Dr. Oya Baltalı Halıcıoğlu

Akut Solunum Yolu
Enfeksiyonları
Dr Oya Baltalı Halıcıoğlu
Kanıta Dayalı Koruyucu Çocuk Sağlığı Uygulamaları Sempozyumu
Kasım 2013, Denizli
SOLUNUM SISTEMI

Bulaşıcı organizmaların ana giriş kapısıdır


Bu nedenle en sık enfekte olan sistemdir
Hekimlerin birinci basamakta en sık tedavi
etmek durumunda kaldığı sistemdir
SOLUNUM YOLU ENFEKSIYONLARıNıN ORTAK
ÖZELLIKLERI
Büyük oranda viral kökenlidirler
Rinovirusler
Koronavirusler
Adenovirusler
İnfluenza virus
Parainfluenzavirus
Koksakivirus
RSV
HSV 1-2
EBV
CMV
SOLUNUM YOLU BAKTERIYEL
ENFEKSIYONLARıNıN ORTAK ÖZELLIKLERI

Büyük oranda viral enfeksiyonları takiben gelişir

Spontan iyileşme oranı yüksek !

Enfeksiyon etkenleri sınırlı
A.tonsillofarenjit
A.otitis media, A.rinosinüzit
S.pyogenes (GABHS)
S.pneumoniae, H.influenzae,
M.catarrhalis
TK Pnömoni
S.pneumoniae, H.influenzae,
M.pneumonia

Dar spektrumlu antibiyotiklerle, ayaktan tedavi edilebilirler

Direnç sorunu!
Viral enfeksiyonlar sonrası gelişen bakteriyel enfeksiyonlar
Solunum yolları
burun mukozası,
nazofarinks,
orofarinks, orta
kulak, sinüsler,
tonsiller
Üst SY
Alt SY
glotisten itibaren
larinks, trakea,
bronşlar,
bronşiyoller, terminal
bronşiyoller, alveoler
duktuslar ve alveoller
Şüpheli solunum yolu enfeksiyonu bulgularından
bir veya daha fazlasının varlığı
(öksürük, burun akıntısı, boğaz ağrısı, göğüs ağrısı, solunum sıkıntısı, ateş)
Üst yada alt solunum yolu ayrımını yap
(Göğüs ağrısı, nefes darlığı, hırıltılı solunum, stridor belirtileri varlığı
± fizik muayenede raller, ronküsler, çekilmeler, bronşiyal solunum sesleri)
HAYIR
OLASI ÜSYE
EVET
OLASI ASYE
SOLUNUM YOLU ENFEKSIYONLARı
Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları
Akut nazofarenjit (soğuk algınlığı,coriza,rinosinüzit)
Akut tonsillofarenjit
Akut otitis media
Akut sinüzit
Alt Solunum Yolu Enfeksiyonları
Krup
Trakeit
Bronşiolit
Pnömoni
AKUT NAZOFARENJIT
(RINOSINÜZIT , SOĞUK ALGıNLıĞı)
Virüslerin neden
olduğu,
Damlacık yoluyla
kişiden kişiye bulaşan
Rinosinüzit şeklinde
üst solunum yolunu
tutan
Kendi kendini
sınırlayan 'hafif' seyirli
bir hastalıktır.

Çocuklarda en sık rastlanan hastalık

Her çocuk yılda 5-8 atak geçirir

Kış aylarında, kreş çocuklarında, 2 yaş altı,
kötü beslenme…..sık

Etken %90 viruslar (>%40 Rhinoviruslar, diğerleri
coronavirus, parainfluenza virus,RSV, adeno,
entero v)
Allen LV. Colds & cough. Int J Pharm Compd. 2012
KLINIK


Burun akıntısı, boğaz ağrısı, ateş ve öksürük
Küçük çocuklarda ateş,huzursuzluk ve hapşırma ardından
burun akıntısı, burun tıkanıklığı

Sıklıkla kalın, opak ya da renkli bir akıntı da bulunabilir.
Bu tablo enfeksiyonun bakteriyel olduğunu göstermez.

