Løysingar av utvalde eksamensopopgåver med GeoGebra.pdf

Sigbjørn Hals, 11.08.12
Eksamensoppgåver og løysingar med GeoGebra
Innhald
1P. Oppgåve 4, våren 2012..................................................................................................... 2
1P. Løysing av oppgåve 4, våren 2012 .................................................................................. 2
1T. Oppgåve 6, våren 2012 ..................................................................................................... 4
1T. Løysing av oppgåve 6, våren 2012 .................................................................................. 4
2P. Oppgåve 6, våren 2012..................................................................................................... 5
2P. Løysing av oppgåve 6, våren 2012 .................................................................................. 5
S1. Oppgåve 4, våren 2012..................................................................................................... 7
S1. Løysing på oppgåve 4, våren 2012 .................................................................................. 7
R1. Oppgåve 7, våren 2012 .................................................................................................... 8
R1. Løysing på oppgåve 7, våren 2012 ................................................................................. 9
S2. Oppgåve 5, våren 2012................................................................................................... 11
S2. Løysing av oppgåve 8, våren 2012 ................................................................................ 11
R2. Oppgåve 8, våren 2012 .................................................................................................. 14
R2. Løysing av oppgåve 8, våren 2012 ................................................................................ 15
1
Sigbjørn Hals, 11.08.12
1P. Oppgåve 4, våren 2012
1P. Løysing av oppgåve 4, våren 2012
Løyst av Tore Oldervoll, Sinus, Cappelen Damm
f ( x )  0,05x 2  2,60x  0,50
a) Vi teiknar grafen i GeoGebra ved å taste slik
Det gjev denne grafen:
Vi finn fødselsvekta ved å skrive f(0) i inntastingsfeltet. Det gjev dette svaret i
2
Sigbjørn Hals, 11.08.12
algebrafeltet:
Dette er sjølvsagt det same som konstantleddet.
Ein gris veg 0,5 kg ved fødselen.
For å finne når grisen veg 20 kg, skriv vi y = 20 i inntastingsfeltet. Deretter vel vi
Skjering mellom to objekt. Det gjev skjeringspunktet som vist på neste figur.
Grisane veg 20 kg etter 9 månader.
Vektauken per månad er då
20 kg  0,5 kg 19,5 kg

