- Als Normaal Anders Is

Positive Behavior Support (PBS)
Anita Snoek &
Annette Giling
13 januari 2014
Wat is PBS?
Schoolbrede preventieve aanpak
van gedrag, gericht op ALLE
leerlingen.
Aanleren en bekrachtigen van positief gedrag
Kapstok voor andere interventies
Doel van PBS
Een veilige omgeving scheppen die:
• leerling- en leerkrachtvriendelijk is
• bevordert dat leerlingen zich sociaal
gedragen en zo goed mogelijk presteren
CONTINUUM VAN
SCHOOL-BREDE
POSITIEVE GEDRAGS
ONDERSTEUNING
~5%
~15%
Primaire preventie:
School-/klasinterventies voor
alle kinderen
(en volwassenen ☺)
~80% van kinderen
Tertiaire preventie:
gespecialiseerde
individuele
interventies voor kinderen
met hoog-risico gedrag
Secundaire preventie:
speciale (groeps)
interventies voor
kinderen met risico
gedrag
Het PBS kader: vormgeven aan vijf pijlers
1. Schoolbreed werken vanuit
gedeelde waarden
5. Samenwerken
met Ouders en
met de Zorg
4. Helder zijn in wat je
wilt zien en horen, dit
actief aanleren en
positief bekrachtigen
2. Preventie
zoveel mogelijk
problemen
voorkomen
3. Besluitvorming
over gedrag op
basis van Data
Concreet starten met
PBS: een 3-jarig
implementatietraject
Concreet starten met PBS (jaar 1):
Bepalen wat het de school al doet wat goed werkt en
aanvullende ‘groene interventies’ ontwikkelen
1.
Basiswaarden van de school bepalen
2.
Heldere gedragsverwachtingen
formuleren vanuit gedeelde waarden
Schoolbreed
• Ik volg de aanwijzingen van de leerkracht op
• Als iemand zegt, STOP, dan houd ik onmiddellijk op
• Ik noem iedereen bij zijn eigen naam
• Ik ben zelf verantwoordelijk voor wat ik doe en zeg
• We accepteren elkaar zoals we zijn
3.
Waarden en gedragsverwachtingen
visualiseren
Deze zijn duidelijk zichtbaar en herkenbaar in alle
ruimtes van de school.
4.
Gedrag is een ‘vak apart’: lessen
ontwerpen om gedrag actief aan
te leren
Filmpjes
Model staan en oefenen
Quiz
Andere werkvormen
5.
Systeem ontwerpen om gewenst
gedrag schoolbreed systematisch
positief te bekrachtigen
Sociale bekrachtiging
Tokensysteem
“You never know when you get a surprise…”
6.
Oefenen met het minimaal houden van
aandacht voor ongewenst gedrag en een
menu opstellen van eenduidige
consequenties
reactieprocedure
7.
Data verzamelen over gedrag
Incidentenregistraties geven
informatie over:
- Leerlingen
- Locaties
- Type incident
- Periode
Alleen relevante data
met een zo laag
mogelijke inspanning
voor het schoolteam
Concrete activiteiten in jaar 2:
Starten met ‘groene interventies’ op de werkvloer, gele
interventies ’ ontwikkelen, PBS in de klas,
oudercontacten vormgeven & pestpreventie met PBS
Jaar 2: ‘Gele interventies’ ontwikkelen
Check in Check out
Pijler samenwerking met de zorgvormgeven
Jaar 2: de pijler ‘samenwerken met
ouders’ vormgeven
De school werkt aan een positief contact met alle
ouders
Bijvoorbeeld door:
Ouderavond PBS
Telefoontje, kaartje of mail naar huis
met positief bericht over de leerling
Tijdens informele momenten iets positiefs
terugkoppelen over de leerling
Ouder denktank
Concrete activiteiten in jaar 3:
‘Rode interventies ’ ontwikkelen , samenwerken met de
zorg & borging van de aanpak & puntjes op de i
Jaar 3: ‘Rode interventies’ ontwikkelen
GFA en GIP
PMTO
Triple P
Agressieregulatietraining
Pijler samenwerking met de zorg vormgeven
Jaar 3: de aanpak borgen
•Inwerkpakketten nieuwe
schoolmedewerkers en leerlingen
•Implementatiedata PBS opnemen in
sollicitatieprocedure, etc.
