DALEY BLIND ONTWIKKELING

Een uitgave van Gemeente Amsterdam, Topsport Amsterdam en Arko Sports Media
sportief AMSTERDAM 2014
daley
Blind
Ajax heeft mij
als mens gevormd
ONTWIKKELING
staat centraal
in Amsterdam
Blankers-Koen | Ton Boot | Piet Keizer | Jiske Griffioen | Innovatie | Eric van der Burg | Jaap Eden
ver Fanny
Charles Urbanus | Joop Alberda | Creativiteit | Nicolien Sauerbreij | Marlou van Rhijn | Ellen van Dijk
der Talentontwikkeling | Martin Truijens | Henk Markerink | Cor du Buy | Rinus Michels | Peter Post
“We doen iets
heel goed samen.”
Rogier Blink en Mitchel Steenman
Twee zonder
“Met z’n tweeën ben je heel afhankelijk van elkaar. Als je voetbalt en iemand slecht in de
wedstrijd zit, kun je hem gewoon niet aanspelen. Of wisselen. Hier niet, als je zeven
maanden iets met iemand hebt opgebouwd, krijg je dat niet zomaar met een ander. Dus
als Rogier geblesseerd is, ben ik het eigenlijk ook. Als het moet, roeit het heel hard
samen. Hoe Mitchel en ik tegen die boot aanduwen, hoe we aan die riemen hangen,
daarin doen we dus iets heel goed samen. Het klikt. Dat zag je ook weer op het WK
in Zuid-Korea. Dat we daar brons haalden geeft vertrouwen. Ons doel is ook een
plak winnen op het WK in Amsterdam en in Rio. En als ik met een klootzak
beter roei dan met Rogier, zal ik in principe voor dat eerste kiezen.
Uiteindelijk hoef je het maar 6 minuut 20 met elkaar eens te zijn.”
Aegon is hoofdsponsor van het Nederlandse
roeien en ondersteunt sporters bij het
realiseren van hun doelen.
Bedenk je toekomst.
3
Voorwoord
Amsterdam scoort
portief Amsterdam is een
blad dat inmiddels in en om
Amsterdam bekendheid geniet als staalkaart van het
Amsterdamse sportbeleid.
Het Sportplan 2009-2012
heeft zijn vruchten afgeworpen. Met het Sportplan
2013-2016 proberen we onze
verworvenheden te consolideren, uit te bouwen en met anderen te delen. Een greep uit
die resultaten:
• de sportparticipatie is tot
boven het landelijk gemiddelde gestegen en ligt op
67 procent;
• met de Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht, waarin sport een belangrijke rol
speelt, is de groei van het
aantal kinderen met overgewicht tot staan gebracht;
• ruim twee derde van alle
Amsterdammers is tevreden over de sportinfrastructuur.
Deze resultaten moeten we
vasthouden en waar mogelijk
verbeteren. Wellicht kunnen
de grote evenementen in Amsterdam de komende jaren
daar inspiratie voor bieden.
Onze stad biedt plek aan het
WK roeien in 2014, het WK
beachvolleybal in 2015, de
World Homeless Cup voetbal
in 2015 en de Europese kampioenschappen atletiek in
2016. We gaan voor evenementen die werkelijk betekenis
hebben, vooral in hun brede
uitstraling. Want we koppelen er altijd ondersteunende
programma’s aan die ervoor
zorgen dat Amsterdammers
worden geïnspireerd om zelf
te (blijven) bewegen en gezond
te leven.
In deze editie van Sportief Amsterdam staan met name de
thema’s talentontwikkeling,
innovatie en creativiteit centraal. Die waarden zijn overal
terug te vinden in het Amsterdamse sportbeleid, in de
sportinfrastructuur en in het
evenementenbeleid. Denk aan
de programma’s van het Centrum voor Topsport en Onderwijs, waar talentvolle sporters
de kans krijgen om fulltime
trainen, studeren en wonen
in Amsterdam te combineren.
Of kijk naar de gerenoveerde
sportaccommodaties of naar
de sportieve herinrichting van
de openbare ruimte, waar we
Amsterdammers bijvoorbeeld
in een park stimuleren om te
sporten.
Sport kan een katalysator zijn
voor een gezondere levensstijl maar ook voor vele andere
ontwikkelingen in een stad.
Zo heb ik gezien hoe de komst
van een Cruyff Court een buurt
een opkikker kan geven. De
bewoners krijgen niet alleen
een plek om te sporten, maar
lijken ook dankbaar voor het
nieuwe gezicht dat een plein
met een voetbalveldje krijgt.
Rommel wordt bewoners dan
een doorn in het oog. Zo kan
sport een innovatieve manier
zijn om de leefomgeving in
een stad te verbeteren.
Er zijn allerlei redenen om
voldoende zorg en aandacht te
geven aan sport in onze stad.
Ook deze editie van Sportief
Amsterdam draagt daar weer
aan bij. Ik hoop dat deze uitgave u inspiratie biedt om te bewegen, te sporten en gezond te
leven. Daarom wens ik u veel
lees- en sportplezier!
Eberhard van der Laan
Burgemeester van Amsterdam
4
sportief amsterdam
inhoud
inhoud
sportief amsterdam
6
6 Terugblik op 2013
Amsterdamse prestaties en prestaties in Amsterdam
16 Daley Blind, kind van Ajax
“Ik had een leuk team bij AFC en wilde bij mijn vriendjes blijven”
26 Wethouder Eric van der Burg
“De beweegnorm wordt door mij ruimschoots gehaald”
32 Charles Urbanus
Over zijn Centrum voor Topsport en Onderwijs
38 Sporters in beeld
Talenten maken een fotostripverhaal van hun dagelijks leven
48 De Coolste Baan van Nederland
Een heuse 400 meterschaatsbaan in het Olympisch Stadion
56 Sporthallen Zuid
Voorzien van 40.000 sensoren onder de vloer
60 Op weg naar het WK roeien
38
Uitbreiding van het Olympisch Trainingscentrum bij de Bosbaan
66 Sportpark De Eendracht
Waar de Nederlandse rugbyvrouwen trainen voor Rio
70 Innovatieve accommodaties
Amsterdam neemt een kwalitatief hoogstaande infrastructuur serieus
74 Jiske Griffioen
Op weg naar paralympisch goud en de nummer 1-positie
80 Nazaten van de ArenA
74
Henk Markerink verkoopt over de hele wereld stadions
86 Bel Joop en er is hoop!
Het heilzame werk van Joop Alberda bij bonden met een probleempje
92 Zwemtrainer Martin Truijens
“Geen enkele sport kan nog zonder de wetenschap”
sportief amsterdam
inhoud
86
98 Nicolien Sauerbreij
Het ontroerende verhaal van haar ouders die hun huis verkochten
102 Sportplan 2013-2016
Henk Stokhof: “Alle Amsterdammers een leven lang actief”
106 Sportkalender 2014
Wat, waar, hoe een heel jaar lang in sportief Amsterdam
Amsterdamse iconen:
Fanny Blankers-Koen (pagina 25), Peter Post (47), Cor du Buy (63),
Piet Keizer (79), Ton Boot (91)
Amsterdamse primeurs:
Olympische Spelen 1928 (pagina 30), Start Tour de France (52),
Schaatsen op het Museumplein (64), Jumping Amsterdam (72),
Michels & Cruijff (84), De klapschaats (96)
98
Kornelis Dijkman
Het magazine Sportief Amsterdam wordt gemaakt in nauwe samenwerking met Topsport Amsterdam. In de periode waarin deze editie zijn vol-
tooiing naderde, overleed Kornelis Dijkman, de directeur van Topsport
Amsterdam. Hij is slechts 46 jaar geworden en laat een vrouw en twee
jonge kinderen achter. Onder velen in de sport heeft het overlijden van
Kornelis op 24 december 2013 tot diepe verslagenheid geleid. Hij verrijkte
de Amsterdamse sportwereld met zijn vrolijkheid en zijn opgewekte,
haast jongensachtige uitstraling. Hij werd geroemd om zijn zakelijk
en strategisch inzicht bij het aantrekken van grote sportevenementen
en sponsors, maar vooral hoog gewaardeerd om zijn kracht om mensen
samen te brengen. Wat Kornelis Dijkman achterlaat, zijn louter goede
herinneringen.
Sportief Amsterdam is een uitgave
van Arko Sports Media. De Sportiefserie presenteert in verschillende
regionale magazines de sportambities van échte sportprovincies en
-gemeenten in Nederland. Arko
Sports Media is tevens uitgever van
de vakbladen Sport & Strategie,
Sport & Gemeenten en SPORT
Bestuur en Management en is
mediapartner van NOC*NSF.
Uitgever
Michel van Troost
[email protected]
Beeld Merijn Soeters
Hoofdredacteur
Maarten Westermann
Begeleiding
Jacob Bergsma, Yuri van Eijden
Eindredacteur
Karlijn de Jonge
Redactionele bijdragen
Jan Balk, Jacob Bergsma, Maarten
Westermann
Fotografie
Peter van Aalst, Amsterdam
ArenA, Amsterdam City Swim, ANP
Photo, Martine Berendsen, Wim van
Beusekom, René Bouwman, privéarchief Jiske Griffioen, Hollandse
Hoogte, House of Sports, Jaap
Edenbaan, Jumping Amsterdam,
KNZB, Katrien Mulder, Nederlands
Fotomuseum, Nederlandse Rugby
Bond, Wim Ruigrok, Hans Smit
(VU), Sportfotografie.nl, Hans Paul
Stach, Louis van de Vuurst
Ontwerp
Marco Reijken, Rotterdam
www.studiorvg.nl
Opmaak
Wielaard Media, Belfeld
www.wielaard.nl
Druk
PreVision, Eindhoven
Redactie-adres/Lezersservice
Arko Sports Media
Postbus 393
3430 AJ Nieuwegein
Tel. 030 707 30 00
Fax. 030 605 26 18
E-mail: [email protected]
Website: www.sportsmedia.nl
© 2014 Arko Sports Media
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd, opgeslagen in een
geautomatiseerd gegevensbestand
of openbaar gemaakt in enige vorm
of op enige wijze, hetzij elektronisch,
mechanisch, in fotokopie of anderszins gereproduceerd door middel
van boekdruk, foto-offset, fotokopie,
microfilm of welke andere methode
dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.
5
6
terugblik
beeld anp photo en
sportfotografie.nl
Sport
in beeld
Amsterdamse prestaties en
prestaties in Amsterdam in 2013
reportage
terugblik
15 mei Finale in de ArenA
Het was al weer vijftien jaar geleden dat Amsterdam gast-
heer mocht zijn van een Europese voetbalfinale. Destijds
in 1998 betrof het de eindstrijd van de Champions League
tussen Real Madrid en Juventus. Ditmaal ging het om de
Europa League en waren Chelsea uit Londen en Benfica
uit Portugal de finalisten. Op 18 april had UEFA-president
Michel Platini in de Beurs van Berlage de trofee overhandigd aan burgemeester Eberhard van der Laan, waarna de
beker per boot werd afgeleverd bij het sportmuseum van
het Olympisch Stadion door Patrick Kluivert, in zijn hoedanigheid van ambassadeur van de Europa League in het
seizoen 2012/2013. De finale, die vlak voor tijd werd beslist
in het voordeel van Chelsea (2-1), stond onder leiding van
de Nederlandse scheidsrechter Björn Kuipers.
5 mei Drie op een rij!
Door Willem II uit Tilburg met 5-0 te verslaan, werd Ajax voor
de derde achtereenvolgende keer landskampioen. Een prestatie die de club twee keer eerder leverde: in 1966, 1967, 1968
en in 1994, 1995, 1996. Een vierde titel in 2014 zou een clubrecord betekenen. En bovendien een persoonlijk record voor
trainer Frank de Boer. Typerend voor de kampioenschappen
onder zijn leiding is dat er telkens een fikse inhaalrace voor
nodig was. In de Champions League, waarvoor de kampioen
van Nederland zich automatisch plaatst, slaagde Ajax er
telkens niet in om de laatste zestien te bereiken. Al kwam
Ajax er in de laatste poulewedstrijd tegen AC Milan op 11 de-
cember nog dicht bij. Wel wordt er, zoals dat heet, Europees
overwinterd. Ajax is een van de 32 clubs die verder gaan in de
Europa League.
7
8
reportage
terugblik
17 mei
Nederland-China 19-0
Damesrugby staat in 2016 in Rio
trum op Sportpark De Eendracht
onderdeel van de IRB Women’s Se-
programma van de Olympische
ma’s van het Centrum voor Top-
wedstrijden in Houston, Dubai,
de Janeiro voor het eerst op het
Spelen. Er zal worden gespeeld
met zeventallen, het zogenaamde
Sevens. Het Nederlands team, dat
zijn hoofdkwartier heeft opgeslagen in het Nationaal Rugby Cen-
en een van de talentenprogramsport en Onderwijs Amsterdam is,
heeft een goede kans zich voor Rio
te kwalificeren. Wat dat betreft
spreekt het resultaat dat Oranje
boekte tegen China boekdelen. Als
vens World Series 2012/2013, met
het Chinese Guangzhou en Amsterdam, werd voor eigen publiek
een historische overwinning behaald.
reportage
terugblik
25 mei
Vrouwen aan slag
Op de dinsdag voorafgaand aan het
op The International, de prestigi-
zou uiteindelijk gedeeld twaalfde
een kick-off op het Museumplein,
Maar
gen (70-72-77), acht slagen meer
Deloitte Ladies Open 2013 was er
tegen de achtergrond van het een
maand
eerder
weer
geopende
Rijksmuseum. Vrouwelijke topgol-
fers van over de hele wereld bonden
vervolgens de strijd met elkaar aan
euze jonge baan bij Amsterdam.
liefst
twaalfduizend
toe-
schouwers bezochten het toernooi,
dat deel uitmaakt van de Ladies
European Tour. De Nederlandse
Christel Boeljon begon uitstekend
met een ronde van 3 onder par. Ze
worden met een score van 219 sla-
dan winnares Holly Clyburn, die
met haar overwinning 37.500 euro
verdiende. Boeljon moest zich tevreden stellen met 4.162,50 euro.
9
10
reportage
terugblik
1 juni
Tulpen voor Amsterdam
Onder leiding van de Australische
uitblinkster, niet alleen vanwege
de landstitel maar liefst veertien
vrouwenhockeyers
scoorde, maar ook door het on-
sche huisorkest was zo sportief om
coach Alyson Annan slaagden de
van
Amster-
dam er in om Den Bosch te ont-
tronen als landskampioen. In de
derde en beslissende wedstrijd van
de finale van de play-offs werd uit
met 1-3 gewonnen. Eva de Goede
was aan Amsterdamse zijde de
de twee doelpunten die zij zelf
schadelijk maken van een cruciale
strafcorner van het kanon Maartje
Paumen. Een andere uitblinker
was de pas zeventienjarige keeper
Anne Veenendaal. In de voorgaande zestien jaren had Den Bosch
keer voor zich opgeëist. Het Bos-
de wedstrijd uit te luiden met een
aangepaste hymne: ‘Tulpen voor
Amsterdam’.
reportage
terugblik
28 juli
De Blade Babe slaat weer toe
Marlou van Rhijn, in 2012 uitge-
Commerciële Economie aan de Jo-
Van Rhijn uitgeroepen tot beste
van de stad Amsterdam vanwege
26,74 seconden. Twee dagen eerder
legenheid werd de inmiddels met
roepen tot Sportvrouw van het Jaar
de gouden (200 meter) en zilveren
(100 meter) medaille die zij be-
haalde tijdens de Paralympics in
Londen, sloeg wederom toe. Tijdens het WK atletiek voor mindervalide sporters finishte de studente
han Cruyff University als eerste in
was ze in het Franse Lyon al kampioen geworden op de 100 meter,
met een tijd van 13,02 seconden.
Tijdens het tweejaarlijkse gala van
het Internationaal Paralympisch
Comité in november 2013, werd
vrouwelijke debutant. Bij die gerolstoeltennis gestopte Esther Ver-
geer uitgeroepen tot beste vrouwelijke sporter.
11
12
reportage
terugblik
7 september
De vier toppers
De vier zonder stuurman is een
Kaj Hendriks, Mechiel Versluis en
de roeiers elk één riem ter beschik-
ten van Australië en de Verenigde
olympisch roeinummer waarbij
king hebben en waarbij een maximaal gewicht is vastgesteld. Het
is een nummer waarin de Neder-
landse mannen nooit tot de abso-
lute top hebben behoord. Des te
groter derhalve de vreugde, toen
tijdens het WK van 2013 in het
Zuid-Koreaanse Chungju het Nederlands kwartet Boaz Meylink,
Robert Lücken in de finale de boStaten achter zich lieten en als eer-
sten de finish passeerden. Het was
zelfs voor het eerst sinds 1991 dat
Nederland een wereldtitel roeien
op een olympisch nummer veroverde. De vier maakt deel uit van
het Centrum voor Topsport en Onderwijs Amsterdam.
reportage
terugblik
8 september
In de Amsterdamse grachten
Geen discussie mogelijk: één keer
ophalen om mee te mogen doen
van de partij. Wat de Amsterdamse
ten in de Amsterdamse grachten
ter) lange tocht. De opbrengst is
de deelnemers massaal re komen
per jaar moeten de rondvaartboplaatsmaken
voor
een
legertje
zwemmers dat meedoet aan de
Amsterdam City Swim. Vorig jaar
waren het er bijna tweeduizend,
die allemaal ten minste vierhonderd euro sponsorgeld moesten
aan de twee kilometer (2.013 mebestemd voor onderzoek naar de
zenuw- en spierziekte ALS. Opbrengst in 2012: 740.000 euro.
Opbrengst in 2013: 1,6 miljoen!
Helaas, de inmiddels koningin geworden Máxima was ditmaal niet
bevolking er niet van weerhield om
aanmoedigen.
Amsterdam
City
Swim lijkt zich te gaan ontpoppen
tot een publieksevenement met de
allure van de Elfstedentocht. Ook
als het dooit.
13
14
reportage
terugblik
24 september
Een beest op de fiets
Ze is de eerste Nederlandse we-
2006 in Amsterdam, waar ze haar
overigens een belangrijke factor
tijdrit sinds Leontien van Moorsel
pen behaalde aan de VU. Ze heeft
Vos tijdens de Olympische Spelen
reldkampioene op de individuele
in 1999. En ze werd trouwens twee
dagen daarvoor ook al wereldkam-
pioen tijdrijden met haar Amerikaanse ploeg. De in Harmelen ge-
boren Ellen van Dijk woont sinds
bachelor
Bewegingswetenschap-
haar studie echter opgeschort om
zich volledig op het wielrennen te
kunnen concentreren, met haar
titels tijdens het WK in Florence
als eerste beloning. Van Dijk was
in de gouden race van Marianne
van 2012 in Londen. Ze kan op haar
fiets als een beest tekeergaan,
wat haar de bijnaam ‘The Animal’
heeft opgeleverd.
reportage
terugblik
15
20 oktober
De Keniaanse klok
Onder de lopers wordt hij ‘Mister
was het trouwens zijn landgenote
beurt dan ook niet zo vaak dat een
de. Er deden in de verschillende
Amsterdam’ genoemd. Het geatleet drie keer op rij dezelfde marathon op zijn naam schrijft. Wil-
son Chebet flikte het en verbeterde
in de editie van 2013 ook nog eens
het parcoursrecord van de TCS Am-
sterdam Marathon tot 2.05,36. De
Keniaan lijkt wel een klok: in 2012
had hij 2.05,41 gelopen en het jaar
daarvoor 2.05,53. Bij de vrouwen
Valentine Kipketer die triomfeer-
disciplines 42.600 lopers mee aan
het evenement, dat zich daarmee
de grootste marathon van Neder-
land mag noemen. Maar belangrijker is misschien nog wel dat de
wedstrijd van de internationale
atletiekfederatie de Gold Label-status heeft gekregen.
16 december
Sporters van het Jaar 2013
Tijdens het traditionele Gala van Topsport Amsterdam
werd Robert Lücken tot Sportman van het Jaar uitgeroepen. Hij maakte in 2013 zijn debuut in de Holland
Vier en won meteen goud bij het EK en het WK roeien.
Daarnaast maakte hij met zijn club Nereus deel uit van
de boten die als eerste finishten bij de Heineken Roeivierkamp in Amsterdam en bij de Varsity. Roeitrainer
Mark Emke werd Coach van het Jaar. Wielrenster Ellen
van Dijk, die naast twee wereldtitels ook Nederlands
kampioen tijdrijden werd, werd Sportvrouw van het Jaar,
terwijl Ajax bij de ploegen met de eer streek. Atleet Jules
de Bont werd Amsterdams Talent van het Jaar.
16
interview
Tekst: Jan Balk
beeld ANP Photo en
Sportfotografie.nl
“Ajax kun je
natuurlijk niet
weigeren”
interview
Daley blind
17
“Ajax heeft ook invloed gehad op mijn ontwikkeling als mens”
Profvoetballer Daley Blind
komt tot wasdom
Daley Blind is tegenwoordig een van de belangrijkste spelers van Ajax en
maakt een goede kans om komende zomer met Oranje mee te gaan naar
het WK in Brazilië. Ook de stevige verdediger, die in 2013 tot Ajacied van
het Jaar werd uitgeroepen, begon zijn loopbaan als een klein kereltje, dat
het net als zo veel andere kinderen gewoon leuk vond om tegen een bal te
trappen. Hoe is zijn talent tot ontwikkeling gekomen?
18
interview
Daley blind
Daley Blind
Geboren op 9 maart 1990 in Amsterdam | Verdediger die ook kan worden ingezet op het middenveld
| Doorliep de volledige jeugdopleiding van Ajax |
Werd uitgeroepen tot het grootste talent van Ajax
vanwege zijn prestaties in het seizoen 2007/2008 |
Tekende op 29 maart 2007 zijn eerste profcontract
| Maakte op 7 december 2008 onder Marco van
Basten zijn debuut in Ajax 1 tegen FC Volendam
| Werd in de eerste helft van 2010 verhuurd aan
FC Groningen, omdat hij onder Martin Jol niet aan
spelen toe kwam | Scoorde op 10 februari 2013
zijn eerste, bevrijdende doelpunt in een competitiewedstrijd voor Ajax 1 | Vier dagen eerder debuteerde hij onder Louis van Gaal in het Nederlands
elftal als linksback | Danny Blind, assistent van
Van Gaal bij Oranje, is de vader van Daley
aley Blind werd op 9 maart 1990 geboren en
groeide op in Diemen. Hij zal vast thuis in de
woonkamer voor het eerst tegen een bal heb-
ben geschopt, denkt hij. Net zoals veel andere
kleine kinderen met zijn vader. Met dit ver-
schil, dat zijn vader een bekende en succes-
volle voetballer was. Vader Danny Blind voetbalde twaalf seizoenen in het eerste van Ajax
en won met de Amsterdamse club alles wat er
te winnen viel. De 42-voudig international speelde dan ook
zonder enige twijfel een belangrijke rol in de ontwikkeling
van zijn enige zoon.
De eerste jaren
Op zijn vijfde werd Daley Blind lid van AFC. Bij deze nette
club uit het Amsterdamse Buitenveldert speelde het kleine,
enigszins iele mannetje zijn eerste wedstrijdjes. Blind junior bleek al gauw over bijzondere aanleg te beschikken.
Twee jaar later bezocht hij een talentendag van Ajax. Daar
vroegen ze het jonge voetballertje meteen om lid te worden.
“Ik wilde op dat moment eigenlijk niet naar een andere
club”, luidt het opvallende commentaar van Blind, zeven-
tien jaar na zijn overstap. “Ik weet nog dat ik dat tegen mijn
moeder zei. Ik had een heel leuk team bij AFC en wilde bij
mijn vriendjes blijven. Met sommige jongens heb ik nu nog
“Ik kwam er
achter dat het
heel erg
belangrijk is dat
je er plezier in
houdt”
steeds contact. Maar goed, Ajax kun je natuurlijk niet weigeren.”
Gelukkig maakte Blind bij Ajax snel nieuwe vriendjes. Het
ging er bij de professionele voetbalclub iets anders aan toe
dan bij de amateurs van AFC. “Er werd heel veel op techniek getraind. We moesten oefeningen eindeloos herhalen.
Gelukkig gebeurde dat wel op een speelse manier en probeerden de trainers het zo leuk mogelijk te maken voor de
kinderen. Dezelfde technieken werden daarom in veel verschillende spelvormen geoefend. En ik had in Patrick Ladru
een heel leuke jeugdtrainer. Hij loopt nog steeds rond op De
Toekomst en is heel goed met kinderen. Hij leerde je voetballen, maar ging bijvoorbeeld ook met je stoeien. Hij zorgde er
voor dat je je op je gemak voelde.”
Tegelijkertijd was er bij Ajax ook een keiharde kant. Dat
bleek onder meer uit de evaluatiegesprekken die de trainers
elke zes maanden met hun pupillen voerden. Blind kan het
zich nog goed herinneren. “Vooral aan het eind van het sei-
zoen was het heel erg spannend omdat je dan hoorde of je
wel of niet mocht blijven. Samen met mijn ouders zat ik bij
zo’n gesprek. De trainer vertelde dan heel eerlijk hoe je er
voor stond en wat er allemaal beter kon. Natuurlijk had je
meestal wel een voorgevoel of je mocht blijven, maar ook
interview
Daley blind
voor mij waren die gesprekken heel erg stresserig.” Gelukkig
mocht Blind elk jaar weer blijven, maar er waren ook altijd
weer jongens die moesten vertrekken. “Elk jaar gingen er
spelers weg en kwamen er nieuwe spelers bij. Dat was niet
altijd even makkelijk. Vooral niet voor de jongens die weg
moesten…”
Karakter
Blind zegt dat hij alles aan de jeugdopleiding van Ajax te
danken heeft. De international van Ajax roemt jeugdtrainers uit zijn tijd als Robin Pronk, Sonny Silooy en Maarten
Stekelenburg, niet te verwarren met de gelijknamige keeper
die nog niet zo lang geleden doelman was van de Amster-
“Tot voor twee jaar voetbalde
ik ook nog gewoon op straat,
waar je veel vrijer speelt dan
bij je club”
dammers. “We hadden elk jaar weer een nieuwe trainer en
van iedere trainer leerde je weer wat anders. Dat kon met
tactiek te maken hebben, maar ook met mentale dingen.
Elke trainer heeft zijn eigen karakter. Met sommige trainers
kreeg je ook echt een band. Zo heb ik bijvoorbeeld nog steeds
contact met Sonny Silooy. Zijn zoon is een goede vriend van
en later vervroegd naar de A. Daardoor kwam je tegen ou-
Wat was er verder zo bijzonder aan de jeugdopleiding van
in de jeugd op veel verschillende posities gestaan. Daardoor
me.”
Ajax? “Dat je constant werd geprikkeld om het beste uit jezelf te halen. Als het goed ging, werd je een niveau hoger
gezet. Zo ben ik vervroegd doorgegaan naar de C-categorie
Groot feest nadat Ajax in 2013 de 32ste landstitel wint.
dere jongens te staan en werd je nog meer getest. Ook heb ik
ben ik zeker een betere voetballer geworden. Maar ik heb in
de jeugd bij Ajax niet alleen op het voetbalveld veel geleerd.
Zo leerde je tijdens toernooien of als je op reis was ook hoe je
19
Bent u op zoek naar een (top)sportlocatie voor
Bent
u op zoek
naar een
(top)sportlocatie
voor
uw
training,
wedstrijd,
toernooi
of evenement?
uw training,
wedstrijd,
toernooi of
evenement?
Dan
kunt u terecht
bij het vernieuwde
Sporthallen
Zuid.
Dan kunt u terecht bij het vernieuwde Sporthallen Zuid.
Sporthallen Zuid is één van de oudste multifunctionele sportaccommodaties in Nederland
en fungeert al bijna 40 jaar als (top)sportlocatie. De accommodatie heeft drie moderne
Sporthallen Zuid is één van de oudste multifunctionele sportaccommodaties in Nederland
(top)sporthallen en een schermzaal. Ook is het mogelijk het hele complex te huren.
en fungeert al bijna 40 jaar als (top)sportlocatie. De accommodatie heeft drie moderne
(top)sporthallen en een schermzaal. Ook is het mogelijk het hele complex te huren.
Uw (sport)evenement combineren met een vergadering of bijeenkomst? Dat kan!
Sporthallen Zuid beschikt over twaalf vergaderruimten, voorzien van internet, whiteboards,
Uw (sport)evenement combineren met een vergadering of bijeenkomst? Dat kan!
beamers en flip-overs. Sporthallen Zuid is zowel met het openbaar vervoer als met de auto
Sporthallen Zuid beschikt over twaalf vergaderruimten, voorzien van internet, whiteboards,
goed bereikbaar.
beamers en flip-overs. Sporthallen Zuid is zowel met het openbaar vervoer als met de auto
goed bereikbaar.
Neem voor meer informatie
contact op met:
Neem voor meer informatie
contact op met:
Sporthallen Zuid
Burgerweeshuispad 54
Sporthallen Zuid
1076 EP Amsterdam
Burgerweeshuispad 54
telefoon: 020 251 7700
1076 EP Amsterdam
e-mail: [email protected]
telefoon: 020 251 7700
e-mail: [email protected]
Kijk ook op amsterdam.nl/sporthallenzuid
interview
Daley blind
“Ik wilde nog meer mijn best doen om te
laten zien dat het niet alleen dankzij mijn
achternaam was dat ik bij Ajax voetbalde”
Danny en Daley Blind, vader en zoon bij het Nederlands elftal.
je moest gedragen. Bijvoorbeeld hoe je je in een restaurant
Om het nog wat gecompliceerder te maken was Danny Blind
danken en ben er van overtuigd dat Ajax op een positieve ma-
baller. De huidige assistent van Louis van Gaal bij het Ne-
moet gedragen. Ik heb ook buiten het veld zo veel aan Ajax te
nier invloed heeft gehad op mijn ontwikkeling als mens.”
De rol van zijn vader
Los van de jeugdtrainers bij Ajax had Blind in zijn vader ook
nog eens zijn eigen persoonlijke trainer. “Nadat de trainers
me op mijn fouten hadden gewezen, deed mijn vader dat in
de auto vervolgens ook nog eens een keer”, zegt Blind junior
lachend. “Maar hij was niet alleen maar kritisch hoor. Hij
zei het ook als ik het goed had gedaan. Ik heb altijd veel aan
mijn vader gehad. Ik was in de jeugd zeker niet de grootste
of de snelste. Mijn vader leerde me hoe ik dat kon compenseren, door een beter inzicht te krijgen en te weten wat ik
moest doen om goed te staan.”
in die tijd niet alleen de vader van Daley en de oud-profvoetderlands elftal werkte ook nog eens een periode als Hoofd
Opleidingen bij Ajax, terwijl zijn zoon er voetbalde. Volgens
de kleine Blind was dit geen nadeel. “Het was gewoon zo.
Iedereen wist het. Ik heb er eigenlijk nooit bij stilgestaan.
Natuurlijk werd er wel wat meer op mij gelet als ik ergens
speelde, omdat ik de zoon van was. Dat zorgde wel voor een
bepaalde druk. Maar ik heb dat altijd als een extra motivatie
en een voordeel gezien. Ik wilde nog meer mijn best doen
om te laten zien dat het niet alleen dankzij mijn achternaam
was dat ik bij Ajax voetbalde.”
Zijn moeder en zusjes
Naast vader Danny is ook moeder Yvonne belangrijk geweest
voor de ontwikkeling van het talent van haar zoon. Vooral
21
22
interview
Daley blind
“Wat ik ook geleerd heb bij
Ajax, is hoe ik me in een
restaurant moet gedragen”
Met het publiek heeft de Ajacied van het Jaar inmiddels een
uitstekende band. Vanwege de druk die het leven van een
profvoetballer met zich meebrengt, zocht Blind in het verleden steun bij een mentale coach. “Ik heb hem maar drie
of vier keer gesproken. Hij heeft gekeken wat voor soort per-
soon ik ben en hoe ik om ga met stress. Vervolgens hebben
we samen gekeken wat voor mij de beste benadering is om
te zorgen voor de juiste ontspanning. Hoe ik mezelf voor een
wedstrijd het best kan concentreren. Nu gaat het goed en
spreek ik hem nooit meer. Maar als het nodig is, zou ik hem
in mentaal opzicht. “Zij heeft altijd voor me klaargestaan.
Bij mijn vader kon ik mijn ei kwijt. Hij luisterde goed als ik
ergens mee zat. Maar daarna was het dan ook klaar en vond
hij dat ik het van me af moest zetten. Met mijn moeder kon
ik er veel uitgebreider over praten. En aan mijn twee jongere
zusjes Zola en Frenkie heb ik ook heel veel steun gehad. Zij
zijn altijd overal mee naar toe gegaan en hebben me nooit in
de weg gezeten. Terwijl het vanwege het voetbal natuurlijk
heel vaak om mij draaide. Het is ook niet voor niets dat ik
mijn zusjes heb meegenomen toen ik bij Ajax mijn eerste
contract ging tekenen.”
zo weer bellen.”
Wat nog wel eens vergeten wordt, is dat Ajax niet de enige
club is waar Blind als profvoetballer heeft gespeeld. De Amsterdammer had in het seizoen 2009/2010 geen basisplaats
in Amsterdam en werd de tweede seizoenshelft aan FC Groningen uitgeleend om ervaring op te doen. Hij speelde voor
de club uit het hoge noorden zeventien wedstrijden in de
eredivisie. “Ik ging er ook wonen en was op mezelf aange-
wezen”, kijkt Blind terug op die periode. “Ik kon dus niet zomaar naar mijn moeder toe als ik ergens mee zat. Die ervaring is zeker goed geweest voor mijn ontwikkeling.”
