docFull Consultation Document Somali_vf - Healthier North
download 
Report Transcription
Full Consultation Document Somali_vf - Healthier North
Ka kooban Waxa uu qoraalkani u taagan yahay Odhaada Gunaanadka 1| Qeexaaya NHS ee WG London 2| Carqaladaha hor taagan NHS ta WG London 3| Maxaa dhacaaya hadii aynanu waxba sameyn? 4| Waa maxay Jawaabtu? 5| Aragtidayada ku sabsan daryeelka caafimaadka ee WG London 6| Daryeel heer aduunka ugu sareeya oo cosbitaalka dibadiisa ah 7| Ka dhigaaya cosbitaalada xarumaha heer aqoon sare ah 8| Maxay aragtidyadu adiga kuu tahay? 9| Hirgalinaaya aragtida 10| Halkee ayaa daryeelka lagu bixin doonaa mustaqbalka waxan la soo jeediyey? 11| Waxa loo soo jeediyey bixinta daryelka ee cosbitalka dibadiisa 12| Waxaanu u soo jeedinay anagu WG London 13| Cosbilaalada doorashada iyadoo la isticmalaayo dhismayaashayada heerka sare 14| Shan cosbitaal oo waaweyn oo WG London 15| Halkee ayay ku ooli doonaan cosbitaalada waaweyni? 16| Doorashadee ayaa suurto gal ah? 17| Saddexda fursadood ee cosbitaalada waaweyn 18| Isbedelka la soo jeediyey ee adeega dhakhaatriirta takhasuska 19| Tan uga dhigaaya bukaan socodka inay shaqeysa 20| Talaabada xigata Ereyada cusub 2 4 8 12 14 18 20 22 24 26 30 32 34 36 40 43 44 48 52 57 69 71 74 76 Waxa uu qoraalkani u taagan yahay Qoraalkani waxa uu qeexataa talo-bixintii la soo jeediyey si loo horumariyo adeegyadaada NHS-ta ee WG London sida la dhanka ah barnaamijka loogu yeedho ‘Qaabeynta mustaqbal caafimaad qaba’. Waa qoraal wada tashi ah waxaananu rabnaa inaanu maqalno aragtidaada ku sabsan isbedelka aanu soo jeedinay inaanu sameyno. Waxaanu qoraalkan u qeybiney dhamaan Waqooyi Galbeed London iyo meelaha la jaarka ah halkaasoo ay dadku isticmaalaan adeegyada Waqooyi Galbeedka London. Degmooyinka ay NHS-tu u qeexdo Waqooyi Galbeedka London waa Brent, Ealing, Hammersmith iyo Fulham, Harrow, Hillingdon, Hounslow, Kensington iyo Chelsea, iyo Westminster. ‘Qaabeynta mustaqbal caafimaad qaba’ waxa hore u soo waday sideed kooxo komishan ah (CCGs), oo ka kooban GP-yada matalaaya NW London sideeda gudiga daryeelka aasaasiga (PCTs). Waxay la shaqeeyeen cosbitaalada, dhakhaatiirta, kalkaalisoyinka, hogaamiyayaasha, daryeelayaasha bulshada sida adeega caafimaadka maskaxda, daryeelka bulshada, bukaan socodka iyo kooxaha samafalka iyo hay’adaha samafalka si loogu hore mariyo waxa la soo jeediyey. Hadii aad doonayso inaad wax dheeraad ah ka ogaato shaqada dheeraadka ah ee qoraalkan, fadlan akhri shaqada wadahadalka ee hordhaca 2 Waxa uu qoraalkani u taagan yahay u aheyd. Waxaad taas ka heli kartaa bogayaga ah www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk Ama waxaad nuqul ka dalban kartaa cinwaankayaga Lacag la’aanta ama Telefoonka lacag la’aanta kuwaas oo labaduba ku yaala bogga xiga. Qoraalkan dhexdiisa waxaad ku arki kartaa tiro su’aalo ah oo sanduuq ku jira, kuwaas oo sidan u eeg. Su’aalahan waxay ku xidhan yihiin foomka jawaab celinta ee qoraalkan la socda, kaas ka kooban su’aalaha wada tashiga aanu anagu rabno inaad ka jawaabto. Fadlan akhri qoraalka wada tashiga oo dhan kadibna foomka jawaab celinta, nagu sii jawaabahaaga su’alahaa. Foomka jawaab celinta waxaanu ku sheegnay qeyb kasta oo ay saameyso arimaha ay su’aal kastaa soo qaadeyso. Fadlan dib u eeg qeybahaa markaad ka jawaabeyso su’aalaha. Hadii aad doonayso inaad sharaxdo mid ka mid ah jawaabahaaga, ama aad dareemayso inaanay su’aashu ku siin fursada aad si buuxda ugu sharaxayso fikradaada, ama hadii aad dareemayso inay jiraan fursado aananu soo qaadin oo ay aheyd inaanu sameyno fadlan sidaa ku sheeg sanduuqa ku yaala foomka xagiisa danbe. Waad buuxin kartaa su’aalaha foomka la daabacay kadibna aad noogu soo diri cinwaanka boostada lacag la’aanta: FREEPOST SHAPING A HEALTHIER FUTURE CONSULTATION Taas waa in sida ay kor ugu qoran tahay loogu qoro lagu qoro (far waaweyn iyo hal saf) iyadoo aanad u baahneyn franko boolo/tigidh. Ama, waxaad ka buuxin kartaa bogayaga internedka: www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk Hadii aad qabto wax cabasho ah oo ku sabsan fadlan la xidhiidh: Lynne Spencer, Head of Corporate Affairs, NHS NW London, Southside, 105 Victoria Street, London, SW1E 6QT Waa inaanu helno foomkaaga jawaab celinta ugu danbeyn 8 Oktoobar 2012 Qoraalkan waxa kale oo lagu heli karaa luqado kale, far waaweyn iyo iyadoo cod ku duuban. Fadlan weydii hadii aad ku rabto mid ka mid ah hababkaa. 0800 881 5209 [email protected] Waxa uu qoraalkani u taagan yahay 3 Odhaada Odhaahda hogaanka (chair) kooxda komishanka daaweynta ee WG London Ahmiyadayadu waa inaanu keeno daryeelka caafimaadka ugu fiican ee bukaan socodkayaga. Laakiin baahida dadku waa ay is badaleysaa iyadoo aanay suurto gal noo aheyn inaanu daryeelka u bixino sida aanu rabney. Waxaanu aaminsan nahay inaanu badalno habka aanu daryeelka caafimaadka u bixino hada, si aanu daryeel ka tayo sareeya u bixino xiliga dheer iyo ka dhowba. Baahida isbedelka ee NHS-ta qeyb ahaan waa jawaab celin isbedelka socda ee bulshada. WG London waa ay koraysaa, dadku waxay nool yihiin wakhti ka dheer iyadoo dad badana ay ku dhacayaan xaalado sida macaanka iyo cayilka. Tani waxa ay culays saareysaa adeegeena caafimaadka. Waxaanu u baahan nahay hab aanu ugu bixin karno daryeelka caaafimaad ee saxa ah meesha ku haboon. Inta badan meesha ugu haboon maaha cosbitaalada. Waxaanu ognahay in kordhinta tirada daryeelka la bixiyo oo gurigaaga u dhow ay caawin doonto in daryeelka si ka fican la iskugu xidho, iyo in kor 4 Odhaada Waxa uu qoraalkani u taagan yahay loo qaado tayada daryeelka iyo qiimeynteeda lacagta. Marka dadku ay u baahan yihiin daryeel cosbitaal, waxaanu tusney in marka adeeegyada qaar la isugu keeno meel dhexe ay tahay in bukaan socodku mar kasta haystaan daryeelka ugu fiican. Marka hogaamiyeyaasha (chair) sideeda kooxda komishanka daaweynta ee WG London, iyo hogaamiyayaasha barnaamijkan ee lagu bixinaayo isbadelkan, waxaanu sameynay afar balanqaad oo guud kuwaas oo saameyn doona aragtidyada sida ay adeegu u shaqeyn doonaan mustaqbalka. Ta koowaad waa balanqaad in dadka laga caawiyo inay kaligood is daryeelaan, fahmaan meesha iyo marka ay heli karaan daaweyn, iyo fahanka fursadaha kala duwan ee daaweynta. Ta labaad marka ay bukaan socodku qabaan dedeg ah Dhibaatooyinka caaafimaadka, waxaanu balan qaadeynaa inaanu hubuaal ka dhigno in si dhib yar loo la tashan karo GP-ga ama daryeele bulsho bixiyaha 24 saacadood maalintii, todoba maalmood todobaadkii, iyadoo telefoonka ama emayl ama booqasho toos ah la isticmaalayo. Balan qaadkayaga saddexad waa in hadii ay bukaan socodku u baahan yihiin dhaktar takhasus ah ama ay ka helaan gargaar bulshada ama adeega daryeelka bulshada, in taas loo habeyn doona si dhakhso badan oo GP-guna uu ka noqon doona masuul isku xidhitaanka daryeelkooda caafimaad. Ugu danbeyn, hadii bukaan socodka ay u baahan yihiin in la dhigo dhakhtar, waxaanu hubinaynaa in cosbitaalka loo dayac tiray si habboon oo uu jaangao’anyahay iyo meel ay ku heli karaaan daryeelka dhakhtarka takhasusuka 24 maalintii. Waxaynu u baahan nahay inaanu sameyno isbedelo waaweyn oo balanqaadyadaa ku sabsan, iyo inaanu sameyno go’aano adag, laakiin waxaanu aaminsan nahay in isbadelku ay yihiin lagama maarmaan. Isbedelku waxa uu noqon karaa qaar laxad leh, laakiin faa’iidada helitaankeeduna waxa uu noqon doonaa mid u dhiganta, daryeel caafimaad oo ka wanaagsan, gargaar ka wanaagsan, nafo badan oo la badbaadiyo, iyo hab waari kara oo hufan. Dr Ethie Kong NHS Brent CCG Chair Dr Ruth O’Hare NHS Central London (Westminster) CCG Chair Dr Mark Sweeney NHS West London (Kensington and Chelsea, Queen’s Park and Paddington) CCG Chair Dr Mohini Parmar NHS Ealing CCG Chair Dr Tim Spicer NHS Hammersmith and Fulham CCG Chair Dr Amol Kelshiker NHS Harrow CCG Chair Dr Ian Goodman NHS Hillingdon CCG Chair Dr Nicola Burbidge NHS Hounslow CCG Chair Odhaada 5 Odhaahda ka socota Maamulaha Daawada ee ‘Qaabeynta mustaqbal caafimaad qaba ’ Dr Mark Spencer Markaan ahay dhakhtar tabobar ku qaatey Charing Cross Hospital iyo GP tabobar ku qaatey Hammersmith Hospital, waxaan ahay GP shaqeynaayey 23 sano. Waxaan si aan la filay uga qeyb qaatey iibsashada adeega bukaan socodkeyga 1991 maadaama oon ahaa GP saami haya ah, laakiin waxaan helay in bukaan socodkeygu ka faa’iideen hadii aan ahmiyada siiyo macluumaadka tusaaya halka uu daryeelka ugu fiican yaalo, wada jirna waynu wada shaqeyn si aynu hore ugu marino heerarka daryeelka. In ka badan 10kii Sanadadood ee ugu danbeeyay waxay ayah mid cad in habka caafimaadka ee deganku u baahan yahay inuu is bedelo – oo aan kaliya aheyn in yar Markata oo aan dadka la hadlo, waxay ka cabanayeen helitaanka dhakharkooda GP-ga, iyo hab si xun iskugu xidhan, iyadoo ay marmarka qaarkood ka hadlaan daaweyn aad u fiican, waxay sidoo kale ii sheegaan la’aanta daryeelka iyo isgaadhsiinta. 6 karnaa daryeel ka fiican kii hore. Tani waxay suuro galinaysaa maal-galinta lagu sameyanaayo bulshada iyo daryeelka aasaasiga ah halkaas oo ah meesha ugu badan ee bukaan socod lagu daweeyo. Waxaan hogaaminaayey koox GP-yo ah, laakiin waxaan lahaa fursad ii hirgalisay sanadii hore in aan xidhiidhiyo GP-yada hastey daryeel iyo walaacyo isku mid ah oo ah oo ay ka qabaan dhamaan dadka Waqooyi Galbeed London. Waxaanu la shaqeyney dhakhaatiirta cosbitaalada iy kalkaalisooyinka iyadoo aanu eegney sida aanu wax u wanaajin karno, iyadoo la awoodi karo. Kooxdan GP-yada ah, oo ay taageereen dhakhaatiir sarsare oo ka socda cosbitaal kasta oo gobolka ah, ayaa hogaamiyay shaqadan oo soo jeediyey talo-bixinadan. Isbedelka intiisa badan lama soo dhaweeyo, iyadoo maramr badan la isku deyey wakhtiyadii la soo dhaafey in la horumariyo daryeelka Waqooyi Galbeedka London. Laakiin maadaama ay isku yimaadeen dhakhaatiirdu si ay u qaataan masuuliyadan ah hubinta in daryeelka ugu fiican ay haystaan dadka degaanka ahi, waxaanu haysanaa fursad ay tahay inaanu ku dhaqaaqno. Hadii aananu qaadan fursadan waxa dhici doona adeeg kala baahsan oo daciif ah ama xidhitano aan la qorsheyn oo yimaada badbaadada awgeed. Laakiin haddii aynu wada shaqeyno si aynu u sameyno isbedelkan, waxaynu badbadin doonaa nafo badan iyadoo aynu kor u qaadi doono daryeelka ay dadku dareemaan maalin walba. Tani waa fursadan aanay aheyn marnaba in la lumiyo Laakiin markaan qaatey tusaalah waxqabadka ug fiican iyo cadeynta tusaysa in kooxda takhasuska ay wax ka badan sameyn karaan xaaladaha qaaarkood marka ay si koox balaadhan la shaqeynayaan, waxaan aqoonsadey natiijada fiican ee aan marmarka qaarkood helno waxay ku xidhan tahay in dhakhaatiirta, kalkaalisooyinka iyo kuwa kale ee ka shaqeeya daryeelka ay taas sababaan iyadoo xataa ururka ay u shaqeeyaan aanay ka helin taageerada. Waxaan rajeynaya inaad akhrido qoralkan, ka fikirto oo aad ka doodid. Ilaa hada wax go’aan ah maa aanu sameyn – jawaab cilentaado waxay faa’iido u leedayahay talobixintayada. Waxaynu haysanaa dhismayaal dhakhaatiir badan oo yaryar oo Waqooyi Galbeedka London ah, kuwaas oo aan bixin karin daryeelka takhasuska ugu fiican ama aan hubineyn Khabiir ayaa diryaar ah saacad kasta. Tani waxay bixinaysaa isku celcelis, ee maaha daryeelka, ugu wanaagsan. Iyadoo lagu soo ururinaayo daryeelk khaaska cosbitaalo waawayn oo kooban iyo iyadoo wali laga bixinaayo helitaan fiican oo daryeel la isku xidhay cosbitalada degaanka ah ayaynu heli Dr Mark Spencer Qaabeynta mustaqbal caafimaad qaba Odhaada Waxa uu qoraalkani u taagan yahay Odhaahda Chair ka Gudiga Iskutaga ee Gudiga Daryeelka Aasaasiga ah. waxa dusha kala socda NHS-ta gudiga daryeelka aasaasiga ah (PCT) ee Waqooyi Galbeedka London, wadajir iyaga iyo PCT yada kale ee dadka degan ay saameyn karto isbadelada la soo jeediyey. Gudiga wada jirka waxa dhisay kuwan PCT waxa ay eegi doonaan natiijada wada tashigan iyagoo markaa ka dib go’aamin doona in isbedelka la sameeyo iyo hadii ay taas noqoto, waxay noqon doonaan isbadeladani. Jeff Zitron Dadka inta dagen Waqooyi Galbeedka London in la helo NHS awood badan waa ahmiyada koowaad. Dad badan oo degaan ah ayaa naftood iyo caafimaadkooda wacay ay tahay tayada shaqaalahyaga iyo qalabka. Hase yeeshee, kuwa kale ma hali karaan adeeg ay u baahan yihiin ama ma helaan inta badandaryeel heerkiisu sareeyo. Culayska saaren NHS-ta waa uu sii korsheyaa sababta oo ah waxqabadkeeda sare –tusaale ahaan, dadku waa ay ka nolol dheer yihiin iyadoo horumarka daaweyntu ay keenayso in xaalado ka badan kuwii hore la daaweyn karo. Taas oo sababeysa in heerka daryeelku uu sii kordhaayo, sidaa darteed waa in NHS-tu ay isbadeshaa si ay ula qabsato taa. Waanu rabnaa inanu maqalno aragtidaada. Akhrinta qoraalkan ka sokow waxaanu, rajeynaynaa inaad ka qayb qaadato kulamada wada tashiga (eeg boggayaga www. healthiernorthwestlondon.nhs.uk wixii macluumaad dheeraad ah). ‘Qaabeynaaya mustaqbal caafimaad qaba’ waxa weeyaan qorshaynta sida aynu u heli laheyn NHS-ta ugu awooda badan ee sanadada soo socda waxaan rajeynaayaa inaad tan ka qeyb qaadan doonto. Jeff Zitron Chair, NHS Waqooyi Galbeedka London iyo Gudiga Iskutaga ee Gudiga Daryeelka Aasaasiga ah. Qoraalkani waxa uu sharaxeyaa sababta iyo sida daryeelka caafimaadku ee Waqooyi Galbeedka London ay u baahna yihiin in ay is badelaan, iyadoo ay qeexayso fursadaha tan lagu gaadhaayo. Talo-bixinta la soo jeediyey waxa soo saarey dhakhaatiirta degaanka, kalkaalisooyinka iyo kuwa kale oo shaqaalaha caafimaadka ah, iyagoo bukaan socodka la tashanaaya, degmooyinka iyo daryeel habeeyayaasha. Waxaanu soo jeedinaynaa isbadel weyn oo ku sanbsan sida adeega loogu bixiyo cosbitaalada iyo bulshada dhexdeeda. Waxa la soo jeediyey waxa uu khibrad ka keenayaa – Waqooyi Galbeedka London iyo shishadeedaba – oo sida daryeelka caafimaadka loo horumariyo ah iyadoo shaqaalaha khibradooda , dhismayaasha iyo maalkaba si saxa looga faa’iidaysanaayo. Ka hor intaan wax go’aan ah laga gaadhin talobixintan, waxaanu weydiinaynaa dadwaynaha deegaanada ay tani saameynayso. Wada tashigan Odhaada 7 Gunaanadka ‘Qaabeynaaya mustaqbal caafimaad qaba’ isbadelka la soo jeediyey ee daryeelka kor ugu qaadi doona cosbitaalka iyo bulshda dhexdeedaba iyadoo uu nafo badbaadin doono sanad walba. Gunaanadkan ayaa sharaxaaya sida Waxaanu daryeelnaa ilaa laba milyan oo WG London ah iyadoonu wax weyn la damancan nahay habka iyaga loo daryeelo iyo adeega ay helaan. Shaqaalahayagu waxay aad u taabacsan yihiin daryeelkan heerka sareah , laakiin waxay u baahan yihiin inay haysataan shaqaalaha ku habboon shaqada, xirfada iyo ba’ayda saxa ahsi ay u samoto-bixiyaan bukaan socodka. Sababo kaladuwan oo sii kordhaaya ayaa hortaagan inaan sidan u daryeelno bukaan socodka WG London. Sababohan waxa ka mid ah carqalada daryeelida dadka da’doodu sii kordheyso oo sii kordhaaya, tiro yar oo dhakhaaatiir takhasus ah oo bixinaaya daryeel heer sare ah oo saacad walba, ka hawlgalaya goobo NHS-tu leedahay oo aan fiicnayn, iyo iyagoo ku shaqeynaaya saamiyad kolba ka sii yaraaneysa. Carqaladan ayaa u baahan in la daboolo – ama in NHS-tu iyo adeegyadeeda WG London ay hoos u dhici doonaan. Taas waxay noqon doontaa sinaan daro sii socota, dadka oo si aan loo baahneyn u dhimanaaya, cosbitaalada iyo adegyada kale oo hoos u dhacaaya, cosbitaalada oon shaqaaleyn kari ama shaqaalaha haysan karin iyo qaar gudiyada NHS oo ay saameynayso culeys dhaqaale. Maadaama ay tahay masuuliyad daro in aan tan wax laga qaban carqaladahan iyadoo ay helaan adeeg ka 8 Gunaanadka Waxa uu qoraalkani u taagan yahay sii xun,anagu (GP-yada, dhakhtarada cosbitaalada, taageerayaasha bulshada, kalkaalisooyinka, iyo shaqaaalaha badan ee NHS-ta) ayaa eegay hab ay ku horumarinayaan adeegyada caafimaadka ee London iyo aduunkoo dhan si loo sameeyo aragti caafimaad oo WG London ah. Waxaanu ku salaynay aragtidan rukunada aad haysanayso: • gargaarka aad u baahan tahay inaad si ka fiican naftaada u daryeesho; • fahan ka fiican oo meesha, iyo goorta iyo sida laguu daaweyn karo; • qalabka iyo gargaarka aad u baahan tahay si aad u maareyso xaaladaada cudurka; • helitaan fudud (24 saacadood maalintii, todoba cish todobaadkii) ee daryeelka daawaynta ee aasaasiga ah sida GP-ga – aad ugu heli lahayd telefoonka, emaylka ama si toos aad ugu tagto – markaad ugu baahan tahay in dagdeg laguu arko; • dhakhso ah oo si wanaagsan la iskugu xidhay oo helitanka dhakhatiirta takhasuska ah, shaqaalaha iyo daryeelayaasha bulshad • si sax ah qalab kuwa dhakhtarka ah oo si sax ah loo dayac tiray iyo dhakhaatiir takhasus oo tabobar heer sare ah qaba oo la heli karo mar kasta. Habka aanu u bixin doono isbedelka aragtida ee buuxin kara dhamaan dalabkan, waxa weeye: • keenaaya daryeelka meel adiga kuu dhow si inta ugu badan ee suurto galka ah meel agtaad u dhow logu bixiyo; • Dhexdhexaad ka dhigaaya daryeelka cosbitaalka iyadoo meelo takhasus gaar ah yaala si khibrad ka badan loo helo wakhti ka badan, iyo • Isugu keentid kaas hal nidaam daryeel oo isku xidhan si dhamaan ururada iyo qalabka ku hawlan daryeelkaaga ay bixin karaan daryeel heer sare ah iyo hawlgal fiican, xiliga intiisa ugu badan ee suurto galka. Waxaano soo saarney heer ku xidhan cadeynta ugu wanaagsan ee jirta si aan u hubino in tayada kor loo qaado meesha daryeel la bixinaayo, meesha ay taasi guriga u dhow dahey , gargaarada degdeg ah, ama xaaladaha daaweyn dhakhtar takhasus leh loo baahan yahay. Waxaanu soo saarney dariiqooyin cusub oo bukaanku mari karaan – taas oo ah, heerar kala duwan oo daryeelka NHS-ta ah oo aad soo dhex mari karto markaad tahay bukaan socod – si kor loogu qaado hababka kal duwan ee xaaladaha caadiga ah loo daaweeyo. Marka la hir galiyo waxay naga caawin doonaan inaanu kor u qaadno habka laguu daryeelo, iyagoo badbaadin doonana nafo badan. Hirgalinta aragtidan ma noqon doonto mid dhib yar. Waxa ay noqon doontaa isbedel ku yihmaada habka dadku u shaqeeyaan, meesha lacagta lagu maal galiyo iyo bay’ada (meesha) daryeelka caafimaadka loo bixiyo. Iyadoo ka mid ah talo-bixntayadan, waxaanu qeexnay siddeed bqormo oo daryeel– gurigaaga, ciyaadada GPgaaga, ciyaadad kale oo u dhow (isku-xidhka daryeelka), daryeelka caafimaadka, cosbitaalka degaanka, cosbitaal weyn, cosbitaalka doorashada iyo cosbitaalka takhasuska. Ciyaadada GP-du waxay wada jir ugu shaqeyn doonaan si ay bukaan socodkooda wax ugu qabtaan, iyagoo xirfadooda iyo awoodooda sida ugu fiican uga faa’iidaysanaaya si ay kor ugu qaadaan tayada iyo helitaanka adeegyada. Xidhiidhka ciyaadadaha ee GP=yada ayaa wada jir ugu shaqeyn doona si ay u bixiyaan daryeel caafimaad iyo bulsho oo isku xidhan Daryeel caafimaad oo la gaadhsiiyo bulshada degaanka. Waxa aanu sameynay qorshe tan loogu hir galinaayo degmo kasta. Waxaanu meel u dhignay ilaa £120 milyan si isbedelka loo suurto galiyo. Cosbitaaladuna waa inay isbedelaan si heerka kor loogu qaado. Waxa aanu soo jediney dhamaan sagaalka cosbitaal ee gargaarka degdega ee Waqooyi Galbeedka London. (Charing Cross Hospital, Chelsea iyo Westminster Hospital, Central Middlesex Hospital, Ealing Hospital, Hammersmith Hospital, Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital, St Mary’s Hospital iyo West Middlesex Hospital) ay sii wadi doonaan inay bixiyaan adeega cosbitaal, marka lagu daro xarun daryeel oo degdeg ah iyo xarun bukaan socodka banaanka iyo adeega saadalinta cudurka. Waxa kale oo aanu soo jeedinay in shan ka mid ah cosbitaaladan ay yihiin cosbitaalo waaweyn, oo bixinaaya adeega Dhaawaca&Gargaarka degdega oo buuxa, dhalmada iyo adeega bukaan socodka carruurta la dhigo. Waxaanu soo jeedinay in cosbitaalada khaaska ahi ay ahaadaan dhamaan sida ay yihiin. Cosbitaalka Hammersmith waxa uu noqon doonaa mid takhasus ah, iyadoo uu haysanaayo dhamaan adegyadiisa takhasuska ee uu hada leeyahay, iyo iyadoo uu siiyo adeega cosbitaal marka lagu daro xarunta daryeelka degdega cid kasta oo u dhaw meesha uu hadayahay ama meel ku dhow meesha hada. Waxaanu soo jeedinay in Central Middlesex Hospital uu noqodo cosbitaal doorasho iyo cosbitaal degaanka oo leh xarunta daryeelka degdega ah. Waa inaanuu noqon cosbitaal weyn maa daama adeega muhiimka u ah cosbitaal weyn – qaliinka degdega ah, dhalaanka (adeega carruurta) iyo dhalmada – aan lagu bixinayn goobtaas, iyo iyadoo ay bukaan socodku ay u isticmaali karaan adeegyadan daryeelka degdega ah ee cosbitaalada kale ee ku dhowdhow. Taas micnaheedu waa in Central Middlesex Hospital uu sii wadi doono bixinta dhamaan adeegyada uu hada samey iyo iyadoo uu bixin doono daryeel la kordhiyey oo qorshaysan. Waxa aanu soo jeedinay in Hillingdon Hospital iyo Northwick Park Hospital ay noqdaan cosbitaalo waaweyn. Taas oo inta badan ku salaysan meesha ay ku yaalaan. Hadii midna aanu noqon labadaa cosbitaal Bixinta daryeelkan caafimaad ee aad u qalafsan, dadka meelaha agagaarka dagen, ayaa isku celcelis ahaan, ay tahay inay meel fag u safraan si ay u tagaan cosbitaalka ugu dhaw ee adeegan oo kale bixinaaya. Hadii talo-bixintan la ogolaado– ee laba ka mid shanta cosbitaal ee Northwick Park Hospital iyo Hillingdon Hospital, iyo Central Middlesex Hospital ay noqdaan Gunaanadka 9 cosbitaal doorosho ah – waxaanu soo jeedinaynaa in adeega saddexda soo hadhay ee cosbitaal