5 - ITO

DERİ KONFEKSİYON
İHRACAT PAZAR
ARAŞTIRMASI
GREN
Reklamcılık/Fotoğrafçılık
Haznedar. Menderes Cad. 25/2
Bakırköy-İSTANBUL Tel: 556 04 43
DERİ KONFEKSİYON
İHRACAT PAZAR
ARAŞTIRMASI
GREN
Reklamcılık/Fotoğrafçılık
Haznedar. Menderes C a d . 25/2
Bakırköy-İSTANBUL Tel: 556 04 43
ÖNSÖZ
Ülkemizin geleneksel sanayilerinden biri olan ve bugün bir sanat dalı
denebilecek düzeye ulaşan deri işleme sanayii, ihracatımıza sağladığı katkı
bakımından da son yıllarda büyük önem kazanmıştır.
Bu sebeble Odamız, dericilik alt sektörünü geçen yıl dış pazar araştır­
ması konulan arasına dahil etmiştir.
Deri sanayicilerimizin verdiği bilgilerden de faydalanılarak hazırlanan bu
araştırmanın birinci bölümünde, deri teknolojisi hakkında genel bilgiler ve
Türkiye'de deri sanayiinin konumu ve aktüel durumunu tanıtıcı veriler bulun­
maktadır. İkinci bölümde ise, deri ürünleri ihracatrmız bakımından önemli
potansiyele sahip altı Avrupa ülkesindeki deri piyasaları hakkında izlenimler
verilmektedir.
Son bölüm, deri sanayi'inin karşılaştığı güncel problemler ile çalışma
sonucunda hazırlanmış olan önerilere aynimıştır.
Üyelerimize ve konu hakkında toplu bilgi edinmek isteyen araştırmacı­
lara faydalı olacağını umduğumuz bu yayını hazırlayan Odamız elemanlanndan Süha Alacaklıoğlu ve Özlenen Sezer'e teşekkür ederiz.
Genel Sekreter
Prof. Dr. İsmail Özaslan
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL BİLGİLER VE TÜRK DERİ SANAYİİ
ÖNSÖZ
\. GİRİŞ
:
M. Deri ve Deri Cinslerinin Genel Tanıtımı ve İşlenme Tekniği
A. Tanım
•
B. işleme ve İmalat Safhaları
0 . Yardımcı Maddeler
D. MamulCinsleri ve Çeşitleri
m. ülkemizde Dericilik Sektörü
A. Tarihçe
B. Hammadde Arz ve Talep Durumu
1. Ham Deri Üretimi
2. Ham Deri İthalatı
3. Deri Ürünleri Talebi
4. Deri Ürünleri üretimi
5. Deri Ürünleri İhracatı
—
-
3
4
4
5
7
8
10
10
12
12
16
18
20
22
C. Tesislerin Durumu
1. Uşak-İzmir Bölgesi
2. Bursa ve Diğer İller
3. Konya Entegre Tesisleri
4. İstanbui-Kazlıçeşme ve Tuzla OSB'sine Geçiş
5. İstanbul ODSB Hakkında Karekteristik Veriler
24
25
26
26
27
29
D. IVlaliyet ve Fiyat
E. Fire ve Randıman
F. Deri ve Mamulleri İthalat ve ihracat Rejimi ve Teşvikler
31
31
33
Bölüm I Eki: Gümrük Tarife Cetveli Değişikliği Açıklaması
37
İKİNCİ BÖLÜM
DERİ ÜRETİMİ ve FİYATLARI
ÇEŞİTLİ AVRUPA ÜLKELERİNDE DERİ KONFEKSİYON PAZARI
I. Dünya Deri v e Kösele Üretimi
II. Çeşitli Avrupa Ülkelerinde Deri Konfeksiyon Pazarı
43
47
A. GİRİŞ
B. B. ALMANYA
C. HOLLANDA
D. İNGİLTERE
E. İTALYA
F. İSVİÇRE
G.BELÇİKA
49
51
69
82
96
115
141
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DERİ SANAYİİNİN SORUNLARI
VE ÖNERİLER
A. Sanayinin İç Sorunları ve Öneriler
B. Dış Pazarlar ve İhracata Yönelik Sorun ve Öneriler
1. Dış Pazar Araştırması Özeti
2. Dış Ticarete Yönelik Öneriler
C. Ortak Pazar Eşiğinde Deri Sanayiimiz
Ek
Ek
Ek
Ek
Ek
Ek
I
II
III
IV
V
VI
: Faydalanılan Yayınlar
: Türkiye'de Görüşülen Kişi ve Firmalar
: B. Almanya'da Görüşülen Kişi ve Firmalar
: Hollanda'da Görüşülen Kişi ve Firmalar
: İtalya, İsviçre ve Belçika'da Temas Edilen Firmalar
: Soru Kağıtları
Firmalara ve Resmi Kuruluşlara Yönelik Sorular
(Türkçe, İngilizce, Fransızca ve Almanca)
155
159
159
163
165
BÖLÜM i
DERİ KONFEKSİYON İHRACAT PAZAR ARAŞTIRMASI
GENEL BİLGİLER ve TÜRK DERİ SANAYİİ
L GİRİŞ:
Dericilik ekonomimizde gerek iç üretim ve tüketim, gerekse dış satım
bakımından çok önemli bir yer işgal eden ve bu önemi gittikçe artan bir
sektördür.
Deri öz sanayiimizdir. 500 yıllık bir geçmişe, köklü bir geleneğe sahiptir.
Ticaret ve özellikle dış ticaretin Osmanlı İmparatorluğu bakımından pek
önemli görülmediği çağlarda Avrupada şöhret yapmış, aranan Türk malı
"Sahtiyan"dır.
Bugün deri mamulleri bir milyar dolara yakın bir döviz geliri
sağlamaktadır ve diğer ihraç ürünlerimize kıyasla ithalat girdisi az olan bir
mamul çeşididir. Ham maddesi bizde olan, teknik bilgi ve kapasitemizin
dışına taşmıyan, emek yoğun bir sanayi koludur.
Yapılacak yatırımın karşılığını en yüksek oranda ve en kısa zamanda
geri verebilecek, prodüktivitesi yüksek bir sektördür.
DPT tarafından hazırlanan 1988 yılı Programındaki verilere göre 1987
yılı işlenmiş deri ve deri eşya ve giyim eşyası toplam değeri cari fiyatlarla
1950 milyar TL tutmaktadır ve toplam GSMH'nın % 3.5'nu teşkil etmektedir.
Bir önceki yıla kıyasla üretim % 27 oranında değer artışı göstermiştir. Deri­
cilik alt sektörünün ihracatı 1987 yılında bir önceki yıla göre 2 kat artışla
721.9 milyon dolara baliği olmuştur. Bu rakam toplam ihracatımızın %
7'sine eşit olmaktadır.
Bu derece önemli bir sektörün problemlerine eğilmek, hal çarelerini
araştırmak ve çözümlerini kolaylaştırmak Türk ekonomisini güçlendirici bir
fonksiyon olacaktır.
Deri, erkek ve kadın giyimi, ayakkabı, çanta, bavul, kemer, cüzdan,
defter kabından sanayi transmisyon kayışı ve mobilya'ya kadar çok çeşitli
kullanım alanları olan değerli bir maddedir. Bu genişlikteki bir sanayinin
ham madde temini, işlenmesi, yardımcı maddeleri, Teknolojisi, iç ve dış pa­
zarlaması, bireysel hayvan kesiminden entegre deri işleme ve konfeksiyon
tesislerine, ihracatçılarına kadar ilgili kuruluşlan, bu ünitelerin finansmanı ve
yerleşim problemleri, iş gücü ve çalışma şartları gibi daha saymadığımız
nice safhalan ve problemleri mevcuttur.
Sınırlı bir zaman ve elemanla yapılan bir araştırmanın bütün bu konu­
ları kapsaması imkansızdır. Son zamanlarda dericilerimiz deri giyim eşyası
imaline ve ihracına ağırlık vermişlerdir. Bu sebeble hem konuyu daraltmak
hem de güncel meselelere ağırlık vermek için gerek etüdümüzde gerekse
dış ülke pazar araştırmalannda daha ziyade deri giyim sanayii üzerinde du­
rulmuştur.
Dış pazar araştırması bölümü ise Almanya, Hollanda, Belçika, İtalya,
İsviçre ve İngiltere'yi kapsamaktadır.
11^ QEflj VE |3£^j CİNSLERİNİN GENEL TANİMİ VE İŞLENME
TEKNİĞİ:
A. TANIM
Deri işleme sanayi evcil ve yabani hayvanlarm deri ve postlarmı
işleyerek çeşitli kullanma eşyası imaline elverişli hale getiren bir sanayi
dalıdır. Üretim sırasında çok değişik işlemlerden geçirilmek suretiyle derinin
organik bünyesine bozulmazlık ve mukavemet kazandırılır. Sırçanın, yani
derinin doğal üst yüzeyinin güzelliği meydana çıkanlarak kullanıma uygun
hale getirilir. Bilgi ve tecrübe isteyen bu işlemler daha çok insan gücüne da­
yanmaktadır. Özellikle son yıllarda, artan bir makina parkına sahip olma
eğilimi gösteren deri sanayiinde, derinin yapısı ve operasyonların gereği olarak gene de otomasyon uygulanamamakta işçilik, tecrübe ve beceri ön
planda kalmaktadır. Bu bakımdan deri işleme sanayiinde kendine has bir
üretim sistemi mevcuttur.
Deri sanayiinde işlenen derilerin büyük bölümü evcil hayvan derilerine
aittir. Bu yüzden derinin genel olarak sınıflamasını ilk aşamada şöyle yapa­
biliriz.
I. Büyük Baş Hayvan derileri
II. Küçük Baş Hayvan derileri
III. Av Hayvanı Derileri
IV. Diğer Deri Cinsleri
1. Büyük Baş Hayvanlar: Öküz, inek, dana, manda, malak, buzağı, at,
eşek gibi hayvanlar bu guruba girer. Büyük baş hayvanlardan elde edilen
ağır derilerden kösele, kalın köseleden yarma yapılmak suretiyle (splitting
denilen 2 tabakaya ayırma işlemi) videla, antilop türü deriler elde edilir.
Daha hafif derilerden ise videla, antilop, napa, rugan elde edilir.
2. Küçük Baş Hayvanlar: Koyun, kuzu, keçi ve oğlak'dır. Küçük baş
hayvan derilerinden;
Koyun derisinden Napa, Rugan, Süet
Kuzu derisinden
Napa, Süet, Kürk-Süet
Keçi derisinden
Glase, lame glase, Süet, Rugan, astarlık
Oğlak derisinden Glase, lama glase. Süet, astarlık elde edilir.
Elde edilen deri çeşitlerinin kullanım alanlanna göre sınıflanması ise şu
şekildedir.
Kösele
Ayakkabı tabanı, saraciye eşyası
Vidala
Ayakkabı yüzlüğü, saraciye eşyası
Glase
Antilop
Rugan
Giysi ve saraciye eşyası
Napa
Kürk-Süet Giysi üretimi
Deri cinsine ve kullanma amacına göre ayrı proseslerin uygulandığı bu
sanayiyi 4 ana grup altında toplamak mümkündür,
a- Kösele imal edenler
b- Vidala imal edenler
c- Napa, Glase, Süet imal edenler
d- Kürk Süet imal edenler
3. Av Derileri Ürünleri: Genellikle kürk üretimi amacına yönelik olan ve
kürklerin işlenmesiyle ortaya çıkan bir deri cinsidir. Ülkemizde pek
gelişmemiştir.
4. Diğer Deri Cinslerinden Mamuller: Tay, At, Eşek, Ayı, Geyik, Deve
türü hayvan cinslerinden elde edilen deri çeşitleridir.
B. İŞLEME ve İMALAT SAFHALARI:
Ham deriler doğal halde kullanılamıyacağından birtakım kimyasal reak­
siyonlarla çok değişik yerlerde kullanılabilir hale getirilmektedir. Doğal halde
organik bir madde olduğu için işlenmeden uzun süreli kullanılması ve daya­
nıklı olması mümkün değildir. Bu nedenle birtakım kimyasal maddelerle
muamele görerek ham derinin yapısı değiştirilmekte ve dayanıklı hale geti­
rilmektedir. Bunun için değişik yöntemler uygulanır. Kullanılan kimyasal
maddelerin bir kısmı koryum (doku) elyafı ile bileşik teşkil etmekte, bir kısmı
da elyafın arasını doldurmaktadır. Yalnız kimyasal maddelerle bileşikler
meydana getirme işleminin başlangıcına kadar deri yine kimyasal madde­
lerle bazı işlemlere tabi tutularak bozulmaya dayanıklı hale getirilmekte ve
ikinci aşamaya hazırlanmaktadır. Bu başlangıç safhasına debagat (tabakla­
ma) adı verilir ve şu bölümlerden teşekkül eder.
1. Tabaklama
a. Islatma: Hayvan yüzüldükten sonra deriler tabakhaneye gelinceye
kadar geçen sürede rutubet kaybederler. Islatma ile rutubet canlı derideki
rutubet oranına yükseltilir.
b. Kıl Giderme - Kireçleme: Deri üzerindeki kıl, yün ve yapağının yol­
ma veya eritme suretiyle uzaklaştırılmasıdır. Kireçleme ise derinin alkali or­
tamda şişirilmesiyle elyaf ağının genişletilmesini sağlamaktadır.
c. Kireç Giderme: Elyaf ağı açıldıktan sonra artık deride kireç veya
diğer alkalilere gerek kalmaz, ileri ki işlentilerde olumsuz etkilerini önlemek
için kirecin giderilmesi gerekir.
d. Sama: Deri arasındaki çözülebilir (elyaf arası) proteinlerin bir
kısmının dışarı alınması işlemidir.
e. Yağ Giderme: Koryum yani doku arasında bulunan doğal yağların
parçalanarak çıkanimasıdır.
f. Pıklaj (Salamura): Bir çeşit muhafaza yöntemi olmakla birlikte
işlentiye hazırlık (mineral debagat) amacıyla (pH) ayarlamasıdır.
5
Pikle mamul deri değil yarı mamul deri niteliğindedir. Pikle deri uzun
müddet bekleme özelliğine sahiptir. Bu aşama deri piyasasındaki firmalara
stok deri bulundurma imkanı sağlamaktadır. Çünkü ham derinin hepsini
işleme almak mümkün değildir. Bu aşamada deri çeşitli debagat maddele­
riyle işlenir. Bu maddeler ya tek tek ya da müştereken kullanıldıklarından
deri işleme sanayiinde debagat maddelerine göre bir sınıflama mümkün
değildir.
2. Debagat Sonrası İşlentiler:
Kimyasal maddelerle stabl hale getirilen deri henüz kullanıma hazır ol­
madığından ikinci bir işlenti safhası gerekir. Bu safha işlentileri başlıca
şunlardır.
a. Boyama
b. Retenaj (dolgu)
c. Yağlama
d. Mekanik işlemler (Kurutma)
Kurutma Metodları:
i. Açık havada kurutma
ii. Kapalı yerde sıcak hava ile kurutma
İÜ. Vakum ile kurutma
iv. Cama yapıştırma
V. Sekoterm ile kurutma
3. Finisaj: Bu aşamadan sonra, deri kesim ve dikim safhasına hazır
hale gelmiştir.
Derinin işleme metodları hayvanlann ırklarına, yetiştiği bölgenin iklim ve
florasının karakterine, yaşına, beslenme, bakım, hastalık durumlarına, ke­
sim mevsimine, derilerin muhafaza şartlarına ve hatta işleme sırasında ik­
lim şartlarına göre farklılık gösterir. Ayrıca işlemenin sona ermesi ve mamu­
lün elde edilmesi zaman açısından en az üç hafta ve kösele üretiminde
olduğu gibi iki yıl kadar bir süreyi almaktadır. Özellikle finisaj kısmına kadar
olan operasyonlarda çalışma şartlarının güçlüğü, yetişmiş işçi bulunamayışı, işçiliğin pahalı oluşu, imalatın uzun sürmesi yüksek sermaye ve
büyük tecrübe gerektiren hususlardır.
Deri imalatında gerekli standartlara uygun deri imalini sağlamak ama­
cıyla deriye bazı fiziksel testler uygulanmaktadır. Bu testlerin amacı deride
kalite kontrolü sağlamaktır. İhracat hareketlerinin sürekli olarak olumlu,
sağlıklı bir gelişime sahip olabilmesi için bu testlerin yapımının genelleştiril­
mesi gerekmektedir.
1. Kopma, Dayanma Testi:
Bütün deri türlerinde dayanıklılık kontrolü amacıyla yapılır. Özellikle bel
kemerleri, sanayi transmisyon kayışları imalatında bu test uygulanır.
2. Yırtılma Dayanımı Testi:
Ayakkabı, eldiven, giysi ve çeşitli saraciye eşyası yapımında kullanılan
bütün den türlerinde uygulanır.
3. Dikişe Dayanıklılık (Çift Delikli) Testi:
Dikiş yapılacak her türlü deri ayakkabı, giysi, saraciye mamulünde kul­
lanılacak hafif derilerin çift delikli dikiş testinden geçirilmesi gerekir. Sana­
yiye dönük deri mamullerinin yapımında kullanılacak ağır derilerde ise tek
sıra delikli dikiş testi uygulanır.
4. Kopma Anında Uzama Yüzdesi:
Bütün deri çeşitleri özellikle bel kemerleri, sanayi transmisyon kayışları
ve koşum takımı derilerinin üretimi sırasında kullanılır.
5. Sırça Çatlaması Dayanımı:
Bütün sırçalı derilerde özellikle ayakkabı yüzlük ve giysilik derilerde kul­
lanılan bir testtir.
6. Bükülme Dayanımı:
Finisajı yapılmış bütün hafif derilerde, bükülmeye dayanıklılık aranır.
7. Yaş - Kuru Sürtünme Dayanımı:
Bütün finisajlı derilerde özellikle ayakkabılık ve giysilik derilerde finisaj
tabakasının sürtünmeye dayanıklılığının saptanmasında kullanılır.
C YARDIMCI MADDELER:
Deri işleme sanayiinde kullanılan yardımcı maddeler kimyasal madde­
lerdir. Bu sanayide yaklaşık 100 adet çeşitli kimyevi madde kullanılmakta­
dır. Kullanılan bu kimyasal maddeler büyük çoğunlukla ithal malı olup,
aşağıdaki şekilde gruplamak mümkündür.
1. Kireçlemede Kullanılan Maddeler: En önemlisi sodyum sülfürdür.
(Zırnık)
2. Şamalar
3. Kromlar. Sodyum Bikromat
4. Yağlar
5. Retenaj Maddeleri
6. Finisaja Hazırlık Maddeleri
7. Finisaj Maddeleri
Sözkonusu kimyevi madde grupları deri üretiminin her aşamasında
çeşitli kompozisyonlar halinde kullanılmaktadır. Debagatta kullanılan kimye­
vi maddeleri ana unsurlanna göre başlıca beş sınıfta toplamak mümkündür.
1. Madeni debagat maddeleri
2. Nebati debağlayıcı maddeler
3. Sentetik debağlayıcı maddeler
4. Formaldehitler
5. Yağ debaglayıcılan.
Çeşitli debagat safhalarında kullanılan başlıca kimyevi maddelerden
bazılan piyasada bilinen isimleriyle şunlardır:
- Kireç
- Zırnık
- Cropon
- Amonyum sülfat
- Bisülfit
- Zaç yağı
- Tuz ruhu
- Bikromat
-Tuz
- Soda
- Boraks ve Bikarbonat
- Hiposülfit
- Sülfone ve non-sülfone yağlar
- Anilin boya
- Ekanol boya
- Melas glikoz
- Formol .
- Uzvi asitler'dir.
Ham derinin cinsine ve elde edildiği hayvan cinsine göre her aşamada
kullanılan kimyevi madde bileşimleri değişebilir. Kösele üretiminde kireç, ^
zırnık, amonyum sülfat, bisülfit, valeks, HCL, palamut, sülfone yağlar, balık
yağı gibi kimyasal maddeler kullanılır. Küçük baş hayvanlardan elde edilen
derilerde ise kireç, zırnık, cropon, amonyum sülfat, bisülfit, zaç yağı, tuz
ruhu, bikromat, tuz, soda, boraks ve hiposülfit, sülfone yağlar, non sülfone
yağlar, anilin boya, ekonol boya, melas, glikoz, formol ve bazı diğer
yardımcı kimyevi maddeler kullanılmaktadır.
Deri sanayiindeki yardımcı maddelerden biri de zımpara kağıtlarıdır.
Deriler kurutma aşamalarında ciltlerinin temizlik durumuna göre çeşitli ima­
lat türleri için ayrılırlar. Aynlan bu derilerin zımparalanması, özel zımpara
kağıtları gerektirir. Bu kağıtlar da yurt dışından ithal edilmektedir.
D. MAMUL CİNSLERİ VE ÇEŞİTLERİ:
Deri ürünlerini cinslerine göre dört grupta toplamak mümkündür.
- Giyim eşyaları
•
- Ayakkabı
- Saraciye maddeleri
- Diğer
1. Giyim Eşyaları: Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunda (G.T.İ.P)
42.03, Uluslararası sınıflandırmada SITC 848.1 numara altında gösterilirler.
Bu grupta sınıflandırılan eşyalar tabii deriden elde edilen kadın, erkek ve
çocuk giyim eşyalarına ait palto, şapka, takım elbise, ceket, tunik, bluz,
etek, yelek, pantalon, şort, mont, safari gibi giyim eşyalarıdır.
Eldivenler G.T.İ.P. 42.03.10, SITC numarası 848.1 grubuna dahildirler.
2. Tabii deriden Ayakkabılar: G.T.İ.P. No. 64.03; SITC No. 85.02.
Bu bölüme tabii deriden, terlik, çizme, bot gibi ürünler dahildir.
3. Saraciye Maddeleri: G.T.İ.P. 42.02 ve SITC. No. 831 Bu gruptaki
maddeler seyahat çantası (sandık, valiz, şapka kutusu, sırt çantası) el çan­
taları, tütün ve sigara kutusu, tabaka ve keseleri, kılıf muhafaza ve kutular
(silah, musiki aletleri, dürbün, mücevherat, şişe, vs.)
4. Çeşitli Makinalarda Kullanılan Deri Parçaları, Kayışları:
G.T.İ.P. 42.04 SITC 612.1. Bu tür mallar esasında kullanılacak makinanın özelliğine göre imal edilirier.
1.1.1989 tarihi itibariyle yürüriüğe giren yeni GTİP No'ları ile bu yıla ka­
dar uygulanan sınıflandırma, mukayeseli olarak I. Bölümün sonunda "Ek"
olarak verilmektedir.
IIL ÜLKEMİZDE DERİCİLİK SEKTÖRÜ
A. TARİHÇE:
Dericilik insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanlar ilk çağlarda avladıkları
veya kendilerini korumak için öldürdükleri hayvanların derilerini örtünmede
kullanmışlardır. Bu deriler kurutulduklarında çok sert olduğu için
başlangıçta hayvanın kendi yağı kullanılarak yumuşatılması yolu denen­
miştir. Toplumların gelişmesine paralel olarak teknoloji ilerledikçe önce bit­
kisel debagat maddeleri ortaya çıkarılmış, sonraları ise kimyasal maddele­
rin çeşitli kombinasyonları uygulanarak organik bir madde olan derinin
inorganik bir madde haline getirilmesine imkan bulunmuştur.
Tarih boyunca eski Mısırlılardan, Sümerlerden günümüze kadar deri ile
uğraşmamış insan toplumu yoktur. Anadolu'nun pek çok tarihi yerleşim
merkezinde dericiliğe ait kalıntılar vardır.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde dericilik Anadolu'nun bir çok yerinde
ufak birimler halinde yürütülmekte idi. Bu arada İstanbul'da çağın teknolojik
bilgisinin üstünde bir deri işleme tekniğini yansıtan bir sanayi merkezi
Kazlıçeşmede kurulmuştu. Deri işlemede imparatorluğun gelişme devrinde
ulaşılan yüksek seviye Avrupalıların ilgi ve dikkatini çekmiştir. Ancak geri­
leme devri ile birlikte deri teknolojisindeki gelişme de durmuştur. Bu
dönemlerde Avrupa'da başlayan teknolojik ilerlemeler takip edilememiş ve
dericilik kendi içine kapanmıştır.
Deri sanayiimiz çok eski ve köklü bir yapıya sahip olmasına karşın
cumhuriyetin ilk yıllarında babadan oğula geçen ve lonca karakterini muha­
faza eden bir iş kolu olarak kalmış, ancak kalkınma programlarında belirle­
nen çeşitli özendirici ve destekleyici tedbirler sayesinde yavaş yavaş kabuk
değiştirmeye başlamıştır.
1970'li yıllarda deri sanayii gerek emek-yoğun bir faaliyet alanı olduğu,
gerekse aşırı çevre kirliliğine yol açtığı için, gelişmiş ülkelerden gelişmekte
olan ülkelere kaymaya başlamıştır. Bu dönemde ülkemizde deri sanayiinde
bazı değişiklikler gözlenmiştir. Bunlar, ham deri kalitesini düzeltme, daha bi­
linçli üretim, kesim, tabakhanelerdeki işleme tekniklerinin revizyonu, kaliteli
kimyasal maddelerin kullanımı, deri sanayii makina parkını modernize et­
mek ve fabrika örgütlenme biçimini değiştirmek olarak özetlenebilir.
Deri konfeksiyon sanayiinin gelişmesi 1975 yılma kadar giderek artan
bir trend göstermiş, fakat bu yıllarda yaşanan ekonomik darboğaz, satın
alma gücünün azalması, aşırı fiyat artışları, hammadde teminindeki
güçlükler ve işçi sorunlan, sektörü önemli bir darboğaza itmiştir. 1980'den
sonra bu sorunların tedricen hal yoluna girmesi sayesinde günümüzde deri
sanayii dış ticaretimiz içinde önemli bir pay sahibi olmuş ve Türkiye dünya
pazarlarında tekstilden sonra ikinci bir sektörde de söz sahibi olmuştur.
ülkemizde deri işleme sanayii çeşitli illöre dağılmış olmakla beraber
başta İstanbul, İzmir, Bursa, Denizli, Bolu, Gaziantep, İsparta, Uşak, Konya,
Elazığ olmak üzere belirli illerde toplandığı görülmektedir. 500 yıllık mazisi
itibariyle İstanbul-Kazlıçeşme hala deri sanayiinin merkezi durumundadır.
Ancak bugün tamamiyle kent içinde dar bir alanda kalan ve genişleme im­
kanı bulunmayan Kazlıçeşme Deri Sanayi alanı şehirde gayrisıhhi
işletmeler olarak çevre sorunları yaratmaktadır. Bu sanayi kuruluşlarının
çevre sağlığı, düzensiz yayılma, altyapı yetersizliği ve gelişme imkanlarının
bulunmaması gibi nedenlerle şehrin dışına nakledilmesi zorunlu hale gel­
miştir. Ayrıca gelişen teknolojiye Kazlıçeşme'nin yapısı gereği uyum
gösterme imkanı olmaması; yeni teknolojilerin uygulanamaması bu bölgeyi
verimli ve ekonomik olmaktan giderek uzaklaştırmıştır. Bu konu ileride daha
geniş olarak ele alınacaktır.
B, HAMMADDE ARZ VE TALEP DURUMU:
1. Ham Deri Üretimi:
Deri sanayiinin ana girdisi olan ham deri uzun bir dönem itibariyle tamamiyle ülke içi kaynaklardan karşılanmaya çalışılmıştır. Ancak sektörün
gelişmesine paralel olarak talep artmış ve çeşitlenmiş, böylece yavaş yavaş
deri ithal edilmeye başlamıştır.
Ham deri üretiminin tek kaynağı hayvancılık olduğu için deri sektörü
tümüyle hayvancılığa bağlı olarak yaşamıştır. Dolayısıyla hayvan varlığı ve
hayvancılıktaki gelişmeler bu sektörü çok yakından etkilemektedir. Yıllar
itibariyle hayvan varlığımızın yapısında bazı değişiklikler olduğu gibi, son
dönemlerde canlı hayvan ihracatındaki artışın da etkisiyle hayvan sayısı
azalmıştır.
Büyükbaş ve küçükbaş hayvan envanteri hakkında veriler en son 1984
yılına ait bulunmaktadır. İthalat ve ihracat rakamlan ile kesimler hakkında
bilgi mevcut olmasına rağmen, mezbaha dışı kesimler ve doğumlar
hakkında kesin bilgi olmaması iyi bir tahminde bulunulmasını engellemekte­
dir. Ancak 1984'de başlıyan hayvan sayısındaki azalmanın sürdüğü
söylenebilir. 1988 ve 1989 yıllık programlan; bu konuda kesin veriler elde
edebilmek için bir Genel Hayvan Sayımı yapılmasını öngörmektedir. 1984
yılına kadar hayvan sayıları DİE istatistiklerine göre şöyledir:
TABLO: 1
Hayvancılık Verileri
(000 adet)
Sığır
Manda
Koyun
Kıl Keçi
Tiftik Keçi
At/Katı r/Eşek
Diğer
Toplam
1977
14.540
1.012
42.708
14.752
3.524
2.561
29
79.126
1979
15.567
1.040
46.026
15.109
3.666
2.453
25
83.886
1981
15.981
1.002
49.598
15.070
3.856
2.341
23
87.871
1983
14.009
758
48.707
13.615
3.117
2.180
19
82.495
1984
12.410
544
40.391
11.127
1.973
2.062
15
68.522
Deri kalitesi, elde edildiği hayvanın yaşı, cinsiyeti, ırkı ve geçirdiği has­
talıklardan büyük ölçüde etkilenmektedir. Ayrıca hayvanlardan et, bağırsak,
boynuz gibi çeşitli yan ürünler de elde edildiğinden dericilik sadece kendine
bağlı bir hammadde kaynağına sahip olamamıştır.
Hayvancılığımızın büyük bir bölümünü oluşturan ve deri sanayiinde ta­
lep edilen derilerin büyük bir bölümüne ait sürü kompozisyonlan aşağıda
verilmiştir.
Büyük baş hayvan kompozisyonu içinde ineklerin oranı % 44 gibi çok
yüksek bir seviyededir. Oysa büyük baş deri üretiminde kullanılan öküz,
dana gibi hayvanların oranı % 12 - % 13 arasında değişmektedir.
Küçük baş hayvan derileri konfeksiyon işlentisine uygun özellikler
göstermektedir. Bu cins hayvanların içinde koyun variiğı % 64'e ulaşmıştır.
Hayvan variiğı içinde bazı ırkların üretimlerinin gittikçe artması ekonomik
şartlara bağlı olduğu kadar kırsal kesimin örf ve adetlerine de bağlı bir
gelişme göstermektedir.
TABLO 2 : SÜRÜ KOMPOZİSYONLARI
Büyük Baş
Dişi dana
Dişi deve
İnek
Erkek dana
Tosun
Boğa
Öküz
Toplam
Doğan
Reforme
Yıllık artış
%
16.00
6.71
44.93
12.03
5.87
0.68
13.78
100.00
35.49
18.62
2.50
Koyun
Koç
Koyun
E.Toklu
D.Toklu
Besi
Toplam
D.Kuzu
E.Kuzu
Ölüm
Damızlık sa.
Yıllık artış
%
2.90
64.07
10.67
19.41
2.95
100.00
28.92
28.43
9.70
5.33
2.91
Keçi
Teke
Keçi
E.Çepiç
D.Çepiç
Toplam
%
E.Oğlak
D.Oğlak
Ölen
Reforme
Yıllık artış
29.0
29.5
5.0
28.12
2.91
4.0
65.0
11.0
20.0
100.0
Kaynak: Vet. İş. Gn. Md. Kayıtlan, B.Gerger
Bir tarım ülkesi olmamız itibariyle hayvancılığımız sürekli olarak gelişti­
rilmeye çalışılmıştır. Planlı dönemde en fazla artış sığır variiğımızda mey­
dana gelmiş, safkan alaca (Holstein) sığır ırkı hayvan varlığımız içinde git­
tikçe artmıştır. Bu ırk yerii ırklardan yaklaşık iki kat fazla deri verebilmekte­
dir. Vidala üretiminde bu deriler önemli ölçüde kullanılmaktadır. İkinci dere-
cede artış görülen esmer ırkı sığırlardan sağlanan deriler ise özellikle köse­
le üretiminde kullanılmaktadır. Diğer sığır ırkları, yem sorunlarına, kıtlığa,
ekonomik problemlere göre bazı yıllar büyük ölçüde değişmekte, dolayı­
sıyla üretim durumu kesin olarak bilinmemektedir.
Dericilikte büyük oranda kullanılan küçükbaş hayvanlarda ise durum
farklıdır. Üretimi gittikçe artan merinos ırkı iyi napa vermemekte ve dericilik
açısından düşük kaliteli olarak nitelendirilmektedir. Kıvırcık ırkı koyunlardan
elde edilen deriler deri sanayiinde öncelikle kullanılmaktadır. Hayvan ırkı
ıslah çalışmalarında deri sanayiinin talebi de gözönüne alınarak seçilecek
türierin belirlenmesi isabetli olacaktır.
Deri üretim kaynaklarından biri kontrollü kesimlerin uygulandığı mezba­
halar, diğerleri de kontrolsüz olarak özellikle kırsal kesimde yapılan kesim­
lerdir. Maalesef ülkemizde kontrolsüz kesimler oldukça yaygındır, ayrıca bu
tür kesimlerden elde edilen deri kalitesi de oldukça düşüktür. Sadece yasa
ile izne bağlı yapılan kurban kesimlerinde elde edilen deri sayısı tüm yasal
kurumlarımızda elde edilen derinin % 40'ma ulaşmaktadır. Kırsal kesimde
yapılan kesimler hakkında herhangi bir bilgi ve istatistik bulunmamaktadır.
Belediye mezbahaları ve kombinalarda kesilen hayvanlardan elde edilen
deri üretimi tablosu aşağıda verilmektedir. Bu rakamlara göre 1984 yılı iti­
bariyle özellikle koyun ve kuzu derisi arzının artmış olması, sığır ve keçi de­
risi arzının ise azalmış olması gerektiği söylenebilir.
o
O
CO
CD
CM
o
CO
o
OT
CO
G>
O
CM
O
o
CM
lO
CM
o
xr
CO
CD
CM
o
OT
CD
o
o
o
CD
oy
OT
T—
OT
OT OT
o
CM
OT
LO
OT
o
CM
oy
03
OT
>
CO
lO
o
CO
CM
00
O
f3
CM
00
hl
OT
O
LO
r-.
CM
OT
O
CD
CM
CM
CO
o
a>
o
o
xt
CD
o
o
o
O
CM
m a>
O) C M
CD CO
O
o
OT CoD
TO C O
LO
o
CM
CO
İO
o
o
OT T-
CD
LU
cr
o
CO
o
o
o
OT
Ol
CD
o- o
CO
CD
o
CM
o>
CM
o
CM
oy
LO
o
o
LO
OT
o
o>
CM
LÜ
Q
CO
o
m
O)
o>
xt
lO
CD
T-
o
o
CM
o
o
CM
OT
a>
CD
OT CC MM
CO
o
Tt
CM
o
CD
CO
m
CD
o
CO
İO
o
o
o
o
o
CM
OT
OT
OT
o
o^
o
OT ^
CoD
OT o
o>
LO
oy OT C M
T—
o
LO
oy
o
CM
OT
m
lO
o
CD
CD
OT OT
OT T-
o
CD
o
O)
o
CD
o
lO CM
CD o
o
CD
CD
oy
o
CO
CO
OT
o
CD
CD
CD
o
Ol
OT
CO
OT
OT
o
CD
o
xr
oy
o
n
CM
OT
c
CO
>
CO
o
oy
C3^
<
CO
iO
CM
o
LO
CO
o
CD
o
CM
o
CM
CM
CD
o
lO
OT
OT
OT C D
o>
o>
OT o
o
CM
LO
ID
O)
OT
o
CM
CD
OT
o
CD
o>
CO
o
OT
CM
o
o
CD
CD
C3^
r-*
OT
O
OT
CO
oy
Ol
^
^
o
OT
O
o
Q
O
CM
o>
^
o
r-.
0> T-
o
o
CD
CM
o
o
OT
o>
o
oy
CO
CD
CD
OT
o
oy
o>
CD
o
o
OT
CM
3 oy OT
</) OT
'm
T—
a
^
lO
CD
OT
o
CO
c
:û
E
i
>
O
N
3
CO
o
o
o
OT
OT
o
o
öl
?Ş ^
CO
o
CD
c
o
OT o
o oy
•
•D •
"O
o
> ^
i= CD
^ "ö
s.i
CD
CD
>
CD
CT3
c
_o
CO
o
CD
LO
CD
CM
o
o
o
o
o
o> C M
o> oy l O
OT O O )
O C
M
i
CO
m
o
OT C M
^
O
CO
CD
xt
OT
CJ>
o
o>
)0)
"o, "o
^ =S
— — ç ^
^ ^ H K
^
C
•ü CO
^ _Q
CD 3
LU
<
Tablo 3, 1984 yılına kadar ki hayvan kesimlerini göstermektedir. Sığır
kesimlerinde 1984 yılında % 0.2 oranında azalma görülmijştür. Buna kar­
şılık özeHikle deri konfeksiyonunun ihtiyacı olan koyun ve kuzu kesimleri %
7.1 ve % 27.2 oranında artmıştır. Ancak bu artışlara rağmen ham deri po­
tansiyelimizi tam olarak kullanamamaktayız. Bu noktada en büyük kayıp er­
ken kesimlerden meydana gelmektedir. Özellikle erken kuzu kesimi büyük
kayıplara yol açmaktadır. 14 kiloya kadar kaçak kesilen kuzuların derilerin­
de işe yarayan kısım 2-2,5 ayak kadardır. Eğer Karaman, Merinos gibi uy­
gun ırklar sözkonusu ise bu rakam 4 ayağa kadar çıkmaktadır. Üç ay bes­
lenmiş kuzudan 4 ila 7 ayak arasında deri almak mümkündür. Ancak Ka­
ragül ve benzeri ırkı koyunlar astragan elde edilmek için doğar doğmaz ke­
silmektedirler. Bu hayvanlar büyütüldüğü takdirde bukleleri açıldığından ka­
liteleri düşmektedir. Dericilikte küçük kuzu derilerinin talep edilmesi genç
hayvanlann dış etkenlerden az zarar görmüş olmalarından kaynaklanmak­
tadır. Hayvan yaşlandıkça derinin sırça yüzünde birtakım bozukluklar mey­
dana gelmektedir. Çeşitli hastalıklar, dikenler, kırpma sırasındaki makas ya­
raları, parazitler ve ağıl şartları gibi etkenler sırçayı çizip deri kalitesini
bozmakta ve bu bozukluklar yaşla beraber artmaktadır. Bu nedenle
özellikle giysilik elbise derisi üreten fabrikalar mümkün olduğu kadar genç
hayvanların derisini temine çalışırlar. Kaliteli ham deri sağlamak için yılda
iki kuzu veya bir doğumda birden çok kuzu veren koyun ırkının
yaygınlaştırılması çalışmalarına ağırlık vermek gerekmektedir.
Ham deri arzını artıracak diğer bir yol da tüm Anadolu'da yapılan kaçak
kesimlerden elde edilen derilerin mümkün olduğu kadar çabuk ve planlı bir
şekilde komisyoncular tarafından toplanıp tabakhanelere iletilmesidir.
2. Ham Deri İthalatı:
Yukarıda açıklanan sebeplerin yanısıra canlı hayvan ihracatının art­
ması yüzünden ham deri temininde darlık hissedilmektedir. Özellikle koyun
ve kuzu derisinde bu durum belirgindir. Bu sebeple ham deri fiyatları 1986
yılı ilk 9 ayda % 80 artmıştır. Çünkü o yılın ham deri ihtiyacı olan 98.500 to­
nun ancak üçte ikisi karşılanabilmiş, % 31'ini teşkil eden 30.500 tonluk
bölümün ithali gerekmiştir. Ertesi yıl deri sektöründeki grevin olumsuz etkisi
görülmüş, grevden sonra deri talebinde vaki olan ani yükseliş 1987 yılı fiyat
artışında büyük rol oynamıştır. Ham deri ihtiyacının yaklaşık % 45'i
küçükbaş % 55'i ise büyükbaş hayvan derileridir. İthalatta peşin akreditif
açma zorunluğu finansman maliyetini daha da artırmaktadır. Bu durum
kuzu ve koyun kesiminde ve canlı hayvan ihracatında bazı tedbirler almak
gereğini vurgulamaktadır. Son yıllarda ham deri ve işlenmiş deri ithalatımız
şu eğilimi göstermektedir:
Tablo: 4
DERİ İTHALATI
Ham Deri
GTİP No. 41,01
Miktar (ton)
Değer(000 $)
Hazırlanmış Deri
GTİP No. 41.02
Miktar (ton)
Değer (000 $)
Toplam Değer
1984
1985
1986
1987
1988
13.586
27.301
15.147
31.919
31.390
70.529
47.273
135.808
36.275
77.778
39
416
1.765
4.354
2.373
5.117
2.192
12.685
2.122
12.321
27.717
36.273
75.646
148.493
90.100
Kaynak: DİE Dış Ticaret İstatistikleri
Ham ve işlenmiş deri ithalatı 1984'de 27.7 milyon dolar iken 1987'de
148.5 milyon dolara yükselmek suretiyle 5.4 kat; miktar olarak ise 13.625
tondan 49.465 tona yükselmek suretiyle 3.6 kat arttığı görülmektedir. Ton
başına ithal maliyeti de 2.034 dolardan 3.000 dolara çıkarak % 47.6 artmış
bulunmaktadır. 1987 yılında grevin yol açtığı işlenmiş deri darlığı sebebiyle
artmış olan ithalatın 1988 yılında normal düzeye inmiş olduğu
görülmektedir.
İthalat çok çeşitli ülkelerden yapılmakla beraber, Suudi Arabistan, Yu­
nanistan, Irak, İngiltere, İtalya, Belçika, Fransa, Lübnan, Kuveyt, Yeni Ze­
landa başta gelmektedir. Bangladeş de bu arada sayılabilir.
Devlet Planlama Teşkilatı'nca hazırlanan 1989 Yıllık Programındaki
1987 fiili ithalat rakamları ile 1988 ve 1989 tahmini aşağıdaki tabloda gös­
terilmektedir. 1988 fiili ithalatı DPT tahmininden bir hayli aşağıda kalmıştır.
TABLO: 5
DERİ VE MAMULLERİ İTHALATI
(Milyon TL)
MÂLLAR
Küçükbaş Mamul Deri
Büyükbaş Mamul Deri
Deri Giyim Eşyası
Deri Eşya (Saraciye)
Ayakkabı Terlik ve Aksamı
Diğerleri
TOPLAM
1987
1988
Gerçekleşme Tahmin
Değer
Değer
(2)
(1)
1989
Program
Değer
(3)
92.090 80.527 98.721
23.149 38.427 46.714
1.264
1.680
1.330
2.302
2.739
1.999
9.447
6.874
8.661
69
231
275
125.511 • 131.412 159.578
Yıllık Artış
, (%)
1989
1988
(3/2)
(2/1)
(12,6)
66,0
(5,0)
15,2
26,0
234,8
4,7
22,6
21,6
32,9
19,0
9,1
19,0
21,4
Kaynak: DPT 1989 Yıllık Programı
Not: Bu ve İleri ki tablolarda eksi oran ve rakamlar parantez içinde gösteril­
miştir.
Ancak tabloda "mamul deri" tabirinin ham deriyi de kapsaması lazımdır.
Zira DİE verilerine göre ham deri ithalatı toplam deri ithalatının % 75 ila %
90'ı düzeyindedir. DPT rakamları ise ham deriye hiç yer vermemekte, itha­
latın tamamını işlenmiş deri olarak göstermektedir» Aslında 41.01 GTİP
altındaki ham deri, muhtelif işleme safhalarından geçmiş konserve derileri
de kapsamaktadır. Bu sebeple DPT'nin bütün derileri "mamul deri" şeklinde
göstermesi açıklanabilir. Özellikle 1986'dan sonra eldeki bilgilere göre
ithalde alman Fon'un düşüklüğü sebebiyle işlenmiş deri ithalinin arttığı
anlaşılmaktadır. Buna göre toplam deri ithalatında % 10 olan işlenmiş deri
ithalinin 1987 ve kısmen 1988'de yükselmiş olması muhtemeldir. Ayrıca
DPT'nin 1987 deri ithalat rakamı olan 115.2 milyar TL'sı, DİE'nin 135.8 mil­
yon $ olan ham deri ithalat rakamına karşılık olmakta, 12.5 milyon $ tutan
işlenmiş deri ithalatı bu hesapça dışarda kalmaktadır.
3. Deri Ürünleri Talebi:
Deri ürünlerine karşı talebin yapısı ürün cinsine göre değişmektedir.
Deri giyim eşyasında iç talep dış talebin yanında çok düşük kalmak­
tadır. Saraciye eşyası ve ayakkabıda ise durum tersinedir.
Esas konumuz olan deri giyim sektöründe 1988 Yılı Programına göre,
iç talep 1987 fiyatları ile 73.5 milyar TL tutmakta ve 410.6 milyar tahmin edi­
len toplam deri eşya üretiminin % 18'ini teşkil etmektedir.
1987 yılı için 1989 programında verilen gerçekleşme rakamları ise iç
talebin, 1988 fiyatları ile toplam deri giyim üretim değerinin % 10'unu bile
bulmadığını göstermektedir. Deri giyim eşyası, toplam deri eşya üretiminin
1986'da % 40'mı, 1987'de % 51'ini teşkil ettiğine göre üretim ve dolayısı ile
ham ve işlenmiş deri talebi büyük ölçüde ihracat imkanına bağlı olmaktadır.
TABLO: 6
DERİ VE DERİ MAMULLERİ SANAYİİ TALEBİ
(Değer: Milyon TL)
. 1987
Gerçekleşme
Miktar Değer
Küçükbaş Mamul
Deri (Mil.Dm2)
Büyükbaş Mamul
Deri
Vidala
(MiLDm2)
Kösele
(Bin Ton)
Deri Giy. Eşy.
(Bin Par.)
Deri Eşya
(Saraciye)
Ayakkabı
(MiLÇift)(1)
Deri Ayakkabı
Plastik Ayakkabı
Tekstil Ayakkabı
Terlik
Diğerleri
TOPLAM
2714,0
—
966,6
1988
1989
Yıllıl^
Tahmin
Program
Artış(%)
Miktar Değer
Mil<tar Değer
1988 1989
(5)
(6)
(3)
(4)
(4/2) (6/4)
698.232 2583,2 651.198 2852,7 717.507 (6,7) 10,2
283.637
32,7
7,1
8,1
37,2
—
—
290.029
—
236.828 998,9 242.450 1062,9
46.859
—
—
7,3
47.579
7,6
306.535
2,2
5,7
256.830
2,4
5,9
49.705
1,5
4,5
97.149
—
106.327
—
123.402
9,4
16,1
88.804
—
101.756
—
103.013
14,6
1,2
892.420 (1-1)
692.766 (0,9)
24.820
1,4
46.325
2,5
128.510 (3,7)
3.698 (23,4)
2146.776 (1,4)
2,0
2,0
1,4
2,4
2,1
11.7
5,9
883.998
685.033
24.140
44.145
130.681
4.560
2056.431
(1) Lastik, tahta hariç
Kaynak: DPT 1989 Yılı Programı
32,9
7,2
8,3
37,4
—
—
874.582
679.025
24.480
45.235
125.842
3.491
2027.384
33,7
7,3
8,5
38,6
—
—
Gerek bundan sonraki "üretim" gerekse yukarıdaki "talep" tablosunda
görüleceği üzere 1988'deki düşme eğiliminin 1989 yılında yerini tekrar
genişlemeye bırakacağı, talep ve üretimin artacağı tahmin edilmektedir.
Ancak Aydmh'daki Organize Deri Sanayi Bölgesinin inşaatının tamam­
lanamaması ve tesislerin ikmali için gerekli finansman yükünün deri firmala­
rı üzerindeki olumsuz etkilerinin üretimde, beklenenden daha az bir geliş­
meye yolaçması da ihtimal dahilindedir.
4, Deri Ürünleri Üretimi:
Devlet Planlama Teşkilatı tarafından yapılan tahminlerde 1988 yılı ko­
yun ve kuzu derisi üretiminin % 2, büyükbaş hayvanlardan mamul deri üre­
timinin ise % 2.6 oranında azalarak 867.6 milyar TL. değerinde gerçek­
leşmesi beklenmektedir.
