kuşadası turizm analizi raporu (2012)

Transcription

KUŞADASI TURİZM ANALİZİ RAPORU (2012)
KUŞADASI TURİZM ANALİZİ RAPORU – 2012
İÇİNDEKİLER
Sayfa
1. Sunuş.…………………………………………………………………………………………………………
3
2. Turizm ve Ekonomi…………………………………………………………………….……………….
5
3. Dünyada ve Türkiye’de Turizm………………………………….………………………..………
6
3.1. Dünyada Turizm……………………………………………………………………………
6
3.2. Dünya Turizminde Yeni Trendler…………………………………………………..
7
3.3. Türkiye’de Turizm…………………………………………………………………………
9
3.4. Türkiye Turizm Stratejisi 2023……………………………………………………….
14
4. Kuşadası’nın Türkiye Turizmindeki Yeri ve Önemi……………………………………….
18
4.1. Güvercinada………………………………………………………………………………….
19
4.2. Plajlar……………………………………………………………………………………………
20
4.2.1. Kadınlar Denizi……………………………………………………………….
20
4.2.2. Neopolis (Yılancı Burcu)………………………………………………….
21
4.2.3. Papaz Hamamı………………………………………………………………..
21
4.2.4. Şehir Merkezi Palmiye Plajları…………………………………………
22
4.2.5. Sahil Siteleri Karova Plajı…………………………………………………
22
4.3. Panionion……………………………………………………………………………………..
22
4.4. Pygale…………………………………………………………………………………………..
23
4.5. Mimari Doku…………………………………………………………………………………
23
4.6. Kaleiçi Camii…………………………………………………………………………………
24
4.7. Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı………………………………………………….
25
4.8. Milli Park………………………………………………………………………………………
25
4.9. Kadıkalesi……………………………………………………………………………………..
26
4.10. Kaplıca ve Mağaralar…………………………………………………………………..
27
5. Son Veriler Işığında Kuşadası’nda Turizm…………………………………………………….
27
5.1. Konaklama Sektörü………………………………………………………………………
27
5.2. Seyahat Acenteleri………………………………………………………………………..
30
5.3. Kruvaziyer Turizmi………………………………………………………………………..
31
5.4. Kongre Merkezi…………………………………………………………………………….
33
5.5. Yatırım Teşvikleri………………………………………………………………………….
34
6. 2012 Yılı Beklentileri…………………………………………………………………………………..
37
EK: 2012 Yılı Turizm Fuarları……………………………………………………………………………
40
2
1. Sunuş
Kuşadası ticaretinin ve sosyal hayatının Küçükada-Vergi Dairesi ve Marina
üçgeninde ağırlıklı olarak döndüğünü ve bu alanın yaklaşık olarak 2 km2 olduğunu kabul
edersek aslında ne kadar dar bir alanda sıkışıp kaldığımızı anlarız. Bu alanda neler
olduğunu bakarsak eğer; yılda 700.000 yolcunun giriş yaptığı Kuşadası Limanı, Kuşadası
Marinası, Belediye, Kaymakamlık, Emniyet Müdürlüğü, 6 adet okul, Adliye, Vergi
Dairesi, Banka Şubeleri, Türkiye’deki turizm ilçeleri içerisindeki en büyük çarşı, oteller,
AVM’ler, camiler, evler saymakla bitmeyecek bir yoğunluk... Ayrıca tuz biber olarak bu
üçgende sokak aralarında kurulan 1 hafta içerisinde 3 adet Pazar.
Bundan 1 ay önce çalışmasını bitirdiğimiz ticari envanter çalışması da zaten en
çok işyerinin olduğu bu üçgeni en çok üzerinde durulması gereken bölge olarak işaret
ediyor. Bunun en çarpıcı örneği yazın Marinadan Belediyeye kaç dakikada gittiğimizdir.
Bırakın yaz aylarını kış aylarında da bu üçgen içerisinde araç kullananlar ne demek
istediğimi daha iyi anlayacaklardır. Hele pazarın kurulduğu günlerden biriyse bu çile iki
katı artmaktadır. Birde son iki yılda artan sabit ve seyyar satıcı bolluğu sadece
sahillerimizde değil artık ara sokaklarda da boy gösteriyor. Köşe başlarında devamlı
duran açık kasa manav arabaları, pazar tezgâhları bu bölgede yaşayan, iş yapan, gezen
insanlar için çekilmez bir durum oluşturuyor.
Devamlı artan araç ve motor sayımız, dışarıdan gelen misafirlerimizin araçları
büyük bir park yeri ve trafik sorunu oluşturmakta. Yukarıda saydığım birçok kurumla işi
olan insanlarımız için bu merkeze inmek artık kâbus olmaya başladı. Çok acil ve uzun
vadeli bir planlama artık kaçışı olmayan bir durum arz ediyor. Belediye başta olmak
üzere insan ve trafik yoğunluğu yaratan tüm kurumların bu üçgenin dışına alınması
gerekmektedir. Sebze meyve pazarı dışında ilçemizde başka Pazar ihtiyacı yoktur. Bu
pazarında kapalı ve sabit bir yere alınması hem trafik hem de sağlık açısından
gereklidir. Seyyar, sabit son dönemde üretilen çakma işyerleri acilen kaldırılmalıdır.
Çarşılarda son dönemde artan imitasyon mal satışları acilen kontrol altına alınmalı
işgaliye düzeni disiplin altına alınmalıdır.
Bindiğimiz dalı ve altın yumurtlayan tavuğu kesme hikâyesini herkes bilir. Eğer
uzun vadeli, düzenli ve istikrarlı bir sosyal, ticari hayat istiyorsak bu tedbirler alınmak
zorundadır. Önlemleri bugün almaya başlamazsak artan ticari ve sosyal şikâyetler yarın
dönüşü olmayan bir noktaya gelecek, gidecek zeytinliğimizde kalmadığından, turizmin
ipine iyi sarılmamız gerekiyor. Aksi takdirde o ip koparsa ağlayanlarımıza mendil
yetiştiremeyiz.
Önce bizim sonra misafirlerimizin yaşamaktan keyif aldığı bir Kuşadası için
herkese iş düşüyor. Meclis ve Yönetim Kurulumuz adına; sen ben demeden ve aynı
gemide olduğumuzu unutmadan göreve hazır olduğumuzu buradan tüm Kuşadası
kamuoyuna duyurur, saygılarımı sunarım.
(Kuşadası Güvercin Dergisi, Eylül-Ekim 2011, Sayı:12)
Serdar AKDOĞAN
Yönetim Kurulu Başkanı
4
2. Turizm ve Ekonomi
Turizm sektörü, dünya ekonomisinde giderek artan oranlı bir gelişim
göstermektedir. Birçok ülkede turizm, GSMH ile istihdamın önemli bir bölümünü
meydana getirmektedir. Buna ilave olarak turizmden elde edilen uluslararası döviz
gelirleri ülkelerin mevcut bütçe açıklarını finanse etmeye yardımcı olmaktadır. Bölgesel
düzeyde ise turizm işsizlik sorununun çözümüne yardım etmekte ve tarım sektöründen
dolayı kaybedilen rekabet avantajının yeniden kazanılmasına yarar sağlamaktadır.
Bununla birlikte, turizm ekonomisi birçok ülkedeki ulaşım, ticaret, inşaat, konaklama,
yiyecek-içecek sektörleri ve diğer hizmet sektörleri ile birlikte doğrudan ya da dolaylı
bir yayılma etkisi göstermektedir (Proença ve Soukiazi: 2008).
Turizm gelirinin zengin ülkelerden daha fakir ülkelere, gelişmişlerden gelişmekte
ve az gelişmiş ülkelere doğru dağılımına katkı yaparak ülkeler arasında yakınsamaya da
neden olmaktadır. Böylece turizm bölgesel gelişmeye de yardımcı olmakta ve bölgesel
ekonomik farklılıkların azaltılmasına olanak sağlamaktadır. Dolayısıyla sektöre yapılacak
ulusal/uluslararası yatırımlar, kısa sürelerde etkisini göstererek geri kalmış bölgelerin
ilerlemesine olumlu yönde etki edebilecektir (Proença ve Soukiazi: 2008).
Özellikle
gelişmekte
olan
ülkelerde
(GOÜ),
ekonomik
büyümenin
gerçekleştirilmesi için politik bir alternatif olarak görülen uluslararası turizm talebi, her
geçen gün artmaya devam etmekte ve hızlı bir ilerleme göstermektedir. Ayrıca bu
ülkelerde turizmin; ekonomik gelişim açısından ihtiyaç duyulan kaynak ve döviz
gereksinimi ile artan nüfusun artan beklentilerini karşılamak ve tatmin etmek için
desteklendiği görülmektedir. Böylece, istihdam, üretim ve ödemeler dengesine
sağladığı geniş katkılardan dolayı turizm, ekonomik kalkınma ve büyümede önemli bir
sektör olarak kabul görmektedir (Gökovalı ve Bahar: 2006).
Turizm ürününün üretiminde sermayenin sınırlı kalması ve turizmin doğası
gereği onun emek yoğun bir sektör olması emek ve sonuçta istihdam yönünden
öneminin daha da artmasına neden olmaktadır. Ulusal ekonominin turizm aracılığıyla
geliştirilmesi, turistlerin ihtiyacı olan konaklama, yiyecek, ulaşım faaliyetleri, hediyelik
eşya, eğlence, güvenlik, bankacılık ve sağlık gibi hizmetler sektöründeki arz
kapasitesinin arttırılmasına ve geliştirilmesine ek olarak, bu sektöre yapılacak altyapı
yatırımlarının yapılabilmesine bağlıdır. Bu bağlamda, uluslararası sermaye otel, tur
operatörleri ve ulaşım hizmetleri ile altyapı yatırımlarındaki doğrudan yabancı sermaye
şeklinde turizm sektörüne giriş yapmaktadır.
Uluslararası ticaretteki en büyük kategorilerden biri olan turizm, dünya
genelinde tüm hizmetler ticaretinin yaklaşık % 40’ını oluşturmakta ve görünmez bir
ihracat kalemi olarak ekonomik büyümeye ve gelişmeye önemli katkılar sağlamaktadır.
3. Dünyada ve Türkiye’de Turizm
3.1. Dünyada Turizm
Dünya Turizm ve Seyahat Konseyi (World Travel & Tourism Council, WTTC)’nin
verilerine göre, 2011 yılında turizm sektörü dünya GSMH’sinin % 9,7’sine doğrudan
katkı sağlamıştır. İstihdama ise doğrudan katkısı % 8,3 oranında olmuştur.
Dünya Turizm Örgütü’nün son verilerine göre, 2011 yılında dünyada 980 milyon
kişi seyahat etmiştir. Dünya Turizm Örgütü, dünya genelinde 2010'da 939 milyon olan
turist sayısının 2011 yılında yüzde 4'lük artış gösterdiğini belirterek, 2012 yılında turist
sayısının 1 milyara ulaşacağı öngörüsünde bulunmaktadır. 2010'a oranla 2011'de turist
sayısının en fazla arttığı bölgeler yüzde 10 ile güney Amerika, yüzde 6 ile Avrupa, Asya
ve Pasifik ile yüzde 4 ile Amerika olarak gösterilmiştir.
2011'de Arap baharının yaşandığı Kuzey Afrika'da turist sayısında yüzde 12'lik
bir gerileme dikkat çekerken, diğer bir olumsuz rakam da yüzde 8 ile Orta Doğu'dan
verilmiştir.
Dünya Turizm Örgütü Genel Sekreteri Talep Rifai’ne göre,''2011 yılında tüm
zorluklara rağmen dünyada turizm sektöründe yeni bir rekor kırılmış, turizm sektörü,
dünyadaki gayri safi milli gelirin yüzde 5'ine karşılık gelmiş, gerek gelişmiş gerekse
gelişmekte olan ülkelerde her 12 kişiden 1'ine iş sağlanmıştır”.
Dünya Turizm Örgütünün uzun vadeli tahminlerine göre, 2010 ila 2030 yılları
arasında her yıl yaklaşık 43 milyon yeni turist olacak ve 2030 yılında dünyada 1 milyar
800 milyon kişinin seyahat edecektir.