ee waaweyni loogu kala qeybiyo si siman WG London si saameynta isbedelka ee dadka deegaanka loo yareeyo. Tani micnaeedu waxa weeye waxa jiri doona doorsho ah: awoodi karo iyo qaar la bixin karo, iyo ka noqon doon ka ugu wanagsan cilmi baadhista iyo waxbarashada, iyo tani waxay sababtey saddexda fursadood ee dadweynuhu inay eegaan ah. • hal cosbitaal oo weyn oo ama Charing Cross Hospital ama Chelsea iyo Westminster Hospital ah; • hal cosbitaal oo weyn oo ama Ealing Hospital ama West Middlesex Hospital; iyo • hal cosbitaal oo weyn oo ku yaala Hammersmith Hospital ama St Mary’s Hospital. Waxaanu si buuxda u qiimeynay kala doorashooyinka, iyadoonu eegayno midka bixin doona tayada daaweynta daryeelka ugu fiican inay yihiin qaar la Doorashada A Doorashada B Doorashada C St Mary’s Cosbitaalada waaweyn Cosbitaalada waaweyn Cosbitaalada waaweyn Hammersmith Cosbitaalada takhasuska Cosbitaalada takhasuska Cosbitaalada takhasuska Charing Cross Cosbitaalada degaanka Cosbitaalka weyn Cosbitaalada degaanka Chelsea & Westminster Cosbitaalada waaweyn Cosbitaalada degaanka Cosbitaalada waaweyn West Middlesex Cosbitaalada waaweyn Cosbitaalada waaweyn Ealing Cosbitaalada degaanka Cosbitaalada degaanka Cosbitaalada waaweyn Cosbitaalada degaanka iyo Cosbitaalada degaanka iyo Cosbitaalada degaanka iyo Cosbitaalada doorashada Cosbitaalada doorashada Cosbitaalada doorashada Northwick Park Cosbitaalada waaweyn Cosbitaalada waaweyn Cosbitaalada waaweyn Hillingdon Cosbitaalada waaweyn Cosbitaalada waaweyn Cosbitaalada waaweyn Central Middlesex 10 Cosbitaalada degaanka iyo Gunaanadka Cosbitaalada doorashada Waxaanu door bideynaa doorashada A maxaa yeelay: • waxay kor u qaadi doontaa tayada daryeelka; • dhismahay sidii ugu habooneyd u isticmaashaa; • lacag ahaan qiimaha ugu wanaagsan; • doorashada ugu dhibta yar in la sameeyo • taageeraysa cilmi baadhista iyo wax barashada. Waxaan markaa u eegney si hufan inay jirto bidaayo ‘doorasho la door bidaayo’ oo dadka loo soo jeediyo, maadaama ay saddexda doorasho ee – A, B iyo C – ay dhamaan ku haboonaan karaan. Hase yeeshee, maadaama ay Gudiga Iskutaga ee Gudiga Daryeelka Aasaasiga ah, kuwaas oo sameyn doona go’aanka kama danbeysta ah ee wixii isbadel ah, ay rumaysan yihiin in doorashada A ay WG London u keeni karto faa’iidada ugu weyn, waxa weeye majaro habaabin hadii aan taa la sheegin. Hase yeeshee tani waa wada tashi lagu raadinaayo aragtida dadweynaha. Sidaaas daraadeed ayaanu dhamaan saddexda doorashoba iduunku soo hor dhigaynaa una casuumaynaa aragtidiina ka leh faa’iidooyinka ugu badan. u badali laheyn ama wax uga wanaajin laheyn Isbedel sameyn kara. Qoraaalkan waxaanu ku weydiiney su’aalo gaar ah oo mid kasta oo isbedelka aanu soo jeedinay ah. Wada tashigu waxa uu socon doonaa 2 Luulyo ilaa 8 Oktoobar 2012. Waxaanu kadibna galin doonaa dhowr bilood oo aanu ku eegayno jawaab celintiina iyadoo aanu go’aan kama danbeysta ah gaadhi doonaa bilowga 2013. Hadii isbedeladan la isla qaato, waxay qaadan doontaa ugu yaraan saddex sano hirgalintoodu. Waxaa hadaba suurto galineynaa adeegyada lagu bixin karo guriga, GP-yada iyo xarumaha caafimaadka iyadoo kaliya marka kuwan uu adeegoodu u socod sida hufan aanu isbedeka ku sameyn doono dhakhtarada. Hadii aan Charing Cross Hospital aheyn cosbitaal weyn, waxaanu soo jeedinaynaa in qeybta maskaxda dhiiga ku furma ee kakan ee Charing Cross Hospital loo raro xarunta weyn ee shooga ee St Mary’s Hospital. Wadatashigii guud ee London ee qeybta maskaxda dhiiga iyo shooga ay NHS-tu sameeyay 2009 waxa uu door bidey inuu qeybta maskaxda sida kadiska dhiiga ugu furma ka dhigey isla meesha kuwa xarumaha shooga, maadaama ay u baahan yihiin gargaar iyo kaalmo isku mid ah. Ugu danbeyntii Western Eye Hospital waxa loo rarayaa cosbitaalka weyn ee St Mary’s Hospital agtiisa. Taasi waxay kor u qaadi doontaa tayada daryeelka ee bukaan socodka. Waxaanu hada kla tashanaynaa cid walba oo dagen WG London doorashadan si uu isbadel u dhaco si loo siiyo fursada ay ku bixinayaan aragtidooda iyo faaladooda. Maanu sameyn wax go’aan ah oo ku sabsan jawab celintaada iyo qeexitaan sida aanu wax Gunaanadka 11 1. Qeexida NHS-ta WG London Waxaanu daryeelnaa ugu dhamaan dad ilaa laba miljan ku dhow oo WG London ku nool, iyadoonu siinayno daryeelka ugu fiican ee inta karaanka yaga. GP-da deegaanka, dhakhaatiirta cosbitaalada iyo shaqaalaha daawada ee kale – marka lagu daro kalkalisooyinka, umulisooyinka, farmasiiyayaasha, kuwa bixinaaya daryeelka bulshada iyo qaar kale oo badan – waxay u heelan yihiin inay bixiyaan daryeelka ugu heer sareeya ee ay karaan. Waxaanu tan u sameynaynaa maadaama aanu u heelan naha bukaan socodkayaga degan sideeda degmo. Dhinaca NW London waxa ku yaala 10 cosbitaal oo gargaarka degdega iyo takhasusuka, 423 GP hawllan, laba cosbitaal oo bulshada iyo laba cosbitaal oo xanuunka maskaxda ah. NHS-ta NW London Cosbitaalada ku yaala WG London 8 degmo eeLondon 2 milyan oo dad ah £3.4 bilyan oo qorshaha saamiyada caafimaadka sanadkii ah In ka badan 400 GPs Ciyaadadood iyo 1100 GPs 8 kooxda komishanka daaweynta 10 gargaarka degdega iyo cusbitaalo Mount Vernon Royal National Orthopaedic Harefield Central Middlesex Northwick Park takhasus ah iyo 2 caafimadka maskaxda iyo 2 caafimaadka bulshada ah Hammersmith St Mary’s Western Eye Hillingdon Ealing West Middlesex Charing Cross Royal Brompton Royal Chelsea Marsden and Westminster 12 Qeexida WG London Waxa uuNHS-ta qoraalkani u taagan yahay Kala duwanaanshaha buuxa ee WG London, iyo ilaa boqolaalkeeda ah bulshooyin iyo dad kala duwan, ayaa bixinta daryeelka caafimaadka ka dhigaaya carqalad adag. Qof kasta oo u shaqeeya NHS-ta waa uu fahamsan yahay taas isagoo u hawlana inuu hawsha buuxiyo. Taasi waxa weeye waxa NHS-ta loo aasaasey inay qabato – inay dadkeeda daryeesho, si kastaba ha u adkaato ama ha u dhibyaraato. Taas micnaheedu waa bixinta daryeel ka badan agagaarka taas oo bukaan socodka u wanaagsan – tusaale ahaan goobaha bulshada, ciyadadaha GP-yada, iyo guryada dhexdooda. Waxay micnaheedu tahay hubinta in xarumaha heerka sare, sida cosbitaalka WG London, la heli karo 24 saacadood maalintii, todoba maalmood todobaadkii, dhakhaatiirt wanaagsan, qalabka iyo taageero. Si aanu u bixino adeega ugu tayada fiican ee dhamaan qeybo kala duwan e London, waa inaanu haysanaa awooda saxa ah. Waxaanu u baahan nahay shaqaale tayo sare leh oo khuburo ah, aad u tabo baran, qalabka iyo tignoolajiyada ugu danbeysay, ay ka danbeyso cilmi baadhis iyo aqoon aduunka ugu horeysa, iyo ba’ada ugu fiicanee lagu shaqeeyo. Hadii aad dagen tahay WG London, waxay micnaheedu tahay in daryeel lagu bixiyo ururo badan oo daryeelkaa ku lug leh, si aad mar kasta u ogaato waxa dhacaaya, aad xuduud la’aan u hasyato talada ugu fiican marka iyo goobta aad u baahato iyadoo hadii aan arintu sidaad qorsheysay u dhicin aad ogtahey inaad kaalmada ugu fiican aad heli karto. Kuwaas oo loo arki karo wax caadi ah iyo wax kuli la wada fahmi karo oo shuruudaha adeega caafimaadka ah, marka laga eego muhiimka ay NHS-ta u leeyihin daryeelka dad sida u badan oo ku kal baahsan dagmooyinka. Laakiin waa ay dhib yartahey in la arki waayo sid ay u iskugu murugsan tahay ama u adagtey baahida caafimaad ee meeli noqon karto, iyo sida ay u adkaan karto in la buuxiyo baahiyahaa. Sababo badan oo sii kordhaaya oo WG London yaala ayaa ka sii dhigaaya mid aad u adag inaanu anagu sidan u daryeelno bukaan socodkayaga–kaasoo Aad adigu ku jiri karto. Qaybta xigta ee qoraalku waxa uu sharaxayaa sababta. Qeexida NHS-ta WG London 13 2. Carqaladaha hor taagen NHS-ta WG London Waxa jira carqalado hortaagan dhamaan NHS-ta iyo anaga kuwayaga bixiya daryeelka caafimaadka ee WG London. Carqaladaha intooda badan waxay u sabab ah ahaanshaha magaalo horumartey, mashquul ah oo guul gaadhey. Qaar ka mid ah waxay khuseeyaan bulshooyinka iyo deegaanada qaarkood oo kaliya, kuwa kale waxay la mid yihiin kuwa soo gaadhaaya magaalooyinka waaweyn ee dunida oo dhan. dadka dagen goobaha ugu faqiirsan, Marka la garab dhigo kuwa goobaha ugu taajirsan. Kala duwananshaa waxa sabasi kara waxyaalo badan, sida xaaladaha nolosha, cuntada heerka sigaar ama khamri cabida, helitaanka qalabka jimicsiga iyo isboortiga iyo xataa carqalada luqada. Daryeel caafimaad oo ka fiican ma xalin karo dhamaan waxyaalahan laakiin waxay ku sameyn kartaaa isbedel weyn, iyadoo la ogyahay inay dhinto sinaan la’aanta dadka • Dad sii weynaanaaya. Waqooyiga London warka wanaagsan waa in dadka cimrigoodu sii kordhaayo iyadoo ay dadku muddo badan nool yihiin. Toban sano ka hor, cimriga WG London dadka dagen waxa uu ahaa 77 raga iyo 82 dumarka ah. Maanta waa ilaa saddex sano wax ka badan. Waxay tani NHS-t ku tahay culay ku kordhey adegyada maxaa yeelay dadka waaweyn waa u khatar inay yeeshaan xaalado caafimaad oo waara sida macaanka, cudurka wadnaha, cudurka neefta ama asaasaqa. • Dadweyna haysta nolol casri ah. Cunta xumo iyo jimicsi la’aan ayaa calaaamado u ah nolosha caadiga ah ee dadka reer galbeedka. Waxay keenaan inuu macaanka iyo baruurtu kor u kacaan, iyo in aanu WG London, waxaanu daaweynaynaa xaalado badan oo noocaas ah. Sidoo kale sigaarku waa waxa ugu weyn UK ee keena cudur la joojin karo iyo dhimasho degdeg ah, iyo qald u isticmaalida khamrada (taas oo soo badanaysa WG London) iyadoo sababeysa tirada dhimashada ka timaada cudurada beerka iyo xaaladaha kale. Carqalad ahIsbedelka dadweynaha. • • 14 Dadweyne sii kordhaaya. WG London waa meel dadku ka buuxaan, iyada oo 10 ka sano ee soo socda dadka dagen halka la filaayo inay ka sii kordhaan inyar wax ka yar 1.9 milyan ilaa 2 milyan. Tirada guud ee dadka u baahan daryeel, ‘markay dhashaan ilaa markey dhintaan’, waxa uu NHS-ta u keenayaa carqalad aad u weyn. Dadweyne qaba cimri nololeed kala duwan. WG London aad ayay u kala duwan tahay meelba meel marka dhaqaalaha laga eego iyadoo dadka sabooka ah iyo kuwa taajiriinta ah ay inta badan garabka isku hayaan oo ay wada dagen yihiin. Caafimaadkuna waa uu kala duwan yahay: markaad ka sii faqiirsan tahayba, waxaad uga yii dhawdahay inaad ka sii caafimaad xumaato. WG London, waxa u dhaxeeya ilaa 17 sano rajada cimriga Carqaladaha hor taagen NHS-ta WG London Waxa uu qoraalkani u taagan yahay Carqalada daaweynta • waa ay ku adagtey dadka inay arkaan GP-ga marka ay u baahan yihiin sidaaas daraadeed aya dad badani u aadaan A&E. 75 % daadku ayaa idhi inay maareeyeen inay arkaan GPgooda markey u baahan yihiin, laakiin tani waxay tahay in afartiiba mid dadka degan WG London uu leeyahay wakhti badan ayay qaadanaysaa. Tiro intaa leeg ayaa iyaguna yidhi waxay dareemayaan inaan si fiican loo daryeelin iyagoo walaac ka muujiyey GPgooda. Ku qanacsanaantaa heerkeedu waxa uu ka hooseeyaa ka qaranka. • Sidoo kale, WG London waxa uu leeyahay qaybo ka baan oo A&E qofkiiba marka la garab dhigo qeybaha kale ee wadenka iyadoo dad ka badan inta caadiga ah ay isticmaalaan adeega A&E.Taasi waxa weeye maadaama ay dadku aaney heli karin daryeelka koowaad waxay ku soo dhacayaan cosbitaalka. Bixinta daryeelka caafimaadka ee A&E waa uu ka qaalisan yahay, iyadoo ka qaada daryeelka isku xidhan ee uu GP-gu bixin karo, maxaa yeelay tusaale ahaan waxay ogyihiin bukaan socodka qoyskiisa iyo taariikhdooda caafimaad. Qaar badan oo GP-yada ah waxay bixiyaan daryeel heer sare ah, laakiin bukaan socod badan daryeelkaasi ma hastaan marka ay u baahan yihin. • • Mdad badan ayaa hada la nool xaalad caafiimaad oo mudo dheer, sida macaanka, cudurada wadnaha iyo dhibaatoyinka neefta sida xiiqda, taas oo dhibaato gaara u keenaysa WG London. Carqalad ka imaan karta macaanka waa sida socodka dhiiga lugaha oo hoos u dhaca. Hadii aan la daaweynin, taas waxay keeni kartaa in lugaha lagaa jaro. Marka uu dadka maareyo GP-gu iyo ciyaadad takhasus leh, oo ay taageerayso kalkaaliso macaanka qaablisan, in la gooyo lagama yaabo inay dhacdo, Laakiin cid kasta oo dagen WG London uma laha fursad taas oo kale. Ta ‘daryeelka iskuxidhka ee bilowga’ waxaanu ku sharaxney qeybta 4 ayaa isla hadaba kor u qaadey natiijada dadka macaanka leh, laakiin WG London waxa ay wali u baahan yihiin adeed takhasu si ay daaweynta hore ugu mariyaan. Dad waweyn oo badan ayaa cosbitaalka ku soo dhac, iyada oo ay daryeelka ku haboon uu yaalo cosbitaalka dibadiisa, waxa lagu daaweyn karaa bulshada iyadoo guriga lagu xanaaneyn karo. Waxa jira sababo fiican oo dadka lagu daryeelo cosbitalka banaankiisa, maxaa yeelay dadka waaweyn waxay khatar ugu jiraan inay xaalado kale cosbitaalka kala kulmaan. Sidoo kale, nolosha dadka dhamadkeeda, NHS-tu waxay u baahan tahay inay wax ka badan sameyso si ay u gargaarto inay guriga ku dhintaan hadii ay taasi tahay waxay rabaan. Dhinaca WG London, kaliya 18% ayaa dadka guriga ku dhinta marka la garab dhiga isku celceliska qaranka oo ah 23%, iyadoo xataa 54% ee dadku ay yidhaahden inay jeclaan lahaayeen inay guriga ku dhintaan. • sida ay tustey dib u habeynta adeega dhiiga madaxa ku furma ee London (eeg qeybta 4), waxa jira cadeyn cad oo xaaladaha dedega ah, in dhakhtar weyn uu joogo waxay u tahay natiijo ka fiican bukaan socodka. Taas micnaheedu waa, dadka waxay helaan carqalado ka yaryar iyadoo ay aad u yartahey khatartu inay dhintaan marka uu joogo dhakhtar weyn halkaa oo daryeela iyaga marka ay iyagoo aad u xanuunsanaaya yimaadaan halkaas. Baadhitaan ayaa tusaaya in London guud ahaan, dadka gargaar degdeg ahaan loo keeno cusbitaalka maalmaha fasaxa ay khatar 10% ugu jiraan inay dhintaan, marka la garab dhigo dadka maalmaha caadiga la keeno. Xiliga xaadirka, tirada dhakhaatirta waaweyn ee joogtaa waa ay ka sii yaraneysaa kala badh cosbitaalo badan oo London ah xiliyada fasaxa todobaadka. Xalinta arintan waxay badbaadin kartaa 130 qof oo WG Lonbon ah sanad walba. • Tirada dumarka u baahan adeega dhalmada ay sii badanayaan iyadoo dhalmaduna ay sii adkaanayso. Tirada dhimashada dumarka umusha ah waa ay laban laabantey shantii sano ee ugu danbeysay, iyadoo gaadheysa labanlaab tirada UK inteed kale. In badan oo dhimashadan ah waa la joojin kari lahaa. Carruurta dhalata inta ka baxsan xiliyada shaqada ee caadiga ah ayaa ku jira khatar Carqaladaha hor taagen NHS-ta WG London 15 dhimasho ah. Taasi waxa ay ku xidhan tahay helitaan la’aanta shaqaale weyn xiliyadan, iyo iyadoo qaybaha dhalmadu aanay buuxin karin shaqaalaha umulisooyinka ah ee loo qorsheeyey. heerarka. Ma hayno sidoo kale kalkaalisooyin ku filan daryeela carruurta xanuunsaneysa ee WG London (waxaanu haysanaa boosaska ugu badan ee banaan London) mana haysano dhakhaatiir waaweyn oo saacad walba daryeel siiya daryeel carruurta cosbitaalka • 16 Arintan laguma xalin karo kaliya tabobarida iyo shaqaaleynta dhakhaatiir badan. Dhakhaatiirtaasi waxay u baahan yihiin khibrad ay ku xaliyaan carqaladaha joogtada ah, si ay u bixiyaan daryeelka dhakhaatiirta khaaske ee ugu wanaagsan. Hadii aanay arag bukaan socod badan waxay luminayaan xirfadooda iyagoon markaa bixin karin daryeelkaa heerka sare ah. Hadii lagu kala baahiyo cusbitaalo kale duwan, dhakhaatiirtu ma helayaan khibradaa. Carqaladaha hor taagen NHS-ta WG London What Waxa this uu qoraalkani document uis taagan for yahay Carqalada dhismayaasha iyo qalabka NHS-ta • malaha waxaad is leedahay lahaanshaha cosbitaalo waaweyn ayaa caawin doona hadii bulshada ay haystaa caafimaad daro badan, laakiin runtii tani Maaha sidaaas, iyadoo WG London ay arintaa cadeyso. Sababta ah inay halkan ku yaalaan dhakhaatiir waaweyn oo badan ayaa sababta dhibaato badan oon xalka aheyn. Iyadoo ay jiraan 50% boosas dhismayaal marka loo qiyaaso sariiraha cosbitaal kasta oo WG London ah marka la garab dhigo wadanka intiisa kale: > waxaanu galinaa wax ka badan cosbitaalada dayactirkooda iyo kharashkooda wadidooda marka la garab dhigo meele kale oo badan iyada oo ay tani tahay inaynu haysano lacag ka yar oo aynu adeegyada sida GP-yada ku isticmaalno marka la garab dhigo qeybaha kale ee wadanka; > labadiiba saddex cosbitaalada ku yaala WG London waxay runtii u baahan yihiin maalgalin laxaad leh iyo dib u habeyn si ay u buuxiyaan heerka casriga ah. Dib u habeynta ‘dib u dhacdey’ kharashka dib u habeynta ee lagu hagaajinaayo inta ugu xun ayaa ah ilaa £53 million; iyo > waxa kale oo jira dhismayaal qaali ah oo NHS-ta ah oo WG London ku yaala kuwaas oo xataa heerkan dib u habeynta, NHS-ta dhismayaashooda ku yaala WG London aanay guud ahaan aheyn xaalad fiican. • Dariiqada ugu fiican ee lagu daaweeyo bulshada ay haystaan xaalado sii kordhaaya oo caafimaad darro ahi waa runtii in lagu isticmaalo lacag badan adegyada cosbitaalka dibadiisa ah – iyadoo lacagta ka badan ee lagu isticmaalo bulshada, ay ka sii fiicnaanysiiso caafimaadka guud ee bulshada. • Sidoo kale, qaar adeegyada WG London ahi waxa laga bixiyaa qalab ka ugu danbeeyay ee casriga ah oo haysta tegnoolajiyada ugu danbeysay. Dabcan waxay noqon doontaa go’aan xun inaan si buuxda looga faa’iidaysan dhismayaashaa, khaasatan marka ay NHS-tu awoodi karin inay hesho oo ay iibsato dhul cusub oo ay cosbitaaalo cusub ka dhisto. • Si kale haddaynu u dhigno, la socoshada tegnoolajiyada cusub iyo daaweynta ka fiican iyo maareynta baahida dadweynaha sii da’weynaanaaya waxay micnaheedu tahay inay NHS-tu meel ka hesho £20I bilyan oo dheeraad ah sanad walba ilaa 2015. Dhinaca WG London waxaanu qiyaasney in ilaa 2014/2015 aanu u baahan doono ilaa hal bilyan sanadkiiba. Hase yeeshee waanu ognahay hada inaaney lacagtaa iyo wax u dhow toona aanay oolin. Waa inaanu helnaa meel aan wax ugu yaraan 4% ah ka dhigno– taas oo ah wax aanay NHS-tu waligeed hore u sameyn – inay noqoto mid waxsoosaar badan, iyadoo is badalaysa habka aan u bixino daryeelka iyo inaanu sameyno waxan sameyn karno si aan u dhino dalabka adeegyada. Hadii aan wax la badalin, waxaan saadaalinaeynaa in dhamaan cosbitaalada WG London ay soo food saari doonto dhibaato dhaqaale. • Waa qalad in kaliya la yidhaa NHS-ta iyo isbadelkan la soo jeediyey waxa wada guud ahaaan baahida in lacag la keydiyo. Waxaanu runtii ugu horeynba na wada baahida in la bixiyo daryeel heer sare ah. Laakiin lacagtu waa mid meesha ku jirta oo muhiim ah. Carqalada dhaqalaha. • Maaha wax lala yaabo, daryeelida dad tiro badan oo intaas ah leeg oo qaba baahiyo badan oo caafimaad inay wax badan oo lacag iyadoo NHS-tu hada ku isticmaasho in ku dhow £3.6 milyan sanadkiiba WG London v qaar 24% dhamaan kharashka NHS-ta ee London. Laakiin sideynu dhamaan wada ognahey, dunida iyo UK iyo London khaasaten waxa soo food saartey xili dhibaato dhaqaale hadda. Inkastoo dowladu ay balan qaadey inay ilaaliso miisaaniyada cafimaadka, tirada lacagta ay NHS-tu helayso sida xaqiiqda ah waxyar ayuunbay kordhaysaa ilaa sanadka 2015. Carqaladaha hor taagen NHS-ta WG London 17 3. Maxaa dhacaaya hadii aynanu waxba sameyn? Xataa waxa isbadelo sugaaya NHS-ta, maxaa loogu baahan yahay isbadel weyn oo sidaas ah? Xaqiiqdii lacagta dheeraadka ah waa in la helaa, dhakhaatiir badan iyo kalkaalisooyin la shaqaaleysiiyo, dhismayaasha oo la dayac tiro iyo goobo dheerad ah oo bulshada oo la dhiso? Waxa hada wanaagsan ayaa noqon doona wax aad ugu wanaagsan. Hadii kaliya oo ay ahaan laheyd wax sidaa u dhib yar. Nasiib daro, xaalada soo food saartey NHS-ta WG London waa ay aad uga xun tahay tan, iyadoo u baahan xal aad u degdeg ah. Xaqiiqdu waxa weeye, hadii aan wax la sameyn sanadada dhow ee soo socda, wax aad u weyn ayaa si xun u dhici doona NHS-ta WG London: 18 • Sinaan la’aantu waa ay sii socon doontaa iyadoo xataa ka sii xumaan doonta. Xiligan dad jooga qeybo ka mid ah WG London waxay dhintaan 17 sano ka hor dadka dagan meelaha ku dhow. Taasi mana ah cadaalad mana ah caqlligal iyadoonu u baahan nahay inaanu dhino kala duwanaanshahaa. • Waxa sii socon doonta inay dadka maalayacni iskaga sii dhintaan. Cilmi baadhis dhawaan la sameeyay ayaa tustey in dadka cosbitaalada London lagu daaweeyo maalmaha fasaxa ay – marka ay dhakhaatiir ka tiro yar oo waaweyni ay joogaan – ay khatar ka badan ugu jiraan inay dhintaan, marka la garab dhigo maalmaha caadiga la keeno. Waxaan u baahan nahay hab ogolaada inay dhamaan cosbitaalada ka faa’iideystaan dhakhaatiirta waaweyn, dhakhtar khibrad leh oo markasta jooga meesha. • Baahidayada adeega cosbitalada waa ay sii socon doontaa iyadoo taasi aanay aheyn sida ugu fiican ee khayraadkeena loo isticmaalo – khayraadka sida ka fiican loogu isticmaali lahaa in dadka lagu caawiyo inay caafimaad fiican bulshada ku dhex joogi lahaayeen. Arinta xaalada ay ku sugan yihiin dhismayasheenu lama xalin karo– saddex meeloodow laba dhismayaasheenu waxay u baahan yihiin in wax lagu kordhiyo. • Gudiyada cosbitaalada ee hada jiraa waxa soo food saari doona culays dhaqaale, taas oo ay micnaheedu tahay inay lacag la’aani ku dhici doonto. Iyadoo ay NHS-tu la qabsan karto hoos u dhaca dhaqaale, tani maaha xaalad wacan iyadoo markay gudigu casaanka in ka badan sii galaanba, ay ku sii adkaan doonto inay adeega wadaan, in shaqaalaha ay haystaan oo ay niyadooda dhisaan oo ay daryeel heer sare ah bixiyaan. Maadaama ay jirto xadi yari ah xaga lacagta taala, qaar ka mid ah cosbitaalada WG London waa inay joojiyaan daryeelada ay bixinayaan. Waa daruuri, inay tani dhacdo hab aan habeysneyn – taas oo micnaheedu yahay saameynta ugu xun ee bukaan socodka iyo shaqaalaha. • Waxa kale oo jiri doonta dhibaato shaqaalaha NHS-ta. Sida ay hada tahay qaar ka mid ah adeegyada waa in la dhimo maxaa yeelay ma jiraan daaweeyayaal si badbaadsan u bixiya taas. Shaqaaleynta iyo hantiyida shaqaalaha daaweynta ee London waa dhibaato joogto ah mar kasta Maxaa dhacaaya hadii aynanu waxba sameyn? iyadoo hadii aanaan bixin meel shaqo laga shaqeeyo meesha ugu wanaagsan, iyo meel lagu tabobarto meesha ugu fiican, ma soo jiidan doono shaqaalaha ugu wanaagsan. Sidoo kale, hadii aanay joogin shaqaale khibrad wayn oo ku filan lehi, dhakhaatiirta tobobaraneysa lama tusaaleyn karo cusbitaaalka laga saari doonaa. Dhamaan taasi waxa ay micnaheedu tahay inaan bukaan socodku helin daryeelka ugu fiican, iyadoo adegyada hoos loo dhimi doono. Iyada oo ay tani u ekaan karto qaylo dhaan bixin, waxa muhiim ah in qaar badan oo shaqaalaha daaweynta ee NHS-ta WG London u shaqeeya ay dareemayaan inaanaynu si adag u qeexin waxa dhici doona hadii aynaan waxba sameyn. Iyadoo wali hada uu adeegu heer daryeel wanaagsan lagu bixinaayo, ma sameyn karaan sidaas wakhti badan iyadoo oo ay noqon doonto bukaan socodka, iyo daaweyayaasha oo daaweeya oo daryeela iyaga, oo noqon doona kuwa ugu horeeya ee dareema caajiba. 