ, kalaný da çürümeye terk edilmiþtir. Ýklim: Kaðýthane Ýlçesi’nin iklimi, Ýstanbul ikliminin özelliklerini gösterir. Gezici hava hareketlerinin etkisi altýnda bulunan ilçe iklimi, Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasýnda bir geçiþ niteliði gösterir. Kaðýthanede laleler Ýstanbul il ikliminde gözlenen üç ana hava tipi Kaðýthane Ýlçesi’nde de etkilerini gösterir. Bunlar kuzey ve güneyden sokulan hava kütleleriyle, sakin nitelikteki hava tipleridir. Bu üç hava tipi arasýnda en çok etkili olaný kuzeyden gelen hava kütleleridir. Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasýnda bir geçiþ niteliði gösterdiðinden Kaðýthane’de sýcaklýk, bu geçiþ niteliðini yansýtan bir özellik gösterir. Kimi yýllarda ocak ve þubat aylarý ýlýk geçerken, kimi yýllarda da sýcaklýk mevsim normallerinin altýna düþmektedir. Kaðýthane’de yükselti, güneye doðru inildikçe azalýr. Bu nedenle sýcaklýk Ýstanbul’un diðer ilçelerine oranla daha yüksektir. Sýcaklýk deðerlerinin Ýstanbul ortalamalarýndan yüksek oluþunda, Kaðýthane’nin bir vadi içinde kalmasý önemli rol oynamaktadýr. 14 Kaðýthane’de yýllýk ortalama sýcaklýk 13.80 C‘dir. Yýlýn en sýcak ayý Aðustos, en soðuk ayý da Ocak ayýdýr. Ortalama açýk günler sayýsý 76.3, ortalama bulutlu günler sayýsý 202.6, ortalama kapalý günler sayýsý 86.4, ortalama yaðýþ miktarý 649.1 mm, ortalama kar yaðýþlý günler sayýsý 7.8, ortalama sisli günler sayýsý 13.3, ortalama dolulu günler sayýsý 0.8, ortalama kýraðýlý günler sayýsý 12.1, ortalama rüzgar hýzý 3.5 m/sn, en hýzlý rüzgar yönü kuzey, ortalama toprak sýcaklýðý ise 15.60 C’dir. Kýþ mevsimi süresi, Aralýk ayýndan baþlayarak Mart ayý sonuna dek uzanan günleri kapsar. Kýþ süresi içinde ýsýnýn sýfýrýn altýna düþtüðü günler sýnýrlýdýr. Ýlçedeki yaðýþ rejimi, geçiþ tipi iklim özelliklerine uygundur. Yazlarý kurak, kýþlarý bol yaðýþlý geçer. Yaz aylarýndaki yaðýþýn azlýðý ile Akdeniz, yýl içindeki yaðýþlý günlerin çokluðu ile de Karadeniz yaðýþ rejiminin gözlemlendiði Kaðýthane’de yýlýn en yaðýþlý aylarý Aralýk ve Ocak, en kurak aylarý da Temmuz ve Aðustos’tur. Kaðýthane’de egemen rüzgar yönü, Kaðýthane Deresi Vadisi’nin uzanýþýna uygun olarak, kuzey ve kuzeydoðudur. Bu yönlerden esen yýldýz ve poyraz soðuk ve sert rüzgarlardýr. Genellikle fýrtýna biçiminde esen bu rüzgarlar, kýþýn yaðmur ve kar yaðýþlarýna neden olmakta, yazýn da serinletici etki yapmaktadýr. Yýl içindeki esme sayýlarý 1400’ dür. Bitki Örtüsü: Kentsel alan içinde kalan Kaðýthane’de bitki örtüsü çok az yerde görülür. Kaðýthane Deresi’nin Haliç’e yakýn yerlerinde büyük aðaçlar bulunur. Bu aðaçlar, sanki geçmiþ Kaðýthane günlerine özlem duymaktadýr. Bir zamanlar dünyanýn en güzel köþelerinden biri olan Kaðýthane mesiresinden geriye kalan ve gölgeleriyle insanlara huzur veren, iþte bu aðaçlardýr. Kemerburgaz’a dek uzanan dereboyu yakýn zamana kadar sebze bahçeleriyle doluydu. Buralarda çiçek ekimi de önemli bir yer tutardý. Kaðýthane Vadisi’nin güney yamaçlarýnda ve düz alanlarda kurulan seralarda mevsimlik çiçekler yetiþtirilirdi. Günümüzde Kaðýthane’nin ana yerleþim alanlarý içinde Anýt aðaç, Sadabad 2008 15 Kaðýthane Futbol Sahasý kalmýþ olan Çaðlayan, Gültepe ve Çeliktepe mahalleleri, Hasbahçe 2008. 50 yýl öncesine kadar fundalýklar, dutluklar, sebze ve çiçek bahçeleriyle kaplýydý. Mevsim çiçekleri ile Kaðýthane’de çevre düzenlemesi örneði 2008. 16 DEMOGRAFÝK YAPI Bir 23 Nisan Ziyareti, 2008. Nüfus ve Nüfusun Geliþimi: Kâðýthane, 1955'e kadar nüfusu 5 binin altýnda olan küçük bir köydü. 1954 yýlýnda Beyoðlu'ndan ayrýlarak ilçe olan Þiþli'nin Merkez Bucaðý'na baðlandý. Uzun süre köy statüsünü korudu. Kâðýthane'nin geliþimi, yöredeki sanayi kuruluþlarýnýn çevresinde gecekondu mahallelerinin oluþmasý ile baþladý. Öte yandan, 1950'li yýllarda Ýstanbul'da baþlatýlan imar çalýþmalarý sýrasýnda evleri ve arsalarý istimlâk edilenlerden bir bölümüne de, Kâðýthane Köyü'ne ait arazilerden yer verildi. Bu uygulama, vadi yamaçlarýnýn gecekondularla dolmasýna neden oldu. Nüfus artýþý, özellikle 1960'lý yýllarla birlikte büyük bir ivme kazandý. Bu da, baþta inþaat sektörü olmak üzere, temel ihtiyaç mallarýnýn pazarlamasýna yönelik ticari etkinlikleri canlandýrdý. Köy içindeki çarþý geliþti. Çarþý çevresinde çok katlý apartmanlar yükseldi. Hýzla büyüyen Kâðýthane'de belediye kurulmasý da, bu döneme rastlar. 17 Kaðýthane’nin asýl geliþimi, dere vadisinin sýrtlarýnda hemen hepsi de tepe olarak adlandýrýlan gecekondu mahallelerinin kurulmasýyla gerçekleþti. Çeliktepe, Gültepe, Þirintepe, Harmantepe, Örnektepe, Çaðlayan, Yahya Kemal ve Hürriyet gibi mahalleler, kýsa zamanda gecekonduyla apartman arasýnda, adlandýrýlmasý oldukça güç konutlarla doldu. Kaðýthane ve çevresindeki mahalleler 1987’ye deðin Þiþli Ýlçesi’ne baðlý köy statüsünü korudu. Kaðýthane, 1987’de Þiþli’den ayrýlarak ilçe yapýldý. Kaðýthane’de km2’ye düþen kiþi sayýsý, her dönemde Ýstanbul genelinin çok üzerinde olmuþtur. Kâðýthane ilçesi nüfus varlýðý bakýmýndan Ýstanbul'un önemli ilçeleri arasýnda yer alýr. 1997'de 314 795 kiþilik nüfusuyla, Ýstanbul il nüfusunun yüzde 3.4'ünü barýndýran Kaðýthane, bu nüfus varlýðýyla, Ýstanbul'un 9. kalabalýk ilçesiydi. 2007'de yapýlan Adrese Dayalý Nüfus Sayýmý sonuçlarýna göre, nüfusu 418 229'dur. Buna göre Kâðýthane, Ýstanbul il nüfusunun yüzde 3.32'dir. Aradan geçen on yýl içinde Kâðýthane, nüfus varlýðý bakýmýndan Ýstanbul'un 13. ilçesi konumuna gerilemiþtir. Kâðýthane'nin nüfus varlýðý bakýmýndan önemini sergilemek için, onu Türkiye ölçeðinde il ve kent nüfuslarýyla karþýlaþtýrmamýz yeterlidir. 2007'deki Adrese Dayalý Nüfus Sayýmý verilerine göre, Kâðýthane il olsaydý, illerin Kaðýthane, Ýstanbul ve Türkiye’nin Nüfus Geliþimi 18 Yýl Kaðýthane Ýstanbul Türkiye 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000 2007 145 427 207 448 222 977 257 884 269 042 314 795 345 239 418 229 3 019 032 3 904 588 4 741 890 5 842 985 7 195 743 9 244 856 10 018 735 12 573 836 35 605 176 40 347 719 44 736 957 50 664 458 56 473 035 62 610 252 67 803 927 70 586 256 Daha yeþil bir Kaðýthane’ye doðru. nüfus büyüklüklerine göre sýralamasýnda 45. sýrada yer alýrdý. Bu sonuca göre Kâðýthane, Türkiye'nin 36 ilinden daha kalabalýk bir yerleþimdir. Kaðýthane böylesi bir sýralamada, örneðin, Artvin, Erzincan, Nevþehir ve Karabük'ün önünde yer almaktadýr. Ýlçe merkezlerinin nüfus büyüklükleri sýralanýþýnda ise, Kaðýthane Türkiye sýralamasýnda 39. sýrada yer almaktadýr (2007 Adrese Dayalý Nüfus Sayýmý). Yine ayný nüfus sayýmýna göre Kaðýthane'nin, Türkiye'nin 51 il merkezinden daha kalabalýk olduðu anlaþýlmaktadýr. Bir baþka deyiþle, Kaðýthane eðer il merkezi olsaydý, Türkiye'nin 30. büyük il merkezi olurdu. Buna göre Kaðýthane, 2007'de nüfus büyüklüðü bakýmýndan 2 Ordu, 2 Niðde, 2 Kýrýkkale, 4 Burdur, 4 Yozgat, 8 Sinop ve 10 Artvin'e eþ deðerdir. Nüfus Yoðunluðu: Kaðýthane’nin nüfus varlýðýnýn önemine iliþkin bir baþka gösterge de ilçe, Ýstanbul ve ülke nüfus yoðunluklarýnýn karþýlýklý durumudur. Kaðýthane’de km2’ye düþen kiþi sayýsý, her dönemde Kaðýthane Ýlçe Nüfusunun Geliþimi* Yýl 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000 2007 Nüfus 3 084 22 818 56 157 145 427 207 448 222 977 257 884 269 042 314 795 345 239 418 229 * 1990 öncesi nüfus deðerleri Þiþli Ýlçesi nüfus verilerinden derlenmiþtir. Bu derleme için, Kaðýthane Ýlçesi’nin günümüzdeki mahalleleri esas alýnmýþtýr. 19 Ýstanbul genelinin çok üzerinde olmuþtur. Kaðýthane, Ýstanbul'un en yoðun 6. ilçesidir. Nüfus yoðunluðu bakýmýndan Fatih, Güngören, Beyoðlu, Bayrampaþa ve Bahçelievler'i izlemektedir. 2007'de ilçenin nüfus yoðunluðu km2'ye 29 873 kiþidir. Bu Ýstanbul nüfus yoðunluðunun (km2'ye 2419 kiþi) 12.3, Türkiye nüfus yoðunluðunun (km2'ye 92 kiþi) 324 katýdýr. Bir yol çalýþmasý 2008 Ýstanbul nüfusunun geliþmesi, ilçelerin büyüklükleri, yoðunluklarý ve geliþme hýzlarý arasýnda tam bir paralellik olmadýðý görülmektedir. 2007 yýlý verilerine göre, nüfus büyüklüðü bakýmýndan Kâðýthane, 13. sýrada, nüfus yoðunluðu bakýmýndan 6. sýrada yer almaktadýr. Nüfusun Geliþme Ýndeksi: Nüfusun geliþmesi bakýmýndan sýralama bütünüyle deðiþiktir. 1970-2007 arasýnda en önemli büyüme, nüfusu bu dönemde Kaðýthane’nin Mahallelere Göre 60 katýna yaklaþan Baðcýlar ile 26 katýna yakNüfus Daðýlýmý laþan Büyükçekmece'de gerçekleþmiþtir. Ayný Mahalle 2000 2007 dönemde Kadýköy’ün nüfusu 3, Bakýrköy’ün nüfusu 1.3 katýna çýkmýþ; Fatih ve Beyoðlu’nun Çaðlayan 20 425 23 575 nüfusunda artýþ olmamýþ, Eminönü’nün nüfusu Çeliktepe 28 600 34 115 Emniyet Ev. 7 768 9 148 da yarý yarýya azalmýþtýr. Kaðýthane’nin nüfusu ise Gültepe 12 627 14 828 1970-2000 arasýnda ancak 2.4 kat artmýþtýr. Gürsel Hamidiye Harmantepe Hürriyet M.Akif Ersoy Merkez Nurtepe Ortabayýr Sanayi Seyrantepe Þirintepe Talatpaþa Telsizler Y. Kemal Yeþilce 20 22 527 24 286 18 568 17 587 10 688 18 218 14 705 20 904 28 419 15 406 17 010 28 959 10 268 16 028 9 214 27 509 32 056 22 291 21 230 12 736 23 047 18 723 25 386 34 960 19 435 21 679 34 391 12 705 18 762 11 653 Kaðýthane, Ýstanbul ve Türkiye’nin Nüfus Yoðunluklarý (kiþi/km2) Yýl Kaðýthane Ýstanbul Türkiye 1970 1975 1980 1985 1990 1997 2000 2007 9 090 12 965 13 935 16 118 16 815 19 675 24 660 29 873 528 684 830 1 022 1 280 1 586 1 928 2 419 45 52 58 65 73 81 88 92 Ýstanbul’da Seçilmiþ Ýlçeler Ýçin Nüfusun Geliþme Ýndeksi (1970 = 100) Ýlçeler 1970 1980 1985 1990 Baðcýlar Bakýrköy Beyoðlu Eminönü Fatih Kaðýthane Kadýköy Büyükçekmece 380 134 102 90 121 143 150 143 1 763 163 109 68 119 177 239 398 3 142 5 016 5 999 191 194 132 101 103 102 61 48 41 111 103 97 185 216 271 268 293 274 975 2 248 2620 980 147 99 68 114 153 194 245 1997 2000 Nüfus Artýþ Hýzý: Yýllýk ortalama nüfus artýþ hýzlarý bakýmýndan Ýstanbul'un seçilmiþ ilçelerinde tümüyle deðiþik bir sýralama görülmektedir. 1997-2007 döneminde, yýllýk ortalama nüfus artýþ hýzý en büyük deðerde gerçekleþen ilçe, binde 98.84’le Büyükçekmece olmuþtur. Nüfus artýþ hýzý Sultanbeyli’de binde 75.82, Baðcýlar’da binde 64.66, Pendik’te binde 66.22 oranýnda gerçekleþirken, Kaðýthane’de bu oran binde 24.93 olmuþtur. Bu artýþ oraný ile Kaðýthane, orta sýralarda yer bulmuþtur. Kaðýthane okçuluk müsabakalarýndan. Kaðýthane'de, 1955-2007 yýllarý arasýnda, sayým dönemlerinde gerçekleþen yýllýk ortalama nüfus artýþ hýzlarý, ilçedeki nüfus deðiþiminin deðiþik evrelerini ortaya koymaktadýr. Kaðýthane'nin nüfusu 1955-1970 yýllarý arasýnda, 15 yýl gibi kýsa bir zaman dilimi içinde, olaðanüstü bir Kaðýthane, Ýstanbul ve Türkiye’de Yýllýk Ortalama Nüfus Artýþ Hýzlarý (Binde) Yýllar Kaðýthane Ýstanbul Türkiye 1970-1975 1975-1980 1980-1985 1985-1990 1990-1997 1997-2000 2000-2008 71. 0 14. 4 29. 1 8. 5 22. 4 24. 9 - 51. 4 38. 9 41. 8 44. 8 33. 6 33. 1 25.2 25. 0 20. 7 24. 9 21. 7 14. 7 18. 3 12.1 21 Ýstanbul’da Seçilmiþ Ýlçeler Ýçin Yýllýk Nüfus Artýþ Hýzlarý (1990-2000) Ýlçeler Artýþ Hýzý (Binde) Büyükçekmece Sultanbeyli Pendik Avcýlar Baðcýlar Kaðýthane Üsküdar Fatih Bakýrköy 98.84 75.82 66.22 61.39 64.66 24.93 22.43 -13.63 -36.98 Sadabad Evleri, 2008. 22 hýzla büyümüþtür. Nüfus artýþ hýzý, 1970'li yýllardan itibaren azalmaya baþlamýþ, 1970-2007 döneminde iniþli çýkýþlý bir grafik çizmiþtir. Nüfus artýþ hýzýnýn en düþük olduðu dönem, 1985-1990 dönemidir. Kaðýthane’nin nüfus artýþ hýzý, 1975’e kadar Ýstanbul ortalamasýnýn çok üzerinde gerçekleþmiþ, izleyen yýllarda ise gerisinde kalmýþtýr. Göç: Ýstanbul, her zaman iç göç hareketlerinin yöneldiði en önemli kent olmuþtur. Ýstanbul’a yönelik yoðun göç hareketi, nüfusun yerleþme biçimini çarpýcý bir biçimde etkilemiþtir. Göç yoluyla gelen nüfus, yerleþme alanlarýný geniþletmiþ ve metropoliten bir bölge haline gelen ilde, eski kentsel merkezlere eklemlenen yeni kentsel alanlar ve gecekondu bölgeleri oluþturmuþtur. Özellikle 1950’li yýllarla birlikte baþlayan ve ardý arkasý kesilmeyen göç dalgalarýna baðlý olarak Ýstanbul’a yýðýlan nüfus kentsel alana, yani ilçe merkezlerine sýðamaz olunca, sonradan gelenler kýrsal alana yayýlmýþ ve kent merkezini çepeçevre sarmýþtýr. Bu yayýlma baþlýca iki biçimde gerçekleþmiþtir. Bir yandan eski yerleþme birimleri büyürken, öbür yandan da bütünüyle yeni yerleþme merkezleri oluþmuþtur. Yeni yerleþme birimleri, doðal olarak boþ alanlarý bulunan ilçelerde kurulmuþtur. Bu kentleþme biçimi ve buna baðlý olarak geliþen nüfus hareketi, Kaðýthane’nin küçük bir köy iken kýsa zamanda bir kente dönüþmesini açýklamaktadýr. Kaðýthane yerleþmesinin 1955’le birlikte hýzla büyümesinin ana nedeni, Ýstanbul genelinde yaþanan göçtür. Bu yýllarda Þiþli, yeni yerleþme birimlerinin kurulmasýna olanak saðlayan boþ alanlarý bulunan ve Ýstanbul’a yönelen göçü emen bir ilçe olmuþtur. Kaðýthane, göçlerin yarattýðý ve geliþtirdiði önemli yerleþme merkezlerinden biridir. Bilimsel araþtýrmalar ve çeþitli zamanlarda yapýlan anket çalýþmalarý, Kaðýthane ilçesinin göç olgusuyla olan ilgisini ve boyutunu açýkça ortaya koymaktadýr. Örneðin daha 1970 yýlýnda Þiþli’de (Kaðýthane dahil) 30 ilkokulda Kaðýthane’de Nüfusun Öðrenim Durumu (2000) Öðrenim Durumu Nüfus Okuma yazma bilen 283 695 Okuma yazma bilmeyen 22 032 Okul bitiren 222 783 Ýlkokul 131 894 Ýlköðretim mezunu 8 014 Orta ve dengi 27 029 Lise ve dengi 43 071 Yüksek okul 12 775 Bilinmeyen 62 Okul Bitirmeyen 60 850 Kaðýthane’de Yaþ Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus (2007) Yaþ Grubu 00 - 04 05 - 09 10 - 14 15 - 19 20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 - 44 45 - 49 50 - 54 55 - 59 60 - 64 65 - 69 70 - 74 75 - 79 80 - 84 85 -89 90+ Toplam Erkek Kadýn Toplam 17185 18299 18269 17739 17915 24105 21772 19189 16509 12690 9618 6291 3982 3009 2343 1586 736 214 217 211 668 16331 17606 16968 16140 19155 23227 20887 17582 15148 11389 9044 6535 4625 3993 2890 2570 1440 476 555 206 561 33516 35905 35237 33879 37070 47332 42659 36771 31657 24079 18662 12826 8607 7002 5233 4156 2176 690 772 418 229 Tarihi Kaðýthane demiryolu turlarýndan biri. 23 yaklaþýk 2500 öðrenci arasýnda gerçekleþtirilen bir anket çalýþmasýna göre, Þiþli nüfusunun yalnýzca yüzde 15’inin Ýstanbul doðumlulardan, geri kalanýn ise Ýstanbul’a göçle gelenlerden oluþtuðunu ortaya koymuþtur. Göç veren en önemli iller ise Sivas, Erzincan, Ordu, Giresun, Kastamonu, Trabzon, Gümüþhane ve Erzurum’dur. Faal Nüfus: 2007 Adrese Dayalý Nüfus Sayýmý sonuçlarýna göre, Kaðýthane ilçesindeki faal nüfus (+12 yaþ) 348 808'dir. Bunun içinde 15-29 yaþ grubu, yüzde 33 gibi önemli bir oraný oluþturmaktadýr. 2007 nüfus sayýmýnýn sonucuna göre, Kaðýthane ilçesinde iktisaden faal nüfus (son hafta içinde çalýþan ve iþle ilgisi süren nüfus), 135.010’dur. Ýktisaden faal nüfusun, ilçenin toplam nüfusu içindeki payý ise (genel katýlma oraný) Ýstanbul ve ülke ortalamasýnýn gerisindedir. Bu pay 2000 verilerine göre Kaðýthane için binde 378, Ýstanbul için binde 499, Türkiye için ise binde 550’dir. Genel katýlma oraný, uzun yýllar hem Ýstanbul, hem de ülke Kaðýthane Ýlçesi’nde Çalýþanlarýn Faaliyet Kollarýna Göre Daðýlýmý (2000) Faaliyet Kuðulu göl, Hasbahçe 2008 24 Tarým dýþý çalýþanlar ve ulaþým mak. kullananlar Hizmet iþlerinde çalýþanlar Satýþ ve ticaret personeli Ýdari personel ve benzeri çalýþanlar Teknik elemanlar, serbest meslek sahipleri Müteþebbisler, yöneticiler Tarým kesiminde çalýþanlar Ýþ arayanlar ve bilinmeyenler Genel Toplam Çalýþan Sayýsý 56985 17568 13881 15361 9936 2016 352 125 116224 ortalamasýnýn çok gerisinde seyretmiþtir. Kaðýthane’de faal nüfus ve katýlma oranýnýn geliþimi üzerindeki en önemli etken, göç olgusu olmuþtur. Göç hareketleri, 1960’larýn ortalarýna dek, daha çok iþ bulma ve çalýþma amacýyla gelen aile reisinin bireysel göçü biçiminde gerçekleþmiþ, bu nedenle de faal nüfus bu göçle sýnýrlý kalmýþtýr. 