Het was voor Blind niet altijd even makkelijk in de jeugd
Innovaties
periode. “Niets lukte. Ik vond het niet meer leuk. Het ging
van allerlei innovatieve technieken. Ook bij Ajax zijn er
bij Ajax. Zo beleefde hij bijvoorbeeld in de A1 een moeilijke
Bij het opleiden van talenten wordt vaak gebruikgemaakt
niet lekker in het elftal en ik zat niet goed in mijn vel. Ik heb
voortdurend nieuwe ontwikkelingen. “Ik hou mezelf niet zo
er destijds veel met mijn moeder over gesproken. Daardoor
kwam ik er achter dat het heel erg belangrijk is dat je er ple-
zier in houdt. Gelukkig heb ik het later om kunnen draaien.
Ik ging een team hoger spelen en er kwam een nieuwe start
waardoor het wel weer leuk werd.”
Omgaan met de druk
Niet alleen in de jeugd kende Blind een moeilijke periode.
Ook in het eerste van Ajax had de verdediger het zeker niet
altijd even makkelijk. Vooral in het seizoen 2010/2011 kreeg
Blind veel kritiek over zich heen. “Ik heb inderdaad een
moeilijke tijd gehad en de buitenwacht heeft zich toen niet
ingehouden”, zegt de voetballer er nu over. “Iedereen heeft
natuurlijk recht op zijn eigen mening, maar ik vond het
moeilijk om er mee om te gaan. Gelukkig weet ik nu beter
waar ik me wel en waar ik me niet iets van aan moet trek-
ken. Ik heb een dikkere huid gekregen en trek het me min-
der aan als er kritiek is. Daardoor ben ik vrijer in mijn hoofd
en durf ik tijdens de wedstrijd meer risico te nemen in plaats
van dat ik kies voor een veilige oplossing. Dat is beter voor
mijn spel. Door al die kritiek ben ik, denk ik, een betere speler geworden. Ik mag de pers en de fans dus eigenlijk dankbaar zijn voor hun kritische opstelling.”
bezig met nieuwigheden”, zegt Blind erover. “Ik concentreer
me liever op de volgende wedstrijd. Maar natuurlijk is het
goed om processen te vernieuwen. Al vind ik wel dat je er een
goede onderbouwing bij moet krijgen, zodat je weet waaróm
je de dingen op een andere manier moet doen.”
Overigens heeft Daley Blind in zijn eigen juniorentijd bij
Ajax niet veel te maken gehad met de wetenschap. “Dat
kwam meer na mijn tijd en speelt nu meer dan toen ik zelf
in de jeugd speelde.” Maar als speler van Ajax 1 ontkomt de
verdediger er niet meer aan. Zo wordt er bijvoorbeeld veel
gebruikgemaakt van videoanalyse. “Elke speler heeft zijn
eigen website waarop je beelden van jezelf en je komende te-
genstander kunt zien. Ik vind dat wel leuk en kijk vaak hele
wedstrijden van mezelf terug.” En dan is er het miCoach
Performance Center of kortweg de adidas-hal, die tijdens de
storm van 28 oktober 2013 zo jammerlijk in elkaar stortte.
“Daar werden allerlei testen gedaan. Zo werd bijvoorbeeld je
sprongkracht gemeten en de kracht in je rechterbeen en in
je linkerbeen. Elk lichaam zit anders in elkaar. Aan de hand
van die testen kreeg je een persoonlijk programma mee voor
krachttraining.”
Blind noemt verder het warm- en koudwaterbad, waar de
spelers na afloop van een inspanning vaak in moeten zodat
interview
Daley blind
Ambassadeur Blind gaat de scholen langs
23
Niet iedere jongere komt vanzelfsprekend in aanraking met een
sportvereniging. Om die reden is in 1998 Topscore Amsterdam ontstaan.
Via dit programma maken jongeren van twaalf tot en met achttien jaar
op school en in de buurt kennis met sport. De jongeren worden via dit
programma naar structurele sportdeelname begeleid. Daley Blind is
met ingang van het seizoen 2013/2014 de nieuwe ambassadeur van
Topscore Amsterdam. Eerder werd die rol vervuld door Gregory van der
Wiel, Nigel de Jong en Ryan Babel. Eshly Bakker van de Ajax Vrouwen
is eveneens ambassadeur van Topscore Amsterdam. Daley Blind hoopt
dat hij via zijn ambassadeurschap jongeren kan inspireren om te gaan
sporten.
Blind is ook ambassadeur van Ajax Jonge Schare, de supportersgroep
van dertien tot en met zeventien jaar. Hij vindt het heel belangrijk dat
kinderen aan sport doen. “Sporten is heel erg leuk om te doen”, zegt
de ambassadeur. “Maar het is ook nog eens heel goed voor kinderen.
Door te sporten ga je naar buiten toe in plaats van dat je thuis achter
je PlayStation zit. Bovendien zorgt sport voor ontspanning en verbindt
het kinderen met elkaar. Ik heb zelf ook veel vriendschappen te danken
aan het voetbal.” In zijn functie als ambassadeur van Topscore gaat
Blind onder meer de scholen langs. “Ik heb zelf altijd heel erg genoten
van mijn sport en er ontzettend veel aan te danken. Ik vind dat mooi
om aan kinderen te vertellen en hoop dat zij door mijn verhaal worden
gestimuleerd ook te gaan sporten.”
de spieren sneller kunnen herstellen. Bovendien is er tegen-
worden. Op straat voetballen is ook heel goed voor je tech-
nen meten hoeveel stress ze hebben en hoe vermoeid ze zijn.
doet je acties zonder na te denken. Ik heb er altijd heel veel
woordig nog een speciale app waarmee de voetballers kun“Je moet rustig ontspannen op je bed gaan liggen en dan
een sticker, die aan het apparaatje verbonden is, op je hoofd
plakken. Vervolgens kan je zien hoe je er voor staat.” Het
klinkt als sciencefiction. “Ik geloofde het zelf eerst ook niet,
haha. Maar we hebben er echt wat aan. Aan de hand van
de uitkomsten worden de trainingen per persoon aangepast.
De ene speler kan nou eenmaal meer hebben dan de andere.”
Straatvoetbal
Toch beweert Daley Blind dat hij zijn succesvolle ontwikkeling als voetballer zeker niet alleen te danken heeft aan dit
soort snufjes en zelfs niet aan de jeugdopleiding van Ajax en
aan de steun van zijn familie. De profvoetballer leerde het
spelletje vooral gewoon in Diemen op straat. “Ik heb heel
veel voor de deur gevoetbald met mijn buurjongen Tom Overtoom, die tegenwoordig bij Volendam speelt. We voetbalden
altijd tegen oudere jongens waardoor ik krachtiger ben ge-
niek. Bovendien ben je op straat veel vrijer dan bij je club. Je
plezier aan beleefd. Ik woon inmiddels ergens anders, maar
twee jaar geleden voetbalde ik nog steeds regelmatig voor de
deur op straat. Bij Ajax is discipline heel belangrijk terwijl
je op straat lekker vrijuit kunt voetballen. Ik denk dat juist
die combinatie tussen voetballen bij Ajax en op straat goed is
geweest voor mijn ontwikkeling.”
Om de top te halen heeft Blind er tijdens zijn jeugd altijd
veel voor moeten laten. “Stappen met mijn vrienden ging
niet, schoolfeestjes heb ik vaak overgeslagen en vakanties
moesten onderbroken worden omdat ik moest beginnen met
de voorbereiding op het nieuwe seizoen. Maar ik heb niet
het gevoel dat ik iets heb gemist. Het is het allemaal dubbel
en dwars waard. Als je profvoetballer wilt worden, moet je er
alles voor geven om je droom na te jagen. Ik weet zeker dat je
daar later geen spijt van krijgt. Zo lang je er tenminste voor
zorgt dat je er plezier in hebt. Want plezier moet in het leven
van een profvoetballer altijd de belangrijkste drijfveer zijn.”
De onmisbare schakel op weg naar goud.
Topsport Amsterdam is trots op de topsport-
Koninklijke Holland Beker, Dam-tot-Damloop,
evenementen die jaarlijks in Amsterdam zijn.
Amsterdam Marathon en de Zesdaagse van
Evenementen als Jumping Amsterdam, Deloitte
Amsterdam zijn evenementen die passen bij een
Ladies Open Golf, Amsterdam Rugby Sevens,
topsportstad als Amsterdam.
www.topsportamsterdam.nl
25
iconen
beeld hollandse hoogte
Fanny Blankers-Koen 26 april 1918-25 januari 2004
De vliegende huisvrouw
Het hek rond het Olympiaplein houdt de
nagedachtenis aan Fanny Blankers-Koen
levend met de tekst: ‘Hier trainde Fanny
Blankers-Koen’. Ze was een grootheid en
is door de internationale atletiekfederatie
uitgeroepen tot atlete van de twintigste
eeuw. In 1935 werd Blankers-Koen lid van
de Amsterdamse damesatletiekvereniging
ADA. Dertien jaar later nam ze – als
Vliegende Huisvrouw en moeder van twee
kinderen – vier gouden medailles mee terug
van de Olympische Spelen in Londen 1948.
Die voor onmogelijk gehouden prestaties
waren baanbrekend voor de emancipatie
van de vrouw in de sport. Al bleef er ook na
Fanny nog een wereld te winnen.
Amsterdamse
helden
26
interview
Tekst: Maarten Westermann
Beeld: Sportfotografie.nl
De sportiefste Eric van
der Burg wethouder
van Nederland
Bestond er een wedstrijd
om uit te maken wie de
sportiefste wethouder
van Nederland is, Eric van
der Burg zou zich zonder
twijfel inschrijven en een
goede kans maken om er
met de titel vandoor te
gaan. De sportwethouder
van Amsterdam is een
hardloper, ook in zijn
beleid. Amsterdam kan
in veel rubrieken mooie
cijfers laten zien. Hoewel
bezuinigingen troef zijn,
heeft Amsterdam juist
extra geld uitgetrokken
voor de sport.
E
nergiek en enthousiast zijn de
eerste indrukken die je krijgt
van Eric van der Burg (48), wan-
norm wordt door mij ruimschoots gehaald.”
neer hij op de vroege ochtend
Wat niet voor alle Amsterdammers geldt.
voriete onderwerp: sport. Met
slecht. Van de 206 basisscholen beschikt
de klaroen schalt over zijn fa-
“Dat klopt, maar we doen het zeker niet
zorgvuldig gerangschikte pa-
93 procent over een vakleerkracht. Dat is
perassen binnen handbereik,
om de bezoeker eens lekker met cijfers om
de oren te kunnen slaan. Waarom ook niet?
Want Amsterdam blijkt het in veel opzichten uitstekend te doen als sportstad.
Vertel eerst eens hoe sportief u zelf bent.
“Ik zat op voetballen, was lid van CTO ’70.
Op de plaats waar nu De Toekomst van Ajax
“Amsterdam heeft
450 miljoen euro bezuinigd,
maar voor sport is er elk
jaar geld bijgekomen”
is zo’n beetje mijn actieradius. De beweeg-
is gevestigd. Toen ik de politiek was inge-
gaan en ik ’s avonds veel vergaderingen had
waardoor ik nauwelijks meer kon trainen,
ben ik ermee gestopt. Tegenwoordig ben ik
een hardloper. Twee keer per week, gewoon
ergens buiten in Amsterdam, als voorbereiding om regelmatig aan een officiële loop
mee te doen, zoals de Dam tot Damloop, de
Halve Van Egmond, de Zevenheuvelenloop –
dat werk. Tussen de 15 en de 21 kilometer, dat
ruim twee keer zo hoog als de landelijke
score. Verder hebben 166 scholen een na-
schools sportaanbod. Als ik kijk naar het re-
sultaat van ‘Topscore’, een programma dat
als doel heeft om middelbare scholieren te
laten sporten, dan ligt dat op 4.200 deelnemers per week. Er hebben elfduizend kinde-
ren meegedaan aan een kennismaking met
het sportaanbod in het vmbo. Dat zijn toch
indrukwekkende cijfers. Als ik kijk naar
de algemene sportparticipatie, zaten we in
Amsterdam in 2013 op 67 procent. Terwijl
we in 2009 nog op 61 procent zaten. Het landelijk gemiddelde ligt overigens op 66 procent. Daar zitten we dus licht boven, wat
voor een grote stad een prima resultaat is.
Rotterdam zit bijvoorbeeld op 58 procent.
De doelstelling is om in Amsterdam naar
75 procent te groeien.”
Tijdens het jaarlijkse gala van Topsport Amsterdam reikt wet-
Welke hobbels moeten er worden genomen om
mensen aan het bewegen en sporten te krijgen?
er 152 en dat zijn er nu nog 134 – ontplooien
houder Eric van der Burg de Frans Bannick Cocq Penning van de
“We hebben te maken met een toenemende
is een sportstimuleringsprogramma. Of we
Olympische Spelen in 1996 goud won.
armoede in Nederland. Als gevolg daarvan
zijn er kinderen die niet aan sport kunnen doen, terwijl ze dat best zouden willen. We trokken in Amsterdam voorheen
250.000 euro uit als donatie aan het Jeugd-
sportfonds. Dat is inmiddels verdrievoudigd
naar 750.000 euro. Daarmee kunnen we zo’n
drieduizend kinderen laten sporten, bijvoor-
beeld door de contributie van een club te betalen. Verder kennen we nog de Scholierenregeling, voor kinderen waarvan de ouders in
de bijstand zitten. Daarin keren we nog eens
800.000 euro uit als honorering van aanvra-
gen met betrekking tot sport. Het tweede
probleem waar we mee te kampen hebben, is
overgewicht: 23 procent van de Amsterdamse
kinderen is te zwaar, terwijl dat percentage
landelijk op vijftien procent ligt. Wanneer je
we allerlei activiteiten. Zoals ‘Jump-in’. Dat
richten het schoolplein in als Schoolplein14,
een initiatief van de Johan Cruyff Founda-
tion. Zo stimuleren we op allerlei manieren
beweging en we geven voorlichting. Dat je
gewoon water uit de kraan kunt drinken.
Dat je geen gezonde aardappelen en groente
eet door voor een zak paprikachips te kiezen.
Het derde probleem is dat wonen in een stad
een ander bewegingspatroon met zich meebrengt dan wonen in de provincie. Kinderen
die in een dorp wonen, gaan tegen de wind in
op de fiets naar school. Onze kinderen stap-
pen in de metro of worden door hun ouders
met de auto gebracht. Er zijn heel wat kinderen die niet eens kúnnen fietsen. Laat staan
zwemmen. Dat zijn punten waar we nog een
stevige slag moeten maken.”
de wijken geconcentreerd is en in bepaalde
bevolkingsgroepen. Het komt sterker voor
In hoeverre is het een voordeel of een nadeel
om in een grote stad de burgers aan het sporten
te krijgen?
in Zuidoost, Nieuw-West en Noord en sterker bij Turkse kinderen dan bij Nederlandse
“Het feit dat je een grote stad bent, helpt
kinderen. Daar investeren we extra in. We
op een aantal punten. Je krijgt bijvoorbeeld
makkelijker
de situatie analyseert, zie je dat het in bepaal-
hebben alle basisscholen gerankt, van 1 tot
en met 206. We weten exact welke scholen
de zwaarste zijn. Op alle scholen die boven
het landelijk gemiddelde zitten – dat waren
gemeente Amsterdam uit aan volleyballer Richard Schuil, die op de
evenementen
toegewezen.
Wanneer er een EK moet worden georgani-
seerd, kiest men sneller voor Amsterdam
dan voor Sluis – dat lijkt me duidelijk. Niet
alleen vanwege het inwonertal, maar ook
“In een grote
multiculturele stad
heb je bovendien te
maken met veel
mensen voor wie
sport vanuit hun
achtergrond geen
prioriteit heeft”
28
interview
eric van der burg
“Een probleem is dat wonen in een stad een ander
bewegingspatroon met zich meebrengt dan wonen in
de provincie”
ben we nog eens 2 miljoen extra uitgetrokken.
Verder is het aantal combinatiefunctionarissen,
die de verbinding vormen tussen schoolkinderen
en sportverenigingen, uitgebreid van 60 naar 93
– vijftig procent gefinancierd door het rijk, vijftig
procent door onszelf. We hebben 400.000 euro
extra gestoken in het sportstimuleringsprogramvanwege onze internationale bekendheid. Wan-
neer je het afmeet aan de sportvoorzieningen,
dan kun je vaststellen dat die vrijwel compleet
kreet, hoor!”
hebben, tref je binnen de gemeentegrenzen alle
Over sportiviteit gesproken: Hoe tackelt Amsterdam de
misstanden op en rond de voetbalvelden?
denkbare sporten aan. Cricket bijvoorbeeld is in
Nederland een kleine sport, maar die kun je bij
“We hebben in Amsterdam het Voetbalverdrag,
ons op meerdere locaties beoefenen. Anderzijds
dat ondertekend is door alle 63 voetbalclubs. Alle
clubs hebben zich uitgesproken om mee te wer-
kunnen betalen. Die zullen er wellicht in Vlie-
land, met 1.400 inwoners de kleinste gemeente
van Nederland, ook zijn. De gemeenschapszin is
daar zodanig dat het geruisloos wordt opgelost.
In een grote multiculturele stad heb je boven-
Geboren op 9 oktober 1965 in Amsterdam | Bracht zijn jongste jaren door
in het Friese Oosterwolde | Verhuisde
op zijn tiende terug naar Amsterdam |
Werd lid van de VVD toen hij zeventien
jaar was | Combineerde zijn dienstplicht als sergeant vuurregelaar met
het lidmaatschap van de stadsdeelraad
Amsterdam-Zuidoost | Van 1992 tot
1997 met een korte onderbreking
stadsdeelwethouder Welzijn & Sport in
Amsterdam-Zuidoost | Van 2004 tot
2010 fractievoorzitter van de VVD in
de gemeenteraad van Amsterdam | In
2006, 2007 en 2008 door stadszender
AT5 uitgeroepen tot beste Amsterdamse raadslid | Was initiatiefnemer van
het Canon van Amsterdam, vormgegeven in vijftig vensters | Was naast zijn
politieke werk directeur van verschillende verzorgings- en verpleeghuizen
in Amsterdam tot hij in mei 2010
aantrad als wethouder in een college
van VVD, PvdA en GroenLinks | Beheert
de portefeuilles Zorg en Welzijn, Sport
en Recreatie, Luchthaven, Personeel,
Organisatie en Integriteit, Dienstverlening en Externe Betrekkingen en
Dierenwelzijn
overgewicht. Sportief Amsterdam is geen loze
zijn. Doordat we met 800.000 inwoners massa
hebben wij te maken met mensen die sport niet
Eric van der Burg
ma ‘Jump-in’, in het kader van de strijd tegen
dien te maken met tamelijk veel mensen voor
wie sport vanuit hun achtergrond geen prioriteit
heeft.”
Wordt de aandacht voor sport in Amsterdam over de
gehele linie gedragen door de politiek?
“Ja, zij het op basis van verschillende argumenten. Omdat sporten fijn, leuk, goed en gezond is,
vinden sommigen. Of vanwege de economische
component, menen anderen. Aan de TCS Amsterdam Marathon doen 17.000 buitenlanders
mee, die gemiddeld 2,5 familielid meenemen en
gemiddeld drie dagen in de stad blijven slapen.
Dan kun je heel eenvoudig uitrekenen wat dat
oplevert. Weer andere politici zetten vooral in op
breedtesport als wapen in de strijd tegen overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten, depressie
en dementie. Al met al levert dat brede steun op.
Dat zie je terug in de besluitvorming. We hebben
de afgelopen drie jaren 450 miljoen euro bezuinigd, maar voor sport is er elk jaar geld bijgeko-
men. We hebben een budget van 2 miljoen euro
per jaar voor het uitvoeren van ons Sportplan,
we hebben in 2010 5 miljoen euro beschikbaar
gesteld om over een lengte van vier jaren sportevenementen binnen te halen, we hebben in deze
bestuursperiode 6 miljoen euro kunnen uitgeven
aan het verbeteren van accommodaties en voor
de organisatie van het EK atletiek in 2016 heb-
ken aan respect op het voetbalveld. Je ziet dat
sommige clubs dat heel actief hebben opgepakt.
Een club die ik in dat verband altijd graag noem
is IJburg. Die maakt er echt werk van. De club
heeft op wedstrijddagen mensen langs de velden
staan die zo nodig toeschouwers aanspreken op
hun gedrag. In feite hanteren wij dezelfde aan-
pak: partijen aanspreken. Wanneer clubs struc-
tureel voor problemen zorgen, gaan wij, samen
met de KNVB, met het bestuur rond de tafel zit-
ten. Als het vervolgens door een club niet goed
wordt opgepakt of het bestuur is niet bij mach-
te om het tij te keren, geven we het dringende
advies om ermee te stoppen, zoals dat gebeurde
met Sporting Noord, waar een toeschouwer was
doodgetrapt door een speler. Natuurlijk zijn de
spelers in eerste instantie verantwoordelijk voor
hun gedrag, maar er is beslist ook een oorzakelijk verband tussen wat er op het veld gebeurt en
de kwaliteit van het bestuur. Dat is een punt van
zorg. Kijk, als de penningmeester van modelclub
AFC ermee stopt, staan er tien hooggekwalificeerde accountants te dringen om het van hem
over te nemen. Bij veel andere clubs ontbreekt
het echter aan een netwerk van mensen met vol-
doende bagage. Arsenal, Buitenveldert, dat zijn
sterke verenigingen omdat ze sterke bestuursleden hebben. In Nieuw-West en Zuidoost mag je
al blij zijn wanneer je op elke stoel iemand hebt
zitten. Daarom heb ik ook een paar sterke clubs
gesuggereerd om clubs die het moeilijk hebben
als het ware te adopteren. Los daarvan ben ik,
met de KNVB, van mening dat we het aantal van
63 clubs zouden moeten terugbrengen naar vijftig. Om sterkere verenigingen te creëren.”
interview
eric van der burg
Opmerkelijk is dat het keurige hockey de tweede sport is.
Amsterdam is zelfs de grootste hockeystad van Nederland.
voor de stad, goed voor de mensen zelf en goed voor
“Terwijl we niet eens aan de vraag kunnen voldoen.
len voor de Spelen. Datzelfde geldt voor het WK roeien
den. Met Amsterdam, Hurley en Pinoké hebben we
waarbij Amsterdam een van de speelsteden is en het
We hebben meer clubs nodig en meer kunstgrasvel-
in het Amsterdamse Bos drie grote, sterke clubs die
tophockey spelen. In Oost hebben we Athena, pas
tien jaar oud, maar al heel groot en maatschappelijk
ons track record wanneer we ons ooit kandidaat stel-
eind augustus van dit jaar, het WK beachvolleybal
EK atletiek. Goed voor de stad, leuk voor de mensen,
goed voor de economie en goed voor ons visitekaartje.”
sterk betrokken. We hebben extra velden aangelegd in
En wat zou u daar nog graag aan willen toevoegen?
den, maar daarmee zijn we er nog niet. De hockey-
captensport. Ik was in 2012 in Londen. Ik heb mijn
West, waar Westerpark een bolwerk moet gaan wor-
“We moeten veel meer gaan doen met de gehandi-
bond heeft berekend dat we er in Amsterdam eigenlijk
ogen uitgekeken hoe het daar was georganiseerd, ik
nog 32 velden bij moeten hebben. Dat kost 16 miljoen.
We zullen dus extra geld vrij moeten maken om de
vraag te kunnen faciliteren. Het idee is om ook in het
voetbal meer kunstgras te gaan aanleggen, zodat de
bezettingsgraad toeneemt en er daardoor minder velden nodig zijn. Op die manier ontstaat er ruimte voor
extra hockeyvelden.”
Hockey is een studentensport, en studenten zijn passanten.
Moet je dan wel zo veel in hockey investeren?
“In de eerste plaats zijn het niet alleen studenten die
hockeyen. Het zijn vooral kinderen, met hun moeders en vaders. Los daarvan zijn we heel blij met de
100.000 studenten die Amsterdam telt. Een groot
29
heb genoten van de sport, maar waar ik het meest
van onder de indruk was, was van de Paralympics,
met 80.000 mensen die uit hun dak gingen vanwege
de prestaties die daar werden geleverd. Ik zie Londen
als het vertrekpunt voor een nieuw tijdperk, waarin
gehandicaptensport integraal deel gaat uitmaken van
de grote evenementen en kampioenschappen. Zoals
dat straks het geval zal zijn bij het WK roeien. Een pri-
meur die op naam komt van Amsterdam. Het zou mij
een lief ding waard zijn als het EK atletiek in 2016 ook
nummers voor mindervalide sporters op het program-
ma krijgt. Dat zou een enorme toegevoegde waarde
zijn en zoiets straalt natuurlijk ook af op Amsterdam.”
deel daarvan blijft na de studie in de stad wonen.
Onze studenten leveren een grote bijdrage aan het
topsportklimaat van Amsterdam. Denk naast het hoc-
key maar aan het roeien. Bovendien is het niet alleen
de gemeente die investeert in sportfaciliteiten voor
studenten. Dat doen ook de clubs zelf en de universiteiten. We hebben het prachtige Universitair Sport
Centrum Universum op het Science Park liggen, dat
door de UvA is ontwikkeld. Met de VU werken we sa-
men in de ontwikkeling van de Sportas, die loopt van
het Wagener Stadion naar het Olympisch Stadion, via
onder meer de Bosbaan, het Frans Otten Stadion en de
Sporthallen Zuid.”
Laat de Olympische Spelen maar komen, zou je bijna zeggen.
“Ik denk dat de plannen voor het organiseren van de
Olympische Spelen in 2028 heus wel weer de kop op
zullen steken. Intussen gaan we onverminderd door
met het leggen van het fundament. De 2 miljoen euro
per jaar die we hadden gereserveerd voor de olympische ambitie, blijven we steken in het opvoeren van de
sportparticipatie, het verbeteren van de accommodaties en het binnenhalen van sportevenementen, dus
bovenop de middelen die daarvoor al in de begroting
zitten. Meer mensen aan het sporten krijgen is goed
“Ik zie Londen als het vertrekpunt voor een nieuw tijdperk,
waarin gehandicaptensport integraal deel gaat uitmaken
van de grote evenementen en kampioenschappen”
30
primeurs
beeld HOLLANDSE HOOGTE
primeurs
Noviteiten waar de wereld zijn voordeel mee deed
31
MADE IN AMSTERDAM!
1928:
Olympische Spelen met modernismen
De Olympische Spelen van 1928 in het Olympisch
Stadion van Amsterdam waren de eerste Spelen die
grotendeels privaat werden gefinancierd. Naast
4 ton van de gemeente Amsterdam en 1 ton van de
provincie Noord-Holland hoestte de gezamenlijke
burgerij in twee weken tijd 1,5 miljoen gulden op.
De Spelen waren een doorslaand succes. De latere
WO II-generaal Douglas MacArthur zou Amsterdam 1928 waarderen met de woorden: “A model for
the future.”
Het jaar 1928 markeert in de olympische geschie-
denis een aantal belangrijke mijlpalen. In Amsterdam werd voor het eerst de olympische vlam
ontstoken en werd de marsorder bij de openingsceremonie bepaald. Bovendien werd het parkeerbord
met de witte P in het blauwe vlak in Amsterdam
geïntroduceerd en zorgden de debuterende atletiek- en turnvrouwen voor een belangrijke stap in
de emancipatie in de sport. De Amerikaanse olym-
pische ploeg nam op de oceaanstomer President
Roosevelt voor het eerst kratten vol flesjes CocaCola mee, die in een kraampje langs de roeibaan
bij Sloten werden verkocht.
32
CTO
Tekst: Maarten Westermann
Beeld: René Bouwman
Drie slag!
Charles
UrbanusTrainen,
studeren en wonen!
Charles Urbanus (58) is manager van het Centrum voor Topsport
en Onderwijs Amsterdam, waaraan zo’n 190 talenten uit zes
verschillende sporten verbonden zijn. Er zijn drie andere CTO’s
in Nederland: Eindhoven, Heerenveen en Papendal. Urbanus, zelf
een gerenommeerd topsporter en in zijn sport honkbal nog altijd
actief als coach en televisiecommentator, vertelt over het hoe en
waarom van het CTO.
CTO
Charles urbanus
33
“We gaan uit van
onze eigen kracht”
34
CTO
Charles urbanus
“Als CTO
Amsterdam
denken wij niet in
begrippen als
concurrentie”
Het plan heeft zijn oorsprong in
2000, nadat Nederland uitermate
succesvol was geweest op de Olympische Spelen
in Sydney. Voor het eerst stonden we in de top
tien van het landenklassement.
NOC*NSF
heeft
toen
aan
de
olympische
sportbonden gevraagd: Wat is jullie perspectief
in het bereiken van finales en het winnen van
medailles op langere termijn? Of om het anders
te zeggen: Kunnen we dit succes continueren?
Daar bleek uit dat het opleidingsprogramma bij
veel bonden te wensen overliet en dat bij de jeugd
de internationale concurrentie vaak verder was.
Dat lag per sport natuurlijk verschillend. In het
algemeen kon worden vastgesteld dat we bij de
jeugd mondiaal niet tot de top behoorden. Er
moest worden ingegrepen om de aansluiting bij
de top tien niet te verliezen. Dan hebben we het
over sporters vanaf vijftien, zestien jaar tot en
met 21 of soms wel 23 jaar. Voor een topsporter
in de dop is dat een fase waarin je veel moet
investeren in je carrière. Niet alleen fysiek, het
is ook de fase waarin je mentaal moet leren een
topsporter te zijn. Je moet er alles voor opzij
willen zetten, behalve je school. Zo denken we
daar in Nederland nu eenmaal over. Daarom is
destijds het plan opgevat om een infrastructuur
te creëren waarin sport en onderwijs kunnen
worden gecombineerd.”
Charles Urbanus
Geboren op 2 april 1955 in Amsterdam | Zoon van
de legendarische honkballer Han Urbanus | Speelde van 1972 tot 1986 voor de nationale ploeg | In
totaal 131 interlands | Opleiding: leraar lichamelijke opvoeding | Ruim vijftien jaar werkzaam bij
Topsport Amsterdam | Aanvankelijk betrokken
bij het Olympisch Steunpunt, sinds de oprichting
manager van CTO Amsterdam | Bleef als coach bij
het honkbal betrokken | Onder zijn leiding werd
het Amsterdamse Pirates in 2011 landskampioen |
Dat leverde hem de benoeming op tot Amsterdamse Coach van het Jaar | Verzorgt regelmatig
honkbalcommentaar bij de NOS | Is opgenomen
in de Hall of Fame van de Koninklijke Nederlandse
Baseball en Softball Bond
Twee keer per dag trainen
“Het CTO is bedoeld voor jonge mensen die
fulltime sporten. Onder fulltime verstaan we
minimaal twintig uur per week. Of om het in de
taal van de sporters zelf te zeggen: twee keer per
dag trainen. Het CTO schept de voorwaarden
om dat goed en verantwoord te doen. Om dat
goed en verantwoord te combineren met wonen
en onderwijs. Sporttechnisch zijn we niet
verantwoordelijk. Dat is de betreffende bond,
die ook de sporters selecteert die in aanmerking
komen voor hun talentenprogramma. Wat wij
wel doen, in samenwerking met de sportbonden
en NOC*NSF, is een ring van experts aanleggen,
die de sporters in allerlei disciplines assisteren
CTO
Charles urbanus
om het beste uit zichzelf te kunnen halen.”
hankelijk getoetst. Op basis van de uitkomsten
zogenoemde
dam, Eindhoven, Heerenveen en Papendal. Dat
“We hadden in Amsterdam vanaf 1992 al het
Olympisch
Steunpunt,
vooral
bedoeld voor individuele atleten. Daardoor
waren de connecties met het onderwijs er dus
al. Het grote verschil was dat we er als CTO
sportbonden bij moesten zien te betrekken.
Concreet was de vraag of ze bereid waren met
hun talenten ergens in Nederland centraal te
gaan trainen; alle talenten bij elkaar, met een
eigen coach en volgens het programma van
de bond. In de meeste gevallen lag dat voor de
hand. De zwembond zat al in het Sloterparkbad,
voor het roeien is de Bosbaan de aangewezen
locatie. Verder waren er al programma’s in
Amsterdam voor basketbal en volleybal.”
Geen concurrentiestrijd
35
zijn er vier accreditaties verleend, aan Amstergeldt steeds voor vier jaar, in elke olympische
cyclus wordt de situatie opnieuw bekeken. Als
CTO Amsterdam gaan we uit van onze eigen
kracht. Het is bekend dat Rotterdam en Den
Haag ook graag een CTO binnen hun gemeentegrenzen zouden willen hebben. Wanneer dat
naar het oordeel van NOC*NSF goed is voor de
sport, moet het vooral gebeuren. Als CTO Amsterdam denken wij niet in termen van concur-
rentie. In de uitvoering van onze taken staat
er maar één ding centraal en dat is het belang
van de sporters. Je mag nooit over hun hoofden
een concurrentiestrijd uitvechten. Ook niet als
CTO’s onderling.”
