Een pleidooi voor meer solidariteit tussen de verschillende generaties

Transcription

Hoe kunnen we met het oog op de huidige crisis het hoofd
bieden aan de demografische veroudering:
Een pleidooi voor meer solidariteit tussen
de verschillende generaties
Gepubliceerd door AGE op 29 april 2009,
naar aanleiding van de 1e Europese Dag
van de Solidariteit tussen de Generaties
–1–
Inhoudstafel
–2–
Inleiding
4
Waarom we nood hebben aan een maatschappij gestoeld op een sterkere solidariteit tussen
de verschillende generaties
5
Reeds van oudsher zijn onze maatschappijen gestoeld geweest op solidariteit en samenwerking
tussen generaties onderling. Waarom nu een pleidooi voor een meer solidaire maatschappij?
6
Intergenerationele solidariteit inzake stedenbouwkunde
7
Intergenerationele solidariteit inzake woongelegenheid
11
Mobiliteitsplannen en openbaar vervoer voor iedereen
14
Intergenerationele solidariteit inzake het gezinsbeleid
16
Intergenerationele solidariteit inzake de zorg voor afhankelijke personen
18
Intergenerationele solidariteit om voldoende middelen te garanderen voor een fatsoenlijk
leven op elke leeftijd
21
Intergenerationele solidariteit inzake werkgelegenheid
23
Burgerinitiatieven voor intergenerationele solidariteit
26
29 april: Europese dag van de solidariteit en de intergenerationele samenwerking
29
Europees jaar van de actieve veroudering en van de intergenerationele solidariteit 2012
30
Nuttige links 31
–3–
Inleiding
dragen om de situatie te verhelpen. Een samen
maatschappij kon uitgroeien tot wat ze nu is: een ge-
bundelend evenement biedt aldus de mogelijkheid de
bied waar vrede en solidariteit heersen, waar men kan
In 2005 startte de Europese Commissie het overleg
initiatieven op het terrein ook van naderbij te bekijken
bogen op een sterk presterende markteconomie, en
over de demografische evolutie, waarop AGE en het
en het publiek debat over dit belangrijk maatschappelijk
waar maatschappelijke regels gelden die vandaag een
Europees Forum voor de Jeugd (YFJ) samen zijn
thema te voeden.
kostbare troef vormen voor Europa, om beter uit deze
beginnen te reflecteren over de beste oplossing om
wereldwijde crisis te komen. Dit welbekende Europees
het hoofd te bieden aan de veroudering van de
De idee is gegroeid tijdens de vergaderingen van de
Europese samenleving.
Franstalige intergenerationele kring die werd opgericht door de Koning Boudewijnstichting in 2007.
Tijdens het eerste Europees Forum eind 2006 over
Ondertussen is er op het niveau van de Belgische
demografie vroegen beide organisaties aan de Euro-
Franstalige Gemeenschap reeds een concreet project,
pese Commissie om een conferentie te houden over
“Carrefour des Générations” (Generatiekruispunt), dat
solidariteit tussen de verschillende generaties, om
30 Franstalige Belgische gemeenten overkoepelt die
zodoende een debat te lanceren over dit thema, en
tijdens het laatste weekend van april 2009 activitei
om nieuwe invalshoeken te bestuderen inzake de
ten op het getouw zetten rond dit thema.
organisatie van onze maatschappij. De Commissie
maatschappelijk model, dat sommigen recent nog een
Waarom we nood
hebben aan een
maatschappij
gestoeld op een
sterkere solidariteit
tussen
de verschillende
generaties
hinderpaal vonden voor de vernieuwing en de groei
binnen Europa, wordt vandaag geloofd door vooraanstaande internationale instellingen zoals de OESO en het
I.A.B. Zij beschouwen dit als een stabiliseringselement
en een investering van algemeen belang op lange termijn.
De aanpak van de economische, fiscale en maatschappelijke systemen van de landen van de Europese Unie
vertoont misschien verschillen, toch is ze stuk voor stuk
gestoeld op solidariteit tussen de verschillende generaties en tussen de burgers onderling, tussen rijk en arm,
reageerde daar gunstig op en maakte de nodige
Deze publicatie kadert in een project waar AGE met
middelen vrij om een conferentie te houden, die
steun van de Koning Boudewijnstichting sinds 2008
In alle Europese landen zien we een snelle demografische
en tussen gezonde en zieke mensen. Die solidariteit
doorging tijdens het Sloveens voorzitterschap van
mee bezig is, om zo te ijveren voor een Europese sa-
veroudering optreden die zorgt voor spanningen tussen
maakt integraal deel uit van ons gemeenschappelijk
de Europese Unie, op 28 en 29 april 2008, in Brdo
menleving gestoeld op meer solidariteit tussen de vers-
de generaties onderling. Om daar iets aan te doen zou-
erfgoed. Ze moet dan ook zeker naar voren worden
(Slovenië). De conferentie, die in nauw overleg was
chillende generaties. De brochure zoekt niet een volle-
den we het functioneren van onze maatschappij opnieuw
geschoven bij elke hervorming van de functionerings-
georganiseerd met AGE, YFJ, de Internationale
dig overzicht bieden van de problematiek en bestaande
in vraag moeten stellen. De voorbije jaren ging het politiek
mechanismen binnen onze maatschappij.
mutualiteitenvereniging, de Europese Vereniging van
initiatieven op dit vlak. De bedoeling bestaat er veeleer in
debat hoofdzakelijk over de financieringsproblemen van
Solidariteit tussen jongeren, werkende mensen en
de paritaire instellingen, de Sloveense jeugd- en
een debat op gang te brengen naar aanleiding van die
de pensioenen op lange termijn. We stellen immers vast
gepensioneerden mag niet louter vanuit financieel
seniorenverenigingen en de Erste Foundation, wou
eerste Europese dag. Wij blijven alvast informatie verza-
dat het aantal gepensioneerden toeneemt, terwijl het
standpunt worden aangebracht. Men moet dit breder
in eerste instantie zoeken naar manieren om de
melen over het verloop van de debatten en interessante
aantal arbeidskrachten daalt. De vraag naar gezondheid
bekijken en ook de nodige aandacht besteden aan
maatschappelijke banden tussen de verschillende
initiatieven. Op deze manier willen wij de uitwisseling
szorgen zal dan ook explosief toenemen van zodra
wederzijdse vormen van samenwerking en uitwisseling
generaties nauwer aan te halen. Daarnaast wou men
van ideeën en ervaringen in heel Europa ondersteunen.
de generatie babyboomers, de 50- tot 65-jarigen, de
tussen de generaties onderling. Die solidariteit moet
pensioenleeftijd heeft bereikt.
leiden tot een beter wederzijds begrip van de noden en
Indien dit onderwerp u boeit, help ons dan om het
Van een iets zijn we zeker: de combinatie van de demo
verwachtingen van de andere leeftijdsgroepen, en er
debat te voeden. Geef deze publicatie door aan
grafische realiteit en de huidige financiële en econo-
moet ook worden gezocht naar nieuwe samenlevings-
Op vraag van AGE en YFJ stelde het Sloveens voorzit-
mensen op het terrein, aan politieke beslissers en
mische crisis dwingen ons om ons economisch, fiscaal
vormen. De wijze waarop onze maatschappij georga-
terschap voor om 29 april uit te roepen tot Europese
aan de media. Stuur ons uw mening over dit thema
en maatschappelijk beleid grondig te herzien. Met alle
niseerd is, moet volledig worden herzien, zodat er een
Dag van de Solidariteit en de Samenwerking tussen de
of bezorg ons voorbeelden van intergenerationele
respect voor wie heimwee heeft naar het verleden,
nieuw maatschappelijk netwerk en nieuwe samenwer-
Generaties. Een Europese dag biedt, wat ons als ngo
projecten. Met uw hulp staan we volgend jaar miss-
maar de voorbije jaren, zeg maar de voorbije maanden,
kingsverbanden kunnen tot stand komen tussen en
betreft, de organisaties van de burgermaatschappij de
chien al heel wat verder.
is onze maatschappij razendsnel geëvolueerd. Onze
binnen de verschillende generaties, zodat iedereen het
middelen om aan die nieuwe behoeften tegemoet te
plaatsje krijgt dat hem toekomt, zich kan ontwikkelen
ook op politiek vlak verandering brengen om de
solidariteit tussen de generaties te versterken.
mogelijkheid om het werk van een heel jaar te bundelen, waardoor we de aandacht van de media en de
Anne-Sophie Parent - Directeur, AGE
komen moeten dan ook worden aangepast. Voor zij die
en naargelang zijn middelen kan bijdragen tot het
politieke beslissingnemers kunnen toespitsen op een
Lid van de Franstalige intergenerationele kring van
twijfelen, herhalen wij graag nog eens de belangrijkste
algemeen welzijn.
bepaalde problematiek, en oplossingen kunnen aan-
de Koning Boudewijnstichting
principes die ervoor hebben gezorgd dat de Europese
–4–
–5–
De cijfers
Dit debat moet op alle niveaus worden gevoerd: op het
maatschappelijke bescherming, werkgelegenheid,
niveau van de lokale, nationale en stedelijke overheden,
Omdat we, met uitzondering van de oorlogsperiode,
in overleg met de openbare vervoersinstanties, de volk-
in het begin van deze nieuwe eeuw voor het eerst
sgezondheidsinstanties, maatschappelijke dienstverleners,
sinds mensenheugenis vaststellen dat het aantal
De voorbije twintig jaar hebben we de mentaliteit
scholen die architectuuropleidingen aanbieden, met
20-59-jarigen daalt, en omdat demografen voors-
snel zien veranderen. We hebben een zeker indivi-
instanties voor sociale woningbouw, burgers die lokaal,
pellen dat dit cijfer ook tijdens de komende twintig
dualisme zien ontstaan dat een positieve invloed
nationaal en Europees werden verkozen, met de media,
jaar sterk zal blijven dalen. Voor het eerst stellen we
teweegbracht maar tegelijk, voor de relaties tussen
scholen, universiteiten, verenigingen, enz. De vers-
tegelijkertijd ook een enorme groei vast van de groep
de generaties, minder positief was. Het positieve van
chillende initiatieven die van start gingen in het kader
60-plussers, en die trend zal zich nog tot 2030
deze trend is dat burgers veel assertiever zijn gewor-
van de eerste Europese dag van de solidariteit tussen de
verder doorzetten. Kortom, onze leeftijdpiramide is
den en hebben geleerd om zich beter te verdedigen
generaties is een stap in die richting. Het is alvast een
zich volledig aan het omkeren en begint eruit te zien
in het wervelende moderne leven. De nationale
Vandaag is onze stedelijke omgeving in hoofdzaak on-
schitterend begin, maar wij hopen vooral dat dit debat
als een reusachtige champignon in labiel evenwicht
beslissingnemers, die regelmatig op het matje wor-
tworpen voor een actieve bevolking en jonge burgers
nog gedurende vele jaren zal worden voortgezet, en dat
op een voet die alsmaar smaller wordt.
den geroepen door de Europese Commissie die erop
die gezond zijn, voor een wereld waar koning auto aan
toeziet dat iedereen zich strikt houdt aan de budget-
de macht is en waar de noden van de meest kwetsbare
taire regels van het stabiliteitspact, hebben de
burgers verborgen blijven.
alle landen en gebieden van de Europese Unie een
Waarom is dit problematisch
adequate oplossing mogen vinden voor het probleem
actief burgerschap, vrije tijd, enz.
Intergenerationele
solidariteit inzake
stedenbouw
Het probleem
van de demografische veroudering door te streven naar
Omdat dit niet alleen wil zeggen dat er steeds min-
burgers “aangemoedigd” om meer voor zichzelf in te
Hoeveel steden kunnen zeggen dat ze fietspaden heb-
een sterkere maatschappelijke cohesie.
der werkende mensen zullen zijn die helpen om de
staan en minder te rekenen op de gemeenschap, in
ben die jong en oud de mogelijkheid bieden om veilig
pensioenen en de gezondheidszorg te financieren
de hoop de openbare uitgaven zo te kunnen
door de stad te fietsen? Hoeveel stadscentra hebben
van een groeiend aantal afhankelijke senioren en
beperken. Die aanpak heeft er jammer genoeg toe
hun voetpaden zodanig aangelegd dat oudere mensen
ouderen, maar ook omdat het aantal ouderen, voo-
geleid dat bepaalde mensen ervan uit zijn gegaan
niet riskeren te vallen telkens als ze buitenkomen en
ral vrouwen, dat alleen leeft snel stijgt, en omdat de
dat een beleid van “ieder voor zich” de enige moge-
ouders met een kinderwagen te voet hun inkopen kun-
samenstelling van de gezinnen heel uiteenlopende
lijkheid was om een sterke economische groei te
nen gaan doen of kunnen gaan wandelen zonder dat
vormen heeft aangenomen, wat de relaties tussen
garanderen en om de Europese samenleving, die
hun wandeling een hindernissenparcours wordt?
de generaties vaak enorm heeft veranderd. En ten
verlamd is door haar al te gul en duur maatschappe-
Hoeveel steden ontwerpen hun openbare parken zodat
slotte ook omdat kiezers ouder dan 50 talrijker
lijk beleid, een nieuwe dynamiek te geven.
ze toegankelijk zijn voor iedereen, voor jong en oud, en
