treasures of the baltic sea

natural and cultural
Heritage Tourism
for Increased Baltic
Sea Region Identity
Treasures
of the Baltic Sea
1
red brick gothic
Medieval and Hanseatic Culture
stones
and rocks
forest
red brick
gothic
shifting
sand dunes
castles and
museums
2
Treasures
of the Baltic Sea
red brick gothic
Medieval and Hanseatic Culture
editorial
Toruń
Dear readers,
what comes into your mind when you think
of the Baltic Sea Region: endless beaches,
sand dunes, birch forests, castles and churches
or even amber? Countries around the Baltic
Sea share a great variety of natural and cultural
resources as well as a long common history.
The area, however, is still not well recognised as
one common region outside its borders. In the
framework of the EU-funded project AGORA 2.0
we aim to improve the common identity of the
Baltic Sea Region, based on its rich natural and
cultural treasures.
The five issues of the “Treasures of the Baltic
Sea” are our “appetisers” for you – to raise your
awareness of the unique beauty of the Baltic Sea
Region by telling exciting stories and providing
short background information at a glance
that make you feel like visiting the region.
This issue will bring the fascinating world of
Red Brick Gothic in the Baltic Sea Region
closer to you.
Olsztyn, Warmia Chapter Castle
Dipl. oec. Betina Meliss
Photos: 1 - Andrzej Skowroński, 2 - Mieczysław Wieliczko
Editor
University of Greifswald
Institute of Geography and Geology
Makarenkostraße 22
17487 Greifswald
fon +49 (0) 3834 / 864541
[email protected]
content
5
4
5
6
7
8
12
16
Editorial
Content
Brick Gothic – Fascinating Cultural Heritage
Gotyk ceglany – fascynujące dziedzictwo kultury
Along the European Route of Brick Gothic…
Wzdłuż Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego...
Map Mapa
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
Denmark Dania – Haderslev
Estonia Estonia – Tartu
Estonia Estonia – Vastseliina
Germany Niemcy – Hanseatic City of Anklam Hanzeatyckie Miasto Anklam
Germany Niemcy – Bad Doberan
Germany Niemcy – Brandenburg an der Havel Brandenburg nad Hawelą
Germany Niemcy – Buxtehude
Germany Niemcy – Kleist Town Frankfurt (Oder) Miasto Kleista – Frankfurt nad Odrą
Germany Niemcy – University Town & Hanseatic City of Greifswald Uniwersyteckie i Hanzeatyckie Miasto Greifswald
Germany Niemcy – Barlach Town Güstrow Miasto Barlacha – Güstrow
Germany Niemcy – Hanseatic City of Lüneburg Hanzeatyckie Miasto Lüneburg
Germany Niemcy – Bardowick and Churches around Lüneburg Bardowick i kościoły w okolicach Lüneburga
Germany Niemcy – Convents around Lüneburg Lüneburskie klasztory
Germany Niemcy – Neubrandenburg
Germany Niemcy – Burg Stargard
Germany Niemcy – Neukloster
Germany Niemcy – Parchim
Germany Niemcy – Prenzlau
Germany Niemcy – Amber Town Ribnitz- Damgarten Miasto Bursztynu – Ribnitz-Damgarten
Germany Niemcy – Island of Rügen Wyspa Rugia
Germany Niemcy – Schleswig Szlezwik
Germany Niemcy – Schwerin
Germany Niemcy – Hanseatic City of Stendal Hanzeatyckie Miasto Stendal
Germany Niemcy – Hanseatic City of Stralsund Hanzeatyckie Miasto Stralsund
Germany Niemcy – Hanseatic City of Wismar Hanzeatyckie Miasto Wismar
Germany Niemcy – Ducal Town of Wolgast Książęce Miasto Wolgast
Latvia Latvia – Riga
Poland Polska – Chełmno
Poland Polska – Gdańsk
Poland Polska – Olsztyn
Poland Polska – Płock
Poland Polska – Sławno
Poland Polska – Stargard Szczeciński
Poland Polska – Szczecin
Poland Polska – Toruń
Russia Rosja – Kaliningrad
54
56
60
62
Spiritual Tourism in the Baltic Sea Region: Via Livonica – Pilgrimage Route
European Route of Brick Gothic – By Bike from Denmark to the Baltic States
Touristic Informations
Imprint
6
brick gothic –
fascinating cultural
heritage
Beyond Brick Gothic, there is a lot more to
discover by culture addicts, visitors seeking
recreation and time travellers: solitary ice
age landscapes, picturesque lakes, forests
and rivers, cliffs, beaches and sand dunes,
coasts and wind-lashed shallow bays,
castles, ruins, palaces and manors from a
wide variety of eras. And a tower of a brick
church always looks out from behind some
trees or stands out against the cityscape.
The church is probably Gothic – Brick
Gothic.
That is because Brick Gothic has left
its mark on the landscape. Religious and
secular buildings tell a common story,
characterised by upheavals from the 13th
century on: the golden age of the Hanseatic League, the founding of monasteries
and cities, the construction of castles
by knights‘ orders, the significance of
the Baltic Sea in medieval Europe. The
following centuries brought many ups
and downs – with times of prosperity and
of devastation. Many of the magnificent
Brick Gothic monuments withstood these
tumultuous times. Yet it is only recently
that visitors have been able to experience,
along the “European Route of Brick Gothic“, how cities and countries around the
Baltic Sea are interwoven with each other
due to their cultural history.
Bricks are indeed a common building
material from Denmark to Estonia,
but in architecture we find as many
different solutions as there are buildings.
This is despite the fact that, for instance,
churches were constructed with the assistance and under the guidance of German
master-builders not only in Germany, but
also across different countries, including
Denmark, Poland and Estonia. Application
of bricks is not limited to walls and fine
arches – after all, burned clay was used to
make the terracotta sculptures for example
in the Tartu St. John’s Church, of which
over 1,000 have been preserved to this day.
The cultural heritage of Brick Gothic
is easily recognisable and an outstanding
characteristic of the region. It glows red
in the sun, is always visible, simple yet
grandiose, artistically accomplished,
and brimming with history and stories.
It always enchants visitors with its grand
and beautiful decor everywhere. Brick
Gothic structures outlived dozens of
religious and worldly leaders, are older
than the oldest universities, were models
for Caspar David Friedrich and Lyonel
Feininger. They are today the cultural
counterpoint to spas, cycling, golf, hiking
and aquatic sports.
Brick Gothic is a uniting motif in the Baltic
Sea region, underscoring our common
history and similar ways of thinking.
It is an inseparable part of our daily lives.
Photos: 1 - B. Bönecke-Siemers, picsNdocs, 2, 3 - EuRoB, 4 - Elżbieta Pawelec,
5 - Martin Poley, 6 - Wolfgang Brandis
For centuries, the influence of the Hanseatic League shaped life along the coasts
of the Baltic Sea and further inland.
In this region, the economy flourished
in medieval times and civic consciousness
and identity arose. Until today, gates and
town houses, city halls and monasteries,
hall churches and basilicas bear witness
to power and prosperity of that time.
Each preserved structure or building
carries on the architectural traditions
and skills of its time. Taking into consideration the age of the structures and their
durability despite constant use and
various tribulations over the centuries,
each preserved structure can be deemed
a masterpiece. The European Route of
Brick Gothic connects this cultural heritage – 34 cities and regions in Denmark,
Germany and Poland and several partners
in Baltic States are your hosts.
7
Gotyk ceglany –
fascynujące dziedzictwo
kultury
Turyści spragnieni kultury, szukający relaksu
i lubiący podróże w przeszłość mogą poza
gotykiem ceglanym dużo odkryć: bezludne
krajobrazy polodowcowe z malowniczymi
rzekami, lasy i jeziora, wybrzeża i smagane
wiatrem zatoki, plaże i wydmy, zamki, ruiny,
pałace i dwory z różnych epok. A co chwilę
za drzewami ukazuje się wieża kościelna,
widoczna z daleka i wyróżniająca się pośród
pejzażu okolicy. Prawdopodobnie jest to
kościół gotycki, a dokładnie kościół w stylu
gotycku ceglanego.
Średniowieczna cegła nadała swoje piętno
temu krajobrazowi. Sakralne i świeckie
budowle mówią wspólnym językiem
naznaczonym wielkimi przełomami, które
miały miejsce od XIII wieku: złoty okres
Hanzy, czasy założycielskie kapituł i miast,
budowa zamków krzyżackich, znaczenie
Morza Bałtyckiego w średniowiecznej Europie. Kolejne wieki były pełne sprzeczności,
przyniosły czasy rozkwitu i klęsk. Większość
tych wspaniałych pomników Gotyku
Ceglanego przetrwała te zmienne dzieje.
Jednak dopiero od niedawna odwiedzający
Europejski Szlak Gotyku Ceglanego mogą
przekonać się, jak miasta i kraje wokół Morza
Bałtyckiego są ze sobą kulturowo i historycznie powiązane.
Cegła jako materiał budowlany jest popularna w krajach leżących nad Bałtykiem,
od Danii po Estonię, jednak jeśli chodzi
o architekturę, można znaleźć o wiele więcej
różnych rozwiązań niż samych budynków.
Zawdzięczamy to między innymi kościołom
zbudowanym z pomocą i pod nadzorem
słynnych niemieckich budowniczych, nie
tylko na obszarach dzisiejszych Niemiec,
lecz w wielu innych krajach np. w Danii,
Polsce czy Estonii. Dekoracje ceglane nie
ograniczają się tylko do murów i pięknych
łuków, palona cegła była używana także
jako materiał do wykononania terakotowych figur, które można do dziś znaleźć na
przykład w Tartu w kościele św. Jana, gdzie
ponad 1000 figur przetrwało po dziś dzień.
Dziedzictwo kultury, jakim jest Gotyk Ceglany
jest wyjątkową cechą szczególną regionu
i łatwo go rozpoznać. Jest on wszechobecny,
jego czerwień mieni się w słońcu, jest prosty,
a jednak wielki, jest dopracowany artystycznie, tryska historią i historiami. Zachwyca
on oko okazałymi i pięknymi dekoracjami.
Budowle były świadkami wzlotów i upadków
władców kościelnych i świeckich, są starsze
niż najstarsze uniwersytety, były inspiracją
dla takich artystów jak Caspar David Friedrich
czy Lyonel Feininger. Stanowią one kulturalny
kontrapunkt dla spa, wycieczek rowerowych,
golfa, wędrówek czy sportów wodnych.
Gotyk ceglany jest wspólnym dobrem
kultury łączącym region Morza Bałtyckiego,
podkreślając znaczenie wspólnej historii
i podobnego sposobu myślenia. Jest on
nieodłączną częścią naszego codziennego
życia.
Photos: 1, 5 - EuRoB, 2 - Dział Promocji Urzędu Miejskiego w Sławnie,
3 - Krzysztof Kaliński, 4 - Tourismuszentrale Stralsund
Na przestrzeni wieków Hanza kształtowała
życie wzdłuż wybrzeży Morza Bałtyckiego
i daleko w głębi lądu. W średniowieczu
kwitła tutaj gospodarka i wytworzyła się
mieszczańska świadomość i tożsamość.
O władzy i bogactwie świadczą po dziś dzień
klasztory i ratusze, bramy miast i kamienice,
kościoły halowe i bazyliki, a każda z tych
budowli to dzieło sztuki. Każda z zachowanych budowli kontynuuje tradycję architektury i sztuki swego czasu. Biorąc pod uwagę
wiek budynków, ich trwałość pomimo ich
użytkowania i wielu turbulencji, poprzez
które przeszły przez wieki ich istnienia, każdy
zachowany zabytek może być uważany za
arcydzieło. Europejski Szlak Gotyku Ceglanego stanowi połączenie tego dziedzictwa
kultury – 34 miasta i regiony z Danii, Niemiec
i Polski i wiele państw nadbałtyckich są
Państwa gospodarzami.
Along the European
Route of Brick Gothic...
In North-East Poland, in Olsztyn the visitor
will find for example the Gothic castle
of the Chapter of Warmia, where Nicolaus
Copernicus himself once resided and
researched. Several other well-preserved
medieval castles are located just around
the corner, most of them earlier castles of
the Teutonic Order. Olsztyn is also a gate
to Masuria, a region famous for its
thousand lakes. A fair way off lies the city
of Płock on the banks of Vistula River,
where history was made already before
the era of Brick Gothic. The steeples of
the cathedral, the Gothic castle and former
abbey tower above the city centre. Down
the Vistula River lies Toruń, UNESCO World
Heritage Site with more than thousand
historical buildings, birthplace of Nicolaus
Copernicus and home of famous gingerbread “pierniki”. Besides the beautiful old
City Hall and plenty of Gothic churches,
the former city fortification is worth see-
ing. A couple of kilometres away, on the
Vistula River as well, Chełmno offers
its visitors an impression of a nearly completely preserved medieval town.
Brick Gothic as far as the eye can see.
This impression will be even extended
in Gdańsk, the lively metropolis in Northern Poland, birthplace of the legendary
Solidarity movement (“Solidarność“):
its St. Mary’s Church is the biggest Brick
Gothic church in whole world, and the
construction alone took around 150 years.
West of Gdańsk and only a bit southwards
from Darłowo, the visitor reaches the
small town of Sławno. Here, a visit of the
imposing and majestic St. Mary’s Church
is a must. Further examples of beautiful
Brick Gothic architecture are the two town
gates. Next stop along the route will be
the city of Szczecin, where, after decades,
St. James’ Cathedral has now a new and
impressive steeple, reconstructed according to the original model. Of course the
visitors have the opportunity to climb all
the way up to the tower – or take the lift.
St. Peter’s and Paul’s Church, on the other
hand, was erected under the influence
of the famous Brick Gothic architect
Hinrich Brunsberg, who was also active
in other places along the route, such as
in Brandenburg an der Havel. The Castle of
the Dukes of Pomerania and the hooked
terraces (“Wały Chrobrego”) are worth
seeing, too. Near Szczecin lies Stargard
Szczeciński with its Mill Gate, built over
a river, representing a unique construction
in whole Europe. A further top sight in
town is St. Mary’s Cathedral, one of the
most beautiful Brick Gothic churches in
Poland with its stellar vaulted ceiling and
the completely preserved fortification.
Prenzlau in north-eastern Germany is
situated just a short distance to the west
from the River Oder on the German-Polish
border. St. Mary’s Church in the town
centre with its unusual twin spires can
already be seen from kilometres away.
The church has also famous ornate gables
on its eastern side. Worth visiting is also
the Dominican Monastery in Prenzlau.
Southwards the visitor will find the equally
famous St. Mary’s Church in the Kleist
Town Frankfurt (Oder), of which medieval
glass windows, known as the “Illustrated
Bible”, were returned from Russia a couple
of years ago. They were brought to Russia
after the Second World War as looted art.
A tip for passionate cyclists: try out the
long-distance cycling route Oder-Neiße
through Frankfurt and along the beautiful
River Oder. The next stop will be the old
episcopal town Brandenburg an der Havel,
which is more than thousand years old
and blessed with an impressive cathedral
complex, St. Catherine’s Church, St. Paul’s
Monastery, several gate towers and many
other interesting Brick Gothic buildings.
Since the town is located in the middle
of a beautiful lakeland area, it is a great
spot for hiking, cycling, sailing and canoe-
Photo: Lüneburg Marketing GmbH
The unique architectural style “Brick Gothic“ is a phenomenon, which is not only
omnipresent along the coasts of the Baltic
Sea, but also throughout the surrounding inland regions. This medieval, stony
cultural heritage can be found in Denmark,
in many parts of Poland and in Germany
all the way down to Berlin and the federal
states of Brandenburg, Saxony-Anhalt and
Lower Saxony. Even in the Baltic countries,
southern Sweden and Russia Brick Gothic
is widely presented, each time with
charming regional characteristics.
8
9
Lüneburg, St. John´s Church
10
Bad Doberan, Doberan Minster
Wismar, Port with St. Nicholas´ Church
ing. Barely an hour away to the west the
steeples of the Hanseatic City of Stendal
stick out to the skies. In the 15th century,
Stendal became a flourishing merchant
town in the Altmark Region. From those
prosperous times several buildings have
survived – such as four medieval churches
with valuable interiors and two impressive
town gates, the Uenglingen and Tangermünde Gate.
Also Lower-Saxony, Schleswig-Holstein
and Denmark participate with many
magnificent buildings in the cultural
heritage of Brick Gothic. In the Hanseatic
City of Lüneburg, located on the banks of
the River Ilmenau and prosperous through
its salt resources, Brick Gothic meets the
Brick Renaissance. However, particularly
the churches represent the pure classical
Brick Gothic style, while the Town Hall
is a mixture of many different eras, and
at the same time one of the most valuable
buildings in Germany. Also the numerous
old houses with their charming, nowadays
already slightly asymmetric brick gables
from the times of Gothic or Renaissance
are unique. Nearby and nice to visit by
a bicycle tour, the impressive Cathedral
of St. Peter and Paul in Bardowick and
many beautiful Brick Gothic village
churches can be found, all of them one
of a kind. Further exceptional and precious
highlights are the six convents around
Lüneburg: Lüne, Walsrode, Wienhausen,
Medingen, Ebstorf and Isenhagen.
