Gebruik SYSTRAN Dictionary Manager (SDM)
Transcription
Gebruik SYSTRAN Dictionary Manager (SDM)
Copyright Copyright ® 1968-2004 SYSTRAN Software, Inc. All Rights Reserved. Information in this document is subject to change without notice. The software described in this document is furnished under a license agreement or a nondisclosure agreement. The software may be used or copied only in accordance with the terms of those agreements. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted by any means, electronic or mechanical, including photocopying and recording, for any purchaser's personal use without the written permission of SYSTRAN Software, Inc. SYSTRAN Software, Inc. 9333 Genesee Avenue Plaza Level, Suite PL1 San Diego, CA 92121 USA SYSTRAN SA 1 Parvis de La Défense - La Grande Arche 92044, Paris La Défense Cedex FRANCE Trademarks SYSTRAN Professional Premium, SYSTRAN Professional Standard, SYSTRAN Personal, SYSTRAN Toolbar, SYSTRAN Translation Project Manager, SYSTRAN Dictionary Manager, SYSTRAN MultiTranslate Utility, and SYSTRAN Clipboard Taskbar are registered trademarks of SYSTRAN Software, Inc. Microsoft® is a registered trademark, and Windows is a trademark of Microsoft Corporation. ScanSoft® OCR © 1994-2002 ScanSoft, Inc. All rights reserved. Other brands and their products are trademarks or registered trademarks of their respective holders and should be noted as such. Handleiding SYSTRAN 5.0 3 INHOUD Deel I: Inleiding Hoofdstuk 1: Gebruik van deze handleiding . . . . . . . . . . . 7 Gebruik van deze gebruiksaanwijzing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 Welke hoofdstukken zijn bedoeld voor welk type gebruikers . . . . . .8 Conventies in deze handleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Gebruik van deze gebruiksaanwijzing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 Hoofdstuk 2: Overzicht SYSTRAN 5.0 . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Overzicht SYSTRAN 5.0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Korte opsomming van de activiteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 Korte rondleiding langs de SYSTRAN 5.0-toepassingen . . . . . . . . .15 Gemeenschappelijke componenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 Gebruik van het werkvenster STPM en SMTU . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 Deel II: SYSTRAN Gebruikerstools Hoofdstuk 3: Gebruik van de Plugin voor Internet Explorer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Gebruik van de Plugin voor Internet Explorer . . . . . . . 40 De Internet-plugin weergeven of verbergen . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 Begrijpen hoe de Plugin voor Internet Explorer werkt. . . . . . . . . . .40 Gebruik van de Plugin voor Internet Explorer . . . . . . . . . . . . . . . . . .41 Vlotte navigatieopties bepalen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 Vertalingen aanpassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 Hoofdstuk 4: Gebruik van de plugins voor Microsoft Office . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Gebruik van de plugins voor Microsoft Office . . . . . . . . 46 Documenten, presentaties en werkbladen vertalen . . . . . . . . . . . . .47 Geselecteerde tekstdelen vertalen in Microsoft Word . . . . . . . . . . .48 De functie uitgebreid aligneren gebruiken in Word . . . . . . . . . . . . .49 Een e-mail vertalen in Microsoft Outlook. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51 Vertalingen aanpassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53 Handleiding SYSTRAN 5.0 Hoofdstuk 5: Gebruik van de SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT). . . . . . . . . . . . . . . 55 SCT opstarten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57 SCT gebruiken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57 Opties Clipboard Translator selecteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58 Vertalingen aanpassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59 Hoofdstuk 6: PDF-documenten vertalen . . . . . . . . . . . . . 61 Deel III: SYSTRAN Expert Tools Hoofdstuk 7: Gebruik van SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Bestanden, webpagina's en projecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65 STPM opstarten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66 STPM gebruiken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68 Een bestand of een webpagina importeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68 Bestanden en webpagina's vertalen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71 Vertalingen verbeteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72 Allerhande STPM-activiteiten uitvoeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83 Hoofdstuk 8: SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU) . . 94 Batchbestanden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95 SMTU opstarten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96 SMTU gebruiken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98 Een batchbestand openen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98 Bestanden, mappen en webpagina's toevoegen . . . . . . . . . . . . . . .100 Items ordenen in het batchbestand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .103 De inhoud van een batchbestand vertalen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104 Vertalingen aanpassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105 Allerhande SMTU-activiteiten uitvoeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107 Hoofdstuk 9: Gebruik SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Overzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .116 SDM opstarten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117 Een Dictionary of een Translation Memory beheren. . . . . . . . . . . .119 Met User Dictionary-gegevens werken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .130 4 Handleiding SYSTRAN 5.0 Met woordenboeken werken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .146 Intuitive coding gebruiken om kwaliteitsvolle Dictionaries op te bouwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .149 Deel IV: Bijlagen Bijlage A: Referentiehandboek inzake menu's, commando's en werkbalken . . . . . . . . . . . . . . 155 SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) . . . . . . . . . . . . . . .156 SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .164 SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .168 SYSTRAN Server-commando's . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .174 Bijlage B: Een Engelse tekst voorbereiden voor MT . . 175 Algemene principes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .176 Grammaticale schrijfregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .176 Punctuatieregels naleven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .179 Lexicale ambiguïteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .181 Formattering en typografische problemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . .183 Do-Not-Translate-tags (DNT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .183 Bijlage C: Vertaalvoorbeelden gebiedende wijs. . . . . . 184 Vertaalvoorbeelden gebiedende wijs . . . . . . . . . . . . . 185 Engels naar Frans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .185 Engels naar Duits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .185 Engels naar Italiaans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .185 Engels naar Portugees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .186 Engels naar Spaans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .186 Bijlage D: Bestanden importeren en exporteren. . . . . 187 Geformatteerde tekstbestanden importeren. . . . . . . . . . . . . . . . . .188 Microsoft Excel-bestanden importeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .190 Bestanden exporteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .191 Woordenlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 5 6 Deel I: Inleiding Inhoud • Hoofdstuk 1, Gebruik van deze handleiding • Hoofdstuk 2, Overzicht SYSTRAN 5.0 Handleiding SYSTRAN 5.0 7 Hoofdstuk 1: Gebruik van deze handleiding 1 Gebruik van deze gebruiksaanwijzing 8 Welke hoofdstukken zijn bedoeld voor welk type gebruikers 8 Conventies in deze handleiding 9 Tips 9 Opmerkingen 9 Waarschuwingen 9 Namen van menu's, commando's en knoppen 9 Bestandsnamen en gegevens die u moet invoeren 9 Gebruik van deze gebruiksaanwijzing 10 Bladwijzers 10 De navigatiepijlen gebruiken 10 Handleiding SYSTRAN 5.0 8 Welkom Welkom bij SYSTRAN 5.0 - de beste vertaalsoftware op de markt. SYSTRAN 5.0 is een productenfamilie die een hele reeks functies en mogelijkheden biedt (voor een lijst van producten die tezamen SYSTRAN 5.0 vormen, zie Overzicht SYSTRAN 5.0 op pagina 12). Hoewel de functies kunnen verschillen, bieden alle SYSTRAN 5.0-producten intuïtieve vertaaltools waarmee u op efficiënte en doeltreffende wijze vertalingen kunt uitvoeren. Gebruik van deze gebruiksaanwijzing Deze gebruikswaanwijzing bevat alle informatie die u nodig heeft om SYSTRAN 5.0 te kunnen gebruiken. Deze werd van begin af aan ontworpen als een referentiehandboek en biedt snel toegang tot de informatie die u nodig heeft. Welke hoofdstukken zijn bedoeld voor welk type gebruikers Vermits SYSTRAN 5.0 zowel basisfuncties als geavanceerde functies bevat, is deze handleiding georganiseerd in verschillende delen die elk van deze componenten beschrijven. Tabel 1-1 identificeert de verschillende types van gebruikers en geeft aan welke hoofdstukken zij zouden moeten lezen. Tabel 1-1: Welke hoofdstukken zijn bedoeld voor welk type lezers Type gebruikers Hoofdstukken Hoofdstuk 1, Gebruik van deze handleiding Hoofdstuk 2, Overzicht SYSTRAN 5.0 Toevallige gebruiker Internet Explorergebruiker Microsoft Officegebruiker PDFgebruiker Geavanceerde gebruiker ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ Hoofdstuk 3, Gebruik van de Plu- ✓ gin voor Internet Explorer Hoofdstuk 4, Gebruik van de plugins voor Microsoft Office Hoofdstuk 5, Gebruik van de SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT) Hoofdstuk 6, PDF-documenten vertalen ✓ ✓ Hoofdstuk 7, Gebruik van SYSTRAN Translation Project Man- ✓ ager (STPM) Hoofdstuk 8, SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU) ✓ Handleiding SYSTRAN 5.0 9 Tabel 1-1: Welke hoofdstukken zijn bedoeld voor welk type lezers Type gebruikers Hoofdstukken Toevallige gebruiker Internet Explorergebruiker Microsoft Officegebruiker PDFgebruiker Geavanceerde gebruiker Hoofdstuk 9, Gebruik SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) ✓ Conventies in deze handleiding De volgende conventies worden in deze handleiding gebruikt. Tips Een tip biedt nuttige informatie. Het volgende pictogram wordt gebruikt om tips aan te geven. Een tip biedt nuttige informatie. Opmerkingen Een opmerking is informatie die bijzondere aandacht verdient. Het volgende pictogram zal worden gebruikt om opmerkingen aan te geven. Een opmerking is informatie die bijzondere aandacht verdient. Waarschuwingen Een waarschuwing bevat informatie die, als deze niet wordt opgevolgd, schade kan veroorzaken aan de toepassing of aan kritieke bestanden in de toepassing of op de pc van de gebruiker. Het volgende pictogram verwijst naar een waarschuwing. Een waarschuwing bevat informatie die, als deze niet wordt opgevolgd, schade kan veroorzaken aan de toepassing of aan kritieke bestanden in de toepassing of op de pc van de gebruiker. Namen van menu's, commando's en knoppen De namen van menu's, commando's en knoppen op de werkbalk worden weergegeven in een Helvetica Bold Condensed-lettertype. Bestandsnamen en gegevens die u moet invoeren Bestandsnamen en gegevens die u invoert worden weergegeven in een Courier-lettertype. Handleiding SYSTRAN 5.0 10 Gebruik van deze gebruiksaanwijzing Deze gebruiksaanwijzing werd speciaal ontworpen om het u gemakkelijk te maken door de pagina's te bladeren en de informatie te vinden waarnaar u op zoek bent. Bladwijzers De inhoud van deze gebruiksaanwijzing wordt als bladwijzers aangegeven in het linkervenster van het scherm. Om de verdere onderverdeling te bekijken, klikt u op het pusteken naast een hoofditem. Het hoofditem wordt uitgevouwen en toont de verdere onderverdeling. Elke bladwijzer is een hyperlink naar het betreffende hoofdstuk van deze gebruiksaanwijzing. Om de inhoud ervan te bekijken, klikt u op de bladwijzer. Terwijl u de inhoud bekijkt in het documentvenster, wordt de bladwijzer van de betreffende inhoud in het bladwijzervenster gemarkeerd om aan te geven waar u zich in het document bevindt. De navigatiepijlen gebruiken De navigatiepijlen laten toe te bladeren naar de Volgende pagina ( ) en de Vorige pagina ( ). Op deze manier kunt u pagina per pagina bladeren. U kunt door het document bladeren met behulp van de navigatiepijlen: Eerste pagina, Vorige pagina, Volgende pagina en laatste pagina van de Acrobat-werkbalk. Handleiding SYSTRAN 5.0 11 Hoofdstuk 2: 2 Overzicht SYSTRAN 5.0 Korte opsomming van de activiteiten 14 Korte rondleiding langs de SYSTRAN 5.0-toepassingen 15 Plugin voor Internet Explorer 15 SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT) 15 Plugins voor Microsoft Office 15 PDF-vertalingen 16 SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) 17 SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) 19 SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU) 21 Gemeenschappelijke componenten 21 De SYSTRAN-werkbalk 21 Gebruik van de vervolgkeuzelijst Brontaal 23 Gebruik van de vervolgkeuzelijst Doeltaal 24 Gebruik van de knop Vertalen 24 Gebruik van de knop Vertaalopties 24 Gebruik van de knop Dictionaries 29 Gebruik van de knop Herzien 34 Gebruik van het werkvenster STPM en SMTU 36 Handleiding SYSTRAN 5.0 12 OVERZICHT SYSTRAN 5.0 SYSTRAN 5.0 bestaat uit de volgende producten: • SYSTRAN Professional Premium™ • SYSTRAN Personal™ • SYSTRAN Professional Standard™ • SYSTRAN Web Translator™ • SYSTRAN Office Translator™ • SYSTRAN PDF Translator™ SYSTRAN 5.0, ons sterproduct, ondersteunt alle componenten en functionaliteiten van de grafische gebruikersinterface (GUI). De andere producten ondersteunen een aantal GUI-componenten en functionaliteiten die beschikbaar zijn in SYSTRAN 5.0. Tabel 2-1 biedt een overzicht van de GUI-componenten die door alle SYSTRAN 5.0-producten worden ondersteund. Aan het begin van elk hoofdstuk wordt aangegeven welke van de SYSTRAN 5.0producten de functionaliteit, die in dit hoofdstuk wordt besproken, ondersteunen. SYSTRAN Professional Standard SYSTRAN Professional Premium SYSTRAN Office Translator SYSTRAN Personal SYSTRAN Web Translator Functionaliteit SYSTRAN PDF Translator Tabel 2-1: Samenvatting van de GUI-componenten die worden ondersteund door SYSTRAN 5.0-producten ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ Geavan- Expert GUI-componenten Vertaling van PDFdocumenten SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT) Plugin voor Internet Explorer Plugin voor Microsoft Word Plugin voor Microsoft Outlook Plugin voor Microsoft PowerPoint Plugin voor Microsoft Excel SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ceerd Handleiding SYSTRAN 5.0 13 SYSTRAN Office Translator SYSTRAN Professional Standard SYSTRAN Professional Premium SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) SYSTRAN Personal SYSTRAN Web Translator Functionaliteit SYSTRAN PDF Translator Tabel 2-1: Samenvatting van de GUI-componenten die worden ondersteund door SYSTRAN 5.0-producten (Vervolg) Basis Basis Geavan- Expert ceerd ✔ SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU) Functionaliteit ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ woordenboeken Vertaling verbeteren ✔ ✔ ✔ ✔ Vertaling aanpassen UD UD UD UD Taalherkenning Vertaalopties Updates van ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ TM ND Terminologie-extract Alleen NFW ✔ Toegang tot SYSTRAN Online Dictionaries Bijkomende gespecialiseerde terminologie Documentgrootte ✔ 5 pagina's Grootte UD Naam UD Type UD Grootte ND Grootte TM Aantal UDs die kunnen worden geopend Aantal TMs die kunnen worden geopend Aantal NDs die kunnen worden geopend ✔ ✔ NA Beperkingen Geen 2 pagina's Geen beperking voor IE 100 Vast 5 pagina's Geen beperking voor IE 500 Vast Geen Geen 2,000 Aanpas- 20,000 Aanpas- Tweetalig Tweetalig baar Tweetalig 1 1 10 baar Meertalig 20,000 40,000 10 NA 10 10 Handleiding SYSTRAN 5.0 14 Korte opsomming van de activiteiten Tabel 2-2 biedt een samenvatting van de basisactiviteiten die u kunt uitvoeren bij gebruik van SYSTRAN 5.0. Tabel 2-2: Korte opsomming van de activiteiten Om ... Gebruikt u ... Op het web te surfen in uw moedertaal, of naar SYSTRAN plugin voor Internet Explorer webpagina's te sur fen en deze te vertalen Microsoft Word-documenten te vertalen SYSTRAN plugin voor Microsoft Word Microsoft Excel-rekenbladen te vertalen SYSTRAN plugin voor Microsoft Excel Microsoft PowerPoint-presentaties te vertalen SYSTRAN plugin voor Microsoft Powerpoint Een e-mail te vertalen in Microsoft Outlook SYSTRAN plugin voor Microsoft Outlook Om het even welke tekst te vertalen SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT) PDF-bestanden te vertalen SYSTRAN Translation Project Manager (STPM), SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU), SYSTRAN plugin voor Microsoft Word, SYSTRAN plugin voor Internet Explorer Bron- en doel- DOC-, RTF-, TXT-, HTML-, XHTML- SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) en PDF-bestanden en webpagina's te vergelijken, te reviseren en bij te werken Vertaaltaken te definiëren voor een aantal SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU) documenten en geplande vertaalopdrachten in achtergrond (batch) uit te voeren Aangepaste woordenboeken aan te maken op SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) basis van de terminologie van uw bedrijf of uw industrietak Bedrijfsspecifieke terminologie in vertalingen op SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) te nemen Translation Memories aan te maken en te SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) gebruiken Normalization Dictionaries aan te maken SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) Terminologie uit documenten te halen om SYSTRAN Translation Project Manager (STPM), aangepaste woordenboeken aan te maken SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU), SYSTRAN plugin voor Microsoft Office, SYSTRAN plugin voor Internet Explorer Handleiding SYSTRAN 5.0 Korte rondleiding langs de SYSTRAN 5.0-toepassingen De volgende paragrafen bieden een korte rondleiding van de toepassingen beschikbaar in SYSTRAN 5.0. Elke paragraaf begint met een lijst van SYSTRAN-producten die de toepassing ondersteunen. Plugin voor Internet Explorer • SYSTRAN Web Translator • SYSTRAN Personal • SYSTRAN Office Translator • SYSTRAN Professional Standard • SYSTRAN Professional Premium Met de plugin voor Internet Explorer kunt u door webpagina's bladeren in uw eigen moedertaal en kunt u deze pagina's vertalen. Als deze pagina is vertaald, vertaalt de “vlotte navigatie” van deze plugin automatisch alle pagina's die gelinkt zijn aan de vertaalde pagina. Deze biedt eveneens een functionaliteit “vlotte navigatie” die automatisch alle webpagina's vertaalt die gelinkt zijn aan de pagina die werd vertaald. Wanneer u op één van deze links klikt, verschijnt de gekoppelde pagina in de doeltaal die u heeft geselecteerd. Voor bijkomende informatie, zie Hoofdstuk 3, Gebruik van de Plugin voor Internet Explorer. SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT) • SYSTRAN Personal • SYSTRAN Professional Standard • SYSTRAN Professional Premium De SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT) biedt een snelle en een gemakkelijke manier om elke tekst, die naar het Windows-klembord werd gekopieerd, te vertalen. Als de tekst naar het Windows-klembord werd gekopieerd, kunt u op de knop Vertalen klikken in de werkbalk om de tekst in het klembord te vertalen. U kunt vervolgens de vertaalde tekst van het klembord naar uw toepassing kopiëren. U gebruikt gewoon de tools die u normaal gebruikt om tekst te plakken in het doelprogramma. Naast het vertalen van teksten, behoudt SCT zoveel mogelijk de documentopmaak. Voor extra gebruiksvriendelijkheid biedt SCT een optie Actief klembord die de tekst automatisch vertaalt wanneer de tekst naar het klembord wordt gekopieerd, zonder dat u op de knop Vertalen moet klikken. Hierdoor kunt u tekst vertalen zonder één keer op de muis te moeten klikken. Voor bijkomende informatie, zie Hoofdstuk 5, Gebruik van de SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT). Plugins voor Microsoft Office • SYSTRAN PDF Translator (alleen Microsoft Word) • SYSTRAN Office Translator • SYSTRAN Professional Standard • SYSTRAN Professional Premium 15 Handleiding SYSTRAN 5.0 SYSTRAN 5.0 ondersteunt de volgende plugins voor Microsoft Office 2003, XP en 2000. • Plugin voor Microsoft Word Laat toe om het volledige document of de geselecteerde tekst in een document te vertalen. Als u een geselecteerde tekst vertaalt, kan de vertaalde (doel-) tekst aan het document worden toegevoegd of de originele (bron-) tekst vervangen. De plugin voor Microsoft Word wordt eveneens gebruikt om PDF-bestanden te vertalen (zie Hoofdstuk 4, Gebruik van de plugins voor Microsoft Office). • Plugin voor Microsoft PowerPoint Laat toe om een volledige presentatie of de geselecteerde tekst in een presentatie te vertalen. Als u een geselecteerde tekst vertaalt, kan de doeltekst aan de presentatie worden toegevoegd of de brontekst vervangen. • Plugin voor Microsoft Excel Laat toe om een volledig Excel-rekenblad te vertalen. • Plugin voor Microsoft Outlook Laat toe om e-mail te vertalen. Wanneer u e-mail vertaalt, verschijnen brontekst en doeltekst elk afzonderlijk in de e-mail, van elkaar gescheiden door een banner. De plugins zijn in deze Microsoft-toepassingen opgenomen als werkbalken. Dit geeft als resultaat dat u vertalingen kunt uitvoeren zonder deze Microsoft Office-toepassingen te verlaten. De plugins behouden de opmaak van het document, het rekenblad of de presentatie die wordt vertaald. De plugin voor Microsoft Word biedt de volgende extra functionaliteiten: • U kunt het originele (bron-) document en het vertaalde (doel-) document naast elkaar op het scherm weergeven entussen beide documenten wisselen. • U kunt de alignering gebruiken om de tekst in het ene document te markeren, u ziet dan het overeenkomstige tekstdeel gemarkeerd in het andere document. Voor bijkomende informatie, zie Hoofdstuk 4, Gebruik van de plugins voor Microsoft Office. Deze plugins werken ook, zij het beperkt, bij Microsoft Office 97. Deze beperkingen zijn aangegeven in Geselecteerde tekstdelen vertalen in Microsoft Word op pagina 48 en De functie uitgebreid aligneren gebruiken in Word op pagina 49. PDF-vertalingen • SYSTRAN PDF Translator • SYSTRAN Professional Standard • SYSTRAN Professional Premium SYSTRAN 5.0 ondersteunt de vertaling van Portable Document Format-documenten (PDF). Voor bijkomende informatie, zie Hoofdstuk 6, PDF-documenten vertalen. 16 Handleiding SYSTRAN 5.0 SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) • SYSTRAN Professional Standard: Geavanceerd • SYSTRAN Professional Premium: Expert Met SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) kunt u uw vertalingen verwerken, bewerken en verbeteren. De toepassing ondersteunt DOC-, RTF-, TXT-, HTML-, XHTML- en PDF-documenten en behoudt de paginaopmaak. Ook bestanden in TMX-formaat worden ondersteund, maar de opmaak ervan wordt niet behouden (om de opmaak van deze bestanden te behouden, moet u SMTU gebruiken, zie beschrijving hieronder). Met STPM kunt u on-linedocumenten openen door het webadres (of de URL) in te voeren. Als het document of de webpagina is geopend, kunt u het vertalen. U kunt dan de functionaliteit alignering van STPM gebruiken om de originele (bron-) en vertaalde (doel-) documenten of webpagina's naast elkaar te bekijken en met elkaar te vergelijken. STPM biedt ook taalkundige mogelijkheden om vertalingen te verbeteren. Deze mogelijkheden omvatten: • Definiëren van Do Not Translate-blokken (een reeks woorden of paragrafen die niet moeten worden vertaald). • Bepalen van vertaalopties die beantwoorden aan uw verwachtingen. Voorbeelden omvatten aanduidingen wanneer alternatieve betekenissen in het SYSTRAN-hoofdwoordenboek moeten worden weergegeven en of woorden en zinnen met hoofdletters moeten blijven staan. • Terminologieherziening, uitvoering van bronanalyses, herzien van de vertaling en bekijken van alternatieve vertalingen. • Door gebruik te maken van Translation Memory kunt u suggesties van zinnen opvragen die exact dezelfde zijn of lichtjes verschillen van deze in eerdere vertalingen. • Mogelijkheden om de brontekst taalkundig te verbeteren laten toe informatie toe te voegen om misverstanden te vermijden en de vertalingen te verbeteren. In de zin Contact SYSTRAN, bijvoorbeeld kan het woord “contact” worden geanalyseerd als zelfstandig naamwoord of als werkwoord. Door deze mogelijkheden te gebruiken, kunt u de vertaling verplichten om het woord “contact” als werkwoord te beschouwen. • De mogelijkheid om met SDM te interageren en een User Dictionary op te bouwen en te valideren vertrekkende van STPM. Via STPM kunt u eveneens reageren in de vertaling door “aanmerkingen Keuze van de gebruiker” toe te voegen zoals Do Not Translate (DNT - niet vertalen), bronanalyse, en de keuze van alternatieve betekenissen. Dit biedt eveneens bewerkings- en opmaaktools om het uitzicht van bron- en doeldocumenten of webpagina's te veranderen. STPM bestaat in twee versies: • een geavanceerde versie die wordt ondersteund door SYSTRAN Professional Standard. • een expertversie die wordt ondersteund door SYSTRAN Professional Premium. Tabel 2-3 toont de functionaliteiten die worden ondersteund door de geavanceerde en de expertversie van STPM. Voor bijkomende informatie over STPM, zie Hoofdstuk 7, Gebruik van SYSTRAN Translation Project Manager (STPM). 17 Handleiding SYSTRAN 5.0 18 Tabel 2-3: STPM omvat Functionaliteit Alignering naast elkaar Omschrijving Naast elkaar vergelijking en alignering van Geavanceerd Expert ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ brondocument en vertaald document. SDM-interactie Interactie met SDM om een User Dictionary op te bouwen en te valideren vertrekkende van STPM. DNT-definitie Definitie van Do Not Translate-blokken (DNT - niet vertalen). TXT-, RTF-, DOC- en Import van TXT-, RTF-, DOC- en HTML-docu- HTML-bestanden menten (HTML-documenten konden niet worden importeren geïmporteerd met SYSTRAN versie 4). On-linedocument- Kan een on-linedocument openen als het weba- ondersteuning dres (URL) wordt verstrekt. HTML-bewerken HTML-editeer- en formatteringsmogelijkheden TMX-bestanden Import en export van TMX-bestanden (pagina- importeren/export- opmaak wordt niet behouden, als de opmaak eren behouden moet blijven, moet u SMTU ✔ gebruiken). Tool Vertaling herzien Het tool Vertaling herzien (nabewerking) en de ✔ interactie met SYSTRAN Translation Memory (nabewerkte zinnen zijn kandidaat voor integratie in Translation Memory). Taalkundige verrijking De taalkundige verrijking van de brontekst voegt van de brontekst informatie toe om de vertalingen te verbeteren. Voor interpretatie vatbare termen in de tekst kunnen bijvoorbeeld in een bepaalde categorie worden gedwongen. Een voorbeeld hiervan is het woord contact in de zin contact SYSTRAN, contact kan worden geanalyseerd als een zelfstandig naamwoord of een werkwoord. ✔ Handleiding SYSTRAN 5.0 19 SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) • SYSTRAN Personal: Basis • SYSTRAN Office Translator: Basis • SYSTRAN Professional Standard: Geavanceerd • SYSTRAN Professional Premium: Expert Met de SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) kunt u User Dictionaries (UDs - Gebruikerswoordenboeken), Translation Memories (TMs - Vertaalgeheugens) en Normalization Dictionaries (NDs - Normalisatiewoordenboeken) opbouwen, aanmaken en onderhouden. Deze woordenboeken worden gebruikt in de andere SYSTRAN 5.0-toepassingen om uw vertalingen te personaliseren. SDM bestaat in drie versies: • Een basisversie, ondersteund door SYSTRAN Personal en SYSTRAN Office Translator. • Een geavanceerde versie die wordt ondersteund door SYSTRAN Professional Standard. • Een expertversie die wordt ondersteund door SYSTRAN Professional Premium. Tabel 2-4 toont de functionaliteiten die worden ondersteund door de basis-, de geavanceerde en de expertversie van SDM. Voor bijkomende informatie, zie Gebruik SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) op pagina 115. Tabel 2-4: SDM-functionaliteiten Functionaliteit Omschrijving Verbeterde Intuïtieve Biedt betere analyses van gewone codering invoergegevens (zonder taalkundige Basis Geavanceerd Expert ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ aanwijzingen). Ondersteunt eveneens speciale karakters en biedt expert woordenboekcodering (alleen via aanwijzingen, geen Wizard). Codering van de De software analyseert en codeert betrouwbaarheids- automatisch een invoer. Een lage indicator betrouwbaarheid betekent niet dat de invoer onjuist is, maar dat de kans groter is dat deze onjuist is in vergelijking met een invoer met een hogere betrouwbaarheid. Woordenboeken Laat toe om de woordenboeken op afdrukken papier af te drukken. UD-formaat Converteert de User Dictionaries van SYSTRAN versie 4 naar versie 5. Verbeterde Laat toe te zoeken in plaatselijke zoekfuncties in UD woordenboeken en in SYSTRAN Online User Dictionaries te zoeken, te bladeren en deze te downloaden. Handleiding SYSTRAN 5.0 20 Tabel 2-4: SDM-functionaliteiten (Vervolg) Functionaliteit Omschrijving Meertalige Maakt het gemakkelijk om meertalige woordenboekeditor woordenboeken aan te maken. Importeren/export- Importeert/exporteert tekst en eren Microsoft Excel-woordenboeken. Domeindefinitie Ondersteunt de voorgedefinieerde Basis Geavanceerd Expert ✔ ✔ ✔ domeinen van SYSTRAN en door de gebruiker gedefinieerde domeinen. Wizard expertcodering Laat toe om de SYSTRAN-analyse van ✔ de ingevoerde gegevens te bekijken en te wijzigen voor een optimaal gebruik en dekking van het woordenboek. Omgekeerde UDs hadden vroeger slechts één woordenboeken brontaal en meerdere doeltalen. ✔ Nu is het mogelijk om meerdere brontalen te definiëren voor UDs. Invoerdetectie Identificeert dubbels in woorden- ontdubbelen boeken en biedt deze aan ter herzien- ✔ ing. Ondersteuning voor Twee nieuwe UD-formaten die in het Translation Memory en vertaalproces kunnen worden Normalization geïntegreerd om de vertalingen aan te Dictionaries passen en te verbeteren. Translation Memories Laat toe om Trados-bestanden importeren/export- (TMX-geformatteerd) te importeren en eren naar het TMX-for- te exporteren. ✔ ✔ maat Entiteitcodering Laat toe “variabelen” te definiëren en te gebruiken in uw woordenboekgegevens (zoals “een IP-adres” of een “versienummer”. Geleverd met voorgedefinieerde entiteiten. ✔ Handleiding SYSTRAN 5.0 SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU) • SYSTRAN Professional Premium SYSTRAN Multitranslate Utility (SMTU) is ontworpen voor gebruikers die veel vertalingen uitvoeren. Met SMTU kunt u documenten in groepen (of “batches”) opnemen en ze in een handeling vertalen. U kunt afzonderlijke documenten aan batches toevoegen of volledige mappen. Om de vertalingen te optimaliseren kunt u via SMTU algemene en documentafhankelijke vertaalopties vastleggen. De toepassing ondersteunt eveneens terminologie-extract goedgekeurd voor alle documenten. SMTU ondersteunt TXT-, RTF-, DOC-, HTML-, XHTML-, PPT-, XLS- en PDF-documenten, maar ook TMX-geformatteerde bestanden. Via SMTU kunt u webdocumenten vertalen door de URL van de webpagina aan te geven. SMTU bezit een “Web-crawler” waardoor u de inhoud van een website kunt inlezen en vertalen. Voor de gebruikers die liever werken met command-line interfaces (CLIs - een interface die gebruik maakt van een commandolijn), voorziet SMTU CLI om het vertaalproces te automatiseren. Voor bijkomende informatie, zie Hoofdstuk 8, SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU). Gemeenschappelijke componenten Voor een grotere gebruiksvriendelijkheid delen de verschillende toepassingen van SYSTRAN 5.0 gemeenschappelijke componenten. De volgende secties beschrijven deze gemeenschappelijke componenten. De SYSTRAN-werkbalk De SYSTRAN-werkbalk is gemeenschappelijk voor alle SYSTRAN 5.0-toepassingen. U gebruikt de werkbalk om te vertalen van een originele (of “bron-”) taal naar een andere taal (of “doeltaal”). De SYSTRANwerkbalk bevat eveneens knoppen die u kunt gebruiken om uw vertaling te wijzigen. Vermits de toepassingen in SYSTRAN 5.0 verschillende mogelijkheden en functionaliteiten bieden, kunnen deze knoppen binnen de verschillende toepassingen verschillen. Figuur 2-1 toont de SYSTRAN-werkbalk en de voorgestelde volgorde waarin u de componenten, die erop staan vermeld, kunt gebruiken. De werkbalkknoppen zijn voorzien van contextgevoelige hulp. Als u de muisaanwijzer op een knop zet, biedt deze hulp meer informatie over de functie van deze knop. 21 Handleiding SYSTRAN 5.0 3 & 5. Knop Vertalen 22 4a. Knop Vertaalopties 4b. Knop Dictionary 4c. Knop Herzien 4d. Knop Zoeken en markeren 1. Vervolgkeuzelijst Brontaal 2. Vervolgkeuzelijst Doeltaal 4e. De toepassingsspecifieke knoppen verschijnen hier Figuur 2-1: De SYSTRAN-werkbalk In de Microsoft Office-plugins worden de bron- en doeltalen geselecteerd uit één vervolgkeuzelijst (zie Hoofdstuk 4, Gebruik van de plugins voor Microsoft Office). Onderstaande procedure biedt een algemene beschrijving van de manier waarop de SYSTRAN-werkbalk moet worden gebruikt: 1. Kies een brontaal uit de linkervervolgkeuzelijst of gebruik Automatisch herkennen zodat SYSTRAN 5.0 automatisch de taal voor u kan instellen. 2. Selecteer de doeltaal uit de rechtervervolgkeuzelijst. 3. Klik op de knop Vertalen om de vertaling uit te voeren. 