docściągnij pdf (marzec 2012)
download 
Report Transcription
ściągnij pdf (marzec 2012)
ISSN 1644-4183 MARZEC / MÄRZ 2012 Klejnoty Indii PERLEN INDIENS Zabytkowy Zamość HISTORISCHES ZAMOŚĆ Krosno MIASTO SZKŁA / STADT DES GLASES w w w . 1-15_w zasiegu_z edytorialem.indd 1 m a g a z y n s w i a t . p l 12-03-05 12:34 1-15_w zasiegu_z edytorialem.indd 2-3 12-03-05 12:34 4 edytorial Zmęczeni długą zimą tęsknimy za słońcem, plażą i ciepłą wodą. Wiosna to zatem doskonały czas na dalekie egzotyczne wyprawy. W marcu zaczyna się sezon na Karaibach. Wyspy kuszą cudownymi piaszczystymi plażami oraz krystaliczną wodą. To prawdziwy raj dla amatorów nurkowania, żeglarzy, surferów i kajtowców. Kto natomiast szuka refleksji i duchowości, może odwiedzić Indie, na przykład Kaszmir ze słynnymi buddyjskimi klasztorami. Tym, którzy przy okazji egzotycznego wypoczynku chcieliby poddać się zdrowotnym i relaksującym zabiegom ajurwedy, warto polecić pachnącą wanilią i cynamonem Keralę, ze złotymi plażami i luksusowymi ośrodkami spa. Aby podreperować zdrowie, można też wybrać się znacznie bliżej, jak choćby do Buska-Zdroju, słynnego ze źródeł wód siarczkowych i jodkowo-bromkowych oraz borowiny. Leczniczych kąpieli zażywała tam już królowa Jadwiga. Müde von dem langen Winter sehnen wir uns nach Sonne, Strand und warmem Wasser. Daher ist der Frühling eine ausgezeichnete Zeit für ferne, exotische Reisen. Im März beginnt die Urlaubssaison in der Karibik. Die Inseln locken mit herrlichen Sandstränden und kristallklarem Wasser. Sie sind ein wahres Paradies für Taucher, Segler, Surfer und Kitesurfer. Wer Ruhe und Besinnlichkeit sucht, kann Indien, zum Beispiel Kaschmir mit den berühmten buddhistischen Klöstern besuchen. Jenen, die während eines exotischen Urlaubs die gesundheits- und schönheitsfördernden Behandlungen der Ayurveda-Medizin in Anspruch nehmen wollen, empfehlen wir das nach Vanille und Zimt riechende Kerala mit goldenen Stränden und luxuriösen SpaZentren. Wer seine Gesundheit wieder herzustellen möchte, kann auch ein näheres Reiseziel wie etwa Busko-Zdrój wählen, das für sulfid-, jodid- und bromidhaltige Heilquellen sowie Moorvorkommen berühmt ist. Auch Königin Hedwig hat hier Heilbäder genommen. Redaktor wydania Teresa Miller 1-15_w zasiegu_z edytorialem.indd 4-5 12-03-05 12:34 6 Hautnah w zasięgu ręki 7 20 LAT NA LIŚCIE UNESCO W 1580 r. Stefan Batory nadał Zamościowi prawa miejskie, spełniając marzenie wielkiego kanclerza i hetmana Jana Zamoyskiego. Jego wizję idealnego miasta zmaterializował włoski architekt Bernardo Morando, łącząc magnacką rezydencję z miastem w jeden funkcjonalny organizm. Założenie otaczają fortyfikacje z siedmioma narożnymi bastionami. Główną osią jest ulica Grodzka, a przecinają ją dwie poprzeczne. Na końcach jednej wznoszą się katedra i akademia, symbolizujące wiarę i naukę – wartości, którym hołdował hetman. Druga prowadzi z reprezentacyjnego Rynku Wielkiego na handlowe place Solny i Wodny. Z boku Rynku wznosi się ratusz, zręcznie skomponowany z podcieniowymi kamienicami. Miasto powstało na skrzyżowaniu ruchliwych szlaków handlowych łączących zachodnią i północną Europę z basenem Morza Czarnego. Dziś Zamość walczy o miano jednego z najpiękniejszych miast świata w ramach New7Wonders i celebruje 20. rocznicę wpisania na listę UNESCO jako „wybitny przykład zespołu architektonicznego ilustrującego ważny okres w historii ludzkości”. 20 JAHRE AUF DER UNESCO-LISTE W 2005 ROKU, W 425. ROCZNICĘ ZAŁOŻENIA MIASTA, WYSTAWIONO POMNIK JANOWI ZAMOYSKIEMU. HETMAN SPOGLĄDA DZIŚ NA SWOJE DZIEŁO I MOŻE BYĆ DUMNY. W III RZECZYPOSPOLITEJ ZAMOŚĆ ZNÓW ZACHWYCA I IMPONUJE. IM JAHRE 2005 WURDE ZUM 425. JAHRESTAG DER STADTGRÜNDUNG EIN DENKMAL FÜR HETMAN JAN ZAMOYSKI GESETZT. ER SCHAUT HEUTE STOLZ AUF SEIN WERK. IN DER DRITTEN REPUBLIK POLEN KANN ZAMOŚĆ WIEDER BEEINDRUCKEN UND IMPONIEREN. Perła renesansu ZAMOŚĆ – EINE PERLE DER RENAISSANCE 1-15_w zasiegu_z edytorialem.indd 6-7 f ot : W. L i p i ec, J . B ełż Zamość Paweł Wroński 1580 verlieh König Stefan Bathory Zamość das Stadtrecht. Damit ging der Traum von Großkanzler und Hetman Jan Zamoyski in Erfüllung. Seine Vision einer Idealstadt wurde vom italienischen Architekten Bernardo Morando verwirklicht, nach der die Magnatenresidenz und die Stadt eine funktionale Einheit bilden sollten. Die Stadt ist von einer Befestigungsanlage mit sieben Eckbasteien umgeben. Die Hauptachse ist die Grodzka-Straße, die zwei Querstraßen durchschneiden. An beiden Enden einer Querstraße stehen der Dom und die Akademie für den Glauben und die Wissenschaft, also Werte, für die Hetman Zamoyski stand. Die andere Querstraße führt von dem Repräsentationsplatz, dem Großen Marktplatz zu dem Solny- und Wodny-Handelsplatz. Am Marktplatz stehen das Rathaus und historische Bürgerhäuser mit Laubengängen. Die Stadt entstand an der Kreuzung wichtiger Handelsstraßen zwischen West- und Nordeuropa und dem Schwarzmeerraum. Heute bewirbt sich Zamość um den Titel einer der schönsten Städte der Welt im Rahmen der Initiative New7Wonders und feiert den 20. Jahrestag der Eintragung in die UNESCO-Liste als „bedeutendes Beispiel von Baukomplex, der eine wichtige Periode in der Menschheitsgeschichte illustriert“. Loty widokowe organizowane przez Aeroklub Ziemi Zamojskiej / Aussichtsflüge des Aeroklubs Zamość: www.aeroklubzamosc.pl Kalendarz imprez kulturalnych organizowanych w Zamościu / Kalender für Kulturevents in Zamość: www.zamosc.pl WWW.ZAMOSC.PL WWW.TURYSTYKA.ZAMOSC.PL 12-03-05 12:34 8 Hautnah w zasięgu ręki 9 NOWOCZESNE ZAMOJSKIE ZOO Był rok 1918. Stefan Miler, profesor męskiego gimnazjum im. Jana Zamoyskiego, założył szkolny ogródek, aby pokazywać uczniom rośliny użytkowe i ozdobne. Budkę, w której dawniej pełnił wartę austriacki strażnik, zamienił w domek dla wiewiórek. Wkrótce pojawiły się tu żółwie, węże, jaszczurki, susły, tchórze i lisy, następnie ptaszarnia i staw z wodną roślinnością. Przedsięwzięcie zainteresowało prezydenta Ignacego Mościckiego, który odwiedził Zamość w 1927 r. Szkolny ogródek dostał wówczas państwową dotację, dzięki której wybudowano niedźwiedzią gawrę, a w 1931 r. sprowadzono nawet lwa o imieniu War. W 1953 r. ekspozycję przekształcono w miejski ogród zoologiczny, a w 1980 r. przeniesiono w nowe miejsce. Placówka jest objęta programem wspieranym przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Każdego roku zoo odwiedza ok. 100 tys. gości. Podziwiają egzotyczne i rodzime okazy fauny – łącznie 1484 zwierzęta reprezentujące 235 gatunków ze wszystkich niemal kontynentów. Man schrieb das Jahr 1918. Stefan Miler, Professor des Jan-Zamoyski-Männergymnasiums, legte einen Schulgarten an, um seinen Schülern Nutz- und Zierpflanzen zu zeigen. Das Häuschen, das einst einem österreichischen Wächter diente, wurde zu einem Eichhörnchenhäuschen umgebaut. Zunächst wurden Schildkröten, Schlangen, Eidechsen, Zieselmäuse, Stinkmardern und Füchse hierher gebracht, dann wurden auf dem Gelände eine Voliere und ein Teich mit Wasserflora eingerichtet. An diesem Projekt zeigte Interesse der Staatspräsident Ignacy Mościcki, der 1927 Zamość besuchte. Auf sein Betreiben bekam der Schulgarten einen Zuschuß aus der Staatskasse, mit dem der Bau eines Winterlagers für Bären und 1931 der Import des Löwen mit dem Namen War finanziert werden konnten. 1953 wurde die Einrichtung in einen städtischen Zoo umgewandelt, 1980 erfolgte die Sitzverlegung. Der zoologische Garten wird im Rahmen eines Programms des Europäischen Fonds für Regionalentwicklung gefördert. Jedes Jahr wird der Zoo von ca. 100.000 Gästen besucht. Sie bewundern die exotische und heimische Fauna, insgesamt 1.484 Tiere, die 235 Faunaarten aus fast allen Kontinenten vertreten. Ogród Zoologiczny im. Stefana Milera w Zamościu / Stefan-Miler-Zoo in Zamość ul. Szczebrzeska 12 tel.: (84) 639 34 79, tel./faks: (84) 639 34 70 WWW.ZOO.ZAMOSC.PL 1-15_w zasiegu_z edytorialem.indd 8-9 f ot : M. Gr a b s k i MODERNER ZOO IN ZAMOŚĆ Zamojski Ośrodek Informacji Turystycznej Rynek Wielki 13 – Ratusz tel. (84) 639 22 92, tel./fax (84) 627 08 13 e-mail: [email protected] WWW.ZOIT.ZAMOSC.PL 12-03-05 12:34 10 Hautnah w zasięgu ręki 11 ZAPROSZENIE DLA INWESTORÓW „Mamy ambicje żyć, uczyć się i pracować w mieście, w którym harmonijnie łączy się nowoczesność, innowacyjność, przedsiębiorczość i wyjątkowa historia. Oferujemy miasto gotowe na nowych mieszkańców, z rozwiniętą infrastrukturą i wyższym niż średnio w Polsce poziomem zatrudnienia core creative class.” Słowa prezydenta Marcina Zamoyskiego są zaproszeniem inwestorów do Zamojskiej Podstrefy Ekonomicznej funkcjonującej w Specjalnej Strefie Ekonomicznej EURO-PARK Mielec. Wolne tereny miasto oferuje w Kompleksie Szczebrzeska oraz w Kompleksie Starowiejska. Łącznie, ponad 50 ha. Zwolnienie podatkowe z tytułu kosztów nowej inwestycji w podstrefie wynosi 50% dla inwestorów dużych, 60% dla średnich i 70% dla małych. W latach 2004-2012 na odnowienie zabytków i inwestycje w infrastrukturę i środowisko wydano w Zamościu ponad 0,5 mld zł. Jednocześnie napływ turystów stymuluje rozwój handlu i usług hotelarskich. EINLADUNG FÜR INVESTOREN WWW.ZAMOSC.PL f ot : J . B eł ż Urząd Miasta Zamość Rynek Wielki 13 22-400 Zamość tel.: 84 63 92 084 fax: 84 53 00 338 WWW.TURYSTYKA.ZAMOSC.PL 1-15_w zasiegu_z edytorialem.indd 10-11 „Wir wollen in einer Stadt leben, lernen und arbeiten, in der Modernität, Innovation, Unternehmertum und interessante Geschichte harmonisch miteinander verbunden werden. Wir bieten eine für neue Bewohner offene Stadt mit entwickelter Infrastruktur und einem über dem polnischen Durchschnitt liegenden Beschäftigungsniveau.“ Diese Worte von Stadtpräsident von Zamość Maciej Zamoyski sind eine Einladung für Investoren in die Wirtschaftsunterzone Zamość im Rahmen der Sonderwirtschaftszone EURO-PARK Mielec. Das freie Gelände wird von der Stadt im Szczebrzeska- und Starowiejska-Komplex angeboten. Das sind insgesamt ca. 50 ha. Die Steuerbefreiung bei Kosten für ein neues Projekt in der Unterzone beträgt 50% für Großinvestoren, 60% für mittelgroße und 70 % für Kleininvestoren. Zwischen 2044-2012 wurden für die Sanierung von Baudenkmälern sowie für Infrastruktur- und Umweltinvestitionen in Zamość über 0,5 Mrd. PLN bereit gestellt. Gleichzeitig sind steigende Besucherzahlen der Entwicklung von Handel und Hotellerie förderlich. Miasto liczy 3034 ha powierzchni, ma 66,6 tys. mieszkańców. Zamojska Podstrefa Ekonomiczna: e-mail: [email protected] Die Stadt hat 3.034 ha Fläche und 66.600 Einwohner. Wirtschaftsunterzone Zamość: E-Mail: [email protected] WWW.INWESTUJNAWSCHODZIE.PL 12-03-05 12:34 12 Aus dem blog... ADRES REDAKCJI 02-548 Warszawa, Edyta Buchert ul. Grażyny 15 lok. 112–114 tel./faks: +48 22 845 58 41 z bloga... redakcja: tel.: +48 22 845 29 24 www.magazynswiat.pl BALONOWE SAFARI BALLONSAFARI Serengeti to jeden z najwspanialszych parków narodowych w Afryce. Na powierzchni ok. 15 tys. km2 żyją tu zwierzęta, które do tej pory oglądałam tylko w telewizji lub w zoo. Mój przewodnik, wskazując szerokim gestem na rozległe, trawiaste tereny, wyjaśnia, że w lokalnym języku maa słowo „serengit” oznacza „niekończącą się równinę”. Najpopularniejszą formą podróżowania po parku są terenowe samochody z napędem na cztery koła i odkrytym dachem, umożliwiające fotografowanie i podglądanie egzotycznych zwierząt z bezpiecznej odległości. Jednak gdy dowiedziałam się o balonowym safari, od razu pomyślałam, że może to być jedyna okazja w życiu, by w wiklinowym koszu o wschodzie słońca wzbić się ponad głowy słoni, żyraf, niezwykle niebezpiecznych hipopotamów i dziesiątek innych mieszkańców Serengeti. Nie byłabym sobą, gdybym taką okazję ominęła. Bardzo wcześnie przyjechał po mnie przewodnik i pod osłoną nocy dowiózł na miejsce zbiórki. Z zapartym tchem przyglądałam się nadmuchiwaniu balonu, podczas gdy życie w parku niespiesznie budziło się z nocnego letargu. Po krótkim przeszkoleniu razem z sześcioma innymi pasażerami usadowiłam się w wiklinowym koszu i wraz z pierwszymi promieniami słońca nasz balon bezszelestnie wzbił się w powietrze. Nie mogłam się oprzeć wrażeniu, że buchający nad głowami płomień może uszkodzić czaszę balonu. Kapitan jednak ze stoickim spokojem tłumaczył, że właśnie dzięki niemu lecimy i jesteśmy bezpieczni. Gdy tylko zobaczyłam pierwsze stada antylop, bawoły, hieny i żyrafy z perspektywy szybującego nad ich głowami ptaka, uczucie lęku zastąpiła nieopisana eksplozja euforii i zachwytu. Lot balonem o wschodzie słońca nad Serengeti to jedno z moich najbardziej fascynujących przeżyć i najpiękniejsza pamiątka z Tanzanii, która zostanie ze mną już na zawsze. 1-15_w zasiegu_z edytorialem.indd 12-13 [email protected] [email protected] Fo t .: E. Buchert REDAKTOR WYDANIA Die Serengeti ist einer der interessantesten Nationalparks in Afrika. Auf ca. 15.000 km2 leben hier Tiere, die ich bisher nur im Fernsehen oder im Zoo sehen konnte. Mein Reiseführer verweist mit breiter Geste auf das weite, grasbewachsene Flachland und sagt, in der lokalen Maa-Sprache bedeute das Wort „serengit“ eine „endlose Ebene“. Die beliebteste Reiseform im Nationalpark sind dachlose Geländewagen mit Allradantrieb, von denen exotische Tiere aus sicherer Entfernung fotografiert und beobachtet werden können. Als ich von einer Ballonsafari gehört habe, wußte ich gleich, dies könnte die einzige Gelegenheit in meinem Leben sein, bei Sonnenaufgang in einem Weidenkorb über Elefanten, Giraffen, sehr gefährlichen Nilpferden und anderen in der Serengeti lebenden Tieren zu fliegen. Ich wäre nicht ich, wenn ich eine solche Gelegenheit verpaßt hätte. Der Reiseführer holte mich sehr zeitig ab und brachte mich unter dem Schutz der Nacht zum Versammlungsort. Ich sah mit atemloser Spannung zu, wie der Ballon mit Luft gefüllt wurde, während das Leben im Nationalpark langsam aus dem Nachtschlaf erwachte. Nach kurzer Einweisung stieg ich mit sechs anderen Safariteilnehmern in den Weidenkorb ein und unser Ballon stieg mit den ersten Sonnenstrahlen geräuschlos in die Luft. Ich konnte mich des Eindrucks nicht erwehren, dass das Feuer über unseren Köpfen den Ballonschirm beschädigen kann. Der Kapitän erklärte jedoch mit stoischem Gleichmut, eben dieses Feuer mache das Fliegen möglich, und wir seien in Sicherheit. Als ich aus der Vogelschau die ersten Herden von Antilopen, Büffeln, Hyänen und Giraffen sah, wurde das Angstgefühl verdrängt durch eine unbeschreibbare Explosion von Euphorie und Begeisterung. Der Ballonflug bei Sonnenaufgang über der Serengeti war eines meiner faszinierendsten Erlebnisse und meine schönste Erinnerung aus Tansania, die ich nie vergessen werde. TERESA MILLER [email protected] W ZASIĘGU RĘKI HAUTNAH Zamość - Perła renesansu Zamość - Eine Perle der Renaissance..........6 Z BLOGA / AUS DEM BLOG... Balonowe safari Ballonsafari ............................................12 NA SZLAKU... / AUF DER TOUR... Krosno – miasto szkła Stadt des Glases .....................................16 STO KILOMETRÓW PRZYGODY 100 KILOMETER ABENTEUER Kaszmir - Klejnot u stóp Himalajów Kaschmir - Juwel am Fuße des Himalaya..20 Kerala- Kokosowa kraina Kerala - Ein Land von Kokosnusspalmen ..26 MIEJSCE / SEHENSWERTES Puławy - Romantyczne i nowoczesne Puławy - Romantisch und modern ...........48 Busko-Zdrój - Uzdrowiskowa stolica Ponidzia Busko-Zdrój die Kurhauptstadt der Ponidzie-Region ...............................54 PODRÓŻE Z KULTURĄ / KULTURREISEN Nuragi i inne rozmaitości Nuraghen und andere Sehenswürdigkeiten ...............................58 BLIŻEJ NATURY / NÄHER DER NATUR Magiczna kraina stawów Magisches Land der Teiche......................62 Ziemia sądecka – na każdą porę roku Die Region Nowy Sącz für jede Jahreszeit....66 Historia zapisana w skałach Geschichte in Felsen geschrieben.............30 Wałbrzych na dwóch kółkach Wałbrzych auf zwei Rädern .....................36 SPACEREM PO... EIN SPAZIERGANG DURCH... Między rzekami / Międzyrzecz .................70 Pośród jurajskich zamków i skał Inmitten von Juraburgen und -felsen .......74 Śladami historii „królewskiego miasta” Auf den Spuren der Geschichte der „Königsstadt” ...................................76 WYPRAWA / EXPEDITION Karaiby – raj na ziemi… Die Karibik – ein Paradies auf Erden… ....40 PODRÓŻE DALEKIE I BLISKIE FERNE UND NAHE REISEN W delcie Rodanu / Im Rhone-Delta .........78 PODRÓŻE Z POMYSŁEM ERHOLUNGSIDEEN WSPÓŁPRACA EDYTA BUCHERT MONIKA CELEJ KAZIMIERZ MEYER JOANNA LAMPARSKA MARTA KECK JAGA KOLAWA JOANNA STACHOWIAK ROBERT SZEWCZYK AGATA WALCZAK MAREK WOŁOSZYŃSKI ELŻBIETA WICHROWSKA PAWEŁ WROŃSKI PROMOCJA [email protected] REKLAMA [email protected] [email protected] TŁUMACZENIE ELŻBIETA PRZYGODA KOREKTA POLSKA BEATA DYBICZ DYREKTOR ARTYSTYCZNY PIOTR JANOWCZYK NAKŁAD Niezamówionych materiałów redakcja nie zwraca, a w razie opublikowania zastrzega sobie prawo do ich skracania. Magazyn Świat© nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam i ma prawo odmówić publikacji bez podania przyczyny. © Copyright by Magazyn Świat. Wszystkie materiały są objęte prawem autorskim. Przedruk materiałów w jakiejkolwiek formie i w jakimkolwiek języku bez wcześniejszej pisemnej zgody Wydawcy jest zabronione. Wydawca zabrania bezumownej sprzedaży numerów bieżących i archiwalnych miesięcznika „Świat Podróże Kultura”. Działanie wbrew powyższemu zakazowi skutkuje odpowiedzialnością prawną. 10 000 egzemplarzy © Copyright by Magazyn Świat Okładka: Huta szkła w Krośnie fot.: arch UM Krosno 12-03-05 12:35 14 in März Niedziela Palmowa w skansenie Marzec Festiwal Kultur Azjatyckich FantAzja Druga edycja imprezy, podczas której różnorodne pokazy i warsztaty pozwolą odkryć w sobie Azję. Festival Asiatischer Kulturen FantAzja Zweite Edition des Festivals mit diversen Vorführungen und Workshops für AsienEntdecker www.festiwalfantazja.pl do 4 15-19 3-4 16-18 Festiwal podróżników „Trzy Żywioły 2012”, Kraków Fascynaci podróży bliskich i dalekich spotkają się już po raz dziewiąty. Filmy, pokazy, warsztaty, opowieści i wystawy. Reisen-Festival „Trzy Żywioły 2012“, Krakau Fans von nahen und fernen Reisen geben sich hier inzwischen zum 10. Mal ihr Stelldichein. Filme, Vorführungen, Workshops, Reiseberichte und Ausstellungen www.3zywioly.pl 4-11 17-20 Dzień Św. Patryka, Dublin Największe święto na Zielonej Wyspie, przez miasto przemaszeruje barwna parada. W tym roku jest organizowana na podstawie opowiadania Roddy’ego Doyla. St. Patrick Day, Dublin Das größte Fest auf der Grünen Insel mit einer bunten Parade. Dieses Jahr wird das Festival nach einer Erzählung von Roddy Doyle veranstaltet. www.stpatricksfestival.ie Polartec® Scufoneda – święto freeride’u i telemarku. Dolina Val di Fassa Liczne atrakcje dla miłośników narciarstwa, zawody i imprezy kulturalne. Polartec® Scufoneda – Telemark- und Freeride-Woche, Val di Fassa Zahlreiche Attraktionen für Skifahrer, Sport- und Kulturevents www.scufons.com Robot Challenge – Mistrzostwa Europy Robotów, Wiedeń Okazja do obejrzenia autonomicznych i mobilnych robotów, które konkurują w kilku kategoriach. Robot Challenge – Roboter -Europameisterschaft, Wien Vorführungen autonomer und mobiler Roboter, die bei einem Wettbewerb in einigen Kategorien gegeneinander kämpfen www.robotchallenge.org Forever King of Pop – musical o Michaelu Jacksonie, Warszawa, PKIN Niesamowite, trwające ponad dwie godziny widowisko, w którym udział bierze 40 wybitnych artystów. Forever King of Pop, Musical über Michael Jackson, Palast der Kultur und Wissenchaft Warschau Einmaliges, über zweistündiges Musikevent mit 40 namhaftern Künstlern. Präsentiert werden die größten Hits des Pop-Königs. www.foreverkingofpop.net 1-15_w zasiegu_z edytorialem.indd 14-15 Święto Ognia, Walencja Wielka fiesta na ulicach miasta, podczas której w huku fajerwerków i przy dźwiękach muzyki spłoną kukły przedstawiające znane postaci. Fest des Feuers, Venedig Großes Volksfest in den Straßen von Venedig mit Feuerwerken und Musik, bei dem bekannte Persönlichkeiten darstellende Puppen verbrannt werden www.portalvalencia.net 10-11 17-24 13-14 23-25 Wängl Tängl, Dolina Zillertal (Austria) Zawody snowboardowe w specjalnie przygotowanym snowparku Vans Penken Park. Wängl Tängl, Zillertal, Österreich Snowboard-Wettbewerb im Snowpark Vans Penken Park www.wangltangl.com Festiwal Podróży i Przygody Bonawentura, Stary Sącz Spotkania z podróżnikami, relacje z wypraw w różne zakątki świata. W tym roku gościem specjalnym festiwalu jest Andrzej Stasiuk Reisen- und Abenteuerfestival Bonawentura, Stary Sącz Treffen mit Globetrottern, Präsentation von Reiseberichten. Ehrengast des Festivals ist dieses Jahr Andrzej Stasiuk. www.bonawentura.org F ot.w ww.festi wal fantazja .pl, R . Moth, Dave – w ww.r obotcha lenge, © TheFina l Miracle, © Jose Hernaiz, © Yael Weiss - Fotolia.com, www.3zywioly.pl, andrus. c, www.bonawentur a 6. Gryfiński Festiwal Miejsc i Podróży „Włóczykij”, Gryfino koło Szczecina Prezentacje, pokazy, filmy i opowieści przygotowane przez ponad setkę podróżników z Polski i ze świata. 6. Festival von Orten und Reisen „Włóczykij” in Gryfino, Gryfino bei Szczecin Ausstellungen, Vorführungen, Filme und Reiseberichte von mehr als einhundert Grobetrottern aus dem In- und Ausland www.wloczykij.com Palmsonntag im Freilichtmuseum Głównym punktem Niedzieli Palmowej w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu jest uroczysta Msza Święta połączona z poświęceniem palm i procesją. Msza odprawiana jest w urokliwym, drewnianym kościele z Drążdżewa. Zwiedzający mogą zobaczyć wystawę okolicznościową „Wielkanoc na Mazowszu” prezentowaną we wnętrzach dziesięciu chałup wiejskich pochodzących z XIX i XX wieku. Wystawa przedstawia zapomniany świat związany z przygotowaniami do świąt Wielkiej Nocy, między innymi: wyrób palm wielkanocnych, sposoby zdobienia jaj, śniadanie wielkanocne, święcone chłopskie i dworskie. Goście odwiedzający skansen wybierają najładniejsze palmy zgłoszone do konkursu „Tradycyjna palma wielkanocna”, a na wielkanocnym kiermaszu sztuki ludowej mogą zaopatrzyć się w świąteczne akcesoria. Zwieńczeniem uroczystości jest koncert na scenie amfiteatru. Serdecznie zapraszamy. Den Höhepunkt des Palmsonntags im Freilichtmuseum in Sierpc bildet eine feierliche Messe mit Palmenweihe und Umzug. Der Gottesdienst wird in der schönen kleinen Holzkirche aus Drążdżewo gehalten. Die Besucher können die Zeitausstellung „Ostern in Masowien“ besichtigen, die in zehn Bauernhütten aus dem 19. und 20. Jh. gezeigt wird. Präsentiert werden vergessene Osterbräuche, u. a. Anfertigung von Osterpalmen, Ostereiermalen, geweihtes Ostermahl, für die Ostertafel geweihte Speisen, die von Bauern und Adligen zubereitet wurden. Die Gäste des Freilichtmuseums wählen die schönsten Osterpalmen, die am Wettbewerb „Traditionelle Osterpalme“ teilnehmen, und können auf dem Ostermarkt der Volkskunst Osterdekorationen kaufen. Abschließend findet ein Konzert auf der Freilichtbühne statt. Herzlich willkommen! 1 kwietnia 2012 r., godz.; 1000 – 1800 Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu (skansen) www.mwmskansen.pl 12-03-05 12:35 16 A u f d e r To u r. . . na szlaku... 