KurdîAlmanî-KurdischDeutsch DAXÎNE

Transcription

Amadekar: Hesen Huseyîn Denîz
Rastkirina Almanî: Yûsuf Yeşîloz
KURDÎ / ALMANÎ
FÊRBÛNA HÊSAN
KURDISCH / DEUTSCH EINFACH ERLERNEN
1
NAVEROK
TÎPNASÎ / BUCHSTABE ............................................................................... 3
DI ZIMANÊ KURDÎ DE PEYV/DAS WORT ..................................................... 4
ÇÊKIRINA HEVOKÊN HÊSAN/EINFACHSATZ .............................................. 4
RENGDÊR / ADJEKTIV ............................................................................. 14
DI NAVAN DE KOM Û KIT BÛN PLURAL UND SINGULAR NOMEN .............. 19
SAZKIRINA HEVOKÊN NEYÊNÎ Û PIRSYARÎ NEGATIV UND FRAGE SATZ.. 27
HEVOKÊN PIRSYARÎ/FRAGESATZ ............................................................. 28
CÎNAVKÊN KESANÎ / PERSONAL PRONOMEN ........................................... 37
SAZKIRINA HEVOKÊN LÊKERÎ .................................................................. 50
LÊKER / das VERB.................................................................................... 55
JI BO HER SÊ DEMAN KIŞANDINA LÊKERAN ............................................ 58
DI HEVOKÊ DE TEWANDINA BIRESERÊ/AKKUSATIV ............................... 70
HEBÛN/HABEN heye, nîn e/es gibt, keine ................................................. 77
CÎNAVKÊN XWEDÎTIYÊ / Possesiv ............................................................. 84
Ya/yê kê bûn dîsa bi diyarkirina `nêr û mê` bûna bireserê çêdibe. Dativ ..... 92
DAÇEK û HOKER/PRÄPOSITION ............................................................... 98
HIJMAR / ZAHLEN .................................................................................. 113
GELEK, PIR / VIELE ................................................................................ 116
PIRSÎNA TEMEN – IMIR / WIE ALT…? ...................................................... 121
PIRSÎNA NAV / WIE HEISSEN…............................................................... 123
BIKARANîNA DU NAVAN BI HEV RE BENUTZEN ZWEI NOMEN ZUSAMMEN
................................................................................................................ 126
YA KÊ, YÊ KÊ / WESSEN......................................................................... 130
DIYARKIRINA DEMÊ / ZEIT ..................................................................... 134
DANASÎNA DEMÊ / WISSEN ZEIT............................................................ 135
DEMA BÊ / FUTURE ............................................................................... 139
MEH Û WERZÊN SALÊ DIE MONATEN UND DIE JAHRESZEITEN ........... 144
RÊZKIRINA RENGDÊRAN / ADJEKTIV..................................................... 147
QASÎ / SO….. WIE ................................................................................... 148
DEMA BORÎ YA DIYAR / IMPERFEKT ...................................................... 154
LÊKERA `BÛN` DI DEMA BORÎ YA DIYAR DE........................................... 164
KARÎBÛN / KÖNNEN ............................................................................... 167
DIVÊTÎ / MÜSSEN ................................................................................... 169
LÎSTEYA LÊKERÊN BIRESERÊ DIGRIN VERBEN MIT OBJEKT................. 172
Bersiva Fêrbûnan / Antworten Übungen .................................................. 178
2
Fêr -1
Bi kurdî
01- A a
02- B b
03- C c
04- Ç ç
05- D d
06- E e
07- Ê ê
08- F f
09- G g
10- H h
11- X x
12- İ i
13- Î î
14- J j
15- K k
16- Q q
17- L l
18- M m
19- N n
20- O o
21- P p
22- R r
23- S s
24- Ş ş
25- T t
26- U u
27- Û û
28- V v
29- W w
30- Y y
31- Z z
1. Lektion
TÎP / BUCHSTABE
in Deutsch
Agir (das Feuer)
wie a der Apfel
Bizin (die Ziege)
wie b der Berg
Cawbir (die Schere) wie g der Gentilmen
Çav (das Auge)
wie tsch tschuss
Dest (die Hand)
wie d dort
Ewr (die Wolke)
wie e die Erde
Êzing (das Brennholz) wie ee der Schnee
Firoke (das Flugzeug) wie f das Flugzeug
Gulberoj (die Sonnenblume) wie g gleich
Hêlîn (das Nest)
wie h hoch
Xox (der Pfirsich)
wie ch das Buch
Inirîn (schmollen)
wie e bitte
Îsot (der Pfeffer)
wie i Ihnen
Jinemal (die Hausfrau) wie g die Etage
Kîvroşk (der Hase)
wie k kalt
Qeresî (die Kirsche) wie qu die Qualitat
Lênûs (das Heft)
wie l die Lampe
Masî (der Fisch)
wie m der Mann
Neft (das Petroleum) wie n Nein
Ol (die Religion)
wie o die Orange
Pênûs (der Stift)
wie p der Papa
Rê (der Weg)
wie r rechts
Sivore (das Eichhörnchen) wie ss das Sand
Şûşe (die Flasche)
wie sch Schlecht
Teyr (der Vogel)
wie t die Tasche
Uniforma (die Uniform) wie ü in das Übung
Û (und)/Ûtî (das Bügeleisen) wie u der Urlaub
Vekirî (offen)
wie v das Verb
Werdek (die Ente)
wie w Wo?
Yek (1) (die Eins)
wie j das Jahr
Zebeş (die Wassermelone) wie s Sie
3
DI ZIMANÊ KURDÎ DE PEYV
IN KURDISCH DAS WORT
Peyvên kurdî dema bi tena serê xwe tên
nivîsandin him wateya kit, him jî wateya kom didin:
Kursî (kursiyek/gelek kursî) der Stuhl/die Stühle
Kulîlk
die Blume / die Blumen
Mal
das Haus / die Häuser
Dema mirov bixwaze qala tiştekî tenê bike, mirov
peyva èk/yek` tîne dawiya navan. Dema nav bi tîpeke
dengdêr bi dawî bibe `-yek`, dema bi tîpeke dengdar bi
dawî bibe `-ek` tê pey.
Kursî
Kursiyek / der Stuhl / ein Stuhl
Kulîlk
Kulîlkek / die Blume / eine Blume
Mal
Malek / das Haus / ein Haus
Sa/Se/Kûçik
Sayek / Kûçikek
ein Hund
Erebe
Erebeyek
ein Auto
Psîk (pisîk)
Psîk (pisîk)ek
eine Katze
Hesp
Hespek
ein Pferd
Pênûs
Pênûsek
ein Bleistift
Dema `-yek` tê pey navekî bi `î` bi dawî dibe,
kumê `î` dikeve, dibe `-iyek`. Mînak: Kursî-Kursiyek.
Der Stuhl. Ein Stuhl. Derî-Deriyek. Die Tür-Eine Türe.
ÇÊKIRINA HEVOKÊN HÊSAN
EINEN EINFACHEN SATZ MACHEN
Ev çi ye? Ev psîk (pisîk)ek e.
Was ist das? Das ist eine Katze.
Ev kî ye? Ev Zînê ye.
Wer ist das? Das ist Zînê.
4
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Van peyvên nû fêr bibin û bi vana hevokên hêsan
çêbikin: Lernt diese neuen Wörter und bildet damit
einfache Sätze.
Mînak: Kursî,
Kursiyek
Ev çi ye?
Ev kursî ye. Ev kursiyek e.
Kursî
der Stuhl
kursiyek
ein Stuhl
Kulîlk
kulîlkek
die Blume
eine Blume
Mal
Malek
das Haus
ein Haus
Kûçik
Kûçikek
der Hund
ein Hund
Erebe
Erebeyek
das Auto
ein Auto
5
Pênûs
Pênûsek
der Bleistift
ein Bleistift
Hesp
Hespek
das Pferd
ein Pferd
Guldank
die Vase
Guldankek eine Vase
Mase
Maseyek
der Tisch
ein Tisch
Sêv
Sêvek
der Apfel
ein Apfel
6
Pirteqal
Pirteqalek
die Orange
eine Orange
Derî
Deriyek
die Tür
eine Tür
Hêk
Hêkek
das Ei
ein Ei
Çûk
Çûkek
der Vogel
ein Vogel
Mifte
Mifteyek
der Schlüssel
ein Schlüssel
7
Nivîn
Nivînek
das Bett
ein Bett
Radyo
Radyoyek
das Radio
ein Radio
Sîwan/Şemsiye
Sîwanek
Şemsiyeyek
der Regenschirm
ein Regenschirm
Rastek
Rastekek
das Lineal
ein Lineal
Pace
Paceyek
das Fenster
ein Fenster
8
Cixare
Cixareyek
die Zigarette
eine Zigarette
Çêlek
Çêlekek
die Kuh
eine Kuh
Masî
Masiyek
der Fisch
ein Fisch
Temaşok/Televizyon
Temaşokek
Televizyonek
der Fernseher
ein Fernseher
9
B- Bi van peyvan hevokên wekî hevoka mînakî çêbikin.
Bildet mit diesen Wörten, Sätze wie im Beispiel.
Mînak / Beispiel: Gerok Gerokek
Ev kî ye?
Ev gerokek e.
Gerok/Tûrîst
der Tourist
Gerokek
ein Tourist
Tûrîstek
Polîs
Polîsek
der Polizist
ein Polizist
Postevan
Postevanek
der Postbote
ein Postbote
Zinarîn
Zinarîn
(f - ein Name)
Zinar
Zinar
(m - ein Name)
10
Xwendekar der Schüler
Xwendekar die Schülerin
Mamoste
Mamoste
der Lehrer
die Lehrerin
C- Van cihên vala dagrin: Füllt die Lücken aus.
1-Ev pirtûkek…………
2-Ev çi………….?
3-…….kursiyek e.
4-Ev kulîlk…….. e.
5-Ev mamoste……….e.
6-Ev cixareyek …………
7-Ev kî……..?
8-….Zinarîn………..
D- Bi peyvên di nava kevanekan de, van pirsan
bibersivînin: Beantworte mit den Wörtern in den
Klammern, die Sätze.
1-Ev çi ye? (masî)
2-Ev kî ye? (gerîla)
3-Ev çi ye? (mifte)
4-Ev kî ye? (xwendekar)
5-Ev çi ye? (guldank)
6-Ev kî ye? (mamoste)
7-Ev çi ye? (derî)
11
8-Ev kî ye? (Zinar)
12
9-Ev çi ye? (çêlek)
10- Ev kî ye? (zarok)
E- Hijmara `yek` bi pey van navan vekin:
1-Radyo
2-Sîwan
3-Guldank
4-Kûçik
5-Çûk
6-Masî
7-Derî
8-Pace
9-Pênûs
10-Pirtûk
13
Fêr-2
RENGDÊR / ADJEKTIV
Ji peyvên rewş û rengê tiştan diyar dikin re,
`rengdêr` tê gotin. `Zilam kal e.`, `Jin pîr e.`, `Sêv sor e.`,
`Xanî bilind e.`, `Dar dirêj e.` tev rengdêr in. Em niha
rengdêran di hevokan de binasin:
Zilam kal e.
Kulîlk xweşik e.
Erebe kevn e.
Der Mann ist alt.
Die Blume ist schön.
Das Auto ist alt.
ÇAWA? / WIE?
Bi peyva `Çawa?` mirov dikare pirsan bipirse û bi
rêka bersiva ku bidin, rengdêran fêr bibe.
Zilam çawa ye?
Kulîlk Çawa ye?
Erebe çawa ye?
Wie ist der Mann?
Wie ist die Blume?
Wie ist das Auto?
Em hinek mînak bi fêra borî re, bi hev re bibînin:
Ev mifteyek e.
Das ist ein Schlüssel.
Mifte biçûk e.
Der Schlüssel ist klein.
14
Pênûs kin e.
Der Bleistift ist kurz.
Jin dirêj e.
Die Frau ist lang.
Erebe nû ye.
Das Auto ist neu.
Xanî kevn e.
Das Haus ist alt.
Jin çawa ye?
Jin pîr e.
Wie ist die Frau?
Die Frau ist alt.
Keçik çawa ye?
Keçik ciwan e.
Wie ist das Mädchen?
Das Mädchen ist jung.
15
Zilam çawa ye?
Zilam kal e.
Wie ist der Mann?
Der Mann ist alt.
Sol çawa ye? Wie ist der Schuh?
Sol kevin e. Der Schuh ist alt.
Perde çawa ye?
Perde nû ye.
Wie ist der Vorhang?
Der Vorhang ist neu.
Rastkêş çawa ye?
Rastkêş dirêj e.
Wie ist das Lineal?
Das Lineal ist lang.
Dar çawa ye?
Dar mezin e.
Wie ist der Baum?
Der Baum ist gross.
Ker çawa ye?
Ker biçûk e.
Wie ist der Esel?
Der Esel ist klein.
16
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Van pirsên bi `Çawa?` hatine çêkirin, bi peyvên di
nava kevanekan de bibersivînin: Beantworte die Fragen
mit den Wörtern in den Klammern.
1-Kulîlk çawa ye? (biçûk)
2-Xanî çawa ye? (mezin)
3-Mamoste çawa ye? (ciwan)
4-Sîwan çawa ye? (kevin)
5-Xwendekar çawa ye? (jîr)
6-Mase çawa ye? (nû)
7-Pênûs çawa ye? (dirêj)
8-Rastkêş çawa ye? (kin)
9-Sêv çawa ye? (mezin)
10-Radyo çawa ye? (biçûk)
B- Bi van hevokan, hevokên bi pirsa `Çawa?` çêbikin:.
Stelle mit diesen Sätzen eine Frage mit `Çawa?`.
1-Derî mezin e.
2-Kursî kevin e.
3-Dewran ciwan e.
4-Gerok kal e.
5-Hesp biçûk e.
6-Rastkêş kin e.
7-Mifte dirêj e.
8-Nivîn nû ye.
9-Pirtûk biçûk e.
10-Pênûs dirêj e.
C- Ji van navdêr û rengdêran hevokan saz bikin: Bilde
mit diesen Nomen und Adjektiven einen Satz.
1-Kûçik, ciwan
2-Çûk, biçûk
3-Sîwan, kin
4-Guldank, mezin
5-Radyo, kevin
6-Televizyon, nû
17
7-Çêlek, mezin
8-Cixare, dirêj
18
Fêr-3
DI NAVAN DE KIT Û KOM BÛN
NOMEN IM SINGULAR UND PLURAL
Di zimanê kurdî de dema nav bi tena xwe bin, kitbûn û
kombûn wekî xwe tê nivîsandin:
pirtûk
pirtûkek
pirtûk
gelek pirtûk
jin
jinek
jin
gelek jin
das Buch
ein Buch
die Bücher
viele Bücher
die Frau
eine Frau
die Frauen
viele Frauen
Lê dema rengdêr tê ber navdêrê, wê demê kitbûn
û kombûn derdikeve hole:
Pirtûk (Buch), mezin (gross)
Pirtûka mezin (singular) Pirtûkên mezin (plural)
Ev pirtûk e.
Ev pirtûkek e.
Das ist das Buch.
Das ist ein Buch.
Ev pirtûk in.
Das sind Bücher.
19
kit/sîngular
kom/plural
Ev mal e.
Ev malek e.
Guldank nû ye.
Guldank nû ne.
Das ist das Haus.
Das ist ein Haus.
Die Vase ist neu.
Die Vasen sind neu.
Ev çûkek e.
Das ist ein Vogel.
Ev çûk in.
Das sind Vögel
Ev erebeyek e.
Das ist ein Auto.
Ev erebe ne.
Das sind Autos.
20
Ev nivînek e.
Das ist ein Bett.
Ev nivîn in.
Das sind Betten.
Kulîlk xweşik e.
Die Blume ist schön.
Kulîlk xweşik in.
Die Blumen sind schön.
kom/plural
Ev kevçî ne.
Das sind Löffel.
Ev saet in.
Das sind Uhren.
21
Ev çente ne.
Das sind Mappen.
Kûçik biçûk in.
Die Hunde sind klein.
Pênûs dirêj in.
Die Bleistifte sind lang.
Îskan nû ne.
Die Gläser sind neu.
Ev çi ye?
Was ist das?
Ev rastkêşek e.
Das ist ein Lineal.
Ev çi ne?
Was sind das?
Ev rastkêş in.
Das sind Lineale.
22
Ev çi ne?
Was sind das?
Ev radyo ne.
Das sind Radios.
Ev çi ne?
Was sind das?
Ev hesp in.
Das sind Pferde.
Çetel çawa ne?
Wie sind die Gabeln?
Çetel biçûk in.
Die Gabeln sind klein.
Şefqe çawa ne?
Wie sind die Hüte?
Şefqe nû ne.
Die Hüte sind neu.
Lampe çawa ne?
Wie sind die Lampen?
Lampe xweşik in.
Die Lampen sind schön.
Dar çawa ne?
Wie sind die Bäume?
Dar mezin in.
Die Bäume sind gross.
23
Mehfûr çawa ne?
Wie sind die Teppiche?
Mehfûr kin in.
Die Teppiche sind kurz.
Çetel çawa ye?
Wie ist die Gabel.
Çetel biçûk e.
Die Gabel ist klein.
PEYVÊN EM FÊR BÛNE
BEREITS GELERNTE WÖRTER
Sêv
der Apfel
Pirteqal
die Orange
Erebe
das Auto
Dar
der Baum
Nivîn
das Bett
Pênûs
der Bleistift
Kulîlk
die Blume
Pirtûk
das Buch
Hêk
das Ei
Ker
der Esel
Pace
das Fenster
Televizyon der Fernseher
Masî
der Fisch
Jin
die Frau
Çetel
die Gabel
Tas (fîncan) die Tasse
Xanî
das Gebäude
Mal
das Haus
Kûçik
der Hund
Lampe
die Lampe
Mamoste
der Lehrer / die Lehrerin
24
Rastkêş
Kevçî
Keçik
Zilam
Hesp
Gerok
Polîs
Postevan
Radio
Sîwan
Sol
Mifte
Xwendekar
Kursî
Mehfûr
Mase
Derî
Saet
Kum
Psîk (pisîk)
Çêlek
Guldank
Çûk
Perde
Cixare
das Lineal
der Löffel
das Mädchen
der Mann
das Pferd
der Tourist
die Polizei
der Postbote
das Radio
der Regenschirm
die Schuhe
der Schlüssel
der Schüler / die Schülerin
der Stuhl
der Teppich
der Tisch
die Tür
die Uhr
der Hut
die Katze
die Kuh
die Vase
der Vogel
der Vorhang
die Zigarette
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Van hevokan veguhêzin hevokên kom:
1-Ev solek e.
2-Ev çi ye?
3-Sîwan biçûk e.
4-Dewran kal e.
5-Pace çawa ye?
6-Ev çawa ye?
7-Radyo nû ye.
8-Ev çixareyek e.
25
9-Ev pirteqalek e.
10-Mehfûr dirêj e.
11-Ev çetelek e.
12-Ev saetek e.
B- Bi peyvên di nava kevanekan de van pirsan
bibersivînin:
Mînak: Ev çi ne? (sêv) Ev sêv in.
1-Ev çi ne? (hêk)
2-Ev çi ne? (mal)
3-Ev çi ne? (kûçik)
4-Ev çi ne? (dar)
C- Bi rengdêrên di nava kevanekan de van pirsan
bibersivînin:
Mînak: Dar çawa ne? (bilind) Dar bilind in.
1-Pirtûk çawa ne? (kevin)
2-Pirteqal çawa ne? (biçûk)
3-Radyo çawa ne? (mezin)
4-Rastkêş çawa ne? (dirêj)
5-Pênûs çawa ne? (kin)
6-Gerok çawa ne? (ciwan)
D- Van hevokên kom veguhêzin hevokên kit:
Mînak: Ev sêv in. Ev sêv e. Ev sêvek e.
1-Ev nivîn in.
2-Lampe çawa ne?
3-Saet Kevin in.
4-Jin ciwan in.
5-Ev psîk (pisîk) in.
6-Ev kûçik in.
26
Fêr-4
SAZKIRINA HEVOKÊN NEYÊNÎ Û PIRSYARÎ
NEGATIVE SÄTZE UND FRAGESÄTZE BILDEN
Ji bo çêkirina hevokeke neyênî, pêşgira `ne` tê ber
navdêr an rengdêrê û ji vana cudatir tê nivîsandin. Lê
dema lêker were neyênîkirin, pêşgira `na` dikeve ber
rehê lêkerê û pê ve zeliqî tê nivîsandin.
Mînak: Beispiele
Ev pirtûkek e.
Das ist ein Buch.
Ev ne pirtûkek e.
Das ist kein Buch.
Ev psîk (pisîk)ek e.
Ev ne psîk (pisîk)ek e.
Das ist eine Katze.
Das ist keine Katze.
Ev mehfûr in.
Ev ne Mehfûr in.
Das sind Teppiche.
Das sind keine Teppiche.
Masî mezin e.
Masî ne mezin e.
Der Fisch ist gross.
Der Fisch ist nicht gross.
Lampe biçûk in.
Lampe ne biçûk in.
Die Lampen sind klein.
Die Lampen sind nicht klein.
Ez diçim.
Ez naçim.
Ich gehe.
Ich gehe nicht.
Ew dibeze.
Ew nabeze.
Er läuft.
Er läuft nicht.
Em dixwin.
Em naxwin.
Wir essen.
Wir essen nicht.
27
HEVOKÊN PIRSYARÎ/FRAGESÄTZE
Di zimanê kurdî de peyvên wekî `ma`, `gelo`, `qey`
tên serê hevoka erênî û hevok dibe ya pirsyarî.
Mînak: Beispiele
Ev darek e.
Das ist ein Baum.
Ma ev darek e?
Ist das ein Baum?
Ev erebe ne.
Ma ev erebe ne?
Das sind Autos.
Sind das Autos?
Şefqe nû ye.
Ma şefqe nû ye.