4. Optioneel: uw vertalingen verbeteren: a) Klik op de knop Vertaalopties om uw vertaalopties te selecteren. b) Klik op de knop Dictionary om de woordenboekopties vast te leggen. Zie Gebruik van de knop Dictionaries op pagina 29. c) Klik op de knop Herzien om het resultaat van uw vertaling te bekijken. Zie Gebruik van de knop Herzien op pagina 34. d) Klik op de knop Zoeken en markeren om woorden en uitdrukkingen op te zoeken en te markeren, zoals uitgehaalde terminologie, Not Found Words (niet gevonden woorden) en woorden met alternatieve betekenissen of die kunnen worden misbegrepen. Zie Zoeken en markeren op pagina 80. e) Gebruik de andere knoppen die afhankelijk zijn van de actieve SYSTRAN-toepassing (zie Tabel 2-5). Handleiding SYSTRAN 5.0 23 6. Als u stap 4 heeft uitgevoerd, klikt u opnieuw op de knop Vertalen om te bekijken of de vertaling werd verbeterd. Herhaal de stappen 4 en 5 zo dikwijls als nodig tot u de gewenste vertaling verkrijgt. Tabel 2-5: Toepassingsspecifieke knoppen Toepassing Naam knop Knop Omschrijving SCT Opties Clipboard Met deze knop kunt u de opties Actief klem- Translation bord en Ondersteuning over de toepassingen heen in- of uitschakelen. Plugin voor Opties Web Met deze knop kunt u vlotte navigatie- Internet Explorer Translator instellingen vastleggen. Bron/doel Met deze knop kunt u wisselen tussen bronen doelwebpagina's. Plugin voor Opties Word-plugin Met deze knop kunt u uitgebreide alignering Microsoft Word in- of uitschakelen. Plugin voor Opties Met deze knop kunt u de instellingen van de Microsoft Outlook-plugin banner wijzigen. Invoeropties Batch Met deze knop kunt u de invoeropties van Outlook SMTU een batch selecteren. Gebruik van de vervolgkeuzelijst Brontaal In de vervolgkeuzelijst Brontaal kunt u de originele taal (of “brontaal”) selecteren waaruit SYSTRAN 5.0 moet vertalen. De brontalen die in deze vervolgkeuzelijst beschikbaar zijn zijn afhankelijk van de talen die u heeft geïnstalleerd tijdens de installatieprocedure van SYSTRAN 5.0. Een van de keuzes in deze vervolgkeuzelijst is Automatisch herkennen. Met deze keuze zal de software de brontaal automatisch voor u bepalen. Automatisch herkennen is bijzonder interessant als u niet vertrouwd bent met de taal van een document, een rekenblad, een presentatie, een e-mail of een webpagina die u wenst te vertalen. De talen die automatisch worden herkend door Automatisch herkennen zijn: • • • • • • Arabisch Chinees Deens Nederlands Engels Farsi • • • • • • Frans Duits Grieks Italiaans Japans Koreaans • • • • • Russisch Spaans Zweeds Urdu Portugees SYSTRAN 5.0 maakt gebruik van een statistische methode om de brontalen automatisch te herkennen. Daarom kan het zijn dat de brontaal soms niet correct of soms helemaal niet wordt herkend. Bij STPM gebeurt Automatisch herkennen automatisch. Handleiding SYSTRAN 5.0 24 Gebruik van de vervolgkeuzelijst Doeltaal In de vervolgkeuzelijst Doeltaal selecteert u de doeltaal waarnaar SYSTRAN 5.0 moet vertalen. De doeltalen die in deze vervolgkeuzelijst beschikbaar zijn zijn afhankelijk van de talen die u heeft geïnstalleerd tijdens de installatieprocedure van SYSTRAN 5.0. en van de brontaal die u heeft ingesteld. Als u bijvoorbeeld Russisch heeft gekozen als brontaal, kunt u alleen Engels kiezen als doeltaal. Gebruik van de knop Vertalen Als u de doel- en de brontalen heeft geselecteerd, klikt u op de knop Vertalen ( ) om de vertaling uit te voeren. U kunt vervolgens de vertaling onderzoeken en, indien gewenst, aanpassen door gebruik te maken van de knoppen rechts van de vervolgkeuzelijst Doeltaal. Gebruik van de knop Vertaalopties Nadat u een vertaling heeft uitgevoerd, kunt u uw huidige vertaalopties bekijken en deze, indien nodig, aanpassen. Om toegang te krijgen tot de vertaalopties, klikt u op de knop Vertaalopties op de SYSTRANwerkbalk. Het venster Vertaalopties verschijnt met hierin de verschillende vertaalopties die u kunt instellen om de vertalingen te wijzigen. De opties die verschijnen kunnen verschillen in functie van de toepassing en van de gekozen bron- en doeltalen. Figuur 2-2 op pagina 25 biedt een voorbeeld van een venster Vertaalopties. Tabel 2-6 op pagina 26 beschrijft de instellingen die in het venster kunnen verschijnen. Vermits de Vertaalopties kunnen verschillen in functie van de toepassing en van de bron- en doeltalen, is het zeer goed mogelijk dat bepaalde opties in Tabel 2-6 op pagina 26 voor u niet beschikbaar zijn. Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 2-2: Voorbeeld van een venster Vertaalopties 25 Handleiding SYSTRAN 5.0 26 Tabel 2-6: Vertaalopties Optie Omschrijving Opmaak Banner instellen Alleen bij Microsoft Outlook-plugin Plaatst een banner tussen de originele e-mail en de vertaling. Standaard is dit: ------ Translated Message -----Om deze banner in te stellen, gebruikt u de keuze Opties in de werkbalk van de SYSTRAN-plugin voor Microsoft Outlook. Vertaalde boom Alleen bij Microsoft Outlook-plugin De hele boomstructuur in het tekstgedeelte van een e-mail vertalen of alleen het hoogste niveau. Ondersteuning document subtalen Bepaalt of alle sequenties die in de tekst zijn gemarkeerd als niet aanwezig in de brontaal, beschouwd worden als DNT. Tekstformattering behouden Bepaalt of de formattering, met inbegrip van het aantal spaties tussen de woorden, tijdens de vertaling wordt behouden. Definitie tekstparagraaf Bepaalt of de tekst doorloopt naar de volgende regel. Automatisch bepaalt automatisch of de tekstparagrafen doorlopen naar de volgende regel. Lijst DNT-lettertypes Voorkomt dat de aangeduide lettertypes worden vertaald. Lettertypes worden bepaald als een paar lettertypenamen, van elkaar gescheiden door een komma, een uitroepteken achter de komma geeft aan dat het lettertype geen DNT-lettertype is. Voorbeeld Times,!Wingdings bepaalt dat Times een DNTlettertype is en dat Wingdings een lettertype is dat moet worden vertaald. Standaard DNT-lettertypes zijn Symbol, Webdings, Wingdings en alle lettertypes van de \fnil,\ftech-familie. Lijst lettertype vervangen Bepaalt de vervanging van lettertypes: de waarde is de naam van het lettertype dat moet worden gebruikt om alle vertaalde woorden weer te geven. Deze optie is nuttig wanneer het bronlettertype de lettertekens van de doeltaal niet ondersteunt. Bronkarakterset Alleen SMTU: bepaalt de karakterset van het brondocument. Automatisch detecteert de bronkarakterset automatisch. Deze optie heeft geen gevolgen voor .docen .rtf-documenten. Handleiding SYSTRAN 5.0 27 Tabel 2-6: Vertaalopties (Vervolg) Optie Doelkarakterset Omschrijving SMTU: bepaalt de karakterset van het doeldocument. Automatisch detecteert de doelkarakterset automatisch in functie van de bronkarakterset en de vereisten van de doeltaal. Deze optie heeft geen gevolgen voor .doc- en .rtf-documenten. (Alleen beschikbaar bij SMTU) Transcriptie Deze optie laat de transcriptie toe van NFW in de doeltekst of maakt deze onmogelijk. Segmentatie karakterlijst Hiermee kunt u bepaalde karakters (of karaktersequenties) vastleggen die moeten worden beschouwd als zinsdeelsymbolen. In yahoo.fr, wordt bijvoorbeeld het karakter | gebruikt om zinnen van elkaar te scheiden. In andere contextgegevens echter is het best mogelijk dat hetzelfde karakter deze segmentatierol niet heeft. Taalopties Woorden met een hoofdletter Laat toe om woorden met een hoofdletter in het vertaal- niet vertalen proces te beschouwen als DNT. Adres niet vertalen Bepaalt of de adresherkenning en bescherming zijn geactiveerd. Spellingcontrole bron Bepaalt of de spellingcontrole tijdens de vertaling is geactiveerd. Lokalisatie Selecteert in de doeltaal of er landlokalisatie bestaat voor bepaalde talen (bijvoorbeeld Amerikaans/Brits Engels, Europees/Braziliaans Portugees en Vereenvoudigd/Traditioneel Chinees). Subbrontaal Bepaalt of de broncorpus traditioneel of vereenvoudigd is: Deze functie is nuttig bij de keuze van het transcriptiesysteem. Nieuwe Duitse spelling Schakelt de Duitse spelling in. Keuze van de gebiedende wijs Laat toe om een gebiedende wijs te selecteren die past bij de stijl van de tekst. De gebiedende wijs-opties zijn afhankelijk van de doeltaal. Handleiding SYSTRAN 5.0 28 Tabel 2-6: Vertaalopties (Vervolg) Optie Omschrijving Definitie persoonlijk voornaamwoord 1ste persoon enkelvoud - genus Bepaalt of de eerste persoonsvormen worden beschouwd als mannelijke of vrouwelijke uitdrukkingen. 2de persoon Genus Bepaalt of de tweede persoonsvormen worden beschouwd als mannelijke of vrouwelijke uitdrukkingen. Aantal Bepaalt of aantallen worden behandeld als uitdrukkingen in het enkelvoud of in het meervoud. Beleefd/informeel Bepaalt of een beleefde of een informele stijl wordt gebruikt in de vertaling. 1ste persoon meervoud - genus Bepaalt of de eerste persoonsvormen worden beschouwd als mannelijke of vrouwelijke uitdrukkingen. Indicatoren Alternatieve betekenissen weergeven Neemt de alternatieve betekenissen uit SYSTRAN of de User Dictionaries en geeft deze in de tekst weer. Alleen Internet Explorer plugin: Laat u toe om popups met alternatieve betekenissen weer te geven. Woorden met alternatieve betekenissen worden gemarkeerd en door de muisaanwijzer op het woord te plaatsen verschijnt de alternatieve betekenis in een popupvenster. Teller niet gevonden woorden Toont het aantal niet gevonden woorden in het document en laat u toe te selecteren hoe ze op het scherm moeten worden weergegeven. Teller User Dictionary Toont het aantal woordenboekmarkeringen in het document en laat u toe te selecteren hoe ze op het scherm moeten worden weergegeven. Teller Translation Memory Toont het aantal Translation Memory-markeringen in het document en laat u toe te selecteren hoe ze op het scherm moeten worden weergegeven. Varia Terminologie-extract Activeert het terminologie-extract. De terminologie wordt uitgebreid door NFW-extractie tijdens het vertalen en stelt gespecialiseerde terminologische uitdrukkingen voor. Handleiding SYSTRAN 5.0 29 Gebruik van de knop Dictionaries Via de knop Dictionaries ( ) kunt u SYSTRAN Dictionaries en User Dictionaries (UDs) selecteren om uw vertalingen aan te passen. SYSTRAN 5.0-gebruikers kunnen deze knop eveneens gebruiken om Translation Memories (TMs) en Normalization Dictionaries (NDs) te selecteren om de vertalingen verder te personaliseren. Door op deze knop te klikken krijgt u toegang tot onderstaande woordenboeken. De symbiotische combinatie van deze woordenboeken biedt een meer effectieve vertaling. • SYSTRAN Dictionaries SYSTRAN 5.0 en SYSTRAN Professional Standard 5.0 beschikken over vijf ingebouwde woordenboeken. Deze woordenboeken bevatten termen die verband houden met de industrie, het bedrijfsleven, de levenswetenschappen, het alledaagse gebruik en de wetenschappen. U kunt deze woordenboeken niet bewerken. U kunt ze echter wel een bepaalde orde van belangrijkheid geven (zie Werken met SYSTRAN-dictionaries en domeinen op pagina 29). • User Dictionaries (UD) UDs werken op identiek dezelfde wijze als de SYSTRAN-woordenboeken. In tegenstelling tot de SYSTRAN-woordenboeken, kunt u SDM gebruiken om termen in UDs toe te voegen en te bewerken en kunt u de software op deze wijze aanleren welke uw vertaalwensen zijn. UDs kunnen worden gebruikt voor termen met een specifieke of een ongewone betekenis. Voorbeelden zijn uw bedrijfsnaam, of termen die speficiek zijn voor uw bedrijfsactiviteit die niet terug te vinden zijn in de SYSTRAN-woordenboeken. • Translation Memory (TM) Alleen SYSTRAN Professional Premium: TM bevat voorvertaalde en gealligneerde bron/ doelzinnen. Wanneer een zin in de TM opnieuw verschijnt, herinnert de TM zich de vorige vertaling en wordt deze aan u voorgesteld. • Normalization Dictionary (ND) Alleen SYSTRAN Professional Premium: NDs biedt een manier om de brontekst voor vertaling te normaliseren of de doeltekst na vertaling te normaliseren. Bijvoorbeeld, termen als “4u” die in een Engelstalige chat-omgeving worden gebruikt, kunnen worden gedefinieerd als “for you” (voor u). U kunt NDs eveneens gebruiken om de spelling te standaardiseren. Als in uw bedrijf bijvoorbeeld “online” wordt gebruikt in plaats van “on-line”, kunt u ND gebruiken om ervoor te zorgen dat de gewenste spelling “online” wordt gebruikt. SYSTRAN biedt eveneens on-linewoordenboeken die u kunt downloaden van de SYSTRAN-website op www.systransoft.com. Als deze woordenboeken op uw computer staan, verschijnt het on-linewoordenboek als UDs binnen de SYSTRANtoepassingen. Werken met SYSTRAN-dictionaries en domeinen Elke SYSTRAN-dictionary behandelt een aantal domeinen. Domeinen zijn onderverdelingen van User Dictionaries. Als u de SYSTRAN-dictionaries selecteert, selecteert u eveneens de domeinen die zullen worden gebruikt. Zo kunt u bijvoorbeeld de domeinen Elektronica en Wiskunde gebruiken uit de Dictionary Wetenschappen, samen met het domein Economie/bedrijfsleven uit de Dictionary Bedrijfsleven. Tabel 2-7 biedt een overzicht van de SYSTRAN-dictionaries en de onderscheiden domeinen. Handleiding SYSTRAN 5.0 30 Tabel 2-7: SYSTRAN-dictionaries en domeinen SYSTRAN Dictionary Domeinen Bedrijfswereld Economie/bedrijfsleven Juridisch Politieke wetenschappen Alledaags Alledaags Industrie Automobiel Lucht-/ruimtevaart Militaire wetenschappen Scheepvaart/marine Metaalbewerking Levenswetenschappen Levenswetenschappen Aardwetenschappen Geneeskunde Voedingswetenschappen Wetenschappen Computers/gegevensverwerking Elektronica Wiskunde Mechanica/engineering Fotografie/optica Fysica/kernenergie Chemie In onderstaande procedure wordt beschreven hoe u SYSTRAN-dictionaries, UDs, TMs en NDs selecteert: 1. Klik op de knop User Dictionaries ( ). Het venster User Dictionaries verschijnt (zie Figuur 2-3 op pagina 31). De dictionaries die in het venster worden getoond zijn afhankelijk van de gekozen bron- en doeltaal. Als u SDM heeft gebruikt om UDs, TMs en NDs aan te maken, wordt de “gebruiksvriendelijke naam” die u eraan heeft toegekend weergegeven in het venster User Dictionaries. Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 2-3: Voorbeeld van een venster User Dictionaries 2. In het bovendeel van het venster, vinkt u elke SYSTRAN-dictionary, UD, TM en/of ND aan, die u wenst te gebruiken. Telkens u een SYSTRAN-dictionary aanklikt, verschijnen de domeinen in dat woordenboek in het onderste deel van het venster (zie Figuur 2-4 op pagina 32). 31 Handleiding SYSTRAN 5.0 32 Als u op deze SYSTRANdictionary klikt... ... verschijnen de domeinen in dit woordenboek hier. Figuur 2-4: Voorbeeld van de keuze van een SYSTRAN-dictionary 3. In het bovenste deel maakt u een rangorde op voor het gebruik van de SYSTRAN-dictionaries, UDs, TMs en NDs door op één van de elementen te klikken en vervolgens op de pijltjes rechtsboven dit vensterdeel te klikken om de prioriteit te verhogen of te verlagen (zie Figuur 2-5 op pagina 33). Handleiding SYSTRAN 5.0 33 Gebruik deze knop Vernieuwen om de geselecteerde woordenboeken en domeinen bovenaan het venster te plaatsen Gebruik deze pijltjestoetsen om de woordenboeken in de juiste volgorde te plaatsen Gebruik deze pijltjestoetsen om de domeinen in de juiste volgorde te plaatsen Figuur 2-5: Het gebruik van pijltjes om Dictionaries en domeinen in de juiste volgorde te plaatsen 4. Voor elke SYSTRAN-dictionary die u heeft gekozen, gaat u naar het onderste deel van het venster en vinkt u elk domein aan dat u bij uw vertaling wenst te gebruiken. Stel de prioriteit van de domeinen in door een domein aan te klikken en vervolgens op de pijltjes rechtsboven te klikken om het domein een hogere of lagere prioriteit te geven (zie Figuur 2-5). Het venster User Dictionaries heeft een knop Hernieuwen om de rangorde, die in dit venster wordt getoond, bij te werken. Als u nieuwe UDs aanmaakt in SDM, klikt u op deze knop om de inhoud van het venster bij te werken met de woordenboeken die u heeft aangemaakt. 5. Klik opnieuw op de knop Vertalen ( resultaat werd bekomen. ) om een nieuwe vertaling te maken en kijk of het gewenste Handleiding SYSTRAN 5.0 34 Gebruik van de knop Herzien Via de knop Herzien ( ) kunt u een venster Herzien oproepen waarin u uitdrukkingen zoals Not Found Word of Terminologie-extract kunt identificeren die de software heeft gevonden. Dit venster bevat een tab Terminologie herzien die gemeenschappelijk is voor alle SYSTRAN-toepassingen. Elke rij in deze tab bevat een uitdrukking, een waarde die aangeeft hoe dikwijls de uitdrukking in het document verschijnt, en het betrouwbaarheidsniveau van de uitdrukking. Selectievakjes naast elke uitdrukking laten toe om de uitdrukkingen te selecteren die u in een nieuwe UD wenst op te nemen. Nadat u de uitdrukkingen heeft aangevinkt die u naar de UD wenst door te zenden, klikt u op de knop onderaan de tab om een nieuwe UD aan te maken die alle aangevinkte uitdrukkingen zal bevatten. Als het dialoogvenster Opslaan als verschijnt, moet u de UD een naam geven. U kunt vervolgens SDM gebruiken om de UD te openen en overeenkomstig uw noden bij te werken. Onderaan de tab vindt u selectievakjes om alle uitdrukkingen te selecteren of om alle termen te selecteren met een frequentie 1. Vermits er heel wat termen kunnen zijn met een frequentie 1, vergemakkelijkt dit laatste selectievakje uw herziening door alle termen te verbergen die slechts één keer voorkomen. Figuur 2-6 op pagina 35 biedt een voorbeeld van de tab Terminologie herzien. Als u een bepaalde term in deze tab aanklikt, worden alle verschijningsvormen van deze term in de bron- en doeldocumenten gemarkeerd, en verplaatst de cursor zich van de huidige locatie naar de volgende positie waar de term in het document verschijnt. Op gelijkaardige wijze wordt een term die in de tab Terminologie herzien verschijnt, wanneer u deze in het bron- of het doeldocument aanklikt, in de tab gemarkeerd. U kunt naar de volgende positie waar de term voorkomt gaan door op de F3-toets te drukken. Bij STPM bevat het venster Herzien bijkomende tabs voor het werken met vertalingen. Voor bijkomende informatie, zie Keuze van de gebruiker-selecties toevoegen op pagina 73 en Terminologie en zinnen herzien op pagina 77. Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 2-6: Voorbeeld van de tab Terminologie herzien U kunt de weergegeven lijst in een kolom van het venster Herzien sorteren door in de kolomkop te klikken. Om bijvoorbeeld de uitdrukkingen in bovenstaande figuur te sorteren volgens frequentie, moet u klikken op de kolomkop Freq. Om alfabetisch te sorteren volgens uitdrukking, klikt u op de kolomkop Uitdrukking. 35 Handleiding SYSTRAN 5.0 36 Gebruik van het werkvenster STPM en SMTU Zoals eerder reeds aangegeven, voorziet de SYSTRAN-werkbalk knoppen rechts van de vervolgkeuzelijst Doeltaal om uw vertalingen te verbeteren. Als u op deze knoppen klikt in de STPM- en SMTU-toepassingen, verschijnt een venster met informatie die u kunt gebruiken om uw vertalingen te wijzigen. Elk van deze vensters zijn in de rechterbovenhoek voorzien van een pin die u kunt gebruiken om het venster te verbergen als u het niet gebruikt. Figuur 2-7 toont een voorbeeld van een pin in het venster User Dictionaries. Klik op deze pin om het venster User Dictionaries te verbergen als u het niet gebruikt Figuur 2-7: Venster User Dictionaries Handleiding SYSTRAN 5.0 37 Als u op de pin klikt, verbergt het venster zich achter de rechterzijde van het venster STPM of SMTU, en verschijnt een knop met de naam van het venster verticaal langs de rechterzijde van het venster (zie Figuur 2-8). Om het venster opnieuw te bekijken, verplaatst u de aanwijzer op de naam van het venster. Om terug te keren naar de vorige verschijningsvorm van het venster, klikt u opnieuw op de pin. Om het venster te sluiten, klikt u op de X in de rechterbovenhoek of u klikt op dezelfde knop die u gebruikt om het venster weer te geven. Als u op de pin klikt in meer dan één venster, verschijnen de namen van de vensters verticaal onder elkaar aan de rechterzijde van het venster, waar u het gemakkelijk weer kunt bereiken. Verplaats de aanwijzer naar deze knop om het venster User Dictionaries te doen verschijnen Figuur 2-8: Uitvergroting van de knop User Dictionaries 38 Deel II: SYSTRAN Gebruikerstools Inhoud • Hoofdstuk 3, Gebruik van de Plugin voor Internet Explorer • Hoofdstuk 4, Gebruik van de plugins voor Microsoft Office • Hoofdstuk 5, Gebruik van de SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT) • Hoofdstuk 6, PDF-documenten Handleiding SYSTRAN 5.0 39 Hoofdstuk 3: Gebruik van de Plugin voor Internet Explorer 3 De Internet-plugin weergeven of verbergen 40 Begrijpen hoe de Plugin voor Internet Explorer werkt 40 Gebruik van de Plugin voor Internet Explorer 41 Vlotte navigatieopties bepalen 42 Vertalingen aanpassen 43 Vertaalopties selecteren 43 User Dictionaries gebruiken 43 De functionaliteit Herzien gebruiken 44 Handleiding SYSTRAN 5.0 GEBRUIK VAN DE PLUGIN VOOR INTERNET EXPLORER De plugin voor Microsoft Internet Explorer wordt ondersteund door: ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ SYSTRAN Web Translator SYSTRAN Personal SYSTRAN Office Translator SYSTRAN Professional Standard SYSTRAN Professional Premium De functionaliteiten en de beperkingen in uw softwarepakket kunnen verschillen in functie van het product dat u heeft aangekocht. Voor bijkomende informatie, zie Tabel 2-1 op pagina 12. Met de plugin voor Microsoft Internet Explorer kunt u webpagina's vertalen. De plugin ondersteunt eveneens een “vlotte navigatie” waardoor alle links op een reeds vertaalde webpagina automatisch worden vertaald. Voor extra sturing kan de vlotte navigatie worden: • Uitgeschakeld • Beperkt binnen het huidige domein en binnen dezelfde brontaal. • Beperkt binnen het huidige domein en voor elke brontaal. • Beperkt voor elk domein met dezelfde brontaal als de actieve brontaal. • Onbeperkt voor elk domein en voor om het even welke brontaal. Als de plugin voor Microsoft Internet Explorer een webpagina vertaalt, wordt deze pagina in het computergeheugen bewaard. Als u bijgevolg van de ene vertaalde pagina naar een andere webpagina gaat en vervolgens terugkeert naar de vorige pagina, verschijnt opnieuw de vertaalde pagina. De Internet-plugin weergeven of verbergen In eerste instantie is het mogelijk dat de SYSTRAN-werkbalk niet verschijnt in Internet Explorer. Om de SYSTRAN-werkbalk te doen verschijnen: 1. Open Internet Explorer. 2. In het menu Beeld, zet u de aanwijzer op Werkbalken. 3. Klik op het item SYSTRAN 5.0 zodat er een vinkje voor verschijnt. Om de SYSTRAN-werkbalk te verbergen, herhaalt u deze procedure, maar u moet het vinkje bij SYSTRAN 5.0 in stap 3 verwijderen. Begrijpen hoe de Plugin voor Internet Explorer werkt De plugin voor Internet Explorer is een werkbalk die automatisch in Internet Explorer wordt geïnstalleerd tijdens de installatie van SYSTRAN 5.0 (zie Figuur 3-1 op pagina 41). U kunt de werkbalk tonen of verbergen net zoals u dit kunt doen met om het even welke werkbalk in Internet Explorer. 40 Handleiding SYSTRAN 5.0 Standaard wordt de werkbalk getoond. Als u deze wilt verbergen, klikt u op Beeld, zet u de aanwijzer op Werkbalken, en klikt u op Systran 5.0. Om de werkbalk opnieuw weer te geven, herhaalt u deze procedure. Als u de werkbalk wilt verplaatsen, moet u eerst de Internet Explorer-werkbalken ontgrendelen. Klik op het menu Beeld, zet de aanwijzer op Werkbalken, en klik op De werkbalken vergrendelen zodat het vinkje ernaast verdwijnt. Plugin voor Internet Explorer Figuur 3-1: Plugin voor Internet Explorer Gebruik van de Plugin voor Internet Explorer Om de plugin voor Internet Explorer te gebruiken: 1. Gebruikt u Internet Explorer om naar een webpagina te gaan. 2. Gebruikt u de vervolgkeuzelijst Brontaal om een brontaal te kiezen, of selecteert u Automatisch zodat de plugin zelf automatisch de taal van de webpagina bepaalt (zie Gebruik van de vervolgkeuzelijst Brontaal op pagina 23). 3. Gebruik de vervolgkeuzelijst Doeltaal om een doeltaal te selecteren (zie Gebruik van de vervolgkeuzelijst Doeltaal op pagina 24). 4. Klikt u op de knop Vertalen om de webpagina te vertalen: 5. Optioneel: indien gewenst kunt u de vertaling herzien en verbeteren. Zie Vertalingen aanpassen op pagina 43. 6. Om te wisselen tussen de bron- en doelpagina's, klikt u op de knop Bron/doel: 41 Handleiding SYSTRAN 5.0 42 Vlotte navigatieopties bepalen Door gebruik te maken van de knop Opties webvertaling ( ) kunt u de instellingen voor een vlotte navi- gatie bepalen die door de plugin voor Internet Explorer moeten worden gebruikt. 1. Klik op de knop Opties webvertaling: De optie Vlotte navigatie verschijnt in het linkergedeelte van de webpagina (zie Figuur 3-2). Figuur 3-2: Weergave van de opties Vlotte navigatie 2. Klik op de huidige optie-instelling. Een pijltje omlaag verschijnt rechts van de huidige instelling. 3. Klik op het pijltje omlaag en selecteer de instelling die u wenst (zie Tabel 3-1 op pagina 43). De instelling kan gaan van erg beperkt (bovenste instelling) tot erg vrij (onderste instelling). 4. Om de opties Vlotte navigatie te verwijderen, klikt u ofwel op de X bovenaan rechts van het venster waarin de opties verschijnen, of u klikt op de knop Opties Webvertaling. Handleiding SYSTRAN 5.0 43 Tabel 3-1: Opties Vlotte navigatie Optie Omschrijving Uitgeschakeld Schakelt de vlotte navigatie uit. Beperkt (binnen het domein, Laat een vlotte navigatie toe binnen het huidige domein dezelfde brontaal) voor pagina's met dezelfde brontaal als de brontaal die werd geselecteerd in de SYSTRAN-werkbalk. Beperkt domein (binnen het domein, Laat een vlotte navigatie toe binnen het huidige domein elke brontaal) voor pagina's met om het even welke brontaal. Beperkte taal (elk domein, dezelfde Laat een vlotte navigatie toe binnen elk domein voor pag- brontaal) ina's met dezelfde brontaal als de brontaal die werd geselecteerd in de SYSTRAN-werkbalk. Onbeperkt (elk domein, elke brontaal) Laat een vlotte navigatie toe binnen elk domein voor pagina's met om het even welke brontaal. Vertalingen aanpassen Nadat u een webpagina heeft vertaald, kunt u de volgende activiteiten uitvoeren om uw vertalingen aan te passen: • Vertaalopties selecteren, zie hieronder • User Dictionaries gebruiken, zie hieronder • De functionaliteit Herzien gebruiken op pagina 44 Vertaalopties selecteren Een mogelijkheid om vertalingen aan te passen is uw huidige vertaalopties bekijken en deze indien nodig aanpassen. U kunt vervolgens het document opnieuw vertalen. Uw aangepaste keuzes worden toegepast op de vertaling. Om toegang te krijgen tot de vertaalopties, klikt u op de knop Vertaalopties op de SYSTRAN-werkbalk. Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Vertaalopties op pagina 24. Een van de vertaalopties van de Internet Explorer-plugin is Alternatieve betekenissen weergeven. Deze optie toont uitdrukkingen in andere SYSTRAN- of User Dictionaries in de tekst of in popups. Als er geen bijkomende woordenboeken zijn geselecteerd, worden geen alternatieve betekenissen weergegeven. User Dictionaries gebruiken Een andere manier om vertalingen aan te passen is het gebruik maken van termen die zijn opgeslagen in User Dictionaries en Translation Memory. Om toegang te krijgen tot de User Dictionaries en Translation Memory, klikt u op de knop User Dictionaries op de SYSTRAN-werkbalk: Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Dictionaries op pagina 29. Handleiding SYSTRAN 5.0 De functionaliteit Herzien gebruiken Nog een andere manier om vertalingen aan te passen is het gebruik maken van de Herzien-functie van de plugin. Door deze functionaliteit te gebruiken, kunt u uitdrukkingen zoals Not Found Word- of Do Not Translate-blokken, die de software heeft gevonden, identificeren. Om toegang te krijgen tot de Herzien-functie van de plugin, klik u op de knop Herzien op de SYSTRANwerkbalk: Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Herzien op pagina 34. 44 Handleiding SYSTRAN 5.0 45 Hoofdstuk 4: Gebruik van de plugins voor Microsoft Office 4 Documenten, presentaties en werkbladen vertalen 47 Geselecteerde tekstdelen vertalen in Microsoft Word 48 De functie uitgebreid aligneren gebruiken in Word 49 Een e-mail vertalen in Microsoft Outlook 51 Outlook-plugin-opties selecteren 52 Vertalingen aanpassen 53 Vertaalopties selecteren 53 User Dictionaries gebruiken 54 De functionaliteit Herzien gebruiken 54 Handleiding SYSTRAN 5.0 GEBRUIK VAN DE PLUGINS VOOR MICROSOFT OFFICE De plugins voor Microsoft Office worden ondersteund door: ✔ ✔ ✔ ✔ SYSTRAN PDF Translator (ondersteunt alleen Microsoft Word) SYSTRAN Office Translator SYSTRAN Professional Standard SYSTRAN Professional Premium De functionaliteiten en de beperkingen in uw softwarepakket kunnen verschillen in functie van het product dat u heeft aangekocht. Voor bijkomende informatie, zie Tabel 2-1 op pagina 12. De SYSTRAN 5.0-plugins voor Microsoft Office kunnen worden gebruikt in de volgende Microsoft Office 2003-, XP- en 2000-toepassingen: • Microsoft Word • Microsoft Excel • Microsoft PowerPoint • Microsoft Outlook Deze plugins werken ook, zij het beperkt, bij Microsoft Office 97. Deze beperkingen zijn aangegeven in Geselecteerde tekstdelen vertalen in Microsoft Word op pagina 48 en De functie uitgebreid aligneren gebruiken in Word op pagina 49. Outlook Express wordt niet door SYSTRAN 5.0 ondersteund. De plugins plaatsen de werkbalken automatisch in deze Office-toepassingen. Via deze werkbalken kunt u een volledig Microsoft Word-document, PowerPoint-presentatie, of Excel-rekenblad vertalen terwijl het formaat en de paginaopmaak wordt behouden. Als u een document, presentatie of werkblad vertaalt, maken de SYSTRAN-plugins een nieuw doeldocument aan dat de vertaalde tekst bevat. Om het vertaalde bestand gemakkelijk te kunnen terugvinden, kennen de plugins een naam toe gelijkend op deze van het bronbestand, waarbij de eindkarakters worden toegevoegd die verwijzen naar de bron- en doeltalen. Als u bijvoorbeeld een Worddocument met de naam RESUME.DOC vertaalt van het Engels naar het Frans, wordt het doeldocument RESUME_ENFR.DOC genoemd, waarbij EN verwijst naar het Engels en FR naar het Frans. De plugin voor Microsoft Word biedt eveneens de volgende functionaliteiten: • Vertaling van een geselecteerd tekstdeel. Naast de vertaling van een volledig Word-document, kunt u een geselecteerd gedeelte van de tekst vertalen en vervolgens bepalen of de vertaalde tekst de originele tekst dient te vervangen of erna moet worden ingevoegd. 46 Handleiding SYSTRAN 5.0 • Uitgebreid aligneren Wanneer een Word-document wordt vertaald, verschijnen het brondocument (het origineel) en het doeldocument (de vertaling) naast elkaar. U kunt dan de functie aligneren gebruiken om een tekstdeel in het ene document te markeren en het overeenstemmende tekstdeel in het andere document te bekijken. • Toegang tot opties door rechtsklikken Na vertaling van een Word-document, kunt u op de rechtermuisknop klikken om een contextgevoelig menu weer te geven. Via dit menu krijgt u toegang tot bijkomende SYSTRAN-functies. Deze functies omvatten het doorsturen van woorden en uitdrukkingen naar SDM (op voorwaarde dat SDM is geïnstalleerd) en de definitie van DNT-blokken. Via de plugin van Microsoft Outlook kunt u e-mail vertalen. Als u een vertaling laat uitvoeren, verschijnen de brontekst (het origineel) en de doeltekst (de vertaling) in dezelfde e-mail, van elkaar gescheiden door een banner. Documenten, presentaties en werkbladen vertalen Om Microsoft Word-documenten, PowerPoint-presentaties en Excel-werkbladen te vertalen: 1. Open het document, de presentatie of het werkblad dat u wilt vertalen. 2. Gebruik de vervolgkeuzelijst Taal om een brontaal/doeltaalkoppel te selecteren (zie Figuur 4-1). Figuur 4-1: Voorbeeld van de keuze van een taalkoppel 3. Alleen voor Microsoft Word: om bron- en doeltaaldocumenten naast elkaar te zetten en de vertaling te controleren, moet u uitgebreid aligneren inschakelen in de Opties van de Word-plugin (zie De functie uitgebreid aligneren gebruiken in Word op pagina 49). 4. Klik op de knop Vertalen in de SYSTRAN-werkbalk: Een dialoogvenster Opslaan als verschijnt met de naam van het bestand dat het vertaalde document, presentatie of werkblad zal bevatten (zie Figuur 4-2 op pagina 48). De bestandsnaam eindigt met een liggend streepje gevolgd door twee letters die de brontaal aangeven en twee letters die de doeltaal aangeven. In Figuur 4-2 op pagina 48 bijvoorbeeld heeft de plugin _enfr aan de bestandsnaam toegevoegd om aan te geven dat de brontaal Engels is (en) en de doeltaal Frans (fr). 47 Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 4-2: Voorbeeld van een dialoogvenster Opslaan als 5. Klik op Opslaan om het vertaalde document, presentatie of werkblad op te slaan. 6. Optioneel: indien gewenst kunt u de vertaling herzien en verbeteren. Zie Vertalingen aanpassen op pagina 53. Als u een Word-document heeft vertaald met de functie uitgebreid aligneren ingeschakeld, verschijnen bron- en doeldocumenten tegelijk (zie De functie uitgebreid aligneren gebruiken in Word op pagina 49). Geselecteerde tekstdelen vertalen in Microsoft Word Naast het vertalen van een volledig document, kunt u eveneens een geselecteerd tekstdeel in een Worddocument vertalen. De geselecteerde tekst kan de originele tekst vervangen of kan eronder verschijnen. De vertaling van een tekstdeel wordt niet ondersteund in Microsoft PowerPoint, Excel en Outlook. Voor Office 97 (Word-plugin), is de vertaling niet beschikbaar via het contextgebonden menu. De vertaling van een geselecteerd tekstdeel is alleen mogelijk in “vervang”-modus en wordt automatisch uitgevoerd wanneer de tekst is geselecteerd en er op de knop Vertalen wordt geklikt. 1. Open het document met de tekst die u wenst te vertalen. 2. In uw document sleept u de aanwijzer over de tekst die u wenst te vertalen. 3. Druk op de rechtermuisknop en klik op één van de volgende opties: • Selectie vertalen en vervangen vertaalt het geselecteerde tekstdeel en vervangt de originele tekst door de vertaalde tekst. • Selectie vertalen en invoegen voegt de vertaalde tekst in meteen na de originele tekst die u heeft geselecteerd. 4. Optioneel: indien gewenst kunt u de vertaling herzien en verbeteren. Zie Vertalingen aanpassen op pagina 53. 48 Handleiding SYSTRAN 5.0 De functie uitgebreid aligneren gebruiken in Word De plugin voor Microsoft Word omvat een functie uitgebreid aligneren waarmee zinnen kunnen worden gealigneerd en terminologie kan worden gemarkeerd. Als deze functie is ingeschakeld geeft de Word-plugin, na vertaling van het brondocument, het originele en het vertaalde document. U kunt nu een zin selecteren in een van de documenten en u ziet de overeenkomstige zin gemarkeerd in het andere document. Deze functie is niet beschikbaar in de plugins voor Office 97. Om de functie uitgebreid aligneren in te schakelen: 1. Klikt u, in Microsoft Word, op de knop Opties Word-plugin op de SYSTRAN-werkbalk. Het venster Opties Word-plugin verschijnt (zie Figuur 4-3). Figuur 4-3: Opties Word-plugin 2. Klik op Uitgebreid aligneren Wanneer het pijltje omlaag verschijnt naast de huidige instelling, kunt u een andere instelling kiezen uit de vervolgkeuzelijst (zie Figuur 4-4 op pagina 50). 49 Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 4-4: Keuze van de instelling Uitgebreid aligneren 3. Klik op de knop OK om het venster Opties Word-plugin te sluiten. 4. Als u uitgebreid aligneren heeft ingeschakeld, kunt u een zin selecteren in het bron- of doeldocument. De overeenkomstige zin in het andere document wordt automatisch gemarkeerd. Figuur 4-5 op pagina 51 biedt een voorbeeld van het gebruik van aligneren in een Word-document. 50 Handleiding SYSTRAN 5.0 51 Als u deze zin selecteert in het doeldocument... ... wordt deze zin automatisch gemarkeerd in het vertaalde document Figuur 4-5: Voorbeeld van het gebruik van Aligneren in een Microsoft Word-document Een e-mail vertalen in Microsoft Outlook Via Outlook kunt u een e-mail vertalen: 1. Open Microsoft Outlook. 2. Typ de e-mail in die u wenst te vertalen. 