yanlış tedavi uygularsa – Ne yapmalı?

yanl tedavi
uygularsa –
Ne yapmal ?
Deutscher Titel:
Falsch behandelt beim Arzt oder im Krankenhaus —
Was tun?
Hasta Bilgilendirme
Hastane ya da doktor
Hastane ya da doktor yanl
Ne yapmal ?
tedavi uygularsa –
Hastaland z ve sa
za kavu aca
z ümidiyle doktora ya da
hastaneye gittiniz. yile ece inizi, a lar
n s lar
n bitece ini,
hemen afiyete kavu aca
, gücünüzün kuvvetinizin geri
gelece ini beklemi tiniz. Ama ne oldu: Yap lan tedavi i e yaramad ,
tam tersine her ey eskisinden de kötüye gitti. Hayal k kl na
rad z, ümitleriniz suya dü tü, kendinizi aldat lm ve umutsuz
hissediyorsunuz. Belki doktorunuz bir hata yapt , belki de sizi
muhtemel riskler konusunda yeterince ayd nlatmad . Öyle bir duruma
dü tünüz ki, mesela yeniden ameliyat gerekiyor, ya da u rad
z
zarar giderilmemi durumda, yahut diyelim ki uzun süre a s
çektiniz ve korku içinde ya ad z, yahut da uzayan sa k sorunlar
yüzünden kazanaca
z paradan oldunuz, hatta sürekli olarak bir
ba kas n yard na muhtaç duruma dü tünüz; bu durumlarda akla
hemen u soru gelir: “Acaba bir tazminat durumu söz konusu mu?”
Durumu ayd nlatmaktaki maksad z, sadece ba ka hastalar
uyarmak istemeniz de olabilir; sizin ba
za gelenlerin di er
insanlar n ba na da gelmesini önlemek, sa k hizmetlerinin
kalitesini yükseltmek, i lerin daha iyiye gitmesini sa layarak hiç
de ilse ilerde tekrar doktora ya da hastaneye gitti inizde ayn
eylerin olmas na mani olmak da istiyor olabilirsiniz.
Ama dikkat: S rf eski sa
za kavu amad z, ya da a lar z
sanc lar z hala devam ediyor diye mutlaka doktorunuz hata
yapm r denemez. Hemen doktorlar suçlar ve mahkemeye
ko arsan z, bu davran
z hem bir sürü gereksiz masrafa hem de
sinirlerinizin bozulmas na yol açabilir. Bu k lavuzla size nas l bir yol
tutabilece inizi göstermeyi amaçl yoruz; takip edebilece iniz çe itli
yollar ayr nt lar yla tarif ederek, size uygun olan seçmenize
yard mc olmak istiyoruz. Bu k lavuzda verilen bilgilerden sonra da,
kendinizi yeterince bilgilenmi hissetmiyorsan z ba ka kaynaklara
ba vurabilir, nternet üzerinden bilgi edinebilir, Hasta Dan ma
Masas na (Almancada “Patientenberatungsstelle” deniyor)
dan abilir ya da hasta-doktorun sorumlulu uyla hekim ile hasta
aras ndaki ili kinin hukuki mahiyeti ile ilgili konularda (doktor
sorumlulu u mevzuat n Almancas : “Arzthaftungsrecht”) deneyimli
bir avukatla görü ebilirsiniz.
Hangi yollar var?
Hatal tedavi için mali bir kar k yani para m talep etmek
istiyorsunuz? (Maddi veya manevi tazminat). O zaman izleyece iniz
yol, a
da aç klad
z gibi, ya sizin dava açaca
z bir “hukuk
mahkemesine” (Zivilgericht) gitmek ya da mahkeme d hak arama
yollar na ba vurmak olacakt r. (Bu konuyla ilgili olarak 1-3 numaral
bölümleri okuyun.)
Doktorun tutumu yüzünden uyar lmas ya da cezaland lmas m
istiyorsunuz? O zaman önünüzde gene iki yol var: ya ikayette
bulunarak bir ceza davas aç lmas yolunu seçeceksiniz ya da meslek
örgütlerine ikayette bulunacaks z (doktorlar n da ba oldu u
sa kç lar n meslek odalar “Heilberufekammer” bu i te yetkilidir). Bu
yollardan her ikisinde de ikayet dilekçenizi verdikten sonra konuyu
ilgili kurumlar takip edecektir; ikayetiniz üzerine savc k ya da tabipler
odas soru turmay sürdürecektir. (4 Numaral ba kl bölümü
okuyun).
2
1. Maddi, manevi tazminat
Maddi tazminat hakk do mas için üç art n birden yerine gelmesi
gerekir (bunlardan sadece birinin veya ikisinin varolmas yeterli
de ildir). Maddi tazminat için artlar olu mu sa, isterseniz haklar
aramak üzere mahkeme d yollar deneyebilir, isterseniz de hukuk
mahkemesinde dava açma yoluna gidebilirsiniz.
Birinci art: Doktorun görevini ihlal etmesi ve
suçlu olmas
Doktorun görev ihlali ve suçlu durumda olmas ne demektir? Bir
doktorun herhangi bir t bbi müdahaleden önce sizin zan almas
ve mesle inin gereklerini özenle yerine getirmesi beklenir. Bu
sorumluluklar ndan birini ihmal eden doktor suçlu duruma dü er.
Böyle bir durumda ise, yanl tedavi mi hastay bilgilendirme hatas
yap ld na bakmak gerekir.
Hukuk hatal tedaviyi suç olarak tan mlar; yani kas tl olarak ya da
ihmal sonucu, t p biliminin genel kabul görmü temel kurallar na ters
hareket etmek olarak de erlendirir. Kas t, e er doktor yanl tedaviyi
ve sa
za zarar vermeyi isteyerek gerçekle tirmi se söz
konusudur, tabii böyle bir eyin olabilece ini dü ünmek için bir neden
yoktur. hmal deyince, doktorun gereken özeni göstermeyip i i
savsaklamas anla r; gerek savsaklama yüzünden yanl tedavi
uygulanmas , gerekse kurallar n gerektirdi i tedavi yöntemlerinin
uygulanmam olmas ihmal durumuna girer.
Hastay gerekti i gibi bilgilendirmeme de bir görev ihlalidir. Hiç bir
doktor hastas n r zas olmadan hiç bir tedaviyi uygulayamaz. Acil
durumlarda, yani hastaya müdahale edilmedi i takdirde hayati
tehlike söz konusuysa, hasta kendine gelip bilinci aç ld nda doktor
uygulad tedavi hakk nda hastas sonradan da olsa yine
bilgilendirmek, durumu kendisine aç klamak zorundad r.
Ne demek istedi imizi örneklerle aç klayacak olursak:
Bir ilac n dikkatsizlik sonucu daha yüksek dozda verilmesi yahut bir
ba ka ilaçla kar mas .
Toplar damara verilmesi gereken bir ilac n atar damara verilmesi.
Hastaya narkoz uygulamas
doktorun yapmas .
yeterli deneyimi olmayan asistan
Bir psikoterapistin terapi sürecini uygun biçimde tamamlamadan
seanslara son vermesi.
Di hekiminizin dikkatsizlik sonucu sa lam di inizi çekmesi.
Esas tedaviye geçmeden önce yap lan hatalar da (sa k durumuyla
ilgili yanl bilgiler elde edilmesi ve yanl te his) yanl tedaviye
girer.
3
Hastane ya da doktor yanl
Ne yapmal ?
tedavi uygularsa –
Yine örnekler verelim:
Bir doktorun, durumun aciliyetini bilmesine ra men hastay evde
ziyareti ihmal etmesi.
