Informator Gospodarczy Dolny Śląsk 2013

Transcription

INFORMATOR GOSPODARCZY
Dolny Śląsk
ZAHLEN UND FAKTEN WIRTSCHAFT IN
Niederschlesien
2013
VERLEGER:
Niederschlesische Agentur für Wirtschaftszusammenarbeit sp. z o.o.
für das Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien
REDAKTION:
Niederschlesische Agentur für Wirtschaftszusammenarbeit sp. z o.o.
STUDIO K
GRAPHISCHE BEARBEITUNG, SATZ:
STUDIO K
ÜBERSETZUNG:
Marcin Lelo
Sonja Stankowski
TEXTE:
Die Texte wurden von der Niederschlesischen Agentur
für Wirtschaftszusammenarbeit sp. z o.o. erstellt
FOTOS:
A. Bugiel/DAWG sp. z o.o., A. Krzemińska, A. Pawłowicz,
Eugeniusz Geppert - Kunsthochschule in Wrocław,
WYDAWCA:
Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej sp. z o.o.
dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego
REDAKCJA:
Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej sp. z o.o.
STUDIO K
OPRACOWANIE GRAFICZNE, SKŁAD:
STUDIO K
TŁUMACZENIE:
Marcin Lelo
Sonja Stankowski
TEKSTY:
Teksty zostały opracowane przez
Dolnośląską Agencję Współpracy Gospodarczej sp. z o. o.
ZDJĘCIA:
A. Bugiel/DAWG sp. z o.o., A. Krzemińska, A. Pawłowicz,
Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu,
B. Sadowski, B. Sadowski/Technische Universität Wrocław, G. Matoryn,
B. Sadowski, B. Sadowski/Politechnika Wrocławska, G. Matoryn,
J. Waszczuk, K. Cieliński, K. Szymoniak, Sonderwirtschaftszone Legnica,
J. Waszczuk, K. Cieliński, K. Szymoniak, Legnicka SSE,
M. Adamczyk, M. Gołębiowska, M. Kulczyński, M. Majta, M. Zawal,
R. Kaczmarczyk, S. Dittrich/AutoNet - Matchmaking Event,
S. Klimek, T. Pietrzyk, T. Woźny,
Toyota Motor Manufacturing Poland - inwestor z WSSE“INVEST-PARK”,
Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien,
M. Adamczyk, M. Gołębiowska, M. Kulczyński, M. Majta, M. Zawal,
R. Kaczmarczyk, S. Dittrich/AutoNet - Matchmaking Event,
S. Klimek, T. Pietrzyk, T. Woźny,
Toyota Motor Manufacturing Poland - inwestor z WSSE “INVEST-PARK”,
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego,
Stadtverwaltung Bolesławiec, Stadtverwaltung Jelenia Góra,
Urząd Miasta Bolesławiec, Urząd Miasta Jelenia Góra,
Stadtverwaltung Legnica, Stadtverwaltung Dzierżoniów,
Urząd Miasta Legnica, Urząd Miasta w Dzierżoniowie,
Stadtverwaltung Wałbrzych, W. Jurewicz,
Sonderwirtschaftszone Wałbrzych „INVEST-PARK”,
Zentrum für Technologietransfer Wrocław,
Technologiepark Wrocław S.A.
Diese Veröffentlichung wurde aus Mitteln der Selbstverwaltung
der Woiwodschaft Niederschlesien finanziert
Urząd Miejski w Wałbrzychu, W. Jurewicz,
Wałbrzyska SSE „INVEST-PARK”,
Wrocławskie Centrum Transferu Technologii,
Wrocławski Park Technologiczny S.A.
Publikacja została sfinansowana ze środków
Samorządu Województwa Dolnośląskiego
DANKSAGUNG:
PODZIĘKOWANIA:
Für die Hilfe bei der Erarbeitung der Informationsbroschüre
Za pomoc w opracowaniu Informatora serdecznie dziękujemy
bedanken wir uns bei den Mitarbeitern der Wirtschaftsabteilung,
Pracownikom Wydziału Gospodarki Urzędu Marszałkowskiego
beim Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien sowie auch
Województwa Dolnośląskiego, jak również wszystkim Firmom,
bei allen Firmen, Institutionen und Organisationen,
Instytucjom i Organizacjom, które przyczyniły się do powstania
die zur Entstehung der Publikation beigetragen haben:
wydawnictwa:
Stadt und Gemeinde Bolesławiec
Gminie Miejskiej Bolesławiec
Stadt und Gemeinde Dzierżoniów
Gminie Miejskiej Dzierżoniów
Stadt Jelenia Góra
Miastu Jelenia Góra
Stadt Legnica
Miastu Legnica
Stadt Świdnica
Miastu Świdnica
Stadt Wałbrzych
Stadtverwaltung Wrocław
bei der Sonderwirtschaftszone Legnica S.A.
Sonderwirtschaftszone Kleinunternehmen S.A.
Sonderwirtschaftszone Wałbrzych „INVEST-PARK“ sp. z o.o.
bei der Niederschlesischen Tourismusorganisation
dem Institut für Territorialentwicklung
der Cushman & Wakefield Polska sp. z o.o.
der Randstad Polska sp. z o.o.
der Polnischen Agentur für Information und Auslandsinvestitionen S.A.
der Flughafen-Gesellschaft Wrocław S.A.
dem Technologiepark Wrocław S.A.
bei der Karol Lipiński - Musikhochschule Wrocław
der Eugeniusz Geppert - Kunsthochschule in Wrocław
der Sporthochschule in Wrocław
der Technischen Universität Wrocław
Miastu Wałbrzych
Urzędowi Miejskiemu Wrocławia
Legnickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej S.A.
Specjalnej Strefie Ekonomicznej Małej Przedsiębiorczości S.A.
Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej „INVEST-PARK” sp. z o.o.
Dolnośląskiej Organizacji Turystycznej
Instytutowi Rozwoju Terytorialnego
Cushman & Wakefield Polska sp. z o.o.
Randstad Polska sp. z o.o.
Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A.
Portowi Lotniczemu Wrocław S.A.
Wrocławskiemu Parkowi Technologicznemu S.A.
Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu
Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Politechnice Wrocławskiej
der Wirtschaftsuniversität Wrocław
Uniwersytetowi Ekonomicznemu we Wrocławiu
der Naturwissenschaftlichen Universität
Uniwersytetowi Przyrodniczemu we Wrocławiu
der Universität Wrocław
Uniwersytetowi Wrocławskiemu
INHALTSVERZEICHNIS
SPIS TREŚCI
SEITE / STRONA
WOIWODSCHAFT NIEDERSCHLESIEN
7
WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE
GRÖSSTE STÄDTE DER WOIWODSCHAFT NIEDERSCHLESIEN
9
NAJWIĘKSZE MIASTA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO
VERKEHR
13
KOMUNIKACJA
ARBEITSMARKT
21
RYNEK PRACY
AUSBILDUNG
28
EDUKACJA
NATÜRLICHE RESSOURCEN
30
ZASOBY NATURALNE
ATTRAKTIVITÄT VON INVESTITIONEN
31
ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA
WIRTSCHAFTSPOTENZIAL
33
POTENCJAŁ GOSPODARCZY
PRODUKTION WESENTLICHER WAREN
35
PRODUKCJA NAJWAŻNIEJSZYCH WYROBÓW
GRÖSSTE UNTERNEHMEN
37
NAJWIĘKSZE PODMIOTY GOSPODARCZE
AUSSENHANDEL
38
HANDEL ZAGRANICZNY
INVESTOREN
39
INWESTORZY
SONDERWIRTSCHAFTSZONEN
41
SPECJALNE STREFY EKONOMICZNE
INNOVATION
43
INNOWACYJNOŚĆ
CLUSTER
45
KLASTRY
EINRICHTUNGEN FÜR DIE GESCHÄFTSWELT
48
INSTYTUCJE OTOCZENIA BIZNESU
LAGERFLÄCHEN
53
POWIERZCHNIE MAGAZYNOWE
BÜROFLÄCHEN
55
POWIERZCHNIE BIUROWE
ENTWICKLUNGSRICHTUNGEN DER REGION
58
KIERUNKI ROZWOJU REGIONU
ABKOMMEN
60
POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY
TOURISMUS
61
TURYSTYKA
ZENTRUM FÜR INVESTORENBETREUUNG
IN DER WOIWODSCHAFT NIEDERSCHLESIEN
75
CENTRUM OBSŁUGI INWESTORA
DOLNOŚLĄSKIEJ AGENCJI
WSPÓŁPRACY GOSPODARCZEJ
Photo: S. Klimek
Photo: W. Jurewicz
Photo: M. Kulczyński
Die Woiwodschaft Niederschlesien liegt im westlichen Teil Polens und
damit fast im Zentrum Europas. Diese günstige Lage, ein enormer
Reichtum an Rohstoffen, Aufgeschlossenheit Investoren gegenüber
sowie eine jahrhundertealte Geschichte, das Zusammentreffen
vielfältiger Kulturen, Traditionen und Bräuche machen Niederschlesien
zu einer der attraktivsten und der sich am dynamischsten entwickenden
Region in Polen. Sie spielt eine wichtige Rolle nicht nur bei der
sozialen und wirtschaftlichen Entwicklung des Staates, sondern auch
Mittelosteuropas. In den letzten zwanzig Jahren hat die Region einen
Zivilisationssprung gemacht. Es sind neue Straßen, Investitionsgebiete,
Unternehmen, Wissenschafts- und Forschungseinrichtungen sowie
attraktive Arbeitsplätze und Freizeitregionen entstanden. Seit Jahren
schneidet die Woiwodschaft bei wirtschaftlichen Rankings gut ab.
Deshalb lockt sie Investoren, neue Einwohner und Touristen an.
Województwo Dolnośląskie położone jest w zachodniej części Polski
FLÄCHE - 19 947 km²
LAGE - Süd-Westen Polens / 6,4 % des Landesgebiets / Die Woiwodschaft
umfasst: den westlichen Teil des historischen Schlesiens, d. h.
Niederschlesien, das Glatzer Land, die östliche Oberlausitz sowie
ein kleines Stück des historischen Sachsens, d. h. Bogatynia und
Umgebung.
i niemal w samym centrum Europy. To dogodne umiejscowienie,
ogromne bogactwo surowców naturalnych, otwarcie na inwestorów,
jak również wielowiekowa historia, styk różnorodnych kultur
i obyczajów sprawiają, że Dolny Śląsk jest jednym z najbardziej
atrakcyjnych i najdynamiczniej rozwijających się regionów Polski.
Odgrywa ważną rolę nie tylko w rozwoju społeczno-gospodarczym
kraju, ale również centralno-wschodniej części Europy.
W ostatnim dwudziestoleciu region dokonał skoku cywilizacyjnego.
Powstały nowe drogi, tereny inwestycyjne, przedsiębiorstwa, placówki
naukowo-badawcze oraz atrakcyjne miejsca pracy i wypoczynku.
Od lat województwo zajmuje czołowe lokaty w gospodarczych
rankingach w Polsce. Dlatego przyciąga inwestorów, nowych
mieszkańców i turystów.
POWIERZCHNIA - 19 947 km²
POŁOŻENIE - południowy-zachód Polski / 6,4 % terytorium kraju /
województwo obejmuje: zachodnią część historycznego Śląska, czyli
Dolny Śląsk, Ziemię Kłodzką, wschodnie Łużyce Górne oraz niewielki
skrawek historycznej Saksonii tj. Bogatynię i okolice.
GEOGRAFISCHE LAGE - am weitesten gelegene Grenzen der Woiwodschaft:
im Norden - 51°48’, im Süden - 50°06’, im Westen - 14°49’, im Osten
- 17°48’.
POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE - wysunięcie granic województwa: na
północ - 51°48’, na południe - 50°06’, na zachód - 14°49’, na wschód
- 17°48’.
GRENZEN - im Süden: Tschechische Republik / im Westen:
Bundesrepublik Deutschland / im Nord - Westen: Polen, Woiwodschaft
Lebus / im Nord - Osten: Polen, Woiwodschaft Großpolen /
im Süd-Osten: Polen, Woiwodschaft Oppeln.
GRANICE - południe: Republika Czeska / zachód: Republika Federalna
Niemiec / północny-zachód: Polska, województwo lubuskie / północny
-wschód: Polska, województwo wielkopolskie / południowy-wschód:
Polska, województwo opolskie.
HAUPTSTADT - Wrocław
STOLICA - Wrocław
ZAHLEN UND FAKTEN WIRTSCHAFT IN NIEDERSCHLESIEN / INFORMATOR GOSPODARCZY DOLNY ŚLĄSK
7
WICHTIGSTE VERKEHRSADER - Autobahn A4, polnischer Abschnitt der
internationalen E40 sowie E462 - Straßen / Verlauf: Deutschland-Ukraine.
NAJWAŻNIEJSZA ARTERIA DROGOWA - autostrada A4 - polski odcinek
drogi międzynarodowej E40 oraz E462 / przebieg: Niemcy - Ukraina.
HAUPTFLUSS - die Oder, die längste Binnenwasserstraße in Polen /
Verlauf: Tschechien-Polen-Deutschland / Länge der schiffbaren
Strecke - 646 km / Häfen, Marinas, Anlegestellen in der Woiwodschaft:
Wrocław, Uraz, Wały Śląskie -> Gryfino, Szczecin, Świnoujście /
Verbindung über das System von Kanälen und die Elbe: Brandenburg,
Berlin.
GŁÓWNA RZEKA - Odra, najdłuższa śródlądowa droga wodna
w Polsce / przebieg: Czechy - Polska - Niemcy / długość odcinka żeglownego
- 646 km / porty, mariny, przystanie w województwie: Wrocław, Uraz, Wały
Śląskie -> Gryfino, Szczecin, Świnoujście / łączenie poprzez system kanałów
i Łabę: Brandenburgia, Berlin.
ANZAHL DER EINWOHNER - über 2 916 000, was 7,6 % der
Bevölkerung Polens ausmacht / Bevölkerungsdichte pro 1km²: 146
Einwohner, Durchschnitt für Polen -123 Einwohner.
VERWALTUNGSSTRUKTUR - 26 Landkreise, 4 Stadtkreise: Jelenia Góra,
Legnica, Wałbrzych, Wrocław / 169 Gemeinden - 36 Stadtgemeinden,
55 Stadt-Dorfgemeinden, 78 Dorfgemeinden.
LICZBA MIESZKAŃCÓW - ponad 2 miliony 916 tys. co stanowi 7,6 %
ludności Polski / gęstość zaludnienia na 1km²: 146 osób, średnia dla
Polski - 123 osoby.
PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY - 26 powiatów ziemskich, 4 powiaty
grodzkie: Jelenia Góra, Legnica, Wałbrzych, Wrocław / 169 gmin
- 36 miejskich, 55 miejsko-wiejskich, 78 wiejskich.
WROCŁAW
ENTWICKLUNGSGRUNDLAGEN - Industrie: Vorkommen nützlicher
Rohstoffe, innovative Technologien (Autoindustrie, IT) Dienstleistungen
- einer der wichtigsten Faktoren der Dienstleistungserweiterung in
Polen, Tourismus, Kurbehandlung.
PODSTAWY ROZWOJU - przemysł: zasoby kopalin użytecznych,
innowacyjne technologie (branża samochodowa, IT) / usługi: jeden
z najwyższych w Polsce wskaźników serwicyzacji, turystyka, lecznictwo
uzdrowiskowe.
ZENTREN DER WIRTSCHAFTSAKTIVITÄT - Wrocław, die Nachbargemeinden
und - Landkreise: Bogatynia, Bolesławiec, Dzierżoniów, Głogów, Jawor,
Jelenia Góra, Kłodzko, Legnica, Lubin, Polkowice, Strzegom, Świdnica,
Wałbrzych, Zgorzelec.
CENTRA AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ - Wrocław, sąsiadujące gminy
i powiaty, Bogatynia, Bolesławiec, Dzierżoniów, Głogów, Jawor,
Jelenia Góra, Kłodzko, Legnica, Lubin, Polkowice, Strzegom, Świdnica,
Wałbrzych, Zgorzelec.
Quelle: Statistikjahrbuch der Woiwodschaft Niederschlesien, 2012,
Bericht über die soziale und wirtschaftliche Lage der Woiwodschaft Niederschlesien im
Jahr 2012, Statistikamt Wrocław, Hauptverwaltung für Landesstraßen und Autobahnen,
Niederlassung Wrocław.
Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego, 2012 r.
Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa dolnośląskiego w 2012 r.
Urząd Statystyczny we Wrocławiu, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad,
oddział we Wrocławiu.
8
GRÖSSTE STÄDTE
DER WOIWODSCHAFT NIEDERSCHLESIEN
NAJWIĘKSZE MIASTA
WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO
GRÖSSTE STÄDTE
DER WOIWODSCHAFT
NIEDERSCHLESIEN
NAJWIĘKSZE MIASTA
WOJEWÓDZTWA
DOLNOŚLĄSKIEGO
Denkmäler, die auf die UNESCO-Weltkulturerbe-Liste eingetragen
Zabytki
sind, die größten globalen Player, interessante Wirtschafts-, Sport-
najwięksi biznesowi gracze, interesujące wydarzenia gospodarcze,
und Kulturereignisse oder überraschende Naturgegenden machen
sportowe i kulturalne czy zaskakujące zakątki przyrodnicze stanowią
Niederschlesien, seine Städte, Städtchen und Dörfer so außergewöhnlich.
o wyjątkowości Dolnego Śląska, jego miast, miasteczek i wsi.
In 91 Städten der Region wohnen 70,5 % der Einwohner. Die sonstige
W 91 miastach regionu zamieszkuje 70,5 % jego mieszkańców.
Bevölkerung hat sich in 2 579 Dörfern der Woiwodschaft niedergelassen.
Pozostała ludność osiedliła się
w 2 579 wsiach województwa.
Die größten Zentren sind in Wrocław, Wałbrzych, Legnica, Jelenia Góra,
Największymi
Wrocław,
Świdnica, Bolesławiec und Dzierżoniów.
Jelenia Góra, Świdnica, Bolesławiec i Dzierżoniów.
Photo: M. Kulczyński
Photo: K. Szymoniak
WROCŁAW (DEUTSCH: BRESLAU)
Die historische Hauptstadt von Niederschlesien. Eins der wichtigsten
wirtschaftlichen und kulturellen Zentren Polens. Die Stadt liegt
im Knotenpunkt der wichtigsten Handelsrouten vom Süden bis
an die Ostsee und vom Westen bis zu Russland. Die Entwicklung
der Stadt wird beeinflusst von: einem modernen Flughafen, einem
gut entwickelten Straßen- und Schienennetz sowie der Wasserstraße.
Bei Rankings wird Wrocław als eine der attraktivsten Städte für
das Alltagsleben, die Arbeit sowie die Gewerbeausübung geschätzt.
WROCŁAW
Historyczna stolica Dolnego Śląska. Jeden z najważniejszych ośrodków
gospodarczych i kulturalnych Polski. Leży w miejscu krzyżowania
się głównych szlaków handlowych z południa nad Morze Bałtyckie
i z zachodu do Rosji. Na rozwój miasta wpływają nowoczesny port
lotniczy, rozbudowana sieć dróg i linii kolejowych oraz droga rzeczna.
W rankingach Wrocław jest oceniany jako jedno z atrakcyjniejszych
miast do życia, pracy i prowadzenia działalności gospodarczej.
640 000 Einwohner
Betriebe, Forschungs- und Dienstleistungszentren: 3M, Bosch,
Capgemini, Dolby, Google, Hewlett Packard, IBM, Nokia
Siemens Networks, Siemens, Tieto, Volvo, Wabco, Whirlpool
Das Größte R&D - Zentrum in Polen
Das drittgrößte Wissenschaftszentrum in Polen
28 Hochschulen
130 000 Studenten
Das Internationale Festival Wratislavia Cantans
Veranstalter der Fußball - UEFA EM 2012
Europäische Kulturhauptstadt 2016
The World Games 2017 - Veranstalter
640 tys. mieszkańców
zakłady, centra badawcze i usługowe: 3M, Bosch, Capgemini, Dolby,
Google, Hewlett Packard, IBM, Nokia Siemens Networks,
Siemens, Tieto, Volvo, Wabco, Whirlpool
największy w Polsce ośrodek R&D
trzeci ośrodek naukowy w Polsce
28 wyższych uczelni
130 tys. studentów
Międzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans
gospodarz UEFA EURO 2012
Europejska Stolica Kultury 2016
gospodarz The World Games 2017
Quelle: Stadtverwaltung Wrocław, 2013.
Źródło: Urząd Miejski Wrocławia, 2013 r.
wpisane
na
listę
ośrodkami
światowego
są:
dziedzictwa
Wałbrzych,
UNESCO,
Legnica,
9
GRÖSSTE STÄDTE
NAJWIĘKSZE MIASTA
Photo: Toyota Motor Manufacturing Poland - inwestor z WSSE “INVEST-PARK”
WAŁBRZYCH (DEUTSCH: WALDENBURG)
Die zweitgrößte Stadt der Woiwodschaft Niederschlesien. Eins der
größten Zentren der Autoindustrie in Europa.
119 955 Einwohner
Sonderwirtschaftszone Wałbrzych “INVEST-PARK”
Industriegebiete: Auto-, Keramik-, Bauglas-, Chemie-, Gewebe-,
Textil-, Lebensmittelindustrie
Betriebe: Cersanit, Faurecia, NSK Polen, Ronal, Toyota, Waldenburger
Victoria - Koksbetrieb
ExploraPark - Park für Wissenschaft und Technik
4 Hochschulen
Schloss Fürstenstein, das drittgrößte Schloss in Polen
Quelle: Stadtverwaltung Wałbrzych, 2013.
Photo: Urząd Miejski w Wałbrzychu
WAŁBRZYCH
Drugie co do wielkości miasto województwa dolnośląskiego. Jedno
z największych w Europie Środkowej centrów przemysłu
motoryzacyjnego.
119 955 mieszkańców
Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna “INVEST-PARK”
przemysł: motoryzacyjny, ceramiczny, budowlany, szklarski,
chemiczny, włókienniczy, odzieżowy, spożywczy
zakłady: Cersanit, Faurecia, NSK Polska, Ronal, Toyota,
Wałbrzyskie Zakłady Koksownicze „Victoria”
ExploraPark - Park Nauki i Techniki
4 wyższe uczelnie
Zamek Książ, trzeci co do wielkości w Polsce
Źródło: Urząd Miejski w Wałbrzychu, 2013 r.
Photo: Urząd Miasta Legnica
Photo: Urząd Miasta Legnica
LEGNICA (DEUTSCH: LIEGNITZ)
Es ist die drittgrößte Stadt der Woiwodschaft, ein wichtiges Industrie-,
Dienstleistungs- sowie Kultur-Wissenschaftszentrum.
LEGNICA
Pod względem wielkości to trzecie miasto województwa,
ważny ośrodek przemysłowy, usługowy i kulturalno-naukowy.
102 700 Einwohner
Sonderwirtschaftszone Legnica
KGHM LETIA Technologiepark Legnica
Institut für Nichteisenmetalle
Industriegebiete: Auto-, Möbel-, Lebensmittel-, Maschinen-,
Chemie- und Metallindustrie
Betriebe: Animak-Kopcza, Apinex, Heizkörperfabrik Brugman,
Budobratex, C+P Möbelsysteme, CaseTech Polen, Faurecia Liegnitz,
Gates Polen, Härter Stanztechnik, Huras, Kupferhütte Liegnitz, KGHM
Zanam, PATELEC Elpena, Pol-Miedź Trans, Sor Iberica Polen, TBMECA
Poland, Uzin Polen Bauprodukte, Viessmann Heiztechnik, Wezi-Tec,
Winkelmann
6 Hochschulen
10 000 Studenten
102,7 tys. mieszkańców
Legnicka Specjalna Strefa Ekonomiczna
KGHM LETIA Legnicki Park Technologiczny
Instytut Metali Nieżelaznych
przemysł: motoryzacyjny, meblowy, spożywczy, maszynowy,
chemiczny i metalowy
zakłady: Animak-Kopcza, Apinex, Brugman Fabryka Grzejników,
Budobratex, C+P Systemy Meblowe, CaseTech Polska, Faurecia
Legnica, Gates Polska, Härter Technika Wytłaczania, Huras, Huta
Miedzi Legnica, KGHM Zanam, Lidl, PATELEC Elpena, Pol-Miedź Trans,
Sor Iberica Polska, TBMECA Poland, Uzin Polska Produkty Budowlane,
Viessmann Technika Grzewcza, Wezi-Tec, Winkelmann
6 wyższych uczelni
10 tys. studentów
Quelle: Stadtverwaltung Legnica, 2013.
Źródło: Urząd Miasta Legnica, 2013 r.
10
GRÖSSTE STÄDTE
NAJWIĘKSZE MIASTA
JELENIA GÓRA (DEUTSCH: HIRSCHBERG)
Die Perle des Riesengebirges mit 900 jähriger Handels-, Kur- und
Wissenschaftstradition. Die Stadt ist an der Hauptverkehrsstraße
Richtung Tschechien und Deutschland gelegen.
JELENIA GÓRA
Perła Karkonoszy o 900 - letniej tradycji handlowej, leczniczej
i naukowej. Miasto położone jest przy głównym szlaku komunikacynym
w kierunku Czech i Niemiec.
83 000 Einwohner
Ca. 80 ha Gelände Industriezone, darunter ca. 10 ha Gelände
der Sonderwirtschaftszone Kleinunternehmen Kamienna Góra
13 000 Gewerbebetriebe, über 300 mit ausländischer Beteiligung
Betriebe: DWS Draexlmaier Autoinnenausstattung,
Pharmaunternehmen Jelfa
Ein stark entwickelter Markt touristischer Dienstleistungen
Geothermik-Bohrungen
3 Hochschulen
Kurhäuser
ok. 80 ha terenów Strefy Przemysłowej, w tym ok. 10 ha terenów
Kamiennogórskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Małej Przedsiębiorczości
13 000 podmiotów gospodarczych, ponad 300 z udziałem kapitału
zagranicznego
zakłady: DWS Draexlmaier Wyposażenie Wnętrz Samochodowych,
Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne Jelfa S.A.
silnie rozwinięty rynek usług turystycznych
odwierty wód geotermalnych
3 wyższe uczelnie
uzdrowisko
Quelle: Stadtverwaltung Jelenia Góra, 2013.
Źródło: Urząd Miasta Jelenia Góra, 2013 r.
Photo: T. Pietrzyk
Photo: A. Pawłowicz
ŚWIDNICA (DEUTSCH: SCHWEIDNITZ)
Es ist die am Fluss Weistritz gelegene alte Hauptstadt des
Schweidnitz-Jauerschen Fürstentums. Eine moderne Stadt mit
zahlreichen Sehenswürdigkeiten.
60 000 Einwohner
Unterzone der Sonderwirtschaftszone Wałbrzych „INVEST-PARK“
Betriebe: Cloos Polska, Colgate-Palmolive Manufacturing, Electrolux
Poland, Forma System, Gryphon, KLINGENBURG International, Nifco
Poland, Sonel
3 Hochschulen
Friedenskirche - seit 2001 auf der Weltkulturerbeliste der UNESCO
eingetragen
Quelle: Stadtverwaltung Świdnica, 2013.
Photo: Urząd Miasta Jelenia Góra
Photo: A. Pawłowicz
ŚWIDNICA
Położona nad Bystrzycą dawna stolica Księstwa Świdnicko-Jaworskiego.
Nowoczesne miasto z licznymi zabytkami.
podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej „INVEST-PARK”
zakłady: Cloos Polska, Colgate-Palmolive Manufacturing,
Electrolux Poland, Forma System, Gryphon,
KLINGENBURG International, Nifco Poland, Sonel
3 wyższe uczelnie
Kościół Pokoju - zabytek wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa
UNESCO
Źródło: Urząd Miejski w Świdnicy, 2013 r.
11
GRÖSSTE STÄDTE
NAJWIĘKSZE MIASTA
Photo: Urząd Miasta Bolesławiec
Photo: G. Matoryn
BOLESŁAWIEC (DEUTSCH: BUNZLAU)
Eine Stadt der Keramik. Sie ist in der Nähe der Grenzübergänge
zu Tschechien und Deutschland gelegen, an der Kreuzung wichtiger
Verkehrsstraßen.
BOLESŁAWIEC
Miasto ceramiki. Położone w pobliżu przejść granicznych z Czechami
i Niemcami, na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych.
40 000 Einwohner
Unterzone der Sonderwirtschaftszone Wałbrzych “INVEST-PARK”
Betriebe*: Bader Polska, Keramikbetriebe “Bolesławiec”, Gerresheimer
Bolesławiec, Zehnder Polska, Hoerbiger Automotive Poland, SRG
Global, Künstlerische Keramik, Genossenschaft für Kunsthandwerk
Hauptstadt der polnischen Keramik
Keramikmuseum
(*) nach Anzahl der Beschäftigten
Quelle: Stadt- und Gemeindeverwaltung Bolesławiec, 2013.
zakłady*: Bader Polska, Zakłady Ceramiczne “Bolesławiec”, Gerresheimer
Bolesławiec, Zehnder Polska, Hoerbiger Automotive Poland, SRG Global,
Ceramika Artystyczna Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego
stolica polskiej ceramiki
Muzeum Ceramiki
(*) zgodnie z ilością zatrudnionych osób
Źródło: Urząd Miasta Bolesławiec, 2013 r.
Photo: Urząd Miasta w Dzierżoniowie
Photo: Urząd Miasta w Dzierżoniowie
DZIERŻONIÓW (DEUTSCH: REICHENBACH)
Die Stadt ist zwischen dem Eulengebirge - dem ältesten Gebirge
in Europa - und dem Zobten - Gebirgsmassiv gelegen. Der Gewinner
des ersten Platzes beim Ranking von Gemeinden der Zeitung
„Rzeczpospolita” 2013 für die Einführung der Politik der nachhaltigen
Entwicklung. Die einzige Selbstverwaltung in Polen mit dem Zertifikat
„EFQM (European Foundation for Quality Management) - Finalist“.
DZIERŻONIÓW
Miasto położone pomiędzy Górami Sowimi - najstarszymi górami
Europy - a Masywem Ślęży. Zdobywca pierwszego miejsca
w rankingu gmin „Rzeczpospolitej” 2013 r. za wprowadzenie polityki
zrównoważonego rozwoju. Jedyny w Polsce samorząd z certyfikatem
Finalista EFQM (European Foundation for Quality Management).
35 000 Einwohner
Unterzone der Sonderwirtschaftszone Wałbrzych “INVEST-PARK”
113 ha Produktions-Lagerfläche
Betriebe*: SKC Haas Polska , SKC europe pu, Orion, Henkel Polska,
Pentair Poland, Harris Calorific International, Metzeler Automotive
Profile Systems Polska
(*) nach Anzahl der Beschäftigten
Quelle: Stadtverwaltung Dzierżoniów, 2013.
12
113 ha przestrzeni produkcyjno-magazynowych
zakłady*: SKC Haas Polska , SKC europe pu, Orion, Henkel Polska,
Pentair Poland, Harris Calorific International, Metzeler Automotive
Profile Systems Polska
(*) zgodnie z ilością zatrudnionych osób
Źródło: Urząd Miasta w Dzierżoniowie, 2013 r.
VERKEHR
KOMUNIKACJA
STRASSENTRANSPORT
TRANSPORT DROGOWY
LANDESSTRASSEN / DROGI KRAJOWE
WOIWODSCHAFTSSTRASSEN / DROGI WOJEWÓDZKIE
AUTOBAHNEN, SCHNELLSTRASSEN, VERKEHRSKNOTEN / AUTOSTRADY, DROGI EKSPRESOWE, WĘZŁY
DOPPELSPURSTRASSEN / DROGI DWUJEZDNIOWE
FÄHREN IM ZUGE ANDERER STRASSEN / PRZEPRAWY PROMOWE W CIĄGU INNYCH DRÓG
STRASSENGRENZÜBERGÄNGE IM ZUGE VON LANDES- UND WOIWODSCHAFTSSTRASSEN
DROGOWE PRZEJŚCIA GRANICZNE W CIĄGU DRÓG KRAJOWYCH I WOJEWÓDZKICH
ACHTUNG! IM ZUGE DER WOIWODSCHAFTSSTRASSE NR. 330 UND 334 KEINE BRÜCKE AN DER ODER
UWAGA! W CIĄGU DROGI WOJEWÓDZKIEJ NR 330 I 334 BRAK MOSTU NA ODRZE
WOIWODSCHAFTSSTRASSE IM BAU
NEUE WOIWODSCHAFTSSTRASSE IM BAU
- Teil der Anbindung an den Großraum A-4 - S8 Siechnice DK94 - Żerniki Wrocławskie - Kreisel DW395
- Umgehungsstraße von Nowa Ruda im Zuge der DW (Woiwodschaftsstraßen) 382 - Etappe III
- kleine Umgehungsstraße von Ząbkowice Śląskie im Zuge der DW (Woiwodschaftsstraße) 382
- kleine Umgehungsstraße von Świdnica z im Zuge der DW (Woiwodschaftsstraße) 382
- DW (Woiwodschaftsstraße) 384 auf der Strecke Łagiewniki - Dzierżoniów
Stand - Juni 2013 / stan - czerwiec 2013 r.