zullen zijn en die veroudering van het electoraat zou
Reeds van oudsher
zijn onze
maatschappijen
gestoeld op
solidariteit en
samenwerking tussen
de verschillende
generaties. Waarom
nu een pleidooi
houden voor een
meer solidaire
maatschappij?
hoeveel steden zorgen ervoor dat de verschillende ge-
kunnen leiden tot een verstoring van het evenwicht
De financiële en economische crisis die we vandaag
neraties elkaar ontmoeten en in elkaars bijzijn kunnen
bij de vertegenwoordiging van de belangen van de
meemaken, wijst ons op het belang van solidariteit
vertoeven in diezelfde groene ruimte: jongeren met
verschillende leeftijdsgroepen, ten koste van de jon-
en maatschappelijke samenhang, niet alleen in tijden
hun skateboard, gezinnen met jonge kinderen en oude-
geren. Onze volledige samenleving zal zich moeten
van crisis, maar ook in tijden van groei en welvaart.
ren die een rustig hoekje zoeken om een luchtje te
aanpassen aan de noden van haar verouderende
De talrijke initiatieven in heel de Europese Unie
scheppen? Hoeveel toeristische steden zijn er niet die
bevolking, en aan de nieuwe moeilijkheden die de
tonen hoeveel belang de burgers hechten aan
liever hun oude kasseien behouden in plaats van hun
andere leeftijdsgroepen zullen ondervinden, zoda-
solidariteit en samenwerking tussen burgers en
stadscentrum opnieuw aan te leggen en toegankelijker
nig dat alle generaties elkaar verder wederzijds kun-
generaties onderling. Dit gegeven wordt ook bevestigd
te maken voor ouderen? Hoeveel gemeenten hebben
nen steunen en zonder conflicten samenleven. Dat
door de Euroflash-enquête die door de Europese
de omgeving rond scholen ingericht om onze levens-
wil zeggen dat we samen ons beleid en de concrete
Commissie werd gepubliceerd naar aanleiding van
lustige kinderen die gevaarlijke risico’s lopen in het
uitwerking ervan moeten herzien, en dit inzake
de 1e Europese dag op 29 april 2009.
verkeer op efficiënte wijze te beschermen? Hoeveel
stedenbouwkunde, landelijke ontwikkeling, open-
openbare gebouwen zijn er niet die worden ontworpen
baar vervoer, toegang tot de gezondheidszorg,
vanuit de idee dat alle gebruikers jonge mensen zijn,
–6–
–7–
slanke mensen, mensen die vertrouwd zijn met de
door de lokale overheid te helpen een stand van zaken
mensen, een onthaalpunt met een gemeentelijke
maar weinig woningen die geschikt zijn voor ouderen.
nieuwste technologieën, mensen die langdurig rechtop
op te maken, en de problemen te identificeren die te
bediende en een dagcentrum voor Alzheimerpatiënten.
Daarom hebben de lokale autoriteiten gevraagd aan
kunnen staan wachten in een rij, enz.? Hoeveel stedeli-
maken hebben met een gebrekkige aanpassing van hun
Ook in andere gebieden in Frankrijk ontbreekt het niet
een van de grootste bureaus inzake stedenbouwkunde
jke zones zijn er niet die hun bevolking snel zien verou-
stedelijke omgeving, om vervolgens oplossingen aan te
aan intergenerationele stedenbouwkundige projecten:
in Duitsland om voor hen een plan voor te bereiden om
deren en niet weten wat ze moeten doen om jonge
dragen die zijn aangepast aan die lokale context. Deze
multigenerationele appartementen in Mulhouse, crèches
het stadscentrum nieuw leven in te blazen. Het plan voor-
gezinnen aan te trekken om zo de ontplooiing van hun
publicatie richt zich vooral tot actoren die actief zijn in
in de buurt van rusthuizen in Parijs, verkavelingen die
ziet in de creatie van een compacte stad waar iedereen
regio op lange termijn te garanderen?
stedelijke gebieden. De WGO zal binnenkort een gelij-
het gemengd wonen van jongeren en ouderen stimu-
kan vinden wat hij dagelijks nodig heeft en waar iedereen
Onze stedelijke omgeving treuzelt om zich aan te pas-
kaardige gids publiceren voor de landelijke gebieden.
leren in Nantes, enz.
toegang kan hebben tot alle belangrijke openbare diens-
sen aan de evoluerende behoeften van de maatschappij
» Wenen (O), een voor iedereen toegankelijke “buurtstad”
» Een demografisch concept voor Berlijn (D):
ten zonder zich al te ver te moeten verplaatsen. Heel
van vandaag, wat als gevolg heeft dat alsmaar meer
De stad Wenen startte met een groot project voor rui-
Om het hoofd te bieden aan de demografische en socio-
binnenkort zal men voorzien in intergenerationele verbli-
groepen niet meer volledig kunnen deelnemen aan het
mtelijke ordening (200 hectare) in het gebied Flugfeld
economische uitdagingen van de toekomst heeft de
jfplaatsen om tegemoet te komen aan de vraag van de
maatschappelijk leven (oudere mensen, mensen met
Aspern. Voor dit project maakte men een stand van zaken
stad Berlijn eind 2008 beslist om een nieuw programma
bevolking. Ook Hoyerswerda in Oost-Duitsland wordt
een beperkte mobiliteit, gezinnen met jonge kinderen,
op van de openbare ruimte teneinde ze toegankelijker
te lanceren: “Demography Concept for Berlin”. Met dit
geconfronteerd met een snel verouderende bevolking.
gehandicapte personen). Dit verstoort dan weer de har-
te maken voor iedereen. De problemen qua toegankeli-
programma wil men het economisch potentieel van
Net zoals Duisburg besliste de stad om het steden-
monieuze cohabitatie met de andere groepen van de
jkheid voor voetgangers werden onder de loep genomen
senioren ondersteunen, wil men de stadscentra en ook
bouwkundig beleid aan te passen, door er de ouderen
samenleving en vernielt het maatschappelijk netwerk.
(kwaliteit van de voetpaden, geparkeerde wagens op de
de infrastructuur van de residentiële zones nieuw leven
rechtstreeks bij te betrekken. Zo trokken groepen
voetpaden, voetpaden die te smal zijn en gevaarlijke
inblazen, wil men de openbare ruimte inrichten om beter
senioren te voet en met de bus door de stad om bij de
Wat kunnen we doen
zones), de nood aan sociale infrastructuur, aanleg van
tegemoet te komen aan de behoeften van de kinderen,
lokale autoriteiten verslag uit te brengen over hun
Op lokaal niveau:
parken zodat mensen van alle leeftijden er samen kunnen
de gezinnen en de senioren, en wil men woonprojecten
suggesties: communicatiezones aanleggen, meer open-
In de meeste Lidstaten van de Europese Unie is het de
vertoeven (er werden bijvoorbeeld banken geïnstalleerd
met gemengde leeftijden stimuleren in het stadscen-
bare banken, kleine handelszaken en openbare diensten
verantwoordelijkheid van de lokale autoriteiten de
op plaatsen die werden aangeduid door de senioren
trum. Dit programma wil ook de integratie bevorderen
concentreren op het marktplein, enz. Dit model maakt de
stedelijke ruimte in te richten. Bepaalde gemeentebes-
van deze wijken). Met het project werd ook gepoogd
van immigranten in ondernemingen en bij de overheid,
stad voor iedereen toegankelijker. Het wordt nu ook
turen die geconfronteerd worden met een snel
om te kijken hoe men de verplaatsingen kon beperken
en men wil ook hooggeschoolde migranten aantrek-
gekopieerd door andere steden in de streek.
verouderende bevolking zijn gestart met het uitwerken
door een “buurtstad” te creëren, zodat iedereen in zijn
ken. Ten slotte wil het programma ook een positiever
van een stedelijk beleid dat uitdrukkelijk bedoeld is om
onmiddellijke omgeving de diensten vindt die hij dage-
beeld van ouderen geven, men wil zorgen voor vervoer
de openbare ruimte toegankelijker te maken voor iede-
lijks nodig heeft.
aangepast aan de noden van ouderen en kinderen en
Inzake hun beleid voor sociale samenhang zouden de
reen, voor jong en minder jong, om zo de relaties
» Saint Appolinaire (FR): Générations: een model voor
men wil ook een voor iedereen toegankelijk multigene-
nationale regeringen een beleid dat ijvert voor inter
tussen de burgers te stimuleren. Sommigen hebben
intergenerationele stedenbouwkunde
rationeel woonconcept ontwikkelen (design-for-all) en
generationele stedenbouwkunde moeten ondersteunen,
zelfs jaren ervaring met die aanpak en het succes van
In Saint Appolinaire, de voorstad van Dijon (FR), werd
een concept voor een compacte stad of een buurtstad.
en in functie van de verdeling van de bevoegdheden
hun initiatief zorgt elders al voor navolging.
twintig jaar geleden het proefproject “Générations”2
Andere Duitse steden die werden getroffen door de demo-
zouden zij de juridische wijzigingen moeten aanbrengen
Indien u als lokale autoriteit of als groep burgers geïnte-
opgestart. In dit leefcomplex wonen honderdzestig
grafische veranderingen willen hun stadscentrum nieuw
en de vereiste budgetten vrijmaken of private-publieke
resseerd bent in de ontwikkeling van een stedelijk beleid
mensen van alle leeftijden, de helft zijn gepensioneerden
leven inblazen. Duisburg bijvoorbeeld is een van de
samenwerkingsverbanden tot stand brengen om de
dat beter is afgestemd op de behoeften van iedereen,
en de rest zijn gezinnen met kleine kinderen. Alles werd
steden van het Ruhrgebied die het meest werd getrof-
betrokken gemeentebesturen te helpen. In deze tijden
dan kan het programma “Villes-amies des Aînés (Steden,
voorzien om tegemoet te komen aan de behoeften van
fen door de demografische wijzigingen. De bevolking
van crisis moet men dringend initiatieven aanmoedigen
Vrienden voor Ouderen)” van de Wereldgezondheid-
de verschillende leeftijdsgroepen en om de contacten
neemt af in aantal en veroudert snel. Tal van apparte-
die de mogelijkheid bieden om opnieuw een publieke
sorganisatie nuttig zijn voor u. Deze methodologie
tussen de generaties te stimuleren: gemeentelijke
menten in het stadscentrum staan leeg en toch zijn er
ruimte te creëren die toegankelijk is voor iedereen en die
werd ontwikkeld door de WGO om te pleiten voor een
speelzaal, kinderopvang, wijkzaal, schoolrestaurant, en
1
geschikte stedelijke ruimtelijke ordening voor alle
een leefeenheid voor mensen die minder autonoom
2
leeftijden en om gezond ouder worden te stimuleren,
zijn, een beschermde woning voor gedesoriënteerde
3
1
3
4
–8–
Op nationaal niveau:
http://www.who.int/ageing/publications/Guide_mondial_des_villes_amies_des_aines.pdf
http://www.accordages-intergeneration.com/_v4/menu-horizontal-haut/banque-experiences/habitat-services/generations-est-uneformule-originale-creation-lien-par-cohabitation-retraites-familles-avec-jeunes-enfants-62.html
http://www.goethe.de/kue/arc/dos/dos/sls/sdz/en1417880.htm
In het Engels: http://www.eukn.org/binaries/germany/bulk/text/german-urban-policy-challenges---eng_060907.pdf
–9–
contacten en onderlinge hulp tussen de diverse groepen
landen die tot dit netwerk behoren aan te moedigen om
intergenerationele stedenbouwkunde moeten aanmoe-
van de maatschappij ondersteunt. In plaats van afhankeli-
hun ervaringen en praktijkvoorbeelden te delen.
digen, en de uitwisseling van ervaringen tussen steden die
geconfronteerd worden met grote demografische wijzi-
jkheid te creëren zoals dit het geval is met het huidig
Op Europees niveau:
stadscentrum, moeten we stedenbouwkundige model-
gingen (veroudering, migratie, enz.) promoten.
Intergenerationele
solidariteit inzake
woongelegenheid
len vinden die iedereen de mogelijkheid bieden om zo
Ook al zijn de bevoegdheden van de Europese Unie op
» De Open Coördinatiemethode9: Om nieuwe initiatieven
autonoom mogelijk te leven en solidair te zijn met buren,
dat vlak zeer beperkt, er kunnen niettemin tal van initia-
op dat vlak te stimuleren zou de Europese Commissie
collega’s en andere groepen van de gemeenschap.
tieven worden genomen op Europees niveau om het
de uitwisseling van goede praktijkvoorbeelden tussen
Enkele nationale regeringen hebben begrepen welke
stedenbouwkundig intergenerationeel beleid in Europa
Lidstaten en lokale autoriteiten ook moeten stimuleren in
belangrijke rol zij kunnen spelen door een wettelijk en
te promoten.
het kader van de Open Coördinatiemethode op maats-
financieel kader te voorzien dat aan de verschillende
» Structuurfondsen5: De Europese Commissie zou de
chappelijk vlak (OCM). Deze methode biedt aan de Lids-
machtsniveaus de mogelijkheid moet bieden om
Lidstaten moeten aanmoedigen om de structuurfond-
taten (nationaal niveau) reeds de mogelijkheid om te
In tal van landen van de Europese Unie is het voor jonge
adequate oplossingen aan te brengen inzake steden-
sen te gebruiken. Die grote financiële middelen van de
genieten van de ervaring van andere landen op het vlak
mensen op dit ogenblik ontzettend moeilijk om een
bouwkundig beleid.
Europese Unie zijn bedoeld om de regionale ontwikke-