1960 sonrasýnda ise göçün niteliði deðiþmiþ ve giderek önceden yerleþime gelmiþ olan aile reisinin, ailesinin göçüne dönüþmüþtür. Faal Nüfusun Daðýlýmý: Kaðýthane’deki faal nüfusun iþ kollarýna göre daðýlýmý, Ýstanbul’un sanayiye baðlý olarak geliþmiþ son dönem yerleþmelerindeki faal nüfus yapýsýna uyar. Faal nüfusun önemli bir kýsmý sanayi ve ulaþým kesiminde çalýþmakta, bu oran 2000 verilerine göre yüzde 48’dir. Faal nüfusun yüzde 15’i hizmet sektöründe çalýþýrken, ticaret kesimindeki faal nüfus oraný yüzde 12’dir. Faal nüfusun geri kalan bölümünün daðýlýmý ise þöyledir: Ýdari personel ve benzeri alanlarda çalýþanlar yüzde 13, Baþak Konutlarý parkýndan bir köþe Fotoðraf: Murat Narinç Kaðýthane’de Faal ve Faal Olmayan Nüfus (2000) Nüfusun Bileþimi Ýktisaden faal nüfus Çalýþan ve iþle ilgisi sürenler Ýþ arayanlar Ýktisaden faal olmayan nüfus Emekli Ev Kadýný Öðrenci Diðer Toplam Nüfus 135 010 115 954 19 056 133 003 16 564 80 024 29 362 7 053 268 013 25 Kaðýthane Belediyesi Sosyal Tesisleri (Nurtepe) bilim adamý, teknik elemanlar ve serbest meslek sahipleri, müteþebbisler ve yöneticiler, tarým kesiminde çalýþanlar, iþsiz ve iþ arayanlarýn oraný ise yüzde 12’sini oluþturmaktadýr. Kaðýthane’de Ýktisaden Faal Nüfus (2000) 26 Yaþ Grubu Erkek 12 - 14 15 - 19 20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 - 44 45 - 49 50 - 54 55 - 59 69 - 64 65 + Bilinmeyen Toplam 9 540 9 893 8 215 21 737 17 572 4 869 11 192 7 956 5 354 3 811 2 836 4 968 38 137 481 Kadýn Toplam 8 583 16 586 20 112 19 814 15 563 13 311 9 926 7 323 5 508 4 018 3 481 6 265 42 130 532 18 123 34 479 38 327 41 051 33 135 28 180 21 118 15 279 10 862 7 829 6 317 11 233 80 268 013 TARÝH II. Abdülhamid Süvari Karakolu Kaðýthane 2008 Görkemli Geçmiþ: Kaðýthane’nin görkemli bir tarihi vardýr. Bu tarih, Osmanlý Ýmparatorluðu’nun hemen hemen bütün dönemlerini kapsar. Kaðýthane’de, ayný zamanda Osmanlý Ýmparatorluðu’nun batýlýlaþma yolunda attýðý adýmlarýn izleri vardýr. Kaðýthane’nin tarihi, Ýstanbul’un tarihi kadar eskidir. Haliç, özellikle Kaðýthane Deresi ve çevresi, Bizans döneminden baþlayarak Ýstanbul’un önemli coðrafyalarýndan biri olmuþtur. Kaðýthane’nin adý, daima Haliç’le birlikte anýlmýþtýr. 27 Nedim’e Dair Mevsimin tam lale zamaný Geçtim bir akþam Sadabat’tan Koltuðumda Nedim divaný. Sorma ne kalmýþ o hayattan? Ne def-i gam eyliyen þarap, Ne mesti-naz... Sadabat harap. Sadabat deðil, Kaðýthane; Çingenenin fal baktýðý yer; Lale devri ancak efsane. Koca Nedim? N’oldu o günler? Dilde lezzet bunca mýsraýn Söylemiyor nerde mezarýn. Cahit Sýtký Tarancý Doðancýlar Köprüsü, 1905. 28 Bizanslý Dionisos’un naklettiði bir söylenceye göre, bugünkü Ýstanbul’un ilk çekirdeði olan Byzantion kurulmadan önce, Haliç üzerindeki ilk yerleþme, bugünkü adlarýyla Alibey ve Kaðýthane derelerinin Haliç’e döküldüðü yerde, Semystra Altarý yanýnda kurulmuþtur. Kaynaklar, Bizanslý Dionisos’un naklettiði söylentiyi doðrulamaktadýr. Ýstanbul surlarýnýn yakýn çevresinde kurulan köylerden biri olan Kaðýthane’nin tarihi çok eskilere dayanýr. Eyüp’den Bahariye yoluyla gidildiðinde karþýlaþýlan ilk akarsu bugünkü adýyla Alibeyköy Deresi’dir. Derenin kuzeyindeki Alibeyköy yerleþmesi tümüyle Osmanlýlar tarafýndan kurulmuþtur. Alibey ve Kaðýthane derelerinin birleþtiði noktadaki Semystra Altarý’nýn yanýbaþýndaki yerleþme, yani bugünkü adýyla Silahtaraða Ýstanbul’un çok eski yerleþmelerinden biridir. Buradan Kaðýthane Deresi izlendiðinde, bir Bizans yerleþmesi olan Pissa’ya, yani daha sonraki adýyla Kaðýthane’ye varýlýr. Semystranýn Bizans Dönemi’ndeki adý ise Drepanikon’du. Kaðýthane’nin tarih sahnesine çýkýþý ilk kez 626 yýlýna rastlar. Bu tarihte, Avarlar’ýn Ýstanbul’u kuþatmasý sýrasýnda Avar haný daha çok Slav kavimlerinden oluþan birliklerini Kaðýthane’de konuþlandýrmýþ, Kaðýthane Deresi’nin Halic’e döküldüðü yerde kayýklardan kurulu bir hücum filosu oluþturmuþtu. Ýstanbul’u savunan Patricius Bonus, Avar hakanýnýn bu planýný öðrenince ani bir baskýnla bu filoyu yok etmiþti. Bazý tarih kaynaklarýnda buradaki kaðýt imalathanesinin oldukça eskilere dayandýðý, Ýstanbul’un fethi sýrasýnda bir kaðýt deðirmeninin var olduðu ve bu deðirmenin II. Bayezid dönemine kadar çalýþtýðý yazýlýdýr. Evliya Çelebi 17. yy’da Kaðýthane’de harap durumda bir kaðýthanenin bulunduðunu yazmaktadýr. Osmanlý Ýmparatorluðu döneminde bölge, kuytu ve gözlerden uzak olmasý nedeniyle askeri amaçlarla da kullanýlmýþtýr. Kaðýthane dekovili. 1915 III. Ahmet Çeþmesi (Çeþme-i Nûr). 2006 Öte yandan, Ýstanbul’un fethinden sonra Saray’ýn ve Ýstanbul halkýnýn gereksinimi olan sebze ve sütün bir bölümü Kaðýthane’deki aðýl ve bostanlardan saðlanmýþtýr. Haliç’in sona erdiði noktada Haliç’e dökülen Kaðýthane 29 Kaðýthane Hasbahçe güreþleri. 1995 Fotoðraf: Hüseyin Irmak Osman Nuri Ergin’den Evliya Çelebi’nin Kaðýthanesi - A Ýstanbul Belediyesi’nin tarihini yazan Osman Nuri Ergin Mecelle-i Umur-i Belediyye’nin 2. Cildinde Evliya Çelebi’nin tanýklýðýna baþvurur: “Evliya Çelebi eserinin bir kýsmýnda kuyumcularýn yirmi yýlda bir on gün on gece teferrüc eylediklerini yazdýðý halde Kaðýthane mesiresini tarif ederken eski ifadesini nakz ederek kýrk senede bir yirmi gün tenezzüh ve teferrüc eylediklerini söylüyor ve þu izahatý veri-yor: Bu Kaðýdhane çemenzarýnda kýrk senede bir zer-geran esnafý cem’ olup kanun-i kadým-i Süleyman Han üzere yirmi gün sohbet ederler. Al-i Osman diyarýnýn bütün kuyumcularý bu teferrüce yardým ederler. Üç yüz kese masarýf olur. On iki bin kadar mezahib güna- gün halife ve post-niþinleri bir cemiyet-i kübra teþkil ederler. 30 Deresi’nin iki yaný, o zamanlar geniþ çayýrlarla kaplýydý. Saray ve beylik hayvanlarý baharda burada çayýra çýkarlardý. II. Bayezid zamanýnda Kaðýthane bölgesinde Saray’a ait ahýrlar, askeri kýþlalar vardý. Her baharda, beylik hayvanlar çayýra çýkarýlýnca burada emir-i ahur’lar ve arpa emirleri padiþaha ziyafet verirlerdi. Emir-i Ahur ya da Ýmrahor Köþkü diye anýlan kasýr, bu amaçla da kullanýlmýþtýr. Kanuni Kaðýthanesi: Kanuni Sultan Süleyman Kaðýthane Mesiresi’ni görünce çok beðenmiþ, avlanmak ve dinlenmek için sýk sýk buraya gelmeye baþlamýþ, II. Bayezid döneminde yapýlmýþ olan baruthaneyi kagir olarak yeniletmiþtir. Kaðýthane, suyunun bol oluþu nedeniyle, Kanuni ile birlikte hem bir mesire ve toplantý yeri, hem de o döneme göre bir sanayi bölgesi oldu. Kaðýthane ilk kez Kanuni zamanýnda hassa bahçeleri kapsamýna alýndý. Çeþitli tarih kaynaklarýnda, Kanuni döneminde buradaki baruthanede, Cebehane Ocaðý’na mensup 200 nefer ile bir barutçubaþý ve barutçu kethüdasýnýn bulunduðunu, her biri 10 kantar çeken 100 adet tunç havan ve Kaðýthane Deresi’nin üzerindeki büyük dolaplar tarafýndan döndürülen garip görünüþlü dev çarklar olduðunu, yine çok büyük havanlarda 40-50 okkalýk demirlerle barut dövüldüðünü, imalat sýrasýnda gök gürültüsünü andýran sesler duyulduðunu yazmaktadýr. XV. yüzyýldan baþlayarak doðal güzellikleriyle, korularýyla ünlenen Kaðýthane, çok sevilen bir eðlence yeri haline gelmiþ ve bu özelliðini yüzyýllarca korumuþtur. XVII. yüzyýlýn ünlü þairi Nefi’nin aþaðýdaki beyti, Kaðýthane’nin 17. yüzyýldaki kimliðini sergilemektedir: Mahþer olmuþ sahn-i Kaðýthane dünya bundadýr Cennete dönmüþ güzellerle temaþa bundadýr. Kaðýthane Daye Hatun Mescidi: Kanuni Kaðýthane’sinden günümüze ulaþabilmiþ tek yapý Kaðýthane Mescidi’dir. Sadabad Caddesi ile Cami Arkasý Sokaðý arasýnda yer alan bu mescid, Daye Hatun Mescidi diye de anýlýr. Kanuni Sultan Süleyman’ýn oðlu Þehzade Mehmed’in sütannesi Daye Hatun yaptýrmýþtýr. Yapýnýn kitabesi 1544 tarihlidir. Osman Nuri Ergin’den Evliya Çelebi’nin Kaðýthanesi - B Bizzat padiþah-ý Al-i Osman dahi sera-perde-i Süleymanisini kurup geldikte kuyumcu-baþýya on iki keselik bir hediye vermek kanun-i Süleyman Handýr. Süleyman Han þehzadeliði aleminde Trabzon þehrinde Rum “Kostantin”e þagird olup zer-ger olmuþtu. Onun için hengam-ý hilafetinde Saka Çeþmesi kurbünde kuyumcular karhanesini bina ettirmiþtir. Kuyumcular halifelerinden ibtida on iki müstaid halife padiþah-ý azimü’þ-þanýn sonra þeyhülislamýn sonra sair vüzera-i izamýn dest-i þeriflerini püs ederler. Sonra ser-zer-geranýn ve þeyhinin ve nakibinin ve daha bazý pirlerin sýrasýyla ellerini öperler. Sonra kuyumcubaþý cevahirle murassa’ biþ tahta, divit, raht, kýlýç ve gaddare misillü hedayalarý bergah-ý sultaniye takdim eder. Elhasýl bu Kaðýdhane vadisinde beþ altý bin hayme ve hargah kurulup orasý bu yirmi gün esnasýnda adam deryasý kesilir. Sarraçlar esnafý dahi bunlar gibi yirmi senede bir teferrüc ederler.” Cirit, 150 yýl sonra yeniden Kaðýthane’de. 1998 Fotoðraf: Kadir Uður Varlý 31 Kaðýthane - Karadeniz Dekovil Hattý, 1916. Kaðýthane treni Ayvadbendi’nde, 1916. 32 Mescidi kuþatan avluda, tuvaletler, abdest musluklarý, dükkanlar ve dernek binasý vardýr. Yapýya camekanla kapatýlmýþ, dikdörtgen planlý son cemaat yerinden girilir. Son cemaat yerinin güney duvarýnýn ortasýnda, yarým daire þeklinde küçük bir mihrap, bunun saðýnda ve solunda da harime giriþ kapýlarý bulunur. Harimin güney duvarýnda yer alan mermer mihrabýn niþi yedi köþelidir. Mihrabýn saðýnda ve solunda, altta ve üstte toplam dört pencere açýlmýþtýr. Doðu cephede altta iki, üstte üç, batýda ise altta bir, üstte iki pencere bulunmaktadýr. Müezzin mahfili ortada, kadýnlar mahfilinin tam altýnda bulunmaktadýr. Vaaz kürsüsü ve minberi ahþaptýr. Hünkar mahfilinin ahþap çerçevesinde bitkisel ve geometrik þekiller yer alýr. Önceleri meþruta olarak kullanýlan bölüm, daha sonra kadýnlar mahfiline ve son cemaat yerine eklenerek geniþletilmiþtir. Harim ve kadýnlar mahfili ahþap tavanlýdýr. Yapýda süsleme görülmez. Yapýnýn alt kýsmý dýþtan çepeçevre mermer kaplanmýþtýr. Batý tarafýnda hazire ve minare bulunur. Yuvarlak gövdeli minaresi tek þerefelidir. Yapý, kýrma çatý ile örtülmüþtür. Bir Ermeni Gezginden Kaðýthane Osmanlý dönemi kadýnlarý Kaðýthane gezisinde... Çelebi’den Öyküler: Evliya Çelebi, aklý olanýn baruthane çevresindeki manzarayý uzaktan seyredeceðini, daha sonra ise Kaðýthane Tekkesi’ne gidip can sohbeti edebileceðini yazmaktadýr. Çelebi, bu tekkede oturma odalarý, 70 ocaklý mutfak, kiler, 20 dükkan, 1 fýrýn, 1 kahvehane, 1 su kuyusu ve 1 caminin olduðunu, arzu eden yabancýnýn burada 5 gece kalabileceðini belirtmektedir. Kanuni döneminde, Kaðýthane vadisi kuyumcularýn, saraçlarýn vb. esnafýn eðlenip görüþmek için toplandýklarý, çayýrlarda 5-6 bin çadýrýn kurulduðu, þehzadelerin sünnet düðünlerinin bir bölümünün yapýldýðý yer olarak bilinir. Evliya Çelebi, Kaðýthane Mesiresi’nin salt Osmanlý’da deðil, Asya ve Afrikalý tüccar ve gezginler arasýnda da çok revaçta olduðunu, Levent Çiftliði deresinden gelen ve sabuna bile ihtiyaç olmadan iki suda çamaþýrlarý temizleyen bir suyu bulunduðunu, bazý Hintli tüccarlarýn mallarýný bu derede yýkadýklarýný, derenin iki yanýnýn çýnar, kavak, söðüt aðaçlarýyla dolu olduðunu, tatil günlerinde Ýstanbul tarihini yazan Ermeni gezgin Eremya Çelebi Kömürcüyan, yaþadýðý dönemle ilgili çok önemli tanýklýklarda bulunur. Ýstanbul’un her köþesine dair bilgi veren Kömürcüyan Kaðýthane’yi de bir iki fýrça darbesiyle þöyle resmeder: “Denizin müntehasýný arkamýzda býrakalým ve kayýðýmýzý ileriye sevkederek Kaðýthane’ye girelim. Daðlardan buraya tatlý sular akar. Vaktiyle burada kaðýt imal edilirdi fakat masrafý çýkarýlamamýþtýr. Bu mevkiye verilmiþ olan Kaðýthane adý ise bugüne kadar kalmýþtýr. Beylik barut burada dövülür ve ihtiyaca göre tevzi edilir. Burada bulunan beylik mandalara mahsus mandýradan Saray’ýn yoðurdu ve sütü temin edilir. Çayýn kenarýnda çok büyük aðaçlar ve deðirmenler vardýr. Bir zamanlar, halk buraya eðlenmeðe gelirdi; fakat þimdi, diðer mesirelerde olduðu gibi buraya da gezip tozmak yasak edilmiþtir. Halk bu yasaktan dolayý çok müteesir olmuþtur. Kaðýthane’de padiþaha mahsus güzel Vidos bahçesi, Alibey ve Küçük köy ile çiftlik ve mandýralar vardýr. 33 Kaðýthane Alemleri - A Kaðýthane bir padiþahlar mekaný olduðu kadar halkýn da mekaný olmuþtur. Kaðýthane, çeþitli eðlencelere sahne olan bir mesire haline geldiði 1600’lü yýllarýn baþýndan 20. yy’ýn ortalarýna kadar bu özelliðini korumuþtur. Ne var ki, Kaðýthane Mesiresi ve eðlencelerinin her sýnýfýn raðbet gösterdiði bir özelliðe kavuþmasý asýl II. Abdülhamid dönemine rastlar. Bu dönemde, bilhassa Harbiye, Harbiye Zadegan Sýnýfý, Kuleli Ýdadisi, Bahriye Mektebi, Týbbýye-i Þahane, Mekteb-i Sultani öðrencilerine her yaz baþýnda Kaðýthane’de dönemin padiþahý II. Abdülhamid tarafýndan kuzu ziyafeti ve-rilirdi. Uður Göktaþ, Kaðýthane alemlerinin eski halk takvimine göre kasým ayýnýn baþýna kadar sürdüðünü, mart dokuzu fýrtýnasý savulduktan sonra mesirenin ka-labalýklaþmaya baþladýðýný, nisan ayýnda civcivlendiðini, Hýdrellezde ise mahþere dönüþtüðünü yazmaktadýr. Kaðýthane cirit oyunlarýndan, 2006. Fotoðraf: Murat Narinç 34 binlerce Ýstanbullu’nun kayýklarla gelip eðlendiklerini yazmaktadýr. Yine Çelebi’ye göre 17. yy’ýn baþlarýnda Kaðýthane’de 200 kadar baðlý bahçeli ev, 20 kadar dükkan, 1 hamam bulunmaktaydý. Öbür Çelebi’den Öyküler: Eremya Çelebi Kömürcüyan ise Ýstanbul Tarihi adlý eserinde Kaðýthane’de beylik barut dövüldüðünü, beylik mandýradan Saray’ýn süt ve yoðurdunun saðlandýðýný, derenin kenarýnda büyük aðaçlar ve deðirmenler olduðunu, halkýn bir zamanlar buraya eðlenmeye geldiðini, þimdi ise diðer mesirelerde olduðu gibi burada gezip tozmanýn yasaklandýðýný, halkýn bundan olumsuz etkilendiðini, ancak kesesi para dolu zenginlerin buradaki bahçelerde zevk ve sefa içinde yaþayabileceklerini, padiþahýn kýþýn burada büyük avlar düzenlediðini ve yörenin padiþahýn özel av alaný olduðunu yazmaktadýr. Kaðýthane’nin Osmanlý Sarayý’nýn bir av, eðlence ve spor oyunlarý merkezi oluþu, 16. yy’ýn sonlarýna rastlar. Özellik- Kaðýthane okçuluk müsabakalarý 100 yýl sonra yeniden baþladý. 1996 Fotoðraf: Hüseyin Irmak Kaðýthane Alemleri - B le Okmeydaný’nýn Kaðýthane’ye bakan sýrtlarýnda ve vadi tabanýnda okçuluk ve cirit sporlarý için özel alanlar oluþturulmuþtur. Kaðýthane, Ýstanbul, hatta tüm Osmanlý tarihine geçecek özelliklerini 18.yy’ýn baþlarýnda kazanmýþtýr. Ýstanbul’un en büyük mesirelerinden olan Kaðýthane, birkaç yüz yýl boyunca padiþahlarýn, Ýstanbul halkýnýn yabancý elçi ve gezginlerin ilgisini çekmiþtir. Ýlk Köþkler: Osmanlý döneminde Kaðýthane’de yapýlan ilk köþk 16.yy sonlarýna tarihlenmektedir. Mesire ile özel olarak ilgilenen padiþah, I. Süleyman (Kanuni) olmuþtur. Mesireye günü birlik geldiði zamanlar, ahþap bir köþk olan Ýmrahor Kasrý’nda dinlenirdi. Evliya Çelebi 17.yy’da Kaðýthane Mesiresi’nden ‘Lalezar’ adýyla söz eder. Bu da, daha o yýllarda bile yörenin lalesinin ününü gösterir. Evliya Çelebi bu mesire yerini betimlerken þöyle yazmaktadýr: “Derenin iki tarafýný çýnar, kavak ve söðüt aðaçlarý gölgelendirmekte ve süslemektedir; mesireye gelen nice bin Ýstanbul dilberi soyunurlar, gülpembe badem misali güzel vücutlarýna ibriþim peþtimaller sarýp dereye girerlerdi.” Kaðýthane’ye gidiþ, kara ve deniz yoluyla olurdu. Karayoluyla gitmek isteyenler, Eyüp - Bahariye yolunu izlerlerdi. Deniz yoluyla gidenler ise sandallara, mavnalara dolarak hareket ederlerdi. Gezmeye gelenlerin çoðu yemeklerini bir gün önceden hazýrlarlardý. Kuzu söðüþü, zeytinyaðlý yaprak dolmasý, sütlü irmik helvasý en çok sevilen yemeklerdendi. Yemiþçiler, su muhallebicileri, dondurmacýlar baðýrýp çaðýrýr, gezginci çalgýcýlar etrafta dolaþarak Sulukuleli çingenelere eþlik ederlerdi. Köçek oynatmak, hokkabaz seyretmek, basit eðlencelerdendi. Erkeklerin piyasa yapmasý da Kaðýthane’ye gelmenin baþlýca nedeniydi. Kadýnlar en çok salýncakta sallanmayý severlerdi. Gösteriþi seven bazý zenginler, önünü ardýný görmeden tozu dumana katarak faytonla gezerlerdi. 1861’de yayýmlanan bir nizamnamede Kaðýthane gibi mesirelerde edep ve terbiye dýþýna çýkýlmamasý emredilmiþtir. 