3. Gebruik de vervolgkeuzelijst Taal om een brontaal/doeltaalkoppel te selecteren (zie Figuur 4-6). Figuur 4-6: Voorbeeld van de keuze van een taalkoppel 4. Klik op de knop Vertalen in de SYSTRAN-werkbalk: De SYSTRAN-plugin vertaalt de e-mail, voegt de vertaalde tekst toe aan dezelfde e-mail waarin de brontekst staat en plaatst een banner tussen de twee (zie Figuur 4-7 op pagina 52). De standaard banner is “------ Translated Message ------. Indien gewenst kunt u de opties van de Outlook-plugin gebruiken om de banner aan te passen (zie Outlookplugin-opties selecteren op pagina 52). Handleiding SYSTRAN 5.0 5. Optioneel: u kunt de vertaling, indien nodig, herzien en verbeteren (zie Vertalingen aanpassen op pagina 53), en vervolgens stap 3 herhalen om opnieuw te vertalen. Herhaal de stappen 3 en 4 zo dikwijls als mogelijk tot het gewenste resultaat wordt bekomen. Figuur 4-7: Voorbeeld van een vertaalde e-mail Outlook-plugin-opties selecteren Standaard is de banner die tussen de originele e-mail en de vertaling wordt gevoegd: ------Translated Message ------. Als u dit wenst kunt u deze banner wijzigen. 1. Klik, in Microsoft Outlook, op de knop Opties Outlook-plugin. Het venster Opties Outlook-plugin verschijnt (zie Figuur 4-8 op pagina 53). 52 Handleiding SYSTRAN 5.0 53 Om de banner te wijzigen klikt u hier en vervangt u de afgebeelde banner door een banner van uw keuze Figuur 4-8: Venster Opties Outlook-plugin 2. Klik in het veld waar de huidige banner verschijnt, en vervang deze door de banner die u wenst te gebruiken. 3. Als u klaar bent met een banner in te typen, klikt u op de knop OK om het venster Opties Outlook-plugin af te sluiten. Vertalingen aanpassen Nadat u een document, werkblad, presentatie of e-mail heeft vertaald, kunt u de volgende activiteiten uitvoeren om uw vertalingen aan te passen: • Vertaalopties selecteren, zie hieronder • User Dictionaries gebruiken op pagina 54 • De functionaliteit Herzien gebruiken op pagina 54 Vertaalopties selecteren Een mogelijkheid om vertalingen aan te passen is uw huidige vertaalopties te bekijken en deze indien nodig aan te passen. U kunt vervolgens het document, het werkblad, de presentatie of de e-mail opnieuw vertalen. Uw aangepaste keuzes worden toegepast op de vertaling. Om toegang te krijgen tot de vertaalopties, klikt u op de knop Vertaalopties op de SYSTRAN-werkbalk. Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Vertaalopties op pagina 24. Handleiding SYSTRAN 5.0 User Dictionaries gebruiken Een andere manier om vertalingen aan te passen is het gebruik maken van termen die zijn opgeslagen in User Dictionaries en Translation Memory. Om toegang te krijgen tot de User Dictionaries en Translation Memory, klikt u op de knop User Dictionaries op de SYSTRAN-werkbalk: Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Dictionaries op pagina 29. De functionaliteit Herzien gebruiken Nog een andere manier om vertalingen aan te passen is het gebruik maken van de Herzien-functie van de plugin. Door deze functionaliteit te gebruiken, kunt u uitdrukkingen zoals Not Found Word- of Terminologie-extract-blokken, die de software heeft gevonden, identificeren. Om toegang te krijgen tot de Herzien-functie van de plugin, klik u op de knop Herzien op de SYSTRANwerkbalk: Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Herzien op pagina 34. 54 Handleiding SYSTRAN 5.0 55 Hoofdstuk 5: Gebruik van de SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT) 5 SCT opstarten 57 SCT gebruiken 57 Opties Clipboard Translator selecteren 58 Vertalingen aanpassen 59 Vertaalopties selecteren 59 User Dictionaries gebruiken 60 Handleiding SYSTRAN 5.0 Gebruik van de SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT) De plugins voor SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT) worden ondersteund door: ✔ SYSTRAN Personal ✔ SYSTRAN Professional Standard ✔ SYSTRAN Professional Premium De functionaliteiten en de beperkingen in uw softwarepakket kunnen verschillen in functie van het product dat u heeft aangekocht. Voor bijkomende informatie, zie Tabel 2-1 op pagina 12. Via de SYSTRAN Clipboard Taskbar (SCT) kunt u teksten vertalen van zowat elke toepassing door tekst te kopiëren naar het Windows-klembord. SCT vertaalt automatisch de tekst in het klembord, die u vervolgens weer in uw toepassing kunt plakken via de normale commando's in uw toepassing. SCT is in het bijzonder gemakkelijk wanneer u vertalingen wenst uit te voeren in toepassingen waarvoor geen SYSTRAN 5.0-plugins bestaan. Standaard kunt u met SCT tekst knippen, kopiëren en plakken van en naar het klembord binnen dezelfde toepassing. Voor gebruikers die vertaalde tekst van het klembord wensen te plakken in verschillende toepassingen, biedt SCT de optie Ondersteuning over de toepassingen heen. Standaard is deze optie uitgeschakeld om de efficiëntie te verhogen. U kunt deze optie echter inschakelen als u tekst wilt knippen of kopiëren uit een toepassing en deze wenst te plakken in een andere toepassing. U kunt bijvoorbeeld tekst markeren in de Kladblok en vervolgens op Ctrl+C drukken om de tekst naar het klembord te kopiëren en vervolgens naar Wordpad gaan en Ctrl+V drukken om de vertaalde tekst uit het klembord te plakken. SCT biedt eveneens een optie Actief klembord. Als Actief klembord is ingeschakeld geschiedt het vertaalproces automatisch wanneer u tekst knipt of kopieert naar het klembord, zonder dat u hierbij op de knop Vertalen moet klikken. Hierdoor kunt u tekst vertalen met het minst mogelijk aantal muisklikken. Dit is bijzonder handig wanneer u veel vertalingen moet uitvoeren en u niet voor elke vertaling opnieuw op de knop Vertalen wilt drukken. 56 Handleiding SYSTRAN 5.0 57 SCT opstarten Om SCT te starten: 1. Klik op de knop Start in de Windows-taakbalk. 2. Ga naar Alle programma's, SYSTRAN 5.0 en klik op SYSTRAN Clipboard Taskbar. De SCT verschijnt (zie Figuur 5-1). 6. Knop Vertalen 5. Opties Clipboard Translation selecteren 1. Vervolgkeuzelijst Brontaal 4. User Dictionaries selecteren 2. Vervolgkeuzelijst Doeltaal 3. Opties Clipboard Translator selecteren Figuur 5-1: SYSTRAN Clipboard Taskbar SCT gebruiken Om SCT te gebruiken: 1. Gebruik de vervolgkeuzelijst Brontaal om een brontaal te kiezen, of selecteer Automatisch zodat de plugin zelf automatisch de taal van de webpagina bepaalt (zie Gebruik van de vervolgkeuzelijst Brontaal op pagina 23). 2. Gebruik de vervolgkeuzelijst Doeltaal om een doeltaal te selecteren (zie Gebruik van de vervolgkeuzelijst Doeltaal op pagina 24). 3. Om tekst te kunnen knippen, kopiëren en plakken tussen verschillende toepassingen moet u Ondersteuning over de toepassingen heen activeren (zie Opties Clipboard Translator selecteren hieronder). 4. Om tekst te vertalen zonder de knop Vertalen te moeten aanklikken, moet u Actief klembord activeren (zie Opties Clipboard Translator selecteren). 5. In uw toepassing knipt of kopieert u op de gewone manier tekst naar het klembord. Als het Actief klembord is geactiveerd, wordt de tekst in het klembord automatisch vertaald en kunt u overgaan naar de volgende stap. Zoniet klikt u op de knop Vertalen om de tekst in het klembord te vertalen: Om aan te geven dat de tekst in het klembord werd vertaald, komt de taal weergegeven in de vervolgkeuzelijst brontaal overeen met de taal van de tekst op het klembord en is de knop Vertalen uitgeschakeld. Handleiding SYSTRAN 5.0 6. Ga naar de plaats waar u de vertaalde tekst wenst te plakken en plak de tekst zoals u normaal in die toepassing zou doen. 7. Om uw vertaling te verbeteren, klikt u op de knop Opties Clipboard Translations en selecteert u de gewenste vertaalopties (zie Gebruik van de knop Vertaalopties op pagina 24): Opties Clipboard Translator selecteren SCT biedt Opties Clipboard Translation voor opties Ondersteuning over de toepassingen heen en Actief klembord. • Ondersteuning over de toepassingen heen laat toe om tekst te knippen of te kopiëren van de ene toepassing naar de andere en de vertaalde tekst te plakken in een andere toepassing. • Met Actief klembord verloopt het vertaalproces automatisch wanneer u tekst knipt of kopieert naar het klembord, zonder dat u hierbij op de knop Vertalen moet klikken. Om toegang te krijgen tot deze opties: 1. Klik op de knop Opties Clipboard Translations: Het venster Opties Clipboard Translations verschijnt (zie Figuur 5-2). Figuur 5-2: Venster Opties Clipboard Translator 2. Om de instellingen van het Actieve klembord te wijzigen, klik op Actief klembord. Wanneer het pijltje omlaag verschijnt naast de huidige instelling, kunt u een andere instelling kiezen uit de vervolgkeuzelijst (zie Figuur 5-3 op pagina 59). 58 Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 5-3: De instelling Actief klembord selecteren 3. Om de instelling Ondersteuning over de toepassingen heen te wijzigen, klik op Ondersteuning over de toepassingen heen. Wanneer het pijltje omlaag verschijnt naast de huidige instelling van de vervolgkeuzelijst. 4. Klik op de knop OK om het venster Opties Clipboard Translator te sluiten. Vertalingen aanpassen Nadat u de tekst in het klembord heeft vertaald, kunt u de volgende activiteiten uitvoeren om uw vertalingen aan te passen: • Vertaalopties selecteren, zie hieronder • User Dictionaries gebruiken, zie hieronder Vertaalopties selecteren Een mogelijkheid om vertalingen aan te passen is uw huidige vertaalopties te bekijken en deze indien nodig aan te passen. U kunt vervolgens de tekst in het klembord opnieuw vertalen. Uw aangepaste keuzes worden toegepast op de vertaling. Om toegang te krijgen tot de vertaalopties, klikt u op de knop Vertaalopties op de SYSTRAN-werkbalk. Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Vertaalopties op pagina 24. 59 Handleiding SYSTRAN 5.0 User Dictionaries gebruiken Een andere manier om vertalingen aan te passen is het gebruik maken van termen die zijn opgeslagen in User Dictionaries en Translation Memory. Om toegang te krijgen tot de User Dictionaries en Translation Memory, klikt u op de knop User Dictionaries op de SYSTRAN-werkbalk: Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Dictionaries op pagina 29. 60 Handleiding SYSTRAN 5.0 61 Hoofdstuk 6: 6 PDF-documenten vertalen Handleiding SYSTRAN 5.0 PDF-documenten vertalen PDF-documenten vertalen wordt ondersteund door: ✔ SYSTRAN PDF Translator ✔ SYSTRAN Professional Standard ✔ SYSTRAN Professional Premium De functionaliteiten en de beperkingen in uw softwarepakket kunnen verschillen in functie van het product dat u heeft aangekocht. Voor bijkomende informatie, zie Tabel 2-1 op pagina 12. Het Portable Document Format (PDF) is een veel voorkomend bestandsformaat ontwikkeld door Adobe Systems. PDF verzamelt geformatteerde informatie van verschillende toepassingen, waardoor het mogelijk wordt om geformatteerde documenten door te sturen en deze in de bedoelde paginaopmaak te laten verschijnen op het scherm of de printer van de ontvanger. De volgende SYSTRAN-toepassingen ondersteunen de mogelijkheid om PDF-documenten te vertalen: • Plugin voor Internet Explorer: laat toe om ingebedde PDF-bestanden te vertalen. Zie Hoofdstuk 3, Gebruik van de Plugin voor Internet Explorer. • Plugin voor Microsoft Word: laat toe om PDF-bestanden te herzien en te vertalen. Zie Hoofdstuk 4, Gebruik van de plugins voor Microsoft Office. • STPM: laat toe om een PDF-bestand te importeren in STPM en het bestand te vertalen. Zie Hoofdstuk 7, Gebruik van SYSTRAN Translation Project Manager (STPM). • SMTU: laat toe om één of meer PDF-bestand(en) in een batch-bestand te importeren en om vervolgens alle bestanden in de batch te vertalen. Zie Hoofdstuk 8, SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU). Voor extra gebruiksvriendelijkheid voorziet SYSTRAN 5.0 een rechtsklikcommando om PDF-bestanden te vertalen in het venster van Windows Verkenner of Deze Computer. Om deze functionaliteit te gebruiken: 1. In het venster van Windows Verkenner of Deze Computer, klikt u op het PDF-bestand dat u wenst te vertalen. 2. Druk op de rechtermuisknop en klik op Openen en in Word vertalen. 3. U kunt vervolgens, indien gewenst, de plugin voor Microsoft Word gebruiken (zie Hoofdstuk 4, Gebruik van de plugins voor Microsoft Office). 62 63 Deel III: SYSTRAN Expert Tools Inhoud • Hoofdstuk 7, Gebruik van SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) • Hoofdstuk 8, SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU) • Hoofdstuk 9, Gebruik SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) Handleiding SYSTRAN 5.0 64 Hoofdstuk 7: Gebruik van SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) 7 Bestanden, webpagina's en projecten 65 STPM opstarten 66 STPM-werkbalken weergeven of verbergen 67 STPM gebruiken 68 Een bestand of een webpagina importeren 68 Een bestand importeren 69 Een webpagina weergeven 70 Een bestaand project openen 70 Bestanden en webpagina's vertalen 71 Vertalingen verbeteren 72 Alignering gebruiken 72 Keuze van de gebruiker-selecties toevoegen 73 Terminologie en zinnen herzien 77 Vertaalopties selecteren 79 User Dictionaries gebruiken 80 Zoeken en markeren 80 Allerhande STPM-activiteiten uitvoeren 83 Contextgevoelige Dictionary-activiteiten uitvoeren 83 DNT-entiteiten bepalen 84 Woorden en uitdrukkingen zoeken in de User Dictionaries 85 Tekst bewerken 87 Tekst opmaken 88 Bladeren tussen projecten 89 Projecten opslaan 89 Projecten, bronbestanden en doelbestanden exporteren 91 Handleiding SYSTRAN 5.0 Gebruik van SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) wordt ondersteund door: ✔ SYSTRAN Professional Standard (ondersteunt de geavanceerde versie) ✔ SYSTRAN Professional Premium (ondersteunt de expertversie) Dit hoofdstuk beschrijft de expertversie van STPM. Het is best mogelijk dat u niet alle functionaliteiten kunt gebruiken als u de geavanceerde versie bezit. Voor een volledige beschrijving van de functionaliteiten die door elke versie van STPM worden ondersteund, zie SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) op pagina 17. SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) is een “translation workbench” (vertaalwerkbank) waarmee u uw vertalingen kunt beheren vertrekkende van de initiële documentanalyse over de woordenboekupdates tot het gebruik van herzieningstools voor de kwaliteitsbewaking. Via STPM kunt u DOC-, RTF-, TXT-, HTML-, XHTML-, PDF- en TMX-geformatteerde bestanden in STPM importeren en krijgt u toegang tot Webpagina's, kunt u deze vertalen en kunt u het originele (bron-) en het vertaalde (doel-) document naast elkaar plaatsen en vergelijken. U kunt vervolgens een nabewerking uitvoeren om de vertalingen aan te passen of het brondocument te verrijken met aanmerkingen “keuze van de gebruiker”. STPM werkt eveneens samen met SYSTRAN Translation Memory™ om de nabewerkte zinnen op te nemen in de TM. STPM biedt eveneens bewerkings- en formatteringsmogelijkheden. Op deze wijze kunt u ook projecten, bronbestanden en webpagina's en doelbestanden en webpagina's exporteren. Bestanden, webpagina's en projecten Bestanden worden in STPM geïmporteerd via Bestand importeren in het menu Bestand, terwijl webpagina's worden ingelezen via de webwerkbalk van STPM. Wanneer u een bestand importeert of een webpagina op het scherm weergeeft, maakt STPM automatisch een “project” aan. Een project omvat een brondocument en een doeldocument. Elk document verschijnt in een eigen venster. • Het brontekstvenster geeft het bestand of de webpagina weer in de originele taal. • Het doeltekstvenster geeft het bestand of de webpagina weer nadat het werd vertaald. Dit venster blijft leeg tot u het brondocument of de webpagina vertaalt. Uw STPM-sessie kan meerdere projecten tegelijk open hebben staan. Elk project verschijnt in een eigen map in het venster SYSTRAN Translation Project Manager. U kunt, indien gewenst, tussen de projecten bladeren (zie Bladeren tussen projecten op pagina 89). Projectbestanden hebben een extensie .stp en kunnen alleen worden geopend met STPM. 65 Handleiding SYSTRAN 5.0 66 STPM opstarten Om STPM op te starten: 1. Voer een van de volgende stappen uit: • Dubbelklik op het pictogram SYSTRAN Translation Project Manager op uw Bureaublad. • Klik op de knop Start op de Windows-taakbalk, ga naar Alle programma's, en vervolgens naar SYSTRAN 5.0 en klik op SYSTRAN Translation Project Manager. Elk van deze stappen toont het venster SYSTRAN Translation Project Manager. Figuur 7-1 biedt een overzicht van de componenten in dit venster, en Tabel 7-1 op pagina 66 beschrijft deze. Menubalk Titelbalk Web-werkbalk Werkbalk Stop Standaard werkbalk Werkbalk formatteren SYSTRANwerkbalk Werkgebied Statusbalk Voortgangszone Figuur 7-1: Componenten van het venster SYSTRAN Translation Project Manager Tabel 7-1: Componenten van het venster SYSTRAN Translation Project Manager Schermitem Doel Titelbalk Bevat de naam van de toepassing en de windowsbesturing voor het minimaliseren, maximaliseren en sluiten van het STPM-venster en de STPM-toepassing. Menubalk Bevat de STPM-menu's. Elk menu bevat een lijst commando's waarop u kunt klikken om de verschillende STPM-activiteiten uit te voeren. Zie STPMmenu's en commando's op pagina 156. Standaard werkbalk Bevat knoppen voor de meest gebruikte STPM-commando's. Zie Standaard werkbalk (STPM) op pagina 160. Werkbalk formatteren Biedt een vervolgkeuzelijst voor de keuze van lettertypes en opmaak. Zie Werkbalk Formatteren (STPM) op pagina 160. Handleiding SYSTRAN 5.0 67 Tabel 7-1: Componenten van het venster SYSTRAN Translation Project Manager (Vervolg) Schermitem Web-werkbalk Doel Biedt u de mogelijkheid om webpagina-adressen (URL's) in te voeren. Zie Werkbalk Web (STPM) op pagina 161. Werkbalk Stop Onderbreekt de lopende actie. SYSTRAN-werkbalk Laat toe om bron- en doeltalen te selecteren, vertaalopties te kiezen en de vertaalactiviteiten uit te voeren. Zie SYSTRAN-werkbalk (STPM) op pagina 161. Werkgebied De zone waarin de bron- en doelvensters verschijnen. Statusbalk Geeft statusboodschappen weer onderaan het STPM-venster. Voortgangszone Geeft de voortgangsstatus van de vertaling weer. STPM-werkbalken weergeven of verbergen Standaard worden alle STPM-werkbalken op het scherm weergegeven. Als u bepaalde functies niet gebruikt, kunt u de werkbalk voor dergelijke functies verbergen om het aantal items op uw scherm te verminderen. Om de STPM-werkbalken te verbergen of weer te geven: 1. Verplaats de aanwijzer naar het gebied van de STPM-werkbalk. 2. Druk op de rechtermuisknop. Een pop-upmenu verschijnt met een lijst van de verschillende STPM-werkbalken (zie Figuur 7-2). Een vinkje naast de naam van een werkbalk betekent dat de werkbalk wordt weergegeven. Figuur 7-2: STPM-werkbalk 3. Om een werkbalk te verbergen, klikt u op de naam om het vinkje naast de naam te verwijderen. Om een verborgen werkbalk weer te geven, klikt u op de naam zodat het vinkje ernaast opnieuw verschijnt. Handleiding SYSTRAN 5.0 STPM gebruiken De volgende procedure biedt een samenvatting van de uit te voeren stappen om STPM te gebruiken. 1. Optioneel: klik, in het menu Bestand op Nieuw project of klik op de knop Nieuw project op de SYSTRAN-werkbalk. Het aanmaken van een project is optioneel omdat een nieuw project automatisch wordt aangemaakt wanneer u in stap 2 een bestand importeert of een webpagina opent. 2. Importeer het bestand of geef de webpagina weer die u wenst te vertalen (zie Een bestand of een webpagina importeren hieronder). 3. Vertaal het bestand of de webpagina. Zie Bestanden en webpagina's vertalen op pagina 71. 4. Optioneel: indien gewenst kunt u de vertaling herzien en verbeteren (zie Vertalingen verbeteren op pagina 72). Herhaal vervolgens stap 3 om opnieuw te vertalen. Herhaal de stappen 3 en 4 zo dikwijls als nodig tot het gewenste resultaat wordt bekomen. 5. Sla het project op. Zie Projecten opslaan op pagina 89. Een bestand of een webpagina importeren De eerste stap in het gebruik van STPM is het importeren van een bestand of het weergeven van de webpagina die u wenst te vertalen. • Om een bestand te importeren, zie Een bestand importeren hieronder. • Om een webpagina op het scherm weer te geven, zie Een webpagina weergeven op pagina 70. • Als het bestand of de webpagina reeds werd opgenomen in een eerder STPM-project, moet u dit project openen (zie Een bestaand project openen op pagina 70). 68 Handleiding SYSTRAN 5.0 Een bestand importeren Via STPM kunt u DOC-, RTF-, TXT-, HTML-, XHTML-, PDF- en TMX-geformatteerde bestanden vertalen. Om een van deze bestandstypes te importeren, doet u het volgende: 1. Klik, in het menu Bestand op bestand importeren. Het dialoogvenster Openen verschijnt (zie Figuur 7-3). Figuur 7-3: Dialoogvenster Openen 2. Bij Type bestand selecteert u het type bestand dat u wenst te openen. 3. Blader naar de locatie waar het bestand dat u wenst te openen zich bevindt. 4. Klik op het bestand en klik op de knop Openen. STPM maakt een nieuw project aan en geeft de geselecteerde bestanden weer in het brondocumentvenster (zie Figuur 7-4). Bestand in het brondocumentvenster Figuur 7-4: Voorbeeld van een bestand in een brondocumentvenster 69 Handleiding SYSTRAN 5.0 Een webpagina weergeven Als u een webpagina wenst te vertalen, gebruikt u onderstaande procedure om de pagina weer te geven. 1. In het veld Adres van de webwerkbalk: voer het webadres (URL) in van de webpagina die u wenst te vertalen. 2. Klik op de knop Openen rechts van het veld Adres: STPM maakt een nieuw project aan en geeft de webpagina weer in het brondocumentvenster (zie Figuur 7-5). Als een webpagina niet correct wordt weergegeven of zelfs helemaal niet wordt weergegeven, kan het zijn dat in de webpagina complexe formattering wordt gebruikt zoals Flash of Java. Om te weten of een pagina complexe formattering bevat, moet u het in Internet Explorer openen. Webpagina in het brondocumentvenster Figuur 7-5: Voorbeeld van een webpagina in een brondocumentvenster Een bestaand project openen Als het bestand of de webpagina, die u wenst te vertalen, in een eerder STPM-project is opgenomen, moet u onderstaande procedure volgen om het project te openen. 1. Voer een van de volgende stappen uit: • Klik, in het menu Bestand op Project openen. OF • Klik op de knop Project openen: 70 Handleiding SYSTRAN 5.0 Elke stap geeft het dialoogvenster Openen weer (zie Figuur 7-3 op pagina 69). 2. Blader naar de locatie waar het project, dat u wenst te openen, zich bevindt. 3. Klik op het project en klik op de knop Openen. Het geselecteerde project wordt geopend, met bron- en doeldocumenten weergegeven in hun respectievelijke vensters. Als u het bestand of de webpagina eerder niet vertaalde, is het doelvenster leeg. Bestanden en webpagina's vertalen Nadat u een bestand heeft geïmporteerd, een webpagina op het scherm heeft weergegeven of een project heeft geopend, gebruikt u onderstaande procedure om deze te vertalen. 1. Gebruik de vervolgkeuzelijst Brontaal om een brontaal te kiezen, of selecteer Automatisch zodat de software zelf automatisch de taal van de webpagina bepaalt (zie Gebruik van de vervolgkeuzelijst Brontaal op pagina 23). 2. Gebruik de vervolgkeuzelijst Doeltaal om een doeltaal te selecteren (zie Gebruik van de vervolgkeuzelijst Doeltaal op pagina 24). 3. Klik op de knop Vertalen om de vertaling uit te voeren: Een voortgangsbalk rechtsonderaan het venster toont de voortgang van de vertaling. Wanneer de vertaling klaar is, verschijnt het vertaalde document of de vertaalde webpagina in het doeldocumentvenster (zie Figuur 7-6). Bronwebpagina Vertaalde webpagina Figuur 7-6: Voorbeeld van een bronwebpagina en een vertaalde webpagina 71 Handleiding SYSTRAN 5.0 Vertalingen verbeteren Nadat u een brondocument of een webpagina heeft vertaald, kunt u de volgende activiteiten uitvoeren om uw vertalingen aan te passen: • Alignering gebruiken, zie hieronder • Keuze van de gebruiker-selecties toevoegen op pagina 73 • Vertaalopties selecteren op pagina 79 • User Dictionaries gebruiken op pagina 80 • Zoeken en markeren op pagina 80 Alignering gebruiken STPM biedt een aligneerfunctionaliteit waardoor u een zin kunt selecteren in het bron- of doelvenster en de overeenkomstige zin in het andere document of webpagina kunt bekijken. Als u deze functionaliteit gebruikt kunt u gebieden opsporen waar u de vertaling voor het huidige document of de huidige webpagina wenst te verbeteren (wordt beschreven in opeenvolgende paragrafen van dit hoofdstuk) of eventueel bron- of doeltekst kunt wijzigen (zie Tekst bewerken op pagina 87 en Tekst opmaken op pagina 88). Figuur 7-7 toont een voorbeeld van een geselecteerde zin in het brondocument en de automatisch gemarkeerde zin in het doeldocument. Deze zin is geselecteerd in de bron ... ... en wordt gemarkeerd in het doel Figuur 7-7: Voorbeeld van het gebruik van de aligneringsfunctionaliteit 72 Handleiding SYSTRAN 5.0 Keuze van de gebruiker-selecties toevoegen Een mogelijkheid om vertalingen te verbeteren is het gebruik maken van de volgende mogelijke gebruikerskeuzes in het venster Herzien • Alternatieve betekenissen - toont alternatieve vertalingen gebaseerd op de verschillende betekenissen van een bronwoord of -uitdrukking. Zie Alternatieve betekenissen selecteren, hieronder. • Translation Memory - toont machinevertalingen samen met uw elementen uit de Translation Memory (vertaalgeheugen) en laat toe te selecteren welk gegeven moet worden gebruikt. Zie Een Translation Memory selecteren op pagina 75. • Bronanalyse - geeft aan hoe de software is omgegaan met bronambiguïteiten en laat toe om de softwarekeuzes te overroepen. Zie Bronanalyse wijzigen op pagina 76. Alternatieve betekenissen selecteren De tab Alternatieve betekenissen in het venster Herzien geeft alternatieve betekenissen voor de uitdrukkingen in SYSTRAN of in de User Dictionaries. Als er geen SYSTRAN- of User Dictionaries zijn geselecteerd, worden geen alternatieve betekenissen weergegeven. Figuur 7-8 biedt een voorbeeld van de tab Alternatieve betekenissen. Figuur 7-8: Tab alternatieve betekenissen 73 Handleiding SYSTRAN 5.0 Om de tab Alternatieve betekenissen te gebruiken, moet u: 1. Wanneer het venster Herzien niet is weergegeven, op de knop Herzien klikken op de SYSTRANwerkbalk: 2. Wanneer de tab Alternatieve betekenissen niet de meest vooraan staande tab is in het venster Herzien, moet u deze tab naar voor brengen. 3. Herzie de keuzes op elke lijn. Om een keuze te maken, klikt u op het keuzevakje dat er net voor staat. 4. Als u wenst dat de software altijd rekening houdt met de gemaakte keuzes in de tab Alternatieve betekenissen, klik dan op het selectievakje in de linkerkolom. 5. Op de knop Vertalen klikken op de SYSTRAN-werkbalk om uw keuzes toe te passen op de vertaling: Om een keuze in het venster Alternatieve betekenissen om te keren, klikt u op de selectie in de tab Alternatieve betekenissen, en vervolgens op Keuze alternatieve betekenissen wissen in het menu Extra. 74 Handleiding SYSTRAN 5.0 Een Translation Memory selecteren De tab Translation Memory in het venster Herzien toont de zinnen waarvoor een Translation Memory werd gebruikt. Via deze tab kunt u de machinevertalingen vergelijken met uw Translation Memory en beslissen welke u zult nemen. Figuur 7-9 op pagina 75 biedt een voorbeeld van de tab Translation Memory. Figuur 7-9: Tab Translation Memory 1. Wanneer het venster Herzien niet is weergegeven, op de knop Herzien klikken op de SYSTRANwerkbalk: 2. Wanneer de tab Translation Memory niet de meest vooraan staande tab is in het venster Herzien, moet u deze tab naar voor brengen. 3. Herzie de keuzes op elke lijn. Om een keuze te maken, klikt u op het keuzevakje dat er net voor staat. 4. Als u wenst dat de software altijd rekening houdt met de gemaakte keuzes in de tab Translation Memory, klik dan op het selectievakje in de linkerkolom. 75 Handleiding SYSTRAN 5.0 5. Op de knop Vertalen klikken op de SYSTRAN-werkbalk om uw keuzes toe te passen op de vertaling: Om een keuze in het venster Translation Memory om te keren, klikt u op de selectie in de tab Translation Memory, en vervolgens op Keuze TM wissen in het menu Extra. Bronanalyse wijzigen De tab Bronanalyse in het venster Herzien geeft aan hoe de software is omgegaan met de bronambiguïteiten en laat u toe de softwarekeuzes ongedaan te maken. Figuur 7-10 biedt een voorbeeld van de tab Bronanalyse. Figuur 7-10: Voorbeeld van de tab Bronanalyse 76 Handleiding SYSTRAN 5.0 Om de tab Bronanalyse te gebruiken, moet u: 1. Wanneer het venster Herzien niet is weergegeven, op de knop Herzien klikken op de SYSTRANwerkbalk: 2. Wanneer de tab Bronanalyse niet de meest vooraan staande tab is in het venster Herzien, moet u deze tab naar voor brengen. 3. Herzie de keuzes op elke lijn. Om een keuze te maken, klikt u op het keuzevakje dat er net voor staat. 4. Als u wenst dat de software altijd rekening houdt met de gemaakte keuzes in de tab Bronanalyse, klik dan op het selectievakje in de linkerkolom. 5. Op de knop Vertalen klikken op de SYSTRAN-werkbalk om uw keuzes toe te passen op de vertaling: Om een keuze in het venster Bronanalyse om te keren, klikt u op de selectie in de tab Bronanalyse, en vervolgens op Keuze Bronambiguïteit wissen in het menu Extra. Terminologie en zinnen herzien Een andere manier om vertalingen te verbeteren is door terminologie en zinnen te herzien. Door deze functionaliteit te gebruiken, kunt u uitdrukkingen zoals Not Found Word-blokken, die de software heeft gevonden, identificeren. Terminologie herzien Via de knop Terminologie herzien kunt u een venster Herzien oproepen waarin u uitdrukkingen zoals Not Found Word of Terminologie-extract kunt identificeren die de software heeft gevonden. Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Herzien op pagina 34. In het venster Herzien, kunt u op de pin klikken ( ) om dit venster te verbergen als u het niet gebruikt (zie Gebruik van het werkvenster STPM en SMTU op pagina 36). 77 Handleiding SYSTRAN 5.0 Zinnen herzien De tab Zin herzien in het venster Herzien laat toe om zinnen in bron- en doeldocument met elkaar te vergelijken. U kunt vervolgens de zinnen aanvinken, die u naar de User Dictionaries wenst door te sturen, waar u deze verder kunt bewerken. Deze tab is bijzonder nuttig wanneer u identieke zinnen heeft met verschillende vertalingen en u wenst aan te geven welke vertaling de voorkeur verdient. Figuur 7-11 op pagina 78 biedt een voorbeeld van gegevens in de tab Zin herzien. Figuur 7-11: Voorbeeld van de tab Zin herzien 78 Handleiding SYSTRAN 5.0 Om de tab Zin herzien te gebruiken, moet u: 1. Wanneer het venster Herzien niet is weergegeven, op de knop Herzien klikken op de SYSTRANwerkbalk: 2. Wanneer de tab Zin herzien niet de meest vooraan staande tab is in het venster Herzien, moet u deze tab naar voor brengen. 3. Herzie de zinnen op elke lijn. Om een zin naar een nieuwe User Dictionary (UD) te sturen, vinkt u het keuzevakje links van de zin aan. Om alle zinnen in de tab te selecteren, klikt u op de knop Alles selecteren linksonderaan de tab. Wanneer u een zin selecteert in de tab Zin herzien, wordt de overeenkomstige zin in het brondocument gemarkeerd. 4. Klik op de knop Naar SDM sturen om de aangevinkte zinnen naar de juiste UD door te sturen: Als het dialoogvenster Opslaan als verschijnt, selecteert u een bestandsnaam voor de SYSTRAN Dictionary Manager-bestand en klikt u op Opslaan. U kunt vervolgens, indien nodig, SDM gebruiken om de zinnen te bewerken zodat ze geschikt zijn voor uw vertalingen (zie Hoofdstuk 9, Gebruik SYSTRAN Dictionary Manager (SDM)). 5. Klik op de knop Vertalen op de SYSTRAN-werkbalk om uw keuzes toe te passen op de vertaling: Vertaalopties selecteren Nog een andere mogelijkheid om vertalingen te verbeteren is uw huidige vertaalopties herzien en deze indien nodig aanpassen. U kunt vervolgens het document opnieuw vertalen. Uw aangepaste keuzes worden toegepast op de vertaling. Om toegang te krijgen tot de vertaalopties, klikt u op de knop Vertaalopties op de SYSTRAN-werkbalk. Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Vertaalopties op pagina 24. In het venster Vertaalopties, kunt u op de pin klikken ( ) om het venster te verbergen als u het niet gebruikt (zie Gebruik van het werkvenster STPM en SMTU op pagina 36). 79 Handleiding SYSTRAN 5.0 User Dictionaries gebruiken Een andere manier om vertalingen te verbeteren is het gebruik maken van termen die zijn opgeslagen in User Dictionaries en Translation Memory. Om toegang te krijgen tot de User Dictionaries en Translation Memory, klikt u op de knop User Dictionaries op de SYSTRAN-werkbalk: Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Dictionaries op pagina 29. In het venster User Dictionaries kunt u op de pin klikken ( ) om het venster te verbergen als u het niet gebruikt (zie Gebruik van het werkvenster STPM en SMTU op pagina 36). Zoeken en markeren STPM biedt een knop Zoeken en markeren om bepaalde woorden en uitdrukkingen op te zoeken en te markeren, zoals uitgehaalde terminologie, Not Found Words (niet gevonden woorden) en woorden met alternatieve betekenissen of die kunnen worden misbegrepen. Door deze woorden te identificeren, kunt u de nodige stappen ondernemen om uw vertalingen te verbeteren. Uitdrukkingen worden in kleur aangegeven zodat u deze gemakkelijk kunt terugvinden. De software gebruikt een standaardkleur om deze uitdrukkingen te markeren. Indien gewenst kunt u een andere kleur selecteren uit het venster Zoeken en markeren. Het venster Zoeken en markeren biedt eveneens knoppen die u toelaten alle verschijningsvormen van een uitdrukking te bekijken of om ze stuk voor stuk te bekijken. U kunt deze functionaliteiten ook combineren om alle verschijningsvormen van een uitdrukking weer te geven en ze dan per verschijningsvorm te lokaliseren. Figuur 7-12 op pagina 81 biedt een voorbeeld waarbij alle Not Found Words zijn gemarkeerd in de standaardkleur purper. Figuur 7-13 op pagina 81 biedt een voorbeeld waar een Not Found word afzonderlijk is gemarkeerd. In het venster Zoeken en markeren, kunt u op de pin klikken ( ) om het venster te verbergen als u het niet gebruikt (zie Gebruik van het werkvenster STPM en SMTU op pagina 36). 80 Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 7-12: Voorbeeld van het bekijken van alle Not Found Words Figuur 7-13: Voorbeeld van het bekijken van afzonderlijke verschijningsvormen van Not Found Words 81 Handleiding SYSTRAN 5.0 82 Om de woorden te zoeken en te markeren: 1. Klik op de knop Zoeken en markeren in de SYSTRAN-werkbalk: Het venster Zoeken en markeren verschijnt (zie Figuur 7-14 op pagina 82). De meest linkse kolom in het venster Zoeken en markeren toont de kleur die wordt gebruikt om de uitdrukking weer te geven. Toont de kleur die wordt gebruikt om deze uitdrukking te markeren Markeert alle verschijningsvormen van deze uitdrukking Geef het woord in dat u wenst te zoeken Zoekt de volgende verschijningsvorm van deze uitdrukking Figuur 7-14: Venster Zoeken en markeren 2. Om een bepaald woord te lokaliseren, voert u in het veld onder Woorden zoeken het woord in, en klikt u vervolgens op om alle verschijningsvormen van het woord te bekijken of op afzonderlijke verschijningsvormen van het woord te bekijken. om de Woorden zoeken wordt uitgevoerd in het actieve document. Als het brondocument bijvoorbeeld is geselecteerd, wordt woord zoeken alleen uitgevoerd in het brondocument. Handleiding SYSTRAN 5.0 3. Voor alle andere uitdrukkingen kunt u: • Alle verschijningsvormen van een uitdrukking bekijken door op de knop Markeren te drukken, naast de uitdrukking die u wenst te zoeken: Om de markering bij de uitdrukkingen te verwijderen, klikt u opnieuw op deze knop. • De afzonderlijke verschijningsvormen van een uitdrukking bekijken door op de knop Vergrootglas te drukken, naast de uitdrukking die u wenst te zoeken: Druk telkens opnieuw op deze knop om naar de volgende verschijningsvorm van deze uitdrukking te gaan. Wanneer u bij de laatste verschijningsvorm van de uitdrukking bent gekomen, keert de markering terug naar de eerste verschijningsvorm van de uitdrukking in het document of de webpagina. Allerhande STPM-activiteiten uitvoeren U kunt de volgende extra STPM-activiteiten uitvoeren: • Contextgevoelige Dictionary-activiteiten uitvoeren. Zie Contextgevoelige Dictionary-activiteiten uitvoeren op pagina 83. • DNT-blokken instellen Zie DNT-entiteiten bepalen op pagina 84. • Uitdrukkingen zoeken in User Dictionaries. Zie Woorden en uitdrukkingen zoeken in de User Dictionaries op pagina 85. • Tekst bewerken. Zie Tekst bewerken op pagina 87. • Tekst opmaken. Zie Tekst opmaken op pagina 88. • Navigeren tussen projecten in het venster SYSTRAN Translation Project Manager. Zie Bladeren tussen projecten op pagina 89. • Projecten opslaan. Zie Projecten opslaan op pagina 89. • Projecten, bronbestanden en webpagina's en doelbestanden en webpagina's exporteren. Zie Projecten, bronbestanden en doelbestanden exporteren op pagina 91. Contextgevoelige Dictionary-activiteiten uitvoeren Via Naar SDM verzenden in het menu Extra kunt u geselecteerde woorden en uitdrukkingen naar een nieuwe UD sturen. U kunt vervolgens de taalkundige mogelijkheden in SDM gebruiken om de gegevens te bewerken. 