van sociale insluiting, hervorming van de pensioen
degelijke woning te vinden. Studenten vinden geen
» Programma ter ondersteuning van de stedenbouwkun-
ling te promoten, om de steden en de gemeentebestu-
systemen en langdurende zorgverlening. Waarom dit
kamer om te huren en komen soms terecht in krotten,
dige ontwikkeling van het Duitse federale ministerie
ren te helpen om programma’s op te stellen om de ste-
niet uitbreiden naar het beleid voor stedenbouwkunde
terwijl ouderen zich alleen voelen, want hun woning is
In 2004 nam de Duitse federale regering een aantal
denbouwkunde aan te passen aan de demografische
dat maatschappelijke inclusie wil stimuleren en uitbrei-
veel te groot geworden nu de kinderen het huis uit zijn,
wetgevende en financiële4 maatregelen om aan de
wijzigingen. Het Europees fonds JESSICA6 bijvoorbeeld
den naar regionale en lokale autoriteiten om zo te
maar vaak beschikken zij niet over de middelen om te
steden en gemeentebesturen de mogelijkheid te bieden
zoekt naar manieren om duurzame investeringen, groei
komen tot een rechtstreekse uitwisseling tussen de
verhuizen naar een appartement dat beter voldoet aan
om beter tegemoet te komen aan de noden van hun
en werkgelegenheid te stimuleren in stedenbouwkun-
verschillende machtsniveaus die betrokken partij zijn?
hun nieuwe noden. In bepaalde wijken of verkavelingen
bevolking, gezien de demografische wijzigingen:
dige gebieden. Het fonds streeft daarbij naar een
» Tweejaarlijkse cyclus over demografie : De Com-
die dateren van dertig of veertig jaar geleden, toen de
nieuwe wetsbepalingen voor de bouwsector, maatre-
evenwichtig cohesiebeleid voor de EU, maar weinig na-
missie zou ook regelmatig themaconferenties kunnen
industrie nog volop bloeide in de streek, is de bevolking
gelen ten gunste van een “sociale stad”, steun van de
tionale en regionale overheden weten dat zij die mid-
organiseren over stedenbouwkundige ontwikkeling in
heel snel verouderd. Anderzijds hebben jongeren het
Reconstructiebank voor gemeentebesturen die hun
delen kunnen aanwenden om hun infrastructuur te
functie van de demografische wijzigingen, en dit in het
dan weer moeilijk om er hun eigen stek te vinden. Het
infrastructuren willen ontwikkelen, enz. Verschillende
verbeteren en zo een betere samenwerking te stimule-
kader van de tweejaarlijkse cyclus over Demografie die
probleem is bijzonder schrijnend in bepaalde grote
steden hebben van die mogelijkheid gebruik gemaakt
ren, de solidariteit tussen de generaties te versterken en
in 2006 van start ging. Alle betrokken partijen zouden
steden en de huidige crisis zal dit ook niet oplossen. De
(zie voorbeelden hierboven)
beter tegemoet te komen aan de noden van iedereen,
kunnen deelnemen: nationale, regionale, lokale autori-
banken verstrengen nog hun voorwaarden voor hypo-
» Het Label “Bien vieillir vivre ensemble” in Frankrijk
jong en oud. Het initiatief van de “Régions actrices du
teiten, de Europese alliantie voor het gezin, ngo’s, on-
thecair krediet en bijgevolg deelt de hele bouwsector in
In het kader van het plan “Bien Vieillir” besliste de Franse
changement économique” voorziet ook uitdrukkelijk
derzoekers, maatschappelijke ondernemers, enz.
de klappen van de crisis en stellen we ook een duidelijke
regering om een label te creëren dat luidt: “Bien vieillir
in de mogelijkheid om actief regionale en lokale acties
» Erasmus Mundus: In het kader van het programma
daling vast van het aantal nieuwe woningen. Hoe kun-
- Vivre ensemble”. Daarmee wil men de Franse steden
op dat vlak te ondersteunen.
Erasmus Mundus11 zou de Commissie ten slotte een
nen we het bestaande vastgoed beter gebruiken, het
helpen om iets te doen aan de problematiek van de
» URBACT : URBACT is een Europees programma dat
Europees masterprogramma rond intergenerationele
bouwen van nieuwe woningen stimuleren, en er tege-
verouderende bevolking door vernieuwende steden-
wordt gefinancierd door het Europees Fonds voor Regio-
stedenbouwkunde moeten organiseren om een nieuwe
lijkertijd voor zorgen dat de verschillende leeftijds
bouwkundige projecten te ontwikkelen, projecten
nale Ontwikkeling (EFRO) dat een stimulans wil zijn om
benaderingswijze te stimuleren in de scholen, gebaseerd
groepen meer gaan samenwonen? Zijn de belangen
inzake verblijf, transport en diensten, door te zorgen
ervaringen tussen Europese steden uit te wisselen, om
op de beste praktijkvoorbeelden en een designconcept
van jonge mensen inzake woongelegenheid verenigbaar
voor animatie in de wijken en door de sociale
lessen te trekken en om verworven kennis te verspreiden
waar iedereen zich in kan vinden.
met de belangen van ouderen? Wat kan de overheid
contacten te ontwikkelen.
inzake duurzame stedenbouwkundige ontwikkeling. In
5
Dit initiatief kadert in de methodologie “villes-amies des
het kader van zijn kernthema «Steden, platforms voor een
aînés” ontwikkeld door de Wereldgezondheidsorganisa-
geïntegreerde en duurzame stedenbouwkundige on-
tie (zie hoger) en is ook bedoeld om steden van andere
twikkeling» zou het programma URBACT projecten voor
7
8
– 10 –
10
Het probleem
http://www.welcomeurope.com/default.asp?id=1700
http://www.welcomeurope.com/default.asp?id=1160&idpgm=11907&MyPays=fr
7 Mededeling van de Commissie “Les Régions, actrices du changement économique” - COM(2006) 675 van 8.11.2006.
8
http://urbact.eu/fr/poles-thematiques/developpement-urbain-durable/presentation-du-pole.html
9
http://ec.europa.eu/employment_social/spsi/the_process_fr.htm
10 http://ec.europa.eu/employment_social/spsi/forum_on_demo_future_fr.htm
11 http://ec.europa.eu/education/programmes/mundus/index_fr.html
6
– 11 –
doen om de verschillende generaties de mogelijkheid
senioren die gezelschap willen in contact met elkaar, of
na te streven qua leeftijd, om zo de solidariteit en de
hun woning ter beschikking willen stellen om onderdak
te bieden om elkaar te helpen bij het zoeken naar een
mensen die dagelijkse taken willen delen of die op zoek
wisselwerking tussen de generaties te stimuleren, eve-
te bieden aan een student, net zoals dat bijvoorbeeld
geschikte woning?
zijn naar extra inkomsten, waarbij alles geval per geval
nals om maatschappelijke verscheidenheid te garande-
gebeurt voor thermische isolatiewerken.
bekeken wordt.
ren, sociale cohesie te stimuleren, om het verblijf van
» Steun van de Duitse federale regering voor multi-
Wat kunnen we doen
» Intergenerationele en interculturele kangoeroewo-
ouderen in een “rusthuis” uit te stellen of zelfs te vermi-
generationeel wonen16:
Op lokaal niveau:
ningen: In België, Nederland en Scandinavië wil men
jden, want dit blijft een dure oplossing voor de
In 2006 lanceerde Ursulla von der Leyen, federaal
De lokale autoriteiten en actoren op het terrein zouden
met een “kangoeroewoning” een oplossing bieden voor
gemeenschap en vaak is het voor ouderen ook moeilijk
minister voor familiale aangelegenheden, een steun
nieuwe woonprojecten moeten ontwikkelen om een
twee problemen: het probleem van ouder wordende
te aanvaarden, en ten slotte wil men het leven van jonge
programma voor multigenerationeel wonen. Vandaag
vermenging van de generaties en de culturen te stimu-
mensen die beschikken over een huis dat veel te groot
gezinnen zo vergemakkelijken en het aanbod van
zijn er zowat 500 centra in Duitsland die mensen over-
leren, en om de solidariteit tussen de inwoners te vers-
is voor hen, en het probleem van jonge koppels die het
betaalbare huurwoningen vergroten.
dag opvangen, die familiaal advies verlenen en die
terken. De overheid zou met de betrokken actoren
heel moeilijk hebben om een betaalbare woning te vinden.
moeten bijeenkomen om de wettelijke en structurele
De bedoeling van dit samenwonen van jong en oud
barrières weg te werken die de ontwikkeling van een
bestaat erin het isolement van de ouderen te doorbre-
Alnaargelang het land gaat de bevoegdheid inzake wo-
bewoners die zich in verschillende fasen van het leven
dergelijk project verhinderen: stedenbouwkundige
ken en de intergenerationele solidariteit die in onze
nen uit van de nationale of de lokale overheid, maar het
bevinden, ze willen de autonomie stimuleren, kinderen
regelgeving of wetgeving inzake onaangepast wonen,
maatschappij aan het verdwijnen is nieuw leven in te
nationaal niveau beschikt vaak alleen maar over alge-
en adolescenten helpen, en ouderen de mogelijkheid
fiscale gevolgen voor de “kamerverhuurder” die een
blazen. De kangoeroehuizen in Molenbeek (BE) zijn
mene bevoegdheden inzake fiscaliteit en veiligheids-
bieden hun capaciteiten te ontwikkelen.
student opvangt in het kader van een intergenerationele
daarvan een bijzonder mooi voorbeeld, want bij de
normen voor de bouw. Nochtans kunnen de nationale
bijstandsovereenkomst, helpen om akkoorden tot stand
intergenerationele dimensie komt ook nog eens een
regeringen een belangrijke rol spelen indien zij aan de
te brengen tussen universiteiten en organisaties op het
interculturele dimensie. Omdat men zich bewust is van
lokale actoren de mogelijkheid bieden om intergenera-
De Europese Unie beschikt niet echt over bevoegdheden
terrein die geïnteresseerd zijn in intergenerationeel
het risico dat oudere mensen geïsoleerd geraken in
tionele woonprojecten op te starten en indien zij ervoor
inzake woongelegenheid, maar tal van Europese pro-
wonen, enz.
deze wijk van Brussel waar meer dan een inwoner op
zorgen dat het nationaal wettelijk kader geen moeili-
gramma’s en financiële instrumenten kunnen de steden
» Ouderen stellen hun woning open voor studenten (SP
de twee van buitenlandse afkomst is, heeft de vereni-
jkheden oplevert, indien zij de lokale actoren aanmoe-
en de gebieden helpen om nieuwe invalshoeken te on-
en FR): Bepaalde initiatieven, van de overheid of privé,
ging Dar Al Amal ervoor gekozen om de hulp tussen
digen om meer verschillende leeftijden op te nemen in
twikkelen om tegemoet te komen aan de demografische
proberen om twee behoeften te verzoenen: de behoefte
jonge buitenlandse gezinnen en ouderen uit deze wijk
hun maatschappelijke woonprojecten, en indien zij ten
en maatschappelijke noden, en aan de milieuvereisten.
van de student die op zoek is naar een comfortabele
te stimuleren. 20 jaar na het ontstaan van dit project
slotte diensten aanbieden en zorgen voor een stedelijke
De structurele fondsen vermeld in het vorig hoofdstuk
kamer voor een gering budget, en de behoefte van oude-
blijkt de balans positief, ook al hebben het gebrek aan
leefruimte geschikt voor alle leeftijdsgroepen, want zo
kunnen daarbij nuttig zijn. De programma’s voor thema-
ren die alleen wonen en een beetje gezelschap willen. In
middelen en wettelijke barrières verhinderd om dit ver-
kunnen we ook het intergenerationeel aspect in private
tische stedenbanden zijn ook middelen die kunnen
Spanje lanceerde de Stichting Caixa Catalunya ettelijke
nieuwende initiatief op grotere schaal te ontwikkelen.
woningen stimuleren.
zorgen voor uitwisseling van ervaringen en goede prakti-
jaren geleden het programma Viure i Conviure. Studen-
» Intergenerationeel wonen in een landelijke omgev-
» Fiscale en financiële stimuli: De nationale overheid
jkvoorbeelden op het vlak van intergenerationeel wonen.
ten kunnen een kamer vinden bij een oudere persoon in
ing15 (BE): Intergenerationele woonprojecten rijzen in
kan ook stimulerende maatregelen uitwerken om pri-
Het onderzoeksprogramma “Sciences socio-économi-
ruil voor wat gezelschap ‘s avonds en een geruststellende
veel Europese landen als paddenstoelen uit de grond,
vate initiatieven aan te moedigen, door bijvoorbeeld
ques et Humanités“17 biedt ook onderzoeksmogelijkheden
aanwezigheid ‘s nachts. Dit intergenerationeel woonsys-
meestal in stedelijke omgevingen. Een Belgisch inter-
belastingvermindering toe te kennen aan gezinnen die
op het terrein. In het Europees Parlement ten slotte werkt
teem is een echt succes. Gelijkaardige initiatieven zien we
generationeel woonproject in een landelijke omgeving
zich engageren voor het project van de kangoeroewo-
de Intergroupe Urban-Logement ijverig verder rond dit
ook in andere landen zoals Frankrijk: PariSolidaire13
wil vechten tegen het “verkavelingseffect” dat getto’s
ningen en een oudere in huis nemen, of door financiële
thema, samen met CECODHAS18, de Europese coördine-
brengt jongeren die op zoek zijn naar een woning en
creëert van homogene generaties, door differentiatie