1 Miyaad ku ogoshay mise ma ogolid inay jiraan sababo lagu qanco oo lagu badalo habka aanu u bixino daryeelka caafimaadka ee WG London? 2 Maxaad faalo ka qabtaa mid ka mid ah arimaha lagu xusay qeybaha 1, 2 ama 3 ee qoraalkan wada tashiga? Maxaa dhacaaya hadii aynanu waxba sameyn? 19 4. Waa maxay jawaabtu? Kuwayaga hogaaminaaya NHS-ta WG London – iyo GP-yadeeda ugu horeeya, dhakhaatiirta cosbitaalada, kalkaalisooyinka, farmasiiyayaasha iyo kuwa kale – ma aamin sanin in kaliya la ogolaado inay waxu intan ka sii xumaado. Ma aamminsanin in ogolaanasha dhimista aan la qorsheyn ay tahay habka ugu fiican ee lagu maareeyo NHS-ta marnaba hada iyo mustaqbalka toona. Waxay noqon doontaa masuuliyad la’aan in aan waxba lagu qaban xaladahaa. Sidaa darteen waxaanu soo saarney aragti ah sida aanu rabno in adeega caafimaadka loogu horumariyo oo looga sii wanaajiyo. Waxa muhiim ah inaanu horumarinta aragtidan ka qeyb galiney kooxaha bukaan socodka iyo cida mataleysa. Wada tashigan waxaanu rabnaa inaanu ogaano waxaa adigu qabto. Waxaanu ku saleyney aragtidan daryeelka ka wanaajinta iyo wax ikhtiraacida kuwaas oo durtaba laga laga sameeyey qeybo badan oo WG London ah iyo meelo badan oo London ah. Tani waa muhiim maxaa yeelay waxay tan micnaheedu tahay in isbadelada ay yihiin hab daryeel caafimaad hore loo eegay oo la soo tijaabiyey – waanu ognahey durtaba inay yihiin qaar shaqeynaaya, iyo inay kor u qaadaan daryeelka iyo in la bixin karo. 20 Waa maxay jawaabtu? Tusaale adeega dhiiga madaxa dax axa ku furma Waxay London sameysay talaabooyin waaweyn oo ku sabsan maareynta mid ka mid ah dilaaga ugu weyn – dhiiga madaxa ku furma – dhowrkii sano ee la soo dhaafey. Kaliya saddex sano ka hor, daryeelka cudurka maskaxda ku furma waa uu ku baahsanaa magaalada, iyadoo ay dhamaan 31 cosbitaal ee gargaarka degdegi ay isku dayayeen inay gudbiyaan. Hada, xidhiidh u gaar ah oo sideed xarumood oo dhiiga khatarta ee madaxa ku furma ayaa bixiya daryeelka degdega ee ay bukaan socodka dhiiiga madaxu ku furmaa u baahan yihiin – WG London taas waxa ku jira Northwick Park Hospital iyo Charing Cross Hospital – iyo 24 qaybood oo gargaarka dhiiga madaxa ku furmo oo London ah ayaa bixiya daryeel joogto ah marka bukaan socodka xaaladiisu caadi noqoto. Taas waxa lagu qiyaasey inay badbaadisay sanad walba ilaa 400 oo dhimasho oo London ah iyo 100 waqooyiga london ah ilaa iyo markii isbedelka la sameeyey taas oo cadeynaysa xeer muhiim ah – in daryeelka cosbitaalka ee xaaladaha qaarkood ay aad uga wanagsan tahay marka dhedhexaad looga dhigo dhowr laamood oo takhasus ah. Waxa runtii jirey dhowr ka soo hor jeedey isbedelkan marka la soo jeediyey maadaama ay aheyd in qaar ka mid ah cosbitaalad ay adeega ‘lumiyeen’. Hase yeeshee, waxa hada cad in ay ka mihiimsan tahay in qof xanuunsanayaa uu tago meesha ugu fiican ee haysata khibrada saxa ee talo iyo qaliin, xataa hadii ay taas micnaheedu tahay in cosbitaalkooda ugu dhow la dhaafaayo. Tusaale daryeel tijaabo ah oo o isku xidhan x Walaac weynoo bukaan socodka uu xaalad caaafimad daro oo dheeri haysato waxa weeye inaan daryeelkooda ayna maareyn xarumaha kala duwan ee NHS-ta. Sidaas darteed ayaa Daryeelka Isku-xidhan ee Tijaabada (integrated care pilot am loo soo gaabiyo ICP) Westminster, Kensington iyo Chelsea, Hammersmith iyo Fulham, iyo qeyb ka mid ah Ealing iyo Hounslow ay tan eegaan, iyagoo fiiro gaar ah siinaya dadka ka weyn 75 jir ee qaba macaanka. Waxay ICP hubisey in adeega daryeelka bulshada, daryeelka bulshada iyo dawlada hoose ay dhamaan u shaqeeyaan sida koox, si ay bukaan socodku ay u helaan daryeel isku xidhan oo dhamaan adeega kala duwana ah. Waxa ay tustey inay hab guule tahay iyadoo hada u heshay bilad qaran shaqadeeda waxa ikhtiraacida ah. Waxay ICP-gu tustey waxa lagu sameyn karo cosbitaalka dibadiisa, khaasatan dhow kala duwan oo kooxo caafimaad iyodaryeel ee bulshadu iskugu yimaadaan bukaan socodka faa’iidadiisa. Taas oo hada lagu sii balaadhiyey degmooyinka WG London iyadoo xaalado badan lagu soo kordhiyey. Ciyaadadaha GP-ga ee ka qeyb qaadanaaya tijaabada waxay hadaba hoos u dhimaan dhakhtar dhigista ka timaada gargaarka degdega ee cosbitaalka ee dadka waaweyn 7% iyada oo ay sameeyeen ilaa 20,000 oo daryeel shakhsi ah oo ay bukaan socodkoodu leeyihiin. Waa maxay jawaabtu? 21 5. Aragtidayada ku sabsan daryeelka caafimaadka ee WG London Si aan u hubiyo in daryeelka caafimaadku aanu aad mustaqbalka uga sii xumaan, waxaanu leenahay aragti ah inaad WG London ku haysato: • gargaarka aad u baahan tahay inaad si ka wanaagsan adigu isku daryeeshid; • fahan ka wanaagsan oo ah meesha, marka iyo sida laguu daaweyn karo; • qalabka iyo gargaarka aad u baahan tahay si aad xaaladaada si ka wanaagsan uga maareyso; • • • helitaan dhib yar oo bixiyayaasha daryeelka aasaasiga ah, sida GP-yada 24 saacadood maalintii, todoba cisho todobaadkii; telefoonka, emaylka ama inaad u timaado – markaad u baahan tahay in si degdeg ah laguu arko helitaan dhakhso badan oo si ka wanaagsan iskugu xidhan oo dhakhaatiirta takhasuska leh, daryeelayaasha bulshada iyo daryeelka bulshada, (helitaankaa waxa maareyn doona GP-yada); iyo cosbitalo sida saxa ah loo maareeyo oo qalabka ugu danbeeyey iyo dhakhaatiir tabobar khaas ah oo sare leh oo markasta la helo. Waxa jira saddex rukun oo isku soo koobaaya aragtidayada NHS-ta WG London. Kuwaas oo ah: • 22 inanu deganka keeno daryeelka daawada ee joogtada(bixinta daryeelka ugu badan sida ugu dhakhsaha badan, meelo ku haboon oo si dhib yar loo heli karo); • dhexdhexad ka dhigaaya adeegayada takhasuska ugu badan leh(iskugu keenaaya adeegyo badan meelo gaar ah oo cayiman); iyo • is xidhnaanata daryeelka ka dhexeya daryeel bixiyayaasha aasaasiga, labaad iyo bulshada(hubinaaya in dhamaan qeybaha NHs-ta iyo adeegyada bulshada ay si ka dhow u wada shaqeeyaan). Our vision of care Saddex rukun ayaa sal u ah aragtidayada daryeelka 1 In deegaanka la keeno 2 Dhexdhexad ka dhigada 3 Isku xidhan Inanu degaanka la keeno adeega daryeelka daawada ee joogtada ah taas oo micnaheedu yahay adeek ka helitaan fiican oo guriga u dhow iyo koruqaadida dareenka bukan socodka Dhexdhexad ka dhigada adeegayada takhasuska ugu badan leh waxay micnaheedu tahay natiijo daaweyn oo ka fiican iyo adeeg ka badbaadsan oo bukaan socodka ah Isku xidhan meesh ay suurto gal tahay, daryeelku waa inuu isku xidhnaado inta u dhaxaysa ka aasaasiga iy ka labaad, iyadoo daryeelka bulshada qeyb ka qaato, si bukaan socodka loo siiyo adeeg isku xidhan Aragtidayada ku sabsan daryeelka caafimaadka ee WG London 3 Fadlan sheeg sida aad filayso inay muhiim u tahay inaanu isku deyno sidaanu u hubinayno in adiga iyo cid kastaa oo WG London jooga ay helaan mi kasta oo kuwan ka mid ah: a) Gargaarka aad ugu baahan tahay inaad si ka wanaagsan adigu isku daryeeshid b) Fahan ka wanaagsan oo ah meesha, marka iyo sida laguu daaweyn karo c) Qalabka iyo gargaarka aad u baahan tahay si aad xaaladaada si ka wanaagsan uga maareyso d) Helitaan dhibyar oo bixiyayaasha daryeelka aasaasiga ah, sida GP-yada 24 saacadood maalintii, todoba cisho todobaadkii; telefoonka, emaylka ama inaad u timaado – markaad u baahan tahay in si degdeg ah laguu arko e) Helitaan dhakhso badan oo si ka wanaagsan iskugu xidhan oo dhakhaatiirta takhasuska leh, daryeel bixiyayaasha bulshada iyo daryeelka bulshada, (helitaankaa waxa maareyn doona GP-yada) f) Cosbitalo sida saxa ah loo maareeyo oo qalabka ugu danbeeyey iyo dhakhaatiir tabobar khaas ah oo sare leh oo markasta la helo Aragtidayada ku sabsan daryeelka caafimaadka ee WG London 23 6. Daryeel heer aduunka ugu sareeya oo cosbitaalka dibadiisa ah Aragtida daryeelka ka baxsan cosbitaalka ee ay soo saareen NHS-ta iyo khaasatan GPyadayada deegaanku waxay ku dhisan tahay rukunka ah deegaank keenista iyo isku xidhnaanta (eeg qeybta 5). Daryeel ka baxsan cosbitaalka waxa ku jira dhamaan adegyadaa lagu bixiyo bay’ada bulshada sida gurigaaga ee ay kalkaalisada bulshada, ciyaadada GP-ga iyo xarumaha caafimaadka. Waxa kale oo ku mid ah dhamaan sida aad naftaada adigu u daryeeli laheyd. isku xidhan ah, ayaa ka yeeli doona inay dadku hore u bogsadaan. Hubinta in tayada daryeelku kor u kacdo, daryeel bixiye kasta waa inuu kor u qaadida daryeelka heerka kor loo qaadey halkaa ku hayaa. Kooxda komishanka daaweynta Rehabilitation Hospital discharge Intermediate care End-of-life care Care navigators Linked IT Specialists in community GP practice Care plan co-ordinators Taas micnaheedu waxa weeye in la bixiyo inta daryeel ugu badan taas oo adiga kuu dhow xili aad rabto – markaa ama gurigaaga ama ciyaadada GPgaaga, tusaale ahaan, ama cosbitaalka degaankaaga. Iyadoo la bixinaayo adeeg heer sare ah oo bulshada dhexdeeda ah, waxaanu sugi doonaa in dadku ay haystaan daryeel si ka dhib yar oo ka dhow. Ciyaadada GP-gagu ayaa ahaan doonta xudunta bixinta adeega isku xidhan, iyadoo adeegsaneysa bixiyayaal kal duwan. Isku xidhanaanta adeegyada badan oo ay bixyaan daryeelka assasiga iyo adeega bulshada, ciyaadada GPgaaga ayaa isku xidhi doonta dhamaan adeegyada iyagoo hasyan doona masuuliyada guud ee caafimaadkaaga. GP-ga iyo shaqaalaha daryeelka aasaasiga ayaa hore u ogaan doona arimaha daryeelka xili hore, iyagoo bixin doona daryeelka joojinaaya inay bukaan socodku aanay dhakhtarka kuu danbeyn. Daryeelkan la qorsheeay waxa uu ka hor tagayaa baahida daryeelka gargaarka degdega iyo dhakhsaha ah ee xiliga danbe. Dariiqadan, ayaa bixiyayaal kala duwan oo bixinaaya daryeel oo bulshqad 24 Case management of long-term conditions Health and social care co-ordinators Single point of access 111 Rapid response to urgent needs Urgent care services (urgent care centres, walk-in centres) Community nursing services ee, hay’ada ay Gp-yadu maamulayaan si ay adeega caafimaadka u qorsheeyaaan, waxay la shaqeyn doontaa lamaanayaasha marka lagu daro kooxda caafimaadka si ay u hubiyaan in heerka la ilaaliyo. Hogaamiyayaasha dhamaan sideeda kooxood ee komishanka daaweynta ee WG London waxay sameeyeen hawlgalka isku mid ah ee ah in habka daryeelka aasaasiga loo bixiyo, taas oo ku saleysan afarta heer ee heerka tayada. Daryeel heer aduunka ugu sareeya oo cosbitaalka dibadiisa ah Heerka tayada ee daryeelka cosbitaalka dibadiisa ah (fadlan eeg qoraalka hoos ku yaala) Awoodsiin Shakhsiyeed iyo Shakhsiyaada Iyagu-Isdaryeelida ayaa la siin doonaa wixii macluumaad la heli karo iyo gargaar wixii ugu danbeeyey ee cadeyn ku dhisnaa ee xambaarida masuuliyada shakhsiga ee daryeelkooda iyo caafimaadkooda. Helitaanka, ka dhib yaraanta iyo Masuulnimada. Daryeelka ka baxsan cosbitaalku wax uu shaqeyaa todoba cisho todobaadkii. Daryeelka caafimaadka iyo adeega bulshada waxa la heli karaa, fahmi karaa, si hufan oo loo qorsheeyey baahida degaanka. Habahka loo helaayo adeega waxa ka mid ah toos ula kulan, telefoon, emaylka, qoraalka SMS-ta iyo talobixinta fiidyowga. Qorsheynta Daryeelka iyo Bixinta Daryeel Noocyo kala duwan Shakhsiyaadka isticmaalaaya daryeelka iyo caafimaadka bulshada waxay dareemi doonaan daryeel isku xidhan, oo aan la arkeyn iyo adeeg isku dhex jira oo isticmaalaaya dariiq daryeel oo cadeyn ku dhisan, maareynta arinta iyo daryeel shakhsi loo qorsheeyey. Qorsheyn daryeelka oo hufan iyo daryeelka ka hortaga ayaa ka joojin doona ka sii xumaanta xaalada. Macluum aadka iyo Is-gaadhsiinta Ogolaansho shakhsi, qaybta ku haboon ee caafimaadkooda iyo sijilkooda ayaa daryeel bixiyayaashu wadaagi doonaan. Fiiro gaar ah oo la siiya waxay qeexi doontaa isbadalka baadhida ee qorshaha daryeelka si dib loogu eegi karo oo la sixi karo iyadoo laga heshiiyay. Sanadka 2015, dhamaan bukaan socodka waxay haysan doonaan inay internedka ka soo gali karaan diiwaanka caafimaadkooda. Fiiro: Kaambeynka Ingriisiga fudud ee Crystal Mark ma khuseeyo heerarkan maadaaha hogaamiyayaashu sideeda komishan ee daaweyntu ee WG London isla ogolaadeen taas ka hor intaan qoraalka wada hadalka la qorin. Bixinta aragtidan waxay: • kor u qaadeysaa helitaanka GP-yada iyo adeegyada kale si bukaan socodka loo eego si ka dhakhso badan iyo wakhti iyaga ku haboon; • waxay micnaheedu tahay in dad badan ayiyagu maareyn doonaan xaaladooda caafimaad; • ka caawiye daryeelayaasha inay gargaaraan kuwa qaba baahida caafimaad iyo bulsho; • waxay micnaheedu tahay in daryeel bixiyayaasha iyo bukaan socodka ay suurto gal u tahay inay helaan macluumaadka ku sabsan bukaan socodka caafimaadkooda, si loo dhimco qaladka imaan kara iyadoo laga hor tagaaayo in bukaan socodku macluumaad isku mid ah uu kolba bixiyo; • bixinta qorshe daryeel isku-xidhan oo dadka, hoos u dhimida hoos u dhaca caafimaadka iyo hoos u dhimida galida cosbitaalka: iyo • hoos u dhimida carqaladaha iyo natiijada xun ee dadka qaba xaalada mudo dheer iyadoo la bixinaayo adeeg takhasus ah oo bulshada ah. 4a Intee inleeg ayaad ogoshay ama ka soo hor jeedaa heerarka la isla ogolaadey ee daryeelka cosbitaalka banaankiisa ah? Daryeel heer aduunka ugu sareeya oo cosbitaalka dibadiisa ah 25 7. Ka dhigaaya cosbitaalada xarumaha heer aqoon sare ah Aragtidayada daryeelka cosbitaalada waxa uu ku salaysan yahay dhex ka dhigida adeega, iskugu keenida adeegyo badan meelo ka yar si loo abuuro heer sare oo khibradeed si aan daryeel ka fiican u bixino oo aan nafo ka badan u badbaadino. Waxa la cadeeyey in joogitaanka khibrado ka badan iyo dhakhaatiir waaweyn oo cosbitaalka ay kor u qaadaan natiijada bukaan socodka. Sida lagu tusay qeybta 4, waxaan ognahay in habkaniu uu shaqeynaayo, ku salaysan waxii la qabtey ee lagu dhexdhexaaadiyey daryeelka wadnaha istaaga, qaliinka weyn ee xididada dhiiga, dhiiga maskaxda ku furma iyo shooga ee London. Wadamada kale ee dunida ayaa iyaguna isla dariiqan mid la mid ah isticmaalay. Hase yeeshee Dhinaca WG London, sida lagu qeexay qeybta 2, adeegyo badan lagama dhigin dhexdhexaad, taas oo ka dhigaysa dhakhaatiirta cosbitaalada qaar baahsan o aan cidi badalin iyo khibrad aan ku filney – khaasaten fasaxyada y=todobaadka iyo cabeenkii. WG London oo dhan, daryeelka caafimaad ee cosbitaaladu aad ayay u kala duwan yihiin. Mararka qaarkood waxay muujisaa heer tayo sare leh, laakiin taasi qaalib ma aha waxanay mararka qaarkood horseedaa dhimasho aan loo baahnayn inay dhacdo. Daaweeyayaasha ayaa tan si buuxda u eegey iyo cadeynta cilmi badhista ugu danbeysay iyagoo rumeysan inay cadahay in dhexdhexaadinta adeegyada qaar, ay bukaan socodku natiijo ka fiican lahaan doonaan. Taas oo noqon karta dhimista xiliga soo kabashada, ka hortagida 26 dib ugu noqoshada ama baahida in cosbitaalka lagu noqdo ama xaaladaha ugu xun, badbaadinta nafaha. Caadiyan dadku wa ay ka qabi karaan walaac xiliga safarka. Waa muhiim laakiin wali inaan ku bixin karno daryeelka degdega meesha ama meel u dhow meesha uu shilku ka shacay. Hase yeeshee, marka qof uu shaqaale abulaans daaweeyey, wakhtiga ay cosbitaalka ku soo gaadheyaan maaha mid sidaas u muhiim ah. Xiligan daryeel ka sii badan ayaa lagu bixin karaa meesha uu shilku ka dhacay, runtii abulaanska dhexdiida, ama bulshada dhexdeeda. Iyo, runtii, abulaansku ma istaagaan cosbitaalada, lakiin ay istaagaan meelo kala baahsan si loo siiyo kafeynta ugu badan ee meel gaar ah. Natiijada bukaan socodka waa ay ka wanagsan tahay hadii daaweyn loogu qaado meesha saxa ah xataa hadii tani aanay aheyn meesha ugu dhow meesha ay ku xanuunsadeen. Tani waa ay dhacaysaa hada xaaladaha qaarkood iyadoo keenaysa natiijo wanaagsan. Tusaale ahaan, shilka weyn ee ka dhaca meel kasta oo ka mid ah WG London, shaqaalaha abulaansku waa inay sugaan bukaan socodka iyagoo markaa u qaadaaya toos bukaan socodka cositalka si looga daaweeyo dhaawacooda, xataa hadii ay taas micnaheedu tahay in la sii dhaafaayo dhowr cosbitaal marka la sii socdo. Faraqa ugu weyn ee in adeegyada meel dhexe la isigu keeno uu keeni karaa waa inaan bixin karno dhakhaatiir waaweyn iyo adeeg kalkaalin ah 24 saacadood maalintii, todoba cisho todobaadkii. Xiliga safarku waa inay noqdaan xad la ogolaan karo, laakiin maaha qaar lagama maarmaan ah sidii kuwa hore ahaan jireen. sidii ay u go’aansan lahaayeen adeegyada sida daryeelka gargaarka degdega ah meesha ay ku yaali doonaan. Adeega meel dhexe la isugu keeno oo la koobo, abuurka goobo takhasus ah oo badani waxay iyaduna faa’iido badan u Ka dhigaaya cosbitaalada xarumaha Waxa uu qoraalkani u taagan yahay heer aqoon sare ah leedahay daaaweeyayaasha tabobarka qaadanaaya. Goobaha waxbarashada iyo kuliyadaha, sida takhasuska daaweda, waxa ay sida ugu wanaagsan ugu shaqeeyaan marka ay meelo isku dhowdhow ku yaalaan. Fikradaha oo la wadaago, wax ikhtiraacida, teknoolajiyada cusub iyo farsamo cusub ayaa aad u dhib yaraada. Taasi waa sababta kuliyadaha ugu guusha badan ee barashada caafimaadka iyo cilmi baadhistu ee dunida oo dhan iyo London-ba ay inta badan meel ‘ku urursan yihiin’ kambas ama meel caan ah. hubino inaanan kaliya haysan shaqaale xirfad badan kuwaas oo awoodi kara inay bixiyaan adeega ugu heer sareeya, laakiin inaan ilaalin karno shaqaalaha jiilka mustaqbalka. Inaan hubino in tayada daryeelka kor loo qaado, bixiye kasta waa inuu buuxiyo heer daawo oo daryeel. Komishanka deegaanka ee GP-yada ayaa tani kormeeri doona. Dhamaan cosbitaalada WG London waa inay buuxiyaan heerkan daryeelka aanu ila ogolaaney. WG London waxa ay haysataa xaruma waxbarasho ama kuliyado daawo oo heer sare ah – sida Xarumaha Wax-barashada Culiinta Caafimaadka, Oo ay hoos yimaadaan Imperial College iyo Imperial College Hospital Trust ee Galbeedka London, iyo adeega daryeelka ee Chelsea iyo Westminster Hospital kaas oo qaabilsan wadnaha, sanbabka iyo daryeelka kansarku ka mid yihiin. Inaanu hubaal ka dhigno sii xoojinta wanaagan ayaa mihiim ah. Waxa aan rabnaa inaan Heerka tayada ee daryeelka cosbitaalka (fadlan eeg qoraalka hoose) Helitaanka dhakhtar weyn iyo xirfad takhasus • Dhamaan dadka gargaarka degdega loo keeno dhakhtarka waa in la eego iyadoo uu dhakhtarka qaabilsani eego 12 saacadood gudahood marka go’aanka in la dhigo la gaadho ama 14 saacadood gudahood wakhtiga ay soo gaadhaan cosbitaalka • Bukaan socodka daawada waa in dhakhtarka qaabilsan maalin kasta laba jeer arkaa • Marka loo soo galiyo si gargaar degdeg ah / daaweyn degdeg loo keeno ama qaliin, dhakhtarka Qaliinka Gar gaarka degdega iyo A&E takhasuska leh iyo kooxdiisa waa in loo firaaqeeyo waxa daaweyn ay faraha ku hayaan / hawsha la doorto ee ka hor istaagi doonta iyaga inay isla markaaba firaaqo noqdaan • Waxa qaliin la sameeyey habeenkii waa inay buuxiyaan shuruudaha NCEPOD (National Confidential Enquiry into Patient Outcome and Death) iyaga oo hoos yimaada dhakhtar qaliin ah • Dhamaan cosbitaalada qaabilaaya bukaan socodka guud ee gargaarka degdega u yimaada waa inay isla markaaba helaan qolka qaliinka iyagoo ku hamiyaaya inay helaan dhakhtar si sax ah loo tabo baray oo meesha jooga 30 daqiiqo gudahood markasta habeen ama maalinba • Waaxda daryelka Xaalada Khatarta ah waa inay lahaato dad u gaar oo badala oo meesha jooga 24 saacadood maalintii todoba cisho todobaadkii, Helitaanka sheegida nooca cudurka iyo koox xirfadley isku dhafan kooxda • Dhamaan cosbitaalada qaabilaaya gargaarka degdega ee daawada iyo qaliinka waa inay haystaan dhamaan adeegyada cudur sheegida (tusaale raajada gudaha jidhak) wakhti ku haboon oo meesha jooga 24 saacadood maalintii todoba cisho todobaadkii, si loo caawiyo go’aanka iyadoo la sameynaayo fiirin • Baadhitaan dhakhso ah oo dhamaan baahida qalafsan ah ee bukaan socodka waa inay sameeyaan koox daaweyn oo kala duwan kuwaas oo farmasii haysta, dhakhtarka maskaxda iyo adeega dabiibka (marka lagu daro dabiibka jidhka iyo dabiibka shaqada, todoba cisho maalintii iyo isbedel habeenkii oo dabiibaha habka neefsashada) • Hal meel oo lagu waca gudbinta daryeelka maskaxda waa in la helaa 24/7 taas oo sida la door bidaayo leh xili jawab celineed oo 30 daqiiqo ah Inta baden ee qaliinada degdega waa