1. In het brondocument selecteert u het woord of de uitdrukking die u naar de UD wenst te sturen. 2. In het menu Extra gaat u naar Naar SDM verzenden en u klikt ofwel op de naam van het woordenboek waar u de uitdrukkingen naartoe wenst te sturen of op Nieuwe Dictionary om de uitdrukkingen naar een nieuw woordenboek te sturen. Als u op een bestaand woordenboek klikt, verschijnt het woordenboek. Klikt u op Nieuwe Dictionary dan verschijnt het dialoogvenster Opslaan als (zie Figuur 7-15 op pagina 84). 83 Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 7-15: Dialoogvenster Opslaan als 3. Optioneel: Voer een bestandsnaam in voor de UD die het geselecteerde woord of de geselecteerde uitdrukking zal bevatten. Klik vervolgens op de knop Opslaan. SDM wordt automatisch opgestart. U kunt nu de ingevoerde gegevens bewerken om de kwaliteit van uw vertalingen te verbeteren. Voor bijkomende informatie, zie Hoofdstuk 9, Gebruik SYSTRAN Dictionary Manager (SDM). U kunt eveneens een bestaand woordenboek selecteren waarnaar u de uitdrukkingen wenst door te sturen door een woordenboek te kiezen uit de woordenboekenlijst. Het geselecteerde woordenboek zal verschijnen in het contextgevoelige menu. DNT-entiteiten bepalen STPM biedt een aantal Do Not Translate (DNT)-commando's aan in het menu Extra en het rechtsklikmenu waardoor u DNT-entiteiten kunt aanduiden. Als u een entiteit aanduidt als DNT, slaat STPM deze zone over in de vertaling tot u de DNT-aanduiding weer verwijdert. U kunt de volgende DNT-entiteiten bepalen: • Uitdrukking aanduiden als DNT - een bepaalde woordsequentie (een zinsdeel) dat niet moet worden vertaald. De zinanalysecapaciteiten van de software beschouwen de sequentie als één entiteit en als een deel van de zin. Zo kunnen eigennamen, zoals bijvoorbeeld bedrijfsnamen, worden ingesteld als DNT-uitdrukkingen. • Paragraaf aanduiden als DNT - bepaalt dat een deel van een document niet mag worden vertaald. De volledige zone wordt in het vertaalproces overgeslagen. Er wordt in de vertaling geen rekening mee gehouden. Zo kunnen bijvoorbeeld documentheaders en adressen worden ingesteld als DNT-paragrafen. 84 Handleiding SYSTRAN 5.0 • Invoeging aanduiden als DNT - een bepaalde woordsequentie wordt als invoeging beschouwd binnen een volledige zin en mag niet worden vertaald. De tekst links en rechts van de sequentie wordt als een zin beschouwd. Meestal worden commentaar tussen haakjes en acroniemen aangeduid als DNT-invoeging. Nadat u de DNT-zones heeft gemarkeerd en het document heeft vertaald kunt u het venster Zoeken en markeren gebruiken om de DNT-uitdrukkingen, -paragrafen en -invoegen te lokaliseren (zie Zoeken en markeren op pagina 80). Om DNT-entiteiten te bepalen: 1. Klikt u in het bron- of doeldocument de items aan die u als DNT-entiteiten wenst aan te duiden. 2. Voer een van de volgende stappen uit: • In het menu Extra klikt u op DNT-uitdrukkingen instellen, DNT-paragrafen instellen of DNTinvoegingen instellen. • Druk op de rechtermuisknop en klik op DNT-uitdrukking instellen, DNT-paragraaf instellen, of DNT-invoeging instellen. Om een DNT-aanduiding uit een entiteit te verwijderen: 1. Klik op de entiteit waarvan u de DNT-aanduiding wenst te verwijderen. U kunt de Do Not Translate-opties in het venster Zoeken en markeren gebruiken om alle DNT-blokken te identificeren, ongeacht of het gaat om uitdrukkingen, paragrafen of invoegingen (zie Zoeken en markeren op pagina 80). 2. Voer een van de volgende stappen uit: • In het menu Extra, klikt u op DNT-blok verwijderen. • Druk op de rechtermuisknop en klik op DNT-blok verwijderen. Woorden en uitdrukkingen zoeken in de User Dictionaries Soms kan het gebeuren dat u andere verschijningsvormen van een woord of een zin in het huidige woordenboek of een ander woordenboek wenst te bekijken. Om deze procedure te vereenvoudigen voorziet STPM een zoekfunctie waarmee u woorden of zinnen kunt lokaliseren in plaatselijke woordenboeken of in de SYSTRAN Online Dictionaries. 1. Selecteer in het bron- of doeldocument het woord of de uitdrukking die u wenst op te zoeken. 2. In het menu Extra, klikt u op Zoeken in Dictionaries. SDM wordt automatisch opgestart en het dialoogvenster Zoeken verschijnt met het gekozen woord of de gekozen uitdrukking naast Waarnaar zoeken (zie Figuur 7-16). 85 Handleiding SYSTRAN 5.0 86 Figuur 7-16: Dialoogvenster Zoeken 3. Om het op te zoeken woord of de op te zoeken uitdrukking te wijzigen of te herzien, kunt u het bewerken naast Waarnaar zoeken. 4. Naast Waar zoeken vult u de locatie in waar moet worden gezocht. 5. Onder Zoekopties kunt u alle opties die u wenst aanklikken om de zoekopdracht te verfijnen (zie Tabel 7-2 op pagina 86). 6. Klik op de knop Zoeken. SDM lokaliseert alle verschijningsvormen van het woord of de zin in de aangegeven locatie die overeenkomen met de zoekopties en geeft de resultaten weer onderaan het dialoogvenster Zoeken. 7. Om naar een van de gevonden woorden of uitdrukkingen te gaan, dubbelklikt u op het woord of de uitdrukking onderaan het dialoogvenster Zoeken. Tabel 7-2: Zoekopties in het dialoogvenster Zoeken Optie Heel woord Omschrijving Lokaliseert volledige woorden en zinnen die overeenkomen met het gegeven dat u heeft ingevoerd in het veld Waarnaar zoeken, en geen delen van grotere woorden. Doel Lokaliseert woorden of zinnen in de kolom doeldocument die overeenkomen met het gegeven dat u heeft ingevoerd in het veld Waarnaar zoeken. Bron Lokaliseert woorden of zinnen in de kolom brondocument die overeenkomen met het gegeven dat u heeft ingevoerd in het veld Waarnaar zoeken. Exacte tekens Lokaliseert woorden en zinnen die overeenkomen in hoofd- of kleine letters zoals u heeft gebruikt in het veld Waarnaar zoeken. Handleiding SYSTRAN 5.0 87 Tabel 7-2: Zoekopties in het dialoogvenster Zoeken (Vervolg) Optie Omschrijving Hoofdwoord Lokaliseert naamwoordzinnen waarvan de naamwoorden als hoofdwoorden werden gedefinieerd (zie Hoofdwoorden markeren op pagina 140). Trefwoord Lokaliseert woorden met een gemeenschappelijke stam, gespreksdeel of woordbetekenis. Vorm Lokaliseert het woord of de zin in de aangegeven vorm. Taal Lokaliseert het woord of de zin die u heeft ingevoerd in het veld Waarnaar zoeken in de aangeduide taal. Domeinen Lokaliseert het woord of de zin die u heeft ingevoerd in het veld Waarnaar zoeken in het aangeduide domein. Tekst bewerken U kunt de bron- en doeldocumenten indien nodig bewerken om uw vertalingen te verbeteren. U heeft bijvoorbeeld het venster Zoeken en markeren gebruikt om bronambiguïteiten te identificeren en beslist om een uitdrukking in het brondocument aan te passen om te kijken welke impact dit heeft op de vertaling. De bewerkingshandelingen, die u kunt uitvoeren, zijn: • Tekst toevoegen U kunt tekst toevoegen in het bron- of doeldocument door in de gewenste zone van het document te klikken en de nieuwe tekst in te voegen. • Tekst wissen U kunt tekst wissen uit het bron- of doeldocument door in het document te klikken en op de Backspacetoets te drukken om de tekst links van de cursor te wissen of op de Delete-toets om de tekst rechts van de cursor te wissen. U kunt ook grote delen van de tekst wissen door de zones te selecteren en op de Delete-toets te drukken, op Knippen te klikken in het menu Bewerken of door op de knop Knippen te klikken: • Tekst verplaatsen U kunt tekst verplaatsen door in het bron- of doeldocument de tekst aan te klikken en deze te verslepen naar een andere plaats. U kunt zelfs slepen tussen bron- en doeldocument. Nadat u deze handelingen heeft uitgevoerd, klikt u op de knop Vertalen op de SYSTRAN-werkbalk om uw keuzes toe te passen op de vertaling: Handleiding SYSTRAN 5.0 88 Tekst opmaken STPM biedt een opmaak-werkbalk waarmee u het uitzicht van de tekst in bron- en doeldocument kunt wijzigen. De vertaling gebruikt opmaakinformatie om de aard van verschillende delen van een document te identificeren. Als gevolg hiervan zal de vertaling beter zijn wanneer de opmaak beter is. Om de tekstopmaak in deze documenten te wijzigen, klikt u op de tekst en vervolgens op de geschikte knop in de werkbalk Opmaak (zie Figuur 7-17). Centreren Rechts uitlijnen Links uitlijnen Lettertype wijzigen Vet Uitspringen Cursief Onderstrepen Inspringen Opsomming Opsomtekens Figuur 7-17: STPM werkbalk Opmaak Handleiding SYSTRAN 5.0 89 Bladeren tussen projecten U kunt tegelijk meerdere STPM-projecten hebben open staan. STPM biedt een aantal mogelijkheden om tussen projecten te navigeren: • Klik op een projecttab in het venster STPM (zie Figuur 7-18). • Klik op de naam van een open project in het menu Venster. • Klik op de linker- of rechterprojectnavigatiepijl (zie Figuur 7-18). Sluit het huidig weergegeven project Projecttabs Navigatiepijlen Figuur 7-18: Besturingsmogelijkheden voor de navigatie tussen en het sluiten van projecten Projecten opslaan Als u klaar bent met een project, moet u uw werk opslaan. Door het project op te slaan, bewaart u het uitgevoerde werk in het project en kunt u het project later weer openen. 1. Voer een van de volgende stappen uit: • Klik, in het menu Bestand op Project opslaan. • Klik op de knop Project opslaan in de SYSTRAN-werkbalk: Als u een project voor het eerst opslaat, verschijnt het dialoogvenster Opslaan als (zie Figuur 7-19 op pagina 90). Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 7-19: Dialoogvenster Opslaan als 2. Optioneel: om een project op te slaan op een andere locatie, gaat u naar de locatie waar u het project wenst op te slaan. 3. Naast Bestandsnaam typt u de naam van het projectbestand. 4. Klik op de knop Opslaan. Als u het project eerder reeds hebt opgeslagen, kunt u het commando Project opslaan als in het menu Bestand gebruiken om het onder een andere naam of op een andere plaats te bewaren. Als u probeert een project te sluiten zonder het te hebben opgeslagen, verschijnt een systeemboodschap die u vraagt het project op te slaan. 90 Handleiding SYSTRAN 5.0 Projecten, bronbestanden en doelbestanden exporteren STPM biedt een aantal exportmogelijkheden om projectbestanden, bronbestanden en -webpagina's, en doelbestanden en -webpagina's te exporteren. Projecten exporteren Om projecten te exporteren uit STPM: 1. Als u meer dan één project heeft open staan, moet u ervoor zorgen dat het project dat u wenst te exporteren bovenaan ligt. 2. Klik, in het menu Bestand op Project exporteren. Het dialoogvenster Opslaan als verschijnt (zie Figuur 7-20). Figuur 7-20: Dialoogvenster Opslaan als 3. Optioneel: om een project op te slaan op een andere locatie, gaat u naar de locatie waar u het project wenst op te slaan. 4. Naast Bestandsnaam typt u de naam van het project. 5. Klik op de knop Opslaan. 91 Handleiding SYSTRAN 5.0 Bronbestanden of -webpagina's exporteren Om bronbestanden of -webpagina's uit STPM te exporteren: 1. Als u meer dan één project heeft open staan, moet u ervoor zorgen dat het bronbestand of de webpagina die u wenst te exporteren in het bovenste project zit. 2. Klik, in het menu Bestand op Bron exporteren. Het dialoogvenster Opslaan als verschijnt (zie Figuur 7-21). Figuur 7-21: Dialoogvenster Opslaan als 3. Optioneel: om een bestand op te slaan op een andere locatie, gaat u naar de locatie waar u het project wenst op te slaan. 4. Naast Bestandsnaam typt u de naam van het bronbestand. 5. Voor Opslaan als type moet u aangeven of het bestand moet worden bewaard als HTML-bestand (.html en .htm), als tekstbestand (.txt), als Microsoft Word-document of als rich text format (.rtf). 6. Klik op de knop Opslaan. 92 Handleiding SYSTRAN 5.0 Doelbestanden of -webpagina's exporteren Om doelbestanden of -webpagina's uit STPM te exporteren: 1. Als u meer dan één project heeft open staan, moet u ervoor zorgen dat het doelbestand of de webpagina die u wenst te exporteren in het bovenste project zit. 2. Klik, in het menu Bestand op Doel exporteren. Het dialoogvenster Opslaan als verschijnt (zie Figuur 7-22). Figuur 7-22: Dialoogvenster Opslaan als 3. Optioneel: om een bestand op te slaan op een andere locatie, gaat u naar de locatie waar u het project wenst op te slaan. 4. Naast Bestandsnaam typt u de naam van het bronbestand. 5. Voor Opslaan als type moet u aangeven of het bestand moet worden bewaard als HTML-bestand (.html en .htm), als tekstbestand (.txt), als Microsoft Word-document of als rich text format (.rtf). 6. Klik op de knop Opslaan. 93 User’s Guide SYSTRAN 5.0 94 Hoofdstuk 8: SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU) 8 Batchbestanden 95 SMTU opstarten 96 SMTU-werkbalken weergeven of verbergen 97 SMTU gebruiken 98 Een batchbestand openen 98 Een nieuw batchbestand openen 99 Een bestaand batchbestand openen 100 Bestanden, mappen en webpagina's toevoegen 100 Bestanden toevoegen 100 Mappen toevoegen 101 Webpagina's toevoegen 102 Items ordenen in het batchbestand 103 De inhoud van een batchbestand vertalen 104 Vertalingen aanpassen 105 Bron- en doeldocumenten bekijken 105 Vertaalopties selecteren 106 User Dictionaries gebruiken 106 De SMTU-functionaliteit Herzien gebruiken 107 Allerhande SMTU-activiteiten uitvoeren 107 Batchinvoeropties vastleggen 107 Navigeren tussen batchbestanden 112 Het project opslaan 112 Batchbestanden sluiten 113 SMTU Command Line-interface gebruiken 113 User’s Guide SYSTRAN 5.0 95 SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU) SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU) wordt ondersteund door: ✔ SYSTRAN Professional Premium Via SYSTRAN Multitranslate Utility (SMTU) kunt u een groep (of een “batch”) documenten in één keer vertalen. U kunt de volgende documentformaten in een batch opnemen: TXT-, RTF-, DOC-, HTML-, XHTML-, PPT-, XLS-, PDF- en TMX-bestanden SMTU heeft een voortgangsindicator die een visuele aanduiding geeft van de vertaalstatus en aangeeft hoeveel tijd er nodig is om elke vertaling uit te voeren. Via SMTU kunt u webdocumenten vertalen door de URL van de webpagina aan te geven. SMTU bezit een “Web-crawler” waardoor u de inhoud van een website kunt inlezen en vertalen. Voor de gebruikers die liever werken met command-line interfaces (CLIs - een interface die gebruik maakt van een commandolijn), voorziet SMTU CLI om het vertaalproces te automatiseren. Om de vertalingen te optimaliseren kunt u via SMTU algemene en documentafhankelijke vertaalopties vastleggen. SMTU biedt eveneens herzieningsmogelijkheden met Terminologie-extract en Not Found Words voor elke groep documenten die de gebruiker heeft bepaald. Batchbestanden Batchbestanden bestaan uit bestanden, webpagina's en mappen die u tegelijk wenst te vertalen. Batchbestanden zijn nuttig om een reeks bestanden, webpagina's en mappen te vertalen omdat u al deze elementen kunt vertalen door gewoon het batchbestand te vertalen in plaats van elk document afzonderlijk. Batchbestanden volgen een “boom”-hiërarchie, vergelijkbaar met de Windows Verkenner. De “root” (of hoofd) -map is het batchbestand zelf. De inhoud van het batchbestand zit een niveau lager dan de rootmap. Als het batchbestand een map bevat, zit de inhoud van deze map één niveau lager dan de inhoud van het batchbestand. Als u Vertaalopties, User Dictionaries, Herzien, en Batchinvoeropties kiest voor uw vertalingen, kunt u deze toewijzen op batchniveau, op mapniveau of op het individuele niveau. • Als u deze toepast op het batchbestand, worden de instellingen overgenomen door alle elementen van het batchbestand. • Als u deze toewijst aan een map, worden alle instellingen overgenomen door alle elementen (bestanden en submappen) in de map. • U kunt afzonderlijke bestanden in een batchbestand of in een map aanklikken en de instellingen alleen wijzigen voor de geselecteerde bestanden. Op gelijkaardige wijze kunt u, wanneer webpagina's in SMTU worden ingelezen, batchinvoeropties instellen, de instellingen van de hoofdpagina zullen worden overgenomen voor de dieperliggende pagina's. Voor extra sturing kunt u batchinvoeropties gebruiken zodat de instellingen voor een bestand, een webpagina of een map worden overgenomen van een hogerliggend niveau. U kunt bijvoorbeeld bepalen of de bestemming van het bestand wordt overgenomen van de hogerliggende map. Op gelijkaardige wijze kunt u bepalen of de crawl-URL en de diepte worden overgenomen van de hoofdwebpagina. Voor meer informatie zie Batchinvoeropties vastleggen op pagina 107. User’s Guide SYSTRAN 5.0 96 SMTU opstarten Om SMTU op te starten: 1. Voer een van de volgende stappen uit: • Dubbelklik op het pictogram SYSTRAN MultiTranslate Utility op uw Bureaublad. • Klik op de knop Start op de Windows-taakbalk, ga naar Alle programma's, en vervolgens naar SYSTRAN 5.0 en klik op SYSTRAN MultiTranslate Utility. Elk van deze stappen toont het venster SYSTRAN MultiTranslate Utility. Figuur 8-1 biedt een overzicht van de componenten in dit venster, en Tabel 8-1 op pagina 96 beschrijft deze. Menubalk Batch-werkbalk Werkbalk URL Werkbalk Stop Titelbalk Standaard werkbalk SYSTRANwerkbalk Werkgebied Statusbalk Voortgangszone Figuur 8-1: Componenten van het venster SYSTRAN MultiTranslate Utility Tabel 8-1: Componenten van het venster SYSTRAN MultiTranslate Utility Schermitem Titelbalk Doel Bevat de naam van de toepassing en de windowsbesturing voor het minimaliseren, maximaliseren en sluiten van het SMTU-venster en de SMTU-toepassing. Menubalk Bevat de SMTU-menu's. Elk menu bevat een lijst commando's waarop u kunt klikken om de verschillende SMTU-activiteiten uit te voeren. Zie SMTU-menu's en commando's op pagina 164. Standaard werkbalk Bevat knoppen voor de meest gebruikte SMTU-commando's. Zie Standaard werkbalk (SMTU) op pagina 166. User’s Guide SYSTRAN 5.0 97 Tabel 8-1: Componenten van het venster SYSTRAN MultiTranslate Utility (Vervolg) Schermitem Doel Batch-werkbalk Laat toe om bestanden aan een batch toe te voegen of uit een batch te verwijderen, bestanden hoger of lager te plaatsen in een batch, bron- en doeldocumenten te openen en de vertaling van een batch te onderbreken. Zie Werkbalk Batch (SMTU) op pagina 166. Werkbalk URL Biedt u de mogelijkheid om webpagina-adressen (URL's) in te voeren. Zie URL-werkbalk (SMTU) op pagina 167. Werkbalk Stop SYSTRAN-werkbalk Onderbreekt de lopende actie. Laat toe om bron- en doeltalen te selecteren, vertaalopties te kiezen en de vertaalactiviteiten uit te voeren. Zie SYSTRAN-werkbalk (SMTU) op pagina 167. Werkgebied De zone waar de batchbestanden samen met hun inhoud verschijnen. Statusbalk Geeft statusboodschappen weer onderaan het SMTU-venster. Voortgangszone Geeft de voortgangsstatus van de vertaling weer. SMTU-werkbalken weergeven of verbergen Standaard worden alle SMTU-werkbalken op het scherm weergegeven. Als u bepaalde functies niet gebruikt, kunt u de werkbalk voor dergelijke functies verbergen om het aantal items op uw scherm te verminderen. Om de SMTU-werkbalken te verbergen of weer te geven: 1. Verplaats de aanwijzer naar het gebied van de SMTU-werkbalk. 2. Druk op de rechtermuisknop. Een pop-upmenu verschijnt met een lijst van de verschillende SMTU-werkbalken (zie Figuur 8-2). Een vinkje naast de naam van een werkbalk betekent dat de werkbalk wordt weergegeven. Figuur 8-2: SMTU-werkbalk 3. Om een werkbalk te verbergen, klikt u op de naam om het vinkje naast de naam te verwijderen. Om een verborgen werkbalk weer te geven, klikt u op de naam zodat het vinkje ernaast opnieuw verschijnt. User’s Guide SYSTRAN 5.0 SMTU gebruiken De volgende procedure biedt een samenvatting van de uit te voeren stappen om SMTU te gebruiken. 1. Optioneel: klik, in het menu Bestand op Nieuw project of klik op de knop Nieuw project op de SYSTRAN-werkbalk. Het aanmaken van een project is optioneel omdat een nieuw project automatisch wordt aangemaakt wanneer u in stap 2 een batchbestand aanmaakt of opent. 2. Een nieuw batchbestand aanmaken of een eerder opgeslagen batchbestand openen. Zie Een batchbestand openen, hieronder. 3. Voeg de bestanden, mappen en webpagina's die u wenst te vertalen toe aan een batchbestand. Zie Bestanden, mappen en webpagina's toevoegen op pagina 100. 4. Orden de inhouden van de batchbestanden in de gewenste volgorde. Zie Items ordenen in het batchbestand op pagina 103. 5. Vertaal de bestanden, mappen en webpagina's in het batchbestand. Zie De inhoud van een batchbestand vertalen op pagina 104. 6. Optioneel: indien gewenst kunt u de vertaling herzien en verbeteren (zie Vertalingen aanpassen op pagina 105). Herhaal vervolgens stap 4 om opnieuw te vertalen. Herhaal de stappen 4 en 5 zo dikwijls als nodig tot het gewenste resultaat wordt bekomen. 7. Het batchbestand opslaan. Zie Het project opslaan op pagina 112. 8. Het batchbestand sluiten. Zie Batchbestanden sluiten op pagina 113. Een batchbestand openen De eerste stap bij het gebruik van SMTU is het openen van een batchbestand. Het kan gaan om een nieuw batchbestand of om een batchbestand dat u eerder heeft geopend met SMTU. • Om een nieuw batchbestand te openen, zie Een nieuw batchbestand openen hieronder. • Om een batchbestand te openen dat u eerder heeft opgeslagen, zie Een bestaand batchbestand openen op pagina 100. U kunt meer dan één batchbestand openen in uw SMTU-sessie. U kunt vervolgens de besturingselementen rechts van het batchbestand gebruiken om tussen de bestanden te navigeren (zie Navigeren tussen batchbestanden op pagina 112). 98 User’s Guide SYSTRAN 5.0 Een nieuw batchbestand openen Om een nieuw batchbestand te openen: 1. Voer een van de volgende stappen uit: • Klik, in het menu Bestand op Nieuw project. OF • Klik op het pictogram Nieuw project: Elke stap opent een nieuw batchbestand in het venster SYSTRAN MultiTranslate Utility (zie Figuur 8-3). Batchbestanden krijgen een sequentieel nummer, te beginnen met 1, tot u het bestand opslaat. 2. Gebruik de procedure onder Bestanden, mappen en webpagina's toevoegen op pagina 100 om bestanden, mappen en webpagina's aan het batchbestand toe te voegen. Figuur 8-3: Voorbeeld van een niet-opgeslagen batchbestand in het venster SMTU. 99 User’s Guide SYSTRAN 5.0 100 Een bestaand batchbestand openen Om een bestaand batchbestand te openen: 1. Voer een van de volgende stappen uit: • Klik, in het menu Bestand op Project openen. OF • Klik op het pictogram Project openen: Elke stap geeft het dialoogvenster Openen weer (zie Figuur 8-4 op pagina 101). 2. Blader naar de locatie waar het batchbestand, dat u wenst te openen, zich bevindt. 3. Klik op het batchbestand en klik op de knop Openen. Het geselecteerde batchbestand wordt geopend, samen met de bestanden en de mappen die er zich in bevonden de laatste keer dat u het bestand heeft opgeslagen. 4. Optioneel: Als u dit wenst, kunt u: • Bestanden, mappen en webpagina's aan het batchbestand toevoegen (zie Bestanden, mappen en webpagina's toevoegen op pagina 100). • De opeenvolging van de items in het batchbestand wijzigen (zie Items ordenen in het batchbestand op pagina 103). • Items uit het batchbestand verwijderen (zie Tabel 8-2 op pagina 104). Bestanden, mappen en webpagina's toevoegen Nadat u een batchbestand heeft geopend, kunt u de bestanden, mappen en webpagina's toevoegen die u wenst te vertalen. Bestanden toevoegen Om bestanden aan het batchbestand toe te voegen: 1. Voer een van de volgende stappen uit: • Klik, in het menu Batch op Een bestand toevoegen aan het batchbestand. OF • Klik op de knop Een bestand toevoegen aan het batchbestand: Elke stap geeft het dialoogvenster Openen weer (zie Figuur 8-4). User’s Guide SYSTRAN 5.0 101 Figuur 8-4: Dialoogvenster Openen 2. Lokaliseer het bestand dat u in het batchbestand wenst toe te voegen, klik er op en klik vervolgens op de knop Openen om het aan het batchbestand toe te voegen. Het pad, waar het bestand werd bewaard, verschijnt samen met de bestemming waar het vertaalde bestand zal worden geplaatst en de grootte van het bestand. Om sneller te werken kunt u op het bestand in het dialoogvenster Openen dubbelklikken en dit toevoegen aan het batchbestand. 3. Om meer bestanden toe te voegen, herhaalt u de stappen 1 en 2. De volgende shortcuts zijn beschikbaar om meerdere bestanden toe te voegen vertrekkende van het dialoogvenster Openen: • Om opeenvolgende bestanden toe te voegen, klikt u op het eerste veld dat u wenst toe te voegen. Houd vervolgens de Shift-toets ingedrukt en klik op het laatste bestand dat u wenst toe te voegen. Alle bestanden tussen het eerste en het tweede bestand worden geselecteerd. • Om meerdere niet-opeenvolgende bestanden toe te voegen, klikt u op het eerste bestand. Houd de Ctrl-toets ingedrukt en klik op elk bijkomend bestand dat u wenst toe te voegen. Als alle bestanden zijn geselecteerd, klikt u op Openen. Mappen toevoegen Onderstaande procedure beschrijft hoe mappen in een batchbestand worden toegevoegd. Als u een map toevoegt, zullen alle bestanden in die map, die beantwoorden aan het bestandstype, worden vertaald. Geldt ook voor submappen indien de optie “submappen meenemen” is geactiveerd: 1. Voer een van de volgende stappen uit: • Klik, in het menu Batch op Een map toevoegen aan het batchbestand. OF User’s Guide SYSTRAN 5.0 102 • Klik op de knop Een map toevoegen aan het batchbestand: Elke stap geeft het dialoogvenster Een map zoeken (zie Figuur 8-5). Figuur 8-5: Dialoogvenster Een map zoeken 2. Lokaliseer de map die u in het batchbestand wenst toe te voegen, klik er op en klik vervolgens op de knop Openen om ze aan het batchbestand toe te voegen. Het pad waar de map werd bewaard verschijnt, samen met de bestemming waar het vertaalde bestand zal worden opgeslagen. 3. Als u meer mappen wenst toe te voegen, herhaalt u de stappen 1 en 2. Het dialoogvenster Een map zoeken heeft een knop Nieuwe map aanmaken die u toelaat nieuwe mappen aan te maken. Webpagina's toevoegen Om webpagina's toe te voegen aan het batchbestand: 1. In het adresveld van de URL-werkbalk, voert u het webadres (URL) in van de webpagina die u in het batchbestand wenst toe te voegen. 2. Klik op de knop Toevoegen aan het batchbestand: De webpagina wordt aan het batchbestand toegevoegd. Het pad waar de webpagina zich bevindt, verschijnt, samen met de bestemming waar de vertaalde pagina zal worden opgeslagen. 3. Als u meer webpagina's wenst toe te voegen, herhaalt u de stappen 1 en 2. User’s Guide SYSTRAN 5.0 103 Items ordenen in het batchbestand Bestanden, mappen en webpagina's in een batchbestand worden vertaald beginnend met het bovenste item en zo verderwerkend naar beneden toe. In Figuur 8-6 bijvoorbeeld wordt eerst het Word-document 215 jaar geleden.doc vertaald, gevolgd door de webpagina systransoft.com, de inhoud van de map Logboeken en tenslotte het document AT&T.doc. Op dezelfde wijze worden de bestanden in een map vertaald overeenkomstig de rangorde in de map, bovenaan te beginnen. Als u wenst kunt u de rangorde van de items in het batchbestand of de map wijzigen om de rangorde, waarin ze zullen worden vertaald, te wijzigen. Klik op een item in het batchbestand of in de map en gebruik de commando's in het menu Batch of de knoppen op de Batch-werkbalk om het aangeduide item naar boven of naar onder te verplaatsen. U kunt ook het aangeduide item uit het batchbestand of de map verwijderen als u dit niet wenst te vertalen. Tabel 8-2 op pagina 104 biedt een overzicht van de commando's en de knoppen om de rangorde van de items in een batchbestand of een map te wijzigen. Om de inhoud van een folder in een batchbestand te bekijken, klikt u op het plusteken links van de mapnaam. Bestanden in een map kunnen niet buiten de map worden verplaatst. Figuur 8-6: Voorbeeld van de inhoud van een batchbestand User’s Guide SYSTRAN 5.0 104 Tabel 8-2: Commando's en knoppen om de items in een batchbestand of in een map te reorganiseren Commando batchbestand Knop op de Batch-werkbalk Uit Batch verwijderen Omschrijving Verwijdert het geselecteerde item uit het batch bestand. Omhoog Verplaatst een item naar een hoger gelegen positie in het batchbestand Omlaag Verplaatst een item naar een lager gelegen positie in het batchbestand De inhoud van een batchbestand vertalen Nadat u bestanden, mappen en webpagina's aan het batchbestand heeft toegevoegd, moet u onderstaande procedure volgen om de inhoud van het batchbestand te vertalen. 1. Gebruik de vervolgkeuzelijst Brontaal om een brontaal te selecteren (zie Gebruik van de vervolgkeuzelijst Brontaal op pagina 23). 2. Gebruik de vervolgkeuzelijst Doeltaal om een doeltaal te selecteren (zie Gebruik van de vervolgkeuzelijst Doeltaal op pagina 24). 3. Klik op de knop Vertalen in de SYSTRAN-werkbalk: en selecteer het gewenste commando uit de vervolgkeuzelijst (zie Figuur 8-7): • Batchbestand vertalen — vertaalt alle items in het batchbestand. • Alle niet-vertaalde gegevens vertalen — vertaalt alle gegevens die nog niet werden vertaald. • Geselecteerde gegevens vertalen — vertaalt alleen de gegevens die u in het batchbestand heeft geselecteerd. Alvorens dit commando te gebruiken, selecteert u de items in het batchbestand dat u wenst te vertalen: Als de items achter elkaar staan, klikt u op het eerste item dat u wenst te vertalen, houd vervolgens de Shift-toets ingedrukt en klik op het laatste item dat u wenst te vertalen. Alle items tussen deze twee worden automatisch geselecteerd. Als de items niet achter elkaar staan, klikt u op het eerste item dat u wenst te vertalen, houd vervolgens de Ctrl-toets ingedrukt en klik op alle volgende items die u wenst te vertalen. Figuur 8-7: Commando's uit de vervolgkeuzelijst Vertaalknop User’s Guide SYSTRAN 5.0 Als u een commando selecteert uit de knop Vertalen, wordt in de kolom Status de vertaalstatus weergegeven. Nadat een item werd vertaald, wijzigt de status naar Klaar. De batchinvoeropties kunnen worden geconfigureerd om te voorkomen dat bepaalde bestandstypes worden vertaald. Voor bijkomende informatie, zie Batchinvoeropties vastleggen op pagina 107. Vertalingen aanpassen Nadat u een batchbestand heeft vertaald, kunt u de volgende activiteiten uitvoeren om uw vertalingen aan te passen: • Bron- en doeldocumenten bekijken, hieronder • Vertaalopties selecteren op pagina 106 • User Dictionaries gebruiken op pagina 106 • De SMTU-functionaliteit Herzien gebruiken op pagina 107 Bron- en doeldocumenten bekijken Het menu Batch biedt commando's om bron- en doeldocumenten in het batchbestand te bekijken. U kunt de doeldocumenten bekijken voor of na ze zijn vertaald. Vertaalde documenten kunnen alleen worden geopend nadat ze zijn vertaald. Als u een brondocument of een vertaald document opent, opent dit in de oorspronkelijke toepassing. Als u bijvoorbeeld een Word-document opent dat werd vertaald, start SMTU automatisch Word op (als deze toepassing niet open is) en wordt het vertaalde document weergegeven. Op dezelfde manier start SMTU, als u een bronwebpagina opent, uw standaard webbrowser op en wordt de webpagina weergegeven. Om documenten te bekijken: 1. In het batchbestand, klik dan op het item dat u wenst te openen. U kunt slechts een bestand, map of webpagina tegelijk selecteren. 2. Voer een van de volgende stappen uit: • Bekijk de bronversie van het geselecteerde item: klik, in het menu Batch op Brondocument openen. • Bekijk de vertaalde versie van het geselecteerde item: klik, in het menu Bestand op Doeldocument openen. • Bekijk het geselecteerde item in STPM: klik, in het menu Batch op Openen in Project Manager. Als u in stap 1 op een map heeft geklikt, geeft Windows Verkenner de map weer waar de bronbestanden of de vertaalde bestanden zijn opgeslagen. 105 User’s Guide SYSTRAN 5.0 Vertaalopties selecteren Een mogelijkheid om vertalingen aan te passen is uw huidige vertaalopties te bekijken en deze indien nodig aan te passen. U kunt vervolgens het document, het werkblad, de presentatie of de e-mail opnieuw vertalen. Uw aangepaste keuzes worden toegepast op de vertaling. Om toegang te krijgen tot de vertaalopties, klikt u op de knop Vertaalopties op de SYSTRAN-werkbalk. Standaard worden de vertaalopties dan toegepast op het volledige batchbestand. Om deze toe te passen op een aantal geselecteerde bestanden, mappen en webpagina's, moet u de bestanden, mappen en webpagina's selecteren waarop de opties zullen worden toegepast. Voor bijkomende informatie, zie Batchbestanden op pagina 95. Om opeenvolgende items in het batchbestand te selecteren, klikt u op het eerste item, houdt u vervolgens de Shift-toets ingedrukt en klikt u op het laatste item dat u wenst te selecteren. Alle items tussen de twee die u heeft aangeklikt, worden geselecteerd. Om niet-opeenvolgende items te selecteren, klikt u op het eerste item, houdt u de Ctrl-toets ingedrukt en klikt u telkens op het item dat u wenst te selecteren. Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Vertaalopties op pagina 24. In het venster Vertaalopties, kunt u op de pin klikken ( ) om het venster te verbergen als u het niet gebruikt (zie Gebruik van het werkvenster STPM en SMTU op pagina 36). User Dictionaries gebruiken Een andere manier om vertalingen aan te passen is het gebruik maken van termen die zijn opgeslagen in User Dictionaries en Translation Memory. Om toegang te krijgen tot de User Dictionaries en Translation Memory, klikt u op de knop User Dictionaries op de SYSTRAN-werkbalk: Standaard worden de vertaalopties dan toegepast op het volledige batchbestand. Om deze toe te passen op de geselecteerde bestanden, mappen en webpagina's selecteert u deze items in het batchbestand. Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Dictionaries op pagina 29. Om opeenvolgende items in het batchbestand te selecteren, klikt u op het eerste item, houdt u vervolgens de Shift-toets ingedrukt en klikt u op het laatste item dat u wenst te selecteren. Alle items tussen de twee die u heeft aangeklikt, worden geselecteerd. Om niet-opeenvolgende items te selecteren, klikt u op het eerste item, houdt u de Ctrl-toets ingedrukt en klikt u telkens op het item dat u wenst te selecteren. In het venster User Dictionaries kunt u op de pin klikken ( ) om het venster te verbergen als u het niet gebruikt (zie Gebruik van het werkvenster STPM en SMTU op pagina 36). 