Bu nedenle, ancak 10 gün geçtiği halde kliniği düzelmeyen
olgularda antibiyotik kullanılmalıdır.
EN ÇOK GRIPLE KARıŞıR
SOĞUK ALGINLIĞI
GRİP
Ateş
nadir
38-39°
Baş ağrısı
nadir
sürekli
az
genellikle
hafif
2-3 hafta
Tıkalı burun
genellikle
bazen
Hapşırma
genellikle
bazen
Boğaz Ağrısı
genellikle
bazen
nadir
genellikle
Komplikasyonları
sinüzit ve kulak ağrısı
bronşit, zatürree
Engellemek
hiç bir şey yapılamaz
Aşılama ve anti viral ilaçlar
Genel ağrı ve sızı
Yorgunluk
Öksürük
13
SOĞUK ALGıNLıĞıNı NASıL TEDAVI EDELIM?
Viral
Antibiyotik
gereksiz
Ateşi düşürmek ve burun
tıkanıklığını gidermek için
parasetamol ve serum fizyolojik
Fashner J. Treatment of the common cold in children and adults
Am Fam Physician. 2012.
SOĞUK ALGıNLıĞıNı NASıL TEDAVI EDELIM?
Antihitaminik-Dekonjestan-Antipiretik
kombinasyonları büyük çocuk ve erikinlerde
yarar sağlayabilir ancak küçük çocuklarda
kullanımı ile ilgili yeterli kanıt yoktur
De Sutter AI, et al.Cochrane Database Syst Rev. 2012
SOĞUK ALGıNLıĞıNı NASıL TEDAVI EDELIM?
C vitamini
Semptomların süresini ve
şiddetini azaltabileceği, ancak
daha fazla RCTs çalışmaya
ihtiyaç var
Hemilä H, Chalker E. Vitamin C for preventing and treating the
common cold. Cochrane Database Syst Rev.2013.
SOĞUK ALGıNLıĞıNı NASıL TEDAVI EDELIM?
Çinko
Semptomların süresini
kısaltabilir ancak daha fazla
çalışmaya ihtiyaç var
Science M, et al. Zinc for the treatment of the common cold: a
systematic review and meta-analysis. CMAJ. 2012
SOĞUK ALGıNLıĞıNı NASıL TEDAVI EDELIM?
Sarımsak
Yeterli kanıt yok
Sadece bir çalışma
soğuk algınlığını
önleyebileceğini
söylüyor
Lissiman E, et al. Garlic for the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2012.
Genellikle 3-7 günde
kendiliğinden iyileşir
TC Sağlık Bakanlığı Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberi, 2010
AKUT BAKTERIYEL SINÜZIT
(RINOSINÜZIT)

Çoğunlukla viral ÜSYE sonrası (%5-10 oranında)

Tanı öykü ile konur, genellikle görüntüleme gereksizdir

H.influenzae sıklıkla, S.pneumoniae ikinci sıklıkla
etkendir

Beta-lactamase üreten H.influenzae oranları pek çok
bölgede artmıştır

Amoksisilin-clavulanate ilk seçilecek antibiyotiktir.
-DeMuri GP, et al. NEJM 2012;367;1128-34
-AAP. Pediatrics 2013;132:e284.
TANı: ÖYKÜYLE ÜÇ ŞEKILDE

Devam eden bulgular
(>10 gün devam eden burun akıntısı,burun tıkanıklığı,
öksürük)

Ciddi bulgular
(en az 3 gündür ≥39 ºC ateş, pürülan burun akıntısı)

Bulgularda kötüleşme
(başlangıçtaki düzelme sonrası bulguların artarak geri
dönmesi; ateş,burun akıntısı, öksürük)
AAP. Clinical practise guideline for the diagnosis and management of acute
bacterial sinusitis in children aged 1 t0 18 years. Pediatrics.2013
RINOSINÜZIT IÇIN RISK FAKTÖRLERI

Lokal Faktörler:

Sistemik Faktörler:

Anatomik varyasyonlar
Adenoid hipertrofisi
Nazal polipler
Maksillofasial anomaliler
Koanal atrezi
Sinonazal travma veya cerrahi
girişim
Burunda yabancı cisim
Alerjik rinit
Rinitis medikomentoza

Alerjik durumlar
İmmün yetmezlikler
Kistik fibrozis ve mukosiliyer
disfonksiyon
Dental enfeksiyonlar
Gastroözefageal reflü