Even today they are not only jewels of
the Gothic and later architecture, but
active chapters of nuns, where visitors will
experience not only the buildings, but
also other details from the convent life.
The town of Buxtehude with its thousandyear-old history lies in the famous region
Altes Land. The well-preserved Dutch-type
old waterways, the “Fleth”, the historical
downtown with St. Peter’s Church and the
majestic Floodgate are worth seeing. After
crossing the Elbe River and the Kieler Canal
up north, the visitor approaches significant
sites of the Vikings, passes by Hedeby and
Schlei, a narrow inlet of the Baltic Sea,
and reaches the episcopal town of Schleswig. Here, the Schleswig Cathedral with
its comprehensive medieval interior
decoration is without equal. Furthermore,
a walk across Holm, an old fishing village
at the Schlei shore, is a must. Situated
likewise at the shore of a narrow Baltic Sea
inlet, at Haderslev Fjord, lies the samenamed town Haderslev. The town centre
is also here perfectly preserved and in its
very centre stands a cathedral – without
a tower, but with marvellous acoustics and
puristic interior. Remember to check out
the concert programme! From here fantastic tours with boats can be made, too.
Also in Mecklenburg-Western Pomerania
Brick Gothic is omnipresent – it is one of
the region’s trademarks, together with the
beautiful nature and numerous castles and
manor houses. However, not only coastal
areas and towns are interesting.
In the heartland lies for example the
capital of the federal state, Schwerin,
known for its horticultural festival in 2010,
for its gorgeous castle, where the state
parliament has its seat, and for its cathedral with 117 metres high tower. Only a
little bit southwards lies Parchim with its
interesting Town Hall – a mixture of Gothic
and neo-Gothic – as well as with two Brick
Gothic churches, where even the trusses
are open for visitors!
To the north-east of Schwerin on the other
hand, in the Barlach Town Güstrow, the
visitor will “bump” into a majestic Renaissance Castle, to an excellent preserved
St. Mary’s Parish Church, the Güstrow
Cathedral and to the works of Ernst
Barlach, who lived and worked in town
until his death in 1938. The Ernst Barlach
Museums are also an absolute must for all
Güstrow visitors. The trip continues to the
Hanseatic City of Wismar, a gem of Brick
Gothic and UNESCO World Heritage Site
with many interesting sights. Particularly
the two parish churches St. Nicholas and
Holy Spirit are very well preserved and in
function. In St. Nicholas one needs
to bend his neck backwards quite a distance to be able to see the vaulted ceiling
as a whole, since it is one of the highest
ones in entire world. Wismar is also an ideal starting point for small excursions into
the surrounding region. A very special one
of them leads to neighbouring Neukloster,
11
Stralsund, St. Nicholas´ Church
Situated a few kilometres southwards from
the famous seaside resort Heiligendamm
and a couple of metres away from the park
“Kamp” in the centre of Bad Doberan with
its classical buildings, lies the emblem
of the town, the unique Doberan Minster
and its annex with the charnel house and
further buildings. The Gothic minster,
a manifestation of highest technical
perfection, excellent preserved and with
an outstanding interior decoration, would
offer highlights even for a 24 hours tour!
Also in the Amber Town Ribnitz-Damgarten, located on the border between
Mecklenburg and Western Pomerania,
a famous Brick Gothic convent can be
found: the Clarissa Order Nunnery, which
is nowadays dedicated to amber. As such,
the town serves also as a wonderful gateway to Fischland-Darss-Zingst, a charming
peninsula in the Baltic Sea coast – to where
the visitor can enjoy a fantastic view from
the tower of the Brick Gothic church
St. Mary’s at Ribnitz. Further to the east
the visitor will reach the Bay of Greifswald,
at which the old University and Hanseatic
City of Greifswald is located. Here, the old
fishing village Wieck with the famous ruins
of the Eldena Monastery, the wonderful
Pomeranian State Museum with several
originals of the German Romantic painter
Caspar David Friedrich, the second oldest
university in the Baltic Sea Region, and
three beautiful Brick Gothic churches invite
the guest to spend some more time in
town.
Further to the east lies the 750 years old
Ducal Town of Wolgast, a gateway to the
sunny Usedom Island and the birthplace
of the Romantic painter Philip Otto Runge.
For the restoration of sarcophagi from
the ducal epoch in Brick Gothic St. Peter’s
Church the church received the Europa
Nostra Award in 2010. A further Gothic
highlight is the St. Gertrude’s Chapel,
which is situated a bit outside the beautiful
medieval town centre. Another gateway
to the Usedom Island is the Hanseatic City
of Anklam, the birthplace of the aviation
pioneer Otto Lilienthal. The town is situated on the idyllic Peene River as well as on
several long-distance cycling routes.
St. Mary’s Church, located directly on
the market place, counts as one of the
most beautiful Brick Gothic churches in
Mecklenburg-Western Pomerania.
Neubrandenburg, the so called City of Four
Gates, possesses probably one of the most
impressive medieval fortifications in whole
Europe: the town wall with its four double
gates is a masterpiece of Brick Gothic.
Another place of interest is the Brick Gothic
St. Mary’s Church, which has been restored
to a modern concert hall with Europe-wide
remarkable aesthetics and acoustics.
A further superlative can be experienced
in neighbouring Burg Stargard with
same-named fortress complex with its 13
different buildings. The fortress is also the
most northern hill castle in entire Germany and the oldest secular building in the
federal state. The town is surrounded by
the wonderful Feldberg Lake District.
Further scenic, historical, architectural
and medieval highlights are definitely
the Brick Gothic rich Hanseatic City of Stralsund and the Island of Rügen. Stralsund
is proud of its three churches and many,
many other Brick Gothic buildings, which
go wonderfully together with pieces of the
modern architecture, such as the Ozeaneum aquarium and the new Rügen Bridge.
It is obvious, that the town is also a
UNESCO World Heritage Site. On the other
side of the Rügen Bridge the classics of
the island are also tempting: the beautiful
nature, Baltic Sea spa towns, the White
Cliffs and much more. In addition, in nearly
every town and village on the island a real
Brick Gothic pearl can be found – such
as St. Mary’s Church in Bergen, the oldest
church on the island.
www.eurob.org
Photos: 1 - Martin Poley, 2 - Doberaner Münster, 3 - EuRoB, 4 - André Hamann
a cute village with a wonderfully preserved
monastery with a church, a provost's residence and a monastic park on a beautiful
lake. Furthermore, the village is nestled in
the midst of an amazing lake district and
the landscape around the town is distinguished by idyllic hills and meadows.
Güstrow, St. Mary´s Parish Church
Wzdłuż Europejskiego
Szlaku Gotyku Ceglanego...
Gotyk Ceglany, ten jedyny w swoim rodzaju
styl architektoniczny jest fenomenem
obecnym nie tylko wzdłuż wybrzeży Morza
Bałtyckiego, ale także daleko na południe
w głębi lądu. W Danii, na dużych obszarach Polski i w Niemczech, aż po Berlin
i Brandenburgię, Saksonię-Anhalt i Dolną
Saksonię, nawet w południowych częściach
Szwecji, w krajach Nadbałtyckich i w Rosji
można napotkać na to średniowieczne,
ceglane dziedzictwo kulturowe w jego
różnorodnych regionalnych formach
i odmianach.
I tak naprzykład w położonym w północnowschodniej Polsce Olsztynie można znaleźć
znajomą architekturę. W znajdującym się
tutaj Zamku Kapituły Warmińskiej mieszkał
i prowadził badania Mikołaj Kopernik.
W bliskiej odległości od miasta znajduje się
wiele ocalałych średniowiecznych zamków,
które w ówczesnych czasach należały do
Zakonu Krzyżackiego. Olsztyn to wrota Mazur, największej i najbardziej znanej Krainy
Jezior w Polsce. Na ślady historii jeszcze
sprzed czasów Gotyku Ceglanego można
natrafić w Płocku, malowniczo położonym
nad brzegiem Wisły, z królującymi ponad
miastem budowlami Katedry, dawnego
Zamku Książąt Mazowieckich i budynkami
dawnego Zakonu Benedyktynów. Udając się
dalej wzdłuż Wisły w kierunku północnym
dotrzemy do Torunia, miasta ze światowym
dziedzictwem kulturowym i prawie tysiącem
historycznych budynków, miejscem narodzin Kopernika i ojczyzną pierników. Obok
jego imponującego Ratusza Staromiejskiego i wielu gotyckich kościołów godnym polecenia jest spacer wzdłuż fortyfikacji
miejskich. Tylko kilka kilometrów dalej, także
nad brzegiem Wisły znajduje się Chełmno.
Wędrówka po prawie w całości zachowanej
starówce, to jak wycieczka w przeszłość do
czasów średniowiecza. Czerwona cegła
rzuca się w oczy na każdym kroku także
odwiedzając wspaniały Gdańsk, tętniącą
życiem metropolię północnej Polski i miejsce
powstania legendarnej „Solidarności”.
Z jego górującym ponad miastem Kościołem
Mariackim, największym średniowiecznym
obiektem gotycko-ceglanym na świecie,
którego budowa trwała 150 lat.
W niedużym Sławnie odwiedziny potężnego,
robiącego ogromne wrażenie Kościoła
Mariackiego to obowiązek. Także obydwie
zachowane bramy miejskie są pięknymi
przykładami średniowiecznego Gotyku
Ceglanego. Stąd łatwo dotrzeć do Szczecina,
gdzie Bazylika Archikatedralna po wielu
dziesiątkach lat świętuje swoją nową wieżę,
na którą można wjechać windą. Kościół
św. Piotra i Pawła przypomina poprzez
sposób w jaki zostały wykonane jego
ozdoby o niemieckim mieście Brandenburg
nad Hawelą, gdzie także pracował
średniowieczny budowniczy i architekt Hinrich Brunsberg. Zamek Książąt Pomorskich
jak i Wały Chrobrego są również godne
odwiedzin. W bliskiej odległości, jednak
w cieniu Szczecina leży Stargard Szczeciński
z jego bardzo oryginalną, wybudowaną po-
12
nad kanałem i jedyną w swoim rodzaju w Europie Bramą Młyńską. Kolegiata NMP Królowej Świata z jej fantastycznym sklepieniem
gwiaździstym uważana jest za najpiękniejszy
kościół gotycko-ceglany w Polsce.
Kawałek dalej na zachód po drugiej stronie
Odry leży Prenzlau. Już z daleka widać kościół
Mariacki z jego nietypowymi bliźniaczymi
wieżami. Pochwalić się on może jednym
z najbardziej znanych gotycko-ceglanych
szczytów wschodnich. Klasztor Dominikanów
będzie częścią kulisów Krajowej Wystawy
Ogrodniczej 2013. Jadąc dalej w kierunku
południowym w Mieście Kleista – Frankfurcie
nad Odrą czeka nie mniej znany kościół
Mariacki, którego znane średniowieczne
witraże trafiły podczas wojny jako zdobycz
wojenna do Związku Radzieckiego i dopiero kilka lat temu zostały zwrócone. Na
miłośników wycieczek rowerowych czeka
szlak rowerowy Odra-Nysa prowadzący przez
Frankfurt. Pozostawiając za sobą po prawej
stronie Berlin można dotrzeć do dawnej
siedziby biskupiej Brandenburg nad Hawelą,
ponad 1000-letniego miasta z zespołem katedralnym, kościołem św. Katarzyny i dawnym
klasztorem św. Pawła, kilkoma bramami
wieżowymi i wieloma innymi budowlami
godnymi zobaczenia. Miasto jest malowniczo położone pośród jezior i rzek, które
zapraszają do uprawiania sportów wodnych
jak i do pieszych wędrówek. Niecałą godzinę
jazdy na zachód napotkać można wznoszące
się w niebo wieże Hanzeatyckiego Miasta
Stendal. Aż cztery średniowieczne kościoły
13
halowe wraz z cennym wyposażeniem jak
i dwie piękne bramy Uenglingen i Tangermünde ukazują dawne znaczenie tego
hanzeatyckiego miasta, które w XV wieku
było kwitnącym miastem handlowym.
Także Dolna Saksonia, Szlezwik-Holsztyn
i Dania ze swoimi wspaniałymi budowlami
są częścią dziedzictwa kulturowego Gotyku
Ceglanego. W Hanzeatyckim Mieście Lüneburg położonym nad rzeką Ilmenau, które
wzbogaciło się dzięki soli, mieszają się dwa
style: Gotyk Ceglany i Gotyk z czasów renesansu. Szczególnie kościoły są klasycznym
przykładem północnoniemieckiego gotyku
ceglanego, podczas gdy ratusz, budowla
z wieloma dobudówkami z różnych epok,
należy do najbardziej znaczących obiektów
w Niemczech. Niepowtarzalne są także ponadczasowe kamienice szczytowe z uroczymi
krzywymi szczytami z cegły, pochodzące
z czasów gotyku i renesansu. Imponującą pod
względem kulturowo-historycznym jak
i optycznym katedrę znajdziemy w Bardowick, miejscowości położonej niedaleko Lüneburga. Dotrzeć do niej można jadąc dobrze
rozbudowanym szlakiem rowerowym, po
drodze czeka na odkrycie wiele gotycko-ceglanych kościołów, każdy z nich to prawdziwy
unikat. W okolicach Lüneburga znajduje się
także sześć wyjątkowych klasztorów: Lüne,
Walsrode, Wienhausen, Medingen, Ebstorf
i Isenhagen. Są one nie tylko klejnotami
gotyckiego stylu ale i późniejszych epok –
do dzisiaj znajdują się w nich zakony żeńskie,
w których odwiedzający zobaczy o wiele
więcej niż tylko zimne klasztorne mury.
W regionie nazywanym „Altes Land” leży
Buxtehude, miasto o ponad 1000-letniej
historii. W oczy rzucają się dobrze zachowane
kanały wodne nazywane Fleth, powstałe na
wzór holenderski. Wspomnieć należy także
o kościele św. Piotra jak i potężnej bramie
Marschtorzwinger, jedynym zabytku tego
typu na północy Niemiec. Po drugiej stronie
Łaby i za Kanałem Kilońskim zbliżamy się
do znaczących miejsc z czasów Wikingów.
Jednym z nich jest Hedeby przy wąskiej zatoce
w rodzaju fjordu Schlei, znajdującej się w
starej siedzibie biskupiej w mieście Schlezwik.
Stojąca tutaj katedra przez swoje niepowtarzalne, średniowieczne wyposażenie nie ma
sobie równych. Spacer po wyspie Holm jest
obowiązkiem podczas odwiedzin Szlezwik.
Nad Haderslev Fjord leży duńskie miasto o tej
samej nazwie Haderslev. Posiada ono jedną
z najlepiej zachowanych starówek wraz z
katedrą bez wieży, znaną ze swojej wspaniałej
akustyki i purytańskiego charakteru. Podczas
wizyty należy koniecznie rzucić okiem na
program koncertów. Ciekawą atrakcją może
być także wycieczka łodzią lub statkiem.
Można powiedzieć, że Gotyk Ceglany, który
jest prawie wszechobecny w MeklemburgiiPomorzu Przednim, stał się wyróźnikiem tego
regionu tak samo jak piękna przyroda, zamki
i pałace. Wrażenie robią nie tylko miasta
położone na wybrzeżu Bałtyku – daleko
w głębi lądu leży na przykład stolica kraju
związkowego Schwerin, miasto znane ze
swojego zamku, który jest siedzibą parla-
Płock, City Panorama
mentu krajowego, jak i z katedry. Z jej 117-metrowej wieży rozpościera się wspaniały widok
w dalekie części regionu. Kawałek dalej na
południe znajduje się Parchim. Nie był on co
prawda miastem hanzeatyckim, ale godne
podziwu są, jego interesujący gotycki, później
przebudowany na neogotycki ratusz, jak
i dwa kościoły, których średniowieczną
więźbę dachową można zwiedzać.
Na północ od Schwerina w Mieście Barlacha – Güstrow, które także radzi sobie bez
znanego tytułu miasta hanzeatyckiego, obok
potężnego renesansowego zamku czeka już
wspaniale zachowany kościół parafialny
i katedra, jak i wszechobecne dzieła rzeźbiarza
Ernsta Barlacha, który aż do śmierci w 1938
roku żył i tworzył w Güstrow. Podczas pobytu
w mieście należy koniecznie odwiedzić muzea
Ernsta Barlacha. Droga prowadzi w końcu do
Hanzeatyckiego Miasta Wismar, który z jego
wieloma zabytkami jest wspaniałym
przykładem Gotyku Ceglanego. Szczególnie
obydwa kościoły parafialne: św. Mikołaja
i Mariacki doskonale się zachowały i do dziś
pełnią swoja pierwotną funkcję. W kościele
św. Mikołaja trzeba bardzo wysoko podnosić
głowę, jego sklepienie należy do najwyższych
na świecie. Wismar to dobry punkt startowy do
wypadu w pobliską okolicę. Szczególnie godna
polecenia jest wycieczka do sąsiedniego
miasteczka Neukloster, pięknie położonego
pośród lasów i jezior ze wspaniale zachowanym klasztorem i probostwem otoczonym
parkiem klasztornym, który leży nad jeziorem
Neukloster.