“NOC*NSF heeft destijds een stevig accreditatie-
Coach is de centrale figuur
accommodaties en andere zaken waar je als
werkingsverband. De bedrijfsvoering is in grote
systeem ontwikkeld. Begeleidings­
faciliteiten,
“Ik zie de vier CTO’s meer als een samen­
CTO aan moet voldoen, zijn objectief en onaf-
lijnen vergelijkbaar. Je loopt tegen vraagstuk-
“In termen van
slagen zitten we
boven de
92 procent
- dat is
fantastisch”
36
CTO
Charles urbanus
ken aan die voor het tijdperk van de CTO’s nog niet beston-
191 jonge mensen. Dus je kunt je voorstellen dat er zich elke
perts. Het heeft geen zin om daar vier aparte juristen naar te
accountmanager die de verbinding vormt tussen wat er op de
den. Bijvoorbeeld de overeenkomsten die je sluit met ex-
laten kijken. We wisselen veel praktijkervaringen uit. Wat
betreft de sportieve resultaten: natuurlijk is het fijn wanneer je ziet dat er successen worden geboekt, want daar doe
je het voor. Het heeft geen zin om die successen af te zetten
tegen de prestaties van de andere drie. Al is het alleen al om-
dat het om verschillende sporten gaat. Je kunt toch moeilijk
damesrugby en roeien vergelijken met turnen en schaatsen?
Getoetst worden we door onze eigen sporters, hun coaches
en de bonden. Dat gebeurt eigenlijk dagelijks, vooral door
de coach die de centrale figuur in het programma is. Wanneer er iets niet naar zin geregeld is, horen we dat meteen.
De sporters zelf vullen twee keer per seizoen een vragenlijst
in over de faciliteiten die wij leveren. We hebben regelmatig
een driehoeksgesprek met NOC*NSF en de bond, meestal in
dag wel weer iets voordoet. Voor elke sport hebben we een
velden gebeurt en onze organisatie. Dat levert dagelijks zaken
op waar we op moeten reageren. Dat er aanpassingen nodig
zijn of dat zich kansen voordoen. Je bent voortdurend met
elkaar op zoek naar mogelijkheden om het nog beter te doen.
Je praat niet alleen met de sporters en hun coaches, maar ook
met onze experts. Verder moeten we zuinig zijn. Want niet
alleen de sportbonden zijn gekort, dat geldt ook voor ons. Er
doen zich bovendien voortdurend nieuwe ontwikkelingen
voor. Zo is er onlangs een nieuwe leergang diëtetiek opgezet.
Die is digitaal beschikbaar. Dan is de vraag hoe je dat gaat
implementeren. Verder zit ik als manager heel vaak in
overleg met verschillende onderwijsinstellingen.”
Veranderen van leefomgeving
de personen van de coach en de technisch directeur.”
“In Eindhoven en Heerenveen zijn er minder programma’s
De taak van de manager
programma’s en de meeste sporters. Het uitgangspunt is dat
“Mijn eigen taak als manager is divers. We hebben onze
procedures, er is een bepaalde werkwijze, het moet dus
in principe allemaal lopen. We hebben zes nationale
sportbonden als partners, met bij elkaar vijftien fulltime
programma’s. We hebben 191 sporters in portefeuille:
en zijn er ook minder sporters, op Papendal zijn de meeste
de beste sporters met elkaar trainen. Alleen het zwemmen
gebeurt in twee verschillende plaatsen: Amsterdam en
Eindhoven. Die situatie was er voordien al en het is zo
gebleven, maar verder zit de ene sport hier en de andere
sport daar. Zodat alle talenten samen met elkaar trainen en
optrekken. Centralisatie is natuurlijk ook wenselijk, omdat
je daar je infrastructuur en organisatie op kunt afstemmen.
Aan de andere kant kan het soms lastig zijn voor individuele
sporters; ze moeten soms ingrijpend veranderen van
leefomgeving. Er is vaak geen keuze: wanneer je niet
meeverhuist, val je buiten het plan. Dat moet je wel op
CTO Amsterdam in het kort
Het CTO is sinds 2009 operationeel | Samenwerkingsverbanden met zes sportbonden |Bij elkaar vijftien programma’s
| In totaal 191 sporters | Roeien 74, honkbal 30, voetbal 25,
rugby 27, basketbal 19, zwemmen 16 | Trainingsintensiteit
minimaal twintig uur per week | Altijd in combinatie met
onderwijs | Variërend van voortgezet onderwijs tot en met
universitaire studie |Sporters worden gehuisvest en worden
professioneel begeleid op fysiek en mentaal gebied |
Voedingsadviezen en praktische zaken van alledag horen er
ook bij | Er zijn drie andere CTO’s: Eindhoven, Heerenveen en
Papendal | CTO Amsterdam valt onder Topsport Amsterdam
en is gehuisvest in het Olympisch Stadion | Budget 1,67 miljoen euro | Afkomstig van NOC*NSF, Ministerie van VWS,
gemeente Amsterdam en bedrijfsleven
kunnen brengen op jonge leeftijd. Onze ervaring is dat de
meesten daartoe heel goed in staat zijn.”
Hoog slagingspercentage
“Gebleken is dat de jonge mensen die hiervoor kiezen, goed
weten waar ze aan beginnen. De combinatie van topsport en
onderwijs is zwaar. Vooral hbo-studenten hebben het soms
moeilijk. Stages en verplichte praktijkvakken zijn niet altijd
makkelijk te combineren met trainingen. De combinatie met
de opleiding voor leraar lichamelijke opvoeding blijkt vaak
fysiek te zwaar te zijn. Fysiotherapie is er ook zo een. Op het
oog is het een prachtige combinatie, maar in de praktijk is het
lastig. Gelukkig is het onderwijsaanbod in Amsterdam breed en
kunnen we meestal een oplossing vinden als het niet lukt. De
combinatie met een universitaire studie is natuurlijk helemaal
CTO
Charles urbanus
zwaar. Het voordeel is wel dat universiteiten vaak flexibeler
zijn. Bovendien zijn sporters die de combinatie maken met
een universitaire studie extra gemotiveerd en meestal lukt het
dan ook. Voor de sporters die nog in het voortgezet onderwijs
zitten, beschikken we over een budget om bijvoorbeeld bijles in
te huren. In termen van slagen zitten we boven de 92 procent –
dat is fantastisch. Begrijp me goed: dat is niet fantastisch van
“Getoetst worden we door onze
eigen sporters, hun coaches en
de bonden”
ons, maar van de sporters die dat presteren.”
Na twee, drie jaar vliegen ze uit
“Sporttechnisch zijn er onvermijdelijk afvallers. Je hebt
sporters die erachter komen dat ze fulltime sporten niet leuk
vinden. Of het te beperkt vinden voor de kwaliteit van hun
leven. Of ze maken onvoldoende progressie en vallen af. Wat
in die gevallen belangrijk is, is dat ze naar huis gaan met het
gevoel dat in elk geval hun school of studie er niet onder geleden
heeft en dat ze de draad gewoon weer kunnen oppakken.
Overigens voorzien de meeste talentenprogramma’s er
in dat ze na twee of drie jaar weer uitvliegen. Omdat ze
bijvoorbeeld doorstromen naar een seniorenprogramma. Of
het niet de reflectie is van één individuele sporter, maar van
zeventiende binnen. Die halen bij ons hun diploma
men naar het hoogste seniorenniveau in hun sport. We zien
neem de basketbalmeiden. Die komen hier op hun zestiende,
voortgezet onderwijs. Dan zijn ze achttien, negentien. Het
talentenprogramma duurt maximaal vier jaar. In de praktijk
echter zijn ze het niveau van de Nederlandse competitie al
veel eerder ontgroeid. Om zich verder te ontwikkelen moeten
ze dus eigenlijk naar een Europese topclub. Of naar een
college in Amerika. De voetbalmeiden worden op een gegeven
moment weggehaald door de eredivisieclubs. De roeiers en de
zwemmers daarentegen kunnen langer aan ons verbonden
blijven. We hebben een zwemtalentje dat echt als een broekie
begonnen is, dit jaar eindexamen doet en inmiddels al in de
een heel programma. Verder zien we veel sporters doorstrozwemmers doorstoten naar de nationale seniorenselectie van
Martin Truijens en op EK’s en WK’s van senioren meedoen. Zo
zien we eigenlijk op alle fronten progressie. Je kunt natuurlijk
zeggen: die was er ook wel geweest zonder CTO. Zou kunnen.
Daarom claimen we het ook niet. We maken het inzichtelijk,
dat wel. Het geeft onszelf een kick als er weer eens prijzen
worden gepakt. De successen van de roeiers tijdens het laatste
WK, dat zijn hún successen en wij hebben er aan mee mogen
helpen – zo moet je de verhouding zien.”
seniorenselectie terecht is gekomen. Die blijft waarschijnlijk
Hoog op de sportagenda
verschillend.”
enorme waarde. Het is voor de wethouder van sport en de
en is al op zoek naar een vervolgopleiding. Het is dus per sport
Van niks naar acht met stip
“De sportieve successen zijn in de eerste plaats een zaak van
de bonden en de sporters zelf, maar het straalt vanzelfsprekend af op ons. Waar we heel trots op zijn, is het vrouwenbasketbalprogramma. De Nederlandse vrouwen onder negentien
waren drie jaar geleden 28ste van Europa, Dat is vriendelijk
gezegd niet best. Inmiddels hebben ze in de finaleronde van
het EK gestaan en zijn ze gestegen naar de derde plek. Op
de wereldranglijst kwamen ze tot voor kort niet eens voor,
nu staat Nederland achtste. Het mooie daarvan vind ik dat
“Voor de stad Amsterdam is het CTO inmiddels van
overige beleidsmakers binnen de gemeente een belangrijk
instrument. Het past uitstekend in dat waar Amsterdam
voor staat, namelijk jonge mensen stimuleren om naar
een hoger niveau te reiken en durven te excelleren.
Talentenontwikkeling en topsport staan hoog op de
sportagenda van Amsterdam en daar geeft het CTO mede
vorm aan. Dat gekoppeld aan een aantal mooie evenementen
maakt het plaatje compleet. Denk aan het WK roeien in
2014, waar een hoop roeiers uit het CTO-programma van
Amsterdam hopelijk zullen schitteren.”
37
38
fotoreportage
tekst Jacob Bergsma
CTO-sporters fotograferen
hun eigen leven
Het klinkt als een klok: Centrum voor
Topsport en Onderwijs. Maar hoe
ziet het leven van een CTO-sporter
er nu in de dagelijkse praktijk uit?
De smartphone brengt uitkomst.
Een heel bijzonder en exclusief kijkje
achter de schermen bij de CTOprogramma’s, dankzij de camera’s
van de CTO-sporters zelf.
Achter de scherm voor Topsport en
De logistieke organisatie van het Centrum voor Topsport en Onderwijs is belegd bij Topsport Amsterdam, dat kantoor houdt in het Olympisch Stadion. CTO-manager Charles Urbanus, Mark van den Broek en Tom van ’t Hoff werken er aan een presentatie voor het Ministerie van VWS. Toch, het CTO ‘gebeurt’ maar ten dele
op een kantoor. Het zijn vooral de velden, de zalen en de lokalen waar CTO-sporters kunnen worden aangetroffen. De dag breekt in ieder geval heel vroeg aan.
Basketbalster Laura Cornelius wordt ook vroeg wakker. Ontbijt, de krant en vervolgens met de fiets de duisternis in.
reportage
CTO-sporters
39
en bij het Centrum
Onderwijs
De basketbalsters Britt Zappeij en Emese Hof nemen de GVB-tram wanneer de zwemmers al in het Sloterparkbad liggen. Bij de trainingen wordt gebruikgemaakt
van de informatie uit een inventief camerasysteem. Paul Weijers baseert er zijn aanwijzingen voor de zwemsters op. De voetbalvrouwen rekken en strekken.
40
reportage
CTO-sporters
In de Sporthallen Zuid beginnen ook de
basketbalvrouwen hun training met rekken en strekken.
De zwemmers Sebastiaan Verschuren en Joost Reijns
gaan vriendschappelijk met elkaar op de vuist. De
voetbalvrouwen verkiezen het veld, terwijl de roeiers de
ochtendzon op het water prefereren. Sommigen pakken
de fiets voor de conditietraining, zoals roeister Janneke
van der Meulen. De gps is onontbeerlijk: meten is weten.
reportage
CTO-sporters
41
Onderwijs bepaalt een substantieel deel
van de CTO-programma’s. Voor de sporters wordt naar de optimale combinatie
gezocht, óók met oog voor de arbeidrustverhouding en de reistijd tussen de
verschillende CTO-locaties. De woning,
zoals de kamer van Ilse van der Zanden
en Nienke Olthof (achter het bureau), is
een vaste uitvalbasis. De slogan op de
deur zegt alles. Hier wordt ook de was
gedraaid en de was gedroogd.
Ontdek je sporttalent!
Hou je van sport? Dan is een sportopleiding
aan het ROC van Amsterdam iets voor jou!
Kies voor een opleiding Sport & Bewegen,
Sport & Gezondheid of het Johan Cruyff College
(voor topsporters en talenten) en bereid je voor op
een toekomst in de sport.
Meer weten?
Kijk snel op www.rocva.nl/sport, bel het
Informatiecentrum via 0900-9599 of kom langs
op de open dag. Kijk voor de actuele data en tijden
van de open dagen op www.rocva.nl/opendagen.
Advertentie Sportief Amsterdam 1.indd 1
8-1-2014 11:37:41
OPTISPORT
EXPLOITATIES
www.optisport.nl
Hoe doen we meer met minder?
Dat is de actuele uitdaging
van gemeenten met sport- en
welzijnsaccommodaties. Optisport
biedt advies op maat en slimme
oplossingen voor exploitatie,
onderhoud, management en
continuïteit.
U kent Optisport in Amsterdam wellicht van het
Sloterparkbad en het Bijlmersportcentrum, maar
door heel Nederland exploiteren wij meer dan
200 zwembaden, fitnesscentra, kunstijsbanen,
sporthallen en multifunctionele centra.
Vragen over de exploitatie van uw
sportaccommodatie? Maak kennis met Optisport,
bel Cora Grootjen, commercieel directeur,
0183-668888 of mail [email protected].
reportage
CTO-sporters
Roeister Janneke van der Meulen
levert zware inspanningen bij de
krachttrainingen, terwijl zwemmer
Ties Elzerman het liggend ook zwaar
heeft. Sebastiaan Verschuren wisselt
de training af met een zwemclinic voor
schoolkinderen. Ook voor verzorging
en fysiotherapie wordt quality time
ingeruimd, waarna de voetbalvrouwen
uitleg krijgen van bondscoach
Roger Reijners en de rugbyvrouwen
elkaar vinden in een gezamenlijke
sportpsychologische sessie.
43
44
reportage
CTO-sporters
Uiteindelijk moet het uitgebalanceerde
programma leiden tot prestaties in wedstrijdsituaties. Basketbalbondscoach Remy
de Wit spreekt zijn meiden toe in de rust.
De voetbalvrouwen staan op de grasmat in
kunstlicht en de rugbyvrouwen trotseren op
het Nationaal Rugby Centrum de kou en de
nevel. Hoe anders zien de omstandigheden
er voor de zwemmers uit bij hun World
Cup-ontmoeting in Doha. In de voortdurende maalstroom blijft het pakken van rust
belangrijk: Joost Reijns doodt de tijd liggend
op het vliegveld.
reportage
CTO-sporters
45
Bij een uitgebalanceerd
leven hoort zeker uitgebalanceerde voeding.
Bij EkoPlaza krijgen
CTO-sporters met hun
voordeelkaart korting op
allerlei gezonde producten, zoals roeier Mitchel
Steenman glunderend
laat zien. En zo heeft
elke sporter zijn eigen
gewoonten: roeier Rogier
Blink drinkt tarwegras,
op de tafel bij honkballer Milan Post staat een
grote pot Monster Mass en
zwemster Robin Neumann
krijgt thuis pasta met
broccoli. De zwemmers
lunchen op zaterdagmiddag gezamenlijk.
46
reportage
CTO-sporters
Rituelen zijn belangrijk voor sporters.
Rafaella van Nee, Tessa Vermeulen en
Maartje de Wit lakken elkaars nagels.
Nieuw is de app waarin CTO-sporters
hun welbevinden moeten bijhouden. En
is de dag dan eindelijk gedaan, dan is er
tijd voor ontspanning. De rugbymeiden
maken lol met Rintje Ritsma, de voetbalvrouwen vieren gezamenlijk Sinterklaas
en honkballer Milan Post gaat naar een
concert van The Lumineers. Je kunt
natuurlijk ook gewoon languit op bed
liggen met de televisie aan en de laptop
met huiswerk binnen handbereik.
De foto’s van de CTO-programma’s werden gemaakt door: Rogier Blink, Mark van den Broek, Tessel van Dongen, Ties Elzerman, Janine Guyt, Jip van
Haaster, Michelle Hendriks, Eline Koster, Lorraine Laros, Janneke van der Meulen, Robin Neumann, Janis Ndiba, Milan Post, Simon van Rooijen, Janiek van
Veen, Sebastiaan Verschuren, Ilse van der Zanden, Britt Zappeij, CTO Amsterdam en Jacob Bergsma
47
iconen
beeld ANP PHOTO
Peter Post 12 november 1933-14 januari 2011
Grondlegger van de moderne
wielersport
Geboren in de Amsterdamse
Staatsliedenbuurt raakte Peter Post in 1948
in de ban van de wielersport. Hij zag in
dat jaar zijn achterbuurman Gerrit Schulte
wereldkampioen achtervolging worden door
in het Olympisch Stadion Fausto Coppi te
verslaan. Later manifesteerde Post zich op
de fiets als een geweldenaar. Weer later
achter het stuur van zijn ploegleiderswagen
was hij ongenaakbaar. Met zijn TI-Raleighploeg gold hij als de grondlegger van de
moderne wielersport: een systeem met
kopmannen en knechten, dat in de praktijk
werd geperfectioneerd door grote renners
als Joop Zoetemelk, Jan Raas, Gerrie
Knetemann en Henk Lubberding. Post
leverde in 1980 in de persoon van Joop
Zoetemelk de voorlopig laatste Nederlandse
winnaar van de Tour de France af.
Amsterdamse
helden
48
nieuw
tekst Jacob Bergsma
beeld House of Sports en ANP Photo
De Coolste
Baan van
Nederland
Artist impression van de Coolste Baan van Nederland.
Nieuw
De coolste baan van Nederland
49
in het Olympisch Stadion van Amsterdam!
“Let’s make it happen”, zei ambassadeur Rintje Ritsma. En zie: het gebeurde!
Van 1 februari tot en met 2 maart 2014 ligt er in het Olympisch Stadion van
Amsterdam, voor jong en oud, voor wedstrijdrijder en recreant, een heuse 400
meterschaatsbaan: De Coolste Baan van Nederland.
Oud-topschaatser Ben van der Burg:
“Het zal onvergetelijk worden: massaal genieten van
schaatsen in het sterrenrestaurant van de sport”
50
nieuw
De coolste baan van Nederland
D
e Coolste Baan van Nederland is een initiatief
van sportmarketingbureau House of Sports
en veelvuldig langebaankampioen Rintje
Ritsma. Zegt Patrick Wouters van den Oudenweijer, directeur van House of Sports: “Het
belangrijkste is dat er een unieke schaatssfeer
komt in een historische setting waar jong en
oud zelf de schaatsen kunnen onderbinden.
Met als klap op de vuurpijl dat we binnen een
week na de Winterspelen in Sotsji onze vaderlandse schaats-
helden een warm onthaal kunnen geven tijdens de KPN NK
allround en sprint. Met dit bijzondere initiatief hopen we
heel Nederland een maand lang in de ban van het schaatsen
te krijgen.”
“Hoewel alle zeilen moesten worden bijgezet om de atleten
van Phanos – die het Olympisch Stadion dagelijks als trai-
Amsterdam zou
Amsterdam niet zijn
als de Coolste Baan
van Nederland niet
heel veel ruimte zou
bieden aan
schoolkinderen en
recreanten
ningscentrum gebruiken – een goed alternatief te bieden,
heb ik zelden een plan gelanceerd waar zo veel positieve reacties op kwamen”, aldus Wouters van den Oudenweijer.
Voor Rintje Ritsma is de komst van de Coolste Baan de verwe-
zenlijking van de roep om vernieuwing in de schaatssport.
“Er wordt heel veel gezegd, maar er gebeurt zo weinig. Dit
wordt het ‘Bislett-gevoel’ [voormalig stadion in Oslo, red.]
van vroeger gecombineerd met de wereld van nu. Dat is
uniek!”
En heel erg passend bij de creatieve en innovatieve vooruitstrevendheid van Amsterdam. Bovendien heeft Amsterdam
een bijzondere schaatshistorie. Al in 1889 werd het eerste
officieuze wereldkampioenschap allround schaatsen op het
Museumplein in Amsterdam georganiseerd. En in 1941 werden nota bene de Amsterdamse schaatskampioenschappen
voor voetbalclubs in het Olympisch Stadion verreden met
Schellingwoude als winnaar, vóór Ajax.
Ook in de winter van 2014 is het Olympische Stadion het
decor voor heuse kampioenschappen. Van 28 februari tot en
met 2 maart, het laatste weekeinde van de Coolste Baan van
Nederland, rijden de beste schaatsers van Nederland om de
titels bij de KPN NK allround en sprint. Vlak na de Olympi-
sche Spelen van Sotsji is dat meteen een uitstekend moment
om de helden van de Winterspelen in Amsterdam in het zonnetje te zetten. Hun verrichtingen tijdens de Spelen kunnen
overigens op de Coolste Baan van Nederland via een mega­
scherm worden gevolgd.
nieuw
De coolste baan van Nederland
Schaatskampioene Ireen Wüst:
“Yes! De Coolste Baan van Nederland gaat door!
Schaatsen in het Olympisch Stadion, hoe gaaf is dat!!”
Hoewel de bemanning van het Thialf Stadion in Heerenveen
onder leiding van ijsmeester Beert Boomsma tekent voor het
maken en het onderhouden van een perfecte ijsvloer en Ice-
World de technische infrastructuur levert, is de Coolste Baan
van Nederland zeker niet uitsluitend bestemd voor de betere
wedstrijdrijder. Amsterdam zou Amsterdam niet zijn als de
Coolste Baan van Nederland niet heel veel ruimte zou bieden
aan schoolkinderen en recreanten. Met schaatslessen, school-
schaatsen, een fun- en krabbelbaan en op 14 februari het speciale event Skate2Date. Niet minder dan vierduizend schoolkinderen zullen schaatsles krijgen in combinatie met het olympisch
lespakket van NOC*NSF en een bezoek aan de Olympic Experience in het Olympisch Stadion.
Het concept van de Coolste Baan van Nederland past daarom
zo goed bij Amsterdam, omdat de stad voortdurend op zoek is
naar creatieve invulling van beschikbare ruimte. Daardoor verschijnen er sportactiviteiten op plekken die niet meteen voor
de hand liggen. Voorbeelden daarvan zijn het boksgala Ben
Bril Memorial in Koninklijk Theater Carré, de Amsterdam City
Swim in de Amsterdamse grachtengordel en Daviscuptennis
in een tijdelijk stadion met zesduizend zitplaatsen op het terrein van de voormalige Westergasfabriek. Of een ijsbaan in het
Olympisch Stadion.
De schaatsers zelf staan op de banken voor de Coolste Baan van
Nederland. Ireen Wüst twitterde bij de bekendmaking van
het initiatief: “Yes! De Coolste Baan van Nederland gaat door!
Schaatsen in het Olympisch Stadion, hoe gaaf is dat!!”
Ook oud-topschaatser Ben van der Burg is razendenthousiast:
“Verandering van spijs doet eten, schaatsen in het Olympisch Stadion zal onvergetelijk worden omdat we massaal in het sterrenrestaurant van de sport mogen gaan genieten van het schaatsen.”
Zie voor meer informatie www.decoolstebaanvannederland.nl.
Rintje Ritsma is samen met sportmarketingbureau House of Sports de initiatiefnemer van de Coolste
Baan van Nederland. “Dit wordt het ‘Bislett-gevoel’ van vroeger gecombineerd met de wereld van
nu. Dat is uniek.”
51
52
primeurs
beeld Nederlands Fotomuseum
primeurs
Noviteiten waar de wereld zijn voordeel mee deed
MADE IN AMSTERDAM!
1954:
De Tour de France start voor het eerst buiten Frans grondgebied
Op 8 juli 1954 beleefde Amsterdam de eerste officiële start van de Tour de France bui-
ten Frans grondgebied. Om 11.25 uur vertrokken 110 coureurs verdeeld over elf ploe-
gen vanuit het Olympisch Stadion. De etappe leidde van Amsterdam naar Brasschaat
en Woutje Wagtmans won. Hoewel de Tour in de beginjaren soms vertrok vanaf door
de Fransen geannexeerd grondgebied, geldt Amsterdam 1954 als de primeur. Tourdi-
recteur Jacques Goddet zag de Amsterdamse start vooral in het symbolisch licht van
de Europese eenwording. Het kostte Amsterdam wel een paar centen. Goddet vroeg
50.000 gulden. Amsterdam zou er uiteindelijk 40.000 gulden voor betalen. Als tegenprestatie voor dit offer kreeg de Amsterdamse bevolking handtekeningen van de
eerste winnaar uit 1903, de inmiddels 83-jarige Maurice Garin. Hij deelde ze grif uit
aan ieder in en om het Olympisch Stadion. De coureurs verbleven in de Amsterdamse
hotels Schiller en Krasnapolsky. 4.656 kilometer na het verlaten van de poort van het
Olympisch Stadion werd in Parijs Louison Bobet gehuldigd als winnaar van de Tour de
France. Ferdi Kübler won het puntenklassement, Federico Bahamontes was de beste
klimmer en Zwitserland werd gehuldigd als beste ploeg.
53
54
advertorial
Sportfieldlabs zijn volop in ontwikkeling
Sport en wetenschap
smelten samen bij
de HvA
Sport kan niet zonder wetenschap. Daarom is de Hogeschool van Amsterdam (HvA) in
samenwerking met andere Amsterdamse kennisinstellingen bezig met het realiseren van
verschillende sportfieldlabs, waar wetenschappelijk onderzoek kan worden gedaan terwijl
topsporters aan het trainen zijn. Naast studenten en topsporters moet ook het bedrijfsleven
hier van kunnen profiteren. Jacomine Ravensbergen, voorzitter van het domein Bewegen,
Sport en Voeding van de HvA, weet er alles van.
Sport is belangrijk binnen de HvA. Dat blijkt uit het domein Bewegen, Sport
en Voeding. BSV herbergt de opleidingen Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO), Sport, Management en Ondernemen (SM&O), international
Sports, Management & Business (iSMB) en Voeding en Diëtetiek. In het
kenniscentrum Kennis Is Kracht (KiK) vinden onder leiding van lectoren
onderzoekprogramma’s op het gebied van motorische ontwikkeling, sport,
bewegen, voeding en gezondheid plaats. Ook zijn er (na)scholingsprogramma’s en sportkaderopleidingen, zoals de TopCoach5-opleiding in samenwerking met NOC*NSF en de Hanzehogeschool.
Innovaties
In topsport wordt voortdurend gezocht naar innovaties om prestaties te
verbeteren. Daarom is een wetenschappelijke benadering noodzakelijk en
werkt de HvA samen met de Amsterdamse kennisinstellingen de Vrije
Universiteit (VU), de Universiteit van Amsterdam (UvA), het Medisch Centrum van de VU (VUmc) en het Academisch Medisch Centrum (AMC) aan
het realiseren van acht sportfieldlabs. In een sportfieldlab worden metingen en testen gedaan terwijl sporters trainen. Onderzoekers en studenten
werken samen met coaches, fysiotherapeuten, diëtisten en andere stafleden uit de sportpraktijk. Een fieldlab is een broedplaats voor innovatie.
Amsterdam beschikt over een Centrum voor Topsport en Onderwijs. Het
CTO werkt samen met Amsterdamse kennisinstellingen en zorgt ervoor
dat fulltime sporten gecombineerd kan worden met studeren en wonen
in de hoofdstad. Dankzij CTO-programma’s als roeien, zwemmen, basketbal, rugby, voetbal en honkbal kan aan de sportfieldlabs vorm en inhoud gegeven worden. In Amsterdam zijn al verschillende sportfieldlabs
functioneel. Zo voeren de zwemmers in het Sloterparkbad met behulp
van een innovatief camerasysteem allerlei testen en metingen uit en liggen er in de Sporthallen Zuid 40.000 sensoren onder de vloer om de
prestaties van de beste basketbalsters van Nederland te verbeteren.
In Sporthal Ookmeer is een fieldlab in voorbereiding waar turners en atleten gebruik gaan maken van onderzoek en op de Bosbaan wordt er voor
de roeiers gebouwd aan een vernieuwd Olympisch Trainingscentrum. Ook
zijn er plannen voor een sportfieldlab op Sportpark De Eendracht, waar de
Nederlandse Sevens-vrouwen trainen.
Kennis delen
De HvA (BSV) heeft al een voedingslab operationeel, waar allerlei testen
van lichaamssamenstelling worden gedaan bij top- en breedtesporters.
Ook wordt hier onderzoek op het gebied van overgewicht gedaan. Dit lab
wordt vergroot en verder ingericht. Ook zijn er ambitieuze plannen voor een
sportpoli in het AMC en in het VUmc, waar geblesseerde top- en breedtesporters terechtkunnen voor blessurebehandeling en een goed gefundeerd
beweegadvies.
advertorial
sportfieldlab
Het is de bedoeling dat
alle sportfieldlabs in de
loop van 2014 gerealiseerd
zullen worden
De verschillende Amsterdam Associated Sport Field Labs moeten elkaar
versterken. Kennis delen en krachten bundelen, daar draait het volgens
Ravensbergen om. “De kennis die in het ene sportfieldlab wordt opgedaan,
kan het andere sportfieldlab goed van pas komen. Omgekeerd kunnen dezelfde onderzoekers in verschillende sportfieldlabs aan het werk. Hierdoor
moeten overkoepelende vragen over verschillende sporten beantwoord
kunnen worden.” Volgens Ravensbergen kunnen verschillende doelgroepen profiteren van de sportfieldlabs. “Het is goed voor topsporters, die
dankzij de testen en metingen direct feedback krijgen. Coaches kunnen
dankzij het onderzoek hun trainingsprogramma’s optimaliseren. En studenten kunnen onder leiding van lectoren in de praktijk onderzoek doen.”
Lectoren
Speciaal voor de sportfieldlabs zal er een aantal lectoren worden benoemd.
Zij moeten het onderzoek gaan begeleiden. “Janine Stubbe is al benoemd
tot lector Sportzorg”, vertelt Ravensbergen. “Zij houdt zich bezig met de
fitheid en blessurepreventie van de atleten en herstel na blessures. In de
loop van 2014 zullen nog drie of vier andere lectoren benoemd worden
die zich met andere aspecten van de topsport bezig zullen houden zoals
sportinnovatie en prestatie, mentale aspecten en fysiologie.”
De sportfieldlabs kunnen volgens Ravensbergen ook veel betekenen voor
bedrijven. “Bijvoorbeeld voor fabrikanten van sportkleding of sportmaterialen. Hun producten zoals schoenen, pakken of wedstrijdattributen kunnen
uitgebreid door topsporters getest worden.”
Ravensbergen ziet ook andere mogelijkheden voor het bedrijfsleven. “Werknemers zouden in het kader van bewegen en gezondheid inclusief voeding
begeleid kunnen worden in de sportfieldlabs. Wij willen het voor bedrijven
ook mogelijk maken zich te profileren door mee te doen aan het realiseren van de verschillende sportfieldlabs. Wij willen speciaal gericht op de
sportfieldlabs een businessclub oprichten. Op die manier kunnen we de in
de sport opgedane kennis delen en willen we een netwerk creëren van
ondernemers op het gebied van sport, gezondheid en bewegen in de Amsterdamse regio. Zo’n businessclub zou tevens uitstekend van pas kunnen
komen voor onze opleiding Sport, Management en Ondernemen.”
Expertise bundelen
Ravensbergen wil voortdurend verschillende zaken combineren zodat
meerdere partijen er van kunnen profiteren. Daarom is de domeinvoorzitter ook zo blij dat de HvA er als kennisinstelling voor wat betreft de
ontwikkeling van de sportfieldlabs niet alleen voor staat. In 2013 is de
‘sportparel’, een gezamenlijke aanvraag met de VU/VUmc en UvA/AMC,
gehonoreerd door de stuurgroep van de Amsterdam Academic Alliance
(AAA). Deze zogenaamde Triple A is een samenwerkingsverband tussen
de Amsterdamse kennisinstellingen. Amsterdam wil zich met deze samenwerking profileren. De sportparel is een van de profileringsprojecten.
“De sportparel wordt ingezet voor gezamenlijke opleidingen (master en minor), onderzoek, sportzorg en voor de sportfieldlabs. Hiermee kunnen we
elkaars complementaire kennis en expertise bundelen”, zegt Ravensbergen.
“De HvA is vooral gericht op praktijkonderzoek terwijl de UvA en de VU
een academische focus hebben. Het is geweldig dat we samen op kunnen
trekken. Daardoor kan je bijvoorbeeld duostages voor studenten van de VU
en de HvA aanbieden en gemeenschappelijk onderzoek doen. De samenwerkende kennisinstellingen zijn in 2013 met de sportparel gestart. Het is nu
zaak om het bedrijfsleven te overtuigen van het belang van de sportfieldlabs.
Niet alleen voor de sporters, maar ook voor de bedrijven zelf. Als we daar in
slagen, zou dat zorgen voor nog meer mogelijkheden om betere resultaten
te boeken. En als de resultaten van de onderzoeken beter zijn, komt dit
uiteindelijk ten goede aan de prestaties van de sporters.”
Zie voor meer info www.hva.nl/kik.