RINOSINÜZITTE ANTIBIYOTIK TEDAVISI
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Raporu, 2011
AKUT TONSİLLOFARENJİT
AKUT TONSILLOFARENJIT ETKENLER
DİĞER NEDENLER
ATİPİK ETKENLERCandida
pneumoniae
VİRÜSLER (%75)Mycoplasma
Sparfloksasin
Mycoplasma hominis
Epstein-Barr virus
Chlamydia
pneumoniae
Tosufloksasin
BAKTERİLER
Norfloksasin
Adenovirus
Chlamydia trachomatis
Gatifloksasin
Herpes
simpleks
virus
1
Streptococcus pyogenes (A grubu)
Legionella
pneumophila
Siprofloksasin
B, C ve G grubu streptokoklar Herpes simpleks virus 2
Coxiella
burnetti
Pazufloksasin
Enoksasin
virus
Arcanobacterium haemolyticumİnfluenza
Grepafloksasin
virus
Corynebacterium diphtheriae Parainfluenza
Fleroksasin
%25
Corynebacterium pyogenes
Corynebacterium ulcerans
Neisseria gonorrhoeae
Neisseria meningitidis
Yersinia enterocolitica
Streptococcus pneumoniae
Salmonella typhi
Leptospira spp.
Borelia spp.
Anaeroplar
RSV
Lomefloksasin
Enterovirüsler
Kızamık
virüsü
Ofloksasin
Kızamıkçık virüsü
Levofloksasin
Sitomegalovirüs
Rhinovirüs
Rufloksasin
Reovirüs
HIV
Toxoplasma gondii
Behçet sendromu
Kawasaki hastalığı
PFAPA
Aftöz stomatit
Steven-Johnson sendromu
Nötropeni
Kemoterapi
AMAÇ
Tedavi gerektirmeyen viral tonsillofarenjit olgularını
GAS’a bağlı tonsillofarenjit olgularından ayırt etmek
ERKE
N
Servikal lenfadenit
Peritonsiller apse
Retrofarengeal apse
Akut otitis media
Akut sinüzit
Bronkopnömoni
Menenjit
Beyin apsesi
Septik artrit
Osteomiyelit
Endokardit
Sellülit
Nekrotizan fasiit
Bakteriyemi
Streptokoksik toksik şok sendromu
GEÇ
Akut romatizmal ateş
Poststreptokoksik glomerülonefrit
Romatizmal kalp hastalığı
PANDAS
(Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders
Associated with Streptococcal Infections)
GAS HASTALıK YÜKÜ

En az 663.000 yeni vaka/yıl

Yaklaşık 163.000 ölüm/yıl

GAS farenjit  >616 milyon vaka/yıl

Ciddi GAS hastalığı  517.000/yıl ölüm

Romatizmal kalp hastalığı  Tahmini 15.6 milyon vaka
282.000/yıl yeni vaka
233.000/yıl ölüm
Carapetis JR, et al. The global burden of group A streptococcal diseases.
Lancet Infect Dis. 2005
TÜRKIYE’DEN GAS TONSILLOFARENJITI OLAN 187 VAKA
DEĞERLENDIRMESI
Ozkaya-Parlakay A, et al. Turk J Pediatr, 2012
ARA INSIDANS

10 ülkeden 10 çalışmanın değerlendirildiği
çalışmada;
ARA ilk atak insidans  5-51/100.000
 Amerika ve Batı Avrupa’da  <10/100.000
 Doğu Avrupa, Orta Doğu (en yüksek), Asya
ve Avustralya  > 10/100.000
 Afrika  bilinmiyor