Kanser üphesi durumunda, bu üpheyi do rulayacak ya da ortadan
kald racak olan biyopsi (doku incelemesi) istenmemi olmas .
Net bir röntgen filminin yanl de erlendirilmesi ve bu yüzden
hastan n uzman doktora sevk edilmemi olmas .
Bakteriyel bir enfeksiyonun viral bir enfeksiyon san larak tedavi
uygulanmas .
Her t bbi müdahale risk içerir; doktorunuz görevini gayet özenli yapsa
da önleyemeyece i riskler vard r ve bu riskler hakk nda sizi
bilgilendirmesi gerekir. E er bu tür bir risk gerçekle mi se ve
doktorunuzun bu ihtimal konusunda sizi önceden uyarmakta kusuru
varsa –hiç bir tedavi hatas olmasa bile– maddi ve manevi tazminat
hakk
n artlar ndan biri do mu demektir.
kinci art: Gerçek sebebin belirlenmesi (Sebep
sonuç ili kisi)
Her bilgilendirme ihmali ya da yanl tedavi otomatik olarak maddi ve
manevi tazminat hakk do urmaz. Sa
n bozulmas n gerçek
sebebi önemlidir; tedavi sonras sa
z bozulmu sa, bunun
sebebinin, doktorunuzun hatal tedavi uygulamas ya da size
durumunuzu yanl , eksik aç klamas yahut r zan almamas
yüzünden oldu u, kesinli e yak n bir ekilde belli olmal r.
Burada da örnekler verelim:
Röntgen filmi do ru de erlendirilmi olsayd ve hasta hemen uzman
doktora sevk edilmi olsayd , do ru tedaviye daha erken ba lanm
olurdu.
Anestezi doktoru yeterince deneyimli olsayd kar la lan
komplikasyonla kolayca ba a ç kabilirdi. Ama yeterli deneyimi olan
bir anestezistin de ba a ç kamayaca bir komplikasyon söz konusu
oldu unda sebep-sonuç ili kisi do mam olur.
Hastan n sa
n bozulmas yla yanl tedavi aras ndaki sebepsonuç ili kisini ispatlamak genelde son derece zor hatta neredeyse
imkans zd r. Çünkü u ran lan zarar ve hasar n pek çok nedeni
olabilir; örne in ba ka hastal klar. Ço u zaman gerçek sebebi ancak
p uzmanlar belirleyebilir.
Üçüncü art: Zarar meydana gelmesi
Ayr ca bedensel hasara yol açan sebebin hastaya zarar vermi
olmas gerekir:
Maddi ya da parasal zararlar: Örne in ortaya daha sonra tedavi
veya rehabilitasyon uygulanmas gere inin ortaya ç kmas , k dem
kayb (k dem hakk n yitirilmesi ya da azalmas ), bak m
masraflar ç kmas , evde bak ma ve yard mc ya muhtaç olma
4
durumu, daha uzun süreli tedavi veya tamamlay tedavi
yüzünden ortaya ç kan yol masraflar , avukat ücreti v.s. Bu tür
maddi zararlar n telafisi için maddi tazminat talep edilebilir.
Maddi olmayan, yani parayla kar lanamayacak zararlar: Örne in
kal bir bedensel hasar, çekilen bedensel ya da ruhsal ac lar,
ya am kalitesinde dü me v.s. Maddi olmayan zararlar telafi
etmek üzere de manevi tazminat hakk z vard r. Bu tazminat
bedelinin ne kadar olaca genelde emsal mahkeme kararlar na
göre belirlenir.
Gerek maddi gerekse manevi tazminat n bedeli, toplu olarak bir
seferde ödenebilece i gibi, emekli maa
eklinde ödenmesine de
karar verilebilir.
Sorumlu kim?
er muayenehanesi olan bir doktor taraf ndan tedavi edilmi iseniz
“talebinizin muhatab ” bu doktordur, dolay yla talebinizi yöneltmeniz
gereken ilk ki i de bu doktordur. Bir hastanede tedavi gördüyseniz i
biraz daha kar kt r: Baz durumlarda muhatab z, hastanenin ba
oldu u kurum ya da kurulu tur (örne in devlet, eyalet, kilise ya da bir
irket). Ba ka durumlarda do rudan size tedaviyi uygulayan
doktordur; bilhassa hastane kadrosuna dahil olmayan yani kendi
muayenehanesi olup da hastalar bir hastaneye yat rarak ve
hastanenin donan
kullanarak tedavi eden bir doktorsa
(“Belegartz” diye tabir edilen durum). Baz durumlardaysa hem
tedaviyi uygulayan doktor hem hastane birlikte sorumlu durumdad r.
Tereddüde dü tü ünüz, emin olamad
z hallerde bir uzmana
dan n.
spat yükümlülü ü, kolayla
ispat yükümlülü ü
artlar ve aksini
Hatal tedavi edildi inizden üpheleniyorsan z bunu siz ispat etmek
zorundas z; yani doktorun görevini do ru ekilde yerine
getirmedi ini, bu yüzden bedensel hasar ve zarar gördü ünüzü siz
ispatlamak mecburiyetindesiniz. Bilgilendirme ihmali varsa, o zaman
doktorun size uygun biçimde ve gerekti i kadar bilgi verdi ini veya
sizin bir aç klama istemedi inizi ispatlamas gerekmektedir. Ama bu
durumda yine sizin, tedaviden ötürü bedensel bir zarara u rad
kan tlaman z icap eder. Ama tazminat hakk n do mas için bu da
yetmez. Tedavinin riskleri hakk nda do ru ekilde bilgilendirilmi
olsayd z, bu tedaviyi onaylamaktan vazgeçece inizi, en az ndan
karars z durumda kalabilece inizi göstermeniz gerekir.
Bu tür durumu aç kl kla göstermek pek kolay de ildir: Mesela insan bir
estetik ameliyat ndan do acak tehlikeleri tam olarak bilse belki böyle
ameliyattan vazgeçme karar verebilir. Ama hayati tehlikeyle kar
kar ya olan birinin durumu farkl r; böyle durumlarda hastan n tedaviye
ba riskler yüzünden bu tedaviden vazgeçmesi pek beklenemeyece i
için, “riskleri bilsem buna izin vermezdim” iddias inand
k lmak
kolay de ildir.
5
Hastane ya da doktor yanl
Ne yapmal ?
tedavi uygularsa –
Son ad m olarak da, hasta olarak maruz kald
z bedensel
hasarlar n parasal olarak sizi zarara u ratt na veya ya am
kalitenizde dü
e neden oldu unu yine sizin ispatlaman z
gerekmektedir.
ddian ispat yükümlülü ü hukuk mahkemesi taraf ndan belli
artlarda kolayla
labilir veya ispat yükümlülü ü kar tarafa
yüklenebilir. Doktorunuzun tedavi standartlar na çok ayk bir
uygulamada bulundu u ya da gerekli belgelemeleri ihmal etti i için
“a r” (kaba) bir tedavi kusuru i ledi i aç kça görülüyorsa bu yönde
bir karar verilebilir; ve doktorunuz sizin gördü ünüz bedensel
hasarda bir kusuru olmad
kendisi ispat etmek mecburiyetindedir
(aksini ispat yükümlülü ü). Bu konuda daha fazla derine
inmeyece iz; burada verilen bilgiler size yeterli görünmüyorsa bir
avukata ya da hasta dan ma masas na (Patientenberatungsstelle)
ba vurun.