hulp aan te bieden aan oudere mensen die een deel van
rende instantie voor de sociale woningbouw.
12
14
http://obrasocial.caixacatalunya.es/osocial/main.html?idioma=3
http://www.leparisolidaire.fr/
14 http://www.accordages-intergeneration.com/_v4/menu-horizontal-haut/banque-experiences/habitat-services/habitat-encadre-quiconsiste-faire-cohabiter-dans-une-maison-amenagee-familles-immigrees-avec-enfants-personnes-agees-106.html
15 http://www.frw.be/fileadmin/user_upload/frw/publications/CT3_logement_intergeneration.pdf
diensten verstrekken aan alle leeftijdsgroepen. Die
Op Europees niveau:
http://www.fh-nordhausen.de/fileadmin/daten/internationales/IPW_2008/AP/Mikkonen1.pdf
http://ec.europa.eu/research/fp7/index_en.cfm?pg=huma
18 http://www.urban-logement.eu/
12 16 13 17 – 12 –
projecten willen de interactie ondersteunen tussen
– 13 –
» Europese programma’s die nuttig kunnen zijn: De
paalde groepen, de dienstregeling is geografisch ook
mte: gebruikers van het openbaar vervoer, voetgan-
hele jaar door kan men gebruik maken van de dienst,
Europese programma’s zoals thematische stedenban-
slecht geregeld, er is het bruuske rijgedrag van
gers, fietsers, automobilisten, enz.
van maandag tot zaterdag (behalve op feestdagen).
den en burgerpanels die worden gestuurd door de
chauffeurs dat ouderen afschrikt bij bustrajecten, de
Algemene Directie Onderwijs en cultuur, en het pro-
verloederde bushaltes, enz.
20
21
gramma “Sciences socio-économiques et Humanités”22
De dienst is bedoeld voor de minst bevolkte zones
Intergenerationele hulp voor mobiliteit verwijst ook
en voor ouderen. De minibussen zijn toegankelijk
naar de talrijke vrijwilligers die kwetsbare mensen hel-
aan het gebruikelijk tarief en kunnen gewoon telefo-
beheerd door het DG Onderzoek zouden de uitwisse-
De verantwoordelijken van het openbaar vervoer zijn
pen om zich veilig te verplaatsen: jonge mensen en
nisch worden gereserveerd. Dit vernieuwend sys-
ling van knowhow en goede praktijkvoorbeelden moe-
zich bewust van het feit dat hen een belangrijke taak
senioren die oude mensen helpen bij het boodschap-
teem vult de tram- en busdienst aan en kan in 26
ten mogelijk maken op het vlak van intergenerationeel
wacht. Nochtans leveren zij al behoorlijk wat inspan-
pen doen, om naar de dokter te gaan, enz. Vrijwillige
gemeenten worden aangevraagd, door 400.000
wonen, teneinde financieringsmogelijkheden te kun-
ningen om zich aan te passen aan de noden van de
senioren die verkeersveiligheid gaan onderwijzen in
inwoners. Het aantal passagiers nam in zes jaar tijd
nen voorzien voor die actoren die de problematiek
kwetsbaarste groep. Mobiliteit is voor alle overheden
scholen, “young responsible drivers” die zich inzetten
toe met meer dan 27 % (74,2 miljoen in 2007 tege-
willen uitwerken en die wensen te genieten van de
in Europa een prioriteit. Maar hoe kunnen we voor-
om feestvierders van alle leeftijden na de eindejaars-
nover 58,2 miljoen in 2001). De Société d’économie
knowhow van de andere Europese gebieden.
zien in de noden van de actieve bevolking die in een
feesten veilig naar huis te brengen, enz. De overheid
mixte des transports publics de l’agglomération gre-
alsmaar sneller werkritme terechtkomt, hoe kunnen
zou die initiatieven moeten steunen want zij vormen
nobloise (Semitag) mag tevreden zijn met deze on-
we er zijn voor onze kinderen die een veilige omge-
een grote meerwaarde voor het hercreëren van soli-
twikkeling, ook omdat bijna alle voertuigen vandaag
ving nodig hebben waar ze kunnen leren zelfredzaam
dariteit tussen de burgers en de generaties. Boven-
“propere” energie gebruiken (95 % in 2007 tegenover
te zijn, voor de gezinnen met jonge kinderen, oude-
dien bevordert men zo ook op een veilige manier de
65 % in 2001).
ren, enz. De verschillende betrokken machtsniveaus
mobiliteit van de meest kwetsbare groepen.
zouden moeten bekijken hoe ze het openbaar vervoer kunnen promoten door een tariefbeleid in te
» Berlijn – vlottere mobiliteit voor iedereen, ook voor
De nationale autoriteiten kunnen tal van initiatieven ne-
voeren dat geen enkele doelgroep uitsluit: jongeren,
vrouwen: Berlijn heeft in het kader van zijn Demo-
men om het openbaar vervoer toegankelijk en geschikt
ouderen, gezinnen, mensen die geïsoleerd zijn, men-
graphy Concept Berlin beslist om specifiek aandacht
te maken voor iedereen. Ze kunnen aanmoedigingen
sen die maatschappelijk worden uitgesloten, enz.
te besteden aan de noden van kinderen, senioren,
formuleren of zelfs maatregelen opleggen om de veili-
ouderen, gezinnen en … vrouwen. Men heeft immers
gheid in de buurt van scholen te garanderen, en de vei-
Wat kunnen we doen
vastgesteld dat vrouwen en mannen niet dezelfde
ligheid van voetgangers in het algemeen. Ze kunnen het
Op lokaal niveau:
behoeften delen inzake mobiliteit. Het programma
gebruik van het openbaar vervoer aanmoedigen in plaats
Tal van lokale autoriteiten begrijpen het belang van
wil hun nadelen inzake mobiliteit beperken, een vei-
van de wagen door sensibiliseringscampagnes op touw
mobiliteit voor ouderen, maar vaak haalt de auto het
lige mobiliteit voor kinderen en jongeren aanmoedi-
te zetten en door stimulerende middelen in te zetten.
nog van het openbaar vervoer (weinig steden heb-
gen, de mobiliteit van senioren behouden en men-
Toegankelijk en geschikt openbaar vervoer is een onont-
In de meeste steden is mobiliteit een breinbreker,
ben de moed om “doorgangen” te voorzien voor
sen met een handicap helpen.
beerlijk element voor een intergenerationele gemeens-
voor automobilisten, gebruikers van het openbaar
bussen en taxi’s) en de noden van de zwakste ge-
vervoer en voetgangers, jong of oud. Het openbaar
bruikers verdwijnen naar de achtergrond. De lokale
» Grenoble : een mobiliteitsaanbod aangepast aan
heel wat contacten interactiemogelijkheden tussen de
vervoer is niet aangepast aan de noden van bepaalde
beslissers zouden in feite moeten proberen om een
alle noden: Grenoble wilde zoveel mogelijk gebrui-
verschillende leeftijdsgroepen.
groepen, zoals ouderen en mensen met een bepe-
voorbeeld te nemen aan de gemeentebesturen die
kers onthalen via het openbaar vervoer. De nieuwe
rkte mobiliteit. Niet alleen omdat de stations en het
hiervan een prioriteit maakten, zij zouden nieuwe
tramway, toegankelijk voor mensen met een bepe-
» België – Gratis openbaar vervoer voor 65-jarigen
rijdend materiaal ontoegankelijk zijn, maar ook
strategieën moeten ontwikkelen die voldoen aan alle
rkte mobiliteit, is voortaan uitgerust voor slechtzien-
en ouder en voor jonge kinderen: Voor kinderen tot
omdat de uren niet voldoen aan de noden van be-
behoeften van de gebruikers van de openbare rui-
den. Parallel werd er een nieuwe originele dienst
6 jaar en voor 65-jarigen of ouder is het vervoer met
voor geïsoleerde zones gelanceerd, Proxi’Tag. Het
de bus, de tram en de metro gratis voor iedereen die
Mobiliteitsplannen
en openbaar vervoer
voor iedereen
Het probleem
http://www.cecodhas.org/content/view/408/333/
http://ec.europa.eu/citizenship/programme-actions/doc30_en.htm
21 http://ec.europa.eu/citizenship/programme-actions/doc38_en.htm
22 http://ec.europa.eu/research/fp7/index_en.cfm?pg=huma
19 chap, want dit bevordert de autonomie, en het biedt ook
23
20 – 14 –
23 http://www.servirlepublic.fr/actualites/350/semitag--un-transport-accessible-a-tous
– 15 –
in België gedomicilieerd is. Senioren ontvangen
dus de nadruk leggen op het creëren van een gunstige
ren: ouderschapsverlof of verlof om voor een naaste
automatisch een abonnementskaart via de post van
omgeving voor gezinnen: crèches, opvangcentra,
te zorgen, maatschappelijke rechten voor vrouwen
de maatschappij die in hun regio actief is. Het abon-
parken en recreatieve activiteiten bedoeld voor ge-
die zorgen voor afhankelijke familieleden, een ver-
nement 65+ uitgebracht door een van de drie ope-
zinnen, activiteiten gebaseerd op intergenerationele
zekeringssysteem om afhankelijke mensen te helpen
Intergenerationele
solidariteit inzake
het gezinsbeleid
solidariteit binnen het gezin (écoles des grands-
om niet afhankelijk te zijn van hun familieleden, enz.
Het probleem
ratoren van het land is ook geldig voor de netwerken
van de twee anderen. 65-plussers kunnen zo gratis
reizen in heel België. Het feit dat men automatisch
het abonnement ontvangt wanneer men 65 jaar
wordt, moedigt tal van senioren aan om vaker het
openbaar vervoer te gebruiken dan de wagen. Dat
parents, enz.).
» Conferentie over het gezin 200627 - Voor familiale
Dizièmefamille: gezinnen helpen gezinnen25 (FR):
solidariteit: erkenning en steun (FR)
Dixièmefamille.com is een netwerk voor onderlinge
In juli 2006 lanceerde de Franse regering een confer-
hulp op basis van sociaal burgerlijk peetschap: negen
entie over het gezin en het thema familiale solidariteit.
stimuleert de mobiliteit van de senioren, in het bi-
Ook al blijft het gezin in de meeste Lidstaten de basis
gezinnen van heel uiteenlopende afkomst verenigen
In Frankrijk verzorgen meer dan twee miljoen men-
jzonder van mensen met een gematigd inkomen, en
voor intergenerationele solidariteit, toch blijkt het
zich en bundelen hun competenties om een tiende
sen dagelijks thuis een bejaarde ouder die afhanke-
het stimuleert ook hun participatie aan vrijwilliger-
maatschappelijk beleid niet meer aangepast aan de ge-
gezin in moeilijkheden te helpen, een oudere, een
lijk is of gehandicapt. De voorgestelde maatregelen
sactiviteiten, babysitten bij hun kleinkinderen, enz.
zinnen van vandaag. Het stijgend aantal actieve vrouwen
gehandicapte of iemand die alleen is. De gezinnen
betreffen onder meer het invoeren van familiaal hul-
en de toenemende mobiliteit van werknemers, maar
verbinden zich ertoe om tijd voor hen uit te trekken,
pverlof, het invoeren van een “onderbreking”, het
ook de nieuwe gezinsvormen (eenoudergezinnen,
minstens een halfuur tot een dag per week. Die
creëren van een statuut voor de familiale hulpverlener,
Ook al zijn haar bevoegdheden beperkt op het vlak
nieuw samengestelde gezinnen, gezinnen die uiteen
persoonlijke begeleiding via internet wil schoolon-
het uitwerken van begeleidings- en opleidingsmo-
van vervoer, toch doet de Europese Unie heel wat
werden gerukt, mensen die geïsoleerd leven, enz.) zijn
dersteuning bieden voor kinderen, wil helpen zoeken
gelijkheden. Die maatregelen vormen een echte
om de ontwikkeling van ecologisch en voor iedereen
stuk voor stuk hinderpalen voor intergenerationele soli-
naar werk, wil zorgen voor administratieve onders-
erkenning van de rol van de gezinnen bij de zorg
toegankelijk openbaar vervoer te ondersteunen. Dit
dariteit binnen het gezin. Weinig beleidsvormen erkennen
teuning en wil gezinnen in moeilijkheden helpen om
voor afhankelijke personen. De maatregelen gelden
domein heeft immers een rechtstreekse invloed op
en ondersteunen de rol van het gezin op het vlak van
hun woning te bemeubelen en uit te rusten.
ook voor jongeren, zoals bijvoorbeeld lenen aan nul
het vrij verkeer van personen binnen de Europese
intergenerationele solidariteit. Dit wordt nog veel te vaak
Unie. Maar er is nog heel wat werk aan de winkel
beschouwd als iets vanzelfsprekends dat tot de privés-
» L’école des Grands-parents européens : L’école
want de Lidstaten komen er niet toe om voor eens
feer behoort. Het gezinsbeleid moet dus dringend
des Grands-Parents européens wil de banden tussen
» Wet om het erfopvolgingsrecht te hervormen
en voor altijd te beslissen dat het openbaar vervoer
worden herzien. Er is voor de verschillende generaties
grootouders en kleinkinderen stimuleren om zo
In verschillende landen werd de wetgeving over
toegankelijk en geschikt moet zijn voor iedereen. Die
immers een rol weggelegd inzake familiale solidariteit,
iedereen de mogelijkheid te bieden om een bron te
erfopvolging onlangs gewijzigd om altruïstische
verplichting is enkel van toepassing op grensovers-
teneinde beter tegemoet te komen aan de noden van
zijn voor de andere en duurzame banden te creëren.
legaten bij leven van ouders aan hun kinderen te
chrijdend vervoer: luchtvervoer en internationaal
de gezinnen, hoe verscheiden ook, door te zorgen voor
Er worden gemeenschappelijke activiteiten voorges-
stimuleren, en hen zo te helpen om van start te gaan
treinverkeer binnen de Europese Unie, maar niet op
een betere verdeling van de taken tussen mannen en
teld, voornamelijk activiteiten om de solidariteit tussen