Tibazarwa KB, et al. Heart. 2008
TEDAVIDE VIRAL-BAKTERIYEL AYRıMı
Viral ve GAS farenjiti klinik olarak birbirinden güvenilir bir şekilde ayrılamaz.
Bakteriyel
Viral
Yaş
5-15 yaş
Her yaş (<3yaş)
Ateş
>38.5 ºC
<38.0 ºC
Burun akıntısı
Yok
Sıklıkla var
Öksürük, ses kısıklığı
Yok
Sıklıkla var
İshal
Yok
Görülebilir
Daha sık
Daha az
Sık
Seyrek
Eksuda
Ağrılı LAP
3 yaşından küçüklerde virüsler neredeyse tek etkendir.
Lancet 1997; 370: 918-921
TONSİLLOFARENJİT
Antibiyotik Başlama Kararının Verilmesi
TONSİLLOFARENJİT
Klinik: Viral?
< 3 yaş
Öksürük
Ses kısıklığı
Burun akıntısı
Stomatit, oral ülser
Semptomatik Tedavi
Klinik: GAS? Viral?
Boğaz kültürü al
Semptomatik Tedavi
Klinik: GAS?
Kızıl
Hastada ARA öyküsü
Ailede yeni ARA öyküsü
Ailede yeni GAS öyküsü
ARA veya PSGN salgını
Boğaz kültürü al
Antibiyotik başla
Kültür negatif
Kültür pozitif
Semptomatik Tedavi
Antibiyotik başla
Klinik GAS düşündürüyor ve kültür olanağı yoksa antibiyotik başla
GAS TONSİLLOFARENJİT TANISI
Akut Faz Reaktanlarının Tanıdaki Yeri
GAS
GAS dışı
Tonsillofarenjiti
Tonsillofarenjit
Prokalsitonin
CRP
(ng/mL)
(mg/L)
Kontrol
(n=15)
(n=15)
(n=15)
0.374
0.105
0.03
50
23.6
2.6
P < 0.01
ESR ve Lökosit sayısı tanı ve ayırıcı tanıda değeri yoktur.
Boğaz kültürü gold
standart
GAS ile GAS dışı tonsilllofarenjit ayrımında sınır
Prokalsitonin 0.2275 ng/mL
Sensitivite %73
Spesifite %87
CRP 39.2 mg/L
Sensitivite %80
Spesifite %73
Pediatr Infect Dis J 2006; 25: 174-176
TEDAVİ ÖNERİLERİ

Penisilin ilk seçilecek antibiyotiktir
- Klinik iyileşmenin hızlanması
- Komplikasyonların önlenmesi
- GAS enfeksiyonu yayılımının önlenmesi
amaç
Tedaviye başlanması semptomların başlamasından
9 güne kadar güvenilir şekilde ertelenebilir. Bu
durumda bile ARA gelişimi engellenir.
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Raporu, 2011
AKUT OTİTİS MEDİA (AOM)
Çocuklarda akut rinosinüzitten sonra ikinci en sık
enfeksiyondur.
3 yaşına kadar bütün çocukların 2/3’ü en az bir kez AOM,
1 yaşına kadar olan çocuklarda AOM insidansı 1.1-1.2
atak/çocuk/yıl
Bluestone CD, Clein JO. Otitis Media in Infants and Children.2001
ETYOLOJI
Sıklıkla nazofarenkste kolonize bakterilerden kaynaklanır.
Viruslar
%20
S.pneum onia
%35
M.catarrhalis
%10
H.influenza
%25
Pichichero ME. Pediatr Clin North Am. 2013
AOM RISK FAKTÖRLERI

Erkek cinsiyet

Yarık damak veya kraniofasial anomaliler

Kreş-yuva gibi kalabalık ortam

Pasif sigara içimi

Anne sütü alamama

Ailede OM öyküsü

ÜSYE atakları AOM riskini arttırdığında kış mevsiminde
görülme oranı artar
AOM KLINIK BULGULAR
Yakınma
 Kulak ağrısı
 Ağlama, irritabilite
 Soğuk algınlığı
bulguları
 Otore
 Ateş
 Uyku bozukluğu
Otoskopik muayene
 Kırmızı veya sarı renk
 Bombeleşme
 Kalınlaşma
 Aberan ışık refleksi
 Perforasyon ve/veya
akıntı
 Pnömotik otoskopta
azalmış mobilite
Hacımustafaoğlu M, Çocuklarda Akut Otitis Media, 2003
AKUT OTITIS MEDIA – TANı (AAP)
1. Ani başlangıç
2. Orta kulakta effüzyon varlığı
3. Orta kulak inflamasyonunun semptom ve
bulguları
AAP Clinical Practice Guideline. Pediatrics 2004, 113 : 1451-65.
TEDAVI

Destek tedavi  analjezik,
antipiretikler

Antibiyotik

Dekonjestan

Antihistaminik

Kortikosteroid
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Raporu, 2011
ANTIBIYOTIK