Photos: 1 - Małgorzata Litwin, 2 - Zbigniew Panów
Toruń, Ruins of the Teutonic Knights‘ Castle
14
Szczecin, St. James´ Cathedral
15
Kilka kilometrów na południe od znanego
kurortu Heiligendamm i tylko kilka metrów
od Kamp i od centrum miasta Bad Doberan
z jego klasycystycznymi budowlami znajduje
się symbol miasta, jedyna w swoim rodzaju
katedra z pozostałościami poklasztornymi, kostnicą i innymi budynkami. Gotycka
świątynia, która jest dowodem technicznej
precyzji, dzięki swojej w całości zachowanej
strukturze budowlanej i wystrojowi wnętrza
o międzynarodowej randze stanowi świetny
materiał pokazowy do całodziennego
zwiedzania. Także w Mieście Bursztynu –
Ribnitz-Damgarten na granicy pomiędzy
Meklemburgią i Pomorzem Przednim leży
znany gotycko-ceglany klasztor Klarysek, który w całości poświęcony jest bursztynowi.
To małe, pięknie położone miasto jest
zachodnią bramą do półwyspu FischlandDarß-Zingst skąd z wieży kościoła Mariackiego roztacza się wspaniały widok, aż po Morze
Bałtyckie i Rostok. Dalej na wschód dotrzeć
można do Uniwersyteckiego i Hanzeatyckiego Miasta Greifswald. Położone nad rzeką
Ryck, niedaleko od rybackiej wioski Wieck ze
znaną dzięki malarzowi Casparowi Dawidowi Friedrichowi ruiną klasztoru Eldena, ze
wspaniałym Muzeum Pomorskim, drugim
najstarszym uniwersytetem na terenie basenu Morza Bałtyckiego (założony w 1456 roku)
i trzema tworzącymi sylwetkę obrazu miasta
gotycko-ceglanymi kościołami, zaprasza do
dłuższych odwiedzin.
Kawałek dalej na wschód znajduje się 750-letnie Książęce Miasto Wolgast, wrota wyspy
Uznam, miejsce urodzin malarza niemieckiego romantyzmu Philipa Otto Runge.
Za restaurację sarkofagów w gotyckim
kościele św. Piotra, kościół otrzymał w roku
2010 nagrodę europa-nostra. Do znanych zabytków należy także kaplica św.
Gertrudy trochę oddalona od uroczego,
średniowiecznego Starego Miasta. Drugimi znanymi wrotami wyspy Uznam jest
Hanzeatyckie Miasto Anklam, malowniczo
położone nad rzeką Peene i przy szlaku
rowerowym Berlin-Uznam, miasto urodzin
pioniera lotnictwa Otto Lilienthala. Kościół
Najświętszej Marii Panny leżący przy rynku,
uważany jest za jeden z najpiękniejszych egzemplarzy Gotyku Ceglanego w Niemczech.
Neubrandenburg – „Miasto czterech bram”
posiada prawdopodobnie jedne z najbardziej imponujących fortyfikacji miejskich
w Europie. Prawie w całości zachowany mur
miejski i jego cztery bramy, to majstersztyk
Gotyku Ceglanego. Do tego odbudowany z
ruin Kościół Koncertowy, który dzięki swojej
estetyce jak i akustyce stał się uznanym
domem koncertowym w Europie. Następną
superlatywę można odkryć w Burg Stargard,
którego zamek o tej samej nazwie z jego 13
pojedynczymi budynkami jest najbardziej
na północ wysuniętym zamkiem warownym
w Niemczech. Jest on kulturalnym centrum
leżącym pośrodku otaczającej obydwa miasta przepięknej krainy jezior Feldberg.
Bad Doberan, Doberan Minster
Wyjątkowymi nie tylko jeśli chodzi
o walory krajobrazowe, lecz także o piękno
średniowiecznych, gotycko-ceglanych
zabytków są Hanzeatyckie Miasto Stralsund
i Wyspa Rugia. Stralsund ze swoimi trzema
dumnymi kościołami i wieloma wspaniałymi,
zabytkowymi budowlami, które doskonale
harmonizują z nowym Oceaneum i mostem
Rügenbrücke, zasłużył sobie w zupełności na
wpis na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Po drugiej stronie mostu
czekają już klasyczne atrakcje wyspy:
przyroda, kąpieliska, białe skały kredowe
i wiele, wiele innych. Do tego w praktycznie
każdej miejscowości lub miasteczku napotkać
można purystycznie nastrajające,
przepiękne perły Gotyku Ceglanego wraz
z najstarszym na wyspie kościołem
Najświętszej Marii Panny w Bergen.
Cały region ma do zaoferowania o wiele
więcej niż tylko malownicze krajobrazy.
Wszystko jedno dokąd poprowadzi Państwa
wasza podróż, z pewnością gdzieś na horyzoncie pojawi się gotycko-ceglana wieża.
Photos: 1 - Grzegorz Solecki, 2 - Tourismuszentrale Stralsund, 3 - Doberaner Münster
Stralsund, St. Mary´s Church
16
17
DENMARK
DANIA
COPENHAGEN
Haderslev
Haderslev Cathedral
The arrival to Haderslev with a sailing boat
up the Haderslev Fjord to the mooring
place near the centre of the Old Town is
spectacular. Here the many-sided history
of Haderslev lives on in the town‘s over 400
years old houses and in the cathedral, the
oldest building in town, built in the middle
of the 13th century. Cobbled streets,
hidden courtyard gardens and intriguing
paths lead visitors to unforgettable
journeys of discovery through the history
and culture of a town which received its
town charter already in 1292. Particularly
the traces of Brick Gothic are presented
to visitors in a unique way. The puristic
Brick Gothic Haderslev Cathedral with its
fantastic acoustics and the beautiful village
churches in Halk and Vilstrup – situated
southwards from the town – make Haderslev an interesting travel destination.
Najbardziej spektakularne jest wpłynięcie
do Haderslev żaglówką, poprzez fiord
Haderslev, do mariny położonej w samym
sercu zabytkowej starówki. Bogata historia
Haderslev żyje tutaj dalej w mających ponad
400 lat kamieniczkach i katedrze, najstarszej
budowli miasta, wznoszonej od połowy
XIII wieku. Wybrukowane, kręte uliczki,
ukryte podwórka, zapraszają turystów
w niezapomnianą, pełną odkryć podróż
poprzez historię i kulturę miasta, które swoje
prawa miejskie otrzymało już w roku 1292.
Ślady ceglanego gotyku prezentują się tutaj
odwiedzającym w szczególny sposób:
w purystycznej w swojej postaci Katedrze,
ze znakomitą akustyką, ale także w budynkach wiejskich kościółków w Halk i Vilstrup
położonych na południe od miasta, co czyni
Haderslev interesującym celem podróży.
CONTACT
Haderslev
Tourist Information
Nørregade 52
DK-6100 Haderslev
[email protected]
www.visithaderslev.dk
Photos: EuRoB
18
estonia
ESTONIA
TALLINN
tartu
Jaani kirik
Tartu, a former Hanseatic city of universities and museums, is situated on the banks
of the Emajõgi River. Tartu is not only
a good place for adventures but also for
simple cosy moments. Unconventional
cafes and bars, student life, festivals,
concerts and performances – this is what
Tartu is about!
Dawne miasto uniwersyteckie, muzealne
i hanzeatyckie Tartu oferuje coś dla każdego
– różnorodne kawiarnie i bary, młodzieńcza
atmosfera studencka oraz akademicyzm
profesorów, wiele wydarzeń – koncertów,
festiwali i przedstawień mogących sprostać
różnym gustom – to wszystko właśnie
w Tartu!
Tartu Jaani kirik (St. John‘s Church) is a
14th century three-aisled church in Red
Brick Gothic style. The terracotta sculptures decorating the church are unique in
Europe. The viewing platform in the bell
room high up in the church tower offers an
amazing view over the historic old town of
Tartu. Jaani kirik is a place where ancient
(700-year-old bricks) and modern (minimalist interior) times meet. The church
has an active cultural and spiritual life of
concerts of symphonic music, jazz and folk,
and prayer services, meditation and breath
work sessions. Besides all this, Jaani kirik
is simply a nice place for visitors to escape
from the summer heat or the winter cold,
to light a candle and to find time for
oneself and God.
Kościół św. Jana w Tartu to średniowieczny
kościół ceglany znany ze swych figurek
z terakoty. Kościół ten stoi w tym samym
miejscu od pierwszej połowy XIII wieku,
najstarsze fragmenty obecnego kościoła
pochodzą zaś z XIV wieku. Jest to miejsce,
gdzie spotykają się architektura
średniowieczna i modne wnętrze, duch
historii i spirytualność charakterystyczna
dla nowoczesnego człowieka. W kościele
św. Jana prowadzone jest ożywione życie
duchowe i kulturalne – od nabożeństw
do koncertów jazzowych, od medytacji
do muzyki ludowej.
CONTACT
Tartu Jaani
kirik
Jaani 5
Tartu
EE 51007, Estonia
fon +372 744 2229
www.jaanikirik.ee
Photos: 1- Peeter Säre, 2 - Naatan Hamer
19
estonia
ESTONIA
TALLINN
Vastseliina
Vastseliina linnus
The foundations for Vastseliina Episcopal
Castle, the strongest fortress in the region,
were laid in 1342 on the border between Medieval Livonia and the Russian Pskov region.
As a crossing point of military and trade
routes, it was basically the boundary between the Western Catholic Church looking
to Rome and the Eastern Orthodox Church
looking to Constantinople. Despite being
built in an era when architectural beauty
was of secondary importance to defensive
structures, the Episcopal Castle became a
Gothic brickwork masterpiece in which local
red bricks were ingeniously combined with
yellowish limestone and grey quarry stone.
Following the miracle of the hovering White
Cross in 1453, validated by Pope Innocent
VI 1454, Vastseliina became a renowned
destination for pilgrims. Funds raised from
pilgrims enabled a development of the
Episcopal Castle until surrendering in 1558
to Ivan the Terrible. Subsequently, Vastseliina declined in importance until being
destroyed by the forces of Peter the Great
during the Great Northern War (1700–1721).
A modern visitor centre welcomes travellers
who can access the north-eastern tower and
the chapel and view the preserved ruins of
the cannon tower and the castle’s effigy of
the White Cross.
Budowę zamku w Vastseliina rozpoczęto
25 marca 1342 roku, w dniu Uroczystości
Zwiastowania Pańskiego, na granicy
Starej Liwonii i Pskowa, na ziemiach biskupa
Tartu. Granica ta była jednocześnie linią
graniczną między kościołami Rzymu i Konstantynopola. Oprócz ważnej funkcji
ochronnej zamek Vastseliina pełnił też
istotną rolę jako centrum pielgrzymek.
Pewnej jesiennej nocy 1353 roku w kaplicy
zamku można było usłyszeć przepiękną
melodię, przez zamknięte drzwi błyszczało
cudowne światło a tajemnicze postacie
w białych szatach przemieściły krzyż ze
ściany do ołtarza. Jeszcze cztery miesiące
później, gdy wiadomość o cudzie dotarła
do papieża Innocentego VI, krzyż nadal stał
na kamieniach ołtarza bez oparcia. Wkrótce
do cudownego krzyża zaczęli przybywać
pielgrzymi z Niemiec, Estonii i innych miejsc,
którzy zgodnie z rozporządzeniem papieża
uzyskali odpust wynoszący rok i 40 dni. Dziś
można zwiedzać centrum średniowieczne,
ruiny zamku oraz kaplicę.
CONTACT
Vastseliina
Tourist Information
Võidu 14
Vastseliina
EE 65201, Võrumaa,
Estonia
fon +372 509 63 01
www.vastseliina.ee/linnus/
Photo: Katja Tuul
20
Germany
NIEMCY
BERLIN
21
St. Mary´s Church
Stone Gate
The Hanseatic City of Anklam is situated
on the Peene River and nestled in the
midst of an idyllic and multifaceted natural
landscape. The birthplace of the aviation
pioneer Otto Lilienthal with its 13,400
inhabitants is a popular travel destination
for those interested in arts and culture.
The earliest documented historical sources
date back to 1243. In 1264, Anklam was
granted town privileges, and in 1283 it
joined the Hanseatic League.
Nad brzegiem rzeki Piany (niem. Peene),
otoczone idyllicznym i różnorodnym
krajobrazem, leży hanzeatyckie miasto
Anklam. Stolica powiatu i miasto urodzenia
Otto Lilienthala liczy sobie dzisiaj 13.400
mieszkańców i jest popularnym celem wycieczek dla zainteresowanych kulturą i sztuką.
Pierwsza pisemna wzmianka o mieście
pochodzi z 1243 roku. W roku 1264 Anklam
otrzymał prawa miejskie a w roku 1283
przystąpił do Związku Hanzy.
Not only its vicinity to the sea and tempting beaches, but also its historic townscape, characterised by Brick Gothic, have
made Anklam an attractive travel destination. St. Mary’s Church is a beautiful example of the Gothic-Hanseatic architecture
in the town. Further art historical treasures
and Brick Gothic highlights in Anklam are
the St. Nicholas’ Church, the Gable House
and the imposing 32 metres high Stone
Gate, home to the Regional Museum.
Nie tylko bliskość morza i pięknych
nadbałtyckich plaż sprawiają, że Anklam
jest atrakcyjnym celem podróży, ale także
samo oblicze miasta ukształtowane przez
architekturę ceglanego gotyku. Widać ją
między innymi w zbudowanym z cegieł
kościele Najświętszej Marii Panny. Także
kościół św. Mikołaja, gotycki dom szczytowy
czy wysoka na 32 metry Brama Kamienna,
dzisiaj Muzeum Regionalne, należą do
skarbów miejskiej architektury i pozwalają
odwiedzającym dosłownie dotknąć gotyku
ceglanego.
CONTACT
Anklam Tourist
Information
Markt 3
D-17389 Anklam
[email protected]
www.anklam.de
Photos: Hansestadt Anklam
Hanseatic City
of Anklam
germany
NIEMCY
bad
doberan
BERLIN
22
Doberan Minster
Bad Doberan is set amongst dense beech
forests and idyllic hills just kilometres
away from the Baltic Sea. In 1186 Cistercian
monks founded a monastery here, which
was to become the most important one in
entire Mecklenburg. Its buildings still shape
the town today – above all the impressive
Doberan Minster, a northern German Brick
Gothic gem. The church interior has largely
escaped devastations and provides the
richest and most complete original decoration of any Cistercian monastic church
anywhere in Europe. There are also a large
number of other Brick Gothic treasures
to be found in the monastery complex:
amongst them the Granary and Charnel
House. A further remarkable era in the
history of the town began when the Grand
Duke Frederick Francis I elected Doberan
as his summer residence. He also founded
Heiligendamm, Germany's first seaside
resort, in 1793. Today, the town itself as well
as Heiligendamm, right on the seashore,
boast many impressive classical buildings
– reflecting their long history as a bathing
and health resort.
Miasto Bad Doberan, oddalone tylko kilka
kilometrów od morza, leży wśród bujnych
bukowych lasów i łagodnych pagórków.
W roku 1186 mnisi z zakonu cystersów
założyli tu klasztor, który wkrótce stał się
najważniejszym w Meklemburgii. Potężny
kościół Doberaner Münster, do dziś kształtuje
oblicze miasta i jest prawdziwym klejnotem
północnoniemieckiego gotyku ceglanego.
Wyposażenie wnętrza zachowało się prawie
w całości, przez co kościół uważany jest
dziś za najbogatszy jeśli chodzi o wystrój ze
wszystkich cysterskich kościołów w Europie.
Także w kompleksie klasztornym znajduje
się wiele skarbów sztuki gotyku ceglanego
pomiędzy nimi Spichlerz i Kostnica.
Druga ważna epoka w rozwoju miasta
rozpoczęła się, gdy Wielki Książę Fryderyk
Franciszek I ogłosił Doberan swoją letnią
rezydencją. Dzięki niemu założono również
pierwszy niemiecki kurort nadbałtycki
w Heiligendamm. Wraz z wkroczeniem kuracyjnego stylu życia w Heiligendamm, jak
i w Doberan powstało wiele klasycystycznych
budynków.
CONTACT
Bad Doberan
Tourist Information
Severinstraße 6
D-18209 Bad Doberan
[email protected]
www.bad-doberan-heiligendamm.de
www.muenster-doberan.de
The European Route of Brick Gothic‘s Supporter /
Organizacja wspierająca Europejski Szlak Gotyku
Ceglanego
Cloister shop / Sklep klasztorny „TORHAUS“
www.torhaus-doberan.de
Photos: Doberaner Münster
Doberan Minster, High Altar
Germany
NIEMCY
BERLIN
Gatehouse Tower
Join us on a voyage of discovery in Brandenburg an der Havel, distinguished by
its medieval heritage sites and unique
location in an idyllic region studded with
rivers and lakes. The tiny seed that later
grew into the town of Brandenburg an der
Havel was planted on an island in the Havel
River, where the castle of Slavic Hevelli
once stood. In 1150/1157, famous German
ruler Albrecht the Bear took possession of
the castle, and the foundation stone for
the cathedral was laid in 1165. The Old and
New Town emerged only a little later and
belonged to the most significant ones in
the Mark of Brandenburg for hundreds of
years. Today, with over 400 historic buildings, the town is one of the most important
medieval heritage sites in Germany. For example the Brick Gothic St. Peter und Paul's
Cathedral, Old Town Hall, St. Paul's Monastery – home to the State Archaeological
Museum – and St. Catherine's Church are
excellent places to explore this heritage.