Hoe ziet het traject er
organisatorisch uit?
•
•
•
•
Formatie PBS team
Maandelijkse PBS team bijeenkomsten van twee uur
Twee studiedagen per jaar voor schoolteam
Deelname schoolteam aan werkgroep om
verschillende ‘producten’ aan te passen voor de
school (zes uur op jaarbasis)
• De coach begeleidt traject en levert werkvormen
en voorbeelden aan om tot ‘producten’ te komen
Wie zit er in het PBS team?
-
Directie
Intern begeleider / zorgcoördinator
Leraren vanuit onder- midden en bovenbouw
Evt. conciërge, SMW, ouders (of ouderdenktank)
Leerlingen (leerlingenraad)
De belangrijke rol van het PBS team
‘Het trekken van de kar’ – verantwoordelijk voor
de voortgang (samen met de coach)
Aanspreekpunt en ondersteuning voor collega’s
Informeert over- en betrekt schoolteam bij
ontwikkelingen PBS
Houdt het databasesysteem bij (verwerkt
gegevens van het SWPBS proces; registratie)
Bereidt de studiedagen van SWPBS voor met de
coach
Hoe gaat het nu in het vierde jaar PBS op de
Hannie Schaftschool?
Uitkomsten Noors onderzoek naar de effecten
van PBS op leerlingen
Afname probleemgedrag algemeen, zowel
schoolbreed als in de klas (bijvoorbeeld afname
van 18% verbale agressie)
Afname probleemgedrag risicoleerlingen met
externaliserend gedrag
Scholen waar de meeste gedragsproblemen
voorkwamen, profiteerden het meest van de
aanpak
(Ogden, Sörlie, Amlund Hagen, 2007)
Uitkomsten onderzoek in Noorwegen naar de
effecten van PBS op leerlingen voor wie het Noors
hun tweede taal is
Resultaten volgens leerkrachten:
• Leerlingen significant sociaal vaardiger
• Afname internaliserende problematiek
• Betere leerprestaties
• Geen significant verschil in afname externaliserend
probleemgedrag
(Ogden, Sörlie, Amlund Hagen, 2007)
Uitkomsten onderzoek in de VS
• Toename gevoel van veiligheid onder leerlingen
(Horner, Sugai, Smolkowski & Eber, 2009):
• Toename sociaal gedrag op school, in de klas en thuis
(Eber, 2006; Putnam, Horner, & Algozzine, 2006)
• Betere schoolprestaties/ toename leesvaardigheid
(Eber, 2006; McIntosh, Chard, Boland & Horner, 2006)
• Toename effectieve leertijd
(Bradshaw, Mitchell & Leaf, 2010)
Uitkomsten onderzoek in Noorwegen naar
de effecten van SWPBS op leraren
Leraren voelen zich competenter in het
omgaan met gedragsproblemen en met
verschillen tussen leerlingen
(diversiteit)
Resultaten PBS VS: het schoolteam
•
•
•
•
•
Betere vroegsignalering en effectiever interveniëren bij
kinderen met matig of (zeer) ernstig probleemgedrag;
Betere samenwerking van schoolteam met ouders en
(jeugd)zorg;
Reductie aantal disciplinaire maatregelen (zoals schorsing
of verwijdering);
Enthousiast schoolteam en grotere tevredenheid en
betrokkenheid van ouders bij school.
Minder uitval onder docenten
Een preventief positief contact
• De focus op gewenst gedrag
• Positieve aandacht voor ALLE
leerlingen
“Het viel me op….”
“Ik zag dat je…..”
Positieve Feedback
1. - relevant & oprecht
2. - direct na het gewenste gedrag
3. - onvoorwaardelijk
4. 4:1
Hartelijk dank voor jullie
aandacht!