 2,2 kg/md
9 md
9 md
3
Sigbjørn Hals, 11.08.12
1T. Oppgåve 6, våren 2012
1T. Løysing av oppgåve 6, våren 2012
Løyst av Tore Oldervoll, Sinus, Cappelen Damm
Dette er eit binomisk forsøk med fast sannsyn på 0,40 for å trekkje ein person med
matpakke. Vi brukar sannsynskalkulatoren i GeoGebra og fyller han ut slik:
Her er X talet på personar med matpakke blant dei 50.
a) Frå tabellen til høgre i skjermbildet ser vi at sannsynet for at det er nøyaktig 20, er
P( X  20)  0,1146
b) Frå figuren ser vi at sannsynet for at meir enn 15 har matpakke, er
P( X  15)  P(16  X  50)  0,9045
4
Sigbjørn Hals, 11.08.12
2P. Oppgåve 6, våren 2012
2P. Løysing av oppgåve 6, våren 2012
Løyst av Tore Oldervoll, Sinus, Cappelen Damm
Vi brukar GeoGebra og legg inn tala i reknearket:
No høgreklikkar vi, vel Lag og Liste med punkt. Deretter skriv vi RegEksp[Liste1].
Det gjev denne grafen, der vi har valt å vise Namn og verdi i staden for bare Namn
på grafen.
Vi har valt å avgrense grafen til positive x-verdiar opp til 120. Det gjer vi ved å skrive
Funksjon[RegEksp[Liste1], 0, 120]. Det er ikkje krav om dette i oppgåva.
5
Sigbjørn Hals, 11.08.12
Vi ser at den funksjonen som passar best, er f ( x )  1,27  1,016x .
c) Vi ser av funksjonsuttrykket at vekstfaktoren er 1,016.
Auken er då 1,6 % per år.
d) Vi skriv y = 4.6 i GeoGebra og finn skjeringspunktet mellom den linja og grafen
ved hjelp av Skjering mellom to objekt. Vi får fram skjæringspunktet (83, 4.6)
som vist på grafen i oppgåve a.
Folketalet var 4,6 milliardar i 1983 ifølgje modellen.
e) Folketalet blir dobla første gong når det har auka frå 1,27 milliardar til
2  1,27 milliardar = 2,54 milliardar. Vi skriv y = 2,54 i GeoGebra og finn
skjeringspunktet som forklart i oppgåve b. Vi finn skjeringspunktet (44.8, 2.54).
Fordoblingstida er på 45 år.
I tabellen ser vi at folketalet er fordobla frå 1927 til 1974. Det er 47 år og passar
godt med svaret vårt. Folketalet er også fordobla frå 1961 til 1999. Det er 48 år og
passar godt det også.
f) For å finne folketalet i 2025 og 2045 skriv vi f(125) og f(145) i GeoGebra. Vi finn
svara i algebrafeltet:
6
Sigbjørn Hals, 11.08.12
Modellen gjev folketalet 8,8 milliardar i 2025 og 11,9 milliardar i 2045. Vi ser at
modellen gjev for høgt folketal både for 2025 og for 2045. Forskjellen er størst for
2045.
S1. Oppgåve 4, våren 2012
S1. Løysing på oppgåve 4, våren 2012
I GeoGebra 4.2 kan vi løyse likningssystemet ved å skrive inn kvar av likningane i
CAS- delen, merke dei to linjene og klikke på x =.
Løysing med CAS i GeoGebra 4.2:
Grafisk løysing med GeoGebra:
Fordi det står "Løys likningssystemet", kan vi fritt velje metode sjølv. Det betyr at vi
òg kan velje å løyse likningssettet grafisk. Vi skriv då for eksempel inn likningane ei
etter ei i inntastingsfeltet i GeoGebra, og trykkjer Enter etter kvar likning. Vi vel så
verktøyet Skjering mellom to objekt, og finn skjeringspunkta for dei to grafane.
Løysinga er x = 5 og y = 12 eller x = 6 og y = 10.
7
Sigbjørn Hals, 11.08.12
R1. Oppgåve 7, våren 2012
8
Sigbjørn Hals, 11.08.12
R1. Løysing på oppgåve 7, våren 2012
Løyst av Tore Oldervoll, Sinus, Cappelen Damm
f (x) 
5  2x
e
2
a) Grunnlinja i ABC har lenga x, og høgda i trekanten er f ( x ) 
Arealet av ABC: g ( x ) 
5  2x
e .
2
1
5 x 5 x
 x  e 2  xe 2
2
2
4
b) Arealet har sin største verdi når g '( x )  0.
Vi teiknar grafen til funksjonen i GeoGebra, skriv inn uttrykket for arealet g(x) og
skriv deretter g '( x ) .
Vi får då vist i algebrafeltet:
g '( x )  0 når  5x  10  0  x  2.
Vi skriv så i eit CAS-felt g(2) og trykkjer
.
Vi skriv deretter g(2) i eit nytt felt, og trykkjer
Det største arealet som ABC kan ha, er
9
.
5
 0,92
2e
Sigbjørn Hals, 11.08.12
c) ABC er likebeina når OA = AB. Då er x = f(x).
Vi bruker CAS-verktøyet i GeoGebra 4.2, skriv inn x = f(x), og trykker på
verktøytasten for numerisk løysing av likninga
. Vi får då løysinga x = 1,3031.
ABC er likebeina når x  1,30.
For å finne arealet skriv vi inn g(1,3031) i GeoGebra, og får verdien 0,849.
10
Sigbjørn Hals, 11.08.12
S2. Oppgåve 5, våren 2012
S2. Løysing av oppgåve 8, våren 2012
Løyst av Tore Oldervoll, Sinus, Cappelen Damm
a) Vi brukar sannsynskalkulatoren i GeoGebra og legg inn tala slik:
Sannsynet for minst 650 poeng er 0,0478.
11
Sigbjørn Hals, 11.08.12
b) No fyller vi ut slik:
Vi har tolka mellom 475 og 535 som 475 < X < 535.
Sannsynet for mellom 475 og 535 poeng er 0,2523.
Her kunne vi også brukt halvkorrigering og kanskje fått eit meir korrekt resultat.
Vi skal her teste nullhypotesen
H0:  = 495
mot den alternative hypotesen
H:  > 495
Som estimator brukar vi gjennomsnittet blant 4700 norske elevar. Dersom
nullhypotesen er sann, er forventningsverdien 495. Standardavviket er