23
St. Paul´s Monastery
Proszę pozwolić się zabrać w pełną ciekawych odkryć podróż do Brandenburga
nad Hawelą, do miasta wyróżniającego
się średniowiecznymi budowlami,
o wyjątkowym położeniu pośród rzek
i jezior. Zalążkiem dzisiejszego miasta była
wyspa na rzece Haweli, na której stanął
najpierw zamek warowny ówczesnych
słowiańskich Hawelan. Zdobycie wyspy
przez Alberta I Brandenburskiego, zwanego Albertem Niedźwiedziem (1150/57)
umożliwiło położenie podwalin pod katedrę
wzniesioną w roku 1165. Później powstały
dwa szybko rozwijające się miasta, Altstadt
i Neustadt Brandenburg, które przez stulecia
pozostawały najważniejszymi miastami
Marchii Brandenburskiej. Dzisiaj, z ponad
400 zabytkowymi budowlami, Brandenburg
nad Hawelą należy do najciekawszych
średniowiecznych zespołów miejskich
Brandenburgii. Na przykład gotycko ceglana
katedra św. Piotra i Pawła, Ratusz Staromiejski, klasztor św. Pawła, dziś Miejskie Muzeum
Archeologiczne i kościół św. Katarzyny
wspaniałe miejsca aby odkryć to dziedzictwo
kulturowe.
CONTACT
Brandenburg
Tourist Information
Neustädtischer Markt 3
D-14776 Brandenburg an der Havel
[email protected]
www.stg-brandenburg.de
Photos: 1 - EuRoB, 2 - STG Brandenburg
Brandenburg
an der Havel
germany
NIEMCY
24
Fleth
St. Peter´s Church
In front of the gates of the big Hanseatic
brother Hamburg, on the edge of the
region Altes Land and amidst the blossoms
of the region‘s fruit trees live the 40,000
residents of Buxtehude. Even though the
town is fairytale charming, that does not
mean that Buxtehude exists only in your
fantasies: the town has existed for over
a thousand years. Of particular interest
for visitors is the historical old town with
its small streets, its “Fleth” (a system of
narrow waterways), its beautiful old town
houses and further architecturally interesting buildings. The old town‘s annual
festival, a wine festival and the Christmas
Market see visitors throng the streets of
the town centre.
On top of that, an admirer of arts and
culture will find several wonderful Brick
Gothic buildings in Buxtehude. Prominent
examples are the 700-year-old St. Peter’s
Church, the massive town wall Floodgate,
the Old Town Hall, the Stavenort quarter as
well as the inner-city harbour “Fleth”.
Przed bramami wielkiej hanzeatyckiej
siostry, miasta Hamburg, na skraju regionu
Altes Land, wśród przepięknie kwitnących
drzew owocowych, żyje dzisiaj 40.000
mieszkańców. Buxtehude nazywane jest
także bajkowym miasteczkiem, które już
od tysiąca lat jest jak najbardziej rzeczywiste.
Miejscem szczególnie przyciągającym
turystów jest Stare Miasto, ze swoimi
uliczkami, zespołem kanałów, historycznymi
kamieniczkami i innymi architektonicznie
interesującymi budowlami. Ale także takie
imprezy, jak Święto Starówki, Święto Wina
i Jarmark Bożonarodzeniowy regularnie
wypełniają gośćmi zabytkowe uliczki.
Miłośnicy kultury i sztuki odnajdą w Buxtehude wiele śladów architektury gotyku
ceglanego. Należą do nich 700-letni kościół
św. Piotra, brama miejska Marschtorzwinger,
Ratusz, łaźnia Stavenort i położony
wewnątrz miasta port „Fleth”.
CONTACT
Buxtehude
Tourist Information
Viverstraße 1
D-21614 Buxtehude
[email protected]
www.buxtehude.de
Photos: Stadtinformation, Buxtehude
buxtehude
BERLIN
Germany
NIEMCY
St. Mary´s Church
The old Hanseatic City of Frankfurt is
always worth a visit. Its historical Brick
Gothic buildings are evidence of a great
past. These include the Old Town Hall,
the Church of Peace (St. Nicholas’ Church)
and the St. Mary’s Church with its unique
multicoloured glass paintings, the famous
“Illustrated Bible”. The Concert Hall “Carl
Philipp Emanuel Bach”, a former Franciscan
church is, among others, home to the Brandenburg State Orchestra and the Frankfurt
Singakademie.
Since 1999 Frankfurt bears the name
“Kleist Town”: the German poet Heinrich
von Kleist was born in Frankfurt and also
studied here. The Kleist Museum, which
was dedicated to him, is situated by the
river Oder in the city centre. The town is
also proud of its Viadrina European University, re-founded in 1991. Nowadays, the
university has students from 78 countries.
In addition, Frankfurt is a green town with
plenty of beautiful parks as well as many
sports facilities and institutes.
BERLIN
25
Concert Hall
Church of Peace
Stare, hanzeatyckie miasto Frankfurt nad
Odrą warte jest podróży. O jego wielkiej
przeszłości świadczą liczne ceglano gotyckie
budowle, takie jak Ratusz, kościół Pokoju czy
kościół Mariacki z wyjątkowymi, kolorowymi
witrażami, tzw. „Szklaną Biblią”. Sala
koncertowa Carla Philippa Emanuela Bacha
jest byłym kościołem franciszkańskim i dzisiaj
między innymi siedzibą Brandenburskiej
Orkiestry Państwowej i Frankfurckiej Akademii Śpiewu.
Od 1999 roku Frankfurt nosi miano „Miasta
Kleista” – to właśnie tutaj poeta urodził
się, studiował i tutaj mieści się jego muzeum.
Miasto jest także dumne z ponownie
założonego w 1991 roku Europejskiego
Uniwersytetu Viadrina – w chwili obecnej
studiują na nim młodzi ludzie z 78 krajów.
Ponadto Frankfurt jest miastem sportu
i zieleni z wieloma pięknymi parkami.
CONTACT
Frankfurt (Oder)
Tourist Information
Karl-Marx-Straße 189
D-15230 Frankfurt (Oder)
[email protected]
www.frankfurt-oder-tourist.de
Photos: Winfried Mausolf
Kleist Town
Frankfurt (Oder)
germany
NIEMCY
University Town &
Hanseatic City of Greifswald
BERLIN
The University Town and Hanseatic City
of Greifswald lies between Germany’s
biggest islands Rügen and Usedom on
the shallow Bay of Greifswald. Besides
the Hanseatic League, a crucial impulse
for the development of the town was the
establishment of the university in 1456.
Today, the Ernst Moritz Arndt University
of Greifswald is home to well over 12,000
students and a centre of social and public
life in town. Furthermore, Greifswald became nearly world famous through its son
Caspar David Friedrich, one of the most
prominent Romantic painters. He realised
a large number of paintings that featured
the Ruins of the Brick Gothic Monastery
Eldena.
Even today, the three churches St. Mary,
St. Nicholas and St. James and several
other Brick Gothic buildings in the Old
Town hark back to the golden days of medieval Greifswald. Also the gable houses in
the market place are wonderful examples
of Brick Gothic and lend the town a special
charm.
Ruins of Eldena Monastery
Uniwersyteckie i Hanzeatyckie Miasto Greifswald leży pomiędzy dwiema największymi
niemieckimi wyspami – Rugią i Uznam,
bezpośrednio nad Zatoką Greifswaldzką
(niem. Greifswalder Bodden). Do rozwoju
miasta, obok Hanzy, przyczyniło się
założenie Uniwersytetu w 1456 roku.
Na Uniwersytecie Ernsta Moritza Arndta,
który stał się ośrodkiem życia publicznego
i społecznego miasta, studiuje dzisiaj ponad
12 000 studentów. Miasto stało się też sławne
na całym świecie dzięki obrazom chyba najbardziej znaczącego dla okresu romantyzmu
artysty, Caspara Davida Friedricha, który
ruiny klasztoru Eldena uczynił centralnym
motywem swojej malarskiej twórczości.
O okresie średniowiecznej świetności miasta
świadczą po dziś budynki kościołów – Mariackiego, św. Jakuba i św. Mikołaja, oraz inne
gotycko ceglane budowle znajdujące się
na Starym Mieście. Także gotyckie domy
szczytowe, zbudowane w tym samym stylu,
nadają miastu szczególnego uroku.
CONTACT
Greifswald
Tourist Information
Rathaus Am Markt
D-17489 Greifswald
[email protected]
www.greifswald.info
Photos: EuRoB
St. James´ Church
26
Germany
NIEMCY
Barlach Town
Güstrow
BERLIN
27
Castle
Cathedral
Located in the heart of the Mecklenburg
region, Güstrow is one of the area's most
beautiful towns, with its culture and
proximity to nature it is sure to delight the
visitor. The old residential town is home
to all manner of architectural styles, from
Brick Gothic to Classicism. Moreover, the
old medieval urban heart of the town
has been well preserved.
W jednym z najpiękniejszych miast serca
Meklemburgii, Güstrow – mieście Barlacha,
kultura i przyroda żyją ze sobą w szczególnej
symbiozie. Możemy w tym mieście, jako
dawnej rezydencji, odnaleźć wszystkie
style architektury, od gotyku ceglanego po
klasycyzm, a także średniowieczną strukturę
miejską, która przetrwała do dnia dzisiejszego.
The town's skyline is formed by the Güstrow Cathedral, St. Mary's Parish Church
and the Renaissance Castle. All these sites
can be enjoyed in more detail by visitors
taking the "Old Town Circular Route"
together with the market place, the Town
Hall and numerous old houses. Undoubtedly the Ernst Barlach Museums also
belong to the cultural highlights: a part of
the museum is even located in the Gothic
St. Gertrude's Chapel. Other pleasures
enjoyed by visitors include an exhibition of
Christmas crèches in the Brick Gothic
Church of the Holy Spirit, the town's museum and the town art gallery “Wollhalle".
Katedra, kościół farny pod wezwaniem
Najświętszej Marii Panny i renesansowy
zamek kształtują sylwetkę miasta i widać je już z daleka podczas spaceru po
Starym Mieście – wyjątkowym zespole
składającym się z Rynku, Ratusza i kamieniczek. Do pereł kultury należą także Muzea
Ernsta Barlacha, jedno z nich znajduje się
w gotyckiej Kaplicy Gertrudy. Wystawa
szopek bożonarodzeniowych w kościele św.
Ducha, Muzeum Miasta i Galeria Miejska
Wollhalle szykują dla gości kolejne atrakcje.
CONTACT
Güstrow
Tourist Information
Franz-Parr-Platz 10
D-18273 Güstrow
[email protected]
www.guestrow-tourismus.de
The European Route of Brick Gothic‘s Supporter /
Organizacja wspierająca Europejski Szlak Gotyku
Ceglanego
Güstrow Castle / Zamek Güstrow
www.museum-schwerin.de/
orte/schloss-gustrow/
Photos: André Hamann
St. Mary´s Parish Church
germany
NIEMCY
Hanseatic City
of Lüneburg
BERLIN
28
Gable Houses
Visit the thousand-year-old Lüneburg! You
will be fascinated by the flair and charm
of this lively university town with its ancient gabled houses. The maze of narrow,
cobbled streets and historical Brick Gothic
houses invite visitors to unforgettable
journeys of discovery. You will admire
the imposing medieval Town Hall with its
impressive, richly decorated Renaissance
parlours. You will be entranced by the
beautiful weeping willows, picturesque
timber framed houses jutting out over the
river, the “Old Crane” and the cosy Pub
Mile in the town's waterfront quarter.
The St. Michael’s Church in the western
part of the Old Town, already visible from
far away thanks to its massive Brick Gothic
tower, the five-nave Church of St. John,
the Town Hall, the basilica St. Nicholas and
numerous gable houses belong to the
absolute Brick Gothic highlights in town.
St. John‘s Church
1000-letni Lüneburg fascynuje swoimi
historycznymi budowlami i urokiem żywego
ośrodka akademickiego. Wąskie i kręte
uliczki Starego Miasta i jego ceglane gotyckie
budynki zapraszają turystów do odkrywania
uroków Lüneburga. Podziwiać można tutaj
średniowieczny Ratusz, wraz z jego pięknie
i bogato wyposażonymi renesansowymi
wnętrzami. Port w dzielnicy Wasserviertel urzeka malowniczymi wierzbami,
wyrastającymi znad wody kamienicami,
starym Żurawiem i nastrojowymi knajpkami.
Kościół św. Michała w zachodniej części Starego Miasta, z daleka rozpoznawalny dzięki
potężnej ceglanej wieży, pięcionawowy
kościół św. Jana, Ratusz, bazylika św.
Mikołaja i niezliczone domy szczytowe
należą do perełek gotyku ceglanego tego
miasta.
CONTACT
Lüneburg
Tourist Information
Rathaus/Am Markt
D-21335 Lüneburg
[email protected]
www.lueneburg.de
Photos: 1, 2 - EuRoB, 3 - Lüneburg Marketing GmbH
St. Nicholas´ Church
Germany
NIEMCY
Bardowick and Churches
around Lüneburg
BERLIN
29
Adendorf, St. Nicholas´ Chapel
Bardowick near Lüneburg is one of the
oldest towns in northern Germany, and
was a renowned trading town during the
Middle Ages, only to be later destroyed by
Henry the Lion. Even today, the village centre attests to the remarkable history, with
the mighty Cathedral of St. Peter and Paul
right in the centre. A further Brick Gothic
highlight is the building complex around
St. Nicholas’ Chapel, a former leprosarium.
The area, which takes both the characteristics of the marshland and the sandy,
hilly heathland, is also recommendable for
cycling tours.
The Hanseatic City of Lüneburg is surrounded also by several parishes which
present an outstanding mix of beautiful
Brick Gothic churches. Discover the village
churches in Adendorf, Barskamp, Betzendorf, Dahlenburg, Embsen, Lüdersburg,
Neetze, Radegast, Raven, Scharnebeck and
Thomasburg.
Bardowick, Cathedral of St. Peter and Paul
Bardowick jest jedną z najstarszych
miejscowości Niemiec Północnych, był
ważnym centrum handlu w średniowieczu
i został zniszczony przez Henryka Lwa. Dzisiaj
o jego historii świadczy charakterystyczna
struktura miasta i ogromna katedra św.
Piotra i Pawła. Kolejną, trakcją gotyku
ceglanego jest Dwór św. Mikołaja. Ta
przepiękna okolica świetnie nadaje się
na rowerowe wycieczki.
Hanzeatycki Lüneburg otoczony jest wieloma miejscowościami, w których podziwiać
można różne ceglano gotyckie kościoły.
Należą do nich: Adendorf, Barskamp, Betzendorf, Dahlenburg, Embsen, Lüdersburg,
Neetze, Radegast, Raven, Scharnebeck
i Thomasburg.
CONTACT
Bardowick
Tourist Information
Schulstraße 12
D-21357 Bardowick
[email protected]
www.bardowick.de
Further information on churches
around Lüneburg:
www.eurob.org
Photos: 2 - EuRoB, 1, 3 - Hans-Joachim Boldt /Reppenstedt
Bardowick, St. Nicholas´ Chapel
germany
NIEMCY
convents
around Lüneburg
BERLIN
30
Wienhausen Convent
Wienhausen Convent, Nuns‘ Chancel
Even today, the six convents around
Lüneburg bear witness to the high concentration of monasteries in the former
Principality of Lüneburg. The oldest of
them was founded in Walsrode before 986.
Later on, further convents were founded in
Ebstorf (ca. 1160), Lüne (1172), Wienhausen
(ca. 1230), Medingen (1241) and Isenhagen (1243). Ebstorf, Lüne and later also
Walsrode followed the Rule of St. Benedict,
whereas Medingen, Wienhausen and
Isenhagen were Cistercian convents. The
Convents around Lüneburg are not only
interesting due to their buildings, but also
since they have been continuously active
throughout the centuries and the religious
orders of the Middle Ages have survived as
evangelic convents. Besides the impressive
Brick Gothic and newer architecture, several medieval and early modern decorative
items and furniture have been preserved:
the tapestries in Wienhausen and Lüne,
embroideries in Ebstorf, Lüne, Isenhagen
and Wienhausen, the statue of Christ from
ca. 1500 in Wienhausen and abbess's staff
from 1494 in Medingen, just to name
a few.
O niegdyś niezwykle bogatym klasztornym
krajobrazie księstwa Lüneburg świadczy
dzisiaj jeszcze sześć żeńskich klasztorów
Lüneburga. Najstarszy z nich to Walsrode
(z 986 roku), później powstałe Ebstorf (ok.
1160), Lüne (1172), Wienhausen (około 1230),
Medingen (1241) i Isenhagen (1243). Ebstorf,
Lüne i później też Walsrode zorganizowane były zgodnie z regułą benedyktyńską.
Medingen, Wienhausen i Isenhagen należały
do zakonów cystersów. Klasztory Lüneburga zachowały się nie tylko jako zwarte
kompleksy budynków, ale również dzięki
kontynuacji ich pierwotnego przeznaczenia – te średniowieczne wspólnoty zakonne
przetrwały jako klasztory ewangelickie.