Üretimin yaklaşık % 90'ının ihraç edildiği deri giyim eşyası sanayiinde,
1987 yılında oldukça canlı olan dış talebin 1988 yılında ileride açıklanacağı
gibi muhtelif sebeplerle azalması sonucu deri giyim eşyası üretiminde düş­
me olmuştur. DPT değer itiban ile bu azalışın tabloda görüleceği gibi %
14'e ulaşacağını tahmin etmektedir.
TABLO: 7
DERİ VE DERİ MAMULLERİ ÜRETİMİ
(Değer: Milyon TL)
1987
1988
1989
Yıllık
Gerçekleşme
Gerçekleşme
Program
Artış(%)
Miktar
Değer Miktar
Değer Miktar
Değer 1988 1989
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(4/2) (6/4)
Küçükbaş Mamul 2420,9
Deri (Mil.Dm2)
634.050 2373,5
605.814 2589,3
Büyükbaş Mamul
Deri
266.973
261.821
Vidala (Mil.Dm2)
Kösele (Bin Ton)
Deri Giy.Eşy.
(Bin Par.)
—
—
—
.
660.331
(4,5)
9,0
272,521
(1,9)
4,1
877,9
220.971
855,2
215.625
889,7
224.749
(2,4)
4,2
7,1
46.002
7,1
46.196
7,3
47.772
0,4
3,4
998.151 (13,9)
12,4
142.812
7,4
7,6
—
1030.704
123.587
—
887.778
132.742
—
Deri Eşya
(Saraciye)
—
Ayakkabı
(Mil.Çift)(1)
—
909.448
—
934.029
—
976.699
2,7
4,6
Deri Ayakkabı
33,7
703.438
34,6
720.819
36,2
755.417
2,5
4,8
Plastik Ayakkabı
7,1
24.140
7,2
24.480
7,3
24.820
1,4
1,4
Tekstil Ayakkabı
8,1
44.145
8,3
45.235
8,5
46.325
2,5
2,4
Terlik
37,4
137.725
38,1
143,495
39,4
150.237
4,2
4,7
Diğerleri
—
7.975
3,8
7,4
3058.388
(4,8)
8,1
TOPLAM
7.150
2971.912
—
—
7.425
2829.608
—
—
(1) Lastik, tahta hariç
Değer : 1989 yılı fiyatları ile Milyon T L
Kaynak: DPT 1989 Yılı Programı
Deri sanayiinin 1988 yılı itibariyle toplam talebinin 2 trilyon T L civarında
gerçekleştiği tahmin edilmektedir.
5. Deri Ürünleri İhracatı:
Türkiye son yıllarda Güney Kore, Hong-Kong ve İtalya'dan sonra
başlıca deri ürünleri ihracatçısı ülkeler arasında sayılmaktadır. Saydığımız
ülkeler deri eşya ve ayakkabı ihracatında büyük değerlere ulaşmışlardır. Bi­
zim ihtisas dalımız olan deri giyim eşyası tek başına alınınca Türkiye ilk 5
ülke arasına girebilmektedir. DİE rakamlanna göre deri giyim eşyası ihra­
catı 1983'den bu yana şu seyri takip etmiştir:
TABLO: 8
DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI
(000 $)
Giyim Eşyası
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988(12 ay)
Çanta, Seyaliat
Eşyası
Toplam
% Değişim
30.183
56.223
188
1.981
30.371
58.204
6.6
91.6
96.770
125.024
2.060
1.764
337.310
440.774
3.304
98.830
126.788
340.614
452.817
70
28
168
33
303.613
664.754
460.697
(33)
119
290.695
648.001
441.358
12.043
12.918
16.753
19.339
(31)
Uluslararası istatistikler en son 1986 yılı verilerini kapsamaktadır.
"International Trade Statistics Yearbook-UN" deki veriler 1983-1984 ve
1985 yılları itibariyle, belki de bizim beyanlanmıza dayandığı için ufak farklaria dışticaret rakamlanmıza uymaktadır. Ancak 1986 yılı için, deri ürünleri
ihracatımızda görülen büyük düşüşten farklı bir rakam (303,6 milyon $ ye­
rine 427 milyon $) Türk deri ihracatı olarak gösterilmektedir. Aslında ihracat
rakamlanmız yıllık % değişim farklılıklarından anlaşılacağı üzere istikrarsız
bir seyir izlemektedir.
İlişik tabloda başlıca ithalatçı ülkeler itibariyle deri giyim ihracatımızın
dökümü kendi dışticaret istatistikleriyle karşılaştırmalı olarak verilmektedir.
Bu karşılaştırma genellikle uluslararası istatistiklerin mevcut olduğu 1985 ve
1986 yılları için yapılmıştır. 1987 yılı ithalat rakamları da kaynağından temin
edilmiş olup, son 3 yıl için karşılaştırmalı tablo aşağıdadır.
TABLO: 9
DİE VE YABANCI ÜLKE İSTATİSTİKLERİNE GÖRE
DERİ GİYİM EŞYASI İHRACATIMIZ
(Milyon $)
1985
1986
1987
DİE
Yab.lst.
DİE
Yab.lst.
DİE
Yab.lst.
B. Almanya
208.2
107.5
184.1
187.0
290.9
277.9
İngiltere
131.3
6.5
4.9
5.3
24.4
6.3
Fransa
36.7
34.3
35.8
41.7
49.7
49.0
İsviçre
15.3
12.3
17.1
17.4
26.7
25.9
İtalya
1.6
1.2
1.6
5.0
95.7
4.3
Hollanda
7.2
5.7
9.9
9.5
13.8
13.3
Belçika/Lüks.
8.0
7.9
10.2
11.0
23.0
16.6
Tablo'da 1986 yılı dışında, yerli ve yabancı kaynaklara göre ihracat ra­
kamlarının çelişkili olduğu görülmektedir. Özellikle bizim İngiltere'ye 1985
yılı deri giyim eşyası ihracat rakamımız olan 131 milyon dolar o yıl için İngil­
tere'nin toplam deri konfeksiyon ithalatını aşmakta ve Türkiye'den ithalat İn­
giliz istatistiklerinde sadece 5 milyon 41 bin sterlin görünmektedir ki kabaca
7 milyon $ karşılığıdır. B.Almanya istatistikleri ile de aramızda aynı yıl için
100 milyon dolar civarında bir fark vardır.
Diğer taraftan İtalya'ya ihracatımız hiçbir zaman 5 milyon $'ı aşmamış­
ken 1987 yılında 95.5 milyon dolar değerinde deri giyim eşyası ihraç edebil­
memiz rakamın doğruluğu açısından tereddüt uyandırmaktadır.
İlerde İtalya bölümünde açıklanacağı üzere bu rakam yabancı istatistik­
lere göre 4.2 milyon $ civarındadır.
İki ayrı ülkenin birbirleriyle olan dış ticaret ilişkilerinde birinden ötekine
yapılan ihracatın, gittiği ülkenin ithalat istatistiği ile aynı olması imkansızdır.
a) Yıl sonu ihracatının ithalatçı ülkede öbür yıla kayması,
b) Gümrük kayıtlarında mal sınıflandırma farkları,
c) CİF veya FOB kayıt usullerinden doğan değer farkları,
d) Reeksport ve transit muamelelerde menşe memleket kayıt farkları is­
tatistikler arasında uyumsuzluğa sebep olur.
Bunlara ek olarak büyük farklar deri eşyada, "ihracat sayılan teslimler"
grubuna giren bazı satışların, mesela turistlere satış gibi, 1985 yılı dış tica­
ret istatistiklerine intikalinden kaynaklanmış olabilir.
1989 Yıllık Programında deri ürünleri 1988 yılı ihracat tahmini ile 1989
program rakamı aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.
TABLO: 10
DERİ VE DERİ MAMULLERİ SANAYİİ İHRACATI
(1988 Yılı Fiyatlarıyla Milyon TL.)
1987
1988
1989
Yıllık
Gerçekleşme
Gerçekleşme
Program
Artış(%)
Miktar
Değer Miktar
Değer Miktar
Değer 1988
1989
(4)
(5)
(6)
(4/2) (6/4)
(2)
(3)
(i;
Küçükbaş
Mamul Deri
—
810
-
1.040
-
1.259
28,4
21,1
Büyükbaş
Mamul Deri
—
264
-
453
_
629
71,6
38,9
Deri Giyim
Eşyası
-
1.176.303
-
703.467
_
788.721 (40,2)
12,1
Deri Eşya
(Saraciye)
_
36.781
_
33.287
Ayakkabı Terlik
ve Aksamı
_
32.323
_
68.108
_
—
2.893
-
4.248
_
Diğerleri
TOPLAM
1249.374
810.603
(9,5)
27,8
93.626 110.7
37,5
42.538
46,8
4,5
931.211 (35,1)
14,9
4.439
Değerler 1988 yılı fiyatlarıyle TL. üzerinden ifade edildiğine göre bu tab­
loya dayanarak dolar ihracat rakamı vermek yanıltıcı olabilir. Ancak 1988
yılı deri giyim ve saraciye ihracatının 1987'ye nazaran % 38 düşük olacağı,
1989'da ise tekrar % 131ük bir artış göstereceği söylenebilir. Böylece 1988
ihracatı 410 milyon dolar civarında kalacak, 1989'da ise tahminlere göre
tekrar 460 milyon dolara çıkacaktır (1988 fiili ihracatı 460 milyon $ olmuş­
tur).
C. TESİSLERİN DURUMU-TEKNOLOJİ-KAPASİTE VE ORGANİZE
SANAYİ BÖLGESİNE GEÇİŞ
Deri sanayiinin ülkemizde 500 yıllık bir faaliyeti vardır. Tüm ülkenin sosyo-ekonomik şartlarına uygun olarak hayvancılıkla beraber yayılan bu sa­
nayi dalı çeşitli bölgelerde dağınık küçük ev işletmeleri halinde uzun bir
müddet yaşamıştır. Zamanla önemini artıran dericilik bazı bölgelerde ise
yılın belli zamanlarında özellikle Kurban Bayramı döneminde yoğunlaşan
bir ekonomik faaliyet haline gelmiştir. Bu tür dağınık ve küçük aile
işletmelerini de içine alan bir sektörde üretim ve kapasite çalışması
yapılması elbette çok zordur. Ayrıca küçük aile işletmelerinin ekonomik
şartlardan aşın etkilenmeleri standart bir üretim miktarına ulaşmalarını en­
gellemektedir. Bu türdeki üretim birimleri sadece kestikleri hayvan derilerini
tabakhanelere iletilmek üzere komisyonculara satmaktadırlar. Esasında bu
tür yerler için "tesis" deyimi kullanmamak gerekmektedir. Hayvanların
yüzme işlemi genellikle elle yapılmakta olup, elde edilen deri kalitesi işi ya­
pan kişinin kabiliyetiyle çok yakından ilgilidir. Herhangi bir çizik (dericiliğin
en ileri olduğu ülkelerde bile bu işlemlerin makinalaşması rasyonel olma­
maktadır) veya bıçak darbesi derinin kullanım sahasını ve kalitesini etkile­
mektedir.
1. Uşak-İzmir Bölgesi:
Dericiliğin önemli bir ekonomik faaliyet alanı olduğu illerimizden biri
Uşak'dır. Burada dericilik babadan oğula geçen bir sanat anlayışı içinde
yakın dönemlere kadar ilkel yöntemlerle ve doğal katkı maddeleriyle
yürütülmüş, 19601ı yıllardan sonra tabakhanelerde üretime geçilmiştir. 400
yıllık bir mazisi olan Uşak tabakhanelerinde bugün yaklaşık 270 işyeri faa­
liyettedir. Buralarda kullanılan makinelerin bir kısmı kalıp dökülerek yapılan
yerli makineler olup özellikle yarma makinaları ithaldir. Tabakhaneler deri
ihtiyaçlarını çevredeki yerleşim birimlerinden, kasaplardan, Et ve Balık Ku­
rumundan sağlamaktadırlar. Uşak tabakhanelerinde derinin kurutma işlemi
doğal şartlarda yapılmakta olup, tesisler büyük ölçüde çevre kirliliğine yol
açmaktadırlar. Herhangi bir antma tesisine sahip olmayan Uşak deri sanayii
üretiminin % 80'ine yakın bir bölümünü İstanbul'a pazarlamaktadır. Genel­
likle bu bölgede deri sanayii kendi içine kapalı, tutucu bir sanayi dalı olup,
teknik teçhizat tam kapasite ile çalışamamaktadır. Üretim, deri sanayiinin
bünyesine uymayan çok katlı binalarda yapılmaktadır. Uşak deri sanayicile­
ri gerek çevre sağlığına uymayan koşullarda faaliyette bulunduklarından,
gerekse kapasitelerini artırma isteklerinden Organize Sanayi Bölgesi kurma
çalışmalanna başlamışlardır.
İzmir dericilik bakımından önemli illerimizden biridir. Yeşildere'de 80'
işyeri olup, bunlar Menemen'in Maltepe'sine yerleşme girişimindedirler. Bu­
radaki üretim giderek ihracata yönelik duruma gelmiştir ve imalatta önemli
ölçüde ithal deri kullanılmaktadır. Bu ildeki 44 firma, ihracatı daha iyi organi­
ze etmek üzere "İzmir Deri Dış Ticaret A.Ş." adında bir şirket kurmuşlardır.
2. Bursa m Diğer İller:
Bursa'da mevcut 30 işletme halen şehir ortasmdâ kalmış durumdadır.
Herbiri haftada 1 ila 5 ton deri işleyen bu tesisler çevre kirliliğine yol
açmakta, özellikle Nilüfer Çayı'nı kirletmektedir. Bu sebeple Bandırma'ya 12
km. mesafede bir yere nakilleri sözkonusudur. Bu bölgede Gönen dahil 150
işyeri vardır.
Bolu ve Gerede'de 80 işyeri bulunmakta, 300 esnaf deri alım satımı ile
geçinmektedir. Burada hammadde temini zorluğu olduğu gibi çevre prob­
lemleri de vardır.
Bu illerimizden başka Konya, İzmit, Elazığ ve Çanakkale illerindeki deri
üretimi, yaklaşık 600 üniteden oluşan ev imalatçıları tarafından sağlanmak­
tadır.
Bu iller arasında Konya, entegre bir deri işleme ve konfeksiyon imalat
tesisine sahip olması bakımından ayrıca ele alınmaya değer önemli bir
özelliği sahiptir.
3. Konya Entegre tesisleri
Konya'daki Derkosan Fabrikası gerek entegre bir tesis olması gerekse
yerleşim planının düzgünlüğü bakımından dikkat çekicidir.
Bu tesisler 36.000 m2 bir arazi üzerinde 1973 yılında Almanya'dan
dönen işçiler tarafından. Vakıflar Bankası ve Türk Petrol'ün ortaklığı ile ku­
rulmuştur. Kapasitesi günde 2.000, yılda 300.000 deri işleyebilecek düzey­
dedir. Tam kapasite ile çalıştığı süre, deri işleme kısmında 80-90 işçi, kon­
feksiyon yani dikim bölümünde ise 50-60 işçi çalışmaktadır.
Derkosan ham deriyi Konya çevresi ve Anadolu'dan sağlamakta iken,
son yıllarda hammadde darlığının fiyatları yükseltmesi sebebiyle ithalata
yönelmiştir. 1980'den sonra canlı hayvan ihracının artması, daha sonralan
ise deri konfeksiyon ihracatındaki artışın ham deriye talebi yükseltmesi,
ham deri fiyatlarının son zamanlarda her sene neredeyse % 100 artmasına
yol açmıştır. Bu sebeple, Derkosan'a Ortadoğu ülkeleri yanısıra İrlanda,
İngiltere ve Norveç'den dahi deri ithal edilmiştir. Bu deriler yerli derilerin,
özellikle Ege ve Trakya menşeli küçükbaş hayvan derilerinin kalitesine
erişememektedir. Bizde en iyi deri, bu bölgelerin genç hayvan derisi olup
özellikle Sonbahar otlamasından sonraki deriler çok iyi sonuç vermektedir.
İthal derilerinden yapılan mont ve ceketler genellikle Almanya'ya ihraç
edilmiştir. Çünkü bu ülkede toplu sözleşme hükümleri gereği işçilere dağıtı­
lan deri ceketlerde ucuzluk ilk şart olup, kalite ikinci derecededir. Aynı şekil­
de Fransa'ya da motosiklet ceketleri ihraç edilmekte idi.
Son yıllarda ihracat talebinin düşmesi sonucu konfeksiyon imalatı bir
miktar azalmış, işlenmiş deri İstanbul'a satılmaya başlamıştır. Fabrika
düşük kapasite ile çalışmaktadır.
4. İstanbul-Kazlıçeşme
Türkiye'nin en eski ve en büyük deri işleme ve konfeksiyon sanayi mer­
kezi olan Kazlıçeşme halen Türkiye'de toplam deri üretiminin % 80'den faz­
lasının gerçekleştirildiği bir bölgedir.
Bugün Kazlıçeşme'de deri, konfeksiyon ve deriden mamul eşya üreten
firma sayısı 173'dür. Bunun 130 kadarı orta ve büyük çapta kuruluşlar, 40
kadarı ise küçük imalathanelerdir. Bu kuruluşlar arasında ağırlık tabakhane­
lere aittir. İstanbul Sanayi Odası'na kayıtlı 148 adet deri işleme fabrikasının
129'u bu bölgede olup bunun 15 adedi entegre tesisdir.
Kazlıçeşme'de işlenmiş deri üretimi büyükbaş derilerde vidala olarak
590 milyon DM2, kösele olarak ise 5900 ton civarındadır. Büyükbaş deri ve
kösele üretiminin büyük bölümü iç talebi karşılamaya yöneliktir. Hazır deri
ihracatı çok azdır. Küçükbaş derilerde ise üretim miktarı yaklaşık 1.200 mil­
yon DM2'dir. Küçükbaş deri, konfeksiyon hammaddesi olarak kullanılmakta
olup, % 55'i ihraç edilmektedir.
Bölgenin belirli saha içinde sınırlanmış oluşu tesislerin çok katlı,
prodüktiviteden uzak bir yerleşme düzeni içine girmelerine neden olmuştur.
Bütün dünyada zemin kat su işlemleri, birinci kat finisaj bölümü ve en çok
ikinci kat kurutma işlemi için kullanılırken Kazlıçeşme deri sanayii yetersiz
saha nedeni ile beşinci ve altıncı katlara çıkmak zorunda kalmıştır. Makinaların yerleşim düzeni, prosesin akışına göre değil, temin edilebilen boşlukla­
ra konulmak suretiyle sağlanmıştır. Mevcut binalann % 50'si yapıldığı tarihden bu yana ilave katlar haricinde eski halini muhafaza etmektedir. Diğer
binalar ancak yangın, yıkılma ve diğer zorunlu hallerin vuku bulması netice­
si yeniden yapılmış veya restore edilmiştir. Deri sanayii için su önemli bir
faktördür. Başlangıçta bedelsiz temin edilen su giderek büyük bir sorun ha­
line gelmiş, sürekli artan oranda çekilen su yeraltı su seviyesini azaltmıştır.
Kanalizasyon sistemi mevcut yükü taşıyamıyacak kadar eski ve yetersiz
olduğundan fabrikalardaki atık suların boşalması zaman zaman sorun ya­
ratmaktadır. Bu bölgede mevcut makina ve teçhizat çoğunluk itibariyle tek­
nolojisi eskimiş ve yıpranmıştır. Yoğun bakım altında kullanabilirliklerini sür­
dürmektedirler. Yerleşim sistemi içinde kömür depolama imkanı olmadığın­
dan buhar ihtiyacını sağlayan kazanlar fuel-oil ısıtmalıdır. Üretimin % 90'ını
ihraç eden Kazlıçeşme dünya piyasalanndaki gelişmelere ve moda dalgalanmalanna uymak zorunda kalmış; bu nedenle işletmeler çeşitli mamul de­
ri üretimini gerçekleştirebilecek makina ve teçhizat parkını giderek çeşitlen-
dirmişlerdir. Bu yüzden mevcut tesislerin büyük çoğunluğu deri, kürk süet,
güderi gibi karışık bir üretim sistemine sahiptirler.
50 kadar işyeri bu sıkışıklık dolayısıyla Kazlıçeşme'den Çorlu'ya kaçmış
bulunmaktadır. Ancak arıtma tesisleri ve su bakımından sıkıntıdadırlar.
Deri sanayiinin kurulu olduğu her bölgede beliren bu sorunların köklü ve
kalıcı bir çözüme kavuşturulabilmesi için deri işleme sanayiinin gerektirdiği
altyapı ve planlama ilkelerine uygun şekilde modern bir organize deri sanayii
bölgesi kurulması zarureti ortaya çıkmıştır.
Deri sanayii için organize bölge kurulurken dikkat edilecek kriterler
şunlardır.
- Enerji
-Su
- Altyapı
- Topogratik yapı
- Ulaşım, yükleme, boşaltma imkanları
- Kaliteli işgücü temini
- Haberleşme imkanlan
Bu esaslara dayanılarak belirlenen İstanbul Organize Deri Sanayi
Bölgesi'nin Tuzla'nın kuzeyinde Orhanlı-Aydınlı yöresinde tesisine karar ve­
rilmiş ve burada mevcut 770 hektarlık bir alanda kurulması faaliyetlerine
başlanmıştır. Yeni bir işletmecilik anlayışıyla kurulacak olan bu bölgede deri
üreticileri 3 grup altında toplanacaklardır.
- Ham deriden mamul deri yapanlar
- Deri konfeksiyon, ayakkabı, saraciye yapanlar
' Deri sanayi için makina alet ve tamir yapanlar
İnşaat halinde bulunan yeni O.S.B.'si tüm üreticilerin makina parklarını
yenilemelerine ve en ileri teknoloji ile üretim yapmalarına imkan sağlaya­
caktır. Bu şartlar altında özellikle deri konfeksiyon ihracatının bir milyar $'ı
aşması beklenmektedir.
Ancak bunun için Aydınlı'daki yeni Organize Deri Sanayi Bölgesi'nde alt­
yapı çalışmalarının hızla tamamlanması gerekmektedir. İleriki sayfada
ODSB projesinin anahatları ve 1985 fiyatlarıyla maliyet hesabı verilmektedir.
1988 fiyatları ile Deri Sanayi'nin yeni OSB'deki yerleşimi 200 milyar
TL.na mal olacaktır. Maliyetin büyük kısmı bölgedeki altyapıya yöneliktir.
Deri Sanayi'nin çok suya ihtiyaç göstermesi, göletler ve kanal şebekesi inşa­
sını gerektirmektedir. Ayrıca çevre kirlenmesini önlemek için modern antma
tesisleri inşası şart olmaktadır ve Aydınlı Organize Sanayi Bölgesi'ne taşın­
manın sebeplerinden önemli biri, bölgenin bu tesislerin yapımına elverişli ol­
masıdır. Arıtma tesisi ve göletler yüksek altyapı maliyetinin büyük kısmını
teşkil etmektedir.
OSB'lerde altyapının kamu tarafından yapılması esastır. Burada da alt­
yapıya Devlet katkısı baştan % 99, sanayici katkısı % 1 olarak tespit edil­
miş, sonradan bu oranlar % 90 ve % 10 olarak değişmiştir.
Bunun sebebi arsa fiyatlarının Devlet kredisini beklerken aşırı
yükselmesi tehlikesi karşısında deri sanayicilerinin arsa alımına katkıda bu­
lunmalarıdır.
Anlaşıldığı üzere altyapıya Devlet katkısı uzun vadeli kredi şeklindedir.
Bu kredi önce % 15 faizli 5 yılı ödemesiz, 15 yıl vadeli olarak tertip edil­
mişken sonradan faiz oranı % 22'ye yükseltilmiş, vade de 2 yılı ödemesiz, 9
yıl olarak kısaltılmıştır. Bu olumsuz gelişmelere karşı Sanayi Bakanlığı'nın,
ödemelerin çabuklaştırılması suretiyle altyapı çalışmalarının hızlanmasına
yardımcı olması için gayretler sürdürülmektedir.
Uluslararası İskan Fonu'ndan bu gaye ile alınan 12.5 milyon dolarlık
kredinin tasdiki ve gerçekleşmesindeki gecikmeler de işin zamanında bitiril­
mesini engellemiştir. Üstyapı inşaatında Sanayi Bakanlığı hissesi % 30, sa­
nayici hissesi % 70 olarak tespit edilmiştir. Üstyapı genellikle fabrika binala­
rı ve yan tesislerini kapsamaktadır.
En önemli nokta, OSB inşaatı bitirilerek Kazlıçeşme'deki tesislerin yeni
bölgeye taşınması işi ikmal edilmeden Kazlıçeşme'de faaliyetin yasaklanmamasıdır. Aksi halde bunun deri sanayii ve ihracatı üzerinde tamir edilemeycek kötü etkileri olacaktır. 1987 yılındaki grev hadisesinin dahi ihracatı­
mızda müşteri kaybına yol açtığı hatırlanırsa deri sanayiinde bu ölçüde bir
duraklamanın çok büyük hasara yol açacağı endişesinin ilgililerce dikkate
alınmasında fayda olduğu kanısındayız.
5. İstanbul Organize Deri Sanayi Bölgesi(ODSB) Hakkında
Karakteristik Veriler
Yeri : Kartal İlçesi, Aydınlı; Orhanlı mevkii. Tuzla'nın üstüne rastladığı
için Tuzla OSB şeklinde de anılmaktadır.
Alan: 173 sanayici firma için 670 hektar. Kabaca 2 km x 3 km. boyutun
da bir alanı kaplıyacaktır.
Toplam Yatın m Tutan: Proje maliyeti 1985 fiyatlarıyla 33.6 milyar TL olarak saptanmıştır. 1988 sonu fiyatlarıyla bu meblağ 200 milyar
TL.na yaklaşmaktadır.
İstihdam Miktan: 15000 işçi
Finansman Şekli:
Avrupa İskan Fonu Kredisi: 12.5 milyon dolar.
Kalan bölüm için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan 13 milyar TL
kredi alınacak olup, geri kalan finansman ihtiyacı sanayiciler tara­
fından karşılanacaktır.
a) Proje Yatırım Tutarı
i) Arazi için
ii) Altyapı giderleri
Yollar
Su ve kanalizasyon
Enerji
Göletler
Arıtma Tesisi
TOPLAM
İÜ) Sosyal Tesisler
1500 İVlilyon TL.
1600
1300
2500
1000
2500
8900
Milyon
Milyon
Milyon
Milyon
Milyon
Milyon
TL
TL.
TL
TL
TL.
TL
890 Milyon TL.
iv) Üst Yapı Giderleri
(300.000 m2 yapı alanıx60.000 TL)
1800 Milyon TL.
v) Proje, Genel Gider, Beklenmeyen
Giderler
2300 Milyon T L
vi) Kredi Faizleri
TOPLAM YATIRIM
2080 Milyon TL.
33670 Milyon T L
b) Bölgede Son Durum:
Yollar: 17 km.lik yol şebekesinin büyük kısmı tamamlanmıştır.
Kaldınmlann yarısı ikmal edilmiştir.
Su Şebekesi: Ömerli Barajı'ndan bölgeye boru hattı ve 21.000
m31ükdepo bitirilmiş, 12.5 km. tutan kullanma suyu şebekesi­
nin % 90'dan fazlası tamamlanmıştır. İçme suyu bağlantısı
İSKİ tarafından yapılmış, 17 km.lik şebekenin 15 km.si bitirilmiştir.
Kanalizasyon: 15 km.lik sülfürlü su ve 13 km.lik kromlu su kanalla­
rının yansı, 16 km.lik pis su borularının tamamı bitirilmiştir. 10.5
km.lik yağmursuyu kanalının % 93'ü yapılmıştır.
Göletler: 3.5 milyon m3 su tutacak olan ve DSİ tarafından yapımı
üstlenilen 3 göletin ihalesi tamamlanmıştır. İki tanesi 1989
Temmuz'unda bitirilecektir.
Atıksu ve Arıtma Tesisi: 36.000 m3/gün kapasiteli su arıtma tesisi
33 milyar TL.na ihale edilmiştir.
Elektrik Şebekesi: 57 trafo merkezi, 309 beton direk ve 21400
kg. tel çekimi işlerini kapsıyan şebeke çalışmalannın yarısı bitiril­
miştir.
D. MALİYET VE FİYAT
Deri sektöründe iki ana girdi vardır. Ham deri ve kimyasal maddeler.
Ham derinin ithal veya yerli olması maliyeti etkileyen en önemli faktördür.
İthal derilerin son zamanlarda Avustralya, Yeni Zelanda veya Bangladeş
gibi uzak bölgelerden temin edilmek zorunda kalınması ve yüksek navlun,
maliyetleri artırmaktadır. Bu şartlarda ithal edilen derilerin, kaliteleri bozul­
madan stoklanmasının zorluğu da diğer bir handikap teşkil etmektedir.
Yurt içinden elde edilen derilerin maliyet üzerindeki etkileri ilk etapta de­
rinin elde edildiği hayvanın ırkına, yaşına, besi durumuna ve hayvanın ke­
sildiği zamana göre değişmektedir. Elde edilen derilerin tabakhanelere
ulaşması sırasında aradaki komisyoncu payına ve ulaşım mesafesine göre
maliyet artmaktadır. Tabakhanelerde debagat gören deri kullanım amacına
göre deri konfeksiyoncularına, saraciyecilere veya diğer amaçlarla işlene­
ceği tesislere taşınmaktadır. Hayvanın üzerinden alınan derinin tabakhane­
lere gelinceye kadar kötü şartlarda nakliyesi derinin kalitesini önemli ölçüde
etkilemekte, debagat sırasındaki işlemleri güçleştirmekte ve fireyi artırmak­
tadır. Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde kesiksiz deri üretimi için yüzücülere
prim ödemesinde bulunulmaktadır. Bazı bölgelerde yapılan bu uygulama
da, deri başına 15-20 lira arasında maliyet artışına sebep olmaktadır.
E FİRE VE RANDIMAN
İstanbul Ticaret Odasının Üretimde Fire ve Randıman nisbetleri
hakkındaki 1988-14 sayılı yayınında;
Hava ile kurutulmuş:
1 adet kuzu derisinin 1 kg
1 adet koyun derisinin 2 kg
geldiği belirtilmektedir. 1 adet kuzu derisi 30 dm2 (yaklaşık 3 ayak) 1 koyun
derisi ise 60 dm2 (6 ayak) mamul vermektedir.
Konfeksiyon için gerekli deri miktarları aynı yayında şu şekilde belirlen­
miştir:
Erkek Mont
Kadın Mont
Ceket (Erkek/Kadın)
Pantolon (Erkek/Kadın)
Etek
Kadın Elbise, Manto
Erkek Palto
Erkek Kaban
Yelek
Ayak
37
35
32-30
26-23
23
55
55
40
18
Dm2
370
350
320-300
260-230
230
550
550
400
180
Ticari şekil olarak büyük baş hayvan derisi ortadan ayrılmış olarak
yarım deri olarak satılır. Yaklaşık 160 dm2 olan bu parçanın kalınlığı hay­
van cinsine göre 1 mm ile 2.8 mm arasında değişir. 1987 yılındaki grevden
sonra deri fiyatları çok pahalılaşmış olup, kalınlık ve cinsine göre dm2si
1.000 ila 4.000 lira düzeyine yükselmiştir.
Deri sanayiinde ikinci ana maliyet unsuru üretimin her safhasında kul­
lanılan kimyasal maddelerdir. Bu maddelerin yurt içindeki üretimi yeterli ol­
mamakta, istenilen kaliteye ulaşamamaktadır. Özellikle ihracata yönelik
üretim yapan firmalar kimyasal maddeleri ithal etme yoluna gitmektedirler.
Ham derinin mamul hale getirilmesi için kullanılan kimyevi maddelerin ma­
liyet içindeki oranlan şöyledir:
1-1 adet koyun derisinde % 21,4
2 - 1 adet kuzu derisinde % 18,7
3 - 1 adet keçi derisinde % 33,3
Kaynak: Deri dergisi, Kasım 1987.
Deri konfeksiyon imalatında kullanılan girdiler ve maliyet içindeki pay­
lan aşağıda vehlmektedir.
- Mamul Deri
% 75
-İşçilik
%15
- Aksesuar (astar, tela, fermuar) % 6
- İdari ve diğer masraflar
% 4
Çeşitli deri konfeksiyon ürünlerinin maliyeti içinde işlenmiş derinin payı
şöyledir.
Ceket
Pantalon
Mont
Palto
Kovun
%81.3
% 80,0
%81.3
%86.2
Kuzu
"%85J
% 857
%85.7
•%90.0
Keçi
% 76.9
% 76.9
% 76.9
% 83.3
Kaynak: Deri Dergisi, Kasım 1987.
İşçilik ise konfeksiyon sanayiinin temelini oluşturan diğer girdidir. Deri
konfeksiyon sanayii, yapısı itibariyle hiçbir zaman tam bir makineleşmeye
gidemez. Deri kalitesiyle ilgili ancak gözle görülebilecek ufak detaylar seri
üretimde gözden kaçabilir. Deri konfeksiyonunda kesme işlemi ve herhangi
bir ürün en az kaç ayak deriden çıkanlabilecekse o sınıra uyulması, bir baş­
ka deyişle m^mul deri parçasının en rasyonel şekilde kullanılması, kalifiye
işçinin sağlıyabileceği bir husustur. Deride birleştirme (asorti) olayı kalifiye
işçiye en çok ihtiyaç duyulan noktalardan biridir. İki ayrı deri parçasının bir­
leştirilerek etek, ceket veya palto olarak kullanılması, yapılacak modele o
derinin uyup uymayacağı, bu aşamada ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla, bu
sanayi kolunda işçilik, özellikle belli aşamalarda çok ihtiyaç duyulan tecrü­
beli işçinin nispeten yüksek olan ücret düzeyi maliyeti yakından etkileyen
bir unsurdur.
•
Konfeksiyon imalinde kullanılan astar, tela, vatka, aksesuar, fermuar,
çıtçıt gibi malzemeler yerli olarak sağlanabildiği gibi özellikle fermuarın ge­
çici kabul yolu ile ithâl edildiği görülmektedir. Fason imalatda bulunan bazı
firmalar ithalatçı firmanın talebi doğrultusunda astarlık kumaşı ve çıtçıt'ı
ithal etmektedirler. Bu tür aksesuar ithalatı kalite bakımından maliyeti yukarı
çeken unsurlardan olup yerli aksesuar üretiminin kalite bakımından yetersiz
oluşundan ileri gelmektedir.
F. DERİ V E DERİ MAMULLERİ İTHALAT VE İHRACAT REJİMİ VE
TEŞVİKLER
1. İTHALAT:
a. Ham ve İşlenmiş Deri İthalatı:
1987 yılı grevler dolayısıyle deri sanayicileri için zor bir yıl olmuştur. Bu
arada işlenmiş deri ithalinin gümrükten muaf tutulması ve ithalde alınan
Fon'un ise kg başına 1 dolar gibi çok yetersiz olması (değer itibariyle % 0.5
ile % 1) dışardan kalitesine bakılmadan ucuz deri ithalini artırmıştır.
İstatistiklere bakıldığı zaman 1987 yılında işlenmiş deri ithalatının 1986
da 5.1 milyon dolara kıyasla 2.5 kat artarak 12.7 milyon dolara çıktığı görül-
mektedir. Esas artış 41.01 ve 02-03-04 GTIP no.lu ham deride görülmekte­
dir. Bu ithalat 1986 da 70.5 milyon dolar iken 1987 de 135.8 milyon'a yük­
selmiştir Bu gruptaki derilerin bir kısmının işlenmiş deri olması mümkündür.
İşlenmiş deri üzerindeki düşük fonun deri sanayiine olumsuz etkisi 30
Mart 1988 tarihinde yapılan bir değişiklikle kısmen giderilmiştir. Buna göre
Fon, CİF deri değerinin %10'u artı kg başına 50 cent olmuştur. Bu durumda
41.02-03-04 gruplanndaki sığır, koyun ve keçi menşeli işlenmiş hazır deriler
için Fon değer itibariyle % 10.5'ayükselmekle beraber bunun da kifayetli bir
koruma olduğunu söylemek güçtür. İşlenmiş deri için koruma gerekli olma­
sına karşılık ham derinin yurt içi arzı ihtiyaca yetmediği cihetle, 41.01 gru­
bundaki derilerin mer'i mevzuata göre gümrükten muaf ve Fon ödenmeden
ithali deri sanayimiz için faydalı bir uygulamadır.
b. Mamul Deri Eşya İthalatı
,
Bu tip mal ithalatının tabi olduğu gümrük ve Fon oranları aşağıdadır:
GTİP
.
Gümrük Resmi
42.02 Seyahat eşyası vs. saraciye
% 40
42.03 Giyim Eşyası
% 40
42.04 Sanayide kullanılan deri ürünleri
% 40
Fon
kg başına 3 $
CİF değerinin % 50'si
Yok
İthalatta alınan % 10 oranında Destekleme Fiyat İstikrar Fonu (DFIF) ile
% 10 Damga resmi ve KDV dahil edildiğinde giyim eşyası ithalinde
ödenmesi gereken gümrük. Fon vs ödemeler tutarı CİF bedelin % 132'sini
bulmaktadır. Zaten başlıca deri giyim eşyası ihracatçılanndan olan ülkemi­
zin bu grup mal ithalatı istatistiklere göre yılda bir milyon doları biraz aş­
makta, böylece hesaba katılmıyabilecek (kabili ihmal) bir düzeyde kalmak­
tadır. Hatta aşağıda verilen ithalat rakamlarına sun'i deriden mamul eşya da
dahil bulunmaktadır.
TABLO : 11
DERİ EŞYA İTHALATI
(Bin $)
GTİP
42.02 Seyahat eşyası
42.03 Giyim eşyası
42.04 Sanayide kullanılan
deri eşya
TOPLAM
1984
311
8
1985
163
21
1986
468
58
1987
608
150
1988
738
99
471
790
420
604
286
812
425
1.183
352
1.189
2. İHRACAT TEŞVİKLERİ VE GEÇİCİ-KABUL YOLU İLE İTHALAT
a. İşlenip tekrar ihraç kaydiyle ithal edilecek hazır deri ve aksesuar ithali
gümrükten muaf olarak yapılabilmektedir. Gümrük Kanununun 118. madde­
sine dayanan bu işlem halen İhracatı Teşvik esasları dahilinde verilecek ih­
racat projesine bağlı olarak uygulanmaktadır. Bu husustaki hükümler
8.11.1988 tarih ve 88/13457 sayılı İhracatı ve Döviz Kazandıncı Faaliyetleri
Teşvik Kararı ve buna ait 89/2 sayılı tebliğ'de mevcuttur.
b. Bilindiği üzere İhracatta vergi iadesi uygulaması 1988 yılı sonunda
kalkmaktadır. Ancak Para Kredi Kurulu kararlariyle (DFIF) den ihracata
yapılan ödemeler yürürlükteki hükümlere göre devam edecektir.
8 Kasım 1988 tarihinde yayınlanan 88/30 sayılı Para Kredi Kurulu karannın 38 ve 39. sıralarında deri ürünleri ihracatına tanınan prim ödemesi
şöyle ifade edilmektedir:
"38. GTİP 42.02 pozisyonu 2 1 , 22, 23, ve 29. maddeleri kapsıyan deri
çanta, kutu kılıf vs,:"
"Toplam FOB ihraç bedelinin % 10'unu geçmemek kaydiyle kg başına 3
$."
"39. GTİP 42.03 pozisyonu 1 1 , 13, 14, 2 1 . maddeleri kapsıyan deriden
Kadın, erkek, çocuk giyim eşyası Tabii deriden (normal veya parçalı) mamul
etek, ceket, pantalon, mont, bluz, bluzan, yelek, palto, pardesü, kadın elbi­
sesi, manto (koyun ve kuzu derisinden kürk, süet olanlar dahil):"
"FOB değerin % 10'unu geçmemek kaydiyle adet başına 6 $'a ilaveten
kg başına 2 $."
3. DERİ İMALAT SANAYİ YATIRIMLARININ TEŞVİKİ
8.11.1988 tarih ve 88/13458 sayılı Yatırımları Teşvik Karan ve Ek'ine
göre Deri ürünleri imalat yatınmları normal bölgeler ve öncelikli yörelerde
teşvik kapsamındadır. Gelişmiş yöre sayılan İstanbul, Kocaeli illeri ile Anka­
ra, İzmir, Bursa ve Adana belediye sınırları içinde yeni yatınmlar, bilindiği
gibi, teşvik edilmemektedir. Buna rağmen deri konfeksiyon yatınmlan için
bir istisna tanınmıştır. "Deri konfeksiyonuna entegre deri işleme yatınmlan"
ise sadece Organize Sanayi Bölgesinde teşvik edilmektedir. Aydınlıdaki
yeni tesisler bu esasa göre yapılmaktadır.
Gelişmiş bölge dışında kalan normal bölgelerde kurulacak yeni tesis
yatınmlan yukarıdaki karara göre çıkartılan 89/1 sayılı tebliğ uyarınca
gümrük muafiyeti, yatın m indirimi. Kaynak Kullanımı Destekleme Fonundan
prim ödemesi, kredilerde vergi, resim, harç istisnası gibi teşviklerden fayda­
lanacaktır. Ancak bunun için yatırım tutannm en az 750 milyon lira olması
ve bu meblağın %50'sinin yatınmcının öz kaynağından karşılanması ge-
reklidir. Çoğunlukla Doğu ve Güneydoğudaki illerle bazı Orta Anadolu illeri­
ni kapsıyan ve kalkınmada öncelikli yöre sayılan 28 il dahilinde yatırım
yapılması halinde ise teşvik belgesi almak için gerekli yatın m alt sının 150
milyon TL olup bunun % 40'ınm öz kaynaktan karşılanması yeterli olmak­
tadır.
EK: GÜMRÜK TARİFE CETVELİ DEĞİŞİKLİĞİNİN DERİ İLE İLGİLİ
BÖLÜMÜNE AİT AÇIKLAMA
1950 yılından beri GATT üyesi ülkeler tarafından gümrükleme maksadıyle kullanılmakta olan emtia sınıflandırması, Brüksel Nomanklatürü sis­
temine dayanmakta idi. 1980'li yıllarda sistemin eksikliklerini gidermek ve
özellikle Amerikan ve Japon klasifikasyonları ile aradaki farkları gidermek
maksadıyle mal sınıflandırmasında bazı değişiklikler yapılmıştır. "Uyumu
sağlanmış" manasına "Armonize Sistem Nomanklatürü" diye adlandırılan
bu sistemin Deri Eşya bölümünde de bazı değişiklikler olmuştur.
AT üyesi ülkeler arasında 1988 yılbaşından itibaren uygulanmakta olan
bu tasnif şeklinin 1/1/1989'dan itibaren ülkemizde de yürürlüğe girmesi
böylece AT'na uyum sağlanması kabul edilmiş bulunmaktadır. Bu sebeple.
Deri Faslının eski ve yeni numaralama şekli aşağıda mukayeseli olarak ve­
rilmektedir.
, 4 1 - H A M VE İŞLENMİŞ DERİ
Eski G.T.İ.P.
Yeni Nomanklatür
41.01 Büyük ve küçükbaş hayvanların 41.01 Sığır ve at derileri (ham)
ham veya yarı işlenmiş deriler 4101.10 - 4101.29
41.01.11 - 41.01.43 Büyükbaş
yaş ve kuru deriler
,
41.02 Koyun ve kuzu derileri (ham)
4102.10 - 4102.29
41.01.71 - 41.01.79 Pikle deriler 41.03 Diğer ham deriler
41.02 Sığır ve at derileri
41.02.11 Dabaklanmış
41.02.12 ila 59 İşlenmiş
hazır kösele, vidala
41.04 Büyükbaş ve at derileri
4104.10-4104.39 Muhtelif derecede
işlenmiş, kösele, vidala
41.03 Koyun cinsi hazırlanmış deri
41.04 Keçi cinsi
"
"
41.05 Diğer
"
"
41.06 Güderi
41.08 Rugan
41.09-41.10 Sun'i ve terkip yolu ile
deri imalatı
41.05
41.06
41.07
41.08
41.09
41.10
Koyun, kuzu hazırlanmış deri
Keçi oğlak
Diğer hayvanlar
Güderi
Rugan
- 41.11 Sun'i deri ve terkip
42- DERİ EŞYA
Eski G.T.İ.P.
42.01 Hayvan koşum takımları
42.02 Çanta ve seyahat eşyası
Sun'i plastikten 42.02.11-19
Tabii deri ve kösele 42.02.21-29
Diğer maddelerden 42.02.31-49
Yeni Nomanklatür
4201.00
42.02
4202.12-4202.22-4202.32-4202.92
4202.11 -4202.21 -4202.31 -4202.91
4202.19-4202.29-4202.39-4202.99
42.03 Tabii ve Sun'i Deri Giyim Eşyası
42.03.11 Tabii deri kadın
12
"
" erkek
13
"
" çocuk
4203.10
42.03.21 Sun'i deri kadın
22 "
" erkek
23 "
" çocuk
42.03.31-43 Eldivenler
42.03.51 Saat kayışı
42.03.52 Bel kemeri
4203.21 - 29
42.03.53 Diğer Aksesuar
42.04 Teknik ve mekanik eşya
42.04.11 ,42.04.39
42.05 Diğer eşya
4203.40
4204.00
4203.30
4205.00
64- AYAKKABI
64.01 Kauçuk ve sun'i deri
64.01.11-19
64.01 - 64.02
6401.10-6401.99 ve 6402.11 -6402.99
64.02 Taban tabii ve sun'i kösele
yüzü tabii deri
64.03
64.03 Ağaç ve mantardan
64.04 Diğer maddelerden
6403.11-6403.99
6403.30
64.04
Eski MB yeni numaralama sistemi arasmda ana bölümlerden ziyade alt
başlıklarda bazı numaralama farkları vardır. Dikkati çeken husus yeni siste­
min daha detaylı bir sınıflandırma sağladığı iddia edilmesine rağmen 42.03
deri giyim eşyası bölümünde bunun aksinin gözlenmesidir. Eski sistemde
tabii deri ve sun'i deri aynmı dışında kadın, erkek, çocuk giyim eşyası birbi­
rinden ayrılabildiği j a l d e yeni nomenklatürde hepsi, sun'i deriden giyim
eşyası da dahil, 4203.10 no. altında toplanmaktadır. Buna karşılık ilerde
4203.10'u 11 ila 19 alt bölümlerine ayırmak suretiyle bir sınıflandırmaya gi­
dilebilir kanısındayız.
Bugün ekonomimiz atılımcı,
üretken insanlara, her dönemden
fazla yeni olanaklar sunuyor.
Bugün artık, işlerini kurarken,
geliştirirken, ülke ekonomisine de
katkıda b u l u n a c a k girişimcilere,
eskisinden d a h a çok ihtiyaç var.
Halkbank, bü bilinçte olan
girişimcilere^ kredileriyle destek
oluyor.
Siz de işe güçlü başlamak,
işinizi büyütmek için büyük
düşünün. Halkbank yanmızda.
HALKBANK
TÜRKİYE HALK BANKASI
İRA
BÖLÜM II
DÜNYA DERİ ÜRETİM ve FİYATLARI
ÇEŞİTLİ AVRUPA ÜLKELERİNDE
DERİ KONFEKSİYON PAZARI
I" DÜNYA DERİ ve KÖSELE ÜRETİMİ
1, Hayvan Kesimi
Deri ve köselenin kaynağı, hayvan kesimleridir. Et üretimi için yapılan
. büyük baş hayvan ve koyun kesimi, deri sanayii için gerekli ham maddeyi
sağlamaktadır. Bu sebeble deri ve kösele arzını ve değişikliklerini takip et­
mek için yabancı literatürde, başlıca hayvan yetiştirici ve et üretici ülkelerin
kesim rakamları esas alınmaktadır.
Dünya toplam büyükbaş hayvan yani sığır ve dana kesiminde 1987 yı­
lında beklenen düşme gerçekleşmemiş, kesimler Avrupa ve Avustralyada
beklenmedik bir artış göstermiştir. Buna ilaveten Brezilya ve özellikle Sov­
yet Rusya kesimlerindeki artış ABD ve Arjantindeki düşmeyi telafi etmiştir.
Kesimlerde 1988 yılında da fazla bir azalma olmamıştır. Bunun sebebi
ABD'de kuraklık sebebiyle, Avustralyada ise fiyat yükselmesi sebebiyle ke­
simlerin teşvik edilmiş oluşudur. Brezilya ve Rusya kesimlerindeki artış da
sürmektedir.
Küçükbaş hayvan yani koyun ve kuzu kesimi de Dünya pazarlannı bes­
leyen en büyük ikmal kaynakları olan Yeni Zelanda, Rusya ve ABD de 1987
üretiminin düşmesine rağmen toplamda gene hafif bir artış göstermiştir.