6
3.2. Dünya Turizmindeki Yeni Trendler
Gezi rehberleri yayınlayan dünyaca ünlü Lonely, Planet, Amerikan Tur
Operatörleri Birliği (USTOA), Amerikan Seyahat Acenteleri Birliği (TIA) ve Dünya Turizm
Örgütü (WTO) işbirliğinde gerçekleştirilen, “Turizmde Yeni Trendleri” konulu
araştırmanın sonuçlarına göre, turizmde çevre, sosyal sorumluluk, sessizlik, yavaşlık ve
kısa tatiller gibi yeni kavramlar öne çıkıyor.
Araştırmada yer alan bu yeni 12 yeni turizm trendi ise şöyledir:
Yavaş turizm: Artık, turizmde bir yerden bir yere koşuşturmak yerine gezerek,
gidilen yerin keyfini çıkararak yapılan tatiller ön planda. Bu tür tatilleri sevenler,
uçakların karbon salınımının yüksek olması nedeniyle daha çok tren seyahatlerini tercih
ediyor.
Türkiye golfte moda ülke: Araştırmaya göre Türkiye, Dubai ve Güney Afrika golf
turizminde İspanya ve Portekiz’in yerini almaya başladı. Türkiye, ayrıca Çin, Tunus,
Japonya, Libya, Vietnam, Suriye ve Kenya ile birlikte 2008 turizminde “moda ülkeler”
arasında yer alıyor.
Sessizlik: Sessizlik, otelde konaklayan tatilcilerin tercih sebeplerinde üst sıralara
yükseldi. Tatilcilerin bu eğilimini dikkate alan dünyanın önde gelen zincir otelleri de
sessiz odalar yaratabilmek için yalıtıma yaptıkları yatırımı artırıyor.
68 Kuşağı ve Baby Boomers: 1946-64 yılları arasında doğan ve Batı’da “Baby
Boomers” olarak adlandırılan kuşak ve Avrupa’yı 1968-72 yılları arasında saran gençlik
hareketine mensup olan “68 kuşağı” artık emekli oluyor. Yeni turizm trendleri arasında
bu kuşakların ‘Torununu da al tatile gel’ sloganıyla tatile yönlendirilmesi de var. 68
kuşağı ve “baby boomers” çalıştıkları dönemde para da biriktirdiler. Bankada birikmiş
paraları bulunan bu kesimi Türkiye’ye çekmek için yeni kampanyalar düzenleniyor. Bu
kuşağın emekli olması ile birlikte emekli tatilciler katmanına daha önce hiç olmadığı
kadar Japon’un katılması bekleniyor.
Showroom oteller: Otellere mobilyadan bornoza, yemek takımından yatağa
kadar ürün veren şirketler, otelleri artık birer pazarlama alanı olarak da kullanıyor.
Otelde konaklayanlar odasında kullandığı her türlü eşyayı satın alabiliyor. Satın alınan
ürünler tatilcinin evine gönderiliyor.
7
Butik jet havayolları: Business Class uçuşlardaki hizmeti yeterli bulmayan
müşteriler için artık özel jetle seyahat imkanı söz konusu. Dünyanın önde gelen
havayolu şirketleri bu tür lüks talepleri karşılayabilmek için kendi özel jet filolarını
oluşturmaya başladı.
Fiyat etiketlerinin kataloglardan kaldırılması: Batılı tur operatörlerinin uzun
süredir savunduğu bir konuyu göz önüne alan turizm devleri, katalogların fiyatsız
yayınlanması için baskı yapıyor.
Varoş turizmi: Sosyal sorumluluk anlayışının gelişmesiyle birlikte Afrika ülkeleri
ve Meksika’nın yanı sıra İstanbul’daki varoşlara da kenar mahalle insanının yaşam
şartlarını gözlemlemek amacıyla günübirlik turlar da yeni trendler arasında yer alıyor.
Bu turlara varoş insanlarının yaşam koşullarının düzeltilebilmesi için yapılabilecekler
konusunda görev almak isteyenlerin katılabilecekleri düşünülüyor.
Kısa tatiller: Kısa sürede daha fazla yer görme isteği ve terör korkusu dolayısıyla
iki haftalık uzun tatillerin yerini kısa tatiller alıyor.
Diaspora turizmi: AB’nin doğuya genişlemesi doğu ülkelerinden Batıya olan
göçü de artırdı. AB’nin doğuya doğru genişlemesi ile birlikte atalarının yaşadığı yerleri
görmek isteyenler “diaspora turizmi”ni canlandırıyor. 2 milyar dolar olarak tahmin
edilen pazarda en büyük pay Doğu Avrupa ülkelerinde. Diaspora turizmi miras (atalarını
daha iyi tanıma), mülk yatırımı (para kazanıp ülkesinde yatırım yapma) ve evlilik
şeklinde 3 bölümde gelişiyor.
Eko (yeşil) turizm: Avrupalı tatilcinin yanı sıra Türk tatilci de kendi özüne dönme
çabasında. İnsanları doğayla buluşturan “yeşil turizm” bu nedenle ön plana çıkıyor.
Şehir hayatından bıkan tatilciler bu tür tatillerde tarladan sebze meyve toplayarak,
ağaca ve toprağa dokunarak hem ruhlarını hem bedenlerini dinlendiriyorlar.
Helal turizm: Muhafazakar kesimin turizm taleplerini karşılamak için ortaya
çıkan bu turizm türü Türkiye’de olduğu gibi dünyada da yayılıyor. Batılı otel zincirleri bu
pastadan pay almak için birbirleriyle yarışıyor, Dubai merkezli El Mulla Grubu ise alkol
satılmayan, kumar oynanmayan ve yalnızca helal yiyeceklerin verileceği iki lüks otel
zinciri projesini bu yıl hizmete açıyor.
8
3.3. Türkiye’de Turizm
Tarih, kültür ve olağanüstü doğal güzelliklerin iç içe yaşandığı Türkiye, bu
özelliklerini günümüze kadar devam ettirebilmiş dünyanın ender turizm cennetlerinden
biridir. Dört mevsimin tüm özelliklerinin her zaman yaşanabildiği yöreleri, yeşil
ormanları, kayak sporuna elverişli karlı dağları, temiz denizleri, kumsalları, kaplıcaları,
konuksever insan dokusu ve dünyanın üç ünlü mutfağından birine sahip olması
bakımından da ayrıcalıklı bir ülkedir.
Türkiye’nin özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde, yaz turizmi oldukça ileri
seviyededir. Karadeniz kıyılarında sınırlı ölçüde yaz turizmi, yüksek yerlerde ise yayla
turizmi gelişmiştir. Bu bölgelerde yeterli altyapı hizmetleriyle birlikte modern turizm
tesisleri oluşturulmuştur. Yaz turizminin en yoğun olduğu tatil beldeleri arasında
Antalya, Alanya, Marmaris, Kuşadası, Bodrum, Fethiye ve Kaş gibi merkezler
bulunmaktadır. Ülkenin yüksek yerlerinde ise yayla turizmi her geçen gün önemini
artırmaktadır. Yayla turizminin en fazla geliştiği yöreler arasında Trabzon, Giresun, Rize,
Ilgaz, Bolu ve Abant yer almaktadır.
Ülkenin en çok turist kabul eden şehri Antalya, ikinci şehri ise İstanbul'dur. Bu
şehirleri Muğla, Edirne, İzmir, Aydın (Kuşadası-Didim) ve Ankara takip etmektedir.
Turizmin son yıllardaki hızlı gelişiminde en önemli faktör, belgeli tesis ve yatak
kapasitesindeki artıştır. Nitekim son yıllarda turistik tesislerin geliştirilmesi ile ilgili
çalışmalar hız kazanmıştır. Türkiye’de 2010 yılı verilerine göre, Kültür ve Turizm
Bakanlığı işletme ve yatırım belgeli tesislerin sayısı 3524’dir. Bunun yanı sıra kaplıcalar,
apart-oteller, golf tesisleri, mola tesisleri, eğitim ve uygulama tesisleri, oto karavan
turizm kompleksleri ve uygulama otelleri gibi modern kuruluşlar da Türk turizmine
hizmet vermektedir. Antalya, ülkede bulunan turizm tesisleri bakımından ilk sırada yer
almaktadır.
Ülkeyi ziyaret eden turist sayısı ve turizm gelirlerinde sağlanan sürekli artışlar,
sektörde istikrarlı bir gelişmenin olduğunu göstermektedir. 2010 yılında Türkiye’yi
ziyaret eden turist sayısı 28.850.971'dir. 2011 yılında ülkemizi 31 milyon 456 bin 76 kişi
ziyaret etmiştir. Net turizm gelirleri ise 20 milyar dolara yaklaşmıştır.
9
Dünya Turizm Örgütü tarafından hazırlanan "Turizm: 2020 Vizyonu Avrupa"
konulu çalışmada, Türkiye'nin 2020 yılında, bölgesinde Fransa, İspanya ve İtalya'dan
sonra 4. ülke konumuna geleceği ve aynı yıl turizmden elde edeceği gelirin 40 milyar
ABD Doları'na yükseleceği tahmini yapılmaktadır. Türkiye’nin 2020 hedefi ise, 60
milyon ziyaretçi ve 50 milyar ABD Doları değerinde turizm geliridir.
2005 – 2011 Yılları Arası GSYH, Dış Ticaret ve Turizm Verileri (Milyon $)
YILLAR
GSYH
İhracat
Dış
Ticaret
Dengesi
İthalat
Turizm
Geliri
Turizm
Gideri
2005
481.497
77.847
-107.053
-29.206
18.152
-2.872
2006
526.429
92.537
-130.086
-37.549
16.853
-2.743
2007
648.754
113.865
-156.142
-42.277
18.487
-3.260
2008
742.094
136.314
-187.720
-51.406
21.951
-3.506
2009
616.753
104.616
-132.139
-27.523
21.250
-4.147
2010
734.929
117.919
-173.915
-55.996
20.807
-4.826
2011 589.072*
139.910
-225.094
-85.184
23.409
-4.746
NOT: 2011 yılı GSYH verisi 9 aylık, diğer veriler Kasım 2011 itibarıyladır.
Turizm
Dengesi
15.280
14.110
15.227
18.445
17.103
15.981
18.663
Turizmin Dış
Ticaret Açığını
Kapatmadaki
Payı (%)
52,32
37,58
36,02
35,88
62,14
28.54
21.90
Kaynak: T.C. Merkez Bankası verilerinden hesaplanmıştır.
Türkiye’ye Gelen Yabancıların 2005-2010 Yılları Arası Aylara Göre Harcamaları (Dolar)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Ocak
457
457
480
616
560
531
Şubat
403
380
434
573
527
506
Mart
604
530
587
817
705
700
Nisan
695
719
702
806
765
752
Mayıs
1.226
1.034
1.070
1.452
1.209
1.308
Haziran
1.321
1.303
1.333
1.696
1.521
1.607
Temmuz
2.017
1.801
1.973
2.343
2.201
2.099
Ağustos
2.504
2.312
2.509
2.966
2.785
2.373
Eylül
1.968
1.764
2.012
2.190
2.055
1.980
Ekim
1.603
1.161
1.512
1.843
1.910
2.114
Kasım
682
606
809
886
939
962
Aralık
448
484
568
573
678
644
13.929
12.554.
13.990
16.761
15.853
15.577
TOPLAM
Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
10
Türkiye’ye Gelen Yabancı Ziyaretçilerin Yıllara ve Aylara Göre Dağılımı
AYLAR
YILLAR
% DEĞİŞİM ORANI
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
2009
751.817
898.927
1.207.729
1.750.281
2.718.788
3.263.089
4.343.025
3.760.372
3.136.010
2.617.193
1.403.740
2010
809.974
953.848
1.414.616
1.744.628
3.148.337
3.500.024
4.358.275
3.719.180
3.486.319
2.840.095
1.491.005
2011
975.723
1.079.505
1.617.782
2.290.722
3.283.125
3.780.637
4.597.475
4.076.783
3.923.546
3.039.754
1.596.295
2010/2009
7,74
6,11
17,13
-0,32
15,80
7,26
0,35
-1,10
11,17
8,52
6,22
2011/2010
20,46
13,17
14,36
31,30
4,28
8,02
5,49
9,62
12,54
7,03
7,06
Aralık
1.226.143
1.165.903
1.194.729
- 4,91
2,47
TOPLAM
27.077.114
28.632.204
31.456.076
5,74
9,86
2011 yılında ülkemizi toplam 31.456.076 kişi ziyaret etmiştir. 2011 yılında
ülkemizi ziyaret eden yabancı sayısı 2010 yılına göre % 9,86 artış göstermiştir.