35 IV. Murat, Kaðýthane’de bir bahçeyle içindeki kasrý Emirgüneoðlu Yusuf Paþa’ya vermiþti. Padiþah buradaki bahçeye sýk sýk gelir, gözde arkadaþý ile sohbet eder, eðlenirdi. Bahçe, Emirgüneoðlu Yusuf Paþa’nýn idamýndan sonra padiþah haslarý arasýna girmiþtir. Bir Çöküþün Baþlangýcý: Kaðýthane, 18.yy. baþlarýna kadar kapsamlý bir düzenleme görmemiþtir. Bölgenin önem kazanmasý Lale Devri olarak da bilinen III. Ahmet’in saltanat yýllarýna rastlar. Bunda, 28 Çelebi Mehmet’in 1720-21’de yaptýðý Fransa gezisinden sonra III. Ahmet’e sunduðu gezi raporunun etkisi büyük olmuþtur. 28 Çelebi Mehmet, Fransýz saray yaþamý ve mimarisinden çok etkilenmiþ, gezi raporunda özellikle Moudon, Versailles, Marly ve Trianon saray ve þatolarýna geniþ yer vermiþtir. III. Ahmet kendisine sunulan rapordan çok etkilenmiþ ve Kaðýthane’de yepyeni bir yapýlaþmanýn baþlatýlmasýný istemiþtir. Vadideki ilk düzenlemeler, bundan iki yýl önce baþlatýlmýþ, Alibey deresi üzerine üç yeni havuz ve görkemli bir bahçe yapýlmýþtýr. Asýl yapýlaþma ise, Fransa gezisinin zihinlerde yarattýðý batý öykünmeciliðinin etkisiyle 1721-22’de gerçekleþtirilmiþtir. Batýya öykünürken mekan olarak Kaðýthane’nin seçilmesinin baþlýca nedenleri Kaðýthane Deresi nedeniyle su saðlanmasýnýn daha kolay olmasý, Topkapý Sarayý’na yakýnlýk, ulaþýmda Haliç’in büyük kolaylýk saðlamasý, spor karþýlaþmalarý ve mesire için yeterli büyüklükte alanlarýn bulunmasýdýr. Saraylar Vadisi: 18. yy’dan baþlayarak Osmanlý saray çevresinin en büyük toplu yerleþimlerinden birine tanýklýk eden Kaðýthane Deresi Vadisi, bu özelliðini 19. yy’ýn sonlarýna kadar sürdürmüþtür. Kaðýthane’deki yapýlaþma birkaç döneme ayrýlabilir: Ýlk dönem 1720-30 yýllarý arasýný kapsar ve Lale Devri olarak adlandýrýlýr. Dönemin simgesi olan I. Sadabad Sarayý bu 36 Mir-i Ahur Kasrý, 1905 dönemde yapýlmýþtýr. Saray, I. Mahmut döneminde ciddi bir onarým görerek yenilenmiþtir. Ýkinci dönem II. Mahmud zamanýna rastlar (1809-1814). Bu dönemde birincisi tamamen yýktýrýlarak II. Sadabad Sarayý yapýlmýþtýr. Son yapýlaþma dönemi , Abdülaziz’in saltanatý dönemine rastlar(1861-1862). III. Sadabad Sarayý harap hale gelen ikinci saray tamamen yýktýrýlarak yapýlmýþtýr. III. Ahmet dönemindeki mimarisine uygun olarak I. Mahmut döneminde yenilenen ve Sadabad Sarayý diye anýlan yapý, II. Mahmut dönemine kadar Ýstanbul’a gelmiþ olan Avrupalýlarýn en çok ilgilerini çeken yapýlardan biridir. Bu gezginler içinde 1790 yýllarýnda Ýstanbul’u gezen ve izlenimlerini Türkiye Seyahatnamesi adlý eserinde anlatan Oliver’in ayrý bir yeri vardýr: “Buradan ahþap bir köprüden geçmek suretiyle padiþahýn sarayýna gidilir. Zarif ve zevkli bir þekilde yapýlmýþ olan bu sarayýn biraz ilerisinde, dere, yolundan çevrilerek geniþ bir alana alýnmýþtýr. Kanalda toplanan sular, hususi þekilde yapýlmýþ mermer merdivenlerden þelaleler halinde düþerek aþaðýya dökülür ve muntelif havuzlar teþkil ettikten sonra yine eski dere yataðýna iner. Avrupa’nýn en nefis Ýmrahor Köþkü - B Kaðýthane’de Sadabad Mesiresi’nde yer alan biniþ köþklerinden olan Ýmrahor Köþkü, son olarak Abdülaziz zamanýnda yeniden inþa edilmiþtir. Mir-i Ahur Köþkü diye de anýlan bu köþkten günümüze hiç bir iz kalmamýþtýr. Araþtýrmacý M. Baha Tanman’a göre, Ýmrahor Köþkü, dýþ görünümü ve ayrýntýlarý bakýmýndan Abdülaziz döneminde moda olan, Orta Avrupa þaleleri tarzýnda yapýlmýþ, iç tasarýmýnda ise geleneksel, merkezi sofalý plan tipi uygulanmýþtýr. Ýki katlý bir ahþap yapý olan köþkün, ayný plana sahip zemin ile üst katlarýn merkezinde , dört eyvanlý þemanýn türevi olan haç biçiminde sofalarý vardýr. 37 Ýmrahor Köþkü - B Zemin katta dört cephenin de ekseninde, çift kollu mermer merdivenlerle ve sahanlýklarla donatýlmýþ birer giriþ bulunmakta, bu giriþlerden üçü merkezi sofanýn kollarýna baðlanan sofalara, biri de üst kata ulaþtýran merdivenin sahanlýðýna açýlmaktadýr. Kaðýthane Deresi’ne bakan ana giriþin üzerine, ince ahþap dikmelere oturan bir balkon yerleþtirilmiþ, yan cephelerde çýkýntý teþkil eden giriþ sofalarýnýn köþeleri kavislerle yumuþatýlmýþtýr. Eðimli ve geniþ sacaklý bir çatýnýn altýna alýnmýþ olan köþkün cephelerinde dikdörtgen açýklýklý pencereler sýralanýr. Ýmrahor Köþkü, yüzyýlýn baþýndan kalan fotoðraflarýn hemen hemen tümünde görülmektedir. Menderesler yaparak akan Kaðýthane Deresi’nin hemen kýyýsýnda yer alan köþk çoðu fotoðrafta Sünnet Köprüsü ile ayný karede görülmektedir. Sadabad’daki diðer yapýlar gibi Ýmrahor Köþkü de tarihte çok ender görülen bir vandalizmle tahrip edilmiþ, 1935’te tümüyle yýkýlmýþtýr. 1895’lerde Çaðlayan Sarayý parklarý arasýnda yeralmaya layýk olan bu yerleri fevkalade güzel aðaçlar gölgelendirmektedir.” I. Sadabad Sarayý Gudenus Planlarý, II. Sadabad Sarayý ise 18. yy’ýn ikinci yarýsýnda yapýlmýþ olan gravürler sayesinde ayrýntýlý olarak gün ýþýðýna çýkmaktadýr. Bu gravürlerden edinilen bilgilere göre, saray mermer havuzun hemen kenarýna inþa edilmiþtir. Havuza paralel olarak uzanan bölüm, tek sýra dikdörtgen percerelerle aydýnlanmaktadýr. Ýki uçta, birer cumba bulunmaktadýr. Saray, ön tarafta taþ duvar, arkada ve sol tarafta ahþap bir çitle çevrilidir. Yapýnýn üzeri kiremit bir çatýyla örtülüdür. Sarayýn yanýndaki kare yapý, Kasr-ý Neþat’týr. Bu yapýnýn arkasýnda iki kademe halinde kaskadlý küçük þelaleler yer almaktadýr. Ýlk þelalenin üzerinde Sýrat Köprüsü adý verilen bir yürüyüþ yolu bulunmaktadýr. Mermer havuzun sonundaki küçük kameriyenin arkasýnda 38 Çaðlayan-ý Salis adý verilen ikinci set yer almaktadýr. Küçük kanallarla bu kaskadlara gelen sular, Çaðlayan-ý Salis’in altýnda mermer havuza akmaktadýr. Sarayýn önündeki havuzda üç küçük þadýrvan bulunmaktadýr. Kasr-ý Neþat’ýn önüne, sularý ejder baþlý fýskiyelerden akan bir þadýrvan yerleþtirilmiþtir. Küçük Zabit Mektebi olarak ta bilinen Atiye Sultan Sarayý harabeleri restarasyonu 2008 Çadýr Köþkü’nün temelleri, 2005. 39 Ýstanbul’un Tarihi Yapýsý Prof. Doðan KUBAN Ýstanbul üzerine çeþitli eserler yazmýþ olan Doðan Kuban, özellikle “Ýstanbul’un Tarihi Yapýsý” eserinde, kentin geliþimini genel çizgeleriyle betimlemekte, bu arada Kaðýtha-ne’yi de bu tarihi geliþimin içine oturtmaktadýr: “Üçüncü Ahmet devri bugün ancak çok soluk hatýralarýný görebildiðimiz bir Ýstanbul yaratmýþtýr. Ýmparatorluk nisbi bir sulh devresine girmiþti. Osmanlý dünyasýna batýyla þimdiye kadar olmayan bir ozmozun havasý hakim olmaða baþlýyordu. Gerçekte batýyla iliþkiler sadece Osmanlýlar için deðil, fakat daha doðuda Ýranlýlar için de bu devirde artmýþtýr. Batýda 14. ve 15. Louis devirleriyle doðuda Safavi saltanatýnýn haþmetli mimari ve þehircilik uygulamalarýnýn aþaðý yukarý eþ zamanlý bir örneðini Ýstanbul’da Lale Devri’nde buluyoruz. Yüzyýlýn bu ilk çey-reðinde büyük imar hareketi Kaðýthane’de Saadabad kompleksinin temelinin atýlmasýyla baþlýyordu. Kaðýthane Deresi’nin mecrasý deðiþtirilmiþ ve Haliç’in doðu yakasýnda Baruthaneye kadar uzanan mermer rýhtýmlar yapýlmýþ ve bu yeni suni kanal etrafýna bahçeler, havuzlar, küçük köprüler arasýnda kasýrlar yerleþtirilmiþtir. Ayný çevreye diðer devlet büyüklerinin yaptýklarý köþk ve kasýrlarýn batýya Bahariye sýrtlarýna kadar çýktýðýný A. Refik belirtiyor. Alibeyköyü 40 yakýnýnda baþka bir kasr-ý hümayun, Hüsrevabad vardý. Haliç’in iki yakasýnda da Saray mensuplarýna ve diðer devlet erkanýna ait baþka köþkler inþa edilmiþti. Yüzyýlýn diðer iki karakteristik geliþmesinin de þehir tarihi ve fizyonomisi açýsýndan önemi büyüktür. Bunlarýn birisi Lale devrinden itibaren Türk bahçesine, belgelerden edinilen izlenime göre, Fransýz saray bahçelerinden esinlenen bir mimari düzen fikrinin girmesidir. Þüphesiz Ýslam uygarlýðýnda, bölgenin iklim koþullarýnýn da etkisi altýnda, suyun hakim rol oynadýðý büyük bahçe fikri batýdan önce vardý. Osmanlý devrinin ilk zamanlarýndan itibaren Ýstanbul çevresine yayýlan büyük has bahçelerin varlýðý bir gerçekti. Fakat Saadabad’ta olduðu gibi, büyük su kanallarý, bunlarýn iki tarafýný birbirine baðlayan köprüler, bunlar arasýna serpiþtirilmiþ kasýrlarla yabacý seyyahlara Fontainebleau veya Marly’yi hatýrlatan bahçe fikrinin Ýstanbul’a Lale Devri’nde girdiði anlaþýlýyor. Üzüntüyle belirtmek gerekir ki bu bahçelerin de en ufak bir izi kalmamýþtýr. Bunun sebebi bahçeleri süsleyen yapýlarýn az ömürlü malzemeden yapýlmýþ olmasýdýr. Osmanlý Diyarýnda Avrupa: Ýstanbul’a gelen gezginlerin hemen hepsi Kaðýthane’yi ve Sadabad Sarayý’ný ziyaret etmiþtir. Kaðýthane’nin, Osmanlý’nýn Batýlý mimari anlayýþlara yakýn ilk yerleþimi olduðu bütün Avrupalýlar tarafýndan bilinmektedir. Kaðýthane’deki Sadabad kompleksinin temeli Kaðýthane Deresi’nin yataðýnýn temizlenmesiyle atýlmýþtýr. Nevþehirli Damat Ýbrahim Paþa gözetiminde, köyden Humbarahane’ye kadar olan bin yüz metrelik alan düz bir kanal açýlmýþ, Kuleli bahçesinden getirilen mermerlerle döþenmiþtir. Derenin önüne setler ve kaskadlar yapýlarak küçük þelaleler oluþturulmuþtur. Þarký Virdi mihr-i tal’atin gülzara fer Hep açýldý gonca-i nevresteler Söylesün Leyla kulun da güfteler Kasr-ý Kaðadhanede eyle safa Leyla Haným Kanallardan gelen sular bu þelale ve kaskadlardan geçerek mermer havuzlarda toplanmýþtýr. Kaðýthane Deresi’nin düzenlenmesi bittikten sonra yapým çalýþmalarý baþlatýlmýþ, derenin kýyýlarý boyunca çok kýsa zamanda yüzün üzerinde ahþap köþk inþa edilmiþtir. Bu köþklerin içinde Sadabad ve Kasr-ý Neþat adlý köþkler ön plana çýkmýþtýr. Bir Osmanlý kartpostalýnda Kaðýthane Mesiresi 41 Aziziye (Çaðlayan) Camisi - A Çeþitli dönemlerde yapýlan onarýmlarla ve bazen de yeniden inþa edilerek günümüze ulaþabilmiþ olan ender eserlerden biridir. Kaðýthane Deresi kýyýsýnda, yer alan bu cami, Çaðlayan ya da Sadabad Camisi adýyla da bilinir. Araþtýrmacý Selçuk Batur, Abdülaziz döneminde yeniden inþa edilen Aziziye Camisi’nin mimari özelliklerini þöyle betimlemektedir: “Sadabad Camisi’nin yerinde ilk cami Lale Devri’nde, 1722’de inþa edilmiþtir. Bu yapý daha sonra, III. Selim ve II. Mahmud dönemlerinde iki kez onarým görmüþ, son olarak da Abdülaziz tarafýndan 1862’de yeniden yaptýrýlmýþtýr. Günümüze kalan yapý budur. Mimarý Sarkis Balyan, birçok yapýda olduðu gibi, Sadabad Camisi’ni de büyük bir olasýlýkla kardeþi Agop Balyan ile birlikte tasarlamýþ ve inþa etmiþtir. Ana hatlarýyla simetrik bir düzenlemeye sahip olan yapýnýn kütlesi harim bölümün kuzeyinde yer alan hünkar mahlifi ve konut bölümleri ile batý cephesindeki minareden oluþmaktadýr. Harim bölümünün üzeri kubbe ile örtülüdür.Öteki bölümlerin üzerinde kýrma çatý vardýr. 42 Kaðýthane deresi Trajik Son: Kaðýthane’nin bu ilk görkemli dönemi 1730’da patlayan Patrona Halil Ayaklanmasý’yla kapanmýþtýr. Ýsyancýlar Kaðýthane’deki köþklerin yýkýlmasýný istemiþ, Ne var ki, tahta geçen I. Mahmud binalarýn tümüyle tahribine izin vermemiþtir. Padiþah, köþklerin yakýlmalarýný yasaklamýþ, sahipleri eliyle yenilenmeleri olanaðýný saðlayacak biçimde yýktýrmýþtýr. Böylece, Sadabad’ýn 173 köþkü 3 gün içinde hemen hemen ortadan kalkmýþtýr. Kaðýthane, kýsa süren bir durgunluðun ardýndan yeniden canlanmýþ,1743’te Kaðýthane’nin, özellikle Sadabad’ýn onarýlmasýna giriþilmiþ, köþklerin tümü yenilenmese de Kaðýthane, padiþahýn yabancý elçileri kabul ettiði, çadýrlarýn kurulduðu, eðlencelerin düzenlendiði bir yer olmayý sürdürmüþtür. II. Sadabad Sarayý: 19. yy’ýn Kaðýthane’sinin en önemli yapýsý, II. Sadabad Sarayý’dýr. Ýlkinin yerine yapýlan II. Sadabad Sarayý, II. Mahmut döneminin en güzel saraylarýndan biridir. Bu dönemde Ýstanbul’a gelmiþ olan gezginlerin hemen hepsi sarayý görmüþlerdir. Bu gezginlenden Charles Pertusier, 1820’de yayýnlanan gezi notlarýnda yapýmý yeni biten saraydan þöyle söz etmektedir: “Son oniki aydýr II. Mahmut tarafýndan yenilenip deðiþtiriliyordu. Padiþaha ait köþklerin en güzellerinden biridir. Sarayýn önünde ve ortasýnda harikulede formlarýyla geçmiþin ustalýðýný kanýtlayan iki vazonun yer aldýðý mermer bir havuz bulunmaktadýr. Bunlarý, herbiri fiskiyeli olan dört kuðu baþý kompoze ediyor. Havuzun çevresi, bir dizi çaðla-yanla sarýlmýþ ve burada, çeþitli yüksekliklerde yerleþtirilmiþ deniz kabuklarý bulunuyor.” Bir diðer gezgin, Edward Raczynski, “1814’te Ýstanbul ve Çanakkale’ye Seyahat” adlý eserinde sarayý þöyle anlatmaktadýr: “Dýþ avlunun bir kenarý boyunca uzanan geniþ bir kanal bir kaç havuza su götürüyor. Þadýrvan, Aziziye (Çaðlayan) Camisi - B Yapýnýn iki ana bölümü arasýnda hiçbir arkitektonik iliþki kurulmamýþ, adeta baðýmsýz gibi duran iki kütlenin birbirine yapýþtýrýlmasýyla yetinilmiþtir. Sadabad Camisi’nin minare kaidesi ile gövdesinin yüzeyleri sývasýzdýr, bunlar küçük kesme taþlardan yapýlmýþtýr. Bu minare, biçimleniþi ve taþýdýðý dekoratif öðeler yönünden Mecidiyeköy Camisi’nin minaresinin bir tekrarýdýr. Sadabad Camisi’nde dýþ yüzeylerin biçimleniþi yönün-den üzerinde durulmasý gereken tek yer harim bölü-münün yüzeyleridir. Hünkar mahfili ve konut bölümlerinin tamamý, (1950’lerde) son derece bilgisiz bir onarýmdan geçmiþtir.” Aziziye (Sadabad - Çaðlayan) Camii 2008 43 Poligon Kasrý - A II.Abdülhamid döneminde Kaðýthane Çayýrý’nýn Haliç’e uzanan bölümünde inþa edilen, küçük bir kasýrdý. Batý’dan satýn alýnan yeni tüfeklerin denemesinin yapýldýðý poligon alanýnda padiþah için yapýlmýþtý. Kaðýthane’den Sütlüce’ye dere boyunca uzanan yolun sol tarafýnda bulunan kasrýn hemen önündeki poligon 1917’de Ýttihatçý Yakub Cemil’in kurþuna dizilerek idam edildiði yer olmasý bakýmýndana da tarihe geçmiþtir. Kaðýthane’deki sayýsýz tarihi yapý gibi Poligon Kasrý da, tarih bilincinden yoksun yöneticilerin akýlalmaz uygulamasýyla, 1956’da gazhane binasýna yer saðlamak üzere yýktýrýlmýþ hiçbir izi kalmayacak biçimde ortadan kaldýrýlmýþtýr. yaldýzlý bronzdan yapýlmýþ olup oyma resimler, süslü püslü yazýlar ve her türlü aðaç, yaprak motifleriyle süslenmiþ. Biraz ilerde satranç tahtasý þeklinde mermerle örtülü ayný kanal, on ya da on bir ayak yükseklikten düþen bir þelale meydana getiriyor.” O dönemden günümüze ulaþan gravürler, en az gezginlerin aktardýklarý bilgiler kadar aydýnlatýcýdýr. Bu gravürlere göre, ana saray binasý, L planlýdýr. Tek ve iki katlý bölümlerden oluþmaktadýr. Havuza paralel tek katlý bölüm haremdir. Yapýnýn temel duvarlarý taþtýr. Cephe üzerinde, korint baþlýklý dörder sütun tarafýndan taþýnan dört adet çýkma bulunmaktadýr. Öndeki elips biçimindeki çýkma Valide Sultan’a aittir. Sarayýn havuzu dik olarak kesen kanadý selamlýk bölümüdür. Selamlýðýn tek katlý olan sol ucunda bir teras, iki katlý olan sað tarafýnda iki cumba yer almaktadýr. II. Mahmut Sadabad Sarayý’nda kýsa bir süre yaþamýþtýr. Saray, Sultanýn terketmesiyle, kendi haline býrakýlmýþtýr. 1830’larda Kaðýthane’yi gezen Marchebeus adlý gezgin, gezi notlarýnda Sadabad’taki köþk ve çaðlayanlarýn bakýmsýz ve harap durumda olmalarýndan dolayý üzüldüðünü Poligon Sarayý (Tablo: Ýstanbul Resim Heykel Müzesi, 19. y.y sonu) 44 Poligon Kasrý - B 1895’lerde Kaðýthane Köyü belirtmektedir. Gezgin Gautier’in gezi not-larýndan, sarayýn 1850’lerde harabe haline geldiði anlaþýlmaktadýr: “Hemen hemen hiç oturulmadýðý ve tamir görmediði için bozuluyor ve bir yýkýntý olmaya baþlýyor. Göl çamurla doluyor, birbirinden ayrýlan taþlardan sular sýzýyor.” Yeniden Yapýlaþma: Sadabad, 18. yy. sonlarýnda harap bir duruma gelmiþtir. III. Selim buradan çok hoþlanýnca, Kaðýthane 1809’da onarýlarak yeniden yapýlanmýþtýr.. Ancak bu giriþim geniþ çaplý olmamýþ, sýnýrlý kalmýþtýr. III. Selim döneminde Kaðýthane, bir yandan mesireeski ününe ve güzelliðine kavuþurken ayný zamanda yeniçerilerin belli günlerde talim yaptýklarý bir alan haline getirilmiþtir. Kaðýthane’de ayrýca bir kaðýt imalathanesi kurulmuþtur. Kaðýt üretiminin baþýna getirilen Rusçuklu Mehmed Emin Behiç Efendi kaðýthaneyi iþletebilmek için büyük harcamalar yapmýþ, ancak, kýsa süre Semavi Eyice, kasrýn batý mimari üslusunda U harfi biçiminde tek katlý olarak inþa edildiðini, ortada geniþ bir sofanýn, iki yanda ise, üstleri kule halinde yükselen birer kanat bulunduðunu belirtmektedir. Orta sofa, padiþahýn atýþlarý izlemesi için düþünülmüþ,bu nedenle de zengin biçimde kalem iþi nakýþlarla bezenmiþti. Yanlardaki kanatlar ise, kýsa süre kullanýlan dinlenme mekanlarýydý. Poligon Kasrý’nýn önünde yer alan Poligon Çeþmesi, Türk neoklasik mimari üslubundaydý. Tepesinde soðan biçiminde küçük bir kubbesi olan çeþme de kasrýn akibetine uðramýþ, kubbesi ve iki konsola dayanan saçaðý yok edilmiþtir. Bugün kalýntýsý mevcuttur. 