12 RCTs, metaanaliz çalışması → 3854 AOM
epizodu
antibiyotik tedavisi alanlarda plaseboya göre

ağrı süresi (%82) ,

timpanik membran perforasyonu

diğer kulakta AOM gelişmesi
Cochrane Datebase Syst Rev.2013 , 31;1:CD000219
ANTİBİYOTİK BAŞLAMA KRİTERLERİ
(AAP)
YAŞ
KESİN TANI
ŞÜPHELİ TANI
< 6 ay
Antibiyotik
Antibiyotik
6 ay- 2 yaş
Antibiyotik
> 2 yaş
Antibiyotik (ciddi
hastalık) ya da
Gözlem
Antibiyotik
ya da
Gözlem
Gözlem
KOMPLIKASYONLAR
İşitme kaybı
 Mastoidit
 Petrozit
 Fasiyal paralizi
 Kronik efüzyon
 Kolesteatom oluşması
 Timpanoskleroz
 Orta kulak
atelektazisi….
 İntrakraniyal
komplikasyon (menenjit,
Kolesteatoma
ekstradural apse,
subdural ampiyem,
Komplikasyonların
beyin absesi, dural hangi hastada görüleceğini
önceden
gösterecek
bir yöntem yok.
sinüs
trombozu,
otitik

ANTİBİYOTİK
İlk tercih:

Amoksisilin 40-50 mg/kg/gün
=>patojenlerin çoğunu kapsar
=>dirençli pnömokoklara karşı etkin
=>güvenli
=>ucuz
Tedavi başarısızlığı için risk faktörleri
 2 yaşın altında olmak
 Son 30 gün içinde antibiyotik kullanmak
 Kreşe gitmek
 Bölgesel direnç
 Eşlik eden önemli hst (immun yetmezlik vs)
Amoksisilin-klavunat
80-90 mg/kg/gün
Amoksisilin alerjisi: Klaritromisin, azitromisin, sefuroksim
KORUNMA
Aile eğitimi
 Aşılar
 Antibiyotik profilaksisi
 Cerrahi (kulak tüpü, adenoidektomi,
tonsillektomi)
 Risk faktörlerini ortadan kaldırmak (sigara)

Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Raporu, 2011
KORUNMA
PCV-10 bileşenli aşı ile;
Tüm AOM %35
Pnömokokal AOM %52
H.influenza ilişkili AOM %57
 PCV-13 çalışmalar net değil ancak AOM
koruyucu etkisinin 7 bileşenli aşıya göre
daha yüksek olduğu düşünülüyor

Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Raporu, 2011
KRUP

A. Laringotrakeobronşit

A. Spazmodik krup

A. Epiglottit
KRUP

1-2 yaşta pik yapar

ÜSYE bulguları ile başlar

Stridor, ses kısıklığı, kaba öksürük


Solunum sıkıntısı olabilir ancak toksik ve
ateşli değildir
1-2 gün sürer
KRUP

Genellikle viraldir,

En sık parainfluenza virus (Tip 1 ve 3)
Enterovirus, Adenovirus, İnfluenza A ve B, RSV,
Rhinovirus, Human bocavirus ve Kızamık
virusu

Nadiren Mycoplasma ve diphtheria
Akşit S. Sted, 2002
TEDAVI

Antibiyotik önerilmez
SPAZMODIK KRUP
Başlangıç semptomları yoktur
 Aniden stridor ile başlar
 Ateş yoktur
 Tekrarlayabilir
 Allerjik olabileceği düşünülmekte
 Tedavide soğuk buhar, steroid, adrenalin
yararlı olabilir

Akşit S. Sted, 2002
EPIGLOTTIT
Daha nadir görülür
 3-4 yaşta pik yapar
 akut başlangıçlı ve hızla ilerleyicidir
 beslenme reddi, salya akması, kuru ve boğuk
ses
 inspiratuar stridor
 öksürük belirgin bulgu değil

EPIGLOTTIT



Hemophilus influenzae tip b
Beta hemolitik streptokoklar
genellikle bakteriyemi eşlik eder
Tanı konduğu anda parenteral
Ceftriaxon veya Cefotaxim 100 mg/kg/gün başla
EPIGLOTTIT


Tıbbi bir acildir ve hastane/ yoğun bakım
koşullarında izlem gerektirir
Entübasyon veya trakeostomi ile yapay hava
yolu sağlanmalı
AKUT BRONŞIOLIT
İki yaşından küçük çocuklarda sıklıkla viral
etkenlerin neden olduğu, bronşiyollerin
inflamasyonudur.
<2yaş: % 10-20 sıklıkta
Türk Toraks derneği Akut Bronşiolit Tanı ve Tedavi Uzlaşı Raporu, 2009
KLINIK