2011 yılında ülkemize gelen yabancı ziyaretçilerin en çok giriş yaptığı sınır
kapılarının bağlı olduğu iller sıralamasında ilk beş il aşağıdaki şekilde gerçekleşmiştir.
Ülkemize gelen yabancı ziyaretçilerin % 80,09’u (24.797.191 kişi) bu 5 ilden ülkemize
giriş yapmıştır. 2011 yılında 658.608 kişi gemi ile 47.206 kişi de feribot ile olmak üzere
toplam 705.814 kişi Kuşadası’na deniz yoluyla giriş yapmıştır.
S.No.
İlin Adı
1
Antalya
2
İstanbul
3
Muğla
4
Edirne
5
İzmir
TOPLAM
Kuşadası (Deniz Yolu)
Yüzde
% 33,27
% 25,61
% 9,78
% 8,59
% 4,36
% 81,61
Gelen Yolcu Sayısı
10.464.425
8.056.390
3.076.508
2.073.085
1.370.018
25.040.426
705.814
2011 yılında da Almanya, Türkiye'ye en çok turist gönderen ülke unvanını
sürdürmüştür. 2011 yılında 4.826.315 Alman ülkemizi ziyaret etmiştir. Almanya’yı
% 11,03 pay ile Rusya Federasyonu izlemektedir. İngiltere % 8,21, İran ise % 5,97 oranla
11
3. ve 4. sıradadır. 2011 yılında Bulgaristan’dan 1 milyon 491 bin 561 kişi (% 4,74),
Gürcistan’dan ise 1 milyon 152 bin 661 kişi (% 3,66) kişi Türkiye’yi ziyaret etmiştir.
Hollanda’dan gelen turist sayısı 1 milyon 222 bin 823 kişidir. Hollanda’yı 1 milyon 140
bin 459 kişi ile Fransa, 974 bin 54 kişi ile Suriye izlemektedir. 2009-2010 ve 2011
yıllarında ülkemize gelen yabancıların sayıları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
2009-2010 ve 2011 YILLARINDA ÜLKEMİZE GELEN YABANCILARIN
MİLLİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI
ÜLKELER
Almanya
Rusya Fed.
İngiltere
İran
Bulgaristan
Gürcistan
Hollanda
Fransa
Suriye
İtalya
Diğer
GENEL
TOPLAM
2011
4.826.315
3.468.214
2.582.054
1.879.304
1.491.561
1.152.661
1.222.823
1.140.459
974.054
752.238
11.966.393
31.456.076
Payı
% 15,34
% 11,03
% 8,21
% 5,97
% 4,74
% 3,66
% 3,89
% 3,63
% 3,10
% 2,39
% 38,04
%100,00
2010
4.385.263
3.107.043
2.673.605
1.885.097
1.433.970
1.112.193
1.073.064
928.376
899.494
671.060
10.463.039
Payı
% 15,32
% 10,85
% 9,34
% 6,58
% 5,01
% 3,88
% 3,75
% 3,24
% 3,14
% 2,34
% 36,54
2009
4.488.350
2 694 733
2 426 749
1 383 261
1 406 604
995 381
1 127 150
932 809
509 679
634 886
10 477 512
Payı
% 16,58
% 9,95
% 8,96
% 5,11
% 5,19
% 3,68
% 4,16
% 3,45
% 1,88
% 2,34
% 38,70
28.632.204
% 100,00
25.850.971
% 100,00
2011 YILINDA ÜLKEMİZİ ZİYARET EDEN YABANCILARIN MİLLİYETLERİNE
GÖRE YÜZDE DAĞILIMI
12
Aşağıdaki tablolar Ocak-Kasım aylarında 2009, 2010 ve 2011 yıllarında
ülkemize
giriş-çıkış
yapan ziyaretçilerin
sayılarını göstermektedir. Tablolarda
günübirlikçiler denizyoluna ilave edilmiştir. 2010 yılında ülkemize gelen 28 milyon 632
bin 204 kişinin % 68,3’ü havayolunu, % 24,3’ü karayolunu, % 7,2’si ise denizyolunu,
% 0,2’si ise demiryolunu tercih etmiştir.
*: Geçici
*: Geçici
Kaynak. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
13
2010 Yılı İtibarıyla T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı İşletme ve Yatırım Belgeli Tesis İstatistikleri
TURİZM YATIRIMI BELGELİ
TÜRÜ
SINIFI
5 YILDIZLI
4 YILDIZLI
3 YILDIZLI
OTELLER
2 YILDIZLI
1 YILDIZLI
TOPLAM
1.SINIF
2.SINIF
MOTELLER
Motel
TOPLAM
1.SINIF (5 YILDIZLI)
TATİL KÖYLERİ 2.SINIF (4 YILDIZLI)
TOPLAM
5 YILDIZLI
4 YILDIZLI
TERMAL
3 YILDIZLI
OTELLER
2 YILDIZLI
TOPLAM
PANSİYONLAR
KAMPİNGLER
OBERJLER
APART OTELLER
ÖZEL TESİS
GOLF TESİSLERİ
EĞİTİM VE UYG. TESİSLERİ
TURİZM KOMPLEKSİ
BUTİK OTEL
B TİPİ TATİL SİTESİ
BUTİK TATİL VİLLALARI
DAĞ EVİ
ÇİFTLİK EVİ / KÖY EVİ
YAYLA EVİ
TOPLAM
TURİZM İŞLETMESİ BELGELİ
TESİS
SAYISI
138
238
224
32
13
645
5
5
26
15
41
10
4
1
15
19
4
1
48
11
1
7
64
10
2
1
ODA
SAYISI
35.210
36.570
13.002
1.253
393
86.428
107
107
7.651
3.860
11.511
2.030
647
80
2.757
349
706
58
5.551
298
60
2.787
2.533
1.315
91
10
YATAK
SAYISI
76.696
79.109
26.331
2.797
819
185.752
216
216
16.405
8.884
25.289
4.758
2.097
160
7.015
685
1.740
120
14.904
672
228
5.936
5.408
4.454
240
20
TESİS
SAYISI
319
523
641
561
69
2.113
2
6
7
15
65
17
82
9
10
7
3
29
51
4
2
103
203
2
1
1
36
2
2
ODA
SAYISI
103.764
81.352
42.672
22.124
2.464
252.376
81
170
221
472
23.609
2.979
26.588
2.000
1.428
534
122
4.084
723
215
279
5.161
6.855
201
36
816
1.424
249
98
YATAK
SAYISI
220.474
168.812
86.316
43.711
4.842
524.155
161
336
443
940
52.436
6.562
58.998
4.636
2.947
1.181
251
9.015
1.422
587
572
12.712
14.616
424
72
1792
2913
860
272
2
1
877
170
40
114.771
225
80
252.984
1
2.647
44
299.621
115
629.465
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı
3.4. Türkiye Turizm Stratejisi 2023
Türkiye Turizm Stratejisi, turizm sektöründe, kamu ve özel sektörün yönetişim
ilkesi çerçevesinde işbirliğini gündeme taşıyan ve stratejik planlama çalışmalarının
yönetim ve uygulamasına yönelik açılımlar sağlamasını hedefleyen bir çalışmadır.
Katılımcı planlama anlayışı ile hazırlanan Türkiye Turizm Stratejisi ve Eylem Planı ile
14
üretim, yönetim ve uygulama süreçlerinde sektörün önüne bir yol haritası konularak
yönlendirilmesi temel amaç olarak kabul edilmiştir. Türkiye Turizm Stratejisi - 2023
çalışmasının temelinde yer alan bu yaklaşım, çalışmanın noktasal değil bölgesel,
emredici değil yönlendirici, statik değil dinamik bir çerçevede geliştirilmesini olanaklı
kılmaktadır.
Ülkemiz kıyı turizmi yanı sıra, alternatif turizm (sağlık ve termal turizm, kış
sporları dağ ve doğa turizmi, yayla turizmi, kırsal ve eko turizm, kongre ve fuar turizmi,
kruvaziyer ve yat turizmi, golf turizmi, v.b.) gibi turizm türleri açısından da eşsiz
imkânlara sahip bulunmaktadır Bununla birlikte, bu potansiyel rasyonel anlamda
kullanılamamaktadır.
Türkiye Turizm Stratejisi 2023 ve Eylem Planı 2013, ülkemizin doğal, kültürel,
tarihi ve coğrafi değerlerini koruma-kullanma dengesi içinde kullanmayı ve turizm
alternatiflerini geliştirerek ülkemizin turizmden alacağı payı arttırmayı hedef
almaktadır.
Söz konusu turizm kaynaklarının noktasal ölçekte planlanması yerine gelişim
aksları boyunca turizm koridorları, turizm bölgeleri, turizm kentleri ve eko turizm
bölgeleri oluşturacak şekilde ele alınması, bu değerlerin tanıtımı ve kullanım
kriterlerinin belirlenmesi açısından daha doğru bir yaklaşım olarak görülmektedir.
Böylece, turizm potansiyeli bulunan bölgelerin diğer alternatif turizm türleri ile cazibesi
artırılacaktır.
Bu çalışma ile geliştirilmesi öngörülen turizm gelişim aksları üzerinde turizm
yatırımı yapmayı planlayan yatırımcılar; kıyı turizmi veya diğer alternatif turizm
türlerinden de yararlanarak bu alanlarda yatırım yapma fırsatı bulacaklardır. Aynı
zamanda planlama, tahsis ve turizm yatırımı için devlet tarafından verilen diğer
teşviklerden de bu kapsamda yararlanabileceklerdir.
Türkiye Turizm Stratejisi-2023’ün öngördüğü hedeflerle ülkemizin her yanına
dağılmış durumda bulunan sağlık, termal, yayla, kış ve dağ sporları, kültürel açıdan
önemli yer ve yerleşmelerin tek tek ele alınmasından çok bunların birbirleriyle
entegrasyonu sayesinde daha cazip ve daha güçlü alternatif varış noktaları ve
güzergâhlar oluşturulacaktır. Güçlü bir turizm güzergâhı ve bölgesel varış noktası
15
oluşturulması ile bu bölgeler içinde zayıf kalan yerleşmelerin kültür, el-sanatları, yemeiçme tesisleri ve konaklama imkânları ile güçlenmeleri de sağlanmış olacaktır.
Turizm sektörü, tanıtım ve pazarlama aşamalarında da varış noktaları bazında
tek elden organize edilerek, yöresel yatırım, tanıtım ve pazarlama imkânlarının bir
bütün halinde değerlendirilmesi ve dengelenmesi mümkün olabilecektir.
Türkiye’de turizmde kitle turizmine yönelik gelişmeler ve turizm planlamasına
parçacı yaklaşımlar sonucunda; Akdeniz ve Ege kıyı kesiminde aşırı yığılma, Kıyı gerisi
ve çevresi alanlarda çarpık kentleşme/yapılaşma, Altyapı yetersizliği ve çevre sorunları
ortaya çıkmıştır. Bu olumsuz yapılanmayı olumlu yönde değiştirebilmek için Türkiye
Turizm Stratejisi kapsamında bütüncül politika, strateji ve uygulamaya dönük
yaklaşımlar yer almaktadır.
Çalışma kapsamında, kıyı alanlarında turizm potansiyeli yüksek olan alanların
‘Turizm Kentleri’ şeklinde bölgesel ölçekte ve özel sektör yatırımlarını özendirici ‘arazi
geliştirme modeli’ anlayışında planlanması ve geliştirilmesi söz konusudur. Bu şekilde
sadece kıyı şeridi değil kıyı gerisindeki alanların ve hatta yerleşmelerin bir bütün olarak
planlanması, turizm çeşitliliğinin arttırılması, mevcut yerleşmelerin iyileştirilmesi ve
dönüşümlerinin sağlanması da mümkün olabilecektir. Bu politikalar, turizm sektörünün
sürdürebilirliğinin sağlanması açısından önemlidir.
Türkiye Turizm Strateji çalışması Planlama, Yatırım, Örgütlenme, İç Turizm,
Araştırma Geliştirme (Ar-Ge), Hizmet, Ulaşım ve Altyapının Güçlendirilmesi, Tanıtım ve
Pazarlama, Eğitim, Kentsel Ölçekte Markalaşma, Turizmin Çeşitlendirilmesi, Mevcut
Turizm Alanlarının Rehabilitasyonu ve Varış Noktalarının Geliştirilmesi konularında
uzun erimli stratejiler önermektedir.