DROGA WOJEWÓDZKA W TRAKCIE REALIZACJI
NOWA DROGA WOJEWÓDZKA W TRAKCIE REALIZACJI
- odcinek Łącznika Aglomeracyjnego A4 - S8 Siechnice DK94 - Żerniki Wrocławskie-rondo DW395
- obwodnica Nowej Rudy w ciągu DW382 - etap III
- mała obwodnica Ząbkowic Śląskich w ciągu DW382
- mała obwodnica Świdnicy w ciągu DW382
- DW384 na odcinku Łagiewniki - Dzierżoniów
Quelle: Niederschlesischer Straßen- und Bahndienst Wrocław, www. dsdik.wroc.pl
Źródło: Dolnośląska Służba Dróg i Kolei we Wrocławiu, www. dsdik.wroc.pl
ECONOMIC
GUIDE
LOWER
SILESIA / IN
INFORMATOR
GOSPODARCZY
DOLNY GOSPODARCZY
ŚLĄSK
ZAHLEN
UND
FAKTEN
WIRTSCHAFT
NIEDERSCHLESIEN
/ INFORMATOR
DOLNY ŚLĄSK
13
VERKEHR
KOMUNIKACJA
STRASSENTRANSPORT
TRANSPORT DROGOWY
Ein straffes und günstiges Verkehrssystem hat eine große Bedeutung
für die Entwicklung der Region. Unter diesem Gesichtspunkt bildet ein
dichtes Straßennetz einen der stärksten Vorteile der Woiwodschaft.
Ein grundsätzlicher Teil des Verkehrssystems der Region ist der
sog. 3. Paneuropäische Transportflur, d. h. die Strecke:
Berlin - Dresden - Wrocław - Katowice - Przemyśl - Lviv/Lemberg - Kiew.
An das Netz sind 16 Landesstraßen angebunden.
Sprawny i dogodny układ komunikacyjny ma duże znaczenie dla
rozwoju regionu. Pod tym względem gęsta sieć drogowa stanowi
jeden z mocniejszych atutów województwa. Zasadniczym elementem
układu komunikacyjnego regionu jest tzw. III Paneuropejski Korytarz
Transportowy, czyli trasa:
Berlin - Drezno - Wrocław - Katowice - Przemyśl - Lwów - Kijów.
Z siecią powiązanych jest 16 dróg krajowych.
DREI AUTOBAHNEN gehen durch das Gebiet der Woiwodschaft:
A4: Köln->Dresden->Grenzübergang Jędrzychowice->Wrocław->
Opole->Katowice->Krakau->Tarnów->Rzeszów->Grenzübergang
Korczowa-Krakowiec
Verkehrsknotenpunkte:
Krzyżowa - Anbindung an die A18 Richtung Berlin
Wrocław Süd - Anbindung an die A8, die Stadtumgehung von Wrocław
Gliwice-Sośnica - Schnittpunkt A1 Danzig-Gorzyczki
Katowice Murckowska - Anbindung an die Aleja Górnośląska
und die Landesstraße Nr. 86
A8: Stadtumgehung Wrocław
A18: Berlin->Staatsgrenze->Olszyna->Krzyżowa
TRASY AUTOSTRAD przechodzące przez teren województwa:
A4: Kolonia->Drezno->przejście graniczne Jędrzychowice->Wrocław->
Opole->Katowice->Kraków->Tarnów->Rzeszów->przejście graniczne
Korczowa-Krakowiec
WĘZŁY:
Krzyżowa - połączenie z A18 kierunek na Berlin
Wrocław Południe - połączenie z A8 Autostradową Obwodnicą
Wrocławia
Gliwice-Sośnica - połączenie z A1 kierunek na Gdańsk-Gorzyczki
Katowice Murckowska - połączenie z Aleją Górnośląską
i drogą krajową nr 86
A8: Autostradowa Obwodnica Wrocławia
A18: Berlin->granica państwa->Olszyna->Krzyżowa
SCHNELLSTRASSEN - übergeben, geplant und im Bau:
S3: Lubawka->Kamienna Góra->Bolków->Legnica->Polkowice->
Lubin->Nowa Sól->Gorzów Wielkopolski->Szczecin->Świnoujście
S5: Wrocław->Trzebnica->Żmigród->Leszno->Poznań->Bydgoszcz->
Grudziądz - A1
S8: Wrocław->Oleśnica->Syców->Piotrków Trybunalski->Warszawa
Białystok->Staatsgrenze
DROGI EKSPRESOWE - oddane, planowane i w budowie:
S3: Lubawka->Kamienna Góra->Bolków->Legnica->Polkowice->
Lubin->Nowa Sól->Gorzów Wielkopolski->Szczecin->Świnoujście
S5: Wrocław->Trzebnica->Żmigród->Leszno->Poznań->Bydgoszcz->
Grudziądz - A1
S8: Wrocław->Oleśnica->Syców->Piotrków Trybunalski->Warszawa->
Białystok->granica państwa
Photo: B. Sadowski
14
VERKEHR
KOMUNIKACJA
LANDESSTRASSEN:
Nr. 3: Świnoujście->Gorzów Wielkopolski->Legnica->Bolków->Jelenia
Góra->Jakuszyce->Staatsgrenze
Nr. 4: Staatsgrenze->Jędrzychowice->Wrocław->Katowice->Kraków->
Tarnów->Rzeszów->Korczowa->Staatsgrenze
Nr. 5: Świecie->Bydgoszcz->Poznań->Wrocław->Bolków->Kamienna
Góra->Lubawka->Staatsgrenze
Nr. 8: Staatsgrenze->Kudowa-Zdrój->Kłodzko->Wrocław->
Bełchatów->Piotrków Trybunalski->Warszawa->Ostrów Mazowiecka->
Białystok->Augustów->Suwałki->Budzisko->Staatsgrenze
Nr. 12: Staatsgrenze Łęknica->Żagań->Przemków->Drożów->
Głogów->Szlichtyngowa->Leszno->Kalisz->Sieradz->Piotrków
Trybunalski->Radom->Puławy->Lublin->Chełm->Dorohusk->Staatsgrenze
Nr. 15: Trzebnica->Milicz->Krotoszyn->Jarocin->Września->Gniezno->
Inowrocław->Toruń->Brodnica->Ostróda
Nr. 18: Staatsgrenze->Olszyna->Golnice->Krzywa
Nr. 25: Bobolice->Biały Bór->Człuchów->Bydgoszcz->Inowrocław->
Strzelno->Konin->Kalisz->Ostrów Wielkopolski->Antonin->Oleśnica
Nr. 30: Zgorzelec->Lubań->Gryfów Śląski->Pasiecznik->Jelenia Góra
Nr. 33: Kłodzko->Międzylesie->Staatsgrenze
Nr. 34: Świebodzice->Dobromierz
Nr. 35: Staatsgrenze Mieroszów->Wałbrzych->Świebodzice->
Świdnica->Wrocław
Nr. 36: Prochowice->Lubin->Ścinawa->Wińsko->Rawicz->Krotoszyn->
Ostrów Wielkopolski
Nr. 39: Łagiewniki->Strzelin->Biedrzychów->Brzeg->Namysłów->
Kępno
Nr. 46: Kłodzko->Nysa->Niemodlin->Opole->Lubliniec->Częstochowa->
Szczekociny
Nr. 94: Krzywa->Legnica->Wrocław->Opole->Bytom->Będzin->Olkusz->
Kraków
DROGI KRAJOWE:
nr 3: Świnoujście->Gorzów Wielkopolski->Legnica->Bolków->Jelenia
Góra->Jakuszyce->granica państwa
nr 4: granica państwa->Jędrzychowice->Wrocław->Katowice->Kraków->
Tarnów->Rzeszów->Korczowa->granica państwa
nr 5: Świecie->Bydgoszcz->Poznań->Wrocław->Bolków->Kamienna
Góra->Lubawka->granica państwa
nr 8: granica państwa->Kudowa-Zdrój->Kłodzko->Wrocław->
Bełchatów->Piotrków Trybunalski->Warszawa->Ostrów Mazowiecka->
Białystok->Augustów->Suwałki->Budzisko->granica państwa
nr 12: granica państwa->Łęknica->Żagań->Przemków->Drożów->
Głogów->Szlichtyngowa->Leszno->Kalisz->Sieradz->Piotrków
Trybunalski->Radom->Puławy->Lublin->Chełm->Dorohusk->granica
państwa
nr 15: Trzebnica->Milicz->Krotoszyn->Jarocin->Września->Gniezno->
Inowrocław->Toruń->Brodnica->Ostróda
nr 18: granica państwa->Olszyna->Golnice->Krzywa
nr 25: Bobolice->Biały Bór->Człuchów->Bydgoszcz->Inowrocław->
Strzelno->Konin->Kalisz->Ostrów Wielkopolski->Antonin->Oleśnica
nr 30: Zgorzelec->Lubań->Gryfów Śląski->Pasiecznik->Jelenia Góra
nr 33: Kłodzko->Międzylesie->granica państwa
nr 34: Świebodzice->Dobromierz
nr 35: granica państwa->Mieroszów->Wałbrzych->Świebodzice->
Świdnica->Wrocław
nr 36: Prochowice->Lubin->Ścinawa->Wińsko->Rawicz->Krotoszyn->
Ostrów Wielkopolski
nr 39: Łagiewniki->Strzelin->Biedrzychów->Brzeg->Namysłów->Kępno
nr 46: Kłodzko->Nysa->Niemodlin->Opole->Lubliniec->Częstochowa->
Szczekociny
nr 94: Krzywa->Legnica->Wrocław->Opole->Bytom->Będzin->Olkusz->
Kraków
Quelle: Raumordnung der Woiwodschaft Niederschlesien Perspektive 2020,
Institut für Territorialentwicklung, Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien,
Hauptverwaltung für Landesstraßen und Autobahnen, Niederlassung Wrocław.
Photo: Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego
Źródło: Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Dolnośląskiego Perspektywa
2020, Instytut Rozwoju Terytorialnego, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego,
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oddział we Wrocławiu.
15
VERKEHR
KOMUNIKACJA
SCHIENENTRANSPORT
TRANSPORT KOLEJOWY
In Niederschlesien ist das Schienennetz sehr gut entwickelt
und die Knotenpunkte haben Zugang zu wichtigen Verkehrsstraßen.
Der Schienentransport bedient die wichtigsten wirtschaftlichen und
touristischen Zentren der Region. Er bindet die Woiwodschaft an alle
größten Städte im Land sowie an bedeutende Zentren im Ausland an.
Na Dolnym Śląsku sieć kolejowa jest bardzo dobrze rozbudowana,
a punkty węzłowe mają dostęp do ważnych szlaków komunikacyjnych.
Transport kolejowy obsługuje najważniejsze ośrodki gospodarcze
i turystyczne regionu. Łączy województwo ze wszystkimi największymi
miastami w kraju oraz znaczącymi centrami za granicą.
Wrocław gehört zu den Hauptknotenpunkten des Schienenverkehrs
in Polen. Die Stadt verfügt über zwei Passagier- und Güterbahnhöfe:
Wrocław - Hauptbahnhof und Wrocław - Nadodrze. Sie hat auch
20 Bahnstationen. In Wrocław treffen Bahnstrecken aus Richtung
Katowice, Legnica, Poznań, Wałbrzych, Warszawa, Zielona Góra sowie
auch Dresden, Berlin und Hamburg zusammen.
Wrocław należy do głównych węzłów komunikacji kolejowej w Polsce.
Posiada dwa dworce pasażersko-towarowe: Wrocław - Główny
i Wrocław - Nadodrze. Ma również 20 stacji kolejowych.
We Wrocławiu zbiegają się trasy kolejowe biegnące z kierunku
Katowic, Legnicy, Poznania, Wałbrzycha, Warszawy i Zielonej Góry,
a także Drezna, Berlina i Hamburga.
Die kleineren Schienenverkehrsknoten der Region sind u. a.: Legnica,
Wałbrzych Hauptbahnhof, Jelenia Góra, Jaworzyna Śląska, Węgliniec,
Kamieniec Ząbkowicki, Oleśnica, Głogów und Zgorzelec. Der größte
Güterverkehrsknoten in Polen ist die Station Wrocław-Brochów, die bis zu
700 Waggons mit Ladung täglich bedient.
Mniejsze węzły kolejowe regionu to m.in.: Legnica, Wałbrzych Główny,
Jelenia Góra, Jaworzyna Śląska, Węgliniec, Kamieniec Ząbkowicki,
Oleśnica, Głogów i Zgorzelec. Największym w skali kraju węzłem
towarowym jest stacja Wrocław - Brochów, która obsługuje do 700
wagonów z ładunkiem w ciągu doby.
Die Hauptlinien des Schienenverkehrs der Woiwodschaft
Niederschlesien sind:
E-30, AGTC, AGC; Zgorzelec - Węgliniec - Legnica - Wrocław - Opole
E-59, AGTC; Poznań - Leszno - Wrocław
C-E 59; Zielona Góra - Głogów - Ścinawa - Wrocław
C 59/2, AGTC; Wrocław - Kamieniec Ząbkowicki - Kłodzko - Międzylesie
Najważniejsze
kolejowe
linie
magistralne
województwa
dolnośląskiego stanowią:
E-30, AGTC, AGC; Zgorzelec - Węgliniec - Legnica - Wrocław - Opole
E-59, AGTC; Poznań - Leszno - Wrocław
C-E 59; Zielona Góra - Głogów - Ścinawa - Wrocław
C 59/2, AGTC; Wrocław - Kamieniec Ząbkowicki - Kłodzko - Międzylesie
Eine interaktive Karte der Bahnstrecken in Polen finden Sie unter
der folgenden Adresse: www.mapa.plk-sa.pl
Interaktywna mapa dróg kolejowych Polski znajduje się pod adresem:
www.mapa.plk-sa.pl
Quelle: Raumordnung der Woiwodschaft Niederschlesien Perspektive 2020,
Institut für Territorialentwicklung; Statistikjahrbuch der Woiwodschaft Niederschlesien
2012, Woiwodschafts-Statistikamt, Statistikjahrbuch Wrocław, 2012.
Źródło: Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Dolnośląskiego Perspektywa
2020, Instytut Rozwoju Terytorialnego, Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego,
2012 r., Rocznik Statystyczny Wrocławia, 2012 r.
16
VERKEHR
KOMUNIKACJA
LUFTVERKEHR
TRANSPORT LOTNICZY
Die wichtigste Rolle für die Abwicklung
des Luftverkehrs
der Woiwodschaft Niederschlesien spielt der Nikolaus Kopernikus
- Flughafen Wrocław (Wrocław - Strachowice). Es ist der fünftgrößte
Flugplatz für Passagierverkehr in Polen, nach Warschau, Krakau,
Danzig und Kattowitz. Im Jahr 2012 hat der Flughafen fast 2 Mio.
Passagiere abgefertigt und ihre Zahl - ähnlich wie das Verbindungsangebot
- wächst ständig.
Najważniejszą rolę w obsłudze komunikacji lotniczej województwa
dolnośląskiego odgrywa Port Lotniczy im. Mikołaja Kopernika
we Wrocławiu (Wrocław-Strachowice). Jest to piąte pod względem
wielkości ruchu pasażerskiego lotnisko w Polsce, po Warszawie,
Krakowie, Gdańsku i Katowicach. W 2012 roku port obsłużył blisko
2 mln pasażerów, a ich liczba - podobnie jak oferta połączeń
- systematycznie rośnie.
PASSAGIERVERKEHR ALLGEMEIN IN DEN JAHREN 2000-2012
Quelle: Flughafen Wrocław S.A., 2013.
Die aktuelle Kapazität des Flughafens Wrocław reicht bis zu ca. 4 Mio.
Passagieren jährlich. Langfristig peilt der Flughafen an, bis zu 7 Mio.
Passagieren jährlich zu bedienen.
Der Flughafen Wrocław bietet Linienflug- und Billigflugverbindungen
in 33 Städte in 13 Ländern Europas sowie 35 Charterverbindungen an.
Photo: T. Woźny
RUCH PASAŻERSKI OGÓŁEM W LATACH 2000 - 2012
Źródło: Port Lotniczy Wrocław S.A., 2013 r.
Aktualna przepustowość wrocławskiego portu lotniczego sięga
ok. 4 mln pasażerów rocznie. Docelowo lotnisko zamierza obsługiwać
w ciągu roku do 7 mln pasażerów.
Wrocławski port oferuje tradycyjne i niskokosztowe połączenia
do 33 miast w 13 krajach Europy oraz 35 połączeń czarterowych.
17
VERKEHR
KOMUNIKACJA
Photo: T. Woźny
Photo: J. Waszczuk
FLUGVERBINDUNGEN - FLUGHAFEN WROCŁAW / POŁĄCZENIA LOTNICZE - PORT LOTNICZY WROCŁAW
CHARTERFLÜGE*: / CZARTERY*:
Agadir, Antalya, Barcelona, Bodrum, Burgas, Chania, Costa Brava, Costa Daurada, Dalaman, Djerba, Dubrovnik, Enfidha, Ercan, Fuerteventura,
Heraklion, Hurghada, Ibiza, Izmir, Kefalonia, Korfu, Kos, Lanzarote, Madeira, Mallorca, Marsa Alam, Monastir, Palermo, Paphos, Peloponnese,
Rhodos, Sharm el Sheikh, Taba, Teneriffa, Varna, Zakynthos.
(*) darunter saisonale Verbindungen
Quelle: Flughafen Wrocław S.A., Stand per 29.11.2013.
(*) - w tym połączenia sezonowe
Źródło: Port Lotniczy Wrocław S.A., www.airport.wroclaw.pl, na dzień 29.11.2013.
Auf dem Gelände des Flughafens Wrocław befindet sich auch ein
CARGO - Güterbahnhof. Er bietet 5 500 m² beheizter und belüfteter
Lagerfläche sowie 1 750 m² Bürofläche, ein Inlandslager, Zolllager,
einen Zollspeicher, ein Kühlhaus, einen Lagerraum für radioaktive
Stoffe, Rampen sowie die Hochlagerungsmöglichkeit.
Sonstige tätige Flugplätze in der Woiwodschaft sind (Sanitär-,
Sport-Dienstleistungs-, Agrartechnikflugplätze): Wrocław-Szymanów,
Mirosławice, Zgorzelec-Żarska Wieś, Jelenia Góra, Jeżów Sudecki,
Lubin, Orsk.
Na terenie Portu Lotniczego Wrocław znajduje się również dworzec
towarowy CARGO. Oferuje on 5 500 m² ocieplanej i wentylowanej
powierzchni magazynowej i 1 750 m² powierzchni biurowej, magazyn
krajowy, magazyn celny, skład celny, chłodnię, pomieszczenie
do składowania materiałów radioaktywnych, rampy oraz możliwość
wysokiego składowania.
Innymi czynnymi lotniskami w województwie (sanitarne, sportowousługowe, agrotechniczne) są: Wrocław-Szymanów, Mirosławice,
Zgorzelec-Żarska Wieś, Jelenia Góra, Jeżów Sudecki, Lubin, Orsk.
Quelle: Flughafen Wrocław S.A., Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien.
Źródło: Port Lotniczy Wrocław S.A., Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego.
18
VERKEHR
KOMUNIKACJA
BINNENSCHIFFSVERKEHR
TRANSPORT RZECZNY
Der Hauptfluss der Region ist die grenzüberschreitende Oder mit
dem Zufluss auf dem Gebiet von Tschechien, Polen und Deutschland.
Ihre Länge beträgt 854,3 km, wobei sich 742 km in Polen befinden.
Główną rzeką regionu jest transgraniczna Odra z dorzeczem na
terytoriach Czech, Polski i Niemiec. Jej długość wynosi 854,3 km,
z czego w granicach Polski znajdują się 742 km.
Die Länge der schiffbaren Strecke beträgt 646 km. Auf der Strecke
von 230 km - von Kędzierzyn Koźle bis Brzeg Dolny - wurde der Fluss
für den Wassertransport kanalisiert. Die Oder-Wasserstraße ist mit
dem westlichen und östlichen Wasserstraßensystem über Kanäle
und zahlreiche Zuflüsse verbunden.
Długość odcinka żeglownego wynosi 646 km. Na długości 230 km
- od Kędzierzyna-Koźla do Brzegu Dolnego - rzeka została skanalizowana
dla transportu wodnego. Odrzańska Droga Wodna połączona jest
z zachodnim oraz wschodnim systemem dróg wodnych poprzez kanały
i liczne dopływy.
Die Oder ist ein Teil des europäischen Transportflurs (Mitteleuropäischer
Transportflur - CETC). Es ist eine Initiative von 17 Regionen der
EU-Mitgliedstaaten für die Förderung des Flusses sowie der ihm
entlang ziehenden anderer Straßen als günstiger Beförderungsweg.
Odra stanowi element europejskiego korytarza transportowego
(Środkowoeuropejski Korytarz Transportowy - CETC). To inicjatywa
17 regionów państw członkowskich UE na rzecz promowania rzeki
oraz biegnących wzdłuż niej innych dróg jakodogodnego szlaku
transportowego.
Häfen, die sich an der Oderstrecke von Niederschlesien befinden,
werden zum Massengüter- und Großraumgütertransport nur begrenzt
genutzt. Die Mehrheit der Beförderung sind lokale Transporte, die
mit dem Abbau des Zuschlagstoffs verbunden sind.
An der oberen und mittleren Oderstrecke befinden sich drei
straff funktionierende Flusswerften (MALBO in Malczyce, DAMEN
SHIPYARDS KOŹLE in Kędzierzyn Koźle und ATUT in Januszkowice),
die hauptsächlich für den Export produzieren.
Häfen, Marinas, Anlegeplätze in der Woiwodschaft: Wrocław, Uraz,
Wały Śląskie -> Gryfino, Szczecin, Świnoujście / Verbinden über
das Kanalsystem und Elbe: Brandenburg, Berlin.
Quelle: Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien.
Porty znajdujące się na dolnośląskim odcinku Odry w ograniczonym
stopniu są użytkowane do przewozów towarów masowych
i wielkogabarytowych. Większość transportu stanowią przewozy
lokalne związane z wydobyciem kruszywa.
Na górnym i środkowym odcinku Odry znajdują się 3 prężnie działające
stocznie rzeczne (MALBO w Malczycach, DAMEN SHIPYARDS KOŹLE
w Kędzierzynie-Koźlu i ATUT w Januszkowicach), realizujące głównie
zamówienia eksportowe.
Porty, mariny, przystanie w województwie: Wrocław, Uraz, Wały
Śląskie -> Gryfino, Szczecin, Świnoujście / łączenie poprzez system
kanałów i Łabę: Brandenburgia, Berlin.
Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego.
Photo: W. Jurewicz
Photo: A. Krzemińska
19
VERKEHR
KOMUNIKACJA
INFORMATIONSINFRASTRUKTUR
INFRASTRUKTURA INFORMACYJNA
Die Woiwodschaft Niederschlesien ist eines der wichtigsten
Entwicklungszentren der Informations- und Internetbranche.
Wrocław ist der Standort u. a. des Social Media Anbieters
„Nasza Klasa” (etwa wie in Deutschland: „wer-kennt-wen“),
des Finanzportals „Money.pl”, des Preisvergleichsportals „Skąpiec”
(deutsch: Geizhals) sowie der Niederlassung der Firma Google.
Województwo Dolnośląskie jest jednym z najważniejszych ośrodków
rozwoju branży informatycznej i internetowej. Wrocław stanowi
siedzibę m.in. serwisu społecznościowego „Nasza Klasa”, portalu
finansowego „Money.pl”, porównywarki cen „Skąpiec” oraz oddziału
firmy Google.
Niederschlesien gehört zu Regionen mit großem Fachkräftepotenzial
für neue Technologien, insbesondere für Informations- und
Kommunikationstechnologien. In der Woiwodschaft werden große
öffentliche Internetprojekte u. a. in Bereichen der E-Gesundheit,
E-Ausbildung, der Entwicklung von elektronischen Mehrschichtkarten
sowie der Digitalisierung von Kulturschätzen abgewickelt.
Infrastruktur der Woiwodschaft Niederschlesien:
94,9 % - Bereich der Leistung von Kabel- und kabellosen Netzen
90 % - Kabelanschlüsse oder kabellose Terminals in Gebäuden
100 % - Zugang von Einrichtungen der Selbstverwaltung
zu Computern und zum Internet
80 % - Zugang von Einrichtungen der Selbstverwaltung
zum Breitbandnetz
dritter Platz in Polen hinsichtlich der Nutzung
der Breitbandleitung durch Unternehmen
vierter Platz in Polen hinsichtlich der Anzahl von Orten mit
der Lichtwellenleitung, Telekommunikationsnetzknoten
Quelle: Bestandsaufnahme der Woiwodschaft Niederschlesien im Jahre 2011,
Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien sowie Institut für Territorialentwicklung
Wrocław.
20
Dolny Śląsk należy do regionów o bardzo dużym potencjale kadry dla
branży nowych technologii, zwłaszcza informacyjnych i komunikacyjnych.
W województwie realizowane są duże publiczne projekty internetowe
m.in. z zakresu e-zdrowia, e-edukacji, budowy wielowarstwowych map
elektronicznych i digitalizacji dóbr kultury.
Infrastruktura województwa dolnośląskiego:
94,9% - zasięg działania sieci kablowych i bezprzewodowych
90% - przyłącza kablowe lub terminale bezprzewodowe
w budynkach
100% - dostęp jednostek samorządu terytorialnego do
komputerów i Internetu
80% - dostęp jednostek samorządu terytorialnego do sieci
szerokopasmowej
trzecie miejsce w Polsce pod względem wykorzystania łącza
szerokopasmowego przez przedsiębiorstwa
czwarte miejsce w Polsce pod względem liczby miejscowości
z zakończeniami sieci światłowodowych, węzłami sieci
telekomunikacyjnych i węzłami dostępowymi
Źródło: Diagnoza stanu Województwa Dolnośląskiego w 2011 r.,
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego oraz Instytut Rozwoju Terytorialnego
we Wrocławiu.
ARBEITSMARKT
RYNEK PRACY
ARBEITSLOSENQUOTE
STOPA BEZROBOCIA
Ab März 2013 wird in der Woiwodschaft Niederschlesien ein
Rückgang der Arbeitslosigkeitsquote beobachtet. Im Juli 2013 war
die Arbeitslosigkeit um 0,7 % niedriger als im Dezember 2012. Somit
gehört Niederschlesien zu den ersten fünf Woiwodschaften mit der
niedrigsten Arbeitslosenquote.
Od marca 2013 roku w województwie dolnośląskim obserwowany jest
spadek stopy bezrobocia. W lipcu 2013 roku bezrobocie w regionie było
o 0,7 % niższe niż w grudniu 2012 roku. Tym samym Dolny Śląsk trafił
do pierwszej piątki województw o najniższej stopie bezrobocia.
Die Mehrheit unter den Arbeitslosen sind Personen mit Berufsfachschulausbildung sowie Realschulausbildung (allg. Sekundarstufe).
Wśród bezrobotnych w województwie największy procent stanowią
osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz policealnym
i średnim zawodowym.
ARBEITSLOSENQUOTE
STOPA BEZROBOCIA
POLEN / POLSKA
Quelle: Randstad Polska, 2013, Hauptstatistikamt.
Charakteristik des Arbeitsmarktes in der Woiwodschaft Niederschlesien
im Jahr 2012:
niedrige Arbeitslosenquote: Stadt Wrocław, Landkreise Wrocław
und Polkowice
höchste Arbeitslosenquote: Landkreise Góra, Złotoryja, Kłodzko
und Lwówek Śląski
gute Verfügbarkeit von qualifiziertem Personal im Bereich der
Auto-, Elektromaschinenindustrie sowie des High-Tech-Bereichs
gute Verfügbarkeit von ungelerntem Personal für einfache
Produktionstätigkeiten
gute Verfügbarkeit zu Technikern, Wirtschaftswissenschaftlern,
Mechanikern und Aufladern
Verfügbarkeit zu Handelsfachleuten, Medizinhandelsvertretern
sowie Personen mit Fremdsprachenkenntnissen
Verfügbarkeit zu Fachleuten im IT-, Finanz-, Buchhaltung-,
Technologie-, Logistikbereich sowie HRM (Offenheit gegen eine
Arbeitsänderung begrenzt)
wenig Verfügbarkeit von qualifiziertem Personal: Schweißern,
Elektrikern, Operatoren, Finanzvermittlern, Fachleuten für
Krankenversicherungen, Fachpersonal für häusliche Betreuung
niedrige Arbeitskosten im Verhältnis zum Ausbildungsniveau
des Personals
Źródło: Randstad Polska, 2013 r., Główny Urząd Statystyczny.
Charakterystyka rynku pracy województwa dolnośląskiego 2012 r.:
niska stopa bezrobocia: miasto Wrocław, powiaty wrocławski
i polkowicki
najwyższa stopa bezrobocia: powiaty górowski, złotoryjski,
kłodzki i lwówecki
wysoka dostępność pracowników wykwalifikowanych w obszarze
sektora motoryzacyjnego, elektromaszynowego i high-tech
wysoka dostępność pracowników niewykwalifikowanych
zajmujących się prostymi pracami produkcyjnymi
wysoka dostępność techników, ekonomistów, mechaników
i ładowaczy
dostępność specjalistów ds. sprzedaży, przedstawicieli medycznych
oraz osób ze znajomością języków obcych
dostępność specjalistów z obszaru IT, finansów, księgowości,
szeroko pojętej inżynierii, logistyki oraz HR (otwartość na zmianę
pracy ograniczona)
niska dostępność wykwalifikowanych pracowników: spawaczy,
elektryków, robotników, operatorów, pośredników finansowych,
specjalistów ds. ubezpieczeń zdrowotnych, pracowników
domowej opieki osobistej
niskie koszty pracy w stosunku do poziomu wykształcenia
pracowników
21
ARBEITSMARKT
RYNEK PRACY
LANDKREISE
POWIATY
WOIWODSCHAFT
NIEDERSCHLESIEN
WOJEWÓDZTWO
DOLNOŚLĄSKIE
UNTERREGIONEN
PODREGIONY
KARTE ARBEITSLOSIGKEIT Quelle: Randstad Polska, 2013, Hauptstatistikamt.
MAPA BEZROBOCIA Źródło: Randstad Polska, 2013 r., Główny Urząd Statystyczny.
Aus den Untersuchungen von Randstad Award, der weltgrößten,
internationalen Studie über das Employer - Branding geht hervor,
dass die in Niederschlesien tätigen Unternehmen: KGHM, Toyota
und Volvo zu der Gruppe der 20 attraktivsten Arbeitgebern in Polen
gehören. Mehr als die Hälfte der Befragten würde gerne bei diesen
Firmen arbeiten und nennt als die größten Vorteile den Verdienst
und die stabile Finanzlage (KGHM), sowie - bei Toyota - ein
freundliches Arbeitsklima und Schulungen mit hoher Qualität.
In Polen wurden die die Untersuchungen mit einer Stichprobe von
über 7 000 potenziellen Mitarbeitern in Bezug auf 150 größte Firmen
durchgeführt, die auf dem polnischen Markt tätig sind.
Z
badań
Randstad
Award,
największego
na
świecie
międzynarodowego badania poświęconego tematyce employer
brandingu wynika, że dolnośląskie przedsiębiorstwa: KGHM, Toyota
i Volvo należą do grupy 20 najbardziej atrakcyjnych pracodawców
w Polsce. Chęć do pracy w tych firmach deklaruje znacznie więcej
niż połowa respondentów, którzy jako największe atuty wskazują
wynagrodzenie i stabilną sytuację finansową (KGHM), a także
- w przypadku Toyoty - przyjazną atmosferę pracy i wysokiej jakości
szkolenia. W Polsce badania prowadzone są na próbie ponad 7 000
potencjalnych pracowników w odniesieniu do 150 największych firm
działających na rynku polskim.
22
ARBEITSMARKT
RYNEK PRACY
BESCHÄFTIGUNGSSTRUKTUR
STRUKTURA ZATRUDNIENIA
Nach Angaben des Hauptstatistikamtes sinkt, seit 2010 systematisch
die Zahl erwerbstätiger Personen in der Woiwodschaft Niederschlesien.