106 User’s Guide SYSTRAN 5.0 107 Als twee of meer geselecteerde bestanden in een batchbestand verschillende User Dictionary-instellingen hebben, wordt het venster User Dictionaries leeggemaakt. Alle instellingen die u vastlegt zullen worden toegepast op de geselecteerde items. De SMTU-functionaliteit Herzien gebruiken Nog een andere manier om batchvertalingen aan te passen is het gebruik maken van de Herzien-functie van SMTU. Door deze functionaliteit te gebruiken, kunt u uitdrukkingen zoals Not Found Word- of Terminologie-extract-blokken, die de software heeft gevonden, identificeren. Voor bijkomende informatie, zie Gebruik van de knop Herzien op pagina 34. Als twee of meer geselecteerde bestanden in een batchbestand verschillende instellingen hebben voor Terminologie-herziening, wordt de tab Terminologieherziening leeggemaakt. Alle instellingen die u vastlegt zullen worden toegepast op de geselecteerde items. In het venster Herzien, kunt u op de pin klikken ( ) om het venster te verbergen als u het niet gebruikt (zie Gebruik van het werkvenster STPM en SMTU op pagina 36). Allerhande SMTU-activiteiten uitvoeren U kunt de volgende extra SMTU-activiteiten uitvoeren: • Batchinvoeropties selecteren. Zie Batchinvoeropties vastleggen, hieronder. • Navigeren tussen batchbestanden. Zie Navigeren tussen batchbestanden op pagina 112. • De batchbestandsinformatie opslaan. Zie Het project opslaan op pagina 112. • Batchbestanden sluiten. Zie Batchbestanden sluiten op pagina 113. • De SMTU-command-line-interface gebruiken. Zie SMTU Command Line-interface gebruiken op pagina 113. Batchinvoeropties vastleggen SMTU biedt een knop Batchinvoeroptie waarmee u crawl, bestandstype en andere opties kunt vastleggen voor batchbestanden. Deze opties kunnen worden toegepast op het volledige batchbestand, op geselecteerde mappen of geselecteerde bestanden. Om batchinvoeropties vast te leggen: 1. Voer een van de volgende stappen uit: • In het menu Beeld, klikt u op de knop Batchinvoeropties. OF • Klik op de knop Batchinvoeropties in de SYSTRAN-werkbalk. Elke stap geeft het venster Batchinvoeropties weer (zie Figuur 8-8 op pagina 109). User’s Guide SYSTRAN 5.0 108 2. Standaard worden de batchinvoeropties toegepast op het volledige batchbestand. Om deze toe te passen op een aantal geselecteerde bestanden, mappen en webpagina's, moet u de bestanden, mappen en webpagina's selecteren waarop de opties zullen worden toegepast. Voor bijkomende informatie, zie Batchbestanden op pagina 95. Om opeenvolgende items in het batchbestand te selecteren, klikt u op het eerste item, houdt u vervolgens de Shift-toets ingedrukt en klikt u op het laatste item dat u wenst te selecteren. Alle items tussen de twee die u heeft aangeklikt, worden geselecteerd. Om niet-opeenvolgende items te selecteren, klikt u op het eerste item, houdt u de Ctrl-toets ingedrukt en klikt u telkens op het item dat u wenst te selecteren. 3. Selecteer de gewenste opties in het venster Batchinvoeropties (zie Tabel 8-3 op pagina 110). 4. Klik op OK. 5. Klik op de knop Vertalen op de SYSTRAN-werkbalk om uw keuzes toe te passen op de vertaling: User’s Guide SYSTRAN 5.0 Figuur 8-8: Venster Batchinvoeropties In het venster Batchinvoeropties, kunt u op de pin klikken ( ) om het venster te verbergen als u het niet gebruikt (zie Gebruik van het werkvenster STPM en SMTU op pagina 36). Als twee of meer geselecteerde items in het batchbestand verschillende batchinvoeroptie-instellingen hebben, worden de selecties in het venster Batchinvoeropties leeggemaakt. Alle instellingen, die u vastlegt, zullen worden toegepast op de geselecteerde items. 109 User’s Guide SYSTRAN 5.0 110 Tabel 8-3: Opties in het venster Batchinvoeropties Categorie Omschrijving Varia Doel Bepaalt de locatie waar het vertaalde document zal worden weggeschreven. Overnemen = neemt hetzelfde pad over als het hogerliggende document. Bladeren = laat toe om de locatie te selecteren waar het vertaalde document zal worden opgeslagen. STPM-gegevens genereren Legt vast of SMTU gegevens genereert voor STPM. Ja = genereert gegevens voor STPM. Neen = genereert geen gegevens voor STPM. Submappen inbegrepen Bepaalt het pad waar het doeldocument zal worden opgeslagen. Overnemen = neemt hetzelfde pad over als het hogerliggende document. Bladeren = laat toe om de locatie te selecteren waar het bestand zal worden opgeslagen. Crawl-opties Crawl-URL Laat SMTU toe webpagina's op te sporen. Overnemen = neemt dezelfde instelling over als het hogerliggende document. Ja = crawl toegelaten. Neen = voorkomt crawl. Crawl-diepte Als Crawl-URL actief is, bepaalt deze instelling de crawldiepte (van 0 tot 5). Alleen crawl binnen domein Bepaalt of crawl beperkt blijft tot het domein van de webpagina. Overnemen = neemt dezelfde instelling over als het hogerliggende document. Ja = beperkt crawl tot het domein. Neen = beperkt crawl niet tot het domein. Links wijzigen Bepaalt of links kunnen worden gewijzigd. Overnemen = neemt dezelfde instelling over als het hogerliggende document. Ja = beperkt crawl tot het domein. Neen = beperkt crawl niet tot het domein. Bestandtypes HTML (.htm, .html) Laat toe of voorkomt de vertaling van HTML-pagina's met de extensie .htm of .html. Ja = laat de vertaling toe van HTML-pagina's. Neen = voorkomt de vertaling van HTML-pagina's. User’s Guide SYSTRAN 5.0 111 Tabel 8-3: Opties in het venster Batchinvoeropties (Vervolg) Categorie Tekst (.txt) Omschrijving Laat toe of voorkomt de vertaling van tekstbestanden die eindigen met de extensie .txt. Ja = laat de vertaling toe van tekstpagina's. Neen = voorkomt de vertaling van tekstpagina's. Rich Text Format (.rtf) Laat toe of voorkomt de vertaling van Rich Text Format (RTF) -bestanden die eindigen met de extensie .rtf. Ja = laat de vertaling toe van RTF-bestanden. Neen = voorkomt de vertaling van RTF-bestanden. Microsoft Word (.doc) Laat toe of voorkomt de vertaling van Microsoft Word-bestanden die eindigen met de extensie .doc. Ja = laat de vertaling toe van Word-documenten. Neen = voorkomt de vertaling van Word-documenten. Microsoft Excel (.xls) Laat toe of voorkomt de vertaling van Excel-werkbladbestanden die eindigen met de extensie .xls. Ja = laat de vertaling toe van Excel-bestanden. Neen = voorkomt de vertaling van Excel-bestanden. Microsoft Powerpoint (.ppt) Laat toe of voorkomt de vertaling van Microsoft PowerPointpresentaties die eindigen met de extensie .ppt. Ja = laat de vertaling toe van PowerPoint-presentaties. Neen = voorkomt de vertaling van PowerPoint-presentaties. Adobe Portable Document Laat toe of voorkomt de vertaling van Adobe Portable Document Format (.pdf) Format-bestanden die eindigen met de extensie .pdf. Ja = laat de vertaling toe van Adobe PDF-bestanden. Neen = voorkomt de vertaling van Adobe PDF-bestanden. Translation Memory Laat toe of voorkomt de toegang van termen van Translation eXchange Memory-bestanden die eindigen met de extensie .tmx. Ja = laat toe dat de termen worden bekeken via de Translation Memory. Neen = voorkomt dat de termen worden bekeken via de Translation Memory. XML (.xml) Laat toe of voorkomt de vertaling van Extensible Markup Language (XML) -documenten die eindigen met de extensie .xml. Ja = laat de vertaling toe van XML-documenten. Neen = voorkomt de vertaling van XML-documenten. User’s Guide SYSTRAN 5.0 112 Navigeren tussen batchbestanden U kunt tegelijk meerdere batchbestanden open hebben staan. SMTU biedt een aantal mogelijkheden om tussen batchbestanden te navigeren: • Klik op een batchbestandtab in het venster SMTU (zie Figuur 8-9 op pagina 112). • Klik op de linker- of rechterbatchbestandnavigatiepijl (zie Figuur 8-9 op pagina 112). Sluit het huidig weergegeven batchbestand Tabs batchbestand Navigatiepijlen Figuur 8-9: Besturingsmogelijkheden voor de navigatie tussen en het sluiten van Batchbestanden Het project opslaan Als u klaar bent met een batchbestand, kunt u het project opslaan. Door een project op te slaan wordt de informatie over het batchbestand bewaard, de bestanden en de mappen zelf worden niet opgeslagen. 1. Voer een van de volgende stappen uit: • Klik, in het menu Bestand op Project opslaan. • Klik op de knop Project opslaan in de SYSTRAN-werkbalk: Als u een project voor het eerst opslaat, verschijnt het dialoogvenster Opslaan als (zie Figuur 8-10 op pagina 113). User’s Guide SYSTRAN 5.0 113 Figuur 8-10: Dialoogvenster Opslaan als 2. Optioneel: om een project op te slaan op een andere locatie, gaat u naar de locatie waar u het project wenst op te slaan. 3. Naast Bestandsnaam typt u de naam van het batchbestand. 4. Klik op de knop Opslaan. Als u het project eerder reeds hebt opgeslagen, kunt u het commando Project opslaan als in het menu Bestand gebruiken om het onder een andere naam of op een andere plaats te bewaren. Als u probeert een batchbestand te sluiten zonder het te hebben opgeslagen, verschijnt een systeemboodschap die u vraagt het project op te slaan. Batchbestanden sluiten Als u klaar bent met een batchbestand, klikt u op de X rechts van de navigatiepijlen van het batchbestand om een batchbestand te sluiten (zie Figuur 8-9 op pagina 112). Als u uw wijzigingen in een batchbestand wenst op te slaan, moet u het batchbestand opslaan alvorens het te sluiten (zie Het project opslaan op pagina 112). Er verschijnt geen waarschuwing als u een batchbestand sluit zonder het op te slaan. Daarom moet u ervoor zorgen geen niet-opgeslagen batchbestand te bewerken zonder het op te slaan alvorens het te sluiten. SMTU Command Line-interface gebruiken Als u SYSTRAN Professional Premium 5.0 installeert, heeft de installatie de executable smtuc.exe geïnstalleerd in de programmamap van SYSTRAN (C:/Program Files/SYSTRAN/5.0/premi/). U kunt deze executable gebruiken om SMTU op te starten van een commandoregel en zo batchbestanden vertalen. U kunt dit bijgevolg gebruiken om batchvertalingen te coördineren met Microsoft Windows Geplande taken. User’s Guide SYSTRAN 5.0 114 Om de opties van deze executable te bekijken, kunt u smtuc - h opstarten om onderstaande on-linehelp op het scherm te brengen: --Command-line interface naar SYSTRAN MultiTranslate Utility. Gebruik: smtuc -t[u] BATCH-FILE OPTIONS -t BATCH-FILE batchbestand vertalen -tu BATCH-FILE alle niet-vertaalde gegevens vertalen OPTIES: -s -sa FILE andere naam het batchbestand na vertaling opslaan het batchbestand na vertaling opslaan onder een slechts een -s of -sa wordt herkend (langdradig) legt uit wat er gebeurt -v CLI-voorbeelden In het onderstaande voorbeeld vertaalt SMTU alle niet-vertaalde gegevens in het SYSTRANbatchbestandproject met de naam Mijn bestand.sba dat zich bevindt in de map C:\Mijn Batchbestanden en slaat het batchbestand na vertaling op. smtuc -tu “C:\Mijn Batchbestanden\Mijn bestand.sba” -s In het onderstaande voorbeeld vertaalt SMTU alle niet-vertaalde gegevens in het SYSTRANbatchbestandproject met de naam Site.sba dat zich bevindt in de map C:\Mijn Batchbestanden en slaat het resultaat op in het project met de naam Site_01.sba in de map C:\Mijn Batchbestanden. smtuc -t “C:\Mijn Batchbestanden\Site.sba” -sa “C:\Mijn Batchbestanden\Site_01.sba” CLI gebruiken om een Vertaalopdracht te plannen CLI kan worden gebruikt met Microsoft Windows Geplande taken om de vertaling van batchbestanden te plannen. Windows Geplande taken kan worden geopend door: 1. Klik op de knop Start. 2. Ga naar Alle programma's, Bureau-accessoires en Systeemtaken. 3. Klik op Geplande taken 4. Wanneer Windows Geplande taken start, kunt u een nieuwe taak plannen. 5. Dubbelklik op een nieuwe taak. Wanneer het dialoogvenster Nieuwe taak verschijnt, selecteert u smtuc.exe als programma dat moet worden uitgevoerd. 6. Bij Uitvoeren als voegt u de argumenten toe die u met het pad smtuc.exe wilt meegeven. 7. Klik op de knop OK om het dialoogvenster te verlaten. Handleiding SYSTRAN 5.0 115 Hoofdstuk 9: Gebruik SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) 9 Overzicht 116 User Dictionaries (UDs) 116 Normalization Dictionaries (NDs) 117 Translation Memories (TMs) 117 SDM opstarten 117 SDM-werkbalken weergeven of verbergen 118 Een Dictionary of een Translation Memory beheren 119 Een nieuw project aanmaken 120 Met User Dictionary-gegevens werken 130 Woorden en zinnen toevoegen 130 Woorden of zinnn in een User Dictionary invoegen 131 Woorden en zinnen uit een User Dictionary verwijderen 132 Controle van de betrouwbaarheidsgraad van gegevens in de User Dictionary 132 User Dictionary-gegevens bewerken 134 Het gegevenstype wijzigen 135 User Dictionary-gegevens coderen 135 Expert coding gebruiken 136 Taalkolommen sorteren 139 Hoofdwoorden markeren 140 Tekstgebonden opzoekoperatoren gebruiken 140 Gegevens opzoeken 143 Omkeren van gegevens in User Dictionaries 145 Voorbeelden van het gebruik van omgekeerde gegevens 145 Procedure voor het omkeren van gegevens in een User Dictionary 146 Met woordenboeken werken 146 Dictionary-eigenschappen bekijken en wijzigen 146 Bestanden importeren in een User Dictionary 147 Bestanden exporteren 148 Intuitive coding gebruiken om kwaliteitsvolle Dictionaries op te bouwen 149 Handleiding SYSTRAN 5.0 116 Gebruik SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) wordt ondersteund door: SYSTRAN Personal (ondersteunt de basisversie) SYSTRAN Office Translator (ondersteunt de basisversie) SYSTRAN Professional Standard (ondersteunt de geavanceerde versie) SYSTRAN Professional Premium (ondersteunt de expertversie) ✔ ✔ ✔ ✔ Dit hoofdstuk beschrijft de expertversie van SDM. Het is best mogelijk dat u niet alle functionaliteiten kunt gebruiken als u de basis- of de geavanceerde versie bezit. Voor een volledige beschrijving van de functionaliteiten die door elke versie van SDM worden ondersteund, zie SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) op pagina 19. Met de SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) kunt u User Dictionaries (UDs - Gebruikerswoordenboeken), Translation Memories (TMs - Vertaalgeheugens) en Normalization Dictionaries (NDs - Normalisatiewoordenboeken) opbouwen, aanmaken en onderhouden. Deze woordenboeken worden gebruikt in de andere SYSTRAN 5.0-toepassingen om uw vertalingen te personaliseren. SDM biedt belangrijke voordelen, waaronder: • De unieke Intuitive Coding®-technologie van SYSTRAN • Uitgebreide data-importmogelijkheden • Fine-tuningtools voor woordenboekinvoergegevens • Een uitgebreide reeks taalkundige tools om de coderingskwaliteit te verbeteren, van eenvoudige intuïtieve codering tot expertcodering Overzicht De volgende paragrafen beschrijven UDs, TMs en NDs. User Dictionaries (UDs) Met de User Dictionaries (UDs) kunt u de kwaliteit van de brontaalanalyse verbeteren, waardoor eveneens de vertaalde output voor alle doeltalen wordt verbeterd. UDs kunnen worden gebruikt voor een hele reeks functies, waaronder: • Automatische vertaling van Not Found Words in het SYSTRAN-woordenboek. • Het annuleren van doeltaalwoordbetekenissen of uitdrukkingen in de SYSTRAN-woordenboeken, waardoor u de vertaling kunt aanpassen aan specifieke behoeften. • Er voor zorgen dat een uitdrukking door de analyseprogramma's van SYSTRAN altijd als een eenheid wordt beschouwd. (Voor SDM is een uitdrukking een woordengroep zonder werkwoord.) Handleiding SYSTRAN 5.0 117 Normalization Dictionaries (NDs) Er zijn twee soorten Normalization Dictionaries (NDs): bronnormalisatie en doelnormalisatie. Bronnormalisatie normaliseert het brondocument voor de vertaling. Het kan worden gebruikt om: • Consistent gebruik te maken van terminologie in het brondocument: zo is het bijvoorbeeld mogelijk om vast te leggen dat “colour” dient genormaliseerd te worden naar “color”. Hetzelfde geldt voor de afgeleide vormen. • Taal-“afkortingen” aan te vullen. in e-mailtaal of bij het chatten bijvoorbeeld, wordt “4u” genormaliseerd naar “for you” voor de vertaling, zodat dit correct wordt verwerkt door de vertaalmachine. Doelnormalisatie past de vertaling aan aan de behoeften van de gebruiker voor wat betreft de terminologieconsistentie. Zo wordt een manier aangeboden om de uitdrukkingen, die door de vertaalmachine van de software werden gekozen, te vervangen door uitdrukkingen die de gebruiker heeft vastgelegd. NDs zijn de perfecte aanvulling van de UDs, waardoor u de grootte en de redundantie van UDs kunt beperken. Translation Memories (TMs) Translation Memories (TMs) zijn databases van gealigneerde voorvertaalde zinnen. In tegenstelling tot de Dictionaries, kunnen TM-gegevens worden geformatteerd (bijvoorbeeld in cursief of vet). Ze worden door de vertaalmachine gebruikt om overeenkomsten te zoeken van volledige zinnen in het brondocument. TMs worden meestal niet manueel aangemaakt, maar worden opgebouwd via SYSTRAN Translation Project Export of uit TMX-bestanden. SDM opstarten Om SDM op te starten moet u een van de volgende stappen uitvoeren: • Dubbelklik op het pictogram SYSTRAN Dictionary Manager op uw Bureaublad. • Klik op de knop Start op de Windows-taakbalk, ga naar Alle programma's, en vervolgens naar SYSTRAN 5.0 en klik op SYSTRAN Dictionary Manager. Elk van deze stappen toont het venster SYSTRAN Dictionary Manager. Figuur 9-1 op pagina 118 biedt een overzicht van de componenten in dit venster, en Tabel 9-1 op pagina 118 beschrijft deze. SDM kan eveneens worden opgestart in STPM of in SMTU door in deze toepassingen op de knop te klikken. Handleiding SYSTRAN 5.0 118 Titelbalk Menubalk Standaard werkbalk Werkbalk opzoekoperatoren Werkgebied Statusbalk Figuur 9-1: Venster SYSTRAN Dictionary Manager SDM-werkbalken weergeven of verbergen Tabel 9-1: Componenten venster SYSTRAN Dictionary Manager Schermitem Titelbalk Doel Bevat de naam van de toepassing en de windowsbesturing voor het minimaliseren, maximaliseren en sluiten van het SDM-venster en de SDM-toepassing. Menubalk Bevat de SDM-menu's. Elk menu bevat een lijst commando's waarop u kunt klikken om de verschillende SDM-activiteiten uit te voeren. Zie SDMmenu's en -commando's op pagina 168. Standaard werkbalk Bevat knoppen voor de meest gebruikte SDM-commando's. Zie Standaard werkbalk (SMTU) op pagina 166. Werkbalk opzoekopera- Laat toe om opzoekoperatoren vast te leggen voor een woordenboekge- toren geven. Zie Werkbalk Opzoekoperatoren (SDM) op pagina 173. Werkgebied De zone waar u de SDM-activiteiten uitvoert. Statusbalk Geeft statusboodschappen weer onderaan het SDM-venster. Handleiding SYSTRAN 5.0 119 Standaard worden alle SDM-werkbalken op het scherm weergegeven. Als u bepaalde functies niet gebruikt, kunt u de werkbalk voor dergelijke functies verbergen om het aantal items op uw scherm te verminderen. Om de SDM-werkbalken te verbergen of weer te geven: 1. In het menu Beeld, zet u de aanwijzer op Werkbalken. een lijst van werkbalken verschijnt (zie Figuur 9-2 op pagina 119). Een vinkje naast de naam van een werkbalk betekent dat de werkbalk wordt weergegeven. Figuur 9-2: SDM-werkbalk 2. Om een werkbalk te verbergen, klikt u op de naam om het vinkje naast de naam te verwijderen. 3. Om een verborgen werkbalk weer te geven, klikt u op de naam zodat het vinkje ernaast opnieuw verschijnt. Een Dictionary of een Translation Memory beheren De volgende paragrafen bieden een stap-voor-stap-procedure voor het beheer van UDs en NDs. Dezelfde procedure geldt voor TMs. Voor UDs en TMs bestaan de gegevens uit woorden of uitdrukkingen in de bron- en doeltalen. Voor NDs is de doeltaal de brontaal en verschijnt deze als een kolom “Genormaliseerd” in het woordenboekbeeld. Dictionaries kunnen worden voorzien voor grammatica, betrouwbaarheidsindicatoren, commentaar en andere terminologische kenmerken. Elk woordenboek is geassocieerd met het concept domeinen. Domeinen zijn dynamische contextgebonden terminologiespecificaties. Er zijn twee types van domeinen die worden geassocieerd met UDs, systeemdomeinen en klantdomeinen. • Systeemdomeinen zijn gebundeld in SDM. • Klantdomeinen worden aangemaakt door de persoon die het woordenboek aanmaakt. Onderstaande procedure biedt een samenvatting van de stappen voor de aanmaak van een nieuwe UD of ND: 1. Maak een nieuw project aan en definieer de eigenschappen ervan. Zie Een nieuw project aanmaken, hieronder. 2. Vul de UD, TM of ND met woorden en zinnen. 3. Werk, indien nodig met gegevensinvoer. Handleiding SYSTRAN 5.0 120 4. Voer, indien nodig, bijkomende woordenboekactiviteiten uit. Zie Met woordenboeken werken op pagina 146. Alvorens verder te gaan, raden we u aan Intuitive coding gebruiken om kwaliteitsvolle Dictionaries op te bouwen op pagina 149 te lezen om te weten hoe u kwaliteitsvolle UDs en NDs kunt opbouwen. Een nieuw project aanmaken De eerste stap in de aanmaak van een UD, TM of ND is de aanmaak van een nieuw project. Tijdens deze procedure, moet u de eigenschappen voor uw UD, TM of ND vastleggen. 1. Voer een van de volgende stappen uit: • In het menu Bestand, gaat u naar Nieuw en klikt u op Dictionary-project, TM-project of Normalisatieproject. OF • Klik op pijltje omlaag rechts van de knop Nieuw op de SYSTRAN-werkbalk en klik op Dictionary-project, TM-project of Normalisatieproject. Elke stap geeft een dialoogvenster Eigenschappen, vergelijkbaar met dit in Figuur 9-3, met de tab Talen bovenaan. De figuren in de onderstaande stappen tonen het dialoogvenster Dictionaryeigenschappen van de UD. Als u een TM of een ND heeft geselecteerd, zal het dialoogvenster Eigenschappen lichtjes verschillen van het dialoogvenster Eigenschappen dictionary. Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 9-3: Dialoogvenster Dictionary-eigenschappen - Tab Talen 2. Gebruik de tabs in het dialoogvenster om de eigenschappen voor uw UD, TM of ND te bepalen. Ga verder met De taaltabs invullen op pagina 122. 121 Handleiding SYSTRAN 5.0 122 De taaltabs invullen De eerste tab die u moet invullen bij de aanmaak van een nieuw woordenboek is de tab Talen. In deze tab kunt u de bron- en de doeltaal selecteren en bijkomende informatiekolommen vastleggen voor uw woordenboek. 1. Via een vervolgkeuzelijst in de rechterbovenhoek selecteert u een brontaal (zie Figuur 9-4). Alle andere beschikbare talen verschijnen onder Beschikbare talen. Als slechts één talenpaar is geïnstalleerd, verschijnt de doeltaal automatisch onder Zichtbare kolommen. Dubbelklik op de taal om deze naar Beschikbare talen te verplaatsen. Kies een informatiekolom, en klik vervolgens op de rechtswijzende pijl. Selecteer hier uw doeltaal Figuur 9-4: Een doeltaal selecteren uit de vervolgkeuzelijst 2. Selecteer een doeltaal onder Beschikbare talen. 3. Via Informatiekolommen kunt u de informatiekolommen selecteren die u naast de taalkolommen in een woordenboek wenst op te nemen. Selecteer een kolom onder Informatiekolommen en klik op de volgende knop om de kolom onder Zichtbare kolommen te schuiven: Voor bijkomende informatie over deze kolommen, zie Tabel 9-2 op pagina 124. 4. Als u meer informatiekolommen wenst op te nemen, herhaalt u de vorige stap. Als u zich over een bepaalde kolom heeft vergist, klikt u deze kolom aan in Zichtbare kolommen en u klikt op de volgende knop om de kolom weer in het gebied Informatiekolommen te plaatsen. Handleiding SYSTRAN 5.0 123 Om snel een informatiekolom toe te voegen, klikt u er twee keer op in het gebied Informatiekolommen. Om een informatiekolom snel uit het gebied Zichtbare kolommen te verwijderen, klikt u er twee keer op. 5. Als u alle informatiekolommen heeft toegevoegd, kunt u de rangorde instellen in functie van hun belangrijkheid. Hoe hoger de informatiekolom, hoe hoger de prioriteit. • Om een informatiekolom naar omhoog te verplaatsen, klikt u ze aan in het gebied Zichtbare kolommen, en klikt u op de volgende knop: • Om een informatiekolom naar omlaag te verplaatsen, klikt u ze aan in het gebied Zichtbare kolommen, en klikt u op de volgende knop: 6. De software kent een opeenvolgend nummer toe om elk woordenboekinvoergegeven op te sporen. Om deze gegevens te zien, klikt u op ID weergeven. 7. De software biedt een visuele aanduiding van het feit of de codering voor een gegeven is gelukt. Om deze functionaliteit in te schakelen, klikt u op Codeerstatus weergeven. 8. Klik op de knop OK. Het bericht in Figuur 9-5 verschijnt. Figuur 9-5: Informatiebericht 9. Klik op OK om het bericht te verwijderen. De tab Eigenschappen in het dialoogvenster Dictionaryeigenschappen verschijnt (zie Figuur 9-7 op pagina 126). 10. Ga verder met Tab Eigenschappen invullen op pagina 126. Figuur 9-6: Voorbeeld van de keuze van waarden uit een vervolgkeuzelijst. Handleiding SYSTRAN 5.0 Tabel 9-2: Informatiekolommen Kolom Categorie Omschrijving Toont het gedeelte van de uitspraak (naamwoord, werkwoord, adjectief, enz.) in relatie met de woorden of de zin. Om de categorie te wijzigen, moet u er op klikken, een andere categorie kiezen uit de vervolgkeuzelijst en het vinkje aanklikken in de rechterbovenhoek (zie Figuur 9-6). Commen- Biedt een kolom aan waarin u commentaar kunt invoeren over een woord of een zin. taar Betrouw- Een alleen-lezenkolom waarin via een staafdiagram met 5 kleurenverdelingen een baarheid waardering wordt aangegeven van de coderingskwaliteit van het gegeven. De meting is het resultaat van een vergelijking met de database SYSTRAN Linguistic Resources. Hoe meer staafjes verlicht, hoe hoger de betrouwbaarheid. Voor bijkomende informatie, zie User Dictionary-gegevens bewerken. Domein Toont het (de) domein(en) van toepassing voor een woord of een zin (een domein is een dynamische terminologiespecificatie). Om de getoonde selectie te wijzigen, moet u er op klikken, een andere categorie kiezen uit de vervolgkeuzelijkst en het vinkje aanklikken in de rechterbovenhoek (vergelijkbaar met deze in Figuur 9-6). Voorbeeld Biedt een kolom aan waarin u een voorbeeld kunt invoeren van het gebruik van het woord of de zin. Frequentie Een alleen-lezenkolom waarin wordt aangegeven hoe dikwijls een woord, een uitdrukking of een zin in een document voorkomt. Prioriteit Laat toe te bepalen hoe de User Dictionary (UD) interageert met SYSTRAN Main Dictionary. De hoogste prioriteit is 1 en geeft totale prioriteit aan de UD-gegevens ten opzichte van de Main Dictionary. De standaardprioriteit is 4. Om de standaardinstelling te wijzigen, moet u er op klikken, een andere categorie kiezen uit de vervolgkeuzelijst en het vinkje aanklikken in de rechterbovenhoek (vergelijkbaar met deze in Figuur 9-6). Voor een beschrijving van de prioriteiten, zie Tabel 9-3 op pagina 125. 124 Handleiding SYSTRAN 5.0 125 Tabel 9-3: Dictionary-prioriteiten Prioriteit Omschrijving Commentaar 1 Het gegeven gaat voor op alle andere Biedt de garantie dat een UD-gegeven pas- regels (interne softwareregels of langere send zal zijn. Gebruik een hogere prioriteit uitdrukkingen in het hoofdwoordenboek). zorgvuldig, hierdoor kan de hoofdvertaling Homografen in het hoofdwoordenboek slechter worden door grammaticale worden niet behouden woorden, veel voorkomende uitdrukkin- 2 Het gegeven krijgt de voorkeur over langere uitdrukkingen in het hoofdwoordenboek, maar niet over grammaticale woorden (deze die alleen worden uitgeslo- gen of homografen te verbergen. Door bijvoorbeeld “a can” in een UD toe te voegen wordt elke zin met het gewone “can” van minder goede kwaliteit. ten door prioriteit 1). 3 Het gegeven krijgt geen voorkeur over langere uitdrukkingen in het hoofdwoordenboek of in de grammaticale regels. Homografen uit het hoofdwoordenboek worden niet behouden. 4 5 Het gegeven krijgt geen voorkeur over langere uitdrukkingen of grammaticale regels en homografen uit het hoofd- 6 woordenboek worden behouden. 7 Het gegeven wordt alleen gebruikt als er Een gegeven coderen met deze prioriteit geen gelijkaardige gegevens bestaan in zorgt ervoor dat geen afbreuk wordt het hoofdwoordenboek. gedaan aan de kwaliteit van de normale vertaling. De codering is alleen van invloed op niet gevonden woorden. 8 Het gegeven wordt bij een vertaling alleen Nuttig voor de opbouw van een woorden- gebruikt als een alternatieve betekenis. boek alternatieve betekenis zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit van de kernvertaling. 9 Het gegeven wordt niet gebruikt. Wordt gebruikt voor de woordenboekfunctie “opzoekoperatoren”. Zie Tekstgebonden opzoekoperatoren gebruiken op pagina 140. Handleiding SYSTRAN 5.0 Tab Eigenschappen invullen Via de tab Eigenschappen kunt u verschillende kenmerken vastleggen voor het nieuw aangemaakte woordenboek. Figuur 9-7: Dialoogvenster Dictionary-eigenschappen – Tab Eigenschappen 1. Bij Gebruiksvriendelijke naam voert u de naam in die zal worden weergegeven wanneer u het woordenboek selecteert voor een vertaling (zie Werken met SYSTRAN-dictionaries en domeinen op pagina 29). We adviseren om een naam in te voeren die zo goed mogelijk verwijst naar de inhoud en de bedoeling van het woordenboek (bijvoorbeeld: “Woordenboek Jazz en Blues”). De taal die door het woordenboek wordt ondersteund, verschijnt automatisch in een ander veld. Daarom moet u de taal niet mee opnemen in de gebruiksvriendelijke naam. 2. Bij Auteur, voert u de naam in van de eigenaar of de ontwerper van het woordenboek. 3. Bij E-mail voert u het e-mailadres van de auteur in. 4. Bij Versie voert u een cijfer in dat verwijst naar de hoofdversie van het woordenboek. Het veld Build is een alleen-lezenveld waarin het aantal keer wordt weergegeven dat dit woordenboek werd gecompileerd. U kunt deze waarde niet wijzigen. 5. Bij Commentaar voert u optioneel commentaar in die nuttig kan zijn voor de gebruikers van dit woordenboek. 126 Handleiding SYSTRAN 5.0 127 6. In Lettertype instellen wordt de huidige instelling voor het woordenboekbestand weergegeven. Om deze instelling te wijzigen, klikt u op de volgende knop om het dialoogvenster Lettertype te doen verschijnen. Selecteer vervolgens het gewenste lettertype en klik op OK. Om gelijktijdig talen weer te geven die gebruik maken van een verschillende karakterset (zoals bijvoorbeeld Frans en Grieks), moet u een Unicode-lettertype selecteren. 7. Klik op de tab Domeinen en prioriteit en ga naar Tab Domeinen en prioriteit invullen op de volgende pagina. Tab Domeinen en prioriteit invullen Via de tab Domeinen en prioriteit kunt u domeinen toevoegen aan uw UD en deze rangordenen. Figuur 9-8: Tab Domeinen en prioriteit Handleiding SYSTRAN 5.0 128 1. Om een systeemdomein toe te voegen aan het woordenboek, klikt u een domein aan in het gebied Systeemdomeinen en klikt u op de volgende knop om het systeemdomein over te brengen naar het gebied Domeinen Dictionary: Om een systeemdomein snel toe te voegen aan een Dictionary-domein, klikt u er twee keer op. 2. Optioneel: naast de 21 systeemdomeinen die door SYSTRAN reeds zijn voorzien, kunt u klantdomeinen aanmaken om de accuraatheid van SYSTRAM op een nog hoger niveau van machinevertalingen te brengen. Om klantdomeinen aan te maken voor het woordenboek, typt u de naam van een klantdomein onder Klantdomein en klikt u op de knop Toevoegen. Het klantdomein wordt grijs onder Domeinen Dictionary. Herhaal deze stap voor elk klantdomein dat u wenst aan te maken. Om een systeemdomein of een klantdomein te verwijderen, klikt u er twee keer op in Domeinen Dictionary, of u klikt er één keer op en vervolgens op de knop . 3. Nadat u systeem- en klantdomeinen heeft toegevoegd, vinkt u de woordenboekdomeinen aan die u in dit woordenboek wenst te activeren. 4. Door gebruik te maken van de vervolgkeuzelijst Prioriteit kunt u een prioriteit geven aan de woordenboeken. Als u meerdere woordenboeken heeft met dezelfde woorden of zinnen, zullen de definities uit het woordenboek met de hoogste prioriteit worden getoond. Als u Prioriteit heeft geselecteerd als informatiekolom, zult u deze prioriteit kunnen wijzigen op woord- en op zinbasis. 5. Klik op OK. De meertalige pagina verschijnt in het venster SDM, samen met de informatiekolommen die u heeft aangegeven (zie Figuur 9-9). Als u uw UD, TM of ND heeft aangemaakt, kunt u de eigenschappen ervan bekijken en wijzigen door in het menu Extra op Dictionary-eigenschappen te klikken (zie Dictionary-eigenschappen bekijken en wijzigen op pagina 146). Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 9-9: Voorbeeld van een meertalige pagina in het venster SDM 129 Handleiding SYSTRAN 5.0 130 Met User Dictionary-gegevens werken In onderstaande paragrafen leert u hoe u moet werken met UD-gegevens. De volgende onderwerpen worden behandeld: • Woorden en zinnen toevoegen, zie hieronder • Woorden of zinnn in een User Dictionary invoegen op pagina 131 • Woorden en zinnen uit een User Dictionary verwijderen op pagina 132 • Controle van de betrouwbaarheidsgraad van gegevens in de User Dictionary op pagina 132 • User Dictionary-gegevens bewerken op pagina 134 • Het gegevenstype wijzigen op pagina 135 • User Dictionary-gegevens coderen op pagina 135 • Expert coding gebruiken op pagina 136 • Taalkolommen sorteren op pagina 139 • Hoofdwoorden markeren op pagina 140 • Tekstgebonden opzoekoperatoren gebruiken op pagina 140 • Gegevens opzoeken op pagina 143 • Omkeren van gegevens in User Dictionaries op pagina 145 Woorden en zinnen toevoegen Nadat u de eigenschappen heeft vastgelegd voor uw UD, TM of ND kunt u er woorden en zinnen in opnemen. Voor UDs en TMs bestaan de gegevens uit woorden en zinnen in de bron- en doeltalen. Voor TMs zijn de gegevens volledige zinnen en wordt geen coderingsproces uitgevoerd. UDs worden gebruikt om twee soorten termen aan te duiden: • Meertalige termen die moeten worden vertaald • Do Not Translate (DNT) wat niet moet worden overgedragen U voert deze termen in op eigen pagina's in de UD. Standaard openen UDs het meertalige scherm. Om naar het Do Not Translate-scherm te gaan houdt u ofwel de Ctrl-toets ingedrukt en drukt u op Tab, of u klikt op de knop Do not translatelinksonder het venster UD (zie Figuur 9-10). Klik op deze knop om naar de Do Not Translate-pagina te gaan Klik op deze knop om naar de meertalige pagina te gaan Figuur 9-10: Knoppen Meertalig/Do Not Translate Handleiding SYSTRAN 5.0 131 Om woorden en zinnen toe te voegen: 1. Controleer of de UD geopend is en op de juiste pagina staat (Meertalig of Do Not Translate). 2. Klik, in het menu Bewerken op Gegeven toevoegen of klik op de knop Gegeven toevoegen op de werkbalk. U kunt eveneens een nieuw gegeven in de doeltaalkolom invoegen door twee keer te klikken op een lege rij in die kolom. Om het verschil te maken tussen de brontaal en de doeltaal, wordt dit veld in geel aangeduid in de Meertalige pagina. 3. In de uiterst linkse kolom, typt u het woord of de zin in voor de doeltaal. 4. Als u woorden of zinnen invoert in de Meertalige pagina, verplaatst u de cursur naar het veld Doeltaal, en voert u het geschikte woord of de geschikte zin in. 5. Als het UD informatiekolommen heeft, moet u deze naar behoren invullen. Voor bijkomende informatie over deze kolommen, zie Tabel 9-2 op pagina 124. 6. Om meer woorden en zinnen toe te voegen, herhaalt u de stappen 2 tot 5. 