Çünkü Ortak Pazar ülkelerinde artan kesimler, aynca Güney Afrikada ke­
simlerin tekrar yükselmesi, başlıca hayvan yetiştirici ülkelerdeki kesim aza­
lışını telafi etmiştir.
1988 yılında Ortak Pazar ülkelerinde koyun ve kuzu kesiminin bir hayli,
ABD de ise bir miktar artması, Yeni Zelanda ve Avustralya kesimlerinde ise
belirgin bir düşme görüleceği tahmin edilmektedir.
2. Deri ve Kösele İşlenmesi ve Satışı
Kesimden elde edilen ham derinin işlenerek mamul deri haline getiril­
mesi konusunda dünya üretimine ait istatistiki veriler, kesim rakamları kadar
belirgin değildir. Bu konuda yetkili bir organ olarak Londrada yayınlanan
"Hides and Skins" dergisindeki görüşler şöyle özetlenebilir:
ABD, İtalya ve İspanya gibi deri işleme sanayiinde önder olan ülkeler
hakkındaki bilgiler bu ülkeler ve OEGD ülkelerinde deri işleme faaliyetinin
1987 de azalmaya devam ettiğini göstermektedir. % 1-2 oranını geçmeyen
bu düşme, gelişmekte olan ülkeler, özellikle Uzakdoğuda arttığı tahmin edi­
len üretimle fazlasiyle telafi edilmiştir.
Bu eğilim 1988 yılında da sürmüştür. Amerikada çok daralmış olan
üretimin doların zayıflaması sayesinde, küçülmesinin durduğu anlaşılmak­
tadır. B.Almanya ve İspanya hariç diğer Avrupa ülkelerinde deri üretiminde
TABLO: 1
Belirli Ülkelerde Kesimler
(Bin adet)
87/86
Tam Yıl
Büyük Baş
ABD
Arjantin
Avustralya
B.Almanya
Fransa
İngiltere
Kanada
G.Afrika
Y.Zelanda
Dana
ABD
Fransa
Avustralya
Koyun, Kuzu
Yeni Zelanda
Avustralya
İngiltere
İspanya
Fransa
G.Afrika
ABD
İtalya
İrlanda
1987
1986
37.292 35.647
13.800 12.700
6.795
6.603
5.174
5.229
4.792
4.661
4.006
3.798
2.879
3.118
2.160
2.506
1.929
1.690
3.407
2.999
1.261
% Deals.
(4.4)
(8.0)
2.9
(1.1)
2.8
5.5
(7.7)
(13.8)
14.1
2.836
2.987
1.189
(16.8)
36.000 33.551
32.532 32.430
15.351 15.780
9.290
8.975
8.618
8.610
5.685
4.370
5.632
5.198
3.357
3.383
1.955
1.829
(6.8)
(0.3)
2.8
3.5
(5.7)
30.1
(7.7)
6.9
Ocak-Temmuz
1987
26.866
—
3.988
2.893
2.775
2.925
1.703
783
1988
26.533 (9ay)
...
3.898
2.686
2.606
2.449 (9 ay)
1.617
723 (5 ay)
...
2.095
1.824
561
—
18.209
10.971
1.878 (9 ay)
1.655
501
—
16.666
12.087 (9 ay)
...
6.027
2.802
3.877
1.828
1.192
5.540
2.707 ( 5 ay)
3.948 (9 ay)
2.479
1.252
düşme devam etmekte olup bunun başlıca sebebi iç pazarların Uzakdoğudan gelen ucuz ithalatın etkisinde kalmasıdır. Diğer taraftan Amerikaya ih­
racatın azalması da diğer bir sebebi teşkil etmektedir. Dolann değer kaybı,
Avrupa'dan ithalatın pahalılaşmasına, dolayısıyla Amerika'dan gelen talebin
azalmasına yol açmıştır.
Uzakdoğu, özellikle ayakkabı piyasasını etkilemektedir. İngilterede deri
ayakkabı ithalat oranı % 60'ı bulmuştur. Ham deri satışlannın % 5 artma­
sına karşılık işlenmemiş deri satışında büyük düşüş vardır. Ayakkabı deri­
sinde % 20 olan düşme oranı giysilik deride % 22 olmuştur.
İtalyada döşemelik deri talebi hariç 1987 de genel işlenmiş deri tale­
binde % 4.5 düşme görülmüştür. Talep azalışında etkili olan G.Kore ve
Tayvan'dan yapılan ayakkabı ithalatına 1988 de bir sınır getirilmeye çalışıl­
mıştır.
Avrupa deri sanayinin ucuz ayakkabı ithalatından çok etkilendiği ve bu
durumun mamul deri talebini düşürdüğü anlaşılmaktadır. Hollanda, Belçika,
Fransa, B.Almanya, Yugoslavya, Macaristan talebin azaldığı ülkeler arasın­
da sayılmaktadır. İspanya'da dericilik 1986'da eriştiği yüksek düzeyi koru­
maktadır.
Amerika'da doların değer kaybının verdiği avantajın yanısıra devletin
deri ihracatını desteklemesi sayesinde 1987 yılında artan yarı işlenmiş ve
mamul deri ihracatı, 1988 yılında da artmaya devam etmiştir. İhracatın he­
def aldığı ülkeler İtalya, Hindistan, Japonya, G.Kore ve Tayvan'dır.
3. Fiyatlar
İngiltere'de üretimdeki azalmaya karşılık talebin daha da zayıf olması
fiyatlann düşmesine yol açmıştır. Sterlin değerinin yükselmesi bir yandan
deri ithalatını teşvik ederken, diğer yandan İngiliz piyasasından mal alacak
diğer ülke ithalatçılannın sayısını azaltmıştır.
Bu durum piyasada fiyat dalgalanmalanna yolaçmış, Marfda en yüksek
noktaya ulaşan deri fiyatları Haziran sonuna kadar düşme eğilimine girmiş,
Eylül'e doğru tekrar yükselmiştir. Özetle Mart'a göre Eylül Sonunda fiyatlar
% 20 kadar düşüktür.
Kıt'a Avrupası piyasasında da benzer durumlar gözlenmiştir. Nisan'da
fiyatlar 1987 düzeyinin üstüne çıkmış, Haziran'da düşmüş, Eylül'de tekrar
çıkmıştır.
ABD ve Okyanusya deri piyasası da ufak farklarla aynı eğilimi takip
etmiştir.
Bazı deri ürünlerinin muhtelif merl<ezlerdel<i fiyatı aşağıdaki tabloda
gösterilmektedir.
TABLO: 2
DIJNYA DERİ FİYATLARI
Birim
1986
Ort.
1987
Ort.
1988
Mart
Eylül
İNGİLTERE
Öküz Derisi
(31-35.5 kg)
İnek Derisi
(25.5 kg. ve altı)
Kg/pence
Yaklaşık TL
Kg/pence
Yaklaşık TL
99.6
1050
113.2
1194
106.2
1466
124.0
1711
132.7
2954
158.2
3522
İTALYA
İnek
(30 kg.a kadar)
Kg/ Liret
Yaklaşık TL
2046
932
1740
1123
2525
2466
DOĞU AFRİKA
İthal Deri
(8-12 Ib)
Kg/pence
Yaklaşık TL
53.9
568
52.7
727
64.3
1431
(Haz.)67.6
1640
ABD
Yerli Öküz
(58 Ib ve üstü)
Ib/Cent
Kg/TL
63.7
965
79.0
1493
89.5
2367
94.6
3318
Kaynak : "Hides and Skins" No.2,1988.
115.7
3091
130.4
3484
—
II- ÇEŞİTLİ AVRUPA ÜLKELERİNDE
DERİ KONFEKSİYON PAZARI
ALMANYA
HOLLANDA
İNGİLTERE
İSVİÇRE
İTALYA
BELÇİKA
A. GİRİŞ
Dış ticaretimizin büyük kısmının batıya dönük olduğu bilinmektedir.
OECD ülkelerini batıyı temsil eden bölge olarak alırsak ihracatımızın 21
3'üne yakın bir kısmının bu ülkelere yönelik olduğunu görürüz. Bazı dönem­
lerde bu payın arızi olarak % 60'ın altına düşmesine rağmen ihracat pazarı­
mızın büyük kısmı itibariyle batı ülkelerinde olduğu söylenebilir.
Deri eşya, özellikle deri giyim eşyası ihracatımızda bu durum daha be­
lirgindir. Deri giyim eşyasına çok ihtiyaç duyulan iklim kuşağında bulunma­
ları nedeniyle, dış satımın % 90'ı OECD ülkelerine yöneliktir.
AT'm kurucusu 6 ülkeye İngiltere ve İsviçre'yi de dahil edersek, bu ülke­
lere yapılan ihracatın, toplam deri giyim eşyası ihracatı içinde, 1985 yılında
% 92, 1986'da % 90, 1987 yılında ise % 81 pay aldığını görürüz. Bu genel
değerlendirme dışında pazar araştırması yapılacak altı ülkenin seçiminde
özel nedenler de gözönünde tutulmuştur.
Batı Almanya, deri giyim dış satımımızın yarıdan fazlasını alan ülkedir.
Birbuçuk milyona yakın vatandaşımızın yaşadığı bu ülkenin önemi ve arzettiği potansiyel şüphe götürmez.
İtalya, deri modasının ve deri giyim eşyasında stil ve yeniliğin kaynağı
olan bir ülkedir. Deri dış ticaretimizde payı küçük olmakla birlikte, İtalya kul­
landığımız teknoloji üzerinde etkili olmuştur ve deri sanayi makinelerimizin
bir kısmı İtalyan menşelidir.
Dış ticaret istatistiklerimize göre İngiltere'ye deri giyim eşyası ihra­
catımız 1985 yılında anormal bir sıçrama yapmış ve 100 milyon $'ı çok aş­
mıştır. 1986 ve 1987'de ise 10 milyon dolardan aşağıda kalmıştır. Lon­
dra'nın önemli bir ticaret merkezi olmasının yanısıra bu özellik İngiltere'nin
programa dahil edilmesinde etkili olmuştur.
Benelux ülkelerine ihracatımızda son yıllarda düzenli bir artış görülmek­
tedir. Bunlardan Hollanda aynı zamanda birçok ticari malda olduğu gibi
ham ve işlenmiş deri piyasasının merkezlerinden birini oluşturmaktadır.
Deri giyim eşyası ihracatımızın istikrarlı bir artış gösterdiği ve yılda 25
milyon dolar gibi tek bir mal cinsi için önemli bir düzeye vardığı bir ülke de
İsviçre'dir. Bu ülke aynı zamanda tüketici kalitesi ve gelir seviyesi bakımın­
dan Avrupa'nın karakteristik bir ülkesi olduğu için dış pa2ar araştırmasına
dahil edilmiştir.
Türkiye'nin deri giyim ihracatı yabancı kaynaklı 1984-87 istatistiklerine
göre ilgi çekici bir görünümdedir. Batı Almanya'da Güney Kore ile değişmeli
olarak 1. ve 2. sıraları işgal etmekte, Hollanda'da 3'üncü, Belçika ve
İsviçre'de 4'üncü sırada bulunmaktadır. İngiltere ve İtalya'da ise yeri 6 ila
10'uncu sıralar arasında değişmektedir. Fransa'nın ithalatında ise 4 yıldır
birinci sırayı korumaktadır.
ihracatçılarımız ve işadamlarının bu ülkelerle ilişkileri ve ticari bağları
mevcuttur. Bizim yaptığımız pazar araştırmasının gayesi herhangi bir ticari
alışverişe taraf olmadan, objektif bir gözle pazarın durumunu incelemek, iki
taraflı ilişkilerde aksayan noktalar, şikayetler varsa tesbit etmek ve neler
yapılabileceğini araştırmak şeklinde özetlenebilir.
B. BATI ALMANYA
1. Genel Bilgiler
Batı Alman Federal Cumhuriyeti, 11 adet Federe Eyaletten teşekkül et­
mekte olup, 248 700 km2 arazi üzerinde 61 milyon nüfus yaşamaktadır.
Batı sanayiinin başta gelen bir temsilcisi olan Batı Almanya'nın
GSMH'sı 1985 itibariyle 1830 milyar DM düzeyindedir. Yıllık % 2 artışla bu
rakamın 1988 itibariyle 1940 milyar DM'a vardığı tahmin edilmektedir.
Nüfus artışı sıfıra çok yakın olduğu için Almanya'da GSMH artışı fertlere ay­
nen yansımaktadır. Böylece 32000 DM gibi (yaklaşık $ 17000) yüksek
düzeyde olan fert başına gelir her yıl artmaya devam etmektedir.
Bize kıyasla 13 defa yüksek olan bu gelir düzeyi Alman vatandaşına
büyük bir satınalma gücü vermektedir. Bu da pahalı deri giyim eşyası tale­
bini canlı tutmaktadır. Deri giyim sanayiinin liderliğini elinde tutan İtalyan,
İspanyol, Fransız mallan pahalı olmasına rağmen Alman piyasasında iyi bir
pazar bulabilmiştir. Türk deri giyim eşyalarının Alman pazarına girişi işçileri­
mizin yarattığı talep ile başlarsa da 1980 yılına kadar ihracatımız alt düzey­
de kalmıştır. 70'li yıllann son üç senesi toplam erkek ve kadın deri giyim eş­
yası ihracatımız yılda 16-17 milyon dolardan yukarı çıkamamıştır. Ancak
1980 yılından sonra realist kur politikası ve ihracat teşvikleri sayesinde bu
rakamlar büyümüştür ve son yıllarda Almanya dericilerimiz için istikrarlı bir
pazar hüviyeti kazanmıştır. Bu durumun oluşmasında başlıca faktör olarak
Türk deri mamullerinin kalite itibariyle İtalyan ve Fransız malları düzeyine
erişememekle beraber, kabul edilebilir evsafta ve ucuz olması gösteril­
mektedir. İlerde temas edileceği gibi özellikle Pakistan ve bunun yanısıra
Hindistan, Taiwan rekabetine rağmen Almanya'ya coğrafi yakınlığımız ve
kalitemizin son yıllara kadar Pakistan'dan üstün olması bize ticari bir avan­
taj sağlamıştır.
Türk deri ürünlerinin Alman piyasasına açılması ile, deri giyim eşyası
orta sınıfın alım gücü dahiline girmiş, böylece pazar genişlemiştir. Bu geniş­
leme sırasında Türk malları kendine yer edinmiştir. 1987 yılında Almanya'­
ya deri giyim eşyası ihracatımızın 290 milyon dolara ulaşması bunu kanıt­
lamaktadır. Bu değerin 225 milyonluk bölümünü kadın giyimi eşyası, 65.5
milyon dolarlık kısmını ise erkek giyim eşyası teşkil etmektedir. Almanya
pazarı bu bakımdan incelenmeye değer bulunmuş ve araştırmaya dahil
edilmiştir. Aşağıda, yapılan temasların özeti verilmektedir.
2. Almanya'da Türk Deri Ürünleri Pazan
a. Münih ve Güney Bölgeleri
Türkiye ile B.Almanya arasında deri ticaretinin sanıldığından daha eski
tarihlerde başladığı incelemelerden anlaşılmaktadır.
İki ülke arasındaki geleneksel bağlantıya paralel olarak bazı firmaların
Türkiye ile ilişkileri 65-70 yıl öncesine dayanmaktadır. Bu firmalar, derinin
bol ve ucuz olduğunu görerek Türkiye'den ham deri ithaline başlamışlardır.
İkinci Dünya Savaşı yıllarında kesilen ve duraklıyan ticaret 1960 ortaların­
dan itibaren tekrar hareketlenmiştir. İlk zamanlarda ham deri ithalatı yapılır­
ken, sonraları işlenmiş deri ve 1970Tı yılların sonlarından itibaren hazır gi­
yim eşyası ithalatı ağırlık kazanmıştır. Halen Türkiye'den tamamen hazır er­
kek ve kadın deri giyim eşyası almaktadırlar.
Almanya'da ithalatçı firmalar bir grup olarak ithalat yapmaktadırlar. Böy­
lece daha büyük partiler halinde mal siparişi yapıldığı ve toplu olarak nakle­
dildiği için ithalat daha ucuza ve düşük maliyetle sağlanabilmektedir. Stuttgard'da "German Ledering" Dusseldorf'ta "Union of Department Stores" bu­
nun örnekleridir, bu sebeple. Alman piyasasında hakim organizasyon tipi it­
halatçı - perakendeci'dir denilebilir.
Gruba dahil her şirketin iki, üç satış mağazası bulunmakta ve dağıtım
bu mağazalara tek elden yapılmaktadır. Çeşitli ülkelerden gelen mallar,
merkezden dağıtım yolu ile gruba dahil bütün mağazalara, ihtiyaç ve stok
durumlanna göre tevzi edilmekte, bu durumda eşyanın orijini kaybolmakta
ve değişik etiket altında satılmaktadır. Dolayısıyle satış reyonunda Türk ve­
ya diğer ülke mallan ayırdedilememektedir.
Türk deri giyim eşyası Alman piyasasında sağlam bir yer edinmiştir. Bu­
nun sebebi İtalyan mallarının çok pahalı olmasıdır. İtalyan deri modasının
uzun yıllar hakim olmasından dolayı deri ceket ve elbise bahse konu olunca
sadece İtalyan malı arayan yüksek gelirli bir müşteri grubu bulunmasına
karşılık, bu parayı veremiyenler için Türk deri giyim eşyası bir satınalma im­
kanı yaratmıştır. Bu arada müşahede edilen bir aksaklığı belirtmekte yarar
vardır.
Kısa zamanda büyük bir atılım yapılmasına ve belli bir kalite düzeyine
erişmesine rağmen Türk deri giyim sanayii bu gelişmesini beklendiği şekil­
de sürdürememektedir. Özellikle kadın giyim eşyasında model bakımından
yeniliklere gidilmemekte, sür'atle değişen modayı takip için büyük bir gayret
gösterilmemektedir.
Sırası gelmişken deri modasındaki son gelişmelerden bahsetmek yerin­
de olacaktır.
Moda tercihi parlak ve açık renklerden tabii görünüşlü, mat deriye doğ­
ru kaymaktadır (Semi Anilin). Almanca'da "Nupuk" denilen kaliteli Napa ya­
ni koyun derisi talep edilmektedir. Deri ince olmalıdır. Bunun için deri için­
deki (flesh) denilen gövde kısmı derin kesilmelidir. Bunun başka yolları da
mevcuttur. "Splitting" gibi. "Yarma" denilen bu işlemde deri, kalınlığına orta­
dan yarılarak bir tabakadan iki tabaka elde edilmektedir. Ancak bu durumda
deri işleme ve finisaj tekniğinin çok ileri düzeyde olması ve altta kalan deri
tabakasına, iyi bir görünüm verilmesi gerekmektedir.
En makbul deri çift taraflı kuzu derişidir. Yani içi tüylü, dışı ise işlenmiş
baskılı deriden mamul deri manto ve pardesüler yüksek fiyatla alıcı bulmak­
tadır. Bu tip deri Güney Amerika ülkelerinden Uruguay'da nispeten ucuzdur.
Fakat kalitesi düşüktür. Bu bakımdan pek rekabet gücü yoktur.
Moda renkler ise taba ve kahverenginin açık tonlan, açık yeşil tonları ve
beyazdır.
Piyasada En Fazla Tutulan Mallarm Menşe Memleketleri ve
Rakiplerimiz
Pahalı İtalyan modelleri dışında, yerli yapım, Türk malı ve Uzakdoğu
malları arasında en fazla tutulanı tespit etmek zordur. Çünkü çeşitli mallar
değişik gelir kategorilerine hitap etmektedir.
Yerel olarak imal edilen deri giyim eşyası, maliyetlerin, girdilerin ve işçi
ücretlerinin yüksekliği dolayısıyla pahalıdır. Verilen yüksek fiyat karşılığı en
iyi kalitede, kusursuz mal beklenmektedir. Kalite kontrolünün sıkılığı, ayrıca
maliyeti yükseltmektedir. Türk malları üstün kalitede olmamakla beraber fi­
yatları kalitesine göre makul düzeyde görüldüğü için tutulmaktadır.
Türkiye'nin Almanya'daki rakipleri Güney Kore, Hong-Kong ve Taiwan
gibi Uzakdoğu ülkeleridir. Bu ülke mamulleri çok ucuzdur, fakat iyi kalitede
değildir. Deri pek iyi cins değildir, işlenmede aksaklıklar olmaktadır. Derinin
iyi olduğu hallerde ise imalatta bazı kusurlar olmaktadır. Türk mallarında da
aynı ham madde ve imalat hataları görülebilmektedir. Ancak Türkiye'nin ayantajı coğrafi yakınlığıdır. Özellikle Münih'ten uçakla 2 saat 20 dakikada
İstanbul'a gitmek, orada alınacak malı gözle görmek ve akşama Münih'e
dönmek mümkündür. İstanbul'da deri işleme tesisleriyle, deri eşya imalat­
hanelerinin ve moda evlerinin ayrı ayrı yerlerde ve dağınık olması sebebiyle
hava meydanından istenen yere gitmek bazen daha fazla zaman almakta
ise de gene de yakınlığın büyük avantajları vardır. Modelde ve siparişte ta­
lep veya moda değişikliğinin gerektirdiği tadilatı yüzyüze müzakere etmek,
anlatmak ve yaptırmak imkanı vardır.
Reklam: Günlük gazetelerde ilanlar ve radyo spotları kullanılmaktadır.
Televizyon reklamı da arada sırada firmalar grubu namına yapılmaktadır.
Şikayet ve dilekler: Türk ihracatçılar ile uzun süreden beri çalışılmak­
tadır. Bu sebeble, uyum vardır ve belirli bir şikayet konusu yoktur. Bütün
mesele teslim süresinin kısaltılmasındadır. Gruptaki üyelerden çoğunluğu
bazen siparişten sonra bir hafta içinde teslim istemektedirler. Bunun da se­
bebi moda ve müşteri talebindeki ani değişikliklerdir. Mesela piyasada bir­
den beyaz renk deriye talep görülmekte, bu talebin hemen karşılanması ge­
rekmektedir. İhracatçının elinde stok mevcut olduğu halde malın ithali ve
vitrine konulması bazen 3-4 haftayı bulmaktadır. Çünkü gümrükte ve nakli­
yede gecikmeler olmaktadır.
Türk ihracatçılarla ilişkiler genellikle iyi ve düzenlidir.
Önemli Not:
Deri giyim eşyasında model ve stil önemlidir. Bu bakımdan ithalatçı ile
ihracatçı sıkı bir ilişki içindedir. Adeta Türk ihracatçı ile Alman ithalatçı ka­
palı bir sektör teşkil etmektedir. Alman ithalatçısının ihracatçısını değiştir­
mesi ve başka bir Türk firmasından da mal alması veya belirli bir Alman
grubuna bağlanmış olan bir Türk ihracatçısının başka bir gruba mal satması
pek ender ve istenmeyen bir olaydır.
Yaygın bir ifade ile: İstediği stil ve modeli ihracatçısına bildiren ve bu­
na uygun mal alan bir Alman firma grubu, aynı modeldeki malı grup dışında
başka bir mağazaya veya ithalatçıya da gitmiş görürse "iş bitmiştir". Ticari
ilişki süremez ve kesilir.
b. Frankfurt ve Düsseldorf Sanayi Bölgesi Ticaret ve Sanayi
Odaları
Frankfurt Alman ulaşım ağının kesiştiği bir noktada bulunuyor. Aynı za­
manda hem Almanya'nın hem de dünyanın sayılı mali merkezleri arasında
sayılmaktadır. Frankfurt Borsası, Alman Merkez Bankası buradadır. Alman
demiryollarının merkezi de Frankfurt'tadır. Bu bakımdan hizmetler sektörü
ve bankacılık, mali kuruluşlar, sanayiye nazaran ön plandadır. İş gücünün
% 80'i bu alanda çalışmaktadır. Frankfurt'un bulunduğu Hessen Eyaletinin
merkezi Wiesbaden, B.AIman Federal Statistik Bürosunun bulunduğu şehir­
dir.
Buna karşılık daha kuzeydeki Düsseldorf ve etrafı yoğun bir sanayi böl­
gesidir. Bu sebeble yabancı işçilerin ve Türklerin en yoğun olduğu bölgeler­
den biridir. Düsseldorf'un merkezi olduğu North-Rhine Westfalia Eyaleti, Al­
manya'nın 17 milyonla en fazla nüfusa sahip eyaletidir. Toplam 1 360 000
yabancının bulunduğu bu bölgede yabancı lan n % 36'sı yani 500 bine yakını
Türk vatandaşıdır.
Gerek sanayi bölgesi olması, gerekse Türk vatandaşlannın yoğunluğu
sebebiyle dış ticaret bakımından Türkiye ilişkilerine önem veren bir bölge-
dir. Almanya'nın Türkiye'den yaptığı toplam ithalattaki payı % 36 olup, ihra­
catın da % 29'u buradan yapılmaktadır.
Deri ve tekstil ithalatı yapan 80'den fazla firma vardır. Eyalet istatistikle­
rine göre 1980 yılında Türkiye'den yapılan ithalatın % 23'ü gıda, % 77'si sa­
nayi ürünü iken 1986'da bu oranlar sırasıyla % 10 ve % 90 olmuştur.
Deri giyim eşyası ve Türkiye'nin pazardaki durumu hakkında Düsseldorf Ticaret Odası yetkililerinden ilgi çekici bilgiler edinilmiş olup özetle
şöyledir:
Deri giyim eşyası talebi bu yıl bir hayli düşük görünmektedir. Bunda
başlıca etkenin iklim olduğu söylenebilir. İlkbahar sıcak geçmiştir. Deri gi­
yim eşyası satılabilmesi için en müsait hava 5 C - 1 0 C derece arasıdır. Ba­
harda ısı IS'^C olunca satışlar azalmış, mağazalarda stok birikmiştir. Bu
stoklar erimeden talebin tekrar canlanması zordur.
Alman deri giyim eşyası piyasasına önceleri İtalyanlar ve İspanyollar
hakim idi. Çok satıyorlardı ve fiyatları yüksekti. Türkler piyasaya girdikten
sonra deri mamulleri bollaştı ve ucuzladı. Bunun üzerine İtalyanlar ancak
stil ve kalite bakımından rekabet edebileceklerini görerek lüks mallara ve
yeni stillere yöneldiler. Ancak İtalyan malları çok iyi kalite ve kusursuz ol­
makla beraber sadece yüksek gelir grubuna hitap etmektedir.
Orta gelir grubuna hitap eden Türk mallarının rakipleri Taiwan, Güney
Kore ve Pakistan ürünleridir.
İlk ikisi giyim eşyası vs. için sığır derisi kullanmaktadır. Çok iyi işlenmiş
ve kaliteli olmakla beraber sığır derisi pek tutulmamaktadır.
Pakistan koyun kullandığı için avantajlıdır. Fakat onlar da deriyi pek iyi
işleyememektedirler. Gerekli kimyasal maddeleri ithalde güçlük çekmekte­
dirler. Bu sebeble teslimatta gecikmeler olmaktadır.
Türkiye'nin Almanya'ya deri giyim eşyası ihracatı 1980'den sonra büyük
gelişme göstermiştir. Bir Alman yetkilinin belirttiği gibi 1981'de Türklerin pa­
yı Yunanlılann % 25'i kadar iken halen onları çok geride bırakmışlardır.
Ancak bazı aksaklıklar da mevcuttur. Almanya pazarında büyük firma­
lar yanısıra çok adette küçük küçük firmalar hatta aracı şahıslar deri ürünle­
ri satmaya çalışmaktadır. Bu sebeple çok yıkıcı bir rekabet içine girilmekte­
dir. Birbirinden model çalan, rekabetten iflas edenler vardır.
Bir de vergi iadesi almak için bazı dericilerin deri şeritlerden bluz ve ce­
ket yaparak çok ucuza piyasaya sürdükleri veya çok kalitesiz mal getirdikle­
rine rastlanmıştır. Bunun sebebinin Türkiye'de vergi iadesi almak olduğu
anlaşılmaktadır. Fakat bu durum hem piyasayı bozmakta hem de buradaki
Türk firmalarının aleyhine olmaktadır.
Bu olumsuz gelişmeleri önlemek için Almanya'ya ihracat yapan Türk iş
adamlarının aralarında birlik kurması, işbirliği yapması gayretleri olmuşsa
da bu girişimin sonuçlanamamasının sebebleri firmaların çeşitli tipte olması
ve uluslararası çapta Türk firmalarının yanı sıra küçük firmalann, Almanlar­
la ortak kurulmuş şirketlerin biraraya getirilmesindeki zorluktur. Herbirinin iş
hacmi, pazarları ve çıkarları ayrıdır,
c. Büyük Mağazalar
Ekonomisi gelişmiş, pazarlama, dağıtım ve satış kurumları iyi organize
olmuş ülkelerde olduğu gibi Almanya'da da Büyük Mağazalar zinciri ve sü­
per marketlerin sayısı çoktur ve perakende satışta büyük pay sahibidirler.
Bunların belli başlıları arasında, Kaufhof A.G., Horten A.G., Hertie
GMBH, Karstad KG, SUMA Süpermagazin Gmbh, Grossa-Markt, METRO
SB-Grossmarkte sayılabilir.
Sonuncusu diğerlerinden farklı olarak toptan satış da yapmaktadır. Yani
sahip olduğu bir iki büyük mağazalar zinciri vasıtasıyla perakende satış
yaptığı gibi, esas fonksiyonu süper marketlere toptan mal vermektir. Yıllık
cirosu 20 milyar DM, perakende satış zinciri ile birlikte 27 milyar DM düze­
yindedir. Düsseldorf'deki METRO bütün Almanya için satın alma yapmakta­
dır. İsviçre'deki METRO ise bütün Avrupa için alım yapmaktadır. METRO'lara Kaufhof'lar gibi şehir içinde rastlama imkanı yoktur, bunlar gerek mal
giriş-çıkış kolaylığı, gerekse şehirlerde çalışma saatları bakımından mevcut
kısıtlamalardan kurtulmak için şehir dışında ve varoşlarda kurulmuştur.
Düsseldorf'da HORTEN Mağazaları İthalat Bölümü Müdürü Heinrich
Hegel Türkiye ile ticari ilişkileri ve Türk deri giyim eşyasının durumunu şu
şekilde açıklamıştır.
Türkiye ile iş hacmi son 5 yılda büyük bir artış göstermiştir. 1981 yılında
toplam ithalat 3-4 milyon DM'ı geçmezken 1987'de 32 milyon DM'a var­
mıştır. Bunun içinde deri giyim eşyası direkt ithalatı yüzde olarak pek fazla
değildir. 600 bin DM kadın, 900 bin DM erkek giyim eşyası olmak üzere 1.5
milyon değerindedir. Ancak vasıtalı olarak yani merkezi tevzi sisteminden
gelen Türk mallan ile birlikte toplam deri giyim ithalatı 9 milyon DM civarın­
da tahmin edilebilir.
HORTEN yüksek kalite giyim eşyasını KORE'den almaktadır. Hindistan
ve Pakistan'dan da mal gelmektedir. Ancak bunlarda kalite ve teslimat
bakımından bazı aksaklıklar olmaktadır. Buna rağmen ithalata devam edil­
mesinin sebebi ucuzluktur. Alman deri giyim eşyası pazarı büyümemekte,
aynı kalmaktadır. Böyle olunca daha ucuz mal aramak ve pazarı bu suretle
genişletmek tek yol olmaktadır. Maliyet düşürmek için 1988 Temmuzundan
itibaren HORTEN'den direkt alıcılar Türkiye'ye gönderilecektir.
Türkiye'den alman malların taşınmasında Türk TIR'ları yerine Alman ve
Avusturya TIR'lan tercih edilmektedir, zira onların hudutlardan geçişleri da­
ha kolaydır, kota sınırlaması yoktur ve süre daha kısa olmaktadır.
Alman deri eşya pazannın büyüklüğü hakkındaki bir soruya karşılık şu
rakamlar verilmiştir.
1986 yılında toplam deri eşya satış hacmi çanta, bavul dahil 3 milyar
DM olmuştur. Bunun 100 milyon DM'lık bölümü yani % 3'ü HORTEN'indir.
Düsseldorf'taki HORTEN dışında Frankfurt, Zeil Strasse'de Hertie Dept.
Store Müdürlerinden Herr Steimann ve Münih'te Sendlinger Str.'de KONEN
elbise mağazası yetkilisi Hans Robert Huber'le de görüşülmüştür. Bu tip
mağazalar ithalatlarını direkt olarak yapmak yerine grup halinde yapmayı
tercih etmektedirler. Bu sebeble, mağaza yetkilileri ithalat orijini hakkında
bilgi sahibi olmadıkları için bazı sorulara cevap verememektedirler. Mesela
HERTİE ve KDW, ithalatlannı "Union of Dept. Stores" vasıtasıyla yapmak­
tadırlar. Karstad, deri konfeksiyon ithalatını % 100 kendisi, G.Kore'den yap­
maktadır.
Talep dağılımı, fiyat teşekkülü, erkek kadın giyim eşyasına karşı talep
durumu gibi sorulara çelişik cevaplar alındığı için güvenilir bulunmamıştır.
Ancak talep yoğunluğunun 25-40 yaş grubunda toplandığı söylenebilir.
d. Avrupa'da Türk Firmaları:
Deri Sanayicilerimizin deri konfeksiyon ihracatında büyük hamleler
yaptıkları gözle görülür bir vakıadır. Bunlar arasında dış ülkelerde satış
mağazalan, teşhir salonları açanlar, hatta dağıtım ağlan kuranlar vardır.
Bazıları Almanya'daki merkezlerinin dışında Belçika, Hollanda ve
İsviçre gibi civar ülkelerde satış mağazaları açmışlardır. Ham deri ihtiyacını
karşılamak maksadıyle de bazı Orta-Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde deri
işleme merkezleri kurmuş bulunmaktadırlar.
Bu firmalann deri konfeksiyon imalat merkezleri gene İstanbul'da ve ge­
nellikle Kazlıçeşme'dedir. Böylece imalatta % 90 Türkiye'de işlenmiş deri
kullanılmakta, konfeksiyon imalatı ise tamamen Türk işçiliği ile olmaktadır.
Ancak, bazı özel siparişler için ithal deri kullanılmaktadır. Bildirildiğine göre
aksesuar denilen ve İtalyanların önde geldikleri basma ve kabartma deri
motifleri bizde de başarı ile yapılabilmektedir.
Almanya, İskandinav piyasasına girmek için de bir köprübaşı sayılabi­
lir. İskandinavya'da kaliteden ziyade fiyat rol oynamakta ve ucuzluğa önem
verilmektedir.
Firma yetkilileri ile görüşmeler sırasında aşağıdaki hususlar tespit edil­
miştir:
3. Piyasa Talebi:
Her Alman'ın deri giysisi vardır. Şimdi bazılan değişiklik istemekte, bu
sebeble yeni stil ve moda ile ilgilenmektedir. Kadın deri giyim eşyası toplam
konfeksiyonun 2/3'üne yakın bölümünü kapsamaktadır. Yaş grubu olarak
20-35 yaş arası talebin en yoğun olduğu grubdur.
Avrupa'da genellikle deri kalitesi önemlidir ve Türkiye'nin avantajı bura­
dadır. Pakistan ve Uzakdoğu ülkelerinin deri konfeksiyon ürünleri fiyat bakı­
mından bizimle rekabet edebilmektedir. Ancak Türk mallan % 80 koyun de­
risi olduğu için daha çok tutulmaktadır.
Reklam ve propaganda özel moda dergileriyle yapılmaktadır.
4. Fiyatlar:
Deri giyim eşyası, çanta, bavul ve kemer gibi deri eşya ve mobilyada
gümrük "sıfır"dır.
İthalatçı/toptancının satış fiyatı üzerine perakende satışta % 100 ilave
edilmektedir. Mesela ithal edilip toptan 200 Dm'a satılan deri ceket satış
mağazalarında 400 DM fiyatla müşteriye sunulmaktadır. Nakliye alıcıya ait­
tir. Buna karşılık toptancı mal iade riskini yüklenmektedir. İşçilik ve kira be­
delleri çok yüksektir. Bu sebeble dar bir kar marjı ile çalışılmaktadır.
Avrupa'daki firmalarımızın dilekleri de ihracat teşviklerinde son yapılan
değişikliklere paralel nitelikte olup genellikle vergi iadesi sisteminin kaldırıl­
ması ve yerine ihracatın başka yönlerden teşvikine gidilmesi gerektiği yö­
nünde olmuştur. Zira vergi iadesi almak için kalitesiz ve bozuk mallann Al­
manya'ya ucuz fiyatla sürüldüğü, böylece piyasanın bozulduğu ve ayrıca
Türk malı kalitesine gölge düşürüldüğü ifade edilmiştir. Başka kaynaklardan
da aynı tepki dile getirilmiş ve parçası 15 Marka dahi mal getirildiği beyan
edilmiştir. Bu açıklamalar birinci bölümde belirttiğimiz, iç ve dış istatistikler
arasındaki çelişkiyi de doğrulamaktadır.
5. Fuarlar:
Almanya'daki en büyük deri giyim eşyası ve moda fuan Düsseldorf'daki
İGEDO Uluslararası Moda Ticaret Fuarı'dır. Fuar her yıl Ekim ayında yapıl­
maktadır. Ekim ayı başlarında ayrıca Münih'te de bir Moda FUARI açılmak­
tadır.
Konfeksiyon dışında ye rai an seyahat eşyası, çanta, bavul ve kemer gibi
diğer deri eşyalar için merkez, Frankfurt yakınlarındaki Offenbach'dır ve yıl­
da iki defa deri eşya fuan yapılmaktadır.
Almanya'nın deri veya sun'i deriden çanta, seyahat eşyası ve kemer
gibi deri aksesuar ithalatı 1987 yılında 1246.7 milyon DM tutanndadır.
1986 yılına göre % 15 artış gösteren bu rakam içinde Türkiye 18.3 mil­
yon DM ile 7 o 1.5 paya sahiptir.
Almanya'ya bu konuda en fazla ihracat yapan ülkelerin 1986 ve 1987
yılları itibariyle durumu aşağıdaki tabloda verilmektedir.
TABLO : 3
ALMANYA'YA DERİ EŞYA İHRACATÇILARI (GİYİM HARİÇ)
(Milyon DM)
İtalya
Taiwan
Güney Kore
Kıt'a Çin'i
Hong-Kong
Hollanda
Hindistan
Tayland
Fransa
Belçika-Lüx.
Yugoslavya
Türkiye
Ara Toplam
Diğer IJIkeler
Toplam
1986
294.6
157.2
110.6
72.9
67.4
51.7
34.6
35.2
35.8
30.4
14.8
12.8
918.0
165.7
1.083.7
1987
299.5
170.5
147.6
129.6
69.8
60.3
48.9
48.0
37.0
31.5
18.6
18.3
1.079.6
167.1
1.246.7
% Art.
1.7
8.4
33.4
77.8
3.6
16.6
41.2
36.2
3.2
3.4
25.8
43.2
17.6
1.2
15.0
1987 % Pay
24.0
13.7
11.8
10.4
5.6
4.8
3.9
3.9
3.0
2.5
1.5
1.5
86.6
13.4
100.0
Türkiye görüldüğü gibi bu pazarda deri giyim eşyasınm aksine % 1.5
gibi çok ufak bir paya sahiptir.İtalya'dan sonra en büyük pazar payı Çin ve
Güney Kore'ye aittir. Hong-Kong, Hindistan, Tayland bizden çok ileride bu­
lunuyorlar.
Almanya'da Perakende Fiyatlar:
Almanya'nın ziyaret edilen şehirlerinden gözlenen bazı fiyatlar bir fikir
vermek üzere aşağıya alınmıştır.
Ek Tablo
Münih'te Konen Mağazası
Kadın deri ceket beyaz
Değişik renklerde yabancı malı
dedikleri kadın ceket
DM 389 (Türk Malı)
DM 589
Düsseldorfdaki Bazı Fiyatlar:
Erkek Ceket:
Soft Nappa kahverengi mat
Nappiert açık renk içi merinos
Blouson tipi
Nappiert siyah
Nappiert mavi
Pardesü, parlak gri
DM 598
598
798
398
298
398
Kadın Qiyim:
Tayyör baskı motifli vasat tip
DM1490
Kostüm beyaz, gri
498
Baskı motifli ceket
898
Manto beyaz güzel görünümlü
698
Manto, kahverengi içi merino (güzel)
1390
Manto gri, kahve
798
Kadın bluz
359
Etek
198
2. Derece Yaz Tenzilatlı Maâaza:
Kadın bluz mavi (kalitesiz)
Kadın etek
Nappa blouson oymalı
Nappa blazer mat
Manto içi merino beyaz
Kahverengi
Deri şeritten örme bluz
İpek Deri:
Bostancı satış ve teşhir salonunda
kadın ceket (kaliteli)
Etek
DM 198
98
500
298-398
1525
1165
49
DM
487
20a
Ek Tablo II
Almanya'nın Deri İhracat ve İthalatı 1986
I- İHRACAT:
SITC. 6 1 . Toplamı: 859 Milyon 742 bin $
Miktar (Ton^
34.331
n s n f i r n O O ^ / (M$)
416.306
2.774
2.783
2.278
2.249
1.559
6.362
3.727
800
1.165
482
426
314
24.896
76.596
39.386
36.156
29.208
27.433
26.961
24.274
21.004
11-727
11-623
5.895
14.187
147.828
Yunanistan
İngiltere
İtalya
İspanya
İsviçre
Hong-Kong
Fransa
Türkiye
1.356
139
85
72
88
21
68
11
179.431
18.663
13.095
10.001
8.395
6.741
5.820
3-018
Toplam
2.962
295.608
611 Çeşitli Deri Toplam
DÖKÜMÜ:
ABD
Yugoslavya
Fransa
Avusturya
Portekiz
İtalya
Hollanda
Macaristan
İsviçre
Belçika-Lüx.
Norveç
Yunanistan
612 Deri Mamulleri
Kayış, ayakkabı parçası
613 Kürk derisi ve hazır kürk
61
848
Deri Giyim Eşyası (IV1$ = 1000 $)
848.1 Al<sesuar: Toplam 1.839 ton 130.261 IVI$
İsviçre'ye
Avusturya'ya
Hollanda'ya
Belçil^a-Lüx.
Fransa'ya
A.B.D.'ye
23.9^ Milyon $
21.9
18.3
"
"
12.6
"
"
10.4
8.2
"
"
848.2 Plastik, kauçuk giyim eşyası
Toplam 4.239 ton
56.231 M$
848.3 Deri giyim eşyası
Toplam 497 ton
160.644 M$
Avusturya'ya 34.3 Milyon
İsviçre
25.0
"
İtalya
17.2
"
Amerika ve Kanada'ya 21.8
$
"
"
Milyon $
848.4 Baş giyim eşyası
şapka, kasket 1.196 ton
851
Ayakkabı
Toplam 24.857 ton
34.890 M$
597.272 M$
Dökümü:
Avusturya
Hollanda
Fransa
Belçika-Lüx.
İngiltere
Diğer Avrupa
Rusya
Amerika/Kanada
3.652
4.270
2.070
1.791
1.730
7.943
2.205
1.196
89.625
94.364
50.875
48.001
26.976
287.431
53.040
28.606
il- Almanya'nın 1986 Yılı Deri İthalatı
SITC.
611 Deri
611.2 Kanşık deri
611.3 Dana derisi
(AET'den
Miktar (Ton^
Değer 0 0 0 $ / ( M $ )
285
3.178
2.800
596
110.838
102.410)
26.223
364.984
8.712
8.719
1.148
5.002
181.352
118.968
12.432
33.461
611.5 Koyun kuzu derisi
(AET'den
2.819
2.189
112.991
94.684)
611.6 Diğer tür deri
611.8 Özel işlenmiş deri
(Avrupa'dan
Toplam deri (611)
2.690
668
667
35.866
83.414
19.241
19.215)
M$ 692.064
612
612.1
612.2
612.3
60
652
14.611
1.550
9.159
246.870
5.723
2.647
2.487
1.062
2.674
907
1.916
1.161
17.241
44.892
26.549
23.138
40.318
50.800
32.340
9.946
4.023)
M$ 267.525
611.4 Büyükbaş deri
DÖKÜMÜ:
İtalya
Diğer Avrupa
Asya
G.Amerika
Deri Mamulleri
Kayışlar
Eğer, koşum
Ayakkabı parçaları
DÖKÜMÜ:
İtalya
Portekiz
Avusturya
Yugoslavya
Diğer Avrupa
Asya
612.9 Diğer
(Tayland
Toplam 612
613
Kürk
DÖKÜMÜ:
Yunanistan
İspanya
İngiltere
Belçika-Lüx.
G.Amerika
Diğer
Toplam 613
848
239
404
133
369
642
1.479
3.266
35.345
25.367
12.585
12.027
15.277
49.437
M$ 150.038
Tekstil Olmayan Giyim Eşyası:
Toplam
38.106 ton 1.173.019 M$
848.1 Deri Giyim Eşyası ve Aksesuarı:
Türkiye
G.Kore
İtalya
Çin (Kıt'a)
Yugoslavya
Hollanda
Hindistan
Pakistan
Hong-Kong
Uruguay
Yunanistan
Diğer
Toplam
Not: M$ = 1000 $
2.985
3.505
1.544
6.101
425
716
1.249
1.258
935
232
100
2.266
21.216
187.041
163.119
103.804
44.921
31.975
25.259
32.917
31.579
12.983
10.861
7.316
80.930
M$ 732.705
848.2 Plastik Kauçuk Elbise, Aksesuar:
DÖKÜMÜ:
Avusturya
Belçika-Lüx.
A.B.D.
Malezya
Diğer
Toplam
1.615
1.876
898
1.774
5.006
11.169
19.168
9.551
8.596
7.728
30.538
M$ 75.581
586
415
665
162
74
144
61
61
469
2.637
187.150
14.882
14.172
10.771
9.737
5.169
4.922
4.792
37.871
M$ 289.466
3.085
1.166
75.267
33.037)
148.256
2.302.860
65.523
5.045
12.894
8.899
7.771
1.099.393
147.499
186.672
134.364
125.287
848.3 Kürk, Giyim Eşyası vb.
Yunanistan
Çin
Yugoslavya
Uruguay
G.Kore
İtalya
İspanya
Türkiye
Diğer
Toplam
848.4 Baş Giyim Eşyası (Şapka)
Toplam
(İtalya
851
Ayakkabı
DÖKÜMÜ:
İtalya
Avusturya
İspanya
Yugoslavya
Fransa
Portekiz
Hollanda
İsviçre
Romanya
Macaristan
Polonya
Yunanistan
Kore
Çin
Danimarka
Hong-Kong
Hindistan
Brezilya
Türkiye
Diğer
Toplam
6.573
2.982
1.558
3.096
1.777
2.867
1.049
2.790
4.921
701
1.555
877
499
61
4.220
148.256
115.101
47.521
42.957
35.424
32.411
26.469
23.541
26.264
17.356
17.025
11.844
11.357
10.662
4.792
186.921
M$ 2.302.860
Ekili
ALMANYA'DAKİ BÜYÜK MAĞAZALAR VE SÜPERMARKETLER
KAUFHOF AG
Leonhard-Titz-Str. 1
5000 Köln 1
Tel: (0221)22301
Tlx: 8813-0 khf d
8881572 khf d, 8882055 khf d
HORTEN AG
Postfach 1133
4000 Düsseldorf 1
Tel: (211) 59901
Tlx: 8587582 hort d
SUMA Süpermagazin Gmbh
Orleans Str. 66 o
8000 München 45
Tel: (089)318810
Tlx: 5215230 sum d
KAUFMARKT Warenhandels GmbH
Feringastr. 16
8043 Unterföhring
Tel: (089) 95950
Tlx: 529439 kmmue
GROSSO-MARKT
Elisenheimer Str.57
8000 München 21
Tel: (089) 572956
KRONE H.L GMBH
königsvvieser Str.5
8000 München 71
Tel: (089) 752055
METRO SB-GROSSMARKTE
Ingolstadter Str. 70
D-8000 München
Tel: (089) 31894 - 200
Tlx: 529642 met d, 5216782 meog d
METRO SB-GROSSMARKTE
D-4000 Düsseldorf
Schlüterstr.3
Tel: 0211 -6875-2925
HERTIEGMBH
Neumarkt 4
5000 Köln 1
Tel: (0221)233641
Tlx: 2214283 Hertie
KARSTADT KG
Theodor-Althoffstr.2
4300 Essen
Tel: (0201) 7271
Tlx: 8579751 kar d, 8579916 karb d
C.U.C. GROSSMARKT GMBH
Balanstr. 50
8000 München 90
Tel: (089) 4117559
KAUFHALLE GMBH
Leonhard-Tietz-Str.1
5000 Köln
Tel: (0221) 22302
IKS-GROSSMARKT J.HURLER GMBH, CO.