Zaman a
Zaman a
hak talebinde bulunabilece iniz zaman dilimidir. Bu
süre içinde giri imde bulunmazsan z hakl bile olsan z ba vurunuz
geçersiz olacakt r. Maddi ve manevi tazminat için hak talebinde
bulunma süresi hesaplan rken, yanl tedavi yap ld
ve sizi
ma dur eden ki inin kim oldu unu ö rendi iniz tarih esas al r ve
rendi iniz y n sonundan itibaren ba layan bu süre üç y ld r.
Ba vuru süresi toplamda yanl tedaviden sonraki 30 y geçemez.
er mahkeme d hak arama yollar na ba vurulmu sa zaman
süresi taraflardan biri görü melerden çekilene kadar i letilmez
(beklemeye al r). Ayn ey bir hakeme ba vurulmu sa veya
mahkemede dava görülmekteyse de söz konusudur.
Bir hastan n yanl tedavi yap ld
ve bundan kimin sorumlu
oldu unu ö rendi i zaman belirlemek ço unlukla zordur. Bu
noktada dikkatli olmak gerekir. Çünkü e er yanl tedaviden
haberdar olabilece iniz halde kendi ilgisizli inizden dolay bunun
fark na varmad ysan z, durumu ö renmenin mümkün oldu u tarihten
itibaren zaman a
süresi i lemeye ba layabilir.
6
2. Ba vuru için gerekli haz rl klar
Hak talebinizi iyi bir ekilde yapman z bak ndan tedaviniz
ras nda bir hasta günlü ü tutman z çok iyi olur. E er böyle bir
günlük tutmad ysan z, hastal k ve tedaviniz s ras nda olup bitenleri
tarih s ras na göre ve maddeler halinde alt alta yaz n. Daha sonra
sizinle ilgili hasta belgelerini inceleyin ve bir kopyas ç kar n.
Hastal
n ve tedavinin seyriyle ilgili kay tlar
Hastal
n ve tedavinizin nas l bir seyir izledi ini hat rlamaya
çal man z ve bu hat rlad klar
ka da geçirmeniz haf zan
canland rmaya yarar. Baz nedenlerle bu gayet önemlidir:
Hastal
n nas l bir seyir izledi ini ba ka doktorlara, hasta
dan ma masas na veya bir avukata k saca aktarman z gerekir;
hak talebinizi kabul ettirmeniz y llar boyu sürebilir ve ayr nt lar her
geçen gün daha zor hat rlars z.
Tuttu unuz kay tlar a
daki sorulara aç kl k getirmeli ve u
noktalar ortaya koymal :
Hastal
z nas l ortaya ç kt ve nas l bir seyir izledi?
Doktorunuz ve yard mc lar size de
ayr nt bilgi verdiler?
Tedavi nas l bir süreç izledi?
iklikler hakk nda ne kadar
Doktorunuz tedaviniz hakk nda özellikle de yanl tedavi
ihtimaliyle ilgili olarak hangi aç klamalar yapt ?
Ba ka doktorlar ya da yard mc personel tedaviniz, özellikle de
yanl tedavi konusunda hangi yorumlarda bulundular?
Tedavinizin u veya bu a amas na tan kl k edebilecek
akrabalar z, dostlar z ya da ayn yerdeki ba ka hastalar var
?
Bu tan klar z da hastal
n seyri ve tedaviyle ilgili
hat rlad klar maddeler halinde yazarlarsa, ilerde unutmalar
önlenmi olur.
Hasta dosyas
görme hakk
Doktorlar ve hastaneler hasta dosyalar 10-15 y l boyunca
saklamak zorundad r. Sizin için tutulan hasta dosyas ilke olarak
istedi iniz her an görebilirsiniz (yani bunun için doktorunuzu ikayet
etmek gibi bir amac z olmas gerekmiyor). Bu dosyada örne in
bbi müdahale raporu, bak m raporu, verilen ilaçlar ve tedaviniz için
ne gibi önlemler al nd na dair bilgiler, vücut
n grafi i (yani
ate inizin ölçümleri), EEG, EKG sonuçlar , röntgen filmleriniz ve ayn
zamanda doktorun sizin için tuttu u izleme raporu (ya da kay tlar
bilgisayarla tutuluyorsa yaz ç kt ) bulunur.
Hasta dosyas nda doktorun yazm olabilece i ki isel yorumlar ve
sizinle ve yak nlar zla (veya do rudan sizinle ilgili olmayan ki ilerle)
ilgili izlenimlerini gösteren özel notlar görme hakk z yoktur.
7
Hastane ya da doktor yanl
Ne yapmal ?
tedavi uygularsa –
Dosyada bu tür notlar varsa doktor dosyay size verirken veya
fotokopisini çekerken bu yerleri kapatabilir.
Bir hastan n ölümünden sonra yak nlar n da, e er yanl tedaviden
üphe duyuyorlarsa, varis olarak hak talebinde bulunmak üzere
hasta dosyas görme haklar vard r.
er psikiyatrik ya da psikolojik tedavi görüyorsan z, hasta dosyan z
baz istisnai durumlarda size gösterilmeyebilir. Dosyay görmenizin
engellenmesi için doktorunuzun u türden noktalar ortaya koymas
gerekir:
dosyan n görülmesinin tedaviye olumsuz etki edece i endi esi varsa;
ya da sizinle terapistiniz aras ndaki güven ili kisinde olumsuz etkileri
olabilece i endi esi varsa;
yahut da üçüncü ah slar n (sizin ve terapistinizin d ndaki
kimselerin) gizlilik haklar n zarar görece i endi esi varsa.
Belli belgeleri görme ve inceleme hakk z oldu u gibi bu
kopyalar n ç kar larak size verilmesini isteme hakk z da vard r;
yaln z bu kopyalar için ço unlukla bir bedel ödemeniz gerekir.
Kopyalama bedeli olarak doktor sizden sayfa ba na en fazla 0,50
Euro isteyebilir.
Doktor ve hastanenin ba oldu u kurulu a kar bilgi edinme
hakk
kullanmak üzere giri imde bulundu unuzda baz zorluklarla
kar la abilirsiniz. ste inizi yerine getirilmesinde bazen pratik
engeller ç kabilir kar
za. Hasta dosyan , ya da belge kopyalar
sözlü olarak istedi inizde sonuç alamayabilirsiniz. Bu nedenle bir
dilekçe yaz p vermek daha etkili olur.
Örnek dilekçe 1:
Konu: Tedavim/Hastanede yat
m
Say n ( sim yaz lacak),
da belirtilen t bb belgelerin kopyalar
rica ederim.
n taraf ma verilmesini arz ve
[Tarih belirtmekte yarar var:] (Tarih)’den (Tarih)’e kadar ve genel artlara
uygun olarak. Lütfen bana gönderdi iniz belgelerin eksiksiz ve
do rulu unu teyit edin.
(Tarih ve imza)
Dilekçe örne inin Almancas
Betr. Meine Behandlung / mein stationärer Aufenthalt
Sehr geehrte/r (Name),
Ich bitte Sie um die Übersendung von Kopien Ihrer mich betreffenden
ärztlichen Aufzeichnungen
[(evtl. dazufügen:) für die Zeit von (Datum) bis (Datum)] zu den üblichen
Bedingungen. Bitte bestätigen Sie mir die Richtigkeit und Vollständigkeit
der übersandten Unterlagen.
(Datum, Unterschrift)
8
Örnek dilekçe 2:
Konu: Tedavim/Hastanede yat
m
Say n sim yaz lacak),
../../... tarihli dilekçemle benimle ilgili t bb raporun nüshalar n kopyas
istemi tim. Ne yaz k ki u ana kadar sizden bir yan t alamad m. Benimle
ilgili ../../... ile ../../...tarihleri aras nda kay tlar n taraf ma (Tarih) tarihine
kadar iletilmesini tekrar rica ediyorum. [( unu da ekleyebilirsiniz): Aksi
takdirde haklar
aramak üzere avukat/mahkeme arac
na
ba vuraca
bilmenizi isterim.]