in het leven of om een grote stap te helpen nemen.
lokaal vervoer.
vrouwen en tussen de generaties onderling.
de generaties te stimuleren.
Dat kan leiden tot belastingvermindering op erfo-
Op Europees niveau
percent voor alle jongeren van 18 tot 25 jaar.
26
pvolging in rechte lijn.
» URBAC: Het programma URBAC
24
Wat kunnen we doen
moet zorgen
Op lokaal niveau:
voor een uitwisseling van goede praktijkvoorbeel-
Op nationaal/regionaal niveau:
Op Europees niveau:
De Lidstaten zouden hun familiaal beleid moeten
den, en het moet de reflectie over toegankelijke mo-
Er worden tal van initiatieven genomen op lokaal vlak
herzien om beter tegemoet te komen aan de behoef-
» De Europese Alliantie voor het Gezin
biliteit en initiatieven voor meer intergenerationele
om gezinnen in moeilijkheden te helpen, vaak zijn dat
ten van de gezinnen van vandaag en om te ijveren
Om de Lidstaten te helpen om de uitdagingen aan te
solidariteit inzake mobiliteit ondersteunen.
initiatieven van burgers. De lokale autoriteiten kunnen
voor meer gerechtigheid voor zij die zich engage-
gaan die inherent zijn aan de demografische wijzigingen
http://www.dixiemefamille.com/index.php
http://www.egpe.org/ALLO/6_2intergeneration.htm
27 http://www.unaf.fr/article.php3?id_article=3814
25 26 24 http://urbact.eu/fr/poles-thematiques/developpement-urbain-durable/presentation-du-pole.html
– 16 –
– 17 –
hebben de Staatshoofden en de regering van de Euro-
schooluren, toch komt de zorg voor kinderen of
voor enkele uren bestaan reeds verschillende jaren.
vernieuwende maatregelen om op adequate wijze
pese Unie tijdens de Europese Top van 8 en 9 maart
kleinkinderen en bejaarde ouders nog vaak op de
Wanneer hulpverleners een fysische en psychologis-
tegemoet te kunnen komen aan de noden van alle
2007 de Europese Alliantie voor gezinnen gecreëerd.
schouders van vrouwen terecht. In het vorig hoofds-
che rustpauze willen nemen van enkele dagen, dan is
afhankelijke mensen. In het kader van de open
De doelstelling van de alliantie bestaat erin om ideeën
tuk over gezinsbeleid hadden we het reeds over de
de enige dienst waarop zij een beroep kunnen doen
coördinatiemethode inzake zorgverlening op lange
en standpunten uit te wisselen tussen de Lidstaten,
zorg voor afhankelijke personen door verwante
een tijdelijk verblijf, meestal in een van de centra voor
termijn zouden de Lidstaten moeten komen tot een
om te zorgen voor stimulerende middelen om een
helpers. Hier zullen we het hebben over de zorg door
langdurige verzorging, een zeer verwarrende
nieuwe aanpak, gebaseerd op intergenerationele
gunstige omgeving te creëren voor gezinnen, en om
derden, professionele verzorgers en vrijwilligers.
oplossing voor mensen die aan Alzheimer lijden.
solidariteit. Zo zouden zij inspiratie moeten halen uit
de samenwerking en het wederzijds leren binnen de
goede praktijkvoorbeelden, zowel om de financiering
Europese Unie aan te moedigen.
Wat kunnen we doen
Om te voldoen aan de noden van verwante hulpver-
op lange termijn te verzekeren als om de kwaliteit van
De Europese Alliantie voor gezinnen zou een belan-
Op lokaal niveau:
leners werd het initiatief Baluchon in het leven ge-
de verzorging te garanderen.
grijke bijdrage moeten leveren tot de concrete uitwe-
Het is voornamelijk op lokaal vlak dat er bevoegdheden
roepen. Verwante hulpverleners kunnen een of twee
rking van de Lissabon-strategie met het oog op de
zijn aangaande de zorg voor afhankelijke personen, of
weken uitrusten, zonder dat hun naaste in een an-
» Bulgarije: nieuwe strategie voor intergenerationele
economische groei en de werkgelegenheid, duurzame
die zorg nu wordt georganiseerd door de overheid,
dere omgeving terechtkomt. Ze worden gesteund in
solidariteit: Naar aanleiding van de eerste Europese
demografische ontwikkelingen, de versterking van de
organisaties zonder winstgevend doel of groepen
de begeleiding van hun naaste en krijgen interventie
dag op 29 april 2009 zal Bulgarije een nieuwe strate-
sociale cohesie en gelijke rechten voor vrouwen en
vrijwilligers. Op dit vlak zijn er tal van initiatieven van
strategieën voorgesteld, aangepast aan hun eigen
gie lanceren voor meer intergenerationele solidariteit.
mannen.
vrijwilligers van alle leeftijden die met toewijding
situatie. Ze krijgen ook een evaluatie van de cogni-
Het aantal ouderen en vooral mensen van 70 jaar en
helpen om de leefomstandigheden van kwetsbare
tieve capaciteiten en de functionele autonomie van
ouder neemt toe. Daarvan zijn er een aantal die niet
mensen te verbeteren indien het maatschappelijk bes-
hun naaste. Een opgeleide vrijwilliger komt thuis
meer zelfstandig zijn en die meer verzorging nodig
chermingssysteem die zorg niet garandeert.
zorgen voor de zieke terwijl de familie afwezig is.
hebben. Maar omdat het actieve leven langer duurt
De huidige crisis en de impact daarvan op de lokale
Intergenerationele
solidariteit inzake de
zorg voor afhanke
lijke personen
en gezien de enorme mobiliteit van de werknemers
overheidsfinanciën zullen het voor de lokale autori-
» L’enfant @ l’hôpital29: De vereniging “L’enfant@l’hôpital”
zijn er heel wat gezinnen die het vandaag moeilijk
teiten nog moeilijker maken om te voldoen aan de
is een vereniging met vertakkingen in tal van gebie-
hebben om te zorgen voor hun bejaarde ouders. Er
behoeften van hun afhankelijke bevolking. Er zullen
den in Frankrijk. De vrijwilligers van de vereniging
moeten dus dringend maatschappelijke diensten
dus nieuwe vormen van solidariteit moeten komen
begeleiden kinderen die verblijven op een vijftigtal
worden ontwikkeld aangepast aan die vraag, en er
opdat de last niet volledig zou terechtkomen op de
diensten voor kindergeneeskunde van 35 zieken
moeten ook solidariteitsnetwerken komen voor ouder
schouders van de nu al overbelaste gezinnen.
huizen, en in revalidatiecentra en CLIS (Centre
wordende mensen. De Bulgaarse regering lanceert
d’Intégration Scolaire). De hulp van de vrijwilligers
deze strategie om te komen tot een betere verdeling
Er werden reeds belangrijke initiatieven genomen
aan gehospitaliseerde kinderen of volwassenen is
van de verantwoordelijkheden met betrekking tot
om iets te doen aan de gebrekkige verzorgings
een zeer wijd verspreide vorm van intergenerationele
afhankelijke ouderen, om actieve inclusie van bejaar-
structuren en om thuisverzorging te stimuleren. De
solidariteit die het mogelijk maakt om mensen die
den in vrijwilligersactiviteiten gericht op solidariteit te
lokale autoriteiten zouden ook moeten helpen om
lijden ontspannende momenten te bieden die hun
stimuleren, om maatregelen in te voeren die het
dergelijke activiteiten te ondersteunen en om
families wat rust gunt.
doorgeven van ervaring van ouderen aan jongeren
vrijwilligers te helpen rekruteren.
aanmoedigen, en ten slotte om de publieke opinie te
Het probleem
sensibiliseren voor de problemen van ouderen.
Omdat de bevolking veroudert, stijgt ook het aantal
» Le Baluchon Alzheimer : een idee uit Canada dat
Ook de nationale overheid heeft een belangrijke taak
afhankelijke personen ontzettend snel. Maar tegelij-
navolging kent in Europa
te vervullen. Zij moet immers een politiek en financiel
kertijd daalt het aantal beschikbare mensen om hen
Families willen een naaste die lijdt aan de ziekte van
kader creëren dat gunstig is voor de ontwikkeling van-
te helpen. Ook al zorgen jonge papa’s steeds vaker
Alzheimer graag zo lang mogelijk thuis houden.
voor hun jonge kinderen buiten de opvangen
Opvangdiensten zoals dagcentra of toezichtsdiensten
28
– 18 –
28 29 http://www.baluchonalzheimer.com
http://www.enfant-hopital.org/spip.php?rubrique3
– 19 –
» Het Rode Kruis, een voorbeeld van intergenerationele
tegemoet te komen aan de behoeften van afhankelijke
voor afhankelijke personen, kwaliteitsvolle diensten
solidariteit op het vlak van noodverzorging of dageli-
ouderen en om betere werkvoorwaarden te creëren
die toegankelijk zijn voor iedereen, zowel voor vrouwen
jkse verzorging van afhankelijke personen:
voor het verzorgend personeel. Dit programma wil de
als mannen, ongeacht hun financiële situatie.
Het Rode Kruis staat niet enkel in voor noodhulp, zij
autonomie van afhankelijke ouderen versterken door
zorgen ook voor mensen die dagelijks verzorging
een aantrekkelijk professioneel netwerk te creëren voor
In het kader van die campagne stelde het LEF een
nodig hebben. Zoals blijkt uit het Rapport over inter-
jongeren, gebaseerd op nieuwe intergenerationele
document op inzake de zorg voor afhankelijke
nationale rampen van 2004 waren het Spaanse en
relaties tussen verzorgers en afhankelijke ouderen.
personen met daarin een reeks thema’s die moeten
het Franse Rode Kruis veel beter voorbereid op de
Intergenerationele
solidariteit om
voldoende middelen
te garanderen voor
een fatsoenlijk leven
op elke leeftijd
aangekaart worden teneinde een globale aanpak van
30
Op Europees niveau:
crisis van de zomer van 2003 dan de gezond-
de problematiek in de Europese samenleving moge-
heidszorg van de overheid. Zij hebben vitaal werk
Op Europees niveau werd in het kader van de Open
lijk te maken: 1) Stereotypes qua soort en zorg voor
verricht door water en ventilatoren te verdelen, door
Coördinatiemethode heel wat gereflecteerd over
afhankelijke personen; 2) Het financieel voordeel van
kwetsbare personen thuis te bezoeken, door hulp te
middelen om tegemoet te komen aan de behoeften
de zorg voor afhankelijke personen: het leveren van
verlenen in ziekenhuizen, door belangrijke informatie
van afhankelijke personen. De Commissie coördi-
toegankelijke diensten; 3) Kwaliteitswerk en kwaliteits
te verspreiden, door advies te verlenen tijdens hun
neert de uitwisseling van goede praktijkvoorbeelden
diensten: de zorg voor afhankelijke personen en de
permanentie en door telefooncentrales te bemannen.
inzake zorgverlening op lange termijn, maar ook
arbeidsmarkt; 4) Ambulante thuiswerkers, en ten
Als er een item is dat tegenwoordig de vlam in de pan
Die meerwaarde werd erkend door de regeringen
voor wat betreft de ondersteuning van gezinnen en
slotte 5) Het beleid van de Europese Unie inzake de
doet slaan, dan is het wel dat van het gegarandeerd
van beide landen en zo konden de nationale vereni-
informele verzorgers.
zorg voor afhankelijke personen.
adequaat inkomen op elke leeftijd: strijd tegen
Het probleem
armoede bij kinderen, minimaal beroepsinkomen,
gingen nauw betrokken worden bij de uitwerking
van de nationale rampenplannen, met het oog op
» Programma Ageing Well: In juni 2007 lanceerde de
werkloosheidsuitkering, pensioenen. De crisis heeft
toekomstige hittegolven. Gezien zijn communau-
Europese Commissie haar actieplan “Bien Vieillir”
ervoor gezorgd dat de spanning tussen de generaties
taire inburgering werd het Rode Kruis gevraagd om
(Ageing Well ) om ouderen te helpen autonomer te
inzake de financiering van de pensioenen nog dreigt
de meest kwetsbare groepen te identificeren en om
leven en langer actief te blijven. Met dit programma wil
toe te nemen en zelfs bitter zal gaan smaken indien
voor hen gelijkaardige diensten te voorzien als
de Commissie immers mensen aanmoedigen om een
we geen gelegenheid creëren om die problematiek
tijdens de zomer van 2003. Daarnaast verleent het
beroep te doen op nieuwe technologieën om ouderen
op een serene wijze te bespreken met alle betrokken
Spaanse Rode Kruis met z’n talrijke vrijwilligers van
te helpen actief te blijven op de arbeidsmarkt, thuis en in
groepen. Weinigen durven het debat aan, en vandaag
alle leeftijden ook hulp aan ouderen die afhankelijk
hun gemeenschap. Dit programma zou moeten helpen
nog minder, want niemand weet waar we morgen
zijn: ondersteuning van autonoom thuiswonen,
om de levenskwaliteit te verbeteren van afhankelijke
zullen staan. Gezien de ineenstorting van de finan-
teleassistentie, aangepast vervoer, dagcentra, hulp
ouderen, van hun helpers en families, om zo nieuwe
ciële markten zal het niet gemakkelijk zijn om tot een
aan gezinnen, permanente hulpdiensten voor
opportuniteiten te creëren voor de industrie van de
goede oplossing te komen om een fatsoenlijk inkomen
mensen die 24 u op 24 hulp nodig hebben, promotie
nieuwe technologieën, en om de gezondheidszorg en
te garanderen voor mensen die reeds op pensioen zijn,
van een gezonde omgeving, enz.
de maatschappelijke diensten te personaliseren.
en voor de grote groep mensen die vandaag na een