Leopoldstr. 152
8000 München 40
Tel: (089) 360090
Tlx: 5 215702, 5 216130 iks
WERTKAUFSUD GMBH
Ingolstadter Str. 58 b
8000 München 45
Tel: (089)3185021
Tlx: 522016 wk d
C.
HOLLANDA
1. GENEL BİLGİLER
41.500 km2'lik yani Konya ilimizden daha küçük düz ve bir kısmı deniz­
den kazanılmış bir arazi üzerinde 14.5 milyon nüfusun yaşadığı küçük bir
ülkedir.
Buna karşılık önemli bir ticaret ve finans merkezi olmasının yanısıra,
sanayi üretiminde de ağırlığı vardır. Arazinin düz, iklimin yağmurlu ve tarı­
ma elverişli olması dolayısıyle arazinin % 50'sinde fenni tarım ve hayvancı­
lık yapılmaktadır. Gıda üretimi bakımından fazlası olan ülkelerden biridir.
Tabiatın ve insan gücünün en rasyonel bir şekilde kullanılması sebebiy­
le bu küçük ülkenin GSMH'sı 1985 itibariyle 415 milyar Dfl (Hollanda Florini)
yani 126 milyar dolardır. 1986 yılında Dfl'nin dolara karşı değer kazanması
sebebiyle 1986 yılı milli gelirinin dolarla ifadesi 157 milyara varmaktadır.
Fert başına düşen gelir yılda 10 bin doları geçtiği için zengin ülkeler arasın­
da sayılabilir.
Z DERİ EŞYA PİYASASI
a. Deri Üretim ve Dış Ticareti
Hollanda'nın deri eşya bakımından diğer etüd edilen ülkelerden farkı
vardır. Evvela sadece tüketici pazarı olmayıp hayvancılığın önemli bir yer
tutması sebebiyle özellikle deri ve kösele bakımından üretici bir ülke görü­
nümündedir.
1986 yılı itibariyle Hollanda 123 milyon $'lık ham deri ithaline karşılık
232 milyon $ ham deri ihraç etmiştir. Aynı yıl 138 milyon $ değerinde 20860
ton işlenmiş deri ithal etmesine karşılık, 128 milyon $ değerinde 13700 ton
deri ihraç etmiştir. İthalatın da, ihracatın da % 80'i Ortak Pazar ülkelerine
dönüktür. (Bak. İlişik Tablo 1)
Deri giyim eşyasına gelince, gene 1986 itibariyle 97 milyon $'lık ithalata
karşılık 77 milyon $ değerinde ihracat yapmaktadır. Türkiye'nin bu ithalatta
payı aynı yıl itibariyle % 10'a yakındır. Hollanda deri giyim eşyası ihra­
catının ise hemen tamamı gelişmiş Avrupa ülkelerine yöneliktir.
İstatistiklerde göze çarpan dikkat çekici nokta ayakkabı alım satım rakamlannın, deri giyim eşyasına kıyasla en az 6 kat fazla olmasıdır.
1986'da Hollanda, büyük kısmı Avrupa ülkelerinden olmak üzere 613
milyon dolarlık ayakkabı ithal etmiştir. İtalya 222 milyon dolarla en büyük ih­
racatçıdır. Bunun yanısıra Hollanda, hemen hepsi Avrupa ülkelerine olmak
üzere 188 milyon dolar tutannda ayakkabı ihraç etmektedir.
Hollanda istatistiklerine göre Türkiye'den deri giyim eşyası ithalatı 1987
yılında 26.7 milyon florin yani kabaca 12 milyon $ tutmaktadır. Bizim dış ti­
caret verilerimize göre ise bu rakam 14.9 milyon $'dır. Hollanda florininin
dolar karşısındaki değeri dalgalanmakta olduğu için ve ayrıca CIF-FOB far­
kı dolayısıyle aradaki farkı tabii karşılamak gerekir. Bu sebeple iki istatistik
uyum göstermektedir denebilir.
TABLO - 4
Hollanda'nın Deri İthalat
ve İhracatı (1986)
Ton
211. Ham deri
Toplam İthalat
(Avrupa'dan
Toplam İhracat
pÖKÜMlJ :
İtalya
B.Almanya
Portekiz
Türkiye
Diğer Avrupa IJIkeleri
611. İşlenmiş Deri
Toplam İthalat
DÖKİJIVIIJ:
Ortak Pazar
Diğer Avrupa Ülkeleri
Asya Ülkeleri
Afrika Ülkeleri
Amerika Kıtası
Diğer
Toplam
Toplam İhracat
DÖKÜIVIÜ :
Avrupa Ülkeleri
Asya
Afrika
Amerika "
Diğer
Toplam
1000 $
71.678
63.852
112.395
122.723
107.140)
232.021
56.697
14.733
4.380
565
16.655
135.220
22.299
9.844
1.557
30.139
20.865
138.106
11.044
1.672
2.016
649
4.051
1.433
20.865
98.363
8.386
14.661
2.336
12.848
1.562
138.106
13.727
128.086
10.524
2.459
408
272
64
13.727
112.368
7.481
2.282
4.810
1.145
128.086
848.1 Deri Givim Eşvası ve Aksesuarı
Ton
1000 $
thalat
B.Almanya
İtalya
Güney Kore
Türkiye
Diğer Avrupa
Hong Kong
Hindistan
Pakistan
Çin
Diğer Asya
Diğer
Toplam
346
102
595
142
313
771
296
158
736
263
38
3.760
20.343
5.066
21.563
9.485
17.296
5.085
5.478
4.229
4.560
2.683
938
96.726
İhracat
B.Almanya
Belçika-Lüx.
Fransa
İsviçre
İngiltere
Diğer Avrupa
Diğer Ülkeler
Toplam
807
735
323
93
147
287
20
2.412
32.859
21.742
4.764
4.299
3.787
8.769
634
76.854
b. Deri Eşya Talebi
Hollanda tüketici karakteri bakımından bazı özelliklere sahiptir.
Gelir seviyesi Almanya kadar yüksek olmadığı için Almanya'da 100'e
satılan bir mal burada 90 hatta 80'e satılırsa aynı talebe erişebilir. Yani Hol­
landalı fiyata karşı çok duyarlıdır. Bu sebeple ithalatçılar malın fiyatına ön­
celik verirler, kalite ve görünüş ikinci planda gelir. Böyle olduğu için de stan­
dart tipte ve klasik mallar üzerindeki kar marjı çok dardır.
Modanın pek etkilemediği ufak deri eşya bir tarafa bırakılırsa, giyim
eşyası, eldiven, kemer gibi aksesuarlar, hatta el çantası modanın etkisi
bakımından üçe aynlabilir.
i) Klasik stiller: Bunlarda renk siyah beyaz, kahverengi gibi geleneksel­
dir. Modelde ufak yenilikler dışında büyük bir değişiklik görülmez. Eşyanın
kalitesine göre kısıtlı bütçelere hitap edenler olduğu gibi pahalı mallar da
olabilir, ancak kar marj lan küçüktür.
ii) İkinci grup: Tutulan ve geniş bir müşteri kitlesi olan eşyalardır. Bun­
larda moda renk, uzunluk, kısalık gibi genel hatlardaki değişiklikler önemli­
dir. Fiyat da satışta rol oynar.
İÜ) Özel ve seçkinlere yönelik stiller: Gelir düzeyi yüksek ve şahsiyet­
lerine önem veren, farklılık ariyan gruplara hitap eden çeşitlerdir. Bunlarda
kalite ve yenilik önemlidir. Stilist çalışmalar gerektirir. Fiyat yüksek ve kar
marjı değişik olabilir ve tabii marka önemlidir. Bu bakımdan denizleraşırı ül­
ke ürünlerinin bu pazara girmesi zordur. Ancak yerli bir acenta veya firma­
nın kılavuzluğu ve yardımcılığı ile bir giriş yapılabilir.
Bunların dışında bir de gençlerden oluşan bir grup vardır. Bunlar için
deri eşyanın çarpıcı görünümlü, yeni ve aynı zamanda ucuz olması gerekir.
c. Ticaret Kanalları:
İthalat genellikle toptancılar tarafından yapılır. Fakat Hollandalı
üreticiler de bazen kolleksiyonlarını tamamlamak veya kapasitelerini artır­
mak için ithalat yapabilirler. İthalat acentalar vasıtasıyla da yapılır. Gerek
ithalatçılar gerekse üreticiler büyük mağaza zincirlerine veya irili ufaklı pera­
kende satış mağazalarına dağıtım yaparlar. Bu satış yerleri bazen acenta­
lar veya "mubayaa gruplarından da mal alabilirler.
Toplam ithalatın 3/4 ünün ithalatçı, ithalatçı-üretici ve acentalar tara­
fından yapıldığı tahmin edilmektedir. Bu dağıtım içinde özel müşterilerinin
taleplerine cevap veren butik tipi mağazalann paylarını "department store"
denen büyük mağazalara kaptırmakta olduğu gözlenmektedir. Bunda fiyat
uygunluğu rol oynamaktadır.
Deri eşya sektöründe model çalma ve taklit sık görülen olaylardandır.
Tabii bu durum, yaratıcılığa sahip üreticiler için pek hoş değildir.
Modanın önemli olduğu konularda ya ithalatçı, ihracatçı ülkedeki üretici­
ye model verir ve ona uygun mal işlenmesini ister, veya üretici, ithalatçıya
kendi koleksiyonunu takdim eder. Bu seri yenilik ihtiva ediyorsa ve fiyatı da
uygunsa alıcı bulur. Gelişmiş sanayiler ve yeni sanayileşen Güney Kore,
Tayvan, Hong-Kong ve Singapur bunu yapabilmektedir. Ancak diğer geliş­
mekte olan ülkelerin kendi kolleksiyonlarını yapabilmek için batılı bir stilistmojdelist'den yararlanmaları veya ithalatçının sipariş ettiği modele uymalan
gerekir. Tabii ithalatçının daima yeni ve başkalarında olmayan bir modeli
tercih edeceği unutulmamalıdır.
Teklif beğenildiği takdirde, bir deneme siparişi verilir ve başanlı olursa,
malın cinsi ve talep durumuna göre değişen miktarlarda kesin sipariş verilir.
Deri eşya genellikle uçakla sevkedilir. Bunun bir sebebi çabuk tesli­
mattır. Diğer sebep ise deniz nakliyatından kaçınmaktır. Zira deniz, deri
mamullerini olumsuz etkilemektedir. Her türlü taşımada kutular içinde iyi bir
ambalaj şarttır.
d. Fiyat Teşekkülü:
İhracatçıya bir fikir vermek bakımından ihracatçı limanında FOB teslim
fiyatının tüketiciye erişinceye kadar ne kadar yükseldiği aşağıda gösteril­
mektedir.
FOB - CİF farkı
CİF ile toptancı-ithalatçı farkı
Toptancıdan perakendeciye
Perakendeci marjı
%
%
%
%
20-40 (uzaklığa göre)
10-20
30-50
100 + % 19 KDV
Böylece FOB teslim fiyat 100 florin olan bir ithal malı tüketici tarafından
vergi dahil 400 florine satın alınabilir. Çünkü bazen ithalatçı/toptancı yerine
geçen acentalar % 6-10 arasında bir kar ile yetindikleri için ithalatçılar da bu
marja uymak zorunda kalırlar.
Ham ve yarı mamul deri ithalinde gümrük sıfırdır. Deri eşya ithali ise
genelleştirilmiş preferans sistemi (GSP) uygulanan ülkeler için sıfır, diğer
ülkeler içinse % 5.8 ila 7.3 arasında değişen nispetlerdedir. Hong-Kong,
Güney Kore, Brezilya gibi ülkelere kota uygulanmakta olup, bu kota dolun­
caya kadar gümrük sıfırdır, fazlası genel tarifeye tabidir.
3. HOLLANDA'DA FİRMALARLA TEMASLAR:
a. Amsterdam :
Tekstil ve deri giyim eşyası ithalatı veya toptancılığı ile iştigal eden fir­
malar Amsterdam dışında Confectie Centrum adıyla anılan bir sitede toplu
halde bulunmaktadır. Aynı iş kolunda temsilcilik ve acentalık yapan firma­
larla birlikte 400'den fazla işyeri 20'şer katlı 3 bloktan oluşan bu sitenin or­
tak hizmetlerinden faydalanmaktadır.
Sitede yer alan firmalar arasında görüşme yapılabilenlerden edinilen
bilgiler aşağıdadır:
i) İthal Fi vatı: Deri giyim eşyası ithal eden firmalardan bazılan Türk ihracatçılarıyle temas sağlamışlar fakat fiyatı pahalı bulmuşlardır. Deri ceket
için parça başına 200 florin fiyat istenmiştir. Türk ürünlerinin kalitesi iyi ol­
makla beraber 5 ila 10 bin parçalık siparişler için dahi bir indirim sağlana­
mamıştır. Bu sebeple Güney Kore'den 150 florin fiyatla mal almaya başla­
mışlardır.
İthalatçı firmalar Department Store'lara mal satmaktadır ve toptan satış
fiyatları 200 florindir. Çünkü ifadelerine göre Hollandalılar bir deri cekete Al­
manlar gibi 399 Mark verememektedirler. Bu sebeple alış fiyatı çok önem­
lidir. Diğer taraftan mal Türkiye'den 2 hafta içinde geldiği halde Kore'den
sevk 6 hafta almaktadır. Bunun bilincinde olmalarına rağmen fiyat sebebiyle
Kore malını tercih etmektedirler.
Bizim yönümüzden düşünürsek, yabancı paralar arasındaki parite
değişikliklerini takip etmek kanaatimizce önemli bir faktör olmaktadır. Mese­
la 1988 başında dolar/florin paritesi 1.82'dir. Bu hesapça 200 florin 110 do­
lar etmektedir. Halbuki 1986 başında 1 US$ = 2.69 florin idi. O tarihte 200
florin ancak 74 dolar değerinde idi ki bu şüphesiz düşük bir fiyattır. 1988
başında ise 150 florin iki yıl önceki 200 florinden daha değerli olmakta, 82
dolardan fazlaya gelmektedir. Bu sebeple bir yıl önce fiyat uygun olmadığı
için kaçırılan bir piyasa sonradan sırf döviz paritelerindeki değişiklik sebe­
biyle karlı hale gelebilir. Bu noktayı da gözönünde bulundurmak faydalı
olur.
ii) Moda Tercihi: Piyasada ençok nappa (koyun derisi) ve süet deri tutu­
luyor. Erkek ceketleri için büyük baş hayvan derisi de kullanılmaktadır. En
fazla talep yoğunluğu olan yaş grubu 20-40'dır denebilir.
Fiyat bakımından orta ve alt düzeydeki mallar tutulmaktadır.
Klasik modeller daha ucuzdur. Renk olarak klasiklerde siyah, koyu ma­
vi, konyak rengi hakimdir. Daha pahalı olan, modayı takip eden modellerde
ise bej, fildişi veya yumurta kabuğu (çok açık gri) renkler tutulmaktadır.
Bunlann astarları daha kaliteli ve stilleri biraz farklıdır. Ancak özellikle genç­
lerin moda olarak neyi tuttuklan pek açıklıkla belli olmamakta, bu sebeple
klasik ve moda aynmı yapmak güçleşmektedir. Böylece günün modasına
uygun parçalar içinde de ucuzlan olabilmektedir. Modaya uygun parçalar
arasından gösterilen iki numunenin biri 209 Hfl diğeri ise 419 Hfl idi. Bu fi­
yatlar ithalatçı tarafından mağazaya toptan satış fiyatlarıdır. Mağazalar bu­
nun üzerine % 120 koyarak tüketiciye sunmaktadırlar.
Firmalar arasında Almanya'dan ithalat yapmakta olanlar çoğunluktadır.
Anlaşıldığına göre, bu firmalar Almanya'dan klasik parçaları tenzilatlı fiyatla
almakta, hatta seri fazlalarını çok ucuza mal etmektedirler. Bu sebeple Al­
manya'yı tercih etmektedirler. Aksi halde 80 florin gibi çok düşük fiyatlan
(ne dereceye kadar doğruysa) sözkonusu etmek imkansızdır. Türkiye'den
mal almaya teşebbüs ettiklerinde bu alışkanlıkları dolayısıyle 80 Florin gibi
düşük fiyat vermekte, karşılığında modaya uygun fantazi mal istemektedir-
ler. Bu sebeple anlaşma olmamaktadır.
Diğer taraftan hem bu yıl deriye karşı talebin durgunluğu, hem de bir­
çok satıcının mal teklif etmesi dolayısıyle kalitenin çok değişik olması, bu
sebeple güven ve istikrardan uzak bir pazarda bulunulması da düşük fiyat
verilmesinde etkili olmaktadır.
İÜ) Butikler: Bu satış yerleri sadece kaliteli kadın deri giyim eşyası pa­
zarlamaktadır. Ceket ve mantolann çok güzel bir işçiliği yansıttığı görülmek­
tedir. Fiyatlar 1000 florinin üstünde olup, içi kürklü mantolar 2500'den yukarı
etiket taşımaktadır.
Confectie Centrum'daki butiklerden birinin Türk malı sattığı görülmüş
olup, sahibi en kaliteli malların Türk deri giyimi eşyası olduğunu ifade et­
mekte bir mahzur görmemiştir.
Almanya'da gözlediğimiz oJgu burada da geçerlidir. Özellikle kaliteli, stil
ve modanın hakim olduğu deri giyimde ticaret ortaklan birbirine bağımlı ol­
makta ve mal cinsi, kalite, fiyat ve teslimat gibi hususlarda aralan nda sağla­
nan güven ve anlaşmanın verdiği rahatlıktan kolayca vazgeçmemektedirler.
Aynca iş yaptıkları karşı taraf firmasını açıklamaktan kaçınmaktadırlar.
b. Rotterdam Merkezi:
Büyük bir ticaret merkezi olan Rotterdam'da toptan deri ticareti yapan
büyük firmalar bulunmaktadır ve başlıcaları Rotterdam Toptancılar Merkezi'nde yerleşiktir. Bunlar arasında tipik bir firma 28 yıldan beri ham deri ve
kösele ticareti yapmakta olduğunu beyan etmiştir. Koyun ve keçi derisi de
dahil, ham, yarı işlenmiş veya tam işlenmiş deri ve ayrıca deri giyim eşyası
başlıca iştigal konusudur. Bunlann yanısıra deri işlemede kullanılan kimyevi
maddeler, baharat ticareti de yapılmaktadır.
Genellikle Güneydoğu Asya'dan ve Endonezya'dan ham deri almakta
iken 2.5 yıl önce Pakistan'a dönmüşlerdir. Bunun, başlıca sebebi fiyat ol­
muştur. Çünkü Pakistan 1985'den itibaren ihracata değer üzerinden % 22
prim vermeye başlamıştır. Bunun yanısıra kalite düzeltmeyi de başardı klan
için rekabeti kazanmışlardır. Deri giyim eşyasında da bu yüzden Pakistan
piyasaya girmeyi başarmıştır. Ancak sonradan % 22 prim oranı % 12'ye in- ,
dirilince Pakintan'm giyim eşyası ihracatı bir miktar düşmüştür. Pakistan'ın
bir avantajı da koyun derisinin ağırlıkta olmasıdır. Güney Kore'nin sığır deri­
si bununla rekabet edememektedir. Ancak katalog alıcıları denilen posta
yolu ile alım yapan bazı ufak ithalatçılara satış yapabilmektedirler. Pakistan
şimdi işlenmiş deri ihraç etmektedir. Pakistan'ın Güney Kore dışındaki ra­
kipleri Hindistan, Türkiye ve Fas'tır. Hindistan % 20-30 tenzilatla mal sat­
maktadır. Türkiye'nin deri kalitesi iyidir. Fakat 1987 yılındaki grevler Türki-
ye'nin aleyhine olmuş ve ithalatçılar teslimatta gecikme olmasından kork­
muşlardır.
Firma, halen Pakistan'ın Hollanda'da yetkili tek mümessilliğini yapmak­
tadır. Bu sebeple Türkiye'nin deri kalitesi ve coğrafi yakınlık bakımından
avantajlarına rağmen başka bir kaynağa yönelmesi zordur.
Bu firmaların ham deri, sığır, koyun ve keçi derisi kaynakları vardır.
Ayrıca yarı işlenmiş deri ve mamul deri sağlıyabilecek durumdadırlar. Bu
bakımdan Türk deri konfeksiyonculariyle temas kurmalannda fayda olabilir.
Türk dericileri halen İtalya'dan mamul deri almaktadırlar. İtalyanlar ise
yarı işlenmiş ve (wet blue) deriyi Brezilya'dan ithal etmektedir. Hollanda firmalan bu bakımdan rekabet imkanına sahiptir. Mamul deri yerine yarı işlen­
miş deri teklif edebilir ve bunun fiyat avantajı yanısıra ihtiyaca veya siparişe
göre işlenmesi imkanı vardır.
Bu ticari ilişki sonucu Türkiye'den giyim eşyası da almabilr.
Giyim eşyası ithalatı bazı ülkelere uygulanan kotalar dahilinde sıfır,
onun haricine çıkılınca genel tarifeye tabidir. Bu sebeple Pakistan genellikle
Ağustos ayı civannda yıllık kotasını doldurmakta ondan sonra % 7.3 vergi­
ye tabi olmaktadır. Böylece Ağustos'tan sonra bizim Hollanda'ya ihraç imkanlanmız artabilir. İkinci olarak Asya'dan deri uçakla geldiği halde Türkiye'­
den kamyonla ve askıda sevkedilebilir.
Ancak Pakistan, Hindistan ve Kore hükümetleri bu mesafe dezavan­
tajını ortadan kaldırmak için nakliyeye sübvansiyon vermektedirler.
c. Perakende Fiyatlar:
Bu arada Hollanda'daki büyük Department Store ve mağazalardan
aldığımız perakende satış fiyatlarını vermek uygun olacaktır:
Deri erkek ceket : Hfl 298 - 475
Açık kahverengi :
398
Kadın Nappa/süed 3/4
Mavi ve kahverengi
: Hfl 450
Mat kırçıl desenli etek dahil : Hfl 475
Siyah uzun 3/4
: 598
NOT: 3/4 Turvakar tipi uzun ceketleri ifade etmektedir.
Bu fiyatlar. De Bijenkorpf, Vromm and Dressman, C & A gibi büyük
mağazalardan alınmıştır. Buralarda kumaş elbise fiyatlan daha yüksek me­
sela 425 ve 675 Hfl. arasında olabilmektedir. Vasat kalitede takım elbiseler
200 ila 275 Hfl. arasındadır.
Mağazalarda ya pahalı butik malları veya seri dışı ucuz mallar satılabil­
mektedir. Örnek:
Kadın süet yeşil ceket: Hfl 250 (bozuk görünüşlü)
Kadın kusurlu etek
: Hfl 65-100
Butik tipi satış yerlerinde daha pahalı mallar bulunmaktadır. Mesela içi
kürklü üstü şerit desenli manto 2495 florin gibi. Kadın tayyör 1499, ceket
699 florin fiyatlarına rastlanmaktadır.
4. HOLLANDA'DA SERGİLER VE İHRACÂTI GELİŞTİRME
İMKANLARI
İhracatı geliştirme gayretleri içinde bulunan Türkiye bakımından Hollan­
da'nın CBI adıyla anılan kuruluşu büyük önem taşımaktadır. Deri ürünleri
yanısıra diğer ihraç mallanmızın tanıtımında önemli rolü olan CBl'ın çalış­
ma şekli hakkında açıklama yapmak faydalı olacaktır.
Hollanda'nın Kalkınma İşbirliği Bakanlığı'nm tespit ettiği bir çerçeve
içinde resmi bir daire olarak faaliyet gösteren CBI, kalkınmakta olan ülkeler­
den Hollanda'ya ve Batı Avrupa'ya sınai mamul ve hizmet ithalatını artırmak
gayesiyle 1971 yılında kurulmuştur.
Rotterdam'daki Dünya Ticaret Merkezi binasında bulunan CBI, ihracat­
çılara ticari istihbarat sağladığı gibi, aracılık ve eğitim hizmetleri de yapar.
Aynca bir teşhir salonuna sahiptir. 400 m2'lik bir alanda, gelişmekte olan ül­
ke mallan sergilenir ve Hollandalı ithalatçılar tarafından bu salon sık sık zi­
yaret edilir.
CBI gelişmekte olan ülkelerin ihracatı teşvik gayesiyle kurulmuş teşki­
latları ile işbirliği yapar. Bizim İGEME bunlardan biridir. CBI bu paralel kuru­
luşların Hollanda'da temsil edilmeleri için yardımcı olmaktadır.
Bu yardım halen seçilmiş beş ülkeye yapılmaktadır ki bunlar arasında
Pakistan, Endonezya, Tayland, Filipinler'den sonra beşinci olarak Türkiye
de vardır.
İGEME ile CBI arasında yapılan anlaşmaya göre CBI, 1.1.1988'den
başlayarak 4 yıl boyunca Türkiye'nin CBI binasında kuracağı tanıtım ofisini
finanse edecektir. Bu finansman bedava büro yeri tahsisi, ilk iki yıl masraflann % 100'ünü, 3. yıl % 75'ini, 4. yıl ise % 50'sini karşılamak şeklinde ol­
maktadır.
CBI 1986'dan itibaren ürün cinsi itibariyle özel tanıtım programları yap­
maya başlamıştır.
Bu programlarda seçilen ürünlerin ve imalatçılannın tanıtımı için yardım
sağlanmaktadır.
Kasım 1988'de CBI deri giyim konusunda entegre bir "İhracatı Geliştir­
me Programı" başlatmıştır.
Bu program birbirini tamamlayan iki aşamadan oluşmaktadır:
ÎLK AŞAMA : Rotterdam, Kasım 1988
Konuyla ilgilenen ve katılma şartlarını yerine getiren imalatçı/ihracatçı
firmalar "Deri Giyim"i kapsayan bu sergiye ücretsiz olarak, stand bedeli ödemeden iştirak edebilmektedirler. Firmaların gönderecekleri ürün numune­
leri GBl'ın Rotterdam'daki Ürün Teşhir Merkezi'nde sergilenmekte ve ithalat­
çılara tanıtılmaktadır.
Numune gönderen firmalann ürünleri için Hollandalı ithalatçılardan ge­
lebilecek taleplerin yanısıra, sergilenen ürünlerin pazarlanma imkanlarına
ilişkin olarak CBI uzmanlan tarafından yapılacak inceleme, temas ve değer­
lendirme sonuçları da ücretsiz olarak CBI tarafından bir rapor halinde doğ­
rudan firmalara iletilmektedir.
Sergiye katılmak isteyen firmalar İGEME Merkezi'nden temin edecekle­
ri ihracatçı firma profilini İngilizce ve 2 nüsha eksiksiz doldurarak, ürün nu­
muneleri ile birlikte CBI'ya göndereceklerdir.
Ürünlerinin ABD Dolan veya Hollanda Florini olarak FOB ve CİF fiyat
tekliflerini ve koşullarını, teslim süresini, kabul edebilecekleri en az sipariş
miktannı, ambalaj özellikleri, nakil imkanlan gibi detayları da açıklamak zo­
rundadırlar.
Ürüne ilişkin olarak ayrıca kullanılan materyal, ebatlan, ambalajlanması
konulannda bilgi ile, varsa tanıtıcı broşür ve fotoğrafların gönderilmesi is­
tenmektedir.
"DERİ GİYİM" konusunda sergilenebilecek ürünler ayakkabı hariç, deri
elbise kemer ve eldiven olup, bu ürünleri Hollanda'ya düzenli olarak ihraç
etmeyen firmaların sergiye katılmalan istenmektedir. Sergi süresi en az üç
aydır ve firmalann temsilci göndermemeleri istenmektedir.
Ürün numuneleri paket postası ve kargo olarak, havayolu ile gönderile­
cek, posta veya nakliye ücreti firma tarafından karşılanacaktır. Paketin için­
de 2 nüsha olarak mal listesi, üzerinde gönderen firmanın açık adı ve adre­
si bulunacaktır.
Yerli firmalanmızın ürünleri için ihracat ve rekabet güçlerini ölçme bakı­
mından tarafsız ve yetkili bir yabancı kuruluşun sağladığı bu imkan büyük
değer taşımaktadır.
İKİNCİ AŞAMA: IGEDO Uluslararası Ticaret Fuarı
CBI uzmanları tarafından yapılacak değerlendirmeler sonucunda kalite
ve fiyat yönünden uygun bulunan firmaların Eylül 1989'da Almanya'da
düzenlenecek "IGEDO" uluslararası ticaret fuanna ücretsiz olarak katılma­
ları sağlanacaktır.
Programın ikinci aşaması için seçim, ancak birinci aşamaya katılan fir­
malar arasından yapılacak ve ürünleri kalite ve fiyat bakımından beğenilen­
ler seçilecektir.
Entegre ihracatı geliştirme programının bu ikinci aşamasına katılmaya
hak kazanan firmalar IGEDO Fuannda alıcılarla kişisel temas kurma ve pa­
zar hakkındaki bilgilerini genişletme imkanı bulabileceklerdir. Bu çalışmalarm daha sonraki dönemlerde tekrarı sözkonusu olabilecektir.
Bu imkanlardan faydalanmak isteyen firmalann direkt olarak CBI ile
veya daha kolaylıkla IGEME Teşkilatı (İhracatı Geliştirme Merkezi)mizle te­
masa geçmeleri tavsiye edilir. Bu bakımdan her iki kuruluşun adresleri
aşağıda verilmektedir.
CBI
Mr. Necdet Ş e n e l t / T T P O
c/o CBI
Beursplein 37, Rm 515
3001 DA Rotterdam
The Netherlands
Phone :(010) 4124212
Teleks : 27064 attn TTPO
IGEME
Mithatpaşa Cad. No.60
Kızılay-ANKARA
Tel : 1172223
Teleks : 42228 igm tr
46422 ire tr
Amsterdam Fuar İdaresi:
RAİ Gebauw b.v.
Europaplein, 1078 GZ Amsterdam
Telex: 10613
İlgili A d r e s l e r :
Lahey Ticaret Müşavirliğimiz :
Mr. Emre Ergin
Counsellor for Economic and Commercial Affairs
Turkish Embassy
Tel: 462683
Jan Evert Straat 15-2514 BS
The Hague
Amsterdam'da Tekstil Giyim Merkezi:
Confectie Centrum Tel : 020-158477
Koningin Wilhelminaplein 13
1062 hh Amsterdam
Rotterdam Toptancılar Halindeki Firma :
ARGOLANDA
Groothandelsgebouw Entree B
Weena 693, 3000 AA Rotterdam
The Netherlands Tel: (10) 4331611
Tlx: 22030 argo nl
Hollanda Deri Eşya ve Çanta İmalatçılan Birliği:
Dutch Association of Manufacturers of Leather goods and Suitcases
Bureau van Spaendonck
Reitsplein 1 5037 AA Tilburg
Genel Sekreter: Mr. Ploeger
(Aynı yerde deri eşya satıcılan "Retailers" birliği de vardır.)
İstatistik Merkez Bürosu :
Central Bureau for Statistics
2270 AZ Vorburg
The Netherlands
Deri Eşya Toptancıları :
1. B.V. Transmarinde
B l a a k 2 2 - P.O.B. 1098
3000 BB Rotterdam
T e l : (010)4117260
Tlx: 21407 T r n I
2. WULCO
Groothandelsgebouw C.5
Weena 723, 3013 AM Rotterdam
Tel : (010) 4330083
Tlx: 23492 NL
3. Kaufmann' Handel Maatschappij N.V.
Westzeedijk521
3024 El Rotterdam
T e l : (010) 4480000
D- İNGİLTERE
1 - G E N E L BİLGİLER
244 bin km2 üzerinde son tahminlere göre 57 milyon civarmda bir
nüfusun yaşadığı İngiltere, bilindiği gibi Ortak Pazar üyesidir.
Fert başına gelir 10.000 dolar civanndadır. Bu bakımdan pek zengin bir
ülke sayılmaz. Avrupa standartlanna göre orta gelir grubuna girer. İhracatı
117.5, ithalatı 127.5 milyar dolar mertebesindedir. Ancak diğer gelirlerle ti­
caret açığını kapatmaktadır.
İngiltere, deri giyim ve sair eşyanın Avrupadaki başlıca pazarlarından
biri sayılmaktadır. Buna rağmen Almanya kadar büyük bir piyasa değildir.
Fert başına gelir Almanyadakinin yarısından biraz fazla olduğu gibi deri pi­
yasası da Almanyanın yansını aynı ölçüde aşmaktadır. Deri giyim eşyası it­
halatı bir ara 1982 yılında 76 milyon $'a kadar düşmüş iken 1987 yılı istatis­
tiklerine göre ithalat 185 milyon $'a yükselmiştir. Ortalama olarak ithal edi­
len kadar deri ürününün dahilde üretildiği tahmin edilmektedir. Deri giyim
eşyası ve aksesuarı ihracatı da 1980'lerde 25-30 milyon $ düzeyinde kal­
mış sonra yükselerek 1987 de 60 milyon dolan bulmuştur.
Bu hesapla İngiltere deri giyim toplam talebi 270-280 milyon dolar ci­
van nda bulunmaktadır. İthalattaki artışın, 1983-84 lerde derinin tekrar moda
olmasından, kısmen de artan reeksport miktannı karşılama ihtiyacından
doğduğunu söyleyebiliriz.
3 " DERİ EŞYA İTHÂLÂT-İHRACATI
a. Toplam Dış Ticaret:
İngiltere'nin deri giyim eşyası aldığı başlıca ülkeler önceleri gelişmiş
ülkeler iken son yıllarda gelişmekte olan ülkelerden ithalat gittikçe ağınik
kazanmaya başlamıştır.
İngiltere'nin resmi dış ticaret istatistiklerine göre sterlin (£) bazında ül­
kelere göre deri giyim eşyası ithalat ve ihracat rakamları aşağıda verilmek­
tedir. Bu meblağlan dolara çevirmek için kabaca 1.5 ile çarpmak gerekmek­
tedir.
TABLO : 5
Toplam
Deri Giyim Eşyası ve Deri Aksesuarı 1987 Dış Ticareti
ithalat:
Güney Kore
Hindistan
Pal<istan
Hong-Kong
İtalya
Diğer Ortal< Pazar IJII^eleri
israil
Diğer Üll^eler
Toplam
(1000 £)
36.816
15.508
11.712
9.922
7.673
14.307
4.253
23.655
123.846
İhracat
İrlanda
Norveç
ABD
B.Almanya
isveç
Fransa
Diğer Üll<eler
Toplam
8.009
5.373
6.915
4.185
3.853
1.651
12.423
42.410
Başlıca ihracatçı ülke 1979'larda Hong-Kong iken, 1981'den itibaren ilk
sırayı Güney kore almış olup bu konumunu sürdürmektedir. Hindistan ve
Pakistan 1984'den itibaren Hong-Kong'un payını azaltmaya başlamışlar ve
görüldüğü gibi 1987'de Güney Kore ile birlikte ilk 3 sırayı işgal etmişlerdir.
Güney Kore hariç bu ülkelerin İngiliz milletler topluluğuna dahil bulunması,
diğer rakiplerine karşı avantajlı duruma gelmelerini sağlamıştır. Bu duruma
ileride tekrar temas edeceğiz.
b. Türkiye'den İthalat:
Şimdi dış ticaret rakamları bahse konu olduğuna göre Türkiyenin İngiltereye deri giyim eşyası ihracatı üzerinde durmak istiyoruz, çünkü Türkiye
ve İngiltere'nin dış ticaret rakamlannı karşılaştırdığımız zaman ortaya çeliş­
kili değerler çıkmaktadır.
TABLO: 6
İngiltere'ye Deri Giyim Eşyası İhracatı
Madde No: 42.03 (000 $)
İngiliz İstatistikleri
1151.0
4143.0
6554.0
5337.0
6339.0
1983
1984
1985
1986
1987
Devlet İst. Enst.
1752.2
34564.3
131312.9
4865.0
24358.0
Kaynak: İngiltere İthalat rakamları, 1983-84 için "GATT Market Survey"den; 1985 ila 1987 yıllan içinse mahallinde inceleme sonucu alınmıştır.
İngiliz kaynaklanna dayanan veriler görüldüğü gibi homogen bir seri arzetmektedir. Bizim istatistiklerimizde ancak 1983 ve 1986 verileri buna uy­
makta, 1985 yılı ise bariz bir aykınlık göstermektedir. 1985 yılında bizim ih­
racat rakamımız olan 131.3 milyon dolar İngiltere'nin o yıl toplam deri giyim
ithalatı olan 99.6 milyon pound'un dolar karşılığına eşittir. Yani bizim raka­
mımız doğru ise o yıl İngiltere'nin başka bir yerden ithalat yapmamış olması
gerekir.
Türkiye'den deri giyim eşyası ithalatı Avam kamarasında bir önerge ko­
nusu olmuştur. Bu önergeye Mr. Alan Clark tarafından verilen 30 Haziran
1987 tarihli yazılı cevapta Türkiye'den son 5 yıl içinde mamul deri elbise it­
halatı Bin £ olarak şöyle gösterilmektedir
TABLO: 7
Resmi Kayıtlara göre Türkiyeden İthalat
Bin£
1982
1983
1984
1985
1986
.
541
726 .
2.957
4.032
3.606
Yaklaşık Bin $
865
.1.089
3.962
5.241
5.337
ingiliz istatistikleri ithalatı "Country of Origin-Menşe memleket",
"Country of destination-Mahreç memleket" diye ikiye ayırmakta ve genellik­
le ikinci rakamı yani transit hariç, direkt İngiltere'ye ithal edilenleri almak­
tadır. Aynca bahse konu olan sadece deri elbisedir. Bu sebeblerle rakamlar
arasında farklılık tabii karşılanabilir. Büyük farklar ise tahminimizce kısmen
bizdeki "ihracat sayılan teslim" uygulamasından mesela, turistlere satışların
dış ticaret istatistiklerine intikalinden, kısmen de beyan edilen birim değer
farklarından ileri gelmiş olabilir.
4 - İNGÎLTEREDE DERİ PİYASASI HAKKINDA GÖZLEMLER
Londrada yapılan temaslar sırasında edinilen bilgiler ve araştırma so­
nuçları, İngiltere'nin bizim için güç bir pazar olduğunu ve talebin bazı özel­
liklere sahip bulunduğunu göstermektedir.
Stil bakımından Almanya'nın klasiğe yatkın görünüşünden uzak "çılgın
gençlik" zevklerini yansıtan büyük bir tüketici kitlesi vardır. Bunlar parlak ve
çarpıcı renkler, asi modeller tercih etmektedirler. 15-25 yaş grubu, nüfusun
% 23'ünü teşkil etmektedir, böylece 13 milyonluk bir tüketici kitlesi oluştur­
maktadır. En fazla alım gücü bu gruptadır. 30-50 yaş arası çoğunluğun alım
gücü azdır. Çünkü ücretler Almanyadaki kadar yüksek değildir. Bu grup
ucuz, sağlam, uzun süre giyebilecekleri klasik tip giysileri tercih etmektedir.
Bu iki grubun dışında kalan yüksek gelir grubu ise Moda merkezlerinin ta­
nınmış markaları peşindedir. Deri konusunda merkezler hala Paris, Milano
ve Londradır. Bu merkezler ayrıca aksesuar (süs, düğme) üretmekte ve ih­
raç etmektedir. Londrada tanınmış moda desinatörleri model yaratmakta ve
lanse etmektedirler. Hatta bunlar arasında Türk isimlerine de rastlanabilmektedir.
• Yüksek kaliteli moda ürünleri dışında, İngiltere bir deri konfeksiyon
üreticisidir. İngiliz Dericiler Federasyonu 1984 yılında ülkede deri elbise
üreten 400 kadar atelye olduğunu bildirmektedir. Bunlar çoğunlukla 10-25
işçi çalıştıran ufak birimlerdir.
Bu durum deri ticareti yapan büyük firmalar tarafından da teyid edil­
miştir. " U n i t e d M a n u f a c t u r e r s and Exporters L t d " e göre Londrada sa­
dece Pakistanlılann çalıştığı 350 deri elbise imalathanesi vardır. Çok az üc­
retle çalışan doğuluların kesif olarak bulundukları yerlerdeki bu atölyeler
ucuz işçilik'ten faydalanmaktadır. Hatta bir bölgeye küçük Bangladeş den­
mektedir. Bunlar dışında Hintliler ve Kıbrıs Türklerine de Yaslanmaktadır.
Böylece Türkiye ucuz işçilik maliyeti avantajını İngiltereye karşı kullanama­
maktadır.
a Rekabet Durumu:
İngiltere piyasasmm zorluğu, dahildeki bu ucuz iş gücü dışmda, İngiliz
milletler topluluğu ile ilişkilerin bu ülkedeki özel durumundan da kaynaklan­
maktadır.
Eski sömürgelerden olan şimdiki "Commonwealth" ülkeleri, Pakistan,
Hindistan, Hong-Kong ticari ilişkilerde de bazı imtiyazlara sahiptir.
İngiltereye ihracatlannda gümrük sıfırdır. Kota yoktur. Pazar bulma. Ticari
rekabet ve fiyat bakımından güçlükle karşılaşmazlar, yerli üretici gibi mua­
mele gördükleri söylenebilir.
Gümrük tarife cetvelinin 42.03 sırasındaki deri elbise ve aksesuar için
Baz gümrük % 7-10 arasındadır ve Ortak Pazar dışındaki ülkelere uygula­
nır. Tercihli tarifenin uygulandığı ülkeler arasında Yugoslavya ve Türkiye
vardır ve deri giysi ihracatımız sıfır gümrüğe tabidir.
(Bak: Ek Tablo I)
b. Büyük Mağaza Zincirleri:
İngiltere pazarının diğer bir özelliği büyük mağaza zincirlerinin hakimi­
yetidir. 1500 şubesi olan Mark-Spencer, 700 şubeli Debenhem, Salisbury,
Dorothy Perkins, C and A, John Lewis bunun örnekleridir. Bu mağazalar
büyük miktarda toptan alım yaparlar. Tek tek üreticilerle temasları zor ol­
duğundan Londrada genellikle bir acenta ile iş görürler. İthalatçı ve ithalatçı/
imalatçı ile de çalışırlar. Bir kısmının ise üretici ülkede satın alma acentaları
olup direkt alım yaparlar.
Londranın bir özelliği büyük bir alıcı merkezi olması ve bir çok ülkenin
satınalma ajanlarının burada büro açmış olmalarıdır. Mesela Japonların
DAIEA gibi Japonyada 3000 satış mağazası bulunan büyük mağaza zincir­
lerinin Londrada alım bürosu vardır. Aynı kuruluş Amerika Birleşik Devletlerin'de de büroya sahiptir.
Londranın büyük ticaret merkezi olma vasfı bundan kaynaklanmaktadır.
Dünyadaki büyük firmaların temsil büroları yanısıra dünyanın her tarafına
mal satan "Strata" gibi büyük dış ticaret şirketleri Londrayı merkez yapmış­
lardır.
Büyük mağaza zincirleri üretici ve satıcılar bakımından tediye şartlan
dolayısı ile de güvenli bir alıcı olarak rağbet görmektedir. Piyasada satışlar
genellikle 90 gün vadeli olduğu halde büyük mağaza zincirlerinde ödeme
vadesi 30 gündür. Ancak bu mağazalar çok ucuza mal alırlar. Örnek ver­
mek gerekirse büyük kısmı deriden yapılmış bir kadın çantasının üretici ve­
ya ithalatçıdan toptan alış fiyatı parça başı £ 9.40'dır. (TL 32.400). Aynı mal
mağazada 35 paund' etiket taşır (TL 120.000).
ithal kadın giyim eşyasında da aynı oranlar gözlenmektedir. İspanya
menşeli parça deri'den yapılmış ikinci kalite deri ceket 18 £, Pakistan ürünü
elbise £ 28 toptan alımı vardır, 'talyan malı, içi kuzu tüyü deri ceket £ 56 dır.
Bunlann satış fiyatı son iki tür için 100 ila 180 £ arasında değişmektedir.
Bond street'de deri ceket £ 95, nappa yani koyun derisinden yumuşak tip £
195'e satılmaktadır. (TL 673 bin)
İthal eşyada FOB fiyatla perakende satış fiyatı arasındaki marj yerli
üretime nazaran daha büyük olmaktadır. Çünkü toptan satış fiyatına gelin­
ceye kadar:
Menşe memleketten nakliye ve sigorta
İthal resimleri ve gümrükten geçiş masrafı
İthalatçı komisyonu
fiyata binmektedir.
İngilterede toptancıdan sonra perakende satış marjı da çok büyüktür.
Mesela £ 16.99'a satılan bir malın toptan alış fiyatı £ 7.00 dir. Hatta bundan
30 günde ödeme dolayısı ile % 6.75 Iskonto, % 3 tevziat masrafı, % 1 mar­
ka vs kesilerek toptancıya £ 6.0 ödenir. (x) Bunun sebebi perakende satış
mağazaları işletme masraflannın çok yüksek olmasıdır. Kiralar şehrin alış­
veriş merkezlerinde çok yüksektir. M2 ye yıllık 100 pound esasına göre
1000 m2 satış alanı olan mağaza için ayda 28.5 milyon TL kira ödenmekte­
dir. Mahalli emlak vergileri de yüksektir. Normal bir mesken yılda £ 1000
mahalli vergi öder (3.5 milyon TL). İşyerleri için bu vergi 6 kat fazladır. Bu­
nun üzerine personel ve idare giderlerini eklediğimiz zaman büyük rakam­
larla karşılaşılmaktadır. Bu sebeble pazarlama marjları yüksektir ve Pakistandan £ 28 çıkışlı bir malın £ 128'e satılmasının sebebi budur.
Selfridge's:
Büyük mağazalar içinde Selfridge's büyük bir isimdir. Özelliğine gelince
diğerleri gibi zincirin bir halkası değildir, tek bir mağaza, tek bir Selfridge's
vardır. Deri giyim eşyası reyonu nisbeten küçük olduğu için satış potansiyeli
bakımından üzerinde durulmaya değmez. Ancak bir malın Selfridge's de
yer alması o malın reklamı bakımından önemli olabilir. Bu mağazada satışa
sunulan deri giyim eşyası genellikle İtalyan ve Finlandiya menşeli iken bu
mallann pahalılaşması sebebile son yıllarda Almanyaya dönülmüştür. An­
cak Almanyadan ithal edilen deri giyim eşyasının menşeleri mağazaca bilin­
memektedir. Aralan nda kaliteli Türk malları da olabilir.
Selfridges'in mubayaa fiyatı £ 25 den başlamaktadır. Bu fiyata istenen
kalitede Türk malı bulunması çok zordur.
. (x) 1 £ - TL 3.450; 21 Mart 1989 itibarile resmi efektif satış kuru
3448.87.-TL'dir.
Erkekler için moda renkler siyah, kahverengi ve koyu bej'dir.
Kadm giyimi olarak da "blouson" tabir edilen kısa ve "3/4 boy" denen
uzun ceketler hakimdir. Bunların kaliteli olanlan £ 100'a alınıp £ 250'a satıl­
maktadır.
c. İthalatçı-Toptancılara Diğer Bir Örnek:
Bu gruba dahil diğer bir firma olan "Leather Craft" iki seneden beri dı­
şardan deri giyim eşyası ve seyahat eşyası ithal etmektedir. Çoğunlukla it­
halat, direkt üretici ülkelerle temas yerine, satınalma ajanı vasıtasile yürü­
tülmektedir. Giyim sadece kadın giyim eşyasıdır. Türkiye'den de deneme
mahiyetinde 600 parça sipariş etmişlerdir. Hitap ettikleri tüketici kitlesi 2040 yaş arası orta gelir grubudur. Bu sebeble klasiğe dönük uzun ömürlü
mal almaktadırlar.
Satış şekilleri, direkt halka satış yanısıra büyük mağazalarda reyon ki­
ralamak ve orada satış yapmak şeklindedir. Halen Debenham, Antler gibi
mağazalarda 23 reyon'a sahip bulunmaktadırlar.
Yıllık olarak 8-10.000 parça satmayı planlamaktadırlar. İthal yerleri
sırasile Pakistan, İngiliz yerli üretimi, Hindistan ve Türkiye olmaktadır.
Uzakdoğu ve Hong-Kong da ithalat yaptıklan ülkeler arasındadır. Taiwan'dan ise çanta ve bavul ithal edilmektedir.