17 Elżbieta Wichrowska Krosno – miasto szkła KROSNO – EINE STADT DES GLASES Kamienice z podcieniami i studnia na Rynku w Krośnie / Krosno, Bürgerhäuser mit Bogengängen und Brunnen auf dem Marktplatz 16-19 Krosno.indd 16-17 Fot.: UM Krosno Tutaj z ziarenek piasku powstają szklane arcydzieła. Na początku XX wieku wybrali to miejsce mistrzowie rzemiosła, projektanci i artyści, którzy z kruchego tworzywa potrafią wyczarować cuda. Do najstarszych hut szkła dołączają nowe firmy i pracownie artystyczne. Wytwarzają kruche drobiazgi i arcydzieła szklanej architektury. Szklane reprodukcje najsłynniejszych obrazów, przepiękne lampy, bibeloty, a nawet meble. Fot.: UM Krosno Smukłe, cudownie delikatne kieliszki, grubo cięte karafki, idealnie wyważone misy – uwielbiam eleganckie szkło, jest w nim coś szlachetnego. Ze sklepu firmowego krośnieńskiej huty szkła wyszłam z bardzo dużymi zakupami i z apetytem na więcej. Oczywiście same zakupy nie byłyby tak interesujące, gdybym przy okazji nie mogła zobaczyć, jak powstawały moje cudeńka. Przez dwumetrową, metalową rurkę hutnik wydmuchuje rozpaloną do czerwoności bańkę, tak kruchą jak mydlana. Na moich oczach dzieje się magia: bańka stygnie, nieruchomieje, zmienia się w naczynie o delikatnych, idealnie przezroczystych ściankach. Wymaga to ogromnej precyzji i sprawności, a cała produkcja niewiele różni się od tej, z której na początku XX wieku zasłynęło miasto. Jak się okazuje, Krosno to niejedna huta szkła. To całe mnóstwo niewielkich rodzinnych zakładów, warsztatów, pracowni artystycznych, w których powstają dzieła sztuki. HISTORIA W SOCZEWCE >> Każdy, kto trafi do Krosna, powinien koniecznie przejść się „szklanym szlakiem”. Kolejne obiekty – szklane rzeźby – wciąż jeszcze powstają, ale już teraz jest co oglądać. Szklany szlak zaczyna się na Rynku. Wokół czworobocznego, dużego placu rozsiadły się urocze kamieniczki z podcieniami – te z północnej i południowej pierzei są najstarsze, pamiętają XVI wiek. Za arkadami kryją się małe sklepiki, a wokół unosi się zapach świeżo pieczonego chleba. Nad starym miastem góruje trzykondygnacyjna dzwonnica Hier entstehen aus Sand hochwertige Glaswaren. Anfang des 20 .Jh. wurde diese Stadt von Handwerkern, Designern und Künstlern gewählt, die aus sprödem Material Meisterwerke hervorzaubern. Neben alten Glashütten entstehen neue Firmen und Ateliers. Sie fertigen Erzeugnisse und Bauelemente aus Glas an: Glasreproduktionen der berühmtesten Gemälde, wunderschöne Lampen, Nippsachen und Möbel. Schlanke, feine Gläser, Karaffen aus geschnittenem Glas, ideal ausgewuchtete Schalen – ich liebe feine Glaswaren, sie haben etwas Edles an sich. Ich verliess das Firmengeschäft der Glashütte Krosno mit sehr großen Paketen und mit Appetit auf mehr. Das Shopping selbst wäre nicht so interessant gewesen, wenn ich bei Gelegenheit nicht zugesehen hätte, wie meine Wunderdinger entstehen. Durch ein 2 m langes Metallröhrchen wird vom Glasbläser eine rotglühende Glasblase ausgeblasen, die so fein ist wie eine Seifenblase. Vor meinen Augen geschieht Magie: Die Glasblase wird kalt und steif und verwandelt sich in ein Gefäß mit feinen, ideal durchsichtigen Wänden. Das erfordert große Präzision und besonderes Können, und die ganze Produktion sieht fast genauso aus wie Anfang des 20. Jh., als Krosno für seine Glasherstellung berühmt wurde. Es zeigt sich, dass Krosno nicht nur diese Glashütte hat. Es gibt hier eine ganze Menge kleiner Familienbetriebe, Werkstätten und Ateliers, in denen Kunstwerke entstehen. 12-03-05 12:35 18 A u f d e r To u r. . . na szlaku... by kotlarskie, konie i bydło, a importując oczywiście najszlachetniejsze gatunki win. Chude lata zaczęły się od potopu szwedzkiego w połowie XVII wieku. Dopiero budowa w 1854 r. pierwszej na świecie kopalni ropy naftowej w pobliskiej Bóbrce sprawiła, że życie do miasta wróciło. Aptekarz i przedsiębiorca Ignacy Łukasiewicz, pracując nad oczyszczeniem „oleju skalnego” wydestylował naftę, a w 1853 r. skonstruował pierwszą lampę naftową. Ten, kto tak jak ja ma słabość do takich lamp, powinien koniecznie zobaczyć kolekcję w Muzeum Podkarpackim. Jest to największa kolekcja lamp naftowych w Europie. Zbiory Muzeum są unikatem na skalę światową. Wśród ponad trzech i pół tysiąca eksponatów związanych z historią oświetlenia jest też prototyp Łukasiewicza. Można również zobaczyć XIX-wieczne lampy specjalnego przeznaczenia, np. lampę laboratoryjną czy lampę używaną w ciemni fotograficznej. WINO, NAFTA I SZKŁO >> Szklany szlak prowadzi mnie poniżej zachodniej pierzei rynku. Tam znajdują się piwnice pamiętające czasy, kiedy Krosno było ważnym ośrodkiem handlu winem. W niezwykłych, starych wnętrzach można niemal dotknąć historii miasta. Piwnice powstały na przełomie XVI i XVII w. Był to czas wielkiego rozkwitu Krosna, zwanego wtedy nawet parva Cracovia – czyli małym Krakowem. Dzięki lokalizacji przy głównym szlaku handlowym łączącym Polskę z Rusią Halicką i Węgrami mieszczanie bogacili się, eksportując sukno, płótno, wyro- GESCHICHTE IM GLAS FESTGEHALTEN >> Wer nach Krosno kommt, muss die sog. „Glasroute“ zurückgelegt haben. Es entstehen immer neuere Objekte – Glasskulpturen, doch hat die Stadt schon heute viel zu bieten. Die Glasroute beginnt auf dem Marktplatz. An dem viereckigen großen Marktplatz können reizvolle Bürgerhäuser mit Bodengängen bewundert werden. An seiner Nord- und Südseite stehen die ältesten Bürgerhäuser aus dem 16. Jh. Die Bogengänge verstecken kleine Geschäfte, und rundum kann man frisch gebackenes Brot riechen. Über die Altstadt ragt ein mit Kupferhelm bedeckter dreistöckiger Glockenturm empor. Von oben bietet sich ein schöner Blick auf die gotische Pfarrkirche und die Franziskanerkirche. Vom Marktplatz gehen mehrere Gassen ab, die Sonne bestahlt alte Pflastersteine, und ich habe den Eindruck, dass ich mich in einem der Städtchen von Bruno Schulz in Ostpolen, in den von Chagall abgebildeten Straßen in Witebsk oder in Kazimierz an der Weichsel befinde. Aber hier ist es viel ruhiger und schöner. Ich gehe zum Zentrum für Glaserbe. Im 19. Jh. gab es hier noch eine Markthalle, vor kurzem ein Büro für Kunstausstellungen, und jetzt hat seinen Sitz hier das Zentrum für Glaserbe, das bald auf Hochtouren laufen wird. Im Juni 2012 soll Krosno, berühmt für die Glasherstellung, offiziell als „Stadt des Glases“ anerkannt werden. Die symbolische Lokation wird mit der Eröffnung des Zentrums für Glaserbe verbunden. Jeder Besucher wird hier an einem Hüttenofen stehen, selbst etwas aus Glas erzeugen und dekorieren können. Ausgestellt werden sollen auch Sammlungen von Kunstwerken aus Glas. WEIN, PETROLEUM UND GLAS >> Die Glasroute führt mich weiter unter die Westseite des Marktplatzes. Dort befinden Rynek w Krośnie, w oddali wieża kościoła farnego Krosno, Marktplatz, im Hintergrund Turm der Pfarrkirche Fot.: UM Krosno nakryta miedzianym hełmem. Z góry na dachy kamieniczek patrzy też gotycka fara i kościół Franciszkanów. Od Rynku odchodzą wąskie uliczki, światło słońca kładzie się na starym bruku, a ja mam wrażenie, że znalazłam się w jednym z kresowych miasteczek Brunona Schulza, na uliczkach Witebska malowanych przez Chagalla albo w Kazimierzu nad Wisłą. Tyle że jest tu i ciszej, i ładniej. Kieruję się do Centrum Dziedzictwa Szkła. W XIX wieku była tu hala targowa, jeszcze do niedawna – Biuro Wystaw Artystycznych, a teraz swoją siedzibę ma tutaj Centrum Dziedzictwa Szkła, które już wkrótce ruszy pełną parą. W czerwcu 2012 r. Krosno, słynące z hutnictwa szkła, oficjalnie stanie się „miastem szkła”. Symboliczna lokacja będzie połączona z otwarciem Centrum Dziedzictwa Szkła. W Centrum każdy turysta będzie mógł stanąć przy piecu hutniczym, stworzyć ze szkła coś własnego i samodzielnie to udekorować. Będzie można także obejrzeć zbiory szklanych dzieł. Fot.: UM Krosno Delikatne szklane arcydzieła / Feine Meisterwerke aus Glas SKOK DO FREDRY >> Co jeszcze w Krośnie warto zobaczyć? Koniecznie Muzeum Rzemiosła w dawnym domu zegarmistrza, który trudnił się budowaniem zegarów wieżowych. W muzeum jest dawny warsztat tracki (dziś niemal zapomniany zawód), stolarza i fryzjera – z brzytwami, flakonami na wodę toaletową, archaicznym fotelem. A jeśli ktoś planuje zostać tu dłużej, powinien wybrać się do Odrzykonia (ok. 20 minut autobusem), by zobaczyć sławne ruiny Kamieńca, zamku na skalistym wzgórzu, który w XVII w. należał do dwóch zwaśnionych rodów – Firlejów i Skotnickich. To ich spór o mur graniczny uwiecznił Fredro w „Zemście”. Dziś w ruinach mieści się małe, prywatne muzeum militariów. Warto je zobaczyć i koniecznie poświęcić chwilę na to, by popatrzeć z góry na piękną panoramę miasta otulonego zielenią wzgórz Beskidu Niskiego. 19 sich Keller aus der Zeit, als Krosno ein wichtiges Zentrum des Weinhandels war. In diesem geheimnisvollen, alten Kellergewölbe ist die Stadtgeschichte fast zum Anfassen. Das Kellergewölbe entstand Ende des 16., Anfang des 17. Jh. In dieser Zeit erlebte Krosno seine Blütezeit und wurde parva Cracovia – kleines Krakau genannt. Durch seine Lage an der wichtigen Handelsstraße zwischen Polen, Halitsch-Ruthenien und Ungarn bereicherte sich das Bürgertum, das Tuche, Leinen, Kesselschmiedeerzeugnisse, Pferde und Vieh ausführte und die besten Weinsorten einführte. Die mageren Jahre begannen mit der schwedischen Sintflut Mitte des 17. Jh. Erst mit dem Bau 1854 der weltweit ersten Erdölgrube bei Bóbrka kehrte das Leben in die Stadt zurück. Der Apotheker und Industrielle Ignacy Łukasiewicz, der an der Erdölreinigung arbeitete, destillierte Petroleum und baute 1853 die erste Petroleumlampe. Wer so wie ich eine Schwäche für solche Lampen hat, muss die Sammlung im Museum des Karpatenvorlandes gesehen haben. Es handelt sich hierbei um die größte Petroleumlampensammlung in Europa. Die Museumssammlungen haben in der Welt nicht ihresgleichen. Unter 3.500 Museumsstücken zur Beleuchtungsgeschichte ist auch die Prototyp-Lampe von Łukasiewicz, aber das ist lange noch nicht alles. Hier können auch Speziallampen, z. B. eine Laboroder Dunkelkammerlampe bewundert werden. EIN SPRUNG ZU FREDRO >> Was ist in Krosno noch sehenswert? Man muss das Handwerksmuseum im ehemaligen Haus des Uhrenmachers, der Turmuhren baute, gesehen haben. Im Museum werden ferner eine alte Werkstatt des Schusters (dieser Beruf ist heute beinahe vergessen), des Webers und des Friseurs mit Rasierklingen und Toilettenwasserflaschen ausgestellt. Wer hier länger bleiben will, sollte sich nach Odrzykoń (ca. 20 Busminuten) begeben, um die Ruine der Burg Kamieniec auf einem Felsenhügel zu besichtigen, die im 17. Jh. zwei verfeindeten Familien Firley und Skotnicki gehörte. Ihr Streit um die Grenzmauer wurde von Fredro in seinem Werk „Die Rache“ festgehalten. Heute beherbergt die Burgruine ein kleines Waffenmuseum. Ich empfehle, es zu besichtigen und von oben das schöne Panorama der in die grünen Hügel des Beskidy-Gebirges eingebetteten Stadt zu bewundern. Dojazd: PKP, samochodem od północy drogą krajową nr 28 Centrum Dziedzictwa Szkła, ul. Blich 2, tel. (13) 436 35 68, www.miastoszkla.pl Anreise: mit Bahn, mit Auto vom Norden Landstraße 28 Zentrum für Glaserbe, ul. Blich 2, Tel. (13) 436 35 68, www.miastoszkla.pl Informacja Turystyczna / Touristeninformation, Rynek 5, tel. (13) 432 77 07 Krośnieńskie Huty Szkła, ul. Tysiąclecia 13, zwiedzanie do południa po uprzednim umówieniu, tel. (13) 432 89 50. Glashütten Krosno, ul. Tysiąclecia 13, Besichtigung bis Mittag nach Voranmeldung, Tel. (13) 432 89 50, Sklep firmowy / Firmengeschäft, Tel. (13) 432 87 55, otwarte / geöffnet 10-18, soboty / samstags 10-14, Deco-Glass Sp. z o.o., ul. Lotników 4a, zwiedzanie do południa od wtorku do czwartku, po uprzednim umówieniu, Tel. (13) 436 46 80 w. 351, wstęp wolny, Deco-Glass Sp. z o.o., ul. Lotników 4a, Besichtigung bis Mittag dienstags bis donnerstags, nach Voranmeldung, Tel. (13) 432 46 80, Durchwahl 351, Eintritt frei, www.decoglass.pl Muzeum Podkarpackie / Museum des Karpatenvorlandes ul. Piłsudskiego 16, Tel. (13) 432 43 01 Muzeum Rzemiosła / Handwerksmuseum ul. Piłsudskiego 17, Tel. (13) 432 41 88 www.krosno.pl 16-19 Krosno.indd 18-19 12-03-05 12:35 sto kilometrów przygody 20 21 Paweł Wroński Wie es oft mit Schätzen ist, will sie jeder besitzen. Deshalb rollten über dieses mit Naturwundern und Kulturreichtum beeindruckende Land in den letzten fünfzig Jahren blutige Kriege. Und obwohl das umstrittene Gebiet unter Indien, Pakistan und China aufgeteilt ist, spürt man Spannung nach wie vor in der Luft. Hier, in Ladakh, befinden sich berühmte buddhistische Klöster – eine Quelle der Geistigkeit für Anhänger einer Religion, die weltweit vielleicht am lautesten zur Liebe und zum Frieden aufruft. KLEJNOT U STÓP HIMALAJ Ó W Kaszmir K ASCHMIR – JUWEL AM FUS SE DES HIMAL AYA Jak to często ze skarbami bywa, każdy chce je mieć na własność. Dlatego przez tę zachwycającą cudami natury i bogactwem kultury krainę przetoczyły się w ostatnim półwieczu krwawe wojny. I chociaż sporne terytorium podzielono między Indie, Pakistan i Chiny, wciąż nie jest tu spokojnie. Paradoksalnie, bo właśnie tutaj, w Ladakhu rozsiadły się słynne buddyjskie klasztory – źródło duchowości dla wyznawców religii, nawołującej bodaj najgłośniej na świecie do miłości i pokoju. ROUTE IN DEN HIMMEL >> Wie eine unsichtbare wiecznie zaśnieżone himalajskie olbrzymy odcinają tę krainę od reszty świata. Mimo to przez wieki przemierzali ją pielgrzymi i objuczone towarami karawany zmierzające z Indii do Tybetu. Przewożono jedwabie z Chin, przyprawy, herbatę i sól, perły i szlachetne kruszce, wełnę i opium. Pędzono stada owiec, jaków i lam. Zwierzęta i ludzie przekraczali wysokość 4 tys. metrów n.p.m., wspinając się po tym najwyżej położonym na świecie szlaku niemal do bram niebios, dopóki w 1949 r. Chiny nie zamknęły granicy. Ruch można ograniczyć, ale legendy trudno wymazać, zwłaszcza te o krainie wiecznej szczęśliwości ShangriLa, w której ludzie żyją w harmonii z przyrodą i w zgodzie z bogami, ciesząc się długowiecznością i dobrym zdrowiem. Podejrzewano, że taka kraina rzeczywiście istnieje, zwłaszcza że malownicza dolina Zaskar bliska jest mitycznym wyobrażeniom. Trennwand schirmt das ewig mit Schnee bedeckte Himalaya dieses Land von der restlichen Welt ab. Dennoch wurde es jahrhundertelang von Pilgern und mit Gütern beladenen Karavanen durchwandert, die sich von Indien nach Tibet begaben. Über Kaschmir wurden Seide aus China, Gewürze, Tee und Salz, Perlen und edle Erze, Wolle und Opium befördert sowie Schaf-, Yak- und Lamaherden getrieben. Die Menschen und Tiere stiegen über 4.000 m bergauf auf dieser welthöchsten Route, die fast an die Himmelspforte führt, und zwar bevor 1949 von China die Grenze gesperrt wurde. Der Verkehr kann gedrosselt werden, doch können Legenden, insbesondere über das Land der ewigen Glücklichkeit Shangri-La nicht getilgt werden, wo die Menschen in Harmonie mit der Natur und in Frieden mit Göttern leben 20-29 Indie.indd 20-21 Majestatyczny Hemis –klasztor buddyzmu tybetańskiego – dumnie wznosi się ponad białymi obłokami Ladakhu Hemis, majestätisches Kloster des Hindu-Buddhismus überragt weiße Wolken über Ladakh GOŚCINNE KLASZTORY >> W głąb Kaszmiru i do Fot.: © Tatiana Belova - Fotolia.com PODNIEBNY SZLAK >> Niczym nieziemski parawan utożsamianego z ziemskim rajem Ladhaku, nazywanego Małym Tybetem, prowadzą dziś popularne szlaki trekkingowe. Usytuowane wysoko ponad urwiskami klasztory otwierają podwoje przed przybyszami, nawet jeśli kusi ich tylko ciekawość, a nie pragnienie poznania. Wystarczy zdjąć obuwie i poruszać się po wnętrzu zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Można też wprawić w ruch pokryte tybetańskimi mantrami bębenki lub zawiesić barwną chorągiewkę na wietrze – póki ruch trwa, modlitwa niesie się do boskich uszu nawet po naszym odejściu. Mieszkańcy tej krainy nie kryją swych skarbów – barwnych strojów i tajemniczych rytuałów, dynamicznych tańców i uwodzicielskiej muzyki. Jeśli trafimy do klaszto- und ein langes und gesundes Leben genießen. Man vermutete, dass es dieses Land tatsächlich gibt, zumal das malerische Tal Zaskar mythischen Vorstellungen nahe steht. GASTFREUNDLICHE KLÖSTER >> Ins Landesinnere von Kaschmir und die als Kleines Tibet bezeichnete Region Ladakh, die mit dem irdischen Paradies identifiziert wird, führen heute viel besuchte Trekkingrouten. Hoch über Abbrüchen gelegene Klöster öffnen ihre Pforten vor Besuchern, auch wenn sie lediglich von Neugier, und nicht von dem Wunsch geleitet sind, Neues kennen zu lernen. Sie müssen nur ihre Schuhe ausziehen und sich innen im Uhrzeigersinn bewegen. Sie können auch mit tibetanischen 12-03-05 12:35 sto kilometrów przygody 22 23 HAUPTSTADT MITTEN IM GEBIRGE >> Das Ezoteryczne maski to element tradycji tantrycznej – festiwal w klasztorze Hemis Esoterische Masken als Element der tantrischen Tradition – Festival im Kloster Hemis Jezioro Dal – symbol Srinagaru / Dal-See – Wahrzeichen von Srinagar STOLICA POŚRÓD GÓR >> Wrota do Kaszmiru mieszczą się w otoczonej górami stolicy – Srinagar. Zabytkowe budowle przeglądają się tu w toni rozległego jeziora Dal jak w lustrze. Po jeziorze pływają malowniczo wyglądające barki, nazywane tu houseboats. Do spacerowych rejsów służą przypominające gondole łodzie z baldachimami, zwane shikarami. Nad miastem górują minarety meczetów – tak jak w całym stanie muzułmanie stanowią większość miesz- 20-29 Indie.indd 22-23 BUNTE MÜTZEN DER MÖNCHE >> Die Mönche tragen charakteristische Mützen, am häufigsten in Gelb, da die meisten Klöster dem reformierten Buddhismus – Gelug angehören und Dalai Lama als ihr Oberhaupt anerkennen. Die Geschichte der gelben Mütze ist mit dem großen Reformator Tsongkhapa, der Ende des 14., Anfang des 15. Jh. lebte, verbunden. Als Novize stand er am Ende der Reihe, und für ihn gab es die übliche rote Mütze nicht. Daher wurde ihm die erste beste Kopfbedeckung aufgesetzt. Eine gelbe Mütze, von der er sich nie trennte. Das größte Kloster ist aber Hemis, das immer noch von den Roten Mützen beherrscht wird. Hier leben 500 Mönche, und ihr Sitz ist berühmt für das jährliche Festival, das Ende Juni, Anfang Juli anläßlich des Geburtstages seines Begründers Padmasambhawa stattfindet. Fot.: © marc ar tigas, © lee turner - Fotolia.com KOLOROWE CZAPKI MNICHÓW >> Mnisi noszą charakterystyczne czapki. Najczęściej żółte, bo większość klasztorów należy do zreformowanej gałęzi buddyzmu – gelug – i uznaje zwierzchność dalajlamy. Historia żółtej czapki wiąże się z postacią wielkiego reformatora żyjącego na przełomie XIV i XV w. – Tsongkhapy. Jako nowicjusz stał ponoć na końcu szeregu i zabrakło dla niego zwyczajowej czapki czerwonej. Założono mu więc na głowę pierwsze z brzegu wolne nakrycie. Żółte, z którym już się nigdy nie rozstał. Największym klasztorem jest jednak Hemis, w którym mnisi wciąż noszą czerwone czapki. Mieszka tu 500 mnichów, a klasztor słynie z dorocznego festiwalu upamiętniającego na przełomie czerwca i lipca dzień urodzin założyciela, Padmasambhawy. Mantras bedeckte kleine Trommeln in Bewegung setzen oder ein buntes Fähnlein im Wind flattern lassen – solange sie sich bewegen, erreicht das Gebet Gottes Ohren, auch wenn sie bereits weggegangen sind. Die Bewohner dieses Landes verbergen ihre Schätze nicht: farbige Trachten und geheimnisvolle Rituale, dynamische Tänze und verführerische Musik. Besuchen Sie das Kloster in der Zeit religiöser Feierlichkeiten, können Sie die Welt buddhistischer Glauben und uralter Mythen besser kennen lernen. Fot.:Monika Galicka ru podczas uroczystości religijnych, poznamy bliżej świat buddyjskich wierzeń i pradawnych mitów. kańców miasta. Nad jeziorem położone jest też słynne pole golfowe – The Royal Springs’ Golf Course, wysoko notowane w światowych rankingach ze względu na wyjątkowe otoczenie. Dla większości turystów Srinagar jest jednak przede wszystkim bazą wypadową na dość odległy lodowiec Kolahoi, spływający z gór w dolinę Lidder. Pastwiska koło wioski Pahalgam, usytuowane poniżej czoła lodowca, otoczone uprawami gorczycy i szafranu, uważane są za najbardziej malowniczy rejon w Kaszmirze. Osobliwością górnych partii doliny jest wypełniona śniegiem i naturalnymi lodowymi figurami jaskinia Amarnath – cel pielgrzymek wyznawców hinduizmu. Jak głosi legenda, w tym właśnie miejscu Shiva wyjaśniał tajemnice życia i wieczności swej boskiej małżonce, Parvati. W lodowych kształtach pielgrzymi dopatrują się postaci Parvati i Ganeshi, syna boskiej pary z głową słonia, uosabiającego radość i nadzieję. To do niego Hindusi zwracają się słowami: „Ganpati papa moria” (Ganpati, przynieś mi szczęście). Tor zu Kaschmir befindet sich in der von Bergen umgebenen Hauptstadt Srinagar. Ihre Baudenkmäler spiegeln sich im Wasser des großen Dal-Sees wie im Spiegel. Auf dem See schwimmen Houseboats, die kleine mobile Kolonien bilden. Für Spazierfahrten dienen Boote mit Baldachinen, Shikara genannt, die an Gondeln erinnern. Die Stadt überragen die Minarette von Moscheen, da hier wie weltweit der höchste Prozentanteil der Bevölkerung Muslime sind. An dem See befindet sich auch der berühmte Golfspielplatz The Royal Springs’ Golf Course, der wegen seiner spektakulären Umgebung hoch auf den Weltranglisten ist. Für die meisten Touristen ist Srinagar jedoch vor allem eine Ausfallbasis zu dem ziemlich weit entfernten Gletscher Kolahoi, der vom Gebirge ins Tal Lidder hinunterfließt. Das Weideland um das Dorf Pahalgam unterhalb der Gletscherstirn, umgeben von Senf- und Safrananbaufeldern, gilt als die malerischste Region in Kaschmir. Eine Besonderheit der oberen Talpartien ist die mit Schnee und natürlichen Eisfiguren gefüllte Höhle Amarnath, ein Pilgerreiseziel für Anhänger des Hinduismus. Laut Legende erklärte Shiva an diesem Ort seiner göttlichen Ehefrau Parvati die Geheimnisse des Lebens und der Ewigkeit. In den Eisfiguren entdecken die Pilger die Gestalten von Parvati und Ganesh, dem Sohn des Götterpaars mit Elefantenkopf, der Freude und Hoffnung verkörpert. Zu ihm als Ganpati beten die Inder mit den Worten: „Ganpati papa moria” (Ganpati, bring mir Glück). IN RICHTUNG TIBET >> Auf der Route in das Herz Tibets, höher als Srinagar, liegt Leh, das im Gegensatz zur Hauptstadt von Kaschmir von Buddhisten beherrscht ist – ein Zeichen, dass es das Herz von Ladakh ist. Einst war es auch Sitz der lokalen Herrscher. Auf dem Hügel steht ein ruinierter königlicher Palast, und die herrschende Familie bewohnt seit langem eine Residenz in dem einige KilomeBarwne Shikary – wodne taksówki Kaszmiru Buntes Shikara – Wassertaxi in Kaschmir W STRONĘ TYBETU >> Na szlaku do serca Tybetu, jeszcze wyżej niż Srinagar, leży Leh, w odróżnieniu od kaszmirskiej metropolii, zdominowane przez buddystów – wiadomy znak, że to serce Ladakhu. Niegdyś także siedziba miejscowych władców. Na wzgórzu stoi nawet pałac królewski, ale zrujnowany, a panująca rodzina zajmuje od dawna rezydencję w oddalonej kilkanaście kilometrów wsi Stok. Nad 12-03-05 12:35 sto kilometrów przygody 24 Ladakh – buddyjska enklawa Indii / Ladakh – Buddhisten-Enklave in Indien ter entfernten Dorf Stok. Über Leh ragt der Tempel Sankar mit der Statue von Avalokiteśvara empor. Er ist einer der acht großen Bodhisattva, die in ganz Tibet allgemein verehrt werden. Von großer Liebe geleitet, verzichteten sie auf das Nirvana und schworen, in neuen Inkarnationen so lange zu leben, bis das letzte im Reinkarnationskreis leidende Wesen die Erleuchtung erworben hat. Tausende Köpfe, tausende Arme und weiche, sanfte Gesichtszüge verkörpern das grenzenlose Mitleid von Bodhisattva mit allen lebenden Wesen, auch Touristen, die in der kurzen Sommersaison die Stadt zahlreich besuchen. Kaszmir najlepiej zwiedzać w okresie kwiecień-wrzesień. Położone najwyżej terytorium Ladhaku dopiero od czerwca. Monsuny nie mają tu dostępu z powodu naturalnej bariery gór. Klimat jest więc suchy i zdrowy. Dojazd: lotnisko Srinagar znajduje się 14 km od stolicy stanu. Obsługuje loty Indian Airlines z Delhi i Mumbaju oraz międzynarodowych i krajowych przewoźników, m.in. Jet Airways, Air Deccan, SpiceJet, Kingfisher Airlines, Go Air, Jet Lite. Do stacji Jammu Tawi, oddalonej o 293 km od Srinagar, przyjeżdżają pociągi m.in. z Delhi i Mumbaju. Z Jammu do Srirangar prywatni przewoźnicy oferują ok. 12-godzinne przejazdy wygodnymi busami. Kaschmir sollte man zwischen April und September, und die am höchsten gelegene Region Ladakh erst ab Juni besuchen. Wegen natürlicher Bergebarriere haben Monsune hier keinen Zugang. Das Klima ist also trocken und gesund. Anreise: Der Flughafen Srinagar liegt 14 km von der Hauptstadt von Kaschmir entfernt. Flüge können bei Indian Airlines von Delhi und Mumbai sowie bei internationalen und nationalen Fluggesellschaften, u. a. Jet Airways, Air Deccan, SpiceJet, Kingfisher Airlines, Go Air oder Jet Lite gebucht werden. Am Bahnhof Jammu Tawi, das 293 km von Srinagar entfernt liegt, halten Züge u. a. aus Delhi und Mumbai. Private Busfirmen bieten ca. 12 Stunden dauernde Fahrten von Jammu nach Srirangar mit komfortablen Bussen an. www.kashmirtourism.org O D K RY J Z N A M I M A G I Ę I N D I I Twój partner w Indiach profesjonalna obsługa najniższe ceny niepowtarzalne wrażenia Monika Galicka Business Development Manager Fot.: © Ed Edyta yta Pawlowska - Fotolia.com Fotolia.c Leh wznosi się świątynia Sankar, kryjąca posąg Awalokiteśvary, czyli Pana Spoglądającego w Dół (ze współczuciem). To jeden z ośmiu wielkich bodhisattwów, otoczonych w całym Tybecie powszechną czcią. Powodowani bowiem wielką miłością, zrezygnowali z nirwany i ślubowali odradzać się w kolejnych wcieleniach tak długo, aż ostatnia cierpiąca w kole reinkarnacji istota nie dostąpi łaski oświecenia. Tysiąc głów, tysiąc ramion oraz miękkie, łagodne rysy twarzy symbolizują bezgraniczne współczucie, jakim bodhisattwa darzy wszelkie żywe stworzenia. W