Es ist die Folge des Geburtenrückgangs der wachsenden Auswanderung
sowie der steigenden Arbeitslosigkeit. Angaben für das Jahr 2012:
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego od 2010 roku
liczba osób aktywnych zawodowo w województwie dolnośląskim
systematycznie maleje. Spowodowane jest to niżem demograficznym,
rosnącą emigracją i wzrostem bezrobocia. Dane za 2012 r.
przedstawiają się następująco:
erwerbsfähig - über 1 224 000 Personen, ca. 300 000 weniger
als im Jahr 2011
Berufstätige - 89 % der Erwerbsfähigen
Arbeitslose - 11 % der Erwerbsfähigen
6. Platz in Polen in Bezug auf die Zahl der Erwerbstätigen
Die Woiwodschaft mit dem höchsten Grad an Urbanisierung
ARBEITSLOSE
BEZROBOTNI
136 000
ERWERBSTÄTIGE
PRACUJĄCY
1 088 000
aktywni zawodowo - ponad 1 mln 224 tys. osób, ok. 300 tys.
mniej niż w roku 2011
osoby pracujące - 89 % aktywnych zawodowo
bezrobotni - 11 % aktywnych zawodowo
6 miejsce w Polsce pod względem liczby osób pracujących
najsilniej zurbanizowane województwo
400 000
350 000
300 000
250 000
200 000
150 000
100 000
50 000
0
HOCHSCHULAUSBILDUNG
WYŻSZE
1 224 000
ERWERBSFÄHIGE
AKTYWNI ZAWODOWO
BERUFSAKTIVITÄT DER BEVÖLKERUNG IM ALTER VON 15 JAHREN UND MEHR
IN DER WOIWODSCHAFT NIEDERSCHLESIEN, DEZEMBER 2012
AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ
W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM, GRUDZIEŃ 2012
Im 1. Vierteljahr 2013 gehörten zur größten erwerbstätigen
Gruppe Personen im Alter von 25 bis 34 Jahren. Ein hoher
Erwerbsfähigkeitsfaktor kommt auch in den Altersgruppen von
35-44 und 45-54 Jahren vor.
Unter erwerbstätigen Personen bilden Personen mit Hochschulausbildung
die größte Gruppe. Personen ohne Abschluss, mit Volks- oder
Mittelschulabschluss bilden die kleinste Gruppe.
FACHOBERSCHULEN
UND BERUFSBILDENDES ABITUR
POLICEALNE ORAZ ŚREDNIE ZAWODOWE
ALLGEMEINBILDENDES ABITUR
ŚREDNIE OGÓLNOKSZTAŁCĄCE
ERWERBSFÄHIGE ERWERBSTÄTIGE
AKTYWNI ZAWODOWO PRACUJĄCY
BERUFSSCHULEN
ZASADNICZE ZAWODOWE
VOLKSSCHULEN, MITTELSCHULEN
ODER OHNE ABSCHLUSS
GIMNAZJALNE, PODSTAWOWE I NIŻSZE
ERWERBSFÄHIGE ARBEITSLOSE
AKTYWNI ZAWODOWO BEZROBOTNI
ANZAHL VON BERUFLICH AKTIVEN PERSONEN NACH DER AUSBILDUNG, 2012
LICZBA OSÓB AKTYWNYCH ZAWODOWO WEDŁUG WYKSZTAŁCENIA, 2012
W I kwartale 2013 roku najliczniejszą grupą aktywną zawodowo były
osoby w wieku od 25 do 34 lat. Grupa ta charakteryzowała się
również najwyższym współczynnikiem aktywności zawodowej.
Wysoki wskaźnik aktywności występuje także w grupach 35-44
i 45-54 lata.
Wśród osób aktywnych zawodowo najwyższy odsetek zatrudnionych
stanowią osoby z wykształceniem wyższym. Najmniej liczną grupą
są osoby z wykształceniem gimnazjalnym, niższym i podstawowym.
23
ARBEITSMARKT
RYNEK PRACY
In der Woiwodschaft Niederschlesien arbeiten fast 75 %
der erwerbstätigen Bevölkerung in der Privatwirtschaft.
Die Beschäftigungsquote im staatlichen Sektor beträgt im
Verhältnis zum privaten 1:4 (in ganz Polen 1:3).
W województwie dolnośląskim prawie 75 % osób pracuje
w sektorze prywatnym. Zatrudnienie w sektorze publicznym
w stosunku do prywatnego wynosi 1:4 (Polska 1:3).
W lipcu 2013 roku liczba osób pracujących w sektorze przedsiębiorstw
wynosiła ponad 457 tys., co w skali kraju stanowiło 8 % osób
zatrudnionych.
Im Juli 2013 hat die Zahl der im Unternehmenssektor
eingestellten Personen über 457 000 betragen, was im
Verhältnis zu ganz Polen 8 % der Beschäftigten waren.
Zgodnie z danymi przedstawionymi przez GUS w lipcu 2013 roku
w województwie dolnośląskim prawie połowa osób pracowała
w przemyśle. Na drugim miejscu pod względem zatrudnienia
uplasował się handel, następnie administracja i działalność
wspierająca. Najmniej osób zatrudniano w obsłudze rynku
nieruchomości.
Gemäß den vom Hauptstatistikamt vorgestellten Angaben war
fast die Hälfte der Personen im Juli 2013 in der Woiwodschaft
Niederschlesien in der Industrie beschäftigt. Auf der zweiten
Stelle in Bezug auf die Beschäftigung lagen der Handel, dann
die Verwaltung und der Sozialbereich. Die wenigsten Personen
wurden auf dem Immobilienmarkt beschäftigt.
IMMOBILIENMARKT
OBSŁUGA RYNKU NIERUCHOMOŚCI
2013
PROFESSIONELLE, WISSENSCHAFTLICHE UND TECHNISCHE TÄTIGKEIT
DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA
2012
2011
HOTELS UND GASTRONOMIE
ZAKWATEROWANIE I GASTRONOMIA
BAU
BUDOWNICTWO
VERWALTUNG UND SOZIALES
ADMINISTROWANIE I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA
KFZ-HANDEL UND -REPARATUR
HANDEL, NAPRAWA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH
INDUSTRIE - INDUSTRIEVERARBEITUNG
PRZEMYSŁ - PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE
INDUSTRIE ALLGEMEIN
PRZEMYSŁ OGÓŁEM
0
ANZAHL VON PERSONEN, DIE IM UNTERNEHMENSSEKTOR BESCHÄFTIGT SIND
NACH DER SEKTION PKD (POLNISCHE GEWERBEKLASSIFIKATION) 2007
24
100 000
200 000
LICZBA OSÓB PRACUJĄCYCH W SEKTORZE PRZEDSIĘBIORSTW
WEDŁUG SEKCJI PKD 2007
ARBEITSMARKT
RYNEK PRACY
VERDIENST
WYNAGRODZENIE
In der Woiwodschaft Niederschlesien war ein durchschnittlicher
Bruttomonatsverdienst im Jahr 2012 niedriger als landesweit.
Im Dezember 2012 betrug ein durchschnittlicher Bruttomonatsverdienst
im Unternehmenssektor 3 953,82 PLN (über 920 Euro) und stieg um
fast 100 PLN im Verhältnis zum vorigen Jahr. Vergleichsweise betrug
ein durchschnittlicher Bruttomonatsverdienst in der Nationalwirtschaft
3 788,48 PLN (über 880 Euro) und war um über 100 PLN höher im
Vergleich zu 2011.
W województwie dolnośląskim przeciętne miesięczne wynagrodzenie
brutto w 2012 roku było niższe niż w kraju. W grudniu 2012 roku
przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze
przedsiębiorstw wynosiło 3 953,82 zł (ponad 920 euro) i wzrosło
w stosunku do roku poprzedniego o prawie 100 zł. Dla porównania
przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej
wynosiło 3 788,48 zł (ponad 880 euro) i było wyższe w porównaniu
z 2011 r. o ponad 100 zł.
Hinsichtlich der Höhe des durchschnittlichen Verdienstes 2012
in olen rangierte die Woiwodschaft Niederschlesien unter allen
Regionen auf Platz 3, nach den Woiwodschaften Masowien
(Region Warschau) und Schlesien.
Pod względem wysokości przeciętnego wynagrodzenia w Polsce,
województwo dolnośląskie w 2012 roku zajęło 3 miejsce wśród
wszystkich regionów, po mazowieckim i śląskim.
5 000 zł / PLN
2010
4 500 zł / PLN
4 000 zł / PLN
2011
3 500 zł / PLN
3 000 zł / PLN
2012
2 500 zł / PLN
2 000 zł / PLN
1 500 zł / PLN
1 000 zł / PLN
500 zł / PLN
0
UNTERREGION
LEGNICA-GŁOGÓW
LEGNICKO-GŁOGOWSKI
STADT
WROCŁAW
UNTERREGION
WROCŁAW
UNTERREGION
WAŁBRZYCH
UNTERREGION
JELENIA GÓRA
M. WROCŁAW
WROCŁAWSKI
WAŁBRZYSKI
JELENIOGÓRSKI
HÖHE DES DURCHSCHNITTLICHEN MONATSVERDIENSTES
NACH UNTERREGIONEN
WYSOKOŚĆ PRZECIĘTNEGO MIESIĘCZNEGO WYNAGRODZENIA
WEDŁUG PODREGIONÓW
Im Laufe der letzten drei Jahre wurde ein Anstieg des Monatsverdienstes
in allen Unterregionen der Woiwodschaft verzeichnet.
W ciągu ostatnich trzech lat, we wszystkich podregionach
województwa notowany był wzrost miesięcznego wynagrodzenia.
UNTERREGION JELENIA GÓRA: der höchste Monatsverdienst
- Landkreis Złotoryja, der niedrigste Monatsverdienst - Landkreis
Lubań. Der Unterschied betrug fast 500 PLN brutto.
UNTERREGION LEGNICA-GŁOGÓW: der höchste Monatsverdienst
- Landkreis Lubin (gleichzeitig der höchste durchschnittliche
Verdienst in Polen). Eine außergewöhnliche Situation landesweit,
dass die höchsten Einkommen außer der Hauptstadt der
Woiwodschaft erzielt werden. Besonderheit des Landkreises:
KGHM Polnisches Kupfer, Bergbaubetrieb Lubin Kupferhütte
Cedynia.
UNTERREGION WAŁBRZYCH: der höchste Monatsverdienst
- LandkreisWałbrzych, der niedrigste Monatsverdienst - Landkreis
Kłodzko. Der Unterschied beträgt fast 500 PLN brutto.
UNTERREGION WROCŁAW: der höchste Monatsverdienst
- Landkreis Wrocław, der niedrigste Monatsverdienst - Landkreis
Milicz, in dem der durchschnittliche Monatsverdienst der niedrigste
in der ganzen Woiwodschaft Niederschlesien ist. Der Unterschied
zwischen den Landkreisen beträgt bis zu 700 PLN brutto.
PODREGION JELENIOGÓRSKI: najwyższe - powiat złotoryjski,
najniższe - lubański. Różnica wynosiła prawie 500 zł brutto.
PODREGION LEGNICKO-GŁOGOWSKI: najwyższe - powiat lubiński
(zarazem najwyższe przeciętne wynagrodzenie w Polsce). Sytuacja
wyjątkowa w skali kraju, by najwyższe dochody uzyskiwane były
poza stolicą województwa. Specyfika powiatu: KGHM Polska
Miedź, Zakłady Górnicze Lubin, Huta Miedzi Cedynia.
PODREGION WAŁBRZYSKI: najwyższe - powiat wałbrzyski,
najniższe - kłodzki. Różnica wynosi prawie 500 zł brutto.
PODREGION WROCŁAWSKI: najwyższe - powiat wrocławski,
najniższe - milicki, w którym przeciętne miesięczne
wynagrodzenie jest najniższe w całym województwie
dolnośląskim. Różnica między powiatami wynosi do 700 zł brutto.
25
ARBEITSMARKT
RYNEK PRACY
Der höchste durchschnittliche Bruttostundenverdienst in der
Woiwodschaft Niederschlesien im Jahr 2012:
Information und Kommunikation - 37,37 PLN (8,7 Euro) / 1 Std.
Energieversorgung - 37,37 PLN (8,7 Euro) / 1 Std.
Najwyższe
przeciętne
godzinowe
wynagrodzenie
w województwie dolnośląskim w 2012 r.:
informacja i komunikacja - 37,37 zł (8,7 euro) / 1h
energetyka i ciepłownictwo - 37,37 zł (8,7 euro) / 1h
brutto
Der niedrigste durchschnittliche Bruttostundenverdienst
in der Woiwodschaft Niederschlesien im Jahr 2012:
Verarbeitendes Gewerbe - 24,08 PLN (5,6 Euro) / 1 Std.
Öffentliche Verwaltung und Hilfsgewerbe - 17,00 PLN (3,9 Euro) / 1 Std.
Gastgewerbe - 16,32 PLN (3,8 Euro) / 1 Std.
Najniższe przeciętne godzinowe wynagrodzenie brutto
przetwórstwo przemysłowe - 24,08 zł (5,6 euro) / 1h
administracja i działalność wspierająca - 17,00 zł (3,9 euro) / 1h
zakwaterowanie i gastronomia - 16,32 zł (3,8 euro) / 1h
INFORMATION UND KOMMUNIKATION
INFORMACJA I KOMUNIKACJA
6 000 zł / PLN
PROFESSIONELLE, WISSENSCHAFTLICHE UND TECHNISCHE TÄTIGKEIT
DZIAŁALNOŚĆ PROFESJONALNA, NAUKOWA I TECHNICZNA
5 000 zł / PLN
INDUSTRIE / PRZEMYSŁ
BAU / BUDOWNICTWO
4 000 zł / PLN
IMMOBILIENMARKT
OBSŁUGA RYNKU NIERUCHOMOŚCI
VERARBEITENDE INDUSTRIE
PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE
3 000 zł / PLN
TRANSPORT UND LAGERWIRTSCHAFT
TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA
2 000 zł / PLN
KFZ-HANDEL UND -REPARATUR
HANDEL, NAPRAWA POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH
VERWALTUNG UND SOZIALES
ADMINISTROWANIE I DZIAŁALNOŚĆ WSPIERAJĄCA
1 000 zł / PLN
HOTELS UND GASTRONOMIE
ZAKWATEROWANIE I GASTRONOMIA
0
2010
2011
2012
DURCHSCHNITTLICHER BRUTTOMONATSVERDIENST
IM UNTERNEHMENSSEKTOR NACH SEKTIONEN
26
PRZECIĘTNE MIESIĘCZNE WYNAGRODZENIE BRUTTO
W SEKTORZE PRZEDSIĘBIORSTW WEDŁUG SEKCJI
ARBEITSMARKT
RYNEK PRACY
Durchschnittlicher Bruttostundenverdienst im Unternehmenssektor
in der Woiwodschaft Niederschlesien im Jahr 2012:
25,01 PLN (knapp 6 Euro) und war um 2,4 % höher als
vor einem Jahr.
Przeciętne wynagrodzenie godzinowe brutto w sektorze przedsiębiorstw
25,01 zł (niecałe 6 euro) i było wyższe o 2,4 % niż rok wcześniej.
Durchschnittlicher Stundenlohn in der Woiwodschaft Niederschlesien
im Jahr 2013:
8,28 PLN (2 Euro) bis 19,1 PLN (4,5 Euro).
Euro = 4,2661 PLN aufgrund der Kurstabelle der Polnischen
Nationalbank Nr. 177/C/NBP/2013 vom 2013-09-11.
Quelle: Randstad Polska, 2013, Hauptstatistikamt,
Polnische Nationalbank.
Średnie wynagrodzenie za godzinę pracy na stanowiskach fizycznych
8,28 zł (2 euro) do 19,1 zł (4,5 euro).
Euro = 4,2661 zł na podstawie tabeli kursów Narodowego Banku
Polskiego nr 177/C/NBP/2013 z dnia 2013-09-11.
Źródło: Randstad Polska, 2013 r., Główny Urząd Statystyczny,
Narodowy Bank Polski.
Photo: Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu
27
BILDUNG
EDUKACJA
Photo: B. Sadowski/Politechnika Wrocławska
BILDUNG
EDUKACJA
Die Woiwodschaft Niederschlesien ist eines der größten Bildungszentren
in Polen. Die Anzahl, Art der Schulen und ihre Verteilung machen
die Region zu einem attraktiven Bildungszentrum. Hinsichtlich des
Marktbedarfs, sowohl des lokalen, als auch des allgemeinpolnischen,
erweitern Schulen - hauptsächlich die Hochschulen - ihr Angebot,
indem sie neue Fachrichtungen, Berufsspezialisierungen und
didaktische Infrastruktur einführen. In der Woiwodschaft sind
20 öffentliche sowie 31 private Hochschulen tätig.
Zu den größten Hochschulen gehören:
Województwo Dolnośląskie jest jednym z największych w Polsce
centrów edukacyjnych. Liczba, rodzaj szkół i ich rozmieszczenie
czynią region atrakcyjnym ośrodkiem edukacyjnym. Odpowiadając
na zapotrzebowanie rynku pracy, zarówno lokalnego jak
i ogólnopolskiego, szkoły - głównie wyższe uczelnie - poszerzają
swoją ofertę wprowadzając nowe kierunki kształcenia, specjalizacje
zawodowe i infrastrukturę dydaktyczną. W województwie działa
20 wyższych uczelni publicznych oraz 31 niepublicznych.
Do grona największych zaliczają się:
ÖFFENTLICHE HOCHSCHULEN
Musikhochschule Wrocław
Kunsthochschule Wrocław
Sporthochschule Wrocław
Technische Universität Wrocław
Wirtschaftsuniversität Wrocław
Medizinische Hochschule Wrocław
Naturwissenschaftliche Universität Wrocław
Universität Wrocław
Offiziershochschule der Landstreitkräfte Wrocław
PRIVATE HOCHSCHULEN
Niederschlesische Hochschule Wrocław
Hochschule für Sozialpsychologie Wrocław
Hochschule für Bankwesen Wrocław
Hochschule für Philologie Wrocław
Hochschule für Management und Bankwesen Wrocław
PUBLICZNE
Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu
Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Politechnika Wrocławska
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Uniwersytet Wrocławski
Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych we Wrocławiu
NIEPUBLICZNE
Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej we Wrocławiu
Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu
Wyższa Szkoła Filologiczna we Wrocławiu
Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości we Wrocławiu
Vollständige Liste der öffentlichen und privaten Hochschulen
in Niederschlesien: www.nauka.gov.pl/dla-studentow
Pełna lista dolnośląskich uczelni publicznych i niepublicznych:
www.nauka.gov.pl/dla-studentow
Quelle: Ministerium für Wissenschaft und Hochschulwesen, www.men.gov.pl
Źródło: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, www.men.gov.pl
28
BILDUNG
EDUKACJA
Photo: B. Sadowski/Politechnika Wrocławska
ABSOLVENTEN
ABSOLWENCI
2009
2010
2011
2012
2009
2010
2011
2012
PERSON
PERSON
PERSON
PERSON
OSOBA
OSOBA
OSOBA
OSOBA
ÖFFENTLICHE SCHULEN
26 145
27 476
28 957
28 487
SZKOŁY PUBLICZNE
26 145
27 476
28 957
28 487
PRIVATE SCHULEN
11 011
13 086
13 810
12 863
SZKOŁY NIEPUBLICZNE
11 011
13 086
13 810
12 863
ABSOLVENTEN - ÖFFENTLICHE UND PRIVATE SCHULEN
ABSOLWENCI - SZKOŁY PUBLICZNE I NIEPUBLICZNE
2009
2010
2011
2012
AUSGEWÄHLTE
FACHRICHTUNGEN
2009
2010
2011
2012
PERSON
PERSON
PERSON
PERSON
WYBRANE KIERUNKI
OSOBA
OSOBA
OSOBA
OSOBA
MIT JURISTISCHEM PROFIL
681
732
848
737
PRAWNE
681
732
848
737
MIT MATHEMATIK-STATISTIKPROFIL
174
206
213
195
MATEMATYCZNO-STATYSTYCZNE
174
206
213
195
MIT INFORMATIKPROFIL
1 385
1 429
1 799
1 707
INFORMATYCZNE
1 385
1 429
1 799
1 707
WIRTSCHAFT UND VERWALTUNG
10 844
12 654
12 217
11 254
EKONOMIA I ADMINISTRACJA
10 844
12 654
12 217
11 254
INGENIEUR-TECHNIKERSCHULEN
2 427
2 294
3 272
3 289
INŻYNIERYJNO-TECHNICZNE
2 427
2 294
3 272
3 289
STUDENTEN
ÖFFENTLICHE SCHULEN
PRIVATE SCHULEN
STUDENCI
2009
2010
2011
2012
2009
2010
2011
2012
PERSON
PERSON
PERSON
PERSON
OSOBA
OSOBA
OSOBA
OSOBA
120 463 117 942 114 870 113 257
52 016
50 527
Quelle: Lokaldatenbank, Hauptstatistikamt, www.stat.gov.pl
45 337
41 832
SZKOŁY PUBLICZNE
SZKOŁY NIEPUBLICZNE
120 463 117 942 114 870 113 257
52 016
50 527
45 337
41 832
Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl
29
ZASOBY NATURALNE
Photo: B. Sadowski
ZASOBY NATURALNE
Niederschlesien ist eine der reichsten Regionen in Polen. Die Region
spielt die Hauptrolle in der Landesproduktion von Mineralstoffen.
Die bestehenden nutzbaren Rohstoffressourcen bilden die Grundlage
für die Entwicklung der Bergbauindustrie sowie vieler anderen
Wirtschaftszweige.
Dolny Śląsk jest jednym z najzasobniejszych regionów w Polsce.
Odgrywa kluczową rolę w krajowej produkcji surowców mineralnych.
Istniejące zasoby kopalin użytecznych stanowią podstawę dla
rozwoju przemysłu wydobywczego oraz wielu innych gałęzi
gospodarki.
Natürliche Ressourcen in der Woiwodschaft Niederschlesien:
Die einzigen Kupfererz- und Silberlagerstätten in Polen
Vorkommen von Kobalt, Nickel und Gold
strategische Vorkommen von Braunkohle
Erdgaslagerstätten
Steinrohstoffe u. a.: Kaolin, Feldspat, Keramik- und
feuerbeständiger Ton, Magnesit, Betonit, Schiefer, Glasund Formsand
Magma- und metamorphische Ressourcen von Bruch- und
Blocksteinen
220 Lagerstätten von Bau- und Straßenbausteinen,
von denen über 100 abgebaut werden
Lagerstätten von Sand und Kies höchster Qualität
unterschiedliches Vorkommen von Mineral- und
Heilwasser, darunter mit Radium und Thermalwasser
Zasoby naturalne województwa dolnośląskiego:
jedyne w Polsce złoża rud miedzi i srebra
złoża kobaltu, niklu, złota
strategiczne zasoby węgla brunatnego
złoża gazu ziemnego
surowce skalne m.in.: kaolinowe, skaleniowe, gliny ceramiczne
i ogniotrwałe, magnezyty, bentonity, łupki, piaski szklarskie
i formierskie
zasoby magmowe i metamorficzne kamieni łamanych i blocznych
220 złóż kamieni budowlanych i drogowych, z czego
eksploatowanych jest ponad 100
złoża najwyższej jakości piasków i żwirów
różnorodne złoża wód mineralnych i leczniczych,
w tym radoczynnych i termalnych
30
Dank der dynamischen Entwicklung im Laufe der letzten 20 Jahre
wurde Niederschlesien zu einem der Spitzenreiter bei polnischen
Wirtschaftsrankings. Nach dem Institut für Forschungen der
Marktwirtschaft nimmt die Woiwodschaft Niederschlesien seit Jahren
den zweiten und dritten Platz hinsichtlich der Investitionsattraktivität
und der Lebensqualität ein. Nach der Meinung von Experten sind die
Einwohner ein wichtiger Vorzug der Woiwodschaft.
Dzięki dynamicznemu rozwojowi w ciągu ostatnich 20 lat Dolny Śląsk
stał się jednym z liderów polskich rankingów gospodarczych. Według
Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, województwo dolnośląskie
od lat utrzymuje się na drugiej i trzeciej pozycji pod względem
atrakcyjności inwestycyjnej i jakości życia. Zdaniem ekspertów ważnym
atutem województwa są jego mieszkańcy.
2012 war die Woiwodschaft Niederschlesien der zweite Standort,
nach der Woiwodschaft Masowien (Region Warschau), der von
Ausländern für am häufigsten für eine dauerhafte Niederlassung
gewählt wurde. Von allen im Jahre 2012 binnenwandernden Polen
haben sich hier 9 % niedergelassen. Somit hat die Woiwodschaft
Niederschlesien den vierten Platz unter den von Polen zur Niederlassung
ausgewählten Woiwodschaften.
Qualifizierte Arbeitskräfte, spezialisierte Ingenieure, Personen mit
Hochschulausbildung, die Fremdsprachen perfekt beherrschen,
werden von Niederschlesien vor allem durch die sich entwickelnde
Elektromaschinen-, Autoindustrie sowie Dienstleistungen im Bereich
des Business Process Outsourcing angezogen.
Für die Entwicklung der Region ist nicht ohne Bedeutung
die Tatsache, dass in den Jahren 2014 - 2020, im Rahmen des
Regionaloperationsprogramms, die Woiwodschaft Niederschlesien
fast 2,3 Milliarden Euro erhalten wird. Es ist also über 608 Mio. Euro
mehr als in dem vorherigen Programmzeitraum. Nach Schlesien,
Kleinpolen und Großpolen ist Niederschlesien die vierte
Woiwodschaft in Polen hinsichtlich der Höhe der Finanzierung.
Photo: Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu
W 2012 roku dolnośląskie było drugim, po mazowieckim, najczęściej
wybieranym miejscem na pobyt stały przez obcokrajowców. Spośród
wszystkich migrujących w 2012 roku Polaków osiedliło się tu 9 %.
Tym samym województwo uplasowało się na czwartym miejscu
regionów najczęściej wybieranych do życia przez Polaków.
Wykwalifikowaną siłę roboczą, wyspecjalizowaną kadrę inżynierską,
osoby z wyższym wykształceniem biegle posługujące się językami
obcymi, na Dolny Śląsk przyciągają głównie rozwijający się przemysł
elektromaszynowy, motoryzacyjny oraz usługi Business Process
Outsourcing.
Dla rozwoju regionu nie bez znaczenia jest fakt, że w latach 2014 - 2020
w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego, województwo
dolnośląskie otrzyma prawie 2,3 mld euro. To o ponad 608 mln euro
więcej niż w poprzednim okresie programowania. Po śląskim,
małopolskim i wielkopolskim, dolnośląskie jest czwartym województwem
w Polsce pod względem wielkości dofinansowania.
Photo: B. Sadowski
Photo: Wałbrzyska SSE „INVEST-PARK”
31
DIE GRÖSSTEN VORZÜGE DER REGION:
NAJWIĘKSZE ATUTY REGIONU:
Hohes Niveau der Wirtschaftsentwicklung, das den Landesdurch
schnitt deutlich übersteigt
günstige geopolitische Lage, die Nachbarschaft von Deutschland
und der Tschechischen Republik
attraktive Lage hinsichtlich Vertriebsmärkten, die von den
Großräumen Prag, Berlin und Warschau gebildet werden
entwickelte Transportinfrastruktur (Straßen-, Schienen-,
Luftverkehr, Wassertransport) und teleinformatische Infrastruktur
zahlreiche Hochschulen, die besten Wissenschaftseinrichtungen
in Polen: Technische Universität Wrocław, Universität Wrocław,
Wirtschaftsuniversität, Naturwissenschaftliche Universität,
Institut für Immunologie und Versuchstherapie der Polnischen
Wissenschaftsakademie
Kulturreichtum - zahlreiche Denkmäler, auch auf der UNESCOWeltkulturerbe-Liste eingetragen: Jahrhunderthalle in Wrocław,
Friedenskirchen in Świdnica (Schweidnitz) und Jawor (Jauer)
Natur, die eine breite Palette an Tourismusdienstleistungen
ermöglicht
Hohes Niveau der Industrieentwicklung, wissenschaftliche und
technologische Spezialisierungen der Region u. a.: Auto-, Pharma-,
Elektronikindustrie, Bergbauindustrie, Maschinenbauindustrie
Entwickelte Landwirtschaft, insbesondere Pflanzenproduktion,
die die Grundlage für die Entwicklung der LandwirtschaftsLebensmittelverarbeitung bildet
große Aufnahmefähigkeit des Regionalmarktes
zahlreiche Sonderwirtschaftszonen
entwickeltes Infrastrukturnetz des Geschäftsumfelds,
darunterBanken und Einrichtungen für die Unterstützung
der Unternehmertums- und Innovationentwicklung
hohes Qualifikationsniveau der Einwohner der Region
reiche Ressourcen wertvoller Mineralstoffe
Quelle: Polnische Agentur für Informationen und Außeninvestitionen.
Attraktivität für Investitionen der Regionen 2012, Woiwodschaft Niederschlesien,
Hauptstatistikamt, Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien.
32
wysoki poziom rozwoju gospodarczego, znacznie przekraczający
średnią krajową
korzystne położenie geopolityczne, sąsiedztwo Niemiec
i Republiki Czeskiej
atrakcyjne położenie względem rynków zbytu tworzonych przez
aglomerację praską, berlińską i warszawską
rozwinięta infrastruktura transportowa
(drogowa, kolejowa, lotnicza, wodna) i teleinformatyczna
liczne uczelnie wyższe, najlepsze w Polsce jednostki naukowe:
Politechnika Wrocławska, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytety
Ekonomiczny, Przyrodniczy i Medyczny, Instytut Immunologii
i Terapii Doświadczalnej PAN
bogactwo kulturowe - liczne zabytki, również z Listy Światowego
Dziedzictwa UNESCO: Hala Stulecia we Wrocławiu, Kościoły Pokoju
w Świdnicy i Jaworze
walory przyrodnicze umożliwiające rozwój szerokiego wachlarza
usług turystycznych
wysoki poziom rozwoju przemysłu, specjalizacje naukowe
i technologiczne regionu m.in.: przemysł motoryzacyjny,
farmaceutyczny, elektroniczny, maszynowy, wydobywczy
rozwinięte rolnictwo, szczególnie produkcja roślinna, stanowiąca
fundament rozwoju przetwórstwa rolno-spożywczego
duża chłonność rynku regionalnego
liczne specjalne strefy ekonomiczne
rozwinięta sieć infrastruktury otoczenia biznesu, w tym banków
i instytucji wspierających rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności
wysoki poziom kwalifikacji zawodowych mieszkańców regionu
bogate zasoby cennych surowców mineralnych
Źródło: Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych,
Atrakcyjność inwestycyjna regionów 2012, Województwo Dolnośląskie,
Główny Urząd Statystyczny, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego.
Photo: B. Sadowski
BIP,
BESCHÄFTIGTE IM SEKTOR
DER NATIONALEN WIRTSCHAFT
PKB,
ZATRUDNIENI W GOSPODARCE NARODOWEJ
Der Anteil der Woiwodschaft Niederschlesien an der Erzeugung
des Bruttoinlandprodukts der nationalen Wirtschaft beträgt über
8 %. Schlüsselbedeutung für den BIP von Niederschlesien hat der
Dienstleistungssektor (fast 50 %) und die Industrie (beinahe 30 %).
Udział województwa dolnośląskiego w tworzeniu Produktu
Krajowego Brutto gospodarki narodowej wynosi ponad 8 %.
Kluczowe znaczenie dla dolnośląskiego PKB mają sektor usług
(blisko 50 %) i przemysł (niemal 30 %).
Aus den Angaben des Hauptstatistikamtes geht hervor, dass das
BIP-Niveau pro Einwohner in der Woiwodschaft Niederschlesien
den Landesdurchschnitt übersteigt. Der Spitzenreiter ist hier der
Landkreis Legnica - Głogów, der 2012 in Polen den dritten Platz in
Bezug auf den BIP pro Einwohner eingenommen hat, und zwar gleich
nach Warschau und Poznań.
Z danych GUS wynika, że poziom PKB na jednego mieszkańca
w województwie dolnośląskim przewyższa średnią krajową.
Liderem jest tu powiat legnicko-głogowski, który w 2012 roku zajął
trzecie miejsce w Polsce pod względem PKB na jednego mieszkańca
plasując się tuż po Warszawie i Poznaniu.
LEGNICKOGŁOGOWSKI
WROCŁAWSKI
JELENIOGÓRSKI
M. WROCŁAW
WAŁBRZYSKI
BIP /1 EINW.
PKB / 1 MIESZ
29 806
33 666
56 462
Bruttoinhaltsprodukt in den Unterregionen 2010
Statistikamt Wrocław.
In der Region ist eine erhebliche Raumdifferenzierung des Niveaus der
wirtschaftlichen Entwicklung sichtbar, das mit dem BIP - Faktor pro
Einwohner gerechnet wird. Die niedrigsten Werte des BIP / 1 Einwohner
werden in der Unterregion Wałbrzych notiert - knapp 28 000 PLN,
dafür der höchste Wert in der Unterregion Legnica - Głogów - über
66 000 PLN. Zwei entwicklungsstärkste Unterregionen in der
Woiwodschaft, d. h. die Unterregion Legnica - Głogów und die Stadt
Wrocław befinden sich diesbezüglich an der Landesspitze
(die 3. und 4. Stelle), und ihr BIP pro Einwohner bildet entsprechend
180 % und 152 % des Landesdurchschnitts. In diesen zwei Unterregionen
konzentrieren sich die Einkünfte der Woiwodschaft - sie erzeugen
beinahe 55 % BIP der Region.