7. Als u klaar bent met het toevoegen van woorden en zinnen, klikt u op het menu Bestand en vervolgens op Opslaan. Als het dialoogvenster Opslaan als verschijnt, moet u de UD een naam geven en vervolgens op Opslaan klikken. Om gegevens in een kolom te sorteren, klikt u op de kolomkop. Als uw UD bijvoorbeeld een kolom heeft met de naam Engels, kunt u de gegevens in deze kolom sorteren door op de kolomkop Engels te klikken. Woorden of zinnn in een User Dictionary invoegen Om woorden of zinnen in te voegen in een UD: 1. Controleer of de UD geopend is en op de juiste pagina staat (Meertalig of Do Not Translate). 2. Klik in het veld waar u het nieuwe record wilt zien verschijnen. (Het nieuwe record zal verschijnen in de rij boven de rij die u heeft aangeklikt.) 3. Klik, in het menu Bewerken op Gegeven invoegen of klik op de knop Gegeven invoegen op de werkbalk: 4. In de uiterst linkse kolom, typt u het woord of de zin in voor de doeltaal. 5. Als u woorden of zinnen invoert in de Meertalige pagina, verplaatst u de cursur naar het veld Doeltaal, en voert u het geschikte woord of de geschikte zin in. 6. Als het UD informatiekolommen heeft, moet u deze naar behoren invullen. Voor bijkomende informatie over deze kolommen, zie Tabel 9-2 op pagina 124. Handleiding SYSTRAN 5.0 132 7. Om meer woorden en zinnen in te voegen, herhaalt u de stappen 2 tot 6. 8. Als u klaar bent met het invoegen van woorden en zinnen, klikt u op het menu Bestanden vervolgens op Opslaan. Woorden en zinnen uit een User Dictionary verwijderen Om woorden en zinnen uit een UD te verwijderen: 1. Controleer of de UD geopend is en op de juiste pagina staat (Meertalig of Do Not Translate). 2. Klik in de rij met het woord of de zin die u wenst te verwijderen. 3. Klik, in het menu Bewerken op Gegeven verwijderen of klik op de knop Gegeven verwijderen op de werkbalk: De rij wordt verwijderd en elke rij onder de verwijderde rij schuift een positie omhoog. 4. Om meer woorden en zinnen te verwijderen, herhaalt u de stappen 2 tot 3. Om opeenvolgende gegevens snel te selecteren, klikt u eerst op het eerste gegeven, houdt u de Shift-toets ingedrukt en klikt u vervolgens op het laatste gegeven. Alle gegeven ertussenin worden automatisch geselecteerd. Als de gegevens niet opeenvolgend zijn, klikt u eerst op het eerste gegeven, houdt u vervolgens de Ctrl-toets ingedrukt en klikt u op elk gegeven dat u wenst te selecteren. U kunt vervolgens op Gegeven wissen klikken. Alle geselecteerde gegevens worden gewist. 5. Als u klaar bent met het verwijderen van woorden en zinnen, klikt u op het menu Bestand en vervolgens op Opslaan. Controle van de betrouwbaarheidsgraad van gegevens in de User Dictionary Via UDs en NDs kunt u de Betrouwbaarheid selecteren als informatiekolom. Als u deze kolom heeft geselecteerd wanneer u de eigenschappen voor uw woordenboek heeft vastgelegd, kunt u dit gebruiken om de betrouwbaarheid van uw gegevens te controleren. Als uw UD of ND geen betrouwbaarheidskolom heeft, kunt u de eigenschappen van het woordenboek herzien en kunt u deze kolom opnemen (zie Dictionaryeigenschappen bekijken en wijzigen op pagina 146). 1. Dubbelklik op de Statuskolom (uiterst links) op de rij met de gegevens die u wenst te controleren (zie Figuur 9-11 op pagina 133). De groene staafjes in de betrouwbaarheidskolom geven het betrouwbaarheidsniveau aan van de gegevens. Bovendien verschijnt een van de 4 symbolen in de kolomcel Status naast het gegeven (zie Tabel 9-4 op pagina 133). Handleiding SYSTRAN 5.0 133 Een groen vinkje geeft aan dat de definitie voldoet Om het betrouwbaarheidsniveau van uw definitie te bekijken, dubbelklikt u hier. Hoe meer groene staafjes hier verschijnen, hoe hoger het betrouwbaarheidsniveau van uw definitie Figuur 9-11: Het betrouwbaarheidsniveau van een definitie bekijken 2. Als het betrouwbaarheidsniveau laag is, betekent dit dat de software weinig vertrouwen heeft in de coderingswijze van het gegeven. Om het betrouwbaarheidsniveau te verhogen, moet u uw bron- en/of doeltaalgegevens herzien samen met de instellingen voor de informatiekolommen. Herhaal vervolgens de vorige stap om een hoger betrouwbaarheidsniveau te bekomen. Als de software geen geschikte manier kan vinden om uw gegevens te coderen, verschijnt Fout in de kolom Categorie (als deze kolom is opgenomen in uw woordenboek) en verschijnt een rode x in de tweede kolom (zie Tabel 9-4 ). Tabel 9-4: Omschrijving Statuskolom Pictogram Omschrijving De Allcoding-machine van SYSTRAN was in staat om een geldige codering te vinden voor alle talen. De codering van het gegeven werd gevalideerd (bijvoorbeeld via Expert Coding). Dit is de hoogst mogelijke validering. Wordt gebruikt als waarschuwing: in het record zijn één of meerdere doeltaalgegevens niet in overeenstemming met het brontaalgegeven. De tekst in de cellen in kwestie verschijnt in het rood, en een statusbericht verschijnt in de statusbalk. SDM kan geen correlatie vinden tussen de brontaal en de meeste doeltaalgegevens. In dit geval is het mogelijk dat het gegeven niet geldig is of extra informatie vereist. Handleiding SYSTRAN 5.0 134 User Dictionary-gegevens bewerken De elementen in een UD bewerken is heel eenvoudig. De volgende velden van een gegeven kunnen worden bewerkt: de brontaal, de doeltaal, de Categorie, het Domein en het Commentaar. Het veld Betrouwbaarheid kan niet worden bewerkt omdat dit een waardering inhoudt op basis van een compilatie van de UD. Om UD-gegevens te bewerken: 1. Gebruik SDM om het woordenboek, dat u wenst te bewerken, te openen 2. Dubbelklik op het veld dat moet worden bewerkt. Het wordt gemarkeerd. 3. Voor tekstvelden klikt u een keer op het gemarkeerde veld. U kunt vervolgens de gewone toetsenbordfuncties gebruiken om het gegeven te bewerken. 4. Voor informatiekolommen, bewerkt u de inhoud zoals het hoort. 5. Het venster SDM biedt commando's en knoppen om met deze woordenboekgegevens te werken. • Om een gegeven te knippen, klikt u op de cel in het venster SDM waarin het gegeven verschijnt, klik vervolgens op het menu Bewerken en vervolgens op Knippen of klik op de volgende knop: • Om een gegeven te kopiëren, klikt u op de cel in het venster SDM waarin het gegeven verschijnt, klik vervolgens op het menu Bewerken en vervolgens op Kopiëren of klik op de volgende knop: • Om een gegeven dat u heeft geknipt of gekopieerd te plakken, klikt u op de cel in het venster SDM waarin het gegeven moet worden geplakt, klik vervolgens op het menu Bewerken en vervolgens op Plakken of klik op de volgende knop: • Om een handeling ongedaan te maken, klikt u op het menu Bewerken en vervolgens op Ongedaan maken of klik op de volgende knop: • Om een gegeven toe te voegen in het SDM-venster, klikt u op het menu Bewerken en vervolgens op Gegeven toevoegen of klik op de volgende knop: • Om een gegeven in te voegen in het SDM-venster, klikt u op het menu Bewerken en vervolgens op Gegeven invoegen of klik op de volgende knop: • Om een gegeven in het SDM-venster te wissen, klikt u op het menu Bewerken en vervolgens op Gegeven wissen of klik op de volgende knop: 6. Als u klaar bent met bewerken, klikt u op het menu Bestand en vervolgens op Opslaan om uw wijzigingen op te slaan. Handleiding SYSTRAN 5.0 135 Het gegevenstype wijzigen UD-gegevens kunnen worden ingedeeld in twee categorieën: meertalig en DNT. Door Gegevenstype wijzigen te gebruiken in het menu Bewerken kunt u een meertalig gegeven wijzigen in een DNT-gegeven of omgekeerd. Om het gegevenstype te wijzigen: 1. Terwijl de juiste UD open staat, klikt u op het gegeven dat moet worden veranderd. 2. In het menu Bewerken, klikt u op Gegevenstype wijzigen. Het geselecteerde gegeven verhuist van de huidige tab (Meertalig of Do not translate) naar de eerstvolgende open rij in de andere tab van het venster UD. User Dictionary-gegevens coderen Door de commando's Gegeven coderen en Alles coderen te gebruiken in het menu Extra kunt u de juistheid van de syntax van uw UD-termvertalingen controleren. Door deze commando's te gebruiken geeft u aan SDM de opdracht de UD-termvertalingen te beoordelen in functie van de SYSTRAN Linguistic Resources database en resultaten terug te melden aan de actieve UD. Een individueel User Dictionary-gegeven coderen Om een individueel UD-gegeven te coderen: 1. Terwijl de juiste UD open staat, controleert u of de juiste pagina (meertalig of Do Not Translate) is weergegeven. 2. Klik op een actief veld in het record dat moet worden gecodeerd. 3. Klik, in het menu Extra op Gegeven coderen of klik op de knop Gegeven coderen op de werkbalk om het actieve record te coderen: Elke stap start het compilatieproces op, tijdens hetwelke de UD bruikbaar klaar wordt gemaakt voor gebruik in het SYSTRAN vertaalsysteem. Wanneer het proces klaar is, worden de pertinente resultaten van het commando Gegeven coderen teruggemeld aan de UD. Alle User Dictionary-gegevens coderen Om alle UD-gegevens te coderen: 1. Terwijl de juiste UD open staat, controleert u of de juiste pagina (meertalig of Do Not Translate) is weergegeven. 2. Klik op een actief veld in het record dat moet worden gecodeerd. 3. Klik, in het menu Extra op Alles coderen of klik op de knop Alles coderen op de werkbalk om alle records in de UD te coderen: Elke stap start het compilatieproces op, tijdens hetwelke de UD bruikbaar klaar wordt gemaakt voor gebruik in het SYSTRAN vertaalsysteem. Wanneer het proces klaar is, worden de pertinente resultaten van het commando Alles coderen teruggemeld aan de UD. Als een actie Opslaan in een UD wordt uitgevoerd, wordt de actieve UD automatisch gecompileerd. UDs die zijn geconfigureerd met informatiekolommen geven, ten gevolge van deze handeling pertinente informatie weer in deze kolommen. Handleiding SYSTRAN 5.0 Expert coding gebruiken Met Expert coding kunt u de codering van een gegeven in een UD of een ND zeer precies herzien, wijzigen en valideren. Om expert coding te gebruiken: 1. Terwijl de juiste UD of ND open staat, klikt u op het gegeven waarvoor u expert coding wenst te gebruiken. 2. Voer een van de volgende stappen uit: • In het menu Extra, klikt u op Expert Coding. • Druk op de rechtermuisknop en klik op Expert coding. Elke stap geeft het dialoogvenster Expert coding weer (zie Figuur 9-12). Figuur 9-12: Dialoogvenster Expert coding 3. Bij Algemene categorie, selecteert u een deel van de uitspraak als volledig gegeven. 4. Eentalig gegeven toont het originele gegeven. Als u dit wenst kunt u het gegeven wijzigen. 5. De knop laat toe het gegeven na wijziging in het tekstveld te hercoderen. Als u een gegeven opnieuw codeert, wordt niet langer rekening gehouden met alle eerdere wijzigingen aan dit gegeven. 136 Handleiding SYSTRAN 5.0 137 6. Gebruik Eentalige categorie om het gedeelte van de uitspraak van de uitdrukking in de huidige taal te selecteren. 7. Betrouwbaarheid toont in welke mate de software de automatische codering van de entiteit in de huidige taal betrouwt. Het betrouwbaarheidsniveau weergegeven in het dialoogvenster Expert coding wordt aangegeven per taal, terwijl het betrouwbaarheidsniveau weergegeven in het woordenboekbeeld geldt voor alle talen. Daarom geeft het dialoogvenster Expert coding het betrouwbaarheidspeil nauwkeurig weer in de aangegeven taal. 8. De knoppen laten toe door de verschillende talen van de gekozen gegevens te blad- eren. Terwijl u door de talen bladert, verandert Eentalig gegeven en geeft het de huidig geselecteerde taal weer. 9. Een “groep” is een reeks woorden die in overeenstemming zijn (bijvoorbeeld, naamwoord en adjectief zijn in overeenstemming in het Frans en het Spaans). De hoofdgroep is een groep met een hoofdwoord (in vet). De andere groepen zijn secundaire groepen. 10. Het midden van het dialoogvenster is het coderingsgebied (zie Figuur 9-13). Dit gebied bevat velden die taalafhankelijk zijn en die kunnen verschillen met het deel van de uitspraak dat is gekozen uit de vervolgkeuzelijst Woordcategorie. Voor sommige velden moet u waarden invoeren, terwijl andere velden u de mogelijkheid laten om keuzes te maken uit een vervolgkeuzelijst of een rechtsklikmenu. Figuur 9-13: Vervolgkeuzelijst in het dialoogvenster Expert coding Handleiding SYSTRAN 5.0 138 11. Om de groeperingen te wijzigen, rechtsklikt u boven de velden Categorie en Woordkeuze in het midden van het dialoogvenster. Wanneer het menu verschijnt in Figuur 9-14, klikt u op Nieuwe groep, Aan groep toevoegen, of Groep wissen. Figuur 9-14: Rechtsklikmenu 12. Om een groep waartoe het woord behoort te wijzigen, drukt u op de rechtermuisknop en gebruikt u Groep wissen om het woord uit de huidige groep te halen. Gebruik vervolgens Aan groep toevoegen om de groep aan een bestaande groep (een hoofdgroep of een secundaire groep) toe te voegen of Nieuwe groep om een nieuwe groep aan te maken. 13. Om het hoofdwoord van een uitdrukking vast te leggen, drukt u op de rechtermuisknop en klikt u op Hoofdwoord. Dit commando is een wisseltoets die het hoofdwoordkenmerk aan- en uitschakelt. 14. Gebruik Samenvoegen met volgende en Woorden splitsen in het rechtsklikmenu om woorden samen te voegen of te splitsen teneinde vast te stellen of een woord als één teken moet worden beschouwd. In het volgende gegeven bijvoorbeeld: Handleiding SYSTRAN 5.0 139 We kunnen aan de software aangeven dat plug and play in dit geval als een geheel moeten worden beschouwd. Samenvoegen met volgende om het volgende te bekomen: 15. Om de verschijningsvorm van het veldraster te wijzigen, versleept u de rijranden of drukt u op de rechtermuisknop, gaat u naar Aligneren en klikt u op volgens woordbreedte, volgens Inhoud of Gelijkmatig. 16. De knoppen onderaan het dialoogvenster geven het ID weer van het gegeven. U kunt deze knoppen gebruiken om vooruit en achteruit te bladeren in het woordenboek. 17. Klik op de knop OK. Het gegeven waaraan u heeft gewerkt verschijnt in de UD of de ND. Het symbool betekent dat het gegeven manueel werd herzien en gevalideerd. De betrouw- baarheid ervan is automatisch 100 %. Taalkolommen sorteren Door de kolommen Taal sorteren te gebruiken in het menu Beeld kunt u de taalkolommen sorteren volgens: • Inhoud • Inhoud en categorie • Hoofdwoord • Controle op dubbels De eerste drie sorteermethodes sorteren de taalkolommen alfabetisch. Controle op dubbels groepeert gelijkaardige woordenboekgegevens. Hierdoor kunt u de redundantie in het woordenboek opmerken. In de TM in Figuur 9-15 op pagina 139, bijvoorbeeld, toont de groep duplicaten in de eerste kolom dat twee gegevens waarschijnlijk dezelfde zijn en moeten worden herzien. Dit commando detecteert een dubbel gegeven met een verschillende codering, maar die dezelfde string vertegenwoordigen. Figuur 9-15: Voorbeeld van een Controle op dubbels Handleiding SYSTRAN 5.0 140 Om taalkolommen te sorteren: 1. Terwijl de juiste UD open staat, klikt u op het menu Beeld. 2. Ga naar Taalkolommen sorteren en klik op het gewenste commando: • Inhoud sorteert de kolom op alfabetische wijze volgens inhoud. • Inhoud en categorie sorteert de kolom op alfabetische wijze volgens inhoud en categorie. • Hoofdwoord sorteert de kolom op alfabetische wijze volgens hoofdwoord. • Controle op dubbels sorteert de kolom volgens dubbele gegevens. Hoofdwoorden markeren Door Hoofdwoorden markeren te gebruiken in het menu Beeld kunt u, na codering van het huidige gegeven, zien welk deel van het woord werd geanalyseerd als het hoofdwoord van de uitdrukking. Voorbeelden zijn nut in lug nut, Library in Library of Congress, en day in red letter day. Hoe hoofdwoorden markeren: 1. Terwijl de juiste UD open staat, klikt u op het gegeven waarvan het naamwoord moet worden aangeduid als hoofdwoord. 2. In het menu Beeld, klikt u op Hoofdwoorden markeren. Tekstgebonden opzoekoperatoren gebruiken Opzoekoperatoren zijn een geavanceerde coderingsfunctionaliteit die de woordenboeken nog krachtiger maken dan de klassieke terminologische gegevens. Opzoekoperatoren bieden een referentie naar een complexe entiteit (bijvoorbeeld numeriek) inbegrepen in een UD of een normaliseringsentiteit. Ze bestaan uit numerieke, URI, en FIND-operatoren (zie Tabel 9-5 ). Deze operatoren kunnen worden ingedeeld in twee categorieën: • Eenvoudig: eenvoudige operatoren behoeven geen parameters. • Complex: complexe operatoren behoeven een parameter. De parameters voor de FIND-operator, bijvoorbeeld, is de naam van het subwoordenboek. Tabel 9-5: Tekstopzoekoperatoren Operator Omschrijving Aantal Herkent numerieke uitdrukkingen (100, 1,2, ...). URI Herkent elke url (bijvoorbeeld, www.yahoo.fr, [email protected]). FIND Zoekt naar een woord in een secundair woordenboek met een naam die is vastgelegd als parameter voor deze opzoekoperator. Deze operator laat toe om complexe gegevens in factoren te ontbinden. Om tekstgebonden opzoekoperatoren te gebruiken moet u de modus tekstgebonden opzoekoperatoren activeren door op Tekstgebonden opzoekoperatoren te klikken in het menu Beeld of door op de knop Tekstgebonden opzoekoperatoren te klikken: Handleiding SYSTRAN 5.0 141 Als deze modus is geactiveerd, kunt u de knoppen in Tabel 9-6 gebruiken om tekstgebonden opzoekparameters in te voegen. Tabel 9-6: Tekstopzoekoperatoren Knop Naam Type Omschrijving CIJFER Eenvoudig Numerieke entiteiten URI Eenvoudig URL-entiteiten FIND Complex Passend in een subwoordenboek Voorbeelden van het gebruik van tekstgebonden opzoekoperatoren Figuur 9-16 biedt een voorbeeld van <CIJFER1>-operator ingevoegd in Engelse en Franse gegevens. In deze figuur, wordt de zin “Dow Jones closed below 2000.” vergeleken met de vertaling “Le Dow Jones a fini sous les 2000 points.” Figuur 9-16: Voorbeeld van tekstgebonden opzoekoperatoren Als u klaar bent met het invoeren van tekstgebonden opzoekoperatoren, kunt u deze modus verlaten door op Tekstgebonden opzoekoperatoren te klikken in het menu Beeld of door op de knop Tekstgebonden opzoekoperatoren te klikken. Als u het scherm verlaat, veranderen de operatoren in knoppen. Figuur 9-17 geeft aan hoe de operatoren in Figuur 9-16 op pagina 141 verschijnen wanneer de modus tekstgebonden opzoekoperatoren is uitgeschakeld. In dit voorbeeld vertegenwoordigt het pictogram om het even welke numerieke sequentie. Figuur 9-17: Voorbeeld van het gebruik van opzoekoperatoren In Figuur 9-18 op pagina 141, bevat het woordenboek operatoren die verwijzen naar het woorden- boek met de naam F1Team. Zoals hieronder aangegeven, laat de combinatie van beide operatoren toe om uitdrukkingen zoals “Williams GP Team” te herkennen en te vertalen als “écurie Williams”. In dit voorbeeld is F1Team de gebruiksvriendelijke naam van een subwoordenboek dat wordt gebruikt om delen van een bepaalde uitdrukking te herkennen en te vertalen (zie Figuur 9-19 op pagina 142). Figuur 9-18: Ander voorbeeld van het gebruik van opzoekoperatoren Handleiding SYSTRAN 5.0 142 Figuur 9-19: F1Team subwoordenboek Tabel 9-5 beschrijft de operatoren. Opzoekoperatoren invoeren Om opzoekoperatoren in te voeren 1. Voer een van onderstaande stappen uit om de modus tekstgebonden opzoeken te activeren: • In het menu Beeld, klikt u op Tekstgebonden opzoekoperatoren. • Klik op de knop Tekstgebonden opzoekoperatoren: 2. Dubbelklik op een woordenboekgegeven. De knop Eenvoudige opzoekoperator ( Opzoekoperator ( ) en de knop ) worden beschikbaar. Laat toe om numerieke en URL-operatoren in te voeren. Activeert/deactiveert de modus tekstgebonden opzoeken. Laat toe om FINDoperatoren in te voeren Figuur 9-20: Knoppen Opzoekoperatoren 3. Selecteert de juiste opzoekoperator door op de knop Eenvoudige opzoekoperator ( Opzoekoperator ( ) of ) te klikken, of door op de vervolgkeuzelijst naast deze knoppen te klikken. 4. Voor complexe operatoren, klikt u op het pictogram om een klein dialoogvenster te doen verschijnen waarin u de parameter kunt invoegen. Handleiding SYSTRAN 5.0 143 Gegevens opzoeken Soms kan het gebeuren dat u andere verschijningsvormen van een woord of een zin in het huidige woordenboek of een ander woordenboek wenst te bekijken. Om deze procedure te vereenvoudigen voorziet SDM een zoekfunctie waarmee u woorden of zinnen kunt lokaliseren in plaatselijke woordenboeken of in de SYSTRAN Online Dictionaries. 1. In het menu Extra, klikt u op Zoeken. Het dialoogvenster Openen verschijnt (zie Figuur 9-21). Figuur 9-21: Dialoogvenster Zoeken 2. Naast Wat zoeken, voert u het woord of de zin in die u wenst op te zoeken. 3. Naast Waar zoeken vult u de locatie in waar moet worden gezocht. 4. Onder Zoekopties kunt u alle opties die u wenst aanklikken om de zoekopdracht te verfijnen (zie Tabel 9-7 op pagina 143). 5. Klik op de knop Zoeken. SDM lokaliseert alle verschijningsvormen van het woord of de zin in de aangegeven locatie die overeenkomen met de zoekopties en geeft de resultaten weer onderaan het dialoogvenster Zoeken (zie Figuur 9-22 op pagina 144). 6. Om naar een van de gevonden woorden of uitdrukkingen te gaan, dubbelklikt u op het woord of de uitdrukking onderaan het dialoogvenster Zoeken. Tabel 9-7: Zoekopties in het dialoogvenster Zoeken Optie Heel woord Omschrijving Lokaliseert volledige woorden en zinnen die overeenkomen met het gegeven dat u heeft ingevoerd in het veld Waarnaar zoeken, en geen delen van grotere woorden. Doel Lokaliseert woorden of zinnen in de kolom doeldocument die overeenkomen met het gegeven dat u heeft ingevoerd in het veld Waarnaar zoeken. Handleiding SYSTRAN 5.0 144 Tabel 9-7: Zoekopties in het dialoogvenster Zoeken (Vervolg) Optie Omschrijving Bron Lokaliseert woorden of zinnen in de kolom brondocument die overeenkomen met het gegeven dat u heeft ingevoerd in het veld Waarnaar zoeken. Exacte tekens Lokaliseert woorden en zinnen die overeenkomen in hoofd- of kleine letters zoals u heeft gebruikt in het veld Waarnaar zoeken. Hoofdwoord Lokaliseert naamwoordzinnen waarvan de naamwoorden als hoofdwoorden werden gedefinieerd (zie Hoofdwoorden markeren op pagina 140). Trefwoord Lokaliseert woorden met een gemeenschappelijke stam, gespreksdeel of woordbetekenis. Vorm Lokaliseert het woord of de zin in de aangegeven vorm. Taal Lokaliseert het woord of de zin die u heeft ingevoerd in het veld Waarnaar zoeken in de aangeduide taal. Domeinen Lokaliseert het woord of de zin die u heeft ingevoerd in het veld Waarnaar zoeken in het aangeduide domein. Figuur 9-22: Voorbeeld van het zoeken naar UD-gegevens Handleiding SYSTRAN 5.0 145 Omkeren van gegevens in User Dictionaries UDs bieden u de flexibiliteit om bron- en doeltaalgegevens op de meertalige pagina “om te keren”. • Als u een gegeven omkeert in de brontaalkolom, kan de brontaal voor dit gegeven worden gebruikt als doeltaal. • Als u een gegeven omkeert in de doeltaalkolom, kan de doeltaal voor dit gegeven worden gebruikt als brontaal. Voorbeelden van het gebruik van omgekeerde gegevens Onderstaand voorbeeld geeft aan hoe deze functionaliteit werkt. Veronderstel dat onderstaand gegeven in de kolom Frans is omgekeerd: Dit betekent dat Frans voor dit gegeven kan worden gebruikt als brontaal. Het woordenboek genereert de volgende paren: • English->French (can->réservoir) • English->Spanish (can->envase di agua) • French->Spanish (réservoir-> envase di agua) Veronderstel nu dat de volgende gegevens in deFranse en Spaanse kolommen zijn geconfigureerd als omgekeerde gegevens. Dit betekent dat Frans en Spaans voor dit gegeven kunnen worden gebruikt als brontaal. Het woordenboek genereert de volgende paren: • "English->French (can->réservoir) • "English->Spanish (can->envase di agua) • "French->Spanish (réservoir-> envase di agua) • "Spanish->French (envase di agua->réservoir) In onderstaand voorbeeld zijn alle kolommen geconfigureerd als omgekeerde gegevens. Dit betekent dat Frans en Spaans voor dit gegeven kunnen worden gebruikt als brontaal, en dat Engels kan worden gebruikt als doeltaal. Het woordenboek genereert de volgende paren: • "English->French (can->réservoir) • "English->Spanish (can->envase di agua) • "French->Spanish (réservoir-> envase di agua) • "Spanish->French (envase di agua->réservoir) • "French->English (réservoir->can) • "Spanish->English (envase di agua->can) Handleiding SYSTRAN 5.0 146 Procedure voor het omkeren van gegevens in een User Dictionary Om gegevens om te keren in een UD: 1. Klik op het bron- of doelwoord of -zin die u wenst om te keren. Het omkeren van de vertaling (doelkolom) kan gevaarlijk zijn. Bijvoorbeeld het definiëren van een gegeven als “can” als een Engels bronwoord kan een negatief gevolg hebben voor de vertaling omdat dit in conflict komt met het hulpwerkwoord “can”. 2. Voer een van de volgende stappen uit: • In het menu Extra, klikt u op Terugvertaling. • Druk op de rechtermuisknop en klik op Terugvertaling. Een dubbele pijl verschijnt in de linkeronderhoek van de doeltaalkolom om aan te geven dat het gegeven werd omgekeerd (zie Figuur 9-23). Figuur 9-23: Voorbeeld van een omgekeerd gegeven 3. Om nog gegevens om te keren, herhaalt u de stappen 1 en 2. 4. Als u het omkeren van een gegeven wenst ongedaan te maken, klikt u op het gegeven en vervolgens opnieuw op Terugvertaling. De dubbele pijl verdwijnt. Met woordenboeken werken De volgende paragrafen beschrijven de basishandelingen en de geavanceerde activiteiten die u met woordenboeken kunt uitvoeren. De basishandelingen omvatten: • Dictionary-eigenschappen bekijken en wijzigen, zie hieronder • Bestanden importeren in een User Dictionary op pagina 147 • Bestanden exporteren op pagina 148 Dictionary-eigenschappen bekijken en wijzigen Nadat u een UD, TM of ND heeft aangemaakt kunt u de eigenschappen ervan bekijken en deze eventueel wijzigen. 1. Voer een van de volgende stappen uit: • In het menu Extra, klikt u op Dictionary-eigenschappen. OF • Klik op de knop Dictionary-eigenschappen: Elk van deze stappen geeft het dialoogvenster Dictionary-eigenschappen weer, met de tab Taal bovenaan. Handleiding SYSTRAN 5.0 147 2. U kunt nu de eigenschappen van het openstaande woordenboek bekijken en deze eventueel wijzigen. Voor meer informatie over de specificatie van woordenboekeigenschappen, zie De taaltabs invullen, Tab Eigenschappen invullen en Tab Domeinen en prioriteit invullen. Bestanden importeren in een User Dictionary SDM heeft een importfunctie waardoor u bestanden kunt importeren in een UD. Door bestanden te importeren, hoeft u de gegevens, die u in het SDM wenst te gebruiken, niet opnieuw in te typen. Voor meer informatie over het formaat waaraan de geïmporteerde bestanden moeten beantwoorden, zie Bestanden importeren en exporteren op pagina 187. U kunt de volgende bestandstypes importeren: • Geformatteerde tekstbestanden (*.txt) • Microsoft Excel-bestanden (*.xls) • TMX-bestanden (*.tmx) • XML-bestanden (*.xml) Om bestanden in een UD te importeren: 1. Opent u de dictionary waarin u de bestanden wenst te importeren. 2. Klik, in het menu Bestand op Importeren. Het dialoogvenster Openen verschijnt (zie Figuur 9-24). Figuur 9-24: Dialoogvenster Openen 3. Blader naar de locatie waar het bestand, dat u wenst te importeren, zich bevindt. 4. Bij Type bestand selecteert u het type bestand dat u wenst te importeren. Handleiding SYSTRAN 5.0 5. Klik op het bestand en klik op de knop Openen. SDM importeert de gegevens in het openstaande woordenboek. Om sneller te werken kunt u op het bestand in het dialoogvenster Openen dubbelklikken en de inhoud ervan importeren in SDM. Als er geen UDs open staan, worden de geïmporteerde bestanden automatisch geopend in een venster Nieuw UD. Als er meer dan één UD open staat, probeert SDM de geïmporteerde gegevens samen te voegen in het actieve UD-bestand. Bestanden exporteren Misschien is het nodig om woordenboekgegevens te bewerken buiten SDM om. Zo kunt u bijvoorbeeld een UD, TM of ND exporteren naar een Microsoft Excel-formaat, zodat u Excel-functionaliteiten kunt uitvoeren op het bestand. U kunt vervolgens de importfunctionaliteit van SDM (beschreven in pagina 147 gebruiken om het bestand desgewenst opnieuw in te lezen in een dictionary. Om bestanden uit een UD te exporteren: 1. Open het woordenboek waarvan u de gegevens wenst te exporteren. 2. Klik, in het menu Bestand op Exporteren. Het dialoogvenster Opslaan als verschijnt (zie Figuur 925). Het exportcommando is alleen beschikbaar wanneer een UD werd geopend in het venster SDM. Figuur 9-25: Dialoogvenster Opslaan als 148 Handleiding SYSTRAN 5.0 149 3. Blader naar de locatie waar het geëxporteerde bestand moet worden weggeschreven. 4. Als Bestandsnaam geeft u een naam in voor het bestand dat de geëxporteerde gegevens zal bevatten. 5. Bij Type bestand selecteert u het formaat van het bestand dat u wenst te exporteren. 6. Klik op de knop Opslaan om de gegevens naar het bestand te exporteren. Intuitive coding gebruiken om kwaliteitsvolle Dictionaries op te bouwen Intuitive coding is een SYSTRAN-hulpproces in de omzetting van UDs en NDs in “run time” dictionaries die worden gebruikt voor de SYSTRAN-vertalingen (dit is niet van toepassing voor TMs). Het opslaan van dictionaries vereist een taalkundige verwerking van de gegevens. Dit “coderings”-proces voert een analyse uit van de bron-, doel- en genormaliseerde taalgegevens om de gegevens te verrijken voor de aanmaak van de run time dictionary. Zo kan Intuitive coding de software bijvoorbeeld voorzien van genustendensen en verbuigingspatronen. Het coderingsproces wordt vergemakkelijkt door SYSTRAN Intuitive Coding Technology®. Deze technologie converteert alle “aanduidingen” die in de gegevens bestaan naar taalkundige informatie (aanduidingen kunnen impliciet zijn, bijvoorbeeld determinatoren, of expliciet en vertegenwoordigd door het gebruik van haakjes). Schematisch gezien kunnen de coderingsniveaus verschillen van volledige automatische codering, waarbij SDM de nodige informatie vindt in de gegevens of er naar raadt wanneer deze informatie niet beschikbaar is, tot expert coding, waar u alle codering, die door de software is uitgevoerd, kunt herzien en aanvullen met bijkomende taalkundige informatie. Het is belangrijk om een goede coderingskwaliteit te bekomen, vermits dit een invloed heeft op de manier waarop de termen tijdens de vertaling worden geanalyseerd. De instrumenten van het proces SYSTRAN Intuitive coding zijn: • Beveiligde sequenties • Haakjes plaatsen • Canonieke vorm • Hoofdletters • Enkelvoudige en samengestelde gegevens • Intuïtieve aanwijzingen • Voorwaardelijke invoer • Beveiligde sequenties De aanduidingen en specificaties van Intuitive coding zijn taalspecifiek. SYSTRAN biedt een samenhangende lijst van deze aanduidingen per taal op http://systransoft.com/Support/Dicts/. Handleiding SYSTRAN 5.0 150 Beveiligde sequenties Beveiligde sequenties zijn woorden en zinnen die niet aan een analyse worden onderworpen. Ze worden eerder zoals ze zijn aanvaard voor het uiteindelijk vertaalde product. Wanneer het gaat om beveiligde sequenties is het belangrijk om het originele formaat van het gegeven in uw woordenlijst te behouden. Als de sequentie bijvoorbeeld in hoofdletters staat in het document dat moet worden vertaald, moet dit in het externe woordenboek worden ingebracht in hoofdletters. Om eigennamen, acroniemen en uitdrukkingen aan te duiden als beveiligde sequenties, moet u de codering ervan verwijderen met aanhalingstekens (","). Figuur 9-26 geeft hiervan een voorbeeld. Figuur 9-26: Voorbeeld van het gebruik van Intuitive coding Haakjes plaatsen Gebruik haakjes om een onderdeel binnen een groter onderdeel af te zonderen. Dit kan erg nuttig zijn voor het vertalen vanuit het Engels, waar de relatie tussen de verschillende elementen van een onderdeel niet zo duidelijk is als in andere talen. Figuur 9-27 geeft hiervan een voorbeeld. Figuur 9-27: Voorbeeld van het gebruik van haakjes Canonieke vorm Net zoals in een traditioneel woordenboek op papier, is de canonieke vorm - de eenvoudigste vorm van een woord of een zin - de ideale vorm om woorden en zinnen in een UD op te nemen. UD-gegevens in hun verbogen vorm worden vertaald door het SYSTRAN-vertaalsysteem, maar de extra informatie wordt geïnterpreteerd als een aanduiding voor een bijzonder gebruik van een woord. De canonieke vorm is afhankelijk van de talen waarin deze wordt gecodeerd. In het Frans bijvoorbeeld, is de canonieke vorm van een nominatief of een adjectief gegeven mannelijk enkelvoud, terwijl werkwoordgegevens in de infinitiefvorm worden ingevoerd. Hoofdletters Het gebruik van hoofdletters heeft te maken met dezelfde richtlijn als de canonieke vorm - alle gegevens moeten in hun basisvorm worden ingevoerd. Anders interpreteert de software de hoofdletters als een extra taalkundige aanduiding. Het oorspronkelijke formaat wordt automatisch gedetecteerd en aanvaard. Het gebruik van hoofdletters is in de meeste talen een aanduiding voor eigennamen en acroniemen Daarom adviseren we om het gebruik ervan te beperken. Handleiding SYSTRAN 5.0 151 Figuur 9-28: Voorbeeld van het gebruik van hoofdletters Enkelvoudige en samengestelde gegevens U kunt enkelvoudige en samengestelde woorden in een UD opnemen. Samengestelde woorden zijn goed voor verschijningsvormen waar het woord als een eenheid moet worden behandeld. Dit is analoog met een traditioneel woordenboek op papier, waar de vertaling van samengestelde woorden, die het hoofdgegeven zelf bevatten, naast het hoofdgegeven worden vermeld. Figuur 9-29: Voorbeeld van het gebruik van enkelvoudige en samengestelde gegevens Intuïtieve aanwijzingen SDM gebruikt aanwijzingen - determinatoren en delen van woorden - om de grammaticale categorie van een gegeven te bepalen. Door het gebruik van deze aanwijzingen, vermijdt SDM ambiguïteiten die bestaan tussen verschillende categorieën. Figuur 9-30: Voorbeeld van het gebruik van Intuitive coding In genusbepaalde talen, kan de betekenis van een naamwoord verschillend zijn afhankelijk van het feit of de vrouwelijke of de mannelijke vorm wordt gebruikt. U kunt determinatoren gebruiken om de genustendens van een ambigu UD-gegeven te bepalen. Figuur 9-31: Voorbeeld van het gebruik van determinatoren Voor de vertaling van enkelvoudige naamwoorden naar de meervoudsvorm en omgekeerd, verdient het de voorkeur om de gewenste verbogen vorm in de UD in te voeren. De software interpreteert dit als een aanwijzing en genereert de verwachte vorm. Figuur 9-32: Voorbeeld van het gebruik van de meervoudsvormen Handleiding SYSTRAN 5.0 152 Wanneer het gaat om specifieke structuren moet een voorzetsel, dat wordt gebruikt met een naamwoord, een werkwoord of een adjectief, aan het gegeven worden toegevoegd. Hierdoor wordt de software verplicht om met deze informatie rekening te houden en de vertalingen dienovereenkomstig uit te voeren. In sommige gevallen is voor bepaalde talen een voorzetsel vereist. Voor deze talen, moet u het voorzetsel aangeven zonder haakjes om ervoor te zorgen dat de software het mee vertaalt. Figuur 9-33: Voorbeelden van specifieke structuren Voorwaardelijke invoer Soms is het nodig om een woord in te voeren dat een verschillende betekenis kan hebben afhankelijk van de context. In dergelijke gevallen moet u het gegeven zo veel als nodig invoegen en telkens de verschillende context tussen haakjes bijvoegen. Figuur 9-34: Voorbeeld van voorwaardelijke invoer Grammaticale gegevens Grammaticale informatie kan worden toegevoegd om misverstanden te voorkomen. Terwijl het beschikbare gedeelte van de uitspraak taalafhankelijk is, omvatten de delen van de uitspraak voor het volledige gegeven (in het veld Categroie) meestal: • Een naamwoord (n), een eigennaam (pn), een acroniem Voorbeelden: “retail product”, Yahoo.com” en “IRS” • Een adjectief (a) Voorbeeld “light blue” • Een werkwoord (v) Voorbeeld “to switch off” • Een bijwoord Voorbeeld “right now” • Een voorzetsel Voorbeeld “on the upper edge of” • Een zinsdeel hoewel dit geen deel is van de uitspraak, geeft een sequentie aan de coderingsmachine aan dat Handleiding SYSTRAN 5.0 een gegeven op zich moet worden bewaard en niet mag worden gecodeerd. Alle tekens in een gegeven maken deel uit van het gegeven en moeten op deze manier worden bekeken. Deze speciale categorie is nuttig bij het coderen van niet-grammaticale gegevens. Deze informatie moet slechts één keer worden ingevoerd voor elk meertalig gegeven. Figuur 9-35: Voorbeeld van het vastleggen van grammaticale gegevens Genusaanwijzingen kunnen desgewenst worden ingevoerd: • (m) voor mannelijk • (f) voor vrouwelijk Figuur 9-36: Voorbeeld van het gebruik van genusaanduidingen Voor naamwoorden en eigennamen kunt u een categorie aangeven op het moment dat u het gegeven invoert in een UD. Deze extra informatie is bijzonder nuttig wanneer de softwaremachine het gegeven niet kent. Figuur 9-37: Voorbeeld van het gebruik van eigennamen 153 154 Deel IV: Bijlagen Inhoud • Bijlage A, Referentiehandboek inzake menu's, commando's en werkbalken • Bijlage B, Een Engelse tekst voorbereiden voor MT • Bijlage C, Vertaalvoorbeelden gebiedende wijs • Bijlage D, Bestanden importeren en exporteren • Woordenlijst Handleiding SYSTRAN 5.0 155 Bijlage A A Referentiehandboek inzake menu's, commando's en werkbalken SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) 156 STPM-menu's en commando's 156 STPM-werkbalken 160 STPM-rechtsklikmenu's 162 SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU) 164 SMTU-menu's en commando's 164 SMTU-werkbalken 166 SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) 168 SDM-menu's en -commando's 168 SDM-werkbalken 173 SYSTRAN Server-commando's 174 Handleiding SYSTRAN 5.0 156 SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) STPM-menu's en commando's De volgende paragrafen beschrijven de menu's en commando's die in STPM beschikbaar zijn. Menu Bestand (STPM) Tabel A-1: Menu Bestand (STPM) Commando Toetsencombinatie Omschrijving Nieuw project Ctrl+N Opent een nieuw, nog niet opgeslagen project. Project openen Ctrl+O Opent een project dat u eerder heeft opgeslagen. Project opslaan Ctrl+S Slaat een project op. (Als het project eerder nog niet werd bewaard, verschijnt een dialoogvenster Opslaan als). Project opslaan als Slaat een nieuw project op dat nog niet werd bewaard, of slaat een bestaand project op onder een andere naam of op een andere locatie. Project sluiten Ctrl+W Sluit het huidige project. Bestand importeren Importeert een geselecteerd bestand in STPM. Project exporteren Exporteert het project in een Translation Memory eXchangeformaat (.tmx). Bron exporteren Exporteert het brondocument in HTML- (.htm of .html), tekst(.txt), Microsoft Word- (.doc) of Rich Text Format- (.rtf) formaat. Doel exporteren Exporteert het doeldocument in HTML- (.htm of .html), tekst(.txt), Microsoft Word- (.doc) of Rich Text Format- (.rtf) formaat. Afsluiten Sluit de STPM-toepassing af. Handleiding SYSTRAN 5.0 157 Menu Bewerken (STPM) Tabel A-2: Menu Bewerken (STPM) Commando Toetsencombinatie Omschrijving Ongedaan Ctrl+Z Maakt de laatst uitgevoerde handeling ongedaan. Herhalen Ctrl+Y Herhaalt de laatste verandering die u heeft uitgevoerd. Knippen Ctrl+X maken Verwijdert het geselecteerde item en bewaart het in het Klembord. Kopiëren Ctrl+C Kopieert het geselecteerde item en bewaart het in het Klembord. Plakken Ctrl+V Voegt de inhoud van het Klembord op de plaats waar de cursor zich bevindt. Alles Ctrl+A Selecteert de volledige inhoud van het bestand. selecteren Menu Formatteren (STPM) Tabel A-3: Menu Formatteren (STPM) Commando Omschrijving Vet Een wisselcommando waardoor tekst vet wordt gemaakt of het kenmerk vet wordt verwijderd. Cursief Een wisselcommando waardoor tekst cursief wordt gemaakt of het kenmerk cursief wordt verwijderd. Onderstrepen Een wisselcommando waardoor tekst wordt onderstreept of het kenmerk onderstrepen wordt verwijderd. Handleiding SYSTRAN 5.0 158 Menu Extra (STPM) Tabel A-4: Menu Extra (STPM) Commando Omschrijving DNT-uitdrukking instellen Kent de Do Not Translate-status toe aan de gemarkeerde tekst. DNT-paragraaf instellen Kent de Do Not Translate-status toe aan de gemarkeerde paragraaf. DNT-invoeging instellen Beschouwt een bepaalde woordsequentie als invoeging binnen een volledige zin die niet mag worden vertaald. DNT-blok verwijderen Verwijdert het kenmerk Do Not Translate voor de gemarkeerde tekst wanneer deze tekst eerder werd gemarkeerd als DNT. Naar SDM verzenden Stuurt de gemarkeerde woorden naar SDM. UD-invoer tonen Stuurt de geselecteerde woorden en zinnen naar een nieuwe of een bestaande User Dictionary. Keuze alternatieve Wist de keuzes Alternatieve betekenissen. betekenissen verwijderen Keuze bronambiguïteit Wist de keuzes Bronambiguïteit. verwijderen Keuze TM verwijderen Wist de keuzes Translation Memory. Zoeken in Dictionaries Laat toe om woorden of zinnen terug te vinden in de plaatselijke woordenboeken en in de SYSTRAN Online dictionaries. Handleiding SYSTRAN 5.0 159 Menu Venster (STPM) Tabel A-5: Menu Vensters (STPM) Commando Omschrijving Projecten openen De namen van alle openstaande projecten verschijnen bovenaan dit menu. Niet-opgeslagen projecten verschijnen als Document n, waarbij n het cijfer is van het document. Een vinkje geeft het actieve document aan. Om naar een ander project te gaan klikt u op de naam van het project. Horizontale weergave Schikt de bron- en doelvensters boven elkaar. Verticale weergave Schikt de bron- en doelvensters naast elkaar. Menu Help (STPM) Tabel A-6: Menu Help (STPM) Commando Omschrijving Over Toont de informatie inzake het copyright en de versie. Handleiding SYSTRAN 5.0 160 STPM-werkbalken Onderstaande paragrafen beschrijven de STPM-werkbalk. Standaard werkbalk (STPM) Slaat het project op (Als het project eerder nog niet werd bewaard, verschijnt een dialoogvenster Opslaan als) Kopieert het geselecteerde item en bewaart het in het Klembord Schikt de bron- en doelvensters boven elkaar Schikt de bronen doelvensters naast elkaar Opent een nieuw, nog niet opgeslagen project Opent een project dat u eerder heeft opgeslagen Herhaalt de laatste verandering die u heeft uitgevoerd Verwijdert het geselecteerde item en bewaart het in het Klembord Maakt de laatst uitgevoerde handeling ongedaan Voegt de inhoud van het Klembord op de plaats waar de cursor zich bevindt Werkbalk Formatteren (STPM) Een wisselknop waardoor tekst cursief wordt gemaakt of het kenmerk cursief wordt verwijderd Een wisselknop waardoor tekst wordt onderstreept of het kenmerk onderstrepen wordt verwijderd Een wisselknop waardoor tekst vet wordt gemaakt of het kenmerk vet wordt verwijderd Laat toe om het lettertype te kiezen voor de geselecteerde tekst Lijnt tekst uit naar links Centreert de tekst Lijnt tekst uit naar rechts Een wisselknop waardoor opsomlijsten worden aangemaakt of verwijderd Een wisselknop waardoor opsomtekens worden aangemaakt of verwijderd Een wisselknop om een paragraaf te laten uitspringen Een wisselknop om een paragraaf te laten inspringen Handleiding SYSTRAN 5.0 161 Werkbalk Stop Onderbreekt de lopende actie Werkbalk Web (STPM) Adresveld om de URL van een webpagina in te vullen Brengt u naar de ingevoerde webpag- SYSTRAN-werkbalk (STPM) Knop Vertalen Vervolgkeuzelijst Brontaal Knop User Dictionaries Knop Herzien Vervolgkeuzelijst Doeltaal Knop Vertaalopties Knop Zoeken en markeren Handleiding SYSTRAN 5.0 162 STPM-rechtsklikmenu's Onderstaand menu verschijnt wanneer u in het STPM-venster klikt op de rechtermuisknop: Tabel A-7: STPM-rechtsklikmenu's Commando Toetsencombinatie Omschrijving Knippen Ctrl+X Verwijdert het geselecteerde item en bewaart het in het Klembord. Kopiëren Ctrl+C Kopieert het geselecteerde item en bewaart het in het Klembord. Plakken Ctrl+V Voegt de inhoud van het Klembord op de plaats waar de cursor zich bevindt. Alles selecteren Ctrl+A Selecteert alle items in het document of de webpagina. DNT-uitdrukking instellen Kent de Do Not Translate-status toe aan de gemarkeerde tekst. DNT-paragraaf instellen Kent de Do Not Translate-status toe aan de gemarkeerde paragraaf. DNT-invoeging instellen Beschouwt een bepaalde woordsequentie als invoeging binnen een volledige zin die niet mag worden vertaald. DNT-blok verwijderen Verwijdert het kenmerk Do Not Translate voor de gemarkeerde tekst wanneer deze tekst eerder werd gemarkeerd als DNT. Handleiding SYSTRAN 5.0 163 Tabel A-7: STPM-rechtsklikmenu's (Vervolg) Commando Toetsencombinatie Omschrijving Naar SDM verzenden Stuurt de gemarkeerde woorden naar SDM. UD-invoer tonen Stuurt de geselecteerde woorden en zinnen naar een nieuwe of een bestaande User Dictionary. Keuze alternatieve betekenissen Wist de keuzes Alternatieve betekenissen. verwijderen Keuze bronambiguïteit Wist de keuzes Bronambiguïteit. verwijderen Keuze TM verwijderen Wist de keuzes Translation Memory. Zoeken in Dictionaries Laat toe om woorden of zinnen terug te vinden in de plaatselijke woordenboeken en in de SYSTRAN Online dictionaries. Onderstaand menu verschijnt wanneer u in de STPM-werkbalk klikt op de rechtermuisknop: Tabel A-8: Menu STPM-werkbalk Commando Omschrijving Standaard Geeft de standaard werkbalk weer in STPM (aangevinkt) of verbergt deze. Formatteren Geeft de werkbalk Formatteren weer in STPM (aangevinkt) of verbergt deze. Web Geeft de werkbalk Web weer in STPM (aangevinkt) of verbergt deze. Stop Geeft de werkbalk Stop weer in STPM (aangevinkt) of verbergt deze. Systran Geeft de SYSTRAN-werkbalk weer in STPM (aangevinkt) of verbergt deze. Handleiding SYSTRAN 5.0 164 SYSTRAN MultiTranslate Utility (SMTU) SMTU-menu's en commando's De volgende paragrafen beschrijven de menu's en commando's die in SMTU beschikbaar zijn. Menu Bestand (SMTU) Tabel A-9: Menu Bestand (SMTU) Commando Toetsencombinatie Omschrijving Nieuw project Ctrl+N Opent een nieuw, nog niet opgeslagen project. Project openen Ctrl+O Opent een project dat u eerder heeft opgeslagen. Project opslaan Ctrl+S Slaat een project op. (Als het project eerder nog niet werd bewaard, verschijnt een dialoogvenster Opslaan als). Project opslaan als Slaat een nieuw project op dat nog niet werd bewaard, of slaat een bestaand project op onder een andere naam of op een andere locatie. Afsluiten Sluit de SMTU-toepassing af. Menu Beeld (SMTU) Tabel A-10: Menu Beeld (SMTU) Commando Omschrijving Vertaalopties Geeft de opties weer om vertalingen te verbeteren. User Dictionaries Laat toe User Dictionaries te selecteren die in uw vertalingen zullen worden gebruikt. Herzien Laat toe om terminologie te herzien. Handleiding SYSTRAN 5.0 165 Tabel A-10: Menu Beeld (SMTU) (Vervolg) Commando Omschrijving Invoeropties Batch Laat toe om opties te selecteren om batchinvoergegevens te verwerken. Menu Batch (SMTU) Tabel A-11: Menu Batch (SMTU) Commando Omschrijving Bestanden toevoegen aan Batch Voegt bestanden toe aan het huidige batchbestand. Mappen toevoegen aan Batch Voegt mappen toe aan het huidige batchbestand. Uit Batch verwijderen Verwijdert items uit het huidige batchbestand. Omhoog Verplaatst items hogerop in het batchbestand. Omlaag Verplaatst items naar omlaag in het batchbestand. Brondocument openen Opent het geselecteerde brondocument. Vertaald document openen Opent het geselecteerde doeldocument. Openen in projectmanager Start STPM op en plaatst het geselecteerde doeldocument in het bronvenster. Stop Onderbreekt de vertaalhandeling die momenteel bezig is. Handleiding SYSTRAN 5.0 166 Menu Help (SMTU) Tabel A-12: Menu Help (SMTU) Commando Omschrijving Over Toont de informatie inzake het copyright en de versie. SMTU-werkbalken Onderstaande paragrafen beschrijven de SMTU-werkbalk. Standaard werkbalk (SMTU) Opent een nieuw, nog niet opgeslagen project Opent een project dat u eerder heeft opgeslagen Slaat het project op (Als het project eerder nog niet werd bewaard, verschijnt een dialoogvenster Opslaan als) Werkbalk Batch (SMTU) Laat toe mappen toe te voegen aan de batch Laat toe bestanden toe te voegen aan de batch Verwijdert bestanden, mappen en webpagina's uit een batch Verplaatst items naar omhoog in een batch Verplaatst items naar omlaag in een batch Handleiding SYSTRAN 5.0 167 URL-werkbalk (SMTU) Adresveld om de URL van een webpagina in te vullen Voegt de webpagina toe aan de batch Knop Stop (SMTU) Onderbreekt de lopende actie SYSTRAN-werkbalk (SMTU) Knop Vertalen Vervolgkeuzelijst Brontaal Knop Dictionary Vervolgkeuzelijst Doeltaal Knop Herzien Knop Vertaalopties Knop Invoeropties batch Handleiding SYSTRAN 5.0 168 SYSTRAN Dictionary Manager (SDM) SDM-menu's en -commando's Menu Bestand (SDM) Tabel A-13: Menu Bestand (SDM) Commando Toetsencombinatie Nieuw Omschrijving Opent een nieuw, niet eerder opgeslagen User Dictionaryproject, Translation Memory-project of Normalization-project. Openen Ctrl+O Opent een User Dictionary-, Translation Memory- of Normalization Dictionary-project dat u eerder heeft bewaard. Opslaan Ctrl+S Slaat een nieuw project op dat nog niet werd bewaard, of slaat een bestaand project op onder een andere naam of op een andere locatie. Opslaan zonder Slaat de huidig geopende dictionary op zonder codering. codering Opslaan als Slaat een nieuwe dictionary op die nog niet werd bewaard, of slaat een bestaande dictionary op onder een andere naam of op een andere locatie. Sluiten Sluit de huidige dictionary. Importeren Importeert tekst-, Microsoft Excel-, TMX- of XML-bestanden in SDM. Handleiding SYSTRAN 5.0 169 Tabel A-13: Menu Bestand (SDM) (Vervolg) Commando Toetsencombinatie Exporteren Omschrijving Exporteert geformatteerde tekstbestanden of Microsoft Excel-bestanden uit SDM. Recente bestanden Biedt een shortcut om recent gebruikte SDM-bestanden te openen. Pagina-instelling Laat toe om papiergrootte en bron, oriëntatie (rechtopstaand of liggend) en marges vast te leggen voor het blad. Afdrukvoorbeeld Laat zien hoe de huidig weergegeven pagina op papier zal worden afgedrukt. Laat eveneens toe op de pagina te printen. Afdrukken Ctrl+P Afsluiten Laat toe op de huidig weergegeven pagina af te drukken. Sluit de SDM-toepassing af. Menu Bewerken (SDM) Tabel A-14: Menu Bewerken (SDM) Commando Toetsencombinatie Omschrijving Ongedaan maken Ctrl+Z Maakt de laatst uitgevoerde handeling ongedaan. Knippen Ctrl+X Verwijdert het geselecteerde item en bewaart het in het Klembord. Kopiëren Ctrl+C Kopieert het geselecteerde item en bewaart het in het Klembord. Handleiding SYSTRAN 5.0 170 Tabel A-14: Menu Bewerken (SDM) (Vervolg) Commando Toetsencombinatie Omschrijving Plakken Ctrl+V Voegt de inhoud van het Klembord op de plaats waar de cursor zich bevindt. Invoer toevoegen Invoer invoegen Voegt een gegeven toe aan de dictionary. INS Voegt een gegeven in de dictionary in. Invoer verwijderen Wist een gegeven uit de dictionary. Invoertype wijzigen Wijzigt een meertalig gegeven in een DNT-gegeven of een DNT-gegeven in een meertalig gegeven. Zoeken Ctrl+F Laat toe om woorden of zinnen terug te vinden in de plaatselijke woordenboeken en in de SYSTRAN Online dictionaries. Terugvertaling Keert het bron/doeltaal attribuut voor een dictionarygegeven om. Menu Beeld (SDM) Tabel A-15: Menu Beeld (SDM) Commando Omschrijving Werkbalken Laat toe om SDM-werkbalken weer te geven en te verbergen. Taalkolommen Laat toe om de taalkolommen te sorteren volgens inhoud, inhoud en categorie, sorteren hoofdwoord of volgens dubbele gegevens. Hoofdwoorden Laat, nadat het huidige gegeven is gecodeerd, zien welk deel van het woord markeren werd geanalyseerd als hoofdwoord van de uitdrukking. Tekstopzoek- Laat toe om de tekstgebonden opzoekmodus in- of uit te schakelen. operatoren Handleiding SYSTRAN 5.0 Menu Extra (SDM) Tabel A-16: Menu Extra (SDM) Commando Omschrijving Code invoeren Laat toe om de individuele User Dictionary-gegevens te coderen. Alle codes Laat toe om alle User Dictionary-gegevens te coderen. Expert-codering Laat toe om de codering van een gegeven in een User Dictionary of een Normalization Dictionary zeer precies te herzien, te wijzigen en te valideren. Eigenschappen Laat toe de eigenschappen van de huidige dictionary te bekijken en te wijzigen. Dictionary Menu Venster (SDM) Tabel A-17: Menu Venster (SDM) Commando Omschrijving Trapsgewijs Schikt alle open dictionaries trapsgewijs waardoor u alle of een deel van de dictionaries kunt zien die momenteel open staan. Naast elkaar Schikt alle open dictionaries naast elkaar waardoor u alle of een deel van de dictionaries kunt zien die momenteel open staan. Pictogrammen Schikt de pictogrammen. schikken Alle open dictionaries zijn aangeduid met een vinkje. 171 Handleiding SYSTRAN 5.0 172 Menu Help (SDM) Tabel A-18: Menu Help (SDM) Commando Omschrijving Over Toont de informatie inzake het copyright en de versie. SDM-help Geeft toegang tot het on-linehelpsysteem van SDM. Handleiding SYSTRAN 5.0 173 SDM-werkbalken Standaard werkbalk Opent een nieuwe User Dictionary, Translation Memory of Normalization Dictionary Geeft de copyrightinformatie weer Codeert de geselecteerde dictionary-gegevens Opent een bestaande User Dictionary, Translation Memory of Normalization Dictionary Slaat de huidige dictionary op Codeert alle dictionarygegevens Slaat de huidig geopende dictionary op zonder codering Drukt de huidige dictionary af Wist een gegeven uit de dictionary Knipt een dictionarygegeven naar het Klembord Kopieert een dictionarygegeven naar het Klembord Plakt een dictionarygegeven uit het Klembord Voegt een gegeven in de dictionary in Wist een gegeven uit de dictionary Voegt een gegeven toe aan de dictionary. Maakt de laatst uitgevoerde handeling ongedaan Werkbalk Opzoekoperatoren (SDM) Laat toe om opzoekoperatoren te selecteren Laat toe om enkelvoudige opzoekoperatoren te selecteren Laat toe om de tekstgebonden opzoekmodus in- of uit te schakelen. Handleiding SYSTRAN 5.0 174 Statusbalk (SDM) Toont het huidige record en het totaal aantal records in de dictionary SYSTRAN Server-commando's Tabel A-19: SYSTRAN Server-commando's Commando Omschrijving Over SYSTRAN Server Toont de informatie inzake het copyright en de versie. SYSTRAN Plugins Activeert (aangevinkt) of deactiveert (niet aangevinkt) de SYSTRAN-plugins. Taal gebruikersinterface Laat toe een interfacetaal vast te leggen voor SYSTRAN 5.0 (zie Figuur A-1). Nakijken of er woordenboekupdates Laat toe na te kijken of er woordenboekupdates zijn en deze te zijn downloaden. Logs Laat toe de SYSTRAN-loggings te bekijken. Afsluiten Laat toe om SYSTRAN 5.0 af te sluiten. Figuur A-1: Een interfacetaal selecteren Handleiding SYSTRAN 5.0 175 Bijlage B B Een Engelse tekst voorbereiden voor MT Algemene principes 176 Grammaticale schrijfregels 176 Gebruik van lidwoorden 176 Uitspraakambiguïteit voorkomen 176 Gebruik van opsomming 177 Zorgen voor overeenkomst onderwerp - werkwoord 177 Gebruik van voorzetsels 178 Gebruik van de infinitiefvorm aan het begin van zinnen 178 Gebruik van de gebiedende wijs 178 Punctuatieregels naleven 179 Gebruik van hoofdzinnen 179 Gebruik van ondergeschikte zinnen 179 Gebruik van relatieve bijzinnen 179 Klammerconstructies vermijden 180 Gebruik van samengestelde woorden 181 Gebruik van hoofdletters 181 Gebruik van alternatieve spelling 181 Lexicale ambiguïteiten 181 Ambiguïteit van productnamen en menu's verwijderen 181 Lexicale ambiguïteiten vermijden 182 Gebruik van samenstellingen 182 Formattering en typografische problemen 183 Segmentatietags 183 Do-Not-Translate-tags (DNT) 183 Handleiding SYSTRAN 5.0 176 Een Engelse tekst voorbereiden voor MT Deze bijlage geeft richtlijnen voor de voorbereiding van een Engelse tekst voor gebruik met machinevertaling (MT). Algemene principes De drie meest voorkomende problemen in de analyse van Engelse zinnen zijn: • Zeer lange zinnen, die meestal meer dan één bijzin bevatten. • Zinnen met een verkeerd gebruik van leestekens, met inbegrip van zinnen met te veel leestekens. • Gebruik van lexicaal of syntaxisch ambigue woorden. Om de vertalingen te verbeteren, moet u onderstaande aanbevelingen voor het schrijven opvolgen: • Schrijf met kortere zinnen. Beperk een zin tot maximum twee gedachten. Een groot aantal zinnen, onderling verbonden door geschikte voegwoorden bieden een betere machinevertaling. • Gebruik minder bijzinnen. Dit advies houdt verband met de lengte van een zin. U moet bijzinnen overal waar mogelijk vermijden, uitgezonderd in de voor de hand liggende gevallen zoals bij voorwaardelijke zinnen (If ... then ...). • Gebruik leestekens oordeelkundig. Machinevertalingen kunnen slechts een beperkt aantal leesregels verwerken. Daarom moet u net voldoende leestekens gebruiken om uw ideeën helder over te brengen. Te veel leestekens, vooral komma's, doet de kwaliteit van de vertaling snel afnemen. • Voorkom het gebruik van syntaxisch of lexicaal ambigue woorden. Gebruik grammaticale markeerders (zoals determinanten) om de woordcategorie aan te duiden. Gebruik adjectieven om het naamwoord aan te duiden (bijvoorbeeld: “activation key” in de plaats van “key”). Onderstaande paragrafen bieden bijkomende informatie over deze regels. Grammaticale schrijfregels Gebruik van lidwoorden Als u een Engelse tekst schrijft bedoeld voor MT, moet u daar waar mogelijk grammaticale markeerders gebruiken. Uitspraakambiguïteit voorkomen De grootste uitdaging voor MT is het oplossen van “part-of-speech”-ambiguïteit. Een van de meest voorkomende en moeilijke problemen in de Engelstalige analyse is het oplossen van de ambiguïteit tussen een naamwoord en een werkwoord. Dit probleem is ergerlijk omdat zowat elk naamwoord een werkwoord kan zijn. De zin “start configuration” bijvoorbeeld kan worden geïnterpreteerd als “start the Handleiding SYSTRAN 5.0 177 configuration” maar ook als “the start configuration”. Door lidwoorden in te voegen kunt u de ambiguïteit tussen een naamwoord en een werkwoord voorkomen. Vermijd zoveel mogelijk een telegramstijl te gebruiken door “the” of “a” in te voegen voor een woord met meer dan een mogelijke uitspraak. Voorbeeld In plaats Empty file van: Gebruikt u: Empty the file Of: The empty file Regel: Gebruik lidwoorden om de part-of-speech ambiguïteit te verminderen Gebruik van opsomming In een opsomming of een opsomlijst zijn lidwoorden nodig om de relatie tussen de items in de lijst duidelijk te maken. Lidwoorden zijn eveneens een goede hulp in de identificatie van welk item in de lijst werd gewijzigd. Voorbeeld In plaats Install programs and configuration files. van: MT-resultaat: Gebruikt u: MT-resultaat: Installer programmes et fichiers de Configuration. Install the programs and the configuration files. Installer les programmes et les fichiers de Configuration Regel: Gebruik lidwoorden om elk item in een lijst duidelijk te identificeren. Herhaal indien nodig de bepaling. Zorgen voor overeenkomst onderwerp - werkwoord Geen overeenkomst in hoeveelheid, zoals tussen een onderwerp en een werkwoord, komt voor wanneer er een voorzetselconstituent is of wanneer er meer dan één item of actie is in een zin. Het is belangrijk om te weten dat een voorzetselconstituent geen invloed heeft op het aantal van het onderwerp en het werkwoord. Voorbeeld In plaats The icon resets and come back into operation. van: Gebruikt u: The icon resets and comes back into operation. Regel: Maak een consistent gebruik van het aantal (enkelvoud of meervoud) voor onderwerp en werkwoord in een zin. Handleiding SYSTRAN 5.0 178 Gebruik van voorzetsels Voorzetsels zijn dikwijls moeilijk te analyseren voor MT wanneer deze worden gebruikt in gecoördineerde uitdrukkingen. Het is stylistisch beter en verbetert het resultaat van de MT om voorzetsels in gecoördineerde uitdrukkingen te herhalen. Voorbeeld In plaats van: MT-resultaat: When the problem occurs it can be fixed by starting Windows 95 in “Safe Mode” and removing the driver in the Network Control Panel Quand le problème se produit il peut être fixé en démarrant Windows 95 en “Safe Mode” et enlever le pilote au Panneau de configuration de Network. Gebruikt u: When the problem occurs, it can be fixed by starting Windows 95 in “Safe Mode” and by removing the driver in the Network Control Panel. MT-resultaat: Quand le problème se produit, il peut être fixé en démarrant Windows 95 en “Safe Mode” et en enlevant le pilote au Panneau de configuration de Network. Gebruik van de infinitiefvorm aan het begin van zinnen Als u een ondergeschikt voegwoord gebruikt met een infinitief moet de zin duidelijk zijn. Gebruik een voegwoordelijke uitdrukking die niet verkeerd kan worden geïnterpreteerd. Voorbeeld In plaats van: Gebruikt u: To find out who is approved to maintain your User Dictionary you can look up the list Users. In order to find out who is approved to maintain your User Dictionary you can look up the list Users. Regel: Start ondergeschikte bijzinnen met een voegwoord. Gebruik “in order to” in plaats van “to” als de ondergeschikte bijzin begint met een infinitief. Gebruik van de gebiedende wijs Imperatieven worden best aan het begin van een zin geplaatst, in plaats van tussengevoegd in een zin. Voorbeeld In plaats Right click on the job(s) you would like to restore and select “Restore”. van: Gebruikt u: Right click on the job(s) you would like to restore. Select “Restore”. Regel: Plaats imperatieven aan het begin van een zin. Handleiding SYSTRAN 5.0 179 Punctuatieregels naleven Leestekens verdelen een zin in logische delen. Zonder een duidelijk en correct gebruik van leestekens is het dikwijls mogelijk om een zin op meerdere manieren te interpreteren. Gebruik van hoofdzinnen Voorbeeld In plaats van: MT-resultaat: Supply Cassette The supply cassette has a spindle that includes notches for 14.5" widths. La Cassette débitrice la Cassette débitrice a un axe qui inclut des entailles pour des largeurs de 14.5”. Gebruikt u: Supply Cassette: The supply cassette has a spindle that includes notches for 14.5" widths. Of: Supply Cassette; The supply cassette has a spindle that includes notches for 14.5" widths. MT-resultaat: La Cassette débitrice : La Cassette débitrice a un axe qui inclut des entailles pour des largeurs de 14.5”. Regel: Plaats een komma voor “and” en “but” om een onafhankelijke bijzin te starten. U kunt eveneens een puntkomma gebruiken of een nieuwe zin beginnen. Gebruik van ondergeschikte zinnen Ondergeschikte bijzinnen worden dikwijls ingeleid door een voegwoord zoals when, then, because, after, although. Door een komma te plaatsen aan het begin of aan het einde van een ondergeschikte bijzin, kunt u de MT helpen om de juiste bijzingrenzen te bepalen. Voorbeeld In plaats When the download is completed press a key to Reset the engine. van: MT-resultaat: Quand le téléchargement est presse réalisée par touche pour remettre à zéro le périphérique. Gebruikt u: MT-resultaat: When the download is completed, press a key to Reset the engine. Quand le téléchargement est terminé, appuyez sur une touche pour remettre à zéro le périphérique. Regel: Zet een punt of een puntkomma om onafhankelijke bijzinnen van elkaar te scheiden. Gebruik van relatieve bijzinnen Niet-beperkende relatieve bijzinnen worden door een komma gescheiden van de vorige hoofdzin. Deze bijzinnen worden dikwijls ingeleid door woorden als “(one of) which”, “where”, en “when”. De term “nonrestrictive” betekent dat de relatieve bijzin de betekenis van de woorden in de hoofdzin niet beperkt. Handleiding SYSTRAN 5.0 180 Voorbeeld In plaats van: MT-resultaat: Any external clock source that is connected to the “External Clock” input port. One of which is available on each node in the network. Any external clock source that is connected to the “External Clock” input port. One of which is available on each node in the network. Of: Any external clock source that is connected to the “External Clock” input port One of the “External Clock” input ports is available on each node in the network. Regel: Verbind een niet-beperkende relatieve bijzin met zijn hoofdzin, gescheiden door een komma. Optioneel: start een nieuwe zin en herhaal het onderwerp van de zin. Vergelijk deze regel met de beperkende relatieve bijzin die niet wordt afgebakend door komma's: “The candidate who best meets these requirements will obtain the place”. In tegenstelling tot bovenvermelde zin, kan deze zin niet worden gescheiden in twee van elkaar onafhankelijke stellingen. Ingevoerde relatieve bijzinnen worden voorzien van een komma. Zorg ervoor dat de ondergeschikte bijzin dicht bij de hoofdzin staat die deze bepaalt. Voorbeeld In plaats van: Gebruikt u: On August 20, 2001, a new internal power cable connector was introduced to production that retains sufficient grip with its motherboard contacts. On August 20, 2001, a new internal power cable connector, that retains sufficient grip with its motherboard contacts, was introduced to production. Regel: Houd ondergeschikte bijzinnen in de buurt van de zin die ze wijzigen, en baken ingevoegde (relatieve) bijzinnen af met komma's. Klammerconstructies vermijden Het is dikwijls beter om van een zeer lange zin twee zinnen te maken. Deze praktijk voorkomt de bouw van klammerconstructies van hoofd- en bijzinnen. Voorbeeld In plaats van: If you have a buffer that is manufactured earlier or if you are installing an Agfaline 44 OLP with a refurbished Avantra 44 imager you will need to order this buffer plate upgrade kit from Agfa Wilmington. Gebruikt u: If you have a buffer that is manufactured earlier, or if you are installing an Agfaline 44 OLP with a refurbished Avantra 44 imager, you will need to order this buffer plate upgrade kit from Agfa Wilmington Regel: Beperk de lengte van een zin. Een zin mag slechts een hoofdzin bevatten, zonder bijzin, tenzij dit absoluut nodig is (bijvoorbeeld in de voorwaardelijke wijs, bij gebruik van IF ... THEN). Bij twijfel start u een nieuwe zin. Handleiding SYSTRAN 5.0 181 Gebruik van samengestelde woorden Voorbeeld In plaats The CD ROM is available from SYSTRAN SD upon request. van: Gebruikt u: The CD-ROM is available from SYSTRAN SD upon request. Regel: Om ambiguïteit te voorkomen, gebruik een koppelteken voor samengestelde woorden die andere woorden of zinsdelen veranderen. Gebruik van hoofdletters Acroniemen moeten systematisch uitsluitend worden gespeld in hoofdletters. Voorbeeld In plaats van: Gebruikt u: You must explicitly select sx api support or your frame buffer driver will not be loaded. You must explicitly select SX API Support or your frame buffer driver will not be loaded. Regel: Gebruik uitsluitend hoofdletters voor acroniemen. Gebruik van alternatieve spelling Heel wat verschillen in spelling betreffen verschillen in hoofdletters en het gebruik van het koppelteken in de spelling van een woord. Vergelijk de volgende voorbeelden: When running the calibration from the Macintosh Application Diagnostics, there is a possibility that auto focus may be disabled dependent on the last scan performed. The inclusion of Auto Focus within the Xcalibur VLF will increase the manufacturing capability of the drum while maintaining very consistent image quality. Magnification compensation for auto-focus and optical descreening. Regel: Pas op consistente wijze spellingsconventies toe. Lexicale ambiguïteiten Ambiguïteit van productnamen en menu's verwijderen Productnamen en menu's kunnen niet gemakkelijk worden onderscheiden van basiswoorden in een zin. Om ambiguïteit te vermijden moeten menu's en productnamen worden gemarkeerd door typografische varianten. Voorbeelden waarbij hoofdletters worden gebruikt om het onderscheid te maken - gegeven Return (eigennaam) in UD. Bron: MT-resultaat: Press Return to continue Appuyez sur Return pour continuer Handleiding SYSTRAN 5.0 Lexicale ambiguïteiten vermijden Wanneer een woord twee betekenissen heeft, gebruikt u een samenstelling in plaats van het gewone woord. Voorbeeld UD key = touche activation key = clef d'activation In plaats Without these we cannot give you a key. van: MT-resultaat: Gebruikt u: MT-resultaat: Sans ces derniers nous ne pouvons pas vous donner une touche. Without these we cannot give you an activation key. Sans ces derniers nous ne pouvons pas vous donner une clef d'activation. Gebruik van samenstellingen Gecoördineerde samenstellingen zoals “the EtherShare and the OPI serial number” worden beter vertaald wanneer de brontekst is “the EtherShare serial number and the OPI serial number”. Voorbeeld 1 In plaats The request must include both the EtherShare and the OPI serial number. van: MT-resultaat: Gebruikt u: La demande doit inclure EtherShare et le numéro de série d'OPI. The request must include both the EtherShare serial number and the OPI serial number MT-resultaat: La demande doit inclure le numéro de série d'EtherShare et le numéro de série d'OPI. Voorbeeld 2 In plaats van: MT-resultaat: High temperature can cause internal component failure of the machine and low can cause them to operate inconsistently. Une haute température peut causer l'échec de composant interne de la machine et bas peut les faire fonctionner inconséquemment. In plaats van: MT-resultaat: High temperature can cause internal component failure of the machine and a low temperature can cause them to operate inconsistently. Une haute température peut causer l'échec de composant interne de la machine et une basse température peut les faire fonctionner inconséquemment. Regel: In het geval van coördinatie, moet u daar waar mogelijk de volledige samenstelling gebruiken. 182 Handleiding SYSTRAN 5.0 183 Formattering en typografische problemen Vermits SYSTRAN MT meestal elk segment als een afzonderlijke eenheid vertaalt, is het, om een goede vertaalkwaliteit te hebben, van vitaal belang dat segmenten in hun syntax afhankelijk worden gemaakt van de voorafgaande of de daaropvolgende segmenten. Bij een opsomlijst is elk segment logisch en syntactisch afhankelijk van de bovenstaande zin. MT scheidt de segmenten en kan de instructies verkeerd interpreteren. Segmentatietags In het HTML-formaat, is de tag <BR> een segmentatiemarkeerder en mag deze niet worden gebruikt in een zin. De SYSTRAN vertaalmachine vertrouwt op informatie van dit type om de invoer te segmenteren in vertaaleenheden. In plaats van: MT-resultaat: This CSB is to inform the field that<BR>from now on a 15 meters Highwater cable is available as a spare part via the EVS system. This CSB is to inform the field that From now on a 15 meters Highwater cable is available as a spare part via the EVS system. Gebruikt u: This CSB is to inform the field that from now on a 15 meters Highwater cable is available as a spare part via the EVS system. Segment: This CSB is to inform the field that from now on a 15 meters Highwater cable is available as a spare part via the EVS system. Regel: Vermijd om <BR>-tags te gebruiken in het midden van een zin. Do-Not-Translate-tags (DNT) Informatie in tabellen moet in bepaalde gevallen van de vertaling worden uitgesloten. Voorbeelden van tabinformatie die niet mag worden vertaald zijn referenties naar foutberichten, toestelnamen en algemene informatie die niet moet worden vertaald. Momenteel worden deze tabellen vertaald, hetgeen betekenisloze vertalingen voor gevolg kan hebben. Door Do-not-translate-tags (DNT) te gebruiken, kunt u dit probleem oplossen. Handleiding SYSTRAN 5.0 184 Bijlage C C Vertaalvoorbeelden gebiedende wijs Engels naar Frans 185 Engels naar Duits 185 Engels naar Italiaans 185 Engels naar Portugees 186 Engels naar Spaans 186 Handleiding SYSTRAN 5.0 VERTAALVOORBEELDEN GEBIEDENDE WIJS Deze bijlage biedt voorbeeldzinnen aan met hun vertaling voor elke vertaalmodus gebiedende wijs die beschikbaar is voor Engels naar Frans, Duits, Italiaans, Portugees en Spaans. Er zijn geen opties gebiedende wijs beschikbaar voor vertalingen met Engels als doeltaal. De optie gebiedende wijs kan worden gecombineerd met de optie voornaamwoord. Engels naar Frans Voorbeeld van een Engelse zin die gebruik maakt van de gebiedende wijs: Push the button. Vertaling gebiedende wijs (standaard): Poussez le bouton (of Pousse le bouton, afhankelijk van de optie voornaamwoord) Optie infinitief: Pousser le bouton. Engels naar Duits Voorbeeld van een Engelse zin die gebruik maakt van de gebiedende wijs: Turn the knob. Vertaling gebiedende wijs (standaard): Drehen Sie den Drehknopf (of Drehe den Drehknopf of Dreht den Drehknopf, afhankelijk van de optie voornaamwoord) Optie infinitief: Drehknopf drehen. Engels naar Italiaans Voorbeeld van een Engelse zin die gebruik maakt van de gebiedende wijs: Shut the door. Vertaling gebiedende wijs (standaard): Chiuda il portello. Optie infinitief: Chiudere il portello. 