KroniKa Sławy i oKolic

Kronika
Sławy i okolic
Chronik Schlawa und die Umgebung
Artur Pacyga, Martin Sprungala
Kronika
Sławy i okolic
Chronik der Stadt Slawa
und der Umgebung
Pod redakcją naukową Wojciecha Strzyżewskiego
Szanowni Państwo!
Publikacja, którą trzymacie w rękach, jest udokumentowaniem historii gminy Sława.
Wydaliśmy tę książkę z okazji szczególnej, jaką jest 700 - lecie nadania Sławie praw
miejskich. Dla każdej osoby związanej z tymi ziemiami jest to data ważna, skłaniająca
do refleksji nad czasem, który minął, nad historią, której częścią będziemy. To dzięki
takim rocznicom uświadamiamy sobie, że to my, ludzie współcześni tworzymy historię,
że to, co po sobie zostawimy, będzie świadectwem naszych czasów.
Życzę Państwu i sobie, aby nasza spuścizna odbiła się w historii pozytywnym echem,
aby przyszłe pokolenia mogły napisać w kolejnych kronikach, że był to czas szczęśliwości oraz pokoju.
Burmistrz Sławy
Cezary Sadrakuła
Panorama Sławy z okresu międzywojennego XX w. (pocztówka ze zbiorów A. Pacygi)
Spis Treści
Słowo wstępne do Kroniki Vorwort
6
Znaleziska i dowody pochodzące z okresu przedhistorycznego
Vorgeschichtliche Funde und Zeugnisse
10
10
Autorzy tekstu: Artur Pacyga, Martin Sprungala
Sława w okresie panowania Piastów wielkopolskich i śląskich (do 1468) Schlawa/Sława unter den großpolnischen und schlesischen Piasten (bis 1468) Autorzy zdjęć oraz osoby i instytucje, które udostępniły ikonografię:
Klaudiusz Balcerzak, Irena Grabska, Janusz Metzler, Jolanta Murawska, Artur Pacyga,
Bernd Ratajczak, Martin Sprungala, Bolesław Szura, Urząd Miejski w Sławie.
Sława Rechenbergów w czasach panowania Piastów głogowskich i Jagiellonów (1468-1526)
Schlawa/Sława unter den Gutsherrn v. Rechenberg in der Zeit der Glogauer Piasten und Jagiellonen (1468-1526)
16
Sława za czasów dziedziców von Rechenberg w okresie panowania Habsburgów (1526-1654)
Schlawa/Sława unter den Gutsherrn v. Rechenberg während
der habsburgischen Herrschaft in Schlesien (1526-1654)
20
Sława za czasów dziedziców von Fernemont-Barwitz w okresie panowania Habsburgów (1654-1740)
Schlawa/Sława unter den Gutsherrn der Grafenv. Fernemont - Barwitz während der habsburgischen Herrschaft in Schlesien (1654-1740)
36
Sława za czasów von Fernemont - Barwitz w okresie panowania pruskiego (1740-1884)
Schlawa/Sława unter den Gutsherrn der Grafen v. Fernemont-Barwitz während der preußischen Herrschaft in Schlesien (1740-1884)
51
Sława w okresie administracji hrabiego von Haugwitz (1884-1945)
Schlawa/Sława unter den Grafen v. Haugwitz (1884-1945)
102
104
Wykaz źródeł i literatury (części kroniki do 1945 r.)
Quellen- und Literaturverzeichnis (Chronik bis 1945)
126
sława w granicach Polski (od 1945)
Schlawa/Sława unter polnischer Verwaltung (nach 1945) 138
139
Bibliografia do kalendarium (1945-2012)
Quellen- und Literaturverzeichnis (Chronik 1945 -1012)
198
Aneks/Anhang
200
Redakcja naukowa: prof. dr hab. Wojciech Strzyżewski
Korekta - język polski: Magdalena Pacyga
Tłumaczenie - język niemiecki: Przemysław Zielnica
Projekt okładki: Anna Kwiatkowska
Koncepcja edytorska, opracowanie graficzne i przygotowanie do druku:
Imagine Design Group
Druk i oprawa: Imagine Design Group
Wydano na zlecenie Urzędu Miejskiego w Sławie.
ISBN: 978-83-63036-07-2
Projekt graficzny i skład komputerowy:
Anna Kwiatkowska
Druk: Imagine Design Group
ul. Radzikowskiego 100/57, 31-315 Kraków
tel. /fax 12 353 01 68, tel. kom. 517 436 065
e-mail: [email protected]
www.idgreklama.pl
17
21
37
53
Słowo wstępne do Kroniki
Slava cum suo districtu czyli Sława ze swoim okręgiem - tak w 1312 roku brzmiała najstarsza wzmianka o miejscowości
i okolicy. W 2012 roku mija zatem 700 lat, kiedy Sława wymieniona została po raz pierwszy w dokumencie, chociaż samo miasto lokowane było jeszcze wcześniej. Ponad siedemsetletnia historia miasta i równie bogata przeszłość okolicznych wsi stały się dla władz
miejskich i historyków regionalistów znakomitą okazją do przybliżenia jej współczesnym mieszkańcom. Miasto ma już wydaną
w 2004 roku monografię pt. Sława - zarys dziejów, stąd tym razem jego historię ujęto w formie Kroniki. Na jej stronach przedstawione zostały wydarzenia, które w większy lub mniejszy sposób odcisnęły swoje piętno na dziejach miasta i okolicznych miejscowości.
Przyjęta przez autorów konwencja kronikarska pozwoliła na wybranie najciekawszych wydarzeń, które w przystępny i interesujący
sposób pozwolą Czytelnikom poznawać dzieje miasta i gminy.
Warto podkreślić, że autorzy Kroniki chcieli również nawiązać do prawie dwustuletnich tradycji kronikarzy sławskich. Pierwsza z zachowanych do dziś Kronika Sławy i okolic powstała w XIX wieku dzięki pasji pisarskiej i kolekcjonerskiej miejscowego mistrza
kominiarskiego Carla Hollera. Kolejny sławski kronikarz, nauczyciel Ludwik Stępczak, od czerwca 1945 roku skrupulatnie opisywał
dzieje miejscowej szkoły. W 1995 roku Towarzystwo Miłośników Głogowa wydało Kronikę Sławy - materiały do historii miasta autorstwa Andrzeja Malinowskiego. Najnowsza publikacja, którą oddajemy do rąk Czytelników, jest największym jak dotąd dziełem
kronikarskim, obejmującym swoim zakresem najdawniejsze dzieje, poprzez średniowiecze aż po dzień dzisiejszy.
Autorem pierwszej części Kroniki jest Martin Sprungala - niemiecki historyk regionalista, specjalizujący się w badaniach dawnego
pogranicza wielkopolsko-śląskiego. Swoją część rozpoczyna od czasów na długo zanim powstała Sława, bo od epoki kultury łużyckiej. Pierwsza historyczna część obejmuje okres panowania na tych ziemiach Piastów śląskich i wielkopolskich trwający do schyłku
XV wieku. To właśnie w czasach piastowskich władców lokowano większość miejscowości w tym Sławę. Piastowscy książęta śląscy
utworzyli w drugiej połowie XIII wieku księstwo głogowskie, w granicach którego Sława znajdowała się przez stulecia. Nowy okres
w dziejach miasta zapoczątkowany został w 1468 roku, w którym Henryk XI, książę głogowski, sprzedał dobra sławskie Melchiorowi
Rechenbergowi. W ciągu następnych prawie dwóch stuleci rodzina Rechenbergów władała miastem i okolicznymi dobrami. W ich
czasach Śląsk, a z nim księstwo głogowskie jako część Korony Czeskiej, znalazł się od 1526 roku pod berłem dynastii habsburskiej.
Kolejna zmiana właściciela miasta nastąpiła w okresie krwawej wojny trzydziestoletniej (1618-1648), w wyniku której księstwo
głogowskie zostało dotkliwie wyniszczone. Nowymi właścicielami została rodzina Barwitzów baronów von Fernemont, wywodząca
się z dalekiego Piemontu i posiadająca również majątki we Francji. Przez kolejnych dwieście lat Sława funkcjonowała jako centrum
administracyjne majątku ziemskiego.
W czasach Fernemontów Śląsk a wraz z nim dobra sławskie po 1740 r. znalazły się w granicach Królestwa Pruskiego. Likwidacji
uległo księstwo głogowskie, a Sława w XIX wieku znalazła się w granicach powiatu głogowskiego, następnie kożuchowskiego i w XX
wieku ponownie głogowskiego. Hrabiowie Fernemont władali miastem i majątkiem do lat osiemdziesiątych XIX wieku. Od 1884
roku do końca II wojny światowej majątek sławski był w posiadaniu rodziny von Haugwitz. Oprócz opisanych w pierwszej części wydarzeń związanych ze zmianami politycznymi i własnościowymi znalazły się w Kronice bardzo interesujące wzmianki dotyczące życia
codziennego mieszkańców. Dla nich bowiem ważniejsze od wielkich wydarzeń było, czy udadzą się plony i czy przypadkiem ktoś
nieuważny nie zaprószy ognia w mieście. W Kronice znalazły się też wzmianki o dawnych władzach miejskich, a urząd burmistrza
ma w Sławie bardzo długą historię, bo pierwszy został wymieniony w dokumencie z XIV wieku. Życie gospodarcze dawnego miasta
związane było ściśle z działalnością cechów rzemieślniczych. Mistrzowie i czeladnicy cechowi zajmowali się jednak nie tylko wytwór6
czością, ale zgodnie z tradycją organizowali konkursy strzeleckie, przygotowując się w ten sposób do obrony przed nieprzyjacielem.
Tradycyjnie ważnym elementem życia mieszkańców była religia. Najstarsze kościoły wznoszono wcześniej niż ratusze, a święta religijne kształtowały cykl życia miejskiego. W Sławie pierwsza świątynia istniała już w średniowieczu, w czasach Rechenbergów miasto
stało się ośrodkiem luteranizmu, a w XVIII wieku zgodnie funkcjonowały tutaj dwa kościoły - katolicki i ewangelicki.
Pierwszą część Kroniki zamykają wydarzenia z XIX i pierwszej połowy XX wieku. To właśnie w dziewiętnastym stuleciu zmienił
się krajobraz gospodarczy i cywilizacyjny Sławy. Ówcześni właściciele majątku ziemskiego Haugwitzowie rozwinęli na szeroką skalę
uprawę ziemniaków, w mieście pojawiły się pompy i nowe brukowane drogi i rynek. W początkach XX wieku miasto uzyskało połączenie kolejowe i powoli przekształca się w ośrodek wypoczynkowy. Pierwsza połowa XX wieku to, niestety, również czasy I i II wojny
światowej, epoka nazizmu, hitlerowskich obozów pracy, wysiedlenia dawnych mieszkańców.
Druga część Kroniki, której autorem jest Artur Pacyga - sławski nauczyciel historii, uznany badacz, regionalista - rozpoczyna
rok 1945. W tym właśnie roku zmieniona przez hitlerowców nazwa miasta na Schlesiersee ponownie odzyskała swoje historyczne
brzmienie - Sława i znalazła się w granicach Polski. Pierwsze powojenne lata opisane w Kronice to czas kształtowania się nowej społeczności lokalnej. Do miasta przybywają pierwsi polscy osadnicy, uruchamiane są kolejne zakłady i urzędy, a w miejscowym kościele
odprawiane są msze przez polskich księży. Administracyjnie tuż po wojnie Sława znalazła się w powiecie głogowskim i okręgu dolnośląskim, co więcej, stała się na pewien czas siedzibą władz powiatu. W kilka lat później w 1950 roku, kiedy utworzono województwo
zielonogórskie miasto wraz z powiatem głogowskim znalazło się w jego granicach. Prawie pół wieku później powstało województwo
lubuskie, a w nim Sława należała najpierw do powiatu nowosolskiego, a obecnie do wschowskiego.
Od pierwszych lat powojennych, ze względu na swoje atrakcyjne turystycznie położenie, Sława wyrastała na znaczący ośrodek
turystyczny i sportowy. Wydarzenia zapisane w Kronice ukazują, że sporty wodne, wędkarstwo, brydż stanowiły dla wielu pokoleń
sławian i przybyłych gości życiową pasję. Gospodarczo miasto i gmina również rozwijały się, wykorzystując korzystne naturalne
położenie. Sławski tartak i fabryka mebli były znane nie tylko w regionie, a oprócz nich gospodarstwo rybackie, nadleśnictwo, mleczarnia, gorzelnia, Gminna Spółdzielnia bazowały przede wszystkim na miejscowych surowcach. Od kilku dziesięcioleci gmina słynie
z produkcji znakomitych wędlin.
Na kartach Kroniki wymienione zostały nazwiska bardzo wielu osób, które związały swoje życie ze Sławą i gminą. Każda z nich
miała swój udział w tworzeniu dziejów miejscowości. Pojawili się zatem w Kronice burmistrzowie, nauczyciele, duchowni, rzemieślnicy i przedsiębiorcy, urzędnicy, a także sportowcy, artyści, działacze regionalni i wielu, wielu innych. Sława przyciągała i nadal przyciąga licznych przybyszów, którzy jako turyści i wczasowicze powodują, że miejscowość tętni życiem. Niepowtarzalna atmosfera tego
miejsca sprawia, że wielu z nich powraca tutaj co roku, a niektórzy pozostają na stałe.
Zachęcając do lektury Kroniki, jej redaktor ma nadzieję, że dla mieszkańców będzie ona doskonałą okazją lepszego poznania
dziejów gminy, być może wyszukania na jej stronach kogoś bliskiego. Dla turystów i wczasowiczów Kronika z pewnością okaże się
swoistą encyklopedią z ciekawymi wiadomościami o miejscu, w którym wypoczywają.
Osobiście mam nadzieję, że wszystkie ważne wydarzenia dziejące się na naszych oczach i w przyszłości, zostaną kiedyś po raz
kolejny spisane przez następnych sławskich kronikarzy.
prof. dr hab. Wojciech Strzyżewski
Uniwersytet Zielonogórski
7
Vorwort
Slava cum suo districtu (Schlawa mit seinem Distrikt) – mit dieser Bezeichnung wird die Ortschaft und ihre Umgebung 1312
erstmals urkundlich erwähnt. Im Jahre 2012 feiert Sława das 700jährige Jubiläum seiner urkundlichen Ersterwähnung, auch wenn die
Stadt mit Sicherheit früher gegründet wurde. Die über 700 Jahre lange Geschichte Schlawas/ Sławas und die ebenso reiche Vergangenheit der umliegenden Dörfer wurden von der Stadtverwaltung und den Regionalhistorikern zum Anlass genommen, die vergangenen Zeiten den heutigen Einwohnern näher zu bringen. Bereits im Jahr 2004 erschien eine Monographie zur Geschichte der Stadt
„Sława – zarys dziejów” („Sława – ein Abriss der Geschichte”), daher wurde das vorliegende Buch in Form einer Chronik verfasst. Auf
den folgenden Seiten werden Ereignisse beschrieben, die die Geschichte der Stadt und ihrer Umgebung mehr oder weniger geprägt
haben. Dank der für die Publikation gewählten Chronik als Form der Geschichtsschreibung konnten die spannendsten Ereignisse aus
der Vergangenheit herausgesucht werden, damit der Leser auf zugängliche Art und Weise Interessantes über die Geschichte der Stadt
und Gemeinde erfahren kann.
Es ist bemerkenswert, dass die Verfasser der vorliegenden Chronik an die fast 200jährige Tradition der Schlawaer/ Sławaer
Ortschronisten anknüpfen. Eine der ersten erhalten gebliebenen Chroniken, „Die Chronik von Schlawa und Umgegend”, stammt aus
dem spaeten 19. Jahrhundert und wurde von dem örtlichen Schornsteinfegermeister, Carl Holler, niedergeschrieben. Ein weiterer
Chronist war der Lehrer Ludwik Stępczak, der die Geschichte der dortigen Schule seit Juni 1945 genau geschildert hat. Dank des Freundeskreises Głogów „Towarzystwo Miłośników Głogowa” wurde 1995 die „Kronika Sławy” („Die Chronik der Stadt Sława”) von Andrzej
Malinowski veröffentlicht. Die vorliegende Publikation, die wir an den Leser übergeben möchten, ist das bisher umfangreichste chronikalische Werk und umfasst die wichtigsten Ereignisse und Zeugnisse aus dem Zeitraum von der Vorgeschichte über das Mittelalter
bis zum heutigen Tage.
Den ersten Teil der Chronik verfasste Dr. Martin Sprungala, ein deutscher Historiker und Regionalist. Der Schwerpunkt seines
Forschungsbereiches ist u.a. das ehemalige Schlesisch – Posener Grenzgebiet. Sprungala beginnt seinen Teil mit den Einträgen über
die Funde und Zeugnisse aus der Zeit der sogennanten Lausitzer Kultur in der Region, also lange vor der Gründung der Stadt Sława.
Das erste geschichtliche Kapitel umfasst die Geschichte Sławas und der Region unter den großpolnischen und schlesischen Piasten bis
zum Ende des 15. Jahrhunderts.
Gerade in der Piastenzeit wurden die meisten Ortschaften gegründet, darunter auch Schlawa/ Sława. Die schlesischen Piasten
gründeten in der zweiten Hälfte des 13. Jahrhunderts das Herzogtum Glogau. Auch Sława lag über Jahrhunderte innerhalb der Grenzen dieses Herzogtums. Das Jahr 1468 bedeutete einen wichtigen Einschnitt für die Stadt, denn damals verkaufte Herzog Heinrich XI.
von Glogau die Herrschaft Sława (Schlawa) an Melchior von Rechenberg. Die Rechenbergs wurden daraufhin für fast 200 Jahre Grundherrn der Stadt und der umliegenden Gutsherrschaften. 1526 wurden Schlesien und damit das Herzogtum Glogau an die böhmische
Krone der Habsburgermonarchie angeschlossen. Durch die Ereignisse des Dreißigjährigen Kriegs (1618-1648) wurde auch das Herzogtum Glogau schwer betroffen. Zu diesem Zeitpunkt erfolgte der nächste Wechsel des Grundherrn von Sława. Die Stadt und Herrschaft
kamen in den Besitz der Familie von Barwitz, Freiherrn von Fernemont aus Piemont. In den folgenden 200 Jahren fungierte die Stadt
als Verwaltungszentrum der Herrschaften Sława und Puerschkau. Nach 1740 fiel Schlesien, darunter das Gut Sława, an Preußen. Im 19.
Jahrhundert wurde das Herzogtum Glogau aufgelöst und Sława gehörte zuerst zum Kreis Glogau (Głogów), dann zum Kreis Freystadt
(Kożuchów) und im 20. Jahrhundert wieder zum Kreis Glogau.
Die Grafen von Fernemont waren bis in die 80er Jahre des 19. Jahrhunderts Grundherren von Schlawa. Seit 1884 bis zum Ende
des Zweiten Weltkrieges war die Stadt und Herrschaft im Besitz der Familie von Haugwitz. In der Chronik sind neben den Informationen
über politische Ereignisse und die Grundherrn von Sława auch interessante Einträge über das alltägliche Leben der Bürger Schlawas zu
finden. Für die Einwohner der Stadt waren etwa die alljährliche Ernte oder die mögliche Brandgefahr wichtiger als „die großen Ereignisse” in der Politik. In der Chronik sind ebenfalls Angaben über die Stadtverwaltung in früherer Zeit enthalten, denn das Amt des Bürgermeisters in Schlawa hat eine sehr lange Geschichte und wurde bereits im 14. Jahrhundert in einer Urkunde zum ersten Mal erwähnt.
8
Das wirtschaftliche Leben war in der Vergangenheit mit den in der Stadt bestehenden Zünften eng verbunden. Meister und
Gesellen beschäftigten sich allerdings nicht nur mit ihrer handwerklichen Arbeit, sie organisierten überdies traditionelle Schießwettbewerbe als Form der Wehrvorbereitung.
Auf jeden Fall spielte Religion eine große Rolle im Leben der Bürger Schlawas. Die ältesten Kirchen wurden früher als Rathäuser errichtet und das Leben war von den kirchlichen Festen stark geprägt. Bereits im Mittelalter existierte hier ein Bethaus, unter den Gutsherrn
von Rechenberg wurde die Stadt zum Zentrum des Luthertums und im 18. Jahrhundert existierten in Schlawa unbehindert eine katholische und eine evangelische Kirche.
Der Erste Teil der Chronik endet mit den Ereignissen aus der Zeit des 19. und der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts. Gerade im
19. Jahrhundert hat sich das wirtschaftliche und gesellschaftliche Bild Schlawas geändert. Die damaligen Grundherrn aus dem Hause
Haugwitz haben den Kartoffelanbau maßgeblich erweitert, in der Stadt wurden Wasserpumpen aufgebaut und der Maktplatz mit etlichen Straßen neu gepflastert. Anfang des 20. Jahrhunderts wurde die Ortschaft an das Eisenbahnnetz angeschlossen und allmählich
in ein touristisches Zentrum umgewandelt. In die erste Hälfte des 20. Jahrhunderts fallen leider auch zwei Weltkriege, die Nazizeit mit
den Arbeitslagern sowie die Zwangsräumungen.
Der zweite Teil der Chronik (ab 1945) wurde von dem Geschichtslehrer und Regionalisten Artur Pacyga aus Sława zusammengestellt. Nach dem Kriegsende erhielt die Stadt, die in der Nazizeit in „Schlesiersee” umbenannt wurde, ihren urspünglichen Namen
„Sława” und seitdem liegt sie innerhalb der Grenzen Polens. In den ersten Jahren nach dem Krieg formte sich eine neue lokale Gemeinschaft. In die Stadt kamen polnische Ansiedler, nach und nach wurden neue Betriebe und Behörden gegründet und die polnischen
Pfarrer hielten in der hiesigen Kirche Messen.
Kurz nach dem Krieg wurde Sława dem Kreis Głogów (Bezirk Niederschlesien) zugeordnet und war vorübergehend Sitz des Kreises. Im
Jahr 1950 wurde im Rahmen der Verwaltungsreform die Wojewodschaft Zielona Góra errichtet und seitdem lag Sława und der Kreis
Głogów innerhalb der Grenzen der genannten Wojewodschaft. Knapp ein halbes Jahhundert später wurde Sława infolge der Verwaltungsreform zuerst dem Kreis Nowa Sól (Neusalz) und derzeit dem Kreis Wschowa (Fraustadt) in der Wojewodschaft Lebuser Land
eingegliedert.
Angesichts der attraktiven Lage entwickelte sich Sława seit den ersten Nachkriegsjahren zum bedeutenden Touristik- und Sportzentrum. Die in der Chronik erwähnten sportlichen Erfolge zeigen, dass vor allem Wasser- und Angelsport sowie Bridge seit Generationen sowohl für die Bürger Sławas als auch die angereisten Gäste eine Leidenschaft sind.
Die Stadt und Gemeinde Sława wurden durch ihre günstige Lage auch wirtschaftlich vorangetrieben. Das hiesige Sägewerk und die
Möbelfabrik waren überregional bekannt und die Produktion weiterer Betriebe, wie Fischwirtschaft, die Försterei, Molkerei, Brennerei
oder die landwirtschaftliche Genossenschaft basierte überwiegend auf lokalen Rohstoffen. Seit einigen Jahrzehnten ist die Gemeinde
Sława durch die Produktion von Wurstwaren bekannt.
Auf den folgenden Seiten wurden zahlreiche Personen, die mit der Stadt und Gemeinde Sława verbunden waren/sind, namentlich genannt. All die in der Chronik Genannten haben einen Beitrag in der Geschichte der Stadt und Gemeinde geleistet: es sind
Bürgermeister, Beamten, Sportler, Künstler, ehrenamtlich Tätige und viele andere.
Sława lockt jedes Jahr zahlreiche Besucher und Touristen an und dank ihnen ist die Ortschaft sehr belebt. Durch die besondere Atmosphäre in der Region kommen jedes Jahr viele Gäste hierher, einige lassen sich sogar hier nieder.
Die vorliegende Chronik ist für die Einwohner sicherlich eine gute Gelegenheit, die Geschichte der Gemeinde kennenzulernen und
möglicherweise einen Eintrag über eigene Verwandte zu lesen. Für die Touristen und Besucher ist die Publikation eine Enzyklopädie
mit interessanten Informationen über ihren Urlaubsort.
Es bleibt zu hoffen, dass alle wichtigen Ereignisse der Gegenwart und Zukunft von den nächsten Ortschronisten aus Sława irgendwann wieder niedergeschrieben werden.
Prof. Dr. hab. Wojciech Strzyżewski
Universität Zielona Góra
9
Znaleziska i dowody pochodzące
z okresu przedhistorycznego
-
-
Na polu niedaleko Spokojnej znaleziono siekierę kamienną,
którą około 1870 roku przekazano sławskiemu lekarzowi dr.
med. Krieger.
Vorgeschichtliche Funde
und Zeugnisse
Eine steinerne Axt wurde auf einem Feld bei Friedendorf
(Spokojna) gefunden und in den 1870er Jahren den Schlawaer
Arzt Dr. med. Krieger übergeben.
-
-
Przedmioty kultury łużyckiej pochodzące z epoki brązu znaleziono w Łupicach (urny z prochami), Mochach, Jażyńcu, Kolsku,
na tzw. Wzgórzach Młyńskich w pobliżu Strącza, pod Przybyszowem i w Lubogoszczy. Najwięcej urn odkryto na tzw. Wieleńskich Górach k. Spokojnej. Podczas orki na polu wozaka Theodora Schapera w Radzyniu w latach 60. XIX wieku znaleziono
starą mogiłę otoczoną kamieniami polnymi. Pomiędzy Sławą,
Śmieszkowem i Potrzebowem odkryto tzw. szańce szwedzkie,
przede wszystkim na parceli należącej do rolnika Knoblocha ze
Sławy.
Bronzezeitliche Funde aus der Lausitzer Kultur in Lupitze
(Łupice, Gefäße mit Leichenbrand, Urnen), Mauche (Mochy),
Jazyniec (Jażyniec), Kolzig (Kolsko, Schlesien), auf den Mühlbergen bei Strunz (Strącze), der Ziegelmühle bei Pürschkau (Przybyszów) und Laubegast (Lubogoszcz, Schlesien). Die meisten
Urnen wurden in den Fehlener Bergen bei Friedendorf (Spokojna) gefunden.
Auf dem Acker des Kutschners Theodor Schaper in Rädchen
(Radzyń) wurde in den 1860er Jahren beim Pflügen ein altes
Grab gefunden, das von Feldsteinen umgeben war. Sogenannte
Schwedenschanzen fand man zwischen Schlawa (Sława), Lache
(Śmieszkowo) und Scharne (Potrzebowo), vor allem auf dem
Grundstück des Schlawaer Bauern Knobloch.
2. w.
Przy drodze Sława - Lipinki znaleziono monety rzymskie.
3. w.
Relikty z okresu kultury wschodniogermańskiej znajdują się
w Przemęcie (żelazny miecz), Mochach, Nowej Wsi, Obrze,
Błotnicy, Starym Widzimiu, Bojadłach, Lubogoszczy i Sławie.
5. w.
Relikty kultury łużycko - słowiańskiej znajdują się w Kargowej,
w Wolsztynie (wały w kształcie okręgu), Przemęcie, Chobienicach, Chorzeminie, Gościeszynie i Bojadłach.
Sława w okresie panowania Piastów
wielkopolskich i śląskich (do 1468)
Sroga zima spowodowała, że piwo sprzedawano na sztuki
i funtami.
Schlawa/Sława unter den großpolnischen
und schlesischen Piasten (bis 1468)
Es herrscht ein eisiger Winter, so daß das Bier stück- und
pfundweise verkauft werden mußte.
29.07. Książę wielkopolski Władysław Odonic przekazuje opa10
1274
1277
1205
1210
Powstanie księstwa głogowskiego za Konrada I.
3. Jh.
1208
Pierwsza wzmianka o Lubogoszczy („villam Lubogosch”)
w dokumencie księcia Władysława Odonica, który przekazał
wieś cystersom z Lubiąża (patrz 1311).
1251
Römische Münzen wurden an der Straße von Schlawa (Sława)
nach Linden (Lipniki) gefunden.
Relikte der wendisch-slawischen Kultur finden sich in Karge
(Kargowa), Ringwälle in Wollstein (Wolsztyn), Priment (Przemęt),
Köbnitz (Chobienice), Chorzemin (Chorzemin), Goscieszyn
(Gościeszyn) und Boyadel (Bojadła, Schlesien).
1205
1210
9.04. Bitwa pod Legnicą przeciwko Mongołom i rozpad państwa
Henryków śląskich.
2. Jh.
5. Jh.
Erste Nennung des Dorfes Laubegast (Lubogoszcz) anläßlich
einer Schenkungsurkunde über das Dorf „villam Lubogosch“
durch Herzog Władysław Odonic in Glogau (Głogów, Schlesien) an das Zisterzienserkloster
Leubus (Lubiąż, Schlesien). (siehe
1311)
1241
Podział księstwa głogowskiego. W części wschodniej władzę
przejmuje Henryk III głogowski
(1251/60-1309), władcy dzielnic
toczą między sobą spory.
Relikte aus der Zeit der ostgermanischen Kultur finden sich
in Priment (Przemęt, ein Eisenschwert), Mauche (Mochy), Neudorf (Nowa Wieś), Obra (Obra), Blotnik (Błotnica), Alt Widzim
(Stary Widzim), Boyadel (Bojadła, Schlesien), Laubegast (Lubogoszcz, Schlesien) und Schlawa (Sława, Schlesien).
1208
towi Winemarowi z klasztoru Pforta k. Naumburga nad Soławą
10 wsi: Dominice, Bukówiec z Rozwarowem, Mochy z Ptowem,
Radomierz, Górsko, Osłonin, Siekowo, Przyczynę, Kluczewo,
Dłużynę, Księgniki. Fundacja rozciągała się aż do lasów leżących
na granicy z Głogowem, ale wtedy
jeszcze nie została zrealizowana.
Długa i sroga zima zniszczyła
większość ozimin, liczne drzewa
obumarły, padło wiele sztuk bydła.
1278
Zebranie Stowarzyszenia Weteranów w Ciosańcu przed Pomnikiem Poległych
na I wojnie światowej - rok ok. 1929. Przewodniczącym stowarzyszenia był komisarz
dystryktu policyjnego Wilhelm Fliegel (z przodu po lewej przed pomnikiem.
(z archiwum M. Sprungali)
Versammlung des Kriegervereins Schussenze vor dem Gefallenendenkmal des
1. Weltkriegs unter der Leitung des Polizeidistriktskommissars Wilhelm Fliegel (vorne
links vor dem Denkmal), ca. 1929. (Sammlung M. Sprungala)
Wojewoda wielkopolski Beniamin Zaremba przekazuje opatowi
Ulrichowi z Paradyża osiem wsi
w kasztelanii przemęckiej: Wieleń Zaobrzański, Obrzycę, Przysiekę, Łupice, Ptowe, Pyriz, Osłonin,
Ciosaniec - w sumie powierzchnię
wielkości ok. 195 km2.
Stary kościół
w Ciosańcu
(ok. 1910).
(ze zbiorów
M. Sprungali)
Alte Kirche in
Schussence
(um 1910).
(Sammlung
M. Sprungala)
1278
6.01. Biskup gnieźnieński Bolesław i książę wielkopolski Przemysł
II (1257-1296) potwierdzają fundację. Opat Urlich z Paradyża wysyła do Wielenia Zaobrzańskiego
13 mnichów, na czele których stał
Olibertus. W Kaszczorze wzniesiono pierwszy drewniany kościół
(w dokumentach wspomniany po
29.07. Herzog Władysław Odonic von Posen schenkt dem Abt
Winemar des Klosters Pforta bei
Naumburg a. d. Saale 10 Dörfer: Domnik (Domnice), Bukwicz (Bukowiec, mit Roswarowo),
Mochy (Mauche) und Ptowe,
Radomierz (Radomierz), Gursko
(Górsko), Osłonin (Schleunchen),
Siekowo (Siekowo, mit Przyczyne), Kluczewo (Kluczewo), Dluzyn
(Dłuzyn), Xienginki. Die Schenkung erstreckt sich bis in den
Glogauer Grenzwald. Es kommt
aber höchstwahrscheinlich nicht
zu einer Gründung.
Der Winter war lang und hart
und verdarb die meiste Wintersaat, viele Bäume gingen
ein, die Rinder starben.
1241
09.04. Schlacht bei Wallstatt
(Liegnitz / Legnica Pole) gegen
die Mongolen, Zusammenbruch
Schlesiens.
1248
Die Niederschlesische Erbteilung zerstückelt die Macht der
schlesischen Piasten.
1251
1278
11
Gründung des Fürstentums
Glogau durch Herzog Konrad I.
raz pierwszy w 1428 roku). Działalność cystersów była znacząca
dla szerzenia chrześcijaństwa w okolicy.
W dokumencie pojawia się najstarsza wzmianka o Ciosańcu „Zossinida”. (patrz 1290)
1270
1290
1274
Fraustadt (Wschowa) wird von Konrad II. von Glogau (1228/311274, 1251 Hz.) eingenommen und gehört seither zum Herzogtum Glogau (Głogów, Schlesien).
Wzmianka o wsi Ciosaniec - „Ocasanech” (patrz 1278, 1563).
Teilung des schlesischen Herzogtums Glogau (Głogów). Im
östlichen Teil regiert Heinrich III. (1251/60-1309, 1274 Hz.), die
Teil-Herzöge befehden sich.
1298-1343
Ziemia wschowska, leżąca do tej pory w Wielkopolsce, ponownie staje się śląska.
Biskup poznański Andrzej Zaremba h. Zaremba († 1317) dzieli
swoją diecezję na trzy archidiakonaty (Pszczew, Poznań i Śrem),
tym samym można dojść do wniosku, że organizacja placówek
parafialnych została zakończona (patrz 1199, 1510). Od tego
czasu Sława podlega archidiakonatowi śremskiemu podzielonemu na 4 dekanaty (Śrem, Kościan, Lwówek i Wschowa). Do
dekanatu wschowskiego należy 25 parafii (1.Pw.św. Wojciecha
w Kaszczorze, 2. Pw. Narodzenia NMP w Zbarzewie, 3. Pw. św.
Jadwigi w Brennie, 4. Św. Marcina w Bukówcu Górnym, 5. Św.
Marii/ św. Stanisława we Wschowie, 6. Ogrody (później połączone ze Święciechową), 7. Dębowa Łęka (później połączona
z Osową Sienią), 8. Św. Piotra i Pawła w Gołanicach, 9. Charbielin, 10. Św. Bartłomieja w Lginiu, 11. Św. Michała w Jezierzycach
(później połączona z Gołanicami), 12. Św. Klemensa w Krzycku,
13. Św Franciszka w Lasocicach (później połączona z Lesznem),
14. Św. Marcina w Długich Starych, 15. Długie Nowe (później
połączona z Długimi Starymi), 16. Św. Mikołaja w Lesznie, 17.
Matki Bożej Bolesnej w Łysinach, 18. Trójcy Świętej we Włoszakowicach, 19. Wszystkich Świętych w Niechłodzie, 20. Św. Jerzego w Przyczynie, 21. Św. Fabiana i św. Sebastiana w Osowej Sieni,
22. Św. Michała w Sławie, 23. Św. Jakuba w Święciechowie, 24.
Tylewice (później połączona z Łysinami) i 25. Św. Marcina w Wilkowie. 7 parafii ziemi wschowskiej należało do diecezji wrocławskiej, archiprezbiteriat górowski: I. Drzewce, II. Jędrzychowice, III. Pw. św Marii Magdaleny w Zamysłowie, IV. Kowalewo,
V. Konradowo, VI. Wyszanów (tamtejszy kościół po zniszczeniu
przez Szwedzów nie został ponownie odbudowany) z Dryżyną
(później połączona z Siedlnicą) i św. Jana Chrzciciela w Siedlnicy.
1277
Der Wojewode Benya (Benjamin Zaremba) von Posen schenkt
Abt Ulrich von Paradies acht Dörfer im Burgbezirk Priment
(Przemęt): Fehlen (Wieleń Zaobrzański), Obrzyca, Przysieka, Lupitze (Łupice), Ptowe, Pyriz, Schleunchen (Osłonin), Schussenze
(Ciosaniec) - ein Areal von ca. 195 km2.
1278
06.01. Bischof Bolesław von Gnesen und Przemysław II. von
Posen (1257-1296, 1279 Hz.) bestätigen die Stiftung. Abt Ulrich von Paradies schickt 13 Mönche unter Olibertus nach
Fehlen (Wieleń Zaobrzański). Die erste Holzkirche in Altkloster (= Stary Klasztor, Kaszczor) wird erbaut (1428 das erste
Mal in den Akten erwähnt). Das Kloster wird für die Christianisierung der Umgebung bedeutsam.
Älteste urkundliche Nennung von Schussenze (Ciosaniec) in
dieser Urkunde als „Zossinida“. (siehe 1290)
1290
Nennung des Dorfes Schussenze (Ciosaniec) unter dem Namen „Ocasanech“. (siehe 1278, 1563)
1298-1343
Das großpolnische Fraustädter Land wird wieder schlesisch
und kommt zu Glogau (Głogów, Schlesien).
Der Posener Bischof Andrzej I. Zaremba h. Zaremba († 1317)
teilt seine Diözese in drei Archidiakonate (Betsche/ Pszczew,
Posen/ Poznań und Schrimm/ Śrem), damit kann die Parochialorganisation als abgeschlossen betrachtet werden. (siehe
1199, 1510) Schlawa (Sława) untersteht seither dem Archidiakonat Schrimm, das in 4 Dekanate (Schrimm/ Śrem, Kosten/
Kościan, Neustadt b. Pinne/ Lwówek und Fraustadt) eingeteilt
ist. Zum Dekanat Fraustadt gehören 25 Pfarreien (1. St. Adalbert
in Altkloster/ Kaszczor, 2. Maria Geburt in Bargen/ Zbarzewo,
3. St. Hedwig in Brenno/ Brenno, 4. St. Martin in Bukwitz/ Bukowiec Górny, 5. St. Maria/ St. Stanislaus in Fraustadt/ Wschowa,
6. Garthe/ Ogrody (später Union mit Schwetzkau), 7. Geyersdorf/
1305
13.07. Pierwsza wzmianka o klasztorze Lacus St. Mariae zu Vehlen (Jezioro Najświętszej Marii w Wieleniu Zaobrzańskim).
Po roku 1305 w granicach księstwa głogowskiego następuje
założenie miasta Sława na prawie niemieckim (pierwsza udokumentowana wzmianka pochodzi z 1312 roku). Wieś, względnie
osada rybacka, była najprawdopodobniej starsza.
12
1307
Dębowa Łęka (später Union mit Röhrsdorf), 8. St. Peter und Paul
in Gollmitz/ Gołanice, 9. Harbelyn/ Charbielin, 10. St. Bartholomäus in Ilgen/ Lgiń, 11. St. Michael in Jeseritz/ Jęzierzyce (später
Union mit Gollmitz), 12. St. Clemens in Kreutsch/ Krzycko, 13. St.
Franciscus in Laßwitz/ Lasocice (später Union mit Lissa), 14. St.
Martin in Alt Laube/ Długie Stare, 15. Neu Laube/ Długie Nowe
(später Union mit Alt Laube), 16. St. Nikolaus in Lissa/ Leszno, 17.
Mariae Schmerzen in Lissen/ Łysiny, 18. Heilige Dreifaltigkeit in
Luschwitz/ Włoszakowice, 19. Allerheiligen in Nicheln/ Niechłód,
20. St. Georg in Pritschen/ Pryzcyna, 21. St. Fabian und St. Sebastian in Röhrsdorf/ Osowa Sień, 22. St. Michael in Schlawa/ Sława,
23. St. Jakob in Schwetzkau/ Swięciechowa, 24. Tillendorf/ Tylewice (später Union mit Lissen) und 25. St. Martin in Wilke/ Wilkowo). 7 Pfarreien des Fraustädter Landes gehörten zur Diözese
Breslau, Archipresbyterat Guhrau (Góra, Schlesien): I. Driebitz/
Drzewce, II. Heyersdorf/ Jędrzychowice, III. St. Maria Magdalena in Hinzendorf/ Zamyslow, IV. Kabel/ Kowalewo, V. Kursdorf/
Konradowo, VI. Schwusen (Wysanów, Kr. Glogau, Schlesien - die
Kirche wurde von den Schweden zerstört und nie wieder aufgebaut) mit Attendorf (später Union mit Zedlitz) und St. Johannes
der Täufer in Zedlitz/ Siedlnica.
Od marca do września susza, wszystko wysycha, panuje głód.
1309
Wraz ze śmiercią Henryka III głogowskiego następuje podział
wielkiego księstwa (1312), którego znaczenie w szybkim tempie upada.
1310
29.06. Powstanie Przymierza Ośmiu Miast (Achtstädtebund),
w skład których wchodziły: Głogów, Żagań, Kożuchów, Szprotawa, Lubin, Ścinawa, Zielona Góra i Wschowa. Zadaniem przymierza była obrona przed zbrojnymi grabieżami oraz ściganie
tego typu przestępstw.
1311
Książę Henryk IV przekazuje cystersom z Wielenia wsie Lubogoszcz (wymieniona jako „Lubogost”, patrz 1208, 1480) i Gola.
Ustanowienie konwentu i wybór pierwszego regularnego opata. W tym okresie Przemęt już od kilku lat był miastem na prawie niemieckim i być może był planowany na siedzibę okręgu
księstwa głogowskiego. Od 1343 roku wskutek przebiegu granicy polsko-śląskiej wsie zostały odłączone od dóbr cysterskich.
1305
13.07. erste Erwähnung des Klosters Lacus St. Mariae zu Velen
(= Fehlen/ Wieleń Zaobrzański).
Nach 1305 wird die Stadt Schlawa (Sława) nach deutschem
Recht gegründet (1. Urkundliche Nennung: 1312). Das Dorf
bzw. eine Fischersiedlung dürfte schon älter gewesen sein.
1312
29.02. Zawarcie umowy pomiędzy Piastami dolnośląskimi,
w wyniku której doszło do podziału księstwa. W tym dokumencie po raz pierwszy wymieniona jest Sława jako ośrodek
okręgu.
+ 1313 W wyniku opadów trwających przez całe lato aż do
grudnia woda zniszczyła plony, przez co przez kolejne trzy lata
następuje wzrost cen, dochodzi do przypadków kanibalizmu
i epidemii dżumy (do 1316 roku).
1307
Ein extrem trockenes Jahr (März bis September), alles verdorrt, es folgt eine Hungersnot.
1309
1316
W jednym z dokumentów wymieniony jest zarządca i burmistrz Sławy.
Mit dem Tod Heinrich III. von Glogau (Głogów, Schlesien)
(1251/60-1309, 1274 Hz.) wird das große Herzogtum geteilt
(1312) und geht rasch unter.
1327
1310
29.06. Gründung des Achtstädtebundes durch die Städte Glogau (Głogów, Schlesien), Sagan (Żagan, Schlesien), Freystadt
(Kożuchów, Schlesien), Sprottau (Szprotawa, Schlesien), Lüben
(Lubin, Schlesien), Steinau a. d. Oder (Ścinawa, Kr. Wohlau,
Schlesien), Grünberg (Zielona Góra, Schlesien), Fraustadt, gegen
militärische und räuberische Überfälle und deren Verfolgung.
Piastowie śląscy oddają hołd królowi Janowi Luksemburskiemu (1296-1346).
1328
Plaga szarańczy o niespotykanym dotąd rozmiarze niszczy
plony na sporym obszarze Śląska.
13
1348
1311
22.11. Pokój namysłowski
zawarty pomiędzy królem
Kazimierzem Wielkim i Królem Czech Karolem IV Luksemburskim, potwierdzający
podbicie ziemi wschowskiej.
Kazimierz Wielki zrzekł się
swoich roszczeń do Śląska,
natomiast Luksemburgowie
zrezygnowali z ubiegania się
o polski tron.
1358
Opat Rudolf przyznaje, że
musiał odstąpić na rzecz kościoła poznańskiego dziesięcinę za następujące wsie: Poladowo, Starkowo, Górsko, Konradowo, Potrzebowo, Marcinkowo (patrz 1457, obecnie
część Starego Strącza), Mochy,
Osłonin, Obrziska (obecnie
nie istnieje), Łupice i Ciosaniec.
Litografia wsi Lipinki. (ze zbiorów B. Ratajczaka)
Lithographie des Dorfes Linden. (Sammlung B. Ratajczak)
1366
1312
1366
Pierwsza udokumentowana wzmianka o kościele
w Starym Strączu. Obecna
świątynia powstała tu najprawdopodobniej w XVI
wieku jako zbór ewangelicki (patrz 1602). W tym roku
również po raz pierwszy
wzmiankowana jest wieś Lipinki. (patrz 1543)
1378
Herzog Heinrich IV. von Glogau (1289/93-1342, 1309-19
+ 1331-42 Hz.) schenkt dem
Kloster Mariensee in Fehlen
(Wieleń Zaobrzański) die Dörfer Laubegast (genannt „Lubogost“, siehe 1208, 1480)
und Goile (Gola). Errichtung
des Konvents und Wahl des
ersten regulären Abtes. In Priment (Przemęt) wird ein Woyt
Szyban erwähnt. Priment hatte zu diesem Zeitpunkt bereits
einige Jahre das deutsche
Stadtrecht, offenbar war sie
als Distriktsitz des Glogauer Fürstentums geplant. Seit
1343 trennte die schlesischpolnische Grenze die neuen
Güter vom Kloster durch eine
Staatsgrenze.
Bagno (pocztówka ze zbiorów M. Sprungali)
Ansichtskarte von Bruchdorf. (Sammlung M. Sprungala)
1399
29.02. Glogauer Teilungsvertrag der niederschlesischen
Piasten wird abgeschlossen,
in dem erstmals auch Schlawa (Sława) urkundlich als
Distriktsmittelpunkt genannt
wird.
+ 1313 Es regnet den ganzen
Sommer bis in den Dezember.
Das Wasser vernichtet die
Ernte, es folgt eine dreijährige Teuerung, es kommt zum
Kannibalismus, gefolgt von
der Pest (bis 1316).
1316
15.08. W dokumencie dotyczącym podziału księstwa głogowskiego na część głogowską,
żagańską i kożuchowską jest wymieniony książę Henryk Wróbel i przypadłe mu tereny: „Wymienieni wcześniej uzgodnili
i dokonali podziału z Kożuchowem, Szprotawą, Przemkowem,
Zieloną Górą, Sławą (Slaw) i Sulechowem łącznie ze wszystkimi
posiadłościami kościelnymi i świeckimi we wszystkich granicach, tak jak nasi starsi i przodkowie zajmowali i posiadali…”.
Eine Urkunde nennt für Schlawa den Namen eines Vogtes
und eines Bürgermeisters.
1327
Die Piasten Schlesiens huldigen König Johann von Böhmen
(1296-1346).
14
1381
1328
1382
1348
Nikolaus von Rechenberg otrzymuje od cesarza Karola IV za
wierną służbę zamek w Tarnowie Jeziernym.
Heuschrecken von nie gekannter Größe vernichten in weiten
Teilen Schlesiens die Ernte.
22.11. Der Friede von Namslau (Namysłów, Schlesien) zwischen
König Kazimierz III. dem Großen und König Karl IV. von Böhmen
(1316-1378, 1347 Kg. von Böhmen, 1355 Kaiser) bestätigt u.a.
die Eroberung des Fraustädter Landes. König Kasimir verzichtete auf seine Rechte in Schlesien, im Gegenzug gab das Haus
Luxemburg seine Ansprüche auf den polnischen Thron auf.
Piast śląski - książę Henryk VII Rumpold (1345-1394) usiłuje
wykorzystać wymarcie polskiej linii Piastów, dokonując najazdu na Polskę; ponowne podbicie ziemi wschowskiej zakończyło
się jednak niepowodzeniem. Śląskie jednostki militarne z Głogowa połączone z wojskami księcia Konrada oleśnickiego oraz
wielkopolskie polskie oddziały starosty generalnego Domarata
Iwieńskiego herbu Grzymała (1347-1399) jak i oddziały mazowieckie Siemowita spustoszyły cały region.
1358
Abt Rudolf von Fehlen gesteht, daß er den Zehnten der Dörfer Poladowo, Starkowo, Gursko, Konradswalde (Kursdorf bei
Fraustadt), Novum Cirske (= Scharne/ Potrzebowo), Merzdorf
(siehe 1457, heute Teil von Alt Strunz), Moch (Mauche/ Mochy), Oslonin (Schleunchen/ Osłonin), Obrziska (untergegangen), Lupice (Lupitze/ Łupice) und Ciosaniec (Schussenze) der
Posener Kirche abtreten mußte.
1398
W marcu i kwietniu panują niskie temperatury. Na Wielkanoc warstwa śniegu leżąca na polach była tak wysoka, że mieszkańcy nie mogli pójść do kościoła.
1399
Pierwsza udokumentowana wzmianka o wsi Stare Strącze.
(patrz 1506)
1366
Erste urkundliche Erwähnung der Kirche in Alt Strunz (Stare
Strącze), die jetzige Kirche entstand hier offenbar im 16. Jahrhundert als protestantisches Bethaus. (siehe 1602)
In diesem Jahr wird auch erstmals das Dorf Linden (Lipinki) urkundlich erwähnt. (siehe 1543)
1416
Podobno na szerokości 6 mil z nieba padała krew, wkrótce
rozpoczęła się wojna husycka.
1417
1378
Z powodu srogiej zimy zamarzły okoliczne młyny, przez co
zboże nie mogło być mielone. Mieszkańcy zamiast piec chleb
gotowali ziarna.
Hans von Lucke (zwany „Luckau”) zostaje w dokumentach
wymieniony jako dziedzic niegdyś książęcego majątku ziemskiego Zalesie (Salisch). (patrz 1570)
15.08. Die Teilungsurkunde des Fürstentums Glogau in die Teile
Glogau (Głogów), Sagan (Żagan) und Freystadt (Kożuchów) erwähnt bezüglich des Herzogs Heinrich VIII. Sperling (1345/601397): „Auch haben die vorgenannten geteylet und gesprochin
vor den dritten teyl Freyenstadt (Freystadt) dahin gehoret dy
Newenstadt Sprottaw (Sprottau/ Szprotawa), darin gehoret
Primkenawe (Primkenau/ Przemków), Grunenberg (Grünberg/
Zielona Góra), Slaw (Schlawa/ Sława) und Czlachaw [Zilichau]
mit allen eren zugehorungen, herschafft, lehen geistlich und
weltlich mit allen greniczin und reyn, alc se unsir eldirn und vorwarn und darzu wir habin gehabet und besessin…“
1443
1381
1421
15.01. Regulacja przebiegu granicy pomiędzy leżącymi na Śląsku Tarnowem Jeziernym i Sławą a polską Wschową.
1427
5.06. Na terenie całego Dolnego Śląska odczuwalne jest trzęsienie ziemi.
Nikolaus v. Rechenberg erhält für seine Verdienste von Kaiser
Karl IV. die Burg Polnisch Tarnau (Tarnow Jeziorny, auch Tarnau
am See, Schlesien).
15
1444
1382
W okresie żniw nieustannie padało, dlatego plony zbierano
dopiero po połowie sierpnia.
Der schlesische Piast Herzog Heinrich VII. Rampold (13451394, 1369 Hz.) von Glogau (Głogów, Schlesien) nutzt das Aussterben der polnischen Piasten zum Angriff auf Polen; die Rückeroberung des Fraustädter Ländchens scheitert jedoch. Schlesische Einheiten aus Glogau mit denen des Herzogs Konrad von
Oels (Oleśnica, Schlesien) und polnische Truppen des Generalstarosten Domarat Iwieński h. Grzymała (1347-1399) von Posen
und des Herzogs Semowit von Masowien verwüsten das Land.
1447
Przed sędzią nadwornym i zaprzysiężonymi ławnikami z Kożuchowa stawili się burmistrz Sławy Nickoll Knapen i mieszkańcy Firkell Tannenberg, Lange Hanrich, Kunze Dannenberg, Klein
Hanrich oraz Michael Fichtenberg. Wymienieni zeznali, że wsie
wieleńskie należą do księstwa Henryka głogowskiego.
1398
1456
Erste urkundliche Erwähnung von Alt Strunz (Stare Strącze).
(siehe 1506)
1457
1416
1470
Im März und April herrscht eine große Kälte. Zu Ostern lag
der Schnee auf den Feldern so hoch, daß viele Bewohner nicht
zur Kirche gehen konnten.
29.09. Na imieniny Michała po raz drugi zakwitły róże, zaraz potem zapanowało zimno trwające do połowy grudnia. Z powodu
niskich temperatur umierali ludzie i bydło.
1399
Nieprzerwane opady deszczu spowodowały nieurodzaj.
W jednym z dokumentów wymienione jest Marcinkowo
(obecnie część Starego Strącza) jako Merttinsdorf, a w 1481
roku - Mertinsdorf. (patrz 1358)
20.12. Przez Dolny Śląsk przeszedł huragan o tak dużej sile, że
najstarsi mieszkańcy nie przypominali sobie podobnego zjawiska. Potem nastąpiły obfite opady śniegu, odwilż i powódź. Sława Rechenbergów w czasach panowania Piastów głogowskich
i Jagiellonów (1468-1526)
Es soll auf einer Breite von 6 Meilen Blut geregnet haben, es
folgte der Hussitenkrieg.
1417
Der Winter war so kalt, daß die Mühlen einfroren und das
Korn nicht gemahlen werden konnte, so mußte man das Korn
kochen statt zu Brot zu backen.
1421
Sława Rechenbergów w czasach panowania Piastów
głogowskich i Jagiellonów (1468-1526)
15.01. Grenzregelung zwischen Polnisch Tarnau (Tarnow Jeziorny, auch Tarnau am See, Schlesien), Schlawa (Sława, Schlesien)
und Fraustadt (Wschowa, Polen).
1468
1427
Książę Henryk XI (1429/35-1476) sprzedaje dobra sławskie
Melchiorowi von Rechenberg (1427-1482) z Borowa Polskiego
(patrz 1482). Rechenbergowie pochodzili z regionu zwanego
Pleißerland, saksońskiej miejscowości Rechenberg, a pierwsza
udokumentowana wzmianka o tym rodzie szlacheckim pochodzi
z 1270 roku. W księstwie głogowskim ich nazwisko pojawia się
po raz pierwszy w 1290 roku. W dokumencie z 1312 roku dotyczącym podziału dziedzictwa po Henryku III głogowskim jest
wspomniany Gelferadus (Wolfrad) jako świadek tego doniosłego
aktu. W 1381 król Wacław IV przekazuje rycerzowi Mikołajowi
(=Nickel) von Rechenberg królewską część Bytomia Odrzańskiego i zamek w Tarnowie. Z kolei książęcą część Bytomia Odrzańskiego Nickel i jego bracia otrzymali w 1398 roku od księcia le-
Hans v. Lucke (genannt „Luckau“) wird als Grundherr des
ehemaligen herzoglichen Gutes Salisch (Zalesie) urkundlich erwähnt. (siehe 1570)
1443
16
Anhaltender Regen verursacht eine Mißernte
1457
In einer Urkunde wird Merzdorf als Merttinsdorf erwähnt
und 1481 als Mertinsdorf. (siehe 1358)
20.12. Über Niederschlesien zieht ein heftiger Orkan hinweg,
den selbst die ältesten Menschen als ungekannt stark beschrieben. Ihm folgte ein starker Schneefall und Tauwetter mit Überschwemmungen.
Schlawa/Sława unter den Gutsherrn v. Rechenberg in
der Zeit der Glogauer Piasten und Jagiellonen
(1468-1526)
1468
Plaga szarańczy niszczy uprawy i pozostawia okropny smród,
od którego zdychały świnie.
Herzog Heinrich XI. von Glogau (1429/35-1476, 1467 Hz.)
verkauft die Herrschaft Schlawa (Sława) an Melchior v. Rechenberg (1427-1482) zu Windisch Borau (Borów Polski, Kr.
Freystadt). (siehe 1482) Das Adelsgeschlecht stammte aus dem
Pleißerland, dem sächsischen Ort Rechenberg und wird 1270
urkundlich erstmals erwähnt. 1290 erste Nennung der Familie
im Herzogtum Glogau (Głogów, Schlesien). 1312 wird Gelferadus (Wolfrad) als Zeuge der bedeutsamen Teilungsurkunde
der Erben Heinrich III. geführt. 1381 verleiht König Wenzel
IV. dem Ritter Nikolaus (= Nickel) von Rechenberg den königlichen Anteil der Stadt Beuthen (Bytom Odrzański, Kr. Glogau,
Schlesien) und den Hof Tarnau. Den herzoglichen Anteil von
Beuthen erhielten Nickel und seine Brüder im Jahre 1398 vom
Herzog Ruprecht von Liegnitz für 600 Mark böhmische Groschen. 1507 erwarben sie zusätzlich die Vogtei Beuthen. 1391
Erwerbung von Klitschdorf (Kliczków, Kr. Bunzlau), bereits vor
1391 Windisch Borau, später erweitert um Groß Borau, 1397
Primkenau (Przemków, Kr. Sprottau, Schlesien), 1468 der Herrschaft Schlawa, zusätzlich Pürschkau (Przybyszów) und (Alt)
1477
Pierwsza udokumentowana wzmianka o „Radichen” - obecnie
Radzyń. W 1506 roku wieś pojawia się pod nazwą Redichen,
1791 - Rädichen, Redigen. W 1945 wieś przemianowano na
Retków, następnie Brzezie i wreszcie - Radzyń.
1480
1444
1481
Eine vor dem Hofrichter und den geschworenen Schöppen zu
1456
1475
W jednym z dokumentów wieś Lubogoszcz określona jest
jako „Labegast”.
1447
29.09. Zu Michaelis blühten die Rosen ein zweites Mal, danach
herrschte bis Mitte Dezember eine so große Kälte, daß Menschen und Vieh zugrunde gingen.
25.02. W dokumencie istnieje wzmianka o sporze pomiędzy
Melchiorem von Rechenberg i Vlatscha von Cowitz o wieś Lubogoszcz.
Pomimo mokrego lata zbiory były dobre, natomiast następująca jesień - ciepła. Róże kwitły aż do Marcina, czyli 11 listopada.
05.06. In ganz Niederschlesien ist ein Erdbeben zu spüren.
In der Erntezeit regnete es ununterbrochen, so daß die Feldfrüchte erst nach Mitte August eingebracht werden konnten.
1453
1469
15.06. Król Węgier Maciej Korwina oddaje w lenno Henrykowi
XI (1429/35-1476) połowę księstwa głogowskiego, do którego należało również miasto Sława: „My, Maciej z łaski Bożej
król Węgier, Czech, Dalmacji, Chorwacji etc. poświadczamy, że
przed nami wystąpił wysoko urodzony Henryk, śląski książę na
Głogowie (Groß Glogau) i Krośnie Odrzańskim… do którego
należą Świebodzin, Sulechów, Zielona Góra, Polkowice, Sława
i Bytom Odrzański…” (patrz 1481)
1453
Frayenstadt (= Freystadt) sagen der Bürgermeister von Schlawa (Sława), Nickoll Knapen, und die Bürger Firkell Tannenberg,
Lange Hanrich, Kunze Dannenberg, Klein Hanrich und Michael
Fichtenberg aus, daß die Fehlener Dörfer zum Land Heinrichs
von Glogau (Głogów, Schlesien) gehören.
gnickiego Ruprechta za sumę 600 marek praskich. W 1507 roku
Rechenbergowie pozyskali dodatkowo wójtostwo w Bytomiu.
W 1391 roku - nabycie Kliczkowa, a wcześniej - majątku ziemskiego w Borowie Polskim, w późniejszym czasie powiększony
o Borów Wielki, 1397 - zakup Przemkowa, 1468 - dóbr ziemskich
w Sławie, dodatkowo Przybyszowa i Strącza. W 1506 roku nabycie Nowego Miasteczka i Popęszyc, 1510 - Lubogoszczy, 1516
- majątku ziemskiego w Otyniu.
Jan II żagański (1435-1504) zajmuje na krótki czas, aż do momentu jego wygnania, dobra sławskie.
7.06. W traktacie pomiędzy księciem żagańskim, Brandenburczykami i Kazimierzem cieszyńskim, dotyczącym księstwa głogowskiego, jest napisane: „Z kolei Jego Królewska Mość Jan po17
zostaje dziedzicznym właścicielem Głogowa, Kożuchowa,
Szprotawy, Zielonej Góry, Polkowic, Sławy (Slaw), Bytomia
Odrzańskiego …”
Strunz (Stare Strącze). 1506
Kauf von Neustädtel (Nowo
Miasteczko, Schlesien) und
Popschütz (Popęszyce, Kr.
Freystadt), 1510 von Laubegast (Lubogoszcz), 1516 der
Herrschaft Wartenberg.
1482
Śmierć pierwszego dziedzica Sławy z domu Rechenbergów - Melchiora von Rechenberg (1427-1482). Nickel von Rechenberg († 1532)
i jego brat Hans von Rechenberg († 1537) dziedziczą posiadłości ziemskie w Sławie
i Przybyszowie. (patrz 1468,
1532, 1537)
1469
15.06. König Matthias von
Ungarn belehnt den Glogauer Herzog Heinrich XI.
(1429/35-1476, 1467 Hz.) mit
der Hälfte des Herzogtums
Glogau (Głogów, Schlesien),
wozu auch die Stadt Schlawa
1477
Radzyń (pocztówka ze zbiorów B. Ratajczaka)
(Sława) gehörte.
Ansichtskarte des Dorfes Rädchen (Sammlung B. Ratajczak)
„Wir Mathias von gotes gna1486
den zu Hungarn, Bemen,
Epidemia dżumy ponownie szaleje w Polsce i na terenach sąsiaDelmatien, Croaccien… bekennen, das vor uns kommen ist
dujacych.
der hochgeborene Heinrich, Herzog in Slesien czu Großenglagow und zu Crossen… darzu gehorende Swebussin (Schwie1488
bus/ Świebodzin), Czulihow (Züllichau/ Sulechów), GrunenZ uwagi na czeskie wojska, znajdujące się na terenie śląskiego
berg (Grünberg/ Zielona Góra), Pulkwitz (Polkwitz/ Polkowiksięstwa głogowskiego, król Polski podejmuje decyzję o stacjoce), Slawe (Schlawa/ Sława) und Bewthin (Beuthen/ Bytom
nowaniu swoich oddziałów we Wschowie w celu zabezpieczenia
Odrzański)…“ (siehe 1481)
granicy przed atakami.
1470
1495
25.02. Eine Urkunde erwähnt einen Streit zwischen Melchior
v. Rechenberg und Vlatscha v. Cowitz in und um Laubegast (Lubogoszcz).
Der Sommer war verregnet, dennoch gab es eine gute Ernte
und einen klaren, warmen Herbst. Die Rosen blühten bis Martini (11.11.).
Od XV wieku mieszkańcy Sławy warzą piwo. W tym roku
wyprodukowano 672 achtli tego trunku (1 achtel=ósma część
beczki =33,92 litra, przyp. tł.).
1499
W jednym z dokumentów są wymienione nazwiska sławskich
sukienników: Christoph Künzel i Michael Zippka. Jest także
mowa o księdze cechu szewskiego.
1475
Eine Heuschreckenplage vernichtet die Feld- und Gartenfrüchte und hinterläßt einen gräßlichen Gestank, wovon die
Schweine krepierten.
1504
23.05. W jednym z dokumentów [CDS 24, s.157] wspomniano
o sporze toczącym się pomiędzy Hansem v. Rechenberg a opatem przemęckim i chłopami dotyczącym prawa własności wsi
Wijewo [Regesten 1522, 1527].
1477
Erste urkundliche Nennung des Dorfes Rädchen (Radzyń)
als Radichen, 1506 als Redichen, 1791 Rädichen, Redigen.
1945 wurde Rädchen in Retków, dann in Brzezie und zuletzt in
Radzyń umbenannt.
1506
Wzmianka o wsi Stare Strącze występującej pod nazwą
„Stronzcke”, a w 1508 roku - „Strantzky”.
18
1480
Lubogoszcz, zwana wówczas „Lobgast”, znajduje się w posiadaniu Hansa v. Rechenberg (KDS 24, Nr 65). W 1510 roku v. Rechenberg ostatecznie nabywa wieś, która od 1311 roku należała do klasztoru cystersów w Wieleniu Zaobrzańskim położonym
wówczas w granicach Królestwa Polskiego.
Das Dorf Laubegast (Lubogoszcz) wird in einer Urkunde als
„Labegast“ bezeichnet.
1481
6.01. Namiestnik Śląska Zygmunt Jagiellończyk, znany jako
późniejszy król Polski Zygmunt Stary, zatwierdza Hansowi v. Rechenberg „rycerzowi osiadłemu w „Slaw” [Sławie] i jego braciom Nickelowi, Balzerowi, Casparawi oraz Georgowi von Rechenberg „wszystkie ich dobra, miasteczko Sława, Lubogoszcz,
Radzyń, Strącze, Gołaszyn, część Nowego Miasteczka, Bytom
i Tarnowo, Siedlisko, Lipiny, Runów, Borów Wielki i Borów Polski,
Przemków, Młynowo… „ (patrz 1516)
Na Śląsku panuje dżuma, aczkolwiek w lżejszej formie.
Johann II. von Sagan (1435-1504, 1461-88 Hz.) zieht kurzfristig die Herrschaft Schlawa (Sława) bis zu seiner Vertreibung
ein.
07.06. In einem Vertrag zwischen dem Herzog von Sagan, den
Brandenburgern und Herzog Kasimir von Teschen um das Fürstentum Glogau (Głogów) heißt es: „Czum andern sal kunigliche
majestat herzog Johannes von newen erblichen leyhen Großglogaw gancz, Frinstadt (Freystadt/ Kożuchów), Sprott (Sprottau/ Szprotawa), Grunberg (Grünberg/ Zielona Góra), Polkwitz
(Polkwitz/ Polkowice), Slaw (Schlawa/ Sława), Peyten (Beuthen/
Bytom Odrzański) ganz…“
1510
1482
1508
W księdze dóbr diecezji poznańskiej „Liber beneficiorum diocesis Posnaniensis” (patrz 1199, 1298) występuje wzmianka, że
kościół w Sławie należy do dekanatu wschowskiego.
W protokole z wizytacji przeprowadzonej w parafii Sława po
raz pierwszy wymienione jest Zalesie (obecnie część Starego
Strącza) jako „Zalyessye”. (patrz 1515)
Im Frieden von Kamenz wird der Glogauer Erbfolgestreit beendet. Die Hohenzollern erhalten die Pfandherrschaft über Crossen (Krosno), Züllichau (Sulechów) und Sommerfeld (Lubsko).
Tod des ersten Grundherrn von Schlawa (Sława) aus dem
Hause Rechenberg, Melchior v. Rechenberg (1427-1482). Nickel v. Rechenberg († 1532) und sein Bruder Hans v. Rechenberg († 1537) erben die Herrschaften Schlawa und Pürschkau
(Przybyszów). (siehe 1468, 1532, 1537)
1515
W jednym z dokumentów Balthasara von Lucke majątek
ziemski Zalesie (Salisch) jest zapisany jako „Szelisch” (patrz
1510)
1486
Die Pestepidemie wütet erneut in Polen und seinen Nachbargebieten.
1516
1488
24.02. Karol I Podiebradowicz, książę ziębicki, oleśnicki i hrabia
kłodzki, potwierdza posiadłości sławskie Nickela von Rechenberg i jego braci. (patrz 1508, 1519)
Angesichts der böhmischen Truppen im schlesischen Herzogtum Glogau (Głogów) läßt der polnische König in Fraustadt
(Wschowa) Truppen zum Schutz der Grenze vor Übergriffen
stationieren.
1522
Szlacheccy właściciele ziemscy w księstwie głogowskim zaczynają powoływać do pracy duszpasterskiej pierwszych luterańskich duchownych, m.in. rodzina von Kottwitz, dzięki której nauki Lutra rozpowszechniły się również na obszarze ziemi
wschowskiej.
20.11. Dokument (CDS 24, s.157) dotyczący sporu o wieś Wijewo pomiędzy opatem przemęckim a dziedzicem Sławy.
1495
Die Bürger Schlawas brauen seit dem 15. Jahrhundert Bier. In
diesem Jahr waren es 672 Achtel.
1499
Eine Urkunde erwähnt die Namen von Schlawaer Tuchmachern: „zween geschworene Aelteste gewesen der Tuchmacher
mit Namen Christoph Künzel und Michael Zippka.“ Es ist auch
von einem Meisterbuch der Schuhmacher die Rede.
1524
Właściciel dóbr ziemskich w Sławie Hans von Rechenberg
przechodzi na luteranizm i przekazuje luteranom świątynię
19
1504
z XV/XVI wieku, należącą dotychczas do dekanatu wschowskiego. Hans należał do protagonistów protestantyzmu na Śląsku,
był przyjacielem Martina Lutra i Philippa Melanchthona. Już
w 1522 roku von Rechenberg wprowadził obrządek luterański
w swojej kaplicy zamkowej. (patrz 1580)
23.05. Eine Urkunde [CDS 24, S. 157] berichtet über den Streit
um den Besitz des Dorfes Weine (Wijewo) zwischen Hans v. Rechenberg mit dem Primenter Abt und den Bauern um die Rechte für das Dorf Weine [Regesten 1522, 1527].
1506
Sława za czasów dziedziców von Rechenberg w okresie
panowania Habsburgów (1526-1654)
Das Dorf Alt Strunz (Stare Strącze) wird in einer Urkunde unter dem Namen „Stronzcke“ erwähnt, 1508 als „Strantzky“.
Das Dorf Laubegast (Lubogoszcz), hier „Lobgast“ genannt,
befindet sich im Besitz des Hans von Rechenberg (KDS 24, Nr.
65). 1510 erwirbt er das Dorf, das seit 1311 dem nun in Polen liegenden Zisterzienserkloster Mariensee in Fehlen (Wieleń
Zaobrzański) gehörte, endgültig.
1526
29.08. Król Czech Ludwig II Jagiellończyk (1506-1526) ginie
w trakcie bitwy pod Mohaczem przeciwko wojskom tureckim.
24.10. Ferdynand I Habsburg zostaje królem Czech.
(patrz 1564)
1508
1527
06.01. Herzog Zygmunt I. von Groß-Glogau, Freystadt und Troppau, der spätere polnische König Zygmunt I. Stary, bestätigt
Hans v. Rechenberg „Ritter auf der Slaw gesessen“ und seinen
Brüdern Nickel, Balzer, Clement, Caspar und Georg v. Rechenberg „alle ihre Besetzungen, Slaw das Städtlein, Laubegast,
Rädchen, Strunzki, Lindow, das Theil im Neustädlein, Beuthen
und Tarnwa, Carolath, Lippen, Reubenich und Groß Boraw
und Windisch Boraw, Primke den Sitz und das Städtlein Lauterbach, …“. (siehe 1516)
In Schlesien grassiert eine mildere Form der Pest.
13.11. Kolejny dokument (CDS 24, s. 157) dotyczący sporu o wieś
Wijewo pomiędzy właścicielem dóbr ziemskich w Sławie a opatem przemęckim.
1510
Das „Liber beneficiorum diocesis Posnaniensis“ [Buch der Güter der Diözese Posen, siehe 1199, 1298] nennt auch die Kirche
in Schlawa (Sława, Schlesien) als zum Dekanat Fraustadt gehörend.
Im Visitationsbericht zur Kirchengemeinde Schlawa (Sława)
wird das Dorf Salisch (Zalesie) als „Zalyessye“ erstmals erwähnt.
(siehe 1515)
1528
1515
Przybyszów (pocztówka ze zbiorów B. Ratajczaka)
In einem Dokument von Balthasar v. Lucke wird das Gut Salisch (Zalisz) als „Szelisch“ bezeichnet. (siehe 1510)
Ansichtskarte des Dorfes Pürschkau (Sammlung B. Ratajczak)
1528
1516
24.02. Karl Reichsfürst zu Münsterberg, Herzog in Schlesien zur
Oels und Graf zu Glatz… bestätigt Nickel zu Rechenberg und
seinen Brüdern den Besitz von Schlawa (Sława). (siehe 1508,
1519)
W dokumencie regulującym granicę, wystawionym w Świdnicy, majątek ziemski w Przybyszowie wymieniono pod nazwą
„Zbiersko”. Folwark w pobliżu Potrzebowa jest prawdopodobnie
starszy niż wieś.
W Wieleniu Zaobrzańskim istniał młyn wodny, którego koło
od strony wschodniej należało do Polski, zaś koło od strony za20
1522
chodniej - do Śląska. Istnieje wzmianka o złożeniu hołdu księciom głogowskim przez opata przemęckiego. W okresie sporów granicznych na podmokłych terenach granicznych często
dochodziło do potyczek pomiędzy podległymi Rechenbergów
ze Sławy a mieszkańcami sąsiedniej Polski. Sławski burmistrz
miał obowiązek noszenia zbroi podczas takich walk. W latach
60. XIX wieku chłop Josef Herkt ze Śmieszkowa znalazł podczas karczowania drzew olchowych szkielet człowieka i konia,
miecz oraz ostrogę. Dziedzic Balzer von Rechenberg rozważał
zbudowanie młyna wodnego na kanale Czernica, aby później
zalać tereny pomiędzy Śmieszkowem a Potrzebowem w celu
zapewnienia sobie ich własności.
Im Herzogtum Glogau (Głogów, Schlesien) setzen die ersten
adeligen Grundherren die ersten lutherischen Prediger ein, u.a.
die Familie v. Kottwitz, durch die sich die Lehre Luthers auch im
benachbarten Fraustädter Ländchen verbreitet.
20.11. Urkunde (CDS 24, S. 157) über den Rechtsstreit um Weine (Wijewo) zwischen Abt von Priment und Grundherr von
Schlawa (Sława).
1524
In Schlawa (Sława, Schlesien) tritt der Grundherr Hans v.
Rechenberg auf Schlawa und Freystadt (Kożuchów, Schlesien)
(† 1537) zum Luthertum über. Er übergibt die zum Dekanat
Fraustadt gehörende Schloßkirche aus dem 15./ 16. Jahrhundert den Lutheranern. Er gehörte zu den Protagonisten des
Protestantismus in Schlesien und war ein Freund Martin Luthers und Philipp Melanchthons. Bereits im Jahr 1522 hatte
er den lutherischen Ritus in seiner Schloßkapelle in Schlawa
(Sława) eingeführt. (siehe 1580)
1530
Polski ród magnacki Opalińskich wchodzi w posiadanie lgińskiego majątku ziemskiego z Hetmanicami, Nową Wsią, jak
i Łysinami Wielkimi i Tylewicami Wielkimi. W ten sposób stali
się polskimi sąsiadami właściciela majątku ziemskiego w Sławie. Generał Opaliński wnosi pozew przeciwko Melchiorowi,
Balthasarowi i Hansowi von Rechenberg z powodu awanturnictwa i nierespektowania granic. We Wróblowie istniała kiedyś nazwa pola „Spór” („Streit”), która dowodzi, że bezpośrednio przy granicy często dochodziło do zatargów. Konflikt o przebieg granicy trwał ponad 100 lat.
Schlawa/Sława unter den Gutsherrn v. Rechenberg
während der habsburgischen Herrschaft in Schlesien
(1526-1654)
1532
1526
29.08. Der jagiellonische König Ludwig von Böhmen (15061526) fällt in der Schlacht bei Mohacs gegen die Osmanen.
24.10. Der Habsburger Ferdinand I. wird zum König von Böhmen gekrönt. (siehe 1564)
Śmierć (drugiego) właściciela majątku ziemskiego w Sławie Nickela von Rechenberg. Od tego momentu jego brat Hans von
Rechenberg zarządza sam dobrami. Na kamieniu nagrobnym
widniał napis: „W 1532 roku zmarł czcigodny Nickel von Rechenberg, urodzony w Borowie Polskim, Pan na Sławie i Otyniu.
Niech Bóg go błogosławi.”
1527
13.11. weitere Urkunde (CDS 24, S. 157) den Rechtsstreit um
Weine (Wijewo) zwischen Abt von Priment und Grundherr von
Schlawa (Sława) betreffen.
1536
oraz w 1543 roku wspomniane są spory własnościowe o wieś
Marcinkowo (Merzdorf, obecnie część Starego Strącza) pomiędzy rodziną von Kottwitz (prawdopodobnie wcześniejsi właściciele) i von Niebelschütz (będący w posiadaniu Lipinek).
1528
Bei der Grenzregulierung zu Schweidnitz, die zu Lasten Schlesiens ausfiel, wird das Gut Pürschkau (Przybyszów) als „Zbiersko“ erwähnt. Das Vorwerk bei Scharne muß älter gewesen sein
als das Dorf.
In dem Dorf Vehlin (= Fehlen/ Wieleń Zaobrzański) befand
sich eine Mühle, dessen östliches Rad zu Polen gehörte und
das westliche zu Schlesien. Es wird erwähnt, daß der Abt von
Fehlen-Priment den Herzögen von Glogau (Głogów, Schlesien)
den Huldigungseid leistete. In der Zeit der Grenzstreitigkeiten
kam es hier, vor allem in der sumpfigen und wasserreichen
1537
Śmierć właściciela dóbr sławskich Hansa von Rechenberg
w Pradze. (patrz 1482) Rechenberg posiadł także majątek ziemski w Kożuchowie i w tamtym okresie uchodził za najbardziej
wpływową osobę w księstwie głogowskim. Utrzymywał bardzo
dobre stosunki z dworem czeskim, a jako przyjaciel Martina Lutra i Philippa Melanchthona należał do protagonistów protestantyzmu na Śląsku. Już w 1522 roku, czyli rok po ogłoszeniu
21
edyktu wormackiego, w jego prywatnej kaplicy pałacowej były
odprawiane nabożeństwa w obrządku ewangelickim. W 1524
roku kościoły w Kożuchowie, Bytomiu i Sławie przejęli ewangelicy. Z uwagi na to, że Hans miał dwie córki, panem na Borowie
Polskim i Sławie zostaje jego brat - Klemens von Rechenberg.
(patrz 1567)
1539
W listopadzie spada ekstremalnie dużo śniegu, wielu mieszkańców od tego momentu liczy czas od początku, jakby nastała
nowa era.
1540
Grenzlage, oft zu Scharmützeln und Gefechten zwischen den
Bediensteten der Rechenberger und den Schlawaer Bürger
und den polnischen Nachbarn. Der Bürgermeister von Schlawa
(Sława) war verpflichtet im Harnisch an den Kämpfen teilzunehmen. Der Bauer Josef Herkt aus Lache fand in den 1860er
Jahren beim Roden von Erlenstücken ein menschliches und ein
Pferdegerippe, ein Schwert und einen Sporn. Der Grundherr
Balzer v. Rechenberg erwog, an dem Kunstgraben Scharnitz
eine Mühle zu bauen, um die Region von Lache und Scharne zu
überschwemmen und so zu sichern.
1550
1530
Poza wikariuszem Marcinem (1428) nie ma wzmianki o duszpasterzach pełniących posługę na przemęckich dobrach cysterskich. Można przyjąć, że kościołami administrowali mnisi. Do
parafii należały następujące miejscowości: Kaszczor, Wieleń
Zaobrzański, Osłonin, Mochy, Wijewo, Łupice, Ciosaniec i Szreniawa. Po długim wakacie funkcję proboszcza obejmuje niejaki
Wawrzyniec (=Lorenz) Kossow. Dziedzic Włoszakowic, Andrzej
Opaliński (1540-1593), przyjaciel opata z Przemętu, w zamian
za wieś Buczyna otrzymuje od cystersów Wijewo. Późniejsi
opaci daremnie wnoszą pozew przeciwko tej, dla klasztoru niekorzystnej, zamianie. Opaliński bierze w dzierżawę Ciosaniec
i lasy leżące na południu od wsi, gdzie później zakłada nowe
osady.
Die polnische Magnatenfamilie Opaliński gelangt in den Besitz der Herrschaft Ilgen (Lgiń) mit Kaltvorwerk (Hetmanice)
und Neuguth (Nowa Wieś), zudem Groß Lissen (Łysiny wielkie)
und Groß Tillendorf (Tylewice wielkie). Sie sind damit die polnischen Nachbarn der Grundherren von Schlawa (Sława). Der
polnische General Opaliński führt eine Klage gegen Melchior,
Balthasar und Hans v. Rechenberg wegen Gewalttätigkeiten
und Grenzverletzungen. In Sperlingswinkel (Wróblów) gab es
eine Feldflur mit Namen „Streit“, die belegt, daß es an der
Grenze oft gewalttätig zuging. Der Streit um die Grenze dauerte
über ein Jahrhundert an.
Upały i susza w Europie Środkowej, wspomniane we wszystkich kronikach.
W publikacji urzędowej lipskich ławników potwierdzono, że
Rechenbergowie mają prawo do czerpania dochodów z cła od
wszystkich, którzy podróżują do Polski przez Sławę.
1543
Wzmianka o wsi Lyndenaw (obecnie Lipinki/Linden), 1558
Lyndenau, 1566 Lündenaw. (patrz 1366)
We wtorek i środę przed świętem Narodzenia Najświętszej
Marii Panny nastąpiła rekrutacja na wojnę przeciwko Turkom
na Węgrzech. Ponieważ prawie nikt nie zgłosił się, zobowiązano więc rzemieślników, aby powołać co dziesiątą osobę z ich cechu. Reakcja była taka, że wielu uciekło przez granicę do Polski.
1532
Tod des (zweiten) Grundherrn von Schlawa (Sława), Nickel v.
Rechenberg, seither verwaltet sein Bruder Hans von Rechenberg die Gutsherrschaft allein. Auf dem Grabstein stand: „1532
ist geschtorben der egeher mikel rechenberg gban Widischenbor Her auff Schlo und warteberg. Den Got selge“. (siehe 1482)
1544
Na Śląsku, a więc również w Sławie, wzywano do walki przeciwko „odwiecznemu wrogowi chrześcijaństwa” - Turkom i pobierano podatek wojenny.
W środku lata szarańcza przemieszczająca się z Europy
Wschodniej niszczy plony na całym terenie Dolnego Śląska. Potem następuje bardzo sroga zima.
1536
und 1543 werden über Merzdorf Eigentumsstreitigkeiten zwischen den v. Kottwitz (offensichtlich frühere Eigentümer) und v.
Niebelschütz, die auch Linden (Lipinki) besaßen, erwähnt.
1546
1537
Tod des Grundherrn von Schlawa (Sława), Hans v. Rechenberg, in Prag (Praga, Böhmen). (siehe 1482) Er besaß auch die
Herrschaft Freystadt (Kożuchów, Schlesien) und galt zu seiner
Zeit als der mächtigste Mann im Herzogtum Glogau (Głogów,
Schlesien). Er hatte einen sehr guten Kontakt zum böhmischen
Hof und als Freund Martin Luthers und Philipp Melanchthons
gehörte er zu den Protagonisten des Protestantismus in Schlesien. Bereits 1522, nur ein Jahr nach dem Wormser Reichstag,
hielt er in seiner privaten Schloßkapelle einen evangelischen
Gottesdienst ab. 1524 wurden die Kirchen in Freystadt, Beuthen
Podczas wojny szamalkadzkiej w Turyngii, również na Śląsku,
wielu mieszkańców zaciąganych jest do wojska, a na ulicach pogarsza się bezpieczeństwo z powodu włóczącego się motłochu,
mowa jest szczególnie o Cyganach.
1549
Długa, sroga zima i wielkie powodzie, do 24 czerwca mieszkańcy musieli palić w piecach. W majątku hrabiego Stanisława
Redzyńskiego (na granicy wielkopolsko-śląskiej) chłopi odmawiają pracy przez pół roku.
22
(Bytom Odrzański, Kr. Glogau, Schlesien) und Schlawa (Sława)
evangelisch. Da er nur zwei Töchter hatte, wird sein Bruder Klemens v. Rechenberg, Herr auf Windisch Borau (Borów Polski,
Kr. Freystadt) und Herr von Schlawa. (siehe 1567)
Panuje ostra zima, a latem dochodzi do powodzi. Na Śląsku
całkowicie zmarzła ozimina. Zboża jare zmarzły przed zakwitnięciem. Latem panuje susza. Chłopi jedzą chleb z żołędzi, brzozy i pąków orzechów laskowych. Po całym regionie wałęsają się
żebracy i oszuści.
1539
Im November fällt extrem viel Schnee, viele Menschen rechnen ihr Alter danach.
1553
Na terenie Dolnego Śląska szaleje epidemia dżumy.
1540
1562
In Zentraleuropa herrscht eine große Hitze und Dürre, die in
allen Chroniken erwähnt wird.
Eine Amtspublikation der Leipziger Schöffen bescheinigen,
daß die Rechenberg das Recht haben, den Zoll für alle einzutreiben, die über Schlawaer Gebiet nach Polen reisen.
1543
In einer Urkunde wird das Dorf Linden (Lipinki) Lyndenaw
genannt, 1558 Lyndenau, 1566 Lündenaw. (siehe 1366)
Am Dienstag und Mittwoch vor Maria Geburt wird für eine
Expedition gegen die Türken in Ungarn geworben, da sich
kaum jemand meldet, wurden die Handwerker verpflichtet jeden zehnten Mann ihrer Zunft zu stellen, woraufhin die Handwerker in großer Zahl über die Grenze nach Polen flohen.
1563
1544
W Ciosańcu było 4,5 łana ziemi, 1 karczma i 4 zagrodników.
(patrz 1290)
In Schlesien, so auch in Schlawa (Sława), wird gegen den
„Erbfeind der Christenheit“, die Türken, zum Kampf aufgerufen
und eine Kriegssteuer erhoben.
Im Hochsommer vernichten Heuschrecken aus Osteuropa
die Ernte in ganz Niederschlesien. Der Winter war extrem kalt
gewesen.
1564
25.07. W Wiedniu umiera Ferdynand I Habsburg, król Czech.
Już od 1548 roku jego spadkobiercą był cesarz Maksymilian.
(patrz 1526, 1576)
1546
1565
Während des Schmalkaldischen Krieges in Thüringen werden
auch in Schlesien Soldaten angeworben und viel vagabundierendes Gesindel verunsichert die Straßen, namentlich genannt
werden erstmals Zigeuner.
Polski magnat Andrzej Opaliński zakłada na terenie dzierżawionym od cystersów z Przemętu wieś Szreniawa. Nowa osada
została najprawdopodobniej zasiedlona przez młodych chłopów z Ciosańca.
Sąd kościelny stwierdza, że po długich i krwawych sporach
u schyłku XVI wieku pomiędzy Stanisławem Żychlińskim, dziedzicem w Kargowej i Chwalimiu a Hansem von Rechenberg ze
Sławy, dziedzicem Klenicy i Karszyna w księstwie głogowskim,
uregulowano przebieg granicy.
1549
1567
1550
Harter langer Winter mit großen Überschwemmungen, es
mußte bis zum 24.6. geheizt werden. Auf den Gütern des Grafen Stanisław Redzyński (Grenze Großpolen - Schlesien) verweigern die Bauern ein halbes Jahr lang die Arbeit.
Śmierć Balthasara von Rechenberg ze Sławy i Borowa Pol-
Es herrschte ein strenger Winter, es folgte im Sommer eine
23
skiego, syna Klamensa von Rechenberg. (patrz 1537) Balthasar
był żonaty z Anną von Unruh († 1590). Jego syn, Melchior von
Rechenberg (1549-1625), zostaje panem na Sławie, zaś młodszy Sigismund von Rechenberg († 1610) dziedziczy Przybyszów
i Borów Wielki. Dobra książęce w Starym Strączu i Zalesiu
(obecnie część Starego Strącza) również znajdowały się w posiadaniu Rechenbergów, te dziedziczy syn Balthasara, imiennik,
początkowo wspólnie ze swoim nieżonatym bratem Wolfgangiem von Rechenberg († 1587). (patrz 1604, 1610, 1625)
große Überschwemmung. In Schlesien war das Wintergetreide
gänzlich erfroren. Das Sommergetreide erfror vor der Blüte, gefolgt von einem trockenen Sommer. Die Bauern aßen Brot aus
Eicheln, Birken und Haselnußknospen. Eine große Anzahl von
Bettlern und Betrügern zog durch das Land.
1577
1553
1568
Außer einem Vikar Marcin (1428) wird kein Pfarrer im Primenter Zisterzienserklostergebiet erwähnt. Man nimmt an, daß
die Kirchen von den Mönchen geführt wurden. Zur Parochie
gehörten Altkloster (Kaszczor), Fehlen (Wieleń Zaobrzański),
Schleunchen (Osłonin), Mauche (Mochy), Weine (Wijewo), Lupitze (Łupice), Schussenze (Ciosaniec) und Schenawe (Szreniawa). Nach einer langen Vakanz erhält ein gewisser Wawrzyniec
(= Lorenz) Kossow das Pfarramt. Der Grundherr von Luschwitz,
Andrzej Opaliński (1540-1593), ein Freund des Primenter Abtes
tauscht Weine (Wijewo) gegen Buchwald (Buczyna) ein. Spätere Äbte klagen vergeblich gegen diesen schlechten Tausch.
Opaliński pachtet die südlichen Wälder und Ciosaniec, wo er
später neue Dörfer gründet.
W tym czasie powstają na nowo wsie Zaborowo (=Zaborówiec, Brettvorwerk) i Potrzebowo. W Potrzebowie istniała już
wcześniej mała osada o nazwie Czarna.
W Sławie rozpoczęto budowę nowej świątyni ewangelickiej,
ponieważ poprzedni kościół groził zawaleniem. Budowlę zakończono dopiero w 1604 roku. (patrz 1604)
In ganz Niederschlesien wütet die Pest.
1562
Dżuma ponownie szaleje w całej okolicy, tylko w samej
Wschowie umiera 1100 mieszkańców tego miasta.
1569
Panuje sroga zima.
Niedziela po święcie Wniebowstąpienia: starosta ziemski
w Głogowie Caspar von Kittlitz potwierdza, że wszyscy podróżujący do Polski przez Konotop i Sławę muszą uiścić w Sławie
opłatę celną. (patrz 1595)
1570
W tym roku jest tak mokro, że większość siana jak i zboża
zgniło. To, co zostało, zniszczył grad.
W hrabiowskim archiwum znajdował się dokument dotyczący prawa warzenia piwa w Sławie.
Magister Georg Werner (*1540 z Kożuchowa, † 17.12.1619)
zostaje pierwszym pastorem ewangelickim w Sławie.
(patrz 1602, 1619)
Hans von Luck und Salisch († przed 1570) zostaje właścicielem Zalesia (Salisch, obecnie część Starego Strącza). Około
1550 roku jest wymieniany jako pan na Zalesiu i Marcinkowie,
później również na Dębcu (Dammitsch). Po jego śmierci całość
dziedziczy jego syn, imiennik. (patrz 1600)
1565
1583
1564
Der polnische Magnat Andrzej Opaliński läßt zu dieser Zeit im
gepachteten Klosterland der Primenter Zisterzienser das Dorf
Szreniawa (Schenawe, Polen) anlegen. Das Dorf wurde vermutlich mit Bauernsöhnen aus Schussenze (Ciosaniec, Polen) besiedelt.
Ein Kirchengericht stellt fest, daß die Grenzen zwischen Karge und Schlesien nach lang andauernden blutigen Grenzstreitigkeiten zum Ende des 16. Jahrhunderts zwischen Stanisław
(v.) Żychliński, dem Erbherr von Karge (Kargowa) und Chwalim
(Chwalim) und Hans v. Rechenberg-Schlawa (Sława), dem Erbherrn von Kleinitz (Klenica) und Karschin (Karszyn) im Herzogtum Glogau (Głogów, Schlesien) geregelt wurden.
1571
Plony w tym roku były nadzwyczaj dobre, dlatego 1 szefel
mąki można było nabyć już za 9-10 szylingów (1 marka polska =
11 talarów). Dopiero w 1597 roku nastąpił wzrost ceny do poziomu normalnego (1 szefel = 15 talarów), w kolejnych 6 latach
cena stopniowo rosła.
1576
12.10. W Regensburgu umiera cesarz Maksymilian, król Czech.
Od 1575 roku jego następcą jest cesarz Rudolf II.
(patrz 1564, 1611)
24
1581
25.07. Der habsburgische König von Böhmen, Ferdinand I. stirbt
in Wien. Sein Erbe ist bereits seit 1548 Kaiser Maximilian I.
(siehe 1526, 1576)
In Schussenze (Ciosaniec) gab es 4,5 Hufen Land, 1 Dorfkrug
und 4 Gärtner. (siehe 1290)
Tod des Balthasar v. Rechenberg-Schlawa und Windisch
Borau (Borów Polski, Kr. Freystadt), Sohn des Klemens v. Rechenberg. (siehe 1537) Er war mit Anna v. Unruh († 1590) verheiratet. Sein Sohn Melchior v. Rechenberg (1549-1625) wird
sein Nachfolger als Herr von Schlawa (Sława) und sein jüngere
Sohn Sigismund v. Rechenberg († 1610) erbt Pürschkau (Przybyszów) und Groß Borau. Die ehemaligen herzoglichen Güter
Alt Strunz und Salisch (Zalesie) befanden sich ebenfalls im
Besitz der Rechenberger und diese erbt Balthasars gleichnamiger Sohn, anfangs gemeinsam mit seinem unverheirateten
Bruder Wolfgang v. Rechenberg († 1587). (siehe 1604, 1610,
1625)
1580
W polskim rejestrze podatkowym są wymienione następujące wsie należące do dóbr cysterskich:
Kaszczor: 4 gospodarstwa kmiece, 2 zagrodników, 1 komornik,
2 łany sołeckie (63 mieszkańców);
Łupice (zwane Lupicza): 5 gospodarstw kmiecych, 9 zagrodników, 1 komornik (88 mieszkańców);
Mochy: 4 gospodarstwa kmiece, 4 zagrodników, 2 komornik,
1 kolonista, 1 rzemieślnik, 1 rybak (95 mieszkańców, 15 domów);
Szreniawa (zwana Srzeniawa): 12 zagrodników, 5 komorników
płacących 8 groszy poboru, 4 komorników płacących 2 grosze
poboru (89 mieszkańców);
Ciosaniec (zwany Cziossaniec): 6 gospodarstw kmiecych, 7 zagrodników, 7 komorników z bydłem, 8 komorników płacących
2 grosze poboru, 2 kolonistów, 3 rzemieślników (157 mieszkańców);
Wijewo (zwane Wyewo): 12 gospodarstw kmiecych, 12 zagrodników, 5 komorników płacących 8 groszy poboru, 12 komorników
płacących 2 grosze poboru, 1 kowal, 55 owiec (222 mieszkańców).
1563
1567
25.07. W środę na św. Jakuba spada grad wielkości gęsich jaj,
wyrządzając olbrzymie szkody. Mieszkańcy sądzą, że nadchodzi
Sąd Ostateczny.
1568
Die Pest wütet erneut in der Region, allein in Fraustadt sterben 1.100 Menschen.
1569
Es herrscht ein strenger Winter.
Sonntag nach Himmelfahrt: Der Glogauer Landeshauptmann
Caspar v. Kittlitz bestätigt, daß alle, die über Kontopp (Konotop) und Schlawa (Sława) nach Polen fahren, in Schlawa Zoll zu
zahlen haben. (siehe 1595)
1570
In diesem Jahr ist es so naß, daß Heu und Getreide größtenteils verfaulen. Was noch stand, wurde vom Hagel zerschlagen.
Im gräflichen Archiv befand sich eine Urkunde, die über das
Bierbraurecht in Schlawa (Sława) berichtete.
Magister Georg Werner (*1540 aus Freystadt, † 17.12.1619)
wird erster evangelischer Pastor von Schlawa (Sława).
(siehe 1602, 1619)
Hans v. Luck u. Salisch († vor 1570) ist Grundherr in Salisch
(Zalesie). Um 1550 wird er als Herr auf Salisch und Merzdorf
geführt, später auf Dammitsch. Nach seinem Tod folgt ihm sein
gleichnamiger Sohn nach. (siehe 1600)
Rodzina Schröter nabywa przy Rynku w Sławie dom nr 1, będący w jej posiadaniu do 1748 roku. (patrz 1751)
1584
1571
Kaspar Ritschius zostaje pierwszym pastorem ewangelickim
w Starym Strączu. (patrz 1602)
Die Ernte dieses Jahres war äußerst gut, so daß ein Scheffel
Mehl schon für 9-10 Schillinge (1 polnische Mark = 11 Thaler)
zu haben war. Erst 1597 trat wieder eine Teuerung auf Normalmaß ein (1 Scheffel = 5 Thaler), danach stieg der Preis aber
weitere sechs Jahre an.
1585
Epidemia dżumy pochłania na Śląsku wiele ofiar.
1586
1576
W Polsce dochodzi do podwójnego wyboru króla (Zygmunta
III Wazy ze Szwecji i arcyksięcia austriackiego Maksymiliana).
12.10. In Regensburg stirbt Kaiser Maximilian II., der König
25
Również mieszkańcy Sławy byli zobowiązani do wystawienia
żołnierzy dla wsparcia kandydata Habsburgów.
von Böhmen. Sein Nachfolger ist seit 1575 sein Nachfolger,
Kaiser Rudolf II. (siehe 1564, 1611)
1587
1577
25.07. Am Mittwoch von Jacobi fällt Hagel in der Größe von
Gänseeiern und richtet enormen Schaden an, die Bevölkerung
glaubt der Jüngste Tag sei angebrochen.
W dokumencie dotyczącym wsi Tscharne (= Potrzebowo,
Scharne) kanał Czernica jest określony jako rów sztuczny („Kunstgraben”), czyli wykonane przez działalność człowieka zagłębienie służące do zbierania nadmiernej ilości wody. W kronice
Hollera załączona jest odpowiednia mapka.
1580
Zu dieser Zeit werden die Dörfer Zaborowo (= Zaborówiec,
deutsch Brettvorwerk) und Potrzebowo (Scharne) neu angelegt. In Scharne gab es schon eine kleine Siedlung namens
Czarna.
In Schlawa (Sława) wird mit dem Bau einer neuen evangelischen Kirche begonnen, da die alte Kirche baufällig war. Fertiggestellt wurde sie erst 1604. (siehe 1604)
1589
W Wittenberdze wydrukowano kazanie pogrzebowe pastora
May Hollstein z Bolesławca ku czci Hansa von Rechenberg.
15.09. Na terenie całego Śląska było odczuwalne trzęsienie ziemi.
1592
Śmieszkowo (Lache) jest ostatnią wsią założoną na polecenie
Andrzeja Opalińskiego przed jego śmiercią.
W związku z planowaną wyprawą przeciwko Turkom, w święto Narodzenia Jana Chrzciciela, z polecenia dziedzica von Rechenberg odbyła się musztra mieszczan i chłopów ze Sławy.
Plony były tak obfite, że nie wszystek zebranego zboża można
było pomieścić w spichrzach.
Cesarz Rudolf II potwierdza i wznawia nadanie tytułu szlacheckiego radcy nadwornemu dr. utr. Johannowi Antonowi von
Barwitz († 1620 Kolonia), ojcu kolejnego właściciela Sławy. Anton tym samym został przyjęty do stanu tzw. szlachty Rzeszy
i podniesiony do tytułu palatyna. (patrz 1634)
1581
Bei der Steuererhebung in Polen werden folgende Dörfer des
benachbarten Zisterzienserklosterlandes genannt:
Altkloster (Kaszczor): 4 Hufenbauern, 2 Gärtner, 1 Inlieger,
2 Schulzenhufen (63 Einwohner).
Lupitze (Łupice, genannt Lupicza): 5 Hufenbauern, 9 Gärtner,
1 Inlieger (88 Einwohner).
Mauche (genannt Mochy): 4 Hufenbauern, 4 Gärtner, 2 Inlieger,
1 Kolonist, 1 Handwerker, 1 Fischer (95 Einwohner, 15 Häuser).
Schenawe (genannt Srzeniawa): 12 Gärtner, 5 Inlieger zu 8 Groschen, 4 Inlieger zu 2 Grosche (89 Einwohner).
Schussenze (Ciosaniec, genannt Cziossaniec): 6 Hufenbauern,
7 Gärtner, 7 Inlieger mit Vieh, 8 Inlieger zu 2 Groschen, 2 Kolonisten, 3 Handwerker (157 Einwohner).
Weine (Wijewo, genannt Wyewo): 12 Hufenbauern, 12 Gärtner, 5 Inlieger zu 8 Groschen, 12 Inlieger zu 2 Groschen,
1 Schmied, 55 Schafe (222 Einwohner).
1595
Powodzie dotknęły tereny leżące przy Odrze i Obrze.
30.06. Cesarz Rudolf II wydaje polecenie Sigismundowi von
Kottwitz z Konotopu dotyczące przywrócenia opłat celnych
i wystawiania ław (Bänke) na drodze do Sławy.
31.07. W jednym z dokumentów opisany jest spór pomiędzy
Melchiorem von Rechenberg a Sigismundem von Kottwitz
z Konotopu dotyczący poborów z tytułu cła. (patrz 1569, 1607)
1583
Die Familie Schröter erwirbt das Haus Nr.1 am Marktplatz in
Schlawa (Sława), das bis 1748 im Familienbesitz blieb.
(siehe 1751)
1596
maj: Grad niszczy uprawy na obszarze od Brenna i Lginia aż do
Sławy i Wygnańczyc. W następnym roku dochodzi do wzrostu
cen i niedostatku artykułów spożywczych.
23.10. Caspar von Rechenberg z Kliczkowa bierze ślub z córką
Melchiora von Rechenberg ze Sławy. Podczas uroczystości doszło do pojedynku pomiędzy jej uczestnikami: Wilhelmem von
Dohnau auf Kraschen (z Chróściny) a Ottonem von Kittlitz auf
Gosslar, przy czym pierwszy z nich został zadźgany.
1584
Kaspar Ritschius wird der erste evangelische Pastor von Alt
Strunz (Stare Strącze). (siehe 1602)
1585
Die Pest fordert in Schlesien viele Opfer.
26
1599
1586
1600
1587
Wybuch epidemii dżumy, która tym razem pochłonęła niewielką ilość ofiar. Dżuma wraca ponownie w w latach 1601 i 1613.
Rząd w Wiedniu podnosi stawkę podatku związanego z wojną przeciwko Turkom.
In Polen kam es zur doppelten Königswahl (Zygmunt III. Wasa
von Schweden und Erzherzog Maximilian von Österreich).
Auch die Bürger von Schlawa (Sława) mußten für den habsburgischen Kandidaten Soldaten stellen.
21.09. Śmierć Hansa (II) von Lucke-Salisch (1537-1600) właściciela dóbr w Zalesiu (obecnie część Starego Strącza) i Dębcu
w powiecie wołowskim. Od 1578 roku posiadał również Kłodę
Małą i pełnił funkcję kapitana wojskowego w Górze. Następcą
zostaje jego syn, imiennik. (patrz 1649)
Eine Urkunde über das Dorf Tscharne (= Scharne/ Potrzebowo) bezeichnet die Scharnitz als „Kunstgraben“, also als
künstlich angelegter Entwässerungsgraben. [In der Urkundensammlung der Chronik Hollers befindet sich eine Karte]
1589
1602
In Wittenberg wird die Leichenpredigt des Pastors May Hollstein aus Bunzlau auf Hans v. Rechenberg gedruckt.
15.09. In ganz Schlesien spürt man ein Erdbeben.
30.09. Na terenie całego Śląska, również w Sławie, ze względu
na niebezpieczeństwo wybuchu wojny z Turkami, dokonywane
są przeglądy poborowych: mieszczan i chłopów. Burmistrz zobowiązany jest do noszenia kompletnego pancerza, natomiast
mieszkańcy muszą być wyposażeni w halabardy, dzidy, siekiery
oraz broń miotającą.
Z polecenia Balthasara von Rechenberg w Starym Strączu
wznoszony jest kościół ewangelicki w stylu renesansowym,
wcześniej istniała tutaj prawdopodobnie świątynia drewniana.
W 1603 roku ukończono budowę wieży. (patrz 1366, 1654)
Abraham Wiesener zostaje drugim pastorem ewangelickim
w Starym Strączu. (patrz 1584, 1628).
Heinrich Walter z Żagania zostaje pastorem w Sławie. Walter,
podobnie jak jego poprzednik, był pisarzem i poetą wyróżnionym przez cesarza. (patrz 1619)
1592
Als letzte Dorfgründung vor seinem Tod läßt Andrzej
Opaliński h. Łodzia die Bauernsiedlung Lache (Śmieszkowo)
anlegen.
Am Johannestag hält der Grundherr v. Rechenberg im Zusammenhang mit einem geplanten Türkenfeldzug eine Heerschau der Bürger und Bauern von Schlawa (Sława) ab.
Die Ernte war so exzellent, daß das Getreide nicht alles in die
Schober paßte.
Kaiser Rudolf II. bestätigt und erneuert das Adelsdiplom für
den Reichhofrat Dr. utr. Johann Anton v. Barwitz († 1620 Köln),
den Vater des kommenden Herren von Schlawa (Sława). Er
wurde damit in den Herren stand des Reichsadels aufgenommen und zum Pfalzgrafen erhoben. (siehe 1634)
1604
Budowniczy Flechtener kończy budowę (drugiego) kościoła
ewangelickiego w Sławie.
Śmierć Balthasara (I) von Rechenberg - Salisch und Strunz
(z Zalesia i Strącza). Jego syn, Balthasar (II) von Rechenberg
dziedziczy posiadłości w Zalesiu i Przybyszowie, z kolei syn Balthasara (II), imiennik, przejmuje Strącze.
1595
An der Oder und Obra kommt es zu schweren Überschwemmungen.
30.06. Kaiser Rudolf II. befiehlt Sigismund v. Kottwitz auf Kontopp (Konotop) den Zoll und die Bänke nach Schlawa (Sława)
wieder herzustellen.
31.07. Eine Urkunde berichtet von einem Streit zwischen Melchior v. Rechenberg und Sigismund v. Kottwitz auf Kontopp (Konotop) bezüglich der Zolleinnahmen. (siehe 1569, 1607)
1607
2.01. Pismo kamery śląskiej we Wrocławiu wzywa Melchiora
von Rechenberg do zakończenia stawiania oporu przeciwko
wprowadzeniu na granicy poborów celnych, które nie zaszkodzą „sprawiedliwości celnej”. Rechenberg odpowiedział, że nie
będzie dłużej sprzeciwiał się wprowadzeniu cesarskich opłat
celnych, jednakże Sława jest ubogą miejscowością, przez którą
nie przebiegają żadne ulice.
12.03. Melchior von Rechenberg wydzierżawia na okres trzech
1596
Mai: Der Hagel vernichtet die Ernte von Brenno (Brenno), Ilgen
(Lgiń) bis nach Schlawa (Sława) und Weigmannsdorf (Wygancice). Ebenso im folgenden Jahr mit der Folge von Teuerung und
Lebensmittelknappheit.
27
23.10. Caspar v. Rechenberg aus Klitschdorf (Kliczków, Kr.
Bunzlau) heiratet die Tochter des Melchior v. Rechenberg zu
Schlawa (Sława). Zwei Gäste, Wilhelm v. Dohnau auf Kraschen
und Otto v. Kittlitz auf Gosslar, forderten sich bei dieser Feier
zum Duell heraus, wobei Ersterer erstochen wurde.
lat swojemu poddanemu mieszczaniniowi Michelowi Günzel
cło w Sławie, Kolsku i Konotopie. W zamian za to Günzel zastawia swój dom, zagrodę, ławę piekarską (Brotbank), ziemię
uprawną i łąkę.
1608
28.10. Kaspar von Rechenberg obejmuje funkcję starosty ziemskiego w Głogowie i zostaje powołany do Rady Cesarskiej. Wraz
ze śmiercią swojego kuzyna - imiennika dziedziczy w tym roku
majątek ziemski w Przemkowie. (patrz 1612)
1599
1609
1600
Ausbruch einer Pestepidemie mit wenigen Toten, sie kehrt
1601 und 1613 zurück.
Die Regierung in Wien erhebt eine Türkensteuer.
25.01. Tego dnia było tak ciepło, że pszczoły latały, jakby było lato.
21.09. Tod des Hans (II) v. Lucke-Salisch (1537-1600) auf Gut
Salisch (Zalesie) und Dammitsch (Dębiec, Kr. Wohlau, Schlesien). Seit 1578 besaß er auch Klein Kloden (Kłoda Mała, Kr.
Guhrau, Schlesien) und war Hauptmann von Guhrau (Góra,
Schlesien). Sein gleichnamiger Sohn wird sein Nachfolger.
(siehe 1649)
1610
Sigismund (II) von Rechenberg - Pürschkau jest następcą
w Przybyszowie po zmarłym ojcu, imienniku. (patrz 1567, 1642)
14.09. Nowy król Czech Maciej, trzeci syn cesarza Maksymiliana II, jako władca na Śląsku składa wizytę w Kliczkowie, gdzie
wspólnie z dziedzicem von Rechnberg spożywa śniadanie.
1602
30.09. In ganz Schlesien, so auch in Schlawa (Sława), werden
Bürger und Bauern wegen der der Türkengefahr gemustert.
Der Bürgermeister muß einen ganzen Harnisch und Panzer tragen, die Bürger Hellebarden, Spieße, Äxte und Feuerrohre.
Balthasar v. Rechenberg läßt in Alt Strunz (Stare Strącze) eine
evangelische Kirche im Renaissancestil errichtet, zuvor gab es
hier offenbar nur eine Holzkirche, 1603 Fertigstellung des Turmes. (siehe 1366, 1654)
Abraham Wiesener wird zweiter evangelischer Pastor von
Alt Strunz (Stare Strącze). (siehe 1584, 1628)
Heinrich Walter aus Sagan (Żagan, Schlesien) wird Pastor in
Schlawa (Sława). Er war ebenso wie sein Amtsvorgänger „kaiserlich gekrönter Dichter und Poet“. (siehe 1619)
1611
4.05. Melchior von Rechenberg zatwierdza przywilej dla sławskiego balwierza i felczera Johanna Eitnera, który mieszka
w domu nr 67 przy ulicy Baderstraße (Łaziebna). (patrz 1668)
23.05. Cesarz Rudolf II (1552-1612) rezygnuje z korony czeskiej,
następcą jest brat, późniejszy cesarz Maciej II. (patrz 1576,
1612, 1619)
1612
20.01. W Pradze umiera cesarz Rudolf II. Jego śmierć została
obwieszczona w kościołach, również w Sławie, dopiero w marcu. W okresie żałoby zabroniono wszelkiej muzyki. (patrz 1611)
09.04. Melchior von Rechenberg z Przybyszowa pożycza od rodziny von Kottwitz z Konotopu 600 talarów dla swoich osieroconych bratanków i bratanic z Kliczkowa.
26.04. Zmarły 25 stycznia Kaspar von Rechenberg, starosta
ziemski z Głogowa, zostaje pochowany w kościele w Kliczkowie.
Dochodzi do ostrego konfliktu o jego spadek - majątek ziemski
w Przemkowie. (patrz 1608)
1604
Baumeister Flechtener beendet den Neubau der (2.) evangelischen Kirche in Schlawa (Sława).
Tod des Balthasar (I) v. Rechenberg-Salisch und Strunz. Sein
Sohn Balthasar (II) v. Rechenberg beerbt ihn in Salisch (Zalesie)
und Pürschkau (Przybyszów), sein Sohn Balthasar v. Rechenberg in Strunz.
1613
1607
Od 7 lipca szczególnie ostry wybuch epidemii dżumy. We
Wschowie umiera z tego powodu 2.135 mieszkańców. Pastor
Valerius Herberger walczy ze skutkami i rozprzestrzenianiem
się choroby, dlatego znany jest jako „wschowski ksiądz od zadżumionych” (autor pieśni „Valet will ich Dir geben” - „Już się
02.01. Ein Schreiben der Schlesischen Kammer zu Breslau fordert Melchior v. Rechenberg auf, sich nicht länger der Einsetzung eines Grenzzolleinnehmers widersetzen soll, das diese
seiner Zollgerechtigkeit nicht schade. Er antwortete darauf,
28
daß er sich der Einsetzung eines kaiserlichen Zolleinnehmers
nicht länger widersetze, doch Schlawa (Sława) sei nur ein armseliger Ort, durch den keine Straßen führen würden.
12.03. Melchior v. Rechenberg verpachtet an seinen Untertan,
den Bürger Michel Günzel, den Zoll in Schlawa, Kolzig (Kolsko)
und Kontopp (Konotop) auf drei Jahre, wofür dieser sein Haus,
Hof, Brotbank, Acker und Wiese als Gegenleistung verpfändet.
to żegnam z tobą, świecie niestateczny”).
1617
Na Śląsku panuje wielka susza. Klęskę głodu zaostrzają spekulacje cenami zboża przez żydowskich handlarzy.
29.06. Późniejszy cesarz Ferdynand II zostaje królem Czech. Po
tzw. defenestracji szlachta czeska wybrała jego następcę - Fryderyka V, elektora Palatynatu.
1608
1618
28.10. Kaspar v. Rechenberg wird als Landeshauptmann von
Glogau (Głogów, Schlesien) eingeführt und zum Kaiserlichen
Rat ernannt. Durch den Tod seines gleichnamigen Vetters erbte er in diesem Jahr die Herrschaft Primkenau (Przemków, Kr.
Sprottau, Schlesien). (siehe 1612)
23.05. W wyniku defenestracji wybucha wojna trzydziestoletnia,
której gwałtowne działania obejmują później również obszar całego Śląska.
2.12. Mieszkańcy obserwują pojawienie się nowej komety na
niebie. Z uwagi na nadchodzącą wojnę zjawisko to było później
interpretowane jako zły omen dla Śląska. (patrz 1619)
1609
25.01. Der Tag war so warm, daß die Bienen wie im Sommer
flogen.
1619
Przy okazji wizytacji po raz pierwszy jest wymieniony proboszcz parafii w Śmieszkowie, cysters z Obry o nazwisku „Friedrich Rybicki”. Księgi parafialne prowadzono dopiero od 1621
roku, a wpisy są dokonywane po części przez mnichów cysterskich z Przemętu. (patrz 1720)
W tym roku w wówczas ewangelickim kościele pw. św. Michała ukończono arcydzieło sztuki kamieniarskiej ufundowane
przez Annę von Niebelschütz zd. von Rechenberg, a mianowicie ambonę „Kometenkanzel” mającą wyraźny związek z pojawieniem się wcześniej komety. (patrz 1618)
W Sławie dwukrotnie dokonano przeglądu rekrutów wśród
mieszczan i chłopów.
20.03. Śmierć cesarza Macieja II (1557-1619) w Wiedniu.
(patrz 1611)
22.08. Cesarz Ferdynand II (1578-1637) zostaje koronowany na
króla Czech. (patrz 1611, 1620, 1637)
17.12. Śmierć pierwszego pastora ewangelickiego w Sławie,
magistra Georga Wernera (*1540 z Kożuchowa). Jego następcą
zostaje Gottfried Walther z Żagania (*1573). (patrz 1570, 1629)
1610
Nachfolger seines verstorbenen, gleichnamigen Vaters, als
Herr auf Pürschkau (Przybyszów) wird Sigismund (II) v. Rechenberg-Pürschkau. (siehe 1567, 1642)
14.09. Der neue böhmische König Matthias, dritter Sohn Kaiser Maximilian II., besucht als neuer schlesischer Landesherr
Klitschdorf (Kliczków, Kr. Bunzlau), wo er bei dem Grundherrn
v. Rechenberg das Frühstück einnimmt.
1611
04.05. Melchior v. Rechenberg erstellt für den Bürger Johann
Eitner, Bader und Wundarzt, das Privileg hier zu arbeiten und
gleichzeitig einen Gesellen zu beschäftigen. Er wohnt in der
nach ihm benannten Baderstraße, im Haus Nr.67. (siehe 1668)
23.05. Kaiser Rudolf II. (1552-1612) verzichtet auf die böhmische Krone, sein Nachfolger wird sein Bruder, der spätere Kaiser Matthias II. (siehe 1576, 1612, 1619)
1612
1620
20.01. In Prag stirbt Kaiser Rudolf II. Sein Tod wird in den Kirchen, so auch in Schlawa (Sława), erst im März verkündet. Für
die Trauerzeit ist jegliche Musik untersagt. (siehe 1611)
09.04. Melchior v. Rechenberg-Pürschkau borgt sich von Kottwitz in Kontopp (Konotop) für seine verwaisten Neffen und
Nichten in Klitschdorf (Kliczków, Kr. Bunzlau) 600 Taler.
26.04. Der am 25. Januar verstorbene Landeshauptmann von
Glogau, Kaspar v. Rechenberg, wird in der Kirche in Klitschdorf (Kliczków, Kr. Bunzlau)bestattet. Um sein Erbe Primkenau
10.01. Wrocławski sejm stanowy nakłada na miasta śląskie wysokie podatki wojenne w celu utrzymania wojsk najemnych.
8.11. Fryderyk V z Palatynatu zwany „Królem Zimowym” traci
tron królewski w Czechach. (patrz 1632)
grudzień: „Król Zimowy” Fryderyk V, elektor Palatynatu (15961632), przybywa do Głogowa, a wojna trzydziestoletnia dociera na Śląsk.
Budowa kościoła w Śmieszkowie.
29
1622
(Przemków, Kr. Sprottau, Schlesien) entstand ein regelrechter
Krieg. (siehe 1608)
4.02. W związku ze skargą Hansa Heinricha von Kottwitz z Konotopu Georg hrabia von Oppersdorff, starosta ziemski z Głogowa, wydaje polecenie wprowadzenia Michaela Krägera jako
zarządcę (Requestor) w folwarkach należących do Hansa von Rechenberg ze Sławy i Melchiora von Rechenberg z Przybyszowa.
Do Sławy zostali wysłani głogowski sędzia nadworny Michael
Schneider i ławnicy Caspar Glogern oraz Georg Strickler. Wymienieni ustalili następujące ruchomości: w tzw. Folwarku Wielkim
(das Große Vorwerk) - 3 konie, 1 skop, 4 krowy dzierżawione, 12
świń, 24 gęsi, 1 kopa kur, 22 osły pociągowe, 569 owiec i trzy
wiertle zboża. W Folwarku Małym (das Kleinene Vorwerk) - 2
konie, 15 osłów, 2 krowy, 2 cielaki, 19 świń, 1 kopa kur.
1-5.12. Oddziały polskich wojsk najemnych tzw. „Lisowczyków”
nazywanych tutaj „Polnische Kosaken”, pomimo eskorty wojsk
Carla Hannibala burgrabiego von Dohna (1588-1633), plądrują księstwo głogowskie, ponieważ zwolniono ich ze służby cesarskiej bez uregulowania należności. Po drodze ograbili m.in.
Sławę i okolice.
1613
Seit dem 7.7.: besonders starkes Auftreten der Pest. In Fraustadt (Wschowa) sterben 2.135 Bürger. Pastor Valerius Herberger kämpft gegen die Krankheit und wird als „Pestpfarrer von
Fraustadt“ berühmt („Valet will ich Dir geben“)
1617
In Schlesien herrscht große Dürre. Die Hungersnot wurde
durch jüdische Kornwucherer noch verschärft.
29.06. Der spätere Kaiser Ferdinand II. wird zum König von
Böhmen gekrönt. Nach dem Prager Fenstersturz wurde Friedrich V. von der Pfalz vom böhmischen Adel zu seinem Nachfolger gewählt.
1618
23.05. Der Prager Fenstersturz löst den Dreißigjährigen Krieg
aus, der ganz Schlesien heftig betreffen wird.
02.12. Erste Sichtung eines neuen Kometen auch im Raum
Schlawa (Sława). Später wird diese Sichtung als böses Omen für
den nach Schlesien kommenden Krieg gedeutet. (siehe 1619)
1623
Kozacy dokonują najazdu na Sławę, plądrują miasto i strzelają zatrutymi strzałami do mieszkańców, wskutek czego dwie
osoby umierają.
1619
1625
Der erste anläßlich einer Visitation namentlich erwähnte
Pfarrer in Lache (Śmieszkowo, Polen) ist ein Zisterzienser aus
Obra namens „Friedrich Rybicki“. Die Kirchenbücher beginnen
erst im Jahr 1621 und werden z. T. von den Zisterziensermönchen aus Priment versehen. (siehe 1720)
Ein Meisterwerk der Steinmetzkunst ist die in diesem Jahr
fertiggestellte sogenannte Kometen-Kanzel der evangelischen
Kirche in Schlawa (Sława), gestiftet von Anna v. Niebelschütz,
geb. v. Rechenberg. (siehe 1618)
In Schlawa werden zwei Musterungen durchgeführt: die der
Bürgerschaft und die der Bauern.
20.03. Tod Kaiser Matthias II. (1557-1619) in Wien. (siehe 1611)
22.08. Kaiser Ferdinand II. (1578-1637) wird zum König von
Böhmen gekrönt. (siehe 1611, 1620, 1637)
17.12. Tod des ersten evangelischen Pastors von Schlawa
(Sława), Magister Georg Werner (*1540 aus Freystadt). Sein
Nachfolger wird Gottfried Walther aus Sagan (*1573). (siehe
1570, 1629)
Śmierć dziedzica Sławy - Melchiora von Rechenberg (15491625). Jego następcą zostaje nieżonaty syn dr iur. Balthasar
von Rechenberg, ostatni protestancki dziedzic z tej rodziny.
(patrz 1634)
1626
czerwiec: Wojska protestanckie dowodzone przez Ernsta II
hrabiego von Mansfeld (1580-1626) zostały zepchnięte przez
oddziały Wallensteina, pojawiają się w pobliżu polskiej granicy
i dokonują najazdu na wsie Konotop, Kotlę, a następnie Ciosaniec i Mochy.
1627
23.04. Na Świętego Jerzego Balthasar baron von Rechenberg
z Przemkowa, Kliczkowa i Sławy nadaje przywilej farbiarzowi
Adamowi Neumannowi. Co roku na Świętego Michała Neumann
musi płacić 4 reichstalary, w ramach świadczenia w naturze dostarczyć 2 kury i na 6 dni oddać do dyspozycji osobę zdolną do
„robienia siana”.
21.11. Po kilkuletnim wakacie królem Czech zostaje Ferdynand
III, późniejszy cesarz. (patrz 1620, 1637, 1646)
1620
10.01. Der Breslauer Fürstentag legt den schlesischen Städten
hohe Kriegsgelder auf, um das angeworbene kaiserliche Söld30
1628
nerheer zu finanzieren.
08.11. Friedrich V. von der Pfalz, der sog. Winterkönig, wird als
König von Böhmen abgesetzt. (siehe 1632)
Dezember: der „Winterkönig“ Friedrich I. von Böhmen (15961632, = Friedrich V., Kurfürst von der Pfalz) trifft in Glogau
(Głogów, Schlesien) ein und bringt den Dreißigjährigen Krieg
nach Schlesien. Kirchenbau in Lache (Śmieszkowo, Polen).