(Tarih ve imza)
Dilekçe örne inin Almancas
Betr. Meine Behandlung / mein stationärer Aufenthalt
Sehr geehrte/r (Name),
mit Schreiben vom (Datum) hatte ich Sie um die Herausgabe von Kopien
Ihrer mich betreffenden ärztlichen Aufzeichnungen [(ggf.:) für die Zeit
von (Datum) bis (Datum)] zu den üblichen Bedingungen gebeten. Leider
habe ich seitdem nichts von Ihnen gehört. Ich bitte Sie daher nochmals
um die Übersendung der Unterlagen bis zum (Datum). [(ggf. dazufügen:)
Nach erfolglosem Fristablauf werde ich anwaltliche/gerichtliche Hilfe in
Anspruch nehmen.]
(Datum, Unterschrift)
Bir ay içinde yan t almam san z, ikinci bir dilekçe yaz p 1 ila 3 hafta
aras nda bir mühlet içinde hasta raporunu veya kopyalar
alamad
z taktirde belgeleri görmeyi veya kopyalar mahkeme
yoluyla isteyece inizi bildirin.
kinci dilekçenize de yan t verilmezse bilgi edinme hakk
mahkeme kanal yla uygulatabilirsiniz. Baz ko ullarda, güvendi iniz
ba ka doktorun meslekta k ili kileri sayesinde belgeleri temin edip
size iletmesi daha kolay bir yol olabilir. E er bir ev doktorunuz varsa
(örne in ba oldu unuz sa k sigortas böyle bir yap öngörüyorsa)
zaten sizle ilgili bütün tedavi kay tlar n bu doktorda toplanmas
gerekmektedir. Bu durumda edinmek görmek istedi iniz evrak ev
doktorunuz arac
yla da sa layabilirsiniz.
9
Hastane ya da doktor yanl
Ne yapmal ?
tedavi uygularsa –
kinci dilekçenizde gerekti inde, hasta dosyan görme hakk zla ilgili
kanun maddelerini ve hukuki düzenlemeleri de hat rlatabilirsiniz:
Medeni Kanun’un (Bürgerliches Gesetzbuch) 810. maddesi uyar nca
(Almancas : nach § 810 BGB) hastanede hakk zda tutulan sa k
belgelerini (hasta dosyas ) görme hakk z vard r; kanun bu hakk
öyle tan mlar: Sizinle ilgili ve sizin ad za “ba kas n elinde tutulan
belgeler”.
Pek çok mahkeme karar yla hastan n kendi tedavisiyle ilgili belgeleri
görmek istemesi, bu evrak n kopyalar n ç kar lmas hasta haklar
kapsam nda onaylanm r (örne in Yarg tay’ n (Bundesgerichtshof)
23.11.1982 tarihli karar , Hukuk Bülteni (NJW) 1983, S. 328 ve
Anayasa Mahkemesi’nin 16.9.1998 tarihli karar – 1 BvR 1130/98).
Hem Federal devlete hem de eyaletlere ait “Ki isel Verilerin
Korumas Kanunlar ” da, ilgili ki ilerin kendileri hakk nda tutulan
kay tlar görme hakk düzenlemi tir.
Röntgen filmlerinin verilmesi hakk da bir mahkeme karar yla teyit
edilmi tir (Aachen Eyalet Mahkemesi’nin 16.10.1985 tarih ve 7 S
90/85 say karar ).
Doktorun çekti i röntgen filmleri doktora aittir. Mahkeme kararlar na
göre filmleri görmenizin sizin için önemi oldu unu ortaya koyman z
ve doktorun filmlerin size teslimini reddetmek için geçerli bir nedeni
olmad taktirde, bu filmlerin as llar n size verilmesi gerekir.
Doktorun röntgen filmlerini tedavide rol alan di er bir meslekta na
daha sonra kendisinin gönderece ini ileri sürmesi, filmlerin size
verilmesini reddetmek için geçerli bir neden de ildir. Röntgen
yönetmeli inde de hastaya ait röntgen kay tlar n, hastay daha
sonra muayene ya da tedavi eden doktor yahut di hekimine
gerekmesi durumunda fuzuli muayene tekrar na sebep olmamak için
hastaya verilece i aç kça belirtilmi tir.
Hasta dosyan görüp inceleme imkan na kavu tunuz diyelim, art k
(gerekiyorsa avukat z ve t p konusunda bir bilirki iyle görü erek)
hak talebinizin kabul edilebilir bir ekilde sunulup sunulamayaca
yukar tahmin edebilirsiniz. Bazen karma k bir t bbi durumu
aç kl a kavu turabilmek üzere özel bir t bbi rapor al nmas
gerekebilir (A
ya bak n). Ayr ca fazla paran z olmad için
uzmana dan maktan vazgeçmeniz gerekmez. Ya dan manl k
yard
çerçevesinde bir avukat arayabilir ya da e er varsa devlet
hizmeti olan dan ma masalar ndan birine yahut da bir tüketici
merkezinin hasta dan ma masas na ba vurabilirsiniz. Ancak her
halükarda ba vuraca
z ki inin hasta haklar alan nda hukuk
formasyonundan geçmi birisi olmas gerekir.
Sa
k sigortas ndan bilgi edinme
Söz konusu hak talebinizi sürdürmenin bir sonuç getirip
getirmeyece ini tahmin edebilmek için t p konusunda uzman
bilgisine ihtiyac z vard r; bu konuda size en faydal olacak
kurumlar n ba nda sa k sigortan z gelir, çünkü sigortan n ve sizin
hedefleriniz ayn r. Geçmi te sa k sigortalar genellikle “haz ra
konan” pozisyonunda oluyorlard . Hasta daha önce kendi çabas yla
ve masraf riskini göze alarak hak talebini sonuçland rd ktan sonra
sa k sigortas devreye girip doktordan veya onun sigortas ndan ek
10
tedavilerin masraflar talep etme yoluna gidiyordu. 1993 tarihli
sa k reformundan sonra durum de ti ve yanl tedaviden dolay
sigorta hizmetlerini ilgilendiren bir hak talebinde bulunman z
durumunda sa k sigortan n sizi destekleme imkan aç lm oldu.
Sosyal Güvenlik Kanunu V (5. Sozialgesetzbuch) Madde 66:
Yanl tedavi durumunda sigortal n desteklenmesi
“Yanl tedavi, sigorta hizmetlerinden yararlanarak tedavi görüldü ü bir
durumda meydana geldiyse hastalar n hak taleplerinde onlara destek
olabilir; Kanunun Onuncu Bölümünün 116. Maddesinde öngörüldü ü gibi
sa k sigortas n kar lamas gereken durumlar bunun d ndad r.“
Kanunun yükledi i bu görevi sa k sigortalar bugüne kadar çok
farkl ekillerde yerine getirdi. Baz lar konuyu sadece yetkili bilirki i
komisyonuna veya Tabipler Odas ’n n hakem kuruluna sevk etmekle
yetindi (a
ya bak n); ba kalar yanl tedavi ve eksik bilgilendirme
konusuna ve muhtemel maddi manevi tazminat taleplerinin ne
olabilece ine katk da bulunacak kapsaml bilgiler verme yoluna gitti.