45 Gezgin Julia Pardoe’dan Kaðýthane Ýzlenimleri Yüzyýllar boyunca mistik doðunun bir simgesi olan Ýstanbul, çok sayýda gezgine esin kaynaðý olmuþ, seyahatnamelerde önemli bir yer tut-muþtur. Biz bugün Ýstanbul’un tarihini daha çok bu seyahatnamelerden öðreniyoruz. Örneðin, 18. yüzyýl Ýstanbul’undan önemli tanýklýklar sunan Miss Julia Pardoe bu gezginlerden biridir. Pardoe’nin akýcý ve sýcak anlatýmýyla bize aktardýðý Kaðýthane’yi tüm ayrýntýlarýyla öðrenme imkaný buluyoruz: “Ýstanbul’a yakýn en güzel yerin Kaðýthane olduðu, kuþku duyulmaz bir gerçektir. Avrupalýlar, buraya, “tatlý sular vadisi” derler. Bu ad, þairane olduðu gibi, buraya yakýþýyor da. Birgün, Kaðýthane’ye hayran olan birkaç dostumla orada buluþmuþtuk. O günün tadýný hiç unutamam. Sanki güneþin dünyayý en çok aydýnlattýðý bir zamandý. Bundan birkaç gün önce rahatsýzlýk geçirmiþtim. Bu yüzden ata binecek gücüm yoktu. Bundan ötürü, bir arabaya binerek, onun yumuþak yastýklarýnýn arasýna rahatça yerleþtim. Yanýmdan at üstünde hýzla geçen sevinçli ve saðlýklý arkadaþlarýmý görünce, onlara katýlamadýðýma üzüldüm ve yavaþ yavaþ araba ile vadiye doðru ilerledim. Tepeyi inince, saray avlusundan birkaç arabanýn çýktýðýný ve saray bahçesiyle, Kaðýthane çayýrýný ayýran derenin karþý yanýnda ilerlediðini gördüm. O sýrada atlý bir muhafýz, arabamý durdurdu. Ancak o yoldan Avrupalýnýn geçmesini yasaklayan bir buyruk olmadýðý için, bir dakika sonra izin verdi. Buraya girmesi yasaklanan insanlar yalnýz Rumlar, Ermeniler ve Musevilerdi. Bunun için bana, sadece Padiþah ailesi geçinceye kadar arabamý durdurmamý söyledi. Hiçbir þey demeden durdum. Derenin geniþliði pek az olduðu için, bu seçkin kiþileri olduðu gibi görebildim. Her biri, bir seyisçe yetiþtirilmiþ dört güzel atýn çektiði açýk bir arabada, Padiþah’ýn iki küçük oðlu ile, 46 saray cücesi ve sarayýn Arap baþaðasý vardý. Daha bebek olan þehzade çok sevimli bir çocuktu. Pýrýl pýrýl gözleri ve pembe pembe yanaklarý vardý. Sanki bir köylü çocuðu denecek kadar gürbüzdü. Bunun arkasýndan, dört öküz arabasý geçti. Bu arabadaki yüzleri yaþmaklý kadýnlardan biri, Mihrimah Sultan, ötekiler de annesiyle kýz kardeþle-rinden birisiydi. Genç kadýnlarýn bazýlarý son derece güzeldi. Yüzlerine pek ustalýkla taktýklarý yaþmaklar, o kadar inceydi ki, her birini yüzünü ayrý ayrý tanýmlayabilirim. Böyleyken, bu genel olarak görülen giyiniþ tarzý deðildir. Çünkü saray halký, biraz kalabalýk olan yerlerde, öteki Türk kadýnlarýndan daha kapalý gezerler. Ayrýca bir baþka zaman, Padiþah’ýn odalýklarýndan birisini görmüþtüm. Bu kadýn, kirpiklerine kadar yüzünün her yanýný örtmüþ, gözlerini de ince bir bürümcükle kapatmýþtý. Biz sarayýn önünde dururken, iki (altý çift kürekli) kayýk, sarayýn rýhtýmýna doðru ilerledi. Kýsa bir süre sonra, içinde Halil Paþa’nýn eþi Saliha Sultan gözüktü. Yanýnda beþ altý kadar halayýk, bunu iki katý kadar da beyaz cariye ve kucaðýnda sevimli Þehzade’yi tutan baþ dadý vardý. Bu çocuðun doðumu nedeniyle Sultan Mahmut, görülmemiþ bir cömertlikte bulunmuþtu. Padiþah’ýn bazý gözde paþalarý ile ok atmada olduðunu anlayýnca, kendisini bir kez görmeye karar verdik. Bunun üzerine, aramýzdan bir iki kiþi ayrýldý. Biz de piknik yerinde biraz dolaþtýktan sonra, oklarýný hedefe doðru fýrlatan okçularýn bulunduðu yere geldik. Vadinin üzerinden geçen kalýn bir bulut yýðýný birkaç damla dolu yaðdýrmýþtý. Bunlar, yapraklarýn üzerine sesle ve aðýrlýk yaparak düþüyorlardý. Bu sýrada Padiþah, saray görevlilerinden birinin, kutsal varlýðý üzerine tuttuðu kýrmýzý bir þemsiye altýnda oturuyordu. Gözde paþalar, binanýn yüzü boyunca, sýra sýra ayakta duruyorlardý. Birçok uþak da, oklarý Kaðýthane sefasý Tablo: Atatürk Kitaplýðý toplamak için çevreye daðýlmýþlardý. güzelliðinin ve yüzünün en parlak döneminde bird- Korkusuzluðu ile çok gurur duyan Sultan Mahmut’un en büyük tutkusu ok atmaktý. Bu tutku o duruma gelmiþtir ki, tam Askeri Lise’nin arkasýna düþen tepelerin geniþ bir bölümü üzerinde, þuraya buraya, üzer-lerine garip oymalar yapýlmýþ ve özenti ile yazýlar yazýlmýþ birtakým süslü niþan taþlarý diktirmiþtir. Bu taþlar, kendisinin bu tepe-lerin en yüksek yerinden oklar atýp da isabet ettirdiði noktalar varsayýlan yerlere dikilmiþlerdir. Varsayýlan diyorum, çünkü kendisinin bu tutkusu herkesçe bilindiðin-den atýlan oklarý toplamak ve isabet noktasýný ölçmekle görevli olan saray oðlanlarý, oku kimse görmeden usulca yerden alarak yirmi otuz adým ilerledikten sonra bulmuþ gibi yaparlar. Böylelikle Padiþah; peri masallarýndaki Prens Aimwell gibi ok atmýþ olur ve Padiþah’a bu oklarý geri götüren bu kurnaz oðlanlar, daha dürüst adamlarýn eline geçmeyen bol bahþiþ ve armaðanlar alýrlar. enbire ölmüþ. Padiþah, bu güzel odalýðýnýn Okçularýn toplandýðý yerin biraz solunda; yaþlý söðüt aðacýnýn gölgesi altýnda bir tümsek vardýr. Bunun bir yanýndan bir mezar taþý yükselmiþtir. Burasý, Padiþah’ýn odalýðýnýn mezarýdýr. Gençliðinin, ölümüne o kadar üzülmüþ ki, tam iki yýl bu yüzden Kaðýthane Saray’ýna gelmemiþ. Bu mezarlýk, selamlýk pencere-lerinden gözükür ve söðüt dallarý arasýnda inildeyen rüzgar sesi, selamlýðýn yaldýzlý salonlarýnda oturanlarýn kulaklarýna kadar gelir. Sultan Mahmut’un bu odalýk için duyduðu acýlý anlarda ona bir þiir yazdýðýný duydum. Bunu ele geçirmek için çok uðraþtým, ancak baþaramadým. Araba ile gezintimizi sürdürdüðümüz zaman içinde, bir ressama konu olabilecek grup grup toplanmýþ bir çok insana rastla-dýk. Hepsi sevinç içinde eðleniyorlardý. Güneþ ýþýklarýyla pýrýl pýrýl parlayan nehirde, kayýklar gelip gidiyorlardý. Ulu aðaçlar, geniþ dallarýný çayýrýn üzerine uzatmýþlardý. Rüzgar, sevinçli sesler getiriyordu. Bulup, geçip gitmiþti. Güneþ de, ýþýklarýný tepelerin üzerine yaymýþtý. Uzun ve güneþli bir yaz gününün, Kaðýthane’den baþka, dünyanýn hiçbir yerinde, daha güzel geçirilebileceðini sanmýyorum.” 47 Koþu Köþkü (IRCICA arþivi) Ýmrahor Kasrý ve Sünnet Köprüsü sonra kaðýthane kapatýlmýþtýr. Kaðýthane’deki üçüncü önemli yapýlaþma II. Mahmud döneminde gerçekleþtirilmiþtir. Kirkor Amira Balyan o sýralarda harap durumda olan Karaðaç Sarayý’ný yýktýrmýþ, buradan elde ettiði malzemeyle Sadabad Sarayý’ný yeni baþtan inþa etmiþtir. Ne var ki bu sarayýn da ömrü fazla uzun sürmemiþ, 1862-63’de Mimar Sarkis ve Agop Balyan tarafýndan üçüncü bir saray inþa edilmiþtir. Sadabad’a sýk sýk gelen II. Mahmud, yalnýz Sadabad Sarayý’ný deðil, Kaðýthane’deki diðer kasýrlarý, havuzlarý, çaðlayanlarý, cami ve çeþmeleri onartmýþ, yeniden döþetip süsletmiþtir. Çaðlayan Sarayý: III. Sadabad Sarayý olarak da anýlan Çaðlayan Sarayý , Kaðýthane’de yapýlmýþ olan sultan saraylarýn sonuncusudur. Abdülaziz tarafýndan 18621863’de mimar Agop ve Sarkis Balyan kardeþlere yaptýrýlmýþtýr. Günümüze ulaþamayan Çaðlayan Kasrý, burada daha önce inþa edilmiþ saraylar ve köþkleri gibi, Kaðýthane 48 Deresi’nin iki tarafý rýhtýmlý düz bir kanala dönüþtüðü noktadaydý. Derenin sularý, kasrýn önünde, kanalýn içinde inþa edilmiþ iki bent üzerinden akarak çaðlayanlar oluþturur, kasrýn duvarlarýný yalayan bir havuz içinde toplanýr ve oradan da kanal içine akýtýlýrdý. Araþtýrmacý Tülay Artan, Çaðlayan Kasrý’nýn planýnýn daha önce burada bulunan yapýnýn benzeri olduðunu belirtmekte, kasrýn büyük ve görkemli bir görünüme sahip olduðunu yazmaktadýr. Ýki katlý olan ahþap kasýr, bir kanadý kanal üstüne, diðer kanadý park tarafýna yerleþen bir L biçimindeydi. Ýki kanadýn birleþtiði köþede valide sultan dairesi yer alýyordu. Kanala bakan cephe harem bölümüydü. Bir ucunda valide sultan dairesinin bir bölümü, diðer ucunda kalfalar dairesi bulunuyordu. Kanala bakan cephede barok konsollara oturtularak su üstüne taþan yalnýzca dört çýkma bulunuyordu. Bahçeye bakan kanatta selamlýk dairesi vardý. Bir köþesinde valide sultan dairesinin diðer bölümü bulunuyordu; hemen yanýnda da mabeyin ve hünkar daireleri sýralanýyordu. Cephe düzeni simetrikti. II. Abdülhamid döneminde onarýlan Çaðlayan Kasrý, Atiye Sultan Sarayý 49 Çadýr (Perdeli) Köþkü (Tablo: Mehmet Kangýr) 1943’e kadar ayakta kalmýþtýr. Bu tarihte, sökülerek malzemesi saða sola daðýtýlmýþtýr. 1953’de yerinde Ýstihkam Mektebi inþa edilmiþtir. Çadýr Köþkü: Kaðýthane Sivil Posta Damgasý / Ankara PTT Müzesi (Damga posta iþlemlerinde hiç kullanýlamamýþtýr) 50 Kaðýthane Deresi kýyýsýnda daha önceki tarihlerde yapýlmýþ olan ve 1809-1816 yýllarý arasýnda yeniden inþa edilen köþk, günümüze ulaþmayan yapýlardandýr. Köþk, diðer tarihi yapýlar gibi kaderine terkedilmiþ ve 1930’lu yýllarýn sonlarýnda bir çýnar devrilmesi sonucu yýkýlmýþtýr. Tarih araþtýrmacýsý Semavi Eyice, köþkün tarihini þöyle özetlemektedir: Ýlk Sadabad Sarayý yapýldýðýnda, 1723’de sarayýn önünde Kasr-ý Neþad olarak adlandýrýlan küçük ve zarif bir kameriye bulunuyordu. II. Mahmud, yerine bir yenisini yapmak üzere Sadabad Sarayý’ný ve Kasr-ý Neþad’ý yýktýrmýþtýr.1809-1816’da Çaðlayan Kasrý yapýlýrken Kasr-ý Neþad’ýn bulunduðu yerde de zarif bir köþk inþa edilmiþ ve bu köþk genellikle Çadýr Köþkü olarak anýlmýþtýr. Köþk, batý mimarisi ve süsleme sanatýndan esinlenerek yapýlmýþtýr. Ne var ki, Osmanlý gelenek ve yaþam tarzý bu esinle uyumlaþtýrýlmýþtýr. Eyice’nin eski fotoðraflar ve o dönemde yapýlmýþ krokilerden edindiði bilgilere göre köþk, mermer kaplý bir döþemenin üzerinde yer alýyordu ve hafifçe kavisli üç çýkýntýya sahipti. Geniþ saçaklý çatýyý yirmi barok baþlýklý sütun taþýyordu. Çatýnýn dýþý kurþun kaplýydý, içinde ise ahþap bir kubbe bulunuyordu. Kubbenin tam altýnda fýskiyeli mermer bir havuz bulunuyordu. Köþkün etrafýný çevreleyen mermer korkuluklarýn iç kýsmýnda ise sedirler yer alýyordu. Çadýr Köþkü 20. yy’ýn baþlarýndan itibaren bakýmsýz kalmýþ, kaderine terkedilmiþtir. Köþk, 1930’lu yýllarýn sonlarýnda yakýnýnda bulunan bir aðacýn yýkýlmasýyla tahrip olmuþ, Ýstihkam Yedek Subay Okulu’nun yapýmý sýrasýnda da tamamen ortadan kalkmýþtýr. Kaðýthane’nin Tanýklýklarý: Kaðýthane bazý siyasal ve askeri etkinliklerle Osmanlý tarihinde anýlmýþtýr. III. Mustafa döneminde, Baron de Tott tarafýndan kurulan sürat topçularý için Kaðýthane’de bir kýþla yaptýrýlmýþtýr. 1783’de I. Abdülhamid zamanýnda Humbaracý ocaðý için bir talimhane düzenlenmiþtir. III. Selim, Fransýz politikasýný benimseyince, müttefikleri olan Ýngiltere ve Rusya elçilerinin haberdar olmamasý için, Fransýz elçisi Sebastiani’yi Kaðýthane Kasrý’nda kabul etmiþtir. II.Mahmut Dönemi’nde, sadrazam Alemdar Mustafa Paþa yenileþme konusunda gerek Anadolu gerek Rumeli ayanýný ikna etmek için, 1808’de Kaðýthane’de Çaðlayan Saray’ýnda görüþmüþtür. Ayanýn Sened-i Ýttifak’ý kabul etmesi üzerine, II.Mahmut her birine ayrý ayrý iltifat etmiþtir. 1860’da Kuleli Vakasý haber alýnýnca telaþa düþen Abdülmecid, Harem aðalarýnýn bir kýsmýný Kaðýthane’ye, bir kýsmýný da Göksu’ya göndererek araba ve kayýk gezisinde olan Saraylýlarý alelacele toplamýþtýr. Ahmet Rasim’in Kaðýthanesi Ahmet Rasim 19. yy. sonu Kaðýthane’sindeki eðlence ve gezintileri betimlerken alaycý bir dil kullanýr: “Þýk, kýyak olursa bayýlýrým. Aman !!! O ne býyýk! O ne fes? O ne taranmýþ saç? O ne traþlý yüz? Hele þu gelen faytona bakýn. O ne tatlý bakýþ? Aman! O gidiþ? Dokuz numara kalýp ha! Gerçekten þýk!!! Dikkat ediyor musunuz? Ne o? Gözünüz mü kamaþtý? Bir þey deðil. Aynasý, býyýk süpürgesi, cep taraðý, fýss diye öten lavanta tulumbasý, arka cepte gizli potin bezi, kapak altýnda da süpürgesi, hele kravatý... Mutlaka Pigmalion’dan almýþtýr. Kostümü Alemþah’ýn, pardesüsü terzi Blat’ýn kumaþý Avrupa’nýn, ne cici, ne þýk, ne minyon çehre!” Ahmet Rasim’in alaycý dilinden kadýnlar da paylarýný alýrlar: “Boyu posu yerinde! Hatta araba minderi üstüne evden bir minder daha koymuþ oturmuþ da yine baþý tavana ermiyor. Belli! Yaþmaktan görülen ön taraf zülüfleri takma. Kývýr kývýr titrek, iki yanýndan iliþik, pýrlanta iðneli, havalý renk hotoza ne dersiniz? Ne kadar þýk bir baþ!” 51 Lale Devri Bahçeciliðinde Batý Öykünmeciliði Gönül Aslanoðlu EVYAPAN Gönül Aslanoðlu Evyapan, “Tarih Ýçinde Formel Bahçenin Geliþimi ve Türk Bahçesindeki Etkileri” adlý eserinde Türk bahçeciliðindeki batý öykünmeciliðinin örneklerini verirken bunu Lale Devri’nden baþlatmaktadýr: “Türk bahçeciliði küçük ölçülü bahçe-lerde kimliðini koruyagelirken yöneticilere ve diðer varlýklý kiþilere ait çoðunlukla daha geniþ ölçülerdeki bahçelerde giderek batý etkisi altýna girmiþtir. Özellikle Ýstanbul, çaðýn baþkenti olduðundan, elçiler, gezginler yoluyla batýyla iliþkisinin sýklýðý ve yöneticilerin de burada toplanmýþ bulunmalarý nedeniyle bahçe düzenlenmesinde batýdan en çok etkilenen kent olmuþtur. Ýstanbul içi ve çevresi, padiþah, haným sultan ve devlet erkanýna ait saray, konak ve yalý bahçelerinin bir kýsmý eski benliklerinden ayrýlarak yeni düzenlere bürün-müþlerdir. Diðer konularda olduðu gibi, bahçe düzeninde de batýya açýlmada, batýlý ustalara, 52 mimar ve bahçevanlara baþvurulmuþ, onlarýn bilgi ve hünerlerinden yararlanýlmýþtýr. Böylece bir yanda mevcut bahçeler yeni düzenlemelerle þekil deðiþtirirken, öte yandan da yeni kurulanlar bu deðiþik kurallarla yapýlmýþtýr. Daha ta 1720’lerde 28 Çelebi Mehmed Efendi Paris’e gittiðinde gördüðü Versailles ve Marlyle Roi saray ve bahçelerinden etkilenmiþ, dönüþünde bunlarý padiþaha övmüþ, padiþah da benzer nitelikte bir saraylar topluluðu yaptýrmak istemiþtir. Damadý Sadrazam Nevþehirli Ýbrahim Paþa’nýn da etkisiyle 1722’de Kaðýthane Deresi yanýnda Sadabad Kasrý’ni inþa etmiþtir. Saray’ýn biraz aþaðýsýnda iki çayýn kýyýsýnda devlet ileri gelenleri de 60 kadar yazlýk köþk ve çeþme yaptýrmýþtýr. Konumlama bakýmýndan batý kaynaðýna benzemekteyse de, gerek yaþam çevresi gerekse suyun son derece hassas kullanýmý hala Türk özelliklerini yansýtmaktaydý.” Görkemden Geriye Kalan: Kaðýthane’nin görkemli tarihinin sona ermesi Ýkinci Dünya Savaþý yýllarýna rastlar. II. Abdülhamit döneminde de gözde saray binalarýnýn yer aldýðý Sadabad, çevresinde bulunan çeþitli dönemlere ait yapýlarla birlikte 1940-1945 yýllarý arasýnda tümüyle yýktýrýlmýþtýr. Kaðýthane Deresi’nin týkanmasýyla bütün vadiyi su basýnca, 1956’da Sadabad’dan kalmýþ son mermer kaskad çanaklarý da sökülmüþ, böylece bir zamanlarýn görkeminden geriye bir-iki çeþme ile hasbahçenin birkaç aðacý kalmýþtýr. Sadabad’dan Son Ýzler: Faik Yaltýrýk, Sadabad’dan günümüze kalan izleri betimlerken, sanki tarihten bir esinti getirmektedir: “Bugün Kaðýthane ilçe merkezinden Alibeyköyü’ne doðru, Eyüp Sultan Caddesi boyunca Sünnet Köprüsü’ne kadar dere kenarýna dikilmiþ, kovuklaþmýþ çýnarlar ve diþbudaklar, kurumakla kurumamak arasýnda yaþam savaþý vermektedirler. Diþbudaklardan, çevresi 6 m, boyu 30-35 m’ye ulaþmýþ anýtsal nitelikte olanlar vardýr. Burada tespiti yapýlan iki ilginç aðaç türü Amerikan bataklýk servisi (Taxodium dis- II. Mahmud’un yaptýðý top atýþý anýsýna dikilen niþan taþýndan geriye kalan Fotoðraf 2004 Çadýr Köþkü (Perdeli Köþk) Fotoðraf : IRCICA Arþivi 53 Çadýr köþkü ve Çaðlayan (Sadabad) Sarayý Çaðlayan Sarayý 1943 54 tichum) ve Kuzey Ýran orijinli karaaðaçlarýn yakýn akrabasý zelkovadýr (Zelkova carpinifolia). Her iki tür de, Ýstanbul parklarýnda ender rastlanan aðaç türleridir. Bataklýk servilerinden 4 aðaç (göðüs yüksekliðindeki çevreleri sýrasýyla 290, 285, 268 ve 265 cm’dir) ve zelkovalardan da 2 aðaç (göðüs yüksekliðindeki çevreleri 285 ve 277 cm’dir) oldukça saðlýklýdýr ve 200-250 yaþýnda olduklarý tahmin edilmektedir. Bunlar, Kaðýthane’nin en bayýndýr ve beðenilen bir mesire yeri olduðu günlerde Avrupa fidanlýklarýndan getirilerek dikilen yüzlerce egzotik aðaç fidanlarýndan bugüne ulaþabilenler olmalýdýr.” Cumhuriyet Kaðýthanesi: Ýstanbul’un nüfusu, Cumhuriyet Dönemi’nde Türkiye genelini çok aþan bir geliþme göstermiþtir. Ancak bu geliþme, il nüfusunun kendi öz geliþme dinamiðinin ürünü deðildir. Ülke genelini çok aþan bu geliþme, büyük ölçüde ilin aldýðý göç olgusuna dayanýr. Türkiye, yüksek nüfus artýþ hýzýna koþut önemli bir iç göç olgusunun yaþandýðý bir ülkedir. Ýstanbul, iç göç hareketlerinin yöneldiði en önemli ildir. Ýstanbul, sayý ve oran olarak en büyük göçü çeken merkez olma niteliðini korumaktadýr. Ýkinci Sadabad Sarayý, 1839. Ýstanbul’a yönelik yoðun göç hareketi, il nüfusunun yerleþme biçimini çarpýcý bir biçimde etkilemiþtir. Göç yoluy- Cedvel-i Sim Çaðlayanlarý la gelen nüfus, yerleþme alanlarýný geniþletmiþ ve metro- 1905 politen bir bölge haline gelen ilde, eski kentsel merkezlere eklemlenen yeni kentsel alanlar ve gecekondu bölgeleri oluþturmuþtur. Kaðýthane, Ýstanbul’un bu biçimde geliþerek, bir kent niteliði kazanan yerleþmelerinden biridir. Özellikle 1950’lerden sonra ardý arkasý kesilmeyen göç dalgalarýna baðlý olarak Ýstanbul’a yýðýlan nüfus, kentsel alana sýðamaz olunca, sonradan gelenler kýrsal alana yayýlmýþ ve kent merkezini çepeçevre sarmýþtýr. Bu yayýlma iki biçimde gerçekleþmiþtir: Bir 55 Geçmiþ Zaman Olur ki-A Server R. Ýskit’in, “Tarih Konuþuyor” adlý dergide yeralan “Haliç ve Kaðýthane’ye Dair” yazýsý tarih bilincinden yoksun yönetimlere yoðun bir serzeniþtir: “Kaðýthane, Üçüncü Ahmet zamanýndaki muhteþem mahmurluðunu Patrona Ýsyanýna kurban verdikten sonra, kendine zor gelmiþ, fakat o ihtiþamý toplu halde bir araya getirememiþti. Üçüncü Selim ile Ýkinci Mahmud oralarý tekrar onarmaya uðraþmýþlar ve hatta Tanzimat devri ricali de orasý ile meþgul olmuþlardý. Mesela, derenin iç sahilinin iki tarafýndaki rýhtýmý Fuat Paþa yaptýrmýþ, Sultan Aziz de Kaðýthane köprüsü civarýndaki çaðlayan ve kasrý ile hayli ilgilenmiþtir. Kasrýn önünde ve geniþ bir sahada kademe mermerden yapýlan bu Çaðlayan’da suyun deliklerden gür gür akýþý, akýllara durgunluk verirdi. 