Planlama kısmında, turizm sektöründeki planlamanın esnek, şeffaf, ve hesap
verebilir, yönetim ve uygulama etaplarında katılımcı ve sürdürülebilir gelişim
niteliklerine sahip stratejik planlama anlayışına dayanması gerekliliği vurgulanmaktadır.
Yatırım kısmında ise, genel olarak, sektörde Katma Değer Vergisi (KDV) indiriminin
yatırımları hızlandıracağı, turizm sektöründe yatırım ve danışmanlık hizmeti veren
firmaların belirli standartlara getirilmesi belge verilmesi, bölgeye ve turizm türüne özgü
yıllık teşvik sistemlerinin gerekliliği gibi konular ele alınmaktadır.
16
Örgütlenme kısmında, sektör için iyi yönetişim ve bunun etkin kılınması için
ulusal, bölgesel, il düzeyinde ve nokta bazında konseylerin kurulması önerilmektedir.
Bu çerçevede, Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde Ulusal Turizm Belgeleme, İç
Turizm Araştırma ve Yönlendirme ve Turizm Eğitimini Yönlendirme gibi birimlerin
kurulmasını sağlayacak yasal ve örgütsel düzenlemelerin yapılmasının önemi
vurgulanmaktadır. İç Turizm Stratejisi’nde, genel olarak iç turizmle ilgili istatistiklerin
derlenmesi ve iç turizmi özendirici kampanyaların önemi üzerinde durulmaktadır.
Ar-Ge kısmında, önümüzdeki dönemde ulusal düzeyde turizm sektöründe
araştırma
geliştirmeden
sorumlu
kuruluşlar
ve
görevleri
hakkında
öneriler
sunulmaktadır.
Hizmet Kalitesi kısmında, turizm sektöründe sürekli eğitim, müşteri
memnuniyeti, Toplam Kalite Yönetimi konusunda karar vericilerin bilinçlendirilmesinin
gerekliliği, mesleki niteliklerin standardizasyonu ve belgelendirilmesinin önemi
vurgulanmaktadır. Ulaşım ve Altyapının Güçlendirilmesi kısmında, turizmin gelişimi ve
çeşitlenmesinin olmazsa olmaz koşullarından biri olan altyapının geliştirilmesi ile
birlikte ulaşımın çeşitlendirilmesi ve niteliğinin yükseltilmesi olduğu belirtilerek bu
alanlarda kamunun maliyetini en aza indirecek özel sektörü ön plana çıkaracak çeşitli
uygulamalara girişilmesinin önemi ele alınmaktadır.
Tanıtım ve Pazarlama kısmında reklam kampanyaları, markalaşma ve imajın
öneminin altı çizilirken, Eğitim kısmında, turizm sektöründeki eğitimin ölçülebilir
sonuçlar içermesi, sektörde yer alan aktörlerin sürekli eğitimle niteliklerinin
iyileştirilmesi ve turizm eğitiminin nitelik ve nicelik olarak üst ölçekli kararlar düzeyinde
yönlendirilmesinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın etkin rol oynamasına vurgu
yapılmaktadır.
Kentsel Ölçekte Markalaşma kısmında ülkemizde turizmde markalaşan şehirler
ve kültür turizmi kapsamında yapılması gereken çalışmalar yer almaktadır.
Turizm türlerinin çeşitlendirilmesi kısmında, önümüzdeki dönemde, öncelikle
geliştirilmesi planlanan turizm türleri (sağlık ve termal turizm, kış turizmi, golf turizmi,
deniz turizmi, eko-turizm ve yayla turizmi, kongre ve fuar turizmi) ayrı ayrı ele alınarak
değerlendirilmektedir.
17
Turizm Gelişim Bölgeleri, Turizm Koridorları, Turizm Kentleri ve Ekoturizm
Bölgelerinin geliştirilmesi kısımlarında tematik ve yönlendirici nitelikte bir yaklaşım
bulunmaktadır. Bu yaklaşım kamu kaynaklarını ve özel sektörü bir anlamda öncelikli
turizm gelişim bölgelerine yönlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu kısımlar kapsamında,
dokuz turizm gelişim bölgesi, yedi tematik koridor, on turizm kenti ve beş ekoturizm
bölgesi önerilmiştir. Yine bu kısımda alternatif turizm türlerinin ulusal ve bölgesel
ölçekte nasıl, nerede ve hangi ölçütler çerçevesinde geliştirileceği konusunda bilgiler
verilmektedir.
Yeni varış noktalarına ulaşım imkânlarının geliştirilmesi, ulaşımda niteliğin
yükseltilmesi için bölünmüş yol, hızlı tren hatları, havaalanları, kurvaziyer ve yat
limanları gibi birçok ulaşım alternatifi önerilmektedir.
Türkiye Turizm Stratejisi–2023 Belgesi’nde belirlenen stratejik yaklaşımlar
çerçevesinde yapılacak çalışmalar tamamlanması, geliştirilmesi öngörülen bölgelerdeki
altyapı ve konaklama ihtiyaçlarının karşılanması durumunda, 2023 yılında, 63 milyon
turist, 86 milyar $ dış turizm geliri ve turist başına yaklaşık 1350 $ harcamaya ulaşılması
öngörülmektedir.
4. Kuşadası’nın Türkiye Turizmindeki Yeri ve Önemi
Kuşadası İlçesi, Türkiye’de önde gelen turizm merkezlerinden biridir. Uzun bir
sahil şeridine sahip olan ilçede turizm sektörünün gelişimi, liman işleyişi ile birlikte
ilçenin genel ekonomik yapısını da son derece değiştirmiştir. Kuşadası, Devlet Planlama
Teşkilatı (Kalkınma Bakanlığı) tarafından 2004 yılında yapılan Sosyo-Ekonomik
Gelişmişlik Sıralaması Araştırmasına göre, Türkiye’deki 872 ilçe arasında 17. sırada,
Aydın ili ilçeleri arasında ise 1. sırada yer almıştır.
Kuşadası, İstanbul’un ardından Türkiye’de turizmin ilk başladığı yerdir.
Türkiye’nin en önemli kıyı ve kültür turizmi merkezlerinden biridir. İzmir, Efes, Meryem
Ana, Milet, Didim, Pamukkale, Marmaris, Bodrum gibi önemli tarihi ve turistik
merkezlerin odağında bulunmaktadır. Kuşadası, Türkiye’nin en fazla yolcu girişinin
gerçekleştiği deniz hudut kapısıdır.
18
İlçeye ilişkin sosyo-ekonomik göstergeler incelendiğinde, tarım sektöründe
çalışanların oranını % 27, sanayi sektöründe çalışanların oranının % 6, hizmet
sektöründe çalışanların oranının % 67 olduğu görülmektedir. Fert başına bütçe gelirleri
kaleminde ülke genelinde 44.sırada yer alan ilçenin genel değerlendirmesi yapıldığında,
sosyo-ekonomik açıdan ileri düzeyde olduğunu söylemek mümkündür.
1960'lı yıllarda büyük bir turizm potansiyeline sahip olduğu keşfedilen
Kuşadası, bu tarihten sonra hızlı bir gelişme göstermiştir. Özellikle son yıllarda gerek
kent içinde gerekse civarda otel, motel, kamp alanı, tatil köyü gibi pek çok dinlenme
tesisi ve yazlık villalar yapılmıştır.
Yat limanının da inşa edilmesi ile birlikte liman tesisleri de genişlemiştir.
Kuşadası bugün Türkiye’nin en önemli turizm merkezlerinden biridir. Bunun
nedenlerini değerlendirirken, zengin tarihi, çevrenin ve eşsiz plajların varlığının yanı sıra
uygun iklim koşullarını da belirtmek gerekmektedir.
Kuşadası, hemen önünde başlayan kumsalları ile her şeyden önce bir plaj
kentidir. Geniş kumsalların yanı sıra, dalmaya elverişli kayalık koylar da Kuşadası'nda
bulunmaktadır.
Kuşadası’ndaki önemli tarihi, turistik ören yerlerinden bazıları aşağıda
sunulmuştur.
4.1. Güvercinada
Şehrin merkezinde yer alan ada, Kuşadası iskelesi yapılırken bir mendirek ile
karaya bağlantısı oluşturulmuştur. Üzerinde sarp kayalar üzerine inşa edilmiş bir Bizans
19
kalesi bulunmaktadır. Surlar 2,5 m. Yüksekliğinde adayı çepeçevre kuşatmaktadırlar.
Şehre bakan yönünde biri silindirik, diğeri de altıgen iki kule arasında yuvarlak kemerli
bir kapısı vardır. Bu kapının üzerinde olması gereken yazıt yerinden alınmış, altıgen
burcun yanına konulmuştur. Kalenin ortasında bulunan kare biçimindeki büyük kule
aynı zamanda depo olarak kullanılmıştır. Güneydeki sivri kemerli bir kapıdan içerisine
girilen kulenin ikinci katında top ve tüfek mazgalları açılmıştır.
19.yy da Mora ayaklanması 1834 sırasında Osmanlılar tarafından, adalardan
gelebilecek saldırılara karşı ileri uç karakolu olarak kullanılmıştır. Bugün Kuşadası'nın en
önemli sembolü olarak nitelendirilen Güvercin Ada muhteşem gün batımı manzaraları
ve tarihi atmosferiyle yabancı turistlerin olduğu kadar yerli turistlerin de gözdesi olan
bir mekândır.
4.2. Plajlar
Kuşadası 20 km'nin üstünde kumsal şeridine sahip bir tatil merkezi ve
Türkiye'deki önemli plaj merkezlerinden birisidir.
4.2.1. Kadınlar Denizi
Kuşadası merkezine 3 km uzaklıkta, yol boyunca palmiyelerin sıralandığı,
upuzun açık kumsalı ile Kuşadası'nın en popüler plajıdır. Kimi araştırmacılara göre
Ulysses'in Troia'ya ulaşmaya çalışırken sirenlerin çağrısına dayanamayan gemicilerin
kayalara sürüklendiği yer burasıdır. Kadınlar Denizi, bir halk plajıdır.
20
4.2.2. Neopolis (Yılancı burnu)
Güvercinada’nın biraz ilerisinde, denize uzanan ikinci bir yarımada halinde
olan antik Neopolis’in, ilçenin ilk yerleşme yeri olduğu ve İyonlar tarafından kurulduğu
sanılmaktadır.
Güvercinada’nın arka kısmında kalan Yılancı burnu (Neopolis), denize girmek
için farklı alternatif arayanların gidebileceği, kıyı kesiminde iki adet Beach Club'ın
bulunduğu bir bölgedir. Clubların girişler ücreti haftasonu-haftaiçi olmak üzere farklılık
göstermektedir.
4.2.3. Papaz Hamamı
21
Güvercinada’nın girişinde bulunan özel plajdır. Giriş ücretlidir. Kumsal kısmı
bulunmamaktadır.
4.2.4. Şehir Merkezi Palmiye Plajları
Şehrin merkezinde hiçbir taşıta gereksinim duymadan ulaşılabilen plajdır.
4.2.5. Sahil Siteleri - Karaova Plajı
Kuşadası'ndan 5 km uzaklıkta, Fantasia Otel önünden başlayarak, Emekli
Sandığı dinlenme tesislerine kadar olan plajdır. (Kumsal şeridi Milli Parkın sonuna kadar
uzamaktadır.)
Yukarıdaki plajların dışında, Güzelçamlı Sahili, Davutlar Sahili ve Milli Park'ın
koylarında da denize girilebilmektedir.
4.3. Panionion
Davutlar-Güzelçamlı yolundan birkaç yüz metre içeride olan Panionion, tarihte
İyon Konfederasyonu’na bağlı 12 İyon şehrinin merkezini oluşturmaktadır.
22
Panionion’da tarihte ayinlerin ve törenlerin yapıldığı tahmin edilmektedir.
4.4. Pygale
Kuşadası’nın 3 kilometre kadar kuzeyinde küçük bir yerleşim yeri olan
Pygale’nin, Agamemnon tarafından inşa edildiği bilinmektedir.