Bu tür durumlarda yanl tedavi ve bilgilendirme eksikli iyle ilgili
(hasta için ücretsiz) rapor yaz lmas amac yla Sa k Sigortas T bbi
Servisi (Medizinische Dienst der Krankenversicherung MDK) giderek
daha fazla devreye sokuluyor. Sa k sigortalar bugüne kadarki
düzenlemelere göre size destek vermeye mecbur olmasa da, bu tür
bir deste in verilmesi konusunda srarl olun. Size destek olmaya
yana mamas halinde gerekirse sigortan de tirin.
11
Hastane ya da doktor yanl
Ne yapmal ?
tedavi uygularsa –
3. Taleplerinizi nas l kabul
ettirebilirsiniz?
Uzla ma yoluna gitmek
Mahkemeye ba vurmadan önce doktorla veya hastanenin ba
oldu u kurulu la veyahut zorunlu sa k sigortas yla mahkeme d
yöntemle anla maya çal man z gerekmektedir. Baz eyaletlerde
taraflar n anla mas konusunda devreye giren bir “uzla ma
masas ” (Gütestelle) vard r, e er yoksa sizin avukat z anla ma için
bir teklif getirebilir. Dava aç lmadan sorunun çözülmesi için uzla ma
çabas sonuç vermezse, son uzla ma denemesi birinci duru mada
mahkeme huzurunda yap r.
En iyi yol, yanl tedavi konusunda üphenizi ilgili doktora veya
hastanenin ba oldu u kurulu a yaz olarak yöneltmeniz ve
meslek risklerine kar doktoru sigortalayan kurulu un
(Berufshaftpflichtversicherung) ö renmenizdir. Muhatab z bu bilgiyi
size vermek istemezse görü meleri yine de önce sadece kendisiyle
sürdürün.
Doktorun, hastanenin ba oldu u kurulu un veya zorunlu sa k
sigortas n size kulak vermesini sa lamak için doktor hatas ve
buradan do acak talebinizi iyi bir ekilde ortaya koyman z ve
belgelemeniz gerekir (Yukar ya bak z: spat Yükümlülü ü). Sigorta
sizin tazminat talebinizi yerinde bulursa genellikle i birli i teklifinde
bulunur ve masraf kendisine ait olmak üzere durumu raporland rma
yoluna gider. Normalde sigorta ve hasta, rapor talebini birlikte
olu turur ve bilirki iyi kar kl dan mayla seçer.
Talebinizle ilgi zaman a
süresi, muhtemelen talebinizi
kar lamas gereken tarafla sizin aran zdaki görü meler s ras nda
durdurulur (beklemeye al r) (Yukar ya bak z: Zaman A
).
Önemli not: Görü melerin, tedavide rol alm tüm taraflar n kat
yla
sürdürülmesi gerekir. Diyelim ki görü melerin sonunda hatan n
sorumlusunun operatör de il de anestezist oldu u ortaya ç karsa, bu
ki i (anestezist) o ana kadar ki i görü melerin d nda kald için talep
hakk
n geçerlilik süresi bitmi olabilir. Bu nedenle görü melerde
taraflar n kimler olaca konusu titizlikle belirlenmelidir. Görü melerin
devam etmemesi durumunda, zaman a
süresini tekrar durdurmak
için zaman geçirmeden dava açma yoluna gidilmelidir.
Karma k durumlarda, özellikle mesela sürekli hasarlar varsa veya
olaca görülüyorsa, sigortan zdan sizin talebinizi ilk ad m olarak
ilkece kabul etmesini isteyin. Bu durumda bir yanl tedavinin söz
konusu oldu u ve sigortan n sonuçta size bir tazminat ödeyece i
netle tirilmi olur. kinci ad m olarak yap lacak ey (art k sadece)
tazminat n miktar n belirlenmesidir. Talebinizin ilkece kabul
edilmesi zaman a
süresinin tekrar s rdan ba lamas sa lar.
Sigortalar talebinizi ilkece kabul ettiklerinde genellikle kendilerine
göre uygun dü ecek bir tazminat öderler; buna ek olarak avukatl k
masraflar da üstlenmeleri gerekir. Bu nedenle avukatl k
masraflar n miktar konusunda görü meleri hasta haklar
konusunda deneyimli bir avukata b rak n.
12
Mahkeme d yollarda görü meler genellikle kar kl tekliflerin orta
yolunun bulunmas yla tamamlan r. Gerçi taraflar kendi
pozisyonlar nda srar ederler, ama sonunda bir ekilde uzla ma
yoluna girerler ve orta bir yerde bulu urlar, böylece kimse kaybeden
durumuna dü mez. Baz durumlarda, gerçek hasar n düzeyi,
uzla ma an nda henüz tam belli olmam r. Bu nedenle uzla maya
var rken, o an için belli olmayan hasarlar için, uzla maya ileride
ortaya ç kmas mümkün ek taleplerin de dahil edilmesine dikkat edin!
Tabip odalar
kurullar
n bilirki i komisyonlar ve hakem
Kar taraflarla do rudan görü meler sonuç vermezse yetkili
kurulu lar n hakemli ine ba vurulabilir. Yanl tedavi üphesi
durumunda konuyu t bbi olarak rapor etmek üzere eyalet tabip
odalar n görevlendirdi i “bilirki i
komisyonlar ” (Gutachterkommissionen) ve “hakem
kurullar ” (Schlichtungsstellen) vard r; bu birimler k smen doktorlar n
zorunlu sigortalar taraf ndan finanse edilirler. Hakemli e
ba vurman z, bilirki i raporu da dahil olmak üzere sizin için
ücretsizdir. E er siz kendiniz avukat görü üne ba vurursan z veya
sizi bir avukat n temsil etmesini isterseniz avukat n ve hukuk
dan man n ücretini kendiniz ödersiniz. Hakemlik i leminin esas ,
hasta belgelerinin incelenerek t bbi rapor yaz lmas olu turur. lgili
doktor hangi tabip odas na üyeyse, o odan n bilirki i komisyonu ve
hakem kurulu yetkili birimdir. Farkl eyaletlerdeki komisyonlar n ve
kurullar n yerel farklar burada ele alam yoruz. lemin biçimine
ili kin buradaki aç klamalar z hepsi için geçerli ortak ilkelerdir:
Bilirki i komisyonlar ve hakem kurullar ’n n üyeleri farkl
mesleklerden olabilir, ama genellikle hukukçular ve t pç lardan
olu ur.
lemin ba lat lmas için gerekli dilekçe, yanl tedavi yap ld
iddias nda bulunan hasta taraf ndan veya kendisine böyle bir
suçlama yöneltilen doktor veya hastane taraf ndan verilebilir.
Hakemlik i lemi iste e ba
r. Bu nedenle ancak iddia
taraflar n onay yla yürütülebilir. Burada taraflar, sizi tedavi eden
doktor veya hastane, ya da onlar n zorunlu sigortalar veya onlar
finanse eden kurumlard r (eyalet, il yönetimi, belediye v.s.).
Taraflar isterlerse kendileri ad na temsilci atayabilirler, örne in
avukat tutarak veya hasta masas na ba vurarak (Patientenstelle).
Konunun ele al nmas için ayn konuda daha önce bir ceza veya
hukuk mahkemesinde dava aç lm veya karara ba lanm
olmamas gerekir.
ddia edilen yanl tedavi olay n genelde be y ldan eski
olmamas gerekir.
Zaman a
süresi, i lem süresince durdurulur (beklemeye
al r) ve i lemin kesintiye u ramas ndan veya bitmesinden alt ay
sonra tekrar i lemeye ba lar.
Bilirki i komisyonlar n ve hakem kurullar n kararlar ba lay
de ildir, sadece tavsiye karar niteli indedir; ama yine de daha
sonraki bir dava için büyük önemi olabilir!