Obok imponującej ceglano gotyckiej
i nowszej architektury ważne są również
ogromne zasoby średniowiecznych
i nowożytnych elementów wystroju wnętrz.
Arrasy w Wienhausen i Lüne, hafty w Ebstorf,
Lüne, Isenhagen i Wienhausen, pochodząca
z ok. 1500 roku figura Chrystusa w Wienhausen i wykonany w roku 1494 pastorał
w Medingen to tylko nieliczne przykłady.
CONTACT
www.kloster-ebstorf.de
www.kloster-isenhagen.de
www.kloster-luene.de
www.kloster-medingen.de
www.kloster-walsrode.de
www.kloster-wienhausen.de
Photos: 1, 2 - Wolgang Brandis, 3 - Kloster Wienhausen
Medingen Convent, Brewhouse
Germany
NIEMCY
31
Concert Church
Neubrandenburg, located in the middle
of a landscape with an unmistakeable
beauty and charm alongside Lake Tollense,
is the third largest town in MecklenburgWestern Pomerania and the economic
as well as cultural centre of Mecklenburg
Lake District. The town’s distinguishing
mark is the historical layout of the old town
centre with its unique features such as the
well-preserved medieval fortifications with
defensive “Wiek“ Houses set directly into
the wall and the four Gothic town gates –
the Friedland, Stargard, Treptow and New
Gate. Further Brick Gothic buildings such
as the Franciscan Monastery with St. John's
Church and the nearby located town of
Burg Stargard with the fortress of the same
name are always worth a visit. St. Mary’s
Church with its famous eastern gable,
consecrated in 1298 and badly damaged in
1945, is one of the most beautiful Brick
Gothic churches in Northern Germany.
Today, after rebuilding it into the Concert
Church, it is a venue of many musical
events.
Nad jeziorem, pośród niezapomnianych
krajobrazów, leży miasto Neubrandenburg.
To trzecie co do wielkości miasto Meklemburgii – Pomorza Przedniego jest gospodarczym
i kulturalnym centrum Pojezierza
Meklemburskiego. O uroku miasta decyduje jego śródmieście z unikalnymi i do dziś
zachowanymi średniowiecznymi murami
obronnymi i strażnicami nazywanymi
„Wiek”, które są częścią muru, tak jak jego
cztery gotyckie bramy: Friedland, Stargard,
Treptow i Nowa Brama. Także inne ceglano
gotyckie budynki jak na przykład
klasztor Franciszkanów czy kościół św.
Jana i znajdujący się w niedalekiej odległości
od miasta Burg Stargard ze średniowiecznym
zamkiem o tej samej nazwie, są warte
odwiedzin. Kościół Mariacki z jego słynnym
wschodnim szczytem, założony w roku
1298 i mocno zniszczony w 1945 roku, jest
jednym z najpiękniejszych kościołów ceglano
gotyckich w północnych Niemczech. Dzisiaj
po przebudowie na Kościół Koncertowy, jest
on miejscem gdzie obywa się wiele wysokiej
klasy koncertów.
Friedland Gate
CONTACT
Neubrandenburg
Tourist Information
Stargarder Straße 17
D-17033 Neubrandenburg
[email protected]
www.neubrandenburg-touristinfo.de
Photos: 1 - Bernd Lasdin, 2 - Regionalmuseum Neubrandenburg
neubrandenburg
BERLIN
germany
NIEMCY
burg stargard
BERLIN
& Supporters of the European Route of Brick Gothic
Castle
Just a few kilometres from the imposing
gates of Neubrandenburg, you will find
a true medieval treasure, whose restoration is a product of many years of hard
work: the castle of Burg Stargard in the
town of the same name. With its 13 buildings, the Brick Gothic castle is the oldest
remaining hill castle in northern Germany
and the oldest secular building in the state
of Mecklenburg-Western Pomerania.
The European Route of Brick Gothic‘s
Supporters / Organizacje wspierające
Europejski Szlak Gotyku Ceglanego
Tylko kilka kilometrów od wspaniałych bram
miejskich Neubrandenburga leży klejnot
średniowiecza, którego restauracja trwała
przez wiele lat – zamek Burg Stargard, który
dał to samo, słowiańskie imię, miastu.
Ceglano gotycki zamek z jego 13 budynkami jest najbardziej na północ wysuniętym,
zachowanym, niemieckim zamkiem i
najstarszą świecką budowlą MeklemburgiiPomorza Przedniego.
North German Basilica Consortium /
Zespół Roboczy Północno-Niemieckich
Bazylik Ceglanych
www.eurob.org
= > Supporters of Brick Gothic / Organizacje wspierające Gotyk Ceglany
State Office for Culture and Heritage
Preservation of Mecklenburg-Western
Pomerania / Krajowy Urząd ds. Kultury
i Ochrony Zabytków MeklemburgiiPomorza Przedniego
www.kulturwerte-mv.de
German Association for Housing, Urban
and Spatial Development / Niemiecki
Związek Mieszkalnictwa, Planowania
Przestrzennego i Urbanistyki
www.deutscher-verband.org
CONTACT
Burg Stargard
Tourist Information
Am Markt 3
D-17094 Burg Stargard
[email protected]
www.burg-stargard.de
Photo: EuRoB
32
Germany
NIEMCY
Bell Tower
The village of Neukloster is located on a
wonderful lake bearing the same name
and nestled in the midst of a beautiful lake
district, characterised by the water and the
wild as well as by meadows and hills. The
idyllic village was largely spared from the
effects of the Second World War, meaning
that visitors today still have the opportunity to discover an array of historical sites
and medieval buildings. Since the collapse
of East Germany, many of the village’s
houses have been lovingly restored and
show their original charm today. The Monastic Church of St. Mary in Sonnenkamp
from the 13th century is a real rarity of
Brick Gothic architecture with its valuable
frescos and stained glass windows, which
are the second oldest in Northern Europe.
The Bell Tower and the Monastic Park with
its fruit garden, as well as the excellent
preserved Provost‘s Residence offer further
possibilities for experiencing Brick Gothic
first-hand.
33
St. Mary´s Monastic Church
Miasto Neukloster leży przy idyllicznym
jeziorze Neuklostersee pośród różnorodnych
krajobrazów Pojezierza, wśród wody, lasów,
łąk i pagórków. Miasteczko przetrwało
wojnę prawie bez zniszczeń, wiele w nim
śladów historii i średniowiecznych budowli.
Po zjednoczeniu Niemiec wiele typowych
małomiasteczkowych domów zostało
pieczołowicie i z miłością odnowionych,
dzisiaj zachwycają swym dawnym blaskiem. Rarytasem gotyku ceglanego jest
pochodzący z XIII wieku kościół klasztorny
św. Marii w Sonnenkamp i jego przepiękne
malowidła jak i kolorowe witraże, które są
drugimi najstarszymi w Europie Północnej.
Kolejne spotkania z gotykiem ceglanym
w zespole budynków klasztornych oferują
Dzwonnica i park klasztorny z ogrodem
i wspaniale zachowanym Probostwem.
CONTACT
Neukloster
Tourist Information
Hauptstraße 27
D-23992 Neukloster
[email protected]
wwww.neukloster.de
Photos: EuRoB
Neukloster
BERLIN
germany
NIEMCY
parchim
BERLIN
St. George´s Church
Parchim is located halfway between the
urban areas of Hamburg and Berlin and
is also easily accessible from Germany‘s
Baltic coast. In addition, the town is
surrounded by hilly “end moraines”. The
water-rich and forested region is also
home to the largest Douglas fir trees in
Europe, countless moors and well developed tourist facilities – and offers also an
array of activities on land, at sea and in the
air. The region is marked by the MüritzElde waterway running past the town,
which itself is surrounded by thick forests
that are worth a visit regardless of the
season.
The town‘s outstanding heritage sites
and the charming architecture of its Brick
Gothic buildings – such as St. Mary’s
Church with its 54 metres high tower,
the Parchim Town Hall and St. George’s
Church – as well as timber-framed houses
will leave the visitor wanting more.
Town Hall
Parchim leży pomiędzy obszarami dwóch
niemieckich metropolii, Berlina i Hamburga,
w takiej samej odległości do meklemburskiego wybrzeża Bałtyku, pośród morenowych
wzgórz. Bogata w lasy i wodę okolica,
z najwyższymi daglezjami Europy, licznymi bagnami i znakomicie rozbudowaną
infrastrukturą turystyczną oferuje wiele
atrakcji na lądzie, w wodzie i w powietrzu.
To stare meklemburskie miasto, położone
przy drodze wodnej Müritz – Elde, pośród
gęstych lasów, jest warte odwiedzenia
o każdej porze roku.
Znaleźć tu można warte zobaczenia zabytki
i wspaniałą architektura ceglanych budowli,
a w szczególności: Kościół Mariacki z wieżą
liczącą 54 metry wysokości, Ratusz i kościół
św. Jerzego, ale także zabytkowe domy
szachulcowe, zapraszają do zwiedzania.
CONTACT
Parchim
Tourist Information
Blutstraße 5
D-19370 Parchim
[email protected]
www.parchim.de
Photos: EuRoB
34
Germany
NIEMCY
St. Mary´s Church
Visitors about to arrive in Prenzlau are
greeted by the twin spires of St. Mary's
Church, which are visible from outside the
town. From a certain point, the spires of
the church and those of the Chapel of the
Holy Spirit as well as the Central Gate Tower can all be seen at the same time; this
is the famous “four-towers-view” of the
town. Further Brick Gothic treasures bear
witness to the golden days of Prenzlau
during the late Middle Ages: the Dominican Monastery at Prenzlau, the Franciscan
Monastic Church, the St. George's Chapel
and the Town Wall with its six towers.
For tourists longing for culture Prenzlau
also offers further highlights. The idyllic
Ucker Lakes are ideal surroundings for
boat trips, long walks and bicycle tours.
Several concerts and the famous “Cultural
Summer in the Dominican Monastery”
are central components of a fine cultural
programme the town has to offer. In 2013
Prenzlau will host the Brandenburg State
Horticultural Festival.
Gdy przyjadą Państwo do Prenzlau, powitają
Państwa widoczne już z daleka wieże
Kościoła Mariackiego. Wraz z wieżą kaplicy
św. Ducha i wieżą bramy miejskiej Mitteltor
tworzą one słynny czworokąt wież miasta.
O świetności miasta w późnym średniowieczu świadczą także gotyckie budowle klasztoru dominikanów i franciszkanów, kaplica
św. Jerzego i mury miejskie z sześcioma
wieżami.
Prenzlau ma w zanadrzu wiele kulturalnych
atrakcji, które może zaoferować turystom.
Idylliczne jezioro zaprasza na przejażdżki
łodzią, spacery brzegiem lub wycieczki
rowerowe. Liczne koncerty organizowane
w ramach „Kulturalnego Lata w klasztorze
dominikanów” są tylko częścią bogatego programu kulturalnego. W roku 2013
Prenzlau będzie gospodarzem Wystawy
Ogrodniczej.
35
Dominican Monastery at Prenzlau
CONTACT
Prenzlau
Tourist Information
Marktberg 11
D-17291 Prenzlau
[email protected]
www.prenzlau-tourismus.de
www.laga-prenzlau2013.de
Photos: 1 - Ralf Scheibe, 2 - Dominikanerkloster Prenzlau
prenzlau
BERLIN
germany
NIEMCY
BERLIN
36
Clarissa Nunnery
St. Mary´s Church
The Amber Town Ribnitz-Damgarten is
located between the Hanseatic cities of
Rostock und Stralsund, on the southern
edge of a chain of boddens that connect
up to the Baltic Sea. The town serves as
a wonderful gateway to the charming
coastal region around the Fischland-DarssZingst peninsula. The town’s both historic
centres Ribnitz and Damgarten are today
lovingly restored and surrounded by a
beautiful and varied landscape.
Be charmed by the use of enchanting amber in the town, a stone that has lent the
town its sobriquet. Indeed, the German
Museum of Amber is housed in the former
Clarissa Nunnery at Ribnitz, an impressive Brick Gothic building complex with
additional highlights such as an exhibition
of the history of the Nunnery and a gallery
of modern art. Other remarkable Brick
Gothic beauties in town are the churches
of St. Mary at Ribnitz, St. Bartholomew at
Damgarten and the Rostock Gate, the last
remaining gate of the town fortifications.
Miasto bursztynu Ribnitz-Damgarten leży
pomiędzy hanzeatyckimi miastami Rostok i Stralsund, na południowym brzegu
połączonej z Morzem Bałtyckim laguny.
Jest bramą do przepięknego nadmorskiego regionu położonego wokół półwyspu
Fischland-Darβ-Zingst. Obydwie historyczne
starówki Ribnitz i Damgarten są pięknie
odrestaurowane i leżą pośród idyllicznych
krajobrazów.
Fascynujące „złoto morza” nadało miastu
Ribnitz-Damgarten bursztynowy przydomek, dopełnia go Niemieckie Muzeum
Bursztynu, które znajduje się w klasztorze
Klarysek w Ribnitz, imponujący ceglano
gotycki kompleks z wieloma wyjątkowymi
eksponatami z historii zakonu i galerią
sztuki nowoczesnej. Do wartych zobaczenia
ceglano gotyckich atrakcji należą kościół św.
Marii w Ribnitz, kościół św. Bartolomeusza
w Damgarten i Brama Rostocka, ostatnia
zachowana brama miejskich fortyfikacji.
CONTACT
Ribnitz-Damgarten
Tourist Information
Am Markt 14
D-18311 Ribnitz-Damgarten
[email protected]
www.ribnitz-damgarten.de
Photos: 1 - Axel Attula, 2,3 - Amt für Tourismus, Stadt Ribnitz-Damgarten
Amber Town
Ribnitz-Damgarten
Germany
NIEMCY
Island
of Rügen
BERLIN
37
Middelhagen, St. Catherine´s Church
Landow, Church
With its nearly thousand square kilometres, Rügen is the largest German island
and to many of its visitors also the most
beautiful one. Its sound nature and miles
and miles of sandy Baltic Sea beaches
attract numerous holiday makers year
after year. The landmarks of Rügen are
the majestic Chalk Cliffs, which have
fascinated visitors for centuries.
Rugia (niem. Rügen) licząca prawie tysiąc
kilometrów kwadratowych, jest największą
wyspą Niemiec, ale chyba też najpiękniejszą.
Piękna przyroda i ciągnące się kilometrami
bałtyckie plaże co roku przyciągają liczne
rzesze turystów. Symbolem Rugii stały się
majestatycznie wyrastające kredowe skały,
które od stuleci fascynują odwiedzających
wyspę.
Rügen is home to many historic and cultural monuments. The first village churches
were built in the 12th century, when the
conversion of the island’s population to
Christianity started. Later periods saw the
construction of many stately homes and
castles. The island’s look today is heavily
influenced by the classicist spa resort
architecture of the 19th century. Beautiful
Brick Gothic churches, belonging to the
oldest buildings on the island, can also be
found in several towns and villages – for
example in Bergen, Altenkirchen, Waase
and Schaprode.
Na Rugii można znaleźć wiele historycznych
i kulturalnych zabytków. Pierwszy wiejski
kościół został zbudowany w XII w., gdy
rozpoczeła się christianizacja wyspy.
W późniejszym czasie powstały liczne dwory
i zamki. Dzisiejszy wygląd wyspa zawdzięcza
klasycystycznym wpływą architektury
kąpieliskowej końca XIX w. Także piękne
ceglano gotyckie kościoły, należące do
najstarszych na wyspie, można znaleźć
w wielu miasteczka i wsiach np. w Bergen,
Altenkirchen, Waase i Schaprode, żeby
wymienić tylko kilka z nich.
CONTACT
Rügen
Tourist Information
Ringstraße 113–115
D-18528 Bergen auf Rügen
[email protected]
www.ruegen.de
Photos: 1, 3 - EuRoB, 2 - Detlef Witt
Altenkirchen, Parish Church
germany
NIEMCY
schleswig
BERLIN
38
Holm
St. Peter´s Cathedral
Situated at the end of the Baltic fjord
known as Schlei, Schleswig was one of the
most important northern trading posts
during the Viking epoch. The dukes of
Schleswig-Holstein-Gottorf resided in the
town which rendered Schleswig one of the
cultural capitals of Northern Europe. The
traces left by the town‘s halcyon days can
be felt closely even today, for example in
discovering the Gottorf Globe, a replica
of the wonder of the 17th century, or the
Viking Museum of Haithabu (in English
Hedeby). Furthermore, there is “Holm” with
the ancient fishing settlement where the
St. John‘s Monastery can still be found.
Na końcu fiordu Schlei leży miasto Szlezwik
(niem. Schleswig). W czasach Wikingów
był to jeden z ważniejszych handlowych
punktów na mapie Północy. Miasto było też
rezydencją książąt Gottorp, co przyczyniło
się do stworzenia z niego kulturalnego
centrum Europy Północnej. Świetność
dawnych czasów czuje się tutaj także dzisiaj.