Anteil an der Erzeugung des BIP in Niederschlesien nach den Sektoren:
55 % Gewerbebetriebe im Dienstleistungssektor
35,4 % Gewerbebetriebe im Industriesektor
7,5 % Gewerbebetriebe im Bausektor
1,9 % Gewerbebetriebe im Landwirtschaftssektor
PRODUKT KRAJOWY BRUTTO W PODREGIONACH W 2010 R.
Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego, 2012 r.,
Urząd Statystyczny we Wrocławiu.
W regionie obserwowane jest znaczne zróżnicowanie przestrzenne
poziomu rozwoju gospodarczego liczonego wartością wskaźnika PKB
na 1 mieszkańca. Najniższe wartości PKB/1 mieszkańca odnotowywane
są w podregionie wałbrzyskim - niecałe 28 tys. zł, natomiast najwyższe
w podregionie legnicko-głogowskim - ponad 66 tys. zł.
Dwa najsilniejsze rozwojowo podregiony w województwie,
tj. legnicko-głogowski oraz miasto Wrocław, znajdują się w czołówce
krajowej pod tym względem (3 i 4 miejsce), a ich PKB na mieszkańca
stanowi odpowiednio 180 % oraz 152 % średniej krajowej.
W tych dwóch podregionach ma miejsce koncentracja dochodów
województwa - wytwarzają one blisko 55 % PKB regionu.
Udział w wytwarzaniu PKB na Dolnym Śląsku według sektorów:
55 % podmioty prowadzące działalność w sektorze usług
35,4 % podmioty prowadzące działalność w sektorze
przemysłowym
7,5 % podmioty prowadzące działalność w sektorze budowlanym
1,9 % podmioty prowadzące działalność w sektorze rolniczym
33
Am Ende Juni 2013 waren in der Woiwodschaft Niederschlesien
im Register der inländischen Wirtschaftsbetriebe (dem sog. REGON)
über 340 000 Wirtschaftsbetriebe eingetragen, wovon über 233 000
waren natürliche Personen, die ein Gewerbe betreiben.
Na koniec czerwca 2013 r. w województwie dolnośląskim,
w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej
REGON, zarejestrowanych było ponad 340 tys. podmiotów
gospodarczych, z czego ponad 233 tys. osób fizycznych, prowadzących
działalność gospodarczą.
Die größte Anzahl von Unternehmen war in den folgenden Sektoren
gemeldet:
Kfz-Handel und - Reparatur - 84 411 Unternehmen
Bau - 40 220 Unternehmen
Immobilienmarkt - 37 071 Unternehmen
Industrie - 27 720 Unternehmen
Die Kennziffer des Unternehmertums für die Region im Jahr 2012
betrug 1 156, bei dem Landesdurchschnitt 1 032. Im Jahr 2012 hatten
die touristischen Ortschaften die größte Anzahl von Wirtschaftsbetrieben
umgerechnet pro 10 000 Einwohner, die ein entwickeltes Netz von
Dienstleistungen haben:
Karpacz - 2 120 Unternehmen
Szczawno-Zdrój - 1 897 Unternehmen
Szklarska Poręba - 1 872 Unternehmen
Wrocław - 1 605 Unternehmen
Polanica-Zdrój - 1 602 Unternehmen
Kłodzko - 1 559 Unternehmen
Największa liczba podmiotów zgłoszona była w sekcjach:
handel i naprawa pojazdów samochodowych - 84 411 podmiotów
budownictwo - 40 220 podmiotów
obsługa nieruchomości - 37 071 podmiotów
przemysł - 27 720 podmiotów
Wskaźnik przedsiębiorczości dla regionu w 2012 r. wyniósł 1 156,
przy średniej krajowej 1 032. W 2012 r. największą liczbą podmiotów
gospodarczych w przeliczeniu na 10 000 mieszkańców mogą się
pochwalić miejscowości turystyczne o rozbudowanej sieci usług:
Karpacz - 2 120 podmiotów
Szczawno-Zdrój -1 897 podmiotów
Szklarska Poręba - 1 872 podmioty
Wrocław - 1 605 podmiotów
Polanica-Zdrój - 1 602 podmioty
Kłodzko - 1 559 podmiotów
WIRTSCHAFTSUNTERNEHMEN
PRO 10 000 EINWOHNER
PODMIOTY GOSPODARCZE
NA 10 000 MIESZKAŃCÓW
734
929
1 114
1 403
KENNZIFFER DES UNTERNEHMERTUMS IN NIEDERSCHLESIEN
IM JAHR 2012
Quelle: Lokaldatenbank, Hauptstatistikamt, www.stat.gov.pl, 2013.
WSKAŹNIK PRZEDSIĘBIORCZOŚCI NA DOLNYM ŚLĄSKU
W 2012 R.
Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl, 2013 r.
Mikrounternehmen, die bis 9 Personen beschäftigen, bildeten 96 %
aller Unternehmen in der Region. Kleine Firmen (von 10 bis 49 Mitarbeiter)
über 3 %, mittlere (von 50 bis 249 Mitarbeiter) - 0,7 %, große Firmen
(über 250 Mitarbeiter) lediglich 0,1 %.
Przedsiębiorstwa mikro zatrudniające do 9 osób stanowiły 96 %
wszystkich podmiotów w regionie. Firmy małe (od 10 do 49 pracowników)
ponad 3 %, średnie (od 50 do 249 pracowników) 0,7 %, a duże (powyżej
250 pracowników) zaledwie 0,1 %.
Quelle: Statistikjahrbuch der Woiwodschaft Niederschlesien, 2012, Statistikamt Wrocław,
Bruttoinhaltsprodukt, Regionalrechnungen 2010, Hauptstatistikamt, www.stat.gov.pl
Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego, 2012 r., Urząd Statystyczny
we Wrocławiu, Produkt Krajowy Brutto, Rachunki regionalne w 2010 r.,
Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl
34
PRODUKTION WESENTLICHER
PRODUKTION
WESENTLICHER
WAREN
WAREN
Die Woiwodschaft Niederschlesien gehört zu am stärksten industrialisierten
Regionen in Polen. 2012 haben die Einkünfte aus Verkauf von Waren
und Dienstleistungen durch Industrieunternehmen der Woiwodschaft
104 511,2 Mio. PLN (zu aktuellen Preisen) betragen. Der größte
Verkauf wurde in den folgenden Branchen notiert:
Herstellung von Kraftfahrzeugen, Anhängern und Sattelaufliegern
- 16,5 % der regionalen verkauften Herstellung
Herstellung von Computern, elektronischer und optischer
Erzeugnisse - 9,8 % der regionalen verkauften Herstellung
Herstellung von Gummi- und Kunststoffwaren - 6,6 %
der regionalen verkauften Herstellung
Herstellung von Metallwaren - 6,2 % der regionalen verkauften
Herstellung
Herstellung von Maschinen und Einrichtungen/Anlagen - 5,3 %
der regionalen verkauften Herstellung
Województwo Dolnośląskie należy do najbardziej uprzemysłowionych
regionów w Polsce. W 2012 r. przychody ze sprzedaży produktów
i usług przedsiębiorstw przemysłowych województwa wyniosły
104 511,2 mln zł (w cenach bieżących). Najwyższą sprzedaż
zanotowano w następujących branżach:
produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep - 16,5 %
regionalnej produkcji sprzedanej przemysłu
produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych - 9,8 %
produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych - 6,6 %
produkcja wyrobów z metali - 6,2 % regionalnej produkcji
sprzedanej przemysłu
produkcja maszyn i urządzeń - 5,3 % regionalnej produkcji
sprzedanej przemysłu
35
Photo: B. Sadowski
Hinsichtlich des Anteils der Region an der Landesherstellung
wesentlicher Waren deckt die Woiwodschaft Niederschlesien den
folgenden Bedarf:
100 % Landesherstellung von Kupfer
50,6 % Landesherstellung häuslicher Kühl- und Gefrierschränke
43,7 % Landesherstellung häuslicher Waschmaschinen
16,5 % Landesherstellung von Braunkohle
Biorąc pod uwagę udział regionu w krajowej produkcji ważniejszych
wyrobów, województwo dolnośląskie zaspokaja:
100 % krajowej produkcji rudy miedzi
50,6 % krajowej produkcji domowych chłodziarek
i zamrażarek
43,7 % krajowej produkcji domowych pralek
16,5 % krajowej produkcji węgla brunatnego
Die wichtigste Rolle in der Regionalwirtschaft spielt der Abbau von
Kupfer- und Silbererz in dem Liegnitz - Glogauer Kupferbezirk. Die im
Bezirk führende Gesellschaft die KGHM „Polska Miedź” S.A. ist einer
der Weltführer in der Produktion von elektrolytischem Kupfer, Silber
und Rhenium.
Najważniejszą rolę w gospodarce regionu odgrywa eksploatacja
rud miedzi i srebra w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym.
Prowadząca ją spółka KGHM „Polska Miedź” S.A. jest jednym ze
światowych liderów w produkcji miedzi elektrolitycznej, srebra i renu.
Auch hinsichtlich des Abbaus von Braunkohle rangiert die Woiwodschaft
auf einem guten Platz. Die Menge der in dem „Turów” - Tagebauwerk
in der Gemeinde Bogatynia abgebauten Rohstoffe gibt der Region
den dritten Platz in Polen, nach den Woiwodschaften Lodz und
Großpolen.
Również pod względem wydobycia węgla brunatnego województwo
dolnośląskie plasuje się na wysokiej pozycji. Ilości surowca wydobywane
w kopalni „Turów” w gminie Bogatynia dają regionowi trzecie
miejsce w kraju, po łódzkim i wielkopolskim.
Die Woiwodschaft Niederschlesien ist auch ein Herrscher im Abbau
von Straßenbau- und Bausteinen, feuerbeständigem Ton und
Naturzuschlagstoff.
Außerdem, ca. 95 % aller Magma- und
Metamorphressourcen in Polen befinden sich in Niederschlesien.
Dolnośląskie to także potentat w wydobyciu kamieni drogowych
i budowlanych, glin ogniotrwałych oraz kruszyw naturalnych.
Poza tym, ok. 95% wszystkich zasobów magmowych i metamorficznych
w Polsce znajduje się na Dolnym Śląsku.
Statistikamt Wrocław.
Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego, 2012 r.,
Urząd Statystyczny we Wrocławiu.
36
In der Regionalwirtschaft spielen Unternehmen eine wesentliche
Rolle, die die größten Arbeitgeber in der Woiwodschaft sind und
die die lokale und regionale Wirtschaftsentwicklung anregen. EinTeil der
Unternehmen ist mit der Bergbauindustrie sowie der Medienversorgung
(Wasser und Strom) verbunden und gehören zur Staatskasse oder
zu Selbstverwaltungen. Sonstige - sowohl Dienstleistungs-, als auch
Industrieunternehmen - sind Firmen mit ausländischem Kapital.
Standorte der Geschäftsführungen größter Unternehmen befinden
sich in Wrocław, Lubin, Polkowice, Wałbrzych, Legnica und Bogatynia.
Die Unternehmen in der Woiwodschaft Niederschlesien: KGHM,
Toyota und Volvo gehören zur Gruppe der 20 attraktivsten Arbeitgeber
in Polen.
W gospodarce regionu bardzo istotną rolę odgrywają przedsiębiorstwa,
które są największymi pracodawcami w województwie i stymulują
lokalny oraz regionalny rozwój gospodarczy. Część przedsiębiorstw
związana jest z przemysłem wydobywczym oraz zaopatrzeniem
w media (wodę i energię) i należy do Skarbu Państwa lub samorządów.
Pozostałe - zarówno usługowe jak i przemysłowe - to firmy z kapitałem
zagranicznym. Siedziby zarządów największych przedsiębiorstw
znajdują się we Wrocławiu, Lubinie, Polkowicach, Wałbrzychu, Legnicy
i Bogatyni. Dolnośląskie przedsiębiorstwa KGHM, Toyota i Volvo, należą
do grupy 20 najbardziej atrakcyjnych pracodawców w Polsce.
Zu den größten Unternehmen der Region gehören:
AmRest Holdings SE Wrocław
EKO Holding S.A. Wrocław
GK AB S.A. Wrocław
GK Impel S.A. Wrocław
GK Kogeneracja S.A. Wrocław/ Kraft-Wärme-Kopplung
KGHM Metraco S.A. Legnica
KGHM Polska Miedź S.A. Lubin
LG Electronics Biskupice Podgórne bei Wrocław
Toyota Motor Wałbrzych
Volvo Polen sp. z o.o. Wrocław
Do największych podmiotów regionu należy zaliczyć:
AmRest Holdings SE z Wrocławia
EKO Holding S.A. z Wrocławia
GK AB S.A. z Wrocławia
GK Impel S.A. z Wrocławia
GK Kogeneracja S.A. z Wrocławia
KGHM Metraco S.A. z Legnicy
KGHM Polska Miedź S.A. z Lubina
LG Electronics Wrocław sp. z o.o. z Biskupic Podgórnych
Toyota Motor Manufacturing Poland sp. z o.o. z Wałbrzycha
Volvo Polska sp. z o.o. z Wrocławia
Die wichtigsten Unternehmen auf dem Gebiet der Woiwodschaft
Niederschlesien nach Wirtschaftsbranchen:
W rozbiciu na poszczególne branże gospodarki jako największe podmioty
działające na terenie województwa dolnośląskiego wskazywane są:
BERGBAUINDUSTRIE
KGHM Metraco, KGHM Polska Miedź
AUTOINDUSTRIE
AAM, Autoliv Poland, Bosch, Bridgestone Diversified Products
Poland, Daicel Safety Systems Europe, Dr. Schneider Automotive
Polska, DWS Draexlmaier Autoinnenausstattung, Faurecia, GKN
Driveline, HOERBIGER Polen, Industrie Mauirizio Peruzzo Comfort,
Metzeler Automotive Profile Systems Polen, NSK Steering System
Europe, Pittsburgh Glass Works, Zakłady Samochodowe Jelcz /
Fahrzeugproduktion, Ronal, Sanden Manufacturing Poland, TBMECA
Polen, Toyota, Volkswagen, Volvo, Voss Automotive Polen, Wabco
ELEKTRO - MECHANISCHE INDUSTRIE
ABB, Alstom, Archimedes, Bosch, Elektrolux, Fabryka Aparatury
Pomiarowej PAFAL / Messeinrichtungsfabrik PAFAL, General
Electric, KGHM Zanam, LG Electronics, Whirlpool, Siemens
HIGH - TECH - INDUSTRIE
3M Poland, Capgemini NearShore Center, IBM, LG, LG Electronics,
Nokia Siemens Networks, Siemens, Signity, Toshiba, UNIT4 TETA
TRANSPORTINDUSTRIE
Bombardier Transportation, Greenbrier Company S.A. (Wagony
Świdnica S.A. / Waggonfabrik)
OUTSOURCING
Zentren der R&D - Firmen: Benq, Diehl Controls, Siemens
BUCHHALTUNGS - ABRECHNUNGSDIENSTLEISTUNGEN
CAN, GE Money Bank, Google, Hewlett Packard, UPS
FINANZDIENSTLEISTUNGEN
Bank Zachodni WBK, Credit Agricole, Eurobank, Getin Holding,
Krajowy Rejestr Długów / Landesschuldnerregister, Kruk,
Santander Consumer Bank, VB Leasing
PRZEMYSŁ WYDOBYWCZY
KGHM Metraco, KGHM Polska Miedź
PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY
AAM, Autoliv Poland, Bosch, Bridgestone Diversified Products
Poland, Daicel Safety Systems Europe, Dr. Schneider Automotive
Polska, DWS Draexlmaier Wyposażenie Wnętrz Samochodowych,
Faurecia, GKN Driveline, HOERBIGER Polska, Industrie Maurizio
Peruzzo Comfort, Metzeler Automotive Profile Systems Polska,
NSK Steering System Europe, Pittsburgh Glass Works, Zakłady
Samochodowe Jelcz, Ronal, Sanden Manufacturing Poland,
TBMECA Polska, Toyota, Volkswagen, Volvo, Voss Automotive
Polska, Wabco
PRZEMYSŁ ELEKTRYCZNO - MECHANICZNY
ABB, Alstom, Archimedes, Bosch, Electrolux, Fabryka Aparatury
Pomiarowej PAFAL, General Electric, KGHM Zanam, LG Electronics,
Siemens, Whirlpool
PRZEMYSŁ HIGH - TECH
3M Poland, Capgemini NearShore Center, IBM, LG, LG Electronics,
Nokia Siemens Networks, Siemens, Signity, Toshiba, UNIT4 TETA
PRZEMYSŁ TRANSPORTOWY
Bombardier Transportation, Greenbrier Europe / Wagony Świdnica
OUTSOURCING
Centra R&D firm: BenQ, Diehl Controls, Siemens
USŁUGI KSIĘGOWO - ROZLICZENIOWE
CAN, Ge Money Bank, Google, Hewlett Packard, UPS
USŁUGI FINANSOWE
Bank Zachodni WBK, Credit Agricole, Eurobank, Getin Holding,
Krajowy Rejestr Długów, Kruk, Santander Consumer Bank,
VB Leasing
37
AUSSENHANDEL
HANDEL ZAGRANICZNY
AUSSENHANDEL
HANDEL ZAGRANICZNY
Die Woiwodschaft Niederschlesien gehört seit Jahren zu den drei
größten Exporteuren in Polen, und zwar nach den Woiwodschaften
Schlesien und Masowien. In der Region befinden sich 14 Firmen, die
sich beim Ranking 100 größter polnischer Exporteure 2012 befunden
haben. Der Anteil der Woiwodschaft Niederschlesien am Landesexport
hat 12 % betragen.
Dolnośląskie od lat należy do trójki największych eksporterów
w Polsce, po śląskim i mazowieckim. W regionie zlokalizowanych
jest 14 firm sklasyfikowanych w rankingu 100 największych polskich
eksporterów 2012 roku, a udział dolnośląskiego w ogólnokrajowym
eksporcie wyniósł 12 %.
Eine wesentliche Rolle im Export der Region spielt die Bergbauindustrie.
Aus der Woiwodschaft Niederschlesien kommen 85 % des polnischen
Kupfers und polnischer Kupferprodukte ins Ausland, fast drei Viertel
polnischer Steine und Edelsteine sowie Steinerzeugnisse. Diese
Waren bilden ein Viertel des gesamten Exports aus Niederschlesien.
Darüber hinaus sind die Hauptexportprodukte der Woiwodschaft:
Maschinen und Maschinengeräte, darunter Kältemaschinen,
Spülmaschinen, Kessel sowie ihre Ersatzteile - 20 % des Exports
Maschinen und elektrische und elektronische Geräte, darunter
kleine Haushaltsgeräte, Elektroherde, Fernseher, Kameras sowie
ihre Ersatzteile - 18 % des Exports
Nichtschienenfahrzeuge, ihre Ersatzteile und Zubehör - 9 %
des Exports
Möbel, Matratzen - 5 % des Exports
Die wichtigsten Exportmärkte für Niederschlesien im Jahre 2012
waren:
Deutschland - 36 % des Exports
Tschechen - 9 % des Exports
Frankreich - 8 % des Exports
Großbritannien - 8 % des Exports
Italien - 4 % des Exports
China - 4 % des Exports
USA, Südafrika, Mexiko, Ägypten - unter 4 % des Exports
Auf dem Gebiet der Woiwodschaft waren im Jahr 2011
2 367 Unternehmen mit ausländischem Kapital tätig. Der Wert der
von ihnen exportierten Güter hat 2011 42,7 Mld. PLN betragen, was
65 % des Exports von Niederschlesien war. Die Beschäftigung bei
den Unternehmen mit ausländischem Kapital reicht bis auf 150 000
Personen, d. h. ca. 15 % aller Beschäftigten in Niederschlesien.
Quelle: Hauptstatistikamt, Gewerbetätigkeit von Unternehmen mit ausländischem
Kapital im Jahr 2011, Warschau, 2012.
Photo: B. Sadowski
38
Bardzo istotną rolę w eksporcie regionu odgrywa przemysł wydobywczy.
Z województwa dolnośląskiego za granicę trafia 85 % polskiej miedzi
i artykułów z miedzi, niemal trzy czwarte polskich kamieni i metali
szlachetnych oraz wyrobów z nich. Towary te stanowią jedną czwartą
łącznego eksportu Dolnego Śląska. Ponadto głównymi produktami
eksportowymi w województwie są:
maszyny i urządzenia mechaniczne, w tym chłodziarki, zmywarki,
kotły oraz ich części - 20 % eksportu województwa
maszyny i urządzenia elektryczne i elektroniczne, w tym małe AGD,
kuchenki elektryczne, telewizory, kamery oraz ich części - 18 %
eksportu województwa
pojazdy nieszynowe, ich części i akcesoria - 9 % eksportu
województwa
meble, materace - 5 % eksportu województwa
Najważniejszymi rynkami eksportowymi dla Dolnego Śląska
w 2012 roku były:
Niemcy - 36 % eksportu województwa
Czechy - 9 % eksportu województwa
Francja - 8 % eksportu województwa
Wielka Brytania - 8 % eksportu województwa
Włochy - 4 % eksportu województwa
Chiny - 4 % eksportu województwa
USA, RPA, Meksyk, Egipt - poniżej 4 % eksportu województwa
Na terenie województwa w 2011 r. działało 2 367 podmiotów
z udziałem kapitału zagranicznego. Wartość wyeksportowanych
przez nie towarów wyniosła w 2011 r. 42,7 mld zł, co stanowiło 65 %
eksportu z Dolnego Śląska. Zatrudnienie w podmiotach z kapitałem
zagranicznym sięga 150 tys. osób, czyli ok. 15 % wszystkich
zatrudnionych w województwie dolnośląskim.
Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Działalność gospodarcza podmiotów z kapitałem
zagranicznym w 2011 roku, Warszawa, 2012.
INVESTOREN
INWESTORZY
INVESTOREN
INWESTORZY
Die Woiwodschaft Niederschlesien zieht sowohl polnische, als auch
ausländische Investoren an. 2012 waren ausländische Investitionen
in der Region die meisten landesweit.
Województwo dolnośląskie przyciąga zarówno polskich jak i zagranicznych
inwestorów. W 2012 r. w regionie było najwięcej zagranicznych inwestycji
w skali kraju.
In der Woiwodschaft Niederschlesien sind auch Investoren aus den
folgenden Sektoren präsent:
Lebensmittel - Bahlsen, Kraft Foods
Flugzeugindustrie - Smiths Group Aerospace
Chemie - British Oxygen Corporation, BASF
W województwie dolnośląskim obecni są m.in. inwestorzy z sektorów:
spożywczego - Bahlsen, Kraft Foods
lotniczego - Smiths Group Aerospace
chemicznego - British Oxygen Corporation, BASF
Nach der Polnischen Agentur für Außeninvestitionen gehörten zu
den größten Investoren in Niederschlesien im Jahr 2012 folgende
Unternehmen - nach dem Abstammungsland:
Według Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych,
w 2012 roku do największych inwestorów na terenie województwa
dolnośląskiego - wg kraju pochodzenia - należały:
AMERIKANISCHES KAPITAL
3M, American Axle & Manufacturing, American Restaurants, Becton
Dickinson Polen, Cargill, Dolby Laboratories, Fresh Start Bakeries,
Gates Polen, Google, Guardian Automotive Polen, Harris Calorific
International, Hewlett Packard Global e-Business Operations, Kraft
Foods, Lincoln Electric Bester, Mc Donalds, Pentair Poland, PepsiCo,
PGW, PM Poland, PPG Deco Polen, The Greenbrier Companies /
Waggonfabrik, UPS, US Pharmacia, Wabco Polska, Whirlpool
KAPITAŁ AMERYKAŃSKI
3M, American Axle & Manufacturing, American Restaurants,
Becton Dickinson Polska, Cargill, Dolby Laboratories, Fresh Start
Bakeries, Gates Polska, Google, Guardian Automotive Polska,
Harris Calorific International, Hewlett Packard Global e-Business
Operations, Kraft Foods, Lincoln Electric Bester, Mc Donalds, Pentair
Poland, PepsiCo, PGW, PM Poland, PPG Deco Polska, The Greenbrier
Companies / Wagony Świdnica, UPS, US Pharmacia, Wabco Polska,
Whirlpool
ÖSTERREICHISCHES KAPITAL
Henkel Polen, Voestalpine Rotec
KAPITAŁ AUSTRIACKI
Henkel Polska, Voestalpine Rotec
BELGISCHES KAPITAL
Gates Polen, Ghelamco, Nawrot, The Heating Company Group
(Brugman Fabryka Grzejników) / Heizkörperfabrik, VMA Polen
britisches Kapital: BOC, BP, Castorama, GKN Driveline Polen, GKN,
Parkridge, PM Group Polen, PZ Cussons Polen, Smiths Aerospace
Components Poland, Synexus Polen, Tesco, Vita Polymers Poland
KAPITAŁ BELGIJSKI
Gates Polska, Ghelamco, Nawrot, The Heating Company Group
(Brugman Fabryka Grzejników), VMA Polska
FINNISCHES KAPITAL
Fortum Power and Heat Polen, Nokia Siemens Networks
FRANZÖSISCHES KAPITAL
Alstom, Auchan, Brandt, Capgemini, Carrefour, Credit Agricole,
Decathlon, E’Leclerc, EFL, Electricite de France Internationale, Eurovia
Kruszywa / Zuschlagstoff, Eurovia Polen, Faurecia, Gant, Maco
Pharma Polonia, Maco Production Polonia, Stepan Polen
SPANISCHES KAPITAL
Cropu Polen, SOR Iberica Polen, Trexoni
NIEDERLÄNDISCHES KAPITAL
Autocam Poland, Boart Longyear, Gates Polen, Brugmann Heizkörperfabrik,
Legrand Polen, Legri Polen, PPG Industries Polen, QAD Polen, SCA
Molnlycke, Znut Feal
INDISCHES KAPITAL
CSS Corporation
JAPANISCHES KAPITAL
Accuromm Central Europe, Bridgestone Diversified Products Poland,
Sanden Manufacturing Poland, TBMECA Poland, Toshiba Television
Central Europe, Toyota Motor Manufacturing Poland
KAPITAŁ BRYTYJSKI
BOC, BP, Castorama, GKN Driveline Polska, GKN, Parkridge, PM Group
Polska, PZ Cussons Polska, Smiths Aerospace Components Poland,
Synexus Polska, Tesco, Vita Polymers Poland
KAPITAŁ FIŃSKI
Fortum Power and Heat Polska, Nokia Siemens Networks
KAPITAŁ FRANCUSKI
Alstom, Auchan, Brandt, Capgemini, Carrefour, Credit Agricole,
Decathlon, E’Leclerc, EFL, Electricite de France Internationale,
Eurovia Kruszywa, Eurovia Polska, Faurecia, Gant, Maco Pharma
Polonia, Maco Production Polonia, Stepan Polska
KAPITAŁ HISZPAŃSKI
Cropu Polska, SOR Iberica Polska, Trexoni
KAPITAŁ HOLENDERSKI
Autocam Poland, Boart Longyear, Gates Polska, Legrand Polska, Legri
Polska, PPG Industries Polska, QAD Polska, SCA Molnlycke, Znut Feal
KAPITAŁ INDYJSKI
CSS Corporation
KAPITAŁ JAPOŃSKI
Accuromm Central Europe, Bridgestone Diversified Products Poland,
Sanden Manufacturing Poland, TBMECA Poland, Toshiba Television
Central Europe, Toyota Motor Manufacturing Poland
39
INVESTOREN
INWESTORZY
KANADISCHES KAPITAL
Bombardier Transportation Polen, Pizzerien Pan Smak, Royal Europa
KAPITAŁ KANADYJSKI
Bombardier Transportation Polska, Pizzerie Pan Smak, Royal Europa
KOREANISCHES KAPITAL
Ace Rico Poland, Heesung Electronics Poland, LG Electronics, Mando
Corporation Poland Dong Yang Electronics, POSCO-PWPC, SKC Europe Pu
KAPITAŁ KOREAŃSKI
Ace Rico Poland, Heesung Electronics Poland, LG Electronics, Mando
Corporation Poland Dong Yang Electronics, POSCO-PWPC, SKC Europe Pu
LUXEMBURGISCHES KAPITAL
Hotel HP Park Plaza - Wrocław
KAPITAŁ LUKSEMBURSKI
Hotel HP Park Plaza - Wrocław
DEUTSCHES KAPITAL
BDN, Bosch, BROEN, C+P Systemy Meblowe / Möbelsysteme,
Dr. Schneider Automotive Polska, DWS Draexlmaier Wyposażenie
Wnętrz Samochodowych, Eto Magnetic, Fresh Textile Fishing Polen,
Gardinia, GEA Klimatyzacja / Klimatisierung, Gerresheimer, Gotec
Polen, Grossmann, Hafele Polen, Hoerbiger Automotive, Hormann
Legnica / Liegnitz, Karosseriewerke Dresden, Lapp Insulators,
Mc Cain Poland, Metro Grup, Metzeler Automotive Profile Systems,
Metzeler Automotive, Moneva Polen, Parker Hannifin, PCC Rokita,
Quarzwerke, Quin Polen, Röben Polen, SCA Hygiene Products, SCA
Hygiene Products, Schumacher Packaging, Siemens, Sieper, Sitech,
SOPP INDUSTRIE, Südzucker Polen, TECE, Uzin Polen Produkty
Budowlane / Bauprodukte, Verpa Folie, Vibracoustic Polen,
Viessmann, Volkswagen Motor Polen, Wezi-tec, Winkelmann, Womak
Alfa, Womak Gamma, Womak Holding, WSB Parki Wiatrowe /
Windparks
KAPITAŁ NIEMIECKI
BDN, Bosch, BROEN, C+P Systemy Meblowe, Dr. Schneider
Automotive Polska, DWS Draexlmaier Wyposażenie Wnętrz
Samochodowych, Eto Magnetic, Fresh Textile Fishing Polska, Gardinia,
GEA Klimatyzacja, Gerresheimer, Gotec Polska, Grossmann, Hafele
Polska, Hoerbiger Automotive, Hormann Legnica, Karosseriewerke
Dresden, Lapp Insulators, Mc Cain Poland, Metro Grup, Metzeler
Automotive Profile Systems, Metzeler Automotive, Moneva Polska,
Parker Hannifin, PCC Rokita, Quarzwerke, Quin Polska, Röben Polska,
Roeben, SCA Hygiene Products, Schumacher Packaging, Siemens,
Sieper, Sitech, SOPP INDUSTRIE, Südzucker Polska, TECE, Uzin Polska
Produkty Budowlane, Verpa Folie, Vibracoustic Polska, Viessmann,
Volkswagen Motor Polska, Wezi-tec, Winkelmann, Womak Alfa,
Womak Gamma, Womak Holding, WSB Parki Wiatrowe
NORWEGISCHES KAPITAL
Qubus Hotel Prestige
SCHWEDISCH - SCHWEIZERISCHES UND SCHWEIZERISCHES KAPITAL
ABB, Credit Suisse, DeLaval Skanska, Electrolux, Georg UTZ, IBS
Enterprise Poland, IKEA, Ronal Polen, Trelleborg Automotive, Volvo
Polen, Vorwerk Polen
PORTUGIESISCHES KAPITAL
Simoldes Plasticos Polen
SLOWENISCHES KAPITAL
Armeton Polen
ITALIENISCHES KAPITAL
CM 3 Polen, Euromatch, Italmetal, PATELEC - Elpena, Riello
Palniki / Brenner
Quelle: Polnische Agentur für Information und Auslandsinvestitionen,
Auslandsinvestoren in Polen 2012.
Photo: Legnicka SSE
40
KAPITAŁ NORWESKI
Qubus Hotel Prestige
KAPITAŁ SZWEDZKO - SZWAJCARSKI I SZWAJCARSKI
ABB, Credit Suisse, DeLaval Skanska, Electrolux, Georg UTZ, IBS
Enterprise Poland, IKEA, Ronal Polska, Trelleborg Automotive, Volvo
Polska, Vorwerk Polska
KAPITAŁ PORTUGALSKI
Simoldes Plasticos Polska
KAPITAŁ SŁOWEŃSKI
Armeton Polska
KAPITAŁ WŁOSKI
CM 3 Polska, Euromatch, Italmetal, PATELEC Elpena, Riello Palniki
Źródło: Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych,
Inwestorzy zagraniczni w Polsce 2012.
Die Woiwodschaft Niederschlesien ist der Spitzenreiter hinsichtlich
der auf ihrem Gebiet gegründeten Sonderwirtschaftszonen.