Balthasar Arnold zostaje trzecim pastorem ewangelickim
w Starym Strączu. (patrz 1602, 1641)
Wojna obciąża miasta podatkami o niespotykanych dotąd wymiarach. Wielu mieszkańców Śląska z powodów prześladowań
religijnych opuszcza swoją ojczyznę i emigruje do Polski. Pobory ściągano od każdego mieszkańca powyżej 10 lat - 4 srebrne
grosze, podymne w wysokości 12 srebrnych groszy, a za każdą
sztukę dorosłego bydła - 3 srebrne grosze. W 1632 roku podatek
wzrósł ponownie.
Za sprawą nuncjusza Caraffy na Śląsku ma nastąpić całkowita rekatolicyzacja. Szczególne środki podjęli w tych działaniach
baron von Oppersdorf i burgrabia zu Dohna. Wzbudzająca
strach kompania dragonów Lichtensteina występuje przeciw
wszystkim protestantom na terenie Głogowa i okolic.
1622
04.02. Auf Befehl des Landeshauptmanns von Glogau (Głogów,
Schlesien), Georg Graf v. Oppersdorff, verfügt auf die Klage
des Hans Heinrich v. Kottwitz auf Kontopp (Konotop), daß auf
den Vorwerken des Hans v. Rechenberg-Schlawa und des Melchior v. Rechenberg-Pürschkau Michael Kräger als Requestor
(Verwalter) eingesetzt wird. Der Glogauer Hofrichter Michael Schneider und die Hofschöffen Caspar Glogern und Georg
Strickler werden daraufhin nach Schlawa (Sława) entsandt und
stellen folgende Mobilien fest: Im Großen Vorwerk - 3 Pferde,
1 Zährling, 4 Pachtkühe, 12 Schweine, 24 Gänse, 1 Schock Hühner, 22 Zugochsen, 569 Schafe und drei Viertel Korn. Im Kleinen
Vorwerk - 2 Pferde, 15 Ochsen, 2 Kühe, 2 Kälber, 19 Schweine,
1 Schock Hühner.
01.-05.12. Kosakeneinheiten unter Carl Hannibal Burggraf
v. Dohna (1588-1633) plündern das Fürstentum Glogau
(Głogów, Schlesien), weil sie aus kaiserlichem Dienst entlassen wurden ohne bezahlt zu werden. Sie plündern auf dem
Heimweg u.a. Schlawa (Sława) und Umgebung.
1629
6.03. Cesarz Ferdynand II ogłasza edykt restytucyjny znoszący
praktykowanie wolności religijnej na Śląsku przyznanej dnia
20.08.1609 roku. Na skutek tej decyzji wielu protestantów
opuszcza Śląsk i udaje się do Polski. W wielu miejscowościach
wybuchają bunty, tłumione przez oddziały burgrabiego Hannibala von Dohna. W obliczu eskalacji przemocy wielu protestantów decyduje się na zmianę wyznania i berze udział w szkoleniach prowadzonych przez jezuitów i cystersów (m.in. z Obry
i Paradyża). Początek migracji uchodźców prześladowanych na
tle religijnym.
25.11. Lato było do tego stopnia mokre, że zboże zebrano dopiero 14 dni po Marcinie.
Pastor ewangelicki ze Starego Strącza Balthasar Arnold
(† 1641) od tego roku jest również odpowiedzialny za duszpasterstwo w gminie protestanckiej w Sławie. (patrz 1619, 1641,
1642)
1623
Kosaken fallen in Schlawa (Sława) ein, plündern und schießen mit vergifteten Pfeilen auf die Bürger, an denen zwei Bürger starben.
1625
1630
Tod des Grundherrn von Schlawa (Sława), Melchior v. Rechenberg (1549-1625). Sein Nachfolger wird sein unverheirateter Sohn Dr. iur. Balthasar v. Rechenberg, der letzte evangelische Grundherr aus dieser Familie. (siehe 1634)
Polski dziedzic Żychliński wznosi w Kargowej świątynię ewangelicką, do której pielgrzymuje wielu śląskich protestantów
w celu kontynuacji praktykowania swojego wyznania.
Rechenbergowie ze Sławy udzielają znanemu wschowskiemu doktorowi Matthäusowi Vechnerowi (1587-1630), lekarzowi przybocznemu Zygmunta III Wazy, pożyczki w wysokości
3.296 talarów. Pieniądze nie zostały zwrócone z powodu nagłej
śmierci lekarza, co doprowadziło do sporu prawnego. Spadkobiercy mieli prawo do karczowania połaci lasu pomiędzy Głuchowem a Jeziorem Tarnowskim bez ograniczeń. Wyrąb miał
być wykonany w okresie 15 lat.
1626
Juli: Das protestantische Heer unter Ernst II. Graf v. Mansfeld
(1580-1626) agiert abgedrängt durch Wallensteins Truppen
nahe der polnischen Grenze und fällt marodierend und plündernd von Kontopp (Konotop, Schlesien) und Kuttlau (Kotla,
Schlesien) gen Schussenze (Ciosaniec, Polen) und Mauche
(Mochy, Polen) ein.
31
1631
1627
23.04. Auf St. Georg bestätigt Balthasar Freiherr v. Rechenberg
zu Primkenau (Przemków, Kr. Sprottau, Schlesien), Klitschdorf
(Kliczków, Kr. Bunzlau) und Schlawa (Sława) dem Schlawaer
Schwarzfärber Adam Neumann das Färberprivileg. Alljährlich
zu St. Michael muß er 4 Reichstaler zahlen, zudem 2 Hühner
für den Erbzins und 6 Tage lang eine taugliche Person zum Heumachen schicken.
21.11. Nach mehrjähriger Vakanz wird der spätere Kaiser Ferdinand III. König von Böhmen. (siehe 1620, 1637, 1646)
Śmieszkowo staje się samodzielną parafią. Wcześniej była
administrowana przez cystersów z Przemętu.
1632
Cesarz powołuje Albrechta Wenzla Eusebiusa von Wallenstein (1583-1634) na władcę Głogowa. (patrz 1634)
1634
W Sławie umiera ostatni luterski dziedzic dr iur. Balthasar
von Rechenberg (1585-1634). Habsburgowie, władcy Czech
i Śląska, uważają, że majątek ziemski w Sławie i Przybyszowie
jest podupadłym lennem i przekazują go wiernemu katolikowi,
Johannowi Franzowi von Barwitz, baronowi von Fernemont
(*przed 1595, † 1667), właścicielowi majątków ziemskich Parlette i Touche we francuskim hrabstwie Namur. Wspomniana
posiadłość była posagiem jego matki, Catheriny Baronne de
Bailliencourt et Ciselles (ok. 1570-1595/97). Jego ojciec, dr iur.
utr. Johann Anton de Barwiz (1550/55-1620), był posiadaczem
majątku ziemskiego Gilgenberg w Dolnej Austrii, cesarskim generałem - cejgmistrzem, członkiem Nadwornej Rady Wojennej,
pułkownikiem, gubernatorem i komendantem w Głogowie, od
1643 roku został przyjęty do austriackiej tzw. warstwy panów
(Herrenstand) czyli szlachty tytularnej. Z polecenia cesarza
rodzina von Barwitz wprowadzała w Sławie kontrreformację,
jednakże z podobnym efektem jak wszędzie: budynki należało
zwrócić katolikom, jednakże mieszkańcy pozostali wierni wyznaniu luterskiemu.(patrz 1592, 1667, 1677).
25.02. Generał Albrecht Wenzel Eusebius von Wallenstein
(1583-1634) zostaje zamordowany w miejscowości Cheb.
1628
Balthasar Arnold wird dritter evangelischer Pastor von Alt
Strunz (Stare Strącze). (siehe 1602, 1641)
Der Krieg fordert von den Städten Steuern in unerhörter
Härte. Viele schlesische Bürger verlassen aus religiösen Gründen ihre Heimat gen Polen. Von jeder Person über 10 Jahren
wurden 4 Silbergroschen, von jeder Feuerstätte 12 Silbergroschen, von jedem Stück Großvieh 3 Silbergroschen verlangt. Im
Jahr 1632 stieg die Steuer noch weiter an.
Auf Anstiften des gräflichen Nuntius Caraffa soll Schlesien
wieder vollkommen rekatholisiert werden. Besonders hervor
hoben sich bei diesen Maßnahmen der Freiherr v. Oppersdorf
und der Burggraf zu Dohna. Die gefürchteten Lichtensteiner
Dragoner gingen im Raum Glogau (Głogów, Schlesien) gegen
alle Protestanten vor.
1629
06.03. Das Restitutionsedikt Kaiser Ferdinand II. hebt die am
20.8.1609 erteilte freie Religionsausübung in Schlesien auf. Als
Folge davon verlassen viele Protestanten das Land gen Polen.
Den in vielen Orten erfolgten Aufstand schlägt Graf Hannibal v.
Dohna nieder. Viele Protestanten konvertieren angesichts der
Gewalt und nehmen an Schulungen der Jesuiten und Zisterzienser (u.a. aus Obra und Paradies) teil. Beginn der Einwanderung von Glaubensflüchtlingen.
25.11. Der Sommer war so naß, daß das Korn erst 14 Tage nach
Martini eingebracht wurde.
Der evangelische Pastor von Alt Strunz, Balthasar Arnold
(† 1641), betreut seit diesem Jahr die Kirchengemeinde Schlawa (Sława) mit. (siehe 1619, 1641, 1642)
1637
15.02. W Wiedniu umiera cesarz Ferdynand II (1578 - 1637).
Jego następcą jest cesarz Ferdynand III. (patrz 1646)
1640
Lata 1640 - 1650: Były wschowski lekarz Georg Freudenhammer, fizyk, kartograf i lekarz przyboczny wojewody poznańskiego
Łukasza Opalińskiego z Włoszakowic, kreśli jedną z najstarszych
map Wielkopolski, na której oznaczył m.in. następujące miejscowości (nazwy oryginalne): Colzig, Cioßaniec, Kasczor, Mochd,
Wielin, Kęmbliew, Ilgin, Neugut, Luschwic, Weine, Brenno, Lache. (Kolzig/Kolsko, Schussenze/Ciosaniec, Altkloster/Kaszczor,
Mauche/Mochy, Fehlen/Wieleń Zaobrzański, Kiebel/Kębłowo,
Ilgen/Lgiń, Neuguth/Nowa Wieś, Luschwitz/Włoszakowice, Weine/Wijewo, Brenno/Brenno, Lache/Śmieszkowo).
1630
Der polnische Grundherr v. Żychliński errichtet in Karge (Kargowa) ein evangelisches Bethaus, zu dem viele schlesische Protestanten pilgern, um ihre Religion weiter ausüben zu können.
Das Ehepaar v. Rechenberg zu Schlawa (Sława) gewährt dem
32
1641
bekannten Fraustädter Arzt Dr. Matthäus Vechner (1587-1630),
Leibarzt des polnischen Königs Zygmunt III. Waza, ein Darlehen
von 3.296 Reichstalern. Da der Arzt kurz darauf starb, wurde
das Geld nicht zurückgezahlt und führte zu einem Rechtsstreit. Die Erben durften ein Stück Holz zwischen Ogglisch und
Tarnauer See ohne Grund und Boden ernten. Die Abholzung
hatte 15 Jahre Zeit.
Po śmierci Balthasara Arnolda pastorem ewangelickim
w Starym Strączu zostaje Georg Büttner. Jednocześnie jest on
ostatnim duszpasterzem do momentu tzw. redukcji kościoła.
(patrz 1628, 1654)
1642
sierpień: Szwedzi dowodzeni przez generała von Wrangla podejmują działania w księstwie głogowskim, oddziały Torstensena zdobywają Głogów. Siostry klaryski opuszczają Głogów
i udają się do ich wsi Zamysłów, leżącej na terenie Polski, gdzie
pozostają do końca działań wojennych (1648). Natomiast głogowscy jezuici uciekają do Święciechowy. Tam przebywają do
1652 roku i prowadzą szkołę.
Urodzony w Głogowie Benedikt Roderich (Radewald) zostaje
po krótkim wakacie nowym pastorem ewangelickim w Sławie.
(patrz 1654)
Po śmierci Sigismunda von Rechenberg z Przybyszowa rodzina von Fernemont przejmuje również tamtejszy majątek ziemski. (patrz 1610)
1631
Lache (Śmieszkowo) wird eine selbständige Parochie. Zuvor
wurde es von den Zisterziensern in Priment betreut.
1632
Der Kaiser setzt Albrecht Wenzel Eusebius v. Wallenstein
(1583-1634) zum Herrn von Glogau (Głogów, Schlesien) ein.
(siehe 1634)
1634
5.08. Późniejszy cesarz Ferdynand IV (1633 - 1654) zostaje królem Czech. (patrz 1649)
In Schlawa (Sława, Schlesien) stirbt der letzte lutherische
Grundherr, Dr. iur. Balthasar v. Rechenberg (1585-1634). Die
Habsburger, Herren von Böhmen und Schlesien, betrachten
die Herrschaft Schlawa- Pürschkau (Przybyszów) als an sie
zurückgefallenes Lehen und vergeben es an den treuen Katholiken Johann Franz v. Barwitz, Freiherr v. Fernemont (*vor
1595, † 1667), Herr zu Parlette und Touche in der französischen
Grafschaft Namur - dieser Besitz war die Mitgift seiner Mutter Catherine Baronne de Bailliencourt et Ciselles (ca.15701595/97), durch seinen Vater Dr. iur. utr. Johann Anton de
Barwiz (1550/55-1620) Besitzer der niederösterreichischen
Herrschaft Gilgenberg, kaiserlicher General-Feldzeugmeister,
Hof-Kriegsrat, Oberst und Gouverneur und Kommandant von
Groß-Glogau, seit 1643 in den österreichischen Herrenstand
aufgenommen. Er führte im Auftrag des Kaisers in der Herrschaft Schlawa (Sława) die Gegenreformation mit demselben
Ergebnis einführt ein wie überall: die Gebäude müssen abgegeben werden, aber die Bevölkerung bleibt lutherisch.
(siehe 1592, 1667, 1677)
25.02. Der kaiserliche Generalissmus Albrecht Wenzel Eusebius v. Wallenstein (1583-1634) wird in Eger ermordet.
1648
1637
1649
1640
1643
Najstarsza wzmianka o wsi Śmieszkowo występującej pod nazwą „Lacha”, co odpowiada polskiemu pojęciu „łacha” = dół wypełniony wodą, często zarośnięty i przeobrażający się w mokradło. W 1654 roku wieś wymieniona jest jako „Lachow” i „Lache”.
1644
7.12. Sigismund von Rechenberg z Przybyszowa jest dostawcą 8 000 pni sosnowych i pewnej ilości drewna dębowego za
sumę 1200 talarów. Odbiorcami są mieszkańcy polskiej Wschowy - Georg Schliebner i David Senftleben. Dziedzic potrzebował
pieniędzy na wesele swojej córki. Kapitał miał zostać ulokowany
w Poznaniu w celu umożliwienia kupcom spłaty wysokiej ceny
kupna. Wycinka drzew trwała ponad 20 lat.
1646
15.02. In Wien stirbt Kaiser Ferdinand II. (1578-1637). Sein
Nachfolger wird Kaiser Ferdinand III. (siehe 1646)
15.05. i 24.10. Zawarcie pokoju westfalskiego w Münster
i Osnabrück kończy wojnę trzydziestoletnią.
Zwischen 1640 und 1650: der ehemalige Fraustädter Arzt
Georg Freudenhammer, Physiker, Kartograph und Leibarzt
Śmierć Hansa (II) von Lucke - Salisch pana na Zalesiu (obecnie część Starego Strącza), Wiklinie (powiat górowski), Klein
33
Gloden i Guckelitz. Hans był żonaty z Anną von Kalckreuth.
(patrz 1600, 1692)
26.12. Cesarz Ferdynand III przekazuje Głogów arcyksięciu
Leopoldowi Wilhelmowi von Österreich (*6.01.1614 Graz,
† 20.11.1662 Wiedeń, biskup w Strasburgu, Passau, Ołomuńcu
i Wrocławiu), jednak dnia 22.09.1651 miasto zostało odebrane
w zamian za dobra ziemskie.
1650
Pokój westfalski wchodzi w życie również w Głogowie. Szwedzi wycofują wojska (5. - 10.8), jezuici powoli wracają ze Święciechowy.
des Posener Wojewoden Łukasz (v.) Opaliński aus Luschwitz
(Włoszakowice, Kr. Fraustadt) zeichnet eine der ältesten Landkarte von Großpolen, auf der u.a. folgende Orte aufgeführt
sind (Originalname): Colzig, Cioßaniec, Kasczor, Mochd, Wielin,
Kęmbliew, Ilgin, Neugut, Luschwic, Weine, Brenno, Lache. (Kolzig/Kolsko, Schussenze/Ciosaniec, Altkloster/Kaszczor, Mauche/
Mochy, Fehlen/Wieleń Zaobrzański, Kiebel/Kębłowo, Ilgen/Lgiń,
Neuguth/Nowa Wieś, Luschwitz/Włoszakowice, Weine/Wijewo,
Brenno/Brenno, Lache/Śmieszkowo)
1646
1641
Tod des Hans (II) v. Lucke-Salisch auf Gut Salisch (Zalesie), Wikoline (Wiklina, Kr. Guhrau), Klein Gloden (-) und Guckelitz (-).
Er war mit Anna v. Kalckreuth verheiratet. (siehe 1600, 1692)
26.12. Kaiser Ferdinand III. vergibt Glogau (Głogów, Schlesien)
an den Erzherzog Leopold Wilhelm v. Österreich (*6.1.1614
Graz, † 20.11.1662 Wien, Bischof von Straßburg, Passau, Olmütz und Breslau), entzieht es ihm aber am 22.9.1651 wieder
gegen eine Apanage.
Georg Büttner wird nach dem Tod des Balthasar Arnold vierter evangelischer Pastor von Alt Strunz (Stare Strącze). Er ist
zugleich der letzte Priester bis zur Kirchenreduktion.
(siehe 1628, 1654)
1652
22.01. Ponieważ majątek ziemski w Przybyszowie jest od dłuższego czasu nadmiernie zadłużony i zarządzany komisarycznie,
dlatego z polecenia królewskiego urzędu w Głogowie powierzono panom von Schlichting i von Glaubitz dokonania szacunku wartości majątku, który wyceniono na 24 906 reichstalarów.
(patrz 1654)
Śmierć Sigismunda von Rechnberg z Przybyszowa. Jego spadkobiercy sprzedają dobra rodzinie von Fernemont.
1642
August: Schwedische Truppen unter General v. Wrangel agieren
im Fürstentum Glogau. Die Schweden unter Torstensen erobern
Glogau (Głogów, Schlesien). Die Schwestern des Klarissenklosters fliehen in ihr Dorf Hinzendorf (Zamyslów, Kr. Fraustadt) in
Polen, wo sie bis Kriegsende (1648) bleiben. Die Glogauer Jesuiten fliehen nach Schwetzkau, wo sie bis 1652 bleiben und eine
Schule leiten.
Der in Glogau (Głogów, Schlesien) geborene Benedikt Roderich (Radewald) wird nach einer kurzen Vakanz neuer evangelischer Pastor von Schlawa (Sława). (siehe 1654)
Nach dem Tod des Sigismunds (II) v. Rechenberg-Pürschkau,
Herr auf Pürschkau (Przybyszów), wird die Familie von Fernemont ebenfalls Eigentümerin dieser Gutsherrschaft.
(siehe 1610)
1653
7.01. Abraham Krakowsky, Żyd z Poznania, żąda od barona von
Fernemomt-Barwitz wyrównania długu zaciągniętego przez
Rechenbergów w wysokosci 1.433 reichstalarów.
1654
13.01. Redukcja kościoła ewangelickiego w Lipinkach. Ostatni
pastor tamtejszej gminy, Christoph Wiesner z Głogowa, jest
zmuszony do opuszczenia wsi. Kościół pw. św. Michała przekazano proboszczowi katolickiemu z Krzepielowa. (patrz 1759)
16.01. Redukcja kościoła ewangelickiego w Starym Strączu,
zwrot na rzecz kościoła katolickiego pw. świętej Jadwigi. (patrz
1602). Od tego momentu wierni gminy ewangelickiej uczęszczają na nabożeństwa do kościołów w pobliskiej Polsce (do
1719 Wygnańczyce, następnie Drzewce). (patrz 1602, 1741)
17.01. Z polecenia cesarza kościół ewangelicki w Sławie ma
zostać zwrócony katolikom. Pastor, kantor i dzwonnik zostają
wypędzeni z miasta, a wierni gminy ewangelickiej do 1741 roku
nie posiadają swojej świątyni i uczęszczają na nabożeństwa
do kościołów w sąsiedniej Polsce: Wygnańczycach (świątynia
zbudowana w 1583 roku, w 1719 roku udział w nabożeństwie
dla Ślązaków zabroniony) i Drzewcach (przede wszystkim od
1719 roku). (patrz 1741) We wspomnianym dokumencie wymieniono wynagrodzenia osób pełniących funkcje w kościele:
1643
Älteste urkundliche Erwähnung des Dorfes Lache (Śmieszkowo)
als „Lacha“, abgeleitet von Lache, Luge = feuchte Niederung.
1654 Nennung als „Lachow“ und „Lache.
1644
07.12. Sigismund v. Rechenberg-Pürschkau liefert an die Bürger Georg Schliebner und David Senftleben im polnischen Fraustadt 8.000 Stämme Kiefern sowie etwas Eichenholz zum Preis
von 1.200 Reichstalern. Der Gutsherr benötigte das Geld für
die Hochzeit seiner Tochter. Das Geld sollte in Posen angelegt
werden, damit die Käufer den hohen Kaufpreis abzahlen konnten. Der Holzschlag zog sich über 20 Jahre hin.
34
05.08. Der spätere Kaiser Ferdinand IV. (1633-1654) wird König
von Böhmen. (siehe 1649)
1648
15.05. und 24.10. Die Unterzeichnung des Westfälischen Friedens in Münster und Osnabrück beendet den Dreißigjährigen
Krieg.
1649
Krzepielów (pocztówka ze zbiorów B. Ratajczaka)
Ansichtskarte des Dorfes Tschepplau (Sammlung B. Ratajczak)
1654
1650
proboszcz otrzymuje co roku od majątku ziemskiego 12 ¾ szefla zboża, 10 reichstalarów, 15 srebrnych groszy, 1 świnię albo
3 reichstalary, 3 fury siana, 2 ryby tygodniowo, 2 zagony kapusty,
2 zagony buraków, drewno z lasu należącego do majątku. Nauczyciel otrzymuje 10 reichstalarów, 6 szefli zboża, 2/4 jęczmienia, 2/4 grochu, ¼ prosa, ¼ grycy, 5 sążni drewna opałowego,
1 zagon kapusty, 2/4 owsa, 1 świnię albo 3 talary, 2 fury siana,
1 zagon buraków, 2 ryby tygodniowo. Dzwonnik dostaje rocznie
3 reichstalary, ¼ jęczmienia, ¼ grycy, 2 garnce grochu, ½ zagona kapusty, ½ zagona jęczmienia. Grabarz otrzymuje 2 szefle
zboża. Proboszcz uzyskiwał od 8 chłopów dodatkowo 2 ¾ szefla
zboża, ¾ szefla owsa, od każdego z 6 chłopów w Przybyszowie
¾ szefla zboża, 2/4 owsa. 14 chłopów z Radzynia było zobowiązanych do dostarczenia 2/4 zboża, ¼ owsa. Każdy zagrodnik
musiał płacić proboszczowi jeden srebrny grosz na Świętego
Michała. Poza tym duszpasterz otrzymywał za pogrzeb 6 srebrnych groszy, za kazanie pogrzebowe 15 srebrnych groszy, natomiast za chrzest - 1 srebrny grosz.
8.06. Kamera cesarska na Śląsku oszacowuje wartość majątku
ziemskiego w Przybyszowie na 24.906 florenów. Dnia 8 czerwca dzięki wstawiennictwu jezuitów rekatolicyzujących Sławę
majątek przybyszowski nabywa Franz von Fernemont za jedyne 18.000 florenów (transakcja nabiera mocy prawnej w 1664
roku). (patrz 1652)
9.07. W Wiedniu umiera cesarz Ferdynand IV (1633-1654), król
Czech. (patrz 1656)
Der Westfälische Friede wird auch für Glogau (Głogów, Schlesien) wirksam. Die Schweden ziehen ab (5.-10.8.), die Jesuiten
kehren nur zaghaft aus Schwetzkau zurück.
1652
22.01. Die seit langem überschuldete unter Zwangsverwaltung
stehende Gutsherrschaft Pürschkau (Przybyszów) wird auf Befehl des königlichen Amtes in Glogau (Głogów, Schlesien) den
Herren v. Schlichting und v. Glaubitz zur Taxe übertragen. Das
Gut wird auf 24.906 Reichstaler geschätzt. (siehe 1654)
Tod des Sigismunds v. Rechenberg-Pürschkau. Seine Erben
verkaufen das Gut an die Familie v. Fernemont.
1653
07.01. Der Jude Abraham Krakowsky in Posen verlangt von dem
Freiherrn v. Fernemont-Barwitz die Begleichung einer Rechenbergschen Forderung von 1.433 Reichstalern.
1654
13.01. Reduktion der evangelischen Kirche in Linden (Lipinki).
Der letzte evangelische Pastor, Christoph Wiesner aus Glogau
(Głogów, Schlesien), muß das Dorf verlassen. Die Michaelis-Kirche wird dem katholischen Pfarrer in Tschepplau (Krzepielów)
übergeben. (siehe 1759)
16.01. Reduktion der evangelischen Kirche in Alt Strunz (Stare Strącze), Rückgabe an die Katholische Kirche (= St. Hedwig).
(siehe 1602) Seither besuchen die Einwohner die Kirche im be35
Sława za czasów dziedziców von Fernemont-Barwitz
w okresie panowania Habsburgów (1654-1740)
nachbarten Polen (Weigmannsdorf bis 1719, dann Driebitz).
(siehe 1602, 1741)
17.01. Auf kaiserlichen Befehl muß die evangelische Kirche in
Schlawa (Sława) den Katholiken zurückgegeben werden. Pas1655 - 1660
tor, Kantor und Glöckner werden vertrieben, die Evangelischen
W Królestwie Polskim toczyła się II wojna północna. Po niej
sind bis 1741 ohne Kirche und besuchen die im benachbarten
wybucha ponownie epidemia dżumy.
Polen, in Weigmannsdorf (Wygańcice) (gegr. 1583, 1719 für die
15.10. Franz von Fernemont-Barwitz może poza Przybyszowem
Schlesier gesperrt) und Driebitz (Drzewce) (vor allem seit 1719).
nabyć również majątek ziemski w Sławie. Transakcja nabrała
(siehe 1741) In diesem Befehl stehen auch die Vergütungen der
mocy prawnej dopiero w 1664 roku.
kirchlichen Bediensteten. Der Pfarrer erhielt jährlich von der
Herrschaft 12 ¾ Scheffel Korn, 10 Reichstaler, 15 Silbergroschen,
1656
1 Schwein oder 3 Reichstaler, 3 Fuder Heu, wöchentlich 2 Fische,
Sigismund von Rechenberg z Przybyszowa jest również wła2 Beete Kraut, 2 Beete Rüben, freies Holz aus dem herrschaftścicielem dóbr w Zalesiu i Marcinkowie (obecnie część Starego
lichen Wald. Der Schulmeister erhält 10 Reichstaler, 6 Scheffel
Strącza), nabytych poprzez wykupienie wierzytelności. SigiKorn, 2/4 Gerste, 2/4 Erbsen, ¼ Hirse, ¼ Heidekorn, 5 Klafter
smund zajmuje się również wyrębem drzew na terenie dóbr
Brennholz, 1 Beet Kraut, 2/4 Hafer, 1 Schwein oder 3 Reichstasławskich. Z powodu tej działalności po jego śmierci dochodzi
ler, 2 Fuder Heu, 1 Beet Rüben, wöchentlich 2 Fische. Der Glöckdo wieloletniego sporu prawnego. (patrz 1683, 1686)
ner bekam einen Lohn von jährlich 3 Reichstalern, ¼ Gerste,
14.09. Cesarz Leopold I zostaje królem Czech. (patrz 1654, 1705)
¼ Heidekorn, 2 Metzen Erbsen, ½ Beet Kraut, ½ Beet Gerste.
Der Totengräber jeder Herrschaft bekam 2 Scheffel Korn. Zu1657
sätzlich erhielt der Pfarrer von Schlawa von 8 Bauern 2 ¾ SchefW Wielkopolsce po zakończeniu działań wojennych wojsk
fel Korn, ¾ Scheffel Hafer, von jedem der 6 Bauern in Pürschkau
brandenburskich teren przy(Przybyszów) ¾ Scheffel Korn,
graniczny plądrują i pustoszą
2/4 Hafer. Die 14 Bauern in
tym razem oddziały austriacRädchen (Radzyń) lieferten
kie.
2/4 Korn, ¼ Hafer. Jeder
16.04. Z inicjatywy hrabiego
Gärtner hatte zu Michaelis
von Fernemont w Przybyszo1 Silbergroschen zu zahlen,
wie obok pałacu powstaje
dazu 1 ½ Reichstaler aus
również kaplica katolicka.
der Kollekte, bei einem Begräbnis erhielt er 6 Silber1659
groschen, für eine Leichen6.07. Kościół pw. św. Mikopredigt 15 Silbergroschen,
łaja, Głogów: chrzest Johanfür eine Taufe 1 Silbergrona Wenzla, jedynego syna
schen.
i spadkobiercy późniejszego
08.06. Die kaiserliche Kamdziedzica Sławy, Johanna
mer in Schlesien schätzt
Alexandra von Barwitz-Ferden Wert der Güter der
nemont i Anny Kathariny baHerrschaft Pürschkau (PrzyPracownicy majątku w Sławie (z archiwum B. Ratajczaka)
1660
ronowej von Zierotin. (patrz
byszów) auf 24.906 Floren,
Gutsarbeiter der Gutes Schlawa (Sammlung B. Ratajczak)
1683, 1722)
am 8. Juni wird sie jedoch
dank der Fürsprache der
1660
Jesuiten, die Schlawa rekatholisieren wollen, für nur 18.000 FloDochód całkowity dóbr sławskich wyniósł 3.122 reichstalary:
ren an Franz von Fernemont verkauft (1664 Inkrafttreten des
czynsz za ziemię 139 reichstalarów, czynsz za błonia i ogrody
Kaufs). (siehe 1652)
5 reichstalarów, cło zamkowe 2 reichstalary, odłóg Gehraua
09.07. In Wien stirbt Kaiser Ferdinand IV. (1633-1654), König
6 reichstalarów, kara - czynsz za korzystanie z bielarni i czynsz
von Böhmen. (siehe 1656)
36
Schlawa/Sława unter den Gutsherrn der Grafen
v. Fernemont-Barwitz während der habsburgischen
Herrschaft in Schlesien (1654-1740)
piwny 51 reichstalarów, pobory od spadku 44 reichstalary,
za pola i ogrody leżące odłogiem 20 reichstalarów, czynsz za
produkcję gorzałki 220 reichstalarów, należność od 70 piwowarów za korzystanie z suszarni 210 reichstalarów, za sążnie
drewna 46 reichstalarów, za drewno okrągłe 136 reichstalarów,
za ryby 457 reichstalarów, za wełnę 382 reichstalary, produkcja bydła 276 reichstalarów, za skórę bydlęcą i owczą sierść
17 reichstalarów, za wynajem robotników dworskich i owczarzy
87 reichstalarów, za owoce 54 reichstalary, za kapustę i buraki
21 reichstalarów, za zboże po odliczeniu deputatów, kosztów
magazynowania i wysiewu 945 reichstalarów.
Dobra sławskie poniosły wydatki w wysokości 479 reichstalarów: deputaty na rzecz proboszcza i służby dworskiej 256 reichstalarów, koszty na rzecz rzemieślników 160 reichstalarów, za
sól 12 reichstalarów, kontrybucje 48 reichstalarów, pozostałe
konieczne zapotrzebowania 4 reichstalary.
Dochody z całego majątku ziemskiego w Przybyszowie wynosiły 3.327 reichstalarów: za zboże 1.250 reichstalarów, wpływy
pieniężne 2.077 reichstalarów.
Z powyższego wynika, że posiadłość ziemska w Sławie wytworzyła zysk roczny w wyskości 2.643 reichstalarów, a w Przybyszowie 2.465 reichstalarów, czyli oba majątki w sumie 5.108
reichstalarów.
1655 - 1660
Im benachbarten Königreich Polen tobt der 2. (Kleiner) Nordischer Krieg. Im Gefolge des Krieges kommt auch die Pest
wieder.
15.10. Franz von Fernemont-Barwitz kann neben Pürschkau
(Przybyszów) auch die Herrschaft Schlawa (Sława) erwerben.
Der Vertrag wurde erst 1664 rechtsgültig.
1656
Sigismund v. Rechenberg-Pürschkau besitzt auch die Güter
Salisch (Zalesie) und Merzdorf, die er durch Aufkauf von Schulden erworben hat und schlägt auch auf Schlawaer Gebiet Holz.
Erst nach seinem Tod kommt über deren Nutzung zum langen
Rechtsstreit. (siehe 1683, 1686)
14.09. Kaiser Leopold I. wird König von Böhmen.
(siehe 1654, 1705)
1657
Den in Großpolen agierenden brandenburgischen Truppen
folgen plündernde österreichische Truppen und verheeren die
Grenzregion.
16.04. Der Graf v. Fernemont stiftet neben dem Schloß die katholische Fundationskapelle in Pürschkau (Przybyszów).
1664
Śmierć ostatniego Rechenberga w Sławie, nowym dziedzicem był Johann Franz von Barwitz.
1666
1659
W czerwcu i lipcu przez okres 11 tygodni panuje bezwietrzna
pogoda i wielka susza. Zbiorniki wodne wysychają, a plony niszczeją.
06.07. St. Nikolai, Glogau: Der einzige Sohn und Erbe des späteren Grundherren von Schlawa (Sława) Johann Alexander
v. Barwitz-Fernemont und der Anna Katharina Freiin v. Zierotin, Johann Wenzel wird in Glogau (Głogów, Schlesien) getauft.
(siehe 1683, 1722)
1667
13.09. Wraz ze śmiercią Johanna Franza von Barwitz, barona
von Fernemont (w Sławie od 1654 roku) planowane jest wejście w życie ustanowionego w jego testamencie tzw. fideikomisu (majoratu) w Sławie, który ma przejąć syn, Johann Alexander von Barwitz (*ok.1630 Namur, † 1683 Zauche/Sucha),
baron von Fernemont. W testamencie widnieje data 13 września, więc Johann Franz zmarł prawdopodobnie jeszcze w tym
samym roku. (patrz 1634, 1683)
1660
Die gesamten Einnahme der Schlawaer Güter beliefen sich
auf 3.122 Reichstaler: Erbzinsen 139 Reichstaler, Plan und Gartenzins 5 Reichstaler, Schloßzoll 2 Reichstaler, Wüste Gehrau
6 Reichstaler, Strafe Bleich - und Bierzins 51 Reichstaler, an
Erbgeldern 44 Reichstaler, von wüsten Äckern und Gärten
20 Reichstaler, vom Branntweinzins 220 Reichstaler, Darrengeld von 70 Gebrauen 210 Reichstaler, vom Klafter Holz
46 Reichstaler, vom Stammholz 136 Reichstaler, von Fischen
457 Reichstaler, von Wollengeldern 382 Reichstaler, Vieherzeugung 276 Reichstaler, von Rindleder und Schaffellen
1668
Krzysztof Żegocki wydzierżawia swojemu synowi Mikołajowi
za 3.000 złotych miasto Przemęt, natomiast wsie Kaszczor, Łupice, Ciosaniec i Szreniawę za 18.000 złotych na okres trzech
37
lat. [wg Sautera zapis we wschowskich księgach grodzkich]
28.01. Cesarz Leopold I wydaje Franzowi von Fernemont-Barwitz zezwolenie na targowisko i targ konny.
Dziedzic von Fernemont potwierdza przywilej dla rodziny balwierzy Eitner. (patrz 1611, 1726)
1.07. Sławski bednarz Hans Partusche otrzymuje przywilej od
dziedzica.
17 Reichstaler, Hofleute und Schäferpacht 87 Reichstaler, vom
Obst 54 Reichstaler, vom Kraut und Rüben 21 Reichstaler, vom
Getreide nach Abzug des Derams und Deputats, Haushaltung
und Aussaat 945 Reichstaler.
An Ausgaben hatte das Gut 479 Reichstaler: Deputate an
Pfarrer und Hofbedienstete 256 Reichstaler, Handwerkskosten 160 Reichstaler, vom Salz 12 Reichstaler, Kontributionen 48 Reichstaler und andere Notdurft 4 Reichstaler.
Die Einnahmen aus dem Gesamtgut Pürschkau (Przybyszów)
beliefen sich auf 3.327 Reichstaler: Getreide 1.250 Reichstaler,
Geldeinnahmen 2.077 Reichstaler.
Danach brachte das Gut Schlawa einen jährlichen Überschuß
von 2.643 Reichstalern und Pürschkau (Przybyszów) von 2.4.65
Reichstalern, das waren gesamt 5.108 Reichstaler.
1670
24.06. W dniu św. Jana Chrzciciela w sławskiej karczmie czeladnik sukienniczy Adam Eitner zabił kuflem z kamienia woźnicę dworskiego, ponieważ ten nazwał go „filutem”. Morderca
zbiegł przez granicę do Polski.
1672
1664
1.04. Pierwsza wzmianka o kościele w Śmieszkowie w dokumencie wizytacyjnym. Świątynia wzniesiona przypuszczalnie ok.
1587 roku przez Łukasza Opalińskiego hr. Łodzia, była początkowo poświęcona apostołom Szymonowi i Judzie, a później św.
Andrzejowi (patrz 1729). Pierwszy protokół wizytacyjny z dnia
1.04.1672 podpisał Piotr Opaliński hr. Łodzia.
Tod des letzten Rechenberg in Schlawa (Sława), neuer Grundherr war Johann Franz v. Barwitz.
1666
Im Juni und Juli herrscht 11 Wochen lang große Trockenheit
und Windstille. Die Gewässer trocknen aus und die Ernte verdorrt.
1673
Adam Wenzel von Kottwitz z Konotopu pisze do Clary Eugenii
von Fernemont (zd. de Gravre, hrabina von Fresin, 1600 - 1667),
że jego poddany Martin Günter w latach 1665 - 1672 miał zezwolenie na pobieranie cła, ale teraz zakazał mu tego, aby jego
działalność nie przeszła w prawo zwyczajowe. W celu uniknięcia drogich opłat celnych, podróżujący wybieraliby inną drogę,
przez co ucierpieliby na tym karczmarze.
Magistrat sławski skazuje rolnika Grussla na karę grzywny
w wysokości 70 reichstalarów. Wymienioną kwotę ma przekazać na rzecz biednych. Oskarżony dopuścił się zdrady małżeńskiej ze służącą, która zaszła w ciążę, ale żona mu przebaczyła.
Pewnego parobka ze wsi Sława skazano na 9 godzin stania
w kunie, ponieważ skradł wino z winnicy w Przybyszowie.
Chłopu Christianowi Böhme z Radzynia wymierzono karę
chłosty (20 batów) za krnąbrność i poważną zniewagę urzędnika.
1667
13.09. Mit seinem Tod gründete Erbherr Johann Franz v. Barwitz, Freiherr von Fernemont, (seit 1654 in Schlawa) in seinem
Testament den Fideikommiß (Majorat) Schlawa und vererbt
ihn an seinen Sohn Johann Alexander v. Barwitz (*ca.1630 bei
Namur, † 1683 Zauche), Freiherr von Fernemont. Seit Testament datiert auf den 13. September, er muß noch im selben
Jahr verstorben sein. (siehe 1634, 1683)
1668
Krzysztof Żegocki verpachtet seinem Sohn Mikołaj die Stadt
Priment (Przemęt) und das Dorf Blotnik (Błotnica) für 3.000
Złoty und für 18.000 Złoty für drei Jahre die Dörfer Altkloster (Kaszczor), Lupitze (Łupice), Schussenze (Ciosaniec) und
Schenawe (Szreniawa). [lt. Sauter vermerkt in den Fraustädter
Grodbüchern]
28.01. Kaiser Leopold I. gewährt Franz v. Fernemont-Barwitz einen jährlichen Roß- und Jahrmarkt.
Der Grundherr v. Fernemont bestätigt das Privileg für die Baderfamilie Eitner. (siehe 1611, 1726)
01.07. Der Schlawer Binder Hans Partusche erhält vom Grundherrn ein Privileg gewährt.
1675
6.05. Sławski proboszcz Martin Scholz skarżył się z powodu
odebrania pieniędzy przez dziedziczkę Clarę Eugenię von Fernemont, która zaprzecza temu u dziekana w Głogowie, jednocześnie przypominając o katolickiej gorliwości jej zmarłego męża.
27.05. Proboszcz Friedrich ze Śmieszkowa zaprzecza w liście do
Clary Eugenii von Fernemont, jakoby sprawiał jej kłopoty.
8.07. Urząd Miejski w Sławie wyjaśnia Clarze Eugenii von Fer38
1670
nemont, że w mieście panuje zwyczaj zamykania bram miasta
o godzinie 21.00. Jedynie w poprzednich latach zrezygnowano
z tego ze względu na koszty finansowe i nakład czasu, ale obecnie w obliczu zagrożeń spowodowanych działaniami wojennymi to postępowanie ponownie przywrócono. Hrabina wstawiła
się za proboszczem i jego zażaleniem w tej sprawie.
W grudniu spadł deszcz w ogromnej ilości, powodując powodzie. Po tym następuje mroźna zima.
24.06. Am Johannistag erschlägt der Tuchmachergeselle Adam
Eitner in einer Bastwirtschaft in Schlawa (Sława) den herrschaftlichen Kutscher mit einer steinernen Bierkann, weil dieser ihn einen „Schelm“ genannt hatte. Der Mörder floh über
die nahe Grenze nach Polen.
1672
01.04. Erste Nennung der Kirche in Lache (Śmieszkowo) in einem
Visitationsbericht, sie wurde vermutlich um 1587 von Łukasz
Opaliński h. Łodzia gegründet und den Aposteln Simon und
Judas geweiht, später St. Andreas (siehe 1729). Das 1. Visitationsprotokoll vom 1.4.1672 wurde von Piotr Opaliński h. Łodzia
unterzeichnet.
1677
Śmierć w Sławie Clary Eugenii de Gavre, hrabiny von Fresin
(*1600) - wdowy po Johannie Antonim von Barwitz, baronie
von Fernemont. (patrz 1634)
1678
1673
Niemieccy żołnierze najemni ponownie włóczą się po Wielkopolsce, plądrując ziemię przemęcką, szczególnie dotknięte
atakami grabieży były wsie: Kaszczor, Mochy, Łupice i Ciosaniec.
Pożar niemalże doszczętnie niszczy miasto Głogów.
Cech rzeźnicki w Sławie liczy 6 członków: Balzer Homuth,
Balzer Schmidt, George Geister i Melcher Man. Cech szewców
liczy 8 członków: Georg Hoffmann, Ältester Nöff, Balzer Hoffmann, Melchior Widke, Christoph Zippke, Christoph Trenner,
Hans Thiele i Hans Breiter. Wymieniony jest również bednarz
Christoph Partusche. Kapłanem w Przybyszowie jest Jakob
Ignaz Wahdarz, proboszczem w Sławie - Franz Mathäus Vogt,
a głową rady parafialnej - Matheus Schulz.
1.04. Sławska spółdzielnia browarnicza pożycza baronowi Wenzlowi von Fernemont-Barwitz 200 reichstalarów na podróż do
Wiednia.
Adam Wenzel v. Kottwitz auf Kontopp (Konotop) schreibt an
Clara Eugenie v. Fernemont (geb. de Gravre, Gräfin v. Fresin,
1600-1677), daß sein Untertan Martin Günter von 1665-72 den
Zoll habe einnehmen dürfen, er es ihm aber jetzt verboten hat,
um daraus kein Grundrecht zu schaffen, zudem würden die
Gastwirte (Kretscham) leiden, da die Reisenden einen anderen
Weg nähmen, um den zu teuren Zöllnern zu entgehen.
Der Magistrat von Schlawa (Sława) verurteilt den Ackerwirt
Grussla wegen Ehebruchs zu einer Geldstraße von 70 Reichstalern, die den Armen zugute kommen sollen. Er hatte seine
Magd geschwängert, doch seine Frau hatte ihm verziehen.
Ein Dienstknecht aus dem Dorf Schlawa (Sława) wurde zu
9 Stunden Tagen eines Halseisens verurteilt, weil er im Weinberg zu Pürschkau (Przybyszów) Wein gestohlen hatte.
Der Bauer Christian Böhme aus Rädchen (Radzyń) erhält als
Strafe für Renitenz und grober Beleidigung gegen den Amtmann 20 Stockhiebe.
1679
Wielka plaga szarańczy niszczy plony w całej okolicy.
W jednym z dokumentów jest wymieniony proboszcz Sławy
Martin Scholtz. (patrz 1693)
1675
06.05. Der Schlawaer Pfarrer Martin Scholz beschwerte sich
über die Entziehung von Geldern durch die Grundherrin Clara
Eugenie v. Rechenberg-Barwitz, die daraufhin dem beim Dechanten in Glogau (Głogów, Schlesien) widerspricht und an den
katholischen Eifer ihres verstorbenen Ehemanns erinnert.
27.05. Der Pfarrer Friedrich aus Lache widerspricht einem Brief
der Grundherrin Clara Eugenie v. Rechenberg-Barwitz, daß er
ihr Ungelegenheiten mache.
08.07. Der Magistrat der Stadt Schlawa (Sława) erklärt der Clara Eugenie v. Rechenberg-Barwitz, daß es in Schlawa üblich sei,
um 21 Uhr die Stadttore zu schließen. Nur in den vergangenen
Jahren sei dies aus Zeit- und Kostengründen unterblieben, aber
1680
Wzmianka o cmentarzu ewangelickim. Dokładna data powstania wspomnianej nekropolii nie jest znana.
Dziedzic zatrudnia artystę muzyka, fajfera o nazwisku Geisler.
Sławski mieszczanin i kupiec Schröter otrzymuje od dziedzica
zezwolenie na prowadzenie wyszynku wina.
1683
W majątku Zauche/Sucha umiera drugi dziedzic Sławy z domu
Fernemont, Johann Alexander von Barwitz, baron von Fernemont (ok.1630-1683). Następcą jest jego jedyny syn, Johann
39
Wenzel von Barwitz, baron von Fernemont (1659-1722), od niedawna poślubiony z Marią Franziską hrabiną von Lodron (*1661).
(patrz 1659, 1722)
Śmierć Hansa von Köckeritz z Zalesia (auf Salisch, obecnie
część Starego Strącza), który był następcą Hansa von Braun,
a tenże znowu ostatniego właściciela z linii Rechenbergów, Sigismunda von Rechenberg z Przybyszowa. (patrz 1656)
Karczmarze z Przybyszowa, Radzynia, Kuźnicy Głogowskiej i Jeziornej oraz poddani wymienionych wsi skarżą się, że za każdy achtel piwa zakupionego w browarze
dworskim w Przybyszowie muszą
płacić 7 groszy czopowego.
jetzt angesichts von Kriegsgefahren wieder üblich. Die Gräfin
hatte sich aufgrund von Beschwerden des Pfarrers für dessen
Beschwerde eingesetzt.
Im Dezember regnet es in Mengen und überschwemmt alles.
Es folgt ein sehr kalter Winter.
1677
Tod der Witwe des Johann Anton v. Barwitz,
Freiherr v. Fernemont,
Clara Eugenia de Gavre,
Gräfin v. Fresin (*1600)
in Schlawa (Sława). (siehe 1634)
1678
1684
Deutsche Söldner falSzewc Doil z Goli został osadzolen wieder marodierend
ny na 7 dni w areszcie w Sławie,
in Großpolen ein und
ponieważ w obrębie miasta doplündern das Primenter
starczył parę kobiecych butów za
Klostergebiet, besonders
12 groszy. Zaraz po opuszczeniu
betroffen sind Altkloster
aresztu sławscy szewcy złapali go
(Kaszczor), Mauche (Moi dotkliwie zbili, stąd prowodyra
chy), Lupitze (Łupice) und
Kuźnica Głogowska (pocztówka ze zbiorów B. Ratajczaka)
1683
tego zajścia, Hansa Zippke, ukaraSchussenze (Ciosaniec).
Ansichtskarte des Dorfes Hammer (Sammlung B. Ratajczak)
Die Landeshauptstadt
no grzywną w wysokości 2 reichGlogau (Głogów, Schlestalarów.
Po mroźnej zimie nadchodzi długi okres suszy trwający aż do
sien) brennt fast gänzlich ab.
In Schlawa (Sława) zählt die Fleischerzunft 6 Mitglieder:
żniw. Zamiast deszczu często panowała mgła. Bydło pasiono
Balzer Homuth, Balzer Schmidt, George Geister und Melcher
liśćmi z wierzby oraz topolą. Cena żyta wzrosła do 16 groszy,
Man. Die Schuhmacherzunft zählt 8 Mitglieder: Georg Hoffjęczmienia do 1 reichstalara, a owsa do 20 groszy, czyli pięć razy
mann, Ältester Nöff, Balzer Hoffmann, Melchior Widke, Chriswięcej niż zwykle.
toph Zippke, Christoph Trenner, Hans Thiele und Hans Breiter.
1686
Ein Böttcher namens Christoph Partusche wird ebenfalls verW sporze o prawa do korzystania z zasobów leśnych na obzeichnet. Der Kaplan in Pürschkau (Przybyszów) hieß Jakob
szarze Sławy przesłuchano świadków ze strony majątku ziemIgnaz Wahdarz, der Pfarrer in Schlawa Franz Mathäus Vogt,
skiego Zalesie (Salisch, obecnie część Starego Strącza) i MarKirchenvater war Matheus Schulz.
cinkowo (Merzdorf, część Starego Strącza). Wymieniono na01.04. Die Schlawaer Braugenossenschaft leiht dem Freiherrn
stępujące nazwiska: Georg i Caspar Thiele (74) ze Sławy, szewc
Wenzel v. Fernemont-Barwitz 200 Reichstaler für dessen Reise
Balthasar Mahn ze Strącza (70). Świadkami z Lubogoszczy byli:
nach Wien.
Christoph Teichert, Walther Prätzel, Michel Häusler, Georg Se1679
iler, Georg Hauffe i Georg Rudolff.
Eine große Heuschreckenplage vernichtet im gesamten Um1688
kreis die Ernte.
Grupa czeladników sukienniczych ze Sławy rozbiła wszystkie
Martin Scholtz wird als katholischer Pfarrer in Schlawa
kufle i kielichy w karczmie dworskiej przy winnicy, ponieważ
(Sława) urkundlich erwähnt. (siehe 1693)
zakazano im palenia tytoniu. Podczas rozróby wybili oko han40
1680
dlarzowi z Konotopu, który pomagał karczmarzowi. Po długim
sporze prawnym poszkodowany handlarz otrzymał z kasy czeladniczej odszkodowanie w wysokości 2 reichstalarów. Sprawcę skazano na wygnanie z miasta na okres 2 lat.
Der evangelische Friedhof wird bereits als existierend bezeichnet. Wann genau er gegründet wurde, ist nicht mehr bekannt.
Der Grundherr stellt einen Musiker, einen „Kunstpfeiffer“,
namens Geisler an.
Der Schlawer Bürger und Handelsmann Schröter erhält vom
Grundherrn eine Weinschankerlaubnis.
1689
Opat przemęcki Mikołaj Żegocki przekazuje kościołowi katolickiemu swoją posiadłość w Ciosańcu i Szreniawie.
1683
1690
Der zweite Grundherr von Schlawa (Sława) aus dem Haus
Fernemont, Johann Alexander v. Barwitz, Freiherr v. Fernemont
(ca.1630-1683), stirbt auf seinem Gut in Zauche. Sein Nachfolger wird sein einziger Sohn Johann Wenzel v. Barwitz, Freiherr
v. Fernemont (1659-1722), seit kurzem ist er mit Maria Franziska Gräfin v. Lodron (*1661) verheiratet. (siehe 1659, 1722)
Tod des Hans v. Köckeritz auf Salisch (Zalesie). Er war der Nachfolger des Hans v. Braun und jener wiederum der des letzten Rechenberg, Sigismund v. Rechenberg-Pürschkau. (siehe 1656)
Die Gastwirte von Pürschkau (Przybyszów), Rädchen (Radzyń),
Hammer (Kużnica Głogowska) und Kattersee (Jeziorna), ebenso
wie die Untertanen dieser Dörfer beschweren sich, daß sie der
Pürschkauer Gutsbrauerei für die Abnahme von Bier für jedes
Achtel 7 Groschen Zapfengeld zahlen müssen.
W Sławie i Przybyszowie dokonano zmian w regulaminie sądowym obowiązującym od 1663 roku i ustalono nowe opłaty.
Wpływy zasilą częściowo majątek ziemski, miasto i Radę Miasta.
22.12. Hrabina Lamberta von Andrauelt de Buy (1624/34-przed
1693) zd. von Fernemont, wdowa po polskim generale Franzu
hrabim von Andrauelt de Buy († 1690 Warszawa), przekazuje
na rzecz „szpitala” w Sławie kwotę 400 reichstalarów. Co roku
z odsetek w wysokości 16 talarów ma zostać „obdarowanych”
6 osób. (patrz 1693)
1692
12.11. Maximilian von Kesslitz z Zalesia i Marcinkowa (obecnie część Starego Strącza) otrzymuje przywilej warzenia piwa
i sprzedawania go w obrębie swojego majątku ziemskiego,
nadany przez cesarza Leopolda I. Von Kesslitz był następcą na
wymienionych dobrach po rodzinie von Kottwitz i von Niebelschütz. (patrz 1649, 1791)
1684
Im Stockhaus in Schlawa (Sława) wird der Schuhmacher Doil
aus Goile für sieben Tage inhaftiert, weil er innerhalb der Bannmeile ein paar Frauenschuhe für 12 Groschen nach Schlawa geliefert hatte. Als man ihn aus der Haft entließ, fingen ihn die
Schlawaer Schuhmacher ab und verprügelten ihn fürchterlich.
Dafür wurde der Rädelsführer Hans Zippke zu 2 Reichstalern
Strafe verurteilt.
Dem harten Winter folgt eine große Dürrezeit bis zur Ernte. Statt des Regens hatte man viel Nebel. Dem Vieh mußte
man Weidenlaub und Pappelbäume als Nahrung anbieten.
Der Preis für den Roggen stieg auf 16 Groschen, für Gerste 1
Reichstaler und Hafer 20 Groschen, das war fünfmal so hoch
wie sonst üblich.
1693
Wzmianka o Johannie Avian, proboszczu katolickim w Sławie.
(patrz 1679, 1704)
15.09. Po śmierci hrabiny Lamberty von Andrauelt de Buy
(1624/34-przed 1693), zd. von Fernemont, wspierany przez nią
„szpital” w Sławie otrzymał kolejne pieniądze. (patrz 1690)
1696
10.03. Deputowany z okręgu Johann Wenzel oświadcza, że oddał w dzierzawę cło z terenów Konotopu w kierunku Sławy na
rzecz Georga Senfa, sołtysa z Jesiony.
Margarethe Lambin sprzedaje budynek nr 6 przy Rynku piekarzowi wyrabiającemu pierniki Meinhardtowi.
Burmistrz Johann Dahnhäuser otrzymuje od „domicellariusa” i miejskiego proboszcza, Godefrida Ignaza Lauba z Głogowa,
pełnomocnictwo do pobierania opłat.
1686
In dem Rechtsstreit (siehe 1656) um die Holznutzung auf
Schlawaer Gebiet seitens des Gutes Salisch (Zalesie) und Merzdorf werden Zeugen verhört und dabei folgende Namen genannt: Georg und Caspar Thiele (74) aus Schlawa (Sława), der
Schuster Balthasar Mahn aus Strunz (70) und als Zeugen aus
Laubegast: Christoph Teichert, Walther Prätzel, Michel Häusler,
Georg Seiler, Georg Hauffe und Georg Rudolff.
1699
1.09. We Wschowie, leżącej w granicach Polski, w okresie pa41
1688
nowania Augusta II Mocnego po raz pierwszy obraduje Sejm.
(kolejne obrady w tym mieście: 1717, 1737, 1742, 1746, 1752,
1755)
Die Tuchmachergesellen aus Schlawa (Sława) zerschlagen in
der herrschaftlichen Gastschenke am Weinberg sämtliche Krüge und Gläser, weil ihnen das Tabakrauchen untersagt worden
war. Dabei schlugen sie einem Händler aus Kontopp (Konotop),
der dem Wirt half, ein Auge aus. Nach einem langen Rechtsstreit erhielt der geschädigte Händler ein Schmerzensgeld von
2 Reichstalern aus der Tuchmachergesellenkasse. Der Übeltäter wurde für zwei Jahre aus der Stadt verbannt.
1700 - 1721
W Polsce szaleje wielka wojna północna.
1702
Przemarsz wojsk szwedzkich, plądrujących ziemię wschowską
leżącą w granicach Polski.
1689
1704
Der Primenter Abt Mikołaj Żegocki schenkt der Katholischen
Kirche seinen Besitz in den Dörfern Schussenze (Ciosaniec) und
Schenawe (Szreniawa).
9.11. W okolicznych Tylewicach szwedzkie wojska pokonują
w potyczce oddziały rosyjskie należące do polskiego króla z dynastii Wettynów; w walce poległo 800 Rosjan.
Leopold Wallis jest wymieniony w dokumentach jako proboszcz katolicki w Sławie, jego następcą w tym roku został Christian Fihrl. (patrz 1693, 1709)
1690
In Schlawa (Sława) und Pürschkau (Przybyszów) wird die seit
1663 gültige Gerichtsordnung erneuert und neue Gebühren
festgesetzt. Die Einnahmen kommen z. T. der Gutsherrschaft,
der Stadt und dem Rat der Stadt zugute.
22.12. Die Gräfin Lamberta v. Andrauelt de Buy (1624/34-vor
1693), geb. v. Fernemont, Witwe des polnischen Generals
Franz Graf v. Andrauelt de Buy († 1690 Warschau), stiftet für
ein Hospital in Schlawa (Sława) 400 Reichstaler. Von den 16 Talern Zinsen sollen sechs Personen jährlich „beschenkt“ werden.
(siehe 1693)
1705
5.05. W Wiedniu umiera cesarz Leopold I. (1640-1705). Jego
następcą jest Józef I. (patrz 1656, 1711).
1706
7.02. Wojna ponownie dociera do regionu sąsiadującego z dobrami sławskimi: saksońskie oddziały posiłkowe dowodzone
przez Johanna Matthiasa hrabiego von der Schulenburg (16611747) dochodzą do Żar i przekraczają rzekę Bóbr. Król szwedzki
wysyła przeciwko nim wojska kierowane przez Carla Gustafa
barona Rehnskjöld (1651-1722).
9.02. Saksończycy grupują się w okolicach Bojadeł. Doszły informacje, że wróg obozuje jeszcze w swoim obozie pomiędzy Śmiglem a Poniecem, stąd oddziały mają jeszcze dobę odpoczynku.
10.02. Schulenburg otrzymuje informację, że nieprzyjaciel znajduje się niedaleko Leszna i Święciechowy, co uniemożliwiało
połączenie się z wojskami królewskimi przez Kargowę, Kopanicę, Grodzisk Wlkp. Schulenburg planuje obejść nieprzyjaciela
przez Wschowę i w ten sposób odciąć możliwości powrotu.
11.02. Armia saksońska rusza w szyku bitewnym przez Konotop
w kierunku Brenna. Pułkownik von Eichstätt i jego 500 jeźdźców
mają za zadanie zabezpieczyć Lgiń i dowiadują się, że nieprzyjaciel dotarł już do okolic Wschowy (Wygnańczyce). Rehnskjöld
dowiedział się, że wróg posunął się do Sławy i podąża naprzeciw jego oddziałom.
13.02. Bitwa pod Wschową: Schulenburg kieruje się na Wygnańczyce i zastaje pusty obóz. Nakazuje wkroczenie do Lginia w celu biwakowania, bagaż przechowują w Potrzebowie.
1692
42
1700 - 1721
Im benachbarten Polen tobt der 2. (Große) Nordische Krieg.
1702
Durchzug marodierender schwedischer Truppen durch das
polnische Fraustädter Land.
1704
09.11. Im benachbarten Tillendorf besiegen schwedische Truppen Gefecht bei die russischen Einheiten des wettinischen polnischen Königs; 800 Russen fallen.
Leopold Wallis wird als katholischer Pfarrer in Schlawa (Sława)
urkundlich erwähnt, sein Nachfolger in diesem Jahr wurde Christian Fihrl. (siehe 1693, 1709)
1705
1709 - 1710
1696
1710
10.03. Der Kreisdeputierte Johann Wenzel erklärt, daß er den
Georg Senf, Schulzen von Grünwald (Jesiona, Kr. Grünberg) den
Zoll der über Kontopper Gebiet gen Schlawa (Sława) geht, verpachtet hat.
Das Haus Nr.6 am Ringe wird von Margarethe Lambin an den
01.09. In der polnischen Nachbarstadt Fraustadt tagt erstmals
der Reichstag (Sejm) unter August II. dem Starken (erneut:
1717, 1737, 1742, 1746, 1752, 1755)
20.09. Szwedzki pułk dragonów złożony z 320 koni i 270 jeźdźców wkracza do Sławy. Właściciel majątku ziemskiego, chłopi
i mieszczanie muszą zapewnić utrzymanie wojska.
Rada i burmistrz apelują, aby rzemieślnicy nie należący do
żadnego cechu wpisywali się na ich listy.
Johann Avian wird als katholischer Pfarrer in Schlawa (Sława)
urkundlich erwähnt. (siehe 1679, 1704)
15.09. Mit dem Tod der Gräfin Lamberta v. Andrauelt de Buy
(1624/34-vor 1693), geb. v. Fernemont, erhält das von ihr stiftete Hospital in Schlawa weitere Gelder. (siehe 1690)
1693
1699
1707
Wycofywanie się Szwedów z Polski. W okolicy wybucha epidemia dżumy (600 ofiar śmiertelnych w Babimoście, w Wolsztynie - 1400, w Rakoniewicach przeżyło jedynie 5 osób. Wyludnione są znaczne tereny). We Wschowie w ciągu zaledwie
8 miesięcy na dżumę umiera 2.917 ludzi (spośród około 7.000
mieszkańców), z tego 540 z Nowego Miasta.
Panuje bardzo sroga zima. Johann Wenzel von Fernemont
sprzedaje swoim poddanym opustoszałe zagrody i części folwarków. W umowach zawarto klauzulę o możliwości ponownego wykupienia nieruchomości po tej samej cenie. Ta decyzja bezprawnie pomniejszyła fideikomis, z tego względu syn
Johanna Wenzla jeszcze za życia ojca rozpoczął wykup mienia.
(patrz 1718)
12.11. Maximilian v. Kesslitz zu Salisch (Zalesie) und Merzdorf
erhält von Kaiser Leopold I. das Privileg, Bier zu brauen und
auf seinem Gutsgebiet zu verkaufen. Er war auf diesen Gütern
Nachfolger der Familie v. Kottwitz und v. Niebelschütz. (siehe
1649, 1791)
Pfefferkuchenbäcker Meinhardt verkauft. Der Bürgermeister
Johann Dahnhäuser erhält vom Domherrn und Stadtpfarrer
Godefrid Ignaz Laub zu Glogau (Głogów, Schlesien) die Vollmacht zur Einziehung der Zahlungen.
W obawie przed atakiem wojsk królewskich Schulenburg decyduje się na bitwę i nakazuje skoncentrowanie oddziałów na
terenie pomiędzy Dębową Łęką a Osową Sienią. Saksończycy
wydali okrzyk do ataku: „Greife an und schone nicht!” („Atakuj
i nie oszczędzaj nikogo!”), natomiast Szwedzi zawołali: : „Med
Guds hjälp!” („Z Bożą pomocą!”). Bitwa rozpoczyna się około
godz. 10.30. Podstępność, dyscyplina i doświadczenie Szwedów przyczyniają się do ich zwycięstwa. W ciągu zaledwie 2
godzin na polu bitwy poległo 6000 Rosjan i Saksończyków i tylko 800 żołnierzy szwedzkich. W nocy z 12 na 13 lutego Saksończycy i Rosjanie zajęli Lgiń, Hetmanice i Nową Wieś.
W następstwie przegranej bitwy król August II Mocny traci
tron na rzecz wspieranego przez Szwedów Stanisława Leszczyńskiego hr. Wieniawa (1677-1766, król w latach 1704-09,
teść króla Francji Ludwika XV, od 1738 książę Lotaryngii i Baru).
Gminy Przybyszów, Radzyń i Kuźnica Głogowska otrzymują
pieczęć z różą heraldyczną, jak w herbie Barwitzów, na każdej
z nich wybito rok 1706.
05.05. In Wien stirbt Kaiser Leopold I. (1640-1705). Sein Nachfolger wird Joseph I. (siehe 1656, 1711)
1706
07.02. Der Krieg erreicht erneut die Nachbarregion der Herrschaft Schlawa (Sława): Sächsische Nachschubeinheiten unter
Johann Matthias Graf v. der Schulenburg (1661-1747) erreichen Sorau (Żary) und überqueren den Bober. Der schwedische
König schickt ihnen ein Herr unter Carl Gustaf Baron Rehnskjöld (1651-1722) entgegen.
09.02. Die Sachsen versammeln sich bei Boyadel (Bojadła, Kr.
Grünberg, Schlesien). Es hieß, der Feind lagere noch in seinen
Quartieren zwischen Schmiegel (Śmigiel) und Punitz (Poniec),
daher ruht das Heer einen Tag.
10.02. Schulenburg erfährt, daß sich der Feind bei Lissa (Leszno) und Schwetzkau (Święcichowo) befinde, was eine Vereinigung mit den königlichen Truppen über Karge (Kargowa),
Kopnitz (Kopanica), Grätz (Grodzisk Wlkp.) unmöglich machte.
Schulenburg plant den Feind über Fraustadt zu umgehen und
so von seinen Rückzugslinien abschneiden zu können.
11.02. Das sächsische Heer bricht in Schlachtformation über
2.04. Burmistrz oraz Rada poświadczają mieszczaninowi i ławnikowi Heinrichowi Limprichtowi, że posiada spłacony dom
i nie ma żadnych długów.
43
1711
17.04. Cesarz Józef I (1678 - 1711) umiera w Wiedniu, jego następcą na tronie króla Czech jest Karol VI. (patrz 1705, 1740)
Wdowa po kacie Casparze Dietrichu, Victoria Ditrichten,
sprzedaje za 720 marek miejsce straceń z domem i ziemią
uprawną katu z Sulechowa - Georgowi Schönbachowi. Świadkami są Georg Heinrich Neumeister, kat z Głogowa, Gottfried
Neumeister, kat z Radwanic i sprzedająca.
23.11. Kat o tytule mistrza Georg Schönbach otrzymuje przywilej nadany przez dziedzica Sławy.
W Sławie znajdowało się 8 ław chlebowych, 6 ław rzeźniczych - z tego 4 niezajęte, 17 ław szewskich - z tego 6 niezajętych. Ponadto w mieście działało 17 karczm.
1712
Grabarze otrzymują nakaz kopania głębokich i szerokich grobów pod groźbą kary.
Dokonanie spisu czeladzi i domowników w ramach zabiegania o nowych rekrutów.
1713
Mieszczankę Christiane Muchin skazano na dzień stania w kunie umocowanej przy kościele, gdyż była podejrzana o prowadzenie rozwiązłego życia. Ukarano również pewnego chłopa
z Lubogoszczy za plugawe i bluźniercze słowa m.in. wobec proboszcza. Zaraz po odbyciu kary chłop odezwał się ordynarnie
do burmistrza policyjnego, więc otrzymał karę chłosty.
Mieszczan i mieszkańców pobliskich wsi wezwano do zachowania najwyższej ostrożności z powodu obecności niedźwiedzia na tzw. „Pustkowiach Sławskich” do czasu, kiedy zwierzę
zostanie odstrzelone.
1714
W Ciosańcu rozpoczęto prowadzenie własnych ksiąg kościelnych (rejestr chrztów od 20.02.1714 roku, rejestr ślubów od
20.02.1737 roku, natomiast rejstr zgonów - od 1.09.1718 roku).
Parafia uzyskała swoją samodzielność dopiero w 1789 roku.
Wydano zakaz pieczenia i sprzedaży chleba młynarzowi z Cegłówka pod groźbą kary w wysokości 1 dukata.
Właściciel dóbr sławskich polecił wszystkim wsiom należącym do majątku donoszenie na „osoby niechlujne i leniwe”,
szkodzące majątkowi ziemskiemu i poddanym.
Każdy korzystający z usług mielenia musi mieć określonego
młynarza i pod groźbą kary nie może go stale zmieniać.
Żydom surowo zakazano dokonywania zakupów w Sławie.
Kontopp (Konotop, Kr. Grünberg, Schlesien) gen Brenno auf.
Oberst v. Eichstätt soll mit 500 Reitern Ilgen (Lgiń, Polen) sichern. Diese Vorausabteilung erfuhr nun, daß der Feind bereits
bei Fraustadt [Weigmannsdorf] stand. Rehnskjöld hatte erfahren, daß der Feind auf Schlawa (Sława) zumarschiere und war
ihm entgegengeeilt.
13.02. Schlacht bei Fraustadt: Schulenburg rückt auf Weigmannsdorf (Wynanczyce, Kr. Fraustadt) vor und fand er das
Lager leer vor. Er befiehlt den Vormarsch nach Ilgen zum biwakieren. Die Bagage lagerte bei Scharne (Potrzebowo, Kr. Fraustadt, Posen). Schulenburg entschließt sich zur Schlacht, da er
ansonsten einen Angriff auf das königliche Heer befürchtete,
und läßt in der Ebene zwischen Geyersdorf und Röhrsdorf aufmarschieren. Die Sachsen gaben die Kampfparole: „Greife an
und schone nicht” aus, und die Schweden: „Med Guds hjälp!”
(= Mit Gottes Hilfe). Gegen 10:30 Uhr beginnt die Schlacht. Der
Listenreichtum und die Disziplin und Erfahrung der Schweden
bringen ihnen den Sieg. 6.000 Russen und Sachsen fallen in nur
zwei Stunden und nur 800 Schweden.
In der Nacht des 12. zum 13.2. besetzen die Sachsen und
Russen Ilgen (Lgiń, Kr. Fraustadt), Kaltvorwerk (Hetmanice, Kr.
Fraustadt) und Neuguth (Nowa Wieś, Kr. Fraustadt).
Als Folge der verlorenen Schlacht muß König August II. der
Starke/ Mocny zugunsten des schwedischen Gegenkönigs
Stanisław I. Leszczyński h. Wieniara (1677-1766, 1704-09 Kg.,
Schwiegervater König Louis XV. von Frankreich, seit 1738 Herzog von Lothringen und Bar) zurücktreten.
Die Gemeinden Pürschkau (Przybyszów), Rädchen (Radzyń)
und Hammer (Kużnica Głogowska) bekommen je ein Ortssiegel in Gestalt einer fünfeckigen Rose, wie im Barwitz’schen
Wappen, jeweils mit der Jahreszahl 1706.
1715
1707
1717
20.09. Das schwedische Leibdragoner-Regiment rückt mit 320
Pferden und 270 Reitern in Schlawa (Sława) ein. Herrschaft,
Bauern und Bürgerschaft müssen Vorspanndienste leisten. Von
den nach Polen verschleppten Gespannen kamen nur wenige
wieder zurück.
Rat und Bürgermeister fordern die Handwerker, die noch in
keiner Zunft organisiert sind, sich in deren Listen eintragen zu
lassen.
1709 - 1710
Abrücken der Schweden aus dem benachbarten Polen. Im
Umkreis bricht die Pest aus (600 Tote in Bomst, 1400 in Woll-
44
stein (Wolsztyn), in Rakwitz (Rakoniewice, Kr. Bomst) überleben nur 5 Personen, ganze Landstriche sind entvölkert). An
der Pest sterben in nur 8 Monaten 2.917 Menschen (von etwa
7.000 Einwohnern), davon 540 aus der Neustadt.
Es herrscht ein sehr strenger Winter. Johann Wenzel v. Fernemont verkauft wüste Bauerngüter und Teile der Vorwerke
an die Untertanen, versehen mit der Klausel des Wiederkaufs
zum selben Preis. Dadurch verringert er den widerrechtlich Fideikommiß, weshalb sein Sohn noch zu Lebzeiten des Vaters
begann die Immobilien zurückzukaufen. (siehe 1718)
Przy Rynku przed budynkiem więzienia wzniesiono kominek,
który spalił się w 1721 roku i nie został ponownie odbudowany.
Pewnego jeźdźca z Przybyszowa skazano na karę chłosty za
dokonanie kradzieży u sławskiego szewca Balzera Mahna. Wyrok wykonano przed budynkiem więzienia, przy kominku.
1716
Franz Drescher wymieniony jest w dokumentach jako proboszcz katolicki w Sławie. (patrz 1704, 1766).
3.07. Żołnierz Wetter z kompanii hetmana von Witzler zastrzelił 19 - letnią Evę Rosinę, córkę Christopha Stillera, sołtysa
z Wróblowa. Wetter w sposób karygodny bawił się swoją bronią i śmiertelnie ranił będącą na zakupach Evę. Karę pozbawienia wolności musiał odsiedzieć w głogowskim więzieniu.
23.09. Służąca i profesjonalna złodziejka Erle Weinert została
wydalona z Polski w pobliżu Śmieszkowa po zrzeczeniu się prawa do zemsty.
Ustalono, że każdy mistrz szewski może przynieść na jarmark 30 par butów, ilość butów dziecięcych nie podlegała
ograniczeniu.
3.11. Z polecenia urzędu w Głogowie królewski sędzia dworski
Caspar Pachur usuwa braci Caspara i Christopha Handke z czterech dzierżawionych folwarków we Wróblowie, Goli, Dębinie
i Krępinie.
62-letni chłop Godefried Hartlieb z Przybyszowa zostaje skazany na wydalenie z kraju z powodu dopuszczenia się cudzołóstwa z pewnym „rozwiązłym babskiem żołnierza”. Przez usilne
prośby żony karę zamieniono na grzywnę w wysokości 70 reichstalarów. Pieniądze pożyczył kapłan z Przybyszowa, później
jednak okazało się, że duchowny miał „niedozwolony romans”
z córką skazanego chłopa.
1710
02.04. Bürgermeister und Rat bestätigen dem Bürger und Gerichtsmann Heinrich Limpricht daß er ein bezahltes Haus besitzt und niemandem etwas schuldet.
1711
23.11. Der Scharfrichtermeister Georg Schönbach erhält vom
Grundherrn in Schlawa (Sława) ein Privileg für Schlawa.
17.04. Kaiser Joseph I. (1678-1711) stirbt in Wien, sein Nachfolger auch als König von Böhmen wird Kaiser Karl VI.
(siehe 1705, 1740)
Die Witwe des Scharfrichters Caspar Dietrich, Victoria Ditrichten, verkauft die Scharfrichterei mit Haus und Acker an
den Züllichauer Scharfrichter George Schönbach für 720 Mark.
Zeugen sind Georg Heinrich Neumeister, Scharfrichter in Groß
Glogau, Gottfried Neumeister, Scharfrichter in Wiesau und die
Verkäuferin.
In Schlawa (Sława) befinden sich 8 Brotbänke, 6 Fleischbänke - davon 4 unbesetzt, 17 Schuhbänke - davon 6 unbesetzt.
Weiterhin waren 17 Gartenwirtschaften vorhanden.
1712
Dem Totengräber wird bei Strafe befohlen tiefe und breite
Gräber zu machen.
Das Gesinde und die Hausleute werden zur Rekrutenwerbung notiert.
22.05. Burmistrz i Rada Miasta Sława wydają polecenie zbadania okoliczności samobójstwa żony Petera Muicza - Dorothei.
1718
1713
28.01. Johann Wenzel von Fernemont i jego syn uzgadniają odkup nieruchomości sprzedanych przez ojca w 1709 roku.
(patrz 1709)
Die Bürgertochter Christiane Muchin wird zu einem Tag Tragen des Halseisens an der Kirche verurteilt, weil sie im Verdacht
unzüchtiger Handlungen stand. Auch ein Bauer aus Laubegast
wird wegen unflätiger und gotteslästerlicher Reden u.a. gegen
den Pfarrer zu einer Strafe verurteilt. Da er nach abgeleisteter
Strafe auch noch gegen den Polizeibürgermeister unflätig war,
erhielt er eine Strafe in Form von Stockschlägen.
Bürgerschaft und Landvolk werden aufgeboten, um sich ge-
1719
1.05. W tym dniu wyruszyła z Łysin „procesja” do Wygnańczyc
w celu przejęcia tamtejszego kościoła, gdyż na podstawie nieprawdziwych informacji trybunał w Piotrkowie polecił przekazanie świątyni katolikom. Od tego momentu tamtejsi pro45
testanci należą do zboru ewangelickiego w Przyczynie Górnej.
W księgach kościelnych Przyczyny Górnej znajdują się częściowo wpisy dotyczące Wygnańczyc. Prowadzona jest specjalna
księga dla „obcych”: parafian z Tylewic, Wygnańczyc, Starego
Strącza, Nowego Strącza, Łysin, Lipinek, Zalesia i innych wsi.
Wspomnianą księgę prowadzono do dnia 3.02.1777.
gen einen in der Schlawaer Heide aufhaltenden Bären zu wenden, bis dieser erlegt war.
1714
In Schussenze (Ciosaniec) werden eigene Kirchenbücher
geführt (Taufen seit 20.2.1714, Trauungen seit 20.2.1737 und
Sterbefälle seit 1.9.1718), kirchlich selbständig wurde die Gemeinde erst 1789.
Dem Müller in Ziegelvorwerk (Cegówko) wird das Backen
und Verkaufen von Brot bei Strafe von 1 Dukaten verboten.
Die Gemeinden werden von der Herrschaft Schlawa (Sława)
angewiesen „liederliches und faules Volk“, das der Herrschaft
und deren Untertanen schadet, anzuzeigen. Jeder Mahlgast
muß einen bestimmten Müller haben und darf diesen bei Strafe nicht ständig wechseln. Den Juden wurde streng verboten in
Schlawa einzukaufen.
1720
Stary kościół drewniany w Śmieszkowie zostaje rozebrany,
ponieważ groził zawaleniem. Budowę nowej świątyni organizują względnie finansują proboszcz Christoph Ruß i patron radomicki. (patrz 1672, 1727)
1721
26.06. Pierwszy wielki pożar miasta: W godzinach przedpołudniowych w stajni sukiennika Caspara Handke wybucha pożar,
który szybko rozprzestrzenia się na inne budynki. W przeciągu
kilku godzin płonęły pałac, wieża kościelna z dzwonem, dach
świątyni, plebania i szkoła, zakład ogrodniczy, budynek folwarku i 105 budynków mieszczan. Sukiennik Handke przebywał
w tym czasie w Lesznie. (patrz 1765)
3.07. Przyczyny pożaru bada komisja w składzie: burmistrz Johann Augustin Dannhäuser, radny Caspar Thiel, zarządca miejski Hans Georg Kahl, zarządca pałacu Hans Christoph Schöttlinger i kilku mieszczan. Caspar Handke, jego żona i cóka zostali
najpierw aresztowani, a następnie z powodu braku wystarczających dowodów wypuszczeni na wolność.
26.07. Pomimo uniewinnienia wzburzenie mieszkańców było
tak wielkie, że dziedzic polecił rodzinie Handke opuszczenie
miasta w ciągu trzech dni. Jego posiadłość miała być skonfiskowana i podzielona pomiędzy gminę, kościół i majątek ziemski.
Rada Miasta pozbawiła Caspara Handke praw obywatelskich
i członkostwa w cechu. Handke jednak dalej nie opuszczał miasta, stąd 10 tutejszych sukienników zniszczyło mu narzędzia
pracy. Caspar Handke przez wiele lat rozpaczliwie bronił się
przed sądem książęcym, aż wreszcie zapadł wyrok oczyszczający go z zarzutów. (patrz 1725)
1715
Vor dem Stockhaus auf dem Ringe wird eine neue Rauchsäule aufgerichtet. Sie brannte 1721 ab und wurde nicht wieder
erneuert.
Ein Reiter aus Pürschkau (Przybyszów)wird wegen eines
Diebstahls bei dem Schlawaer Schuhmacher Balzer Mahn an
der Raubsäule in Schlawa (Sława) ausgepeitscht.
1716
Franz Drescher wird als katholischer Pfarrer in Schlawa
(Sława) urkundlich erwähnt. (siehe 1704, 1766)
03.07. Der Soldat Wetters der Kompanie des Hauptmanns v.
Witzler erschoß die 19-jährige Tochter des Schulzen Christoph
Stiller aus Sperlingswinkel (Wróblów), Eva Rosina. Er spielte in
sträflicher Weise mit seinem Gewehr und erschoß dabei die
hier einkaufende junge Frau. Er mußte seine Strafe im Stockhaus in Glogau (Głogów, Schlesien) absitzen.
23.09. Die Dienstmagd und professionelle Diebin Erle Weinert
wird nach einer geschworenen Urfehde bei Lache über die polnische Grenze ausgewiesen.
Für den Jahrmarkt wird festgesetzt, daß jeder Schuhmachermeister 10 Paar Stiefel und 30 Paar Schuhe bringen darf; Kinderschuhe waren frei.
03.11. Der königliche Hofrichter Caspar Pachur verweist auf
Befehl des Glogauer Amtes die Brüder Caspar und Christoph
Handke aus den gepachteten vier Vorwerken Sperlingswinkel (Wróblów), Goile (Gola), Eichberg (Dębina) und Krempine
(Krępina).
Der 62-jährige Bauer Godefried Hartlieb aus Pürschkau
(Przybyszów) soll wegen Ehebruchs mit einem liederlichen
1722
22.02. Głogów: Śmierć Johanna Wenzla von Barwitz barona
von Fernemont - trzeciego dziedzica Sławy i Przybyszowa z tego
rodu. Następcą zostaje jego syn Johann Franz (II) von Barwitz,
baron von Fernemont (1688-1740). Jeszcze w tym roku wziął
ślub z bogatą Josefą Marią Rosiną Antonią Johanną hrabiną
Wilczek, baronową von Hultschin und Gutenland (1701-1735),
córką feldmarszałka i komendanta Głogowa, hrabiego Wilczka,
który od 1718 roku pełnił funkcję administratora i nadzorcy
46
Soldatenweib des Landes verwiesen werden. Durch inständige
Bitten kann seine Frau die Strafe in 70 Reichstaler Geldstrafe
umwandeln. Der Pürschkauer Kaplan streckte die Geldsumme
vor, wie später bekannt wurde hatte er eine unerlaubte Liebschaft mit der Tochter des Bauern.
dóbr sławskich. Ponieważ Franz i pani młoda byli spokrewnieni w III stopniu, papież musiał udzielić im dyspensy. Jej posag
w wysokosci 20.000 florenów pozwolił na oddłużenie majątku
ziemskiego w Sławie. (patrz 1688, 1740).
19.11. Burmistrz Johann Augustin Tannhäuser i radni Porpher,
Thiele, Nowack i Hamann zaświadczają, że miasto posiada 66
domów, przed tzw. Bramą Przybyszowską stoi kolejnych 6 domów, na tzw. „Polskim Przedmieściu” - 14 domów. W mieście
znajduje się 8 ław chlebowych, 6 ław rzeźniczych - z tego 2 niewykorzystane, 17 ław szewskich - z tego 11 niewykorzystane,
1 łaźnia, 1 stołówka, 20 ogródków i trzy wiatraki na wzgórzu
zwanym „Rühberg”.
1717
22.05. Der Bürgermeister und Rat der Stadt Schlawa (Sława)
ordnet die Untersuchung des Selbstmords der Ehefrau Dorothea des Eingesessenen Peter Muicz an.
1718
28.01. Vater und Sohn v. Fernemont vereinbaren den Rückkauf
der 1709 vom Vater Johann Wenzel v. Fernemont veräußerten
Grundstücke. (siehe 1709)
1724
Burmistrz Johann Augustin Dannhäuser sporządza sprawozdanie finansowe za rok 1721/22, które opiniowali urzędnicy
majątku. Według raportu wpływy wyniosły 1.238 florenów
i 8 srebrnych groszy, w tym 795 reichstalarów i 10 srebrnych
groszy pochodziły w ramach bonifikaty z kasy powiatowej. Wydatki wynosiły 1.048 florenów i 14 srebrnych groszy, przy czym
na utrzymanie zakwaterowanych żołnierzy przez pół roku wydawano miesięcznie 10 florenów (w sumie 60 florenów). Burmistrz i pisarz miejski otrzymali na pokrycie kosztów podróży
w okresie dwóch lat kwotę 28 florenów i 6 srebrnych groszy.
Na uposażenie pisarza miejskiego wydano 36 florenów i 10
srebrnych groszy. 3 floreny kosztowała pieczęć miejska zakupiona w 1722 roku. Poborca akcyzy otrzymał za dwa lata 24
floreny, 4 pomocników pracujących w pałacu otrzymywało
dniówkę w wysokości 4 srebrnych groszy, w sumie 7 florenów.
Proboszcz otrzymał 24 floreny, zwolnieni żołnierze - 3 floreny
i 12 srebrnych groszy, żandarmi - 12 srebrnych groszy na paszę
dla koni. Miasto wydało kwotę 6 florenów jałmużny dla „biednych duchowo”, pogorzelców i studentów. Wydatki na budowę
szkoły i oficyny były równe 10 florenów i 4 srebrnych groszy.
W 1723 roku rozchody wyniosły 398 florenów więcej niż zakładano. Należy podkreślić, że wieś Lubogoszcz w okresie 4 lat
przekazała miastu pomoc w wysokości 308 reichstalarów.
1719
01.05. Eine „Prozession“ aus Lissen nimmt die Kirche in Weigmannsdorf (Wynanczyce, Kr. Fraustadt) in Besitz, nachdem
das Tribunal zu Petrikau (Piotrków Trybunalski) sie aufgrund
falscher Informationen über das Patronat der katholischen
Kirche überschrieb, seither gehören die hiesigen Protestanten
zur evangelischen Kirche in Ober Pritschen (Przyczyna Górna,
Kr. Fraustadt). In den Kirchenbüchern von Ober Pritschen sind
teilweise auch Einträge aus dem Dorf Weigmannsdorf (Wygancice) vermerkt. Es wird eigens ein Buch für „Fremde“ geführt:
Tillendorf, Weigmannsdorf, Alt Strunz (Stare Strącze), Neu
Strunz (Nowe Strącze), Lissen (Łysiny), Linden (Lipinki), Salisch
(Zalesie) u.a. Dieses Buch ist bis zum 3.2.1777 geführt worden.
1720
Die alte Holzkirche im polnischen Dorf Lache (Śmieszkowo)
muß wegen Baufälligkeit abgerissen und erneuert werden. Den
Neubau organisieren bzw. finanzieren der Pfarrer Christoph
Ruß und der Patronatsherr v. Radomicki. (siehe 1672, 1727)
1721
26.06. Erster großer Stadtbrand: Am Vormittag dieses Tages
bricht im Stall des Tuchmachermeisters Caspar Handke ein Feuer aus, das sich raus ausbreitet. Innerhalb von wenigen Stunden
brennt das freiherrliche Schloß, der Kirchenturm mit Glocke
und Turm, Kirchendach, Pfarr- und Schulhaus, Gärtnerei und
Vorwerkshaus sowie 105 bürgerliche Häuser nebst der meisten Mobilien in ganz kurzer Zeit ab. Der Tuchmacher Handke
befand sich zu diesem Zeitpunkt in Lissa (Leszno). (siehe 1765)
03.07. Eine Kommission untersucht den Stadtbrand: Bürgermeister Johann Augustin Dannhäuser, Ratsmann Caspar Thiel,
1725
26.01. Sukiennik Caspar Handke posądza żołnierza Christopha
Scholtza o podpalenie jego domu, które przyczyniło się do wielkiego pożaru miasta w 1721 roku. Handke chciał w ten sposób
oczyścić z podejrzeń siebie i swoją córkę. Żołnierza przekazano zarządcy sądu dziedzicznego w Górze. Podejrzany był przez
cały rok męczony, dręczony i torturowany, aż w końcu zwolniono go z powodu braku dowodów o jego winie. Handke musiał
potem zapłacić odszkodowanie w wysokości 56 reichstalarów
47
Stadtvogt Hans Georg Kahl, Schloßvogt Hans Christoph Schöttlinger und mehrere Bürger. Caspar Handke, seine Frau und
Tochter Christina wurden in Haft genommen, aber wegen ungenügender Beweise wieder frei gelassen.
26.07. Trotz des Freispruchs ist der Haß gegen die Familie
Handke so groß, daß der Grundherr anordnete, daß Caspar
Handke die Stadt binnen drei Tagen zu verlassen habe. Sein Besitz wird eingezogen und auf die Herrschaft, die Kirche und die
Gemeinde verteilt. Die Bürgerschaft entzog dem Handke das
Bürgerrecht und die Mitgliedschaft in der Zunft. Dennoch blieb
er vor Ort, weshalb ihm zehn ansässige Tuchmacher das Handwerkszeug zerschlugen. Handke wehrte sich jahrelang verzweifelt vor dem Fürstentumsgericht und nach vier Jahren wurde er
in seinen Rechten wiederhergestellt. (siehe 1725)
i 7 srebrnych groszy. Tym samym zakończył się równocześnie
proces przeciwko niemu samemu. W międzyczasie większość
mieszkańców Sławy odbudowała swoje domy o konstrukcji szachulcowej z gliny, pokryte słomą lub gontem. Pozostała część
mieszczan nie była w stanie postawić nowych budynków.
(patrz 1721, 1722)
1726
Przywilej dla balwierzy potwierdza, że w Sławie działa drugi
łaziebnik o nazwisku Altwacher. (patrz 1668). Na początku XIX
wieku w domu nr 69 przy ulicy Baderstraße (Łaziebna) mieszkał
balwierz - senator Kahl.
Cesarski poborca cła granicznego Johann Josef Nosli z Głogowa skarżył się w wyższym urzędzie celnym we Wrocławiu m.in.
na Johanna Franza von Fernemont - Barwitz, który ściągał cło
nie tylko w Sławie, ale również w Kolsku i Jesionie. Zakaz nadużywania tego procederu był przez sławianina dalej nieprzestrzegany. (patrz 1729)
1722
22.02. Glogau (Głogów, Schlesien): Tod des dritten Grundherren auf Schlawa (Sława) und Pürschkau (Przybyszów) aus dem
Hause Fernemont, Johann Wenzel v. Barwitz, Freiherr v. Fernemont (ca.1630-1683). Sein Sohn Johann Franz (II) v. Barwitz,
Freiherr v. Fernemont (1688-1740), wird sein Nachfolger. In
diesem Jahr heiratete er die reiche Josefa Maria Rosina Antonia Johanna Gräfin Wilczek, Freiin v. Hultschin und Gutenland
(1701-1735), Tochter des Generalfeldmarschalls und Kommandanten von Glogau, Graf Witzek, der seit 1718 Administrator
und Aufseher der Schlawaer Güter war. Da Franz mit der Braut
im 3. Grade verwandt war, mußte er sich eine päpstliche Dispensation holen. Durch ihr in die Ehe eingebrachtes Vermögen
von 20.000 Floren konnte die Herrschaft Schlawa (Sława) entschuldet werden. (siehe 1688, 1740)
19.11. Der Bürgermeister Johann Augustin Tannhäuser und die
Ratsmänner Porpher, Thiele, Nowack und Hamann bescheinigen, daß es in der Stadt 66 Häuser gibt, vor dem Pürschkauer
Tor befinden sich weitere 6 Häuser, in der Polnischen Vorstadt
14 Häuser. In der Stadt befinden sich 8 Brotbänke, 6 Fleischbänke - davon 2 ungenutzt, 17 Schuhmacherbänke - davon
11 ungenutzt, 1 Baderstube und 1 Küchentisch und 20 Gärtchen, drei Windmühlen auf dem Rühberg.
1727
Poświęcenie drugiego kościoła w Śmieszkowie. (patrz 1720,
1729)
1728
Z rozliczenia płac wynika, że sławski zarządca gospodarczy
otrzymywał 48 reichstalarów, włodarz w Przybyszowie - 14 reichstalarów, a tamtejszy sołtys - 10 reichstalarów, ponadto gajowy
- 12 reichstalarów, piwowar - 14 reichstalarów, rybak - 8 reichstalarów, starsi pachołkowie - 14 reichstalarów, średni pachołkowie
- 10 reichstalarów, młodsi pachołkowie - 9 reichstalarów, parobki
od koni - 2 reichstalary i 5 srebrnych groszy, parobek od krów 5 reichstalarów, naganiacze - 3 i 4 reichstalary, kucharka dla
czeladzi - 7 reichstalarów, starsza służąca - 6 reichstalarów, parobki od świń - 2 reichstalary i 20 srebrnych groszy, gorzelnik 11 reichstalarów, gospodyni w majątku Radzyń - 10 reichstalarów, proboszcz obu majątków ziemskich - 21 reichstalarów, kantor - 10 reichstalarów, organista - 10 reichstalarów, dzwonnik 4,25 reichstalara, poza tym corocznie 5 świń w ramach deputatu. Służba pałacowa otrzymywała rocznie: nakrywacz stołu - 20
reichstalarów, kucharz - 20 reichstalarów, myśliwy - 16 reichstalarów, ogrodnik - 16 reichstalarów, polski służący - 6 reichstalarów,
stajenny - 12 reichstalarów, woźnica - 10 reichstalarów, foryś 6 reichstalarów i 15 srebrnych groszy i kominiarz - 5 reichstalarów.
W mieście żyli także żołnierze: u pani Klopschwitzer - rotmistrz, u Christopha Handke - podporucznik, trębacz był zakwaterowany u Hansa Hoffmanna, wartownia znajdowała się
u Christopha Störza, wachmistrz mieszkał u Gottlieba Handke,
1724
Der Bürgermeister Johann Augustin Dannhäuser fertigt für
das Amtsjahr 1721/22 eine Jahresrechnung an, die von den
herrschaftlichen Beamten begutachtet wurde: Danach wurden
1.238 Floren und 8 Silbergroschen eingenommen, darunter 795
Reichstaler und 10 Silbergroschen Bonifikationsgelder aus der
Kreiskasse. Die Ausgaben betrugen 1.048 Floren und 14 Silbergroschen. Davon kamen auf einquartierte Soldaten für sechs
48
Monate 10 Floren je Monat, also 60 Floren. Bürgermeister und
Stadtschreiber erhielten 28 Floren und 6 Silbergroschen an Reisekosten für zwei Jahre. Für die Besoldung des Stadtschreibers
wurden 36 Floren und 10 Silbergroschen ausgegeben. Für das
1722 erworbene Stadtsiegel 3 Floren. Der Accis-Einnehmer
erhielt für zwei Jahre 24 Floren, vier Handlanger, die auf dem
Schloß arbeiteten bekamen täglich 4 Silbergroschen, gesamt
7 Floren. Der Pfarrer erhielt 24 Floren. Entlassene Soldaten
3 Floren und 12 Silbergroschen, die Landdragoner 12 Silbergroschen für das Pferdefutter. An Almosen für arme Geistliche, Abgebrannte und Studenten gab die Stadt 6 Floren aus.
Für den Bau am Schul- und Hirtenhaus kamen 10 Floren und
4 Silbergroschen zusammen. Im Jahr 1723 wurden 398 Floren
mehr ausgegeben als eingenommen. Hervorzuheben ist, daß
die Gemeinde Laubegast (Lubogoszcz) der Stadt innerhalb von
vier Jahren eine Unterstützung von 308 Reichstalern zukommen ließ.
furier u Abrahama Gottwalda, przewoźnik - u Eliasa Handke,
a felczer - u Christopha Remschela.
1729
luty: Johann Franz von Fernemont-Barwitz wreszcie przedkłada w urzędzie celnym swoje przywileje. (patrz 1726) Pomimo
to Max von Kesslitz auf Salisch (z Zalesia) ma powód do skargi
twierdząc, że dziedzic sławski domaga się od swoich ludzi cła,
co do tej pory nie było ogólnie przyjęte. Na skutek tego urząd
celny nakazał von Fernemontowi ograniczyć pobór cła tylko do
własnego terenu, na co dziedzic nie reagował. (patrz 1737)
7.10. Drugi kościół w polskim Śmieszkowie spłonął doszczętnie z powodu nieostrożności pewnej kobiety i musi zostać odbudowany. Proboszczem był wówczas Johann Christoph Ruß,
wymieniany około 1719 roku także w kaszczorskich księgach
kościelnych. (patrz 1672, 1792) Jeszcze w okresie działalności wspomnianego duszpasterza wzniesiono trzecią światynię
(1731), do której później dobudowano drewnianą wieżę. (patrz
1828)
1725
26.01. Der Tuchmacher Caspar Handke bezichtigt den Soldaten
Christoph Scholtz der Brandstiftung in seinem Haus, das Auslöser für den großen Stadtbrand von 1721 war, um sich und seine Tochter von dem schrecklichen Verdacht rein zu waschen.
Der Soldat wurde dem Vogt des Erbgerichts der Stadt Guhrau
(Góra) übergeben. Er wurde ein Jahr lang vergeblich gequält,
gemartert und gefoltert und mußte dann schuldlos entlassen
werden. Handte mußte daraufhin einen Schadenersatz in Höhe
von 56 Reichstalern und 7 Silbergroschen bezahlen. Damit endete gleichzeitig der Prozeß gegen Handke. Die meisten Bürger
hatten inzwischen ihre Häuser aus einfachem Lehmfachwerk
mit Stroh - oder Schindeldach wieder aufgebaut. Der andere
Teil der Bürger war außer Stande sich ein neues Haus zu bauen.
(siehe 1721, 1722)
1730
3.01. Mieszkaniec Przybyszowa o nazwisku Knobloch otrzymuje karę grzywny w wysokości 1 reichstalara, gdyż zwymyślał chłopa Hansa Raschke, nazywając go „mrukiem”. Skazano
również Christofa Seilera z Lubogoszczy, który pobił w piwiarni
Friedricha Otto z Głuchowa. Heinrich Hain musiał zapłacić 2 reichstalary, ponieważ nazwał żonę Caspara Handke „jędza”.
1731
Śmierć Erasmusa Bernharda von Klüx (1652-1731), dziedzica
majątku Groß Hennersdorf w Saksonii. Von Klüx odziedziczył
po swojej żonie Annie Barbarze von Rechenberg (1650-1704)
majątek ziemski Strącze (z Przylesiem), pozostawiając go synowi Wolfgangowi Bernhardowi von Klüx († 1755). (patrz 1755)
Po dwóch latach ukończono nowy kościół w Śmieszkowie.
(patrz 1729)
1726
Ein Privileg für die Bader bestätigt, daß es einen zweiten Bader namens Altwacher in Schlawa (Sława) gibt. (siehe 1668)
Anfang des 19. Jahrhunderts wohnte in Haus Nr. 69 in der Baderstraße der Bader und Senator Kahl.
Der Kaiserliche Grenzzolleinnehmer Johann Josef Nosli in
Glogau (Głogów, Schlesien) beschwerte sich bei der Oberzollamtsadministration in Breslau neben anderen Klagepunkten
darüber, daß Johann Franz v. Fernemont-Barwitz nicht nur in
Schlawa (Sława), sondern auch in Kolzig und Grünwald Zoll eintreiben darf. Ein Mißbrauchsverbot wird von dem Schlawaer
jedoch weiterhin mißachtet. (siehe 1729)
1732
27.05. Baron Johann Franz von Fernemont-Barwitz, który
w międzyczasie został również właścicielem majątku ziemskiego w Lipinkach, zawarł z królewskim inspektorem budowlanym
Friedrichem Höhne umowę dotyczącą odnowienia środkowej
części pałacu. Za to przyznano mu 900 reichstalarów, 30 achtli
piwa oraz paszę dla koni pracujących przy budowie. Wspomniane roboty budowlane stały się powodem ostrych sporów z miastem, ponieważ dziedzic żądał od mieszkańców wykonywania
prac pomocniczych przy remoncie pałacu. Dopiero po długim
49
1727
sporze prawnym zwyciężyli mieszkańcy. (patrz 1733)
12.07. Jedno z rozporządzeń miejskich ubolewa, że mieszkańcy za dnia jak i w nocy wyrzucają nieczystości na ulice, które
z tego powodu są brudne.
5.08. Głogowski starosta ziemski Franz Carl Graf von Kottulinski wzywa mieszkańców do złożenia szczegółowych informacji
o działających w mieście cechach.
Einweihung der zweiten Kirche in Lache (Śmieszkowo).
(siehe 1720, 1729)
1728
luty: Śmierć sławskiej dziedziczki Josefy Marii von Fernemont-Barwitz zd. hrabina Wilczek (*22.7.1701 Chojna).
16.05. Feldmarszałek Josef Maria Balthasar von Wilczek zawiera ze swoim zięciem, owdowiałym hrabią von Fernemont, porozumienie o podziale spadku na rzecz sześciorga dzieci zmarłej. W celu ulokowania pieniędzy von Frenemont nabył w 1737
roku majątek ziemski Zauche (Sucha). (patrz 1737)
Eine Lohnabrechnung weist auf, daß der Schlawaer Wirtschaftsverwalter 48 Reichstaler erhielt, der Vogt in Pürschkau
(Przybyszów) 14 Reichstaler und der dortige Schulz 10 Reichstaler, zudem ein Heideläufer 12 Reichstaler, der Brauer 14 Reichstaler, der Fischer 8 Reichstaler, die Großknechte 14 Reichstaler,
Mittelknechte 10 Reichstaler, Kleinknechte 9 Reichstaler, die
Pferdejungen 2 Reichstaler und 5 Silbergroschen, der Kuhknecht 5 Reichstaler, die Treiber 3 und 4 Reichstaler, die Gesindeköchin 7 Reichstaler, die Großmagd 6 Reichstaler, die Schweinejungen und -mädchen 2 Reichstaler und 20 Silbergroschen,
der Branntweinbrenner 11 Reichstaler, die Wirtin vom Rädchener Gut 10 Reichstaler, der Pfarrer von beiden Herrschaften
21 Reichstaler, der Kantor 10 Reichstaler, der Organist 10 Reichstaler, der Glöckner 4,25 Reichstaler, außerdem jährlich fünf Deputatschweine. Die Schloßbediensteten erhielten pro Jahr: Der
Tafeldecker 20 Reichstaler, der Koch 20 Reichstaler, der Jäger
16 Reichstaler, der Gärtner 16 Reichstaler, der polnische Junge 6 Reichstaler, der Reitknecht 12 Reichstaler, der Kutscher 10
Reichstaler, der Vorreiter 6 Reichstaler und 15 Silbergroschen,
und der Feuermauerkehrer 5 Reichstaler.
An Soldaten lebten in der Stadt: der Rittmeister bei Frau
Klopschwitzer, der Leutnant bei Christoph Handke, das Cornetquartier war bei Hans Hoffmann, die Wachstube befand sich bei
Christoph Störz, de Wachtmeister wohnte bei Gottlieb Handke,
der Fourier bei Abraham Gottwald, der Transporteur bei Elias
Handke, der Feldscherer bei Christoph Remschel.
1736
1729
1733 - 1735
Wojna o sukcesję polską: Kargowa zostaje doszczętnie spalona, dochodzi również do splądrowania Babimostu.
12.01. Podczas publicznego posiedzenia Rady Miejskiej zarządca gospodarczy majątku sławskiego otworzył i skontrolował
skrzynię z dokumentami prawnymi. Stosowne zaświadczenie
zawierające 15 punktów podpisali: Consul (=burmistrz) Franz
Noack, radny senior Gottlieb Wunsch oraz radni Johann Bartig,
Johann Gottfried Kahl, Johann Martitz i Johann Balzer Walther.
13.07. Spór o świadczenie prac pomocniczych przy budowie
pałacu hetman ziemski rozstrzyga na korzyść mieszkańców.
Dnia 28 sierpnia wyrok zostaje ponownie potwierdzony.
(patrz 1732)
29.07. Gwałtowna burza niszczy w okolicy wiele domostw.
1735
Februar: Johann Franz v. Fernemont-Barwitz legt der Zolladministration endlich seine Privilegien vor. (siehe 1726) Dennoch
hat Max v. Kesslitz auf Salisch (Zalesie) Grund zur Klage, daß
der Schlawaer Grundherr von seinen Leuten Zoll verlangt, was
bislang nie üblich war. Die Administration beschränkte v. Fernemont daraufhin auf die Zollerhebung allein auf sein Gebiet,
worauf er aber offenbar nicht reagierte. (siehe 1737)
07.10. Die zweite Kirche im polnischen Kirchdorf Lache
(Śmieszkowo) brennt infolge der Unvorsichtigkeit einer Frau
ab und muß neu aufgebaut werden. Pfarrer ist damals Johann
Christoph Ruß, der um 1719 auch in Altkloster (Kaszczor) erwähnt wird. (siehe 1672, 1792) Die dritte Kirche wurde 1731
von demselben Pfarrer neu errichtet und später durch einem
Holzturm ergänzt. (siehe 1828)
Mokre lato z powodziami. Po opadnięciu wody zboże wygląda „jak gnój”, a po okolicy roztacza się smród. W następstwie
wśród wielu ludzi i zwierząt rozprzestrzeniają się choroby.
1737
8.03. Zgodnie z cesarskim rozkazem na całym Śląsku normowane są pobory cła. Wspomniane polecenie dotyczyło również hrabiego von Fernemont - Barwitz. Dziedzic zwrócił jednak uwagę, że przez Sławę jedna droga prowadzi do Wschowy
i Leszna, natomiast druga - do Głogowa. Do jego dominium należało 6 mostów, które musiał utrzymywać. (patrz 1729, 1738).
1.10. Hrabia Johann Franz von Fernemont nabywa majątek
ziemski Zauche (Sucha) za 38.000 reichstalarów w ramach lokaty kapitału dla swoich dzieci. Jego teść, feldmarszałek von
50
Wilczek, zaprotestował przeciwko temu, stąd Johann Franz
chciał z pomocą cesarza przekształcić wspomniany majątek na
własność alodialną. (patrz 1735)
Według sporządzonego w tym roku zestawienia sławscy sukiennicy wykonali 589 sztuk sukna, dla porównania: w roku
1728 - 748 sztuk, 1739 - 616 sztuk, 1740 - 482 sztuki, 1741 - 486
sztuk. Za każdą sztukę należało uiścić opłatę foluszową w wysokości 5 srebrnych groszy.
1730
1738
1731
03.01. Der Bewohner Knobloch aus Pürschkau (Przybyszów) wird
mit einem Reichstaler Strafe belegt, weil er den Bauern Hans
Raschke als „Brim Bär“ (Brummbären) beschimpft hat. Ebenso
wurde Christof Seiler aus Laubegast verurteilt, weil er Friedrich
Otto aus Ogglischmühl in der Bierschenke schlug. Heinrich Hain
mußte 2 Reichstaler bezahlen, weil er die Frau von Caspar Handke eine Hexe geheißen hatte.
17.07. Owdowiały dziedzic Sławy Johann Franz (II) von Fernemont - Barwitz w drugim małżenstwie poślubia Eleonorę hrabinę Kolowrat. (patrz 1735, 1740)
W Wiedniu wydano pismo drukowane opisujące szczegółowo prawo celne na Śląsku, pomimo to spory dotyczące poborów celnych nie ustają. (patrz 1737)
Tod des Erasmus Bernhard v. Klüx (1652-1731), Herr auf
Groß Hennersdorf in Sachsen. Er hatte die Gutsherrschaft
Strunz (mit Waldvorwerk) von seiner Frau Anna Barbara v. Rechenberg (1650-1704) geerbt und hinterließ sie seinem Sohn
Wolfgang Bernhard v. Klüx († 1755). (siehe 1755)
Die neue Kirche in Lache (Śmieszkowo) wird nach nur zwei
Jahren fertiggestellt. (siehe 1729)
Sława za czasów von Fernemont - Barwitz
w okresie panowania pruskiego (1740-1884)
1732
27.05. Freiherr Johann Franz v. Fernemont-Barwitz, dem z. Zt.
auch das Gut Linden (Lipinki) gehörte, schließt mit dem Königlichen Bauinspektor Friedrich Höhne aus Züllichau einen Vertrag über die Erneuerung des Mittelteils des herrschaftlichen
Schlosses ab. Dafür wurden ihm 900 Reichstaler und 30 Achtel
Bier bewilligt und das Pferdefutter der beim Bau eingesetzten
Tiere. Durch die Bauarbeiten kam es mit der Stadt zu harten
Kämpfen, da der Grundherr von den Bürgern Handlangerdienste forderte. Erst nach einem langen Rechtsstreit obsiegten die
Bürger. (siehe 1733)
12.07. Eine städtische Verordnung beklagt, daß die Bürger bei
Tag und Nacht ihren Unrat auf die Straße schütten und die
Straßen dementsprechend unsauber sind.
05.08. Der Landeshauptmann von Glogau (Głogów, Schlesien),
Franz Carl Graf v. Kottulinski, fordert die Bürger auf detaillierte
Informationen über die Zünfte und Zechen in der Stadt einzureichen.
1740 - 1742
Pierwsza Wojna śląska - królem Prus zostaje Fryderyk II, który
podbija austriacki Śląsk. W tym roku panuje bardzo sroga zima.
24.08. W leżącym w granicach Polski Kaszczorze umiera dziedzic Sławy - hrabia Franz von Fernemont - Barwitz.
20.10. W Wiedniu umiera Karol VI, co doprowadza do wojny
o sukcesję austriacką. Król pruski potraktował to jako okazję do
podbicia Śląska i przejęcia władzy w tej prowincji. Następczyni
tronu po Karolu VI, Maria Teresa, walczyła niemalże 25 lat o powrót Śląska do korony czeskiej.
11.12. Głogowski hetman ziemski - Kottlinski - wydaje dla majątku ziemskiego w Sławie rozkaz odprawienia młodych oddziałów i bydła pociągowego, aby nie wpadły w ręce Prusaków.
Następnie przez Sławę przechodzą wojska pruskie, przeważnie
kawaleria i za każdym razem zażywają tutaj jednodniowego odpoczynku. Koszty utrzymania żołnierzy miasto oszacowało na
kwotę 3.095 florenów, poza tym Sława musiała oddać do dyspozycji 30 robotników do budowy szańców w okolicach Serbów
oraz bydło i żywność o wartości 271 florenów.
14.12. Do końca lutego 1741 w mieście przebywa eskadron pruskich husarów. Koszty utrzymania jednej osoby oszacowano na
kwotę 99 reichstalarów, poza tym miasto musiało dostarczyć
drewno i światło. W wymienionym okresie miasto wyłożyło na
ten cel 3.510 florenów.
19.12. Pierwsze oddziały pruskie docierają do Głogowa i wkrótce całkowicie otaczają miasto.
1733 - 1735
Im benachbarten Polen tobt der Polnische Erbfolgekrieg:
Unruhstadt wird niedergebrannt und auch Bomst (Babimost)
geplündert.
12.01. In öffentlicher Ratsversammlung wird die städtische
Rechtslade durch den herrschaftlichen Wirtschaftsverwalter
geöffnet und revidiert. Die mit 15 Punkten versehene Urkunde
unterzeichneten der Consul (= Bürgermeister) Franz Noack, der
Ratssenior Gottlieb Wunsch und die Ratsherren Johann Bartig,
Johann Gottfried Kahl, Johann Martitz und Johann Balzer Walther.
51
23.12. Fryderyk II przyjeżdża do zajętego przez jego wojska Głogowa.
Śmierć czwartego dziedzica Sławy i Przybyszowa z domu Fernemont - Johanna Franza (II) von Barwitz, barona von Fernemont (1688 - 1740). Następcą zostaje jego syn Johann Franz (III)
von Barwitz, baron von Fernemont (1722 - 1770). (patrz 1770)
13.07. Der Landeshauptmann entscheidet im Streitfall um die
Handlangerdienste der Bürgerschaft beim Schloßbau zugunsten der Bürger. Am 28. August bestätigt er dieses Urteil nochmals. (siehe 1732)
29.07. Ein schweres Unwetter vernichtet viele Häuser im
Umkreis.
1741
1735
Panuje bardzo sroga zima. Ludzie nie mogli zagrzać się nawet
w swoich izbach.
Ekstremalne zimno nadeszło z wiatrem północnym przede
wszystkim w dniach: 9, 10 i 11 stycznia 1741 roku. Zimne warunki atmosferyczne trwały do maja, ucierpiało też bydło, gdyż
nie rosła trawa. Drzewa zakwitły dopiero pod koniec czerwca,
ale owoce nie dojrzały.
10.02. Johann Heinrich Lehmann (*1.12.1695, † 13.05.1770)
z Ruszowic zostaje pierwszym pastorem ewangelickim w Sławie
po reaktywacji zboru ewangelickiego. Już w styczniu oddelegowano z Brandenburgii na Śląsk 12 duchownych ewangelickich.
Nowego pastora przywitali szczególnie przedstawiciele miasta,
senior sukiennik Friedrich Wallschütz i powroźnik Johann Christian Frölich. (patrz 1770)
12.02. Nowy pastor ewangelicki odprawia pierwsze nabożeństwo. Z uwagi na to, że w okolicy wówczas jeszcze nie było innych duchownych tego wyznania, w nabożeństwie udział brali
wierni z Konotopu, Lubięcina, Chełmka, Grochowic, Starego
i Nowego Strącza, Zalesia i Marcinkowa. W kolejnych miesiącach pozyskano wyposażenie kościoła.
25.02. Król Prus wydaje zezwolenie na budowę kościoła ewangelickiego w Starym Strączu (redukcja w 1654 roku), od 1742
roku funkcję domu modlitw pełnił młyn. (patrz 1654, 1776)
marzec: Prusacy zobowiązują Sławę do dostarczenia dużej ilości jęczmienia do Głogowa, jednak miasto nie było w stanie
temu sprostać. W Sławie obozują trzy eskadry pułku dragonów
Möllendorffa liczące wraz ze sztabem 683 osoby i 641 koni.
Februar: Tod der Grundherrin von Schlawa (Sława), Josefa Maria v. Fernemont-Barwitz, geb. Gräfin Wilczek (*22.7.1701 Königsberg a. d. Oder/ Chojna).
16.05. Der Generalfeldmarschall Josef Maria Balthasar v. Wilczek verfaßt mit dem verwitweten Grafen v. Fernemont, seinem Schwiegersohn, eine Konvention über die Erbteilung unter
die sechs hinterbliebenen Kinder. Um das Geld anzulegen erwarb er 1737 die Herrschaft Zauche. (siehe 1737)
1736
Nasser Sommer mit Überschwemmungen, das Getreide sieht
nach Abfließen des Wassers wie Mist aus und verbreitet Gestank. Mensch und Vieh erkranken in der Folgezeit.
1737
08.03. Auf kaiserlichen Befehl wird in ganz Schlesien der Zoll
reguliert. Auch an den Grafen v. Fernemont-Barwitz erging ein
solcher Befehl. Er verwies darauf, daß die Straße nach Fraustadt (Wschowa) und Lissa (Leszno) über Schlawa (Sława) gehe,
sowie eine Straße nach Glogau (Głogów, Schlesien). Zu seinem
Dominium gehörten sechs Brücken, die er zu unterhalten hätte.
(siehe 1729, 1738)
01.10. Der Graf Johann Franz v. Fernemont kauft die Herrschaft
Zauche für 38.000 Reichstaler als Geldanlage für seine Kinder.
Sein Schwiegervater, der Generalfeldmarschall v. Wilczek, protestierte dagegen, woraufhin Johann Franz dieses Gut durch
den Kaiser in ein Allodium umwandeln wollte. (siehe 1735)
Die Tuchmacher von Schlawa (Sława) haben laut einer Auflistung in diesem Jahr 589 Tuche gefertigt, 1728 waren es 748 Stück,
1739: 616 Stück, 1740: 482 Stück, 1741: 486 Stück. Für jedes Stück
mußte ein Walklohn von 5 Silbergroschen entrichtet werden.
1742
Adam Erdmann Eckardt zostaje pierwszym pastorem ewangelickim w Starym Strączu po tzw. redukcji kościołów w 1654
roku. (patrz 1654, 1773)
Nowy zbór ewangelicki był zmuszony prowadzić długi proces
przeciwko proboszczowi katolickiemu i archiprezbiterowi Franzowi Nickel Drescherowi o opłaty kościelne.
27.03. Pastor Drescher ze Sławy skarży się, że pijany księgowy
Effenberg wraz z podporucznikiem huzarów, 4 kolejnymi huzarami i poborcą podatków włamał się w nocy na teren opieczętowanej plebanii. Wiele przedmiotów zostało zniszczonych,
uszkodzonych i ukradzionych.
1738
17.07. Der verwitwete Grundherr von Schlawa (Sława) Johann
Franz (II) v. Fernemont-Barwitz heiratet in zweiter Ehe Eleonore
Gräfin Kolowrat. (siehe 1735, 1740)
In Wien erscheint ein gedrucktes Schreiben, das detailliert
die Zollrechte in Schlesien beschreibt, dennoch enden die Streitigkeiten um die Einnahmen nicht. (siehe 1737)
52
Schlawa/Sława unter den Gutsherrn der Grafen
v. Fernemont-Barwitz während der preußischen
Herrschaft in Schlesien (1740-1884)
30.07. Do Sławy przybywa dwóch podoficerów z regimentu
Eisenach i organizuje rekrutację żołnierzy do armii pruskiej. Pewien polski zarządca dóbr, który w tym czasie przebywał w mieście w celu zakupu zboża, stracił w ten sposób swojego parobka
(pochodzącego najprawdopodobniej ze Sławy). Owa przymusowa rekrutacja znalazła swój epilog w sądzie.
21.07. Kupiec Johann Gottfried Röhr z Głogowa przejmuje dług
burmistrza Christopha Thoniga, wspomniane wierzytelności
wykupuje od podporucznika Pape za kwotę 18 reichstalarów
i 20 srebrnych groszy.
4.09. Zbór ewangelicki w Sławie wnosi w wyższym urzędzie
w Głogowie skargę przeciw archiprezbiterowi Drescherowi,
który rzekomo pobiera zawyżone opłaty. (patrz 1754)
28.09. Śmierć burmistrza Sławy Christopha Thoniga, który pozostawia sporo długów: ok. 300 reichstalarów, wyrównanych
w 1746 roku. Thonig był właścicielem działki z domem i połową warzelni na rynku (położonej pomiędzy Christophem Woitschachem i Eliasem Handke). Dnia 14.10.1745 ową posiadłość
nabył poborca podatkowy Marlitz za sumę 500 marek albo 266
reichstalarów i 20 srebrnych groszy.
1740 - 1742
1. Schlesischer Krieg, die Preußen unter dem gerade erst ins
Amt gekommenen König Friedrich II. erobern das österreichische Schlesien. Es herrscht ein sehr strenger Winter.
24.08. Der Grundherr von Schlawa (Sława), Graf Johann Franz
v. Fernemont-Barwitz stirbt in Altkloster (Kaszczor, Polen).
20.10. In Wien stirbt Kaiser Karl VI., was einen Nachfolgekrieg
auslöst, den der Preußenkönig nutzt, um Schlesien zu überfallen und in seine Gewalt zu bringen. Seine Nachfolgerin Maria
Theresia kämpft fast 25 Jahre um die Rückgewinnung Schlesiens für die böhmische Krone.
11.12. Der Landeshauptmann Kottlinski in Glogau (Głogów,
Schlesien) befiehlt der Herrschaft Schlawa (Sława), die jungen
Mannschaften und das Zugvieh auszusenden, damit sie nicht
den Preußen in die Hände fallen. In der Folgezeit marschierten
preußische Soldaten, zumeist Kavallerie, durch Schlawa und
rasteten jedes Mal einen Tag. Die Verpflegungskosten bezifferte die Stadt auf 3.095 Floren, außerdem mußte die Stadt 30
Arbeiter zum Schanzenbau bei Zerbau stellen sowie Vieh und
Lebensmittel im Wert von 271 Floren.
14.12. Bis Ende Februar 1742 verweilt eine Eskadron preußische Husaren in der Stadt. Pro Mann wurden Kosten von 99
Reichstalern veranschlagt, außerdem mußte ihnen noch Holz
und Licht geliefert werden. In diesen zweieinhalb Monaten
mußte die Stadt 3.510 Floren aufbringen.
19.12. Die ersten preußischen Truppen erreichen Glogau
(Głogów, Schlesien) und schließen die Stadt bald vollständig ein.
23.12. Friedrich II. von Preußen besichtigt die eingenommene
Stadt Glogau.
Tod des vierten Grundherren auf Schlawa (Sława) und Pürschkau (Przybyszów) aus dem Hause Fernemont, Johann Franz (II)
v. Barwitz, Freiherr v. Fernemont (ca.1630-1683). Sein Sohn Johann Franz (III) v. Barwitz, Freiherr v. Fernemont (1722-1770),
wird sein Nachfolger. (siehe 1770)
1743
15.05. Położenie kamienia węgielnego pod budowę (trzeciego)
kościoła ewangelickiego w Sławie przez budowniczego Höhne.
Zbór przez dwa lata odprawiał nabożenstwa w jednym z domów rodziny mieszczańskiej. Teraz podjęto decyzję o budowie
własnej świątyni, za 500 reichstalarów zakupiono dom narożny
wdowy po burmistrzu Dannhäuser położony przy Rynku (nr 25)
u zbiegu z ulicą Kirchgasse. Dom przeznaczono na mieszkanie
dla pastora, z kolei połowę podwórza - na budowę kościoła.
Ponieważ miejsce przewidziane na światynię okazało się zbyt
małe, zbór dodatkowo nabył od sąsiadującego Davida Rümplera część jego podwórza. (patrz 1759, 1766).
9.08. Pewien huzar - rekrut i 14 letni syn ślusarza Matheus Weiß
bawili się rzekomo bezpiecznym pistoletem. Nagle padł strzał,
huzar upadł na ziemię bez widocznych ran i zmarł następnej
nocy. Dzień później felczer i balwierz badają ciało zmarłego
i ponownie nie stwierdzają żadnych ran postrzałowych. Dnia 11
sierpnia wykopano zwłoki, które na koszt miasta przekazano do
oględzin lekarzowi regimentu.
Gmina ewangelicka zebrała kolektę na budowę nowego kościoła w Sławie. Uzyskana kwota wynosiła 120 reichstalarów
i 23 srebrnych groszy, w 1744 roku - 96 reichstalarów i 7 srebrnych groszy, 1745 - 79 reichstalarów i 16 srebrnych groszy, 1746
- 100 reichstalarów, czyli w sumie 396 reichstalarów.