<2 yaş sık

ÜSYE bulguları ile başlar

Ateş, öksürük, solunum sıkıntısı, hışıltı, ve
beslenme güçlüğü

Subkostal çekilmeler, apne, ağır vakalarda
siyanoz
HıŞıLTıLı INFANTTA AYıRıCı TANı






Akut bronşiolit
Pnömoni
Laringotrakeomalazi
Yabancı cisim
GÖR
Konjestif kalp
yetmezliği






Vasküler ring
Allerjik reaksiyon
KF
Mediastinal kitle
Bronkojenik kist
TÖF
EPIDEMIOLOJI
RSV %50-80
 Parainfluenza (tip 3)
 İnfluenza
 Adeno virus
 Human metapnömovirus %3-19
 Mycoplasma,
 Chlamydia, Ureaplasma, ve Pneumocystis
türleri

Mansbach JM, et al. Acad Emerg med.2008;15:111-8.
HASTANEYE SEVK KRITERLERI

Üç aydan küçük bebekler

Gestasyonel yaşı 34 haftadan küçük, 1
yaşın altında olanlar

Orta-ağır dereceli bronşiolitler

Hacımustafaoğlu M, et al. Turk J
Pediatr.2013
<2 yaş, ASYE nedeniyle hastaneye yatırılan
çocuklarda (671 hasta)
 Akut bronşiolit  %54.8
 Pnömoni  %45.2
 RSV (+) olan hastaların: %59.5’i A.bronşiolit
%40.5’i Pnömoni

BRONKODILATÖRLERIN KULLANıMı
Klinik skorlarda
düzelme
TEDAVI ÖNERILERI
Tedavi
Özet
Öneri
Bronkodilatatörler
Hastalık yada
hospitalizasyon süresini
etkilemez
Ağır hastalık tablosu olan
çocuklarda kısa süreli klinik
skorları düzeltebilir
Rutin kullanımı önerilmez
..
Kortikosteroidler
Hastalık yada
hospitalizasyon süresini
etkilemez
Rutin kullanımı önerilmez
LTRA
Hastalık süresini etkilemez
Önerilmez
Nebulize Hipertonik NaCl
Hospitalizasyon süresini
kısaltabilir
Önerilmez
PNÖMONI

Akciğer dokusunun enfeksiyöz veya
nonenfeksiyöz ajanlar tarafından
oluşturulan enflamasyonudur
DSÖ 2012 RAPORU



<5 yaş çocuk ölümü  6.6 milyon
ilk 1 yaşta 5 milyon
İlk 3 mortalite nedeni
1. Pnömoni
2. İshal
3. Malaria
PNÖMONI- TANıMLAR

Bronkopnömoni: Küçük bronşioller ve peribronşial
alveollerin akut inflamasyonudur

Toplum Kökenli Pnömoni (TKP): Önceden
sağlıklı olan, yakınmalarının başlangıcından 14 gün
öncesine kadar hastanede yatış öyküsü olmayan
bir kişide, toplumda günlük yaşam sırasında ortaya
çıkan pnömonidir

Hastane Kökenli Pnömoni (HKP): Hastaneye
yattıktan veya taburcu olduktan 48 -72 saat sonra
gelişen pnömoni
TKP

Tipik Pnömoni
Bakteriyel

Atipik Pnömoni
M.pneumoniae, C.pneumoniae,
viral,Legionella
PNÖMONI IÇIN RISK FAKTÖRLERI
Konak Faktörleri





Yaş (< 1yaş)
Düşük doğum ağırlığı ve
erken doğum
Malnütrisyon
Altta yatan hastalık varlığı
(doğumsal kalp
hastalıkları,DM, vb)
D vitamini eksikliği

Sosyal / Çevresel
faktörler

Anne sütü ile beslenememe,
Düşük sosyoekonomik düzey
Kalabalık yaşam koşulları
(geniş aile, kreş bakımı, vb.),
Sağlık hizmetlerine
ulaşamama,
Anne yaşı ve annenin eğitimi,
Başta sigara olmak üzere ev içi
ve dış ortam hava kirliliği,
Yetersiz bağışıklama,
Kış mevsimi