Die in diesen Zonen platzierten Unternehmen habenfeste
Steuerermäßigungen, Steuerbefreiungen
sowie attraktives,
erschlossenes Gelände. Die größte Sonderwirtschaftszone ist die
„INVEST-PARK” - Waldenburger Sonderwirtschaftszone. Nach dem
Bericht von FDI Magazine of the Financial Times nimmt diese Zone
den vierten Platz in Europa und den zwanzigsten in der Welt unter
600 Sonderwirtschaftszonen ein.
Województwo Dolnośląskie jest liderem pod względem utworzonych
na jego obszarze Specjalnych Stref Ekonomicznych. Przedsiębiorstwa
zlokalizowane w strefach mają zapewnione ulgi, zwolnienia podatkowe
oraz atrakcyjne, uzbrojone tereny. Największą SSE w województwie
jest Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna „INVEST-PARK”.
Wg raportu FDI Magazine of the Financial Times strefa zajmuje
czwarte miejsce w Europie oraz dwudzieste drugie na świecie, spośród
600 stref ekonomicznych.
INDUSTRIEPARKS
TECHNOLOGISCHE PARKS
PARKI PRZEMYSŁOWE
PARKI TECHNOLOGICZNE
INDUSTRIE - TECHNOLOGISCHE PARKS
PARKI PRZEMYSŁOWO - TECHNOLOGICZNE
UNTERNEHMENS- / TECHNOLOGISCHE
INKUBATOREN
INKUBATORY
PRZEDSIĘBIORCZOŚCI/TECHNOLOGICZNE
ZENTREN FÜR TECHNOLOGIETRANSFER
SONDERWIRTSCHAFTSZONE
WAŁBRZYCH „INVEST-PARK”
SONDERWIRTSCHAFTSZONE LEGNICA
SONDERWIRTSCHAFTSZONE
KLEINUNTERNEHMEN
KAMIENNA GÓRA
CENTRA TRANSFERU TECHNOLOGII
WAŁBRZYSKA SSE
„INVEST-PARK”
LEGNICKA SSE
KAMIENNOGÓRSKA SSEMP
RÄUMLICHE AUFSTELLUNG VON SONDERWIRTSCHAFTSZONEN
SOWIE GEBIETE MIT WIRTSCHAFTSAKTIVITÄT IN NIEDERSCHLESIEN
Quelle: Zustandsdiagnose der Woiwodschaft Niederschlesien im Jahr 2011,
Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien, Institut für Regionalentwicklung Wrocław.
PRZESTRZENNE ROZMIESZCZENIE SPECJALNYCH STREF EKONOMICZNYCH
ORAZ OBSZARÓW AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ NA DOLNYM ŚLĄSKU
Źródło: Diagnoza stanu Województwa Dolnośląskiego w 2011 r., Urząd Marszałkowski
Województwa Dolnośląskiego, Instytut Rozwoju Terytorialnego we Wrocławiu.
41
Sonderwirtschaftszone Wałbrzych
„INVEST-PARK”
Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna
„INVEST-PARK”
(poln. Abk. WSSE „INVEST-PARK“)
Kontaktdaten: www.invest-park.com.pl
Woiwodschaften: Niederschlesien, Oppeln, Großpolen, Lebus
41 Ortschaften
Fläche - über 2 212 ha, über 860 ha Investitionsgelände
Unternehmer - 150
Arbeitsplätze - über 35 000
Wert der ausgeführten Investitionen - 16 Mld. PLN
Befreiung von der Körperschaftssteuer (bis zu 70% der Kosten
für Neuinvestition bzw. neue Arbeitsplätze)
Unterstützung auf allen Etappen der Investition
(WSSE „INVEST-PARK”)
dane kontaktowe: www.invest-park.com.pl
województwa: dolnośląskie, opolskie, wielkopolskie, lubuskie
41 miejscowości
obszar - ponad 2 212 ha
ponad 860 ha wolnych terenów inwestycyjnych
przedsiębiorcy - 150
miejsca pracy - ponad 35 tys.
wartość zrealizowanych inwestycji - 16 mld zł
zwolnienia z podatku dochodowego
(do 70 % kosztów: nowej inwestycji lub utworzenia nowych miejsc pracy) wsparcie na każdym etapie inwestycji
Quelle: Sonderwirtschaftszone Wałbrzych„INVEST-PARK”, 2013.
Sonderwirtschaftszone Legnica
(poln. Abk. LSSE)
Kontaktdaten: www.lsse.eu
Fläche - über 1 070 ha
das größte in Polen Investitionsgelände in einem Komplex
- Środa Śląska und Miękinia - 498 ha.
15 Unterzonen u. a.: Legnica, Polkowice, Środa Śląska, Głogów
Unternehmer - 40
Arbeitsplätze - über 10 000
Wert der ausgeführten Investitionen - 5,5 Mld. PLN
Gelände in der Nähe von internationalen Straßen vom Osten nach
Westen - A4, A18, E65, S3, Bahnstraße E30
Źródło: Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna „INVEST-PARK”, 2013 r.
Legnicka Specjalna Strefa Ekonomiczna
(LSSE)
dane kontaktowe: www.lsse.eu
obszar - ponad 1 070 ha
największy w Polsce obszar inwestycyjny w jednym kompleksie
- Środa Śląska i Miękinia - 498 ha
15 podstref m.in.: Legnica, Polkowice, Środa Śląska, Głogów
miejsca pracy - ponad 10 tys.
wartość zrealizowanych inwestycji - 5,5 mld zł
obszary w pobliżu międzynarodowych tras biegnących ze wschodu
na zachód - A4, A18, E65, S3, trasa kolejowa E30
Quelle: Sonderwirtschaftszone Legnica, 2013.
Sonderwirtschaftszone Kleinunternehmen
Kamienna Góra
(poln. Abk. KSSEMP)
Kontaktdaten: www.ssemp.pl
Fläche - 367 ha Investitionsgelände
14 Unterzonen
Unternehmer - 53
Arbeitsplätze - fast 5 000
Wert der ausgeführten Investitionen - 1,9 Mld. PLN
Diese Zone liegt in der Nähe der Grenze zur Tschechischen
Republik und der Bundesrepublik Deutschland
Quelle: Sonderwirtschaftszone Kleinunternehmen Kamienna Góra, 2013.
Sonderwirtschaftszone Tarnobrzeg
(poln. Abk. TSSE)
Auf dem Gebiet der Woiwodschaft Niederschlesien befindet sich
die Unterzone der Sonderwirtschaftszone Tarnobrzeg, deren
Gesamtfläche 1 632,31 ha beträgt. Es ist die einzige Zone, deren
Vorstand sich außer dem Gebiet der Woiwodschaft Niederschlesien
befindet.
Kontaktdaten: www.tsse.pl
42
Źródło: Legnicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, 2013 r.
Kamiennogórska Specjalna Strefa Ekonomiczna
Małej Przedsiębiorczości
(KSSEMP)
dane kontaktowe: www.ssemp.pl
obszar - 367 ha terenów inwestycyjnych
14 podstref
miejsca pracy - blisko 5 tys.
wartość zrealizowanych inwestycji - 1,9 mld zł
strefa usytuowana w pobliżu granicy z Republiką Czeską i Republiką
Federalną Niemiec
Źródło: Kamiennogórska Specjalna Strefa Ekonomiczna Małej Przedsiębiorczości, 2013 r.
Tarnobrzeska Specjalna Strefa Ekonomiczna
(TSSE)
Na terenie województwa dolnośląskiego znajduje się również podstrefa
Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, której łączny obszar
wynosi 1 632,31 ha. Jest to jedyna strefa, której zarząd jest zlokalizowany
poza terenem województwa dolnośląskiego.
Dane kontaktowe: www.tsse.pl
INNOVATION
INNOWACYJNOŚĆ
INNOVATION
INNOWACYJNOŚĆ
Obwohl Polen zu der Gruppe der sog. mäßigen Innovatoren gehört,
spielt die Woiwodschaft Niederschlesien eine bedeutende Rolle im
Landesinnovationspotenzial. In den letzten Jahren fast die Hälfte der
regionalen innovativen Patentanträge könnte in hochtechnologischen
Branchen eingesetzt werden. In Polen ist der Anteil solcher Anträge
um 13,4 Prozentpunkte niedriger. Was wichtig ist, Jahr für Jahr steigt
die Anzahl der in der Region ausgeführten, sowohl wissenschaftlicher,
als auch geschäftlicher Innovationsprojekte.
Choć Polska zalicza się do grupy tzw. umiarkowanych innowatorów,
województwo dolnośląskie odgrywa znaczącą rolę w krajowym
potencjale innowacyjnym. W ostatnich latach niemal połowa
regionalnych zgłoszeń patentowych mogłaby znaleźć zastosowanie
w branżach wysokotechnologicznych. W Polsce udział tego typu
zgłoszeń jest o 13,4 punktów procentowych niższy. Co ważne,
z roku na rok wzrasta liczba realizowanych w regionie projektów
innowacyjnych, zarówno naukowych, jak i biznesowych.
Die wissenschaftlich-technologische Hauptspezialisierungen von
Niederschlesien vom großen Innovations-Einsatzpotenzial für die
nächsten Jahre:
Tief- und Wasserbau
Mechanik und Automatik
Chemiewissenschaften, darunter die Materialtechnologie
und Nanotechnologien
Medizinwissenschaften, Biologie und Biotechnologie,
Pharmazeutik, Ernährungswissenschaften
Informations- und Kommunikationstechnologien
Messtechnologien
Umwelttechnologien
Główne specjalizacje naukowo-technologiczne Dolnego Śląska
o dużym potencjale innowacyjno-wdrożeniowym na najbliższe lata:
inżynieria wodna i lądowa
mechanika i automatyka
nauki chemiczne, w tym inżynieria materiałowa
i nanotechnologie
nauki medyczne, biologia i biotechnologia, farmaceutyka, nauki
o żywności
technologie informacyjne i komunikacyjne
technologie pomiarowe
technologie środowiskowe
Quelle: Regionale Innovationsstrategie für die Woiwodschaft Niederschlesien in dem
Zeitraum 2011 - 2020, Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien.
Źródło: Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2011-2020,
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego.
Photo: B. Sadowski
43
INNOVATION
INNOWACYJNOŚĆ
WICHTIGSTE DATEN BEZÜGLICH DER INNOVATIONSFÄHIGKEIT DER
WOIWODSCHAFT NIEDERSCHLESIEN IM VERHÄLTNIS ZU 2012
KENNZIFFER
POLEN
NIEDERSCHLESIEN
PLATZ beim
Ranking der
Woiwodschaften
FORSCHUNGSENTWICKLUNGSTÄTIGKEITSKOSTEN
ALLGEMEIN IN MIO. PLN
14 352,9
971,4
6
IM UNTERNEHMENSSEKTOR
IN MIO. PLN
5 341,1
494,5
PRO 1 EINWOHNER IN PLN
372,5
ANTEIL VON WIRTSCHAFTLICHEN
SUBJEKTEN, DIE FORSCHUNGSENTWICKLUNGSTÄTIGKEITSKOSTEN
TRAGEN ALLGEMEINANZAHL
IN % (2011)
ANTEIL VON BESCHÄFTIGTEN IM
FORSCHUNGSENTWICKLUNGSTÄTIGKEITSBEREICH
BESCHÄFTIGTENANZAHL
ALLGEMEIN (%)
NAJWAŻNIEJSZE DANE DOTYCZĄCE INNOWACYJNOŚCI
WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO NA TLE KRAJU W 2012 R.
POZYCJA
POLSKA
DOLNOŚLĄSKIE
NAKŁADY NA
DZIAŁALNOŚĆ B+R
OGÓŁEM W MLN ZŁ
14 352,9
971,4
6
4
NAKŁADY NA
DZIAŁALNOŚĆ
B+R W SEKTORZE
PRZEDSIĘBIORSTW
W MLN ZŁ
5 341,1
494,5
4
333,2
5
NAKŁADY NA
DZIAŁALNOŚĆ B+R
NA 1 MIESZKAŃCA W ZŁ
372,5
333,2
5
28,1
43,1
4
28,1
43,1
4
0,89
0,93
4
UDZIAŁ PODMIOTÓW
GOSPODARCZYCH
PONOSZĄCYCH NAKŁADY
NA B+R W OGÓLNEJ
LICZBIE PODMIOTÓW
W % (2011 R.)
UDZIAŁ ZATRUDNIONYCH
W B+R
W PRACUJĄCYCH
OGÓŁEM (%)
0,89
0,93
4
Quelle: Lokaldatenbank, Hauptstatistikamt, www.stat.gov.pl
WSKAŹNIK
w rankingu
województw
Źródło: Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl
Photo: B. Sadowski
44
CLUSTER
KLASTRY
CLUSTER
KLASTRY
Eine der Formen des effizienteren Einsatzes neuer technologischen
oder organisatorischen Lösungen sind Kooperationsverbindungen
in Form von Clustern. Die Cluster konzentrieren Firmen und Institutionen
von einem bestimmten Gebiet oder von bestimmten Branchen, die
zusammenarbeiten, kooperieren, wie auch konkurrieren.
Jedną z form bardziej efektywnego wdrażania nowych rozwiązań
technologicznych czy organizacyjnych stanowią powiązania
kooperacyjne w formie klastrów. Klastry skupiają firmy i instytucje
z określonego terenu bądź branż, które ze sobą współpracują,
kooperują jak i ze sobą konkurują.
In der Region Niederschlesien befinden sich Cluster, die traditionelle
Branchen wie Bauwesen, Holzindustrie und Keramik, wie auch moderne
Wirtschaftszweige - ICT, Umweltenergetik, Gesundheitswesen,
innovative Erzeugungstechnologien, Photonik, Nanotechnologien
vertreten.
W regionie dolnośląskim istnieją klastry reprezentujące zarówno
branże tradycyjne, czyli budownictwo, przemysł drzewny i ceramikę,
jak i nowoczesne gałęzie gospodarki - ICT, eko-energetykę, zdrowie,
innowacyjne technologie wytwórcze, fotonikę, nanotechnologie.
NIEDERSCHLESISCHER ROHSTOFFCLUSTER CLUSTER
- Der für vernünftige Bewirtschaftung von Rohstoffen in der Region
berufen wurde.
Kontakt: Niederschlesischer Rohstoffcluster KGHM CUPRUM sp. z o.o.,
Forschungs-Entwicklungszentrum, www.cuprum.wroc.pl
DOLNOŚLĄSKI KLASTER SUROWCOWY
- powołany na rzecz racjonalnego gospodarowania surowcami
w regionie.
Kontakt: Dolnośląski Klaster Surowcowy KGHM CUPRUM sp. z o.o.
Centrum Badawczo-Rozwojowe, www.cuprum.wroc.pl
NIEDERSCHLESISCHER „E-GESUNDHEITS“ CLUSTER
- Der Cluster führt Initiativen für die Erschaffung eines
telemedizinischen Netzes sowie der Informatisierung von
Gesundheitszentren.
Kontakt: Medizinischer Wissenschaftlich-Technischer Park Wrocław,
www.parkmedyczny.pl
DOLNOŚLĄSKI KLASTER „E-ZDROWIE”
- realizuje inicjatywy na rzecz utworzenia sieci telemedycznej oraz
informatyzacji ośrodków zdrowia.
Kontakt: Wrocławski Medyczny Park Naukowo-Techniczny,
www.parkmedyczny.pl
NIEDERSCHLESISCHER ÖKOENERGETISCHER CLUSTER
- Er konzentriert seine Handlungen auf dem Bereich der erneuerbaren
Energiequellen.
Kontakt: www.klaster-eei.pl
NIEDERSCHLESISCHER CLUSTER FÜR ERNEUERBARE ENERGIEQUELLEN
- Das jüngste Cluster in der Region im Bereich der erneuerbaren
Energien und Umwelt.
Kontakt: www.dkeo.pl
DOLNOŚLĄSKI KLASTER EKOENERGETYCZNY EEI
- koncentruje działania w obszarze odnawialnych źródeł energii.
Kontakt: www.klaster-eei.pl
DOLNOŚLĄSKI KLASTER ENERGII ODNAWIALNEJ
- najmłodszy klaster w regionie w dziedzinie energii odnawialnej
i ochrony środowiska.
Kontakt: www.dkeo.pl
45
CLUSTER
KLASTRY
NIEDERSCHLESISCHER METALL-CLUSTER
Es ist eine Gruppe von Unternehmen von der Metallbranche,
die auf unterschiedlichen Ebenen zusammenarbeiten, die durch
Wissenschafts-Forschungs- und Geschäftsumwelteinrichtungen
unterstützt werden.
Kontakt: Agentur für Regionalentwicklung „ARLEG” S.A.,
www.dkm.arleg.eu
DOLNOŚLĄSKI KLASTER METALOWY
- grupa przedsiębiorstw z branży metalowej, współpracujących
ze sobą na różnych płaszczyznach, wspomagana przez jednostki
naukowo-badawcze i instytucje otoczenia biznesu.
Kontakt: Agencja Rozwoju Regionalnego „ARLEG” S.A.,
www.dkm.arleg.eu
NIEDERSCHLESISCHER TOURISMUS-CLUSTER
Er vereint derzeit 16 Subjekte im Sektor von Klein- und
Mittelunternehmen
und
NRO,
hauptsächlich
von
dem
Hotel-Tourismusgewerbe.
Kontakt: www.turystykadolnyslask.pl
ICT - CLUSTER
- Eine Gemeinschaft von Wissen und Innovation im Bereich der
Informations- und Kommunikationstechnik - Sie bildet eine
gemeinsame Initiative von Informations- und Kommunikationsfirmen
für die Erarbeitung und den Einsatz innovativer Produkte
und Dienstleistungen.
Kontakt: Technische Universität Wrocław, www.ict-cluster.wroc.pl
INNOVATIONSCLUSTER FÜR DIE GENERATION UND NUTZUNG
DER ENERGIE IM MEGA- UND NANO-MASSSTAB
Es ist ein Cluster aus der Energetikbranche, der sich mit
erneuerbaren Energiequellen und ihrer Ausnutzung beschäftigt.
Kontakt: Technische Universität Wrocław, www.klaster-energia.wroc.pl
INNOVATIONSCLUSTER „FÜR DIE GESUNDHEIT - SUDETEN“
Der Cluster ist eine Plattform für die Zusammenarbeit diversifizierten
Wirtschaftssubjekte, Organisationen und Hochschulen, die für den
Austausch und die Nutzung der gemeinsamen Wissensbasis und
die Gestaltung von Fertigkeiten und Fähigkeiten entstanden ist. Die
Zusammenarbeit konzentriert sich im Bereich der Gesundheitsfürsorge und Krankenkurversorgung, des Tourismus und der Bildung.
Kontakt: www.dlazdrowia-sudety.pl
DOLNOŚLĄSKI KLASTER TURYSTYKI
- zrzesza obecnie 16 podmiotów z sektora MŚP i NGO głównie
z branży hotelarsko-turystycznej.
Kontakt: www.turystykadolnyslask.pl
KLASTER ICT
- Wspólnota Wiedzy i Innowacji w Zakresie Technik Informacyjnych
i Komunikacyjnych - stanowi wspólną inicjatywę firm informatycznych
i telekomunikacyjnych na rzecz opracowania i wdrażania nowatorskich
produktów i usług.
Kontakt: Politechnika Wrocławska, www.ict-cluster.wroc.pl
INNOWACYJNY KLASTER GENERACJI I UŻYTKOWANIA ENERGII
W MEGA I NANO SKALI
- klaster z branży energetycznej, zajmujący się odnawialnymi
źródłami energii i jej wykorzystaniem.
Kontakt: Politechnika Wrocławska, www.klaster-energia.wroc.pl
KLASTER INNOWACYJNY „DLA ZDROWIA-SUDETY”
- jest platformą współpracy zdywersyfikowanych podmiotów
gospodarczych, organizacji i uczelni wyższych, powstałą w celu
wymiany i korzystania ze wspólnej bazy wiedzy i kształtowania
umiejętności. Współpraca ta zogniskowana jest w obszarze usług
zdrowia i lecznictwa uzdrowiskowego, turystyki oraz edukacji.
Kontakt: www.dlazdrowia-sudety.pl
46
CLUSTER
KLASTRY
CLUSTER FÜR INNOVATIONSTECHNOLOGIEN BEI DER ERZEUGUNG
dessen Idee ist, die Konkurrenzfähigkeit von Unternehmen zu
stärken, die in der Erzeugungsbranche tätig sind.
Kontakt: Niederschlesischer Park für Innovation und Wissenschaft,
www.cinnomatech.pl
KLASTER INNOWACYJNYCH TECHNOLOGII W WYTWARZANIU
- którego ideą jest wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw
działających w branży wytwórczej.
Kontakt: Dolnośląski Park Innowacji i Nauki S.A.,
www.cinnomatech.pl
CLUSTER NUTRIBIOMED
- Der Cluster ist auf der Basis eines wissenschaftlich - wirtschaftlichen
Netzes entstanden. Er verbindet Medizin mit der Nahrungsindustrie,
wo Technologien der Herstellung von Nahrungsergänzungsmitteln
sowie Bio-Lebensmitteln erarbeitet werden.
Kontakt: Technologiepark Wrocław, www.nutribiomed.pl
KLASTER NUTRIBIOMED
- powstały na bazie sieci naukowo-gospodarczej. Łączy medycynę
i przemysł spożywczy opracowując technologie wytwarzania
suplementów diety oraz zdrowej żywności.
Kontakt: Wrocławski Park Technologiczny S.A., www.nutribiomed.pl
CLUSTER REGIONALER HERSTELLER
Er wurde durch den Verein Forum Lokaler Aktivität - Inkubator des
Unternehmertums in den Sudeten gegründet, um Unternehmer und
Maßnahmen für die Regionalentwicklung zu unterstützen.
Kontakt: www.inkubatorsudecki.pl/31/Klaster_wytworcow_regionalnych
POLNISCHER BIOTECHNOLOGIE CLUSTER
Er unterstützt die Zusammenarbeit im Rahmen der
Unternehmensgruppe,
Wissenschafts-Forschungszentren
und
Branchenvereine zwecks der Kommerzialisierung neuester
wissenschaftlicher Leistungen, die Heileigenschaften natürlichen
Leins ausnutzen.
Kontakt: www.pkblinum.pl
SIDE CLUSTER
- Das Ziel dieses Clusters ist eine Vernünftige Verwaltung von Holz,
die Holzwerbung als Baumaterial sowie die Verminderung des
spezifischen Energieverbrauchs von Gebäuden.
Kontakt: www.side-cluster.pl
Quelle: Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien, 2013.
KLASTER WYTWÓRCÓW REGIONALNYCH
- powołany przez Stowarzyszenie Forum Aktywności Lokalnej
- Sudecki Inkubator Przedsiębiorczości, aby wspierać przedsiębiorców
i działania na rzecz rozwoju regionu.
Kontakt: www.inkubatorsudecki.pl/31/Klaster_wytworcow_regionalnych
POLSKI KLASTER BIOTECHNOLOGICZNY
- wspiera współpracę w ramach grupy przedsiębiorstw, ośrodków
naukowo-badawczych i stowarzyszeń branżowych w celu
komercjalizacji najnowszych osiągnięć naukowych, wykorzystujących
lecznicze właściwości naturalnego lnu.
Kontakt: www.pkblinum.pl
SIDE CLUSTER
- celem jego działania jest racjonalne gospodarowanie drewnem,
promowanie drewna jako materiału budowlanego oraz obniżenie
energochłonności domów.
Kontakt: www.side-cluster.pl
Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, 2013 r.
Photo: Wrocławski Park Technologiczny S.A.
47
Photo: Wrocławskie Centrum Transferu Technologii
In der Woiwodschaft Niederschlesien gibt es zig Einrichtungen und
Firmen für die Geschäftswelt. Sie bilden eine Unterstützung für
Unternehmer u. a. im Laufe der Gründung, Führung und Entwicklung
einer Firma, und zwar im Bereich von Schulungen, der Beratung, des
Einsatzes von Projekten, die sich auf neuen Technologien gründen, im
Bereich von Forschungs-Entwicklungs-Dienstleistungen etc. dazu zählen
vor allem: Technologieparks, wissenschaftliche und wissenschaftlichtechnologische Parks, Zentren für den Technologietransfer,
Technologieinkubatoren, Unternehmertumsinkubatoren, Wirtschaftskammer,
Unternehmerselbstverwaltungen, Schulungs-Beratungszentren, Darlehensund Bürgschaftsfonds.
W województwie dolnośląskim istnieje kilkadziesiąt instytucji i firm
otoczenia biznesu. Stanowią wsparcie dla przedsiębiorców m.in.
w procesie tworzenia, prowadzenia i rozwoju firmy, w zakresie
szkoleń, doradztwa, wdrażania projektów opartych na nowoczesnych
technologiach, usług B+R itp.
Zalicza się do nich przede wszystkim: parki technologiczne, naukowe
i naukowo-technologiczne, centra transferu technologii, inkubatory
technologiczne, inkubatory przedsiębiorczości, izby gospodarcze,
samorządy
przedsiębiorców,
ośrodki
szkoleniowo-doradcze,
fundusze pożyczkowe i poręczeniowe.
Zu den größten Einrichtungen der Geschäftsumwelt gehören:
Agentur für Regionalentwicklung AGROREG
www.agroreg.com.pl
Agentur für Regionalentwicklung ARLEG
www.arleg.eu
Niederschlesische Agentur für Regionalentwicklung www.darr.pl
Niederschlesische Agentur für Wirtschaftszusammenarbeit
www.dawg.pl
Niederschlesische Wirtschaftskammer
www.dig.wroc.pl
Niederschlesische Handwerkskammer
www.izba.wroc.pl
Niederschlesische Tourismuskammer
www.dit.wroc.pl
Niederschlesische BCC - Loge www.lozadolnoslaskabcc.pl
Agentur für Regionalentwicklung Riesengebirge www.karr.pl
Westliche Wirtschaftskammer
www.zig.pl
48
Do największych instytucji otoczenia biznesu należą:
Agencja Rozwoju Regionalnego AGROREG
www.agroreg.com.pl
Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG
www.arleg.eu
Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego
www.darr.pl
Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej
www.dawg.pl
Dolnośląska Izba Gospodarcza
www.dig.wroc.pl
Dolnośląska Izba Rzemieślnicza
www.izba.wroc.pl
Dolnośląska Izba Turystyki
www.dit.wroc.pl
Dolnośląska Loża BCC
www.lozadolnoslaskabcc.pl
Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego www.karr.pl
Zachodnia Izba Gospodarcza
www.zig.pl
Akademische Unternehmertumsinkubatoren
Akademischer Unternehmertumsinkubator
bei der Technischen Universität Wrocław
www.inkubator.pwr.wroc.pl
Niederschlesischer Akademischer Unternehmertumsinkubator
bei dem Technologiepark Wrocław
www.technologpark.pl
bei der Naturwissenschaftlichen Universität Wrocław
www.up.wroc.pl/uczelnia/10964/akademicki_inkubator_przedsiebiorczosci.html
bei dem Medizinischen Wissenschafts-Technologiepark Wrocław
www.parkmedyczny.pl
des Medizinischen Wissenschafts-Technologieparks Wrocław
www.inkubatory-innowacyjnosci.pl
der Wirtschaftsuniversität Wrocław
www.inkubatory.pl
www.doradca-ue/?page=institution&id=153
Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości
Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości
przy Politechnice Wrocławskiej
www.inkubator.pwr.wroc.pl
Dolnośląski Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości
przy Wrocławskim Parku Technologicznym
przy Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu
www.up.wroc.pl/uczelnia/10964/akademicki_inkubator_przedsiebiorczosci.html
przy Wrocławskim Medycznym Parku Naukowo-Technologicznym
www.parkmedyczny.pl
Akademicki Inkubator Innowacyjności
Wrocławskiego Medycznego Parku Naukowo-Technologicznego
www.inkubator-innowacyjnosci.pl
Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
www.inkubatory.pl
www.doradca-ue.pl/?page=institution&id=153
Photo: S. Dittrich/AutoNet - Matchmaking Event
49
Photo: Wrocławskie Centrum Transferu Technologii
Zentren für den Technologietransfer
Zentrum für Technologietransfer Wrocław
bei der Technischen Universität Wrocław
www.wctt.pl
Medizinisches Zentrum für Technologietransfer
Zentrum für Geschäfts- und Patentberatung
bei dem Medizinischen Wissenschafts-Technologiepark Wrocław
www.parkmedyczny.pl
Niederschlesisches Zentrum für Wissen- und Technologietransfer
www.dotwit.pl
Selbständige Sektion für Innovation und Promotion von
Absolventen der Naturwissenschaftlichen Universität Wrocław
www.up.wroc.pl
Zentrum für Innovation und Technologietransfer
der Medizinischen Universität Wrocław
www.citt.am.wroc.pl
Gründungskapitalfonds
T-Park. Kapital für Innovation
bei der Niederschlesischen Agentur für Regionalentwicklung
www.darr.pl
Dase Financial Group
www.dase.pl
MCI. BioVentures
www.bioventures.pl
Akzelerator EIT+ des Forschungszentrums EIT+ Wrocław
www.akceleratorplus.pl
incuBIT.NETable
- Institut für Präinkubation und Kommerzialisierung
TRINITY ADVENTURE
www.trinityadventure.pl
50
Centra Transferu Technologii
Wrocławskie Centrum Transferu Technologii
przy Politechnice Wrocławskiej
www.wctt.pl
Medyczne Centrum Transferu Technologii
Centrum Doradztwa Biznesowego i Patentowego
przy Wrocławskim Medycznym Parku Naukowo-Technologicznym
www.parkmedyczny.pl
Dolnośląski Ośrodek Transferu Wiedzy i Technologii
www.dotwit.pl
Samodzielna Sekcja ds. Innowacji i Promocji Absolwentów
Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
www.up.wroc.pl
Centrum Innowacji i Transferu Technologii
Akademii Medycznej we Wrocławiu
www.citt.am.wroc.pl
Fundusze Kapitału Zalążkowego
T-Park. Kapitał dla Innowacji
przy Dolnośląskiej Agencji Rozwoju Regionalnego
www.darr.pl
Dase Financial Group
www.dase.pl
MCI. BioVentures
www.bioventures.pl
Akcelerator EIT+ Wrocławskiego Centrum Badań EIT+
www.akceleratorplus.pl
incuBIT.NETable
- Instytut preinkubacji i komercjalizacji TRINITY ADVENTURE
Kreditbürgschaftsfonds
Kreditbürgschaftsfonds des Landkreises Dzierżoniów
www.fpkpd.pl
Kreditbürgschaftsfonds in Jelenia Góra
www.rfpk.prv.pl
Selbstverwaltungs - Kreditbürgschaftsfonds
Verein für Sozial-Wirtschaftsinitiativen in Strzelin
www.sisgstrzelin.pl
Niederschlesischer Wirtschaftsfonds
www.dfg.pl
Kreditbürgschaftsfonds in Złotoryja
www.fpkzlotoryja.pl
Darlehensfonds
Darlehensfonds der Agentur
für Regionalentwicklung Riesengebirge
www.karr.pl
Niederschlesischer Regionaler Darlehensfonds
www.agroreg.com.pl
Verein für Wirtschaftsinitiativen in den Sudeten
www.ssig.pl
Stiftung „Wałbrzych 2000”
www.walbrzych2000.pl
Fonds der Region Wałbrzych
www.frw.pl
Subregionaler Darlehensfonds NIEDERSCHLESIEN
Polnische Stiftung für Unternehmertum
www.pfp.com.pl
EFS - Darlehensfonds
Niederschlesische Agentur für Wirtschaftszusammenarbeit
www.dawg.pl
Niederschlesischer Wirtschaftsdarlehensfonds
www.pozyczki-dfg.pl
Unternehmertumsinkubatoren
Reichenbacher Unternehmertumsinkubator
www.dzierzoniow.pl
iNKubator Nasza Klasa
www.inkubator.nk.pl
Hexfund
www.hexfund.com
Venture Incubator
www.ventureincubator.pl
Trinity Adventure
Unternehmertumsinkubator
der Niederschlesischen Agentur für Wirtschaftszusammenarbeit
www.dawg.pl/index/strona/id/56-inkubator-przedsiebiorczosci
Unternehmertumsinkubator in den Sudeten
www.inkubatorsudecki.pl
Fundusze Poręczeń Kredytowych
Fundusz Poręczeń Kredytowych
Powiatu Dzierżoniowskiego
www.fpkpd.pl
Fundusz Poręczeń Kredytowych w Jeleniej Górze
www.rfpk.prv.pl
Samorządowy Fundusz Poręczeń Kredytowych
Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno-Gospodarczych
w Strzelinie
www.sisgstrzelin.pl
Dolnośląski Fundusz Gospodarczy
www.dfg.pl
Fundusz Poręczeń Kredytowych w Złotoryi
www.fpkzlotoryja.pl
Fundusze Pożyczkowe
Fundusz Pożyczkowy Karkonoskiej Agencji Rozwoju Regionalnego
www.karr.pl
Dolnośląski Regionalny Fundusz Pożyczkowy
www.agroreg.com.pl
Sudeckie Stowarzyszenie Inicjatyw Gospodarczych
www.ssig.pl
Fundacja „Wałbrzych 2000”
www.walbrzych2000.pl
Fundusz Regionu Wałbrzyskiego
www.frw.pl
Subregionalny Fundusz Pożyczkowy DOLNY ŚLĄSK
Polska Fundacja Przedsiębiorczości
www.pfp.com.pl
Fundusz Pożyczkowy EFS
Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej
www.dawg.pl
Dolnośląski Fundusz Gospodarczy Pożyczki
www.pozyczki-dfg.pl
Inkubatory Przedsiębiorczości
Dzierżoniowski Inkubator Przedsiębiorczości
www.dzierzoniow.pl
iNKubator Nasza Klasa
www.inkubator.nk.pl
Hexfund
www.hexfund.com
Venture Incubator
www.ventureincubator.pl
Trinity Adventure
Inkubator Przedsiębiorczości
Dolnośląskiej Agencji Współpracy Gospodarczej
www.inkubator.wroc.pl
Sudecki Inkubator Przedsiębiorczości
www.inkubatorsudecki.pl
51
Technologieinkubatoren
Regionaler Technologieinkubator
der Agentur für Regionalentwicklung
www.arleg.pl
Wissenschafts-Technologieinkubator
www.int.org.pl
Technologieinkubator der Agentur
für Regionalentwicklung „AGROREG” in Nowa Ruda
www.agroreg.com.pl
Inkubatory Technologiczne
Regionalny Inkubator Technologiczny
Agencji Rozwoju Regionalnego
www.arleg.pl
Inkubator Naukowo-Technologiczny
www.int.org.pl
Noworudzki Inkubator Technologiczny
Agencji Rozwoju Regionalnego „AGROREG”
www.agroreg.com.pl
Technologieparks
KGHM LETIA Technologiepark Legnica
www.letia.pl
T-Park
der Niederschlesischen Agentur für Regionalentwicklung
www.darr.pl
Technologiepark Wrocław
Medizinischer Wissenschafts-Technologiepark Wrocław
www.parkmedyczny.pl
Technologischer ChemiePark
www.chemipark.pl
Niederschlesischer Park für Innovation und Wissenschaft
www.dpin.pl
Trinity
www.grupatrinity.pl
Geschäftsmaschinenraum des Technologieparks Wrocław
www.maszynowniabiznesu.pl
Parki Technologiczne
KGHM LETIA Legnicki Park Technologiczny
www.letia.pl
T-park
Dolnośląskiej Agencji Rozwoju Regionalnego
www.darr.pl
Wrocławski Park Technologiczny
Wrocławski Medyczny Park Naukowo-Technologiczny
www.parkmedyczny.pl
ChemiPark Technologiczny
www.chemipark.pl
Dolnośląski Park Innowacji i Nauki
www.dpin.pl
Trinity
www.grupatrinity.pl
Maszynownia Biznesu Wrocławskiego Parku Technologicznego
www.maszynowniabiznesu.pl
Technologieplattformen
PPT Produktionsprozesse der Technischen Universität Wrocław
Institut für Mechanik
Bereich für Maschinentechnologie und Automatisierung
www.wm.pwr.wroc.pl
Platformy Technologiczne
PPT Procesów Produkcji Politechnika Wrocławska
Wydział Mechaniczny
Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji
www.wm.pwr.wroc.pl
Die volle Liste aller Einrichtungen der Geschäftsumwelt
in Niederschlesien steht hier zur Verfügung: www.dawg.pl
Pełna lista wszystkich instytucji otoczenia biznesu
na Dolnym Śląsku dostępna tu: www.dawg.pl
52
LAGERFLÄCHEN
LAGERFLÄCHEN
Wrocław ist einer der wichtigsten regionalen Lagermärkte in Polen.