Türkiye'nin rakipleri arasında sayılan Pakistan mallan son yıllarda kalite
bakımından büyük gelişme göstermiştir. İngilteredeki imalatın kalite ve tipini
kontrol etmek, iş yerlerinin yakında ve el altında bulunması sebebile kolay­
ca mümkündür. Türkiyeden gelecek mallann iyi satılacağı temennisinde bu­
lunulmakla beraber, piyasa tecrübesine göre Türk malları için en büyük
problemin kalite kontrolü eksikliği olmasından korkulmaktadır. Ham madde­
den başlıyarak, bütün imalat safhalannda kontrol şarttır. Bu kontrolün yapı­
lamaması ve ayrıca mesafe uzaklığı sebebile direkt olarak üretici ülkelerle
iş yapmak güçlük arzetmektedir. Türkiye için de bu mahzur geçerli olduğun­
dan handikapımız vardır. Diğer bir problem de Akreditif meselesidir. Para­
nın bağlı kalması finansman maliyetini artırmaktadır. Bu sebeblerle deri eş­
ya ticareti yapanlar ithalatçı acenta aracılığı ile ithalat yapmayı tercih et­
mektedirler.
d. Butikler:
Yüksek gelir grubunun taleplerini karşılayan butikler moda değişiKliklerini yakından takip etmek maksadile sık model değiştirirler ve ürünleri paha­
lıdır. Aralarında Türklerin de bulunduğu butik sahiplerinden biri de Gün Er­
man Akal'dır. Londranın alışveriş merkezinde meşhur Harrods yakınında bir
butik işletmektedir.
Aslen mimar olan Gün Erman Akal, konusunda 10 senelik bir tecrübeye
sahiptir. Dışarıdan işlenmiş deri almakta ve kendi "design" ettiği modellere
göre diktirmektedir. Asıl mesleği itibarile mimar olması işinde kolaylık sağla­
maktadır. Söylediğine göre gençler için moda, "aviator" tipi denilen pilot el­
bisesine benzer biçimlerdir. Bu tipler özel bir deri işlemesi gerektirmekte ve
bu cins deriyi Fransa ve İtalyada belirli bir iki fabrika üretmektedir.
Kadınlar için moda Bolero tipi yani cepkenden biraz daha uzun ve arka­
sı kısa, dolayisile kemer yeri olmıyan modellerdir. Bu modeller için kullanı­
lan derinin ise belirli bir kalınlıkta olması gerekmektedir. Bizim hayvanları­
mızın derisi çok ince kalmaktadır. Uzakdoğu ve Kerenin köselesi veya split
denilen yarma derileri tabiatile hiç uygun olmamakta, böylece genellikle İtal­
ya ve Fransadan işlenmiş deri alarak diktirmek zorunlu olmaktadır.
Moda akımları, deri üzerinde bazen çeşitli manipülasyonlan gerektir­
mektedir. Mesela "blue jean" de olduğu gibi özel bir muamele ile deriye de
eski manzarası verenler vardır.
Gün Erman, deriyi Fransadan kendisi bizzat seçerek ayak karesi 2
pound'da (TL 6.600, m2 si yaklaşık 66.000 TL) almaktadır. Bir deri ceket
için 38 ayak deri kullanıldığına göre deri maliyeti 76 £ tutmaktadır. 5 £ kesi­
ci, 20 £ işçilik bedeli ile toplam maliyet 100 £ (345.000 TL)nı bulmaktadır.
Böyle bir ceket 180 ile 200 £ arasında müşteriye satılmaktadır.
Butiklerde Fransız-İtalyan modası hakim olduğu için Gün Erman Bey'in
mağazası "Philippe Fellini" adını taşımaktadır.
Normal Supermarket piyasasına örnek olarak alabileceğimiz Debenhams'da fiyatlar £ 130 ile £ 180 arasında değişmektedir. Mevsimlik olarak £
15 ila £ 50 arasında indirim yapılmaktadır. Dericiler için tehlikeli bir rakip ol­
abilecek "Sued taklidi" ceketler piyasaya çıkmıştır. Yıkanabilen cins doku­
madan yapılan bu ceketler üçte bir fiyata, £ 45'den satılmaktadır.
1988 deri piyasası için bir yıl olmamıştır. Bunda Amerikalı turistlerin bu
yıl bazı sebeblerle Avrupaya pek rağbet etmemeleri de rol oynamıştır. Bu
sebeblerin başında dolann Avrupa paralarına karşı değer kaybetmiş olması
böylece her şeyin Amerikalı turist için 2 katına kadar pahalılaşması gelir.
Daha önceki yıllar Amerikalılar geleneksel büyük müşteri idiler.
Türk dericiler için İngiltere piyasası bir hayli zordur. Çünkü ihracatçı çok
olup her yerden mal gelmektedir. Bu sebeble fiyatlar düşüktür. Ancak büyük
miktarlarda az kar marjı ile satış yapıp sürümden kar etmek suretile pazar­
da yer almak mümkündür. Bunun için de en aşağı bir yıllık program yap­
mak, mahalli bir acenta vasıtasile ürünleri tanıtmak, BELLA gibi dergiler için
reklam sayfaları, broşürler bastırmak ve moda sergilerine iştirak etmek tav-
siye edilebilir. (x) Bu süre zarfında kar düşünülmemelidir. Bazı Türk firmala­
rı bu girişimde bulunmuşlardır. Fakat çoğunluk Türk müteşebbislerin yap­
tığı, buradan iki üç model ceket veya elbise alıp bunu taklit ederek piyasada
ucuza satmaya çalışmak olmuştur. Bu da başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
Halbuki kabiliyetli Türk desinatörleri arasında îngilterede de tanınmış
olanlan bulunmaktadır. Bunlar vasıtasile Türk stili ve modası lanse etmek
mümkündür. Bu yapılamadığı takdirde büyük deri firmalarımızın önceleri
Fransız ve İtalyan desinatörleri tutarak onlarla çalışmalan tavsiye edilebilir.
Dericilerimizin yüksek ücretli desinatör çalıştırmamaları nedenini ilginç
bir şekilde yorumlayanlar şöyle demektedir:
Her halde Türk firmaları düşük oranlı vergi veriyorlar. Aksi halde ödeye­
cekleri yüksek ücreti vergi matrahından düşecekleri için bu ödemeler kendi­
lerine pek dokunmazdı.
İtinalı çalışan, kaliteye önem veren ve kardan önce kalitenin devamlı­
lığını düşünen firmalar için pazar imkanı vardır. Buna örnek olarak deri sek­
törü dışında olmasına rağmen Londrada ikinci mağazasını açmış olan ta­
nınmış bir butikcimizi gösteriyorlar. Bu kuruluşun gömlek ve diğer butik eş­
yası bir çok İngiliz tarafından tutulmakta, İstanbul ziyaretlerinde buradan
alışveriş etmeyi adet haline getiren İngilizlere raslanmaktadır. Bunun sebebi
kalite, kendine has dizayn ve uzun vadeli bir fiyat ve kar politikasıdır. Aynı
şeyi deri sektöründe de yapmak mümkündür.
^ 5 - DİĞER DERİ EŞYA PİYASASI
,
Esas konumuz deri giyim eşyası olmakla beraber, temaslar sırasında
giyim dışında kemer veya portföy gibi ufak deri eşya ve hediyelik parçalar
üzerinde iş yapan firmaların talepleri ile karşılaşılmıştır. Esas araştırma ko­
nusunun deri giyim olduğu bildirildiği halde bunlardan bir ikisi Büyük
Elçiliğimiz vasıtasile temas talebinde bulunmuş olduklarından özellikle iki
firmadan söz edilecektir.
a. Factotum :
Deri eşya ithalatçısı olan firma, basılı kağıt ve günlükler için deri cilt ve
kab gibi eşyalarla ilgilenmektedirler.
(x) Bu sergilerden biri Londranın meşhur OIympia Salonunda Şubat
ayında açılan IMBEX erkek ve çocuk giyim fuarıdır. İştirak için
müracaat a d r e s i : Mr. lan Melville: Industry and Trade Fairs,
Oriel House, The Quadrant, Richmond, Surrey Tel: 01-940 6065
1987 sonlarında Türkiyeden sadece deri kemer, çanta ve portföy itha­
line başlamışlardır. İlk siparişleri yanm milyon pound'luk olmuştur. Üç fir­
mamızla temas etmişler, bunların ikisi olumlu sonuç vermiş, fakat tanınmış
bir deri giyim firması olan üçüncüsüne yapılan çanta siparişinden iyi sonuç
alınmamıştır. El çantalannda kalite kontrol eksikliği hissedilmektedir.
Factotum büyük şirketler ve kuruluşlar için hediyelik eşya siparişi al­
maktadır. Bunlar deri anahtarlık, kredi-kartı kılıfı, memo veya günlük kabı,
ajanda gibi şeylerdir. Fakat bu ufak şeylerin kalitesi ve evsafı üzerinde
önemle durulmaktadır. Mesela Harrods seçkin müşterilerine yılbaşı hediye­
si olarak kredi kartı kılıfı vermektedir. Bunu herkes yapabilir gibi görünmek­
tedir. Fakat şartları şudur: Deri iyi kalite olacaktır, imalatta en ufak kusur,
şekil hatası kabul edilemez, firmanın şöhretini gölgeler. Sipariş zamanında
teslim edilmeli, yılbaşı dağıtımına yetişmelidir. Üçüncü ve en önemlisi bu
örnekte renk meselesidir. Renk "Harrods yeşili" olacaktır. İmalatçı firma
yeşilin buna çok yakın bir tonunu tuttursa bile kabul edilemez. Üretici,
"İstenilen renk firşe yeşili idi, işte size firşe yeşili" diye iddia edebilir. Fakat
Harrods renk bakımından en ufak bir nüans farkını dahi kabul etmemekte
haklıdır, çünkü başka bir yeşil tonu Harrods'a mal edilemez. Üreticinin de
bu red sebebini anlaması zordur ancak gerçek budur.
Hediyelik eşya çeşitleri, sürücü eldivenleri gibi şahsi eşyalarda büyük
bir pazar mevcuttur. Fakat bu pazara girmek için yukanda açıklanan zorluk­
ları da göze almak gerekmektedir.
b. Filofax:
Aynı çizgide çalışan diğer bir firma Filofax'tir. Deri büro eşyası üzerinde
ihtisaslaşmıştır. Takvimli günlükler için deri kılıflan "binder" denen özel ma­
kineli dosyalann deri kapakları, çek defteri, port-folio kabları, bunun yanısı­
ra deri sigara muhafazaları, cüzdan, kemer, saat kayışları piyasası mevcut­
tur.
Yıllık cirosu 13 milyon £ (yaklaşık 45 milyar TL) olup bunun dörtte birini
başka ülkelere reeksport yapmaktadır.
Bu firma da Türkiye ile iş yapmak istemektedir. Şartları: Türk firmasının
sermayesi, kapasitesi yeterli olmalı, ürün kalitesi kusursuz olmalıdır. Mese­
la asla yarma deri kullanılmamalıdır. Dosya, cilt kapaklan, günlükler için sa­
dece deri aksamı ithal edilecek, çelik ve makine kısımları İngilterede monte
edilerek tamamlanacaktır.
Filofax, günlük ve memoların iç sayfalarının basımını yapacak firma da
aramaktadır.
Aşağıda iki firmanın da adresleri verilmektedir:
FACTOTUM
Att: David Howson - Martin Saville
12 Old Manor Court, 40-42 Abbey Road
LONDON NWS 9AH
ENGLAND
Tel: 01-3289135
Fax:01-3181439
Telex : 9854111 Replay G
FILOFAX
A t t : Ray O'Shea
Filofax Pic. Ctiadwell Heath Lane
Romford, Essex RM6 4LY
ENGLAND
Tel: 01-5905577
Fax:01-5007265
Telex: 268658 Filo G
T.C. Büvükelçiliöi Ticaret Müşavirliğinin Adresi:
Turkish Embassy
Müşavir: Sn. Bn Gülnur IJçok
Commercial Dept.
TIf: 44-1-2354991
43 Belgrave Square
2354233
LONDON SW1X 8PA
Telex: 919643 trofis g
ENGLAND
DERİ EŞYA GÜMRÜK TARİFE CETVELİ
İNGİLTERE
GTİP
Baz Gümrük
Oranı
42.02.11
Deri'den kutu, el çantası % 5.1
seyahat eşyası
42.02.12
Plastik esaslı
%8.4-%12
42.03.10
Deri Giyim Eşyası
% 7.0
42.03.21
Spor vs. eldiven
%10
42.04
Sanayide kullanılan
% 3.8-% 5.3
deri eşya
Tercihli
Tarife
Katma Değer
Ver.
Türkiye muaf
Standart
Türkiye muaf
Standart
Türkiye muaf
Sıfır KDV
Türkiye muaf
Sıfır KDV
Türkiye muaf
Standart
Not: 1) Standart KDV oranı %15'dir.
2) Genel Tercihli Sistem (GSP)'ye dahil ülkelerle, Doğu ve Güney
Akdeniz ülkeleri ve diğer bazı ülkelere tercihli tarife (Muafiyet) uygu­
lanmaktadır. Bu ülkeler arasında Türkiye ve Yugoslavya da vardır.
TOPTANCI İTHALATÇILAR
1- United Manufacturer and Exporters LTD.
7 Mallow Street
LONDON EC lY 8 RQ
2- Leather Craft LTD.
441 High Road
Totenham Hall
LONDON
3- Overseas Interlink Co. Ltd. (Textile and Leather Garments)
53, Slade Lane
Manchester, M 13 OGW
ENGLAND
4- Tempo Leather Importer/Exporter
5 Congrave Street LONDON SE 17
Tel: 01-252 70 32
Mesleki Kuruluş (Deri Eşya Satıcıları Birliği)
Leather Goods Association of Buyers and Retailers
9 St. Thomas Street
LONDON SEI
BÜYÜK MAĞAZALAR
1- Marks and Spencer LTD
ST. Michael House
Baker Street
London N W I
2- F.W. Woolworth and Co. LTD
Woolworth House
242/246 Marylebone Road
London MWI
3- Littlewoods Mail Order Stores Ltd
Chain Store Division
100 Old Hall Street
Liverpool 3
4- John Lewis Partnership Ltd
4 Old Cavendish Street
LondonWl
5- Debenhams Ltd
74-76 Welbeck Street
6- C and A Modes
North Row
Marble Arch
London Wl
7- Harrods Ltd
Knightsbridge
London SWI
8- Liberty and Co. Ltd
Regent Street
LondonWl
9-Selfridge's Ltd
400 Oxford Street
London Wl
10- Austin Reed
Regent Street
London Wl
E.
İTALYA
1^ GENEL BİLGİLER
İtalya Akdeniz'de kuzey-güney doğrultusunda uzanan bir yarımada ve
iki adadan (Sicilya - Sardunya) ibaret bir ülkedir. Fransa, İsviçre, Avusturya
ve Yugoslavya ile komşu olan ülkenin 301.266 km2 olan toplam alanının
yaklaşık % 80'i dağlık bölgelerden oluşmaktadır. Nüfus 57 milyondur ve katolikler çoğunluktadır. Nüfus yoğunluğu 190 kişi/km2 dir. Çalışan nüfusun
genel nüfus içindeki payı % 40 civarında olup faal nüfusun % 12,3'ü tan m,
% 36,7'si sanayi, geri kalan % 51'i diğer sektörlerde çalışmaktadır. Yayınla­
nan rakamlara göre faal nüfusun % 10.6'sı işsizdir.
Ana dil olan İtalyanca dışında bilinen ve yaygın olarak kullanılan ya­
bancı diller Fransızca, İngilizce ve Almanca'dır.
Cumhuriyetle idare edilen İtalya'nın sosyo-ekonomik yapısı, bazı politik
dalgalanmalann da etkisiyle uzun müddet dengeli ve sağlıklı bir gelişme
sürecine girememiştir. Bu yüzden diğer bazı Avrupa ülkelerine nazaran da­
ha düşük bir yaşam standardına sahiptir. Buna rağmen İtalya bazı alanlar­
da dünyanın başlıca gelişmiş ülkeleri arasında sayılmaktadır.
Ülkede istikrar tedbirleri yanısıra uygulanan sıkı para politikası ekono­
mide önce bir durgunluğa neden olmuştur. Buna rağmen 1984'ten itibaren
ekonomik büyüme tekrar başlamıştır. Kişi başına gelir 6.000 US$ civarın­
dadır ve 1985 yılı GSYİH 358 milyon Amerikan doları olmuştur. Hedeflenen
yıllık gelişme oranı % 2.8 civanndadır.
2. DERİ KONFEKSİYON PAZARININ DURUMU
İtalya moda yaratıcılığında Fransa ile girmiş olduğu rekabetten deri
konfeksiyonu konusunda galip çıkmıştır. Deri işleme tekniklerinin ve ekip­
manının oldukça geniş olduğu ülkede sektör ile ilgili sorun, sektörün emekyoğun bir çalışma dalı olması ve işgücü maliyetlerinin toplam maliyet için­
deki payının giderek artmasıdır. Deri sanayii ile ilgili ikinci sorun çevreyi aşı
rı kirleten bir çalışma dalı olması yüzünden İtalya'nın deri sanayiinden y a ­
vaş yavaş çekilme zorunda kalmasıdır. İtalya deri işleme yerine işlenmiş
deri ithal ederek bunu konfeksiyon haline getirmeyi tercih etmektedir. Piya­
sadaki üreticilerin amacı "Made in Italy" zevkini değerlendirmek ve geliştir­
mek yönündedir.
Deri konfeksiyonunda piyasada 1987 yılında bir durgunluk yaşanmıştır.
Esasen bu durgunluk tüm Avrupa piyasası için geçerlidir. Ancak İtalya'da
bu durgunluğun daha şiddetli hissedilmesinin sebebi Liret/Dolar paritesindeki farkın sürekli İtalya aleyhine gelişmesidir- İkinci bir korku da 1987 yılı
Ekim ayında Amerika'da yaşanan borsa krizi türünde kuvvetli bir düşüşün
tekrar meydana gelmesidir.
Bu tür kuşkular piyasayı az stokla çalışılan, talebe göre üretimi belirle­
yen bir sisteme oturtmuştur.
İtalyan piyasasında genç, şık ilgi çekici akımlara, görünümlere karşı du­
yarlı bir tüketici kitlesi bulunmaktadır. Sözkonusu kitlenin diğer bir özelliği
de "Made in Italy" giymekten adeta gururlanmalandır.
İtalyan deri piyasasının büyük bir bölümü küçük ölçekli firmaların elin­
dedir. Yaklaşık bin kadar kuruluşun faaliyette bulunduğu sektörde küçük
ölçekli firmalann fazla olmasının bir nedeni piyasa şoklarına karşı daha
dayanıklı olmalandır. Sektörde yaklaşık 13.000 kişi istihdam edilmektedir.
İtalyan deri piyasası üretim ve fiyat/kalite oranı yönünden üç bölüme
aynlabilir. Ekonomik, Vasat ve Çok iyi. Bu üç dilim aşağıda yeralan şu özel­
likleri gösterirler.
Çok İyi: Yüksek kaliteli hammadde ve/veya yüksek moda çizgileri taşı­
yan ürünler bu gruba girer. Nihai tüketici yönünden firma isminin yaygın şe­
kilde bilinmesi ve stilistin tanınmış olması gereklidir.
Vasat: Masraf lan n kısılması amacıyla standartlaştırılmış ve üretim şekli
nisbeten otomatikleştirilmiş ürünlerdir. Vasat kalitede hammadde kullanılır.
Satış noktasında temsilci veya acenteler sayesinde piyasaya sürülürler. Bu
tür ürünler özellikle son yıllarda piyasada kendilerini göstermişlerdir.
E k o n o m i k : Yüksek ölçüde standartlaştınimış, üst dilimlerde yeralan
ürünlerin büyük ölçüde taklidi olan ürünlerdir. İkinci kalitede hammadde kul­
lanılmıştır. Konfeksiyon safhasında daha az titizlik gösterilmiştir. Prodüktivi­
te oldukça yüksektir ve sektörün ortalamasının üstünde yeralır. Ürün son
derece standartlaşmış olup rekabet sağlayan tek unsur fiyat üzerinde yapı­
lan değişikliklerdir.
Bu bölümdeki ürünler düşük fiyatla mal üreten gelişmekte olan ülkelerin
ve özellikle Uzak Doğu ülkelerinin rekabetinden en ağır şekilde etkilenen di­
limdir.
İtalyan deri konfeksiyon sanayiinde Emilia-Romuğna, Lombardia, Toscana, Veneto bölgeleri üretimin büyük bir bölümünü karşılamaktadırlar.
Toscana bölgesinde üretim genellikle küçük ve orta çaplı işletmelerde
yapılmakta, bu üretimi büyük partilerle fason iş yapan küçük işletmeler des­
teklemektedir. Üretimde en yaygın şekilde yeralan tip, ekonomik ve vasat
kalitede erkek eşyasıdır.
Veneto bölgesinde işletmeler daha ziyade Vicenza eyaletinde
yoğunlaşmış bulunmakta, bunlar genel olarak sektörün ortalamasının
üstünde boyutlara sahip işletmeler olup, pazar olarak daha ziyade vasat ve
yüksek dilimde yeralmaktadırlar.
Emilia - Romugna bölgesindeki işletmeler daha çok Parma ve Bologna
illerinde toplanmışlardır. Genel olarak vasat ve küçük çapta işletmelerdir.
Üretimin genel özelliği üretilen malların orijinaliteye sahip oluşu ve değerli­
liğidir.
Lombardia bölgesinde ise genel olarak piyasanın vasat diliminde yeralan pekçok küçük ve orta çapta işletmeler görülmektedir.
İtalya ham deri alımında tamamıyla yurt dışına bağımlıdır ancak dolann
değerindeki değişikliklerin İtalyan deri sanayii üzerinde olumsuz etkileri var­
dır. Ham deri sağlamada diğer bir olumsuz etki SSCB, Çin gibi planlı ekonomiye sahip, alımlarını uzun vadeye programlıyabilen ülkelerin özellikle
ikinci kalite hammadde üstünde yarattıkları haksız rekabet şartlarıdır. İtal­
yan üreticiler üretimlerinde bir homojenlik sağlıyabilmek için yaptıklan söz­
leşmelerde bütün teknik detaylan belirtmektedirler.
Deri konfeksiyon sanayii İtalya'da ilk defa 1979 yılında piyasanın doy­
duğuna dair işaret vermiş ve sektördeki işletme sayısında azalma görül­
müştür. Bunun üzerine piyasanın canlandırılması için çeşitli önlemler alın­
mıştır.
Bu çalışmalar gerek deri işleme teknikleri üzerinde, gerekse derinin,
kürk, güderi gibi farklı malzemelerle zenginleştirilmesi, deri konfeksiyonun
günlük kıyafetler arasında kabul edilebilmesi ve piyasada ünlü stilistlerle
çalışılması noktalarında yoğunlaşmıştır.
Yüksek kaliteli ürünler sürekli modaya uygun özellikler gösterirler. Nihai
tüketiciye ürünün imajının her zaman yeni ve değişik olarak verilebilmesi
amacıyla bir koleksiyondan diğerine, ürünleri tamamiyle değişik kılma ve
yaratıcılık eğilimi çok yüksektir. Bu türde üretim yapan işletmelerin bir kısmı
yüksek kalitede bir malı en klasik hatlanyla bir mevsimden diğerine pek az
değişiklikler yaparak sunma politikasını sürdürmektedirler. Deri ürünlerine
çeşitli dokumalann karıştıniması bu aşamada ortaya çıkmıştır. Sözkonusu
işletmeler "Made in İtaly" imajını sürdürebilmek için ünlü stilistlerle çalışma
eğilimindedirler. Bu firmalar genellikle iki üretim hattında faaliyette bulunur­
lar. Birincisi stilistin imzasını taşır. Yüksek bir moda dizaynı ile karakterize
olur ve genellikle stilistin kendisi tarafından piyasaya sunulur. İkinci üretim
türü de genel olarak firmanın ismini taşır ve doğrudan doğruya firma ta­
rafından pazarlanır ve genellikle klasik çizgileri taşırlar.
İtalyan deri piyasasının iç piyasada hareketliliğini muhafaza etmesi için
sürekli fuarlar, sergiler ve moda gösterilerine başvurulmaktadır.
Piyasayı canlandıran gösteri, sergi ve defilelerin merkezi esas itibariyle
Milano'dur. Milano'nun özellikle kadın modasındaki öncülüğü yüksek gelir
ve orta gelirin yüksek kesimlerine hitap eder niteliktedir. Stilistlerin ya­
ratıcılığı ve organizasyon açısından "Milano Collezioni" kadın modasında
önde gelmektedir.
Milano'nun ülkenin kuzeyinde bir merkez haline dönüşmesinin yanısıra
diğer bir merkezi de Floransa'daki faaliyetler oluşturmaktadır. Burada daha
ziyade erkek modasını ilgilendiren yönde gelişmeler sağlanmıştır. Özellikle
Pitti Uomo ve Uomo Italia'da bu çizgiler belirginleşmektedir.
Yeni yılın siparişleri Mart ayında verilmekte ve en geç Temmuz sonu
mal perakendecinin eline geçmiş bulunmaktadır.
Ülkenin çeşitli yerlerinde adeta açıkpazar şeklinde satılan ürünlerin fi­
yatları düşük olmasına karşın kaliteleri de yüksek değildir. Bu tür mallar ge­
nellikle Güney İtalya'da üretilmektedir.
Tüm İtalya'da üretimin bölgelere göre dağılımı şöyledir:
Toscana
Emilia-Romagna
Veneto
Lombardia
Campania
Piemonte-valle d'aosta
Umbria
Marche
Poglia
Abruzzi
Liguria
Diğer
% 41,5
% 13,5
% 12,3
% 9,2
% 7,5
% 3,7
% 3,1
% 2,1
% 1,5
% 1,0
% 1,0
% 3,6
100,0
İç piyasadaki fiyatlar sezonda (Kış ve Sonbahar) yüksek, mevsim hari­
cinde ise nispeten düşüktür. Butikler çeşitli oranlarda indirimler uygulamak­
tadır. Aşağıda piyasanın çeşitli yerlerinden alınan perakende satış fiyatları
verilmektedir.
Erkek ceketi
Kadın takımı
Etek
Ceket
395.000 Liret
345.000 "
250.000 "
300.000 "
(Buradaki fiyatlar
piyasadan örnekleme
ile alınmıştır)
Not: Bu dönem için 1 Liret kabaca 1,5 TL.na eşit kabul edilebilir.
21 Mart 1989 itibariyle İtalyan Lireti resmi efektif satış
kuru 100 ü r e t = 146.30'dur.
3» DAĞITIM KANALLARI
a. Tüm Avrupa piyasasmda olduğu gibi İtalya'da da çok sayıda acenta
faaliyet göstermektedir. Bunlar piyasaya girişte temel noktalardır ve
çoğniukla ithalatçı/acenta özelliklerine sahiptirler.
b. Diğer taraftan deri konfeksiyonu için en önemli dağıtım kanalı butik­
lerdir. Yüksek kaliteli ürünleri üreten butikler acentalar ile tek başlarına satış
mukavelesi yaparlar. Ürünler çok az sayıda üretilir ve mevsim başında der­
hal dağıtım yapılır. Bir malın tekrar üretimi ancak müşteriden gelen sipariş
üzerine mümkündür. Bu tür malların en büyük karekteristiği yüksek fiyatlı
olmasıdır. Ham deri açısından tamamiyle yurt dışına bağımlı olan İtalya'da
deri, toptancı/ithalatçılar tarafından ithal edilir. Yukanda bahsedilen kesime,
mensup firmalar ise ithalatlannı kendi acentaları aracılığı ile yaparlar. Satış
yerleri olarak büyük şehirlerin merkez kesiminde bulunan mağazalar ve
bazı sayfiye yerlerindeki butikler tercih edilir. Bu tür mağazalarda müşteri ile
ilişkilere özel önem verilir.
Vasat kalitede ürünler genellikle daha az lüks mağazalarda satılır. Bun­
lar çoğunlukla, deri giyim eşyası dışında çeşitli aksesuarlar veya hediyelik
eşya da satan mağazalardır.
c. Büyük Mağazalar: İtalya'da büyük mağaza zincirlerinde az da olsa
deri konfeksiyon ürünlerine raslanmaktadır. Bu ürünler mağazalann kadın
ve erkek reyonlarında sunulan yüksek kalitede mallardır. Genellikle klasik
çizgileri ve renkleri taşırlar. Deri giyim eşyası alıcıları genellikle, sadece deri
konfeksiyonu satan mağazalan tercih etmesi sebebiyle büyük mağazalarda
stok çok düşük tutulmaktadır. Özellikle ceketlerde derinin kürk ile birlikte
kullanılması oldukça yaygındır.
d. Açık Pazar: Bu tür dağıtım kanallan genellikle ekonomik gruba giren
ürünler için geçerlidir. Bu tür ürünlerde deri kalitesi düşüktür. Alış verişde
ülkemizde de raslanan pazarlık usulü açık pazarlarda oldukça yaygındır.
Haftanın belirli günleri kurulan bu pazarlarda genelde siyah ve kahverengi
renklerindeki ürünler (çoğunlukla ceket) ve Uzak Doğu kökenli mallar düşük
gelir seviyesine hitap etmektedir.
e. M u h a b e r a t Yolu İle Satış: Avrupa'da yaygın bir sistem olan bu
usulde katalogdaki veri ve numaralara göre sipariş yapılır. Bu tür satış için
üreticilerin özel bir ithalatçı acen tay la anlaşma zorunluluklan vardır, ancak
deri konfeksiyon alımı bakımından çok fazla rağbet edilen bir sistem
değildir.
4 ÜRÜNLERİMİZİN PİYASA DURUMU
İtalyan piyasasına deri konfeksiyon ürünlerimizin girişi, yüksek teknoloji,
ileri moda anlayışlannın sentezi olan "Made in Italy" ürünleriyle rekabet et­
memiz demektir. Ürünlerimizin bu piyasaya girişi fason çalışan ithalatçılar
sayesinde olmaktadır. Deri sanayiinin oldukça kirli bir sanayi olması İtalya'yı
bu sektörden çekmekte, ancak İtalyan modacısı ürününü kendi etiketiyle
başka ülkelerde üreterek sistemin çalışmasını sağlamaktadır. Bir başka de­
yişle ülkedeki iç talep canlı tutulmaya çalışılmaktadır.
Deri konusunda İtalya'da ticari ilişkilerimiz tek yönlü değildir. Herşeyden
evvel İtalya ham deri alımı nedeni ile dış ülkelere tamamıyle muhtaç durum­
dadır. Ancak burada kalite gerekli talebin sağlanması için birinci şartı oluş­
turmaktadır.
Ham deri kalitesinde aynı parti mal içinde bile kalitede homojenlik
sağlanamaması ayrıca deri işleme tekniğinin İtalya'da oldukça ileri olması
sonucunda tüketicinin talep ettiği kalitenin sağlanabilmesi, üzerinde en çok
durulması gereken konudur.
Deri konfeksiyon ürünlerimizin İtalyan piyasasında hitap ettiği kesim
"vasat ve ekonomik" kesimdir. Çok kaliteli mal üreten kesimde rekabet şan­
sımız yoktur. Bu tür işletmeler piyasanın belirli yerlerini tutmuş olup, belirli
ve seçkin bir müşteri grubuna sahiptirler.
Vasat ve ekonomik dilimde işletmeler piyasaya sunulan serilerin geniş­
liği ile birlikte uygun bir fiyat/kalite oranına sahip olduklan ölçüde imtiyazlı­
dırlar. Bu iki husus vasat dilime giren nihai tüketicilerin seçimlerini şekillen­
diren önemli hususlardır. Ürünler piyasadaki yüksek kaliteli malların imitasyonunun becerikli ve çabuk bir şekilde yapılmasıyla oluşurlar. Ürünlerimizin
hitap edeceği kesimde hedef mümkün olduğu kadar geniş kitleye hitap et­
mektir. Ancak bu arada, tüketicinin genç ama şık, sofistike, alternatif görü­
nümleri talep ettiği ve pazann bu yönde genişlediği görülmektedir.
Piyasadaki üreticilerin bazılan kendi modellerini atölyelerimizde imal et­
tirmektedirler. Ancak fason çalışmada, tespit edilmiş bulunan kalite stan­
dartlarının muhafazası konusunda çeşitli sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bun­
lar hammaddenin kalitesi, deriyi işleme teknikleri, pazarlama, fiyat değişme­
leri, ürünün teslimi ve teslimatdan sonraki dönemlerle ilgili sorunlardır.
İtalya piyasası Türk deri ürünlerini kendisi için rakip kabul ettiğinden
ürünlerimize karşı adeta isteksiz davranmaktadır. Piyasadaki genel kanı ta­
lep edilen kalitenin sürekli olarak sağlanamıyacağı doğrultusundadır. Bu
peşin hükümlülük İtalyan ithalatçılan İspanya'ya yöneltmektedir. İtalyan pi­
yasasında giyim fuarlanna katılımımızın artması kısa vadede bir sonuç ver­
mese bile uzun vadede piyasaya yerleşmemize imkan verebilir. Piyasada
hitap ettiğimiz deri toptancı lan nın küçük ölçekli ve dağınık oluşu bu toptan-
cıların tek tek ziyaret edilmelerini gerektirdiği için işi zorlaştırmaktadır. Sek­
törün bütün ilgililerini aynı çatı altında toplayan fuarlar, yeni moda akrmlannın sergilendiği ve her seviyeden alıcının bulunduğu bir merkez teşkil
ettiğinden bu konuda önemli ve takibi gerekli faaliyetlerdir. Özellikle Türki­
ye'nin ürünlerinin kalitesini tespit açısından faydalı bir sınama alanıdır.
İtalyan deri piyasasının merkezi olarak Milano ve Floransa seçilip piya­
saya bu bölgelerden girilebilir. Milano'nun bir sanayi şehri oluşu ve tüketici
oranının İtalya'nın diğer bölgelerine göre yüksek oluşu başlangıç için bu­
rasının tercih edilmesini haklı gösterebilir.
Floransa'nın tüketici kitlesinde ise özellikle turizmin etkisi vardır.
Piyasaya girecek ürünlerimizin etkili olabilmesi için bazı stratejiler belir­
lenmelidir.
- Yeni materyal aranması veya şimdiye kadar kullanılmış olanlann yeni­
lenmesi, yeni deri tipleri, deriye daha fazla tazelik ve hafiflik vermek için
yeni tabaklama metodlannın yakınen takip edilmesi.
- Derinin renklendirilmesi.
- Çeşitli stilistlerle çalışıp modaya uygun/yenileyici kapsamlarla deriye
olan ilginin canlı tutulması bu arada sayılabilir.
İthalatçılar küçük parti mallarla çalışmaktadırlar. Ürüne olan iç talep be­
lirlendikten sonra tekrar sipariş verilmektedir. Piyasada FOB fiyat esas
alınmaktadır. İtalya içinde tren ile teslimat tercih edilse de yurt dışından
mallann uçakla nakliyesi istenmektedir.
İtalyan ithalatçısının dikkat ettiği husus genelde tüm ithalatçıların
üzerinde durduğu aksesuar sorunudur. Aksesuarların sağlam, dayanıklı ol­
ması şarttır. İtalya'nın kalıcı bir pazar olabilmesi İtalyan üreticilerinin yakinen takip edilmesine bağlıdır.
Piyasada ürünlerimizin giderek artan rağbet görmesinin sebebi ucuz ve
iyi işçiliktir. Üreticilerimizin önlerine gelen modeli en çabuk ve en iyi şekilde
üretmeleri gerekmektedir. Gençlere hitap eden modellerde bol aksesuar
kullanılmakta, deri kalitesi ikinci planda kalmaktadır.
Piyasaya çeşitli acentalarla anlaşarak girmek faydalıdır. Ancak üretici­
nin Türkiye'deki üretim zincirinin kesintiye uğramadan devam etmesine
özen göstermesi gerekir. Herhangi bir maldan tekrar sipariş verildiği zaman
ihracatçımız bu talebi karşılıyamazsa piyasadaki şansını kaybetmiş olur.
Üreticilerimizin İtalya'daki fuarlara mutlaka katılması gerekmektedir. Er­
kek ve kadın modası için ayrı ayrı yapılan fuarlar bütün ithalatçı ve üreticile­
rin toplandığı yerlerdir. Aynca her sene ülkemizde düzenlenen İstanbul deri
günlerine İtalyanlann katılımı sağlanmalıdır.
Türkiye'nin İtalya'ya coğrafi yakınlığı, bizim için bir avantajdır. Ülkemiz­
de deri işleme ve konfeksiyon makineleri stokunun İtalyan ağırlıklı oluşu,
hatta bu makinelerin ikinci el olarak bize satılmış olması ve kültürel yakınlık­
lar, İtalyan piyasasına ihracatımızı artıracak dayanak noktaları olabilir.
102
Reklam ve Propanganda İmkanları:
İtalyan piyasasmda deri konfeksiyon ürünlerimiz için en iyi tanıtım faa­
liyeti fuar ve sergilere iştiraktir. Bu hem İtalya piyasasını tanımak, hem de
rakiplerimiz hakkında bilgi edinmek için en iyi fırsattır.
Piyasadaki kadın moda mecmuaları bu konuda etkili reklam aracı ol­
maktadır.
Duvar ilanlan, duyurular ve magazinlerde yayınlanan reklamlar, hemen
hemen tamamiyle yüksek gelir dilimine hitap eden firmalar tarafından baş­
vurulan usullerdir.
Televizyon reklamları ve sportif faaliyetler aracılığıyla yapılan reklamlar
da piyasada etkili olmaktadır.
5. İTALYA'YA DERİ GİYİM EŞYASI İTHALATI
a. Genel İthalat
İtalyan deri piyasası giderek genişleyen bir piyasa olma özelliğine sa­
hiptir. 1985 yılında 27 milyon $ olan deri konfeksiyon ithalatı 1986 yılında iki
kata yakın artarak 46 milyon $'a çıkmıştır. 1987 yılında ise tüm Avrupa'da
yaygın olan ve periyodik olarak birkaç senede bir yaşanan durgunluk
İtalya'da da kendini hissettirmiştir.
İtalya, deri giyim eşyası ithalatının % 56'lık bölümünü gelişmiş ülkeler­
den sağlamaktadır. Ancak gelişmekte olan ülkelerin piyasadaki payı art­
makta olup, % 28'den % 35'e çıkmıştır. İtalya deri konfeksiyon ithalatının
1985 yılında % 51,7'sini, 1986 yılında da % 44,6'sını Avrupa ülkelerinden
yapmıştır. Bu grup içinde AET ülkelerinin payı 1986 yılında değer olarak
artmakla beraber pazar payı olarak bir düşme kaydetmiştir. Birleşmiş Millet­
ler istatistiklerine göre Ülkemizden yapılan ithalat 1985 yılında 1218 bin
US$ iken 1986 yılında 4997 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. İtalyan piya­
sasındaki pazar payımız böylece 1985 yılında % 4,4'den 1986 yılında %
10,7'ye çıkmıştır. AET ülkelerinden Fransa ve Almanya'nın payları bir önce­
ki seneye göre düşüş kaydederken İspanya'da ise hafif bir artış göze çarp­
maktadır.
b. İtalya'ya Deri Eşya İhracatımız
İstatistiklerimize göre İtalya'ya deri giyim eşyası ihracatı, eldiven ve
kemer gibi aksesuarları dahil etsek dahi 1987 yılı hariç önemli rakamlara
baliğ olmamaktadır.
O l O C O O C O C M O O O O O l O ^ C D O i O ^ C O C Ö ' ^
ı o o c o c o a 3 a > o o > o o c ı > x - - o r ^ o q c o c D i o c 3 C D
^
Ol
X-
CM
T-
^
CD
C3>
h - r ^ c o ı o ı o - r - o o o r ^ o h - c o ^ c o r ^ c M o m r ^
r ^ o o ^ T - o r ^ r ^ ^ < » c D O O T - c D C D c s j c M T - T 3
5
<
X
o
>:
CO
LU
00
m
<
LL
z
CD
Q ^ ^ ^ Q j x ^ ^ ( X ) C S I h - . C S I C D
CD
ı - - c D » c D c o c s ı c s ı r ^ o o > r ^ c D
esi ^
^
CSI
§
"cc
UJ
û
1-^
ı < CD ı < esi c\i cj>
o
X-
CO
LU
Û
<
o:
LO
CD
>
3
h-OCSir-.CDOCSlCS|COr^CJîO>CSJCSICS|CDCDOaCDCSI
CSI
^ ^ ^ C D C S İ C S İ C S I ^ ^ LO O ) K
o
o
CD
CSI
00 xt
CSI CM
btz
Û
o
o
o
c/3
O
CD
z
CD
1
5
o
^
(D
CD
CD
<
Q
UJ
£
o
o,
e
CD
< E
O ^
CD
E >.
m
ü
^
tr o
^ < < O
H
t-
T3
=^
.E
o
X
X
OO
03
^
CO c
E O)
a o. >
^ LU 2 ^
1
I
CÖ
TABLO: 9
İtalya'ya İhracat (000 $)
1 9 8 3 : 4 157
1984 : 4 4 6 2
1 9 8 5 : 1 587
1 9 8 6 : 2 850 (1 070 bel kemeri)
1987 : 9 5 754
1 9 8 8 : 1 150 (Ocak-Eylül 9 aylık)
Görüldüğü üzere dışticaret istatistiklerimize göre şimdiye kadar en fazla
4.5 milyon dolara çıkmış olan yıllık ihracatımızın 1987 yılında birden 96 mil­
yon dolara çıkmış olması makul görünmemektedir ve sadece kadın, erkek,
çocuk deri giyim eşyasından teşekkül etmektedir. Halbuki İtalya'nın bütün
deri giyim eşyası ithalatının 1986 yılında 46 milyon dolar olduğunu istatistik­
lerden görüyoruz. 1987 ihracat rakamımız İtalya'nın toplam 42.03 grubu it­
halatının iki katına eşit olamıyacağına göre de realiteden uzak görünmekte­
dir.
1987 ihracatımız İtalyan istatistiklerinde şöyle görünmektedir:
G-T.İ.P.
42.03.10
Giyim eşyası
42.03.28
Eldiven
Toplam
Miktar
574 Kental
Değer
5 444 679 000 Liret
5285 Kental
78 928 000 Liret
5 523 607 000 Liret
5.5 milyar liret 4 160 000 dolara eşittir (x).
Yukarıdaki istatistikde karşılıklı miktar ve değer rakamları arasındaki
nisbetsizlik dikkat çekicidir.
( X ) : Europe Yearbook 1988'e göre 30.9.1987 tarihindeki kur: 1$ =1328 Liret
6. GÜMRÜK REJİMİ
Bir AT üyesi olarak İtalya diğer üye ülkelerle birlikte üçüncü ülkelere
karşı ortak bir gümrük tarifesi uygulamaktadır. İtalyan tarifesi otonom ve an­
laşmalı olmak üzere iki sütunludur. Anlaşmalı oranlar en çok kayınlan ülke
hükmüne göre AT ile anlaşma yapmış ülke veya bölgelerin yanısıra GATT
üyelerinden yapılan ithalat için uygulanır.
Türkiye'den ithal edilen deri konfeksiyon eşyaları için hiçbir kısıtlama
veya kota yoktur. Ürünler "O" gümrük ile ithal edilmektedir. Yalnız bu ürünler
için ülkede ithalatçı % 18 Katma Değer Vergisi öder. Eğer ürünler timsah,
yılan veya kertenkele derisi ile karışık olursa % 38'lik bir ek vergi alınmakta­
dır.
İtalyan hava veya deniz limanlannda yüklenen ya da boşaltılan mallar
üzerinden bir giriş vergisi alınmaktadır. Hava limanlannda bu verginin mak­
simum tutarı kilogram başına 100 liret, deniz limanlannda ise ton başına 90
Liret'dir. Bütün poliçelerden % 0,12 düzeyinde bir damga resmi alınır.
İthalatta aranılan belgeler proforma fatura, konşimento, ambalaj listesi,
menşe şehadetnamesi'dir.
Menşe şehadetnamesinin kaç kopya olması gerektiği ithalatçı ta
rafından bildirilmektedir.
DERİ GİYİM KONFEKSİYON İTHALATÇILARI
- INDUSTRIA DELLA MODA di BALLO ARMANDO Tel : 010/562722
P. Colombo 41 INT. 2 A 3
16121 GENOVA
- FIP SPA
Via P. Ronco 19/21
16010 SERRA RICCO/GENOVA
T e l : 010/751871
- CO-FIN Spa
Via Montallegro 6 A
16145 GENOVA
T e l : 010/589145
- 9 MODA Bl BENINCA LUCIA
Via Rivarotta 76
36060 BASSANO DEL GRAPPAA^ICENZA
T e l : 0424/828571
-LaMATTAKSPA
Viaie Stazione 39
36070 BROGLIANO/VICENZA
T e l : 0445/947000
Tlx : 431240
- EVEREST PELLE di SPEROTTO C.
Via Carducci 1
36010ZANEA/ICENZA
T e l : 0445/ 365533
Tlx : 408506 APIVI
- VALENTINE SPA
Via Torino 10
36060 ROMANO D'EZZELINOA/ICENZA
T e l : 0424/30100
- CITY SERVICE-SOC.COOP. Sri
Via Fabio Severo 0033
34100 TRIESTE
- LUCAS-GEEN di CAGNA MARTI
Via Salvemini 10 - Lentigione
42041 BRESCELLO/REGGIO EMILIA
T e l : 0522/680137
- S.A.C.I.P. Span
Via D. Campagna 50/3
41010 COGNENTO/MODENA
Tel: 059/356355
- C.G.M. di CAVANI E.
Via Ascani 33
41100 MODENA
Tel: 059/331042
- ITROC del F. LLI CORTI Snc
Lungarno A. Gramsci 38
50053 SPiCCHIO-VINCI/FIRENZE
T e l : 0571/508195
- CENTRO ITALIANO ABBIGLIAMENTO PELLE
V. le Etiopia 7
10146 MİLANO
T e l : 02/477802
- PIONEERS FURS
P. Gastaldi 29
16036 RECCO/GENOVA
Tel: 0185/730252
730578
- VERNEY V.
Piazza Saffi 5/16
17100 SAVON A
Tel: 019/26929
T l x : 222659 COMESA
- E Q U I P E 84 diLOCCI Bruno
Via XX Settembre 72R
16121 GENOVA
T e l : 010/565157
- GENERALE WAREHOUSE Spa
Via Bartolomeo Bosco 57/3
16121 GENOVA
T e l : 010/594233
- D.E.P.A. Snc-lmp.-Export
Via Corhigliano 13
16151 GENOVA-CORNIGLIANO
T e l : 010/569406
T l x : 222626 D EPA
- GRIPOS Sri
Via Cisseilo 32
14036 MONCALVO (STI)
Tel: 0141/917718
-TENDENZESnc
Viale Don Minzoni 29
37045 LEGNAGO (VERONA)
Tel: 0442/27177
- AGRIPPINO MORESCO
Viale Venezia 9/H
37131 VERONA
Tel: 045/520452
T l x : 431062 MRSCO
- COMEST ITALIANA Spa
Via Emilia Parmense
29017 FIORENZUOLA D'ARDA
(PIAGENZA)
T e l : 0523/943220
- MARKETING WORLD Snc.
di RONCHETTI C.
P.O. Box 70
35100 PADOVA
Tel: 049/6611892
Tlx : 430605 PPPD I
Tlx : 430005 PPPD I
To : Mr. RONCHETTI
- RICAF di CANINO GENNARO C. Snc
Via F. Carocciolo 1
50133 FIRENZE
Tel: 055/576309
- PEZZOLI SrI
Viale B. D'Este 15
20122 MİLANO
Tel: 02/5469274
Tlx: 323883
-ARCA
Via Mazzini 17
50053 EMPOLI (Firenze)
- AYMO
Via Pisana 337/B
50018 SCANDICCI (Fi)
- ANFORS.p.A.
Via Cherubini 24
50053 EMPOLI (Firenze)
- BAMBY MODA S.p.A.
Viale Matteotti 30
50025 MONTESPERTOLI (Fi)
-BELFES.p.A.
Via Roma 24
36063 MAROSTICA (Vi)
-BIPELS.a.s.
Via G. da Procida 6
20149 MİLANO
- COOPERATIVA PELLICCIAI
VENETI
Via Ca Dolfina
36020 BARBARANO (Vi)
- DAINESE S.p.A.
Via G. Carii 99
36060 MOLVENA (Vienza)
- COLDAN S.r.l.
Via Cavour 30/32
24032 CALOLZIOCORTE
(Bergamo)
- DRESSCO S.p.A.
Via Col di Grado 15
36061 BASSANO D/GRAPPA (Vi)
- CAMOX S.P.A.