1741
Es herrscht ein sehr strenger Winter. In den Stuben konnten
sich die Menschen nicht erwärmen, vor allem am 9., 10. und 11.
Januar 1741 herrschte große Kälte bei starkem Nordwind. Bis
Mai herrschte kaltes Wetter und das Vieh litt große Not, weil das
Gras nicht wuchs. Die Bäume blühten erst Ende Juni und brachten die Früchte nicht bis zur Reife.
53
1744 -1745
10.02. Johann Heinrich Lehmann (*1.12.1695, † 13.5.1770) aus
Rauschwitz wird erster evangelischer Pastor in Schlawa (Sława)
nach der Wiedergründung der Kirchengemeinde. Bereits im Januar waren zwölf evangelische Pastoren aus Brandenburg nach
Schlesien entsandt worden. Den neuen Pastor empfingen namentlich die Vertreter der Stadt, der Tuchmacher-Älteste Friedrich Wallschütz und der Seilmacher Johann Christian Frölich.
(siehe 1770)
12.02. Der neue evangelische Pastor hält den ersten Gottesdienst ab. Da es noch keine anderen evangelische Geistliche
in der Region gab, kamen Zuhörer aus Kontopp (Konotop),
Liebenzig (Lubięcin), Kölmchen (Chmełek), Gruchwitz (-), Alt
Strunz (Stare Strącze), Neu Strunz (Nowe Strącze), Salisch (Zalesie) und Merzdorf hierher. In den folgenden Monaten wurden
Ausrüstungsgegenstände für die neue Kirche erworben.
25.02. Der preußische König erteilt die Genehmigung zum Kirchenbau eine evangelischen Kirche in Alt Strunz (Stare Strącze,
1654 Reduktion), ab 1742 diente die Roßmühle als Bethaus.
(siehe 1654, 1776)
März: Die Stadt Schlawa (Sława) wird von den Preußen verpflichtet eine große Menge Gerste nach Glogau (Głogów, Schlesien) zu liefern. Die Stadt war dazu aber nicht in der Lage. In der
Stadt lagern drei Eskadronen des Möllendorff’schen DragonerRegiments mit 641 Pferden und 683 Mann nebst dem Stab.
Druga wojna śląska: Fryderyk II utrzymuje w posiadniu Śląsk.
Wraz z wprowadzeniem nowej liturgii w kościele ewangelickim, również w Sławie, powołano służbę kościelną. Powroźnik
Christian Frölich został dzwonnikiem (do ok. 1745 roku) z rocznym wynagrodzeniem w wysokości 10 reichstalarów. Z kolei
Frölich i Balthasar Meinhardt zostają wybrani na głowę rady parafialnej z rocznym wynagrodzeniem w wysokości 12 reichstalarów. Christian Fitzner i Christian Hormuth zostali ołtarznikami
lub zbierali datki pieniężne, za co uzyskiwali dochody roczne
w wysokości 5 reichstalarów. Pastor otrzymywał 120 reichstalarów i 15 sążni drzewa olchowego z darmowym dowozem i rąbaniem. Stary kantor Mangelbaum początkowo otrzymywał 4
reichstalary, następnie co roku 12 i 8 sążni drzewa z darmowym
dowozem. Dopiero wraz z objęciem tej funkcji przez kantora
Grotke wynagrodzenie podwyższono do kwoty 30 reichstalarów.
Po kilku latach zlikwidowano służbę dzwonnika, ponieważ najprawdopodobniej spostrzegano ją jako zbyteczną. (patrz 1745)
5.02. Majątek ziemski w Sławie zobligowano do wysłania do
miejscowości Serby 16 wozów oraz 62 mieszkańców w celu budowy szańców dla Prusaków.
12.08. Wieś Lubogoszcz poświadcza, że utrzymuje 159 koni
i 158 żołnierzy.
Początek grudnia: Pastor Lehmann wprowadza się do przebudowanej plebanii, która jednakże już po kilku latach wymaga
ponownego remontu. (patrz 1753)
1742
Adam Erdmann Eckardt wird erster evangelischer Pastor von
Alt Strunz (Stare Strącze,) nach der Kirchenreduktion von 1654.
(siehe 1654, 1773)
Die neue evangelische Gemeinde muß einen langen Prozeß
mit dem katholischen Pfarrer und Erzpriester Franz Nickel Drescher um die Stolgebühren führen.
27.03. Pastor Drescher aus Schlawa (Sława) beschwert sich darüber, daß der besoffene Wirtschaftsschreiber Effenberger mit
dem Husarenleutnant und 4 Husaren nebst dem Acciseeinnehmer in der Nacht in den versiegelten Pfarrhof eingebrochen
seien. Viele Gegenstände seien zerstört, geraubt oder beschädigt worden.
30.07. Zwei Unteroffiziere vom Eisenachschen Regiment kommen nach Schlawa (Sława) und werben Soldaten für die preußische Armee an. Einem polnischen Amtmann, der hier zum
Kornkauf verweilte, nehmen sie den Knecht (offenbar aus
Schlawa stammend) ab. Die Zwangsrekrutierung führte zu einem gerichtlichen Nachspiel.
21.07. Der Kaufmann Johann Gottfried Röhr aus Glogau
(Głogów, Schlesien) erhält für eine Schuldverschreibung für
den Schlawaer Bürgermeister Christoph Thonig vom Leutnant
1745
Patron kościoła ewangelickiego w Sławie, dziedzic von Fernemont, powołuje do kościelnej rady starszych królewskiego
poborcę podatkowego Johanna Martitza z wynagrodzeniem 12
reichstalarów. Miejskim reprezentantami rady zostali Balthasar
Meinhardt i Friedrich Wallschütz, natomiast przedstawicielami
wsi w radzie byli sołtysi Georg Hauffe z Lubogoszczy i Christoph
Hoffmann z Radzynia. Ten skład utrzymał się aż do objęcia zboru przez pastora Bülow.
1747
5.02. Dziedzic Sławy Johann Franz (III) von Fernemont-Barwitz
poślubia w Koszęcinie Charlotte hrabinę von Sobeck und Kosnitz (*1730, † 7.09.1817 Rydzyna). (patrz 1770, 1817)
1748
13.09. Nowy władca Śląska - król Fryderyk II przyznaje pruski
dyplom szlachectwa rodzinie von Fernemont-Barwitz.
54
1750
Po epidemii dżumy w 1709/10 roku znacznie wzrosło osadnictwo niemieckich kolonistów na prawie holenderskim tzn.
flandryjskim, czyli tzw. wsie olęderskie. Osadnictwo olęderskie
w znacznej mierze dotyczyło również polskich wsi należących
do klasztoru w Przemęcie: Mochy, Kaszczor, Łupice, Ciosaniec,
Szreniawa, Śmieszkowo. Powstają liczne kolonie Friedendorf
(Frydrycha, XX wieku Spokojna), Droniki i Nowa Wieś k. Moch,
ok. 1780 roku).
W Sławie rozpoczęto budowę szkoły ewangelickiej. Do tej
pory zajęcia były prowadzone przez kantora w domach rodzin
mieszczańskich.
Pape 18 Reichstaler und 20 Silbergroschen.
04.09. Die evangelische Gemeinde Schlawa (Sława) reicht gegen die Vorwürfe des Erzpriesters Drescher beim Oberamt in
Glogau (Głogów, Schlesien) Klage ein, weil Drescher überhöhte
Gebühren verlange. (siehe 1754)
28.09. Tod des Schlawaer Bürgermeisters Christoph Thonig. Er
hinterließ eine große Menge an Schulden: etwa 300 Reichstaler, die 1746 gedeckt wurden. Er besaß ein Hausgrundstück
mit einem halben Gebräu am Ringe (zwischen Christoph Woitschach und Elias Handke gelegen), das am 14.10.1745 von dem
Königlichen Accise-Einnehmer Marlitz für 500 Mark oder 266
Reichstaler und 20 Silbergroschen gekauft wurde.
1751
1743
15.05. Grundsteinlegung zum Bau einer (dritten) Kirche in
Schlawa (Sława) für die Protestanten durch Baumeister Höhne.
Die Gemeinde hatte zwei Jahre lang in einem Bürgerhaus ihren Gottesdienst abgehalten. Jetzt entschloß sie sich zum Bau
eines eigenen Gotteshauses und kaufte das Eckhaus am Ringe
(Nr.25) zur Kirchgasse der Bürgermeisterwitwe Dannhäuser für
500 Reichstaler. Das Haus wurde zur Pastorenwohnung und die
Hälfte des Hofraumes wurde für das Bethaus ausgewählt. Da
dieser Platz nicht groß genug war, wurde vom Nachbarn David Rümpler ein Teil seines Hofraums erworben. (siehe 1759,
1766)
09.08. Ein neu geworbener Husar und der 14-jährige Schlossersohn Matheus Weiß spielen mit angeblich sicheren Pistolen. Dabei löst sich ein Schuß und der Husar stürzte unverwundet zu Boden und starb in der folgenden Nacht. Tags drauf
untersucht der Feldscher und Bader die Leiche, kann aber
keine Wunden feststellen. Am 11. August wird der Leichnam
nochmals ausgegraben und vom Regimentsarzt auf Kosten der
Stadt untersucht.
Die Gemeinde sammelt in Kollekten für den Bau der neuen
evangelischen Kirche in Schlawa (Sława) 120 Reichstaler und
23 Silbergroschen, 1744 waren es 96 Reichstaler und 7 Silbergroschen, 1745: 79 Reichstaler und 16 Silbergroschen, 1746:
100 Reichstaler, also zusammen 396 Reichstaler.
Ostatni przedstawiciel rodziny Schröter (zamieszkałej w Sławie
od 1583 roku), handlarz konopią i lnem pomiędzy Polską a Wrocławiem, popełnia samobójstwo, gdyż w czasie podróży służbowej zmarła mu żona. Po powrocie nie mógł zapomnieć widoku
zmarłej. Jego dom nr 1 przy Rynku, nabywa szwagier i wspólnik Johann Christian Frölich, właściciel domu nr 4. Po pożarze w 1765
roku budynek zostaje odbudowany za sumę 4.284 talarów i przeznaczony na prowadzenie gospody i sklepu. (patrz 1765)
6.12. Młynarz Klitscher ze Sławy zostaje ukarany przez głogowską kamerę wojny i domen grzywną w wysokości 91 reichstalarów i 5 srebrnych groszy, ponieważ prowadził handel zbożem
z sąsiednią Polską.
1753
Sławskie kolegium kościelne składa w głogowskiej kamerze wniosek o zezwolenie na zakup nowego, wygodniejszego
mieszkania dla pastora. (patrz 1743)
1754
22.08. Gmina ewangelicka w Sławie zawiera ugodę z proboszczem katolickim i archiprezbiterem Ignatzem Franzem w sprawie pobieranych opłat. (patrz 1742)
1755
Po Wolfgangu Bernhardzie von Klüx († 1755) dziedzicem
Strącza (z Przylesiem) zostaje Johann Leopold von Klüx.
23.08. Inspektor i radca konsystorialny Ludovici przeprowadza
w Sławie wizytację kościoła. (patrz 1765)
1744 -1745
2. Schlesischer Krieg, König Friedrich II. von Preußen behauptet seinen neuen schlesischen Besitz.
Mit der Einführung einer neuen evangelischen Kirchenordnung wird auch in Schlawa (Sława) eine Kirchendienerschaft
ernannt. Der Bürger und Seiler Christian Frölich wurde (bis ca.
1745) Glöckner mit einem jährlichen Gehalt von 10 Reichstalern. Er und Balthasar Meinhardt werden zumeist im Folgen-
1756 - 1763
Trzecia wojna śląska (wojna siedmioletnia) - wojna o Śląsk
staje się konfliktem zbrojnym o zasięgu światowym. Główne
walki toczyły się jednak na terenie Śląska, Saksonii i Czech.
55
1757
27.06. Śmierć sławskiego kantora Neugebauera, pochowanego
30 lipca. Kantor pozostawił żonę, córkę i dwóch synów. Następcą zostaje sławski syn piekarza Johann Samuel Grotke, który
kształcił się w Kożuchowie. Dnia 21.02.1759 Grotke roku poślubił córkę Johanna Georga Menzla, mistrza - farbiarza, Johannę
Eleonorę Menzel.
1759
24.02. Generał von Wopersnow dokonuje najazdu na Polskę,
zajmuje Rydzynę i Leszno oraz niszczy magazyn księcia Sułkowskiego. Przemarsz wojsk rosyjskich.
23.07. Zwycięstwo Rosjan nad wojskami pruskimi pod Kijami.
Rosjanie plądrują Babimost i Nowe Kramsko.
12.08. Bitwa pod Kunowicami: Rosjanie trwonią swoje siły
i wkrótce cierpią głód. Kozacy plądrują tereny od Frankfurtu do
Nowej Soli, niszczą przy tym nawet drzewa i winnice. Generał
Solikow planował przeprawę przez Odrę w okolicach Bytomia
i zdobycie Głogowa, jednak na drodze stanęły wojska Fryderyka II. Dnia 23 września król Prus był już w Nowym Miasteczku
i kierował się dalej aż do Głogowa. Rosjanie kilkakrotnie plądrują Sławę, Kuźnicę Głogowską, Lipinki i inne miejscowości,
zanim zdołano ich wypędzić.
26.09. Rosyjscy Kozacy plądrują Kolsko i śmiertelnie pobili tamtejszego dziedzica, barona von Müllenau. Przerażeni mieszkańcy Kolska i Lipki, obawiając się prześladowań i okrucieństw ze
strony Rosjan, w dniach 26/27 września 1759 roku uciekają
pod wodzą proboszcza Gottfrieda Berndta do pobliskiego polskiego Ciosańca, gdzie pozostają aż do momentu zakończenia
działań wojennych (1763).
29.09. Rosyjscy żołnierze plądrują Sławę, wymuszają pieniądze
i rabują bydło, sprzęt, łóżka oraz odzież. We wrześniu, październiku i listopadzie obce wojska dokonały rabunku w folwarkach Sława, Wróblów, Gola, Dębina, Krępina, Przybyszów,
Potrzebówko Górne, Cegłówko, Kuźnica Głogowska, Jeziorna,
Józefów i Myszyniec: 29 koni, 150 wołów, 178 krów, 57 młodego bydła, 2.099 owiec, 21 świń, 31 wozów, 3 pługi, 50 sztuk
naczyń, 12 ¾ achtli piwa, 3 wiadra wódki, warzywa o wartości 143 reichstalarów; gęsi i kury o wartości 28 reichstalarow;
chleb, mleko i potrawy wypiekane za 145 reichstalarów i 18
srebrnych groszy; odzież i sprzęt domowy o wartości 1.652 reichstalary. Poza tym zniszczenia budynków i sprzętu wyliczono
na sumę 40 reichstalarów, strata gotówki w kwocie 257 reichstalarów, 8 szefli słodu za 16 reichstalarów, 100 kop gontów na
spalenie za 20 reichstalarów. Suma wymienionych strat wynosiła 11.064 reichstalarów. Kwota strat poniesionych za zboże
zabrane bezpośrednio z pola lub ze stodół wynosiła: pszenica
den als Kirchenväter genannt mit einem jährlichen Gehalt von
12 Reichstalern. Christian Fitzner und Christian Hormuth sind
Altaristen oder Klingelbeutelträger mit einem jährlichen Gehalt
von 5 Reichstalern. Der Pastor erhielt 120 Reichstaler und 15
Klafter Erlenholz bei freier Anfuhr und Hackelohn. Der alte Kantor Mangelbaum erhielt anfangs 4 Reichstaler, dann jährlich 12
und 8 Klafter Holz bei freier Anfuhr. Erst mit dem Amtsantritt
des Kantors Grotke wurde das Gehalt auf 30 Reichstaler erhöht.
Der Glöcknerdienst ging nach wenigen Jahren ein, da man ihn
offenbar als überflüssig ansah. (siehe 1745)
05.02. Die Herrschaft Schlawa (Sława) muß 16 Wagen und 62
Mann zum Schanzenbau für die Preußen nach Zerbau schicken.
12.08. Das Dorf Laubegast quittiert die Verpflegung von 159
Pferden und 158 Mann.
Anfang Dezember: Pastor Lehmann bezieht die umgebaute
Pastorenwohnung, die aber bereits nach wenigen Jahren wieder renoviert werden muß. (siehe 1753)
za 187 reichstalarów, żyto za 556 reichstalarów, jęczmień za
648 reichstalarów, owies za 2.954 reichstalarów, proso za 56
reichstalarów, słoma za 328 reichstalarów, siano za 301 reichstalarów i 15 srebrnych groszy, łącznie 16.549 reichstalarów
i 19 srebrnych groszy. (patrz 1760)
Podczas plądrowania wsi Lipinki Rosjanie dokonują podpalenia kościoła. Ruinę świątyni ostatecznie rozebrano dopiero
w 1869 roku. Uchowała się jedynie drewniana wieża z dwoma dzwonami. Mały dzwon posiadał następującą inskrypcję
w języku niemieckim: „Wszystko według woli Boga. I. R. 1620”.
Z kolei na dużym dzwonie umieszczono: „Odlew wykonał Christian Demminger z Legnicy. Siegmund Adrian von Unruh. Anno
1728. Balthasar Nikolaus von Niebelschütz.”
Ponieważ budowę kościoła ewangelickiego wykonano
w 1743 roku pospiesznie, stąd w tym roku było konieczne przeprowadzenie pierwszych prac remontowych za kwotę 225 reichstalarów. (patrz 1743)
1745
1760
Der Kirchenpatron der evangelischen Kirche in Schlawa
(Sława), der Grundherr v. Fernemont, setzt als Kirchenvorsteher den Königlichen Accise-Einnehmer Johann Martitz mit
einem jährlichen Gehalt von 12 Reichstalern ein. Als städtische Kirchenväter werden Balthasar Meinhardt und Friedrich
Wallschütz und als ländliche Kirchenväter die Schulzen Georg
Hauffe von Laubegast und Christoph Hoffmann von Rädchen
(Radzyń) ernannt. Diese Zusammensetzung hatte bis unter Pastor Bülow Bestand.
1747
05.02. Der Grundherr von Schlawa (Sława), Johann Franz (III)
v. Fernemont-Barwitz, heiratet in Kuschertin Charlotte Gräfin
v. Sobeck und Kosnitz (*1730, † 7.9.1817 Reisen/ Rydzyna).
(siehe 1770, 1817)
1748
13.09. Der neue Herr Schlesiens, König Friedrich II., erteilt der
Schlawaer Grundherrenfamilie v. Fernemont-Barwitz das preußische Adelsdiplom.
1750
In Polen werden nach der Pest von 1709/10 verstärkt deutsche Siedler nach holländischem, d. h. flandrischem Recht, angesiedelt, die sogenannten Olędry-Dörfer. Auch die polnischen
Primenter Klosterdörfer werden stark durch diese „Holländer“
oder „Hauländer“ besiedelt: Mauche (Mochy), Altkloster (Kaszczor), Lupitze (Łupice), Schussenze (Ciosaniec), Schenawe
56
(Szreniawa), Lache (Śmieszkowo), und es entstehen zahlreiche
neue Siedlungen wie Friedendorf (Frydrycha, seit dem 20. Jahrhundert Spokojna), Droniki (Droniki) und Neudorf (Nowa Wieś
bei Mauche, um 1780).
In Schlawa (Sława) wird mit dem Bau einer evangelischen
Schule begonnen. Bis dahin hatte der Kantor in Bürgerhäusern
Unterricht abgehalten.
1751
Der letzte Schröter (seit 1583 in Schlawa ansässig), Hanfund Flachhändler zwischen Polen und Breslau, begeht Selbstmord, nachdem er seine Frau, die während seiner Dienstreise
verstarb, noch einmal sah und er den Anblick nicht vergessen
konnte. Sein Haus, Nr.1 am Markt, erwirbt sein Schwager und
Compagnon Johann Christian Frölich, Eigentümer des Hauses
Nr.4. Nach dem Brand von 1765 baut er das Haus für 4.284 Taler wieder auf, in dem er eine Gastwirtschaft und ein Handelsgeschäft betreibt. (siehe 1765)
06.12. Der Müller Klitscher zu Schlawa (Sława) wird wegen
Getreidehandels mit Polen von der Krieg- und Domänenkammer in Glogau (Głogów, Schlesien) mit einer Geldstrafe von 91
Reichstalern und 5 Silbergroschen belegt.
Z powodu kontrybucji majątek ziemski poniósł następujące
straty: 29 koni, 171 sztuk wołów, 187 krów, 108 sztuk młodego
bydła, 326 owiec, 29 świń, 34 wozy, 16 pługów, 50 sztuk naczyń,
30 sążni drewna, 55 ¾ achtli piwa, 4 ½ wiadra wódki, warzywa
za kwotę 237 reichstalarów, kury i gęsi za kwotę 28 reichstalarów. (patrz 1759)
1753
Das Schlawaer Kirchenkollegium beantragt bei der Kammer
in Glogau (Głogów, Schlesien) die Genehmigung zum Ankauf einer neuen bequemeren Predigerwohnung. (siehe 1743)
1761
29.06. Pruski generał von Ziethen dokonuje niedaleko Drzewiec najazdu na polską ziemię wschowską, kieruje się przez
Przyczynę Górną, Osową Sień i Zabrzewo do Jezierzyc Kościelnych, gdzie obozuje, a następnie wycofuje się przez Śmigiel
i Kościan.
Narodziny jedynego syna i następcy Johanna Franza (III) von
Fernemont-Barwitz i Charlotty hrabiny von Sobeck und Kornitz
- Johanna Karla von Barwitz, barona von Fernemont.
(patrz 1825)
1754
22.08. Die evangelische Gemeinde in Schlawa (Sława) schließt
mit dem katholischen Pfarrer und Erzpriester Ignatz Franz einen Vergleich um die eingeklagten Gebührenzahlungen ab.
(siehe 1742)
1755
Auf Wolfgang Bernhard von Klüx († 1755) folgt Johann Leopold v. Klüx als Gutsherr von Strunz (mit Waldvorwerk).
23.08. Der Inspektor und Konsistorialrat Ludovici führt in Schlawa (Sława) eine Kirchenrevison durch. (siehe 1765)
1762
Polski książę August Sułkowski herbu Sulima (1729-1786)
dziedziczy po ojcu posiadłości we Włoszakowicach (z Brennem
i Miastkiem), Wijewie oraz Potrzebowie i staje się bezpośrednim sąsiadem majątku ziemskiego w Sławie.
1756 - 1763
3. Schlesischer Krieg (= Siebenjähriger Krieg), der Krieg um
Schlesien entwickelt sich zu einem weltweit geführten. Zentrum sind jedoch Schlesien, Sachsen und Böhmen.
1763
Podczas przemarszu przez region Rosjanie niszczą m.in. Potrzebowo, leżące wówczas na terenie Polski.
15.02. Pokój w Hubertusburgu kończy wojnę siedmioletnią.
1757
27.06. Tod des alten Schlawaer Kantors Neugebauer. Er wird
57
8.07. Podczas pożaru miasta spalił się (trzeci) kościół ewangelicki wzniesiony w 1743 roku. Budowa nowej świątyni o konstrukcji szachulcowej. (patrz 1766)
am 30. Juni beerdigt. Er hinterließ eine Frau und drei Kinder,
nämlich eine Tochter und zwei Söhne. Sein Nachfolger wird
der Schlawaer Bäckerssohn Johann Samuel Grotke, der in Freystadt ausgebildet worden war. Am 21.2.1759 heiratete er die
Schön- und Schwarzfärbertochter Johanna Eleonore Menzel,
Tochter des verstorbenen Meisters Johann Georg Menzel.
1764
10.07. Inspektor i radca konsystorialny Ludovici przeprowadza
wizytację kościoła i szkoły. Inspektor przybył z Głogowa już
dzień wcześniej i nocował w sławskim pałacu. (patrz 1755)
4.09. Głogowska kamera wojny i domen zezwala, aby poborcę
podatków i cła Maderjana wybrano na burmistrza policji w Sławie. (patrz 1766)
1759
24.02. Der preußische General v. Wopersnow fällt in Polen ein,
nimmt Reisen (Rydzina) und Lissa (Leszno) ein, zerstört das
Magazin des Fürsten Sułkowski und weitere russische. Durchmarsch russischer Truppen.
23.07. Russischer Sieg bei Kay-Palzig über die Preußen. Bomst
(Babimost) und Neu Kramzig werden von den Russen verwüstet.
12.08. Schlacht bei Kunersdorf (heute Kunowice): die Russen
verzetteln sich in Planlosigkeit und litten bald Hunger. Die Kosaken plündern die Gebiete von Frankfurt bis Neusalz. Selbst
Bäume und Weinberge wurden vernichtet. General Solikow
plante bei Beuthen (Bytom Odrzański, Kr. Glogau, Schlesien)
den Übergang über die Oder und die Eroberung Glogaus, doch
Friedrich II. stellte sich ihm entgegen. Am 23.9. war er bereits
in Neustädtel (Nowo Miasteczko, Schlesien) und zog weiter bis
nach Glogau (Głogów, Schlesien). Die Russen hatten inzwischen
mehrfach Schlawa (Sława), Hammer (Kużnica Głogowska), Linden (Lipinki) u.a. Orte geplündert, ehe sie vertrieben werden
konnten.
26.09. Russische Kosaken plündern Kolzig (Kolsko, Schlesien)
und prügelten den Gutsherrn, den Freiherrn v. Müllenau, zu
Tode. Die entsetzte und verängstigte Bevölkerung von Kolzig
und Lipke (Lipka) floh daraufhin unter der Führung ihres Pfarrers Gottfried Berndt am 26./ 27.9.1759 vor den russischen
Nachstellungen und Drangsalen ins benachbarte polnische
Dorf Schussenze (Ciosaniec), wo sie bis zum Kriegsende (1763)
blieben.
29.09. Russische Soldaten plündern Schlawa (Sława), sie erpressen Geld und rauben Vieh, Gerät, Betten und Kleider. In
den Vorwerken Schlawa, Sperlingswinkel (Wróblów), Goile (Gola), Eichberg (Dębina), Krempine (Krępina), Pürschkau
(Przybyszów), Bänisch Vorwerk (Potrzebówko Górne), Ziegelvorwerk (Cegówko), Hammer (Kużnica Głogowska), Kattersee
(Jeziorna), Josefshof (Józefów) und Mäusewinkel (Myszyniec)
wurden in den Monaten September, Oktober und November
von feindlichen Soldaten geraubt: 29 Pferde, 150 Ochsen, 178
Kühe, 57 Stück Jungvieh, 2.099 Schafe, 21 Schweine, 31 Wagen, 3 Pflüge, 50 Geschirre, 12 ¾ Achtel Bier, 3 Eimer Branntwein, für 143 Reichstaler Kraut, für 28 Reichstaler Hühner
und Gänse, für Brot, Milch und Kuchenspeise für 145 Reichs-
1765
Stare Strącze zamieszkiwało 20 kmieci, 7 zagrodników,
1 mieszkaniec zwolniony od danin, 29 chałupników i komorników, 10 rzemieślników. Wartość majątku ziemskiego oszacowano na kwotę 23.492 reichstalarów.
Lubiatów zamieszkiwało 16 zagrodników, 1 mieszkaniec zwolniony od danin, 6 chałupników i komorników. Wartość majątku
ziemskiego oszacowano na kwotę 606 reichstalarów.
Golę zamieszkiwało 7 zagrodników, 20 chałupników i komorników, 1 rzemieślnik. Wartość majątku ziemskiego oszacowano
na kwotę 6.020 reichstalarów.
Lubogoszcz zamieszkiwało 13 kmieci, 4 zagrodników, 12 chałupników i komorników, 2 rzemieślników. Wartość majątku
ziemskiego oszacowano na kwotę 2.703 reichstalarów.
Lipinki posiadały dwa majątki ziemskie. Właścicielem jednej
części był dziedzic von Niebelschütz, na jego dobrach mieszkało tam 10 kmieci, 11 zagrodników, 10 chałupników i komorników, 2 rzemieślników, a wartość posiadłości oszacowano na
kwotę 10 991 reichstalarów. Natomiast w drugiej części należącej do dziedzica von Unruh, mieszkało 10 kmieci, 19 zagrodników, 19 mieszkańców zwolnionych od danin, 8 chałupników
i komorników, 9 rzemieślników, a wartość posiadłości oszacowano na kwotę 10.047 reichstalarów.
Marcinkowo (Merzdorf, obecnie część Starego Strącza) zamieszkiwało 15 kmieci, 18 zagrodników, 12 wozaków i 5 rzemieślników. Wartość majątku ziemskiego oszacowano na kwotę
4.398 reichstalarów. W 1791 roku Marcinkowo posiadało dwa
majątki ziemskie. Do dóbr kapitana von Kreckwitz należały dwa
folwarki, oberża, 14 zagród chłopskich, 14 zagrodników, 12 wozaków, 2 wiatraki i 7 pozostałych domów - łącznie 250 mieszkańców. Właścicielem drugiej części był Balzer von Niebelschütz
z Lipinek. Na jego posiadłości znajdowały się: 1 folwark, 3 zagrody zagrodników, 1 zagroda wozaka, 1 wiatrak i 2 pozostałe
domy - łącznie 46 mieszkańców. Obie części liczyły łącznie 60
budynków. W rejestrze majątku z 1845 roku wieś jest wymie58
taler und 18 Silbergroschen. Für Kleider und Hausgerät 1.652
Reichstaler, der erlittene Schaden an Gebäuden und Gärten
betrug 40 Reichstaler, Bargeld 257 Reichstaler, 8 Scheffel Malz
für 16 Reichstaler, 100 Schock Schindeln für 20 Reichstaler
verbrannten, ergibt eine Summe von 11.064 Reichstaler. Der
Betrag für Getreide, das vom Boden und aus der Scheune genommen wurde, betrug für Weizen 187 Reichstaler, für Roggen 556 Reichstaler, für Gerste 648 Reichstaler, für Hafer 2.954
Reichstaler, für Hirse 56 Reichstaler, für Stroh 328 Reichstaler,
für Heu 301 Reichstaler und 15 Silbergroschen, gesamt 16.549
Reichstaler und 19 Silbergroschen. (siehe 1760)
Während der Plünderung des Dorfes Linden (Lipinki) brennt
auch die Kirche durch die Russen nieder. Die Ruine wird erst
1869 endgültig abgetragen. Erhalten blieb nur der hölzerne
Turm mit seinen beiden Glocken (Inschrift der Kleinen: „Alles
nach Gottes Willen. I.R. 1620.“ Der großen: „Christian Demminger aus Liegnitz goß mich. Siegmund Adrian von Unruh.
Anno 1728. Balthasar Nikolaus von Niebelschütz.“).
Der Bau der evangelischen Kirche war 1743 zu rasch durchgeführt worden, so daß in diesem Jahr bereits erste Renovierungsarbeiten für 225 Reichstaler notwendig wurden.
(siehe 1743)
niona ponownie jako jedna całość. Wówczas w Marcinkowie
znajdowało się: 48 domów, 2 folwarki, 2 wiatraki, 1 gospoda,
1 szewc, 1 handlarz zbożem oraz inny handlarz. We wsi żyło 287
mieszkańców, z tego 8 katolików. Właścicielem majątku ziemskiego był Maximilian Albert von Ohlen und Adlerscron.
Nowe Strącze zamieszkiwało 10 zagrodników, 18 chałupników i komorników jak i 6 rzemieślników, wartość majątku ziemskiego oszacowano na kwotę 4.235 reichstalarów. 1791: 13 zagrodników, 19 wozaków (177 mieszkańców).
Przybyszów zamieszkiwało 6 kmieci, 9 zagrodników, 8 mieszkańców wolnych od danin, 30 wozaków i komorników oraz
4 rzemieślników. Wartość majątku ziemskiego oszacowano na
kwotę 25.624 reichstalarów.
Radzyń zamieszkiwało 16 kmieci, 4 zagrodników, 3 mieszkańców zwolnionych od danin, 9 chałupników i komorników, 5
rzemieślników. Wartość majątku oszacowano na kwotę 2.886
reichstalarów.
Zalesie (Salisch, obecnie część Starego Strącza) zamieszkiwało 10 kmieci, 18 zagrodników, 6 mieszkańców wolnych od danin, 5 wozaków i 6 rzemieślników. Wartość majątku ziemskiego
oszacowano na kwotę 14.266 reichstalarów.
Wróblów zamieszkiwało 6 zagrodników, 15 chałupników i komorników, 1 rzemieślnik. Wartość majątku ziemskiego oszacowano na kwotę 4.524 reichstalarów. W 1791 roku: folwark, 1 gospoda, 6 zagrodników, 14 chałupników i komorników, 1 młynarz.
8.07. Na bielniku przed Sławą dochodzi do wybuchu pożaru,
który rozprzestrzenia się na całe miasto (drugi pożar): do tego
roku domy przy sławskim Rynku były zbudowane z drewna
i posiadały również drewniane altany. W pożarze uległ zniszczeniu nowy kościół ewangelicki. Tylko pałac dziedzica i pobliski
kościół katolicki przy Bramie Radzyńskiej pozostały nietknięte.
(patrz 1721, 1796)
Długi gminy ewangelickiej w Sławie dalej wynoszą 185 reichstalarów.
Na terenie należącym do majątku ziemskiego przy ul. Pürschkauer Straße (Przybyszowska) k. Sławy wybudowano za
sumę 1.632 reichstalarów cegielnię w celu odbudowy miasta.
Majątek ziemski przekazuje dodatkowo potrzebny materiał
drzewny. W późniejszym okresie dochodzi do sporu pomiędzy
burmistrzem Frölichem i majątkiem ziemskim o cenę sprzedaży cegieł. Mając na uwadze dobro mieszkańców, burmistrzowi
rzeczywiście udaje się obniżyć cenę, jednakże przez wspomniany spór i inne kwestie Frölich utracił swój urząd. (patrz 1766)
1760
An Kontributionen hatte die Herrschaft folgende Verluste zu
tragen: 29 Pferde, 171 Ochsen, 187 Kühe, 108 Stück Jungvieh,
326 Schafe, 29 Schweine, 34 Wagen, 16 Pflüge, 50 Geschirre,
30 Klafter Holz, 55 ¾ Achtel Bier, 4 ½ Eimer Branntwein, für 237
Reichstaler Kraut, für 28 Reichstaler Hühner und Gänse.
(siehe 1759)
1761
29.06. Der preußische General v. Ziethen fällt bei Driebitz
(Drzewce, Polen) ins polnische Fraustädter Land ein, zieht über
Ober Pritschen, Röhrsdorf (Osowa Sień), Bargen nach Deutsch
Jeseritz, lagerte dort und zog über Schmiegel (Śmigiel) und Kosten (Kościan) ab.
Geburt des einzigen Sohnes und Erben des Johann Franz (III) v.
Fernemont-Barwitz und der Charlotte Gräfin v. Sobeck und Kornitz, Johann Karl v. Barwitz, Freiherr v. Fernemont. (siehe 1825)
1762
Der polnische Fürst August Sułkowski h. Sulima (1729-1786)
erbt von seinem Vater die Herrschaft Luschwitz (Włoszakowice,
mit Brenno/ Brenno und Städtel/ Miastko) mit Weine (Wijewo)
und Scharne (Potrzebowo) und wird damit Nachbar der Herrschaft Schlawa (Sława).
1766
Proboszcz Ignaz Franz zostaje powołany na stanowisko rektora seminarium kapłańskiego we Wrocławiu. Ksiądz Franz uro59
1763
dził się w miejscowości Zwrócona (Protzan) w powiecie ząbkowickim, uczęszczał do szkoły w Kłodzku, a następnie studiował
filozofię i teologię we Wrocławiu, od 1740 roku w tamtejszym
seminarium kapłańskim. Święcenia kapłańskie otrzymał dnia
22.09.1742 roku w Ołomuńcu, następnie został proboszczem
w Głogowie i Sławie. Ignaz Franz wydał katechizmy i śpiewniki
w duchu oświecenia, przetłumaczył na język niemiecki hymn
kościelny „Te Deum laudamus” (=„Großer Gott, wir loben dich”/”Ciebie Boga wysławiamy”). Zmarł we Wrocławiu dnia
4.08.1790 roku. (patrz 1716)
6.02. Burmistrz Frölich i Rada Miasta - Maderjan, Kahl i Reinemann - wydają regulamin przeciwpożarowy dla Sławy. Do
1770 roku usługi kominiarskie były wykonywane przez fachowców z Głogowa. (patrz 1770)
24.05. Burmistrz policji w Sławie Maderjan zostaje aresztowany, a jego strawione przez pożar mieszkanie przy Rynku (am
Ring) nr 5 podarowano generałowi von Bayer. W tych dniach
do Sławy przybywa późniejszy burmistrz tego miasta - Gottfried Tschirschwitz.
16.07. Przy okazji nabożeństwa upamiętniającego pożar miasta wmurowano kamień węgielny pod budowę nowego kościoła ewangelickiego przy Bramie Radzyńskiej (Rädchener Tor)
k. późniejszego ogrodu plebańskiego i pomnika ku czci poległych. Właściciele majątku ziemskiego byli reprezentowani na
uroczystości przez przybyłego z Przybyszowa radcę wojennego
Engelbrechta z małżonką. Ustalono, że dzień pamięci o pożarze
miasta będzie przypadać w dzień pokutny.
24.07. Uciążliwy dla dziedzica burmistrz Frölich zostaje zastąpiony przez burmistrza Bauera. Urząd pisarza miejskiego zlikwidowano, a dziedzic powołał na to stanowisko sekretarza.
Z powodu tej decyzji mieszkańcy wnieśli skargę do kamery domen w Głogowie. W kolejnych latach odbudowa miasta posuwała się w bardzo wolnym tempie.
30.11. Pierwszy tydzień adwentu. Już po kilku miesiącach
ukończono budowę nowego kościoła ewangelickiego, jednakże z powodu licznych wad w świątyni o konstrukcji szachulcowej wkrótce przeprowadzano poważne prace naprawcze:
1785, 1801, 1819, 1831. Ostatnie wykonywano pod nadzorem
budowniczego Petzolda.
Johann Christian Frölich, właściciel domu nr 4 przy Rynku
(am Markt), był do tego roku burmistrzem Sławy. (patrz 1872)
Pożar miasta w minionym roku jak i długi wobec generała von
Tottleben auf Tschepplau und Kranz (z Krzepielowa i Krążkowa)
doprowadziły Frölicha do bankructwa. Jego syn, Christian Benjamin Frölich, przejął później interesy i posiadłości ojca, jednak
już nie prowadził gospody, tylko handel towarami kolonialnymi
i wyszynk wódki. (patrz 1796)
Die Russen zerstören bei ihrem Durchzug durch die Region
auch das benachbarte polnische Dorf Scharne (Potrzebowo).
15.02. Der Hubertusburger Friede beendet den Siebenjährigen
Krieg.
08.07. Bei dem Stadtbrand in Schlawa (Sława) brennt auch die
(dritte) evangelische Kirche von 1743 ab. Neubau eines Fachwerkbaus. (siehe 1766)
1764
10.07. Kirchenvisitation und Schulrevision durch den Inspektor
und Konsistorialrat Ludovici. Er kam bereits am Tag zuvor aus
Glogau (Głogów, Schlesien) und logierte im Schloß.
(siehe 1755)
04.09. Die Kriegs- und Domänenkammer in Glogau (Głogów,
Schlesien) genehmigt die Wahl des Accise- und Zolleinnehmers
Maderjan zum Polizei-Bürgermeister von Schlawa (Sława).
(siehe 1766)
1765
In Alt Strunz (Stare Strącze) lebten 20 Hufenbauern, 7 Gärtner, 1 Freimann, 29 Häusler und Inlieger, 10 Handwerker, das
Gut wird auf 23.492 Reichstaler geschätzt.
In Aufzug (Lubiatów) lebten 16 Gärtner, 1 Freimann, 6 Häusler und Inlieger, das Gut wird auf 606 Reichstaler geschätzt.
In Goile (Gola) lebten 7 Gärtner, 20 Häusler und Inlieger,
1 Handwerker. Das Gut wird auf 6.020 Reichstaler geschätzt.
In Laubegast (Lubogoszcz) lebten 13 Hufenbauern, 4 Gärtner,
12 Häusler und Inlieger, 2 Handwerker. Das Gut wird auf 2.703
Reichstaler geschätzt.
Das Dorf Linden (Lipinki) bestand aus zwei Gütern, im 1. Anteil derer v. Niebelschütz lebten 10 Hufenbauern, 11 Gärtner,
10 Häusler und Inlieger, 2 Handwerker, das Gut wird auf 10.991
Reichstaler geschätzt. Im 2. Anteil derer v. Unruh lebten 10 Hufenbauern, 19 Gärtner, 19 Freimänner, 8 Häusler und Inlieger,
9 Handwerker, das Gut wird auf 10.04. Reichstaler geschätzt.
In Merzdorf lebten 15 Hufenbauern, 18 Gärtner, 12 Kutschner und 5 Handwerker, das Gut wird auf 4.398 Reichstaler geschätzt. 1791 bestand das Gut aus 2 Teilen. Der erste Anteil,
zu dem 2 Vorwerke, ein Gasthaus, 14 Bauernhöfe, 14 Gärtner,
12 Kutschner, 2 Windmühlen und 7 andere Häuser mit insgesamt 250 Einwohnern gehörten, war Eigentum des Hauptmanns von Kreckwitz. Den zweiten Teil hatte Balzer von Niebelschütz (aus Linden) in Besitz. In seinem Anteil befanden
sich: 1 Vorwerk, 3 Gärtner-, 1 Kutschnerhof, 1 Windmühle und
2 andere Häuser mit 46 Einwohnern. In beiden Teilen gab es
insgesamt 60 Gebäude. Im Gutsregister von 1845 wird das Dorf
60
Z kolei brat Heinrich Gottfried Frölich († 1807) był kantorem
w Międzychodzie, a następnie pastorem w Swarzędzu i na końcu w Murowanej Goślinie.
Miasto Sława liczy 65 domów.
wieder als eine Einheit genannt. Damals gab es hier 48 Häuser,
2 Vorwerke, 2 Windmühlen, 1 Gasthaus, 1 Schuster, 1 Getreidehändler und 1 anderer Händler. Das Dorf bewohnten 287
Einwohner, davon 8 Katholiken. Gutsbesitzer war Maximilian
Albert von Ohlen und Adlerscron.
In Neu Strunz lebten 10 Gärtner, 18 Häusler und Inlieger und
6 Handwerker, das Gut wird auf 4.235 Reichstaler geschätzt.
1791: 13 Gärtner, 19 Kutschner (177 Einwohner).
In Pürschkau (Przybyszów) lebten 6 Hufenbauern, 9 Gärtner,
8 Freimänner, 30 Kutschner und Inlieger als auch 4 Handwerker, das Gut wird auf 25.624 Reichstaler geschätzt.
In Rädchen (Radzyń) lebten 16 Hufenbauern, 4 Gärtner,
3 Freimänner, 9 Häusler und Inlieger, 5 Handwerker, das Gut
wird auf 2.886 Reichstaler geschätzt.
In Salisch (Zalesie) lebten 10 Hufenbauern, 18 Gärtner,
6 Freileute, 5 Kutschner und 6 Handwerker, das Gut wird auf
14.266 Reichstaler geschätzt.
In Sperlingswinkel (Wróblów) lebten 6 Gärtner, 15 Häusler
und Inlieger, 1 Handwerker, das Gut wird auf 4.524 Reichstaler geschätzt. 1791 ein Vorwerk, 1 Gastwirtschaft, 6 Gärtner,
14 Häusler und Inlieger, 1 Müller.
08.07. Außerhalb der Stadt entsteht auf der Bleiche ein (2.)
Stadtbrand in Schlawa (Sława): Bis zu diesem Jahr waren die
Häuser am Marktplatz in Schlawa (Sława) ohne Ausnahme aus
Holz erbaut und mit hölzernen Vorbauen, den sog. Lauben, versehen. Auch die neue evangelische Kirche brennt ab. Nur das
herrschaftliche Schloß und die benachbarte katholische Kirche
am Rädchener Tor blieben unversehrt. (siehe 1721, 1796)
Die Schulden der evangelischen Gemeinde in Schlawa
(Sława) betragen immer noch 185 Reichstaler.
Auf herrschaftlichem Grund entsteht in der Nähe von Schlawa an der Pürschkauer Straße für 1.632 Reichstaler eine Ziegelei, die zum Wiederaufbau der Stadt errichtet wurde. Die
Gutsherrschaft schenkt ihr dazu das notwendige Holz. In der
Folgezeit kam es zwischen Bürgermeister Frölich und der
Grundherrschaft zum Streit um den Preis für die Ziegel. Der
Bürgermeister hatte dabei das Wohl der Bürger im Auge und
es gelang ihm wirklich, den Preis zu senken, doch dieser Streit
u.a. Punkte kosteten ihm das Amt. (siehe 1766)
1767
marzec: Zbór w Sławie decyduje się na poszerzenie organów
w kościele ewangelickim.
27.07. Kamera domen w Głogowie przeprowadza w magistracie sławskim wywiad odnośnie panów Schulza i Frölicha, którzy
dalej sprzedają zboże do Polski. Pewien chałupnik ze wsi Sława
przyznał podczas przesłuchania, że wywoził zboże na zlecenie
kierownictwa magazynu firmy Fischbach & Abraham w Głogowie. Z kolei były burmistrz Frölich podjął się dostarczenia
kielicha do kościoła ewangelickiego w Wolsztynie, a w drodze
powrotnej wziął zboże. Oboje proszą o zezwolenie na dalszy
handel, co zostało pozytywnie rozpatrzone.
Koniec grudnia: Zakończono wyposażanie nowego kościoła.
Wymieniono dach, pokrywając go teraz dachówką, należycie ustawiono ławki, a przy ołtarzu zamontowano balustradę.
Nowa świątynia posiada cztery loże.
1768
grudzień: Darczyńcy przekazują na rzecz kościoła ewangelickiego w Sławie cztery świece woskowe łącznie ze świecznikami
- niniejszy wpis jest ostatnią informacją kantora Grotke.
1769
14.05. Niedziela Zielonych Świątek: Zbór negocjuje z panem
Linke ze Sławy w sprawie jego sprzętu organowego, który
obecnie znajduje się w Polsce w Ciosańcu.
1770
13.05. Śmierć sławskiego pastora - Johanna Heinricha Lehmanna (*1.12.1695, pochowany dnia 17.05.), który przez 33
lata sprawował służbę duszpasterską. Następcą został dotychczasowy pastor pomocniczy Lehmanna - Johann Jakob Degner
(*29.01.1729 Wschowa, † 28.07.1787). (patrz 1741, 1787)
19.08. Wprowadzenia na urząd pastora Johanna Jakoba Degnera dokonał radca konsystorialny Ludovici. W ramach łaski
wdowie po poprzedniku przyznano dochody od 1. tygodnia
adwentu.
Śmierć piątego dziedzica Sławy i Przybyszowa z domu Fernemont, Johanna Franza (III) von Barwitz, barona von Fernemont
(1722-1770). Następcą zostaje jego wówczas dziewięcioletni
syn, Johann Karl Stanislaus von Barwitz, baron von Fernemont
(1761-1825). (patrz 1740, 1761, 1825)
1766
Der katholische Pfarrer Ignaz Franz wird zum Rektor des
Priesterseminars in Breslau ernannt. Er wurde am 12.10.1719
in Protzan (Zwrócona, Kr. Frankenstein) geboren, besuchte die
Schule in Glatz und studierte dann Philosophie und Theologie in
Breslau, seit 1740 am dortigen Priesterseminar. Am 22.9.1742
erfolgte seine Priesterweihe in Olmütz, ehe er dann Priester
61
Długi miasta Sława opiewają na kwotę 349 talarów. W celu
redukcji wierzytelności gmina została zobligowana do oszczędności w wysokości 15 talarów rocznie. (patrz 1771)
Miasto Sława i dominium zatrudniają własnego kominiarza:
czeladnika Antona Thiele z Głogowa. Thiele urodził się w miejscowości Ober Wiesenthal w Saksonii, a od dnia 25.07.1772
roku był członkiem cechu w Głogowie. (patrz 1779, 1809)
in Glogau (Głogów, Schlesien) und Schlawa (Sława) wurde. Er
gab Katechismen und Gesangbücher im Geist der Aufklärung
heraus. Übersetzer des Kirchenhymnus „Te Deum laudamus“ =
„Großer Gott, wir loben dich“. Er starb am 4.8.1790 in Breslau.
(siehe 1716)
06.02. Bürgermeister Frölich und Rat der Stadt, Maderjan,
Kahl und Reinemann, erlassen eine Feuerlöschordnung für
Schlawa (Sława). Bis 1770 wurden die Schornsteinreinigungsarbeiten von Glogau (Głogów, Schlesien) aus erledigt. (siehe
1770)
24.05. Der Polizei-Bürgermeister von Schlawa (Sława) Maderjan wird arrestiert und seine vom Brand noch wüste Wohnstätte am Ring Nr.5 erhielt der Generalmajor v. Bayer geschenkt.
In diesen Tagen kam der spätere Bürgermeister Gottfried
Tschirschwitz nach Schlawa.
16.07. Nach dem Stadtbrand in Schlawa (Sława) wird bei einem
sogenannten Brandgedächtnisgottesdienst der Grundstein für
eine neue evangelische Kirche am Rädchener Tor beim späteren Pfarrgarten und Kriegerdenkmal gelegt. Bei der Feierlichkeit waren für die Gutsherrschaft der Kriegsrat Engelbrecht mit
Frau aus Pürschkau (Przybyszów) vertreten.Gleichzeitig wird
ein Gedenk- und Bußtag eingelegt.
24.07. Der der Grundherrschaft lästige Bürgermeister Frölich
wird durch den Bürgemeister Bauer ersetzt. Das Stadtschreiberamt wurde dabei abgetrennt und der Grundherr ernannte
einen Sekretär für dieses Amt, wogegen sich die Bürgerschaft
bei der Glogauer Domänenkammer beschwerte. Der Wiederaufbau der Stadt ging auch in der Folgezeit nur sehr langsam
vonstatten.
30.11. 1. Advent: Bereits nach wenigen Monaten wird die neue
evangelische Kirche fertiggestellt, doch der schnelle Neubau
des Fachwerkbaus brachte viele Mängel mit sich, so daß schon
bald große Reparaturen waren notwendig: 1785, 1801, 1819,
1831, zuletzt unter dem Baumeister Petzold.
Bis zu diesem Jahr war Johann Christian Frölich, Besitzer des
Hauses Markt Nr.4, Bürgermeister von Schlawa (Sława). (siehe
1872) Durch den Brand des Vorjahres und den Forderungen des
Generals v. Tottleben auf Tschepplau (Krzepielów) und Kranz
ging er bankrott. Sein Sohn Christian Benjamin Frölich übernahm später dessen Geschäfte und Besitzungen. Er betrieb
keine Gastwirtschaft mehr, sondern einen Kolonialwarenhandel und einen Brandweinausschank. (siehe 1796) Der Bruder
Heinrich Gottfried Frölich († 1807) war Kantor in Birnbaum
(Międzychód) und später Pastor in Schwersenz und zuletzt in
Murowana-Goslin.
Die Stadt Schlawa (Sława) zählt 65 Häuser.
1771
5.01. Owdowiała dziedziczka baronowa von Fernemont zwraca się do dyrekcji poboru podatków i ceł w Głogowie z prośbą
o wsparcie, ponieważ znacząco spadła sprzedaż piwa. Z powodu
braku kupców psuły się duże ilości wspomnianego napoju. Prośba została jednak odrzucona, gdyż taką korzystną decyzję kamera musiałaby podjąć również w stosunku do pozostałych miast.
Mecenasi kościoła ewangelickiego w Sławie przekazują nowe
świece na ołtarz.
W celu zmniejszenia długu miasta burmistrz Sławy prosi
w imieniu wszystkich mieszkańców króla Fryderyka II o „dar
z łaski”. Prośba została jako „tymczasowo niewykonalna” odrzucona, ponieważ po pożarze miasto otrzymało już w ramach
„daru z łaski” 10.498 reichstalarów i 23 srebrnych groszy. (patrz
1769)
1772
Protektorzy kościoła ewangelickiego w Sławie fundują przeznaczony na pogrzeby cynowy wieniec, którym chcieli przypomnieć o zmarłej Susannie Dorothei Homuth, córce tutejszego
mistrza rzeźnickiego - Johanna Christopha Homuth.
7.03. Darowizna von Schenka: Mieszkaniec Sławy, mistrz murarski Franz Füssel, sprzedaje królewskiemu poborcy ceł i podatków Johannowi Christophowi von Schenk swój dom z ogrodem (nr 74) za 65 reichstalarów. W swoim testamencie von
Schenk przekazuje nieruchomosć wdowie po pastorze. Pastor
Degner wynajmował wspomniany dom aż do śmierci, a następnie mieszkała tam wdowa. W 1796 roku budynek uległ
zniszczeniu w pożarze i nie został odbudowany, a działkę sprzedano. (patrz 1773)
1773
Joseph Weiß, wikary z Leszna, zostaje proboszczem w polskim Śmieszkowie. (patrz 1796)
10.04. Wielki Piątek: Wdowa po pastorze, Marie Eleonore Lehmann, funduje wielki cynkowy krucyfiks z napisem: „M. E. L.”
(inicjały fundatorki).
Christian Friedrich Zasche zostaje drugim pastorem ewangelickim w Starym Strączu. (patrz 1742, 1780)
62
1775
1767
März: Die Gemeinde Schlawa (Sława) beschließt die Erweiterung der Orgel der evangelischen Kirche.
27.07. Die Domänenkammer in Glogau (Głogów, Schlesien) erkundigt sich beim Magistrat nach den Leuten Schulz und Frölich,
die noch immer Getreide nach Polen verkauften. Bei der Vernehmung eines Kleinhäuslers aus dem Dorf Schlawa (Sława) gibt
jener an, er habe im Auftrag der Magazinverwaltung Fischbach
& Abraham in Glogau ausgeliefert. Der ehemalige Bürgermeister
Frölich hatte für die evangelische Kirche in Wollstein (Wolsztyn)
einen Kelch zu liefern übernommen und dafür auf der Rückreise
Getreide mitgenommen. Beide bitten, daß ihnen weiterhin der
Handel gestattet werde, was ihnen gewährt wurde.
Ende Dezember: Die neue Kirche ist nun vollkommen eingerichtet. Das Dach wurde durch ein Ziegeldach ersetzt, die Bänke sind ordnungsgemäß aufgestellt und ein Geländer um den
Altar angebracht worden. Vier Logen besitzt die neue Kirche.
Rozpoczęcie budowy kościoła ewangelickiego w Starym Strączu. (patrz 1741)
Protektorzy kościoła ewangelickiego w Sławie przekazują na
rzecz świątyni cztery nowe świeczniki z cynku.
1776
13.10. Poświęcenie kościoła w Starym Strączu (w 1859 roku
dobudowano wieżę). Świątynię zburzono w 1947 roku.
1777
W należącym do cystersów Ciosańcu wzniesiono nowy kościół (rozebrany w 1912 roku), gdyż poprzednia świątynia
z drewna groziła zawaleniem.
1779
24.06. Kominiarz Friedrich Wilhelm Anders z Lwowa zawiera
małżeństwo z wdową po swoim poprzedniku - Antonie Thiele.
(patrz 1770, 1787)
1768
Dezember: Sponsoren der evangelischen Kirche in Schlawa
(Sława) stiften vier Wachskerzen samt Leuchter. Mit diesem
Eintrag enden die Mitteilungen des Kantors Grotke.
1780
Benjamin Gottlob Lauterbach zostaje trzecim pastorem
ewangelickim w Starym Strączu. (patrz 1773, 1824)
1769
1782
Polski szlachcic Celestyn Sokolnicki hr. Nowina (1745-1819)
nabywa majątek wijewski z Potrzebowem.
14.05. Pfingstsonntag: Die Kirchengemeinde verhandelt um
eine Orgelausstattung des Herrn Linke aus Schlawa (Sława), die
er in Schussenze (Ciosaniec) in Polen stehen hat.
1784
1770
13.05. Tod des evangelischer Pastor in Schlawa (Sława), Johann
Heinrich Lehmann (*1.12.1695, bestattet am 17.5.), nachdem
er sein Amt 33 Jahre inne gehabt hat. Sein Nachfolger wird
sein bereits als Helfer tätige Johann Jakob Degner (*29.1.1729
Fraustadt/ Wschowa, † 28.7.1787). (siehe 1741, 1787)
19.08. Pastor Johann Jakob Degner wird vom Oberkonsistorialrat Ludovici in sein neues Amt eingeführt. Der Witwe seines
Vorgängers werden die Einkünfte gnadenhalber bis zum 1. Advent weiter gewährt.
Tod des fünften Grundherren auf Schlawa (Sława) und
Pürschkau (Przybyszów) aus dem Hause Fernemont, Johann
Franz (III) v. Barwitz, Freiherr v. Fernemont (1722-1770). Sein
Sohn erst 9-jähriger Johann Karl Stanislaus v. Barwitz, Freiherr
v. Fernemont (1761-1825), wird sein Nachfolger.
(siehe 1740, 1761, 1825)
Die Schulden der Stadt Schlawa (Sława) belaufen sich auf
349 Taler. Zur Tilgung dieser Schuld wurde die Gemeinde angewiesen jährlich 15 Reichstaler anzulegen. (siehe 1771)
Dziedzic Sławy Johann Karl v. Fernemont-Barwitz zawiera
małżeństwo z Franziską Seraphine hrabiną von Sobeck und
Kornitz († 18.08.1826 Wiedeń), spokrewnioną z jego matką.
1785
17.05. Urodziny przyszłego dziedzica Sławy-Karla Franza Stanislausa von Barwitz, barona von Fernemont.
(patrz 1816, 1825, 1847)
W kościele ewangelickim przeprowadzane są znaczne prace
naprawcze. (patrz 1801)
1787
19.05. Właściciel dóbr rycerskich w Zalesiu (Salisch, obecnie
cześć Starego Strącza), von Krakwitz, wnosi w wikariacie apostolskim w Berlinie zażalenie dotyczące kościoła katolickiego
w Starym Strączu. W tamtejszej świątyni w niedziele i święta
nie są odprawiane msze. Kościół w Strączu jest świątynią macierzystą, a nie filialną i jeśli proboszcz nie zatrudni kapłana, to
63
Die Stadt Schlawa (Sława) und das Dominium stellt einen
eigenen Schornsteinfeger ein: den Gesellen Anton Thiele aus
Glogau (Głogów, Schlesien). Thiele war in Ober Wiesenthal im
Königreich Sachsen geboren worden und seit dem 25.7.1772
Mitglied der Glogauer Innung. (siehe 1779, 1809)
również w przyszłości nie będzie w stanie sprostać swoim obowiązkom.
24.06. Były sługa barona von Fernemont, Anton Galletzka (Galetschki), po trzyletniej wędrówce zostaje mistrzem kominiarskim w Sławie. (patrz 1770, 1779)
26.07. Śmierć pastora ewangelickiego Johanna Jakoba Degnera
(*29.01.1729 Wschowa). (patrz 1770, 1788)
3.12. W Sławie zarządzono przeprowadzanie pierwszych egzaminów szkolnych.
Miasto liczy 543 dusze. Pogłowie: 44 sztuk bydła, 212 sztuk
świń, 231 baranów, 365 cieląt. Mieszkańcy żyją z uprawy roli,
warzenia piwa (31 uprawnionych piwowarów, u których 4 karczmarzy wiejskich jest zobowiązanych do zakupu piwa), handlu
(3 kramarzy i 4 handlarzy wiktuałów, miasto posiada prawo do
urządzania czterech jarmarków: w poniedziałek przed zapustami, we wtorek w okresie Zielonych Świątek, na św. Michała i we
Wszystkich Świętych. Targ tygodniowy nie jest organizowany)
i z rzemiosła (1 balwierz, 5 piekarzy z 9 ławami, 2 bednarzy,
1 piwowar, 1 barwiarz, 6 rzeźników z 6 ławami, 4 kuśnierzy,
1 artysta fajfer, 1 płóciennik, 2 młynarzy, 1 piernikarz, 4 kołodziejów, 2 siodlarzy, 1 szlifierz, 2 ślusarzy, 1 budowniczy statków, 2 kowali, 4 krawców, 1 kominiarz, 18 szewców z 17 ławami,
1 powroźnik, 3 stolarzy, 2 garncarzy, 28 sukienników i 1 cieśla).
Urząd miejski nie posiadał żadnych dóbr, jedynie dysponował
rocznymi wpływami w wysokosci ponad 250 marek. Magistrat
składa się z 1 burmistrza, 1 prokonsula i 3 urzędników miejskich.
1771
05.01. Die verwitwete Grundherrin Gräfin v. Fernemont wendet sich an die Königliche Accise- und Zolldirektion in Glogau
(Głogów, Schlesien) mit der Bitte um Unterstützung, da der
Bierausschank stark rückläufig sei. Oft würde das Bier aus Mangel an Käufern sauer. Auch diese Bitte wird von der Kammer
nicht gewährt, da man dann auch anderen Städten diese Vorteile gewähren müsse.
Förderer der evangelischen Kirche in Schlawa spenden neue
Kerzen für den Altar.
Zur Tilgung der städtischen Schulden bittet Bürgermeister im
Namen der gesamten Bürgerschaft den König Friedrich II. um
eine Gnadengeschenk. Das Gesuch wird als vorläufig nicht ausführbar abgelehnt, da die Stadt seit dem Brand bereits 10.498
Reichstaler und 23 Silbergroschen an Gnadengeschenksgeldern
erhalten hat. (siehe 1769)
1772
Förderer der evangelischen Kirche in Schlawa (Sława) stiften
für Begräbnisse einen zinnernen Kranz, mit dem sie an die verstorbene Tochter der hiesigen Bürgerstochter Susanna Dorothea Homuth, Tochter des Fleischermeisters Johann Christoph
Homuth, erinnern wollen.
07.03. v. Schenk’sche Stiftung: Der Bürger und Maurermeister
Franz Füssel in Schlawa (Sława) verkauft sein Haus mit Garten
(Nr.74) für 65 Reichstaler an den Königlichen Accisse - und Zolleinnehmer Johann Christoph v. Schenk. In seinem Testament
stiftet v. Schenk das Haus für Pastorenwitwen. Bis zum Tode
Pastor Degners war das Haus vermietet, danach lebte hier seine Witwe. Auch dieses Haus brannte 1796 ab und wurde nicht
mehr wiederaufgebaut. Das Grundstück wurde verkauft. (siehe
1773)
1788
Panuje sroga zima. Śnieg zalega do wysokości 4 stóp. W okresie od 18.12 do 25.01 temperatura spadła do -32° C.
1789
listopad - marzec: W tym okresie panuje lodowaty chłód. Ludzie zamarzają w domach, zwierzęta - w oborach.
Na prośbę klasztoru z Przemętu parafia Ciosaniec, działająca
do tej pory jako filia kościoła w Kaszczorze, staje się jednostką
samodzielną.
1788
1773
Friedrich Adolph Bülow (*6.11.1757) zostaje nowym pastorem ewangelickim w Sławie. (patrz 1829)
Joseph Weiß, Vikar in Lissa (Leszno), wird Pfarrer im polnischen Kirchdorf Lache (Śmieszkowo). (siehe 1796)
10.04. Karfreitag: Die Witwe des Pastors, Marie Eleonore Lehmann, stiftet ein großes Kruzifix aus Zinn mit der Inschrift „M. E.
L.“, den Initialen ihres Namens.
Christian Friedrich Zasche wird zweiter evangelischer Pastor
von Alt Strunz (Stare Strącze). (siehe 1742, 1780)
1790
Baron von Fernemont sprzedaje młynarzowi Ismarowi młyn
wodny i hamernię w Kuźnicy Głogowskiej.
Kapłan Sebastian Dietrich obejmuje funkcję duszpasterza
w kaplicy w Przybyszowie.
64
1791
1775
lato: Podobnie jak w poprzednich latach panuje susza i nieurodzaj.
Kapitan von Kreckwitz jest wymieniony jako właściciel dóbr
w Zalesiu (Salisch, obecnie część Starego Strącza). (patrz 1802)
4.04. Sołtys sądowy Gottfried Röhr z Goli pozostawia w spadku
sławskiej gminie ewangelickiej kapitał w wysokości 100 reichstalarów. W każdą rocznicę jego śmierci (16.4) ma być odprawiana msza święta.
Baubeginn der evangelischen Kirche in Alt Strunz (Stare
Strącze). (siehe 1741)
Förderer der evangelischen Kirche in Schlawa (Sława) schenken ihr vier neue zinnerne Leuchter.
1776
13.10. Kirchenweihe in Alt Strunz (Stare Strącze, 1859 Anbau
des Kirchturms).
Diese Kirche wurde 1947 abgerissen, da es nach der Vertreibung der Deutschen hier keine Evangelischen mehr gab.
1792
Papież przyznaje parafii pw. św Andrzeja w Śmieszkowie odpust najpierw na okres 10 lat, a potem prawo do organizacji tej
uroczystości stale przedłużano. (patrz 1729, 1870)
1777
Die baufällige Holzkirche im polnischen Klostergebiet Schussenze (Ciosaniec) wird durch eine neue ersetzt (1912 abgerissen).
1793
23.01. Wskutek II rozbioru Polski tereny leżące na północ
i wschód od Sławy również stały się częścią Prus.
23-24.09. Obradujący sejm w milczeniu przeprowadza cesję terytorium Rzeczypospolitej na rzecz Królestwa Prus.
Żona sukiennika Redlicha, zd. Kaiser, funduje bractwu kurkowemu sztandar. Jest to najstarsza wzmianka dotycząca tej organizacji w Sławie, choć geneza działalności bractw kurkowych
sięga okresu średniowiecza. (patrz 1797, 1809)
1779
24.06. Der Schornsteinfeger Friedrich Wilhelm Anders aus
Lemberg (Lviv, Ukraine) heiratet die Witwe seines Vorgängers
Thiele. (siehe 1770, 1787)
1780
Benjamin Gottlob Lauterbach wird dritter evangelischer Pastor von Alt Strunz (Stare Strącze). (siehe 1773, 1824)
1794
Gottfried Ismer nabywa dobra w Kuźnicy Głogowskiej, które
od tego momentu znajdowały się w posiadaniu tej rodziny. Już
od czasów Rechenbergów wspomniany majątek był wielokrotnie sprzedawany, względnie przekazywany w inne ręce.
1782
1795
1784
Der polnische Adelige Celestyn Sokolnicki h. Nowina (1745-1819)
erwirbt die Herrschaft Weine (Wijewo, Polen) mit Scharne (Potrzebowo).
III rozbiór Polski: Do 1806 roku Warszawa pozostaje w rękach pruskich. Stanisław August Poniatowski zostaje zmuszony
do abdykacji. Wschowa staje się miastem garnizonowym.
Po śmierci radcy sądowego Otto von Lieres und Wilkau posiadłość ziemską Strącze (z Przylesiem) nabywa Archibald hrabia
von Keyserling (1759-1829).
13.01. Na podstawie królewskiej koncesji w domu nr 27 przy
Rynku (am Markt) otwarto aptekę. Właścicielem budynku był
późniejszy burmistrz (w latach 1810-1838) - Carl Wilhelm Gerber (1771-1838), natomiast aptekę prowadził jego zięć Handke.
(patrz 1810, 1826, 1838)
sierpień: Zbór ewangelicki w Sławie zamawia nowe organy
u organmistrza z Nowego Miasteczka - Johanna Mäthnera.
W sierpniu instrument został zamontowany, a kwota za organy
wynosiła 600 reichstalarów i była podzielona na raty.
Der Grundherr von Schlawa (Sława) Johann Karl v. Fernemont-Barwitz heiratet Franziska Seraphine Gräfin v. Sobeck und
Kornitz († 18.8.1826 Wien), eine Vewandte seiner Mutter.
1785
17.05. Geburt des kommenden Erben der Herrschaft Schlawa
(Sława), Karl Franz Stanislaus v. Barwitz, Freiherr v. Fernemont.
(siehe 1816, 1825, 1847)
An der evangelischen Kirche werden größere Reparaturen
vorgenommen. (siehe 1801)
1787
19.05. Der Rittergutsbesitzer v. Krakwitz auf Salisch (Zalesie)
beschwert sich beim Apostolischen Vikariatsamt in Berlin, daß
an Sonn- und Feiertagen in der katholischen Kirche in Alt Strunz
65
1796
kein Gottesdienst gele2.08. Tej nocy nad Sławą szasen würde. Diese Kirche
leje gwałtowna burza, później
sei keine Filiale, sondern
mieszkańcy postrzegali to jako
eine Mutterkirche und
zły omen. Piorun uderza w wiewenn der Pfarrer keinen
żę kościoła katolickiego w SłaKaplan einstellen würde,
wie. Syn kucharza i bratanek
würde er auch künftig seiburmistrza Josef Tschirschke,
nen Verpflichtungen nicht
1796
który uchodzi za osobę ograninachkommen.
czoną umysłowo i dziecinną, do24.06. Der (3.) Schornsteinstaje się na płonącą wieżę i gasi
feger in Schlawa (Sława),
pożar wspólnie z innymi mieszAnton Galletzka (Galetschkańcami. Dach uległ uszkodzeki), ein ehemaliger Diener
niu, a straty w wysokości 100
des Grafen v. Fernemont,
reichschstalarów pokrywa towird nach dreijähriger Wanwarzystwo
ubezpieczeniowe
derschaft zum SchornsteinKościół ewangelicki, mleczarnia i pałac w Sławie. (widokówka ze zbiorów M. Sprungali)
Haupt-Feuer-Sozietät. Naprawę
fegermeister in Schlawa
Kolorierte Ansichtskarte der Stadt Schlawa: evangelische Kirche, Molkerei
szkód powierzono cieśli Dittberufen. (siehe 1770, 1779)
und Schloß. (Sammlung M. Sprungala)
mannowi ze Sławy i dodatkowo
26.07. Tod des evangeli- mistrzowi murarskiemu Gottlieschen Pastors Johann Jabowi Mertinowi. Miedzianą kulę na wieży kościelnej wykonał
kob Degner (*29.1.1729 Fraustadt). (siehe 1770, 1788)
za 8 reichstalarów mistrz kotlarski z Głogowa Torge jr.
03.12. In Schlawa (Sława) werden die ersten Schulprüfungen
12.09. Trzeci pożar miasta: Około godziny 12.00 wybucha poangeordnet.
Die Stadt zählt 543 Seelen. An Vieh: 44 Rinder, 212
żar niedaleko kościoła katolickiego, a dokładnie w oborach.
Schweine, 231 Hammel, 365 Kälber. Die Bürger ernähren
Świątynia spłonęła doszczętnie, zniszczeniu uległy także księgi
sich vom Ackerbau, vom Bierbrauen (31 berechtigte Brauer,
parafialne. Spaliły się połowa Rynku, ul. Polnische Gasse [Polski
4 Dorfkretschmare müssen hier einkaufen), vom Handel
Zaułek], farbiarnia i owczarnia, tylna uliczka Rynku aż do pie(3 Krämer und 4 Viktualienhändler, die Stadt hat das Recht auf
karni Witschach (nr 16), tylna uliczka aż do sukiennika Zacherta.
4 Jahrmärkte: Montag vor Fastnacht, Pfingstdienstag, an St. MiSpłonął również browar miejski przy ul. Badergasse. Mieszkańchael und zu Allerheiligen. Ein Wochenmarkt wird hier nicht abcy uprawnieni do warzenia piwa później odbudowują go z magehalten) und vom Handwerk (1 Bader, 5 Bäcker mit 9 Bänken,
sywnej cegły - bez jakiejkolwiek pomocy z zewnątrz. W akcji
2 Böttcher, 1 Brauer, 1 Färber, 6 Fleischer mit 6 Bänken,
gaszenia pożaru pomoc okazali sołtys Bieberstein z Nowego
4 Kürschner, 1 Kunstpfeifer, 5 Leineweber, 2 Müller, 1 PfefferStrącza oraz poddani hrabiego Sokolnickiego z Wijewa, którzy
kügler, 4 Rade- und Stellmacher, 2 Sattler, 1 Schleifer, 2 Schlosprzyjechali z nowoczesną sikawką. (patrz 1765)
Całkowicie spalił się dom kupca Christiana Benjamina Fröliser, 1 Schiffsbauer, 2 Schmiede, 4 Schneider, 1 Schornsteinfeger,
cha (nr 4 przy Rynku). (patrz 1847) Dlatego Frölich wynajął
18 Schuster mit 17 Bänken, 1 Seiler, 3 Tischler, 2 Töpfer, 28 Tuchdom narożny nr 25, gdzie w grudniu 1797 otworzył sklepik. Inmacher und 1 Zimmermann). Die Stadtkämmerei besaß keine
teres przejął później jego syn i spadkobierca, August Wilhelm
Güter und verfügte nur über 250 Mark an jährlichen Einnahmen.
Frölich (1798-1862).
Der Magistrat besteht aus 1 Bürgermeister, 1 Proconsul und
Następcą Josepha Weißa, proboszcza parafii Śmieszkowo, zo3 Ratsmännern.
staje Carl Kirchner (1778-1849), który oficjalnie piastuje funk1788
cję duszpasterza dopiero od 1808 roku. (patrz 1773, 1849)
W jednym z dokumentów określono sytuację życiową FranEs herrscht ein strenger Winter. Es liegt4 Fuß hoch der Schnee.
ziski Hirsch zd. Lucas, wdowy po burmistrzu, jako „nadzwyczaj
In der Zeit vom 18.12. bis 25.1. herrscht große Kälte bis -32° C.
nędzną”. Jej ojciec był do 1740 roku cesarskim poborcą podatków w Sławie. Państwo pruskie nie chciało łożyć na jej utrzyma66
1789
nie i odesłało wdowę do Wiednia, następnie przyznano jej 8 ½
srebrnych groszy miesięcznie pochodzących z kasy dominium.
November - März: In dem eisigen Winter erfrieren Mensch und
Vieh in den Häusern und Ställen.
Auf Bitten des Primenter Klosters wird die Filiale Altkloster
(Kaszczor), das Kirchspiel Schussenze (Ciosaniec) selbständig.
1797
Urząd podatkowy w Sławie składa w głogowskiej kamerze
wojny i domen prośbę o zezwolenie na zakup dzwonów dla
kościoła ewangelickiego w Sławie. Kamera przychyla się do
wniosku, jednocześnie zwraca uwagę, aby katolicy za swoje
podzwonne odbudowali kościół. Po ponownym wniosku pastora Bülowa (zięć zmarłego poprzednika - pastora Degnera)
kamera nakazuje, aby katolicy pobierali podzwonne jedynie
w wysokości 2, zamiast dotychczas ustalonych 6 srebrnych
groszy. Jednak spór o pieniądze toczy się dalej, dlatego zbór
zwraca się nawet do króla, który rozstrzyga konflikt na korzyść
gminy ewangelickiej.
Od tego roku po imprezie strzeleckiej miejscowego bractwa
kurkowego zapraszano na tańce do jednego z gościńców. Do tej
pory tańce odbywały się zazwyczaj na wolnym powietrzu.
(patrz 1793, 1809)
1788
Neuer evangelischer Pastor in Schlawa (Sława) wird Friedrich
Adolph Bülow (*6.11.1757). (siehe 1829)
1790
Die Wassermühle und der Eisenhammer in Hammer (Kużnica
Głogowska), die bis dahin zur Gutsherrschaft in Schlawa (Sława)
gehörte, wird vom Freiherrn v. Fernemont an den Müller Ismar
verkauft.
Für die Kapelle in Pürschkau (Przybyszów) wird der Kaplan
Sebastian Dietrich angestellt.
1791
Część dóbr cystersów z Przemętu nabywa po preferencyjnej
cenie marszałek dworu Archivald hrabia von Keyserling, późniejszy właściciel Strącza. Von Keyserling zleca potem parcelację części ziemi i wystawia ją na sprzedaż.
13.06. Narodziny późniejszego pastora w Sławie - Carla Wilhelma Alexandra Frölicha (dom nr 1).
Auch dieser Sommer ist wie in den Vorjahren sehr trocken
und unfruchtbar; überall brennen die Felder.
Als Besitzer des Gutes Salisch (Zalesie) wird der Hauptmann
v. Kreckwitz genannt. (siehe 1802)
04.04. Der Gerichtsschulz Gottfried Röhr aus Goile (Gola) vererbt der evangelischen Gemeinde Schlawa (Sława) ein Kapital
von 100 Reichstalern. An seinem Todestag (16.4.) soll jährlich
eine Messe gelesen werden.
1799
1792
1800
1793
1798
Proboszczem katolickim w Sławie zostaje kapłan z Przybyszowa Johann Scharf, gdyż archiprezbiter Horn przeszedł do parafii
Kotla.
Der Papst gewährt für die St. Andreas Kirche in Lache
(Śmieszkowo) einen 10-jährigen Ablaß, der immer wieder verlängert wurde. (siehe 1729, 1870)
23.05. Od początku marca na całym obszarze Dolnego Śląska
panowała susza. Zasiane żyto nie wzeszło. Z kolei lipiec był po
raz pierwszy od niepamiętnych czasów bardzo zimny.
Rada Miasta Sławy wysuwa wobec hrabiego von Fernemont-Barwitz roszczenie do parceli, które kiedyś Rechenbergowie
podarowali mieszkańcom, chodzi o grunty zwane „Braske”,
„Nickelbruch” i „Wolfswinkel”. Podczas procesu sądowego starsi mieszkańcy zeznali z mocą przysięgi, że rycerz Balthasar von
Rechenberg przekazał mieszkańcom wspomniane parcele w ramach podziękowania za ich wierną służbę podczas potyczek
przeciwko polskim sąsiadom w XVI i XVII wieku. Według przekazów ustnych akt darowizny uległ spaleniu w 1721 roku. Również inne dokumenty dotyczące sporu prawnego o wspomnia-
23.01. 2. Teilung Polens, damit wird das Umland von Schlawa
(Sława) im Norden und Osten ebenfalls Teil Preußens.
25.09. In „stummer“ Sitzung erkennt der polnische Sejm die
Teilung an.
Die Frau des Tuchmachermeisters Redlich, geb. Kaiser, stiftet
der Schützenbruderschaft eine Fahne. Dies ist die älteste Erwähnung der Schützen, deren Wurzeln aber sicherlich bis ins
Mittelalter zurückreichen. (siehe 1797, 1809)
1794
Gottfried Ismer kauft das Hammergut, das sich seither im
Besitz der Familie befand. Das Gut war seit den Rechenbergs
immer wieder verkauft bzw. vergeben worden.
67
1795
ne tereny z Wenzlem von Barwitz zniszczyły płomienie. Obecny
hrabia zaprzeczył roszczeniom mieszkańców, dlatego dalsze negocjacje prowadzono przed kamerą wojny i domen w Głogowie.
Proces trwał kilka lat, a ostateczny wyrok był dla mieszkanców
niekorzystny. W ramach odszkodowania otrzymali kawał gruntu zwanego „Hutung”, leżącego na granicy z Wróblowem. Na
podstawie nowych zeznań naczelnika urzędu podatkowego Lachowa, późniejszego burmistrza Bytomia Odrzańskiego, doszło
do kolejnej kosztownej sprawy sądowej.
Pierwsze akcje szczepienia przeprowadzone w tym roku przeciwko ospie napotkały na opór i niechęć ze strony mieszkańców
Sławy, ponieważ wskutek tego zabiegu zmarł syn hrabiego von
Fernemont, chociaż przeprowadził go znajomy lekarz. Pomimo
tego wielu rodziców poddało swoje dzieci szczepieniu we Wschowie i Głogowie. Z uwagi na uciążliwość i koszty podróży pastor
Bülau zdecydował się w 1803 roku sprowadzić do Sławy doktora
Waltera z Bytomia, który za kwotę 24 reichstalarów podał szczepionkę 30 dzieciom, a zabiegi wykonywał w domu pastora.
3. Teilung Polens: Aufteilung des Restgebiets. Warschau
bleibt bis 1806 preußisch. Stanisław August v. Poniatowski wird
zur Abdankung gezwungen. Fraustadt wird Garnisonsstandort.
Nach dem Tod des Justizrats Otto v. Lieres und Wilkau erwirbt
Archibald Graf v. Keyserling (1759-1829) die Gutsherrschaft
Strunz (mit Waldvorwerk).
13.01. Im Haus Nr.27 am Markt in Schlawa (Sława) wird aufgrund königlicher Konzessionierung eine Apotheke errichtet.
Eigentümer des Hauses war der spätere Bürgermeister [von
1810-38] Carl Wilhelm Gerber (1771-1838), der Apothekenbetreiber sein Schwiegersohn Handke. (siehe 1810, 1826, 1838)
August: Die evangelische Kirchengemeinde Schlawa (Sława)
bestellt eine neue Orgel beim Orgelbauer Johann Mäthner aus
Neustädtel (Nowo Miasteczko, Schlesien). Im August wurde
diese für 600 Reichstaler in Ratenzahlung aufgestellt.
1796
02.08. Ein schweres Gewitter tobt in dieser Nacht über Schlawa, später galt es den Bürgern als böses Omen. In den Kirchtum der katholischen Kirche in Schlawa (Sława) schlägt ein Blitz
ein. Der als geistesschwach und kindisch geltende Neffe des
Bürgermeisters, Sohn eines Kochs, Josef Tschirschke, besteigt
den brennenden Kirchturm und löscht ihn mit anderen Bürgern gemeinsam. Für das geschädigte Dach zahlt die Feuerversicherung, die Haupt-Feuer-Sozietät, 100 Reichstaler. Der Zimmermann Dittmann aus Schlawa wird mit den Ausbesserungsarbeiten betraut. Zudem wurde der Maurermeister Gottlieb
Mertin hier beschäftigt. Den kupfernen Turmknopf lieferte der
Kupferschmiedemeister Torge jr. aus Glogau (Głogów, Schlesien) für 8 Reichstaler.
12.09. Dritter großer Stadtbrand: Um 12 Uhr brennt es erneut
an der katholischen Kirche und zwar in den Ställen. Das Gotteshaus brennt nieder und dabei werden die Kirchenbücher
vernichtet. Die Kirche, der halbe Ring, die Polnische Gasse, Färberei und Schäferei, die Hintergasse der Ring bis zum Bäcker
Witschach (Nr.16), die Hintergasse bis zum Tuchmacher Zachert brennen ab. Die Stadtbrauerei in der Badergasse brennt
ebenfalls. Die brauberechtigten Bürger bauen sie - ohne jegliche Unterstützung - wieder als massiven Ziegelbau wieder auf.
Helfend eilten der Dorfschulze Bieberstein aus Neu Strunz und
die Leute des polnischen Grafen Sokolnicki aus Weine (Wijewo)
mit ihrer modernen Feuerspritze zur Hilfe. (siehe 1765)
Das Haus des Kaufmanns Christian Benjamin Frölich (Haus 4
am Markt in Schlawa) brannte gänzlich ab. (siehe 1847) Er mietete daraufhin das Eckhaus Nr.25, in dem er im Dezember 1797
seinen Kramladen errichtete. Sein Sohn und Erbe Friedrich Au-
1801
styczeń: W tym miesiącu przeszła przez Sławę gwałtowna wichura, która stała się przysłowiową (do momentu spisania kroniki Hollera): „Anno 1, wie der große Wind ging.” [„W pierwszym roku po przejściu silnego wiatru”]
31.05. Tej nocy „na Pańskim” („auf dem Dome”) spaliły się cztery stodoły oraz młyn do mielenia kory dębowej należący do garbarza Kischke. Rok później uległy spaleniu ponownie.
13.06. Rząd oferuje oddanie w dzierżawę dóbr klasztornych
i starostwa wschowskiego. Zgłosiło się dwóch konkurentów:
były urzędnik kamery wojny i domen Hoffmann-Scholz oraz von
Sänger. Konkurs wygrywa pierwszy z nich. Do wschowskiej kamery domen wówczas należały: Górka Duchowna, Radomierz,
Zaborowo (pow. Babimost), Ciosaniec, Poladowo, Starkowo,
Osłonin, Wieleń Zaobrzański, Nowa Nędza (Ordonantz, obecnie część Moch), Kaszczor, Nowa Wieś (pow. Babimost), Szreniawa, Targowisko, Bagno oraz Droniki, Kiełkowo jak i Siedlec,
ponadto browary i gorzelnie w Zaborowie, Ciosańcu, gorzelnia
w Górce Duchownej, młyn słodowy i cegielnia w Zaborowie,
młyn wodny w Niałku, karczma Ostrówek w powiecie babimojskim, prawa do połowu ryb na jeziorach przemęckich, dzierżawa wieczysta w Buczynie, Wschowa i Łęgoń, podatek magistratu wschowskiego i czynsz za lasy od hrabiego von Keyserling.
Cena dzierżawy wynosiła 11.110 talarów, 2 srebrne grosze,
¾ fenigów w czterech ratach. W zamian za to Hoffman musiał
wykonywać liczne inwestycje socjalne, jak np. budowę szkół.
20.07. Spłonęła drewniana suszarnia w browarze miejskim
w Sławie.
68
W kościele ewangelickim przeprowadzono duże prace remontowe. (patrz 1785, 1819)
Rozwiązano umowę o dzierżawę folwarku w Ciosańcu z Ignatzem Koschutzkim, ponieważ był stale nieobecny, źle zarządzał
folwarkiem oraz potajemnie przekazał go przeorowi z Obry.
Śmierć urzędnika miejskiego Balthasara Meinhardta (17361801), dom nr 6 przy Rynku.
gust Wilhelm Frölich (1798-1862) übernahm das Geschäft.
Nachfolger Joseph Weiß als Pfarrer in Lache (Śmieszkowo)
wird Carl Kirchner (1778-1849), der jedoch erst seit 1808 offiziell die Pfarrei inne hat. (siehe 1773, 1849)
Ein Dokument beschreibt die Lebensverhältnisse der Bürgermeisterswitwe Franziska Hirsch, geb. Lucas, als höchst bedürftig.
Ihr Vater war in Schlawa (Sława) bis 1740 Kaiserlicher Zolleinnehmer gewesen. Für ihren Unterhalt wollte der preußische Staat
nicht aufkommen und verwies sie nach Wien, woraufhin sie monatlich 8 ½ Silbergroschen vom Dominium zugesprochen bekam.
1802
Gottlob von Rothenburg wymieniony jest jako właściciel majątku ziemskiego Zalesie (Salisch, obecnie część Starego Strącza). (patrz 1791, 1809).
23-24.01. Tej nocy spłonęła stodoła z owsem w folwarku w Sławie wraz z sąsiadującym budynkiem administracyjnym. Obydwie budowle później odbudowano z masywnego materiału.
Podczas gaszenia panował ostry mróz, przez co wielu uczestników tej akcji doznało odmrożeń. Hrabia von Fernemont zeznał, że podczas pożaru budynku administracyjnego spłonęło
również wiele starych i ważnych dokumentów pochodzących
z „pradawnych czasów”.
1797
Das Rentamt Schlawa (Sława) bittet für die evangelische
Kirche in Schlawa beim Kriegs- und Domänenamt in Glogau
(Głogów, Schlesien), ein Geläut anschaffen zu dürfen. Die Kammer bewilligt dies, verweist aber darauf, daß die Katholiken für
ihr Geläutgeld lieber ihre Kirche wieder aufbauen sollten. Auf
wiederholten Antrag von Pastor Bülow (Schwiegersohn seines
verstorbenen Vorgängers Degner) ordnet die Kammer an, daß
die Katholiken nur ein Geläutgeld von 2 statt der vorgeschriebenen 6 Silbergroschen zu entrichten hätten. Der Streit um
die Gelder geht jedoch weiter und die Gemeinde wendet sich
sogar an den König, der den Streitfall zugunsten der evangelischen Gemeinde entscheidet.
Seit diesem Jahr wurde nach dem Schießen des Bürgerschützenvereins zum Tanz in einer Gaststube eingeladen, bis dahin
war es üblich, dies im Freien zu tun. (siehe 1793, 1809)
1804
16-17.06. Silne opady deszczu niszczą część plonów, stąd
w 1805 roku następuje wzrost cen. Jezioro Sławskie wystąpiło
z brzegów, woda zalała wszystkie pola i łąki leżące w pobliżu jeziora oraz park pałacowy. Woda przy pałacu osiągnęła poziom
2 łokci (w Prusach = 2 x 66,68 cm), podtopione były piwnice.
Masa wody uniosła jedną z wysp jeziora, przenosząc ją pod
mury pałacowego ogrodu.
Nieustające i częste opady deszczu w okresie żniw spowodowały, że do stodół zwożono mokre i przerośnięte zboże. Cena
pszenicy wzrosła do 10 reichstalarów, a owsa - do 7 reichstalarów. Lepsze plony zebrano w 1805 roku, niemniej jednak w kolejnych latach uboższa część mieszkańców cierpiała z powodu
głodu do tego stopnia, że żywiła się nawet łętami.
1798
Die Klosterherrschaft Priment (Przemęt) und ein Teil der klösterlichen Güter wird dem Hofmarschall Archivald Graf v. Keyserling, dem späterern Eigentümer von Strunz, zum Vorzugspreis verkauft. Er läßt daraufhin einen Teil des Landes parzellieren und verkaufen.
13.06. Geburt des späteren Pastors in Schlawa (Sława), Carl
Wilhelm Alexander Frölich (Haus Nr.1).
1806
1799
2.04. W nocy około godz. 1.00 mieszkańców Sławy obudziła
syrena strażacka. Paliła się część budynku folwarku, która ocalała po ostatnim pożarze, a ponadto kuźnia dworska, stodoła
i chlew. Podczas pożaru w dramatycznych okolicznościach stracił życie uczący się zawodu kowalstwa mieszkaniec Lubogoszczy - Kutzner. Jego zwłoki znaleziono w momencie usuwania
zgliszczy. Przyczyną pożaru było prawdopodobnie podpalenie.
Wiosną rozpoczęto budowę muru ogradzającego cmentarz
ewangelicki. Inwestycja kosztowała 600 reichstalarów. Wykonanie muru było konieczne, ponieważ dotychczasowy płot
Anstelle des nach Kuttlau (Kotla, Kr. Glogau) gegangenen
Erzpriesters Horn wird der Pürschkauer Kaplan Johann Scharf
Pfarrer in Schlawa (Sława).
1800
23.05. Seit Anfang März herrschte in ganz Niederschlesien eine
Dürre. Der Roggen vertrocknete und die Samen gingen nicht
auf. Im Juli folgte eine Kälte, wie man sie seit Menschengedenken nicht mehr erlebt hatte.
69
Der Rat der Stadt Schlawa (Sława) erhebt gegenüber dem
Grafen v. Fernemont-Barwitz Ansprüche auf Grundstücke, die
einst die Herren v. Rechenberg den Bürgern geschenkt hatten,
so die Braske, das Nickelsbruch und der Wolfswinkel. Bei der
Gerichtsverhandlung erklärten ältere Bürger eidesstattlich, daß
der Ritter Balthasar v. Rechenberg diese Grundstücke den Bürgern als Dank für ihre treuen Dienste während der Fehden gegen die Polen im 16. und 17. Jahrhundert geschenkt habe. Der
mündlichen Tradition zufolge soll die Schenkungsurkunde 1721
verbrannt sein. Auch die anderen Urkunden, die einen Rechtsstreit mit Wenzel v. Barwitz um diese Gebiete betreffen sind
dabei in Flammen aufgegangen. Der gegenwärtige Graf bestritt
diese Rechte, so daß erneut vor der Kriegs- und Domänenkammen in Glogau (Głogów, Schlesien) verhandelt werden mußte.
Der Prozeß dauerte mehrere Jahre und ging zu Ungunsten der
Bürgerschaft aus - sie wurde mit einem Stück Hutung an der
Sperlingswinkler Grenze abgefunden. Aufgrund neuerlicher
Zeugenaussagen durch den Rentmeister Lachow, den späteren Bürgermeister von Beuthen (Bytom Odrzański, Kr. Glogau,
Schlesien), wurde nochmals ein kostspieliger Prozeß geführt.
Mit großem Widerstreben wurden in diesem Jahr die ersten
Pockenschutzimpfungen vorgenommen. Weil der Sohn des Grafen v. Fernemont in Folge der Impfung starb, obwohl sie ein bekannter Arzt durchgeführt hatte, zeigten die Bürger von Schlawa
(Sława) wenig Lust, sich impfen zu lassen. Dennoch ließen zahlreiche Familienväter ihre Kinder in Fraustadt (Wschowa, damals
preußische Provinz Südpreußen) und Glogau (Głogów, Schlesien) impfen. Da die Reise umständlich und kostspielig war, holte
der Pastor Bülau im Jahr 1803 den Arzt Dr. Walter aus Beuthen
(Bytom Odrzański, Kr. Glogau, Schlesien), der für den Preis von
24 Reichstaler 30 Kinder im Predigerhaus impfte.
drewniany w okresie zimowym ciągle ulegał zniszczeniu z powodu kradzieży sztachet, a naprawa była dość droga. Wykonany mur ograniczył również szkody wyrządzane na cmentarzu
przez zwierzęta domowe.
Mimo grożącej wojny hrabia von Fernemont udaje się w już
od dawna zaplanowaną podróż do Berlina, jednak po trzech
dniach wraca z powrotem ze „wstrząsającymi wiadomościami”.
Von Fernemont zdołał dojechać jedynie do Frankfurtu nad Odrą,
gdyż w Berlinie byli już Francuzi. W Prusach Południowych Polacy zdobyli się na powstanie, a od strony Saksonii w kierunku
Śląska zbliżały się oddziały z Bawarii i Wirtembergii. W okolicach Międzyrzecza wojska te żądały kontrybucji, dlatego magistrat naradzał się na temat dalszego postępowania. Wkrótce
pojawili się w Sławie pierwsi szaserzy, żądając koni i pieniędzy.
14.10. Druzgocąca klęska Prusaków pod Jeną i Auerstedt. Upada administracja Prus Południowych.
Francuzi przez trzy tygodnie oblegają twierdzę Głogów. Funkcjonariusz celny Blenke ze Sławy musiał wówczas pozostać
w Głogowie. Wykonano rzekomo ponad 45.000 pali, do tego
celu wykorzystano drewno pozyskane z Puszczy Tarnowskiej
i głogowskich lasów miejskich. Mieszkańcy całej okolicy zbywali
swój ruchomy majątek i chowali pieniądze.
W Sławie zakwaterowali się bawarscy żołnierze. Oficerowie
i komisarz zamieszkali w domu pastora ewangelickiego. Pewnego wieczoru u pastora zjawił się ekonom z Kaszczoru (Johann
Georg Quoos?) z pytaniem, czy duchowny mógłby poratować
go jakąś ilością zboża, gdyż Francuzi zarekwirowali w jego wsi
wszystką mąkę. Ponieważ ekonom nie mógł otrzymać pomocy, pojechał więc do młyna w Kuźnicy. Bawarczycy, którzy obserwowali tę scenę, węszyli w tym zdradę i wywołali w Sławie
alarm.
3.12. Głogów kapituluje. Od tego momentu masowo pobierane
są opłaty za kwaterunek, przemarsze oddziałów wojskowych
oraz podatek wojenny.
W Sławie żyje 516 mieszkańców.
1801
Januar: In diesem Monat fegte ein heftiger Sturm über Schlawa
(Sława) hinweg, der sprichwörtlich wurde (bis zur Niederschrift
der Chronik Holler): „Anno 1, wie der große Wind ging.“
31.05. In der Nacht brennen „auf dem Dome“ vier Scheunen
und die Lohmühle des Gerbers Kischke. Im folgenden Jahr
brannten sie nochmals nieder.
13.06. Die Regierung bietet die Starosten- und Klostergüter
Fraustadt (Wschowa) zur Verpachtung an. Es bewerben sich
der ehemalige Kriegs- und Domänenrat Hoffmann-Scholz und v.
Sänger um diese Stelle. Ersterer erhält den Zuschlag. Zum Amt
Fraustadt gehören: Gorke (= Gorka Duchowna/ Górka Duchowna, Kr. Schmiegel), Radam (= Radomierz/Radomierz, Kr. Bomst),
Unterwalden (Zaborowo, Kr. Bomst), Schussenze (Ciosaniec, Kr.
Bomst), Poladowo (Poladowo, Kr. Schmiegel), Starkowo (Star-
1807
Dziedzic Archibald hrabia von Keyerling (1759-1829) opuszcza
Wielkopolskę, gdyż zgodnie z Konstytucją Księstwa Warszawskiego nie może posiadać żadnych dóbr na terenie księstwa
i Śląska. Ponieważ jego majątek ziemski w okolicach Kaszczoru nie przynosił zysków, von Keyerling przeniósł się do Starego
Strącza. Jednak w 1815 roku zadłużony hrabia jest zmuszony
zbyć również ten majątek ziemski. (patrz 1815)
Proboszcz Ignaz Joseph Späth (1758-1826) zostaje pierwszym
niemonastycznym duszpasterzem w Ciosańcu. (patrz 1826)
70
1809
kowo, Kr. Bomst), Schleunchen (Osłonin, Kr. Bomst), Fehlen
(Wieleń Zaobrzański, Kr. Bomst), Ordonantz (Nowa Nędza,
Kr. Bomst, später Teil von Mauche/Mochy), Altkloster (Kaszczor, Kr. Bomst), Neudorf (Nowa Wieś, Kr. Bomst), Schenawe
(Szreniawa, Kr. Bomst), Targowitz (Targowisko, Kr. Schmiegel),
Bruch Kron Kretscham (= Bruchdorf/ Bagno, Kr. Bomst) und die
Dienstdörfer Droniki (Droniki, Kr. Bomst), Kielkowo (Kiełkowo,
Kr. Bomst) und Siedlec (Siedlec, Kr. Bomst), zudem die Brauereien und Brennereien in Unterwalden, Schussenze und die Brennerei in Gorka, weiterhin die Malzmühle und Ziegelei in Unterwalden, die Wassermühle in Nelke (Niałek, Kr. Bomst), der
Krug Ostrowek (Kr. Bomst), die Fischereirechte in den Primenter Seen, die Erbpacht in Buchwald (Buczyna, Kr. Fraustadt),
Fraustadt und Langenau (Łęgoń, Kr. Fraustadt), die Abgabe des
Magistrats von Fraustadt und die Zinsen für die Wälder vom
Grafen v. Keyserling. Der Pachtpreis betrug 11.110 Taler, 2 Sgr.,
¾ Pfennig in vier Raten. Dafür mußte er zahlreiche soziale Anstrengungen wie den Schulbau leisten.
20.07. Die hölzerne Darre (= Trockenboden oder-haus) im städtischen Brauhaus in Schlawa (Sława) brennt ab.
An der evangelischen Kirche werden größere Reparaturen vorgenommen. (siehe 1785, 1819)
Der Pächter des Vorwerks Schussenze (Ciosaniec), Ignaz
v. Koschutzki verliert seine Pachtung, da er stets abwesend war,
das Vorwerk schlecht bewirtschaftete und es heimlich an den
Prior von Obra vergab.
Tod des städtischen Bediensteten Balthasar Meinhardt
(1736-1801), Haus Nr. 6 am Markt.
Po rozwodzie z Franziską Seraphine hrabiną von Sobeck und
Kornitz († 18.08.1826 Wiedeń) dziedzic Sławy Johann Karl von
Fernemont-Barwitz poślubia pochodzącą z warstwy mieszczańskiej Helenę Louise Herff († 1863 Poczdam).
Maximilian Albert baron von Ohlen und Adlerskron († 1850)
nabywa majątek ziemski w Zalesiu (Salisch, obecnie część Starego Strącza). Dyplom szlachectwa tej rodziny uzyskał dnia
2.03.1672 roku Friedrich Ohl - wrocławski mieszczanin i kupiec.
Dnia 3.04.1699 roku cesarz przyjął ród do stanu czeskiej arystokracji, nadając tytuł barona. (1862)
3.09. Przeprowadzane w Prusach reformy dotyczą także Sławy. Miasto uwolniło się od wielowiekowej zależności od majątku ziemskiego poprzez wprowadzenie tzw. Rozporządzenia
o Miastach. Do tej pory policja, sądownictwo i administracja
komunalna podlegały dziedzicowi. W tym dniu odwołano burmistrza Tschiska i pozostałych urzędników miejskich. Kilka dni
wcześniej wybrano nowego burmistrza - Gerbera, urzędnikami
ratuszowymi zostali Grotke, Gottwald, Wenzel, Kahl i Stephan.
Johann Gottlob Künzel został przewodniczącym Rady Miasta,
Heinrich Schmidt - protokolantem, natomiast do Rady Miasta
wybrano Gottlob Weidner, Johann Gottlob Hantke, Friedrich
Fitzner, Christian Reimann, Johann Schwan i Gottlieb Reimann.
Na inaugurację przeszła procesja mieszkańców i bractwa strzeleckiego, w obu kościołach odprawiono nabożeństwa. Mieszkańcy wykonali dwie bramy honorowe przy domach nr 8 i nr 1
w zaułku kościelnym.
13.06. Burmistrz Wilhelm Gerber zleca budowę nowego
domu strzeleckiego. To wydarzenie Gerber wspomniał w sporządzonym w 1828 roku piśmie dotyczącym jego działalności
jako burmistrza. Do tej pory turnieje o tytuł króla kurkowego
odbywały się w „niewygodnych” dołach zwanych „Schindergrube”. Nie zachowało się zbyt dużo informacji o działalności
bractwa kurkowego. Turniej o tytuł króla kurkowego odbywał
się latem. Wówczas strzelcy gromadzili się przy Rynku i stąd
maszerowali (odziani nieraz we wspaniałe stroje) z bronią do
dołu, Schindergrube”, gdzie strzelano do tarczy „dwunastki”
albo „piętnastki”. Zwycięzca otrzymywał tytuł króla kurkowego.
Uroczystości towarzyszyła gra miejskiego fajfera. Od 1797 roku
po zakończeniu turnieju uczestnicy udawali się do gościńca na
zabawę taneczną, wcześniej zabawa odbywała się na wolnym
powietrzu. Pomysłem budowy domu strzeleckiego Gerber zachwycił hrabiego von Fernemont-Barwitz. Podczas zawodów
w tym roku hrabina Helene von Fernemont († 1863) otrzymała tytuł królowej turnieju. Z tego powodu hrabia przekazał na
rzecz budowy domu strzeleckiego odpowiednią działkę przed
Bramą Radzyńską i wystarczającą ilość drewna budowlanego.
1802
Gottlob v. Rothenburg wird als Besitzer des Gutes Salisch (Zalesie) genannt. (siehe 1791, 1809)
23.-24.01. In dieser Nacht brennt die Haferscheune des herrschaftlichen Vorwerks in Schlawa (Sława) samt des benachbarten Amtshauses nieder. Beide Gebäude wurden massiv wieder
aufgebaut. Die Kälte am Brandtag war so groß, daß viele Retter
Erfrierungen erlitten. Mit dem Amtshaus verbrannten gemäß
der Aussage des Grafen v. Fernemont viele alte und wichtige
Dokumente als „uralter Zeit“.
1804
16.-17.06. Starker Regen im Sommer vernichtet Teile der Ernte,
1805 folgt daraufhin eine Teuerung. Der Schlawer See tritt über
die Ufer; sämtliche Äcker und Wiesen in Ufernähe als auch der
Schloßpark wurden überschwemmt. Am Schloß stand das Wasser 2 Ellen (in Preußen = 2 x 66,68 cm) hoch, die Keller waren überflutet. Das Hochwasser hob eine Insel im See an und
71
Ponadto fundatorami byli: burmistrz Gerber (15 reichstalarów),
kamelarz Deiker, radni miejscy Kinzel, Daniel Lange (mistrz
sukiennictwa - 23 reichstalarów), Stolpe, Gottwald, Stephan
i mistrz młynarski Gottfried Ismer (15 reichstalarów), naczelnik
urzędu podatkowego Lohsow (20 reichstalarów), pastor ewangelicki Adolf Bülau (15 reichstalarów) i bielarz Rothe (10 reichstalarów). Mniej zamożni mieszkańcy wykonywali różne prace
przy budowie. Królem kurkowym w tym roku został kowal G. H.
Schmidt (mieszkał przy Rynku, dom nr 56). (patrz 1793, 1797,
1810)
26.11. Johann Burghardt Holler (*24.06.1774 Oberpferd, † 1850)
został wybrany przez radnych miejskich mistrzem kominiarskim,
a dnia 15 grudnia decyzję zatwierdził magistrat. Holler uczył się
zawodu w Rudolstadt, brał udział jako żołnierz w bitwie pod Jeną
i Auerstedt, gdzie odniósł rany podczas udzielania pomocy swojemu przełożonemu.
schwemmte sie an die Schloßgartenmauer an.
Zur Erntezeit regnete es häufig und anhalten, so daß das Getreide naß und ausgewachsen eingefahren werden mußte. Es
folgte eine große Teuerung; der Preis für Weizen stieg auf 10
Reichstaler, der für Hafer auf 7. Trotz einer besseren Ernte im
Jahr 1805 litt vor allem die arme Bevölkerung in den nächsten
Jahren Not, so daß sie sogar Kartoffelkraut aßen.
1806
02.04. Morgens um 1 Uhr weckt ein Feueralarm die Bürgerschaft. Der beim letzten Brand erhaltene Teil der Gebäude des
Schlawaer herrschaftlichen Vorwerks brennen ab, ebenso die
Hofschmiede mit Scheuer und Stallung. Der Schmiedelehrling
Kutzner aus Laubegast kam bei dem Brand elendlich ums Leben. Bei der Räumung der Brandstätte fand man seine Gebeine. Es wurde vermutet, daß es sich um Brandstiftung handelte.
Im Frühjahr wird mit der Errichtung einer Mauer im Wert
von 600 Reichstalern statt des Lattenzaunes auf dem evangelischen Friedhof begonnen. Diese Maßnahme war notwendig,
da in jedem Winter viele Latten gestohlen wurden, die kostspielig erneuert werden mußten. Durch die feste Mauer war
es nun auch den Haustieren nicht mehr möglich hier Schaden
anzurichten.
Trotz der drohenden Kriegsgefahr reist der Graf v. Fernemont zu einer lange beschlossenen Reise nach Berlin, kehrt
aber nach drei Tagen wieder zurück und überbringt die niederschmetternsten Nachrichten mit. Er ist nur bis Frankfurt/M. gekommen, in Berlin waren schon die Franzosen. In Südpreußen
war es zur Erhebung der Polen gekommen und aus Sachsen näherten sich bairische und württembergische Truppen Schlesien. Im Raum Meseritz (Międzyrzecz) wurden von ihnen bereits
Kontributionen gefordert, woraufhin sich der Magistrat über
das zukünftige Vorgehen berieten. Bald darauf erschienen die
ersten bairischen Chasseues und forderten Pferde und Geld.
14.10. Vernichtende preußische Niederlage bei Jena und Auerstedt. Die Verwaltung Südpreußens bricht zusammen.
Die Franzosen belagern die Festung Glogau (Głogów, Schlesien) drei Wochen lang. Der Zollbereiter Blenke aus Schlawa
(Sława) befand sich zu dieser Zeit in der Stadt und mußte hier
verharren. Über 45.000 Palisaden sollten errichtet werden,
wozu man in der Carolather Heide und im Glogauer Stadtforst
Holz fällte. Die Bevölkerung im Umland verkaufte ihren losen
Besitz und versteckt das Geld.
In Schlawa (Sława) quartieren sich bairische Soldaten ein.
Die Offiziere und der Kommissar wohnten im Haus des evangelischen Pastors. An einem Abend erschien beim Pastoren ein
Ökonom aus Altkloster (Kaszczor, Johann Georg Quoos?) und
1810
Sława spłaca do kasy państwowej miejską pożyczkę w wysokości 40 reichstalarów.
28.05. Magistrat uchwala „Regulamin Bractwa Kurkowego”,
wedle którego każdy król kurkowy otrzymuje jako nagrodę
srebrną łyżkę stołową, zwolnienie z rocznych podatków i opłat
do kasy miejskiej, 2 reichstalary i 15 srebrnych groszy z kasy pomocowej oraz zwolnienie z czynszu gruntowego. W latach 1822,
1827, 1833 i 1846 wspomniany regulamin był modyfikowany
i poprawiany przez chirurga Hübnera. (patrz 1846)
28.06. Podczas tegorocznego turnieju bractwa kurkowego nastąpiło uroczyste otwarcie domu strzeleckiego. Również hrabia
brał udział w strzelaniu o tytuł króla i ufundował dużą, srebrną
tabliczkę honorową, którą rozdano każdemu królowi kurkowemu. Sławskie panny przekazały niebieski sztandar z jedwabiu.
Uroczystość trwała podobno osiem dni. Pierwszym dzierżawcą
domu strzeleckiego był piwowar Grotke, płacąc roczną dzierżawę w wysokości 80 reichstalarów. W tym roku królem kurkowym został mistrz sukienniczy i urzędnik ratuszowy - Abraham
Gottwald. (patrz 1809)
Na kolejnym walnym zgromadzeniu bractwo kurkowe uchwala, że każdy król musi pokryć koszty wykonania nagrody - małej
tabliczki z wygrawerowanym nazwiskiem, przymocowanej do
łańcuszka.
19.08. Żałoba państwowa po śmierci „ukochanej królowej” Luise Amalie von Preußen (1776-1810) obejmowała również Sławę. Codziennie przez godzinę biły dzwony, a w tym dniu wygłoszono kazanie poświęcone pamięci królowej.
2.11. Wprowadzenie podatku od działalności gospodarczej wywołało oburzenie i niezadowolenie także w Sławie.
72
1811
fragte an, ob er ihm mit Getreide aushelfen könne, da die Franzosen in seinem Dorf alles Mehl requiriert hätten. Doch man
konnte ihm nicht helfen und er reiste zur Hammermühle weiter. Die Baiern, die diese Szene beobachtet hatten, witterten
Verrat und lösten Alarm in Schlawa aus.
03.12. Glogau (Głogów, Schlesien) kapituliert, seither massenhaft Einquartierungen, Durchmärsche von Truppen und Kriegssteuern mußten gezahlt werden.
In der Stadt leben 516 Einwohner.
13.06. W tym roku tytuł króla kurkowego zdobył mistrz sukienniczy Abraham Gottwald.
Tegoroczne lato było bardzo dobre, znakomicie dojrzewały
płody, dlatego zbiory były urodzajne.
Na podstawie reform administracji pruskiej również w Sławie
zniesiono miejski regulamin prowadzenia ław piekarskich, mięsnych i szewskich. Dostosowano także system monetarny talara.
1812
1807
26.05. W tym roku tytuł króla kurkowego zdobył właściciel fabryki sukna Benjamin Schöpke. Z obawy przed licznie tutaj zakwaterowanymi żołnierzami rosyjskimi Schöpke ukrył w kuchni
swojego mieszkania (ówczesna ulica Kirchgasse nr 104) powierzone mu przedmioty ozdobne króla.
Przez Sławę wielokrotnie przechodzą oddziały francuskie
i ich posiłki wojskowe. Pod koniec roku pojawiło się wielu żołnierzy wracających z sąsiedniego Księstwa Warszawskiego po
nieudanej wyprawie zbrojnej na Rosję. Ponadto Bawarczycy
i Wirtemberczycy przywlekli w okolice różne choroby. Wśród
mieszkańców większą sympatię wzbudzali Francuzi ze względu
na ich zachowanie, niemniej jednak również Niemcy sudeccy
otrzymywali w regionie opiekę lekarską. Wielu mieszkańców
zmarło wówczas na gorączkę nerwową.
12.12. Napoleon i jego rozbita armia wkraczają do Leszna i kierują się na Głogów.
Der Gutsherr Archibald Graf v. Keyerling (1759-1829) verläßt
das Posener Land, da er gemäß Verfassung des Herzogtums
Warschau keinen Besitz im Herzogtum und in Schlesien haben
darf. Da sein Besitz im Raum Altkloster (Kaszczor, damals Kr.
Fraustadt) nicht lukrativ war, zog er daher nun nach Alt Strunz
(Stare Strącze). Der verschuldete Graf muß auch dieses Gut im
Jahr 1815 verkaufen. (siehe 1815)
Pfarrer Ignaz Joseph Späth (1758-1826) wird erster nicht monastischer Pfarrer von Schussenze (Ciosaniec). (siehe 1826)
1809
Nach seiner Scheidung von Franziska Seraphine Gräfin v. Sobeck und Kornitz († 18.8.1826 Wien) heiratet der Grundherr
von Schlawa (Sława) Johann Karl v. Fernemont-Barwitz, die
Bürgerliche Helene Louise Herff († 1863 Potsdam).
Maximilian Albert Freiherr v. Ohlen und Adlerskron († 1850)
erwirbt die Herrschaft Salisch (Zalesie). Das Adelsdiplom dieser
Familie geht auf den Breslauer Bürger und Kaufmann Friedrich
Ohl vom 2.3.1672 zurück. Am 3.4.1699 wurde die Familie vom
Kaiser in den böhmischen Freiherrenstand aufgenommen. (siehe 1862)
03.09. Die Reformen in Preußen greifen auch in Schlawa
(Sława). Die Stadt wird aus der jahrhundertealten Abhängigkeit von der Grundherrschaft durch die Einführung der Städteverordnung befreit. Bis dahin oblag dem Grundherrn die
Polizeigewalt, Justiz und kommunale Verwaltung. An diesem
Tag werden der Bürgermeister Tschiska und die übrigen städtischen Beamten ihres Amtes entsetzt. Einige Tage zuvor war
Gerber zum Bürgermeister gewählt worden, Grotke, Gottwald,
Wenzel, Kahl und Stephan wurden Ratsmänner. Johann Gottlob Künzel wird Stadtverordnetenvorsteher, Heinrich Schmidt
Protokollführer, zu Stadtverordneten gewählt werden Gottlob
Weidner, Johann Gottlob Hantke, Friedrich Fitzner, Christian
Reimann, Johann Schwan und Gottlieb Reimann. Zur Einweihung gab es eine große Prozession der Bürger und der Schützengilde; in den beiden Kirchen wurden Gottesdienste gefeiert.
1813
13.02. Rosjanie zdobywają Poznań, dnia 13 grudnia poszczególne oddziały Woroncowa maszerują przez Leszno w kierunku
Głogowa.
W związku z apelem skierowanym do mieszkańców w Sławie do udziału w walce przeciwko Napoleonowi zgłosiło się
17 ochotników. Dotychczas popularna „gallomania” (zamiłowanie do kultury francuskiej) w owych dniach w mgnieniu zamieniła się w nienawiść wobec „okupantów Europy”.
18.02. Kozacy wkraczają do Wolsztyna. Następuje potocznie
zwany IV rozbiór Polski pomiędzy Rosją a Prusami (ratyfikowany w Wiedniu dnia 9.06.1815).
Oddziały rosyjskie (Kozacy) wkraczają także do Sławy. Ich
„grubiańskie zachowanie” i nieznajomość języka niemieckiego
są przyczyną różnych skarg. Przez pewien okres w Sławie stacjonowały baterie artyleryjskie. Przez miasto bezustannie przejeżdżały transporty z francuskimi jeńcami wojennymi. Podczas
oblężenia Głogowa pobliska Kotla stanowiła kwaterę główną
wojsk rosyjskich, tamże znajdował się jeden magazyn prowiantowy, zaś drugi - w Sławie. Stary szewc Breiter sprawował funk73
cję posłańca, gdyż bardzo dobrze znał okoliczne tereny i potrafił
przedostać się do Głogowa. W całym regionie przeprowadzano
rekrutację i mobilizację. Zwołaną do tego celu komisję ulokowano w domu strzeleckim.
19.04. Poniedziałek Wielkanocny: Kiedy ok. godziny 14.00 ze
Swarzynic dociera informacja, że Francuzi rzekomo nadciągają
od strony Kostrzynia, Sławę opuszczają wszyscy żołnierze. Każdy zdolny do służby wojskowej został wezwany do uzbrojenia
się. W mieście zapanował niepokój, równocześnie poproszono
o wsparcie ze strony Kozaków przebywających we Wschowie.
Około wieczora pospolite ruszenie nadchodzące ze Strącza, Zalesia i Przybyszowa wkroczyło ze śpiewem do Sławy, aby połączyć siły z tutejszymi mieszkańcami. Wielu uczestników pospolitego ruszenia było uzbrojonych jedynie w widły, piki, kije albo
wiosła.
2.05. Bitwa pod Lützen, zwana również bitwą pod Großgörschen, rozegrana w trakcie kampanii saskiej w ramach koalicji
antyfrancuskiej, poprzedzona klęską Napoleona w Rosji w 1812
roku, podpisaniem rosyjsko-pruskiej konwencji o neutralności
w Taurogach (30.12.1812) oraz rosyjsko-pruskim wypowiedzeniem wojny (27.03.1813). Napoleon jeszcze raz odnosi zwycięstwo, jednakże ponosi znaczne straty (dwa razy większe niż Rosjanie i Prusacy). Mieszkańcy Sławy przyjmują tę wiadomość jak
zwycięstwo Prus i organizują uroczystość dziękczynną.
20-21.05. Bitwa pod Budziszynem. Po zwycięstwie pod Großgörschen Napoleon rusza w pościg za cofającymi się oddziałami Rosjan i Prusaków i odnosi taktyczne zwycięstwo, jednak
straty ponownie okazały się większe w porównaniu z przeciwnikiem. Huk armat było słychać nawet w Sławie.
1.06. Tytuł króla kurkowego zdobył kowal G. H. Schmidt.
6.06. Niedziela Zielonych Świątek: W Sławie krążą pogłoski,
jakoby Francuzi podjęli wypad zbrojny z Głogowa i już dotarli
do Krzepielowa. W tym czasie w Sławie przebywa 20 kozaków,
baszkirów i kałmuków. Ich obóz znajdował się pod Bramą Radzyńską w ogrodzie młynarza o nazwisku Klitscher, natomiast
utrzymanie tej grupy mieszkańcy Sławy wzięli na siebie. Kozacy
docierają aż do wzgórz leżących przed Głogowem, a następnie
ogłaszają, że wspomniana pogłoska jest nieprawdziwa. Pomimo doznanych porażek wojsk Napoleona Głogów był okupowany przez Francuzów do dnia 15.04.1814 roku.
czerwiec: Po Zielonych Świątkach w Sławie organizowane jest
pospolite ruszenie, dlatego pod groźbą kary każdy był zobowiązany do uzbrojenia się w piki. Jednak wkrótce dociera wiadomość o odwrocie wojsk pruskich. Wobec obaw przed powrotem Francuzów oraz pogróżek i wyrażania nienawiści do Rosjan
i Prusaków ze strony pobliskiego Księstwa Warszawskiego wydano rozkaz porąbania i ukrycia wspomnianej broni. Mieszkań-
Die Bürger haben zwei große Ehrenpforten an den Häusern
Nr.8 und Nr.1 in der Kirchgasse errichtet.
13.06. Bürgermeister Wilhelm Gerber läßt ein neues Schützenhaus für die Schlawaer Schützengilde erbauen. In seiner
1828 verfaßten Schrift über seine Tätigkeit als Bürgermeister
erwähnt er dieses Ereignis. Bis dahin hielt man das Königsschießen immer an dem unangenehmen Flecken „Der Schindergrube“ ab. Über die Schützengilde sind kaum Informationen erhalten. Das Schützenfest fand im Sommer statt. Die
Schützen versammelten sich am Marktplatz und marschierten
von hier aus mit ihren Waffen in z. T. wunderlichen Trachten
zur Schindergrube, wo auf 12er und 15er Holzscheiben geschossen wurde. Der Sieger wurde zum Schützenkönig. Der
Stadtpfeifer begleitete die Feierlichkeiten. Seit 1797 wurde
nach dem Schießen zum Tanz in einer Gaststube eingeladen,
bis dahin war es üblich, dies im Freien zu tun. Gerber hatte
den Grafen v. Fernemont-Barwitz von der Idee begeistert, ein
Schützenhaus zu bauen und beim Schützenfest in diesem Jahr
bot man der Gräfin Helene v. Fernemont († 1863) die Königswürde an, woraufhin der Graf ein passendes Grundstück vor
dem Rädchener Tor und auch das notwendige Bauholz stiftete. Weitere Spender waren: Bürgermeister Gerber (15 Reichstaler), Kämmerer Deiker, die Stadtverordneten Kinzel, Daniel
Lange (Tuchmachermeister 23 Reichstaler), Stolpe, Gottwald,
Stephan und der Müllermeister Gottfried Ismer (15 Reichstaler), Rentmeister Lohsow (20 Reichstaler), der evangelische
Pastor Adolf Bülau (15 Reichstaler) und Bleichmeister Rothe
(10 Reichstaler). Die weniger begüterten Bürger leisteten Arbeits- und Handlangerdienste. Schützenkönig wurde in diesem
Jahr der Schmied G. H. Schmidt (wohnte am Markt, Haus Nr.
56). (siehe 1793, 1797, 1810)
26.11. Die Stadtverordneten von Schlawa (Sława) wählen den
Schornsteinfegermeister Johann Burghardt Holler (*24.6.1774
Oberpferd in Baiern, † 1850), der am 15. Dezember vom Magistrat in seinem Amt bestätigt wird. Er hatte seinen Beruf in
Rudolstadt erlernt, wurde als Soldat bei Jena und Auerstedt
verwundet, als er seinem Vorgesetzten half. (siehe 1846)
1810
Schlawa (Sława) zahlt an die Staatskasse eine Stadtanleihe in
Höhe von 40 Reichstalern.
28.05. Der Magistrat verabschiedet eine „Ordnung für die
Schützenbrüderschaft“. Der jeweilige König erhält danach einen silbernen Eßlöffel, die Befreiung von der jährlichen Kämmereiabgabe, 2 Reichstaler und 15 Silbergroschen aus der
Serviskasse und die Grundzinsfreiheit. Diese Ordnung wurde
in den Jahren 1822, 1827, 1833 und 1846 durch den Wundarzt
74
cy ponownie chowają wszystkie przedmioty wartościowe. Pali
się magazyn prowiantowy w Kotli. Płomienie pożaru widać
w nocy nawet w Sławie. Później okazało się, że spaleniu uległy
jedynie siano i słoma, natomiast urządzenia zostały usunięte
na bok przez pracowników magazynu.
Landratura (zarząd powiatowy) i urząd podatkowy z Polkowic
uciekają do Sławy i pozostają tu do momentu zawarcia rozejmu.
Siedziba znajdowała się w domu nr 1, później w pałacu dziedzica. Przeniesione urzędy rozbudziły życie miasta, jednocześnie
przez Sławę przejeżdżało dużo oddziałów wojskowych. Król Fryderyk Wilhelm zatrzymał się w Lipinkach, leżących na trasie do
Żmigrodu (tutaj dnia 12.07.1813 roku ustalono tzw. plan Trachenberga), gdzie spotkał się z carem. W Lipinkach zmieniono
zaprzęg konny, a miejscowy sołtys poczęstował króla szklanką
mleka. Mieszkańcy nie byli jednak zbyt zachwyceni obecnością
króla, która według nich mogła sprowadzić niebezpieczeństwo.