185 Handleiding SYSTRAN 5.0 Engels naar Portugees Voorbeeld van een Engelse zin die gebruik maakt van de gebiedende wijs: Open the door. Vertaling gebiedende wijs (standaard): Abra a porta. Optie infinitief: Abrir a porta. Engels naar Spaans Voorbeeld van een Engelse zin die gebruik maakt van de gebiedende wijs: Verify the position. Vertaling gebiedende wijs (standaard): Verifique la posición (of Verifiquen la posición Verifica la posición, of Verificad la posición, afhankelijk van de optie voornaamwoord) Optie infinitief: Verificar la posición. 186 Handleiding SYSTRAN 5.0 187 Bijlage D Bestanden importeren en exporteren D Geformatteerde tekstbestanden importeren 188 Voorbeeld geformatteerd tekstbestand 189 Microsoft Excel-bestanden importeren 190 Voorbeeld Excel-rekenblad 190 Bestanden exporteren 191 Handleiding SYSTRAN 5.0 188 Bestanden importeren en exporteren Door gebruik te maken van de importfunctionaliteit van SYSTRAN Dictionary Manager (SDM), kunt u dictionaries openen met een werkblad-toepassing zoals Microsoft Excel of een gewone teksteditor. Deze dicitonaries moeten speciaal worden geformatteerd alvorens ze in SDM kunnen worden geïmporteerd. Deze bijlage beschrijft hoe deze dictionaries moeten worden geformatteerd. Geformatteerde tekstbestanden importeren Tekstbestanden die moeten worden geïmporteerd als dictionaries moeten woordenboekinhouden en documentheaders bevatten. Sommige headers zijn noodzakelijk voor de import in SDM, anderen zij optioneel. Alle headers dienen als voorlooprecords van de ruwe informatie, die volgen na een =-symbool - dat pertinent is voor de User Dictionary (UD). Tabel D-1 identificeert de vereiste en de optionele velden waaraan de geformatteerde tekstbestanden moeten voldoen om succesvol te worden geïmporteerd in SDM. Tabel D-1: Vereiste en optionele velden voor de import van geformatteerde tekstbestanden in SDM Header Beschrijving van de input #AUTHOR= Optioneel: bevat de naam van de ontwerper van de dictionary. #EMAIL= Optioneel: bevat het e-mailadres van de ontwerper van de dictionary. #COVERED DOMAINS= Optionele header: biedt een lijst aan van alle domeinen die in de dictionary zijn opgenomen. #ENCODING= Definieert de codering van het bestand. UTF-8-codering is aanbevolen. #GENERAL DICTIONARY DOMAINS= Optionele header: biedt een lijst van de domeinen die voor de dictionary zijn geconfigureerd. #MULTI Vereist: bepaalt de UD-tab Meertalig voor de hierna volgende headerinformatie. #SUMMARY= Vereist: de naam van het UD-bestand. #<Talen><Informatiekolommen>= Vereist: duidt alle informatiekolommen aan voor de UD, met inbegrip van de 2-letter ISO 639-codes voor de talen, die in de UD moeten worden ingenomen De velden worden door een tab van elkaar gescheiden. #DNT vereist, bepaalt de UD-tab Do not translate voor de hierna volgende headerinformatie. Handleiding SYSTRAN 5.0 Voorbeeld geformatteerd tekstbestand Onderstaande voorbeeldtekst is geformatteerd als importbestand voor SDM. #AUTHOR=SYSTRAN #[email protected] #COVERED DOMAINS=Computers/Data Processing #ENCODING=UTF-8 #GENERAL DICTIONARY DOMAINS=Computers/Data Processing #SUMMARY=Demo Computer #MULTI #ENFRNOTEDOMAINS write and computeécriture et calcul write cyclecycle d'écriture write enablevalidation écriture write errorerreur à l'écriture write fault errorerreur d'écriture "write forward"(noun)écriture anticipée #DNT #ENNOTEDOMAINS hiccopure Nadat het bovenstaande tekstbestand is geïmporteerd, verschijnen de gegevens in SDM zoals aangegeven in Figuur D-1. Figuur D-1: Voorbeeld van de manier waarop geformatteerde tekst in SDM verschijnt. 189 Handleiding SYSTRAN 5.0 190 Microsoft Excel-bestanden importeren Om dictionaries te importeren, aangemaakt via Microsoft Excel, moeten deze bestanden altijd bestaan uit twee werkbladen, met de namen die eveneens zijn opgenomen in de UD: Meertalig en Do not translate. Net zoals voor geformatteerde tekstbestanden, worden de kolomkoppen in Microsoft Excel gebruikt als aanduiding van de talen en de informatiekolommen die in de UD zullen worden opgenomen op de manier waarop ze in SDM zullen worden weergegeven. Voorbeeld Excel-rekenblad Figuur D-2 is een Excel-rekenblad, geformatteerd om te worden geïmporteerd in SDM. Figuur D-2: Voorbeeld van de formattering van een Excel-werkblad voor SDM Nadat het bovenstaande Excel-bestand is geïmporteerd in SDM, verschijnen de gegevens in SDM zoals aangegeven in Figuur D-3. Figuur D-3: Voorbeeld van de manier waarop een geïmporteerd Excel-werkblad verschijnt in SDM Handleiding SYSTRAN 5.0 191 Bestanden exporteren Net zoals geformatteerde tekstbestanden en Microsoft Excel-bestanden in SDM kunnen worden geïmporteerd, kunnen UDs die zijn aangemaakt in SDM naar deze twee formaten worden geëxporteerd. De handeling is tegengesteld aan de import van informatie, behandeld in de vorige paragrafen van deze bijlage, waarbij de nieuw aangemaakte bestanden een weergave zijn van de kolomkopinstellingen bepaald in SDM. Handleiding SYSTRAN 5.0 192 WOORDENLIJST Deze woordenlijst biedt een gedetailleerde terminologielijst van de gebruikte begrippen in deze handleiding. A Aanvoegende wijs Een werkwoordsvorm die een mogelijkheid, twijfel of wens uitdrukt eerder dan een feit. Bijvoorbeeld: zoals in I wish it were true, of begint in I suggest you start immediately. Acroniem In de SYSTRAN-terminologie is dit een woord, geschreven in hoofdletters, gevormd door de beginletters van andere woorden of delen van woordreeksen zoals WAC voor Women's Army Corps. Adjectief Een woord gebruikt om een naamwoord te wijzigen door er een beperkend of kwalificerende uitdrukking aan te geven. In het Engels kan een onderscheid worden gemaakt in een of meerdere suffixen zoals -able, ous, -er en -est, omdat dit een naamwoord of een naamwoordzin meteen voorafgaat zoals red in a red door of omdat het wordt voorafgegaan door een vorm van to be zoals the door is red. Algoritme Een stap-voor-stap probleemoplossende procedure. Analyse Om een zin op te splitsen in de samenstellende delen van noemvormen met een uitleg inzake de vorm, de functie en de syntaxisrelatie van elk deel. B Belangrijkste woord Het hoofdwoord in een uitdrukking. Bijvoorbeeld: clip on paper clip. Het belangrijkste woord is niet noodzakelijk hetzelfde als het Hoofdwoord. In de uitdrukking paper clip box is clip het belangrijkste woord, maar box is het hoofdwoord. Bijwoord Een woord dat een werkwoord, een adjectief of een ander bijwoord wijzigt, zoals brightly is The sun shines brightly. Bron De taal van het originele document, voor de vertaling. D Deelwoord Een werkwoordsvorm die kan worden gebruikt met een hulpwerkwoord. Kan eveneens functioneren als een adjectief of een naamwoord. Zie Voltooid deelwoord en Onvoltooid deelwoord. Handleiding SYSTRAN 5.0 Derde persoon 193 Een voornaamwoord dat niet naar de spreker of de luisteraar verwijst. Bijvoorbeeld: He is He is, She in She is, it in it is, of They in They are. Eveneens een werkwoordsvorm dat niet naar de spreker of de luisteraar verwijst. Bijvoorbeeld, is in He is en She isn of are in They are. De werkwoordsverbuiging verwijst in het Engels zelden naar een persoon, maar in de andere talen gebeurt dit frequent. DNT Een acroniem voor Do Not Translate (niet vertalen) DNT-lijst Een lijst van woorden die door de vertaler is aangemaakt en die niet door het SYSTRAN-vertaalsysteem zullen worden vertaald. Do Not Translate Een bepaalde woordsequentie (een zinsdeel) die niet moet worden vertaald. Do Not Translateinvoeging (DNT) Een bepaalde woordsequentie binnen een volledige zin die niet moet Do Not Translateparagraaf (DNT) Een deel van een document dat niet moet worden vertaald. Doel De taal waarnaar de tekst wordt vertaald. Eerste persoon Een voornaamwoord dat verwijst naar de spreker. Bijvoorbeeld, I in I see, worden vertaald. E of We in We are. Eveneens een werkwoordsvorm die verwijst naar de spreker. Bijvoorbeeld , am in I am, of are in We are. De werkwoordsverbuiging verwijst in het Engels zelden naar een persoon, maar in de andere talen gebeurt dit frequent. Eigennaam Een naam die toebehoort aan een woordklasse die wordt gebruikt als namen voor individuen of plaatsen. Bijvoorbeeld: Clinton of Boston. G Gebiedende wijs Een werkwoordsvorm die wordt gebruikt om een bevel of een commando uit te drukken. Bijvoorbeeld Eat in Eat your vegetables. H Homograaf In de SYSTRAN-terminologie zijn dit twee of meer woorden die dezelfde spelling hebben maar een andere noemvorm (bijvoorbeeld, naamwoord en werkwoord of adjectief en werkwoord). Bijvoorbeeld, head zoals in head west of on the head, en light zoals in the light box en light the match. Hoofdwoord In de SYSTRAN-terminologie is dit het naamwoord in een naamwoordzin dat kan wijzigen als het in het meervoud wordt gezet, zoals nut in lug not, Library in Library of Congress en day in red letter day. Hoofdzin Een zin die op zichzelf kan bestaan als een volledig correcte zin. Bijvoorbeeld: It was reaning. Handleiding SYSTRAN 5.0 Hulpwerkwoord 194 Een werkwoord zoals have, can of wil dat het hoofdwerkwoord in een zin vergezeld en helpt het onderscheid te maken in vorm, bepaling, tijd en gemoed. I Infinitief Een werkwoordsvorm die de normale gegevensvorm is in de dictionary. In het Engels wordt deze vorm dikwijls gebruikt samen met to zoals in He wants to eat. Kan ook voorkomen zonder to, bijvoorbeeld, get in I made them get in line, of met een hulpwerkwoord zoals must in We must leave. Ingevoegde bijzin Aan ondergeschikte bijzin die geklemd zit in het midden van een hoofdzin. Bijvoorbeeld, The camera, which I bought yesterday, is already broken. L Lidwoord Een woord dat wordt gebruikt om een naamwoord te benoemen en de toepassing ervan te signaleren. In het Engels is het bepaald lidwoord the en zijn de onbepaalde lidwoorden a en an. Lijst Not-Found Word Een alfabetische lijst van alle woorden in een tekst die niet werden gevonden in de dictionaries die voor de vertaling werden gebruikt. M Markering ondergeschikte zin Een woord dat een zinsdeel aangeeft in een ondergeschikte zin, zoals that, which of who. N Naamwoord Een woord dat wordt gebruikt om een persoon, een plaats, een ding, een hoedanigheid of een handeling te benoemen, bijvoorbeeld: house, flammability of mouvement. Naamwoordzin Een zinsdeel dat werkt zoals een naamwoord en dat een naamwoord als hoofdwoord heeft. NFW Het acroniem voor Not Fount Word (niet gevonden woord). Not-Found Word Een woord of een string die in een tekst voorkomt maar niet in de woordenboeken die in de vertaling worden gebruikt. Not-Found Wordmarkeerder Een markering die de vertaler kan gebruiken en die in de vertaling verschijnt om een Not-found Word aan te geven. O Ondergeschikte bijzin Een bijzin die een bepaling of een uitbreiding is van andere bijzinnen. Handleiding SYSTRAN 5.0 Ondergeschikte zin 195 Een zinsdeel dat een bepaling of een uitbreiding is van andere zinsdelen. Een ondergeschikte zin is een bepaling of een uitbreiding van een ander zinsdeel. Dit zinsdeel kan niet op zichzelf bestaan, zoals he gave in The account that he gave was true. Onvoltooid deelwoord Een werkwoordsvorm die een tegenwoordige handeling uitdrukt, in het Engels gevormd vertrekkende van het infinitief plus -ing die kan worden gebruikt samen met hulpwerkwoorden zoals in He is baking a cake, als een adjectief, the baking rack of als een naamwoord zoals is the act of baking. P Parser In de SYSTRAN-terminologie is dit de computermodule die instaat voor de syntaxis of de semantische analyse van de brontekst. Plug-in Aan softwarecomponent die een specifieke functionaliteit of dienst toevoegt aan een bestaande toepassing. Bijvoorbeeld: SYSTRAN 5.0 voorziet plug-ins om vertalingen uit te voeren in Internet Explorer en de volgende Microsoft Office 2003-, XP- en 2000-toepassingen. Word, Excel, PowerPoint, en Outlook. POS Het acroniem voor onderdeel van de noemvorm. Semantiek Heeft te maken met betekenis. Specialized Dictionary Een vertaaloptie die de vertaler toelaat om de geschikte onderwerpen te Stem Dictionary Het SYSTRAN-woordenboek dat alle vormen van enkelvoudige woorden S selecteren voor het document. bevat. Zie Uitdrukkingen-Dictionary. Syntaxis Heeft iets te maken met de zinsstructuur. Translation Memory (TM) Een reeks vertaalde en gevalideerde zinnen die kunnen worden Tweede persoon Een voornaamwoord dat verwijst naar de luisteraar. Bijvoorbeeld: you is T opgenomen in het vertaalproces. You see of You are. Eveneens een werkwoordsvorm die verwijst naar de luisteraar. Bijvoorbeeld: are in You are. De werkwoordsverbuiging verwijst in het Engels zelden naar een persoon, maar in de andere talen gebeurt dit frequent. U UD Het acroniem voor User Dictionary (gebruikerwoordenboek). Handleiding SYSTRAN 5.0 Uitdrukking 196 In de SYSTRAN-terminologie is dit een naamwoordzin bestaande uit meer dan een naamwoord of een combinatie van naamwoorden en adjectieven waarvan het hoofdwoord een naamwoord is, zoals lug nut, Library of Congress, en red letter day. Volledige zinnen en zinnen met een werkwoord zijn geen geldige SYSTRAN-uitdrukkingen. UitdrukkingenDictionary Het SYSTRAN-woordenboek met uitdrukkingen. Zie Stem Dictionary. User Dictionary Een woordenboek dat in de vertaling wordt gebruikt, dat door de gebruiker werd aangemaakt om de vertalingen aan te passen aan een specifieke behoefte. Definities in een UD gaan voor op deze in de SYSTRANdictionaries. V Verbuiging Een andere verschijningsvorm van een woord door suffixen toe te voegen zonder de basisbetekenis of noemvorm te wijzigen zoals de verandering in rugs van rug of door de vorm van een basiswoord te wijzigen zoals het maken van ate van eat. Voltooid deelwoord Een werkwoordsvorm die verwijst naar een beëindigde actie of een handeling in het verleden. Kan worden gebruikt samen met een hulpwerkwoord zoals in The cake was baked yesterday of als een adjectief zoals in baked beans. Voltooid werkwoord Een werkwoordsvorm die beperkt is in tijd, persoon en aantal zoals goes in He goes. Voornaamwoord Aan woord dat werkt als substituut voor een naamwoord of een naamwoordzin en een persoon of een ding aanduidt naar waar wordt gevraagd, dat eerder werd gespecifieerd of uit de context kan worden begrepen. Bijvoorbeeld, I, it, that en which. Voorzetsel Een woord dat voor een naamwoord of een naamwoordzin wordt geplaatst en dat de relatie van dat naamwoord of die naamwoordzin aangeeft met een werkwoord, een adjectief een ander naamwoord of een andere naamwoordzin, zoals at, by, in, to, from en with. Voorzetselzin Een zinsdeel dat bestaat uit een voorzetsel plus een naamwoord of een naamwoordzin die het bepaalt, zoals at the park, in reference to your letter of from Mars. W Werkwoord Een woord dat een bestaan, een actie of een verschijning uitdrukt. Werkwoordnaamwoord homografen In de SYSTRAN-terminologie, een woord dat als werkwoord wordt gebruikt zoals het woord work in I work all day en dat als naamwoord wordt gebruikt zoals het woord work in Work is fun. Handleiding SYSTRAN 5.0 Werkwoordzin 197 In de SYSTRAN-terminologie een zin of een constructie die wordt gebruikt als een werkwoord. Werkwoordzinnen worden niet in een UD aanvaard. Z Zin Een grammaticale eenheid die volgens de syntax onafhankelijk is en een expliciet of impliciet onderwerp bezit, een predicaat en minstens een verbogen werkwoordsvorm. Zinsdeel Een groep van twee of meer woorden die een werkwoord bevat. Een of meerdere zinsdelen maken een volledige zin. Zinsdeel Een opeenvolging van twee of meer woorden die een idee uitdrukken. Zie ook, Naamwoordzin, Werkwoordzin en Voorzetselzin Handleiding SYSTRAN 5.0 198 LIJST FIGUREN Figuur 2-1: De SYSTRAN-werkbalk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Figuur 2-2: Voorbeeld van een venster Vertaalopties . . . . . . . . . . . 25 Figuur 2-3: Voorbeeld van een venster User Dictionaries . . . . . . . . 31 Figuur 2-4: Voorbeeld van de keuze van een SYSTRAN-dictionary . . 32 Figuur 2-5: Het gebruik van pijltjes om Dictionaries en domeinen in de juiste volgorde te plaatsen . . . . . . . 33 Figuur 2-6: Voorbeeld van de tab Terminologie herzien . . . . . . . . . . 35 Figuur 2-7: Venster User Dictionaries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Figuur 2-8: Uitvergroting van de knop User Dictionaries . . . . . . . . . 37 Figuur 3-1: Plugin voor Internet Explorer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Figuur 3-2: Weergave van de opties Vlotte navigatie. . . . . . . . . . . . 42 Figuur 4-1: Voorbeeld van de keuze van een taalkoppel . . . . . . . . . 47 Figuur 4-2: Voorbeeld van een dialoogvenster Opslaan als . . . . . . . 48 Figuur 4-3: Opties Word-plugin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Figuur 4-4: Keuze van de instelling Uitgebreid aligneren . . . . . . . . . 50 Figuur 4-5: Voorbeeld van het gebruik van Aligneren in een Microsoft Word-document . . . . . . . . . . 51 Figuur 4-6: Voorbeeld van de keuze van een taalkoppel . . . . . . . . . 51 Figuur 4-7: Voorbeeld van een vertaalde e-mail . . . . . . . . . . . . . . . 52 Figuur 4-8: Venster Opties Outlook-plugin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Figuur 5-1: SYSTRAN Clipboard Taskbar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Figuur 5-2: Venster Opties Clipboard Translator . . . . . . . . . . . . . . . 58 Figuur 5-3: De instelling Actief klembord selecteren . . . . . . . . . . . . 59 Figuur 7-1: Componenten van het venster SYSTRAN Translation Project Manager . . . . . . . . . . . . . 66 Figuur 7-2: STPM-werkbalk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Figuur 7-3: Dialoogvenster Openen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Figuur 7-4: Voorbeeld van een bestand in een brondocumentvenster69 Figuur 7-5: Voorbeeld van een webpagina in een brondocumentvenster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Figuur 7-6: Voorbeeld van een bronwebpagina en een vertaalde webpagina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Figuur 7-7: Voorbeeld van het gebruik van de aligneringsfunctionaliteit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Figuur 7-8: Tab alternatieve betekenissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Figuur 7-9: Tab Translation Memory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 7-10: Voorbeeld van de tab Bronanalyse . . . . . . . . . . . . . . . 76 Figuur 7-11: Voorbeeld van de tab Zin herzien . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Figuur 7-12: Voorbeeld van het bekijken van alle Not Found Words . 81 Figuur 7-13: Voorbeeld van het bekijken van afzonderlijke verschijningsvormen van Not Found Words . . . . . . . . . 81 Figuur 7-14: Venster Zoeken en markeren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Figuur 7-15: Dialoogvenster Opslaan als . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Figuur 7-16: Dialoogvenster Zoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Figuur 7-17: STPM werkbalk Opmaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Figuur 7-18: Besturingsmogelijkheden voor de navigatie tussen en het sluiten van projecten . . . . . . . . . . . . . . 89 Figuur 7-19: Dialoogvenster Opslaan als . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Figuur 7-20: Dialoogvenster Opslaan als . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Figuur 7-21: Dialoogvenster Opslaan als . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 Figuur 7-22: Dialoogvenster Opslaan als . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Figuur 8-1: Componenten van het venster SYSTRAN MultiTranslate Utility . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Figuur 8-2: SMTU-werkbalk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 Figuur 8-3: Voorbeeld van een niet-opgeslagen batchbestand in het venster SMTU. . . . . . . . . . . . . . . . 99 Figuur 8-4: Dialoogvenster Openen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Figuur 8-5: Dialoogvenster Een map zoeken . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Figuur 8-6: Voorbeeld van de inhoud van een batchbestand . . . . . 103 Figuur 8-7: Commando's uit de vervolgkeuzelijst Vertaalknop . . . . 104 Figuur 8-8: Venster Batchinvoeropties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Figuur 8-9: Besturingsmogelijkheden voor de navigatie tussen en het sluiten van Batchbestanden . . . . . . . . . 112 Figuur 8-10: Dialoogvenster Opslaan als . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 Figuur 9-1: Venster SYSTRAN Dictionary Manager . . . . . . . . . . . . 118 Figuur 9-2: SDM-werkbalk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Figuur 9-3: Dialoogvenster Dictionary-eigenschappen - Tab Talen . 121 Figuur 9-4: Een doeltaal selecteren uit de vervolgkeuzelijst. . . . . . 122 Figuur 9-5: Informatiebericht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 Figuur 9-6: Voorbeeld van de keuze van waarden uit een vervolgkeuzelijst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 Figuur 9-7: Dialoogvenster Dictionary-eigenschappen – Tab Eigenschappen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 Figuur 9-8: Tab Domeinen en prioriteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Figuur 9-9: Voorbeeld van een meertalige pagina in het venster SDM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 199 Handleiding SYSTRAN 5.0 Figuur 9-10: Knoppen Meertalig/Do Not Translate . . . . . . . . . . . . 130 Figuur 9-11: Het betrouwbaarheidsniveau van een definitie bekijken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 Figuur 9-12: Dialoogvenster Expert coding . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 Figuur 9-13: Vervolgkeuzelijst in het dialoogvenster Expert coding . 137 Figuur 9-14: Rechtsklikmenu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 Figuur 9-15: Voorbeeld van een Controle op dubbels . . . . . . . . . . 139 Figuur 9-16: Voorbeeld van tekstgebonden opzoekoperatoren. . . . 141 Figuur 9-17: Voorbeeld van het gebruik van opzoekoperatoren . . . 141 Figuur 9-18: Ander voorbeeld van het gebruik van opzoekoperatoren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 Figuur 9-19: F1Team subwoordenboek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Figuur 9-20: Knoppen Opzoekoperatoren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Figuur 9-21: Dialoogvenster Zoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 Figuur 9-22: Voorbeeld van het zoeken naar UD-gegevens . . . . . . 144 Figuur 9-23: Voorbeeld van een omgekeerd gegeven . . . . . . . . . . 146 Figuur 9-24: Dialoogvenster Openen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 Figuur 9-25: Dialoogvenster Opslaan als . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Figuur 9-26: Voorbeeld van het gebruik van Intuitive coding . . . . . 150 Figuur 9-27: Voorbeeld van het gebruik van haakjes. . . . . . . . . . . 150 Figuur 9-28: Voorbeeld van het gebruik van hoofdletters . . . . . . . 151 Figuur 9-29: Voorbeeld van het gebruik van enkelvoudige en samengestelde gegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Figuur 9-30: Voorbeeld van het gebruik van Intuitive coding . . . . . 151 Figuur 9-31: Voorbeeld van het gebruik van determinatoren . . . . . 151 Figuur 9-32: Voorbeeld van het gebruik van de meervoudsvormen. 151 Figuur 9-33: Voorbeelden van specifieke structuren . . . . . . . . . . . 152 Figuur 9-34: Voorbeeld van voorwaardelijke invoer . . . . . . . . . . . . 152 Figuur 9-35: Voorbeeld van het vastleggen van grammaticale gegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 Figuur 9-36: Voorbeeld van het gebruik van genusaanduidingen . . 153 Figuur 9-37: Voorbeeld van het gebruik van eigennamen . . . . . . . 153 Figuur A-1: Een interfacetaal selecteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 Figuur D-1: Voorbeeld van de manier waarop geformatteerde tekst in SDM verschijnt.. . . . . . . . . . . 189 Figuur D-2: Voorbeeld van de formattering van een Excel-werkblad voor SDM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 Figuur D-3: Voorbeeld van de manier waarop een geïmporteerd Excel-werkblad verschijnt in SDM . . . . . . . . . . . . . . . . 190 200 Handleiding SYSTRAN 5.0 201 LIJST TABELLEN Tabel 1-1: Welke hoofdstukken zijn bedoeld voor welk type lezers. . . 8 Tabel 2-1: Samenvatting van de GUI-componenten die worden ondersteund door SYSTRAN 5.0-producten . . 12 Tabel 2-2: Korte opsomming van de activiteiten. . . . . . . . . . . . . . . 14 Tabel 2-3: STPM omvat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Tabel 2-4: SDM-functionaliteiten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Tabel 2-5: Toepassingsspecifieke knoppen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Tabel 2-6: Vertaalopties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Tabel 2-7: SYSTRAN-dictionaries en domeinen . . . . . . . . . . . . . . . 30 Tabel 3-1: Opties Vlotte navigatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Tabel 7-1: Componenten van het venster SYSTRAN Translation Project Manager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Tabel 7-2: Zoekopties in het dialoogvenster Zoeken. . . . . . . . . . . . 86 Tabel 8-1: Componenten van het venster SYSTRAN MultiTranslate Utility . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Tabel 8-2: Commando's en knoppen om de items in een batchbestand of in een map te reorganiseren . . . . . . . 104 Tabel 8-3: Opties in het venster Batchinvoeropties . . . . . . . . . . . 110 Tabel 9-1: Componenten venster SYSTRAN Dictionary Manager . . 118 Tabel 9-2: Informatiekolommen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Tabel 9-3: Dictionary-prioriteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 Tabel 9-4: Omschrijving Statuskolom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 Tabel 9-5: Tekstopzoekoperatoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 Tabel 9-6: Tekstopzoekoperatoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 Tabel 9-7: Zoekopties in het dialoogvenster Zoeken. . . . . . . . . . . 143 Tabel A-1: Menu Bestand (STPM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 Tabel A-2: Menu Bewerken (STPM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Tabel A-3: Menu Formatteren (STPM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Tabel A-4: Menu Extra (STPM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 Tabel A-5: Menu Vensters (STPM). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 Tabel A-6: Menu Help (STPM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 Tabel A-7: STPM-rechtsklikmenu's . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Tabel A-8: Menu STPM-werkbalk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 Tabel A-9: Menu Bestand (SMTU) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 Tabel A-10: Menu Beeld (SMTU) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 Handleiding SYSTRAN 5.0 Tabel A-11: Menu Batch (SMTU) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Tabel A-12: Menu Help (SMTU). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 Tabel A-13: Menu Bestand (SDM). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 Tabel A-14: Menu Bewerken (SDM). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 Tabel A-15: Menu Beeld (SDM). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 Tabel A-16: Menu Extra (SDM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 Tabel A-17: Menu Venster (SDM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 Tabel A-18: Menu Help (SDM) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 Tabel A-19: SYSTRAN Server-commando's . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 Tabel D-1: Vereiste en optionele velden voor de import van geformatteerde tekstbestanden in SDM . . . . . . . . 188 202 Handleiding SYSTRAN 5.0 203 INDEX A B C A E Allerhande SMTU-activiteiten Een Engelse tekst voorbereiden voor MT batchbestanden sluiten 113 algemene principes 176 Batchinvoeropties vastleggen 107 alternatieve spelling 181 CLI gebruiken om een vertaalopdracht te plannen 114 do-not-translate-tags (DNT) 183 CLI-voorbeelden 114 gebiedende wijs 178 het project opslaan 112 grammaticale schrijfregels 176 navigeren tussen batchbestanden 112 hoofdletters 181 SMTU-command-line-interface gebruiken 113 hoofdzinnen 179 infinitieven aan het begin van een zin 178 bepalen van de DNT-entiteiten 84 klammerconstructies vermijden 180 bladeren tussen projecten 89 lexicale ambiguïteiten 181 Bronbestanden of -webpagina's exporteren 92 ondergeschikte zinnen 179 contextgebonden Dictionary-activiteiten 83 opsomming 177 Doelbestanden of -webpagina's exporteren 93 punctuatieregels naleven 179 projecten opslaan 89 relatieve bijzinnen 179 Projecten, bronbestanden en doelbestanden exporteren 91 samengestelde woorden 181 samenstellingen 182 tekst bewerken 87 Woorden en uitdrukkingen zoeken in de User Dictionaries 85 Exporteren openen 98 bronbestanden of -webpagina's 92 Batchbestanden 95 doelbestanden of -webpagina's 93 Bladwijzers 10 projecten, bronbestanden en doelbestanden 91 individueel user dictionary-gegeven 135 Conventies 9 J K L M N P items rangordenen 103 expert coding 136 I zorgen voor overeenkomst tussen onderwerp en werkwoord 177 bestanden 191 alle user dictionary-gegevens 135 H O een Word-document vertalen 48 Batch-bestand Coderen G voorzetsels 178 Een geselecteerd tekstdeel in C F segmentatietags 183 tekst opmaken 88 inhoud vertalen 104 E formattering en typografische problemen 183 Allerhande STPM-activiteiten B D G Gebruik SYSTRAN Clipboard Taskbar 57 SYSTRAN MultiTranslate Utility 98 Gebruik van SYSTRAN Dictionary Manager Q R S T U V W X overzicht 21 User dictionaries 116 Y Z Handleiding SYSTRAN 5.0 Gebruik van SYSTRAN Translation Project Manager (STPM) Bestanden, webpagina's en projecten 65 I Importeren 204 Dictionary-eigenschappen bekijken en wijzigen 146 Een Dictionary of een Translation Memory beheren 119 een individueel user dictionary-gegeven coderen 135 geformatteerde tekstbestanden 188 een nieuw project aanmaken 120 Microsoft Excel-bestanden 190 expert coding gebruiken 136 A B C D E gegevens omkeren in user dictionaries 145 K gegevens opzoeken 143 Korte opsomming van de activiteiten 14 gegevenstypes wijzigen 135 hoofdwoorden markeren 140 M met User Dictionary-gegevens werken 130 F G H Menu's en commando's (SDM) 168–172 normalization dictionaries 117 Menu's en commando's (SMTU) 164–166 opzoekoperatoren invoeren 142 I Procedure voor het omkeren van gegevens in een User Dictionary 146 J Menu's en commando's (STPM) 156–159 rechtsklikmenu's 162 SDM-werkbalken weergeven of verbergen 118 N taalkolommen sorteren 139 Navigatiebalk 10 tab Domeinen en prioriteit invullen 127 tab eigenschappen invullen 126 O Opstarten SYSTRAN Clipboard Taskbar 57 SYSTRAN Dictionary Manager 117 SYSTRAN MultiTranslate Utility 96 P Plugin voor Internet Explorer 40 S SYSTRAN 5.0 korte opsomming van de activiteiten 14 overzicht 12 plugin voor Internet Explorer 40 SYSTRAN Clipboard Taskbar gebruik 57 opstarten 57 Opties Clipboard Translator 58 SYSTRAN Dictionary Manager alle user dictionary-gegevens coderen 135 bestanden importeren in een user dictionary 147 controle van de betrouwbaarheid van gegevens in de user dictionary 132 tekstgebonden opzoekoperatoren 140 K L M translation memories 117 user dictionary-gegevens bewerken 134 user dictionary-gegevens coderen 135 woorden en zinnen invoegen in een user dictionary 131 N O woorden en zinnen toevoegen 130 P woorden en zinnen uit een user dictionary verwijderen 132 Q SYSTRAN MultiTranslate Utility functionaliteit Herzien 107 overzicht 21 R S SMTU-werkbalken weergeven of verbergen 97 SYSTRAN Portable Document Format Translator overzicht 17 SYSTRAN Server 174 SYSTRAN Translation Project Manager een bestaand project openen 70 overzicht 17 T U V W STPM 68 STPM opstarten 66 STPM-menu's en commando's 156 STPM-werkbalken weergeven of verbergen 67 zoeken en markeren 80 X Y Z Handleiding SYSTRAN 5.0 205 A T V Tekst opmaken 88 Vertaalvoorbeelden gebiedende wijs 185–186 Termen en concepten 9 Vertalen Termen en concepten begrijpen 9 bestanden en webpagina's vertalen 71 Toevoegen een webpagina weergeven 70 B C D bestanden 100 Microsoft Word-documenten 47 mappen 101 PDF-documenten 62 E webpagina's 102 Webpagina's die gebruik maken van de plugin voor Internet Explorer 41 F U Vertalingen aanpassen door gebruik te maken van Office-plugins 53 User Dictionaries alle gegevens coderen 135 gebruik SMTU 105 Bestanden exporteren 148 SCT gebruiken 59 bestanden importeren 147 Vertalingen verbeteren G H I Beveiligde sequenties 150 User Dictionaries 60, 80 canonieke vorm 150 Vertaalopties 59 controle van de betrouwbaarheid van gegevens 132 Vertaalopties selecteren 43, 79 Vertalingen verbeteren met behulp van STPM 72 K Dictionary-eigenschappen bekijken en wijzigen 146 W L Welke hoofdstukken zijn bedoeld voor welk type gebruikers 8 M Werkbalken (SDM) N een individueel gegeven coderen 135 enkelvoudige en samengestelde gegevens 151 gegevens bewerken 134 standaard werkbalk 173 gegevens coderen 135 statusbalk 174 gegevens omkeren 145 werkbalk opzoekoperatoren 173 gegevenstypes wijzigen 135 Werkbalken (SMTU) grammaticale gegevens 152 knop Stop 167 haakjes 150 standaard werkbalk 166 hoofdletters 150 SYSTRAN-werkbalk 167 intuïtieve aanwijzingen 151 werkbalk Batch 166 intuitive coding gebruiken om kwaliteitsvolle dictionaries op te bouwen 149 werkbalk URL 167 procedures om gegevens om te keren 146 voorwaardelijke invoer 152 werken met gegevens 130 woorden en uitdrukkingen zoeken 85 woorden en zinnen verwijderen 132 woorden of zinnen invoegen 131 J O P Q R S Werkbalken (STPM) standaard werkbalk 160 SYSTRAN-werkbalk 161 werkbalk formatteren 160 werkbalk Stop 161 werkbalk web 161 T U V W X Y Z