Die Stadt besitzt 795 000 m2 moderner Lagerflächen, was ca. 10%
aller Lagerflächenbestände in Polenausmacht.
In der Stadt entstehen 84 000 m2 Lager, wovon ca. 84 % im Umkreis
des Prologis Parks Wrocław V platziert werden. Innerhalb der ersten
sechs Monate 2013 wurden hier 60 000 m2 Fläche übergeben, die
größte Zahl der Flächen in Polen.
Wrocław jest jednym z najważniejszych regionalnych rynków
magazynowych w Polsce. Posiada 795 000 m² nowoczesnej
powierzchni magazynowej, co stanowi ok. 10 % całkowitych
zasobów Polski.
W mieście powstaje 84 000 m² magazynów, z czego ok. 84 %
zlokalizowanych będzie w obrębie Prologis Park Wrocław V. W ciągu
pierwszych sześciu miesięcy 2013 r. oddano tu do użytku ponad
60 000 m² powierzchni, najwięcej w Polsce.
SONSTIGE
POZOSTAŁE
8%
WROCŁAW
WARSCHAU
WARSZAWA
10 %
36 %
ZENTRALPOLEN
POLSKA CENTRALNA
13 %
POZNAŃ
OBERSCHLESIEN
GÓRNY ŚLĄSK
14 %
19 %
BESTÄNDE DER MODERNEN LAGERFLÄCHE IN POLEN
Quelle: Cushman & Wakefield Polska, 2013.
Lagerobjekte in Wrocław und der Umgebung konzentrieren sich
an der A4 - Autobahn: Bielany bei Wrocław, Kąty Wrocławskie bei
Wrocław, Krajków, sowie der Landesstraße Nr. 8 Wrocław - Kobierzyce
entlang.
ZASOBY NOWOCZESNEJ POWIERZCHNI MAGAZYNOWEJ W POLSCE
Źródło: Cushman & Wakefield Polska, 2013 r.
Obiekty magazynowe we Wrocławiu i jego okolicach koncentrują
się przy autostradzie A4: Bielany Wrocławskie, Kąty Wrocławskie,
Krajków oraz wzdłuż drogi krajowej nr 8 Wrocław - Kobierzyce.
2008
BESTÄNDE 414 010
ZASOBY
2009
2010
2011
2012
519 975 594 625 648 989 733 640
2013 I-VI
ERSTE
HÄLFTE
2013
795 120
ERSTE HÄLFTE
2013
BESTÄNDE DER MODERNEN LAGERFLÄCHE IN WROCŁAW
ZASOBY POWIERZCHNI MAGAZYNOWEJ WE WROCŁAWIU
53
LAGERFLÄCHEN
Die aktivsten Lagermieter in den Jahren 2012 - 2013 waren
Logistikdienstleister sowie Distributionsfirmen - ca. 46 %. Einen
bedeutenden Anteil hatten auch die Geschäftsketten - 17 %,
Leichtproduktion - 15 % sowie Kfz-Branche - 9 %.
Najbardziej aktywnymi najemcami magazynów na przestrzeni
2012 - 2013 r. byli operatorzy logistyczni i firmy dystrybucyjne
- ok. 46 %. Znaczny udział miały także sieci sklepów - 17 %,
lekka produkcja - 15 % oraz motoryzacja - 9 %.
GESCHÄFTSMENGE DER VERMIETUNG DER LAGERFLÄCHE
IN WROCŁAW IN DER SEKTORAUFTEILUNG IM
2. VIERTELJAHR 2012 - 2. VIERTELJAHR 2013 (%)
WOLUMEN TRANSAKCJI WYNAJMU POWIERZCHNI MAGAZYNOWEJ
WE WROCŁAWIU W PODZIALE NA SEKTORY
II KW. 2012 - II KW. 2013 (%)
13 %
9%
46 %
15 %
17 %
LOGISTIKDIENSTLEISTER / DISTRIBUTION
LADENKETTE
LEICHTPRODUKTION
KFZ-GESCHÄFTE
SONSTIGE
OPERATOR LOGISTYCZNY / DYSTRYBUCJA
SIEĆ SKLEPÓW
LEKKA PRODUKCJA
MOTORYZACYJNE
INNE
Die Mieten für die Vermietung von Lagerflächen 2013 in Wrocław
haben betragen:
3 - 3,9 EUR / m2 / Monat
(Nominalmiete)
2,4 - 3 EUR / m2 / Monat
(effektive Mieten, die Ermunterungen für Mieter berücksichtigen,
u. a. mietfreie Zeiten)
Czynsze za wynajem powierzchni magazynowych w 2013 roku
we Wrocławiu i okolicach wynosiły:
3 - 3,9 euro / m² / miesiąc
(czynsze nominalne)
2,4 - 3 euro / m² / miesiąc
(czynsze efektywne uwzględniające zachęty czynszowe,
m.in. okres zwolnienia z czynszu)
54
BÜROFLÄCHEN
BÜROFLÄCHEN
Wrocław, nach Warschau und Krakau, ist der drittgrößte Markt
moderner Büroflächen in Polen. Am Ende Juni 2013 befanden sich in
der Stadt 82 moderne Bürogebäude mit einer Gesamtmietfläche von
510 000 m2.
Wrocław, po Warszawie i Krakowie, jest trzecim największym rynkiem
nowoczesnej powierzchni biurowej w Polsce. Na koniec czerwca 2013 r.
w mieście znajdowały się 82 nowoczesne budynki biurowe o łącznej
powierzchni najmu 510 000 m².
BESTÄNDE MODERNER BÜROFLÄCHE IN POLEN
ZASOBY NOWOCZESNEJ POWIERZCHNI BIUROWEJ W POLSCE
KRAKAU
KRAKÓW
9,4 %
WROCŁAW
7,9 %
DREISTADT
TRÓJMIASTO
6,4 %
WARSCHAU
WARSZAWA
KATOWICE
62,4 %
4,7 %
ŁÓDŹ
4,7 %
POZNAŃ
4,5 %
VORHANDENE BESTÄNDE AN BÜROFLÄCHEN (STAND PER ENDE JUNI 2013)
ISTNIEJĄCE ZASOBY POWIERZCHNI BIUROWEJ (STAN NA KONIEC CZERWCA 2013 R.)
STADT / MIASTO
BESTÄNDE (m2) / ZASOBY (m2)
WARSCHAU
WARSZAWA
KRAKAU
KRAKÓW
WROCŁAW
DREISTADT
TRÓJMIASTO
KATOWICE
ŁÓDŹ
POZNAŃ
4 011 150
604 156
509 719
410 421
300 355
301 769
290 804
55
BÜROFLÄCHEN
Moderne Büroflächen in Wrocław befinden sich im:
Stadtzentrum,
insbesondere der Kazimierza Wielkiego - Straße entlang,
in der Nähe der Świdnicka - Straße
und Powstańców Śląskich - Straße,
Westen der Stadt
in der Nähe der Strzegomska - Straße, Legnicka - Straße
und Klecińska - Straße
Nowoczesne powierzchnie biurowe we Wrocławiu m.in. są
zlokalizowane w:
centrum miasta,
szczególnie wzdłuż ul. Kazimierza Wielkiego
w pobliżu ulic Świdnickiej i Powstańców Śląskich
zachodniej części miasta,
w okolicach ulic Strzegomskiej, Legnickiej i Klecińskiej
GESCHÄFTSMENGE DER VERMIETUNG DER BÜROFLÄCHE
IN WROCŁAW IN DER SEKTORAUFTEILUNG
IM 2. VIERTELJAHR 2012 - 2. VIERTELJAHR 2013 (%)
WOLUMEN TRANSAKCJI WYNAJMU POWIERZCHNI BIUROWEJ
WE WROCŁAWIU W PODZIALE NA SEKTORY
II KW. 2012 - II KW. 2013 (%)
4%
7%
43 %
8%
28 %
BANKEN / FINANZEINRICHTUNGEN / VERSICHERUNGEN
IT / TELECOM
HANDEL
HERSTELLUNG
TRANSPORT / LOGISTIK
CONSULTING / MARKTFORSCHUNG
LIFE SCIENCE / MEDIZINBRANCHE
SERVICEBÜROS / KONFERENZFLÄCHEN
MEDIEN / UNTERHALTUNG
BAUFIRMEN / BAUINVESTOREN
Seit 2012 gibt es die größte Nachfrage nach Büroflächen in Wrocław
bei Banken, Finanzeinrichtungen und Versicherungsfirmen (43 %) sowie
auch bei Firmen von der IT-Branche und Telekommunikation (28 %).
56
BANKI / INSTYTUCJE FINANSOWE / UBEZPIECZENIA
IT / TELECOM
HANDEL
PRODUKCJA
TRANSPORT / LOGISTYKA
CONSULTING / BADANIA RYNKU
LIFE SCIENCE / BRANŻA MEDYCZNA
BIURA SERWISOWANE / POWIERZCHNIE KONFERENCYJNE
MEDIA / ROZRYWKA
FIRMY BUDOWLANE / DEWELOPERZY
Od 2012 roku największy popyt na powierzchnie biurowe we Wrocławiu
jest wśród banków, instytucji finansowych oraz ubezpieczeniowych
(43 %), a także firm z branży IT i telekomunikacyjnej (28 %).
BÜROFLÄCHEN
Mieten für Büroflächen in Wrocław 2013 betrugen:
Ausrufungspreis 13 - 16 EUR / m2 / Monat
Effektivpreis 11 - 14 EUR / m2 / Monat
Czynsze za powierzchnie biurowe we Wrocławiu w 2013 roku
wynosiły:
wywoławcze 13 - 16 euro / m² / miesiąc
efektywne 11 - 14 euro / m² / miesiąc
Nach der Meinung von Marktanalytikern erfolgt eine geringfügige
Steigerung von Mietsätzen für Büroflächen im Jahr 2014.
Die 2013 in Wrocław abgewickelten Büroprojekte:
Dominikaner
(Skanska, 35 000 m2)
Green Day
(Skanska, 14 500 m2)
Konstitution Plaza
(Wisher Enterprise, 7 215 m2)
Millennium Tower IV
(Descont, 7 800 m2)
West House
(Archicom, 12 300 m2)
West Gate
(Echo Investment, 16 000 m2)
Gemäß den Aussagen von Bauunternehmern werden 30 %
Bürogebäude, die in Wrocław bis Ende 2015 zu übergeben sind, eins
der grundsätzlichen energetischen Zertifikate besitzen: das LEED
oder BREEAM.
Zdaniem analityków rynku, w 2014 roku nastąpi nieznaczny
spadek stawek czynszowych za powierzchnie biurowe.
Realizowane projekty biurowe w 2013 r. we Wrocławiu:
Dominikański
(Skanska, 35 000 m²)
Green Day
(Skanska, 14 500 m²)
Konstytucja Plaza
(Wisher Enterprise, 7 215 m²)
Millennium Tower IV
(Descont, 7 800 m²)
West House
(Archicom, 12 300 m²)
West Gate
(Echo Investment, 16 000 m²)
Zgodnie z deklaracjami deweloperów 30 % budynków biurowych,
planowanych do oddania we Wrocławiu do końca 2015 r., będzie
posiadać jeden z podstawowych certyfikatów energetycznych LEED
lub BREEAM.
Photo: Urząd Miejski w Wałbrzychu
57
Am 28. Februar 2013 hat der Regionalparlament der Woiwodschaft
Niederschlesien die Entwicklungsstrategie der Woiwodschaft
Niederschlesien bis 2020 angenommen.
Die Strategie erfolgt unter dem Motto:
28 lutego 2013 r. Sejmik Województwa Dolnośląskiego przyjął
Strategię Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 r.,
„NAH BEIEINANDER-NAHE AN EUROPA”
Ihr Hauptziel:
MODERNE WIRTSCHAFT
UND HOHES LEBENSNIVEAU
IN ATTRAKTIVER UMWELT.
Die detaillierten Ziele der Entwicklungsstrategie der Woiwodschaft
Niederschlesien 2020 stimmen mit der Strategie Europa 2020
überein, die 2010 von den EU - Mitgliedsstaaten angenommen
wurden.
ZIEL 1. Entwicklung der auf Wissen basierenden Wirtschaft
ZIEL 2. Nachhaltiger Transport und Verbesserung
der Transportzugänglichkeit
ZIEL 3. Steigerung der Konkurrenzfähigkeit von Unternehmen,
insbesondere Mittel- und Kleinunternehmen
ZIEL 4. Umweltschutz, effiziente Ausnutzung von Ressourcen,
Anpassung an Klimaänderungen sowie Verbesserung
des Sicherheitsniveaus
ZIEL 5. Verbesserung der Zugänglichkeit zu KommunikationsInformationstechnologien
ZIEL 6. Beschäftigungswachstum und Mobilitätssteigerung
von Mitarbeitern
ZIEL 7. Sozialer Anschluss, Erhöhung des Lebensniveaus
und der Lebensqualität
ZIEL 8. Erhöhung des Bildungsniveaus, Fortbildung.
Quelle: Entwicklungsstrategie der Woiwodschaft Niederschlesien bis 2020,
Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien, 2013.
58
„BLISKO SIEBIE - BLISKO EUROPY”
Jej główny cel to:
NOWOCZESNA GOSPODARKA
I WYSOKA JAKOŚĆ ŻYCIA
W ATRAKCYJNYM ŚRODOWISKU.
Cele szczegółowe Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego
2020 są spójne z zapisami strategii Europa 2020, przyjętej w 2010 r.
przez kraje członkowskie Unii Europejskiej.
CEL 1. Rozwój gospodarki opartej na wiedzy
CEL 2. Zrównoważony transport i poprawa dostępności
transportowej
CEL 3. Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw,
zwłaszcza MŚP
CEL 4. Ochrona środowiska naturalnego, efektywne
wykorzystanie zasobów, dostosowanie do zmian klimatu
oraz poprawa poziomu bezpieczeństwa
CEL 5. Zwiększenie dostępności technologii
komunikacyjno-informacyjnych
CEL 6. Wzrost zatrudnienia i mobilności pracowników
CEL 7. Włączenie społeczne, podnoszenie poziomu i jakości życia
CEL 8. Podniesienie poziomu edukacji, kształcenie ustawiczne
Źródło: Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 r.,
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, 2013 r.
Die Woiwodschaft hat auch die Regionale Innovationsstrategie für die
Woiwodschaft Niederschlesien für die Jahre 2011 - 2020 angenommen.
Województwo przyjęło również Regionalną Strategię Innowacji dla
Województwa Dolnośląskiego na lata 2011 - 2020.
Das Dokument wurde am 30. August 2011 durch den Woiwodschaftsvorstand
angenommen und ist eine Grundlage für die Erschaffung des Regionalen
Innovationssystems. Es regelt Richtungen der Innovationspolitik
und Methoden der Optimalisierung regionaler Strukturen für die
Innovationsunterstützung. Die Strategie setzt u. a. voraus:
Den Innovationsbedarf von Arbeitgebern im Angebot der
Hochschulen zu berücksichtigen, und zwar durch den Anschluss
ihrer Vertreter an den Prozess der Erarbeitung von Lernprogrammen
und Lernplänen
Die Sicherung einer effektiven Unterstützung für die Unternehmer
in Form vom Kapital, Know-how sowie der Infrastruktur im
Rahmen des Innovationssystems für Niederschlesien
Die Förderung der Forschungs-Entwicklungstätigkeit bei
Unternehmen
Die Eroberung der Position des polnischen Führers in regionalen
wissenschaftlich-technologischen Spezialisierungen
Die Verbesserung von Prozessen für die Kommerzialisierung des
Know-hows bei wissenschaftlichen Einrichtungen
Die Erschaffung von Bedingungen für die Entwicklung
der Zusammenarbeit im Bereich der Innovationen
Die Vergrößerung der Anzahl von Unternehmen, die mit anderen
Institutionen im Bereich der Innovationen im Clusterrahmen
zusammenarbeiten
Dokument został przyjęty 30 sierpnia 2011 r. przez Zarząd
Województwa i stanowi podstawę stworzenia w regionie
Regionalnego Systemu Innowacji. Określa kierunki polityki
innowacyjnej i sposoby optymalizacji regionalnych struktur
wspomagających innowacyjność. Strategia zakłada m.in.:
uwzględnienie w ofercie szkół wyższych potrzeb innowacyjnych
pracodawców poprzez włączenie ich przedstawicieli do procesu
opracowywania planów i programów nauczania
zapewnienie przedsiębiorcom efektywnego wsparcia w postaci
kapitału, wiedzy i infrastruktury w ramach Dolnośląskiego
Systemu Innowacji
wspieranie działalności badawczo-rozwojowej
w przedsiębiorstwach
uzyskanie pozycji polskiego lidera w regionalnych specjalizacjach
naukowo-technologicznych
usprawnienie procesów komercjalizacji wiedzy w jednostkach
naukowych
tworzenie warunków dla rozwoju współpracy w obszarze
innowacji
zwiększenie liczby przedsiębiorstw współpracujących z innymi
podmiotami w obszarze innowacyjności w ramach klastrów
Quelle: Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien, 2013.
Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, 2013 r.
59
ABKOMMEN
ABKOMMEN
Die Selbstverwaltung der Woiwodschaft Niederschlesien hat
Abkommen
über
die
Zusammenarbeit
mit
folgenden
Auslandsregionen geschlossen:
Freistaat Sachsen (Deutschland)
- unterzeichnet im September 1999
Region Elsass (Frankreich)
- unterzeichnet im Dezember 1999
Bundesland Niedersachsen (Deutschland)
- unterzeichnet im August 2000
Grafschaft Västmanland (Schweden)
Region Mitteljütland (Dänemark)
- unterzeichnet im Oktober 2001
Umkreis Dnepropetrovsk (Ukraine)
Reichenberger Region (Tschechen)
- unterzeichnet im Februar 2003
Pardubitzer Region (Tschechen)
- unterzeichnet im April 2003
Umkreis Kirovograd (Ukraine)
- unterzeichnet im Juni 2003
Umkreis Sankt Petersburg (Russland)
- unterzeichnet im August 2003
Region Hrádec Králové (Tschechen)
- unterzeichnet im Oktober 2003
Region Emilia Romagna (Italien)
Samorząd Województwa Dolnośląskiego zawarł porozumienia
o współpracy z następującymi regionami zagranicznymi:
Wolnym Państwem Saksonia (Niemcy)
- podpisane we wrześniu 1999 r.
Regionem Alzacja (Francja)
- podpisane w grudniu 1999 r.
Krajem Związkowym Dolna Saksonia (Niemcy)
- podpisane w sierpniu 2000 r.
Hrabstwem Västmanland (Szwecja)
Regionem Środkowej Jutlandii (Dania)
- podpisane w październiku 2001 r.
Obwodem Dniepropietrowskim (Ukraina)
Krajem Libereckim (Czechy)
- podpisane w lutym 2003 r.
Krajem Pardubickim (Czechy)
- podpisane w kwietniu 2003 r.
Obwodem Kirowogradzkim (Ukraina)
- podpisane w czerwcu 2003 r.
Obwodem Leningradzkim (Rosja)
- podpisane w sierpniu 2003 r.
Krajem Kralowohradeckim (Czechy)
- podpisane w październiku 2003 r.
Regionem Emilia Romagna (Włochy)
Die Woiwodschaft Niederschlesien hat auch Absichtserklärungen
unterzeichnet:
mit dem Bundesstaat Parana (Brasilien)
- unterzeichnet am 8. März 2006 in Curitiba
mit der Autonomen Gemeinschaft Baskenland (Spanien)
- unterzeichnet am 11. Juli 2006 in Wrocław
mit dem Umkreis Donezk (Ukraine)
- unterzeichnet am 7. Dezember 2007
Sonstige Formen der Zusammenarbeit:
Absichtserklärung über die Zusammenarbeit mit der Olmützer
Region (Tschechien), abgeschlossen am 26. September 2001
in Wrocław
60
Województwo Dolnośląskie podpisało również listy intencyjne:
ze Stanem Parana (Brazylia)
- podpisany 8 marca 2006 r. w Kurytybie
z Krajem Basków (Hiszpania)
- podpisany 11 lipca 2006 r. we Wrocławiu
z Obwodem Donieckim (Ukraina)
- podpisany 7 grudnia 2007 r.
Inne formy współpracy:
Deklaracja o współpracy z Krajem Ołomunieckim (Czechy),
zawartą 26 września 2001 r. we Wrocławiu
TOURISMUS
TURYSTYKA
Photo: W. Jurewicz
Photo: M. Gołębiowska
Photo: M. Majta
Photo: W. Jurewicz
Photo: M. Gołębiowska
Photo: W. Jurewicz
61
TOURISMUS
Photo: K. Szymoniak
TURYSTYKA
Photo: W. Jurewicz
Photo: W. Jurewicz
TOURISMUS
TURYSTYKA
Der Tourismus zählt zu den Hauptentwicklungszweigen
der Woiwodschaft Niederschlesien. Die Umweltbedingungen,
die Geländeform, der Naturreichtum, das für die Gesundheit
günstige Mikroklima, einzigartige Orte sowie zahlreiche Denkmäler
- auch einige auf der Liste des UNESCO-Weltkulturerbes machen
die Region zu einer bei den Touristen beliebten Region.
Turystyka zaliczana jest do podstawowych gałęzi rozwoju
województwa dolnośląskiego. Uwarunkowania środowiskowe,
ukształtowanie terenu, bogactwo przyrody, zbawienny dla zdrowia
mikroklimat, unikatowe miejsca i liczne zabytki - również Światowego
Dziedzictwa UNESCO - sprawiają, że region jest chętnie odwiedzany
przez turystów.
Charakteristisch für Niederschlesien sind Gebiete voll von wunderbaren
Wäldern, Flussgebieten mit Landschaftsparks sowie einmaliger Fauna
und Flora, malerische Tiefgebiet-, Berg- und Felsenlandschaften,
sowie auch eine Menge von historischen Städten und Kleinstädten
mit prachtvollen Kulturdenkmälern sowie der modernen Infrastruktur.
Charakterystyczne dla Dolnego Śląska są obszary wspaniałych lasów,
rozlewiska rzek z parkami krajobrazowymi oraz unikatową fauną
i florą, malownicze nizinne, górskie i skalne krajobrazy, a także
mnogość historycznych miast i miasteczek ze wspaniałymi pomnikami
kultury oraz nowoczesną infrastrukturą.
Ein Aufstieg des Tourismus, hauptsächlich für den Tourismus
in Wrocław, waren die Fußballmeisterschaften EURO 2012, sowie
eine intensive Werbekampagne für die Region in Polen und im
Ausland. Niederschlesien und Wrocław sind auf den touristischen
Landkarten ausländischer Reisebüros erschienen, die in ihrem
Angebot bisher nur Warschau, Krakau und Danzig hatten.
Trampoliną dla turystyki, głównie wrocławskiej, było EURO 2012,
a także intensywna kampania promocyjna regionu w Polsce
oraz za granicą. Dolny Śląsk i Wrocław pojawiły się na mapach
turystycznych zagranicznych biur podróży, które do tej pory
w ofercie miały tylko Warszawę, Kraków i Gdańsk.
In die Woiwodschaft Niederschlesien kamen immer mehr Touristen
aus Tschechien, Russland, der Ukraine, Weißrussland, Spanien
und Italien. Im Jahr 2012 hatten einige Landkreise in der Region
Steigerung der Touristenzahl um 7 bis 11 Prozent im Vergleich
zum vorigen Jahr und diese Zahl steigt systematisch.
62
Do województwa dolnośląskiego zaczęło przyjeżdżać zdecydowanie
więcej turystów z Czech, Rosji, Ukrainy, Białorusi, Hiszpanii i Włoch.
W 2012 roku poszczególne powiaty w regionie zanotowały od 7 do 11 %
wyższą liczbę turystów niż rok wcześniej i liczba ta systematycznie
rośnie.
TOURISMUS
Photo: W. Jurewicz
TURYSTYKA
Photo: W. Jurewicz
Wichtig ist die Tatsache, dass die Woiwodschaft auf den Empfang
von Touristen bezüglich der Infrastruktur hervorragend vorbereitet
ist. Ein entwickeltes Straßennetz, ein moderner Flughafen, ein restaurierter
Bahnhof in der Hauptstadt der Region sowie eine bedeutend
vergrößerte und modernisierte Hotelbasis tragen dazu bei,
Niederschlesien als einen der wichtigsten Punkte auf der touristischen
Karte Europas zu betrachten. In den Gemeinden des südlichen Teils
der Woiwodschaft, die touristische, Erholungs- und Kurbad- Funktionen
erfüllen, besteht die größte Zahl von Gewerbebetrieben, umgerechnet
auf jeweils 10.000 Einwohner.
Gemeinden wie Karpacz (Krummhübel), Szczawno-Zdrój (Bad Salzbrunn),
Szklarska Poręba (Schreiberhau), Polanica-Zdrój (Bad Altheide)
oder Kłodzko (Glatz) zeichnen sich durch ein sehr hohes Bewusstsein
für die Bedürfnisse von Touristen aus und reagieren hervorragend
auf das Interesse der Besucher, wobei sie nicht nur Natur- und
Architekturvorzüge bieten, sondern auch zusätzliche touristische
Attraktionen einführen, wie z. B. neue Skipisten und Skilifte,
Schlittenbahnen, Radwanderwege, Heiltourismus, Spa& Wellness,
Schwimmbäder, Tennisplätze, Reitzentren, Paddeltouren, Segelflüge,
Felsenkletterei sowie regelmäßige künstlerische Ereignisse.
Quelle: „Untersuchung der touristischen Bewegung in Niederschlesien nach Landkreisen
und Unterregionen nach der Aktualisierung des Programms der Tourismusentwicklung
für die Woiwodschaft Niederschlesien” Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien,
Sozialdepartment, Tourismusabteilung, 2012.
Entwicklungsstrategie der Woiwodschaft Niederschlesien bis 2020 Marschallamt
der Woiwodschaft Niederschlesien, 2013.
Photo: W. Jurewicz
Co istotne, województwo jest znakomicie przygotowane na przyjęcie
turystów pod względem infrastrukturalnym. Rozwinięta sieć dróg,
nowoczesny port lotniczy, odrestaurowany zabytkowy dworzec
kolejowy w stolicy regionu oraz znacznie poszerzona i unowocześniona
baza hotelowa, przyczyniają się do postrzegania Dolnego Śląska jako
jednego z ważniejszych punktów na turystycznej mapie Europy.
W gminach południowej części województwa, pełniących funkcje
turystyczne, rekreacyjne i uzdrowiskowe, występuje największa liczba
podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 10 000 mieszkańców.
Takie gminy jak Karpacz, Szczawno-Zdrój, Szklarska Poręba,
Polanica-Zdrój czy Kłodzko, charakteryzują się bardzo wysoką
świadomością potrzeb turystów i znakomicie odpowiadają
na zainteresowanie odwiedzających. Oferują nie tylko walory
przyrody i architektury, ale wprowadzają dodatkowe atrakcje
turystyczne m.in. nowe trasy narciarskie i wyciągi, tory saneczkowe,
szlaki rowerowe, turystykę leczniczą, spa & wellness, baseny, korty
tenisowe, ośrodki jazdy konnej, spływy kajakowe, loty szybowcowe,
wspinaczkę skałkową oraz cykliczne wydarzenia artystyczne.
Źródło: „Badanie ruchu turystycznego na Dolnym Śląsku w ujęciu powiatowym
i subregionalnym wg Aktualizacji Programu Rozwoju Turystyki dla Województwa
Dolnośląskiego” Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego,
Departament Spraw Społecznych, Wydział Turystyki, 2012 r.
Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 r.
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, 2013 r.
63
TOURISMUS
TURYSTYKA
Eine riesige Bedeutung für den Tourismus in Niederschlesien hat
der außergewöhnliche kulturelle Reichtum der Region. Hier gibt es
zahlreiche Denkmäler höchsten Ranges, die echte Perlen der
Architektur sind. Auf der Liste der UNESCO - Weltkulturerbe befinden
sich:
Ogromne znaczenie dla dolnośląskiej turystyki ma niezwykłe
bogactwo kulturowe regionu. Występują tu liczne, najwyższej
klasy zabytki, które są prawdziwymi perłami architektury. Na Liście
Światowego Dziedzictwa UNESCO znajdują się:
DIE JAHRHUNDERTHALLE
- das monumentale zylindrische große Gebäude der Jahrhunderthalle
mit 65 Metern Durchmesser und 45 Metern Höhe befindet sich
im zentralen Teil des Messegeländes in Wrocław. Das Objekt ist
das berühmteste Werk der Moderne in Wrocław. Die Konstruktion
wurde in den Jahren 1911-1913 erbaut und in ihrem Innenraum
wurde die Jahrhundertausstellung veranstaltet, die an den hundertsten
Jahrestag des Sieges über Napoleon bei Leipzig erinnern sollte.
DIE FRIEDENSKIRCHE IN SCHWEIDNITZ
- das Gebäude aus dem 17. Jahrhundert gilt als das älteste hölzerne
Gotteshaus in Europa. In der Kirche können 7 500 Personen Platz finden.