55
56
reportage
tekst jan balk
beeld hans smit (VU) en
sportfotografie.nl
40.000
sensoren
onder de vloer
Intelligent basketballen
in de Sporthallen Zuid
In de Amsterdamse Sporthallen
Zuid ligt sinds afgelopen zomer
een nieuwe basketbalvloer.
Een heel bijzondere, met
40.000 sensoren eronder.
Daarnaast maken de beste
basketbalspeelsters van
Nederland dit seizoen voor
het eerst gebruik van het
camerasysteem van Keemotion.
Basketbalcoach Remy de Wit en
bewegingswetenschapper Raôul
Oudejans zijn razendenthousiast
over de nieuwe ontwikkelingen.
Topsport kan tegenwoordig niet meer zonder hightech. Dat geldt zeker
voor een statistiekensport als basketbal. Het is dan ook niet voor niets dat
de basketbalcoach Remy de Wit van het Amsterdamse Centrum voor Topsport en Onderwijs en de aan de Vrije Universiteit verbonden bewegingswetenschapper Raôul Oudejans intensief met elkaar samenwerken.
Oudejans kan zelf aardig basketballen en werd in zijn jeugd in Alphen
aan den Rijn als spelverdeler met BVO, dat tegenwoordig BVA Tigers heet,
zelfs landskampioen. Tegenwoordig speelt hij nog altijd op recreatief niveau bij het Amstelveense MBCA. Oudejans heeft dus wel iets met bas-
ketbal en doet als bewegingswetenschapper onder meer onderzoek naar
de visuele controle van het basketbalschot en het trainen en presteren
onder druk. Het gaat de hoofddocent aan de faculteit der bewegingswe-
tenschappen van de Vrije Universiteit onder meer om het kijkgedrag van
de schutters.
reportage
Intelligent basketballen
“Het mooie is dat je
trainingsoefeningen
direct kunt
terugkijken, zodat ze
zien wat de
bedoeling is”
57
58
reportage
Intelligent basketballen
“Het systeem met de sensoren
onder de vloer wordt nog nergens
anders ter wereld gebruikt”
Oudejans is er in zijn onderzoek, waarbij hij een speciale
bril met op en neer gaande oogkleppen gebruikt, onder meer
achtergekomen dat een schutter voor het beste resultaat zo
laat mogelijk naar de ring moet kijken. En dat er onder druk
minder vaak raak wordt geschoten. De Wit, die sinds 2009
bij het CTO talenten begeleidt, heeft veel aan deze informa-
tie. “Ik heb mijn trainingsmethodes er op aangepast”, zegt
de hoofdcoach. “Dankzij het onderzoek van Raôul weet ik nu
wat er nodig is om de meeste progressie te boeken. Je ziet bij
de speelsters duidelijk resultaat.”
De Wit begeleidt in de Sporthallen Zuid de beste Nederland-
se basketbalspeelsters onder de twintig jaar. De vrouwelijke
Nederlandse jeugdteams hebben de laatste jaren veel progressie geboekt en staan tegenwoordig stevig in de top tien
van Europa. Vijf jaar geleden behoorden ze nog niet eens bij
de eerste twintig Europese landen.
Camerasysteem
Coach Remy de Wit over het
camerasysteem: “Dankzij het
onderzoek van Raôul weet
ik nu wat er nodig is om de
meeste progressie te boeken.”
De Wit hoopt dankzij innovatie en met hulp van de weten-
schap de komende jaren nog meer progressie te kunnen boe-
ken. Mede daarom wordt er door de talenten in de Sporthallen
Zuid, waar de speelsters dagelijks trainen, sinds afgelopen
zomer gebruikgemaakt van het Keemotion camerasysteem.
reportage
Intelligent basketballen
Dankzij Keemotion hangen er drie camera’s in de Sporthal-
met de sensoren, dan kan je duizelingwekkend veel infor-
scorebord. Hierdoor kunnen de gegevens tijdens het duel,
uniek is en nog nergens anders ter wereld wordt gebruikt.”
len Zuid. Twee volgen de wedstrijd en de derde staat op het
bijvoorbeeld tweepunters, driepunters of persoonlijke fou-
ten, direct gekoppeld worden aan de beelden. De coaches
kunnen dit meteen gebruiken om de spelers of speelsters te
laten zien wat er verbeterd moet worden.
matie krijgen. Het mooie is dat het systeem met de sensoren
“Wij zijn al bezig met testen”, vult Caron aan. “En uit die
testen blijkt dat de twee systemen in de toekomst prima gecombineerd kunnen gaan worden.”
Georges Caron is de baas van het Belgische Keemotion en
Onderzoek dicht op de praktijk
“Het mooie is dat je de beelden heel snel terug kunt kijken.
sensoren kan worden verzameld, relevant is voor de progres-
weet alles van de ontwikkeling van het bijzondere systeem.
De grote vraag is nu alleen welke informatie, die dankzij de
Omdat we een server gebruiken op het internet, kunnen de
sie van de basketbalspeelsters. Oudejans doet momenteel
coaches eenvoudig hun eigen iPad gebruiken om de beelden
te bekijken en op te zoeken zonder dat dat ten koste gaat
van het geheugen van hun computer. Bovendien kunnen de
beelden makkelijk gedeeld worden. De coach kan individuele beelden direct naar zijn speelsters mailen.”
Beelden gebruiken tijdens time-outs
Het camerasysteem van Keemotion bestaat pas anderhalf
jaar. Ook in België, Frankrijk, Spanje, de Verenigde Staten
en Kroatië werken coaches met het systeem. Het camerasys-
teem wordt momenteel tevens ontwikkeld voor volleybal,
handbal, zaalvoetbal en tennis.
De vele informatie die De Wit dankzij het Keemotion camerasysteem krijgt, gebruikt hij zeker niet alleen tijdens wed-
strijden. “Wedstrijdbeelden zijn heel waardevol”, zegt de
59
uitgebreid onderzoek om dit vraagstuk te behandelen. “We
krijgen dankzij het systeem heel erg veel gegevens”, zegt de
bewegingswetenschapper. “Daar zitten ook veel gegevens bij
waar je niks aan hebt. Het is aan mij om met assistentie van
een aantal stagiaires de relevante eenheden er uit te halen.
Voor ons is het geweldig dat we voor ons onderzoek zo dicht
op de praktijk kunnen zitten.”
Oudejans verwacht dat het nog een jaar duurt voordat zijn
onderzoek zich heeft vertaald in progressie bij de speelsters van De Wit. Het is dus nog even afwachten wat de
40.000 sensoren onder de vloer daadwerkelijk zullen gaan
opleveren. Maar dat hoort bij innovaties. Het is in ieder geval duidelijk dat er in de Sporthallen Zuid razendintelligent
wordt gebasketbald.
basketbalcoach. “Ik gebruik ze tijdens time-outs om dingen
uit te leggen en kan na afloop van de wedstrijd naar iedere
speelster individuele beelden sturen. Maar ook op trainingen heb ik er ongelooflijk veel aan. Het mooie is bijvoorbeeld
dat je trainingsoefeningen direct kunt terugkijken. Zo kan
je de speelsters aan de hand van de beelden meteen laten
zien wat er goed of fout ging. Vooral bij jonge mensen, die
visueel zijn ingesteld, werkt dit erg goed. Dankzij de beelden
begrijpen ze veel sneller wat de bedoeling is.”
Duizelingweekend veel informatie
Het camerasysteem van Keemotion, dat als basisproduct
12.000 euro per jaar kost en dankzij de steun van NOC*NSF,
de gemeente Amsterdam en de Nederlandse Basketball Bond
kan worden gebruikt, is niet het enige dat dit seizoen nieuw
“Uit testen blijkt dat de twee
systemen in de toekomst prima
gecombineerd kunnen gaan
worden”
is in de Sporthallen Zuid. Afgelopen zomer werd er ook een
nieuwe vloer gelegd in de hal. Onder die basketbalvloer liggen maar liefst 40.000 sensoren. “Het bedrijf Inmotio kwam
er achter dat er een nieuwe vloer werd gelegd in de Sporthal-
len Zuid”, legt De Wit uit. “Zij stelden voor om die sensoren
er onder te leggen. Dankzij deze sensoren kunnen we heel
veel informatie krijgen. Bijvoorbeeld hoe de voeten van een
speelster staan voordat ze een actie doet, op welk been het
meeste gewicht staat voordat ze een lay-up doet, de start­
snelheid van iedere speelster, de positionering van de speel-
sters, enzovoort, enzovoort. Zou je het camerasysteem van
Keemotion ook nog eens kunnen koppelen aan het systeem
Keemotion-directeur Georges Caron: “Het voordeel van het systeem
is dat de beelden makkelijk gedeeld
kunnen worden. De coach kan individuele beelden direct naar zijn
speelsters mailen.”
60
reportage
tekst jan balk
beeld anp photo en
sportfotografie.nl
Nieuw OTC moet Nederland naar de
internationale top vijf stuwen
Trainen onder alle omstandigheden
De toproeiers van Nederland trainen sinds jaar en dag op de Amsterdamse Bosbaan. In
de aanloop naar de WK, dat eind augustus 2014 in de hoofdstad plaatsvindt, moet de
accommodatie van het Olympisch Trainingscentrum worden uitgebreid. Freek Meijers, een
architect met passie voor de roeisport, is er als bouwcoördinator bij betrokken.
reportage
trainen onder alle omstandigheden
In de topsport moet altijd alles beter.
de Vrije Universiteit participeren en
Het is zeker niet eenvoudig om een
omstandigheden
zodat de Nederlandse roeisport zich
heel veel bij kijken en het kost tijd, veel
Dat geldt dus ook voor het roeien. De
waaronder
roeiers
en coaches werken, moeten perfect
zijn. Daarom heeft de Koninklijke Nederlandse Roeibond besloten om het
huidige Olympisch Trainingscentrum
(OTC) uit te breiden en te moderniseren. Het aanstaande WK en de strenge
eisen waar de accommodatie aan moet
voldoen van de wereldroeifederatie
FISA, vormden daarbij een leidraad.
De doelstelling van de roeibond is duidelijk: Nederland moet als roeiland bij
de top vijf van de wereld gaan horen
waar onderzoek kan worden gedaan,
dankzij innovaties verder kan ontwik-
kelen. In het gebouw zal bovendien het
bondsbureau worden ondergebracht.
Haalbaarheidsstudie
het ontwerpen van het nieuwe gebouw
roeiliefhebber. Hij zat in het verleden
voldoen om daar aan bij te dragen. Bij
Freek Meijers is een hartstochtelijk
is naast een aparte fitnessruimte voor
zelf in de boot, trad op als coach en is
mers en douches voor de sporters – die
tot nu ontbraken! – ook rekening ge-
houden met goede ruimtes voor artsen
en fysiotherapeuten en met mogelijkheden voor de sporters en de coaches
om te kunnen ontspannen. Bovendien
zal er in de nieuwe accommodatie een
InnoLab komen, waarin NOC*NSF en
nieuw gebouw neer te zetten. Er komt
tijd. “Je moet een groot aantal vergun-
ningen aanvragen, zoals bij het hoogheemraadschap en de gemeente, want
Het nieuwe OTC komt er dankzij bijdragen van de gemeente
Amsterdam, de provincie Noord-Holland, NOC*NSF en sponsors
en het nieuwe OTC moet aan alle eisen
de krachttraining, diverse kleedka-
61
tegenwoordig
internationaal
kamp-
rechter, zoals de scheidsrechter in het
roeien wordt genoemd. De architect
van beroep besloot in 2011 te reageren
op een advertentie waarin stond dat de
roeibond een bouwcoördinator zocht
voor de uitbreiding van het OTC. Sinds
september 2011 ondersteunt Meijers de
roeibond bij dit project.
je hebt met verschillende trajecten te
maken”, legt Meijers uit. “Het bestem-
mingsplan moest gewijzigd worden en
we hebben een haalbaarheidsstudie
moeten doen. Wat is er mogelijk? Je
kunt niet zomaar overal gaan bouwen.
Zeker niet in een waterrijke omgeving
als bij de Bosbaan, waar het dijkli-
chaam kapot zou kunnen gaan als je
op een verkeerde plaats een paal in
de grond slaat. Met alle gevolgen van
dien.”
62
reportage
trainen onder alle omstandigheden
gemeenten Amsterdam en Amstelveen
meter per seconde. Het is moeilijk dit
sterdam betreft past het ook precies in
wij die willen maken bestaan al in En-
heel positief over het project. Wat Am-
de doelstelling om tot een ware Sport-as
te komen. De provincie Noord-Holland
heeft in september onze plannen goedgekeurd en een belangrijke subsidie
WK roeien
De 2014 World Rowing Championships zijn van
zaterdag 23 tot en met zondag 31 augustus op
de Bosbaan in het Amsterdamse Bos | De eerste
WK vonden plaats in 1962 in Luzern, Zwitserland
| In 1977 was er voor de eerste en enige keer een
WK roeien in Nederland, ook op de Amsterdamse
Bosbaan | In de beginjaren was het een vierjaarlijks
evenement, sinds 1974 is het een jaarlijks toernooi
| De Stichting Organisatie WK roeien 2014 heeft de
ambitie om een duurzaam toernooi te organiseren, met het cachet van een olympisch toernooi
en tegelijk ook de toegankelijkheid en mate van
verbinding van een Nederlands roeitoernooi | Er
zullen roeiers uit meer dan zestig landen aan het
toernooi deelnemen | Voor de eerste keer zal het
aangepast roeien voor sporters met een lichamelijke beperking deel uitmaken van de officiële WK
verleend. Dat was mooi, want daardoor
kregen we ook toestemming van de ledenvergadering van de roeibond. Zonder
de subsidie van de provincie zouden we
nooit groen licht gekregen hebben. We
zijn nu ook precies op tijd om nog net
voor de WK de bouw gereed te hebben.”
Stromend water
De nieuwbouw komt naast het huidige
OTC langs de Bosbaan te staan. De twee
gebouwen zullen met elkaar verbonden
worden en de totale oppervlakte zal in
de toekomst twee keer zo groot zijn.
“De architect heeft het nieuwe gebouw
met eenzelfde uitstraling als die van
het bestaande gebouw ontworpen, zo-
dat er een mooi geheel ontstaat”, zegt
Meijers.
Het
meest
spectaculaire
onderdeel
van de nieuwbouw is zonder twijfel de
overdekte roeibak met stromend wa-
ter waarin acht roeiers onder zo realistisch mogelijke omstandigheden kun-
Fondsenwerving
Voor de uitbreiding van het OTC is,
nog los van de bijbehorende roeibak,
zo’n 2,3 miljoen euro nodig. Verschil-
lende partijen zorgen voor dit geld. Voor
NOC*NSF is roeien een zogenoemde focussport vanwege de talrijke medaille-
kansen. Daarom neemt de sportkoepel
een deel van de investeringskosten voor
haar rekening. Daarnaast is het aan
subsidies van de gemeente Amsterdam
en de provincie Noord-Holland, bijdragen van sponsors en eigen middelen te
danken dat de roeibond het bedrag bij
elkaar heeft gekregen. Maar dit was zeker niet eenvoudig.
“Voor de subsidies is het belangrijk dat
je goed beargumenteert waarom het
geld nodig is en waar het voor wordt ge-
bruikt”, zegt Meijers. “Gelukkig zijn de
nen roeien. Hierdoor kan er onder alle
weersomstandigheden getraind wor-
den. Ook leent de roeibak zich uitste-
kend voor het testen van allerlei technische ontwikkelingen op roeigebied.
“Om zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid te komen, kun je niet volstaan met
een roeibak met stilstaand water”, vertelt Meijers. “Dus moet je voor stroom-
bakken zorgen waar het water in rond
kan stromen. De snelheid van dat water
moet zo zijn dat de omstandigheden in
de bak zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid liggen. Dat betekent dat je moet
voor elkaar te krijgen. Roeibakken zoals
geland en Amerika, maar daar komt de
snelheid van het water vaak niet boven
de twee meter per seconde. Met behulp
van de afdeling stromingsleer van de
Technische Universiteit in Delft hopen
wij het wel voor elkaar te krijgen. Ter-
wijl de VU zich vooral richt op de fysiologie van de roeiers, zorgt de TU voor de
nodige ondersteuning bij de ontwikkeling van het materiaal.”
Topsportklimaat
Gedeputeerde Cultuur, Bestuur en Zorg
van de provincie Noord-Holland Elvira
Sweet, die mede de eerste paal voor de
nieuwbouw sloeg op 19 november 2013,
is duidelijk waarom Noord-Holland de
uitbreiding van het OTC aan de Bosbaan ondersteunt. “De provincie wil
graag bijdragen aan een internationaal
topsportklimaat in Noord-Holland. Het
OTC aan de Bosbaan in het Amsterdamse Bos is een goed voorbeeld van een
project waar internationale topsport-
uitstraling en regionale samenwerking
samengaan. Wij hopen dat de nieuwe
trainingsfaciliteiten hun uitwerking al
hebben bij de WK roeien in 2014 en in
elk geval in Rio de Janeiro in 2016.”
Twee maanden voor die WK zal de nieu-
we accommodatie klaar moeten zijn.
Alleen de afbouw van de roeibak wordt
pas na de WK gedaan. Roeiliefhebber
en architect Meijers hoopt uiteraard dat
het nieuwe OTC een succes zal worden.
“In de topsport zitten de concurrenten
zo dicht bij elkaar. De randvoorwaarden
moeten daarom perfect zijn om net dat
verschil te kunnen maken. De bedoe-
ling is dat het nieuwe OTC daar in de
toekomst aan kan bijdragen.”
streven naar een snelheid van vier, vijf
Met hulp van de Technische Universiteit in Delft wordt
een roeibak met stromend water geconstrueerd
63
iconen
beeld ANP PHOTO
Amsterdamse
helden
Cor du Buy
8 januari 1921-11 november 2011
De sporter als merknaam
Cor du Buy was in 1939 pas achttien
jaar oud toen hij een winkel in
tafeltennisartikelen begon: N.V. Cor du
Buy. Samen met zijn broer bouwde hij het
bedrijf uit tot een miljoenenconcern. Toen
tafeltennislegende Bettine Vriesekoop haar
eerste batje kreeg, stond daar de merknaam
Cor du Buy op. Du Buy was de eerste
sporter die zijn naam succesvol vermarkte.
Met demonstraties en indrukwekkende
prestaties (negen keer Nederlands
kampioen, vijftien keer winnaar NTTB
Coupe) zorgde hij voor een ongekende
promotie van het tafeltennis in Nederland.
Na een mislukte poging om Johan Cruijff
aan het sportmerk Puma te koppelen, zette
Du Buy Cruijff op het spoor van zijn eigen
Cruijff-voetbalschoenenlijn.
64
primeurs
beeld HOLLANDSE HOOGTE
primeurs
Noviteiten waar de wereld zijn voordeel mee deed
MADE IN AMSTERDAM!
1889:
Eerste WK
allround schaatsen
In 1889 was het Museumplein in Amsterdam het
decor van het eerste wereldkampioenschap all-
round schaatsen. Organisator was de Nederlandse
schaatsbond. De Internationale Schaatsunie ISU
zou pas later, in 1892 worden opgericht. Overigens
eindigde het kampioenschap in 1889 onbeslist. Het
reglement schreef namelijk voor dat de winnaar
alle drie de afstanden gewonnen moest hebben.
Daarin slaagde niemand van de 22 deelnemers, die
overigens maar uit vier landen afkomstig waren:
vijftien Nederlanders, vijf Britten, één Amerikaan
en één Rus. Het Museumplein bleef die eerste ja-
ren de thuisbasis van het WK. In 1890 werden er
vier afstanden gereden, waarvan er drie moesten
worden gewonnen om tot kampioen gekroond
te worden. Dat lukte wederom niemand. De eerste die daarin slaagde was de Amerikaan Joe Do-
noghue in de editie van 1891. Nadat het evenement
in 1892 moest worden afgelast vanwege de dooi,
werd in 1893 het WK voor het eerst verreden onder
auspiciën van de ISU. Jaap Eden was de glorieuze
winnaar. In 1894 werd het WK in Stockholm verreden, om pas in 1905 in Groningen op Nederlandse
bodem terug te keren.
65
66
reportage
Tekst: Jan Balk
beeld NEDERLANDSE RUGBY BOND
en ANP Photo
De parel
van
Geuzenveld
Nationaal Rugby Centrum is
warm kloppend hart van
Sportpark De Eendracht
reportage
Accommodatie
Het Nationaal Rugby Centrum bevindt zich
op Sportpark De Eendracht. De Nederlandse
rugbyvrouwen doen er in Amsterdam NieuwWest alles aan om zich te plaatsen voor de
Olympische Spelen van 2016 in het Braziliaanse
Rio de Janeiro. Maar er gebeurt nog veel meer op
het multifunctionele sportpark. Hardlopen, fietsen,
American football, frisbee, aerobics, cricket,
tennis, handbal, beachvolleybal en voetbal.
D
De twee rugbyclubs AAC en het op studenten gerich-
67
“Goede sportaccommodaties
zijn een randvoorwaarde
om topsporters te laten
floreren”
te Ascrum spelen al sinds jaar en dag hun wedstrij-
den op Sportpark De Eendracht. En datzelfde geldt
voor een aantal voetbalclubs zoals Eendracht’82 en
De Germaan. In 1997 besloot de Nederlandse Rugby
Bond zijn Nationaal Rugby Centrum op het sport-
park neer te zetten. En daar is het tegenwoordig de
hele week door een drukte van belang.
Want in oktober 2009 werd bekend dat Sevens, de
snellere variant van het rugby, een olympische sport gaat worden
en in 2016 in Rio de Janeiro voor het eerst op het olympisch programma staat. Nu hebben de Nederlandse mannen straks in Rio
niets te zoeken. Maar met de vrouwen is dat een ander verhaal.
Het Nederlands vrouwenteam hoort bij de top vijf van Europa en
heeft een goede kans zich te plaatsen voor Rio de Janeiro. Mede
daarom trainen de beste rugbyvrouwen van Nederland tegenwoordig dagelijks in het Nationaal Rugby Centrum op Sportpark
De Eendracht. NOC*NSF ziet olympische medaillekansen voor de
vrouwelijke rugbyers en heeft hen de A-status verleend, waardoor
er een fulltime programma kan worden gedraaid. De sportkoepel
stelt hier geld voor beschikbaar.
Om de doelstelling te realiseren, moet ook de accommodatie van
het Nationaal Rugby Centrum in orde zijn. Daarom wordt er momenteel in het rugbystadion kunstgras aangelegd, met als groot
voordeel dat het veld in de toekomst veel intensiever gebruikt zal
kunnen worden. Er vindt tevens een verbouwing plaats in het stadion en er moet in 2015 een sportverzamelgebouw op het sportpark
staan. Niet alleen de rugbyers, maar ook de andere bewoners van
het sportpark zullen gebruik gaan maken van deze ruimte.
Financiële ondersteuning
Mede dankzij de olympische ambities van de rugbyvrouwen zorgen de gemeente Amsterdam en de provincie Noord-Holland voor
de gewenste financiële ondersteuning. “Goede sportaccommoda-
ties zijn een randvoorwaarde om topsporters te laten floreren”,
zegt Elvira Sweet. De politica is gedeputeerde Cultuur, Bestuur en
Zorg van de provincie Noord-Holland. “Om dat te bereiken, is het
noodzakelijk dat een aantal sportaccommodaties in onze provincie
Eendracht maakt macht
Naast het Nationaal Rugby Centrum zijn er
verschillende andere clubs en instellingen
gevestigd op Sportpark De Eendracht |
Rugby: AAC, Ascrum, Nationale Rugby Bond
| Voetbal: SC Eendracht ’82, Real United,
S.V. Nieuw-West, ASV De Germaan, S.V. Parkstad en de Urban Voetbal School | American
football: Amsterdam Panthers |Beachvolleybal: BeeVeeStrand | Tennis: Tennisvereniging
Geuzenveld | Handbal: Aristos | Kaatsclub
Amsterdam | Cricket: Qui Vive | En nog vele
andere activiteiten zoals bodylift, klimmen
en hardlopen
reportage
Accommodatie
op niveau gebracht wordt. Dat draagt ook bij aan het aantal topsportevenementen dat binnen de provinciale grenzen
plaats kan vinden. Het aanpassen van het Nationaal Rugby
Centrum past binnen deze ambities.”
69
“Mooi dat we een Marokkaanse, een Turkse, een
typisch Amsterdamse en een Antil iaanse
voetbalclub hebben”
Op Sportpark De Eendracht vindt elk jaar rond half mei de
Amsterdam Sevens plaats, een groot internationaal rugbytoernooi. Ook de World Series voor vrouwen kent tijdens dit evenement tegenwoordig een stop in Amsterdam. Daardoor kan het
oefend. Verder hebben wij op het park een fietsenmaker, die
Rugby Centrum meten met de beste landen ter wereld.
wil hebben voor zijn showroom. We organiseren op het park
Nederlands vrouwenteam zich elk jaar op het eigen Nationaal
Meer met minder
Zoals gezegd zijn het niet alleen de rugbyers die zullen pro-
fiteren van de nieuwe accommodatie. Menso de Maar is in
juli 2012 begonnen als directeur van Sportpark De Eendracht
en streeft ernaar om zo veel mogelijk sportactiviteiten te
combineren op het park. “Ons motto is meer met minder.
We willen sport op een andere manier aanbieden zodat het
goedkoper kan. Daarom proberen we dingen te combineren.
Onder de nieuwe tribune van het stadion moeten speciale
rustruimtes komen voor de topsporters van de Nederlandse
Rugby Bond. En ook een ruimte voor fysiotherapie en een
onder de nieuwe tribune van het rugbystadion een ruimte
tevens hardloopcursussen voor specifieke doelgroepen zoals
visueel gehandicapten. Er is een voetbalschool voor vroegtijdige schoolverlaters (zie kader). Daarnaast vindt er op De
Eendracht aerobics zonder muziek plaats voor strenggelovige moslima’s. Wij willen alle verschillende culturen uit de
wijk wat op sportgebied kunnen bieden. Het is wat dat be-
treft mooi dat we op het park een Marokkaanse, een Turkse,
een typisch Amsterdamse en een Antilliaanse voetbalclub
hebben. Dat maakt het voor mijzelf trouwens heel interes-
sant en leerzaam. Want bij de ene club verlopen de gesprekken totaal anders dan bij de andere.”
plek waar dopingcontroles kunnen worden uitgevoerd. Aan-
Nabijgelegen wijk Geuzenveld
bouw neerzetten waar ook alle andere verenigingen gebruik
imago van de nabijgelegen wijk Geuzenveld op te krikken.
grenzend aan de tribune willen we een sportverzamelge-
Het streven van Sportpark De Eendracht is bovendien om het
van kunnen maken. Daar moet bijvoorbeeld een gemeen-
“De sportparticipatie van de mensen in de buurt van het
schappelijke kantine in komen. Op die manier kun je veel
kosten besparen. Voor de bemensing van het sportverzamelgebouw willen we werken met mbo-stagiaires en gebruik-
maken van re-integratie zodat mensen die zonder werk zitten terug kunnen keren op de arbeidsmarkt.”
Alle culturen door elkaar
Er zitten verschillende sportclubs op De Eendracht. De Maar
doet er daarnaast alles aan om het sportpark ook nog eens
op een andere manier te benutten en bedrijfsmatig en
park ligt rond de 45 procent”, legt De Maar uit. “Terwijl het
landelijk gemiddelde op 65 procent ligt. Wij organiseren in
de wijk allerlei evenementen om dit percentage te verhogen.
Zo zetten we er een springkussen neer of een mobiele basket. Ondertussen vertellen we de mensen wat er allemaal te
doen is op het sportpark. Het is ongelooflijk, maar heel veel
mensen uit de buurt weten vaak niet eens van het bestaan
van het park af. Terwijl ze er anderhalve kilometer vandaan
wonen.”
maatschappelijk te exploiteren. “Zo hebben wij zestig fietsen aangeschaft die leerlingen van de in de buurt gelegen
school ’t Koggeschip kunnen gebruiken om hier te komen
gymmen. Het is de bedoeling dat ze op die manier ook kennismaken met de diverse sporten die op het park worden be-
Urban Voetbal School
De Urban Voetbal School is gevestigd op Sportpark De Eendracht en is in het
leven geroepen om allochtone jongeren en volwassenen met een achterstandspositie concreet te helpen hun sportieve doel te bereiken. Tegelijkertijd wordt hen een verbeterd perspectief aangereikt in de niet-sportieve
ontwikkeling van hun leven. Urban Voetbal School verzorgt voetbaltrainingen
en -cursussen op maat. Doel hiervan is dat de deelnemers, zelf spelend of
begeleidend, actief mee gaan draaien in de echte voetbalclubs. De Urban
Voetbal School heeft veel contacten bij diverse Amsterdamse voetbalverenigingen en hoopt met dit project te bereiken dat meer jongeren zich bij een
voetbalverenging aanmelden.
70
locaties
tekst Jacob Bergsma
Beeld Amsterdam ArenA, JAAP
EDENBAAN en WIM RUIGROK
“Sportfaciliteiten
zijn plekken waar
wordt gewerkt aan
de toekomst”
Innovatieve accommodaties
Jaap Edenbaan
Sloterparkbad
Toen Jaap Edens kleinzoon Jaap op 9 december 1961 een 400-me-
Het Sloterparkbad is een van de grootste zwemaccommodaties
kunstijsbaan rijker. De Jaap Edenbaan was bovendien de
van topsporters is een geavanceerd camerasysteem onder de
terbaan in Amsterdam opende, was de wereld pas zijn derde
eerste kunstijsbaan in Nederland. In 1973 volgde ook een indoor schaatshal. Nog steeds komen jaarlijks ruim meer dan
400.000 mensen schaatsen op de Jaap Edenbaan.
van Nederland. Voor de directe visuele feedback in de coaching
waterspiegel aangelegd. Het systeem levert op zeer geavanceer-
de wijze meetgegevens op, die onmiddellijk in de coaching van
sporters gebruikt kunnen worden.
Amsterdam ArenA
Ziggo Dome
De Amsterdam ArenA – als idee geboren tijdens de Amster-
De Ziggo Dome is de nieuwste muziektempel van Amsterdam, die
jaarlijks 1,8 miljoen bezoekers en is daarmee na de rondvaart-
ten met een tribunecapaciteit van ongeveer 15.000 toeschouwers.
damse kandidatuur voor de Olympische Spelen van 1992 – trekt
boten een van de grootste attracties van Amsterdam. Het multifunctionele stadion was in 1996 vooral een bezienswaardigheid
vanwege het beweegbare dak dat in een dik kwartier geopend of
gesloten kan worden.
tevens geschikt is voor het organiseren van megasportevenemenIn de Ziggo Dome werd bijvoorbeeld al een ijshockeyevenement
georganiseerd. Met 90.000 led-lampjes aan de gevel kan maximale aandacht worden gegenereerd voor de promotie van evenementen.
locaties
Innovatie accommodaties
Amsterdam neemt het aanleggen van een kwalitatief
hoogstaande sportinfrastructuur serieus. In het recente verleden
zijn bij prachtige faciliteiten lintjes geknipt, zijn bestaande
faciliteiten innovatief en creatief gerenoveerd en zijn de
laatste vindingen verwerkt in architectonische concepten en
gebruikersmogelijkheden. “Sportfaciliteiten zijn vooral plekken
waar wordt gewerkt aan de toekomst”, scheef Maarten Kloos,
directeur van het Architectuurcentrum Amsterdam in het boekje
Licht, lucht en ruimte.
Ronald McDonald Centre Only Friends
Het Ronald McDonald Centre Only Friends in Amsterdam-Noord is
een state-of-the-artfaciliteit. Het is het eerste sportcentrum in West-
Europa dat speciaal is ontworpen voor sporters met een beperking.
Sporten kan er zowel indoor als outdoor. De speelvloer is met een
druk op de knop voor diverse takken van sport geschikt te maken: de
specifieke belijning wordt namelijk geactiveerd met led-verlichting.
Universitair Sport Centrum Universum
In 2010 werd op het Science Park in Amsterdam het Universitair Sport
Centrum Universum geopend. 9.500 vierkante meters sport, sport
en nog eens sport. Maar liefst zeventig takken van sport worden aan
studenten van de UvA, de HvA en buurtbewoners aangeboden in twee
sporthallen, een fitnesszaal, een klimwand, een gymzaal, twee aerobicszalen, een yogazaal, een spinningzaal, een dojo en vier squash­
banen.
71
72
primeurs
Beeld JUMPING AMSTERDAM
MADE IN AMSTERDAM!
Heerlijk helder
Jumping Amsterdam!
Deelnemers en bezoekers zijn het roerend met elkaar eens:
Jumping Amsterdam is één groot spektakel. Prachtige sport
in de eerste plaats, maar ook show, feest, spektakel. En elk
jaar weer slaagt de organisatie er in om nieuwe elementen
aan het programma toe te voegen en daarmee trends neer te
zetten die elders in de internationale hippische wereld navolging krijgen. Dat heeft Amsterdam in belangrijke mate te
danken aan bierbrouwer Freddy Heineken, die het lef had om
in 1958 – het begrip sponsoring bestond nog niet eens – zijn
naam aan het evenement te verbinden. Zijn bijdrage was
overigens niet toereikend om de kosten van die eerste editie
te dekken. Zodat de RAI – toen nog de oude RAI – onbedoeld de
tweede sponsor werd. De relatie is nadien in stand gebleven.