4.5. Mimari Doku
Kuşadası’nın tarihi yapısındaki en önemli unsur hiç şüphesiz surlardır. Kale içini
çepeçevre saran surların bugün pek azı hayatta kalabilmiştir. Surlarla çevrilmiş antik
Kuşadası mahalleleri ve evleri Kuşadası’nın kurulduğu Orta Çağ’ın Akdeniz mimari
tarzının bozulmamış en güzel örneğidir ve korumaya alınmıştır. Kuşadası kentsel
koruma alanını içeren bölümde dar uzun sokaklar üzerinde bitişik nizamda sıralanmış
evler zemin katlar üzerinde basit çıkmalar ve kornişlerle süslenmiştir. Sokaklar “T”
seklinde kesişmelerle hiç bıkmadan dolaşılan bir güzellik sergiler.
23
Bilhassa Kale içinde birbirine paralel sokakların ön cephelerinde sıra sıra evler
arkalarında birbirine bitişik avlular vardır. Bu avlulardan sokaklara tasan çeşit çeşit
meyve ağaçları, yaseminler, begonviller, salyokalar, şehre gizemli bir hava verir.
Dağ mahallesi ise daracık merdivenli yolları ile yeniden başlayan sokakların
çıkmazların gizemiyle başınızı kaldırıp baktığınızda denizin harikulade görünümüyle
görenleri büyüler. Efes yamaç evleri tarzında düzenlenen sırt sırta vermiş bahçelerin
görüntüsüyle sokak kenarlarına yan yana sıralanmış evler görüntüyü kesinlikle
engellemez. Kentsel sit alanı içindeki yapıların pek çoğu mimari açıdan değer taşımasa
da yüzlerce yıldan beri topluca bir arada bulunmaları açısından Kuşadası olarak büyük
değer taşımaktadır.
4.6. Kaleiçi Camii
Çarşı içindeki Kaleiçi Camii’nin 1618 yılında Sadrazam Öküz Mehmet Paşa
tarafından yaptırılmıştır. 1830 yılında onarılan camiin giriş kapısının kanatları geometrik
geçmeler ve sedef kakmalarla süslüdür.
24
4.7. Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı
Kuşadası İskelesi yakınında 1618 yılında Sadrazam Öküz Mehmet Paşa
tarafından yaptırılan kervansaray, 1966 yılında restore edilmiştir.
4.8. Milli Park
Samsun dağlarının Ege Denizi’ne uzantısı olan Dilek yarımadasındaki ormanlık
alan, 1966 yılında Milli Park olarak korunmaya alınmıştır. 11 bin hektarlık alanı
kapsayan ve Kuşadası ilçesinin sınırları içinde, ilçe merkezinin güneyinde yer alan park,
ilginç jeolojik ve jeomorfolojik yapısı yanında, Akdeniz bölgesinde ender görülen bir
bitki örtüsüne sahip bulunmaktadır.
25
Milli Parkın sahip olduğu doğal çevrenin, yakın zamana kadar karayolunun
bulunmamasının da katkısıyla, bazı yaban hayvanlarının da korunduğu bir alan olduğu,
alanda, soyu yeryüzünde tükenmek üzere bulunan türlere rastlandığı belirtilmektedir.
4.9. Kadıkalesi
Kuşadası-Davutlar yolunun 10’uncu kilometresinde, dar bir yol üzerinde
bulunan kalenin bir bölümü, 1976 yılında restore edilmiştir. Kadıkalesi’nde her yıl
haziran-eylül ayları arasında kazı ve restorasyon çalışmaları sürmektedir.
26
4.10. Kaplıca ve Mağaralar
Kuşadası kaplıca ve mağaralar açısından da önemli potansiyele sahiptir.
Alangüllü
Kaplıcası’nın
cilt,
kalp
ve
romatizma
hastalıklarına
iyi
geldiğine
inanılmaktadır.
Çıban (Yavansu Venüs) Kaplıcası’nın cilt hastalıklarına, Güzelçamlı ve Kemerli
kaplıcalarının ise mide ve bağırsak hastalıklarının tedavisinde yardımcı olmaktadır. Zeus
mağarasının ise küçük bir obruk ve yeraltı su kaynağının oluşturduğu havuz şeklindeki
tabanı ile etkileyici doğal güzelliğe sahiptir. Arslanlı Mağarası’nın ise 110 metre
uzunluğu, 36 metre derinliği bulunmaktadır.
5. Son Veriler Işığında Kuşadası Turizmi
Aşağıdaki tablo Türkiye’ye gelen ziyaretçilerin destinasyona göre sıralamasını
vermektedir. En fazla turist çeken bölge Antalya’dır. 2011 yılında Kuşadası’na deniz
yoluyla 705.814 kişi giriş yapmıştır.
Antalya
İstanbul
İzmir
Muğla
Kuşadası
(deniz yolu)
Diğer
Toplam
2009
2010
2011
2010/2009
(% Değişim)
2011/2010
(% Değişim)
8 260 399
7 510 470
1 056 792
2 820 298
9.246.814
6.928.867
1.155.830
2.973.886
10.464.425
8.056.390
1.370.018
3.076.508
11,94
-7,74
9,37
5,45
13,17
16,27
18,53
3,45
615.102
529.722
705.814
-13,88
33,24
6.814.053
7.797.085
7.782.921
14,43
-0,18
27.077.114
28.632.204
31.456.076
5,74
9,86
5.1. Konaklama Sektörü:
Turizm açısından bakıldığında ilçenin en önemli ve en temel sektörüdür.
Konaklama
imkânları,
potansiyeli
ilçeye
çekmekte
ve
turizm
faaliyetleri
gerçekleştirilmektedir. İlçede konaklama sektörünün yapısal olarak karşımıza çıkan en
önemli yanı, konaklama tesislerinin eski oluşudur.
27
İlçedeki büyük yıldızlı otellerin sadece % 10-15’i ilçede ikamet eden kişilere
aittir. Geri kalanlar civar iller ile diğer illerden gelen yatırımcılar tarafından
kurulmuştur. İlçede büyük yıldızlı tesisler en az 15 yaşındadır. Bu tesislerin, büyük
seviyede bakım, tadilat, onarım ve yenilemeye ihtiyacı bulunmaktadır. Yıllar itibarıyla
kazanç oranlarının düşmesi, ilçedeki tesislerin bakım ve onarımları ile ilgili gerekli
çalışmaları yapmamalarına neden olmuş bu nedenle bazı tesisler oldukça yıpranmıştır.
Konaklama tesislerine gelen müşteriler, % 90-95 oranında tur operatörleri
tarafından getirilmektedir. Bu nedenle turizm sektörünün de bir gerçeği olarak tur
operatörleri, seyahat acenteleri ve konaklama tesisleri arasında son derece sıkı bir bağ
vardır. Ancak konaklama tesisleri bu ilişkinin en temel unsurunu oluşturmaktadır.
İlçede konaklamalar ağırlıklı olarak 7-14 gün üzerinden yapılmakta olup, paket
tur şeklinde çalışılmaktadır. Son yıllarda özellikle 3, 4 ve 5 yıldızlı tesislerde her şey
dâhil konaklama sistemi ağırlık kazanmış, bu sektörde yer alan konaklama tesisleri ile
diğer yan kuruluşları olumsuz etkilemiştir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayımlanan son verilere göre
Kuşadası’nda 13.856 yatak kapasiteli toplam 50 adet işletme belgeli tesis
bulunmaktadır. Kuşadası'ndaki Kültür ve Turizm Bakanlığı işletme belgeli tesisler, Aydın
ilindeki tesislerin % 69,32'sine denk gelmektedir. Aydın ilinde toplam 24 adet Kültür ve
Turizm Bakanlığı yatırım belgeli tesis vardır. Bu tesislerin yarısı Kuşadası’ndadır. Bu
tesislerin toplam yatak kapasitesi 6.197'dir.
2011 yılında söz konusu yıldızlı ve belediye belgeli konaklama tesislerinde
ortalama yıllık doluluk oranı % 78 seviyesinde gerçekleşmiştir.
KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI İŞLETME BELGELİ TESİSLER (AYDIN İLİ)
YER
AYDIN /MERKEZ
KUŞADASI
DİDİM
NAZİLLİ
SULTANHİSAR
KÖŞK
TOPLAM
TESİS
ADEDİ
5
61
15
4
2
1
88
ODA SAYISI
147
7.661
2.335
67
56
0
10266
YATAK
SAYISI
294
15.940
4.125
115
112
0
20586
28
KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI İŞLETME BELGELİ TESİSLERİN
TOPLAM TESİSLER İÇİNDEKİ PAYI
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI YATIRIM BELGELİ TESİSLER
YER
AYDIN/MERKEZ
KUSADASI
DİDİM
SÖKE
GERMENCİK
KARACASU
TOPLAM
TESİS ADEDİ
1
12
6
2
2
1
24
ODA SAYISI
0
1237
1100
91
219
50
2697
YATAK SAYISI
0
2877
2584
182
454
100
6197
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayımlanan son verilere göre,
Kuşadası’nda 349 tesis Belediye belgelidir. Bu tesislerin toplam yatak kapasitesi
26.768'dir. Diğer bir deyişle, Kuşadası'ndaki belediye belgeli tesisler Aydın ilindeki
toplam belediye belgeli tesislerin % 66,79'unu oluşturmaktadır.
BELEDİYE BELGELİ TESİSLER
YER
AYDIN / MERKEZ
BOZDOĞAN
BUHARKENT
ÇİNE
DİDİM
GERMENCİK
TESİS ADEDİ
9
1
2
1
207
1
YATAK ADEDİ
768
36
50
34
11.446
128
29
YER
İNCİRLİOVA
KARACASU
KARPUZLU
KOÇARLI
KÖŞK
KUŞADASI
KUYUCAK
NAZİLLİ
SÖKE
SULTANHİSAR
YENİPAZAR
TOPLAM
TESİS ADEDİ
1
1
1
1
1
349
0
9
4
0
1
589
YATAK ADEDİ
28
18
16
16
80
26.768
0
419
188
0
80
40.075
BELEDİYE BELGELİ TESİSLERİN TOPLAM TESİSLER İÇİNDEKİ PAYI
Kuşadası’nda işletme belgeli 7 adet 5 yıldızlı, 25 adet 4 yıldızlı, 11 adet 3
yıldızlı, 7 adet iki yıldızlı ve 1 adet özel tesis bulunmaktadır. Ayrıca 2 adet pansiyon, 2
adet apart otel ve 2 adet tatil köyü bulunmaktadır. 12 adet yatırım belgeli otel ve 1
adet yat limanı bulunmaktadır.
5.2. Seyahat Acenteleri
Kuşadası'nda, 119 tanesi A grubu, 10 tanesi AG grubu, 1 tanesi B grubu ve 4
tanesi C grubu olmak üzere toplam 134 seyahat acentesi firması turizme hizmet
vermektedir. Kuşadası’ndaki seyahat acenteleri toplamı Aydın ilindeki seyahat
acentelerinin % 66,7'ine tekabül etmektedir.
30
SEYAHAT ACENTELERİ
A Grubu AG Grubu B Grubu
Aydın /Merkez
Kuşadası
Didim
Söke
Nazilli
TOPLAM
8
119
48
1
1
117
0
10
5
0
2
17
0
1
0
0
0
1
C Grubu
Grup Toplamı
1
4
1
0
0
6
9
134
54
1
3
201
5.3. Kruvaziyer Turizmi
Özelleştirilerek 2003 yılından itibaren Ege Liman İşletmeleri A.Ş. tarafından
işletilmeye başlanan Kuşadası Limanı Kuşadası ekonomisi ve turizminin en önemli
öğelerinden biridir. 264 m. ve 255 m.'lik iki iskele ile hizmet veren limanda her iki iskele
dâhil olmak üzere gemi kabul kapasitesi 2.400 gemi/yıl'dır. Yolcu gemileri, kruvaziyerler
ve motorlar olmak üzere hizmet verilmektedir. Limana gelen gemiler ve günü birlik
ziyaretçiler ilçe turizminin vazgeçilmez bir parçası, hatta ilçedeki ekonomik faaliyetlerin
en önemli odak noktalarından birini oluşturmaktadır.
Kuşadası Limanı, Türkiye’de en fazla geminin geldiği kruvaziyer limanıdır. 2011
yılında 573 gemi 658 bin 608 kişiyi ilçeye getirmiştir. 2011 yılı içerisinde Yunanistan’ın
Sisam adasına günübirlik olarak 604 feribot seferi gerçekleştirilirken, 412 yat giriş, 393
yat ise çıkış yapmıştır. İstanbul Limanı’na ise 342 gemi ile 508.246 yolcu gelmiştir.