13.06. Mieszkańcy dowiadują się, że Francuzi byli w Nowej Soli,
jednak na mocy rozejmu ustalono granicę na Odrze, więc sławianie dalej czują się bezpiecznie.
lipiec: Po upłynięciu rozejmu do Sławy przybył posłaniec francuskiego gubernatora Twierdzy Głogów z żądaniem dostarczenia
do tego miasta płodów rolnych. Burmistrz Gerber przekazał posłańcowi jedynie trochę pieniędzy i wyjaśnił, że wspomnianego
rozkazu nie może spełnić, gdyż w pobliżu znajdują się żołnierze
rosyjscy. Obawy przed powrotem Francuzów nie sprawdziły się.
sierpień: Pod koniec miesiąca major von Niebelschütz z Lipinek ogłosił pospolite ruszenie. Jego zastępcą został dzierżawca
z Kolska Beisert. W Sławie utworzono dwa oddziały: pierwszy,
mieszczański, pod dowództwem piekarza i kamelarza Grotke,
natomiast do drugiego zmobilizowano mieszkańców wsi. Formacje były uzbrojone w piki i strzelby. Pierwszy apel odbył się
na łące hrabiego nad jeziorem.
26.08. Bitwa nad Kaczawą: Rosjanie i Prusacy pokonują wojska francuskie dowodzone przez marszałka Jacquesa MacDonalda (1765-1840) i zajmują Śląsk. W rękach Francuzów pozostaje jedynie Głogów.
październik: W Kolsku zaplanowano manewry dla sławskiego
pospolitego ruszenia, które z wielką niechęcią wypełniło ów
rozkaz. Zimą zakończono działalność tej formacji i ponownie
z niej już nie korzystano.
16-19.10. Klęska Napoleona i sprzymierzonych wojsk polsko-saksońskich w bitwie pod Lipskiem.
Hübner überarbeitet und verbessert. (siehe 1846)
28.06. Beim diesjährigen Schützenfest wird das neue Schützenhaus eingeweiht. Zur Feier des Tages nahm auch der Graf
am Königsschießen teil und stiftete ein großes silbernes Ehrenschild, das an den jeweiligen Schützenkönig vergeben wurde.
Die Schlawaer Jungfrauen stifteten eine blaue Seidenfahne.
Das gesamte Fest soll acht Tage gedauert haben. Der erste
Schützenhauspächter wurde der Brauer Grotke; er zahlte eine
jährliche Pacht von 80 Reichstalern. Schützenkönig wurde in
diesem Jahr der Tuchmachermeister und Ratsherr Abraham
Gottwald. (siehe 1809)
In einer folgenden Generalversammlung beschließt der
Schützenverein, daß jeder König ein kleines silbernes Schild auf
seine Kosten mit seinem eingravierten Namen zu stellen habe,
das dann an die große Schützenkönigskette geheftet würde.
19.08. Auch in Schlawa (Sława) wird der Tod der geliebten
Königin Luise Amalie v. Preußen (1776-1810) mit einer Staatstrauer begangen. Täglich wird eine Stunde lang geläutet und
an diesem Tag eine Gedächtnispredigt abgehalten.
02.11. Die Einführung der Gewerbesteuer löst auch in Schlawa
(Sława) Aufregung und Unzufriedenheit aus.
1811
13.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Tuchmachermeister Abraham Gottwald.
Es war ein sehr guter Sommer und die Feldfrüchte gediehen
vorzüglich, es gab eine reiche Ernte.
Gemäß den Reformen in Preußen werden auch in Schlawa
(Sława) die städtischen Bankgerechtigkeiten der Bäcker, Fleischer und Schuhmacher aufgehoben. Auch die Währung des
Talers wurde angepaßt.
1812
26.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Tuchfabrikant
Benjamin Schöpke. Aus Angst vor den hier zahlreich einquartierten russischen Soldaten vergrub der Schützenkönig den
ihm anvertrauten Königsschmuck in der Küche seines Wohnhauses in der Kirchgasse Nr.104.
Durch die Stadt ziehen vielfach französische Soldaten und
ihre Hilfstruppen. Zum Jahresende kamen aus dem benachbarten Herzogtum Warschau viele Rückkehrer vom gescheiterten
Rußlandfeldzug. Die Baiern und Württemberger schleppten
zudem Krankheiten in die Region ein. Die Franzosen waren
wegen ihres besseren Verhaltens bei der Bevölkerung beliebter, dennoch wurden auch die Süddeutschen hier versorgt und
gepflegt. Auch viele Bürger starben durch das Nervenfieber.
1814
2.05. W wiejskiej części Sławy wybucha pożar, który dotyka
gospodarstwa 8 chłopów, 10 zagrodników i 2 małych chałupników. Pożar trawi 13 stodół mieszczańskich.
75
12.12. Napoleon fährt durch Lissa gen Glogau (Głogów, Schlesien), gefolgt von seiner geschlagenen Armee.
24.05. Drugi pożar w wiejskiej części Sławy. Swój cały majątek
traci dwóch chłopów i właściciel zagrody zwolniony od poborów. Z powodu wiatru ogień rozprzestrzenił się, niszcząc pobliskie pola obsiane żytem.
1.06. Tytuł króla kurkowego zdobył kafejkarz Carl Seidel.
W połowie listopada parobek z Ciosańca udał się do Rakoniewic w celu kupna przędzy. Po drodze został zamordowany
przez syna karczmarza ze Świętna. Motywem tego czynu była
chciwość.
Burmistrz Wilhelm Gerber zleca wybudowanie chłodni dla
miejscowego browaru.
1813
13.02. Die Russen erobern Posen und einzelne Abteilungen der
Heeresgruppe Woronzew passieren am 13. Dezember Lissa gen
Glogau (Głogów, Schlesien),
Beim Aufruf an die Bürger meldeten sich auf Schlawa (Sława)
17 Freiwillige für den Freiheitskampf gegen Napoleon. Die einst
vorhandene Gallimanie (Franzosenfreundlichkeit) wandelte
sich in diesen Tagen in Haß gegen die Besatzer Europas.
18.02. Die ersten Kosaken erreichen Wollstein (Wolsztyn). Es
erfolgt die 4. Teilung Polens zwischen Russen und Preußen (ratifiziert in Wien 9.6.1815).
Russische Truppen (Kosaken) passieren auch Schlawa (Sława).
Ihr rohes Verhalten und die Unkenntnis der deutschen Sprache
führten zu mancherlei Beschwerden. Eine Zeitlang wurden einige russische Artilleriebatterien hier stationiert. Immer wieder
passierten Transporte von französischen Kriegsgefangenen die
Stadt. Während der Belagerung Glogaus war Kuttlau (Kotla) das
russische Hauptquartier und das Magazin befand sich dort und
in Schlawa. Der alte Schuster Breiter fungierte als Botenläufer, da er die Wege gut kannte und sich nach Glogau (Głogów,
Schlesien) hineinschleichen konnte. In der Region werden Rekrutierungen durchgeführt und die Landwehr organisiert. Die
dazu eingerichtete Kanton-Kommission war im Schützenhaus
untergebracht.
19.04. Ostermontag: Schlawa (Sława) ist frei von allen Soldaten, als um 14 Uhr aus Schwarmitz die Nachricht kam, daß die
Franzosen von Küstrin aus anrücken würden. Jeder Wehrfähige
wurde aufgefordert, sich zu bewaffnen. In der Stadt herrschte große Unruhe und man erbat von den Kosaken in Fraustadt
(Wschowa) Hilfe. Gegen Abend rückte der Landsturm mit Gesang von Strunz (Strącze), Salisch (Zalesie) und Pürschkau (Przybyszów) kommend in Schlawa ein, um sich mit dem hiesigen
Landsturm zu vereinen. Viele hiesige Bewaffnete trugen nur
Mistgabeln, Picken, Knüppel und Ruder als Waffen bei sich.
02.05. Schlacht bei Großgörschen in Sachsen in der Ebene von
Lützen. Erste Schlacht der Befreiungskriege, vorausgegangen
war die katastrophale Niederlage Napoléons im Rußlandfeldzug
von 1812 und das russisch-preußische Neutralitätsbündnis durch
die Konvention von Tauroggen vom 30.12.1812 mit der russischpreußischen Kriegserklärung vom 27.3.1813. Napoleon erringt
nochmals einen Sieg, aber unter erheblichen Verlusten (doppelt soviele wie Russen und Preußen). In Schlawa feiert man die
Nachricht als preußischen Sieg mit einem Dankfest.
20/21.05. Schlacht bei Bautzen. Nach dem Sieg bei Großgör-
1815
24.04. Na mocy królewskiego rozporządzenia nakazano umieszczanie tablic pamiątkowych ku czci poległych w okresie wojen
napoleońskich. W działaniach wojennych życie stracili następujacy mieszkańcy Sławy i okolic: Samuel Reimann, Daniel
Reimann, Gottlieb Walter, Johann Knappe, George Quiel, Christian Lange, Georg Krause, Gottfried Tartsch, Gottfried Faulhaber, Gottfried Becker, Friedrich Scharke, Georg Droske, W. Jäckel, Gottfried Kunert, Gottfried Rösler, Johann Räder, Gottfried
Schulz, Gottlieb Striese, Gottfried Menzel, Christian Kliem, Friedrich Bischof, Gottfried Mahn, Friedrich Neumann, Friedrich
Seiler i George Wende.
17.05. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz kuśnierski I. G. Künzel.
Archibald hrabia von Keyserling (1759-1829) jest zmuszony
zbyć na rzecz rodziny von Ohlen und Adlerskron majątek ziemski Strącze (z Przylesiem). Dyplom szlachectwa dla tej rodziny
uzyskał wrocławski mieszczanin i kupiec Friedrich Ohl dnia
2.03.1672 roku. Dnia 3.04.1699 roku cesarz przyjął ród do stanu czeskiej arystokracji, nadając tytuł barona.
(patrz 1795, 1822)
24.11. W Sławie spłonęła jedna z oficyn. Sprawcą był wycofujący się żołnierz rosyjski.
grudzień: Aptekarz miejski Gerber zostaje wybrany na kolejne
6 lat burmistrzem Sławy.
Karl Friedrich Schinkel (1781-1841), pruski radca budowlany,
projektuje tzw. „Normalkirche” (= kościół Schinkla). Projekt budowli staje się wzorem dla wielu świątyń ewangelickich, także
w Sławie. (patrz 1836)
1816
18.01. W Sławie świętowano zakończenie wojny z Napoleonem
(„Święto wolności”).
21.06. Tytuł króla kurkowego zdobył właściciel fabryki sukienniczej G. S. Gottwald.
26.05. Przyszły spadkobierca majątku ziemskiego w Sławie Karl
76
schen greift Napoléon die sich zurückziehenden russischen
und preußischen Truppen an und erringt einen taktischen Sieg
- erneut sind seine Verluste höher als die seiner Gegner. Den
Kanonendonner hört man bis nach Schlawa.
01.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Churschmied
G. H. Schmidt.
06.06. Pfingstsonntag: In Schlawa kursieren Gerüchte, die
Franzosen hätten einen Ausfall aus Glogau unternommen und
wären bereits in Tschepplau (Krzepielów). In Schlawa befanden
sich zu diesem Zeitpunkt 20 Mann Kosaken, Baskiren und Kalmücken, die vor dem Rädchener Tor im Garten des Müllers Klitscher ihr Lager aufgeschlagen hatten und von den Bürgern versorgt wurden. Sie rücken sofort bis zur Anhöhe vor Glogau aus
und können vermelden, daß das Gericht nicht stimmt. Glogau
blieb aber trotz der Niederlagen Napoleons bis zum 15.4.1814
von den Franzosen besetzt.
Juni: Nach Pfingsten wird in Schlawa der Landsturm eingerichtet und jeder unter Strafe verpflichtet, sich eine Pike zuzulegen. Nach mehreren Übungen kam dann der überraschende
Befehl die Piken zu zerhacken und gut zu verstecken, denn man
hatte vom Rückzug der Preußen erfahren und hatte Angst vor
der Rückkehr der Franzosen und den Drohungen aus dem benachbarten polnischen Herzogtum Warschau, das seinen Haß
gegen die Preußen, als auch gegen die Russen äußerte. Erneut
vergruben die Bürger ihre Wertgegenstände. Das Magazin in
Kuttlau (Kotla) wurde verbrannt. In der Nacht konnte man in
Schlawa die Flammen sehen. Später erfuhr man, daß nur Heu
und Stroh verbrannt worden war, die Gerätschaften waren von
den Magazinverwaltern beiseite geschafft worden.
Das Steuer- und Landratsamt aus Polkwitz (Polkowice) flüchtet nach Schlawa und blieb hier bis zum Abschluß des Waffenstillstandsvertrags. Es wurde in der Stube Nr.1, später im herrschaftlichen Schloß untergebracht. Die Ämter brachten ein
reges Leben in die Stadt und viel Militär kam hier durch. Auch
König Friedrich Wilhelm III. passierte das Dorf Linden (Lipinki)
auf dem Hin- und Rückweg als er auf dem Weg nach Trachenberg (Zmigród, Kr. Militsch, hier wurde der sog. TrachenbergPlan am 12.7.1813 vereinbart), wo er sich mit dem Zaren traf.
Hier wurden die Pferde gewechselt und der Dorfschulze reichte dem König ein Glas Milch. Die Bewohner waren von der Anwesenheit des Königs nicht begeistert, da sie sich dadurch als
gefährdet ansahen.
13.06. Die Bürger erfahren, daß die Franzosen in Neusalz
(Nowa Sól) waren, doch der Waffenstillstand vereinbarte die
Oder als Grenze, so fühlten sich die Bürger weiterhin sicher.
Juli: Nach Ablauf des Waffenstillstands kam ein Bote vom französischen Gouverneur aus Glogau mit dem Befehl, Naturalien
Franz Stanislaus von Barwitz, baron von Fernemont, zawiera
małżeństwo z Karoliną von Anhalt (*23.02.1796 Królewiec,
† 15.06.1863 Frankfurt nad Odrą). (patrz 1816, 1825, 1847)
1817
6.03. Narodziny Karla Hermanna Franza von Barwitz, barona
von Fernemont, syna Karla Franza Stanislausa von Fernemont-Barwitz i Karoliny von Anhalt. (patrz 1847, 1850, 1884)
15.04. Śmierć emerytowanego burmistrza policji o nazwisku
Tschirschky.
28.05. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz szewski C. F. Müller.
27.09. Król Fryderyk Wilhelm III zarządza o zjednoczeniu w Królestwie Prus wszystkich zborów ewangelickich pod jedną administracją, dając właściwy początek rozwoju kościołów ewangelicko-unijnych.
7.09. Śmierć Charlotty hrabiny von Sobeck und Kosnitz w Rydzynie, wdowy po Johannie Franzu (III) von Fernemont-Barwitz.
W Rydzynie przebywała jej córka Josefa (1754-1798), zamężna z polskim generałem majorem, Ignacym hrabią Sułkowskim
(1723-1796).
31.10 - 1.11. Sława uroczyście obchodzi jubileusz 300-lecia reformacji. Miasto otrzymuje od króla jako zwierzchnika kościoła
dar w wysokości 100 talarów.
Skutki wojny odczuwa m.in. Sława: nastąpiła stagnacja w handlu, sukiennicy mieli trudności ze zbytem swoich produktów
w związku z ówczesną polityką celną Królestwa Kongresowego.
1818
1.01. Zarząd powiatowy w Kożuchowie zostaje przeniesiony do
Nowej Soli, gdzie działa do dnia 24.05.1820 roku. Do 1824 roku
funkcję landrata (starosty) sprawuje von Deter. (patrz 1831)
14.05. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz kuśnierski Jakob
Tschich.
11.06. Królewsko-pruski radca prawny powiatu Sattig z Głogowa przedstawia nowego sędziego miejskiego w Sławie - Neumanna oraz zaprzysięża protokolanta (actuarius) kupca Friedricha Frölicha. Wybory do Rady Miasta nie odbyły się, jedynie
zatwierdzono skład dotychczasowej Rady.
1819
Reforma administracyjna na Śląsku: majątek ziemski w Sławie, leżący dotychczas w powiecie głogowskim, staje się częścią powiatu kożuchowskiego.
3.05. Mistrz piwowarski Mattner z Trzęsowa bierze w dzierżawę
dom strzelecki. Wysokość czynszu wynosi 88 talarów rocznie.
2.06. Tytuł króla kurkowego zdobył właściciel fabryki sukienniczej Johann Gottlieb Schulz.
77
Z powodu upalnego lata umiera wielu mieszkańców.
31.08. Podczas kontroli kasy miejskiej za lata 1809 - 1815
stwierdzono deficyt w wysokości 45 talarów.
18.09. Właściciel fabryki przędzy Decker zostaje wybrany kamelarzem miasta. Jego kandydaturę zatwierdzono dnia 30 grudnia,
po czym Decker złożył przysięgę, ponadto musiał wpłacić kaucję w wysokości 150 talarów.
Od 1817 roku burmistrz Gerber toczy spór z hrabią von Fernemont dotyczący odmowy dostarczania deputatu 12 szefli
zboża i 8 sążni drewna rocznie. Sprawa trafia do Pruskiego
Wyższego Sądu Krajowego w Głogowie.
Mieszkanka Sławy Christiane Schmidt musiała zostać umieszczona w zakładzie dla obłąkanych w Jaworze.
Hrabia Józef Sokolnicki herbu Nowina (1793-1853) dziedziczy
po swoim ojcu dobra wijewskie z Potrzebowem. Krótko potem
zbywa wspomniany majątek ziemski Walentemu Modlibowskiemu herbu Drya (1748-1824).
W kościele ewangelickim przeprowadzane są znaczne prace
remontowe. (patrz 1801, 1831)
nach Glogau zu liefern. Bürgermeister Gerber gab dem Boten
nur etwas Geld und erklärte, er könne den Befehl nicht ausführen, da sich Russen in der Nähe befänden. Die Angst vor der
Rückkehr der Franzosen bewahrheitete sich nicht.
August: Ende des Monats begann mit der Aufstellung des
Landsturms und der Leitung des Majors von Niebelschütz aus
Linden (Lipinki). Sein Vertreter war der Pächter Beisert aus Kolzig (Kolsko). In Schlawa bildeten sich 2 Abteilungen bestehend
aus Stadtbewohner unter dem Kommando des Bäckers und
Kämmerers Grotke als Kapitän und den Landleuten. Sie waren
mit Piken und Flinten bewaffnet. Der erste Appell fand auf der
gräflichen Wiese am See statt.
26.08. Schlacht an der Katzbach: Russen und Preußen erringen einen Sieg über Napoleons Marschall Jacques MacDonald
(1765-1840) und befreien damit Schlesien - nur das besetzte
Glogau bleibt noch in französischer Hand.
Oktober: Der Schlawaer Landsturm wird nach Kolzig zu einem
Manöver einberufen und folgt dem Befehl nur sehr widerwillig.
Im Winter endeten die Aktivitäten des Landsturms und wurden
auch nicht wieder aufgenommen.
16-19.10. Völkerschlacht bei Leipzig. Napoleon verliert die
Schlacht zusammen mit seinem polnisch-sächsischen Verbündeten gegen die um ihre Freiheit kämpfende europäische Völkerkoalition.
1820
1.01. Opłaty za mielenie i ubój (Accise) zostały zastąpione tzw.
miesięcznym podatkiem klasowym.
Wybory do Rady Miasta. Nowymi radnymi zostali Stolpe,
Walter, Winziger i Friedrich. Sędzia miejski wybiera Gerbera na
burmistrza (Consul-Dirigent), natomiast na ławnika - senatora
Künzela.
Dyżurny piwowar Adam musi usprawiedliwiać się przed magistratem za złą jakość piwa. Wyjaśnił, że jego poprzednik wyprodukował zbyt dużo słodu, który uległ zepsuciu.
8.04. Magistrat i radni proszą hrabiego von Fernemont o naprawę bruku ulicznego w mieście. Hrabia zleca prace Gottlobowi Putzigowi, który wymienia bruk na odcinku od Bramy Radzyńskiej do Rynku.
25.05. Tytuł króla kurkowego zdobył kafejkarz Carl Seidel.
18.09. Wracający z Głogowa listonosz hrabiego von Fernemont
o nazwisku Niegel został niedaleko Kotli w miejscu zwanym
„Kuttlauer Tannen” nagle zaatakowany przez towarzyszącego
mu mężczyznę. W trakcie szamotaniny napastnik zadał listonoszowi ranę ciętą w biodro i skradł torbę z rosyjskimi pieniędzmi
o wartości 50 talarów.
7.10. Sąd Miejski w Zielonej Górze ogłasza testament rodowitego sławianina - proboszcza katolickiego Waltera ze Świdnicy.
W wymienionym zapisie Walter funduje stypendium dla studentów ze Sławy i Świdnicy.
27.10. Ujawniono, że administrator Mentler w Przybyszowie,
od 2 ¼ lat główny dzierżawca dóbr hrabiowskich (bez lasów),
1814
02.05. Im Dorf Schlawa bricht ein Feuer aus, das 8 Bauern,
10 Gärtner, 2 Kleinhäusler betrifft und 13 Bürgerscheunen in
Asche legte.
24.05. Zweiter Brand im Dorf Schlawa. 2 Bauern und 1 Freigutsbesitzer verlieren ihre gesamte Habe. Der Wind verbreitete das
Feuer bis zu den nahen Roggenfeldern, die ebenfalls abbrannten.
01.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Coffatier Carl
Seidel.
Mitte November wird ein Schussenzer Knecht, der in Rakwitz
Garn kaufen sollte, vom Gastwirtssohn in Schwenten aus Habgier im Bruch erschlagen.
Der Bürgermeister Wilhelm Gerber läßt für die Brauerei ein
Kühlhaus bauen.
1815
24.04. Eine Königliche Verordnung befiehlt die Aufstellung von
Gedächtnistafeln der im den Befreiungskrieg Gefallenen. Aus
Schlawas Umgebung waren dies: Samuel Reimann, Daniel Reimann, Gottlieb Walter, Johann Knappe, George Quiel, Christian
Lange, Georg Krause, Gottfried Tartsch, Gottfried Faulhaber,
Gottfried Becker, Friedrich Scharke, Georg Droske, W. Jäckel,
78
Gottfried Kunert, Gottfried Rösler, Johann Räder, Gottfried
Schulz, Gottlieb Striese, Gottfried Menzel, Christian Kliem,
Friedrich Bischof, Gottfried Mahn, Friedrich Neumann, Friedrich Seiler und George Wende.
17.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Kürschnermeister I. G. Künzel.
Archibald Graf v. Keyserling (1759-1829) muß die Gutsherrschaft Strunz (mit Waldvorwerk) an die Familie v. Ohlen und
Adlerskron verkaufen. Diese Familie erhielt am 2.3.1672 ihr
Adelsdiplom und wurde am 3.4.1699 vom Kaiser in den böhmischen Freiherrenstand erhoben. (siehe 1795, 1822)
24.11. Ein Hinterhaus in der Stadt brennt durch die Schuld eines abziehenden russischen Soldaten ab.
Dezember: Der Bürger und Stadtapotheker Gerber wird für
6 Jahre Bürgermeister in Schlawa (Sława).
Karl Friedrich Schinkel (1781-1841), preußischer Staatsbaumeister, entwirft eine sogenannte „Normalkirche“. Dieser
Bauplan wird das Vorbild auch für die evangelische Kirche von
Schlawa. (siehe 1836)
zastrzelił się z broni myśliwskiej. Powodem były długi w wysokości 17.000 talarów.
Do Rady Miasta wybrano: 1. karczmarza Friedrich Müller, przewodniczący 2. kupca Friedrich Fröhlicha, protokolant.
3. Ignatza Waltera, mistrza ślusarskiego. 4. Ehrenfrieda Huhla,
mistrza sukienniczego, 5. Wilhelma Gottwalda, mistrza sukienniczego, 6. Carla Friedricha, mistrza sukienniczego, 7. Franza Winzigera, mistrza krawieckiego, płóciennika 8. Friedricha Römera,
płóciennika, 9. Gottloba Reimanna, mistrza szewskiego.
1821
13.06. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz krawiecki Carl Friedrich Reinemann. (patrz 1833)
28.10. Na zachodnim krańcu bielnika mechanik Kahl podejmuje próbę uniesienia balonu. Publiczność początkowo narzekała
z powodu długiego oczekiwania, ale później była zachwycona
widowiskiem.
1822
Pochodzący z Konotopu Ernst Adam Sigismund von Lucke
(1775-1836) nabywa dobra w Strączu (z Przylesiem). Von Lucke jest ponadto w posiadaniu majątków ziemskich w Bądzowie,
Dużej Wólce oraz w Nistritz i Lenthen. (patrz 1815, 1863)
29.05. Tytuł króla kurkowego zdobył w tym roku burmistrz Wilhelm Gerber. (patrz 1834)
W tym roku panowała susza, dlatego szczególnie zbiory zboża nie przyniosły żadnego zysku.
1816
18.01. In Schlawa wird das Friedensfest gefeiert.
21.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Tuchfabrikant
G. S. Gottwald.
26.05. Der kommende Erbe der Herrschaft Schlawa (Sława),
Karl Franz Stanislaus v. Barwitz, Freiherr v. Fernemont, heiratet
Karoline v. Anhalt (*23.2.1796 Königsberg, † 15.6.1863 Frankfurt a. d. Oder). (siehe 1816, 1825, 1847)
1823
1817
12.05. W Przybyszowie podejmuje pracę pierwszy kierownik
szkoły - nauczyciel Langner. W późniejszym okresie zwolniono go z powodu nadużywania alkoholu. Odtąd żył z jałmużny
oraz zajmował się pilnowaniem świń. Zmarł w przybyszowskim
przytułku dla ubogich.
21.05. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz piekarski Sigismund
Menzel.
Apteka miejska zostaje oddana w dzierżawę aptekarzowi
Handke.
Śmierć kantora Johanna Schuberta. Jego miejsce zajmuje nauczyciel domowy Josef Schubert z Broniszowa.
1.10. Josef Schubert zostaje wprowadzony na urząd nauczyciela, kantora i organisty w parafii katolickiej.
06.03. Geburt des Karl Hermann Franz v. Barwitz, Freiherr
v. Fernemont, Sohn des gegenwärtigen Grundherren von Schlawa (Sława), Karl Franz Stanislaus v. Fernemont-Barwitz und der
Karoline v. Anhalt. (siehe 1847, 1850, 1884)
15.04. Tod des pensionierten Polizeibürgermeisters Tschirschky.
28.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Schuhmachermeister C. F. Müller.
27.09. Der König verordnet eine Verwaltungsunion der evangelischen Kirchen in Preußen, die sogenannte unierte Kirche in
Preußen (Altpreußische Union).
07.09. Tod der Witwe des Johann Franz (III) v. Fernemont-Barwitz, Charlotte Gräfin v. Sobeck und Kosnitz in Reisen (Rydzyna, Provinz Posen). In Reisen war ihre Tochter Josefa (17541798) mitdem polnischen Generalmajor Ignacy Graf Sułkowski
(1723-1796) verheiratet gewesen.
31.10.- 01.11. Die Stadt feiert das 300-jährige Jubiläum der Reformation. Sie erhält vom König als obersten Kirchenherrn ein
1824
Ernst Gottfried Hubrich zostaje czwartym z kolei pastorem
ewangelickim w Starym Strączu. (patrz 1780, 1865)
10.06. Tytuł króla kurkowego zdobył Reppich zajmujący się
79
Gnadengeschenk in Höhe von 100 Talern.
Auch in Schlawa machen sich die Kriegsfolgen empfindlich
bemerkbar: der Handel stockte und die Tuchmacher fanden
durch die Zollpolitik in Russisch-Polen keinen Absatz für ihre
Erzeugnisse.
produkcją skór (Corduanermeister).
2.10. Na środku Rynku znajdowało się mienie królewskie: wartownia i dom celny. Oba obiekty król Fryderyk Wilhelm III przekazał miastu Sława na własność. (patrz 1825, 1836)
Mieszkańcy zamierzają zakupić zegar i zamontować go na
wieży. W tym celu burmistrz Gerber zbiera datki. Hrabia von
Fernemont przekazuje na ten cel 50 talarów.
1818
01.01. Das Landratsamt des Kreises Freystadt (Kożuchów, Schlesien) wird nach Neusalz (Nowa Sól) verlegt und bleibt hier bis
zum 24.05.1820. Landrat des Kreises wird bis 1824 v. Deter. (siehe 1831)
14.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Kürschnermeister Jakob Tschich.
11.06. Der Königlich Preußische Kreis-Justizrath Sattig aus Glogau führt den für die Stadt Schlawa bestimmten Richter Neumann als Stadtrichter ein und vereidigt den Kaufmann Friedrich
Frölich als Actnarius. Eine Stadtverordnetenwahl wurde nicht
abgehalten und die früheren Stadtverordneten im Amt bestätigt.
1825
5.02. W Głogowie umiera na udar dziedzic Sławy Johann Karl
von Fernemont-Barwitz.
9.02. Do Sławy dociera kondukt żałobny, oczekiwany przez włodarzy miasta i mieszkańców. Dziedzic zostaje pochowany 10 lutego w krypcie kościoła katolickiego w Sławie. Następcą zostaje
syn Karl Franz Stanislaus von Barwitz, baron von Fernemont.
(patrz 1770, 1785, 1847)
18.02. Królewski landrat von Deeter z Nowej Soli uroczyście
przekazuje miastu wartownię i dom celny przy Rynku, obiekty
darowane przez króla.
06.03. Wozak Petruschke z Tarnowa Jeziernego zgłasza proboszczowi w Sławie śmierć jednego ze swoich dzieci. Podczas
rozmowy z duchownym miała miejsce kolejna tragedia. Dwójka
towarzyszących wozakowi dzieci oddaliła się od ojca i utonęła
w jeziorze.
18.03. Nowy dziedzic przekazuje proboszczowi Scharfowi i pastorowi Bülau po 50 talarów na pomoc ubogim. Kolejne 10 talarów wyprosił burmistrz Gerber na zakup lnu dla ubogich kobiet,
które mogły zająć się przędzeniem.
25.05. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz sukienniczy Wilhelm Schöpke.
4.07. Uroczyste powitanie rodziny hrabiego von Fernemont
przez mieszkańców. Przy ulicy Głogowskiej postawiono w różnych miejscach honorowe bramy.
3.08. Hrabina von Fernemont zd. von Anhalt w dniu jej urodzin bierze udział w konkursie strzeleckim organizowanym
przez miejscowe bractwo. Po strzale oddanym przez jednego
z jej urzędników otrzymała tytuł królowej bractwa kurkowego.
Hrabina funduje na pamiatkę tabliczkę ze srebra służącą do dekoracji króla kurkowego.
21.09. O godzinie 12.00 umiera na zapalenie mózgu kamelarz
(skarbnik) miejski Decker.
28.09. Kupiec Friedrich Frölich zostaje wybrany kamelarzem na
okres 6 lat.
W Lubogoszczy powstaje szkoła elementarna. Od 1824 roku
etat nauczyciela obejmuje niejaki Kuske z Möderitz (Meklemburgia). Jego wynagrodzenie wynosi 50 talarów albo za około 70 dzieci: 10 szefli zboża, 4 sążnie drewna, potrawy z kuch-
1819
Verwaltungsreform in Schlesien: die zum Kreis Glogau
(Głogów, Schlesien) gehörende Herrschaft Schlawa (Sława)
wird Teil des Kreises Freystadt (Kożuchów, Schlesien).
03.05. Der Braumeister Mattner aus Rostersdorf (Trzęsów, Kr.
Glogau) pachtete das Schützenhaus für drei Jahre für einen
jährlichen Pachtpreis von 88 Talern.
02.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Tuchfabrikant
Johann Gottlieb Schulz.
Im Sommer herrscht eine große Hitze, an der viele Menschen
starben.
31.08. Bei Revision der Kämmereikasse wird ein Defizit für die
Jahre 1809-15 von 45 Talern festgestellt.
18.09. Der Zwirnfabrikant Decker wird zum Kämmerer gewählt
und am 30. Dezember bestätigt und vereidigt. Er muß eine Kaution von 150 Talern hinterlegen.
Seit 1817 stritt der Bürgermeister Gerber mit dem Grafen
von Fernemont um ein verweigertes Deputat von 12 Scheffel
Korn und 8 Klaftern Holz jährlich. Er klagt vor dem Preußischen
Oberlandesgericht in Glogau.
Die Bürgerin Christiane Schmidt muß in die Irrenanstalt in
Jauer (Jawór) geschafft werden.
Józef Graf Sokolnicki h. Nowina (1793-1853) erbt von seinem Vater die Herrschaft Weine (Wijewo) mit Scharne (Potrzebowo). Er verkauft die Güter kurz darauf an Walenty Modlibowski h. Drya (1748-1824).
An der evangelischen Kirche werden größere Reparaturen
vorgenommen. (siehe 1801, 1831)
80
1820
ni i inne. Pewnego razu otrzymał ostrą naganę za nadmierne
i niedozwolone palenie tytoniu podczas zajęć lekcyjnych.
Plaga szarańczy niszczy niemalże całe zbiory (podobnie w latach 1679 i 1877).
24.04. Rada Miasta powołuje mistrza krawieckiego Kunerta na
inspektora ochrony pól.
6.06. Rada Miasta powołuje Samuela Hoffmanna na kontrolera
piwa spożywanego w trakcie turnieju o tytuł króla kurkowego.
2.06. Uchwalono ustawę o powiatach w księstwie śląskim
(PrGS. 1827, str. 71)
6.06. Tytuł króla kurkowego zdobył w tym roku mistrz stolarski
F. Linke.
31.07. Pomimo usilnych starań burmistrza Gerbera dziedzic
cofnął magistratowi prawo do pobierania opłat drogowych
i mostowych. Owy przywilej został wydzierżawiony Bonifaciusowi Domkowskiemu.
Plaga szarańczy niszczy część zbiorów.
01.01. Anstelle der Mahl- und Schlachtabgabe (Accise) tritt
eine monatliche Klassensteuer.
Neuwahl der Stadtverordnetenversammlung: gewählt wurden die Bürger Stolpe, Walter, Winziger und Friedrich. Der
Stadtrichter wählt den Consul-Dirigent (= Bürgermeister) Gerber und Senator Künzel als Gerichtsbeisitzer.
Der Dienstbrauer Adam muß sich dem Magistrat gegenüber
wegen des schlechten Bieres verantworten. Er gab an, sein
Vorgänger habe zu viel Malz hergestellt, deshalb sei das Malz
schimmlig geworden.
08.04. Magistrat und Stadtverordnete bitten den Grafen v. Fernemont um die Ausbesserung des Straßenpflasters der Stadt.
Jener beauftragt damit Gottlob Putzig, der das Steinpflaster
vom Rädchener Thor bis zum Markt erneuert.
25.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Coffatier (?)
Carl Seidel.
18.09. Der herrschaftliche Postbote Niegel wird auf dem Rückweg von Glogau bei den Kuttlauer Tannen von einem Begleiter
plötzlich überfallen und seiner Brieftasche mit 50 Talern in russischem Geld beraubte. Er erhielt beim Kampf einen Schnitt in
die Lende.
07.10. Der Grünberger Stadtgericht veröffentlicht das Testament des gebürtigen Schlawaers, des katholischen Pfarrers
Walter aus Schweinitz (Świdnica), in dem er ein Studienstipendium für Schlawaer und Schweinitzer Bürger stiftet.
27.10. Es wird bekannt, daß der Oberamtmann Mentler in
Pürschkau (Przybyszów), seit 2 ¼ Jahren Generalpächter der
gräflichen Güter (ohne die Forste) sich wegen seiner Schulden in
Höhe von 17.000 Talern mit seiner Schrotflinte erschossen hat.
Zu Stadtverordneten werden wiedergewählt: 1. Gastwirth
Friedrich Müller, Vorsteher 2. Kaufmann Friedrich Fröhlich, Protokollführer. 3. Ignatz Walter, Schlossermeister. 4. Ehrenfried
Huhl, Tuchmachermeister, 5. Wilhelm Gottwald, Tuchmachermeister, 6. Carl Friedrich, Tuchmachermeister, 7. Franz Winziger,
Schneidermeister, 8. Friedrich Römer, Leinenweber, 9. Gottlob
Reimann, Schuhmachermeister.
1828
1821
1826
17.05. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz młynarski J. G. Ismer.
7.11. Śmierć proboszcza parafii Ciosaniec Josepha Spätha (17581826). Następcą komisarycznym został Michael Prange. Króko
potem do wspomnianej parafii wysłano mnicha cysterskiego
z Przemętu - Mauritza Prokopiusa (= Moritz Padrok, 1790-1870),
od 1831 roku komendarz w Ciosańcu. (patrz 1807, 1870)
Aptekarz Ulbrich nabywa od swojego poprzednika Handke
działającą od 1795 roku aptekę przy Rynku nr 27 i przenosi ją do
domu nr 32. W latach 60. XIX wieku wspomniany punkt sprzedaży przechodzi w ręce aptekarza Stephana, który jako kamelarz miejski dopuścił się defraudacji pieniędzy i z tego powodu
popełnił samobójstwo przez zatrucie.
Właściciel fabryki zegarów Hartig z Nowej Soli otrzymuje od
sławskiego magistratu zlecenie wykonania nowego zegara na
wieży kościoła katolickiego. W razie budowy nowego kościoła
ewangelickiego zostanie rozważony zakup drugiego zegara.
1827
13.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Schneidermeister Carl Friedrich Reinemann. (siehe 1833)
28.10. Der Mechaniker Kahl läßt auf dem westlichen Ende des
Bleichplatzes einen Luftballon steigen. Das vom Warten unzufriedene Publikum zeigte sich danach begeistert.
Licząca 100 lat spróchniała wieża kościelna w Śmieszkowie
zostaje usunięta, a na jej miejsce wzniesiono nową, również
drewnianą, o wysokości 22 metrów. (patrz 1729, 1831)
13.04. Ówczesny pasterz pilnujący bydła mieszkańców otrzymywał następujące wynagrodzenie: „15 srebrnych groszy - wynajęcie (pasterza), 10 szefli zboża według miary wrocławskiej, 6
fenigów za każdą sztukę używanego narzędzia i tygodniowo 6
fenigów wypłaty, ponadto 6 srebrnych groszy za każdą krowę,
1822
Ernst Adam Sigismund v. Lucke (1775-1836), aus Kontopp
81
(Konotop) stammend, erwirbt die Gutsherrschaft Strunz (mit
Waldvorwerk). Zudem besitzt er die Güter Bansau, Groß
Schwein (Duża Wólka, Kr. Glogau, Schlesien), Nistritz und Lenthen. (siehe 1815, 1863)
29.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Bürgermeister
Wilhelm Gerber. (siehe 1834)
Das Jahr war sehr trocken und brachte besonders beim Getreide keinen Gewinn ein.
która się gzi oraz za pilnowanie w okresie Nowego Roku i Wielki Czwartek”. Pasterz Hauptmann pilnujący świń otrzymywał 6
fenigów za każdą sztukę wieprza, który oswoił się ze stadem
i tygodniowo 6 fenigów wypłaty.
25.04. Dom strzelecki wydzierżawiono piwowarowi Ende.
17.05. Tytuł króla kurkowego zdobył po raz drugi mistrz młynarski J. G. Ismer. (patrz 1826)
10.12. Po śmierci proboszcza Scharfa duszpasterstwo w sławskiej parafii katolickiej obejmuje Theodor Ernst Jacob Kuntz
(*25.04.1803 Głogów, studia we Wrocławiu, święcenia kapłańskie dnia 27 marca 1827 roku).
1823
12.05. Die Gemeinde Pürschkau (Przybyszów) erhält mit dem
Lehrer Langner seinen ersten Schulleiter. Später verfiel er dem
Alkohol und mußte abgesetzt werden. Er lebte seither vom
Schweine hüten und Almosen. Er starb im Pürschkauer Armenhaus.
21.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Bäckermeister
Sigismund Menzel.
Die städtische Apotheke wird an den Apotheker Handke verpachtet.
Tod des Kantors Johann Schubert. An seine Stelle tritt der
Hauslehrer Josef Schubert aus Brunzelwaldau (Broniszów, Kr.
Freystadt), der am 28. Juni erstmals tätig wird.
01.10. Der Lehrer, Kantor und Organist bei der katholischen Gemeinde Josef Schubert wird in sein Amt eingeführt.
1829
15.01. Rząd nakazuje Radzie Miasta niezwłoczne przeprowadzenie wyboru burmistrza i trzech urzędników ratuszowych.
Dotychczasowy burmistrz Gerber został wybrany na kolejne
sześć lat, natomiast urzędnikami zostali: Friedrich Handtke
i Gottlob Scholz [trzeciego nie wymieniono].
Pastor ewangelicki w Sławie Friedrich Adolph Bülow/Bülau
(*6.11.1757) zostaje przeniesiony na emeryturę z powodu podeszłego wieku. Mieszkańcy chcieliby, aby następcą został diakon
Frölich z Prochowic (powiat legnicki), z kolei kandydatem patrona jest jego nauczyciel domowy Rupprecht. (patrz 1788, 1830)
5.03. Josef Domkowski był do 1832 roku dzierżawcą prawa do
pobierania opłat drogowych i mostowych (myto) uiszczając
czynsz w wysokości 56 talarów rocznie. Czynsz za dzierżawę
domu strzeleckiego przez najemcę Ende obniżono z kwoty 82
talarów i 15 srebrnych groszy na sumę 70 talarów.
10.06. Tytuł króla kurkowego zdobył po raz drugi właściciel fabryki sukienniczej J. G. Schulz. (patrz 1819).
Pracę listonosza wykonywał mieszkaniec Kapitzke.
1824
Ernst Gottfried Hubrich wird vierter evangelischer Pastor von
Alt Strunz (Stare Strącze). (siehe 1780, 1865)
10.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Corduanermeister (= Hersteller von Feinleder) Reppich.
02.10. In der Mitte des Marktplatzringes befand sich eine Wache und das Zollhaus, das als königliches Eigentum in diesem
Jahr von König Friedrich Wilhelm III. dem Stadtdominium übertragen wurde. (siehe 1825, 1836)
Die Bürgerschaft beabsichtigte eine Turmuhr anzuschaffen.
Bürgermeister Gerber sammelt hierzu Spenden; Graf v. Fernemont beteiligt sich mit 50 Talern.
1830
Carl Wilhelm Alexander Frölich (*1798, † 13.08.1846) zostaje
nowym pastorem ewangelickim w Sławie (patrz 1829, 1846)
25.01. Karczmarz Müller - dzierżawcą browaru miejskiego.
3.06. Tytuł króla kurkowego zdobył po raz trzeci kafejkarz Carl
Seidel. (patrz 1814, 1820)
17.09. Przy wsparciu finansowym miasta i darowizn cieśla Klitscher montuje za 13 talarów pompę wodną w zaułku kościelnym
(Kirchgasse).
Do Rady Miasta wybrano: Sigmunda Wenzla, Benjamina Teschnera i Gottfrieda Moira (albo Mohra).
Żydówka Israel z Wolsztyna, trudniąca się handlem, została
mieszkanką Sławy. Jej syn, introligator i pijak, zajmował się handlem Biblią.
1825
05.02. Der Grundherr der Herrschaft Schlawa (Sława), Kammerherr Johann Karl v. Fernemont-Barwitz, stirbt in Glogau
durch einen Schlaganfall.
09.02. Der Leichenzug erreicht die Stadt, empfangen vom Magistrat und der Bürgerschaft. Er wird am 10. Februar in einer
Gruft in der katholischen Kirche in Schlawa bestattet. Sein Sohn
Karl Franz Stanislaus v. Barwitz, Freiherr v. Fernemont, wird
sein Erbe. (siehe 1770, 1785, 1847)
82
1831
18.02. Der Königliche Landrat v. Deeter aus Neusalz (Nowa Sól)
übergibt der Stadt feierlich die 1824 vom König überlassene
Wache und Zollstation auf dem Marktplatz.
06.03. Der Kutscher Petruschke aus Polnisch Tarnau (Tarnow
Jeziorny, auch Tarnau am See, Schlesien) meldet dem Prediger
in Schlawa den Tod eines seiner Kinder. Während er mit ihm
sprach ertranken seine ihn begleitenden zwei anderen Kinder
während seiner Abwesenheit im See.
18.03. Der neue Majoratsherr übergibt den Geistlichen Pfarrer
Scharf und Pastor Bülau jeweils 50 Taler für die Armen. Der
Bürgermeister Gerber erbat weitere 10 Taler zum Kauf von
Flachs, um die armen Frauen in der Stadt mit Spinnen beschäftigen zu können.
25.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Tuchmachermeister Wilhelm Schöpke.
04.07. Die Familie des Grafen v. Fernemont wird von der Bürgerschaft feierlich empfangen. An verschiedenen Stellen der
Glogauer Straße wurden Ehrenpforten aufgestellt.
03.08. Am Geburtstag der Gräfin Caroline v. Fernemont, geb.
v. Anhalt, wird sie von den Schützenbrüdern bei einem Schießen, bei dem für sie ein gräflicher Beamter den Schuß abgab, zur
Schützenkönigin erklärt. Zur Erinnerung an diesen Tag stiftet die
Gräfin ein großes silbernes Schild für den Königsschmuck.
21.09. Um 12 Uhr stirbt der Kämmerer Decker an Gehirnentzündung.
28.09. Der Kaufmann Friedrich Frölich wird für sechs Jahre zum
Kämmerer gewählt.
In Laubegast (Lubogoszcz) entsteht eine Elementarschule.
Seit 1824 ist hier der Lehrer Kuske aus Möderitz (in Mecklenburg) tätig. Er erhält ein Gehalt von 50 Talern oder von den
etwa 70 Kindern 10 Scheffel Korn, 4 Klafter Holz, Kuchelspeise
u.a. Er bekam einmal einen derben Verweis wegen übermäßigen und unberechtigten Tabakqualmens während der Schulstunden.
16.02. Najemca gospodarstwa rybackiego został również dzierżawcą domu strzeleckiego.
25.05. Tytuł króla kurkowego zdobył właściciel fabryki sukienniczej Wilhelm Gottwald.
10.08. W Śmieszkowie odnowiono wieżę kościelną, a w jej iglicy umieszczono akt okolicznościowy.
24.10. Do miasta Sława wystosowano zapytanie dotyczące gotowości przyjęcia kompanii inwalidów.
W kościele ewangelickim są przeprowadzane znaczne prace
naprawcze. (patrz 1819, 1832)
Do 1839 roku funkcję landrata powiatu kożuchowskiego pełni baron von Dyhern-Czettritz und Neuhauß. (patrz 1818, 1841)
Do deputacji szkolnej i kościelnej, która przez pewien okres
była zawieszona, wybrano aptekarza oraz Jakoba Tschircha.
1832
8.04. W opinii sporządzonej przez mistrza murarskiego Belke
ze Sławy i cieślę Waltera z Siedliska stary kościół ewangelicki
o konstrukcji szachulcowej znajduje się w bardzo złym stanie
technicznym.
13.06. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz garbarski August
Reppich. Z uwagi na znaczący wzrost kosztów król kurkowy
otrzymuje jedynie nagrodę w kwocie 8 reichstalarów, ponadto
zwycięzca zostaje zwolniony od pełnienia służby w straży obywatelskiej oraz prac transportowych.
13.10. Komisja pod kierownictwem dyrektora ekonomicznego Witticha (reprezentującego pastora), kontrolująca stan kościoła ewangelickiego podejmuje decyzję o budowie nowej
świątyni. Komitet budowy kościoła wybiera Rynek na miejsce
powstania nowej świątyni. Zaproponowano następujących
budowniczych: inspektora budowlanego Gewichta z Głogowa,
mistrza murarskiego Martina z Bytomia Odrzańskiego i mistrza
murarskiego Wiednera ze Wschowy. Zlecenie otrzymuje ostatni z nich.
1826
1833
17.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Müllermeister
J. G. Ismer.
07.11. Tod des Schussenzer Pfarrers Ignaz Joseph Späth (17581826). Michael Prange wird sein kommissarischer Nachfolger.
Kurz darauf wird der Primenter Zisterziensermönch Mauritz
Prokopius (= Moritz Padrok, 1790-1870) ebenfalls hier tätig, seit
1831 ist er Kommendar in Schussenze (Ciosaniec). (siehe 1807,
1870)
Der Apotheker Ulbrich erwirbt für 1.600 Reichstaler die 1795
gegründete Apotheke am Markt Nr.27 von seinem Vorgänger
Handke und verlegt sie in das Haus 32. In den 1860er Jahren
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył po raz drugi właściciel
fabryki sukienniczej Carl Friedrich Reinemann. (patrz 1821)
1834
6.05. Położenie kamienia węgielnego pod budowę nowego
(piątego z kolei) kościoła ewangelickiego w Sławie. Autorem
projektu budowy był pruski radca budowlany Friedrich Karl
Schinkel. Budowę rozpoczęto świadomie w dniu urodzin patrona - hrabiego von Fernemont. Uroczyste otwarcie nowej
świątyni opóźniło się z powodu sporu dotyczącego przepisów
83
ging die Apotheke an den Apotheker Stephan über, der sich als
Stadtkämmerer Veruntreuungen zuschulden kommen ließ und
sich in Folge dessen selber vergiftete.
Der Magistrat beauftragt den Uhrenfabrikanten Hartig in
Neusalz (Nowa Sól) mit dem Bau einer neuen Kirchturmuhr für
die katholische Kirche. Für den Fall des Baus einer neuen evangelischen Kirche wird erwogen, eine zweite Uhr anzuschaffen.
budowlanych. Królewska Regencja wydała zarządzenie, aby
umieścić ambonę nie po prawej stronie ołtarza, ale nad nim.
W końcu Regencja wydała dla Sławy wyjątkowe zezwolenie na
zmiany. (patrz 1836)
1.06. Tytuł króla kurkowego zdobył po raz drugi burmistrz Wilhelm Gerber. (patrz 1822)
1835
1827
10.06. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz młynarski F. Ismer.
W pierwszym dniu turnieju strzeleckiego w Sławie wybuchł pożar, który zniszczył m.in. należącą do bractwa kręgielnię.
29.06. Król Fryderyk Wilhelm III przyznaje pomoc finansową
w wysokości 300 talarów na budowę kościoła ewangelickiego.
Podczas budowy świątyni doszło do nieszczęśliwego wypadku. Zsunęła się drabina, na której przebywali czeladnik
Wilhelm Schulz i praktykant w zakładzie garbarskim Ernst Reimann. Oboje spadli na ziemię. Schulz był od tego momentu
sparaliżowany.
W Tarnowie Jeziernym powstał budynek szkolny, dwie trzecie kosztów pokrył książę Heinrich von Carolath und Schönaich
z Siedliska, a jedną trzecią - wieś.
Eine Heuschreckenplage vernichtet fast die gesamte Ernte
(1679 und 1877 dito).
24.04. Das Stadtverordnetenkollegium ernennt den Schneidermeister Kunert zum Flurschutz.
06.06. Das Stadtverordnetenkollegium ernennt Samuel Hoffmann zum Aufseher über das Schützenbier beim Königsschießen.
02.06. Erlaß der Kreisordnung für das Herzogtum Schlesien
(PrGS. 1827, S. 71)
06.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Tischlermeister
F. Linke.
31.07. Der Hausbesitzer Bonifacius Domkowski pachtete die
Maut, d. h. den Brücken - und Pflasterzoll, nachdem dieses Privilegium der Stadt, trotz der Bemühungen des Bürgermeisters
Gerber durch die Herrschaft
entzogen worden ist.
Eine Heuschreckenplage
vernichtet Teile de Ernte.
1836
Auguste Henriette Klementine von Lucke (17951883) zd. Lauterbach - córka pastora ewangelickiego
w Strączu - po śmierci męża
1828
została dziedziczką majątDer 100 Jahre alte und
ku ziemskiego w Strączu
morsche Holzturm der Kirche
(z Przylesiem). (patrz 1863)
in Lache (Śmieszkowo) wird
9.06. W nocy z 9 na 10
abgerissen und als 22 Meter
czerwca po jarmarku zielohoher Holzturm neu gebaut.
noświątkowym w wiejskiej
(siehe 1729, 1831)
części Sławy wybucha po1836
13.04. Der Rindviehhirte erżar w gospodarstwie chłopa
hält für das Hüten der RinGrottke. Płomienie ogarniader der Bürger als Lohn: „15
ją 14 następnych domów:
Litografia Sławy. Widoczny rynek i nowy kościół ewangelicki (po prawej).
Silbergroschen Mietgeld, 10
1. chłopa Gottfrieda Prätzela, (ze zbiorów B. Ratajczaka)
Scheffel Korn nach Altbreslau2. chłopa Christiana Weißa,
Lithographie der Stadt Schlawa: mit dem Marktplatz und der neuen evangelischen Kirche
er Maß, 6 Pfennig pro Stück
3. chłopa Friedricha Grot- (rechts) (Sammlung B. Ratajczak
Gerätegeld, und 6 Pfennig
tke, 4. stodołę szynkarza
pro Stück wöchentlich Hirtenlohn, für jede Kuh welche rindert
Grotke, 5. zagrodnika omłockowego Josef Jurek, 6. chałupnika
6 Silbergroschen auch einen Umgang zu Neujahr u. GründonGottfrieda Hauffe, 7. zagrodnika omłockowego Christ. Röslera,
nerstag“. Der Schweinehirt Hauptmann erhält pro Stück 6 Pfen8. zagrodnika omłockowego Georga Nitsche, 9. Gottfrieda Wilnig Gewöhngeld und 6 Pfennig wöchentlich Hirtenlohn.
de, 10. sukiennika Wilhelma Weidnera, 11. młynarza Christiana
25.04. Das Schützenhaus wird an den Brauer Ende verpachtet.
Hoppe, 12. młynarza Gottlieba Müllera, 13. chałupnika Georga
84
17.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr zum zweiten Mal
der Müllermeister J. G. Ismer. (siehe 1826)
10.12. Nach dem Tode des Pfarrer Scharf wird der zuletzt in
Pforten tätige Pfarrer Theodor Ernst Jacob Kuntz (*25.4.1803
Glogau, Studium in Breslau, Priesterweihe am 27. März 1827)
als katholischer Seelsorger eingeführt.
Seilera, 14. chałupnika Christiana Weißa oraz kręgielnię bractwa
kurkowego.
czerwiec: Podczas prywatnego turnieju strzeleckiego hrabiowski kierownik biura finansowego wykazał nieostrożność w obchodzeniu się z bronią i śmiertelnie postrzelił mistrza krawieckiego Reimanna. Po tym wypadku Królewska Regencja zakazała
organizowania turniejów strzeleckich w latach 1837 i 1838. Po
interwencjach dziedzica i magistratu bractwo ponownie otrzymało prawo do organizowania turnieju o godność króla kurkowego w 1838 roku, jednak nakazano wykonać wał strzelecki.
6.07. Syn sługi magistrackiego Michlera utopił się podczas kąpieli w jeziorze w pobliżu parku dziedzica.
4.09. Uroczyste otwarcie nowego kościoła ewangelickiego
w Sławie. Stary kościół zburzono w 1827 roku, a na jego miejscu założono ogród pastora. Nowy kościół wybudowano pośrodku Rynku w miejscu, gdzie do 1834 roku stała wartownia
i dom celny. (patrz 1824, 1834)
9.11. Proboszcz Kurtz zostaje archiprezbiterem.
Po śmierci chirurga Kahla do Sławy sprowadza się chirurg
i położny Alois Hübner.
Asystent szkolny Eduard Seibt z Niedźwiedzic (Bärsdorf) i pomocnik (=Adjuvent) Vulpius z Konotopu zastępują chorego kantora Weise.
Po śmierci karczmarza Müllera, wieloletniego przewodniczącego Rady Miasta, jego funkcję przejmuje szewc Samuel
Schwade. W skład Rady Miasta weszli: kowal Hoffmann, garncarz Seegebrecht, rzeźnik Fache. Burmistrzem został ponownie
Gerber.
1829
15.01. Die Regierung beauftragt die Stadtverordneten unverzüglich den Bürgermeister und drei Ratsmänner zu wählen.
Gerber wurde auf weitere sechs Jahr zum Bürgermeister gewählt; zu Ratsmännern wurden Friedrich Handtke und Gottlob
Scholz [der dritte ist nicht genannt].
Der evangelische Pastor von Schlawa (Sława), Friedrich Adolph Bülow/ Bülau (*6.11.1757), wird wegen Altersschwäche
emeritiert. Die Bürger wollen den Diakon Frölich aus Parchwitz
(Prochowice, Kr. Liegnitz) als Nachfolger, der Patron dagegen
seinen Hauslehrer Rupprecht. (siehe 1788, 1830)
05.03. Josef Domkowski pachtete bis 1832 die Mauth für 56
Taler jährlich. Dem Schützenhauspächter Ende wird der Pacht
von 82 Talern und 15 Silbergroschen auf 70 Taler ermäßigt.
10.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr zum zweiten Mal
der Tuchfabrikant J. G. Schulz. (siehe 1819)
Die Geschäfte des Postboten verrichtete der Bürger Kapitzke.
1830
Carl Wilhelm Alexander Frölich (*1798, † 13.8.1846) wird neuer evangelischer Pastor in Schlawa (Sława). (siehe 1829, 1846)
25.01. Der Gastwirt Müller pachtete die städtische Brauerei.
03.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr zum dritten Mal
der Coffetier Carl Seidel. (siehe 1814, 1820)
17.09. Der Zimmermann Klitscher baut mit städtischen Zuschüssen und Spenden für 13 Taler auf der Kirchgasse die erste
Wasserpumpe.
Zu Stadtverordneten wurden gewählt: Sigmund Wenzel,
Benjamin Teschner und Gottfried Moir (o. Mohr).
Die jüdische Händlerin Israel aus Wollstein (Wolsztyn, Großherzogtum Posen) wird Bürgerin der Stadt Schlawa. Ihr Sohn,
ein Buchbinder und Säufer, handelte gern in Bibeln.
1837
Śmierć sługi magistrackiego i sądowego Michlera. Jego funkcję przejmuje tymczasowo muzyk Grundmann.
Aptekarz Ulbricht zostaje sędzią.
1838
6.06. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz szewski Anton Arnold. (patrz 1836)
20.08. Podczas rodzinnej wycieczki kajakiem do Lubogoszczy
umiera na udar wieloletni burmistrz Sławy [od 1810] i aptekarz
- Carl Wilhelm Gerber (1771-1838). (patrz 1795, 1810)
10.10. Rada Miasta wybiera burmistrza komisarycznego Ulbricha większością tylko jednego głosu na głowę miasta. Jednakże
taki wynik uraził jego ambicję i dumę, dlatego całkowicie wycofał swoją kandydaturę. W tej sytuacji na urząd burmistrza
zgłosiło się kilku kolejnych kandydatów. Rada Miasta wybrała
emerytowanego żandarma Greulicha z Wolsztyna, ale takie
rozstrzygnięcie nie zostało zatwierdzone przez regencję.
1831
16.02. Der Fischereipächter Wende pachtete das Schützenhaus.
25.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Tuchfabrikant
Wilhelm Gottwald.
10.08. Der Kirchturm der Kirche in Lache (Śmieszkowo) wird
renoviert und anschließend mit einer Urkunde im Turmknopf
versehen.
85
24.10. An die Stadt ergeht die Anfrage, ob sie bereit sei, eine
Invalidencompanie aufzunehmen.
An der evangelischen Kirche werden größere Reparaturen
vorgenommen. (siehe 1819, 1832)
Landrat des Kreises Freystadt (Kożuchów, Schlesien) wird
bis 1839 der Freiherr v. Dyhern-Czettritz und Neuhauß. (siehe
1818, 1841)
In die Kirchen- und Schuldeputation, die eine Zeitlang ruhte,
wurden der Apotheker und Jakob Tschirch gewählt.
4.11. Mistrz piekarski i przewodniczący Rady Miasta Menzel
otrzymał w wyborach burmistrza miasta Sława tylko trzy głosy, dlatego zrezygnował ze wszystkich pełnionych społecznie
funkcji. (patrz 1839)
1839
6.02. Do ponownych wyborów burmistrza zgłosili się Schulz
z Czernicy, protokolant Vogel i kuśnierz Jakob Tschich. Pierwszy
z wymienionych został wybrany na okres 6 lat.
21.04. Auguste von Fernemont (*3.03.1811 Sława, † 31.05.1876
Poczdam) zawiera małżeństwo z królewskim pruskim szambelanem, nadzwyczajnym posłem i pełnomocnym ministrem
na hanowerskim dworze Theodorem hrabią von Seckendorff
(1801-1858). Potomkowie z tego małżeństwa wysuwają później roszczenia spadkowe o majątek ziemski w Sławie - Przybyszowie. (patrz 1884)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył kowal Gottlieb Hoffmann.
29.07. Zarządca dóbr Helm z Goli wysyła grupę ludzi, m.in. zagrodników Prüfera, Witticha z Lubogoszczy, Weißa i Scharke
z Goli na Ptasią Wyspę (=Werder) ze zleceniem koszenia trawy.
Łódź, którą wymienieni płynęli, była uszkodzona i zaczęła tonąć.
W wypadku utopił się Scharke, pozostałych mężczyzn uratował
nadzorca Donig, za co otrzymał premię przyznaną przez Królewską Regencję w wysokości 10 talarów.
Inwalida Kliem z Kolska, odznaczony Krzyżem Żelaznym II klasy i rosyjskim Orderem św. Anny, zostaje sługą magistrackim
i sądowym oraz otrzymuje mieszkanie w ratuszu.
Śmierć ewangelickiego kantora Weise. Następcą zostaje Friedrich Wilhelm Joachim z Wierzbnic, cieszący się opinią sumiennego nauczyciela i mistrza gry na organach.
Aptekarz Ulbrich zostaje pierwszym sławskim urzędnikiem
pocztowym. Ową funkcję piastował do 1848 roku. Kolejnymi
urzędnikami pocztowymi byli: Hans Kurtz (w okresie 1848-56),
Büttner i Rasel (w okresie 1857-59), Gramsch (w okresie 185961), Jakob Pohl (w okresie 1861-72), Sander i Tölke (1873), Pachaly (1874), Menzel (w okresie 1875-78, w 1878 roku w wieku
32 lat stracił wzrok, a funkcję urzędnika w latach 1878-81 przejął ojciec), Kleinert i Weidner, Eder (w okresie 1881-86), Heinrich (w okresie 1886-97) a od 1897 - Riesebeck, ostatni urzędnik pocztowy wspomniany w kronice Hollera.
1832
08.04. Das Gutachten des Maurermeisters Belke aus Schlawa
und des Zimmermanns Walters aus Carolath (Siedlisko) ergibt, daß die alte evangelische Fachwerkkirche in einem sehr
schlechten Zustand ist.
13.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Gerbermeister
August Reppich. Da die Kosten für den König inzwischen stark
angestiegen sind, werden ihm zu seinem Gewinn noch 8 Reichtaler gegeben. Gleichzeitig wird er von der Bürgerwache und
Transportdiensten befreit.
13.10. Der Prüfungsausschuß der evangelischen Kirche unter
der Leitung des Wirtschaftsinspektors Wittich, Vertreter des
Patrons, beschließt den Neubau. Die Kirchenbaukommission
von Schlawa wählt als neuen Bauplatz den Marktplatz aus.
Als Baumeister wurden vorgeschlagen: Bauinspektor Gewicht in Glogau (Głogów), Maurermeister Martin in Beuthen
(Bytom Odrzański) und Maurermeister Wiedner in Fraustadt
(Wschowa). Letzter erhält den Zuschlag.
1833
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr zum zweiten Mal der
Tuchfabrikant Carl Friedrich Reinemann. (siehe 1821)
1834
06.05. Grundsteinlegung für den Neubau (5. Kirchenbau) der
evangelischen Kirche in Schlawa (Sława). Die Pläne für diesen
Bau stammen von dem preußischen Staatsbaumeister Friedrich
Karl Schinkel. Als Tag für den Baubeginn wurde der Geburtstag
des Patrons v. Fernemont gewählt. Da es zu einem Streit um
Bauvorschriften für die Kanzel kommt, verzögert sich die Einweihung des neuen Gebäudes. Die Königliche Regierung hatte
verfügt, daß die Kanzel nicht rechts neben dem Altar, sondern
über diesem anzubringen sei. Letztendlich gewährt die Regierung für Schlawa eine Ausnahmegenehmigung. (siehe 1836)
01.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr zum zweiten Mal
der Bürgermeister Wilhelm Gerber. (siehe 1822)
1840
Wszystkie otwarte studnie w Sławie zostały zastąpione przez
studnie pompowe.
7.06. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz krawiecki Christian
Tartsch. Uroczyste nadanie tytułu króla zostało przesunięte
o cztery tygodnie, gdyż w dniu turnieju zmarł król Fryderyk
86
1835
Wilhelm III. Zgodnie z uchwałą magistratu i Rady Miasta od
tego roku król kurkowy nie otrzymywał już nagrody pieniężnej
z kasy miejskiej, lecz z kasy bractwa kurkowego.
7-21.06. Po śmierci króla przez dwa tygodnie, codziennie w godzinach 12.00-13.00, dzwoniły wszystkie dzwony w obu kościołach.
Pomiędzy burmistrzem a Radą Miasta dochodzi do sporu
o drobiazgi, który musi rozwiącać Regencja.
10.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Müllermeister
F. Ismer. Am ersten Schießtag brach im Dorf Schlawa (Sława) ein
Feuer aus, das auch die zur Gilde gehörende Kegelbahn zerstörte.
29.06. König Friedrich Wilhelm III. gibt der evangelischen Kirchengemeinde einen Bauzuschuß in Höhe von 300 Talern.
Beim Kirchenbau verunglückten der Schuhmachergeselle
Wilhelm Schulz und der Gerberlehrling Ernst Reimann durch
Abrutschen der Leiter und stürzten. Schulz war seitdem querschnittsgelähmt.
Das Dorf Polnisch Tarnau (Tarnow Jeziorny, auch Tarnau am
See, Schlesien) erhält ein Schulhaus, zu welchem der Fürst
Heinrich von Carolath und Schönaich zwei Drittel und die Gemeinde ein Drittel beitrugen.
1841
Do 1848 roku landratem powiatu kożuchowskiego zostaje
von Unruh. (patrz 1831, 1851)
3.05. Szewc Heinke zostaje stróżem nocnym, otrzymując wynagrodzenie w wysokosci 28 talarów oraz wolne mieszkanie
w strażnicy ratusza.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz szewski Daniel
Teschner.
1836
Nach dem Tod ihres Mannes ist Auguste Henriette Klementine v. Lucke (1795-1883), geborene Lauterbach, Tochter des
Strunzer evangelischen Pfarrers, Besitzerin der Gutsherrschaft
Strunz (mit Waldvorwerk). (siehe 1863)
09.06. In der Nacht vom 9. zum 10. brach nach dem Schlawaer
Pfingstmarkte, bei dem Bauern Grottke im Dorf Schlawa ein Feuer aus, dem 14 weitere Häuser zum Opfer fielen und zwar: 1. Bauer Gottfried Prätzel, 2. Bauer Christian Weiß, 3. Bauer Friedrich
Grottke, 4. die Scheune des Schänkers Grotke, 5. Dreschgärtner
Josef Jurek, 6. Häusler Gottfried Hauffe, 7. Dreschgärtner Christ.
Rösler, 8. Dreschgärtner Georg Nitsche, 9. Gottfried Wilde, 10.
Tuchmacher Wilhelm Weidner, 11. Windmüller Christian Hoppe, 12. Windmüller Gottlieb Müller, 13. Häusler Georg Seiler, 14.
Häusler Christian Weiß sowie die Kegelbahn der Schützengilde.
Juni: Bei einem Privatschießen wurde der Bürgerschütze Schneidermeister Reimann von dem unvorsichtigen gräflichen Rentmeister Günther erschossen. Daraufhin untersagte die Königliche Regierung das Schießen in den Jahren 1836 und 1837. Auf
Intervention des Grafen und des Magistrats konnte der Schützenverein für 1838 wieder das Recht erhalten, ein Schützenfest
abzuhalten, doch es mußte ein Schießwall errichtet werden.
06.07. Der Sohn des Ratsdieners Michler ertrinkt in der Nähe
des herrschaftlichen Parks beim Baden.
04.09. Einweihung der neuen evangelischen Kirche in Schlawa
(Sława). Die alte Kirche wurde 1827 abgerissen und zum Garten des Pastorats. Das neue Grundstück mitten auf dem Marktplatzring war bis 1834 Standort der Wache und Zollstation.
(siehe 1824, 1834)
09.11. Der Pfarrer Kurtz wird zum Erzpriester ernannt.
Nach dem Tode des Chirurgen Kahl, ließ sich der Wundarzt
und Geburtshelfer Alois Hübner in Schlawa nieder.
1842
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył hrabia von Fernemont,
za którego oddano najlepszy strzał, po czym dziedzic postawił
kilka beczek wina.
Przy Rynku trwają prace związane z układaniem nowego bruku.
Na urzędników ratuszowych wybrano nastepujące osoby:
Lange, Ranemann i Kurtz.
W domu nr 69 powstaje nowy sklep filialny właściciela poczty konnej (posthaltera) Jakoba z Głogowa.
1843
2.01. Radni Sławy zabraniają służbie kościelnej tradycji chodzenia od domu do domu w Nowy Rok i Wielki Czwartek, aby zapobiec „zjawisku żebractwa” w nowym wydaniu.
14.04. Narodziny pedagoga dr Johanna Röslera. Po egzaminie
dojrzałości w Krotoszynie pracował jako nauczyciel w gimnazjum w Ostrowie Wielkopolskim.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz rzeźnicki Becker
König, który zmarł w ciągu roku.
6.06. Schulz zostaje ponownie wybrany na burmistrza Sławy,
zdobywając 9 głosów. Jego wynagrodzenie wynosi 200 talarów.
Przy Rynku powstaje kolejna studnia.
Frölich i Ulbrich zostają wybrani na urzędników ratuszowych.
1844
czerwiec: Tytuł królowej turnieju strzeleckiego zdobywa hrabina Seraphine von Fernemont, za którą oddano najlepszy strzał.
sierpień: Na miejskich pastwiskach znaleziono zamordowaną
pasterkę Annę Rosinę Boberski z Goli. Podejrzany muszkieter
87
Der erkrankte Kantor Weise wird durch den Schulgehilfen
Eduard Seibt aus Bärsdorf (-) und dem Adjuvent Vulpius aus
Kontopp (Konotop) vertreten.
Nach dem Tod des langjährigen Stadtverordnetenvorstehers
Gastwirt Müller tritt der Stadtverordnete Schuhmacher Samuel Schwade an dessen Stelle. Zu Stadtverordneten wurden
gewählt: Kurschmidt Hoffmann, Töpfer Seegebrecht, Fleischer
Fache. Der Bürgermeister Gerber wird wiedergewählt.
należący do 5 Kompanii 9 Pułku Piechoty z garnizonu w Głogowie powiesił się w więzieniu 10 października.
Johann Friedrich Schmidt zostaje dzierżawcą prawa do pobierania opłat drogowych i mostowych (myto), uiszczając do
1848 roku czynsz w wysokości 58 talarów rocznie.
Burmistrz Schulz zostaje mianowany na sędziego miejskiego,
a do Rady Miasta wybrano Künzla, Ismera i Jäckla.
1845
1837
5.05. Nad ranem wybucha pożar w Goli i rozprzestrzenia się na
8 gospodarstw, m.in. sołtysa dziedzicznego.
6.06. Inspektor dóbr księcia Sułkowskiego, August Rothe
(1803-1860), nabywa posiadłość wijewską z Potrzebowem,
a następnie sprzedaje ją swojemu pracodawcy, ponieważ na
dłuższą metę nie mógł dopłacać do działalności majątku.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył kupiec i murarz Doil.
Hans Kurtz, dotychczasowy guwerner młodego hrabiego, zostaje urzędnikiem pocztowym, a jego brat - kupiec - buduje stajnię i oficynę w domu nr 31 w celu prowadzenia poczty konnej.
Pierwsza udokumentowana wzmianka o folwarku Jutrzenka
(Morgenstern), będącym posiadłością rodziny Renner z Lipinek.
Jutrzenka składała się wówczas z 5 gospodarstw zagrodniczych,
kolejne dwie zagrody należały do wozaków.
Do tego roku w Głuchowie znajdował się folusz, z którego
korzystali sukiennicy ze Sławy. Industrializacja zakończyła działalność tego urządzenia napędzanego wodą. (patrz 1881)
Tod des Rath- und Gerichtsdieners Michler. Seine Stelle übernimmt interimistisch der Musikus Grundmann.
Der Apotheker Ulbricht wird Schiedsmann.
1838
06.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Schuhmachermeister Anton Arnold. (siehe 1836)
20.08. Der langjährige Bürgermeister [seit 1810] und Apotheker von Schlawa (Sława), Carl Wilhelm Gerber (1771-1838),
stirbt nach einer Kahnpartie mit der Familie nach Laubegast
(Lubogoszcz) an einem Schlaganfall. (siehe 1795, 1810)
10.10. Der kommissarische Bürgermeister, Apotheker Ulbrich,
wird von den Stadtverordneten mit nur einer Stimme Mehrheit
zum Bürgermeister gewählt. Da ihn das in seiner Eitelkeit und
Ehrgeiz verletzte, lehnte er die Wahl ab. Um das Amt bewarben
sich daraufhin mehrere Kandidaten. Gewählt wurde der pensionierte Gendarm Greulich aus Wollstein (Wolsztyn, Großherzogtum Posen), der aber von der Regierung nicht bestätigt wurde.
04.11. Der Bäckermeister und Stadtverordnetenvorsteher Menzel erhält bei der Bürgermeisterwahl nur 3 Stimmen und quittierte sämtlich ihm übertragenen Ehrenposten. (siehe 1839)
1846
9.01. W Sławie umiera proboszcz parafii katolickiej Johann Gottfried Kahl (1766-1846) pochodzący z Kotli. Po jego śmierci do
1849 roku nastąpił wakat. (patrz 1849)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył listonosz i sukiennik
Samuel Hoffmann.
Sławskie bractwo kurkowe przestaje podlegać nadzorowi
magistratu i tworzy własne stowarzyszenie. Od tego czasu prawie co rok zmieniano statut bractwa. Ten chaos trwa do 1868
roku, kiedy to ówczesny zarząd (powroźnik Hübner, mistrz
piwowarski Friedrich i mistrz kominiarski Holler) wprowadza
w życie nowy regulamin. (patrz 1809, 1868)
Po Johannie Hollerze mistrzem kominiarskim zostaje jego syn,
Eduard Holler († 1887), a później wnuk - Carl Holler, autor „Kroniki Sławy i okolic”. (patrz 1858, 1809)
Zapadła decyzja o zainstalowaniu zegara na wieży kościoła
ewangelickiego, w tym celu podjęto akcję zbierania pieniędzy.
1839
06.02. Zur neuerlichen Bürgermeisterwahl melden sich der
Bürgermeister Schulz aus Tschirne (Czernica), der Actuarius Vogel und der Kürschner Jakob Tschich. Ersterer wurde auf 6 Jahre
gewählt.
21.04. Auguste v. Fernemont (*3.3.1811 Schlawa, † 31.5.1876
Potsdam) heiratet den Königlich Preußischen Kammerherrn
und außerordentlichen Gesandten und bevollmächtigten Minister am hannoverschen Hof Theodor Graf v. Seckendorff
(1801-1858). Nachkommen aus dieser Ehe beanspruchen später das Erbe der Herrschaft Schlawa-Pürschkau. (siehe 1884)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Churschmidt
Gottlieb Hoffmann.
29.07. Der Amtmann Helm aus Goile (Gola) schickt die Gärtner
Prüfer und Wittich aus Laubegast, Weiß und Scharke aus Goile
1847
17.05. W Wiedniu umiera dziedzic dóbr sławskich Karl Franz
88
und mehrere andere in Kähnen zum Grashauen in den Werder.
Die vier genannten versinken in einem defekten Kahn, wobei
Scharke ertrank. Der Vogt Donig konnte die restlichen Männer
retten, wofür ihm die Königliche Regierung eine Prämie von 10
Talern zahlte.
Der Invalide Kliem aus Kolzig, Inhaber des Eisernen Kreuzes
II. Klasse und des russischen St. Annenorden, wird Rats- und
Gerichtsdiener mit Wohnung im Rathaus.
Tod des evangelischen Kantors Weise. Sein Nachfolger wird
Friedrich Wilhelm Joachim aus Groß Würbitz (Wierzbnice, Kr.
Glogau), der als tüchtiger Lehrer und Meister auf der Orgel galt.
Der Apotheker Ullbrich wird der erste Postbeamte in Schlawa; er amtiert von 1839-48. Dann folgten Hans Kurtz von 184856, Büttner und Rasel 1857-59, Gramsch von 1859-61, Jakob
Pohl von 1861-72, 1873 Sander und Tölke, 1874 Pachaly, 187578 Menzel, der mit 32 Jahren im Jahr 1878 erblindete, dann
von 1878-81 Vater, Kleinert und Weidner, Eder von 1881-86,
Heinrich 1886-97 und seit 1897 Riesebeck, mit dem die Hollersche Chronik endete.
Stanislaus von Barwitz, baron von Fernemont. Barona pochowano w krypcie wybudowanej na terenie parku pałacowego.
Jego syn Karl Hermann Franz von Fernemont-Barwitz zostaje
ostatnim właścicielem Sławy z domu Fernemont. Karl Hermann unikał kontaktu z mieszkańcami swoich dóbr. (patrz
1817, 1825, 1884)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz szewski Daniel Teschner.
13.08. Śmierć bezżennego pastora w Sławie Carla Wilhelma
Alexandra Frölicha (1796-1847), syna kupca - Christiana Benjamina Frölicha. Podczas wyboru następcy ponownie dochodzi
do rozbieżności zdań pomiędzy patronatem a zborem ewangelickim. 14 kandydatów wygłosiło próbne kazania.
W rejestrze genealogicznym niemieckich rodów hrabiowskich podano, że do majątku ziemskiego w Sławie - Przybyszowie, zamieszkałego przez 2.988 mieszkańców, należą 1 miasto,
2 wsie, 3 kolonie i 12 folwarków.
1848
29.05. Po długim trybie wyboru nowym pastorem ewangelickim w Sławie został Rudolf Heinrich Klopsch (*1823) z Głogowa. Lubiatów i Józefów wyłączono ze zboru w Sławie i złączono
z Konotopem.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz stolarski Deckert.
1840
Die offenen Brunnen der Stadt Schlawa (Sława) werden
durch Pumpenbrunnen ersetzt.
07.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Schneidermeister Christian Tartsch. Seine Amtseinführung mußte um
vier Wochen verlegt werden, da am Tag des Schützenfestes
der König Friedrich Wilhelm III. verstarb und das Schützenfest
ausfiel. Seit diesem Jahr erhielt der Schützenkönig seine Gelder laut Beschluß des Magistrats und des Stadtverordnetenkollegiums nicht mehr aus der Kämmereikasse, sondern aus
der Schützenkasse.
07.-21.06. Nach dem Tod des Königs wurde in Schlawa 14 Tage
täglich von 12-13 Uhr in beiden Kirchen mit allen Glocken geläutet.
Zwischen dem Bürgermeister Schulz und den Stadtverordneten kommt es wegen Kleinigkeiten zum Streit, den die Regierung schlichten muß.
1849
15.02. Hrabia von Fernemont (bezskutecznie) wnioskuje o wyłączenie obszarów dworskich Sława i Kolsko z powiatu kożuchowskiego i utworzenie nowego powiatu z siedzibą w Sławie,
do którego miały należeć następujące miejscowości: Strącze,
Zalesie, Marcinkowo, Lipinki, Przyborów, Lubięcin, Pyrnik, Karszyn, Uście oraz dobra kolskie wraz z miejscowościami leżącymi po prawej stronie Odry. W przypadku odrzucenia wniosku
von Fernemont prosi o przyłączenie Sławy do powiatu głogowskiego. Dnia 27.12.1851 roku minister sprawiedliwości wydaje
decyzję niekorzystną dla dziedzica Sławy.
26.03. Superintendent Köhler prezentuje nowego pastora ewangelickiego w Sławie, Rudolfa Heinricha Klopscha (*8.12.1823
Głogów), w 1848 roku pastor w miejscowości Hartmannsdorf.
(patrz 1846, 1876, 1877)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył po raz drugi mistrz stolarski Deckert. (patrz 1848)
23.10. Śmierć długoletniego proboszcza parafii Śmieszkowo
Carla Kirchnera (*10.01.1778). Jego grób do dziś znajduje się
przy kościele w Śmieszkowie. (patrz 1796, 1808, 1850)
Organmistrz Postel z Zielonej Góry dokonuje naprawy uszkodzonych organów w kościele ewangelickim za sumę 110 talarów.
1841
Landrat des Kreises Freystadt (Kożuchów, Schlesien) wird bis
1848 v. Unruh. (siehe 1831, 1851)
03.05. Der Schuhmacher Heinke wird mit einem Gehalt von 28
Talern und freier Wohnung in der Wachstube des Rathauses
zum Nachtwächter ernannt.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Schuhmachermeister Daniel Teschner.
89
1842
1850
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Graf Franz v. Fernemont. Für ihn wurde der beste Schuß abgegeben, woraufhin
er mehrere Fässer Wein stiftete.
Auf dem Marktplatz wird neues Steinpflaster gelegt.
Zu Ratsmännern werden gewählt: Lange, Ranemann und
Kurtz.
Im Hause Nr. 69 wird ein Filialgeschäft des Posthalters Jakob
in Glogau (Głogów) eingerichtet.
8.01. Śmierć kowala dworskiego Gottlieba Hoffmanna. Następcą i zarazem ostatnim kowalem dworskim był niejaki Schmidt.
Karczmarz Wende, dom nr 57, bierze w dzierżawę Jezioro Sławskie na okres 6 lat za czynsz w wysokości 500 talarów.
1.04. Franz Padrok (*1818, święcenia kapłańskie 1842) zostaje
komendarzem w Śmieszkowie. (patrz 1855)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz tkacki Ernst Arnold.
Dziedzic Sławy Karl Hermann Franz von Barwitz, baron von
Fernemont, zawiera małżeństwo z mieszczanką z Królewca Emilie Friederike Wilde (1817-1878). Ponieważ ich małżeństwo było
bezdzietne, ród Fernemont wymarł. (patrz 1817, 1847, 1884)
1843
02.01. Die Stadtverordneten untersagen den Kirchendienern
den Neujahrs- und Gründonnerstagsumgang, um eine neuerliche „Bettelei“ zu verhindern.
14.04. Geburt des Pädagogen Dr. Johann Rösler. Nach dem Abitur in Krotoschin (Krotoszyn), arbeitete er als Lehrer am Gymnasium in Ostrowo (Ostrów Wlkp.).
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Fleischermeister
Becker König. Er verstarb im Verlauf des Jahres.
06.06. Bürgermeister Schulz wird mit 9 Stimmen zum Bürgermeister von Schlawa mit einem Gehalt von 200 Talern wiedergewählt.
Auf dem Marktplatz wird ein weiterer Brunnen gebaut.
Frölich und Ulbrich werden zu Ratsmännern gewählt.
1851
Timon Bernhard v. La Vière zostaje landratem powiatu kożuchowskiego. (patrz 1841, 1852)
Mistrz stolarski Deckert (dom nr 44, wówczas ulica Polska) zostaje zmuszony do rezygnacji z funkcji przewodniczącego rady
parafialnej z powodu wielokrotnego sprzeniewierzenia pieniędzy. Jego matka była gospodynią pastora Frölicha. Deckert przenosi się do Głogowa, gdzie później zmarł, natomiast na głowę
rady parafialnej wybrano szynkarza Reinemanna.
Rada szkolna podejmuje decyzję o sprzedaży budynku szkoły
ewangelickiej (nr 87) z powodu jej złego stanu technicznego.
Wspomnianą nieruchomość nabywa gwoździarz Helbig za kwotę 350 talarów. (patrz 1852)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz bednarski Wilhelm Pretzig.
1844
Juni: Schützenkönigin wurde in diesem Jahr die Gräfin Seraphine v. Fernemont, für die der beste Schuß abgegeben wurde.
August: Das Hütemädchen Anna Rosina Boberski aus Goile
wird auf der städtischen Hütung ermordet aufgefunden. Der
verdächtige Musketier aus der Kaserne der 5. Kompanie des
7. Infanterie-Regiments der Garnison Glogau erhängte sich am
10. Oktober im Gefängnis.
Johann Friedrich Schmidt pachtet die Maut und Pflasterzoll
für jährlich 58 Talern bis 1848
Bürgermeister Schulz wird Schiedsmann der Stadt und zu
Stadtverordneten: werden Künzel, Ismer und Jäckel gewählt
1852
Hans zur Megede zostaje landratem powiatu kożuchowskiego do 1863 roku. (patrz 1851, 1863)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył karczmarz Sigismund
Wende
11.07. Najmłodszy syn mistrza stolarskiego Förster utonął podczas kąpieli w Jeziorze Sławskim.
lato: W całej okolicy szerzy się epidemia czerwonki.
16.08. Kamelarz (skarbnik miejski) Kurtz został wybrany na burmistrza Sławy na okres 6 lat. Nowej głowie miasta przyznano
roczne wynagrodzenie w wysokości 160 talarów.
1.10. Gmina ewangelicka zleciła mistrzowi murarskiemu Waldrosowi ze Wschowy wybudowanie szkoły ewangelickiej na
nowo zakupionej działce. Zbór pozywa do sądu pastora, gdyż
ten odmówił partycypowania w kosztach inwestycji. Proces ciągnie się przez ponad 10 lat. Nowy budynek szkolny oddano do
użytku 1 października. (patrz 1851)
10.10. Komisaryczny burmistrz Succow umiera na gorączkę
żółciową.
1845
05.05. Morgens brennen in Goile (Gola) acht Höfe ab, u.a. die
Erbscholtisei.
06.06. Der fürstlich Sułkowski’sche Gutsinspektor August Rothe
(1803-1860) kauft die Herrschaft Weine (Wijewo) mit Scharne
(Potrzebowo). Da er sie nicht dauerhaft finanzieren kann, verkauft er an seinen Arbeitgeber.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Handelsmann
und Maurer Doil.
90
1853
Der bisherige Hofmeister der jungen Grafen, Hans Kurtz, wird
Postvorsteher und sein Bruder Kaufmann Kurtz baut zur Posthalterei, Stallung und Hinterhaus im Hause Nr. 31.
Erste urkundliche Nennung des Vorwerks Morgenstern
(Jutrzenka) als Gutshof der Familie Renner in Linden (Lipinki).
Damals gab es hier 5 Gärtner- und 2 Kutschnerhöfe.
Bis zu diesem Jahr bestand in dem Dorf Oglischmühle eine
Tuchwalke, die von den Tuchmachern in Schlawa (Sława) benutzt wurde. Die Industrialisierung beendet das Tuchmacherhandwerk. (siehe 1881)
30.03. Na kamelarza wybrano emerytowanego poborcę podatków Hanke.
Śmierć burmistrza Schulza.
18.05. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz kuśnierski Künzel.
30.05. Ordynacja miejska ogłoszona dla sześciu wschodnich
prowincji monarchii pruskiej wchodzi w życie także w Sławie.
Nauczycielowi Friedrichowi Walterowi, zatrudnionemu
wcześniej w Sławie i Krzepielowie, powierzono placówkę szkolną w Przybyszowie. Jego poprzednik nauczyciel Kutzner przeniósł się do Szlichtyngowy, tamże powiesił się z powodu ciągłych stanów depresyjnych.
1846
09.01. Der ehemalige katholische Pfarrer aus Schlawa (Sława),
Johann Gottfried Kahl (1766-1846), emeritierter Priester aus
Kuttlau (Kotla, Kr. Glogau) stirbt in Schlawa (Sława). Es folgt
eine Vakanz bis 1849. (siehe 1849)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Briefträger und
Tuchmacher Samuel Hoffmann.
Die Schlawaer Schützengilde wird der Aufsicht des Magistrats
enthoben und bildete seither eine eigene Körperschaft. Seither
wurde fast jährlich die Satzung geändert. Dieses Chaos hielt
bis 1868 an, als der damalige Vorstand (Seilermeister Hübner,
Brauermeister Friedrich und Schornsteinfegermeister Holler)
ein neues Statut schuf. (siehe 1809, 1868)
Dem Schornsteinfegermeister Johann Holler folgt sein Sohn
Eduard Holler († 1887), später sein Enkel Carl Holler, Autor der
Schlawaer Chronik, im Amt nach. (siehe 1858, 1809)
Es wird beschlossen auf dem evangelischen Kirchturm eine
Uhr anbringen zu lassen; zu diesem Zwecke wird gesammelt.
1854
29.03. O godzinie 14.00 odbyła się sesja Zgromadzenia Radnych
według nowej ordynacji miejskiej z dnia 30 maja 1853 roku.
Ustalono, że posiedzenia będą odbywać się co miesiąc po pierwszym dniu miesiąca. Nieusprawiedliwiona absencja na obradach
będzie karana grzywną w wysokości 5 srebrnych groszy, a w razie powtórzenia się nieobecności - 10 srebrnych groszy.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył aptekarz Adolf Ulbrich.
1855
15.04. Komendarz (duchowny tymczasowo pełniący obowiązki) ze Śmieszkowa Franz Padrok zostaje przeniesiony do innej
parafii. Duszpasterstwo przejmuje tymczasowo proboszcz Michael Kluck z Kaszczoru (9.09.1816-22.06.1896, jego grób znajduje się do dziś na cmentarzu parafialnym).
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz stolarski Förster.
14.06. Gradobicie spowodowało poważne szkody materialne
w miejscowościach Gola, Dębina, Krępina, Lubogoszcz i Wroblów. Żaden mieszkaniec nie był ubezpieczony na wypadek
tego typu opadów, nawet dzierżawca dominium w Goli - ekonom Sterz. Na polecenie landrata wielkość wyrządzonych
szkód mają oszacować rzeczoznawcy powiatowi Martin z Gołaszyna i Niklaus z Rejowa.
Właściciel gospody Heinrich Daniel Lange otworzył lokal rozrywkowy z kręgielnią zwany „Heinrichsruh”, czynny w sezonie
letnim. Jego syn i spadkobierca sprzedał ww. działkę w 1876
roku na rzecz ogrodnika planisty i handlarza - Kretschmera.
1847
17.05. Der Grundherr der Herrschaft Schlawa (Sława), Karl
Franz Stanislaus v. Barwitz, Freiherr v. Fernemont, stirbt in
Wien. Für ihn wird im Schloßpark in Schlawa ein Gruft errichtet.
Letzter Nachfolger aus dem Haus Fernemont in der Herrschaft
über Schlawa wird sein Sohn Karl Hermann Franz v. FernemontBarwitz, der den Kontakt zur Bevölkerung seiner Herrschaft
mied. (siehe 1817, 1825, 1884)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Schuhmachermeister Daniel Teschner.
13.08. Tod des ledigen Pastors von Schlawa (Sława), Carl Wilhelm Alexander Frölich (1796-1847), Sohn des Kaufmanns
Christian Benjamin Frölich. Bei seiner Nachfolge kommt es
erneut zu Unstimmigkeiten zwischen Patronat und Kirchengemeinde. 14 Kandidaten hielten Probepredigten.
Im genealogischen Nachweis der deutschen gräflichen Häuser heißt es, daß zur Herrschaft Schlawa (Sława) und Pürschkau
1856
1.03. Ferdinand Meisner ze Święciechowy (1815-1875, święcenia w 1849 roku) zostaje proboszczem parafii Śmieszkowo.
(patrz 1875)
14.05. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz kowalski August
Barich.
91
Wilhelm Sommer ze Sławy bierze w dzierżawę pańskie jeziora na okres 1856-1862 za roczny czynsz w wysokości 728 reichstalarów.
(Przybyszów) 1 Stadt, 2 Dörfer, 3 Kolonien und 12 Vorwerke mit
2.988 Einwohnern gehören.
1848
1857
29.05. Nach langen Auswahlverfahren wird der Prediger Rudolf
Heinrich Klopsch (*1823) aus Glogau (Głogów) neuer evangelischer Pastor in Schlawa. Aufzug (Lubiatów) und Josephhof werden ausgepfarrt und Kontopp unterstellt.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Tischlermeister
Deckert.
21.02. W rewirze leśnym należącym do majątku ziemskiego,
w miejscu zwanym „Sautränke” („Wodopój”) znaleziono zwłoki
młynarza z Nowego Jaromierza, który będąc pod wpływem alkoholu zasnął na drodze i zamarzł.
5.06. Tytuł króla kurkowego zdobył stelmach Klose.
czerwiec: Śmierć pomocnika policjanta Kliema; od dnia 1 sierpnia burmistrz pełni obowiązki rzecznika policyjnego na rozprawach sądowych w Sławie. Szklarz Tschich zostaje mianowany
na pomocnika policjanta, otrzymując wynagrodzenie w kwocie
35 reichstalarów oraz wolne mieszkanie.
lato: Administracja majątku ziemskiego zabrania mieszkańcom
Sławy, Lubogoszczy i Goli korzystania ze ścieżki zwanej „Kirchsteig” („Ścieżka kościelna”) prowadzącej do kościoła katolickiego przez pański folwark. Rada parafialna wnosi skargę przeciwko ww. decyzji, ponieważ używanie tej ścieżki od niepamiętnych czasów stało się prawem zwyczajowym. Dnia 26.06.1858
roku sąd wydaje wyrok niekorzystny dla strony skarżącej.
Po śmierci chirurga Hübnera do Sławy sprowadza się królewski lekarz asystent i chirurg Carl Wach.
1849
15.02. Der Graf von Fernemont die Stadt Schlawa beantragt
vergeblich die Lösung der Gutsbezirke Schlawa und Kolzig
(Kolsko) aus dem Kreis Freystadt (Kożuchów) und die Bildung
eines neuen Kreises mit Sitz in Schlawa, zu dem folgende
Orte gehören sollten: Strunz (Strącze), Salisch (Zalesie), Merzdorf (-),Linden (Lipinki), Tschiefer (Przyborów) bis Liebenzig
(Lubięcin), Pirnig (Pyrnik), Karschin (-), Tepperbuden (Uście),
die Kolziger Güter und Ortschaften, d. h. alle Orte rechts der
Oder. Für den Fall der Ablehnung bittet er um die Eingliederung in den Kreis Glogau (Głogów). Der Justizminister lehnte
den Antrag am 27.12.1851 ab.
26.03. Der Superintendent Köhler führt den neuen evangelischen Pastor Rudolf Heinrich Klopsch (*8.12.1823 Glogau), seit
1848 Pastor in Hartmannsdorf, ein. (siehe 1846, 1876, 1877)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr zum zweiten Mal der
Tischlermeister Deckert. (siehe 1848)
23.10. Tod des langjährigen katholischen Pfarrers von Lache
(Śmieszkowo), Carl Kirchner (*10.1.1778). Sein Grab befindet
sich bis heute neben der Pfarrkirche. (siehe 1796, 1808, 1850)
Der Orgelbauer Postel in Grünberg (Zielona Góra) renoviert
die schadhafte Orgel der evangelischen Kirche zum Preis von
110 Talern.
1858
24.05. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz stolarski Adolf Gottwald.
Carl Holler, autor sławskiej kroniki, przejmuje po ojcu, Eduardzie Hollerze († 1887), stanowisko mistrza kominiarskiego.
(patrz 1846, 1809)
Śmierć stróża nocnego Heinke. Jego funkcję przejmuje sukiennik Carl Gottwald.
Burmistrz Kurz został wybrany na kolejną kadencję. Jego konkurentami byli: kamelarz Kuhnt, emerytowany żandarm Stolz
i urzędnik skarbowy Manske. Ponieważ ten ostatni został wielokrotnie zniesławiony, wycofał swoją kandydaturę.
Aptekarz Ulbricht sprzedaje swoją aptekę Stephanowi.
1850
08.01. Tod des Curschmidt Gottlieb Hoffmann. Sein Nachfolger
als (letzter) Curschmidt wie ein gewisser Schmidt.
Der Gastwirt Wende, Haus Nr. 57, pachtet den Schlawaer See
für sechs Jahre für den Preis von 500 Talern.
01.04. Franz Padrok (*1818, 1842 geweiht) wird KommendarPfarrer in Lache (Śmieszkowo). (siehe 1855)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Webermeister
Ernst Arnold.
Der Grundherr von Schlawa (Sława) Karl Hermann Franz
v. Barwitz, Freiherr v. Fernemont, heiratet die Bürgerstochter
aus Königsberg, Emilie Friederike Wilde (1817-1878). Die Ehe
1859
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz kominiarski Carl
Holler.
3.08. Aptekarz Stephan obejmuje funkcję kamelarza miejskiego, jednak już dnia 2 lutego 1860 roku prosi o przyjęcie jego
rezygnacji. W miejsce Stephana zaangażowano introligatora
Ende.
Kierownictwo policji podlegające hrabiemu zarządza kupno
dwukołowych wozów gaśniczych dla straży pożarnej. Z uwagi
92
na aktualnie wzmożoną ilość pożarów w okolicy, w listopadzie
przedłożono nowy projekt przepisów przeciwpożarowych, zatwierdzony przez landrata dnia 11 marca 1860 roku.
blieb kinderlos und damit starb das Haus Fernemont aus. (siehe 1817, 1847, 1884)
1860
Timon Bernhard v. La Vière wird Landrat des Kreises Freystadt (Kożuchów, Schlesien). (siehe 1841, 1852)
Der Tischlermeister Deckert (Haus Nr. 44, Polnische Straße)
muß wegen mehrfacher Veruntreuungen das Amt des Kirchenvorstehers abgeben. Seine Mutter war die Wirtin des Pastors
Frölich gewesen. Er zog daraufhin nach Glogau, wo er auch
starb. An seiner Stelle wird der Schankwirt Reinemann zum
Kirchenältesten gewählt.
Wegen der Baufälligkeit des evangelischen Schulhauses
(Nr. 87) beschließt die Schulgemeinde, dieses zu verkaufen.
Der Nagelschmied Helbig erwirbt die Immobilie für 350 Taler.
(siehe 1852)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Böttchermeister
Wilhelm Pretzig.
1851
16.05. Sekretarz stanu Julius Steinke ze Śmigla zostaje wybrany
burmistrzem na kolejne 12 lat, równocześnie do 1862 roku powierzono mu funkcję sędziego rozjemczego. Królewska Regencja ponagla go do rychłego spłacenia długu miejskiego w wysokosci 650 reichstalarów. Z tego powodu wkrótce przedłożono
plan spłaty wierzytelności. Już dnia 14.10. 1865 roku burmistrz
informuje, że na początku miesiąca została uregulowana ostatnia rata długu.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył komisarz biskupi archiprezbiter Th. Kurtz. Zarząd bractwa podjął decyzję o zmniejszeniu nagrody o 5 reichstalarów, w zamian za to zwycięzca
turnieju otrzyma order.
1. Oddział 5 Pułku Artylerii Pieszej zwraca się do magistratu z zapytaniem o możliwość przeniesienia do Sławy baterii.
Mimo nadziei na wielkie wpływy miasto jest zmuszone do
odrzucenia propozycji, ponieważ nie było w stanie sprostać
wszystkim stawianym wymogom.
1852
Hans zur Megede wird bis 1863 Landrat des Kreises Freystadt
(Kożuchów, Schlesien). (siehe 1851, 1863)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Gastwirt Sigismund Wende.
11.07. Der jüngste Sohn des Tischlermeisters Förster ertrinkt
beim Baden im Schlawaer See.
Sommer: In der Region wütet die Ruhr.
16.08. Der Kämmerer Kurtz wird für sechs Jahre zum Bürgermeister gewählt. Man gewährte ihm ein Gehalt von 160 Talern
jährlich.
01.10. Auf einem neu erworbenen Grundstück läßt die Kirchengemeinde durch den Maurermeister Waldros in Fraustadt
(Wschowa) eine neue evangelische Schule bauen. Gegen die
Weigerung des Patrons, sich an der Zahlung zu beteiligen, klagt
die Kirchengemeinde. Das Verfahren zieht sich über 10 Jahre hin.
Das neue Schulhaus wird am 1. Oktober eingeweiht. (siehe 1851)
10.10. Der kommissarische Bürgermeister Succow stirbt an
Gallenfieber.
1861
9.04. Rodziny katolickie z Lubiatowa składają petycję o wyłączenie ich dzieci ze sławskiego obwodu szkolnego z powodu
zbyt dużej odległości do szkoły. Dnia 8 listopada Regencja podejmuje decyzję o przyporządkowaniu Lubiatowa do szkoły
w Kolsku. Niemniej jednak rodziny wspomnianej miejscowości
zostają obciążone kosztami przebudowy budynku szkolnego
w Sławie, chociaż ich dzieci już tam nie uczęszczają.
22.05. Tytuł króla kurkowego zdobył szynkarz Carl Reinemann.
1862
Mieszczanin Otto Richard Ackermann nabywa majątek ziemski
Zalesie (Salisch, obecnie część Starego Strącza). Po jego śmierci
dobrami zarządza wdowa po Ackermannie. (patrz 1894)
8.05. Śmierć wieloletniego kamelarza - kupca Frölicha.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył powroźnik Wilhelm
Becker.
Powszechnie szanowany nauczyciel Regber z Lipinek umiera
na suchoty.
Dzierżawca jeziora, karczmarz Wende, spustoszył pogłowie
ryb poprzez nadmierne połowy. Z tego powodu dziedzic zawiera z zagrodnikami Gottliebem Weihsem z Lubogoszczy oraz
Weihsem z Radzynia nową, sześcioletnią umowę, w której zawarto limit połowu ryb.
1853
30.03. Der pensionierte Torschreiber Hanke wird zum Kämmerer gewählt.
Tod des Bürgermeisters Schulz.
18.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Kürschnermeister Künzel.
30.05. Auch für die Stadt Schlawa (Sława) gilt die Städte-Ordnung
für die sechs östlichen Provinzen der Preußischen Monarchie.
93
29.12. Powszechnie lubiany kamelarz Ende umiera na ospę.
(patrz 1863)
Der Lehrer Friedrich Walter, der zuvor in Schlawa (Sława)
und Tschepplau (Krzepielów) amtierte, wird mit der Schule in
Pürschkau (Przybyszów) betraut. Sein Vorgänger, der Lehrer
Kutzner, war nach Schlichtingsheim (Szlichtyngowa) gewechselt, wo sich der schwermütige Mann selbst erhängte.
1863
5.01. Stanowisko kamelarza (skarbnika) miejskiego po zmarłym Ende obejmuje powroźnik i radny miasta August Hübner.
17.03. Z okazji jubileuszu 50-lecia utworzenia landwery (pospolitego ruszenia) w Berlinie odbywa się wielka uroczystość,
w której bierze udział m.in. dwóch gości honorowych ze Sławy - odznaczonych Krzyżem Żelaznym II Klasy: chałupnik Weihs
z Lubogoszczy i chałupnik Jüttner z Tarnowa.
W Sławie ustalono podatek od psów na kwotę 15 srebrnych
groszy.
Auguste von Lucke (1795-1883) zbywa majątek ziemski Strącze (z Przylesiem, 4.135 mórg ziemi z browarem i gorzelnią) na
rzecz kupca z Wrocławia - Michaela Röslera († 1890).
(patrz 1896)
Jej potomkowie posiadają do 1945 roku dobra w powiecie
wschowskim i górowskim.
W imieniu kupca Röslera majątkiem Strącze zarządza administrator; w jednym ze spisów majątków ziemskich z 1870 roku
wymieniony jest inspektor Klette, w 1886 roku - nadinspektor
Gärtner. W tym roku majątek liczył 28 koni, 118 sztuk bydła w tym 50 krów, 1.100 owiec i 18 świń.
Dr Benno von Niebelschütz pełni do 1876 roku funkcję landrata powiatu kożuchowskiego. (patrz 1852, 1876)
26.05. Tytuł króla kurkowego zdobył królewski lekarz asystent
Carl Wachs.
18.10. Bractwo kurkowe uroczyście obchodzi jubileusz 50-lecia
bitwy pod Lipskiem. Przemówienie wygłosił August Hübner.
Mistrz murarski Nitsche ze Wschowy buduje na potrzeby majątku ziemskiego budynek owczarni usytuowany na zachód od
terenu kościoła ewangelickiego. Koszt inwestycji - 8.500 reichstalarów.
1854
29.03. Um 14 Uhr fand die erste Stadtverordnetenversammlung nach Vorschrift der Städteordnung vom 30. Mai 1853 statt.
Es wurde beschlossen, daß die Sitzungen jeden Montag nach
dem 1. stattfinden sollten; unentschuldigtes Ausbleiben soll mit
5 Silbergroschen, im Wiederholungsfalle mit 10 Silbergroschen
Strafe geahndet werden.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Apotheker Adolf
Ulbrich.
1855
15.04. Kommendar Franz Padrok von Lache (Śmieszkowo) wird
versetzt. Die Pfarrgemeinde betreut übergangsweise der Pfarrer Michael Kluck (9.9.1816-22.6.1896, sein Grab befindet sich
bis heute auf dem Gemeindefriedhof) aus Altkloster (Kaszczor).
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Tischlermeister
Förster.
14.06. Hagel schädigt die Ortschaften Goile, Eichberg, Krempine,
Aufzug, Laubegast, Sperlingswinkel. Niemand war gegen Hagelschlag versichert, selbst der Pächter des Dominiums Goile, der
Ökonom Sterz, nicht. Der Landrat läßt durch die Kreistaxatoren
Martin aus Lindau u. Niklaus zu Röhlau den Schaden feststellen.
Der Gasthofbesitzer Heinrich Daniel Lange eröffnete einen
Sommervergnügungsort mit Kegelbahn namens „Heinrichsruh“. Dieses Grundstück verkaufte sein Sohn und Erbe 1876 an
den Kunst- und Handelsgärtner Kretschmer.
1856
01.03. Ferdinand Meisner (1815-1875, 1849 geweiht) aus
Schwetzkau wird Pfarrer in Lache (Śmieszkowo). (siehe 1875)
14.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Schmiedemeister August Barich.
Von 1856-62 pachtet der Hausbesitzer Wilhelm Sommer aus
Schlawa die herrschaftlichen Seen für eine jährliche Pacht von
728 Reichstalern.
1864
16.01. Hübner składa rezygnację z funkcji kamelarza, jego miejsce zajmuje farbiarz Louis Laube.
18.04. Urzędnik skarbowy hrabiego, Beil, przywłaszcza sobie
1.800 reichstalarów, z którymi znika.
13.06. Tytuł króla kurkowego zdobył po raz drugi mistrz kominiarski Carl Holler. (patrz 1859)
Po Tschichu funkcję pomocnika policjanta miasta Sława pełnili szewc Weimann, a później inwalida Klante z Niegosławic.
1857
21.02. Im herrschaftlichen Forstrevier, der sogenannten
Sautränke, wird der Müller aus Neu Jaromierz tot aufgefunden.
Er war betrunken auf der Straße eingeschlafen und erfroren.
94
1865
05.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Stellmachermeister Klose.
Juni: Tod der Polizeidieners Kliem; vom 1. August ab fungiert
der Bürgermeister als Polizeianwalt beim Gerichtstag in Schlawa. Der Glaser Tschich wird mit einem Gehalt von 35 Reichstalern und freier Wohnung zum Polizeidiener ernannt.
Sommer: Die Gutsverwaltung verbietet den Einwohnern aus
Schlawa, Laubegast und Goile die Benutzung des sogenannten
Kirchsteigs über das herrschaftliche Vorwerk hin zur katholischen Kirche. Der Kirchenvorstand beschwert sich dagegen,
da es seit undenklichen Zeiten ein Gewohnheitsrecht war. Das
Gericht entschied am 26.6.1858 gegen die Kläger.
Nach dem Tod des Wundarztes Hübner läßt sich der Königliche Assistenz- und Wundarzt Carl Wach in Schlawa nieder.
Friedrich Reymann zostaje piątym pastorem ewangelickim
w Starym Strączu. (patrz 1824, 1872)
6.06. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz kowalski August Barich.
Magistrat składa w dominium wniosek o wybrukowanie uliczek przy kościele, jednak administracja majątku ziemskiego
wzbrania się przed podjęciem wspomnianych prac. Sprawa trafiła do sądu, proces wlókł się latami, dopiero w 1868 roku zapadło
orzeczenie na korzyść miasta.
Żonaty woźnica dyliżansu pocztowego ze Wschowy - Anders,
będąc w stanie nietrzeźwym, uległ wypadkowi na drodze Radzyń
- Sława i zmarł na skutek urazu czaszki. Podobno dwóch mieszkańców Sławy upoiło go alkoholem w karczmie w Radzyniu.
1866
1858
Majątek ziemski w Sławie jest zadłużony, został więc oddany w dzierżawę porucznikowi w stanie spoczynku von Zastrow.
Z tego powodu sytuacja finansowa dziedzica von Fernemont-Barwitz uległa znacznej poprawie. (patrz 1884)
3.07. Do mieszkańców Sławy dotarła wiadomość o decydującej bitwie pod Sadową, stoczonej pomiędzy Prusami a Austrią.
Pastor Klopsch odprawił z tej okazji nabożeństwo dziękczynne.
Bractwo kurkowe i mieszkańcy świętują zwycięstwo nad Austriakami do godzin porannych.
22.10. Tytuł króla kurkowego zdobył powroźnik August Hübner.
Lekarz asystent Wach opuszcza Sławę. W jego miejsce do Sławy sprowadza się lekarz domowy dr Julius Krieger z miejscowości Bilawe.
Porucznik w stanie spoczynku Paul von Zastrow ze Szprotawy
dzierżawi dobra w Sławie i Przybyszowie (bez Kuźnicy) za roczny
czynsz w wysokości 7.000 reichstalarów.
Burmistrz Steinke został wybrany sędzią rozjemczym na kolejne trzy lata.
24.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Tischlermeister
Adolf Gottwald.
Der Schornsteinfegermeister Carl Holler, Autor der Schlawaer Chronik, folgt seinem Vater Eduard Holler († 1887) im
Amt nach. (siehe 1846, 1809)
Tod des Nachtwächters Heinke. An seine Stelle tritt der Tuchmacher Carl Gottwald.
Nach seiner sechsjährigen Dienstzeit wird Bürgermeister Kurtz
wiedergewählt. Gegen ihn traten an: der Kämmerer Kuhnt, der
pensionierte Gendarm Stolz und der Rentmeister Manske. Da
er vielfach diffamiert wurde, nimmt er die Wahl nicht an. Statt
seiner wird der Bürger Kuhnt zum Bürgermeister gewählt.
Der Apotheker Ulbrich verkauft seine Apotheke an den Apotheker Stephan.
1859
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Schornsteinfegermeister Carl Holler.
03.08. Der Apotheker Stephan wird als Stadtkämmerer eingeführt, bereits am 2. Februar 1860 bittet er um seine Entlassung.
Er wird durch den Buchbinder Ende abgelöst.
Die gräfliche Polizeiverwaltung ordnet in ihrem Bezirk die Anschaffung von zweirädrigen Wasserwagen für die Feuerwehr
an. Da es im Umkreis in diesem Jahr mehrfach brennt, wird im
November eine neue Feuerlöschordnung eingereicht und am
11. März 1860 vom Landrat verabschiedet.
1867
13.06. Tytuł króla kurkowego zdobył mieszczanin rolnik Adolf
Künzel.
Mistrz ciesielski Siegert buduje na nowo folwark w Dębowie.
25.08. Garncarz Sämisch obejmuje stanowisko pomocnika policjanta.
Wykonawca sądowy Gottlieb Otto z Radzynia otrzymuje
ogólną odznakę honorową za pięćdziesięcioletnią służbę. Otto
skończył 90 lat.
1860
1868
16.05. Der Staatssekretär Julius Steinke aus Schmiegel (Śmigiel)
wird für 12 Jahre zum Bürgermeister gewählt; gleichzeitig wird
ihm das Schiedsamt bis 1862 übertragen. Die Königliche Regie-
10.05. Zarząd bractwa kurkowego (powroźnik Hübner, mistrz
piwowarski Friedrich i mistrz kominiarski Holler) uchwala nowy
95
statut. W 1809 roku bractwo liczyło 44 członków, potem liczba
wzrosła o 15-20 osób. (patrz 1809, 1846)
24.06. Tytuł króla kurkowego zdobył komisarz biskupi i archiprezbiter - Th. Kurtz.
Kupiec Julius Niegel nabywa za kwotę 120 reichstalarów
tereny pod budowę nr 78 i 79 przy ulicy Pürschkauer Straße
(obecnie Powstańców Śląskich), które od czasu pożaru w 1796
roku stały niezagospodarowane. Na wspomnianych działkach
Niegel wznosi nowe budynki.
Rada Miejska podejmuje decyzję o zamontowaniu oświetlenia na ulicach i przeznacza na ten cel 60 reichstalarów.
Mistrz murarski Nitsche ze Wschowy buduje za 2.179 reichstalarów oborę dla dominium.
rung drängt ihn, die 650 Reichstaler Schulden der Stadt bald zu
tilgen. Ein Schuldentilgungsplan wird daraufhin eingereicht. Bereits am 14.10.1865 berichtet der Bürgermeister, daß der Rest
der städtischen Schulden zu Monatsbeginn getilgt worden sei.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der bischöfliche
Commissarius Erzpriester Th. Kurtz. Der Vorstand beschloß
eine Kürzung der Königsgabe um 5 Reichstaler, dafür erhielt
der König jährlich einen Orden verliehen.
Die 1. Abteilung zu Fuß des 5. Artillerie-Regiments fragt beim
Magistrat an, ob hierher eine Batterie verlegt werden kann.
Trotz der Hoffnung auf große Einnahmen, muß die Stadt ablehnen, da sie die gestellten Anforderungen nicht erfüllen kann.
1869
09.04. Die katholischen Familienväter aus Aufzug (Lubiatów)
beantragen, aus der katholischen Schulgemeinde Schlawa entlassen zu werden, da der Weg für die Kinder zu weit sei. Am
8. November weißt die Regierung die Kinder der Schule zu Kolzig (Kolsko) zu. Für die später entstehenden Umbaukosten in
Schlawa werden die Familien dennoch herangezogen, obwohl
keine Kinder mehr nach Schlawa gehen.
22.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Schankwirt
Carl Reinemann.
1861
4.01. Spłonęło dominium w Józefowie. W 1870 roku zostaje
odbudowane przez mistrza murarskiego Nitsche ze Wschowy.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył po raz drugi powroźnik
August Hübner. (patrz 1866)
Rybak Ernst Seiler bierze w dzierżawę jeziora należące do majątku ziemskiego Sława, płacąc roczny czynsz w wysokości 800
reichstalarów.
1870
1862
16.01. Mieszkaniec wiejskiej części Sławy -Rothe- jechał saniami do rodziny w Dębinie. Wybrał trasę na skróty przez jezioro,
tam jednak wpadł do przerębli i utonął. Jego ciało wyłowiono
dopiero po 6 tygodniach, kiedy stopniał lód.
7.06. Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz bednarski Ernst Bittner.
30.08. Papież przyznaje prawo do organizowania odpustów
w kościele pw. św. Andrzeja w Śmieszkowie - na wieczność.
(patrz 1792)
26.11. Śmierć ostatniego mnicha cysterskiego i zarazem proboszcza parafii Ciosaniec - Mauritza Prokopiusa (= Moritza Padroka, 1790-1870). Prokopius został pochowany na cmentarzu,
a jego grób istniał do 2003 roku. Do 1871 roku duszpasterstwo
w Ciosańcu obejmuje proboszcz z Kaszczoru, Michael Kluck
(1816-1896). (patrz 1807, 1870)
Farbiarz Laube zostaje kamelarzem na 12 lat.
Żona szewca o nazwisku Krajewski zostaje miejską akuszerką.
Francuscy jeńcy wojenni z twierdzy Głogów zostali zatrudnieni przy wykopkach w dominium Zalesie i Lipinki. Mieszkańcy
Sławy często odwiedzali ich na polach, częstowali papierosami, a na pamiątkę wymieniali pieniądze na francuskie monety. W niedziele doprowadzano jeńców do kościoła, poza tym
umożliwiano im korzystanie z karczm.
Der Bürgerliche Otto Richard Ackermann erwirbt das Gut
Salisch (Zalesie), das nach seinem Tod seine Witwe verwaltet.
(siehe 1894)
08.05. Tod des langjährigen Kämmerers Kaufmann Frölich.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Seilermeister
Wilhelm Becker.
Der hochgeachtete Lehrer Regber in Linden (Lipiny) stirbt an
Abzehrung.
Der Pächter des Sees, Gastwirt Wende, überfischt den See.
Die Herrschaft schließt daher mit den Gärtnern Gottlieb Weihs
aus Laubegast (Lubogoszcz) und Weihs aus Rädchen (Radzyń)
einen sechsjährigen Vertrag mit vorgeschriebenen Fangquoten.
29.12. Der beliebte Kämmerer Ende stirbt an den Pocken. (siehe 1863)
1863
05.01. Anstelle des Verstorbenen Ende wird der Seilermeister
und Stadtverordnete August Hübner Stadtkämmerer.
17.03. Zum 50-jährigen Gedenktag der Errichtung der Landwehr findet in Berlin eine große Feier statt, an der als Ehrengäste auch zwei Träger des Eisernen Kreuzes II. Klasse aus
Schlawa teilnehmen dürfen: Häusler Weihs aus Laubegast und
96
1871
Häusler Jüttner aus Tarnau.
Die Hundesteuer in Schlawa wird auf 15 Silbergroschen festgesetzt.
Auguste v. Lucke (1795-1883) verkauft die Gutsherrschaft
Strunz (mit Waldvorwerk, 4.135 Morgen Land mit Brauerei
und Brennerei) an den Breslauer Kaufmann Michael Rösler
(† 1890), (siehe 1896). Ihre Nachkommen haben bis 1945 Gutsbesitz in den Kreisen Fraustadt (Wschowa) und Guhrau (Góra).
Der Kaufmann Rösler läßt das Gut Strunz durch Verwalter bewirtschaften, im Jahr 1870 wird im Güterverzeichnis ein Inspektor Klette genannt, 1886 ein Oberinspektor Gärtner. In diesem Jahr zählte das Gut 28 Pferde, 115 Rinder - davon 50 Kühe,
1.100 Schafe und 18 Schweine.
Dr. Benno v. Niebelschütz wird bis 1876 Landrat des Kreises
Freystadt (Kożuchów, Schlesien). (siehe 1852, 1876)
26.05. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Königliche Assistenzarzt Carl Wachs.
18.10. Die Schützengilde begeht den 50. Jahrestag der Völkerschlacht bei Leipzig mit einer großen Feier. August Hübner hielt
die Ansprache.
Der Maurermeister Nitsche aus Fraustadt (Wschowa) baut
für das Gut das Schäfereigebäude westlich hinter dem evangelischen Kirchhofe für 8.500 Reichstaler.
1.02. Eduard Kempfer (1822-1903) zostaje nowym proboszczem Ciosańca. (patrz 1870, 1903)
4.04. Wprowadzenie nowej jednostki monetarnej - złotej marki
i marki.
11.04. Wcześniejszy zarządca dóbr państwowych Bernhard Bauer z miejscowości Gusow zostaje wybrany burmistrzem Sławy na
12 lat. Wprowadzenie na urząd nastąpiło we wrześniu. Jego poprzednik przeprowadził się do Kożuchowa.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył po raz trzeci mistrz kominiarski Carl Holler. (patrz 1859, 1864)
6.08. Na koszt miasta w gospodzie „Zum blauen Hecht” zorganizowano uroczystość dziękczynną z okazji zwycięstwa w bitwie
pod Wörth. Szczególnymi gośćmi byli żołnierze ze Sławy, którzy
powrócili do domu. Uczestników wspomnianej bitwy ugościł
w swoim pałacu również hrabia von Fernemont.
W działaniach wojennych udział wzięli: August Nietzsche,
Gärtner Becker, Schmeiser (ciężko ranny), Wilhelm Helbig (†),
Karl Klose, Ernst Klose, Oswald Findko, Theodor Beyer (wszyscy z wiejskiej części Sławy), następnie Ernst Hoffmann, Karl
Kunschke, Ernst Seiler (mieszkańcy obszaru dworskiego Sława).
Następujący mieszkańcy polegli: Wilhelm Helbig/ wieś Sława
dnia 18.08.1870 k. Gravelot. Ernst Hoffmann z Przybyszowa
dnia 24.08.1870, Heinrich Sander z Kamiennej dnia 30.08.1870,
August Kliem z Lipinek dnia 9.09.1870, Wilhelm Fitzner z Przybyszowa dnia 21.10.1870, Carl Pretzel z Lubogoszczy dnia
1864
16.01. Der Kämmerer Hübner kündigt seinen Posten und wird
durch den Färber Louis Laube ersetzt.
18.04. Der der gräfliche Rentmeister Beil unterschlägt 1.800
Reichstalern, mit denen er entschwindet.
13.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr zum zweiten Mal
der Schornsteinfegermeister Carl Holler. (siehe 1859)
Nach dem Polizeidiener Tschich wird der Schuhmacher Weimann und nach diesem der Invalide Klante aus Waltersdorf Polizeidiener der Stadt Schlawa.
Pomnik poległych
na wojnie niemiecko-francuskiej
w latach 1870/71.
(ze zbiorów
M. Sprungali)
1865
Das Denkmal für
die Gefallenen des
Deutsch-Französischen Krieges von
1870/71
(Sammlung
M. Sprungala)
Friedrich Reymann wird fünfter evangelischer Pastor von Alt
Strunz (Stare Strącze). (siehe 1824, 1872)
06.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Schmiedemeister August Barich.
Der Magistrat beantragt vom Dominium die Pflasterung der
Kirchgassen, wogegen sich die Gutsverwaltung wehrt. Der Gerichtsweg verläuft schleppend und erst 1868 zugunsten der
Stadt entschieden.
Der verheiratete Postillion Anders aus Fraustadt (Wschowa)
verunglückt im angetrunkenen Zustand auf der Straße zwischen Rädchen und Schlawa und stirbt an seinen Schädelver-
1871
97
21.10.1870, Josef Franzkowiak z Goli dnia 21.10.1870, Dietmar
Runge ze Sławy dnia 28.11.1870, Franz Hübner ze Sławy dnia
24.01.1871 i Heinrich Gramsch ze Sławy dnia 16.02.1871.
18.06. Z okazji zwycięstwa nad Francją sławskie bractwo kurkowe organizuje wielką uroczystość połączoną ze strzelaniem
o nagrodę. Oprawę muzyczną zapewniła część kapeli wojskowej z Głogowa. Komisarz książęco-biskupi, proboszcz Theodor
Kurtz i katolicki kantor J. Schubert obchodzili jubileusz 50-lecia
służby. Proboszcza odznaczono Orderem Czerwonego Orła IV
Klasy, natomiast kantor otrzymał ogólną odznakę honorową.
letzungen. Zwei angetrunkene Schlawaer Bürger haben ihn angeblich in der Gastwirtschaft in Rädchen (Radzyń) betrunken
gemacht.