Der Hut ist neu.
Ist der Hut neu?
Radyo biçûk in.
Ma radyo biçûk in?
Die Radios sind klein.
Sind die Radios klein?
Dikarin bersiva èrê/ja`, `na/nein` bidin pirsan.
Mînak:
Gelo ew psîk (pisîk)ek e?
Ist das eine Katze?
Na, ew ne psîk (pisîk)ek e.
Nein, das ist keine Katze.
Ma ew kursiyek e?
Ist das ein Stuhl?
Na, ew ne kursiyek e.
Nein, das ist kein Stuhl.
28
Ma ew sîwanek e?
Ist das ein Regenschirm?
Belê, ew sîwanek e.
Ja, das ist ein Regenschirm.
Ma ew kerek e?
Ist das ein Esel?
Erê, ew kerek e.
Ja, das ist ein Esel.
Ma ew malek e?
Ist das ein Haus?
Na, ew ne malek e.
Nein, das ist kein Haus.
Ma ew çenteyek e?
Ist das eine Mappe?
Na, ew ne çenteyek e.
Nein das ist keine Mappe.
Ma ew otobusek e?
Ist das ein Bus?
Erê, ew otobusek e.
Ja, das ist ein Bus.
29
Ma ew maseyek e?
Ist das ein Tisch?
Erê, ew maseyek e.
Ja, das ist ein Tisch.
Ma ew televizyonek e?
Ist das ein Fernsehapparat?
Na, ew ne televizyonek e.
Nein, das ist kein Fernsehapparat.
Gelo ew solek e?
Ist das ein Schuh?
Na, ew ne solek e.
Nein, das ist kein Schuh?
Ma ew qutiyek e?
Ist das eine Schachtel?
Na, ew ne qutiyek e.
Nein, das ist keine Schachtel.
Ma ew paceyek e?
Ist das ein Fenster?
Na, ew ne paceyek e.
Nein, das ist kein Fenster.
30
Gelo ew keştiyek e?
Ist das ein Schiff?
Belê, ew keştiyek e.
Ja, das ist ein Schiff.
Ma, ew sêvek e?
Ist das ein Apfel?
Erê, ew sêvek e.
Ja, das ist ein Apfel.
Qey televizyon mezin e?
Ist der Fernsehapparat gross?
Erê televizyon mezin e.
Ja, der Fernsehapparat ist gross.
Ma mifte kin e?
Ist der Schlüssel kurz?
Na, mifte ne kin e.
Nein, der Schlüssel ist nicht kurz.
Ma sîwan nû ye?
Ist der Regenschirm neu?
Na, sîwan ne nû ye.
Nein, der Regenschirm ist nicht neu.
31
Ma saet biçûk e?
Ist die Uhr klein?
Ne, saet ne biçûk e.
Nein, die Uhr ist nicht klein.
Ma wêne xweşik e?
Ist das Bild schön?
Erê, wêne xweşik e.
Ja, das Bild ist schön.
Gelo selik giran e?
Ist der Korb schwer?
Belê, selik giran e.
Ja, der Korb ist schwer.
Gelo îskan paqij e?
Ist das Glas sauber?
Erê, îskan paqij e.
Ja, das Glas ist sauber.
Ma lampe nû ye?
Ist die Lampe neu?
Na, lampe ne nû ye.
Nein, die Lampe ist nicht neu.
32
Ma şefqe reş e?
Ist die Mütze schwarz?
Na, şefqe ne reş e.
Nein, die Mütze ist nicht schwarz.
Qey dibistan biçûk e?
Ist die Schule klein?
Na, dibistan ne biçûk e.
Nein, die Schule ist nicht klein.
Ma kevçî dirêj e?
Ist der Löffel lang?
Na, kevçî ne dirêj e.
Nein, der Löffel ist nicht lang.
Ma firoke xweşik e?
Ist das Flugzeug schön?
Erê, firoke xweşik e.
Ja, das Flugzeug ist schön.
Ma dar bilind e?
Ist der Baum hoch?
Erê, dar bilind e.
Ja, der Baum ist hoch.
33
Ma mehfûr kevin e?
Ist der Teppich alt?
Na, mehfûr ne kevin e.
Nein, der Teppich ist nicht alt.
Ma ew kêrek e?
Ist das ein Messer?
Erê, ew kêrek e.
Ja, das ist ein Messer.
Ma ew kêr in?
Sind das Messer?
Erê, ew kêr in.
Ja, das sind Messer.
Ma ew mase ne?
Sind das Tische?
Na, ew ne mase ne.
Nein, das sind keine Tische.
Ma ew otobus in?
Sind das Busse?
Na, ew ne otobus in.
Nein, das sind keine Busse.
34
Gelo guldank paqij in?
Sind die Vasen sauber?
Na, guldank ne paqij in.
Nein, die Vasen sind nicht sauber.
Ma psîk (pisîk) biçûk in?
Sind die Katzen klein?
Na, psîk (pisîk) ne biçûk in.
Nein, die Katzen sind nicht klein.
Ma pace vekirî ne?
Sind die Fenster offen?
Na, pace ne vekirî ne.
Nein, die Fenster sind nicht offen.
Ma çêlek reş in?
Sind die Kühe schwarz?
Na, çêlek ne reş in.
Nein, die Kühe sind nicht schwarz.
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Van hevokan veguhêzin hevokên neyênî.
Mînak: Ev solek e. Ev ne solek e.
1-Ev şefqeyek e.
2-Ev firokeyek e.
3-Ev kulîlk in.
35
4-Dibistan biçûk e.
5-Çente reş e.
6-Wêne xweşik e.
7-Ev kûçik in.
B- Van hevokan bikin ên pirsyarî.
Mînak: Ev malek e. Ma ev malek e?
1-Ev dibistanek e.
2-Ev keştiyek e.
3-Ev mehfûr in.
4-Şefqe paqij e.
5-Çente giran in.
C- Bersivên erênî û neyênî bidin van pirsan.
Mînak: Ma sêv sor e? Erê, sêv sor e. Na, sêv ne sor e.
1-Ma otobus kevin e?
2-Ma ev kêrek e?
3-Ma kursî paqij in?
4-Ma ev nivîn in?
5-Ma ev sêvek e?
6-Ma ker biçûk e?
D- Van hevokên pirsyarî bikin ên kom.
Mînak: Ma ev sêvek e? Ma ev sêv in?
1-Ma ev maseyek e?
2-Ma çetel kin e?
3-Ma saet kevin e?
4-Ma ev pirteqalek e?
36
Fêr -5
CÎNAVKÊN KESANÎ / PERSONAL PRONOMEN
Ji peyvên èz`, `tu`, èw`, èm`, `hûn`, èw` re
cînavkên kesanî tê gotin. Em cînavkan binasin:
Kesên kit/ Singular-Einzahl
Ez
Ich
Tu
Du
Ew
Er, sie, Es
Kesên kom/ Plural-Mehrzahl
Em
Wir
37
Hûn
Ew
Ihr
Sie
Di zimanî kurdî de, ji bo dema borî ya diyar
taybetmendiyeke divê were zanîn heye:
Lêkerên di zimanê kurdî de du cure ne. Cureyek
``ên bireserê digrin``, cureyek ``ên bireserê nagrin``.
Lêkerên bireserê digrin di dema borî de cînavkên xwe
diguherînin. Wê demê rewşeke wiha derdikeve holê:
Ez
dibe
Min
Tu
dibe
Te
Ew
dibe
Wî (ji bo nêr), Wê (ji bo mê)
Em
dibe
Me
Hûn
dibe
We
Ew
dibe
Wan
Di zimanê kurdî de di dema borî ya diyar de, li
gorî girtina bireserê (objekt) ya lêkerê, ji bo kesa mê ya
sêyem û kesê nêr ê sêyem cînavkên cuda tên bikaranîn:
Dewran nan xwar. Wî nan xwar. (Verb mit objekt.)
Xezalê bavê xwe dît. Wê bavê xwe dît. (Verb mit objekt.)
Dewran çû sûkê. Ew çû sûkê.(Verb ohne objekt)
Xezalê ji malê hat Ew ji malê hat.(Verb ohne objekt)
38
Lêkerên bireserê digrin di dema borî de, ji bo
kesê/a sêyem zayenda kirdeyê eşkere dikin. Ji bo zanîna
lêkerên bireserê digrin, ji kirdeyê pirsa ``Çi? / Was?`` tê
pirsîn, ger bersivê bide, ew lêker bireserê digre.
Mînak: Min xwar. Te çi xwar? Min nan xwar.
Lêkera `Xwarin` bireserê digre û peyva `nan`
bireser e.
Ez ketim.
Te/Tu çi ketî? Ji ber ku pirsek bê
wate ye, lêkera `Ketin` bireserê nagre.
Bi cînavkan sazkirina hevokên navdêrî:
Ez xwendekar im. Ich bin Scüler.
Tu karker î. Du bist Arbeiter.
Ew cotkar e. Er ist Bauer.
Em xwendekar in. Wir sind Schülerinnen.
Hûn karker in. Ihr seid Arbeitern.
Ew cotkar in. Sie sind Bauern.
Di zimanê kurdî de, lêkera `bûn` a li pey navan tê,
ji navdêrê cuda tê nivîsandin. Di çêkirina hevokan de
guhertina lêkera bûn a li gorî kesan divê were zanîn:
Ez ……….im.
Tu………..î.
Ew………..e.
Em………..in.
Hûn……….in.
Ew…………in.
Ich bin…………
Du bist………..
Er, sie, es ist………
Wir sind…………..
Ihr seid…………..
Sie sind………….
39
Mirov dema xwe dide nasîn dikare wiha bêje:
Ez Dewran Ehmed im.
Ich bin Dewran Ehmed.
Ez Leyla Dildar im.
Ich bin Leyla Dildar.
Tu Mehmûd Osman î.
Du bist Mehmûd Osman.
Ew Selîm Sîlwan e.
Er ist Selim Silwan.
Ew Sêvê Narîn e.
Sie ist Sêvê Narin.
40
Ew zarokeke keç e.
Es ist ein Mädchen.
Em Zinarîn û Zinar in.
Wir sind Zinarin und Zinar.
Hûn birêz Dewran û Stiya Zînê ne.
Ihr seid Herr Dewran und Frau Zinê.
Ew saet in.
Sie sind Uhren.
Di zimanê kurdî de, dema mirov hevokên wiha
saz dike, lêkera ``bûn/bûyîn li gorî tîpa dawiya navdêrê
jî tê guhertin. Ger navdêr bi tîpeke dengdar bi dawî bibe
cuda tê nivîsandin, ger navdêr bi tîpeke dengdêr bi dawî
bibe wekî li jêrê tê nivîsandin:
Ez mamoste me.
Ez xwendekar im.
Ich bin Schüler.
Ich bin Lehrer.
41
Navdêra `xwendekar` bi tîpeke dengdar bi dawî
bûye û ji bo vê `–im` hatiye dawiyê, lê navdêra
`mamoste` bi tîpeke dengdêr (a,e,ê,i,î,o,u,û) bi dawî bûye
û ji ber vê lêkera bûn ji awayê `–im` xwe veguheztiye `–
me`. Ji bo hemû cînavkan, em vê veguheztinê bibînin:
Ez…….im./me.
Tu……..î./yî.
Ew…….e./ye.
Em…….in./ne.
Hûn
in./ne.
Ew…….in./ne.
Ez keça Siltanê me.
Tu kurê Xecê yî.
Ew xwişka Misto ye.
Em zarokên Medî ne.
Hûn ji Amedê ne.
Ew ji Swîsrê ne.
Ich bin Siltans Mädchen.
Du bist Xecês Sohn.
Sie ist Mistos schwester.
Wir sind Meds Kinder.
Ihr seid aus Amed
Sie sind aus der Schweiz.
Em çend mînakan bidin.
Em li vir in.
Wir sind hier.
Ew li wir in.
Sie sind dort.
42
Tu mamosteyek î.
Du bist ein lehrer.
Ez xwendekarek im.
Ich bin ein Schüler.
Tu şagirtek î.
Du bist ein Kellner.
Ew bijîjkek e.
Er ist ein Arzt.
Ew hemşîreyek e.
Sie ist eine Schwester.
43
Em ajokar in.
Wir sind Fahrer.
Hûn şagirt in.
Ihr seid Kellner.
Ew leşker in.
Sie sind Soldaten.
Ma ew leşkerek e?
Ist er ein Soldat?
Belê, ew leşkerek e.
Ja, er ist ein Soldat.
Ji bo çêkirina hevoka pirsyarî, peyva `Ma` tê serê
hevokê.
Ma Silo xwendekarek e?
Ist Silo ein Schüler?
Belê, ew xwendekarek e.
Ja, er ist ein Schüler.
Belê, Silo xwendekarek e.
Ja, Silo ist ein Schüler.
44
Ma ew mamosteyeke jin e?
Ist sie eine Lehrerin?
Erê, ew mamosteyeke jin e.
Ja, sie ist eine Lehrerin.
Ma Hêlînê hemşîreyek e?
Ist Hêlîn eine Krankenschwester?
Erê, ew hemşîreyek e.
Ja, sie ist eine Krankenschwester.
Ma ew şûşeyek e?
Ist das eine Flasche?
Erê, ew şûşeyek e.
Ja, das ist eine Flasche.
Ma ew şûşe ne?
Sind das Flaschen?
Belê, ew şûşe ne.
Ja, sie sind Flaschen.
Ma ew bijîjk in?
Sind sie Ärzte?
Na, ew ne bijîjk in.
Nein, sie sind keine Ärzte.
45
Ma ew pirtûk in?
Sind das Bücher?
Na, ew ne pirtûk in.
Nein, sie sind keine Bücher.
Ma ez bijîjkek im?
Bin ich ein Arzt?
Belê, hûn bijîjkek in.
Ja, Sie sind ein Arzt.
Ma ez mamosteyek im?
Bin ich ein Lehrer?
Na, hûn ne mamosteyek in.
Nein, Sie sind kein Lehrer.
Ma ew bijîjkekî diranan e?
Ist er ein Zahnarzt?
Belê, ew bijîjkekî diranan e.
Ja, er ist ein Zahnarzt.
Ma jin xweşik e?
Ist die Frau schön?
Erê, jin xweşik e.
Ja, die Frau ist schön.
46
Wekî navdêran, dema mirov hevokên `rengdêrî` jî
saz dike, dîsa lêkera `bûn` ji peyva rengdêrê cudatir tê
nivîsandin.
Peyvên wekî ``sor, mezin, biçûk, dirêj, pîr, kal``,
tev rengdêr bûn. Dema mirov dibêje: Èz mezin im.` `Tu
pîr î.` Èw kal e.` Èm ciwan in.` `Hûn birçî ne.` Èw têr
in.`… lêkera `bûn` a xwe wekî ìm, î, e, in` veguheztiye, ji
peyvên rengdêrî cudatir tê nivîsandin.
Ma tu pîr î?
Bist du alt?
Na, ez ne pîr im.
Nein, ich bin nicht alt.
Ez ciwan im.
Ich bin jung.
Xwendekar ciwan e.
Der Schüler ist jung.
Ma xwendekar ciwan e? Ist der Schüler jung?
Erê, xwendekar ciwan e. Ja, der Schüler ist jung.
Na, xwendekar ne ciwan e. Nein, der Schüler ist nicht
jung
Xwendekar ciwan in.
Die Schülerinnen sind jung.
Ma xwendekar ciwan in? Sind die Schülerinnen jung?
Erê, ew ciwan in.
Ja, sie sind jung.
Na, ew ne ciwan in.
Nein, sie sind nicht jung.
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Lêkera `bûn` a li gorî kesan tê guhertin; (im/me, î/yî,
e/ye, in/ne) di cihên vala yên di van hevokan de bi cih
bikin:
47
1-Ew jinek xweşik…..
2-Em xwendekar ……
3-Ew ne leşker ……(kit)
4-Ew bijîjkek ………
5-Ez mamoste………..
6-Ew pîr……………….
7-Ew ne polîs………...(kom)
8-Ma ez xwendekarek………?
9-Hûn ne mamoste………….
10-Tu ne Silêmanê Oso………
B- Cînavkên kesanî bixin şûna navan:
Ew ciwan e.
Mînak: Zilam ciwan e.
1-Jin xweşik e.
……………………
2-Dewran kal e.
………..………….
3-Zînê jîr e.
……………………
4-Dewran av vexwar.
……………………
5-Zînê em dîtin.
……………………
6- Bavê te solek kirî.
………..………….
7-Xaltîka te hat.
……………………
8-Xwişka te name nivîsand.
…………..
9-Psîk (pisîk) çû ser darê.
………….………..
10- Psîk (pisîk)ê mişkek girt.
…………….……..
C- Van hevokan destpêkê
veguhêzin ên pirsyarî:
Mînak: Em karker in. Em
in?
1-Em xwendekar in.
2-Hûn mamoste ne.
3-Ew keçek e.
bikin ên neyênî, pişt re
ne karker in. Ma em karker
……………… …………………
……………… …………………
……………… …………………
48
4-Dewran ciwan e.
5-Psîk (pisîk) girs e.
…………………
6-Em bijîjk in.
7-Ew hemşîre ne.
8-Ez mêvan im.
9-Tu mazûvan î.
10-Bijîjk kal e.
…………… …………..……
……………..
…………….
………………
……………..
…………….
…………….
…………………
…………….
………………
………………
………………
D- Destpêkê bersivên erênî, pişt re bersivên neyênî bidin
van pirsan:
Mînak: Ma ez mamoste me? Erê, tu mamoste yî. Na, tu
ne mamoste yî.
1-Ma tu karker î?
……………… ……………….
2-Ma hûn bijîjk in?
……………… ……………….
3-Ma ez xwendekar im? ……………... ……..………..
4-Ma em birçî ne?
……………… …………….…
5-Ma hûn têr in?
…………….. …………….…
6-Ma ew dibistanek e? …………….. ………………..
7-Ma ew kevçî ne?
……………… ………..………
8-Ma ez dirêj im?
……………… …………………
9-Ma tu kin î?
……………. …………………
10-Ma ew pîr in?
……………. …………………
49
Fêr-6
SAZKIRINA HEVOKÊN LÊKERÎ
Di zimanê kurdî de, ji peyvên liv, tevger, çalakî û
bûyînan tînin ser ziman re `lêker`, `das Verb` tê gotin.
`Hatin, Çûn, Razan, Meşîn, Ketin, Rabûn, Xwarin`… tev
lêker in.
Ji bo sazkirina hevokekê pêwîstî bi kirde + lêkerê
heye. Subjekt + Verb = ein Satz
Ji bo lêker di hevokê de were bikaranîn, pêwîstî
pê heye ku li gorî demê were kişandin:
Ez diçim.
Ich gehe. Dema niha, Präsens.
Ez çûm.
Ich ging. Dema borî, Vergangenheit.
Ezê biçim.
Ich werde gehen. Dema bê, Future.
Tu dibezî.
Du läufst.
Ew dinivîsîne.
Er schreibt.
50
Ew tê.
Sie kommt.
Ew vedixwe.
Sie trinkt.
Em dixwin.
Wir essen.
Hûn li wir dilîzin.
Ihr spielt dort.
Ew pirtûkan dixwînin.
Sie lesen Bücher.
51
Hûn li vir radizên.
Sie schlafen hier.
Ez têm.
Ich komme.
Tu radizêyî.
Du schläfst.
Leyla diçe.
Leyla geht.
Ew avjeniyê dike.
Er schwimmt.
52
Birêz Dewran pirtûkekê dixwîne.
Herr Dewran liest ein Buch.
Xwendekar tên.
Die Schüler kommen.
Zarok li wir dilîzin.
Die Kinder spielen dort.
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Kirdeya van lêkeran binivîsînin:
Mînak: …….diçim. Ez diçim. …….gehe. Ich gehe.
1-……..dilîzî.
2-……..dibeze.
3-………têm.
4……….diçin.
5-……..diçim.
B- Paşgira kesanî ya van lêkeran binivîsînin.
Mînak: Tu dimeş…., Tu dimeşî. Du geh….. Du gehts.
53
1-Em dinivîsîn….
2-Hûn vedik….
3-Ez dixwîn…….
4-Tu dilîz…..
5-Ez kar dik…..
6-Tu diç…..
7-Ew vedixw……(kit)
8-Ew avjeniyê dik…..(kom)
C- Van lêkeran li gorî kesan bikişînin.
Mînak: Çûn. Ez diçim. Tu diçî. Ew diçe. Em diçin. Hûn
diçin. Ew diçin.
1-vekirin
2-kar kirin
3-xwendin
4-dîtin
5-baz dan
6-razan
7-xwarin
54
Fêr-7
LÊKER / das VERB
Ajotin, Fahren
Alîkarî dan, Helfen
Anîn, Bringen
Avêtin, Werfen
Avjenî kirin, Schwimmen
Axaftin/Peyivîn, Sprechen
Bang lê kirin, Rufen
Bazdan, Rennen/Laufen
Berdan, Lassen
Bi dest hilgirtin, Erhalten
Bi rê ketin, Abfahren
Çûn, Gehen
Dahfdan, Schieben
Daliqandî man, Hängen
Dan/Dayîn, Geben
Dest pê kirin, Beginnen
Dirêj kirin, Liegen
Dîtin, Finden
Gehiştin, Ankommen
Girtin, Fangen
Girtin, Halten
Girtin/Dadan, Schliessen
Hatin, Kommen
Hebûn, Haben
Herikîn, Fliessen
Ji bîr kirin, Vergessen
Ji xwe kirin, Ausziehen
55
Kar kirin/Xebitîn, Arbeiten
Ketin, Fallen
Kirin, Machen
Li cihekî bûn, Befinden
Li hev rast hatin, hev dîtin, Treffen
Li xwe kirin, Anziehen
Lîstin, Spielen
Man/Mayîn, Bleiben
Nav bûn, Heissen
Nivîsîn, Schreiben
Li xwe kirin/Li ser bûn, Tragen
Qevizîn/Xwe di ser re avêtin, Springen
Qut kirin/Jê kirin, Schneiden
Rabûn, Aufstehen
Rawestin/Sekinîn, Stehen
Razan/Xew kirin, Schlafen
Revîn, Rennen/Laufen
Rûniştin/Veniştin, Sitzen
Sitendin, Nehmen
Sitendin/Ji cihekî girtin, Bekommen
Sobayî kirin/Milevanî kirin, Schwimmen
Stran gotin, Singen
Şuştin/Şiştin, Waschen
Vekirin, Öffnen
Vexwarin, Trinken
Xwarin, Essen
Xwendin, Lesen
Zanîn, Wissen
56
JI BO DEMA NIHA:
Ez di+ç+im.