Kuşadası Limanı gelen gemi sayısı bakımından 1. Sıradadır. Aşağıdaki grafikler 2010 yılı
verilerine göre Türkiye’de kruvaziyer turizmini ortaya koymaktadır.
31
Limanlarımıza Gelen Kruvaziyer Gemi ve Yolcu Sayıları (2006-2010)
2006
LİMAN ADI
Alanya
Antalya
Bartın
Bodrum
Çanakkale
Çeşme
Datca
Dikili
Fethiye
Göcek
Güllük
İskenderun
İstanbul
İzmir
Kaş
Kemer
Kuşadası
Marmaris
Mersin
Mudanya
Samsun
Sinop
Taşucu
Trabzon
Tuzla
TOPLAM
114
32
0
66
24
0
0
23
67
0
0
0
306
105
0
0
471
83
0
0
9
0
0
17
0
1317
2007
80440
13015
0
10478
5008
0
0
3990
3566
0
0
0
273553
184797
0
0
368696
65265
0
0
2661
0
0
4845
0
1016314
GEMİ
124
34
0
63
23
0
0
13
4
0
0
0
340
122
0
0
613
64
0
0
8
0
0
13
0
1421
2008
YOLCU
93937
15680
0
9892
5207
0
0
2631
948
0
0
0
422896
287357
0
0
466677
60039
0
0
186
0
0
2950
0
1368400
GEMİ
84
41
8
126
31
3
1
29
13
6
19
3
404
133
6
1
601
70
4
1
5
6
1
15
1
1612
2009
YOLCU
57.000
25057
957
52862
8776
1819
207
10424
4217
1121
2747
819
489544
318451
600
37
518872
101874
941
482
596
3136
18
4813
2
1605372
GEMİ
73
23
10
87
33
1
3
13
8
10
5
2
313
129
4
0
506
74
3
4
9
14
3
19
0
1346
2010
YOLCU
50285
12549
941
38414
8712
817
1041
6592
2615
1532
1172
1884
476541
315454
1341
0
462746
81
1583
1309
1524
7861
440
7369
0
1484194
GEMİ
2
41
4
89
17
16
3
26
5
16
1
1
342
159
8
6
517
84
1
1
4
7
2
14
2
1368
YOLCU
1071
103859
555
31700
7670
9247
778
15401
879
2274
279
106
508246
378266
1317
602
493911
146531
106
224
825
7098
201
7952
0
1719098
Kuşadası’na konaklama, günübirlik veya kruvaziyer olarak gelenlerin
çoğunluğunu ise Amerika, Almanya, İngiltere, Fransa, Rusya, İtalya, İspanya, İran,
İrlanda, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Hollanda, Belçika, Kanada, Avustralya,
İskandinav ülkelerinden gelen turistler oluşturmaktadır.
5.4. Kongre Merkezi
Temeli 2005 yılında atılan ve yapımı devam eden Kuşadası Kongre Vadisi
Projesi, Avrupa’nın en büyük, Türkiye’nin ise ilk ve tek kongre vadisidir. Kuşadası'nda
50 bin metrekareye yakın kapalı alana sahip, 3415 kişilik oditoryum, 1915 kişilik kongre
salonu, 830 kişilik konferans salonu, 20 adet çeşitli kapasitede toplantı salonları, 2 adet
sinema salonu, fuar ve sergi alanları, özel yemek salonları, kafeterya, bar, banket
salonu, çevirmen odaları ve otopark gibi ünitelerden oluşacaktır.
Kuşadası Kongre Vadisi Projesi
İnşaatı Devam Eden Kuşadası Kongre Vadisi Projesi
Otel, sosyal tesisler, villalar, safari park gibi farklı bölümlerin yer alacağı
Kongre Vadisi projesinin sadece ilk bölümünü oluşturan Kongre Merkezi’nin birinci
kısmı 35 milyon YTL’ye mal olacaktır. Kuşadası turizmini canlandırması, 12 aya yayması
ve büyük bir ekonomik potansiyel yaratması hedeflenen KOMER’in ilk etapta, ilk
bölümünü oluşturan Kongre Merkezinin inşaatı tamamlanacaktır. İkinci bölümde sosyal
tesisler, yemek üniteleri, amfi tiyatro ve villalar, üçüncü bölümde 600 odalı otel,
dördüncü bölümde ise safari parkı tamamlanacaktır. Projenin toplam maliyeti 250
milyon YTL’yi aşmaktadır. Kuşadası Belediyesi, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği
(TÜRSAB), Uluslararası Kongre Tesisleri İşletmeciliği Şirketi (UKTAŞ), Aydın Özel İdaresi,
Kuşadası Ticaret Odası, LİMAŞ, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile bazı turistik tesisler
ortaktır. KOMER, Avrupa’nın en büyük kongre merkezi projesi olarak tasarlanmıştır.
Kongre Merkezinin 2012 yılının Nisan ayında açılacağı ve 1700 doktorun
katılacağı tıp kongresine ev sahipliği yapacağı tahmin edilmektedir.
5.5. Yatırım Teşvikleri
Kalkınma Planları ve Yıllık Programlarda öngörülen hedefler ile uluslararası
anlaşmalara uygun olarak
 Tasarrufları katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirmek,
34
 Üretimi ve istihdamı artırmak,
 Yatırım eğiliminin devamlılığını ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak,
 Uluslararası rekabet gücünü artıracak teknoloji ve araştırma-geliştirme
içeriği yüksek büyük ölçekli yatırımları özendirmek,
 Doğrudan yabancı yatırımları artırmak,
 Bölgesel gelişmişlik farklılıklarını gidermek,
 Çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerini
desteklemek, amacıyla Hazine Müsteşarlığı tarafından yatırımlar teşvik edilmektedir.
Hazine Müsteşarlığı’nın sevk ve idaresindeki yeni yatırım teşvik kararı ile
sağlanan destekler
 Gümrük Vergisi Muafiyeti
 KDV İstisnası
 Gelir ve Kurumlar Vergisi İndirimi
 Sigorta Primi İşveren Hisse Desteği
 Faiz Desteği
 Yatırım Yeri Tahsisidir.
Düzenlemeden,
 Gerçek kişiler
 Adi ortaklıklar
 Sermaye şirketleri
 Kooperatifler
 İş ortaklıklar
 Kamu kurum ve kuruluşları (genel ve özel bütçeli kurum ve kuruluşlar, il
özel idareleri, belediyeler ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların sermaye
bileşimindeki hisse oranları % 50'yi geçen kurum ve kuruluşlar)
 Kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları
35
 Dernekler ve vakıflar ile yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye'deki
şubeleri teşvik belgesi temin edebilmeleri durumunda yararlanabilecektir.
Teşvik kararında, illerinin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi dikkate alınarak
dört bölge oluşturulmuştur.
I.Bölge
TR10
İstanbul
II.Bölge
TR22
Balıkesir, Çanakkale
III.Bölge
IV.Bölge
TR52
Konya, Karaman
TR82
Kastamonu, Çankırı, Sinop
(Bozcaada,
Gökçeada hariç)
TR21
TR32
TR63
TR90
Tekirdağ, Edirne,
Kırklareli
Aydın, Denizli,
Muğla
Hatay, Kahramanmaraş,
Osmaniye
Trabzon, Ordu, Giresun, Rize,
Artvin, Gümüşhane
TR31
TR61
TR71
TRA1
İzmir
Antalya, Isparta,
Burdur
Kırıkkale, Aksaray, Niğde,
Nevşehir, Kırşehir
Erzurum, Erzincan, Bayburt
TR41
TR62
TR33
TRA2
Bursa, Eskişehir,
Bilecik
Adana, Mersin
Manisa, Afyonkarahisar,
Kütahya, Uşak
Ağrı, Kars, Ardahan, Iğdır
TR42
TR72
TRB2
Kocaeli, Sakarya,
Düzce, Bolu, Yalova
Kayseri, Sivas, Yozgat
Van, Muş, Bitlis, Hakkari
TR51
TR81
TRB1
Ankara
Zonguldak, Karabük, Bartın
Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli
TR83
Samsun, Tokat, Çorum, Amasya
TRC2
Şanlıurfa, Diyarbakır
TRC1
TRC3
Gaziantep, Adıyaman, Kilis
Mardin, Batman, Şırnak, Siirt
TR22
Çanakkale İli Bozcaada,
Gökçeada İlçeleri
36
Aşağıdaki tablo, bölgelere göre muafiyetleri göstermektedir.
Asgari
Yatırım
Tutarı
I. ve II. Bölge
Desteklenen Yatırım
Sektörleri İçin
500.000.-TL
1.000.000.TL
50.000.000.TL ve Üzeri
(Büyük
Ölçekli
Yatırım)
I. ve II. Bölge
Diğer Sektörler
---
---
Gümrük Vergisi
Muafiyeti
KDV Desteği
Vergi İndirimi
Sigorta Primi İşveren
Hissesi Desteği
Yatırım Yeri Tahsisi
Gümrük Vergisi
Muafiyeti
KDV İstisnası
Gümrük Vergisi
Muafiyeti
KDV İstisnası
Vergi İndirimi
Hissesi Desteği
Gümrük Vergisi
Muafiyeti
KDV İstisnası
III. ve IV. Bölge
Desteklenen Yatırım
Sektörleri İçin
Gümrük Vergisi
Muafiyeti
KDV İstisnası
Vergi İndirimi
Hissesi Desteği
Faiz Desteği
Gümrük Vergisi
Muafiyeti
KDV İstisnası
Vergi İndirimi
Hissesi Desteği
Faiz Desteği
Gümrük Vergisi
Muafiyeti
KDV İstisnası
Vergi İndirimi
Hissesi Desteği
III. ve IV. Bölge Diğer
Sektörler İçin
Gümrük Vergisi
Muafiyeti
KDV İstisnası
Gümrük Vergisi
Muafiyeti
KDV İstisnası
Gümrük Vergisi
Muafiyeti
KDV İstisnası
6. 2012 Yılı Beklentileri
Turizmciler, dünyadaki ekonomik krizin Türk turizmini olumsuz etkileyebileceği
öngörüsüne rağmen, iyi bir tanıtım ve pazarlama faaliyeti yürütülerek, 2012'de de
başarılı bir sezon geçirileceğini umut etmektedirler. Avrupa'daki ekonomik kriz
yüzünden, turistin tatilini evinde geçirmesinden endişe duyulmaktadır.
Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık’a göre, 2011'in
iyi bir yıl olmuş, Türkiye'nin turizmdeki genel rakamlarının gayet iyi olduğunu,
turizmcilerin beklentilerini karşılayan bir yıl gerçekleştiğini ifade ederek, 2012'de de
aynı temponun, 2011'in biraz altında olmakla birlikte, tüm dünyadaki olumsuzluklara
rağmen yakalanabileceğini ancak, dünyadaki ekonomik kriz yüzünden bazı riskler
olabileceğini vurgulamıştır. 2012 yılında sektörel anlamda kötü bir yıl yaşanmayacağını
37
beklediklerini ifade eden Osman Ayık, 2012'ye ilişkin öngörülerin netleşebilmesi için
Şubat ayı sonunu beklemek gerektiğini vurgulamıştır.
Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) İkinci Başkanı Talha Görgülü’ye
göre 2011 yılı beklentiler doğrultusunda olumlu geçmiştir. Görgülü’ye göre, 2012
yılında dünyadaki ekonomik krizin etkisiyle moralsiz başlanmış, ancak 2012’de
Türkiye'nin turizm sektörünün 2011'e göre yüzde 8-10 arasında büyüyecektir.
Görgülü’ye göre "Turizm pazarımız genişledikçe, Türkiye bir marka haline gelmektedir.
Türkiye, Dünyada turizmde ilk 5'i zorlayan bir ülkedir. Sektörün yüzde yüz Türk olan
konaklama sektörü, filoları sürekli genişleyen Türk bayraklı uçak şirketleri, Türk
sermayeli tur operatörlerinin dünyanın en büyük tur operatörleri arasında yerini
almasının yanı sıra, son yıllarda ortaya çıkan kültür değerlerin turizme yeniden
katılması ve bu sayede kültür turlarına olan ilginin artmasıyla Türkiye önemli bir avantaj
elde etmiştir. Ayrıca, Türkiye'de toplantı ve kongre turizmi de artıya geçmiştir.