in lagu Hababka • sameeyo gargaarka degdega ee liistada la qorsheeyey ee maalinta qaliinka la qorsheeyey iyo wixii qaliin dib loo dhigey waa in si cad loo diiwaan galiyaa • Isla meesha 24/7 buuxinta qaliinka guud ee gargaarka degdega, bukaan socodka waa in loo gudbiyaa, iyadoo hab maareyneed oo cad la isticmaalaayo, oo meesha Qaliinka Gargaarka degdega hadii qaliinka gargaarka degdega la sameeyo iyadoo dib loo dhigin Ka dhigaaya cosbitaalada xarumaha heer aqoon sare ah 27 • Dumarka qaba xaalado caafimaad oo adag waa in uu dhakhtar takhasus leh oo ka socoda qaybta dhalmadu siiyo qiimeyn • Laamaha leh inka badan 6000 dhalmo sanadkii waa inay bixiyaan 168 saacadood uu dhakhtar joogo sanadkii (24/7) • Laamaha leh 2500 ilaa 6000 dhalmo sanadkii ama loo qeexay inay khatar badan leeyihiin waa inay bixiyaan 98 saacadood todobaadkii oo uu dhakhtar joogo (fadlan eeg qoraalka 2 ee hoose) • Qeybaha leh leh ilaa 2500 dhalmo sanadkii waxa si adag loogu soo jeedinayaa inay haystaan 40 saacadood oo dhakhtar dhalmada ahi uu joogo laakiin waa inay sameeyaan imtixaan qiimeyn khatarta si loogu go’aamiye baahidooda khaaska ah • Inta ka baxsan 40 saacadood ee loo soo jeediyey ee joogitaanka dhakhtarka dhalmada, dhakhtarku waxa uu sameyn kormeer waadhka ah sida ku haboon ugu yaraana laba jeer maalintii xiliga Sabtiyada, Axadaha iyo maalmaha fasaxyada bangiga, iyo kormeer fiid kasta, dib u fiirinaayo falalka umulisooyinku ay wadaan ee marka la soo gudbiyo • Dhamaan daryeelka dumarku waa inuu ahaado mid isku xidhan oo ay umuliso cayimani wado kaas oo ah ilaa uurka, Dhakhtarka dhalmada iyo xiliga umusha ka dib. Meesha ay daryeel khaas ah looga baahan yahay waa in ayhabaysaa kalkaalisada loo cayimay. Masuuliyada daaweynta ee dumarka qaba baahida daryeelka qalafsan waa inay ku jirto gacanta dhakhtarka takhasuska, laakiin dumarkaas waa inay wali helaan daryeel ay kalkaalisadu isku xidhayso Adeega ay dhakhtarka • Dhalmadu bixiyan waa inay ku jirto unug ay hogaaminayso umuliso meel lagu ogyahay si ay u bixiso daryeelka ugu fiican ee doorashada dumarka iyo ilmaha. Dumarka waa inay helaan fursada ay ku dooranayaan dariiqa cosbitaalka banaankiisa ah ( dhalmada guriga iyo laan kaligeed taagan oo umuliso ah) hadii Laanta dhakhtarka ku haboon tahay • Laanta dhalmada waxay u baahato gargaar ka socda adeegyada kala duwan, marka lagu daro helitaanka meesha ee qaliinka gargaarka degdega ah ( waar ayaa ku doodey in tah ay bixin karaan dhakhaatiirta dumarka qaliinka kuwa daboolaaya), radiologiga la sameeyo si wax looga qabto, iyo daryeelka khatrta, marka lagu daro gargaarka laanta meesha ee bukaan socodka dhalaanka dhashay laakiin aan qasab aheyn dhakhtarka caruurta • Waa inay jirto helitaanka 24-saacadood ee waaxda dhalmada ee shaqaalaha daaweynta kaas oo si buuxda loogu tabo baray soo kicinta dhalaanka dhashay iyo dajinta xaaladiisa ee carrurta hada dhashay si looga helo talo degdeg ah iyo imaansho isla markaas ah • Heerka shaqaalaha umulisada ayaa la tiriyaa iyadoo la meel mariyo sida ku dhigan heerka dhalmada iyo falalka kala duwan si ay u bixiyaan heer mid ay umulisada iyo gabadha isku arkaan fool-ka fool xiliga dhalmadu ay socoto oo laga bilaabo waa Hooyada carruurta inay jirto helitaanka gargaarka qolka qaliinka degdega marka loo baahdo • Dhamaan bukaan socodka carruurta ee dhakhtarka la dhigo • waa in la eego iyadoo uu dhakhtarka qaabilsani eego 12 saacadood gudahood marka go’aanka in la dhigo la gaadho ama 14 saacadood gudahood wakhtiga ay soo gaadhaan cosbitaal • Marka loo soo galiyo gargaarka ama daaweyn degdeg ah oo caruurta loo keeno ama qaliin, dhakhtarka takhasuska ley iyo kooxdiisa waa in loo firaaqeeyo waxa daaweyn ay faraha ku hayaan hawsha la doorto ee ka hor istaagi doonta iyaga inay isla markaaba firaaqo noqdaan • Dhamaan waaxda bukaan socodka adeega carruurtu waa inay haystaan dhakhtar diyaar ah 30 daqiiqo gudahood • Bukaan socodka waa in la arkaa maalin laba jeer uu dhakhtarka carruurti arkaa • Qeybta Qiimeynta Carruurta (PAUs) waa inay lahaadaan masuuliyad si cad loogu qeexay, oo dariiq cad leh, iyo mid shaqaale ahaan ku haboon inay ahaato si ay u bixiyaan daryeel tayo sare sida ugu dhow degaanka. Fiiro1: Kaambeynka Ingriisiga fudud ee Crystal Mark ma khuseeyo heerarkan maadaaha hogaamiyayaashu sideeda komishan ee daaweyntu ee WG London isla ogolaadeen taas ka hor intaan qoraalka wada hadalka la qorin. Fiiro 2: Talo bixinta Kuliyada Boqortoooyada waxa uu leeyahay qeybaha waxa ka badan 5000 oo dhalmo sanadkii waa inay haystaan 168 oo joogitaanka dhakhtarka. Wakhti gudahiis ayaa xarumahayaga WG London ay buuxin doonaan heerkan. 4b Bixinta aragtidan: • • • 28 waxay badbaadisaa naf iyadoo bixinaysa helitaan ka fiican oo dhakhaatiirta waaweyn ah inta badan; taas oo micnaheedu tahayinay dadku si ka dhakhso badan ay dhakhaatiirta waaweyni u daaweyn doonaan si ay ugu ogolaato inuu dhakhtarku takhasusukiisa khaaska ah u hore mariyo, si ay u bixiyaan daryeelka ugu fiican Intee inleeg ayaad ogoshay ama ka soo hor jeedaa heerarka la isla ogolaadey ee daryeelka cosbitaalka banaankiisa ah? Ka dhigaaya cosbitaalada xarumaha heer aqoon sare ah Ka dhigaaya cosbitaalada xarumaha heer aqoon sare ah 29 8. Maxay aragtidyadu adiga kuu tahay? Qeyb weyn oo aragtidan ah waxa weeye in dhamaan qeybaha kala duwan ee habka NHS ay si ka dhow oo ka hufan ay wadajir ugu shageyn doonaan – hadii ay yihiin cosbitaalo, GP-yo, bixiyayaasha bulshada, ama dawlada hoose e bixinaysa daryeelka bulshada. Waxay noqoqn doontaa in dhamaan ururuadan, hogaamiyayaashooda iyo shaqaalahooda ka shaqeynaayaan xuduud la’aan iyo iyagoon carqalad la’aan, iyadoo natiijo ahaan bukaan socodku WG London ay dhamaan helaan daryeel ka wanaagsan. Marka la soo gaabiyo aragtidu waxay micnaheedau tahay • • 30 • waxaad arki kartaa dhakhtarka takhasuska ama aad gargaar ka heli kartaa daryeel bixiyaha degmada ama adeega daryeelka bulshada hadii loo baahdo (taas waxa loo habeyn si dhakhso ah iyadoo GP-gu uu masuul ka noqon doono xidhiidhinta daryeelka caafimaadkaaga); iyo • hadii aad u baahan tahay inaad cosbitaal gasho, waxa uu noqon doonaa mid si fiican loo maareeyey iyo cosbitaal wakhtiga la socda halkaan aad daryeel ku heli doonto dhakhtar si weyn loo tabo baray, kaas oo la heli karo todoba cidho todobaadkii, oo leh xirfad khaas ah oo uu kugu daaweeyo adiga. Sheekadan soo socotaa ayaa tuseysa sida deryeelka ugu horumari doono dadka WG London degden. Miyaad ogoshey mise ma ogolid in qaar ka mid ah deryeelada hada lagu bixiyo cosbitaalada laoo bixin karo so maxali ah inta abadan? inaad hesho gargaar aad naftaada adigu daryeesho, hogaamiso nolol ka caafimaad badan, fahanto marka iyo meesh aad ka helayso daaweyn hadii ay dhibaato ku haysato, fahanto doorashada daaweynta kala duwan iyo inaad si ka fiican ugu maareyso xaaladaada adigoo gargaar ka helaaya shaqaalaha caafimaadka hadii aad door bido; Intee in leeg ayaad ogoshey ama aanad ogoleyn in goob kooban la isugu keeno adeeg daryeel oo badan? Waxaad si dhibyar u arki kartaa GP-gaaga ama daryeelaha bulshaday, 24 saacadood maalintii, todoba cisho todobaadkii adigoo telefoon, emaylka ama toos ugu tagaaya, qalab ku haboon; Maxaad faalo haysaa oo dheeraad ah haday jirto, miyaad haysaa mid ka mid ah arimaha lagu soo jeediyey qeybaha 4, 5, 6, 7 iyo 8 ee qoraalkan wada tashiga? (Tusaale ahaan, hadii aanad ogoleyd waxaanu soo jeediney waa maxay sababtu?) Maxay aragtidyadu kuu yahay tahay? Waxa uu qoraalkaniadiga u taagan 5 6 7 Hada Helitaan dhib yar oo daryeel-heer sare ah Melanie oo 36. Waa hooyo shaqeysa oo leh gabadh yar oo xumad qabta. Daryeel qorshasan oo la fududeeyay habii loo mari lahaa • Melanie waxay wacdaa GP-geeda laakiin cidi kama qabaneyso, iyadoo u qaadeysa Maya gargaarka degdega A&E ga. • Dariiqa baabuurta ayaa ku badan iyadoo safar diiq ah ka dib ay soo gaadheen. Maya si dhekhso ah ayaa loo eegay laakiiin looma arkin khatar. • Saddex saacadood ka dib ayay la kulmeen dhakhtar kaas oo ku sheegey inay Maya ilkahu u soo baxayaan. Hada Maria waa 48. Waxa ay qabsatey balan degdeg ah oo GP-geeda ah kadib markey hoosta dhiig ka socdey labadii cisho ee ugu danbeeyey. • Maria waxay aragtaa GP-geeda, kaas oo aan hubin daaweynta ugu fiican isagoo u soo gudbiyey ciyaadad dadka bukaan socodka. • Maria waxa ay haysataa balan iyada oo loo qabteyna balan xigta taas oo qaadaneysa dhowr todobaad in la diyaariyo. • Jawaabta waxa loo soo direy GP-ga Mustaqbalka • Melanie waxay wacdey 111 iyadoo markaa talo la siiyey iyo balan xiliga fiidka ah oo meel agteed ah laga siiyey meel agteeda oo saacado la kordhiyey shaqeysa ama xarun daryeelka aasaasiga ama adeega xiliyada shaqada ka baxsan ee GP-ga. Mustaqbalka • Maria waxay arkeysaa GP-geeda kaas oo u sameeyay baadhis isla goobtaas ah. • Laba saacadood ka dib GPgeedu ayaa eegaaya natiijada isagoo telefoon u soo dira dhakhtar takhasus leh taladiisa iyagoo wada jir u qaata wax qabadka saxa ah. Hada Jawaab ceiln dhakhso ah oo laga bixyo dhibaatooyinka caafimaad Archie waa 80. Qof qoyska ka mid ah ayaa u qaada dhakhtarka maadaama uu xanuun hayo isagoo kaadiduna ku dhagan tahay. • GP-gu waxa uu ku sheegey Archie inuu infekshan kaadi hayasta ahi ku dhacdey. Waxa uu siiyey antibiyootik gurigana waa uu u soo direy. • Maalinta labaad inankiisa ayaa soo booqday isagoo arkey inuu Archie isla maqan yahay. Isagoon hubin waxa uu sameeyo ayuu u soo qaadey A&E. • Bay’ada aan caadiga aheyn ka dibna ku xeeran ayaa ka dhigta Archie mid dawakhsan isagoo dhakhtarka la dhigo. • Saddex todobad ka dib Archie wali dhakhtarka ayuu ku jiraa isaga oo ay xaaladiisu ka sii dartey. Mustaqbalka • GP-ga ayaa siiyey lambar oo adeega waxqabashada degdega ah, balantiisa ka dib. • Archie inankiisa ayaa soo booqdey isaga oo arkey inuu Archie isla maqan yahay isla markaana waca telefoonka adeega waxqabashada degdega ah. • GP-ga, shaqalaha bulshada iyo dabiibka muruqyada ka socda kooxda waxqabadka degdega ah ayaa u yimaada iyagoo Archie guruga ku qiimeeya, iyagooo u ogolaanaaya todoba cisho oo daryeel xaaladiisa caadi loogu soo celinaayo isagoo guriga jooga. Hada Daryeelka isku xidhan ee dadka xaaladaha caafimaaddaro ee xiliga dheer qaba Sameera waa 45. Waxa ay aragtey dhakhtarkeeda iyadoo ka cabaneysa naqas ku dhagan iyo laabta oo adag. Wakhti ka yar oo cosbitaalka lagu jiro David waa 80. Waa uu dhacay dhawaan isagoo misigtu dilaacdey oo kadib cosbitaalka la geeyey. • Kadib marka ay booqatey GPgeeda, sameera waxa cudurkeeda lagu sheegey cudurada qalafsan ee unugyada neefta ku dhaca ama (chronic obstructive pulmonary disorder) waxaana la siiyey ka la nuugo iyo daawo ka culus. • Sameera waa ay ku sii xanuunsaneysey guriga iyadoo xaaladeedii dhowr carqaladood ka dib la dhigey A&E-ga. Mustaqbalka • Sameera GPeeda waxa uu filayaa inay u baahan tahay qorshe daryeel isku xidhan isaga oo taas ku soo qaada kulan daryeel oo dhakhtarka laabta qaabilsan uu la qaatey. • Waxay cadeeyeen inay Sameera u baahan tahay talo sida loo isticmaalo daawadeda la nuugo, ee aanay u baahneyn daawo ka adag. Hada • daaweyn ka dib, David misigtiisa si wanaagsan ayay u bogsaneysaa markaa ayuu dhakhtarka xiligaa joogaa dib u eegayaa xaaldiisa oo uu markaa u sheegey inuu fiican yahay oo kulan dabiibka muriqyada ah ka dib uu u sheegey inuu guriga tagi karo. • Dib u eegistu waxa ay dhacaysaa Jimcaha iyadoo dabiibka muruqyadu aanay joogin ilaa Isniinta, taas oo David ku qasbeysa inuu joogo cosbitaalka ilaa fasaxa todobaadka. • Daryeelka bulshadu waxa uu u baahan yahay saddex todobaad si ay ugu qorsheeyaan David Future • Marka uu David soo galo dhakhtarka taariikhdiisa waxa wada haya shaqaalaha. • Caafimaadkiisa iyo xidhiidhiyaha daryeelkiisa bulshadaayaa loo sheegay iyagoo markaa qorsha lagu saaraayo bilowdo isla markaaba. • Talaabda ku xigta waxa lagu diiwaan galiyaa qorshe daryeel oo cad iyadoo waxkasta ay meesha yaalaan marka uu wakhtigu yimaado uu david dhakhtarka ka baxo. bushqad daryeel ah oo marka uu David cosbitaalka ka baxo ah. Maxay aragtidyadu adiga kuu tahay? 31 9. Hirgalinaaya aragtida Hadii aanu hirgalinayno aragtida cusub ee adeega caafimadka ee WG London, wax baahi badan ah ayaa u baahan in la qabto, iyadoo isbadelada intooda badan ay tahay in lagu sameeyo sida ay NHS-tu hadaa u shaqeyso. Runtii taasi ma aha mid dhib yar, mana noqon doonto mid dadka qaarkii ama bulshooyinka qaarkood ay soo dhaweeyaan. Dadku sida la fahmi karo waa ay la qabsadaan cosbitaalada deegaanka, hadii ay u dhow yihiin ama halkaa lagu daaweeyey ama ay ka shaqeeyaan. Laakiin taas micnaheedu maaha inaan loo badalin adeega – daryeelka caafimaadku waa uu is badelayaa mar kasta, iyo sida loo bixiyaa, meesha laga bixiyo, iyo cida bixisa. Sidaa iyadoo dadku ay aad u dareemaan daryeelka caafimaadka ee degaanka, taasi micnaheedu maaha in aan la badalin adeegyada. Laakiin maaha micnaheedu inaynu sameyno isbadelkaas iyadoo aynu uga ka fikirayno si xeel dheer oo bukaan socodka aynu la tashaneyno – iyo qaarkiin badan oo akhriyaaya qoralkan – ugu horeyn. Badelida, ugu horeyn, waa inay keento isbadel ka wanaagsan oo tayada daryeelka ah sidaas darteed waa muhiim in GP-yadu, ciyaadadaha cosbitaalka, kalkaalisooyinka, shaqaalaha adeega bulshada iyo kuwa kale ay hogaanka u qabtaan sida isbadelka loo qorsheynaayo loona hirglinaayo. Daaweeyayaashu waxay u baahan yihiin inay la shaqeeyaan kooxaha bukaan socodka iyo shaqaalaha sarsare si loo hubiyo in waxa la soo jeediyey ay bukaan socodka u wanaagsan yihiin iyo inay caqli gal yihiin. 32 Hirgalinaaya aragtida Hirgalinta aragtidan waxa kale oo ay sidaa kor ugu soo qaadi dhaqaalaha NHs-ta ee WG london. Waxa qaadan doonya ugu yaraan saddes sanno si loo hirgaliyo aragtidan iyo shaqo badan oo la sameeyey si loo hubiyo inay NHS=tu ay awoodi karto. Hirgalinaaya aragtida daryeelka ee ku daawaynta cosbitaalka dibadiisu waxay ku kacaysaa kharji dhan ilaa £120 million. Intaa waxa dheer, waxa lagu qiyaasey anay ku bixi doonto inta u dhaxaysa £60 milyan iyo £90 milyan si adeeg cusub iyo mid hore la iskugu wado xiliga isbadelka la sameynaayo. Hase yeeshee, marka isbadelka la sameeyo, isbadelku waxa uu noqon doonaa in WG London ay ahaan doonto mid dhaqaale ahaan ka fiican marka la garab dhigo hadii aan waxba la sameyn. Shaqada wada hadalka ee hordhaca u aheyd (cadedkiisa 1, jabtarkiisa 6) ayaa laga heli karaa boggayaga ah www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk waxa ku jira macluumaad dheraad ah oo baadhitaanka dhaqaalaha ah. Qoraalka intiis kale, waxaanu sifeyney: • daryeelka lagu bixin doono iyo goobta lagu bixin doono; • sida aynu u hirgalin doono aragtida adeega ee cosbitaalka ka baxsan; • adeeg noocee ah ayaa lagu bixin cosbitaalka noocee ah; • imisa cosbitaal ayaynu aaminsan nahay inaynu u bahan nahan WG London; • habka aanu isticmaalney si aynu ku doorano meesha ay cosbitaaladani noqon doonaan; iyo • saddex doorasho oo kala duwan oo meesha y cosbitaaladaasi noqon doonaan. Hirgalinaaya aragtida 33 10. Talo-bixintan halkee ayaa daryeelka lagu bixin doonaa mustaqbalka? Waxaanu eegney hababka aanu u bixino daryeelka caafimaadka, khaasatan bay’ada aanu ku bixin karno, iyadoonu cadeyney sideed bay’ado kala duwan oo daryeelka ah. Guriga – qaar ka mid ah adeegyada ayaa lagu bixin karaa guryaha dadka, tusaale ahaan iyadoo daryeeka kalkaalsada la adeegsanaayo ama adeega gargaarka telafoonka. Ciyaadadaha GP – ga – Ciyaadadaha GP-ga waxay bixin karaan adeegyo badan oo aan kaliya aheyn balanta GPga, sida talaalka, baadhitaanka guud, tijaabooyinka dhiiga iyo adeegyada dabiibaka. Shaqada daryeelka – waxa jira qaar adeegyo ah oo lagu bixin karo GP-yada laakiin waxaynu u baahan nahay ciyaadadaha inay koox isku tagaan si ay u jiraan bukaan socod ku filan oo sidaa looga dhigo mid dhaqaale ahaan qiimo macquula ah ku taagen si ay u bixiyaan shaqaale xirfed leh iyo qalabka khaaska ee loo baahan yahay. Taas waxa ku jira tijaabooyinka sheegitaanka cudurka (sida ECG-ga) iyo dabiibka, iyo adeegyada xaalado wakhti dheer ah. Isku kooxeynta ciyadadauhu waxa kale oo ay tahay in falalka degdega loo arko afar saacadood gudahood. Xarumaha caafimaadka – marmarka qaarkood dhisme ayaa loo baahan yahay si loogu bixiyo adeeg ‘xidhiidhin’ GP sida dabiibka, daryeelida ama qalabka sawiraada ee gaarka ah. 34 Cosbitaalka degaanka – cosbitalka noocan ah waxa uu bixiyaa waxyaabaha ugu badan ee dadku cosbitaal ugu baahan yihiin, sida dhawacyada yaryar iyo daryelka aan khatarta aheyn ee degdega ah, cudurada nolosha aan khatarta ku aheyn, daryeelka inta badan ee xaaladaha mudada dheer sida macaanka iyo neefta, iyo adeega sheegitaanka cudurka. Waxay caadiyen bixinaysaa nooca adeega ay dadka intooda ugu badan cosbitaalka u galayaan WG London. Cosbitaal weyn – kani waa ka ug dhow waxa hada loo yaqaan ‘degdega’ ama cosbitaalka guud ee degmada, iyadoo uu bixiyo daryeelada intooda badan, ilaa nooca heerka sare ee adag ee adeegayada degdega ah. Cosbitaalka weyn waxa kale oo uu bixiyaadaryeelka carruurta iyo adeega maskaxda, maadaama ay labadasi marmarka qaarkood u baahan karaan adeg qalafsan oo gargaarka degdega ah. Waxan la soo jeediyey cosbitaaldani waxay lahaan doonaan qaar badan oo dhakhaatiir waaweyn ah iyo adeegyada takhasusuka marka imika la garab dhigo – waxay yeelan doonaan maal galin sidaas daraadeed waxay ahaan doonaan qaar ka wanaagsan cosbitaalada ‘degdega’ ee hada. Hadii bukaan socodka cosbitaal degaanka ah ay u baahan yihiin dareel ka degdega oo qalafsan, waxa abulaans loogu gudbin casbitaalad waaaweyn. Casbitaalada waaweyn waxa kale oo ay bixin doonaan adeegyo cosbitaalka degmada ah. Cosbitaalada doorashada – cosbitaaladani waa meesha aad tageyso hadii aad u baahan tahay qaliin aan degdeg aheyn, sidaas waxay noqon kartaa la qorsheeyey (ama ‘la doortey) adiga ama dhakhatarkaaga inay dhacdo marka loo baahan yahay. Cosbitaaladan waxay kafeeyaan waxyaabaha sida badalida misigta iyo qaliinka indhaha. Waa khaasatan meelo wanaagsan oo la isku daaweeyo maxaa yeeley ma ay carqaladeeyeen falalka gargaarga degdagi kuwaas oo la qabilo ka hor inta aan kuwa Talo-bixintan halkee ayaa What this document is fordaryeelka lagu bixin doonaa mustaqbalka? degdega aheyn la qaabiloiyagoo si ka dhib yar loo nadiifin karo oo laga ilaalin karo infekshanka cosbitaalka. Cosbitaalada khaaska – halkani waa meesha ay daaweeyayaasha ay takhasuska ay ku daaweynayaan xaaladaha gaarka, tusaale ahaan kansarka ama xaaladaha wadnaha ama cudurada sanbabada. Markaa waxaad tagi meelahan markaad qabto xaald u baahan daryeel khaas ah, malaha maxaa yeelay xaaladaadu waa mid nolosha khatar ku ah ama qalafsan. Magacyada siddeedaa bay’adoo ee daryeelka iyo adeega ku xidhan iyaga waxa go’aamiyey daaweeyayaasha iyo komishanka WG London. Hase yeeshee, waxaan aqoonsaneynaa inay jiraan tiro magacyo ah oo cinwaano kal duwan oo London iyo qaran ahaanba la isticmaalo. Hay’adda Caafimaadka ayaa hada sameynaysa shaqo ku sabsan daryelka degdega iyo gargaarka degeg ah si loo tageero qaabilaad meel ka soo wada jeeda wadankoo dhan. Marka shaqada la daabaco, waxaan hubin doonaa in talo-bixini ay la jaanqaadayso waxay Hay’adu soo jeedisay. Guriga • GP, daryeelka bulshada iyo adeega daryeelka bulshada • Bukaan socodku waxay wixii talo ah u soo wacayaan 111 • jawaab bixin afar saacadood gudahood ah Ciyaadada GP-ga Xidhiidhka daryeelka • Daryeelka noocy kala duwan • Adeega sheegitaanka cudurka iyo adeega dabiibka Xarumaha caafimaadka Cosbitaalka degaanka Cosbitaalada waaweyn 8 Waxaan sifeynay qorshaha aan ku bixinayno daryeelada noocyo kal duwan ee bay’ado kala duwan. Intee in leeg ayaad ogoshey ama aanad ogoleyn kuwan la soo jeediyey? Cosbitaalka doorashada 9 Maxaad faalo haysaa oo dheeraad ah haday jirto, miyaad haysaa mid ka mid ah arimaha lagu soo jeediyey qeybaha 9 ama 10 ee qoraalkan wada tashiga? (Tusaale ahaan, miyaad qabtaa wax walaac ah oo habeynta daryeelka ee sidan ah, ama habka aanu u soo jeediney in cosbitaalada loo kala saaro? Miyaad soo jeedin kartaa hab ka wanaagsan oo daryeelka loo soo jeediyo?) • Wada hadalka GP-ga • Maareynta xaaladaha wakhtiga dheer • Adeega Kor-uqaadida Caafimaadka iyo adeegyada Ka-hortaga Cosbitaalka takhasuska ah • GP-ga, daiibka iyo adeega daryeelida • Adeega takhasuska ee GP-ga • Xarumaha gargaarka degdega ah • sheegitaanka cudurka ee bukaan socodka ka baxsan cosbitaalka • Adegyada kale marka lagu daro– ciyaadooyinka khaaska – daryeelida bukaansocodka cosbitaalk banaankiis ah • A&E, xarumaha daryeelka degdega iyo shooga • Qaliinka gargaarka degdega ah iyo daryeelka khatarta • waaxda dhakhtarka cuduraa dhlamada iyo umulisooyinka • Bukaan socodka carrurta • Qaliinka iyo daaweynta la doorto • sheegitaanka cuidurka ee bukaan socodka bananka cosbitaalka • Daryeelka baahida badan • Daryeelka takhasuska badan sida wadnaha iyo laabta iyo kansarka Talo-bixintan halkee ayaa daryeelka lagu bixin doonaa mustaqbalka? 