13
Hastane ya da doktor yanl
Ne yapmal ?
tedavi uygularsa –
Hakemlik i leminde muhtemel bir maddi ve manevi tazminat n
miktar belirlenmez; bu konuda kar tarafla uzla man z veya
mahkeme yoluna ba vurman z gerekir.
Ço u bilirki i komisyonunda ve hakem kurulunda, hastan n
yetersiz bilgilendirilmesi ve belgeleme eksikli i hususlar
incelemeye dahil edilmez ve ispat yükümlülü ünü kolayla rma
yoluna gidilmez.
Hakemlik i leminde bir yanl tedavi durumu belirlenmi olmasa
da mahkemeye ba vurma yolu aç kt r. Belki de mahkemenin
atayaca bilirki i hakem kurulunun vard ndan ba ka bir sonuca
varabilir.
Kuzey Almaya Tabip Odalar Zorunlu Doktor Sigortas na Ba
Hakem Komisyonu
(Hamburg, Schleswig-Holstein, Niedersachsen, Bremen, MecklenburgVorpommern, Brandenburg, Berlin, Sachsen-Anhalt ve Thüringen
eyaletleri için yetkili kurul)
Hans-Böckler-Allee 3
30173 Hannover
Di er eyaletlerin bilirki i komisyonlar n ve hakem kurullar n
adreslerini Federal Tabipler odas ’n n (Bundesärztekammer) internet
sayfas nda (www.baek.de) Hasta bilgilendirme/Yanl Tedavi ba
alt nda (Patienteninformationen / Behandlungsfehler) bulabilirsiniz.
Hukuk mahkemesinde dava
Maddi ve manevi tazminat talebinizi, bir bilirki i komisyonu ve hakem
kurulu arac
yla mahkeme d yola ba vurarak elde etmek yerine
(ama bu yola ba vurduktan sonra da) mahkeme yoluna ba vurarak
da uygulamaya sokabilirsiniz. Tazminat miktar (bu miktar maddi ve
manevi tazminat olarak sizin kar taraftan talep etti iniz rakamd r)
5.000 € ve alt ndaysa davaya bakmaya bir alt mahkeme olan
Amtsgericht, daha yüksek rakamlarda bir üst mahkeme olan
Landgericht yetkilidir. Davaya bakmaya yetkili mahkeme, suçlanan
doktorun veya hastanenin ba oldu u kurulu un ba oldu u
ilçenin (Bezirk) mahkemesidir. Alt mahkeme Amtsgericht’in
kararlar Landgericht’te temyize götürebilirsiniz (verilen karar üst
mahkemenin gözden geçirmesini isteyebilirsiniz).
Landgericht’te sizi bir avukat n temsil etmesi artt r. Ama
Amtsgericht’te de, hukuki konuda kendinizi yeterli ve güvende
görmüyorsan z avukat tutman z do ru olur.
Ortada bir yanl tedavi oldu unu ve bedensel hasar n bu yanl
tedaviye ba olu tu unu ispat etmesi gereken taraf genelde
sizsiniz. Sizin veya suçlanan doktorun elindeki (henüz dava
aç lmadan önce al nm ) özel bilirki i raporlar davada ancak
dayanak olabilir, kesin delil say lmaz. Bu tür raporlar n esas yarar ,
davan n nas l sonuçlanabilece i konusunda iyi kötü bir tahmin
yapmay sa lamas r. Mahkeme her halukarda bir bilirki i
atayacakt r ve tereddüt durumunda karar bu bilirki inin raporuna
dayand racakt r. Ama e er siz mahkeme öncesinde kendi
giri iminizle delil tespit yoluna gittiyseniz (“Selbstständiges
Beweisverfahren” denen durum) oradaki rapor da daha sonraki
hukuk mahkemesi için ba lay
r.
14
Bilirki i komisyonlar ve hakem kurullar n kararlar sizin lehinize
sonuçlansa bile birçok durumda yine de mahkeme yoluna
ba vurman z gerekebilir, çünkü doktorun veya hastanenin sigortas
var lan sonucu kabul etmek ve buna ba do acak maddi tazminat
talebini kar lamak istemeyebilir veya çok dü ük bir manevi tazminat
teklifinde bulunabilir.
Hukuk mahkemesinin masraflar
Genelde tüm mahkeme masraflar , davay kaybeden tarafa yüklenir.
ki taraf n avukatlar n ücretleri de dava konusu parasal mebla n
yüksekli ine göre de ir. Talep edilen miktar yüksekse ücretler de
yüksektir. Tan klara ve bilirki ilere ödenecek ücretler ve huzur hakk
da dava masraflar içinde yer al r.
er taraflar aras bir uzla maya gidilirse herkes kendi masraf
kar lar ve dava masraflar ikiye bölünür. E er dava k smen sizin
lehinize k smen de aleyhinize sonuçlan rsa genel dava masraflar da
orant olarak payla
r. Dava temyize (üst mahkemeye)
götürüldü ünde masraflar genelde daha yüksektir. Yukar da belirtilen
masraflar d nda yol ve tekrar bilirki i masraflar eklenebilir, ayr ca
er mahkeme i lemleri d nda bir avukat tuttuysan z harçlar n bir
sm sizin ödemeniz gerekir. Sizin hukuk sigortan z
(Rechtsschutzversicherung) masraflar ancak daha önceden bu
konuda onay verilmi se üstlenir. Kendi giri iminizle delil tespit yoluna
gittiyseniz (selbstständiges Beweisverfahren) o zaman da ayn ey
geçerlidir ve ard ndan bir dava aç p aç lmamas durumu etkilemez.
Örnek: Diyelim ki 1.200 € miktar nda bir talebiniz var; ilk mahkemede iki
taraf için de en az ndan iki buçuk kat avukatl k harc ve duruma göre
uzla rma için de bir kat harç ödenir. Her harç birimi bu durumda 85
€’dur; buna genel masraflar ve KDV eklenir. Mahkeme her biri 55 €
tutan üç kat harç ister. Davay tamamen kaybederseniz kendi
avukat za, kar taraf n avukat na ve mahkemeye toplam 704,40 €
ödemeniz gerekir. Talep 5.000 € seviyesindeyse avukatl k harc birimi
her avukat için 301 €’ya ç kar, mahkeme harc birimi de 121 €’ya.
Kaybederseniz bu durumda avukatlara ve mahkemeye 2.155,20 €
ödemek zorundas z.
Dava masraflar yard
er geliriniz azsa ve davay kazanma ans z yüksek görünüyorsa,
dava masraflar yard
(Prozesskostenhilfe) alma imkan z var;
ba vuruyu hem “ki isel delil tespit yolu” (bak z bir sonraki bölüm)
için, hem de as l dava süreci için yapabilirsiniz. Dilekçeyi siz veya
sizin ad za avukat z yetkili mahkemeye verebilir. Dilekçeye ek
olarak ekonomik durumunuzla ilgili ki isel bir beyanda bulunman z ve
ilgili belgeleri vermeniz gerekir. Bundan sonra dava masraflar
yard
m alaca
za, yoksa sadece ödeme kolayl tan p
masraflar n sizden taksitler halinde mi talep edilece ine karar
verilecektir.