Gleichzeitig ist sie eine der zwei erhalten gebliebenen Friedenskirchen
in der Welt. Der Innenraum begeistert mit der barocken Einrichtung
und besonders beachtenswert sind zwei barocke Orgelkomplexe. Zu den
wertvollsten Teilen der Inneneinrichtung gehören auch der Hauptaltar
und die Kanzel.
HALA STULECIA WE WROCŁAWIU
- monumentalny cylindryczny gmach Hali Stulecia o średnicy
65 metrów i wysokości 45 metrów znajduje się w centralnej części
Wrocławskich Terenów Wystawowych. Obiekt jest najsłynniejszym
dziełem wrocławskiego modernizmu. Konstrukcja została wzniesiona
w latach 1911 - 1913, a w jej wnętrzach zorganizowano Wystawę
Stulecia, mającą uczcić setną rocznicę pokonania Napoleona pod
Lipskiem.
KOŚCIÓŁ POKOJU W ŚWIDNICY
- XVII - wieczna budowla uważana za największą drewnianą świątynię
Europy. Może pomieścić ok. 7 500 osób. Jednocześnie jest to jeden
z dwóch Kościołów Pokoju zachowanych na świecie. Wybudowany
został na planie krzyża greckiego. Wnętrze zachwyca barokowym
wystrojem, a na szczególną uwagę zasługują dwa zespoły barokowych
organów. Do najcenniejszych elementów wyposażenia należą także
główny ołtarz i ambona.
Photo: M. Adamczyk
64
TOURISMUS
TURYSTYKA
Photo: W. Jurewicz
DIE FRIEDENSKIRCHE IN JAUER
- Sie wurde in den Jahren 1654 - 1655 erbaut. Sein Entstehen ist mit
den Bestimmungen des Westfälischen Friedens verbunden, der den
Dreißigjährigen Krieg beendete. Beim Bau wurde eine hölzerne
Fachwerkkonstruktion verwendet, die mit Lehm und Stroh gemäß
der kaiserlichen Anordnung ausgefüllt wurde. Der Innenraum ist
barock. Beachtenswert sind vierstöckige Emporen, die mit Szenen
aus dem Alten und Neuen Testament geschmückt sind. Der Altar
wurde 1672 von Michael Schneider ausgefertigt.
Sonstige Attraktionen, die europaweit und sogar weltweit einmalig
sind, die als touristische Markenprodukte der Region genannt sind:
DAS RIESENGEBIRGE. Es ist der höchste Gebirgszug der Sudeten
und gleichzeitig des Tschechiens, der zum UNESCO - Weltnetz der
Biosphärenreservate gehört. Der höchste Gipfel vom Riesengebirge
ist die Schneekoppe mit 1602 m ü. d. M.
Das Riesengebirge zeichnet sich durch malerische Felsenformen von
unterschiedlicher Größe und Gestalt aus, von denen sie ihre Namen
bekommen: Pferdeköpfe, Vogelnester oder Perlen. Im Riesengebirge
kommen auch nacheiszeitliche Kessel vor, die im Pleistozän infolge
der Bergvereisung entstanden sind. Sie sind die malerischsten Plätze
dank der außergewöhnlichen Geländebeschaffenheit mit Teichen
und Seen sowie der außergewöhnlichen, streng geschützten
Pflanzendecke. Die Kessel werden von zahlreichen Touristen besucht,
die sie von Aussichtspunkten auf ihren Rändern bzw. von den sie
überquerenden oder an ihrem Fuß ziehenden Wanderwegen aus
bewundern können. Das Riesengebirge bedeutet auch Bergwasserfälle,
Torfmoore, Wanderwege - Langstreckenwanderwege, Bergwanderwege
sowie Themen - Wanderwege, die durch Nationalparks, Landschaftsparks
und Naturschutzgebiete ziehen.
Photo: W. Jurewicz
KOŚCIÓŁ POKOJU W JAWORZE
- został zbudowany w latach 1654 - 1655. Jego powstanie wiąże
się z postanowieniami pokoju westfalskiego, kończącego wojnę
trzydziestoletnią. Przy budowie zastosowano drewnianą konstrukcję
ryglową, wypełnioną zgodnie z cesarskim nakazem gliną i słomą.
Wnętrze jest barokowe. Uwagę zwracają czteropiętrowe empory,
ozdobione scenami ze Starego i Nowego Testamentu. Ołtarz
wykonany został w 1672 roku przez Michaela Schneidera.
Niewątpliwie unikatową na skalę europejską, a nawet światową,
turystyczną atrakcją regionu są KARKONOSZE - dawniej nazywane
Górami Olbrzymimi.
Jest to najwyższe pasmo górskie Sudetów i zarazem Czech, należące
do Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO. Najwyższym
szczytem Karkonoszy jest Śnieżka - 1602 m n.p.m. Karkonosze
wyróżniają malownicze formy skalne, o różnej wielkości i fantastycznych
kształtach, od których przybierają swoje nazwy np.: Końskie Łby,
Ptasie Gniazda czy Paciorki.
Występują tu kotły polodowcowe, powstałe w plejstocenie w wyniku
zlodowacenia górskiego. Stanowią najbardziej malownicze miejsca
dzięki niezwykłym rzeźbom terenu, obecności stawów lub jezior oraz
wyjątkowej, objętej ścisłą ochroną szacie roślinnej.
Karkonosze to także wodospady górskie, torfowiska, szlaki turystyczne
- długodystansowe, górskie i tematyczne - biegnące przez parki
narodowe, krajobrazowe i rezerwaty przyrody.
65
TOURISMUS
TURYSTYKA
Photo: R. Kaczmarczyk
Photo: W. Jurewicz
NIEDERSCHLESISCHE KURORTE
UZDROWISKA DOLNOŚLĄSKIE
Niederschlesien ist seit dem Mittelalter für Mineralwässer bekannt.
Die Kurorte zogen schon im 18. und 19. Jh. zahlreiche Kurgäste aus
ganz Europa an. Hier befinden sich ein gutes Dutzend Kurorte mit
unterschiedlichen Behandlungsangeboten und einem einzigartigen
Mikroklima. Die Quellwässer helfen bei der Heilung vieler Beschwerden:
Rheumatismus, Neuralgie, Herz-, Haut-, Kreislauf-, Krankheiten des
Verdauungsapparats und vieler mehr. Schön gelegene Orte besitzen
außer dem Kurvorzug auch ein interessantes kulturelles und touristisches
Angebot. Die wichtigsten Kurzentren in Niederschlesien sind: Glatzer
Kurortkomplex (Bad Kudowa, Polanica-Zdrój / Bad Altheide, Duszniki -Zdrój
/ Bad Reinerz), Lądek-Zdrój / Bad Landeck, Cieplice-Zdrój / Bad Warmbrunn,
Szczawno-Zdrój / Bad Salzbrunn, Świeradów-Zdrój / Bad Flinsberg und
Czerniawa-Zdrój /Bad Schwarzbach. Diese Orte werden seit langem von
Massen von Kurgästen, die nach dem Kontakt mit der Natur dürsten
und sich um ihre Gesundheit sorgen, sowie von polnischen und
ausländischen Touristen geschätzt. Quellen der Heilwässer kommen vor
allem in Sudeten vor, obwohl sie auch in dem nah Wrocław liegenden
Ort Trzebnica/Trebnitz sprudeln. Die niederschlesischen Wässer sind vor
allem die sog. Bicarbonatwasser mit einem beträchtlichen Gehalt an
Kohlensäure. Die niederschlesischen Kurorte sind auch bekannte und
beliebte touristische und Erholungszentren. Der älteste in Niederschlesien
und auch in Europa Kurort ist Bad Landeck. Seine Wässer waren bereits
im 13. Jh. bekannt. Am Rande des Heuscheuergebirges liegt Bad Kudowa
- einer der größten Kurorte in Niederschlesien. Bad Kudowa hat das
mildeste Klima in Sudeten. Der Kurort rühmt sich des schönen Kurparks
mit einer originellen Pflanzenwelt. In dem naheliegenden Kurort Bad
Reinerz, dem Städtchen mit einem entzückenden Marktplatz und der
Pfarrkirche, deren Kanzel die Gestalt eines Wals hat, hat sich im Jahr
1826 Friedrich Chopin zur Kur aufgehalten. Jedes Jahr im August werden
hier bekannte Chopin-Festspiele veranstaltet. In dem alten Teil von Bad
Reinerz befindet sich ein einmaliges Denkmal - eine alte Papierfabrik
aus dem 16. Jahrhundert - noch heute kann man ansehen, wie das Papier
dereinst geschöpft wurde. Altheide-Bad hat sich in dem breiten Tal
des Flusses Habelschwerdter Weistritz, am Fuß des Heuscheuer- und
Habelschwerdter Gebirges hingelegt, das das Tal vor Wind schützt. Weit
bekannt ist die „Staropolanka / Altpolin“ - ein perfektes Wasser aus
der „Josef“- Quelle. Der alte Kurort Bad Warmbrunn ist heutzutage als
Stadtteil nach Jelenia Góra / Hirschberg eingemeindet. Die Quellen in Bad
Warmbrunn haben eine Temperatur von bis 90°C. Dafür waren die
Quellen in Bad Salzbrunn bereits im Mittelalter bekannt. Die Höhepunkt
des Ruhms des Kurortes fiel auf den Anfang des 20. Jh., als Bad
Salzbrunn Gäste aus ganz Europa und sogar aus Amerika besuchten.
Eine Attraktion des Kurparks sind die im Mai und Juni herrlich blühenden
Rhododendren und Azaleen. Der Kurort Bad Flinsberg liegt ambewaldeten
Abhang des Isergebirges. Hier herrscht ein Bergklima, das den Körper
abhärtet. Die Luft und der Boden in Bad Flinsberg sind mit Radon
gesättigt, dem die Behandlungsergebnisse verstärkenden Gas.
Dolny Śląsk znany jest z wód mineralnych od średniowiecza.
Usytuowanych jest tutaj kilkanaście uzdrowisk o zróżnicowanych
ofertach leczniczych i niepowtarzalnym mikroklimacie. Wody
zdrojowe wspomagają leczenie: reumatyzmu, nerwobóli, chorób
serca, skóry, układu krążenia, układu trawiennego i innych. Pięknie
położone miasteczka, oprócz walorów uzdrowiskowych, posiadają
także ciekawą ofertę kulturalną i turystyczną.
66
Główne ośrodki lecznicze na Dolnym Śląsku to: Zespół Uzdrowisk
Kłodzkich (Kudowa-Zdrój, Polanica-Zdrój, Duszniki-Zdrój), Lądek-Zdrój,
Cieplice-Zdrój, Szczawno-Zdrój, Świeradów-Zdrój i Czerniawa-Zdrój.
Najstarszym dolnośląskim, a także europejskim uzdrowiskiem, jest
Lądek-Zdrój, którego wody były znane już w XIII wieku. W XV wieku
zbudowano tu pierwszy zakład leczniczy.
Jednym z największych uzdrowisk w Sudetach jest Kudowa-Zdrój,
położona na skraju Gór Stołowych. Uzdrowisko szczyci się pięknym
Parkiem Zdrojowym z oryginalną roślinnością.
W pobliskich Dusznikach-Zdroju w 1826 roku przebywał na kuracji
Fryderyk Chopin. Co roku w sierpniu organizowane są tu Festiwale
Chopinowskie.
Polanica-Zdrój znana jest m.in. z wody „Staropolanka”, pochodzącej
ze źródła Józef.
Uzdrowisko Cieplice-Zdrój - obecnie część administracyjna Jeleniej
Góry - posiada źródła o temperaturze do 90°C.
Z kolei źródła Szczawna-Zdroju na początku XX wieku zaliczane były
do najważniejszych kurortów Świata. Szczawno odwiedzali goście
z całej Europy i Ameryki.
W uzdrowisku Świeradów-Zdrój panuje hartujący organizm górski
klimat. Powietrze i ziemia przesycone są tu radonem, gazem
wzmacniającym efekty leczenia.
TOURISMUS
TURYSTYKA
Photo: A. Krzemińska
Photo: M. Zawal
AKTIVER TOURISMUS
TURYSTYKA AKTYWNA
Die Kletterei in der Region hat eine über 100 jährige Tradition. Die
attraktivsten Plätze fürs Klettern sind: die Felsengruppe Rabestein in
der Nähe von Krummhübel und Schreiberhau, Forstberge (Großer
Forstberg und Kleiner Forstberg) in Falkenbergen und dem Landeshuter
Kamm. Immer beliebter werden auch die Orte Sukiennice, Krzywa
Turnia und Jastrzębia Turnia sowie die Umgebung von Schreiberhau.
Auf dem Gebiet der Woiwodschaft befinden sich auch ausgezeichnet
markierte Radwanderwege - auch für Mountainbikes - Radwege für
fortgeschrittene Radfahrer mit Anwendung nur der Spezialausrüstung.
Seit einigen Jahren finden hier der Grand Prix - Wettkampf und sogar
die MTB - Weltmeisterschaften statt.
Wintersportzentren mit Skipisten mit vollem Schwierigkeits- und
Längenspektrum befinden sich im Riesengebirge, Adlergebirge,
Isergebirge und Eulengebirge. Hier befinden sich über 30 km
Skipisten und Abhänge für das Skifahren sowie über 100 km
Langlaufloipen und Plätze für Schlittschuhläufer.
Paddeltouren werden an der Oder, Glatzer Neisse, Ohle, Bartsch,
Bober, Weide und Habelschwerdter Weistritz organisiert. Pontontouren
sowie das Rafting werden durch einen der schönsten Flussdurchbrüche
in Polen - durch den Wartha-Durchbruch an der Glatzer Neisse
angeboten. Die Dauer der Tour beträgt ca. 3 Stunden und die Strecke
ist nur eine der zwei in Polen, die das ganze Saison lang zugängig
sind.
Auf Segler warten Gewässer u. a. in Wrocław an der Oder, an der
Bobertalsperre oder auf dem Mettkauer Stausee. Hier können sich
die Snowboard-, Wakeboarding- und Skimboardingfans versuchen.
Segelflüge sind eine weitere touristische Attraktion in Niederschlesien.
Flüge werden bei den Aeroklubs in Wrocław, Lubin und Jelenia
Góra angeboten. Ein außergewöhnliches Phänomen - die berühmte
Riesengebirgswelle - erlaubt es, Höhenrekorde zu schlagen. Sie
kommt hier jeden Herbst vor, wenn Warmluftmassen vom
Riesengebirge in den Hirschberger Talkessel sinken. Dank dessen wird
die Stadt jedes Jahr von Segelfliegern aus vielen Ländern besucht.
Die jüngste Extremsportart ist das Gleitschirmfliegen. Die besonders
günstigen Gebiete dafür liegen in: die Gegend von Dzikowiec /
Ebersdorf, Mirosławice / Muckendorf, Rybnica Leśna / Reimswaldau,
Srebrna Góra / Silberberg, Bukowiec / Buchwald, Jatki bei Mieroszów
/ Friedland, Chełmiec / Hochwald, Czarna Góra / Schwarzberg sowie
Rudnik bei Kowary / Schmiedeberg.
Durch die malerische Umgebung des Sudetenvorlands zieht sich der
Sudetische Reitwanderweg, der das Besichtigen vieler Denkmäler
und interessanter Orte ermöglicht. Der Reitwanderweg wurde
in 8 Etappen aufgeteilt und das Wandern dauert 12 Tage.
Sporty wspinaczkowe mają w regionie ponad 100 letnią tradycję.
Najbardziej atrakcyjnymi miejscami do wspinaczki są: grupa skalna
Krucze Skały w pobliżu Karpacza i Szklarskiej Poręby, Sokoliki
w Górach Sokolich i Rudawy Janowickie.
Na terenie województwa znajdują się również świetnie oznakowane
trasy rowerowe, także typu MTB (Mountain Terrain Bike)
dla zaawansowanych rowerzystów, z wykorzystaniem wyłącznie
specjalistycznego sprzętu. Od kilku lat odbywają się tu zawody
Grand Prix, a nawet Mistrzostwa Europy MTB.
Ośrodki sportów zimowych z trasami o pełnej skali trudności
i długości, usytuowane są w Karkonoszach, Górach Orlickich, Izerskich
i Sowich. Znajduje się tu ponad 30 km tras i stoków dla uprawiania
narciarstwa zjazdowego, ponad 100 km narciarskich tras biegowych
oraz obszary dla łyżwiarzy.
Spływy kajakowe organizowane są po Odrze, Nysie Kłodzkiej, Oławie,
Baryczy, Bobrze, Widawie i Bystrzycy. Spływy pontonowe oraz
rafting oferuje jeden z najpiękniejszych przełomów rzecznych
w Polsce - Przełom Bardzki na Nysie Kłodzkiej.
Na żeglarzy czekają akweny m.in. we Wrocławiu na Odrze
i w Pilchowicach czy na Zalewie Mietkowskim. Swoich sił mogą
spróbować tu fani snowboardu, wakeboardingu i skimboardingu.
Loty szybowcowe stanowią kolejną z atrakcji turystycznych Dolnego
Śląska. Loty oferują aerokluby we Wrocławiu, Lubinie i Jeleniej
Górze. Występujące każdej jesieni wyjątkowe zjawisko - Karkonoska
Fala - pozwala na pokonywanie rekordów wysokości. Szczególnie
sprzyjającymi terenami dla paralotniarstwa są okolice: Dzikowiec,
Mirosławic, Rybnicy Leśnej, Srebrnej Góry, Bukowca, Jatek koło
Mieroszowa, Góry Chełmiec, Czarnej Góry oraz Rudnika w Kowarach.
Malowniczymi rejonami Pogórza Sudeckiego biegnie Sudecki Szlak
Konny, który umożliwia zwiedzanie wielu zabytków i ciekawych
miejscowości. Trasa została podzielona na 8 etapów, a jej pokonanie
zajmuje 12 dni.
67
TOURISMUS
TURYSTYKA
Photo: K. Cieliński
PALÄSTE UND SCHLÖSSER
PAŁACE I ZAMKI
Niederschlesien ist ein Land voller Schlösser und Paläste. Keine
andere Region in Polen besitzt eine so große Anzahl an solchen
Bauwerken. Jedes vierte Schloss und jeder vierte Palast in Polen
befindet sich nämlich in der Woiwodschaft Niederschlesien.
Die bekanntesten sind:
Schloss Grodno / Kynsburg aus dem Jahr 1198, gelegen
im nördlichen Teil des Eulengebirges.
Die Grodziec / Gröditzburg entstand im Mittelalter auf dem Hügel
- erloschenen Vulkan im Bober-Katzbach-Vorgebirge.
Schloss Bolków / Bolkenhain ist ein gotisches Bauwerk,
das unter der Herrschaft von Bolko I. erbaut wurde.
Schloss Książ / Fürstenstein in Waldenburg - aus dem 13. Jh, in
der jetzigen Form aus dem 19./20. Jh. Die hier während des
Zweiten Weltkriegs entstandenen unterirdischen geheimen
Durchgänge und Fluren sollten das Hauptquartier von Hitler sein.
Das Schloss Kliczków / Klitschdorf, das in den Niederschlesischen
Hochwäldern gelegene Schloss stammt aus dem Jahr 1297.
Die Burg Chojnik / Kynast aus dem 13. Jahrhundert liegt
in der Nähe von Hirschberg-Hermsdorf.
Das Schloss Wojanów / Schildau aus dem 13. Jahrhundert liegt
Hirschberg sehr nah, auf dem Gebiet des Landschaftsschutzpark
Landeshuter Kamm.
Das Schloss Krasków / Kratzkau im Landkreis Schweidnitz.
Im Jahr 1250 stand hier ein Schutzritterschloss.
Dolny Śląsk to kraina zamków i pałaców. Żaden inny region w Polsce
nie posiada takiej liczby tych budowli. Co czwarty zamek i pałac jest
bowiem zlokalizowany w województwie dolnośląskim. Najbardziej
znanymi są:
Zamek Grodno - XII wiek
położony w północnej części Gór Sowich
Zamek Grodziec - XII wiek
wybudowany na wygasłym wulkanie na Pogórzu Kaczawskim
Zamek Bolków - XIII wiek
budowla wzniesiona za panowania Bolka I
Zamek Książ - XIII wiek - obecny kształt - XVIII i XIX wiek
powstałe tu w czasie II wojny światowej podziemne tajemne
przejścia i korytarze miały stanowić kwaterę główną Hitlera
Zamek Kliczków - XIII wiek
położony pośród Borów Dolnośląskich
Zamek Chojnik - XIII wiek
położony w Jeleniej Górze - Sobieszowie
Pałac Wojanów - XIII wiek
położony na terenie Rudawskiego Parku Krajobrazowego
Pałac Krasków - XIII wiek
położony w powiecie świdnickim
68
TOURISMUS
Schloss Czocha / Tzschocha, erbaut um die Wende vom 13.
zum 14. Jahrhundert, gelegen auf einer Felslandzunge im Tal
des Flusses Queis.
Das Schloss Łomnica / Lomnitz im Hirschberger Talkessel
aus dem 14. Jahrhundert.
Das Schloss Staniszów / Stonsdorf im Hirschberger Talkessel
aus dem Ende des 14. Jahrhunderts.
Das Schloss Wojanów-Bobrów / Boberstein, das auf dem Gebiet
des Landschaftsschutzpark Landeshuter Kamm liegt, ist um 1450
entstanden.
Das Schloss der Oelser Fürsten wurde an der Stelle der gotischen
Festung von italienischen und deutschen Handwerkern in den
Jahren 1542-1616 erbaut.
Das Schloss Mysłakowice / Erdmannsdorf im Hirschberger
Talkessel aus dem Anfang des 18. Jahrhunderts.
Das Schloss Krzyżowa / Kreisau liegt in der Nähe von Schweidnitz.
1989 haben sich im Schloss Kreisau der deutsche Bundeskanzler
Helmut Kohl und der polnische Ministerpräsident
Tadeusz Mazowiecki zur Versöhnungsmesse getroffen.
TURYSTYKA
Zamek Czocha - przełom XIII i XIV wieku
położony na wrzynającym się w dolinę rzeki Kwisy skalnym cyplu
Pałac w Łomnicy - XIV wiek
położony w Kotlinie Jeleniogórskiej
Pałac Staniszów - koniec XIV wieku
Pałac Wojanów-Bobrów - XV wiek
położony na terenie Rudawskiego Parku Krajobrazowego
Zamek Książąt Oleśnickich - przełom XVI i XVII wieku
zbudowany na miejscu gotyckiej warowni przez włoskich
i niemieckich rzemieślników
Pałac w Mysłakowicach - początek XVIII wieku
Pałac Krzyżowa - XVIII wiek
położony nieopodal Świdnicy
w 1989 roku w pałacu spotkali się szefowie rządów
niemieckiego i polskiego - Helmut Kohl i Tadeusz Mazowiecki
ZISTERZIENSER UND PILGERTOURISMUS
CYSTERSI I TURYSTYKA PIELGRZYMKOWA
Einst hatte das Pilgern nur einen religiösen Charakter, heutzutage
auch eine touristischen.
Dawniej pielgrzymowanie miało wyłącznie religijny charakter, dziś
również turystyczny.
Die Hauptpilgerwege sind Krzeszów / Grüssau, Świdnica / Schweidnitz,
Jawor / Jauer, Trzebnica / Trebnitz, Ząbkowice Śląskie / Frankenstein
und Henryków / Heinrichau.
Główne szlaki pielgrzymkowe to Krzeszów, Świdnica, Jawor, Trzebnica,
Ząbkowice Śląskie i Henryków. Przez Dolny Śląsk wiódł także szlak
cysterski.
Genau mitten des Zisterzienserwanderweges und u. a. in
Lubiąż / Leubus wurde im Jahr 1163 die erste Abtei dieses Ordens
in der Region gegründet. Es ist der größte und repräsentativste
Zisterzienserklosterkomplex in Europa, der gleichzeitig die größte
Zisterzienserabtei in der Welt ist.
W Lubiążu w 1163 roku zostało utworzone pierwsze opactwo tego
zakonu w regionie. Jest to największy i najbardziej reprezentacyjny
cysterski zespół klasztorny w Europie, będący jednocześnie
największym opactwem cysterskim na świecie.
Quelle: Niederschlesische Tourismusorganisation.
Źródło: Dolnośląska Organizacja Turystyczna.
Photo: W. Jurewicz
69
TOURISMUS
TURYSTYKA
DAS KULTURELLE ANGEBOT VON NIEDERSCHLESIEN
OFERTA KULTURALNA DOLNEGO ŚLĄSKA
Es umfasst Ereignisse vom regionalen, Landes- und internationalen
Charakter. Wrocław, in der Welt als der Schaffensursprung von Jerzy
Grotowski und Henryk Tomaszewski, ist heutzutage der Ort zahlreicher
Festspiele, von denen das Internationale Oratorien-Kantaten-Festspiel
Wratislavia Cantans, das bereits eine 40 jährige Tradition hat.
Obejmuje wydarzenia o charakterze regionalnym, krajowym,
jak i międzynarodowym. Wrocław, znany na świecie jako kolebka
twórczości Jerzego Grotowskiego i Henryka Tomaszewskiego, dziś
jest miejscem licznych festiwali, z których najbardziej znanym jest
Międzynarodowy Festiwal Oratoryjno-Kantatowy Wratislavia Cantans
o ponad 40 letniej tradycji.
Einem breiten Publikum ist auch das T-Mobile Neue Horizonte
- Filmfestival bekannt.
Im Jahr 2016 wird Wrocław den Titel der Europäischen Kulturhauptstadt
tragen und ein Jahr später wird die Stadt zum Gastgeber der Olympischen
Spiele von Nichtolympischen Sportarten - World Games 2017.
Die Kultur in Wrocław stützt sich auf 29 Theater, die Philharmonie,
die Oper, 16 Museen, Kunstgalerien und ein gutes Dutzend Kinos.
Znany szerokiej publiczności jest również festiwal filmowy T-Mobile
Nowe Horyzonty.
W 2016 roku Wrocław będzie nosił tytuł Europejskiej Stolicy Kultury,
a rok później stanie się gospodarzem Igrzysk Sportów Nieolimpijskich
- World Games 2017.
Kulturalne zaplecze Wrocławia opiera się na 29 teatrach, filharmonii,
operze, 16 muzeach, galeriach sztuki i kilkunastu kinach.
Allerdings reicht das Kulturangebot der Region weit über die Grenze
der Hauptstadt der Woiwodschaft hinaus. Heutzutage werden
renommierte Ereignisse veranstaltet, die großes Ansehen des
Publikums genießt.
Jednak oferta kulturalna regionu wybiega szeroko poza stolicę
województwa. Dziś niemal w każdym jego zakątku organizowane są
prestiżowe wydarzenia, cieszące się dużym uznaniem publiczności.
Zu den wichtigsten zyklischen Kulturereignissen der Region gehören:
Brave Festival
www. bravefestival.pl
Blues an der Bober - Festival
www.bluesnadbobrem.pl
Kulturfestival der deutschen Minderheit
www.ntkswroclaw.vdg.pl/pl/festiwal-kultury-mniejszosci-niemieckiej
Festival der jüdischen Kultur SIMCHA
www.simcha.art.pl
Moniuszko - Festspiele in Bad Kudowa
www.festiwalmoniuszkowski.pl
Glogauer Jazz (Głogów) - Treffen
www.mok.glogow.pl
Internationale Biennale der Medienkunst WRO
www.wrocenter.pl
Bach - Festspiele in Schweidnitz
www.bach.pl
Internationale Chopin-Festspiele in Bad Reinerz
www. festival.pl
Internationales Filmfestival T-Mobile-Neue Horizonte
www.nowehoryzonty.pl
Internationales Filmfestival Zoom - Annäherungen
www.zoomfestival.pl
Internationales Festival Epochenmusik
www.mokis.duszniki.pl
Internationales Festival SATYRYKON in Liegnitz
www.satyrykon.pl
Internationales Theaterfestival Dialog-Wrocław
www.dialogfestival.pl
Internationales Straßentheaterfestival
www.e-teatr.pl
Internationale Festspiele Wratislavia Cantans
www.wratislaviacantans.pl
Ethno Jazz Festival in Wrocław
www.ethnojazz.pl
Festival Jazz an der Oder
www.jazznadodra.pl
Do najważniejszych cyklicznych wydarzeń kulturalnych regionu należą:
Brave Festival
www. bravefestival.pl
Festiwal Blues nad Bobrem
www.bluesnadbobrem.pl
Festiwal Kultury Mniejszości Niemieckiej
www.ntkswroclaw.vdg.pl/pl/festiwal-kultury-mniejszosci-niemieckiej
Festiwal Kultury Żydowskiej SIMCHA
www.simcha.art.pl
Festiwal Moniuszkowski w Kudowie-Zdroju
www.festiwalmoniuszkowski.pl
Głogowskie Spotkania Jazzowe
www.mok.glogow.pl
Międzynarodowe Biennale Sztuki Mediów WRO
www.wrocenter.pl
Międzynarodowy Festiwal Bachowski w Świdnicy
www.bach.pl
Międzynarodowy Festiwal Chopinowski w Dusznikach-Zdroju
www. festival.pl
Międzynarodowy Festiwal Filmowy T-Mobile Nowe Horyzonty
www.nowehoryzonty.pl
Międzynarodowy Festiwal Filmowy Zoom - Zbliżenia
www.zoomfestival.pl
Międzynarodowy Festiwal Muzyka Epok
www.mokis.duszniki.pl
Międzynarodowy Festiwal SATYRYKON w Legnicy
www.satyrykon.pl
Międzynarodowy Festiwal Teatralny Dialog-Wrocław
www.dialogfestival.pl
Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych
www.e-teatr.pl
Międzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans
www.wratislaviacantans.pl
Wrocławski Ethno Jazz Festival
www.ethnojazz.pl
Wrocławski Festiwal Jazzowy Jazz nad Odrą
www.jazznadodra.pl
70
TOURISMUS
TURYSTYKA
TOURISTISCHE ATTRAKTIONEN
VON NIEDERSCHLESIEN
ATRAKCJE TURYSTYCZNE
DOLNEGO ŚLĄSKA
71
TOURISMUS
TURYSTYKA
1. DAS BARYCZ-TAL
Das Barycz-Tal ist ein Landschaftsschutzpark, der am mittleren Lauf des
Flusses Barycz angelegt wurde und die einzigartige Flora und Fauna in Wald
und Wasser schützt.
1. DOLINA BARYCZY
Dolina Baryczy - park krajobrazowy, utworzony w środkowym biegu rzeki
Baryczy, chroni unikatowe gatunki flory i fauny środowiska leśnego i wodnego.
2. MILITZER TEICHE
Militzer Teiche - Die Teiche sind Teil des Landschaftsschutzparks Barycz-Tal
und ein ornithologisches Reservat, in dem 277 Vogelarten leben.
2. STAWY MILICKIE
Stawy są częścią parku Dolina Baryczy i stanowią rezerwat ornitologiczny, który
zamieszkuje ponad 277 gatunków ptaków.
3. GNADENKIRCHE IN MILICZ
Gnadenkirche in Milicz - Eine der Gnadenkirchen, die die schlesischen
Protestanten im Jahr 1714 dank eines Übereinkommens mit dem
österreichischen Kaiser erbauen durften.
3. KOŚCIÓŁ ŁASKI W MILICZU
Jeden z tzw. Kościołów „łaski”, który pozwolono zbudować śląskim protestantom
w 1714 r. na mocy porozumienia z cesarzem niemieckim.
4. WEIHNACHTSBAUMKUGELN-FABRIK IN KROŚNICE
Weihnachtsbaumkugeln-Fabrik in Krośnice - In einem ehemals still gelegten
Fabrikgelände in Milicz werden heute einzigartige und originelle
Weihnachtsbaumkugeln aus Glas hergestellt, die man auf der ganzen Welt kennt.
4. FABRYKA BOMBEK W KROŚNICACH
Fabryka bombek choinkowych powstała na bazie upadłego zakładu w Miliczu.
Produkuje niepowtarzalne i oryginalne wzory szklanych ozdób choinkowych
znanych na całym świecie.
5. NIEDERSCHLESISCHE WÄLDER
Niederschlesische Wälder - Eines größten Waldkomplexe Europas, das sich
in der Schlesisch-Lausitzer Tiefebene befindet.
5. BORY DOLNOŚLĄSKIE
Leżące na Nizinie Śląsko-Łużyckiej Bory Dolnośląskie tworzą jeden z największych
w Europie zwartych kompleksów leśnych.
6. SCHLOSS KLICZKÓW
Schloss Kliczków - Das Schloss befindet sich im Herzen der Niederschlesischen
Wälder und stammt aus dem 13. Jahrhundert. Heute beherbergt es ein Luxus-Hotel.
7. ZISTERZIENSERABTEI IN LUBIĄŻ
Zisterzienserabtei in Lubiąż - Eines der größten barocken Zisterzienserklöster
Europas, das von großartigen Architekten erbaut wurde und malerisch an
einer Oderschleife liegt.