tym zapewne turystów z całego świata, którzy tłumnie odwiedzają miasto w krótkim, letnim sezonie. tel. (Polska): +48 603682085 fax (Polska): +48 22 7861129 e-mail: [email protected] Atithi Voyages Pvt. Ltd. C-7, 2nd Floor, Local shopping Complex , J Block Market, Saket New Delhi-110017 India e-mail: [email protected] / [email protected] www.atithivoyages.com 20-29 Indie.indd 24-25 12-03-05 12:35 sto kilometrów przygody 26 27 Parashurama, d.h. „Rama mit der Axt ” – der sechste Avatar Vishnus – kam im silbernen Alter auf die Erde. Die Menschen lebten damals 10.000 Jahre, unter ihnen verbreiteten sich aber Räuberei und Wollust, wodurch sie den Zorn der Götter auf sich zogen. Parashurama brachte Schufte um und stellte die Ordnung wieder her. Dort, wo er seine Axt fallen liess, entstand aus dem Arabischen Meer die Erde. Gestützt im Osten auf das Gebirge, bewachsen mit üppiger Flora, durchschnitten durch Täler lebensspendender Flüsse. PAWEŁ WROŃSKI KOKOSOWA KRAINA Kerala KER AL A – EIN L AND VON KOKOSNUSSPALMEN Parashurama, czyli „Dzierżący Topór” – szósty awatar Vishnu – zstąpił na ziemię w Wieku Srebrnym. Ludzie wówczas żyli jeszcze po 10 tys. lat, ale zaczęły się już szerzyć rozboje i rozpusta. Wywołało to gniew bogów i Parashurama zgładził niegodziwców i przywrócił ład. A tam, gdzie porzucił swój topór, wyłoniła się z dzisiejszego Morza Arabskiego ziemia – oparta na wschodzie o góry, porośnięta bujną roślinnością, przecięta dolinami życiodajnych rzek. BOGACTWO ZAPACHÓW I PRZYPRAW >> Potomkowie tych, którzy osiedli w mitycznej krainie, nazwali ją Kerala – Ziemia Palm Kokosowych. Te drzewa są tutaj tak pospolite, że mogą z powodzeniem uchodzić za symbol obfitości. Z suszonego miąższu orzechów kokosowych wytwarza się cenioną na świecie koprę. Uprawia się tu także pieprz, wanilię i cynamon, a u podnóża gór kardamon. Rozległe obszary zajmują plantacje herbaty, tworząc na niższych wzgórzach gęste, zielone kobierce. Od niemal 3 tys. lat mieszkańcy handlowali przyprawami i kością słoniową z Chińczykami i Syryjczykami, a później z Rzymianami i Arabami. Aż wreszcie, w XVI w. kraj skolonizowali żądni bogactw Europejczycy. Portugalczycy, Holendrzy i Brytyjczycy przynieśli swoje oby- 20-29 Indie.indd 26-27 GROSSE VIELFALT VON AROMAS UND GEWÜRZEN >> Die Nachkommen der Ansiedler in diesem mythischen Land nannten es Kerala, ein Land von Kokosnusspalmen. Diese Bäume sind hier so weit verbreitet, dass sie als Symbol der Fülle gelten können. Aus getrocknetem Kernfleisch der Kokosnüsse wird weltweit stark gefragte Kopra hergestellt. Hier werden auch Pfeffer, Vanille und Zimt und am Fuße des Gebirges Kardamom angebaut. Große Flächen nehmen Teeplantagen ein, die auf niedrigeren Hügeln wie dichte, grüne Teppiche aussehen. Seit fast dreitausend Jahren verkauften die Bewohner dieses Landes Gewürze und Elfenbein an die Chinesen und Syrier und später an die Römer und Araber. Im 16. Jh, wurde es von auf Reichtum erpichten Europäern kolonisiert. Fot.: © Aleksandar Todorovic - Fotolia.com Złote plaże Kerali / Goldene Strände in Kerala czaje, prawo i religię, które nałożyły się na miejscowe tradycje, tworząc w efekcie barwną, mozaikową kulturę Kerali. SANKTUARIA WIELU RELIGII >> Burzliwą historię kraju opowiadają dziś zachwycające architekturą hinduistyczne świątynie, m.in.: Padmanabhaswamy Janardana Swami, Sabarimala, Vadakkunnathan czy główne sanktuarium Krishny w Guruvayurze. Wielokulturowość Kerali przejawia się także poprzez liczne sanktuaria innych religii, wśród których najbardziej znane są: żydowska synagoga Pardesi w Cochin, meczety Kuttichira i Beemapally oraz kościoły chrześcijańskie – bazylika Santa Cruz czy św. Franciszka na terenie fortu w Cochin, gdzie po raz pierwszy zakotwiczyły Die Portugiesen, Holländer und Engländer brachten ihre Sitten und Bräuche, ihre Gesetze und Religion mit, die zusammen mit den lokalen Traditionen die bunte Mosaikkultur von Kerala mitprägten. KULTSTÄTTEN VIELER RELIGIONEN >> Die bewegte Geschichte des Landes erfahren wir heute aus mit ihrer Architektur beeindruckenden hinduistischen Tempeln Padmanabhaswama, Janardana Swami, Sabarimala, Vadakkunnathan oder der Krishna-Hauptkultstätte in Guruvayura. Der multikulturelle Charakter von Kerala kommt auch in Kultstätten anderer Religionen zum Ausdruck, besonders bekannt sind die jüdische Synagoge Pardesi in Cochin, die Moseeen Kuttichira und Trivan- 12-03-05 12:36 sto kilometrów przygody 28 29 okręty Vasco da Gamy w Indiach. W Kerali turyści mogą także zwiedzić pełne przepychu pałace Padmanabhapuram, czyli siedzibę maharadżów Trawankoru i ich miejską rezydencję Puttan Malika oraz wzniesiony przez Portugalczyków, a rozbudowany przez Holendrów pałac Matancherry, a także groźne forty strzegące wybrzeża w czasach kolonialnych. EGZOTYCZNE ŚWIĘTOWANIE >> W imponującej scenerii zabytkowych budowli nadzwyczaj uroczyście celebrowane są liczne święta – w tanecznym rytmie bębnów tjampaka i w asyście bogato przystrojonych słoni. Niezależnie od akcentów religijnych uroczystości zamieniają się w egzotyczne taneczne festiwale. Obchody na cześć Shivy Ernakulathappan Utsavam w Cochin trwają 7 dni, a Thirunakkara Utsavam w świątyni w Kotajam aż 10. Podobnie jak przypominające nieco nasze dożynki święto Onam ku czci mitycznego króla-demona Mahabali. Równie porywającym, choć bez porównania bardziej kameralnym widowiskiem, są spektakle teatru Kathakali. Ubrani w tradycyjne stroje aktorzy, sugestywnie gestykulując, przenoszą widzów do świata bogów, demonów i mitycznych bohaterów. Na placach hinduistycznych świątyń napotkamy nieraz ludzi praktykujących Kalaripayattu. Ich dynamiczne, a zarazem płynne ruchy nacechowane są siłą i spokojem, jaki zagości z czasem w umyśle ćwiczącego systematycznie i z poświęceniem starożytne sztuki walki. Podobny stan ducha, choć nie tak głęboki i trwały, można osiągnąć, poddając się zdrowotnym i relaksującym zabiegom zalecanym przez lekarzy praktykujących równie dawną sztukę medyczną ajurwedy, a nawet w kosmopolitycznych SPA, jeśli tylko oferują odwołujące się do tradycji programy wellness. ROMANTYCZNE REJSY >> Obietnicą spokoju kuszą w Kerali barki zwane tutaj kettuvallam. Pływa ich tu wiele, zwłaszcza po rozległych rozlewiskach rzek regionu Alleppey, gdzie służą jako środek transportu, a także jako rucho- ROMANTISCHE BOOTSFAHRTEN >>Mit ihrer verführerischen Ruhe locken in Kerala Boote, Kettuvallam genannt. Viele dieser Boote fahren insbesondere in weitläufigen Leczniczy masaż ajurwedyjski / Ayurvedische Heilmassage me domy, przez co z angielska nazywa się je houseboats. Rejs taką barką jest nierzadko jedynym sposobem, by dotrzeć do wiosek przytulonych na odległych brzegach. Łodzie wynajmowane turystom są z reguły luksusowo wyposażone. Na pokładach są leżaki, w kajutach bywa telewizja satelitarna, a w składzie załogi zawsze jest kucharz, gotów przygotować klientom romantyczną ucztę z miejscowych przysmaków. Woda jest w Indiach żywiołem odzwierciedlającym przymioty najważniejszych nieśmiertelnych bóstw. Jest źródłem życia, które wciąż tworzy tak jak Brahma, podtrzymuje na podobieństwo Vishnu, ale potrafi również bezlitośnie niszczyć, niczym zagniewany Shiva. Przemierzając rozlewiska Kerali i odwiedzając tamtejsze ośrodki ajurwedy, można zrozumieć i pokochać jej magiczną siłę. Bogato udekorowane słonie są nieodłącznym elementem ceremonii religijnych Reich verzierte Elefanten sind festes Bestandteil religiöser Zeremonien Fot.: © vkph - Fotolia.com Tajemnicze mosty łączą ze sobą domy na drzewach – Vythiri Vythiri, geheimnisvolle Hängebrücken zwischen Baumhäusern EXOTISCHES FEIERN >> In der einzigartigen Szenerie historischer Bauwerke werden zahlreiche religiöse Feste gefeiert. Mit Musik, Tänzen im Rhythmus der Tjampaka-Trommeln und reich verzierten Elefanten. Abgesehen von religiösen Akzenten verwandeln sich die Feierlichkeiten in exotische Tanzfestivals. Die Feierlichkeiten zu Ehren Shivas Ernakulathappan Utsavam in Cochin dauern 7 Tage und Thirunakkara Utsavam im Tempel in Kottayam sogar 10 Tage. Das Fest Onam zu Ehren des mythischen Königs- und Dämons Mahabala erinnert an das polnische Erntefest. Genauso spektakulären und zugleich Kammercharakter haben Kathakala-Inszenierungen. In traditionelle Trachten gekleidete Schauspieler gestikulieren suggestiv und versetzen die Zuschauer in die Welt der Götter, Dämonen und mythischer Helden. Auf Plätzen hinduistischer Tempel begegnen wir manchmal Menschen mit und ohne Waffen, die Kalaripayattu praktizieren. Ihre dynamischen und zugleich gleitenden Bewegungen strahlen Stärke und Ruhe aus, wie sie mit der Zeit jenen zuteil werden, die regelmäßig und ausdauernd antike Kampfkünste üben. Ein ähnlicher, wenn auch nicht so tiefer und dauerhafter Geisteszustand kann mit ayurvedischen Behandlungsmethoden, ja sogar in kosmopolitischen Spas, wenn sie nur an die Tradition anknüpfende Wellness-Programme anbieten, erreicht werden. Fot.: Atiti Travel, © Aleksandar Todorovic - Fotolia.com drum-Beemapally und christliche Kirchen: die Basiliken Santa Cruz und hl. Franziskus im Fort von Cochin, wo zum ersten Mal Schiffe von Vasco da Gama in Indien vor Anker gingen. Ferner bietet Kerala seinen Besuchern den prunkvollen Palast Padmanabhapuram von Maharadscha Trawankoru und seine städtische Residenz Puttan Malika, den von den Portugiesen gebauten und von den Holländern ausgebauten Palast Marancherra sowie Forts, die die Küste in der Kolonialzeit schützten. Flußgebieten der Region Alleppey, wo sie als Transportmittel für Waren und Menschen sowie als mobile Hauser, Houseboats genannt, dienen. An entlegenen Ufern liegende Dörfer können oft nur mit einem Boot erreicht werden. An Touristen vermietete Houseboats sind ausgezeichnet ausgestattet. An Bord gibt es Liegestühle, Kajüten haben oft Satelliten TV, und der Crew gehört gewöhnlich ein Koch an, der für seine Gäste ein romantisches Essen aus lokalen Produkten zubereitet. In Indien ist das Wasser ein Element, das Attribute der wichtigsten unsterblichen Götter widerspiegelt. Es ist eine Quelle des Lebens, das es stets schöpft wie Brahma und aufrecht erhalt wie Vishnu, aber auch erbarmungslos zerstören kann wie der verärgerte Shiva. Wer die Flußgebiete von Kerala durchwandert und dortige AjurwedaZenten besucht, lernt ihre magische Kraft lernen und verstehen. Ze względu na porę monsunową najdogodniej odwiedzić Keralę w okresie od października do marca, choć wytrawni globtroterzy nie wahają się czynić tego już w sierpniu lub we wrześniu. Dojazd: samolotem, trzy lotniska w regionie – Thiruvananthapuram, Cochin i Calicut – obsługują loty zarówno międzynarodowe, jak i krajowe, do wszystkich głównych miast w Indiach. Do Calicut latają m.in. Air India, Jet Airways, Kingfisher oraz lokalni przewoźnicy, także tanie linie (Spicejet, Indigo, Jetlite). Cochin – połączenia z Azją Środkowo-Wschodnią i Południowo-Wschodnią oraz Sri Lanką. Pasażerowie z Europy zwykle przesiadają się w Dubaju lub Mumbaju. Thiruvananthapuram – loty do wszystkich większych miast w kraju, a także na Bliski Wschód i do Azji Południowo-Wschodniej, Sri Lanki i Malediwów. Lotnisko przyjmuje charterowe loty turystyczne z Londynu, Nowego Jorku i Moskwy. Wegen Monsunzeit sollte Kerala zwischen Oktober und März besucht werben, wenngleich erfahrene Globetrotter eine Reise für August oder September planen. Anreise: mit Flugzeug, drei Flughäfen in der Region: Thiruvananthapuram, Cochin und Calicut bedienen internationale und nationale Flüge zu allen wichtigen Städten Indiens. Nach Calicut fliegen u. a. Air India, Jet Airways, Kingfisher und lokale Fluggesellschaften sowie Billigfluglinien (Spicejet, Indigo, Jetlite). Cochin hat Flugverbindungen mit Zentral- und Südostasien sowie Sri Lanka. Fluggäste aus Europa steigen gewöhnlich in Dubai oder Mumbai um. Thiruvananthapuram bietet Flüge zu allen größeren Städten in Indien sowie in den Nahen Osten, nach Südostasien, Sri Lanka und Malediven. Der Flughafen nimmt Charterflüge aus London, New York und Moskau auf. www.keralatourism.org 20-29 Indie.indd 28-29 12-03-05 12:36 30 Erholungsindeen podróże z pomysłem 31 Marek Wołoszyński Historia zapisana w skałach GESCHICHTE IN FELSEN GESCHRIEBEN Wolny weekend warto spędzić w Kielcach, mieście pełnym ciekawych muzeów, obiektów geologicznych, z dobrym zapleczem hotelarsko-gastronomicznym. Wietrznia – geologia dla najmłodszych / Wietrznia, Geologie für die Jüngsten 30-35 Kielce.indd 30-31 Fot.: Witold Wesołowski Kielce, eine Stadt mit vielen interessanten Museen, geologischen Objekten, Hotels und Gaststätten bietet sich für ein freies Wochenende. Fot.: Marek Wołoszyński Spośród odwiedzających Kielce tylko nieliczni wiedzą, że mogą w ciągu jednego spaceru cofnąć się o ponad 500 mln lat. Przez wiele lat eksploatowano tu surowce skalne, odsłaniając bogactwo ciekawych form i zjawisk geologicznych, co dało możliwość obserwacji skutków ruchu skorupy ziemskiej i zmian klimatycznych. DWA W JEDNYM >> Rezerwat skalny im. Jana Czarnockiego położony w rejonie Czarnowskich Górek obejmuje ocalały fragment wzgórza Ślichowice (303 m). W położonych tu dawnych kamieniołomach możemy podziwiać najbardziej znany przykład fałdu obalonego w Polsce. Eksploatację dewońskich wapieni powstałych 385-360 mln lat temu rozpoczęto tu w latach 20. XX w. Działały dwa kamieniołomy. Starszy i większy – zachodni – jest obecnie udostępniony do zwiedzania. W ścianie kamieniołomu widać ciemnoszare wapienie i łupki margliste przeławicone jaśniejszymi wapieniami powstałymi z okruchów rafy koralowej. Warstwy skalne przyjmują prawie pionowy układ, a w lewej części wschodniej ściany widać pochylony na południe fałd. Z kolei we wschodnim kamieniołomie został odsłonięty przepiękny fałd obalony. Skały o dużej miąższości zostały najpierw sfałdowane, a następnie przemieszczone do pozycji poziomej, czyli obalone (stąd nazwa fałdu). Oba kamieniołomy rozdziela skalny grzbiet o długości 130 m i szerokości do 25 m. W 1949 r. dzięki staraniom geologa Jana Czarnockiego Nur wenige Besucher der Hauptstadt der Świętokrzyskie-Region wissen, dass sie bei einem angenehmen Spaziergang eine Zeitreise um über 500 Mio. Jahre zurück machen können. Ist doch Kielce europaweit die einzige Stadt, wo die Natur dies möglich macht. In der Vergangenheit wurde hier jahrelang Gestein abgebaut, dabei wurden zahlreiche interessante Formen und geologische Erscheinungen entdeckt. In den letzten Jahren zeigen die Menschen immer mehr Interesse an Geologie. Es entwickelt sich eine neue Tourismusform, der Geotourismus. Kielce, eine Stadt mit vielen interessanten Museen, geologischen Objekten, Hotels und Gaststätten bietet sich für ein freies Wochenende. ZWEI IN EINEM >> Von der Macht der Naturkräfte kann man sich am besten überzeugen, wenn man das Jan-CzarnockiFelsenschutzgebiet im Westen von Kielce besucht. Es umfasst den erhaltenen Teil des Hügels Ślichowice (303 m). Hier kann in ehemaligen Steinbrüchen das bekannteste Beispiel der Überfaltung in Polen bewundert werden. Es wurde 1949 ins Register als Schutzgebiet der unbelebten Natur Śluchowice eingetragen. Mit dem Abbau von 385-360 Mio. Jahre alten Devonkalksteinen wurde in den 20er Jahren des 20. Jh. begonnen. Hier gab es zwei Steinbrüche. Der ältere und größere Weststeinbruch kann heute besichtigt werden. Am Boden eines Abbauraums gibt es einen kleinen See. In der Steinbruchwand sind dunkelgraue Kalksteine und Mergelschiefer sowie aus Korallenriffen entstandene Kalksteine zu sehen. In der Ostwand ist eine Überfaltung sichtbar. 12-03-05 12:36 32 Erholungsindeen podróże z pomysłem 33 KADZIELNIA – DER HÖHLENHIT VON KIELCE KADZIELNIA – JASKINIOWY HIT KIELC >> Kadzielnia to najbardziej znany rezerwat geologiczny Kielc. Swą nazwę zawdzięcza ziołom, które kiedyś były zbierane do ka- 30-35 Kielce.indd 32-33 Unterhalb der Überfaltung befindet sich die 11 m lange und 5 m tiefe Höhle Jaskinia pod Fałdem. Beim Abbau von Felsrohstoffen während des zweiten Weltkrieges wurde im Oststeinbruch eine wunderschöne Überfaltung freigelegt. Kurz nach Kriegsende, 1949 wurde er auf Betreiben des Geologen Jan Czarnocki zum Naturdenkmal erklärt, und 1952 entstand hier ein Reservat. dzideł na potrzeby kieleckiej katedry. Eksploatację wapieni dewońskich liczących 368-384 mln lat prowadzono od XVII w. do 1962 r., a wapiennik działał od 1770 do 1968 r. Pozostało głębokie wyrobisko, którego część zajmuje dziś malownicze Jezioro Szmaragdowe. Nad jeziorkiem wznosi się słynna Skałka Geologów, najwyższy punkt Kadzielni (295 m) – ścisły rezerwat przyrody nieożywionej. W budujących ją dewońskich wapieniach występują szczątki fauny morskiej, m.in. gąbek, koralowców, ryb, głowonogów, a także ryb pancernych. W rezerwacie występują liczne kominy i leje krasowe wypełnione charakterystyczną, zwietrzeliną zwaną od jej koloru czerwoną ziemią (terra rosa). Powstała ona na przełomie ery paleozoicznej i mezozoicznej (ok. 250 mln lat temu), gdy panował tu gorący i wilgotny klimat. W jednym z lejów krasowych odnaleziono ząb tarczogłowego płaza żyjącego w dewonie. Kadzielnia to także największe skupisko jaskiń w regionie kieleckim. W sumie jest ich 27. Są one miejscem schronienia cennych gatunków nietoperzy – nocka dużego i rudego, gacka szarego i brunatnego – a także pająków i motyli. W jaskiniach odkryto kości prehistorycznych nosorożców włochatych, niedźwiedzi jaskiniowych, gryzoni stepowych oraz jelenia. W roku 2003 podjęto prace nad połączeniem jaskiń Odkrywców, Prochowni i Szczeliny na Kadzielni. Powstała dzięki temu podziemna trasa turystyczna, która jeszcze w tym roku ma zostać udostępniona zwiedzającym. W 1971 r. na pamiątkę 900-lecia Kielc w południowej części kamieniołomu wybudowano amfiteatr, a na wzgórzu nad BERGBAUGEBIET >> Die Karczówka-Erhebung (340 m) im Kadzielniański-Gebirgszug ist heute eines der Wahrzeichen von Kielce. Sie birgt viele geologische Geheimnisse. Die ersten Versuche von Erzabbau wurden bereits im 13. Jh. unternommen. In der letzten Zeit wurden u. a. Abbauräume an der Roten Route von Karczówka nach Chęciny freigelegt. Das wertvollste Erz war Galenit, aus dem Blei und Silber gewonnen wurden. Damit ist eine Legende über den Bergarbeiter Hilary Mala verbunden. Er soll an den Tarczówka-Hängen vergebens nach Bleierzen gesucht haben. Nachdem er bereits die Hoffnung verloren hatte, sah er plötzlich drei Reiter auf schwarzen Pferden aus einer Felsöffnung kommen. Sie zeigten ihm, wo er graben sollte. Endlich fand der Bergarbeiter Galenitklumpen. Legenden kann man glauben oder auch nicht, ein Beweis für den Fund sind die Figuren der hl. Barbara (in der Kirchenkapelle), der Muttergottes (im Dom zu Kielce) und des hl. Antonius. Touristen besuchen die Karczówka-Erhebung, um ihre Geschichte kennen zu lernen und vom Kloster- oder Glockenturtm das herrliche Panorama zu bewundern. 1953 entstand hier ein Landschaftsreservat. Fot.: Marek Wołoszyński, Jan Malec GÓRNICZE ZAGŁĘBIE >> Wznosząca się w Paśmie Kadzielniańskim Karczówka (340 m) z zabudowaniami kościoła św. Karola Boromeusza i pobernardyńskiego klasztoru kryje wiele tajemnic geologicznych. Wapienne skały liczące nawet 400 mln lat przecinają liczne uskoki tektoniczne. W wyniku procesów hydrotermalnych wolne przestrzenie zostały wypełnione żyłami kruszconośnymi, m.in. galeną (rudą ołowiu), kalcytem oraz barytem. Pierwsze próby ich eksploatacji podjęto już w XIII w. Złoża wydobywano metodą odkrywkową, drążąc w skale szyby i tzw. szpary. Na stokach Karczówki znaleziono ponad 3 tys. zapadlisk po dawnych szybach, co pokazuje skalę prowadzonej tu działalności. W kaplicy kościoła na Karczówce stoi wykonany z galeny posąg św. Barbary. Z galeny wykuto także posąg Matki Bożej znajdujący się w katedrze kieleckiej. Spod muru klasztornego oraz dzwonnicy kościoła na Karczówce roztacza się piękna panorama. W 1953 r. utworzono tu rezerwat krajobrazowy. Karczówka – figura św. Barbary / Karczówka, Figur der hl. Barbara Fot.: Elżbieta Wołoszyńska skalną grzędę uznano za pomnik przyrody, a w 1952 r. utworzono rezerwat. Po zabezpieczeniu skalnych urwisk kamieniołom udostępniono do zwiedzania. Rezerwat porasta objęta ochroną roślinność krzewiasta i zielna, m.in. wisienka stepowa, berberys i dzika róża. Karczówka z lotu ptaka / Karczówka aus der Vogelschau >> Kadzielnia ist neben Śluchowice das bekannteste geologische Reservat in Kielce. Durch den Ausbau der Stadt liegt es heute in der Nähe der Stadtmitte und wird oft von Stadbewohnern und Touristen besucht. Der Name des Berges rührt von Kräutern her , die einst zur Räucherung im Dom zu Kielce gesammelt wurden. Mit der Gewinnung von 368-384 Mio. Jahre alten Devonkalksteinen wurde im 17. Jh. begonnen. Der Steinbruch wurde 1962 stillgelegt. An die frühere Bergbautätigkeit erinnert der tiefe Abbauraum, auf dessen Boden sich der malerische SzmaragdoweSee befindet. An dem See erhebt sich der berühmte GeologówFelsen, der höchste Gipfel des Kadzielnia-Berges (295 m). 1962 wurde der Inselberg als Reservat unbelebter Natur unter Naturschutz gestellt. Hier wurden auch, erstmals in Polen, fossile Panzerfische entdeckt. Der Hügel ist auch ein attraktiver botanischer Standort. Hier kann man seltenen kalkliebenden Pflanzenarten begegnen. Größtes Interesse erregen gut entwickelte tektonische und Karstformen. Im Reservat treten mit roter Erde (terra rosa) gefüllte Karsttrichter auf. Im Kadzielnia-Reservat befinden sich die meisten Höhlen in der Region Kielce (insgesamt 17). Hier leben seltene Arten von Fledermäusen, Spinnen und Schmetterlingen. Im Geologów-Felsen gibt es 15 Höhlen mit der 36 m langen Jeleniowska-Höhle. Die Szczelina-Höhle in der Ostwand des Steinbruchs ist 180 m lang. In den Höhen wurden Überreste u. a. von prähistorischen Nashörnern, Höhlenbären und Steppennagetieren gefunden. 1971 wurde anläßlich des 900. Bestehens der Stadt Kielce im Kadzielnia – Jaskinia Odkrywców/ / Kadzielnia, Odkrywców-Höhle 12-03-05 12:36 34 Erholungsindeen podróże z pomysłem 35 bäude beherbergt die Direktion des Geoparks Kielce sowie gut ausgestattete Ausstellungs- und Konferenzräume. Hier werden geologische Workshops für Reisegruppen durchgeführt. In dem entstehenden Museum werden geologische Sammungen aus dem Świętokrzyskie-Gebirge ausgstellt sowie Vorträge und wissenschaftliche Konferenzen organisiert. ANFÄNGE DER GESCHICHTE DES ŚWIĘTOKRZYSKIE-GEBIRGES >> Unsere Er- Śluchowice – fałd w ścianie zachodniej Śluchowice, Überfaltung in der Westwand paleontologicznych dewonu górnego – opisano stąd wiele gatunków ramienionogów, koralowców, gąbek, ryb pancernych, stromatoporoidów, liliowców czy ślimaków. Warto również zwrócić uwagę na ślady zjawisk krasowych – lejki wypełnione zwietrzeliną (terra rossa), liczne fałdy, lustra tektoniczne. Na terenie rezerwatu występują także jaskinie. Aby wykorzystać potencjał obiektów geologicznych Kielc do celów turystycznych, stworzono Centrum Geoedukacji. W nowoczesnym budynku mieszczą się dobrze wyposażone sale wystawowe, konferencyjne i dydaktyczne. W powstającym tu muzeum zostaną udostępnione zbiory geologiczne z Gór Świętokrzyskich, będą też urządzane prelekcje i konferencje naukowe. Biesak - Białogon – ucieczka od miejskiego gwaru / Biesak-Białogon, fern vom Straßenlärm 30-35 Kielce.indd 34-35 ŚWIAT HISTORII GÓR ŚWIĘTOKRZYSKICH >> IMMER TIEFER >> In dem Wietrznia-Hügel (316 m) im Südosten von Kielce, wo Kalkstein und Dolomit gewonnen wurden, sind nur drei tiefe Abbauräume (Wietrznia, Międzygórz und Międzygórz Wschodni) erhalten geblieben. 