56 Hareket Ordusu Kaðýthane Kampý 1909 yandan eski yerleþme birimleri (köyler) büyürken, öbür yandan da bütünüyle yeni yerleþme merkezleri oluþmuþtur. Yeni yerleþme birimleri, doðal olarak boþ alaný bulunan ilçelerde kurulmuþtur. Kýrsal nüfusu hýzla artan Þiþli, yeni yerleþme birimlerinin kurulmasýna elveriþli Kaðýthane ve Ayazaða gibi boþ alanlarý bulunan ilçelerden biridir. Þiþli’den Kopuþ Süreci: Ýstanbul metropolünün Merkezi Ýþ Alanlarý olan Eminönü, Beyoðlu, Fatih, Þiþli ve Beþiktaþ ilçeleri ayný zamanda metropolün en yoðun yerleþme alanlarýdýr. Merkezi Ýþ Alanlarý’nýn zaman içinde Þiþli Ýlçesi içlerine doðru yayýlmasý, Bomonti, Haliç ve Kaðýthane yörelerindeki sanayinin Büyükdere Caddesi’nin kuzey kesimine doðru ilerlemesi ve Ayazaða sanayi bölgesinin oluþmasý, ilçe nüfusunun özellikle 1970’li yýllarda hýzla artýþýna neden olmuþtur. Geçmiþ Zaman Olur ki - B 1911 yýlýna ait Kaðýthane haritasý Önce iþ olanaklarýna baðlý olarak Kaðýthane Deresi’ne bakan yamaçlarda düþük gelir gruplarýnýn yerleþtiði mahalleler geliþmiþtir. Bu kesimde geliþen en büyük yerleþme Kaðýthane’dir. 1963’te baðýmsýz belediye haline gelen Kaðýthane’nin nüfusu l970’den l980’e on yýlda yüzde 75 oranýnda artmýþtýr. Prost Planý’nýn uygulanmaya baþlamasý Kaðýthane için dönüm noktasý olmuþtur. 1937’de yapýlan bu plan ve 1950’den sonra gerçekleþtirilen öbür kentsel çalýþmalar Haliç kýyýlarýný aðýr ve orta sanayi kuruluþlarýna açmýþtýr. 1950’de hazýrlanan sanayi planý ile Haliç kýyýlarýnýn Atatürk Köprüsü kuzeyinden Kaðýthane ve Alibeyköy derelerine dek olan kesiminde örgütlü sanayi alanlarý planlandý. 1955’de yapýlan ek planla Levent’te de yeni sanayi Beyaz köpükleri, güneþten aldýðý ýþýklarla renklenir, muhteþem kasrýn ve asýrlar görmüþ aðaçlarýn gölgesinde ve derin sakinlik içindeki sesi, nefis melodiler çýkarýrdý. Ben elli yýl kadar evvel görüp, tesiri ile kendimden geçtiðim bu çaðlayaný ömrüm boyunca unutmadým ve unutamam. Birinci Cihan Harbinde, Þark Cephesinden döndüðüm vakit, ilk sorduðum yerlerin baþýnda bu çaðlayan vardý. Ne yazýk ki, aldýðým cevap fena idi, tahrib edilmiþti. Þimdi el kadar mermeri bile kalmamýþ, yerine fabrikalar kurulmuþ. Ne oldu bize, ne oldu Kaðýthane’ye ve Haliç’e? Bu kýymet bilmemezlik çok acý!” 57 Sünnet Köprüsü alanlarý oluþturuldu. Buralarýn sanayiye açýldýðýnýn ilan edilmesiyle birlikte, bu alanlarýn çevresinde yer alan denetimsiz ve düþük deðerli araziler de spekülatörlerce kullanýma açýldý. Böylece Kaðýthane plan dýþý geliþmeye baþladý. Kaðýthane ile Büyükdere Caddesi arasýndaki alan, yoðunluk kazanýrken Kaðýthane Vadisi’ne inen yamaçlar üzerinde 1955-1960 arasýnda Gültepe, Kuþtepe, Çaðlayan, Hürriyet gibi mahalleler kuruldu. Kaðýthane Köyü çevresinde fabrika ve imalathaneler kurulduktan sonra yörenin çehresi tümüyle deðiþti ve yöre mesire yeri olma özelliðini tümüyle yitirdi. Eskiden içinde balýklarýn yaþadýðý, çevresine hayat veren Kaðýthane Deresi’nin sularý, fabrikalar çalýþmaya baþladýktan sonra kapkara akmaya baþladý. 1960’lara deðin Ýstanbul Belediyesi 14 þube halinde kentin tümüne yakýn bir kýsmýný kapsýyordu. Kent nüfusunun hýzlý artýþý ve özellikle, sanayinin yerleþik alan dýþýna yayýlmaya baþlamasýyla, kentsel yerleþime açýlan alan merkez belediye sýnýrlarýný hýzla aþtý. Yerleþme eðilim- 58 lerinin merkez belediye alaný dýþýna kaymasýyla yeni belediyeleþme olgusu da hýz kazanmýþtýr. 1960-1970 arasýnda kurulan 15 belediyeden biri de 1963’te kurulan Kaðýthane Belediyesi’dir. Kentsel geliþmenin getirdiði bu çok parçalý yönetim yapýsý, 1980’den sonra yeniden düzenlenerek, yerel yönetimlerin sayýsý azaltýlmýþtýr. 1960-1978 arasýnda kurulan çevre belediyelerden 25’i Sýkýyönetim Komu-tanlýðý’nca merkez belediyeye baðlandý. Kendisine baðlanan belediyeler ile birlikte, merkez belediyenin þube sayýsý 14’ten 23’e çýktý. Kaðýthane Belediyesi de merkez belediyenin þubelerinden biri oldu. 1950’lerde Türkiye’nin, sosyo-ekonomik yapýsýnda ortaya çýkmaya baþlayan dönüþüm süreci, Ýstanbul’u önemli oranda etkilemiþ, Ýstanbul, metropoliten bir merkez olma sürecine bu yýllarda girmiþtir. Zaten Ýstanbul’da da gecekondu mahalleleri 1950’lerde kurulmaya baþlanmýþ, ilk geliþen mahalleler 1951’de kurulan Kaðýthane ve 1952’de kurulan Taþlýtarla gecekondularýdýr. Balýk serisi kartpostallarýnda Ýmrahor Kasrý. 59 Lale Devri ve Düzenin Yabancýlaþmasý Ýdris KÜÇÜKÖMER Osmanlý ve Türkiye tarihine aykýrý ve özgün yaklaþýmýyla bilinen Ýdris Küçükömer, Lale Devri’ni deðerlendirdiði satýrlarýnda bu özgünlüðünü sürdürür ve dönemi ana hatlarýyla batýlýlaþma hareketinin baþladýðý bir dönem olarak niteler: “Osmanlý Ýmparatorluðu’nda 18. yüzyýl baþýna gelince, Batýnýn üstünlüðü kabul ediliyor ve bir kapýkulu ya da bürokrat olarak Damat Ýbrahim Paþa’nýn temsil ettiði bir ‘yenilik’, daha doðrusu batýlaþma hareketi baþlýyordu. Yeniçerilere ve onlarla içiçe olan lonca esnafýna göre bu yenilik küfür sayýlacaktý. Bu yeniliðin iki özelliði vardý: Batýyý tanýyarak oradaki gibi yaþamaya özenmek. Nedim’in þiirlerinde anlattýðý biçimde yaþamak. Bu görünüþü ile dönemin ismi ‘Lale Devri’dir. Lale’li hayatý, sarayla bürokratlar birlikte yaþamýþtý. Bürokrat, Lale Devri’nde, aþaðýdan bireyci bir geliþme olmaksýzýn, sanki Osmanlý Rönesansý’ný getiriyordu. Ýbrahim Müteferrika’nýn matbaa kuruþu bu dönemdedir. Oysa Batýda Rönesans, belli bir ekonomik ve sýnýfsal geliþme ile birlikte gelmiþti. Rönesans’ta hümanizma akýmý içinde bireyci bir görüþ geliþiyordu. Osmanlý imalat sanaii Batýda olduðu gibi bir geliþme gösterememiþti. Devlet hemen 18. yüzyýl baþýnda sanaii tesisleri (batýdakilere Ýmrahor (III. Murad) Çeþmesi mermer aynasý (Fotoðraf: Hüseyin Irmak) 60 benzer fabrikalar) kurmak ve muattal vaziyette duran madenleri iþletmek istemiþti. Bu devletçilik hareketi, asýl Lale Devri’nde yürütülmek istenmiþ, sanayii korumak isteðiyle birlikte ele alýnmýþtý (Benzer hareket Ruslarda da ayný çaðda baþlamýþtý). Kurulan fabrikalar, bir karlýlýk hesabý içinde kurulmadýklarýndan ve Batýnýn da bu geliþmeyi durdurucu bazý karþý tedbirleri sebebinden iyi gitmemiþti. Lale Devri, masrafçý yaþantýsý ile Ýstanbul halkýna (esnafý, yeniçerisi v.s.) onun deðerler sistemine ters düþmüþtür. Öte yandan sanayileþme hareketi, istihdam edici bir fonksiyona sahip olsa dahi, yeniçeri-esnaf çýkarlarýna karþý düþmüþtür. Yani esnafýn, ya da mevcut iþ-yerlerinin iþlerine sekte vurucu nitelikteydi. Ýþte yukarýki iki özellikle birlikte, Patrona Halil Patlamasý’na sebep olmuþtu. Ýsyan, hem Lale’li yaþantýyý ortadan kaldýrmýþ ve hem de sanayileþme hareketini daðýtmýþtý. Yine tekrar edelim ki, temeldeki asýl sebep, üretim güçleri yeterli þekilde geniþleyemezken eski güçlerin de karþýsýna çýkýlmasýydý.” SOSYO-EKONOMÝK YAPI Hasbahçe ve Nurtepe Park Alaný 2008 Cumhuriyet Kaðýthanesi’ni Biçimlendiren Dinamik: 1950’lerden itibaren Sadabad Kaðýthanesi kesin olarak tarihe karýþýyor, o dönemden kalan yapýlar yerle bir ediliyordu. Kaðýthane’de yeni bir dönem baþlýyordu. Eþsiz doðal güzellikleri, yerini baca dumanýna ve simsiyah akan atýk sulara terkediyordu. Artýk, Sanayi Kaðýthanesi kuruluyordu. Kaðýthane, uzun yýllar sosyo - ekonomik bakýmdan Ýstanbul’un en ‘büyük’ ilçelerinden Þiþli’nin bir mahallesi olarak kaldý. 1963’te baðýmsýz bir belediyeye kavuþmasýna karþýn, yönetsel açýdan Þiþli’ye baðlýlýðýný korudu. Kaðýthane’nin ayrý bir ilçeye dönüþmesi 1987 yýlýnda gerçekleþti. 61 Kaðýthane’den bir köþe. 2008 Kaðýthane’de bir dönemin kapanarak yepyeni bir dönemin baþlamasý, yörenin bir sanayi alanýna dönüþmesi, Prost Planý’nýn uygulamaya baþlamasýyla gerçekleþti. 1937’de yapýlan bu plan ve 1950’den sonraki öbür kentsel çalýþmalar Haliç kýyýlarýný aðýr ve orta sanayi kuruluþlarýna açmýþtýr. 1950’de hazýrlanan sanayi planý ile Haliç kýyýlarýnýn Atatürk Köprüsü kuzeyinden Kaðýthane ve Alibeyköy derelerine dek olan kesiminde organize sanayi alanlarý planlandý. 1955’te yapýlan ek planla Levent’te de yeni sanayi alanlarý oluþturuldu. Merkezi Ýþ Alanlarý’nýn zaman içinde Þiþli Ýlçesi’ne doðru yayýlmasý, Bomonti, Haliç ve Kaðýthane yörelerindeki sanayinin Büyükdere Caddesi’nin kuzey kesimine doðru ilerlemesine yol açmýþ, bu da, Kaðýthane’nin kýsa sürede sanayiye dayalý bir kent kimliðine bürünmesine neden olmuþtur. Hasbahçe’den bir görünüm. 2008 62 Kaðýthane’nin Þiþli’den ayrýlarak ayrý bir ilçe yapýldýðý 1987 yýlý verilerine göre, Þiþli ilçesindeki sanayinin coðrafi daðýlýmýnda Kaðýthane’nin önemli sayýda sanayi kuruluþu barýndýrdýðý görülmektedir. O yýl Þiþli’deki toplam 866 sanayi kuruluþundan 79’u Kaðýthane’de, 40’ý Çaðlayan’da, 24’ü Hürriyet Mahallesi’nde, 5’i Çeliktepe’de, 5’i Gürsel Mahallesi’nde ve 4’ü Gültepe’deydi. Buna göre, 1987’de Þiþli’deki sanayi kuruluþlarýnýn yaklaþýk yüzde 20’si Kaðýthane’de yer almaktaydý. Kaðýthane’nin Ekonomideki Önemi: DÝE’nin Ýstanbul’un ilçeleri için yapmýþ olduðu bir çalýþmaya göre, Kaðýthane’nin Ýstanbul ili GSYÝH (Gayrisafi Yurt Ýçi Hasýla) içindeki payý yüzde 2.46’dýr. 1996 yýlý gerçekleþmelerine göre Kaðýthane Ýlçesi’nde üretilen GSYÝH 77.3 trilyon TL’dir. Bu deðerle Kaðýthane’nin Türkiye’deki payý ise yüzde 0.52’dir. Buna göre, Türkiye’de bir yýl içinde üretilen her 1000 TL’lik GSYÝH’nýn 5.2 TL’si, Ýstanbul’da üretilen her 1000 TL’lik GSYÝH’nýn ise 24,6 TL’si Kaðýthane’de gerçekleþmiþtir. Kaðýthane, GSYÝH bakýmýndan Ýstanbul’un önemli ilçeleri arasýnda görülmemekle birlikte, Türkiye genelinde ortalamanýn çok üstünde bir yere sahiptir. Kaðýthane, salt fiziki yapýsýyla deðil, ekonomik, toplumsal ve kültürel bakýmlardan da tam anlamýyla kentsel bir nitelik kazanmýþtýr. Bu nedenle uzun yýllar Ýstanbul’un hemen yanýbaþýnda kenti besleyen kýrsal alanlardan biri olan Kaðýthane, bu özelliðini kýsa sürede yitirmiþ, Ýstanbul metropoliten alanýna ilk eklemlenen odaklardan biri olmuþtur. Fatih’in Ýstanbul’u fethinden sonra 18.yy’a kadar Saray’ýn ve Ýstanbul halkýnýn sebze, süt ve süt ürünü gereksinimini karþýlayan Kaðýthane ve çevresi bu özelliðini 1950’li yýllara kadar sürdürmüþtür. Kaðýthane Deresi boyu, Çaðlayan, Çeliktepe, Gültepe, Harmantepe, Þirintepe,Yeþiltepe ve Telsizler sýnýrlý da olsa tarýmsal etkinliðin 1950’li yýllardan sonra da sürdüðü yerlerdi. 1950’lere kadar küçük bir köy olan Kaðýthane ve Kaðýthane Deresi Vadisi, bir zamanlar sebzeliklerle doluydu. Ticaret: Kaðýthane, ekonominin bütün alanlarýnda olduðu gibi ticaret alanýnda da uzun yýllar Ýstanbul’un önde gelen ilçeleri arasýnda yer alan Þiþli’nin bir mahallesi olarak kaldý. Ýlçenin ticari yapýsý, Þiþli’nin ticari yaþamýna baðlý olarak þekillendi ve geliþti. Ýstanbul’u Biçimlendiren Plan: PROST Ýstanbul’u bir kent olarak biçimlendiren en önemli planlama çalýþmalarýndan biri de Henri Prost’un kendi adýyla anýlan planýdýr. Bu plan Ýstanbul’u olduðu kadar belki de ondan daha da çok Kaðýthane’yi biçimlendirmiþtir. Daha doðru bir deyimle çaðdaþ Kaðýthane’yi Prost Planý yaratmýþtýr. Bu planýn dayandýðý temel ilkelerden Kaðýthane’yi doðrudan ilgilendiren olanýný plandan aynen aktarýyoruz: “Bütün bu esaslardan baþka ve bütün bunlarýn üstünde dikkat edilecek bir nokta var: Ýstanbul’un her bakýmdan ayrý ayrý kýymeti haiz olan bütün hususiyetlerini muhafaza etmek, hatta bunlarýn inkiþafýna meydan býrakmak lazýmdýr. Bütün tarihi Türk eserlerini kýymetlendirmek ve Boðaziçi, Haliç, Kaðýthane, Çamlýca, Kurbaðalýdere, Adalar gibi mevkileri hususiyetlerin icaplarýna göre ayrý þekil ve ihtiyaçlarý göz önünde tutarak tanzim eylemek, umumiyet itibariyle Ýstanbul’un siluetini muhafaza etmek gerekmektedir.” 63 Kaðýthane’de ÝTO’ya Kayýtlý Ýþyerleri - A (2008) Meslek Grubu Ýþyeri Sayýsý Ýnþaatçýlar 889 Hazýr giyim 592 Mobilya-Ahþap 473 Filmcilik, reklamcýlýk 373 Bakkaliye 359 Mensucat 317 Þehiriçi insan taþým. 305 Madeni eþya 269 Elektrik aletleri 259 Makine ve ekipman 256 Kitap,matbaa,kart. kutu 241 Otel, lokanta 219 Nakliye, kargo 213 Elektrik aletleri 210 Bilgisayar, kýrtasiye 201 Plastik ve kauçuk 177 Kimyevi madde,boya 144 Otomobil yedek parça 141 Sýhhi ve ýsý tesisatý 124 Alkollü,alkolsüz içkiler 119 Nalburiye 112 Sigorta þirketleri 101 Bilumum müteahhitler 93 Kamyon,otom.,lastik 92 Mali müþavirler 85 Orman ürünleri 83 Ekmek fabrikalarý 83 Bankalar 80 Turizm acenteleri 67 Demir ve çelik üretici 64 Sanayi mamulleri 62 Cam 62 Araç bakým servisleri 60 Mermer ve maden 60 Özel eðitim kurumlarý 58 Özel saðlýk kuruluþlarý 49 Kuyumculuk 48 Petrol arama 45 Hediyelik eþya 43 Kozmetik 42 Tuhafiye hýrdavatý 40 64 Kaðýthane, tarihi geliþmenin doðal bir sonucu olarak Merkezi Ýþ Alanlarý kapsamýna girmiþ olan Þiþli’nin önemli yerleþim odaklarý arasýnda yer aldý. Bir anlamda da, Þiþli’nin Merkezi Ýþ Alanlarý kapsamýna girmesinde etkili oldu. Ýstanbul Ticaret Odasý’nýn 2008 verilerine göre Kaðýthane’deki ticari iþyeri sayýsý (ÝTO’ya kayýtlý) 8.157’dir. ÝTO verilerine göre, iþyeri sayýsý bakýmýndan önem kazanan baþlýca ticaret gruplarý ise þöyledir: Ýnþaatçýlar (889), hazýr giyim (592), mobilya ve ahþap eþya (473), filmcilik ve reklamcýlýk (373), bakkaliye (359), mensucat (317), þehiriçi insan taþýmacýlýðý (305), madeni eþya (269), elektrik aletleri (259), makine ve ekipman (256). Ýmalat Sanayi: Kaðýthane’de kurulu imalat sanayiinin birleþimini sergileyen göstergelerden en önemlisi, iþyeri sayýsýnýn sektörel daðýlýmýdýr. Ýþyeri sayýsýnda dokuma - giyim sanayi dalý ilk sýrayý almaktadýr. Buna göre, Kaðýthane’de kurulu her 100 imalat sanayi iþyerinden 43’ü dokuma - giyim ve deri ürünleri dalýnda faaliyetini sürdürmektedir. Ýstanbul’un Seçilmiþ Ýlçelerinde GSYÝH (1996, Trilyon TL) Ýlçe Bakýrköy Beþiktaþ Eminönü Fatih Kadýköy Kaðýthane Kartal Maltepe Þiþli Tuzla Z. Burnu Ýstanbul Türkiye’deki Ýldeki GSYÝH Payý (%) 272. 