Przykładem może być Gottorpski globus,
rekonstrukcja jednego z cudów świata
z XVII wieku, rekonstrukcja osady Wikingów
w Muzeum Wikingów Haithabu, można ją
też odnaleźć w Muzeum Miejskim, w starej
osadzie rybackiej na Holmie i w klasztorze
św. Jana.
Today, Schleswig remains a pulsing cultural
capital with event highlights such as the
Palace Festival and summer concerts in
St. Peter‘s Cathedral. The cathedral with its
High Gothic hall choir, the triple-wing
cloister known as “Schwahl” and the neoGothic western tower is one of the most
significant Brick Gothic buildings in Northern Germany.
Szlezwik to pełne życia miasto kultury, z wieloma atrakcjami, jak festiwal na zamku czy
letnie koncerty w Katedrze św. Piotra, którą
uważa się za jedną z najbardziej znaczących
gotycko ceglanych budowli w północnych
Niemczech z gotyckim prezbiterium
halowym, trójskrzydłowym krużgankiem
nazywanym „Schwahl” i neogotycką wieżą.
CONTACT
Schleswig
Tourist Information
Plessenstraße 7
D-24837 Schleswig
[email protected]
www.ostseefjordschlei.de
Photos: 2 - B. Pries, 1,3 - EuRoB
St. Peter‘s Cathedral, Altar
Germany
NIEMCY
schwerin
BERLIN
39
Cathedral, Cloister
The heart of Schwerin beats on an idyllic
island in the middle of the Schwerin Lake.
A heart that – thanks to its diversity – fits
in seamlessly with the rest of the state
capital of Mecklenburg-Western Pomerania, known for its unending variety. The
Schwerin Palace is amongst the treasures
of the town: ringed by water and enchanting gardens, the ornate, majestic Palace
presents the colourful past of the town,
the countless artistic wonders and the idyllic character of the old residential town.
The historic form of the town is further
shaped by Classicist buildings and particularly by the mighty Brick Gothic cathedral,
the Schwerin Cathedral, which is regarded
as one of the most notable examples
of northern German Brick Gothic. The
cathedral possesses remains of medieval
frescos and stained-glass windows, as
well as an altar of the Holy Cross dating to
1495. Alongside the architectural treasures
left by aristocracy and church in Schwerin, whole neighbourhoods of traditional
timber-framed residential houses have
been well preserved.
Cathedral
Serce Schwerina bije na idyllicznej wyspie
na środku jeziora Schweriner See. Serce,
które odzwierciedla nieporównywalną
różnorodność tej urokliwej stolicy Meklemburgii – Pomorza Przedniego. Majestatyczny
zamek jest największym skarbem miasta,
otoczony wodą i czarodziejskimi ogrodami
reprezentuje zmienną historię, niezliczone
skarby sztuki i malowniczą przyrodę tej starej
rezydencji książąt.
Historyczny obraz miasta ukształtowany
został przez klasycystyczną architekturę jak
i przez wiele ceglano gotyckich budowli.
Schwerińska Katedra uważana jest za jeden
z najbardziej znaczących przykładów gotyku
ceglanego w północnych Niemczech, posiada ona np. pozostałości średniowiecznych
fresków, witraże oraz ołtarz datowany
na 1495 rok. Obok skarbów architektury
pozostałych po arystokracji i czasach panowania kościoła, zachowała się także duża
liczba tradycyjnych szachulcowych domów.
CONTACT
Schwerin
Tourist Information
Am Markt 14
D-19055 Schwerin
[email protected]
www.schwerin.info
Photos: EuRoB
Palace
germany
NIEMCY
BERLIN
40
Statue of Roland
Uenglingen Gate
The Hanseatic City of Stendal is the economic as well as cultural and administrative
centre of the Altmark Region. Ca. 1165 it
was granted town and trading privileges
and in the 15th century the town became
a flourishing Hanseatic city. During this
epoch, the town's characteristic Brick Gothic
buildings – among them both sacral and
profane ones – were erected.
Hanzeatyckie miasto Stendal, gospodarcze,
kulturalne i administracyjne centrum okręgu
Altmark, otrzymało prawa miejskie i handlowe w roku 1165 i do XV wieku przekształciło
się w kwitnące miasto hanzeatyckie.
W tamtym czasie powstały charakterystyczne gotycko ceglane budowle, kościelne
i świeckie, które także dzisiaj kształtują
sylwetkę miasta.
Stendal's well preserved and newly
restored medieval town centre offers
today an array of extraordinary interesting
Brick Gothic objects: the Town Hall with
a statue of Roland, four Gothic hall churches
St. Nicholas' Cathedral, St. Mary’s, St. James’
and St. Peter’s as well as two prominent,
beautiful Town Gates, named after the
neighbouring places Tangermünde and
Uenglingen. The former monastery
churches St. Catherine's, today redeveloped
as a concert hall, and St. Anne’s complete
the large Brick Gothic ensemble in Stendal.
Dobrze zachowane i odrestaurowane centrum Stendal posiada wiele wyjątkowych
i interesujących gotycko ceglanych zabytków
jak np: Ratusz ze statułą Ronalda, cztery
gotyckie kościoły: św. Marii, św. Jakuba,
św. Piotra i Katedrę św. Mikołaja jak
i wyjątkowo piękne bramy, które swoje
nazwy zawdzięczają sąsiadującym miasteczkom Tangermünde i Uenglingen.
Były kościół klasztorny św. Katarzyny
przekształcony dzisiaj na salę koncertową
i kościół św. Anny dopełniają bogaty zbiór
ceglano gotyckich zabytków w Stendal.
CONTACT
Stendal
Tourist Information
Kornmarkt 8
D-39576 Stendal
[email protected]
www.stendal.de
www.stendal-tourist.de
Photos: Hansestadt Stendal
Hanseatic City
of Stendal
Germany
NIEMCY
Hanseatic City
of Stralsund
BERLIN
41
Town Hall with St. Nicholas‘ Church
German Aquatic Museum
The Hanseatic City of Stralsund, since 2002
a UNESCO World Heritage Site, is located
on the Strelasund sound in the far northeast of the German state of MecklenburgWestern Pomerania, in an area marked
by a series of isles and peninsulas such
as Hiddensee, Usedom, Fischland-DarssZingst, not to mention the famed island
holiday resort Rügen. Stralsund, founded
in 1234, is an inexhaustible source of living
history. Rich in heritage sites of all periods
and styles, the historic town centre is
nevertheless dominated by glowing red
brick architecture. Typical Brick Gothic
architecture is to be found everywhere in
the town. It forms the town's old walls, is to
be seen in the town's impressive churches
of St. Nicholas, St. Mary and St. James; in
the imposing Town Hall; in the town's old
monasteries, such as the St. Catherine’s
Monastery, today accommodating the German Aquatic Museum; and in the splendid
town houses. Moreover, Stralsund's bustling port with its warehouses and canals is
an attraction for young and old.
Hanzeatyckie miasto Stralsund, wpisane
w 2002 roku na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO, leży na północnowschodnim krańcu kraju związkowego
Meklemburgia-Pomorze Przednie pośrodku
wyspiarskiego raju złożonego z wysp Hiddensee, Uznam, Fischland-Darß-Zinst i najbardziej znanej urlopowiczom wyspy Rugii.
Stralsund założono w 1234 roku i do dziś jest
on niewyczerpanym źródłem żywej historii.
Miasto bogate jest w historyczne budynki
pochodzące z różnych epok i o różnych
stylach, na Starym Mieście widać przede wszystkim czerwień gotyckich cegieł.
Typowe dla gotyku ceglanego budowle
można znaleźć w wielu miejscach w obrębie
murów miejskich, kościoły: św. Mikołaja, św.
Marii i św. Jakuba, imponujący Ratusz, stare
klasztory np: św. Katarzyny, w którym dzisiaj
znajduje się Niemieckie Muzeum Morskie jak
i pełne splendoru kamienice. Gości w każdym
wieku przyciąga także port ze spichrzami
i kanałami.
CONTACT
Stralsund
Tourist Information
Alter Markt 9
D-18439 Stralsund
[email protected]
www.stralsundtourismus.de
Photos: Tourismuszentrale Stralsund
Wulflam House
germany
NIEMCY
Hanseatic City
of wismar
42
Church of the Holy Spirit
St. Nicholas‘ Church
In 2002, the UNESCO listed the historic centre of Wismar, together with Stralsund, as
World Heritage Sites. The old town centre
provides a perfect illustration of what a
leading member of the Hanseatic League
must have looked like during the glory
days of this ancient trade federation in the
14th century. Wismar’s historic town centre
has preserved its medieval layout virtually
unchanged and bears all the key characteristics of a coastal trading town established
under the “Law of Lübeck”.
Hanzeatyckie miasto Wismar zostało razem
ze Stralsundem wpisane w 2002 roku na listę
światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
Stare Miasto jest perfekcyjną ilustracją
wyglądu czołowego członka Związku
Hanzeatyckiego w czasach największej
świetności średniowiecznego związku
handlowego w XIV wieku. Historyczne
centrum miasta zachowało się w swoim
średniowiecznym zarysie i jest świadectwem
dla nadmorskich miast handlowych
założonych na prawie lubeckim.
The old buildings, including some extraordinary and unique monuments, are
capable of providing the visitor with an
impression of the political importance and
wealth of the medieval Baltic seaports. The
Church of the Holy Spirit and St. Nicholas
as well as the Hanseatic gable houses and
the gothic quarter at the marketsquare
with St. George’s and St. Mary’s Church are
amongst the most important Brick Gothic
buildings in town.
Zachowane budowle, z wieloma pojedynczymi zabytkami, dokumentują polityczne
znaczenie i bogactwo miast nadbałtyckich
w średniowieczu. Do najważniejszych budynków gotyku ceglanego należą: kościół św.
Mikołaja, kościół św. Ducha, hanzeatyckie
domy szczytowe oraz gotycka dzielnica
wokół Rynku, z kościołami św. Jerzego
i Mariackim.
CONTACT
Wismar
Tourist Information
Am Markt 11
D-23966 Wismar
[email protected]
www.wismar.de
www.kirchen-in-wismar.de
Photos: 1 - EuRoB, 2, 3 - Martin Poley
St. Mary´s Church
BERLIN
Germany
NIEMCY
BERLIN
43
St. Peter´s Church
Wolgast, the town at the mouth of the
Peene River, today boasts around 13,200
inhabitants and is often described as the
"Gateway to Usedom Island", its waterside
location affording the town an incomparable flair. The Peene Bridge, a landmark and
technological heritage site, connects the
town with the nearby Island.
The 750 year-old residential town, once
home to the Dukes of Pomerania-Wolgast,
offers charming narrow streets, twists
and turns as well as hidden courtyards, historical façades and buildings. Brick Gothic
highlights include St. Peter's Church with
its restored collection of ducal-dynastic
sarcophagi and St. Gertrude's Chapel,
which is considered to be a replica of the
Holy Sepulchre in Jerusalem. The museum
of local history, affectionately known as
the "Coffee Grinder", the birth house of
the Romantic German painter Philipp Otto
Runge and 18th and 19th century houses
further shape the townscape of Wolgast
and inspire visitors to wander back in time.
Książęce miasto Wolgast leżące nad
cieśniną Piany liczy dzisiaj ponad 13.200
mieszkańców i często nazywane jest „bramą
na wyspę Uznam”. Most nad Pianą, symbol
miasta i zabytek techniczny, łączy Wolgast
z wyspą Uznam i nadaje temu portowemu
miastu szczególny charakter.
750-letnie książęce miasto linii pomorskiej
i wołogoskiej oferuje zwiedzającym czarowne uliczki, zaułki i zapomniane podwórza,
historyczne fasady i wiele zabytkowych
budowli. Do najważniejszych ceglano
gotyckich atrakcji należą: kościół św. Piotra
z odrestaurowanym grobowcem książąt
pomorskich, kaplica św. Gerturdy, która jest
kopią Świętego Grobu z Jerozolimy, Muzeum
Regionalne znane jako „Młynek do kawy”,
w którym urodził się malarz Filip Otto Runge
i kamieniczki z XVIII i XIX wieku mogą być
inspiracją dla turystów, by udać się śladami
historii Wolgast.
St. Gertrude´s Chapel
CONTACT
Wolgast
Tourist Information
Rathausplatz 10
D-17438 Wolgast
[email protected]
www.wolgast.de
Photos: EuRoB
Ducal Town
of Wolgast
latvia
LATVIA
RIGA
riga
44
Cathedral
The churches in Riga’s historic city center
represent the major post-Reformation faiths
of Medieval Livonia and the lands that became modern Latvia – Lutheran, Catholicism, Orthodoxy, Old Believers and Anglicanism. The spires of Protestant and Catholic
churches and the onion domes of Orthodox
and Old Believers provide a memorable
skyline for Riga.
Divine examples of Medieval Red Brick
Gothic religious architecture represent the
religious schism of the Reformation. Catholic, Lutheran and Orthodox architecture
combine to make Old Riga’s pedestrianised
centre perfect for travellers desiring to
explore the ecumenical awareness from the
13th century to the present.
Kościoły w historycznej części miasta
reprezentują większość wyznań poreformacyjnych istniejących na obszarach
średniowiecznej Liwonii, dzisiejszego terenu
Łotwy: luterańskie, katolickie, prawosławne,
staroobrzędowe i anglikańskie. Mamy do
czynienia z niezwykłą formą ekumenizmu,
w którym osobliwości różnych wyznań
przeplatane są z osobliwościami architektonicznymi, pokazując jednocześnie historię
chrześcijańską od XIII wieku do dziś.
Warto zobaczyć średniowieczną katedrę
w Rydze reprezentującą styl gotycki,
ceglany katolicki kościół św. Jakuba oraz
bezwzględnie należy odwiedzić też kościoły
św. Jana i św. Piotra.
CONTACT
Riga Doms
(Cathedral)
Doma laukums 1
Rīga
LV 1050, Latvia
fon +371 672 132 13
http://doms.lv/
Tours of Medieval Red Brick Gothic should
include the cathedrals: the Lutheran Rigas
Doms that was renowned as the largest red
Brick Gothic church in Medieval Livonia and
the large Catholic St. James´ church, and also
the two Lutheran churches, St. Peter’s and
St. John’s.
POLAND
POLSKA
Chełmno
WARSAW
45
City Panorama
St. Mary´s Church
The historical capital of Chełmno Region,
the town of Chełmno (in Latin Culm), a
Hanseatic City, lies on nine beautiful hills.
The earliest documented sources mentioning the town date back to 1065. The
town law, so called “Culmer Handfeste”
(Chełmno Law), which was granted by
the Teutonic Order in 1233, was used as a
model for 225 further cities and towns
(e. g. Warszawa, Gdańsk, Toruń) and 1364
villages until the 18th century.
Chełmno’s gems include: the chessboard
plan of the Old Town with medieval town
walls, the Gothic and Renaissance Town
Hall and six 13th and 14th century Brick
Gothic churches. In 2005, the Old Town of
Chełmno was added to the list of Monuments of History of the President of Poland. Furthermore, with the town’s parish
church holding the centuries-old
St. Valentine’s relics and the annual
St. Valentine’s celebrations on 14 February,
Chełmno has also become known as the
“City of Enamoured®” and “City of Love®”.
Chełmno (lat. Culmen), miasto hanzeatyckie,
położone malowniczo na wzgórzach, było
kiedyś stolicą ziemi chełmińskiej. Pierwsza
wzmianka o Chełmnie pochodzi z roku 1065.
Prawa miejskie, tzw. prawo chełmińskie, które zostało nadane w roku 1233 przez niemiecki zakon krzyżacki, było aż do XVIII wieku
wzorem dla założenia 225 miast (między
innymi Warszawy, Gdańska czy Torunia) oraz
1364 wsi.
Do skarbów miasta należą: szachownicowy
układ starego miasta ze średniowiecznymi
murami obronnymi, gotycko-renesansowy
Ratusz i sześć pochodzących z XIII i XIV wieku
ceglano gotyckich kościołów. Chełmińska
Starówka została wpisana w roku 2005 przez
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na listę
Pomników Historii. Dzięki relikwiom św. Walentego i obchodzonym hucznie w Chełmnie
dniu św. Walentego miasto jest znane jako
„miasto zakochanych”® i „miasto miłości”®.
CONTACT
Chełmno
Tourist Information
Rynek 28
PL-­86-­200 Chełmno
[email protected]
www.chelmno.pl
Photos: 1, 3 - Elżbieta Pawelec, 2 - Przemysław Małkowski
St. Valentine‘s Day Celebrations
POLAND
POLSKA
Gdańsk
WARSAW
46
The Crane
Astronomical Clock in St. Mary‘s Church
Gdańsk is a city with thousand years of history. It is perfectly located at the intersection of important trade routes and traffic
connections and possesses an enormous
harbour. Therefore, it is no wonder at all
that Gdańsk is and has always been a city
for different people and cultures.
The atmosphere of tolerance and wealth
flowing from trade also triggered the
development of culture, sciences and arts.
Today, visitors can admire the works of
famous inhabitants of Gdańsk in several
museums, churches and galleries. Furthermore, during the centuries, a significant
amount of buildings from well-known
master builders were erected – many of
them under the influence of Brick Gothic.
To the architectural treasures of the city
belong for example the Blessed Virgin
Mary’s Church (St. Mary's) – the biggest
Brick Gothic church in the entire world,
St. Nicholas’ Church, the majestic Crane
and the Great Mill, situated at the Radunia
Channel.