1866
Die Gutsherrschaft Schlawa (Sława) ist überschuldet und wird
an den Premierleutnant a. D. v. Zastrow verpachtet, wodurch
sich die finanzielle Lage des Grundherrn v. Fernemont-Barwitz
merklich verbessert. (siehe 1884)
03.07. Die Bürger erfahren von der Entscheidungsschlacht
im Preußisch-Österreichischen Krieg bei Königgrätz. Pastor
Klopsch hielt daraufhin einen Dankgottesdienst ab. Die Schützengilde feiert mit dem Volk bis in die Morgenstunden.
22.10. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Seilermeister
August Hübner.
Der Assistenzarzt Wach verläßt Schlawa. Statt seiner läßt sich
der praktische Arzt Dr. Julius Krieger aus Bilawe (-) hier nieder.
Der Premierleutenant a. D. Paul v. Zastrow aus Sprottau
(Szprotawa) pachtet die Güter Schlawa und Pürschkau - ohne
Hammer - für einen jährlichen Zins von 7.000 Reichstalern.
Bürgermeister Steinke wird auf weitere drei Jahr zum Schiedsmann gewählt.
1872
Dr Wilhelm Lierke zostaje szóstym pastorem ewangelickim
w Starym Strączu. (patrz 1870, 1879)
Spadkobiercy rodziny Frölich zbywają na rzecz karczmarza
Daniela Heinricha Lange dom nr 4 przy Rynku, który przez długie lata był własnością tej rodziny. (patrz 1766)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył kupiec Friedrich.
21.06. Cierpiąca na depresję pani Stoll, wdowa po dzierżawcy
domu strzeleckiego, w domu nr 25 popełnia samobójstwo poprzez powieszenie się.
9.11. Powstaje stowarzyszenie „Eintracht” [„Zgoda”]. Celem
jej działalności było m.in. organizowanie spotkań towarzyskich.
Stowarzyszenie wybudowało z własnych środków teatr i zakupiło fortepian. Wieczory towarzyskie aranżowane przez „Eintracht” odbywały się do 1886 roku w gospodzie „Zum blauen
Hecht”.
1867
13.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Ackerbürger
Adolf Künzel.Das Vorwerk Ohneiche wird durch den Zimmermeister Siegert neu erbaut.
25.08. Der Töpfer Sämisch wird Polizeidiener.
Der Gerichtsscholz Gottlieb Otto in Rädchen (Radzyń) erhält
nach fünfzigjähriger Dienstzeit das allgemeine Ehrenzeichen; er
wurde 90 Jahre alt.
1873
Kulturkampf: Uchwalenie „ustaw majowych”, aresztowanie
arcybiskupa Ledóchowskiego (2 lata więziony w Ostrowie Wielkopolskim) oraz dziekana dekanatu wschowskiego - Wiesnera.
1.04. Pastor ewangelicki Klopsch obchodzi jubileusz 25-lecia
posługi kapłańskiej.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył po raz czwarty mistrz
kominiarski Carl Holler. (patrz 1859, 1864, 1871)
1868
10.05. Der Vorstand des Schlawaer Schützenvereins (Seilermeister Hübner, Brauermeister Friedrich und Schornsteinfegermeister Holler) beschließt ein neues Statut. Die Zahl der Schützenbrüder belief sich 1809 auf 44 Mann, in späterer Zeit wuchs
sie um 15-20 Mann. (siehe 1809, 1846)
24.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der bischöfliche
Commissarius Erzpriester Th. Kurtz.
Der Handelsmann Julius Niegel kauft die seit dem Brand von
1796 wüsten Baustellen Nr. 78 und 79 an der Pürschkauer Straße für 120 Reichstaler und bebaut die Grundstücke wieder.
Die Stadtverordneten beschließen die Straßenbeleuchtung
einzuführen und bewilligen hierzu 60 Reichstaler.
Der herrschaftliche Stall wird vom Maurermeister Nitsche in
Fraustadt (Wschowa) für 2.179 Reichstaler neu gebaut.
1874
Ustawa o tworzeniu dozoru kościelnego i reprezentacji parafialnej. Księgi parafialne prowadzono odtąd zazwyczaj w języku
łacińskim. Utworzenie urzędów stanu cywilnego.
21.02. Utworzenie okręgu urzędowego nr 1 Zalesie (Salisch,
obecnie część Starego Strącza), w skład którego wchodziły gminy wiejskie Stare Strącze, Marcinkowo (Märzdorf, obecnie część
Starego Strącza) i Zalesie (7 gmin i obszarów dworskich). Naczelnikiem urzędu w Zalesiu został najpierw podporucznik i właściciel dóbr rycerskich - Ackermann.
98
1869
14.05. W godzinach popołudniowych w Józefowie spłonęło
8 domów.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył wikliniarz Franke.
jesień: Na polach przybyszowskich odbywają się ćwiczenia
służby polowej, dlatego w Sławie i okolicach zakwaterowano
na trzy tygodnie Brygadę Kawalerii.
Kamelarz Laube rezygnuje ze swojej funkcji i przenosi się do
Wrocławia. Na jego miejsce wybrano kupca Gramscha.
04.01. Das Dominium Josefhof brennt nieder und wird von
Fraustädter Maurermeister Nitsche im Jahr 1870 wieder aufgebaut.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr zum zweiten Mal der
Seilermeister August Hübner. (siehe 1866)
Der Fischer Ernst Seiler pachtet für einen jährlichen Zins von
800 Reichstalern die Seen der Herrschaft Schlawa.
1875
1870
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz ciesielski
Unglaube.
27.07. Śmierć proboszcza Ferdinanda Meißnera ze Śmieszkowa.
Z powodu okresu tzw. kulturkampfu pochowano go w Brennie.
(patrz 1856)
1.08. Proboszcz parafii Ciosaniec Eduard Kempfer zostaje proboszczem - komendarzem w Śmieszkowie. (patrz 1891)
Budowa linii telegraficznej z Drzewiec do Konotopu przez
Sławę i Siedlisko.
Pochodzący z Nowej Soli kamieniarz wykonuje przy ogrodzie
pastora pomnik ku czci poległych w latach 1870/71.
16.01. Der Einwohner des Dorfes Schlawa, Rothe, fuhr auf
einem Schlitten über den See nach Eichberg, um Verwandte
zu besuchen und geriet dabei in eine offene Stelle des Sees,
eine sogenannte Wune, und ertrank. Erst nach sechs Wochen,
nachdem das Eis getaut war, wurde die Leiche gefunden.
07.06. Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Böttchermeister Ernst Bittner.
30.08. Der Papst verlängert den immer wieder gewährten Ablaß für die St. Andreas Kirche in Lache (Śmieszkowo) auf ewige
Zeiten. (siehe 1792)
26.11. Tod des letzten Primenter Zisterziensermönchs und
Pfarrers von Schussenze (Ciosaniec) Mauritz Prokopius (= Moritz Padrok, 1790-1870). Er wird auf dem Friedhof bestattet,
sein Grab existierte - unbeschriftet - bis 2003. Der Pfarrer von
Altkloster, Michael Kluck (1816-1896), betreut die Gemeinde
bis 1871. (siehe 1807, 1870)
Der Färber Laube wird für 12 Jahre zum Kämmerer gewählt.
Die Schuhmacherfrau Krajewski wird Stadtbezirkshebamme.
Französische Kriegsgefangene aus der Festung Glogau werden auf den Dominien Salisch und Linden mit Kartoffelhacken
beschäftigt. Die Schlawaer gingen mit ihren Angehörigen häufig nach den Kartoffelfeldern und beschenkten die Franzosen
mit Zigarren und wechselten sich zum Andenken französisches
Geld ein. Des Sonntags wurden die Gefangenen zur Kirche geleitet und durften sich in den Gasthäusern aufhalten.
1876
3.04. Magistrat postanawia utworzyć targ bydła, dlatego w tym
celu nabywa działkę we wsi Sława. Jednakże hrabia udaremnia
realizację wspomnianego przedsięwzięcia. (patrz 1889)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mieszczanin rolnik Künzel.
29.09. Śmierć Theodora Ernsta Jakoba Kurza - proboszcza parafii katolickiej w Sławie i honorowego obywatela tego miasta.
Kurz urodził się dnia 25.07.1803 r. w Głogowie. Po jego śmierci nastąpił wakat w obsadzie urzędu proboszcza w związku
z okresem tzw. kulturkampfu. (patrz 1897)
Przejście na emeryturę pastora ewangelickiego Rudolfa Heinricha Klopscha (*1823). (patrz 1849, 1877)
Do 1895 roku landratem powiatu kożuchowskiego zostaje
Julius Theodor Eduard Neumann. (patrz 1863, 1896).
1871
1877
01.02. Eduard Kempfer (1822-1903) wird neuer Pfarrer von
Schussenze (Ciosaniec). (siehe 1870, 1903)
04.04. Einführung der Reichsgoldmünzen und der Mark als
Währung.
11.04. Der frühere Amtmann Bernhard Bauer aus Gusow wird
für 12 Jahr zum Bürgermeister von Schlawa gewählt. Im September wird er in sein Amt eingeführt. Sein Vorgänger zog
nach Freystadt.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr zum dritten Mal der
Schornsteinfegermeister Carl Holler. (siehe 1859, 1864)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz młynarski August Weiß.
2.12. Adolf Reinhard Theodor Knobel (*24.08.1848, † 1916)
zostaje nowym pastorem ewangelickim w Sławie. (patrz 1876,
1881)
Dr Krieger, lekarz działający w Sławie od 1866 roku, opuszcza
to miasto, a jego miejsce zajmuje lekarz domowy z Polkowic
dr Thal. Ten jednakże uzależnił się od alkoholu i już rok poźniej
zmarł. Następcą Thala został dr Chodkiewicz z Rydzyny.
99
1878
06.08. Im Gasthof „Zum blauen Hecht“ findet ein Sieges- und
Dankfestes der Schlacht bei Wörth für die zurückgekehrten
Schlawaer Soldaten auf Kosten der Stadt statt. Sie wurden ebenfalls im Schlosse auf Kosten des Grafen von Fernemont bewirtet.
Kriegsteilnehmer waren: Aus Dorf Schlawa August Nietzsche,
Gärtner Becker, Schmeiser (schwer verwundet), Wilhelm Helbig (†), Karl Klose, Ernst Klose, Oswald Findko, Theodor Beyer,
aus dem Gutsbezirk Schlawa Ernst Hoffmann, Karl Kunschke,
Ernst Seiler. Gefallen sind: Wilhelm Helbig/ Dorf Schlawa am
18.8.1870 bei Gravelot. Ernst Hoffmann aus Pürschkau am
24.8.1870, Heinrich Sander aus Steinitz am 30.8.1870, August
Kliem aus Linden am 9.9.1870, Wilhelm Fitzner aus Pürschkau
am 21.10.1870, Carl Pretzel aus Laubegast am 21.10.1870,
Josef Franzkowiak aus Goile am 21.10.1870, Dietmar Runge
aus Schlawa am 28.11.1870, Franz Hübner aus Schlawa am
24.1.1871 und Heinrich Gramsch aus Schlawa am 16.2.1871.
18.06. Der Schützenverein Schlawa (Sława) feiert den Sieg über
Frankreich mit einem großen Fest und Preisschießen. Die Musik stellte ein Teil der 59er Militärkapelle aus Glogau (Głogów,
Schlesien).
Der Fürstbischöfliche Commissarius, Pfarrer Theodor Kurtz,
und der katholische Kantor J. Schubert begingen das 50-jährige
Dienstjubiläum. Der Pfarrer wurde mit dem Roten Adlerorden
IV. Klasse ausgezeichnet, der Kantor mit dem allgemeinen Ehrenzeichen.
3.04. W pałacu umiera hrabina von Fernemont zd. Wilde, rodem z Magdeburga.
czerwiec: Tytuł króla zdobył w tym roku przedsiębiorca budowlany Baumgart.
Towarzystwo ubezpieczające od pożaru Aachen-Münchener
Feuerversicherungs-Gesellschaft przekazuje miastu sikawkę
taczkową o wartości 330 marek.
1.10. Kantor Josef Schubert, odznaczony Orderem Orła rodu
Hohenzollernów, przechodzi w stan spoczynku i przenosi się do
Kożuchowa. Osobliwością jest fakt, że następcą zostaje imiennik - Josef Schubert, który jest trzecim nauczycielem w tym stuleciu posiadającym identyczne imię i nazwisko.
W prowincji śląskiej wprowadzono kontrolę mięsa pod względem występowania włosienia. W Sławie kontrolerami mięsa
zostali aptekarz Ulbrich i balwierz Nilheims.
1879
Karl Benno Julius Ergmann zostaje siódmym pastorem ewangelickim w Starym Strączu. (patrz 1872, 1908)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobyła Jego Królewska Mość
cesarz i król, dla którego najlepszy strzał oddał burmistrz Bauer.
Cesarz podziękował za tę uprzejmość i poprosił, aby strzelec
przyjął medal za niego, po czym dnia 29 czerwca burmistrza
mianowano na członka honorowego. Na festynie strzeleckim
cesarza reprezentował farbiarz Wilhelm Teschner, który w turnieju zajął drugie miejsce.
1872
Dr. Wilhelm Lierke wird sechster evangelischer Pastor von Alt
Strunz (Stare Strącze). (siehe 1870, 1879)
Die Erben der Familie Frölich verkaufen das seit langem im
Familienbesitz befindliche Haus Nr. 4 am Markt an den Gastwirt Daniel Heinrich Lange. (siehe 1766)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Handelsmann
Friedrich.
21.06. Die depressive Witwe des Schützenhauspächters Stoll
erhängt sich im Hause Nr. 25.
09.11. Gründung des Vereins Eintracht. Er macht sich zur Aufgabe, die Geselligkeit zu pflegen, baute auf eigene Kosten ein
Theater und kaufte ein Klavier. Die Vereinsabende wurden bis
zum Jahre 1886 im Gasthof „Zum blauen Hecht“ abgehalten.
1880
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył powroźnik Erdmann
Nehte.
1881
12.01. Po ośmioletniej kadencji na chorbę płuc umiera burmistrz Bernhard Bauer. Rajca Kurtz tymczasowo obejmuje prowadzenie spraw urzędowych. Wybory głowy miasta ponownie
okazały się bardzo trudne, ponieważ wybrany kandydat nie został zaakceptowany przez rząd.
7.09. Spośród 42 kandydatów wybrano nowego burmistrza Juliusa Steinke, który wcześniej pełnił już tę funkcję, a w momencie wyborów zajmował stanowisko sekretarza powiatu w miejscowości Schönau.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył piekarz Studer.
24.04. Dotychczasowy pastor ewangelicki w Sławie Adolf Reinhard Theodor Knobel (1848-1916) zostaje przeniesiony do
Ober Bieau (diecezja Görlitz). Dnia 21.10. funkcję duszpasterza obejmuje wikariusz parafialny Johann Paul Heinrich Förster
1873
Kulturkampf: Erlaß der Maigesetze, Erzbischof Ledóchowski
(2 Jahre in Ostrowo interniert) wird ebenso wie der Fraustädter Dekan Wiesner verhaftet.
01.04. Der evangelische Pastor Klopsch begeht sein 25-jähriges
Priesterjubiläum.
100
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr zum vierten Mal der
Schornsteinfegermeister Carl Holler. (siehe 1859, 1864, 1871)
z Bolesławic k. Bolesławca (*7.12.1854). (patrz 1884)
Śmierć ostatniego sławskiego sukiennika Josepha Jäckela
(1793-1881). Ponieważ produkcja sukna uległa uprzemysłowieniu, Jäckel jako rzemieślnik nie wytrzymał konkurencji i na
końcu był zmuszony do zarabiania pieniędzy przy przędzeniu
wełny. (patrz 1845)
1874
Gesetz zur Bildung von Kirchenvorständen und einer Gemeindevertretung. Die Kirchenbücher wechseln zumeist in die lateinische Sprache. Errichtung von Standesamtsbezirken.
21.02. Bildung des Amtsbezirks Salisch (Zalesie) Nr. 1 aus den
Landgemeinden Alt Struntz, Märzdorf, Neu Strunz und Salisch
und den Gutsbezirken Alt Struntz, Märzdorf und Salisch (7 Gemeinden/Gutsbezirke). Er wird zunächst verwaltet vom Amtsvorsteher in Salisch, Lieutenant und Rittergutsbesitzer Ackermann.
14.05. Am Nachmittag brennen in Josefhof 8 Häuser nieder.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Korbmachermeister Franke.
Herbst: Einquartierung in Schlawa und Umgebung für drei Wochen wegen Felddienstübungen der Kavallerie-Brigade auf den
Pürschkauer Feldern.
Der Kämmerer Laube kündigt den Posten und zieht nach Breslau. Statt seiner wird der Kaufmann Gramsch zum Stadtkämmerer gewählt.
1882
15.01. Znaleziono martwego listonosza wiejskiego Glatzela.
Zmarł w swoim łóżku wskutek zatrucia dymem, który wydostawał się z niezabezpieczonej lampy naftowej.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył powroźnik Nethe senior.
Lekarz Chodkiewicz umiera na tyfus. Jego miejsce zajmuje
lekarz praktyczny dr Putiatyki z Leszna.
Mistrza kominiarskiego Carla Hollera wybrano sędzią rozjemczym na okres trzech lat. Mieszczanin rolnik Redlich został
stróżem nocnym.
Wybrukowano kamieniem ulicę na odcinku Sława - Lipinki aż
do granicy powiatu głogowskiego.
1883
26.03. Włączenie do sławskiej parafii ewangelickiej wiernych
z miejscowości leżących w prowincji poznańskiej: Śmieszkowo,
Potrzebowo, Wijewo, Spokojna, Szreniawa oraz obszar dworski
Wijewo.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mieszczanin Unglaube.
Po 60-letniej służbie na emeryturę przeniesiono nauczyciela
Wolfa z Tarnowa Jeziernego. Krótko potem zmarł w Nowej Soli.
Pomocnik policjanta Sämisch rezygnuje ze swojej funkcji i zostaje zastąpiony przez robotnika Tartscha z Wróblowa.
Paul von Zastrow przedłuża dzierżawę majoratu należącego do hrabiego von Fernemont na kolejne 18 lat; najbliższy
uprawniony spadkobierca hrabia von Haugwitz wstrzymał się
z wyrażeniem zgody.
Organmistrz Peschel ze Starego Strącza podejmuje się naprawy organów w sławskim kościele ewangelickim.
15.12. Oddzielenie gruntów chłopskich od pańskich zapoczątkowane w połowie XIX wieku zakończono recesem.
1875
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Zimmermeister
Unglaube.
27.07. Tod des Propstes Ferdinand Meißner aus Lache
(Śmieszkowo). Er muß wegen des Kirchenkampfes in Brenno beerdigt werden. (siehe 1856)
01.08. Pfarrer Eduard Kempfer in Schussenze (Ciosaniec) wird
Kommendar-Pfarrer in Lache (Śmieszkowo) während der Fortdauer des Kirchenkampfes. (siehe 1891)
Bau einer Telegraphenleitung von Driebitz (Drzewce), Schlawa (Sława), Carolath (Siedlisko) nach Kontopp (Konotop).
Ein Neusalzer Steinmetz errichtet das Kriegerdenkmal für
1870/71 am Pastorengarten.
1876
03.04. Der Magistrat beschließt, das Viehmarktrecht für die
Stadt in Anspruch zu nehmen und erwirbt hierfür ein Grundstück im Dorf Schlawa. Der Graf verhindert den Erfolg dieses
Unternehmens. (siehe 1889)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Ackerbürger Künzel.
29.09. Der katholische Pfarrer und Ehrenbürger von Schlawa (Sława), Theodor Ernst Jakob Kurz, stirbt. Er wurde am
25.7.1803 in Glogau (Głogów, Schlesien) geboren. Anschließend wird in der Zeit des Kulturkampfes kein neuer Pfarrer bestellt. (siehe 1897)
1884
Pastor ewangelicki w Sławie Karl Förster (*1854) zostaje
przeniesiony do Kamiennej Góry. Jego miejsce zajmuje wikariusz parafialny Friedrich Brand. (patrz 1885)
5.02. Berlin: Śmierć Karla Hermanna Franza von Barwitz, barona von Fernemont. Pozostawił aktywa gotówkowe w wysokości
ok. 60.000 marek, z tego 22.000 marek miało być przekazane
na fundację wspierającą hospicjum, natomiast pozostałą kwo101
Emeritierung des evangelischen Pastors Rudolf Heinrich
Klopsch (*1823). (siehe 1849, 1877)
Julius Theodor Eduard Neumann wird bis 1895 Landrat des
Kreises Freystadt (Kożuchów, Schlesien). (siehe 1863, 1896)
tę odziedziczył potomek wywodzący się z rodziny jego żony.
(patrz 1850) Z kolei ewentualnymi spadkobiercami majątku
ziemskiego Sława miały być rodzina von Seckendorf w Ameryce (patrz 1839) lub von Haugwitz.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mieszczanin Gramsch.
Lekarz domowy dr Putiatyki przenosi się z powrotem do Leszna.
Jego miejsce zajmuje lekarz domowy Jan Perlinski z Inowrocławia.
1877
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Müllermeister
August Weiß.
02.12. Adolf Reinhard Theodor Knobel (*24.8.1848, † 1916)
wird neuer evangelischer Pastor in Schlawa (Sława).
(siehe 1876, 1881)
Der seit 1866 hier tätige Arzt Dr. Krieger verläßt Schlawa und
wird durch den praktischen Arzt Dr. Thal aus Polkwitz (Polkowice) ersetzt, der leider dem Alkohol verfallen ist und bereits ein
Jahr später stirbt. Sein Nachfolger wurde Dr. Chodkiewicz aus
Reisen (Rydina).
Sława w okresie administracji hrabiego von Haugwitz
(1884-1945)
1885
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mieszczanin Gutschall.
31.08. Wikariusz parafialny w Sławie Friedrich Brand zostaje
przeniesiony do miejscowości Kościelnik koło Lubania. Jego
miejsce zajmuje wikariusz Emanuel Hensel (*17.02.1854 Seidenberg, syn pastora, święcenia kapłańskie dnia 22.07.1885,
wikariusz w Sławie, pastor od 1887 roku, † 31.07.1920). (patrz
1884, 1920)
21.09. Generalna wizytacja kościelna w Sławie i Starym Strączu
przeprowadzona przez generalnego superintendenta dr. Erdmanna z Berlina, superintendenta Köhlera z Głogowa, pastora Vorberga z Schöneberg k. Berlina, pastora z Sycowa, hrabiego Schlabrendorf z Krzepielowa i właściciela folwarku Linderei - Schade.
Budowniczy młynów Kerner po raz pierwszy zamontował żaluzje w śmigłach wiatraka nr 18 k. Sławy.
Dzierżawca majątku ziemskiego w Sławie von Zastrow jedzie
w podróż do Ameryki Południowej. W Paragwaju, niedaleko
Asuncion, nabywa własność wcześniejszego prezydenta generała Lopeza (ok. 6 mili kwadratowych) za kwotę 200.000 marek
i w lutym 1886 wraca z powrotem do Sławy.
1878
03.04. Im Schloß verstirbt Emilie Gräfin v. Fernemont, geb. Wilde, eine gebürtige Bürgerstochter aus Magdeburg.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Bauunternehmer Baumgart. Die Aachen-Münchener FeuerversicherungsGesellschaft schenkt der Stadt eine Karrenspritze im Wert von
330 Mark.
01.10. Der Kantor Josef Schubert geht in den Ruhestand, ausgezeichnet mit dem Adler des Hohenzollerschen Hausordens.
Er zieht nach Freystadt (Kożuchów). Es ist in seltenes Vorkommnis, daß sein Nachfolger wiederum ein Josef Schubert ist und
somit der 3. Lehrer in diesem Jahrhundert gleichen Namens.
Einführung Fleischbeschau nach Trichinen in der Provinz
Schlesien. Der Apotheker Ulbrich und der Barbier Nilheims
werden zu Fleischbeschauern ernannt.
1886
1879
16.02. Eksplozja na górnym piętrze gorzelni w parniku do gotowania ziemniaków znacznie uszkodziła budynek. Podczas wybuchu śmierć poniósł pracownik gorzelni - Fechner z Goli.
11.03. Po zakończeniu kulturkampfu w Sławie ponownie obsadzono miejsce duszpasterza katolickiego. Proboszczem został
duchowny Rosenberg z Wrocławia.
22.03. Pastor Brandt z Wołowa zostaje tymczasowym kaznodzieją ewangelickim w Sławie.
29.03. Hrabia Haugwitz przyjeżdża po raz pierwszy do Sławy.
Wspólnie z dzierżawcą von Zastrow osiągnięto porozumienie.
Administrację przejął sam Haugwitz, rolnictwo - dyrektor Ziffer
z Namesti, natomiast leśnictwo - nadleśniczy Nedopil.
Wielkanoc: Osławiona oszustka Hermine Schmalle (38) ze Świę-
Karl Benno Julius Ergmann wird siebter evangelischer Pastor
von Alt Strunz (Stare Strącze). (siehe 1872, 1908)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr Seine Majestät der
Kaiser und König, für den der Bürgermeister Bauer den besten Schuß abgab. Der Kaiser dankte für die Gunst und bat den
Schützen für ihn die Medaille anzunehmen, woraufhin der
Bürgermeister am 29. Juni zum Ehrenmitglied ernannt wurde.
Anstelle des Kaisers vertrat ihn der zweitbeste Schütze, der
Färbermeister Wilhelm Teschner, beim Schützenfest.
1880
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Seiler Erdmann
Nehte.
102
1881
toszowa (powiat bolesławiecki), szerzy w Sławie swoje praktyki
okultystyczne. Po kilku seansach została wydalona z miasta.
3.05. Kantor w kościele katolickim Johann Schubert obchodzi
rzadki jubileusz diamentowych godów.
18.05. Hrabia Haugwitz przyjeżdża do Sławy z żoną i dwoma
synami. Nowych właścicieli przyjęto bardzo uroczyście.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył powroźnik Erdmann
Nethe.
Po pożarze domu murarza Herkta w Śmieszkowie sławska
straż pożarna otrzymała od poznańskiej kasy ubezpieczeniowej
Posener Provinzial-Versicherungskasse premię w wysokości 30
marek.
1.07. Wraz z wymarciem rodu von Fernemont decyzją sądu II
instancji majątek ziemski w Sławie dziedziczy hrabia Heinrich
Wilhelm von Haugwitz (*3.11.1839, † 29.11.1907), 6. pan majoratu w Namesti (Náměšť nad Oslavou) i w Ossowie (Osová,
Morawy), spadkobierca Biskupic (Biskupitz). Heinrich był żonaty z Anną hrabiną von Trauttmannsdorff-Weinsberg (18411920); Decyzję I instancji wydano dnia 21.12.1885. (patrz 1907)
czerwiec: Uroczyste otwarcie nowego, ukończonego w lutym,
domu strzeleckiego wraz z poświęceniem sztandaru.
3.08. Poświęcenie sztandaru ewangelickiego Stowarzyszenia
Mężczyzn i Chłopców. Na uroczystość przybyły stowarzyszenia
z okolicy Wschowy i Głogowa.
15.08. 70 - letni owczarz Hoffmann powiesił się, gdyż słyszał, że
nowy właściciel dóbr sławskich chce zlikwidować hodowlę owiec.
5.09. Obchody 50-lecia istnienia kościoła ewangelickiego.
jesień: Urodzony w Sławie inspektor finansowy Adolf Gregor
osiedla się wraz ze swoim szefem von Zastrow w Paragwaju.
12.01. Der Bürgermeister Bernhard Bauer stirbt nach achtjähriger Amtszeit an Lungenleiden. Der Ratsherr Kurtz wird mit
der vorläufigen Führung der Amtsgeschäfte betraut. Erneut erwies sich die Neuwahl als sehr schwierig und der ausgewählte
Kandidat wurde von der Regierung abgelehnt.
07.09. Unter 42 Bewerbern wurde dann der ehemalige Bürgermeister Julius Steinke, z. Zt. Kreissekretär in Schönau, wiedergewählt.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Bäckermeister
Studer.
24.04. Der evangelischer Pastor in Schlawa (Sława), Adolf Reinhard Theodor Knobel (1848-1916) wird nach Ober Bieau (Diözöse Görlitz) versetzt. Sein Nachfolger wird am 21.10. Pfarrvikar Johann Paul Heinrich Förster aus Tillendorf bei Bunzlau
(*7.12.1854). (siehe 1884)
Der letzte Tuchmacher in Schlawa (Sława), Joseph Jäckel
(1793-1881) stirbt. Angesichts der industriellen Produktion
war er zuletzt genötigt sein Geld als Wollspinner zu verdienen.
(siehe 1845)
1882
15.01. Der Landbriefträger Glatzel wird in seinem Bett tot aufgefunden. Er starb an einer Rauchvergiftung durch eine ungesicherte Petroleumlampe.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Seiler Nethe senior.
Der Arztes Dr. Chodkiewicz stirbt an Typhus. Als praktischer
Arzt wird Dr. Putiatyki aus Lissa (Leszno) hier tätig.
Der Schornsteinfegermeister Carl Holler wird für drei Jahre
zum Schiedsmann gewählt. Nachtwächter wird der Ackerbürger Redlich.
Die Straße von Schlawa nach Linden (Lipiny) wird bis an die
Glogauer Kreisgrenze als Steinstraße angelegt.
1887
Heinrich Wilhelm hrabia von Haugwitz przenosi się wraz z rodziną do Sławy i tutaj intensywnie wspiera uprawę ziemniaków.
Z powodu braku popytu w Sławie zlikwidowano targ lniany.
12.05. Królewski Instytut Meteorologiczny w Berlinie i śląski
landtag finansują utworzenie 190 stacji do pomiaru opadów
deszczu. Mistrz kominiarski Carl Holler zgłasza gotowość do założenia stacji w Sławie.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył Friedrich Rentier, który
oddał strzał za Jego Królewską Mość.
1883
26.03. Einpfarrung der Evangelischen aus den Ortschaften der
Provinz Posen: Lache (Śmieszkowo), Scharne (Potrzebowo),
Weine (Wijewo), Friedendorf (Spokojna), Schenawe (Szreniawa) und Gutsbezirk Weine nach Schlawa.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Bürger Unglaube.
Der Lehrer Wolf in Polnisch Tarnau wird nach sechzigjährigem Schuldienst in den Ruhestand versetzt. Nach nur kurzer
Pensionszeit verstarb er in Neusalz a. d. O. (Nowa Sól).
Der Polizeidiener Sämisch kündigt und an dessen Stelle tritt
der Arbeiter Tartsch aus Sperlingswinkel (Wróblów).
1888
Za protekcją hrabiego Heinricha Wilhelma von Haugwitz
rozpoczęto budowę linii kolejowej Wolsztyn - Sława - Głogów
(ukończona w 1913 roku).
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz kowalski Carl
Tartsch.
103
Der Majoratspächter Paul v. Zastrow pachtet die Güter auf
weitere 18 Jahre vom Grafen v. Fernemont; der Nächsterbberechtigte, der Graf v. Haugwitz enthält sich der Zustimmung.
Der Orgelbauer Peschel aus Alt Strunz (Stare Strącze) repariert die Orgel der evangelischen Kirche in Schlawa.
15.12. Die Separation von Guts- und Bauernland, die in den
1850er Jahren begann, wird durch einen Rezeß beendet.
1884
Der evangelische Pastor von Schlawa (Sława), Karl Förster
(*1854), wird nach Landeshut versetzt. Sein Nachfolger wird
der Pfarrvikar Friedrich Brand. (siehe 1885)
05.02. Berlin: Tod des Karl Hermann Franz v. Barwitz, Freiherr
v. Fernemont. Er hinterläßt ein Barvermögen von ca. 60.000
Mark, wovon 22.000 Mark für eine Stiftung eines Siechenhauses verwandt werden soll, den Rest erbt ein Neffe seiner Frau.
(siehe 1850) Als Erben der Herrschaft Schlawa (Sława) kommen
die Familien v. Seckendorf in Amerika (siehe 1839) und v. Haugwitz in Frage.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Bürger Gramsch.
Der praktische Arzt Dr. Ratiatyki kehrt in seine Vaterstadt Lissa zurück. Sein Nachfolger wird der praktische Arzt Jan Perlinski
aus Inowrazlaw (Inowrocław).
1888
Dworzec kolejowy w Sławie. (ze zbiorów B. Ratajczaka)
Ansichtskarte der Schlawaer Bahnhofs. (Sammlung B. Ratajczak)
Farmaceuta Schirm sprzedaje swoją aptekę za 50.000 marek
aptekarzowi Fritsche i przenosi się do Ottensen.
3.11. Mistrz farbiarski i radny miasta Silvius Liersch umiera
śmiercią tragiczną. W trakcie pracy dostał zawrotów głowy,
wpadł do zbiornika z indygotyną i połknął trujący barwnik.
14.11. Wieczorem wybucha pożar w domu chłopa Bruse w Lubogoszczy. Ogień rozprzestrzenia się na sąsiednie gospodarstwa Eckerta i Weihsa. Podczas akcji gaśniczej Eckert umiera na zawał serca, natomiast jego córka umiera wskutek kopnięcia przez konia.
18.11. Sławska straż pożarna bierze udział w gaszeniu pożaru
dwóch zagród w Śmieszkowie.
Koniec listopada: Z powodu stwierdzenia błonicy wśród dzieci do stycznia zamknięto szkołę i zawieszono zajęcia lekcyjne.
12.12. Ewangelicka rada parafialna podjęła decyzję o budowie
nowego probostwa.
grudzień: Kościół katolicki otrzymuje nowe organy dwumanuałowe od organmistrza Eduarda Theinerta z Wrocławia. Dnia
22.12. instrument sprawdził organista katedralny Adler z Wrocławia, wyrażając wielkie zadowolenie.
Teatr wędrowny Cleinowa przebywa przez kilka tygodni
w Sławie.
Po Ullmanie funkcję pomocnika policjanta obejmuje inwalida Hein z Tarnowa Jeziernego.
Schlawa/Sława unter den Grafen v. Haugwitz
(1884-1945)
1885
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Bürger Gutschall.
31.08. Der Pfarrvikar von Schlawa (Sława), Friedrich Brand,
wird nach Holzkirch bei Lauban versetzt. Sein Nachfolger wird
sein Vikar, Emanuel Hensel (*17.2.1854 Seidenberg, Sohn eines
Pastors, ord. 22.7.1885, Vikar in Schlawa (Sława), seit 1887 Pastor, † 31.7.1920). (siehe 1884, 1920)
21.09. General-Kirchenvisitation in Schlawa und Alt Strunz
durch den Generalsuperintendent Dr. Erdmann aus Berlin, Superintendent Köhler aus Glogau, Pastor Vorberg aus Schöneberg bei Berlin, einen Pastor aus Groß Wartenberg, Graf Schlabrendorf-Tschepplau und Gutsbesitzer Schade/ Linderei.
Der Mühlenbauer Kerner baut das erste Jalousien-Werk an
der Mühle Nr. 18 bei Schlawa.
Der Pächter der Herrschaft Schlawa, v. Zastrow, unternimmt
eine Reise nach Südamerika und kaufte in der Republik Paraguay bei Asuncion für 200.000 Mark die Besitzung des früheren Präsidenten General Lopez (circa 6 qm Meilen) und kehrt
im Februar 1886 nach Schlawa zurück.
1889
27.03. Pomocnik policjanta Julius Sämisch powiesił się z powodu problemów finansowych, gdyż nie był w stanie wyżywić
swojej rodziny. Pozostawił żonę i sześcioro dzieci.
19.04. Mistrz piwowarski Mummert podczas pracy dostaje
udaru mózgu, wskutek czego umiera.
104
1886
maj: Pan majoratu, hrabia Haugwitz, przekazuje bez roszczeń
odszkodowawczych miastu Sława przywilej organizowania
i pobierania należności z targu bydła - niegdyś kwestia sporna pomiędzy magistratem a hrabią von Fernemont. Stosowną
umowę zawarto 10 lipca. (patrz 1876)
2.06. W nocy z 2 na 3 czerwca w mieszkaniu w Radzyniu znaleziono zwłoki zamożnej wdowy Jokisch zd. Droske. Obdukcja lekarza wykazała, że kobieta zmarła wskutek morderstwa, jednak
sprawcy nie wykryto. Mąż pani Jokisch przekazał kiedyś kościołowi ewangelickiemu 1.500 marek, które jej właśnie wypłacono.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz szewski Gustav
Becker.
2.08. Śmierć nauczycielki III klasy
szkoły ewangelickiej panny Elise
Mäser z Bydgoszczy. Jej miejsce
zajął nauczyciel Carl John z Czerwonego Kościoła (Rothkirch).
9.09. Około godz. 14.00 w Lipinkach doszczętnie spaliły się
gospodarstwa Gottlieba Riedla
i Seiferta.
16.02. Explosion in der Brennerei im oberen Stock der
Heinze‘sche Kartoffeldämpfapparatur. Das Gebäude wurde erheblich beschädigt. Der Brennereiarbeiter Fechner aus Goile
(Gola) starb dabei.
11.03. Nach der Beendigung des Kulturkampfes wird die katholische Pfarrstelle in Schlawa wieder besetzt. Pfarrer wird der
Geistliche Rosenberg aus Breslau (Wrocław).
22.03. Pastor Brandt aus Wohlau wird interimistisch evangelischer Prediger in Schlawa.
29.03. Graf Haugwitz besuchte
Schlawa zum 1. Mal. Mit dem
Pächter v. Zastrow wurde eine
Einigung getroffen und die Verwaltung selbst übernommen.
Die Landwirtschaft erhielt der
Direktor Ziffer aus Namiest,
die der Forste der Oberförster
Nedopil.
Ostern: Die berüchtigte Betrügerin Hermine Schmalle
(38) aus Neuhammer im Kreise Bunzlau, betreibt in Schla1890
wa ihr okkultisches Unwesen.
22.02. Robotnik w tarnowskim
Nach wenigen Vorstellungen
folwarku Carl Zacher strzelił z rewird sie der Stadt verwiesen.
wolweru do swojej teściowej
03.05. Der katholische Kantor
i w znacznym stopniu zranił jej
Johann Schubert begeht das
twarz. Potem sam postrzelił się
seltene Fest der Diamantenen
w podbrzusze, a następnego ranHochzeit.
ka zmarł wskutek odniesionych
18.05. Graf Haugwitz wird mit
ran.
seiner Frau und zwei Söhnen
czerwiec: Tytuł króla kurkowego
feierlich in Schlawa empfanzdobył mistrz stolarski Gottfried
gen.
Riedel.
Juni: Schützenkönig wurde in
18.08. Śmierć karczmarza i godiesem Jahr der Seilermeister
rzelnika Heinricha Erdmanna,
Erdmann Nethe.
Bei dem Brand im Haus
rdzennego mies-zkańca Sławy.
des Maurers Herkt in Lache
Erdmann był właścicielem jed(Śmieszkowo) bekommt die
nej z najstarszych gospód w mie1890
Schlawaer Stadtspritze von der
ście. Jego karczmę przejął Josef
Dworzec kolejowy w Sławie. (ze zbiorów B. Ratajczaka)
Posener Provinzial-VersicheRother z Nowej Rudy, znacznie
LitAnsichtskarte der Schlawaer Bahnhofs. (Sammlung B. Ratajczak)
rungskasse 30 Mark Prämie.
powiększając działalność.
Nauczyciel ewangelicki John
01.07. Mit dem Aussterben
zakłada chór męski.
der Familie v. Fernemont erbt aufgrund einer GerichtsentDotychczasowy dzierżawca domu strzeleckiego Hermann Roscheidung (in 2. Instanz) der mährische Graf Heinrich Wilhelm
the nabywa wspomnianą nieruchomość za kwotę 24.000 marek.
v. Haugwitz (*3.11.1839, † 29.11.1907), 6. Majoratsherr auf
105
1891
Namiest (Náměšť nad Oslavou) und Ossowa (Osová, Mähren),
Erbe von Biskupitz, die Herrschaft Schlawa (Sława). Er war verheiratet mit Anna Gräfin v. Trauttmannsdorff-Weinsberg (18411920); Entscheidung in 1. Instanz am 21.12.1885. (siehe 1907)
Juli: Das sei Februar neu erbaute Schützenhaus wird mit einer
Fahnenweihe eingeweiht.
03.08. Fahnenweihe des evangelischen Männer- und Jünglingsvereins, zu der auch die Nachbarvereine aus Fraustadt
(Wschowa) und Glogau (Głogów) kamen.
15.08. Der 70 Jahre alte Schäfer Hoffmann erhängt sich, weil er
hörte, der neue Besitzer wolle die Schafe abschaffen.
05.09. Feier des 50-jährigen Bestehens der evangelischen Kirche.
Herbst: Der Wirtschaftinspektor Adolf Gregor gebürtig Schlawa und siedelt sich mit seinem Chef v. Zastrow in Paraguay an.
1.04. Po wakacie, względnie działającym w zastępstwie proboszczu z Ciosańca, duszpasterzem w Śmieszkowie zostaje Johannes Fröhlich (*1845, święcenia w 1870 roku). Fröhlich był
od 1873 roku wikarym we Wschowie, a od 1886 roku administratorem parafii w Rawiczu. (patrz 1897)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył po raz pierwszy przedsiębiorca budowlany August Baumgart. (patrz 1894)
Najstarsza córka mistrza kominiarskiego Carla Hollera Olga
bierze ślub z paragwajskim obszarnikiem (21.500 mórg) - Adolfem Gregorem. Kontakty z Paragwajem były nawiązane najprawdopodobniej przez wcześniejszego dzierżawcę domeny
sławskiej - von Zastrowa.
Według rejestru w Sławie występowały następujące grupy
zawodowe: robotnicy - 16, golarze i fryzjerzy - 15, bednarze
- 10, piwowarzy - 16, introligatorzy - 8, piekarze, cukiernicy
i producenci pierników - 80, producenci cygar 14, tokarze - 1,
farbiarze - 4, formierze - 10, rybacy - 1, rzeźnicy - 59, ogrodnicy
- 5, brązownicy - 2, garbarze - 8, złotnicy - 2, producenci rękawiczek - 1, kapelusznicy - 6, grzebieniarze - 2, kupcy - 9, kelnerzy
- 4, blacharze - 27, kuśnierze - 12, koszykarze - 2, kotlarze - 13,
malarze - 13, muzycy - 2, młynarze - 25, gwoździarze - 1, siodlarze - 25, ślusarze - 68, kowale - 66, krawcy - 34, szewcy - 47,
kominiarze - 9, zecerzy - 5, powroźnicy - 12, mydlarze - 1, kołodzieje - 6, stolarze - 33, garncarze/zduni - 19, sukiennicy - 8,
zegarmistrzowie - 2, tkacze - 5, murarze i cieśle - 16, urzędnicy
finansowi - 6, nauczyciele - 1.
1887
Heinrich Wilhelm Graf v. Haugwitz siedelt mit seiner Familie nach Schlawa (Sława) über und fördert hier den intensiven
Kartoffelanbau.
Einstellung des Schlawaer Flachsmarktes mangels Nachfrage.
12.05. Das Königliche Meteorlogische Institut in Berlin und der
schlesische Provinziallandtag fördern die Errichtung von 190
Regenmeßstationen. Der Schornsteinfegermeister Carl Holler
meldet sich zur Gründung einer Station in Schlawa.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr Friedrich Rentier,
der für Seine Majestät dem Kaiser geschossen hatte.
1888
1892
Mit Protektion des Grafen Heinrich Wilhelm v. Haugwitz beginnt der Bau der Eisenbahnlinie Wollstein - Schlawa - Glogau
(1913 fertiggestellt).
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Schmiedemeister Carl Tartsch.
Apotheker Schirm verkauft die Apotheke für 50.000 Mark an
den Apotheker Fritsche und zieht nach Ottensen.
03.11. Der Färbermeister und Stadtverordnete Silvius Liersch
stirbt eines tragischen Todes. Er erleidet einen Schwindelanfall
und stürzt in den Indigo-Färbebehälter, wo er die giftige Farbe
schluckt und sich daran vergiftet.
14.11. Am Abend bricht im Wohnhaus des Bauern Bruse in
Laubegast (Lubogoszcz) ein Feuer aus, das den gesamten Hof,
sowie die der Nachbarn Eckert und Weihs vernichtet. Infolge
der Löschaktionen starb der Bauer Eckert durch einen Herzinfarkt sowie seine Tochter durch einen Tritt eines Pferdes.
18.11. Die Schlawaer Feuerwehr muß nach Lache (Śmieszkowo)
ausrücken, um den Brand zweier Höfe zu löschen.
Ende November: Wegen Diphteritis unter den Kindern wird
Wydano pierwszą mapę sztabową powiatu kożuchowskiego
(skala 1:25.000).
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył młynarz August Weihs.
1893
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył po raz drugi przedsiębiorca budowlany August Baumgart. (patrz 1891)
Właściciel dóbr rycerskich w Lipinkach Fletscher nabywa za
252 marki prawo polowania w gminie Radzyń, co dotąd przynosiło zysk pomiędzy 30 - 84 marek.
Królewski poborca podatkowy Schumann przechodzi na
emeryturę i otrzymuje Order Czerwonego Orła IV Klasy. Kolejnym poborcą zostaje Wolf.
1894
W spisie majątków ziemskich wymieniono dzierżawców dóbr
w Strączu (z Przylesiem) - Franza Schistaua i nadinspektora
Theodora Schniebera, który pracuje tutaj również po przejęciu
106
majątku przez jego następców. (patrz 1896)
Paul Ackermann przejmuje od swojej matki majątek ziemski
Zalesie (Salisch, obecnie część Starego Strącza). Po jego śmierci
ok. 1915 roku dobrami zarządza wdowa Laura Ackermann, zd.
Thies. (patrz 1924)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz kołodziejski Julius Schulz.
1.10. Pomimo upłynięcia kadencji burmistrza Stückulta w 1893
roku, z powodu planowanego przejścia na emeryturę, rozpisanie wyborów przesunęło się do późnego lata. Wówczas skarbnik Weihnacht z Gaworzyc został wybrany burmistrzem miasta
Sława na 12 lat. Urząd objął w październiku.
die Schule bis Januar geschlossen und der Unterricht ausgesetzt.
12.12. Der evangelische Gemeindekirchenrat beschließt den
Bau eines neuen Pfarrhauses.
Dezember: Die katholische Kirche erhält durch den Orgelbauer Eduard Theinert aus Breslau eine neue Orgel mit zwei Manualen. Am 22.12. prüfte der Domorganist Adler aus Breslau
die Anlage mit großer Zufriedenheit.
Die Cleinow‘sche Schauspielergesellschaft hält sich mehrere
Wochen in Schlawa auf.
An die Stelle des Polizeidieners Ullmann trat der Invalide
Hein aus Polnisch Tarnau.
1894
1889
27.03. Der Polizeidiener Julius Sämisch erhängte sich wegen
Geldsorgen, da er seine Familie nicht ernähren konnte. Er hinterließ eine Witwe und 6 Kinder.
19.04. Der Brauermeister Mummert erleidet bei der Arbeit einen Schlaganfall und stirbt daran.
Mai: Der Majoratsherr Graf Haugwitz tritt der Stadt Schlawa
entschädigungslos das einst mit dem Grafen v. Fernemont umstrittenen Privileg und die Einnahmen aus dem Viehmarkt ab.
Ein Vertrag wurde am 10. Juli abgeschlossen. (siehe 1876)
02.06. In der Nacht zum 3. Juni wurde die vermögende Witwe des verstorbenen Rentners Jokisch geb. Droske in Rädchen
(Radzyń) in ihrer Stube tot aufgefunden. Der Arzt stellte ein
Gewaltverbrechen fest. Der Mörder konnte jedoch nicht ermittelt werden. Ihr Ehemann hatte einst der evangelischen
Kirche 1.500 Mark vererbt, die nun ausgezahlt wurden.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Schuhmachermeister Gustav Becker.
02.08. Tod der Lehrerin der III. Klasse der evangelischen Schule, Fräulein Elise Mäser aus Bromberg (Bydgoszcz). Ihr Nachfolger wurde der Lehrer Carl John aus Rothkirch.
09.09. In Linden (Lipinki) brennen gegen 14 Uhr die Höfe der
Landwirte Gottlieb Riedel und Seifert vollkommen nieder.
Freitag sprzedaje swoją aptekę farmaceucie Schreiberowi.
16.11. Śmierć żony pastora Hensela zd. Standfuß.
1895
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył powroźnik Otto Mattner.
11.06. Uderzenie pioruna zniszczyło masywną stodołę właściciela sołectwa dziedzicznego Hermanna Wittke z Goli.
1896
Spadkobiercy zmarłego w 1890 roku kupca Michaela Röslera
zbywają jego majątek ziemski Strącze (z Przylesiem) na rzecz
Archambaulda Marquisa de Talleyrand-Périgord (1845-1918),
wnuka Doroty Żagańskiej. (patrz 1863, 1894, 1905)
Tajny radca regencyjny Franz Ludwig August von Eichmann
zostaje do 1918 roku landratem powiatu kożuchowskiego.
(patrz 1876, 1918)
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył kotlarz Rudolf Dähne.
6.09. Proboszcz katolicki Rosenberg umiera we Wrocławiu po
operacji żołądka. Duchownego pochowano tamże na placu
przy kościele pw. św. Doroty. Następcą został proboszcz Schumann z miejscowości Szewce k. Wrocławia.
3.10. Do Sławy przybywa proboszcz katolicki Schumann. Przy
krzyżu - ulica Rädchener Straße (Radzyńska) - jest witany przez
wiernych, magistrat oraz radnych miejskich, którzy prowadzą
go dalej do świątyni. (patrz 1908)
Poborca podatkowy Wolf zostaje przeniesiony do Nowej
Rudy, jego miejsce obejmuje poborca Schädel.
1890
22.02. Der Arbeiter Carl Zacher in Tarnauer Vorwerk schoß mit
einem Revolver auf seine Schwiegermutter und verletzte sie
erheblich im Gesicht. Sich selbst schoß er in den Unterleib; er
erlag seiner Verletzung am nächsten Morgen.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Tischlermeister
Gottfried Riedel.
18.08. Der alteingesessene Gastwirt und Destillateur Heinrich Erdmann Lange stirbt. Er besaß eines der ältesten Gasthäuser der Stadt. Sein Nachfolger Josef Rother aus Neurode
1897
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył powroźnik Otto Nethe.
20.09. Uroczyste poświęcenie kościoła ewangelickiego św.
Krzyża w Kaszczorze przez pierwszego pastora.
30.09. Proboszcz Johannes Fröhlich opuszcza Śmieszkowo. Od
107
dnia 1.10 duszpasterstwo przejmuje Bolesław Wienke. (patrz
1891, 1909) Około 1910 roku Fröhlich przechodzi na emeryturę
i odtąd mieszka w Gozdnicy.
Budowa hospicjum - szpitala wspierana przez fundację Carl-Emilien-Stiftung. W 1898 roku zatrudniono tutaj dyplomowanego pielęgniarza Laube z Kuźnicy Głogowskiej.
vergrößerte das Geschäft erheblich.
Der evangelische Lehrer John gründet einen Männergesangsverein.
Der bisherige Schützenhauspächter Hermann Rothe kauft
das Schützenhaus für 24.000 Mark.
1898
01.04. Johannes Fröhlich (*1845, geweiht 1870) wird nach langer Vakanz, bzw. Vertretung durch den Pfarrer von Schussenze
(Ciosaniec), Pfarrer in Lache (Śmieszkowo). Er war seit 1873
Vikar in Fraustadt, seit 1886 Administrator der Pfarrei Rawitsch
(Rawicz) gewesen. (siehe 1897)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr erstmals der Bauunternehmer August Baumgart. (siehe 1894)
Die älteste Tochter des Schornsteinfegermeisters Carl Holler,
Olga heiratet den paraguayanischen Großgrundbesitzer (21.500
Morgen) Adolf Gregor in Bareoscue. Die Kontakte scheinen über
den früheren Domänenpächter v. Zastrow gelaufen zu sein.
Gemäß einer Erfassung gab es in Schlawa folgende Berufe:
Arbeiter 16, Barbiere und Friseure 15, Böttcher 10, Brauer 16,
Buchbinder 8, Bäcker, Konditor und Pfefferküchler 80, Zigarrenmacher 14, Drechsler 1, Färber 4, Former 10, Fischer 1,
Fleischer 59, Gärtner 5, Gelbgießer 2, Gerber 8, Goldarbeiter
2, Handschuhmacher 1, Hutmacher 6, Kammacher 2, Kaufleute 9, Kellner 4, Klempner 27, Kürschner 12, Korbmacher 2,
Kupferschmiede 13, Maler 13, Musiker 2, Müller 25, Nagelschmiede 1, Sattler 25, Schlosser 68, Schmiede 66, Schneider
34, Schuhmacher 47, Schornsteinfeger 9, Schriftsetzer 5, Seiler
12, Seifensieder 1, Stellmacher 6, Tischler 33, Töpfer 19, Tuchmacher 8, Uhrmacher 2, Weber 5, Maurer und Zimmerer 16,
Wirtschaftsbeamte 6, Lehrer 1.
1891
28.02. Burmistrz Weihnacht obejmuje funkcję burmistrza w Kargowej.
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz ciesielski Carl
Baumgart.
jesień: Ceglarz Schulz z Grochowisk (powiat ząbkowicki) nabywa od chłopa Augusta Hoffmanna z Radzynia 2 morgi pola przy
szosie do Lipinek i buduje cegielnię.
Rozbudowa szosy na odcinku Sława aż do granicy powiatowej
z Głogowem jako ulicy 1. kategorii.
Sekretarz miasta Roth z miejscowości Rheinsberg zostaje burmistrzem na okres 12 lat.
W międzyczasie w Sławie osiadło trzech lekarzy praktycznych: Perlinski, Borsko i Heimann. Ostatni z wymienionych był
inwalidą, rok później wrócił do Prus Wschodnich.
1899
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz bednarski Carl
Liersch.
16.08.-1.09. Manewry w okolicach Sławy, gdzie zakwaterowano piechurów z 58 Pułku z Głogowa. Sztab wojskowy ulokowano w pałacu.
24.08.-25.08. W mieście przebywał dowodzący generał V korpusu z Poznania Ferdinand von Stülpnagel (1842-1912), dlatego domy w Sławie oflagowano i ozdobiono wieńcami.
Kupiec Josef Rother rozbiera stary browar miejski, a w jego
miejsce powstają budynki i piwnice do składowania spirytusu.
1892
Die ersten Generalstabskarten (Meßtischblätter 1:25.000)
des Kreises Freystadt (Kożuchów, Schlesien) erscheinen.
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Müllermeister
August Weihs.
1900
czerwiec: Tytuł króla kurkowego zdobył mistrz stolarski Weigelt.
Proboszcz katolicki Schumann udał się na pielgrzymkę do Jerozolimy.
22.11. Pogrzeb lekarza Jana Perlinskiego pochodzącego z Inowrocławia. Kilka lat wcześniej oślepł. W listopadzie dostał ataku
manii, dlatego ulokowano go w zakładzie dla nerwowo chorych
Charlottenburg, gdzie zmarł dnia 18.11 wskutek choroby. Jego
funkcję lekarza przejął dr Schwenn.
Jeden z najstarszych wiatraków-koźlaków, stojący na północ
od ulicy Fraustädter-Straße [Wschowska] w Sławie, zostaje ro-
1893
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr zum zweiten Mal
der Bauunternehmer August Baumgart. (siehe 1891)
Der Rittergutsbesitzer Fletscher in Linden (Lipinki) erwirbt
für 252 Mark die Gemeindejagd von Rädchen, die bisher nur
zwischen 30 und 84 Mark einbrachte.
Der Königliche Steuereinnehmer Schumann wird pensioniert
und erhält den Roten Adlerorden IV. Klasse. An seine Stelle tritt
der Steuereinnehmer Wolf.
108
1894
zebrany i przeniesiony do Wroniaw. Montażu wiatraka podjął
się mistrz młynarski Klupsch.
Das Güterverzeichnis nennt als Pächter der Gutsherrschaft
Strunz (mit Waldvorwerk) Franz Schistau und den Oberinspektor Theodor Schnieber, der auch unter dessen Nachfolger noch
hier tätig ist. (siehe 1896)
Paul Ackermann übernimmt von seiner Mutter das Gut Salisch (Zalesie). Nach seinem Tod um 1915 verwaltet seine Witwe Laura Ackermann, geb. Thies, den Besitz. (siehe 1924)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Stellmachermeister Julius Schulz.
01.10. Obgleich die Dienstzeit des Bürgermeister Stückult:
1893 abgelaufen, verzögerte sich die Ausschreibung infolge
der Pensionsfestsetzung bis in den Spätsommer, in dem der
Rendant Weihnacht aus Quaritz zum Bürgermeister der Stadt
Schlawa auf 12 Jahre gewählt wurde und sein Amt im Oktober
antrat.
1901
28.08. Ossowa (Osová, Morawy): Narodziny późniejszego i zarazem ostatniego dziedzica Sławy z domu Haugwitz - Heinricha
Karla Marii Josepha Franza hrabiego von Haugwitz (1901-1966),
bratanka ówczesnego dziedzica Sławy, syna Karla hrabiego von
Haugwitz (1874-1948) i Sophii hrabiny von Baworow-Baworowski (1880-1913).
1902
27.11. Wizytacja kościelna w Ciosańcu przeprowadzona przez
wschowskiego dziekana Nietziga.
1903
6.11. Śmierć ciosanieckiego proboszcza Eduarda Kempfera
(1822-1903). Parafię tymczasowo administruje komendarz ze
Śmieszkowa - Bolesław Wienke (1868-1930). (patrz 1871, 1904)
1894
Der Apotheker Freitag verkauft die Apotheke an den Apotheker Schreiber.
16.11. Tod der Frau des Pastors Hensel, geb. Standfuß.
1905
9.11. Wizytacja kościelna w Ciosańcu przeprowadzona przez
dziekana Nietziga.
1.04. Adalbert Reiche (1867-1936) obejmuje duszpasterstwo
w Ciosańcu. Proboszcz wkrótce staje się czołową osobistością
we wsi, wspierającą powstawanie spółdzielni. (patrz 1903, 1936)
Marquis de Talleyrand-Périgord zbywa majątek ziemski Strącze (z Przylesiem) na rzecz Stanisława hrabiego Żółtowskiego
(1849-1908) z Niechanowa, powiat Witków (patrz 1896, 1919).
Administrowanie dobrami w Strączu hrabia powierza nadinspektorowi Telesforowi Jantz, natomiast jego żona w późniejszym okresie zatrudnia zarządcę majątku Heinricha, który po
zmianie właściciela dalej zajmuje to stanowisko.
1895
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Sattlermeister
Otto Mattner.
11.06. Durch einen Blitzstrahl wird die massive Scheune des
Erbscholtiseibesitzer Hermann Wittke in Goile (Gola) zerstört.
1896
Die Erben des im Jahr 1890 verstorbenen Kaufmanns Michael
Rösler verkaufen dessen Gutsherrschaft Strunz (mit Waldvorwerk) an Archambauld Marquis de Talleyrand-Périgord (18451918), den Enkel der Dorothea v. Kurland-Sagan. (siehe 1863,
1894 1905)
Der Geheime Regierungsrat Franz Ludwig August v. Eichmann wird bis 1918 Landrat des Kreises Freystadt (Kożuchów,
Schlesien). (siehe 1876, 1918)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Kupferschmied
Rudolf Dähne.
06.09. Der katholische Pfarrer Rosenberg stirbt nach einer Magenoperation in Breslau, wo er am 9. auf dem Dorotheen-Kirchhof beerdigt wurde. Sein Nachfolger wird Pfarrer Schumann aus
Schebitz (Szewce, Kr. Trebnitz) bei Breslau.
03.10. Der katholische Pfarrer Schumann kommt in Schlawa an
und wird von der Gemeinde, dem Magistrat und Stadtverordneten am Kreuz an der Rädchener Straße empfangen und zur
Kirche geleitet. (siehe 1908)
1906
Johannes Albers zostaje ósmym pastorem ewangelickim
w Starym Strączu. (patrz 1879, 1926)
1907
29.11. W Namesti na Morawach umiera pierwszy dziedzic
z domu Haugwitz - Heinrich Wilhelm hrabia von Haugwitz
(1839-1907). Dobra w Sławie - Przybyszowie dziedziczy jego
najstarszy syn Heinrich hrabia von Haugwitz (1874-1937), zostając siódmym panem majoratu Namest. Heinrich był żonaty
z węgierska hrabiną Gabrielle Széchènyi, a ich małżeństwo pozostało bezdzietne.
109
1908
Der Steuereinnehmer Wolf
1.01. Maria Żółtowska, zd.
wird nach Neurode versetzt
księżna Sapieha-Kodeńska
und Einnehmer Schädel tritt
(1855-1929), dziedziczy po
an seine Stelle.
śmierci męża majątek ziem1897
ski Strącze (z Przylesiem).
Juni: Schützenkönig wurde in
(patrz 1905, 1919)
diesem Jahr der Seilermeisod 1906 - koniec 1908
ter Otto Nethe.
Pruska Komisja Koloniza20.09. Einweihung der evancyjna kończy parcelację dogelischen Kirche „hl. Kreuz“
meny w Kaszczorze oraz folzu Altkloster durch den
warków w Mochach i Łupicy.
1. Pastor.
Przy drodze do Kaszczoru
30.09. Propst Johannes
powstaje nowa wieś - KoloFröhlich verläßt Lache
nia Mochy.
1908
(Śmieszkowo) und wird ab
28.10. Włączenie części gmi1.10. durch Bolesław Wienke
ny wiejskiej Lipinki i części
ersetzt. (siehe 1891, 1909)
obszaru dworskiego Lipinki
Litografia wsi Łupice z folwarkiem, wykonana przed 1905 rokiem. (ze zbiorów B. Ratajczaka)
Um 1910 wird er emeritiert
do obszaru dworskiego MarLithographie des Dorfes Lupitze mit dessen Vorwerk, vor 1905. (Sammlung B. Ratajczak)
und lebte seither in Freicinkowo (Merzdorf, obecnie
waldau.
część Starego Strącza)
Bau des Siechen- und Krankenhauses gemäß der Carl-Emili12.12. Po śmierci dziekana i proboszcza Nietziga duszpasteren-Stiftung. 1898 wird hier der geprüfte Krankenwärter Laube
stwo w Brennie obejmuje Bolesław Wienke (1868-1930).
Proboszcz katolicki w Sławie Schumann zostaje przeniesiony
aus Hammer (Kużnica Głogowska) angestellt.
do Grodkowa, jego następcą jest Alfred Schubert. (patrz 1925)
Hotel „Reichsadler” założony około 1870 roku przez rodzinę
1898
28.02. Der Bürgermeister Weihnacht folgte einem Rufe als BürKrug przechodzi na własność Hermanna Schrecka († 1948). (zogermeister nach Unruhstadt (Kargowa, Kr. Bomst).
bacz 1922)
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Zimmermeister
1909
Carl Baumgart.
4.01. Budowa szkoły w związku z osiedlaniem się kolonistów
Herbst: Der Ziegelmeister Schulz aus Grochwitz (Grochowiska,
z Palatynatu. Otwarcie szkoły dla dzieci ewangelickich osiedleńKr. Frankenstein) erwirbt vom Bauer August Hoffmann aus Rädców z Moch, Kaszczoru i Nowej Wsi nastąpiło już dnia 4.04.
chen (Radzyń) 2 Morgen Ackerland an der Chaussee nach Lin1.02. W związku z przejściem Bolesława Wienkego do parafii
den, wo er eine Ziegelei für Camers-Röhren und Ziegel errichtet.
Ausbau der Chaussee von Schlawa bis zur Glogauer KreisBrenno administratorem w Śmieszkowie zostaje Josef Schulz
grenze als Straße 1. Ordnung.
(*1884, święcenia kapłańskie w Poznaniu dnia 9.02.1908). Od
Zum Bürgermeister für 12 Jahre wird der Stadtsekretär Roth
1917 roku Schulz był dyrektorem i sekretarzem generalnym
aus Rheinsberg gewählt.
żeńskiego stowarzyszenia, w 1925 otrzymał tytuł Honorowego
Drei praktische Ärzte haben sich inzwischen in Schlawa nieKanonika Kapituły Kolegiackiej w Poznaniu; notariusz dekanadergelassen: Perlinski, Borsko und Heimann, letzterer ein Invatu, w 1932 roku inspektor ds. zajęć religii w szkołach podstalide, der im folgenden Jahr nach Ostpreußen zurückkehrt.
wowych, proboszcz w parafii pw. św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy. (patrz 1897, 1910)
1899
25.03. Włączenie kolejnej części gminy wiejskiej Lipinki i kolejJuni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Böttchermeister
nej części obszaru dworskiego Lipinki do obszaru dworskiego
Carl Liersch.
Marcinkowo (Merzdorf, obecnie część Starego Strącza).
16.08. bis 1. September: Manöver im Raum Schlawa mit Ein8.11. Wizytacja kościelna w Ciosańcu przeprowadzona przez
dziekana Klemta.
110
1910
Administrator Josef Schulz opuszcza
Śmieszkowo. Kolejnym administratorem zostaje wikariusz Józef Bogaczyk
(*1879, święcenia kapłańskie dnia
10.02.1907 roku) z Rokitna. (patrz
1909, 1911)
1911
Rozpoczęcie budowy 5. szkoły przy
szosie do Kaszczoru. Inwestycję zakończono już w grudniu. (dnia 1.06.1912
utworzono 4. etat nauczycielski)
17.11. Uroczyste otwarcie kościoła
ewangelickiego w Kaszczorze przez
Komisję Kolonizacyjną.
Alfred Linke (*15.08.1873 Festinberg † 15.04.1920, święcenia dnia
22.07.1894 roku) zostaje proboszczem
w Śmieszkowie. (patrz 1910, 1920)
1912
Wyburzenie grożącego zawaleniem
drewnianego kościoła w Ciosańcu
i rozpoczęcie budowy nowej świątyni
z cegły (do 1914 roku).
Rozkład jazdy pociągów (z archiwum B. Ratajczaka)
Fahrplan der Eisenbahn (Sammlung B. Ratajczak)
1913
1913
quartierungen der Infanteristen vom 58. Regiment in Glogau,
der Stab war im Schloß untergebracht.
24.08. bis 25. August war der kommandierende General des
V. Armeekorps aus Posen, Ferdinand v. Stülpnagel (1842-1912),
in der Stadt, weshalb die Häuser der Stadt flaggten und bekränzt
waren.
Der Kaufmann Josef Rother bricht die Gebäude der alten
Stadtbrauerei ab und bebaut den Platz mit Gebäuden und Kellereien zur Unterbringung von Spiritus.
czerwiec: Referendarz Erich Wilhelm Hagenkötter z Königswinter zostaje burmistrzem Sławy na okres 12 lat. Później nazwano
jego imieniem jedną ze sławskich ulic w ramach wdzięczności
za to, że skutecznie zaangażował się w przyłączenie wsi Sława
do gminy miejskiej. (patrz 1921)
30.09. Ze Sławy wyjeżdża ostatni dyliżans pocztowy Wilhelma
Gablera - starego woźnicy z Głogowa.
1.10. Rozbudowa linii kolejowej Konotop - Kolsko - Ciosaniec
- Sława. Otwarcie linii kolejowej Sława - Wschowa (stacja Lipinka Głogowska, Stare Strącze) i Sława -Głogów.
Montaż organów firmy Schlag & Söhne w sławskim kościele
ewangelickim. W 1922 roku wspomniany instrument muzyczny wykorzystał na koncercie znany muzyk kościelny - dyrektor
Otto Rudenick z Legnicy i bardzo go zachwalał.
1900
Juni: Schützenkönig wurde in diesem Jahr der Tischlermeister
Weigelt.
Der katholische Pfarrer Schumann unternimmt eine Pilgerfahrt nach Jerusalem.
22.11. Beerdigung des Arztes Jan Perlinski, gebürtig aus Inowrazlaw (Inowrocław). Vor einigen Jahren war er erblindet. Im
November erlitt er eine Manie und wurde in eine Nervenheilanstalt nach Charlottenburg gebracht, wo er seinem Leiden am
18.11. erlegen war. Sein Nachfolger als Arzt wurde Dr. Schwenn.
1914
5.06. Sufragan poznański dr Edward Likowski (1836-1915) dokonuje poświęcenia nowego kościoła w Ciosańcu.
1.08. (-1918) I Wojna Światowa: Rekrutacja mężczyzn. Wy111
buch wojny spowodował racjonowanie artykułów spożywczych
oraz klęskę głodową.
1908
Eine der ältesten Bockwindmühlen, nördlich der SchlawaFraustädter-Straße, wird abgebaut und in Wroniawy (Wroniawy,
Kr. Bomst) durch Müllermeister Klupsch wieder aufgestellt.
1916
01.01. Nach dem Tod ihres Mannes erbt Maria v. Żołtowska,
geb. Prinzessin Sapieha-Kodenska (1855-1929) die Gutsherrschaft Strunz (mit Waldvorwerk). (siehe 1905, 1919)
(seit 1906 - Ende 1908): Die preußische Ansiedlungskommission beendet die Parzellierung der Domäne Altkloster (Kaszczor)
mit den Vorwerken Mauche (Mochy) und Lupitze (Łupice). An
der Straße nach Altkloster entsteht ein neues Dorf: die Kolonie
Mauche.
28.10. Eingliederung von Teilen der Landgemeinde Linden (Lipinki) und Teilen des Gutsbezirks Linden aus dem Amtsbezirk
Linden in den Gutsbezirk Merzdorf.
12.12. Nach dem Tod des Dekans und Pfarrers von Brenno wird
Bolesław Wienke (1868-1930) sein Nachfolger.
Der katholische Pfarrer von Schlawa (Sława), Schumann, wird
nach Grottkau versetzt. Sein Nachfolger wird Alfred Schubert.
(siehe 1925)
Das Hotel „Reichsadler“, das um 1870 von der Familie Krug
gegründet worden war, geht auf die Familie Hermann Schreck
(† 1948) über. (siehe 1922)
1901
29.08. Części obszaru dworskiego Przybyszowa i Sławy znajdujące się dotychczas w obwodzie urzędowym Sława zostają przyłączone do gminy miejskiej Sława.
26.11. Wizytacja kościelna w Ciosańcu przeprowadzona przez
dziekana Klemta.
28.08. Ossowa (Osová, Mähren): Geburt des späteren, letzten
Grundherrn von Schlawa (Sława) aus dem Hause Haugwitz,
Heinrich Karl Maria Joseph Franz Graf v. Haugwitz (1901-1966).
Er war der Neffe des amtierenden Gutsherrn von Schlawa, Sohn
des Karl Graf v. Haugwitz (1874-1948) und der Sophie Gräfin
v. Baworow-Baworowski (1880-1913).
1918
Leberecht hrabia zu Rantzau zostaje landratem powiatu kożuchowskiego aż do momentu popełnienia samobójstwa w 1920
roku. (patrz 1896, 1920)
Heinrich Karsunke zakłada drukarnię w Sławie i trzy razy w tygodniu wydaje biuletyn miejski „Schlawaer Stadtblatt” w formacie wielkości połowy gazety (nr 29 ukazał się dnia 8.11.1919
roku). Biuletyn nie zawierał informacji politycznych, w późniejszym okresie został sprzedany Paulowi Hermannowi, który
zmienia tytuł wydania na „Grenzwacht für das deutsche Ostgebiet”. W latach 30. gazeta staje się własnością Löschnera i z powodu spadku znaczenia znika z rynku wydawniczego.
1902
1920
27.11. Kirchenvisitation in Schussenze (Ciosaniec) durch den
Fraustädter Dekan Nietzig.
1903
06.11. Tod des Pfarrers von Schussenze (Ciosaniec), Eduard
Kempfer (1822-1903). Für die Übergangszeit wird der Kommendar aus Lache (Śmieszkowo), Bolesław Wienke (1868-1930),
Administrator in Schussenze. (siehe 1871, 1904)
1909
1905
1919
09.11. Kirchenvisitation in Schussenze (Ciosaniec) durch Dekan
Nietzig.
01.04. Adalbert Reiche (1867-1936) wird Pfarrer von Schussenze
(Ciosaniec). Er wurde zu einer führenden Persönlichkeit im Dorf,
der das Genossenschaftswesen förderte. (siehe 1903, 1936)
Der Marquis de Talleyrand-Périgord verkauft die Gutsherrschaft Strunz (mit Waldvorwerk) an Stanisław Graf Żołtowski
(1849-1908), Herr auf Niechanowo, Kr. Witkowo. (siehe 1896,
1919) Der Graf läßt die Herrschaft Strunz durch den Oberinspektor Telesfor Jantz verwalten, seine Frau später durch den
Gutsvorsteher Heinrich, der auch unter deren Nachfolger noch
im Amt ist.
21.02. Połączenie gminy wiejskiej i miejskiej Sława.
25.02. Do Sławy dodatkowo przyłączono część gminy wiejskiej
Radzyń (22 parcele). (patrz 1920, 1928)
W pobliskiej prowincji poznańskiej wybucha powstanie wielkopolskie, w wyniku czego Sława traci swoje ekonomiczne zaplecze istniejące od 1792 roku.
Maria Żółtowska zbywa majątek ziemski Strącze (z Przylesiem) na rzecz Kurta Fenglera, ponieważ wszystko wskazywało na to, że Stare Strącze nie będzie leżało w granicach nowo
utworzonego państwa polskiego. Na stanowisku zarządcy dóbr
pozostaje Heinrich. (patrz 1905, 1926)
Ze względu na zajęcie Kaszczoru przez powstańców wielkopolskich podjęto decyzję o przeniesieniu urzędu dystryktu z tej
wsi do pobliskiego Ciosańca. Urząd działał tutaj do 1945 roku.
1920
20.01. Wejście w życie traktatu wersalskiego.
10.03. Kolejne części obszarów dworskich Przybyszowa (5 parceli) i Sławy (17 parceli) zostają włączone do gminy miejskiej Sława.
17.07. Mała korekta przebiegu granicy w powiecie wschowskim (w zamian za Wijewo i Potrzebowo do powiatu wracają
Dębowa Łęka i Osowa Sień).
Karte Bahnhofstraße mit Kriegerdenkmälern. (Sammlung M. Sprungala)
Johannes Albers wird achter evangelischer Pastor von Alt
Strunz (Stare Strącze). (siehe 1879, 1926)
1907
1921
29.11. In Namiest (Náměšť nad Oslavou) stirbt der erste Grundherrn aus dem Hause Haugwitz, Heinrich Wilhelm Graf v. Haugwitz (1839-1907). Sein ältester Sohn Heinrich Graf v. Haugwitz
(1874-1937) erbt die Herrschaft Schlawa-Pürschkau und wird 7.
Majoratsherr von Namiest. Er war mit der ungarischen Gräfin
Gabrielle Széchènyi kinderlos verheiratet.
112
Pomnik poległych na I Wojnie światowej przy dawnej ulicy Dworcowej.
(ze zbiorów M. Sprungali)
15.04. Po śmierci Alfreda Linke proboszczem w Śmieszkowie
zostaje Paul Habricht (*24.12.1871 Lasocice, † 22.08.1927).
Od 1902 roku działał w Wilkowicach, ale optował za Niemcami
i objął duszpasterstwo właśnie w Śmieszkowie. (patrz 1911, 1927)
31.07. Śmierć pastora ewangelickiego w Sławie Emanuela Hensela (*17.02.1854). (patrz 1884, 1921)
Po śmierci samobójczej landrata powiatu kożuchowskiego,
Leberechta hrabiego zu Rantzau, tymczasowym następcą zostaje Bartmann-Lüdicke. Jeszcze w tym samym roku komisarycznym landratem zostaje Gerhard Müller. (patrz 1918, 1921)
1906
04.01. Schulbau im Zusammenhang mit der Ansiedlung der
Pfälzer Siedler, bereits am 4.4. eröffnet für die evangelischen
Siedlerkinder aus Mauche, Altkloster und Neudorf.
01.02. Nachfolger Bolesław Wienkes als Pfarrer in Lache
(Śmieszkowo), der Pfarrer in Brenno wird, wird der Administrator Josef Schulz (*1884, geweiht 9.2.1908 in Posen). Seit 1917
war er Direktor und Generalsekretär des Mädchenvereins,
1925 Ehrenkanonikus der Posener Kollegiate, Dekanatsnotar,
1932 Inspektor des Religionsunterrichts in den Grundschulen,
Propst der St. Martin und St. Nikolaus Kirche in Bromberg.
(siehe 1897, 1910)
25.03. Eingliederung weiterer Teile der Landgemeinde Linden
(Lipinki) und weiterer Teile des Gutsbezirks Linden aus dem
Amtsbezirk Linden in den Gutsbezirk Merzdorf.
08.11. Kirchenvisitation in Schussenze (Ciosaniec) durch Dekan
Klemt.
1910
Administrator Josef Schulz verläßt Lache (Śmieszkowo). Der
Vikar Józef Bogaczyk (*1879, geweiht 10.2.1907) aus Rokitten
wird Administrator in Lache (Śmieszkowo). (siehe 1909, 1911)
styczeń: Paul Helm z miejscowości Brójce zostaje burmistrzem
Sławy. (patrz 1913, 1929)
Dr Kurt Kuhl (*28.12.1890 Grudziądz) zostaje nowym pastorem ewangelickim w Sławie. (patrz 1920, 1925)
Tajny radca regencyjny dr Ilgner z Wrocławia zostaje landratem powiatu kożuchowskiego do 1926 roku. (patrz 1920, 1926)
1911
Beginn des Schulbaus für die 5. Schule an der Chaussee nach
Altkloster. Bereits im Dezember fertig gestellt. (am 1.6.1912
113
1922
wird der 4. Lehreretat gegründet).
17.11. Einweihung der evangelischen Kirche in Altkloster (Kaszczor) durch die Ansiedlungskommission.
Pfarrer in Lache (Śmieszkowo) wird Alfred Linke (*15.8.1873
Festinberg † 15.4.1920, geweiht 22.7.1894). (siehe 1910, 1920)
Utworzenie urzędu dystruktu w Ciosańcu [wcześniej, od
1839 roku, w powiecie babimojskim istniało sześć okręgów
policyjnych].
Większość wsi powiatu babimojskiego (po przeprowadzonym
podziale na mocy traktatu wersalskiego) zostaje przyłączona
do sieci elektrycznej.
11.06. Poświęcenie tablicy umieszczonej na pomniku ku czci
poległych. Uroczystości przewodzili hrabia von Haugwitz, burmistrz Adolf Just oraz reprezentant towarzystwa wojaków właściciel dóbr rycerskich Heinze.
1.07. Powiat babimojski z dystryktem Ciosaniec zostaje przyłączony do nowo powstałej prowincji Marchia Graniczna Poznańsko - Zachodniopruska, od dnia 1.08. jest częścią nowego
okręgu rejencyjnego Piła.
Renowacja kościoła w Śmieszkowie w okresie wysokiej inflacji.
Montaż elektrycznej instalacji oświetleniowej w kościele
ewangelickim w Sławie.
Do hotelu „Reichsadler” należącego do Hermanna Schrecka
(† 1948) dobudowano okazałą salę taneczną. (patrz 1908)
1912
Abriß der baufälligen Holzkirche in Schussenze (Ciosaniec)
und steinerner Neubau (bis 1914).
1913
Juli: Der Referendar Erich Wilhelm Hagenkötter aus Königswinter wird für 12 Jahre Bürgermeister von Schlawa (Sława). Nach
ihm wird später eine Straße in Schlawa benannt, als Dank dafür, daß er sich so erfolgreich für die Eingemeindung des Dorfes Schlawa eingesetzt hat. (siehe 1921)
30.09. Die letzte Postkutsche des alten Glogauer Kutschers
Wilhelm Gabler verläßt Schlawa.
01.10. Erweiterung der Bahnlinie von Kontopp (Konotop) nach
Kolzig (Kolsko) - Schussenze (Ciosaniec) - Schlawa (Sława). Eröffnung der Eisenbahnlinie Schlawa - Fraustadt (Bahnhof Linderei, Alt Strunz) und Schlawa - Glogau (Głogów).
Einbau der Orgel von Schlag & Söhne in der evangelischen
Kirche in Schlawa. Die Orgel wird 1922 von dem bekannten Kirchenmusik-Direktor Otto Rudenick aus Liegnitz für ein Konzert
genutzt und hoch gelobt.
1924
Paula Fletcher, żona majora w stanie spoczynku Alfreda
Fletchera i córka Laury Ackermann dziedziczki Zalesia (Salisch,
obecnie część Starego Strącza), mniej więcej w tym czasie
Stowarzyszenie Młodych Kobiet w Śmieszkowie (1923).
Jungfrauenverein in Lache (1923).
1923
114
1925
11.03. Włączenie części obszaru dworskiego Zalesie (Salisch,
obecnie cześć Starego Strącza) do gminy wiejskiej Marcinkowo
(Märzdorf, obecnie część Starego Strącza).
4.09. Włączenie części obszaru dworskiego Stare Strącze do
gminy wiejskiej Stare Strącze.
12.10. Włączenie części obszaru dworskiego Marcinkowo
(Merzdorf, obecnie część Starego Strącza) do gminy wiejskiej
Marcinkowo oraz obszaru dworskiego Zalesie do gminy wiejskiej Zalesie.
Po przeniesieniu proboszcza Alfreda Schuberta nowym duszpasterzem katolickim w Sławie zostaje kapłan Erich Feiereis
(*5.11.1887 Głogów, † 9.12.1957) z Góry.
Sławski pastor ewangelicki dr Kurt Kuhl (*28.12.1890 Grudziądz) zostaje przeniesiony do Suhl. Jego następcą jest Kurt
Grätz (*16.05.1897). (patrz 1921, 1932)
1914
05.06. Weihbischof Dr. Edward Likowski (1836-1915)
aus Posen weiht die neue Kirche in Schussenze (Ciosaniec) ein.
01.08. (-1918) Erster Weltkrieg: Rekrutierung der
Männer, Beginn der Rationalisierung der Lebensmittel
bis zur Hungersnot sind eine Folge des Krieges.
1916
1927
1918
Leberecht Graf zu Rantzau wird bis zu seinem Selbstmord im Jahr 1920 Landrat des Kreises Freystadt
(Kożuchów, Schlesien). (siehe 1896, 1920)
1919
21.02. Es erfolgt die Vereinigung von Land- (Dorf) und Stadtgemeinde Schlawa (Sława)
25.02. Zusätzlich zum Dorf Schlawa (Sława) werden noch Teile der Landgemeinde Rädchen (22 Parzellen) nach Schlawa
(Sława) eingemeindet. (siehe 1920, 1928)
Schlawas Nachbarschaft, die Provinz Posen, wird durch den
Großpolnischen Aufstand von Polen erobert und damit verlor Schlawa (Sława) sein ökonomisches Hinterland, das es seit
1792 besaß.
Maria v. Żołtowska verkauft die Gutsherrschaft Strunz (mit
Waldvorwerk) an Kurt Fengler, da abzusehen war, daß Alt
Strunz (Stare Strącze) nicht Teil des neu entstehenden Polen
werden wird. Sein Verwalter bleibt der Gutsvorsteher Heinrich.
(siehe 1905, 1926)
Verlegung des ehemaligen Distriktsamts Altkloster (Kaszczor), das von polnischen Aufständischen besetzt worden ist,
nach Schussenze (Ciosaniec). Hier blieb es bis 1945.
1926
Richard Schulz jest wymieniony jako właściciel dóbr w Strączu, które posiadał do 1945 roku. Zarządcą był nadispektor Richard Baier. (patrz 1919)
Urząd pastora parafii ewangelickiej w Starym Strączu pozostaje nieobsadzony do 1929 roku. (patrz 1906, 1929)
W kościele ewangelickim w Sławie utworzono Salę Bohaterów
poległych w I wojnie światowej.
Radca rządowy Erich Neumann zostaje landratem powiatu kożuchowskiego do 1928 roku. Jego imieniem nazwano jedną ze
sławskich ulic, Landrat-Neumann-Straße, obecnie ul. Henryka
Pobożnego. (patrz 1921, 1929). Neumann przyszedł z Ministerstwa Handlu i Gospodarki z Berlina, natomiast dnia 1.10.1928
wrócił do wspomnianego urzędu jako radca ministerialny.
29.08. Teile der Gutsbezirke Pürschkau (Przybyszów)
und Schlawa (Sława) werden aus dem Amtsbezirk
Schlawa (Sława) in die Stadtgemeinde Schlawa eingegliedert.
26.11. Kirchenvisitation in Schussenze (Ciosaniec)
durch Dekan Klemt.
Heinrich Karsunke gründet eine Druckerei in Schlawa. Er gibt
das „Schlawaer Stadtblatt“ in halber Zeitungsgröße dreimal die
Woche heraus (Nr. 29 erschien am 8.11.1919). Es ist eine Zeitung
ohne politische Nachrichten. Später verkauft er es an Paul Hermann, der es in die „Grenzwacht für das deutsche Ostgebiet“
umwandelt. Seit den 30er Jahren ist die Zeitung im Besitz von
Herrn Löschner, der sie dann mangels Größe aufgeben muß.
przejmuje administrowanie majątkiem ziemskim, który ma
w posiadaniu do 1945 roku. (patrz 1894)
1920
20.01. Inkrafttreten des Versailler Vertrages.
10.03. Weitere Teile der Gutsbezirke Pürschkau (Przybyszów)
(5 Parzellen) und Schlawa (17 Parzellen) werden in die Stadtgemeinde Schlawa (Sława) eingegliedert.
17.07. Kleine Grenzregulierung im Kreis Fraustadt (Geyersdorf
und Röhrsdorf werden gegen Scharne und Weine getauscht).
15.04. Nach dem Tod Alfred Linkes wird Paul Habricht
(*24.12.1871 Laßwitz, † 22.8.1927) Pfarrer in Lache (Śmieszkowo).
Er optierte für Deutschland aus Deutsch Wilke, wo er seit 1902 tätig war, hierher. (siehe 1911, 1927)
31.07. Tod des evangelischen Pastors von Schlawa (Sława),
Emanuel Hensel (*17.2.1854). (siehe 1884, 1921)
Nach dem Selbstmord des Landrat des Kreises Freystadt
(Kożuchów, Schlesien), Leberecht Graf zu Rantzau, wird Bartmann-Lüdicke übergangsweise sein Nachfolger. Noch im selben Jahr wird Gerhard Müller kommissarischer Landrat. (siehe
1918, 1921)
22.06. Wizytacja w Ciosańcu przeprowadzona przez prałata
Maximiliana Kallera (1880-1947) z Piły.
22.08. Śmierć proboszcza parafii Śmieszkowo - Paula Habrichtsa.
Dnia 1.01.1928 tamtejszą parafię obejmuje Johannes Nowak.
16.09. Administracja majątku ziemskiego Haugwitza zezwala na
wykorzystanie Jeziora Sławskiego dla celów turystycznych. Następnej wiosny owe prawa dzierżawi Paul Altmann, pochodzący
z Polski optant. Był to początek rozwoju turystyki nad Jeziorem
Sławskim.
115
1921
Rozbudowa drogi do
Ciosańca, który do 1919
roku jest siedzibą dystryktu policyjnego; również w Ciosańcu powstaje
dworzec kolejowy.
1924
Januar: Bürgermeister in Schlawa (Sława)
wird Paul Helm aus
Brätz.
(siehe 1913, 1929)
Dr. Kurt Kuhl
(*28.12.1890 Graudenz) wird neuer
evangelischer Pastor
von Schlawa (Sława).
(siehe 1920, 1925)
Der Geheime Regierungsrat Dr. Ilgner aus
Breslau wird bis 1926
Landrat des Kreises
Freystadt (Kożuchów,
Schlesien).
(siehe 1920, 1926)
1928
Etwa um diese Zeit übernimmt die Tochter der Laura
Ackermann, Gutsherrin auf Salisch (Zalesie), Paula Fletcher, geb. Ackermann, verheiratet mit dem Major a.
D. Alfred Fletcher die Gutsverwaltung, die sie bis 1945
inne haben. (siehe 1894)
1925
1.01. Johannes Nowak
(*3.07.1893, † 9.10.1965
Konstancja, święcenia kapłańskie dnia 14.05.1916
roku), zostaje proboszczem parafii Śmieszkowo.
(patrz 1927, 1938)
W Śmieszkowie rozpoczęto budowę kaplicy
1927
ewangelickiej, zburzonej
w latach 60. XX wieku.
Wizytacja w parafii Ciosaniec dnia 21.06.1927). Zdjęcie wykonane przed plebanią, w pierwszym rzędzie od
15.05. W Łupicach, któlewej:
służąca na plebanii Klara Wecker, Hedwig Reiche (siostra dziekana), Mathilde Reiche (matka dziekana),
1922
re w 1919 roku pozostaprałat
Maximilian Kaller z Piły, dziekan Adalbert Reiche oraz nauczycielka Maria Zodrow, z tyłu osobistości
Errichtung des Disły w granicach Niemiec,
wspomnianej parafii. (z archiwum M. Sprungala)
triktsamts Schussenwikariusz parafialny KleKirchenvisitation der Pfarrei Schussenze am 21.6.1927, vor der Propstei, vordere Reihe v. li. n. re. Pfarrhelze (Ciosaniec) [zumens Rohbeck (1875ferin Klara Wecker, Fräulein Hedwig Reiche (Schwester des Dekans), Mathilde Reiche (Mutter des Dekans),
vor gab es seit 1839
1942) został wprowadzoPrälat Maximilian Kaller aus Schneidemühl/ Piła, Dekan Adalbert Reiche und Lehrerin Maria Zodrow, dahinter
sechs Polizeibezirke
ny na urząd proboszcza.
die Honoratioren des Kirchspiels.
im Kreis Bomst]. Die
Wieś dotąd należała do
(Sammlung M. Sprungala)
meisten Dörfer des
parafii Ciosaniec, a ofiRestkreises
Bomst
cjalnie - do polskiego
werden an das Stromnetz angeschlossen.
Kaszczoru. Parafianie wkrótce wybudowali własną świątynię.
11.06. Einweihung der Erinnerungstafel am Kriegerdenkmal
(patrz 1933)
in Schlawa unter der Leitung des Grafen v. Haugwitz, Bürger30.09. Połączenie obszarów dworskich Przybyszowa i Sławy.
meister Adolf Just und Rittergutsbesitzer Heinze als Vertreter
1.10. Likwidacja obszarów dworskich jako jednostki administrades Kriegervereins.
cyjnej w Niemczech. Stąd obszar dworski Sława połączono ad01.07. Der Kreis Bomst mit dem Distriktskommissariat Schusministracyjnie z miastem Sława. (patrz 1921)
senze (Ciosaniec) tritt zur neuen preußischen Provinz Grenz1929
mark Posen-Westpreußen bei, ab 1.8. Teil des neu gebildeten
09.03. Sekretarz miasta Adolf Just zostaje burmistrzem Sławy
Regierungsbezirks Schneidemühl.
Renovierung der Kirche in Lache (Śmieszkowo) in der Zeit der
na 12 lat. (patrz 1921)
hohen Inflation.
06.05. Uroczyste otwarcie obiektu turystycznego „Strandhaus”.
Einbau einer elektrischen Lichtanlage in der evangelischen
Początkowo wykorzystywana kantyna należąca do majątku okaKirche in Schlawa.
zała się niewystarczająca. Po udostępnieniu jeziora dla celów
An das Hotel „Reichsadler“ der Familie Hermann Schreck
turystycznych przez administrację majątku ziemskiego Hau(† 1948) wird ein stattlicher Tanzsaal angebaut.
gwitza (patrz 1927), wiosną 1928 roku prawa do prowadzenia
(siehe 1908)
działalności turystycznej nabył pochodzący z Polski optant Paul
Altmann (*ca 1888) i zlecił firmie Bartel budowę pomostu dla
trzech łodzi motorowych. Od tego momentu oferowano prze-
11.03. Eingliederung von Teilen des Gutsbezirks Salisch
(Zalesie) in die Landgemeinde Merzdorf.
04.09. Eingliederung von Teilen des Gutsbezirks Alt Strunz
in die Landgemeinde Alt Strunz.
12.10. Eingliederung von Teilen des Gutsbezirks Merzdorf in die Landgemeinde Merzdorf und desgleichen
beim Gutsbezirks Salisch (Zalesie) in die Landgemeinde
Salisch.
Der Kaplan Erich Feiereis (*5.11.1887 Glogau,
† 9.12.1957) aus Guhrau (Góra) wird nach der Versetzung
von Pfarrer Alfred Schubert dorthin katholischer Pfarrer
in Schlawa (Sława).
Der evangelische Pastor von Schlawa (Sława), Dr. Kurt
Kuhl (*28.12.1890 Graudenz), wird nach Suhl versetzt.
Sein Nachfolger wird Kurt Grätz (*16.5.1897). (siehe
1921, 1932)
Als Eigentümer der Güter in Strunz wird Richard
Schulz genannt, der bis 1945 im Besitz dieses Gutes
blieb. Sein Verwalter war der Oberinspektor Richard
Baier. (siehe 1919)
Das evangelische Pfarramt in Alt Strunz (Stare Strącze)
bleibt bis 1929 vakant. (siehe 1906, 1929).
Errichtung einer Heldenhalle für die Gefallenen des
Początki rozwoju turystki w Sławie. (ze zbiorów B. Ratajczaka)
1. Weltkrieges in der evangelischen Kirche in Schlawa.
1929
Regierungsrat Erich Neumann wird bis 1928 Landrat
Beginn des Tourismus in Schlawa. (sammlung B. Ratajczak)
des Kreises Freystadt (Kożuchów, Schlesien). Nach ihm
wurde die Landrat-Neumann-Straße in Schlawa (Sława)
jażdżki po Jeziorze Sławskim łodzią „Potsdam”.
benannt. (siehe 1921, 1929) Neumann kam vom Ministerium
19.08. W gościńcu Meißnera w Ciosańcu utworzono spółdzielfür Handel und Gewerbe aus Berlin und kehrte am 1.10.1928
nię mleczarską. Za kwotę 45.000 marek przejęła ona mleczarnię
als Ministerialrat zum Ministerium für Handel und Gewerbe
Schnadhorst w Sławie.
zurück.
01.09. W Śmieszkowie otwarto punkt „Caritas”.
1927
Alexander Klinkert (*18.04.1875) został dziewiątym pastorem
22.06. Visitation in Schussenze (Ciosaniec) durch den Schneiewangelickim w Starym Strączu. (patrz 1926, 1940)
Nadradca rządowy Albert von Treskow z komendy policji
demühler Prälaten Maximilian Kaller (1880-1947).
w Magdeburgu zostaje landratem powiatu kożuchowskiego do
22.08. Tod des Pfarrers Paul Habrichts in Lache (Śmieszkowo).
1933 roku. (patrz 1926, 1932)
Sein Nachfolger wird am 1.1.1928 Johannes Nowak.
116
117
1926
1930
Rozwój turystyki nad Jeziorem Sławskim. W latach
30. XX wieku do Lubogoszczy przyjeżdżał na polowania
Ludwig Manfred Lommel
(1891-1962) - śląski kabaretysta wówczas bardzo znany
z audycji radiowych.
Producent cygar Becker likwiduje swoją manufakturę
jako ostatni w rzemiośle.
1931
9.11. Uroczyste poświęcenie
domu Caritas w Śmieszkowie przez prałata dra Franza
Hartza (1882-1953) z Piły.
1931
Caritas w Śmieszkowie. Siostra przełożona Sidora Kotzern (l.), siostra Lina Gallo (w środku)
oraz proboszcz Johannes Nowak. (ze zbiorów M. Sprungali)
Caritas in Lache. Schwester Oberin Sidora Kotzern (li.), Schwester Lina Gallo (Mitte)
und Pfarrer Johannes Nowak. (Sammlung M. Sprungala)
16.09. Die Haugwitzsche Gutsverwaltung gibt die Nutzung
des Schlawaer Sees für touristische Zwecke frei. Im folgenden Frühjahr pachtet diese
Rechte der aus Polen zugezogene Optant Paul Altmann.
(siehe 1929)
Dies war der Beginn des Tourismus am Schlawaer See.
Ausbau einer Chaussee
nach Schussenze (Ciosaniec),
das seit 1919 Sitz eines Polizeidistrikts ist. Auch ein
Bahnhof wurde hier errichtet.
1928
01.01. Johannes Nowak
(*3.7.1893, † 9.10.1965 Kons26.04. Wizytacja w Ciosańcu
tanz), geweiht am 14.5.1916,
przeprowadzona przez praławird Pfarrer in Lache
ta Franza Hartza (1882-1953).
(Śmieszkowo). (siehe 1927,
1.08. Reforma administracyj1938)
In Lache (Śmieszkowo)
na: połączenie powiatu zielowird eine evangelische Kanogórskiego z kożuchowskim.
pelle gebaut, die Ende der
(patrz 1933)
60er Jahre wieder abgeris30.09. Reorganizacja powiasen wurde.
tów ze względu na oszczęd15.05. In Lupitze, das 1919 bei
ności. Majątek ziemski w SłaDeutschland blieb, wird der
wie ponownie znajduje się
Pfarrvikar Klemens Rohbeck
w granicach powiatu głogow(1875-1942) in sein Amt einskiego. Likwidacja powiatu
führt. Bis dahin gehörte das
kożuchowskiego, aczkolwiek
Dorf zur Kirche in Schussenze
na krótki czas, gdyż zostaje
(Ciosaniec), bzw. offiziell noch
ponownie utworzony dnia
1932
zu Kaszczor (Altkloster). Die
1.10.1933 roku - jednakże
Gemeinde erbaut eine eigene
Sława pozostaje w powiecie
Klasa szkolna w Sławie, rok 1932 (z archiwum B. Ratajczaka)
Kirche. (siehe 1933)
głogowskim. (patrz 1933)
Schulklasse in Schlawa 1932 (Sammlung B. Ratajczak)
30.09. Vereinigung der GutsLandratem powiatu głogowbezirken Pürschkau (Przybysskiego był Otto Gail. (patrz
zów) und Schlawa (Sława).
1935)
Pastor ewangelicki w Sławie Kurt Grätz (*16.05.1897) zostaje
01.10. Aufhebung der Gutsbezirke in Deutschland als selbstänprzeniesiony do dzielnicy Rauschwalde w Zgorzelcu. Jego nadige Verwaltungseinheiten. Damit wird der Gutsbezirk Schlastępcą i zarazem ostatnim pastorem ewangelickim w Sławie
wa (Sława) administrativ mit der Stadt Schlawa vereinigt. (siejest Max Schumann (*16.06.1892 Kattern/ Zatyki k. Wrocławia,
he 1921)
† 24.03.1969 Jena. Matura w Bytomiu, 1911-16 studia teologicz-
1932
118
1929
ne we Wrocławiu, święcenia kapłańskie dnia 23.04.1919 roku,
1919 proboszcz w Branicach, powiat głubczycki, w Sławie od
dnia 1.03.1932 roku, dnia 27.01.1945 roku - ucieczka, od lipca
pastor w Tröbnitz (Turyngia), od października 1957 roku - zastępca superintendenta, przejście na emeryturę w 1963 roku).
(patrz 1925)
Niedaleko Potrzebowa polscy celnicy zastrzelili syna rolnika,
Gerharda Gruhna, który nie posiadał paszportu. Gruhn przekroczył granicę, gdyż chciał odwiedzić swoją żonę w Potrzebowie. W tamtym okresie tylko straż pożarna mogła przekraczać
granicę polsko-niemiecką bez paszportu, niekiedy także lekarz
i położna, których wzywano do Polski. Przejścia graniczne istniały tylko w Łupicach - Pfalzdorf i w Lginiu.
09.03. Stadtsekretär Adolf Just wird für 12 Jahre Bürgermeister in Schlawa (Sława). (siehe 1921)
06.05. Das Strandhaus am Schlawaer See wird feierlich eingeweiht. Nachdem die Haugwitzsche Verwaltung die Nutzung des
Sees zu touristischen Zwecken erlaubt hat (siehe 1927) hat
der aus Polen stammende Optant Paul Altmann (*ca.1888) im
Frühjahr 1928 die Rechte gepachtet und ließ durch die Firma
Bartel einen Landungssteg für drei Motorschiffe bauen, da die
zuerst zu diesem Zwecke genutzte Gutskantine nicht mehr ausreichte. Das Boot „Potsdam“ wurde seither für Rundfahrten im
See genutzt.
19.08. Im Gasthof Meißner in Schussenze (Ciosaniec) wird eine
Molkereigenossenschaft gegründet. Sie übernimmt für 45.000
Mark die Molkerei Schnadhorst in Schlawa.
01.09. Die Caritas-Station in Lache (Śmieszkowo) wird eröffnet.
Alexander Klinkert (*18.4.1875) wird neunter evangelischer Pastor von Alt Strunz (Stare Strącze). (siehe 1926, 1940)
Der Oberregierungsrat Albert v. Treskow
vom Polizeipräsidium Magdeburg wird
bis 1933 Landrat des Kreises Freystadt
(Kożuchów, Schlesien). Nach ihm wurde
die Landrat-Neumann-Straße in Schlawa
(Sława) benannt. (siehe 1926, 1932)
1933
Nauczyciel i kantor Otto Grabs ze Śmieszkowa zostaje dyscyplinarnie przeniesiony ze względów politycznych.
17.07. Ponowne utworzenie powiatu kożuchowskiego. Okręg
1930
Am Schlawaer See entwickelt sich der
erste Tourismus. In den 30er Jahren ging
in Laubegast (Lubogoszcz) der damals
aus dem Radio sehr bekannte schlesische Kabarettist Ludwig Manfred Lommel (1891-1962) hier oft zur Jagd.
Der Zigarrenmacher Becker gibt als
letzter seiner Zunft dieses Handwerk auf.
1931
Procesja w Ciosańcu (1933). (ze zbiorów M. Sprungali)
1933
Prozession in Schussenze (1933). (Sammlung M. Sprungala)
09.11. Das Caritas-Haus in Lache
(Śmieszkowo) wird durch den Schneidemühler Prälaten Dr. Franz Hartz (18821953) geweiht.
1932
26.04. Visitation in Schussenze (Ciosaniec) durch Prälat Franz Hartz (1882-1953).
01.08. Verwaltungsreform: Die Kreise Grünberg (Zielona Góra,
Schlesien) und Freystadt (Kożuchów, Schlesien) werden zusammengeschlossen. (siehe 1933)
sławski pozostaje w granicach powiatu głogowskiego. (patrz 1932)
1.10. Wikariusz parafialny w Łupicach Klemens Rohbeck (18751942) zostaje przeniesiony dyscyplinarnie, ponieważ był motorem napędowym w sporze toczącym się pomiędzy mieszkań119
cami wsi. W kolejnych latach parafia nie ma proboszcza, jedynie pełnione są zastępstwa przez dziekana Reiche z Ciosańca,
archiprezbitera Thiela z Kolska, ojca Stenzla z Głogowa (1933),
Rochusa Carlowitza (1933-34), Theodora Bauma (1934-35)
i Franza Meyera (1934-35). (patrz 1935)
W kolejnych latach planowano rozbudowę miasta Sława jako
kurortu organizacji „Siła przez Radość” (KdF-Bad, „Kraft durch
Freude” - nazistowska organizacja zajmująca się organizowaniem masowych imprez turystycznych) z piwiarniami usytuowanymi przy Rynku. Pastor ewangelicki walczy przeciwko tym
projektom, których nie zrealizowano jedynie z powodu wybuchu
wojny światowej.
1935
kwiecień: Horst Hacker - landratem powiatu głogowskiego. W kwietniu 1938 roku mianowano go na komisarycznego
landrata w Grimmen, dokąd został przeniesiony dopiero dnia
9.03.1939 roku. (patrz 1932, 1939)
24.06. W Sławie umiera najbardziej znaczący kupiec i przedsiębiorca tego miasta Josef Rother. Rother przybył do Sławy pod
koniec lat 90. XIX wieku i nabył od wdowy i spadkobierczyni
firmy Heinricha Lange „Hôtel zur Krone” przy Rynku. Wdowa
przeprowadziła się do Legnicy, gdzie dla jej czwórki dzieci istniały lepsze możliwości zdobycia wykształcenia. Rother był z wykształcenia destylatorem i kupcem. W 1907 roku zlecił odnowienie budynku za kwotę 60.000 marek (roczne dochody). Ponieważ interes prosperował znakomicie, a powierzchnia w piwnicy
była ciągle niewystarczająca, Rother wraz z kilkoma chłopami
założył spółdzielnię - gorzelnię na wzgórzu zwanym „Schäferberg”. Tamże rozpoczęto produkcję jego likierów i wódki pszennej zwanej „Schlawaer Seewasser” [=”sławska woda morska”],
natomiast chłopi mieli możliwość zbycia płodów rolnych. Później powstały kolejne zakłady: druga gorzelnia, spółdzielnia mleczarska, zakład produkcji cegły wapienno-piaskowej oraz rolnicza wytwórnia spirytusu „Landwirtschaftliche Spritfabrik Rother
& Co”. Poza tym Rother posiadał kilka domów i majątek ziemski
w miejscowości Bełcze, powiat zielonogórski.
1.11. W tym dniu sławski pastor ewangelicki Erich Feiereis
(1887-1957) nie wywiesił flagi NSDAP (Hakenkreuzfahne), dlatego prokuratura przy sądzie wyższym w Głogowie skazała go
na karę grzywny w wysokości 50 reichsmarek.
Montaż elektrycznego ogrzewania podłogowego w kościele
ewangelickim w Sławie.
20.04. Śmierć dziekana i proboszcza parafii Ciosaniec Adalberta
Reiche (1867-1936), który w ostatnich latach swojego życia często chorował. (patrz 1904, 1936)
26.06. Wizytacja w Ciosańcu przeprowadzona przez prałata dra
Franza Hartza (1882-1953) z Piły.
31.07. Wikariusz parafialny Johannes Kluck (1901-1984) z Łupicy zostaje proboszczem parafii Ciosaniec. Przez długi czas zastępował i pomagał zmarłemu dziekanowi Reiche. (patrz 1935)
Dnia 27.01.1945 roku odłączony od swojej społeczności podjął
ucieczkę przed zbliżającą się Armią Czerwoną, wyjeżdżając ostatnim pociągiem z Ciosańca w kierunku Magdeburga. (patrz 1935)
4.09. Gmina ewangelicka w Sławie obchodzi z biskupem D. Zänkerem jubileusz 100-lecia istnienia świątyni. (patrz 1836)
30.11. Zmiana nazwy słowiańskiej „Goile” (Gola) na „Rodenheide” (po 1945 roku wieś przez krótki okres zwano „Gołów”).
Również należący do wsi folwark „Krempine” (Krępina) otrzymał nową nazwę - „Neuacker” (po 1945 roku miejscowość
przez krótki czas nazywała się „Krępowo”).
30.11. Zmiana nazwy gminy wiejskiej „Salisch” (Zalesie) na „Hinterwald”.
28.12. Zmiana nazwy okręgu urzędowego „Salisch” (Zalesie) na
„Hinterwald”.
1933
1937
Der Lehrer und Kantor Otto Grabs aus Lache (Śmieszkowo)
wird aus politischen Gründen strafversetzt.
17.07. Neubildung des Landkreises Freystadt (Kożuchów, Schlesien). Der Bezirk Schlawa (Sława), der zuvor zum Kreis Freystadt
gehört hatte, bleibt jedoch beim Kreis Glogau (Głogów, Schlesien). (siehe 1932).
01.10. Der Lupitzer Pfarrvikar Klemens Rohbeck (1875-1942)
wird strafversetzt, weil er eine der treibenden Kräfte im innerdörflichen Streit war. In den nächsten Jahren gibt es hier
keinen eigenen Pfarrer mehr, nur noch Vertretungenen durch
Dekan Reiche/ Schussenze (Ciosaniec), Erzpriester Thiel/ Kolzig
(Kolsko), die Glogauer Pater Stenzel (1933), Rochus Carlowitz
(1933-34), Theodor Baum (1934-35) und Franz Meyer (193435). (siehe 1935)
Für die folgenden Jahre wird der Ausbau der Stadt Schlawa
zum KdF-Bad (NS-Freizeit- und Erholungsorganisation „Kraft
durch Freude“) mit Bierschenken am Marktplatz geplant. Der
evangelische Pastor kämpft gegen diese Pläne an, doch nur der
Weltkrieg verhindert diese Pläne.
1935
1.04. Johannes Kluck (1901-1984) z Sypniewa zostaje drugim
wikariuszem parafialnym w Łupicach. (patrz 1937)
120
1936
30.09. Neuordnung der Kreise aus Ersparnisgründen. Die
Herrschaft Schlawa (Sława) kommt wieder zum Kreis Glogau
(Głogów, Schlesien). Kurzzeitige Auflösung des Kreises Freystadt, der zum 1.10.1933 wieder entsteht - Schlawa bliebt jedoch bei Glogau (Głogów, Schlesien). (siehe 1933) Landrat des
Kreises Glogau war Otto Gail. (siehe 1935)
Der evangelische Pastor von Schlawa (Sława), Kurt Grätz
(*16.5.1897) wird nach Görlitz, OT Rauschwalde, versetzt.
Sein Nachfolger als letzter evangelischer Pastor von Schlawa
wird Max Schumann (*16.6.1892 Kattern/ Zatyki b. Breslau,
† 24.3.1969 Jena. Abitur in Beuthen/ OS (Bytom), 1911-16 Theologiestudium in Breslau, ordiniert am 23.4.1919, 1919 Pfarrstelle
in Branitz/ Branice, Kr. Leobschütz/ Oberschlesien, seit 1.3.1932
in Schlawa, 27.1.1945 Flucht, seit Juli Pastor in Tröbnitz (Thüringen), seit Oktober 1957 Oberpfarrer, Oktober 1963 pensioniert).
(siehe 1925)
Der Landwirtssohn Gerhard Gruhn wird bei Scharne (Potrzebowo) von polnischen Zöllnern erschossen. Er hatte die Grenze
ohne Paß passiert, um seine Frau in Scharne zu besuchen. Ohne
Paß durfte damals nur die Feuerwehr die deutsch-polnische
Grenze passieren, zuweilen auch ein Arzt oder eine Hebamme,
die nach Polen gerufen wurde. Grenzübergänge gab es jedoch
nur bei Pfalzdorf (Łupice) und bei Ilgen (Lgiń).
1935
April: Horst Hacker wird Landrat des Kreises Glogau (Głogów,
Schlesien). Im April 1938 wurde er kommissarischer Landrat in
Grimmen, aber erst am 9.3.1939 dorthin versetzt.
(siehe 1932, 1939)
24.06. In Schlawa (Sława) stirbt der bedeutendster Kaufmann
und Unternehmer der Stadt Schlawa, Josef Rother. Er war
Ende der 1890er Jahre nach Schlawa (Sława) gekommen und
erwarb von der Witwe und Erbin der Firma Heinrich Lange das
„Hôtel zur Krone“ am Markt. Die Witwe zog daraufhin mit ihren vier Kindern nach Liegnitz, wo sie eine bessere Schulausbildung genießen konnten als in Schlawa (Sława). Rother war
gelernter Destillateur und Kaufmann. 1907 ließ er das Haus
zum Preis von 60.000 Mark (einer Jahreseinnahme) erneuern.
Da der Keller im Haus für das gut gehende Geschäft immer
noch zu klein war, gründete er mit einigen Bauern eine Genossenschaftsbrennerei auf dem Schäferberg. Hier konnte er nun
seine Liköre und den „Schlawaer Seewasser“ genannten Weizenkorn herstellen und die Bauern konnten ihre Kartoffelernte
so nutzbringender verarbeiten. Es folgte die Gründung weiterer Betriebe: eine 2. Brennerei, die Molkereigenossenschaft,
ein Kalksandsteinwerk und die Landwirtschaftliche Spritfabrik
Rother & Co. Zudem besaß er mehrere Häuser und das Gut in
Hohwelze, Kr. Grünberg.
01.11. Der evangelische Pastor von Schlawa (Sława), Erich
Feiereis (1887-1957), soll an diesem Tag nicht mit der Hakenkreuzfahne beflaggt haben und wird daraufhin durch die
Oberstaatsanwaltschaft in Glogau (Głogów, Schlesien) zu einer
Geldstraße von 50 RM verurteilt.
Einbau einer elektrischen Fußbodenheizung in der evangelischen Kirche in Schlawa.
7.01. Zmiana nazwy miasta „Schlawa” (Sława) na „Schlesiersee”. Nowe określenie wchodzi w życie dnia 1.02.1937.
1.04. Połączenie wsi i obszarów dworskich „Alt Strunz” (Stare
Strącze), „Salisch” (= Hinterwald, patrz 1936), „Merzdorf” (Marcinkowo), „Linderei”, „Bergvorwerk”, „Köhlerkrug” (kolonia
Węglarz) i „Morgenstern” (Jutrzenka). Nowa miejscowość otrzymała nazwę „Deutscheck”. Po 1945 roku wieś została nazwana
„Stary Stręczyn”, obecnie obowiązuje nazwa „Stare Strącze”.
3.07. Zmiana nazwy okręgu urzędowego „Hinterwald” na
„Deutscheck”.
31.07. Wikariusz parafialny z Łupic Johannes Kluck (1901-1984)
zostaje ostatnim niemieckim proboszczem w Ciosańcu.
(patrz 1935)
20.09. Zmiana brzmiącej słowiańsko nazwy wsi „Schenawe”
(Szreniawa) na „Schönforst”.
18.10. Zmiana nazwy wsi Schussenze (Ciosaniec) na „Ostlinde”
[Osten - Wschód, Linde - lipa]. Nazwa była zainspirowana lipami
stojącymi przy miejscowej plebanii, a wieś leżała wówczas na
wschodzie Rzeszy Niemieckiej.
1.11. Franz Düllick (1903-1975) zostaje trzecim wikariuszem parafialnym w Łupicach. (patrz 1940)
Śmierć drugiego dziedzica Sławy z rodu Haugwitz - Heinricha
1935
01.04. Johannes Kluck (1901-1984) aus Zippnow wird zweiter
Pfarrvikar in Lupitze. (siehe 1937)
1936
20.04. Tod des Dekans und Pfarrers von Schussenze (Ciosaniec), Adalbert Reiche (1867-1936). In den letzten Jahren war
er oft krank. (siehe 1904, 1936)
26.06. Visitation in Schussenze (Ciosaniec) durch Prälat Dr.
Franz Hartz (1882-1953) aus Schneidemühl (Piła).
31.07. Der Pfarrvikar Johannes Kluck (1901-1984) aus Lupitze
wird Pfarrer von Schussenze (Ciosaniec). Schon seit langem
vertrat und half er dem verstorbenen Dekan Reiche (siehe
1935). Am 27.1.1945 floh er getrennt von seiner Gemeinde vor
der Roten Armee mit dem letzten Zug aus Schussenze (Ciosa121
hrabiego von Haugwitz. Ponieważ jego małżeństwo z Gabrielle
hrabiną Széchènyi było bezdzietne, spadkobiercą zostaje jego
bratanek - Heinrich hrabia von Haugwitz (1901-1966).
Dnia 25.10.1930 roku zawarł małżeństwo w Budapeszcie z węgierką - Alica hrabiną Kàrolyi von Nagy-Karoly (1905-1981). Jego
ojciec Karl Heinrich hrabia von Haugwitz (1874-1948) odziedziczył majątki ziemskie Ossowa (Osová, Morawy) i Biskupitz.
(patrz 1901)
niec) gen Magdeburg. (siehe 1935)
04.09. Die evangelische Kirchengemeinde Schlawa begeht mit
Bischof D. Zänker die 100-Jahr-Feier ihrer Kirche. (siehe 1836)
30.11. Umbenennung des slawisch klingenden Ortsnamens
von Goile (Gola) in „Rodenheide“, nach 1945 wurde der Ort für
kurze Zeit Gołów genannt. Gleichzeitig wird das zum Dorf Goile
gehörende Vorwerk der Gutsherrschaft Schlawa (Sława), Krempine (Krępina), in „Neuacker“ umbenannt. Nach 1945 hieß der
Ort für kurze Zeit „Krępowo“.
30.11. Umbenennung der Gemeinde Salisch (Zalesie) in Hinterwald (Niederschlesien).
28.12. Umbenennung des Amtsbezirks Salisch (Zalesie) in Hinterwald (Niederschlesien).
1938
styczeń: Proboszcz Johannes Nowak ze Śmieszkowa zostaje
przeniesiony do innej placówki ze względów politycznych. Jego
funkcję objął Wilhelm Planzen (*1901 Weeze, † 15.01.1954)
z Nadrenii. Od grudnia 1934 roku pełnił urząd kierownika internatu szkolnego im. św. Marcina w Paradyżu, a następnie był
proboszczem w Śmieszkowie do momentu ucieczki w 1945 roku,
po 1945 roku - proboszcz w Wechselburg, radca konsystorialny
i dr jur. can. (patrz 1928) Proboszcz Planzen towarzyszył swoim
wiernym podczas ucieczki aż do miejscowości Riesa. Zabrał ze
sobą ostatnią księgę parafialną Śmieszkowa, którą aż do śmierci prowadził na podstawie otrzymywanych informacji o losach
członków byłej parafii.
Powstanie Obozu Służby Pracy Rzeszy (Reichsarbeitsdienstlager - RAD) dla mężczyzn w Starym Strączu, w 1939 roku - dla
kobiet.
Motocykliści przy
tablicy drogowej
Śmieszkowa.
(z archiwum
B. Ratajczaka)
Motorradfahrer
am Ortsschild Lache.
(Sammlung
B. Ratajczak)
1937
07.01. Umbenennung der Stadt Schlawa (Sława) in „Schlesiersee“. Die Neubezeichnung tritt zum 1.2.1937 in Kraft.
01.04. Zusammenlegung der Dörfer und Gutsbezirke Alt Strunz
(Stare Strącze), Salisch (= Hinterwald, siehe 1936), Merzdorf,
Linderei, Bergvorwerk, Köhlerkrug und Morgenstern zu Deutscheck. 1945 wird das gesamte Dorf in Stary Stręczyn umbenannt, heute Stary Strącze.
03.07. Umbenennung des Amtsbezirks Hinterwald (Niederschlesien) in Deutscheck.
31.07. Der Lupitzer Pfarrvikar in Lupitze, Johannes Kluck (19011984), wird letzter deutscher Pfarrer in Schussenze (Ciosaniec).
(siehe 1935)
20.09. Umbenennung des slawisch klingenden Ortsnamens
Schenawe (Szreniawa) in „Schönforst“.
18.10. Umbenennung des Dorfes Schussenze (Ciosaniec) in
„Ostlinde“, benannt nach den Linden an der Propstei und der
Lage im Osten - des Deutschen Reiches.
01.11. Franz Düllick (1903-1975) wird dritter Pfarrvikar in Lupitze. (siehe 1940)
Tod des zweiten Grundherrn von Schlawa (Sława) aus der
Familie Haugwitz, Heinrich Graf v. Haugwitz. Da seine Ehe mit
Gabrielle Gräfin Széchènyi kinderlos war, beerbt ihn sein Neffe
Heinrich Graf v. Haugwitz (1901-1966). Auch er war seit dem
25.10.1930 in Budapest mit einer ungarischen Gräfin verheiratet, mit Alica Gräfin Kàrolyi v. Nagy-Karoly (1905-1981). Sein
Vater Karl Heinrich Graf v. Haugwitz (1874-1948) hatte vom
Großvater die Herrschaften Ossowa (Osová, Mähren) und Biskupitz geerbt. (siehe 1901)
1939
3.04. Kanclerz Rzeszy Adolf Hitler wydaje rozkaz przygotowania
„ataku z zaskoczenia” na Polskę.
28.04. Hitler zrywa pakt o nieagresji z 1934 roku pomiędzy III
Rzeszą a Polską.
kwiecień: Dr Hans Kümper zostaje landratem powiatu głogowskiego. Od 1942 roku musiał odbyć służbę wojskową i tym samym nie był obecny w Głogowie. (patrz 1935)
30.06. Sejm podejmuje uchwałę o stanie wojennym (zniesienie
praw obywatelskich, wolności, wprowadzenie środków dotyczących inwigilacji i internowania osób podejrzanych)
1.09. Wybuch II wojny światowej.
2.09. Wschowa jako jedyne miasto przygraniczne zostaje
ostrzelane przez polską artylerię.
1940
1.04. Włączenie części gminy wiejskiej Deutscheck (Stare Strącze) do gminy Neu Strunz (Nowe Strącze).
9.06. Wizytacja w Ciosańcu przeprowadzona przez prałata dra
Franza Hartza (1882-1953).
17.07. Wikariusz parafialny w Łupicy Franz Düllick (1903-1975)
1938
Januar: Pfarrer Johannes Nowak von Lache (Śmieszkowo) wird
aus politischen Gründen zwangsversetzt. Sein Nachfolger wird
122
der Rheinländer Wilhelm Planzen (*1901 Weeze, † 15.1.1954).
Er war seit Dezember 1934 Leiter des St. Martin Schülerheims
in Paradies gewesen, dann bis zur Flucht 1945 Pfarrer in Lache,
nach 1945 Pfarrer in Wechselburg, Konsistorialrat und Dr. jur.
can. (siehe 1928) Pfarrer Planzen begleitete seine Gemeinde
auf der Flucht bis nach Riesa. Er nahm auch das letzte Kirchenbuch mit und führte es bis zu seinem Tod weiter, soweit er über
das Schicksal seiner ehemaligen Gemeinde unterrichtet wurde.
Errichtung eines Reichsarbeitsdienstlagers (RAD) für Männer
in Alt Strunz (Stare Strącze), 1939 für Frauen.
1939
03.04. Reichskanzler Adolf Hitler befiehlt die Vorbereitung eines Überraschungsangriffes auf Polen.
28.04. Hitler kündigt den Nichtangriffspakt zwischen dem
3. Reich und Polen von 1934 auf.
April: Dr. Hans Kümper wird Landrat des Kreises Glogau
(Głogów, Schlesien). Seit 1942 mußte er seinen Wehrdienst
ableisten und war dementsprechend nicht mehr in Glogau anwesend. (siehe 1935)
30.06. Der Sejm beschließt ein Gesetz über den Kriegszustand
(Aufhebung der bürgerlichen Rechte, Freiheiten, Maßnahmen
zur Überwachung und Internierung verdächtiger Personen)
01.09. Kriegsbeginn des 2. Weltkriegs.
02.09. Fraustadt wird als einzige Grenzstadt von der polnischen
Artillerie beschossen.
1939
1940
01.04. Eingliederung von Teilen der Gemeinde Deutscheck in
die Gemeinde Neu Strunz.
09.06. Visitation in Schussenze (Ciosaniec) durch Prälat Dr.
Franz Hartz (1882-1953).