Zo ook de traditie dat Jumping Amsterdam steevast het eerste
grote sportevenement is op de kalender van Amsterdam en
zich meestal mag verheugen op de aanwezigheid van leden
van de koninklijke familie. Inmiddels 55 jaar oud is Jumping
Amsterdam voor meer dan 50.000 bezoekers een zaak van
zien en gezien worden, hebberig worden van al het moois dat
klinkt en blinkt vanuit de shops en restaurants, en handjes
in de lucht tot in de kleine uurtjes, wanneer de paarden al
moe en tevreden ter stal zijn gegaan. Want zij zijn met hun
berijders de hoofdrolspelers.
primeurs
Noviteiten waar de wereld zijn voordeel mee deed
73
74
interview
Tekst Jan Balk
beeld privéarchief Jiske Griffioen
interview
jiske griffioen
Op weg naar
“ Mijn stoel is helemaal op maat
gemaakt, ik mag nu dus niet
schommelen met mijn gewicht”
goud in Rio de Janeiro
Rolstoeltennisser
Jiske Griffioen
Jiske Griffioen behoort al meer dan een decennium tot
de wereldtop in het rolstoeltennis. In de dertien jaar dat
de in Amsterdam wonende en studerende topsporter
professional is, heeft de sport zich enorm ontwikkeld.
En datzelfde geldt voor Griffioen.
75
76
interview
jiske griffioen
D
”Er werd mij verteld dat ik op jacht moest naar
die eerste plek omdat Esther Vergeer gestopt is”
e 28-jarige Jiske Griffioen, die werd geboren
Door de professionalisering is het rolstoeltennis enorm voor-
schillende sporten beoefend. Zo deed de win-
slams van de rolstoeltennissers tegenwoordig geïntegreerd
met een open rug, heeft in haar jeugd vernares van één bronzen en twee zilveren para-
lympische medailles in het verleden ook aan
zwemmen en paardrijden.
“In zwemmen en paardrijden kon ik niet
goed mee komen met mijn leeftijdsgenoot-
jes. Ik bleef stil staan. In het tennis was dat niet zo en ging
ik juist snel vooruit. Daarom vond ik dat veel leuker.” Griffioen kon ook goed rolstoelbasketballen en deed op haar veer-
uitgegaan. Volgens Griffioen komt dit ook omdat de grand
zijn met die van de valide spelers. “De top acht van de we-
reld van het rolstoeltennis kwalificeert zich voor een grand
slam en speelt tegelijk met de valide spelers hun toernooi op
hetzelfde park. Dus zien wij wat zij doen en komen we in
contact met de spelers en coaches. Hierdoor is er binnen het
rolstoeltennis veel meer kennis dan in het verleden en dat
zorgt voor een hoger niveau.”
tiende in 2000 met het Nederlands team zelfs al mee aan
Andere inzichten
kiezen tussen basketbal en tennis. Nederland had destijds
van Scheppingen als trainer, die afkomstig is uit het valide
de Paralympische Spelen in Sydney. “Uiteindelijk moest ik
Mede
met verschillende wereldtoppers een heel hoog niveau in het
tennis. “In deze fase van mijn loopbaan zie ik dat als een
rolstoeltennis. Het leek me moeilijker om in het tennis de
top te halen dan in het basketbal. Vanwege die grotere uitdaging en het individuele aspect heb ik voor tennis gekozen.”
Professioneler
Griffioen heeft van haar hobby haar beroep gemaakt. Maar
daar moet ze wel steeds meer voor doen en laten. “Rolstoel-
tennis is een jonge sport en is de laatste jaren veel professioneler geworden. Spelers en speelsters uit de top tien van de
wereld zijn tegenwoordig fulltime met hun sport bezig, ter-
wijl vroeger vrijwel iedereen er een baan naast had. Met twee
sessies per dag train ik twee keer zo veel als toen ik begon.”
daarom
heeft
Griffioen
tegenwoordig
Dennis
groot voordeel. Van Scheppingen zorgt voor andere inzichten. Dankzij nieuwe oefeningen is mijn basiswerk beter ge-
worden en ik leer nu volgens vaste patronen hoe ik een rally
kan opbouwen. In het verleden hield ik mij nooit bezig met
het spelen van patronen.”
Griffioen heeft zich niet alleen als speelster ontwikkeld. Ook
het materiaal is door de jaren heen veranderd. Dat geldt bij-
voorbeeld voor haar rolstoel. “De stoelen zijn nu zo veel lichter
dan toen ik begon. En je zit er heel strak in. De bedoeling is
dat je zo min mogelijk verschuift als je een bal slaat, zodat je
ook zo min mogelijk energie verliest. Het luistert nauw want
het is voor iedere speelster weer anders. Ik zou bijvoorbeeld
onmogelijk in een stoel van een andere speelster kunnen ten-
nissen. Dat heeft trouwens ook weer te maken met je handicap.”
Om de sportstoel beter af te stemmen op haar speelstijl en
mogelijkheden, heeft Griffioen afgelopen zomer met behulp
van rolstoelbouwer Invacare een mal laten maken van haar
billen. “Ik werd helemaal ingezwachteld met gips, toen in
mijn stoel gezet en daar moest het uitharden. Deze afdruk
werd gebruikt om een mal te maken, waar dan de zitkuip
weer omheen gebouwd moest worden. Zo werd mijn stoel helemaal op maat gemaakt. Ik mag nu dus niet meer schomme-
len met mijn gewicht, want anders zou ik niet meer in mijn
stoel passen.”
Jiske Griffioen, hier tijdens de US Open, samen met Aniek van Koot (links) na het winnen van hun
vierde grandslamtitel van het jaar.
interview
jiske griffioen
77
Bewust
Voeding heeft zich door de jaren heen ook ontwikkeld. “In het
begin hield ik eigenlijk helemaal geen rekening met wat ik at,
maar tegenwoordig ben ik er heel bewust mee bezig. Al let ik
ook weer niet op elk grammetje. Dat zou te veel stress opleveren. Zeker omdat het tijdens toernooien moeilijk is om altijd
zelf te kunnen bepalen wat je eet.”
Het tennis heeft Griffioen ook als mens gevormd. “Het is zeker
niet altijd rozengeur en maneschijn. Je komt jezelf elke dag tegen. Juist daarom heb ik er zo veel van geleerd. Ook leer je samenwerken met mensen en zie je onwijs veel van de wereld.”
Griffioen is daarnaast bezig aan de afronding van haar studie
Commerciële Economie aan de Johan Cruyff University in Amsterdam. Als afstudeerproject doet de in Woerden geboren rol-
stoeltennisster bij het Fonds Gehandicaptensport onderzoek.
Ze onderzoekt in welke doelgroepen het best geïnvesteerd kan
worden.
Meerjarenplan
Mede door haar studie heeft Griffioen zich het afgelopen jaar
niet voor honderd procent kunnen focussen op haar sport. Dat
is een van de redenen dat de voormalige nummer twee van
de wereld het jaar 2013 in de singles heeft afgesloten met een
Jiske Griffioen
Geboren op 17 april 1985 in Woerden | Huidige
woonplaats: Amsterdam | Studente Commerciële
Economie aan de Johan Cruyff University | Deed
mee aan de Paralympische Spelen van 2000 in
Sydney in rolstoelbasketbal | Maakte haar debuut
in het internationale rolstoeltennis in 2003 |
Rechtshandig | Hoogste ranking gedurende
haar tennisloopbaan: tweede in het enkelspel,
eerste in het dubbelspel |Speelde op alle grand
slams | Nam deel aan de Paralympische Spelen
van 2004 in Athene, 2008 in Peking en 2012 in
Londen | Ambassadeur van de Stichting FOSDIS,
die gehandicapte jongeren in Indonesië helpt een
zelfstandig bestaan op te bouwen | Favoriete muziek onderweg: Frank Ocean, Selah Sue, Kendrick
Lamar, TNGHT | Doel korte termijn: afstuderen |
Doel daarna: nummer 1 van de wereld worden en
goud winnen in 2016 in Rio de Janeiro | Eigen website: www.jiskegriffioen.nl
vierde plek op de wereldranglijst. “Ik heb daar bewust voor
gekozen. Er werd mij wel verteld dat ik op jacht moest naar
die eerste plek omdat Esther Vergeer nu gestopt is. Maar ik
staar me niet blind op die ranking en trek liever mijn eigen
meerjarenplan. Ik wil mijn studie afmaken om me vervolgens
richting Rio de Janeiro weer helemaal op het tennis te kunnen
focussen. Uiteindelijk ben ik tevreden hoe het afgelopen jaar
gegaan is.”
Griffioen, die met de Nederlandse nummer één van de wereld
Aniek van Koot als haar partner het afgelopen jaar in de dub-
bel alle vier de grand slams won, is er van overtuigd dat ze zich
nog verder kan ontwikkelen. “Mijn beste jaren moeten nog
komen. Ik had het afgelopen jaar toch een beetje het gevoel
dat ik twee dingen half deed. Daar komt na de afronding van
mijn studie gelukkig verandering in. Vooral in mijn hoofd zal
dat schelen. Ook ga ik meer aandacht besteden aan mentale
training, omdat ik er van overtuigd ben dat je op alles voorbe-
reid moet zijn. Het doel is om in de single een grand slam te
winnen en uiteindelijk in 2016 in Rio de Janeiro een gouden
plak. Ik geloof ook zeker dat ik in de toekomst nummer 1 van
de wereld kan worden.”
“Mijn beste jaren
moeten nog komen”
78
advertorial
Amsterdamse
sporters moeten
zich veilig voelen
Sporten bij een sportclub kán enorm bijdragen aan de sociale persoonlijke ontwikkeling
van de jonge sporter. Maar dat gaat niet vanzelf. Een belangrijke voorwaarde is dat iedere
sporter zich in sociaal opzicht veilig en op z’n gemak voelt en dat iedereen op zijn of haar
eigen niveau en met zijn of haar eigen kwaliteiten gewaardeerd wordt. Vrijwel alle trainers,
coaches, jeugdleiders, verenigingsbestuurders en scheidsrechters willen hier volmondig
aan bijdragen.
In de praktijk blijkt dat echter vaak lastig. Al te vaak ontbreekt op
trainingen en rondom wedstrijden het gewenste positieve veilige
sportklimaat. Daarom heeft NOC*NSF samen met een groot aantal sportbonden (en met financiële middelen van het Ministerie
van VWS) het actieplan ‘Naar een Veiliger Sportklimaat’ opgezet.
“Wij kwamen er achter dat de Academie voor Sportkader van
NOC*NSF de bijscholingen kosteloos aanbiedt”, zegt programmacoördinator sportstimulering van Sportservice Amsterdam Matthew Eelman. “Daar wilden we graag gebruik van maken. Het is
belangrijk dat de interactie goed gaat in de sport. Hoe benader je
als trainer jongeren? Wat voor beleid voer je uit om te zorgen voor
een veilig sportklimaat? Hoe kan je seksuele intimidatie herkennen
en voorkomen? Het is geweldig als dankzij bijscholing dit soort
vragen beantwoord kunnen worden.”
Een belangrijk onderdeel van dit actieplan is een bijscholingsaanbod voor trainers, coaches en teambegeleiders, evenals voor bestuurders en arbitrage. Iedereen die in een van deze rollen actief
is op een sportclub, kan hieraan meedoen. Het aanbod is zeer
divers: Of je nu met de jongste jeugd werkt, met pubers of met
jongeren met autisme; of als je wilt leren hoe je seksuele intimidatie herkent of hoe je als scheidsrechter je positief weerbaar kunt
opstellen. Voor iedereen is er iets. Naast de sportbonden brengen
nu ook steeds meer gemeenten dit aanbod onder de aandacht van
de doelgroep. Dit geldt ook voor Amsterdam.
In het afgelopen jaar werd in Amsterdam onder meer de bijscholing ‘Er is meer te winnen: coachen op sociaal gedrag’ gegeven.
Twintig trainers uit verschillende sporten namen deel aan de cursus. “Ik vond het heel nuttig om te horen hoe je om moet gaan met
emoties”, zeg basketbaltrainer van BC Apollo Marijana Miljkovic.
“De spelers krijgen onderling wel eens ruzie, zeker bij de jeugd.
Ik heb door de cursus onder meer geleerd dat je als coach niet
mee moet gaan met die emotie, maar altijd je hoofd koel moet
houden. Daardoor reageer ik nu vaak anders tijdens wedstrijden.
Ik zou zeker ook andere coaches adviseren om deel te nemen aan
deze bijscholing.”
beeld NOC*NSF
Volgens Eelman valt er veel te winnen. Daarom geeft Sportservice
Amsterdam deelnemers aan bijscholingen een vergoeding om ze
extra te stimuleren mee te doen. “Daaruit blijkt wel hoe belangrijk
we het vinden om in Amsterdam een zo veilig mogelijk sportklimaat te creëren.”
Meer info: www.veiligsportklimaat.nl,
www.academievoorsportkader.nl of
www.amsterdam.nl/kunst-cultuur-sport/sport/sportservice
Direct inschrijven voor de bijscholingen kan via
www.academievoorsportkader.nl.
79
iconen
beeld ANP PHOTO
Amsterdamse
helden
Piet Keizer
14 juni 1943
coryfee van de intelligentsia
Piet Keizer vormde bij het gouden Ajax
van de jaren zeventig een koningskoppel
met Johan Cruijff. Vermaard was hij vooral
vanwege de zogenoemde schaarbeweging,
waarmee hij zijn tegenstanders in de luren
legde, alvorens een feilloze voorzet af te
leveren. Anders dan Cruijff verkoos de even
grillige als geniale linksbuiten echter rust
boven rumoer. Glitter en glamour waren en
zijn aan Keizer niet besteed. Doordat hij met
zijn fluwelen en briljante techniek voetballen
tot kunst verhief en op stoïcijnse wijze zijn
onafhankelijkheid koesterde, maakte Keizer
voetbal salonfähig voor de intelligentsia.
80
interview
tekst Maarten Westermann
beeld Martine Berendsen, Louis van
de Vuurst en Amsterdam ArenA
Het stadion als kathedraal
ste
van de 21 eeuw
Henk Markerink,
directeur Amsterdam
ArenA
A
l tijdens de bouw was de Amsterdam ArenA een
bezienswaardigheid. Bezoekers uit alle hoeken
Wanneer op vrijdagavond
13 juni Oranje in de
Fonte Nova Arena in de
Braziliaanse stad Salvador
zijn eerste WK-duel speelt
tegen Spanje, gebeurt
dat in zekere zin op
Nederlands grondgebied.
Het stadion is namelijk
ontwikkeld met kennis en
kunde die is opgedaan in
de Amsterdam ArenA. In
tal van projecten in landen
als China, Rusland, Qatar,
Oekraïne en Brazilië heeft
de Amsterdam ArenA een
dikke vinger in de pap.
van de wereld meldden zich voor een rondleiding.
Niet alleen vanwege de bijzondere constructie, met
onder meer een beweegbaar dak, maar vooral ook
vanwege het multifunctionele concept. Eenmaal
in gebruik nam die belangstelling alleen maar toe.
Henk Markerink, man van het eerste uur, herinnert zich: “Er hing een sfeer van ‘hier gebeurt iets
nieuws, daar moeten we bij zijn’. De ArenA luidde
een nieuwe generatie stadions in. Als er ergens op
de wereld een plan was om een nieuw stadion te
bouwen, moest je eerst bij ons in Amsterdam je licht opgestoken hebben. In dit stadion werd niet alleen voetbal anders beleefd, het ging ook om andere faciliteiten en vormen
van dienstverlening. Met skyboxen, business seats, prachti-
ge restaurants. Dat is de verdienste geweest van het bestuur
van Ajax en van de stad Amsterdam, die de initiatiefnemers
zijn geweest en de visie hadden om een paar stappen verder
te gaan. Bezoekers wilden de filosofie van het stadion door-
gronden, maar ze willen ook horen hoe het was gefinancierd
en hoe het exploitatiemodel in elkaar stak. Ze kwamen via
Ajax, via de gemeente, via ministeries, via ambassades. Ze
kregen een rondleiding en een presentatie. Ze stelden echter
vooral heel veel vragen en wilden dat we daar een rapportje
van maakten. Zo werden we gaandeweg in de consultancyrol
gezogen. Op een gegeven moment hebben we het een vaste
vorm gegeven, er een bedrijf van gemaakt. Dat is Amsterdam ArenA Advisory geworden. Een stadion dat zichzelf tot
adviesproduct ontwikkelt, dat is toch wel bijzonder. We heb-
interview
henk markerink
Henk Markerink
ben ook echt mensen aangenomen die zich volledig gingen
van de vaste bespeler. Het is
een kleine multinational geworden, met vestigingen buiten
de WK-wedstrijden worden af-
bezighouden met het advieswerk. Inmiddels zijn we zelfs
Nederland en activiteiten in verschillende hoeken van de
wereld. Inmiddels hebben we de structuur iets aangepast.”
“Je hebt de ArenA, als het ware het moederschip, dat we succesvol exploiteren. Dan hebben we Amsterdam ArenA Inter-
national. Daarin zitten de managers en consultants die over
de hele wereld actief zijn met het opzetten en operationeel
maken van nieuwe stadions. De derde poot is de ArenA als li-
echter niet het stadion waarin
gewerkt. Dat is ook een nieuw
stadion, iets verderop, waar
we niets mee van doen hebben
gehad. Het is overigens nog
niet klaar, dus wie weet moet
er worden uitgeweken naar de
Grêmio Arena.”
ving lab, het laboratorium waar we nieuwe toepassingen en
Meeliften met EK’s en WK’s
betalingssysteem hebben ontwikkeld, de toegangscontrole
we mee langs de route waar
systemen ontwikkelen. Zoals we in het verleden ons eigen
“In z’n algemeenheid liften
hebben georganiseerd, een grassysteem hebben ontwikkeld
de EK’s en WK’s heen gaan.
en een loyaltyprogramma hebben opgezet. Allemaal dingen
die we hier in de ArenA bedenken, uittesten en toepassen,
om er vervolgens mee op reis te gaan.”
Alle touwtjes in handen
We spreken Henk Markerink, CEO van Amsterdam ArenA,
een paar dagen na de loting voor het WK voetbal, dat in juni
van dit jaar in Brazilië zal worden gespeeld. Dat Nederland
zijn eerste wedstrijd tegen Spanje speelt in de Fonte Nova
Arena in Salvador, heeft begrijpelijk voor veel enthousiasme
gezorgd onder de medewerkers van de Amsterdam ArenA.
Het is toch een beetje hun stadion. Temeer daar ook de ex-
ploitatie in handen is van Amsterdam ArenA International.
“Maar zakelijk hebben we er verder niks aan”, zwakt Marke-
rink de vreugde af. “Wij niet en het Nederlands elftal niet.
Ach, met ons netwerk kunnen we misschien wel een beetje
gastheer zijn voor sommige partijen. We zullen er publi-
citair beslist gebruik van maken. In het stadion zelf kunnen we niets betekenen, daar heeft de FIFA alle touwtjes in
handen. Voor ons management zit er waarschijnlijk niets
anders op dan op de tribune plaats te nemen. De tweede
wedstrijd is trouwens in Porto Alegre. Ook daar staat een
stadion dat door ons ontwikkeld is. De club Grêmio is daar-
Dus naar de Oekraïne, Brazi-
lië, Rusland, Qatar. Het plezierige is dat aan een groot
81
Geboren op 16 maart 1955 in Aalten |
Sinds 1995 CEO van de Amsterdam ArenA
| Was van 1991 tot 1995 als projectmanager verantwoordelijk voor het ontwerp en
de bouw van de ArenA | Studeerde af aan
de Technische Universiteit van Eindhoven
|Doctoraal Architectuur en Constructies
| Markerink heeft na zijn studie diverse
jaren gewerkt als consultant en projectmanager bij Arcadis en Twijnstra Gudde
| In 2000 richtte Markerink Amsterdam
ArenA Advisory op |Is voorzitter van
Zuidoost Partners, bestuurslid van de
Amsterdam Economic Board en bestuurslid van de Bedrijvenvereniging VAZO | De
Amsterdam ArenA is een multifunctioneel stadion met 52.000 plaatsen en is
de thuishaven van voetbalclub Ajax | Het
stadion is geopend in 1996 | Amsterdam
ArenA huisvest ongeveer tachtig grote
evenementen per jaar met in totaal circa
2 miljoen bezoekers | Plus tal van kleinere
bijeenkomsten
kampioenschap deadlines verbonden zijn. Je weet hoeveel
stadions er nodig zijn en wanneer ze er moeten staan. Het
moet uiterst planmatig gebeuren. In zo’n situatie is er wat
te halen voor ons. Daar richten we onze marketingstrategie
op. In Brazilië ging het echter toch wat anders. Daar waren
we namelijk al voordat het land het WK van 2014 kreeg toegewezen. Ergens in 2005 waren we via Economische Zaken
betrokken geraakt bij een project in Recife. Een soort studieopdracht was het. We leerden daar wat mensen kennen
en bouwden een netwerkje op van lokale ondernemers en
projectontwikkelaars. Daar kwamen twee volgende studieopdrachten uit voort, in Bela Horizonte en Porto Alegre. Pas
toen kwam die toewijzing van het WK. Er moesten maar
liefst acht nieuwe stadions worden gebouwd. We besloten
om door te pakken. Dat lukt je nooit wanneer je vanuit Nederland af en toe een vent op en neer laat vliegen. Via de am-
bassade in Brasilia hebben we een lokale partner gevonden.
Dat is een Braziliaan die in het verleden vertegenwoordiger
van Fokker was. Die kende daardoor de Nederlandse cultuur
82
interview
henk markerink
Zorgen over het WK
Henk Markerink van Amsterdam ArenA heeft in de loop
der jaren Brazilië aardig leren kennen en kan zich dus
een oordeel vormen over hoe het er tijdens het WK aan
toe zal gaan. “Daar heb ik toch wel wat zorgen over. Niet
om de stadions. Die zijn wel op tijd klaar en de meeste
hebben straks zelfs al een jaartje proefgedraaid. Het
aantal hotels is wel een probleem Daarvan zijn er veel
te weinig en het niveau is minimaal. Wat de luchthavens
betreft waren er allerlei grootse plannen, maar er is voor
zover mij bekend in geen enkele plaats ook maar iets
bijgebouwd. Er zal veel geïmproviseerd moeten worden
met tijdelijke voorzieningen. Hoe dat gaat aflopen? Er
komt natuurlijk een enorme vloot met vliegtuigen op
Brazilië af. Al die mensen moeten ook nog eens door
de lucht van A naar B naar C worden gebracht, want de
afstanden zijn groot, treinen zijn er niet en de bus mag
ik niemand aanraden. Ik weet het niet, hoor. Om nou
drie, vierduizend euro neer te tellen voor een paar dagen
voetbal? Welbeschouwd was het WK in Zuid-Afrika ook
een deceptie. Er zijn eigenlijk maar heel weinig mensen
op bezoek geweest.”
goed en was prima ingevoerd in het Braziliaanse netwerk.
Met hem hebben we ArenA do Brasil opgericht. Het resultaat
is dat we op drie plekken opdrachten hebben gekregen: in
Salvador, in Porto Alegre en in Natal. Er zitten nog nieuwe
300.000 oorspronkelijke Qatarezen. De uitdaging is om dan
toch iets neer te zetten waar je winst mee kunt maken. Dat
is wat het concept van de Amsterdam ArenA zo interessant
maakt. Het gebouw is één, maar hoe krijgen wij het voor
elkaar om er winst mee te maken? Hoe krijgen wij het voor
elkaar dat er jaarlijks honderden kleinere tot zeer grote eve-
nementen zijn? De Amsterdam ArenA toont bovendien aan
hoe een stadion voor zijn omgeving als de ontwikkelaar kan
fungeren. Toen de ArenA werd gebouwd, stond het bij wijze
van spreken op een kale vlakte. Inmiddels zijn er allerlei
functies omheen gekomen: Pathé, de Heineken Music Hall,
Ziggo Dome, Endemol, Villa ArenA. Wij zeggen: het stadion
is een entiteit die z’n eigen broek moet kunnen ophouden,
maar het is tegelijkertijd de kathedraal van de 21ste eeuw. In
projecten aan te komen. Vanuit Brazilië kijken we nu ook
de middeleeuwen kroop de economie al om de kathedraal
tinië, Uruguay, Chili.”
de kerk. Hier doet zich hetzelfde effect voor. Vanwege hun
naar de mogelijkheden elders in Zuid-Amerika, zoals Argen-
Witte olifanten
Een stadion in de 21ste eeuw is meer dan een stadion alleen.
Het is de visie waarmee destijds de Amsterdam ArenA is gerealiseerd en die zich inmiddels ruimschoots heeft bewezen.
Een stadion is onmogelijk te exploiteren wanneer het maar
voor één gebruiker wordt opgericht. Of erger nog: wanneer
het voor maar één evenement wordt gebouwd. Dat zijn de
zogenaamde white elephants. Zoals er bijvoorbeeld in ZuidAfrika een paar letterlijk staan weg te roesten na het WK
voetbal van 2010. “Het ergste is dat die stadions vaak zijn
gebouwd met gemeenschapsgeld”, zegt Markerink. “Dat is
ronduit schandalig. Gelukkig staat het voorkomen van white
elephants tegenwoordig hoog op de politieke sportagenda.
We staan met Amsterdam ArenA International wat dat be-
treft voor een interessante uitdaging. We zijn betrokken
bij de bouw vier van de acht nieuwe stadions die nodig zijn
voor het WK voetbal in 2022. Dan hebben we het dus over
een land met een matige voetbalcultuur, zo groot als de pro-
vincie Noord-Brabant, met 1,8 miljoen inwoners, waarvan
heen. De smid, de bakker, de slager, die vond je rondom
ligging en de infrastructurele ontsluiting worden stadions
knooppunten, waar de economie zich maar al te graag om-
heen nestelt. Met een stadion creëer je een meerwaarde voor
het gebied. Wat dat betreft vind ik het Olympisch Stadion
ook een slim concept. Een ringvormig gebouw, met allerlei
activiteiten binnen de ring en in de ring zelf. Met een par-
keergarage eronder, met vergaderruimte, met horeca, met
fitness, met kantoren, met een museum. Het bewijst dat
een stadion winstgevend kan zijn zonder dat er elke dag
wordt gevoetbald of een concert plaatsvindt. Daar is niet
één formule voor die overal toepasbaar is. Je moet van geval
tot geval goed kijken wat de mogelijkheden en kansen zijn,
waar de markt zit. In de ene stad volstaat een klein stadion,
met veel andere functies. Elders sta je voor de taak om iets
neer te zetten voor 80.000 toeschouwers en niet veel meer
dan dat. Wij zijn in het prille voortraject bij dat soort projec-
ten betrokken om de marketingfilosofie van zo’n gebouw te
ontwikkelen. Daarnaast schetsen we de rol van zo’n gebouw
in zijn omgeving, zodat de architect dat in stenen, bouten
en moeren kan vertalen. Gedurende dat ontwerptraject as-
interview
henk markerink
sisteren wij de architect met allerlei praktische en logistieke
politiekordons, paarden, hon-
de aannemer op het gebied van systemen. Als het gebouw
men, traangas – die sfeer. In
kennis en ervaring. Tijdens de feitelijke bouw adviseren we
zijn voltooiing nadert, zetten wij de organisatie op die dat
stadion tot volle wasdom moet brengen.”
De ArenA als showroom
Overigens komt Amsterdam ArenA International er al lang
niet meer met de knowhow van 1996, het jaar waarin het
stadion in Zuidoost werd geopend. Even voor een goed begrip: internet was nog iets experimenteels in die jaren. Van
sociale media had al helemaal niemand weet. Markerink:
“Het plan voor de ArenA is al weer zo’n 25 jaar oud. Het is
een andere wereld geworden. Daarom is het zo belangrijk
den, prikkeldraad, rookbom-
de nieuwe stadions zie je nu
de omslag. De veiligheid is
veel beter georganiseerd, er is
ruimte voor andere bezoekers
die onder elkaar willen zijn,
die een hapje willen eten en
in een plezierige atmosfeer
naar voetbal willen kijken. Op
die trend sluiten wij naadloos
aan.”
dat je voldoende cashflow hebt, zodat je in staat bent te blij-
Nauwelijks concurrentie
ben we bij elkaar zo’n 50 miljoen euro geïnvesteerd, alleen
spronkelijke
ven investeren. In de zeventien jaar dat we nu open zijn heb-
“Opmerkelijk is dat het oor-
om bij de tijd te blijven. Recent hebben we voor 22 miljoen
point
van
unique selling
de
Amsterdam
het hoofdgebouw uitgebreid en gemoderniseerd. We hebben
ArenA, en dan hebben we het
we merkten dat mensen boven een bepaalde leeftijd die klim
niet eens het breekijzer is om
vier grote roltrappen naar de tweede ring gebouwd. Omdat
niet meer konden maken. Die klanten moet je niet kwijt-
raken. Het is een groep die wegens de vergrijzing alleen
maar groter wordt. Oudere mensen hebben over het algemeen best wel geld om te verteren, het zijn trouwe suppor-
ters. Kortom, gasten die we graag willen huisvesten. Dan
moet je er dus wel voor zorgen dat ze kunnen blijven komen.
Vandaar dat we voor 12 miljoen geïnvesteerd hebben in die
roltrappen. We hebben recent een 4G telefoonnetwerk aan-
gelegd. Dat was ook weer 2 miljoen. We hebben skyboxen
en skylounges bijgebouwd en we hebben kantoorruimte bij
gebouwd, want de Ajax-organisatie groeit ook. Dat heeft alles bij elkaar weer nieuwe kennis opgeleverd waarmee we de
markt op kunnen. We hebben contacten aangeknoopt met
de toptechnologiebedrijven in de wereld en hebben gezegd:
‘Gebruik ons als je showroom.’ Zet bij ons je meest geavan-
natuurlijk over het schuifdak,
in het buitenland opdrachten
Projecten in het buitenland
Amsterdam ArenA International verricht
en verrichtte werkzaamheden voor
de volgende opdrachtgevers | Qatar
2022: stadion in Doha | Ziggo Dome in
Amsterdam | Het Cape Town Stadium
in Zuid-Afrika | FC Zenit Stadion in SintPetersburg in Rusland | Verschillende
stadions in Marokko | Het olympisch
stadion in Peking, ook wel bekend als
‘het Vogelnest’ | Andere stadions in
China: Shenzhen, Tianjin en Peking | Het
Olympic National Sports Complex in Kiev,
Oekraïne | De Arena Lviv in Lviv, Oekraïne
| De Friends Arena in Solna, Zweden | Het
stadion van Spartak Moskou, Rusland | De
PGE Arena in Gdańsk, Polen | De Donbass
Arena in Donetsk, Oekraïne | De Grêmio
Arena in Porto Alegre, Brazilië | Arena
Das Dunas in Natal, Brazilië | Arena Fonte
Nova in Salvador, Brazilië
binnen te halen. Het komt altijd wel ter sprake, zegt Mar-
kerink, maar het is niet van
doorslaggevende aard om met de Amsterdam ArenA in zee
te gaan. Het gaat om de systemen, om de combinatie van
functies en om de impact van het project in zijn omgeving.
Daarin ondervindt Amsterdam ArenA International eigenlijk opvallend weinig concurrentie. Markerink: “Wel op on-
derdelen. Helemaal in het voortraject, dus in de fase van de
haalbaarheidsstudie, kom je vaak de Big Four tegen, de vier
grote accountants KPMG, E&Y, Deloitte en PwC. Wanneer je
het over het traject als geheel hebt, beperkt het zich tot maar
enkele partijen.”
ceerde dingen neer en dan nemen we jullie vervolgens mee
“Je hebt de Anschutz Entertainment Group, onder meer
art. Als je bij ons in de commandokamer kijkt, zie je alleen
Angeles. Die runnen heel veel indoorarena’s over de hele
naar het buitenland. Alles is bij ons daardoor state of the
maar het nieuwste van het nieuwste.”
“In de zogenaamde BRIC-landen Brazilië, Rusland, India en
China kom je stadions tegen die vergelijkbaar zijn met de situatie bij ons in de jaren zeventig. Tegelijk zijn deze landen
enorm in ontwikkeling. Er komen steeds meer rijke mensen
bij, mét hun wensen en eisen op het gebied van comfort en
luxe. Die willen een skybox en een parkeerplaats, een lift en
catering en service. De behoefte is misschien nog wel groter dan hier, maar de faciliteiten lopen nog achter. Je ziet
het nu in Brazilië gebeuren. Tot voor kort waren de stadions
het exclusieve domein van de hooligans. Veel vechtpartijen,
83
eigenaar van de LA Lakers en van het Staples Centre in Los
wereld. Ze zijn wat minder actief in voetbal, zijn meer gericht op indoorsporten en entertainment. In Qatar komen
we onze vrienden van Wembley tegen. Die zijn wat kleiner
dan wij en hebben minder consultants in dienst. Verder zie
je in het verloop van een project de grote architectenbureaus
en bouwbedrijven van de wereld opduiken. Dat is zo’n beetje
de wereld waarin wij ons begeven.”
“De ArenA is een laboratorium waar we nieuwe
toepassingen en systemen ontwikkelen”
84
primeurs
beeld ANP PHOTO
primeurs
Noviteiten waar de wereld zijn voordeel mee deed
MADE IN AMSTERDAM!
Jaren zeventig:
Michels en Cruijff
ontwikkelen het Totaalvoetbal
Ajax was de beste van de wereld. Het Nederlands elftal net niet. Op 15 november 1964
maakte Hendrik Johannes Cruijff onder trainer Vic Buckingham zijn debuut in het
eerste van Ajax. In 1971, 1972 en 1973 wonnen Ajax en Cruijff de Europacup.