35 11. Talo-bixntan ku saabsan daryelka lagu bixiyo cosbitalka dibadiisa Si loo hirgaliyo aragtidan daryeeka Xidhiidh ciyaadadaha GP-yada ah ayaa la wada shaqeyn doona cida kale ee bixisa daryeelka caaimaadka iyo bulshada si ay u bixiyaan adeeg isku xidhan iyo adeeg degaanka iyo macluumad iyo heer isgaadhsiin. Waxaan tusney qorsheyaal tusaaya halka adeegyada lagu bixin doono. cisbitaalka dibadiisa, ciyaadadaha GP-yada ayaa wada shaqeyn doona si ay bukaan socodkooda ugu wada shaqeeyaan, si ay xirfadooda sida ugu fiican uga faa’iideeyaan oo ay karaan- kooda isku dayaan inay helitaanka iyo tayada kor u qaadaan. Hillingdon 6 unug-xidh 48 cayaadad Cosbitaalada leh xarumo daryeel 1 Goobta suurto-galka ee xarumaha caafimaadka degaanka, oon aheyn meesha ee hada cosbitaalka ku yaalo 1. Mount Vernon 2. Hesa health centre 3. The Pinn 4. Alexandra Avenue 5. Grand Union Village 6. Jubilee Gardens 7. Featherstone Road 8. Mattock Lane 9. Wembley Centre 10. Willesden Centre 11. White City 12. St Charles 13. Earls Court 14. Heart of Hounslow 15. Heston 3 Brent 5 unug-xidh 69 cayaadad 4 Northwick Park 9 Central Middlesex 5 Hillingdon H g Sababta shaqada ee Heston looga baahnaa xarun caafimadka A. Meesha laga dhisaayo Hounslow waa la sheegi doonaa 5 unug-xidh B. Church Street 54 practices C. East Fitzrovia 36 A Harrow 6 unug-xidh 36 cayaadad 10 6 2 7 Hammersmith 8 Ealing 11 B 12 St Mary’s West Middlesex 15 C Central London 3 unug-xidh 35 cayaadad 13 Chelsea and Westminster 14 West London Ealing 6 unug-xidh 79 cayaadad 2 unug-xidhiidh H&F 55 cayaadadoo 4 to 5 unug-xidh 31 cayaadadood Charing Cross Talo-bixntan ku saabsan daryelka lagu bixiyo cosbitalka dibadiisa Delivery Shaping Waxa uua of qoraalkani healthier care outisde future u taagan hospitals yahay Talo-bixntan ku saabsan daryelka lagu bixiyo cosbitalka dibadiisa 37 Guriga dhexdiisa, ciyaadada GP-ga, xidhiidhada iyo xarumaha caaafimaadka, waanu hirgalin doonaa: • • halitaan ka dhib yar oo daryeel heer sare ah, oo saacado furitaan ka dheer oo GP-ga ah, iyo xaruma daryeelka deddega ah oo furan 24 saacadood maalintii, todoba cisho todobaadkii (xarumahani wxay arki doonaan dad badan oo hada taga A&E); daryeel dariiq la mid ah oo la qorsheeyey (heerar kala duwan oo daryeelka NHS-ta ah ayaad soo mari kartaa), kaas oo dhakhtar takhasu ahi joogo si uu talo u bixiyo, ciyaadado ka badan oo degmada ah o waxyaabaha caadiga ee caafimaadka ah iyo bukaan socodka oo heli doona qaliin isku mid ah iyagoon u baahneyn cosbitaal; • Jawaab celin degdeg ah oo dhibaatooyinka caafimaadka ee degdega ah, iyadoo ay sameynayaa adeeyada gobol kast si ay u joojiyan 16,000 bukaan socod inay ku qsbanaadaaan tagitaanka cosbitaalka; • daryeel isku xidhan oo dadka xaaldaha mudada dheer qaba, iyadoo la sameynaayo 38 kooxood oo isku dhafan bixiyayaasha daryeelka caafiimaadka oo kafeynaaya dhamaan WG London (taas waxay noqon doontaa micnaheedu in dadka dadka qaba xaaladaha mudada dheer ay helaan qorshe shakhsi ah); iyo • wakhti ka gaaban oo cosbitaaalka la joogo maxaa meelay daryeel bixiyayaashu wey ogaan doonaan marka qof cosbitaalka joogo iyo hubin doonainay adeegu meesha u yaalo iyag sia ay cosbitaalka dhakhso uga baxaan. Ilaa £120 milyan ayaa la baadhi karaa adeegyadan saddexda sano ee soo socda, taas oo laga bixiyay qabanaayo, si loo hubiyo inaan daryeelayno dadka cosbitaalaka dibadiisa. Waxaan balan qaadney in adeegyada ay meesha ooli doonaan ka hor inta isbedelka aan lagu sameyn adeegyada cosbitaalka ku xidhan. Waxay u baahnaan doonaan 750 ilaa 900 shaqaale dheeraad ah si ay adeegyadan cosub u sameeyaan. Qaar badan oo shaqaalahan ka mid ah ayaa isla hadaba ka shaqeynaaya WG London. Iyadoo laga yaabo inay si ka duwan u shaqeeyaan mustaqbalka. Shaqada dhan ee wadahadalka ee hordhaca u aheyd (dadadka 2, jabtarka 7) ee boggayaga, www.healthiernorthwestlondon.nhs. uk waxa ay si cad u dajinaysaa qorshaha horumarinta shaqaalaha. Waxa kale oo loo baahan yahay 130 ilaa 140 sariiro dheerad ah oo bulshada ah. Hogaamiyayaasha GP-ga ee WG London waxay isla ogolaadeen qorshe sharaxan oo degmo kasta si ay u buuxiyaan adeegyadan cusub. Maxaa yeeley dadka degan degmo kasta waa ay kala duwanyihiin, adeegyada degmo kasta waa ay kala duwanaan doonaan. Waxaad macluumaad dheeraad ah ka heli kartaa qorshaha degmo kasta ee adeega caafimaadka cosbitaalka ka baxsan ee bogyaga www. healthiernorthwestlondon.nhs.uk 10 Ilaa intee ayaad ogoshey ama ka soo hor jeedaa noocyada kala duwan ee adeegyada aanu bixino ee cosbitaalka banaankiisa ah? 11 Maxaa kale oo faalo ah, hadii ay jiraan, ayaad haysaa oo ku sabsan mid ka mid ah arimahanlagu lagu soo jeediyey qeybta 11 ee qoraalka wada tashigan? (tusaale ahaan, maxaad faalo ka haysaa ku sabsan qorshahayaga kor loogu qaadayo adeegyada kala duwan ee aanu cosbitaalka dabadiisa ka fulino?) lacagta laga keydiyey shaqada sida kale loo 38 Talo-bixntan ku saabsan daryelka lagu cosbitalka dibadiisa Proposals forbixiyo delivering care outside hospitals Talo-bixntan Delivery of care ku saabsan outisde hospitals daryelka lagu bixiyo cosbitalka dibadiisa 39 12. Waxaanu u soo jeediney dhamaan cosbitaalada WG London Inta badan ee daryeelka hada cosbitaalda lagu bixiyo ayaa lagu sii bixin doonaa degaanka cosbitaal degaanka ah, sida waafaqsan isbadelka la soo jeediyey ee ‘Qaabeynta mustaqbal caafimad qaba’. Cosbitaalada deganka ee qorshahayagu waxay yeelan doonaan shaqaale khaas ah (kuwaas oo sidoo kale ka shaqeyn doona cosbitaal weyn) iyo qalab gaar ah iyo iyaga oo furnaan doona 24 saacadood maalintii, todoba maalmood todobaadkii si ay ula kulmaan dadka qaba dhibaatooyinka caafimaadka. Shaqaalaha gaarka ah waxay la shaqeyn doonaan GP-ga iyo shaqaalah kale ee daaweynta degmada si ay u bixiyaan daryeel caafimaad oo shakhsiga loogu talo galay. Adeega GP-yada, adeega bulshada iyo daryeelka bulshada waxaykku slaysnaan doonaan cosbitaaladaa degaanka, kuwaas oo iskugu keenaaya adeega baahidaada guudkeeda. iyo xirfadleyda kale si ay iskugu yimaadaan oo ay dib ugu eegaan daryeelka bukaan socodka. Cosbitaalada degaanku waxay bixin adeegyo ka yara duwan taas oo ku xidhan baahida bulshada degaanka ee dhamaan WG London, laakiin adeegyadaa waxa ka mid noqon doona, tusaale ahaan, kuwan soo socda: • Ka dhakhso badan iyo daryeel caafimaad oo isku xidhan. Cosbitaalka degmada ayaa bixin doona daryeel khaas ah oo dadka qaba xaaladaha daryeelka mudada dheer. Bukaan socodka iyo daryeelayaasha ayaa iskugu iman doona wada jir si ay isku daryeelaan iyo kooxaha gargaarka ama meel cosbitaal degaanka ama meel guriga ku dhow. Qaar ka mid ah ciyaadadaha GP-ga, daryeelka bulshada adeega bulshada ayaa dagenaan kara cosbitaalka degaanka, iyagoo hubin doona in daryeelka la iskugu xidhay bukaan socodka. • Helitaanka xirfada takhasuska. Meelaha qaarkood bukaan socodku waxay u baahan karaan balamo dhakhtarka takhasuska ah. Qaar badan oo balamahaas ah waxa laga heli doonaa cosbitaalada degaanka, marka lagu doro dadka loo sameeyey ama loo sameyn doono qaliin. Qaar ka mid ah bukaan socodka, tusaale ahaan, dadka qaba xanuunka faaliga (cudurka Parkinson) ama carruurta u baahan insuliinta macaanka, waxay u baahan yihiin daryeel khaas ah oo noloshoo dhan ah, inta badan oo laga heli karo cosbitaalka degaanka. Sidoo kale, qaar cosbitaalo degaanka ahi waxay sameyn karaan daaweyn sida cilmi-baadhista unugyada/kansarka, safeynta kalyaha iyo qaliinka yaryar. • Tijaaabo. Daaweeyayaasha marmarka qaarkood waxay u baahan yihiin tijaabooyinka si ay u ogaadaan waxa ka qaldan bukaan socodka ama fahmaan inay daawadu shaqeynayso. Tijaabooyinka sida raajada, raajada jabaqda, tuunbada ama tijaabda MRi-ga ayaa Cosbitaalka degaanku waxa kale oo uu ka qeyn noqon doonaa bulshada degaanka. Taas micnaheedu waxa weeye in bukaan socodka degaanku, kooxaha bukaan socodka, waaxaha tabaruca, dawlada hoose marka lagu daro gudiga caafimaadka iyo saxada, iyo daaweyayaasha degmada ayaa ka mid noqon doona bixintooda iyo wadidooda. Waxa ay bixin doonaan adeeg ku saleysan baahida degaanka, taas oo kala duwanaan karta marka cosbitaal kasta oo degmada loo eego. Cosbitaalada degmadu waxa kale oo ay u shaqeyn doonaa sida ‘guri’ daaweeyayaasha degaanka ay leeyihiin – goob wax barasho iyo tabobar, ee sii wadida horumarinta wax barashada xirfada, xarun cilmi baadhis iyo daaweeyayasha 40 Waxaanu u soo jeediney dhamaan cosbitaalada WG London Waxa uu qoraalkani u taagan yahay laga heli doonaa cosbitaalda qaarkood. • Isku keenaaya adeegyada. Cosbitaalada degaanku waa ay isku keeni doonaan adeegyada bukaan socodka. Taas waxa ka mid noqon karta, is-gadhsiinta ku socota ama ka imaaneysa guriga iyo adeega maareynta xanuunka. Taasi waxay u dhib yareyn kartaa bukaan socodka inay u tagaan adeegyada iyo daaweeyayaasha si ay u ogaadaan waxa ka qaldan bukaan socodka iyo daaweynta. • Kalkaalin ka wanaagsan, dabiibka iyo adeegyada daryeelida. Cosbitaalada degaanku waxay waxay bixinayaan kalkaalin ka wanaagsan, dabiibid,, daryeelid, iyo adeega bulshada sida dabiibka muruqyada, xarumaha saxada carruurta, daryeelka lugaha iyo ciyaadada dhaawaca. Tani waxa ka mid ah balanta dhakhtarka takhasuska. Waxa kale ka mid noqon kara sariiro bukaan socodka khatarta ugu jira inay xaaladoodu sii xumaato iyo sariiro bukaan socodka cosbitaal weyn tagey laakiin aan hada u baahneyn daryeel khaas ah iyagoo meel gurigooda ku dhow lagu daryeli karo. Xarumaha dhexe ee daryeelka degdega ah Cosbitaalada degaanku waxay yeelan doonaan xarumo daryeelka degdega ah, oo furma 2 saacadood maalintii todoba maalmood todobaadkii. Xarumaha daryeelka degdega ah waxay khaas u yihiin daaweynta bukaan socdoka cudurada degdega ah iyo dhaawacyada iyo xaaladaha loo arki karo oo loo daadweyn karo iyadoo aan bukaan socodku galin cosbitaal. yaalaan waaxaha A&E da dhexdooda iyagoo hadaba qaabilaaya bukaan socod kala duwan. Dadka halkaas tagaa waxay helaan Daryeel tayo sare. Ku qanacsanaanta bukaan socodka oo sareysa iyo xiliga la sugaayo oo hooseeya. Maanta, waxa jira ‘siyaabo’ kala duwan oo xarumaha daryeelka degdega ah ee WG London iyadoo isbadelka la soo jeediyey uu dhiiri galin doono xarumo heer sare oo daryeelka degdega ah oo dhamaan meelaha degaanka ah. Tusaale ahaan, xarumaha daryeelka degdega ee WG London waxay hada haystaan xiliyo furitaan oo kala duwan iyagoo daaweeya dhibaatooyin kala duwan. Waxay noqon kartaa mid bukaan socodka dawakhisa iyadoo aanu hubin doono in mustaqbalka, dhamaan xaruman daryeelka dagdega ee WG London ay furnaadaan 24 saacadood maalintii, todoba maalmood todobaadkii iyo iyadoo ay dhamaan haystaan heer isku mid ah oo adeeg ah. Waxaan rabnaa in dhamaan xarumaha gargaarka degdega ee WG London • ay arkaan oo ay daaweeyaan bukaan socodka afar saacadood gudahood markey meesha yimaadaan • ay hogaamiso daryeelka aasaasiga sida GP-yada; • lagu xidho adeegyada kale sida lambarka aan gargaarka degdega ah aheyn ee NHS-ta (111); iyo • ay heli karaan tijaabo iyo daaweynta dhakhtarka takhasusuka. Noocyada dhibaatada caafimaadka ee dhamaan xarumaha daryeelka degdega ah waxay awoodi karaan inay daaweeyaan: Daaweeyayaasha xaruma deryeelka dedega ah waxay ahaan doonaan qar leh xirfad ay caadi uga dhigaan xaalada bukaan socodka u baahan in loo gudbiyo xarun takhasus ah oo A&E da ah. Waxa jiri doona hab gaar ah si loogu hubiyo in gudbintaasi dhacdo si dhakhso badan iyo in xarumaha daryeelka degdega qaarkood ay yeelan doonaan sariiro ay bukaan socodka la dhigi karo hadii dhibaatadood halkaas wax loogu qaban karo. • xanuunada iyo dhaawacyada aan u baahneyn joogitaanka cosbitaalka; • raajada iyo tijaabooyinka; • dilaacyada yaryar (jabitanka); • nabarka la tolaayo; WG London ayaa hogaanka u haysa xarumaha ugu guusha badan ee degdeg ah ee London. Xarumaha waxa ka shaqeeya dhakhaatiir iyo kalkaalisooyin. Qaar badan oo ka mid ah xarumana degdeg ah waxay ku • meesha wax kuusan laga soo nuugaayo ee aan u baahneyn suuxdin; iyo • infekshanka yar ee dhagta, sanka, cunaha iyo indhaha. Waxaanu u soo jeediney dhamaan cosbitaalada WG London 41 Xarumaha daryeelka degdega ahi waxay arki dad da’ kast leh. Waxa muhiim ah inaad ogaato in xarumaha daryeelka degdega aanay daweynin dhibaatooyinka sida gubashada weyn, dhawaca madaxa, dhiiga madaxa ku furma, mushkilada dhiiga sickle-cellka, neefta aadka u haysa, wadnaha istaaga, heerka loogu talao galay wax ka badan oo la qaato, is-dhaawacid. Dhamaan dhibaatooyinkaa waxa ay calaamad u yihiin xaalad adag taas oo u baahnaan karta daaweynta cosbitaal weyn. Tusaalaha ugu wanaagsan ee London ee cosbitaal degaanka ah waa Queen Mary’s Hospital ee ku yaala Roehampton, Waqooyi Bariga Wandsworth, kaas oo lagu qeexay shaqada wadahadalka ee hordhaca u aheyd (dadadka 2, jabtarka 7) ee boggayaga, www. healthiernorthwestlondon.nhs.uk. St Charles’ Centre for Health and Wellbeing ee Ladbroke Grove ku taala ee NW London sida kale waxay bixisaa adeega cosbitaalo degaanka, marka lagu daro xarun daryel oo degdeg ah. Bukaan socodka isticmaala adeegan aad ayay darajo badan u siiyeen iyadoo ah qeyb mihiim ah oo ka mid ah bulshada. Adeegyada noocan ah ee aanu doonayno inaanu aragno in lagu bixinaayo cosbitaalad a degaanka aya hada lagu bixiyaa dhamaan sagaalka cosbitaal ee Waqooyi Galbeedaka London (Charing Cross Hospital, Chelsea iyo Westminster Hospital, Central Middlesex Hospital, Ealing Hospital, Hammersmith Hospital, Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital, St Mary’s Hospital iyo West Middlesex Hospital). Waxaanu soo jeedinaynaa waxa uu keni in dhamaan cosbitaaladan sii wadaan bixinta adeegyada cosbitaalada degaanka, marka lagu daro xarunta gargaarka degdega iyo xarun bukaan socdka dibad iyo adeegyada sheegida cudurka. 42 12 Miyaaad ku ogoshay mise ma ogolid in adeega cosbitaalada degaanka sida xarumaha daryeelka degdega ah (kuwa furan 24 saacadood maalintii, todoba maalmood todobaadkii) iyo balamaha cosbitaalka ka baxsan ay sii socdaan in lagu bixiyo sagaalka cosbitaal ee gargaarka degdega ah ee Waqooyi Galbeedka London ee hada taas sameeya? 13 Intee in leeg ayaad ogoshey ama ka soo hor jeedaa qorshahayaga xarumaha daryeelka degdega ah ? 14 Maxaad faalo haysaa oo dheeraad ah haday jirto, miyaad haysaa mid ka mid ah arimaha lagu soo jeediyey qeybaha 12 ee qoraalkan wada tashiga? (Tusaale ahaan, hadii aanad ku raacsaneyn waxaanu soo jeedinay, maxaad ka duwan ee aad sameyn laheyd?) Waxaanu u soo jeediney dhamaan cosbitaalada WG London 13. Cosbitaalada la dooranaayo iyadoo la isticmaalaayo dhismayaasha tayada heerka-sare leh. Hadii waxaan soo jeedinay la isku raaco, cosbitaalda la dooranaayo waxa ay sameynayaan qaliimada bukaan socodka WG London kuwaas oo loo qeexay ‘doorashada’ oo aanay aheyn ‘degdeg’ – sida misigta la badalaayo, iyo qaliinka indhaha. Daaweynta cosbitaal doorahso ah, ma qashqasheyso adeega gargaarka degdeg ah – kuwaas oo ahmiyad ka weyn qaaden kara cosbitaalada noocyada kale ah – iyo, qeyb ahaan taas darteed ay si ka dhib yar loonadiifin karo oo aan laheyn infekshanka cosbitaalka. 15 Intee in leeg ayaad ogoshey ama aanad ogoleyn waxaanu soo jeedinay taas oo ah inaanu u isticmaalno cosbitaaladayada heerka sare ee leh boos banaan loo isticmaalo cosbitaalada doorashada leh? 16 Maxaad faalo haysaa oo dheeraad ah, haday jirto, miyaad haysaa mid ka mid ah arimaha lagu soo jeediyey qeybaha 13 ee qoraalkan wada tashiga? Cosbitaalka doorashada waxa uu ooli karaa dhexdiisa, ama si ka baxsan, cosbitaalka weyn maadaama ayna ku tiirsaneyn kalkaalada adeega ee cosbitaal weyn. Waxaanu soo jeedinaynaa inaynu isticmaalno dhisme tayo sare leh oo kasta ee leh boos banaan inay meel siiyaan cosbitaalka doorashada. Tani waxay khaasatan ka mid noqon doontaa dhismayaasha West Middlesex Hospital and Central Middlesex Hospital, kuwaas oo khaasatan loo dhisay inay lagu bixiyo daryeel tayo sare oo doorasho. Cosbitaalada waaweyn waxay wali sii wadi doonaan inay bixiyaan daryeelka doorashada iyadoo ay bukaan socodku ay wali awoodi doonaan inay doortaan meesha ay qaliinkooda ku sameynayaan. Cosbitaalada la dooranaayo iyadoo la isticmaalaayo dhismayaasha tayada heerka-sare leh. 43 14. Shan cosbitaal oo waaweyn oo WG London ah. Horumarinta aragtida adeega cosbitaalka, waxan diirada saarney meelaha kala duwan: qaliinka gargaarka degdega ah, A&E, hooyooyinka (uurka iyo dhalmada). Dhakhaatiirtu waxay inta badan u baahan yihiin meelahan takhasusuka gaaarka ah inay ku salaysnaadaan isla cosbitaalka si ay u daaweeyaan xaaladaha qaarkood. Waxaanu soo jeedinay, cosbitaalada waaweyn waxay bixin doonaan adeeg daaweyn kala duwan oo tayo sare leh oo bukaan socodka baahida degdega ama qalafsanleh (ama labadoodaba). Waxay yeelan doonaan maal galin ay ku qalabeeyaan iyo shaqaale waaxda A&E da (furan 24 saacadood maalintii, todoba maalmood todobaadkii) oo qaliin degdega leh iyo daaweyn iyo waax daryeelka khatarta ee ‘heerka 3aad’. Cosbitaalada waaaweyn waxa kale oo ay bixin doonaan adeega dhakhtarku hogaamiyo ee hooyooyinka iyo adeega raajada jidhka lagu eego. Waxa kale oo ay lahaan karaan qaliinka adag, waax dhiiga maskaxda ku furma ee aad dhakhsaha u ah (HASU), bukaan socodka dhalaanka ee la dhigo (carruurta), xarunta wadne xanuunka iyo waax weyn oo shooga ah. ‘shuruuda caqabada’ (tijaabooyin kala duwan) si ay nooga caawiyaan inaan go’aamino. Si loogu gudbo tijaabooyinkaa, waxaan eegney inta cosbitaal weyn eenu u baahan nahay: • bixinta heerka daaweynta ee ka muuqata qeybta shanaad 7; • bixintooda xili loo qabtey iyadoon la saameyneyn daryeelka heerka sare; iyo • ay ahaato mid dhaqaale ahaan la awoodi karo. Waxaan eegney dhamaan wixii cadeymo ah iyadoonu isku raacney lambarka ku haboon ee cosbitaalada waaweyn ay ahaadaan shan. Tani waa sababahan soo socda . • WG London cosbitaal kasta oo weyn waxa kale oo uu bixin doonaa adeega daryeelka cosbitaalka, marka lagu daro xarun daryeelka degdega ah. Waxaan eegney inta cosbitaal waaweyn ee aanu u baahan doono WG London si ay u bixiyaan daryeelka tayo ugu sareeya. Waxaan isticmaalney 44 Shan oo waaweyn ooyahay WG London ah. Waxacosbitaal uu qoraalkani u taagan Lahaanshaha lix ama wax ka badan oo cosbitaalo waaweyn ah waxaan wajaheynaa dhibaato WG London sida ka muuqata qeybta 2. Laakiin waxa wali jiri doona cosbitaalo tiro badan maxaa yeelay ma awoodi karno inaan shaqaaleysiino daaweeyayaal ku filan oo si badbaadsan u bixiya adeegyada oo ku filan lix ama wax ka badan oo cosbitaalo ah. Ma xalin karno dhibaatadan iyadoo aynu shaqaaleysiinayno daaweeyayaal badan maxaa yeelay daaweeyayasha waxay u baahan yihiin khibrad inay ku qaabilaan si jooogto ah carqaladaha si ay xirfadooda kor ugu qaadaan – iyadoo aanay falal ku filan jirin WG London. • Tusaale wanaagsan oo kan ahi waa tirada dhakhaatiirta qaliinka ee loo baahan yahay si loo bixiyo qaliinka gargaarka degdega ah ee ugu tayada sareeya. Waxaan ognahay in joogitanka dhakhaatiirta qaliinka ee habeenkii iyo xiliyada fasaxyada ay tahay mid bukaan socodka u keenta natiijo caafimaad oo ka wanaagsan. Maanta, waxa jira 45 dhakhaatiir qaliin ah oo ka shaqeynaaya WG London, laakiin waxaan u baahan nahay ugu yaraan 60 dhakhaatiir qaliin ka ah si ay ugu buuxiyaan heerka daweynta ee lix cosbitaal. Tirada dhakhaatiirta qaliinka ee heerka daaweynta X6 Sadex cosbitaal oo waaweyn waa 800 ilaa 1000 afar cosbitaal oo waaweyn waa 600 ilaa 700 Shan cosbitaal oo waaweyn waa 500 ilaa 600 Tirada sariiraha ee hada 45 hada Hillingdon 408 Hammersmith 407 St Mary’s 399 Ealing 327 West Middlesex 323 Chelsea and Westminster Ilaa 60 FTE 311 233 Ilaa 50 FTE X4 Ilaa 40 FTE X3 Ilaa 30 FTE Waxaan isku raacney in dhamaan waaxaha A&E du ay u baahan yihiin adeega umuliso oo kaabe ah. Iyo waxaan isla ogolaaney in adeega hooyada uu ka soo jeedo cosbitaal weyn ama cosbitaal khaas ah oo aan markaa lagu darin kuwa kale aa qorshaha daryeelka (tusaale ahaan, cosbitaalka degmada). Waxaan so jeedinay in dhamaan cosbitaalada waaweyn ay lahaan doonaan waax hooyada ah oo uu dkhatarku hogaamiyo. FTE = Wakhti buuxa u dhigma • 498 Charing Cross Central Middlesex X5 576 Northwick Park X9 Hada Tirada sariiraha ee looga baahan yahay dhamaan cosbital weyn oo kasta hadii ay shani ama wax ka yari oo cosbitaal ay jiraan Bilow ahaan, qaar ka mid ah daaweeyayaasha waxay soo jeediyeen in aanu haysano afar ama wax ka yar oo cosbitaalo waaweyn ah laakiin waxa la isku raacey in aanay taasi aheyn mid ku filan. Taasi waxa weeye ina aynu dhisno cosbitaalo ka waaweyn iyo inaan rarno adeegyo badan taas oo noqon doonta khatar weyn, aad u adag in la hirgaliyo, iyo mid qaali ah. Tusaale ahaan, hadii ay i WG London jir lahaayeen saddex cosbitaal oo waaweyn oo kaliya, waxay ahaan laheyd inaanu dhisno cobtaalo qiyaas ahaan kuwaynu hada haysano laba jibaarkood ah. Si loo siiyo dumarka WG London doorsho ka badan oo meesha ay ku umulayaan ah, cosbitaalka weyn waa inuu lahaado waa ay unulisadu hogaamiso. Ma soo jeedinayno in aan u baahan nahay adeeg kalkaalisadu wado oo WG London ah oo aan ku jirin cosbitaalada waaweyn. Waxaad qeexitaanka tan ka heli kartaa s hordhaca wadahadalkii dhacay (cadadka 2, jabtarka 80) kaas oo aad ka heli karto boggayaga www. healthiernorthwestlondon.nhs.uk. Dhamaan adeega hooyooyinka waxa uu ka shaqeyn doonaa sida uu u gargaari lahaa dumarka doorta inay guriga ku umulaan. Shan cosbitaal oo waaweyn oo WG London ah. 45 Adeega hooyadu waxa uu u baahan yahay daryeelka dhalaanka (caruurta) si loo siiyo gargaar ilmaha dhashay. Sidaa awgeed waxaan soo jeediney in dhamaan cosbitaalada waaweyn ee WG London ay mustqabalka lahaadaan adeeg bukaan socodka carrurta la dhigo, iyadoo aanay jirn dhakhtiir takhasus ku leh gargaarka adeega umulaha oo aa ku filan inay daboolaan shiftiga shaqadooda mooyaane. Cosbitaalka kaliya ee ay hada taasi suurto gal tahay WG London waa Queen Charlotte’s iyo Chelsea Hospital ee Hammersmith Hospital. Waxaan soo jeedinay in aa sideeda u deyno waaxda uu dhakhtarku hogaamiyo ee cosbitaalka Queen Charlotte’s iyo Chelsea Hospital. Taas micnaheedu waxa weeye waxa jiri doona lix waaxda uu dhakhtarku hogaamiyo oo WG London ku yaala hadii Hammersmith Hospital loo eegin cosbitaaal weyn. 17 Intee in leeg ayaad ogoshey ama ka soo hor jeedaa kuwan la soo jeediyey ee ah inay jirto shan cosbitaal oo waaweyn ee WG London ku yaala? 