Akdeniz Turistik Otelciler Birliği (AKTOB) Başkanı Sururi Çorabatır’a göre,
dünyadaki ekonomik kriz ve turizm yatırımlarının artmasıyla devreye giren yeni
yataklar nedeniyle 2012'nin de turizmde 2011 gibi geçecektir, ancak 2012'de turizmde
önemli bir büyüme beklenmemelidir. Çorabatır’a göre, 2011'deki başarının verdiği
rahatlık ve güvenle rehavete kapılmadan, hizmet anlayışından taviz vermeden ve
tedbiri
elden
bırakmadan
yapılacak
çalışmalar
sayesinde
2012
kayıpsız
atlatılabilecektir. Çorabatır’a göre, Türk turizmi rakiplerine göre avantajlı olsa da tedbiri
elden bırakmadan, kamu-özel sektör işbirliğiyle takım oyunu oynayarak, pastadan en
büyük payı almalıdır.
Turistik Otelciler Birliği (TUROB) Başkanı Timur Bayındır’a göre, Avrupa'daki bir
çok ülkede 'resesyon' tehlikesinin baş göstermektedir. Türkiye'de tatil yapan
müşterinin yarısının Orta Avrupa'da olduğunu düşünüldüğünde sıkıntı yaşama ihtimali
görülmemektedir. Türkiye’nin yeni pazarlara açılarak sıkıntıyı hafif atlatmaya
çalışmalıdır ama göstergeler geçen seneye göre pek iyi olmayacak gibidir.
Turizm Gazeteci ve Yazarları Derneği (TUYED) Başkanı Kerem Köfteoğlu’na
göre ise, Türkiye'nin en büyük pazarı olan Avrupa'da turistlerin 2012'de tatile çıkmak
yerine evde kalacağına ilişkin araştırma sonuçları bulunduğunu, tüm rakiplerimiz
gözlerini ikinci büyük pazarımız Rus turiste çevirmiş olduğunu, 2012'de Rus turisti
38
kapma konusunda ciddi bir rekabet yaşanacağını, büyük bir aksilik olmazsa, 2012'de
Avrupa pazarında oluşacak kayıpların, Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'den telafi
edilebileceğini, 'Turizmde Çin Yılı' ilan edilen 2012'de gerekli adımların atılması halinde
bu ülkeden gelecek, iyi para harcayan kültür turisti sayısının artırabileceğini
vurgulamıştır.
39
EK: 2012 YILINDA KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI TARAFINDAN İŞTİRAK
EDİLECEK TURİZM FUARLARI
FUARIN ADI
M2
ÜLKE ADI
ŞEHİR ADI
FUAR TARİHİ
UTRECH TURİZM FUARI
744
HOLLANDA
UTRECH
10 -15 OCAK 2012
FİTUR TURİZM FUARI
590
İSPANYA
MADRİD
18 - 22 OCAK 2012
BIT MİLANO T.F.
315
İTALYA
MİLANO
16 -19 ŞUBAT 2012
ITB BERLİN TURİZM FUARI
3079
ALMANYA
BERLİN
7 -11 MART 2012
MITT MOSKOVA
1254
RUSYA
MOSKOVA
21 - 24 MART 2012
ARABIAN TARVEL MARKET
610
B.A.E.
DUBAİ
3 - 6 MAYIS 2012
WORLD TRAVEL MARKET
966
İNGİLTERE
LONDRA
7 - 10 KASIM 2012
LUZERN TURİZM FUARI
60
İSVİÇRE
LUZERN
6-8 OCAK 2012
LONDON BOAT SHOW
76
İNGİLTERE
LONDRA
6 - 15 OCAK 2012
FERIENMESSE WIEN -VİYANA TURİZM
FUARI
200
AVUSTURYA
VİYANA
12 -15 OCAK 2012
CENEVRE TURİZM FUARI
80
İSVİÇRE
CENEVRE
13 -15 OCAK 2012
CMT STUTTGART FUARI
350
ALMANYA
STUTTGART
14 - 22 OCAK 2012
LOS ANGELES TRAVEL ADVENTURE SHOW
36
A.B.D.
LOS ANGELES
14- 15 OCAK 2012
1. İSFAHAN TURİZM ve YAN EKİPMANLARI
FUARI
100
İRAN
İSFAHAN
15 - 17 OCAK 2012
MATKA TURİZM FUARI
200
FİNLANDİYA
HELSİNKİ
19 - 22 OCAK 2012
SLOVAKYA TURİZM FUARI
60
SLOVAKYA
BRATISLAVA
19 -22 OCAK 2012
FERIE TURİZM FUARI
120
DANİMARKA
KOPENHAG
20 - 22 OCAK 2012
LÜKSEMBURG TURİZM FUARI
12
LÜKSEMBURG
LÜKSEMBURG
20 - 22 OCAK 2012
BOOT DÜSSELDORF
300
ALMANYA
DÜSSELDORF
22-30 OCAK 2012
DÜSSELDORF DALIŞ FUARI
45
ALMANYA
DÜSSELDORF
22-30 OCAK 2012
ANVERS TURİZM FUARI
100
BELÇİKA
ANVERS
26 - 30 OCAK 2012
ZÜRİH EXPO TURİZM FUARI
240
İSVİÇRE
ZÜRİH
26 -29 OCAK 2012
ITM VARŞOVA FUARI
250
POLONYA
VARŞOVA
27 - 29 OCAK 2012
DRESDEN TURİZM FUARI
50
ALMANYA
DRESDEN
27-29 OCAK 2012
40
FUARIN ADI
M2
ÜLKE ADI
ŞEHİR ADI
FUAR TARİHİ
NANTES TURİZM FUARI
36
FRANSA
NANTES
27 - 29 OCAK 2012
DUBLİN HOLIDAY WORLD SHOW
34
İRLANDA
DUBLİN
27 -29 OCAK 2012
HANNOVER TURİZM FUARI
60
ALMANYA
HANNOVER
28 Ocak - 05 ŞUBAT
2012
BRÜKSEL TURİZM FUARI
150
BELÇİKA
BRÜKSEL
02- 06 ŞUBAT 2012
TOULOUSE MAHANA FUARI
64
FRANSA
TOULOUSE
03 -05 ŞUBAT 2012
BASEL TURİZM FUARI
80
İSVİÇRE
BASEL
03 -05 ŞUBAT 2012
MULHOUSE TURİZM VE ŞARAP FUARI
54
FRANSA
MULHOUSE
03 - 05 ŞUBAT 2012
HAMBURG TURİZM FUARI
150
ALMANYA
HAMBURG
08 -12 ŞUBAT 2012
HOLIDAY WORLD TURİZM FUARI-PRAG
150
ÇEK CUM.
PRAG
09 -12 ŞUBAT 2012
LILLE TOURISSIMA FUARI
36
FRANSA
LILLE
10- 12 ŞUBAT 2012
SATTE 2012
200
HİNDİSTAN
Y.DELHİ
10 - 12 ŞUBAT 2012
ST.GALLEN TURİZM FUARI
60
İSVİÇRE
ST.GALLEN
10 - 12 ŞUBAT 2012
BALTTOUR TURİZM FUARI
45
LETONYA
RIGA
10 - 12 ŞUBAT 2012
IMTM-U.ARASI AKDENİZ TURİZM FUARI
105
İSRAİL
TEL-AVİV
14 - 15 ŞUBAT 2012
INT. TOURİST EXHIBITION HOLIDAY & SPA
EXPO
200
BULGARİSTAN
SOFYA
16 - 18 ŞUBAT 2012
OTM-OUTBOUND TRAVEL MUMBAI
100
HİNDİSTAN
MUMBAI
17 - 19 ŞUBAT 2012
TOUREST TURİZM FUARI
45
ESTONYA
TALLIN
17 - 19 ŞUBAT 2012
FREE MÜNİH FUARI
300
ALMANYA
MÜNİH
22 - 26 ŞUBAT 2012
BELGRAD TURİZM FUARI-ITTFA
305
SIRBİSTAN
BELGRAD
23 - 26 ŞUBAT 2012
FERIE FOR ALLE TURİZM FUARI
132
DANİMARKA
HERNING
24 - 26 ŞUBAT 2012
VIVATTOUR TURİZM FUARI
45
LİTVANYA
VILNIUS
24 - 26 ŞUBAT 2012
BTL LİZBON TURİZM FUARI
60
PORTEKİZ
LIZBON
29 Şubat- 04 MART
2012
UTAZAS TURİZM FUARI
150
MACARİSTAN
BUDAPEŞTE
01 - 04 MART 2012
GITF - GUANZHOU ULUSLAR ARASI TURİZM
FUARI
108
ÇİN
GUANZHOU
01 - 03 MART 2012
ASTA IDE
37
PERU
LİMA
01 -4 MART 2012
41
FUARIN ADI
M2
ÜLKE ADI
ŞEHİR ADI
FUAR TARİHİ
REISELIV ULUSLAR ARASI SEYAHAT FUARI
120
NORVEÇ
OSLO
02 - 4 MART 2012
MAHANA LYON FUARI
64
FRANSA
LYON
02 - 4 MART 2012
THE NEW YORK TIMES TRAVEL SHOW
140
A.B.D.
NEW YORK
02 -04 MART 2012
CONFEX LONDON
100
İNGİLTERE
LONDRA
06 - 08 MART 2012
THE TRAVEL AND VACATION SHOW
37
KANADA
OTTAWA
10 -11 MART 2012
MIAMI SEA TRADE SHOW
140
A.B.D.
MİAMİ
12 -15 MART 2012
BİŞKEK U.ARASI TURİZM FUARI
100
KIRGIZİSTAN
BİŞKEK
14 -16 MART 2012
THE TRAVEL AND ADVENTURE SHOW
18
A.B.D.
VASHINGTON
17 - 18 MART 2012
PARIS MAP FUARI
100
FRANSA
PARİS
17 - 20 MART 2012
BLOOMS CANADA
18
KANADA
TORONTO
17 - 24 MART 2012
INTOUR MARKET
510
RUSYA
MOSKOVA
17 - 20 MART 2012
TOUR GÖTEBOURG U.ARASI SEY. VE TUR.
FUARI
264
İSVEÇ
GÖTEBOURG
22 - 25 MART 2012
PGA GOLF MERCH.SHOW
18
A.B.D.
ORLANDO
25 - 28 MART 2012
THE GULF INCENTIVE BUSINESS (GIBTM)
54
B.A.E
ABU DABİ
26 - 28 MART 2012
UITT UKRAYNA TURİZM VE SEYAHAT RUARI
500
UKRAYNA
KİEV
28 -30 MART 2012
SARAYBOSNA TURİZM FUARI
100
BOSNA-HERSEK
SARAYBOSNA
28 - 31 MART 2012
GLOB KATOWICE TURİZM FUARI
50
POLONYA
KATAVİÇE
MART 2012
UTF 8.U.ARASI UKRAYNA TURİZM
FORUMU(BAHAR)
100
UKRAYNA
KİEV
MART 2012
CROTOUR - ZAGREP TURİZM FUARI
50
HIRVATİSTAN
ZAGREP
MART 2012
MATTA 1 -MALEZYA SEYAHAT FUARI
90
MALEZYA
KUALA LUMPUR
MART 2012
RANDONE DOĞA FUARI
18
FRANSA
PARİS
30 Mart- 01 NİSAN 2012
26. EDITION THE ROMANIAN TOURISM
FAIR
100
ROMANYA
BÜKREŞ
31 Mart -03 Nisan 2012
ATB 9 ARAP TUR.BORSASI
100
SURİYE
ŞAM
04 - 06 NİSAN 2012
AZERBEYCAN U.ARASI TURİZM VE SEY.
FUARI (AITF)
110
AZERBEYCAN
BAKÜ
12- 14 NİSAN 2012
COTTOM-CHINA OUTBOUND TRAV.
&.TOUR.MARKET
72
ÇİN
PEKİN
18 - 20 NİSAN 2012
42
FUARIN ADI
M2
ÜLKE ADI
ŞEHİR ADI
FUAR TARİHİ
SICT BARSELONA TURİZM FUARI
66
İSPANYA
BARSELONA
19 - 22 NİSAN 2012
KAZAKİSTAN ULUSLAR ARASI TURİZM
FUARI (KITF)
200
KAZAKİSTAN
ALMATI
25-27 NİSAN 2012
SKOPJE TRAVEL MARKET
50
MAKEDONYA
SKOPJE
25-28 NİSAN 2012
BMT AKDENİZ TUR.BOR.