goed gevuld leven de pensioenleeftijd bereikt, en met
» Denemarken – gouvernementeel steunprogramma
» Campagne “Who Cares” van de Europese vrou-
recht en reden hopen te kunnen genieten van een
voor TIC-proefprojecten en veroudering: Het Deense
wenlobby32: In mei 2006 lanceerde de Europese
pensioen, zonder zich zorgen hoeven te maken over
ministerie van financiën heeft net een programma ge-
vrouwenlobby een campagne omtrent de zorg voor
hun oude dag. Mogen we dan wel verwachten van de
lanceerd dat proefprojecten wil financieren die zullen
afhankelijke personen: “Who Cares ?”. De campagne
actieve bevolking dat zij de last draagt voor alle afhan-
gebruik maken van nieuwe technologieën om beter
beveelt het ter beschikking stellen van diensten aan
kelijke mensen, terwijl hun job wordt bedreigd en hun
http://www.ifrc.org/fr/docs/news/04/04102801/
http://ec.europa.eu/information_society/activities/einclusion/policy/ageing/action_plan/index_en.htm
32 http://www.womenlobby.org/site/1abstract.asp?DocID=1693&v1ID=&RevID=&namePage=&pageParent=&DocID_sousmenu=
30 31 – 20 –
toekomst onzeker is? Is dit niet het moment om na te
denken over de middelen die ons de mogelijkheid
– 21 –
moeten bieden om de solidariteit nieuw leven in te
aan de juridische onzekerheid inherent aan ruil en
verplichte leeftijdgrens aan de Lidstaten overlaat,
» 2010: Het Europees jaar van de strijd tegen de
blazen, tussen burgers, generaties, rijk en arm, tussen
onderlinge hulp tussen buren, want sommigen
zouden de regeringen moeten nadenken over de
armoede en de sociale uitsluiting. Begin 2008 is het
wie geluk heeft en wie niet, tussen gezonde mensen
beschouwen dit als een vorm van zwartwerk, en dat
gegrondheid van deze beslissingen en een debat
Sloveens voorzitterschap van de Europese Unie erin
en zieke mensen…
is uiteraard niet de bedoeling van deze initiatieven
aangaan op nationaal niveau over de pensioen
geslaagd om de Raad het voorstel te doen aannemen
Door de huidige crisis zal de onzekerheid in de
die aan tal van mensen die in een moeilijke situatie
leeftijd en de mogelijkheid pensioen en actief leven
om 2010 uit te roepen tot Europees jaar van de strijd
komende jaren nog toenemen. Er zullen dus dringend
verkeren de mogelijkheid bieden om de hulp te
te combineren.
tegen de armoede en de sociale uitsluiting. De voor-
oplossingen moeten gezocht worden om hulp te
vinden die ze nodig hebben, maar die ze niet zouden
» Een fatsoenlijk minimuminkomen voor iedereen:
bereidende werkzaamheden zijn reeds gestart. Wij
bieden aan de zwaksten uit alle leeftijdscategorieën:
kunnen betalen.
Als er een item is dat menig nationale regering in
hopen dat er tijdens dit Europees jaar thema’s aan bod
Europa boos maakt, dan is het wel het gegarandeerd
zullen komen zoals het intergenerationeel doorgeven
minimumloon. Sommigen beschouwen dit vangnet
van armoede, de impact van armoede op het vermogen van de generaties om elkaar te helpen, enz.
jongeren die er niet in slagen om financieel autonoom
te worden, werknemers die geconfronteerd worden
met langdurige werkloosheid, ouderen die hun pensioen
Gezien de huidige economische context en de groeiende
immers als een stimulans voor meer werkloosheid
en hun spaargeld zien wegsmelten. De “restos du
schuldenlast van de nationale regeringen, zouden
(waarom werken als de staat een minimuminkomen
cœur”, de voedselbanken en andere diensten die maal-
sommigen geneigd kunnen zijn om de overheidsuitga-
garandeert). Maar zou het minimumloon in de huidige
tijden uitdelen aan armen zien alsmaar meer jongeren
ven voor steun aan de zwaksten te beperken door aan
recessie niet eerder een middel zijn om de consumptie
komen, eenoudergezinnen en ouderen.
te voeren dat er geen geld meer zit in de Staatskas. Hoe
aan te zwengelen en de maatschappelijke cohesie te
kunnen we er dan in een periode van recessie en
bevorderen? Dit onderwerp verdient alvast een natio-
Wat kunnen we doen
demografische veroudering voor zorgen dat er
naal debat met alle betrokken partijen, inclusief de
Op lokaal niveau:
voldoende middelen zijn om fatsoenlijk te leven?
organisaties die de meest kwetsbare groepen ver-
» Hoe kunnen we ons samen zien te redden met
» Langer werken: moet de verplichte leeftijd om op
tegenwoordigen, met name de jongerenverenigingen,
minder middelen: Het komt vaak aan de lokale auto-
pensioen te gaan worden behouden? Onze bevolking
vrouwenverenigingen, migrantenverenigingen, ge-
riteiten toe om tegemoet te komen aan de noden
veroudert en het aantal actieve mensen daalt. Het
handicapte personen, ouderen. Wij hopen dat de
van pechvogels die door de crisis worden getroffen,
zal dus op lange termijn alsmaar moeilijker worden
nationale regeringen van de gelegenheid gebruik zul-
maar daarom worden hun financiële middelen nog
om de financiering van de pensioenen te garanderen.
len maken om, tijdens het Europees jaar van de strijd
niet aangepast. Tegenover het toenemend aantal
Een van de oplossingen bestaat erin om iedereen
tegen de armoede en de maatschappelijke uitsluiting
Intergenerationele
solidariteit inzake
werkgelegenheid
moeilijkheden waarmee tal van gezinnen en
langer te laten werken. Dat belangt vooral de jongeren
in 2010, dergelijke debatten te organiseren en dat zij
Het probleem
geïsoleerde mensen van alle leeftijden worden
aan. Zij moeten sneller aan de slag kunnen zonder
er de nodige politieke conclusies uit zullen trekken
Nog voor de huidige crisis konden we vaststellen dat
geconfronteerd, zien we dat er initiatieven worden
verschillende jaren te verliezen terwijl ze zoeken naar
om aan iedereen een minimuminkomen te garande-
de oudere en jongere werknemers en de eersten
gelanceerd om de groepen die het hardst worden
werk of slecht betaalde jobs aannemen. Ook senioren
ren dat elkeen in staat moet stellen fatsoenlijk te leven
waren die leiden onder de herstructureringen. Hun
getroffen opnieuw “koopkracht” te geven, door bes-
moeten als ze dat willen aan de slag kunnen blijven,
(zie volgende paragraaf 2010: Europees jaar van de
werkloosheidscijfer lag hoger dan voor de tussenlig-
tellingen te groeperen en voor hen een betere prijs
ook na hun pensioenleeftijd. Quid dus met de ver-
strijd tegen de armoede).
gende leeftijdscategorieën. De vervroegde pensioenen
af te dingen, door terug te vallen op ruil, ook voor
plichte leeftijd om op pensioen te gaan? Is het in de
het uitwisselen van diensten, door buren te helpen,
huidige context en met het oog op solidariteit tussen
enz. Wat dat betreft zouden we de komende jaren
de generaties nog verantwoord senioren uit die
Ook al kan de Europese Unie niets doen om aan elke
mensen niet aan een job geholpen. Integendeel, in
meer interpersoonlijke en intergenerationele solida-
arbeidsmarkt te duwen, terwijl een toenemend aantal
burger die op haar grondgebied woont voldoende mid-
de landen die daarop beroep hebben gedaan is het
riteit moeten kunnen ontwikkelen, en wij hopen dat
van hen wil doorgaan? Aangezien het Europese Hof
delen te garanderen om fatsoenlijk te leven, toch volgt
werkloosheidscijfer zowel bij jongeren als bij oudere
de lokale beslissers (overheid, lokale bedrijven, enz.)
van Justitie met betrekking tot het geval Heyday
33
de Commissie de evolutie van de armoede in Europa
werknemers verontrustend hoog geblevenDe lan-
dit zullen steunen, voornamelijk door iets te doen
de beslissing over het al dan niet behouden van de
van dichtbij op, en vestigt de aandacht van de nationale
den die daarentegen hebben gekozen voor een
regeringen op de moeilijkheden die kinderen en jonge-
werkgelegenheidsbeleid voor alle leeftijdsgroepen
ren, eenoudergezinnen en ouderen ondervinden.
zijn het best in hun opzet geslaagd.
33 http://curia.europa.eu/en/actu/communiques/cp09/aff/cp090019en.pdf
– 22 –
die in de jaren ‘80 werden beschouwd als een oplosOp Europees niveau:
sing voor de werkloosheid bij jongeren hebben jonge
– 23 –
Door de toenemende recessie in Europa is de situatie
» Kiezen voor job sharing: Bepaalde initiatieven van
jkheid te bieden om hun competenties door te geven
netwerken ontwikkelen in sectoren die potentieel
voor deze twee groepen vandaag nog onzekerder.
de overheid of van het verenigingsleven werden de
aan de jongeren. Het mentoraat gaat ook vaak
jobs kunnen opleveren zoals dienstverlening aan
Indien er bij sluitingen massale ontslagen vallen
afgelopen jaren in het leven geroepen en zijn
gepaard met een introductie van de jongere in het
personen? Hoe kunnen we de mensen die de zorg
krijgen de jongste (interim)werkkrachten en de
bedoeld om mensen op zoek naar een deeltijdse job
maatschappelijk en professioneel netwerk van de
op zich nemen voor de afhankelijke leden van hun
werknemers die dicht tegen de pensioenleeftijd
te helpen en daarvoor een voltijdse job te delen,
oudere, een niet te verwaarlozen hulp in veel beroepen
familie (kinderen, gehandicapte personen of oude-
aanleunen het eerst hun ontslag. Vergeleken met
bijvoorbeeld twee personen die samen een voltijdse
waar contacten essentieel zijn. Dit soort vrijwilliger-
ren) beter belonen om zo te vermijden dat ze op de
mannen, worden vrouwen op de arbeidsmarkt stee-
job uitoefenen of 3 personen die samen twee
swerk wordt ontzettend gewaardeerd door kaderleden
arbeidsmarkt niet worden gestraft omdat ze bijdra-
vast met meer problemen geconfronteerd, ook al
voltijdse jobs op zich nemen. Men noemt dit “job
die net op pensioen zijn, want het biedt hen de
gen tot intergenerationele solidariteit?
genoten ze dezelfde opleiding en beschikken ze over
sharing”. Dit systeem kan men doorvoeren op het
mogelijkheid hun professionele kennis verder te
» Proefprogramma van de Deense regering: de
dezelfde competenties, als gevolg van hun familiale
niveau van de onderneming (de werkgever probeert
gebruiken en met één voet in de werkkring te blijven.
nieuwe technologieën ten dienste van afhankelijke
verplichtingen (kinderen ten laste en/of zorgen voor
te voldoen aan de vraag van werknemers die wensen
» Begeleiding: Ambachtslui op pensioen leren aan
ouderen en hun hulpverleners
een afhankelijke bejaarde vader of moeder).
deeltijds te werken, terwijl er geen enkele deeltijdse
jongeren de knepen van het vak en zoeken manieren
Het Deense ministerie van financiën heeft zonet een
job beschikbaar is in de onderneming); of binnen
om hun knowhow en de liefde voor degelijk werk
programma gelanceerd voor het invoeren van
Wat kunnen we doen
een sector (een kantoor groepeert de werkzoeken-
door te geven aan de volgende generaties. Alnaar-
samenwerkingsverbanden tussen de private en de
Op lokaal niveau:
den per profiel en helpt hen om samen een voltijdse
gelang de projecten proberen houtbewerkers, meu-
publieke sector waarbij gebruik wordt gemaakt van
De lokale actoren (lokale autoriteiten, lokale agents-
job te zoeken). Wegens de huidige tendens om een
belmakers, metselaars, elektriciens, enz. jongeren,
nieuwe technologieën om te voldoen aan de noden
chappen voor werkgelegenheid, vrijwilligersverenigin-
deel van de verantwoordelijkheid van de zorg voor
die soms te kampen hebben met schoolproblemen,
van oudere afhankelijke personen, en de werkoms-
gen, vakbonden) zouden nauwer moeten samenwerken
afhankelijke mensen af te wentelen op de burgers
te helpen om hun roeping te vinden, aangezien zij
tandigheden van het verzorgend personeel te verbe-
om te komen tot nieuwe samenwerkingsvormen om
zal de vraag naar job sharing stijgen. Inderdaad,
vaak hun vak op het terrein leerden.
teren. Met dit programma hoopt de Deense regering
zo de hinderpalen weg te werken die bepaalde
behalve in Nederland waar deeltijds werken zeer wijd
groepen verhinderen toegang te hebben tot een job:
verspreid is zowel bij mannen als bij vrouwen,
jongeren, oudere werknemers, zij die meer familiale
verkiezen de werkgevers in de Europese Unie de
De nationale regeringen worden geconfronteerd met
en vernieuwende oplossingen te vinden om afhan-
lasten te dragen hebben, enz. Al te vaak werken deze
tewerkstelling op voltijdse basis te organiseren.
een ongunstige economische conjunctuur die hun
kelijke oudere mensen thuis te kunnen laten blijven
actoren alleen in plaats van samen, waardoor ze
» Job sharing uit solidariteit: De huidige crisis doet
aanpak van de demografische veroudering nog pro-
door hen kwaliteitsvolle diensten aan te bieden.
minder impact hebben en minder kans op slagen.
een nieuwe vorm van solidariteit ontstaan om onts-