1 132, 9 205. 8 133. 8 262. 4 77. 3 110. 4 44.7 282.1 20. 5 157. 1 3. 140. 0 1. 84 0. 90 1. 39 0. 91 1. 78 0. 52 0. 75 0. 30 1. 91 0. 14 1. 06 21. 26 Payý (%) 8. 66 4. 23 6. 55 4. 26 8. 36 2. 46 3. 52 1. 42 8. 98 0. 65 5. 00 100. 00 Ýkinci ve üçüncü sýrayý sýrasýyla metal eþya ve ana kimya dallarý almaktadýr. Kaðýthane’de kurulu her 100 sanayi iþyerinden 23’ü metal eþya, 17’si ise ana kimya dalýndadýr. Ýþyerlerinin Sektörel Daðýlýmý (1998) Sanayi Dalý Ýþyeri Sayýsý Oraný(%) Gýda, içki, tütün 19 Dokuma, giyim, deri 227 Orman ürünü, mobilya 12 Kaðýt ve ürünü, basým 14 Ana kimya, petrol ürün 92 Taþa topraða dayalý san. 15 Ana metal 22 Metal eþya 124 Diðerleri 5 Toplam 530 3.6 42.8 2.3 2.6 17.4 2.8 4.2 23.4 0.9 100.0 Kaðýthane’de ÝTO’ya Kayýtlý Ýþyerleri - B (2008) Meslek Grubu Ýþyeri Sayýsý Kooperatifler 40 Odum, kömür 38 Aktariye,kuru yemiþ 37 Demir hýrdavat 13 Trikotaj 37 Demir hýrdavat 35 Týbbi aletler 35 Kaðýt 34 Ayakkabý imalat,satýþ 29 Boyahane, temizleyici 29 Ev tekstili 29 Emlak müþavirleri 27 Ham ve mamul deri 26 Et mamulleri 26 Kasaplar, tavukçular 25 Örme 25 Yað, peynir, yoðurt 22 Fotoðrafhaneler 22 Halý, kilim 21 Bilumum iplik 21 Lpg satýþ 21 Diðerleri(*) 268 Toplam 8.157 (*)20’den az olan meslek gruplarý. Caddeleþtirilen Ferman Sokak. 2008 65 Çocuklara çevre bilinci eðitimi Kaðýthane’de Ýþyeri Büyüklükleri (2008) Ýþçi Sayýsý Ýþyeri Sayýsý 5-9 10-19 20- 49 50- 97 100-200 206-599 600 + Toplam 43 184 174 62 33 16 6 518 Toplam Ýþçi 304 2 426 5 631 4 213 4 349 4 895 8 245 30 063 Ýþyeri Büyüklükleri: Kaðýthane’de kurulu imalat sanayiinin yapýsýný ortaya koyan göstergelerden biri de iþyeri büyüklüklerinin daðýlýmýdýr. 2008 yýlý verilerine göre, Kaðýthane’de kurulu 518 iþyerinden ancak 55’inde iþçi sayýsý 100’ün üzerindedir. Ýþçi sayýsý 10 99 aralýðýndaki iþyeri sayýsý 420 ve iþçi sayýsý 10’dan az iþyeri sayýsý ise 43’tür. Buna göre Kaðýthane’de her 100 iþyerinden 81’i orta büyüklükte, 11’i büyük, geri kalan 8’i de küçük iþyeridir. Kaðýthane’de orta büyüklükte iþyerlerinde (10-99) çalýþan toplam iþçi sayýsý 12.270, büyük iþyerlerinde (100 ve daha çok) çalýþan toplam iþçi sayýsý ise 17.489’dur. Bir baþka deyiþle, iþçilerin yüzde 58’i büyük, yüzde 40’ý orta ve geri kalan yüzde 2’si küçük iþyerlerinde çalýþmaktadýr. Bu sonuca göre, Kaðýthane’de kurulu imalat sanayiinin büyük iþyerlerine dayandýðý söylenebilir. Kaðýthane’deki büyük iþyerlerinin (100’den çok iþçinin 66 çalýþtýðý) dokuma ve giyim sektöründe toplandýðý görülmektedir. Ýlçedeki 57 büyük firmadan 22’si bu sektörde faaliyet göstermekte ve bu firmalarda toplam 5.253 iþçi çalýþmaktadýr. Bu sanayi dalýný 11’er firmayla ana kimya ve metal eþya dallarý izlemektedir. Bu dallarda çalýþan iþçi sayýsý ise sýrasýyla 2.807 ve 3.323’dür. Kaðýthane’de kurulu imalat sanayiinde dokuma - giyim, ana kimya ve metal eþya sanayi dallarý, yaratýlan katma deðer büyüklükleri bakýmýndan ilk üç sýrayý oluþturmaktadýr. Bu sanayi dallarý ayný zamanda kurulu motor gücü ve sermaye yatýrýmý bakýmýndan da ilk üç sýrayý almaktadýr. Sanayinin Diðer Özellikleri: Ýlçelere göre iþgücü net yoðunluðuna bakýldýðýnda, Kaðýthane’nin 100-250 arasý yoðunlukla Ýstanbul genelindeki ortalama yoðunluk deðerine özdeþ olduðu anlaþýlmaktadýr. Ýlçelere göre alan-iþgücü oranlarýna bakýldýðýnda ise Kaðýthane’de kiþi baþýna düþen alanýn 50-75 m2 olduðu anlaþýlmaktadýr. Desantralize olmasý gereken sanayi alanlarýnýn ilçelere göre daðýlýmýna bakýldýðýnda hektar alan baþýna 5 iþyeriyle Kaðýthane’nin Ýstanbul’un az desantralize edilecek ilçeler arasýnda yer aldýðý görülmektedir. Kaðýthane, Ýstanbul’un 2. dereceden donatý ihtiyacý hisseden alanlarý arasýnda yer almaktadýr. Kaðýthane arazisinin kullaným açýsýndan daðýlýmý þöyledir: 1994’de arazinin yüzde 45’i konut, yüzde 21’i sanayi, hizmet ve kamusal kullanýmlý,yüzde 21’i ormanpark, geri kalan yüzde 13’ü de boþ alandýr. Bu veriler Ýstanbul genelinde ise sýrasýyla yüzde 35, 27, 17 ve 21’dir. Kaðýthane’de ÝSO’ya Kayýtlý Ýþyerleri - A (2008) Sanayi Grubu Ýþyeri Sayýsý Akümülatör ve pil imali Ayakkabi imali Bakýr imali Boya-reçine imali Dar dokuma imali Deri iþleme Elektrik üretimi Elektrikli ev aletleri Emprime ve flokaj iþleri Film,dizgi ve kliþecilik Kontrplak ve suni tahta Maden istihracý Mermer imali Metal kaplamacýlýðý Örgü kumaþ ve konfek. Pamuklu dokuma imali Petrol ürünleri Sair nebati dokular imali kimyasal madde imal Süt ve yað imali Tekerlek lastiði imali Alkollü ve alkolsüz içecekler imali Bakalit-melamin imali Cam üzerine tezyinat Çikolata ve þeker imali Çorap imali Deri mamulleri imali Elektrik motoru imali Mamul dokuma imali Ýplik bükümcülüðü Kaðýt imali Taþýyýcý makineler imali Kýymetli metaller imali Konservecilik Kürek, kova,pres imali El aletleri ve kalýp imali Radyo,teyp,imali Sabun,temizleyici imali Sac mobilya imali Dondurulmuþ gýda Suni deri imali Plastik mamuller imali 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 67 Kaðýthane’de ÝSO’ya Kayýtlý Ýþyerleri - B (2008) Sanayi Grubu Ýþyeri Sayýsý Yünlü dokuma imali Aydýnlatma ürünleri imali Blue jeans imali Spor giyim imali Yapý malzemeleri imali Erkek iç çamaþýrý imali Klima imali Sinema, fotoðraf labo. Teneke kutu imali Cam ve cam eþya imali Çocuk hazýr giyim imali Elektrik malzemeleri imali Karton mamulleri imali Metal mutfak malz.imali Telefon,telsiz,anten imali Tül, perde imali Kauçuk mamulleri imali Ürün ve malzemeleri imali Döküm Elektrik tesisat malz.imali Hýrdavat imali Kaðýt mamulleri imali Itriyat imali Konfeksiyon ürünleri imali Bobin teli ve bobinaj imali Kumaþ boyama Kimyevi maddeler imali Un ve unlu mamuller imali Ziraat ve inþaat makine Termoplastik mamuller Tv,video,video cihazlarý Çelik konstrük., Pompa, kompresör imali Plastik mamuller imali Týbbi müstahzarat imali Alüminyum mamuller Öðütülmüþ gýda maddeleri Yan sanayii ürünleri imali Trikotaj imali Enjeksiyon mamulleri imali Mobilya ve doðrama imali Erkek hazýr giyim imali Matbaalar Tiþört konfek. mamul imali Kadýn iç-dýþ hazýr giyim 68 2 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 6 6 6 6 6 6 7 7 7 8 8 9 9 12 13 16 18 19 25 28 31 38 79 Kaðýthane’de konut dokusu daðýlýmý 1994 verilerine göre þöyledir: Yüzde 1’i düzenli, yüzde 17’si düzensiz, yüzde 16’sý toplu konut, kooperatif ve site, yüzde 66’sý ise gecekondudur. Ýþçi ve Ýþyeri Sayýsýnýn Sanayi Dallarýna Göre Daðýlýmý (1998) Sanayi Dalý Ýþyeri Sayýsý Gýda, içki,tütün 8 Dokuma, giyim, deri 22 Orman ürünü, mobilya Kaðýt ve ürünü, basým 2 Ana kimya, petrol ürün. 11 Taþa topraða dayalý san. Ana metal 3 Metal eþya 11 Diðerleri Toplam 57 (* )100’den çok iþçi çalýþtýran iþyerleri Ýþçi Sayýsý 1 363 5 253 238 2 807 440 3 323 13 424 Konut teknisyenliði eðitimi programý, 2005. (AB, Ýþkur, Hizmet-Ýþ, Kaðýthane Belediyesi ortak projesi) HÝZMET REHBERÝ HÝZMET REHBERÝ KAÐITHANE BELEDÝYE BAÞKANLIÐI Baþkanlýk Baþkan Yardýmcýsý Baþkan Yardýmcýsý Baþkan Yardýmcýsý Baþkan Yardýmcýsý Çaðrý Merkezi 294 20 50 295 68 22 295 68 23 295 68 24 295 68 33 444 23 00 69 BELEDÝYE BOZUK GIDA TELEFON REHBERÝ Çaðrý Merkezi Santral Yazý Ýþleri Müdürlüðü Fen Ýþleri Müdürlüðü Ýmar ve Þehircilik Müdürlüðü Teftiþ Kurulu Müdürlüðü Temizlik Ýþleri Müdürlüðü Zabýta Müdürlüðü Hukuk Ýþleri Müdürlüðü Mali Hizmetler Müdürlüðü Özel Kalem Müdürlüðü Strateji Geliþtirme Müdürlüðü Ýnsan Kaynaklarý ve Eðt. Md. Ruhsat ve Denetim Md. Emlak Ýstimlak Müdürlüðü Destek Hizmetleri Müdürlüðü Saðlýk Ýþleri Müdürlüðü Kültür ve Sosyal Ýþler Md. Plan ve Proje Müdürlüðü 444 23 00 295 68 00 321 09 53 295 68 28 295 54 79 321 09 61 295 57 67 295 68 15 295 68 35 295 68 26 294 20 50-51 295 68 46 321 09 50 295 68 39 295 68 18 295 26 29 295 46 91 295 68 29 295 68 19 KAMU KURUMLARI Kaymakam 294 07 54-55 Askerlik Þube Baþkaný 221 15 83 Belediye Baþkaný 294 20 50-51 Emniyet Müdürü 295 28 30 Kaðýthane Müftüsü 321 91 21 Kaymakam Yazý Ýþleri Md. 294 07 54 Nüfus Müdürü 321 08 96-97 Özel Ýdare Müdürü 321 51 72 Sivil Savunma Müdürü 291 17 18 Sosyal Yar.Day Vakfý Müdürü 294 07 15 Mal Müdürü 294 07 57 Milli Eðitim Müdürü 294 02 81 Tapu Sicil Müdürü 295 53 80 Saðlýk Grup Baþkaný 295 32 15-16 PTT Müdürü 294 15 66 BEDAÞ Çaðlayan Ýþletme Md. 224 22 17 Çeliktepe Kütüphane Þef. V. 325 65 65 T.C. Zir. Bnk Kaðýthane Þb. Md. 294 04 52 70 Zararlý ve bozuk gýda maddesi ile saðlýða uygunluðundan kuþkulandýðýnýz gýda maddelerini satan iþyerleri için Kaðýthane Belediyesi Saðlýk Ýþleri Müdürlüðü’ne bizzat baþvurarak ya da dilekçe ve telefonla þikayetlerinizi bildirebilirsiniz. Gýda maddesi analizi yaptýrmak için de Saðlýk Ýþleri Müdürlüðü’ne dilekçeyle ya da sözlü olarak örnek gýda maddesiyle birlikte baþvurabilirsiniz. Büyük Þehir Saðlýk Ýþleri Müdürlüðü Týbbiye Cad. No: 7 (ÝGDAÞ binasý içi) Selimiye - Üsküdar Tel: 0 (216) 495 73 50 Kaðýthane Saðlýk Ýþleri Müdürlüðü Tel: 295 46 91-295 50 06 CENAZE Cenaze iþlemleri Büyük Þehir Belediyesi’ne baðlý olan Mezarlýklar Müdürlüðü’nce yürütülmektedir. Cenaze kaldýrma iþlemi: a) Ölüm Olayý Normal Nedenlerle Evde Meydana Gelmiþ ise: Ölüye ait nüfus kaðýdý aslý, aslý yoksa nüfus kayýt örneði ile Kaðýthane Belediyesi Saðlýk Ýþleri Müdürlüðüne müracaat edilir. Saðlýk Ýþleri Müdürlüðünde gerekli kayýt iþlemleri gerçekleþtirildikten sonra Belediye tabibi, cenazeyi tespit ve muayene etmek amacýyla cenazenin bulunduðu mahale gider. Cenazeye ait anormal ve þüpheli bir durumun tespit edilmemesi halinde gömme izin kaðýdý düzenlenerek vefat edene elden teslim edilir. b) Ölüm Olayý Normal Nedenlerle Hastanede Meydana gelmiþ ise : Hastanenin düzenleyeceði Gömme Ýzin Kaðýdý alýnýr. c) Adli Týp Morgunda bulunan cenazeler için yapýlacak iþlemler: Adli Týp Kurumunun düzenleyeceði Gömme Ýzin Kaðýdý alýnýr. d) Yurt dýþýndan gelen cenazeler için: Havalimaný doktorunun düzenleyeceði defin raporu alýnýr. Gömme izin kaðýdý alýndýktan sonra ikamet edilen en yakýn Mezarlýklar Müdürlüðüne (Büyükþehir Belediyesine baðlý) müracaat edilir. Cenaze iþleri þefliði tarafýndan müsait olan mezarlýktan mezar yeri tahsisi yapýlýr. Cenaze yakýný vatandaþlarýmýzýn istekleri doðrultusunda cenazenin evden, hastaneden, havalimanýndan alýnmasý, cami veya Büyükþehir Belediyesi gasilhanelerine nakledilmesi, cenazenin yýkanmasý, kefenlenmesi, tabuta konmasý, cenaze aracýna konmasý, istenilen camiye nakledilmesi, camide cenaze namazýnýn kýlýnmasý, cenazenin camiden mezarlýða nakledilmesi, mezar yerinin usulüne uygun þekilde kazýlmasý ve hazýrlanmasý, mezar lahitli ise lahit kapaklarýnýn açýlmasý, cenazenin mezara indirilmesi, lahit kapaðýnýn konmasý ile cenaze defni anýndaki tüm dini vecibeler ve hizmetler (mezar yeri bedeli hariç) Büyükþehir Belediyesince ve ücretsiz olarak yerine getirilmektedir. Kaðýthane Ýlçesinin baðlý bulunduðu Beyoðlu Cenaze Ýþleri Þefliði’nin: Adresi: Büyükdere Cad. Zincirlikuyu mezarlýk alaný giriþi Þiþli-ÝSTANBUL Santral Tel: 0212 272 13 73 (3 Hat) 0212 211 66 00 Þeflik Tel: 0212 211 51 62 EVLENME Evlenme iþlemleri, Belediye’nin Ev-lendirme Memurluðu’nca yürütülür. Ýþlemlerin Kaðýthane Evlendirme Memurluðu’nca yürütülebilmesi için, kadýn veya erkeðin Kaðýthane’de ikamet ediyor olmasý gerekmektedir. Evlilik iþlemleri için Belediyenin Evlendirme Memurluðuna baþvurulmalýdýr. Belediye Evlendirme Mem. 321 40 44 Evlilik Ýþlemi Ýçin Gerekli Belgeler: • Çifte ait ikametgah senetleri • Nüfus Müdürlüðünden nüfus kayýt örneði • Kadýn ve erkeðin her birinin 6'þar fotoðrafý • Evlenecek çift müracaata birlikte gelmek zorundadýr. • Saðlýk raporu • Kimlik asýllarý ve fotokopileri ZABITA Fahiþ fiyatla satýþ yapan iþ yerleri Belediye’nin Zabýta Müdürlüðü’ne bildirilebilir. Bildirim, doðrudan baþvuru biçimindedir. Fahiþ fiyatla mal satanlarýn veya hizmet verenlerin disiplin altýna alýnmasý için mücadele etmek bir yurttaþlýk görevidir. RUHSAT Kaðýthane Belediye Baþkanlýðý’nda inþaat yapým ruhsat iþlemleri Ýmar ve Þehircilik Müdürlüðü Plan ve Proje Müdürlüðü, Fen Ýþleri Müdürlüðü, Ruhsat ve Denetim Müdürlüðü koordinasyonu ile gerçekleþmektedir. 71 Ýnþaat ruhsatý almak için yapýlmasý gereken iþlemler Ýmar Durumu Belgesi Almak Ýçin: • Tapu • Koordinatlý Plan örneði (Çap) • Aplikasyon Krokisi • Dilekçe ile Ýmar ve Þehircilik Müdürlüðü’ne müracaat edilir. Ýnþaat Ýstikamet Rölevesi Kot Kesit Almak Ýçin: • Tapu • Ýmar durumu • Aplikasyon Krokisi • Koordinatlý Plan örneði (Çap) • Dilekçe ile Plan ve Proje Müdürlüðü’ne müracaat edilir. Yol Projesinin Tasdiki Ýçin: • Ýmar durumu • Tapu • Yol kanal projesi • Dilekçe ile Fen Ýþleri Müdürlüðü’ne müracaat edilir. Ýnþaat Projesi Tasdiki ve Ruhsatý Ýçin: • Ýmar durumu • Ýnþaat istikamet rölevesi, kot kesit • Tapu • Tastikli yol kanal projesi • Tastikli makine, elektrik tesisat projeleri • Trafo belgesi • Mimari ve statik projeler (Sýðýnak, itfaiye, iski, fen iþleri 23. madde iliþik kesme) • Zemin etüdü • TUS belgesi • Yapý denetim sözleþmesi 72 Temel ruhsatý verilmeden önce inþaat sahibi 4708 sayýlý yapý denetim yasasý uyarýnca kurulmasý olan yapý denetim þirketlerinden birisi ile yapý denetim hizmet sözleþmesi imzalayacaktýr. Bu sözleþmeye istinaden sorumlu yapý denetim þirketi denetleyeceði yer ile ilgili Bayýndýrlýk ve Ýskan Bakanlýðý Yapý Denetim Komisyonu Baþkanlýðýndan o yapýya ait Y.Ý.B.F (Yapýya Ýliþkin Bilgi Formu) düzenleyerek Kaðýthane Belediyesi Ýmar ve Þehircilik Müdürlüðüne müraacat edecektir. Ruhsat için gerekli harçlarýn yatýrýldýðýna dair makbuzlar varsa otopark bedelinin ödendiðinin belgesi sorumlu teknik elemanlarýn ve müteahhittin belgeleri ve ruhsatlarý imzalamalarý neticesinde temel ruhsatý verilir. Baþlanan inþaatlarda gerekli kontroller yapýldýktan sonra ve gerekli standartlara uygun imalatlarýn yapýldýðýnýn belgelenmesi durumunda sýrasýyla toprak, zemin aplikasyonu, temel, bodrum, su basmasý, kat ve çatý vizeleri imzalanarak onaylanýr. Tüm vizeler yapýlýrken ayný zamanda yapý denetim bedeline ait hakediþler ödenir. Bina Yýkým Ruhsatý: Herhangi bir nedenle binasýný, yýkmak isteyenlere bina yýkým ruhsatý verilir. Bunun için istenen belgeler; • Yýkýlacak binanýn boþ olduðuna dair belge (muhtarlýktan) • Elektrik, su ve doðalgazýnýn kesildiðine dair yazýlar (ilgili idareden) • Emlak borcunun olmadýðýna dair yazý • Birden fazla hissedar olmasý durumunda noter tasdiki hissedar muvafakatý • Yýkýlmaya engel herhangi bir imar problemi nin olmadýðýný gösteren belge (imar durumu) Ýþ bitirme belgesi: Tasdikli projesine uygun olarak inþaat faaliyeti biten inþaatlara iþ bitirme belgesi verilir. Ýþyeri Açma Ruhsatý: Tesis izninin alýmýndan sonra sýra Açma Ruhsatýnýn alýmýna gelmiþtir. Bunun için bir dilekçe ve aþaðýdaki belgelerle yine ayný yere, Ýktisat ve Küþat Müdürlüðü’ne baþvurulur. Tesis izni için istenen belgeler ve tesis izni: • Makine Yerleþim Projesi ve Motor Beyannamesi • Noter onaylý Sorumlu Teknik Müdür Sözleþmesi • Noter onaylý Saðlýk Personel Sözleþmesi • Kaðýthane Belediyesi’nden alýnacak olan Ýskan Belgesi. Gerekli olan belgelerin asýllarý yada noter onaylý suretleri 3’er nüsha olarak düzenlenecektir. Dilekçe ve Baþvuru Formu’nda ad ve imza olacak ve ayrýca imza yetkisi belgesi eklenecektir. Ýkinci - Üçüncü Sýnýf Gayri Sýhhi Müessese Ruhsatý: Ýkinci ya da üçüncü sýnýf gayri sýhhi müessese ruhsatý için doðrudan Kaðýthane Belediyesi Ýktisat ve Küþat Müdürlüðü’ne baþvurulmalýdýr. Ýkinci ya da üçüncü sýnýf gayri sýhhi bir müessese açmak için önce “Ýþyeri Açma Formu” doldurmanýz ve bu forma aþaðýdaki belgeleri iliþtirmeniz gerekmektedir. Baþvuruda özel kiþi bulunuyorsa: • Dilekçe • Ýkametgah Senedi • Nüfus Sureti • Mal sahibi iseniz Tapu ve Ýskan Belgesi; kiracý þirket ise noterden onaylý Kira Kontratý • Matbu Ýþyeri Beyannamesi Baþvuruda tüzel kiþi bulunuyorsa: • Dilekçe • Ticari Sicil Gazetesi • Ýmza sirküleri • Þirket mal sahibi ise Tapu ve Ýskan Belgesi; þirket kiracý ise noterden onaylý Kira Kontratý • Matbu iþyerleri beyannamesi, • Büyükþehir raporu, • Ýtfaiye harcý • Anonim ve limited þirketler için Mesul Müdürlük Belgesi • Veraset yoluyla intikal halinde veraset ilamý ve noter den onaylý muvafakat. ÝSKAN Binanýn bitiminden sonra iskan belgesi almak için Kaðýthane Belediyesi Ýmar ve Þehircilik Müdürlüðü’ne aþaðýdaki belge-lerle baþvurulur. • Onaylý proje • Temel Üstü Ruhsatý • Isý yalýtým, makine ve elektrik yönünden uygunluk belgesi Uygun bulunan projeler kontrol edilerek Ýmar ve Þehircilik Müdürlüðü’nce iskan raporu hazýrlanýr. Harçlarý yatýrýlarak iskan belgesi ilgilisine verilir. 