1999 wurden sie im Rahmen des Zbigniew-Rubinowicz-Reservats unbelebter Natur Wietrznia unter Naturschutz gestellt. Zahlreiche Freilegungen ermöglichten es, die geologische Geschichte der ŚwiętokrzyskieRegion kennen zu lernen. Der Wietrznia-Hügel im Kadzielnia-Gebirgszug ist ein geologisches Bindeglied zwischen dem Kadzielnia-Gebirgsmassiv (im Westen) und dem Łysa-Góra-Gebirgszug (im Osten). Das Reservat ist ein Paradies für Fossiliensammler. Wierznia ist einer der wichtigsten paläntologischen Devon-Standorte in Polen. Auf der Erkundungstour sind Spuren von Karsterscheinungen wie mit kirschrotem Verwitterungsschutt (terra rosa) gefüllte Trichter beachtenswert. Hier gibt es auch zahlreiche Höhlen. Der Plan der Stadtverwaltung von Kielce zur Nutzung des Potenzials geologischer Objekte für Tourismuszwecke umfasste die Entstehung eines Geobildungszentrums. Das moderne Ge- Fot.: Elżbieta Wołoszyńska CORAZ GŁĘBIEJ >> Z leżącego w południowo-wschodniej części miasta wzgórza Wietrznia (316 m), z którego pozyskiwano wapień i dolomit, pozostały jedynie 3 głębokie wyrobiska (Wietrznia, Międzygórz oraz Międzygórz Wschodni) o łącznej długości 900 m. W roku 1999 objęto je ochroną w ramach rezerwatu przyrody nieożywionej Wietrznia im. Zbigniewa Rubinowicza. Wietrznia należąca do Pasma Kadzielniańskiego stanowi geologiczny łącznik pomiędzy Kadzielnią a Pasmem Łysogórskim. Wapienie budujące te wzniesienia pochodzą z dewonu, ale powstawały w odmiennych warunkach: w płytkim morzu (na Kadzielni) i głębokim zbiorniku (łysogórskie). Skały z Wietrzni powstały na pośredniej głębokości. Świadczą o tym występujące w kamieniołomie Międzygórze Wschodnie wapienie bitumiczne o ciemnym zabarwieniu wywołanym domieszką substancji organicznych. Wietrznia jest jednym z najważniejszych w Polsce stanowisk Süden des Steinbruchs ein Amphitheater mit Schiebedach gebaut. Über der Ostwand des Steinbruchs sind Moses´ Tafeln als Symbol der multikulturellen Tradition dieser Region zu sehen. Um das Reservat führt ein Lehrpfad mit Aussichtspunkten, von denen der malerische Kadzielnia-Hügel und die Kielce umgebende Gebirgszüge bewundert werden können. Fot.: Marek Wołoszyński nim ustawiono monument poświęcony pamięci mieszkańców Kielecczyzny poległych w walkach o niepodległość. Nad wschodnią ścianą kamieniołomu wznoszą się Tablice Mojżeszowe symbolizujące wielokulturowość regionu kieleckiego. Wokół rezerwatu poprowadzono ścieżkę z punktami widokowymi. Od strony skrzyżowania ul. Krakowskiej i Pakosz wybudowano Skate Park. Na zachodniej ścianie kamieniołomu można uprawiać wspinaczkę, a zimą na sztucznym lodospadzie – wspinaczkę lodową. Wędrówkę w głąb dziejów geologicznych Kielc kończymy w dawnym kamieniołomie, należącym do rezerwatu Biesak-Białogon. Znajduje się on w lesie, na północno-zachodnim stoku Kamiennej Góry. Tu odsłonięto jedne z najstarszych skał Gór Świętokrzyskich liczące ok. 540 mln lat. Do ukrytego w lesie kamieniołomu prowadzi przekop, którym dawniej wywożono urobek. W skarpie odsłaniają się pochylone warstwy skalne o różnej grubości –piaskowce kambryjskie i mułowce. Warstwy zostały przesunięte względem siebie wzdłuż uskoku. Przy wyjściu z przekopu widać niewielkie wzniesienie. Na górze znajdują się mułowce kambryjskie, a pod nimi zielonkawe bądź rdzawe piaskowce. Są one młodsze wiekowo, bo pochodzą z ordowiku. Poniżej można odnaleźć kolejne odsłonięcia piaskowców ordowickich leżących na piaskowcach i mułowcach kambryjskich. To nasunięcie starszych utworów na młodsze jest przykładem skutków orogenezy kaledońskiej. Natomiast świadectwem działalności wulkanicznej na tym terenie jest warstwa bentonitu, ilastej skały osadowej, która powstała w wyniku podmorskiego wietrzenia szkliwa wulkanicznego. kundungstour in die geologische Geschichte von Kielce endet in einem ehemaligen Steinbruch, der heute innerhalb des Naturschutzgebietes Biesak-Białogon liegt. Hier wurden die ältesten Felsen des Świętokrzyskie-Gebirges - ca. 540 Mio. Jahre alte kambrische Sandsteine und Tonsteine freigelegt. In dem ehemaligen Abbauraum gibt es heute einen kleinen malerischen See. Über dem Wasserspiegel fallen freigelegte ordovizische Sandsteine auf. Ferner gibt es hier Beweise der Vulkanaktivität. Davon zeugt die als Bentonit bezeichnete Felsenschicht aus einem Tonmaterial, das durch Verwitterung aus Vulkanasche entstand. Mit dem schönen Wald, dem See, weit vom Straßenlärm und inmitten einer vor 500 Mio. Jahren gestalteten Felsenlandschaft eignet sich dieser Ort ausgezeichnet für eine Geschichtsstunde. Durch behördliche Maßnahmen ist es möglich, die geologische Geschichte von Kielce immer besser, zu jeder Jahreszeit zu erkunden. Rezerwat Śluchowice jest zlokalizowany w północno-zachodniej części miasta, dojście ul. Piekoszowską i Kazimierza Wielkiego. Rezerwat Karczówka leży w zachodniej części miasta; od północy i zachodu dojście ul. Bernardyńską, od wschodu – ul. Karczówkowską. Rezerwat Kadzielnia zlokalizowany jest w południowo-zachodniej części Kielc między Aleją Legionów, ul. Krakowską i ul. Pakosz. Rezerwat Wietrznia znajduje się w południowo-wschodniej części Kielc, pomiędzy ul. Wojska Polskiego, Księcia Józefa Poniatowskiego i Prostą. Zwiedzanie najlepiej rozpocząć przy skrzyżowaniu ul. Wojska Polskiego i Poniatowskiego. Centrum Geoedukacji ul. Daleszycka 21. Rezerwat Biesak-Białogon leży na południu Kielc. Dojście od ul. Krakowskiej prowadzącej w kierunku Chęcin ul. Na Ługach. Das Naturschutzgebiet Śluchowice liegt im Nordwesten der Stadt, unweit der Piekoszowska-Straße, der Ausfallstraße Richtung Piekoszów, mit Abbiegung in die Kazimierza-Wielkiego-Straße. Das Naturschutzgebiet Kadzielnia liegt im Südwesten von Kielce zwischen der Legionów-Allee und der Krakowska- und Pakosz-Straße. Das Naturschutzgebiet Wietrznia befindet sich im Südosten von Kielce zwischen der Wojska-Polskiego-, Księcia-Józefa-Poniatowskiego- und ProstaStraße. Die Besichtigung sollte am besten an der Kreuzung der Wojska-Polskiego- und Poniatowskiego-Straße begonenn werden; das Geoausbildungszentrum, Daleszycka-Str. 21. Das Naturschutzgebiet Biesak-Białogon liegt im Süden von Kielce. Zum Reservat führt die Krakowska- und Na-Ługach-Straße Richtung Chęciny. www.um.kielce.pl 12-03-05 12:36 36 Erholungsindeen wypoczynek z pomysłem Elżbieta Wichrowska Wałbrzych 37 Sanfte Sudetenhänge, durchschnitten von Flußtälern. Jahrhundertealte Buchen und Ahorne in alten Wäldern, Wiesen. So ist die Umgebung der Stadt Wałbrzych, malerisch gelegen in einem Talkessel zwischen dem Waldenburger Bergland und dem Steine-Gebirge. Kann man sich ein besseres Radtourziel wünschen? na dwóch kółkach WAŁBRZYCH AUF ZWEI RÄDERN Łagodne zbocza Sudetów poprzecinane dolinami rzek. Pradawne buki i jawory w starych lasach, łąki. Takie są okolice Wałbrzycha, miasta, które jest malowniczo położone w górskiej kotlinie, otoczone szczytami Gór Wałbrzyskich i Kamiennych. Czy można wymarzyć sobie lepszy cel wycieczki rowerowej? Słyszeliśmy, że Góry Wałbrzyskie i samo miasto to raj dla miłośników MTB, wyczynowców i amatorów. Przyjeżdża tu czołówka zawodników uprawiających kolarstwo góskie, rozgrywane były Mistrzostwa Europy MTB i Puchar Świata w Trialu, maratony i zawody cross country MTB. Uzbrojeni w mapy, przewodniki dla kolarzy i oczywiście we własne dwa kółka jedziemy sprawdzić, czy zwykły turysta-cyklista znajdzie tutaj coś dla siebie. 36-39 WALBRZYCH.indd 36-37 Das Waldenburger Bergland und die Stadt selbst gelten als Paradies für MTB-Radfahrer, sowohl für Profis als auch Amateure. Hier geben sich die besten Mountainbiker ihr Stelldichein, hier wurden die MTB-Europameisterschaft und der Trial-Weltcup sowie MTB-Cross-Country-Marathons und -Rennen ausgetragen. Mit Karten, Reiseführern für Radfahrer und selbstverständlich mit den eigenen zwei Rädern ausgestattet, wollen wir prüfen, ob ein durchschnittlicher Radtourist hier etwas für sich finden kann. 12-03-05 12:36 38 Erholungsindeen wypoczynek z pomysłem Panorama Wałbrzycha / Panorama von Wałbrzych niejsza technicznie trasa. Następnego dnia jedziemy więc odpocząć i spotkać się z muflonami – ten gatunek dzikich owiec żyje na terenie Książańskiego Parku Krajobrazowego i Parku Krajobrazowego Gór Sowich. Wybieramy trasę wokół Książańskiego Parku Krajobrazowego, zdecydowanie łatwiejszą, ale nie mniej ciekawą. Wiedzie w stronę Świebodzic, poprowadzona leśnymi i szutrowymi drogami. Po drodze zwiedzamy Zamek Cisy, zaglądamy do kościoła Świętej Anny, zabytkową aleją kasztanową wjeżdżamy do Książa. Przy okazji możemy obejrzeć Stado Ogierów Książ, z przepiękną krytą ujeżdżalnią oraz położoną niedaleko Palmiarnię. Wałbrzych – ratusz / Wałbrzych, Rathaus FREUDE AM RADELN >> Zunächst entscheiden wir uns für die Radroute um den Niedźwiadki-/Bären-Berg, ein kleines Bergmassiv in der Nähe der Stadtmitte. Die Wahl erweist sich als richtig. Die Route führt zunächst durch malerische Gässchen, dann erwarten uns sanfte Traversen und anspruchsvolle Bergabschnitte (wer keine Kraft hat, kann sie zu Fuß bewältigen). Malerische Abschnitte führen auf Waldpfaden, unter Kronen hoher Buchen, durch reizvolle Täler und über Holzstege. Nach der Ausfahrt aus dem Wald können wir das Stadtpanorama mit den Türmen der evangelischen Kirche des Erlösers und der Hl. Schutzengel bewundern. Die Rundfahrt um den Niedźwiadki- STAROMIEJSKI KLIMAT >> Zsiadamy z rowerów, choć nie poznaliśmy jeszcze nawet połowy tutejszych tras. Ale musimy też znaleźć czas na pieszą wycieczkę po mieście, na odpoczynek przy kawie w jednym z ogródków na staromiejskim Rynku i na krótkie spotkanie z przeszłością. Odwiedzamy muzeum, dumne ze swojej kolekcji „białego złota Wałbrzycha”. Kto by pomyślał, że chodzi o cudowną porcelanę, wyroby wałbrzyskich i dolnośląskich fabryk. Na „deser” zostawiamy sobie Zamek Książ – jeden z największych zamków Europy. Zwiedzamy zamkowe komnaty, ogromne ogrody i stajnie. Ale to już materiał na osobną opowieść. Fot.: K. Żarkowski, T. Olendzki FRAJDA PEDAŁOWANIA >> Na początek decydujemy się na trasę wokół Niedźwiadków – niewielkiego masywu górskiego niemal w centrum miasta. Wybór okazuje się świetny. Trasa wiedzie najpierw urokliwymi uliczkami miasta, potem czekają nas łagodne trawersy i bardziej wymagające podjazdy (gdy brak kondycji, zawsze można pokonać je pieszo). Piękne odcinki wiodą szerokimi leśnymi drogami, pod koronami ogromnych buków. Urozmaicone są pięknymi dolinkami i drewnianymi kładkami. A gdy wyjeżdżamy z lasu, możemy podziwiać panoramę miasta z wieżami ewangelickiego kościoła Zbawiciela i św. Aniołów Stróżów. Wycieczka wokół Niedźwiadków dała nam w kość, gdyż jest to najtrud- PARADIES FÜR MOUNTAINBIKER >> Bevor der Zug in den Bahnhof einrollt, muss er noch ein Stück bergauf fahren. Von den Fenstern sehen wir Häuser mit roten Backsteindächern, alte Mietshäuser aus dem 19. Jh. Wałbrzych liegt inmitten von Hügeln und einnert in nichts an eine Industriestadt. Wir steigen aus dem Zug aus, gehen am historischen Bahnhofsgebäude mit der charakteristischen Kuppel vorbei und befinden uns auf einmal in der Stadtmitte. Wir können uns gleich aufs Rad schwingen. In der Stadt wurden über 150 km Radwege mit unterschiedlichem Schwierigkeitsgrad eingerichtet. Sie sind gepflegt, markiert und werden so geführt, dass wir während der Fahrt die malerische Umgebung bewundern können. Und die Auswahl ist groß! Fot.:A. Grudzień RAJ DLA „GÓRALI” >> Zanim pociąg wtoczy się na peron, wjeżdża na niewielkie wzniesienie. Z okien widzimy czerwone, ceglane dachy domów, stare kamienice pamiętające XIX w. Wałbrzych położony wśród wzgórz w niczym nie przypomina przemysłowej aglomeracji. Wysiadamy z pociągu, mijamy zabytkowy budynek dworca z charakterystyczną kopułą, znajdujemy się od razu w centrum. I właściwie już możemy rozpocząć pedałowanie. Na terenie miasta wytyczono ponad 150 km tras rowerowych o różnym stopniu trudności. Są doskonale utrzymane, oznakowane, każda poprowadzona tak, by poza wysiłkiem pedałowania mieć też przyjemność z podziwiania okolicy. Jest w czym wybierać! Dojazd: Dojazd: PKP lub drogą krajową nr 35 z Wrocławia Centrum Informacji Turystycznej: Rynek 9, 74 66 66 068 www.cit.walbrzych.pl, „Wałbrzych miasto MTB. Mapa rowerowa”, Wydawnictwo UM Wałbrzych „Wałbrzych miasto MTB. Nakręć się na góry”, Wydawnictwo UM Wałbrzych Muzeum Okręgowe, ul. 1-go Maja 9, tel. (74) 664 60 30, 664 60 31 www.muzeum.walbrzych.pl 39 Zamek Książ w Wałbrzychu / Burg Książ von Wałbrzych Berg machte uns sehr müde, da sie die technisch schwierigste Strecke ist, am darauf folgenden Tag wollen wir ein bißchen entspannen und Mufflone besuchen. Diese Wildschafe leben im Książański-Nationalpark und im Eulengebirge-Landschaftspark. Wir entscheiden uns für eine Tour um den Książański-Nationalpark, die viel einfacher, aber genauso interessant ist. Sie führt in Richtung Świebodzice auf Waldpfaden und Schotterwegen. Unterwegs besichtigen wir die Burg Cisy und die Kirche St. Anna und radeln die historische Kastanienallee entlang nach Książ. Bei Gelegenheit können wir das Hengstgestüt Książ mit der wunderschönen Reitbahn und das nahe gelegene Palmenhaus besuchen. ALTSTADTKLIMA >> Wir steigen von unseren Fahrrädern ab, wobei wir nicht einmal die Hälfte der hiesigen Radrouten kennen gelernt haben. Wir müssen aber noch Zeit für eine Fußwanderung durch die Stadt finden. Auch für die Erholung beim Kaffee in einem der Cafés auf dem Altstadtmarkt und eine kurze Begegnung mit der Geschichte. Wir besuchen das Museum, das auf seine Sammlung von „Weißgold von Wałbrzych“ sehr stolz ist. Es handelt sich hierbei um wunderschöne Porzellanwaren aus hiesigen und niederschlesischen Fabriken. Zum „Dessert“ haben wird die Burg Książ/Fürstenstein, eine der größten Burgen Europas, die Besichtigung der Burginnenräume, großer Gärten und Pferdeställe. Doch dies ist der Stoff für eine andere Geschichte. Anreise: mit Bahn oder Auto Landstraße 35 aus Wrocław Touristeninformationszentrum, Rynek 9, 74 66 66 068, www.cit.walbrzych.pl „Wałbrzych miasto MTB. Mapa rowerowa” (Wałbrzych, eine MTB-Stadt. Radfahrerkarte), Verlag UM Wałbrzych, „Wałbrzych miasto MTB. Nakręć się na góry” (Wałbrzych, eine MTB-Stadt. Mit dem Fahrrad im Gebirge) Verlag UM Wałbrzych Bezirksmuseum, ul. 1-go Maja 9, Tel. (74) 664 60 30, 664 60 31 www.muzeum.walbrzych.pl Więcej informacji dla rowerzystów / Mehr Informationen für Radfahrer: http://mtb.walbrzych.pl 36-39 WALBRZYCH.indd 38-39 12-03-05 12:37 40 Expeditions wyprawa Marta Keck Położone między dwiema Amerykami wyspy kuszą długimi piaszczystymi plażami oraz krystalicznie czystą wodą. Bogactwo egzotycznych zwierząt i roślin sprawia, że spędzając urlop na Karaibach, można poczuć się jak w raju. Karaiby – raj na ziemi… Fot.: Mar ta Keck DIE KARIBIK – EIN PARADIES AUF ERDEN… 40-47 Karaiby gtt rosija.indd 40-41 Die zwischen Nord- und Südamerika gelegenen Inseln locken mit langen Sandstränden und kristallklarem Wasser. Inmitten üppiger, exotischer Fauna und Flora kann man sich hier im Urlaub wie im Paradies fühlen. 41 Burzliwa historia, a także pochodzenie geologiczne spowodowały, że Karaiby, czyli dawne Indie Zachodnie, są bardzo zróżnicowane. Na Martynice czy Gwadelupie, które są francuskimi departamentami zamorskimi, można chwilami poczuć się jak w Europie. Natomiast czarne plaże wyspy Saint Vincent, a także liczne wzniesienia i góry świadczą o jej wulkanicznym pochodzeniu. Z kolei Archipelag Tobago Cays oferuje widoki jak z pocztówek – lazurowa woda, biały piasek i palmy. Składa się on z pięciu niezamieszkanych wysp, które dają schronienie żółwiom wodnym i legwanom. DOSKONAŁY POMYSŁ NA ŻEGLARSKĄ PODRÓŻ >> Najlepszym sposobem na poznanie Wysp Karaibskich jest wybranie się w rejs i to nie wielkim wycieczkowym statkiem, ale jachtem. Po Karaibach najczęściej żegluje się katamaranami. Są one bardzo stabilne, a także przestronne i komfortowe. Ich właściwości nautyczne pozwalają maksymalnie wykorzystać pasat – stały wiatr wiejący w sezonie na Karaibach. W czasie trwającego 10-14 dni rejsu można poznać kilka wysp, nie korzystając z drogich połączeń lotniczych. Codziennie odwiedza się coraz to nowe porty, zatoczki i kotwicowiska. Żeglując, można dotrzeć do miejsc niedostępnych od strony lądu. Śniadanie i lunch można przygotować wspólnie w dużej i doskonale wyposażonej kuchni, która zajmuje centralną część jachtu. Na kolację warto się wybrać do jednej z wielu lokalnych knajpek z prostym, ale smacznym jedzeniem. Można też usmażyć na jachtowym grillu świeżo złowioną rybę lub udać się na plażę, gdzie miejscowi oferują grillowane homary i ryby. Czasami na taki „dinner on the beach” trzeba przynieść własną zastawę, a przy brzegu morza na resztki czekają wielkie płaszczki. W dzień przyjemnie ciepła, lazurowa woda zachęca do długich kąpieli, a aksamitny piasek do relaksu na plaży. Zawsze jest też czas na nurkowanie przy jednej z malowniczych raf koralowych. Na wyposażeniu jachtu są płetwy, maski i rurki dla każdego załoganta. Osoby, które wolą nurkować z butlą, również nie będą miały z tym problemu. Przy każdej wyspie działają centra nurkowe z profesjonalnym sprzętem i instruktorami. POŁOŻENIE>> Najpopularniejsze Wyspy Karaibskie to: Bahamy, Barbados, Dominikana, Haiti, Jamajka, Kuba, Gwadelupa i Martynika. To właśnie na Martynice zaczyna się najwięcej rejsów wiodących na południe w stronę wysp: Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyny, Trynidad i Tobago. Polacy nazywają te wyspy Zawietrznymi, choć ich angielska nazwa to Windward Islands. Popularne wśród żeglarzy są też Brytyjskie Wyspy Dziewicze oraz Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych należące do Wysp Nawietrznych (Leeward Islands). Wyspy Zawietrzne i Nawietrzne tworzą Małe Antyle, które na mapie wygląda- 12-03-05 12:37 42 Expeditions wyprawa 43 Segeltörns, Schulungen, Yachtencharter Rejs na IBIZĘ i MAJORKĘ 24.03 - 3.04.2012 Majówka na katamaranie w CHORWACJI 28.04 - 5.05 Majówka z PORTOROZ do WENECJI 28.04 - 5.05.2012 Rejs RUGIA - BORNHOLM 26.05 - 2.06.2012 Rejs SARDYNIA - KORSYKA 23.06 - 7.07.2012 Sylwester na KARAIBACH 27.12.2012 - 9.01.2013 Katamaran Bahia 46 na tle rafy koralowej otaczającej bezludną Wysepkę Baradal należącą do archipelagu Tobago Cays Katamaran Bahia 46 vor einem Korallenriff um die unbewohnte Insel Baradal im Archipel Tobago Cays ją jak pasmo małych punkcików oddzielających Morze Karaibskie od Oceanu Atlantyckiego. Nazwa Karaiby pochodzi od plemion indiańskich nazywanych Karaibami, którzy niegdyś zamieszkiwali część tych wysp. Lokalna ludność porozumiewa się różnymi rodzajami języka kreolskiego – na Wyspach Zawietrznych używana jest jego odmiana powstała na bazie angielskiego i francuskiego. 40-47 Karaiby gtt rosija.indd 42-43 MIEJSCA WARTE ODWIEDZENIA MARTYNIKA >> najbardziej cywilizowana z wysp odwie- SEGELTÖRN IN DIE KARIBIK – EINE GUTE WAHL >> Die Karibischen Inseln lernt man am besten auf einer Seereise, und zwar nicht mit einem Ausflugsschiff, sondern mit einer Yacht kennen. In der Karibik wird meistens mit Katamaranen gesegelt. Sie sind sehr stabil, geräumig und komfortabel. Durch ihre nautischen Eigenschaften kann der in der Hochsaison ständig wehende Passatwind maximal ausgenutzt werden. Auf einem 10-14 Tage dauernden Segeltörn werden einige Inseln besucht, so dass auf kostspielige Flugverbindungen verzichtet werden kann. Jeden Tag werden neue Häfen, Buchte und Ankerplätze angelaufen. Mit dem Katamaran kann man an Orte gelangen, die vom Land aus unerreichbar sind. Frühstück und Lunch können gemeinsam in der großen und ausgezeichnet ausgestatteten Küche im zentralen Teil der Yacht zubereitet werden. Abends geht man am liebsten in eine der zahlreichen lokalen Kneipen Szkoleniowe REJSY – KURSY ISSA w Chorwacji Dowodzi Kpt. Adam Krupa 14-21.04 /21-28.04.2012 dzanych na trasie rejsu. Im dalej od niej na południe, tym bardziej dziko, egzotycznie i pięknie. Słynie z uprawy orchidei, bananów i trzciny cukrowej. Dzięki tej ostatniej jest też rajem dla wielbicieli rumu. Zwiedzanie destylarni tego trunku to jedna z atrakcji turystycznych Martyniki. Pod koniec lutego lub na początku marca warto tu przybyć na karnawał Vaval. ST. LUCIA >> to górzysta kraina pełna plantacji bananów, fot . M a r ta Keck idealna słoneczna pogoda: temperatura powietrza 25-30°C, temperatura wody 27-31°C, doskonałe warunki dla żeglarzy oraz kajtowców – brak zagrożenia huraganowego, stały pasatowy wiatr z kierunku NE (15-25 węzłów, 4-5 w skali Beauforta), szmaragdowa woda, doskonałe warunki do nurkowania zarówno z zestawem ABC, jak i z butlą, egzotyczne zwierzęta w ich naturalnym środowisku oraz tropikalna zieleń – „na wyciągnięcie ręki”, tropikalne owoce – papaje, marakuje, mango i banany – w dziesiątkach odmian i smaków oraz kokosy, które można samemu strząsnąć z drzewa, świeże ryby, które można złowić samemu lub kupić od „lokalesów”, i owoce morza – homary, ślimaki morskie, różne rodzaje lokalnego rumu podawane z lodem lub jako podstawa finezyjnych drinków, przyjaźni i pomocni tubylcy, wesoła i kolorowa muzyka reggae, rastafarianie i wielbiciele Boba Marleya, prawdziwy odpoczynek od pracy dzięki słabemu dostępowi do internetu oraz wysokim stawkom roamingu ☺. Durch ihre bewegte Geschichte und geologische Herkunft ist die Karibik, ehemals Westindien, sehr abwechslungsreich. Auf Martinique oder Guadelopue, den französischen Übersee-Départements, fühlt man sich manchmal wie in Europa. Schwarze Strände der Insel Saint Vincent sowie zahlreichge Erhebungen und Berge zeugen von ihrer vulkanischen Herkunft. Das Archipel Tobago bietet Bilder wie auf Ansichtskarten – azurblaues Wasser, weißen Sand und Palmen. Er besteht aus fünf unbewohnten Inseln, auf denen Wasserschildkröten und große Leguane beheimatet sind. fot . M a r ta Keck Co czeka na turystów na Karaibach w sezonie (od grudnia do marca): Plantator bananów z Chateaubelair na wyspie St. Vincent – za chwilę sprzeda swoje plony mieszkańcom wioski, wyceniając je za sztukę St. Vincent, Besitzer einer Bananenplantage aus Chateaubelair, gleich wird er sein Obst pro Stück an die Dorfbewohner verlaufen wulkanicznych szczytów i wiosek rybackich. Bogactwo ekskluzywnych ośrodków wypoczynkowych przeplata się z ubóstwem, w którym żyje część mieszkańców. Bogatym i pięknym portem jest zatoka Rodney Bay – malownicze i wypielęgnowane miejsce, słynące z hoteli i życia nocnego. Urzeka również zatoka Marigot Bay. Jest tak mocno wcięta w ląd, iż okazała się świetnym schronieniem dla okrętów angielskiego admirała Rodneya, który potem znienacka zaatakował francuskie fregaty. Zupełnie inny klimat odnajdziemy w rybackiej miejscowości Soufriere. Po zacumowaniu w szerokiej zatoce warto podpłynąć pontonem do Bat Cave – pełnej nietoperzy szczeliny w wysokich skałach. Nad portem górują dwa powstałe z lawy i skał stożki wulkaniczne. Góry 12-03-05 12:37 44 wyprawa ideales sonniges Wetter: Lufttemperatur 25-30 °C, Wassertemperatur 27-31°C, ausgezeichnete Bedingungen für Segeln und Kitesegeln – ohne Tornadogefahr, ständiger NE-Passatwind (15-25 Knoten, 4-5 in der Beaufortskala), smaragdgrünes Wasser, ausgezeichnete Tauchbedingungen mit ABC Set und mit Flasche, exotische Fauna in ihrem natürlichen Milieu und tropische Flora „in greifbarer Nähe“, eine große Vielfalt an Tropenfrüchten wie Papaya, Maracuja, Mango und Bananen sowie Kokosnüsse, die man selbst vom Baum schütteln kann, frischen Fisch, den man selbst fangen oder von den Einheimischen kaufen kann, und Meeresfrüchte wie Hummer und Seeschnecken, diverse lokale Rumsorten serviert mit Eis oder als Cocktailbasis, freundliche und hilfreiche Einheimische, frohe und bunte Reggae-Musik, Rastafarianer und Verehrer von Bob Marley, ausgezeichnete Erholung von der Arbeit durch schwachen Internetzugang und hohe Roaming-Preise ☺. kondycji fizycznej powinny z Wallilabou wyruszyć na wspinaczkę ku czynnemu wulkanowi La Soufriere. Szczyt trudno dostępnego wulkanu często pokrywają chmury, jednak roztaczająca się panorama wynagradza trudy długiej drogi. Idąc przez wilgotną, tropikalną dżunglę, można podziwiać niesamowite rośliny, a lokalni przewodnicy są gotowi zaprowadzić turystów nawet na plantacje marihuany. W drodze powrotnej przewodnik zawozi spragnionych ochłody turystów do imponującego wodospadu ukrytego w bambusowym lesie. Kąpiel w zimnej wodzie jest na Karaibach dużą przyjemnością. Duża część mieszkańców Wysp Zawietrznych zajmuje się rybołówstwem i turystyką Ein Großteil der Bewohner der Windward Islands beschäftigt sich mit der Fischerei und dem Tourismus wyspa. Na ukryte w głębi dżungli uprawy marihuany policja przymyka oko. Na lądzie mało jest udogodnień dla turystów, dzięki czemu eksplorując wyspę, biały człowiek czuje się, jak gdyby sam był atrakcją turystyczną. Zatoką, którą trzeba obowiązkowo odwiedzić, jest wioska Wallilabou. Wpływając do niej, po prawej stronie każdy fan „Piratów z Karaibów – Klątwa Czarnej Perły” rozpozna skałę w postaci łuku [ang. Rock Arch], która pojawia się w pierwszych kadrach filmu. Tuż przy brzegu widać tu pozostawione budynki oraz rekwizyty wykorzystywane przy kręceniu hitu z Johnnym Deppem. Można też obejrzeć fotosy z planu, grafiki poszczególnych scen i ujęć oraz autografy aktorów. Wieczór koniecznie trzeba spędzić w knajpie Antka „Pirates Retreat”, położonej tuż przy plaży, a pełnej polskich akcentów – w głośnikach można usłyszeć na przykład muzykę Tadeusza Nalepy. Osoby o dobrej LAGE >> Die bekanntesten Karibischen Inseln sind: die Bahamas, Barbados, Dominikana, Haiti, Jamaika, Kuba, Guadeloupe und Martinique. Eben auf Martinique starten die meisten Segeltörns, die südlich zu den Inseln Saint Lucia, Saint Vincent und Grenadinen, Trinidad und Tobago führen. Die Polen bezeichnen sie als Leeward Islands, obwohl ihr englischer Name Windward Islands lautet. Beliebt bei den Seglern sind auch die British Virgin Islands und die Virgin Islands of the United States (Leeward Islands). Die Windward Islands und die Leeward Islands bilden die Kleinen Antillen, die auf der Karte wie ein Streifen von Pünktchen aussehen, die das Karibische Meer vom Atlantik abtrennen. Der Name der Karibik stammt von den Indianerstämmen, Kariben genannt, die einst einige dieser Inseln bewohnten. Die Einheimischen sprechen verschiedene Kreolsprachen, BEQUIA >> to otoczona przez piękne plaże i laguny wyspa wielorybników. Otwartą taksówką-jeepem można udać się na eksplorację wyspy, zatrzymując się przy pięknych, pustych plażach oraz w tzw. sanktuarium żółwi, gdzie w obszernych basenach hoduje się żółwie wodne od momentu wyklucia z jaj. Wypuszczanie ich na wolność, gdy osiągną odpowiednie rozmiary, znacznie zwiększa populację tego gatunku. MUSTIQUE >> pełna rezydencji, niewielka wyspa zwana wyspą milionerów. Tuż przy kotwicowisku, na tarasach zatopionych w morzu, znajduje się Basil’s Bar, w którym często można spotkać Micka Jaggera. Zatoka Britannia Bay to doskonałe miejsce do nurkowania z maską i rurką. Wyspę zwiedza się otwartymi taksówkami, podziwiając zadbane rezydencje, piękne widoki i plaże. fot . M a r ta Keck ST. VINCENT >> to tropikalna, dzika i pełna tajemnic mit einfacher, aber leckerer Küche essen. Die Crew kann auch auf dem Boot frisch gefangenen Fisch grillen oder an den Strand gehen, wo von Einheimischen gegrillte Hummer und Fisch angeboten werden. Manchmal sind zu einem solchen „Dinner on the Beach“ eigene Teller und Besteck mitzubringen, und am Meeresufer warten große Rochen auf Essenreste. Am Tag können die Crewmitglieder lange in angenehm warmem, azurblauem Wasser baden oder am Strand in samtweichem Sand liegen. Es findet sich immer Zeit für das Tauchen an einem der vielen malerischen Koralllenriffe. In der Bootsausrüstung gibt es Taucherflossen und -masken sowie Schnorchel für jedes Crewmitglied. Wer gerne mit Flasche tauchen geht, wird damit kein Problem haben. Auf jeder Insel stehen Seglern Tauchzentren mit professioneller Tauchausrüstung und Tauchtrainern zur Verfügung. fot . M a r ta Keck te – nazwane Petit Piton i Gros Piton – są widoczne z wielu kilometrów. Z Soufriere wyrusza się na wycieczkę do czynnego krateru wulkanu, gdzie można zażyć kąpieli w wulkanicznym, gorącym błocie, po drodze odwiedza się też ogród botaniczny. Dwie mile od miasteczka mieści się hotel Hilton, a w jego sąsiedztwie – dostępna dla wszystkich malownicza plaża z bezpiecznym miejscem do nurkowania. Spacer po miasteczku Soufriere „daje do myślenia”. Wystarczy bowiem odejść kilka minut w głąb zabudowań, aby dotrzeć do slumsów zamieszkanych przez biedniejszą ludność. 