17.07. Der Pfarrvikar in Lupitze, Franz Düllick (1903-1975),
wird nach Tirschtiegel versetzt. (siehe 1937)
31.07. Überall im benachbarten Reichsgau Wartheland werden Kreuze und Kapellen auf Veranlassung der deutschen
Besatzung in einer nächtlichen Aktion eingerissen. Die alten
Reichsgebiete (z. B. Lupitze) bleiben verschont.
01.09. Nachfolger als (vierter) Pfarrvikar in Lupitze wird Leo Koplin (1907-1989). (siehe 1943)
Herbert Franz wird seit 1941 zehnter evangelischer Pastor
von Alt Strunz (Stare Strącze). (siehe 1929, 1943)
zostaje przeniesiony do Trzciela. (patrz 1937)
31.07. Na całym terenie pobliskiego Kraju Warty w ramach nocnej akcji niemieccy okupanci burzą krzyże i kaplice. Oszczędzono jedynie obszary należące kiedyś do tzw. „Starej Rzeszy”, jak
np. Łupice.
01.09. Leon Koplin (1907-1989) zostaje (czwartym) wikariuszem parafialnym w Łupicach. (patrz 1943)
W 1941 roku Herbert Franz zostaje dziesiątym pastorem
ewangelickim w Starym Strączu. (patrz 1929, 1943)
1942
Rozbicie się samolotu transportowego (JU 87) pomiędzy miejscowościami Łupice i Krzyż (Kreutz).
1942
1943
Absturz eines Transportflugzeugs (JU 87) zwischen Ostweide
(= Lupitze) und Kreutz (Krzyż).
Helmut Bahlke zostaje dwunastym i zarazem ostatnim pastorem ewangelickim w Starym Strączu. (patrz 1941)
123
1943
listopad: Wikariusz parafialny w Łupicach Leo Koplin (19071989) zostaje proboszczem parafii Jastrowie (powiat Wałcz)
i opuszcza dotychczasową placówkę.
Helmut Bahlke wird zwölfter und letzter evangelischer Pastor von Alt Strunz (Stare Strącze). (siehe 1941)
November: Pfarrvikar in Lupitze Leo Koplin (1907-1989) wird
Propst in Jastrow (Jastrowie, Kr. Deutsch Krone) und verläßt
die Pfarrei.
1944
1.01. Josef Grzesk (1909-1983) zostaje piątym i zarazem ostatnim
niemieckim wikariuszem parafialnym w Łupicach. (patrz 1943)
W 1945 roku kapłan Grzesk towarzyszył kolumnie uchodźców swojej parafii. Jego postawa - przewodnika wysiedlonych
- uchodziła za wzorową.
16.07. Wizytacja w Ciosańcu przeprowadzona przez prałata dra
Franza Hartza (1882-1953).
21.07. Powołanie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w Lublinie.
27.07. Tajne porozumienie pomiędzy PKWN a rządem ZSRR dotyczące zachodniej granicy Polski na Odrze i Nysie oraz wysiedlania
ludności niemieckiej zamieszkałej na Wschód od planowanego
przebiegu granicy.
10.10. Niedaleko Sławy utworzono dwa obozy KL Gross-Rosen
dla kobiet narodowości żydowskiej: „Lager Schlesiersee I + II”
w folwarkach Neu Vorwerk (Potrzebówko Dolne, gmina Przybyszów) oraz Bänisch Vorwerk (Potrzebówko Górne, gmina Stare
Strącze). Celem działania obozów była śmierć więźniarek z wyczerpania w trakcie ciężkich robót, m.in. kopania rowów przeciwczołgowych.
W gościńcu w Ciosańcu (wówczas Ostlinde) działa obóz jeniecki dla przymusowych robotników narodowości żydowskiej,
wśród nich jest znany żydowski fotograf z Legnicy - Stefan Moses (*1928).
W pałacu sławskim przejętym przez Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) ukryto dokumenty europejskiej masonerii oraz procesów czarownic tzw. archiwum Himmlera.
01.01. Josef Grzesk (1909-1983) wird (fünfter und) letzter
deutscher Pfarrvikar von Lupitze. (siehe 1943) Pfarrer Grzesk
begleitet den Flüchtlingstreck seiner Gemeinde an exponierter Stelle und galt als vorbildlicher Treckführer.
16.07. Visitation in Ostlinde (= Schussenze/ Ciosaniec) durch
Prälat Dr. Franz Hartz (1882-1953).
21.07. Einsetzung des „Polnischen Komitees der Nationalen
Befreiung“ in Lublin.
27.07. Geheimabkommen des Lubliner Komitees mit der Sowjetunion über die polnische Westgrenze an der Oder und Neiße sowie Vertreibung der Deutschen östlich dieser Linie.
10.10. Bei Schlawa (Sława) werden zwei Frauenlager für Halbjüdinnen des KZ Groß-Rosen errichtet: „Lager Schlesiersee
I + II“ in Neu Vorwerk (Potrzebówko Dolne, Gemeinde Pürschkau) und Bänisch Vorwerk (Potrzebówko Górne, Gemeinde Alt
Strunz). Das Ziel ist Tod durch Arbeit.
In Schussenze (Ciosaniec) - damals Ostlinde - besteht in der
Gastwirtschaft ein Gefangenenlager für jüdische Zwangsarbeiter, unter ihnen der bekannte jüdische Liegnitzer Fotograf Stefan Moses (*1928).
Im Schlawaer Schloß wurden Unterlagen der europäischen
Freimauerei sowie die sogenannten Hexenakten Heinrich
Himmlers aufgehoben (überommen durch das Reichssicherheitshauptamt - RSHA).
1945
1945
1944
21.01. Evakuierung der Dörfer des Kirchspiels Schussenze (Ciosaniec) nach Schertendorf (Przylep, Kr. Grünberg) und Lansitz
(Łężyca, Kr. Grünberg).
23.01. „Todesmarsch“ der jüdischen Frauen Richtung Lache
(Śmieszkowo), erneute Erschießungen. Mit der Hauptmarschgruppe kommen ca. 38 Frauen durch Lupitze, sie werden bei Alt
Jaromierz ermordet.
24.01. Nachts um 3 Uhr wird Alarm geschlagen. Es kommt der
Befehl zur Evakuierung. Überall im Umland beginnt das große
Schlachten von Tieren, um Proviant zu schaffen.
26.01. Die ersten Rotarmisten erscheinen in der Region.
27.01. Flucht und Vertreibung der Bevölkerung der Gemeinde
Deutscheck (Stare Strącze).
28.01. Die letzten Evakuierungstransporte der deutschen Bevölkerung verlassen Sława. In der Stadt bleiben lediglich die
polnischen Zwangsarbeiter.
30.01. Im Raum Wollstein kommt es zu letzten Luftkämpfen
zwischen der Deutschen Luftwaffe und derjenigen der Roten
Armee.
dzieci i osoby w podeszłym wieku ze Sławy i okolic w kierunku
Żagania.
21.01. Ewakuowano mieszkańców wsi należących do parafii
Ciosaniec do Przylepu i Łężycy.
23.01. „Marsz śmierci” więźniarek narodowości żydowskiej
wiodący przez Łupice do Starego Jaromierza, gdzie dochodzi
do kolejnej egzekucji ok. 38 kobiet przez rozstrzelanie.
24.01. W nocy ok. godz. 3.00 ogłoszono alarm i rozkaz ewakuacji ludności niemieckiej. W całej okolicy masowo zarzynano
zwierzęta w celu przygotowania prowiantu.
26.01. W okolicy pojawiają się pierwsi czerwonoarmiści.
27.01. Ucieczka i przymusowe wysiedlenia mieszkańców wsi
Stare Strącze.
28.01. Wyjechały ostatnie transporty sławian narodowości niemieckiej. W mieście pozostali nieliczni Polacy - dotychczasowi
przymusowi robotnicy.
30.01. W okolicach Wolsztyna dochodzi do ostatnich starć
w powietrzu pomiędzy niemiecką Luftwaffe a siłami powietrznymi Armii Czerwonej.
01.01. Bildung einer polnischen provisorischen Regierung (in
der Nachfolge des Lubliner Komitees = Polnisches Komitee der
nationalen Befreiung).
20.01. Räumung des KZ Außenlagers Groß Rosen in Pürschkau
(Przybyszów) über große Umwege nach Grünberg, die Vorhut
passiert Lache (Śmieszkowo) und Friedendorf (Spokojna), wo
es zu ersten Erschießungen kommt. Die Jüdin Valerie Strauß
aus Tschechien ist der Exekution bei Friedendorf entkommen.
Die ersten Flüchtlinge aus dem Osten treffen in der Region
ein. An diesem Abend wird der Befehl erteilt, die Dörfer zu Räumen. Die Bevölkerung soll jenseits der Oder evakuiert werden.
Am selben Tag werden aus Schlawa und Umgebung Frauen, Kinder und alte Leute mit der Eisenbahn gen Sagan (Żagan) evakuiert.
1.01. Utworzono Tymczasowy Rząd RP w miejsce Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego.
20.01. W obliczu zbliżającego się frontu rozpoczęła się ewakuacja filii obozu Gross-Rosen k. Przybyszowa. Żydówki pędzono
drogą okrężną do Zielonej Góry - przez Śmieszkowo i Spokojną. Wycieńczone, nie mogące kontynuować „marszu śmierci”,
rozstrzelano w lesie k. Spokojnej. Z egzekucji 20 kobiet ocalała
tylko Czeszka Valeria Straussowa, która uciekła z miejsca kaźni.
Do okolic Sławy przybywają pierwsi uchodźcy niemieccy ze
Wschodu. Tego wieczoru wydano rozkaz ewakuacji mieszkańców okolicznych miejscowości na tereny położone na zachód
od Odry.
W tym dniu ewakuowano transportem kolejowym kobiety,
124
125
Wykaz źródeł i literatury (części kroniki do 1945 r.)
Quellen - und Literaturverzeichnis (Chronik bis 1945)
Skróty/Abkürzungen: AAP = Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, APP= Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Poznaniu,
WAP ZG = Wojewódzki Archiwum Państwowe / Zielona Góra [= Staatliches Wojewodschaftsarchiv] in Stary Kisielin
(deutsch: Alt Kessel), Akta Miasta Wschowa (= Akten der Stadt Fraustadt / Wschowa)
Źródła/Quellen
Meitzen, August
Codex diplomaticus Silesiae, Band IV, Berlin 1899 (Sammlung beurkundeter Handschriften
Schlesiens).
Szkoła Ciosaniec,
Chronik
Die Chronik der katholischen Schule in Schussenze (1871-1944).
Szkoła Łupice, Chronik
Die Chronik der katholischen Schule in Lupitze (1871-1944).
WAP ZG (Wilkowo)
Akta miasta Sławy (1795-1944).
Węcławski, Z.
Kronika książąt polskich, [w:] Monumenta Poloniae Historica, t. 3, Warszawa 1961.
Inventare der nichtstaatlichen Archive. Band 1 Kreis Grünberg und Freystadt (Codex diplomaticus
Silesiae, Bd. 24), Breslau 1908.
Band 2 Kreis und Stadt Glogau (Codex diplomaticus Silesiae, Bd. 28), Breslau 1915.
-
Perspektivische Vorstellung derer von Sr. Königl. Majestät in Preußen dem Land Schlesien
allergnädigst concedirten Bethäuser, 1748.
Wutke, Konrad (CDS)
Appelt, H.
Schlesisches Urkundenbuch, Bd.1, Wien-Köln-Granz 1963-1971, Bd. 6, W. Irgang, Köln-Wien 1998.
Bibliotheka
Uniwersytetu
Wrocławskiego
Regesten zur schlesischen Geschichte: 1334-1337 (Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 29), Breslau 1923.
Gottlob Missig, Orgel-Dispositionen, Freystadt, um 1800, Fotokopie, Sign. IV 0 4e, Nr. 19.
Wutke, Konrad +
Brandt, Erich +
Bellee, Hans (CDS 7)
Regesten zur schlesischen Geschichte: 1338-1342 (Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 30), Breslau 1930.
Celichowski, Zygmunt
Reces graniczny między Wielkopolską a Księstwem Głogowskim z roku 1528-1531
(z mapą pasa granicznego), Poznań 1900.
Wutke, Konrad +
Brandt, Erich (CDS 8)
Zakrzewski, Jan
Codex diplomaticus Maioris Poloniae. Band 1-4, Posen 1877.
Grünhagen, C. (CDS 1)
Regesten zur schlesischen Geschichte: bis zum Jahre 1200 (Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 7,2),
Breslau 1876.
Zakrzewski, Jan
Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski, Band 1 (984-1287), Posen 1877 (Der diplomatische Kodex
Großpolens.).
Grünhagen, C. (CDS 2)
Regesten zur schlesischen Geschichte: bis zum Jahre 1280 (Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 7,1),
Breslau 1875.
Zakrzewski, Jan
Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski, Band 2 (1288-1349), Posen 1878.
Zakrzewski, Jan
Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski, Band 3 (1350-1399), Posen 1879.
Grünhagen, C. (CDS 3)
Regesten zur schlesischen Geschichte: bis zum Jahre 1300 (Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 7,3),
Breslau 1886.
Zakrzewski, Jan
Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski, Band 4, Supplemente, Posen 1879.
Grünhagen, C. +
Wutke, Konrad (CDS 4)
Regesten zur schlesischen Geschichte: 1301-1315 (Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 16), Breslau 1892.
Grünhagen, C. +
Wutke, Konrad (CDS 5)
Regesten zur schlesischen Geschichte: 1316-1326 (Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 18), Breslau 1898.
Grünhagen, C. +
Wutke, Konrad (CDS 6)
Literatura/Literatur
-
Aus der Kirchengeschichte von Schlesiersee, in: Neuer Glogauer Anzeiger, 1981, Nr. 9.
-
Das war Glogau, Stadt und Land an der Oder 1913-1945, Hannover 1991.
Regesten zur schlesischen Geschichte: 1327-1333 (Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 22), Breslau 1903.
-
Die Geschichte der fünf evangelischen Kirchen von Schlawa, „Neuer Glogauer Anzeiger“, Hannover
1961, Nr. 4, S.7-8.
Grünhagen, C. +
Markgraf, H.
Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstentümer im Mittelalter, Bd. 1,
Publikationen aus den königlichen preußischen Staatsarchiven, Bd. 7, Leipzig 1881.
-
Holler, Carl
Chronik von Schlawa und Umgegend, gesammelt und bearbeitet von Carl Holler, Schornsteinfegermeister,
Manuskript, Schlawa 1901, in der Universitätsbibliothek Zielona Góra, Sign. ZS 3789.
Dokumentacja prac konserwatorskich i restaurastorskich przy XVI-wiecznych skrzydłach ołtarza
głównego z kościoła parafialnego pw. św. Michała w Sławie na Śląsku, Toruń 2001 [maszynopis,
archiwum WUOZ w Zielonej Górze].
-
Działalność organmistrzowska w Kościańskiem od pocz. XVII w. do 1918, Kościan 2003.
Holler, Carl
Belege und Akten zur Chronik von Schlawa, in der Universitätsbibliothek Zielona Góra, Sign. ZS 3788.
-
Einwohnerbuch für Stadt und Kreis Glogau, 1943, Glogau 1943.
Kwaśny, Zbigniew +
Wosch, Jan
Tabele podatku gruntowego i ludności wsi śląskich z około 1765 roku, oprac. Wydawnictwo PAN 1975.
-
Niederschlesien in Farbe: Zwischen Iserkamm und Schlesiersee. Ostdeutsche Heimat in Farbe, Bd. 18,
Mannheim 1987.
126
127
Ptaki Śląska, Wrocław 1991.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 1-12, Warszawa 1880-1892.
Dyrcz, W. +
Grabiński, W. +
Stawarczyk,T. +
Witkowski, J.
-
Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I-IV,
PAN 1982-2003.
Eckert, Friedrich
(Hrsg.)
Das war der Kreis Freystadt N/Schl., Geschichtliches und Erlebtes, Minden 2003, (Hrsg.) Heimatbund
Kreis Freystadt.
Anders, Eduard
Historische Statistik der Evangelischen Kirche in Schlesien / verfaßt von F. G. Anders. Verb. u. verm.
Ausg. d. Statistik der Evangelischen Kirche in Schlesien, Glogau 1848, Breslau 1867, 846 S.
Ehrhardt,
Siegismund Justus
Presbyterologie des evangelischen Schlesiens, Liegnitz 1789, Bd. 4., Evangelische Kirchen-und PredigerGeschichte der Stadt und des Fürstenthums Liegnitz, 747 S.
Feiereis, Erich
Wiederherstellungsarbeiten in der Schlawaer Filialkirche zu Altstrunz. In: Heimatkalender
für die Kreise Grünberg und Freystadt, Jg. 1932, S. 52-53.
Franke, E.
Schlawa die Stadt am größten See Schlesiens, Schlesiersee/ Schlawa um 1937/38.
Frase, Richard
Wanderbuch für die Grenzmark Posen-Westpreußen. Schneidemühl 1931.
Galas, Alicja +
Galas, Artur
Dzieje Śląska w datach, Wrocław 2001, 388 s., ISBN 83-911532-7-4
Geschwendt, F.
Neue Germanenfunde aus der Gegend des Schlesiersee, Altschlesische Blätter, 1938.
Grabiński, W.
Ptaki okolic Pojezierza Sławskiego, Biologia, z. 2, IKN, ODN, Zielona Góra 1986.
Grabs, Berthold
Lache, Kr. Bomst, später Grünberg + Lupitze, ab 1938 Ostweide. In: Johannesbote 1983,
Weihnachtsausgabe, S. 53-54.
Gromadzki, M. +
Dyrcz, A. +
Głowaciński, Z. +
Wieloch, M.
Ostoje ptaków w Polsce, Gdańsk 1994.
Harasimowic, Jan
Protestanckie budownictwo kościelne wieku reformacji, [w:] „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki“,
1983, t. 28.
Hehl, Ulrich v.
Priester unter Hitlers Terror, Paderborn 1996.
Heller, Oswald
Der Freystädter Kreis, Freystadt 1844.
Hellmich, M.
Das Jagdschloß am Tarnauer See, in: Altschlesische Blätter, 1939.
Helm, Otto
Aus Schlawa und Umgebung (vom Hauptlehrer in Schlawa), In: Grünberger Hauskalender, Ausgabe
für die Kreise Grünberg und Freystadt, Jg. 1924, S. 71-75.
-
Seebad und Luftkurort Schlawa i. Schlesien, [hrsg. vom Magistrat der Stadt Schlawa Schlesien],
Schlawa in Schlesien - [1926?], 4 Blätter.
-
Andrzejewski,
Tomasz + Motyl,
Krzysztof
Siedziby rycerskie w księstwie głogowskim. Zamki i dwory Rechenbergów i Schöneichów,
Nowa Sól (Neusalz) 2002.
Aubin, Hermann +
Petry, Ludwig +
Schlenger, Herbert
Geschichte Schlesiens. Hrsg. Historische Kommission für Schlesien. Band 1, Von der Urzeit bis zum
Jahr 1526, Stuttgart 1961.
Bagniewski,
Zbigniew
Wyniki badań wykopoliskowych na stanowisku nr 2 w Lubiatowie, pow. Wschowa, „Śląskie Sprawozdania
Archeologiczne“ 1971, t. 14.
Bartkiewicz, K.
Wojna trzydziestoletnia (1618-1648) na ziemiach nadodrzańskich, Zielona Góra 1993.
Blaschke, Julius
Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913.
Blümel, Charlotte
Flucht von Schlesien nach Oberfranken im Jahre 1945, bearbeitet von Siegfried Paschel, Hainichen
2005, 50 Blätter.
Boguszewicz, A. +
Nowakowski, D. +
Pozorwski, Z.
Średniowieczne założenie obronne w Tarnowie Jeziernym w świetle badań z lat 1999-2000,
„Śląskie Sprawozdania Archeologiczne“ 2001, t. 43.
Burgemeister,
Ludwig
Der Orgelbau in Schlesien, Frankfurt a. Main 1973.
Ciesielski, H.
Ewidencja założenia ogrodowo-parkowego w Sławie, [maszynopis] 1991.
Czacharowski, L.
Organy poznańskie w świetle badań źródłowych (XIV w. - 1945 r.), „Kronika Miasta Poznania“ 1997,
nr 4.
Demidziuk, K.
Archiwalia do archeologii dawnego obszaru Kreis Glogau, „Głogowskie Zeszyty Naukowe“ 2002, t. 4.
Dietrich, Gottlob
Groß- Glogau, Schicksale von 1806-1814, Glogau 1815.
Dolański, D.
Najspokojniejszy kościół. Reformacja XVI wieku w księstwie głogowskim, Zielona Góra 1998.
Henschel, G.
Alte Kreisgrenzen im nördlichen Niederschlesien. Eine verwaltungsgeschichtliche Skizze.
In: Heimatkalender für die Kreise Grünberg und Freystadt, Jg. 1934, S. 82.
Dolata, B.
Wyzwolenie Polski 1944-1945, Warszawa 1974.
Hoffmann,
Hermann
Die katholischen Kirchen des Landkreises Glogau. Führer zu schlesischen Kirchen Nr. 29, Breslau
1937.
128
129
Hübner, Z.
25 lat Szkół Rolniczych w Sławie, [brak miejsca wydania] 1987.
Langenheim, K.
Ein Kurzschwert des Mittelalters aus Schlawa, Kr. Glogau, [w:] Altschlesische Blätter, 1936.
Hultsch, G.
Schlesische Dorf- und Stadtkirchen, in: Das Evangelische Schlesien, Bd. 7, Lübeck 1977.
Lewczuk, J.
Badania osadnictwa pradziejowego, wczesnohistorycznego i nowożytnego w rejonie Sławy,
[w:] Archeologia Środkowego Nadodrza, 1998, t. 1.
Jakóbczyk, W. (red.)
Dzieje Wielkopolski. Lata 1793-1918, Poznań 1973.
Jakubaszek, E.
Miejsca Pamięci Narodowej w województwie zielonogórskim, Zielona Góra 1972.
Limpricht, G.
Bericht über eine mit Unterstützung des Präsidiums der Schlesischen Gesellschaft unternommene
botanische Reise nach dem Schlawa-See und dessen Umgebung, 48 Jahre - Bericht der Schlesischen
Gesellschaft für Vaterländische Kultur, Breslau 1871.
Jazdon, A.
Zbiory zabezpieczone w Sławie w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej, [w:] „Nasza Sława“ 1997, nr 1.
Jerzak, L. +
Wąsicki, A.
Wstępne rozpoznanie awifauny, [w:] Sławski Park Krajobrazowy, Dokumentacja projektowa, Zielona
Góra 1999.
Link, Alfred
Die Pfarrkirchen in Lache. In: Heimatkalender für den Kreis Fraustadt, Jg. 1925, S. 57 f.
Nach der „Chronik von Lache“ des Pfarrers Linke (†).
Jungnitz, Joseph
Visitationsberichte der Diözese Breslau. Archidiakonat Glogau. Erster Teil, Veröffentlichungen aus dem
Fürstbischöflichen Diözesan-Archive zu Breslau, Band 3, Breslau 1907.
Loose, K.
Dwór w Przybyszowie, Szczecin 1971 [maszynopis, archiwum WUOZ w Zielonej Górze].
Lutsch, H.
Die Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Liegnitz, Breslau 1891.
Jurek, Tomasz
Dziedzic Królestwa Polskiego - książę głogowski Henryk (1274-1309), Poznań 1993, 164 s.
(Prace Komisji Historycznej / Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk; 45) ISBN 83-7063-055-3,
s. 163-165: Der Erbe des polnischen Königreichs Herzog Heinrich von Glogau (1274-1309).
Malinowski, A.
Kronika Sławy, [w:] Biblioteka Encyklopedii Ziemi Głogowskiej, t. 20, Głogów 1995.
Matuszkiewicz, F.
Die mittelalterliche Gerichtsverfassung des Fürstentums Glogau, Breslau 1911.
Jurek, Tomasz
Obce rycerstwo na Śląsku / Foreign knights in Silesia until the middle of the 14th century, Poznań 1996.
(Fremde Ritterschaft in Schlesien.)
Matwijowski,
Krysty (red.)
Głogów. Zarys monografii miasta, Wrocław 1994, 337 s., ISBN 83-85689-50-8.
Jurek, Tomasz
Początki Sławy, [w:] „Nasza Sława“ 2000, nr 2.
Minsberg, F.
Geschichte der Stadt und Festung Groß-Glogau, Bd. 1-2, Glogau 1853.
Kamionka, Roman
Die Reorganisation der Kreiseinteilung Schlesiens in der Stein-Hardenbergschen Reformperiode.
Einzelschriften zur schlesischen Geschichte. Bd. 11, Breslau 1934.
Moździoch, S.
Organizacja gospodarcza państwa wczesnopiastowskiego na Śląsku. Studium archeologiczne, WrocławWarszawa- Kraków 1990.
Kayser, E.
Deutsches Städtebuch, Stuttgart 1939.
Nowacki, Józef
Kędelski, M.
Ludność Ziemi Wschowskiej w drugiej połowie XVIII wieku,[w:]„Rocznik Leszczyński“ 1987, t. 8, Poznań.
Dzieje archidiecezji poznańskiej. Archidiecezja poznańska w granicach historyczynych i jej ustrój. Bd. 2,
Poznań 1964. (Die Geschichte der Posener Erzdiözese. Die Posener Erzdiözese in ihren geschichtlichen
Grenzen und ihre Struktur).
Knie, Johann G.
Alphabetisch statistisch topographische Übersicht der Dörfer, Flecken, Städte und anderer Orte
der Königlichen Provinz Schlesien 1845.
Nowakowski, D.
Materiały z penetracji Wyspy Kormoranów na Jeziorze Sławskim, Lubogoszcz stan.16,
„Śląskie Sprawozdania Archeologiczne“ 1997, t. 39
Knötel, P.
Evangelische Kirchenkunst der Reformationszeit im nördlichen Niederschlesien, in: Grünberger
Hauskalender für die Kreise Grünberg und Freystadt für das Jahr 1934.
Nowakowski, D.
Tarnów Jezierny 600 lat temu, [w:] „Nasza Sława“ 1999, nr 4.
Kowalski, S.
Miasta Środkowego Nadodrza dawniej. Historia zapisana w zabytkach, Zielona Góra 1994.
Nowakowski, D.
Wyniki badań archeologicznych stanowiska średniowicznego Sława 21, [w:] „Śląskie Sprawozdania
Archeologiczne“ 1999, t. 41.
Kozierowski,
Stanisław
Badanie nazw topograficznych dzisiejszej archidiecezji poznańskiej Bd. 1-2, Posen 1916,
(Untersuchung topographischer Namen der heutigen Posener Erzdiözese).
Nowakowski, D.
Zamek w Tarnowie Jeziernym w świetle źródeł archeologicznych i historycznych, [w:] „Nasza Sława“
2001, nr 1.
Kozierowski,
Stanisław
Pierwotne osiedlenie pogranicza wielkopolsko-śląskiego między Obrą i Odrą a Wartą i Bobrem
w świetle nazw geograficznych, Poznań 1929.
Pacyga, Artur
Archiwum Himmlera odnalezione po II wojne światowej w Sławie [praca dyplomowa, Wyższa Szkoła
Pedagogiczna], Zielona Góra 2001.
Kozioł, E.
Flora południowej części Pojezierza Sławskiego, Biologia, z. 2, IKN ODN, Zielona Góra 1986.
Pacyga, Artur
Cegłówka, [w:] „Nasza Sława“ 1997, nr 4.
Kruczek, J.
Z dziejów budowy organów na Ziemi Pszczyńskiej, Pszczyna 1983.
Pacyga, Artur
Lubogoszcz, [w:] „Nasza Sława“ 1997, nr 3.
Łachowski, Paweł
Lipinki dzieje przedwojenne, [w:] „Nasza Sława“ 1996, nr 2.
Pacyga, Artur
Odgłosy II wojny światowej w Sławie i jej okolicy, [w:] „Nasza Sława“ 1999, nr 2-4, 2000,
nr 1, 3, 4, 2001, nr 1-4, 2002, nr 1.
Łachowski, Paweł
Stare Strącze - historia wsi, [w:] „Nasza Sława“ 1997, nr 2 (5).
Pacyga, Artur
Przybyszów - historia wsi, [w:] „Nasza Sława“ 1996, nr 3.
130
131
Schulz, Paul
Schussenze (Ostlinde). In: Johannesbote 1983, Oktoberausgabe, S. 63-64.
Sinapius, J.
Schlesische Curiositäten, Leipzig 1702.
Söhnel, H.
Die Kastellanei Polnische Tarnau bei Schlawa, in: Schlesische Geschichtsblätter 1922.
Sprungala, Martin
„An Frl. Traurig bei Propst Fröhlich in Lache bei Weine“, in: Das Fraustädter Ländchen, Dortmund
1999.
Sprungala, Martin
„An Frl. Traurig bei Propst Fröhlich in Lache bei Weine“, in: Grünberger Wochenblatt, Mitteilungsblatt
für die früheren Bewohner der Stadt und des Kreises Grünberg in Schlesien, Nummer 11, November
1999, Heusenstamm.
Sprungala, Martin
Auch Wegkreuze haben eine Geschichte (zur Geschichte des Wegkreuzes bei Bruchdorf), in:
Johannesbote, Rundbrief des Visitators und des Heimatwerkes der Katholiken aus der ehemaligen
Freien Prälatur Schneidemühl, 55. Jahrgang, Fulda, Ostern 2003, S. 44.
Sprungala, Martin
Auch Wegkreuze haben eine Geschichte, in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer
Heimatbundes, Hannover, 49. Jahrgang, Nr. 3/ 2002, März, S. 9.
Sprungala, Martin
Chronik der Gemeinde Fleißwiese (früher Droniki), in: Grünberger Wochenblatt, Mitteilungsblatt für
die früheren Bewohner der Stadt und des Kreises Grünberg in Schlesien, Teil 1, S. 1-2, Nummer 9,
September 2002, Teil 2, S. 1-4, Nummer 10, Oktober 2002 und Teil 3, S. 2, Nummer 11, November
2002, Heusenstamm.
Sprungala, Martin
Das Dorf Alt Strunz (Stare Strącze), in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer Heimatbundes,
Hannover, 54. Jahrgang, Nr. 5/ 2007, Mai, S. 6.
Sprungala, Martin
Das Dorf Laubegast (Lubogoszcz), in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer Heimatbundes,
Hannover, 51. Jahrgang, Nr. 9/ 2004, September, S. 4.
Sprungala, Martin
Das Dorf Linden (Lipinki), in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer Heimatbundes,
Hannover, 53. Jahrgang, Nr. 8/ 2006, August, S. 8.
Sprungala, Martin
Das Dorf Merzdorf, in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer Heimatbundes, Hannover, 55.
Jahrgang, Nr.1/ 2008, Januar, S. 9.
Sprungala, Martin
Das Dorf Pürschkau (Przybyszów), in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer Heimatbundes,
Hannover, 52. Jahrgang, Nr. 11/ 2005, November, S. 9.
Der Kreis Freystadt / Scheinfeld 1969.
Sprungala, Martin
Das Dorf Salisch (Zalesie), in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer Heimatbundes,
Hannover, 54. Jahrgang, Nr. 7/ 2007, Juli, S. 7.
Samoliński, O.
Podziały administracyjne Polski zachodniej i północnej w latach 1795-1950, [w:] Rocznik Lubuski,
t. 10, Zielona Góra 1978.
Sprungala, Martin
Das Dorf Tschepplau (Krzepielów), in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer Heimatbundes,
Hannover, 56. Jahrgang, Nr. 2/ 2008, Februar, S. 8.
Schiersch, Franz
Unsere Heimatpfarrkirche St. Michael in Ostlinde. In: Johannesbote 1981, Oktoberausgabe, S. 49-50.
Sprungala, Martin
Der Kartograph Georg Freudenhammer, in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer
Heimatbundes, Hannover, 52. Jahrgang, Nr. 1/ 2005, Januar, S. 10.
Schiller, Adolf
(Hrsg.)
Heimatbuch des Kreises Freystadt/ NS. Liegnitz 1925.
Schlenger, Herbert
Geschichte Schlesiens, Band 1. Stuttgart 1961.
Sprungala, Martin
Die Besiedlung des Glogauer Grenzwaldes südlich der Obra / Osadnictwo na terenie pogranicznych
lasów głogowskich na południe od Obry, in: Natura. Band 8, (hrsg.) Polskie towarzystwo Przyjaciół
Nauk o Ziemi, S. 95-107, Zielona Góra 2003.
Pacyga, Artur
Sława - komendantura wojskowa, [w:] Encyklopedia Ziemi Głogowskiej, z.48, Głogów 1998.
Pacyga, Artur
Sława - powstanie władz oświatowych w 1945 r., [w:] Encyklopedia Ziemi Głogowskiej, z. 27,
Głogów 1995.
Pacyga, Artur
Sława na starej pocztówce, Sława 2005 (Schlawa auf alten Postkarten).
Pacyga, Artur
Zarys dziejów Sławy do 1945 roku, [w:] „Nasza Sława“ 1996, nr 3.
Paschel, Siegfried
Deutscheck - ein Dorf in Schlesien, 2 geheftete Bände, Band 1: Hainichen 2003, 123 S., Band 2
(in Zusammenarbeit mit Martin Sprungala): Hainichen 2006, 119 S.
Pawinski, Adolf
Źródła dziejowe, tom 12. Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym,tom 1.
Wielkopolska, Warszawa 1883.
Petersen, Ernst
Germanen an den Ufern des „Schlesischen Meeres“, in: Altschlesische Blätter, 1936.
Ptak, Marian
Zgromadzenia i urzędy stanowe księstwa głogowskiego od początku XIV w. do 1742 r., Wrocław 1991,
349 s. (Acta Universitatis Wratislaviensis; 1344) (Prawo/ Uniwersytet Wrocławski; 210)
ISBN 83-229-0538-6
Radkiwicz, J.
Wstępne rozpoznanie teriologiczne, [w:] Sławski Park Krajobrazowy. Dokumentacja projektowa,
red. L. Jerzak, Zielona Góra 1999.
ReichmannRobinson, A. M.
The Schlesiersee prisoners and the extraordinary Fate which befell them 7th October 1944
to 7th may 1945, Los Angeles 2000-2001.
Robinson, B.
Zbrodnie popełnione w obozach „Organizacji Schmelt“ w świetle wspomnień więźniarek,
[w:] Wykorzystanie niewolniczej pracy więźniów KL Groß Rosen przez III Rzeszę, red. A. Kobielec,
Wałbrzych 1999.
Rösler, Alfred
Tarnów Jezierny, [w:] „Nasza Sława“ 1998, nr 2.
Rösler, Alfred +
Gryca, R.
Siedem dni w Sławie, Warszawa 1991.
Rutkowski,
Hildegard +
Thiel, Hermann
Otto
132
133
Sprungala, Martin
Die Besiedlung des Primenter Landes nach deutschem Recht, in: Studia Zachodnie, Forschungsreihe
der Universität Zielona Góra, Bd. NR.7,S.41-47, Zielona Góra 2004
Sprungala, Martin
Die deutsche Klostersiedlung Mauche (Mochy) und das Primenter Land (in Großpolen/ Wielkopolska)
- zwischen Ethnizität und Konfessionalität. Langwaden 2000, 302 S.
Sprungala, Martin
Die Entstehung der Stadt und Herrschaft Schlawa, in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer
Heimatbundes, Hannover, 49. Jahrgang, Nr. 5/ 2002, Mai, S. 5.
Sprungala, Martin
Historia wsi Bagno (Bruchdorf),[w:] „Nasza Sława“, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława, Jahrgang 9, nr 4,
2004 (35), s. 6.
Sprungala, Martin
Historia wsi Ciosaniec, [w:] „Nasza Sława“, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława, Jahrgang 5, nr 4, 2000
(19), s. 6.
Sprungala, Martin
Historia wsi Droniki (Dronike), [w:] „Nasza Sława“, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława, Jahrgang 9,
nr 1, 2004 (32), s. 6.
Sprungala, Martin
Historia wsi Krzyż (Kreutz), [w:] „Nasza Sława“, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława, Jahrgang 8,
nr 1, 2003 (28), s. 6.
Sprungala, Martin
Historia wsi Lubogoszcz (Laubegast), [w:] „Nasza Sława“, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława, Jahrgang
10, nr 1, 2005 (36), s. 6.
Sprungala, Martin
Die Entstehung der Stadt und Herrschaft Schlawa, in: Das Fraustädter Ländchen, Dortmund, 52.
Jahrgang, Nummer 1/ 2005, S. 12.
Sprungala, Martin
Die Familie von Rechenberg im Herzogtum Glogau, in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer
Heimatbundes, Hannover, 51. Jahrgang, Nr. 11/ 2004, November, S. 18.
Sprungala, Martin
Historia wsi Łupica (Pfalzdorf), [w:] „Nasza Sława“, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława, Jahrgang 6,
nr 2, 2001 (21), s. 4.
Sprungala, Martin
Die Kirche von Schussenze (Ciosaniec) (+ Titelbild, Kirche von 1777, letztes Foto aus dem Jahr 1912,
S. 1), in: Johannesbote, Rundbrief des Visitators und des Heimatwerkes der Katholiken aus der
ehemaligen Freien Prälatur Schneidemühl, 52. Jahrgang, Fulda, Oktober 2000, S. 37.
Sprungala, Martin
Historia wsi Potrzebowo (niem. Scharne), część 1 - 2, [w:] Wizja Lokalna, „Kwartalnik Gminy Wijewo“,
Jahrgang 2008, nr 3 - 4, September 2008 und Dezember 2008.
Sprungala, Martin
Historia wsi Potrzebowo (Scharne), [w:] „Nasza Sława“, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława, Jahrgang
8, nr 2, 2003 (29), s. 6.
Sprungala, Martin
Historia wsi Przybyszów (Pürschkau), [w:] „Nasza Sława“, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława, Jahrgang
10, nr 2, 2005 (37), s. 6.
Sprungala, Martin
Historia wsi Śmieszkowo (Lache), [w:] „Nasza Sława”, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława, Jahrgang 9,
nr 2, 2004 (33), s. 6.
Sprungala, Martin
Historia wsi Spokojna (Friedendorf), [w]: „Nasza Sława“, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława, Jahrgang
6, nr 1, 2001 (20), s. 5.
Sprungala, Martin
Historia wsi Stare Strącze (Alt Strunz), [w:] „Nasza Sława“, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława,
Jahrgang 10, nr 3 - 4, 2005 (38-39), s. 6.
Sprungala, Martin
Historia wsi Szreniawa (Schenawe), [w:] „ Nasza Sława“, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława, Jahrgang
7, nr 3, 2002 (26), s. 4.
Sprungala, Martin
Historia wsi Wijewo (niem. Weine), część 1 - 2, [w:] Wizja Lokalna, Kwartalnik Gminy Wijewo, Jahrgang
2008, nr 1, März 2008 und nr 2, Juni 2008.
Sprungala, Martin
Książę Jan Okrutny z Żagania, [w:] „ Ziemia Wschowska“ (Red. A. Szczudło), Wschowa, Jahrgang 3,
nr 5 (52) / 2002 (14.3.), s. 17.
Sprungala, Martin
Die Pfarrvikarie Lupitze (später Ostweide), in: Johannesbote, Rundbrief des Visitators und des
Heimatwerkes der Katholiken aus der ehemaligen Freien Prälatur Schneidemühl, 56. Jahrgang,
Fulda, Ostern 2004, S. 39-46.
Sprungala, Martin
Die Priesterfamilie Kluck aus Zippnow, in: Johannesbote, Rundbrief des Visitators und des
Heimatwerkes der Katholiken aus der ehemaligen Freien Prälatur Schneidemühl, Fulda, 57. Jahrgang,
Fulda, Weihnachten 2005, S. 53-58.
Sprungala, Martin
Die Verwandtschaftsbeziehungen zwischen Polen und preußisch Schlesien, in Neuer Glogauer Anzeiger,
Zeitschrift des Glogauer Heimatbundes, Hannover, 49. Jahrgang, Nr. 3/ 2002, März, S. 5.
Sprungala, Martin
Eine „Flucht“ neben den Fluchttrecks. Die Todesmärsche aus den Zwangsarbeiterlagern, in:
Johannesbote, Rundbrief des Visitators und des Heimatwerkes der Katholiken aus der ehemaligen
Freien Prälatur Schneidemühl, 60. Jahrgang, Fulda, Ostern 2008, S. 107.
Sprungala, Martin
Eine kurze Geschichte des Dorfes und Kirchspiels Lache, in: Johannesbote, Rundbrief des Visitators
und des Heimatwerkes der Katholiken aus der ehemaligen Freien Prälatur Schneidemühl, 55.
Jahrgang, Fulda, Oktober 2003, S. 42.
Sprungala, Martin
Ergänzte Karte des Dorfes Hammer, in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer Heimatbundes,
Hannover, 50. Jahrgang, Nr. 10/ 2003, Oktober, S. 5.
Sprungala, Martin
Lageplan des Dorfes Rädchen, in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer Heimatbundes,
Hannover, 50. Jahrgang, Nr. 6/ 2003, Juni, S. 8.
Sprungala, Martin
Graf Archibald von Keyserling (1759-1829), in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer
Heimatbundes, Hannover, 53. Jahrgang, Nr. 2/ 2006, Februar, S. 3.
Sprungala, Martin
Menschenraub in Lache (1736), in: Das Fraustädter Ländchen, Dortmund, 50. Jahrgang,
Nummer 3/ 2003, S. 13.
134
135
Sprungala, Martin
Menschliches, all zu Menschliches (Anekdoten über Priester), in: Johannesbote, Rundbrief des
Visitators und des Heimatwerkes der Katholiken aus der ehemaligen Freien Prälatur Schneidemühl,
60. Jahrgang, Fulda, Oktober 2008, S.35.
Strzyżewski,
Wojciech
Jan Rechenberg (1480-1537). Szlachcic, wojskowy w służbie Jagiellonów, prekursor luteranizmu w
księstwie głogowskim,[w:] Ludzie Środkowego Nadodrza. Wybrane szkice biograficzne (XII-XX wieku),
Zielona Góra 1998.
Sprungala, Martin
Młynarska rodzina Pukackich, [w:] „ Ziemia Wschowska“ (Red. A. Szczudło), Wschowa, Jahrgang 3,
nr 20 (67) / 2002 (7.11.), s. 14.
Strzyżewski,
Wojciech
Sława w czasach Barwitzów hrabiów de Fernemont (XVII-XIX w.),[w:] „ Nasza Sława“ 2000, nr 2.
Sprungala, Martin
Neue Herren für Schlawa: die Familie Fernemont, in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer
Heimatbundes, Hannover, 50. Jahrgang, Nr. 3/ 2003, Februar, S. 8.
Strzyżewski,
Wojciech
Sławski dom Rechenbergów, [w:] „ Nasza Sława“ 2000, nr 2.
Sprungala, Martin
Opuszczona wieś Ptowe, [w:] „ Ziemia Wschowska“ (Red. A. Szczudło), Wschowa, Jahrgang 3,
nr 21 (68) / 2002 (21.11.), s. 16.
Strzyżewski,
Wojciech
Treści symboliczne herbów miejskich na Śląsku, Ziemi Lubuskiej i Pomorzu Zachodnim do końca XVIII
wieku, Zielona Góra 1999.
Sprungala, Martin
Priment und das Primenter Land: Die Gründung eines mittelalterlichen Klosters (Teil 1 + 2),
in: Johannesbote, Rundbrief des Visitators und des Heimatwerkes der Katholiken aus der ehemaligen
Freien Prälatur Schneidemühl, Fulda, Ostern 2001, S. 36. und Oktober 2001, S. 34.
Strzyżewski,
Wojciech (hrsg.)
Sława. Zarys dziejów (Schlawa. Ein Abriß der Geschichte), Sława 2004.
Sprungala, Martin
Rädchen nach 1920, in Neuer Glogauer Anzeiger, Zeitschrift des Glogauer Heimatbundes,
Hannover, 49. Jahrgang, Nr. 12/ 2002, Dezember, S. 6.
Suesmann
Bäuerliche Hofnachfolge in den Kreisen Freystadt und Grünberg i. Schles. - einst und jetzt. (vom
Vorsitzenden des Anerbengerichts Neusalz (Oder)). In: Heimatkalender für die Kreise Grünberg und
Freystadt, Jg. 1937, S. 94-104.
Sprungala, Martin
Radzyń po 1920 roku, [w:] „ Nasza Sława“, Towarzystwo Przyjaciół Sławy, Sława, Jahrgang 7, nr 2,
2002 (25), s. 5.
Sula, D.
Filie KL Gross-Rosen, Wałbrzych 2001.
Sprungala, Martin
Rodzina Rechenbergów w księstwie głogowskim, [w:] „ Ziemia Wschowska“ (red. A. Szczudło),
Wschowa, Jahrgang 5, nr 3 (89) / 2004 (18.3.), s. 4.
Tomiałojć, L.
Ptaki Polski, Warszawa 1990.
Sprungala, Martin
Schlawa, in: Das Fraustädter Ländchen, 48. Jahrgang, Nummer 1/ 2001, Dortmund, S. 23 + S. 71.
Topolski, Jerzy
(red.)
Dzieje Wielkopolski. Do roku 1792, Poznań 1972.
Schussenzer Friedhofsgeheimnisse, in: Johannesbote, Rundbrief des Visitators und des Heimatwerkes
der Katholiken aus der ehemaligen Freien Prälatur Schneidemühl, 56. Jahrgang, Fulda, Oktober 2004,
S. 94-97.
Tymczyj, A. (red.)
Schematyzm Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, Zielona Góra 1996.
Sprungala, Martin
Tyszkiewicz, L. A.
Granice i podziały Śląski we wczesnym średniowieczu,[w:] Studia i materiały z dziejów Śląska, t. 20,
Katowice 1992.
Sprungala, Martin
Śmieszkowo k. Płaczkowa, [w:] „ Ziemia Wschowska“ (red. A. Szczudło), Wschowa, Jahrgang 3,
nr 3 (50) / 2002 (14.2.), s. 16.
Urban, W.
Z dziejów duszpasterstwa katolickiego w archidiakonacie opolskim i głogowskim w czasach
nowożytnych, cz. 2, Archidiakonat głogowski, Warszawa 1975.
Sprungala, Martin
Stare Strącze do roku 1945 [1. Alt Strunz (Stare Strącze), 2. Salisch (Zalesie), 3. Merzdorf (-)], in:
Encyklopedia Ziemi Głogowskiej, nr 64/65, 2007 Głogów, s. 29-34, ISSN 1730-2382
Wąsicki, J.
Prowincja Grenzmark Posen-Westpreussen 1918-1933, Zielona Góra 1967.
Stenzel, Gustav
Adolf
Herzog Hans der Grausame von Sagan im Jahre 1488 und Hans Schweinichens Leben Herzog Heinrich
XI. von Liegnitz. In: Sammlung von Quellenschriften zur Geschichte Schlesiens, Band 2, Breslau 1850.
Wecker, Klara
Schussenze (Ostlinde). In: Johannesbote 1982, Osterausgabe, S. 55-57.
Stępczak, J.
Lata 1918/19/20 w północno-zachodnim rejonie pow. Wschowa, [w:] „Rocznik Lubuski“, t.1I, Zielona
Góra 1959.
Wo uns Gottes Sonne zuerst schien, Unser Heimatort Langemark/ Tschepplau. Krs. Glogau/
Niederschlesien, 87 S., 1999.
Stępczak, J.
Poufny memoriał niemiecki z roku 1937 o położeniu powiatu głogowskiego, Poznań 1959.
WinckelStrauchmann,
Magdalena
Stępczak, L.
Kronika Publicznej Szkoły Powszechnej w Sławie Śl., Sława 1945-1947.
Zimmermann,
Friedrich Albert
Beiträge zur Beschreibung von Schlesien. Band 10 Glogau, Freystad, Brieg 1791.
Stępczak, K.
Z przyrody Jeziora Sławskiego i okolicy, [w:] Przyroda Polski Zachodniej 1960, nr 4.
Zimniewicz,
Kazimierz
Przemęt. Zarys dziejów. Warszawa - Poznań 1991. (Priment. Ein Abriß der Geschichte.)
136
137
sława w granicach Polski
(od 1945)
Schlawa/Sława unter polnischer
Verwaltung (nach 1945)
1945
31.01. Zatrzymało się w Sławie ok. 50 niemieckich żołnierzy.
Pierwszego lutego Rosjanie z 3. Armii Gwardii I Frontu Ukraińskiego pod dowództwem gen. płk Wasilija Gordowa, po rozpoznawczym ostrzale, wkroczyli do Sławy. Podczas potyczki zginął
żołnierz niemiecki, pozostali wycofali się. Zniszczenia były znikome. W lutym utworzono miejską komendanturę wojskową.
W Sławie przejazdem zatrzymał się dowódca I Frontu Białoruskiego - marszałek Związku Radzieckiego Gieorgij Konstantynowicz Żukow.
1.02. 50 czerwonoarmistów wkroczyło do wsi Bagno i skierowało się do Ciosańca. W kolejnych dniach dochodzi do aktów
rekwizycji i grabieży mienia.
7.02. Podpalono gorzelnię w Ciosańcu. Sprawcą przypuszczalnie był Polak, ponieważ wielu mieszkańców miało dość znoszenia widoku włóczących się, pijanych czerwonoarmistów. W gorzelni jeszcze stał cały wagon - cysterna z czystym alkoholem,
który palił się przez kolejne dni.
8.02. Żołnierze rosyjscy zastrzelili młodego Willi Modera (19261945) z Ciosańca. Podpalono również stodołę i chlew.
15.02. Czerwonoarmiści zabili strzałem w głowę Josefa Raschke
(1894-1945) z Dronik, ponieważ w jego domu znaleziono ukryty rewolwer.
16.02. Czerwonoarmiści zastrzelili młynarza Karla Zinke (18941945), na którego bezpodstawnie doniósł jego parobek.
22.02. Trzech włóczących się w Ciosańcu czerwonoarmistów
zabiło się nawzajem. Niemieccy mieszkańcy pochowali ich na
cmentarzu. Miejsce pochówku Rosjan zostało później nazwane
„Grobem Nieznanego Żołnierza”.
Pod koniec lutego stanowisko cywilnego komendanta miasta
Sławy powierzono Polakowi Franciszkowi Jungowi - dotychczasowemu przymusowemu robotnikowi. Oddział żołnierzy polskich - Poczty Polowej nr 34 157- przybył do Sławy 27 marca.
Spośród komendantów wojennych szczególnie zapisał się Rosjanin polskiego pochodzenia Konstanty Cybin. Ograniczył samosądy i grabież. Komendanturę zlikwidowano wiosną następnego roku.
Na początku marca dotarli pierwsi osadnicy z sąsiedniej Wielkopolski - Józef Filipowski i Jan Wieland, pod koniec miesiąca
pionierzy z centralnej i wschodniej Polski.
14.03. Utworzenie czterech nowych okręgów administracyjnych
nieposiadających statusu województw: Okręg I (Śląsk Opolski),
Okręg II (Dolny Śląsk), Okręg III (Pomorze Zachodnie), Okręg IV (Mazurski).
31.01. Etwa 50 deutsche Soldaten bleiben in der Stadt. Am
1. Februar rücken die Einheiten der 1. Ukrainischen Front unter dem Kommando des Generals Wasilij Nikolajewicz Gordow
(1896-1951) in Schlawa ein. Bei einem Gefecht kommt ein
deutscher Soldat um. Die verbliebenen deutschen Soldaten
haben sich zurückgezogen. Die Stadt wurde von Kriegszerstörungen verschont. Im Februar wird hier eine Kommandantur
errichtet. In Schlawa hielt sich Marschall Georgi Konstantinowitsch Schukow (1896-1974), Kommandant der 1. Weißrussischen Front, kurz auf, als er sich auf der Durchreise befand.
01.02. Die ersten 50 Rotarmisten passieren das Dorf Bruchdorf
(Bagno) gen Schussenze (Ciosaniec). An den folgenden Tagen
kommt es zu ersten Requirierungen und Plünderungen.
07.02. Brandstiftung in der Brennerei Schussenze (Ciosaniec).
Es soll ein Pole gewesen sein, da man es leid war, die betrunkenen marodierenden Rotarmisten zu ertragen. In der Brennerei
stand noch ein ganzer Wagon mit reinem Alkohol, der einige
Tage lang brannte.
08.02. Der Schussenzer Jugendliche Willi Moder (1926-1945)
wird von russischen Soldaten in Ostlinde erschossen. Eine
Scheune und ein Stall werden in Brand gesteckt.
15.02. Die Rotarmisten erschießen Josef Raschke (1894-1945)
in Droniki per Kopfschuß, weil man in seinem Haus einen versteckten Revolver fand.
16.02. Die Rotarmisten erschießen den Müller Karl Zinke
(1894-1945) grundlos in Schussenze (Ciosaniec), der von seinem Knecht denunziert wurde.
22.02. Drei marodierende Rotarmisten bringen sich in Schussenze (Ciosaniec) gegenseitig um und werden von den deutschen Bewohnern auf dem Friedhof bestattet. Ihr Grab wurde
später als „Grab der unbekannten Soldaten“ gepflegt.
Ende Februar: Franciszek Jung, ein ehemaliger Zwangsarbeiter, wurde der erste polnische Zivilkommandant in Schlawa.
Am 27. März nach Schlawa kam die polnische Einheit-Feldpost
Nr. 34 157. Unter den Militärkommandanten hat sich Konstanty Cybin, Russe mit polnischer Herkunft, besonders ausgezeichnet. Er hat die Selbstjustiz und Plünderungen in der Stadt
stark eingeschränkt. Die Kommandantur wurde im Frühling
1946 aufgelöst.
Anfang März erscheinen die ersten polnischen Ansiedler aus
Großpolen in der Stadt - Józef Filipowski und Jan Wieland, Ende
März kommen die ersten Kolonisten aus Zentral- und Ostpolen
nach Schlawa (Sława).
1945
Orzeł pruski zdjęty w 1945 r. ze ściany budynku magistratu przy ul. Pl. Rynek.
Widoczne na nim przestrzeliny po kulach radzieckich pistoletów maszynowych
tzw. pepeszy. (fot. A. Pacyga)
Der preußische Adler, abgenommen von der Wand der Schlawaer
Stadtverwaltung auf dem Marktplatz. Zu sehen sind Einschußlöcher
aus russischen Maschinenpistolen PPSch. (Foto: A. Pacyga)
1945
Franciszek Jung (od lewej) - komendant cywilny miasta oraz pierwszy
powojenny burmistrz, Józef Filipowski (od prawej) - drugi burmistrz
od czerwca 1945 r. (źródło: L. Stępczak, Kronika…)
Franciszek Jung (links) - ziviler Kommandant und der erste Bürgermeister Sławas in der Nachkriegsgeschichte, Józef Filipowski (rechts) - seit
Juni1945 der zweite Bürgermeister. (Quelle: L. Stępczak, Kronika...)
138
Fragment strony kroniki przedstawiający niektórych animatorów życia
społeczno - gospodarczego w Sławie. Od lewego górnego rogu: Edward
Wojciski (nadleśniczy), Franciszek Krassowski (nauczyciel, dyrygent chóru),
Jan Landzwojczak (restaurator, animator sportu), Franciszek Laskowski (naczelnik poczty), Józef Waraczyński (zawiadowca stacji), Bronisław Metzler
(kierownik tartaku), Aleksander Orłowski (aptekarz), Józef Pluciński (lekarz
powiatowy), Stanisław Kempa (technik dentystyczny - źródło: L. Stępczak,
Kronika…).
Ein Auszug aus der Chronik. Zu sehen sind die damaligen Initiatoren
des gesellschaftlichen und wirtschaftlichen Lebens in Sława (Schlawa). Von
rechts, oben: Edward Wojciski (Oberförster), Franciszek Krassowski (Lehrer,
Chorleiter), Jan Landzwojczak (Restaurator, Sportanimateur), Franciszek
Laskowski (Postamtsleiter), Józef Waraczyński (Bahnhofvorsteher), Bronisław Metzler (Leiter des Sägewerks), Aleksander Orłowski (Apotheker), Józef
Pluciński (Kreisarzt), Stanisław Kempa (Zahntechniker) - (Quelle:
L. Stępczak, Kronika…).
139
W marcu Sławę włączono do ob14.03. Übertragung der deutwodu III (powiatu) Głogów, okręgu
schen Ostgebiete durch die
Dolny Śląsk (od czerwca 1946 woj.
UdSSR (offiziell: 24.5.), Bildung
wrocławskie).
von 4 Wojewodschaften (Masuren,
Od kwietnia (?) burmistrzem SłaOberschlesien, Niederschlesien,
wy został Franciszek Jung, następPommern).
nie od 4 czerwca Józef Filipowski.
März: Schlawa (Sława) wurde zu
Pierwszy Zarząd Miejski składał
dem III. Distrikt (dem Kreis) Glosię ze wspominanego burmistrza,
gau/ Głogów, Wojewodschaft
sekretarza Mieczysława Kręca oraz
Niederschlesien (Dolny Śląsk) anpozostałych pracowników magigeschlossen.
stratu: Maksymiliana Schwartza,
April (?): Franciszek Jung wurde
Haliny Wojcieszko, Haliny Kluczzum Bürgermeister von Schlakównej oraz Ignacego Wolniczaka.
wa ernannt. Im Juni übernahm
1945
Na normalizację życia w Sławie
Józef Filipowski das Amt. Zum
wpłynęło uruchomienie komuniVorstand der Stadt gehörten der
kacji, łączności i zakładów pracy
erwahnte Bürgermeister, der SeLudwik Stępczak (od lewej) i Leonard Horbulewicz - pionierzy
m.in.:
kretär Mieczysław Kręc sowie die
szkolnictwa w pow. głogowskim. (źródło: L. Stępczak, Kronika…)
• stacji kolejowej Sława Śląska (poVerwaltungsangestellten MaksyLudwik Stępczak (links) und Leonard Horbulewicz - Wegbereiter
łączenia od 1 maja), której pierwmilian Schwartz, Halina Wojciesdes Schulwesens im Kreis Glogau. (Quelle: Ludwik Stępczak....)
szym zawiadowcą został Józef Wazko, Halina Kluczkówna und Ignaraczyński,
cy Wolniczak.
Der öffentliche Verkehr, die
• poczty przez Romana Frąka, Jana
Post und die Unternehmen begannen den Betrieb wieder aufGrellusa, Franciszka Laskowskiego oraz Stanisława Żaka (4-6
zunehmen, was zur Normalissierung des Lebens in der Gegend
kwietnia). Wymiana przesyłek odbywała się za pośrednictwem
führte. Folgende Anstalten wurden wieder belebt:
rowerowego posłańca do Kaszczoru,
• Ab dem 1. Mai: der Bahnhof Sława Śląska. Józef Waraczyński
• apteki przez Aleksandra Orłowskiego (czerwiec/ lipiec),
wurde der erste Bahnhofsvorsteher nach dem Krieg.
• młyna parowego przez Władysława Ludwiczaka (6 czerwca),
• 4.- 6. April: das Postamt initiiert durch Roman Frąk, Jan Grel• Spółdzielni Rybackiej „Sława” przez m.in. przew. Oddziału
lus, Franciszek Laskowski und Stanisław Żak.
Powiatowego Państwowego Urzędu Repatriacyjnego Tadeusza
• Juni/Juli: Władysław Orłowski eröffnet eine Apotheke.
Wolańskiego i generała Juliusza Rómmla (24 czerwca),
• 6. Juni: Władysław Ludwiczak bringt die Dampfmühle in
• Samopomocy Chłopskiej i gorzelni przez Mariana Misia
Schlawa (Sława) wieder in Gang
(26czerwca),
• 24. Juni: Tadeusz Wolański von der Kreisabteilung der „Be• Powszechnej Spółdzielni Spożywców przez Stefana Mieszalhörde für die Registrierung der Repatrianten” (Państwowy
skiego (10 sierpnia),
Urząd Repatriacyjny) und General Juliusz Römmel initiierten
• mleczarni przez Edwarda Misia,
die Gründung der Fischereigenossenschaft „Sława”.
• tartaku przez Bronisława Metzlera (lipiec),
• 26. Juni Marian Miś gründete eine landwirtschaftliche Ge• Nadleśnictwa przez Jana Korolczyka i Edwarda Wojciskiego
nossenschaft und betrieb die Brennerei in Sława (Schlawa)
(lipiec),
• 10. August: Stefan Mieszalski gründete die Genossenschaft
• posterunku milicji przez Józefa Stasiaka (marzec),
„Powszechna Spółdzielnia Spożywców“
• Ochotniczej Straży Pożarnej przez Józefa Filipowskiego i Ma• Edward Miś betrieb die Molkerei,
riana Misia (czerwiec).
Pod koniec kwietnia przejęcie przez siostry Elżbietanki sław• Bronisław Metzler führte das Sägewerk (Juli),
• Jan Korolczyk und Edward Wojciski gründeten die Oberförsskiego Domu Starców i Sierot. Przełożoną zakonu została sioterei in Sława,
stra Didima Wlazlakówna.
Od kwietnia 1945 r. do wiosny następnego roku przewieziono
• Józef Stasiak leitete den Milizpunkt (März).
• Für die Neugründung der Freiwilligen Feuerwehr haben sich
z pałacu sławskiego do Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu
140
Józef Filipowski und Marian Miś eingesetzt (Juni).
Ende April Die Elisabethinnen übernehmen das Waisenund Altenhaus in Sława (Schlawa). Leiterin der Anstalt wurde
Schwester Didima Wlazlakówna.
Von April 1945 bis Frühling 1946: Über 100.000 meist freimauerische Bücher, Zeitschriften und Dokumente vom sog.
Himmlers Archiv, die im Krieg im Schlawaer Schloß untergebracht waren, wurden in die Universitätsbibliothek nach
Poznań transportiert. Der Universitätsangestellte Ludwik Gocel
leitete die Inventur des o.g. Bestandes.
13.05. Der erste organisierte Transport der sogenannten Repatrianten aus dem Osten Polens erreicht den Bahnhof Sława
(Schlawa).
01.06. Ludwik Stępczak schreibt die ersten Einträge in seiner
„Chronik der Öffentlichen Schule in Sława Śląska…” In der Chronik werden die ersten drei Nachkriegsjahre in der Stadt sehr
genau geschildert.
02.06. Einweihung der Öffentlichen Schule. Zu diesem Zweck
wurde die ehemalige evangelische Schule in der Seestraße
(heute: Odrodzonego-Wojska-Polskiego-Straße) übernommen.
Der erste Leiter war Ludwik Stępczak. Im kurzen Schuljahr
1944/1945 haben 64 Kinder die Schule besucht.
02.06. In der Michaeliskirche hielt Pfarrer Igliński aus
Włoszakowice (Luschwitz) die erste Messe auf Polnisch ab. Anlaß dafür war die Einweihung der ersten öffentlichen Schule im
Kreis Glogau (Głogów). Am 17. Juni kam Pfarrer Kazimierz Tomkiewicz in die Stadt und hielt hier seine erste Messe.
10.06. Da die Stadt Glogau (Głogów) durch die Kriegsereignisse
fast ganz zerstört war, entschied der Regierungseauftragte im
Distrikt III, Władysław Marzec, den Sitz der Verwaltung samt
Referaten nach Sława zu verlegen.
12.06. Die erste Telefonverbindung der Telefonzentrale mit
Leszno (Lissa) und Wschowa (Fraustadt). Nutzer waren damals
lediglich der Regierungsbeauftragte und die Kreismiliz.
17.06. Bürgermeister Józef Filipowski hat den Befehlshaber
der Armee „Warszawa” und des Widerstands der polnischen
Hauptstadt von 1939, General Juliusz Rómmel, in Sława (Schlawa) feierlich empfangen. Auch Pfarrer Tomkiewicz und Ludwik
Stępczak haben an der Begegnung teilgenommen. Frucht des
Treffens waren zahlreiche soziale Initiativen.
27.06. Das Dorf Bruchdorf (Bagno) wird auf Befehl der polnischen Miliz zwangsgeräumt. Viele konnten dank der Intervention des russischen Kommandanten von Schussenze (Ciosaniec)
zurückkehren.
Juni (oder am 23.08.) Zygmunt Piekarczyk gründete den Sportverein „Sława”, der erst ein Jahr später eingetragen wurde. Der
erste Vereinsvorsitzende war Jan Landzwojczak. Die jeweiligen
ponad 100 tys. książek, czasopism i dokumentów, głównie masoników, pochodzących z porzuconego przez Niemców tzw. archiwum Himmlera. Odnaleziono w nim m.in. zasoby Biblioteki
i Archiwum Sejmu i Senatu RP. Inwentaryzacją zbioru kierował
pracownik uniwersytecki Ludwik Gocel.
13.05. Na stację Sława Śląska dotarł pierwszy zorganizowany
transport repatriantów zza Buga.
1.06. Ludwik Stępczak rozpoczął pisać „Kronikę Publicznej
Szkoły Powszechnej w Sławie Śląskiej…” . Dzięki niej możemy
dokładnie odtworzyć trzy pierwsze lata powojenne w mieście.
2.06. Uroczyście otwarto Publiczną Szkołę Powszechną w poniemieckim budynku szkoły ewangelicko - katolickiej przy ul.
Jeziornej, obecnie ul. Odrodzonego Wojska Polskiego. Pierwszym jej kierownikiem został Ludwik Stępczak. W skróconym
roku szkolnym 1944/45 naukę podjęło 64 dzieci.
2.06. Pierwsza w kościele parafialnym pw. św. Michała Archanioła msza polska odprawiona przez proboszcza z Włoszakowic
księdza Glińskiego z okazji otwarcia pierwszej szkoły w pow.
głogowskim. 17 czerwca swoją inauguracyjną mszę świętą odprawił przybyły do miasta ks. Kazimierz Tomkiewicz.
10.06. Z powodu niemal całkowitego zniszczenia Głogowa Pełnomocnik Rządu na Obwód III Władysław Marzec przeniósł
swoją siedzibę wraz z referatami administracji państwowej
z podgłogowskich Nosocic do Sławy.
12.06. Pierwsze połączenie telefoniczne centrali poczty z Lesznem i Wschową. Abonentami byli Pełnomocnik Rządu i powiatowa komenda Milicji Obywatelskiej.
17.06. Burmistrz Józef Filipowski wydał uroczyste przyjęcie na
cześć przybyłego do Sławy dowódcy z 1939 r. armii „Warszawa” i obrony stolicy gen. dyw. Juliusza Rómmla. W spotkaniu
uczestniczyli również ksiądz Kazimierz Tomkiewicz oraz Ludwik
Stępczak. Ww. współpraca zaowocowała wieloma inicjatywami społecznymi.
27.06. Na rozkaz polskiej milicji rozpoczęto przymusowe wysiedlanie mieszkańców Bagna. Wielu z nich powróciło wskutek
interwencji rosyjskiego komendanta z Ciosańca.
W czerwcu (wg innego źródła 23 sierpnia) z inicjatywy Zygmunta Piekarczyka utworzono Klub Sportowy „Sława”, który zarejestrowano następnego roku. Prezesem został Jan Landzwojczak. Poszczególnymi sekcjami kierowali: piłki nożnej - Leon
Kochan, myśliwską Jan Antkowiak, motorową Józef Gauza oraz
żeglarską Bogdan Porankiewicz. W drużynie piłki nożnej występowali zawodnicy znanych przedwojennych klubów. Pierwszy
mecz rozegrano 6 lipca 1945 r.
Pierwszy spis ludności Sławy zarejestrował: 980 Polaków, 212
Niemców i 1 Czecha.
czerwiec/lipiec: pierwsza fala przymusowych wysiedleń Niem141
ców (z Ziem Zachodnich i Północnych RP - tzw. Odzyskanych
- 250.000 mieszkańców).
Pod koniec czerwca z terenu Sławy i okolic wysiedlono
pierwszą grupę ok. 140 Niemców, których wojsko odtransportowało za Odrę.
W lipcu powołano Miejską Radę Narodową liczącą 12 radnych.
1.08. Otwarto przedszkole dla 40 dzieci, którego kierowniczką
została siostra zakonna Mildwida Gierszewska.
Od sierpnia do 23 września zorganizowano pierwszy w powiecie Szpital Miejski i Ośrodek Zdrowia. Jego kierownikiem
został dr Edward Müller, chirurg - ginekolog.
Od 1 września przy ul. Pl. Rynek odbywały się dwa razy w tygodniu targi - we wtorek i piątek.
Od września staraniem ks. Kazimierza Tomkiewicza pojawiały
się w mieście katolickie „Wiadomości Parafialne” parafii św. Michała w Sławie Śląskiej. Skład ich jak i druk odbywał się w miejscowej drukarni (czynnej od lipca), kierowanej przez Bogdana
Porankiewicza. Wkrótce zaprzestano je wydawać, oficjalnie
z powodu braku papieru, faktycznie ze względu na cenzurę.
4.09. Otwarto Gimnazjum Ogólnokształcące w Sławie, którego
dyrektorem został Leonard Horbulewicz. Zajęcia odbywały się
w budynku Publicznej Szkoły Powszechnej, a po uporządkowaniu pałacu - w jego komnatach. Placówka otrzymała status
szkoły państwowej z prawem utworzenia liceum. W związku
z postępującą odbudową Głogowa, w czerwcu 1950 r. postanowiono do niego przenieść jej siedzibę. Tradycje sławskiej szkoły
kultywuje Liceum Ogólnokształcące nr 1 w Głogowie.
29.09. Pierwszy polski odpust parafialny w dzień Patrona św.
Michała.
Zmiana nazwy Schlesiersee na Sława. Równorzędnie jednak
stosowano nazwę Sława Śląska do poł. lat 60. XX w. Prawdopodobnie chodziło o ideologiczne wykazanie historycznej przynależności miasta do polskiego Śląska.
Tworzenie w Sławie miejskich i powiatowych struktur organizacji społeczno - politycznych:
• Stronnictwa Ludowego przez Mariana Misia (8 kwietnia).
W grudniu część miejscowych działaczy przeszła do silnego
w mieście opozycyjnego Polskiego Stronnictwa Ludowego,
• Polskiej Partii Socjalistycznej przez Bolesława Chominieca
i Bronisława Wojcieszko (27 czerwca),
• z inicjatywy Franciszka Nowaka Związku Walki Młodych (12
września), Stefana Mieszalskiego Związku Harcerstwa Polskiego, a rok później przez Piotra Bilskiego Organizacji Młodzieży
Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego.
październik/listopad: druga fala przymusowych wysiedleń
Niemców (z Ziem Zachodnich i Północnych RP - tzw. Odzyskanych - 400.000 mieszkańców).
Abteilungen leiteten: Fußball - Leon Kochan, Jägerkreis - Jan
Antkowiak, Motorsportabteilung - Józef Gauza und Segeln Bogdan Porankiewicz. In der Fußballmannschaft spielten unter anderem Spieler, die in der Zwischenkriegszeit in bekannten polnischen Fußballvereinen beschäftigt waren: Cracovia
Kraków/ Krakau, Kolejarz Poznań/ Posen, Pogoń oder Czarnni
Lwów/ Lemberg. Da erste Spiel wurde am 6. Juli 1945 ausgetragen.
Laut der ersten Volkszählung nach dem 2. Weltkrieg wohnten in Sława 980 Polen, 212 Deutsche und 1 Tscheche.
Juni/ Juli: 1. Vertreibungswelle der deutschen Bevölkerung aus
den sogenannten „Wiedergewonnenen Gebieten“ (250.000
Menschen)
Ende Juni: Etwa 140 deutsche Bewohner wurden in Begleitung
des Militärs über die Oder abtransportiert.
Im Juli wird der „Nationale Stadtrat“ mit 12 Stadtverordneten berufen.
01.08. Eröffnung einer Kindertagesstätte für 40 Kinder. Ordenschwester Mildwida Gierszewska wurde Leiterin der Einrichtung.
Ab August bis zum 23. September wurde das Städtische
Krankenhaus und Poliklinik als die ersten Einrichtungen im
Kreis gegründet. Geleitet wird die Anstalt vom Chirurgen und
Gynäkologen, Dr. Edward Müller.
01.09. Seither fand dienstags und freitags der Wochenmarkt
auf dem Schlawaer Marktplatz statt.
Ab September: In Sława erscheinen die ‘Wiadomości Parafialne” - Nachrichten der St. Michaelis Kirche, angeregt durch
Pfarrer Tomkiewicz. Den Satz und Druck übernahm die hiesige Druckerei geleitet durch Bogdan Porankiewicz (seit Juli in
Betrieb). Kurz darauf wurde das Mitteilungsblatt aufgegeben.
Offiziell hieß es, es mangelte an Papier; der tatsächliche Grund
war die Zensur.
04.09. Eröffnung der Allgemeinbildenden Schule in Slawa, geleitet von Leonard Horbulewicz. Der Unterricht fand zunächst
im Gebäude der Öffentlichen Grundschule (Seestr.) statt, dann
- in den Schloßräumen, nachdem diese aufgeräumt wurden.
Die neue Einrichtung erhielt den Status einer staatlichen Schule und die Berechtigung, ein Lizeum zu gründen. Angesichts
der Fortschritte beim Wiederaufbau der Stadt Głogów/ Glogau
kam die Entscheidung, im Juni 1950 den Sitz der Schule nach
Glogau zu verlegen. Die Traditionen der Slawaer Schule pflegt
das Liceum Ogólnokształcące Nr. 1 in Glogau.
29.09. Das Pfarrfest zu Michaelis ist das erste, das nach dem
Krieg stattfand.
Umbenennung des Ortsnamens „Schlesiersee” in „Sława”.
Gleichzeitig hat man bis in die 60er Jahre des 20. Jahrhunderts
142
27.12. Powstał miejscowy oddział Stowarzyszenia Kupców Polskich, którego prezesem został Jan Antkowiak.
Od pierwszych lat po wojnie majówki i festyny urządzano
nad Jeziorem Sławskim. Miejscami, w których najczęściej się
bawiono, były: „Szklanka”, Hotel „Słoneczny” i „Kapitanat”.
den Namen „Sława Śląska” [Schlawa in Schlesien] verwendet.
Es handelte sich höchstwahrscheinlich um den ideologischen
Nachweis, daß die Stadt historisch im polnischen Schlesien lag.
In Sława werden die gesellschaftlich-politischen Stadt - und
Kreistrukturen gebildet:
• Die Volkspartei „Stronnictwo Ludowe“, angeregt von Marian
Miś (8. April). Im Dezember ist ein Teil der Parteimitglieder in
die oppositionelle Bauernpartei „Polskie Stronnictwo Ludowe“
übergetreten, die in der Stadt eine starke Vertretung hatte,
• „Polska Partia Socjalistyczna“ [Polnische Sozialistische Partei] initiert von Bolesław Chominiec und Bronisław Wojcieszko
(27. Juni),
• Der kommunistisch orientierte Jugendverein „Związek Walki Młodych“ (12. September) initiert von Franciszek Nowak,
die Pionierorganisation „Związek Harcerstwa Polskiego“ - von
Stefan Mieszalski, ein Jahr später - die Jugendorganisation „Organizacja Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego“
von Piotr Bilski.
Oktober/ November: 2. Vertreibungswelle der deutschen Bevölkerung aus den sogenannten „Wiedergewonnenen Gebieten“ (400.000 Menschen)
27.12. Der Verein der polnischen Kaufleute gründet in Sława
eine Filiale. Vorsitzender der Abteilung wurde Jan Antkowiak.
In den ersten Jahren nach Kriegsende wurden Festabende
am Schlawaer See, zumeist in den Lokalen „Szklanka” (Jugendseehaus), „Kapitanat” (früher Jugendseehaus) und Hotel
„Słoneczny” (früher Seehof), organisiert.
1946
9.01. Kontynuacja przymusowych wysiedleń w Bagnie.
Od lutego: trzecia fala przymusowych wysiedleń Niemców (z Ziem Zachodnich i Północnych RP - tzw. Odzyskanych
- 2.000.000 mieszkańców).
9-10.02. Z opóźnieniem obchodzono przez dwa dni pierwszą
rocznicę pod hasłem „oswobodzenia Sławy”.
15.02. Utworzono Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska”. Organizatorami byli Leon Mieczyński i Anzelm Rękoś.
17.02. Uroczyście poświęcono organy przeniesione ze zboru
ewangelickiego przy ul. Pl. Rynek do kościoła parafialnego.
28.02. Utworzono w Sławie Powiatowy Oddział Inwalidów Wojennych.
Do marca administratorem parafii w Śmieszkowie był proboszcz parafii w Sławie Kazimierz Tomkiewicz, następnie pierwszym polskim proboszczem w Śmieszkowie został Jan Pipusz.
W kwietniu powstał Zarząd Gminy Sława Śląska z wójtem
Józefem Walendziakiem na czele. 16 kwietnia z powodu trudności lokalowych Zarząd przeniósł swoją siedzibę do Starego
Strącza.
3.05. Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego zakazał
w mieście manifestacji patriotycznej.
12.05. Założono Związek Zawodowy Pracowników Leśnych
i Przemysłu Drzewnego w Sławie Śląskiej, którego prezesem
został Bronisław Metzler.
W maju przy obecnej ul. Waryńskiego uruchomiono Gorzelnię Przemysłową Państwowego Monopolu Spirytusowego, której kierownikiem został Józef Kowarsch.
Po naprawie linii energetycznej, trwającej do lipca, Sława
otrzymała prąd z elektrowni w Zielonej Górze. W międzyczasie
dzięki Karolowi i Józefowi Mazurom zorganizowano Pogotowie
Energetyczne przy ul. Waryńskiego. Kierownikiem jego został
J. Mazur.
W czerwcu proboszcz z Kaszczoru Richard Platz (1872-1954)
przejął funkcję wikariusza parafialnego w Łupicach.
W czerwcu zawieszono drugi dzwon na wieży kościoła parafialnego zakupionego w Łysinach k. Wschowy.
3.06. Rozplakatowano na ulicach Sławy obwieszczenie Pełnomocnika Rządu RP o zakazie sprzedaży napojów alkoholowych
osobom mundurowym.
30.06. W referendum ludowym, tzw. „3 x tak”, Sława wraz
1946
09.01. Beginn der restlichen Zwangsräumung in Bruchdorf
(Bagno).
Ab Februar: 3. Vertreibungswelle der deutschen Bevölkerung aus den sogenannten „Wiedergewonnenen Gebieten“
(2.000.000 Menschen).
09.-10.02. Mit Verspätung wird zwei Tage lang der erste Jahrestag der „Befreiung der Stadt” begangen.
15.02. Gründung der Genossenschaft Gminna Spóldzielnia
„Samopomoc Chłopska“ durch Leon Mieczyński und Anzelm
Rękoś.
17.02. Einweihung der Orgel in der katholischen Kirche. Das
Instrument stammte aus der evangelischen Kirche am Markt.
28.02. Gründung des Verbandes der Kriegsinvaliden - Kreisfiliale Sława.
Bis März ist der Propst in Schlawa (Sława), Kazimierz Tomkiewicz, Administrator in Lache (Śmieszkowo), dann wird Jan
Pipusz erster polnischer Propst in Śmieszkowo (Lache).
April: In Sława wird der Vorstand der Gemeinde Sława Śląska
143
mit Józef Walendziak an der Spitze berufen. Ab dem 16. April
z okolicznymi wsiami była obwodem nr 1 w pow. głogowamtierte der Vorstand in Stare Strącze/ Alt Strunz, da die Stadt
skim. Wg oficjalnych źródeł w mieście wzięło udział 98 % osób
über keine entsprechende Lokalität verfügte.
uprawnionych do głosowania (w Polsce 87,2%).
03.05. Das Kreisordnungsamt erläßt das Verbot, an diesem Tag
1.07. Przemianowano Urząd Pełnomocnika Rządu na Obwód
eine patriotische Kundgebung in der Stadt zu organisieren.
III Głogów w Sławie na Starostwo Powiatowe Głogowskie z sie[Es ist der Jahrestag der polnischen Verfassung von 1791]
dzibą w Sławie Śląskiej. W sierpniu na sesji Powiatowej Rady
12.05. Gründung der Gewerkschaft der Arbeiter in der ForstNarodowej przyjęto wniosek starosty Czesława Studnickiego
wirtschaft in Sława Śląska. Vorsitzender des Verbands wurde
o powrocie władz do Głogowa.
W sierpniu podczas posiedzeBronisław Metzler.
nia Powiatowej Rady Narodowej
Mai: In der heutigen Waryńskiw Głogowie, przewodniczącym
Straße (früher Bahnhofstr.) wird die
1946
ww. Rady wybrano sławianina
Brennerei des Betriebs „Staatliches
Franciszka Nowaka.
Spirituosenmonopol“ (Państwowy
15.09. Zawiązano w Sławie Koło
Monopol Spirytusowy) unter der
Józef Heyduk - burmistrz Sławy
Ligi Kobiet, którego przew. zostaLeitung von Józef Kowarsch wieder
w l. 1946-50.
ła Zenona Mazurkiewiczowa.
in Betrieb genommen.
(źródło: L. Stępczak, Kronika…)
Nachdem bis Juli Energieleitun25.10. Odbyło się pierwsze posieJózef Heyduk - Bürgermeister
gen repariert wurden, kam der
dzenie Miejskiej Rady Narodowej
der Stadt Sława in den Jahren
Strom aus dem Kraftwerk Zielona
w Sławie, na przewodniczącą której
1946-50.
Góra (Grünberg) nach Sława. In
wybrano Władysławę Kaczyńską.
(Foto: L. Stępczak, Kronika…)
Od 5 listopada (do 1950 r.) burder Zwischenzeit haben Karol und
mistrzem miasta Józef Heyduk.
Józef Mazur einen Energie-Bereit25.11. Powstała ponadgimnazjalschaftsdienst unter der Leitung
na Publiczna Szkoła Dokształcavon Józef Mazur in der Waryński
jąco - Zawodowa, której kierow- Straße (früher: Bahnhofstr.) einnikiem został Ludwik Stępczak.
gerichtet.
Mieściła się najpierw w budynku
Juni: Der Propst von Kaszczor (AltPublicznej Szkoły Powszechnej,
kloster), Richard Platz (1872-1954),
następnie w pałacu. W 1953 r.
übernimmt auch die Pfarrvikarie
przeniesiono ją do Krosna OdŁupica (Lupitze).
rzańskiego.
Juni: Im Turm der katholischen KirGminę Sława podzielono na
che Sławas wird die zweite Glocke
gromady będące wówczas jed(erworben in Łysiny/ Lissen) angenostkami pomocniczymi, takie
bracht.
jak: Gola, Krążkowo, Krzepielów,
03.06. In der Stadt werden Plakate
1946
Kuźnica Głogowska, Lipinki, Ludes polnischen Regierungsbeaufbiatów, Lubogoszcz, Nowe Strątragten mit der Bekanntmachung
Defilada przy ul. Pl. Rynek z okazji 1. rocznicy „oswobodzenia Sławy”
cze, Przybyszów, Radzyń, Stare
aufgehängt, daß es verboten ist,
Strącze, Tarnów Jezierny, Wró- 10.02.1946 r. Na pierwszym planie pluton Milicji Obywatelskiej.
der Miliz und den Soldaten Alko(źródło: L. Stępczak, Kronika…)
blów.
hol zu verkaufen.
30.06. Volksabstimmung. Sława
Die Parade auf dem Marktplatz zum 1. Jahrestag der „Befreiung”
der Stadt am 10.2.1946. Im Vordergrund - Milizkommando.
1947
und die umliegenden Ortschaf(Foto: L. Stępczak, Kronika ...)
W styczniu starosta powiatowy
ten stellten den Wahlkreis Nr 1 im
po przeniesieniu swojej siedziby
Kreis Głogów (Glogau). Nach offize Sławy rozpoczął urzędowanie
ziellen Angaben haben sich 98 %
w Głogowie.
der Wahlberechtigten an der Volksabstimmung in Sława beteiUroczystego otwarcia sezonu żeglarskiego dokonano 26 maja
ligt (die Beteiligung in Polen betrug 87,2 %).
144
01.07. Das Amt des Regierungsbeauftragten im Distrikt III (Glogau) in Sława (Urząd Pełnomocnika Rządu na Obwód III Głogów
w Sławie) wird in Landratsamt Głogów mit Sitz in Sława Śląska
(Starostwo Powiatowe Głogowskie z siedzibą w Sławie Śląskiej)
umbenannt. Der Kreisnationalrat hat während seiner Sitzung
im August den Antrag des Starosten Czesław Studnicki auf die
Rückkehr der Verwaltung nach Głogów (Glogau) angenommen.
August: Mitglieder des Kreisnationalrats in Głogów haben ihren Vorsitzenden, Franciszek Nowak aus Sława, gewählt.
15.09. Gründung der Frauenliga, Filiale in Sława. Vorsitzende
wurde Zenona Mazurkiewiczowa.
25.10. Die erste Sitzung des Stadtnationalrats in Sława findet
statt. Vorsitzende des Gremiums wurde Władysława Kaczyńska.
05.11. Józef Heyduk wird bis 1950 Bürgermeister der Stadt
Sława.
25.11. Einweihung der öffentlichen Berufs- und Fortbildungsschule (Publiczna Szkoła Dokształcająco - Zawodowa) unter der
Leitung von Ludwik Stępczak. Der Unterricht fand zunächst im
Gebäude der Öffentlichen Grundschule statt, dann im Schloß.
1953 ist die Bildungsanstalt nach Krosno Odrzańskie (Crossen
a. d. Oder) umgezogen.
Die Gemeinde Sława wird verwaltungsmäßig in die folgenden
Dorfgemeinden unterteilt: Gola (Goile), Krążkowo (Alt Kranz),
Krzepielów (Tschepplau, fr. Langemark), Kuźnica Głogowska
(Hammer), Lipinki (Linden), Lubiatów (Aufzug), Lubogoszcz (Laubegast), Nowe Strącze (Neu Strunz), Przybyszów (Pürschkau),
Radzyń (Rädchen), Stare Strącze (Alt Strunz, fr. Deutscheck),
Tarnów Jezierny (Tarnau a. See), Wróblów (Sperlingswinkel).
1946
Klub Sportowy „Sława” - drużyna piłki nożnej z września 1945 r.
Stoją (od lewej): Tadeusz Patyra (z „Pogoni” Lwów), Adam Perz (z „Warmaru”
Gdynia), Jan Landzwojczak (prezes klubu), Jan Ślęzak, Henryk Marszałek
(z „Kolejarza” Poznań), Jerzy Mazur (z „Czarnych” Lwów), Julian Smoliński
(z „Warty” Poznań) i Michał Ratajczak. Klęczą (od lewej): Henryk Borecki,
Bogusław Listkiewicz (z „Pogoni” Brzeżany), Bronisław Skoczylas (ze „Stelli”
Gniezno), Ludwik Polowczyk (z „Warty” Poznań) i Adam Sybilski (z „Pogoni”
Lwów); (źródło: z archiwum B. Szury).
Die Fußballmannschaft des Sportvereins „Sława” im September 1945.
von links, stehend: Tadeusz Patyra (früher „Pogoń” Lwów - heute Lviv/
Lemberg), Adam Perz (früher „Warmar” Gdynia/ Gdingen), Jan Landzwojczak (Vereinsvorsitzender), Jan Ślęzak, Henryk Marszałek (früher „Kolejarz”
Poznań/ Posen), Jerzy Mazur (früher „Czarni”, Lemberg), Julian Smoliński
(früher „Warta”, Posen) i Michał Ratajczak. Von links knien: Henryk Borecki,
Bogusław Listkiewicz (früher „Pogoń” Brzeżany/ heute Berezhany im Oblast Ternopil/ Ukraine), Bronisław Skoczylas (früher „Stell” Gniezno/ Gnesen), Ludwik Polowczyk (früher „Warta”, Posen) und Adam Sybilski (früher
„Pogoń” Lemberg); (Sammlung B. Szura).
1947
Seit Januar amtiert der Starost/ Landrat in Głogów, nachdem
der Sitz des Kreises von Sława/ Schlawa hierher verlegt wurde.
26.05. Feierliche Eröffnung der Segelsaison auf dem Gelände
des Jugendvereins „Związek Walki Młodych“ (früher Jugendseehaus). Während des Festes wurde die Flagge hochgezogen
und die Yacht „Meduza” eingeweiht.
Bei der 1946 gegründeten Theatergruppe in Krzepielów
(Tschepplau) hat sich eine Gesangs- und Tanzgruppe formiert,
sie ist Fundament des gegenwärtigen Gesangs- und Tanzensembles „Krzepielów”. Initiator und langjähriger Leiter der
Gruppe war Michał Krechowiec.
07.06. Der Vorstand der Gemeinde Sława Śląska wird von Stare
Strącze (Alt Strunz) zurück nach Sława (Schlawa) versetzt.
13.09. Ein mobiles Kino kommt nach Sława. Gezeigt wurden
die zerstörte Hauptstadt Polens und das Bestreben, den Wiederaufbau zu fördern.
4. Vertreibungswelle der deutschen Bevölkerung aus den
na terenie ośrodka Związku Walki Młodych - poniemieckiej siedziby Marine Hitlerjugend (w obecnie opuszczonym ośrodku
Ligi Obrony Kraju, obejmującym hangary i tzw. Kapitanat). Podczas ww. święta wciągnięto flagę i poświęcono jacht „Meduza”.
W Krzepielowie u boku miejscowego Zespołu Teatralnego
(powstałego w 1946 r.) stworzono sekcję śpiewaczo - taneczną.
Był to początek istniejącego do dzisiaj zespołu Pieśni i Tańca
„Krzepielów”. Jego założycielem i długoletnim kierownikiem był
Michał Krechowiec.
7.06. Powrót siedziby Zarządu Gminy Sława Śląska ze Starego
Strącza do Sławy.
13.09. Do Sławy dotarło kino objazdowe. Podczas pierwszego
seansu wyświetlono film poświęcony zniszczonej stolicy i potrzebie jej odbudowy.
Czwarta fala przymusowych wysiedleń Niemców (z Ziem Za145
chodnich i Północnych RP - tzw. Odzyskanych - 500.000 mieszkańców).
Zburzenie kościoła ewangelickiego w Starym Strączu.
sogenannten „Wiedergewonnenen Gebieten“ (500.000 Menschen).
Abriß der evangelischen Kirche in Alt Strunz (Stare Strącze).
1948
1948
1.05. Stan abonentów telefonicznych centrali Urzędu Pocztowego w Sławie wynosił 56 oraz 5 linii międzymiastowych m.in.
z Zieloną Górą, Nową Solą i Głogowem.
Odbyły się Misje Parafialne i Dekanatu z udziałem ok. 5000
wiernych. Kanoniczną wizytację w Sławie przeprowadził Administrator Apostolski dla Ziem Zachodnich ks. bp dr Karol Milik.
W grudniu po kongresie zjednoczeniowym Polskiej Partii Socjalistycznej i Polskiej Partii Robotniczej przekształcono miejscowe struktury organizacji w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą.
1948/1949 - piąta fala przymusowych wysiedleń Niemców
(z Ziem Zachodnich i Północnych RP - tzw. Odzyskanych 300.000 mieszkańców).
01.05. Die Zahl der Telefonnutzer im Postamt erreichte die
Nummer 56. Sława hatte damals Telefonverbindung mit fünf
Städten, u.a.: Zielona Góra (Grünberg), Nowa Sól (Neusalz) und
Głogów (Glogau).
Katholisches Treffen der Kirchgemeinde und des Dekanats
mit ca. 5000 Gläubigen. Visitation in Sława durch den Apostolischen Administrator der Westgebiete [Polens], Bischof Dr.
Karol Milik (1892-1976) von Wrocław (Breslau).
Dezember: Nach der Gründung der Polnischen Vereinigten Arbeiterpartei (PZPR) wurde auch die lokale Struktur der Polnischen Sozialistischen Partei (PPS) in Sława umorganisiert.
1948/1949: 5. Vertreibungswelle der deutschen Bevölkerung
aus den sogenannten „Wiedergewonnenen
Gebieten“
(300.000 Menschen)
1949
Zapoczątkowanie przez
Gminną Spółdzielnię tworzenia w mieście i okolicz1949
nych miejscowościach sieIn Sława und den
ci usługowo - handlowej
umliegenden
Ort(głównie w budynkach
schaften wurde die
poniemieckich), w sumie
Handelskette der Ge28 placówek gospodarczo
1947
nossenschaft „Gmin- handlowych. Jej mleczarna Spółdzielnia” ernia wykonała 140% plaOtwarcie roku żeglarskiego nad J. Sławskim - poł. lat 40. XX w. (fot. ze zbiorów J. Metzlera)
richtet, insgesamt 28
nu i współzawodniczyła
Geschäfte. Die Gew konkursie hodowli cieEröffnung der Segelsaison auf dem Schlawaer See -1940er Jahre. (Sammlung J. Metzler)
nossenschaftsmolląt. W obu przypadkach
kerei erarbeitete 140 % des Wirtschaftsplanes und nahm mit
zdobyła I miejsce na Dolnym Śląsku.
Powstało sławskie koło Związku Bojowników o Wolność i Deihren Kälbern am Zuchtwettbewerb teil. In beiden Fällen belegt
mokrację. Długoletnimi jego prezesami byli: Józef Rybowicz,
die Genossenschaft den ersten Platz in Niederschlesien.
Gründung des Veteranenvereins „Związek Bojowników
Marian Jaroszewski oraz Marian Żytka. Kombatanci utworzyli
o Wolność i Demokrację“, Filiale Sława. Langjährige Vereinsprzy ul. Waryńskiego Izbę Pamięci Narodowej.
vorsitzende waren Józef Rybowicz, Marian Jaroszewski und
1950
Marian Żytka. Die Veteranen errichteten eine Gedenkstätte in
20.03. Urząd burmistrza zniosła ustawa, zgodnie z którą powoder Waryński-Straße (früher: Bahnhofstraße)
łano stanowisko przewodniczącego prezydium Miejskiej Rady
1950
Narodowej.
W lipcu powiat głogowski wraz ze Sławą włączono do woje20.03. Nach der Verwaltungsreform wird das Amt des Bürgerwództwa zielonogórskiego.
meisters aufgelöst und statt dessen der Vorstandsvorsitzende
Ostatnią powiatową instytucją w tymczasowej siedzibie, tj.
des Stadtnationalrates berufen.
w Sławie, był rozwiązany 18 września Powiatowy Urząd RepaJuli: Der Kreis Glogau mit Sława wird der Wojewodschaft Zielotriacyjny.
na Góra (Grünberg) angeschlossen.
146
18.09. Die Kreisabteilung der „Behörde für die Registrierung
der Repatrianten” wird als letzte Kreisbehörde mit Sitz in Sława
aufgelöst.
Gründung der Boxabteilung geleitet von Trainer Franciszek
Malcher. Henryk Bąk erkämpfte sich im Weltergewicht den ersten Platz in der Wojewodschaft Zielona Góra (Grünberg).
Aus dem Jägerverein Nr. 3 (früher Jägerkreis beim Sportverein „Sława“) wird der Jägerverein „Ryś“. Der erste Vereinsvorsitzende hieß Jan Antkowiak.
Rozpoczęła działalność sekcja bokserska. Trenerem został
Józef Filipowski i Franciszek Malcher. Henryk Bąk wywalczył
pierwsze miejsce w województwie zielonogórskim w wadze
lekkopółśredniej.
Z Koła Łowieckiego nr 3 (dawnej sekcji myśliwskiej Klubu
Sportowego „Sława”) powstało Koło Łowieckie „Ryś”. Pierwszym jego prezesem został Jan Antkowiak.
1951
8.01. Upaństwowiono aptekę, której dotychczasowym właścicielem był farmaceuta Aleksander Orłowski.
Liga Morska przejęła nad jeziorem od Związku Walki Młodych kompleks zabudowy z okazałym „Kapitanatem”.
2.12. Oficjalne wprowadzenie dotychczasowego administratora parafii ks. Kazimierza Tomkiewicza do kościoła pw. św. Michała Archanioła i wręczenie mu kluczy jako odznaki władzy
proboszcza. Aktu dokonał w imieniu kurii ks. dziekan Jaroszek.
Zgodnie z rytuałem ks. dziekan i proboszcz K. Tomkiewicz złożyli przysiegę przed ołtarzem.
1951
08.01. Verstaatlichung der Apotheke in Sława (Schlawa).
Der Verein „Liga Morska“ (Meeresliga) übernimmt vom Jugendverein „Związek Walki Młodych“ das Gelände mit „Kapitanat“ (früher Jugendseehaus).
02.12. Der bisherige Administrator der St. Michaelis-Kirche Kazimierz Tomkiewicz wird vom Dekan Jaroszek offiziell in sein
Amt eingeführt. Tomkiewicz erhält den Schlüssel zur Kirche als
Symbol der Vollmacht des Pfarrers. Entsprechend dem kirchlichen Protokoll leistet
Pfarrer Tomkiewicz am
Altar seinen Eid.
1952
W maju sławski nauczyciel Józef Raczkowski przy1952
wiózł z Kotli cztery sztuki
Mai: Der Lehrer Józef
chrząszczy stonki w celu
Raczkowski zeigte den
pokazania ich uczniom.
Schülern vier „(US-) imPrzewozem „zrzutów imperialistische“ Kartofperialistycznych” zainterefelkäfer, die er aus Kotla
sowały się organa ścigania.
(Kuttlau) mitgebracht
Kierownik szkoły wydał zahatte. Aufgrund dieser
świadczenie o przekazaniu
„Tat“ war Raczkowski in
owadów w celach dydakErklärungsnot. Der Leiter
tycznych, ratując nauczyder Schule mußte den
ciela przed kłopotami.
We wrześniu sławski tarStrafverfolgungsorgatak zdobył Sztandar Przenen eine Bescheinigung
chodni za zajęcie pierwszevorlegen, daß die mitgego miejsca w kraju w probrachten Planzenfresser
1952
dukcji. W imieniu załogi
Przewóz drewna z dworca PKP do tartaku ulicami Sławy.
ausschließlich für didaknagrodę odbierał od przed- (fot. ze zbiorów J. Metzlera).
tische Zwecke verwenstawiciela Zarządu Główdet werden.
Holztransport von Bahnhof zum Sägewerk über die Stadt. (Sammlung J. Metzler)
nego Związku ZawodoweSeptember: Das Sägego Pracowników Przemysłu
werk in Sława erarbeiLeśnego Józef Rybowicz.
tete sich landesweit in der Produktion den ersten Platz und
Założono koło Łowieckie „Ryś” Ciosaniec, którego prezesem
wurde mit der Wanderfahne ausgezeichnet. Im Namen der
został Stanisław Wawrzyniak.
ganzen Belegschaft übernahm Józef Rybowicz die Fahne vom
Hauptvorstandsvertreter der Gewerkschaft der Forstarbeiter.
147
Powstał klub LZS „Dąb” Przybyszów. Jego sekcja tenisa stołowego prowadzona przez kierownika szkoły podstawowej Jana
Wilkosza tryumfowała na szczeblu województwa. Najbardziej
znanymi zawodnikami byli: Teresa Tomczak, Andrzej Okoniewski oraz Helena i Jan Wilkosz.
Kierownikiem państwowej apteki została farmaceutka Barbara Maślińska - Małek, po niej Walerian Faworski, natomiast od
1953 r. Alicja Rubiec -Masalska (do 1979).
Gründung des Jagdvereins „Ryś” - Ciosaniec (Schussenze).
Stanisław Wawrzyniak wurde der erste Vereinsvorsitzende.
In Przybyszów (Pürschkau) wurde der Amateursportverein
LZS „Dąb” (= die Eiche) gegründet. Den LZS „Dąb” Przybyszów
-Tischtennisabteilung führte Schulleiter Jan Wilkosz. Seine
Mannschaft triumphierte in den Spielen auf der Wojewodschaftsebene. Die wichtigsten Tischtennisspieler des Vereins
waren: Teresa Tomczak, Andrzej Okoniewski sowie Helena und
Jan Wilkosz.
Die Pharmazeutin Barbara Maślińska-Małek wurde Leiterin
der staatlichen Apotheke. Später haben Walerian Faworski und
Alicja Rubiec-Masalska (1953-1979) die Führung der Apotheke
übernommen.
1953
Edward Terlecki - miejscowy zawodnik sekcji turystyki rowerowej (kolarskiej) tryumfował w Mistrzostwach Województwa
Zielonogórskiego, Tadeusz Kościółko był drugi, Franciszek Malcher czwarty.
Z inicjatywy pianistek: Felicji Heynat, Estelli Wolańskiej, Heleny Zienkowicz oraz dyrygenta chóru i skrzypka Ludwika Stępczaka, powstało do dzisiaj funkcjonujące Społeczne Ognisko
Muzyczne w Sławie.
Na Jeziorze Sławskim rozegrano Międzynarodowe Otwarte
Mistrzostwa Ślizgaczy.
1953
Edward Terlecki aus der Radtouristikabteilung des Sportvereins Sława triumphierte in der Meisterschaft auf der Wojewodschaftsebene (Zielona Góra). Tadeusz Kosciółko belegte Platz 2
und Franciszek Malcher Platz 4.
Gründung des bis heute existierenden öffentlichen Musikzirkels in Sława, angeregt von Felicja Heynat, Estella Wolańska, Helena Zienkowicz (Pianistinnen) und Ludwik Stępczak (Chorleiter
in Sława und Geigenspieler).
Auf dem Schlawaer See fand die Internationale Offene Gleitboot-Meisterschaft statt.
1954
25.09. Włączenie Sławy do pow. wschowskiego.
We wrześniu w miejsce dotychczasowej gminy Sława Śląska i gromad (jednostek pomocniczych gmin) powołano 13
nowych gromad jako podstawowych jednostek administracyjnych (istniały do 1972 r.). Siedzibami gromadzkich rad narodowych były wsie: Gola, Krzepielów, Lipinki i Stare Strącze. Podczas ich istnienia powyższy podział ulegał korekcie. W Sławie
w tym czasie funkcjonowała Gromadzka Rada Narodowa oraz
Miejska Rada Narodowa. Administracja GRN i Prezydium MRN
sąsiadowały ze sobą przy Placu Marchlewskiego (obecnie ul.
Plac Rynek).
Powstanie Domu Dziecka, który przejściowo usytuowano na
piętrze „Starego Kormoranu” (przy ul. Pl. Rynek). Pierwszym
jego dyrektorem została Stefania Żychlewicz.
Stanowisko prezesa Gminnej Spółdzielni „Samopomoc
Chłopska” objął Józef Haczkowski (do 1981 r.). Spółdzielnia
pod jego kierownictwem liczyła się w jakości świadczonych
usług i rozwoju infrastruktury handlowej na szczeblu województwa i kraju.
Rozpoczął karierę sędziego piłkarskiego sławianin Leon Kochan. Osiągnął prawo sędziowania spotkań na szczeblu centralnym. Za wyjątkową sumienność i uczciwość wielokrotnie nagradzany m.in. srebrną i złotą odznaką Polskiego Związku Piłki
Nożnej.
1954
25.09. Sława wird in den Kreis Wschowa (Fraustadt) eingemeindet.
Im Zuge der Verwaltungsreform wurden Sława Śląska und die
umliegenden Dorfgemeinden aufgelöst und 13 neue Gemeinden auf niedrigster Verwaltungsebene berufen. Diese Struktur
existierte bis 1972. Sitz des Dorfgemeinderats war in folgenden
Ortschaften: Gola (Goile), Krzepielów (Tschepplau), Lipinki (Linden) und Stare Strącze (Alt Strunz). In Sława (Schlawa) fungierten gleichzeitig der sog. National - Gemeinderat (Gromadzka
Rada Narodowa, kurz: GMR) und National - Stadtrat (Miejska
Rada Narodowa, kurz: MRN). Die beiden Institutionen hatten
ihren Sitz auf dem damaligen Marchlewski - Platz (jetzt Plac Rynek/ Marktplatz).
Gründung des Kinderheims in Sława, vorübergehend eingerichtet in der oberen Etage des Hotels „Goldene Krone”
am Marktplatz (später Restaurant Stary Kormoran). Stefania
Żychlewicz war die erste Leiterin des Heims.
Józef Haczkowski wurde Vorsitzender der landwirtschaftlichen Genossenschaft „Samopomoc Chłopska” (bis 1981). Die
Genossenschaft war zu Zeiten des oben erwähnten Vorsitzenden in der Qualität der geleisteten Dienste sowie Entwicklung
148
1955
der Infrastruktur wojewodschafts - und landesweit bedeutend.
Leon Kochan aus Sława beginnt seine Karierre als Fußballschiedsrichter. Er erhielt das Recht, Fußballspiele auf zentraler
Ebene zu überwachen. Kochan wurde für seine Gewissenhaftigkeit und Unparteiligkeit mit dem silbernen und goldenen Orden des polnischen Fußballvereins (Polski Związek Piłki Nożnej,
kurz PZPN) ausgezeichnet.
Sławski tartak i fabryka mebli były znane nie tylko w regionie.
Stwierdzono, że tartak należący w swojej branży do czołówki krajowej bez problemu przekroczy wytyczony mu przerób
drewna w ramach socjalistycznego sześcioletniego planu rozwoju gospodarczego (1950 - 1955).
1956
1955
Sławianin Józef Mazur w boksie, w wadze koguciej, zdobył
wicemistrzostwo okręgu juniorów.
Zespół piłki nożnej awansował do klasy A. Najbardziej znanymi piłkarzami byli: napastnicy - Edward Dereniowski, Franciszek
Malcher, Józef Mazur, Stanisław Skrzypczak, pomocnicy - Antoni Jarocki, Hieronim Sławiński, obrońcy - Marian Dziurko, Józef
Haczkowski, Tadeusz Kościółko oraz bramkarz - Roman Bajon.
Pierwsze jednodniowe nieoficjalne rozgrywki brydżowe między reprezentacjami Poznania, Wrocławia i Zielonej Góry.
W Ciosańcu powstaje Oddział XIII Polskiego Związku Hodowców Gołębi Pocztowych. Na loty gołębie były przewożone
w klatkach pociągami, dlatego ww. Oddział przeniesiono do
Sławy.
Jesienią kierownikiem Gospodarstwa Rybackiego w Sławie został Łukasz Hołoga, który pełnił to stanowisko 36 lat
(do 1992 r.). Na początku lat 60. pod jego kierunkiem powstała
mapa batymetryczna Jeziora Sławskiego.
1.12. Pierwszy raz od czasu uruchomienia Urzędu Pocztowego
w Sławie wprowadzono przewóz ładunku pocztowego furgonem konnym.
Das Sägewerk und Möbelfabrik aus Sława sind in der ganzen
Region bekannt. Das Sägewerk gehörte damals zu den besten
in der polnischen Forstbranche und problemlos übererfüllte
die im Rahmen des sozialistischen Wirtschaftsplans (19501955) festgelegte Holzverarbeitung.
1956
Józef Mazur aus Sława erkämpfte sich im Bantamgewicht
Platz 2 bei der Junioren-Bezirksmeisterschaft der Boxer.
Aufstieg der Fußballmanschaft in die A-Klasse. Die bedeutendsten Fußballspieler waren: Edward Dereniowski, Franciszek Malcher, Józef Mazur, Stanisław Skrzypczak (Stürmer),
Antoni Jarocki, Hieronim Sławiński (Mittelfeldspieler), Marian
Dziurko, Józef Haczkowski, Tadeusz Kościółko (Abwehrspieler)
und Roman Bajon (Torwart).
Das erste inoffizielle Treffen zum Bridge zwischen den Mannschaften aus Poznań (Posen), Wrocław (Breslau) und Zielona
Góra (Grünberg).
In Ciosaniec (Schussenze) wurde die Filiale des Verbands Polnischer Brieftaubenzüchter (Polski Związek Hodowców Gołębi
Pocztowych) gegründet. Da die Tauben vor jedem Flug in Käfigen mit dem Zug transportiert werden mußten, kam die Entscheidung, den Filialsitz aus Ciosaniec nach Sława zu verlegen.
Im Herbst hat Łukasz Hołoga die Leitung der Fischereigenossenschaft in Sława angenommen und diese Funktion 36 Jahre
lang (bis 1992) ausgeübt. Anfang der 1960er Jahre wurde die
bathymetrische Karte des Schlawaer Sees unter der Führung
von Hołoga erstellt.
01.12. Im Postamt Sława wurde zum ersten Mal in der Nachkriegsgeschichte eine geschlossene Pferdekutsche für den
Transport von Ladungen eingeführt.
1957
W 1574 izbach mieszkalnych żyło 2308 sławian, w mieście
były 3 zakłady przemysłowe, 27 rzemieślniczych, 16 sklepów,
hotel i kino.
Obchody 300-lecia odrestaurowanego kościoła filialnego
w Przybyszowie. Uroczyste poświęcenie odnowionego ołtarza
Matki Boskiej.
Budowa wokół kościoła parafialnego w Sławie ogrodzenia
oraz wyrównanie mogił w celu położenia asfaltu. Przy pracach
brało udział 500 ludzi oraz 200 furmanek. Inwestycję zakończono w roku następnym.
Wybudowanie w czynie społecznym przy ul. Chopina remizy
strażackiej.
Na Jeziorze Sławskim rozegrano Motorowodne Mistrzostwa
Polski Ślizgaczy Ligi Przyjaciół Żołnierza.
Na wojewódzkich mistrzostwach strzeleckich Ligi Przyjaciół
Żołnierza w Sławie kpt. Józef Zapędzki, w l. 1957-1960 zawodnik LPŻ (Gubin, Sława, Zielona Góra), zajął drugie miejsce. Za-
1957
In Sława lebten insgesamt 2.308 Einwohner. Sie bewohnten
1.574 Stuben. In der Stadt gab es 3 Industriewerke, 27 Handwerkbetriebe, 16 Geschäfte, 1 Hotel und 1 Kino.
Feierliche Dreihundertjahrfeier der renovierten Filialkirche
sowie Einweihung des restaurierten Muttergottes-Altars in
149
Przybyszów (Pürschkau).
Um die Pfarrkirche Sława wurde ein Zaun erbaut, der Friedhof aufgelöst und Asphalt gelegt. Bei den Arbeiten nahmen
500 Bürger sowie 200 Pferdewagen teil. Das Vorhaben wurde
im darauffolgenden Jahr abgeschlossen.
Freiwillige errichteten in der Chopin-Straße (früher: Mittelstr.) eine Feuerwache.
Auf dem Schlawaer See fand die polnische Meisterschaft der
Motorgleitboote (Motorowodne Mistrzostwa Polski Ślizgaczy)
statt, organisiert durch den Verein der Soldatenfreunde (Liga
Przyjaciół Żołnierza, kurz: LPŻ).
Der Verein der Soldatenfreunde LPŻ in Sława war Gastgeber
für die Schützen-Meisterschaft. Kapitän Józef Zapędzki (zwischen 1957 und 1960 aktives Mitglied des Vereins LPŻ in Guben, Schlawa sowie Grünberg) belegte den 2. Platz. Die Meisterschaft in Sława war der Beginn seiner großen Karierre, in
Mexiko-Stadt (1968) und München (19720 wurde er Olympiasieger mit der Schnellfeuerpistole, bei der Weltmeisterschaft in
Wiesbaden (1966) gewann er Silber und bei der Europameisterschaft in Suhl (1971) - Bronze. Zapędzki war 22-mal polnischer Meister.
Gründung des Angelvereins „Bąk” in Sława. Vereinsvorsitzende wurde Florian Nowak.
22.10. Feierliche Einweihung des Denkmals des „Unbekannten
Soldaten“ auf dem Friedhof in der Odrodzonego-Wojska-Polskiego-Straße (früher Seestr.). Auf den Friedhof wurden Überreste eines exhumierten Soldaten vom Grab in der Wschowska-Straße/ Ecke Kwiatowa-Straße (früher: Fraustädterstr./ Ecke
Gärtnerstr., heute: Grünanlage Skwer Sybiraków) überführt.
Kurz danach stellte sich die Identität des Soldaten heraus: es
war Stanisław Dąbek, gefallen 1945 im Stadtgebiet unter unbekannten Umständen.
Marian Michałowski eröffnete in der Wschowska-Str. (früher: Fraustädter Str.) eine Uhrmacherei. Später ist der Betrieb in die Waryński-Straße (früher: Bahnhofstr.) umgezogen.
Michałowski erhielt 1970 den Titel Uhrmachermeister. Seine
Uhrmacherei existiert bis heute und gehört zu den ältesten
polnischen Firmen in der Stadt.
Umzug des staatlichen Kinderheims (Państwowy Dom Dziecka) ins Schloß.
wody w Sławie były początkiem jego wielkiej kariery sportowej, m.in. dwukrotny mistrz olimpijski w strzelaniu z pistoletu
szybkostrzelnego w Meksyku-1968 i Monachium- 1972, srebrny medalista Mistrzostw Świata w Wiesbaden- 1966, brązowy
medalista Mistrzostw Europy w Suhl w 1971, dwadzieścia dwa
razy mistrz Polski.
Założono Koło Wędkarskie „Bąk”, którego prezesem został
Florian Nowak.
22.10. Uroczyście odsłonięto pomnik Nieznanego Żołnierza
w Sławie na cmentarzu przy ul. Odrodzonego Wojska Polskiego.
Szczątki ekshumowanego żołnierza przeniesiono z obecnego
Skweru Sybiraków - u splotu ul. Wschowskiej i Kwiatowej. Wkrótce ustalono jego tożsamość. Był nim Stanisław Dąbek, zabity
w 1945 r. w niewyjaśnionych okolicznościach na terenie miasta.
Otworzył zakład zegarmistrzowski Marian Michałowski, najpierw przy ul. Wschowskiej, następnie przy ul. Waryńskiego.
W 1970 r. uzyskał tytuł mistrza zegarmistrzowskiego. Zakład
prowadzony przez niego istnieje do dzisiaj i jest najstarszym
w Sławie.
Przeniesienie siedziby Państwowego Domu Dziecka do sławskiego pałacu.
1958
W maju odbyły się Misje Parafialne z udziałem ojców misjonarzy bernardynów z Leżajska.
Zapoczątkowano najstarsze w kraju oficjalne kongresowe
rozgrywki brydżowe, obecnie Międzynarodowy Kongres Brydżowy. Pierwsze zmagania przed Hotelem „Słoneczny” czy
w „Szklance” zyskały renomę krajową i zagraniczną. Impreza
rozrosła się z jednodniowej do dwutygodniowej, gromadząc
kilkuset pasjonatów kart. Pionierami sławskiego brydża byli:
Roman Bresiński, Ryszard Chmiel, Ryszard Dziurla, Lesław Hugiel, Bogumił Kapturkiewicz oraz Lucyna i Stefan Wachnowscy.
W sierpniu pierwsza autobusowa pielgrzymka parafian do
Częstochowy i Kalwarii Zebrzydowskiej. Zwiedzono również
niemiecki obóz zagłady w Oświęcimiu.
1959
Przy ul. Powstańców Śląskich uruchomiono stałe kino „Żeglarz”, którym kierował Franciszek Kapski, projektory obsługiwali Józef Rosolski i Bolesław Sochacki. Z powodu małej frekwencji zostało zamknięte w 2000 r.
Miejscowi żeglarze: Józef Cichowski, Edward Dereniowski
i Marian Dziurko, reprezentując drużynę narodową, zajęli w Rostoku trzecie miejsce w Wieloboju Morskim.
Reorganizacja w miejscowym sporcie - powstaje Ludowy
Klub Sportowy „Sparta”.
1958
Im Mai fand das katholische Treffen der Kirchgemeinde statt.
Die Begegnung führten Mönche - Bernhardiner aus Leżajsk (im
polnischen Karpathenvorland).
In diesem Jahr war Sława Gastgeber des landesweit ältesten
offiziellen Bridgewettkampfs, derzeit Internationales Bridge-
150
1960
treffen (Międzynarodowy Kongres Brydżowy) genannt. Die ersten Spiele wurden vor den Hotels „Słoneczny” und „Szklanka”
durchgeführt und gewannen ein hohes Renommee sowohl im
In - als auch im Ausland. Folgende Spieler waren Pioniere des
Schlawaer Bridges: Roman Bresiński, Ryszard Chmiel, Ryszard
Dziurla, Lesław Hugiel, Bogumił Kapturkiewicz sowie Lucyna
und Stefan Wachnowski.
August: Die erste Buswallfahrt nach Tschenstochau (Częstochowa)
und Kalwarya (heute Kalwaria Zebrzydowska, Kleinstadt bei Wadowice in der Wojewodschaft Kleinpolen am Rande der Beskiden)
wird veranstaltet. Die Pilger besuchten auch das Vernichtungslager in Auschwitz (Oświęcim).
24.07. Do Sławy przybyła grupa kajakarzy z Krakowa. Wśród
nich był ksiądz biskup Karol Wojtyła, od 1978 r. papież Jan Paweł II. Następnego dnia, po odprawionej wczesnym rankiem
mszy św. w kościele parafialnym, turyści popłynęli Jeziorem
Sławskim w kierunku Lubiatowa, by Obrzycą dotrzeć wieczorem do Konotopu.
Uruchomienie przy ul. Henryka Pobożnego Szkoły Podstawowej nr 2, określanej „nową” lub „na górce”. Pierwszym jej kierownikiem została Stanisława Chojnacka, następnie Władysław
Żarczyński. Dotychczasowa SP przy ul. Odr. Wojska Polskiego
otrzymała nr 1 i obiegową nazwę „starej”.
20.09. Podczas emocjonalnego kazania ks. proboszcz Kazimierz
Tomkiewicz już wówczas zwracał uwagę wiernych na zachowanie młodzieży: …„Jest u nas kilku kandydatów na przestępców
- jest to grupa chuliganów, którzy niszczą ławki w parku, kosze
na papiery, piszą po murach, ogrodzeniu kościelnym, nawet
wywrócili kilka pomników na cmentarzu”.
Instytucję powołaną
w latach 60. do krzewienia kultury w mieście usytuowano w budynku przy
ul. Głogowskiej. Opiekowały się nią miejscowe zakłady, stąd nazwa
Świetlicy Międzyzakładowej, określanej potocznie
„świetlicą tartaczną”.
Na łamach prasy, tj.
„Nadodrza”, pojawiła się
wzmianka o hipotetycznym pływaniu w czasie
ostatniej wojny na Jeziorze Sławskim niemieckich miniaturowych U-bootów.
1961
1959
In der Powstańców-Śląskich-Straße (früher: Pürschkauer Str.)
wurde das Kino „Żeglarz” eingerichtet. Kinoleiter war Franciszek Kapski, für die Filmprojektoren waren Józef Rosolski und
Bolesław Sochacki zuständig. Das Kino „Żeglarz” wurde im Jahr
2000 wegen zu niedriger Zuschauerquoten
geschlossen.
Die Schlawaer Segler Józef Cichowski,
Edward Dereniowski
und Marian Dziurko
waren Vertreter der
polnischen Nationalmannschaft und belegten den 3. Platz beim
Seemehrkampf in Rostock (damals DDR).
Reorganisation der
Schlawaer Sportwelt.
Gründung des Amateurvereins „Sparta”
Sława.
Ks. Kazimierz Tomkiewicz w otoczeniu młodzieży. (fot. ze zbiorów J. Metzlera)
1960
1961
Am 24.07. kam eine
28.02. Groźny pożar paPfarrer Kazimierz Tomkiewicz mit Jugendlichen. (Sammlung J. Metzler)
Paddelbootgruppe
łacu - siedziby Państwoaus Kraków (Krakau)
wego Domu Dziecka.
Na przełomie kwietnia i maja w parafii Sława wizytacja kanach Sława, unter ihnen der Krakauer Bischof Karol Wojtyła (1920noniczna ks. biskupa Bolesława Kominka z Wrocławia. Towa2005), bekannt als der spätere Papst Johannes Paul II. (seit
rzyszył mu drugi bp pomagający w bierzmowaniu, do którego
1978). Am nächsten Morgen gingen die Touristen zur Messe
zgłosiło się 900 wiernych. Bp Kominek wysoko ocenił przygoin der Pfarrkirche, dann paddelten sie auf dem Schlawaer See
towanie parafii do święta.
weiter Richtung Fluß Obrzyca (Faule Obra) in Lubiatów (Aufzug), anschließend erreichten sie abends Konotop (Kontopp).
151
9.07. Urodził się Tomasz Augustyniak, sławianin, absolwent
miejscowej szkoły podstawowej (1976), znakomity judok.
W I poł. lat 80. z drużyną Akademickiego Związku Sportowego zdobył kilka medali Mistrzostw Polski (w tym dwa złote). Po
wyjeździe do USA wywalczył w mistrzostwach tego kraju cztery
medale w tym złoty w Virginii (2008) oraz brązowy w Mistrzostwach Kontynentu Pan-American Games (2009).
Eröffnung der Grundschule Nr. 2 in der Henryka-PobożnegoStraße (früher: Landrat - Neumann - Str.), oft als „Neue Schule”
oder „Schule auf dem Hügel”genannt. Die erste Schulleiterin
war Stanisława Chojnacka und dann Schulleiter Władysław
Żarczyński. Die bisherige Grundschule in der OdrodzonegoWojska-Polskiego-Straße (Früher: Seestr.), Nr.1, wird seither
gängig „Alte Schule” genannt.
20.09. Pfarrer Kazimierz Tomkiewicz bezieht sich während seiner Predigt auf das Verhalten von Jugendlichen: „Wir haben
unter uns einige Kandidaten für Straftaten - es ist eine Ganovengruppe, die Bänke und Müllkörbe im Park demoliert, Wände und Umzäunung der Kirche beschmiert, sie hat sogar einige
Gräber auf dem Friedhof verschandelt.“
In der Głogowska-Straße (früher: Glogauerstr.) wurde eine
Einrichtung für die Kulturverbreitung gegründet und durch die
einheimischen Betriebe unterstützt, daher der Name der Institution: „Świetlica Międzyzakładowa” [„Betriebsklubraum”]
oder „świetlica tartaczna” [„Sägewerkklubraum”].
Die Zeitschrift „Nadodrze” publizierte einen Beitrag mit der
Vermutung, daß während des 2. Weltkrieges auf dem Schlawaer See deutsche Mini-U-Boote gefahren sein sollen.
1962
We wrześniu przy ul. Chopina otwarto Państwową Dwuletnią
Szkołę Rachunkowości Rolnej, której kierownikiem została Irena Dypczyńska - Grzybowska. Dwa lata później zmieniła się jej
nazwa na Zasadniczą Szkołę Rachunkowości Rolnej, a stanowisko kierownicze objął Tadeusz Goj (1965).
We wrześniu i grudniu wysłanie oficjalnych delegacji z parafii do Częstochowy, gdzie w Klasztorze Jasnogórskim złożono
w ofierze świecę wotywną, drugą zapalono przed ołtarzem
Matki Boskiej w sławskim kościele.
16.12. Pierwsza msza w kościele parafialnym z zamontowanym
nagłośnieniem.
1963
1961
Liga Obrony Kraju przejęła nad Jeziorem Sławskim Klub Morski z odnoszącą znaczące sukcesy sekcją żeglarską.
W styczniu decyzją Powiatowej Rady Narodowej we Wschowie zamknięto punkty katechetyczne w Lipinkach, Przybyszowie i Goli, gdzie nauczały siostry zakonne.