Hamburg’un ilçelerindeki
(Bezirk) alt mahkemeler
(Amtsgericht)
Ana merkez + Mitte:
Sievekingplatz 1
(Ziviljustizgebäude), 20355 Hamburg
(040) 42843-0 (Santral ),
(040) 42843-4318/-4319
Altona: Max-Brauer-Allee 91,
22765 Hamburg
(040) 42811-01,
(040) 42811-1728
Barmbek: Spohrstraße 6,
22083 Hamburg
(040) 42863-0
Bergedorf: Ernst-Mantius-Str. 8,
21029 Hamburg
oder: Postfach 800240,
21002 Hamburg
(040) 42891-0
Blankenese: Dormienstraße 7,
22587 Hamburg
oder. Postfach 550120,
22561 Hamburg
040 / 42811-01
Harburg: Buxtehuder Straße 9,
21073 Hamburg
oder: Postfach 900161,
21041 Hamburg
St.Georg: Haus der Gerichte,
Lübeckertordamm 4, 20099 Hamburg
oder: Postfach 100321,
20002 Hamburg
Wandsbek: Schädlerstraße 28,
22041 Hamburg
(040 42881-0,
(040) 42881-2942
Landgericht Hamburg (Hamburg
üst mahkemesi)m Sievekingplatz 1
(Ziviljustizgebäude), 20355 Hamburg
(040) 42843-0,
(040) 42843-4318/-4319
Dava masraflar yard
verilmeden önce mahkeme, taleple ilgili
ba ar ans gerçek ve hukuki ko ullara bakarak de erlendirir.
Ba ar z olaca ba tan belli olan bir davada masraf yard
onaylanmaz. Bilmeniz gereken bir di er nokta, dava masraflar
yard , mahkeme masraflar , bilirki i ve sizin avukat
n ücretini
15
Hastane ya da doktor yanl
Ne yapmal ?
tedavi uygularsa –
kapsayabilir, ama kar taraf n avukat n ücretini kapsamaz. Davay
sonunda her eye ra men kaybedecek olursan z, masraf yard
alm olmas z bile, kar taraf n avukat n ücretini tamamen sizin
ödemeniz gerekir.
Doktorla, hastaneyle veya meslek riski zorunlu sigortas yla yap lan
do rudan görü meler sonuç vermezse, konunun nas l devam
edece ine karar verme ihtiyac do ar. Yukar da anlat lan yollardan
her birinin avantajlar ve dezavantajlar var. Avukat zla ve hasta
dan ma masas yla yapaca
z görü mede, hangi yolun sizin
durumunuzda en iyisi oldu unu belirlemeniz gerekir.
Ki isel delil tespit yolu
Çekti iniz a lardan dolay veya yeni bir tedaviye ihtiyaç
duydu unuz için dava aç lmas veya mahkemenin atad
bilirki inin raporunu bekleyecek durumda de ilseniz, tedavinizin
devam ndan önce durumunuzu, mahkemenin de tan yaca bir
bilirki i raporuyla tespit ettirmelisiniz. Bu amaçla Amtsgericht’te
(daha dava dilekçesini vermeden önce) delil tespiti talebinde
bulunabilirsiniz. Delilleri ki isel karar zla tespit yolu, hukuk
mahkemesi i lemlerini bir bak ma öne alm olur. Zaman a
süresi verdi iniz dilekçeyle birlikte ask ya al r.
Bu yöntem iki taraf için de zaman ve para tasarrufu sa layabilir,
çünkü dava açmaktan daha az masrafl r. Ayr ca ço u durumda bu
lemden sonra “gerçek bir dava” aç lmas yoluna gidilmedi i
bilinmektedir:
er mahkemenin atad bilirki i sizin talepleriniz do rultusunda
rapor vermezse, daha sonraki bir davada kazanma ans
n az
oldu unu da anlars z. Bu durumda bir de dava açmak anlams z
olur, çünkü talep için gerekli ko ullar n varoldu unu u anda bile
kan tlayam yor durumdas zd r. Taleplerinizde daha fazla srar
etmezseniz bo una zaman, para ve emek harcamaktan
kurtulursunuz.
Öte yandan e er yanl tedaviye delil olu turacak bir bilirki i
görü ü elde etmi seniz, bu durumda dava aç lmas göze almak,
kar taraf için maddi aç dan mant kl de ildir.
16
Hangisi uygun yol: Hakem kuruluna m , mahkemeye ba vuru mu?
Bir bilirki i komisyonuna veya hakem kuruluna ba vurman n birçok
bak mdan dezavantaj vard r; avantaj olarak ise tek pratik neden
gösterilebilir.
Avantaj: üphelenilen yanl tedaviyle ilgili olarak, ücret
ödemeyece iniz bir t bbi bilirki i raporu elde etmi olursunuz.
Dezavantajlar :
Bilirki i komisyonlar , kurumsal ve personel bak ndan parasal
yönden tabip odalar na ve doktorlar n zorunlu sigortalar na ba ml
ve bu nedenle tarafs z olmayabilirler.
r
Bu komisyonlar n üyeleri aras nda, istisnalar hariç hastalar n veya
sa k sigortalar n temsilcileri bulunmaz.
lem sadece yaz sürdürülür, konu genelde tan klar ve taraflar n
kat laca sözlü bir görü meyle ele al nmaz.
Genellikle belgelerin durumuna göre karar verilir, hastan n
muayenesi, istisnalar d nda öngörülmez.
Hastan n ispat yükümlü ünü kolayla rma veya tersini ispat
yükümlülü ü yoluna (hastay yetersiz bilgilendirme veya belgeleme
eksikleri gibi durumlar söz konusu olsa bile) hemen hemen hiç
gidilmez.
Bilirki i komisyonlar n ve hakem kurullar n yapt m gücü yoktur,
örne in hasta kay tlar n gönderilmesini zorunlu tutamazlar.
Bilirki i komisyonlar ve hakem kurullar , hukuk mahkemelerinden
farkl olarak hukuki hüküm veremezler ve taraflar n durumu farkl
sergilemeleri halinde kimi daha fazla inand
bulduklar yönünde bir
karar veremezler. Konu tart mal olabilir, hatta sadece bir konunun
bbi aç dan de erlendirmesi de il, o konunun kendisi bile tart mal
olabilir; özellikle de böyle durumlarda hakemlik yoluna gidilmesi
anlaml de ildir. öyle örnekleyelim: Sorun hastaya bir i nenin
yap lmas n do ru olup olmad ndan ibaret de ilse, o i nenin
yap p yap lmad bile tart ma konusuysa hakemli e ba vuru,
hastay memnun edecek bir sonucu genelde vermeyecektir.
Buna kar k bir hukuk mahkemesi davas , konunun mahkeme
taraf ndan etrafl ca incelenmesine imkan verir. Ama tabii hukuk
mahkemesinde her zaman dava masraflar yüklenme riski vard r.
17
Hastane ya da doktor yanl
Ne yapmal ?
tedavi uygularsa –
4. Doktora kar
önlemler
Ceza hukuku
Ceza mahkemesinde görülecek bir davan n esas konusu,
mahkemenin isminden de anla laca üzere doktorun devlet
kurumlar taraf ndan cezaland lmas r. Bu davada hastan n yanl
tedavi suçlamas kendisinin kan tlamas gerekmez. Ceza
mahkemesine verilecek bir dilekçe üzerine, görevi gere i savc k
konuyu devral r ve gerekli incelemeleri yapar. Burada savc
n
elinde geni imkanlar vard r: Tan klar dinler, t bbi bilirki i raporu
yaz lmas sa lar ve gerek gördü ünde belgelere (mesela tedaviyle
ilgili kay tlara veya doktorun kendi zorunlu sigortas na kar verdi i
beyana) el koyar. Hukuk mahkemesinden farkl olarak burada siz
davan n taraflar ndan biri de ilsiniz. Ama e er savc k dava açmaya
gerek görürse ve esas dava görülmeye ba lan rsa siz tan k olarak
mahkemeye ça labilirsiniz. Ayr ca davaya “müdahil” olarak
(ma dur ikayetçi olarak) kat labilirsiniz. Bu s fat sizin davan n
seyrine etki etmenize imkan tan r.
er dava konusu sa k sisteminin genel bir sorunuyla ilgiliyse o
zaman konu bas n ilgisini çekmeye yeter ve konu kamuoyuna mal
olaca için ortaya ç kacak de erlendirme, ele tiriler, hatta
artlardaki de iklikler, davan n sonuçlanmas ndan önce konuyla
ilgili olumlu geli melere yol açabilir.