40-47 Karaiby gtt rosija.indd 44-45 Expeditions Was bietet die Karibik in der Hochsaison (von Dezember bis März): MAYREAU >> to jedna z piękniejszych wysp karaibskich. Ma zaledwie 4 km2. Żyje na niej około 250 osób zgromadzonych w osadzie na wzgórzu wyspy. Wśród nich jest niezwykle przyjaźnie nastawiony do świata Dennis, którego restauracja Dennis’s Hideaway serwuje m.in. znakomite homary. Wracając z kolacji, warto wejść do Baru Rastamana na szalone tańce w rytmie muzyki reggae. W dzień jest to doskonałe miejsce do plażowania. Kilkunastometrowa piaszczysta mierzeja rozdziela dwie plaże: tę spokojną od strony Morza Karaibskiego od targanego falami wybrzeża Atlantyku. 45 auf den Windward Inseln wird die englisch und französisch basierende Kreolsprache gesprochen. SEHENWERTE ORTE MARTINIQUE >> die am meisten zivilisierte Insel auf der Segelroute. Je südlicher man segelt, desto wilder, exotischer und schöner wird die Insel. Sie ist berühmt für den Orchideen-, Bananen- und Zuckerrohrbau. Durch Zuckerrohr ist sie auch ein Paradies für Rumfreunde. Die Besichtigung einer Rumbrennerei ist eine der Sehenswürdigkeiten von Martinique. Ende Februar, Anfang März findet hier der Vaval-Karneval statt. ST. LUCIA >> ist eine bergige Insel mit vielen Bananenplantagen, Vulkangipfeln und Fischerdörfern. Hier leben exklusive Urlaubszentren und Slums nebeneinander. Ein reicher und schöner Hafen ist die malerische und gepflegte Rodney Bay berühmt für Hotels und Nachtleben. Beeindruckend ist auch die Marigot Bay. Sie schneidet tief ins Land ein und war ein ausgezeichneter Versteck für Schiffe des englischen Armirals Rodney, der dann französische Fregatten überrumpelte. Ein ganz anderes Klima bietet das Fischerstädtchen Soufriere. Wir machen unser Boot in einer geräumigen Bucht fest, weiter geht es mit Ponton zur Bat Cave, einer Höhle mit Fledermäusen in hohen Felsen. Den Hafen überragen zwei aus Lava und Felsen entstandene Vulkankegel. Diese Berge, Petit Piton und Gros Piton genannt, sind aus einer Entfernung von vielen Kilometern sichtbar. In Soufriere beginnt der Aufstieg zum aktiven Krater, wo man im vulkanischen Schlamm baden kann, unterwegs wird auch ein botanischer Garten besucht. Zwei Meilen vom Städtchen entfernt liegen das Hotel Hilton und in seiner Nachbarschaft ein allgemein zugänglicher malerischer Strand, wo man gefahrlos tauchen kann. Ein Spaziergang durch das Städtchen Soufriere „gibt zu denken“. Nach einigen Minuten spazieren wir durch die Slums, die von der armen Bevölkerung bewohnt werden. ST. VINCENT >> ist eine tropische, wilde und geheimnisvolle Insel. Über im Dschungel versteckte Marihuana-Plantagen sieht die Polizei hinweg. Auf dem Festland gibt es zu wenig Touristen-Facilities, so dass weiße Menschen, die die Insel erkunden, sich hier selbst wie eine Sehenswürdigkeit fühlen. Die Bucht, die man gesehen haben muss, ist „Walliabou”. Jeder Fan der „Piraten der Karibik – Fluch der Schwarzen Perle“ erkennt hier rechts den Rock Arch wieder, der in den ersten Filmszenen gezeigt wird. Am Ufer sind noch Gebäude und Requisite zu sehen, die als Ausstattung bei der Produktion des Kinohits mit Johnny Depp dienten. Ausgestellt werden auch Fotos der Dreharbeiten, das Storyboard und Schauspielerautogramme. Abends gehen wir in Antek´s Kneipe „Pirates Retreat“ dicht am Strand mit polnischen Akzenten, wo wir zum Beispiel bei der Musik von Tadeusz Nalepa essen. Wer die Kraft hat, kann vom Städtchen Walliabou zu dem aktiven Vulkan La Soufriere aufsteigen. Der Gipfel des schwer zugänglichen Vulkans liegt oft in den Wolken, doch das sich bietende herrliche Panorama belohnt für Mühen des Aufstiegs. Wir gehen 12-03-05 12:37 46 wyprawa durch den feuchten, tropischen Dschungel und bewundern einzigartige Floraarten, lokale Reiseführer sind bereit, uns sogar MarihuanaPlantagen zu zeigen. Auf dem Rückweg werden wird zu einem reizvollen, in einem Bambuswald versteckten Wasserfall gefahren, wo wir ein erfrischendes Bad nehmen. Ein Bad im kalten Wasser macht in der Karibik eine große Freunde. BEQUIA ist eine Walfängerinsel mit wunderschönen Stränden und Lagunen. Wir fahren mit einem offenen Taxi durch die Insel und halten an leeren Sandstränden und im sog. Schildkröten-Sanktuarium an, wo in riesigen Becken geschlüpfte Babyschildkröten gezüchtet werden. Wenn sie eine entsprechende Größe erreicht haben, werden sie dann ins Meer gesetzt. Kolorowa zabudowa Wyspy Milionerów – Mayreau w promieniach zachodzącego słońca Mayreau, Salt Whistle Bay - für viele Crewmitglieder der schönste Ort der Windward Islands TOBAGO CAYS >> to maleńkie, niezamieszkane wyspy leżące w obszarze parku krajobrazowego. Są rajem dla nurków – rafa otaczająca wyspy jest dostępna zarówno dla osób nurkujących z butlą, jak i dla tych, którzy wolą co jakiś czas wynurzyć się, aby nabrać powietrza. Można tutaj podziwiać posilające się na podwodnym pastwisku żółwie wodne oraz płaszczki, a na lądzie legwany zamieszkujące maleńką wyspę Baradal. Wieczorem można skorzystać z oferty tubylców, którzy proponują kolację na bezludnej wyspie. MUSTIQUE >> ist eine kleine Insel mit zahlreichen Residenzen, Insel der Millionäre genannt. In der Nähe des Ankerplatzes, auf im Meer versunkenen Terrassen, befindet sich die Basil’s Bar, wo man oft Mick Jagger begegnen kann. Die Britannia Bay ist ausgezeichnet geeignet für Schnorcheln und Tauchen. Die Insel wird mit offenen Taxis besichtigt, auf der Fahrt werden gepflegte Residenzen, schöne Ansichten und Strände bewundert. MAYREAU >> ist eine der schönsten Inseln in der Karibik. Sie ist knapp 4 km2 groß. Sie hat ca. 250 Bewohner, die in einer Siedlung auf dem Inselhügel leben. Unter ihnen ist der gastfreundliche Dennis, dessen Restaurant Dennis’s Hidaway u. a. köstliche Hummer serviert. Nach dem Abendessen besuchen wir die Bar Rastamana, wo wir bei Raegge-Musik tanzen. Am Tag baden wir in der Sonne. Ein schmaler sandiger Landstreifen trennt den ruhigen Strand am Karibischen Meer von dem Strand am stark bewegten Atlantik ab. TOBAGO CAYS >> ist eine Gruppe von kleinen, un- Dojazd: Na Karaiby można dostać się bezpośrednim lotem z Paryża. Można lecieć np. na Martynikę (Fort-de-France) lub Gwadelupę (Pointe-à-Pitre). Najlepiej dotrzeć do Paryża dzień wcześniej, wyspać się w jednym z hoteli przy lotnisku Orly, a następnego dnia rano odbyć lot na Karaiby. Czas przelotu to około 9 godzin. Trasę obsługuje trzech przewoźników: Anreise: In die Karibik kann man einen Direktflug von Paris z. B. nach Martinique (Fort-de-France) oder Guadeloupe (Pointe-à-Pitre) buchen. Es empfiehlt sich, in Paris einen Tag früher anzukommen, in einem Hotel am Flughafen Orly zu übernachten und am nächten Morgen in die Karibik zu fliegen. Die Flugzeit beträgt ca. 9 Stunden. Diese Flugverbindung wird von drei Fluggesellschaften bedient: Air Caraibes http://www.aircaraibes.com/ Corsairfly http://www.corsairfly.com/ Air France http://airfrance.com* *(oferuje też loty z Warszawy i większych miast niemieckich, ale każde połączenie wymaga przesiadki w Paryżu, bez konieczności noclegu). Dogodne jest też połączenie z Londynu na Wyspę Saint Lucia liniami British Airways: www.ba.com albo www.virgin-atlantic.com Cena biletu zależy od aktualnych promocji. Mając szczęście, można kupić bilet w obie strony za 480 euro. *(bietet auch Flüge von Warschau, Krakau und größeren deutschen Städten, jede Flugverbindung mit Zwischenlandung in Paris, ohne Übernachtung) Günstig sind auch Flüge von London zur Insel Saint Lucia mit British Airways www.ba.com Preis je nach Sonderangebot. Mit Glück kostet ein Flugticket hin und zurück EUR 480. www.zeglowanie.net 40-47 Karaiby gtt rosija.indd 46-47 fot . M a r ta Ke ck bewohnten Inseln inmitten eines Landschaftsparks. Sie sind ein Taucherparadies – das die Inseln umgebende Riff ist geeignet für Tauchen mit Flasche und Schnorcheln. Hier können unter Wasser weidende Wasserschildkröten und Rochen bewundert werden, auf der kleinen Insel Baradal sind Leguane beheimatet. Am Abend nehmen wird das Angebot der Einheimischen an, die uns ein Dinner auf einer unbewohnten Insel anbieten. 12-03-05 12:37 48 Sehenswertes miejsce Agata Walczak nych instytucji badawczo-naukowych, m.in.: Państwowego n Instytutu Weterynaryjnego (PIWet-PIB), Instytutu Nawozów I Sztucznych oraz Zakładu Doświadczalnego Echo-Son SA. S Puławy Romantyczne i nowoczesne MIASTO INWESTYCJI >> W Puławach ma siedziM bbę największy w Polsce producent nawozów sztucznych – ZZakłady Azotowe „Puławy”. Miasto wraz z zakładami utworrzyło Puławski Park Przemysłowy (PPP), oferując inwestorom wszechstronną pomoc oraz ulgi podatkowe. Część terenów w iinwestycyjnych PPP została włączona do Starachowickiej Speccjalnej Strefy Ekonomicznej. Kompleksową formą wspierania pprzedsiębiorczości jest także Puławski Park Naukowo-Technnologiczny (PPNT). Stwarza on przyjazne warunki do działłalności badawczo-usługowej. W ramach PPNT funkcjonują: IInkubator Technologiczny, Centrum Przedsiębiorczości oraz CCentrum Technologiczne. Miasto przygotowuje się także do ssprzedaży gruntów pod centrum kongresowe w zabudowie hhotelowo-usługowo-rekreacyjnej. Centrum będzie położone nna terenie częściowo zalesionym, w bezpośrednim sąsiedzttwie nowych osiedli mieszkaniowych. PPuławy są doskonale skomunikowane, przebiegają przez nie ggłówne szlaki drogowe i kolejowe. Funkcjonuje tu nawet port rrzeczny przy zagospodarowanym w ostatnich latach nabrzeżżu Wisły. ROMANTISCH UND MODERN Urząd Miasta Puławy / Stadtverwaltung Puławy 24-100 Puławy, ul. Lubelska 5, Tel. +48 81 880 45 34, Fax +48 81 880 45 02 [email protected], www.um.pulawy.pl Puławski Park Naukowo-Technologiczny Wissenschafts- und Technologie-Park Puławy www.ppnt.pulawy.pl, Tel. +48 81 886 30 63 oder +48 81 470 09 00 Inkubator Przedsiębiorczości Fundacja Puławskie Centrum Przedsiębiorczości Inkubator für Unternehmertum Stiftung Zentrum für Unternehmertum Puławy Tel./Fax 81 887 64 52, 887 67 84 E-mail: [email protected] Puławy to jedno z najpiękniejszych miejsc w środkowo-wschodniej Polsce. Malowniczo położone nad Wisłą miasto z bogatą historią chętnie odwiedzają turyści. Jednocześnie jest to nowoczesny ośrodek naukowy i przemysłowy. W ROMANTYCZNYM PARKU Puławy ist eines der schönsten Orte in ZenKSIĘŻNEJ IZABELI >> Turyści często łączą wizytę tral- und Ostpolen. Die malerisch an der sięgają XVIII w. Miasto jest siedzibą jeszcze innych pręż- 48-49 Pulawy.indd 48-49 www.um.pulawy.pl Marynka-Schloss, dass für Maria Anna geb. Czartoryska, Fürstin von Württemberg-Montbéliard, Tochter von Izabela, errichtet wurde, hat heute die Abteilung Imkerei des Instituts für Gartenbau ihren Sitz. IM ROMANTISCHEN FÜRSTIN-IZABELA-PARK >> Touristen verbinden ihren Besuch in Puławy oft mit der Besichtigung der nahe gelegenen Städte Kazimierz Dolny und Nałęczów. Die Stadt lockt vor allem mit ihrer imposanten Schloss- und Parkanlage, die Ende des 17., Anfang des 18. Jh. von Fürstin Czartoryska geb. Flemming ausgebaut wurde. Der wunderschöne romantische Park im englischen Stil nimmt 30 ha ein und weist viele malerische Winkel sowie interessante Gartenbauten und –skulpturen auf. Eben hier, im Sybille-Tempel wurde von Fürstin Izabela Czartoryska 1801 das erste Museum in Polen und in diesem Teil Europas gegründet. Das klassizistische Schloss, das im Jahre 2005 zum Teil für Touristen freigegeben wurde, beherbergt das Institut für Anbautechnik, Düngemittel und Bodenkunde. Im benachbarten Fot.: UM Puławy PUŁAWY NAUKOWE >> Tradycje naukowe Puław Weichsel gelegene Stadt wird gern von Touristen besucht. Dabei ist sie ein modernes Wissenschafts- und Industriezentrum. Fot.: UM Puławy w Puławach ze zwiedzaniem pobliskiego Kazimierza Dolnego i Nałęczowa. Miasto przyciąga przede wszystkim okazałym kompleksem pałacowo-parkowym, rozbudowanym na przełomie XVII i XVIII w. przez Izabelę z Flemmingów Czartoryską. Przepiękny romantyczny park w stylu angielskim zajmuje 30 hektarów i kryje wiele uroczych zakątków oraz interesujących budowli ogrodowych i rzeźb. Właśnie tu, w Świątyni Sybilli, w 1801 r. księżna Izabela założyła pierwsze w Polsce i naszej części Europy muzeum. Pałac w stylu klasycystycznym, od 2005 r. częściowo udostępniony zwiedzającym, mieści Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa. Z kolei w pobliskim Pałacu Marynki, zbudowanym dla Marii Wirtemberskiej, córki Izabeli, ma siedzibę Oddział Pszczelnictwa Instytutu Ogrodnictwa. 49 STADT DER WISSENSCHAFT >> Die wissenschaftliche Tradition von Puławy reicht ins 18. Jh. zurück. In der Stadt sind noch andere wichtige wissenschaftliche und Forschungseinrichtungen ansässig, u. a. das Staatliche Institut für Tierheilkunde (PiWetPIB), das Institut für Kunstdüngemittel und das Versuchsinstitut der Echo-Son SA. INVESTITIONSSTANDORT >> Seinen Sitz hat in Puławy der größte polnische Produzent von Kunstdüngemitteln, die Stickstoffwerke „Puławy“. Von der Stadt und der Stickstofffabrik wur- de der Industriepark Puławy (PPP) errichtet, der Investoren allseitige Unterstützung und Steuerbegünstigungen bietet. Das PPP-Investitionsgelände wurde zum Teil in die Sonderwirtschaftszone Starachowice aufgenommen. Eine komplexe Förderungsform des Unternehmertums ist auch der Wissenschafts- und Technologiepark Puławy (PPNT). Er bietet günstige Bedingungen für die Forschungs- und Dienstleistungstätigkeit. Im PPNT-Rahmen sind der Technologie-Inkubator, das Zentrum für Unternehmertum und das Technologie-Zentrum tätig. Die Stadt bereitet sich auch zum Verkauf von Baugelände für eine Tagungsstätte mit Hotel, Dienstleistungs- und Erholungsinfrastruktur vor. Das Zentrum soll auf einem zum Teil bewaldeten Gelände, in unmittelbarer Nachbarschaft von Neubaugebieten entstehen. Puławy verfügt über ausgezeichnete Verkehrsanbindungen über Straße und Bahn. An dem in den letzten Jahren erschlossenen Weichsel-Ufer wurde ein Flußhafen in Betrieb genommen. 12-03-05 12:38 50 51 Dom z dala od domu, Biuro z dala od biura ZU HAUSE FERN VON ZU HAUSE, BÜRO FERN VOM BÜRO Dla wyjątkowych ludzi, którzy cenią jakość, idealnym miejscem wypoczynku jest The Granary ‒ La Suite Hotel we Wrocławiu. W centrum Wrocławia, w XVI-wiecznym spichlerzu przy ulicy Menniczej 24 mieści się butikowy hotel The Granary – La Suite. Ten pięciogwiazdkowy obiekt wyróżnia się oryginalnym wystrojem wnętrz, dogodną lokalizacją (nieopodal Rynku) oraz nietypową ofertą noclegów, zwłaszcza przy dłuższych rezerwacjach. DESIGNERSKIE WNĘTRZA >> Pierwsze hotele butikowe zaczęły powstawać w latach 80. XX w. z myślą o miłośnikach inspirująco zaaranżowanej przestrzeni, dla których liczy się światowy design i nietypowe wzornictwo. Wnętrza zaprojektowane przez znanych designerów są wyposażone w meble produkowane na zamówienie oraz dzieła sztuki. Na ogół hotele butikowe są mniejsze niż sieciowe; mają nie więcej niż sto pokoi. Wyjątek stanowi hotel Paramount w Nowym Jorku. Zaprojektowany przez Philippe’a Starcka obiekt liczy aż 600 pokoi. Wrocławski hotel butikowy – The Granary – La Suite Hotel – należy do grona najbardziej luksusowych hoteli na świecie zrzeszonych w sieci Small Luxury Hotels of the World. Działa wedle zasady „odkryj dom z dala od domu” i „biuro z dala od biura”. Oferuje 47 luksusowych apartamentów zaprojektowanych w znanej paryskiej pracowni Gottesman Szmelcman Architecture. Jego goście wypoczywają w apartamentach wyposażonych w meble robione na zamówienie i ręcznie wykonane łóżka, mają do dyspozycji ekskluzywne łazienki oraz w pełni wyposażone aneksy kuchenne. Tutaj każdy pokój i apartament jest wyjątkowy, wnętrza różnią się rozmiarami, układem i aranżacją. Pokoje na poziomie ogrodu cieszą oko łukowymi sklepieniami z oryginalnej ce- The Granary ‒ La Suite Hotel in Wrocław ‒ idealer Erholungsort für anspruchsvolle Gäste gły, podczas gdy apartamenty na wyższych piętrach zaskakują zmieniającą się geometrią szklanego dachu. Apartamenty wyróżniają się niepowtarzalnym, nowoczesnym wzornictwem. Dodatkowym atutem jest wydzielenie strefy sypialnej, wypoczynkowej i jadalnej. ATRAKCJE SPICHLERZA >> Oferta hotelu jest bardzo elastyczna i dostosowana do indywidualnych potrzeb klientów, którzy mają zagwarantowany serwis na najwyższym poziomie. Standardem są wellnes, siłownia, gabinet masażu, sauna, jacuzzi, udogodnienia dla biznesu, usługi biurowe, prywatny szofer oraz całodobowy room service. Do dyspozycji gości oddano także sejfy, bezpłatny internet szerokopasmowy i wi-fi oraz telewizję satelitarną. Nazwa hotelu odwołuje się do XVI-wiecznego budynku spichlerza. W 1796 r. został on przyłączony do browaru przy ul. Słodowniczej, gdzie do 1904 r. produkowano słód. W czasie II wojny światowej ta niezwykła budowla mocno ucierpiała, jednak ostatecznie zniszczył ją pożar w 1970 r. Zaniedbany i opuszczony spichlerz utracił większość swych walorów. W 2005 r. firma Star Group Poland zakupiła zrujnowane pozostałości i przekształa je w hotel butikowy. W zabytkowej części The Granary – La Suite Hotel mieści się restauracja Mennicza Fusion. W jej surowym wnętrzu idealnie komponującym się z odrestaurowanymi cegłami panuje wyjątkowy nastrój. O podniebienie gości dba szef kuchni Mateusz Malinowski, obsługują ich a profesjonalni kelnerzy , którzy dbają, by klienci byli zadowoleni. Restauracja Mennicza Fusion proponuje lekką, zdrową, a przy tym smaczną kuch- In der Stadtmitte von Wrocław, im ehemaligen Speicher aus dem 16. Jh. in der Mennicza-Str. 24 befindet sich das Boutique-Hotel The Granary – La Suite. Dieses 5-SterneHotel zeichnet sich durch sein einmaliges Internieur, seine günstige Lage (in der Nähe des Marktplatzes) und sein besonderes Unterkunftsangebot, insbesondere bei Buchungen für längere Zeit aus. DESIGNER-INTERIEUR >> Die ersten BoutiqueHotels entstanden in den 80er Jahren des 20. Jh. für anspruchsvolle Gäste, die besonderen Wert auf Qualität, modernes Design und innovative Flächengestaltung legen. Die von bekannten Designern entworfenen Innenräume sind mit auf Bestellung gefertigten Möbeln und Kunstwerken eingerichtet. Im allgemeinen sind BoutiqueHotels kleiner als Kettenhotels und haben bis zu einhundert Zimmer. Eine Ausnahme bildet das Hotel Paramount in New York. Von Philippe Starck wurde ein Objekt mit 600 Zimmern entworfen. Das Boutique-Hotel. The Granary – La Suite Hotel in Wrocław ist eines der weltweit luxuriösesten Hotels der Hotelkette Small Luxury Hotels of the World. Sein Motto lautet: „Entdecken Sie Ihr Zuhause fern von daheim“ und „Büro fern vom Büro“. Es bietet 47 Luxusappartements, die vom bekannten Pariser Architektenbüro Gottesman Szmelcman Architecture entworfen wurden. Die Gäste erholen sich in ihren mit maßgeschneiderten Möbeln und handgfertigten Betten eingerichteten Appartements, ihnen stehen exklusive Badezimmer und komplett ausgestattete Kleinküchen zur Verfügung. Jedes Zimmer und Appartement ist anders, es hat eine unterschiedliche Größe und ist in einem unterschiedlichen Design eingerichtet. Zimmer auf Gartenniveau beeindrucken mit ihren einmaligen Backstein-Bogengewölben und Appartements in höheren Stockwerken mit einzigartiger Glasdachgeometrie. Die Appartements zeichnen sich durch ihr einmaliges, modernes Design aus. Sie sind zusätzlich aufgeteilt in Schlaf-, Wohn- und Küchenzone. ATTRAKTIONEN DES SPEICHERS >> Das Hotelangebot ist flexibel gestaltet und an die Bedürfnisse 50-53 Granary+glob.indd 50-51 12-03-05 12:38 52 nię. Kucharze z sezonowych produktów wyczarowują wyrafinowane i zaskakujące w smaku potrawy. Sztandarowym daniem lokalu jest łosoś w algach morskich na tagliatelli warzywnej. und Wünsche der Hotelgäste angepaßt. Es bietet einen hochwertigen Service. Zum Standard-Angebot gehören Wellness, Fitness- und Massageraum, Sauna, Jakuzzi, Facilities für Geschäftsleute, Bürodienstleistungen, privater Fahrer und 24 h-Roomservice. Den Hotelgästen stehen auch Safes, Internetzugang und WiFi sowie Satelliten-TV zur Verfügung. Der Hotelname knüpft an den ehemaligen Speicher aus dem 16. Jh. an. 1796 wurde der Speicher mit der Brauerei in der Słodownicza-Straße verbunden, wo bis 1904 Braumalz hergestellt wurde. Während des zweiten Weltkrieges wurde dieses interessante Bauwerk stark in Mitleidenschaft gezogen, 1970 wurde es vollkommen durch Brand zerstört. Jahrelang wurde es vernachlässigt. Im Jahre 2005 wurde die verlassene Speicherruine von der Firma Star Group Poland gekauft und zu einem BoutiqueHotel umgebaut. Im historischen Teil des The Granary – La Suite Hotels befindet sich das Restaurant Mennicza Fusion. In diesem schlichten Interieur mit restauriertem Backstein herrscht eine besondere Atmosphäre. Die Gaumen der Gäste werden vom Küchenchef Mateusz Malinowski verwöhnt, und professionelle Kellner sorgen für Bedienung höchster Qualität. Das Restaurant Mennicza Fusion bietet leichte, gesunde und leckere Küche. Von Köchen werden aus Saisonprodukten ausgezeichnete Speisen zubereitet. Die Spezialität des Hauses ist Lachsfilet in Meeresalgen auf Tagliatella mit Gemüse. The Granary – La Suite Hotel, Wroclaw City Center ul. Mennicza 24, 50-057 Wrocław Tel. + (48 71) 395 26 00 Faks: + (48 71) 395 26 10 e-mail: [email protected] www.thegranaryhotel.com 50-53 Granary+glob.indd 52-53 12-03-05 12:38 54 Sehenswertes miejsce Marek Wołoszyński 55 MEKKA FÜR KURGÄSTE >> Herrliches Mikroklima, viele sonnige Tage, schöne Natur und zahlreiche Baudenkmäler locken nicht nur Aktivtouristen in die Ponidzie-Region. Mit Entdeckung großer sulfid-, jodid- und bromidhaltiger Mineralquellen und Moorvorkommen konnten hier Kurhäuser entstehen, die jedes Jahr