21.07. Podczas mszy ks. prob. Kazimierz Tomkiewicz poinformował wiernych, że za nauczanie dzieci religii Wydział Oświaty i Kultury Powiatowej Rady Narodowej wymierzył mu 1000
zł kary z zagrożeniem egzekucji, mimo zagwarantowanego jej
nauczania w Konstytucji PRL. Wkrótce komornik spisał część
rzeczy osobistych księdza.
1.09. Na rozpoczęcie Misji i poświęcenie nowej polichromii
w świątyni przyjechał ks. arcybiskup Bolesław Kominek.
28.02. Ein gefährlicher Brand im Schloss gefährdet das Staatliche Kinderheim.
Wende April/Mai: Kanonische Kirchenvisitation in Sława
durch Bischof Bolesław Kominek (1903-1974) aus Wrocław
(Breslau). Kominek kam in Begleitung von einem weiteren Bischof, der bei der Firmung von 900 Gläubiger der Kirchgemeinde Sława mitgeholfen hat. Bischof Kominek lobte die Ausrichtung der Feier sehr.
09.07. Geburt von Tomasz Augustyniak, Bürger der Stadt und
Absolvent der Grundschule in Sława, ein hervorragender Judoka. Anfang der 80er Jahre gewann Augustyniak mit der Mannschaft des akademischen Sportvereins AZS mehrere Medaillen
(u.a. zweimal Gold) bei der polnischen Meisterschaft. Nach der
Ausreise in die USA erkämpfte er sich vier Medaillen bei der
US-Meisterschaft, darunter Gold in Virginia (2008) sowie Bronze bei den Panamerikanischen Spielen (2009).
1964
Ceniony bokser wagi muszej Zbigniew Łukowski (m.in. mistrz
Wojska Polskiego w 1953 r.) reaktywował w Sławie sekcję bokserską. Siedmiu bokserów „Sparty” startowało w reprezentacji
okręgu. Sekcję rozwiązano w 1976 r.
7.06. W kościele parafialnym otwarto wystawę z okazji 20-lecia
sławskiej parafii. Z okazji jubileuszu wokół świątyni ustawiono
18 ołtarzy. 21 czerwca mszę świętą na tle udekorowanej łódki symbolu Kościoła odprawiło ok. 10 księży, arcybiskup Bolesław
Kominek wraz z biskupem towarzyszącym.
1962
September: In der Chopin-Straße (früher: Mittelstr.) wurde die
zweijährige Staatliche Schule für Landwirtschaftliche Buchführung (Państwowa Dwuletnia Szkoła Rachunkowości Rolnej) eröffnet. Irena Dypczyńska wurde Leiterin der Einrichtung. Zwei
Jahre danach kam es zur Umbenennung der landwirtschaftlichen Bildungsanstalt in „Zasadnicza Szkoła Rachunkowości
152
Rolnej. Die Schulleitung hat Tadeusz Goj übernommen (1965).
September und Oktober: Wallfahrt einer offiziellen Delegation der Kirchengemeinde Sława nach Częstochowa (Tschenstochau). Beim zweiten Besuch im Tschenstochauer Kloster Jasna
Góra (Heller Berg) brachte die Gruppe eine Votivkerze dar, die
zweite Kerze wurde vor dem Muttergottes-Altar in der Schlawaer Kirche angezündet.
16.12. Die erste Messe in der Pfarrkirche erfolgt mit der installierten Lautsprecheranlage.
Uruchomiono nową piekarnię sławskiej Gminnej Spółdzielni
„Samopomoc Chłopska” (budowaną od 1962 r.).
1965
Z racji zbliżającego się 1000-lecia Kościoła miejscowi wierni
przeprowadzili ankietę na najlepsze hasła, nad czym nasza parafia zobowiązuje się pracować z okazji jubileuszu. Jako najlepsze wybrano „Krzyż w każdym domu”. Księgę 1000-lecia z hasłami „Maryjnymi i moralnymi” zawiozła delegacja sławian na
Jasną Górę.
W mieście powstał komitet rozbudowy Ośrodka Zdrowia
przy ul. Głogowskiej.
1963
Die Nationale Verteidigungsliga „Liga Obrony Kraju” (kurz:
LOK) übernahm den Meeresklub am Schlawaer See mit der
Segelsportabteilung.
Januar: Der Kreisnationalrat in Wschowa (Fraustadt) hat die
Entscheidung getroffen, Katechese-Räume in Lipinki (Linden),
Przybyszów (Pürschkau) und Gola (Goile) zu schließen. In den
genannten Ortschaften wurde der Katechismus der katholischen Kirche von den Ordensschwestern unterrichtet.
21.07. Pfarrer Tomkiewicz informiert die in der Kirche versammelten Gläubiger, daß die Abteilung für Bildung und Kultur des
Kreisnationalrates ihn für das Unterrichten der Religion von Kindern mit einem Bußgeld in Höhe von 1.000 Złoty belegt. Obwohl der Religionsunterricht in der Verfassung der Volksrepublik Polen (PRL) gewährleistet war, drohte die Verwaltung mit der
Vollstreckung der Busse. Kurz darauf kam der Gerichtsvollzieher
und registrierte die persönlichen Gegenstände des Pfarrers.
01.09. Der Breslauer Erzbischof Bolesław Kominek (19031974) kommt zum Auftakt des Katholischen Treffens in der
Kirchgemeinde Sława. Bei diesem Anlaß wurde die neue Polychromie (= Farbanstrich) des Bethauses eingeweiht.
1966
1.01. Podczas kazania ks. proboszcz Kazimierz Tomkiewicz
powiedział: „Pamiętajmy - największy dokument 1000-lecia
to nasz wspólny Kościół”. Wkrótce utworzono Komitet Misyjny i obchodów 1000-lecia. Główne uroczystości przypadły
w Wielkanoc. Trzeciego maja sławska delegacja wiernych brała udział w centralnych obchodach Millenium Chrztu Polski
w Częstochowie, natomiast 20 października w uroczystościach
millenijnych na Ziemiach Zachodnich we Wrocławiu.
W kościele parafialnym: rekonstrukcja i remont organów, zapoczątkowanie odtwarzania bicia dzwonów z taśmy magnetofonowej przez głośniki.
24.06. Zorganizowano w Sławie II Ogólnopolski Zlot Turystyczny Służby Zdrowia.
1.09. Kierownikiem Ośrodka Zdrowia przy ul. Głogowskiej w Sławie został dr Stefan Osiński. Stanowisko to pełnił do 1991 r.
Czesław Błaszak został mistrzem województwa juniorów
w klasie Omega.
Powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne Wieloobiektowe
w Starym Strączu o łącznej powierzchni 5 tys. ha. W skład jego
wchodziło 11 gospodarstw, m.in. Stare Strącze I i II, Lipinki, Sława, Przybyszów, Łupice i Krzydłowiczki. Przynależały do niego
2 płatkarnie i 6 gorzelni.
1964
Zbigniew Łukowski, ein anerkannter Boxer im Fliegengewicht (1953 - Meister der polnischen Armee), reaktivierte in
Sława die Boxabteilung. Sieben Boxer des Sportvereins „Sparta” Sława repräsentierten die Bezirksmannschaft. Die Boxabteilung wurde 1976 aufgelöst.
07.06. Eröffnung der Ausstellung „20-jähriges Bestehen der
Kirchengemeinde Sława” in der Pfarrkirche. Zu diesem Anlaß
wurden 18 Altäre um das Bethaus eingerichtet. Am 21. Juni
hielten Erzbischof Bolesław Kominek (1903-1974), ein begleitender Bischof und etwa zehn weitere Priester eine feierliche
Messe. Im Hintergrund des Messealtars war Schiff als Symbol
für die Kirche zu sehen.
Die landwirtschaftliche Genossenschaft „Samopomoc
Chłopska” eröffnet eine neue Bäckerei (gebaut seit 1962).
1967
Od 1 września w nowym budynku przy ul. Ogrodowej rozpoczęło naukę 42 uczniów w pięcioletnim Technikum Ochrony Roślin. Dyrektorem szkoły został Lucjan Wieczorek. Wówczas placówek o tym profilu w Polsce było kilka. W tym samym budynku działała do 1969 r. Zasadnicza Szkoła Rachunkowości Rolnej.
Wieczorem 4 września przeszła gwałtowna burza. Odcinki
dróg Sława - Nowa Sól, Sława - Konotop i Sława - Ciosaniec zablokowały powalone drzewa. W sławskim parku połowa drzew
została zniszczona. Uszkodzony został m.in. pensjonat „Sło153
1965
neczny” i parkujące przed nim samochody. Szalejąca ok. 4-5 min.
wichura wzburzyła fale na jeziorze do wysokości 1,5 m. Huragan zerwał przycumowany statek „Lubuszanin”, który dryfując
osiadł na mieliźnie.
Tadeusz Waciński i Wiesław Andrzejczak zwyciężyli w Żeglarskich Mistrzostwach Wojewódzkich Juniorów w klasie Hornet.
Anläßlich des kommenden 1000-jährigen Bestehens der Kirche in Polen erstellte die Gruppe der einheimischen Gläubiger
eine Umfrage über das beste Motto, woran sich die Gemeinde
zu arbeiten verpflichtet. Ausgewählt wurde der folgende Leitspruch: „Ein Kreuz in jedem Haus” („Krzyż w każdym domu”).
Das Slawaer „Buch zum 1000-jährigen Bestehen der Kirche in
Polen” mit Moralsätzen und Sentenzen über Maria wurde nach
Tschenstochau (Częstochowa) gebracht.
In Sława wurde das Komitee für den Ausbau der Poliklinik in
der Głogowska-Straße (früher: Glogauerstr.) gegründet.
1968
Uruchomiono masarnię zaopatrującą również okoliczne miasta.
1969
Sławscy żeglarze wygrali V Ogólnopolski Puchar Omegi.
lern im neuen Schulhaus in der Ogrodowa-Straße;
der erste Leiter der Einrichtung wurde Lucjan Wieczorek. Im ganzen Land gab es damals nur einige
Schulen mit ähnlichem Profil. Das neue Gebäude
fungierte auch als Schule für Landwirtschaftliche
Buchführung „Zasadnicza Szkoła Rachunkowości
Rolnej” (bis 1969).
04.09. Ein schweres Gewitter tobte an diesem
Abend über Sława und Umgebung. Die durch den
Sturm umgefallenen Bäume machten die Strecken
Sława - Nowa Sól (Neusalz), Sława - Konotop (Kontop) und Sława - Ciosaniec (Schussenze) unbefahrbar. Im Stadtpark wurde etwa die Hälfte des Baumbestandes vernichtet. Ebenfalls beschädigt wurden
u.a. das Gästehaus „Słoneczny” (früher: Seehof) sowie die vor dem Gästehaus geparkten Fahrzeuge.
Das Wasser auf dem Schlawaer See wurde durch
den 5-6-minütigen Orkan so aufgewühlt, daß die
Seewellen eine Höhe von 1,5 Metern erreichten.
Der Sturm löste die Verankerung des Schiffs „Lubuszanin”; das Boot begann abzutreiben und lief
auf Grund.
Tadeusz Waciński und Wiesław Andrzejczak gewannen die Junioren-Segelmeisterschaft der Hornet-Klasse in der Wojewodschaft.
1973
1966
1970
Na Centralnych Mistrzostwach Polski Szkół Rolniczych, Leśnych i CRS Henryk Korczak w trójboju olimpijskim wywalczył
złoty medal, Krystian Ptaszkiewicz i Tadeusz Zabrocki zostali wicemistrzami.
Na przełomie 1972/73 r. Państwowe Gospodarstwo Rolne
Wieloobiektowe w Starym Strączu przekształciło się w Kombinat zatrudniający łącznie ok. 500 ludzi.
01.01. Während der Predigt sagte Pfarrer Kazimierz Tomkiewicz folgendes: „Wir sollten daran denken, unsere gemeinsame
Zugehörigkeit zu der einen Kirche ist der beste Beweis für die
1000-jährige Geschichte der Kirche in Polen”.
Kurz darauf wurde das Komitee für die 1000-Jahrfeier der
Kirche in Polen berufen. Die Hauptfeier erfolgte zu Ostern. Die
Zentralfeier zum Millenium fand am 3. Mai in Tschenstochau
(Częstochowa) statt. Eine weitere Feier zu diesem Anlaß wurde
für die Westgebiete Polens am 20 Oktober in Wrocław (Breslau) durchgeführt. Sława war bei den beiden Veranstaltungen
durch eine Delegation der Gläubigen vertreten.
In der Pfarrkirche: Wiederaufbau und Renovierung der Orgel in der Pfarrkirche. Seit diesem Jahr wird das Glockengeläut
vom Tonband abgespielt.
24.06. Sława war Gastgeber des 2. Gesamtpolnischen Touristischen Treffens für Beschäftigte im Gesundheitswesen (II Ogólnopolski Zlot Turystyczny Służby Zdrowia).
01.09. Dr. Stefan Osiński wird Leiter der Poliklinik in der
Głogowska-Straße (früher: Glogauer Str.). Die Direktion hatte
er bis 1991 inne.
Czesław Błaszak wurde Junioren-Meister der Omega - Klasse
in der Wojewodschaft Zielona Góra.
Gründung der Landwirtschaftlichen Produktionsgenossenschaft (Państwowe Gospodarstwo Rolne) in Stare Strącze
(Alt Strunz) mit einer Gesamtfläche von 5.000 Hektar. Zu
dem landwirtschaftlichen Komplex gehörten elf Betriebe,
u.a. Stare Strącze (Altstrunz) I und II, Lipinki (Linden), Sława
(Schlawa), Przybyszów (Pürschkau), Łupice (Lupitze) und
Krzydłowiczki (Bergvorwerk), zudem 2 Flockenfabriken sowie
6 Brennereien.
1973
1967
W styczniu w Radzyniu podjęła pracę Stacja Badawcza Parowania (od 2002r. Hydrologiczna) Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział w Poznaniu. Pierwszym kierownikiem
została Jadwiga Koczorowska, w roku następnym Alfred Rösler,
pełniący tę funkcję do dzisiaj.
9.05. W XXV rocznicę zwycięstwa nad faszyzmem niemieckim,
przy ul. Odr. Wojska Polskiego odsłonięto obelisk/ pomnik,
określany potocznie „kamieniem”.
Reprezentantka Technikum Ochrony Roślin Izabela Maruszewska zdobyła srebrny medal w rzucie oszczepem na Mistrzostwach Polski Szkół Rolniczych i Centrali Rolniczych Spółdzielni.
Na Jeziorze Sławskim zaczęto rozgrywać regaty o Puchar Polski Zachodniej.
1971
W czerwcu Szkole Podstawowej nr 2 nadano imię gen. Karola
Świerczewskiego.
Uczeń Technikum Ochrony Roślin Henryk Korczak został wicemistrzem w podnoszeniu ciężarów w mistrzostwach Polski Szkół
Rolniczych, Leśnych i Centrali Rolniczych Spółdzielni.
1972
01.09. Eröffnung der 5-jährigen Fachschule für Landwirtschaft
(Technikum Ochrony Roślin). Das Schuljahr begann mit 42 Schü-
1.01. Ponownie powstała w powiecie wschowskim gmina Sława
na miejsce rozwiązanych gromad. Naczelnikiem Miasta i Gmi154
Absolwenci Szkoły Podstawowej nr 1 wraz z gronem nauczycielskim - czerwiec 1972 r.
(fot. ze zbiorów A. Pacygi)
Absolventen der Grundschule Nr. 1 mit ihren Lehrern - Juni 1972. (Sammlung A. Pacyga)
1968
Eröffnung eines Fleischverarbeitungsbetriebs,
der auch die umliegenden Städte mit Fleisch und Wurst versorgte.
ny został Zygmunt Pluskota. Urząd Miasta i Gminy składał się
z trzech referatów: Biura Urzędu z sekretarzem Stanisławem Maleszą, Służby Rolnej z kierownikiem Zbigniewem Kijowskim oraz
z Urzędu Stanu Cywilnego, którym kierowała Jadwiga Pacyga.
Ówczesna Rada Narodowa Miasta i Gminy liczyła aż 82 radnych. Na jej czele stanął Adolf Laska.
7.05. Urodził się Sebastian Mazur, sławianin, absolwent miejscowej szkoły podstawowej (1988), znakomity wędkarz w kategorii łowienia ryb drapieżnych metodą spinningową: mistrz
Polski, Grand Prix Polski (2008), wicemistrz świata Knin, mistrz
świata na łodzi (2010). Z drużyną zdobył mistrzostwo świata
(2010) oraz Grand Prix Polski (2011). W czerwcu otwarto parterowy „Pawilon Handlowy” przy ul.
Odrodzonego Wojska Polskiego (do początku 2012 r. „Chata
Polska”).
1.09. Powołano Zbiorczą Szkołę Gminną w Sławie, której dyrektorem został Czesław Pacyga. ZSG podlegały wszystkie placówki oświatowo - wychowawcze w granicach gminy Sława:
szkoły podstawowe, Technikum Ochrony Roślin, Państwowy
1969
Segler aus Sława gewannen den Polenpokal der Omega Klasse (V Ogólnopolski Puchar Omegi).
1970
Januar: Gründung des Instituts für Meteorologie und Wasserwirtschaft (IMGW), Außenstelle Poznań (Posen), in Radzyń
(Rädchen) als Forschungsstation zur Wasserdampfmessung
[2002 in Hydrologische Station umbenannt]. Die erste Leiterin
wurde Jadwiga Koczorowska, ein Jahr später übernahm Alfred
Rösler die Leitung, die er bis heute inne hat.
09.05. Am 25. Jahrestag der Befreiung [nach sowjetischer Datierung] vom deutschen Faschismus wird in der OdrodzonegoWojska-Polskiego-Straße (früher: Seestraße) ein Gedenkstein
enthüllt.
Die Schülerin der Fachschule für Landwirtschaft, Izabela
155
Maruszewska, holt beim Speerwurf Silber bei der polnischen
Meisterschaft für Landwirtschaftliche Schulen und Genossenschaften.
Auf dem Schlawaer See findet zum ersten Mal die Pokalregatta für Westpolen statt.
Dom Dziecka, Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy oraz
przedszkola.
Jacek Głowiński zajął trzecie miejsce w klasie Cadet na Mistrzostwach Polski Związku Harcerstwa Polskiego, Janusz i Ryszard Malcher zwyciężyli w VIII Mistrzostwach Eskadry Zielonogórskiej Floty.
Przeniesienie Pogotowia Zakładu Energetycznego do nowego
budynku przy ul. Energetycznej.
von Czesław Pacyga ins Leben gerufen. Alle Bildungs- und Erziehungsanstalten der Gemeinde Sława (Grundschulen, Fachschule für Landwirtschaft, Staatliches Kinderheim, Kindertagesstätten, Schule mit sonderpädagogischem Förderschwerpunkt) waren der neuen Einrichtung unterstellt.
Der Segler Jacek Głowinski belegte Platz 3 bei der polnischen
Pfadfindermeisterschaft der Cadet - Klasse (Mistrzostwa Polski
Związku Harcerstwa Polskiego). Segler Janusz und Ryszard Malcher siegten im 8. Wettbewerb „Mistrzostwa Eskadry Zielonogórskiej Floty”.
Der Energie-Bereitschaftsdienst wurde in das neue Gebäude
in der Energetyczna-Straße verlegt.
1971
Umbenennung der Grundschule Nr. 2. Im Juni wurde der Name
General-Karol-Świerczewski-Grundschule vergeben. [1897-1947,
polnischer General in sowjetischen Diensten]
Der Schüler der Fachschule für Landwirtschaft, Henryk Korczak, wurde Vizemeister im Gewichtheben bei der polnischen
Meisterschaft für Forst- und Landwirtschaftliche Schulen und
Landwirtschaftliche Genossenschaften.
1974
Od 1 stycznia nowym Naczelnikiem Miasta i Gminy Sława został Romuald Zalewski.
Po śmierci ks. prałata Kazimierza Tomkiewicza proboszczem
miejscowej parafii został ks. Kazimierz Adamczak.
Powstaje Lubuski Klub Żeglarski im. Mariusza Zaruskiego
z siedzibą w Sławie, którego prezesem został Franciszek Gryc.
LKŻ pozyskał od Ligi Obrony Kraju część zawodników. Współpraca między sąsiadującymi klubami zaowocowała sukcesami
w kraju i za granicą.
Michał Michalski wywalczył mistrzostwo okręgu w żeglarstwie, w klasie Finn (w latach następnych sukces ten powtórzył
kilkakrotnie).
Do sławskiej Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”
przyłączono GS Ciosaniec.
Powiatowy Ośrodek Sportu Turystyki i Wypoczynku przemianowano na Zakład Usług Gospodarskich.
1974
01.01. Romuald Zalewski wird zum neuen Amtsleiter der Stadt
und Gemeinde Sława berufen.
Prälat Kazimierz Tomkiewicz (1914-1974), Pfarrer der katholischen Gemeinde in Sława, stirbt am 4. März. Sein Nachfolger
wird Kazimierz Adamczak.
In diesem Jahr wurde der Mariusz-Zaruski-Segelklub des Lebuser Landes (Lubuski Klub Żeglarski im. Mariusza Zaruskiego,
kurz: LKŻ) mit Sitz in Sława gegründet und Franciszek Gryc zum
Klubvorsitzenden gewählt. Der neue Segelverein übernahm
von der Nationalen Verteidigungsliga LOK einige Segler. Die Zusammenarbeit der beiden benachbarten Vereine brachte mit
sich viele Erfolge bei den Wettkämpfen im In- und Ausland.
Michał Michalski erkämpfte sich den 1. Platz im Segeln bei
der Bezirksmeisterschaft der Finn-Klasse. In den nächsten Jahren wiederholte er mehrmals diesen Erfolg.
Die landwirtschaftliche Genossenschaft in Ciosaniec (Schussenze) wurde der Schlawaer Genossenschaft „Samopomoc
Chłopska” angeschlossen.
Umbenennung des Sport- und Erholungszentrums „Powiatowy Ośrodek Turystyki i Wypoczynku” in „Zakład Usług Gospodarskich”.
1972
Bei der zentralen Meisterschaft für Forst- und Landwirtschaftliche Schulen und Landwirtschaftliche Genossenschaften
gewann Henryk Korczak Gold im Olympischen Dreikampf, Krystian Ptaszkiewicz und Tadeusz Zabrocki wurden Vizemeister.
Um die Jahreswende 1972/73 wurde die Landwirtschaftliche
Produktionsgenossenschaft in Strącze Strącze (Alt Strunz) in ein
so genanntes Kombinat mit insgesamt ca. 500 Beschäftigten
umgewandelt.
1973
01.01. Anstelle der aufgelösten Dorfgemeinden (gromady)
wurde die Gemeinde Sława im Kreis Wschowa (Fraustadt)
wieder gegründet. Amtsleiter der Stadt und Gemeinde Sława
wurde Zygmunt Pluskota. Im Stadt- und Gemeinderat wurden
folgende drei Referate eingerichtet: Büro des Amtes unter der
Leitung vom Amtssekretär Stanisław Pluskota, des Landwirtschaftlichen Dienstes unter Zbigniew Kijowski und des Standesamtes geleitet von Jadwiga Pacyga.
Der damalige Stadt- und Gemeindenationalrat zählte schon
82 Mitglieder. An der Spitze des Nationalrates amtierte Adolf
Laska.
07.05. Geburt des Sebastian Mazur, Bürger der Stadt und Absolvent der Grundschule in Sława (1988), ein hervorragender
Angler im Spinnfischen: polnischer Meister, 2008 - Polen-Grand
Prix, Vizeweltmeister aus Konin, 2010 - Weltmeister im Angeln
vom Boot, auch 2010 gewann er mit seiner Mannschaft die
Weltmeisterschaft, 2011 - Polen-Grand Prix.
Juni: Eröffnung der Kaufhalle in der Odrodzonego-Wojska-Polskiego-Straße, jetzt Supermarkt „Chata Polska”.
Am 01.09. wurde die sogenannte Mittelpunktschule der Gemeinde (Zbiorcza Szkoła Gminna w Sławie) unter der Leitung
1975
W wyniku reformy administracyjnej z końcem maja rozwiązano powiaty. Większość instytucji w Sławie podporządkowano
rejonowi nowosolskiemu. Gmina Sława pozostała w województwie zielonogórskim. W czerwcu na stanowisko naczelnika powołano Bolesława Szurę.
Przewodniczącym Rady Narodowej Miasta i Gminy Sława został I sekretarz Komitetu MiG Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Bogdan Ślusarz.
1976
1.01. Kolejnym etapem reformy administracji było włączenie gminy Ciosaniec do gminy Sława. Obszar gminy wzrósł do
326,78 km². W jej granicach znalazły się miejscowości: Bagno,
Cegłówko, Ciosaniec, Dąb, Dębczyn, Dębowo, Droniki, Głuchów,
Gola, Jutrzenka, Kamienna, Krążkowo, Krępina, Krzepielów
(z Ciepielówkiem), Krzydłowiczki, Kuźnica Głogowska, Lipinki,
Lubiatów, Lubogoszcz, Łupice, Myszyniec, Nowe Strącze, Polanica, Przybyszów, Przydroże, Radzyń, Sława, Spokojna, Stare
Strącze, Szreniawa, Śmieszkowo, Tarnów Jezierny, Tarnówek,
156
Józef Haczkowski - wieloletni prezes Gminnej Spółdzielni „SCh”, twórca
m.in. sieci handlowo - usługowej w Sławie (źródło: archiwum J. Murawska).
Restauracja „Kormoran” tzw. „Nowy Kormoran” (1977-80) oraz Wiejski Dom
Towarowy „Perkoz” (1979) przy ul. Odrodzonego Wojska Polskiego.
(źródło: archiwum UM w Sławie).
1975
Ende Mai: Im Zuge der Verwaltungsreform wurden Kreisverwaltungseinheiten aufgelöst. Die meisten Einrichtungen in
Sława unterstanden daraufhin dem Bezirk Nowa Sól (Neusalz),
die Gemeinde Sława blieb dagegen bei der Wojewodschaft
Zielona Góra (Grünberg). Im Juni wurde Boleslaw Szura zum
Amtsleiter berufen.
Bogdan Ślusarz, Parteisekretär der kommunistischen PZPR
- Stadt- und Gemeindeleitung, wurde Vorsitzender des Stadtund Gemeindenationalrates.
Józef Haczkowski - langjähriger Vorsitzender der Genossenschaft Gminna
Spółdzielnia „SCh”, Gründer der Handelskette in Sława (Foto aus der Sammlung von J. Murawska). Die Gaststätte „Kormoran” genannt „Neuer Kormoran”
(1977-80) sowie das Warenhaus „Perkoz” (1979) in der Odrodzonego-Wojska-Polskiego-Straße.
(Foto aus der Sammlung des Stadtamtes in Sława)
1977
157
1976
Wróblów, Zwierzyniec (powyższe dane aktualne do dzisiaj).
Z inicjatywy Alfreda Röslera, Marka Dulaty i Edwarda Łajki
zawiązano sławskie koło Polskiego Towarzystwa Turystyczno Krajoznawczego, skupiające ok. czterdziestu członków. Sekcja
organizowała atrakcyjne rajdy rowerowe jak i spływy kajakowe.
4.05. Urodził się Mariusz Jurasik, absolwent Szkoły Podstawowej w Sławie (1991), utalentowany piłkarz ręczny, wielokrotny reprezentant Polski, m.in. z drużyną zdobył srebrny medal
Mistrzostw Świata (2007), brązowy medal Mistrzostw Świata
(2009), uczestnik Letnich Igrzysk Olimpijskich w Pekinie (2008).
01.01. Eingemeindung der Gemeinde Ciosaniec (Schussenze)
in die Gemeinde Sława im Rahmen der Verwaltungsreform.
Die Fläche der Gemeinde Sława stieg damit auf 326,78 km².
Zu Sława gehörten folgende Ortschaften. Bagno, Cegłówko,
Ciosaniec, Dąb, Dębczyn, Dębowo, Droniki, Głuchów, Gola,
Jutrzenka, Kamienna, Krążkowo, Krępina, Krzepielów (mit Ciepielówek), Krzydłowiczki, Kuźnica Głogowska, Lipinki, Lubiatów,
Lubogoszcz, Łupice, Myszyniec, Nowe Strącze, Polanica, Przybyszów, Przydroże Radzyń, Sława, Spokojna, Stare Strącze, Szreniawa, Śmieszkowo, Tarnów Jezierny, Tarnówek, Wróblów,
Zwierzyniec. Die oben aufgelisteten Dörfer waren bis dato in
der Gemeinde Sława.
Gründung des Polnischen Verbands für Touristik und Landeskunde Filiale Sława (Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze, kurz: PTTK) durch die Initiative von Alfred Rösler,
Marek Dulata und Edward Łajko. Die Verbandsfiliale in Sława
zählte ca. 40 Mitglieder und organisierte attraktive Radwanderungen und Kajaktouren.
04.05. Geburt des Mariusz Jurasik, Absolvent der Grundschule
in Sława (1991), ein hervorragender Handballspieler, als Spieler der polnischen Handballmanschaft gewann er Silber (2007)
und Bronze (2009) bei der Weltmeisterschaft, Teilnehmer der
Olympischen Sommerspiele in Peking (2008).
1977
W mieście oddano do użytku dwunastorodzinny blok, 14 budynków jednorodzinnych oraz boisko sportowe przy Technikum
Ochrony Roślin.
Ukończono budowę restauracji „Kormoran”, tzw. „Nowy
Kormoran”, przy ul. Odrodzonego Wojska Polskiego. Najpierw
otwarto w piwnicy bar „Piekiełko” i na parterze restaurację, natomiast kawiarnię na piętrze w 1980 r.
Wizytacja kanoniczna parafii przeprowadzona przez bp. Wilhelma Plutę.
1978
Oddano do użytku pole namiotowe „Lubtouru” na 85 stanowisk dla przyczep samochodowych z wodą i światłem, 3 myjnie
samochodowe, 3 kanały do przeglądu technicznego pojazdów,
kort tenisowy i boisko sportowe.
Rozpoczęcie budowy Przychodni Rejonowej, tj. Ośrodka Zdrowia, przy ul. Ogrodowej oraz siedziby Urzędu Miasta i Gminy
przy ul. H. Sawickiej (obecnie H. Pobożnego).
Wiosną powstał Oddział Ligi Ochrony Przyrody w Sławie, którego do dzisiaj przewodniczącym jest Alfred Rösler.
Żeglarka Kinga Radziwon została mistrzynią Polski Ligi Obrony
Kraju w klasie Optymist.
29.08. Urodził się Jarosław Skrzyczyński, mieszkaniec Krzepielowa, absolwent miejscowej szkoły podstawowej (1993), znakomity i utalentowany jeździec. Znaczące sukcesy odnosił w kraju
i na arenie międzynarodowej, m.in. 117 miejsce w rankingu
Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej - najwyższe w historii
jeździectwa polskiego, I miejsce w Halowym Pucharze Polski
2010-2011.
Uroczyste nadanie imienia Czesława Janczarskiego Państwowemu Przedszkolu w Sławie.
1977
In Sława wurde ein Wohnblock mit 12 Wohnungen in der
Waryński-Straße übergeben, zusätzlich auch 14 Einfamilienhäuser sowie ein Sportplatz auf dem Gelände der Fachschule
für Landwirtschaft.
Fertigstellung des Restaurants „Kormoran” (auch „Neuer Kormoran” genannt) in der Odrodzonego-Wojska-Polskiego-Straße. Zunächst wurde im Kellerbereich die Bar „Piekiełko” und im
Erdgeschoß das Restaurant „Kormoran” eröffnet, anschließend
im Obergeschoß ein Café (1980).
Kirchenvisitation durch den Grünberger Bischof Wilhelm
Pluta (1910-1986). [Das Bistum Grünberg-Landsberg/ Zielona
Góra-Gorzów Wlkp. wurde 1972 neu gegründet]
1978
Gründung des Camping-Zeltplatzes „Lubtour” für 85 Wohnwagen, mit Wasser und Licht, außerdem drei Autowaschanlagen, drei Wartungsstände für Fahrzeuge, ein Tennisspielplatz
und ein Sportplatz.
Bau der Bezirkspoliklinik (Ośrodek Zdrowia) in der OgrodowaStraße sowie des Gemeindesitzes in der Hanka-Sawicka-Straße
(heute: Henryk-Pobożny-Straße, früher: Landrat-Neumann-Straße).
1979
Oddanie do użytku Wiejskiego Domu Towarowego „Perkoz”
przy ul. Odrodzonego Wojska Polskiego.
158
Dalsza modernizacja ośrodka „Lubtouru”, m.in. oddanie do
użytku recepcji i świetlicy na 200 osób.
30.03. Farmaceuci Izabela
i Maciej Wróblewscy przejęli
kierownictwo nad sławską ap1980
teką z rąk Barbary Czapskiej.
Żeglarze Zbigniew Długaszewski wraz z Ryszardem
Malchrem w klasie 470. zwyciężyli w X Pucharze Polski Zachodniej.
Gründung des Naturschutzvereins „Liga Ochrony Przyrody”
(kurz: LOP) Filiale Sława. Vereinsvorsitzender ist bis heute Alfred Rösler.
Die Seglerin Kinga Radziwon wurde polnische Meisterin der Optimist-Klasse
in der Nationalen Verteidigungsliga LOK.
29.08. Geburt des Jarosław
Skrzyczyński, wohnhaft in
Krzepielów (Tschepplau),
Absolvent der Grundschu1980
le in Krzepielów (1993).
Przeniesienie Urzędu Miasta
Skrzyczyński ist ein hervori Gminy z ul. Pl. Rynek do noragender, talentierter Reiter
wej siedziby przy ul. H. Sawicund auf vielen Wettkämpfen
kiej, obecnie H. Pobożnego.
im In- und Ausland erfolgZakończono rozbudowę
reich. Er erreichte den 117.
Zbiorczej Szkoły Gminnej przy
Platz im Ranking der interBudynek Urzędu Miejskiego przy ul. H. Pobożnego - stan obecny. (fot. A. Pacyga)
ul. Odr. Wojska Polskiego.
nationalen Organisation für
Das Stadtamt in Sława (Schlawa) in der Henryk-Pobożny-Straße -aktueller Stand.
Pierwszego września 1980 r.
Pferdesport - den besten in
(Foto: A. Pacyga)
placówka była organizatorem
der Geschichte des polniWojewódzkiej
Inauguracji
schen Pferdesports und beRoku Szkolnego 1980/81.
legte den 1. Platz beim polnischen Hallenpokal (2010-2011).
Zawodniczki Lubuskiego Klubu Żeglarskiego były trzykrotnie
Feierliche Benennung der staatlichen Kindertagestätte. An
pierwsze w punktacji XI Pucharu Polski Zachodniej.
diesem Tag wurde der Name Czesław-Janczarski-Kindergarten
Liczba mieszkańców gminy Sława wynosiła 10 343.
vergeben.
1981
1979
W styczniu zawiązano Miejską Komisję Związkową „Solidaność”.
Przewodniczącym jej został Ryszard Gryca, członkami zarządu: Franciszek Kozłowski, Stanisław Kliber i Franciszek Żołopiński.
Po wyjeździe księdza Kazimierza Adamczaka, 3 lutego proboszczem sławskiej parafii został ks. Zenon Prętki.
3.05. Podczas mszy polowej na stadionie sportowym ksiądz
proboszcz wypowiedział słowa: „Ludzie, jak to się czasy zmieniły. Możemy wreszcie odprawić publicznie mszę”.
Przewodniczącą Rady Narodowej Miasta i Gminy Sława wybrano Władysławę Majchrzak.
Bardzo mokry rok. Stacja Badawcza Parowania IMiGW w Radzyniu zanotowała roczną sumę opadów 769 mm. W lipcu spadło 223 mm (l/m2) deszczu, jest to absolutny rekord w okresie
istnienia ww. stacji. Bardzo wysokie stany rzeki Czernicy, zalane
łąki w dolinie.
3.09. Strajk ostrzegawczy Niezależnego Samorządnego Związ-
Fertigstellung des Warenhauses „Perkoz” in der Odrodzonego-Wojska-Polskiego-Straße (früher: Seestr.).
Weitere Erneuerungen auf dem Campingplatz „Lubtour”, u.a.
Eröffnung der Rezeption und Klubraumes für 200 Personen.
30.03. Die Pharmazeuten Izabela und Maciej Wróblewski übernehmen von Barbara Czapska die Leitung in der Schlawaer Apotheke.
Die Segler Zbigniew Długaszewski und Ryszard Malcher gewannen in der 470er Klasse beim 10. West-Polen-Pokal (Puchar
Polski Zachodniej).
1980
Umzug des Stadt- und Gemeinderates vom Marktplatz in die
Hanki-Sawickiej-Straße (heute: Henryk Pobożny-Straße, früher: Landrat-Neumann-Straße).
Ausbau der Mittelpunktschule in der Odrodzonego-WojskaPolskiego-Straße. Am 01.09. organisierte die Einrichtung die
feierliche Eröffung des Schuljahres 1980/81 in der Wojewod-
159
schaft Zielona Góra (Grünku Zawodowego „Solidarberg).
ność” w sławskiej Gminnej
Die LKŻ-Seglerinnen beSpółdzielni
„Samopomoc
1983
legten dreifach den 1. Platz
Chłopska”. Do strajku właściin der Punktwertung beim
wego 10 września nie doszło,
11. West-Polen-Pokal (Puchar
ponieważ prezes spółdzielni
Polski Zachodniej).
i jego zastępca zostali odwoIn der Gemeinde Sława lełani ze stanowiska.
Zawodnik Lubuskiego Kluben 10.343 Einwohner.
bu Żeglarskiego Andrzej Bła1981
szak w klasie Cadet zdobył
Januar: Gründung des städMłodzieżowe Mistrzostwo
tischen GewerkschaftskomiPolski Ligi Obrony Kraju.
tees „Solidarność” (Solida13.12. Po wprowadzeniu
rität). Ryszard Gryca wurde
stanu wojennego w Polsce
zum Vorsitzenden des Koprzez gminę Sława przemitees gewählt. Vorstandsmieszczały się czołgi T-54
mitglieder waren Franciszek
z żagańskiej jednostki. Dwa
Nadanie Zbiorczej Szkole Gminnej w Sławie imienia Franciszka Niewidziajły. Ceremonia
Kozłowski, Stanisław Kliber
z nich ugrzęzły na mokra- przekazania sztandaru młodzieży przez dyr. szkoły Czesława Pacygę 08.10.1983 r. (fot. B. Szura)
und Franciszek Żołopiński.
dłach w Tarnowie Jeziernym,
Feierliche Benennung der Franciszek-Niewidziajło-Mittelschule. Der Schulleiter Czesław Pa03.02. Pfarrer Kazimierz
kolejne dotarły do Sławy.
cyga überreicht die Schulfahne an die Schuljugend am 8.10.1983. (Sammlung B. Szura)
Adamczak wird versetzt.
Przez kilka dni jeden stał przy
Sein Nachfolger wird Pfarrer
ul. Waryńskiego (w pobliżu
Zenon Prędki.
przedszkola), drugi k. gorzelni przy ul. H. Pobożnego (wówczas
03.05. Pfarrer Prędki sagte während der Feldmesse auf dem SportH. Sawickiej) - niedaleko gmachu Urzędu Miasta i Gminy. Przez
platz Folgendes: „Leute! Die Zeiten haben sich geändert. Endlich dürblisko rok na terenie gminy działała wojskowa grupa operacyjna,
fen wir die Messe öffentlich abhalten.“
którą dowodził komisarz w stopniu oficerskim.
Władysława Majchrzak wurde Vorsitzender des Stadt- und
1982
Gemeindenationalrates.
Nasses Jahr mit überschwemmten Wiesen im Bruch. Der
16.09. Naczelnikiem Miasta i Gminy został Franciszek Opiela,
Regen hielt den Czernica-Pegel (der Scharnitze) sehr hoch. Die
który tę funkcję pełnił do lutego 1986 r.
Maria Mieczyńska, znana miejscowa malarka wystawiająca
Station in Radzyń (Rädchen) meldete einen Jahresniederschlag
swoje obrazy w kraju i za granicą, otrzymała w woj. zielonogórvon 769 mm. Im Juli fielen 223 mm, ein absoluter Rekord seit
skim Nagrodę Kulturalną II stopnia.
Gründung der Wetterstation.
Otwarto Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy
03.09. Warnstreik der Gewerkschaft „Solidarność” in der
w Śmieszkowie (tzw. Szkołę Życia), którego organizatorem (od
Schlawaer landwirtschaftlichen Genossenschaft „Samopomoc
1981 r.) i pierwszym dyrektorem był Zdzisław Bojarski.
Chłopska”. Zu dem für den 10. September geplanten Generalstreik kam es nicht, da der Vorsitzende des Betriebes und sein
1983
Stellvertreter abberufen wurden.
Andrzej Błaszak, Segler des Segelklubs LKŻ, gewann die Ju8.10. Uroczyście nadano Zbiorczej Szkole Gminnej w Sławie
gendmeisterschaft der Nationalen Verteidugungsliga LOK in der
imię Franciszka Niewidziajły - żołnierza, który 18 marca 1945 r.
Cadet-Klasse.
w Kołobrzegu symbolicznie zaślubił „Polskę z morzem”.
Zajęcie II miejsca przez Sławę w województwie zielonogór13.12. Nach der Ausrufung des Kriegsrechts in Polen fahren
skim w konkursie „Mistrz Gospodarności”.
T-54-Panzer der Militäreinheit aus Żagań (Sagan) durch die
Zawodnik Lubuskiego Klubu Żeglarskiego Piotr Czapracki
Gemeinde Sława. Zwei Kampffahrzeuge fahren sich dabei im
zdobył mistrzostwo Ligi Obrony Kraju w klasie Optymist.
Moor bei Tarnów Jezierny (Tarnau) fest; die Anderen erreichen
Jesienią miał miejsce jedyny na ziemi sławskiej po II wojnie
die Stadt Sława. Ein Panzer blieb einige Tage vor dem Kinder160
garten in der Waryński-Straße (früher: Bahnhofstraße), ein anderer - bei der Brennerei in der Hanki-Sawickiej-Straße (heute:
Henryk-Pobożny-Straße, früher: Landrat-Neumann-Straße), in
der Nähe vom Stadt- und Gemeindeamt. Auf dem Gebiet der
Gemeinde Sława war eine Militäreinsatzgruppe unter der Leitung eines Offiziers fast ein Jahr stationiert.
światowej wypadek lotniczy. Radziecki śmigłowiec wojskowy
podczas manewru zawracania nad J. Sławskim wpadł do wody.
Dwóch pilotów uratowali będący w pobliżu wędkarze i rybacy.
Wkrótce wyłowiono wrak helikoptera.
1984
Oddanie do użytku rozbudowanego Państwowego Przedszkola im. Czesława Janczarskiego w Sławie.
Przeznaczenie zboru poewangelickiego przy ul. Pl. Rynek na
magazyn Zielonogórskich Fabryk Mebli (wcześniej przechowywano sprzęt komunalny, m.in. ławki i kosze).
Nowym przewodniczącym Rady Narodowej Miasta i Gminy
został Jerzy Ratajczak (wieloletni dyr. Kombinatu Państwowego
Gospodarstwa Rolnego).
29.06. Podpisano pierwsze porozumienie między władzami
Sławy a Luckau (Niemiecka Republika Demokratyczna). Współpraca była nadzorowana przez komitety partyjne.
Po raz kolejny II miejsce Sławy w województwie zielonogórskim w konkursie „Mistrz Gospodarności”.
W latach 1984-87 Program 1 Polskiego Radia organizował
nad Jeziorem Sławskim do dzisiaj popularną audycję „Lato
z Radiem”. Propagatorem jej był redaktor Tadeusz Cegielski.
1982
16.09. Franciszek Opiela wurde für vier Jahre zum Amtsleiter
des Stadt- und Gemeinderates ernannt.
Maria Mieczyńska, eine bekannte lokale Malerin, die ihre Bilder im In- und Ausland ausstellte, bekam eine Kulturauszeichnung in der Wojewodschaft Zielona Góra (Grünberg).
Eröffnung einer Einrichtung mit sonderpädagogischem Förderschwerpunkt in Śmieszkowo (Lache), auch „Lebensschule” genannt, organisiert (seit 1981) von Zdzisław Bojarski, der auch
der erste Leiter der Anstalt wurde.
1983
08.10. Feierliche Benennung der Mittelpunktschule in Sława.
An diesem Tag wurde der Name Franciszek-NiewidziajłoMittelpunktschule vergeben. Niewidziajło (1902-1978) war ein
Soldat im Zweiten Weltkrieg und am 18. März stand er im Mittelpunkt der symbolischen Zeremonie „Heirat Polens mit dem
Meer” in Kołobrzeg (Kolberg).
Die Gemeinde Sława belegte den Platz 2 beim Wettbewerb
„Mistrz Gospodarności” („Meister der Wirtschaftlichkeit”) in
der Wojewodschaft Zielona Góra.
Piotr Czapracki, Segler des Klubs LKŻ Segler, belegte den
1. Platz bei der Meisterschaft der Optymist - Klasse in der Nationalen Verteidigungsliga LOK.
Im Herbst ereignete sich die einzige Flugkatastrophe in der
Nachkriegsgeschichte der Gemeinde Sława: Ein russischer
Militärhubschrauber ist beim Wenden in den Schlawaer See
abgestürzt. Zwei Piloten wurden von einigen Anglern und Fischern, die gerade vorort waren, gerettet. Das Wrack wurde
bald geborgen.
1985
1.02. Zbiorcza Szkoła Gminna została rozwiązana i przyjęła nazwę Szkoły Podstawowej. Na miejsce dyrektora ZSG powołano
inspektora oświaty, którym został Władysław Bernacki, następnie Emilia Baumgarten. W 1989 r. inspektorat rozwiązano.
Powstanie w Sławie Poradni Wychowawczo - Zawodowej.
Wizytacja kanoniczna parafii przeprowadzona przez bp. Pawła Sochę.
Przekazanie po remoncie budynku przy ul. Głogowskiej Sławskiemu Ośrodkowi Kultury i przeniesienie do niego Biblioteki
Publicznej.
Rozpoczęcie budowy oczyszczalni ścieków przy ul. Długiej.
Zawodnik Lubuskiego Klubu Żeglarskiego Jacek Ruliński wygrał
XII Młodzieżowe Mistrzostwa Ligi Obrony Kraju.
W połowie lat 80. na terenie gminy Sława znaleziono skarb
srebrnych monet umieszczonych w glinianym naczyniu. Wśród
nich było ok. 30 szerokich groszy praskich Wacława IV, grosz
miśnieński oraz ok. 20 denarów wschowskich Władysława Jagiełły. Skarb ukryto w I poł. XV w. Zawartość jego uległa rozproszeniu, zaledwie 6 szt. podarowano Muzeum Archeologicznemu Środkowego Nadodrza w Świdnicy k. Zielonej Góry.
1984
Freigabe der ausgebauten Czesław-Janczarski-Kindertagestätte
in Sława (Schlawa).
In der ehemaligen evanglischen Kirche am Marktplatz wurde
ein Lager der Möbelfabrik „Zielonogórska Fabryka Mebli” eingerichtet (zuvor diente das Objekt als Aufbewahrungsraum für
Kommunalinventar, wie Mülltonnen, Bänke usw.)
Jerzy Ratajczak wurde zum neuen Vorsitzenden des Stadtund Gemeindenationalrats ernannt.
161
1986
1987
Am 29.06. wurde das erste Abkommen zwischen der Stadt
Sława und Luckau (damals DDR) unterzeichnet. Die Parteikomitees überwachten die Zusammenarbeit.
Die Gemeinde Sława belegte wieder den Platz 2 beim Wettbewerb „Mistrz Gospodarności” („Meister der Wirtschaftlichkeit”) in der Wojewodschaft Zielona Góra.
In den Jahren 1984-1987 organisierte der polnische Rundfunk „Das erste Programm” die bis heute bekannte Sendung
„Sommer mit dem Radio” (Lato z Radiem), durch Redakteur Tadeusz Cegielski bekannt geworden.
W marcu na stanowisko naczelnika Miasta i Gminy Sława wybrano Zbigniewa Kijowskiego.
I etap budowy miejskiej kanalizacji sanitarnej.
Pod koniec grudnia stan mieszkańców Sławy wynosił 3373
osób.
Jacek Ruliński wygrał XVII Puchar Polski Zachodniej w żeglarstwie i przez kolejne dwa lata Międzynarodowe „Pokal Regatta”
w Niemczech.
1987
Ryszard Gryca - Bürgermeister in den Jahren 1990-98.
(Foto aus der Sammlung des
Stadtamtes in Sława).
1985
Ponownie naczelnikiem Miasta i Gminy został Bolesław Szura.
Oddano do użytku największy w Sławie czterdziestorodzinny
blok (tzw. czterdziestka) przy ul. Waryńskiego.
1.07. Dwukrotna w ciągu doby ulewa połączona z burzą, pierwsza poprzedzona gradobiciem. W Sławie rekordowo spadło 98
mm wody tj. 98 litrów na m2. Zalane zostały liczne piwnice budynków. W Radzyniu odnotowano 80 mm opadu, a suma w lipcu wyniosła 135 mm (przy średniej z wielu lat 76 mm). 26.09. Z okazji 25-lecia Szkół Rolniczych w Sławie odbył się
Zjazd Absolwentów.
23.10. Technikum Rolniczemu nadano imię Dezyderego Chłapowskiego - generała, patrioty i pioniera postępu rolniczego.
01.02. Auflösung der Mittelpunktschule in der Gemeinde
Sława (Zbiorcza Szkoła Gminna) und Errichtung der Grundschule (Szkoła Podstawowa). Auch die Stelle des Schulleiters
der Mittelpunktschule wurde abgeschafft und stattdessen ein
Bildungsinspektor berufen. Der erste Inspektor war Władysław
Bernacki und seine Nachfolgerin Emilia Baumgarten. Im Zuge
der Reform wurde die Stelle des Bildungsinspetors aufgelöst.
Gründung einer Erziehungs- und Berufsberatungstelle in Sława.
Kanonische Visitation in Sława durch den Grünberger Weihbischof Paweł Socha (*1935).
In der Głogowska-Straße (früher: Glogauer Str) wurde ein
renoviertes Gebäude dem Slawaer Kulturzentrum als Sitz der
Öffentlichen Bibliothek überlassen.
Beginn der Bauarbeiten für die Kläranlage in der Długa- Straße.
Der LKŻ-Segler Jacek Rulinski gewann die Jugendmeisterschaft der Nationalen Verteidigungsliga LOK.
Auf dem Gebiet der Gemeinde Sława wurde Mitte der 80er
Jahre ein Gefäß mit silbernen Münzen gefunden, u.a. 30 Prager Groschen des Böhmenkönigs Wenzel IV. (1361-1419, Kg.
1363), einen Meissner Groschen sowie 20 Fraustädter Denaren des polnischen Königs Władysław II. Jagiełło (vor 13621434, Kg. 1363). Der Fund wurde in der ersten Hälfte des 15.
Jahrhunderts versteckt und dann zerstreut, so daß lediglich
6 Münzen dem Archäologischen Museum „Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza” in Świdnica bei Zielona Góra
(Schweinitz bei Grünberg) übergeben werden konnten.
1988
19.03. Podczas wielkiej manifestacji patriotycznej wnuk Franciszka Niewidziajły Roman Frankiewicz, nauczyciel Szkoły Podstawowej w Sławie, odnowił w Świnoujściu zaślubiny „Polski
z morzem”, rzucając do Bałtyku pierścień z herbem Stowarzyszenia „Wisła - Odra”.
Po czerwcowych wyborach przewodniczącym Rady Narodowej Miasta i Gminy został Józef Haczkowski.
1989
Społeczny Komitet Rozbudowy Szpitala w Nowej Soli oficjalnie podziękował instytucjom ze Sławy za przyczynienie się do
unowocześnienia placówki hospitalizacyjnej.
Naczelnikiem Miasta i Gminy został ponownie Franciszek
Opiela.
Oddanie do użytku nowej stacji Centrali Produktów Naftowych przy ul. Wschowskiej.
25.06. Powstało sławskie Koło Związku Sybiraków, którego prezesem został Franciszek Klich (stanowisko piastuje do dzisiaj).
11.08. Jerzy Dudek otworzył przy ul. Nowy Rynek jeden z bardziej rozpoznawalnych w mieście przez sławian i turystów
punkt gastronomiczny „Bar u Dudka”.
1986
März: Zbigniew Kijowski wird zum Amtsleiter der Stadt und Gemeinde Sława gewählt.
Erste Bauetappe der Kanalisation in Sława.
Ende Dezember lebten in Sława 3.373 Bürger.
Der Segler Jacek Ruliński gewann den West-Polen-Pokal und
in den folgenden zwei Jahren die Internationale Pokal Regatta
in Deutschland.
162
Bolesław Szura wurde wieder Amtsleiter der Stadt und Gemeinde.
In Sława wurde der größte Wohnblock der Stadt mit 40 Wohnungen in der Waryński-Straße übergeben.
01.07. Wolkenbruch und Donner überraschten zweimal an diesem Tage die Einwohner. Beim ersten Mal hagelte es zusätzlich.
In Sława fiel 98 mm Regen, d. h. 98 Liter pro m². Viele Keller
wurden überschwemmt. In Radzyń (Rädchen) wurden 80 mm
Niederschlag gemessen und die Monatssumme für Juli betrug
135 mm (beim mehrjährigen Durchschnitt von 76 mm).
26.09. Absolvententreffen im Zusammenhang mit dem 25jährigen Jubiläum der landirtschaftlichen Schulen in Sława
23.10. Feierliche Benennung der Fachschule für Landwirtschaft. An diesem Tag wurde der Name Dezydery-ChłapowskiFachschule für Landwirtschaft (Technikum Rolnicze im. Dezyderego Chłapowskiego) vergeben. General Adam Dezydery
Chłapowski h. Drya (1788-1879) war Patriot und Pionier des
landwirtschaftlichen Fortschritts.
Ryszard Gryca - burmistrz
w l. 1990-98
(źródło: archiwum UM w Sławie)
1990
1990
1.01. Polskie Koleje Państwowe zamknęły linię kolejową nr 387
Wschowa - Lipinka Głogowska dla ruchu pasażerskiego, uniemożliwiając dojazd ze Wschowy do stacji Sława Śląska.
Od 1 stycznia wyłoniono z Kombinatu Państwowego Gospodarstwa Rolnego Stare Strącze trzy przedsiębiorstwa: Sława, Stare Strącze i w tej samej miejscowości Przedsiębiorstwo
Wielozakładowe. W roku następnym Agencja Własności Rolnej
Skarbu Państwa przejęła z mocy ustawy majątek miejscowych
PGR-ów.
Uruchomienie Zakładu Dystrybucji Gazu Płynnego przy ul.
Przemysłowej.
Przejęcie przez gminę Sława Ośrodka Wypoczynkowego
„Lubtour” i kina „Żeglarz”.
1.02. Powstał Ośrodek Sportu i Rekreacji w Sławie.
W lutym miejscowy Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” i Komitet Obywatelski wydał miesięcznik
„Głos Sławy”. Na czele zespołu redakcyjnego stanął Jan Baczmański. Czasopismo podejmowało problemy społeczne. Po
wyborach samorządowych działalność wydawnicza redakcji
ustała. Reaktywował ją na krótko we wrześniu 1998 r. Ruch
Społeczny Akcja Wyborcza „Solidarność” w Sławie.
W wyniku wolnych wyborów nowa Rada Gminy i Miasta
Sława wybrała w czerwcu na swojego przewodniczącego Jana
Baczmańskiego oraz na przywrócone stanowisko burmistrza
Ryszarda Jana Grycę. Sekretarzem Urzędu GiM Sława została
Danuta Pitrowska pełniąca to stanowisko do dzisiaj.
9.09. Uroczyste obchody X rocznicy Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” połączone z Gminnym
Świętem Plonów. Po mszy polowej na stadionie zorganizowano
festyn połączony z loterią fantową.
25.11. W II turze wyborów na prezydenta Rzeczypospolitej Pol-
1988
19.03. Roman Frankiewicz, Lehrer der Grundschule in Sława,
erneuerte die „Heirat Polens mit dem Meer“ bei einer patriotischen Kundgebung in Świnoujście (Swinemünde). Während
der Zeremonie warf er den Ring mit dem Wappen des Vereins
„Wisła - Odra” (Weichsel - Oder) in die Ostsee.
Nach den Juni-Wahlen wurde Józef Haczkowski Vorsitzender
des Stadt- und Gemeindenationalrats.
1989
Das Öffentliche Komitee für den Bau des Krankenhauses in
Nowa Sól (Neusalz) bedankte sich bei Institutionen in Sława für
die Beteiligung an der Modernisierung der Klinik.
Franciszek Opiela wurde erneut Amtsleiter der Stadt und Gemeinde Sława.
Eröffung der CPN-Tankstelle (Centrala Produktów Naftowych)
in der Wschowska-Straße (früher: Fraustädter Str.).
25.06. Gründung des Vereins der Sibirienvertriebenen, Filiale
Sława (Koło Związku Sybiraków). Franciszek Klich amtiert als
Vorsitzender der Filiale von Beginn an bis heute.
11.08. Jerzy Dudek eröffnete auf dem Neumarkt (Nowy Rynek)
eine für die Bürger und Touristen erkennbare Gaststätte „Bar
u Dudka”.
1990
01.01. Die Polnische Staatsbahn PKP legte den Abschnitt Nr.
387 Wschowa - Lipinki (Fraustadt - Bahnhof Linderei) im Per163
lung und Ryszard Gryca zum Bürgermeister der Stadt Sława.
Danuta Pitrowska wurde Gemeindedirektorin und hat das Amt
bis heute inne.
09.09. Feier des 10jährigen Jubiläums der Gewerkschaft
„Solidarność” und Erntedankfest. Nach der Messe auf dem
Sportplatz fand das Fest mit einer Pfandlotterie statt.
25.11. Bei der Stichwahl um die Präsidentschaft in der Republik Polen erhielt Lech Wałęsa 52,68 % der Stimmen in der Stadt
und Gemeinde Sława und Stanisław Tymiński 47,32%.
Im Dezember wurden offizielle Kontakte mit Vertretern der
Gemeinde San Vito (Sardinien/ Italien) aufgenommen. Ein Jahr
später besuchte Ryszard Gryca mit seiner Delegation die Partner in Italien, um den Umfang der Zusammenarbeit zu vereinbaren.
Die LKŻ-Segler belegten bei der Weltmeisterschaft der Cadet-Klasse folgende Plätze: 5. - Jacek Ruliński und Krzysztof Piechocki; 8. - Krzysztof Ruliński ud Mirosław Michalewicz, 17.
- Mariusz Włodarczak und Marek Pąperski.
Anatol Skokowski, Teodor Nalepka, Bernard Król und Eugeniusz
Kowalski gründeten die Kapelle „Sławska Kapela Podwórkowa”.
Im Gebäude an der Henryka-Pobożnego-Straße (früher:
Landrat-Neumann-Straße) wurden fünf Sammelalben gefunden - Fotos des deutschen Judentum aus dem Ersten Weltkrieg
und der Weimarer Republik, höchstwahrscheinlich vom Rabbiner Salomonski. Die Sammlung gehört zu den interessantesten
in Europa und stammte aus dem sog. Himmlers Archiv, aufbewahrt während des Zweiten Weltkriegs im Schloß Schlesiersee.
Die Sławaer Filiale des polnischen Veteranenverbands
„Związek Bojowników o Wolność i Demokrację” wurde nach
der Reorganisation und Verifizierung in Związek Kombatantów
RP i Byłych Więźniów Politycznych umbenannt. Wincenty Garbowski wurde zum Vorsitzenden des Filialverbands gewählt,
dann übernahm Albin Szulc die Stelle.
Endes dieses Jahres lebten in der Gemeinde Sława 11.192
Bürger, allein in der Stadt Sława waren es 3.595 Einwohner, das
größte Dorf war Stare Strącze mit 1.269 Einwohnern.
się w Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych.
Prezesem koła został Wincenty Garbowski, następnie Albin
Szulc.
Pod koniec roku w gminie mieszkały 11 192 osoby, w tym
w Sławie 3595, najludniejszą wioską było Stare Strącze - 1269.
1991
Nr 1.: „Biuletynu Sławskiego” /1991, „Naszej Sławy”/ 1996, „Partnera Sławskiego”/ 2005. (fot. A. Pacyga)
Die erste Ausgabe des Mitteilungsblattes „Biuletyn Sławski” von 1991, der Vierteljahrzeitschrift „Nasza Sława” von 1996 und der lokalen Zeitschrift
„Sławski Partner” von 2005. (Foto: A. Pacyga)
skiej w gminie i mieście Sława Lech Wałęsa otrzymał 52,68%
głosów, Stanisław Tymiński 47,32%.
W grudniu nawiązanie przez władze Sławy oficjalnych kontaktów z Gminą San Vito we Włoszech (na Sardynii). Następnego roku delegacja z burmistrzem Ryszardem Grycą udała się do
Italii w celu określenia zakresu partnerskiej współpracy.
W barwach Lubuskiego Klubu Żeglarskiego na Mistrzostwach
Świata w klasie Cadet miejscowi zawodnicy zajęli: 5 miejsce - Jacek Ruliński i Krzysztof Piechocki; 8 - Krzysztof Ruliński i Mirosław
Michalewicz oraz 17 - Mariusz Włodarczak i Marek Pąperski.
Zawiązała się Sławska Kapela Podwórkowa w składzie: Anatol
Skokowski, Teodor Nalepka, Bernard Król i Eugeniusz Kowalski.
W budynku prywatnym przy ul H. Pobożnego znaleziono 5 albumów ze zdjęciami żydostwa niemieckiego z czasów I wojny
światowej i Republiki Weimarskiej. Autorstwo ich przypisano
rabinowi Salomonskiemu. Zbiór zdjęć oceniono jako jeden
z ciekawszych w Europie. Prawdopodobnie albumy pochodziły
z archiwum Himmlera przewiezionego w czasie II wojny światowej do sławskiego pałacu.
Po reorganizacji i weryfikacji członków miejscowe koło
Związku Bojowników o Wolność i Demokrację przekształciło
1991
sonenverkehr still. Die Stillegung machte die Anfahrt mit der
Bahn von Sława nach Wschowa (Fraustadt) unmöglich.
Ab Januar: Im landwirtschaftlichen Kombinat werden drei
Betriebe ausgewählt: Sława sowie Stare Strącze I und II. Im darauffolgenden Jahr wurde das Eigentum der Genossenschaft
kraft Gesetzes durch die Agentur für Landwirtschaftliches Eigentum des Staatsschatzes übernommen.
Eröffung des Ferngasbetriebs in der Przemysłowa-Straße.
Die Gemeinde Sława übernimmt das Erholungszentrum „Lubtour” und das Kino „Żeglarz”.
01.02. Gründung des Sport- und Erholungszentrums in Sława
(Ośrodek Sportu i Rekreacji).
Februar: Die unabhängige selbstverwaltete Gewerkschaft
„Solidarność” [Solidarität] und das Bürgerkomitee bringen die
Monatszeitschrift „Głos Sławy” heraus. Redaktionsleiter wurde Jan Baczmański. Die Zeitschrift behandelte die soziale Problematik der Gemeinde. Nach den Kommunalwahlen wurde „Głos
Sławy” eingestellt und dank des Wahlbündnisses „Akcja Wyborcza Solidarność” im September 1998 für kurze Zeit reaktiviert.
Der neue Stadt- und Gemeinderat wählte im Juni Jan
Baczmański zum Vorsitzenden der Stadtverordnetenversamm164
1.01. W związku z nieopłacalnością utrzymywania połączeń kolejowych, m.in. do Sławy, Polskie Koleje Państwowe zamknęły
część linii nr 305 dla ruchu pasażerskiego Grodziec Mały - Sława Śląska oraz dla ruchu towarowego linię Wschowa - Lipinka
Głogowska.
W styczniu Urząd Gminy i Miasta wydał pierwszy numer „Biuletynu Sławskiego” ukazującego się nieprzerwanie do dzisiaj.
Animatorem jego był ówczesny burmistrz - Ryszard Gryca. Biuletyn przybliża społeczeństwu gminy działalność administracji
i samorządu lokalnego.
Wydanie autorstwa Alfreda Röslera i Ryszarda Grycy poczytnego, pierwszego powojennego przewodnika turystycznego po
ziemi sławskiej „7 dni w Sławie”.
5.04. W restauracji „Kormoran” odbyło się założycielskie spotkanie grupy inicjatywnej Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Sławskiej. Obecni powołali stowarzyszenie o nazwie Towarzystwo
Przyjaciół Sławy, którego przewodniczącą została Bożena Polańska piastująca stanowisko do dzisiaj.
W maju nastąpiło oficjalne otwarcie przy ul. Pl. Rynek wyremontowanego kościoła pw. Miłosierdzia Bożego.
W dniach 1-3 maja zorganizowano z rozmachem festyn świąteczny. W auli Szkoły Podstawowej w Sławie odbyło się Forum
Historyczne Delegatów Ziemi Sławskiej na temat 200 rocznicy
uchwalenia Konstytucji 3 maja. Goście biorący w nim udział
otrzymali oryginalne zaproszenie, w którym m.in. zapisano:
„ Poseł Najjaśniejszej Ziemi Sławskiej... immunitet poselski w dn.
2 i 3. 05. 91 r. na terenie Gminy i Miasta Sława w Rzeczypospolitej Polskiej”.
W czerwcu odnowiono kontakty partnerskie (przerwane na
okres zjednoczenia Niemiec) z miastem Luckau.
21.06. W sali kameralnej Sławskiego Ośrodka Kultury otwarto
pierwszą wystawę „Minerałów i skamielin” znalezionych m.in.
w okolicznych żwirowniach oraz w Sudetach. Eksponowana kolekcja pochodziła z eskapad trzech sławian: Zbigniewa Bernackiego, Apoloniusza Fica i Rafała Wielgopolanina.
W lipcu - sierpniu rewizyta w Sławie delegacji włoskiej z partnerskiego San Vito.
W sierpniu na stadionie miejskim odbył się cykl imprez rekreacyjnych pod hasłem „Festyn - jakiego nie było”. Po raz pierwszy
odbył się pokaz balonów. Ogromne powodzenie przedsięwzię-
1991
01.01. Wegen Unrentabilität legt die Polnische Staatsbahn PKP
den Abschnitt Nr. 305 Grodziec Mały (Klein Gräditz, Kr. Glogau)
- Sława Śląska im Personenverkehr sowie die Linie Wschowa
(Fraustadt) - Lipinka Głogowska (Linden) im Güterverkehr still.
Januar: Das Stadt- und Gemeindeamt brachte die 1. Nummer des Mitteilungsblattes „Biuletyn Sławski” heraus, angeregt vom damaligen Bürgermeister Ryszard Gryca. „Biuletyn
Sławski” erscheint bis heute und behandelt Themen der lokalen Verwaltung.
165
Alfred Rösler und Ryszard Gryca veröffentlichen den ersten
cia zaowocowało zorganizowaniem w kolejnym roku Jarmarku
in der Nachkriegsgeschichte und vielgelesenen Reiseführer
Sławskiego.
„7 dni w Sławie’ [„7 Tage in Sława/ Schlawa”].
14.09. Przy ul. Pl. Rynek otwarto Aptekę „Perfektus”, której
05.04. In der Gaststätte „Kormoran” fand ein Treffen der Initiativwłaścicielem został farmaceuta Maciej Wróblewski.
Wizytacja kanoniczna parafii przeprowadzona przez bp.
gruppe „Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Sławskiej” statt. Die InitiEdwarda Dajaczka.
ativgruppe gründete den VerPowstał Międzyzakładowy
ein „Towarzystwo Przyjaciół
Klub Sportowy „Dąb” Sława
Sławy” [Freundeskreis Sława]
- Przybyszów, którego prezeund wählte Bożena Polańska
sem został Mieczysław Boks.
zur Vereinsvorsitzenden. Frau
W tym samym roku nastąpił
Polańska hat die Stelle bis
jednak rozłam, przybyszowheute inne.
ski klub powrócił do nazwy
Mai: Offizielle Eröffnung der
„Dąb”, sławski przyjął nazwę
renovierten (ehemals evan„Slavia”.
gelischen) Kirche „BarmherNa początku lat 90. zaczęzigkeit Gottes“.
Vom 1. bis zum 3. Mai fanto coraz częściej mówić i piden ein feierliches Fest sowie
sać o powstającym w gminie
das Geschichtsforum der DelSława „Zagłębiu Mięsnym”.
1992
gierten der Gemeinde Sława
Pojawiła się nawet informazum Thema „200-jähriges Jucja (1993 r.), że miejscowe
biläum der Verfassung vom 3.
masarnie i ubojnie przetwaPrzemarsz strażaków z okazji otwarcia remizy przy ul. Odrodzonego Wojska Polskiego
Mai” in der Grundschulaula
rzają więcej trzody chlew4.05.1992. (źródło: archiwum UM w Sławie)
statt. Die Forumsteilnehmer
nej oraz bydła niż Kombinat
Parade der Feuerwehrleute bei der Eröffnung der Feuerwache in der Odrodzonego-Wojskaerhielten eine originelle Einw Przylepie k. Zielonej Góry.
-Polskiego am 4.05.1992. (Foto aus der Sammlung des Stadtamtes in Sława)
ladung mit folgendem Text:
1992
„Abgeordenter des Slawaer
4.05. Uroczyste oddanie do użytku nowej siedziby Ochotniczej
Landes …, parlamentarische Immunität vom 2. bis zum 3.5.91
Straży Pożarnej przy ul. Odrodzonego Wojska Polskiego.
auf dem Gebiet der Stadt und Gemeinde Sława in der Republik
1-2.08. Zorganizowano pierwsze Dni Sławy pod nazwą Jarmark
Polen”.
Im Juni wurde die Zusammenarbeit mit der Partnerstadt
Sławski, największą imprezę masową, przyciągającą co roku
Luckau erneuert. Die Kontakte wurden in der Zeit der deutw pierwszy weekend sierpnia tysiące ludzi. Są one jedną z najwiękschen Wiedervereinigung abgebrochen.
szych atrakcji i wizytówek naszego miasta.
Lubuski Klub Żeglarski zorganizował na J. Sławskim regaty
21.06. Eröffnung der ersten Ausstellung „Minerały i skamieliny”
o mistrzostwo Polski klubów Ligi Obrony Kraju oraz między(„Mineralien und Fossilien”) im kleinen Saal des Kulturhauses.
narodowe o mistrzostwo Polski seniorów w klasie Latający
Die Funde haben Zbigniew Bernacki, Apoloniusz Fic und Rafał
Holender.
Wielgopolanin aus Sława (Schlawa) während ihren Grabungen
Mieszkaniec Sławy Paul Fiedler zbudował wzorcową ekoloin den umliegenden Kiesgruben sowie Sudeten gesammelt.
Im Juli kam eine Delegation der Partnerstadt San Vito aus
giczną przydomową oczyszczalnię ścieków, która spotkała się
Italien nach Sława (Schlawa).
z uznaniem Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska
Im August fand das Freizeitfest mit dem Motto: „Festyn - jaw Zielonej Górze. Oczyszczalni nadano nazwę Ekocentrum Słakiego nie było” („Fest, wie es es noch nie gab”) verbunden mit
wa. Autor przedsięwzięcia otrzymał od ministra ochrony środoeiner Ballonschau statt. Das Fest war ein Erfolg, deshalb wurde
wiska złoty medal za zasługi w odnowie wód.
Jesienią powstała Komisja ds. Restytucji Powiatu Wschowein Jahr später die nächste Veranstaltung unternommen, und
skiego.
zwar der „Jarmark Sławski” („Slawaer Jahrmarkt”)
13.12. Konsekracja kościoła pw. Miłosierdzia Bożego (przy ul.
14.09. Eröffnung der Apotheke „Perfektus” auf dem Marktplatz
Pl. Rynek) dokonana przez ordynariusza diecezji zielonogórsko (plac Rynek). Inhaber war der Pharmazeut Maciej Wróblewski.
166
Kanonische Kirchenvisitation durch den Bischof Edward
Dajaczek.
Gründung des betriebsübergreifenden Sportvereins
„MKS Dąb Sława - Przybyszów” geleitet von Mieczysław
Boks. Noch in demselben Jahr
kam es im Verein zu einer
Spaltung, so daß der Verein
aus Przybyszów (Pürschkau)
den ursprünglichen Namen
„Dąb” angenommen hat und
der Sportverein aus Sława
nennt sich seither „Slavia”.
Anfang der 90er Jahre wird
in den Medien immer wieder
über die Gemeinde Sława gesprochen und geschrieben,
und zwar als eine Region
in der die Fleischverarbeitungsindustrie dominiert (pl.
„Zagłębie Mięsne”). 1993 erschien eine Information, daß
die Slawaer Fleischbetriebe
mehr Schweine und Vieh als
das große Fleischkombinat
in Przylep bei Zielona Góra
(Grünberg) verarbeiten.
gorzowskiej Józefa Michalika.
13.12. Nad ranem spłonął nad
jeziorem Hotel „Słoneczny”.
1993
1.01. Polskie Koleje Państwowe
zamknęły linię pasażerską Sława Śląska - Kolsko. Od 23 maja
spółka Lubuska Kolej Regionalna obsługiwała linię Wolsztyn
- Sława Śląska, wykorzystując
składy spalinowe produkcji
duńskiej. W kolejnym roku połączenia pasażerskie ostatecznie wstrzymano.
Rozpoczęła się dyskusja samorządowców, w jakim powiecie
po zapowiadanej reformie administracyjnej ma leżeć gmina
Sława: głogowskim, nowosolskim czy wschowskim. Ewentualną przynależność konsultowano z władzami ościennych gmin.
Społeczeństwo w tej sprawie
było podzielone. 26 kwietnia
Rada Gminy i Miasta Sława
podjęła uchwałę za włączeniem
Sławy do przyszłego powiatu
głogowskiego, z kolei 8 czerwca
zmieniła decyzję, opowiadając
1992
się za pow. wschowskim.
Znany plastyk z Ukrainy Jan
04.05. Feierliche Eröffnung
Góralewicz podczas pierwszego
der Feuerwache in der OdrodKorowód z okazji Dni Sławy przy ul. Pl. Rynek - 1994 r.
pobytu w Sławie wykonał liczzonego-Wojska-Polskiego(źródło: archiwum UM w Sławie)
ne szkice miasta i jeziora, które
Straße (früher: Seestraße).
1992
Umzug zum Stadtfest 1994 auf dem Marktplatz
spotkały się z dużym uznaniem
01.-02.08. Zum ersten Mal
(Foto aus der Sammlung des Stadtamtes in Sława)
sławian.
wird das Stadtfest unter dem
Rozruch miejskiej oczyszczalni
Namen „Jarmark Sławski”
ścieków, planowanie inwestycji wodociągów w Sławie.
organisiert - eine Massenveranstaltung, die jährlich am ersten
Na terenie gminy znajdowało się 154 placówek handlowych
Augustwochenende tausende Touristen anlockt. Das Sławaer
(z tego 141 w rękach prywatnych), 167 usługowych, 21 punktów
Stadtfest gehört zu den größten Attraktionen Sławas und ist
małej gastronomii i 5 zakładów gastronomicznych.
ein Markenzeichen der Stadt.
Sława zaprezentowała się pierwszy raz na MiędzynarodoDer Segelverein „Lubuski Klub Żeglarski” organisierte Regatwych Targach Turystycznych (ITB) w Berlinie.
ta um die polnische Meisterschaft der Nationalen VerteiduPrzeprowadzono w mieście I Finał Wielkiej Orkiestry Świągungsliga sowie um die polnische Meisterschaft der Senioren
tecznej Pomocy.
in der Klasse „Fliegender Holländer”
Der aus Deutschland nach Sława zugezogene Paul Fiedler er167
1994
Urząd Miasta i Gminy wraz ze studenckim Kołem Naukowym
Hydrobiologów z Wrocławskiej Akademii Rolniczej zorganizował
sesję popularnonaukową poświęconą „zawartości metali ciężkich w wodach powierzchniowych i podziemnych gminy Sława”.
W czerwcu oczyszczalnia miejska biologiczno - mechaniczna
rozpoczęła pracę.
Przewodniczącym nowo wybranej Rady Gminy i Miasta w Sławie został Aleksander Polański.
Gmina Sława zdobyła I miejsce w rankingu „Gazety Lubuskiej” na najlepszą „bananową gminę” w województwie zielonogórskim.
Podczas sezonu wakacyjnego nad Jeziorem Sławskim wypoczywało ok. 200 tysięcy turystów.
Ogólnopolski Zlot Turystów Kolarzy w Sławie.
We wrześniu rozegrano na Jeziorze Sławskim Żeglarskie Mistrzostwa Polski w klasie „Latający Holender” z udziałem ekip
międzynarodowych.
W październiku największego zaciągu tołpygi - 12, 5 tony - na
Jeziorze Sławskim dokonali miejscowi pracownicy Państwowego Gospodarstwa Rybackiego.
22.12. Przy ul. Nowy Rynek otwarto Aptekę „Accuratus”, której
właścicielką jest farmaceutka Izabela Wróblewska.
baute eine Musterhauskläranlage, die durch die Umweltbehörde Zielona Góra (Grünberg) positiv begutachtet und „Ekocentrum Sława” benannt wird. Für das Projekt der Wassererneuerung erhielt der Gründer als Ehrenauszeichnung eine Goldene
Medaille vom Umweltminister verliehen.
Herbst: Gründung des Komitees für die Wiederentstehung des
Kreises Wschowa/ Fraustadt (Komisja ds. Restytucji Powiatu
Wschowskiego).
13.12. Konsekration der ehemals evangelischen Kirche der Barmherzigkeit Gottes (auf dem Marktplatz) durch den Ordinarius der
Diözese Zielona Góra/ Gorzów Wlkp. Józef Michalik.
13.12. In den Morgenstunden brennt das Hotel „Słoneczny”
vollkommen ab.
1993
01.01. Die Polnische Staatsbahn PKP legte den Abschnitt Sława
Śląska - Kolsko (Schlawa - Kolzig) im Personenverkehr still. Ab
dem 23. Mai nahm die Regionalbahn Lubuska Kolej Regionalna
GmbH den Nahverkehr Wolsztyn - Sława Śląska mit wieder auf.
Im darauffolgenden Jahr wurde die Strecke für den Personenverkehr endgültig stillgelegt.
Vertreter aus Kommunalpolitik und Verwaltung verhandeln
über die Kreiszugehörigkeit der Gemeinde Sława (Schlawa)
nach der Verwaltungsreform. Alle drei Optionen - 1) Zugehörigkeit zum Kreis Głogów (Glogau), 2) Nowa Sól (Neusalz) oder
3) Wschowa (Fraustadt) - wurden mit den Bevollmächtigten aus
den benachbarten Gemeinden besprochen. Die Bürger waren
in der Sache äußerst gespalten. Am 26. April hat die Stadtverordnetenversammlung den Beschluß über die Eingliederung
der Gemeinde Sława in den geplanten Kreis Głogów gefaßt.
Am 8. Juni wurde der erwähnte Beschluß aufgehoben und entschieden, die Gemeinde Sława an den Kreis Wschowa (Fraustadt) anzuschließen.
Der bekannte bildende Künstler Jan Góralewicz entwarf während seines Besuches in Sława zahlreiche Zeichnungen mit Motiven aus Sława und vom Schlawaer See. Seine Skizzen fanden
eine große Anerkennung unter Slawaer Bürgern.
Inbetriebnahme der städtischen Kläranlage, gleichzeitig werden Investitionen im Bereich der Wasserleitung geplant.
In der Gemeinde Sława gibt es 154 Handelsgeschäfte (davon 141 in privaten Händen), 161 Dienstleistungsgeschäfte, 21
Gaststätten, 5 Gastronomiebetriebe.
Sława präsentiert sich zum ersten Mal auf der Touristikmesse
ITB (= Internationale Touristik-Börse) in Berlin.
Die Stadt nimmt an der 1. Spendeaktion der Wohltätigkeitorganisation „Wielka Orkiestra Orkiestry Świątecznej Pomocy” teil.
1995
Przejęcie przez samorząd szkół podstawowych na terenie gminy Sława.
21.07. W restauracji „Kormoran” odbyła się podniosła uroczystość 50-lecia największego pracodawcy - Gminnej Spółdzielni
„Samopomoc Chłopska” w Sławie.
Pierwszy raz Sława osobno zaprezentowała swoje walory na
ogólnopolskich prestiżowych targach turystycznych - Tour Salon. Dotychczas eksponowała się w ramach Centralnego Ośrodka Informacji Turystycznej lub województwa zielonogórskiego.
W serii Biblioteki Encyklopedii Ziemi Głogowskiej w formie
małej poligrafii wydano „Kronikę Sławy” Andrzeja Malinowskiego obejmującą dzieje do 1946 r. Należy wspomnieć, że w kolejnych latach nakładem EZG publikowano wiele haseł dotyczących gminy Sława. Autorami ich byli miejscowi regionaliści.
1996
2-3.03. Zorganizowano I Bojerowe Otwarte Mistrzostwa Ziemi
Lubuskiej, w których wzięła udział światowa czołówka tej dyscypliny.
Po ośmiu latach przerwy Lubuski Klub Żeglarski zorganizował
XX regaty o Puchar Polski Zachodniej.
168
1994
Wodowanie stateczku „Lubuszanin 2”, którym w sezonie letnim odbywają się rejsy turystyczne po Jeziorze Sławskim.
W czerwcu, aby sprostać oczekiwaniom mieszkańców w kreowaniu nowej rzeczywistości medialnej małej ojczyzny, Towarzystwo Przyjaciół Sławy wydało pierwszy numer kwartalnika
„Nasza Sława”. Redaktorem naczelnym i głównym pomysłodawcą został Alfred Rösler. Przyjęto formułę periodyku społeczno
- kulturalnego. Na przestrzeni jego istnienia, tj. do końca 2009 r.,
kwartalnik za swój wysoki poziom edytorski otrzymał kilka prestiżowych nagród.
2.07. Na terenie Sławy zamontowano 4 budki telefoniczne:
3 niebieskie do połączeń międzynarodowych i krajowych - na
kartę magnetyczną i 1 żółtą na żetony.
Rozpoczęcie budowy wodociągu i stacji uzdatniania wody
w Lubogoszczy.
29-30.09. Wizytacja kanoniczna Dekanatu Sława przez bp. zielonogórsko - gorzowskiego Adama Dyczkowskiego.
9-10.11. Odbył się w Sławie Sejmik Turystyczno - Krajoznawczy
Oddziałów PTTK województwa zielonogórskiego.
20.12. Indywidualni abonenci w Sławie uzyskali bezpośrednie
połączenie telefoniczne „z resztą świata”.
Oddano do użytku w Sławie stację paliw „Mako” przy ul.
Przemysłowej.
Zusammen mit der Forschungsgruppe am Institut für Hydrobiologie der Wrocławer/ Breslauer Landwirtschaftlichen Akademie organisiert das Stadt- und Gemeindeamt ein populärwissenschaftliches Seminar über Schwermetallgehalt im Oberflächen- und Grundwasser der Gemeinde Sława.
Seit Juni arbeitet die mechanisch-biologische Kläranlage im
Normallauf.
Aleksander Polański wird zum Vorsitzenden der Stadtverordnetenversammlung gewählt.
Die Gemeinde Sława erhielt in der Rangliste der Zeitung „Gazeta Lubuska” den 1. Platz hinsichtlich der touristischischen Attraktivität in der Wojewodschaft Zielona Góra (Grünberg).
In der Sommersaison besuchten etwa 200.000 Touristen
Sława.
Gesamtpolnisches Treffen der Radtouristen in Sława.
Auf dem Schlawaer See werden polnische Meisterschaft in
der Klasse „Fliegender Holländer” unter Teilnahme der internationalen Mannschaften organisiert.
Oktober: Auf dem Schlawaer See findet der größte Fischzug
durch die hiesigen Mitarbeiter der staatlischen Fischwirtschaft
- insgesamt 12,5 Tonnen Silberkarpfen - statt.
22.12. Eröffnung der Apotheke „Accuratus” auf dem Neuen
Markt (Nowy Rynek). Die Inhaberin ist die Pharmazeutin Izabela Wróblewska.
1997
Na Jeziorze Sławskim rozegrano II otwarte Mistrzostwa Ziemi
Lubuskiej w bojerach klasy DN.
10.01. Organizator konkursu Lidera Polskiego Biznesu - Business
Center Club przyznał złotą statuetkę Klaudiuszowi Balcerzakowi „za przekształcenie rzemieślniczego zakładu w dynamicznie
rozwijającą się grupę firm”. Przedsiębiorca był wówczas właścicielem firmy Unipec s.c. Höll-Ball oraz Zakładu Przetwórstwa
Mięsnego we Wróblowie Wcześniej za jeden z wyrobów wędliniarskich Höll-Ball otrzymał złoty medal na Polagrze.
12.04. W III Ogólnopolskim Konkursie Ornitologicznym „Miłośnicy ptaków na start” w Radomiu uczennica SP w Sławie
Marta Muszkieta zajęła II miejsce. Sukces ten powtórzyła w następnym roku, gdzie jako jedyna rozpoznała wszystkie gatunki
ptaków po głosie. W 1999 r. zdobyła I m. w województwie, konkurs na szczeblu centralnym nie odbył się.
27.04. W Dębowie rozegrano I Zawody w Powożeniu Zaprzęgami Parokonnymi, których organizatorem był Stanisław Derenda.
31.05. W III Ogólnopolskim Konkursie na Scenariusz Sztuki
Teatralnej w Białej Podlaskiej Justyna Marszałek ze Sławskiego Ośrodka Kultury otrzymała drugą nagrodę za scenariusz do
monodramatu pt. „Wojna była lepsza”.
1995
Die Stadt- und Gemeindeverwaltung übernimmt alle Grundschulen in der Gemeinde.
21.07. Die Genossenschaft „Samopomoc Chłopska” in Sława
(Schlawa), der größte Arbeitgeber in der Stadt, feiert ihr 50-jähriges Bestehen in der Gaststätte „Kormoran”.
Sława (Schlawa) präsentierte sich zum ersten Mal eigenständig auf Polens angesehener Touristikmesse „Tour Salon”. Bisher
stellte sich die Stadt nur mit Unterstützung des Zentrums für
Touristische Information (Centralny Ośrodek Informacji Turystycznej) oder zusammen mit der entsprechenden Behörde
der Wojewodschaft Zielona Góra (Grünberg) vor.
Im Rahmen des Projektes „Enzyklopädie des Glogauer Landes” (Encyklopedia Ziemii Głogowskiej) wurde die „Chronik
der Stadt Schlawa” („Kronika Sławy”) von Andrzej Malinowski
veröffentlicht. Die Chronik enthält die Geschichte der Stadt bis
1946. Dank des oben genannten Projektes haben die Sławaer
Regionalisten in den folgenden Jahren zahlreiche Beiträge über
die Gemeinde Sława in der Enzyklopädie publizieren können.
169
1996
20.06. Odbyło się uroczyste otwarcie Sławskiego Zakładu Przetwórstwa Drobiu s.c. Balcerzak i Spółka. we Wróblowie.
Po 23 latach na Jeziorze Sławskim rozegrano prestiżowe regaty „O Puchar Polski w klasie Omega”.
W lipcu powódź tysiąclecia pokrzyżowała plany wakacyjne.
Sporo turystów do Sławy nie przyjechało, a ci którzy dotarli,
w pośpiechu ją opuścili. 15 lipca utworzono Gminny Komitet
Przeciwpowodziowy. Tego samego dnia Wojewódzki Komitet
Przeciwpowodziowy rozważał ewentualność przerwania wałów na Odrze na odcinku Młynkowo - Pyrnik. Podano przez
„Radio Zachód” komunikat o przygotowaniu ewakuacji mieszkańców gminy Sława i wezwaniu burmistrza Sławy do wojewody w związku z powodzią. Z powodu zagrożenia nie odbyły się
np. Dni Sławy.
Sławskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji zapoczątkowano
rokroczne przyznawanie wyróżnień w ogólnopolskim konkursie „Mister Camping”.
W sierpniu w Lubogoszczy podczas robót ziemnych natrafiono na grób ciałopalny (urnę) ludności kultury łużyckiej z przeł.
II i I tys. przed naszą erą, pochodzący z epoki brązu. Urnę przekazano do Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza
w Świdnicy k. Zielonej Góry.
29.09. W czasie mszy odpustowej celebrowanej przez bp. Adama Dyczkowskiego ks. prob. Zenon Prętki otrzymał tytuł kanonika.
Zaplanowano budowę nowego cmentarza komunalnego przy
ul. Długiej.
Sławski zegarmistrz Marian Michałowski uruchomił po kilkudziesięciu latach zegar na wieży kościelnej przy ul. Pl. Rynek.
Zegar donośnie wybija półgodziny i godziny.
20.10. Maciej Jankowski (absolwent Szkoły Podstawowej nr 1
w Sławie - 1959 r.) został posłem na Sejm III kadencji (19972001) z ramienia Akcji Wyborczej „Solidarność”.
50-lecie Zespołu Pieśni i Tańca w Krzepielowie (jednej z wizytówek naszej gminy), którego założycielem i kierownikiem był
Michał Krechowiec, jego godną następczynią została córka Zofia Tomczak (od 1990 r.).
40-lecie Koła Polskiego Związku Wędkarskiego „Bąk” w Sławie.
Jesienią podczas robót ziemnych na terenie Sławy wykopano
grot włóczni, unikalny w skali województwa, pochodzący prawdopodobnie z grobu ciałopalnego datowanego na przełom II
i III wieku przed naszą erą. Grot o imponującym rozmiarze 56
cm przekazano do Muzeum Archeologicznego Środkowego
Nadodrza w Świdnicy k. Zielonej Góry.
Podczas Ogólnopolskiej Wystawy Wyrobów Wędliniarskich
w Warszawie cztery wędliny Gminnej Spółdzielni „Samopomoc
02.-03.03. Sława war Gastgeber der 1. Offenen Meisterschaft
des Lebuser Landes im Eissegeln. Am Wettbewerb nahm auch
die Weltspitze in der Disziplin teil.
Nach einer 8-jährigen Pause organisierte der Segelverein LKŻ
die 20. Regatta um den West-Polen-Pokal.
Feierliches Zu-Wasser-Lassen des Fahrgastschiffs „Lubuszanin
2”. In der Sommersaison werden die Seefahrten als touristische
Attraktion auf dem Schlawaer See unternommen.
Juni: Der Verein „Freundeskreis Sława“ (Towarzystwo Przyjaciół
Sławy) gibt die erste Nummer der sozialkulturellen Vierteljahresschrift „Nasza Sława” („Unsere Stadt Schlawa”) heraus und
wollte damit den Erwartungen der Bürger nachkommen, die
mediale Wirklichkeit in der Gemeinde mitzugestalten. Die Idee
kam von Alfred Rösler, dem Chefredakteur des Periodikums. Innerhalb den folgenden Jahren, d. h. bis 2009, erreichte „Nasza
Sława” ein hohes editorales Niveau und gewann einige wichtige
Preise.
02.07. In Sława werden vier Telefonzellen angebracht: drei
blaue Zellen mit Magnetkarte für In- und Auslandverbindungen
sowie eine gelbe Zelle mit Jetons.
Baubeginn der Wasserleitung und Station zur Trinkwasseraufbereitung.
29.-30.09. Kanonische Kirchenvisitation im Dekanat Sława
durch den Weihbischof Adam Dyczkowski.
09.-10.11. Sława ist Gastgeber des landeskundlichen Seminars
der Filialen des Polnischen Verbands für Touristik und Landeskunde (PTTK) aus der Wojewodschaft Zielona Góra.
20.12. Individuelle Abonnenten erhalten eine direkte telefonische Verbindung mit dem „Rest der Welt”.
Eröffung der Tankstelle „Mako” in der Przemysłowa-Straße.
1997
Auf dem Schlawaer See wurde die 2. Offene Meisterschaft
des Lebuser Landes im Eissegeln der DN-Klasse organisiert.
10.01. Klaudiusz Balcerzak erhält vom Verband „Business Center Club“ eine Goldene Statuette im Wettbewerb „Lider Polskiego Biznesu” („Leader/ Leiter im polnischen Business/ Geschäftswesen”) für die Umwandlung eines kleinen Gewerbebetriebs in eine sich dynamisch entwickelnde Kette von Firmen.
Der Unternehmer Balcerzak war damals Inhaber folgender
Fleischbetriebe: 1) Unipec s.c., 2) Höll-Ball und 3) Zakład Przetwórstwa Mięsnego in Wróblów. Davor gewann er den Preis in
Gold für seine Wurstprodukte bei der Posener Internationalen
Agrarmesse „Polagra”.
12.04. Bei der 3. Ornithologischen Olympiade „Miłośnicy
ptaków na start” in Radom belegte die Grundschülerin aus
170
Sława (Schlawa), Marta Muszkieta, den 2. Platz. Sie wiederholte den Erfolg ein Jahr später, als sie als die einzige alle Vogelgattungen an der Stimme erkannte. 1999 belegte sie den 1. Platz
in der Woiwodschaft - die gesamtpolnische Olympiade fand
damals nicht statt.
27.04. Stanisław Derenda organisierte in Dębowo den I. Zweispännerwettbewerb.
31.05. Beim 3. Gesamtpolnischen Wettbewerb „Drehbuch
für ein Theaterstück” in Biała Podlaska (in Ostpolen, nahe der
ukrainischen Grenze) erhielt Justyna Marszałek vom Sławaer
Kulturzentrum den 2. Preis für ihr Drama „Wojna była lepsza”
(„Der Krieg war besser”).
20.06. Feierliche Eröffnung des Fleischverarbeitungsbetriebs
Sławski Zakład Przetwórstwa Drobiu s.c. Balcerzak i Spółka in
Wróblów (Sperlingswinkel).
Auf dem Schlawaer See wurde nach 23 Jahren wieder die
renommierte Regatta um den Polenpokal in der Omega-Klasse
organisiert.
Juli: Das „Hochwasser des Jahrtausends“ durchkreuzt die Ferienpläne vieler Touristen, die nun zum Teil nicht nach Sława
kamen. Viele Touristen haben die Stadt in Eile verlassen. Am
15. Juli wurde in der Gemeinde Sława das Hochwasserkomitee gegründet. Am demselben Tag erwägt das wojewodschaftliche Hochwasserkomitee, den Damm an der Oder zwischen
Młynkowo und Pyrnik (Pirnig) zu sprengen. Der lokale Radiosender „Zachód” informierte über die Evakuierungsmaßnahmen in der Gemeinde Sława, den Aufruf des Sławaer Bürgermeisters an den Wojewoden im Zusammenhang mit dem
Hochwasser. Aufgrund der Gefahr wurde das Sławaer Stadtfest
„Dni Sławy” abgesagt.
Seit dem Jahr erhält das Sport- und Erholungszentrum Sława
jedes Jahr eine Auszeichnung im gesamtpolnischen Campingplatzwettbewerb „Mister Camping”.
August: Bei Erdarbeiten in Lubogoszcz (Laubegast) wird eine
bronzezeitliche Urne aus der Lausitzer Kultur gefunden und an
das Archäologische Museum in Świdnica (Schweidnitz) bei Zielona Góra (Grünberg) übergeben.
29.09. Während der Ablaß-Messe St. Michaels wird der Pfarrer
Zenon Prędki vom Bischof Adam Dyczkowski zum Kanonikus/
Domherrn ernannt.
Das Gemeindeamt hat einen neuen Friedhof in der DługaStraße projektiert.
Der Sławaer Uhrmacher Marian Michałowski setzt die Turmuhr der Kirche am Marktplatz, die einige Jahrzehnte nicht funktionierte, wieder in Gang. Die Uhr schlägt zur halben und vollen
Stunde.
20.10. Der „Akcja Wyborcza Solidarność”- Parteikandidat Ma-
Chłopska” w Sławie uznano „produktami najwyższej jakości”
w polskim przemyśle mięsnym w 1997 r.
Ukazał się ciekawy folder z tekstem polsko - niemieckim pt.
„Nadleśnictwo Sława Śląska” autorstwa Jacka Frydrycha.
Zamknięto przy ul. Waryńskiego w Sławie Zakład nr 5 Zielonogórskich Fabryk Mebli.
1998
W styczniu powołano w Sławie Oddział Ratownictwa Wodnego Ochotniczej Straży Pożarnej pod kierownictwem Zbigniewa
Jaroszewskiego.
W marcu na poddaszu prywatnego domu przy ul. Waryńskiego znaleziono pozostałości tzw. archiwum Himmlera. Ocalałe
ok. 600 szt. dokumentów (w tym kart członkowskich masonów)
przekazano do Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu.
W maju w dolinie rzeki Czernicy znaleziono kości wymarłego
gatunku - tura.
Rozpoczęto prace nad stworzeniem Sławskiego Parku Krajobrazowego.
W lipcu Koło Naukowe Studentów Archeologii Uniwersytetu
Wrocławskiego przeprowadziło ratownicze badania wykopaliskowe pod kierunkiem dra Artura Boguszewicza. Prace prowadzono na grodzisku z IX-X w. wg międzywojennych danych
ok. 2,5 km od Sławy, na lewym brzegu Czernicy, ok. 400 m od
międzywojennej granicy z Polską. Prace kontynuowano w 2003
i 2004 r. pod kierunkiem Dominika Nowakowskiego.
11-13.09. Podczas pierwszego sławskiego Festiwalu Triathlonowego rozegrano Drużynowe Mistrzostwa Polski oraz Finał
Pucharu Polski. Organizacji cyklicznej imprezy podjęło się Centrum Sportowe „Głogowski Triathlon” z jego prezesem i głównym pomysłodawcą Jerzym Górskim. Pierwszej edycji towarzyszył m.in. bieg VIP-ów, w którym wzięli udział olimpijczycy Jacek
Wszoła i Bogusław Mamiński.
W związku z akcją sławskiego AWS, zmierzającą do zmiany
uchwały Rady o przynależności Sławy do powiatu wschowskiego, doprowadzono do spotkania Zarządu Gminy i Miasta Sława
z Zarządem Miasta Głogów, na którym podjęto decyzję o zwołaniu nadzwyczajnej sesji 14 maja. Po burzliwych obradach
podjęto uchwałę stosunkiem głosów 15:7 o woli przynależności naszej gminy do powiatu głogowskiego.
8.07. W Ośrodku Wczasowo - Rehabilitacyjno - Szkoleniowym
„Victoria” w Radzyniu uroczyście otwarto specjalistyczne centrum Rehabilitacji Leczniczej z komorą kriogeniczną. W obecności gości i prezesa Sp. „Victoria” Krzysztofa Kiżuka poświęcenia
obiektu dokonał ks. bp Paweł Socha.
Rekord frekwencji podczas sierpniowych Dni Sławy. Oceniono,
że brało w nich udział ok. 80 tysięcy ludzi. Odbył się m.in. wi171
ciej Jankowski (Absolvent der Grundschule Nr.1 in Sława) wird
dowiskowy I Festiwal Balonowy, choć balony wznosiły się nad
zum Sejmabgeordenten der III. Legilaturperiode (1997 - 2001)
miastem rokrocznie już od 1991 r.
gewählt.
27.09. Podczas Światowego Dnia Turystyki została wręczona
50-jähriges Jubiläum des Gesangs- und Tanzensembles „Krzewładzom miasta nagroda wojewody za najbardziej atrakcyjpielów” (eines der Markenzeichen der Gemeinde Sława). Initianą gminę w województwie zielonogórskim. 13 października
tor und langjähriger Leiter der Gruppe war Michał Krechowiec.
w rankingu „Gazety Lubuskiej” gmin turystycznych gmina SłaSeine Nachfolgerin war Zofia Tomczak (seit 1990), die Tochter
wa również tryumfowała.
W ramach reformy służby zdrowia w budynku Przychodni Revon Michał Krechowiec.
40-jähriges Jubiläum des Angeljonowej w Sławie przy ul. Ogrodowej
vereins „Bąk” in Sława (Schlawa).
powstał „Eskulap” s.c. Zespół Lekarzy
Herbst: Bei Erdarbeiten in Sława
Rodzinnych w składzie: Agnieszka
(Schlawa) wurde in einem Grab aus
Gralińska-Kania, Grzegorz Kania, Wikdem 2. bis 3. Jahrhundert vor unsetoria Popadiuk oraz Praktyka Lekarza
rer Zeitrechnung eine Lanzenspitze
Rodzinnego Teresy Muni - obecnie
mit einer Länge von 56 cm gefunNiepubliczny Zakład Opieki Zdrowotden und an das Archäologische
nej Poradnia Rodzinna, przeniesiony
Museum in Świdnica (Schweidnitz)
do „starego ośrodka zdrowia” przy ul.
bei Zielona Góra (Grünberg) überGłogowskiej.
geben.
3.11. Na inauguracyjnej sesji nowej
Bei der gesamtpolnischen MesRady Gminy i Miasta Sława przewodse für Wurstwaren „Ogólnopolska
niczącą wybrano Krystynę Bielawną.
1999
Wystawa Wyrobów Wędliniarskich”
W tym samym miesiącu burmistrzem
in Warszawa (Warschau) erhielten
GiM Sława został Cezary Sadrakuła,
vier Produkte der Genossenschaft
zast. Krzysztof Gruszewski.
Gminna Spółdzielnia „Samopomoc
10.11. Odbyło się zebranie założycielChłopska” aus Sława die Auszeichskie sławskiego koła Unii Wolności,
nung „Wurstwaren höchster Qualiktórego przewodniczącym został dyr.
tät” für das Jahr 1997 in der polnimiejscowego Gospodarstwa Rybacschen Fleischbranche.
kiego Piotr Olechnowski.
Jacek Frydrych veröffentlichte
1999 einen interessanten Prospekt unZ dniem 1 stycznia włączono gminę
ter dem Titel „Nadleśnictwo Sława
Sława do powstałego powiatu nowoŚląska” („Oberförsterei Schlawa in
Budynek Gimnazjum im. L. Stępczaka w Sławie przy ul. Odrodzonego
solskiego i województwa lubuskiego.
Schlesien”) mit einem Text in der
Wojska Polskiego. Do 1999 r. mieściła się w nim szkoła podstawowa. OdbuGmina Sława posiadała powierzchnię
polnischer und deutscher Sprache.
dowany w 1999 r. nad J. Sławskim okazały pensjonat „Słoneczko”
Schließung des Betriebs Nr. 5 in
327 km2, sołectw 21, ludności 11 708,
(fot. A. Pacyga).
w tym miasto 3 888.
Sława. Der Betrieb war eine Filiale
23.02. Otwarto przy ul. Ogrodowej
der Möbelfirma „Zielonogórskie
Das Ludwik-Stępczak-Gymnasium in der Odrodzonego-Wojska-Polskieaptekę „Remedium”.
Fabryki Mebli“.
go-Straße, bis 1999 Sitz der Grundschule.Das Gästehaus „Słoneczko” am
Schlawaer See, wiederaufgebaut im Jahre 1999. (Foto: A. Pacyga)
Rozpoczęły się protesty zwolenni1998
ków utworzenia powiatu wschowJanuar: Bei der Freiwilligen Feuskiego, w których brała udział część
erwehr in Sława wird eine Einheit des Wasserrettungsdienstes
mieszkańców naszej gminy. 14 czerwca Rada Gminy i Miasta
unter der Leitung von Zbigniew Jaroszewski gebildet.
Sława podjęła uchwałę o zorganizowaniu 18 lipca referendum
März: Auf dem Dachboden eines Hauses in der Waryńskiegow sprawie przynależności do przyszłego powiatu wschowskieStraße (früher: Bahnhofstr.) wurden einige Rest der Unterlagen
go. 13 lipca decyzją wojewody lubuskiego odwołano referenvon dem sogenannten Himmler-Archivs gefunden. Ca. 600 Dodum z przyczyn proceduralnych.
172
Od 2 do 29 sierpnia przeprowadzono badania archeologiczne
na terenie późno średniowiecznego zamku w Tarnowie Jeziernym. Pracami kierował dr Artur Boguszewicz z katedry Etnograficznej Uniwersytetu Wrocławskiego. Badania kontynuowano
w 2000 oraz 2005-2006 r. pod kier. Dominika Nowakowskiego.
Wykopaliska prowadzono m.in. pod kątem wyjaśnienia formy
zabudowy i weryfikacji hipotezy o funkcjonowaniu kasztelanii
na przeł. XIII i XIV w.
1.09. W budynku po szkole podstawowej przy ul. Odr. Wojska
Polskiego reaktywowano gimnazjum z oddziałami zamiejscowymi w Ciosańcu i Starym Strączu. Dyrektorem szkoły została
Aniela Matyjas. Rok później gimnazjaliści ze Starego Strącza zostali przeniesieni do Sławy.
Tego samego dnia zlikwidowano na terenie gminy 3 szkoły
podstawowe trzy i czteroklasowe w Krążkowie, Kuźnicy Głogowskiej oraz Przybyszowie.
27.10. W auli sławskiego gimnazjum odbyło się spotkanie
władz i mieszkańców gminy z liderem Samoobrony RP Andrzejem Lepperem.
W listopadzie ukazał się pierwszy numer katolickiego „Sursum Corda”. Na łamach kwartalnika podejmowano problemy
głównie miejscowej parafii. Redaktorem naczelnym został ks.
Tadeusz Petrus. Czasopismo zaprzestano wydawać w 2003 r.
Sławska Kapela Podwórkowa otrzymała Puchar Laureata
Ogólnopolskiego Turnieju Kapel i Orkiestr Podwórkowych.
Powstał prężny Uczniowski Klub Sportowy Yacht Club Sława.
Jego opiekunem i trenerem został Michał Michalski.
Sława na drugim miejscu w ogólnopolskim rankingu czasopisma „Sport i Turystyka” - najpopularniejszej miejscowości
turystycznej do 5 tys. mieszkańców. Wyróżnienie wręczono na
poznańskich targach Tour Salon.
Wg danych Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze dotyczących miejsc noclegowych gmina Sława była na I miejscu z 37
obiektami na 3,7 tys. osób, tj. na jej terenie znajdował się co
dziesiąty obiekt turystyczny w woj. lubuskim.
Powstało sławskie koło Sojuszu Lewicy Demokratycznej, którego przewodniczącym został Franciszek Opiela.
Za sprawą pomysłu prezesa Ryszarda Wojewódzkiego do nazwy Gminnej Spółdzielni „SCh’ w Sławie dodano słowo kojarzące się z miastem - „Dobrosława”.
31.12. Nad jeziorem w świeżo odbudowanym po pożarze pensjonacie „Słoneczko” (dawnym Hotelu „Słoneczny”) zorganizowano inauguracyjną zabawę sylwestrową. Obiekt udostępniono turystom od 1 maja 2000 r.
kumente (darunter Mitgliedskarten der Freimaurer) wurden
an die Universitätsbibliothek in Poznań (Posen) übergeben.
Mai: Im Czernica-Bruch (Scharnitze) wurden Überreste eines
Auerochsen gefunden.
Beginn der Projektausarbeitung für die Gründung des
Sławaer Landschaftsparks.
Juli: Die Studentenforschungsgruppe am Institut für Archäologie der Breslauer Universität hat Ausgrabungen in einer Burg
aus dem 9. - 10. Jahruhndert durchgeführt. Die Burg liegt am
linken Ufer des Flusses Czernica (Scharnitz) und lag, nach den
Karten aus der Zwischenkriegszeit, 2,5 km von Schlawa und ca.
400 m von der ehemaligen deutsch-polnischen Grenze entfernt. Die Arbeiten wurden von Dr. Artur Boguszewicz geführt
und in den Jahren 2003 - 2004 unter der Leitung von Dominik
Nowakowski fortgesetzt.
11.-13.09. Im Rahmen des ersten Sławaer Trithlonwettkampfes „Festiwal Triathlonowy” wurden in der Stadt die polnische
Manschaftsmeisterschaft und das Finale des Polen-Pokals
ausgetragen. Initiator und Veranstalter des zyklischen Wettbewerbs war Jerzy Górski, Vorsitzender des Sportzentrums
„Głogowski Triathlon” aus Głogów (Glogau). Neben dem Triathlonettbewerb fand der sog. „VIP-Lauf” mit den zwei ehemaligen Olympiateilnehmern Jacek Wszoła und Bogusław
Mamiński statt.
Die Slawaer Sektion des Wahlbündnisses AWS bemühte sich,
den Beschluß über die Eingliederung der Gemeinde Sława in
den Kreis Wschowa zu verhindern. Im Zusammenhang mit der
Kampagne traf sich der Vorstand der Stadt- und Gemeinde
Sława mit dem Vorstand der Stadt Głogów (Glogau). Bei dem
Zusammentreffen wurde beschlossen, für den 14. Mai eine außerordentliche Sitzung der Slawaer Stadtverordneten einzuberufen. Nach einer stürmischen Debatte beschlossen die Stadtverordneten mehrheitlich (15:7), daß sich die Gemeinde Sława
an den Kreis Glogau anschließt.
08.07. Feierliche Eröffnung der Abteilung für Kryotherapie mit
der Kältekammer im Erholungs- und Rehazentrum „Victoria” in
Radzyń (Rädchen). Die neue Anlage wurde in Gegenwart der
eingeladenen Gäste und des Vorstandsvorsitzenden der „Viktoria-Gesellschaft“, Krzysztof Kiżuk, vom Bischof Paweł Socha
eingeweiht.
Rekordbesucherzahl auf dem Sławaer Stadtfest „Dni Sławy”,
schätzungsweise waren es ca. 80.000 Teilnehmer. Während
des Festes fand u.a. die erste Heißluftballonschau statt, obwohl
die Ballons bereits in den vergangenen Jahren (seit 1991) über
die Stadt flogen.
27.09. Während des Welttourismustages erhielt die Sławaer
Stadtverwaltung einen Preis des Wojewoden als die attraktivs173
2000
1.01. Ostatecznie zamknięto dla ruchu towarowego linię kolejową nr 305 przez Sławę Śląską do Kolska.
W kwietniu po raz pierwszy gmina Sława zaprezentowała swoje walory na VII Międzynarodowych Targach Turystyki,
Sprzętu Turystycznego, Żeglarskiego i Sportowego. Obok Urzędu Miasta i Gminy prezentował się Ośrodek Sportu i Rekreacji,
Ośrodek Wypoczynkowy „Wratislavia” oraz Centrum Rehabilitacyjno - Szkoleniowe „Victoria”.
16.05. W Muzeum Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze
z siedzibą w Świdnicy otwarto wystawę „Badania Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza w latach 1998-1999”.
W uroczystości wzięli udział zaproszeni mieszkańcy gminy Sława, którzy ocalili i przekazali bezinteresownie cenne eksponaty.
W związku z kolejnym etapem reformy oświaty, m.in. potrzebą oddzielenia lokum szkoły podstawowej od gimnazjum,
16 maja w wyniku konkursu dyrektorem Publicznej Szkoły Podstawowej w Sławie został Jacek Smektała.
W czerwcu zamknięto gorzelnię w Sławie przy ul. Waryńskiego (pozostałe nadal funkcjonują w Lipinkach i Starym Strączu).
Od 28 czerwca do 2 lipca gmina Sława w ramach woj. lubuskiego prezentowała się na Wystawie Światowej EXPO 2000
w Hanowerze. Rozdawano m.in. w wersji polsko - niemieckiej
egzemplarze kwartalnika „Nasza Sława” oraz zaśpiewała Sławska Kapela Podwórkowa.
Na początku sierpnia odwiedziły Sławę dwie przedstawicielki
rodu Rechenbergów władającego niegdyś miastem (20. pokolenie). Goście spotkali się m.in. z przedstawicielami władz miasta.
22.08. Rada GiM nie zaakceptowała utworzenia Sławskiego
Parku Krajobrazowego.
30.09. Ostatnim zrestrukturyzowanym przedsiębiorstwem
Państwowego Gospodarstwa Rolnego w woj. lubuskim było
gospodarstwo w Sławie.
29.12. Uchwałą Rady Miejskiej w Sławie dokonano zmian w nazwach urzędowych obowiązujących do dzisiaj, m.in. Gmina
i Miasto Sława na Gmina Sława, Rada Gminy i Miasta w Sławie na Rada Miejska w Sławie, Urząd Gminy i Miasta Sława
na Urząd Miejski w Sławie, Burmistrz Gminy i Miasta Sława na
Burmistrz Sławy.
Na koniec XX wieku liczba mieszkańców gminy Sława wynosiła 11 810.
te Gemeinde in der Wojewodschaft Zielona Góra (Grünberg).
Die Gemeinde Sława (Schlawa) triumphierte auch hinsichtlich
des Tourismus in der am 13. September veröffentlichten Rangliste der Zeitung „Gazeta Lubuska”.
Im Gebäude der bisherigen Bezirkspoliklinik in der Ogrodowa-Straße wurden das Ärztehaus „Eskulap” - Gesellschaft bürgerlichen Rechts - und die Hausarztpraxis „Praktyka Lekarza
Rodzinnego” von Teresa Munia im Rahmen der Gesundheitsreform gegründet. Im Ärzthaus „Eskulap” behandelten die
folgenden Ärzte: Agnieszka Gralińska-Kania, Grzegorz Kania,
Wiktoria Popadiuk. Mit der Zeit wurde die Hausarztpraxis von
Teresa Munia in ein anderes Gebäude in der Głogowska-Straße
verlegt (früher: die sog. Doktor-Villa in der Glogauer Straße).
03.11. In der Antrittssitzung der Sławaer Stadtverordneten
werden Krystyna Bielawna zur Vorsitzenden und in demselben
Monat Cezary Sadrakuła zum Bürgermeister der Stadt und Gemeinde Sława gewählt. Das Amt des Stellvertretenden Bürgermeisters erhielt Krzysztof Gruszewski.
10.11. Gründungsversammlung der Partei Unia Wolności - Sektion Sława. Während der Sitzung wurde der Leiter der hiesigen
Fischwirtschaft, Piotr Olechnowski, zum Vorsitzenden der Parteieinheit gewählt.
1999
01.01. Eingliederung der Gemeinde Sława in den neugegründeten Kreis Nowa Sól (Neusalz) in der Wojewodschaft Lubuskie
(Lebuser Land). Die Fläche der Gemeinde betrug 327 km2, in
der Gemeinde mit 21 Schulzenämtern lebten 11.708 Einwohner, davon 3.888 Bürger in der Stadt.
23.02. Eröffnung der Apotheke „Remedium” in der OgrodowaStraße.
Im Zusamenhang mit der Zugehörigkeit Sławas zum Kreis Nowa
Sól begannen die Anhänger der Gründung des Kreises Wschowa
(zum Teil auch aus Sława) Proteste zu organisieren. Am 14. Juni
faßte die Sławaer Stadtverordnetenversammlung den Beschluß,
für den 18. Juli die Volksabstimmung über die eventuelle Zugehörigkeit zum Kreis Wschowa (Fraustadt) durchzuführen. Am
13. Juli wurde die Volksabstimmung durch die Entscheidung des
Wojewoden aus Verfahrensgründen aufgehoben.
Zwichen dem 2. und 29. August wurden im Bereich des mittelalterlichen Jagdschlosses in Tarnów Jezierny (Tarnau am See)
Ausgrabungen unter der Leitung von Dr. Artur Boguszewicz,
dem Mitarbeiter des Lehrstuhls für Ethnographie der Breslauer
Universität, durchgeführt. Die Arbeiten wurden im Jahre 2000
sowie 2005-2006 unter der Leitung von Dominik Nowakowski
fortgesetzt. Die Untersuchung konzentrierte sich auf die Erklärung der Bauform und Verifizierung der Hypothese, daß an der
2001
31.05. Rozporządzeniem Rady Ministrów podjęto uchwałę
o utworzeniu z gmin Sława, Szlichtyngowa i Wschowa powiatu
wschowskiego od 1 stycznia 2002 r.
174
21.06. Uroczyste nadanie Gimnazjum w Sławie imienia Ludwika Stępczaka.
Podczas Dni Sławy rozgłośnie radiowe pogranicza Radio Zachód z Zielonej Góry i Antenne Brandenburg z Poczdamu zorganizowały z pomocą miejscowych władz doroczny przegląd
dorobku artystycznego Brandenburgii i Ziemi Lubuskiej.
12.08. W restauracji „Kormoran” zorganizowano Wystawę Rzemiosła Artystycznego. Swoje eksponaty zaprezentowali Mirosław Patecki z Przybyszowa, Zbigniew Nobel oraz Rafał i Apoloniusz Fic ze Sławy.
26.08. Za sprawą Grupy Inicjatywnej w Gminie Sława odbyło się referendum mające zadecydować, czy należy odwołać
Radę Gminy i Miasta za podjętą, nieskonsultowaną ze społeczeństwem decyzję o przynależności do powiatu wschowskiego. Spośród 8569 uprawnionych do głosowania wzięło udział
15,22 % tj. 1305 osób. Za odwołaniem Rady głosowało 1111,
za pozostawieniem 154. Zgodnie z prawem referendum było
nierozstrzygnięte, ponieważ musiało w nim wziąć udział ponad
30% uprawnionych do głosowania.
Latem archeolodzy z ośrodków łódzkiego i sieradzkiego pod
kierunkiem Tadeusza Janusza Horbacza przeprowadzili ratownicze badania na terenie zespołu pałacowego w Sławie. Przebadano pozostałości po pawilonie ogrodowym (oranżerii) oraz
teren wokół baszty oficyny pałacowej.
We wrześniu Sławski Festiwal Triathlonu kończył sezon w Polsce i Europie. Sztafety walczyły o mistrzostwo starego kontynentu i krajowy prymat, natomiast indywidualnie rywalizowano w finale Pucharu Polski.
We wrześniu zamknięto tartak przy ul Głogowskiej w Sławie.
Sławskie Centrum Kultury zainicjowało cykliczny Festiwal
Piosenki „Śpiewać może każdy”.
Podczas Międzynarodowych Targów Rolno-Spożywczych
„Polagra Food 2001” w Poznaniu Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” Dobrosława otrzymała 4 nagrody za wyroby
wędliniarskie.
17.11. Przedstawiciele Towarzystwa Przyjaciół Sławy wzięli
udział w uroczystości obchodów 750-lecia powstania księstwa
głogowskiego, która odbyła się w Zamku Książąt Głogowskich
w Głogowie.
Jesienią powróciły z Torunia, po konserwacji, do sławskiego
kościoła parafialnego skrzydła ołtarza głównego (poprzednią
renowację przeprowadzono w 1956 r.).
30.12. Okazjonalny przejazd pociągu przez Sławę z Wolsztyna
do Krzepielowa. Z powodu zasp śnieżnych pociąg składający się
z zabytkowego parowozu i dwóch wagonów nie dojechał nawet do Lipinki Głogowskiej.
Wende des 13. zum 14. Jahrhundert in Tarnów eine Kastellanei
existierte.
01.09. Gründung des Gymnasiums (entspricht in Deutschland
einer Realschule) im Gebäude der ehemaligen Grundschule in
der Odrodzonego-Wojska-Polskiego-Straße mit zwei Filialen
in Ciosaniec (Schussenze) und Stare Strącze (Alt Strunz). Leiterin des Gymnasiums wurde Aniela Matyjas. Ein Jahr später
wurde die Filiale in Stare Strącze aufgelöst und seitdem besuchen die dortigen Gymnasiasten die Schule in Sława. Mit dem Tag wurden drei Grundschulen in der Gemeinde aufgelöst - in Krążkowo (Alt Kranz), Kuźnica Głogowska (Hammer)
und Przybyszów (Pürschkau).
27.10. In der Aula des Sławaer Gymnasiums fand das Treffen
der Stadtverwaltung und Bürger mit dem Samoobrona” - Parteiführer (eine Bauernpartei mit Namen „Selbstverteidigung“),
Andrzej Lepper (1954-2011) statt.
Im November erschien die erste Nummer der katholischen
Vierteljahresschrift „Sursum Corda”, die sich mit der Problematik der Kirchgemeinde Sława auseinandersetzte. Chefredaktuer wurde Vikar Tadeusz Petrus. Die Herausgabe der Zeitschrift
mußte 2003 eingestellt werden.
Die Straßenkapelle „Sławska Kapela Podwórkowa” wurde
Preisträger des gesamtpolnischen Wettbewerbs „Ogólnopolski
Turniej Kapel i Orkiestr Podwórkowych”.
Gründung des Schulsportklubs „Yacht Club Sława” - betreut
vom Trainer Michał Michalski.
Sława belegte den 2. Platz in der Kategorie „Ortschaften bis
5.000 Einwohner“ bei der gesamtpolnischen Rangliste der Zeitschrift „Sport i Turystyka”. Die Auszeichnung wurde während
der Messe „Tour Salon” in Poznań (Posen) verliehen.
Nach den Angaben des Statistischen Amtes in Zielona Góra
(Grünberg) bezüglich der Ferienquartiere lag die Gemeinde
Sława auf dem ersten Platz mit 37 touristischen Objekten pro
3.700 Personen, d. h. im Gebiet der Gemeinde Sława war jedes zehnte Fremdenheim in der Wojewodschaft Lebuser Land
genutzt.
Gründung des „Sojusz Lewicy Demokratycznej” - Parteikreises mit dem Vorsitzenden Franciszek Opiela.
Auf Anregung des Vorstandsvorsitzenden Ryszard Wojewódzki erhielt die Fleischerei-Genossenschaft „Gminna Spółdzielnia
„SCh” in Sława zusätzlich den Namen „Dobrosława”, der mit
dem Stadtnamen assoziieren soll.
31.12. Das Gästehaus „Słoneczko” (vor dem Brand: Hotel
„Słoneczny”) veranstaltete die erste Silvesterparty nach dem
Wiederaufbau und ab dem 1. Mai 2000 steht das Objekt für die
Touristen zur Verfügung.
175
2002
2000
1.01. Włączenie gminy Sława do powstałego powiatu wschowskiego. Jej obszar stanowi aż 52,3% powierzchni powiatu.
W lutym Prezes Zarządu Gminnej Spółdzielni „Samopomoc
Chłopska” Dobrosława Waldemar Starosta wraz ze współpracownikami otrzymał w plebiscycie „Przeglądu Technicznego” tytuł „Srebrnego Inżyniera 2001” w kategorii jakość. Z tej okazji
list gratulacyjny przesłał Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski.
Wśród innych wyróżnień spółdzielnia otrzymała w czerwcu „Złotą Stalkę” w „Ogólnopolskim Konkursie Rzeźników i Wędliniarzy”.
15.05. Po adaptacji internatu Zespołu Szkół Zawodowych uroczyście otwarto drugi budynek Publicznej Szkoły Podstawowej
przy ul. Ogrodowej na potrzeby edukacji najmłodszych uczniów.
Od 1 września w wyniku reorganizacji nazwę Zespołu Szkół
Rolniczych im. Dezyderego Chłapowskiego zmieniono na Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. D. Chłapowskiego.
18.11. Odbyła się pierwsza sesja nowej Rady Miejskiej w Sławie, na której wybrano jej przewodniczącego - Aleksandra Polańskiego.