Via Montegrappa 53
36063 MAROSTICA (Vi)
- ELMAR CONFEZIONI
Via Togliatti 96
50059 SOVIGLIANA VINCI (Fi)
- CASA VENETA S.p.A.
c/o Villa Paoii
36030 RETTERGOLE-Caidogno
- FABIANI S.p.A.
Via Porto alio Stillo 7/9
50050 MASSARELLA (Fi)
- FAUNO S.p.A.
Via del Berignolo 30/B
50141 FIRENZE
- FRAMAS Confezioni
Via Risorgimento 35
50025 MONTESPERTOLI (Fi)
- ABOLAFFIO C.
Via del Berignolo 54
50141 FIRENZE
- GALLOTTI F. LLI S.n.c.
Via Tosco Romagnola 27
50056 MONTELUPO FIORENTINO
(Fierenze)
- GLACHI VITTORIO
Via Copernico
50063 FIGLINE VALDARNO (Fi)
- GRAZIELLA CONFEZIONI
Via G. Amendola 1
50053 SOVIGLIANA VINCI (Fi)
- GRIDO S.P.A.
Casella Postale 308
50053 empoli (Fi)
- JOHNSON Confezioni
Viadella Repubblica
50050 SPICCHIO VINCI (Fi)
-VITTA RYCH S.r.l.
Via Trentacoste 34
20134 MİLANO
- MARBUN Ind. Conf.
Piazzale Cadorna 6
36061 BASSANO DEL GRAPPA(Vi)
-CHRISTİA CONFEZIONI
Via Villa 61
36060 MOLVENA (Vi)
- GIMO'S ITALIANA S.n.c.
Via Monte Bianco 1
35018 SAN MARTINO LUPARI
(Padova)
- KATY CREAZIONI S.r.l.
Via Petrarca 84
San Francesco
50065 PONTASSIEVE (Fi)
- LA FLORENS S.p.A.
Via Barberinese 207
50017 SAN PIETRO A PONTI (Fi)
- I_A IVIATTA S.p.A.
Viale Stazione 18/A
36078 BROGLLIANO (Vi)
- LIAS Creazioni s.r.l
Via Gottardo 95/97
- LILIAN Creazioni
Via Masini 44
50053 EMPOLI (Fi)
-LINEAT
di Galetti Loddo
Via Spezia 86/B
43100 PARMA
- ENRICO MANDELLI S.p.A.
Via Mascagni 2
22055 MERATE (Como)
- MARIELLA AMI
Via Deruta 98
00181 ROMA
- IVIIR MAR S.p.A.
Via Garibaldi 12
21049 TRADATE (Varese)
- MONPEL/Abb. Pelel
c/5 ditta IN. CO. M.
51016 MONTECATINI TERME (Pt)
- MARTINI S.p.A.
Via XX Settembre 6/10
- MOST LINE S.r.l.
Via Lesigna 18
41100 MODENA
- MUGNAI RITA
Via C. Colombo 6
50063 FIGLINE VALDARNO (Fi)
- NELLY CREAZIONI
Via 1 Maggio 40-Rosano
50067 RIGNANO SULL'ARNO (Fi)
- N E W PEL S.r.l.
Via Luccliese 149/D
50053 EMPOLI (Fi)
- NOVINTERMODA S.p.A.
Via dell'lndustria 65
31041 CORNUDA (Treviso)
- VALPEL S.n.c.
Via Monte Ortigara
36073 CORNEDO VICENTINO (Vi)
- ZANELLA H.D. s.p.a.
V i a G . Leopardı, 18/20
36030 CALDOGNA (Vicenza)
- Manifattura MARTINI S.R.L.
Via Cherubini, 99
50053 EMPOLI (Firenze)
- WATEX
Viale Montegrappa 29
27029 VIGEVANO (Pavia)
- VALSTAR S.p.A.
Via Amadeo, 48
2 0 İ 2 9 MİLANO
- LEARCO di Fiaschi Vasco Conf.
Via G. Di Vittorio, 1
50039 VICCHIO (Firenze)
- EUROSPORT s.r.l.
Via Val D'Orme
50053 MARTIGNANA
MONTESPERTOLI (Firenze)
- HETTABRETZ S.p.A.
Via B. Cesi 4/2
40135 BOLOGNA
- N E W LINE s.r.l.
Via Lesigna, 18
41100 MODENA
- S T Y L A F s.n.c.
Via L. Da Vinci, 190
50059 SOVIGLIANA VİNCİ (Fi)
- ITALIANA S.n.c.
Via Monte Bianco 1
35018 SAN MARTINO Dİ LUPARI
(Padova)
- NUOVA MARSPORT
Via Anconetta - C.P.8
36063 MAROSTICA (Vi)
- EUMSPORT S.r.l
Via Val d'Orme
50053 MARTIGNANA
MONTESPERTOLI (Fi)
- VECCHIA BOTTEGA
Via della Spiga 52
20121 IVIILANO
- ORFATTI Confezioni
Lungarno Gramsci 17
50053 SPICCHIO - EMPOLI (Fi)
-FEREN
Via Piave 82
50053 EMPOLI (Fi)
- R O B R I K S.p.A.
Via della Repubblica 101
50053 EMPOLI (Fi)
- S.A.A.P.E.L. S.R.I.
Via Giolitti 9
- ROMIC
Via Orme 59
50053 EMPOLI - MARTIGNANA (Fi)
- PELLETTERIA GIGLIO S.as.s.
Via N. Copemico
50063 FIGLINE VALDARNO (Fi)
- REMIT Confezioni s.a.s.
Via F. Cilea 28
50053 EMPOLI (Fi)
- VAGRANT ITALIA S.p.A.
Via OltreAgno 31/32
36070 BROGLIANO (Vi)
- SICONS Italiana S.p.A.
Via Monte Grappa
36073 CORNEDO VICİNTINO (Vi)
YARARLI ADRESLER
- Federpelle
(Dericiler Federasyonu)
Via Doğana
1,20123 Milano
Telex: 320018
- Unione Nazionale
Industria Conciaria, Unic
(Deri Tabaklama Sanayi Milli Birliği)
Via Brisa
3, 20123 Milano
Telex : 331838 unic
F - İSVİÇRE
1. GENEL BİLGİLER
a. Genel D u r u m :
Orta Avrupa'da küçük bir ülke olan İsviçre'nin nüfusu 1986 yılı tahminle­
rine göre 6.573.OOO'dir. Yüzölçümü 41.300 km^ ve nüfus yoğunluğu km^
başına 159 kişidir. Faal nüfusun % 6,5'u tarım kesiminde % 37,7'si sanayi
ve inşaat kesiminde, kalan % 55,8'i hizmet sektöründe çalışmaktadır.
Başkent Bern'dir.
İsviçre'nin kantonal yapısından kaynaklanan, çok dillilik özelliği vardır.
Almanya, Fransa ve İtalya ile ortak sınırlara sahip olan ülkede üç lisan da
resmi dil kabul edilmiştir. Almanca, nüfusun yaklaşık % 65'i tarafından
konuşulmaktadır. Fransızcanın konuşulma oranı % 18, İtalyancanın ise %
12'dir. Bu üç dilden başka ülkenin güney-doğu bölgesinde nüfusun yaklaşık
% 5'i tarafından konuşulan Romanca da bulunmaktadır. Ülkede iş dünya­
sında İngilizce oldukça geçerlidir. Ancak özellikle bulunulan kantona göre
Fransızca veya Almanca bilmenin büyük avantajları vardır.
İsviçre siyasal sistem bakımından 20 kanton ve 6 yarı kantondan oluş­
muş bir federal cumhuriyet halindedir. Halkın yansı katolik, diğer yansı protestandır.
b. Ekonomi ve Piyasa DurumuTam rekabet şartları ve serbest piyasa koşullarının hüküm sürdüğü
İsviçre'nin istikrar ve tarafsızlığı ülkenin en büyük karakteristiği ve avanta­
jıdır. Bunun yanısıra mali kurumların uluslararası bünyede işlerlik kazanma­
sı, teknolojik gelişme, burada aktif bir ekonomi oluşmasını sağlamıştır. Ta­
rımsal ihtiyaçlannın yansını dışardan karşılayan, hammadde ve doğal ener­
ji kaynaklarından büyük ölçüde yoksun olan bu ülke, nüfusuna göre hayli
yüksek düzeyde bir dış ticaret hacmine sahip bulunmakta ve milli gelirinin
yansını bankacılık, finans ve dış ekonomik ilişkilerden elde etmektedir.
1986 yılı itibariyle GSYlH'sı 135 milyar US $, kişi başına gelir ise 20600
US$'dır.
•
^ •
Yüksek yaşam standartlarına sahip İsviçreli tüketici, oldukça titiz ve
memnun edilmesi güç bir kitledir. İsviçre parasının güçlülüğü, ülkenin dün­
yanın her yerinden ithalatda bulunmasını kolaylaştırırken ihracatçı ülkeler
için çetin bir pazar savaşına yol açmaktadır. İsviçre'nin demografik yapısı­
nın özelliği piyasasının yapısına da yansımakta ve ithalatçı firmaların
gözardı edemeyecekleri bir husus olmaktadır. Nüfus içinde Fransız, Alman
ve İtalyan gruplannın etkin oluşu ve bu grupların kültürleri, yaşam tarzlan,
tüketim alışkanlıklanndaki farklılıklar, piyasayı çok daha kompleks hale ge­
tirmektedir. Aynca ülkede yaşı yan yaklaşık bir milyon yabancı ve işçi, tüke­
tim tablosuna değişik bir renk getirmektedir.
İsviçre piyasasının bir diğer özelliği de piyasaya yeni sürülen ve yeni
geliştirilen ürünler için bir tür test pazarı olmasıdır. Piyasanın güçlüğü, de­
mografik yapının çeşitliliği ve İsviçre'ye gelen turist sayısı gözönüne alın­
dığında, burada başarılı olan bir ürünün diğer piyasalarda başarı ihtimalinin
yüksek olacağı kesindir.
Z DERİ KONFEKSİYON PİYASASI
İsviçre piyasası deri giyim eşyası bakımından da tüm dünyadaki yüksek
kaliteli markaların sıkı bir rekabet içinde bulunduğu çok çetin bir pazardır.
İsviçre'de piyasanın yapısı ülkenin kantonal yapısına bağlı olarak bazı fark­
lılıklar göstermektedir. Ancak tüm İsviçre'li tüketiciler için söylenecek söz tü­
keticinin kalite konusunda oldukça hassas olduğudur. Piyasada kalite, fiyat­
tan daha etkin rol oynamaktadır.
İsviçre piyasasını ekonomik olarak beş bölgeye ayırmak mümkündür.
a. Fransızca Konuşulan Bölge: Cenevre Kantonu, Vaod Neuchatel, Fribourg. Jura ve Aşağı Valais bölgeleridir. Bu bölge toplam İsviçre nüfusunun
dörtte birini oluşturur, toplam piyasa üzerindeki etkisi büyüktür. Fransızca
konuşulan bölgelerde moda unsurunun, estetiğin ağırlığı hissedilmektedir.
"Haute Couture" ün merkezi olarak bilinen Paris'in deri konfeksiyonunda ya­
rattığı yenilikler ve moda akımlan bu bölgede çok yakından takip edilmekte­
dir.
b. Alpler Bölgesi: Burada genelde Almanca hakimdir. Orta gelir düze­
yinden olan bir kitlenin bulunduğu bu bölgede halk tutucu ve kendi alışkanlıklanna bağlıdır. En önemli faaliyet dalı turizm sektörüdür.
c. ve d. Bölgeleri: İsviçre'de gene Almanca'nın hakim olduğu bölgeler
olup:
c. Bölgesi: Aargau Kantonu, Cshaffhausen, Zürih, Thurgau
d. Bölgesi: Bazel, Solothurn, Seeland, Bernese, Mittelband kantonlanndan teşekkül eder.
e. Ticino kantonu özellikle İtalyancanın hakim olduğu bir bölgedir.
Bu ekonomik bölgeler ana dillerinin konuşulduğu ülkelerdeki moda
akımlanndan aşın etkilenmektedirler.
Ülke piyasasının boyutları belki diğer Avrupa ülkelerine nazaran küçük
telakki edilebilir, ancak konuşulan dillerin çokluğu, tüketim zevkleri ve alış­
kanlıklarının farklılığı piyasayı daha kompleks hale getirmektedir. Zürih ve
bölgesi ekonomik faaliyetler açısından belli bir ağırlığa sahipse de tüm
İsviçre piyasasına hakim olmak için Cenevre, Lausanne gibi Roman İsviçresinde ve İtalyan ağırlıklı Ticino bölgesinde dağıtım merkezleri kurmak ge­
reklidir. Bu ülkeye yapılan ihracatta rakiplerimiz, giyim sanayiinde tüm dün­
yada söz sahibi olan büyük markalardır. Bunların büyük bir bölümü İtalyan
ve Fransız menşeli firmalardır.
İsviçre'de deri konfeksiyon ve giyim eşyası talebi genellikle canlıdır.
İsviçre'nin coğrafi konumu gereği karasal bir iklime sahip olması, yılın 10
ayında havalann serin veya soğuk geçmesine yol açmaktadır. İlkbahar ay­
larında bile deri ceket taşıma ihtiyacı hissedilmektedir. Bu özellikden dolayı
satılan mallann büyük bir çoğunluğu erkeklerde ceket, kadınlarda ise kaban
(içi muflonlu) ve etek ceket (takım)'dır ve talep yıl boyunca devamlı gibidir.
Piyasada bu mallann fiyatları:
Kadın
Erkek
960 SF
Palto
Ceket
425"
Pantolon
300 "
Elbise
1960 "
Etek
223"
150"
Ceket (kısa)
Güderi etek
250 "
Güderi ceket
450 "
Ceket
495"
Palto
900"
Ceket (baskılı) 5 0 0 "
Not: Bu fiyatlann TL. karşılığını
bulmak için ortalama 1250
ile çarpmak yeterli olacak­
tır. 21 Mart 1989 itibariyle
İsviçre Frangı resmi efektif
satış kuru 1 Sfr = 1245.28
TL.dır.
Piyasadan örnekleme usulü alınan bu fiyatların ülkenin çeşitli bölgele­
rinde, satıldığı mağazaların türüne göre farklılık arzettiği görülmektedir.
Butiklerde deri genellikle güderi, kürk ve çeşitli işlemeler ile birlikte kul­
lanılmaktadır. Bu tür malzemelerle zenginleştirilen deri mamulünün fiyatı %
50 oranında yükselmektedir.
Gerek üretim birimlerinin sınırlı oluşu gerekse deri konfeksiyonunun
özellikleri deriyi çok az stokla çalışılan bir konfeksiyon ürünü haline getir­
miştir. İsviçre'de herhangi bir üreticiye verilen sipariş "bir renk-bir çeşit" üzerindendir. Bunun sebebi ise derinin geçireceği çeşitli prosesler sonucunda
istenilen özelliklere (renk, yumuşaklık ve kağıt üzerinde beliren modele) ne
derece uyacağının bilinememesidir. Eğer ortaya çıkan ürün istenilen nitelik­
lere sahipse üretime devam edilmektedir.
3. İTHALAT
İsviçre, deri konfeksiyon türünde iç talebi ithalat ile karşılamaktadır.
Ülke içindeki üretim yetersiz kalmakta ve bu üretim ile ilgili herhangi bir ra­
kam bulmak mümkün olmamaktadır. Ayrıca ülkenin politikası olan serbest
rekabet şartları içinde dışa tamamen açık bulunması tüm dünyadaki deri
konfeksiyon üreticileri için piyasayı cazip hale getirmiştir. Sanayinin ham­
maddesi olan tabii deriyi kısmen Uzak Doğudan (Hindistan, Japonya) bü­
yük bir bölümünü de Avrupa'dan, özellikle AT ülkelerinden sağlamaktadır.
Uzak doğudan yapılan ithalatta deri, İsviçre'nin Know-how'i ile yarı mamul
hale gelerek konfeksiyon aşamasına girmektedir. Derinin işlen-mesinde ilk
aşamaları İsviçre'den çok uzak ülkelerde geçirmesinin sebebi tüm deri kon­
feksiyon sanayiinde olduğu gibi işçiliğin bu ülkelerde İsviçre'ye nazaran çok
ucuz olmasından ayrıca bu ülkelerde işçi kesiminin kaliteli bir ürün çıkar­
mak için gayretli olmasından ileri gelmektedir.
İsviçre'nin 1985-87 dönemine ait deri giyim eşyası ithalatı ve ülkelere
göre dağılımı ileri ki tablolarda verilmektedir.
İsviçre'nin deri ve suni deri giyim ithalatında son üç yılda en büyük pay
Güney Kore'ye aittir. 1987 yılında % 32,3 olan bu pay giderek artan bir
trend izlemiştir. Buna karşılık ürün tipi ve kalitesi bakımından piyasadaki en
büyük rakibimiz İtalya'dır. Ancak dikkati çeken bir husus İtalya'nın pazar pa­
yı azalırken; Türkiye'nin pazar payının artmasıdır. İsviçre'deki ikinci büyük
rakibimiz F.AImanya'dır. Başka bir deyişle İsviçre, deri gyiim ithalatının %
40 kadarını her sene AT bünyesinden karşılamaktadır, sviçre Türkiye'nin
de içinde bulunduğu gelişmekte olan ülkelere Genel Preferanslar Sistemini
uygulamaktadır. Bu durumda ülkemiz Güney Kore ve Hong-Kong gibi ülke­
lerle aynı rekabet şartlarına sahip olmakla birlikte İspanya'ya karşı oldukça
avantajlıdır.
1988 yılının ilk üç ayı itibariyle İsviçre (x) 45.802.798 US$'lık deri kon­
feksiyonu ithal etmiştir. Bu ithalatın 7.244.372 US$ Türkiye'den gerçekleşitirilmiştir. Böylece ithalatdaki payımız % 15.8 olmaktadır. Piyasadaki en ya­
kın rakiplerimiz 14.350.434 US$ ve % 22.4'lük pazar payı ile Güney Kore;
12.216.206 US$ ve % 19.1 pazar payı ile İtalya'dır.
(X) 15 Şubat 1989 tarihli çapraz kur: 1.40 Sfr=1 US$.
^ ^ C M O T O ı - L O C O L O C D O r a O C O h - O î O O l O O T L n C O
0 ^ r a C D C D C B L 0 C 0 r a C 0 » O ^ ^ a 3 C D C M O O L 0 l 0 0 1 ^ C 0
iiio^^ii>o^coT-;cocjiiicoii)xrii>c\ır^cor^co^T-c\ı
oİT-^racoc\ira^°^°öoİT-^coı^°cDr^ı-°oicDÖcoöo
CO
3
d a i LO c j LO ^ '
LO CSJ CM CM
II
<
X
İz
CO
13
^
T-°
^
T-^ T-°
o
CM
o
d
o
CM
CM
^
o
d
^
CD ^
O l Td
^
LO CD
o^cocDh-coLOLo^T-h«.oîLoojoTOr^LoraLoo>^o
C Û ^ O 0 1 C M h - L O r ^ l ^ C O C O C D O O ^ O T C D C D C O ^ O ^ T - O
I^Cvîl^^^O«lil^_^CMO^CO^CMCOCOCOO^^^CD
o o c o d c d c M ^ « T - ° c o d c o ^ ° ^ c o « d ^ r ^ h ^ ^ ° o ^
^O^^h-LOCMCa^CM
T-T-^
TCO T= CM ^
o
TCO 1 - 1 CO CO CJ5
CM d LO
CM
CO
C O T - ^ O O r a O î L O i O O C O f ^ C O O C O T O C D ^ C D ^ r ^ O O
OTr^CMCMCDLOCMr^COh-^LOOO^T-CDOOO^h-r^^
Tfcor^^t-^co^cM'T-oaD^cMT-r^r^o^ı^CMCDoco
K d CD l o
CD
CO
1-° CO LO T-° ^* T-°
oi c d 1-° d
COCJ)^COCDracDOT-CMLOCDa5^COr^COOî^OxfO>
r-. ^ T0 0 ' ^ CM
CM LO LO
d d LO
CD ^
CO CM
CMc\Jc\iCMCDa)cocBCMLO'^a3coo^r^Lor^co^co
CD xt 1^" LO CO ^ °
^° ^
CO CM T- ^
o
^
^
^
CD
o
^
CE
LU
^ r o o ^ o ı o r a o ^ ^ c M a ) C D f ^ h - ^ r ^ r ^ c o c D r - . ^ c o
CM«^T-OT-CMT-xrcDO)OCMOr^l^CD^COT-r^CO
O) O J O C M O ^ C O O ^ ^ O O L O r - C O C D C O C D C O O l L O C ^ C ^ C J ^ h ^°
LO l < LO İ O d CD d
d K LO CD ^
CO CO
CO
II liİ
tII L O O J O î C M C O C M t - C M C M
LO m- T- 1 -
öB
CM
xt
^'
CM
CM C O
CM Td
d
h-. C D
CM CO
CM
o
cq
d
CO
TLO
CM
UJ
>
UJ
Q
LU
cr
o
CO
>
O O C O ^ C M O T ı - C M C O O - r - C M O l ^ r o C D O L O O ^ C M O
C M L O O ^ r ^ L O C O r ^ r ^ T - O O l C D C M O O î C O T ^ 0 3 ^
<D CM CO
c o o c o ^ h ^ ^ o ^ o ^ O O T o ^ ^ ^ r ^ c ö o o )
CM d LO
L o d d c d c D d f - ° ^ ° h - ° T - ^ T ^ d ı ^ L o ı ^ d c o ^
^ ^ T - C M L O ^ O ^ C Ö O L O C O O O J O ^ O C O ^
CO
TCM^^h-roLor^^r^T-LOLo^r^TOLoco^cM
CD
1CD
d
LO
CO LO
CM LO
03
Ol
1^
CO
^
^
^
CO C/D CO
3
3
n
11
11
01
^ L O O ^ C O O C M C O C M ^ O ^ C O O m C M r o C M C M O ^
C O O J ^ O O C O C O L O t - ^ C O ^ O î C D C O O î r a O
L Ö ^ h roLo^co^^^coraoır^'^^ooî^r^cB
^ c o ^
c M d c o L o o J d d d c o ü î ^ d c M d d L o c o c M
c O ' ° CO
«CMf^CM^CM
COCM
tt^ CM T- T-
1 - CD CO
CD LO CM
m
CM
iq
•r-
o>
|<
CO ^
CM
o
^
3
CO
CO
E E E
CO CO
CO CO
tr
o o
c
c
CT3
o
2
c
D ^ OD
İ l i ş i l
K
L L X ü . Û_ 0 3
CO ^
i
CO
CO
-c
o
c
CO
T3
< . S LL. X
=
Û H
UJ
<
>.
If) C D
CO
a> CB Ö 1
T—
CO
TABLO : 11
İSVİÇRE DERİ VE SUN'İ DERİ GİYİM
İTHALATINDA ÜLKELERİN PAZAR PAYI
(% Olarak)
ÜLKELER
G. Kore
İtalya
Türkiye
F. Almanya
Hong Kong
Fransa
Pakistan
Çin
Uruguay
Avusturya
İngiltere
Fas
Hindistan
İsrail
Yunanistan
Hollanda
İspanya
Sri Lanka
Moğolistan
Belçika-Lux.
Tayvan
A.B.D.
TOPLAM
Diğerleri
TOPLAM
İthalat
AET
TOPLAMI
1985
1986
1987
27.17
22.72
13.70
13.82
4.16
5.55
0.57
2.04
1.39
0.59
0.65
0.51
0.83
1.05
0.70
0.35
0.51
0.25
0.00
0.35
0.11
0.20
28.08
22.53
15.99
14.13
3.40
4.53
0.80
0.84
1.12
1.42
0.42
0.80
0.37
0.87
0.68
0.53
0.68
0.37
0.11
0.28
0.04
0.18
32.29
18.22
16.00
14.52
3.43
2.97
1.23
1.25
0.91
97.22
2.78
98.17
1.83
98.59
1.41
100.00
100.00
100.00
44.15
43.86
38.96
0.92
0.88
0.81
0.72
0.70
0.70
0.57
0.59
0.54
0.48
0.37
0.23
0.26
4. ÜRÜNLERİMİZİN PİYASA DURUMU
İsviçre piyasasındaki deri konfeksiyon ürünlerimize büyük zincirleme
mağazaların şubelerinde, aynca az miktarda olmak üzere butiklerde rast­
lanmaktadır. Geçmiş yıllarda Türkiye ile ticari ilişkide bulunmuş ancak her­
hangi bir sebepten dolayı memnun kalmamış olan firmalar bir daha iş yap­
maya gönüllü görünmemektedirler. Deri konfeksiyonu konusunda diğer AT
ülkelerine nazaran oldukça avantajlı olmamıza rağmen tercih sıralamasında
aşağılarda kalmamız düşündürücüdür.
Firmalanmızın İsviçre'de herhangi bir fuara katılmamasına karşılık itha­
latçı firmalarla ticari ilişkiye girmeleri, ihracatçılarımızın direkt talebi ve
müracaatı üzerine olmaktadır.
Piyasadaki ürünlerimiz kendi hazırladığımız kolleksiyonların takdim ve
kabulü şeklinde değil de onlann hazırladıklan modellerin fason olarak üretil­
mesi şeklinde gerçekleşmektedir. Bunun sebebi karmaşık bir yapıya sahip
İsviçre piyasasının iyi tanınamamasıdır.
Zincir tipi mağazalarda, merkezi satın alma örgütü kendi hazırladıkları
takvime göre ihracatçı firma ile temasa geçer. Genelde ithalatın toptancı/
ithalatçı veya acentalar kanalıyla yapıldığı İsviçre'de büyük mağazalar ken­
di ithalatlarını kendi örgütleri kanalıyla yapmaktadırlar. Bir sezon boyunca
satışa arzedilecek mallar her mağazanın erkek ve kadın konfeksiyonu so­
rumlusu tarafından, merkez örgütünce seçilen ürünler içinden belirlenir.
Bu mağazalarda satılan ürünlerimiz genellikle klasik çizgilere sahiptir.
Bu üründe aşın moda unsurunu takip etmek sadece butiklerin yürüttüğü bir
politikadır. Piyasada en çok sürümü olan mallar erkek giyimide mont, ceket,
kadın giyimde ise etek, ceket'dir. Ürünlerin fiyatları mağazalarda çok daha
makul düzeyde seyretmektedir. Mağaza satışa süreceği ürünün her türlü
aksesuarının çok iyi kalitede olmasını talep etmektedir. Zincir mağazalarda
ürünlerimizin rakipleri, İsviçre firmasının Uzak Doğu'da yaptırdığı diğer
ürünlerdir. Bu tür ürünler firma yetkililerinin gözetimi altında üretilmekte ve
sevkiyat uçakla yapılmaktadır. Bu ülkelerde maliyetlerin oldukça düşük olu­
şu uçakla taşıma fiyatını karşılamaktadır. Her yaştan müşteriye hitap eden
bu mağazalarda gençlere yönelik modellerde, fazla aksesuar kullanıldığı
göze çarpmaktadır.
Bu tür zincir mağazalar piyasada, gelir düzeyi orta ve ortanın üstünde
olan, ancak kesinlikle yüksek gelir grubunun dışında kalan tüketici kitlesine
hitap etmektedir.
Butiklerde de Türk mallarına rastlamak mümkündür. Ancak butiklerle
çalışmanın ihracatçılar için pek karlı olmadığı görülmektedir. Çünkü butikler
az miktarda sipariş verip bedelini ise vadeli çekle ödemektedirler.
a) Bağımsız Butikler:
Sözkonusu butikler eğer kendi imalatlarını Türkiye'de kendileri yaptırıyorlarsa üretici firma ile diyalog kurmaları ve taleplerini iletmeleri oldukça
kolaydır. Ayrıca çeşitli moda akımlannı yakınen takip etmeleri, üretimde
kendilerini sürekli yenilemelerine imkan tanımaktadır. Genellikle bu tür butik
sahipleri orada yerleşme izni alan Türkler arasından çıkmaktadır.
Bu butikler ürünlerini kendileri sergiledikleri gibi başka firmalara da sa­
tabilmektedirler. Yapılan gözlemler bu tür üretimde Almanya, Avusturya,
Fransa gibi ülkelere de ihracat imkanının olduğunu göstermektedir.
b) Acentalar Aracılığıyla Çalışan Butikler:
Bu butikler daha öncede belirtildiği gibi moda unsurunu çok yakından
takip etmektedir.
Ürünler çok yüksek fiyatdan satılmaktadır. Deri kalitesinin çok yüksek,
işçiliğin de kusursuz olması gerekmektedir. Bu tür butikler hammadde ola­
rak genellikle İtalya ve Fransa'da üretilmiş ham deriyi tercih etmektedirler.
Diğer ülkelerden gelen ham deriler istenen kaliteye uymamaktadır. Bu tür
butiklere ürünlerimizin girişi oldukça güç görünmektedir. Çünkü rekabet edi­
len ürünler Avrupa'nın seçilmiş markalandır. Ayrıca buralarda satılan ürün­
ler genellikle derinin kürk, güderi ile kanşık veya herhangi bir şekilde pul,
boncuk ile işlenmesiyle zenginleştirilmiştir. Kolleksiyonlarını büyük bir titiz­
likle belirleyen butikler her modelden çok az sayıda üretmektedirler. Çünkü
bunfann müşterileri genellikle aynı modelden çok sayıda elbisenin etrafta
görülmesini hoş karşılamamaktadırlar. Satış sistemi gereğince eğer talep
gelirse yeniden üretime geçmektedirler. Bu çeşit butiklerden yurdumuza ge­
len az sayıdaki ihracat talepleri, iki ülke arasındaki coğrafi yakınlığın hemen
teslimata imkan vermesi ve Türk ihracatçılarıyla uzun müddettir iyi ticari
ilişkiler içinde olan butikler tarafından gelmektedir. Aynca ülkemizdeki işçi­
liğin çok iyi ve taklit etme kabiliyetinin yüksek oluşu da önemli bir faktör
teşkil etmektedir.
Ülkemizin tercih edilme sebeplerinden bir diğeri de ülkemizin ithalat reji­
mi gereği talep halinde kullanılacak ham deriyi ithal etme imkanlanmızın ol­
masıdır.
İsviçre piyasasından yurdumuza gelen talepler herhangi bir kolleksiyonun hazırlanıp sergilenmesi ve piyasaya sunulması şeklinde değildir. Yalnız
kaliteli deri ve iyi işçilik istenmektedir. Dikkat edilecek nokta bu özelliklere
sahip Uzak Doğu ülkelerinin, coğrafi uzaklıklarına rağmen tercih edilme
olasılığının yüksekliğidir.
Deri konfeksiyon sanayiinde İsviçre piyasasında söz sahibi olabilmek
için üç ayrı dil konuşulduğu, ayrı karaktere sahip insanlann yaşadığı, ayrıca
yaz-kış turizm akımının bulunduğu İsviçre'yi çok iyi tanımak gerekmektedir.
Ekonomik faaliyetler açısından Zürih ağırlık noktasını teşkil etmektedir.
Konfeksiyon ürünlerimizin tanıtılması için bu ülkedeki ihtisas fuarlannın
takip edilmesi gereklidir. Bu rakiplerimizi tanımak açısından da faydalıdır.
Bir başka yöntem de büyük mağazalarda bir "Hafta" düzenleyerek deri
ürünlerimizin tüketiciye tanıtılmasıdır.
Bu riskli piyasada ithalatçı ile (toptancı veya acenta) ilk temas oldukça
önemlidir. İhracatçının, önceden hiçbir ilişkiye girmeden, ürünlerini alıp, ora­
da nasılsa müşteri bulurum felsefesiyle İsviçre'ye gitmesi kesinlikle olumsuz
sonuç vermektedir. İthalatçı ile yapılan görüşme önceden alınan bir rande­
vu ile belirlenmelidir. Görüşme kesin ve açık olmalıdır. Deri konfeksiyonu
hakkında firma hakkında her türlü bilgi ithalatçıya verilmelidir. Genellikle İs­
viçre'n firmalar ilişkiye girdikleri firmanın üretim kapasitesini, daha önce ne­
relere ne miktarda ihracat yaptığını öğrenmek istemektedir. Ürünlerin ima­
latında kullanılan ham derinin menşei (gerekirse ithalat yapma imkanının
olup olmadığı), akseuarlann temini; beden etiketlerinin belirlenmesi, model­
lerin seçimi, teslimatın ne şekilde yapılacağı ve ödeme şeklinin belirtilmesi
gerekmektedir. İthalatçılar genellikle İsviçre Frankı eğer mümkün değilse
ABD Dolan üzerinden F.O.B. fiyatla çalışmaktadırlar.
İthalatçı firmalar genellikle az stokla çalışmaktadırlar. Bu durum, piya­
sanın özelliğinden kaynaklanmaktadır. İhracatçılanmızın büyük miktarlarda
sevkiyat konusunda ısrarlı olmamaları gerekmektedir. Ticari ahlaka aşın
önem veren ve ihracatçısına bağlı olan İsviçre'li ithalatçı genelde ihracatçı­
sını değiştirme konusunda tutucu ve çekingen davranmaktadır. İsviçre pa­
zarının ele geçirilmesinin güçlüğüne karşılık ürünlerimiz için sürekli ve ka­
rarlı bir pazar olacağı unutulmamalıdır.
Deri konfeksiyon ürünlerimizin piyasaya girişinin tarafımızdan hazırla­
nan bir kolleksiyon aracığılıyla başanlı olması oldukça zordur.
Piyasada ürünlerimizden beklenen iki önemli vasıf vardır. Kaliteli deri,
ucuz ve iyi işçilik. Bu iki unsuru birleştiren bir fason imalat, butiklerde piya­
sanın % 40'ına girebilir. Büyük mağazalarda ise Uzak Doğu mallarının re­
kabetini kırabilir. Üreticilerin kendilerinden talep edilen modeli en çabuk ve
en iyi şekilde üretmeleri gerekmektedir. Aynca üretimin sürekliliğinin sağ­
lanması ithalatçı açısından gereklidir. İthalatçı firmanın talebinin aynen yeri­
ne getirilmesi lazımdır. Üretici firmanın kendine göre modelde, aksesuarda,
astarda herhangi bir değişiklik yapması ithalatçının bütün malı geri çevirme­
sine sebep olmaktadır.
İsviçre piyasasına ihracat için hangi kantona ihracat yapılacaksa orada
konuşulan dilin kullanılması büyük avantajdır. Örneğin İtalyanca konuşulan
Ticina bölgesine sadece Almanca konuşan bir ihracatçının gönderilmesi ol­
dukça yanlış bir davranıştır.
Almanca konuşulan bölgelerde genellikle konfeksiyon ürünleri daha kla­
sik çizgilere dayanmaktadır. Kesimler daha düzdür, daha az aksesuar kulla-
nılmaktadır. Genelde malın kullanışlı olmasına dikkat edilmektedir.
İtalyan ve Fransız bölgelerinde ise moda daha dinamiktir. Canlı model­
ler ve bol aksesuar kullanılmaktadır. Deri, baskı, güderi gibi çeşitli aksesuaria ürünlerimizin İsviçre piyasasına girişinin acentalar aracılığıyla olması
piyasada kalıcılık sağlıyacaktır ve ürünlerimiz için en doğru yöntemdir. An­
cak, tüm İsviçre piyasasında tek bir acentayla temsil edilme yerine her kan­
tonda o bölgenin özelliklerini, yapısını bilen ayrı bir acentanın ürünlerimizin
pazarianmasında aracı olarak kullanılması gerekmektedir. Çok karmaşık bir
yapıya sahip olan bu piyasaya kendi yöntemleriyle girmek akılcı görünmek­
tedir.
İsviçre piyasasında deri konfeksiyon ürünlerimiz için sürekli tanıtım un­
suru gereklidir ve böyle bir imkan da vardır. Zürihde Textile & Mode Center
(TMC) tüm tekstil ürünlecinin toptancı ve acentalannın sürekli ürünlerini ser­
gilediği bir merkezdir. Burası gerek İsviçre'li, gerekse diğer ülkelerden gelen
perakendecilerin sürekli ziyaret ettikleri ve alımlarını gerçekletirdikleri bir
merkezdir. Ürünlerimizin bir acenta aracılığıyla TMC'de sergilenmesi başka
bir açıdan sürekli bir fuar gibi değeriendirilebilir. Diğer ufak dağıtım birimlerinin sürekli alımlarını TMC'den yaptı klan öğrenilmektedir.
TMC'de deri konfeksiyon ürünlerini sergileyen acentaların listesi ekde
verilmektedir.
5-DAĞITIM K A N A L L A R I
İsviçre'de ithalatın ve dağıtımının gerçekleştirildiği çok değişik dağıtım
kanalları mevcut olup pazarlanacak her ürün için ayrı bir dağıtım sistemi uy­
gulanması gerekmektedir. Dağıtım kanalları ticaretin cinsine, alıcının kate­
gorisine ve malın satın alındığı ülkeye göre değişiklik göstermektedir. Araş­
tırmamıza konu olan konfeksiyon ürünlerimiz için belirienen dağıtım kanal­
lar şöyledir.
a- Toptancılar:
İsviçre'de deri konfeksiyon sanayiindeki toptancılann büyük bir kısmı
aynı zamanda ithalatçıdır. Sektördeki toptancı/ithalatçıların belirgin bir özel­
likleri vardır. Bazıları geniş bir coğrafi alanda belirii mallan pazarlarken (ör­
neğin yalnız ceket), bazılan sınırii bir bölgede çok çeşitli konfeksiyon malla­
rı pazariamaktadır. Ülkenin Almanca konuşulan bölgelerindeki toptancı/itha­
latçılar tüm ülke çapında faaliyet gösterebilirken, Fransızca konuşulan bölgedekiler daha sınırii faaliyet göstermekte, çoğunlukla Zürih, Bazel gibi Almancanın ağıriıklı olduğu bölgelerde faal iye tde bulunmamaktadıriar.
Toptancılar ihracatçı firmadan hitap ettikleri müşteri topluluğuna göre
kolleksiyon seçmekte ve bunu pazarlamaktadır. Toptancı/ithalatçılar ithal
ettikleri ülkenin uzaklık ve yakınlığına göre belli bir minimum stok miktarıyla
çalışmaktadırlar.
Toptancı/ithalatçılar kendi menfaatlerini korumak ve diğer dağıtım sis­
temlerine karşı rekabet edebilmek için bir federasyon kurmuşlardır.
"Federation des İmportateurs du Commerce en gros".
b- Entegre Yapılı Kuruluşlar:
Bütün ülkede bu tür ticaret merkezleri yaygın bir şekilde bulunmakla bir­
likte bunlar çoğunlukla gıda ürünleri satışına yöneliktirler. Ancak aşağıda
adı geçen mağazalarda bu dağıtım zinciri içinde deri konfeksiyon ürünleri
de bulunmaktadır.
i) Büyük Mağazalar (Department Store)
Örnek: Innovation, Placette, Zum glombur
Büyük mağazaları diğer entegre yapılı kuruluşlardan ayıran en büyük
özellik şehir merkezinde faaliyet göstermeleri ve tüm ihtiyaçlan karşılayabil­
meleridir. Bu tür mağazalarda ürünlerin tümü yüksek kaliteli olup, ithalat­
larını direkt olarak kendileri yaparlar. Büyük mağazalann hitap ettiği tüketici
kitlesi orta gelir düzeyinde olmakla beraber diğer ülkelerdeki yüksek gelir
grubuna paraleldir.
11) Kooperatifler (Örnek: Migros)
Kuruluş amacı birtakım gıda ürünlerini tüketiciye daha ucuza ulaştırma
olan Migros bugün çok çeşitli ürünleri bünyesinde toplayan İsviçre'nin en
büyük entegre yapılı kuruluşudur. Merkezi Zürih'de bulunan Migros gerekli
ithalatı kendi merkezi satın alma bürosu tarafından gerçekleştirmektedir.
İÜ) Şube Tipi Zincirleme Mağazalar
Bu tür mağazalar genellikle bulunduklan bölgeye göre ürünlerini belirle­
mektedirler. Alımlannı bir merkezden idare etmekte fakat her mağazada
sergilenecek ürün o mağazanın yetkilisi tarafından belirlenmektedir.
İsviçre'de özellikle hazır giyim konusunda faaliyetleri yoğunlaştırmış
önemli firmalar şunlardır:
-
P.K.Z
Frey
Nangen
Schıld Lucerne
Spengler
Charles Vögele
C- Butikler:
Deri konfeksiyon türünde piyasadaki butiklerin büyük bir çoğunluğu er­
kek ve katdın konfeksiyon ürünleri için ihtisaslaşmış butiklerdir. Sözkonusu
mağazalarda yüksek kalitede deri kullanılmakta ve ürün çok yüksek fiyatlar­
la satılmaktadır. Genellikle Avrupa'nın iddialı markalarına ait kolleksiyonlann sergilendiği bu mağazalarda çok titiz bir işçilik ve her türlü moda akım­
larının etkisi hissedilebilmektedir. Butikler kendi özel kolleksiyonlannı hazır­
latırken İtalya ve Fransa'daki moda akımlanndan etkilenmektedirler.
Piyasadaki butikler ürünlerini genellikle acentalar aracılığıyla ithal et­
mektedirler.
d- Acentalar-Temsilcller:
İsviçre piyasasındaki dağıtım kanalları içinde acenta ve temsilciliklerin
önemi büyüktür. Sadece bir tek ürün veya bir ürnü grubu üzerinde ihtisas­
laşmış acenta veya temsilciler İsviçre piyasası için çok önemli bir halkayı
oluşturmaktadırlar. Acentalar bir veya birkaç işletme için çalışan ve komis­
yon alan bir birimdir. Temsilci ise işverenine bağlı sabit bir aylık bazen de
komisyon alan bir kişidir. Ayrıca kendilerini diğer dağıtım zincirlerinde
çalışanlardan ayıran bir belge taşımak zorundadırlar.
6- GÜMRÜK REJİMİ
İsviçre gümrük tarifeleri Brüksel Nomenklatürüne göre düzenlenmiş
olup, brüt 100 kiloda muayyen İsviçre Frankı tahsili biçiminde spesifik güm­
rük vergisi uygulanmaktadır.
İsviçre'ye Genel Preferanslar Sistemi kapsamında yapılan ihracatla ilgili
menşe şehadatnameleri genel esaslara göre doldurulmakta ancak menşe
kriterine ait 8. sütuna hammaddeler için "P" mamul maddeler için "W" sim­
gelerinin yazılması gerekmektedir. P harfi % 100 yerli mallan; W harfi ise
yabancı madde ihtiva ettiği halde ülkernizde yeterince işlem görmüş mad­
deleri göstermek için kullanılmaktadır. İsviçre'nin yaptığı uygulamaya göre
gerçek ne olursa olsun hammaddeler dışında P kriteri kabul edilmemekte­
dir.
isviçre gümrük tarife sistemine göre bizim ihracatımız çeşitli Uzak Doğu
ülkeleriyle beraber sıfır gümrükle ithal edilmekte ve bu durum bizi özellikle
İspanya'ya karşı avantajlı duruma getirmektedir. İspanya'dan yapılan itha­
latda her 100 kg için 87.50 frank gümrük vergisi verilmektedir. Ancak amba­
lajlanmamış veya ulaşım sırasında yeterli korumayı sağlamayan ambalajlı
mallardan net ağırlık üzerinden ilave bir dara vergisi alınmaktadır. Ambalaj­
lamanın yeterli olup olmadığı hakkındaki karar uluslararası demiryollan
taşımacılığında bu mallann taşınmasında gerekli olan koşullara göre belir­
lenir. Bu uygulamaya tekstilde pek rastlanmamakla beraber alınan vergi %
15 oranındadır.
Ek olarak toplam gümrük vergileri üzerinden % 3 oranında istatistik ver­
gisi alınmaktadır.
Ayrıca ithalatçılardan alınan % 9.3 oranında bir muamele vergisi vardır.
Toptancı sertifikasının arzedilmesi halinde vergi muafiyeti tanınmaktadır.
GÜMRÜK TARİFE CETVELİ
Tarife Numarası
İspanya
Fr./100kg.
brüt
Gelişmekte
Olan Ülkeler
Fr./IOOkg.
brüt
Ek Tarife
%
GTIP: 4203
10
21
29
30
40
00
00
00
00
00
87.50
107.50
107.50
51.25
51.25
10 00
14.50
M
5
10 00
90 00
12.00
37.50
II
5
15
10 00
90 00
527.50
14.25
Muaf
n
M
1,
M
15
15
15
15
15
4204
4205
M
4206
II
II
15
10
7. REKLAM
Tüm piyasanın tek bir reklam kampanyasıyla ele geçirilmesi oldukça
güçtür. Bunun bir sebebi farklı dillerin konuşulması, bir diğeri de farklı dü­
şünüş yapısına sahip kesimlerin bulunmasıdır. İsviçre'nin her bölgesinde, o
bölgede konuşulan lisanın kullanılması gerekmektedir. Ancak dikkat edile­
cek önemli bir husus vardır. Örneğin Almanya'da deri konfeksiyon ürünü
için kullanılan bir sloganın, aynen Zürih'de ve Almanca konuşulan başka bir
bölgede kullanılması oldukça yanlıştır. Aynı derecede büyük bir hata da bu
slogan veya terimlerin tercüme edilmesidir.
İsviçre'de kullanılan reklam sloganları o bölgenin düşünüş tarzına ve
yaşam şekline uygun, ciddi ve ürünün özelliklerini yansıtıcı olmalıdır. Birçok
ülkede kullanılan slogan ve medyaların İsviçre'li tüketiciye hitap etmediği
görülmüştür. Basın yoluyla yapılan reklamlarda kağıdın kalitesi oldukça
önemlidir.
Gazetelere verilen ilanlarda her bölgenin gazetesinde ilan vermek ge­
rekmektedir.
Posterler ayrı bir reklam aracı olarak İsviçre piyasasında etkilidirler.
Özellikle "Societe Generale d'Affıchage" tüm İsviçre'de şubesi olan bu ko­
nuda tecrübeli bir kuruluştur.
İsviçre'de bir ürünün tanıtımı için müşavirlik hizmeti veren özel acenta­
lar vardır. Her türlü reklam faaliyetinde bulunan bu uzman kuruluşlar piya­
sayı tanımayan ihracatçı firmalara her türlü kolaylığı göstermektedirler.
Sinemalarda ürünleri tanıtıcı nitelikte reklam faaliyetlerinde bulunulmak;
tadır. Birçok sinema, film başlamadan önce hatta bazen başladıktan sonra
da reklam filmlerine yer vermektedirler.
İsviçre'de radyo aracılığıyla reklam yapılması yasaktır. Ancak bazı
yöresel radyolarda 1988 yılına kadar deneme mahiyetinde reklam yayınlan
başlamıştır. Televizyonda ise her üç dilden de yayın yapan birer kanal bu­
lunmaktadır.
ZÜRİH TEXTiL MODE CENTER'DE YER ALAN DERİ
KONFEKSİYON ACENTALARININ ADRESLERİ
- Akris AG Felsenster
40 9001 st Gailen
Tel
: 071 22 29 38
Telex: 77309
Teşhir Yeri: Oetenbachgasse 11,
8001 Zürih
üretici
bayan
- Attias textiles sn.
Zone industrielle, 1026 Denges
Tel
: 021 71 07 21
Telex :458 135
Temsilci olduğu firmalar: Super
Rifle SPA
Barberino di Mugello
Codima Far East Hong-Kong
Teşhir Yeri : TMO Zürih Oda No: 583
temsilci
bay-bayan
- Baars John 0 ,
TMC Talackerstr 17 8065 Zürih
T e l : 01 829 21 17
Telex : 825618 Joba oh
İç ve dış piyasa için üretici
Teşhir Yeri : TMC No: 487/488
üretici
bay-bayan
- Blum AG JLJRG Modeagentur
Trubenhofstr 11, 9424 Rheineck
T e l : 071 44 31 54
Teşhir Yeri : TMC Talackerstr 17,
8065 Zürih No: 252
Temsil Ettiği Markalar:
Goldix, MK-Modelle, Roth
Lederkleidung, Creation Yarda
by Goldix
Acenta
Bavan
- Bollag Hanspeter
İthalatçı/Açenta
Postfach 42, 3074 Muri b/Bern
Tel
: 031 52 58 08
Telex : 911917 hpbo
Teşhir Yeri: TMC 8065 Zürih No: 670
Temsil Ettiği Markalar: Attimo, La Florens
Bay-bayan
- Buchi Co, leder und Pelzbekleidung
Kloterenstr. 5, 9435 Heerbrugg
Tel
: 071 72 18 14
Telex : 77559 pele ch.