Tu di+ç+î.
Ew di+ç+e.
Em di+ç+in.
Hûn di+ç+in.
Ew di+ç+in.
Ich geh+e.
Du geh+st.
er, sie, es geh+t.
Wir geh+en.
Ihr geh+t.
Sie geh+en.
JI BO DEMA BORÎ
Ketin Fallen
Ez ket+im.
Tu ket+î.
Ew ket.
Em ket+in.
Hûn ket+in.
Ew ket+in.
Ich bin gefallen.
Du bist gefallen.
Er,sie, es ist gefallen.
Wir sind gefallen.
Ihr seid gefallen.
Sie sind gefallen.
Xwarin (das Verb mit objekt/lêkera bireser, tişt digre),
Min xwar. Te xwar. Wî xwar. Wê xwar. Me xwar. We
xwar. Wan xwar.
JI BO DEMA BÊ
Çûn Gehen
Ezê bi+ç+im.
Tê bi+ç+î.
Ewê bi+ç+e.
Emê bi+ç+in.
Hûnê bi+ç+in.
Ewê bi+ç+in.
Ich werde gehen.
Du wirst gehen.
Er, sie, es wird gehen.
Wir werden gehen.
Ihr werdet gehen.
Sie werden gehen.
57
JI BO HER SÊ DEMAN KIŞANDINA LÊKERAN
Ajotin, Fahren
Ez diajom. Tu diajoyî. Ew diajo. Em diajon. Hûn diajon.
Ew diajon.
(Ez dajom. Tu dajoyî. Ew dajo. Em, Hûn, Ew dajon.)
Min, te, wî, wê, me, we, wan ajot.
Ezê biajom, tê biajoyî, ewê biajo, emê, hûnê, ewê biajon.
(Ezê bajom, tê bajoyî, ewê bajo, emê, hûnê, ewê bajon.)
Alîkarî dan, Helfen
Ez alîkariyê didim, tu alîkariyê didî, ew alîkariyê dide,
em, hûn ew alîkariyê didin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan alîkarî da.
Ezê alîkariyê bidim, tê alîkariyê bidî, ewê alîkariyê bide,
emê, hûnê, ewê alîkariyê bidin.
Anîn, Bringen
Ez diînim, tu diînî, ew diîne, em, hûn, ew diînin.
(Ez tînim, tu tînî, ew tîne, em, hûn, ew tînin.)
Min, te, wî, wê, me, we, wan anî.
Ezê biînim, tê biînî, ewê biîne, emê, hûnê, ewê biînin.
(Ezê bînim, tê bînî, ewê bîne, emê, hûnê, ewê bînin.)
Avêtin, Werfen
Ez diavêjim, tu diavêjî, ew diavêje, em, hûn, ew diavêjin.
(Ez davêjim, tu davêjî, ew davêje, em, hûn, ew davêjin.)
Min, te, wî, wê, me, we, wan avêt.
Ezê biavêjim, tê biavêjî, ewê biavêje, emê, hûnê, ewê
biavêjin.
(Ezê bavêjim, tê bavêjî, ewê bavêje, emê, hûnê, ewê
bavêjin.)
Axaftin/Peyivîn, Sprechen
Ez diaxivim, tu diaxivî, ew diaxive, em, hûn, ew diaxivin.
Ez axiftim, tu axiftî, ew axift. Em, hûn, ew axiftin.
(Ez axivîm, tu axiv(iy)î, ew axivî. Em, hûn, ew axivîn.)
58
Ezê biaxivim, tê biaxivî, ewê biaxive, emê, hûnê, ewê
biaxivin.
Ez dipeyivim, tu dipeyivî, ew dipeyive, em, hûn, ew
dipeyivin.
Ez peyivîm, tu peyivî, ew peyivî, em, hûn, ew peyivîn.
Ezê bipeyivim, tê bipeyivî, ewê bipeyive, emê, hûnê, ewê
bipeyivin.
Bang lê kirin, Rufen
Ez bang lê dikim, tu bang lê dikî, ew bang lê dike, em,
hûn, ew bang lê dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan bang lê kir.
Ezê bang lê bikim, tê bang lê bikî, ewê bang lê bike,
emê, hûnê, ewê bang lê bikin.
Ezê bang li te bikim, ezê bang li mamoste bikim, ezê bang
li kê bikim?
Bazdan, Rennen/Laufen
Ez baz didim, tu baz didî, ew baz dide, em, hûn, ew baz
didin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan baz da.
Ezê baz bidim, tê baz bidî, ewê baz bide, emê, hûnê, ewê
baz bidin.
(Ezê baz dim, tê baz dî, ewê baz de, emê, hûnê, ewê baz
din.)
Berdan, Lassen
Ez ber didim, tu ber didî, ew ber dide. Em, hûn, ew ber
didin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan ber da.
Ezê ber dim, tê ber dî, ewê ber de, emê, hûnê, ewê ber
din.
(bi dest) Hilgirtin, Erhalten
Ez hildigrim, tu hildigrî, ew hildigre, em, hûn, ew
hildigrin.
59
Min, te, wî, wê, me, we, wan hilgirt.
Ezê hilgirim, tê hilgirî, ewê hilgire, emê, hûnê, ewê
hilgirin.
Bi rê ketin, Abfahren
Ez bi rê dikevim, tu bi rê dikevî, ew bi rê dikeve, em,
hûn, ew bi rê dikevin.
Ez bi rê ketim, tu bi rê ketî, ew bi rê ket, em, hûn, ew bi
rê ketin.
Ezê bi rê bikevim, tê bi rê bikevî, ewê bi rê bikeve, emê,
hûnê, ewê bi rê bikevin.
(Ezê bi rê kevim, tê bi rê kevî, ewê bi rê keve, emê, hûnê,
ewê bi rê kevin.)
Çûn, Gehen
Ez diçim, tu diçî, ew diçe, em, hûn, ew diçin.
Ez çûm, tu çûyî, ew çû, em, hûn, ew çûn.
Ezê biçim, tê biçî, ewê biçe, emê, hûnê, ewê biçin.
Dahfdan, Schieben
Ez didahfînim, tu didahfînî, ew didahfîne, em, hûn, ew
didahfînin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan dahfand.
Ezê bidahfînim, tê bidahfînî, ewê bidahfîne, emê, hûnê,
ewê bidahfînin.
Daliqandin, Hängen
Ez dadiliqînim, tu dadiliqînî, ew dadiliqîne, em, hûn, ew
dadiliqînin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan daliqand.
Ezê daliqînim, tê daliqînî, ewê daliqîne, emê, hûnê, ewê
daliqînin.
60
Dan/Dayîn, Geben
Ez didim, tu didî, ew dide, em, hûn, ew didin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan da.
Ezê bidim, tê bidî, ewê bide, emê, hûnê, ewê bidin.
Dest pê kirin/Despê kirin, Beginnen
Ez dest pê dikim, tu dest pê dikî, ew dest pê dike, em,
hûn, ew dest pê dikin.
(Ez despê dikim, tu despê dikî, ew despê dike, em, hûn,
ew despê dikin.)
Min, te, wî, wê, me, we, wan dest pê kir/ despê kir.
Ezê dest pê bikim, tê dest pê bikî, ewê dest pê bike, emê,
hûnê, ewê dest pê bikin.
(Ezê despê kim, tê despê kî, ewê despê ke, emê, hûnê,
ewê despê kin.)
Ez dirêj dikim, tu dirêj dikî, ew dirêj dike, em, hûn, ew
dirêj dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan dirêj kir.
Ezê dirêj bikim, tê dirêj bikî, ewê dirêj bike, emê, hûnê,
ewê dirêj bikin.
(Ezê dirêj kim, tê dirêj kî, ewê dirêj ke, emê, hûnê, ewê
dirêj kin.)
Dîtin, Finden
Ez dibînim, tu dibînî, ew dibîne, em, hûn, ew dibînin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan dît.
Ezê bibînim, tê bibînî, ewê bibîne, emê, hûnê, ewê
bibînin.
Gihiştin, Ankommen
Ez digihêjim, tu digihêjî, ew digihêje, em, hûn, ew
digihêjin.
61
Ez gihiştim, tu gihiştî, ew gihişt, em, hûn, ew gihiştin.
Ezê bigihêjim, tê bigihêjî, ewê bigihêje, emê, hûnê, ewê
bigihêjin.
Girtin, Fangen/Halten
Ez digrim, tu digrî, ew digre, em, hûn, ew digrin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan girt.
Ezê bigrim, tê bigrî, ewê bigre, emê, hûnê, ewê bigrin.
Ez dadidim, tu dadidî, ew dadide, em, hûn, ew dadidin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan dada.
Ezê dadim, tê dadî, ewê dade, emê, hûnê, ewê dadin.
Hatin, Kommen
Ez têm, tu têyî, ew tê, em, hûn, ew tên.
Ez hatim, tu hatî, ew hat, em, hûn, ew hatin.
Ezê bêm, tê bêyî, ewê bê, emê, hûnê, ewê bên.
Ezê werim, tê werî, ewê were, emê, hûnê, ewê werin.
Hebûn, Haben
Ez heme, tu heyî, ew heye, em, hûn, ew hene.
Ez hebûm, tu hebûyî, ew hebû, em, hûn ew hebûn.
Ezê hebim, tê hebî, ewê hebe, emê, hûnê, ewê hebin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan heye/ hene.
Min, te, wî, wê, me, we, wan wê hebû/hebûn.
Min, te, wî, wê, me, we, wan wê hebe/hebin.
Herikîn, Fliessen
Ez diherikim, tu diherikî, ew diherike, em, hûn, ew
diherikin.
Ez herikîm, tu herikiyî, ew herikî, em, hûn, ew herikîn.
Ezê biherikim, tê biherikî, ewê biherike, emê, hûnê, ewê
biherikin.
62
Ez ji bîr dikim, tu ji bîr dikî, ew ji bîr dike, em, hûn, ew
ji bîr dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan ji bîr kir.
Ezê ji bîr bikim, tê ji bîr bikî, ewê ji bîr bike, emê, hûnê,
ewê ji bîr bikin.
(Ezê ji bîr kim, tê ji bîr kî, ewê ji bîr ke, emê, hûnê, ewê
ji bîr kin.)
Ez ji xwe dikim, tu ji xwe dikî, ew ji xwe dike, em, hûn,
ew ji xwe dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan ji xwe kir.
Ezê ji xwe bikim, tê ji xwe bikî, ewê ji xwe bike, emê,
hûnê, ewê ji xwe bikin.
(Ezê ji xwe kim, tê ji xwe kî, ewê ji xwe ke, emê, hûnê,
ewê ji xwe kin.)
Ez kar dikim, tu kar dikî, ew kar dike, em, hûn, ew kar
dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan kar kir.
Ezê kar bikim, tê kar bikî, ewê kar bike, emê, hûnê, ewê
kar bikin.
Ketin, Fallen
Ez dikevim, tu dikevî, ew dikeve, em, hûn, ew dikevin.
Ez ketim, tu ketî, ew ket, em, hûn, ew ketin.
Ezê bikevim, tê bikevî, ewê bikeve, emê, hûnê, ewê
bikevin.
Kirin, Machen
Ez dikim, tu dikî, ew dike, em, hûn, ew dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan kir.
63
Ezê bikim, tê bikî, ewê bike, emê, hûnê, ewê bikin.
Li cihekî bûn, Befinden
Ez li vir im, tu li vir î, ew li vir e, em, hûn, ew li vir in.
Ez li vir bûm, tu li vir bûyî, ew li vir bû, em, hûn, ew li
vir bûn.
Ezê li vir bim, tê li vir bî, ewê li vir be, emê, hûnê, ewê li
vir bin.
Li hev rast hatin, hev dîtin, Treffen
Ez lê (li wî/li wê/li hev, li Dewran/li stiya Zînê) rast têm,
tu lê rast têyî, ew lê rast tê, em, hûn, ew lê rast tên.
Ez lê rast hatim, tu lê rast hatî, ew lê rast hat, em, hûn,
ew lê rast hatin.
Ezê lê rast bêm, tê lê rast bêyî, ewê lê rast bê, emê,
hûnê, ewê lê rast bên,
Ezê lê rast werim, tê lê rast werî, ewê lê rast were, emê,
hûnê, ewê lê rast werin.
Ez li xwe dikim, tu li xwe dikî, ew li xwe dike, em, hûn,
ew li xwe dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan li xwe kir.
Ezê li xwe bikim, tê li xwe bikî, ewê li xwe bike, emê,
hûnê, ewê li xwe bikin.
(Ezê li xwe kim, tê li xwe kî, ewê li xwe ke, emê, hûnê,
ewê li xwe kin.)
Lîstin, Spielen
Ez dilîzim, tu dilîzî, ew dilîze, em, hûn, ew dilîzin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan lîst.
Ezê bilîzim, tê bilîzî, ewê bilîze, emê, hûnê, ewê bilîzin.
64
Man/Mayîn, Bleiben
Ez dimînim, tu dimînî, ew dimîne, em, hûn, ew dimînin.
Ez mam, tu mayî, ew ma, em, hûn, ew man.
Ezê bimînim, tê bimînî, ewê bimîne, emê, hûnê, ewê
bimînin.
Nav bûn, Heissen
Navê min, te, wî, wê, me, we, wan …….e.
Navê min, te, wî, wê, me, we, wan ……..bû.
Navê min, te, wî, wê, me, we, wan dê/wê …… be.
Ez dinivîsim, tu dinivîsî, ew dinivîse, em, hûn, ew
dinivîsin.
(Ez dinivîsînim, tu dinivîsînî, ew dinivîsîne, em, hûn, ew
dinivîsînin.)
Min, te, wî, wê, me, we, wan nivîsand.
Ezê binivîsim, tê binivîsî, ewê binivîse, emê, hûnê, ewê
binivîsin.
(Ezê binivîsînim, tê binivîsînî, ewê binivîsîne, emê, hûnê,
ewê binivîsînin.)
Li xwe kirin/Li ser bûn, Tragen
Ez li xwe dikim, tu li xwe dikî, ew li xwe dike, em, hûn,
ew li xwe dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan li xwe kir.
Ezê li xwe bikim, tê li xwe bikî, ewê li xwe bike, emê,
hûnê, ewê li xwe bikin.
(Ezê li xwe kim, tê li xwe kî, ewê li xwe ke, emê, hûnê,
ewê li xwe kin.)
Li ser min, te, wî, wê, me, we, wan e.
Li ser min, te, wî, wê, me, we, wan bû.
Wê li ser min, te, wî, wê, me, we, wan be.
65
Qevizîn/Xwe di ser re avêtin, Springen
Ez diqevizim, tu diqevizî, ew diqevize, em, hûn, ew
diqevizin.
Ez qevizîm, tu qeviz(iy)î, ew qevizî, em, hûn, ew qevizîn.
Ezê biqevizin, tê biqevizî, ewê biqevize, emê, hûnê, ewê
biqevizin.
Ez qut dikim, tu qut dikî, ew qut dike, em, hûn, ew qut
dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan qut kir.
Ezê qut bikim, tê qut bikî, ewê qut bike, emê, hûnê, ewê
qut bikin.
(Ezê qut kim, tê qut kî, ewê qut ke, emê, hûnê, ewê qut
kin.)
Ez jê dikim, tu jê dikî, ew jê dike, em, hûn, ew jê dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan jê kir.
Ezê jê bikim, tê jê bikî, ewê jê bike, emê, hûnê, ewê jê
bikin.
(Ezê jê kim, tê jê kî, ewê jê ke, emê, hûnê, ewê jê kin.)
Rabûn, Aufstehen
Ez radibim, tu radibî, ew radibe, em, hûn, ew radibin.
Ez rabûm, tu rabûyî, ew rabû, em, hûn, ew rabûn.
Ezê rabim, tê rabî, ewê rabe, emê, hûnê, ewê rabin.
Rawestin/Sekinîn, Stehen
Ez radiwestim, tu radiwestî, ew radiweste, em, hûn, ew
radiwestin.
Ez rawestiyam, tu rawestiyayî, ew rawestiya, em, hûn,
ew rawestiyan.
Ezê rawestim, tê rawestî, ewê raweste, emê, hûnê, ewê
rawestin.
66
Razan/Xew kirin, Schlafen
Ez radizêm, tu radizêyî, ew radizê, em, hûn, ew radizên.
Ez razam, tu razayî, ew raza, em, hûn, ew razan.
Ezê razêm, tê razêyî, ewê razê, emê, hûnê, ewê razên.
Ez xew dikim, tu xew dikî, ew xew dike, em, hûn, ew
xew dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan xew kir.
Ezê xew bikim, tê xew bikî, ewê xew bike, emê, hûnê,
ewê xew bikin.
Revîn, Rennen/Laufen
Ez direvim, tu direvî, ew direve, em, hûn, ew direvin.
Ez reviyam, tu reviyayî, ew reviya, em, hûn, ew reviyan.
Ezê birevim , tê birevî, ewê bireve, emê, hûnê, ewê
birevin.
Rûniştin/Veniştin, Sitzen
Ez rûdinêm, tu rûdinêyî, ew rûdinê, em, hûn, ew
rûdinên.
Ez rûniştim, tu rûniştî, ew rûnişt, em, hûn, ew rûniştin.
Ezê rûnêm, tê rûnêyî, ewê rûnê, emê, hûnê, ewê rûnên.
Ez vedinişim, tu vedinişî, ew vedinişe, em, hûn, ew
vedinişin.
Ez veniştim, tu veniştî, ew venişt, em, hûn, ew veniştin.
Ezê venişim, tê venişî, ewê venişe, emê, hûnê, ewê
venişin.
Sitendin/Standin/Ji cihekî girtin,
Nehmen/Bekommen
Ez distînim, tu distînî, ew distîne, em, hûn, ew distînin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan sitend/stand.
Ezê bistînim, tê bistînî, ewê bistîne, emê, hûnê, ewê
bistînin.
67
Ez ji … digrim, tu ji …digrî, ew ji …digre, em, hûn, ew ji
….. digrin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan ji ….. girt.
Ezê ji … bigrim, tê ji … bigrî, ewê ji ….bigre, emê, hûnê,
ewê ji ….bigrin.
Avjenî kirin/Sobayî kirin/Milevanî kirin,
Schwimmen
Ez avjeniyê dikim, tu avjeniyê dikî, ew avjeniyê dike, em,
hûn, ew avjeniyê dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan avjenî kir.
Emê avjeniyê bikin, hûnê avjeniyê bikin, ewê avjeniyê
bikin, emê, hûnê, ewê avjeniyê bikin.
Ez sobayiyê dikim, tu sobayiyê dikî, ew sobayiyê dike,
em, hûn, ew sobayiyê dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan sobayî kir.
Ezê sobayiyê bikim, tê sobayiyê bikî, ewê sobayiyê bike,
emê, hûnê, ewê sobayiyê bikin.
Ez milevaniyê dikim, tu milevaniyê dikî, ew milevaniyê
dike, em, hûn, ew milevaniyê dikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan milevanî kir.
Ezê milevaniyê bikim, tê milevaniyê bikî, ewê milevaniyê
bike, emê, hûnê, ewê milevaniyê bikin.
Stran gotin, Singen
Ez stranê dibêjim, tu stranê dibêjî, ew stranê dibêje, em,
hûn, ew stranê dibêjin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan stran got.
Ezê stranê bêjim, tê sitranê bêjî, ewê stranê bêje, emê,
hûnê, ewê stranê bêjin.
Ez dişom, tu dişoyî, ew dişo, em, hûn, ew dişon.
Min, te, wî, wê, me, we, wan şuşt/şişt.
68
Ezê bişom, tê bişoyî, ewê bişo, emê, hûnê, ewê bişon.
Vekirin, Öffnen
Ez vedikim, tu vedikî, ew vedike, em, hûn, ew vedikin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan vekir.
Ezê vekim, tê vekî, ewê veke, emê, hûnê, ewê vekin.
Vexwarin, Trinken
Ez vedixwim, tu vedixwî, ew vedixwe, em, hûn, ew
vedixwin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan vexwar.
Ezê vexwim, tê vexwî, ewê vexwe, emê, hûnê, ewê
vexwin.
Xwarin, Essen
Ez dixwim, tu dixwî, ew dixwe, em, hûn, ew dixwin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan xwar.
Ezê bixwim, tê bixwî, ewê bixwe, emê, hûnê, ewê bixwin.
Xwendin/Xwandin, Lesen
Ez dixwînim, tu dixwînî, ew dixwîne, em, hûn, ew
dixwînin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan xwend/xwand.
Ezê bixwînim, tê bixwînî, ewê bixwîne, emê, hûnê, ewê
bixwînin.
Zanîn, Wissen
Ez dizanim, tu dizanî, ew dizane, em, hûn, ew dizanin.
Min, te, wî, wê, me, we, wan zanî.
Ezê zanibim, tê zanibî, ewê zanibe, emê, hûnê, ewê
zanibin.
69
Fêr-8
DI HEVOKÊ DE TEWANDINA BIRESERÊ/AKKUSATIV
Biresera di hevokê de ku pirahî li pey kirdeyê cih
digre, li gorî mêrbûn û nêrbûnê di dema niha û ya bê de
divê were tewandin. Ji bo nêr `î`, ji bo mê è`, ji bo kom
àn` tê pey navdêrê. Di dema borî de pêwîstî bi
tewandina bireserê namîne, ji ber ku dema di hevokê de
bireser hebe, kirde ditewe.