W listopadzie 2002 r. wybrano sławian do władz powstałego powiatu wschowskiego. Przewodniczącym Rady Powiatu
został Franciszek Opiela (do 2006 r.), wicestarostą Marek Boryczka (do września 2011 r.).
01.01. Endgültige Schließung der Bahnlinie Nr. 305 über Sława
(Schlawa) bis Kolsko (Kolzig) im Güterverkehr.
April: Die Gemeinde Sława präsentierte sich zum ersten Mal
auf der 7. internationalen Messe „Międzynarodowe Targi Turystyki, Sprzętu Turystycznego, Żeglarskiego i Sportowego”.
Neben der Stadverwaltung nahmen auch das Sławaer Sportund Erholungszentrum der Gemeinde Sława, das Erholungszentrum „Wratislavia” sowie das Erholungs- und Rehazentrum
„Viktoria” an der Messe teil.
16.05. Die Ausstellung „Forschungen des Archäologischen Museums in den Jahren 1998-1999” wird mit Sitz der Einrichtung in
Świdnica bei Zielona Góra (Grünberg) eröffnet. Zu diesem Anlaß
erhielten auch die Bürger Sławas, die ihre wertvollen Funde uneigennützig an das Museum übergeben hatten, eine Einladung.
Im Zuge der Schulreform bekamen die Grundschüler ihr
eigenes Gebäude, damit die Grundschule und Gymnasium
getrennt funktionieren konnten. Am 16. Mai wurde Jacek
Smektała aufgrund der Auschreibung zum Leiter der Öffentlichen Grundschule in Sława gewählt.
Im Juni wurde die Brennerei in der Waryńskiego-Straße (früher:
Bahnhofstraße) geschlossen, während die Brennereien in Stare
Strącze (Altstrunz) und Lipinki (Linden) weiterhin arbeiteten.
28.06.-02.07. Die Gemeinde Sława präsentierte sich zusammen mit der Wojewodschaft Lebuser Land auf der Weltausstellung EXPO 2000 in Hannover. Während der Veranstaltung
trat die Straßenkapelle „Sławska Kapela Podwórkowa” auf, am
Stand wurde die Vierteljahreszeitschrift „Nasza Sława“ in der
deutsch-polnischen Fassung verteilt.
Anfang August besuchten zwei Nachfahren der Familie von
Rechenberg (die einstigen Gutsherrn in Schlawa) die Stadt
Sława. Die Gäste wurden u.a. durch die Vetreter der Stadtverwaltung empfangen.
22.08. Der Gemeinde- und Stadtrat genehmigen die Gründung
des Sławaer Landschaftsparks.
30.09. Der Staatliche Landwirtschaftsbetrieb (PGR) in Sława
wurde als letzter in der Wojewodschaft Lebuser Land restrukturiert.
29.12. Mit dem Beschluß des Stadtrates wurden folgende Veränderungen in der Amtsbennenung, die bis heute gelten, unternommen: Die Gemeinde und Stadt Sława in: die Gemeinde
Sława, der Gemeinde- und Stadtrat in Sława in: der Stadtrat
in Sława, das Gemeinde - und Stadtamt in Sława in: das Stadtamt in Sława, Bürgermeister der Gemeinde und Stadt Sława in:
Bürgerrmeister von Sława.
Ende des 20. Jahrhunderts lebten 11.810 Einwohner in der
Gemeinde Sława.
2003
3.03. W gmachu Urzędu Miejskiego otwarto Miejski Punkt Informacji Europejskiej.
15.04. Strażacy z Ochotniczej Straży Pożarnej w Sławie wzięli
udział w gaszeniu dużego i groźnego pożaru lasu na powierzchni 150 ha w Nadleśnictwie Głogów.
15.04. Zmarł Jerzy Bogusław Sadowski, w latach 1992-2001
prezes Towarzystwa Ziemi Głogowskiej, autor wielu publikacji regionalnych, inicjator odnowienia współpracy kulturalnej
między Głogowem a Sławą.
30.05. Uroczyste wręczenie nowego sztandaru Publicznej Szkole Podstawowej w Sławie im. Franciszka Niewidziajły.
7-8.06. W referendum narodowym - w sprawie przystąpienia
Polski do UE - w gminie Sława liczba głosujących na „tak” wyniosła prawie 81% (w kraju 77,45%).
27.06. Na terenie Stacji Hydrologicznej IMiGW w Radzyniu uroczyście odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą prof. Zbigniewowi Pasławskiemu (hydrolog - limnolog, inicjator budowy stacji radzyńskiej, która przyjęła profesora za patrona).
8-11.08. Podczas wizyty w Belgii władze Sławy zawarły umowę
partnerską z miastem Esneux. Inicjatorką nawiązania współpracy była Jolanta Ratajczak - Ruts.
176
2001
Od 1 września oddział zamiejscowy sławskiego gimnazjum
w Ciosańcu usamodzielnił się, tworząc ze Szkołą Podstawową Zespół Szkół.
Sławski klub sportowy „Slavia” powrócił do starej nazwy MKS
„Sparta”.
Przystąpienie do planu modernizacji oczyszczalni ścieków
(m.in. zmiana zrzutu oczyszczonych ścieków poza teren jeziora).
Marszałek województwa lubuskiego wyróżnił Urząd Miejski
za zestaw wydawnictw promujących Sławę oraz za opracowanie zbiorowe w formie folderu „Witamy w gminie Sława”.
31.05.Durch Verordnung des Ministerrates wird der Beschluß
über die Bildung des Kreises Wschowa (Fraustadt) erlassen. Ab
dem 1. Januar 2002 gehören die Gemeinden Sława (Schlawa),
Szlichtyngowa (Schlichtingsheim) und Wschowa (Fraustadt) zur
neugegründeten Verwaltungseinheit.
21.06. Feierliche Benennung des Gymnasiums in Sława. An
diesem Tag erhielt die Schule den Namen Ludwik-StępczakGymnasium.
Während des Stadtfestes „Dni Sławy” (Tage von Schlawa)
organisierten die Radiosender „Zachód” (der Westen) aus Zielona Góra (Grünberg) und „Antenne Brandenburg” aus Potsdam in Zusammenarbeit mit der Stadtverwaltung Sława eine
grenzübergreifende Vorführung des künstlerischen Schaffens
aus den Regionen Lebuser Land und Brandenburg.
12.08. Ausstellung des Kunsthandwerks von Mirosław Patecki,
Zbigniew Nobel sowie Rafał und Apoloniusz Fic (alle aus Sława)
in der Gaststätte „Kormoran”.
26.08. In der Gemeinde Sława wird eine Volksabstimmung
durch eine Initiativgruppe veranlaßt, die den Stadt- und Gemeinderat abberufen will, weil der Beschluß des Rates über
die Eingliederung der Gemeinde Sława in den neugegründeten
Kreis Wschowa (Fraustadt) nicht mit den Bürgern der Gemeinde abgesprochen war. Von den 8.569 Stimmberechtigten nahmen lediglich 1.305 (15,22 %) an der Abstimmung teil. 1.111
Bürgerinnen und Bürger waren für die Entlassung des Stadtrates, 154 Einwohner stimmten dagegen. Die Volksabstimmung
war wegen zu geringer Beteiligung ungültig. Die Rechtskraft
der Abstimmung gilt erst bei der Teilnahme von über 30 %
Stimmberechtigten.
Im Sommer werden archäologische Untersuchungen auf
dem Areal der Schloßanlage, und zwar im Bereich der einstigen Orangerie sowie rund um den Turm des Hinterhauses, vorgenommen. Die Arbeiten der Fachleute aus Łódź (Lodz) und
Sieradz (Schieratz) leitete Tadeusz Janusz Horbacz.
September: Mit dem Sławaer Triathlonwettkampf „Sławski
Festiwal Triathlonu” endete die Saison 2001 in Polen und Europa. Die Mannschaften kämpften um die Europa- und Polenmeisterschaft. Im Einzelkampf fand das Finale des Polen-Pokals
in dieser Sportdisziplin statt.
Im September wurde das Sägewerk in der Głogowska-Straße
(früher: Glogauer Str.) geschlossen.
Das Sławaer Kulturzentrum „Sławskie Centrum Kultury” initiierte einen zyklischen Gesangswettbewerb „Śpiewać może
każdy”.
Auf der internationalen Messe für Ernährung und Landwirtschaft „Polagra Food 2001” [POLnisch AGRArische Le-
2004
W sławskim kościele parafialnym zapoczątkowano cykliczny
„Koncert noworoczny”.
1.01. Uroczyście otwarto w „starej przychodni” przy ul. Głogowskiej Praktykę Lekarza Rodzinnego dr med. Teresy Muni.
1.04. Powstała w Sławie Straż Miejska, której komendantem
piastującym to stanowisko do dzisiaj został Jerzy Rudnicki. Straż
wspomaga utrzymanie bezpieczeństwa i porządku publicznego
na terenie gminy.
5.04. Na terenie Ośrodka Sportu i Rekreacji z okazji 80-lecia Lasów Państwowych posadzono 23 sadzonki drzewek, tworząc aleję Dębową „Chrobrego”. Wyhodowano je z najstarszego przedstawiciela tego gatunku ok. 750-letniego dębu szypułkowego.
21.05. Zawiązało się sławskie koło Platformy Obywatelskiej RP,
którego przewodniczącym został Wojciech Hübner.
4.06. Zawodnik Uczniowskiego Klubu Sportowego Yacht Club
Sława Grzegorz Nadolny zdobył Mistrzostwo Polski w Regatach
Długodystansowych w klasie Splash.
Od 23 do 26 lipca z rewizytą w naszym mieście przebywała
delegacja belgijskiego Esneux. W restauracji „Kormoran” burmistrz Sławy Cezary Sadrakuła, sekretarz Esneux Christin Derenne-Jacobs i prezes stowarzyszenia Jean-Pierre Guazzo podpisali umowę partnerską między miastami.
30.08. Prezentacja połączona z promocją pierwszej w historii
monografii miasta pt. „Sława - zarys dziejów”. Praca zbiorowa
powstała pod redakcją prof. Wojciecha Strzyżewskiego z Uniwersytetu Zielonogórskiego.
W drugiej połowie roku - profesjonalne oczyszczenie i umocnienie brzegów Czernicy na wysokości zabudowy Sławy. W grudniu zakończono prace obudowy rzeki na odcinku 2390 m od ul.
Łąkowej do ujścia Jeziora Sławskiego.
Po raz pierwszy Sławskie Centrum Kultury zorganizowało „Kulturalny autobus” - cykliczną akcję zapewniającą młodzieży rozwijanie i ożywianie zainteresowań wśród społeczności wiejskiej.
Pomysłodawcą przedsięwzięcia był dyr. SCK Piotr Kokorniak.
7.12. Otwarto w budynku po restauracji „Kormoran” przy ul.
177
2005
Klaudiusz Balcerzak - Honorowy Obywatel Gminy Sława (2005), radny Sejmiku Lubuskiego (2006-10), poseł na Sejm RP (2010-11), twórca sławskiego „zagłębia mięsnego”. Pierwszy
w kraju otrzymał certyfikat na eksport produktów mięsnych na rynki państw UE (1999). Otworzył w odremontowanym budynku kolejowym: zakład mięsny, garmażeryjny oraz restaurację
„Stary Dworzec” (2009). Przyznawana statuetka wraz z tytułem - Honorowy Obywatel Gminy Sława. (fot. z archiwum K. Balcerzaka, fot. statuetki A. Pacyga)
Klaudiusz Balcerzak - Ehrenbürger von Sława (2005), Abgeordnete des Landtags Lebuser Land (2006-10), Sejmabgeordnete (2010-11), Gründer der Fleischverarbeitungsindustrie
in der Gemeinde Sława, sein Betrieb erhielt als erster in Polen die Zertifizierung für Export in die EU-Länder (1999). Im Jahre 2009 eröffnete er seinen Fleischbetrieb und die Gaststätte
„Alter Bahnhof” (bis 1945 im Besitz der Familie Royda) im erneuerten Bahnhofsgebäude. Die Auszeichnung mit der Inschrift „Ehrenbürger der Gemeinde Sława”.
(Foto aus der Sammlung von K. Balcerzak, Foto der Auszeichnung A. Pacyga)
bensmittel] in Poznań (Posen) erhielten vier Produkte der
Genossenschaft Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”
Dobrosława eine Auszeichnung in der Kategorie „Wurstwaren”.
17.11. Vertreter des Sławaer Freundeskreises „Towarzystwo
Przyjaciół Sławy” nehmen an den Feierlichkeiten zum 750-jährigen Jahrestag der Gründung des Glogauer Herzogtums im
Schloß der Glogauer Herzöge teil.
Im Herbst wurden die Holzflügel des Hauptaltars in der Pfarrkirche wieder eingebaut. Sie waren in Toruń (Thorn) von den
Fachleuten renoviert worden (Die letzte Erneuerung erfolgte
im Jahre 1956).
30.12. Es fand eine Zugfahrt von Wolsztyn (Wollstein) über
Sława (Schlawa) nach Krzepielów (Tschepplau) statt. Angesichts der Schneeverwehungen schaffte es die Dampflokomotive mit zwei Waggons nicht einmal bis nach Lipinki Głogowskie
(Linden).
Odr. Wojska Polskiego największy w Sławie sklep samoobsługowy „Biedronka”.
2005
W lutym ukazał się pierwszy numer „Sławskiego Partnera”.
Redaktorem naczelnym został były radiowy sprawozdawca
sportowy Tadeusz Cegielski. Gazeta prezentuje bieżące lokalne
problemy oraz promuje miejscowe firmy.
2.04. Zmarł papież Jan Paweł II. W mieście biły kościelne dzwony,
którym wtórowała syrena strażacka. 8 kwietnia zorganizowano
mszę żałobną w kościele parafialnym pw. Michała Archanioła.
Od godziny 10.00 do 10.15 rozległy się dzwony i syrena. Był to
początek ceremonii pogrzebowej Ojca Świętego w Watykanie.
14.04. Odbyła się konferencja poświęcona ratowaniu Jeziora
Sławskiego zorganizowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i burmistrza Sławy. Wśród zaproszonych gości
prof. Ryszard Wiśniewski z Uniwersytetu im. M. Kopernika
178
2002
w Toruniu przedstawił wizję przywrócenia czystości akwenu.
9.05. Uroczyste poświęcenie przez ks. proboszcza Zenona
Prętkiego nowych tablic pamiątkowych na pomniku przy ul.
Odr. Wojska Polskiego z okazji 60. rocznicy zakończenia II wojny światowej w Europie. Jedna tablica upamiętnia Sybiraków,
druga kombatantów i byłych więźniów, środkowa XXV rocznicę
zwycięstwa nad faszyzmem.
11.06. Przy ul. Topolowej otwarto „Salę Królestwa Świadków
Jehowy” z m.in. pomieszczeniem wykładowym i biblioteką.
W czerwcu na Żeglarskich Długodystansowych Mistrzostwach
Polski, w klasie Splash, Piotr Kozioł z Uczniowskiego Klubu Sportowego „Yacht Club” Sława zdobył wicemistrzostwo kraju.
Obchody 60-lecia sławskiej Ochotniczej Straży Pożarnej.
W obchodach wzięły udział władze powiatowe.
Powstał szlak rowerowy ze Wschowy przez Lgiń do Sławy
i wokół J. Sławskiego.
Sierpniowe Dni Sławy pod hasłem „Euroregionalny weekend
w Sławie 2005” (dofinansowanie przez Unię Europejską w ramach projektu Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr”). Promocja
książki autorstwa Artura Pacygi - „Sława na starej pocztówce”.
W I Ogólnopolskim Festiwalu im. K. Klenczona sławski zespół
„Andre” w składzie: Henryk Cyran, Robert Mazurkiewicz, Jacek
Bystrzyński i Dariusz Sibiński - otrzymał Grand Prix Festiwalu
od „TV Polonia”.
19.10. Waldemar Starosta, były prezes Gminnej Spółdzielni
„Samopomoc Chłopska” w Sławie, został posłem na Sejm V kadencji (2005-2007) z ramienia Samoobrony RP.
22.11. Odbyła się uroczystość z okazji 60-lecia polskiej Szkoły
Podstawowej w Sławie. Akademia miała miejsce w auli Gimnazjum im. L. Stępczaka przy ul Odr. Woj. Polskiego.
28.11. Wyróżniono pierwszego Honorowego Obywatela Gminy Sława, którym został Klaudiusz Balcerzak. Nagrodę otrzymał
m.in. za wspieranie lokalnej gospodarki i sponsorowanie instytucji, np. placówek oświatowych.
W listopadzie uroczyście obchodzono 60-lecie Szkoły Podstawowej w Sławie, w grudniu 60-lecie SP w Krzepielowie.
Żeglarz Grzegorz Nadolny z UKS „Jacht Club” zdobył Mistrzostwo Polski i I miejsce w klasie Splash w Międzynarodowym Pucharze Niemiec oraz 8. w Mistrzostwach Świata. W następnym
roku zwyciężył w Otwartych Mistrzostwach Belgii.
W rankingu Samorządowców „Rzeczypospolitej” (2005 r.)
w kategorii gminy miejskiej i miejsko-wiejskiej gmina Sława zajęła 72 miejsce (rok wcześniej 83.).
W kategorii „obiekty przemysłowo - inżynieryjne” projekt
odbudowy rzeki Czernicy dostał nagrodę w IX edycji Konkursu
„Modernizacja Roku 2004” zorganizowanego przez Ministerstwo Infrastruktury.
01.01. Die Eingliederung der Gemeinde Sława (Schlawa) in den
neugegründeten Kreis Wschowa (Fraustadt) wird vollzogen.
Die Gemeinde nimmt 52,3 % der Fläche des Kreises ein.
Februar: Der Vorstandsvorsitzende der Genossenschaft „Samopomoc Chłopska” Dobrosława Waldemar Starosta erhielt
zusammen mit seinen Mitarbeitern den Titel „Srebrny Inżynier
2001” [Technik(preis) in Silber] bei der Abstimmung der Zeitschrift „Przegląd Techniczny” [Überblick in der Technik] in der
Kategorie Qualität. Aus diesem Anlaß bekam er auch einen
Glückwunschbrief vom polnischen Präsidenten Aleksander
Kwaśniewski. Ansonsten wurde die Genossenschaft im Juni
der Preisträger des „Złota Stalka” [Goldmedaille] beim gesamtpolnischen Wettbewerb der Wurstproduzenten „Ogólnopolski
Konkurs Rzeźników i Wędliniarzy” [Nationaler Wettbewerb der
Metzger und Fleischer].
15.05. Feierliche Eröffnung des zweiten Gebäudes der Öffentlichen Grundschule in der Ogrodowa-Straße. Zu diesem Zwecke
wurde das ehemalige Internat der landwirtschaftlichen Fachschule umgebaut.
01.09. Im Zuge der Reorganisation wird die landwirtschaftliche Fachschule „Zespół Szkół Rolniczych im. Dezyderego
Chłapowskiego” in Fachschule „Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. D. Chłapowskiego” umbenannt.
18.11. Nach den Kommunalwahlen findet die erste Stadtverordnetensitzung statt, bei der Aleksander Polański zum Vorsitzenden des Stadtrates gewählt wird.
Im November wurde die Verwaltung des neugegründeten
Kreises gebildet. Franciszek Opiela aus Sława erhielt das Amt
des Kreistagsvorsitzenden (bis 2006) und Marek Boryczka
(ebenfalls aus Sława) - des stellvertretenden Landrats (bis September 2011).
2003
03.03. Eröffnung der städtischen EU-Informationsstelle im Gebäude des Sławaer Stadtamtes.
15.04. Die freiwillige Feuerwehr aus Sława war am Löscheinsatz in der Oberförsterei Głogów beteiligt, wo die Waldfläche
von 150 ha gebrannt hat.
15.04. An diesem Tag stirbt Bogusław Sadowski, der Vorsitzende des Glogauer Freundeskreises „Towarzystwo Ziemi
Głogowskiej”. In den Jahren 1992-2001 war er Autor vieler Publikationen über die Region. Sadowski initiierte die Erneuerung
der kulturellen Zusammenarbeit zwischen Głogów (Glogau)
und Sława (Schlawa).
30.05. Feierliche Übergabe der Schulfahne an die FranciszekNiewidziajło-Grundschule in Sława.
179
07.-08.06. Bei der nationalen Volksabstimmung votieren fast
81 % der Bürger in der Gemeinde Sława mit „Ja“ zum EU-Beitritt Polens. (In Polen waren es 77,45%)
27.06. Feierliche Enthüllung der Gedenktafel zur Ehre von Prof.
Dr. Zbigniew Pasławski auf dem Gelände der hydrologischen Station IMiGW in Radzyń (Rädchen). Pasławski war Hydrologe, Limnologe und Gründer der Abteilung in Radzyń. Seitdem trägt die
Station den Namen „Zbigniew-Pasławski-Hydrologische Station“.
08.-11.08. Die Sławaer Stadtverwaltung hat während ihres Besuches in Belgien ein Kooperationsabkommen mit der Partnerstadt Esneux an der Ourthe (wallonisch: Esneu, Provinz Lüttich)
unterzeichnet. Die Zusammenarbeit wurde durch Jolanta Ratajczak-Ruts veranlaßt.
Seit dem 1 September ist die Filiale des Sławaer Gymnasiums
in Ciosaniec (Schussenze) eine selbständige Bildungsanstalt.
Zusammen mit der dortigen Grundschule bildet sie fortan eine
Gesamtschule.
Der Sławaer Sportverein „Slavia” übernahm seinen ursprünglichen Namen MKS „Sparta”.
Modernisierung der Kläranlage, u.a. soll das entsorgte Abwasser umgeleitet und nicht mehr in den See geleitet werden.
Der Präsident des Landtags Lebuser Land (województwo lubuskie) übergab dem Sławaer Stadtamt eine Auszeichnung für
die Werbepublikationen und den Prospekt „Witamy w gminie
Sława” („Willkommen in der Gemeinde Sława”)
2006
Vom 23. bis 26. Juli verweilte die Delegation der belgischen
Stadt Esneux an der Ourthe (wallonisch: Esneu, Provinz Lüttich) im Rahmen des Gegenbesuchs in Sława. In der Gaststätte „Kormoran” wurde der Vertrag über die Partnerschaft zwischen den beiden Städten vom Bürgermeister Cezary Sadrakula, Amtsleiter der Stadt Esneux sowie Vereinsvorsitzenden
Jean-Pierre Guazzo unterzeichnet.
30.08. Präsentation der ersten Monographie der Stadt „Sława
- zarys dziejów” („Sława - ein Abriß der Geschichte”). Das Buch
wurde unter der Leitung von Wojciech Strzyżewski, Professor
an der Universität in Zielona Góra (Grünberg), herausgegeben.
Professionelle Reinigung und Befestigung der Uferlinie des
Flusses Czernica (Scharnitz) in der zweiten Jahreshälfte. Im Dezember wurde der 2.390 Meter lange Abschnitt der Arbeiten
von der Łąkowa-Straße bis zur Mündung in den Schlawaer See
abgeschlossen.
Das Sławaer Kulturzentrum organisierte zum ersten Mal die
zyklisch wiederkehrende Aktion für Jugendliche „Kulturalny
autobus”. Die Veranstaltung hat als Ziel, Hobbys bei den Jugendlichen aus den umliegenden Dörfern zu entwickeln und
zu gestalten. Das Vorhaben initiierte Piotr Kokorniak, der Leiter
des Kulturzentrums.
07.12. Eröffnung des größten Supermarkts der Stadt, „Biedronka”, im renovierten Gebäude der ehemaligen Gaststätte
„Kormoran” in der Odrodzonego-Wojska-Polskiego-Straße.
2006
Nowa siedziba Posterunku Energetycznego Enei przy ul. Chopina. (fot. A. Pacyga)
Der neue Firmensitz des Energieanbieters Enea in der Chopin-Straße.
(Foto: A. Pacyga)
2004
01.01. In der Sławaer Pfarrkirche fand das erste zyklische Neujahrskonzert statt.
01.01. Feierliche Eröffnung der Hausarztpraxis von Teresa Munia in der Głogowska-Straße (früher: das Gebäude der „DoktorVilla“ in der Glogauer Straße).
01.04. Gründung der Ordnungspolizei in Sława. Jerzy Rudnicki
wird Leiter der Behörde und dieses Amt hat er bis heute inne.
Die Aufgabe der Ordnungspolizei ist, die öffentliche Sicherheit
und Ordnung auf dem Gebiet der Gemeinde wahrzunehmen.
05.04. Zum 80. Jahrestag der Gründung der staatlichen Forstwirtschaft „Lasy Państwowe” wird auf dem Gelände des Sportund Erholungszentrums OSiR eine Eichen-Allee aus 23 Bäumen
angelegt. Die jungen Eichen wurden aus einer ca. 750-jährigen
Stieleiche gezüchtet.
21.05. An diesem Tag wurde die Sławaer Sektion der Partei Bürgerplattform „Platforma Obywatelska RP” ins Leben gerufen
und Wojciech Hübner zum Vorsitzenden gewählt.
04.06. Der Segler des Schulsportklubs UKS Yacht Club Sława,
Grzegorz Nadolny, gewinnt die polnische Meisterschaft bei der
Langstreckenregatta der Splash-Klasse.
Do 2006 r. siedziba Domu Dziecka w barokowym zespole pałacowym.
(fot. A. Pacyga)
Das Schloß in Sława (Schlawa) war bis 2006 Sitz des Kinderheims.
(Foto: A. Pacyga)
2006
W pierwszych dniach stycznia 15 wychowanków sławskiego
Domu Dziecka przeniesiono z pałacu do budynku przy ul Odr.
Wojska Polskiego. Kolejni zamieszkali w październiku w obiekcie przy ul. Słonecznej i przejściowo przy ul Leśnej. Zespół pałacowy został sprzedany przez Starostwo Powiatowe i przekazany prywatnemu właścicielowi pod koniec 2006 r.
21-24.01. Wyjątkowo mroźne dni. Temperatura dzienna utrzymywała się między - 15-16o C, nocna, np. z 22 na 23 stycznia,
spadła do - 20-21o C. Jezioro Sławskie i rzeczka Czernica pokryły
się grubym lodem. W szkołach zajęcia skrócono do pół godziny,
przerwy do 5 minut.
24.01. Sejm RP większością głosów przyznał 10 milionów zł
na ratowanie Jeziora Sławskiego. Za tą poprawką do budżetu
180
2005
Im Februar erschien die erste Ausgabe der lokalen Zeitschrift
„Sławski Partner”. Chefredakteur wurde der ehemalige Rundfunkreporter Tadeusz Cegielski. Die Zeitschrift berichtet über aktuelle Themen in der Gemeinde und unterstützt lokale Firmen.
Am 2. April stirbt Papst Johannes Paul II. In der Stadt läuteten Kirchenglocken und Feuerwehrsirenen. Am 8. April wird
die Trauermesse in der Michaelis-Kirche abgehalten. Beim Beginn der Bestattungszeremonie des heiligen Vaters in Vatikan
(zwischen 10.00 und 10.15 Uhr) Uhr erschallten die Glocken
und die Sirene.
14.04. Die Stiftung für Umweltschutz in der Wojewodschaft Lebuser Land (Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska) organisierte mit dem Bürgermeister der Stadt Sława die Konferenz
zur Rettung des Schlawaer Sees. Unter den geladenen Gästen
war Ryszard Wiśniewski, Professor an der Mikołaj-KopernikUniversität in Toruń (Thorn). In seinem Referat präsentierte er
seine Vorstellung, wie die einstige Sauberkeit des Wassers im
See wieder erreicht werden könne.
09.05. Zum 60. Jahrestag des Kriegsendes in Europa [nach sowjetrussischer Datierung] werden zwei neue Gedenktafeln vom
2006
Prezentacja książki przez autorów Alfreda Röslera i Ryszarda Grycę (na pierwszym
planie) podczas inauguracji Dni Sławy 2006. (fot. A. Pacyga)
Buchpräsentation von Alfred Rösler und Ryszard Gryca (im Vordergrund) bei
der Eröffnung des Stadtfestes im Jahre 2006. (Foto: A. Pacyga)
państwa głosowało dziewięciu lubuskich posłów, przeciw było
trzech. Poprawkę przygotował klub Samoobrony z inicjatywy
Waldemara Starosty. Projekt trafił do Senatu RP, który 1 lutego
zabrał 7 z 10 mln na ww. cel, co wkrótce zatwierdził Sejm.
Ustalono, że największą priorytetową inwestycją w Sławie od
1990 r. będzie modernizacja i rozbudowa nowoczesnej miejskiej oczyszczalni ścieków. Na ten cel pozyskano dofinansowanie z Unii Europejskiej.
181
1.04. Otwarcie przy ul. Chopina nowej siedziby (odebranej do
użytku 30 XII 2005 r.) Enei Operatora Posterunku Energetycznego w Sławie, którego kierownikiem od 1990 r. jest Józef Babuszkiewicz.
12.04. Przy kościele parafialnym w Sławie posadzono sadzonkę
dębu szypułkowego nr 424, który wyhodowano z żołędzi (poświęconych przez Jana Pawła II w 2003r.) najstarszego w Polsce
ok. 750-letniego dębu „Chrobry”.
W czerwcu w finale XXXVI Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego Poezji i Prozy „Na wschód od Bugu” I miejsce
w swojej kategorii wiekowej zdobyła Dagmara Frankiewicz ze
Sławskiego Centrum Kultury.
24.06. W Sławie odbył się zjazd przedstawicieli rodu Rechenbergów oraz byłych i obecnych mieszkańców. W spotkaniu
uczestniczyli przedstawiciele stowarzyszeń oraz miejscowe
władze. Nabożeństwo ekumeniczne odprawił ks. prob. Zenon
Prętki oraz pastor Hans L. Gelan. Na ścianie świątyni odsłonięto dwujęzyczną tablicę pamiątkową ku czci wiernych pochowanych na terenie Placu Kościelnego do 1945 r., obecnie ul.
Plac im. ks. Kazimierza Tomkiewicza.
W lipcu w rankingu samorządowym „Rzeczypospolitej” 2006 r.,
gmina Sława przesunęła się na z 72 na 57 miejsce.
4.08. Podczas inauguracji Dni Sławy w auli Gimnazjum im.
L. Stępczaka w Sławie odbyła się promocja przewodnika turystycznego Ryszarda Grycy i Alfreda Röslera „Sława i okolice”.
29.09. Rada Miejska w Sławie wyróżniła „Sławskim Laurem”:
Michała Krechowca, Marię i Stanisława Rogozińskich oraz Alfreda Röslera. Drugim Honorowym Obywatelem Gminy Sława
został marszałek Sejmiku Lubuskiego Andrzej Bocheński.
8.11. Ośrodek Sportu i Rekreacji w Sławie otrzymał III miejsce
w konkursie „Mister Camping 2006”.
27.11. Odbyła się pierwsza sesja nowo wybranej Rady Miejskiej, której przewodniczącym został Aleksander Polański.
Przewodniczącym Rady Powiatu Wschowskiego został Ryszard Szumski piastujący to stanowisko do dzisiaj (II kadencję).
2-3.12. We Wschowie podczas X Mistrzostw Polski Młodzików
w Trójboju Siłowym, w kategorii do 110 kg, mieszkaniec Lipinek
Dariusz Żurawski zdobył złoty medal.
Pfarrer Zenon Prętki in der Odrodzonego-Wojska-PolskiegoStraße (früher: Seestraße) feierlich eingeweiht. Eine Tafel erinnert an die Opfer der Verschleppung nach Sibirien, die zweite
- an die Kriegsveteranen und ehemaligen politischen Gefangenen und die mittlere (älteste) - an den 25. Jahrestag des Sieges
über den Faschismus.
11.06. Eröffnung des Königreichsaals (mit einer Bibliothek) der
Zeugen Jehovas in der Topolowa-Straße.
Juni: Der Segler des Schulsportklubs UKS Yacht Club Sława Piotr Kozioł belegte den 2. Platz bei der polnischen Langstreckenmeisterschaft der Splash - Klasse.
An der Feierlichkeit zum 60-jährigen Bestehen der Sławaer
Freiwilligen Feuerwehr nahm u. a. die Kreisverwaltung teil.
Eröffnung der Fahrradroute Wschowa (Fraustadt) - Lgiń (Ilgen)
- Sława (Schlawa) und um den Schlawaer See.
Das Sławaer Stadtfest im August fand als „Euroregionales
Wochenendfest in Sława 2005” statt und wurde im Rahmen eines Projektes der Euroregion „Spree - Neiße - Bober” durch die
EU finanziell unterstützt. Präsentation der Publikation „Sława
na starej pocztówce” („Sława auf alten Postkarten”) von Artur
Pacyga.
Die Sławaer Musikband „Andre” - Henryk Cyran, Robert Mazurkiewicz, Jacek Bystrzyński und Dariusz Sibiński - gewann den
Großen Preis des Fernsehsenders „TV Polonia” beim 1. Gesamtpolnischen Krzysztof-Klenczon-Festival.
19.10. Der ehemalige Vorstandsvorsitzende der landwirtschaftlichen Genossenschaft „Samopomoc Chłopska” Waldemar Starosta wird als Kandidat der Bauernpartei „Samoobrona
RP” zum Sejmabgeordneten in der 5. Legislaturperiode (20052007) gewählt.
Am 22. November findet in der Aula des Gymnasiums in
der Odrodzonego-Wojska-Polskiego-Straße (früher: Seestraße)
eine feierliche Veranstaltung zum 60-jährigen Bestehen der
polnischen Schule in Sława statt.
28.11. Klaudiusz Balcerzak wird der erste Ehrenbürger von
Sława. Die Auszeichnung erhielt er für seinen Einsatz in der
Entwicklung der lokalen Wirtschaft sowie finanzielle Unterstützung der öffentlichen Einrichtungen, wie z.B. Schulen.
Im November wurde das 60-jährige Bestehen der Grundschule in Sława (Schlawa) feierlich begangen und im Dezember das 60-jährige Bestehen der Grundschule in Krzepielów
(Tschepplau).
Der Segler des Schulsportklubs UKS Yacht Club Sława, Grzegorz Nadolny, gewann die polnische Meisterschaft, den Internationalen Deutschland-Pokal in der Splash-Klasse und belegte
den 8. Platz bei der Weltmeisterschaft. Im Jahr 2006 war er Sieger der Offenen Belgischen Meisterschaft.
2007
21.02. Zarejestrowano Stowarzyszenie Szwadronu Nadgoplańskiego z siedzibą w Dębowie. Jego prezesem został Stanisław
Derenda. Szwadron kontynuuje tradycje 17 Pułku Ułanów
Wielkopolskich. Członkowie tworzą oddział reprezentacyjny
gminy Sława, biorący też udział w uroczystościach w innych
regionach Polski.
13.04. Oddano do użytku nowoczesną halę sportowo - widowi182
In der Rangliste der Zeitung „Rzeczypospolita” (2005) belegte Sława den 72. Platz in der Kategorie „Stadt- und Landgemeinde” (im Jahre 2004 Platz 83)
Beim 9. Sanierungswettbewerb des Ministeriums für Infrastruktur „Modernizacja roku 2004” erhielt das Projekt der
Neugestaltung des Czernica-Flusses (Scharnitz) einen Preis in
der Kategorie „Industrie- und Ingenieurobjekte”.
skową przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Sławie.
13-15.04. Po raz pierwszy gmina Sława zaprezentowała swoje
walory podczas XVII Salonu Turystycznego w gmachu Muzeum
Narodowego w Krakowie.
4-5.05. W Radzyniu odbył się I Ogólnopolski Festiwal Bluesowy „Las, Woda & Blues”. Imprezie towarzyszył m.in. zlot miłośników VW „Garbusa”. Organizatorami festiwalu były: Ośrodek
Wypoczynkowy „Wratislavia”, Urząd Miejski i Sławskie Centrum
Kultury.
17-18.05. W gminie Sława przebywali posłowie Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa na
czele z przew. Waldemarem Starostą.
7.07. Krzepielów odwiedził potomek rodu niegdyś władającego
miejscowością - Friedrich Carl Graf von Schweinitz.
1.08. Ks. Jerzy Ślusarczyk nowym proboszczem parafii pw. św.
Michała Archanioła w Sławie. Dotychczasowy proboszcz Zenon
Prętki został rezydentem.
W sierpniu odbyły się I wybory Miss Sławskiej Plaży.
Spór - do kogo należy Jezioro Sławskie - rozstrzygnięty. Wojewoda przekazał je w trwały zarząd Marszałkowi Województwa
Lubuskiego. Tereny zarośnięte, zabagnione itp. pozostały we władaniu Agencji Rynku Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa. Po
dokładnych pomiarach lustra wody powierzchnia J. Sławskiego
wynosi 854,67 ha, tereny porośnięte 12,67 ha. Pomiaru dokonał
sławski geodeta Józef Roszkowski.
6.10. Uroczyście obchodzono 45-lecie Szkół Rolniczych w Sławie,
podczas którego odbył się zjazd absolwentów.
14.10. W niedzielę odpustową uroczyście wprowadzono relikwię św. Jadwigi do kościoła parafialnego w Starym Strączu.
3.11. W dniu imienin patrona myśliwych odbyła się konsekracja kościoła w Tarnowie Jeziernym i nadanie mu patrona św.
Huberta. Uroczystość celebrował ordynariusz diecezji zielonogórsko - gorzowskiej ks. bp Adam Dyczkowski. Świątynia powstała dzięki zaangażowaniu ks. prob. Zenona Prętkiego, Koła
Łowieckiego „Ryś” oraz mieszkańców Tarnowa Jeziernego.
28.12. Rada Miejska w Sławie wyróżniła „Sławskim Laurem” Jolantę Ratajczak - Ruts, Ronny Ruts i Waldemara Starostę.
2006
Anfang Januar zogen 15 Kinder und Jugendliche des Sławaer
Kinderheims vom Schloß in das neueingerichtete Gebäude in
der Odrodzonego-Wojska-Polskiego-Straße (früher: Seestraße) um. Ende Oktober wechselten die restlichen Kinder und
Jugendliche vom alten Wohnsitz in das Haus in der SłonecznaStraße sowie (vorläufig) in die Leśna-Straße. Ende 2006 verkaufte die Kreisverwaltung die Schloßanlage an einen Privatbesitzer.
Vom 21. bis zum 24. Januar herrschten äußerst frostige
Temperaturen, tagsüber zwischen minus 15 bis minus 16 Grad
Celsius. In der Nacht vom 22. auf den 23. Januar sank die Temperatur auf Werte um minus 20/21 Grad ab. Der Frost hat den
Schlawaer See und Fluß Czernica (Scharnitz) mit einer dicken
Eisschicht bedeckt. In den Schulen wurden der Unterricht auf
30 Minuten und die Pausen auf 5 Minuten verkürzt.
24.01. Die Mehrheit der Sejmabgeordneten bewilligte 10 Millionen Złoty (PLN) vom Staatshaushalt für die Sanierung des
Schlawaer Sees. Für die Änderung im Budget stimmten u.a.
9 Sejmabgeordneten aus dem Lebuser Land, 3 waren dagegen. Die Korrektur im Staatshaushaltplan wurde von Waldemar Starosta initiiert und durch die Samoobrona-Fraktion
vorgelegt. Der polnische Senat reduzierte am 1. Februar den
ursprünglichen Betrag um 7 Millionen PLN und der Sejm hat
die Summe im Haushalt endgültig beschlossen.
Im Stadtamt Sława wurde die seit 1990 wichtigste Investition beschlossen: die Modernisierung und der Ausbau der
städtischen Kläranlage. Sława erhielt für dieses Vorhaben eine
finanzielle Unterstützung der Europäischen Union.
Am 1. April wurde der neue Firmensitz des Energieanbieters Enea - Bereitschaftsdienst Sława in der Chopina-Straße
eröffnet (bereits am 30.12.2005 zur Nutzung freigegeben).
Seit 1990 ist Józef Babuszkiewicz Leiter des Dienstes in Sława.
12.04. Pflanzung der Stieleiche Nr. 424 auf dem Gelände der
katholischen Kirche. Der junge Baum wurde aus der in Polen
ältesten, ca. 750-jährigen Eiche „Chrobry” gezüchtet und 2003
vom Papst Johannes Paul II. geweiht.
Im Juni belegte die Vertreterin des Kulturzentrums Sława,
Dagmara Frankiewicz, den 1. Platz in ihrer Altersklasse beim
2008
31.01. Oddano do użytku nową, zmodernizowaną i rozbudowaną miejską oczyszczalnię ścieków, którą uroczyście otwarto
12 marca. Przystąpiono do wykonania rurociągu dł. 6.5 km, którym woda pościekowa popłynie na pola filtracyjne.
2.02. W Krzepielowie uroczyście nadano ks. kanonikowi Zenonowi Prętkiemu Honorowe Członkostwo Stowarzyszenia Sołtysów gminy Sława.
Pod koniec marca podczas Międzynarodowych Targów Tury183
36. Finale der Poesie und Prosa - Deklamation „Na wschód od
Bugu”.
24.06. Treffen der Angehörigen der schlesischen Adelsfamilie
v. Rechenberg und der einstigen Einwohner der Stadt Schlawa
mit den gegenwärtigen Bürgern Sławas. An der Veranstaltung
nahmen Vertreter der hiesigen Vereine und die Stadtverwaltung teil. Pfarrer Zenon Prędki und Pastor Hans L. Gelau hielten
einen gemeinsamen Gottesdienst ab. Am Eingang zur katholischen Kirche wurde eine zweisprachige Gedenktafel zu Ehren
der bis 1945 verstorbenen und auf dem Kirchplatz beerdigten
Mitglieder der katholischen Gemeinde enthüllt.
In der Rangliste der Zeitschrift „Rzeczypospolita” von 2006
sprang die Gemeinde Sława vom Platz 72 auf Platz 57.
04.08. Bei der Eröffnung des Stadtfestes wurde der Touristenführer „Sława i okolice” („Sława und Umgebung”) von Ryszard
Gryca und Alfred Rösler in der Aula des Ludwik-StępczakGymnasiums präsentiert.
29.09. Durch den Beschluß des Stadtrates in Sława erhielten
Michał Krechowiec, Maria und Stanisław Rogo.zinski sowie
Alfred Rösler die Auszeichnung „Sławski Laur” und Andrzej
Bocheński, Präsident des Landtags Lebuser Land, wurde zum
(zweiten) Ehrenbürger der Stadt ernannt.
08.11. Das Sport - und Erholungszentrum Sława belegte den
3. Platz beim gesamtpolnischen Campingplatzwettbewerb „Mister Camping”.
27.11. Bei der ersten Sitzung des neu gewählten Stadtrates
wurde Aleksander Polański zum Vorsitzenden gewählt.
Ryszard Szumski wurde zum Vorsitzenden des Wschowaer
Kreistages ernannt und dieses Amt hat er bis heute inne (die 2.
Legislaturperiode).
02.-03.12. Dariusz Żurawski aus Lipinki (Linden) gewann Gold
bei der 10. Polnischen Kraftdreikampfmeisterschaft der Junioren in der Gewichtklasse bis 110 kg.
2008
Oczyszczalnia ścieków przy ul. Długiej (źródło: archiwum UM w Sławie).
Die Kläranlage in der Długa-Straße (aus der Sammlung des Stadtamtes
in Sława)
styki „GLOB 2008” Urząd Miejski w Sławie otrzymał tytuł „Przyjaciela Targów GLOB”.
1.04. Utworzono sekcję judo Uczniowskiego Klubu Sportowego „Tygrysy” przy klubie „Sparta” Sława. Instruktorem został
Maciej Kaczorowski. W latach 2009-2011 młodzi judocy zaczęli odnosić sukcesy, m.in. Joanna Grasza na szczeblu woj.
lubuskiego i wielkopolskiego. Sekcja w Sławie liczy 40 zawodników oraz 20 w Przemęcie.
26.04. Byli mieszkańcy Starego Strącza (do 1945 r.) uczestniczyli w odsłonięciu i poświęceniu tablicy upamiętniającej ich
bliskich, pochowanych wokół miejscowego kościoła.
2-3.05. W radzyńskiej „Wratyslavii’ odbył się II Ogólnopolski Festiwal Bluesa „Las, Woda & Blues”. Dyrektorem artystycznym
imprezy został Lech Bekulard. Dzięki pomysłowi Jacka Łapińskiego i Tomasza Latuszkiewicza stworzono na deptaku przy ul.
Nowy Rynek w Sławie pierwszą w Polsce aleję Gwiazd Bluesa.
2007
Am 21. Februar wurde der Kavallerie-Verein „Szwadron
Nadgoplański” mit Sitz in Dębowo eingetragen und Stanisław
Derenda zum Vereinsvorsitzenden gewählt. Der Verein „Szwadron Nadgoplański” greift auf die Tradition des Posener Ulanenregiments „17 Pułk Ułanów Wielkopolskich“ zurück und hat
repräsentative Aufgaben bei den Feierlichkeiten sowohl in der
Gemeinde Sława als auch in anderen Regionen Polens.
13.04. Eröffnung der Sporthalle an der Fachschule „Zespół
Szkół Ponadgimnazjalnych” in Sława.
13.-15.04. Die Gemeinde Sława präsentierte sich zum ersten
Mal bei der 17. Touristikmesse „Krakowski Salon Turystyczny”
im Nationalen Museum Kraków (Krakau)
184
04.-05.04. In Radzyń (Rädchen) fand das 1. Gesamtpolnische
Bluesfestival „Las, Woda & Blues” statt, begleitet durch ein VWKäfer-Treffen. Das Musikfestival organisierte das Erholungszentrum „Wratislavia” gemeinsam mit dem Stadtamt Sława und
dem Kulturzentrum in Sława.
17.-18.05. Die Sejmabgeordneten des Umweltausschusses mit
dem Vorsitzenden Waldemar Starosta an der Spitze besuchten
Sława.
07.07. Friedrich Carl Graf von Schweinitz, Nachkomme des
einstigen Gutsherrn in Tschepplau, besucht Krzepielów.
01.08. Jerzy Ślusarczyk wird neuer Pfarrer in der Sławaer Michaeliskirche. Sein Vorgänger, Zenon Prędki, wird emeritiert und bleibt
weiterhin in Sława.
Im August fand der 1. Schönheitswettbewerb am Sławaer
Strand „Miss Sławskiej Plaży” statt.
Die Auseinandersetzung um die Eigentumsrechte des Schlawaer Sees wurde beigelegt. Der Wojewode übergab das Gewässer an die Verwaltung des Präsidenten des Landtags des
Lebuser Landes. Zugewachsene Flächen, Moorgebiete u. ä. verwaltet weiterhin die Agentur für Landwirtschaftliches Eigentum
der Staatskasse. Den genauen Messungen des Seenspiegels zufolge beträgt die Seefläche 854,67 ha und die zugewachsenen
Flächen 12,67 ha. Die Messungen wurden von Józef Roszkowski
aus Sława durchgeführt.
06.10. Feierlichkeit und Absolvententreffen anläßlich des 45-jährigen Bestehens der landwirtschaftlichen Fachschule in Sława.
14.10. Am Ablaßsonntag wird eine Reliquie der Heiligen Hedwig in die Pfarrkirche in Stare Strącze (Alt Strunz) feierlich eingeführt.
03.11. Am Hubertustag wird die Kirche in Tarnów Jezierny (Tarnau a. See) konsekriert und nach dem Heiligen Hubertus benannt. Bischof Adam Dyczkowski - der Ordinarius der Diözese
Zielona Góra/ Gorzów Wlkp. (Grünberg/ Landsberg a. d. Warthe) - lies die feierliche Messe. Für den Bau des neuen Bethauses haben sich Pfarrer Zenon Prędki, der Jagdverein „Ryś” und
die Dorfbewohner eingesetzt.
28.12. Der Stadtrat in Sława (Schlawa) vergibt die Auszeichnung
„Sławski Laur” an Jolanta Ratajczak-Ruts, Ronny Ruts und Waldemar Starosta.
2008
Koncert w ramach polsko-niemieckich spotkań muzycznych
„U świętego Michała Archanioła w Sławie” - edycja 2009. (fot. A. Pacyga)
Das Konzert „U świętego Michała Archanioła” (beim Erzengel St. Michael)
im Rahmen der deutsch-polnischen Musikbegegnung im Jahr 2009.
(Foto: A. Pacyga)
Trzeciego maja swoją gwiazdę odsłonili i odcisnęli dłoń Magda
Piskorczyk i Sławek Wierzcholski. Pośmiertnie trzecią gwiazdę
odsłonięto prekursorowi polskiego bluesa Tadeuszowi Nalepie.
Od 8 do 13 maja Sława gościła 47 Europejski Zlot Caravaningowy „Europa Rally” (na terenie Ośrodka Sportu i Rekreacji).
Oficjalna ceremonia otwarcia odbyła się na stadionie miejskim.
W otwarciu uczestniczył m.in. minister Sportu i Turystyki oraz
marszałek województwa lubuskiego. W zlocie brały udział łącznie 253 załogi z 17 krajów.
W maju podczas wizytacji sławskiej parafii biskup diecezjalny
Stefan Regmunt spotkał się z władzami miasta.
W lipcu i sierpniu przeprowadzono badania archeologiczne
na terenie dawnej siedziby rycerskiej w Lipinkach. Pracami kierował dr Dominik Nowakowski.
2008
31.01. Inbetriebnahme der erneuerten und ausgebauten Kläranlage, die am 12. März feierlich eröffnet wurde. Bau einer 6,5
km langen Rohrleitung, durch die das gereinigte Wasser auf die
Versickerungsfelder fließen soll.
02.02. In Krzepielów (Tschepplau) wird die Ehrenmitgliedschaft
an den Pfarrer Zenon Prędki für den Verein der Dorfvorsteher
185
Nowa siedziba administracji Nadleśnictwa Sława Śląska przy ul. Franciszka Niewidziajły.
(fot. A. Pacyga)
Der neue Sitz der Oberförsterei Sława Śląska in der Franciszka-Niewidziajły-Straße.
(Foto A. Pacyga)
Od 1 do 3 sierpnia zaczęto obchodzić doroczne Dni Sławy
pod hasłem „Lato bez granic - Sława 2008”. Wśród licznych imprez zainaugurowano cykliczny koncert w kościele parafialnym
„U świętego Michała Archanioła w Sławie”.
13-14.09. W Alfed k. Hanoweru spotkali się przedwojenni
mieszkańcy Sławy i okolicznych miejscowości. Przyjechali
z Niemiec i Szwajcarii. Na spotkanie zaproszono członka koła
regionalnego ze sławskiej Publicznej Szkoły Podstawowej Przemysława Zielnicę.
We wrześniu żeglarze Lubuskiego Klubu Żeglarskiego POL104 zajęli I miejsce w klasie Omega Sport w Mistrzostwach Polski. Załoga LKŻ w klasyfikacji generalnej zdobyła II m. Wśród
trzyosobowej załogi był sławianin Jarosław Borowy.
24.10. Otwarto nową siedzibę Nadleśnictwa Sława Śląska przy ul.
Franciszka Niewidziajły.
10.11. Z inicjatywy ks. proboszcza Jerzego Ślusarczyka przy kościele parafialnym w Sławie rozpoczął działalność chór „Cantate Deo”. Dyrygentem i kierownikiem muzycznym chóru została
Krystyna Ober-Szulęcka.
W rankingu „Gazety Prawnej” pod hasłem „Europejska Gmina, Europejskie Miasto”, uwzględniając m.in. ilość pozyskanych
środków unijnych, gmina Sława zajęła 5 miejsce w woj. lubuskim (rok wcześniej 7).
186
in der Gemeinde Sława verliehen.
Ende März erhielt das Stadtamt in Sława
die Auszeichnung „Przyjaciel Targów
GLOB” bei der internationalen Touristikmesse „GLOB 2008”.
01.04. Gründung der Judo-Abteilung
für Schüler beim Sportverein „Sparta”
Sława unter der Leitung von Maciej Kaczorowski. In den Jahren 2009 bis 2011
kamen die ersten Erfolge für die jungen
Judokas, u.a. für Joanna Grasza bei den
Wettbewerben in den Wojewodschaften
Lebuser Land und Großpolen. Die JudoAbteilung zählt 40 Mitglieder in Sława
und 20 Mitglieder in Przemęt (Priment).
26.04. Auf dem Kirchengelände in Stare
Strącze (Alt Strunz) wird eine zweisprachige Gedenktafel zu Ehren der bis 1945
verstorbenen und auf dem Kirchplatz
beerdigten (deutschen) Mitglieder der
2008
katholischen Gemeinde enthüllt. An der
Feierlichkeit nahmen ehemalige Dorfbewohner teil.
02.-03.05. Im Erholungszentrum „Wratislavia” in Radzyń (Rädchen) findet das 2. Gesamtpolnische Bluesfestival „Las, Woda
& Blues” statt. Lech Bekulard wurde künstlerischer Leiter der Musikfestspiele. Auf dem Gehweg am Neumarkt (pl. Nowy Rynek)
wurde der in ganz Polen einmalige „Walk of Fame” in der Kategorie Blues eingerichtet. Auf diese Idee kamen Jacek Łapinski und
Tomasz Latuszkiewicz. Am 3. Mai wurden Sterne mit den Handabdrücken von Magda Piskorczyk und Sławek Wierzcholski eingelassen. Der dritte Stern wurde dem Vorläufer der polnischen
Blues - Musik, Tadeusz Nalepa, nach seinem Tod verliehen.
Vom 8. bis zum 13. Mai war Sława Gastgeber der 47. Europa
Rally. An der offiziellen Eröffnung auf dem städtischen Stadion
nahmen u.a. der Minister für Sport und Touristik sowie der Präsident des Landtags Lebuser Land teil. Die Hauptveranstaltung
für die 253 angereisten Teams aus 17 Ländern fand auf dem
Gelände des Sport- und Erholungszentrums (OSiR) statt.
Bei der Kirchenvisitation in Sława traf sich der Bischof der
Diözese Zielona Góra/ Gorzów Wlkp. (Grünberg/ Landsberg
a. d. Warthe) Stefan Regmunt mit der Stadtverwaltung.
Im Juli und August wurden am Ort des ehemaligen Rittergutssitzes in Lipinki (Linden) archäologische Untersuchungen
unter der Leitung von Dr. Dominik Nowakowski durchgeführt.
Das jährliche Stadtfest (vom 1.-3. August) wurde seit 2008
unter dem Motto „Sommer ohne Grenzen” gefeiert. Bei den
2009 zahlreichen Veranstaltungen wurde zum ersten Mal das zykli11.02. Uroczyście odsłonięto na Skwerze Sybiraków pomnik, na
sche Konzert „U świętego Michała Archanioła w Sławie” in der
którym umieszczono tablicę z napisem „ (…) Pamięci Sybiraków
Michaeliskirche angeboten.
z Ziemi Sławskiej, którzy na zesłaniu umęczeni zginęli i tym,
13.-14.09. Treffen der ehemaligen Bewohner der Stadt Schlaktórym Bóg pozwolił wrócić do Ojczyzny (…)”.
13.03. Dominika i Bartłomiej Rimke
z Przybyszowa otrzymali wyróżnienie za zajęcie II miejsca w ogólnopolskim konkursie AgroLigi w kategorii „Rolnicy”. W Pałacu Prezydenckim nagrodę wręczył prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech
Kaczyński.
27.03. W II edycji konkursu „Polak
Roku w Belgii” laureatką została
była sławianka Jolanta Ratajczak
- Ruts, która od 1994 r. mieszka za
granicą.
27-29.03. Podczas Międzynarodowych Targów Katowickich „GLOB
2009” gminę Sława wyróżniono
„Brązowym GLOBEM 2009”.
W marcu i kwietniu dokonano
demontażu szyn kolejowych linii
prowadzącej do stacji Sława Śląska.
Pozyskane szyny przeznaczono na
złom.
3.04. Miejscowe koło Platformy
Obywatelskiej RP wydało „Sławski
kwartalnik informacyjny”. Redaktorem naczelnym czasopisma zoEuropejski Zlot Caravaningowy. (fot. A. Pacyga)
stała Helena Odrobina. Kwartalnik
2008
podejmował bieżące problemy
Die 47. Europa-Rallye in Sława. (Foto: A. Pacyga)
społeczne oraz sprawy związane
z przyszłymi wyborami samorządowymi. Wkrótce po nich (2010), działalność wydawnicza redakwa/Schlesiersee und der umliegenden Ortschaften in Alfeld
cji ustała.
bei Hannover. Gäste aus ganz Deutschland und auch aus der
25-26.04. W mieście partnerskim Luckau podczas targów „MesSchweiz sind zu dieser Begegnung gekommen. Nach Alfeld ist
se im Gruenen” po raz pierwszy przedstawiła swoją ofertę Sława.
ebenfalls Przemysław Zielnica, Betreuer der Regional-AG der
1-2.05. W trakcie III Ogólnopolskiego Festiwalu Bluesa „Las,
Öffentlichen Grundschule in Sława angereist.
Im September belegten die LKŻ-Segler den 1. Platz bei der
Woda & Blues”, w alei Gwiazd Bluesa na deptaku przy ul. Nowy
polnischen Meisterschaft in der Omega-Sport-Klasse. In der
Rynek w Sławie, swoją gwiazdę odsłonili i odcisnęli dłoń: Leszek
Gesamtwertung erreichte die LKŻ-Mannschaft mit Jarosław BoWinder, Michał „Gier” Giercuszkiewicz oraz Jan „Kyks” Skrzek.
rowy aus Sława den 2. Platz.
22.05. W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych przy ul Ogrodowej
24.10. Die Oberförsterei Sława Śląska eröffnet ihren neuen Sitz
otwarto kompleks sportowo-rekreacyjny „Orlik”.
in der Franciszek-Niewidziajło-Straße.
27.05. Przy ul. Odrodzonego Wojska Polskiego otwarto w daw187
10.11. Gründung des Chors
nym budynku Domu Handlo„Cantate Deo” bei der Pfarrkirwego „Perkoz” supermarket
che in Sława, angeregt durch
„Groszek” będący, obok „Bieden Pfarrer Jerzy Ślusarczyk.
dronki”, największym skleChorleiterin wurde Krystyna
pem w Sławie.
Ober-Szulęcka.
31.05. W konkursie „AktywIn der Rangliste der Zeitna Gmina” zorganizowanym
schrift „Gazeta Prawna” unter
przez Fundację „Aktywni”
dem Motto „Europäische Gegmina Sława została po raz
meinde, europäische Stadt”
kolejny uhonorowana jako
belegte die Gemeinde Sława
jedyna w woj. lubuskim.
den 5. Platz in der Wojewod24.06. W III edycji rankingu
schaft Lebuser Land (ein Jahr
„Gazety Prawnej” „Europejdavor - Platz 7). Bei der Erstelska Gmina, Europejskie mia2009
lung der Liste wurde u.a. die
sto” gmina Sława otrzymała
Anzahl der für die Gemeinde
tytuł laureata.
Fontanna „Witosława” przy ul. Nowy Rynek. (fot. A. Pacyga)
erworbenen EU-Fördermittel
25.06. W Kuźnicy Głogowbeachtet.
skiej uroczyście odsłonięDer Springbrunnen „Witosława” auf dem Neumarkt.. (Foto: A. Pacyga)
to pomnik upamiętniający
2009
dawnych mieszkańców wsi.
W rankingu samorządow11.02. Feierliche Enthüllung
ców „Rzeczypospolitej” w kades Gedenksteines zu Ehren
tegorii „Najlepsza gmina
der nach Sibirien verschleppmiejska” gmina Sława zostaten Bürger Sławas auf der
ła laureatem w kategorii „EuGrünanlage Skwer Sybiraków
ropejski samorząd” (odnoto(früher: Fraustädter Straße/
wana na 69 pozycji).
Ecke Gärtner Straße). Die anW czerwcu uruchomiono
gebrachte Tafel trägt folgenprzy ul. Nowy Rynek fontanden Text in der polnischen
nę „Witosławy” zaprojektoSprache: „(…) Zum Andenken
waną przez artystę plastyka
an die Bürger der Gemeinde
Mirosława Pateckiego.
Sława, die bei der Verschlep2009
27.06. Podczas symbolicznepung umgekommen sind sogo powitania lata Telewizja
wie an diejenigen, denen Gott
Regionalna Gorzów Wlkp.
erlaubte, in die Heimat zurückMolo na J. Sławskim - SCKiR. (fot. A. Pacyga)
nadała gminie Sława honozukehren (…)”.
Steg am Schlawaer See, auf dem Gelände des Sławaer Kultur- und
rowy tytuł „Stolicy lata 2009
13.03. Dominika und Bartłomiej
Erholungszentrums. (Foto: A. Pacyga)
województwa lubuskiego”.
Rimke aus Przybyszów (PürschNa plaży miejskiej zakońkau) wurden mit dem 2. Platz
czono budowę imponującego rozmiarami mola z pomostami
beim gesamtpolnischen AgroLiga-Wettbewerb in der Kategorie
o powierzchni 560,58 m2.
„Landwirte” ausgezeichnet. Den Preis überreichte der Präsident
11.07. Wicepremier i minister Spraw Wewnętrznych i Adminider Republik Polen im Warschauer Präsidentenpalast.
stracji Grzegorz Schetyna wypoczywał nad Jeziorem Sławskim.
27.03. Jolanta Ratajczak-Ruts aus Sława wurde Preisträgerin
Podczas Bluesobiegów spotkał się z burmistrzem Sławy Cezabei der 2. Staffel des Wettbewerbs „Pole des Jahres in Belgien”.
rym Sadrakułą.
Frau Ratajczak-Ruts wohnt seit 1994 im Ausland.
Kolejny pomyślny rok dla żeglarzy Lubuskiego Klubu Żeglar27.-29.03. Die Gemeinde Sława erhielt die Auszeichnung
skiego w klasie Omega Sport. W lipcu w regatach o Puchar
„Brązowy GLOB 2009” bei der Internationalen Touristikmes188
Polski załoga POL 104 w skłase „GLOB 2009” in Katowice
dzie: Janusz Kordek, Cezary
(Kattowitz).
Im März und April wurden
Miadziołko i Jacek Ruliński
auf der Bahnlinie nach Sława
zwyciężyła. Sukces ten powtóŚląska Schienen demontiert
rzyli pod koniec sezonu dwaj
und verschrottet.
pierwsi wraz z Jarosławem
03.04. Die Sławaer Sektion
Borowym, zdobywając Puchar
der Bürgerplattform „PlatPolski.
forma Obywatelska RP” gibt
6.08. Przy ul. Słonecznej w Sładie Quartalschrift „Sławski
wie otwarto Przedszkole Niekwartalnik informacyjny” hepubliczne „Bajka”.
raus. Redaktionsleiterin wur19.08. Zarejestrowano stowadeHelena Odrobina. Das Perzyszenie „Witosława” z sie2010
riodikum setzte sich mit der
dzibą w Sławie. Prezesem zo2009
gesellschaftlichen Problemastała Krystyna Ober-Szulęcka.
tik und den Angelegenheiten
24.08. Utworzono przy ul. H.
Demontaż torów w kierunku Sławy. (fot. A. Pacyga)
bezüglich der anstehenden
Pobożnego aleję Polsko - MołSchienendemontage auf der Bahnlinie in Sława. (Foto: A. Pacyga)
Kommunalwahlen auseinandawską „Partnerstwo bez bader. Kurz nach den genannten
rier”. 28 sierpnia władze Sławy
Wahlen (2010) wurde die Hejako jedne z nielicznych w krarausgabe der Zeitschrift einju podpisały list intencyjny
gestellt.
o współpracy z mołdawską
25.-26.04. Sława (Schlawa)
gminą Vadul lui Vŏda.
Latem w gminie Sława przepräsentierte sich zum ersten
bywała 50. osobowa grupa
Mal bei der „Messe im Grümłodzieży z poszkodowanego
nen” in der deutschen Partprzez trzęsienie ziemi obszaru
nerstadt Luckau.
Włoch - Abruzji.
01.-02.05. Während des 3.
We wrześniu oddano do
Gesamtpolnischen Bluesfesużytku zajezdnię autobusową
tivals „Las, Woda & Blues”
(dworzec) k. gmachu Urzędu
wurden in den Gehweg am
Miejskiego przy ul. H. PobożNeumarkt Sterne mit den
nego.
Handabdrücken von Leszek
2009
We wrześniu w I Otwartych
Winder, Michał „Gier” GierMistrzostwach Polski w Norcuszkiewicz und Jan „Kyks”
dic Walking Zielona Góra 2009
Skrzek eingelassen.
Obecne centrum handlowe przy ul. Odrodzonego Wojska Polskiego.
sławianki Jadwiga Kościółko
22.05. Eröffnung der Sportan(fot. A. Pacyga)
lage „Orlik” an der Fachschule
i Bożena Polańska w swoich
Das heutige Einkaufszentrum in der Odrodzonego-Wojska-Polskiego-Straße.
in der Ogrodowa-Straße.
kategoriach wywalczyły złote
(Foto: A. Pacyga)
27.05. Eröffnung des Supermedale, natomiast Danuta
markts „Groszek” im erneuCywka srebrny.
erten Objekt des ehemaligen Warenhauses „Perkoz” in der
10.10. Podano wyniki „II Rankingu Gmin Województwa LubuOdrodzonego-Wojska-Polskiego-Straße. „Groszek” gehört neskiego 2008” organizowanego przez Stowarzyszenie Dialogu
ben „Biedronka” zu den größten Supermärkten in Sława.
- Współpracy - Rozwoju. Gmina Sława uplasowała się na 5 miej31.05. Sława wurde als einzige Gemeinde der Wojewodschaft
scu (w 2007 r. na 17).
Lebuser Land wieder beim Wettbewerb „Aktywna Gmina” von
21-22.10. Po roku z rewizytą w gminie Sława przebywała deder Stiftung „Aktywni” ausgezeichnet.
legacja z Drezna, na czele której stał burmistrz dzielnic Leuben
189
24.06. Die Gemeinde Sława
i Laubegast - Joerg Laemerhirt.
wurde Preisträgerin in der
Niemieccy goście zwiedzili m.in.
Rangliste der Zeitschrift „Gazewieś Lubogoszcz znaną im z wyta Prawna” unter dem Motto
stawy zorganizowanej w ub. roku
„Europäische Gemeinde, eurow Dreźnie pt. „Lubogoszcz z wizytą
päische Stadt” (3. Staffel).
w Lubogoszczy”. W rewanżu drez25.06. Feierliche Enthüllung
deńczycy przygotowali w kościele
des Gedenksteines in Kuźnica
parafialnym w Sławie wystawę
Głogowska (Hammer) zur Erino historii swojej dzielnicy miasta
nerung an die ehemaligen deutLubogoszcz.
schen Bewohner der Ortschaft.
21-24.10. Podczas XX Targów ReIn der Rangliste der Zeitung
gionów i Produktów Turystycz„Rzeczypospolita” wurde die
nych TOUR SALON w Poznaniu
2010
Gemeinde Sława Preisträgeburmistrz Sławy Cezary Sadrakurin in der Kategorie „Die beste
ła otrzymał odznakę od Ministra
städtische Gemeinde” und beSportu i Turystyki „Za zasługi dla
legte den 69. Platz.
turystyki”.
Im Juni wurde der Spring29.10. Rada Miejska w Sławie wybrunnen „Witosława” am Neuróżniła „Sławskim Laurem” Harmarkt in Betrieb genommen.
rego Müllera (byłego burmistrza
Die Fontäne entwarf der bilLuckau) oraz księdza Zenona Prętdende Künstler Mirosław Pakiego.
tecki.
23.11. Z udziałem Wojewody Lu27.06. Bei der symbolischen
buskiego Heleny Hatki uroczyście
Sommerbegrüßung erhielt die
otwarto zmodernizowane drogi
Wystawy okazjonalne: „Krzyż w kulturze i sztuce” 26.03.2010 r., „600-lecie bitwy
Gemeinde Sława den Ehrentitel
w gminie Sława.
pod Grunwaldem” 14.11. 2010 r. (fot. A. Pacyga)
Od 30 listopada do 1 grudnia na
„Die Hauptstadt des Sommers
Die Gelegenheitsausstellungen „Das Kreuz in der Kultur und Kunst”
zlecenie Wojewódzkiego Konser2009 in der Wojewodschaft
am 26.3.2010, und „600. Jahrestag der Schlacht bei Grunwald von 1410”
watora Zabytków w podziemiach
Lebuser Land” vom regionalen
am 14.11.2010. (Foto: A. Pacyga)
sławskiego kościoła parafialnego
Fernsehsender „Telewizja Reprzeprowadzono prace badawgionalna” aus Gorzów Wlkp.
cze. Zidentyfikowano 26 trumien
(Landsberg a. d. Warthe).
Am Stadtstrand wurde der Steg mit einer Fläche von insgerodów władających niegdyś miastem Rechenbergów i Barwitz samt 560, 58 m2 fertig gestellt.
Fernemont. Odnaleziono m.in. zmumifikowane szczątki zmarłej
11.07. Am Schlawaer See erholte sich der damalige Vizeprew 1624 r. Anny von Rechenberg, fundatorki kamiennej ambony
mier- und Innenminister Grzegorz Schetyna. Beim Laufwettbez motywem pojawienia się komety w 1607 r.
werb „Bluesobiegi” traf sich der Minister mit dem Bürgermeis10.12. Władze miasta wzięły udział w XXXIII konferencji Stowater der Stadt Sława, Cezary Sadrakuła.
rzyszenia Gmin RP „Sprewa-Nysa-Bóbr”, która odbyła się we
Dieses Jahr war für die LKŻ-Segler wieder erfolgreich. Das
Wschowie.
Team POL 104 aus Sława (Janusz Kordek, Cezary Miadziołko
2010
und Jacek Ruliński) siegte im Juli bei der Regatta um den Polen12-14.02. Na Międzynarodowych Targach Turystycznych - Wropokal. Zum Ende der Saison konnten die Segler aus Sława einen
cław 2010 oraz 26-28 marca podczas XVI Międzynarodowych
weiteren Erfolg verzeichnen: Kordek, Miadziołko und Jarosław
Targów Turystki, Sprzętu Turystycznego, Żeglarskiego i SportoBorowy gewannen den Polenpokal.
wego - „GLOB 2010” w Katowicach, Sławie przyznano wyróż06.08. Eröffnung der Kindertagestätte „Bajka” in der Słonecznanienia za atrakcyjną prezentację walorów turystycznych.
Straße.
19.08. Gerichtliche Eintragung des Vereins „Witosława” mit
190
26.03. W auli sławskiego gimnazjum otwarto wystawę pt.
„Krzyż w kulturze i sztuce”, której organizatorem było stowarzyszenie „Witosława”, kustoszem Apoloniusz Fic.
Po 10 kwietnia instytucje państwowe, samorządowe i osoby
prywatne oddały hołd ofiarom katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem.
Od 30 kwietnia do 3 maja na terenie Sławskiego Centrum
Kultury i Wypoczynku odbył się VII Ogólnopolski Zlot Caravaningowy z udziałem 180 załóg.
1-2.05. Zorganizowano IV Ogólnopolski Festiwal Bluesowy „Las,
Woda & Blues”. Obok imprez towarzyszących, w sławskiej alei
Gwiazd Bluesa kolejną gwiazdę odsłonił i odcisnął dłoń Roman
„Pazur” Wojciechowski.
26.06. Nad Jeziorem Sławskim TVP Gorzów Wlkp. zorganizowała blok programowy „Powitanie lata w Sławie”.
26-27.06. Na J. Sławskim rozegrano regaty o Puchar Polski
w klasie Omega. Pierwsze miejsce w klasie turystycznej zajęli
zawodnicy Lubuskiego Klubu Żeglarskiego: Jacek Ruliński (także
indywidualnie), Dariusz Markiewicz i Mirosław Woliński. Pozostali miejscowi żeglarze zdobyli również czołowe lokaty.
30.06. Uroczyście otwarto infrastrukturę wartości 7 mln zł
wg projektu „Budowa i modernizacja obiektów turystycznych
w gminie Sława” obejmujących m.in. ul. Nowy Rynek oraz teren Sławskiego Centrum Kultury i Wypoczynku.
W czerwcu Sławie przyznano organizację 79 Światowego Zlotu Campingu i Caravaningu w 2013 r.
10.07. Gazeta „Rzeczpospolita” po raz kolejny przyznała Sławie
tytuł laureata w Rankingu Samorządów w kategorii - Najlepsza
Gmina Miejska (przesunęła się z 80. na 70. miejsce względem
poprzedniej edycji).
26.08. W Zamku Królewskim w Warszawie władze miasta odebrały wyróżnienie w konkursie „Modernizacja roku 2009” za rewitalizację brzegu J. Sławskiego na terenie Sławskiego Centrum
Kultury i Wypoczynku.
22.10. Podczas Lubuskiego Forum Funduszy Europejskich gminie Sława przyznano statuetkę Euro Lider 2010 w kategorii „Turystyka” oraz drugą za hasło promocyjne „LRPO - pewna droga
do Sławy”.
10.11. Na cmentarzu parafialnym w Ciosańcu uroczyście odsłonięto tablicę upamiętniającą rozstrzelanych przez Niemców powstańców wielkopolskich w 1919 r. - Adama i Franciszka Nowickich.
14.11. Otwarto w Urzędzie Miejskim wystawę „600-lecie bitwy
pod Grunwaldem”. Organizatorem jej było Stowarzyszenie „Witosława” oraz Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu, kustoszem
Władysław Czyżyk.
21.11. Uroczyście odsłonięto i poświęcono najwyższy pomnik
Sitz in Sława. Vorsitzende wurde Krystyna Ober-Szulęcka.
24.08. An der Henryka-Pobożnego-Straße (früher: LandratNeumann-Straße) wurde eine polnisch-moldawische Allee
„Partnerschaft ohne Barrieren” angelegt. Die Sławaer Verwaltung unterzeichnete am 28. August eine Absichtserklärung
über die Zusammenarbeit mit der moldawischen Gemeinde
Vadul lui Vodă (wenige Kilometer östlich der Hauptstadt Kischinau/ Chişinău).
Im Sommer verweilten 50 Jugendliche aus dem Erdbebengebiet der Abruzzen/ Italien in Sława.
Im September wurde der neue Busbahnhof am Stadtamt in
der Henryka-Pobożnego-Straße (früher: Landrat-NeumannStr.) freigegeben.
Bei der 1. Offenen Polnischen Nordic Walking Meisterschaft
„Zielona Góra September 2009” gewannen Jadwiga Kościółko
und Bożena Polańska aus Sława Gold in ihrer Altersklasse, Danuta Cywka gewann gleichzeitig Silber.
10.10. Der Verein für Entwicklung und Zusammenarbeit „Stowarzyszenie Dialogu - Współpracy - Rozwoju” veröffentlichte
seine 2. Staffel der Rangliste „Die Gemeinden in der Wojewodschaft Lebuser Land 2008”. Die Gemeinde Sława belegte den
5. Platz (2007 - Platz 17)
21.-22.10. Eine Delegation aus Dresden mit dem Ortsamtsleiter der Bezirke Leuben und Laubegast Jörg Lämmerhirt an
der Spitze besuchte Sława (Schlawa). Die Gäste aus Deutschland besuchten u.a. Lubogoszcz (dt. Laubegast). Der Namensvetter aus Polen präsentierte sich bereits ein Jahr davor in
Dresden-Laubegast bei der Ausstellung „Laubegast zu Gast in
Laubegast”. Im Gegenzug haben die Freunde aus Dresden ihre
Ausstellung über die Geschichte des Dresdner Stadteils in der
Sławaer Kirche der Barmherzigkeit Gottes feierlich eröffnet.
21.-24.10. Bei der 20. Touristikmesse „TOUR SALON” in Poznań
(Posen) erhielt Sławas Bürgermeister Cezary Sadrakuła vom
Minister für Sport und Tourismus eine Auszeichnung für besondere Verdienste in der Touristikbranche.
29.10. Durch den Beschluß des Stadtrates in Sława erhielten der
ehemalige Bürgermeister der Partnerstadt Luckau, Harry Müller, und Pfarrer Zenon Prędki die Auszeichnung „Sławski Laur”.
23.11. Feierliche Eröffnung der modernisierten Straßen in der
Gemeinde Sława in Anwesenheit der Wojewodin Helena Hatka.
Im Auftrag der Denkmalschutzbehörde wurden vom 30. November bis zum 1. Dezember im Keller der Sławaer Pfarrkirche
Forschungsarbeiten durchgeführt. Bei den Untersuchungen
entdeckten die Sachkundigen 26 Särge der Familien von Rechenberg und Barwitz-Fernemont, u.a. mumifizierte Überreste der Stifterin der sogenannten Kometen-Kanzel, Anna von
Rechenberg.
191
10.12. Die Sławaer Stadtverwaltung nahm an der 33. Konferenz der Mitglieder des polnischen Gemeindebunds „Spree Neiße - Bober” in Wschowa (Fraustadt) teil.
Chrystusa na świecie mający wysokość 36 m, bez korony 33 m.
Pomnik Chrystusa Króla - Wotum Wdzięczności powstał wg projektu rzeźbiarza z Przybyszowa Mirosława Pateckiego. Monument stanął k. Świebodzina, przy trasie Wrocław - Zielona Góra.
21-22.11. Podczas „dni otwartych” zaprezentowało swoją ofertę nowo powstałe językowe Centrum Edukacji „Academia” przy
ul. Chopina.
30.11. Podczas sesji inauguracyjnej nowej Rady Miejskiej wybrano ponownie na przewodniczącego Aleksandra Polańskiego.
9.12. W Zielonej Górze Tadeusz Cegielski, redaktor naczelny
„Sławskiego Partnera”, otrzymał specjalne wyróżnienie za propagowanie dziennikarstwa obywatelskiego oraz podnoszenie
tematyki zdrowotnej w mediach lokalnych.
14.12. Klaudiusz Balcerzak - twórca „zagłębia mięsnego” w gminie Sława - został posłem na Sejm VI kadencji z ramienia Platformy Obywatelskiej (po ustąpieniu Marka Cebuli).
Ukazały się dwie interesujące książki: wydana przez Urząd
Miejski w Sławie „Przyroda gminy Sława”- opracowanie zbiorowe pod redakcją Leszka Jerzaka i Alfreda Röslera oraz Martina
Sprungali - „Wsie na pograniczu głogowsko - wielkopolskim. Zarys dziejów wybranych miejscowości” - nakładem Towarzystwa
Przyjaciół Sławy.
Pod koniec pierwszej dekady XXI w. w sławskim „zagłębiu
mięsnym” funkcjonowały przy ul. Przemysłowej: Zakłady Mięsne Ekosława, Dobrosława Sp. z o.o., Gminna Spółdzielnia
Dobrosława, Hodowla i ubój indyka Biodama, Tek Dal, Zakład
Przetwórstwa Mięsnego Sława oraz we Wróblowie Sławski
Zakład Przetwórstwa Mięsa i Drobiu Balcerzak i Spółka. Jako
najwięksi w gminie pracodawcy zatrudniali w sumie blisko
2 tys. osób.
31.12. Zamieszkiwało gminę Sława 12 704 osób, w tym w Sławie 4 047.
2010
Sława erhielt bei der Internationalen Touristikmesse
Wrocław 2010 (12.-14. Februar) sowie bei der 16. Internationalen Touristikmesse „GLOB 2010” in Katowice (26.-28. März)
Auszeichnungen für die attraktive Präsentation der touristischen Vorzüge der Gemeinde.
26.03. Eröffnung der Ausstellung „Krzyż w kulturze i sztuce”
(„Das Kreuz in der Kultur und Kunst”) in der Aula des Sławaer
Gymnasiums. Die Veranstaltung organisierte der Kulturverein
„Witosława” und Apolonius Fic wurde Kustos der Ausstellung.
Nach dem Flugzeugabsturz bei Smolensk (10. April), bei dem
der polnische Präsident und zahlreiche Angehörige der Staatsführung ums Leben kamen, erweisen staatliche und regionale
Institutionen sowie Privatpersonen den Opfern der Katastrophe ihre Ehrerbietung.
Vom 30. April bis zum 3. Mai fand das 7. Gesamtpolnische
Caravaner-Treffen mit insgesamt 180 Teams auf dem Gelände
des Sławaer Kultur- und Erholungszentrums statt.
01.-02.05. Das 4. Gesamtpolnische Bluesfestival „Las, Woda
& Blues” findet in Radzyń (Rädchen), begleitet durch andere
Veranstaltungen statt. Während des Musikfestes wurde in den
Gehweg am Neumarkt ein weiterer Stern mit dem Handabdruck von Roman „Pazur” Wojciechowski eingelassen.
26.06. Der regionale Fernsehsender TVP Gorzów Wlkp. (Landsberg a. d. Warthe) organisierte am Schlawaer See einen Programmblock „Sommerbegrüßung in Sława”.
26.-27.06. Auf dem Schlawaer See wurde die Regatta um den
Polen-Pokal in der Omega-Klasse organisiert. Die LKŻ-Segler
Jacek Ruliński, Dariusz Markiewicz und Mirosław Woliński belegten den 1. Platz in der offenen Klasse. Andere Segler des
Slawaer Segelvereins belegten bei dem Wettkampf auch Spitzenplätze.
30.06. Feierliche Eröffnung des bereits abgeschlossenen Projektes „Bau und Modernisierung touristischer Objekte” im
Wert von 7 Millionen Zloty (PLN). Im Rahmen des Projektes
wurden die Bau- und Modernisierungsarbeiten u.a. auf dem
Neumarkt und auf dem Gelände des Schlawaer Kultur- und Erholungszentrums durchgeführt.
Im Juni wurde Sława als Gastgeber der 79. Internationalen
F. I. C. C. Rallye für das Jahr 2013 verkündet.
10.07. Sława (Schlawa) bekam in der Rangliste „Die beste städtische Gemeinde” der Zeitung „Rzeczypospolita” wieder eine
2011
Pod koniec marca przy ul. Plac Rynek zamknięto najstarszą
w mieście stylową restaurację „Stary Kormoran”, mieszczącą
się na parterze międzywojennego okazałego budynku hotelu
„Złota Korona”.
1-2.05. W Ośrodku Wypoczynkowym Wratislavia w Radzyniu
odbył się V Festiwal Bluesowy „Las, Woda & Blues”. W alei
Gwiazd Bluesa przy ul. Nowy Rynek w Sławie swoje dłonie odcisnęli Józef Skrzek oraz Apostolis Anthimos. Pierwszego maja
podczas uroczystej mszy w sławskim kościele filialnym pw.
Miłosierdzia Bożego za organami zasiadł Józef Skrzek, który
zagrał i zaśpiewał „Madonnę”.
18.05. Z okazji Święta Europy na boisku „Orlik” zorganizowano Turniej Przyjaźni „Eurosława 2011”. Nad zawodami patronat
192
honorowy objęli poseł Klaudiusz Balcerzak i europoseł Artur
Zasada.
28-29.05. Żeglarze Lubuskiego Klubu Żeglarskiego odnieśli kolejne zwycięstwo w regatach o Puchar Polski w klasie Omega
Sport, na zalewie k. Pszczyny.
29.05. W ramach obchodów 65-lecia Koło Łowieckie „Ryś”
w Sławie uroczyście odsłoniło przy ul. Chopina obelisk upamiętniający myśliwych z koła, którzy odeszli do „Krainy wiecznych łowów”.
1.06. W Domu Kultury w Sławie odbyła się I Gminna Wystawa
Rękodzieła Artystycznego.
4.06. Otwarto w Lubogoszczy stałą galerię malarską Marka
Chojnackiego „Tajga” składającą się z sali regionalnej i syberyjskiej. Większość eksponatów mieści się w drewnianym
domu wzorowanym na styl syberyjski, pozostałe w budynku
mieszkalnym.
10.06. W sali posiedzeń Urzędu Miejskiego w Sławie obradowała Komisja Kultury, Edukacji i Kultury Fizycznej Sejmiku Wojewódzkiego. Spotkanie dotyczyło aktualnych problemów turystyki w woj. lubuskim.
19.06. Przedwojenny mieszkaniec Sławy Heinrich Ratajczak
przekazał burmistrzowi C. Sadrakule „Kronikę Sławy i okolic”.
Opracowanie Carla Hollera obejmuje historię miasta do przełomu XIX i XX wieku (do końca 1900 r.)
25.06. W auli Gimnazjum im. L. Stępczaka uroczyście obchodzono 20-lecie współpracy pomiędzy Sławą i niemieckim Luckau. Z tej okazji przemówienia wygłosili: burmistrz Sławy Cezary Sadrakuła, Luckau- Gerald Lehmann oraz starosta wschowski
Marek Kozaczek. Uroczystości towarzyszyło wiele imprez.
1.09. Przy ul. Nowy Rynek otwarto aptekę „Słoneczna”.
1-4.09. Na Jeziorze Sławskim zorganizowano najważniejsze
regaty w klasie Omega. Wyłoniono mistrza Polski i zwycięzcę
Pucharu Polski w 2011 r. W regatach wzięło udział 75 załóg.
Wśród tryumfatorów znaleźli się zawodnicy miejscowych klubów. Omega Sport: II miejsce - POL-104; sternik - Janusz Kordek, załoga: Jarosław Borowy, Cezary Miadziółko (Lubuski Klub
Żeglarski), III miejsce - POL-35; sternik - Jerzy Nadolny, załoga:
Marek Wołoszyn, Witold Urbański (Jacht Klub Zagłębia Miedziowego „CHALKOS”). Omega Standard: II miejsce - POL-218;
sternik Jacek Ruliński, załoga: Gabriela Rulińska, Sławomir Łukowski (LKŻ). Omega Standard Junior: I miejsce - sternik Ewa
Ilska, załoga: Aleksander Michalski, Artur Ilski (Uczniowski Klub
Sportowy „Yacht Club” Sława). Puchar Polski „OMEGA CUP
2011”: II miejsce - POL-104; sternik Janusz Kordek, załoga: Jarosław Borowy, Cezary Miadziołko (LKŻ).
Auszeichnung verliehen (Sława sprang vom Platz 80 auf Platz 70
im Vergleich zur vorigen Staffel)
26.08. Im Warschauer Königsschloß empfing die Schlawaer
Stadtverwaltung die Auszeichnung „Modernisierung des Jahres” für die Revitalisierung des Ufers auf dem Gelände des
Schlawaer Kultur- und Erholungszentrums”.
22.10. Bei der Tagung bezüglich der euopäischen Fonds für
die Region Lebuser Land „Lubuskie Forum Funduszy Europejskich” erhielt die Gemeinde Sława die Auszeichnung „Euro Lider
2010” in der Kategorie „Touristik” für ihr Werbe-Slogan („LRPO
- pewna droga do Sławy”).
10.11. Auf dem Friedhof in Ciosaniec (Schussenze) wurde die
Gedenktafel zur Erinnerung an Adam und Franciszek Nowicki
enthüllt. Die Erwähnten waren Aufständische im großpolnischen Aufstand und 1919 durch den deutschen Grenzschutz
erschossen.
14.11. Eröffnung der Ausstellung „600. Jahrestag der Schlacht
bei Grunwald” im Sławaer Stadtamt. Die Veranstaltung organisierte der Kulturverein „Witosława” zusammen mit dem Museum der Schlesischen Piasten in Brzeg (Brieg). Władysław Czyżyk
wurde Kustos der Ausstellung.
21.11. Feierliche Enthüllung und Einweihung der größten Christusstatue der Welt. Die eigentliche Jesusfigur ist 33 Meter hoch,
die endgültige Höhe von 36 Meter wurde durch eine 3 Meter
hohe Krone erreicht. Die Statue - ein Ausdruck der Dankbarkeit - steht bei Świebodzin (Schwiebus) an der Straße Richtung
Wrocław (Breslau) - Zielona Góra (Grünberg) und wurde vom
Bildhauer Mirosław Patecki aus Przybyszów (Pürschkau) entworfen.
21.-22.11. Die neugegründete Sprachschule „Centrum Edukacji
Academia” mit Sitz in der Chopin-Straße (früher: Mittelstraße)
veranstaltete „Tage der offenen Tür” und präsentierte ihr Angebot.
30.11. Nach den Kommunalwahlen findet die erste Stadtverordnetensitzung statt, bei der Aleksander Polański wieder zum
Vorsitzenden des Stadtrates gewählt wird.
09.12. Der Chefredakteur von „Sławski Partner” Tadeusz Cegielski erhielt in Zielona Góra (Grünberg) eine besondere Auszeichnung für die Verbreitung des sogenannten Bürger-Journalismus
sowie seine Beiträge über Gesundheit in den lokalen Medien.
14.12. Der PO-Parteikandidat (PO = Bürgerplattform) Klaudiusz
Balcerzak (Gründer der Fleischverarbeitungsindustrie in der
Gemeinde Sława) wurde zum Sejmabgeordneten der VI. Legislaturperiode, nachdem sein Vorgänger Marek Cebula sein Mandat niederlegt hatte.
193
In diesem Jahr sind zwei interessante Bucher erschienen:
„Przyroda gminy Sława” („Natur der Gemeinde Sława”) unter
der Leitung von Leszek Jerzak und Alfred Rösler, herausgegeben vom Stadtamt Sława sowie die zweisprachige „Geschichte
der Dörfer in der Glogau-Posener Grenzregion” von Dr. Martin
Sprungala, herausgegeben vom Verein „Towarzystwo Przyjaciół
Sławy” (Freundeskreis Sława).
Am Ende der ersten Dekade des 21. Jahrhunderts bestanden in der Przemysłowa-Straße in Sława (Schlawa) folgende
Fleischverarbeitungsbetriebe: 1) Zakłady Mięsne Ekosława,
Dobrosława Sp. z o.o., 2) Gminna Spółdzielnia Dobrosława, 3)
Hodowla i ubój indyka Biodama, 4) Tek Dal, 5) Zakład Przetwórstwa Mięsnego Sława sowie 6) Sławski Zakład Przetwórstwa Mięsa i Drobiu Balcerzak i Spółka in Wróblów (Sperlinkswinkel). Die genannten Betriebe beschäftigten insgesamt ca.
2 Tsd. Mitarbeiter und waren damit die größten Arbeitgeber in
der Gemeinde Sława.
Am 31. Dezember wohnten in der Gemeinde Sława 12.704
Bürger; allein in der Stadt Sława waren es 4.047 Einwohner.
2011
sibirischen Hauses) präsentiert, die übrigen im Wohnhaus des
Gründers.
10.06. Im Sitzungssaal des Stadtamtes tagte der Ausschuß für
Kultur, Bildung und Sport des Landtags Lebuser Land. Während
der Konferenz wurde die aktuelle Problematik der Touristikentwicklung in der Wojewodschaft Lebuser Land besprochen.
19.06. Der ehemalige deutsche Bewohner der Stadt Sława
(Schlawa) Heinrich Ratajczak überreichte dem Bürgermeister
Cezary Sadrakuła die „Chronik von Schlawa und Umgebung”
von Carl Holler. Die Chronik umfaßt die Geschichte der Stadt
bis zur Wende vom 19. zum 20. Jahrhundert (bis Ende 1900).
25.06. In der Aula des Ludwik-Stępczak-Gymnasiums wurde das
20-jährige Bestehen der Städtepartnerschaft zwischen Sława
und Luckau gefeiert. Festreden hielten die Bürgermeister der
Partnerstädte - Cezary Sadrakuła und Gerald Lehmann sowie der
Starost des Kreises Wschowa (Fraustadt) Marek Kozaczek. Das
Jubiläum wurde durch zahlreiche Veranstaltungen begleitet.
01.09. Eröffnung der Apotheke „Słoneczna” am Neuen Markt
(Plac Nowy Rynek).
01.-04.09. Auf dem Schlawaer See wurde die wichtigste Regatta in der Omega-Klasse um die polnische Meisterschaft
und Polen-Pokal für 2011 organisiert. Unter 75 Teams triumphierten auch die Segler der Sławaer Vereine. Omega
Sport: Platz 2 - POL-104; Steuermann - Janusz Kordek, Team:
Jarosław Borowy, Cezary Miadziółko (Segelverein Lubuski
Klub Żeglarski), Platz 3 - POL-35; Steuermann - Jerzy Nadolny,
Team: Marek Wołoszyn, Witold Urbański (Segelverein Jacht
Klub Zagłębia Miedziowego „CHALKOS”). Omega Standard:
Platz 2 - POL-218; Steuermann Jacek Ruliński, Team: Gabriela
Rulińska, Sławomir Łukowski (LKŻ). Omega Standard Junior:
Platz 1 - Steuerfrau Ewa Ilska, Team: Aleksander Michalski, Artur Ilski (Segelverein Uczniowski Klub Sportowy „Yacht Club”
Sława). Der Polen-Pokal „OMEGA CUP 2011”: Platz 2 - POL104; Steuermann Janusz Kordek, Team: Jarosław Borowy, Cezary Miadziołko (LKŻ).
28.09. Der bisherige stellvertretende Starost des Kreises
Wschowa (Fraustadt) Marek Boryczka aus Sława (Schlawa) wurde zum Starosten ernannt.
Der Campingplatz Nr. 261 „Słoneczny” des Sławaer Sportund Erholungszentrums belegte den 2. Platz beim alljährlichen
gesamtpolnischen Campingplatzwettbewerb „Mister Camping
2011”.
In der Gemeinde Sława wurden 11 km modernisierte Straßen
im Rahmen des Nationalen Programms für den Straßenausbau
„Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych 2008 - 2011”
freigegeben. Die Arbeiten erfolgten in drei Etappen und kosteten 9 Millionen Zloty (PLN).
2011
2011
Ende März wurde die älteste Gaststätte der Stadt „Stary
Kormoran” geschlossen. Das Restaurant befand sich im Erdgeschoß des einstigen Hotels „Goldene Krone”.
01.-02.05. Im Erholungszentrum „Wratislavia” fand das 5. Gesamtpolnische Bluesfestival „Las, Woda & Blues” statt. Während des Musikfestes wurden in den Gehweg am Neumarkt
weitere Sterne mit den Handabdrücken von Józef Skrzek und
Apostolis Anthimos eingelassen. Bei der feierlichen Messe in
der Kirche der Barmherzigkeit Gottes spielte Józef Skrzek Orgel
und sang das Lied „Madonna”.
18.05. Anläßlich des Europatages wurde der Freundschaftswettkampf „Eurosława 2011” auf dem Sportplatz „Orlik” unter
dem Ehrenpatronat des Sejmabgeordneten Klaudiusz Balcerzak (*1944 Nakel/ Nakło) und des Europaabgeordneten Artur
Zasada (*1969 Zielona Góra/ Grünberg) organisiert.
28.-29.05. Die LKŻ-Segler gewannen bei der Regatta um den Polen-Pokal in der Omega-Klasse auf dem See bei Pszczyna (Pleß).
29.05. Feierliche Enthüllung des Denkmals in der Chopina-Straße zur Erinnerung an die Mitglieder des Jagdvereins „Ryś”, die
„ins Reich der ewigen Jagdgründe” gegangen sind. Das Ereignis
fand zum 65. Gründungstag des Sławaer Jagdvereins statt.
01.06. Die 1. Kunsthandwerk-Ausstellung der Gemeinde Sława
findet im Kulturhaus statt.
04.06. Eröffnung der Galerie „Tajga” von Marek Chojnacki in
Lubogoszcz (Laubegast). Die meisten Exponate der Dauerausstellung werden in der „Sibirischen Kammer” (Stilisierung des
Coroczne święto miasta - sierpniowe Dni Sławy. (fot. A. Pacyga)
Das Stadtfest in Sława. (Foto: A. Pacyga)
194
Ul. Nowy Rynek, umocniony brzeg Czernicy oraz pasaż nad J. Sławskim.
(fot. A. Pacyga)
Der Neumarkt, die befestigte Uferlinie des Flusses Czernica (Scharnitz)
und die Passage am Schlawaer See. (Foto: A. Pacyga)
195
2012
28.09. Starostą powiatu wschowskiego został dotychczasowy
jego zastępca sławianin Marek Boryczka.
W corocznym konkursie Mister Camping 2011 Camping nr
261 „Słoneczny” Sławskiego Centrum Kultury i Wypoczynku
zajął II miejsce.
Na terenie gminy Sława oddano do użytku ok. 11 km dróg.
Prace będące częścią Narodowego Programu Przebudowy
Dróg Lokalnych 2008 - 2011 wykonano w trzech etapach. Koszty przedsięwzięcia zamknęły się kwotą 9 mln. zł.
08.01. Der Sławaer Chor „Cantate Deo” erhielt beim 18. Gesamtpolnischen Festival der Weihnachtslieder in Będzin (Bendzin an
der Schwarzen Przemsa, Oberschlesien) eine Auszeichnung.
20.04. Feierliche Eröffnung der Siebenhundertjahrfeier der Verleihung der Stadtrechte bei der 21. Stadtverordnetensitzung in
der Aula des Sławaer Gymnasiums. An der Sitzung nahmen eingeladene Gäste teil, u.a. die Sejmabgeordneten Marek Ast und
Ewa Drozd, die ehemaligen Sejmabgeordneten Klaudiusz Balcerzak und Waldemar Starosta, Vertreter der Wojewodschaftund Kreisverwaltung, Verwaltungsvertreter der benachbarten
Gemeinden sowie die ehemaligen und amtierenden Vertreter
der Stadtverwaltung in Sława (Schlawa). Zur Feier kamen auch
der ehemalige und amtierende Bürgermeister der Partnerstadt
Luckau. Die Versammelten erhielten eine Gedenkmedaille und
der Chor „Cantate Deo” sang die Stadthymne „Polonez Sławy”.
Unter der Leitung des Stadtratsvorsitzenden Aleksander Polański
erließen die Stadtverordneten den Beschluß über die Änderung
in der Satzung der Gemeinde Sława: gemäß des Beschlusses erhält die Gemeinde die dreifarbige Fahne mit gleichbreiten senkrechten Streifen in Gelb, Weiß und Rot. Die Mitte der Flagge (der
weiße Streifen) enthält das Wappen der Stadt Sława. Bei der feierlichen Sitzung erhielten Krystyna Ober-Szulęcka und Ryszard
Gryca die Auszeichnung „Sławski Laur”. Anschließend hielt Dr.
Dominik Nowakowski (Mitarbeiter des Instituts für Archäologie
und Ethnologie der Polnischen Akademie der Wissenschaften
aus Wrocław/ Breslau) sein Referat „Archäologische Funde in
der Gemeinde Sława”.
2012
8.01. W Będzinie odbył się XVIII Ogólnopolski Festiwal Kolęd i Pastorałek, którego laureatem został sławski chór „Cantate Deo”.
20.04. W auli miejscowego gimnazjum odbyła się uroczysta
XXI sesja Rady Miejskiej inaugurująca obchody 700-lecia Sławy.
Wśród licznie zaproszonych gości znaleźli się posłowie na Sejm
RP Marek Ast i Ewa Drozd, byli posłowie Klaudiusz Balcerzak
i Waldemar Starosta, przedstawiciele władz wojewódzkich, powiatowych, sąsiednich gmin oraz Sławy. Na sesję przybyli były
i obecny burmistrz partnerskiego miasta Luckau. Z tej okazji zebranym wręczono okolicznościowy medal. Chór „Cantate Deo”
odśpiewał hymn miasta „Polonez Sławy” oraz odegrano jego
hejnał. Rada pod przewodnictwem Aleksandra Polańskiego
podjęła uchwałę o zmianie Statutu gminy Sława, w myśl której
ustanowiono gminie trójkolorową flagę, składającą się z pasów
pionowych: żółtego, białego i czerwonego. W centralnej części
środkowego pasa (białego) widnieje herb Sławy. Podjęto również uchwały o nadaniu godności Sławskiego Lauru Krystynie
Ober-Szulęckiej oraz Ryszardowi Grycy. Sesję uświetnił wykład
pt. „Wykopaliska archeologiczne z terenu gminy Sława” dra
Dominika Nowakowskiego z Instytutu Archeologii i Etnologii
Polskiej Akademii Nauk Oddział we Wrocławiu.
Inauguracja obchodów 700-lecia Sławy 20.04.2012: występujący chór „Cantate Deo”,
zaproszeni goście, przemawiający burmistrz Cezary Sadrakuła, obradująca Rada Miejska,
medal okolicznościowy, flaga gminy Sława (projekt flagi - archiwum UM w Sławie).
(fot. A. Pacyga)
Feierliche Eröffnung der Siebenhundertjahrfeier am 20.4.2012: der Chor „Cantate Deo”,
die geladenen Gäste, Bürgermeister Cezary Sadrakuła”, die Stadtverordneten, die Gelegenheitsmedaille, die Stadt- und Gemeindeflagge (Projekt der Flagge - aus der Sammlung
des Stadtamtes in Sława. (Foto: A. Pacyga)
2012
196
197
Bibliografia do kalendarium (1945-2012)
Quellen - und Literaturverzeichnis (Chronik 1945 -1012)
Źródła niepublikowane / Unveröffentlichte Quellen:
Horbulewicz L., U kolebki Liceum Ogólnokształcącego w Głogowie (maszynopis), Kraków 1958.
Kronika Miejska (tytuł umowny), Sława 1945-1946.
Publikacje / Publikationen:
Ważniejsze źródła i opracowania.
Kronika Starostwa Powiatowego w Głogowie (tytuł umowny), Sława - Głogów 1946.
Chutkowski J., Głogów w XX wieku, [w:] Biblioteka Encyklopedii Ziemi Głogowskiej, t. 37, Głogów 2004.
Kronika Urzędu Miejskiego w Sławie, t. 1-3, Sława 1973 - 1998.
Encyklopedia Ziemi Głogowskiej, z. 1-63, Głogów 1993-2006.
Kronika ważniejszych wypadków Urzędu p-t. Sława Śląska. Zaprowadzona dnia 4.4. 1945, Sława 1945-1957.
Gliński K., Kronika powiatu głogowskiego z roku 1946, [w:] Biblioteka Encyklopedii Ziemi Głogowskiej, t. 26, Głogów 1996.
Księga ogłoszeń Urzędu Parafialnego w Sławie Śl. 1957 - 1962.
Głogów. Zarys monografii miasta, opr. zbiorowe pod red. K. Matwijowskiego, Wrocław 1994.
Księga ogłoszeń Urzędu Parafialnego w Sławie Śl. 1962 - 1966.
Gryca R., Rösler A., Sława i okolice, Sława 2006.
Pacyga A., Historia Szkoły Podstawowej im. Franciszka Niewidziajły 1945-90 (praca magisterska /Wyższa Szkoła Pedagogiczna),
Zielona Góra 1990.
Hübner Z., 25 lat Szkół Rolniczych w Sławie, Sława 1987.
Malinowski A., Kronika Sławy, [w:] Biblioteka Encyklopedii Ziemi Głogowskiej, t. 20, Głogów 1995.
Stępczak L., Kronika Publicznej Szkoły Powszechnej w Sławie Śl., Sława 1945 - 1947.
Pacyga A., Sława na starej pocztówce, Sława 2005.
Szura B., Pół wieku powojennej historii piłki nożnej w Sławie na tle innych dyscyplin sportu w mieście i gminie (w zarysie).
Lata 1945 - 1995, Sława 1995.
Przyroda gminy Sława, opracowanie zbiorowe pod redakcją Leszka Jerzaka i Alfreda Röslera, Sława 2010.
Szura B., Pół wieku powojennej historii żeglarstwa w Sławie (w zarysie). Lata 1945 - 1995, Sława 2003.
Rösler A., Gryca R., 7 dni w Sławie, Warszawa 1991.
Relacje ustne / Mündliche Berichte:
Sława - zarys dziejów, opracowanie zbiorowe pod red. Wojciecha Strzyżewskiego, Sława 2004.
Sprungala M., Wsie na pograniczu głogowsko - wielkopolskim. Zarys dziejów wybranych miejscowości, Sława - Wijewo 2010.
Witamy w Gminie Sława, opracowanie zbiorowe, Sława 2003.
Wschowa miasto i powiat, opr. zbiorowe pod red. W. Korcza, „Zeszyty Lubuskie” nr 13, Zielona Góra 1973.
Augustyniak Tomasz, Babuszkiewicz Józef, Balcerzak Klaudiusz, Boks Mieczysław, Chojnacki Marek, Frankiewicz Roman,
Głowiński Jacek, Górniak Marek Robert, Kaczorowski Maciej, Kijowski Zbigniew Klich Franciszek, Kordek Janusz, Kraśniewski
Albin, Łajko Edward,Łodej Danuta, Michalski Michał, Nadolny Grzegorz, Pacyga Czesław, Piórkowski Waldemar, Rösler Alfred,
Skrzyczyński Tadeusz, Suplicki Janusz, Szumski Ryszard, Wróblewska Izabela.
Wykaz miejscowości województwa zielonogórskiego, Zielona Góra 1955.
Prasa i czasopisma / Presse und Zeitschriften:
„Biuletyn Sławski”, Sława 1991 - 2012.
Inne / Sonstige Literatur:
Rösler A., Stacja Hydrologiczna w Radzyniu k. Sławy im. prof. Zbigniewa Pasławskiego (folder), Zielona Góra b.d. (2003).
Internet:
„Gazeta Zielonogórska”/ „Gazeta Lubuska”, Zielona Góra 1952 - 2011.
„Głos Sławy”, Sława 1990 i 1998.
www.lkz.org.pl; www.slawa.pl;
„Nasza Sława”, Sława 1996 - 2009.
Ikonografia / Bildquellen:
„Partner Sławski”, Sława 2005 - 2012.
Ze zbiorów Klaudiusza Balcerzaka, Janusza Metzlera, Jolanty Murawskiej, Artura Pacygi, Ludwika Stępczaka
(z „Kroniki Publicznej Szkoły Powszechnej w Sławie Śl.” - za zgodą córki autora Ireny Grabskiej), Bolesława Szury
i Urzędu Miejskiego w Sławie.
„Sławski Kwartalnik Informacyjny”, Sława 2009 - 2010.
„Sursum Corda”, Sława 1999 - 2003.
198
199
Aneks/Anhang
Proboszczowie katoliccy w Sławie
Die katholischen Pfarrer von Schlawa (Sława)
(Kościół pw. św. Michała Archanioła, święto parafialne - 29 września, kościół spłonął w 1796 roku.
Podczas pożaru uległy zniszczeniu księgi parafialne.
Kirche St. Michael der Erzengel, Pfarrfest: 29. September, die Kirche brannte 1796 ab, dabei wurden
die Kirchenbücher vernichtet)
Nazwisko proboszcza
Namen des katholischen Pfarrers
Okres
pełnienia
funkcji
Amtszeit
Martin Scholtz,
1676, 1679
Johann Avian,
1693
Leopold Wallis,
1704
Christian Fihrl,
1704
Franz Drescher,
1716
Ignaz Franz,
1742-1766
Dodatkowe informacje
Angaben zur Person des Pfarrers
*12.10.1719 Zwrócona (Protzan), powiat ząbkowicki), † 4.8.1790
Wrocław. Uczęszczał do szkoły w Kłodzku, a następnie studiował
filozofię i teologię we Wrocławiu, od 1740 roku w tamtejszym
seminarium kapłańskim. Święcenia kapłańskie otrzymał dnia
22.9.1742 roku w Ołomuńcu, następnie został proboszczem
w Głogowie i Sławie. Ignaz Franz wydał katechizmy i śpiewniki
w duchu oświecenia, przetłumaczył na język niemiecki hymn
kościelny „Te Deum laudamus“ (=„Großer Gott, wir loben
dich“/“Ciebie Boga wysławiamy“).
*12.10.1719 Protzan (Zwrócona, Kr. Frankenstein), † 4.8.1790
Breslau, katholischer Priester, Theologe und Kirchenlieddichter.
Schulische Bildung in Glatz, Studium der Philosophie und
Theologie in Breslau, 1740 im Priesterseminar, 22.9.1742
Priesterweihe in Olmütz, Priester in Glogau und Schlawa, wurde
1766 zum Rektor des Priesterseminars in Breslau ernannt. Er gab
Katechismen und Gesangbücher im Geist der Aufklärung heraus.
Übersetzer des Kirchenhymnus „Te Deum laudamus“ = „Großer
Gott, wir loben dich“.
200
Johann Gottfried Kahl,
-
Scharf,
1825
Karl Wilhelm Alexander Fröhlich,
1845
Theodor Ernst Jakob Kurz,
-1876
† 9.1.1846, 79 lat, emerytowany proboszcz z Kotli
† 9.1.1846, 79 J., emeritierter Pfarrer aus Kuttlau
*25.7.1803 Głogów, † 29.9.1876, archiprezbiter *25.7.1803
Glogau, † 29.9.1876, Erzpriester
Wakat w okresie kulturkampfu
Vakanz in der Zeit des Kulturkampfes,
Rosenberg,
-1897
Schumann,
18971908,
przeniesiony do Grodkowa, archiprezbiter
dann versetzt nach Grottkau, Erzpriester
Alfred Schubert,
19081925,
przeniesiony do Góry
dann versetzt nach Guhrau
Erich Feiereis,
19251945,
*5.11.1887 Głogów, w Sławie od lutego, wcześniej kapłan
w Górze
*5.11.1887 Glogau, seit Februar in Schlawa, vorher Kaplan
in Guhrau
Kazimierz Tomkiewicz
19451974
Kazimierz Adamczak
19741981
Zenon Prętki
19812007
Jerzy Ślusarczyk
2007-
Od 1 sierpnia
seit dem 1. August
201
Pastorzy ewangeliccy w Sławie
Die evangelischen Pastoren von Schlawa (Sława)
Nazwisko pastora
Namen des evangelischen Pastors
Okres
pełnienia
funkcji
Amtszeit
Dodatkowe informacje
Angaben zur Person des Pastors
M. (= mgr.) Georg Werner,
15701619,
*1540, z Kożuchowa, † 17.12.1619
*1540, aus Freystadt, † 17.12.1619
Gottfried Walther,
16181629,
*1573, z Żagania
*1573, aus Sagan
Balthasar Arnold,
16291641,
w Starym Strączu, obsługiwał również Sławę† 1641
in Alt Strunz, versorgte Schlawa mit, † 1641
Benedikt, Roderich, (Radewald)
16421654,
ur. w Głogowie, w 1654 roku w Lesznie
geb. in Glogau, 1654 nach Lissa
Dnia 17.1.1654 roku pastor, kantor i dzwonnik zostali wygnani ze Sławy. Do 1754 roku tutejsi wierni protestantcy nie mieli
własnego duszpasterza i udawali się na nabożeństwa do sąsiedniej Polski - do Wygnańczyc i Drzewiec. W 1741 roku wydanie
zezwolenia na budowę świątyni.
Am 17.1.1654 wurde er zusammen mit dem Kantor und Glöckner aus Schlawa vertrieben. Die Evangelischen mußten bis 1741
ohne Pastor auskommen und besuchen die Kirche im benachbarten Polen, in Weigmannsdorf und Driebitz. 1741 Konzession
(= juristischer Aufdruck für die Verleihung eines Nutzungsrechts) zum Bau einer Kirche.
17411770,
*1.12.1695, † 13.5.1770, z Ruszowic
*1.12.1695, † 13.5.1770, aus Rauschwitz
W 1743 roku budowa trzeciej świątyni realizowana przez budowniczego Höhne. Nowy kościół spłonął podczas wielkiego
pożaru miasta dnia 8.7.1766 roku. Po tym zdarzeniu podjęto decyzję o budowie czwartej z kolei świątyni - o konstrukcji
szachulcowej (położenie kamienia węgielnego dnia 16.7.1766 roku, ukończenie dnia 30.11.1766 roku, konieczne prace
naprawcze wykonywano w latach: 1785, 1801, 1819, 1831, budowniczy Petzold)
1743 (3.) Kirchenbau durch den Baumeister Höhne. Am 8.7.1766 brennen die Stadt und die neue Kirche ab. Neubau
eines Fachwerkbaus, 4. Kirche (Grundsteinlegung am 16.7.1766, Fertigstellung am 30.11.1766, große Reparaturen waren
notwendig: 1785, 1801, 1819, 1831, Baumeister Petzold)
Johann Jakob Degner,
17701787,
17881829,
*6.11.1757, emerytowany w 1829 roku
*6.11.1757, 1829 emeritiert
Carl Wilhelm Alexander Frölich,
18301846,
*1798, † 13.8.1846
wakat
Pierwszy kościół powstał w XV/XVI wieku jako kaplica pałacowa, w 1524 roku wprowadzenie reformacji.
Budowę drugiego kościoła (ok. 1580 lub w 1604 roku) realizował budowniczy Flechtener.
Die 1. Kirche wurde im 15./ 16. Jahrhundert als Schloßkapelle erbaut, 1524 Einführung der Reformation.
Den 2. Kirchenbau um 1580 (o. 1604) führte der Baumeister Flechtener durch.
Johann Heinrich Lehmann,
Friedrich Adolph Bülow,
*29.1.1729 Wschowa, † 28.7.1787
*29.1.1729 Fraustadt, † 28.7.1787
202
Vakanz
18461848,
Położenie kamienia węgielnego pod budowę piątego kościoła ewangelickiego dnia 6.5.1834 roku, urodziny patrona świątyni
- hrabiego von Fernemont. Spór dotyczący przepisów budowlanych dla montażu ambony, stąd uroczyste otwarcie odbyło się
dopiero dnia 4.9.1836 roku. Stary kościół zburzono w 1827 roku, a w jego miejsce powstał ogród pastora.
Grundsteinlegung für den Neubau (5. Kirchenbau) am 6.5.1834, dem Geburtstag des Patrons v. Fernemont. Streit um
Bauvorschriften für die Kanzel, Einweihung daher erst am 4.9.1836, die alte Kirche wurde 1827 abgerissen und zum Garten
des Pastorats.
Rudolf Heinrich Klopsch,
18491876,
*8.12.1823 Głogów, od 1848 roku pastor w Hartmannsdorf,
od 1849 roku w Sławie, emerytowany w 1876 roku.
*8.12.1823 Glogau, seit 1848 Pastor in Hartmannsdorf, 1849
nach Schlawa, 1876 emeritiert.
Adolf Reinhard Theodor Knobel,
18771881,
*24.8.1848, 1881 do Ober Bieau (Zgorzelec), † 1916
*24.8.1848, 1881 nach Ober Bieau (Görlitz), † 1916
Karl Förster,
18811884,
*7.12.1854, od 1884 w Kamiennej Górze
*7.12.1854, 1884 nach Landeshut
Friedrich Brand,
18841885,
wikariusz parafialny, od 1885 roku w Kościelniku
Pfarrvikar, 1885 nach Holzkirch
Emanuel Hensel,
18851920,
*17.2.1854, święcenia dnia 22.7.1885 roku, wikariusz
w Sławie, pastor od 1887 roku, † 31.7.1920
*17.2.1854, ordiniert am 22.7.1885, Vikar in Schlawa,
seit 1887 Pastor, † 31.7.1920
Dr Kurt Kuhl,
19211925,
*28.12.1890 Grudziądz, od 1925 roku w Suhl
*28.12.1890 Graudenz, 1925 nach Suhl
Kurt Grätz,
19251932,
*16.5.1897, od 1932 roku w Zgorzelcu, dzielnica Rauschwalde.
*16.5.1897, 1932 nach Görlitz, OT Rauschwalde.
203
Max Schumann,
1932-1945
*16.6.1892 Zatyki k. Wrocławia, † 24.3.1969 Jena. Matura
w Bytomiu, 1911-16 studia teologiczne we Wrocławiu, święcenia
kapłańskie dnia 23.4.1919 roku, 1919 proboszcz w Branicach,
powiat głubczycki, w Sławie od dnia 1.3.1932 roku, dnia
27.1.1945 roku - ucieczka, od lipca pastor wTröbnitz (Turyngia),
od października 1957 roku - zastępca superintendenta, przejście
na emeryturę w październiku 1963 roku.
*16.6.1892 Kattern b. Breslau, † 24.3.1969 Jena, Abitur in
Beuthen/ OS, 1911-16 Theologiestudium in Breslau, ordiniert
am 23.4.1919, 1919 Pfarrstelle in Branitz, Kr. Leobschütz/
Oberschlesien, seit 1.3.1932 in Schlawa, 27.1.1945 Flucht,
seit Juli Pastor in Tröbnitz (Thüringen), seit Oktober 1957
Oberpfarrer, Oktober 1963 pensioniert.
Burmistrzowie Sławy
Die Bürgermeister von Schlawa (Sława)
Pierwsza udokumentowana wzmianka o burmistrzu w Sławie pochodzi z 1316 roku.
Erstmals wurde ein Bürgermeister urkundlich im Jahr 1316 erwähnt.
Carl Wilhelm Gerber
1809-1838
*1771, † 20.8.1838, mieszczanin i aptekarz miejski
Bürger und Stadtapotheker
Schulz
1839-1852
† 1853,
z miejscowości Czerna
aus Tschirne
Kurtz
1852-1858
Kuhnt
1858-1860
Julius Steinke (1.x)
1860-1871
ze Śmigla
aus Schmiegel
Bernhard Bauer
1871-1881
† 12.1.1881,
Urzędnik z Gussow
Amtmann aus Gussow
Erich Wilhelm Hagenkötter
1913-1921
Pracownik pomocniczy przy urzędzie burmistrza w Königswinter,
referendarz,
w lipcu wybrany na burmistrza na okres 12 lat
Hilfsarbeiter beim Bürgermeisteramt in Königswinter, Referendar, im Juli
für 12 Jahre gewählt
Julius Steinke (2.x))
1881-188?
Stückult
188?-1893
Weihnacht
1894-1898
Księgowy z Gaworzyc, wyjeżdża do Kargowej
Rendant aus Quaritz, wechselt nach Unruhstadt
Roth
1898-19??
Sekretarz miasta z Rheinsberg
Stadtsecretair aus Rheinsberg
Erich Wilhelm Hagenkötter
1913-1921
Asystent w urzędzie burmistrza w Königswinter,
referandarz, w lipcu wybrany na okres 12 lat
Hilfsarbeiter beim Bürgermeisteramt in Königswinter, Referendar, im Juli
für 12 Jahre gewählt
nazwisko
Name
Okres pełnienia
funkcji
Amtszeit
Nickoll Knapen
1447
Johann Dahnhäuser
1696
Johann Augustin Dannhäuser
1721, 1722, 1724
Franz Noack
1733
Brandt
1742
Christoph Thonig
1742
† 28.9.1742 Schlawa/Sława
Paul Helm
1921-1929
Maderjan
1764-
Poborca cła i podatków, burmistrz policji
Accise- und Zolleinnehmer, Polizei-Bürgermeister
Z miejscowości Brójce, wybrany w styczniu
aus Brätz (Brójce), im Januar gewählt
Adolf Just
1929-
Johann Christian Frölich
1765-1766
Sekretarz miasta w Sławie, wybrany na burmistrza dnia 9.3.
Stadtsekretär in Schlawa, am 9.3. gewählt
Bauer
1766-
Franciszek Jung
1945
Od lutego cywilny komendant miasta, w kwietniu objął urząd burmistrza
Seit Februar ziviler Kommandant in Sława, im April Bürgermeister der Stadt
Hirsch
1769
Linke
1771
Józef Filipowski
1945-1946
Objęcie urzędu 4 czerwca
am 4.6. gewählt
Józef Heyduk
1946-1950
Objęcie urzędu 5 listopada. W 1950 r. likwidacja stanowiska
seit dem 5. November im Amt. Auflösung des Amtes im Jahre 1950
Gottfried Tschirschwitz
-1809
Dodatkowe informacje
Angaben zur Person
Auch Tschiska geschrieben
204
205
Zygmunt Pluskota
1973-1974
Naczelnik Miasta i Gminy od 1 stycznia
Amtsleiter seit dem 1. Januar
Romuald Zalewski
1974-1975
--„-- --„-- --„-- od 1 stycznia
--„-- --„-- --„-- seit dem 1. Januar
Klemens v. Rechenberg
153615??
Beuthen (1505-1584)
Balthasar v. Rechenberg
15??-1567
Balthasar v. Rechenberg-Schlawa
15??-1567
Melchior v. Rechenberg (1549-1625)
15671621
Sigismund v. RechenbergPürschkau
15??-1610
Balthasar v. Rechenberg (1585-1634)
16211634
Sigismund v. RechenbergPürschkau
1610-1642
Bolesław Szura
1975-1982
--„-- --„-- --„-- od czerwca
--„-- --„-- --„-- seit Juni
Franciszek Opiela
1982-1986
--„-- --„-- --„-- od 16 września
--„-- --„-- --„-- seit dem 16. September
Zbigniew Kijowski
1986-1987
--„-- --„-- --„-- od marca
--„-- --„-- --„-- seit März
Johann Franz (I) v. Fernemont-Barwitz
(† 1667)
16341667
Bolesław Szura
1987-1989
--„-- --„-- --„-- (drugi raz)
--„-- --„-- --„-- (zum zweiten Mal)
Johann Alexander v. Fernemont-Barwitz
16671683
Franciszek Opiela
1989-1990
--„-- --„-- --„-- --„—
--„-- --„-- --„-- --„—
Johann Wenzel v. Fernemont-Barwitz
16831722
Ryszard Gryca
1990-1998
Burmistrzem od czerwca
Bürgermeister seit Juni
Johann Franz (II) v. Fernemont-Barwitz
17221740
Cezary Sadrakuła
1998-
Johann Franz (III) v. Fernemont-Barwitz
17401770
Johann Karl Stanislaus († 8.2.1825)
17701825
Franz Karl v. Fernemont-Barwitz
(1785-1847)
18251847
Carl v. Fernemont-Barwitz (1817-1886)
18471886
Rodzina von Haugwitz zu Namiest
Familie von Haugwitz zu Namiest
18861945
Rodzina von Haugwitz zu Namiest
Familie von Haugwitz zu Namiest
Heinrich Wilhelm v. Haugwitz
(1839-1907)
18861907
Karl Heinrich v. Haugwitz (1874-1937)
19071937
Heinrich Graf v. Haugwitz (1901-1966)
19371945
Rodzina von Fernemont-Barwitz
Familie von Fernemont-Barwitz
--„-- od listopada
--„-- seit November
Właściciele majątku ziemskiego w Sławie i Przybyszowie
Die Rittergutsbesitzer der Herrschaften Schlawa und Pürschkau
Sława/Schlawa
Przybyszów/PÜRschkau
w posiadaniu rodu książęcego
Im herzoglichen Besitz
w posiadaniu rodu książęcego
Im herzoglichen Besitz
Rodzina v. Rechenberg
Familie v. Rechenberg
bis 1468
14681667
Rodzina v. Rechenberg
Familie v. Rechenberg
bis 1468
1468-1667
Melchior v. Rechenberg (1427-1482)
14681482
Melchior v. Rechenberg
(1427-1482)
1468-1482
Nickel v. Rechenberg
14821532
Nickel v. Rechenberg
1482-1532
Hans v. Rechenberg
14821536
Franz v. Rechenberg-Carolath und
206
16341886
Rodzina von Fernemont-Barwitz
Familie von Fernemont-Barwitz
1642-1886
(s. Schlawa)
(patrz Sława. s. Schlawa)
207
1886-1945
208
208
Urząd Miejski w Sławie
ul. Henryka Pobożnego 10, 67-410 Sława
tel./fax 68 355 83 10/13
www.slawa.pl [email protected]