Markalar: Jean Raffael, İmperma
bay-bayan
- Bührer Peter Textilagentur. Möttelistr
55, 8400 Winterthur
Tel
: 052 29 50 99
Teşhir Yeri : TMC 8065 Zürih
No.205
Temsil ettiği markalar:
Peter Ackermann Modelle
D. Gerlingen/lady-Modelle
D. München Roger lavalle
D. Felibach/Fısser NL-Nylre
-ChasecA.G.
Steinhaldenstr. 16, 8954 Geroldswil
Tel
: 01 748 10 40
Teşhir Y e r i : TMC Zürih No: 391
Temsil Ettiği Markalar:
Christina Debrunner, Cipi, Alta tensione
Carota, Vegas, Karph, aperitiv.
Radar, dynamic
-ConcoraAC
Talackerstr 17, 8065 Zürih
T e l : 01 829 29 60
Teşhir Y e r i : TMC Zürih Oda No: 393
Temsil Ettiği Markalar:
Seherle, Nicole-Jacqueline, Sahara
üretici
Acenta
Acenta
acenta/üretici
bav-bavan
bayan
bayan
- Dallas SA
Via Ceresio 8. 6900 Lugano-Massagna
Tel :091 56 14/56 40 31
üretici
bay-bayan
- Erkan Poldini
TMC Talackerstr 17. 8065 Zürih
Tel : 01 829 26 52
üretici
bav-bavan
- Feldinger Gabriel AG
Gaby Fashion Lettenweg 40,4123
Tel
: 061 63 05 05
Telex : 62 691 gaby ch.
Teşhir Y e r i : Fashion center city,
Badener str. 141, 8004 Zürih
üretici
bavan
-Götzerrolf
Grungasse 19 8004 Zürih
Tel
:01 241 80 25
Telex : 813051 rolf
Temsil Ettiği Firmalar:
Star Modeli,
Feminella
Simon Jeffrey, Dannimac
Evro Fashion
acenta
bavan
- Hitchic
TMC Raum No: 307
8065 Zürih
Tel : 01 829 2668
Telex : 56 409 hichi
Teşhir Y e r i : TMC Zürih No: 307
Temsil Ettiği Markalar:
Ariella, Univertextil, Belfe
Belfe S.P.A.
acenta
bayan
-Hophan
Wengistr 7, 8004 Zürih
Tel : 01 242 42 40
Telex: 812574
Temsil Ettiği Markalar:
Trixi Schober, l'Estelle,
Cassis heidemann
acenta
bayan
-INOLedertex
ithalatçı/üretici
Generalimport İnan
Obermattenweg 2 Postfach 117
Tel
: 057 22 75 25
Telex : 57906 mo. C H .
Teşhir Y e r i : TMC Zürih Oda No: 485-486
bay-bavan
- Jogar Haute Mode
50 AV d'Aire Case postale 187
1211 Geneve 13
Tel
: 022 45 63 88
Telex : 422500 txc ch
Temsil Ettiği Markalar:
Lottusse, Arabella, Pacorabanne
bay-bayan
grgtiçi/açgnta
- Leonardo Corinus
TMC Postfach, Raum No: 469
8065 Zürih
Tel
: 01 829 22 26/27
Telex : 58232
- Makowsky Mananne
Dufourstr. 165,8008 Zürih
Tel
: 01 55 26 94-55 32 77
Telex : 59523
Temsil Ettiği Markalar:
Cerruti 1881, Didier Ronsard
Gianni Salva, Dora Ghosh
Hanae Mori Paris Matisse
bay-bayan
acenta
bavan
- Mandeau - ae
Turnerstr 30 8006 Zürih
Tel
: 01 362 59 30
Telex : 53 168 telag
acenta
bay-bayan
- Marx - Co
Waffenplatzstr 66 8059 Zürih
Tel
: 0 1 201 17 88
Telex: 57 809
Teşhir Y e r i : TMC Oda No: 204
Temsil Edilen Markalar:
Orchidee, jousse, Della
Rovere, Vagrant Italia larix
acenta
bav-bavan
-MIPModimpex
Talacker str. 17 TMC Zürih 8065
Tel : 01 829 25 08
Telex : 58726
Teşhir Y e r i : TMC Zürih Oda No: 040
Temsil Edilen Markalar:
Creation EDM, NAF-NAF
acenta
- Mode-Agentur Ernst Fiili
Sıhifeldstr 56 8003 Zürih
Tel : 01 463 55 73
Telex : 813589 MAN
Temsil Ettiği Markalar:
Erico Kössler, Güsch-Moden
acenta
- Stoiber
Egga 87, FL-9497 Triesenberg
Tel : 0752 41 48
Teşhir Y e r i : TMC Zürih - Oda No: 194
Temsil Ettiği Firmalar:
Lodenfrey, lucini, Seidel, Jagro.
acenta
tpayan
bavan
bav-bavan
- Stolz Co.
Postfach 589, 8065 Zürih
Tel : 01 829 25 20
Telex : 825466
Teşhir Y e r i : TMC Zürih Oda No: 303/3
Temsil Edilen Markalar:
STOLZ, Shubetto of London
Pagels.
acenta
bayan
- Transitec
Rue de Valentin 34,1004 Lausanne
Tel : 021 20 85 22
Telex : 26422
Teşhir Yeri: TMC Zürih Oda No: 196
Temsil Ettiği Markalar:
Sıterrer ala Place, Nautic,
Bino Baraldi, Linea
acenta
bay-bayan
- Uhu mode-und Sportbekleidung
9326 Hum
Tel : 071 41 23 21
Telex : 71223
Teşhir Y e r i : TMC Zürih No: 458
üretici
bav-bavan
- Wyler Rudolf
Talacek str. 17. TMC 8065 Zürih
Tel : 01 829 28 80
Telex : 56425
Teşhir Y e r i : TMC Zürih Oda No: 394
Temsil Edilen Markalar: Creation Wyler
acenta
bayan
- Zbmden Kurt
Arkutex Ebenaustre 3. 6048 Horw
Tel :041 47 15 85
Teşhir Y e r i : TMC Zürih Oda No: 555
Temsil Ettiği Markalar: II Primo
acenta
bayan
-Carloff
Industrıestrasse 4614 Hügendorf
Tel : 062 46 35 15
Telex : 981 827
Teşhir Y e r i : TMC Zürih Oda No: 501
açgnta
t23y
-GramigerLeo
T e l : 071 23 68 04
Temsil Edilen Markalar:
Hohenstein Sportswear
D-Crailsheim/Ky Brand und Co.
acenta
İ2ay
- Smarty SA
6 rue de la vauche 2800 Delemont
Tel : 066 22 11 45
Telex : 931358 smd
Teşhir Y e r i : TMC Zürih Oda No: 502
üretici
tîay
-Timetex
Gotthelfstr28, 5001 Aarau
Tel : 064 22 88 42
Telex: 981 149 tıs ch
Teşhir Y e r i : TMC Zürih Oda No: 559
açgnta
tîay
POTANSİYEL DERİ KONFEKSİYON İTHALATÇILARI
ANDREE DELL'ESSA
Follateres 3
1020 Martigny/Suisse
•RUAROTEXTILAG
Bahnhofstrasse 1
8953 Dietikon/Suisse
- ARMAND MAZZONE Cİl
1164 Buchıllon/Suisse
•HUBERGO
Inh. Rudolf Hofman
Limmatstr. 63
8023 Zürich/Suisse
- MODE GASTON
Aschwanden Jürg
6454 Flüelen/Suisse
- O F PROİNVEST AG
Zurlindenstrasse 279
8003 Zürich/Suisse
- TOMAS KOHOWT
Rehagstrasse 55
3018 Bern/Suisse
- A Z U L TRADING AG
Baarerstr. 75
6300 Zug/Suisse
- Boğam AG
Pelzkonfektion
Lukasstrasse 17
9008 ST. Gallen-Suisse
X (Pe) = Peize
Fourrure
Kürk eşya
Telex
71 1 2 2 b o g a m c h (Pe) x
136
- Lewa AG
Lederwaren
Stegackerstrasse 12
4132 Muttenz - Suisse
63 235 lewa ch
- Ledergerber und Co AG
Hinterweg 3
5400 Baden - Suisse
57 785 eleba ch
- UHU-Mode und Sportbekleidung AG
b. Bahnhof
9326 Horn - Suisse
71 223 (Pe)
Bollag AG
Birmensdorferstrasse 94
8036 Zürich - Suisse
53 260 webag ch (Pe)
Feldinger Gabriel AG
Gaby-Fashion
Lettenweg 40
4123 Allschwil-Suisse
962 691 gaby ch (Pe)
DERİ İTHAL EDEN FİRMALAR
Firmalar
Hx
- Covesud SA
9, rue centrale
1110 Morges/Suisse
458 200 cov ch
- Emag AG Olten
Mittelgaustrasse 2
4612 Wangen/Suisse
981 620 ema ch
- Engler 0 0 AG H
Dorfstrasse 37
5430 Wettingen/Suisse
825 077 enco ch
- Grieshaber Cie Artex SA
1000 Lausanne 22/Suisse
25 905 gali ch
- Huber Co İnh R.Hofmann
Limmatstrasse 63
8023 Zürich 5/Suisse
822 770 homa ch
- impexal SA
Werkstrasse 18
3250 Lyss/Suisse
934 188 pexa ch
- Ramanco SA
12, Ch de beau Rivage
1006 Lausanne/Suisse
26 561 rama ch
- Voco AG
Kupferhammer-Kriens
6002 Luzern/Suisse
- Weddel Co Ltd. W.
Baarerstrasse 43
6300 Zug/Suisse
862 635 wedl ch
KONUYLA İLGİLİ YARDIMCI ADRESLER
- İsviçre Giyim Sanayicileri Birliği
(Association Suisse de l'mdustrıe de l'habillement)
Utoquai 37, Postfach 8024 Zürih
Tel : 01 252 53 34
Telex : 58 166
- Ticino Kantonu Giyim Sanayiini Geliştirme Merkezi
(Centre de promotion de l'mdustri de l'habillement du Canton Tessin)
6830 CHIASSO Via Lauızzari 14
Tel :091 44 71 46-47
Telex: 842 115
• İsviçre Büyük Mağazalar Birliği
(Seefeldstrasse 15 Postfach 8032 Zürih)
Tel : 01 252 40 40
İsviçre acenta ve temsilciler birliği
(Association Suisse des agents representants)
Utoquai 43
CH-8008 Zürih
Sergi Salonlan Birliği
(Association Suisse des maisons d'expedition)
Nauenstrasse 63
CH-4002 Bale
İsviçre Ticareti Geliştirme Birliği
(Office Suisse d'expansion du commerce)
Avenue de I'Avant-Poste 4
CH-1001 Lausanne
Telex : 455 425 osec ch.
DERİ FABRİKALARI VE TABAKHANELERİ
Edvard Gallusser
Aktiengesellschaft Gerbei
9442 Berneck
İsviçre
Ed. Baader AG
Ochsengasse 1.9/21
4460 Gelterkinden
İsviçre
• Fritz Graber Luzernstrasse 31
4950 Huttwill
• Rudolf Raber
Seebodenstr 6'
6403 Kussnacht
İsviçre
• Gerberel Gerber und Co
Kanalweg 10
3550 Langnau
İsviçre
B ELÇ IK A
• 1 . GENEL BİLGİLER
Bu küçük Avrupa ülkesinirı yüzölçümü 30519 km2'dir ve nüfusunun 10
milyona ulaştığı tahmin edilmektedir. Toplam nüfusun % 10'a yakın bölümü­
nü yabancı uyruklular oluşturmaktadır. Yine toplam nüfusun % 42'sini aktif
nüfus teşkil etmekte ve nüfusun % 45.5'i şehirlerde yaşamaktadır.
Ülkede üç etnik grup üç ayrı dili konuşmaktadır. Flamanların yaşadığı
Flander, Anvers, Limbourg bölgelerinde Dutch'ca, Valon bölgesinde Fran­
sızca, Liege bölgesinde de Almanca konuşulmaktadır. Ülkede hakim olan
din ise Hristiyan Katoliktir.
Belçika meşruti krallıkla yönetilmektedir. Temsilciler Meclisi ve Senato­
dan oluşan Parlementodan geçen kararlar Kral tarafından onaylanarak
yürürlüğe girer. Bu tür kararlar tüm Belçika'yı ve Brüksel bölgesini ilgilendi­
ren kararlardır. Sadece Flaman veya Valon bölgelerini ilgilendiren kararlar
ise o bölgelerin konseyleri tarafından alınır.
Belçika dünyanın sanayi bakımından gelişmiş ve nüfus bakımından en
yoğun bölgelerinden biridir. Dışa açık ekonomi sistemi içinde ülkede çok
sayıda yabancı şirket, banka, AT ve NATO gibi uluslararası kuruluşlar bu­
lunmaktadır. 1980'li yılların başında birtakım ekonomik güçlüklerin
yaşandığı ülkede çeşitli önlemler alınarak ekonomi canlandırılmış, ticaret ve
sanayi hız kazanmıştır.
Kişi başına düşen gelir 8000 US $ civarındadır.
2. BELÇİKA'DA DERİ EŞYA İTHALATI VE PİYASANIN DURUMU
a-İthalat:
Belçika'da AT, NATO, Avrupa Parlamentosu gibi birçok uluslararası ku­
ruluşun yer alması, ayrıca ülkenin kendi bünyesinde üç ayrı etnik grubun
bulunması tüketici yapısında farklılaşmaya yol açmakta ve Belçika'yı farklı
giyim zevkine ve alışkanlıklarına sahip kişilerin toplandığı bir merkez haline
gelinmektedir. Ülkede yerli üretimin de bulunmasına rağmen deri konfek­
siyon ithalatı belli oranlarda artmaktadır. 1985 yılından itibaren sırasıyla
63.8 milyon US $, 80.5 milyon US $ ve 82.8 milyon US $'lık ithalat yapılmış­
tır.
1985 yılında Belçika deri konfeksiyon ithalatının % 76.3'ünü gelişmiş
ülkelerden gerçekleştirmiştir. Gelişmekte olan ülkelerin payı % 22 ci­
vanndadır. Belçika'nın en önemli ticari ilişkileri AET ülkeleriyle olmaktadır.
^ ı n ^ o o o c o o c D c a o r ^ h 2 c o ( M o > o c o ^ o o î r ^ o o
m
t - CD i n o
o
cNi CO t - C7>
CO
-r- T - T f— CD CO CO
CD T - X - 1 - X CD l O CVJ - r -
^
ö ^ 00
00
co
CO CO
t-^
q
CO
-t"
CD
00
C D C O ' ^ C 3 > C ^ 0 0 C D C D r ^ i r - O > C D ' r i - C D T - O C O C O C O C D ' « ^ C X ) i r - C O S ^
O C M C D C D t - T C M C M h - C M T -
5
<
X
O
i n ^ O L O o o o o c s ^ r ^ c D i n c D c o c D
i r > c O ' ^ c y > ^ ^ c 3 > o o i n o o o r ^
CM
c o o ö ' < t c v i r ^ r ^ ' r - ^ o c 5 r ^ c 3 İ ^ ' c 3 > ı o
O z
^
^
^
^
in
00
LU
Q
C3^
eg ^ 00
in
CVJ 00
00 CO ^
00 0000
T-
CO
CD r ^
f -
T-
lo
O
^
CD
T"
CO
CO
l O CO CD
- r - CM
00
CvJ - r -
UJ
CÛ
C/)
o
5
CD
I
o
û
CO
LU
^
o
5 İ
CD
cd
!o ^
çd
2
Cd
?
E E
Cd
^
Cd
Cd
Cd
Jf2
Q Ü O < O I - 0 < < X < . ± ; i J I
I
I
I
I
I
I
Cd
o
. ^
r-»
CD
_
ö ö i c D i o ö ö c î ö c s i a J c O ' r - ^
o
—
T-
CM
^
^
o
1-
03
GD
^
00
<
X
CD m
CO
00
CM
00
O
O
m
CD 00
CO CM
CO
CM
T-
T»
O
CM
m o
. CM
CD CM
00 CM CM m
T-
m
CM
CM
CM
CM
^
^
LU
O
o
_ l
LU
DÛ
LU
LU
Û
Q
LU
hO
LU
CO
LÜ
Q
m
<
Z
O
2
LU
3
03
•O
O
2
P
C
^
.N
03
O -ğ* '05 i
§
O
^
03
CO
o
^
S
^ >. 2
9- P
o
^
_^
§
c
Toplam deri konfeksiyon ithalatmm % 74.8'i bu ülkelerden gerçekleşmiştir.
1985 yılı itibariyle Türkiye'nin piyasadaki payı % 12.2'dir. En büyük pay ise
% 30.3 ile Hollanda'ya aittir.
1986 yılında gelişmiş ülkeler piyasadaki paylarını korumuşlardır. %
75.8. Bu oranlar piyasada çoğunlukla kaliteli mallann bulunduğunu belirt­
mektedir. AET ülkelerinin 1986 yılındaki pazar payı % 73.7 olmuştur.
Türkiye'nin Belçika'ya yaptığı ihracat 1986 yılında 11 milyon dolara
yükselmiş, bu da piyasadaki payımızı % 13.6'ya çıkarmıştır. Aynı yıl Hollan­
da ve Almanya'nın piyasa paylan azalırken, Fransa aynı oranda kalmış,
İtalya ise payını artırmıştır.
1987 yılında Belçika'nın deri konfeksiyon ithalatı 82.8 milyon US $ ola­
rak gerçekleşmiş, Türkiye'nin pazar payı % 19.6 olmuştur. Piyasadaki rakip­
lerimiz % 28.6 ile Hollanda, % 15.3 ile İtalya ve % 9.5 ile Fransa'dır.
b - İç Piyasa Talebi ve Üretim:
Belçika'da deri giyim bir lüks tüketim değil günlük bir kullanım aracıdır.
Ülkenin iklimi dolayısıyla dört mevsim en azından bir ceket giyilmektedir.
Ülkede ortalama en düşük sıcaklık T C , en yüksek sıcaklık ise 19°C'dir.
Hazırlanan kolleksiyonlarda derinin kürk ile beraber kullanılmasının en bü­
yük sebebi iklimdir.
Piyasadaki üretici firmalardan bazıları belirli deriler üzerinde ihtisas­
laşmışlardır. Özellikle yüksek fiyatlı ve kaliteli mallar üreten firmalardan biri
sadece kuzu derisi ile çalışmaktadır. Sadece süet ile çalışan firmalar da bu­
lunmaktadır.
Piyasada genelde klasik çizgiler hakimdir. Üretimde ihtisaslaşmış firma­
lar üretimlerinin büyük bölümünü klasik modeller üzerinde yoğunlaştırmakla
beraber ayrı bir üretim hattında, tek ceket, tek pantalon, bluz ve kaban gibi
ürünler ilginç moda yeniliklerini taşımaktadır. Erkek modellerinin diğer
ülkelere nazaran daha klasik çalışıldığı piyasada özellikle kuzu ve antilop
derisinden yararlanılır.
Yukarıda bahsedilen rakamlardan da görüldüğü gibi Belçika deri piya­
sasında Avrupa ülkelerinin mallan rekabet halindedir. Sözkonusu ürünlerin
ortak noktası kalitedir. Model ne şekilde olursa olsun Belçika'lı tüketicinin
talep ettiği en önemli unsur kalitedir.
1987 yılı deri konfeksiyonu için oldukça durgun geçmiştir. Birçok firma
ürünlerini satamamıştır. Ancak sektör ile ilgili yatırımlarda bir canlılık hisse­
dilmiştir. Sektörde üretim safhasında yeni tekniklerin denenmesine
yönelinmiştir.
Belçika deri konfeksiyon sanayii üretim rakam lan şöyledir:
TABLO: 14 ÜRETİM
Parça Sayısı
1985
109,026
1986
119.939
1987
240.256
Kaynak: Institue National de Statistique
Bu rakamlar özellikle 1987 yılında 1986 yılına nazaran % 100'lük bir
artış göstermektedir. Ancak sezonun durgun geçmesi üretimin büyük bir
bölümünün üreticinin elinde kalmasına yol açmıştır.
Belçika'da tüketicinin yapısı ülkede yaşayan etnik gruplara göre farklılık
göstermektedir. Fransızcanın hakim olduğu bölgelerde Fransa'nın sosyo­
kültürel hayata etkisi hissedilmektedir. Aynı olay Almanca konuşulan doğu
bölgeleri ve Dutch'ca konuşulan kuzey bölgeleri için de geçerlidir. Belçika'­
nın deri konfeksiyon ithalatında en büyük payları olan ürünler sadece yük­
sek kaliteli butiklerde satılmaktadır.
Belçika piyasasında yüksek kaliteli mal üreten firmalar mutlaka stilistlerle çalışmaktadırlar. Bazı firmalar senede iki kolleksiyon hazırlamakta, her
kolleksiyonda beş altı ayrı model piyasaya sunulmaktadır. Aynı firma hem
yüksek fiyatlı bir kolleksiyon, hem de daha orta kesime hitap eden bir kol­
leksiyon üretebilmektedir. Özellikle orta seviyede fiyatla mal üreten firmalar­
da işçiliğin mutlaka birinci kalite olması gerekmektedir.
Bazı büyük mağazalar ürünlerini acentaları aracılığıyla işçiliğin ucuz
olduğu ülkelerde yaptırırlar. Deri kalitesinin farklılığı fiyatı etkilemekte,
özellikle domuz derisi kullanımı fiyatı % 50 düşürmektedir.
Piyasada fiyat derinin kalitesine, perakendeci ile toptancı arasındaki
ödeme şekline, mevsimin başında veya sonunda oluşuna ve satış şekline
(taksitle veya peşin) göre değişmektedir.
Brüksel'de çeşitli kesimlerden alınan fiyatlar aşağıdaki gibidir.
Bayan
Erkek
Ceket Deri
Ceket Güderi
Etek
Etek
Ceket
5000
9000
4000
5900
12500
BF
"
"
"
"
Yaklaşık
"
"
"
"
TL.
"
"
"
"
250
450
200
295
625
bin
"
"
"
"
Not: 21 Mart 1989 itibariyle Belçika Frangı resmi efektif satış kuru
1 Bfr = T L 51.26'dır.
Brüksel'de çeşitli konulardaki üretici, acenta ve ithalatçıların bulunduğu
sürekli bir sergi merkezi bulunmaktadır. "Brüksel International Trade Mart"
gerek piyasada gerekse Lüksemburg, Kuzey Fransa ve Almanya'da satış
yapanlann, büyük alış veriş merkezlerinin satın alma sorumlularının sürekli
olarak ziyaret ettikleri bir merkezdir.
Bu merkezde ürünlerini sergileyenlerden bazıları hergün salonlarını
açmakta büyük bir kısmı ise sadece Pazartesi ve Cuma günleri açık bulun­
maktadırlar. Ancak önceden randevu ile herhangi bir günde görüşmek
mümkündür.
c- Ürünlerimizin Piyasa Durumu:
Belçika piyasası klasik çizgilerde ürünlerin birbirleriyle rekabet ettiği
zorlu bir piyasadır. AT üyesi bir ülke olması, ayrıca yakınlığı dolayısıyla
Belçikalı üretici, Fransa, İtalya, Almanya gibi ülkeleri istediği kadar ziyaret
edip sergi ve fuarlan izleyerek piyasadaki değişiklikleri çok yakından takip
edebilmektedir. Belçika'da yüksek kalitede mal üreten ve sürekli stilistlerle
çalışan kesimde bir pazar payına sahip olmak Türk ürünleri için risklidir ve
güçtür. Ancak farklı kalitede deriler ve çok iyi bir işçilikle piyasadaki payımı­
zı artırabiliriz.
Belçika piyasasında entegre kuruluşa sahip mağazalar kendi hazırla­
dıklan kolleksiyonlan işçiliğin ucuz ve kaliteli olduğu ülkelerde yaptırmakta­
dırlar. Bu tür üretimin ülkemize çekilmesi Türkiye'deki üretim kapasitesini,
teknolojiyi ve işçiliği tanıtmamız sayesinde mümkün olabilir. Geçmiş
dönemlerde Türkiye ile çalışmış olan bazı firmalar gerek teslimat döne­
minde yaşanan aksaklıklardan, gerekse kambiyo düzeninden şikayetde bu­
lunmuşlardır. Bu firmalar ülkemizdeki işçiliğin kalitesi hakkında olumlu
görüşlere sahipken bu tür aksaklıklardan dolayı çekimser davranmaktadır­
lar. Bu ön yargıyı ortadan kaldırmak piyasada etkili bir propaganda yap­
makla kabildir.
Belçika piyasası Avrupa kökenli ürünlerin ağır bastığı bir piyasadır. Kla­
sik modeller tercih edilmektedir. Bu noktadan hareketle piyasanın eğilimleri­
ne uygun (klasik çizgi) az parçalı bir koleksiyon ile piyasaya girmeyi dene­
mek mümkündür. Modeller belirlenirken o sezonun uluslararası fuarlarda
belirlenen deri modası ve Belçika'nın iklim şartlan gözönüne alınmalıdır.
Üretimde kullanılan aksesuarların da dayanıklı olması tüketicinin en çok
dikkat ettiği unsurlardan biridir.
Belçika piyasasına giriş noktası Brüksel'dir. Bir önceki bölümde anlatı­
lan "Brussels International Trade Mart" ürünlerimizin sürekli olarak sergile­
nebileceği bir merkezdir. Perakende satış yapan bütün mağazalar bu mer­
kezi sürekli ziyaret etmekte ve seçimlerini buradaki ürünler arasından yap­
maktadır.
Belçika piyasasında farklı dillerin konuşulduğu üç ayrı bölgenin özel­
liklerine göre ürün hazırlamak gerekmektedir. Bu bölgelerle yapılacak iş
görüşmelerinde cari diller konuşulması bir avantajdır. Brüksel'de Fransızca
ve Almanca da geçerlidir.
Piyasada başarılı olabilmemiz için piyasaya sürülen fiyat ve kalite ara­
sındaki orana dikkat edilmeli, teslimat tarihlerine ve diğer satış şartlanna ri­
ayet edilmeli, satış sonrası ilişki kesilmemeli ve Belçika'lıların alışık olduğu
açıklık ve süratle hareket edilmelidir.
3. GÜMRÜK REJİMİ
Bir AT ülkesi olarak Belçika Türk deri ihraç ürünlerine karşı hiçbir kısıt­
lama veya kota uygulamamaktadır. İç piyasada ortalama % 19'luk bir katma
değer vergisi (T.V.A) uygulanmaktadır.
Aşağıda ülkeye girişde uygulanan gümrük tarife oranları görülmektedir.
KDV ve GÜMRÜK VERGİSİ ORANLARI
42 03
Dünya
Ülkelerinden İspanya
KDV
İthalat %
Portekiz Türkiye
A.CH.F"')
19
O
O
S.N.
Tabii deriden
yapılmış giyim eş­
yası ve aksesuar
A-Smnu
10 00
11 00
19 10
19 99
I-Teknik kullanım ve
kişisel kullanım
II- Diğerleri
B- Eldivenler:
I- Spor için
II- Diğerleri
a) Her türlü mesleki
kullanım için
b) Diğerleri erkek
veya erkek çocuk
için
aa. Teknik kullanım
veya kişisel kullanım
bb. Diğerleri
7
25
İsp.1,7
Por. O
25
10
İsp. 2,5
Por. O
O
O
19
10
İsp, 2,5
Por. O
O
O
19
10
O
O
25
10
İsp. 2,5
Por. O
İsp. 2,5
Por. O
O
O
1) Avusturya, İsviçre, İskandinavya ülkeleri.
Not: Gelişmekte olan ülkelere "Sıfır" gümrük uygulanmaktadır.
4. DAĞITIM KANALLARI
a-Acentalar:
Deri l<onfeksiyon ürünleri genelde acentalar aracılığıyla piyasaya sunu­
lur. Acentalar ve ithalatçılar direkt olarak üreticiyle temasa geçmeyi tercih
etmektedirler. Piyasada acentalar ithalatçı ve toptancı gibi hareket etmekte­
dirler.
İthalat küçük partiler halinde yapılır ve talebe göre belirlenir.
Ülkede yaşayan etnik gruplar ve bunlann sosyo-kültürel farklılıklan bu
bölgelere göre farklı acentalarla çalışmayı gerektirmektedir,
b- Entegre Yapılı Kuruluşlar:
Bu tür kuruluşlar kendi ithalatlarını kendi merkezi satın alma örgütleri
tarafından yürütmektedir. Satın alma ile ilgili kişiler belirli dönemlerde çeşitli
ülkelere seyahat edip ürünleri belirleyebilirler. Ayrıca kendi hazırladıklan koleksiyonlan dışarıda imal ettirebilirler. Bu tür, dağıtım kanalları için gerekli
olacak diğer bir yöntem de piyasa için uygun dönemlerde hazırlanacak koleksiyonlan bu mağazalardaki satın alma ile sorumlu kişilere sergilemektir.
c- Butikler:
Tüm ülke sathına yayılmış çok sayıda butikde deri konfeksiyon ürünleri
satılmaktadır. Butikler satacakları malları "Brussels International Trade
Marf'dan seçmektedirler. Butiklerde fiyatlar diğer dağıtım kanallanna naza­
ran daha yüksektir.
5. REKLAM
Belçika'da deri konfeksiyon ürünlerinin de yer aldığı tüm hazır giyimin
tanıtıldığı, günlük, haftalık ve aylık basın organlannın hazır bulunduğu bir
"Basın Konferansı" düzenlenmektedir. Sözkonusu faaliyet altı ayda bir tek­
rarlanmaktadır.
Ayrıca dergilerde de değişik zamanlarda hazırlanan koleksiyonlar
tanıtılmaktadır.
Belçika'lı perakende satıcılann alışık olduğu bir reklam türü de kendile­
rine yönelik olarak hazırlanıp dağıtılan broşürlerdir. Deri konfeksiyon sezo­
nu başlamadan önce alıcıların karar verebilecekleri bir zaman payı da
bırakarak hazırlanan broşürler ilgililere dağıtılmaktadır. Ancak broşürlerin
dağıtıldıklan bölgenin diliyle hazırlanmış olması gerekir.
Belçika'da radyo ve televizyondan yapılan reklam faaliyetleri de vardır.
Ayrıca çeşitli salonlarda Türk deri ürünleriyle ilgili sergiler düzenlenmesi
etkin bir tanıtım faaliyeti olacaktır.
EK: REFERANS ADRESLERİ
I- FAYDALI ADRESLER
- OFFICE Belge du Commerce Exterieur
(Belçika ticareti geliştirme merkezi)
Boulevard Emile Jacqunain 162
B-1210 Bruxelles
- Brussels International Trade Mart
(Brüksel Uluslararası Ticaret Merkezi)
Square de l'Atomium
B-1020 Bruxelles
• Conseil Professionel du cuir
(Deri Konseyi)
Avenue de lajoyeuse entree 17-21
B-1040 Bruxelles
Federation belge des industries de l'habillement
(Belçika giyim sanayi federasyonu)
Avenue de l'Astronomie 14
B-1030 Bruxelles
Union de la tannerie et de la megisserie Belge
(Belçika sepiciler ve tabakhaneciler birliği)
Rue d'Angleterre
B-1060 Bruxelles
II- BRUSSELS INTERNATIONAL TRADE MART'da DERİ
KONFEKSİYONU İLE İLGİLİ FİRMALAR:
- Aba Diffusion sprl
Atomlum square Bte 173
1020 Bruxelles
Tel: 02. 479.27-20
acenta
- Bernis
Atomiumsquare Bte 187
1020 Bruxelles
Tel: 02 478 61-12
ithalatçı
- Centratex
Atomiumsquare Bus 372
1020 Bruxelles
Tel: 02 479 30-47
acenta
- Agence Davis S.A.
Atomiumsquare BP 115
1200 Bruxelles
Tel: 02 479 78-44
acenta
- De Mulder
Atomiumsquare Bte 103
1020 Bruxelles
Tel: 02 478 48-30
- International Neur for diffusion
Atomiumsquare Bmte 13
1020 Bruxelles
Tel: 02 478 43-45
ithalatçı
- Pan Diffusion
Atomiumsquare Bte 251
1020 Bruxelles
Tel: 02 479 84-70
ithalatçı
- Phenomenes Diffusion
Avenue de Tervueren 128 Bte 03
1040 Bruxelles
Tel: 02 479 98-24
Ill- MUHTEMEL DERİ KONFEKSİYON İTHALATÇILARI
- BOOST PVBA
J.B. Wauterstraat 104
1641 BEERSEL/BELGİUM
FAX: (02) 380 54 02
DE DEURWAERDER F.
Ch. de Tombroek 158 B 19
7701 MOUSCRON/BELGIUM
TLX: 57 980 babbo b
- FACOBELUX
Rue Rogler 206
1030 BRUXELLES/BELGIUM
TLX:~
- KOŞAM SPRL
Rue de l'Instruction 108
1070 BRUXELLES/BELGIUM
TLX: 64 029 kosam b
- FASHION LEATHER CO. NV.
Brabantdam 47
9000 GENT/BELGIUM
TEL: (091) 25 60 64
- CHARLES JOYE ET FILS
Rue du Plavltout 168
7700 MOUSCRON/BELGIUM
TLX: 57 956
- STISDI NV.
G. WIttouckstraat 118
1600 SAINT-PIETERS LEEUW
TLX: 26 106
• CUIR ET TEXTILE - NEZİHİ SARI
23 A, Rue de la Regence
LIEGE/BELGIUM
TEL: 041/23 37 99
BOLÜM III
DERİ SANAYİİNİN SORUNLARI
ve ÖNERİLER
A. SANAYİNİN İÇ SORUNLARI VE ÖNERİLER
Köklü bir maziye ve geleneğe sahip olan dericiliğimiz 1980 yılmdan
sonra girişilen ihracat hamlesiyle büyük bir aşama kaydetmiştir. Bu tarihten
sonraki 6-7 yıl içinde ihracatını 30 milyon dolardan 600 milyon doların
üstüne çıkarabilecek bir güce erişmesi, takdirle karşılanacak bir başarıdır.
Evvelce iç piyasaya dönük olarak çalışan bu sektör ihracat artışının getir­
diği yeni talep karşısında üretim kapasitesini artırma ihtiyacını duymuş ve
bunda Kazlıçeşme'nin kısıtlı imkanları içinde mevcut potansiyelini ortaya
koymuş ve kullanmıştır. Ancak bu düzeye eriştikten sonra hammadde sıkın­
tısı çekilmeye ve üretimde reorganizasyon ihtiyacı kendini şiddetle hissettir­
meye başlamıştır.
1. Hammadde İhtiyacı
a) Ham Deri Arzı:
Sektörün en önemli girdisi olan h a h deri ile ilgili çeşitli sorunları vardır.
Bir tarım ülke'si olmamız ve hayvancılığın toplumun ekonomik faaliyetleri
içinde önemli bir yer tutması, tarımsal yapı içinde hayvancılığı et üretimine
dönük olarak gelişmeye zorlamıştır. Deri sanayii uzun geçmişine rağmen
hiçbir zaman sadece kendine yönelik bir hammadde kaynağına sahip ola­
mamıştır. Deri işleme ve konfeksiyon sanayiinin içe dönük.olması sebebiyle
zaman zaman izlenen hayvancılık politikaları, deri sanayiinin gelişme şart­
larını hiç hesaba katmamıştır. Islah amacıyla seçilen yeni hayvan ırklannın
et üretimini artıncı yönde oluşu ve canlı hayvan ihracı deri sanayii üzerinde
olumsuz etkiler yapmıştır.
Bundan sonraki aşamalarda seçilecek hayvan ırklarının dericiliğe de
uygun olmasına dikkat edilmelidir. Önemli bir maliyet unsuru olan derinin
tamamiyle iç piyasadan karşılanması ancak deri kalitesinin düzelmesiyle
mümkün olacaktır. Deri konfeksiyon sanayiinin ham deri talebindeki artış
hızı gözönüne alınarak hayvancılıkta derinin mikro yapısına, kalitesine etki
yapan hastalıklarla mücadele edilmeli, uygulanan beslenme sisteminde deri
kalitesinin de iyileştirilmesi hedeflenmeli, ağıl şartları düzenlenmelidir. Deri­
nin korunması hayvan daha canlı iken başlamalı, sakatlanması önlenmeli­
dir.
b) Derinin İşlenmesi ve Nakli:
Ham derinin değer kaybı, hayvanın kesimi, derinin yüzülmesi, toplan­
ma, muhafaza ve nakliye safhalanndaki kusurlardan ileri gelmektedir.
Tabakhanelere ham deri sağlayan küçük ev işletmelerinde yapılan ke­
simlerde gerek kesim sırasında, gerekse derinin yüzülme işleminde
eğitimsiz kişiler tarafından yapılan hatalar derinin kalitesini etkilemektedir.
Köylerden elde edilen hayvan derilerinde bu tür bıçak kaymaları, darbeler,
hatalı kesimler büyük ölçüde görülmekte, dolayısıyla ham deride standart
bir kalite tutturmak oldukça zorlaşmaktadır. Çeşitli bölgelerdeki ham derinin
uygun olmayan taşıma araçlarıyla tabakhanelere iletilmesi de derinin kalite­
sini düşürmektedir.
i) Kesim ve yüzme hatalarına bağlı kayıpların önlenmesi için yasal ted­
birler getirilmelidir. Yılın belli zamanlannda ve özellikle Kurban Bayramı'ndan önce çeşitli bölgelerde gezici bir kadro vasıtasıyla halk eğitilmeli, deri­
nin ne şekilde yüzüleceği gösterilmelidir.
ii) Kesilen ve komisyoncular tarafından toplanan kurban derisinin tabak­
hanelere gelişigüzel şekilde nakli önlenmelidir. Stoklama ve nakliye, derinin
bozulmamasını sağlayacak soğuk ortamda olmalı, elleme sırasında itinalı
hareket edilmelidir.
İÜ) Ülkemizin ekonomik gelişmesine paralel olarak hayvancılık
sektöründen yapılabilecek ihracatın canlı hayvan şeklinde değil, işlenmiş et
olarak yapılması gerekmektedir. Canlı hayvan ihracatı sektör için çok
değerli bir hammaddeyi çok ucuza yurtdışına götürmektedir.
Ham deri ihracatı halen müsaadeye tabi mallar listesine alınmış olmak­
la birlikte ihracı yasak mallar listesine dahil edilmesi, bu değerli maddenin
yurt içinde kalmasını garantiye alacaktır.
iv) Erken kuzu kesimi suretiyle deri kaybı mutlaka önlenmelidir.
c) Ham Deri ve Kimyevi Madde İthalatı:
Konfeksiyon sanayiinde yukanda sıraladığımız sorunlardan ötürü kıs­
men ithal deri kullanılmaktadır. İthalat genellikle uzak bölgelerden yapıl­
makta ve navlun önemli bir sorun olarak ürün maliyetlerini artırmaktadır.
Ham deri ithalatı, bazen, yerli derilerin o yılın konfeksiyon modasına uygun
olmamasından dolayı da zorunlu hale gelmektedir.
Sektörün bu nedenlerle yurtdışından ithal ettiği deride navlun maliyetleri
büyük ölçüde etkili olmaktadır. Deri konfeksiyon sanayii, ihracat ağırlıklı bir
faaliyet dalı olduğundan birçok ülkede uygulandığı gibi navlun bedelleri belli
bir oranda sübvansiyona tabi tutulmalıdır.
Deri imalatında kullanılan ve bir bölümü ithal edilen kimyasal maddele­
rin yerli üretim ile karşılanması için kimya sanayii teşvik edilmeli, dericiliğe
dönük araştırma faaliyetleri artınimalıdır. Halen ham derinin işlenme safha­
sındaki kimyasal maddelerin çoğunlukla dahilden temin edilmesine karşılık,
finisajda kullanılan elemanlarda, ithal kimyevi maddelerin kalite üstünlüğü
sebebiyle ithalat hakim durumdadır.
2. Kalifiye İşçi S o r u n u :
Deri sanayii yapısı itibariyle emek-yoğun bir sanayi dalıdır. 1986 yılında
yapılan bir araştırmaya göre bu sektörde halen 76000 işçi çalışmaktadır. (x)
İşçilik gerek ham deri imalinde gerekse konfeksiyonda daima büyük bir
öneme sahip olmuştur. İşçiliğin bu derece önemli bir girdi olduğu sanayi
dalında istihdam ile ilgili sorunlar üretimi yakından etkilemektedir. 1987
yılındaki grev, özellikle ihracat taahhütleri bakımından olumsuz etki yapmış,
dış pazarın bize güvenini sarsmıştır.
Deri sanayiinde özellikle Anadolu'da çok dağınık bir şekilde bulunan ta­
bakhanelerde belirli istihdam politikası yoktur. İşçilerin çoğu sigortasız ola­
rak ve sadece iş olduğu zaman çalışmaktadırlar. Dolayısıyle istihdam konu­
sunda kesin bilgi edinmek zordur, ancak bu tür işçilerin eğitim seviyeleri ise
oldukça düşüktür. Deri konfeksiyon sanayiinde özellikle mühendis ve yöne­
tici gibi idari personel ve vasıflı işçi ile usta arasında kalan formen, tekniker
gibi kademelerde kalifiye işçi sıkıntısı hissedilmektedir.
Son yıllarda bu problemin halli için önemli adımlar atılmış bulunmakta­
dır. Deri sanayiinin yetişmiş eleman ihtiyacı İstanbul Üniversitesi Dericilik
Yüksek Meslek Okulu'nun kuruluşuyla resmi bir kaynaktan karşılanacaktır.
Bu okuldaki eğitimin bir bölümü okuldaki teorik derslerden, diğer bir bölümü
çeşitli deri fabrikalarındaki uygulamalardan oluşmaktadır. Ancak teorik
derslerin de üniversite çatısı altında kurulacak bir deri işletmesinde yürütül­
mesi için "Dericilik, Araştırma, Geliştirme, Eğitim Merkezi" kurulmuştur.
Sözkonusu merkezin mali sorunlan olduğu ve bu sorunlar halledilince deri
sanayii için çok faydalı çalışmalarda bulunulacağı kesindir.
3. Teknik Reorganizasyon İhtiyacı ve Çevre Sorunları:
Dericiliğin ülkenin ekonomik faaliyetleri içinde payı gittikçe yükselmiş,
üretim artmış ve sektör genişlemeye başlamıştır. Özellikle İstanbul-İzmirUşak gibi bölgelerdeki hızlı şehirleşme yüzünden deri sanayileri tamamiyle
şehir içinde kalmışlar; üretim metodlannı geliştirmek için yer darlığı sebe­
biyle, işletmelerini üst katlara doğru dikey büyütmeye mecbur olmuşlardır.
Bu dikey genişleme, dericiliğin gerektirdiği işlemler açısından tamamiyle
yanlış bir gelişmedir. Bu tür işletmeler düzensiz yerleşmelere ve giderek
kent alt yapısında kapasite zorlanmalarına neden olmaktadır. Deri sanayii,
imalat özelliklerinden dolayı çevreyi aşırı ölçüde kirleten bir sanayi dalıdır.
(x) Deri ve Deri Mamulleri Sanayiine Genel Bakış DPT Ekim 1988, Sh.10
Bu sebeple gelişmiş birçok ülke bu sanayii tasfiye etmektedir. Deri sanayii­
nin olumsuz etkileri:
- Duman ve zehirli gazlar
- Mikroplu, zehirli sular ve atıklar
- Tarım alanlarının tahribi
- Bölge ve yörenin yerleşme düzeninin bozulması,
şeklinde sıralanabilir.
Özellikle son yıllardaki hızlı gelişme ile birlikte üretim teknolojisinin
değişmesi ve sanayinin çevreye yaptığı yan etkilerin ulaştığı boyutlar firma­
ları kent dışına çıkmak zorunda bırakmıştır. Yerleşim merkezlerinde var
olan altyapı olanaklan toplumun gereklerini karşılıyamazken plansız ve dü­
zensiz olarak büyüyen sanayinin ek ihtiyaçları giderek artmıştır. Bu yeter­
sizliğin doğal sonucu olarak, kurulan işletmeler birçok altyapı hizmetinden
yoksun ve ekonomik olmayan bir şekilde çalışmaya mahkum kalmışlardır.
Aynı zamanda çevre kirlenmesini yoğunlaştırmışlardır.
Sorunun çözüm yolu. Deri Sanayicilerinin bir Organize Sanayi Bölgesi
(OSB) içinde toplanmasıdır. Bu suretle firmaların tek başına çözümleyemiyeceği sorunların üstesinden gelinebilir. OSB'lerin yer seçiminde ulaşım im­
kanı, enerji temini, deri işletmelerinin çok ihtiyacı olan yeterli kullanma suyu
rezervinin mevcut olması gibi şartlar arandığı gibi yeterli arazinin uygun
şartlarla Devlet tarafından sağlanması gibi imkanlar bahse konudur. Böyle­
ce, işletmeler tevsi ve modernizasyon için yeterli genişlikte yerleşim yerine
sahip olacakları gibi, PTT, Banka v.s. destek hizmetleri yanıbaşlarmda bu­
lunabilecektir. Rezervuar ve antma tesisi gibi, firmalann tek başlarına yap­
malarına imkan olmayan büyüklükteki tesislerin hizmete girmesi, sanayinin
çevre kirliliğine yol açmasına engel olunması kabildir. Aynı iş kolundaki
işletmelerin birarada bulunması, ikmal, istihdam, haberleşme, ticari ilişkiler
bakımından büyük ölçüde kolaylık ve işbirliği sağlıyacaktır.
İstanbul Tuzla'da inşaatı halen devam eden OSB'nin deri sanayiine bir
canlılık getireceği ve diğer bölgelerde kurulacak olan Deri OSB'lerine örnek
teşkil edeceği kesindir. Kazlıçeşme'de çeşitli sorunlarla iç içe üretimde bulu­
nan dericilerin Tuzla'ya taşınmaları teknolojik olarak bir yenilemeye imkan
verecek, Kazlıçeşme'de yer darlığı sebebiyle uygulanamayan bazı yeni tek­
nolojiler Tuzla'ya getirilecektir. Ancak bu kapsamlı nakil işi, deri sanayicileri­
ni mali açıdan zorlamış bulunmaktadır. Aydınlı OSB'nin altyapı inşaatını bi­
tirecek kredilerin süratle işler hale getirilmesi gerekmektedir. Bu arada deri
Sanayi'inin dünyadaki en büyük su arıtma tesisinin burada yapılacak
olduğunu belirtmek yatırımın büyüklüğü hakkında bir fikir verecektir. Bu atık
su arıtma ve geri kazanma tesisi atık su içindeki kimyasal maddelerin geri
toplanmasına imkan vermektedir. İhaleyi alan Degremont ve Günberk De­
mi rkay a A.Ş. konsorsiyumu bu maksatla ilk defa 3 kanallı çıkış uygulamak-
tadır. Yani su, kireçleme, kromlama ve retenaj safhalarmdan ayrı ayrı alın­
makta, bu suretle hem daha iyi bir arıtma, hem de daha fazla kimyasal
maddenin geri kazanılması imkanı doğmaktadır. İhale bedeli 18 milyon
Mark + 18 milyar TL.dır. Ayrıca rezervuar olarak göletler ve su tankları sis­
teme dahildir.
4. Tüketicinin K o r u n m a s ı :
Tüketicinin korunması meselesi bu sektörde de bahse konudur. Derinin
"splitting" denilen kalınlığına ikiye aynimasının, çok kalın büyükbaş hayvan
derilerinde başvurulan bir usul olduğundan bahsetmiştik. Ancak ince ve az
dayanıklı deri cinslerinde de bu usulün tatbik edildiği görülmektedir. Bu yar­
ma derilerin üzerine hakiki deri görüntüsü veren kağıtlar geçirilmekte ve bu­
nu alan tüketici kısa bir süre sonra malın parçalandığına şahit olmaktadır.
Bu tür maddelerin ayakkabı yüzderisi olarak kullanılması halinde ise kağıt
veya plastik kaplama teneffüsü önlediği için ayakta mantar hastalığı ve
diğer ortopedik hastalıklara yol açmaktadır.
Tüketicinin bu mahzurlan bilerek malı alması, menfaatlerinin korunma­
sında ilk şarttır. Bazı ülkelerde bu yapıdaki ayakkabı ve giyim eşyasının 15
yaşından küçüklere hitap eden cinslerinin yapımı ve kullanımı yasaklan­
mıştır.
B. DIŞ PAZARLAR VE İHRACATA YÖNELİK SORUN VE ÖNERİLER
Bu bölümde dış ticaretle ilgili önerilere geçmeden evvel dış pazar araş­
tırmasına konu olan ülkelerdeki piyasa durumu ve gözlemlerin ağırlık taşı­
yan kısımlannı özetlemek uygun olacaktır.