Mînak:
Ew kursiyekî tîne.
Er bringt einen Stuhl.
Ewê kursiyekî bîne.
Er wird einen Stuhl bringen.
Wî kursiyek anî.
Er hat einen Stuhl gebracht.
Mamoste tê.
Der Lehrer kommt.
Leşker diçin.
Die Soldat gehen.
Kurik nameyekê dinivîsîne. Der Junge schreibt einen
Brief.
Dewran kursiyekî tîne.
Dewran bringt einen Stuhl.
Dewran kursiyekî nayne. Dewran bringt keinen Stuhl.
Jin deriyî vedike.
Die Frau öffnet die Tür.
Jin deriyî naveke.
Die Frau öffnet die Tür nicht.
Leyla paceyê digre.
Leyla schliesst das Fenster.
Ma Leyla paceyê digre?
Schliesst Leyla das Fenster?
Keçik diçe.
Das Mädchen geht.
70
Zarok dilîzin.
Die Kinder spielen.
Ciwan dibeze.
Der Junge läuft.
Ew avjeniyê dikin.
Sie schwimmen.
Postevan nameyekê tîne.
Der Postbote bringt einen Brief.
Zarok paceyê vedike.
Der Junge öffnet das Fenster.
71
Zilam deriyî şanî dide.
Der Mann zeigt die Tür.
Dewran sêvekê dide.
Dewran gibt einen Apfel.
Xwendekar pirtûkekê dikire.
Der Schüler kauft ein Buch.
Ma Hozan deriyî digre?
Schliesst Hozan die Tür?
Na, Hozan deriyî nagre.
Nein, Hozan schliesst die Tür nicht.
Ma jin nameyekê dinivîsîne?
Schreibt die Frau einen Brief?
Na, ew nameyekê nanivîsîne.
Nein, sie schreibt keinen Breif.
72
Ma xwendekar çenteyî tîne?
Bringt der Schüler die Mappe?
Erê, ew çenteyî tîne.
Ja, er bringt die Mappe.
Ma zilam çayê vedixwe?
Trinkt der Mann Tee?
Erê, ew çayê vedixwe.
Ja, er trinkt Tee.
Ma ajokar kursiyekî tîne?
Bringt der Fahrer einen Stuhl?
Na, ew kursiyekî nayne.
Nein, er bringt keinen Stuhl.
Ew pakêtekê tîne.
Er bringt ein Paket.
Gelo polîs didin pey erebeyê?
Verfolgen die Polizisten den Wagen?
Erê ew didin pey erebeyê.
Ja, sie verfolgen den Wagen.
Qey kurik kumekî dikire?
Kauft der Junge eine Mütze?
Na, ew kumekî nakire.
Nein, er kauft keine Mütze.
73
Qey xwendekar gogekê tîne?
Bringt der Schüler einen Ball?
Erê, ew gogekê tîne.
Ja, er bringt einen Ball.
Ma zarok rojnameyekê dixwînin?
Lesen die Kinder eine Zeitung?
Na, zarok rojnameyekê naxwînin.
Nein, die Kinder lesen keine Zeitung.
Ma keçik dolabê vedike?
Öffnet das Mädchen den Schrank?
Erê, keçik dolabê vedike.
Ja, das Mädchen öffnet den Schrank.
Ma birêz Seyfo radyoyekê dikire?
Kauft Herr Seyfo ein Radio?
Erê, ew radyoyekê dikire.
Ja, er kauft ein Radio.
Ma xwendekar mamosteyê dibînin?
Sehen die Schüler die Lehrerin?
Erê, ew mamosteyê dibînin.
Ja, sie sehen die Lehrerin.
74
Qey bijîjk erebeyekê dikire?
Kauft der Arzt ein Auto?
Erê, ew erebeyekê dikire.
Ja, er kauft ein Auto.
Qey Hogir û Zînê bang li psîk (pisîk)ê dikin?
Rufen Leyla und Zîne die Katze?
Na, ew bang li psîk (pisîk)ê nakin.
Nein, sie rufen die Katze nicht.
Gelo şagirt sêniyê tîne?
Bringt der Kellner den Teller?
Na, ew sêniyê nayne.
Nein, er bringt den Teller nicht.
Ma hemşîre kêrê dide?
Gibt die Schwester das Messer?
Na, ew kêrê nade.
Nein, sie gibt das Messer nicht.
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Van hevokan bikin ên neyênî.
1-Zarok radyoyê pêdixe.
2-Leyla şerbetekê tîne.
3-Bijîjk psîk (pisîk)ekê dikire.
75
4-Dewran nameyekê dixwîne.
5-Polîs darê şanî dide.
6-Ker sêvekê dixwe.
B- Van hevokan bikin ên erênî.
1-Mamoste rojnameyekê nayne.
2-Silo deriyî nagre.
3-Kûçik psîk (pisîk)ê nabîne.
4-Xwendekar pirtûkan nakirin.
5-Postevan pakêtekê nayne.
C- Bi van peyvan hevokan saz bikin.
1-Mamoste, anîn, pirtûk, yek.
2-Leyla, sêv, yek, dan.
3-Xwendekar, pirtûk, xwendin.
4-Psîk (pisîk), mişk, girtin, yek.
5-Dayîk, dan, xwarin, zarok.
6-Mamoste, fêr, yek, dayîn, xwendekar.
D- Bersiva erênî û neyênî bidin van pirsan.
1-Ma şagirt devê şûşeyê vedike?
2-Ma gerok bang li polîsan dike?
3-Ma Zînê ji xwe re saetekê dikire?
4-Ma bavê te masiyekî tîne?
5-Ma zarok devê dolabê vedikin?
76
Fêr-9
HEBÛN/HABEN
heye, nîn e/es gibt, keine
Xwedîtiya tiştekî bi peyva ``heye`` û nexwedîbûn jî
bi peyva ``nîn e`` tê ser ziman. Di kurdî de hebûn bi
cînavkên ``min, te, wî, wê, me, we, wan`` re tê kişandin:
Min heye
Te heye
Wî/wê heye
Me heye
We heye
Wan heye
Ich habe
Du hast
Er, sie, es hat
Wir haben
Ihr habt
Sie, sie haben
Di zimanê kurdî de tişta xwedîtiyê di serê hevokê de tê:
Pirtûkeke te heye.
Du hast ein Buch.
Pênûseke min heye.
Ich habe einen Bleistift.
Maleke wî heye.
Er hat ein Haus.
Birayekî wê heye.
Sie hat einen Bruder.
Gundekî me heye.
Wir haben ein Dorf.
Zarokên we hene.
Sie haben Kinder.
Keçeke wan heye.
Sie haben ein Mädchen.
Kûçikekî min heye.
Gogeke te heye.
Kumekî wî heye.
Ich habe einen Hund.
Du hast einen Ball.
Er hat eine Mütze.
Dema mirov ne xwediyê tiştekî be, ji bo neyîniyê,
`nîn e` bikar tîne.
77
Sefqeyeke min nîn e.
Ich habe keinen Hut.
Gogeke te nîn e.
Du hast keinen Ball.
Çenteyekî wî nîn e.
Er hat keine Tasche.
Maleke me nîn e.
Wir haben kein Haus.
Ji bo hevokên kom ên erênî mirov peyva `hene`, ji
bo yên kom û neyênî jî `nîn in` bikar tîne.
Sêvên te hene.
Du hast Äpfel.
Pênûsên wî hene.
Er hat Bleistifte.
Gelek darên vî gundî hene. Dieses Dorf hat viele Baume.
Sêvên zarokan nîn in.
Die Kinder haben keine Äpfel.
Pênûsên te nîn in.
Du hast keine Bleistifte.
Gelek darên vî gundî nîn in. Dieses Dorf hat keine viele
Baume.
Ji bo çêkirina hevokên pirsyarî, dîsa peyva `Ma?`
tê serê hevokê:
Ma sêveke te heye?
Erê, sêveke min heye.
Hast du einen Apfel?
Ja, ich habe einen Apfel.
Ma sêveke te nîn e?
Na, sêveke min nîn e.
Hast du keinen Apfel?
Nein, ich habe keinen Apfel.
Ma sêvên te hene?
Belê, sêvên min hene.
Hast du Äpfel?
Ja, ich habe Äpfel
Ma sêvên te nîn in?
Na, sêvên min nîn in.
Hast du keine Äpfel?
Nein, ich habe keine Äpfel.
Psîk (pisîk)eke min heye.
Ich habe eine Katze.
78
Maleke Misto heye.
Misto hat ein Haus.
Kurek û keçeke wê heye.
Sie hat einen Sohn und eine Tochter.
Du destên te hene.
Du hast zwei Hände.
Çenteyên me nîn in.
Wir haben keine Mappen.
Berçavkeke we nîn e.
Sie haben keine Brille.
79
Qapûtekî wan heye.
Sie haben einen Mantel.
Porê wî nîn e.
Er hat keine Haare.
Ma çenteyekî te heye?
Hast du eine Tasche?
Na, çenteyekî min nîn e.
Nein, ich habe keine tasche
Şefqeyeke min heye.
Ich habe einen Hut.
Ma kurekî jinê heye?
Hat die Frau einen Sohn?
Na, kurekî jinê nîn e.
Nein, die Frau hat keinen Sohn.
Ma sê çenteyên Zînê hene?
Hat Zînê drei Mappen?
Erê, sê çenteyên wê hene.
Ja, sie hat drei Mappen.
80
Ma kurekî zilêm heye?
Hat der Mann einen Sohn?
Erê, kurekî wî heye.
Ja, er hat einen Sohn.
Ma du lingên zilêm hene?
Hat der Mann zwei Beine?
Na, lingên zilêm nîn in.
Nein, er hat kein Bein.
Ma kumekî Şêrînê heye?
Hat Şêrîn einen Hut?
Na, kumekî wê nîn e.
Nein, sie hat keinen Hut.
Ma sîwaneke we heye?
Haben Sie einen Regenschirm?
Erê, sîwaneke min heye.
Ja, ich habe einen Regenschirm.
Selikeke zilaman heye?
Haben die Männer einen Korb?
Na, selikeke wan nîn e.
Nein, sie haben keinen Korb.
81
Ma kûçikekî Siltanê heye?
Hat Siltan einen Hund?
Na, kûçikekî Siltanê nîn e.
Nein, Siltan hat keinen Hund.
Du psîk (pisîk)ên wê hene.
Sie hat zwei Katzen.
Ma otobuseke te heye?
Hast du einen Bus?
Erê, otobuseke min heye.
Ja, ich habe einen Bus.
Gelo maseyeke we heye?
Haben Sie einen Tisch?
Na, maseyeke min nîn e.
Nein, ich habe keinen Tisch.
Kulîlkên bavo hene?
Hat der Vater Blumen?
Erê kulîlkên wî hene.
Ja, er hat Blumen.
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Cihên vala bi lêkera `hebûn/haben` dagrin.
1-Kûçikekî min ………..
2-Gogeke Dilo ……….
3-Pirtûkeke wî ………
4-Maleke me ………
82
5-Gelek darên we ……..
6-Pirtûkên me ………..
7-Ma zarokekî wî ……..?
8-Ma zarokên wan……….?
9-Deriyekî vê malê ………
10-Zarokên me ……………
B- Van hevokan bikin ên pirsyarî.
1-Kerekî te heye.
2-Birayekî wê heye.
3-Gundekî me heye.
4-Pênûsên me nîn in.
5-Kurekî min nîn e.
C- Van hevokan bikin ên neyênî.
1- Dibistaneke gundê me heye.
2- Gelek hevalên Canê hene.
3- Li gundê me gelek dar hene.
4- Ma gogek te heye?
5- Ma gelek pênûsên te hene?
6- Du birayên wê hene.
D- Bersiva neyênî bidin van pirsan.
1-Ma kevçiyekî te heye?
2-Ma kêreke Dilo heye?
3-Ma pênûsên Gulê hene?
4-Ma du werdekên Canê hene?
5-Ma erebeyeke wî heye?
6-Ma erebeyeke wan heye.
7-Ma erebeyên wî hene?
8-Ma erebeyên wan hene?
83
Fêr-10
CÎNAVKÊN XWEDÎTIYÊ / Possesiv
Ji bo navdêrên mê / Für feminin Nomen
a/ya min
meine
a/ya te
deine
a/ya wî
seine
a/ya wê
ihre
a/ya me
unsere
a/ya we
eure
a/ya wan
ihre
Ji bo navdêrên nêr / Für maskulin Nomen
ê/yê min
mein
ê/yê te
dein
ê/yê wî
sein
ê/yê wê
ihr
ê/yê me
unser
ê/yê we
euer
ê/yê wan
ihr
Ji bo navdêrên kom / Für plural Nomen
ên/yên min
meine
ên/yên te
deine
ên/yên wî
seine
ên/yên wê
ihre
ên/yên me
unsere
ên/yên we
eure
ên/yên wan
ihre
84
Xwişkeke Dilo heye.
Ev xwişka wî ye.
Dilo hat eine schwester. Das ist seine schwester.
Xweditiya tiştekî tenê bi diyarkirina `nêr` an `mê` bûna
navdêrê çêdibe. Nominativ.
Kûçikekî zilêm heye.
Ev kûçikê wî ye.
Das ist sein Hund.
Der Mann hat einen Hund.
Psîk (pisîk)eke Canê heye.
Ev psîk (pisîk)a
wê ye.
Das ist ihre Katze.
Canê hat eine Katze.
Ev çetelê wê ye.
Çetelekî dayîkê heye.
Die Mutter hat eine Gabel.
Das ist ihre Gabel.
Ev goga wî ye.
Gogeke zarokî heye.
Das Kind hat einen Ball.
Das ist sein Ball.
Ev deriyê malê ye.
Deriyekî malê heye.
Das Haus hat eine Tür.
Das ist seine Tür.
Ev pozê min e.
Das ist meine Nase.
Ev porê te ye.
Das ist dein Haar.
Ev devê wî ye.
Das ist sein Mund.
85
Pozê wê mezin e.
Ihre Nase ist gross.
Kûçikê te biçûk e. Sein Hund ist klein.
Mala me kevin e.
Unser Haus ist alt.
Kerê we ciwan e.
Euer Esel ist jung.
Erebeya wan biçûk e.
Ihr Auto ist klein.
86
Solên we nû ne.
Ihre Schuhe sind neu.
Hotela we ne mezin e.
Ihr Hotel ist nicht gross.
Şefqeya min li vir e.
Mein Hut ist hier.
Ev kî ye?
Wer ist das?
Ev mamosteyê me ye.
Er ist unser Lehrer.
Ma gelek çenteyên zarokan hene?
Haben die Kinder viele Mappen?
Belê, ev çenteyên wan in.
Ja, das sind ihre Mappen.
87
Ev çi ne?
Was sind das?
Ev lîstokên min in.
Das sind meine Spielzeuge.
Ma ev pirtûka te ye?
Ist das dein Buch?
Na, ev ne pirtûka min e.
Na, ev pirtûk ne ya min e.
Nein, das ist nicht mein Buch.
Ma ev şimikên wî ne?
Das sind seine Pantoffeln?
Na, ev ne şimikên wî ne.
Nein, das sind nicht seine Pantoffeln.
Dema bireser bi peyvên xwedîtiyê re were ser
zimên, ji bo nêr `ê` ji bo mê à` tê pey bireserê.
Akkusativ
Zilam çi tîne?
Was bringt der Mann?
Zilam televizyona wê tîne.
Der Mann bringt ihren Fernsehapparat.
Garson çi şanî dide?
Was zeigt der Kellner?
Ew sîwana min şanî dide.
Er zeigt meinen Regenschirm.
88
Leşker kê dibîne?
Wen sieht der Soldat?
Ew hevala xwe dibîne.
Er sieht seine Freundin.
Bijîjk kê tîne?
Wen bringt der Arzt?
Bijîjk keça xwe tîne.
Der Arzt bringt seine Tochter.
Tu çi şanî didî?
Was zeigst du?
Ez çûkê xwe şanî didim.
Ich zeige meinen Vogel.
Tu li çi digerî?
Was suchen Sie?
Ez li selika xwe digerim.
Ich suche meinen Korb.
Zilam çi şanî dide?
Was zeigt der Mann?
Zilam petatên xwe şanî dide.
Der Mann zeigt seine Kartoffeln.
89
Dilo çi tîne?
Was bringt Dilo?
Dilo çenteyê xwe tîne.
Dilo bringt seine Mappe.
Xwendekar kê dibînin?
Wen sehen die Schüler?
Ew mamosteyê xwe dibînin.
Sie sehen ihren Lehrer.
Ma tu li satila xwe digerî?
Suchst du deinen Eimer?
Na, ez li satila xwe nagerim.
Nein, ich suche nicht meinen Eimer.
Kî ji me re lîstokekê dikire?
Wer kauft uns ein Spielzeug?
Bavê me ji me re lîstokekê dikire.
Unser Vater kauft uns ein Spiezeug.
Silo çi tîne?
Was bringt Silo?
Silo lotkeyê tîne.
Silo bringt sein Boot.
90
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Van hevokan wekî ya mînakî çêkin:
Mînak:
Kerekî Dilo heye. Ev ker ê Dilo ye.
Pênûseke Canê heye. Ev pênûs a Canê ye.
1-Rojnameyeke me heye.
2-Kurekî min heye.
3-Xaltîkeke te heye.
4-Pirteqaleke Canê heye.
5-Gogeke Dilo nîn e.
6-Çûkekî zarokan heye.
7-Pênûsên xwendekaran nîn in.
8-Gulên bexçeyê me hene.
9-Daristaneke gundê me heye.
10-Kerekî wan heye.
B- Li şûna navan cînavkên xwedîtiyê ên wekî `wî`, `wê`
û `wan` deynin:
Mînak:
Kûçikekî Zînê heye.
Ev kûçik ê wê ye.
Psîk (pisîk)eke Dilo heye.
Ev psîk (pisîk) a wî ye.
1-Pênûsên birayê wê hene.
2-Zarokekî jinê heye.
3-Maleke Dewran û Seyranê heye.
4-Kursiyên Xecê hene.
5-Dibistana gundê me heye.
6-Xaltîkeke Siltanê heye.
7-Xalekî Dilo nîn e.
8-Cînarekî Dewran heye.
9-Erebeyeke Mamoste nîn e.
10-Bisiklêteke xwendekarê heye.
91
Fêr-11
Ya/yê kê bûn dîsa bi diyarkirina `nêr û mê` bûna
bireserê çêdibe. Dativ
Mînak ji bo navdêrên kit:
Zilam
a/ê (ya/yê) zilêm
Der Mann
dem Mann
Dayîk
a/ê (ya/yê) dayîkê
Die Mutter
der Mutter
Pirtûk
a/ê (ya/yê) pirtûkê
Das Buch
dem Buch
Zarok
a/ê (ya/yê) zarokê/î
Das Kind
dem Kind
Xaltîk
a/ê (ya/yê) xaltîkê
Die Tante
der Tante
Mînak ji bo navdêrên kom:
Zilam
ên/yên zilaman
Die Männer
den Männern
Dayîk
ên/yên dayîkan
Die Mutter
den Muttern
Pirtûk
ên/yên pirtûkan
Die Bücher
den Büchern
Zarok
ên/yên zarokan
Die Kinder
den Kindern
Xaltîk
ên/yên xaltîkan
Die Tante
den Tanten
zilamek
jinek
pirtûkek
a/ê (ya/yê) zilamekî
a/ê (ya/yê) jinekê
a/ê (ya/yê) pirtûkekê
92
Pirtûk a kurik e.
Das Buch gehört dem Jungen.
Sîwan a dayîkê ye.
Der Regenschirm gehört der Mutter.
Mifte ya kê ye?
Wem gehört der Schlüssel?
Mifte ya zilêm e.
Der Schlüssel gehört dem Mann.
Psîk (pisîk) a kê ye?
Wem gehört die Katze?
Psîk (pisîk) a zarokan e.
Die Katze gehört den Kindern.
Ev manto yê kê ye?
Wem gehört dieser Mantel?
Ev manto yê hevalê min e.
Dieser Mantel gehört meinem Freund.
93
Lotke ya kê ye?
Wem gehört das Boot?
Lotke ya zarokekî ye.
Das Boot gehört einem Kind.
Ev mal a kê ye?
Wem gehört dieses Haus?
Ev mal a bijîjkekî ye.
Dieses Haus gehört einem Arzt.
Ev ker ê kê ye?
Wem gehört dieser Esel?
Ev ker ê zarokên min e.
Dieser Esel gehört meinen Kindern.
Şefqe ya kê ye?
Wem gehört der Hut?
Şefqe ya mamosteyekî ye.
Der Hut gehört einem Lehrer.
Mase ya kê ye?
Wem gehört der Tisch?
Mase ya xaltîkê ye.
Der Tisch gehört der Tante.
94
Tifing a kê ye?
Wem gehört das Gewehr?
Tifing a leşker e.
Das Gewehr gehört dem Soldaten.
Reşê bêvilê şanî hevala xwe dide.
Reşê zeigt ihrer Freundin die Nase.
Ez pênûsekê didim ê ciwan.
Ich gebe dem Jungen einen Bleistift.
Silo kurê xwe şanî yê gerok dide.
Silo zeigt dem Touristen seinen Sohn.
Xaltîk çîrokekê ji zarokan re vedibêje.
Die Tante erzählt den Kindern eine Geschichte.
95
Mamoste bersivê dide xwendekaran.
Der Lehrer antwortet den Schülern.
Stiya Leyla ji kurik re pirtûkekê dixwîne.
Frau Leyla liest dem Sohn ein Buch.
Ew ji hevalê xwe re nameyekê dinivîsîne.
Sie schreibt ihrem Freund einen Brief.
Zilam kurê xwe şanî mamosteyê dide.
Der Mann ziegt der Lehrerin seinen Sohn.