8. BASILIKA DER HEILIGEN HEDWIG IN TRZEBNICA
Basilika der Heiligen Hedwig in Trzebnica - Das Kloster der Heiligen Hedwig,
das inmitten der Trebnitzer Berglands gelegen ist, gehört zu den ältesten und
beliebtesten Klöstern Niederschlesiens.
9. SCHLOSS OELS
Schloss Oels - Sitz des Herzogtums Oels, dessen Glanzzeit in die Epoche der
Renaissance fiel.
10. EISENBAHNBRÜCKE IN BOLESŁAWIEC
Eisenbahnbrücke in Bolesławiec - Aus Stein nach dem Vorbild der römischen
Aquädukte erbaut, ist sie mit einer Länge von 489 m die längste Eisenbahnbrücke
Polens.
6. ZAMEK KLICZKÓW
Zamek położony w sercu Borów Dolnośląskich, którego początki sięgają XIII w.
Obecnie znajduje się tu luksusowy hotel.
7. OPACTWO CYSTERSÓW W LUBIĄŻU
Malowniczo położony w zakolu Odry, jeden z największych w Europie barokowy,
pocysterski klasztor, wzniesiony przez znakomitych architektów.
8. BAZYLIKA ŚW. JADWIGI W TRZEBNICY
Sanktuarium Świętej Jadwigi wznoszące się wśród trzebnickich wzgórz, należy
do najstarszych i najchętniej odwiedzanych na Dolnym Śląsku.
9. ZAMEK KSIĄŻĄT OLEŚNICKICH
Siedziba książąt oleśnickich, której czasy największej świetności przypadały na
okres renesansu.
10. WIADUKT KOLEJOWY W BOLESŁAWCU
Wzniesiony z kamienia na wzór rzymskich akweduktów ma aż 489 m długości,
co czyni go najdłuższym wiaduktem kolejowym w Polsce.
11. KATHEDRALE IN LEGNICA
Kathedrale in Legnica - Das gotische Gotteshaus wurde zu Beginn des
14. Jahrhunderts von Meister Wiland nach dem Vorbild der Breslauer Kirche
St. Elisabeth erbaut.
11. KATEDRA W LEGNICY
Gotycka świątynia wzniesiona na początku XIV w. przez mistrza Wilanda na wzór
wrocławskiego kościoła św. Elżbiety.
12. PIASTENSCHLOSS IN LEGNICA
Piastenschloss in Legnica - Der charakteristische Bau des Schlosses mit seinen
zwei Türmen, die nach dem Heiligen Peter und der Heiligen Hedwig benannt
wurden, sind fester Bestandteil des Panoramas von Legnica.
12. ZAMEK PIASTÓW ŚLĄSKICH W LEGNICY
Charakterystyczna bryła zamku z dwiema wieżami noszącymi imiona świętych
Piotra i Jadwigi na trwałe wpisała się w panoramę Legnicy.
13. DOMINSEL IN WROCŁAW
Dominsel in Wrocław - Im ältesten Teil der Stadt, dem früheren Sitz der
Breslauer Herzöge, können neben großartigen Kirchen auch die Kathedrale
St. Johannes des Täufers sowie der Bischofspalast besichtigt werden.
13. OSTRÓW TUMSKI WE WROCŁAWIU
Najstarsza cześć miasta, siedziba książąt wrocławskich, gdzie wśród wspaniałych
kościołów możemy podziwiać katedrę pw. św. Jana Chrzciciela oraz Pałac Biskupi.
14. MARKTPLATZ UND RATHAUS IN WROCŁAW
Marktplatz und Rathaus in Wrocław - Einer der größten Altmärkte Europas, in
dessen Mitte sich das spätgotische Rathaus - das Wahrzeichen der Stadt - befindet.
15. PANORAMA VON RACŁAWICE
Panorama von Racławice - Eine Abteilung des Nationalmuseums, in der das
1894 vollendete Rundgemälde „Schlacht bei Racławice“ ausgestellt ist.
Das Gemälde mit den Maßen 114 m x 15 m wurde von Jan Styka und
Wojciech Kossak gemalt.
16. JAHRHUNDERTHALLE IN WROCŁAW
Jahrhunderthalle in Wrocław - Eine monumentale Show- und Sporthalle,
deren Errichtung im Jahre 1913 nach dem Entwurf von Max Berg
abgeschlossen wurde. 2006 wurde die Halle als ein Denkmal des
UNESCO-Weltkulturerbes anerkannt.
17. BRAUEREI IN LWÓWEK ŚLĄSKI
Brauerei in Lwówek Śląski - Niederschlesien ist seit Jahrhunderten für seine
Bierbrauerei bekannt. Lwówek Śląski ist stolz auf seine Brauerei, in der noch
heute Bier gebraut wird.
18. BURG GRODZIEC
Burg Grodziec - Eine der interessantesten Ritterburgen im Bober-KatzbachVorgebirge, die nach 1800 als eines der ersten historischen Objekte Europas
für Touristen zugänglich gemacht wurde.
19. SCHMIEDEBASTEI IN ZŁOTORYJA
Schmiedebastei in Złotoryja - Die Bastei wurde zu Beginn des
14. Jahrhunderts als Teil des Abwehrsystems von Złotoryja erbaut. Die Zeche
der Schmiede war für die Instandhaltung und die Abwehr dieses Teils der
Stadtmauer verantwortlich.
20. BURG CZOCHA
Burg Czocha - In der am Leśniański-See gelegenen, im Stile der Gotik und
Renaissance erbauten Burg kann der Besucher den zahlreichen
Schauergeschichten lauschen, die man sich von der Burg erzählt.
21. RITTERTURM IN SIEDLĘCIN
Ritterturm in Siedlęcin - Der 1314 errichtete Turm war ein Jahrhundert lang
im Besitz verschiedener schlesischer Rittergeschlechte. Im dritten Stockwerk
der Al-Secco-Technik gemalt wurden.
72
14. RYNEK I RATUSZ WE WROCŁAWIU
Jeden z największych rynków staromiejskich Europy, w centrum którego usytuowany
jest późnogotycki ratusz, najbardziej rozpoznawalny symbol miasta.
15. PANORAMA RACŁAWICKA WE WROCŁAWIU
Oddział Muzeum Narodowego eksponujący ogromne (114 m x 15 m) malowidło
„Bitwa pod Racławicami” ukończone w 1894 roku, którego autorami są Jan Styka
i Wojciech Kossak.
16. HALA STULECIA WE WROCŁAWIU
Monumentalna hala widowiskowo-sportowa, której budowę ukończono w 1913 r.
wg projektu Maxa Berga. W 2006 roku Hala została uznana za obiekt światowego
dziedzictwa UNESCO.
17. BROWAR W LWÓWKU ŚLĄSKIM
Dolny Śląsk od kilkuset lat słynie z produkcji piwa, Lwówek Śląski szczyci się browarem
działającym do dziś.
18. ZAMEK GRODZIEC
Jedna z ciekawszych rycerskich warowni na Podgórzu Kaczawskim była po roku
1800 pierwszym w Europie obiektem zabytkowym przeznaczonym do zwiedzania
dla turystów.
19. BASZTA KOWALSKA W ZŁOTORYI
Powstała w XIV w. jako jeden z elementów systemu obronnego Złotoryi. Opiekę
nad nią i obowiązek obrony tej części murów sprawował cech kowali.
20. ZAMEK CZOCHA
Usytuowany nad Jeziorem Leśniańskim gotycko-renesansowy zamek, w którym
można posłuchać historii „z dreszczykiem”.
21. WIEŻA RYCERSKA W SIEDLĘCINIE
Wieża powstała ok. 1314 r. i przez stulecia należała do różnych śląskich rodów.
Na trzeciej kondygnacji zachowały się wspaniałe malowidła ścienne wykonane
techniką al secco.
TOURISMUS
TURYSTYKA
22. FRIEDENSKIRCHE IN JAWOR
Friedenskirche in Jawor - Eine von drei Friedenskirchen in Niederschlesien, die
von Protestanten nach dem Dreißigjährigen Krieg errichtet wurden. Die Kirche
in Jawor hat trotz zahlreicher Kriege nichts von ihrer Pracht verloren.
22. KOŚCIÓŁ POKOJU W JAWORZE
Jedna z trzech na Dolnym Śląsku „świątyni pokoju” wzniesionych przez
protestantów po wojnie trzydziestoletniej. Kościół w Jaworze zachował
swoją świetność pomimo licznych wojen.
23. GONDELBUCHT IN WROCŁAW
Gondelbucht in Wrocław - Die einstige Mündung des Flusses Oława ist heute
eine romantische Bucht zwischen der Ziegelbastion und dem Nationalmuseum,
in der sich eine Bootsanlegestelle befindet.
23. ZATOKA GONDOLI WE WROCŁAWIU
Dawniej ujście rzeki Oławy, dziś urokliwa zatoczka z przystanią pełną łódek
usytuowana między Bastionem Ceglarskim a Muzeum Narodowym.
24. BRESLAUER WASSERKNOTEN
Breslauer Wasserknoten - Polenweit das größte und europaweit eines der
größten Systeme von Wasserstraßen und hydrotechnischen Einrichtungen
innerhalb eines städtischen Ballungszentrums.
24. WROCŁAWSKI WĘZEŁ WODNY
Największy w Polsce i jeden z największych w Europie system dróg wodnych
oraz budowli hydrotechnicznych, zlokalizowanych na obszarze aglomeracji
miejskich.
25. SCHLOSS IN OŁAWA
Schloss in Oława - Das Schloss war über mehrere Generationen im Besitz
schlesischer Piasten. Seine Glanzzeit erlebte das Schloss im 16./17. Jahrhundert,
als es von italienischen Baumeistern ausgebaut wurde.
25. ZAMEK W OŁAWIE
Zamek należał do pokoleń Piastów śląskich. Okres największego rozkwitu
przypadł w XVI i XVII w., kiedy nad jego rozbudową pracowali mistrzowie
włoscy.
26. UMGEBINDEHÄUSER IN BOGATYNIA
Umgebindehäuser in Bogatynia - Wurden im 18./19. Jahrhundert in der
Oberlausitz und in Niederschlesien errichtet. Typisch für diese Häuser sind
senkrechte Stützbalken, die das obere Stockwerk trugen.
26. DOMY PRZYSŁUPOWE W BOGATYNI
Budynki wznoszone w XVIII i XIX w. na terenie Górnych Łużyc i Dolnego Śląska.
Ich charakterystyczną cechą były pionowe belki nośne, tzw. przysłupy, które
utrzymywały kondygnacje górne.
27. KURHAUS IN ŚWIERADÓW-ZDRÓJ
Kurhaus in Świeradów-Zdrój - Zum Kurhaus aus dem 19. Jahrhundert gehört
Niederschlesiens längste Trinkhalle mit einer Länge von 80m, die mit einer
Polychromie aus Pflanzenmotiven und Buntglasbildern geschmückt ist.
28. BOBERTALSPERRE
Bobertalsperre - Die Talsperre Pilchowice am Fluss Bober ist die zweitgrößte
Talsperre Polens und der größte Steinbau dieser Art.
29. MARKTPLATZ IN JELENIA GÓRA
Marktplatz in Jelenia Góra - Im Herzen eines Talkessels gelegen zieht die
Stadt mit seinen zahlreichen Sehenswürdigkeiten viele Touristen an. Eine
der größten Touristenattraktionen ist der malerische Marktplatz mit seinen
wunderschönen, barocken Bürgerhäusern.
27. DOM ZDROJOWY W ŚWIERADOWIE-ZDROJU
XIX- wieczny Dom Zdrojowy może poszczycić się najdłuższą na Dolnym Śląsku
modrzewiową Halą Spacerową o długości 80 m, ozdobioną polichromią
z motywami roślinnymi i witrażami.
28. ZAPORA NA BOBRZE
Zapora Pilchowice na Bobrze jest drugą co do wielkości zaporą w Polsce
i największą tego typu budowlą z kamienia.
29. RYNEK W JELENIEJ GÓRZE
Położone w sercu kotliny miasto przyciąga rzesze turystów wieloma
atrakcjami. Jedną z największych jest malowniczy rynek z przepięknymi,
barokowymi kamieniczkami.
30. KURORT CIEPLICE
Kurort Cieplice - Im Hirschberger Talkessel gelegen zählt der Ort zu den
ältesten Kurorten Europas. Seine Beliebtheit verdankt der Ort den heißen
Heilquellen.
30. UZDROWISKO CIEPLICE
Leżące w Kotlinie Jeleniogórskiej jest jednym z najstarszych europejskich
uzdrowisk. Swoją popularność zawdzięcza leczniczym gorącym źródłom.
31. BURG BOLKÓW
Burg Bolków - Auf der mittelalterlichen Wehrburg über dem Ort Bolków
können Touristen Ritterturniere und -bälle miterleben.
31. ZAMEK BOLKÓW
Średniowieczny warowny zamek wnoszący się nad Bolkowem zaprasza
turystów na rycerskie turnieje i bale.
32. DAMPFLOKOMOTIVEN-FREILICHTMUSEUM IN JAWORZYNA ŚLĄSKA
Dampflokomotiven-Freilichtmuseum in Jaworzyna Śląska - Polens ältester
Eisenbahnknotenpunkt ist berühmt für sein einzigartiges Lokomotivenbetriebswerk
und seinen historischen Eisenbahn-Fuhrpark.
32. SKANSEN PAROWOZÓW W JAWORZYNIE ŚLĄSKIEJ
Najstarszy w Polsce węzeł kolejowy, szczycący się unikatową parowozownią
oraz zabytkowym taborem kolejowym.
33. ZOBTENGEBIRGE
Zobtengebirge - Der über die Region ragende Zobtenberg (Ślęża), den man
aus einer Entfernung von mehreren Kilometern sehen kann, war bereits im
Altertum eine Stätte des Sonnenkults.
34. DAS VERKEHRSMUSEUM IN ŚLĘZA
Das Verkehrsmuseum in Ślęza neben dem Schloss Topacz verfügt über eine
reiche Sammlung an Motorrädern und luxuriösen Oldtimern.
35. TIROLER MUSEUM IN MYSŁAKOWICE
Tiroler Museum in Mysłakowice - Im 17. Jahrhundert ließen sich
protestantische Flüchtlinge aus dem Tiroler Zillertal in Mysłakowice nieder.
Bis heute sind einige Dutzend charakteristische Häuser erhalten geblieben.
36. WESTERN CITY
Western City - Die Stadt der echten Cowboys in Ściegny bei Karpacz ist ein
Paradies für alle Fans des Wilden Westens.
37. TAL DER PALÄSTE UND GÄRTEN
Tal der Paläste und Gärten - Das sich vom Riesengebirge über den Landeshuter
Kamm bis zum Bober-Katzbach-Gebirge erstreckende Gebiet ist berühmt für
seine malerischen Landschaften und historischen Bauten.
38. SCHLOSS FÜRSTENSTEIN IN WAŁBRZYCH
Schloss Fürstenstein in Wałbrzych - Das drittgrößte Schloss Polens befindet
sich inmitten der herrlichen Gärten des Landschaftsschutzparks Fürstenstein
(Książ).
39. FRIEDENSKIRCHE IN ŚWIDNICA
Friedenskirche in Świdnica - Die jüngste der drei Friedenskirchen wurde
in den Jahren 1656-57 aus Holz und Lehm errichtet und bietet bis zu 7 500
Gläubigen Platz.
40. WASSERFALL SZKLARKA
Wasserfall Szklarka - Einer der malerischsten Wasserfälle und der zugleich
zweithöchste Wasserfall des Riesengebirges liegt am Flüsschen Szklarka
zwischen Szklarska Poręba und Piechowice.
41. HÜTTE JULIA IN PIECHOWICE
Hütte Julia in Piechowice - Die Hütte stellt ununterbrochen seit fast
200 Jahren Kristallglas her. Die Erzeugnisse zeichnen sich durch hohen
Arbeitsaufwand, originelle Ausführung und vollständige Handarbeit aus.
33. MASYW ŚLĘŻY
Dominujący nad cała okolicą szczyt Ślęży, widoczny dobrze z odległości
kilkudziesięciu kilometrów, już w starożytności był ośrodkiem kultu solarnego.
34. MUZEUM MOTORYZACJI W ŚLĘZIE
Muzeum Motoryzacji obok zamku Topacz zaprasza do obejrzenia bogatej
kolekcji motocykli, a także luksusowych starych samochodów.
35. MUZEUM TYROLSKIE W MYSŁAKOWICACH
W XVII w. w Mysłakowicach osiedlili się protestanccy uchodźcy pochodzący
z doliny Ziller w Tyrolu. Do dziś pozostało kilkanaście charakterystycznych
domów.
36. WESTERN CITY
Western City - miasto prawdziwych kowbojów w Ściegnach koło Karpacza jest
rajem dla wielbicieli Dzikiego Zachodu.
37. DOLINA PAŁACÓW I OGRODÓW
Obszar leżący pomiędzy Karkonoszami, Rudawami Janowickimi i Górami
Kaczawskimi słynie z malowniczych krajobrazów i zabytków.
38. ZAMEK KSIĄŻ W WAŁBRZYCHU
Trzeci co do wielkości zamek w Polsce, malowniczo wzniesiony pośród
wspaniałych ogrodów na terenie Książańskiego Parku Krajobrazowego.
39. KOŚCIÓŁ POKOJU W ŚWIDNICY
Najmłodsza z trzech świątyń pokoju, wzniesiona w latach 1656-57, zbudowana
z drewna i gliny, może pomieścić aż 7 500 wiernych.
40. WODOSPAD SZKLARKI
Jeden z najbardziej malowniczych, drugi co do wysokości wodospad
w Karkonoszach na rzeczce Szklarce pomiędzy Szklarską Porębą
a Piechowicami.
41. HUTA JULIA W PIECHOWICACH
Huta Julia produkuje kryształowe szkło nieprzerwanie od prawie 200 lat.
Jej wyroby charakteryzują się dużą pracochłonnością, finezją wykończenia
i w pełni ręcznym wykonaniem.
73
TOURISMUS
TURYSTYKA
42. MINIATURENPARK IN KOWARY
- Inmitten kleiner Schlängelwege und sorgfältig angeordnetem Grün werden
außergewöhnlich präzise angefertigte Miniaturen präsentiert, die bekannte
Bauten Niederschlesiens zeigen.
42. PARK MINIATUR W KOWARACH
Wśród krętych alejek oraz starannie zaaranżowanej zieleni prezentowane
są niezwykle precyzyjnie wykonane miniatury odwzorowujące budowle
Dolnego Śląska.
43. ZISTERZIENSERABTEI IN KRZESZÓW
Zisterzienserabtei in Krzeszów - Die europäische Perle des Barocks verdankt
ihre Bekanntheit und Schönheit den Zisterziensern, die mit Pausen seit über
700 Jahren die Region um Krzeszów bewirtschaften.
43. OPACTWO CYSTERSÓW W KRZESZOWIE
Nazwane europejską perłą baroku, swoją sławę i piękno opactwo zawdzięcza
cystersom, którzy z przerwami od ponad 700 lat gospodarują na krzeszowskiej
ziemi.
44. UNTERIRDISCHE STADT OSÓWKA IN GŁUSZYCA
Unterirdische Stadt Osówka in Głuszyca - Das Geheimquartier Hitlers im
Eulengebirge ist der interessanteste und größte Bunkerkomplex aus der Zeit
des 2. Weltkriegs.
44. PODZIEMNE MIASTO OSÓWKA W GŁUSZYCY
Tajna kwatera Hitlera w Górach Sowich, najciekawszy i największy kompleks
schronów z czasów II Wojny Światowej.
45. BERGSTOLLEN IN WALIM
Bergstollen in Walim - Ab 1943 führten die Deutschen im Eulengebirge
Bauarbeiten unter dem Kryptonym „Riese“ durch. Überbleibsel sind eine
Reihe unterirdischer Komplexe, um die sich bis heute Geheimnisse ranken.
46. ZISTERZIENSERABTEI IN HENRYKÓW
Zisterzienserabtei in Henryków - Nach dem Dreißigjährigen Krieg ließ der Abt
Melchior eine Klosteranlage errichten, die zu einer der prächtigsten und
schönsten Barockresidenzen dieser Art zählt.
47. NATIONALPARK RIESENGEBIRGE
Nationalpark Riesengebirge - Der Park befindet sich in den höchsten Lagen
der Sudeten. Landschaftlich einmalig sind die Gletscherkaren sowie der Kleine
und der Große Teich.
48. KIRCHE WANG IN KARPACZ
Kirche Wang in Karpacz - Die im 12. Jahrhundert in Norwegen erbaute Kirche
wurde von König Friedrich Wilhelm erworben und nach Karpacz gebracht.
49. SCHNEEKOPPE
Schneekoppe - Höchster Gipfel des Riesengebirges und der Sudeten. Das
hiesige spezifische Klima kommt dem am Polarkreis herrschenden Klima nahe.
50. WEBERHÄUSER (ZWÖLF APOSTEL) IN CHEŁMSKO ŚLĄSKIE
Weberhäuser (Zwölf Apostel) in Chełmsko Śląskie - Die architektonisch
interessanten 11 Holzhäuser gehörten einst tschechischen Webern, die
im 18. Jahrhundert von Zisterziensern hierhergebracht wurden.
51. FESTUNG IN SREBRNA GÓRA
Festung in Srebrna Góra - Die größte Bergfestung Europas befindet sich im
Eulengebirge.
52. NATIONALPARK GÓRY STOŁOWE
Nationalpark Góry Stołowe - Besonders sehenswert sind der Tafelberg
Szczeliniec Wielki sowie das Felsenlabyrinth Błędne Skały.
53. BASILIKA IN WAMBIERZYCE
Basilika in Wambierzyce - Die Wallfahrtskirche wird aufgrund ihrer
einzigartigen Symbolik auch das Schlesische Jerusalem genannt.
54. FESTUNG IN KŁODZKO
Festung in Kłodzko - Polens wertvollste Festungsanlage aus dem 17./18.
Jahrhundert wurde auf dem Schlossberg errichtet.
55. KURHAUS IN KUDOWA-ZDRÓJ
Kurhaus in Kudowa-Zdrój - Das zu Beginn des 20. Jahrhunderts erbaute
Kurhaus mit seinen 100 Zimmern sowie Mineralbädern auf jeder Etage
ist das angesehenste Gebäude in Kudowa.
56. SANATORIUM WIELKA PIENIAWA IN POLANICA-ZDRÓJ
Sanatorium Wielka Pieniawa in Polanica-Zdrój - Das über einhundertjährige
Kurhaus, das das Panorama von Polanica dominiert, gehörte zu den schönsten
und bestausgestattetsten Kurhäusern.
57. KURHAUS WOJCIECH IN LĄDEK-ZDRÓJ
Kurhaus Wojciech in Lądek-Zdrój - Die Heilquellen in Lądek-Zdrój waren
bereits im Mittelalter bekannt. Gegen Ende des 17. Jahrhunderts wurde das
Kurgebäude im neoklassizistischen Stil modernisiert. Das Innere wurde dabei
einem türkischen Bad nachempfunden.
58. PAPIERMUSEUM IN DUSZNIKI-ZDRÓJ
Papiermuseum in Duszniki-Zdrój - Das in einer Mühle aus dem 17. Jahrhundert
untergebrachte einzigartige Museum zeigt die einstigen Techniken des
Papierschöpfens.
59. WASSERFALL WILCZKI
Wasserfall Wilczki - Malerisch am Fluss Wilczka gelegen war dieser Wasserfall
bis zum Hochwasser im Juli 1997 der höchste Wasserfall der Sudeten und
Polens.
45. SZTOLNIE W WALIMIU
Od 1943 roku w Górach Sowich Niemcy prowadzili prace budowlane pod
kryptonimem „Riese” . Ich pozostałością jest szereg podziemnych kompleksów
do dziś owianych mgłą tajemnicy.
46. OPACTWO CYSTERSÓW W HENRYKOWIE
Po wojnie trzydziestoletniej opat Melchior odbudował zespół klasztorny,
który stał się jedną z najbardziej okazałych i najpiękniejszych barokowych
rezydencji tego typu.
47. KARKONOSKI PARK NARODOWY
Park leży w najwyższych partiach Sudetów. Jego niepowtarzalne walory
przyrodnicze i krajobrazowe to Śnieżne Kotły i Mały oraz Wielki Staw.
48. KOŚCIÓŁ WANG W KARPACZU
Drewniany kościół wybudowany w XII w. w Norwegii został zakupiony przez
króla Fryderyka Wilhelma IV i przeniesiony do Karpacza.
49. ŚNIEŻKA (1602 m n.p.m.)
Największy szczyt Karkonoszy oraz Sudetów. Panuje tutaj specyficzny klimat
zbliżony do tego jaki występuje za kołem podbiegunowym.
50. DOMY TKACZY W CHEŁMSKU ŚLĄSKIM
Domy Tkaczy (Dwunastu Apostołów) - 11 drewnianych domów o ciekawej
architekturze, należących kiedyś do tkaczy czeskich, sprowadzonych przez
cystersów w XVIII wieku.
51. TWIERDZA W SREBRNEJ GÓRZE
Największa górska budowla fortyfikacyjna w Europie wzniesiona w Górach
Sowich.
52. PARK NARODOWY GÓR STOŁOWYCH
Na terenie Parku znajdują się charakterystyczne miejsca, jak Szczeliniec Wielki
czy Błędne Skały.
53. BAZYLIKA W WAMBIERZYCACH
Sanktuarium Maryjne, które ze względu na unikatową symbolikę, zwane jest
również Śląską Jerozolimą.
54. TWIERDZA KŁODZKO
Najcenniejszy w Polsce zespół XVII-XVIII - wiecznych fortyfikacji wzniesiony na
szczycie Zamkowego Wzgórza.
55. DOM ZDROJOWY W KUDOWIE-ZDROJU
Powstały na początku XX w. Dom Zdrojowy, posiadający ponad 100 pokoi
oraz łazienki mineralne na każdym piętrze, stał się najbardziej prestiżowym
budynkiem Kudowy.
56. SANATORIUM WIELKA PIENIAWA W POLANICY-ZDROJU
Ponad stuletni Dom Uzdrowiskowy dominujący w panoramie Polanicy.
Niegdyś należał do najpiękniejszych i najlepiej wyposażonych domów
zdrojowych w regionie.
57. DOM ZDROJOWY WOJCIECH W LĄDKU-ZDROJU
Źródła lecznicze w Lądku-Zdroju były znane już w średniowieczu. Pod koniec
XVII w. zmodernizowano budynek zdrojowy w stylu neoklasycystycznym,
którego wnętrze nawiązywało do łaźni tureckiej.
58. MUZEUM PAPIERNICTWA W DUSZNIKACH-ZDROJU
Mieszczące się w XVII - wiecznym młynie unikatowe muzeum przedstawia
dawne techniki czerpania papieru.
59. WODOSPAD WILCZKI
Malowniczo usytuowany na rzece Wilczce wodospad był do powodzi w lipcu
1997 roku najwyższym wodospadem w Sudetach i w kraju.
60. JASKINIA NIEDŹWIEDZIA W KLETNIE
Położona w Masywie Śnieżnika ma ok. 2 230 m długości i jest największą
w Polsce jaskinią dostępną dla turystów.
60. BÄRENHÖHLE IN KLETNO
Bärenhöhle in Kletno - Die Höhle befindet sich im Glatzer Schneegebirge und
ist mit einer Länge von ca. 2 230 m eine der größten für Touristen zugänglichen
Höhlen Polens.
74
Photo: A. Bugiel/DAWG sp. z o.o.
Dieser Wegweiser bietet eine Einführung in die breite Thematik von
Fragen, die sich auf das wirtschaftliche Potenzial von Niederschlesien
beziehen. Wir hoffen, dass seine Lektüre Ihr Interesse geweckt und
Antworten auf grundsätzliche Fragen nach der Region gebracht hat.
Detaillierte Informationen in den für Sie interessante Bereiche erteilt
das Zentrum für Investorenbetreuung (COI), das im Rahmen der
Niederschlesischen Agentur für Wirtschaftszusammenarbeit tätig
ist. Die Niederschlesische Agentur für Wirtschaftszusammenarbeit
wurde von der Selbstverwaltung der Wojewodschaft Niederschlesien
für Aufgaben zur Wirtschafts- und Investitionsförderung der Region
ins Leben berufen.
Seit 2008 arbeitet das Zentrum für Investorenbetreuung (COI) mit
der Polnischen Agentur für Information und ausländische
Investitionen zusammen und seit 2010 ist es ihr zertifizierter Partner.
Die Tätigkeit des Zentrums für Investorenbetreuung (COI) basiert auf
den ISO 9001:2009 - Standards. Die durchgeführten Investitionsprojekte
werden auf Wunsch des Investoren vertraulich behandelt.
Seit Beginn seiner Tätigkeit hat das Zentrum für Investorenbetreuung
(COI) über 200 Investitionsprojekte geführt. Das Angebot kostenfreier
Dienstleistungen für Investoren umfasst:
Zugang zur Angebotsbasis von Investitionsimmobilien
(Greenfield und Brownfield) in Niederschlesien
Erstellung von besonderen Ausarbeitungen zur regionalen
Wirtschaft
Hilfe bei dem Knüpfen von Kontakten zu Behörden
der Zentralregierung und der Selbstverwaltung
Informationen über öffentliche Beihilfen für Investoren,
auch über die in Sonderwirtschaftszonen, EU-Fonds
und - Förderungen verfügbaren Beihilfen
Beratung im Bereich der Personalbeschaffung, des Kontakts
zu Hochschulen, der Rechts- und Administrationsverfahren
Werbung für Investitionsvorhaben und Imageaufbau
des Investoren bei der Bevölkerung vor Ort
Niniejszy przewodnik stanowi wprowadzenie do szerokiej tematyki
zagadnień związanych z potencjałem gospodarczym Dolnego Śląska.
Szczegółowych informacji z interesujących Państwa obszarów udziela
Centrum Obsługi Inwestora (COI) działające w ramach Dolnośląskiej
Agencji Współpracy Gospodarczej sp. z o. o. DAWG został powołany
przez Samorząd Województwa Dolnośląskiego w celu realizacji zadań
z zakresu promocji gospodarczej i inwestycyjnej regionu.
Od 2008 r. COI współpracuje z Polską Agencją Informacji i Inwestycji
Zagranicznych, a od 2010 r. jest jej certyfikowanym partnerem.
Działalność COI jest realizowana w oparciu o standardy ISO 9001:2009.
Projekty inwestycyjne, na życzenie inwestora, obejmowane są
klauzulą poufności.
Od początku swojej działalności COI prowadziło ponad 200 projektów
inwestycyjnych. Usługi Centrum Obsługi Inwestora są bezpłatne,
a oferta obejmuje:
dostęp do bazy nieruchomości inwestycyjnych
(greenfield i brownfield) na Dolnym Śląsku
przygotowanie specjalistycznych opracowań
dotyczących gospodarki regionalnej
pomoc w nawiązywaniu kontaktów
z administracją rządową i samorządową
informacje o pomocy publicznej dla inwestorów, również
w specjalnych strefach ekonomicznych, funduszach unijnych
i grantach
doradztwo w zakresie rekrutacji pracowników, kontaktu
ze szkołami wyższymi, procedur prawnych i administracyjnych
promocję przedsięwzięć inwestycyjnych i budowanie wizerunku
inwestora wśród społeczności lokalnej
DER NIEDERSCHLESISCHEN AGENTUR
FÜR WIRTSCHAFTSZUSAMMENARBEIT
DOLNOŚLĄSKIEJ AGENCJI
WSPÓŁPRACY GOSPODARCZEJ
Kontakt: ul. Kotlarska 42, III piętro, 50-151 Wrocław, Tel. +48 71 343 42 36, +48 71 344 0286, [email protected], www.dawg.pl
75
Marschallamt
der Woiwodschaft Niederschlesien
50-411 Wrocław
Wybrzeże Słowackiego 12-14
tel. +48 71 776 90 53
www.umwd.dolnyslask.pl
Abteilung für Wirtschaftsentwicklung
beim Marschallamt der Woiwodschaft Niederschlesien
tel. +48 71 776 91 83
tel. +48 71 776 90 87
Urząd Marszałkowski
Województwa Dolnośląskiego
50-411 Wrocław
Wybrzeże Słowackiego 12-14
tel. +48 71 776 90 53
www.umwd.dolnyslask.pl
Wydział Gospodarki
UMWD
tel. +48 71 776 91 83
tel. +48 71 776 90 87

Informator Gospodarczy Dolny Śląsk 2013

Transcription

Similar documents

Logistikimmobilienreport Deutschland 2015

Untitled

Stadtidee Zug

Interculture-Online 7/2004 1 Einleitung

Focus on

Migration – ein Thema im Unterricht

GMINA ZĄBKOWICE ŚLĄSKIE