Gdańsk to miasto z tysiącletnią historią.
Perfekcyjnie położone na skrzyżowaniu wielu
ważnych szlaków handlowych i powiązań
komunikacyjnych z rozległym portem. To
sprawia, że Gdańsk jest i zawsze był miastem
mieszania się wielu kultur i narodowości.
Atmosfera tolerancji i płynące z handlu
bogactwo przyczyniły się do rozwoju kultury,
nauki i sztuki. Dzisiaj możemy podziwiać
dzieła znanych Gdańszczan w muzeach,
kościołach i galeriach. Wraz z rozwojem
miasta powstała też znaczna liczba budowli
znanych mistrzów, które znajdują się pod silnym wpływem gotyku ceglanego. Do architektonicznych skarbów miasta należą kościół
Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
(Kościół Mariacki), największy kościół gotycko ceglany na świecie, kościół św. Mikołaja,
majestatyczny Żuraw, czy położony nad
kanałem Raduni Wielki Młyn.
CONTACT
Gdańsk
Tourist Information
Długi Targ 28/29
PL-80-830 Gdańsk
[email protected]
www.gdansk.pl
Photos: 1 - EuRoB, 2,3 - Stanisław Składanowski
St. Mary‘s Church
POLAND
POLSKA
Olsztyn
WARSAW
47
Warmia Chapter Castle
City Hall
Olsztyn, the capital of the Warmia-Masuria Province with 175.000 inhabitants, is
nestled picturesquely in the midst of the
Masurian Lake District in north-eastern
Poland. The several well-kept green areas and parks lend the city a high quality
of living, which has been registered not
only by locals and visitors, but also by
the many students in town.
Olsztyn, stolica województwa warmińskomazurskiego, liczy 175 000 mieszkańców
i leży malowniczo w sercu Pojezierza
Mazurskiego, na północnym wschodzie
Polski. Zadbane tereny zielone i parki tworzą
w mieście jakość życia, którą cenią nie tylko
jego mieszkańcy i odwiedzające je turyści,
ale także liczna rzesza uczących się tu
studentów.
The enchanting nature and historical
Old Town attract thousands of visitors to
Olsztyn from entire Europe every year.
The old city centre of Olsztyn offers a
rich array of distinguished sights related
to the history of civilization and is at the
same time a venue for unique cultural
events. Brick Gothic also manifests itself
in several buildings in the city – such
as in the Warmia Chapter Castle, where
Nicolaus Copernicus himself once lived,
in St. James’ Cathedral, in the High Gate
and in the Old Town Hall.
Przepiękna przyroda i zabytkowa panorama
miasta co roku przyciągają tysiące turystów
z całej Europy. Starówka Olsztyna ma wiele
znaczących zabytków i jest sceną, na której
odbywa się wiele różnorodnych imprez
kulturalnych. Gotyk ceglany reprezentowany
jest w mieście w postaci Zamku Kapituły
Warmińskiej, gdzie mieszkał sam Mikołaj
Kopernik, katedry św. Jakuba, Wysokiej
Bramy i Starego Ratusza.
CONTACT
Olsztyn
Tourist Information
Ul. Staromiejska 1
PL-10-017 Olsztyn
[email protected]
www.olsztyn.eu
Photos: 1, 2 - Grzegorz Kumorowicz, 3 - Mieczyław Wieliczko
Gothic Halls, Warmia Chapter Castle
POLAND
POLSKA
Płock
WARSAW
Scientific Society
Castle of the Dukes of Mazovia
Płock is situated beautifully on the high
banks of the Vistula River. It is the oldest
city in the Mazovian region and one of the
oldest ones in Poland. The river bank in
Płock is a favourite object for photographers and famous for its beautiful sunsets.
The place also provides enormous
opportunities for walks or bicycle tours,
and there are perfect conditions for sailing
and other water sports on the Vistula River.
The Brick Gothic sights in Płock are placed
in front of the magnificent backdrop of
the city. The architectural highlights are
the Castle of the Dukes of Mazovia with
the complex of a former Benedictine
Abbey, the defensive city walls, the former
St. Michael’s Collegiate Church and the
Płock Scientific Society. Definitely worth
of seeing is also the Cathedral Basilica of
Płock, one of the oldest sacred buildings
in Poland representing three architectural
styles: Romanesque, Gothic and Renaissance.
Miasto Płock położone jest malowniczo nad
brzegiem Wisły i jest najstarszym miastem
Mazowsza oraz jednym z najstarszych
w Polsce. Płocki brzeg Wisły jest ulubionym
motywem fotografów, szczególnie przy zachodzie słońca. Można tu także spacerować
i jeździć na rowerze, a Wisła oferuje świetne
warunki do żeglowania i uprawiania innych
sportów wodnych. Do największych atrakcji,
które noszą w sobie piętno ceglanego
gotyku i zapraszają do dłuższych odwiedzin, należą kompleks budowli dawnego
zamku książęcego i opactwa benedyktynów,
fragment murów miejskich, dawna kolegiata
św. Michała, Towarzystwo Naukowe Płockie.
Wartą zobaczenia jest także płocka Bazylika
Katedralna, jeden z najstarszych sakralnych
budynków w Polsce, reprezentujący trzy style
architektoniczne: styl romański, gotyk
i renasans.
CONTACT
Płock
Tourist Information
Stary Rynek 8
PL-09-400 Płock
[email protected]
www.plock.eu
www.turystykaplock.eu
Photos: Krzysztof Kaliński
48
POLAND
POLSKA
Sławno
WARSAW
St. Mary´s Church
Koszalin Gate
Sławno belongs to the oldest towns
in northern Poland. It received its town
charter already in 1371 and is also today
steeped in history. As a traffic connection
junction between Szczecin and Gdańsk,
the town with its 13,000 inhabitants is easy
to reach. Particularly visitors seeking rest
on the nearby Baltic Sea and, at the same
time, interested in Pomeranian history
will feel at ease in Sławno: idyllic landscapes, unspoiled countryside and
numerous lakes and rivers offer good
relaxation possibilities far away from large
and noisy cities. Several major events such
as the brass band festival and an intercultural market go well together with the
rich cultural heritage in town. In addition,
the surrounding countryside offers many
beautiful spots to visit. The Brick Gothic
treasures in town are the two Gothic town
gates, the Słupsk Gate and the Koszalin
Gate, as well as the magnificent St. Mary’s
Church.
Sławno należy do najstarszych miast Polski
Północnej i ma niesamowicie bogatą historię.
Prawa miejskie uzyskało w roku 1317. Leży na
ważnej trasie łączącej Gdańsk ze Szczecinem, łatwo do niego dotrzeć. Liczy dzisiaj
13 000 mieszkańców. Ma atrakcyjną ofertę
zwłaszcza dla tych turystów, którzy szukają
spokoju nad położonym nieopodal Morzem
Bałtyckim i jednocześnie pragną odkryć
historię Pomorza: malownicze krajobrazy,
dziewicze lasy, liczne jeziora i rzeki tworzą
możliwości wypoczynku z dala od wielkomiejskiego zgiełku. Imprezy o ponadregionalnym charakterze, jak Festiwal
Muzyki Dętej czy Festiwal Wielu Kultur
nawiązują do bogatej spuścizny kulturowej
miasta. W jego okolicy można odkrywać
wiele klejnotów z przeszłości. Do gotyckich
ceglanych skarbów miasta należą obie
gotyckie bramy Słupska i Koszalińska oraz
Kościół Mariacki.
CONTACT
Sławno Town
Administration
Ul. M. Curie-Skłodowskiej 9
PL-76-100 Sławno
[email protected]
www.slawno.pl
Photos: Dział Promocji Urzędu Miejskiego w Sławnie
49
POLAND
POLSKA
Stargard
Szczeciński
Stargard Szczeciński is a town where you
can find numerous traces of Pomeranian
history. Soaring noble Gothic churches are
clear proof of human genius, especially the
monumental and at the same time subtle
architecture of the Collegiate Church of
the Blessed Virgin Mary, Queen of the
World, one of the most beautiful Brick
Gothic churches in Poland. The wellpreserved fragments of the fortifications
reflect the former wealth of the town
and also the caution of the inhabitants to
conserve the heritage. The Ina River, parks
surrounding the Old Town, the Gothic
Town Hall and old townhouses attract
with their beauty and charm. Visitors can
experience Brick Gothic in its inimitable
way and within numerous examples.
Besides St. Mary’s and the Town Hall, also
St. John’s Church, the Pyrzyce Gate and the
Europe-wide unique construction of the
Mill Gate are demonstrative examples of
the medieval style.
50
Mill Gate
Pyrzyce Gate
Stargard Szczeciński to miasto bogate
w ślady historii Pomorza. Wznoszący się
ku niebu szlachetny gotyk kościołów jest
świadectwem ludzkiej siły ducha – szczególnie wyraźnie widać to na przykładzie monumentalnej, ale jednocześnie subtelnej architektury Kolegiaty Najświętszej Marii Panny
Królowej Świata, jednego z najpiękniejszych
ceglano gotyckich kościołów w Polsce.
Imponujący system obronny miasta,
zachowany na dużych odcinkach, świadczy
o jego bogactwie, ale także przezorności
jego hanzeatyckich mieszkańców. Rzeka
Ina, tereny parkowe wokół Starówki, gotycki
Ratusz i stare kamieniczki przyciągają swoją
urodą i klimatem. Odwiedzający miasto
mogą wielokrotnie zetknąć się w nim z gotykiem ceglanym w różnorodnej formie. Obok
kościoła Mariackiego i Ratusza także kościół
św. Jana, brama Pyrzycka i jedyna w swoim
rodzaju w Europie unikalna konstrukcja
bramy Młyńskiej są najlepszymi przykładami
średniowiecznego stylu.
CONTACT
Stargard Szczeciński
Tourist Information
Rynek Staromiejski 4
PL-73-100 Stargard Szczeciński
[email protected]
www.cit.stargard.com.pl
www.stargard.pl/turystyka
Photos: 1 - Jerzy Tatoń, 2,3 - EuRoB
St. Mary‘s Collegiate Church
WARSAW
POLAND
POLSKA
Szczecin
WARSAW
Church of St. John the Evangelist
St. James‘ Cathedral
Szczecin is a port as well as an industrial,
cultural and scientific centre. The city is
situated on the banks of the River Oder, ca.
65 kilometres away from the Baltic coast.
The city comprises a total of 301 square
kilometres, but only one third of which is
occupied by built-up areas. The other parts
cover large water surfaces such as Lake
Dąbskie, numerous channels of the River
Oder and the port basins. Also parks and
forests enhance the city’s landscape.
A long and chequered past has ensured
that a wide range of interesting buildings
and historically important monuments are
scattered all over the town. Undoubtedly,
one of the most impressive sights is the
Brick Gothic St. James´ Cathedral, which
got back its spire in 2009 according to
the original model. Also the Old City Hall
and the churches St. Peter and Paul and
St. John the Evangelist mark Brick Gothic
highlights.
Szczecin znany jest jako portowy ośrodek
życia gospodarczego, naukowego i kulturalnego i jest jednym z największych miast polskich. Leży nad Odrą, ok. 65 km od Bałtyku.
Powierzchnia miasta, obejmująca 301
km2, jest zabudowana tylko w 1/3 części –
pozostałą zajmują ogromne akweny wodne,
jak Jezioro Dąbskie, liczne kanały, rzeka Odra
oraz basen portowy. Obraz miasta kształtują
także liczne tereny zielone, jak parki i lasy.
Długa i zmienna historia miasta pozostawiła
wiele śladów na jego budowlach. Do
najbardziej reprezentatywnych przykładów
gotyku ceglanego należą: bazylika św.
Jakuba, która w 2009 roku odzyskała swoją
wzorowaną na oryginale wieżę, a także Stary
Ratusz , kościół św. Piotra i Pawła oraz kościół
św. Jana Ewangelisty.
CONTACT
Szczecin
Tourist Information
Al. Niepodległości 1a
PL-70-206 Szczecin
[email protected]
www.szczecin.eu
Photos: 1 - Grzegorz Solecki, 2 - Małgorzata Gwiazdowska
51
POLAND
POLSKA
Toruń
WARSAW
52
Cathedral Basilica of St. John the Baptist
and St. John the Evangelist
The former Hanseatic City of Toruń was
situated at the intersection of important
trade routes during the Middle Ages, a
fact that contributed to its rapid rise to
prominence and wealth. The traces of
those bygone days can still be seen by
visitors strolling through the old city
centre: for centuries, nothing has really
changed. Even today, you can check out
Toruń´s Gothic churches, old storehouses
used for new purposes in the present
and ornate houses once serving the local
patriarchy. Toruń´s Old Town survived the
Second World War virtually unscathed; as
such, over 1,000 historical buildings will
charm the present-day visitor. The city is
particularly rich in Brick Gothic treasures.
Highlights are the Old City Hall, Copernicus’ House, St. John’s Cathedral, St. Mary’s
Church, St. James’ Church as well as the
Ruins of the Teutonic Knight's Castle and
several beautiful city gates. No wonder
that the immaculately preserved Old Town
has been UNESCO heritage listed since
1997.
Old City Hall
Położenie dawnego członka Hanzy, Torunia,
na skrzyżowaniu ważnych dróg handlowych,
przyczyniło się do szybkiego rozwoju miasta
i wzrostu jego bogactwa. Ślady dawnych
czasów najlepiej odkryć podczas spaceru
po Starym Mieście. Od stuleci niewiele się tutaj zmieniło. Dzisiaj natykamy się co krok na
gotyckie kościoły, przebudowane spichlerze
i wspaniałe domy patrycjuszy. Prawie wszystkie budynki Starówki przetrwały II wojnę
światową w nienaruszonym stanie, dzięki
czemu Toruń może być dzisiaj dumny z prawie 1000 historycznych budowli. W mieście
wiele jest zabytków gotyku ceglanego, jak
na przykład Ratusz, dom Kopernika, kościół
katedralny św. Jana, kościół Wniebowzięcia
NMP czy kościół św. Jakuba a także ruiny
Zamku Krzyżackiego i wiele pięknych
bram miejskich. Nic dziwnego, że toruńska
Starówka została wpisana w 1997 roku
na listę światowego dziedzictwa kultury
UNESCO.
CONTACT
Toruń
Tourist Information
Rynek Staromiejski 25
PL-87-100 Toruń
[email protected]
www.torun.pl
Photos: 1 - Małgorzata Litwin, 2,3 - Andrzej Skowroński
Bridge Gate
MOSCOW
russia
rosja
kaliningrad
The Kaliningrad region is rich in buildings
designed in the style of the Baltic Red Brick
Gothic. Balga Castle and churches in Arnau,
Allenburg, Allenau, Friedland, Mühlhausen
and Powunden as well as the Cathedral are
particularly interesting.
The Brick Gothic Cathedral in Kaliningrad,
built in 1380, is located on the Kant Island
and was the main Lutheran church of
Prussia. Furthermore, the largest organ
in Europe can be found here. The striking
clock was set on its tower in 1640, and the
organ was installed in 1695. A burial vault
in which professors were buried from 1558
on, among them was Immanuel Kant,
linked the Cathedral and the University.
The Cathedral was destroyed during World
War II, and the restoration took place from
1994 to 2007. The Wallenrod library, established in 1650, was rebuilt. In 2007, the
organ was also reconstructed. Nowadays,
the Cathedral is one of the symbols of
Kaliningrad.
The Kaliningrad Cathedral
Wśród zabytków architektury w Obwodzie Kaliningradzkim jest wiele budynków
zbudowanych w stylu bałtyckiego gotyka
z czerwonej cegły. Katedra, Zamek Balga
i kościoły w Arnau, Allenburgu, Allenau,
Friedlandzie, Mühlhausenu i Powundenu są
bardzo interesujące.
Ceglana gotycka kaliningradzka katedra
znajduje się na wyspie Kanta i byla głównym
Kościółem luterańskim w Prusach. Także tutaj
można znaleźć największe organy w Europie.
Katedra została zbudowana w 1380 roku.
Zegar został ustawiony na wieży w 1640, a
organy w 1695. Katedra i Uniwersytet zostały
połączone przez grobowiec, w którym
pochowano profesorów od 1558, a wśród
nich I. Kanta. Katedra została zniszczona
w czasie II wojny światowej. Rekonstrukcje miały miejsce od 1994 do 2007 roku.
Biblioteka Wallenrodzka, założona w 1650,
została również przebudowana; organy były
zbudowane w 2007 roku. Katedra jest jednym
z symboli Kaliningradu.
CONTACT
Kaliningrad
Tourist Information
Teatralnaya street 28
RU-236000 Kaliningrad
[email protected]
www.visit-kaliningrad.ru
Photos: 1 - Nikolay Belov, 2 - Betina Meliss
Immanuel Kant‘s Grave
53
Spiritual tourism in
the Baltic Sea Region
Via Livonica – Pilgrimage route
Via Livonica’s main spiritual centres are
Tartu’s Jaani kirik (St. John’s Church) and
Rigas Doms (Riga’s Lutheran Cathedral).