Trainer van het beste elftal van de wereld was Rinus Michels, die in 1965 voor het
eerst als coach had plaatsgenomen op de Ajax-bank. Uit de samenwerking MichelsCruijff werd een systeem geboren dat de voetbalwereld verbaasde. Het Nederlandse
elftal werd er in 1974 bijna wereldkampioen mee. De formule luidde: Totaalvoetbal,
met pressing tot ver op de helft van de tegenstander, in buitenlandse media bejubeld
als een “wervelende aanval met onnavolgbare positiewisselingen”. In Spanje kreeg de
Amsterdamse school het stempel naranja mecánica (de Oranjemachine). Het systeem
zou later dienen als inspiratie voor gerenommeerde clubs als Arsenal en Barcelona.
Michels weigerde het in de vrijgevochten provotijd ontstane Totaalvoetbal een cul-
tuurhistorische duiding te geven. Het systeem was min of meer uit nood geboren.
Cruijff moest wel over het veld zwerven, bang als hij was voor defensieve aanslagen.
Anderen namen Cruijffs en daardoor elkaars posities en taken over. Zo ontstond een
perpetuum mobile van vooruitstrevende zelfredzaamheid.
85
86
profiel
Tekst Maarten Westermann
Beeld ANP Photo en
Sportfotografie.nl
“Als het een vieze troep is, kun je
nooit wereldkampioen worden”
profiel
joop alberda
BEL JOOP
en er is hoop
87
“Onvoorwaardelijk
op jacht naar succes!”
Hij werkte een paar maanden als topsportadviseur bij de roeibond en
introduceerde er ‘de spelregels van de topsport’. Joop Alberda gelooft
er heilig in dat deze ingreep mede ten grondslag ligt aan de successen
die volgden en die hopelijk worden gecontinueerd tijdens het WK roeien
komende zomer op de Bosbaan in Amsterdam. Wie is toch de man die
zich lijkt te ontpoppen tot de coach der Nederlanden?
E
r zijn twee Jopen Alberda. De ene
op de wereldranglijst en was vanaf 1989 prijzen
het Friese Oosterwolde en in het
internationale competities. Tijdens de Olympi-
werd op 25 oktober 1951 geboren in
bevolkingsregister
ingeschreven
als Jogchum Theo Alberda. “Ik ben
naar mijn pake vernoemd”, verklaart hij zijn wat ongewone voor-
naam. “Maar daar hebben mijn
ouders op mijn geboortekaartje
meteen aan toegevoegd: we noemen hem Joop. Ik heb de naam
vervolgens in de familie gehouden
door zelf mijn zoon ook Jogchum
te noemen. Dat was nog een heel gedoe tijdens
het aangeven. Het tekent de weerbarstigheid
van het geslacht Alberda, zullen we maar zeggen.”
De andere Joop kwam ter wereld op zondag 4 au-
gustus 1996 in Atlanta, de hoofdstad van de Amerikaanse staat Georgia, waar die middag in het
Omni Coliseum de olympische volleybalfinale
werd afgewerkt tussen Nederland en favoriet
Italië. Elf jaar eerder had een stel fanatieke volleyballers zich letterlijk afgesloten van de wereld om vanuit de allesbehalve flitsende Bank-
rashal in Amstelveen op reis te gaan naar het
allerhoogste: olympisch goud. Het in volleybal
onbeduidende Nederland was allengs gestegen
gaan pakken tijdens EK’s en WK’s en in de grote
sche Spelen van 1992 in Barcelona werd zelfs een
zilveren medaille gewonnen. Nooit was er een
eerste plaats geweest; vrijwel altijd waren het de
Italianen geweest die Oranje op het beslissende
moment aftroefden. Tot die dag in Atlanta. Tot
dat ene moment. Tot die ene bal die een van de
Italianen in de vijfde en beslissende set bij een
16-15-voorsprong voor Nederland onreglementair
retourneerde. De beelden staan iedere sportlief-
hebber op het netvlies geëtst. De gebeurtenis
werd later door het Nederlandse volk tot sport-
moment van de twintigste eeuw uitgeroepen.
We zien coach Joop Alberda opspringen, richting
veld rennen, twee armen in de lucht, gebalde
vuisten, zich omdraaien, oogcontact maken
met bekenden op de tribune, de handen op het
hoofd, de mond open van verbazing.
“Ik werd op die dag voor de tweede keer geboren”, zegt hij. “Van de Joop Alberda daarvoor we-
ten maar weinig mensen iets en meestal niet al
te veel. Na dat moment werd ik van iedereen en
sindsdien heb ik ‘spreektijd’ gekregen. Ik werd
om mijn mening gevraagd, er werd naar mij ge-
luisterd, ik werd bij van alles en nog wat betrok-
ken. Beangstigend is dat. Omdat je het risico
88
profiel
joop alberda
en turnles; daar heb ik toen volleybaltraining
aan toegevoegd. Het moet ergens in 1978 zijn ge-
weest, ik kan het me niet precies meer herinneren, dat ik in de krant heb gezegd: ‘Mijn droom is
om te werken met de besten van de wereld.’ Dat
sloeg destijds helemaal nergens op. Joop Alberda,
loopt een ander mens te worden. Het is een les
die ik doorgeef aan anderen. Als je succes hebt,
moet je je eigen kritiek organiseren. Ik weet waar
ik vandaan kom en ik heb een diepgeworteld besef dat ik bevoorrecht ben door de plaatsen waar
ik ben geweest, de mensen die ik heb ontmoet en
de dingen die ik heb meegemaakt, maar Joop uit
Atlanta is dezelfde als Joop uit Oosterwolde.”
De besten van de wereld
Sinds het overlijden van zijn moeder komt hij
niet of nauwelijks in Oosterwolde. Klein, arm,
later ontwikkeld, zijn de trefwoorden wanneer
knappen was, met haar tot op z’n schouders, volleybaltrainer in de avonduren, laat weten dat hij
met de beste spelers van de wereld wil werken.
Toch kwam het niet helemaal uit het niets. Als ik
aan het werk was op mijn boot, was ik in gedachten vaak bezig om me een beeld te vormen van
hoe volleybal zich zou kunnen ontwikkelen, wel-
ke dimensies er aan konden worden toegevoegd
en over welke kritieke prestatie-indicatoren
(kpi’s) de spelers zouden moeten beschikken om
tot de perfectie te komen. Ik visualiseerde als het
ware wat later de werkelijkheid is geworden.”
hem wordt gevraagd de omgeving waar hij op-
Van sporters houden
schaakten gold als een poel van verderf”. Hij was
en het succes waarnaar hij als coach en manager
groeide te omschrijven. “De koffiebar waar we
Bepalend voor het latere verloop van zijn carrière
als jong ventje een verdienstelijk turner, werd bij
zijn discipelen in verschillende sporten zou op-
de jeugd een keer vijfde van Nederland. Hij voetbalde zoals alle anderen dat deden. Later ging hij
ook tennissen. Op Ameland werd hij tijdens een
vakantie ontdekt door een paar volleyballers die
in de eredivisie bleken te spelen. Hij meldde zich
aan in Groningen, waar hij op de ALO zat. “Het
“Als je succes
hebt, moet je je
eigen kritiek
organiseren”
woonachtig op een oude tjalk die hij aan het op-
niveau in Nederland stelde niets voor. Anders
valt het niet te verklaren dat ik na drie seizoenen
al in de eredivisie speelde. Volleybal was leuk om
te doen, maar ik raakte vooral gefascineerd door
de maakbaarheid van het spel. Het heeft een vast
begin en een vast einde; alles daar tussenin is te
vatten in statistieken. De acties volgen elkaar
volgens een vast patroon op, daar is geen ontko-
men aan. Naarmate het niveau hoger is, worden
de acties voorspelbaarder. Waardoor de uitda-
ging steeds groter wordt om die volgorde tóch te
manipuleren. Dat fascineerde me. Om in mijn
onderhoud te voorzien, gaf ik conditietraining
stuwen, is Alberda’s ontmoeting met Doug Beal.
Onder diens leiding hadden de Amerikaanse vol-
leyballers in 1984 in Los Angeles olympisch goud
gewonnen. Een jaar later mocht Alberda stage
lopen bij Beal. “Ik ben twee weken naar hem toe
geweest op uitnodiging van het Sportfonds Leo
van der Kar en ik geloof dat ik maar vier uur per
etmaal heb geslapen, om zo veel mogelijk uit die
man te kunnen halen. Aan het einde wist ik: dit
is wat ik wil. Nu, vele jaren en gebeurtenissen
verder, durf ik te zeggen dat de overeenkomsten
tussen ons frappant zijn. Hij is een heel gewone
man, die zijn afkomst niet verloochent. Hij weet
wat hij wil en is daar heel direct in, maar is tege-
lijkertijd heel toegankelijk. Hij kan echt van zijn
sporters houden. Dat heb ik ook.”
Toeval terugbrengen tot acceptabele proporties,
dat is in al zijn simpelheid de taak van de coach
zoals Doug Beal het doceerde en Joop Alberda het
profiel
joop alberda
“Het niveau in Nederland
stelde niets voor. Anders
valt het niet te verklaren
dat ik na drie seizoenen al
in de eredivisie speelde”
nog steeds praktiseert. De Lange Mannen, zo-
als de volleyballers werden genoemd die in 1996
goud wonnen in Atlanta, waren allemaal rond
de 28 jaar, hadden zonder uitzondering meer dan
250 interlands op hun naam staan en hadden
tienduizend trainingsuren gemaakt. Ze waren
bovendien allemaal tussen de 2.00 en 2.05 meter.
89
Joop Alberda
Geboren op 25 oktober 1951 in Oosterwolde | HBS B | Deed de Academie voor Lichamelijke
Opvoeding in Groningen | Was toen pas twintig, ging een jaar op reis en vervulde zijn militaire
dienstplicht | Studeerde pedagogiek in combinatie met wetenschapsfilosofie en sportmanagement | Gaf les en was trainer in diverse sporten om in zijn onderhoud te voorzien | Speelde eredivisie volleybal in Groningen bij Lycurgus |In 1982 coach van het nationale jeugdteam | In 1985
door het Sportfonds Leo van der Kar in de gelegenheid gesteld om als talentvolle volleybalcoach
een stage te lopen bij Doug Beal, die zijn grote voorbeeld en inspirator wordt | In 1993 werd
Alberda coach van het nationale herenvolleybalteam, als opvolger van Arie Selinger en Harry
Brokking | Olympisch goud in 1996 in Atlanta | Nederlands sportmoment van de twintigste eeuw
| Naar aanleiding daarvan gekozen tot beste volleybalcoach van de wereld van 1994 en 1996 | In
1997 technisch directeur van NOC*NSF, in welke functie hij in belangrijke mate bijdroeg aan het
recordaantal van 25 Nederlandse olympische medailles in Sydney in 2000, waarvan twaalfmaal
goud | Eind 2004 gestopt bij NOC*NSF | Richtte in 2005 de belangenorganisatie NLcoach op en is
daar tot op heden voorzitter van| Werd in 2006 door de Russische voetbalbond aangetrokken als
adviseur en manager van het nationale team | Van 2007 tot 2009 technisch directeur en daarna
adviseur van de Nederlandse Volleybal Bond | In 2010 en 2011 manager van de wielerploeg Cervélo TestTeam | In 2012 topsportadviseur van de Koninklijke Nederlandse Roeibond en technisch
directeur van de Koninklijke Nederlandse Atletiek Unie | Per januari 2014 technisch directeur van
de Koninklijke Nederlandse Zwem Bond | Alberda is tevens lid van de raad van commissarissen
van voetbalclub AZ en voorzitter van de Stichting Meer dan Voetbal | Hij heeft twee kinderen en
woont in Kortenhoef
“Daar waren ze op geselecteerd toen ze nog in de
groei waren”, zegt Alberda. “Jongens met schoen-
maat 38 worden geen twee meter. Dan kan je daar
maar beter zo snel mogelijk afscheid van nemen.
Pedagogisch onverantwoord, zegt men dan. Dat
vind ik niet. Dat is juist heel erg fair. Waarom
zou je iemand een worst voorhouden als je weet
dat het toch niks wordt. Als je lekker met een bal
wilt klooien, zal ik de laatste zijn om je dat te ontnemen, maar ga niet de mensen ophouden die
zich hebben voorgenomen om de absolute top te
bereiken. Het is geen toeval dat er van de twaalf
van Atlanta maar twee van beneden de rivieren
kwamen. De gemiddelde lengte van mensen uit
het zuiden ligt nu eenmaal zes tot acht centimeter lager. Zo mathematisch werkt het, ik heb
HBS B gedaan. Toen ik de computer ging inzetten om gegevens van spelers te verwerken, werd
me verweten dat ik robots van hen maakte. Dat
zag ik zelf anders. Ik was bezig mensen te verbe-
Quotes aan de keukentafel
“In Nederland is een rapportcijfer de afstand
die je hebt genomen van een onvoldoende, in
Amerika is een rapportcijfer de afstand tot de
excellentie.”
“Ik ben niet iemand die langzaam voor de
troepen uitloopt, omdat anders de achtersten
het niet bijhouden. Want als je te langzaam
loopt, weten de voorsten niet waar ze naartoe
moeten.”
“Het onbegrensde is mijn voorland. Niets is
onmogelijk. Want er is niets wat wij denken
dat niet zal gebeuren.”
“Sporters trainen kan een sportbond meestal
zelf wel, maar sport positioneren in relatie tot
de samenleving, daar gaat het vaak mis, daar
worstelt de sport mee.”
“Soms krijg ik een signaal om naar mijn boot
te gaan, om te mijmeren en oneindig te zijn.
Vanuit de chaos in mijn hoofd zie ik dan
redelijk snel het eindplaatje.”
“Als je bij A begint, kom je nooit bij Z uit. Je
moet bij Z beginnen, als het ware het beloofde
land creëren en pas dan vanaf A op reis gaan.”
teren. Alleen, het spoorde niet met de tijdgeest.
In de jaren tachtig was topsport iets voor mensen
die de pech hadden geen vak te hebben geleerd.
Gewoon een USB-stickje
zijn we eindelijk beland in iets wat op een perfor-
successievelijk bij NOC*NSF, de Russische voet-
In de jaren negentig is dat gekanteld. Inmiddels
Na het volleybalgoud van Atlanta werkte hij
mance-cultuur begint te lijken. Wat onder meer
balbond, de volleybalbond, wielerploeg Cervélo
tot uitdrukking komt in de toptienambitie. Wat
betekent dat er niet meer wordt geïnvesteerd in
sporters en sporten die daar niet toe bijdragen.
Daar kan ik me volledig in vinden.”
TestTeam, de roeibond, de Atletiekunie en tegen-
woordig de zwembond. Soms voor tamelijk korte
tijd, met wisselende petten op en immer tot gro-
te tevredenheid van zijn opdrachtgevers en – het
90
profiel
joop alberda
belangrijkste – van de sporters en van de coaches
Ga je daar harder door roeien? Feit is dat er na de
Niet in de vorm van een dik rapport. Gewoon een
Spelen in Londen weer aardig wat te vieren was
aan wie hij na enige tijd zijn visie overdraagt.
USB-stickje, waarin hij van dag tot dag beschrijft
hoe hij de gebeurtenissen heeft ervaren.
“Ik begin met honderd interviews. Luisteren,
Het team de mission van NOC*NSF van de Olympische Spelen in Sydney (2000). V.l.n.r.: Jan Loorbach,
Marcel Sturkenboom en Joop Alberda. Hij was
destijds technisch directeur van NOC*NSF.
praten, ergens iets neerleggen en laten bezin-
teleurstellende resultaten tijdens de Olympische
na het WK van 2013 in Chungju, met als hoogte-
punt de nooit eerder door Nederland behaalde wereldtitel in de vier zonder bij de mannen.
ken. Gewoon aan tafel zitten en een gesprekje
Kernwaardes in verval
dat ik het meest gebruik. Waarom doen jullie
benen van tafel te halen”, zegt Alberda. “Wat ik
beginnen. Waarom is waarschijnlijk het woord
“Nee, natuurlijk ga je niet harder roeien door je
de dingen zoals jullie ze doen? En dan benadruk
heb gedaan, was een reis maken met elkaar, een
ik dat mijn waarom niet bedoeld is om hen ter
verantwoording te roepen. Waarom wekt vaak irritatie. Ik vraag het uit nieuwsgierigheid, ik wil
de dingen begrijpen. Het primaat van de kennis
over een sport ligt bij zijn coaches en beoefena-
ren. Ik ben een relatieve buitenstaander, ik ben
geen bedreiging voor jullie, help mij om jullie te
snappen.”
Benen van tafel!
Waarom hangen jullie onderuit op je stoel en leg
je je benen op tafel, vroeg Joop Alberda aan de
roeiers. Wisten zij veel… Alberda kwam al snel
tot de conclusie dat roeiers de neiging hebben de
subcultuur van hun vereniging mee te nemen
naar het nationale team. “Stel je eens voor”, heb
ik gezegd, “dat Arjen Robben van Bayern Mün-
chen zich in Noordwijk bij Louis van Gaal meldt
in een shirtje dat hij van zijn trainer Pep Guardiola heeft gekregen. Dat was zo ongeveer het beeld
dat ik bij het roeien aantrof. Zo onverschillig
mogelijk doen, anders hoor je er niet bij. Ik heb
meteen ingegrepen: ‘Voortaan zitten we rechtop
en we ruimen de rommel achter onze kont op.’ Ik
heb sponsor Aegon gevraagd om een inrichting te
creëren waar je als lid van de nationale ploeg trots
op bent en zuinig mee omgaat. Als het een vieze
troep is, kun je nooit wereldkampioen worden.”
grote roeitocht die ik de Tour d’Aviron genoemd
heb. Daar doe ik dan verslag van. Wat we hebben
meegemaakt, welke tegenslagen we hebben overwonnen, wat ik geleerd heb. Op die manier visu-
aliseer ik wie en wat we als roeiers zijn en waar
we naar toe willen. Eerder, bij de atletiekbond,
stond ik voor het vraagstuk hoe we de processen
konden verscherpen om tot betere resultaten te
komen. De opdracht van de roeibond was om te
breken met het verleden. Zoals het ging, ging het
niet goed, daar waren alle betrokkenen het over
eens. Bij atletiek was mijn taak evolutionair, bij
roeien was het juist meer revolutionair. Het ging
er echt om de fundamenten van de sport en de
normen en waarden weer eens helder te maken.
De volleyballers hebben er destijds vier jaar over
gedaan, om tussen het zilver van Barcelona en het
goud van Atlanta niet zozeer in vaardigheid beter
te worden, maar in volwassenheid. Vier jaar! Om
niet meer met ontzag naar Italië te kijken, maar
nog slechts met respect. Bij de roeibond had ik
maar drie maanden tot mijn beschikking. Die
heb ik gebruikt door duidelijk te maken volgens
welke regels het spel gespeeld moet worden, zodat de coaches hun werk kunnen doen. Als je dan
toch wilt weten wat de kern van mijn werkwijze
is, dan is dat het blootleggen van de essentie van
een sport. Te vaak wordt sport beoefend alsof het
een kunstje is of een routine. Dan raken er één of
meer kernwaardes van de sport in verval: respect,
“Ik visualiseerde als het ware wat
later de werkelijkheid is geworden”
passie, discipline, onbaatzuchtigheid, moed,
voorstellingsvermogen, weerstand, weerbaar-
heid. Dat is de meetlat waarlangs je een sporter
moet leggen. Vandaar uit gaan we onvoorwaardelijk op jacht naar succes!”
91
iconen
beeld ANP PHOTO
Amsterdamse
helden
Ton Boot
16 oktober 1940
De kampioenenmaker
Met de onafhankelijkheid in zijn denken als ultiem
handelsmerk kneedde Ton Boot uit elke groep
basketballers waarmee hij werkte een kampioensploeg. Als
coach behaalde hij veertien landstitels en drong hij met
EBBC Den Bosch als enige Nederlandse basketbalcoach
in de geschiedenis door tot de finale van de Europacup II.
De Volkskrant riep hem daarom uit tot Coach van
de twintigste eeuw. Boot is de personificatie van het
trekken van uiterste consequenties uit het bedrijven van
topsport. De appreciatie voor zijn werkwijze is zwart of
wit. Schakeringen bestaan niet. Het is bij hem zoals de
Amerikanen zeggen: “My way or the highway…”
92
interview
Tekst: Jan Balk
beeld SPORTFOTOGRAFIE.NL en KNZB
“Geen enkele sport kan nog zonder de wetenschap”
Martin Truijens, hoofdtrainer
Nationaal Zweminstituut Amsterdam
Martin Truijens weet als geen ander hoe belangrijk innovatie in
topsport is. De zwemcoach is altijd op zoek naar nieuwe toepassingen
in de strijd om honderdsten van een seconde. Tegelijkertijd beseft
de hoofdtrainer van het Nationaal Zweminstituut Amsterdam dat
wetenschap niet altijd zaligmakend is. “Je mag de mens die in het
lichaam van de sporter woont nooit uit het oog verliezen.”
interview
zwemtrainer martin truijens
“Je moet nooit gaan
innoveren om het
innoveren”
93
94
interview
zwemtrainer martin truijens
Martin Truijens
Geboren op 13 januari 1978 | Begon zijn loopbaan als zwemcoach in 2005 bij TopZwemmen
Amsterdam | Werd in 2006 hoofdtrainer van het
Nationaal Zweminstituut Amsterdam (NZA) | Het
NZA is een van de twee nationale trainingscentra
van de zwembond, het andere NTC bevindt zich
in Eindhoven | Hoofdsponsor is E.ON, één van
Europa’s grootste leveranciers van elektriciteit en
gas | Thuisbasis van NZA is het Sloterparkbad |
Truijens begeleidde in het verleden onder meer
Chantal de Groot, Moniek Nijhuis en Jolijn en Thijs
van Valkengoed | Hij trainde Femke Heemskerk
en Manon van Rooijen, leden van de estafetteploeg die in 2008 in Peking goud won op de 4 x
100 meter vrije slag | Onder zijn huidige pupillen
bevinden zich topzwemmers als Nick Driebergen,
Lennart Stekelenburg, Joeri Verlinden en Sebastiaan Verschuren |Uitgangspunt van Truijens: “Ik ga
uit van gemotiveerde mensen, die plezier hebben
in wat ze doen, die je in de spiegel durven te kijken
en vasthouden aan de ingeslagen weg”
D
e 36-jarige Martin Truijens begon in 2005 als
zwemcoach in het Sloterparkbad en werd
een jaar later hoofdtrainer. Vanaf het begin
ging de begeleider van topzwemmers als Nick
Driebergen, Femke Heemskerk, Lennart Ste-
kelenburg, Joeri Verlinden, Moniek Nijhuis
en Sebastiaan Verschuren al op zoek naar
middelen waarmee hij zijn zwemmers en
hun trainingsomstandigheden kon verbeteren. Zo verving
Truijens al snel de lijnen met bolletjes tussen de zwembanen door grof brekende lijnen. “Lijnen met bolletjes houden
het water niet zo goed tegen”, legt Truijens uit. “Daardoor
krijg je zo’n klotsbak waarin de zwemmers last van elkaar
hebben. Dankzij de grof brekende lijnen heb je veel minder
golven. Dat heb ik tijdens een bijeenkomst van de business-
club van Topsport Amsterdam aan de toehoorders uitgelegd.
Tegelijkertijd deed ik een oproep om geld binnen te halen
zodat we de grof brekende lijnen konden aanschaffen. Een
paar dagen later hadden we het geld binnen.”
Camerasysteem
Er waren de laatste jaren meer veranderingen in het Sloter-
“Dankzij het
camerasysteem
verbeterde de
starttijd van
Sebastiaan
Verschuren met
0,8 seconden”
parkbad. In 2008 werden de startblokken vervangen overeenkomstig de toen net nieuwe internationale standaard en
in 2011 kon een nieuwe camerasysteem in gebruik worden
genomen. Dankzij zeven camera’s, twee boven en vijf onder
water, kunnen de bewegingen van de zwemmers in detail
worden vastgelegd. Het systeem kostte bijna honderdduizend euro en heeft volgens Truijens en zijn zwemmers een
compleet nieuwe leeromgeving geboden en al tot vele nieuwe inzichten en prestatieverbeteringen geleid.
“Een zwemtrainer kan niet alles zien, zeker niet onder wa-
ter. Camera’s op zich zijn natuurlijk niet nieuw. Maar het
gaat er om dat ze op een slimme manier worden ingezet.
Door middel van intelligente software van InnoSportNL
kunnen we veel extra informatie uit de beelden halen en de
juiste analyses maken. Vooral als het gaat om het starten en
keren. Sebastiaan Verschuren heeft bijvoorbeeld in de afgelopen twee jaar zijn starttijd op de honderd meter vrije slag
met 0,8 seconden verbeterd. Dat is vooral te danken aan het
camerasysteem.”
Een soort epo, maar dan legaal
Truijens is niet alleen zwemcoach, maar ook wetenschapper. De hoofdtrainer van het Nationaal Zweminstituut Am-
sterdam studeerde bewegingswetenschappen aan de VU.
Begin 2013 promoveerde Truijens tot doctor met een proef-
interview
zwemtrainer martin truijens
“Er bestaat geen technologie om
te bepalen of een zwemmer
lekker in zijn vel zit”
Martin Truijens (links) met (v.l.n.r.) zijn team: Sebastiaan Verschuren, Elise Bouwens en Esmee
Vermeulen.
schrift dat ging over het effect van hoogtetrainingen. Als
Onder de vlag van de universiteit
ten van dat onderzoek. Zo verblijft topzwemmer Joeri Ver-
VU. Dat komt ook de zwemsport goed van pas. “De meeste
zwemtrainer plukt de bewegingswetenschapper de vruch-
Als wetenschapper is Truijens nog altijd verbonden aan de
linden momenteel minimaal twaalf uur per dag in een spe-
tijd besteed ik natuurlijk aan mijn functie als zwemtrainer.
ciale tent, waarin de omstandigheden hetzelfde zijn als op
2.750 meter hoogte.
“Joeri had zijn pols gebroken en kampte met een pijnlijke
schouder. Hij komt terug van die blessures en om zijn herstel te bevorderen en conditionele winst te boeken, hebben
we gekozen voor deze gesimuleerde hoogtestage. Als je op
een bepaalde hoogte zit, worden in je lichaam allerlei pro-
cessen in gang gezet. Zo worden er meer rode bloedcellen
aangemaakt waardoor je een betere conditie kunt krijgen.
Een hoogtestage heeft in die zin een soortgelijk effect als
het gebruik van epo, alleen dan volkomen legaal. Het werkt
trouwens niet bij iedereen. Je hebt ook non-responders. Bij
Joeri slaat het gelukkig goed aan. Mijn onderzoek heeft uitgewezen dat je tijdens zo’n stage wel minstens vier weken
en minimaal twaalf uur per dag in zo’n tent moet zitten om
het juiste effect te krijgen.” In het verleden zat olympisch
kampioen op de tien kilometer openwaterzwemmen Maar-
ten van der Weijden ter voorbereiding op het grootste sport­
evenement ter wereld in eenzelfde soort tent.
Truijens gebruikt zijn kennis ook voor andere sporten. Zo
heeft de zwemcoach wielerploegen advies gegeven en klopte
de KNVB ter voorbereiding op het WK in Zuid-Afrika aan bij
de bewegingswetenschapper. “Het is heel goed geweest dat
het Nederlands elftal in 2010 tijdens het WK in Johannes-
burg boven op een berg zijn thuisbasis had. Daardoor moesten ze naar beneden toe om hun wedstrijden te spelen. Dat
is wat betreft de conditie en het uithoudingsvermogen veel
beter dan andersom.”
Volgens Truijens kan geen enkele sport tegenwoordig zonder
de wetenschap. “De verschillen in de top zijn zo klein. De
kleinste details maken het verschil tussen winst en verlies.
Wetenschap kan bijdragen om deze details goed in te vullen.”
Maar dankzij mijn verbintenis aan de VU blijf ik in contact
met wetenschappers, die dagelijks bezig zijn met onderzoek.
Voor innovaties is het heel goed en inspirerend om met hen te
brainstormen.”
Daarnaast begeleidt Truijens momenteel een promovendus,
die bezig is om een speciale sensor voor zwemmers te ontwik-
kelen. “De bedoeling is dat we dankzij dit apparaatje de hart-
slag, de snelheid en de frequentie van het ademen van een
zwemmer tegelijkertijd in één systeem in kaart kunnen bren-
gen. Ik heb het programma om de sensor te ontwikkelen zelf
geschreven en ben daar stiekem best wel trots op. Ik ben er namelijk van overtuigd dat juist de combinatie van deze drie factoren heel veel nieuwe informatie kan opleveren. Ik verwacht
dat we daar tijdens de Olympische Spelen in Rio de Janeiro al
de vruchten van kunnen plukken. Het is heel mooi dat ik mij
hier onder de vlag van de universiteit mee bezig kan houden.”
De sport vaart volgens Truijens dus wel bij innovatie. Maar
tegelijkertijd zijn er ook valkuilen. Truijens is zelf ook wel
eens doorgeslagen, bijvoorbeeld toen hij zijn zwemmers eens
met zuurstofmaskers het water in liet gaan. “Ik wilde weten
hoeveel zuurstof ze nodig hadden. Dat was misschien wat
overdreven. Ik was op dat moment te veel wetenschapper en
te weinig zwemtrainer. Je moet nooit gaan innoveren om het
innoveren. De getalletjes alleen zijn ook niet zaligmakend.
Een zwemmer kan bijvoorbeeld minder presteren omdat hij
ruzie heeft met zijn vriendin of omdat hij vanwege een andere
reden niet lekker in zijn vel zit. Er bestaat geen technologie of
innovatie waardoor je daar achter kan komen. Daarom moet
je de mens die in het lichaam van de sporter woont nooit uit
het oog verliezen. Het gaat om het hele plaatje. Maar als je dat
beseft, kunnen binnen dat plaatje innovaties wèl het verschil
maken.”
95
96
primeurs
beeld ANP Photo
MADE IN AMSTERDAM!
1996:
uitvinding van de klapschaats
In de jaren tachtig studeerde aan de Vrije Universiteit in Am-
sterdam Gerrit Jan van Ingen Schenau op een revolutie in de
schaatssport. Nieuw was het idee feitelijk niet, want al in
1894 was octrooi aangevraagd op het idee van een klappend
ijzer onder de schaatsschoen. In februari 1983 viel bij Van In-
gen Schenau het kwartje. Twee jaar later testte Ron Ket op de
Jaap Edenbaan het prototype van de klapschaats, of de klap
skate zoals de vinding in het buitenland wordt genoemd.
Bewegingswetenschapper Jos de Koning reed er in 1986 de
Elfstedentocht mee uit. Toch duurde het nog tot novem-
ber 1996 voordat Tonny de Jong en Carla Zijlstra in Berlijn op
de 3000 meter Gunda Niemann voorbijstaken – een sensatie.
Hun geheim? De klapschaats! “Hollandse interessantdoene-
rij,” sputterde de Noorse bondscoach Svein-Håvard Sletten
aanvankelijk. Nota bene de niet om zijn schaatsverslagen
bekend staande New York Times wist de uitvinding wél op
waarde te schatten: “The biggest revolution on ice in history.” Gerrit Jan van Ingen Schenau was het slechts kortston-
dig vergund van zijn revolutie te genieten. In 1997 werd hij
ziek. Op 2 april 1998 overleed hij. Op zijn klapschaatsen werden gedurende de laatste twee jaar van zijn leven 46 wereldrecords gerealiseerd.
primeurs
Noviteiten waar de wereld zijn voordeel mee deed
97
98
analyse
Tekst: Maarten Westermann
Beeld ANP PHOTO
THE MAKING OF
Nicolien Sauerbreij
Van jongs af aan met
een camper langs
berg en dal
Een gouden olympische medaille in de sneeuw voor een Nederlandse
atleet? Nicolien Sauerbreij presteerde vier jaar geleden in Vancouver
het onmogelijke. Grote motor achter het succes is haar vader Maarten
Sauerbreij. Zelfs het ouderlijk huis werd verkocht om Nicoliens carrière
als snowboarder mogelijk te maken.
W
anneer deze editie van
waar Nederlanders traditioneel niets te zoeken
schijnt, zijn de Olympi-
slechts laat vergelijken met de gouden medaille
Sportief Amsterdam versche Winterspelen in Sotsji nog aanstaande. Over
de resultaten van Nicolien
Sauerbreij op twee snowboardonderdelen valt dus
niets te zeggen, anders
dan dat ze niet als favoriet
aan de startstreep staat. Dat was ze vier jaar
Vader Maarten: “Er is altijd
wel een diploma dat ik aan
het halen ben”
hebben. Een prestatie die zich wat dat betreft
van Sjoukje Dijkstra in Innsbruck in 1964 en
later dat jaar die van Anton Geesink in Tokio,
in het hol van de leeuw. Alle drie – Sauerbreij,
Dijkstra en Geesink – slaagden zij er in om de
top te bereiken zonder de ervaring, kennis en
kunde van landgenoten die het pad al voor hen
hadden gebaand.
geleden in Vancouver evenmin. Nochtans won
Autodidact
druilerige omstandigheden de Russin Ekate-
erbreij is haar vader Maarten Sauerbreij. Een
ze daar goud op Cypress Mountain, door onder
De man achter het succes van Nicolien Sau-
rina Ilyukhina in de finale te verslaan. Een his-
autodidact, die zijn leven lang op zoek is naar
torische overwinning. Niet alleen omdat het de
honderdste gouden medaille was in de Nederlandse olympische geschiedenis, maar vooral
ook omdat het gebeurde in een tak van sport
nieuwe uitdagingen, of het nu om zijn werk
gaat, zijn vrije tijd of zijn sportbeoefening.