tausende Kurgäste aus Polen und Europa aufnehmen. Sie können hier nicht nur entspannen, sondern auch ihre Gesundheit in zahlreichen, gut ausgestatteten Kurhäusern und SpaZentren, die immer mehr im Trend sind, wieder herstellen. KURORT MIT TRADITION >> Der größte und bekannteste Kurort der Ponidzie-Region ist BuskoZdroj. Die Anfänge der Stadt reichen ins 13. Jh. zurück, als dieses Gebiet in den Besitz der Nonnen des Prämonstratenserordens kam. 1287 erhielt es das Stadtrecht. Die Stadt war Eigentum der Nonnen bis 1819. Hier soll Königin Hedwig Heilbäder genommen haben. Die Mineralquellen wurden zum ersten Mal vom Arzt Jan Winterfeld 1808 untersucht. Zur Entwicklung der Stadt als Kurort trug Feliks Rzewuski bei. Als Gutspächter erkannte er die Heilwirkung der hiesigen Mineralquellen und liess hier seine Rheumakrankheit behandeln. Er gründete eine Gesellschaft und eröffnete offiziell am 1. Juni 1836 die Bäder (heute das Kurhaus „Marconi“) im Kurpark. Dieses Datum gilt als Entstehungsdatum des Kurortes. Eine weitere Entwicklung erlebte er in der Zwischenkriegszeit – damals entstanden viele neue Sanatorien. Mit Entdeckung neuer Vorkommen an sulfidhaltigen Mineralquellen wurden weitere Kurhäuser gebaut. Busko-Zdrój uzdrowiskowa stolica Ponidzia Zabiegi upiększające to ważna część oferty uzdrowiska Schönheitskuren sind wichtiger Bestandteil des Kurangebots BUSKO-ZDRÓJ DIE KURHAUPTSTADT DER PONIDZIE-REGION 54-57 Busko.indd 54-55 MEKKA KURACJUSZY >> Wspaniały mikrokli- Fot.: z archiwum UMiG w Busku-Zdroju Der Raum Ponidzie im Süden der Świętokrzyskie-Region ist ein magisches Gebiet. Hier befinden sich die größten Gipsvorkommen in Europa, die die hiesige, in Steppenflora-Reservaten unter Naturschutz stehende Natur prägten. Der größte Fluß der Region Nida formte ein reizvolles Tal mit zahlreichen Flußschleifen und Altwassern, wo Wasser- und Sumpfvögel ihre Nester bauen. Seit Jahrhunderten sind hier auch zahlreiche Mineralquellen bekannt, die bereits im Mittelalter für Heilzwecke genutzt wurden. Fot.: D. Krakowiak Leżące na południu województwa świętokrzyskiego Ponidzie to magiczna kraina. Tu znajdują się największe złoża gipsu w Europie, które zdecydowały o specyficznej i unikatowej przyrodzie chronionej w rezerwatach roślinności stepowej. Największa rzeka regionu, Nida, wyżłobiła piękną dolinę z licznymi meandrami i starorzeczami będącymi wspaniałym terenem gniazdowania ptactwa wodno-błotnego. Od wieków znane są też liczne źródła wód mineralnych, które już w średniowieczu zaczęto wykorzystywać do celów leczniczych. mat, duża liczba dni słonecznych, piękna przyroda i liczne zabytki sprawiają, że Ponidzie przyciąga nie tylko miłośników aktywnego wypoczynku. Dzięki unikatowym źródłom wód siarczkowych i jodkowo-bromkowych oraz borowiny rozwinęły się tu ośrodki sanatoryjne, do których co roku przybywają tysiące kuracjuszy z Polski i Europy. Mogą tu nie tylko odpocząć, ale i podreperować swoje zdrowie w licznych, dobrze wyposażonych sanatoriach oraz coraz modniejszych spa. UZDROWISKO Z TRADYCJAMI >> Największym i najbardziej znanym uzdrowiskiem Ponidzia jest Busko-Zdrój. Początki miasta sięgają XIII w., kiedy w posiada- 12-03-05 12:38 56 Sehenswertes miejsce Przejażdżki konne w okolicach Buska-Zdroju / Reittouren in der Umgebung von Busko Zdrój czone są schorzenia układu krążenia i wegetatywnego, narządów ruchu, reumatologiczne, dermatologiczne, neurologiczne, a także osteoporoza. Stosuje się kąpiele, masaże, okłady z alg, borowiny, zabiegi hydro-, fizyko- i kinezyterapeutyczne, kosmetyczne i odchudzające. Dla dzieci z porażeniem mózgowym i schorzeniami ortopedycznymi przeznaczony jest Specjalistyczny Szpital Ortopedyczno-Rehabilitacyjny „Górka” im. dr. Szymona Starkiewicza. Eksportowym szlagierem znanym z półek sklepowych jest woda mineralna „Buskowianka” 54-57 Busko.indd 56-57 FÜR DEN LEIB ... >> In den Kurhäusern in Busko-Zdroj werden Kreislaufkrankheiten, Erkrankungen des vegetativen und Bewegungsapparats, neurologische, Rheuma- und Hautkrankheiten sowie Osteoporose behandelt. Das Angebot umfasst Behandlungsmaßnahmen wie Bäder, Massagen, Algen- und Moorpackungen, Hydro-, Physio- und Kinesioptherapie sowie Schönheitskuren und Entfettungsmaßnahmen. Für Kinder mit Kinderlähmung und orthopädischen Krankheiten ist das Szymon-Starkiewicz-Fachkrankenhaus für Orthopädie und Rehabilitation bestimmt. Ein Exporthit ist das Mineralwasser Buskowianka. ...I DLA DUCHA >> Busko-Zdrój oferuje kuracjuszom i turystom wiele atrakcji turystycznych i kulturalnych. Niewątpliwie najcenniejszymi zabytkami są pochodzący z lat 1592-1621 kościół Niepokalanego Poczęcia NMP i drewniany kościół św. Leonarda z 1699 r. Park Zdrojowy z sanatorium „Marconi”, promenada, zdrojowa starówka z zabytkowymi willami z przełomu XIX i XX w., Rynek – to tylko kilka z licznych wartych zobaczenia obiektów. W Busku-Zdroju, szczególnie w sezonie letnim, odbywa się wiele wydarzeń kulturalnych: Międzynarodowy Festiwal Muzyczny im. Krystyny Jamroz, Lato z Chopinem, Międzynarodowe Spotkania z Folklorem, Ogólnopolski Festiwal Muzyczny im. Wojtka Belona „Niechaj zabrzmi Bukowina”, Pondzie, Jazz Festiwal itp. ... UND FÜR DIE SEELE >> Busko-Zdroj bietet Kurgästen und Touristen viele Sehenswürdigkeiten und Kulturevents. Die wertvollsten Baudenkmäler sind die Kirche der Unbefleckten Empfängnis der Jungfrau Maria aus den Jahren 1592-1621 und die Holzkirche St. Leonhard von 1699. Der Kurpark mit dem Kurhaus „Marconi“, die Promenade, die Altstadt mit historischen Villen vom Ende des 19., Anfang des 20. Jh. und der Marktplatz sind nur einige der vielen sehenswerten Objekte in der Stadt. In Busko-Zdroj finden insbesondere im Sommer viele Kulturevents: die Internationalen Krystyna-Jamroz-Musikfestspiele, der Sommer mit Chopin, das Internationale Folklore-Festival, die Wojtek-Belon-Musikfestspiele „Niechaj zabrzmi Bukowina“, das Ponidzie-Jazz-Festival u. a. statt. AKTYWNY WYPOCZYNEK >> Sieć szlaków Fot.: z archiwum UMiG w Busku-Zdroju DLA ZDROWIA... >> W buskich sanatoriach le- Międzynarodowy Festiwal Muzyczny im. Krystyny Jamroz / Internationale Krystyna-Jamroz-Musikfestspiele Fot.:P. Kaleta nie okolicznych terenów wszedł zakon norbertanek. W 1287 r. otrzymało ono prawa miejskie. Norbertanki były właścicielkami miasta do 1819 r. Wiadomo, że leczniczych kąpieli zażywała tu królowa Jadwiga. Pierwsze naukowe badania właściwości wód przeprowadził w 1808 r. lekarz Jan Winterfeld. Do rozwoju miasta jako uzdrowiska przyczynił się Feliks Rzewuski. Jako dzierżawca buski docenił walory tutejszych wód i leczył tu swój reumatyzm. Założył spółkę i oficjalnie 1 czerwca 1836 r. uruchomił Łazienki (obecnie sanatorium „Marconi”) otoczone Parkiem Zdrojowym. Tę datę uznaje się obecnie za początek uzdrowiska. Kolejny okres rozwoju to lata międzywojenne – w tym czasie powstaje wiele nowych obiektów sanatoryjnych. Po wojnie w efekcie odkrycia dalszych złóż wód siarczkowych wybudowano kolejne sanatoria. 57 pieszych i rowerowych umożliwia odbycie wielu interesujących wycieczek po okolicach Buska. Liczne rezerwaty przyrody, spływy kajakowe, przydrożne kapliczki i zabytki architektury dają niezliczone możliwości aktywnego spędzenia czasu. Dysponując własnym samochodem, można zorganizować dalsze wypady do tak ciekawych miejscowości, jak Jędrzejów, Pińczów, Wiślica, Stopnica lub Nowy Korczyn. Zapraszamy do słonecznego miasta Busko-Zdrój. AKTIVERHOLUNG >> Die Umgebung von BuskoZdroj weist ein dichtes Netzwerk von Wander- und Radwegen auf. Zahlreiche Naturreservate, Kajaktouren, Wegkapellen und Baudenkmäler bieten unzählige Möglichkeiten für Aktiverholung. Mit Privatwagen können weitere Ausflüge zu sehenswerten Orten wie Jędrzejów, Pińczów, Wiślica, Stopnica oder Nowy Korczyn organisiert werden. Herzlich willkommen in der sonnigen Stadt Busko-Zdrój Dojazd: autobusem PKS lub samochodem. Z Warszawy przez Kielce drogą S7, z Krakowa – drogą 79, z Poznania przez Kielce – drogą E77, z Wrocławia – drogą E40. Centrum Informacji Turystycznej al. Mickiewicza 22, tel. (41) 370 10 22 Urząd Miasta i Gminy w Busku-Zdroju al. Mickiewicza 10, tel. (41) 370 52 00 faks (41) 370 52 90 Anreise: mit Bus oder Auto. Von Warschau über Kielce Landstraße 57, von Krakau Landstraße 79, von Poznań über Kielce E77, von Wrocław E40. Touristeninformationszentrum al. Mickiewicza 22, Tel. (41) 370 10 22 Stadt- und Gemeindeverwaltung Busko-Zdroj al. Mickiewicza 10, Tel. (41) 370 52 00 Fax (41) 370 52 90 www.busko.pl 12-03-05 12:38 58 Kulturreisen podróże z kulturą 59 Pozostałości rzymskiego miasta w Nora / Überreste einer römischen Stadt in Nora Nuragi i inne rozmaitości NURAGHEN UND ANDERE SEHENSWÜRDIGKEITEN Mało które miejsce na świecie przyprawia o tak silny zabytkowy zawrót głowy jak Sardynia. Pozostałości po dawnych cywilizacjach są gratką dla miłośników archeologii. Każdy Indiana Jones znajdzie tu coś dla siebie. 58-61 Sardynka donimirski i nestor.indd 58-59 F o t . : a rch . B . P. S ard y ni i . D . O l en d z k a Joanna Stachowiak Bajeczna wyspa kusi nie tylko pięknymi plażami z białym piaskiem, ale i bogactwem zabytków, które są śladem zamieszkujących ją kultur. Znaleziska archeologiczne wskazują, że już 100 tys. lat p.n.e. człowiek objął ją w posiadanie, o czym świadczą m.in. odkopane narzędzia. Późniejsze kultury neolityczne pozostawiły po sobie kamienne kręgi, menhiry (wydłużone głazy stawiane na grobach) i tzw. domy wróżek, czyli jaskiniopodobne groby wydrążone w skale. Jednak dopiero ich następcy – cywilizacja nuorska – stworzyła jeden z najważniejszych symboli Sardynii – nuragi. Są to nakryte kopułami wieże w kształcie stożków zbudowane z ociosanych kamieni ułożonych bez zaprawy; w środku znajdowało się jedno lub więcej pomieszczeń. Pełniły głównie funkcje obronne, niekiedy wokół nich powstawały całe kamienne wioski. Na Sardynii znajduje się ponad 7 tys. nuragów. Warto zobaczyć przede wszystkim Su Nuraxi w Barumini, najbardziej reprezentacyjny kompleks nuragów, który w 1997 r. został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Składał się on z kilku wież, a jego wiek ocenia się na ponad 2 tys. lat. PAMIĄTKI WIELU KULTUR >> Na początku pierwszego tysiąclecia p.n.e. na Sardynię przybyli pokojowo nastawieni Fenicjanie. Wraz z nimi na wyspie pojawiły się miasta, które zwyciężyły w konfrontacji z nuragami. Między IX a VII wiekiem p.n.e. powstały nadbrzeżne centra handlowe, wśród nich obecna stolica wyspy – Cagliari. Do dziś można podziwiać ruiny wielu starożytnych miast, np. prawdopodobnie najstarsze z nich – Norę. Podobno ważnością przewyższała Nur wenige Orte der Welt sind von atemberaubender Schönheit wie Sardinien. Überreste alter Zivilisationen warten auf Archäologie-Fans. Jeder Indiana Jones findet hier etwas für sich. Die märchenhafte Insel lockt nicht nur mit schönen Sandstränden, sondern auch mit zahlreichen Baudenkmälern, die an alte Zivilisationen erinnern. Archäologische Funde beweisen, dass sie bereits 100.00 Jahre v.u.Z. von Menschen bewohnt war, wovon u. a. gefundene Werkzeuge zeugen. Spätere neolithische Kulturen hinterließen Steinkreise, Menhire (lange Steine auf Gräbern) und sog. Feenhäuser, also in Felsen ausgehöhlte höhlenänliche Grabstätten. Erst ihre Nachfolgerin, die Nuraghenkultur, entwickelte Nuraghen als eines der wichtigsten Wahrzeichen Sardiniens. Nuraghen sind mit einer Kuppel bedeckte kegelförmige Turmbauten und wurden aus behauenen Steinen ohne Mörtel mit einer oder mehreren Räumlichkeiten gebaut. Sie hatten hauptsächlch eine Wehrfunktion, mitunter entstanden um sie ganze Steindörfer. Auf Sardinien gibt es über 7.000 Nuraghen. Besonders sehenswert sind Su Nuraxi in Barumini, der repräsentativste Nuraghenkomplex, der 1997 in die UNESCO-Liste des Weltkulturerbes eingetragen wurde. Er bestand aus mehreren Türmen, und sein Alter wird auf mehr als 2.000 Jahre geschätzt. ÜBERRESTE VIELER KULTUREN >> Anfgang des ersten Jahrtausends v. u. Z. liessen sich friedlich gesinnte Phö- 12-03-05 12:39 podróże z kulturą Lew mistrza Guglielma, w głębi kaplica pizańska Löwe von Meister Guglielmo, Kapelle in Pisa im Hintergrund nawet Cagliari. Sielankowy rozwój cywilizacji fenickiej zakłócił najazd Punitów z Kartaginy, którzy jednak przegrali bój o Sardynię z imperium rzymskim. Zwycięscy Rzymianie pozostawili po sobie ogromne bogactwo architektury, a zwłaszcza monumentalne amfiteatry, łaźnie, świątynie, akwedukty, a także luksusowe wille. Szczególnie warta odwiedzenia jest wspomniana Nora, ponieważ kryje wiele pamiątek po zamieszkujących ją Rzymianach, m.in. teatr i amfiteatr oraz pozostałości term. W połowie pierwszego tysiąclecia n.e., po licznych bojach Rzymian z Wandalami, Sardynia znalazła się pod panowaniem Bizancjum. W tym okresie rozwijała się przede wszystkim architektura sakralna, toteż najbardziej znamienne są zbudowane na planie krzyża greckiego świątynie i klasztory, jak np. bazylika San Saturnino w Cagliari. Z czasem zaczęło się upowszechniać budownictwo romańskie. Średniowieczne kościoły zbudowane w tym stylu można znaleźć na całej wyspie, a w szczególności wzdłuż drogi z Cagliari do Porto Torres. Prawdziwą perełką jest kościół San Gavino, podręcznikowy przykład tego stylu w sztuce. Dalsze dzieje Sardynii wyznaczają wpływy m.in. hiszpańskie, włoskie czy austriackie. Każdy z nich pozostawił po sobie zabytki architektury i sztuki. Można je odnaleźć w wielu miejscach na wyspie, ale jak w soczewce są skupione w samej stolicy. Dlatego objazd wyspy warto zacząć od zwiedzania Cagliari. Miasto rozpościera się na kilku wzgórzach i upamiętnia wszystkie kultury, które kiedykolwiek otarły się o Sardynię. Oprócz pięknej architektury turystów przyciągają tu także wydarzenia kulturalne odbywające się przez cały rok. 58-61 Sardynka donimirski i nestor.indd 60-61 nizier auf Sardinien nieder. Mit ihnen entstanden auf der Insel Städte, die die Konfrontation mit den Nuraghen gewannen. Zwischen dem 9. und 12. Jh. v. u. Z. entstanden an der Küste Handelszentren, u. a. die heutige Inselhauptstadt Cagliari. Bis heute können Ruinen vieler antiker Städte, u. a. der ältesten Stadt Nora besucht werden. Sie soll eine wichtigere Bedeutung als Cagliari gehabt haben. Die idyllische Entwicklung der phönizischen Zivilisation wurde durh den Überfall der Puniten aus Karthago gestört, die jedoch den Kampf um Sardinien gegen das römische Imperium verloren. Die siegreichen Römer hinterließen eine reiche Architektur, und insbesondere monumentale Amphitheater, Bäder, Gotteshäuser, Aquädukte sowie Luxusvillen. Einen Besuch wert ist das besagte Nora mit vielen Baudenkmälern aus der Römerzeit, u. a. dem Theater und Amphitheater sowie Thermenüberresten. Mitte des esten Jahrtausends u. Z. befand sich Sardinien nach zahlreichen Kämpfen der Römer gegen Wandalen unter der Herrschaft Bizantiums. In dieser Zeit entwickelte sich vor allem die sakrale Architektur, besonders beachtenswert sind auf dem Grundriss des griechischen Kreuzes gebaute Gotteshäuser und Kloster wie z.B. die Basilika San Saturnino in Cagliari. Mit der Zeit setzte sich die romanische Baukunst immer mehr durch. Mittelalterliche romanische Kirchen sind auf der ganzen Insel, und insbesondere an der Straße von Cagliari nach Porto Torres zu finden. Eine wahre Perle ist die Kirche San Gavino, ein ausgezeichnetes Beispiel für diesen Baustil. Die weitere Geschichte Sardiniens wurde u. a. durch spanische, italienische oder österreichische Einflüsse bestimmt. Daran erinnern zahlreiche erhaltene Baudenkmäler und Kunstwerke. Sie befinden sich an vielen Orten auf der Insel, die meisten sind in der Hauptstadt konzentriert. Wir empfehlen, die Rundfahrt der Insel mit einem Besuch in Cagliari zu beginnen. Die Stadt erstreckt sich über einige Hügel und zeigt stolz erhaltene architektonische Überreste aller Kulturen, die je auf Sardinien den Fuß faßten. Außer schöner Architektur werden Touristen auch von ganzjährig stattfindenden Kulturevents hierher gelockt. F o t. : D. Ole n dzk a 60 Katedra Santa Maria w Cagliari Dom Santa Maria in Cagliari 12-03-05 12:39 62 Näher der Natur bliżej natury 63 Joanna Lamparska Magiczna kraina stawów Mozaika stawów, lasów, mokradeł i łąk to obietnica świętego spokoju, a także zaproszenie dla miłośników tajemnic, przygody i dobrego, „babcinego” jedzenia. Drzemią tu ukryte w zieleni, bajkowe pałace, odpoczywają stare cmentarzyki, zagubione grodziska szepcą o skarbach. Dzień w tej krainie budzi się z szumem skrzydeł startujących gęsi, a zasypia przy orkiestrze rechocących żab. To jedno z niewielu miejsc na ziemi, gdzie człowiek naprawdę żyje w przyjaźni z przyrodą. 62-65 Dolina Baryczy.indd 62-63 Das Flußtal der Barycz ist voller Besonderheiten. Das Mosaik aus Teichen, Wäldern, Sümpfen und Wiesen verspricht große Ruhe und wartet auf Geheimnisund Naturfreunde sowie Fans guter Bauernküche. Inmitten von Grün sind märchenhafte Schlösser eingebettet, Entdecker finden hier Überreste alter Friedhöfe und Burgruinen. Der Tag erwacht in dem Flußtal mit dem Geräusch der Flügel von Windgänsen, die in die Luft steigen, und schläft bei einem Konzert quakender Frösche ein. Es ist eines der wenigen Orte auf der Erde, wo die Menschen in Freundschaft mit der Natur leben. Fot.: S. i A. Hofman Dolina Baryczy jest pełna niezwykłości. Fot.: M. Bur y MAGISCHES LAND DER TEICHE Dolina Baryczy leży na pograniczu Dolnego Śląska i Wielkopolski. Utworzono tu Park Krajobrazowy Barycz – największy w Polsce. Nazwa rzeki i doliny pochodzi od słowa „bara”, które oznaczało bagno albo mokradło. Płaski, szeroki i mokry teren idealnie nadawał się do budowy stawów. Wodą wypełniały się też wyrobiska po odkrywkach rudy darniowej, z której w średniowieczu wytapiano żelazo. Dzisiaj znajduje się tu największe skupisko stawów hodowlanych w Europie. Jest ich prawie trzysta, od tych ogromnych po zupełnie malutkie. Najcenniejsze z nich – Stawy Milickie – zostały wpisane na listę Living Lakes, czyli jezior, odznaczających się w skali świata wyjątkowymi walorami przyrodniczymi i bogactwem ekosystemów. Na liście tej znajdują się obecnie 24 jeziora, m.in. Bajkał, Morze Martwe, Balaton i Jezioro Wiktorii. Das Flußtal der Barycz erstreckt sich entlang der Grenze zwischen Niederschlesien und Großpolen. Hier wurde der größte polnische Landschaftspark eingerichtet. Heute befindet sich hier der größte Fischteichkomplex europaweit mit etwa 300 großen und ganz kleinen Seen. Die wertvollsten „Milickie-Teiche“ gehören zu den sog. Living Lakes (Lebende Seen), einem Netzwerk von Seen mit einer faszi- KRÓLESTWO KARPIA I PTAKÓW >> Pierwsze stawy w Dolinie Baryczy zaczęły powstawać już w XIII w. i od zawsze były prawdziwym królestwem karpia, choć występują tu 12-03-05 12:39 64 Näher der Natur bliżej natury 65 das Flußtal bietet. Hier wurde auch ein Netzwerk von Naturund Themenpfaden angelegt. Sie führen an ehemaligen prunkvollen Residenzen der Adelsfamilien, die einst diese Region regierten, vorbei. Das Schloss Moja Wola wurde mit Korkeichenrinde aus Portugal verkleidet, im Jagdschloss befindet sich ein Ofen, der wie ein riesiger Baumstamm aussieht, im ehemaligen Gut der Familie Maltzahn in Milicz wartet auf Entdecker ein Schatz, der von Bewohnern des unterirdischen Reiches bewacht wird. Die Magnetenresidenzen liegen in prächtigen Parkanlagen (im Denkmälerregister sind über 30 Parks eingetragen!) mit majestätischen Alleen von Eichen, die einst unter königlicher Obhut standen. 62-65 Dolina Baryczy.indd 64-65 IM KARPFEN- UND VOGELREICH >> Die Geschichte dieses Flußtals ist verknüpft mit einigen bedeutenden Adelsgeschlechtern. Die Magnatenfamilien Kurzbach, Maltzahn, Hochberg und Hatzfeld entwickelten hier jahrhundertelang die Fischzucht und hinterliessen uns heute Fischteiche mit einer Größe von insgesamt 7.000 ha! Heute leben in diesem ökologisch sauberen, stark differenzierten und unter Naturschutz stehenden Gebiet mehr als 300 Vogelarten, von denen 170 hier ihre Nester bauen. Ein besonders beeindruckendes Spektakel bieten fliegende Wildgänse, die sich in großen, manchmal viele tausende Vögel umfassenden Scharen versammeln. Wenn sie alle im Morgengrauen in die Luft steigen, sind nur der Lärm ihrer Flügel und ihr lautes Geschnatter zu vernehmen. Ein außergewöhnliches Erlebnis. WILDGÄNSE >>Die Besucher können in diesem Naturtheater dem Rotwild bei der Brunft zuschauen, Fledermäuse beobachten und Tierspuren folgen. Birdwatchern stehen hier Wacht- und Aussichtstürme zur Verfügung, von denen sich ein herrlicher Blick auf Fot.: S. i A. Hofman DZIKIE GĘSI >> Wiosną i jesienią odpoczywają na naszych stawach podczas wędrówek między lęgowiskami w tundrze a zimowymi ostojami w Europie Zachodniej – mówi Bartosz Smyk, ornitolog i jeden z autorów „Doliny Baryczy – przewodnika po niezwykłościach przyrody”. – Dzikie gęsi zbierają się w ogromne stada, liczące nawet po kilkadziesiąt tysięcy osobników. Kiedy o świcie wszystkie wzbijają się w powietrze, słychać tylko huk skrzydeł i głośne gęganie. To niesamowite przeżycie. Ale to tylko część „artystycznej” oferty Doliny Baryczy. W teatrze przyrody można podglądać rykowiska, obserwować nietoperze, zimą śledzić zwierzęce tropy. Na „bird watcherów” czekają czatownie i wieże widokowe. To zupełnie jak miejsce w pierwszym rzędzie, do tego łatwo dostępne, bo Dolinę połączyła sieć ścieżek przyrodniczych i tematycznych szlaków. Pysznią się na nich rezydencje tych, którzy niegdyś rządzili tym rejonem. Pałac w Mojej Woli został obłożony korą dębu korkowego z Portugalii, w dworze myśliwskim stoi piec, który wygląda jak pień wielkiego drzewa, a w dawnym majątku Maltzanów w Miliczu czeka skarb, którego pilnują mieszkańcy podziemnej krainy. Magnackie siedziby otaczają wspaniałe parki (rejestr zabytków wymienia ich ponad trzydzieści!), ze swego majestatycznego piękna słyną aleje dębów, drzew niegdyś objętych królewską opieką. – Można tu przyjechać na kilka godzin, pożyczyć rower albo kajak i poznać niektóre oblicza tej krainy. Ale lepiej zostać na dłużej, nacieszyć się widokiem błyszczących stawów, zasnąć w uroczym domku w środku lasu, połowić ryby – oczywiście w miejscach specjalnie do tego wyznaczonych – mówi Dorota Chmielowiec-Tyszko, prezes Fundacji Dolina Baryczy. – Wyjątkowość Doliny Baryczy polega na tym, że ciągle najważniejsza jest w niej przyroda. My się nią opiekujemy, a ona nam odpłaca tym, co ma najlepszego. nierenden Vielfalt an Ökosystemen weltweit. Auf dieser Liste stehen auch der Baikalsee, das Tote Meer, der Balatonsee und der Victoriasee. Fot.: S. i A. Hofman też inne ryby: karasie, liny czy amury. Historia tego zakątka wiąże się ze wspaniałymi rodami: Kurzbachowie, Maltzanowie, Hochbergowie i Hatzfeldowie przez stulecia rozwijali gospodarkę stawową, zostawiając nam dzisiaj akweny o łącznej powierzchni ponad 7 tys. hektarów! I choć człowiek starał się uporządkować tutejszy krajobraz, dziś w Dolinie Baryczy rządzą zwierzęta, głównie te skrzydlate. Na czystych ekologicznie, bardzo zróżnicowanych i chronionych terenach mieszka ponad 300 gatunków ptaków, z czego przeszło 170 regularnie tu gniazduje. Uważny obserwator wypatrzy m.in.: gęgawy, żurawie, bieliki, łabędzie, kormorany, remizy, bąki czy duże kolonie mewy śmieszki. Przy odrobinie szczęścia można tu również spotkać bardziej egzotyczne gatunki, choć najwspanialszym widokiem są przeloty dzikich gęsi. Dojazd: samochodem do Żmigrodu drogą 5 Wrocław – Poznań, do Milicza drogą 15 Wrocław – Toruń, drogą 11 do Antonina; autobusem lub busem z Wrocławia do Żmigrodu lub Milicza, PKP do Żmigrodu, Milicza, Odolanowa Centrum Informacji Turystycznej w Miliczu, pl. Ks. E. Waresiaka 7 e-mail: [email protected], tel. (71) 383 00 35 Punkt Informacji Turystycznej, Żmigród ul. Parkowa, e-mail: [email protected], tel. (71) 385 39 31 Anreise: mit Auto nach Żmigród Landstraße 5 Wrocław-Poznań, nach Milicz Landstraße 15 Wrocław-Toruń, Landstraße 11 nach Antonin; mit Bus bzw. Kleinbus von Wrocław nach Żmigród oder Milicz, mit Bahn nach Żmigród, Milicz oder Odolanów Touristeninformationszentrum Milicz, pl. Ks. E. Waresiaka 7 E-Mail: [email protected], Tel. (71) 383 00 35 Touristeninformationsstelle Żmigród, ul. Parkowa E-Mail: [email protected], Tel. (71) 385 39 31 www.barycz.pl www.milicz.pl Projekt „Turystyka przyjazna przyrodzie w Dolinie Baryczy” jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 12-03-05 12:39 66 Näher der Natur bliżej natury 67 Monika Celej Sądeckie pasieki są słynne na całą Polskę Honig aus Nowy Sącz ist landesweit bekannt ste beleuchtete Skipiste in Polen. In