Zarok spasiyê ji bavê xwe re dikin.
Die Kinder danken ihrem Vater.
96
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Bi peyvên di kevanekan de hevokan bibersivînin.
1-Rastek a kê ye? (xwendekar)
2-Pirtûk a kê ye? (mamoste)
3-Gog ên kê ne? (zarok)
4-Rojname ya kê ye? (bav)
5-Tifing a kê ye? (leşker)
6-Manto yê kê ye? (dayîk)
7-Çente yên kê ne? (xwendekar)
8-Wêne yê kê ye? (xaltîk)
9-Zarok ên kê ne? (cînar)
B- Van cihên vala dagrin.
1-Pirtûk …. mamoste ye.
2-Erebe ….. bavê min e.
3-Kursî …… xwendekar e.
4-Pênûs ….. mamoste ne.
5-Ev dayîk ….. Leylayê ye.
6- Ev bav …… Silo ye.
97
Fêr-12
DAÇEK û HOKER/PRÄPOSITION und ADVERB
mit
Bi … re, pê re
Piştî
nach
Ji….
Von
Ji…û vir ve
seit
Ji
aus
Ber bi……
zu
Li gel/ li cem
bei
tê de
in
li ser
auf
li bin
unter
li cem
neben
li paş
hinter
li pêş
vor
pê ve
an
li jor
über
di navberê de
zwischen
bi mamoste re/pê re
bi psîk (pisîk)ê re
mit dem Lehrer
mit der Katze
Piştî dibistanê
Piştî xwarinê
Şûn re
Ji…. û şûn de
nach der Schule
nach dem Essen
nach
nach dem/der/
Ji hevalê min
Ji bajêr
ji salekê û vir ve
von meinem Freund
von der Stadt
seit einem Jahr
98
ji du rojan û vir ve
ji refê
ji malê
seit zwei Tagen
aus der Klasse
aus dem Haus
ber bi bavê xwe ve
ber bi zarokan ve
zu seinem Vater
zu den Kinder
li gel xaltîka min
li cem zilêm
bei meiner Tante
bei dem Mann
Silo bi kûçikê xwe re dilîze.
Silo spielt mit seinem Hund.
Piştî sînemê, em diçin dibistanê.
Nach dem Kîno gehen wir in die Schule.
Name ji bavê min tê.
Der Brief kommt von meinem Vater.
Ji hefteyekê û vir ve em li vir in.
Ev hefteyek e em li vir in.
Seit einer Woche sind wir hier.
Mamoste ji refê derdikeve.
Der Lehrer geht aus der Klasse.
Leyla ber bi mamê xwe ve diçe (diajo).
Leyla fährt zu ihrem Onkel.
99
Ew li cem xaltîka xwe rûdinê.
Ew bi xaltîka xwe re rûdinê.
Er wohnt bei seiner Tante.
Keçik bi hevalên xwe re diçe sînemayê.
Das Mädchen geht mit seinen Freunden ins Kino.
Min derî bi mifteya xwe vekir.
Ich öffnete die Tür mit meinem Schlüssel.
Leyla bi birayê xwe re avjeniyê dike.
Leyla schwimmt mit ihrem Bruder.
Name ji apê me yê li Elmanyayê tê.
Der Brief kommt von unserem Onkel in Deutschland.
100
Dewran diyariyekê ji xaltîka xwe digre.
Dewran bekommt ein Geschenk von seiner Tante.
Zînê ev saetek e li ber derî radiweste.
Zînê ji saetekê û vir ve li ber derî radiweste.
Zînê wartet seit einer Stunde vor der Tür.
Birêz Heqî ev sê sal in li Swîsreyê dijî.
Birêz Heqî ji sê salan û vir ve li Swîsreyê dijî.
Herr Heqî lebt seit drei Jahren in der Schweiz.
Ev çar hefte ne em ti nameyan ji Heqî nagrin.
Seit vier Wochen bekommen wir keinen Brief von Heqî.
101
Du saet şûn re ez li buroyê me.
Nach zwei Stunden bin ich im Büro.
Dilo piştî xwarinê diçe dibistanê.
Dilo geht nach dem Frühstück in die Schule.
Piştî xwarinê zarok li bexçe dilîzin.
Nach dem Essen spielen die Kinder im Garten.
Ew lênûsê (defterê) ji bêrika xwe derdixe.
Er nimmt das Heft aus seiner Tasche.
102
Dayîk ji xwaringehê tê.
Die Mutter kommt aus der Küche.
Stiya Zînê niha diçe sûkê.
Frau Zîne geht jetzt zum Markt.
Leyla doh çû ser bijîjk.
Leyla ging gestern zum Arzt.
Ew lênûsê ji çenteyê xwe derdixe.
Sie nimmt das Heft aus ihrer Mappe.
Em saet di heştan de diçin dibistanê.
Wir gehen um acht Uhr zur Schule.
103
Birayê min li cem dirûnkerekî kar dike.
Birayê min bi dirûnkerekî re kar dike.
Mein Bruder arbeitet bei einem Schneider.
Ew li cem kurê xwe rûdinê.
Ew bi kurê xwe re rûdinê.
Er wohnt bei seinem Sohn.
Otobus li cem erebeyê radiweste.
Der Bus steht bei deinem Auto.
HOKER / ADVERB
di malê de, li malê : in dem Haus, zu Haus
li ser kursî : auf dem Stuhl
li bin nivînê : unter dem Bett
li cem radyoyê : neben dem Radyo
li paş darê : hinter dem Baum
li ber dolabê : vor dem Schrank
bi maseyê ve : an dem Tisch
li jora derî : über der Tür
di navbera ker û hespê de : zwischen dem Esel und dem
Pferd.
Ez pirtûkê dixim hundirê çente.
Ich lege das Buch in die Mappe.
104
Ew zarokê li ser kursî rûniştin dide.
Sie setzt das Kind auf den Stuhl.
Ridwan kursî datîne ber derî.
Ridwan stellt den Stuhl vor die Tür.
Em lampeyê li jora maseyê dadiliqînin.
Wir hängen die Lampe über den Tisch.
Ew gogê dixe hundirê dolabê.
Er legt den Ball in den Schrank.
Li ku ? / Wo?
Hesp li ku ye? Wo ist das Pferd?
Kulîlk li ku ne? Wo sind die Blumen?
Pirtûk li ku ne? Wo liegen die Bücher.
Ew gogê datîne ku? Wohin legt er den Ball?
Zilam bi ku ve diçe? Wohin geht der Mann?
Ew zarokê datîne ku? Wohin setzt sie das Kind?
Pênûs li ku ye?
Wo ist der Bleistift?
Pênûs di hundirê qutiyê de ye.
Der Bleistift ist in der Schachtel.
Pirteqal li ku ne?
Wo sind die Apfelsinen?
Pirteqal di selikê de ne.
Die Apfelsinen sind in dem Korb.
105
Kurik bi ku ve diçe?
Wohin geht der Junge?
Ew ber bi odeyê ve diçe.
Er geht in das Zimmer.
Jinik sêvan di ku de bi cih dike?
Wohin legt die Frau die Äpfel?
Ew sêvan di selikê de bi cih dike.
Sie legt die Äpfel in den Korb.
Psîk (pisîk) li ku ye?
Wo ist die Katze?
Psîk (pisîk) li ser kursî ye.
Die Katze ist auf dem Stuhl.
Zilam li ku rûdinê?
Wo sitzt der Mann?
Zilam li ser hespê rûdinê.
Der Mann sitzt auf dem Pferd.
Ridwan îskanê datîne ku?
Wohin legt Ridwan das Glas?
Ew îskanê datîne ser maseyê.
Er legt das Glas auf den Tisch.
106
Tu şûşeyan datînî ku (derê)?
Wohin legst du die Flaschen?
Ez şûşeyan datînim ser sêniyê.
Ich lege die Flaschen auf den Teller.
Kûçik li ku ye?
Wo ist der Hund?
Kuçik di bin maseyê de ye?
Der Hund ist unter dem Tisch.
Çêlek li ku radiwestin?
Wo stehen die Kühe?
Çêlek li bin pirê radiwestin.
Die Kühe stehen unter der Brücke.
Psîk (pisîk) li ku (derê) radizên?
Wo schlafen die Katzen?
Ew li binê kursiyî radizên.
Sie schlafen unter dem Stuhl.
Îskan li ku ye?
Wo ist das Glas?
Îskan li cem sêniyê ye.
Das Glas ist neben dem Teller.
107
Dayîk diçe ku?
Wohin geht die Mutter?
Ew diçe cem keça xwe.
Sie geht zu ihrer Tochter.
Xwendekar tên ku (derê)?
Wohin kommen die Studenten?
Ew tên cem hevalên xwe.
Sie kommen zu ihren Freunden.
Kûçik li ku ne?
Wo stehen die Hunde?
Kûçik li pey otobusê ne.
Die Hunde stehen hinter dem Bus.
Baxçe li ku ye?
Wo ist der Garten?
Baxçe li paş dibistanê ye.
Der Garten ist hinter der Schule.
Ridwan siwankê datîne ku?
Wohin Stellt Ridwan den Regenschrim?
Ridwan sîwankê datîne paş derî?
Ridwan stellt den Regenschrim hinter die Tür.
108
Erebe li ku radiweste?
Wo steht das Auto?
Erebe li ber dikanê radiweste.
Das Auto steht vor dem Laden?
Jin li ku radiweste?
Wo steht die Frau?
Jin li ber televizyonê radiweste.
Die Frau steht vor dem Fernsehapparat.
Dayîk sêniyê tîne ku?
Wohin bringt die Mutter den Teller?
Ew sêniyê tîne ber mêvanan.
Sie bringt den Teller vor die Gäste.
Ew şûşeyan datîne ku?
Wohin legt er die Flaschen?
Ew şûşeyan datîne ber derî.
Er legt die Flaschen vor die Tür.
Postewan li ku ye?
Wo steht der Postbote?
Ew li ber derî ye.
Er steht vor der Tür.
109
Bavo wêne bi ku ve dadiliqîne?
Wohin hängt der Vater das Bild?
Ew wêneyê bi dîwêr ve dadiliqîne.
Er hängt das Bild an die Wand.
Saet li ku ye?
Wo ist die Uhr?
Saet li ser televizyonê ye.
Die Uhr ist über dem Fernsehapparat.
Mal li ku ye?
Wo ist die Haus?
Mal di navbera daran de ye.
Das Haus ist zwischen den Bäumen.
Çûk li ku radiweste?
Wo steht der Vogel?
Çûk di navbera kûçik û psîk (pisîk)ê de radiweste.
Der Vogel steht zwischen dem Hund und der Katze.
Leyla li ku rûdinê?
Wo sitzt Leyla?
Ew di navbera kulîlkan de rûdinê.
Sie sitzt zwischen den Blumen.
110
Ew çenteyê xwe datîne ku?
Wohin legt er seine Mappe?
Ew çenteyê xwe datîne navbera kursî û maseyê.
Er legt seine Mappe zwischen den Stuhl und den Tisch.
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Daçek û hokeran di van hevokan de li cihên vala bi
cih bikin.
Mînak: Psîk (pisîk) …….. darê ye. Psîk (pisîk) li ser darê
ye.
1-Kursî ……… ………. derî û pacê de ye.
2-Karker …… erebê ……. ne.
3-Zarok li…….dayîka xwe ye.
4-Ew li……….min e.
5-Gulê …… ….. Silo ye.
6-Xaniyê me ……. dîwarê sînemê …….. ye.
7-Heyv …… ………gund rawestiyaye.
8-Kûçik xwe …….. ……….. maseyê vedişêre.
9-…… navbera min û te …… tiştek nîn e.
10-Pirtûk …… dolabê …… ye.
B- Daçek an hokera rast bixin cihê vala.
1- Dewran û Silo ……..dibistanê tên. (li, ji, bi, )
2- Em …… birayê xwe ….. rûdinên. (bi..re, di…re, ji)
3- Em …….birayê xwe pere distînin. (ji, li, bi)
4- Ciwan diçe …….. bijîjk. (ser, bin, li)
111
5667-
…xwarinê, ez diçim dibistanê. (şûn re, piştî, li gel)
Dayîk … …. malê ve diçe. (şûn re, ber bi, ji, li, )
Pênûs …… ……. birayê te ye. (li ser, li cem, li gel)
Silo ... …. Bijîjkekî kar dike. (bi, bi …re, li cem)
C- Van hevokan wergerînin dema borî.
Mînak :Silo nameyekê dinivîsîne. Silo nameyek nivîsand.
1-Ez pirtûka xwe didim hevalê xwe.
2-Dewran bi otobusê diçe dibistanê.
3-Kurê min diçe ser bijîjk.
4-Hûnê êvarî vegerin malê?
5-Ew li Swîsreyê, li cem xaltîka xwe rûdinê.
6-Piştî xwarinê xaltî paceyan vedike.
7-Ê Ciwan ji hevalê xwe gogekê digire.
8-Zarok bi kûçik re dilîzin.
9-Birêz Silo gogekê dikire.
112
Fêr-13
Yek 1
Du
2
Sê
3
Çar 4
Pênc 5
Şeş
6
Heft 7
Heşt 8
Neh 9
Deh 10
Yazdeh
Duwazdeh
Sêzdeh
Çardeh
Pazdeh
Şazdeh
Hivdeh
Hijdeh
Nozdeh
Bîst
Bîstûyek
Bîstûdu
Bîstûsê
Bîstûçar
Bîstûpênc
Bîstûşeş
Bîstûheft
Bîstûheşt
Bîstûneh
HIJMAR / ZAHLEN
eins
zwei
drei
vier
fünf
sechs
sieben
acht
neun
zehn
11
elf
12
zwölf
13
dreizehn
14
vierzehn
15
fünfzehn
16
sechzehn
17
siebzehn
18
achtzehn
19
neunzehn
20
zwanzig
21
einundzwanzig
22
zweiundzwanzig
23
dreiundzwanzig
24
vierundzwanzig
25
fünfundzwanzig
26
sechsundzwanzig
27
siebenundzwanzig
28
achtundzwanzig
29
neunundzwanzig
113
Sîh
Çel
Pêncî
Şêst
Heftê
Heştê
Nod
Sed
Hezar
30
40
50
60
70
80
90
100
1000
dreissig
vierzig
fünfzig
sechzig
siebzig
achtzig
neunzig
hundert
tausend
Yazdeh psîk (pisîk)ên xaltîka min hene.
Meine Tante hat elf Katzen.
Çarsedûpêncî pirtûkên mamoste hene.
Der Lehrer hat vierhundertfünfzig Bücher.
Pênc zarokên min hene.
Ich habe fünf Kinder.
114
Sê xwendekarên stiya Rengîn hene.
Frau Rengîn hat drei Schüler.
Di selikê de, sihûheşt sêv hene.
Es gibt achtunddreissig Äpfel in dem Korb.
Di otobusê de bîstûpênc leşker hene.
Es gibt fünfundzwanzig Soldaten in dem Bus.
Di qutiyê de şêst pênûs hene.
Es gibt sechzig Bleistifte in der Schachtel.
Ma li ser sêniyê sêzdeh îskan hene?
Gibt es dreizehn Gläser auf dem Teller?
115
Li wir pênc çêlek hene.
Es gibt dort fünf Kühe.
Di dolabê de çar qutik hene.
Es gibt vier Hemden in dem Schrank.
ÇEND? / WIE VIELE?
Li ser maseyê çend pirtûk hene?
Wie viele Bücher gibt es auf dem Tisch?
Çend zarokên we hene?
Wie viele Söhne haben Sie?
Çend erebeyên zilêm hene?
Wie viele Autos hat der Mann?
Çend odeyên malê hene?
Wie viele Zimmer hat das Haus?
Di odeyê de çend rûniştgeh hene?
Wie viele Sessel gibt es in dem Zimmer?
Kurik çend qutikan dikire?
Wie viele Hemden kauft der Junge?
Gelek kulîlk
Gelek cixare
Gelek tifing
GELEK, PIR / VIELE
viele Blumen
viele Cigaretten
viele Gewehre
116
Çend pênûsên Demhat hene?
Wie viele Bleistifte hat Demhat?
Gelek pênûsên wî hene.
Er hat viele Bleistifte.
Di guldankê de çend kulîlk hene?
Wie viele Blumen gibt es in der Vase?
Di guldankê de, gelek kulîlk hene.
Es gibt viele Blumen in der Vase.
Di mehekê de çend roj hene?
Wie viele Tage gibt es in einem Monat?
Di mehekê de 30 roj hene.
Es gibt dreissig Tage in einem Monat.
Di hefteyekê de çend roj hene?
Wie viele Tage gibt es in einer Woche?
Di hefteyekê de heft roj hene.
Es gibt sieben Tage in einer Woche.
Di salekê de, çend meh hene?
Wie viele Monate gibt es in einem Jahr?
Di salekê de duwazdeh meh hene.
Es gibt zwölf Monate in einem Jahr.
Di xurfeyê de çiqas zarok hene?
Wie viele Kinder gibt es in dem Zimmer?
Di xurfeyê de sê zarok hene.
Es gibt drei Kinder in dem Zimmer.
117
TASEK PAKÊTEK ÎSKANEK, PARIYEK, KÎLOYEK
Di zimanê kurdî de hijmara yek tê pey navan.
Dema nav bi tîpeke dengdêr bi dawî dibe, `yek` dema bi
tîpeke dengdar bi dawî dibe èk` tê pey navdêrê.
Fîncaneke qehwe
Kîsekî xwê
Îskaneke av
Coteke sol
Kîloyeke şekir
Lîtireke şîr
Şûşeyekî av
eine Tasse Kaffee
ein Paket Salz
ein Glas Wasser
ein Paar Schuhe
ein Kilo Zucker
ein Liter Milch
eine Flasche Wasser
Gelek şîr
Gelek rûn
Gelek mast
viel Milch
viel Butter
viel Yogurt
Jin fîncaneke qehwe vedixwe.
Die Frau trinkt eine Tasse Kaffee.
Bav îskaneke şîr dide yê zarok.
Der Vater gibt dem Kind ein Glas Milch.
Silo pakêteke cixare dikire.
Silo kauft ein Paket Zigaretten.
118
Ew îskaneke şîr vedixwe.
Er trinkt ein Glass Wasser.
Leyla coteke sol dikire.
Leyla kauft ein Paar Schuhe.
Kîloyeke rûnê wê heye.
Sie hat ein Kilo Butter.
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Van hijmaran bi Kurdî binivîsînin.
13
27
311
417
519
623
766
8123
9444
119
B- Bi hijmarên di kevanekan de, pirsên li jêrê
bibersivînin.
1-Çend destên te hene? (2)
2-Di xurfeyê de çend kursî hene? (12)
3-Çend kurên zilêm hene? (4)
4-Di guldankê de çend kulîlk hene? (18)
5-Çend kumên kurik hene? (8)
6-Di pakêtekê de çend cixare hene? (20)
7-Postevan çend nameyan tîne? (11)
8-Li ser darê, çend çûk hene? (15)
C-Peyva `heye/hene` bikar bînin û ji peyvên li jêrê
hevokan saz bikin.
Mînak: gogek, di… de, dolab. Di dolabê de gogek heye.
1-pirtûk, li ser, mase.
2-psîk (pisîk)ek, li, mal.
3-li ber, kûçikek, dîwar.
4-bi … re, te, pênûsek.
5-li, kargeh, deh karker.
6-nivînek, di…de, xurfe.
7-li kêleka, kevçiyek, sênî.
120
Fêr 14
PIRSÎNA TEMEN – IMIR / WIE ALT…?
Silo çend salî ye?
Wie alt ist Silo?
Ew deh salî ye.
Er ist zehn Jahre alt.
Sêvê çend salî ye?
Wie alt ist Sêvê?
Ew yazdeh salî ye.
Sie ist elf Jahre alt.
Hûn çend salî ne?
Wie alt sind Sie?
Ez bîstûdu salî me.
Ich bin 22 Jahre alt.
Tu çend salî yî?
Wie alt bist du?
Ez çel salî me.
Ich bin vierzig Jahre alt.
Bavê te çend salî ye?
Wie alt ist dein Vater?
Ew pêncî salî ye.
Er ist fünfzig Jahre alt.
Xwendekar çend salî ne?
Wie alt sind die Schüler?
Ew heşt salî ne.
Sie sind acht Jahre alt.
121
Kurê te çend salî ye?
Wie alt ist ihr Sohn?
Kurê min deh salî ye.
Mein Sohn ist zehn Jahre alt.
Meta te çend salî ye?
Wie alt ist deine Tante?
Meta min heştê salî ye.
Meine Tante ist achtzig Jahre alt.
Hûn çend salî ne?
Wie alt sind Sie?
Ez bîstûçar salî me.
Ich bin vierundzwanzig Jahre alt.
Kamûran çend salî ye?
Wie alt ist Kamûran?
Kamûran çel salî ye.
Kamûran ist vierzig Jahre alt.
Bijîjk çend salî ye?
Wie alt ist der Arzt?
Bijîjk çelûpênc salî ye.
Der Arzt ist fünfundvierzig Jahre alt.
122
Demhat çend salî ye
Wie alt ist Demhat?
Demhat sê salî ye.
Demhat ist drei Jahre alt.
Navê
Navê
Navê
Navê
Navê
Navê
NAVÊ …. ÇI YE? / WIE HEISSEN… ?
te çi ye?
Wie heisst du?
min Dilo ye.
Ich heisse Dilo.
we çi ye?
Wie heissen Sie?
min Canê ye.
Ich heisse Canê.
dayîka te çi ye?
Wie heisst deine Mutter?
dayîka min Gewher e. Meine Mutter heisst Gewher.
Navê keça te çi ye?
Wie heisst deine Tochter?
Navê keça min Gulê ye.
Meine Tochter heisst Gulê.
Navê ajokarê wê çi ye?
Wie heisst ihr Fahrer?
Navê ajokarê wê Ehmed e.
Ihr Fahrer heisst Ehmed.
Navê hemşîreyê çi ye?