18 Intee in leeg ayaad ogoshey ama ka soo hor jeedaa waxa loo soo jeediyey ee ah in dhamaan cosbitaalada waaweyn ay lahaadaan qeyb bukaan socodka dhalaanka (caruurrta) waxa la soo jeediyey ee in dhamaan cosbitaalada waaweyn ay lahaadaan qeyb bukaan socodka dhalaanka (caruurta) ? 19 Intee in leeg ayaad ogoshey ama ka soo hor jeedaa waxa la soo jeediyey ee ah in dhamaan cosbitaalada waaweyn ee waqooyi Galbeedka London lahaadaan waaxda hooyooyinka ee uu dhakhtar takhasus lehi hogaamiyo, iyo dhalhtar kale oo dheeraad ah oo hooyooyink ee uu dhakhtarku hogaamiyo oo ku yaala Queen Charlotte iyo Chelsea Hospital hadii Hammersmith Hospital aanu aheyn cosbitaal weyn? 20 Maxaad faalo haysaa oo dheeraad ah haday jirto, miyaad haysaa mid ka mid ah arimaha lagu soo jeediyey qeybaha 14 ee qoraalkan wada tashiga ah? (tusaale ahaan, hadii aad ka soo hor jeedo waxaan soo jeedinay, imisa cosbitaal oo waaweyn ayaad is leedahay ha jiraan Waqooyiga London? maxaad taas ugu maleynaysaa?) 46 Waxacosbitaal Shan uu qoraalkani oo waaweyn u taagan ooyahay WG London ah. Shan Carqaladaha cosbitaal oo hor waaweyn taagen NHS-ta oo WGWG London London ah. 47 15. Halkee ayaa cosbitaalda waaweyni ku yaali doonaan? Waxaan soo jeedinaynaa in WG London uu haysto shan cosbitaal oo waaweyn iyo in kadibna la sameeyo qiimeyn buuxda oo ah meesha ay shantann cosbitaal ku yaali doonaan. Bukaan socodka iyo shaqaalaha daawada waxay noo sheegeen in helitaanka dhibta yar ee adeega ay aad muhiim u tahay. Sidaas darteed in laga caawiyo siday uga fikiraayeen meesha laga dhigaayo cosbitaalda waaweyn, waxaan eegney: • • • safarka ambulaanska; safarka gaadhiga xiliga gadiiku ugubadan yahay iyo xiliga aanu ugu badneyn; iyo gaadiidka dadweynaha xiliga saacadaha ugu badan yahay ee bixinaaya adeegyada noocaas ah u aadaan. Marka si kale loo sheego, Hillingdon iyo Northwick Park waa meesha masaafad ahaan ugu fog marka goobta cosbitaal kasta oo weyn oo WG London ah laga eego. Tusaale ahaan, dadka waa inay safraan ambulaans ugu safraan ilaa 34 daqiiqadood abmulase si ay ugu tagaan cosbitaalkooda ugu dhow hadii Hillingdon Hospital uu joojiyo bixinta adeega qaarkii. Taasi waa mid ka fog tan dadka ku nool cosbitaalada kale agtood ee WG London. Taas micnaheedu waa in laba ka mid ah shanta cosbitaal ee waaweyn ay ku yaalaan Hillingdon Hospital iyo Northwick Park Hospital. Waxaad warbixin dheeraad ah ka helaysaa oo ku sabsan qiimeyntan shaqadayada wadahadalka ee hordhaca u aheyd (cadadka 3, jabtarka 12) ee boggayaga www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk Kuwaas waxa la iskugu geybiyey sida ‘melaaha ugu waxsoosaarka yar’ (oo la mid ah meelaha lambarka boostada). Waxaan eegney inta ay ku qaadanayso dadka degan meel kasta inay tagaan cosbitaalka hadii cosbitaalkooda ugu dhow ee adeeg khaas ahi uu is badalo. Waxa muhiim aheyd in la eego inta inleeg ay ku qaadanayso dadka isku celcelis iyo sidoo kale inta safarrka ugu dheeri uu imaan karo. Kadib markaan eegney qiimeynta, waxaan soo jeedinay in Hillingdon Hospital iyo Northwick Park Hospital ay ahaadaan cosbitaalo waaweyn, sababta ugu waynina ay tahay goobta ay ku yaalaan. Hadii labadaa cosbitaal midkoodna aanu soo saarin daryeel ka sii qalfsan, dadku meelaha agtooda dagen waa inay u safraan meel ka fog si ay cosbitaalka ku xiga 48 Halkee ayaa cosbitaalda waaweyni ku yaali doonaan? What this document is for Ma jiro wax faraq ah oo u dhaxeeya xiliga safarka dadka ku nool cosbitaalada kale agtooda ee WG London. Hase yeeshee, waxaan rabney inaan hubino in cosbitaalada kale ee waaweyn ay ku kala baahsan yihiin WG London. Tani waa si loogu fududeeyo inay dadku u tagaan iyaga. Waxaan eegney meesha dadku ay tagaan hadii cosbitaallkooda ugu dhow aanu bixin adeegyada qaarkood, iyo door loo soo ban dhigey: • cosbitaal weyn oo \Ealing Hospital ama West Middlesex Hospital; • cosbitaal weyn oo ama Charing Cross Hospital ama Chelsea iyo Westminster Hospital; iyo • cosbitaal weyn oo Hammersmith Hospital ama St Mary’s Hospital. Khariiradan ayaa tuseysa fursadaha suurto galka ah. Waxaad ka heli kartaa macluumaad dheeraad ah oo ku sabsan shaqada wadahadalka ee hordhaca u aheyd (cadadka 3, jabtarka 12) ee boggayaga www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk Xiliga wada hadalka, waxaan sameyn doonaa shaqo dheeraad ah oo ku saabsan sida talo-bintani ay u saameyn doonto safarka iyo qorshaha lagu maareynaayo arimaha safarka (tusaale ahan, helitanka gaadiidka dadweynaha ee dadka curyaamiinta ah). Northwick Park illingdon Ilaa West Middlesex Hospital (iyagoo laakiin dooran karan inay tagaan cosbitaal kale oo kasta) hadii qaar ka mid ah adeegyada aan lagu bixin Ealing. Iyadoo bukaan socodka intiisa badan ay tagi doonaan West Middlesex Hospital hada ay tagi doonaan Ealing Hospital hadii adeegyada aan laga bixineyn West Middlesex Hospital. Waxaan macluumaadkan ku saleynay xiliga safarka ee ay soo saartey Transport for London. Baadhitaan dheerad ah, waxa kale oo aanu eegney waxa dhici kara hadii labada cosbitaal aanay bixineyn adeegyo waxaanay tuseystay in wakhtiga lagu gaadhaayo cosbitaalka xiga uu kordhaayo. Qiimeynta kala doorashada Charing Cross Hospital iyo Chelsea iyo Westminster Hospital iyo St Mary’s Hospital iyo Hammersmith Hospital waxay tuseen natiijo isku mid ah. Waxa jira sideed hab oo cosbitaalad ah meesha ay jirto cosbitaal weyn ees: Hammersmith Ealing Chaariing Crosss St Mary’ss West Middlesex Chelsea iyo Westminster Cosbitaalada waaweyn ee la soo jeediyey Northwick Park Hillingdon cosbitaalka ay suurto gal noqon kara inuu mid weyn noqodo ee St Mary’s or Hammersmith Charing Cross ama Chelsea iyo Westminster Ealing ama West Middlesex • • • • • Hillingdon Hospital; Northwick Park Hospital; mid ka mid ah Ealing Hospital ama West Middlesex Hospital; mid ka mid ah Charing Cross Hospital ama Chelsea iyo Westminster Hospital; and mid ka mid ah Hammersmith Hospital ama St Mary’s Hospital. Qeybta ku xigta ayaa eegaysa si buuxda u eegaysa doorashooyinkan. Tusaala ahaan, waxaanu filaynaa in bukaan socodka intooda badan ee taga Ealing Hospital ay tagi doonaan Halkee ayaa cosbitaalda waaweyni ku yaali doonaan? 49 50 Halkee ayaa cosbitaalda waaweyni ku yaali doonaan? cosbitaalka takhasuska Cosbitaalka weyn Cosbitaalka weyn Cosbitaalka degaanka Cosbitaalka degaanka and cosbitaalka doorashda cosbitaalka takhasuska Cosbitaalka degaanka Cosbitaalka weyn Cosbitaalka weyn Cosbitaalka degaanka Cosbitaalka degaanka and cosbitaalka doorashda Charing Cross Chelsea and Westminster West Middlesex Ealing Cosbitaalka weyn Cosbitaalka weyn Cosbitaalka weyn Cosbitaalka weyn Northwick Park Hillingdon Central Middlesex Cosbitaalka degaanka Cosbitaal weyn iyo Cosbitaal weyn iyo Hammersmith Cosbitaalka degaanka Cosbitaalka degaanka St Mary’s Doorashada 2 Doorashada 1 cosbitaalka doorashda cosbitaalka doorashda Cosbitaalka weyn Cosbitaalka weyn cosbitaalka doorashda Cosbitaalka degaanka and Cosbitaalka weyn Cosbitaalka weyn cosbitaalka doorashda Cosbitaalka degaanka and Cosbitaalka weyn Cosbitaalka degaanka and Cosbitaalka degaanka and Cosbitaalka weyn Cosbitaalka degaanka Cosbitaalka weyn cosbitaalka takhasuska Cosbitaal weyn iyo Cosbitaalka degaanka Doorashada 4 Cosbitaalka weyn Cosbitaalka degaanka cosbitaalka takhasuska Cosbitaal weyn iyo Cosbitaalka degaanka Doorashada 3 Cosbitaalka weyn Cosbitaalka weyn cosbitaalka doorashda Cosbitaalka degaanka and Cosbitaalka degaanka Cosbitaalka weyn Cosbitaalka weyn Cosbitaalka degaanka Cosbitaalka takhasuska Cosbitaalka weyn Doorashada 5 Cosbitaalka weyn Cosbitaalka weyn cosbitaalka doorashda Cosbitaalka degaanka and Cosbitaalka degaanka Cosbitaalka weyn Cosbitaalka degaanka Cosbitaalka weyn Cosbitaalka takhasuska Cosbitaalka weyn Doorashada 6 Cosbitaalka weyn Cosbitaalka weyn cosbitaalka doorashda Cosbitaalka degaanka and Cosbitaalka weyn cosbitaalka doorashda Cosbitaalka degaanka and Cosbitaalka weyn Cosbitaalka degaanka Cosbitaalka takhasuska Cosbitaalka weyn Doorashada 7 Cosbitaalka weyn Cosbitaalka weyn cosbitaalka doorashda Cosbitaalka degaanka and Cosbitaalka weyn cosbitaalka doorashda Cosbitaalka degaanka and Cosbitaalka degaanka Cosbitaalka weyn Cosbitaalka takhasuska Cosbitaalka weyn Doorashada 8 Halkee ayaa cosbitaalda waaweyni ku yaali doonaan? 51 16. Doorashooyinkee ayaa suurto gal ah? Waxaanu weydiiney dadweynaha iyo daaweeyayaal kala duwan waxa ay shuruuda (ama qiyaasta) aanu isticmaalo si aan doorashooyinka ugu eegno oo aanu ugu qiimayno ka suurto galka ah.. Tusaale ahaan, kulan bulshada ah oo dhacay Febraayo 2012, 200 oo matalaaya dadweynaha iyo bulshada iyo kooxada bukaan socodka iyo daaweeyayaal ayaa shuruuda iyaga ugu muhiimsan u saaray sidan. Tirinta ‘codeynta’ sida ku tusan Shuruuda ku dhagan Shuruuda Public 1. Tayada daryeelka 24% 199 2. Helitaanka daryeelka 10% 3. Qiimihiisa 7% 4. Baaxada (booska cosbitaalka) 4% 5. Hirgalinta 8% 6. Shaqaalaha 10% 7. Waxbarashada iyo cilmi baaadhista 7% 8. La sinaanta qorsheyaasha kale 8% 68 4% 31 9. Xulashada bukaan socodka 8% 64 3% 22 10. Dareenka bukaan socodka 13% 84 45 88 11% 33 4% 69 33 7% 82 57 111 14% 58 Doorashooyinkee ayaa suurto gal ah? What this document is for 227 28% 6% 58 Isku geynta ‘codadka’ 823 52 Clinicians 10% 108 13% 84 107 Isku geynta ‘codadka’ 805 Sida ka soo baxdaey shaqana ayaan isticmaalney shuruudaha soo socda si aan dib ugu eegno doorshooyinka iyo kuwa suurto galka ah. • Dulsaarka qeybta gargaarka degdega ah – Doorashadee ayaa keeni doonta dhaqaalaha ugu badan ee dulsaarka ah e dhamaan cosbitaalada, si loo hubiyo in isbedelka la soo jeediyey uu yahay mid la awoodi karo? • Qiimaha saafiga ah – Doorashadee ayaa keeni doonta qiimaha ugu badan ee saafiga ah (faa’iidada dhaqaale ee guud) ee 20 sano ee xigta? • Shaqaalaha – Doorashadee ayaa keeni doonta goobta shaqo ee shaqaalaha (iyadoo la isticmaalaayo baadhitaanka ku qanacsanaanta shaqaalaha)? • Xiliga la filaayo inay hirgasho – Intee in leeg ayay qaadan kartaa in la hirgaliyo isbedelka la soo jeediyey ee doorasho kasta? Xiliga hirgalinta yar waxa ay micnaheedu tahay in faa’iidada xili ka horeeya la helo. • la socoshada istraatajiyada kale – sidee ayuu si fiican ugu dhex galayaa doorsho kastaa waxa ka dhacaaya, ama ka dhici doona wadanka ama london dhexdeda? Shuruuda Shuruuda hoose 1. Tayada daryeelka • Tayada daaweynta • Dareenka bukaan socodka 2. Helitaanka daryeelka • Masaafada iyo wakhtiga la helaayo adeega • dalabka bukaan socodka 3. Lacag ahaan Qiimaha ugu Wanaagsan • • • • • 4. Hirgalinta • Shaqaaalaha • Xiliga la filaayo inay hirgasho • La sinaanta qorsheyaasha kale • 5. Cilmi- • Carqalada • Gargaaraaya cilmi baadhista iyo horumarka hada carqalada – Doorashadee ayaa hada si fiican ula qabsaneysa cilmi baadhista iyo horumarinta hada si ay u dhinto carqalada ku imaaneysa goobahaa? • Gargaaraaya cilmi baadhista iyo horumarka hada iyo bixinta waxbarashada – Doorashadee ayaa sida ugu wanaagsan u gargaari waxa ka dhacaaya cilmi baadhista iyo wax barashada? badhista iyo waxbarashada Qiimaha guud ee habka Qiimaha kala guurista Ku haboonaanta gudiga iyo Dulsaarka qeynta gargaarka degdega ah Qiimaha guud ee hada Si loogu eego sida ay doorasho kastaa tahay waxaan isticmaalney shuruudan waxaan kadibna is weydiiney kuwan. • Tayada daaweynta − Fursadee ayaa bixin doonta tayada daaweynta ee ugu sareysa? • dareenka bukaan socodka − Fursadee ayaa bixin doonta dareen bukaan socodka ah oo ka wanaagsan iyadoo baadhitaan dareenka bukaan socodka ah la isticmaalaayo iyo iyada oo la eegaayo tayada dhismaha iyo qalabka? • Masaafada iyo xiliga adeega lagu helaayo – Miyuu doorashada mid ka mid ahi ahaanayaa mid aan waxba badan ku kordhin korodhka wakhtiga isku celceliska ah ee ay dadku abulaas cosbitaalka ugu tagayaan, ama gadhi (xiliga gaadiika yar iyo badanba) iyo gaadiidka dadweynaha? • Doorashada bukaan socodka – Fursadee ayaa siin doonta dadka degan WG Londona fursada ugu badan ee cosbitaal ama gargaar degdgega, daryeelka hooyada iyo daryeelka la qorsheeyey ee dhamaan tiro dhow gudi ah? • Qiimaha guud ee habk – Fursadee ayaa lahaan doonta qiimaha guud ee ugu hooseeya (qiimaha dhismaha iyo qalabka)? • Kharashka kala guurka – Fursada lahaan doonta kharshka ug yar ee kala wareejinta adeega cosbitaalada dhexdooda? • Goobaha gudiyada suurto galka – Doorashada leh kabista sanadkii ee ugu yar iyo cosbitaalda iyo gudiyada leh waxa dhaqaale dulsaarka ah ee ka yar 1% (heerka ugu yar ee loo ogol yahay waxa dulsaarka ah ee gudiyada NHS-ta)? Waxaad dhamaan macluumaadkaas iyo qiimeyntaa aanu isticmaalney si aanu su’aalahaa uga jawaabno ka heli kartaa shaqada wadahadalka ee hordhaca u aheyd (cadadka 3, jabtarka 14) ee bogayaga www. healthiernorthwestlondon.nhs.uk Markaanu helno dhamaan jawaabaha su’aalahaas, waxaanu eegnay qiimaynta guud, ee ka muuqata shaxda kor ku xusan. Doorashooyinkee ayaa suurto gal ah? 53 54 Doorashooyinkee ayaa suurto gal ah? Waxaad qiimeyn buuxda ka heli kartaa oo shaqada wadahadalka ee hordhaca u aheyd (cadedka 3, jabtarka 14) ee bogayaga internedka www. healthiernorthwestlondon.nhs.uk. Taasi waxay tusaysaa saddexda doorasho (doorashada 5, doorashada 6 iyo doorashada 7) inay suurto gal ahaayeen. Doorashoyinka kale maa ay aheyn suurto gal maxaa yeeley waxa si xun loo qiimeeyey dhow shuruudood ama maxaa yeeley maa ay tusin inay tahay lacag ahaan qiimaha ugu wanagsan (labadaba). Waxaan qiimeynay doorashada 5 inay tahay mid aad uga suurto gal ah kuwa kale ee doorashooyinka ah maxaa yeeley doorahooyinka la door bidaayo waxay raacaayeen tusalahan. Qeybat xiga waxaan si buuxda ugu sharixi doonaa saddexda doorsho ee ugu suurto galka ahaa iyadoonu qeexi doorashada 5 inay tahay doorashada la door bidaayo. 21 Fadlan tixgali sida aanu u go’aansanay cosbitaaldee ayaanu ku talo bixinay inuu noqdaan cusbitaalo waawayn, sida ku qeexan qaybta 15 iyo 16. Miyaad ku qanacsantahay ama aad diidantahay inay tani tahay doorashada ugu habboon ee la kala dooranyo masalooyin kala duwan si loo go’aansado go’aankee ayaa la doorbidaa? Hammersmith Hospital Maadaama aanu ku qiimeynay doorashada 1 iyo 4 inay yihiin qaar aan suurto gal aheyn, taas minaheedu waxa weye inaananu soo jeedin in Hammersmith Hospital uu midnaba noqod cosbitaal weyn dhamaan doorashooyinka wada tashiga. Maanta, Hammersmith Hospital waxa uu bixiyaa adeegyo takhasus oo kala duwan, adeeg A&E oo aad u xadeysan iyo adeega hooyada. Dhaamn fursadaha wada tashiga, Hammersmith Hospital waa uu haysan doonaa dhamaan adegiisa takhasuska iyo laantiisa hooyada. Isbedelka kaliya ee la soo jeediyey waa waaxda A&E, taas oo noqon doonta xarun dedeg ah, iyo adeega aan takhasusuka aheyn ee taagerta taas. Sababta aanaan u soo jeedin inay Hammersmith Hospital noqdo cosbitaal weyn waa sidan. • Qiime kharash aad u weyn. Hammersmith Hospital ma bixiyo hada adeeg mihiim ah sida qaliin gargarka degdega oo weyn iyo lafaha, iyo kharash balaadhan oo ay isticmaalaan (kharashka dhismaha iyo qalabka) waa loo baaahan karaa hadii adeegan laga bixiyo Hammersmith Hospital. • Aad u adag in la hirgaliyo. Hammersmith Hospital oo loo aqoonsado Cosbitaal weyn ee aan aheyn St Mary’s Hospital waxay tahay in laga raro adeegyo badan St Mary’s Hospital, marka lagu daro xarunta shooga iyo adeega dhalaanka, taas oo ah mid dhib badan. • u ogolaneysa waax kale oo qaybta hooyada ah. Waaxda hooyada ee Queen Charlotte iyo Chelsea Hospital waxa ay sii wadi doonaan bixinta fursadaha doorshooyinka meelaha uu Hammersmith Hospital aanu aheyn cosbitaal weyn (adeega takhasuska ee Hammersmith Hospital waxa uu micnahiisu yahay in cosbitaalka Hammersmith Hospital uu bixin karo daaweeyayaasha waaweyn iyo kalkaalada loo baahan yahay xataa hadii Hammersmith Hospital aanu aheyn cosbitaal weyn cosbitaalka), tas oo siinaysa laanta hooyada oo kale NW London. • Gargaar cilmi baadhista iyo wax barashada ah. Inta badan ee cilmi baadhista dawada ee WG 22 Fadlan sheeg sida ay muhiim u tahay malahaaga mid kasta oo ka mid ah qiyaasta (cabirka) lagu qiyaasayo in cosbitaal loo doorto inuu noqdo cosbitaal wayn uu yahay, iyadoo la cabirayo muhimadiisa oo lagu cabirayo miisaanka halka 10 ay ka dhigantahay ‘aad u muhiim ah’ oo 0 uu u dhiganyahay ‘muhiim ma aha haba yaraatee’. (Waxaanu kugu siinay faahfaahin dheeraad ah oo ku saabsan qiyaastan liiska ku yaala bogga 53). Doorashooyinkee ayaa suurto gal ah? 55 London waxa hada lagu sameeyaa Hammersmith Hospital, iyadoo waxoogaa cilmi badhis ah ka socoto St Mary’s Hospital iyo Chelsea iyo Westminster Hospital. Haddii Hammersmith Hospital uu noqdo cosbitaal khas ah iyo St Mary’s Hospital uu noqdo cosbitaal weyn, cilmi baadhista hada socotaa waa ay ka sii socon doonta labada meeloodba. Central Middlesex Hospital Maanaan soo jeedin in Central Middlesex Hospital uu noqdo cosbitaal weyn mid kasta oo ka mid ah doorashooyinka wada hadalka. Waxan soo jeediney in Central Middlesex Hospital aanu noqon cosbitaal weyn laakiin cosbitaal doorasho oo leh adeegyaga cosbitaalka degaanka. Taasi waxa weeye sabatoo ah inuu hadaba bixinaayo adeegyadaa, adeegeeda A&E ee ugu weyn ayaa hada culays badan saaran yahay (gargaar degdega oo A&E ah saacad walba socday waa in la joojiyo dhamaadka 2011 maxaa weeley maa ay joogin dhakhaatiir gargaarka degdgega oo ku filan oo waaweyn meesha), adeegyada aasaasig ah ee cosbitaal weyn – qaliinka degdega ah, dhalaanka iyo hooyada – laguma bixiyo meesha iyadoo ay bukaan socodku ka heli karaan adeegyadaa meelo kale oo cosbitaalada u dhow dhow. 56 Doorashooyinkee ayaa suurto gal ah? Waxa uu qoraalkani u taagan yahay 23 Maxaad faalo oo dheeraad ah, haday jirto, aad haysaa, miyaad haysaa mid ka mid ah arimaha lagu soo jeediyey qeybaha 15 iy 16 ee qoraalkan wada tashiga? (Tusaale ahaa, fadlan noo sheeg hadii aad filayso inay jirto shuruud kale oo aan dhaafney oo ay aheyd in meesha lagu darsado marka la dooranaayo cosbitaalka noqon doona cosbitaal weyn). 17. Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn Qeybtan , waxaan sharaxney saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn. Waxa kale oo aanu sharaxney sababat ay u jirto doorasho la door bidaayo Dhaman doorashooyinku waxay ahaan doonaan in qaar ka mid ah bukaan socodku ay u safraan qeyb ka mid ah daryeelkooda, laakiin isku celcelis inaan ka badneyn 6 daqiiqo. Sida u qeexan qeybta 7 aad, daaweyayashu waxay isla qaateen inay ka muhiim tahay in bukaan socodka la geeyo meesha saxa ah ee daaweynta uuka helaayo daaweeyayaasha saxa ah xataa hadii ay wax dheeraad ah ugu safrayaan. Si looga dhigo wadatashiga mid dhib yar, waxaan dib lambaro ugu siinay doorashooyinka. • • • Doorashada 5 waxay noqotey A Doorashada 6 waxay noqotey B Doorashada 7 waxay noqotey C Dhamaan dooradhooyinkayaga wada tashiga waxay yihiin in tayada daryeelka uu kor u kaco cosbitaalka dibadiisa iyo gudihiisa. • • Daryeelka hor loo qaadey ee Cosbitaalka banaankiisa. Sida dhamaan doorashooyinka, kor u qaadida tayada daryeelka ee daryeelka caafimadka cosbitaalka banaankiis waxay dadka ka caawin doontaa inay ku noolaadaan nolol ka caafimaad badan, kor u qaado helitaanka adeega, u ogolaato dadka inay maamulaan caafimaadkooda iyo iyadoo ah in daryeelka la isku-xidho. Daryeelka tayada kor loo qaadey ee cosbitaalka. Sida dhamaan doorashooyinka, dhimista tirada cosbitaalada bixinaaya adeegyada qaarkood waxay ahaan doontaa inuu jiri doono dhakhaatiir ka badan oo takhasus leh iyo khibrad inay joogaan wakhtiga intiisa badan, iyo inay dhistaan oo ay hantiyaan xirfada iyo khibrrada ay u baahan yihiin si ay u bixiyaan dartel tayo-sare. Waxa jiri doona adeega kabida oo ka badan Doorashada A (doorashada la door bidaayo) Dooashadan waa doorashada la door bidaayo. Waxay leedahay Chelsea iyo Westminster Hospital, Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital, St Mary’s Hospital iyo West Middlesex Hospital inay yihiin cosbitaalada waaweyn. Waxay leedahay in Central Middlesex Hospital uu cosbitaal degaan iyo cosbitaal doorasho iyo Hammersmith Hospital uu yahay cosbitaal takhasus ah. Ealing Hospital iyo Charing Cross Hospital cosbitaalda la soo jediyey ee degaanka. Qaar ka mid ah adeegyada ayaan ka sii jiri doonin cosbitaalada iyago markaa laga bixin doono cosbitaalda la jaarka ah halkaas oo ay joogi doonaan dhakhaatiir waweyn oo ka badan, shaqaale ka khibrad badan oo la heli karo iyo kabitaan dheeraad ah hadii dhibaato timaado. Qaar ka mid ah adegyada waxay sidoo kale u baahan doonan in loo raro meesha ay cosbitaaladu noqdeen cosbitaalao degaanka ah. Waxaanu cadeyney adeegyada ka jira boos kasta ka hor iyo ka dib isbadelka ee shaxda boga 59. Waxa fursadan ku hoos jira in, ilaa 91% oo adeegyada ah ma saameyn doonto isbedelka la soo jeediyey. Tirada adeeyada ay saameyn doonto isbadelada doorashooyinkan waa aad u hooseeya, oo ilaa 22% Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn 57 Doorashada A (doorashada la door bidaayo) Royal National Orthopaedic Mount Vernon Specialist hospital Local and elective hospital Harefield Local and major hospital with inpatient paediatric unit and consultant-led maternity unit Local hospital only Northwick Park Consultant-led maternity unit Central Middlesex Hammersmith Hillingdon Ealing St Mary’s West Middlesex Charing Cross Royal Brompton Royal Chelsea Marsden and Westminster falalka bukaan socodka la dhigo, 14% oo falalka A&E iyo 5% falalka bukaan socodka banaanka ayaa laga yaabaaa in la raro. Sidoo kale, waxa la filayaa in 81% shaqaalaha aanu saameyn isbadelku, iyada oo kuwa ay saaameyso ay u baahan yihiin inay raraan meesha ay ku bixinayaa adeega ama cosbitaal jaarka ama bulshada dhexdeeda. Waxaanu rumeysan nahay in doorashadan ay keeni karto faa’iidada ugu badan ee WG London sababahansoo socda awgood. • • 58 Isticmaalka wanaagsan ee dhismaha. Chelsea iyo Westminster Hospital iyo West Middlesex Hospital labaduba waxay ku jiraan dhismayaal dhwaan la dhisey, oo leh boos ku haboon baahida hada iyo ta mustaqabalkaba. Marka la eego waxaan hore u soo sheegney ee ku sabsanaa baahida maareynta iyo dib u habeynta dhismayaasha NHS-ta ee WG London, iyo dhibaatada dhisida qaar cusub, tani waa sabab aad u weyn. lacag ahaan qiimaha ugu wanagsan. Doorashadan waxay u baahan tahay waxooga yar oo kharash la galiyo (dhismayaasho iyo qalabka) iyadoo ku reebi doonta WG London Saadaal dhaqaale dulsaarka ah oo ilaa wax ka badan 2% Saddexda doorasho ee cosbitaalada Waxa uu qoraalkani u taagan yahay waaweyn ku dheeraad ah. Hal gudi (hal cosbitaal) waxa la saadaalinaayaa inay hoos u dhac ku leedahay doorashadan. Waxaaanu saadaalinaynaa in doorashadan ay bixi doonto maalgalinta ee ugu wanaagsan dhamaan dooroshooinka. Waxay tahay in NHS-ta iyo Waqooyi galbeedka London ay ahaan doonaan dhaqaale ahaan qar heer ka wanaagsan jooga marka la garb dhigo hadaan waxba la badalin. • Dhib yartey in la hirgaliyo. Doorashadan waxa uu u dhigmaan ugu dhawaan adeega hadaba la bixiyo ee cosbitaaal kasta, iyo isbadelada kale ee ka dhacaaya banaanaka ‘Qaabeynaaya mustaqbal caafimaad qaba’ programme. Sidaas, ayaa baaxada isnadelka loo baahan yahay uu u yaraan doonaa isbadeladan. • taageeraysa cilmi baadhista iyo wax barashada. Cilmi-badhista ugu muhiimsan ee WG London waxa uu hada ka dhacaayaa Hammersmith Hospital, St Mary’s Hospital iyo Chelsea iyo Westminster Hospital. Doorashadan, Hammersmith Hospital waxa uu noqonayaa cosbitaal takhasus ah Mary’s Hospital waxa uu noqonayaa cosbitaal weyn, taas oo micnahedu noqon doono in cilmi baadhista hada jirta ay labada meeloodba ka sii socon doonto. Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn 59 Doorashada B Doorashadan waxa ay leedahay inay Charing Cross Hospital, Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital, St Mary’s Hospital iyo West Middlesex Hospital yihiin cosbitaalo waaweyn. Waxay leedahay Central Middlesex Hospital waa cosbitaal degaan iyo cosbitaal doorasho, iyo Hammersmith Hospital inuu yahay cosbitaal takhasus. Ealing Hospital iyo Chelsea iyo Westminster Hospital ayaa noqon doona cosbitaalo degaan. Qaar ka mid ah adeegyada ayaan ka sii jiri doonin cosbitaalada iyago markaa laga bixin doono cosbitaalda la jaarka ah halkaas oo ay joogi doonaan dhakhaatiir waweyn oo ka badan, shaqaale ka khibrad badan oo la heli karo iyo kabitaan dheeraad ah hadii dhibaato timaado. Qaar ka mid ah adegyada takhasuska waxay u baahan doonan in la raro. Meesha uu cosbitaalku noqdo cosbitaal degaan. Waxaanu cadeyney adeegyada ka jira boos kasta ka hor iyo ka dib isbadelka. Sida ka dhanka ah fursadan, ilaa 87% oo adeegyada ah ma saameyn doonto isbedelka la soo jeediyey. Tirada adeegyada ay saameyn doonto isbadelada doorashooyinkan waa ay yar yihiin, iyadoo 25 tahay bukaan socodka la dhigo, 17% ay tahay falalka A&E iyo 9% bukaan socodka bananka laga yaabo in la raro. Sidoo kale, waxa la filayaa in 79% shaqaalaha aanu saameyn isbadelku, iyada oo kuwa ay saaameyso ay u baahan yihiin inay raraan meesha ay ku bixinayaa adeega ama cosbitaal jaarka ama bulshada dhexdeeda. Doorashadan waxa ay u keeni doontaa faa’iido WG London. Royal National Orthopaedic Mount Vernon Specialist hospital Local and elective hospital Harefield Local and major hospital with inpatient paediatric unit and consultant-led maternity unit Local hospital only Northwick Park Consultant-led maternity unit Central Middlesex Hammersmith Hillingdon Ealing St Mary’s West Middlesex Charing Cross 60 Saddexda doorasho ee cosbitaalada Waxa uu qoraalkani u taagan yahay waaweyn Royal Brompton Royal Chelsea Marsden and Westminster Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn 61 • • isticmaal wanaagsan oo dhismayaasha qaarkood ah. Doorashadan waxa ay leedahay inay West Middlesex Hospital tahay cosbitaal weyn, taas oo noqon doonta isticmaal wanaagsan oo dhisme weyn oo wanaagsan ah laakiin kuma dareyso cosbitaal weyn oo Chelsea iyo Westminster Hospital, kuwaas oo sidoo kale hasyata dhismayaal heer sare ah. Lacag ahaan Qiimaha ugu Wanaagsan. Doorashadan waxay u baahan tahay waxooga yar oo kharash la galiyo (dhismayaasho iyo qalabka). Laba gudi (laba cosbitaal) waxa la saadaalinaayaa inay hoos u dhac ku leedahay doorashadan iyadoo saadaasha dhaqaale ee dulsaarka uu noqon doono mid ka yar 2%dhamaan WG London. Waxaaanu saadaalinaynaa in doorashadan ay bixi doonto maalgalinta ugu wanaagsan oo laakiin ka yar ta doorashada A. Waxay taha in NHS ta WG Lonodn ay dhaqaale ahaan ka wanaagsanaan doonto marka la garab dhigo hadii aan waxba la qaban. • Iska dhexdhexaad ah in la hirgaliyo. Doorashadan waxa uu si aan ugu dhigmaan dhamaan adeega hadaba la bixiyo ee cosbitaaal kasta, iyo isbadelada kale ee ka dhacaaya banaanaka ‘Qaabeynaaya mustaqbal ka caafimaad qaba’ programme. Hase yeeshee laamaha hooyada iyo dhalaanka ee Chelsea iyo Westminster Hospital waa in meel kale loo raro sida doorashadan ku dhigan. • taageeraysa cilmi baadhista iyo wax barashada. Cilmi-badhista ugu muhiimsan ee WG London waxa uu hada ka dhacaayaa Hammersmith Hospital, St Mary’s Hospital iyo Chelsea iyo Westminster Hospital. Sida qeybta ka ah doorashadan, Hammersmith Hospital waxa uu noqonayaa cosbitaal takhasus ah Mary’s Hospital waxa uu noqonayaa cosbitaal weyn, taas oo micnahedu noqon doono in cilmi baadhista hada jirta ay labada meeloodba ka sii socon doonto. Doorashada B waxay keenaysaa faa’iidooyin ka yar kuwa doorashada A, maxaa yeeley waxay: • 62 tahay mid ka adag in la hirgaliyo – Chelsea iyo Westminster Hospital waxay haystaan qaybo Saddexda doorasho ee cosbitaalada Waxa uu qoraalkani u taagan yahay waaweyn waa weyn oo dhalmada ah, iyadoo hadii aynaan u dooran cosbitaaal weyn u baahan in sariirahaa meel kale loo raro; • ay mid dhismaha aan si wanaagsan loo isticmaalin – waxay tahay mid aan sida fiican uga faa’iidaysan dhismaha cusub ee Chelsea iyo Westminster Hospital; • lacag ahaan qiimaha ugu xun – waxay noqon doontaa mid ka dhib badan in la hirgaliyo marka doorashda A la garab dhigo iyadoo keenaysana dhaqaale ahaan waxa ka yar waxa dhaqaale dulsaarka ah ee WG London; • Ku reebaysa laba gudi (laba cosbitaal) – oo wali lacag lumin doona marka la garab dhigo doorashada A; iyo • hoos u dhimeysa doorashada bukaan socodka – marka lagu daro Charing Cross Hospital oo aan aheyn Chelsea iyo Westminster Hospital waxy ahaan doonaan afar gudi oo wada cosbitaalo waaweyn, oon shan aheyn. Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn 63 Doorashada C hadii dhibaato timaado. Qaar ka mid ah adegyada takhasuska waxay u baahan doonan in la raro. meesha ay cosbitaaladu noqdaan cosbitaalada degaanka. Waxaanu cadeyney adeegyada ka jira boos kasta ka hor iyo ka dib isbadelka. Doorashadan waxay leedahay inay Chelsea iyo Westminster Hospital, Ealing Hospital (marka lagu daro qaybta dhiiga maskaxda ku furma ee West Middlesex Hospital in loo raro Ealing Hospital), Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital iyo St Mary’s Hospital ay ahaadaan cosbitaalada waaweyn. Waxay haysataa Central Middlesex Hospital iyo West Middlesex Hospital inay ahaadaan cosbitaalada degaanka iyo doorashada Hammersmith Hospital cosbitaalka takhasuska. Charing Cross Hospital waxa loo soo jeediyey cosbitaal degmada. Qaar ka mid ah adeegyada ayaan ka sii jiri doonin cosbitaalada iyago markaa laga bixin doono cosbitaalda la jaarka ah halkaas oo ay joogi doonaan dhakhaatiir waweyn oo ka badan, shaqaale ka khibrad badan oo la heli karo iyo kabitaan dheeraad ah Sida ka dhanka ah fursadan, ilaa 91% oo adeegyada ah ma saameyn doonto isbedelka la soo jeediyey. Tirada adeeyada ay saameyn doonto isbadelada doorashooyinkan waa ay yar yihiin, iyadoo 18% tahay bukaan socodka la dhigo, 15% ay tahay falalka A&E iyo 5% bukaan socodka bananka laga yaabo in la raro. Sidoo kale, waxa la filayaa in 81% shaqaalaha aanu saameyn isbadelku, iyada oo kuwa ay saaameyso ay u baahan yihiin inay raraan meesha ay ku bixinayaa adeega ama cosbitaal jaarka ama bulshada dhexdeeda. Royal National Orthopaedic Mount Vernon Specialist hospital Local and elective hospital Harefield Local and major hospital with inpatient paediatric unit and consultant-led maternity unit Local hospital only Northwick Park Consultant-led maternity unit Central Middlesex Hammersmith Hillingdon Ealing St Mary’s West Middlesex Charing Cross 64 Saddexda doorasho ee cosbitaalada Waxa uu qoraalkani u taagan yahay waaweyn Royal Brompton Royal Chelsea Marsden iyo Westminster Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn 65 Doorashadan waxa ay u keeni doontaa faa’iido WG London. • • • Isticmaal wanaagsan oo dhismayaasha qaarkood ah. Doorashadan waxay leedahay inay Chelsea iyo Westminster Hospital ay yihiin cosbitaalo waaweyn, kuwaas oo noqon doona in si fiican looga faa’iidaysto,dhismayaal tayo fiican laakiin ku ma jirto cosbitaal weyn oo West Middlesex Hospital, taas oo iyaduna leh dhimse heer-tayo fiican. Lacag ahaan qiimaha ugu Wanaagsan. Doorashadan waxay u baahan tahay waxooga yar oo kharash la galiyo dhismayaasho iyo qalabka marka la garab dhigo doorashada A. Waxa la saadaalinaayaa inay laba gudi (saddex cosbitaal) ay hoos u dhac ku leedahay iyadoo saadaasha dhaqaale ee dulsaarka uu noqon doono mid ka yar 2%dhamaan WG London. Sidaas, doorashadan ay bixi doonto maalgalinta ee ugu wanaagsan oo laakiin ka yar ta doorashada A. Waxay taha in NHS ta WG Lonodn ay dhaqaale ahaan ka wanaagsanaan doonto marka la garab dhigo hadii aan waxba la qaban. taageerta cilmi baadhista iyo waxbarashada. fun. Cilmi-badhista ugu muhiimsan ee WG London waxa uu hada ka dhacaayaa Hammersmith Hospital, St Mary’s Hospital iyo Chelsea iyo Westminster Hospital. Sida qeybta ka ah doorashadan, Hammersmith Hospital waxa uu noqonayaa cosbitaal takhasus ah Mary’s Hospital waxa uu noqonayaa cosbitaal weyn, taas oo micnahedu noqon doono in cilmi baadhista hada jirta ay labada meeloodba ka sii socon doonto. Doorashada C waxay keenaysaa faa’iidooyin ka yar kuwa doorashada A, maxaa yeeley waxay: 66 • lacag ahaan qiimaha ugu xun – waxay wax lacag ah maa dhigi doont, iyadoo la saadaalinaayo inay aahaato ta ugu maaliyad ahaan sugn; • Guryagha si xun uga faa’iidaysnaya – sida ugu fiican ugama faa’iidaysnayso guryo tayo heeer sare ah leh sida West middlesex hospital; Saddexda cosbitaalada waaweyn What this doorasho documentee is for • ka tageysa laba gudi (saddex cosbitaal) oo khasaare ku jira – lacag lumin doona marka la garab dhigo doorashada A; iyo • aad uga adag in la hirgaliyo – laanta maskaxda dhiiga ku furma ee West Middlesex Hospital ayaa u baahan in la raro maadaama ayna u suurto gal aheyn inay si badbaadsan u bixiso adeega iyadoon la haysan kaalmo weyn oo cosbitaal. Waxaan si buuxda u eegnay inuu jiro ‘doorasho la door bidaayo’ oo wada tashiga, maadaam ay saddexda doorasho ee – A, B iyo C – ay dhamaan suurto gal yihiin. Hase yeeshee Gudiga Iskutaga ee Gudiga Daryeelka Aasaasiga ah, taas oo wada wada tashiga, waxay rumasyan tahay in doorashada A uu keenaayo faa’iidada ugu weyn ee WG London, waana mid majar habaabin ah inaan taas la sheegin. Hase yeeshee, tani waa wada tashi lagu raadinaayo aragtida dadka. Siaad daraadeed ayaa dhamaan sadexda doorasho idiin soo hor dhigaynaa iyadoonu casuumeyno aragtidiina ku sabsan doorashada lahaan doonta faa’iidada ugu badan. Sida qeyba ka ah wada tashigan, waxaanu daryeel caafimaad bixiyayaasha ku dhiiri galineynaa, marka lagu daro kuwa madaxa banaan iyo kuwa samafalka, si ay u soo jeediyaan isbadelada cusub iyo ikhtiraaca ee habaka loo bixiyo daryeelka. Waxanu hubin doonaa in macluumaadka laga heli karo si cid kasta oo xiisaynaysa inay wax soo jeediso ay u suurto gasho, iyo inaanu si buuxda oo xaq ah u eegi dono jawaab celin kasta. Adoo ka fikiraaya waxa la soo jeediyey ee qaybta 16 iyo 17 fadlan sheeg ilaa inta aad taageersan tahay ama aad ka soo hor jeedo mid kasta oo ka mid ah saddexda dalab ee la soo jeediyey ee goobta deegaanka cosbitaalada Wagooyi Galbeedka London. (Waad tagei kartaa hal wax ka badan oo doorshada ah hadaad doonayso.) Qeex waxa aad u taagerayso waxaad uga soo horjeedo doorasho kasta. 25 24 Doorashada A (dooradhada la doorbidaayo): Cosbitaalada waaweyn – Chelsea and Westminster Hospital, Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital, St Mary’s Hospital iyo West Middlesex Hospital. Cosbitalada la dooranayo iyo cosbitaalada degaanka – Central Middlesex Hospital. Cosbitaalada deegaanka – Charing Cross Hospital, Ealing Hospital. Cosbitaalada Takhasuska (qaybta dhalmada leh) – Hammersmith Hospital 25a. Doorashada B: Cosbitaalada Waaweyn – Charing Cross Hospital, Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital, St Mary’s Hospital iyo West Middlesex Hospital. Cosbitalada la dooranayo iyo cosbitaalada degaanka – Central Middlesex Hospital. Cosbitaalada degaanka – Chelsea and Westminster Hospital, Ealing Hospital. Cosbitaalada Takhasuska (qaybta dhalmada leh) 24b. Maxaad tan ugu jawaabtey? 25b. Maxaad tan ugu jawaabtey? – Hammersmith Hospital. 26 26a. Doorashada C: Cosbitaalada Waaweyn – Chelsea and Westminster Hospital, Ealing Hospital (oo qaybta maskaxda dhiiga ku furma loo soo wareejiyey Cosbitaalka Ealing), Hillingdon Hospital, Northwick Park Hospital iyo St Mary’s Hospital. Cosbitalada la dooranayo iyo cosbitaalada degaanka – Central Middlesex Hospital iyo West Middlesex Hospital. Cosbitaalada degaanka – Charing Cross Hospital. Cosbitaalada Takhasuska (qaybta dhalmada leh) – Hammersmith Hospital. 26b. Waa maxay jawaabtaadu? Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn 67 27 30 27a. Dhamaan doorashooyinka kor ku xusan waxay ku dareen Central Middlesex Hospital inuu ahaado cosbitaal weyn. Ilaa intee in leeg ayaad taageertaa ama ka soo hor jeedaa waxa la soo jeediyey ee ah in Cosbitaalka Middlesex uu noqdo cosbitaal la doorashada iyo cosbitaal degaanka. 30a. Dhamaan doorashooyinka kor ku xusan waxay ku dareen Hammersmith Hospital inuu ahaado cosbitaal weyn. Waxa kwali ka sii jiri doona qaybta hooyada ee cosbitaalka Hammersmith. Intee in leeg ayaad ogoshey ama ka soo hor jeedaa the recommendation that Hammersmith Hospital should be a specialist hospital with a maternity unit? 27b. Maxaad tan ugu jawaabtey? 30b. Maxaad tan ugu jawaabtey? 28 28a. Dhamaan doorashooyinka kor ku xusan waxay ku dareen Hillingdon hospital inuu ahaado cosbitaal weyn. Intee in leeg ayaad ogoshey ama ka soo hor jeedaa the recommendation that Hillingdon Hospital should be a major hospital? 31 Miyey jiraan doorashooyin kale oo aanu u baahan nahay inaanu ka fikirno markaanu eegayno go’aamadyada? Hadii ay jiraan, fadlan bixi sababahaaga aad kuwaa u soo jeedinayso. 28b. Maxaad tan ugu jawaabtey? 29 29a. Dhamaan doorashooyinka kor ku xusan waxay ku dareen Hammersmith Hospital inuu ahaado cosbitaal weyn. Intee in leeg ayaad ogoshey ama ka soo hor jeedaa talo bixinta la bixiyay ee ah in Northwick Park Hospital uu noqdo cosbitaal weyn? 29b. Maxaad tan ugu jawaabtey? 68 Saddexda doorasho ee cosbitaalada waaweyn Isbedelka What la document soo jeediyey for ee adeega takhasuska Waxa this uu qoraalkani uis taagan yahay dhakhaatriirta 18. Isbedelka la soo jeediyey ee adeega dhakhaatriirta takhasuska Cosbitaalada takhasuska wxay hadaba bixiyaan daryeel heer sare oo WG London ah iyagoo si aad u wanaagsan u qaabila bulshad degaanka (iyo qeybo kale oo badan oo london ah). Sidaas darteed cosbitaalda khaaska ahi waxay ahaan doonaan sidooda. Hase yeeshee sida qeybta ka ah wada tashigan waxaan soo jeedinaynaa, laba isbadel oo adeega khaaska ah ku sabsan, iyo sidoo kale isbadelka ka dhanka ah adeegyada cosbitaalka meesha ay noqdaan cosbitaalda degaanka. 1. U badalida qeybta dhiiga maskaxda ku fruma ee khatarta ah (HASU) ee Charing Cross hospital laga badalaayo loona badalaayo St Mary’s Hospital sida doorashada halka aya Charing Cross Hospital aanay aheyn Cosbitaal weyn. Hadii Charing Cross Hospital uu ahaan lahaa cosbitaalka degmada, ma wadi karno geynta qeybta dhiiga maskaxda ku fruma ee dhatarta ah (HASU) halkaan. Waxay qeybta HASU u baahan tahay inay u guurto meel cosbitaal weyn oo u dhow Charing Cross Hospital site. Wadatashigii dhiiga madaxa ku furma iyo shooga weyn e 2009 waxa uu tusey in la door bidaayo in HASU ay ku taalo isla meesh ay xarunta shooga weyni ku taalo, maadaama ay u baahan yihiin kaalmo isku mid ah. Maadaama ay hada jirto xarun shooga weyn e maskaxda ah St Mary’s Hospital, waxaanu soo jeedinaynaa in laga raro HASU Charing Cross Hospital oo la geeyo St Mary’s Hospital sida doorashda A iyo doorashada C, meesha ay Charing Cross Hospital uu yahay sida cosbitaal degaan ah. 2. Ka raraya adegyada Western Eye Hospital una raraaya St Mary’s Hospital Western Eye Hospital waxa uu yahay cosbitaal takhasus cudurada indhaha ah ee WG London iyo qeyb ka md ah Imperial Healthcare NHS Trust. Kani waa cosbitaalka kaliye ee bixiya gargaarka degdega ee indhaha 24 saacadood ee WG London ee abulaanska iyo dadka iska yimaadaan balan la’aan. Adeegu waxa uu isticmaalaa qol yar oo qaliinka ah, hab qiimeyn, sariiro bukaan socodka iyo qolal. Western Eye Hospital waxa kale oo uu bixiyaa bukaan socodka imaanaaya, kuwa la dhigo iyo daryeelka maalinta ee qaliinka. Cosbitaalku wax uu ku yaalaa agagaarka Marylebone Road. Sida ka dhanka ah Istraatajiyaa Imperial, waxay jeclaan lahaayen inay adegyada u raraan mid ka mid ah xarumahooga kale iyo, si ay dadku u fahmaan isbadelada la soo jeediyey ee WG London, waxaan ku soo darney waxyaabaha la soo jeediyey wada tashigan. Kla saarista adeega Western Eye Hospital iyo ka cosbitaalka e guud ee St Mary’s Hospital waxay abuureysaa khasaare iyo adeeg iyo dhaqaale. Isku xidhida adeegyada, Imperial waxay awoodi kartaa adeega caafimaadka indhaha oo isku xidhan oo dhamaan baahida bukaan socodka degdeg iyo kuwaan degdega ahaeynba. Waxa jir doona hal meel oo dhamaan caafimaadka indhaha ee degdega ah, taas oo hoos u dhigeysa baahida in loo gudbiyo bukaan socodka una ogolaaneysa daaweeyayaasha inay si ka dhaqaale bahan oo ka hufan u shaqeeyaan. Imperial ayaa eegtey inay u rarto adeegyada mid ka mid ah xarumaheeda kale ee (St Mary’s Hospital, Charing Cross Hospital iyo Hammersmith Hospital). Waxay filaysaa in Doorashada ugu fiican waa in Western Eye Hospital loo raro St Mary’s Hospital Isbedelka la soo jeediyey ee adeega dhakhaatriirta takhasuska 69 maadaama ay taasi keeni: • • • wax saameyn yar ah oo bukaan socodka helitaankiisa ah marka la garab dhigo xarunta hada; kor u qaadaaya waxqabdka daaweynta maadaama adeega la siku darey iyo geynta qeybta shooga weyn iyo dhalaanka ee St Mary’s Hospital; iyo 32 32a. Miyaad ogoshay mise ma ogolid inay qeybta maskaxda ku furma ee qalafsan ee loo qorsheeyey Charing Cross kadib wada tashiga dhiiiga maskaxda ku furma iyo shooga weyn in loo raro Laanta Shooga ee St Mary? 32b. Maxaad tan ugu jawaabtey? ayaa ah dorashada ku fiican wakhtiga dheer ee Imperial. Imperial waxay qiyaaseysaa in qiimaha safiga ah ee soo guuritaanka St Marry uu ahaan doon inta u dhaxaysa £5 ilaa £15 milyan, iyadooo qiimaha hoose uu aad suurto gal u yahay sida uu dibu habeyn weyn oo St Marry ahi dhacayso. 