Both are remarkable examples of the medieval Red Brick Gothic architectural style
of the eastern and southern coasts of the
Baltic Sea. Via Livonica runs from Medieval
Livonia’s northern coast, down through
the villages of the Old Believers, to Vastseliina Episcopal Castle, which, historically,
has been one of the major North European
pilgrim destinations. The story of
the spiritual awakening of the rural
population is told at the Bible Museum
in Aluksne and the 200 year-old Herrnhut
house of worship at Trapene. The ancient
history of Livonia is exhibited in Turaida
Castle museum.
What is the aim of a pilgrimage?
The aim of pilgrimage lies primarily within
the pilgrim. On journeys outside the
dimensions of everyday life, pilgrims can
open their souls, find the face of God in
them and experience more profoundly
whatever is present, both corporeally and
spiritually. Opening their eyes enables
pilgrims not only to become aware of but
also to experience spiritual values.
Using the Middle Ages as an example,
Dick Harrison explains: “It is, in fact, the
unknown environment that is suitable for
a pilgrim coming from afar.” In other words
– the pilgrim leaves its familiar micro
cosmos and enters the Christian macro
cosmos. Tourists living in the modern
secular global village seeking an unknown
environment might find one in making a
connection to God through introspection.
Invariably questions will arise of 'how',
'where', 'when'? The answer we guess is 'Be
a Pilgrim. Pack your travel bag, and hit the
road ...‘
Via Livonica welcomes anyone, irrespective of their creed, spirituality or means of
transport to follow the path of the spiritual
and architectural heritage of Medieval
Livonia.
www.vialivonica.eu
54
Turystyka duchowa
w regionie nadbałtyckim
Via Livonica – droga pielgrzyma
Ośrodki duchowe Via Livonica to kościół
św. Jana w Tartu i katedra w Rydze. Obydwa zasługują na uwagę z powodu swojej
średniowiecznej ceglanej architektury
gotyckiej. Początek Via Livonica leży na
wybrzeżu północnym starożytnej Liwonii,
przy Zatoce Ryskiej. Droga ta prowadzi przez
wsie staroobrzędowców nad jeziorem Pejpus,
dalej poprzez Tartu i średniowieczny zamek
biskupi w Vastseliina. W Muzeum Biblijnym
w Aluksne można słuchać opowieści
o przebudzeniu ówczesnego ludu wiejskiego
i pojawieniu się religii chrześcijańskiej.
W Trapene można modlić się w domu
modlitwy braci morawskich liczącym 200 lat.
Historię średniowiecznej Liwonii przedstawia
muzeum znajdujące się na zamku w Turaida.
Jaki jest cel pielgrzymki?
Cel pielgrzymki znajduje się przede wszystkim wewnątrz samego człowieka. Cel ten
to poświęcenie człowieka i przerwa na
zastanowienie się nad Bogiem. Będąc
w drodze, poruszając się poza obrębem życia
codziennego, człowiek może otworzyć swoją
duszę, odnaleźć w sobie oblicze Boga oraz
głębiej doświadczyć Jego bliskości – zarówno w samym sobie, jak i w otoczeniu. Oczy
człowieka otwierają się, aby postrzegać,
widzieć i doświadczać. Dokąd i jak powinien
podróżować dzisiejszy człowiek?
Dick Harrison napisał na przykładzie
średniowiecza: „Właśnie środowisko obce
odpowiada dalekiemu pielgrzymowi, innymi
słowami: pielgrzym przechodzi ze znajome-
go mu mikrokosmosu do chrześcijańskiego
makrokosmosu.” A co jest obcym
środowiskiem dla dzisiejszego człowieka
mieszkającego w „globalnej wiosce”? Wydaje
się, że wewnętrzne, bezpośrednie postrzeganie świata i związek z Bogiem. W jaki sposób
można go znowu znaleźć? Stać się pielgrzymem i ruszyć w drogę...
Via Livonica pozdrawia wszystkich,
niezależnie od ich wyznania lub jego braku.
www.vialivonica.eu
pilgrimage route
55
A large part of the Baltic Sea Region’s heritage is visibly established against a Christian background and is directly or indirectly linked to
the traditional idea of Pilgrimage. Although mass tourism is a 20th Century phenomenon, throughout the Middle Ages people of all strata
of society visited foreign countries either in the business of trade or the making of pilgrimages. Castles of religious military orders, convents,
monasteries, cathedrals and churches in the Baltic Sea Region have for the past 1000 years hosted pilgrims on their journeys of faith.
What do we have in common in the Baltic Sea Region?
Red Brick Gothic sancta and Pilgrimages.
Via Livonica invites you on a journey through landscapes linked to spirituality that reflect both the understanding of God,
in the past as well as the present. The ecumenical pilgrimage within Medieval Livonia (from the southern shore of the
Gulf of Finland to shores of the Gulf of Riga), proceeds along the eastern border lying between the western and eastern
Christian churches – taking in the Lutheran, Orthodox, Catholic, Old Believers’ and Moravian Church sanctuaries.
www.vialivonica.eu
European Route
of Brick Gothic
By Bike from Denmark to the Baltic States
For centuries, the influence of the Hanseatic League shaped life along the coasts of
the Baltic Sea and further inland. In this region, the economy flourished in medieval
times and civic consciousness and identity
arose. Brick Gothic churches, monasteries,
town halls, castles, town gates and walls
bear witness to power and prosperity of
that time to the present day. Each structure
is a masterpiece. The European Route of
Brick Gothic connects this cultural heritage
– 34 cities and regions in Denmark, Germany and Poland and several partners in the
Baltic States are your hosts.
route links to a broad variety of Brick Gothic
highlights along or near the following international cycle routes: Berlin-Copenhagen
Cycle Route / EV 7 (e. g. Güstrow, Bad Doberan, Ribnitz-Damgarten, Næstved, Ringsted,
Sorø, Roskilde), Baltic Sea Cycle Route /
EV 10 towards Poland (e. g. Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Koszalin, Słupsk, Sławno,
Gdańsk), Baltic Sea Cycle Route / EV 10 to
the west (e. g. Greifswald, Stralsund, Island
of Rügen, Ribnitz-Damgarten, Bad Doberan,
Wismar, Schleswig, Haderslev, Nakskov) and
Szczecin Lagoon Circular Route (Szczecin).
The European Route of Brick Gothic is ideal
for shorter or longer cycling tours. Almost
every town and city is accessible through
and connected by long-distance cycle
routes across the borders. This relaxed way
of traveling opens up new perspectives,
and the rich natural and cultural heritage
can be enjoyed in great interaction.
* Not (yet) all EuroVelo Routes are fully
signposted and consistently well passable.
For the exact state and courses of
the EuroVelo Routes, please contact the
European cycle route network,
www.EuroVelo.org.
Attractive cycle routes run especially along
the Baltic Sea coasts and several of them
form the cross-European EuroVelo routes*
EV 10 and 13. Starting in southern Europe
and leading up to the north, also EV 3,
7 and 9 pass plenty of sites with marvellous
Brick Gothic buildings. These routes are
supplemented by numerous transregional
cycle routes. One of them is the Mecklenburg Lake District Cycle Route – our route
number 2 – which passes 27 locations with
Brick Gothic buildings. Simultaneously this
56
Europejski Szlak
Gotyku Ceglanego
rowerem z Danii do krajów nadbałtyckich
Na przestrzeni wieków Hanza kształtowała
życie wzdłuż wybrzeży Morza Bałtyckiego
i daleko w głębi lądu. W średniowieczu
kwitła tutaj gospodarka i wytworzyła się
mieszczańska świadomość i tożsamość.
O władzy i bogactwie świadczą po dziś
dzień ceglano gotyckie klasztory i ratusze,
bramy miast i kamienice, kościoły halowe
i bazyliki, a każda z tych budowli to dzieło
sztuki. Europejski Szlak Gotyku Ceglanego
stanowi połączenie tego dziedzictwa kultury – 34 miasta i regiony z Danii, Niemiec
i Polski jak i kilku partnerów z krajów
nadbałtyckich są Państwa gospodarzami.
Europejski Szlak Gotyku Ceglanego
nadaje się wspaniale na krótkie i długie
wycieczki rowerowe. Trasami rowerowymi można dotrzeć do prawie każdego
miasta, pomimo granic państw są one ze
sobą połączone. Ten relaksujący sposób
podróżowania otwiera nowe perspektywy
i pozwala delektować się nadzwczajnym
powiązaniem bogatego dziedzictwa natury i kultury.
Szczególnie wzdłuż wybrzeża Morza
Bałtyckiego przebiegają atrakcyjne
trasy rowerowe, wiele z nich jest częścią
europejskich szlaków EuroVelo EV* 10 i 13.
Jadąc z południowej Europy na szlaku EV
3, 7 i 9 można znaleźć wiele miejscowości
z ceglano gotyckimi budowlami.
Uzupełniają je liczne ponadregionalne
trasy rowerowe. Jedną z nich jest trasa
wzdłuż jezior meklemburskich – Mecklen-
burgischer Seen-Radweg, część naszego etapu 2,
do którego należy 27 miejscowości usłanych
budowlami ceglano gotyckimi. Trasa przebiega
wzdłuż wielu ceglano gotyckich atrakcji
i w pobliżu następujących międzynarodowych
tras rowerowych: szlak Berlin-Kopenhaga / EV
7 (np. Güstrow, Bad Doberan, Ribnitz-Damgarten, Næstved, Ringsted, Sorø, Roskilde), trasa
rowerowa wzdłuż wybrzeża Bałtyku / EV 10 do
Polski (np. Kamień Pomorski, Kołobrzeg, Koszalin,
Słupsk, Sławno, Gdańsk), trasa rowerowa wzdłuż
wybrzeża Bałtyku / EV 10 w kierunku zachodnim (na przykład Greifswald, Stralsund, Rügen,
Ribnitz-Damgarten, Bad Doberan, Wismar,
Szlezwik, Haderslev, Nakskov) i szlak rowerowy
wokół Zalewu Szczecińskiego (Szczecin).
*Jeszcze nie wszystkie szlaki EuroVelo są
oznaczone i dobrze przejezdne. Aby uzyskać
dokładne informacje o możliwości przejazdu
i stanie dróg EuroVelo prosi o skontaktowanie
się z European cycle route network,
www.EuroVelo.org.
57
European Route
of Brick Gothic
By Bike from Denmark to the Baltic States
58
3
Oslo
Oslo
EV
10
EV
Stockholm
Gdańsk
Kaliningrad
Nynäshamn
Oxelösund
10
EV 11
Helsinki
E V 10, E V 13
Belarus
Minsk
Bad Doberan
en
rad
we
+ 13
op
e
Ribnitz-Damgarten
Güstrow
st
Backsteingotik zwischen Elbe und Stettiner Ha
EV 10
EV 11
Tallinn
Tartu
Latvija
Wismar
EuroVelo = EV
Vilnius
Lietuva
Rīga
Eesti
Paldiski
Suomi
Ventspils
Liepāja
Klaipėda
Rossija
Olsztyn
ur
oV
el o
7
V7
EV
g
Waren (Müritz)
Ha
m
17
bu
rg
–R
ü
Stralsund
Federow
se
t
Penzlin
ek ü
st e
nr
oV
Insel Rügen
a
ur
el o
10 + 13
Greifswald
nh
21
Neubrandenburg
Burg Stargard
B
a ge
n,
Wanzka
24
Pinnow
27
Wolgast
23
Anklam
Friedland
22
Galenbeck
Koserow
26
Mellenthin
Usedom
25
Prenzlau
Os
ts
ee
kü
st
en
ra
dw
eg
,E
ur
e
oV
Szczecin
lo
10
weg
g
16
20
-R u n d
er H a f f
R a dwe
E
15
Röbel
Sietow-Dorf (Sietow)
14
60 km
S t et t i n
Warszawa
Polska
Płock
e
rl i n
–K
Plau am See
12
13
19
Wesenberg
,E
Sławno
3
EV 1
Chełmno
Toruń
ü g en
Lancken (Rom)
10
11
Lübz + Benzin
Mirow
18
45
Detailed map: © GeoBasis-DE / BKG 2012
Source of the EuroVelo routes:
EuroVelo, the European cycle route network, www.EuroVelo.org
30
eg
Szc
Szczecin
r g– R
8
Garwitz
9
Parchim
15
dw
Rønne
Karlshamn
Sverige
Trelleborg
Prenzlau
bu
Schwerin
7
Neustadt-Glewe
lo 1
0
oV e
E ur
g,
Stuer -Vorwerk (Stuer)
0
Os
Göteborg
København
Parchim
Sa
asss
Sassnitz
Gedser
G
ed
dse
er
RibnitzIns
Insel
Damgarten
R
üge
Rügen
Bad Doberan
Stralsund
Greifswald
Wolgast Swinoujście
Neukloster
wi
Anklam
Güstrow
Neubrandenburg
Schwerin
Wismar
eg
Stargard
Szczeciński
nw
5
Stapel
6
Dömitz
e
nw
f er
Rad
EV 1
1
ü
ek
t se
Os
EV 3
Lüne
Medingen
Ebstorf
Lüneburger
Klöster
er
ra
E V 10, E V 1 3
Etappe 2: Mecklenburgischer Seen-Radweg
Norge
Nor
rg e
EV
Danmark
Walsrode
df
be
g
EV 1
1
7
EV
Isenhagen
Berlin
Stendal
Brandenburg/Havel Frankfurt/Oder
Ra
4
Bleckede
El
dw
e
g)
Aarhus
Haderslev
ell
Kiel
vem
Travemünde
Schleswig
3
Buxtehude
g
Lüneburg
EV
Wienhausen
2
3
Neetze
, EV
13
10
EV
59
10
EV
Scharnebeck
Lüneburg
1
Bardowick
Side trip: further towns
with Brick Gothic
Further towns
with Brick Gothic
Side trip: EuRoB towns
EuRoB towns
Further cycle routes
Mecklenburg Lake District
Cycle Route
Deutschland
EV 7
EV 1
0
n
ge
Dokładna mapa: © GeoBasis-DE / BKG 2012
Źródło szlaków EuroVelo:
EuroVelo, the European cycle route network, www.EuroVelo.org
a d weg
ei ß e -R
O d er -N
om
se d
n–U
Berli
we g
fern
Rad
9
EV
un
an
Pl
11
(in
EV
E V 13
EV 1
0
m
Ha
EV 3
touristic
information
60
More travel information about the countries
participating in AGORA 2.0:
Belarus
Finland
Visit Belarus
www.belarus.by/en/travel
The Official Travel Site of Finland
www.visitfinland.com
Visit Helsinki
www.visithelsinki.fi
Denmark
Visit Denmark
www.visitdenmark.com
Germany
Visit Copenhagen
www.visitcopenhagen.com
German National Tourist Board
www.germany.travel
Estonia
Visit Estonia
www.visitestonia.com
The Official Website of
the Tallinn City Tourist Office
www.tourism.tallinn.ee
Visit Tartu
www.visittartu.com
Official Tourism Portal for Visitors
to the German Capital
www.visitberlin.com
Tourist Board MecklenburgWest Pomerania – Tourismusverband
Mecklenburg-Vorpommern
www.auf-nach-mv.de
Tourism Marketing Brandenburg –
Tourismus Marketing Brandenburg
(in German)
www.reiseland-brandenburg.de
Tourism Agency Schleswig-Holstein –
Tourismus-Agentur Schleswig-Holstein
www.sh-tourismus.de
61
Latvia
Russia / Kaliningrad Region
Official Latvian Tourism Portal
www.latvia.travel
Regional Tourism Information
Center Kaliningrad
www.visit-kaliningrad.ru
Visit Riga
www.liveriga.com
Latvian Rural Tourism Association
www.countryholidays.lv
Sweden
Sweden's Official Website
for Tourism and Travel Information
www.visitsweden.com
Lithuania
Visit Lithuania
www.visitlithuania.net
Visit Vilnius
www.vilnius-tourism.lt
Poland
Poland’s Official Travel Website
www.poland.travel
Official Tourist Website of Warsaw
www.warsawtour.pl
Stockholm’s Official Visitors Guide
www.visitstockholm.com
Imprint
ISSN 2194 - 8224
All rights reserved
© 2012 University of Greifswald
Series Editor
Dipl. oec. Betina Meliss
Tel. +49 3834 / 864541
[email protected]
Issue Editor
European Route of Brick Gothic,
St. John‘s Church Tartu
Produced in the framework of the Project AGORA 2.0
Project leader:
Prof. Dr. Wilhelm Steingrube
Tel. +49 3834 / 864540
[email protected]
Project coordinator:
Betina Meliss
University of Greifswald
Institute of Geography and Geology
Makarenkostrase 22
17487 Greifswald
Cover Picture
Toruń, St. James‘ Church
Photo: Andrzej Skowroński
ENVELOPE PICTURES
1 - Płock, City Panorama, Photo by Zbigniew Panów; 2 - Toruń, St. James’ Church, Photo by Małgorzata Litwin;
3 - Płock, Płock Scientific Society, Photo by Krzysztof Kaliński; 4 - Stralsund, St. Nicolas‘ Church, Photo by EuRoB;
5 - Olsztyn, Market, Photo by Mieczysław Wieliczko
Artwork
GRAF fisch Design, Greifswald
Printing
Hoffmann-Druck GmbH, Wolgast
63
64
© 2012