Wie heisst die Schwester?
Navê hemşîreyê Zîlan e.
Die Schwester heisst Zîlan.
123
Navê xwendekarê çi ye?
Wie heisst die Schülerin?
Navê xwendekarê Mizgîn e.
Die Schülerin heisst Mizgîn.
Navê birayê te çi ye?
Wie heisst dein Bruder?
Navê birayê min Dilbirîn e.
Mein Bruder heisst Dilbirîn.
Navê bijîjkê we çi ye?
Wie heisst euer Arzt?
Navê bijîjkê me Memed e.
Unser Arzt heisst Memed.
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Bi hijmarên di kevanekan de van pirsan bibersivînin.
Mînak:
Tu çend salî yî? (13)
Wie alt bist du? (13)
Ez sêzdeh salî me.
Ich bin 13 Jahre alt.
1-Bavê we çend salî ye? (45)
2-Ker çend salî ye? (7)
3-Psîk (pisîk) çend salî ye? (2)
4-Ciwan çend salî ne? (18)
5-Hûn çend salî ne? (31)
6-Xaltîka te çend salî ye? (93)
124
7-Xwişka te çend salî ye? (33)
8-Cînarê te çend salî ye? (56)
9-Cînara te çend salî ye? (55)
B- Bi navên di kevanekan de van pirsan bibersivînin.
Mînak:
Navê te çi ye? (Aram Tîgran)
Wie heisst du? (Aram
Tîgran)
Navê min Aram Tîgran e.
Ich heisse Aram Tigran.
1-Navê şagirt çi ye? (Mehmûd Çeko)
2-Navê keçikê çi ye? (Zînê Zelal)
3-Navê kurik çi ye? (Silo Hemdîn)
4-Navê hevalê te çi ye? (Hesen Ehmed)
5-Navê hevala te çi ye? (Berfîn Nêrgiz)
6-Navê xalê te çi ye? (Kerem Bedran)
7-Navê xalê wê çi ye? (Brûsk Xêrhat)
8-Navê xalê wî çi ye? (Şemdîn Hozan)
9-Navê maliya te çi ye? (Fatim Dilber)
C- Bi hijmarên di kevanekan de van pirsan bibersivînin.
Mînak:
Ma hûn bîst salî ne? (23) Sind Sie zwanzig Jahre alt?
Na, ez bîstûsê salî me.
Nein, ich bin dreiundzwanzig
Jahre alt.
1-Ma ew çelûçar salî ye? (66)
2-Ma bavê te heftê salî ye? (80)
3-Ma Dilo bîst salî ye? (11)
4-Ma birayê te bîstûneh salî ye? (45)
5-Ma mamosteyê te nozdeh salî ye? (18)
125
Fêr-15
BIKARANîNA DU NAVAN BI HEV RE
BENUTZEN ZWEI NOMEN ZUSAMMEN
Mînak: `çente`, `mamoste` =çenteyê mamoste
`die Mappe` `der Lehrer ` =die Mappe des Lehrers
kumê jinê
der Hut der Frau
goga ciwanan
der Ball der Jungen
mala bijîjkekî
das Haus eines Arztes
psîk (pisîk)ên dayîkê
die Katzen der Mutter
rojnameya Bavo
die Zeitung des Vaters
ji bo kit a mê: mal + a ~mala min / Mala min mezin e.
ji bo kit ê nêr : dest + ê ~destê min / Destê min mezin e.
Ji bo kom ên mê: mal +ên ~malên min / Malên min
mezin in.
Ji bo kom ên nêr: dest +ên ~destên min / Destên min
mezin in.
Mala bavê min mezin e.
Mala dayîka min mezin e.
Malên bavê min mezin in.
Malên dayîka min mezin in.
Destê birayê min biçûk e.
Destê xwişka min biçûk e.
Destên xwişk û birayên min biçûk in.
Kumê Leylayê mezin e.
Leylas Hut ist gross.
126
Erebeya mamoste li ber dibistanê ye.
Das Auto des Lehrers steht vor der Schule.
Lingên zilêm mezin in.
Die Beine des Mannes sind lang.
Deriyê odeyê vekirî ye.
Die Tür des Zimmers ist offen.
Ew paceyên malê pak dike.
Sie reinigt die Fenster das Hauses.
Hevalên kurê min di otobusê de ne.
Die Freunde meines Sohnes sind in dem Bus.
127
Erebeya polîsan ne mezin e.
Der Bus der Polizisten ist nicht gross.
Çêlekên bavê min li nava erd in.
Die Kühe meines Vaters sind auf dem Feld.
Îskanên Leylayê li ser sêniyê ne.
Leylas Gläser sind auf dem Teller.
Bedlek birayê Canê heye.
Canês Bruder hat einen Anzug.
Hevalên Goran li bin darê radizên.
Gorans Freunde schlafen unter dem Baum.
128
Kurê Goran dereng tê dibistanê.
Herrn Gorans Sohn kommt spät in die Schule.
Tifingên leşkeran nû ne.
Die Gewehre der Soldaten sind neu.
Kurê keça wî li ser nivînê radizê.
Der Sohn seiner Tochter schläft auf dem Bett.
Keçik pirtûka apê xwe dixwîne.
Das Mädchen liest das Buch seines Onkel.
Bavê Goran li bin darê radizê.
Gorans Vater schläft unter dem Baum.
129
Çenteyên xwendekarê li ber otobusê ne.
Die Mappen der Schüler liegen vor dem Bus.
YA KÊ, YÊ KÊ / WESSEN
Dema mirov li xwediyê tiştekî yan zindiyekê
bipirse bi peyva `ya kê`, `yê kê` dipirse; `ya`, `yê` li gorî
nêrbûn û mêbûnê tê guhertin. Ji bo mê `ya` ji bo nêr
`yê` tê serê `kê`. Tîpa `y` a kelijandinê ye. Gava peyva
pêşî bi dengdarekê bi dawî bibe, wekî à kê`, `ê kê` tê
bikaranîn. Ji bo tiştên kom `ên kê` yên kê` tê bikaranîn.
Selika kê?
Xurfeya kê?
Qutikê kê?
Satila kê?
Mehfûra kê?
Bedlê kê?
Wessen
Wessen
Wessen
Wessen
Wessen
Wessen
Korb?
Zimmer?
Hemde?
Eimer?
Teppich?
Anzüge?
Ev sîwan a kê ye?
Wessen Regenschrim ist das?
Kurê kê di refê de rûdinê?
Wessen Sohn sitzt in der Klasse?
Psîk (pisîk)ên kê li Bexçe dilîzin?
Wessen Katzen spielen in dem Garten?
Pirtûkên kê li ser kursî ne?
130
Wessen Bücher liegen auf dem Stuhl?
Solên kê kevin in?
Wessen Schuhe sind alt?
Pirtûkên kê di çente de ne?
Wessen Bücher liegen in der Mappe?
Pirtûkên Goran di çente de ne.
Gorans Bücher liegen in der Mappe.
Pênûsên kê li ser pirtûkê ne?
Wessen Bleistifte liegen auf dem Buch?
Pênûsên mamoste li ser pirtûkê ne.
Die Bleistifte der Lehrers liegen auf dem Buch.
Îskana kê li ser sêniyê ye?
Wessen Glas ist auf dem Teller?
Îskana stiya Zînê li ser sêniyê ye.
Frau Zînês Glas ist auf dem Teller.
Ev xwendekar ên kê ne?
Wessen Schüler sind das?
Ev xwendekar ên birêz Goran in.
Das sind Herrn Gorans Schüler.
131
Mifteyên kê di hundirê qutiyê de ne?
Wessen Schlüssel liegt in der Schachtel?
Mifteyên Leylayê di hundirê qutiyê de ne.
Leylas Schlüssel liegt in der Schachtel.
Dayîka kê şîr vedixwe?
Wessen Mutter trinkt Milch?
Dayîka hevalê min şîr vedixwe.
Die Mutter meines Freundes trinkt Milch.
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Bi peyvên di kevanekan de, van hevokan bibersivînin.
Mînak:
Kurê kê li Almanya ye? (Bijîjkê diranan)
Kurê bijîjkê diranan li Almanya ye.
1-Zarokên kê li bexçe dilîzin? (birêz Goran)
2-Hûn deriyê kê vedikin? (bijîjk)
3-Polîs deriyê mala kê şanî didin? (stiya Zînê)
4-Kumê kê ne nû ye? (keçik)
5-Kursiyê kê li ber derî ye? (hevalê min)
6-Dewran rojnameya kê dixwîne? (birayê Leyla)
7-Bavê kê li kargehê kar dike? (Dewran)
8-Wêneyên kê xweşik in? (xwendekar)
9-Erebeya kê li ber deriyê malê ye? (stiya Zînê)
132
B- Van hevokan wekî hevoka mînakî biguherînin.
Mînak:
Kûçikekî zarokan heye. Die Jungen haben einen Hund.
Ev kûçik ê zarokan e.
Das ist der Hund der Jungen.
1-Pênûseke hibrîn a mamoste heye.
2-Pirtûkeke Leylayê heye.
3-Tifingeke Leşker heye.
4-Erebeyeke Gerok heye.
5-Dareke sêvê ya xaltîkê heye.
6-Otobuseke birêz Dewran heye.
133
Fêr 16
DIYARKIRINA DEMÊ / ZEIT
Di hefteyekê de heft roj hene.
In einer Woche gibt es sieben Tage.
Îroj Çarşem e. Xwendekar di refê de rûniştine.
Heute ist Mittwoch. Die Schüler sitzen in der Klasse.
Roja Pênşemê, hemû li nava erd kar dikin.
Am Donnerstag, arbeiten alle auf dem Feld.
Stiya Zînê mala xwe, roja Înê dimale.
Frau Zînê putzt ihr Haus am Freitag.
134
Ew roja Şemiyê, li bexçe dilîzin.
Sie spielen am Samstag im Garten.
Roja Yekşemê, em li malê dimînin.
Am Sonntag bleiben wir zu Hause.
Roja Sêşemê, em diçin dibistanê.
Wir gehen am Dienstag in die Schule.
Roja, Duşemê ew diçe îstasyonê.
Am Montag geht er zum Bahnhof.
DANASÎNA DEMÊ / WISSEN ZEIT
Saet çend e?
Saet yek e.
Wieviel Uhr ist es?
Es ist ein Uhr.
135
Saet neh kêm bîst e. (Saet ji nêhê re bîst heye. Saet ji
nehê re bîst divê. Saet ji nehê re bîst dixwaze.)
Es ist zwanzig vor neun.
Saet deh û sisê. (Saet ji sisyan deh dibore. Saet ji siyan
deh derbas dibe).
Es ist zehn nach drei.
Saet çend e?
Wieviel Uhr ist es?
Saet çar e.
Es ist vier Uhr.
Saet çend e?
Wieviel Uhr ist es?
Saet heft e.
Es ist sieben Uhr.
Saet yek û nîv e.
Es ist halb zwei.
Saet sisê û nîv e.
Es ist halb vier.
Saet du kêm çarîkek e.
Es ist viertel vor zwei.
Saet şeş kêm çarîkek e.
Es ist viertel vor sechs.
136
Saet heşt û deh e. (Ji heştê deh dibore.)
Es ist zehn nach acht.
Saet neh û bîst e. Ji nehê bîst dibore.
Es ist zwanzig nach neun.
Saet çar kêm pênc.
Es ist fünf vor vier.
Saet pênc û çarîkek.
Ji pêncê çarîk dibore.
Es ist viertel nach fünf.
Trên saet di dehê de tê.
Der Zug kommt um zehn Uhr.
Ez saet yazdehê diçim nava nivînan.
Ich gehe um elf Uhr zu Bett.
Ew derî saet di heştê de vedike.
Er öffnet die Tür um acht Uhr.
137
Ew saet di nehê de tê cihê kar.
Er kommt um neun Uhr ins Büro.
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Van cihên vala dagrin.
1-Em roja ………….. naçin dibistanê.
2-Ew …………. saet di heftan de ji xewê radibe.
3-Ma hûn roja ………….kar dikin?
4-Ew deriyê xwe saet di ………… de dadide.
5-Niha saet…………e?
6-Niha saet …………..e.
7-Bavê min wê roja…….. were.
B- Bi hijmarên di kevanekan de bersiva pirsa `Saet çend
e?` bidin.
1-Saet çend e? (2)
2-Saet çend e? (2:30)
138
Fêr-17
DEMA BÊ / FUTURE
Ji bo çêkirina hevokek bi dema bê, piştî kirde ya
tewandî, pêşgira `bi` tê pêşya rehê lêkerê û paşgira
kesanî dikeve dawiya rehê lêkerê.
KIRDE+TEWANEK+PÊŞGIR+REHÊ LÊKERÊ+PAŞGIR
Ez
+ê (wê/dê) +bi
+meş +im.
Ezê bigerim.
Tê bigerî.
Ewê bigere.
Emê bigerin.
Hûnê bigerin.
Ewê bigerin.
Ich werde wandern.
Du wirst wandern.
Er wird wandern.
Wir werden wandern.
Ihr werdet wandern.
Sie werden wandern.
Lêkerên pêkhatî ên bi `ra`, `ve` pêk tên, `bi` nayê
ber rehê lêkerê.
Ezê li vir rawestim.
Ich werde hier warten.
Ezê li vir vehisim.
Ich werde hier ausruhen.
Silo wê roja înê were.
Silo wird am Freitag kommen.
Emê sibê biçin sînemê.
Wir werden morgen ins Kino gehen.
Mamoste wê biçe refê.
Der Lehrer wird in die Klasse gehen.
Zarok wê bi gogê bilîzin.
Die Kinder werden Fussball spielen.
139
Dema bi peyva pirsyarî `Kî?` mirov bixwaze
bipirse, `Wê` tê serê hevokê:
Wê kî roja înê were? / Kî wê roja înê were?
Wer wird am Freitag kommen?
Wê kî sibe biçe sînemayê? / Kî wê sibe biçe sînemayê?
Wer wird morgen ins Kino gehen?
Ewê li vir bimîne.
Sie wird hier bleiben.
Ma wê ewê li vir bimîne?
Wird sie hier bleiben?
Silo saet di heştê(heştan) de wê biçe sînemê.
Silo wird um acht Uhr ins Kino gehen.
Ma Silo saet di heştê (heştan) de wê biçe sînemê?
Wird Silo um acht Uhr ins Kino gehen?
Qey tê çi bikirî?
Was wirst du kaufen?
Gelo wê ew erebeyê çawa tamîr bike.
Wie wird er das Auto reparieren?
Ma keçik wê kengî werin?
Wann werden die Mädchen kommen?
Wê ew nameyekê binivîsîne.
Sie wird einen Brief schreiben.
Wê jin xurfê bimale.
Die Frau wird das Zimmer reinigen.
140
Wê zilam avê vexwin.
Die Männer werden Wasser trinken.
Ezê cakêtekî bikirim.
Ich werde eine Jacke kaufen.
Silo wê li ser vê nivînê rakeve.
Silo wird auf diesem Bett schlafen.
Emê li bexçe bilîzin.
Wir werden im Garten spielen.
Zînê wê ranehêje çenteyên xwe.
Zînê wird ihre Mappen nicht tragen.
141
Wê pîrê çîrokekê vebêje.
Die Grossmutter wird eine Geschichte erzählen.
Mamoste wê pirtûkekê bikire.
Der Lehrer wird ein Buch kaufen.
Wê ew saet di heftan (heftê) de derî bigrin.
Um sieben Uhr werden sie die Tür schliessen.
Otobus saet di heştan (heştê) de wê bi rêkeve.
Der Bus wird um acht uhr abfahren.
142
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Van hevokên li jêrê wergerînin `Dema Bê`
Mînak :
Em diçin sînemayê.
Wir gehen ins Kino.
Emê biçin sînemayê.
Wir werden ins Kino gehen.
1-Zarok li parkê dilîzin.
2-Jin paceyê vedike.
3-Leyla maseyê dimale.
4-Ew mala xwe difroşin.
5-Zarok nameyê dinivîsînin.
6-Silo ji bavê xwe re pirtûkê dixwîne.
7-Gerîla li bexçe radiweste.
8-Em li xurfeyê radikevin.
9-Kî diçe dibistanê?
B- Bi peyvên di kevanekan de van pirsan bibersivînin:
Mînak :
Ewê biçin ku? (sînemayê)
Wohin werden sie gehen? (ins Kino)
Ewê biçin sînemayê.
Sie werden ins Kino gehen.
1-Wê xwendekar biçin ku? (dibistanê)
2-Wê mêvan çi bixwin? (savarê)
3-Wê bijîjk çi bixwînin? (pirtûkê)
4-Wê zarok li ku bilîzin? (li hewşê)
5-Ewê niha biçe ku? (îstasyonê)
6-Wê zilam çi bifroşe? (mehfûrê)
7-Wê stiya Zînê çi bikire? (saetekê)
8-Kî wê paceyê veke? (birêz Silo)
9-Kî wê ji zarokan re çîrokekê vebêje? (Pîrê)
143
Fêr-18
MEH Û WERZÊN SALÊ
DIE MONATEN UND DIE JAHRESZEITEN
Emê havînê biçin Kurdistanê.
Wir werden im Sommer nach Kurdistan fahren.
Di biharê de xak şîn dibe.
Im Frühling sind die Felder grün.
Dibistana me îlonê destpê dike.
Unsere Schule beginnt im September.
Ew wê di meha sibatê de biçin Almanyayê.
Sie werden im Februar nach Deutschland fahren.
Di Tebaxê de dibistan girtî ye.
Im August ist die Schule geschlossen.
Îroj hewa sar e.
Es ist heute kalt.
Wê sibe hewa germ bibe.
Es wird morgen warm.
Gelek baran dibare.
Es regnet viel.
Sibê wê dîsa baran bibare.
Morgen wird es wieder regnen.
Di biharê de em gelekî digerin.
Im Frühling machen wir viele Ausflüge.
144
Ew zivistanê li çiyê diborînin.
Sie verbringen den Winter in den Bergen.
Gerok havînê tên Kurdistanê.
Die Touristen kommen im Sommer nach Kurdistan.
Dibistan Cotmehê destpê dikin.
Die Schulen beginnen im Oktober.
Di sibatê de hewa pir sar e.
Im Februar ist das Wetter ganz kalt.
Di Tebaxê de em her roj diçin avjeniyê.
Im August gehen wir jeden Tag baden.
145
Ezê payîzê dîsa biçim ser bijîjkê diranan.
Ich werde im Herbst wieder zum Zahnarzt gehen.
Havînê dibistana zarokan nîn e.
Die Kinder haben im Sommer keine Schule.
Di nîsanê de, giya û dar şîn in.
Im April sind die Wiesen und die Bäume grün.
Payîzê hemû karker li nava erd kar dikin.
Im Herbst arbeiten alle Bauern auf den Feldern.
146
Îroj hewa pir sar e.
Es ist Heute ganz kalt.
Sibe wê bibare.
Es wird morgen regnen.
Di tîrmehê de hewa germ e.
Im Juli ist das Wetter warm.
Payizê li vir hewa pir sar e.
Im Herbst ist das hier sehr kalt.
RÊZKIRINA RENGDÊRAN / ADJEKTIV
biçûk
biçûktir
herî biçûk/tewrî biçûk
xweşik
xweşiktir /
klein
kleiner
am kleinsten
schön
schöner
147
herî xweşik/ xweşiktirîn
baş
baştir
baştirîn/ herî baş
am schönsten
gut
besser
am besten
Zilam ji Leylayê mezintir e.
Der Mann ist älter als Leyla.
Lênûs ji pirtûkê erzantir e.
Das Heft ist billiger als Buch.
Pirteqal ji sêvan buhatir in.
Die Apfelsinen sind teurer als die Äpfel.
qasî …. mezin
qasî…. xweşik
QASÎ / SO….. WIE
So gross wie…..
So schön wie
Leyla qasî keça we xweşik e.
Leyla ist so schön wie Ihre Tochter.
Mala me qasî dibistanê mezin e.
Unser Haus ist so gross wie die Schule.
Dar qasî dîwêr bilind e.
Der Baum ist so gross wie die Mauer.
148
Zilam qasî pîreka xwe qelew e.
Der Mann ist so dick wie seine Frau.
Erebe qasî malê kevin e.
Das Auto ist so alt wie das Haus.
Solên wî qasî solên keçikê ne nû ne.
Seine Shuhe sind nicht so neu wie die Schuhe des
Mädchens.
Şefqa min ji şefqa te mezintir e.
Mein Hut ist grösser als dein Hut.
Dar ji malê mezintir e.
Der Baum ist höher als das Haus.
149
Leyla ji Silo ciwantir e.
Leyla ist jünger als Herr Maier.
Kûçik ji psîk (pisîk)a me biçûktir e.
Der Hund ist kleiner als unsere Katze.
Hemşîre ji mamosteyê xweşiktir e.
Die schwester ist schöner als die Lehrerin.
Hirmî ji sêvan buhatir in.
Die Birnen sind teurer als die Äpfel.
Dilo ji hevalên xwe g e.
Dilo ist gröser als seine Freunde.
150
Ev satil a herî biçûk e.
Ev biçûktirîn satil e.
Das ist der kleinste Eimer.
Ev saetên herî mezin ên di dikana min de ne.
Das sind die grösten Uhren in meinem Laden.
Mala herî bilind a vî bajarî ye.
Das ist das höchste Haus der Stadt.
Dayîka min qasî xaltîka te xweşik e.
Meine Mutter ist so schön wie deine Tante.
Erebeya te qasî firokeyekê buha ye.
Sein Auto ist so teurer wie ein Flugzeug.
151
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Peyva `qasî`, `ji` bixin cihên vala.
1-Dikana min …….. odeya te mezin e.
2-Pênûsa hibrînî …….. pênûsa risasî erzantir e.
3-Bavê te ……bavê min jîr e.
4-Leyla ………Sêvê xweşiktir e.
5-Psîk (pisîk) ……. kûçik hişmendtir e.