73 SU ve KANALÝZASYON Kaðýthane ilçemizdeki su ve kanalizasyon hizmetleri Ý.S.K.Ý’nin Bölge Þefliði’nce yürütülmektedir. ÝSKÝ Teknik Bölge Þefliði: Merkez: 588 38 00 Kaðýthane: 294 04 55 - 56 Su Baðlatmak için Gerekli Olan Belgeler: • Dilekçe • Konutlar için Tapu Senedi • Yeminli Bürolarýn Ýmar Affý formu ya da Tapu yerine geçmek üzere gecekondular için verilen Muhtarlýk Belgesi, • Kiracýlar için kira kontratý • Ýnþaatçýlar için Tapu Senedi • Temel Tezkeresi. Su mukavelesini devretmek veya yeni taþýndýðýnýz bir yerin su mukavelesini devralmak için; • Dilekçe • Mal sahibi iseniz tapu senedi • Kiracý iseniz kira kontratý • Ýkametgah senedi ile ÝSKÝ Teknik Þefliði’ne müracaat ediniz. PARK ve BAHÇELER Tehlike yaratabilecek aðaçlar baþta olmak üzere park ve korularla ilgili her türlü istek ve baþvurular için Kaðýthane Belediyesi Temizlik Ýþleri Müdürlüðü’ne baþvurabilirsiniz. Temizlik Ýþleri Müdürlüðü : 294 20 62 SAÐLIK OCAKLARI Gültepe Saðlýk Ocaðý Gürsel Saðlýk Ocaðý Hamidiye Saðlýk Ocaðý Hürriyet Saðlýk Ocaðý Kaðýthane Mrk. Saðlýk Ocaðý 74 270 89 55 295 28 82 295 96 96 219 74 42 295 32 16 Nurtepe Saðlýk Ocaðý Ortabayýr Saðlýk Ocaðý Sanayi Saðlýk Ocaðý Seyrantepe Saðlýk Ocaðý Talatpaþa Saðlýk Ocaðý Zübeyde Güleser Saðlýk Ocaðý Gültepe AÇS/AP Merkezi 70. Yýl Cumhuriyet Okmeydaný AÇS/AP Eðitim Merkezi Örnektepe AÇS/AP Merkezi 294 21 45 283 85 83 284 65 00 325 42 69 220 81 18 220 73 11 264 57 52 221 77 06 320 54 64 VETERÝNERLÝK HÝZMETLERÝ Saðlýk Ýþleri Müdürlüðü Veteriner Hizmetleri Servisince yürütülen bu hizmet çerçevesinde; a) Her türlü evcil hayvanýn aþý (kuduz, karma vs), bakým, teþhis ve tedavileri(Röntgen ve laboratuar tetkikleri istemeyen) yapýlmaktadýr. b) Ýlçemiz genelinde baþýboþ hayvan þikayetleri deðerlendirilmektedir. c) Sahipsiz hayvanlar toplanmakta, aþýlanýp kýsýrlaþtýrýldýktan sonra alýndýklarý ortama tekrar býrakýlmaktadýr. d) Kapalý alan her türlü haþere, böcek ve fare ilaçlamasý ücret karþýlýðý yapýlmaktadýr. e) Ýstekli vatandaþlarýmýza sahipsiz hayvanlardan sahiplendirme iþlemi yapýlmaktadýr. Ýrtibat Telefonlarý: 295 46 91-295 50 06 Þüpheli Isýrýk Olaylarýnda Ne Yapýlmalýdýr? Þüpheli, sahipsiz ve aþýsýz köpek ýsýrmasý veya kedi týrmalamasý olaylarýnda ilk yapýlmasý gereken ýsýran veya týrmalayan kedi ve köpeði yakalayýp baðlý tutmak ve ýsýrýlan bölgeyi bol sabunlu suyla yýkamaktýr. Akabinde baðlý tutulan köpek Belediye ekiplerine haber verilmek suretiyle teslim edilmeli, ýsýrýlan þahsýn kuduz aþýsýnýn yapýlmasý amacýyla kuduz aþýsý uygulanan hastanelere en kýsa sürede götürülmelidir. Hastaneler; 1. Haseki Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi 2. Þiþli Etfal Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi 3. Haydarpaþa Numune Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi 4. Kartal Dr. Lütfi Kýrdar Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi 5. Beykoz Devlet Hastanesi 6. Þile Devlet Hastanesi 7. Ýstinye Devlet Hastanesi 8. Prof. Dr. Necmi Ayanoðlu Silivri Devlet Hastanesi 9. Çatalca Devlet Hastanesi 10. Tacirler Eðitim Vakfý Sultanbeyli Devlet Hastanesi 11. Büyükçekmece Devlet Hastanesi 12. Ümraniye Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi 13. Sultançiftliði Lütfiye Nuri Burak Devlet Hastanesi Kuduz aþýsý ÜCRETSÝZ olup, 24 saat boyunca hergün yukarýda belirtilen hastanelerde uygulanmaktadýr. Konuyla ilgili þikayetler için; 0212 511 89 18 / 428-414-413 no’lu telefonlar aranabilir. ÇÖP TOPLAMA GÜNLERÝ Ýlçemizin tüm mahallerinde hergün çöpler toplanmaktadýr. Merkez mahallesi, Nurtepe, Hamidiye, Seyrantepe ve Yeþilce mahallerinde çöpler gece toplanýrken, diðer mahallelerimizde gündüz toplanmaktadýr. Bu hizmetler dýþýnda tamirat ve tadilat atýklarýnýz, Çaðrý merkezlerimizi veya 294 20 62 no’lu telefonumuzu aradýðýnýz takdirde düþük bir ücret karþýlýðýnda toplanmaktadýr. Ayrýca evinde yatarak tedavi olan tüm hastalarýmýzýn tedavileri esnansýnda oluþan týbbi atýklarý ve her türlü eski ev eþyalarý kullanýlabilir olsun veya olmasýn ücretsiz olarak evlerinden alýnabilir. Bunun için Çaðrý merkezlerimizi veya 294 20 62 no’lu telefonumuzu aramanýz yeterlidir. POLÝS YANGIN ve PATLAMA Yangýn veya patlama, su baskýný, bina çökmesi, binada ve asansörde mahsur kalma, denizden kurtarma, kuyuya düþme bildirimleri için derhal telefon ediniz. Günün her saatinde 110 No’lu telefonu çevirerek ihbarýn; • Yeri • Açýk adresi • Yayýlma derecesi • Tehlike derecesi • Biliniyorsa çýkýþ nedenini bildiriniz. Ýtfaiye ile ilgili her türlü dilek ve þikayetlerinizi; 294 02 07 no.lu telefonu arayarak ya da Ýtfaiye Müdürlüðü’ne doðrudan doðruya dilekçeyle bildirebilirsiniz. Polis çaðýrmanýzý gerektiren her olayda ve durumda günün her saatinde hizmetinizde bulunan þu telefonlara baþvurabilirsiniz. Polis Ýmdat: 155 Alo Trafik : 154 Ayrýca Kaðýthane Emniyet Müdürlüðü ile karakollarýna telefonla bildirimde bulunabilirsiniz. Ýlçe Emniyet Müdürlüðü 295 28 28-31 Çaðlayan Polis Merkezi Amirliði Hürriyet Mah. Taþocaðý Cad. No: 2 234 50 50 Örnektepe Polis Merkezi Amirliði Örnektepe Mah. Etibank Cad. No: 4 220 93 04 75 Gültepe Polis Merkezi Amirliði Gültepe Mah. Talatpaþa Cad. No: 161 264 21 18 Sanayi Polis Merkezi Amirliði Sultan Selim Cad. Aydýnlar Sok. No: 7/A 283 70 00 ULAÞIM Ý.E.T.T GENEL MÜDÜRLÜÐÜ Ýstiklal Cad. Metro Han, Tünel/Beyoðlu 245 07 20 Ý.E.T.T TAÞITLAR DAÝRE BAÞKANLIÐI Ý.E.T.T Gar Binasý, Perþembe Pazarý/Karaköy 251 21 80 Ý.E.T.T PASO ÞEFLÝÐÝ 251 21 80 Ý.E.T.T. BULUNMUÞ EÞYA 251 21 80 Ý.E.T.T MAVÝ KART DÜZENLEME 251 21 80 (6 Hat) DEVLET DEMÝR YOLLARI Haydarpaþa Danýþma (216) Sirkeci Danýþma Haydarpaþa Bilet (216) 336 04 75 527 00 50 336 44 70 DENÝZ YOLLARI Bilet Rezervasyon Deniz Nakliyat Þehir Hatlarý Danýþma Deniz Otobüsü Danýþma 249 92 22 251 50 00 249 16 95 516 12 12 HAVA YOLLARI Rezervasyon 663 63 63 76 YOL Kaðýthane ilçesindeki cadde ve sokaklarla ilgili yol bozukluklarý ve diðer sorunlarýnýz için baþvurabileceðiniz merci: Kaðýthane Belediyesi Fen Ýþleri Müdürlüðü 295 68 28 Otoban, ana cadde, alan, bulvarlardaki bozukluklar ve diðer sorunlar ise Büyükþehir Belediyesi Yol Bakým Müdürlüðü’ne yapýlabilir. Yol Bakým Ýstanbul Þefliði Edirne Cd. Mezarlýk Yaný Edirnekapý 576 69 30 SEMT PAZARLARI Pazartesi: Çeliktepe, Gürsel, Havuzlar, Hamidiye Salý: Hürriyet, Þirintepe Çarþamba: Çaðlayan, Nurtepe Perþembe: Sanayi Mahallesi Cuma: Gültepe, Sular Ýdaresi, Talatpaþa Cumartesi: Çaðlayan Dere Pazarý, Emniyet Evleri Pazar: Merkez Mahallesi, Yahyakemal, Seyrantepe, Talatpaþa DOÐAL GAZ Konut veya iþyerinizde doðalgaz kullan-mak istediðinizde öncelikle ÝGDAÞ’a abone olmanýz gerekmektedir. Doðalgaz iþi yapan mühendislik bürolarýyla anlaþarak çizdireceðiniz projeyi ÝGDAÞ’a onaylattýktan sonra, doðalgaz tesisatý mühendisiniz tarafýndan uygulanacak, uygulama bittikten sonra gaz kullaným sözleþmesinin imzalanmasýyla doðalgaza kavuþacaksýnýz. Alo ÝGDAÞ (Acil) 187 Alo ÝGDAÞ (Bilgi Ýçin) 614 33 33 ÝLK YARDIM AMBULANS HASTANELER Acýbadem Carousel Hastanesi Akça Hastanesi Aksoy Hastanesi Alibeyköy Hastanesi Alman Hastanesi Arnavutköy Hastanesi Ataköy Hastanesi Avrasya Hastanesi Bakýrköy Devlet Hastanesi Bakýrköy Ruh ve Sinir Hast.Hst. Bakýrköy SSK Doðumevi Bakýrköy Sümerbank Hst. Balýklý Rum Hastanesi Baltalimaný Kemik Hastanesi Bayrampaþa Göz Hastanesi Belediye Darülaceze Hst. Beyoðlu Eðitim ve Araþt.Hst. Cerrahpaþa Týp Fakültesi Hst. Çapa Týp Fakültesi Klinik Deri ve Tenasül Hastanesi Esnaf Hastanesi Eyüp SSK Hastanesi Haseki Hastanesi Ýstinye Devlet Hastanesi ÝÜ Cerrahpaþa Týp Fak.Hst. ÝÜ Ýstanbul Týp Fak. Hst. Kan Bankasý Kasýmpaþa Deniz Hastanesi Kýzýlay Çapa Kan Merkezi Kuduz Hastanesi Lepra Hastanesi Okmeydaný SSK Hastanesi Saðmalcýlar Devlet Hastanesi Samatya SSK Hastanesi Süleymaniye Doðumevi Þiþli Etfal Hastanesi Þiþli SSK Hastanesi Taksim Devlet Hastanesi Tepebaþý Vatan Hastanesi Türk Böbrek Vakfý Türk Kalp Vakfý Türk Kanser Araþtýrma D. Vakýf Gureba Hastanesi Yedikule Göðüs Cerrahisi 414 44 44 534 11 11 274 88 90 627 10 80 293 21 50 597 08 30 653 93 00 665 50 50 543 93 71 543 65 65 543 62 70 571 08 91 664 21 90 277 49 04 612 79 20 220 10 20 251 59 00 588 48 00 534 00 00 517 74 51 514 17 04 581 01 40 529 44 00 277 49 12 588 48 00 534 00 00 533 68 54 235 85 00 534 69 73 522 90 33 572 61 22 221 77 77 567 67 74 588 44 00 520 97 35 231 22 09 232 06 06 252 43 00 254 99 57 507 99 50 212 07 07 250 46 81 534 69 00 664 17 00 Hýzýr Servis, ilkyardým ve ambulansa en kýsa yoldan ulaþmak için 112 numaralý telefonuna baþvuralabilir. Acil saðlýk olaylarýnda Kaðýthane’deki SSK ve özel hastane, dispanser ve saðlýk ocakla-rýna da baþvurulabilir. ECZANELER Aksoy Eczanesi Gümüþhane C 52 Sanayi Alev Eczanesi 28 Nisan C 15/B Alp Eczanesi Ýnönü C 10 Çeliktepe Arý Eczanesi Çaðlayandere Fevzi Çakmak C 2 Ateþ Eczanesi Gökhan S 3 Barýþ Eczanesi Vatan C 93 Baþak Eczanesi Ardýç S 9/B Bertan Eczanesi Cemil Bengü C 90/A Bilgi Eczanesi Sultan Selim C 102 Birdal Eczanesi Karaman S 9/A Burak Eczanesi Aslangazi C 30/C Cem Eczanesi Sinanpaþa C 34 Çaðlayan Eczanesi Vatan C 59 Çelebi Eczanesi Çelebi C Yurtbey S 51 Çeliktepe Eczanesi Ýnönü C 61 Çeliktepe 279 02 29 222 11 12 269 87 27 224 69 47 295 07 85 224 83 17 321 48 46 291 25 76 264 33 18 635 01 55 210 07 77 224 61 76 232 32 81 220 41 44 269 45 92 77 Çiloðlu Eczanesi Dr. Cemil Bengü C 65/A Doðu Eczanesi Vatan C 42 Deniz Eczanesi Etibank C 26/A Eda Eczanesi Akar S 26 Eðitim Eczanesi Yurt S 34 Emre Eczanesi Vatan C 84 Ergül Eczanesi Sadabad C 18/C Ersan Eczanesi Talatpaþa C 296 Girne Eczanesi Girne C 35/B Gönül Eczanesi Girne C 15/B Gürsel Eczanesi 28 Nisan C33 Halk Eczanesi Sokullu C 49/A Lokman Eczanesi Kaðýthane C 90 Meral Eczanesi Vatan C Fýrýn S 2/C Neþe Eczanesi Hasdal C 37 Nur Eczanesi Dereyolu Aslangazi C 9 Nurtepe Eczanesi Çilekli C 52/B Onur Þifa Eczanesi Birgül S 28/2 Ortaç Eczanesi Vatan C 56 Örnek Eczanesi Etibank C Sarý Konutlar S 5 Özlem Eczanesi Taþocaðý C Okul S 2/B Öz-Þen Murat Eczanesi Cemil Bengü C 68 Pýnar Eczanesi Sadabad C 11/A Sadabad Eczanesi Sadabad C 40 78 224 23 08 224 68 68 320 34 40 224 40 55 230 60 04 230 61 35 294 03 76 264 15 60 321 16 96 294 87 50 221 76 65 321 05 15 222 42 17 224 03 28 294 86 36 221 39 16 294 40 21 294 99 68 241 75 14 210 97 11 225 32 89 224 25 76 294 04 21 295 15 41 Safa Eczanesi Dr. Cemil Bengü C 71/B Sever Eczanesi Keskingil C 2/C Þebnem Eczanesi Kemerburgaz C106 Tokaloðlu Eczanesi Fulya S 18/A Tuba Eczanesi Þevketpaþa C 12/A Vatan Eczanesi Vatan C 94 Yeni Iþýk Eczanesi Osmanpaþa C 31/B Yüksel Eczanesi Baþaran C 6 231 81 63 222 51 00 294 78 57 221 77 29 220 37 57 241 21 80 294 75 66 224 63 81 OKULLAR YURTLAR ve KURSLAR ÝLKÖÐRETÝM OKULLARI Ahmet Çuhadaroðlu Ýlköðretim Okulu Hürriyet M Parlak S 11 224 33 66 Ali Fuat Cebesoy Ýlköðretim Okulu Kemerburgaz C 1 321 28 41 Arýcýlar Ýlköðretim Okulu Hamidiye M Arýcýlar Semt 321 17 17 Aþýk Veysel Ýlköðretim Okulu Nurtepe M Taþocaðý S 1 294 24 71 Atatürk Ýlköðretim Okulu Seyrantepe M Can S 2 325 94 94 Cemil Meriç Ýlköðretim Okulu Anadolu C Okul S 1 321 07 07 Cengizhan Ýlköðretim Okulu Çeliktepe M Fatih Sultan Mehmet C 46 325 66 70 Cevdet Samikoðlu Ýlköðretim Okulu Gürsel M Darülaceze C 38 210 12 12 Cumhuriyet Ýlköðretim Okulu Telsizler M Talatpaþa C Lise S 278 23 03 Çaðdaþ Yaþam Ferit Aysan Ýlköðretim Okulu Merkez M Topkara S 2 295 88 88 Çaðlayan Ýlköðretim Okulu Çaðlayan M K.Hane C 151 247 00 93 Çeliktepe Ýlköðretim Okulu Çeliktepe M Ulubatlý C 32 264 09 19 Fýndýklý Ýlköðretim Okulu Talatpaþa M Aslangazi C 4 320 22 22 Gazi Osmanbey Ýlköðretim Okulu Gürsel M Iþýklar S 7 320 65 71 Gültepe Ýlköðretim Okulu Gültepe M Talatpaþa C 284 56 80 Günebakan Ýlköðretim Okulu Talatpaþa M Öztoprak S 1 220 38 40 Gürsel Ýlköðretim Okulu Gürsel M Eski Beþiktaþ S 1 220 59 64 Hacý Ethem Üktem Ýlköðretim Okulu Nusret Tepe M Sokulu C 15 295 22 24 Hamidiye Ýlköðretim Okulu Hamidiye M Akþemsettin S 3 321 94 94 Harmantepe Ýlköðretim Okulu Harmantepe M Apdi Ýpekçi C 5 325 71 00 Hasbahçe Ýlköðretim Okulu Gürsel M Niþane C 320 94 95 Hasdal Ýlköðretim Okulu Hamidiye M Tarçýn S 10 321 49 91 Ýmece Ýlköðretim Okulu Hamidiye M Hasdal C 39 294 77 27 Kaðýthane Merkez Ýlköðretim Okulu Merkez M Tabya C 24 321 13 42 Kemal Halil Tanýr Ýlköðretim Okulu Seyrantepe M Okul S 36 264 23 12 Kocatepe Ýlköðretim Okulu Telsizler M Hudut S 264 76 28 Mehmet Rýfat Yalman Ýlköðretim Okulu Sanayi M Beyazdere S 1 283 23 56 Metehan Ýlköðretim Okulu Þirintepe M Zafer c Okul S 1 270 16 06 Namýk Kemal Ýlköðretim Okulu Talatpaþa M Darülaceze C 40 221 37 38 Osman Faruk Verimer Ýlköðretim Okulu Çeliktepe M Ýnönü C 66 264 02 91 Osman Tevfik Yalman Ýlköðretim Okulu Talatpaþa M Aydoðan C 28 220 30 95 Önder Ýlköðretim Okulu Hürriyet M Okul S 1 219 70 77 Örnektepe Ýlköðretim Okulu Örnektepe M Etibank C 114 Profilo Barýþ Etüt ve Beslenme Sanayi M Turan C Uygar S 2 220 90 43 280 79 79 Rafet Angýl Ýlköðretim Okulu Hürriyet M Saðlam S 24 296 09 29 Þehit Adem Yavuz Ýlköðretim Okulu Þirintepe M Gümüþhane C 110 264 23 62 Seyrantepe Ýlköðretim Okulu Seyrantepe M Ýbrahimkaraoðlanoðlu C 151 278 88 35 Þair Yahya Kemal Ýlköðretim Okulu Yahya Kemal M Bakkal S 1 280 36 77 Týnaztepe Ýlköðretim Okulu Harmantepe Mahallesi Çelenk S 25 281 49 49 Ticaret Odasý Ýlköðretim Okulu Emniyet Evler M Yeniçeri S 3 264 23 10 Tülin Manço Ýlköðretim Okulu M.Akif Ersoy M Darülaceze C 250 50 48 Vasfi Çobanoðlu Ýlköðretim Okulu Çaðlayan M Bahtiyar S 36 296 01 48 Yaþardoðu Ýlköðretim Okulu Sanayi M Sultan Selim C 46 270 32 24 Zafer Ýlköðretim Okulu Ortabayýr M Gürhan S 11 264 08 82 Ziþan Alkoç Ýlköðretim Okulu Yahya Kemal M Talatpaþa C Akýncý S 1 264 13 77 Ziyapaþa Ýlköðretim Okulu Hürriyet M Eðitim S 1 247 05 37 Zuhal Ýlköðretim Okulu Çaðlayan M Zuhal S 25 296 97 98 LÝSELER Cengizhan Lisesi Bayram M Sultan Mehmet C 45 283 52 73 Doktor Sadýk Ahmet Lisesi Seyrantepe M Eflak S 2 270 59 12 Gültepe Lisesi Telsizler M Balkon S 4 264 15 64 ÝTO Anadolu Ticaret Meslek Lisesi Halýcýoðlu C Þark Kahvesi Dur. 253 85 85 Kaðýthane Ticaret Meslek Lisesi Mehmet Akif Ersoy M 256 08 18 Kaðýthane Anadolu Lisesi Hamidiye M Fatih Sultan Mehmet C 321 95 00 Kaðýthane Anadolu Ýmam Hatip Lisesi Sanayi M Gümüþhane C 1 268 08 22 79 Kaðýthane Lisesi Merkez M Çobançeþme C Lise S 8 295 73 21 Kaðýthane Ekrem Cevahir Ç.P Lisesi Hamidiye M Girne C Park S 4 295 96 20 Gültepe Endüstri Meslek Lisesi Talatpaþa C Hudut S 4 283 27 74 Profilo Anadolu Teknik Lise Cendere C 8 224 77 69 Vali Hayri Kozakçýoðlu Tic. Mes. Lis Cendere C Efe S 2 295 07 78 ÖZEL OKULLAR Özel Sadabad Ýlköðretim Okulu Merkez M Yol S 10 321 20 04 Özel Sadabad Lisesi Merkez M Yol S 10 321 20 00 ÖZEL KURSLAR Aday M.T.S.K. Sanayi M 4.Levent 269 77 76 Arýmar M.T.S.K. Vatan C19 Çaðlayan 233 07 33 Çaðlayan M.T.S.K. Vatan C 73 246 28 26 Ýlkeller M.T.S.K. Çeliktepe 279 49 19 Kaðýthane M.T.S.K. Merkez M Sadabat C 17/3 294 06 43 Karadeniz M.T.S.K. Talatpaþa C Gültepe 280 03 65 Onurlar M.T.S.K. S.Selim C Sanayi M 280 47 16 Özöncü M.T.S.K. S.Selim C Sanayi M 60 K3 283 31 68 Test M.T.S.K. Sanayi M 4.Levent 264 73 94 Üçay M.T.S.K. Bacadibi-Gültepe 282 46 81 Özel Üçay Öð.Etüd Eðt. Merkezi Bacadibi-Gültepe 282 46 81 YURTLAR ORTA ÖÐRETÝM Gültepe Erkek Öðrenci Yurdu Telsizler M Belediye C 3 Gültepe Okmeydaný Erkek