Een man die het misschien zelf ver had kunnen
schoppen als topsporter, ware het niet dat het
analyse
nicole sauerbreij
Nicolien Sauerbreij
Nicolien in actie op de Spelen in Vancouver in 2010.
Moeder Yvonne: “Ik heb mijn eigen rol
op de achtergrond, dat is voor iedereen
het beste”
Geboren op 31 juli 1979 in De Hoef | Basisschool in
Amstelveen, Vrije School in Amsterdam |Lengte
1.65 meter | Gewicht < 60 kilo | Dochter van
Maarten en Yvonne Sauerbreij, drie jaar oudere
zus van Marieke | Woont in Amsterdam met haar
vriend | Levensstijl: sober en vegetarisch, met
uitzondering van vis |Sport: snowboarden| Eerste
wereldbekeroverwinning op 15 september 2002
in Chili | In totaal acht wereldbekerzeges en drie
overwinningen in het eindklassement |Deelnemer
aan de Olympische Winterspelen van 2002, 2006,
2010 en 2014 | Droeg in 2002 tijdens de openingsceremonie in Salt Lake City de Nederlandse vlag |
Won in 2010 in Vancouver olympisch goud op de
parallel reuzenslalom | Dit geldt als de honderdste
gouden medaille in de olympische geschiedenis
voor Nederland en de eerste Hollandse olympische
medaille in de sneeuw | Naar aanleiding hiervan
werd Sauerbreij in maart 2010 benoemd tot Ridder
in de Orde van de Nederlandse Leeuw | In 2011
tweede bij het WK op de parallel slalom | In Sotsji
deelnemer op twee onderdelen: parallel slalom
en parallel reuzenslalom | Bezig aan haar laatste
wedstrijdseizoen | Ergens in huis moeten onder
een laag stof nog wat studieboeken over managementwetenschappen liggen
hem ontbrak aan geld, materiaal en faciliteiten
een apotheek en combineerde dat met een studie
mulo zijn eindstation. Vanaf dat moment nam
heb ik sportmassage gedaan. Tegelijkertijd was
om door te breken. Wat school betreft was de
Maarten zelf het heft in handen.
“Ik heb me stap voor stap ontwikkeld. Er is al-
tijd wel een diploma dat ik aan het halen ben.
In het leger heb ik bij de gewondenverzorging
gezeten en daardoor belangstelling gekregen
voor geneeskunde. Ik ben manager geweest van
99
diergeneeskunde, maar dat was te zwaar. Toen
ik zwemonderwijzer. Ik heb een tijdje een sportschool gehad in Amsterdam. Het idee om sport-
geneeskunde te gaan studeren heb ik laten varen, uit vrees dat het een lijdensweg van negen
jaar zou worden. Ik ben masseur van een wielerploeg geweest en ik was een aantal jaren hoofd
100
analyse
nicole sauerbreij
bestaat. Hij leert hen wat vrijheid is – je gaat
gewoon je neus achterna. Daarin wordt hij ge-
steund door moeder Yvonne, die vindt dat je
in het leven “van alles moet snoepen”. Streven
naar een zo breed mogelijke ontwikkeling van
de menselijke vermogens, is de antroposofische
inslag van de ouders Sauerbreij en van de Vrije
School, waarnaar zij hun kinderen sturen. Nicolien zag zich in haar dromen als ze groot was
met een ijscokar en een hond over de wereld reizen. Niemand die het haar ontraadde.
Huis verkocht
In 1994 wordt voor het eerst een wereldkampiOlympische Spelen 2010: goudenmedaillewinnares
Nicolien Sauerbreij viert samen met haar vader en
coach Maarten Sauerbreij feest tijdens haar huldiging in het Holland Heineken House in Vancouver.
Het was de honderdste olympische gouden medaille voor Nederland.
van de patiëntenadministratie van de faculteit
tandheelkunde van de Universiteit van Amsterdam. Op een gegeven moment wilden we naar
Frankrijk verhuizen en toen dacht ik: Wat zou
ik daar voor werk kunnen doen? Toen ben ik
skileraar geworden. Ik heb zes jaar lang alle diploma’s gehaald die je als skileraar kunt halen.
In de winter gaf ik les in Frankrijk, in de rest van
het jaar op de borstelbaan in Hoofddorp.”
Skiën voor paupers
We zijn dan zo ongeveer aan het eind van de
jaren tachtig beland. Een periode waarin er op
sportgebied allerlei nieuwe varianten opdui-
ken, zoals mountainbiken, skeeleren, skaten
en windsurfen. Maarten Sauerbreij is er steeds
als de kippen bij om het onder de knie te krijgen. Zo ook het snowboarden, een soort surfen
op sneeuw, waar door de rechtgeaarde win-
tersporters aanvankelijk met minachting op
Vader Sauerbreij
leert zijn dochters
wat vrijheid is - je
gaat gewoon je
neus achterna
wordt neergekeken als een soort skiën voor paupers. Maarten Sauerbreij was meteen verkocht
en wanneer hij er lucht van krijgt dat er in Les
Arcs in Frankrijk een officieus Nederlands kam-
pioenschap wordt georganiseerd, stapt hij onmiddellijk in de auto. Nicolien van twaalf wil
méé! Ze komen op maandag aan, trainen een
paar uurtjes en op dinsdag is de wedstrijd. Ni-
colien wordt derde. Bij de senioren, wel te verstaan. Ze vindt het leuk. Nicolien en haar drie
jaar jongere zusje Marieke vinden alles wat
hun vader het aanreikt leuk: skiën, schaatsen,
zwemmen, paardrijden, judo, karate, wielrennen, bergbeklimmen, voetbal. Maarten lijkt
nog het meest op zo’n vader die je tegenkomt
in kinderboeken, maar die in het echt niet
oenschap snowboarden voor junioren gehou-
den en de internationale skifederatie FIS spoort
alle aangesloten landen aan om deelnemers in
te schrijven. Nicolien wordt door de Nederlandse Ski Vereniging (NSkiV) afgevaardigd en ze
wordt veertiende in een veld van 42 deelnemers,
zonder noemenswaardig te hebben getraind.
Voor de NSkiV aanleiding om Maarten Sauerbreij te vragen om – onbetaald – een jeugdteam
samen te stellen en te begeleiden. “Ik ben toen
met zo’n twintig kinderen aan de gang gegaan;
trainingskampen in de bergen, oefenen in een
skihal in België. Het was de eerste keer dat Nicolien serieus is gaan trainen. Eind 1994 was
dat. We hebben daar als gezin uitgebreid over
gesproken. Het betekende dat we alles wat we
deden zouden intensiveren, dus vaker naar het
buitenland en langer weg van school. Dat wilde
ze.”
Maar het jeugdteam is nog niet opgericht of het
wordt alweer opgeblazen. Maarten Sauerbreij
is van mening dat Nicolien moet worden inge-
schreven voor wedstrijden bij de senioren, om
haar zo veel mogelijk ervaring te laten opdoen.
Daar denken ze bij de skivereniging op dat moment anders over. Waarop Maarten besluit zijn
eigen weg te gaan. Team Sauerbreij ziet het
levenslicht. Grote vraag: Waar haalden ze het
geld vandaan? Maarten: “Hard aan je leven werken vind ik belangrijker dan hard werken voor
geld. De hele dag hetzelfde doen, met geen an-
der motief dan geld verdienen, dat is mijn leven
niet.”
Yvonne: “We hadden in De Hoef twee stukken
grond. Eén stuk waar het huis op stond en een
kleiner stuk aan de andere kant van het wegge-
tje, met een schuur, een keetje, een paard en
analyse
nicole sauerbreij
een paar schapen. Als we met ons vieren maan-
Hoef, sierlijk gedrapeerd langs de Kromme
grond en die beesten niet meer onderhouden.
heid rond Schiphol en de bloemenveiling van
den achtereen weg zouden zijn, konden we die
Omdat we het grootste deel van het jaar op reis
zouden zijn en de meisjes na verloop van tijd
het huis uit zouden gaan, konden we ook wel
met een kleiner huis toe. Dus hebben we het
grootste stuk grond met het huis erop verkocht
en hebben we de schuur op het andere stuk verbouwd en uitgebreid. Zo’n groot offer was dat
niet, hoor. Het was gewoon de beste oplossing.”
Een rare sekte
In 1995 begint het avontuur. De oude camper,
die al drie decennia dienst doet als vakantie-
huis op wielen, trekt de Alpen over. Nicolien
is vijftien, Marieke twaalf. Hoewel het een
schijnbaar onmogelijke opgave is voor een Nederlander om zich op ski’s of op een snowboard
te meten met de toppers uit bergrijke landen,
werkt Nicolien zich al vrij snel aardig omhoog.
Veel trainen, veel wedstrijden, dat werpt zijn
vruchten af. De veertiende plaats op het jeugd-
WK van 1994 wordt een achtste in 1995 in Polen
en een vierde in 1996 in Japan. De NSkiV bindt
al snel weer in en schrijft Nicolien in voor wedstrijden om de World Cup bij de senioren. Wan-
neer ze daarin prompt veertiende wordt, komt
ze volgens de criteria van het IOC zelfs in aanmerking voor uitzending naar de Olympische
Mijdrecht, ligt niet al te ver van de bedrijvig-
Aalsmeer, maar daar is hierbinnen niets van
te merken. De Hoef is een oog van rust en vre-
digheid in de economische wervelstorm van
de Randstad. Moeder Yvonne komt met een
ontboezeming: “Ik vind sport ontzettend leuk,
maar ik vind competitie vreselijk. Sport hoeft
voor mij niet in verband gebracht te worden
met wedstrijden.”
Het blijkt een harmonieus gezinsleven niet in
de weg te staan. “Ik vind ook dat als een kind
echts iets wil, je als ouder alles in het werk moet
stellen om dat mogelijk te maken. De kinderen
willen snowboarden, Maarten is hun trainer en
gereisd, eerst Maarten en ik samen, later met
ons vieren. Onderweg in de camper wil ik de
kinderen van alles meegeven. Moeten we naar
Polen, dan maken we een slalom langs Berlijn
en Auschwitz, dan konden de meisjes daar later
een spreekbeurt over houden. Ik kook onder-
weg, het leven gaat gewoon door, de camper is
ons huis. Als de camper rijdt, is het slapen of
huiswerk maken, dat is de afspraak. De men-
sen snappen het niet en verklaren ons soms
voor gek. Wij op onze beurt snappen de anderen
niet. Wie wil er nou in een hotel slapen?”
Moederliefde
kansen voor zijn dochter, wordt hij weggebon-
voor in Yvonne’s vocabulaire. “Vroeger toen de
ten Sauerbreij bij NOC*NSF informeert naar de
Begrippen als winnen en verliezen komen niet
jourd. “Een vader die de trainer is van zijn eigen
meisjes klein waren ben ik wel eens mee ge-
dochter, dat kon niet goed zijn. Terwijl ik op dat
moment in Nederland al meer opleiding en er-
varing had dan wie ook. Ze vonden ons maar
een rare sekte.”
Een ontboezeming
Het is in de zomer van 2002 wanneer Maarten
en Yvonne Sauerbreij voor het eerst hun verhaal
vertellen. Over het wantrouwen dat ze hebben
ondervonden, over de schampere opmerkingen
die ze voortdurend kregen en over de teleurstel-
lingen die ze onderweg moesten overwinnen.
Locatie is de verbouwde schuur, die aan de
binnenkant wel wat weg heeft van een chalet
in de bergen, met veel hout en een primitieve
kachel. Eén blik naar buiten is voldoende om
weer in Holland terug te keren. Het dorpje De
Moeder Yvonne:
“Ik heb werkelijk
nog nooit naar
een wedstrijd
gekeken”
ik geniet van het reizen. We hebben altijd veel
Winterspelen van 1996 in Nagano. Als Maar-
weest naar een judotoernooi. Daar zat ik tussen
allemaal schreeuwende ouders. ‘Je kan ‘m hebben!’ ‘Hou ‘m er onder!’ Ik vond het walgelijk,
ik ben nooit meer naar een wedstrijd gegaan.
Ook niet toen ze later zijn gaan snowboarden.
Als er een wedstrijd is, blijf ik in de camper.
Ik heb werkelijk nog nooit naar een wedstrijd
gekeken. Ik blijf in de camper tot ze terugko-
men van de kwalificatie en wacht hen op met
een kop chocolademelk. Dan kunnen ze even
ontspannen en hun verhaal vertellen. Als ze
daarna weer naar de wedstrijd gaan, maak ik
een wandeling. Ik heb mijn eigen rol op de ach-
tergrond, dat is voor iedereen het beste. Niks er-
ger voor een kind dan moederliefde, omdat het
zo bezitterig en verstikkend is. Ik laat het graag
aan Maarten over.”
101
Dit verhaal is afgeleid van
een langere versie, die
een van de hoofdstukken vormt van het in
2002 verschenen boek
Sportouders van Maarten
Westermann.
102
beleid
tekst Maarten Westermann
beeld rené Bouwman
Henk Stokhof over het
Sportplan 2013-2016
Alle Amsterdammers een leven lang actief
n het kantoor van de afdeling Sport
Maar ingegeven door een rigoureuze be-
mand een vaste plek. Slechts voor één
van regeringswege een streep door gezet.
van de gemeente Amsterdam heeft nie-
Amsterdam wil een
vitale, sportieve
stad zijn, waarin alle
groeperingen uit
alle wijken aan sport
doen en een gezond
leven leiden. Zo staat
het geschreven in
het Sportplan 20132016. Het is aan de
afdeling Sport van
Henk Stokhof om die
ambitie in daden om
te zetten.
man is een uitzondering gemaakt. Dat
is de telganger. De atleet die op het af-
zuinigingsdrang, werd er in oktober 2012
Voor even of voor eeuwig?
fiche staat van de Olympiade van 1928
De vaart er in
kerbeen en de linkerarm tegelijkertijd
de afdeling Sport van de Dienst Maat-
in Amsterdam. Rennend met het lin-
Het was voor Henk Stokhof als hoofd van
voor. Een techniek waar je geen me-
schappelijke Ontwikkeling een neven-
daille mee zult winnen, maar beroemd
is hij wél geworden. Hier hangt hij groot
en imposant als wandkleed aan de muur.
Waar hij twee jaar lang ter inspiratie
diende van de man die leiding mocht geven aan de Olympische Ambitie: het voor-
traject van een eventuele kandidatuur
van Amsterdam voor de organisatie van
de Olympische Spelen van 2028. Wat zou
er mooier geweest zijn dan honderd jaar
na dato het grootste sportevenement ter
wereld wederom te mogen huisvesten?
functie waar hij ondanks het voortijdige
einde met veel plezier aan terugdenkt.
“Het was voor mij een kennismaking met
mensen en organisaties die anders buiten
mijn scoop waren gebleven. The World
Union of Olympic Cities, ik had er nog
nooit van gehoord. Die komen jaarlijks
bijeen en daar heb ik ongelooflijk veel
opgestoken. Zo zijn er meer voorbeelden.
Toen de Olympische Ambitie was gesneuveld, zei men: ‘Zo, nou kun je weer aan
je werk.’ De werkelijkheid is echter dat
beleid
henk stokhof
103
gezet in 2009, om tot een sportiever en gezonder Amsterdam
te komen, en waarvan de doelstellingen in het huidige plan
nog wat verder zijn opgeschroefd. Eerder in dit magazine liet
wethouder Eric van der Burg daar zijn licht al over schijnen.
Henk Stokhof gaat nader in op de praktijk. Wat gebeurt er
op straat om de Amsterdammers in beweging te krijgen? En
dan vooral met betrekking tot de jeugd. Het succes van die
operatie staat of valt met de structuur van het verenigingsle-
ven, betoogt Stokhof. Wat dat betreft is hij overwegend zeer
tevreden.
“Wat zo leuk is aan Amsterdam en de Amsterdammers, is
dat je van alle kanten voortdurend bekogeld wordt met initiatieven. Vanuit de buurten, vanuit de clubs. Er is een enor-
me diversiteit aan kansen. We hebben in de stad een bloeiend verenigingsleven, met zeer betrokken mensen. Dan is
het zaak om dat als overheid goed te faciliteren. Voetbal en
hockey zijn de sporten met de meeste beoefenaars. Ook in
andere sporten zijn er florerende verenigingen, variërend
van handbal en volleybal tot bridge en taekwondo. Voor elk
wat wils. Ik durf te zeggen dat het beheer en de exploitatie
van de sportaccommodaties in het algemeen goed geregeld
is. We steken er als overheid dan ook heel veel geld in. Het
kost meer dan het financieel oplevert, daar heeft Amster-
dam bewust voor gekozen. Dat beperkt zich niet tot de sportparken zelf, maar strekt zich ook uit tot de clubhuizen en
kantines. Daarvoor hebben we de zogenaamde 1/3 regeling.
De vereniging betaalt een derde, Amsterdam verstrekt een
derde subsidie en de club mag met garantie van de gemeente
een derde lenen. Wat we ook faciliteren, is de aanleg van
kunstgrasvelden. Dat is misschien wel de grootste ontwik-
keling die de buitensport doormaakt. In het hockey is kunstgras al langer de standaard, maar ook in het voetbal breekt
kunstgras definitief door. Je kunt er de hele dag, zeven dagen per week, op terecht. Afgelastingen zijn tot een mini-
mum beperkt. Dat is een zeer belangrijke impuls voor onze
doelstelling: alle Amsterdammers een leven lang actief.”
het ondanks het afblazen van het plan juist voor veel meewind
heeft gezorgd voor de Amsterdamse sport. Vergelijk het met
een motorboot waarvan de buitenboordmotor is verwijderd,
maar waar de vaart nog altijd in zit. Het was slechts een poging
om tot een bid te komen – meer was het niet. Alleen die poging
al heeft zo ongelooflijk veel in gang gezet. We kunnen het des-
gewenst zó weer oppakken. Waarbij ik nadrukkelijk wil aante-
kenen dat de Spelen nooit alleen in Amsterdam zullen kunnen
plaatsvinden. Zo ver waren we allang. Zoiets kan in deze eeuw
alleen wanneer je het over heel Nederland verspreidt.”
“Wanneer je het hebt over faciliteren, kan dat ook beteke-
nen dat er wel eens minder populaire maatregelen moeten
worden genomen. Als een vereniging niet rendabel is, om
het zo maar uit te drukken, is het soms noodzakelijk dat
deze zich opheft. Als je te weinig leden hebt of de organisatie schiet tekort of je neemt ruimte in die door anderen be-
ter kan worden benut, is dat voor de algehele kwaliteit van
de sport in de stad gewoon het beste. Dat soort beslissingen
worden vaak decentraal genomen, door de stadsdelen, waar
men de geluiden uit de buurt het best kan horen en waar
men de structuur van de omgeving kent.”
Faciliteren
Naar een vitale stad
Maar het is waar: back to business! En die is vastgelegd in het
In het Sportplan 2013-2016 staat: “We zien een vitale stad
Amsterdam staat beschreven. Een ontwikkeling die al werd in-
Centrum tot Nieuw-West, toegang hebben tot sportfacilitei-
Sportplan 2013-2016, waarin de ontwikkeling van de sport in
voor ons waarin jong en oud, hoog- en laagopgeleid, van
beleid
henk stokhof
ten in de buurt en daar gebruik van maken. Of je nu topspor-
“Denk bijvoorbeeld aan gezonde kantines in de scholen en
veel sport of net begint. We zien een gezonde stad voor ons,
confronterend, met de boodschap dat je voor één Marsreep
ter bent of amateur, een beperking hebt of geen beperking,
waarin alle Amsterdammers voldoende bewegen.”
De praktijk blijkt als immer weerbarstiger. Vooral het in be-
weging krijgen van de jeugd – vooral in de minder kansrijke
wijken – vergt veel inspanning. Stokhof: “Om dat voor el-
kaar te krijgen, beschikken we over een klein leger combinatiefunctionarissen en buurtsportcoaches. Dat is een rijksregeling waar Amsterdam nog geld heeft bijgelegd. We zijn er
in 2009 mee begonnen. Het zijn allemaal mensen die honderd procent toegewijd zijn aan de sport en die ervaren en
deskundig zijn. Je moet de combinatiefunctionarissen zien
als een soort makelaars tussen de scholen en de verenigingen. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat kinderen na school
bij een vereniging kennis komen maken met een sport.
Buurtsportcoaches zijn in dienst van een vereniging, met
veertig procent subsidie van de gemeente. Al met al hebben
we 140 fte rondlopen in de stad. Daarnaast beschikken we
ook nog eens over verschillende sportstimuleringsprojecten.
Dat is flink wat, daar kunnen we heel veel kinderen mee bedienen. De grote kunst is om de capaciteit die we hebben op-
bij de verenigingen. Ouders worden voorgelicht, vaak heel
minimaal twee uur op een hometrainer moet fietsen om
het weer kwijt te raken. Het is een campagne met veel com-
municatie. Wanneer je je glas bier met bitterballen niet
kunt afzweren, dan zal er in elk geval iets van structurele
lichaamsbeweging tegenover moeten staan. Een gezond
ontbijt, gezond gedrag, het begint door te dringen dat sport
bijdraagt aan gezondheid, terwijl het ook nog eens leuk is
om te doen. Dat kun je wel roepen, maar je moet het daadwerkelijk stimuleren. Daarom organiseren we vaak tijdens
grote sportevenementen zogenaamde side events. Dat werkt
twee kanten op: je betrekt er niet alleen de Amsterdamse
bevolking bij, maar wanneer je een bid doet om een evene-
ment binnen te halen, is men er altijd gevoelig voor wanneer je er een breedtesportprogramma aan vastkoppelt. Zo
gaan we dat bijvoorbeeld doen met het EK atletiek in 2016.
We hebben de ambitie om alle Amsterdammers met atletiek te laten kennismaken. De buurtsportcoaches en combi-
natiefunctionarissen gaan een grote rol spelen in het echt
hot maken van atletiek. Ook aan het WK roeien hebben we
timaal over de stad te verdelen. De vraag is natuurlijk: Heeft
schoolprogramma’s gekoppeld. De Coolste Baan van Neder-
zitten we pas aan het begin van de ontwikkeling. Je moet zo-
allround zal worden verreden, gebruiken we om hele scho-
het zin, werkt het, wat is het rendement? Wat dat betreft
iets over lengte van jaren meten. Wel hebben we vastgesteld
dat er over de hele linie meer mensen aan het sporten zijn.
105
land in het Olympisch Stadion, waar in februari ook het NK
len tegelijk aan het schaatsen te krijgen.”
De signalen dat er steeds meer kinderen op deze manier aan
het sporten gaan, zijn ruimschoots aanwezig. De pijn zit
nog het meest bij de scholieren in het voortgezet onderwijs.
Die zijn geneigd om juist met sporten te stoppen, de fana-
tieke en gemotiveerde sporters uitgezonderd. De grote groep
twijfelaars geeft er massaal de brui aan. Daar zijn allerlei re-
denen voor. Het uitgaansleven lonkt, school en huiswerk eisen meer tijd op, er zijn andere vrijetijdsbestedingen en het
ontbreekt aan de motivatie. Wat niet wil zeggen dat we hen
als een lost generation beschouwen. Voor deze groep hebben
we onder meer het programma ‘Topscore’ ontwikkeld, waarvan Daley Blind op dit moment de ambassadeur is. Wat we
hebben ontdekt, is dat dansen een prima mogelijkheid is om
de jeugd in beweging te krijgen. Onderschat het niet: het is
zwaarder dan pakweg een voetbaltraining.”
Bier en bitterballen
Een belangrijk element van het Sportplan 2013-2016 is de
strijd tegen obesitas en andere aandoeningen en ziektes die
het gevolg zijn van een ongezonde levensstijl. Voor dat doel
heeft Amsterdam het programma ‘Aanpak Gezond Gewicht’
ontwikkeld, met tal van initiatieven om verantwoorder om
te gaan met lijf en leden. Het is een project waarin Sport,
Onderwijs en GGD aan bijdragen.
Henk Stokhof
Geboren op 11 november 1956 in Amsterdam | Sinds 2009 hoofd van de afdeling Sport, onderdeel van de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling van de
gemeente Amsterdam | Studeerde aan de Sportacademie aan de Hogeschool
van Amsterdam | Twaalf jaar lesgegeven aan zeer moeilijk opvoedbare kinderen op de Mr. De Jonghschool | Onderwijssociologie in de avonduren aan de
Universiteit van Amsterdam | Diverse functies bij de stadsdeelraden Osdorp,
Geuzenveld, Watergraafsmeer, Zeeburg, Oost en Centrum | Hoofd Inburgering gemeente Amsterdam | Vervolgens hoofd Onderwijs en hoofd Kunst &
Cultuur | Combineerde zijn huidige functie van 2010 tot en met oktober 2012
met die van directeur van de Olympische Ambitie ter voorbereiding op een
eventuele kandidatuur
van Amsterdam voor
het organiseren van de
Spelen in 2028
106
SPORTKALENDER
tekst Jacob Bergsma
Beeld KATRIEN MULDER, WIM VAN BEUSEKOM,
Sportkalender
Amsterdam
AMSTERDAM CITY SWIM EN ANP Photo
Alle gegevens op de sportkalender Amsterdam zijn onder uitdrukkelijk
voorbehoud! Raadpleeg www.amsterdam.nl/sport of www.topsportamsterdam.nl
voor de meest recente informatie.
2014
23-26 januari
Jumping Amsterdam
Paardensport
25-26 januari
1 februari-2 maart
SISTA-Cup Internationaal
Floret- en Degentoernooi
Schermen
De Coolste Baan
van Nederland
Schaatsen
http://sista-tournament.nl/
www.decoolstebaanvannederland.nl
www.jumpingamsterdam.nl
Sportcentrum Universum
Coolste Baan van Nederland
Amsterdam RAI
Science Park 306
Olympisch Stadion
Holland Complex
1098 XH Amsterdam
Olympisch Stadion 2
Europaplein 22
www.usc.uva.nl
1076 DE Amsterdam
www.olympischstadion.nl
1079 GZ Amsterdam
www.rai.nl
Het internationale schermtoernooi SISTA-Cup maakt
deel uit van de KNAS-Cup, een reeks internationale
Voor jong en oud is er vier weken
55ste editie van dit internationaal toonaangevende
toernooien door heel Nederland. SISTA (Stichting
lang entertainment in en rondom
paardensportevenement: acht dressuurrubrieken,
Internationaal
het KPN Clubhuis in het Olympisch
twaalf springrubrieken, deelnemers uit twintig lan-
een samenwerkingsverband van de Amsterdamse
Stadion. Breedte- en topsport on-
den, 240.000 euro prijzengeld, zesduizend vipgas-
schermverenigingen SchermCentrum Amsterdam,
der één dak. Een Grand Oval 400 meterschaatsbaan,
ten, 225 medewerkers en vrijwilligers, 190 stallen,
s.v. Rana, Universitaire Sportvereniging Schermen en
een fun- en krabbelbaan, recreatief schaatsen, schaats-
1.300 ton zand, 1.200 vierkante meter standruimte,
Zaal Amsterdam Zuid.
lessen, schoolschaatsen, koek en zopie, live naar me-
SchermToernooi
Amsterdam)
is
4.162.000 tv-kijkers in Nederland. Alles aan Jumping
daillewinnaars uit Sotsji kijken, winters restaurant,
Amsterdam is top!
Skate2Date, vrijmiborrels en als afsluiting het KPN NK
SPORTKALENDER
AMSTERDAM
allround en sprint. Beide toernooien staan vlak na Sotsji
25-28 februari
28 februari-2 maart
gepland en worden de eerste postolympische optre-
Sport- en Funtoer
Diverse sporten
KPN Nederlandse
kampioenschappen allround
en sprint (lange baan)
Schaatsen
dens van schaatsers als Sven Kramer en Ireen Wüst.
www.amsterdam.nl/sport
6-9 februari
Nederlandse kampioenschappen Squash
Squash
Sporthal Oostenburg
1018 ND Amsterdam
Coolste Baan van Nederland
www.squash.nl
http://www.hetmarnix.nl/
Olympisch Stadion
front_content.php?idcat=1351
Olympisch Stadion 2
www.decoolstebaanvannederland.nl/kpn-nk
Oostenburgergracht 151
Frans Otten Stadion
1076 DE Amsterdam
IJsbaanpad 43
www.olympischstadion.nl
1076 CV Amsterdam
www.fransottenstadion.nl
Op de Coolste Baan van Nederland worden vlak na
de Olympische Winterspelen van Sotsji officiële Ne-
De Nederlandse kampioenschappen squash krijgen
derlandse kampioenschappen verreden, waarbij de
voor het eerst een landelijk karakter door de kwalifi-
helden van Sotsji natuurlijk aanwezig zullen zijn om
zich te laten huldigen.
catie op 1 februari 2014 over vier plaatsen in het land
te verdelen. Het Frans Otten Stadion garandeert een
De Sport- en Funtoer is een evenement voor de
topsportomgeving voor de finalerondes.
Amsterdamse jeugd in de leeftijd van zes tot en met
5-9 maart
twaalf jaar. Tijdens deze mega-activiteiten kunnen
de kinderen gratis kennismaken met tal van sport-,
HISWA Amsterdam Boat Show
Watersport
spel- en funonderdelen. Ook worden er onderdelen in
www.hiswarai.nl
12 februari
Amsterdamse scholierenkampioenschap veldlopen
/ Topscore Cross Loop
Atletiek
clinicvorm aangeboden. De Sport- en Funtoer wordt
mogelijk gemaakt door SportService Amsterdam in
Amsterdam RAI
samenwerking met de stadsdelen.
Europaplein 22
www.amsterdam.nl/sport
1079 GZ Amsterdam
25 februari-29 maart
www.rai.nl
Willinklaan 7
Clincs streetball
Basketbal
Met een indeling in acht werelden biedt de HISWA
1067 SL Amsterdam
www.amsterdam.nl/sport
Amsterdam Boat Show iedere watersporter een ide-
Atletiekbaan AAC
www.aacamsterdam.nl
Hardloopwedstrijd (cross/veldloop) voor zowel het
ale start van het watersportseizoen. Nieuw is de weHeel Amsterdam
reld van HISWA Klassiek met een collectie schepen en
www.amsterdam.nl
scheepsbenodigdheden waar de Nederlandse nostalgie vanaf spat. En HISWA Fun wordt verder uitgebreid
primair- als voortgezet onderwijs waarbij jongeren
strijden om zowel individuele titels als om het scho-
Razendpopulair onder jongeren is streetball, de 3-te-
met nog meer demonstraties en Funsport-producten.
lenkampioenschap.
gen-3-versie van basketbal, met een cultuur die sport
Tijdens de HISWA is Amsterdam RAI boeiend voor ie-
en leefstijl moeiteloos combineert. Streetball Masters
dere watersporter.
21 februari-2 maart
is de landelijke tour van de beste ‘pleintjesballers’.
Batavia Amsterdam
Schaaktoernooi
Schaken
Tijdens de clinics leren kinderen zelf tot ‘master’ uit
9 maart
te groeien.
Mokumse vrouwenloop
Atletiek
http://batavia1920.nl/chess/
26 februari
www.mokumsevrouwenloop.nl
Café Batavia 1920
Beweegplein Gymsport
Gymnastiek
Atletiekbaan AAC
Prins Hendrikkade 85
www.amsterdam.nl/sport
Willinklaan 7
1012 AE Amsterdam
www.cafebatavia.nl
1067 SL Amsterdam
Sportcentrum Ookmeer
www.aacamsterdam.nl
Dokter Meurerlaan 7
Sinds de inaugurele editie in 2009 – met Robin van
1067 SM Amsterdam
Zesde editie van een laagdrempelig evenement rond
Kampen en Ilan Manor als winnaars – heeft het Bava-
www.sportcentrumookmeer.nl
de Sloterplas. Alle vrouwen en meiden vanaf zes jaar
ria Amsterdam Schaaktoernooi zich een vaste plaats
uit Amsterdam en omstreken kunnen meedoen. Ook
op de schaakkalender verworven. Het Batavia Am-
Kinderen van zes tot en met tien jaar kunnen gratis
wandelen mag op de kortste (2,5 kilometer) en de
sterdam Schaaktoernooi is een grootmeestertoernooi
kennismaken met allerlei spectaculaire gymsportac-
langste (7,5 kilometer) afstand. Als opwarmertje voor
met deelnemers uit de hele wereld. Het café heeft een
tiviteiten. Evenement wordt voor de derde keer ge-
de lange afstanden is er op de baan van AAC een
lange schaaktraditie.
houden. Er komen jaarlijks vijfhonderd kinderen op af!
moeder-dochterloop over 400 meter.
107
108
SPORTKALENDER
AMSTERDAM
9 maart
22 maart
10-13 april
Louis Vinkloop en 1
Kilometer Run ATOS
Atletiek
Gaasperplasrun
Atletiek
Amsterdam Diving Cup
Schoonspringen
www.gaasperplasrun.nl
http://amsterdamdivingcup.nl/
Atletiekbaan AV Feniks
Sloterparkbad
Karspeldreef 501
President Allendelaan 3
Atletiekvereniging AV ATOS
1102 BX Amsterdam
1064 GW Amsterdam
Sportpark Elzenhagen
www.avfeniks.nl
www.optisport.nl/sloterparkbad
1025 WL Amsterdam
22 maart
De Amsterdam Diving Cup is een internationaal eve-
www.av-atos.nl
Landskampioenschap (heren)
Rugby
In het Sloterparkbad zijn vier Maxiflex-C-springplan-
www.rugby.nl
ken; twee van 1 meter en twee van 3 meter. Het Slo-
www.louisvinkloop.nl
www.rondjemokum.nl
G.J. Scheurleerweg 1
De Louis Vinkloop maakt onderdeel van het vermaarde ‘Rondje Mokum’, een cluster van hardloopevene-
nement dat in 2014 voor de 19e keer wordt gehouden.
terparkbad beschikt bovendien over een springtoren
menten. Aan de 1-kilometerloop is ook het Amster-
Nationaal Rugby Centrum Amsterdam
met platforms op vier verschillende hoogtes: 3, 5, 7,5
damse scholenkampioenschap verbonden.