6-Rastek ……..pênûsê dirêj e.
B- Van rengdêrên li jêrê, bi her du cureyên din rêz bikin.
Mînak:
mezin, mezintir, mezintirîn/herî mezin/tewrî mezin :
gross, gröser, am grössten
1-Biçûk
2-Jîr
3-Baş
4-Dirêj
5-Bilind
6-Nû
7-Kevin
C- Van hevokan wek hevokên mînakî bikin hevokek:
Mînak: Silo pir kar dike. / Kurê min zêde kar dike. Kurê
min ji Silo zêdetir kar dike.
Silo arbeitet viel. Mein Sohn arbeitet mehr. Mein Sohn
arbeitet mehr als Silo.
1-Kevçî biçûk e. Kêr biçûktir e.
2-Leyla xweş dinivîsîne. Keçik xweştir dinivîsîne.
3-Xaltîk ciwan e. Ap ciwantir e.
4-Birêz Dewran kal e. Bavê min kaltir e.
5-Firoke mezin e. Keştî mezintir e.
152
6-Bijîjkê diranan dewlemend e. Mamoste dewlemendtir
e.
D- Van hevokan wek hevokên mînakî bikin hevokek:
Mînak: Pirtûka min biçûk e. Lênûsa te biçûk e. Pirtûka
min qasî lênûsa te biçûk e.
Mein Buch ist klein. Dein Heft ist klein. Mein Buch ist
so klein wie dein Heft.
1-Şefqe nû ye./ Cakêt nû ye.
2-Radyo buha ye./ Televizyon buha ye.
3-Şimik mezin in./ Sol mezin in.
4-Kûçik hişmend e./ Psîk (pisîk) hişmend e.
5-Çêlek mezin e. Hesp mezin e.
6-Şîr buha ye. Av buha ye.
153
Fêr-19
DEMA BORÎ YA DIYAR / IMPERFEKT
Fêr bûn/Lernen
Ez fêr bûm.
Ich lernte.
Tu fêr bû(yî).
Du lerntest.
Ew fêr bû.
Er,sie,es lernte.
Em fêr bûn.
Wir lernten.
Hûn fêr bûn.
Ihr lerntet.
Ew fêr bûn.
Sie lernten.
Çûn/Gehen
Ez çûm.
Tu çû(yî).
Ew çû.
Em çûn.
Hûn çûn.
Ew çûn.
Ich ging.
Du gingst.
Er ging.
Wir gingen.
Ihr ging.
Sie gingen.
Avjenî kirin/Schwimmen
Min avjenî kir.
Te avjenî kir.
Wî/wê avjenî kir.
Me avjenî kir.
We avjenî kir.
Wan avjenî kir.
Razan/Schlafen
Ez razam.
Tu razayî.
154
Ew raza.
Em razan.
Hûn razan.
Ew razan.
Silo doh hat.
Herr Silo kam gestern.
Wan du şûşe av vexwar.
Sie tranken zwei Flaschen Wasser.
Leyla kumek kirî.
Leyla kaufte einen Hut.
Ma Leyla kumek kirî?
Kaufte Leyla einen Hut?
Zarok çûn malê.
Die Kinder gingen nach Hause.
Ma zarok çûn malê?
Gingen die Kinder nach Hause?
Xwendekar nameyek nivîsand.
Der Student schrieb einen Brief.
Leylayê derî vekir.
Leyla öffnete die Tür.
Postewan nameyek da dayîka min.
Der Postbote gab meiner Mutter einen Brief.
155
Cotkar li nava erd xebitî.
Der Bauer arbeitete auf dem Feld.
Zarok çûn sînemayê.
Die Kinder gingen ins Kino.
Jinê xwaringeh (pêjgeh) malişt.
Die Frau reinigte die Küche.
Dewran qutikê xwe şuşt.
Dewran wusch sein Hemd.
Dayîka min şorbe anî ser maseyê.
Meine Mutter brachte die Suppe auf den Tisch.
156
Keçik di nava nivîna xwe de raket.
Das Mädchen schlief in ihrem Bett.
Leşkeran zilam kuşt.
Die soldaten töteten den Mann.
Xwendekara keç dereng hat refê.
Die Schülerin kam spät in die Klasse.
Silo îskanek (qedexek)e av vexwar.
Silo trank ein Glas Wasser.
Wê psîk (pisîk)a xwe girt.
Sie fing ihre Katze.
157
Zarok li hêviya otobusê rawestiyan.
Die Kinder warteten auf den Bus.
Bijîjk pace vekir.
Der Arzt öffnete das Fenster.
Stiya Zînê petat/kartol kirîn.
Frau Zînê kaufte Kartoffeln.
Dayîkê xwarin da zarokê.
Die Mutter gab dem Kind die Speisen.
Xwendekar devê pirtûka xwe girt û rawestiya.
Der Schüler schloss sein Buch und wartete.
Ma ew li hêviya hevala xwe rawestiya?
Wartete sie auf eine Freundin?
Na, ew li hêviya hevalê xwe rawestiya.
Nein, sie wartete auf Ihren Freund.
158
Ma psîk (pisîk)ê mişk girt?
Fing die Katze die Maus?
Na, wê mişk negirt.
Nein, sie fing die Maus nicht.
Ew çû ku?
Wohin ging sie?
Ew çû sînemayê.
Sie ging ins Kino.
Dayîka te çi kirî?
Was kaufte deine Mutter?
Wê mantoyek kirî.
Sie kaufte einen Mantel.
Zarokan çi xwar?
Was assen die Kinder?
Wan du zebeş xwar.
Sie assen zwei Wassermelonen.
We doh çi kir?
Was machtet ihr gestern?
Em çûn şanogehê.
Wir gingen ins Theater.
159
Silo li ku derê xebitî/kar kir?
Wo arbeitete Silo.
Silo li bexçe xebitî/kar kir.
Silo arbeitete im Garten.
Te çi vexwar?
Was trankst du?
Min şûşeyek şîr vexwar.
Ich trank eine Flasche Milch.
Xortan çi kir?
Was machten die Jungen?
Wan di çem de avjenî kir.
Sie schwammen im Fluss.
Kê pace vekir?
Wer öffnete das Fenster?
Leylayê pace vekir.
Leyla öffnete das Fenster.
Polîs çi kir?
Was machte der Polizist?
Wî diz girt.
Er fing den Dieb.
160
Kê li ba (cem) botê lîst?
Wer spielte neben dem Boot?
Hevalên me li ba botê lîst.
Unsere Freunde spielten neben dem Boot.
Hemşîre li ku rûniştin?
Wo sassen die Schwestern?
Ew li ser maseyê rûniştin û cixare kişandin.
Sie sassen an dem Tisch und rauchten.
Kurê we çû ku?
Wohin ging Ihr Sohn?
Ew çû xwaringehê.
Er ging in ein Restaurant.
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Van hevokan wergerînin dema borî ya diyar.
Mînak:
Ez diçim malê. Ich gehe nach Hause.
Ez çûm malê. Ich ging nach Hause.
1-Em diçin sînemayê.
2-Xaltîk tê malê.
3-Ew derî û paceyê vedike.
4-Leyla çayê vedixwe.
161
5-Bavê wî gelek sêvan dikire.
6-Birêz Silo çîrokekê vedibêje.
7-Ew ê diz digirin.
8-Ciwan destê xwe dişo.
9-Kurê min dereng tê malê.
10-Bijîjk li ser kursiyekî rûdinê.
B- Van hevokan ji dema borî ya diyar wergerînin dema
niha.
Mînak:
Leyla li ber derî rawestiya. Leyla li ber derî radiweste.
Leyla wartete vor der Tür. Leyla wartet vor der Tür.
1-Bavê wî li kargehekî kar kir.
2-Hespa wî xweş baz nedida.
3-Trên dereng hat.
4-Zarokan bi gogê lîst.
5-Xaltîka wê derî vekir.
6-Kûçikê wî di behrê de avjenî kir.
7-Gerok çûn hotêlê.
8-Şagirt mase malişt.
C- Van hevokan bikin ên pirsyarî
Mînak: Wan tasek av vexwar. Ma wan tasek av vexwar?
1-Min pirtûkek kirî.
2-Tu çûyî dibistanê.
3-Ew ji malê hat.
4-Me doh hev dît.
5-Hûn çûn kargehê.
6-Wan sêv xwar.
7-Stiya Zînê qutikên zilamê xwe şuşt.
162
D- Van hevokan bikin ên neyênî.
Mînak:
Min sêvek xwar. Min sêvek nexwar.
1-Te şûşeyek av vexwar.
2-Wî pirtûk xwend.
3-Ew li ser kursî rûniştin.
4-Dayîka Leyla jê re çîrokek vegot.
5-Birayê te doh dereng hat malê.
6-Zarokan li ber behrê bi gogê lîst.
7-Wî ji behrê gelek masî girt.
8-Te nameyek ji birayê xwe re nivîsî.
163
LÊKERA `BÛN` DI DEMA BORÎ YA DIYAR DE
Ez mamoste me. Dema niha
Ich bin der Lehrer. Präsens
Ez mamoste bûm. Dema borî ya diyar.
Ich war der Lehrer. Imperfekt
Ez….im.
Ez karker im.
Tu….yî.
Tu karker î.
Ew…e.
Ew karker e.
Em……in.
Em karker in.
Hûn…..in.
Hûn karker in.
Ew…….in.
Ew karker in.
Ich bin……
Ich bin Arbeiter.
Du bist……
Du bist Arbeiter.
Er, sie, es ist…
Er, sie ist Arbeiter/in.
Wir sind…….
Wir sind Arbeiter.
Ihr seid……
Ihr seid Arbeiter.
Sie sind……
Sie sind Arbeiter.
Ez….bûm.
Ez karker bûm.
Tu…..bû(yî).
Tu karker bû(yî)
Ew ….bû.
Ew karker bû.
Em …..bûn.
Em karker bûn.
Hûn…..bûn.
Hûn karker bûn.
Ich war….
Ich war Arbeiter.
Du warst….
Du warst Arbeiter.
Er, sie, es war...
Er, sie war Arbeiter/in.
Wir waren…
Wir waren Arbeiter.
Ihr wart….
Ihr wart Arbeiter.
164
Ew……bûn.
Ew karker bûn.
Sie waren…
Sie waren Arbeiter.
Ew
Ew
Ma
Ma
Er ist ein Arzt.
Er war ein Arzt.
Ist er ein Arzt?
War er ein Arzt?
bijîjkek e.
bijîjkek bû.
ew bijîjkek e?
ew bijîjkek bû?
Bavê min avjenêrek bû.
Mein Vater war ein Schwimmer.
Ew berya bîst salan mamoste bû.
Er war vor zwanzig Jahren eine Lehrer.
Ew di trênê de bûn.
Sie waren in dem Zug.
Leyla di botê de bû.
Leyla war im Boot.
Ew niha li kêleka behre ye.
Sie ist jetzt am Ufer.
Silo dereng hat malê.
Silo kam spät nach Hause.
Ew li kargeha xwe bû.
Er war in seinem Büro.
165
Tu li paşya erebeyê bûyî.
Du warst hinter dem Auto.
Ma hûn di malê de bûn?
Waren Sie in dem Haus?
Erê, ez li wir bûm.
Ja, ich war dort.
Ma erebe nû bûn?
Waren die Autos neu?
Ew kevin bûn.
Sie waren alt.
166
FÊR-20
KARÎBÛN / KÖNNEN
Ez dikarim taseke av vexwim.
Ich kann eine Tasse Wasser trinken.
Ez dikarim…
Tu dikarî…
Ew dikare…
Em dikarin…
Hûn dikarin…
Ew dikarin…
Ich kann…
Du kannst…
Er, sie, es kann
Wir können
Ihr könnt
Sie können
Dikarim biçim. / Dikarim herim.
Ich kann gehen.
Ew dikare binivîsîne.
Sie kann schreiben.
Em nikarin nameyê bixwînin.
Wir können den Brief nicht lesen.
Silo dikare derî veke.
Silo kann die Tür öffnen.
Gelo hûn dikarin îroj werin?
Können Sie heute kommen?
Gelo ew dikare bi gerokan re biaxive?
Kann er mit den Touristen sprechen?
Ew dikare selikan hilgire bibe.
Er kann die Körbe tragen.
167
Dewran dikare lampeyê daliqîne.
Dewran kann die Lampe hängen.
Ew nikare deriyî veke.
Sie kann die Tür nicht öffnen.
Dayîka wê nikare manto bikire.
Seine Mutter kann den Mantel nicht kaufen.
Kûçik dikare bi kurik bigre.
Der Hund kann den Jungen fangen.
Gelo zilam dikare gelek nan bixwe?
Kann der Mann viel Brot essen?
168
Divê ez bikim.
Divê tu bikî.
Divê ew bike.
Divê em bikin.
Divê hûn bikin.
Divê ew bikin.
Divê
Divê
Divê
Divê
Divê
DIVÊTÎ / MÜSSEN
Ich muss machen.
Du musst machen.
Er, sie, es muss machen.
Wir müssen machen.
Ihr müsst machen.
Sie müssen machen.
ez biçim/herim.
Ich muss gehen.
ew kar bike/bixebite. Er muss arbeiten.
ew îroj werin.
Sie müssen heute kommen.
em biçin ser bijîjk. Wir müssen zum Arzt gehen.
tu li vir rawestî.
Du musst hier warten.
Divê tu destmalan cardin bişoyî.
Du musst die Tücher wieder waschen.
Divê sibê saet di heftan de li buroyê bim.
Ich muss am Morgen um sieben Uhr im Büro sein.
Divê ajoker li vir raweste.
Der Fahrer muss hier warten.
169
Divê ez niha erebeya xwe temîr bikim.
Ich muss jetzt mein Auto reparieren.
Divîbû jin hemû firax biribana xwaringehê.
Die Frau musste alle Platten in die Küche tragen.
Divê şagirt hayîdar be.
Der Kellner muss vorsichtig sein.
Keçikê nikarîbû pakêt hilgirtana.
Das Mädchen konnte die Pakete nicht tragen.
Hemşîre dikarîbû biçûya (çûba) malê.
Die Schwester konnte nach Hause gehen.
170
Wî dikarîbû tena xwe çûba sûkê.
Er konnte allein zum Markt gehen.
Polîsan nikarîbûn diz bigirtana.
Die Polizisten konnten den Dieb nicht
FÊRBÛN / ÜBUNG
A-Lêkera alîgir a `divê` û `dikare` di van hevokan de bi
cih bikin.
1-…….ew biçe sûkê.
2-Ew ……… binivîsîne.
3-………….em bimeşin.
4-Ew ………….bimeşin.
5-………em kar bikin.
6-Me …….. kar bikraya.
7-…….em hatibûna fêrê.
8-Em ………..bihatana fêrê.
9-Ew ……………nan bixwin.
10-Wan ……………nan bixwarana.
171
Fêr-21
LÎSTEYA LÊKERÊN BIRESERÊ DIGRIN
VERBEN MIT OBJEKT
Ji bo lêkerên bireserê digrin, di dema borî de
kirde tê guhertin û lêker pêşgir an paşgirê nagre ber
reha xwe. Mînak: lêkera ànîn` bireserê digre. Em ji ku
dizanin? Mirov pirsa `Çi?` jê dike, ger bersivê bide, ew
bireserê digre. `Çi anî?` `Sêv anî`. Di vir de `sêv` `bireser`
e. Ji bo vê ànî` rehê lêkerê ji bo hemû kesan wek xwe
dimîne. Min sêv anî, te sêv anî, wî sêv anî, wê sêv anî,
me sêv anî, we sêv anî, wan sêv anî.
Ajotin, Fahren
Alîkarî Dan, Helfen
Anîn, Bringen
Avêtin, Werfen
Avjenî kirin, Schwimmen
Ba dan, Biegen
Bang Lê kirin, Rufen
Baz dan, Rennen/Laufen
Ber dan, Lassen
Bi Dest Hilgirtin, Erhalten
Dahf dan, Schieben
Dan/Dayîn, Geben
Dest pê kirin, Beginnen
Dîtin, Finden
Girtin, Fangen
Girtin, Halten
172
Kirin, Machen
Hev dîtin, Treffen
Lîstin, Spielen
Lê dan, Schlagen
Lê kirin, Aufbauen
Nav bûn, Heissen
Xwe di ser re avêtin, Springen
Sitendin, Nehmen
Sitendin/Ji cihekî girtin, Bekommen
Sobayî kirin/Milevanî kirin/Avjenî kirin, Schwimmen
Stran gotin, Singen
Vekirin, Öfnen
Vexwarin, Trinken
Xwarin, Essen
Xwendin, Lesen
Zanîn, Wissen
Hemû lêkerên dawiya wan bi `–andin` çêbûne,
mînak: şandin, afirandin, sitandin, wergerandin,
gerandin, kolandin, hilandin, razandin, barandin,
firandin, meşandin, hêrandin, hewandin, kelandin,
pêdandin, çêrandin, sitrandin, çirandin, mirandin,
pejirandin.
173
Derveyî lêkera `biz dan`, hemû lêkerên bi lêkera
`dan` pêk hatine. Mînak; lêk dan, têk dan, tev dan, fir
dan, ber dan, wer dan, mer dan, av dan, xwe dan, xwê
dan, lê dan, miz dan.
Hemû lêkerên bi `kirin` çêbûne. Ra kirin, darda
kirin, kar kirin, bar kirin, xera kirin, ava kirin, jibîr
kirin, der kirin, jê kirin, rê kirin,
Hemû lêkerên bi xistin çêbûne. Mînak, rê xistin,
dûr xistin, bibîr xistin, jê xistin, lê xistin, pê xistin, da
xistin, ra xistin,
DEMA BORÎ YA DIYAR / PERFEKT
Kirin – machen- gemacht
Min kir.
Ich habe gemacht.
Te kir.
Du hast gemacht.
Wî/wê kir. Er, sie, es hat gemacht.
Me kir.
Wir haben gemacht.
We kir.
Ihr habt gemacht.
Wan kir.
Sie haben gemacht.
Şanî dan/Şanî kirin
Zeigen- Gezeigt
Min, te, wî, wê, me, we, wan şanî da/şanî kir.
Ich habe gezeigt, du hast gezeigt, er, sie, es hat gezeigt,
wir haben gezeigt, ihr habt gezeigt, sie haben gezeigt.
Vekirin
Öffnen- Geöffnet
Min, te, wî, wê, me, we, wan vekir.
Ich habe geöffnet, du hast geöffnet, er, sie, es hat
geöffnet, wir haben geöffnet, ihr habt geöffnet, sie haben
geöffnet.
174
Mamoste zarok dîtin./Wî zarok dîtin.
Der lehrer hat die Kinder gesehen. Er hat die Kinder
gesehen.
Stiya Zînê pirtûka min xwend./Wê pirtûka min xwend.
Frau Zînê hat mein Buch gelesen./Sie hat mein Buch
gelesen.
Zarokan (wan) seranseriya rojê li bexçe lîst.
Die Kinder (sie) haben den ganzen Tag im Garten
gespielt.
Agirkujêr (wî) seranseriya şevê kar kir.
Die Feurwehr (er) hat die ganze Nacht gearbeitet.
Min solên xwe ji vê dikanê kirî.
Ich habe meine Schuhe in diesem Laden gekauft.
Jinê (wê) qutikên me şuşt.
Die Frau (sie) hat unsere Hemden gewaschen.
Zarok (wî/wê) dayîka xwe nebihîst.
Das Kind (er, sie) hat seine Mutter nich gehört.
Birêz Dewran du şûşe av vexwar.
Herr Dewran hat zwei Flaschen Wasser getrunken.
Stiya Zînê bang li zarokên xwe kir.
Frau Zînê hat ihre Kinder gerufen.
Leyla alîkariya keça min kir.
Leyla hat meiner Tochter geholfen.
175
FÊRBÛN / ÜBUNG
A- Van hevokan wergerînin dema borî ya diyar.
Mînak:
Ez dibînim. Min dît. Ich sehe. Ich habe gesehen.
1-Ez nanê tenûrê dixwim.
2-Ew tasek av vedixwe.
3-Ez birayê te li ber golê dibînim.
4-Hûn ji malê derdikevin.
5-Em bi hev re radibin.
6-Hûn pirtûkeke xweş dixwînin.
7-Tu li ser rêka li kêleka çem dibezî.
8-Em ber bi mala we ve diçin.
B- Van hevokan wergerînin dema niha.
Mînak :
Min dît. Ez dibînim. Ich habe gesehen. Ich sehe.
1-Ez saet di dehê de rabûm ser xwe.
2-Min bavê te li kargehê dît.
3-Ew di ber deriyê me re derbas bû.
4-Tu li kêleka çem rûnişt.
5-Wî bi birayê xwe re şer kir.
6-Ew li keça xwe xwedî derket.
7-Me bi hev re kar kir.
8-Wan ji hev tiştek fêm nekir.
9-Ew bi kê re zewicî?
C- Van hevokan wergerînin hevokên pirsyarî.
Mînak :
Ez çûm.
Ma ez çûm?/Gelo ez çûm?/Qey ez çûm?
Ich bin gegangen. Bin ich gegangen?
1-Doh ew li mala me raza.
2-Birayê te hat cem me.
3-Dayîka te li nava bexçe kar kir.
4-Birayê te nesax bû.
176
5-Gundiyan tev dest bi cot kir.
D- Van hevokan wergerînin hevokên neyênî:
Mînak:
Min nan xwar. Min nan nexwar. Ich ass. Ich ass nicht.
1-Silo li ser rêkê dimeşe.
2-Dewran çû malê.
3-Zînê ji min re qutikek kirî.
4-Leyla li sûkê tiştan dikire.
5-Bavê te çima hat gund?
5-Dayîka te kengî diçe ser bijîjk?
6-Li daristanê gelek dar hene.
7-Sê pirtûkên te hene.
8-Pênûseke te hebû.