Öðrenci Yurdu Gürsel M Kuzulu S 8 Okmeydaný 80 Sadabad Erkek Öðrenci Yurdu Ayazma Yolu 32 YÜKSEK ÖÐRETÝM Kýrklar Erkek Öðrenci Yurdu Talatpaþa C 21 Gültepe Erkul Öðrenci Yurdu S.Selim C Sanayi M 184 294 52 93 280 39 95 264 42 97 MAHALLE MUHTARLARI Çaðlayan Muhtarlýðý Çeliktepe Muhtarlýðý Emniyet Evleri Muhtarlýðý Gültepe Muhtarlýðý Gürsel Muhtarlýðý Hamidiye Muhtarlýðý Harmantepe Muhtarlýðý Hürriyet Muhtarlýðý M.Akif Ersoy Muhtarlýðý Merkez Mah. Muhtarlýðý Nurtepe Muhtarlýðý Ortabayýr Muhtarlýðý Sanayi Muhtarlýðý Seyrantepe Muhtarlýðý Þirintepe Muhtarlýðý Talatpaþa Muhtarlýðý Telsizler Muhtarlýðý Yahya Kemal Muhtarlýðý Yeþilce Muhtarlýðý 247 68 09 284 74 54 284 73 74 279 85 95 220 59 42 321 12 12 280 56 22 219 69 69 320 34 59 295 09 28 321 24 49 270 90 03 280 89 76 283 21 73 278 85 20 222 27 64 279 71 67 269 99 47 279 35 85 SÝVÝL TOPLUM KURULUÞLARI ve MEDYA YÖRESEL DERNEKLER 269 15 86 220 23 96 AKKÖY KÖYÜ KALK. VE SOS. YAR. DER. 324 30 70 ALUCRA ÝLÇ. ARMUTLU KÖYÜ SOS. YAR. DER. 224 12 96 AMASYA ÝLÝ GÖYLÜCEK ÝLÇESÝ TENCÝRLÝ GAFARLI VE BAÞPINAR KÖYÜ DER. 279 12 72 AMASYA ÝLÝ GÖYNÜCEK ÇEVRE KÖY. SOS. YARD. VE DAY. DER. 221 79 03 AMASYA ÝLÝ GÖYNÜCEK ÇEVRE KÖY. SOS. YARD. VE DAY. DER. 221 79 03 AMASYA ÝLÝ TAÞOVA ÝLÇ,BORABAY KÖYÜ YARD.DERNEÐÝ 2314320 ARDAHAN ÝLÝ ÇATALDER KÖYÜ SOS. YARD. VE DAY. DER. 324 35 75 ARDAHAN ÝLÝ ÇEYÝLLÝ KÖYÜ KÜLTÜR VE YAR. DER. 3255343 ARDAHAN ÝLÝ DEÐÝRMENLÝ KÖYÜ DER. 321 13 30 ARDAHAN KÜLTÜR VE DAY. DER. 324 08 00 AÞKALE ÇATAL BAYIR KÖYÜ YAR. KALK. VE DAY. DER. 294 59 32 BAYBURT BAYRAMPAÞA KÖYÜ KOR.YAÞ.VE KÜLTÜR DER. 280 70 70 BAYBURT ÇAYIRYOLU K KALK. VE DAYANIÞMA DER. 224 63 28 BAYBURT DEMÝRÖZÜ GÜNEÞLÝ KÖYÜ YARD. VE KÜL. DER. K.HANE ÞB. 282 38 21 BAYBURT ÝLÝ MRK. ÝLÇ. AÞAÐI DÝKMETAÞ KÖYÜ KÜL. VE YAR. DER. 283 21 17 BAYBURT ÝLÝ MRK. ÝLÇ. BALKAYMAK KÖYÜ SOS. YAR.VE DAY. DER. 2835853 BÝTLÝS ÝLÝ ARIDAÐ KÖYÜ SOS. YARD. VE DAY. DER. 264 46 48 BÝTLÝS ÝLÝ MERKEZ ÝLÇESÝ AÞAÐI YULAK KÖYÜ SOS. YARD. VE DAY. DER. 294 80 11 BÝTLÝS ORTAKAPI KÖYÜ GÜZ. KALK. VE YARD. DER. 324 38 68 BOSTAN DERE KÖYÜ YAR. VE DAY. DER. 210 56 95 BOYABAT HAMZALI KÖYÜ KALK. DAY. VE YAR. DER. 270 88 97 BOYABAT ÝLÇ. AKYÖRÜK KÖYÜ GÜZ. VE KALK. DER. 284 54 64 BOYKAR BOYABAT KARGI SOS. YAR. DAY. DER. 295 61 37 ÇAMOLUK KÖROGLU KÖYÜ SOS.YAR. VE GÜZ DER. 283 16 80 ÇANKIRI ATKARACALAR KÜKÜRT KÖYÜ SOS. YARD. DER. 237 00 82 ÇAYYAKA KÖYÜ KALKINDIRMA DERNEÐÝ 224 40 18 DÝVRÝÐÝ ÝLÇ. MADENLÝ KÖYÜ KALK. GÜZ. VE YAR. DER. 222 47 58 E.CAN ÝLÝ REFAHÝYE ÝLÇ.GÜMÜÞAKAR BUC. KOÇKAYA KÖ. DAY. VE YAR. DER. 221 56 69 ERZÝNCAN ÝLÝ REFAHÝYE ÝLÇESÝ PINARYOLU KÖY DERNEÐÝ 220 54 03 ERZÝNCAN OTLUKBELÝ ÝLÇE. KÜL.YARD.DERN. 3240083 ERZÝNCAN REFAHÝYE KUZULU KÖYÜ SOS. YAR. DER. 2338174 ERZURUM AÞKALE GÜMÜÞ SEREN KÖYÜ KÜLTÜR YAR. DER. 321 27 09 BAYBURT ORUÇBEYLÝ KÖY DERNEÐÝ 281 54 90 ERZURUMLULAR KÜLTÜR VE DAY. DER. 2786772 BAYBURT ÞAÝR ZÝHNÝ KÜLTÜR VE YAR. DER. 270 79 24 G.HANE AKPINAR KÖYÜNÜ KALK. SOS. YARD. DER. K.HANE ÞUBESÝ 270 60 28 BÝTLÝS GENÇLÝK DERNEÐÝ 282 60 57 GÝRESUN DERLÝ TAÞLICA KÖYÜ YAR. DAY. KÜL. HÝZ. DER. 280 86 80 81 GÖLCÜK KÖYÜ SOS. YAR. VE KALK. DER. 268 70 77 GÖRELE BEYAZIT KÖYÜ GÜZ.YAR. VE KÜLTÜR DER. 220 70 37 GÜMÜÞHANE ÝLÝ SALYAZI KASABASI KÜLTÜR VE SOS. YARD. DER. 220 91 08 GÜMÜÞHANE ÝLÝ SÜNGÜBAYIR KÖYÜ SOS. YAR. DER. 282 51 10 GÜMÜÞHANE ÝLÝ TAMZI KÖYÜ YARD. VE DAY. DERNEÐÝ 2333137 GÜMÜÞHANE ÝLÝ YAYLADERE KÖYÜ KALK. VE DAYANIÞMA DER. 280 20 07 GÜMÜÞHANE KILIÇÖREN KÖYÜ GÜZ. KALK. DER. 281 73 95 GÜMÜÞHANE MERKEZ ERDEMLER KÖYÜ SOS. YARD. VE KÜLTÜR DER. 2701522 GÜMÜÞHANE MERKEZ GEÇÝT KÖYÜ YAÞ. VE KALK. DER. 283 78 15 GÜMÜÞHANE ÖZKÜRTÜN BELDESÝ SÜME MAH. KALK. DER. 220 21 57 GÜMÜÞHANE SÜLE KÖYÜ DERNEÐÝ 270 53 12 GÜNE BAKAN MRK. MAH. KÖYÜ GÜZ. VE KALK. DER. 279 95 95 ÝSTANBUL GÜMÜÞHANELÝLER DERNEÐÝ 220 90 73 ÝSTANBUL GÜMÜÞHANELÝLER DERNEÐÝ 324 82 40 K.HANE EYÜP TUNCELÝLER YARD. VE KÜLTÜR DER. 321 55 00 K.HANE KARADENÝZLÝLER KÜLTÜR VE DAY. DER. 324 64 77 K.HANE MH. SOS. DAY. VE KÜLTÜR EDÝNME DER. 2226573 K.HANE SÝNOPLULAR KÜLTÜR TURÝZM DAY. VE KALK. DER. 294 06 19 KAÐITHANE ÝLÇ SOS YARD KALK VE KÜLTÜR HÝZ DER 325 02 34 82 KARACAHÝSAR KÖYÜ YAR. VE DAY. DER. 2806688 KARS ÝLÝ ÇEVRE KÖYÜ YARDIMLAÞMA VE DAYANIÞMA DER. 295 12 36 KAS-DER KASTAMONULULAR DAY. DER. K.HANE ÞB. 220 34 93 KASTAMONU AZDAVAY AKCAÇAM KÖYÜ KALK. VE YAR. DER. 295 48 23 KASTAMONU BOZ.KUTLUCA KÖYÜ MER.MH.KALK.DER. 222 67 83 KASTAMONU BOZKURT DAY. DER. 222 98 98 KASTAMONU BOZKURT YAÞARLI KÖYÜ YARD. VE DAY. DER. 235 57 74 KASTAMONU ÝLÝ AZDAVAY ÝLÇESÝ SAMANCI KÖYÜ SOS. YARD. DAY .DER. 284 36 74 KASTAMONU ÝLÝ BOZKURT ÝLÇ. KOCAÇAM KÖYÜ KALK. VE YARD. DER. 2100469 KASTAMONU ÝLÝ BOZKURT ÝLÇ.ULU KÖYÜ YAR. VE DAY. DER. 222 95 37 KASTAMONU ÝLÝ BOZKURT ÝLÇESÝ KEÞLÝK KÖYÜ YARD. VE DAY. DER. 210 40 17 KASTAMONU ÝLÝ BOZKURT ÝLÇESÝ KEÞLÝK KÖYÜ YARD. VE DAY. DER. 210 40 17 KASTAMONU ÝLÝ CÝDE ÝLÇ. ALAYAZI KÖYÜ GÜZ. VE KALK. DER. 295 69 47 KASTAMONU ÝLÝ PINARBAÞI ÝLÇESÝ KARAFASIL KÖYÜ YARD. DER. 222 82 69 KASTAMONU PINARBAÞI ÝLÇ. VE ÇEVRE KÖYLERÝ YAR. DER. 222 82 69 KASTASMONU ÝLÝ BOZKURT ÝLÇESÝ KOÞMAPINAR KÖYÜ KÜL. YARD.DER. 320 52 37 KOYULHÝSAR AYDINLAR KÖYÜ GÜZ. YAR. VE KÜLTÜR DERNEÐÝ 225 58 61 KÖSE GÖKÇE KÖYÜ KALKINDIRMA SOS.YAR.DER. 281 16 00 KÖSE ÖRENÞAR KÖYÜ YAR. DER. 280 15 75 KURÞUNLU KÖPRÜLÜ KÖYÜ SOS. YAR. VE DAY. DER. 278 71 92 MESUDÝYE ÝLÇ. YAÐMURLAR KÖYÜ 280 55 50 NEVÞEHÝR ÝLÝ AVANOZ ÝLÇ.ALTINPINAR KÖYÜ SOS.YAR.VE DAY.DER. 281 69 66 OCAK KÖYÜ KÜLTÜR VE DAYANIÞMA DER. 240 61 18 ORDU IÞIKLI KÖYÜ SOS. DAY. VE KÜLTÜR DER. 222 8174 ORDU ÝLÝ AKKUÞ ÝLÇESÝ YARD. DERNEÐÝ KAÐITHANE ÞUBESÝ 294 86 51 ORDU ÝLÝ MESUDÝYE ÝLÇESÝ ALAN KÖYÜ KALK. DER. 221 42 88 ORDU ÝLÝ PERÞEMBE ÝLÇESÝ BEKÝRLÝ KÖYÜ SOS. YAR. VE DAY. DERNEÐÝ 219 04 62 ORDU MESUDÝYE ÇALTEPE KÖYÜ KALK.DAY.DER. 320 31 28 OTLUKBELÝ KÜLTÜR VE YAR. DER. 324 00 83 ÖZ KARADENÝZLÝLER SOS. KÜLTÜREL DAY. DER. 294 66 66 REFAHÝYE ALTKÖYÜ GÜZ. VE YAR. DER. 224 12 86 REFAHÝYE ÝLÇ. OLGUNLAR KÖYÜ KALK. VE GÜZ. DER. 222 28 67 RUMELÝ TÜRKLERÝ KÜLTÜR VE DAYANIÞMA DERNEÐÝ 294 11 99 SAMSUN ÝLÝ TERME ÝLÇ. EREN KÖY KÜLTÜREL KALK. VE DAY. DER. 222 08 49 SAMSUN ÝLÝ TERMR ÝLÇ. ÇEVRE KÖYLERÝ YAR. DER. 294 74 94 SAMSUN SALI PAZARI AVUT KÖYÜ SOS. KALK. DAY. DER. 321 65 65 SARAY KÖYÜ YAR. VE KÜLTÜR DER. 283 89 41 SÝÝRT MERKEZ BAÐTEPE MH. KALK. VE YARD. DER. 270 44 00 SÝNOP ÝLÝ AYANCIK TÜRKELÝ ÝLÇ.GÜZEL KENT VE Ç.KÖY. SOS.YARD.DAY.DER. 279 23 57 SÝNOP ÝLÝ BOYABAT ÝLÇESÝ GAZÝ DERE KÖYÜ KÜL. DAY. KALK. VE YARD. DER. 270 08 56 SÝNOP ÝLÝ TÜRKELÝ GÜNDOÐDU KÖYÜ YARD. DAY. VE KÜLTÜR DER. 278 81 95 SÝNOP ÝLÝ TÜRKERÝ ÝLÇESÝ TAÞGÜNEY KÖYÜ KALK. VE YARD. DER. 280 42 36 SÝNOP ÝLÝ TÜRKÝLÝ ÝLÇ.HACI KÖYÜ YAR. VE DAY. DER. 284 97 55 SÝNOP TÜRKELÝ IÞIKLI KÖYÜ YAR. VE DAY. DER. 280 46 85 SÝNOPLU SANAYÝCÝ VE ÝÞ ADAMLARI DER. 269 54 17 SÝVAS DOÐANÞAR YEÞÝLÇUKUR KÖYÜ YARD. DAY DER. 280 03 02 SÝVAS GÖL OVA AKÇATAÞ KÖYÜ KALK. VE YAÞ. DER. 511 85 67 SÝVAS HAFÝK CELALLI NAHÝYESÝ SOS. Y.DAYAN.D. 320 87 72 SÝVAS HAFÝK SOFULAR KÖYÜ ÝMAR ETME DAY. KÜLTÜR HÝZMETLERÝ DER. 270 89 00 SÝVAS ÝLÝ DOÐANÞAR ÝLÇ. BEÞAÐAÇ KÖYÜ KALK. VE KÜLTÜR DER. 295 65 98 SÝVAS ÝLÝ K.HÝSAR ÝLÇ. AKSEKÝ KÖYÜ SOÐANLI MAH. YAÞ. DAY. DER. 280 50 79 SÝVAS ÝLÝ KANGAL ÝLÇESÝ KABAKÇEVLÝÐÝ KÖYÜ KÜLTÜR VE DAY. DER. 283 41 86 SÝVAS ÝLÝ S.ÞEHRÝ ÝLÇ. Y.AKÖREN KÖYÜ KALK. VE KOR. DER. 222 67 19 SÝVAS ÝLÝ ZARA ÝLÇESÝ KAYABAÞI KÖYÜ YARDIMLAÞMA VE KÜLTÜR DERNEÐÝ 268 61 50 SÝVAS ÝLÝ ZARA ÝLÇESÝ TUZLAGÖZÜ KÖYÜ YARD. DAY. GÜZ. VE KÜLTÜR. DER. 222 38 38 83 SÝVAS K.HÝSAR YALNIZTEPE KÖYÜ KAL.GÜZ. DER. 284 99 09 SÝVAS KANGAL MISIRÖREN KÖYÜ SOS. YARD. VE KALK. KÜL.DER. 224 85 08 SÝVAS KOYULHÝSAR AKSEKÝ KÖYÜ DÜZPELÝT MAH. SOS. YARD. VE DAY. DER. 2810164 SÝVAS KOYULHÝSAR DÜZPELÝT MAH. DERNEÐÝ 2810164 SÝVAS KOYULHÝSAR ORTASEKÝ KÖYÜ KORUMA DER. 295 10 35 SÝVAS KOYULHÝSAR.BOYALI K.KALK. KORUMA DER. 321 05 90 SÝVAS ZARA AKDEDE KÖYÜ SOS. YAR. VE DAY. DER. 320 34 99 SÝVAS ZARA AÞAÐIMESCÝT KÖYÜ VE MEZRAALARI SOS. YARD. KALK. DER. 283 66 87 SÝVAS ZARA DERBENTLÝLER KÖYÜ KÜLTÜR DAY. YARD. DER. 210 88 88 SÝVAS ZARA KIZIK KÖYÜ DERNEÐÝ 283 44 26 SUÞEHRÝ AÞAÐI AKÖREN KÖYÜ KALK. VE DAY. VE YAR. DER. 219 28 47 ÞEBÝNKARAHÝSAR ALÝÞAR KÖYÜ YARD. VE KALK. DER. 210 92 00 ÞENPAZAR SOS. YARD. KÜLTÜR VE SPOR DER. 279 73 99 TEKÝRDAÐ SARAY KÜÇÜK YONCALI KÖYÜ DERN. 270 86 83 TOKAT ÝLÝ PAZAR ÝLÇ. ÜZÜ ÖREN KASABASI SOS. YAR. DER. 2919729 TOKAT REÞADÝYE YASYAÐ KÖYÜ DER. 224 81 47 TRABZON ÝLÝ SÜRMENE ÝLÇ.OYLUM KÖYÜ SEYMENLER MAH. KALK. DER. 2797811 TRABZON MAÇKA GALYANLILAR KÖYÜ KAL. SOS. YARD. VE DAY. DERNEÐÝ 270 60 30 84 UZUNYOL AYBASAN EDELER VE ÇEVRE KÖYLERÝ GÜZ VE KAL. DER. 280 45 73 YAKAKENT ASMAPINAR KÖYÜ KÜLTÜR VE YARD. DERNEÐÝ 324 57 72 YUKARIKALE KÖYÜ KÜLTÜR VE SOS. DAY. DER. 210 98 16 OKUL DERNEKLERÝ EKREM CEVAHÝR ÇOK PROGRAMLI LÝSESÝ OKUL VE ÖÐR. KORUMA DER. 295 96 20 OKMEYDANI ÖGR. YAR. DER. 220 15 51 SADABAT EÐÝTÝM KURUMLARI 321 20 00 VALÝ HAYRÝ KOZAKÇIOÐLU TÝC. MESLEK LÝSESÝ ÖÐR. KORUMA DERNEÐÝ 295 07 78 ESNAF DERNEKLERÝ AKÜMÜLATÖR SANAYÝCÝLERÝ DER. 332 24 44 BEYOÐLU SANAYÝCÝ VE ÝÞ ADAMLARI DER. 234 98 84 GÜLTEPE ESNAFLARI YARD. DER. 282 97 50 ÝST. EMNÝYET MD. MUH. ELK. SÝS. KURMA ÝÞL. GELÝÞTÝRME VE YAÞ. DER. 295 22 00 ÝST. OTOMOBÝLCÝLER ESNAF ODASI 283 65 42 ÝST. OTOPARK VE DOLMUÞ DURAKLARI YÖNETÝCÝLERÝ ESNAF ODASI 283 65 42 ÝST. ÞÖFÖRLER ESNAF ODASI 283 65 42 ÝSTANBUL PAZARCILAR DERN. 294 03 51 K.HANE ESNAF VE ÝÞ ADAMLARI DAY. DER. 271 45 81 K.HANE ÝLÇ. EMN. MÜD. POL. KAR. BÝNALARINI YAP. YAÞ VE KORUMA DER. 295 22 00 K.HANE MÝNÝBÜS ÝÞL. VE ÞÖFÖRLERÝ YAR. DER. 221 65 06 KAÐITHANE BAKKALLAR ODASI 295 03 10 KAÐITHANE BERBERLER ODASI 271 15 48 KAÐITHANE BÝRLEÞÝK ESNAF VE SANATKARLAR ODASI 295 03 75 KAÐITHANE KAMYON KAMYONET MÝNÝBÜS OTOMOBÝL ÞÖFÖRLER ODASI 282 85 78 KOBÝDER-KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTEKÝ ÝÞLETMELER 233 15 60 TÜRK SERAMÝK DER. 294 50 70 SPOR DERNEKLERÝ ABÝDE-Ý HÜRRÝYET SPOR KULÜBÜ DER. 221 43 85 BAYBURT SPOR KULUBÜ DER. 279 77 16 BOÐAZÝÇÝ SOROPTÝMÝST KLUBÜ DER. 260 63 44 ÇAÐLAYAN GENÇLER BÝRLÝGÝ SPOR KULÜBÜ DER. 224 63 67 ÇATALZEYTÝN SPOR KULÜBÜ 221 87 55 ÇELÝKTEPE ÜMÝT SPOR KULÜBÜ DER. 282 95 90 ÇELÝKTEPE WADO RYU ÝHTÝSAS KULÜBÜ DER. 270 63 17 GÜLTEPE FÝDAN WADO-RYU KARATE DER. 279 03 85 GÜLTEPE SPOR KULÜBÜ DER. 281 86 10 GÜRSEL SPOR KULÜBÜ DER. 220 41 87 HARMANTEPE SPOR KULÜBÜ DER. 283 70 84 HÜRRÝYET EÐÝTÝM SPOR KULÜBÜ DER. 231 08 13 HÜRRÝYET GÜCÜ SPOR KULÜBÜ DER. 224 22 35 JUDO SPORLARI KULÜBÜ DER. GÜLTEPE ÞB. 270 60 13 K.HANE SADABAD SPOR KLUBÜ DER. 321 02 09 KAÐITHANE SPOR KLÜBÜ DER. 294 02 06 KARATE-DO HAKEMLERÝ DER. 264 63 02 KÜREK SPORUNU GÜÇLENDÝRME DER. 278 20 77 LEVENT SOROPTÝMÝST KULÜBÜ DER. 258 72 63 N.TEPE SPOR KULÜBÜ DER. 295 92 94 NURTEPE GÜNEY YILDIZ SPOR KULÜBÜ DER. 294 79 87 ORTABAYIR GÜCÜ SPOR DER. 279 87 19 ÖRNEKTEPE SPOR KULÜBÜ DER. 221 87 31 ÖZ TELSÝZLER SPOR KULÜBÜ DER. 279 81 07 SANAYÝ ALPEREN SPOR KULÜBÜ DER. 284 83 90 ÞÝRÝNTEPE SPOR KULÜBÜ DER. 279 40 52 ÞÝÞLÝ SOROPTÝMÝST KULÜBÜ DER. 245 49 87 TALATPAÞA SPOR KULÜBÜ DER. 220 34 20 TERASEVLER SPOR KULÜBÜ 210 37 37 TÜM WADO-RYU KARATE ORGANÝZASYONU DER. 264 63 02 TÜRKÝYE SOROPTÝMÝST KLUPLERÝ FED. 283 66 36 CAMÝ DERNEKLERÝ BALKAN TÜRKLERÝ CAMÝÝ YAÞ. DER. 221 81 70 85 BAÞ.KON, ÝMAM GAZALÝ CAMÝ DERNEÐÝ 295 97 45 BÝLALÝ HABEÞ CAMÝÝ KURAN KURSU YAPT. VE YAÞ. DER. 220 98 05 ÇAÐLAN VAKFI 224 55 51 ÇELÝKTEPE ÝMAMI AZAM SEFA CAMÝÝ YAP. VE YAÞ. DER. 269 85 35 DUTLUK CAMÝÝ YAP. VE YAÞ. DER. 280 46 21 EMNÝYET CAMÝÝ KURAN KURSU YAPT. VE YAÞ. DER. 278 57 69 GÜRSEL MH.SEVÝLEN SK. AKÞEMSETTÝN C.YAP.YAÞ.D. 220 88 34 H.TEPE MERK.CAM.KURAN KURSU YAP.YAÞ. DER. 268 38 80 HACI HATÝCE D.CAM.K.KURSU YAPT. VE YAÞ. DER. 220 34 84 HARMANTEPE CEMRE CAMÝÝ YAPT. VE KALK. DER. 28147 40 HAZRETÝ ALÝ CAMÝÝ YAP. VE ONARMA DER. 220 32 59 HUZUR CAMÝÝ YAPTIRMA VE YAÞT DER 210 59 63 HÜRRÝYET MH Y.EMRE CAMÝÝ YAP. VE YAÞ. DER. 224 80 03 HZ. EBUBEKÝR CAMÝÝ YAPT. VE YAÞ. DER. 32140 21 HZ.ALÝ CAMÝÝ YAPTIRMA YAÞATMA DER. 32196 49 ÝHRAMI ZADE CAMÝÝ YAP. VE YAÞ. DER. 264 22 82 K.HANE A. KAYA TALB. YURDU KURS VE OKL. TALEBELERÝNE YAR. DER. 295 45 20 K.HANE ARICILAR YEÞÝL CAMÝÝ YAP. VE YAÞ. DER. 294 72 16 K.HANE GÜLTEPE MER.CAMÝÝ YAPMA YAÞATMA DER. 269 41 38 K.HANE HÜRRÝYET MH.TAÞOCAÐI C.ÝNÞA VE KOR.DER. 225 88 11 86 K.HANE NÝÞANTAÞLAR CA.YAP.YAÞATMA DER. 294 26 49 K.HANE SÜLEYMANÝYE CAMÝÝ YAPT. VE YAÞATMA DER. 32168 16 K.HANE Þ.TEPE MH. MER.CAM. YAPT. ONARMA YAÞ.DER. 278 84 75 KAÐITHANE SADABAD EÐÝT. KÜLTÜR DER. 294 52 93 LALE CAMÝÝ YAPTIRMA VE YAÞ. DER. 270 07 50 M.FEVZÝ ÇAKMAK CAMÝÝ YAPT.ÝDARE ETTÝRME DER. 224 37 94 MEHMET EFENDÝ CAMÝÝ YAPTIRMA VE YAÞATMA DER 321 37 48 MESCÝDÝ NUR CAMÝÝ KURAN KURSU YAPT. VE YAÞATMA DER. 295 71 15 MRK. MAH. EMEKEVLER CAMÝÝ YAP. YAÞ. DER. 295 50 32 NURTEPE UHUT CAMÝÝ YAPT. VE YAÞATMA DER. 294 71 36 OKMEYDANI TAÞOCAGI A.HATÝPOÐ.C.YAP.YAÞ. DER. 221 07 16 ORTABAYIR Ç.TEPE AYDINLAR CA.YAP.YAÞ.DER 278 12 58 SANAYÝ MAH.MERKEZ CAMÝ K.KURSU YAP.YAÞ.DER. 279 42 64 SEMERKANT CAMÝ YAP.YAÞ.DERNEÐÝ 294 06 15 SEYRANTEPE BARBAROS CAMÝÝ YAR VE ÝDAME ET DER 324 60 01 ÞÝRÝNTEPE MEVLANA CAMÝÝ YAP. VE YAÞATMA DER. 280 03 38 ULU CAMÝÝ VE KURAN KURSU YAPT. VE YAÞATMA DER. 294 87 27 Y.KEMAL MH.TANRIÖVER C.YAP.YAÞ.ONAR.GÜZ.DER. 295 75 75 YEÞÝLCE MH.HALÝLÜRRAHMAN CA.YAP.ONARMA DER. 278 42 93 YUNUS EMRE CAMÝÝ DERNEÐÝ 219 04 46 SOSYAL AMAÇLI DERNEKLER ÇELÝKTEPE SOS. YARD. DAY. DER. 279 09 24 ÇELÝKTEPE SOS. YARD. DAY. DER. 282 29 17 EVRENSEL YARD. DAY. DER. 270 76 23 GÜRSEL MAH. SOS. YARD. VE GÜZ DER. 220 00 41 GÜRSEL MH. KALK. DAY. VE YARD. DER. 220 12 04 HACIBEKTAÞI VELÝ KÜLT. VE TAN. DERNEÐÝ KAÐITHANE ÞUBESÝ 296 17 93 HAMÝDÝYE MAH. SOSY. KÜLT, DAY. DERNEÐÝ 295 71 05 HUBYAR SULTAN KÜLTÜR VE TANITMA DER. 321 18 18 ÝETT ÇALIÞANLARI VE TRAFÝK KAZALARINI ÖNLEME EÐÝTÝM YARD. DER.3N.ÞB. 282 16 29 ÝST. BÜYÜKÞEHÝR BEL. Ý.E.T.T. GENEL MD. VE ÇEVRE BEL. DER. ÞÝÞLÝ ÞB. 269 74 05 ÝST. GÜZEL SANATLARI TASAVVUF MUSÝKÝSÝ VE FOLKLORUNU SEVENLR DER. 221 60 99 K.HANE ÝLÇ. SANAYÝ SAÐLIK OCAÐI YAP. VE YAÞ. DER. 284 64 00 K.HANE ÝLÇ. TELSÝZLER MAH.TERAS KANATLI HAYVANLARI KORUMA VE YAÞ. 281 70 52 K.HANE ÝMC SOS.YARD. DAY. VE KÜLTÜR DER. 278 68 72 K.HANE MUHTARLAR DER. 284 74 54 K.HANE SAÐLIK OCAKLARINI GEL. VE ÇEVRE SAÐLIK HÝZ.DER. 270 89 55 KAÐITHANE FOLKLOR ARAÞ GENÇ.SPOR DER. 294 91 58 NURTEPE MH. YARD. VE DAY DER. 294 61 14 ORTABAYIR TURÝZM GÜZ. DER. 234 52 30 SÝVÝL SAVUNMA MENSUPLARI SOS. YARD. DER. 321 28 19 SUSAM GÜVERCÝN SEVENLER VE YETÝÞTÝRENLER DER. 321 17 94 THK K.HANE ÞUBESÝ 234 52 30 TÜRKÝYE FÝKÝR KÜLTÜR DER 325 80 65 TÜRKÝYE KIZILAY DER. K.HANE ÞB. 3216837 UMUT ÇOCUKLARI DERNEÐÝ 295 06 18 YENÝ OLUÞUM DERNEÐÝ 325 71 81 87
Similar documents
Zazaca`nın tarihsel gelişimi
ile akraba olup olmadýðý konusunda fazla bir
bilgimiz yok. Daha öte kuzeyde, Med Ülkesinde Medce konuþulmuþ olmalý. Bu dil,
bahsettiðimiz gibi, Med Ýmparatorluðunun
dili idi ve Medler Ýran Ýmpara...
R. - ?SMEK - İSMEK - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Yaprak ortasýndaki kalýn damarý çizmek ve fýrça ile iþlemek ayrý
bir maharet iþidir. Makbul olan bir defada kalýndan inceye eðrilikler ve çýkýntýlar oluþturmadan bu kalýn damarý fýrça ile çekebilme...
Dönüyor - İSMEK - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
çok önemli bir yeri vardýr. Anadoluda
bu sanatýn izleri takip edildiðinde cam
sanatýnýn, mimari ile yakýn baðlarý olduðu
görülür, renkli camlar en güzel eserlerde
ustalýkla kullanýlmýþtýr. Ayrýca ...
İSMEK dünya çapında örnek alınan bir halk üniversitesi haline geldi
Dünya çapýnda örnek alýnan ve adeta bir halk üniversitesi haline gelen ÝSMEKte Ýstanbullular,
mesleki ve teknik eðitimlerin yaný sýra sanatla da iç içe olmaktadýr. Özellikle el sanatlarý alanýndak...
__,____ There Are
bette ki Ýstanbulda gözlenebilen bazý koþullar diðer
kentlerde de bulunabilir. Türkiyede önemli ölçekte
göç alan þehirler vardýr ve bu þehirlerde de yeni tür
yoksulluk bulunabilmekte, dolayýsýyla...