ÇOCUKLARDA TKP’DE YAŞLARA GÖRE SıK
GÖRÜLEN ETKENLER
Yaş
Etken
Doğum- 3 hafta
Grup B streptokoklar, Gram negatif bakteriler, Listeria
monocytogenes, S.aureus, CMV, HSV
3 Hafta – 3 ay
S.pneumoniae, H.influenzae, C.trachomatis, Bordatella
pertussis, Moraxella catarrhalis, S.aureus,
Adenovirüs, İnfluenza virüs, PIV, RSV
4 ay – 5 yaş
Respiratuvar virüsler, S.pneumoniae, H.influenzae,
C.pneumoniae, M.pneumonia S.aureus,
S.pyogenes, M. tuberculosis
5-9 yaş
S. pneumoniae, M.pneumoniae, C.pneumoniae,
Respiratuvar virüslar, M.tuberculosis
≥10 yaş
M.pneumoniae, C.pneumoniae, S. pneumoniae,
Respiratuvar virüslar, M.tuberculosis
KLİNİK ÖZELLİKLER

Pnömoniye özgül hiçbir belirti ya da bulgu
yoktur.
(Özellikle YD ve küçük çocuklarda tanı zor)
-Öksürük, ateş, takipne, huzursuzluk, balgam
çıkarma (<8yaş yutulur), karın ağrısı, bulantı,
hışıltı, siyanoz, hipoksi, BKS, İK çekilmeler,
gibi şikayetler ile başvurabilir
DSÖ pnömoniyi diğer belirgin bir nedene
bağlanamayan ateşli hastalık ile
takipne olarak tanımlamaktadır.
WHO’YA GÖRE TAKIPNE SıNıRı
Yaş
Normal Solunum sayısı
ss/dk
Takipne
ss/dk
0-2 ay
40-60
60
3-12 ay
25-40
50
13 ay-5 yaş
20-30
40
5 yaş ve üstü
15-25
30
FIZIK BAKı

Oskültasyonda:
Solunum seslerinde azalma,
Tuber üfürüm, raller, ronküsler

Perküsyonda matite,

Vibrasyon torasikte azalma,
Plevral sürtünme sesi
PNÖMONI TANıSı


Pnömoni tanısı, I. basamak düzeyinde öykü
ve fizik muayene bulguları ile konulabilir.
Ağır ve çok ağır pnömonisi olmayan
hastalarda radyolojik inceleme gerekli
değildir
Ayaktan izlenen, akut alt solunum yolu hastalığı olan
çocuklarda göğüs radyografilerinin klinik sonuca etkisi
saptanmamıştır.
Swingler GH, Zwarenstein M. Cochrane Database Syst Rev. 2005;3:
PNÖMONIDE KLINIK SıNıFLANDıRMA
Pnömoni
Ağır Pnömoni
Çok Ağır
Pnömoni
Bilinç durumu
Normal
Uykuya eğilim
olabilir
Letarji/konfüzyon/
ağrılı uyaranlara
yanıtsızlık
İnleme
Yok
Olabilir
Var
Renk
Normal
Soluk
Siyanotik
Solunum hızı
Takipne
Takipne
Takipne-apne
Göğüste çekilme
Yok
Var
Var
Beslenme
Normal
Azalmış
Beslenemez
Dehidratasyon
Yok
Olabilir
Var (şok
bulguları)
Türk Toraks Derneği, Çocuklarda toplumda gelişen pnömoni tanı ve tedavi uzlaşı raporu, 2009.
Türk Toraks Derneği, Çocuklarda toplumda gelişen pnömoni tanı ve tedavi uzlaşı raporu, 2009.
Anti bi yoti k kul l anm ı (%)
SOLUNUM YOLU ENFEKSIYONLARıNDA
ANTIBIYOTIK KULLANıMı
100
80
60
96
40
95
93
90
88
82
66
Akut
Bronşiyolit
Farenjit
Rinit
20
0
Pnömoni
314 çocuk
Tonsilit
Otit
Sinüzit
Kurugöl et al. II. Uludağ Pediatri Günleri, 2007
EN ÇOK SATıLAN ILAÇLAR
TÜRKİYE
Dünya
1. Kalp-damar
19.3
2. Santral SS
15.8
3. Metabolik
4. Antibiyotik
9.9
5. Solunum S.
Türkiye
%
%
% 15.3
%
% 9.3
1. Antibiyotik
19.0
2. Ağrı kesici
12.0
3. Romatizma
4. Soğuk algın.
5. Vitamin
%
%
% 11.0
% 8.6
% 7.3