1. Dış Pazar Araştırması Özeti
a) Deri giyim eşyası pazan, diğer deri mamulleri yani saraciye, seyahat
eşyası, ayakkabı, kemer ve portföy ve benzeri küçük deri eşyadan farklı olarak konjonktürel bir niteliktedir. Deri giyim eşyasının tekstil giyime kıyasla
daha uzun ömürlü olması, moda değişikliği, kış şartları ve bazı yıllar ortala­
ma ısı derecesinin yüksekliği talebi etkilemekte ve stoklar birikmektedir.
1988 yılı da Avrupa'da talebin daraldığı yıllardan biri olarak gösterilmekte­
dir. 1988-89 sezonunda blue-jean'in moda olması da geçici de olsa durgun­
lukta etken olmuştur.
b) Türk dericilerinin Almanya'da istikrarlı bir pazarı vardır. Bu pazarın
oluşmasında başlıca faktör Türk mamullerinin orta sınıfa hitap eden bir kali­
te ve fiyat düzeyini tutturması olduğu anlaşılmaktadır. Türkiye piyasaya gir-
meden önce Fransız ve özellikle İtalyan menşeli deri giyim eşyası Alman
piyasasına hakim idi. Bu mamuller çok kaliteli olmakla beraber fiyatları yük­
sek olduğundan ancak yüksek gelir grubuna hitap ediyordu. Türk mallan,
orta sınıfın da bu tür giyim eşyasını satın alabilmesini sağlamış, böylece
kendine geniş bir yer edinebilmiştir. 1987 yılında Almanya'ya deri giyim eş­
yası ihracatımızın 290 milyon $'a ulaşması bunun kanıtıdır. Türkiye'nin coğ­
rafi yakınlığı, mesela Münih'ten uçakla 2 buçuk saatte erişilebilmesi, bizim
için büyük avantajdır.
c) Deri konfeksiyon işinde model ve design'ın önemi bazı kesimler için
yüksektir. Yabancı firmalar, özellikle yukarı gelir gruplarına hitap edenler,
imalatçıların sadece kendilerine mal vermesini, başka ithalatçılarla ilişkiye
girmemesini istemektedirler. Böylece tekel durumlar ortaya çıkmakta, me­
sela Türkiye'deki belirli imalatçılar Almanya'daki belirli ithalatçılar için çalış­
maktadırlar. Aynı cins malı başka ithalatçılara göndermeleri ilişkinin kesil­
mesine yol açmaktadır. Hatta her iki taraf da, diğer taraftaki ticari ilişkisi
olan firmanın ismini ve bu arada bazı özellikleri açıklamaktan kaçınmakta­
dırlar. Bu sağlam ilişkiye dayanan ihracatçı firmalanmız dışında Almanya'da
kendi ardiye ve dağıtım sistemini kurmuş, hatta bu merkezden diğer ülke­
lere de sevkiyat yapan ihracatçılanmız olduğunu görmek memnuniyet veri­
cidir. Ancak bunların yanısıra küçük firmalar, hatta aracı şahıslar deri ürü­
nü satmaya çalışmaktadırlar. Bu durum hem kalite hem fiyat bakımından
rekabet gücümüzü kırmakta hem de Almanya'daki Türk firmalarının birlik
kurarak iş bölümü ve işbirliği yapmalannı önlemektedir.
d) İngiltere Almanya'ya kıyasla çok değişik bir pazar görünümündedir.
Orta sınıfı Almanya kadar kuvvetli değildir. Bu sebeple deri giyim eşyasına
talep azdır ve gelir düzeyi bakımından talep daha çok, yüksek gelir grubun­
da, bir de 15-27 yaş arası gençlerde yoğunlaşmaktadır.Yüksek gelir grubu
daha ziyade Fransız ve İtalyan ürünlerini yani çok kaliteli ve pahalı malları
tercih etmektedir. Gençler ise ekstravagan ve değişik formlar istemektedir­
ler.
Bunlar dışında kalan talepler için de piyasada büyük bir rekabet mev­
cuttur. Rakipler arasında eski Commonwealth ülkeleri olan Hindistan, Pa­
kistan, Hong-Kong etkindir. Bu ülkelerin İngiltere'deki kolonileri imalatta
ucuz işçilik de sağlamaktadırlar. Bu sebeple İngiliz piyasası girilmesi ve ge­
nişlemesi zor bir pazar görünümündedir.
e) İngiltere dış ticaret istatistiklerinde deri giyim eşyası ithalat rakamları
özellikle 1985 yılı için bizim istatistiklerimizle çelişmektedir. İngiltere'ye deri
konfeksiyon ihracatımızı o yıl için 130 milyon $ olarak bilmemize karşılık
İngiliz dış ticaret istatistiklerinde Türkiye'den sözkonusu mal grubu ithalatı
1985'de sadece 4.032.000 £ (pound) olarak yani 7 milyon $ civan nda gö-
rünmektedir. Aradaki bu büyük fark kanımızca kısmen, dahilde turistlere sa­
tılan ve ihracat sayılan teslimlerin de istatistik kayıtlanna girmesinden kay­
naklanabilir. Bu durumda İngiltere'ye deri konfeksiyon ihracatında büyük bir
düşüklük olması sözkonusu değildir.
f) Her iki ülkede de büyük Department Store'lar talebin büyük kısmını
karşılamaktadırlar. Bunlann deri giyim eşyası temin şekilleri her iki ülkede
biraz farklılık göstermektedir. Almanya'da ithalatçı ve acentalardan mal
sağlayanlar olduğu gibi mağaza zincirlerinin büyük bir kısmı ortak bir ithalat
grubu kurmak ve ithalatlannı bu yolla yapmak yoluna gitmişlerdir. İngiltere'
de ise büyük satış mağazaları ithalatçılara ve acentalara "concession" de­
nen anlaşmalarla satış yeri sağlamak, reyonlar tahsis etmek ve bu satıştan
komisyon almak şeklinde bir uygulama sürdürmektedirler.
g) Hollanda bu iki ülkeye nazaran daha küçük bir pazar şeklindedir.
Buna rağmen büyük ölçüde deri ticareti yapmaktadır. Diğer mallarda olduğu
gibi Rotterdam limanı deri bakımından da Avrupa'nın sayılı ithalat merkez­
lerinden biri durumundadır. Deri giyim eşyası ithalatı çok yakın bir piyasa
olması sebebiyle Almanya'dan da yapılmaktadır.
Hollanda'da ihracatçılarımız, özellikle ihracata yeni başlayan firmalar
için bir imkan mevcuttur. Gelişmekte olan ülkelerin. Batı Avrupa'ya ihracat­
larını artırmak konusunda CBI adlı Hollanda kuruluşu büyük destek
sağlamaktadır. Bu kurum bizim İGEME teşkilatımızla koordinasyon halinde
çalışmaktadır. İhracatçılarımızın bu kuruluşlarla direkt temasa geçmeleri
tavsiye edilir.
h) Konfeksiyon dışında diğer deri eşyaya karşı büyük bir talep mevcut­
tur. Almanya'da kemer ve deri el çantası, İngiltere'de ise portföy, deri defter
kabı, valet, anahtarlık gibi ufak deri hediyelik eşya için pazar imkanı vardır.
Ancak kalite üzerinde çok durulmaktadır. İmalatda kalite kontrolüne önem
verildiği ölçüde ihracat artış imkanı doğacaktır.
i) İtalyan piyasasında Türk deri mamulleri genelde butiklerde satılmakta
ve fason imalat şeklinde imal edilmektedir. Büyük bir mağaza zinciri olan
Rınascente'nin deri ürünleri alıcısıyla yapılan görüşmede istedikleri kalitede
mal sağlıyamadıklan için Türkiye'den ithalat yapmadıklan öğrenilmiştir. Bu
tür büyük mağazlar ithalatta hiçbir acenta kullanmamakta, kendi temsilcilik­
leri aracılığıyla ürünü seçmekte veya yaptırtmakta veya ithal etmektedirler.
İtalya'da konuyla ilgili iki büyük fuar belirlenmiştir. Bunlar Floransa'daki
FİTTİ ve Milano'daki Milanovendemoda fuarlarıdır.
j) İsviçre yaşam standartlan yüksek ve lüks mallara talebin fazla olduğu
bir ülkedir. İsviçre piyasası ise oldukça güç bir piyasa olup, uluslararası fir­
malar tarafından "deneme piyasası" olarak nitelendirilmekte ve burada de­
nenen bir ürün daha sonra diğer piyasalara sunulmaktadır. İsviçre piya-
sasında kantonlar itibariyle de çeşitli farklılıklar görülmektedir. Zürih'de tüm
ülkedeki toptancılann, acentalarm, üreticilerin toplandığı Tekstil Mode Cen­
ter (TMC) sürekli ürünlerin sergilendiği bir merkezdir. Burada yapılan görüş­
melerde tekstil ve deri ürünlerinin % 90'ının buradan ülke içine yayıldığı öğ­
renilmiştir. T.M.C.'de bir acenta aracılığıyla ihracatçılarımızın ürünlerini ser­
gilemesi, piyasaya giriş için gerekli bir adımdır. İsviçre piyasasında bulunan
Uzak Doğu menşeli mallar ise genellikle büyük mağazalann kendi temsilci­
liklerinin gözetimi altında imal ettirdikleri ürünlerdir.
k) Belçika'da AET, NATO, Avrupa Parlementosu gibi birçok uluslararası
kuruluşun bulunması, tüketici yapısında farklılaşmaya yolaçmakta ve farklı
giyim zevkine ve alışkanlıklarına sahip kişilerin toplandığı bir merkez oluş­
turmaktadır.
Brüksel'de tüm ülkedeki üretici, toptancı/ithalatçı ve acentalarm toplan­
dığı, sürekli ürünlerin sergilendiği ve sadece perakende satış yapanlann
içeri alındığı bir merkez bulunmaktadır. "Brussels International Trade Mart"ın birinci ve ikinci katlan hazır giyime aynimıştır. İsviçre T.M.C'de olduğu gi­
bi burada da, deri konfeksiyon ürünlerimizin sergilenmesi Belçika piyasası­
na giriş için ilk adımı teşkil etmektedir.
Araştırma kapsamına giren ülkeler içinde İsviçre hariç hepsi AET toplu­
luğuna üye ülkelerdir. Araştırmanın sonuçlarına göre ülkemizin bu piyasa­
lardaki yeri orta fiyatlı fakat kaliteli ürünler olarak belirlenmiştir. Ancak işçilik
kalitesinin yüksek olması özellikle üstünde durulan bir konudur. Sözkonusu
piyasalarda çok yüksek fiyatlı ürünler genellikle tanınmış stilistler tarafından
hazırlanmış olan kolleksiyonlardır. Bu ürünlerin alıcıları kalite konusunda
aşın titiz davranan elit bir gruptur. Taşıdıklan modelin sık sık görülmesini
kabul edemezler. Ürünlerde gerek deri kalitesi, gerekse işçilik birinci sınıfdır. Piyasaya sunulan kolleksiyonlar senenin belirli zamanlan nda oldukça
az adet üzerinden hazırlanırlar. Ürünlerin tüketiciye özel olmasına dikkat
edilir. Bu piyasalar Türk deri ürünleri için oldukça güç piyasalardır. Buna
karşılık bunun bir alt dilimi olan ürünlerde pazar şansımız oldukça yüksektir.
I) Araştırma süresince görüşülen ithalatçı firmaların ortak talebi Türk ih­
racatçı firmaları hakkında bilgi alabilecekleri bir merkezin olmamasıdır.
Geçmiş dönemlerde bazı firmaların bıraktığı kötü izlenimler bugün hala
hatırlanmaktadır. İthalatçı firmalann herhangi bir iş ilişkisine girmeden önce
karşılarındaki ihracatçı hakkında öğrenmek istediği bilgiler bu firmanın daha
önceleri hangi ülkelere ne miktarda ihracat yaptığı; üretim kapasitesi ve ma­
li durumuyla ilgili bilgilerdir. Bu tür bilgileri verebilecek bir enformasyon mer­
kezi sadece deri konfeksiyon ihracatının değil tüm ihraç ürünlerimizin şansı­
nı artıracaktır. Firma bazında çeşitli bilgileri halen yurt içinde üyelerimize
sağlamaktayız. İstanbul Ticaret Odası Bilgi İşlem Merkezi'ndeki bilgilerin
genişletilerek yukarıda belirtilen şekilde yurtdışına yönelik enformasyon hiz­
meti halinde kullanılmasının ihracatımız açısından çok faydalı olacağı ve bu
konudaki eksikliği dolduracağı kesindir.
2. Dış Ticarete Yönelik Öneriler
Görüldüğü üzere sektörün iç sorunları önemli ağırlıktadır ve özellikle
nakil ve yerleşim sorunlarının hallinden sonra deri ürünleri ihracatında bü­
yük bir artış görüleceği yolunda genel bir kanı mevcuttur. İhracatçılanmız
bu yoldaki güç ve becerilerini kanıtlamışır. Bu gayretlere yardımcı olacak
bazı öneriler aşağıda sıralanmaktadır.
a) Örgütlenme: Deri Konfeksiyon sanayiindeki küçük ölçekli firmaların
ihracata yönelmeleri ve yurt dışında pazar aramaları güçtür. Bu sebepten
özellikle küçük firmaların birleşerek dış ticaret pazarlama şirketi kurmalan,
onlann bu tür sorunlarına çözüm getirecektir. Aynca bu tür şirketler üretim­
de gerekli ithal deri veya kimyasal maddeleri toptan ithal edip ihtiyaca göre
dağıtarak bu konudaki maliyetleri düşürebilir.
• b) İhracat Teşvikleri: Önemli bir ihracat kalemi olan deri eşyanın ihra­
catını teşvik etmek ve desteklemek ödemeler dengemiz bakımından gerek­
lidir. Deri konfeksiyon sanayii ürünlerinin ihracatında vergi iadesi yerine
ötedenberi Destekleme Fiyat İstikrar Fonu'ndan (DFIF) ödeme yapma usulü
uygulanmakta idi. Zaten ihracatta vergi iadesi sistemi 1.1.1989'dan itibaren
kalkmış bulunmaktadır. DFIF'den ödemeler ise 8 Kasım 1988 tarihli karar
ile yeniden tespit edilmiştir. Buna göre, çanta, bavul vs. deri seyahat eşyası
ihracatında kg. başına 3$, erkek, kadın giyim eşyası ihracatında ise parça
başına 6$'a ilaveten kg. başına 2$ tutarında fon ödemesi yapılacaktır.
Parça başına prim sisteminin kötü kullanımını önlemek için ödemeler FOB
ihraç değerinin % 10'u ile sınırlandınimış bulunmaktadır.
Özellikle butik eşyasında bir deri mantonun FOB ihraç fiyatı 600 dolara
çıkabilmektedir. Bu durumda parça başına 6 dolar fon ödemesi % 1 gibi çok
düşük düzeyde kalmaktadır. Bu sebeple teşviklerin diğer tedbirlerle takviye­
si gereklidir.
Örnek olarak deri konfeksiyon sanayiinde uzak bölgelere ve yeni pazar­
lara yapılan ihracatlara devlet tarafından sübvansiyon uygulanmalı, ihracat
kredisi ve ihracat sigortası sistemlerine işlerlik kazandırılmalıdır.
c) Rekabet Gücünün Artırılması: İhracat imkanı fiyatlanmızın dış pi­
yasalarda rekabet gücüne sahip olmasına bağlıdır. Bu da mamul maliyeti­
nin düşük olmasıyla kabildir.
Deri sanayiinde maliyet unsurlarmdan başlıcası ham deridir. Ham deri
ihracmm yasaklanması gerektiğine yukarıda değinmiştik. Ham derinin ih­
racı, silahımızı rakiplerimizin eline teslim etmek demek olduğu gibi, her ih­
racat partisinden sonra iç fiyatlann yükseldiği, böylece ikinci darbe olarak
maliyet artışı yolu ile de ihracatımızın olumsuz etki altında kaldığı görül­
mektedir. Bugün derinin en bol olduğu Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada
ve Alaska'da, diğer yandan Pakistan'da ham deri ihracı yasaklanmakta, an­
cak pikle, wet-blue (yani kromlanmış) deri ihracına müsaade edilmektedir.
Hatta bazılarında sadece "crust" astar boyalı, işlemeye hazır mal ihracına
müsaade edilmektedir.
Deri Sanayi'inin ihtiyaç gösterdiği yüksek kalitede ve bazı ihraç malla­
nmızın gerektirdiği özel deri ithali, sadece mamul ihraç eden, bu sebeble
deriyi tanıyan deri sanayicisi tarafından yapılmalıdır. Bu suretle kalitesiz
mal ithali önlenmiş olacaktır.
d) Rekabet fiyatlarına etkisi bakımından s u tarifesinin önemi: Deri
sanayii bol suya ihtiyaç gösteren bir sanayi koludur. Adeta bu sanayinin
yakıtı sudur denebilir. Aydınlıda yeni OSB'de deri sanayiinin günde 40 bin
m^suya ihtiyacı olacağı tahmin edilmektedir.
Büyük yatınmlan gerektiren bu tesislere İSKİ şebekesine girmeden di­
rekt olarak Ömerli barajından gelecek olan suyun ücrete tabi olmaması
gerekir. Güncel tarife uyarınca ücrete tabi tutulduğu takdirde deri sanayicisi
m3 'ü 2000 TL'dan her yıl 24 milyar TL, yani arıtma tesisi bedelinin yansı ka­
dar su parası ödemek zorunda kalacaktır ki bu da maliyeti etkileyecek ve ih­
racat, teşvik edilme yerine engellenmiş olacaktır. Bu nokta üzerinde önemle
durmak gerekmektedir.
e) Diğer Öneriler: Bunlar dışında, deri ürünleri ihracatında gözetilecek
hususlar şöyle sıralanabilir.
i) Üretimin her safhasında kalite kontrolü şarttır. Bu kontrolün bazı sipa­
rişlerde yapılmaması ihracat potansiyelinin tümünü olumsuz etkilemektedir.
ii) Bazen ihraç malı toplam değerinin küçük bir yüzdesini teşkil eden ak­
sesuar, maliyeti düşük tutmak endişesi ile kalitesiz olursa, bütün ihraç par­
tisinin reddine sebep olur. Bu husus çanta, bavul gibi seyahat eşyasında da
hayati önem taşımaktadır. Fermuar, çıt çıt, düğme, kilit, sap vs. gibi kulla­
nışla direkt ilgili parçalarda kalite ve dayanıklılık maliyet endişesinden önde
gelmelidir.
iii) Gönderilen numunelerden ziyade alınan siparişlerin kalite, miktar ve
vade gibi şartlannın tam olarak karşılanabilmesi önemlidir. Bunun için itha­
latçıya kapasite ve mamul hakkında doğru bilgi verilmelidir. "Siparişi alalım,
nasıl olsa bir yolunu bulur, karşılanz" düşüncesi olumsuz sonuçlar doğur­
maktadır.
iv) ihracatta yabancı paralar arasındaki parite değişiklikleri (çapraz kur­
lar) önemli fiyat farklanna yol açmaktadır. D.Mark ve Frank'la dolar arasın­
daki parite değişiklikleri, bir malın belli bir para birimi üzerinden ihracını karlı
bir hale getirebilir. Bu bakımdan yakından takibi gerekir.
v) İhraç kaydıyla ithal edilen deri ve aksesuar türü malların ithalinde,
TSE hizmet ücreti namile, her partide 2 milyon TL.nı aşmamak üzere % 3-4
oranında bir harç alınmaktadır. Bir bölümü 8 ila 16 ay sonra geri alınabilen
bu ilave yükün hafifletilmesi gerekir.
Yurt dışındaki müşterilerin siparişleri için numunelik olarak gönderdikleri
ceketler vs. gümrükten teslim sırasında parçalanarak, hatta makasla kesile­
rek verilmekte, numune vasfı kaybolmaktadır. Bu muamelenin değiştirilmesi
gerekmektedir.
a ORTAK PAZAR EŞİĞİNDE DERİ SANAYİİMİZ
Türkiye Ortak Pazara tam üyelik için resmi müracaatını Nisan 1987'de
yapmış bulunmaktadır. Tam üyelik muhakkak ki sanayimize, rekabetle karşı
karşıya kalmaktan ileri gelen bazı sorunlar getirecektir. Sanayi kollanmız
yapılanna, hammadde kaynaklarına, teknolojik bağımlılıklarına göre Avrupa
Topluluğu'na dahil olmaktan değişik ölçüde etkilenecektir.
İktisadi Kalkınma Vakfı'nm araştırmalarına paralel olarak. Odalar Birliği'nin 1987 yılı raporunda da belirtildiği üzere Türk sanayi ürünlerinin AT'da
yaşama şanslarını inceleyen araştırmalar, doğal kaynaklara dayalı deri
ürünleri imalat sanayiimizin toplulukta rekabet gücüne sahip olduğunu or­
taya koymaktadır. Zaten birçok Avrupa ülkesi deri işleme safhasını terketmiş ve sadece konfeksiyona yönelmiş durumdadır.
1992 yılı Avrupa için dönüm noktasıdır. Bu tarihten itibaren 12 Ortak
Pazar ülkesi ticari ilişkiler bakımından tek bir ülke olmaktadır.
Mal girişleri için ülke hudutlan yoktur, tek bir Ortak Pazar hududu var­
dır. Böylece gümrük hattı Ortak Pazar hudutlarıdır. Bir Ortak Pazar ülkesine
giren mal için artık o sınırlar içinde başka gümrük yoktur. Fransa, İtalya,
İngiltere için ayrı ayrı değil, tek bir Ortak Pazar menşe şehadetnamesi ola­
caktır.
Bütün ülkeler için geçerli tek bir Katma Değer Vergisi uygulanacaktır.
Tek bir Ortak Pazar Bankasından, hatta tek bir Avrupa parasından,
ECU, bahsedilmektedir.
Bu durumda uzun vadeli düşünmek gerekmektedir. Türkiye'nin Ortak
Pazar'a girişinin 3 yıldan daha kısa bir sürede gerçekleşmesi kuvvetli bir ih­
timal sayılamıyacağına göre bu ülekelerde şimdiden bir köprü başı tutma
hazırlığı yapmak gerekmektedir. Bu da ortaklık yolu ile olabilecektir. Derici­
lerimizin Almanya'da olduğu gibi diğer AT ülkelerinde, İngiltere'de de ma-
halli bir firma veya ortaklık kurmaları faydalı olur. Çünkü Londra deride
uluslararası bir piyasa görünümündedir.
Mesela Arjantin ve Uruguay İspanya'da joint-venture'a girişmektedirler.
Bunun sebebi Avrupa'da şimdiden bir köprübaşı elde etmektedir.
Hong-Kong 1999 yılında Çin'in hükümranlığı altına gireceği için HongKong firmalanndan İngiltere'de ortaklık kurup yerleşme müracaatı yapanlar
vardır.
Bizim durumumuz, AT karşısında Güney Amerika veya Hong-Kong'a
kıyasla daha avantajlı sayılabilir. Hem yakmiık, hem de AT'na üye namzedi
olmamız bu farkı doğurmaktadır. Dolayısıyla hesapsız ve olumsuz şartlara
katlanma pahasına ortaklığa razı olacak kadar çaresiz değiliz. Ancak or­
taklığın da düşünülmesinde fayda vardır.
Avrupa'nın çeşitli bölgelerindeki merkezlerde sürekli faaliyet gösteren
ve genelde ithalatçı toptancı, acenta gibi dağıtım kanallarında önemli
görevleri bulunan birimleri bünyesinde toplayan büyük sergi merkezleri bu­
lunmaktadır. Bu merkezlerin isimleri belirtilmeye çalışılmıştır. Bu tür yerler
sadece o ülkedeki ziyaretçilerin değil, tüm dünya piyasaları ile ilgili kişilerin
devamlı ziyaret ettikleri yerlerdir. 1992 yılında tüm sınırlann kalkacağı Avru­
pa Topluluğu'nun ekonomik gücü ve tüm dünya ülkeleriyle girdiği ticari
ilişkiler gözönüne alınınca "Made in Turkey" markasının bu sergi merkezle­
rinde sürekliliğinin sağlanması gerektiği açıktır. Bu tür bir merkezin İstan­
bul'da kurulmasında büyük fayda vardır.
Faydalanılan Yayınlar:
- V. 5 Yıllık Plan Dönemi Deri Özel İhtisas Komisyonu Raporlan-DPT
- Deri ve Deri Mamulleri Sanayiine Genel Bakış-DPT, Ekim 1988
- 1989 Yılı Programı - DPT
- 8 Kasım 1988 tarihli İhracatı ve Döviz Kazandıncı Faaliyetleri Teşvik
Kararlan ve Para Kredi Kurulu 88/30 Sayılı Karan
- Aydınlı Organize Deri Sanayi Bölgesi Yapılabilirlik Raporu
- Çeşitli tarihlerde yayınlanan DERİ Dergisi, Türkiye Deri Sanayicileri
Derneği Yayın Organı
- İGEME Bültenleri
- Hides and Skins, No: 2, 1988
- International Trade Statistics Yearbook-UN
- Çeşitli tarihli "Leather" Dergisi - Benn Publication
TÜRKIYE'DE G Ö R Ü Ş Ü L E N KIŞI VE
1. Mustafa Özçörekçi
Başbakanlık
Devlet Planlama Teşkilatı
ANKARA
2. Pınar Dudaksızoğlu
Türkiye Deri Sanayicileri Derneği
Yönetim Kurulu Üyesi
Kazhçeşme-İSTANBUL
3. M.Ahmet Soydan
Soydan Deri San. ve Tic. A.Ş.
Salhane Sk. 11-12
Kazhçeşme-İSTANBUL
4. Osman Berker
Boduroğlu Deri Tic. ve San. A.Ş.
İskele Sk. 9
Kazhçeşme-İSTANBUL
5. Nevra Çiçek
Enipa Deri ve Tekstil Ürünleri
İhr. Paz. San. ve Tic. A.Ş.
Meşrutiyet Mah. Ebekızı sk.
Soska İş Merkezi A-20
6. İlhami Yüksel
Yükseller Deri Konfeksiyon
San. ve Tic. A.Ş.
Güvenç Sk. Bomonti İş Merkezi 11
Şişli-İSTANBUL
FIRMALAR
7. Attila Küçükalp
Tos kan a Deri San. A.Ş.
Yönetim Kurul Üyesi
1372 Sk. 29/1
İZMİR
8. Filiz Ay
İzmir Deri Dış Tic. A.Ş.
Genel Müdürü
Halit Ziya Bulvarı 74, Kat.3/6
İZMİR
9. Yüksek Mühendis Selçuk Helvacılar
DERKOSAN Tesisleri İşletme Müdürü
KONYA
10.1. Yalçın Ataçoğlu
Ataçoğlu Deri Tekstil Paz. Tic. San. A.Ş.
Yönetim Kurulu Başkanı
Beyazıt-İSTANBUL
Batı Almanya'daki Temsilciliklerimiz ve Temas Edilen Firmaların Adresleri
I. Batı Almanva
- Erdoğan Sönmez/Bn. Seçkin İrem
T.C. Münih Başkonsolosluğu
Ekonomi ve Ticaret Müşavirliği
Mittererstrasse 1/1
8000 München 2
- Hans Robert Huber
KONEN Bekleidungshaus KG
Sendlinger Str. 2-5
8000 München 2
- Frau Inge Schifferer
(Münih Sanayi ve Ticaret Odası Dış Ticaret Müşaviri)
referentin der Abteilung Aussenwirtschaft
Industrie und Handelskammer
Max Joseph Str. 2, 8000 München 2
- Nikolaus Neusiedl
Manager, Leder Fischer
- Sendlinger Strasse 64
8000 München2
- T.C. Frankfurt Başkonsolosluğu
Ekonomi ve Ticaret Müşavirliği
Zeppelinalle 17, 6000 Frankfurt Am-Main 1
(Şinaşi Bey ve Bn. Betul Tuncer)
- Walter Engelmann
(Frankfurt Ticaret ve Sanayi Odası
Dış Ticaret Bşk. Yardımcısı)
Industrie und Handelskammer
Börsenplatz 6, 6000 Frankfurt 1
- Herr Steimann-Manager
HERTİE GmbH Einkauf
Zeil Strasse D-6000 Frankfurt/Main
Postfach3208
- Mrs. S. Wiss
Aigner Etienne Mağazası
Kaiserstrasse 9
D-6000 Frankfurt/Main
- Klaus Diehl
(Alman Deri eşya ve çanta Sanayicileri Birliği Bşk.
ve Offenbach Sergi Başkanı)
Verbandes der Deutschen Lederwaren und Kof fer Industrie e.V.
Kaiserstrasse 108
6050 Offenbach/Main
- BONY Lederwaren
(Seyfettin Esenlik, Deri Eşya, çanta Mağ.)
Frankfurter Strasse 73
Offenbach am Main
- T.C. Düsseldorf Başkonsolosluğu
Ekonomi ve Ticaret Müşavirliği
Sn. Ramazan Uslu
Cecilienalle 41
4000 Düsseldorf
• Herbert te Kloot
(Düsseldorf Ticaret ve Sanayi Odası
Türkiye bölümüne bakan Genel Sekreter Yard.)
Industrie und Handelskammer
Zu Dusseldof
Ernst-Schneider Platz 1
4000 düsseldorf 1
Heinrlch Hegel
(HORTEN Mağazaları İthalat Müdürü)
HORTEN Aktiengesellschaft
Am Seestern - Postfach 1133
D-4000 Düsseldorf 1
DERi-TEX Leder Moden
Adil Cihaner
Hugo-Viehoff Strasse 86
4000 Düsseldorf 30
EkJV
HOLLANDA^DA TEMAS EDİLEN ADRESLER
Lahey Ticaret Müşavirliğimiz:
Mr. Emre Ergin
Counsellor for Economic and Commercial Affairs
Turkish Embassy
Tel: 462683
Jan Evert Straat 15-2514 BS
The Hague
Amsterdam'da Tekstil Giyim Merkezi:
Confectie Centrum
Tel: 020-158477
Koningin Wilhelminaplein 13
1062 hh Amsterdam
a)
b)
c)
d)
PAK's Trading
Lambregts Agenturen
John Rettich B.V.
Bob Moscau B.V.
ARGOLANDA
(Rotterdam Toptancılar Halinde)
Groothandelsgebouw Entree B
Weena 693, 3000 AA Rotterdam
The Netherlands
Tel : (10) 4331611
Tlx : 22030 argo nl
Hollanda Deri Eşya ve Çanta İmalatçılan Birliği:
Dutch Association of Manufacturers of Leather Goods and Suitcases
Bureau van Spaendonck
Reitsplein 1 5037 AA Tilburg
Genel Sekreter: Mr. Ploeger
(Aynı yerde deri eşya satıcılan "Retailers" Birliği de vardır).
İstatistik Merkez Bürosu:
Central Bureau for Statistics
2270 AZ Vorburg
The Netherlands
CBI
Mr. Necdet Şenelt c/o CBI
Beursplein 37, Rm 515
3001 DA Rotterdam
The Netherlands
Deri Eşya Toptancıları:
1. B.V. Transmarinde
Blaak 22-P.O.B. 1098
3000 BB Rotterdam
T e l : (010)4117260
Tlx: 21407 T r N L
2.WULC0
Groothandelsgebouw C.5
Weena 723, 3013 AM Rotterdam
T e l : (010) 4330083
Tlx: 23492 NL
3. Kaufmann" Handel Maatschappij N.V.
Westzee Dijk 521
3024 El Rotterdam
T e l : (010) 4480000
EkiV
İtalya, İsviçre ve Belçika'da Temas Edilen Firmalar
- İstemi Gürsel
T.C. Milano Başkonsolosluğu
Ekonomi ve Ticaret Müşaviri
Milano
Via Cesare Battisti 8
- Pezzoli s.r.l
Pellettene-abbigliamento in pelle
Viale Beatnce d'ESTE 15 20122 Milano
Tel
: (02) 5469274
Telex : 323883 PEZECO I
- Mıno Guerrini
Managing Director
Escanbar Sri.
Pelle-montoni-pelliccena
20144 Milano
Via monferrato 6
Tel
: 490952-437817
Telex : 322529 ESCAND
S.Ferrano
Associazione Italiana Industnali Abbigliamento
20121 Milano
Foro buonaparte 70
- Antonia Lanni
Merchandise Manager
La Rinascente Group
Strada 8 Palazzo N
Rozzano (Milano)
Tel
: 02 (2396-3571)
Telex : 310576 LRMI
Bülent Payaslıoğlu
T.C. Büyükelçiliği
Ekonomi ve Ticaret Müşavirliği
Vıale Pasteur 77/8
00144 ROMA
- Gonana Agostini
General Service SOC.r.l.
President
Viale Nazionale 7
50123 Fırenze
Tel 1(055)217708
Telex : 573049
- Garone Nannoni
Console Generale On di Turchıa
50123 Fırenze
Via Nazionale 7
Tel : (055) 264181
Telex : 573642 Nannon I
Telefax .-(055)212808
- Renato Pıergurdi
Admmıstratore Unıco
Laps Srç
Lavorazione, Abbıglıamento Pelle-STİA
Via Petrarca 15 Fırenze
T e l : 0575/581382
- Casaconf
Via Porto di Cavallaia 25 Fırenze
Tel : (0571) 298854-298668
Telex : 580627 Bonard I
- Freetıme
dı Parri Lucıana & C s.a.s
Via del Castelluccıo 12 Fırenze
Tel .-(0571)81455
Telex : 580309
- Reyhan Atmaca
T.C. Büyükelçiliği
Ekonomi ve Ticaret Müşavirliği
Müşavir Yardımcısı
Lombachweg 33
3006 Bern
- Marl ise Sutter
Spongier
Verwaltungs-und Modezentrum
Zentraleinkauf
Postfach 4002 Basel
Tel : (061) 341111
Telex: 62434
- Martine Darbre
Office Suisse d'expansion
Commerciale
Chef du Service
Promotion commerciale en favour
des pays en developpement
Avenue Avant-paste 4
CH 1001 Lausanne
Tel : (021) 203231
Telex : 25425 osec ch.
• Erol Oezseven
Textil + Mode Center
Postfach 970
CH - 8065 Zurich
Tel : (01) 8292699
H. İnan
INO Generalimport
Textil & Mode Center
Show Room 485-486
Talackerstrasse 17,4.stock
Postfach 756, CH-8065 Zurih
Tel
: (01) 8292905/06 "
Telex : 57906 INO CH
Telefax : 01-8292976
Mr. İlhan Şahin
General Agency of Meptaş
Meptrade AG.
Alfred Escher Strasse 27
8002 Zurich
Tel : (01) 2014196
- Mr. LEDOUX
adviser
Office Beige Commerce Exterieur
World Trade Center
Boulevard Emile Jacqmain 162
13. 1210 Bruxelles
Tel
: (2) 2194450
Telex : 21502
• Ertuğrul Şenay
Baş Müşavir
T.C. Büyükelçiliği, Ekonomi ve Ticaret Müşavirliği
Rue Montoyer 4 (3 eme etage)
1040 Brüksel
- Nuran Alsan
Müşavir Yardımcısı
T.C. Büyükelçiliği, Ekonomi ve Ticaret Müşavirliği
Rue Montoyer 4 (3 eme etage)
1040 Brüksel
- Doğan Feray
Avant-Garde
Sprl Master Int. Corp.
BITM 28 Atrium,
Bte 13, 1020 Brüksel
Tel: (02) 4799825
- Mr. Rıtter
Makro S.A.
Bıschoppenhof Loon 243
2100Deurne
Tel : (03) 3251860
- Federation Belge des Industries
de l'habillement ASBL
Rue Montoyer 24
B. 1040 Bruxelle
EkVl
•SoıyJKggıda
DERİ KONFEKSİYON İHRACAT PAZAR ARAŞTIRMASI
ANKET FORMU
L Genel
1- Firma ismi
2- Görüşülen kişi
3- Firmanın şekli
a) İmalatçı
e) İthalatçı
b) Acenta
f) Butik
c) Büyük mağaza zinciri
d) Toptancı
4- Deri konfeksiyon ithalatını hangi ülkelerden yapıyorsunuz? Hangi
ulaşım araçlarıyla?
5- Piyasada deri konfeksiyonda talep edilen mallar genellikle hangi
ülke menşelidir?
6- Tüketicinizin eğilimi hangi yöndedir?
a) Yerli
b) İthal
hangi ülke
c) Moda (renk)
d) Kaliteli ve pahalı mal
e) Orta kaliteli mal
f) Ucuz mal
7- Tüketicinizin karakteristikleri nasıldır?
- Gelir grubu
a) Yüksek gelir grubu
b) Orta gelir grubu
c) Düşük gelir grubu
- Cinsiyet
a) Kadın
b) Erkek
-Yaş
a) (20-30)
b) (30-40)
c) (40-50)
d) (50'den yukarı)
8- Tüketim, ülkenizde mevsimlik bir trend izliyor mu?
9- İthal ettiğiniz malların başanlı ve başarısız olduğu noktalar
nelerdir?
II. Türkiye'den deri konfeksiyonu ithal ettiniz mi? Evet ise,
1- İhracatçı firma ile ilk defa nasıl karşılaştınız?
a) Türk ihracatçı firmalar ile
b) Diğer ihracatçı firmalar ile
2- Hangi çeşit mallan ne zamandan beri ithal ediyorsunuz? En çok
hangisi talep ediliyor?
a) Etek
d) Mont
g) Diğer
b) Ceket
e) Kaban
c) Pantalon
f) Elbise
3- Fiyatları nelerdir? A
B
C
D
E
F
G
Fiyat FOB
Fiyat CİF
İthalatçı payı
Perakendeci payı
Perakende fiyatı
4- Türkiye'den ithal ettiğiniz mallarda memnun olmadığınız noktalar
var mı?
5- Türkiye'den ithalatda hangi aracı kullanıyorsunuz? Bu konuyla ilgili
bir sorununuz var mı?
6- Ödeme şartlannız nasıldır?
a) Türk ihracatçı ile
Ödeme şekli
Ödeme süresi
b) Yabancı ihracatçı ile
Ödeme şekli
Ödeme süresi
7- Piyasada perakende fiyata etki eden faktörler nelerdir?
8- Türkiye'den ithalatda herhangi bir fon/kota uygulaması var mı?
9- Yaptığınız ithalatda tercihinizi etkileyen noktalar nelerdir?
10- Firmanızın türü gözönüne alınarak deride konfeksiyon sezonu
açısından ihracatçı firmanın yılın hangi zamanlannda sizinle irtiba
ta geçmesini istersiniz?
11) Mallannız için herhangi bir reklam faaliyetinde bulunuyor musu­
nuz? . ,
a) Moda dergileri
b7 Televizyon
o) Diğer
12- Deri ile ilgili fuarlara katılıyor musunuz? Hangileri?
QUESTIONNAIRE FOR EXPORT MARKET SURVEY
IN LEATHER GOODS
L FIRM
1. Name of the firm
2. Name and the Position of the person interviewed
3. Type of the Firm:
a) Manufacturer
b) Importer
c) Both
d) Chain Store
e) Wholesaler
f) Broker, agent g) Butique
4. Type of the products marketed
5. Source of supply
a) Local
b) Foreign
IL MARKET
6. Source of your imports : Country
Means of transportation.
7. The origin of the best-selling leather goods on the market
8. Consumers' preference:
a) Local made b) Imported-specify the country
c) Price : i) High priced quality goods
ii) Medium range
iii) Low priced goods
d) Color and Fashion
9. Consumer characteristics:
a) Income level
b) Sex: Male, female
c) Age: i) 15-25
ii) 26-35 iii) 36-50 iv) over 50
d) Seasonal effects
10. Deficiencies of imported or local made leather goods?
III^TURKIA
Have you ever imported leather products from Turkia. If Yes:
1 . A. The way you first meet the exporter?
a) Through exporters initiative : Came and visited you.
b) Your initiative
i) Correspondence
ii) Travelling, direct contact
c) Other
B. In case you import from other countries how has been this first
approach?
2. Major products imported by your firm:
a) Women's w e a r : skirts - trousers
jacket - coat
slack - suits / dresses
b) Men's w e a r :
trousers - waist - coat
Denims, car coat, over coat
3. Price build - up
FOB/CIF
Importers margin
Wholesaler "
Retailers
Total
4. a) Any defects in your imports from Turkey.
b) Any inconveniences or annoying points,
c) Any other suggestions,
5. Means of transportation from Turkey
Is there any shortcomings in this respect?
6. Terms of Payment:
a) with the Turkish exporter
b) " other nationalities
7. Factors effecting on the market price of the leather products.
8. Any restrictions on your imports from Turkia such as quotas, extra
payments, regulations, etc.
9. The basic points which you are keen on imports?
10. A. What are the main reasons causing your selection of Turkish
goods,
B. or the other country of origin.
11. The timing you suggest for the initial contact of your importer with
you taking into consideration:
a) The type of your firm
b) The seasonal demands for leather confectionary
12. The type of advertising media you recommend to promote sales
13. Do you employ any advertising media to improve your sales?
If yes please specify:
a) Fashion periodicals
b) TV, radio
c) or other
14. Do you participate in or visit the leather fairs?
QUESTIONARY FOR OFFICIAL USE
1- Import regime for leather goods.
a) Free import list
b) Subject to permission
c) Quota application
2- Restrictions
a) By classification
b) By countries
3- Customs Regulations
a) General practice
b) Customs rates by CTN
c) Other charges if any
4- Rules about currency transfers
5- Volume of transit trade and re-exports.
6- Breakdown of leather imports for the last 3 years by CTN and by
country.
Soru Kgğıdı 3
QUESTIONNAIRE GUIDE POUR VETUDE DE
MARCHE DU CONFECTION DE VETEMENTS EN CUİR
I- A u Sujet de Tentreprise visîtee
1- Quel est le nom de I'entreprise visitee
2- Quel est le nom et la position du personne contactee
3- Quel est le type de I'entreprise
a) Fabncant
b) Importateur
d) Grand magasin
e) Grossiste
g) Boutique (detaillant)
c) Fabricant/lmportateur
f) Agent exclusif
4- Quel sont les types de produits importes
5- Quels sont les sources de votre importation
a) March e interieur
b) Etranger
6- a) De quel pays vous faitez votre importation
b) Par quel moyen de transport
II- Au sujet d u marche etudie
7- Quels sont les produits les plus demandes
8- Comment sont les attitudes du consommateur pour
a) marche ınteneur
b) etranger (du quel pay)
c) Prix
i- Les produits aux pnx eleves
ii- Les produits aux pnx mojen
iii- Les produits aux pnx bas
d) la couleur et la mode
9- Les caractenstiques du consommateur
a) Le niveau du revenu
b) Sexe
c) L'age
i) Femme
i) 15-25
ii) Homme
ii) 26-35
iii) 36-50
iv) 50 plus
d) Les effets saisonniere
10- Quels sont les ınconveniants des produits qui sont sur le marche
Importes
a) Couleur
b) Mode
c) Autres
Fabriques du marche ınterieur
Ill- A u sujet de la Turquie
,
Avez-vous fait du I'importation de la Turquie. Si oui
1- A) Comment vous avez contacte avec les exportateurs Turques
a) Par la visite de I'exportateur
b) Par votre initiative
i- Par correspondance
ii- Par la contacte directe
iii- Autres
B) Comment vous avez contacte avec les exportateurs
etrangeres
i- Par correspondance
ii- Par la contacte directe
iii- Autres
2- Quel sont les principales produits importes par votre entreprise
a) Vetement de dame
1-Jupe
2- Robe
3- Tailleur
4- Manteau
5- Jaquett
6- Pantalon
7- Gilet
b) Vetement d'homme
1- Pantalon
2-Veste
3- Manteau
4- Gilet
5- Autres
3- Prix
FOB
CIF
Marge de I'import.
Marge de detain.
Marge de grossis.
Total
1 2 3
4 5 6 7 8
9
10
11
12
4- a) Quels sent les echecs de votre importation dela Turquie
(Qualite etc)
b) Quels sent les points d'inconvenant de votre importation
5- Quels sent les moyens de transportation que vous utilisez pendant
I'importation
Quel sent les problems relatives a ce'sujet
6- Quel sent les instruments de paiement
a) Avec les exportateurs Turques
b) Avec les exportateurs etrangeres
7- Quels sent les effets qui peuvent influenceor les prix de vetement
en cuir
8- Est-ce qu'ilya une restriction pour importation que vous faites de
la Turquie.
Quotas; paiement superieur, regulation
9- Quels sent les points qui peuvent influencer vos decisions
d'importation
10- A) Quels son les points principales qui vous fait choisir la
confection Turque.
B) Quels sont les points principales qui vous fait choisir la
confection entrangere
11- Quel est le temps favorable de se mettre en contact avec
I'exportateur
a) D'apres le type de votre entreprise
b) D'apres la demande saisonal du confection de
vetement encuir
12- Quels sont les principaux themes publicitaires pour la confection
du vetement en cuir
13- Utilisez-vous un moyen de publicite. Si oui precisez
- Exposition
-TV
- Autres
14- Participez-vous au foire du vetemant en cuir. Si oui precisez
QUESTIONNAIRE GUIDE POUR UETUDE DE
MARCHE DU CONFECTION DE VETEMENTS EN CUİR.
1- Comment est le regime l'importations de vetement en cuir.
a) Libre
b) Autorise
c) Quotas
2- Les restrictions
a) D'apres le type de produit
b) D'apres le pays.
3- Comment est le regime douaniere.
a) Les applications generales
b) Le taux douaniere d'apres le type de produits
c) S'll ya une autre charge
4- Quels sont les principes de transfer de paiement de I'importation.
5- Y-at-il une application de commerce en transit ou re-exportation en
confection de vetement en cuir.
Si Oui. Precise de quel pays vers quels pays.
6- Pendant les trois dernieres annees quel est I'importation du
confection de vetement en cuir d'apres NDB.
GÖRÜŞMELERDE ESAS ALINAN SORU KAĞIDI
EXPORTMARKTERHEBUNG FÜR LEDERBEKLEİDUNG
UMFRAGEFORMULAR
A. Allgemeines
1. Name der Firma
:
2. Von wem wird dieses
Formular ausgefüllt
:
3. Form der Firma
a) Produzent
b) Agentur
o) Kaufhauskette
d) Grosshaendler
e) Importeur
f) Butike
4. Aus welchen Laendern und mit welchen Transport mittein
importieren Sie Lederbekleidung?
5. Aberwiegend aus weichem Ursprungsland sind die Waren, die auf
dem Lederbekleidungsmarkt nachgefragt werden?
6. In welcher Richtung ist die Neigung der Konsumenten
a) Inlaendische Ware
b) Importware
(aus weichem Land?)
c) Modische Besonderheiten wie z.B. Farbe
d) Hochwertige und teure Ware
e) Mittelwertige Ware
f) Billige Ware
7. Wie Können Sie die Konsumenten uberwiegend einordnen?
- Einkommensgruppe
a) Hohes Einkommen
b) Mittleres Einkommen
c) Niedriges Einkommen
- Geschlecht
a) Frau
b) Mann
- Alter
a) (20-30) b) (30-40)
c) (40-50) d) (höher als 50)
8.1st die Nachfrage von der Zahreszeit abhaengig?
9. In welchen Punkten besitzen Ihre Importwaren Vor-oder
Nachteile?
B. Haber Sie aus der Türkei Lederbekleidung importiert?
Wenn (ja) :
1. Wie haben Sie die betreffenden Exportfirma zuerst
kennengelernt?
2. Welche Warensorten importieren Sie, seit wann?
Welche Warengruppe beziehen Sie uberwiegend?
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
Damenrock
Jacke
Hose
Mont
Kaban
Kleid
Anzug
Sonstige
3. Die Verkaufspreise im Einzelhandel (fur die oben bezeichneten
Warengruppen)
a)
b)
c)
d)
e)
0
g)
4. Gibt es Punkte, womit Sie bei den von Ihnen aus der Türkei
bezogenen Waren unzufrieden sind?
Wenn ja welche.
5. Weche Transportmittel benützen Sie beni Ihren Importen aus der
Türkei und haben Sie diesbezügiich irgendwelche Probleme?
6. Welche Zahlungsbedingungen werden uberwiegend vereinbart?
a) Mit den türkischen Exporteuren
- Zahlungsform
- Zahlungsdauer
b) Mit Exporteuron aus anderen Laendern
- Zahlungsform
- Zahlungsdauer
7. Welche Faktören beeinflussen auf dem Markt den Einzelhandelspreis?
8. Gibt es irgendwelche Kontingentierung oder Abgaben bei den
Importen aus der Türkei
9. Welche Faktoren beeinflussen Ihre Importentscheidungen?
10. İn welcher Zahreszeit sollte der Exporteur von Lederbekleidung
am besten sich mit Ihnen in Verbindung setzen?
11. Betaetigen Sie irgend welche Werbeaktivitaeten für Ihre Waren?