blematischer maakt. Uiteraard hebben zij al enkele
» Centrica : Managementbeleid inzake leeftijd34 (VK)
» Geïntegreerde hulpdiensten voor werknemers die
lagen te vermijden: job sharing uit solidariteit. Indien
jaren maatregelen genomen om de werkgelegenheid
Centrica, de grote gasverdeler in het Verenigd
personen ten laste hebben: Er werden tal van initia-
werkvermindering onvermijdbaar wordt, gaan
van jongeren, vrouwen en senioren te ondersteunen,
Koninkrijk, wil een gemengde leeftijdsgroep op de
tieven ontwikkeld om aan gezinnen met jonge
werknemers akkoord om, in plaats van collega’s
maar er is nog veel werk aan de winkel en de positieve
werkvloer stimuleren door verschillende maatregelen
kinderen de mogelijkheid te bieden een evenwicht
werkloos te zien worden, hun arbeidsduur collectief
tendens die we konden vaststellen halfweg 2008 met
in te voeren zoals Age Action Group (actiegroep
te vinden tussen gezinsleven en beroepsleven. Som-
te beperken met een daaraan gekoppeld aangepast
voornamelijk een sterke stijging van de werkgelegen-
leeftijd) die managers van verschillende eenheden
migen willen nog verder gaan dan het creëren van
loon. Dat is een mooi voorbeeld van solidariteit tus-
heid van vrouwen, sloeg eind 2008 jammer genoeg
verenigt om samen te bekijken hoe men het best kan
plaatsen in kinderdagverblijven en bieden geïnte-
sen generaties, want dit zorgt ervoor dat de mensen
om, en de werkloosheid stijgt opnieuw.
tegemoet komen aan de noden van hun ouder
greerde diensten aan, gaande van kinderopvang voor
uit de kwetsbaarste groep (oudere werknemers en
Hoe kunnen we mensen aanmoedigen om langer
wordende arbeidskrachten. Zo hebben ze een sensi-
de kleinsten, naschoolse opvang, was- en strijkdiensten,
jongeren) hun job kunnen behouden tijdens deze
actief te blijven op de arbeidsmarkt in een context
biliseringsprogramma ontwikkeld voor leeftijd
boodschappendiensten, enz. Deze diensten verhogen
periode van laagconjunctuur.
van recessie en massale ontslagen waarmee we
management, flexibele arbeidsvoorwaarden en een
de lokale werkgelegenheid en stellen de werknemers
» Mentoraat: Sinds enkele jaren werd er ook een an-
vandaag geconfronteerd worden? Hoe kunnen we
netwerk van personeelsleden met familiale ver-
in staat om meer beschikbaar en productief te zijn,
der model ontwikkeld om het werk te verdelen, het
de werkgelegenheid aanzwengelen en nieuwe
plichtingen, teams met mensen van verschillende
een situatie die zorgt voor meer levenskwaliteit, op
mentoraat. De bedoeling bestaat erin om aan oudere
het werk en in het privéleven.
werknemers en recent gepensioneerden de mogeli-
– 24 –
de jongeren aan te moedigen zich te engageren in
34 35 het netwerk van de zorgverstrekking aan personen
http://www.olderworkers.eu/media/File/centrica.pdf
www.businessandsociety.be
– 25 –
leeftijden en mentoringmogelijkheden. Zij gaan
de Commissie wordt gevraagd om concrete initiatieven
zelfde wijk wonen helpen om elkaar beter te leren
het Fête des Voisins ging door op 27 mei 2008 in 29
ervan uit dat gemengde leeftijden aan personeelsleden
voor te leggen om competenties te valideren verworven
kennen zodat men het gevoel krijgt tot een
landen, waarvan 20 landen van de Europese Unie,
uit verschillende leeftijdsgroepen de kans bieden om
bij het uitvoeren van opvoedingstaken, mantelzorg voor
gemeenschap te behoren en tussen de leden van die
samen goed voor 8 miljoen deelnemers. Dit jaar zijn
te komen tot een wederzijdse verrijking.
behoeftige personen en ook huishoudtaken, zodat met
gemeenschap solidariteit wordt bevorderd.
duizend burgemeesters, en sociale diensten officiële
» Uw hersencellen, uw grondstof – Leeftijdsbeleid35:
deze competenties kan worden rekening gehouden op
Maar in de grote agglomeraties is anonimiteit moeilijk
partners van het internationaal feest. Overal vindt men
een troef voor de onderneming (BE) Het verband
het ogenblik dat de betrokken personen opnieuw op de
te overwinnen zodat het gevoel van gemeenschap
hetzelfde blij gemoed, ontmoetingen, gedeelde vreu-
tussen retentie en motivatie van werknemers van
arbeidsmarkt komen. Het Europees Parlement onderli-
zich niet op natuurlijke wijze ontwikkelt. Dit vergt
gde en blijdschap. Het mag dan misschien niet over
meer dan 50 jaar, het beleid van de onderneming op
jnt ook hoezeer de evaluatie van de transversale
inzet van bijzonder gemotiveerde mensen. in een
wonen in de eigenlijke zin gaan, toch zorgt dit initiatief
lange termijn en de maatschappelijke verantwoor-
competenties integraal deel uitmaakt van wat men de
Europese samenleving die volop aan het veranderen
voor een betere cohabitatie en creëert het opnieuw
delijkheid van ondernemingen worden alsmaar dui-
«kwalificatiebalans» noemt, overeenkomstig de beste
is, hebben desolidariteitsorganisaties nood aan
een wijkgeest, waardoor de solidariteit tussen buren
delijker. Voor veel ondernemingen is een leeftijds
nationale praktijken inzake het samenbrengen van vraag
bemiddeling en structuren om te komen tot een
over het ganse jaar wordt versterkt, en dit komt
beleid met bijzondere aandacht voor oudere
en aanbod op de arbeidsmarkt.
opbouwende en efficiënte burgerlijke dialoog.
iedereen ten goede, klein en groot.
» Fálte Isteach: senioren helpen pas aangekomen
werknemers, permanente opleidingen, het doorgeven
van competenties tussen generaties en de interne
Wat kunnen we doen
immigranten zich te integreren door hen taallessen
mobiliteit een prioriteit. In samenwerking met
Op lokaal niveau:
te geven (IE)
ICHEC-Entreprises en met steun van de Koning Bou-
Lokale actoren (lokale autoriteiten, verenigingen,
Fálte Isteach is een initiatief dat werd gelanceerd
dewijnstichting organiseert Business & Society (B&S)
groepen vrijwilligers, enz.) kunnen veel doen om een
door de Third Age Foundation in Ierland om tege-
op 28 april 2009 een colloquium over het thema van
meer solidaire lokale omgeving te creëren, omdat zij
moet te komen aan de moeilijkheden die pas
leeftijdsbeleid in bedrijven. Dit evenement vormt de
het terrein en de noden kennen van de mensen die
aangekomen immigranten in het dagelijks leven
slotactiviteit van een werkgroep van B&S waaraan
in deze gemeenschap wonen. Soms, maar niet altijd
ondervinden wanneer ze onvoldoende Engels
is er een financieel duwtje in de rug nodig van de
spreken. Senioren stellen hun kennis en ervaring ter
overheid om een initiatief te lanceren. Aan burgers
beschikking om de jongeren te onthalen en om hen
de mogelijkheid bieden om bij te dragen tot de on-
te helpen om zich te integreren in de maatschappij
twikkeling van hun gemeenschap zou een grote
en op de arbeidsmarkt. Het initiatief werd gelanceerd
prioriteit moeten zijn voor de lokale autoriteiten en
in Summerhill, een landelijk dorpje, en is zich nu aan
hun actieplan zou burgerinitiatieven en vrijwilligers
het uitbreiden over heel Ierland.
Burgerinitiatieven voor
intergenerationele
solidariteit
een twintigtal ondernemingen gedurende meer dan
een jaar hebben deelgenomen.
Op Europees niveau:
Werkgelegenheid is een gedeelde bevoegdheid van
de Europese instellingen en de Lidstaten. Tal van
Het probleem
beslissingen worden op Europees niveau genomen
die de interactie en de solidariteit stimuleren tussen
op het vlak van het vrij verkeer van werknemers, de
Als er een domein is waar het intergenerationele
generaties en tussen maatschappelijke en culturele
erkenning van kwalificaties, het stimuleren van
aspect vaak terugkeert, dan is dit op het vlak van
groepen moeten aanmoedigen.
De nationale autoriteiten kunnen maatregelen nemen
kwaliteitsjobs voor iedereen, het bevorderen van
lokale burgeractiviteiten. Jaarlijkse feesten of een
» “Burendag” wordt nu in heel de EU gevierd37: “la
om burgerinitiatieven en vrijwilligerswerk aan te moe-
veiligheid en hygiëne op het werk, de gelijkheid tus-
rommelmarkt in de wijk, opendeurdagen in scholen
Fête Européenne des Voisins” is een initiatief van de
digen, inclusief intergenerationeel vrijwilligerswerk, en
sen mannen en vrouwen en het niet discrimineren
en homes voor ouderen, carnavalsoptochten,
Fédération Européenne des Solidarités de Proximité
zij kunnen hinderpalen wegwerken die tal van mensen
bij aanwerving en permanente opleiding.
huiswerkondersteuning, ambachtelijk werk, het
(F.E.S.P.) dat buurtsolidariteit in heel Europa wil aan-
verhinderen om zich te engageren: wettelijke,
Op 10 december 2008 nam het Europees Parlement
buurtkoor, sportclubs voor liefhebbers, collectieve
moedigen netwerken ontwikkelen voor het uitwisselen
administratieve en financiële hinderpalen. De natio-
een rapport aan over het niet discrimineren op basis
schoonmaak van openbare zones, burendag, fancy
van goede praktijkvoorbeelden, en een Europese
nale regeringen zouden ook actief het voorstel
van geslacht en over solidariteit tussen generaties
fair op school, enz. Aan voorbeelden geen gebrek en
dynamiek creëren die maatschappelijke banden en het
moeten steunen om 2011 uit te roepen tot Europees
waarin een reeks aanbevelingen worden gedaan en
de bedoeling is steeds dezelfde: mensen die in een-
«beter samen leven»aanmoedigt. De laatste editie van
jaar van het vrijwilligerswerk (zie volgende paragraaf).
36
36 http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+REPORT+A6-2008-0492+0+DOC+XML+V0//FR
– 26 –
37 http://www.european-neighbours-day.com/fr
– 27 –
» Duits programma ten gunste van het inter
Op Europees niveau:
generationeel vrijwilligerswerk38: In 2005 besliste de
Op Europees niveau kunnen verschillende program-
Duitse federale regering om intergenerationeel
ma’s helpen om intergenerationele burgerinitiatieven
vrijwilligerswerk te stimuleren. Dit proefprogramma
te ondersteunen:
stimuleert maatregelen in volgende domeinen:
Het programma Grundvig voor steun aan oudere
•H
ulp aan kinderen, jongeren en minder bedeelde
vrijwilligers 39 biedt voor oudere vrijwilligers de
gezinnen;
•N
ieuwe verlengingen/uitkeringen voor vrijwilligers
mogelijkheid ervaringen uit te wisselen;
die in instellingen werken;
•N
etwerking en verbetering van de kwaliteit van het
vrijwilligerswerk;
Het programma Europa voor de burgers40 biedt de
mogelijkheid burgerpanels te organiseren waarbij
• Intergenerationele bijstand;
men groepen betrekt uit verschillende landen inzake
• Vrijwilligersdienst in een internationaal perspectief;
thema’s die dicht aanleunen bij hun dagelijks leven;
29 april: Europese
dag van de solidariteit
en de samenwerking
tussen generaties
de middelen inzet waarover hij beschikt en de dag te
baat neemt om de publieke opinie en de politici wakker te schudden en hen erop te wijzen dat er meer
solidariteit nodig is tussen de generaties.
Waar staan we nu
•B
escherming van milieu en natuur.
Overtuigd van de nood om politieke en maatschap-
We zijn gestart met het verzamelen van informatie
pelijke verandering aan te moedigen, beslisten AGE,
over verschillende initiatieven die werden genomen
het Europees Forum voor de Jeugd, de Europese
in de EU met betrekking tot dit thema en wij zullen die
vrouwenlobby, AIM, AEIP en CECODHAS een
blijven publiceren op onze website. Wij hopen dat wij
campagne te lanceren om de publieke opinie en de
zo kunnen helpen meer bekendheid te geven aan wat
politieke verantwoordelijken te sensibiliseren over
er gebeurt in andere regio’s en landen van Europa. Wij
het feit dat ons samenlevingsmodel dringend moet
hopen dat elk jaar die Europese dag een echt sensibi-
worden herzien. Daarom hebben wij beslist om
liseringsmiddel wordt ten dienste van de miljoenen
samen de Europese dag van de solidariteit tussen
lokale actoren die ijveren voor een meer solidaire,
generaties te houden en om alle relevante actoren
inclusieve en rechtvaardige maatschappij. Verder
aan te moedigen rond die dag iets te organiseren.
hebben we een persdossier voorbereid om ons/u te
Het moet een gelegenheid worden kennis te maken
helpen de aandacht van de media te trekken.
met wat gedurende heel het jaar op intergenerationeel vlak wordt verwezenlijkt.
De Europese Commissie bereidt een video voor die
bestemd is voor de televisiezenders en die eind april
Voor wie is onze campagne bedoeld
zal vertoond worden. De Commissie zal daarnaast
Onze campagne richt zich niet alleen tot onze leden,
een Euroflash survey-enquête (mini-Eurobarometer)
organisaties, maar tot alle geïnteresseerde partijen,
houden over de relaties tussen de generaties om