beiden Orten finden Skifahrer zahlreiche Gaststätten, Ausleihstellen für Skiausrüstung und Skischulen. Im Sommer warten in dieser Region auf Touristen zahlreiche Wander- und Radwege sowie Lehrpfade. Sie können auch an Boots- und Kajaktouren auf dem Poprad teilnehmen oder Seilparks in Rytro und Krynica Zdrój besuchen. Ziemia sądecka na każdą porę roku EIN HONIGLAND >> Im Raum Nowy Sącz gibt es zwei große Bienenzuchtzentren „Sądecki Bartnik“ und „Barć“, die viele Geschäfte in ganz Polen mit ihrem Honig beliefern. Sie gehören auch zu den größten Sehenswürdigkeiten der Region. Besichtigungswert ist das Imkerei-Freilichtmuseum. Die Besucher können sich beim Spaziergang und in Workshops über die Honigproduktion und das Bienenleben informieren und kunstvoll angefertigte Bienenhausmodelle bewundern. DIE REGION NOWY SĄCZ FÜR JEDE JAHRESZEIT AKTYWNIE ZIMĄ I LATEM >> Zimą ziemia sądecka zamienia się w prawdziwy raj dla narciarzy. Doskonale utrzymane, zadbane i oświetlone stoki cieszą się niemałym powodzeniem. Na przykład stacje narciarskie Jaworzyna Krynicka w Krynicy Zdroju czy Dwie Doliny Muszyna-Wierchomla oprócz tras dla wytrawnych narciarzy oferują także trasy rodzinne. Ośrodki te mają do dyspozycji starannie utrzymane stoki różnej długości, które są czynne cały sezon. W Jaworzynie Krynickiej działa najnowocześniejsza kolejka gondolowa, stacja oferuje m.in. najdłuższą trasę rodzinną oraz najdłuższą AKTIV IM WINTER UND SOMMER >> Im Winter verwandelt sich die Region Nowy Sącz in ein wahres Skifahrerparadies. Gepflegte und beleuchtete Skipisten haben großen Zulauf. Zum Beispiel bieten die Skistationen Jaworzyna Krynicka in Krynica Zdrój oder Zwei Täler Muszyna-Wierchomla Skipisten sowohl für erfahrene Skifahrer als auch für Familien. Ihre gut erhaltenen Skipisten von unterschiedlicher Länge sind in der ganzen Hochsaison geöffnet. In Jaworzyna Krynicka steht Skifahrern und Touristen eine sehr moderne Gondelbahn zur Verfügung. Diese Skistation bietet u. a. die längste Familien-Skipiste und die läng- 66-69 Nowy sacz + kazik+ zagroda.indd 66-67 oświetloną trasę w Polsce. W obydwu ośrodkach dodatkowo dostępne są rozliczne punkty gastronomiczne, wypożyczalnie sprzętu i szkółki narciarskie. Latem z kolei turyści mogą korzystać z licznych na Sądecczyźnie profesjonalnych ścieżek pieszych, rowerowych oraz przyrodniczo-edukacyjnych. Mogą także wybrać się na spływ Popradem łodziami i kajakami czy do parków linowych w Rytrze i Krynicy-Zdroju. Fot.: A. Klimkowski Die Region Nowy Sącz umfasst den Talkessel von Nowy Sącz, das Beskidy-Gebirge und einen kleinen Teil des Vorgebirges von Rożnów, d.h. den Kreis Nowy Sącz. Diese Region beeindruckt mit ihrer malerischen Berglandschaft und zahlreichen Baudenkmälern. Sie bietet ihren Besuchern eine Menge von Attraktionen für jede Jahreszeit. Fot.: A. Klimkowski Sądecczyzna obejmuje Kotlinę Sądecką, Beskid Sądecki oraz niewielką część Pogórza Rożnowskiego, czyli obszar powiatu nowosądeckiego. Region ten czaruje malowniczym górskim krajobrazem i bogactwem zabytków. Odwiedzającym go turystom, bez względu na porę roku, oferuje mnóstwo atrakcji. SAKRALBAUTEN UND MUSEEN >> Die Region Nowy Sącz ist eine Schatzkammer von Baudenkmälern der sakralen Baukunst. Gotteshäuser und russisch-orthodoxe Kirchen aus dem 18. Jh. sind ideal in die Landschaft des Beskidy-Gebirges hineinkomponiert. Sie sind auch ein Zeugnis für die reiche Kultur der Region und ihren multikulturellen Charakter und faszinieren Turyści mogą korzystać z licznych ścieżek rowerowych Auf Touristen warten zahlreiche Radwege KRAINA MIODEM PŁYNĄCA >> Na Sądecczyźnie działają dwa prężne gospodarstwa pasieczne: „Sądecki Bartnik” i „Barć”. Niewielu z nas, kupując miód, zwraca uwagę na pochodzenie produktu, a to właśnie te dwie pasieki zaopatrują w miód sklepy na terenie całej Polski. Co więcej, pasieki te należą do najchętniej odwiedzanych atrakcji turystycznych w rejonie. Podczas wycieczki po „miodowym skansenie”, połączonej z warsztatami pszczelarskimi, można uzyskać wiele cennych informacji na temat pozyskiwania miodu i życia pszczół bezpośrednio od osób tu pracujących. W zwiedzanych pasiekach można obejrzeć wykonane z wielkim kunsztem unikatowe modele uli. 12-03-05 12:40 68 bliżej natury Ziemia sądecka czaruje malowniczym górskim krajobrazem / Die Region Nowy Sącz beeindruckt mit malerischer Berglandschaft SĄDECKA MARKA TURYSTYCZNA >> Powiat nowosądecki dysponuje bogatą bazą noclegową. Jest tu kilkaset obiektów wypoczynkowych – od kwater agroturystycznych, pensjonatów i sanatoriów po czterogwiazdkowe hotele. Każdy znajdzie coś dla siebie na miarę potrzeb i możliwości finansowych. Na szczególną uwagę zasługują obiekty, które zostały wyróżnione Sądecką Marką Turystyczną – w ostatnim roku m.in. Hotel Perła Południa w Rytrze i Gospodarstwo Agroturystyczne u Grzegorza w Tyliczu. Wyróżnienie to na pięć lat otrzymują najbardziej atrakcyjne i przyjazne podmioty turystyczne, których usługi cieszą się najwyższym uznaniem. 66-69 Nowy sacz + kazik+ zagroda.indd 68-69 mit ihrer Kunst und Eleganz sowie mit wunderschönen Wandmalereien und Fresken. Viele dieser Sakralbauten wurden in das Denkmälerregister eingetragen. Sie stellen stets eine Attraktion nicht nur für Kenner der sakralen Baukunst dar. In der Region gibt es viele interessante Museen und Freilichtmuseen. Einen Besuch wert ist Krynica Zdrój mit seinen Museen. Im Nikifor-Museum können sich die Besucher die Gemälde eines der weltweit bekanntesten naiven Malers ansehen und sich über sein Leben und Werk informieren. Sehenswert ist auch das Spielwarenmuseum mit seiner einmaligen Atmosphäre, das stets großen Zulauf hat. Die Kinder finden hier geheimnisvolle und faszinierende Spielwaren, mit denen ihre Eltern und Großeltern gespielt hatten. Erwachsene Besucher werden in ihre Kindheit zurück versetzt. TOURISMUSMARKE NOWY SĄCZ >> Der Kreis Nowy Sacz verfügt über eine gut ausgebaute Unterkunftsinfrastruktur. Er bietet eine große Vielfalt an Übernachtungsmöglichkeiten - von agrotouristischen Bauernhöfen über Pensionen und Kurhäuser bis zu 4-Sterne-Hotels. Jeder findet hier etwas für seinen Geschmack und seinen Geldbeutel. Besonders empfehlenswert sind Objekte, die mit der Tourismusmarke Nowy Sącz ausgezeichnet wurden, letztes Jahr waren es u. a. das Hotel Perła Południa in Rytro und der Agrotouristische Bauernhof „U Grzegorza“ in Tylicz. Diese Auszeichnung wird alle fünf Jahre an die attraktivsten und gastfreundlichsten Touristenobjekte vergeben, die hochwertigen Service bieten. Centrum Informacji Turystycznej Touristeninformationszentrum Nowy Sącz, ul. Szwedzka 2, Tel./Fax 18 4435597, Tel. 18 4442422 E-mail: [email protected] http://cit.com.pl/index.php Zagroda Grabownica • Jolanta Bogatsu 56-320 Grabownica 42a k. Kuźnicy Czeszyckiej tel. + 48 71 3845502 • mobile +48 508134010 e-mail: [email protected] Zagroda Grabownica to gościnne miejsce w Dolinie Baryczy – wybudowana w największym w Polsce Parku Krajobrazowym, wkomponowana została w krajobraz tego pięknego regionu. Z okien Zagrody mają Państwo wspaniałe widoki na otaczające nas łąki, pola i lasy. Spokój, cisza i wspaniałe powietrze z pewnością pobudzą Państwa apetyt i pozwolą na spokojny sen w przytulnych pokojach naszej części pensjonatowej. Fot.: K. Bańkowski ARCHITEKTURA SAKRALNA I MUZEA >> Ziemia sądecka jest prawdziwym skarbcem architektury sakralnej. Kościoły i XVIII-wieczne cerkwie idealnie komponują się z beskidzkim krajobrazem. Są też świadectwem bogatej historii oraz charakterystycznego dla tego regionu przenikania się wielu kultur. Zachwycają kunsztem i elegancją, a także przepięknymi malowidłami i freskami. Wiele z tych budowli zostało wpisanych do rejestru zabytków. Niezmiennie są one nie lada atrakcją nie tylko dla znawców architektury. W regionie działa wiele interesujących muzeów i skansenów. Będąc w Krynicy-Zdroju, warto odwiedzić tamtejsze muzea. W Muzeum Nikifora możemy zapoznać się z dziełami jednego z najsłynniejszych na świecie malarzy intuicyjnych oraz historią jego życia i twórczości. Godne polecenia jest także Muzeum Zabawek. To miejsce ma niepowtarzalny urok i wciąż cieszy się dużym zainteresowaniem. Dzieci odkrywają tu tajemniczy i fascynujący świat zabawek, którymi bawili się ich rodzice i dziadkowie. Dorośli natomiast mogą przypomnieć sobie lata swojego dzieciństwa. W Zagrodzie organizujemy spotkania integracyjne, szkoleniowe oraz imprezy okolicznościowe. Posiadamy ponad 40 miejsc noclegowych, a nasza sala konsumpcyjnokonferencyjna wyposażona jest w sprzęt multimedialny i bezprzewodowy internet. Organizujemy: spływy kajakowe, wycieczki konne i rowerowe po Parku Krajobrazowym Doliny Baryczy imprezy okolicznościowe, konferencje, szkolenia, integracje Oferujemy: 44 miejsca noclegowe wszystkie pokoje z TV i łazienką smaczna domowa kuchnia www.zagrodagrabownica.pl 12-03-05 12:40 70 Ein Spaziergang durch... spacerem po... 71 Kazimierz Mayer Między rzekami Międzyrzecz od lat przyciąga turystów. Położenie na Pojezierzu Lubuskim, wśród lasów i jezior, stwarza doskonałe warunki do wypoczynku, a historia tego urokliwego miasta sięga czasów Mieszka I. Międzyrzecz lockt seit Jahren Touristen an. Durch seine Lage in der Lebuser Seenplatte, inmitten von Wäldern und Seen, ist es ein ausgezeichneter Erholungsort, die Geschichte dieser malerischen Stadt reicht in die Zeit von Mieszko I. zurück. W PODZIEMNYCH KORYTARZACH >> Zaled- IN UNTERIRDISCHEN GÄNGEN >> Kaum einige wie kilka kilometrów od miasta znajduje się prawdziwa perła tego regionu – Międzyrzecki Rejon Umocniony – ogromny system umocnień z lat 30. XX w. Hitlerowskie Niemcy obawiając się ataku na swą stolicę od strony Polski, rozpoczęły budowę potężnych fortyfikacji porównywalnych z Linią Ma- Kilometer von der Stadt entfernt befindet sich eine echte Perle dieser Region – die Festungsfront Oder-Neiße-Bogen, ein großes Verteidigungssystem aus den 30er Jahren des 20.Jh. Hitlerdeutschland befürchtete einen Überfall vom Osten über Polen auf seine Hauptstadt und baute ein mächtiges Festungssystem, das 70-73 Miedzyrzecze opole porosie.indd 70-71 Fot.: archiwum UM Międzyr zecz MIĘDZYRZECZ ginota czy też Linią Zygfryda. Umocnienia te nie zostały w czasie działań wojennych użyte, ale zachowała się wspaniała sieć połączonych ze sobą budowli obronnych. Kto nie był w tych podziemiach, nie wie, co oznaczają słowa ciemność i cisza. Wędrując po 32-kilometrowej udostępnionej części podziemnych korytarzy, poczujemy smak niesamowitych tajemnic II wojny światowej. Podziw budzą wielotonowe kopuły Panzerwerków, a także budowle hydrotechniczne powiązane z systemem obronnym. W „krainie ciszy i ciemności” nierzadko możemy spotkać nietoperze – gospodarzy tych podziemi. Fakt, iż MRU jest największym europejskim zimowiskiem tych ssaków, przyciąga turystów mit der Maginot-Linie bzw. Siegfried-Linie vergleichbar ist. Diese Befestigungsanlage wurde in den Kriegshandlungen nicht benutzt, unterirdisch miteinander verbundene Bunker sind aber gut erhalten. Wer diese Bunkeranlage nicht besucht hat, weiß nicht, was Dunkelheit und Stille bedeuten. Auf der Wanderung durch einen 32 km langen Verbindungstunnel lernen wir interessante Geheimnisse des zweiten Weltkrieges kennen. Wir werden gefesselt von den Kuppeln der Panzerwerke und mit dem Verteidigungssystem verbundenen wassertechnischen Objekten. Im „Land der Stille und Dunkelheit“ können wir oft Fledermäusen, den Hausherren dieser unterirdischen Welt, begegnen. Der Ostfall als größte europäische Überwinterungsstätte dieser Säugetiere lockt 12-03-05 12:40 spacerem po... Międzyrzecz z lotu ptaka / Międzyrzecz aus der Vogelschau Jezioro Głębokie / Głębokie-See z całego świata. Podziemia są częścią Muzeum Fortyfikacji i Nietoperzy w Pniewie. Touristen aus der ganzen Welt an. Die unterirdischen Gänge sind ein Bestandteil des Museums der Befestigungstechnik und Fledermäuse in Pniewo. NIEZWYKŁA KOLEKCJA >> Okazałe pozostałości położonego nad rzeką zamku obronnego z czasów króla Kazimierza Wielkiego do dziś zachwycają potęgą murów. A tuż obok zamku znajduje się muzeum z największą w Polsce kolekcją portretów trumiennych, tablic herbowych i inskrypcyjnych związanych z sarmackimi obyczajami pogrzebowymi. Dziś możemy podziwiać wspaniałe dostojne twarze okolicznej szlachty, stworzone przez malarzy specjalizujących się w uwiecznianiu twarzy zmarłych, aby nawet po śmierci mogli „uczestniczyć” nie tylko w stypie, ale także żyć wiecznie dla rodziny i sąsiadów. Portrety z tej kolekcji były pokazywane w wielu znanych galeriach na całym świecie. DLA AKTYWNYCH >> Okolice Międzyrzecza to wspaniałe szlaki piesze, rowerowe i kajakowe, ale płetwonurkowie czy wędkarze też znajdą tu prawdziwy raj. WYPOCZYNEK NAD WODĄ >> Zaledwie kilka kilometrów na północ od Międzyrzecza leży Jezioro Głębokie. Ponad 120 ha krystalicznie czystej wody wśród bogatego drzewostanu to gratka dla amatorów sportów wodnych, leśnych wędrówek czy po prostu błogiego leniuchowania nad malowniczym jeziorem. Średnia głębokość tego jeziora to 9 m, a największa głębia przekracza 25 m. Dojazd: samochodem drogą 3 Świnoujście – Jakuszyce, drogą 137 Słubice – Trzciel, koleją relacji Gorzów Wielkopolski – Zbąszynek lub Wierzbno – Rzepin albo Międzyrzecz – Toporów, autobusem PKS, m.in. z: Gorzowa Wlkp., Zielonej Góry, Poznania, Jeleniej Góry, samolotem na lotnisko w Babimoście, ok. 40 km od Międzyrzecza Międzyrzecki Rejon Umocniony: tel. (95) 741 99 99 lub 509 868 965, e-mail: [email protected], www.bunkry.pl Muzeum w Międzyrzeczu, ul. Podzamcze 2, tel. (95) 741-25-67 EINZIGARTIGE SAMMLUNG >> Die Ruine der am Fluß gelegenen Wehrburg aus der Zeit des Königs Kazimierz Wielki (des Großen) fasziniert bis heute mit ihrem imposanten Baukörper. An der Burg befindet sich ein Museum mit der landesweit größten Sammlung von Sargporträts, Wappen- und Inskriptionstafeln, die mit polnischen Beerdigungssitten und -bräuchen verbunden sind. Heute können wir Gesichter hiesiger verstorbener Kleinadliger bewundern, abgebildet von in der Darstellung von Gesichtern der Toten spezialisierten Malern, damit sie auch nach dem Tod nicht nur an dem Totenmahl „teilnehmen“, sondern auch für ihre Familien und Nachbarn ewig leben können. Porträts aus dieser Sammlung wurden weltweit in vielen bekannten Galerien ausgestellt. FÜR AKTIVTOURISTEN >> Die Umgebung von Międzyrzecz bietet ausgezeichnete Wander-, Rad- und Kajakrouten und ist ein wahres Taucher- und Anglerparadies. ERHOLUNG AM WASSER >> Einige Kilometer nördlich von Międzyrzecz liegt der Głębokie-See. Mehr als 120 ha kristallklares Wasser inmitten von Wäldern sind ein Paradies für Wassersportfreunde und Fußwanderer sowie jene, die sich einfach an diesem malerischen See erholen wollen. Der See ist im Durchschnitt 9 m tief, die größte Seetiefe beträgt 25 m. Anreise: mit Auto Landstraße 3 Świnoujście-Jakuszyce, Landstraße 137 Słubice-Trzciel, mit Bahn auf der Strecke Gorzów Wielkopolski-Zbączynek, Wierzbno-Rzepin oder Międzyrzecz-Toporów, mit Bus u. a. aus Gorzow Wielkopolski, Zielona Góra, Poznań und Jelenia Góra, mit Flugzeug zum Flugplatz Babimost, ca. 40 km von Międzyrzecz entfernt Festungsfront Oder-Neiße-Bogen: Tel. (95) 741 99 99 509 868 965, E-mail: [email protected], www.bunkry.pl Museum in Międzyrzecz, ul. Podzamcze 2, Tel. (95) 741-25-67 www.miedzyrzecz.pl 70-73 Miedzyrzecze opole porosie.indd 72-73 Fot.: archiwum UM Międzyr zecz 72 12-03-05 12:40 74 Ein Spaziergang durch... spacerem po... 75 Jaga Kolawa Fot.: Tomasz Gębuś, A. Mstowski, arch UG Pośród jurajskich zamków i skał Powiat częstochowski słynie z pięknych lasów, krystalicznie czystej wody, malowniczych ostańców skalnych i tajemniczych jaskiń. Ruch turystyczny trwa tu praktycznie przez cały rok. Wielbiciele aktywnego wypoczynku mogą przebierać w różnych formach rekreacji – od spacerów po lesie i łowienia ryb, po przejażdżki rowerowe i konne, wspinaczkę skałkową i eksplorowanie jaskiń. Der Kreis Częstochowa ist berühmt für seine schönen Wälder, kristallklare Gewässer, malerische Inselberge und geheimnisvolle Höhlen. Der Reiseverkehr dauert hier praktisch das ganze Jahr. Aktivtouristen können wählen zwischen Spaziergängen im Wald, Angeln, Rad- und Reittouren, Klettern und Höhlenerforschung. Orzeł na szczycie baszty w herbie powiatu częstochowskiego nawiązuje do architektury warownej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Od czasów Kazimierza Wielkiego terenów tych strzegły średniowieczne zamki królewskie, do których nieprzypadkowo przylgnęło określenie „orlich gniazd”. Der Adler auf der Basteispitze im Wappen des Kreises Częstochowa knüpft an die Wehrarchitektur auf der Hochebene von Krakau und Częstochowa an. Seit der Zeit des Königs Kazimierz Wielki (des Großen) wurde dieses Gebiet durch mittelalterliche Königsburgen beschützt, die nicht zufällig als Orle Gniazda (Adlernester) bezeichnet werden. NA DWÓCH KÓŁKACH SZLAKIEM ORLICH GNIAZD >> Cały szlak mierzy 188 km i biegnie od Częstochowy po Kraków. Aż do Olsztyna, nad którym górują ruiny zamku z XIV w., ciągną się potężne kompleksy lasów. Na 74-75 czestochowa.indd 74-75 AUF ZWEI RÄDERN AUF DER ROUTE DER ADLERNESTER >> Die gesamte Route ist 188 km lang und führt von Częstochowa nach Krakau. Bis nach Olsztyn Fot.: M. Szelest INMITTEN VON JURABURGEN UND -FELSEN Turniej Rycerski / Ritterturnier Konopiska – Zawody balonowe / Konopiska, Ballonwettbewerb olsztyńskich błoniach odbywają się liczne imprezy, m.in. piknik geologiczny, maraton kolarski i festyn rycerski. Zwiedzając wioskę, warto zatrzymać się przy barokowym kościółku św. Jana Chrzciciela i galerii ze słynną „Szopką Olsztyńską”. Jadąc dalej, można podziwiać walory Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd. Rezerwaty leśne Zielona Góra i Sokole Góry są otoczone wapiennymi wzgórzami, malowniczymi dolinami i zbiornikami wodnymi, a leśne stoki kryją kilkanaście jaskiń. Bogactwo krajobrazu dopełniają liczne i różnorodne zabytki. Warto zwrócić uwagę na drewniany kościół św. Idziego w Zrębicach, a także ukryte w lesie pozostałości XIV-wiecznego zamku w Ostrężniku. mit einer Burgruine aus dem 14. Jh. erstrecken sich weitläufige Waldgebiete. Auf den Wiesen am Fuß der Burg finden zahlreiche Events, u.a. geologisches Picknick, Radmarathon und Ritterturnier statt. Besichtigungswert sind im Dorf die kleine Barockkirche St. Johannes der Täufer und die Galerie mit der berühmten „Olsztyn-Krippe“. Auf der Weiterfahrt kann der „Orlich Gniazd“Landschaftspark bewundert werden. Die Waldreservate Zielona Góra und Sokole Góry liegen inmitten von Kalksteinhügeln, malerischen Tälern und Seen, und bewaldete Berghänge bergen mehrere Höhlen. Das Landschaftsbild wird auch durch zahlreiche Baudenkmäler geprägt. Sehenswert sind die Holzkirche St. Ägidius in Zrębice und im Wald versteckte Überreste der Burg Ostrężnik aus dem 14.Jh. PIECHOTĄ PRZEZ SZLAK ZAMONITU >> Specyfiką Jury jest zagęszczenie ścieżek turystycznych oplatających najważniejsze zabytki i osobliwości przyrody. Można wybrać Szlak Zamonitu, którego nazwa jest skrótem słów zamek i amonit, od zastygłych muszli prehistorycznych głowonogów wtopionych w skały. Na Szlaku Zamonitu w Złotym Potoku warto odwiedzić muzeum poświęcone Zygmuntowi Krasińskiemu w dawnym klasycystycznym dworku Krasińskich oraz pałac Raczyńskich, z marmurowymi lwami przy wejściu. Można też spróbować miejscowego specjału – świeżego pstrąga. Organizowane tu w sierpniu „Święto Pstrąga” co roku przyciąga wędkarzy, smakoszy i mnóstwo turystów. ZU FUSS AUF DER ZAMONIT-ROUTE >> Eine Besonderheit der Hochebene ist ein dichtes Netzwerk von Wanderwegen um die wichtigsten Bau- und Naturdenkmäler. Empfehlenswert ist z. B. die Zamonit-Wanderroute. Ihr polnischer Name ist eine Abkürzung von zwei Wörtern: zamek (Burg) und amonit (Ammonit, fossile Muscheln). Besichtigungswert sind in Złoty Potok das Zygmunt-Krasiński-Museum im ehemaligen klassizistischen Krasiński-Herrenhaus und das Raczyński-Schloss mit Marmorlöwen am Eingang. Eine lokale Spezialität ist gebratene frische Forelle. An dem „Forellenfest“ nehmen im August Angler, Feinschmecker und viele Touristen teil. Skała Miłości / Felsen der Liebe Szlak Orlich Gniazd – rowerowy – kolor czerwony (188 km) Częstochowa – Olsztyn – Zrębice – Krasawa – Suliszowice – Ostrężnik – Kraków Szlak Zamonitu – pieszy – kolor żółty (72,7 km) Poraj – Zaborze – Suliszowice – Złoty Potok – Bobolice www.olsztyn-jurajski.pl, www.janow.pl, www.jurainfo.pl www.it-jura.pl Route der Adlernester – Radweg rot (188 km lang) Częstochowa-Olsztyn-Zrębice-Krasawa-Suliszowice-Ostręźnik-Krakau Zamonit-Route – Wanderweg gelb (72,7 km lang) Poraj-Zaborze-Suliszowice-Złoty Potok-Bobolice www.olsztyn-jurajski,plm www.janow.pl, www.jurainfo.pl, www.it-jura.pl www.czestochowa.powiat.pl 12-03-05 12:40 76 Ein Spaziergang durch... spacerem po... jest zarejestrowanych 13 pomników przyrody. Do najcenniejszych okazów należy 6 dębów szypułkowych liczących po 300 lat, których obwody sięgają od 345 cm do 470 cm. Część gminy wchodzi w obręb Doliny Górnej Wisły i Cieszyńskich Źródeł Tufowych – obszarów chronionych przyrodniczo. ZDROWOTNA MOC SOLANKI >> Przechadzki po czystych ekologicznie terenach to niejedyne prozdrowotne atrakcje Dębowca. W centrum wsi koło Urzędu Gminy stoi fontanna w kształcie grzybka, po którym spływa solanka w czasie parowania wzbogacająca atmosferę w jod i inne cenne pierwiastki. Przebywanie w pobliżu fontanny to sposób na naturalną inhalację dróg oddechowych. Biologicznie czysta substancja zawiera w 1 litrze prawie 20 razy więcej jodu niż w Bałtyku! Wydobywana od lat 50. XX w. solanka posiadająca status wód leczniczych i termalnych, z której powstaje jodowo-bromowa sól lecznicza, to idealne panaceum na różnorakie schorzenia. Śladami historii „królewskiego miasta” Jaga Kolawa AUF DEN SPUREN DER GESCHICHTE DER „KÖNIGSSTADT” Im Dreieck der drei Städte Cieszyn-SkoczówStrumień liegt Dębowiec. Die Gemeinde Dębowiec liegt im Knajka-Flußtal inmitten von zahlreichen Fischteichen und gilt als eine der schönsten Regionen im Teschener Schlesien und als idealer Erholungsort für Wochenende. ŚLADAMI HISTORII „KRÓLEWSKIEGO MIASTA” AUF DEN SPUREN DER GESCHICHTE DER „KÖNIGSSTADT” >> Dębowiec und umliegende >> Pierwsze historyczne wzmianki o Dębowcu i okolicznych osadach pojawiły się już w XIII w. W 1349 r. król Kazimierz Wielki nadał Dębowcowi status „miasta królewskiego” i w XIV w. powstawały tutaj parafie należące do najstarszych w regionie. Miłośnicy zabytków sakralnych powinni odwiedzić kościół św. Jakuba Apostoła w pobliskim Simoradzu. Neogotycki kościół kryje w swym wnętrzu kilka cennych zabytków sztuki sakralnej. W czasie prac remontowych na ścianach prezbiterium odkryto gotyckie i renesansowe polichromie, zachowały się również trzy kamienne płyty epitafijne z napisami w języku staromorawskim z XVII w. Ponieważ św. Jakub jest patronem pielgrzymów i turystów każdy 25. dzień miesiąca jest „Dniem Otwartych Drzwi” w simoradzkiej świątyni. Zwolennicy turystyki pielgrzymkowej nie mogą pominąć dębowieckiego sanktuarium. Kościół i klasztor z figurą Matki Boskiej Saletyńskiej Płaczącej jest miejscem licznych pielgrzymek. U stóp sanktuarium tryska źródełko odwiedzane przez turystów, którzy mogą znaleźć ukojenie również w przyklasztornym parku z aleją dębową. DĘBOWIEC DĘBEM STOI >> Na placu sanktuaryjnym klasztoru nadal króluje wiekowy dąb Dewajtis oceniany na 600 lat. Te majestatyczne drzewa rosną głównie w dolinie rzeki Knajki. W sumie w gminie Siedlungen wurden bereits im 13. Jh. urkundlich erwähnt. 