Ceza mahkemesinin konusu ma durun maddi ve manevi tazminat
elde etmesi de ildir. Ama e er mahkeme karar ortaya ç p
yürürlü e girmi se, bu sonuç hukuk mahkemesinde takip edilecek bir
tazminat davas için de bir tür ön karar etkisi yapar. Ceza davas ,
suçlanan taraf n belli sorumluluklar ve talimatlar yerine getirmesi
kayd yla dü ürüldü ü zaman da (davan n görülmesine son verilmesi
durumu) ayn ey geçerlidir.
Ama birçok olayda i bu noktalara kadar gelmez (bu durumlarda
kullan lan ifade “daval n suçunun sabit olmamas ” eklindedir). Çok
az durumda doktorlar n ceza almas , birçok ma durun gözünde bir
haks zl kt r, çünkü ceza mahkemesine ba vururken adaletin yerini
bulaca umudunu ta
lard r. Ama davan n dü ürülmesinin birçok
durumda nedeni, burada hukuk davalar ndakinden farkl kurallar n
geçerli olmas r. Elbette hukuk sistemimiz bir doktorun tedavi
ras nda hata yapmas na göz yummaz. Ama çok az durumda bu
hatalar n bedeli para, hatta hapis cezas olacakt r. Belki ancak ilgili
doktor bu tür hatalar sistemli bir ekilde veya özellikle suçlu duruma
dü erek yap yorsa veya çok vahim bir hataya yol açm sa söz
konusu olabilir. Tabii e er hata, deneyim yetersizli i veya
beceriksizlik yüzünden yap lm sa, hastay ma dur eden taraf
tazminat ödemek durumundad r, ama ceza mahkemelik bir durum
yoktur. lke olarak doktorlar n hastalar n iyile mesi için hizmet
etmeye çal klar dü üncesi geçerlidir. Bu nedenle ceza almalar
oldukça az durumda söz konusu olur.
18
Örnekler: Hamburg son 20 y lda birçok t bbi skandal ya ad . ki
ba hekimin yanl tedavileri ve hatalar dizisinden dolay Hamburg
yönetimi, doktorlar n sigortalar yla birlikte ma dur hastalara 40 milyon
Euro’dan fazla maddi ve manevi tazminat ödemek zorunda kald . Ama iki
doktor sadece birer vakadan dolay ceza mahkemesinden mahkumiyet
ald lar ve verilen ceza iki doktor için de dü üktü (5.000 €’dan az – ikinci
bir davada ise, aradan geçen 12 y ll k süreye ra men yürürlü e girmi
bir karar hala yok).
Konu hesap hatalar yla ilgili olunca durum de ir. E er savc k bir
kerelik bir “hesap hatas ” yap lmad
, bir hesap hilesinin söz
konusu oldu unu ve doktorun hastas na veya sa k sigortalar na
maddi zarar verme kast yla hareket etti ini belirlerse doktor hakk nda
ceza davas aç r.
Dü ürülen bir ceza davas , belli durumlarda hastan n açaca hukuk
davas üzerinde olumsuz etki yapabilir. Ceza mahkemesinin
dosyalar hukuk davas nda da dikkate al nabilir ve orada bilirki ilik
yapan ayn uzmandan rapor istenebilir.
Ceza ve hukuk davalar ayn zamanda ba latman n fazla bir yarar
olmaz. Böyle bir durumda ya hukuk mahkemesi ceza davas n
sonucunu dikkate almak üzere davay ask ya al r, ya da ceza
mahkemesi, hukuk davas na masrafs z bir bilirki i raporu sunmamak için
davaya ara verir. Böylece y llar geçebilir. Alt düzey mahkemelerde bile
bir davan n be y l sürmesi az rastlanm bir durum de ildir. Ard ndan
yine y llar alabilecek bir temyiz davas , hukuk mahkemesindeki dava ve
son olarak da tazminatla ilgili i lem gündeme gelebilir.
er bir bedensel yaralama nedeniyle ikayette bulunacaksan z ya
polise ya da do rudan savc a gidin. Dilekçe verme süresi üç ayd r,
sürenin ba lama tarihi sizin olay ve faili ö rendi iniz günden itibaren
ba lar. E er dilekçe hakk , yaralanan n ölümü üzerine yak nlar na
geçmi se, dilekçe süresi, ölüm olay ndan sonra en erken üç, en fazla
alt ay içinde sona erer.
Meslek hukuku
Hukuk ve ceza davalar na paralel olarak doktorlar n meslek
organizasyonlar disiplin soru turmas açabilir. Disiplin
soru turmas n sizin aç zdan özelli i ceza davas ndakine benzer.
Yani siz burada bilgi verici durumda olursunuz, en fazla tan k olarak
dinlenirsiniz, dolay yla disiplin soru turmas üzerinde yönlendirici
bir etkiniz olmaz. Belgeleri görme hakk z da yoktur ve
soru turman n sonucu da genellikle size bildirilmez.
Meslek mahkemesinin amac sizin haklar
korumak de il,
mesle in sayg nl
korumakt r. Doktor taraf ndan yap lan her hata,
size (ve sa
za) zarar vermi olsun olmas n meslek
sorumluluklar na ayk dü mek anlam na gelir.
er doktorunuzun görevine uygun davranmad kan ndaysan z
(örne in yanl tedavi uygulad , s r saklama ilkesine uymad veya
hatal hesap ç kard ) yetkili tabip odas na ba vurun. Tabip odas
do rudan kendisi soru turma yoluna gidebilir veya konuyu meslek
19
Hastane ya da doktor yanl
Ne yapmal ?
tedavi uygularsa –
mahkemesine iletebilir. Doktora kar ba vurulabilecek yapt mlar
unlard r: K nama, uyar , para cezas , en kötü durumda meslek
ahlak na ayk hareket edildi inin tespiti ve son olarak da meslekten
men.
Bu bilgilendirme k lavuzu almanca ve rusça dillerinde de mevcuttur.
Die Übersetzungen wurden finanziert mit Unterstützung der
Hamburgischen Arbeitsgemeinschaft für Gesundheitsförderung
(HAG), Repsoldstr. 4, 20097 Hamburg,
Tel. (040) 6322220, Fax (040) 6325848,
eMail: [email protected], www.hag-gesundheit.de
Für die Übersetzungen sorgte das
Ethnomedizinische Zentrum Hannover,
Königstraße 6, 30175 Hannover,
Tel.: 0511/168410-20 , Fax: 0511/457215,
eMail: [email protected], www.ethno-medizinisches-zentrum.de
Fiyat (Preis):
2,50 €
Impressum
2. Auflage, September 2006
© Verbraucherzentrale Hamburg
Kirchenallee 22, 20099 Hamburg
Tel. 040/24832-0
Internet: www.vzhh.de
eMail: [email protected]
20
Patientenberatung:
telefonisch: (040) 24832-230
(Mo-Fr 10-13, Mi 17-19)
persönlich: nach Vereinbarung
eMail: [email protected]
Die Arbeit der Patientenberatung der Verbraucherzentrale wird
unterstützt aus Mitteln der Freien und Hansestadt Hamburg, Behörde für Soziales, Familie, Gesundheit und Verbraucherschutz.