Bok de Corverweg 6
en 10 meter.
1067 HR Amsterdam
15-16 maart
www.sportparkdeeendracht.nl
12 april
Heineken Roeivierkamp
Roeien
Rugby wordt gespeeld in een sfeer waarin iedereen
www.roeivierkamp.nl
zich op zijn gemak voelt. In die sfeer is het kijken naar
Nederland-Kroatië
(European Nations Cup)
Rugby
de strijd om het landskampioenschap bij de mannen
www.rugby.nl
Amstel
een belevenis op zich. In 2013 ging de landstitel in de
Amsterdamsche Studenten Roeivereeniging Nereus
ereklasse na een ongekend spannende finale naar
Nationaal Rugby Centrum Amsterdam
Amsteldijk 130-A
RC Hilversum.
Bok de Corverweg 6
1078 RT Amsterdam
1067 HR Amsterdam
www.nereus.nl
29 maart
www.sportparkdeeendracht.nl
De Heineken Roeivierkamp is traditioneel de opening
Head of the River
Roeien
Voor Nederland staat promotie naar de 1B-poule op
van het Nederlandse roeiseizoen. De 42ste editie geeft
www.headoftheriver.nl
het spel in de European Nations Cup 2012-2014. Het
toernooi wordt ook wel gezien als het officieuze Eu-
het startschot voor een bijzonder roeijaar waarin de
wereldkampioenschappen op de Bosbaan het hoog-
Amstel
ropees kampioenschap. Aan het toernooi doen díe
tepunt gaan vormen. De deelnemers roeien over
Willem III – Skøll – Poseidon
landen mee, die niet meedraaien in het vermaarde
vier afstanden op de Amstel. Op zaterdag 250 en
Jan Vroegopsingel 4 t/m 8
Zeslandentoernooi.
2.500 meter en op zondag 750 en 5.000 meter.
1096 CN Amsterdam
www.willem3.nl
19-26 april
16 maart
http://skoll.nl/
Landskampioenschap (dames)
en bekerfinale (heren)
Rugby
www.rzv-poseidon.nl
Nationale Sportweek
Diverse sporten
Amstel
www.nationalesportweek.nl
www.amsterdam.nl/sport
www.rugby.nl
RIC
Korte Ouderkerkerdijk 32
Diverse locaties
Nationaal Rugby Centrum Amsterdam
1096 AC Amsterdam
www.amsterdam.nl
Bok de Corverweg 6
www.ricamsterdam.nl
1067 HR Amsterdam
www.sportparkdeeendracht.nl
Amsterdam timmert elk jaar hard aan de weg bij
De Head of the River is het grootste jaarlijkse roei-
de organisatie van activiteiten tijdens de Nationale
evenement in Nederland voor gestuurde achten en
Sportweek. Jaarlijks is Amsterdam koploper in het
Met financiële steun van de gemeente Amsterdam en
vieren. Ruim vijfhonderd deelnemende ploegen met
aanbieden van activiteiten. Een groot aantal Amster-
de provincie Noord-Holland is eind 2013 een begin
in totaal vierduizend deelnemers – in leeftijd varië-
damse verenigingen en instellingen participeert om
gemaakt met de uitbreiding van het Nationaal Rugby
rend van vijftien tot zeventig jaar – vertegenwoordi-
gratis sportactiviteiten aan te bieden.
Centrum op Sportpark De Eendracht. De grote eve-
gen heel roeiend Nederland. Het Kampioenschap van
nementen van de Nederlandse Rugby Bond vinden
de Amstel is een van de oudste Nederlandse wedstrij-
plaats op het nationaal centrum. Het landskampioen-
den en werd in 1933 voor het eerst geroeid. De vrou-
schap bij de vrouwen en de beker bij de mannen wor-
wen en de mannen roeien dezelfde afstand van on-
den op dezelfde dag bevochten.
geveer 8 kilometer van Amsterdam naar Ouderkerk.
SPORTKALENDER
AMSTERDAM
19-20 april
Ondanks de weersomstandigheden waren de Ko-
het bevrijdingsvuur van Wageningen naar Amster-
Westelijke Regatta / Aegon NK
Roeien
ningsspelen in 2013 zo’n succes dat de Amsterdamse
dam zijn gelopen. Aan de estafette doen lopers van
wethouder Sport Eric van der Burg onmiddellijk riep:
diverse niveaus mee.
www.westelijke.nl
“Daar gaan wij een jaarlijks evenement van maken.”
Maar liefst 1,3 miljoen kinderen gingen op 26 april
10 mei
Bosbaan
2013, in het kader van de inhuldiging van koning
Bosbaan 14
Willem-Alexander, sporten en gezond ontbijten.
1182 AG Amstelveen
Amsterdam bracht tevens de campagne ‘Water uit
Nederland-Duitsland
(WK-kwalificatie), heren XV
Rugby
www.knrb.nl/content.php/nl/677
de Kraan’ onder de aandacht. De Richard Krajicek
www.rugby.nl
Foundation en de Johan Cruyff Foundation tekenen
De Westelijke Regatta geldt als de eerste grote roei-
voor de landelijke coördinatie van de Koningsspelen.
Nationaal Rugby Centrum Amsterdam
Bok de Corverweg 6
wedstrijd over de afstand van 2 kilometer. De Bosbaan
vormt het decor, zoals de Bosbaan later in het jaar ook
25 april-1 mei
1067 HR Amsterdam
de locatie zal zijn voor de prestigieuze wereldkampi-
www.sportparkdeeendracht.nl
oenschappen roeien. De Bosbaan is meteen de locatie
Sport- en Funtoer
Diverse sporten
van de Aegon NK.
www.amsterdam.nl/sport
In het kader van de kwalificaties voor het wereldkam-
22 april
Sportcentrum Caland
Duitsland. Het WK is eens in de vier jaar en staat in 2015
Roei je eigen WK!
Roeien
Eliza van Calcarstraat 2
weer op de kalender met Engeland als thuishaven.
www.amsterdamrowing.com
www.amsterdam.nl/sport
www.sportcentrumcaland.nl
16-18 mei
Gratis grootstedelijk sport- en spelevenement met
Amsterdam Rugby Sevens
Rugby
Beursplein
een aanbod van sportclinics en allerlei grootse at-
www.amsterdamsevens.com
Amsterdam
tracties. In samenwerking met sportverenigingen en
pioenschap komt het Nederlands vijftiental uit tegen
1068 RR Amsterdam
Sportstimulering Primair Onderwijs.
Nationaal Rugby Centrum Amsterdam
Bok de Corverweg 6
Roeien op het Beursplein in hartje Amsterdam? Het
kan echt! Maar dan wel op de ergometer natuurlijk. Het
4 en 5 mei
1067 HR Amsterdam
evenement staat volledig in het teken van de wereld-
www.sportparkdeeendracht.nl
kampioenschappen roeien later dit jaar op de Bosbaan.
Bevrijdingsvuurestafette
Atletiek
www.4en5meiwageningen.nl
www.amsterdam.nl/sport
Op vrijdag, zaterdag en zondag is het uitsluitend top-
25 april
Koningsspelen
Diverse takken van sport
Westerpark
tie van het toernooi begon, neemt het een vaste plaats
www.koningsspelen.nl
Amsterdam
in op de internationale rugbykalender. Jaarlijks nemen
www.amsterdam.nl
een kleine honderd teams uit heel de wereld in een uit-
rugby wat de klok slaat, zowel voor de mannen als voor
de vrouwen. Sinds AAC Rugby in 1972 met de organisa-
Diverse locaties
muntende sfeer deel aan de Amsterdam Sevens.
Amsterdam
Om 14.30 uur op Bevrijdingsdag (5 mei) worden de
www.amsterdam.nl/sport
lopers verwelkomd die in de nacht van 4 op 5 mei met
16 en 17 mei
IRB Women’s Sevens
World Series
Rugby
http://wsws.irb.com/
Nationaal Rugby Centrum Amsterdam
Bok de Corverweg 6
1067 HR Amsterdam
www.sportparkdeeendracht.nl
Prestigieus internationaal toernooi waaraan het CTOvrouwenteam deelneemt. De series voeren langs Dubai
(28 en 29 november 2013), Amerika (15 en 16 februari
2014), Brazilië (21 en 22 februari 2014) en China (5 en
6 april 2014) en beleven in Nederland de apotheose.
109
110
SPORTKALENDER
AMSTERDAM
23-25 mei
Nationaal Rugby Centrum Amsterdam
Bosbaan
Deloitte Ladies Open Golf
Golf
Bok de Corverweg 6
Bosbaan 14
1067 HR Amsterdam
1182 AG Amstelveen
www.deloitteladiesopen.nl
www.sportparkdeeendracht.nl
www.knrb.nl/content.php/nl/677
The International Amsterdam Airport Golf Club
Rugby kent meerdere varianten: ploegen van
Een nationale kampioenschap op de Bosbaan, die in
Oude Haagseweg 200
vijftien, dertien of tien spelers – het is allemaal
2014 volledig in het teken zal staan van de wereld-
1171 PE Badhoevedorp
mogelijk. Rugby Sevens geldt als de rugbytak die
kampioenschappen. Tijdens het NK vinden er niet
www.theinternational.nl
bij uitstek allround atletische beoefenaren kent. In
alleen toproeiwedstrijden plaats, maar is er ook op
2009 is besloten het Rugby Sevens toe te voegen
de kant een uitgebreid programma met verschillende
Het Deloitte Ladies Open is onderdeel van de Ladies
aan het olympisch programma van Rio 2016. De
activiteiten.
European Tour, het hoogste professionele circuit voor
beste Sevens-spelers en -speelsters bestrijden
damesgolfers in Europa. In 2014 wordt het toernooi voor
elkaar op het Nationaal Rugby Centrum om de
7-9 juni
de 19e keer op Nederlandse bodem en voor de tweede
landstitel.
Het prijzengeld is de afgelopen jaren gestegen naar
6-8 juni
Aegon Copa Amsterdam &
Amsterdamse Sportweekend
Voetbal
250.000 euro, waarvan de winnaar 37.500 euro verdient.
Sporten met Johan Cruijff
Voetbal
www.copa-amsterdam.nl
www.amsterdamsesportweekend.nl
opeenvolgende keer op The International gespeeld.
In 2013 ging de hoofdprijs naar de Engelse Holly Clyburn.
www.cruyff-foundation.org
25 mei
Olympisch Stadion
European Champions Clubs Cup
Atletiek
Olympisch Stadion
Olympisch Stadion 2
Olympisch Stadion 2
1076 DE Amsterdam
www.phanos.nl
1076 DE Amsterdam
www.olympischstadion.nl
www.olympischstadion.nl
Olympisch Stadion
Internationaal jeugdvoetbaltoernooi dat het hart
Olympisch Stadion 2
Drie dagen lang sporten met de Johan Cruyff Foun-
vormt van een stad die bruist van sport- en spelac-
1076 DE Amsterdam
dation. Op 6 juni wordt de Cruyff Foundation Cup
tiviteiten. Men United wordt opnieuw een van de
www.olympischstadion.nl
gespeeld. Een dag later is de landelijke finale van de
publiekstrekkers. Met meer dan tweeduizend aan-
Cruyff Courts 6-tegen-6-competitie. Op 8 juni is er
meldingen haalden 23 getalenteerde spelers afgelo-
zelfs een WK 6-tegen-6.
pen jaar het elftal van hoofdtrainer Ronald de Boer.
Europacup voor atletiekclubs, waarvoor Phanos de
Ook dit jaar zijn er rond de Aegon Copa Amsterdam
eer van de organisatie te beurt is gevallen. In totaal
staan er in het Olympisch Stadion bij de European
6-8 juni
vele gave sportactiviteiten, want Amsterdam en
Champions Clubs Cup twintig onderdelen op het pro-
Triatlon Amsterdam
Nieuw West
Triatlon
Pinksteren = Sport! Met onder andere: beachvol-
www.triatlonnieuwwest.nl
van de Amsterdamse Streettennis Cup, Streetball
gramma waarvoor de deelnemende verenigingen hun
beste atleten inzetten.
29 mei
leybaltoernooien in de stadsdelen, het nationaal
scholenroeikampioenschap op de Bosbaan, finales
Masters en de Amsterdam Sprint Challenge.
Nationale Zaalvoetbaldag
Zaalvoetbal
Nieuw West
Meer en Vaart
11 juni
www.knvb.nl
1068 LA Amsterdam
Sporthallen Zuid
De negende editie van de triatlon die zich in en rond
Finale Amsterdams EK
Meidenvoetbal
Voetbal
Burgerweeshuispad 54
de Sloterplas afspeelt. De Triatlon Amsterdam Nieuw-
www.amsterdam.nl/sport
1076 EP Amsterdam
West maakt onderdeel uit van de Nieuw-West Top-
www.amsterdam.nl/sporthallenzuid
sport Series die tot doel hebben gezamenlijk sterker
Sportpark De Toekomst
en zichtbaarder te worden om zo een breder publiek
Borchlandweg 16-18
Uitgebreid programma met vele kampioenschappen en
aan te spreken en meer mensen, met de focus op
1099 CT Amsterdam
bekers in diverse leeftijdscategorieën. Heel zaalvoet-
jeugd, te interesseren voor sport en aan het sporten
http://www.ajax.nl/De-Toekomst.htm
ballend Nederland is welkom in de Sporthallen Zuid.
te krijgen.
1 juni
7-8 juni
elkaar strijden met, per stadsdeel, twee meidenteams
Nationale Kampioenschappen
Sevens (dames en heren)
Rugby
Aegon Nederlandse
kampioenschappen / ARB
Roeien
per categorie. Er worden in de weken vooraf trainin-
www.rugby.nl
www.nkroeien.nl
De grote finale is op Sportpark de Toekomst, het trai-
Finaledag waarin stadsdelen op voetbalgebied tegen
gen, clinics en wedstrijdjes gespeeld op pleintjes in
de stadsdelen en bij een aantal voetbalverenigingen.
ningscomplex van Ajax.
SPORTKALENDER
AMSTERDAM
11 juni
Olympisch Stadion
Atletiek is een belangrijke sport voor Amsterdam. In
Nationale Buitenspeeldag
Diverse takken van sport
Olympisch Stadion 2
2016 mag Amsterdam van European Athletics in het
1076 DE Amsterdam
Olympisch Stadion de Europese kampioenschappen
www.buitenspeeldag.nl
www.olympischstadion.nl
organiseren. De Amsterdamse atletiek werkt toe naar
Diverse locaties
Finale van de grootste schoolsportcompetitie van Ne-
pen kunnen de Nederlandse topatleten voor eigen pu-
Amsterdam
derland. Jaarlijks komen zesduizend kinderen uit het
bliek tonen waar die inspiratie toe kan leiden.
www.amsterdam.nl
hele land in Amsterdam de spectaculaire finale van de
dat hoogtepunt. Tijdens de nationale kampioenschap-
competities vieren in het Olympisch Stadion. Het eve-
3 Augustus
Op de Buitenspeeldag staat in heel Nederland bui-
nement startte in 2003 onder de titel ‘Mission Olympic’,
tenspelen centraal. Kinderen en jongeren worden op
maar gaat de komende jaren verder onder de titel
Johan Cruijff Schaal
Voetbal
deze dag gestimuleerd om naar buiten te gaan. Want
‘Olympic Moves’.
www.knvb.nl
kinderen en is vooral heel erg leuk!
19 en 20 juni
Amsterdam ArenA
ArenA Boulevard 1
12-23 juni
Amsterdamse
Olympische Dagen
Diverse takken van sport
lekker buitenspelen is goed voor de ontwikkeling van
Totally Beach
Beachvolleybal en
beachvoetbal
www.amsterdam.nl/sport
1101 AX Amsterdam
www.amsterdamarena.nl
www.amsterdam.nl/sport
Traditionele opening van het voetbalseizoen met de
Sportpark Ookmeer
strijd tussen de landskampioen en de bekerwinnaar.
Dr. Meurerlaan 7
Hoewel die twee in 1949 voor het eerst tegen elkaar
De Dam
1067 SN Amsterdam
speelden, werd in 1991 van start gegaan om van de
Amsterdam
www.sportparkenamsterdam.nl
Supercup een traditie te maken. De Amsterdam ArenA
www.amsterdam./nl
vormt de vaste locatie. Sinds 1996 draagt de Supercup
Voor de negentiende keer komen op 19 en 20 juni bijna
in de vorm van een schaal de naam van Johan Cruijff. In
tweeduizend kinderen uit groepen 7 en 8 op Sportpark
2014 wordt de Supercup voor de 25ste keer verspeeld.
Ookmeer sporten en spelen. De Amsterdamse Olympische
Dagen worden georganiseerd door SportService Amster-
22 augustus
dam en de Academie voor Lichamelijke Opvoeding.
Flame Games
Atletiek
20 juni
www.flamegamesamsterdam.nl
Koala Games
Diverse takken van sport
Olympisch Stadion
www.amsterdam.nl/sport
Olympisch Stadion 2
1076 DE Amsterdam
Olympisch Stadion
www.olympischstadion.nl
Olympisch Stadion 2
1076 DE Amsterdam
De Flame Games Amsterdam is een jaarlijks terugke-
www.olympischstadion.nl
rend internationaal topatletiekevenement, dat op 31
augustus 2013 voor de eerste keer in het Olympisch
Een bijzondere variant van de Amsterdamse Olympische
Stadion van Amsterdam heeft plaatsgevonden. Het
Dagen. De Koala Games worden georganiseerd voor het
evenement heeft een uniek concept met een mix van
speciaal onderwijs en voor zeer moeilijk lerende kinde-
topatletiek en entertainment. De olympische vlam,
ren. Het evenement beleeft in 2014 zijn twaalfde editie.
die voor het eerst in de olympische geschiedenis werd
aangestoken in Amsterdam 1928, loopt als rode draad
Zevende editie van een groots sportspektakel op de
26 en 27 juli
door het evenement. De Flame Games Amsterdam
Dam met activiteiten voor vele doelgroepen. In 2015
Asics Nederlandse
kampioenschappen
baanatletiek Senioren
Atletiek
toont een afspiegeling van waar Amsterdam voor
13 juni
www.nkatletiek.nl
tainmentevenement.
Olympic Moves The
School Final
Diverse taken van sport
Olympisch Stadion
www.olympicmoves.nl
1076 DE Amsterdam
zal op de Dam een van de voorrondes van de wereldkampioenschappen beachvolleybal worden gehouden.
Olympisch Stadion 2
www.olympischstadion.nl
staat: cultuur, entertainment en innovatie. Atletiek
wordt op een vernieuwende wijze gebracht: van een
traditioneel sportevenement, naar een sportenter-
111
112
SPORTKALENDER
AMSTERDAM
en in Zaandam finisht. Het is een succesnummer van
organisator Le Champion. Veel activiteiten – waaronder de Mini Dam tot Damloop, de Ladies Run en de
Businessloop – maken de Dam tot Damloop tot een
feest voor velen.
6 oktober
Ben Bril Memorial
Boksen
www.benbrilboxing.com/ben-bril-memorial
Koninklijk Theater Carré
Amstel 115-125
1018 EM Amsterdam
http://web.carre.nl
24-31 augustus
7 september
Wereldkampioenschappen
roeien / Wereldkampioenschappen Adaptive Rowing
Roeien
Amsterdam City Swim
Zwemmen
Stijlvol boksevenement ter nagedachtenis aan de in
www.amsterdamcityswim.nl
naal boksarbiter Ben Bril. In het concept ‘de stad als
www.amsterdamrowing.com
Start: Marine Etablissement
sterdamse kroon. Koninklijk Theater Carré garandeert
Kattenburgerstraat 7
een uniek entourage voor een topsportevenement.
2003 overleden Amsterdamse bokser en internatiostadion’ is het boksgala een van de parelen aan de Am-
Bosbaan
1018 JA Amsterdam
Bosbaan 14
www.stelling-amsterdam.nl/kazernes/
19 oktober
1182 AG Amstelveen
amsterdam-marinekattenburg/index.php
Het sportieve hoog-
TCS Amsterdam
Marathon + Nederlandse
kampioenschappen Marathon
Atletiek
tepunt
www.tcsamsterdammarathon.nl
www.knrb.nl/content.php/nl/677
van
2014
in Amsterdam: de
Olympisch Stadion
wereldkampioenschappen roeien! Tevens kennen de
Olympisch Stadion 2
WK nummers voor het pararoeien. Amsterdam wordt
in augustus omgetoverd tot dè mondiale roeistad met
Bij de start in 2012 stond de Amsterdam City Swim
1076 DE Amsterdam
fanzones en spectaculaire activiteiten in de binnenstad.
meteen met een daverende dreun op de kaart. Zelfs
www.olympischstadion.nl
In totaal zijn er 27 wereldtitels te verdelen tussen bijna
de Huffington Post schreef over (tegenwoordig)
duizend roeiers uit zo’n zestig verschillende landen.
koningin Máxima, die een duik in het Amsterdamse
39ste editie van een internationaal topevenement dat
grachtenwater had genomen. Het evenement is nu
niet voor niets in 2013 het Gold Label van de interna-
7 en 8 september
al niet meer weg te denken uit het Amsterdamse
tionale atletiekfederatie in de wacht sleepte. Het eve-
Nederlandse kampioenschappen Vlakwater
Kanovaren
sportmenu. Met heel veel bekijks langs de ruim twee
nement heeft niet alleen een grote aantrekkingskracht
kilometer lange zwemroute. De deelnemers zamelen
op vele Amsterdammers, maar kent ook een enorme
bovendien veel geld in voor de bestrijding van de
toestroom van buitenlandse deelnemers, waarbij een
www.watersportverbond.nl
spierziekte ALS.
fors contingent Brazilianen opvalt. Internationaal telt
Bosbaan
21 september
beste ter wereld. In 2013 nam het parkoers de lopers
Bosbaan 14
onder andere mee onder het geheel gerenoveerde
1182 AG Amstelveen
Dam tot Damloop
Atletiek
www.knrb.nl/content.php/nl/677
www.damloop.nl
Vlakwaterkanosprint is een wedstrijddiscipline op het
Start: Prins Hendrikkade
vlakke water. De wedstrijden vinden plaats op kalm
Amsterdam
Zesdaagse van Amsterdam
Wielrennen
water, zonder golven en stroming van betekenis. De
Finish: Peperstraat
www.zesdaagsevanamsterdam.nl
wedstrijdbaan is een rechte baan die is opgedeeld in
Zaandam
de TCS Amsterdam Marathon mee als een van de
Rijskmuseum door.
20-25 oktober
Velodrome Amsterdam
banen. De officiële afstanden van de internationale
bond zijn 200 meter, 500 meter en 1.000 meter. Vlak-
Waren er in 1985 nog 4.300 lopers, tegenwoordig
Sloterweg 1045
waterkanosprint is, samen met de discipline kanosla-
doen er royaal meer dan 50.000 deelnemers mee aan
1066 CD Amsterdam
lom, een olympische sport.
de Dam tot Damloop, die in Amsterdam van start gaat
www.velodrome.nl
SPORTKALENDER
AMSTERDAM
De liefde van Amsterdam voor het baanwielren-
Het ‘sjorren aan de palen’ is voor de Nederlandse
Nederland zal zowel een mannen- als een vrouwen-
nen gaat lang terug. Het Olympisch Stadion gold
kampioenschappen indoorroeien vervangen door het
team deelnemen. Aan de WK zullen een muziekfesti-
lang als een internationaal centrum voor het
vliegwiel van de ergometer. De NK zijn voor de natio-
val, een culinair feest en vele sportactiviteiten worden
baanwielrennen. In 1932 kon de Amsterdammer
nale roei-equipe en iedereen die daartoe wil behoren
gekoppeld. De Homeless World Cup bestaat sinds
in de Oude RAI kennismaken met het fenomeen
een belangrijk testmoment in de aanloop naar het
2003 en heeft als doel het leven van daklozen wereld-
Zesdaagse. Inmiddels is de Zesdaagse nieuw le-
nieuwe roeiseizoen. Daarnaast strijden de eerstejaars
wijd te verbeteren.
ven ingeblazen en uitgegroeid tot een evenement
van verschillende studentenroeiverenigingen om de
van formaat in het Velodrome Amsterdam.
prijs voor de beste eerstejaarsvereniging. Ook nemen
19-23 augustus
niet-roeiers in steeds vaker deel aan de club- en ve-
9 en 10 november
teranendivisies en zijn er categorieën voor bedrijven-
Sail 2015
Watersport
Sista MMit internationaal
Schermtoernooi
Schermen
teams, aangepast indoorroeien en schoolroeien. Elk
www.sail2010.nl
Sportcentrum Universum
jaar komen er heel wat bezoekers af op dit gezellige
en sportieve evenement.
2015
Heel Amsterdam
www.amsterdam.nl
Science Park 306
1098 XH Amsterdam
Datum n.n.b.
www.usc.uva.nl
Vorig jaar stond het toernooi in het teken van het
Wereldkampioenschappen
beachvolleybal
Volleybal
honderdjarig bestaan van de internationale scherm-
www.volleybal.nl
federatie FIE. Het Citroëngebouw aan het Stadionplein in Amsterdam werd toen als locatie gebruikt,
De Dam
omdat daar tijdens de Olympische Spelen van 1928
Amsterdam
In 1975, ter gelegenheid van de viering van het zeven-
de schermwedstrijden waren geprojecteerd. In het
www.amsterdam.nl
honderdjarig bestaan van Amsterdam, trok voor het
de schermers zich in een state-of-the-art­omgeving
Groot internationaal evenement, dat officieel sinds
schepen, marineschepen en replica’s de haven van
voor hun evenement met veel traditie.
1997 op de kalender van de internationale volleybal-
Amsterdam binnen: Sail Amsterdam was geboren.
bond FIVB. Vier Nederlandse steden tekenen voor
Sindsdien wordt eens in de vijf jaar de magie uit het
6 en 7 december
de organisatie: Amsterdam, Apeldoorn, Rotterdam
verleden werkelijkheid in de Amsterdamse haven. Zo
Amsterdam Swim Cup
Zwemmen
en Den Haag. Amsterdam is een van de voorronde-
kunnen miljoenen mensen een deel van deze rijke his-
steden. Daartoe wordt op de Dam een beachstadion
torie zelf beleven. Sail Amsterdam wil de komende
www.amsterdamswimcup.nl
ingericht. De finales vinden plaats in een tijdelijk sta-
drie edities uitgroeien tot het meest aansprekende
dion in Scheveningen.
nautische evenement ter wereld.
President Allendelaan 3
Datum n.n.b.
Wereldkampioenschap
voor daklozen
Voetbal
2016
1064 GW Amsterdam
Universitair Sport Centrum Universum wentelen
eerst een indrukwekkende vloot tallships, moderne
Sloterparkbad
www.optisport.nl/sloterparkbad
Elfde editie. De Amsterdam Swim Cup is er voor (zwem)
sportliefhebbers en biedt daarnaast voor nieuwe doel-
www.homelessworldcup.org
www.stichtinglifegoals.nl
5-10 juli
Europese kampioenschappen
atletiek
Atletiek
www.facebook.com/amsterdam2016
groepen een echte zwemexperience. Actieve en passieve sportbeleving voor de (Amsterdamse) jeugd en voor
Heel Amsterdam
partners en sponsors een uniek podium voor associatie,
www.amsterdam.nl
Olympisch Stadion
Olympisch Stadion 2
zichtbaarheid, relatiebeheer en marketingactivatie.
1076 DE Amsterdam
8 december
www.olympischstadion.nl
Nederlandse kampioenschappen indoorroeien
Indoorroeien
De concurrentie van Istanboel en Split leek zwaar,
www.nkindoorroeien.nl
tegenstanders op punten. In 2016 komen de prestigi-
maar al in de eerste ronde versloeg Amsterdam zijn
euze Europese kampioenschappen atletiek naar het
Sporthallen Zuid
Na Poznan en Santiago komt de Homeless World Cup
Olympisch Stadion. In een jaar waarin de mondiale
Burgerweeshuispad 54
in 2015 naar Amsterdam. Ongeveer achthonderd dak-
sport bulkt van de grote evenementen: Olympische
1076 EP Amsterdam
lozen uit grofweg zeventig verschillende landen strij-
Spelen in Rio de Janeiro en het Europees kampioen-
www.amsterdam.nl/sporthallenzuid
den in Amsterdam om de wereldtitels voetbal. Voor
schap voetbal in Frankrijk.
113
114
slotwoord
beeld HANS PAUL STACH
Piet Graniet
Deze editie van Sportief
Amsterdam, die de eer
ten deel valt om officieel
te worden gepresenteerd
tijdens de 55ste editie van
Jumping Amsterdam, is
in nauwe samenwerking
vervaardigd door uitgeverij Arko Sports Media, de
gemeente Amsterdam en
Topsport Amsterdam, dat zijn
kantoor heeft in het Olympisch Stadion. Daar ben ik
als hoofdredacteur de laatste
maanden dan ook regelmatig
op bezoek geweest en telkens
weer raakte ik in de ban van
het vernuft en de schoonheid
van dit bouwwerk. Een sportmonument, dat we in zijn
huidige vorm te danken hebben aan het doorzettingsvermogen van Piet Kranenberg,
bij leven ook wel bekend als
Piet Graniet. Onverzettelijk,
een kerel uit één stuk, niet
van zijn voetstuk te krijgen, al
heeft dat in zijn strijd om het
Olympisch Stadion voor stad
en land te behouden een aantal malen niet veel gescheeld.
Ik heb het geluk gehad Piet
Kranenberg regelmatig te ontmoeten, waarbij hij er telkens
op gewiekste wijze in slaagde
mij met de rekening van onze
verteringen te laten zitten.
Onze eerste kennismaking dateerde van de periode waarin
Amsterdam zich kandidaat
had gesteld voor de organisatie van de Olympische Spelen
van 1992, met een ontluisterend demasqué in 1985. Geen
nieuw Olympisch Stadion dus
en daarom moest het oude
Olympisch Stadion meteen
ook maar met de grond gelijk
worden gemaakt, zo ongeveer
luidde de redenatie. Nee, we
moeten het Olympisch Stadion juist in oude luister herstellen, vond Piet Graniet. Ik
vat hier een epos waarover
moeiteloos een dertiendelige
dramaserie zou kunnen worden gemaakt in een paar regels samen. En Piet won! De
betonnen ring die in 1938 op
het stadion was geplaatst om
de toeschouwerscapaciteit te
vergroten, werd verwijderd.
Het gebouw kreeg een nieuwe
functie, nieuwe gebruikers en
een nieuwe omgeving. Elke
keer wanneer ik in de buurt
ben, maak ik een wandeling
rond het stadion, ter nagedachtenis aan Piet Kranenberg
die in 2009 op 91-jarige leeftijd
overleed. Er is een fietspad genoemd naar de man die zich
bij voorkeur en tot op hoge
leeftijd op een tweewieler door
de stad verplaatste. Had hij beslist genoeg eer gevonden.
Toen we in de voorbereiding
van dit magazine besloten
om in de inhoud het accent
te leggen op ontwikkeling,
creativiteit en innovatie, wist
ik meteen met wie ik Sportief
Amsterdam zou afsluiten. Met
de man die maakte wat anderen niet mochten afbreken.
Maarten Westermann
Hoofdredacteur Sportief Amsterdam
“We doen iets
heel goed samen.”
Rogier Blink en Mitchel Steenman
Twee zonder
“Met z’n tweeën ben je heel afhankelijk van elkaar. Als je voetbalt en iemand slecht in de
wedstrijd zit, kun je hem gewoon niet aanspelen. Of wisselen. Hier niet, als je zeven
maanden iets met iemand hebt opgebouwd, krijg je dat niet zomaar met een ander. Dus
als Rogier geblesseerd is, ben ik het eigenlijk ook. Als het moet, roeit het heel hard
samen. Hoe Mitchel en ik tegen die boot aanduwen, hoe we aan die riemen hangen,
daarin doen we dus iets heel goed samen. Het klikt. Dat zag je ook weer op het WK
in Zuid-Korea. Dat we daar brons haalden geeft vertrouwen. Ons doel is ook een
plak winnen op het WK in Amsterdam en in Rio. En als ik met een klootzak
beter roei dan met Rogier, zal ik in principe voor dat eerste kiezen.
Uiteindelijk hoef je het maar 6 minuut 20 met elkaar eens te zijn.”
Aegon is hoofdsponsor van het Nederlandse
roeien en ondersteunt sporters bij het
realiseren van hun doelen.
Bedenk je toekomst.
Een uitgave van Gemeente Amsterdam, Topsport Amsterdam en Arko Sports Media
sportief AMSTERDAM 2014
daley
Blind
Ajax heeft mij
als mens gevormd
ONTWIKKELING
staat centraal
in Amsterdam
Blankers-Koen | Ton Boot | Piet Keizer | Jiske Griffioen | Innovatie | Eric van der Burg | Jaap Eden
ver Fanny
Charles Urbanus | Joop Alberda | Creativiteit | Nicolien Sauerbreij | Marlou van Rhijn | Ellen van Dijk
der Talentontwikkeling | Martin Truijens | Henk Markerink | Cor du Buy | Rinus Michels | Peter Post