33 33a. Miyaad ogoshey mise ma ogolid in Western-Eye hospital loo raro cosbitaalka weyn ee St Mary? 33b.Maxaad tan ugu jawaabtey? Waxaad wax dheerad ah ka heli kartaa shaqadayada wadahadalka ee hordhaca u aheyd (Mulxaqayaga K) ee boggayaga www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk 70 Isbedelka soo jeediyey What this la document is foree adeega dhakhaatriirta takhasuska 19. Tan uga dhigaaya inay u shaqeysa bukaan socodka Waxaa u shaqeynay si ka badan oo ka adag, oo aanu kooxaha matala bukaan socodka iyo qaar kale ula kulaney si aan u hubino in barnaamijka ‘Qaabeynaaya mustaqbal ka caafimaad qaba’ sida loo hirgaliyey sanadada soo socda ee dhicana WG London uu bukaan socodka wax u taro, oo aanu saameyn xun ku yeelan. degdega ah – runtii ma isticmaaleyaan, ama uma baahna inay isticmaalaan, qeybta weyn ee waaxda A&Es. Sidaas darteed badelaada waaxda A&E ga ee meelo ka baxsan ma saameyn karto bukaan socodka isticmaalaya cosbital isku mid ah oo meeshaas ah. • Waxay dadka bukaan socodka ku qaadan kartaa wakhti ka dheer inay helaan adeega ama booqdaan qaraabadooda. Laakiin faa’iidada daryeel ka wanaagsan oo cosbitaalka ah oo daryeelk ka badan lagu bixiyo guriga agtiisa, ayaa in badan ka culus dhibaatada yar ee safarkan yara dheeraadey. Kuwa isticmaalaya NHS-ta waxay inbadan ku soo celceliyeen baadhitaanada inay inbadan u safri lahaayeen si ay daaweyn ka fiican u helaan iyo iyaga oo sidaaas o kale ula raba qaraabadooda. • qaar badan oo adegyada caafimaadka ah ee lagu bixiyo bulshada – sida deega GP-yada iyo adeega caaafimaadka maskaxda – waa horey la wanaajiyey iyo iyaga oo u baahan maal galin wakhti waxoogaa ah iyo lacag si loola qabsado daryeelka dheeraadka ah ee laga soo badalaayo cosbitaalada xiligan iyo in lagu bixiyo meelo guriga ku dhow, sida ciyaadadaha GP-ka oo la wanaajiyey, xarumo caafimaad oo cusub iyo aalado bulshada ah oo cusub. Waxaan balan qaadney in aananu sameyn is badelka cosbitaalda ilaa inta adeega badelkooda ah uu meesha yaalo. • Dadka bukaan socodka intooda badan ee isticmaalaaya cosbitaalada WG London adeegooda Si aad u ogaato in waxaanu soo jediney uu xaqdaro ahaan ku noqon karo bulshooyinka qaarkood, waxaanu sameyney baadhitaan saameyn sinaant ah oo madax banaan si ay gargaarka degdega waxay isticmaaleyaan qeybaha dhawacyada yaryar ama xarumaha daryeelka dib ugu eegaan sida isbadelka la soo jeediyey waxa uu saameyn doonaa dadka sida carruurta Laakiin maadaama ay jirto walaac la fahmi karo oo meelaha qaarkood ah ee isbadelada adeega NHS-ta, waxaaan rabnaa, in khaasatan aan cadeyno kuwan soo socda. • Waxaan maal galineynaa horumarita koox takhasus leh oo ka wanaagsan oo cosbitaalada waaweyn ah iyo adeega bulshada. • Waxaan maal galineynaa inaan kordhino adeega ka baxsan cosbitaalka iyadoonu qorshe u hayno qalabka cusub si loo bixiyo adeegyadaa. • Qeybta ugu weyn ee waxa la soo jeediyey waa loo bixiyey hore, wadankan iyo aduunka oo dhanba iyadoo la ogyahay inay tahay waxa guul leh oo dib loogu habeeyo adeega caafimaadka si loogu diyaaariyo dalabka mustaqbalka. • Tan uga dhigaaya inay u shaqeysa bukaan socodka 71 yaryar, dadka qoomiyadaha kale, dumarka iyo dadka waaweyn. Dib u eegistan waxay tustey in inta badan kooxahaas aan si qa daro ah loogu duudsiyin. Waxaanu soo saareynaa qorshe lagaga hor tagaayo xaq duudsiga la soo war galiyey. Waxaad boggayaga ka arki kartaa warbixinta oo dhan ee wada tashigan www.healthiernorthwestlondon.nhs.uk 34 Miyey jiraan wax kale oo aad doonayso inaad ka sheegto wada tashiga ama mawduuca ay dul martay? Hadii aad doonayso inaad sharaxdo mid ka mid ah jawaabahaaga, ama aad dareemayso inaanay su’aashu ku siin fursada aad si buuxda ugu sharaxayso fikradaada, ama hadii aad dareemayso inay jiraan fursado aananu soo qaadin oo ay aheyd inaanu sameyno fadlan sidaa sheeg foomka xagiisa danbe. 72 Tan uga dhigaaya inay u shaqeysa bukaan socodka Tan uga dhigaaya inay u shaqeysa bukaan socodka 73 20. Talaabooyinka sooscda Waanu rabna inaanu sii wadno wada hadalka bukaan socodka, dadweynaha iyo kuwa ay saameyn karto isbadelka la soo jeediyey ee adeega caafimaadka WG London. Waxa jira hab la aqoonsadey oo sidan loogu sameeyo, sharci ahaan, NHS-tu waa inay la tashato bukaan socodka iyo dadweynah isbadel kasta oo weyn oo adeega caafimaadka ah. Hogaanka dawlada ee taas waxa ay tani leedahay: “ 1. La tashanaayo habka oo dhan, iyadoo loo ogolaanaaayo ugu yaraan 12 todobaad si Wada tashi qoraal ah ugu yaraan hal mar xiliga horumarinta xeerka. 2. Cadeynaaya waxa ay yihiin waxa la soo jeediyey, ee saameyn kara, su’aalaha nooc la weydiiyey iyo xiliga jawaabtooda. 3. Hubinaaya in wada tashigu cad yahay, kooban yahayoo si buuxda loo heli karo. 4. Siinta jawaa bixin ku saabsan jawaab celin la helay iyo sida uu habka wada takhigu u saameeyay xeerka. 5. La soconaaya hufnaanta wada tashiga, marka lagu daro isticmaalka isku-xidhaha wad tashiga. 6. Hubinaaya in wada tashiga uu maro xeer marinta ugu fiican, marka lagu daro in la sameeyo Qiimeynta Saameynta Xadeynta hadii loo baahdo. “ 74 Talaabooyinka sooscda Waxa uu qoraalkani u taagan yahay Sidaa, wada tashi weyn oo socon doona 14 tidibaad laga bilaabo 2 juulaay ilaaa 8 oktoobar, waxaanu weydiinaynaa dadka fikradooda ee dooradhooyinka isbadelka, si aan u hubino inaan bukaan socodka ka qayb qalino iyo dadweynaha kaleba. (Waxaan ku darney laba todobaad oo kale ee wakhtiga wada tashiga maadaama ay dhacayso xiliga xagaaga.) Waxa jir doona kooxo gaar u eegida, tusaaleha dariiqa, kulamada cosbitaalka, iyo dhacdooyinka kale ee dhamaan dagmooyika WG London (iyo saddexda ka baxsan WG London ee ay saameyn karto isbadelku), si aan u hubino waxaan ka qeyb galiney dadka iyo bulshooyinika ugu badan ee suurto galka ah, marka lagu daro qaar inta baan loo yaqaano ‘kuwaan waligood la dhageysan’. Ujeedadu waxa weeye in la sharaxo, la maqlo, iyo la helo aragtida ka socota dadk ugu badan ee suurto galka ah. Waxaan kadibna galin doonaa wakhti qiimeynta aragtida dadka, intaananu sameyn warbixin kale, bilowga 2013. 2013. Gudiga Iskutaga ee Gudiga Daryeelka Aasaasiga ah ayaa kadibna qaadan doonta go’aanka ugu danbeeya si ay u sameyaan isbadelka adeegyada. Gudiga Iskutaga ee Gudiga Daryeelka Aasaasiga ah, oo ka kooban cid ka socota dhamaan dawladaha hoose ee WG London, ayaa fiirin doonta wada tashiga iyagoo soo jeedin doona qorshaha. Hadii isbadelka la isku raaco waxay qaadan doonaan ugu yaraan saddex sano in la hirgaliyo. Shaqada in lagu hore mariyo adeega lagu bixin karo guriga, GP-ga iyo xarumaha caafimaadka waa ay hada bilowdeen iyadoo marka ay kuwaasi meesha yaalaan ayaaisbadelka cosbitaalka la sameyn doonaa. Shaping a healthier future Talaabooyinka sooscda 75 Ereyada cusub A&E – shilka iyo gargaarka degdega ah ayaa la heli karaa 24 saacadood maalintii todoba maalmood todobaadkii halka ay dadku helaan daaweyn ku xidhan daawada iyo qaliinka u baahan kara in cosbitaal la dhigo. Taas waxa ku jira dhiig la’aanta badan, macaanka koomada loo galo, dhiig furanka meel ku jeexanta, dilaaca adag ee u baahan qaliin, iyo cudurada kale ee khatarta ah. Daryeelka degdega ah – daryeelka degdega waxa looga jeedaa daaweynta wakhtiga gaaban, caadiyan cosbitaal, ee bukaan socodka qaba cudur nooc kasta ama dhaawac. Gudiga caafimaadka degdega – gudiga caafimaadka degdega ee NHS-ta ayaa maareysa cosbitaalka. Qaar waaa xarumo gobolka ama qaranka oo daryeelka khaaska ah, kuwa kale waxa ay ku xidha yihiin jaamacadaha iyagoo ka caawiya tabobarida xirfadleyda. Qaar ka mid ah gudiga caafimaadka degegi waxay bixiyan adeega bulshada. Bushqad – waxa iskugu jira ‘bushqadaha daryeelka’ ee bukaan socodka. Tusaale ahaan, bushqad bukaan socodka qabta macaanka waxa ka mid noqon kaa daaweynta lugaha, macaanka, kalkaalisada cuntada iyo caafimaadka indhaha. Cardiothoracic − waa nooc ka mid ah qaybta caafimaadka ee ku daawynta qaliin cudurada ku dhaca saablayda dhexdeeda (xabbadka) – daawaynta xaalada guud ee wadnaha (cudurada wadnaha) iyo sambabka (cudurada sambabka). Cardiovascular (Dhiig mareenka) – tan waxaa looga jeeda wadnaha iyo xidada dhiigu maro. Cudurada Dhiig mareenku waxay saamaysaa shaqada habka dhiig wareega, kuwaasoo sida nafaqada iyo ogsajiinta oo gaadhsiiya unugyada jidhka kuwaasoo ka qaada 76 Ereyada Waxa uucusub qoraalkani u taagan yahay kaarboon dayogsiydh iyo wixii qashin ah. CCG – kooxda komishanka daaweynta. Kuwaasi waa hay’ada hogaamin doonta ee lagu badal;i doono gudiga daaweynta aasaasiga ah (PCTs) bisha Abriil 2013. CCGs waxa hogaaminaaya GP-yada iyadoo ka kooban koox GP-yo ah oo meel kast ah u gaar ah. Waxa ay hada matalayaan PCT-ga iyagoo ka masuul ah maareynta adeega dartyeelka caafimaadka ee labadaba bulshada iyo cosbitaalka laga bilaabo abriil 2013 iyo wixii ka danbeeya. Daryeelka ka baxsan cosbitaalka – daryeelka dhacaaya cosbitaalka banankiisa oo meel bulsho gudaheed. Taas waxa ay noqon kartaa guriga bukaan socodka, sariirta bulshada ama xarunta caafimaadka bulshada. Dhexdhexadinta – rukun ka mid ah barnaamijka ‘Qaabeynaaya mustaqbal caafimaad qaba’ kaas oo isku keenaaya adeegyo badan meel gaar ah si loo helo khibrad aad uga weyn. Daaweyn doorasho ah oo kakan ama qaliin – qaliin la qorsheeyey ama daryeel daawo oo uu bukaaan socodku u baahan karo qeyb baahida badan ah halkaan oo uu ka soo kabanaayo qaliin, ama iyadoo uu qaliinku adkaa ama iyadoo ay lahaayeen dhibaato caafimaad oo kale. Sii wadida daryeelka – barnaamij daryeel isku dhex jira oo laga bilaabey Hammersmith iyo Fulham.Ujeedada barnaamijka waa in kor loo qaaado natiijada bukaan socodka sida qiimo ahaan ugu yar iyadoo hoos loo dhimaayo daaweynta ama joogitaanka cosbitaalka. COPD – Cudurka Sanbabada ee joojinta Qalafsan. COPD waa cudur ku dhaca sanbabaka kaas oo sababa inay neftu ku adkaato ama qabato. CQC – komishanka Tayada Daryeelka – kani waa urur ay dawladu maal galiso Fiiri dhamaan cosbitalada England si ay u hubiyaan inay la kulmaayaan heerka dawlada, iyo si ay u wadaagaan natiijada dadweynaha. Hoos u dhaca – marka waxa la kharash gareynaayo ka weyn yahay waxa dakhliga ah. Cosbitaal doorasho ah – taasi waa meesha ay bukaan socodku tagaan hadii ay u baahan yihiin qaliin aan aheyn degdeg oo markaa la qorsheyn karo. Qaliinka gargaarka degdeg ah – kani lama qorsheyn iyadoo loogu baahnaa xaaladaha degdega ah. Tan waxa ku jira qaliinka qabsinka, caloosha kuusan ama taagan, iyo infekshanka kaadi haysta. Mar kasta waa cosbitaal aan-la dooran. Waxa dhaqaale dulsaarka ah – marka uu dakhligu ka weyn yahay kharshka. Urur Gudiyeedka (FT) − urur gudiyeedka NHS-ta ee hay’ada samafalka faa’iido laga rabin. Wali waxay ka mid yihiin NHS-ta laakiin waxay haystaan xornimo ka weyn oo ay qorshahooda iyo habka daryelka loo wado. Urur Gudiyeedka waxa ay leeyihiin xubnahooda iyo maamule degmada kasta socda. Ujeedadu waxa weeye in dhamaan gudiyada caafimaadka ee NHS-tu ay noqdaan FT-yo. Koox GP-yo ah ama isku urur – kooxo yaryar oo GPyo ah oo degmada ah ama xaafadaha CCG (eeg CCG kor ku qoran). HealthWatch – kaasi waa ururka cusub ee badali doona ururka LINks (eeg hoosta) sida ka qeybta ah isku habeynta NHS-ta. Doorkoodu waxa weeye inay hubiyaan in bukan socodku ay ka qeyb qaataan horumarinta iyo isbedelka adeega NHS-ta iyo in la siiyo gargaar dadka degaanka. Waxa jiri doona HealthWatch qaran si loola socdo HealthWatchka degaanka iyo inay talo wixii ah bixiyaan iyagoo qeyb madax banaan oo CQC da ah (eeg hoostas). Xarunta caafimaadka ‘xudunta’ – bay’ad daryeelka ka baxsan cosbitaalka taas oo la hirgalin doono xarumaha hada jira ee bulshada si adeegyada kale loogu bixiyo degaanka, una adeegaaya ‘xudun’ weyn oo koox daryeelka caafimaadka oo degaank ah. Adeega lagu bixiyo waa uu kal duwanan doonaa isagoo ku xidhnaan doona baahida degaanka iyo isaga oo noqon doona mid hoose ilaa mid xirfado kala duwan. oo kooxo ‘waxyaalo kal duwan oo hal meel ah’ xarumahaas adeega GP-yada, sheegida cudurka iyo balamaha bukaan socodka. Xarumaha dadka wadnuhu istaago – xarun daaweysa dadka uu wadnuhu istaagey. Gudiga caafimaadka iyo Saxada (HWB) − qeyb ka mid ah isbadelka NHS-ta , ujeedada gudiga waxa weeye in la dhiiri galiyo wada dhaweynta ka dhaxaysa NHS-ta iyo dawladaha hoose oo dhaman caafimaadka iyo arimaha bulshad qaabilsan. HWB-da waxa la filayaa inay shaqadeeda bilowdo abriil 2013. Qeybta baahida joogtada ah ee Weyn – waxay daaweysaa xaaldaha u baahana gargaarka kalkaalisda ee aadka u badan, sida dadka xanuunsanaaya dhiig la’aanta ama sameeyay qaliin aad u weyn. qeybta dhiiga maskaxda ku fruma ee khatarta ah (HASU) − waadhadhka cosbitaalka ee takhasusuka u qaba daaweynta dadka uu maskaxda dhiigu kaga furmo. Daryeelka Isku-xidhan ee Tijaabada (ICP) − isku tag ay hogaaminayaan komishanadu iyo kuwa bixiya daryeelka koowaad, bulshada, degdega, bulshada iyo daryelka caafimaadka maskaxda ee dadka da’doodu tahay 75 iyo wixii ka weyn ee macaan qaba. Ujeedad loo bixinaayo daryeel isku xidhan waa in kor loo qaado natiijada bukaan socodka iyo in la dhimo joogitaanka aan loo baahneyn ee cosbitaalka. Bukaan socodka gudaha – bukaan socod la dhigey cosbitaalk, caadiyen mudo 24 saacadood ah, ama daaweyn ama qaliin. Bukaan socodka gudaha ee caruurta – qeybahan waxay daaweeyaan carruurta xanuunsaneysa ee u baahan inay cosbitaal la dhigo. Isku xidhan – shuruuda barnaamijkan oo u taagan abuurida daryeel isku xidhan oo uu bukaan socodku helo, ayaa hubinaaya in dhamaan qeybaha NHS-ta iyo adeega bulshada ay si ka dhow oo ka hufan u wada shaqeeyaan. Ereyada cusub 77 Isku-baahanaanta – meesha ay adeegyada daaweynta qaarkood u baahan yihiin adegyada kale ee daaweynta in lagu saleeyo isla meel oo daryelka noocyo ka mid ah si ay u noqdaan qaar guulaysta iyo si buuxda loo wada bixiyo. Adeega raajada jidha la galiyo − waxay isticmaasha habka ugu yar ee sawirku hogaaminaayo si loogu sheego nooca cudurka looguna daaweeyo cudurada oo dhamaan qeyb kasta oo xubnaha habdhiska jidhka. Daryeelka khatarta − qeybahani waxay bukaan socodka siiyaan gargaar qaliin kakan ka dib, ama bukaan socodka u baahan gargaar xubno badan sida neef ka qaadida iyo dhiig sifeynta. Muhimka Cadenta Wax-qabadka (KPI) − waxa la isla qaatey ee bixiya iyo komishanka ka dhaxeeya ee adeeg kasta, wax-qabadkee ayaa la raad raaci karaa. Heerka 3, sida heerka 3 qeybta daryeelka khatarta - qeybaha ICU-yada ee cosbitalka dhexdiisa ee daryeela bukaan socodka ay xaaladoodu ay tahay mid nolosha ku khatar ah oo u baahan duljoogitaan joogto ah iyo gargar qalabka iyo daaweyn si shaqada caadiga ah ee jidhku u socoto. Heerka 3 waxa ICU loogu talo galay bukaan socodka u baahan gargaarka badan ee neesashada oo kaliya ama gargaarka neefsashada ee aasaasiga ah iyo gargaarga ugu yaraan laba xubnoo oo habdhis. Habkan waxa kamid ah dhamaan bukaan socodka qaba baahida qalafsan ee u baahan gargaar xubno badan oo istaagey awged. LINks – xidhidhka ka qeyb qaadashada degaanka. LINks waxay ka kooban yihiin shakhsiyaad iyo kooxaha bulshada ay hadafkoodu yahay in kor loo qoaado caafimaadka iyo adeega daryeelka bulshada. Waxa maal galiya dawlada hoose iyagoo laakiin ay qaar ka maxad banaan Dawlada. Sanada 2013 waxa caawin doona HealthWatch (eeg kor). Cosbitaal degaanka – waa cosbitaal noociisa lagu soo jeediyey isbadelka. Cosbitaalda degaanka waxa kamid ah xarumaha gargaarga dhakhsaha ah, taas oo bixisa adeegyada afar meeloodow sadex ay u tagaan cosbitaalka – sida xanuunka maalin kasta, dhaawaca yaryar iyo xaaladaha xiliga dheer sida macaank a iyo xiiqda. Deegaameyn – shuruuda barnaamijkan, oo ah ay ujeedadiisu tahay in lagu bixiyo daryeelka ugu badan sida 78 Ereyada Waxa uucusub qoraalkani u taagan yahay ugu haboon, oo hubinaaya inay dadku helaan daaweyn ka horeysa oo ka dhib yar. Cosbitaal weyn – waa cosbitaal noociisa lagu soo jeediyey isbadelka. Hosbitaal weyn waxa ku jiri doona A&E, adeega dhalaanka iyo hooyada. Dhimashada hooyada – dhimasho gabadh uur laheyd ama 42 maalmood ka dib markey umushay, wax kasta oo ku xidhnaa uurka. Hooyada − ku xidhan uurka, umulida carruurta iyo wax yar ka dib umulida. Kooxaha Daryeelka isku -dhafan (MDG) − marmarka qaarkood loo yaqaan kooxda xirafadleyd isku jirta. Kuwaas waa kooxo xirfadley ah oo ka socda adeegyada aasaasiga, bulshada, daryeelka bulshda iyoo caafimaadka maskaxda kuwaas uu wada jir ugu shaqeeya daryeelka bukaan socodka. Dhalaanka – ku sabsan ilmaha cusub ee soo dhasha. Qaliinka aan qalafsaneyn ee la doortey ama daaweyn (ama labadaba) – taas waxa ku jira qaliinka indhaha, badalid misigta iyo qaliinka kaadi haysta ee la qorsheeyey, inta badan arin maalin le ah. Daaweynta aan la dooran – daaweynta xanuunada aan la qorsheyn, marka lagu daro dhiig la’aanta badan, kacdoonka ama cudurada caloosha ee kacdoonka, xiiqda khatarta iyo ka sii darida COPD, oo hosbitaal loo baahdo. Qaliinka aan la dooran – ee qaliinka degdega ee Umulitaanka – daryeelka ku xidhan dhalmada. Qeybaha dhalmada iyo hooyada – meesha dhalaanka la keeno iyo gabadha qabta uur qalafsan, sida hooyo sugaysaoo macaan ama wadne xanuun qabta, ama uur saddex ah qaada, oo la la socdo. Gudiga La-socodka sare iyo Baadhitaanka (OSC), Health OSC (HOSC) iyo Joint Health OSC (JHOSC) − gudiga dawlada hoose ee ay khuseyso, ama koox dawlado hoose, oo ka kooban degmooyinka degaanka oo ka masuul ah la socoshada, iyo hadii ay suurto gal tahay ka hor tagida, Barnaamijka sida ‘Qaabeynta Mustaqbal caafimaad Qaba‘ barnaamijka. Qeyb ka mid ah wada tashiga, sida dhererka xiliga wada hadalka, waa inay iyagu isla qaataan. Bukaan socodka cosbitaalka banaankiisa – bukaan socod taga balan si uu u helo daaweyn iyadoonu u baahneyn in cosbitaalka la dhigo, sida bukaan socodka gudaha. Daryeela bukaan socodka dibada waxa cosbitaalka, P-yada iyo bixiyayaasha bulshada iyo iyada oo inta badan loo isticmaalo inuu daba socod daaweyn ka dib ama loogu qiimeeyo daaweyn dheerad ah. Bukaan socodka dibada iyo sheegidaanka nooca cudurka – dadka u baahan talo dhakahtar takhsus qaba ama baadhitaan cosbitaal loogu sameeyo. Taas waxa ku mid ah gargarka qofka joogatda insuliinta ugu baahan ee macaanka ama xaaladaha neerfaha sida nooca multiple sclerosis. Waxa kale oo ka mid ah, ECG-ga, raajada, , raajada jabaqda, CT-ga iyo MRi-ga. Bushqada daryeelka – kalmad loo isticmaalo qeexida adeegyo isku jira la isku daray si loogu buuxiyo baahida qofka ee la qiimeeyey. Waxay sheegaysaa daeryelka, qalabka iyo adeegyada uu qofku u baahan yahy si uu qofku ugu noolaado noloshiisa hab sharaf leh. Safarka ama dariiqa bukaan socodka – kalmadan waxa loo isticmaalaa si loogu qeexo daryeelka uu bukaan socodku helo dhaman bilow ilaa dhamaad ee wakhti la cadidey, ee heerar kale duwan. Waxa jiri kara dariiq daryeel oo isku dhex jira kaas oo qeyb ay ka tahay adeega xirfadleyda kala duwan ee daryeelka bukaan socodka (see MDG above). Adeega daryeelka dhalaanka – tani waxay u taagen tahay adeega caafimaadka dhasha yaryar, carruurta iyo da’yarta. Kooxaha La talinta Bukaan Socodka iyo Dadweynaha (PPAG) – waxa jira koox Lodon oo dhan ah PPAG iyo sida PPAG ee WG London. Doorkoodu waa in la hubiyo in danta bukaan socodka iyo dadweynaha ay matalayaan NHS-ta. Xubnaha waxa ka mid ah dadka matalaaya LINks degaanka, kooxaha cosbitaalka bukaan socodka, komishanka kooxaha daaweynta, London PPAG iyo shaqaalaha NHS-ta. Daryeelka aasaasiga – adeega ah xidhiidhka koowaad ama ugu horeeya ee bukaan socodka, ee ay GP-adu bixiyaan, bixiyayaasha bulshada iyo sidoo kale. Primary care trust (PCT) – PCT-gu waxay maareynaysaa daryeelka aasaasiga, bulshada iyo daryeelka labaad ee bixiyayaasha. Lagu badalaayo CCGs (eeg hoosta) abriil 2013. Tayada, ikhtiraacida, wax-soo saarka iyo ka hor taga (QIPP) – Wakaalada Caafimaadka QIPP ajendaha waxa uu higsanayaa inuu gaadho ilaa to £20 oo lacag la keydiyo ilaa 2015 si loo hubiyo in hal bound kasta oo la isticmaalo oo keeno waxtarka ugu weyn iyo tayada daryeelka ee bukaan socodka. Daryeelka labaad – cosbitaalka ama takhasus layaasha daryeelka ee bukaan socodka uu GP-googu u gudbiyo ama daryeel bixiyayaasha koowaad ee kale. Cosbitaalka Khaaska ah – cosbitaal bixiya daryeelka khaaska ah ee xaalad khaas ah, tusaale kansarka ama cudurada sanbabka. Dhiiga maskaxda ku furma – dhiiga maskaxda ku furmaa waa dhimashada mar kaliya ee unugyada maskaxda ee qaby oo ka timaada dhiiga oon halkaas gaadhin. Shooga sida xarunta shooga weyn – xarumanaas waxay daaweeyaan bukaan socodka shooga qaba oo leh dhaawac khatar ah – ama hal dhaamac oo khatar ah ama dhowr dhaawac oo khatar ah – taas oo maaryenta bukaan socodkan ka dhigta mid adag. Waxay u baahan yihiin daryeel takhasus leh kala duwan oo meelo badan ka socda si loo siiyo fursada ugu badan ee noolaaanshaha iyo ka soo kabashada. Daryeelka degdega ah (UCC) − xarun furan 24 saacadood maalin kasta, todoba maalmood todobaadkii. Xarumahaas waxay daaweyn doonaancudurada intooda badan iyo dhaawacyada ay dadku haystaan taas oon laga yaabin inay cosbitaal daaweyn ah u baahan. Taas waxa ku jira infekshanka laabta, weerarka xiiqda, dilaaca yaar, xanuunka caloosha iyo infekshanka dhagta sanka iyo dhagaha. Qiimaha ugu wanagsan (VFM) − odhaah inta badan la siticmaalo si loo go’aamiyo tahada adeega caafimaadka la barbar dhigaayo qiimaha uu ku taaagan yahay bixinta adeegaa. Ereyada cusub 79 Qoraalkan waxa kale oo lagu heli karaa luqado kale, far waaweyn iyo iyadoo cod ku duuban. Fadlan codso haddii aad u baahantahay mid ka mid ah hababkaas. 881 5209 Ereyada Waxa uucusub qoraalkani0800 u taagan yahay [email protected]
Similar documents
ilays newspaper/wargelin axad 17 may 2009
ah Haweenkaasi waxay u sheegayn weriyihii ka socday Ilays, in
ay dhib badan ku qabaan Ifrax, “
Habeen kasta xiliga Dambe, Marka
ay wax yar indhaha isgaliso, way
Qaylisaa,Markaasay kor u boodaa,
oo ...