om hen aan te moedigen activiteiten te organiseren
deze dag in de kijker te brengen.
om hun dagelijks werk meer bekendheid te geven:
P. 7 : http://www.bagso.org/Seniorenreport%20FR%20Endfassung%20neu.pdf
http://ec.europa.eu/education/grundtvig/doc986_en.htm (alleen in het Engels)
40 http://ec.europa.eu/citizenship/index_fr.htm
38 39 – 28 –
opendeurdagen, voorstelling van intergenerationele
Indien u meer wil weten of uw ervaring met ons
projecten, debatten met lokale of nationale politici en
wil delen, dan nodigen wij u uit om onze web
burgergroeperingen (jongeren-, vrouwen- en oude-
pagina gewijd aan de Europese dag te bezoeken
renverenigingen), radio- of televisie-interviews,
www.age-platform.org en ons te contacteren
artikels in de kranten, enz. Het gaat erom dat iedereen
([email protected]).
– 29 –
Het voorstel voor 2012 is goed
op weg
Nuttige links
Europees jaar
van de actieve
veroudering en van
de intergenerationele
solidariteit - 2012
Een jaar na de Sloveense conferentie heeft het
Vladimir Špidla, Europees commissaris voor werkge-
De Commissie denkt eraan in april 2010 met de steun
legenheid, maatschappelijke zaken en gelijke kansen
van het Spaans voorzitterschap een voorbereidende
• AGE: www.age-platform.org
onderstreepte tijdens een conferentie van het Slo-
conferentie te organiseren, om zodoende het advies
• AIM: www.aim-mutual.org
veense voorzitterschap in april 2008 het belang van
in te winnen van de actoren op het terrein over wat
dit onderwerp. Hij kondigde voor een enthousiast
het jaar 2012 moet voorstellen. Dit moet hen de
auditorium zijn voorstel aan 2012 te laten uitroepen
mogelijkheid bieden een programma te ontwikkelen
tot Europees jaar van de actieve veroudering en de
dat echt aan de verwachtingen van de mensen op het
intergenerationele solidariteit.
terrein voldoet.
voorstel van commissaris Špidla al een mooie weg
afgelegd. Het wordt nu gesteund door de toekomstige Spaanse en Belgische voorzitterschappen, die
de teugels van de Europese Unie in handen zullen
hebben in 2010, wanneer het voorstel, om concrete
vorm te krijgen, door de Raad en het Europees
Europese Commissie:
• DG Werkgelegenheid, sociale zaken en gelijke kansen: http://ec.europa.eu/social
•C
ommunicatie: Promoting Solidarity between Generations (2006): http://ec.europa.eu/employment_
social/news/2007/may/244_en.pdf
• PROGRESS programma 2008-2010: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=327&langId=fr
Parlement moet worden aangenomen.
Leden van de stuurgroep van de campagne:
• AEIP: www.aeip.net
• CECODHAS: http://www.cecodhas.org/content/view/408/333/
• Europese vrouwenlobby: http://www.womenlobby.org/site/hp.asp?langue=FR
• Europees Forum voor de Jeugd: www.youthforum.org
Waarom een Europees jaar
Aanbevelingen
Om een Europees jaar officieel te lanceren, moet
De organisaties die lid zijn van de stuurgroep van
een voorstel komen van de Europese Commissie
deze campagne zullen aan de Europese Commissie
gevolgd door een akkoord van de Raad (de betrok-
vragen het nodige te doen opdat Europese pro-
ken nationale ministers) en een goedkeuring door
gramma’s - zoals thematische jumelages en burger-
het Europees Parlement dat stemt over het budget.
panels van het DG Onderwijs en Cultuur, Structuur-
Een dergelijk besluitvormigsproces duurt meerdere
fondsen, enz – in de komende jaren intergenerationele
jaren omdat elke instelling zich moet engageren iets
solidariteit als een der hoofdthema’s van hun
concreets te doen en omdat op Europees en natio-
projectoproepen zouden vooropstellen.
naal niveau de nodige budgetten moet worden
vrijgemaakt ter financiering van activiteiten zoals
De actoren op het terrein zouden hun ministeries
sensibiliseringsprogramma’s op Europees en natio-
van sociale zaken moeten aanzetten om in 2012 een
naal niveau, financiële ondersteuning van initiatieven
Europees jaar van de actieve veroudering en de
op Europees, nationaal en lokaal niveau, voorstellen
intergenerationele solidariteit te organiseren. Indien
voor politieke initiatieven (nieuw Europees programma,
u hulp nodig hebt, aarzel dan niet ons te contacteren
nieuwe wetgeving, nieuwe politieke doelstellingen,
en onze webpagina over de Europese dag te bezoe-
enz.).
ken (zie nuttige links).
– 30 –
Enkele links inzake het intergenerationele aspect
• Publicatie van de Koning Boudewijnstichting: “Une société pour tous les âges. Le défi des relations intergénérationnelles”: http://www.kbs-frb.be/publication.aspx?id=236220&LangType=2060
•P
ublicatie “Solidariteit tussen de generaties voor samenhangende en duurzame samenlevingen –
Resultaten van de conferentie van het Sloveense Voorzitterschap, Brdo, 28-29 april 2008”:
http://www.age-platform.org/FR/IMG/Solidarity-FR.pdf
• Accordages: http://www.accordages-intergeneration.com/_v4/
• Courantsd’âge: http://www.courantsdages.be/template.php?id_ca=23
• Webpagina over de Europese dag van de solidariteit tussen generaties: http://www.age-platform.org/FR/
rubrique.php3?id_rubrique=82
• Lijst met activiteiten die in heel Europa worden georganiseerd om de eerste Europese dag te houden:
http://www.age-platform.org/FR/spip.php?article546
– 31 –
Koning Boudewijnstichting
PROGRESS
Samenwerken aan een betere samenleving
Deze publicatie geniet de steun van het communautair programma voor werkgelegenheid en
www.kbs-frb.be
maatschappelijke solidariteit (2007-2013). Het programma wordt beheerd door het DG werkgelegenheid,
sociale zaken en gelijke kansen van de Europese Commissie. De publicatie kwam tot stand om de verdere
De Koning Boudewijnstichting is een onafhankelijke en pluralistische stichting die jaarlijks zowat 2000 orga-
doelstellingen van de Europese Unie op het vlak van werkgelegenheid en maatschappelijke zaken financieel
nisaties en personen steunt. Het biedt een forum waar kan worden gedebatteerd en nagedacht en het sti-
te ondersteunen, zoals vermeld in de maatschappelijke agenda, en om bij te dragen tot de realisatie van de
muleert de filantropie. Met een jaarlijks budget van 48 miljoen euro draagt de Stichting bij tot meer rechtvaar-
doelstellingen van de Lissabon-strategie.
digheid en democratie en meer respect voor diversiteit. Wij werken vanuit Brussel en dit zowel op regionaal,
Belgisch, Europees als internationaal vlak. Onze raad beslist over de belangrijkste richtlijnen voor onze acties
Het programma wordt gespreid over zeven jaar en richt zich tot alle betrokken partijen die kunnen bijdragen
die vervolgens in de praktijk worden gezet door een team van 60 medewerkers. De Stichting is opgericht in
tot een adequate en efficiënte wetgeving, een degelijk maatschappelijk beleid en geschikte werkgelegen-
1976, naar aanleiding van de 25ste verjaardag van de troonsbestijging van Koning Boudewijn.
heid binnen heel de EU-27, de landen van de AELE-EEE en de landen die kandidaat en prekandidaat zijn om
toe te treden tot de EU.
De Koning Boudewijnstichting werkt al verschillende jaren actief rond ouder worden en intergenerationele
PROGRESS wil de bijdrage van de EU versterken en de Lidstaten zodoende helpen om hun engagement
solidariteit.
na te leven en hun actie tot een goed einde te brengen met het oog op het creëren van meer jobs en meer
Onlangs werden 172 projecten gefinancierd die ouderen helpen een actieve en zinvolle rol te vervullen in de
kwaliteit, en om te bouwen aan een meer solidaire samenleving. Daarom zal PROGRESS helpen:
samenleving en duurzame en wederzijdse relaties tussen generaties tot stand brengen.
• om te zorgen voor een analyse en adviezen binnen haar activiteitendomeinen;
De Stichting heeft twee discussiegroepen opgericht die zijn samengesteld uit mensen die actief zijn in de
sector van het vrijwilligerswerk, de sociale beweging en ondernemingen en die, na een jaar lang ideeën en
ervaringen uitwisselen, een reeks actievoorstellen heeft geformuleerd.
De Stichting heeft een reeks seminaries over intergenerationele solidariteit georganiseerd om het publieke
debat rond deze kwesties te verruimen.
• om in te staan voor de opvolging en om verslag uit te brengen over de toepassing van de wetgeving en het
communautair beleid binnen deze domeinen;
• om de overdracht van het beleid, de uitwisseling van kennis en de steun tussen de Lidstaten te versterken
inzake de doelstellingen en de prioriteiten van de Unie, en
• om het advies van de betrokken partijen en van de samenleving in ruime zin over te nemen.
Gelieve voor meer informatie te surfen naar:
Het resultaat van het werk van deze twee groepen is neergeschreven in een publicatie “Een samenleving
voor alle seizoenen”, met daarin voorbeelden van intergenerationele projecten. De publicatie is op onze
http://ec.europa.eu/employment_social/progress/index_fr.html
website verkrijgbaar in het Nederlands en het Frans en bevat een samenvatting in het Engel.
– 32 –
– 33 –
AGE- Het Europees Ouderenplatform
AGE – het Europees Ouderenplatform – is een Europees netwerk dat 150 organisaties van 50 plussers
omvat en rechtstreeks meer dan 25 miljoen ouderen in de Europese Unie vertegenwoordigt.
Ons netwerk wordt voornamelijk gefinancierd via het Europese PROGRESS-programma en via de betoelagingen van onze leden.
De organisatie werkt op Europees niveau om bewustheid op te wekken voor mogelijkheden en uitdagingen
die ontstaan door de vergrijzing van onze maatschappij, om geschikte beleidsresponsen te ontwikkelen en
om de belangen en betrokkenheid van de oudere Europese burgers te bevorderen.
Tot onze leidende principes behoort de overtuiging dat een verandering van attituden noodzakelijk is om
een maatschappij voor alle leeftijden tot stand te brengen en te waarborgen dat de rechten van alle
leeftijdsgroepen, ouderen inbegrepen, niet alleen zijn beschermd, maar ook benadrukt worden. Solidariteit
tussen generaties moet worden nagestreefd op een wijze die de bijdragen van ouderen aan de
maatschappij erkent.
Voor meer info:
www.age-platform.org
Leaflet over AGE:
http://www.age-platform.org/EN/IMG/General_Leaflet_NL.pdf
Belangrijkste publicaties van AGE:
Engels: http://www.age-platform.org/EN/rubrique.php3?id_rubrique=65
Frans: http://www.age-platform.org/FR/rubrique.php3?id_rubrique=61
– 34 –
– 35 –
Dankwoord
Deze brochure opgesteld door AGE – het Europees Platform voor Senioren - verschijnt in het Nederlands, het Engels
en het Frans, met steun van de Koning Boudewijnstichting (België) en het Europees programma PROGRESS.
De uiteenzetting van de problematiek en de aanbevelingen die in deze brochure vermeld staan, zijn deels het resultaat
van werk dat werd verricht door de Intergenerationele Kring van de Koning Boudewijnstichting, en van debatten tijdens
de conferentie die doorging tijdens het Sloveens voorzitterschap van de Europese Unie in april 2008, gepubliceerd in
november 2008 onder de titel “La solidarité intergénérationnelle pour la cohésion et la viabilité des sociétés” (“Solidariteit
tussen de generaties voor samenhangende en duurzame samenlevingen”). Enkel AGE is verantwoordelijk voor de inhoud
van deze gepubliceerde brochure.
Wij willen hierbij ook de gelegenheid te baat nemen om de Europese ngo’s te bedanken die zich bij ons hebben
aangesloten om campagne te voeren voor meer solidariteit en samenwerking tussen de generaties, en een Europese
Dag van de Solidariteit tussen de Generaties op te starten:
» AEIP - Europese Vereniging van de paritaire instellingen
» AIM - Internationale mutualiteitenvereniging
» CECODHAS : Europees coördinatiecomité inzake sociale woningbouw
» LEF - Europese vrouwenlobby
» YFJ - Europees Forum voor de Jeugd
Wij danken ook de middel kleuter klas van l’Ecole de Profondsart, Sana en Capucine voor de mooi tekeningen en fotos
www.fueldesign.be
die de samenwerking tussen generaties illustreren.
– 36 –

Een pleidooi voor meer solidariteit tussen de verschillende generaties

Transcription

Similar documents

Intergenerationele Solidariteit voor Samenhangende en Duurzame

marokkaanse keuken

Gezinnen met knellende banden: het gezin met (pathologisch

Vergrijzing verdeeld

Een ander Europa

Maximale nazorg tegen minimale kosten

- De Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur

deeu - grondwet

Openen - Visual Steps

In dit nummer - Seniorenvereniging Ewijk

ow2004boek

Stichting Open Water Zwemmen Zeeuwsch -Vlaanderen

ITL ZORGT VOOR BRANDVEILIG CS AMSTERDAM

EIB Mededelingen 4-1998 - European Investment Bank