90
 1, 31
4700
Vi vel signifikansnivået 0,05. Vi finn no sannsynet for at gjennomsnittet skal vere 500
eller høgare.
12
Sigbjørn Hals, 11.08.12
P-verdien er dermed langt mindre enn signifikansnivået.
Det er svært rimeleg å tru at norske elevar er betre.
13
Sigbjørn Hals, 11.08.12
R2. Oppgåve 8, våren 2012
14
Sigbjørn Hals, 11.08.12
R2. Løysing av oppgåve 8, våren 2012



Klikk på Vis, og merk av for Grafikkfelt 3D.
Start med å skrive inn 2x - 2y + z + 2 = 0 og trykk Enter.
Skriv inn P = (5, -1, 4), A = (0, 0, 4), B = (2, 0, 0) og C = (1, 1, 4).
Trykk Enter for kvart punkt.

Bruk dette verktøyet
til å rotere figuren. Dersom du har datamus, kan du
bruke høgre musetast til å rotere figuren, og zoome med musehjulet.
a) Skriv inn Plan[A, B, C] og trykk Enter.
Vi ser i algebrafeltet at planet  har likninga
4x  4y  2z  8 som gjev 2x  2y  z  4  0
Dei to plana er parallelle fordi dei har same normalvektor n  [2,  2,1]
b) Vi finn avstanden mellom dei to parallelle plana ved å finne avstanden frå for
eksempel punktet A, som ligg i planet , til planet . Den avstanden er
20  20  4  2
2  ( 2)  1
2
2
2

6
2
3
Vi må finne denne avstanden ved rekning, fordi det står Rekn ut.
15
Sigbjørn Hals, 11.08.12
c) Linja l står vinkelrett på begge plana, fordi linja går gjennom sentrum i kula, og
treff tangeringspunkta mellom kula og plana. Vi vel då verktøyet NormalLinje,
klikkar på punktet P og deretter på planet α. Vi kan no lese av
parameterframstillinga for linja i algebrafeltet.
Linja l har parameterframstillinga:
 x  5  4t
 x  5  2t


l :  y  1  4t som også kan skrivast som l :  y  1  2t
z  4  2t
z  4  1t


d) For å finne skjæringspunktet mellom l og α, vel vi verktøyet Skjering mellom
to objekt, klikkar på linja l og deretter på planet α. Deretter gjer vi det same
for l og planet β. Vi kan no lese av skjeringspunkta i algebrafeltet.
7 5 8
Skjæringspunktea er D 1, 3, 2  og E  , , 
3 3 3
e) Sentrum S i kula må ligge midt mellom punkta D og E. Vi vel verktøyet
Midtpunkt eller sentrum, og klikkar på punkta D og E. Fordi avstanden
mellom plana er 2, må radius i kula vere 1. Vi kallar sentrum i kula for S, og
skriv inn Kule[S, 1] og trykkjer Enter. Vi får no teikna kula i Grafikkfelt 3D, og
kan lese av likninga for kula i algebrafeltet.
2
2
2
5 
7 
7

Likninga for kula er  x     y     z    1
3 
3 
3

16
Sigbjørn Hals, 11.08.12
17