1349 verlieh König Kazimierz Wielki (der Große) Dębowiec den Status einer „Königsstadt“, im 14. Jh. entstanden hier die ältesten Pfarrgemeinden in der Region. Besonders sehenswert ist die Kirche St. Jakob Apostel im nahe gelegenen Simoradz. Die neugotische Kirche besitzt eine interessante Innenausstattung. Bei der Restaurierung wurden im Chorraum gotische und Renaissance-Wandmalereien freigelegt, gut erhalten sind auch drei Steingrabplatten aus dem 17. Jh. Der hl. Jakob ist Schutzherr von Pilgern und Touristen, und jeder 25. Tag des Monats ist ein „Tag der Offenen Tür“ in der Kirche. Pilgertouristen besuchen auch die Marienkultstätte in Dębowiec. Die Kirchen- und Klosteranlage mit der Figur der Weinenden Madonna von La Salette ist ein viel besuchter Wallfahrtsort. Unterhalb sprudelt eine erfrischende Quelle aus dem Boden, die Besucher können auch im Klosterpark mit einer Eichenallee verschnaufen. ALTE EICHEN >> Auf dem Klosterplatz steht die alte Eiche Dewajtis, deren Alter auf 600 Jahre geschätzt wird. Diese majestä- tischen Bäume wachsen weiterhin vor allem im KnajkaFlußtal. In der Gemeinde Dębowiec sind insgesamt 13 Naturdenkmäler registriert. Zu den wertvollsten Naturdenkmälern gehören 6 Stieleichen, die 300 Jahre alt sind und deren Umfang zwischen 345 cm und 470 cm beträgt. Ein Gemeindeteil liegt im Flußtal der Oberen Weichsel und der Tuffquellen von Cieszyn, die unter Naturschutz stehen. HEILWIRKENDE SOLQUELLEN >> Spaziergänge durch diese ökologisch saubere Region sind nicht die einzigen gesundheitsfördernden Attraktionen von Dębowiec. In der Dorfmitte steht ein pilzförmiger Springbrunnen, aus dem Wasser mit Jod und anderen wertvollen Mineralien fließt. Der Springbrunnen bietet natürliche Inhalationen für die Atemwege. Ein Liter Wasser enthält beinahe 20 Mal mehr Jod als die Ostsee! Die in den 50er Jahren des 20. Jh. erschlossene Mineralquelle wurde als Heil- und Thermalquelle anerkannt, aus der jod- und bromhaltiger Heilsalz gegen verschiedene Erkrankungen gewonnen wird. Stara remiza strażacka w Dębowcu Dębowiec, altes Spritzhaus MIT FAHRRAD AUF WALDWEGEN >> Es empfiehlt sich, nach der Therapie mit Mineralwasser das Fahrrad aus dem Kofferraum herauszunehmen und in die Umgebung zu radeln. Durch Dörfer in der Gemeinde Dębowiec verlaufen drei Radrouten. Der kürzeste blaue Radweg ist nur 14 km lang und führt von Kaczyce nach Dębowiec. Die längere gelbe Radroute (37 km lang) beginnt in Pszczyna und geht weiter nach Dębowiec, von wo aus sie nach Cieszyn und zum Grenzübergang mit Tschechien führt. Der längste grüne Radweg beginnt in Rybnik und führt vom Dorf Gumna in der Gemeinde Dębowiec durch Wiesen und Wälder nach Ustroń. Die Reise geht an Wegkapellen und -kreuzen vorbei, die über alle Ortschaften der Region verstreut und ein festes Bestandteil der ländlichen Landschaft sind. Bau- und Naturdenkmäler sowie andere Sehenswürdigkeiten warten in der ökologisch sauberen Region Dębowiec auf Touristen, die noch selten besuchte und wenig bekannte Regionen von Schlesien für sich entdecken und kennen lernen wollen. Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Simoradzu Simoradz, Kirche St. Jakob Apostel W granicach gminy leży siedem wsi / In der Gemeinde Dąbrowiec liegen sieben Dörfer: Dębowiec, Ogrodzona, Simoradz, Iskrzyczyn, Kostkowice, Gumna i Łączka położonych w zachodniej części Pogórza Cieszyńskiego w województwie śląskim. Urząd Gminy Dębowiec, Gemeindeverwaltung Dębowiec Tel./Fax +48 (13) 44 137 30, E-mail: [email protected] www.debowiec.cieszyn.pl www.simoradz.bielsko.opoka.org.pl pl 76-77 Debowiec.indd 76-77 Fontanna solankowa w Dębowcu Dębowiec, Springbrunnen mit Mineralwasser Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwojów Obszarów Wiejskich Fot.: M. Szelest W trójkącie trzech miast Cieszyn – Skoczów – Strumień znajduje się Dębowiec. Gmina położona w dolinie rzeki Knajki, wśród licznych stawów rybnych jest jednym z najbardziej malowniczych zakątków Śląska Cieszyńskiego, idealnym miejscem na sielski, weekendowy wypoczynek. ROWEREM PRZEZ DUKTY >> Po terapii solankowej warto wyciągnąć z bagażnika rower i wyruszyć przed siebie. Przez wsie Dębowca przebiegają trzy trasy rowerowe. Najkrótsza oznaczona kolorem niebieskim ma tylko 14 km i wiedzie z Kaczyc do Dębowca. Dłuższa żółta o długości 37 km swój początek ma w Pszczynie, a z Dębowca można nią dojechać aż do Cieszyna i przejścia granicznego z Czechami. Najdłuższa 80-kilometrowa ścieżka dla miłośników dwóch kółek oznaczona kolorem zielonym zaczyna się w Rybniku, a z dębowieckiej wioski Gumna prowadzi do Ustronia. Po drodze wśród pól, stawów, leśnych dróżek mijamy przydrożne kapliczki i krzyże. Rozsiane po wszystkich miejscowościach regionu są nieodłącznym elementem wiejskiego krajobrazu. Zabytkowe obiekty, pomniki przyrody i ślady historii na czystych ekologicznie terenach Dębowca czekają na odkrycie przez turystów, spragnionych poznawania, ciągle jeszcze niespenetrowanych do końca, śląskich ustroni. 77 Krzyz na Kępie Ogrodzieńskiej d ń k Kreuz Kępa OOgrodzieńska, 12-03-05 12:41 78 Ferne und nahe Reisen podróże dalekie i bliskie 79 Robert Szewczyk W delcie Rodanu IM RHONE -DELTA Największa rzek a Francji, uchodząc do Morza Śródziemnego, tworzy rozległą deltę – Plaine de la Camargue. Jest to kraina rozlewisk, bagien i słonych lagun. Królestwo białych koni, czarnych byków i różowych flamingów. Zjeżdżając z wzniesień Owernii przez Sewenny do Nimes, odczuwamy zmianę klimatu: wzrasta temperatura powietrza i wilgotność. Lato z ciepłego zmienia się w upalne, duszne. Zmienia się także krajobraz: wulkaniczne surowe pejzaże rozpływają się i ustępują miejsca śródziemnomorskim równinom, palmom i prowansalskim domkom z czerwonymi dachówkami. Delta Rodanu jest jednym z najbardziej osobliwych miejsc Starego Kontynentu; fantazyjnym konglomeratem regionalnej kultury, egzotycznej przyrody i bogatej historii. Walory te zdecydowały o powstaniu Regionalnego Parku Narodowego Camargue. GENIUSZ I SZALENIEC >> Bramą do Camargue jest miasteczko Arles. Tu Rodan rozdziela się na dwie odnogi – wschodnią Wielkiego Rodanu i zachodnią Małego Rodanu. Miasto pełne jest rzymskich i średniowiecznych zabytków wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Nawet jeżeli zatrzymamy się tu na kilka godzin, z pewnością jego atmosfera zapadnie nam na długo w pamięć. Przewodniki zwracają uwagę na „antyczne Arles” i wymieniają najważniejsze zabytki z początku naszej ery: arenę, termy Konstantyna, teatr, kryptoportyk, cmentarz Les Alyscamps. Mnie bardziej inspiruje wycieczka śladami genialnego malarza postimpresjonisty Vincenta van Gogha, który przybył do Arles w 1888 r. Ponoć dlatego, że potrzebował upału, by jego krew mogła krążyć normalnie. Z pewnością pobyt w mieście to 78-84 Camarque + zdunowo+CT [pland.indd 78-79 Der grösste französisiche Fluss bildet an der Einmündung ins Mittelmeer ein Delta - Plaine de la Camargue. Das Rhone-Delta ist ein Hochwasserund Sumpfgebiet mit salzigen Lagunen. Es ist das Reich weisser Pferde, schwarzer Stiere und rosiger Flamingos. Auf der Fahrt bergab von den Auvergne-Erhebungen über Cévennes nach Nimes wechselt das Klima: Die Lufttemperatur und -feuchtigkeit steigen. Aus dem warmen Sommer wird ein heißer schwüler Sommer. Auch das Landschaftsbild ändert sich: Die rauhe Vulkanlandschaft verliert sich und macht Platz für Mittelmeerebenen, Palmen und provenzalische Häuser mit roten Dächern. Das Rhone-Delta ist eine der Besonderheiten des Alten Kontinents, ein einzigartiges Konglomerat regionaler Kultur, exotischer Natur und reicher Geschichte. Diese Vorteile waren für die Entstehung des Regionalen Nationalparks Camargue entscheidend. GENIE UND WAHNSINN >> Das Tor zu Camargue ist das Städtchen Arles. Hier teilt sich die Rhone in zwei größere Arme: die Grand Rhone und die Petit Rhone. Die Stadt ist reich an römischen und mittelalterlichen Baudenkmälern, die auf der UNESCO-Liste des Weltkultuerbes stehen. Hier sollte man sich eine mehrstündige Pause gönnen und die Atmosphäre dieses unvergesslichen Ortes genießen. Reiseführer machen auf „das antike Arles” aufmerksam und nennen die wichtigsten Baudenkmäler vom Beginn unserer Ära: die Arena, die Constantin-Thermen, okres, w którym w pełni ukształtował się jego styl malarski. To właśnie tu powstały kolejne wersje słynnych „Słoneczników”, „Irysy”, a także „Nocna kawiarnia w Arles” i „Pokój artysty”. Obrazy malarza przedstawiają pejzaże Camargue, niektóre bez zmian można podziwiać także dzisiaj. Na południe od miasta rozciąga się niemal tysiąc kilometrów kwadratowych delty. Droga wiedzie groblami wśród zielonych pól ryżowych, nad lagunami i pośród łąk, na których pasą się półdzikie konie rasy camargue. Stada niewielkich białych koników przemierzają swobodnie równiny. Zatrzymujemy się przy pasących się na poboczu siwkach, które ufnie wyciągają szyje i z godnością przyjmują podane na dłoni jabłka. Jak twierdzą naukowcy, konie uwiecznione na malowidłach naskalnych w Lascaux to właśnie camargue… Gdzieniegdzie widoczne są mas – pasterskie zagrody obecne na obrazach van Gogha. Dzisiaj zmieniono je w galerie, muzea lub małe hoteliki dla turystów. TRZY MARIE >> Na samej plaży, między morzem a jeziorami des Launes i L’Imperial, leży urokliwe Saintes-Marie-de-la-Mer będące dogodnym punktem wypadowym w zakamarki delty. W czasie wakacji jest tu tłoczno i gwarno. W hotelach i na polach kempingowych trudno o wolne miejsce. Tłumnie zjeżdżają tu miłośnicy karawaningu z Włoch. Ich karawany szczelnie wypełniają duży parking tuż przy plaży. W ciągu dnia słońce wygania urlopowiczów na plażę. Miasteczko pustoszeje, co umożliwia spokojne zwiedzanie – wieczorem uliczki wypełniają się ludźmi spędzającymi przyjemnie 12-03-05 12:41 80 Ferne und nahe Reisen podróże dalekie i bliskie Wnętrze kościoła Św. Trójcy w Arles / Innenansicht der Dreifaltigkeitskirche in Arles / Interior of St.Trinity Church in Arles Rzymski amfiteatr to najsłynniejszy zabytek w Arles / Das römische Amphitheater ist das berümteste Baudenkmal in Arles pył zmieszany z morską solą, który pokrywa skórę i szczypie w oczy, mimo to przynosi odrobinę ulgi w gorący dzień. Zamiast wylegiwać się na plaży, ruszamy w głąb Camargue. Turyści mają do wyboru wiele możliwości zwiedzania delty. Lokalne biura turystyczne organizują wycieczki z przewodnikami szlakami: pieszymi (o łącznej długości 40 km), konnymi 78-84 Camarque + zdunowo+CT [pland.indd 80-81 DREI MARIEN >> Am Strand, zwischen dem Meer und den Seen des Launes und L’Imperial, liegt das malerische Städtchen Saintes-Marie-dela-Mer als ideale Ausfallbasis für Ausflüge ins Rhone-Delta. Im Sommer herrscht hier reges Treiben. Hotels und Campingplätze sind überfüllt. Hier geben sich viele italienische Caravaningfans ihr Stelldichein. Ihre Wohnwagen nehmen den großen Parkplatz in der Strandnähe ein. Am Tag zieht es die Urlauber an den Strand. Das Städtchen wird leer, so dass es in aller Ruhe besichtigt werden kann, abends füllen sich die Straßen mit Menschen, die die Zeit angenehm mit Shopping oder in zahlreichen Restaurants verbringen. Wir wandern nach Saintes-Maries-de-la-Mer die Meerespromenade ent- AT O UT F RAN C E /R- Ca st FLAMINGI I MAŁŻE >> Suchy wiatr nawiewa drobny das Theater, den Kryptoportikus und die Nekropole Les Alyscamps. Mich inspiriert am meisten ein Ausflug auf den Spuren des genialen postimpressionistischen Malers Vincent van Gogh, der 1888 nach Arles kam. Er soll Hitze benötigt haben, damit sein Blut normal kreisen konnte. In der Zeit, die er in dieser Stadt verbrachte, wurde sein Malstil geprägt. Hier entstanden die einzelnen Versionen seiner berühmten „Sonnenblumen”, „Schwertlilien” sowie „Das Nachtcafé in Arles” und „Zimmer des Künstlers”. Die Gemälde des Malers zeigen die Landschaften der Camargue, einige können unverändert auch heute bewundert werden. Südlich von der Stadt erstreckt sich das Delta auf etwa tausend Quadratkilometern. Der Weg führt auf Deichen inmitten von grünen Reisfeldern, über Lagunen und durch Wiesen, auf denen halbwilde Camarque-Pferde weiden. Weiße Kleinpferde ziehen in Herden durch weite Ebenen. Wir machen Station am Straßenrand, wo die weißen Pferde weiden, die einen langen Hals machen, um uns Äpfel aus der Hand zu nehmen. Wissenschaftler behaupten, dass in der Höhlenmalerei von Lascaux eben Camarque-Pferde abgebildet sind. Hie und da sehen wir Hirtenhöfe (mas), die van Gogh malte. Heute beherbergen sie Galerien, Museen oder kleine Touristenhotels. ATO UT F RA NC E /N i c ol e Le j e u ne czas na zakupach lub w licznych restauracjach. Wędrujemy do Saintes-Maries-de-la-Mer nadmorską promenadą, którą po zmroku oświetlają stylowe lampy. Mijamy arenę do… korridy. W regionie słynącym z hodowli czarnych byków (zwierzęta te występują także na arenach hiszpańskich) korrida jest popularną rozrywką. Jeden z miejskich pomników przedstawia walkę torreadora z camarguańskim buhajem. Miasteczko zawdzięcza nazwę swym patronkom – trzem świętym Mariom: Jakubie, Salomei oraz Magdalenie. Według legendy święte Marie były prześladowane w Jerozolimie. Prześladowcy wsadzili je do łodzi i zostawili na morzu bez żagla, wioseł, żywności i nadziei, na pewną śmierć. Marie jednak przeżyły i dotarły do miejsca, w którym stoi dziś kościół Notre-Dame-de-la-Mer. W świątyni przechowywane są relikwie Marii Salomei oraz Marii Jakuby. W krypcie z XV w. spoczywają szczątki ich egipskiej służącej św. Sary – patronki Cyganów. Każdego roku pod koniec maja Romowie odbywają pielgrzymkę do jej grobu i uczestniczą w uroczystym nabożeństwie odprawianym nad morzem. Wzdłuż murów kościoła prowadzi chemin de ronde – chodnik, z którego wartownicy wypatrywali pirackich i saraceńskich okrętów. Warto się tu przespacerować o zachodzie słońca, by obejrzeć panoramę miasta i nadmorskiej równiny. oraz samochodowymi (autami terenowymi można dojechać do wielu ciekawych, a trudno dostępnych miejsc). Interesującą propozycją jest jedno- lub dwudniowy spływ kajakiem w dół Małego Rodanu. Jeżeli ktoś ma mało czasu, najlepiej skorzystać z oferty Parku Ornitologicznego Pont de Gau. Na 60 ha można zobaczyć wszystkie przyrodnicze atrakcje: bagna z rzadkimi gatunkami roślin, jeziora, kolonie ptaków, pasące się konie i byki. Obserwacje ułatwiają liczne ścieżki przyrodnicze i tarasy widokowe. Ze względu na ograniczony budżet jako środek lokomocji wybieramy rowery, które wypożyczamy w Le Velociste. Wyjeżdżamy z Saintes-Maries-de-la-Mer na północ i kierujemy się do rezerwatu nad Etang du Vaccares – największym jeziorem w delcie. Po drodze zatrzymujemy się w przydrożnym sklepiku z produktami regionalnymi. Właścicielem jest wesoły Romano. Klientów wita w ich narodowych językach, ale z polskim ma problem, choć szybko się uczy „dzień dobry” i „jak się masz”. Żar leje się z nieba, więc kupujemy butelkę chłodnego białego wina, którą opróżniamy na brzegu laguny. Z daleka widać brodzące w płytkiej wodzie flamingi różowe. Te eleganckie zwierzęta o smukłej sylwetce, szyi wygiętej w kształcie litery „S” i biało-różowym upierzeniu są najczęściej wypatrywanymi i fotografowanymi ptakami spośród 400 żyjących tu gatunków. Pedałujemy groblą Digue à la Mer wzdłuż południowej granicy rezerwatu. Flamingi „pasą się” na wyciągnięcie ręki. Możemy im się przyjrzeć dokładnie i docenić ich piękno. Przed nami 11 km drogi w słońcu, między plażą a jeziorami. Żeby dotrzeć do latarni morskiej La Gacholle, musimy przedostać się przez piaszczyste wydmy – krajobrazy przypominają mi Pobrzeże Słowińskie. Tu już nie sposób jechać; koła grzęzną w piasku. Prowadzimy nasze wehikuły aż nad morski brzeg i zażywamy ochładzającej kąpieli. Po drodze mijamy szkielet delfina, powietrze drga z gorąca – po prostu wybrzeże szkieletów… Wieczorem zanurzamy się w gwar śródziemnomorskiego miasteczka. W porównaniu z Lazurowym Wybrzeżem jest tu 81 lang, die in der Dämmerung durch stilvolle Lampen beleuchtet wird. Wir gehen an ... der Corrida-Arena vorbei. In dieser für die Zucht schwarzer Stiere (diese Tiere werden auch in spanischen Arenen eingesetzt) berühmten Region sind Stierkämpfe eine beliebte Unterhaltungsform. Ein Denkmal stellt den Kampf eines Torreadors mit einem Camargue-Stier das. Das Städtchen verdankt seinen Namen seinen drei Schutzheiligen: hl. Maria Jakobi, hl. Maria Salome und hl. Maria Magdalena. Nach Legende wurden die heiligen Marien in Jerusalem verfolgt. Die Verfolger liessen sie in ein Boot steigen, verliessen sie auf dem Meer ohne Segel, Nahrung und Hoffnung und schickten sie in den sicheren Tod. Die Marien überlebten aber und gelangten an den Ort, wo heute die Kirche NotreDame-de-la-Mer steht. In dem Gotteshaus werden Reliquien der hl. Maria Salome und der hl. Maria Jakobi aufbewahrt. In der Krypta ruhen die sterblichen Überreste ihres ägyptischen Dienstmädchens, der hl. Sarah, der Schutzheiligen der Zigeuner. Jedes Jahr Ende Mai pilgern die Romas zu ihrer Grabstätte und nehmen an einem feierlichen Gottesdienst teil, der am Meer gehalten wird. An der Kirchenmauer entlang führt ein Pfad (chemin de ronde), von dem aus Wächter Ausschau nach Piraten- und Sarazenenschiffen hielten. Wir gehen hier bei Sonnenuntergang spazieren, um das Stadtpanorama und die am Meer liegende Ebene zu bewundern. FLAMINGOS UND MUSCHELTIERE >> Der Trockenwind weht Staub vermischt mit Meeressalz an, der die Haut bedeckt und in die Augen beißt, dennoch bringt er am heißen Tag ein bißchen Erleichterung. Statt am Strand zu liegen, machen wir eine Wanderung durch die Camargue. Touristen haben viele Besichtigungsmöglicheiten im Rhone-Delta. Lokale Reisebüros organisieren Ausflüge mit Führung auf Wander- (40 km Gesamtlänge), Reit- und Autorouten (mit Geländewagen können viele sehenswerte, schwer zugängliche Orte erreicht werden). Ein attraktives Angebot sind ein- bzw. zweitägige Kajaktouren die Petit Rhone flußabwärts. Wer wenig Zeit hat, sollte das Angebot des Ornithologischen Parks Pont de Gau in Anspruch nehmen. Auf 60 ha können alle Naturattraktionen: das Sumpfland mit seltenen Pflanzenarten, Seen, Vögelkolonien, weidende Pferde und Stiere bewundert werden. Die Beobachtung erleichtern zahlreiche Naturpfade und Aussichtsterrassen. Wegen begrenzter Mittel nehmen wir als Transportmittel Fahrräder, die wir in Le Velociste ausleihen. Wir verlassen Saintes-Maries-de-la-Mer und radeln nördlich in das Reservat am See Etang du Vaccares, dem größten DeltaSee. Unterwegs besuchen wir ein kleines Geschäft mit regionalen ProPółdzikie konie rasy camargue / Halbwilde Camargue-Pferde 12-03-05 12:41 82 podróże dalekie i bliskie Pałac Zdunowo magiczne miejsce Dojazd: do Arles kursują liczne pociągi z Marsylii, Awinionu i Nimes. Z Arles do Saintes-Maries-de-la-Mer dojedziemy autobusem. W podróż po Francji można się też wybrać własnym autem (dojazd drogą nr 570) Waluta: euro Noclegi: w miasteczku Arles jest kilka hoteli (np. Hotel I’Abrivado, Hotel d’Ville), schronisko młodzieżowe Lou Nis Camarguen oraz dwa kempingi de la Brise i le Close du Rhône. W sezonie kemping kosztuje 20–25 EUR (2 osoby, namiot i samochód/doba) Orientacyjne ceny: wejście na teren Parku Ornitologicznego Pont de Gau – 7/4 EUR, wypożyczenie rowerów – 15 EUR/dzień, obiad z owocami morza i winem ok. 20 EUR Anreise: nach Arles mit Bahn aus Marseille, Avignon und Nimes. Von Arles mit Bus nach Saintes-Maries-de-la-Mer. Nach Frankreich kann man auch mit dem eigenen Auto reisen (Landstraße 570). Währung: EUR Unterkunft: In Arles gibt es einige Hotels (z.B.. Hotel I’Abrivado, Hotel d’Ville), die Jugendherberge Lou Nis Camarguen und zwei Campingplätze de la Brise und le Close du Rhône. Im Hochsommer kostet der Campingplatz EUR 20–25 (2 Personen, Zelt und Auto /Tag). Orientierungspreise: Eintritt in den Ornithologischen Park Pont de Gau – EUR 7/4, Fahrradausleihe – EUR 15 /Tag, Mittagessen mit Meeresfrüchten und Wein ca. EUR 20 www.arlestourisme.com www.parc-camargue.fr dukten. Sein Inhaber Romano ist sehr lustig. Er begrüßt seine Kunden in ihren Nationalsprachen, die polnische Sprache bereitet ihm Probleme, wenn auch er „dzień dobry” (Guten Tag) und „jak się masz” (Wie geht´s) schnell beherrscht. Die Hitze fällt vom Himmel, also kaufen wird eine Flasche kühlen Weißwein, die wir am Lagunenufer leeren. Von weitem sehen wir durch seichtes Wasser watende rosige Flamingos. Diese eleganten Vögel mit schlanker Gestalt, S-förmig gebogenem Hals und weißrosigem Gefieder werden unter den hier lebenden 400 Vogelarten am häufigsten beobachtet und fotografiert. Wir fahren auf dem Deich Diguea a la Mer entlang der Reservatsgrenze. Die Flamingos „weiden” hautnah. Wir können sie uns genau ansehen und ihre Schönheit bewundern. Vor uns noch 11 km Wanderung in der Sonne, zwischen dem Strand und den Seen. Um den Leuchtturm La Gacholle zu erreichen, müssen wir sandige Dünen überwinden - diese Landschaft erinnert mich an den SłowińskieKüstenstrich. Hier können wir nicht mehr radeln, die Räder versinken im Sand. Wir gehen mit unseren Vehikeln bis ans Meeresufer und nehmen ein erfrischendes Bad. Unterwegs gehen wir an einem Delphinskelett vorbei, die Luft flimmert vor Hitze - einfach eine Skelettküste... Am Abend tauchen wir in den Lärm des Mittelmeerstädtchens wieder ein. Im Gegensatz zur Cote d´Azur ist es hier etwas billiger. Wir bestellen Muscheltiere in Weißwein, tauschen Eindrücke aus und beobachten träge die Straße. Den Gästen spielt ein spanischer Barde auf. Die Sonne bestrahlt die Häuse mit warmem Licht. Ein erlebnisreicher Urlaubstag am Mittelmeer geht zu Ende... Ela Truszkowska SCHLOSS ZDUNOWO – EIN MAGISCHER ORT W sercu Mazowsza, 50 km od Warszawy, znajduje się dźwignięty z kompletnej ruiny pałac Zdunowo. Prace remontowe, wspierane przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, trwały ponad pięć lat. Ich uwieńczeniem było w 2009 r. uhonorowanie Zdunowa nagrodą Ministra Kultury w konkursie „Zabytek Zadbany”. Im Herzen Masowiens, 50 km von Warschau entfernt, befindet sich das aus dem Ruin wieder aufgebaute Schloss Zdunowo. Die vom Bezirksdenkmalpfleger geförderten Restaurierungsarbeiten dauerten über fünf Jahre. Im Jahre 2009 wurde Zdunowo mit dem Preis des Kultusministers beim Wettbewerb „Gepflegtes Denkmal“ geehrt. Obecnie organizowane są tu różnego rodzaju imprezy, konferencje, Heute werden hier verschiedene Events, Konferenzen, Treffen und Partys spotkania, przyjęcia. Gośćmi pałacu są zarówno okoliczni mieszkańcy, veranstaltet. Gäste des Schlosses sind sowohl Bewohner aus Zdunowo und jak i najbardziej znaczące na naszym rynku firmy i organizacje. Umgebung als die renommiertesten polnischen Firmen und Organisationen. ATO UT F RA NC E /N i c ol e Le j e u ne nieco taniej. Zamawiamy mule w białym winie, wymieniamy wrażenia z wycieczki, obserwujemy leniwie ulicę. Biesiadującym przygrywa hiszpański bard. Słońce zalewa ciepłym światłem mury domów. Kończy się uroczy dzień śródziemnomorskich wakacji… Posiłek w śródziemnomorskim stylu / Essen im Mittelmeerstil NA WESELA I KONFERENCJE >> Wielką zaletą pałacu w Zdunowie są możliwości aranżacyjne pomieszczeń. Sala balowa, podzielona na trzy mniejsze, może być jednocześnie salą konferencyjną, jadalnią i barkiem. W sezonie natomiast zamienia się w ogromną salę na przyjęcia weselne. Piękny salonik, który oryginalnie był pracownią malarską pierwszej właścicielki rezydencji, mieści teraz kameralną restaurację. Pokoje hotelowe doceniają nawet najbardziej wymagający goście. Wieczorami można skorzystać z profesjonalnej sali klubowej, wyposażonej w koncertowe nagłośnienie, wykorzystywanej również jako małe kino. W pałacu czuje się powiew historii i magię tego miejsca. W czasie remontu w wozowni znaleziono zdjęcia pierwszych właścicieli. Można je dziś zobaczyć w bibliotece. Na ich podstawie zostały odtworzone wszystkie krzesła oraz zdobienia drewniane w drzwiach. Pałac ma niesamowitą moc przyciągania i gromadzenia pozytywnej energii. Położenie niedalekiego Modlina, u zbiegu rzek Wisły, Narwi i Wkry, a także piękne miejsca spacerowe, zachęcają do odwiedzin pałacu. FÜR HOCHZEITPARTYS UND KONFERENZEN >> Ein großer Vorteil des Schlosses Zdunowo sind umfassende Gestaltungsmöglichkeiten der Innenräume. Der in drei kleinere Flächen aufgeteilte Ballsaal kann zugleich als Konferenzraum, Speisesaal und Bar dienen. In der Hochsaison verwandelt er sich in einen großen Raum für Hochzeitpartys. Das kleine Empfangszimmer, ursprünglich ein Malatelier der ersten Besitzerin der Residenz, beherbergt heute ein gemütliches Restaurant. Die Hotelzimmer erfüllen auch die Erwartungen der anspruchvollsten Gäste. Abends können sie in einem professionellen Klubraum mit Beschallungstechnik für Konzerte entspannen, der auch als kleines Kino genutzt wird. Das Schloss ist ein historischer und magischer Ort. Bei den Restaurierungsarbeiten wurden im Wagenschuppen Fotos seiner ersten Besitzer gefunden. Sie sind heute in der Bibliothek zu sehen. Auf Grund dieser Fotos wurden alle Stühle und Holzverzierungen für Türen wieder hergestellt. Das Schloss hat eine besondere Anziehungskraft und strahlt positive Energie aus. Durch seine Lage in der Nähe von Modlin, wo drei Flüsse: die Weichsel, Narew und Wkra zusammenfließen, ist es als Reiseziel zu empfehlen. Pałac Zdunowo / Schloss Zdunowo tel. +48 23 661 98 00; 694 484 584, faks +48 23 661 98 13 e-mail: [email protected], [email protected] www.palaczdunowo.pl 78-84 Camarque + zdunowo+CT [pland.indd 82-83 12-03-05 12:42 78-84 Camarque + zdunowo+CT [pland.indd 84 12-03-05 12:42