54
İTALYA
NAPOLİ
NİSAN 2012
GTT GDANSK TURİZM FUARI
50
POLONYA
GDANSK
NİSAN 2012
17. MOLDOVA U.ARARASI TURİZM İHTİSAS
FUARI
49
MOLDOVA
KİŞİNEV
NİSAN 2012
MBIS MOSKOVA YATÇILIK FUARI
90
RUSYA
MOSKOVA
NİSAN 2012
LEISURE MINSK/BELARUS CUM.
80
BELARUS
MINSK
NİSAN 2012
ITHF ENDONEZYA SEYAHAT FUARI
36
ENDONEZYA
JAKARTA
NİSAN 2012
EMİRATES HOLIDAYS BROCHURE LAUNCH
18
B.A.E.
DUBAİ
29 Nisan - 01 MAYIS
2012
OMAN TRAVEL MARKET
54
UMMAN
OMAN
17-19 MAYIS 2012
IMEX FRANKFURT
400
ALMANYA
FRANFKFURT
22 - 24 MAYIS 2012
RİYAD TRAVEL
180
S.ARABİSTAN
RİYAD
23 - 26 MAYIS 2012
KORE DÜNYA SEYAHAT FUARI
54
G.KORE
SEUL
02 -05 HAZİRAN 2012
2. PERSIA TRAVEL MARKET FESTİVALİ
100
İRAN
TAHRAN
08 - 10 HAZİRAN 2012
ITE HONGKONG TURİZM FUARI
54
ÇİN
HONKONG
14 - 16 HAZİRAN 2012
KİELER WOCHE YATÇILIK FUARI
120
ALMANYA
KİEL
16 - 24 HAZİRAN 2012
BITE PEKİN ULUSLAR ARASI TURİZM FUARI
108
ÇİN
PEKİN
17 - 19 HAZİRAN 2012
3. U. ARASI MEŞHED TURİZM VE YAN
SANAYİ FUARI
100
İRAN
MEŞHED
19 - 22 AĞUSTOS 2012
11.TITF TAYLAND SEYAHAT FUARI
36
TAYLAND
BANKOK
AĞUSTOS 2012
JATA DÜNYA SEYAHAT FUARI
126
JAPONYA
TOKYO
29 AĞUS - 02 EYLÜL
2012
ASTA THE TRADE SHOW FUARI
75
A.B.D.
LAS VEGAS
11 - 13 EYLÜL 2012
MATTA 2- MALEZYA SEYAHAT FUARI
90
MALEZYA
KUALA LUMPUR
EYLÜL 2012
TOP RESA FUARI
100
FRANSA
PARİS
EYLÜL 2012
LEISURE MOSKOVA FUARI
350
RUSYA
MOSKOVA
EYLÜL 2012
43
FUARIN ADI
M2
ÜLKE ADI
ŞEHİR ADI
FUAR TARİHİ
LÜBNAN AWTTE TURİZM FUARI
80
LÜBNAN
BEYRUT
01- 4 EKİM 2012
27. EDITION ROMANIAN TOURISM FAIR
60
ROMANYA
BÜKREŞ
03 - 06 EKİM 2012
IMEX LAS VEGAS FUARI
100
A.B.D.
LAS VEGAS
09-11 EKİM 2012
CITTM Şanghay ULUSLAR ARASI TURİZM
FUARI
99
ÇİN
ŞANGHAY
27 - 30 EKİM 2012
SENIOR 2011
40
İSVEÇ
STOCKHOLM
EKİM 2012
TTG RİMİNİ TUR.F.
125
İTALYA
RİMİNİ
EKİM 2012
TOUR SALON POZNAN
100
POLONYA
POZNAN
EKİM 2012
GENOVA YATÇILIK F.
73
İTALYA
GENOVA
EKİM 2012
ABAV TURİZM FUARI
100
A.B.D.
RİO DE JANERİO
EKİM 2012
INT. TOURISM AND TRAVEL SHOW
18
A.B.D.
MONTREAL
EKİM 2012
UTF 9.ULUSLARARASI UKRAYNA TURİZM
FORMU
100
UKRAYNA
KİEV
EKİM 2012
TOURBUSINESS MINSK FUARI
50
BELARUS
MINSK
EKİM 2012
CIS TRAVEL MARKET
100
RUSYA
ST.PETERSBUG
EKİM 2012
ITB ASYA SİNGAPUR SEYAHAT FUARI
36
SİNGAPUR
SİNGAPUR
EKİM 2012
19TH TRAVEL MARKET UKRAINE
150
UKRAYNA
KİEV
EKİM 2012
HAMBURG ULUSLAR ARASI BOT FUARI
200
ALMANYA
HAMBURG
27 EKİM- 04 KASIM
2012
ERFURT KARAVAN FUARI
50
ALMANYA
ERFURT
01 - 04 KASIM 2012
27.PHILOXENIA SELANİK FUARI
120
YUNANİSTAN
SELANİK
18 - 20 KASIM 2012
U. ARASI ŞİRAZ ORTADOĞU TURİZM
PAZARI FUARI
100
İRAN
ŞİRAZ
21 - 24 KASIM 2012
TAIPEI ULUSLAR ARASI SEYAHAT FUARI
54
TAYVAN
TAIPEI
21 - 24 KASIM 2012
LEİPZİG TURİZM FUARI
100
ALMANYA
LEIPZİG
21 - 25 KASIM 2012
RIYADH MEDIA MULTIMEDIA TECH.
EXBİ.FAIR
27
S.ARABİSTAN
RİYAD
27 - 29 KASIM 2012
REISEMESSE KÖLN
100
ALMANYA
KÖLN
KASIM 2012
EIBTM TURİZM FUARI
400
İSPANYA
BARSELONA
KASIM 2012
FERIENMESSE SALZBURG TURİZM FUARI
60
AVUSTURYA
SALZBURG
KASIM 2012
44
FUARIN ADI
M2
ÜLKE ADI
ŞEHİR ADI
FUAR TARİHİ
VIVA TOURISTIKA CARAVANING
100
ALMANYA
FRANKFURT
KASIM 2012
LUXURY TRAVEL EXPO SHOW
18
A.B.D.
LAS VEGAS
06 - 08 ARALIK 2012
ILTM CANNES FUARI
200
FRANSA
CANNES
ARALIK 2012
PARIS DENIZCILIK FUARI
60
FRANSA
PARİS
ARALIK 2012
ALPE-ADRIA TIP
50
SLOVENYA
LUBLYANA
26 - 29 OCAK 2012
IITM - INDIA INTERNATONAL TRAVEL
MARKET
18
HİNDİSTAN
KOCHI
27 -29 OCAK 2012
MALEZYA HAC VE UMRE FUARI
18
MALEZYA
KUALA LUMPUR
OCAK 2012
DESTINATIONS LONDON
51
İNGİLTERE
LONDRA
02 - 05 ŞUBAT 2012
FIETS EN WANDELBEURS (BİSİKLET ve
YÜRÜYÜŞ)
60
HOLLANDA
WANDELBEURS
11 - 12 ŞUBAT 2012
ENDONEZYA ULUSLARARASI HAC VE UMRE
FUARI
18
ENDONEZYA
CAKARTA
ŞUBAT 2012
FİLİPİNLER SEYAHAT FUARI
36
FİLİPİNLER
MANİLA
ŞUBAT 2012
NATAS 1 SİNGAPUR SEYAHAT FUARI
36
SİNGAPUR
NATAS
ŞUBAT 2012
ITM-INDIA TRAVEL MARKET FUARI
18
HİNDİSTAN
AHMED ABAD
02 - 04 MART 2012
22.ULUSLARARASI KIRIM TURİZM FUARI
21
UKRAYNA
KIRIM
02 - 04 MART 2012
ÇİN GOLF EXPO
18
ÇİN
PEKİN
16 - 18 MART 2012
OSAKA KANSA HAVALİMANI.SEY. FUARI
9
JAPONYA
OSAKA
26 - 27 MART 2012
SYDNEY TRAVEL EXPO FUARI
18
AVUSTRALYA
SYDNEY
MART 2012
TRAVEL AND GASTRONOMY FAIR
30
KOSAVA
PRİŞTİNA
11 - 13 NİSAN 2012
IT&CM INCENTIVE TRAVEL&CONVENTION
MEETING
18
ÇİN
ŞANGHAY
17 - 19 NİSAN 2012
5. ULUSLAR. TUR. VE SPOR FUARI
28
TÜRKMENİSTAN
AŞKABAT
12 - 14 MAYIS 2012
HANA TURİZM SEYAHAT FUARI
9
G.KORE
SEUL
20 - 22 MAYIS 2012
ENDONEZYA SURABAYA SEYAHAT FUARI
18
ENDONEZYA
SURABAYA
MAYIS 2012
EXPOVACACIONES TURİZM F.
30
İSPANYA
BİLBAO
MAYIS 2012
9.ODESA ULUSLAR ARASI TURİZM FUARI
50
UKRAYNA
ODESA
MAYIS 2012
DÜNYA SEYAHAT FUARI (WTF)
32
JAPONYA
TOKYO
25 - 28 AĞUSTOS 2012
45
FUARIN ADI
M2
ÜLKE ADI
ŞEHİR ADI
FUAR TARİHİ
50 PLUS BEURS
12
HOLLANDA
UTRECH
13 -18 EYLÜL 2012
ASTANA LEISURE 2012
30
KAZAKİSTAN
ASTANA
EYLÜL 2012
VIETNAM SEYAHAT FUARI
36
VIETNAM
HO CHI MINH
EYLÜL 2012
18. TAŞKENT ULUSLARARASI TURİZM FUARI
40
ÖZBEKİSTAN
TAŞKENT
EYLÜL 2012
12.ULUSLARARASI LVIV TURİZM FORUMU
TUREXPO
20
UKRAYNA
LVIV
EKİM 2012
PAESTUM ARKEOLOJİ F.
36
İTALYA
PAESTUM
16 -19 KASIM 2012
NTA-NATIONAL TRAVEL AGENTS (İnanç)
18
A.B.D.
A.B.D.
KASIM 2012
USTOA-Marko İsland Fuarı
9
A.B.D.
Florida
ARALIK 2012
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı
K.T.M : Kültür ve Tanıtma Müşavirliği
K.T.A : Kültür ve Tanıtma Ataşeliği
K.M. : Kültür Müşavirliği
K.A. : Kültür Ataşeliği
46
KAYNAKÇA
 Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (http://www.aydinturizm.gov.tr)
 Denizcilik Müsteşarlığı (http://www.denizcilik.gov.tr)
 Gökovalı & Bahar (2006): “Contribution of Tourism to Economic Growth: A
Panel Data Approach”, Anatolia: International Journal of Tourism and Hospitality
Research, 17(2), 155–167 (Winter)
 Kuşadası Belediyesi Stratejik Plan 2010-2014 (http://www.kusadasi.bel.tr)
 Kuşadası Kaymakamlığı (http://www.kusadasi.gov.tr)
 Kuşadası Ticaret Odası Turizm Analizi 2010 (http://www.kuto.org.tr)
 Proença, S & Soukiazi, E (2008) “Tourism as an Economic Growth Factor: a Case
Study for Southern European Countries, Tourism Economics, 14(4), 791-806
 T.C. Hazine Müsteşarlığı (http://www.hazine.gov.tr)
 T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
(http://www.aydinturizm.gov.tr)
 T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı İnternet Sitesi (http://www.kultur.gov.tr)
 T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Turizm Stratejisi 2023
47
KUTO Araştırma Yayınları
Süleyman Demirel Bulvarı No:31
09400 Kuşadası / AYDIN
Tel: 0 256 612 57 63 Fax: 0 256 614 53 93
e-mail: [email protected]
http://www.kuto.org.tr
http://www.isrehberim.org
48

kuşadası turizm analizi raporu (2012)

Transcription

Similar documents

Sürdürülebilir Ürün Sepeti - Rat für Nachhaltige Entwicklung

onlıne katalog - Sky Tower Hotel

Çatışma Çözümünde Sivil Toplumun Rolü

Zonguldak Black Pearl: Zonguldak Tecrübeli ralli

Temmuz/Ağustos/Eylül 2014