177
Bersiva Fêrbûnan / Antworten Übungen
Fêr 1-Bersiv A: Kursiyek, Kulîlkek, Malek, Kûçikek,
Erebeyek, Pênûsek, Hespek, Guldankek, Maseyek,
Sêvek, Pirteqalek, Deriyek, Hêkek, Çûkek, Mifteyek,
Nivînek, Radyoyek, Sîwanek, Şemsiyeyek , Rastekek,
Paceyek, Cixareyek, Çêlekek, Masiyek, Temaşokek,
Televizyonek.
Fêr 1-Bersiv B: polîsek, postevanek, Zinarîn, Zinar,
xwendekarek, mamosteyek.
Fêr 1-Bersiv C: 1-e, 2-ye, 3-Ev, 4-ek, 5-yek, 6-e, 7-ye, 8Ev….e.
Fêr 1-Bersiv D: 1-Ev masiyek e. 2-Ev gerîlayek e. 3-Ev
mifteyek e. 4-Ev xwendekarek e. 5-Ev guldankek e. 6-Ev
mamosteyek e. 7-Ev deriyek e. 8-Ev Zinar e. 9-Ev çêlekek
e. 10-Ev zarokek e.
Fêr 1-Bersiv E: 1-yek, 2-ek, 3-ek, 4ek, 5-ek, 6-i/yek, 7i/yek, 8-yek, 9-ek, 10-ek.
Fêr 2-Bersiv A: 1-Kulîlk biçûk e. 2-Xanî mezin e. 3Mamoste ciwan e. 4-Sîwan kevin e. 5-Xwendekar jîr e. 6Mase nû ye. 7-Pênûs dirêj e. 8-Rastkêş kin e. 9-Sêv mezin
e.
Fêr 2-Bersiv B: 1-Derî çawa ye? 2-Kursî çawa ye? 3Dewran çawa ye? 4-Gerok çawa ye? 5-Hesp çawa ye? 6Rastkêş çawa ye? 7-Mifte çawa ye? 8-Nivîn çawa ye? 9Pirtûk çawa ye? 10-Pênûs çawa ye?
178
Fêr 2-Bersiv C: 1-Kûçik ciwan e. 2-Çûk biçûk e. 3-Sîwan
kin e. 4-Guldank mezin e. 5-Radyo kevin e. 6-Televizyon
nû ye. 7-Çêlek mezin e. 8-Çixare dirêj e.
Fêr 3-Bersiv A: 1- Ev sol in. 2-Ev çi ne? 3-Sîwan biçûk in.
4-Dewran kal in. 5-Pace çawa ne? 6-Ev çawa ne? 7Radyo nû ne. 8-Ev çixare ne. 9-Ev pirteqal in. 10-Mehfûr
dirêj in. 11-Ev çetel in. 12- Ev saet in.
Fêr 3-Bersiv B: 1-Ev hêk in. 2-Ev mal in. 3-Ev kûçik in.
4-Ev dar in.
Fêr 3-Bersiv C: 1-Pirtûk kevin in. 2-Pirteqal biçûk in. 3Radyo mezin in. 4-Rastkêş dirêj in. 5-Pênûs kin in. 6Gerok ciwan in.
Fêr 3-Bersiv D: 1-Ev nivînek e. 2-Lampe çawa ye? 3Saet kevin e. 4-Jin ciwan e. 5-Ev psîk (pisîk)ek e. 6-Ev
kûçikek e.
Fêr 4-Bersiv A: 1-Ev ne şefqeyek e. 2-Ev ne firokeyek e.
3-Ev ne kulîlk in. 4-Dibistan ne biçûk e. 5-Çente ne reş e.
6-Wêne ne xweşik e. 7-Ev ne kûçik in.
Fêr 4-Bersiv B: 1-Ma ev dibistanek e? 2-Ma ev keştiyek
e? 3-Ma ev mehfûr in. 4-Ma şefqe paqij in. 5-Ma çente
giran in?
Fêr 4-Bersiv C: 1-Erê, otobus kevin e. Na, otobus ne
kevin e. 2-Erê, ev kêrek e. Na, ev ne kêrek e. 3-Erê, kursî
paqij in. Na, kursî ne paqij in. 4-Erê, ev nivîn in. Na, ev ne
nivîn in. 5-Erê, ev sêvek e. Na, ev ne sêvek e. 6-Erê, ker
biçûk e. Na, ker ne biçûk e.
179
Fêr 4-Bersiv D: 1-Ma ev masî ne? 2-Ma çetel kin in? 3Ma saet kevin in? 4-Ma ev pirteqal in?
Fêr 5-Bersiv A: 1-e, 2-in, 3-e, 4-e, 5-me, 6-e, 7-in, 8-im, 9ne.
Fêr 5-Bersiv B: 1-Ew xweşik e. 2-Ew kal e. 3-Ew jîr e. 4Wî av vexwar. 5-Wê em dîtin. 6-Wî solek kirî. 7-Ew hat. 8Wê name nivîsand. 9-Ew çû ser darê. 10- Wê mişkek girt.
Fêr 5-Bersiv C: 1-Em ne xwendekar in. Ma em
xwendekar in? 2-Hûn ne mamoste ne. Ma hûn mamoste
ne? 3-Ew ne keçek e. Ma ew keçek e? 4-Dewran ne ciwan
e. Ma Dewran ciwan e? 5-Psîk (pisîk) ne girs e. Ma psîk
(pisîk) girs e? 6-Em ne bijîjk in. Ma em bijîjk in? 7-Ew ne
hemşîre ne. Ma ew hemşîre ne? 8-Ez ne mêvan im. Ma ez
mêvan im? 9- Tu ne mazûvan î. Ma tu mazûvan î? 10Bijîjk ne kal e. Ma bijîjk kal e?
Fêr 5-Bersiv D: 1-Erê, ez karker im. Na, ez ne karker im.
2-Erê, em bijîjk in. Na, em ne bijîjk in. 3-Erê, tu
xwendekar î. Na, tu ne xwendekar î. 4-Erê, hûn birçî ne.
Na, hûn ne birçî ne. 5-Erê, em têr in. Na, em ne têr in. 6Erê ew dibistanek e. Na, ew ne dibistanek e. 7-Erê ew
kevçî ne. Na, ew ne kevçî ne. 8-Erê, tu dirêj î. Na, tu ne
dirêj î. 9-Erê, ez kin im. Na, ez ne kin im. 10- Erê, ew pîr
in. Na, ew ne pîr in.
Fêr 6-Bersiv A: 1-Tu, 2-Ew, 3-Ez, 4-Em, Hûn, Ew, 5-Ez.
Fêr 6-Bersiv B: 1-in, 2-in, 3-im, 4-î, 5-im, 6-î, 7-im, 8-e.
180
Fêr 6-Bersiv C: 1-Ez vedikim. Tu vedikî. Ew vedike. Em
vedikin. Hûn vedikin. Ew vedikin. 2-Ez kar dikim. Tu kar
dikî. Ew kar dike. Em kar dikin. Hûn kar dikin. Ew kar
dikin. 3-Ez dixwînim. Tu dixwînî. Ew dixwîne. Em
dixwînin. Hûn dixwînin. Ew dixwînin. 4-Ez dibînim. Tu
dibînî. Ew dibîne. Em dibînin. Hûn dibînin. Ew dibînin. 5Ez baz didim. Tu baz didî. Ew baz dide. Em baz didin.
Hûn baz didin. Ew baz didin. 6-Ez radizêm. Tu radizêyî.
Ew radizê. Em radizên. Hûn radizên. Ew radizên. 7- Ez
dixwim. Tu dixwî. Ew dixwe. Em dixwin. Hûn dixwin. Ew
dixwin.
Fêr 8-Bersiv A: 1-Zarok radyoyê pê naxe. 2-Leyla
şerbetekê nayne. 3-Bijîjk psîk (pisîk)ekê nakire. 4-Dewran
nameyekê naxwîne. 5- Polîs darê şanî nade. 6-Ker sêvekê
naxwe.
Fêr 8-Bersiv B: 1-Mamoste rojnameyekê tîne. 2-Silo
deriyî digre. 3-Kûçik psîk (pisîk)ê dibîne. 4-Xwendekar
pirtûkan dikirin. 5-Postevan pirtûkekê tîne.
Fêr 8-Bersiv C: 1-Mamoste pirtûkekê tîne. 2-Leyla
sêvekê dide. 3-Xwendekar pirtûkan dixwînin. 4-Psîk
(pisîk) mişkekî/ê digre. 5-Dayîk xwarinê dide zarokan. 6Mamoste fêrekê dide xwendekaran.
Fêr 8 Bersiv D: 1-Erê, şagirt devê şûşeyê vedike. Na,
şagirt devê şûşeyê venake. 2-Erê, gerok bang li polîsan
dike. Na, gerok bang li polîsan nake. 3-Erê, Zînê ji xwe re
saetekê dikire. Na, Zînê ji xwe re saetekê nakire. 4-Erê,
bavê min masiyekî tîne. Na, bavê min masiyekî nayne. 5-
181
Erê, zarok devê dolabê vedikin. Na, zarok devê dolabê
venakin.
Fêr 9-Bersiv A: 1-heye, 2-heye, 3-heye, 4-heye, 5-hene,
6-hene, 7-heye, 8-hene, 9-heye, 10-hene.
Fêr 9-Bersiv B: 1-Ma karekî te heye? 2-Ma birayekî wê
heye? 3-Ma gundekî me heye? 4-Ma pênûsên me nîn in?
5-Ma kurekî min nîn e?
Fêr 9 –Bersiv C: 1-Dibistaneke gundê me nîn e. 2-Gelek
hevalên Canê nîn in. 3-Li gundê me gelek dar nîn in. 4-Ma
gogeke te nîn e? 5-Ma gelek pênûsên te nîn in? 6-Du
birayên wê nîn in.
Fêr 9-Bersiv D: 1-Na, kevçiyekî min nîn e. 2-Na, kêreke
Dilo nîn e. 3-Na, pênûsên Gulê nîn in. 4-Na, du werdekên
Canê nîn in. 5-Na, erebeyeke wî nîn e. 6-Na, erebeyeke
wan nîn e. 7-Na, erebeyên wî nîn in. 8-Na, erebeyên wan
nîn in.
Fêr 10–Bersiv A: 1-Ev rojnameya me ye. 2-Ev kurê min
e. 3-Ev xaltîka te ye. 4-Ev pirteqala Canê ye. 5-Ev ne
goga Dilo ye. 6-Ev çûkê zarokan e. 7-Ev ne pênûsên
xwendekaran in. 8-Ev gulên bexçeyê me ne. 9-Ev
daristana gundê me ye. 10- Ev kerê wan e.
Fêr 10–Bersiv B: 1-Ev ên birayê wê ne. 2-Ev zaroka wê
ye. 3-Ev mala wî û wê ye. 4-Ev kursiyên wê ne. 5-Ev
dibistana wî gundî ye. 6-Ev xaltîka wê ye. 7-Ev ne xalê
wî ye. 8-Ev cînarê wî ye. 9-Ev ne erebeya wî ye. 10- Ev
erebeya wê ye.
182
Fêr 11-Bersiv A: 1-Rastek a xwendekar e. 2-Pirtûk a
mamoste ye. 3-Gog ên zarokê ne. 4-Rojname ya bavo ye.
5- Tifing a leşker e. 6-Manto yê dayîkê ye. 7-Çente yên
xwendakar in. 8-Wêne yê xaltîkê ye. 9- Zarok ên cînêr in.
Fêr 11-Bersiv B: 1-a, 2-ya, 3-yê, 4-a, 5-a, 6-ê.
Fêr 12-Bersiv A: 1-di navbera, 2-di…de, 3-cem, 4paş/pêş, 5-li pêş/li paş, 6-bi…ve, 7-li ser, 8-li bin, 9-di….
de, 10-di…de.
Fêr 12-Bersiv B: 1-ji, 2-bi..re, 3-ji, 4-ser, 5-piştî, 6-ber bi,
7-li cem/li gel, 8-li cem.
Fêr 12-Bersiv C: 1-Min pirtûka xwe da hevalê xwe. 2Dewran bi otobusê çû dibistanê. 3-Kurê min çû ser bijîjk.
4-Hûn êvarî vegeriyan malê. 5-Ew li Swîsreyê li cem
xaltîka xwe rûdinişt. 6-Piştî xwarinê xaltîkê pace vekirin.
7-Ê ciwan ji hevalê xwe gogek girt. 8-Zarokan bi kûçik re
lîst. 9-Birêz Silo gogek kirî.
Fêr 13-Bersiv A: 1-sisê, 2-heft, 3-yazdeh, 4-hivdeh, 5nozdeh, 6-bîstûsê, 7-şêstûşeş, 8-sedûbîstûsê, 9çarsedûçelûçar.
Fêr 13-Bersiv B: 1-Du destên min hene. 2-Di xurfeyê de
duwazdeh kursî hene. 3-Çar kurên zilêm hene. 4-Di
guldankê de hijdeh kulîlk hene. 5-Heşt kumên kurik
hene. 6-Di pakêtekê de bîst cixare hene. 7-Postevan
yazdeh nameyan tîne. 8-Li ser darê, pazdeh çûk hene.
183
Fêr 13-Bersiv C: 1-Li ser Maseyê pirtûk hene. 2-Li malê
psîk (pisîk)ek heye. 3-Li ber dîwêr kûçikek heye. 4-Bi te re
pênûsek heye. 5-Li kargehê deh karker hene. 6-Di
xurfeyê de nivînek heye. 7-Li kêleka sêniyê kevçiyek
heye.
Fêr 14-Bersiv A: 1-Bavê me çelûpênc salî ye. 2-Ker heft
salî ye. 3-Psîk (pisîk) du salî ye. 4-Ciwan hijdeh salî ne.
5-Ez sîhûyek salî me. 6-Xaltîka min nodûsê salî ye. 7Xwişka min sîhûsê salî ye. 8-Cînarê min pêncîûşeş salî
ye. 9-Cînara min pêncîûpênc salî ye.
Fêr 14-Bersiv B: 1-Navê şagirt Mehmûd Çeko ye. 2-Navê
keçikê Zînê Zelal e. 3-Navê kurik Silo Hemdîn e. 4-Navê
hevalê min Hesen Ehmed e. 5-Navê hevala min Berfîn
Nêrgiz e. 6-Navê xalê min Kerem Bedran e. 7-Navê xalê
wê Brûsk Xêrhat e. 8-Navê xalê wî Şemdîn Hozan e. 9Navê maliya min Fatim Dîlber e.
Fêr 14-Bersiv C: 1-Na, ew şêstûşeş salî ye. 2-Na, ew
heştê salî ye. 3-Na, Dilo yazdeh salî ye. 4-Na, birayê min
çelûpênc salî ye. 5-Na, mamosteyê min hijdeh salî ye.
Fêr 15-Bersiv A: 1-Zarokên birêz Goran li bexçe dilîzin.
2-Em deriyê bijîjk vedikin. 3-Polîs deriyê mala Stiya Zînê
şanî didin. 4-Kumê keçikê ne nû ye. 5-Kursiyê hevalê min
li ber derî ye. 6-Dewran rojnameya birayê Leyla dixwîne.
7-Bavê Dewran li kargehê kar dike. 8-Wêneyên
xwendekaran xweşik in. 9-Erebeya Stiya Zînê li ber
deriyê malê ye.
184
Fêr 15-Bersiv B: 1-Ev pênûsa hibrîn a mamoste ye. 2-Ev
pirtûk a Leyla ye. 3-Ev tifing a leşker e. 4-Ev erebe ya
gerok e. 5-Ev dara sêvê ya xaltîkê ye. 6-Ev otobus a birêz
Dewran e.
Fêr 16-Bersiv A: 1-yekşemê, 2-sibehan, 3-şemiyê, 4heştê, 5-çend, 6-deh, 7- înê.
Fêr 16-Bersiv B: 1-Saet dudu ye. 2-Saet dudu û nîv e. 3Saet çar û çarîkek e. 4-Saet heft kêm çarîkek e. 5-Saet
heşt kêm bîst e. 6-Saet heşt û bîst e. 7-Saet yazdeh kêm
bîst û pênc e. 8-Saet duwazdeh kêm pênc e. 9-Saet
duwazdeh û pênc e.
Fêr 17-Bersiv A: 1-Zarok wê li parkê bilîzin. 2-Jin wê
pacê veke. 3-Leyla wê maseyê bimale. 4-Ewê mala xwe
bifroşin. 5-Zarok wê nameyê binivîsînin. 6-Silo wê ji bavê
xwe re pirtûkekê bixwîne. 7-Gerîla wê li bexçe raweste. 8Emê li xurfê rakevin. 9-Kî wê biçe dibistanê.
Fêr 17-Bersiv B: 1-Xwendekar wê biçin dibistanê. 2Mêvan wê savarê bixwin. 3-Bijîjk wê pirtûkê bixwînin. 4Zarok wê li hewşê bilîzin. 5-Ewê niha biçe îstasyonê. 6Zilam wê mehfûrê bifroşe. 7-Stiya Zînê wê saetekê bikire.
8-Birêz Silo wê pacê veke. 9-Pîrê wê ji zarokan re
çîrokekê vebêje.
Fêr 18-Bersiv A: 1-qasî, 2-ji, 3-qasî, 4-ji, 5-ji, 6-qasî.
Fêr 18-Bersiv B: 1-biçûk, biçûktir, biçûktirîn. 2-jîr, jîrtir,
jîrtirîn. 3-baş, baştir, baştirîn. 4-dirêj, dirêjtir, dirêjtirîn. 5-
185
bilind, bilintir, bilintirîn. 6-nû, nûtir, nûtirîn. 7-kevin,
kevintir, kevintirîn.
Fêr 18-Bersiv C: 1-Kêr ji kevçî biçûktir e. 2-Keçik ji
Leylayê xweştir dinivîsîne. 3-Ap ji xaltîkê ciwantir e. 4Bavê min ji birêz Dewran kaltir e. 5-Keştî ji firokeyê
mezintir e. 6-Mamoste ji bijîjkê diranan dewlementir e.
Fêr 18-Bersiv D: 1-Şefqe qasî cakêt nû ye. 2-Radyo qasî
televizyonê buha ye. 3-Şimik qasî solê mezin e. 4-Kûçik
qasî psîk (pisîk)ê hişmend e. 5-Çêlek qasî hespê mezin e.
6-Şîr qasî avê buha ye.
Fêr 19-Bersiv A: 1-Em çûn sînemayê. 2-Xaltîk hat malê.
3-Wê/wî derî û pace vekir. 4-Leylayê çay vexwar. 5-Bavê
wî gelek sêv kirî. 6-Birêz Silo çîrokek vegot. 7-Wan ê diz
girt. 8-Ê ciwan destê xwe şuşt. 9-Kurê min dereng hat
malê. 10-Bijîjk li ser kursiyekî rûnişt.
Fêr 19-Bersiv B: 1-Bavê wî li kargehê kar dike. 2-Hespa
wî xweş baz nade. 3-Trên dereng tê. 4-Zarok bi gogê
dilîzin. 5-Xaltîka wê derî vedike. 6-Kûçikê wî di behrê de
avjeniyê dike. 7-Gerok diçin hotêlê. 8-Şagirt maseyê
dimale.
Fêr 19-Bersiv C: 1-Ma min pirtûkek kirî? 2-Ma tu çûyî
dibistanê? 3-Ma ew ji malê hat? 4-Ma me doh hev dît? 5Ma hûn çûn kargehê? 6-Ma wan sêv xwar? 7-Stiya Zînê
qutikên zilamê xwe şuşt.
Fêr 19-Bersiv D: 1-Te şûşeyeke av venexwar. 2-Wî
pirtûk nexwend. 3-Ew li ser kursî rûneniştin. 4-Dayîka
186
Leyla jê re çîrokek venegot. 5-Birayê te doh dereng nehat
malê. 6-Zarokan li ber behrê bi gogê nelîst. 7-Wî ji behrê
gelek masî negirt. 8-Te nameyek ji birê xwe re nenivîsî.
Fêr 20-Bersiv A: 1-divê, 2-dikare, 3-divê, 4-dikarin, 5divê, 6-dikarî, 7-divê, 8-dikarîn, 9-dikarin, 10-dikarîn.
Fêr 21-Bersiv A: 1-Min nanê tenûrê xwar. 2-Wî taseke
av vexwar. 3-Min birayê te li ber golê dît. 4-Hûn ji malê
derketin. 5-Em bi hev re rabûn. 6-We pirtûkeke xweş
xwend. 7-Tu li ser rêka li kêleka çem beziyayî. 8-Em ber
bi mala we ve çûn.
Fêr 21-Bersiv B: 1-Ez saet di dehê de radibim ser xwe.
2-Ez bavê te li kargehê dibînim. 3-Ew di ber deriyê me re
derbas dibe. 4-Tu li kêleka çem rûdinêyî. 5-Ew bi birayê
xwe re şer dike. 6-Ew li keça xwe xwedî derdikeve. 7-Em
bi hev re kar dikin. 8-Ew ji hev tiştekî fêm nakin. 9-Ew bi
kê re dizewice?
Fêr 21-Bersiv C: 1-Qey ew doh li mala me raza? 2-Gelo
birayê te hat cem me? 3-Ma dayîka te li nava bexçe kar
dike? 4-Gelo birayê te nesax e? 5-Ma gundiyan tev dest
bi cot kir?
Fêr 21-Bersiv D: 1-Silo li ser rêkê nameşe. 2-Dewran
neçû malê. 3-Zînê ji min re qutikek nekirî. 4-Leyla li sûkê
tiştan nakire. 5-Dayîka te kengî naçe ser bijîjk? 6-Li
daristanê gelek dar nîn in. 7-Sê pirtûkên te nîn in. 8Pênûseke te tine bû.
___________________________________________________________________________
Têbinî: Wêneyên di vê pirtûkê de, ji weşanên FONO hatine jibergirtin.
187

KurdîAlmanî-KurdischDeutsch DAXÎNE

Transcription

Similar documents

Deutsch Kurmancî - Forum