xviii bydgoski festiwal operowy

Transcription

xviii bydgoski festiwal operowy
xviii bydgoski festiwal operowY
Sponsorzy Główni Festiwalu
GOSPODARZAMI SPEKTAKLI
FESTIWALOWYCH SĄ:
SŁAWOMIR PIETRAS
ANDRZEJ MATUL
program
LA BOHÈME premierY
Giacomo Puccini
Opera Nova w Bydgoszczy, 30.04.2011, 01.05.2011
Ekman’s Triptych
– A Study of the Entertainment
Alexander Ekman
Cullbergballet, 04.05.2011
Maria Stuarda
Gaetano Donizetti
Teatr Wielki im. St. Moniuszki w Poznaniu, 06.05.2011
DIDO AND aeneas
Henry Purcell
Patroni Medialni Festiwalu
Zamek Sinobrodego
Béla BartÓk
Teatr Wielki w Łodzi, 08.05.2011
Monty Python`S SPAMALOT
Eric Idle/John Du Prez
Teatr Muzyczny im. D. Baduszkowej w Gdyni, 10.05.2011
Orlando
Georg Friedrich Händel
Combattimento Consort Amsterdam, 12.05.2011
Aria/Le Chant du Compagnon Errant/Dionysos
Béjart Ballet Lausanne, 14.05.2011
Witam Państwa, radośnie i jak najgoręcej. Jak zwykle
i ten, XVIII Bydgoski Festiwal Operowy, otwieramy premierą własną; tym razem jest to Cyganeria Giacomo Pucciniego, być może najlepsza, na pewno zaś najulubieńsza opera popularnego kompozytora.
Bodaj jak nigdy dotąd, w tegorocznym programie znalazły się
dzieła reprezentujące aż cztery wieki istnienia opery: od siedemnastowiecznej Dydony i Eneasza Henry`ego Purcella po Zamek
Sinobrodego Béli Bartóka. To efektowne rozszerzenie czasowych ram
zawdzięczamy gościom z Teatru Wielkiego w Łodzi, którzy przybędą
do nas z dyptykiem złożonym z odległych w czasie i stylistycznie sztuk.
Jedno z najniezwyklejszych dzieł osiemnastego stulecia, Orlanda Händla, pokaże wyspecjalizowany w tej dziedzinie holenderski zespół
Combattimento Consort Amsterdam, który wystąpi ponadto
z koncertem przedstawiając frapujące dzieło Bacha – Sztukę fugi.
Poznański Teatr Wielki przywiezie do Bydgoszczy Marię Stuardę
Gaetano Donizettiego, która po 177 latach istnienia, świeżo, z inicjatywy Poznania, doczekała się polskiej premiery.
Aż dwa znakomite, i słynne zespoły baletowe możemy u nas
powitać w tym roku: szwedzki Cullbergballet pokaże głośną
już pracę Alexandra Ekmana Ekman’s Triptych – A Study of
Entertainment, szwajcarska kompania Béjart Ballet Lausanne zakończy festiwal wieczorem, który wypełnią choreografie
Maurice’a Béjarta oraz złożony mu w hołdzie balet Aria Gila
Romana, obecnego dyrektora zespołu.
Jak zwykle w naszym programie jest też propozycja dla amatorów
musicalu; w tym roku rzecz nosi tytuł Spamalot i jest to produkcja Erica Idle i Johna Du Preza wystawiona przez Teatr Muzyczny
z Gdyni.
Jako bonus proponujemy pięć mniej czy bardziej znanych operowych dzieł w ramach towarzyszącego festiwalowi Operowego
Forum Młodych; w tym roku są to przedstawienia czterech akademii
muzycznych – z Łodzi, Katowic, Bydgoszczy, z Bańskiej Bystrzycy i uniwersytetu z Ostrawy.
Z nadzieją, że program tegorocznego festiwalu, trafi w oczekiwania i usatysfakcjonuje naszych widzów, serdecznie zapraszam do obejrzenia wszystkich lub paru
wybranych przez nas przedstawień.
Maciej Figas
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Opera Nova w Bydgoszczy
Dyrektor Maciej Figas
Giacomo Puccini
La bohÈme
Cyganeria
Scene de La Vie de bohème di Henri Murger
Sceny z Życia Cyganerii Henryka Murgera
Quattro quadri di Giuseppe Giacosa e Luigi Illica
Cztery obrazy autorstwa Giuseppe Giacosy i Luigiego Illicy
Prapremiera: Turyn, Teatro Regio, 1 lutego 1896 r.
Premiera polska: Warszawa, 1 października 1898 r.
Po polsku: Lwów, 28 grudnia 1901 r.
Inscenizacja i reżyseria Kierownictwo muzyczne Scenografia
Kostiumy
Przygotowanie chóru
Współpraca muzyczna
Asystent reżysera
Przygotowanie chóru dzieci
Inspicjent
Inspicjent-sufler
Maciej Prus
Andrzej Knap
Paweł Wodziński
Jagna Janicka
Henryk Wierzchoń
Jerzy Wołosiuk
Edward Stasiński
Izabela Cywińska
Agnieszka Ryczak
Grażyna Juszczyk
Po włosku, z napisami w przekładzie polskim.
Obsada
Mimi
Ewa Kruszczyńska,
Agnieszka Piass,
Magdalena Polkowska,
Victoria Vatutin
Musetta
Lidia Kitlińska, Ewa Olszewska,
Aleksandra Pliszka, Victoria Vatutina
Rodolfo, poeta
Dariusz Pietrzykowski,
Janusz Ratajczak, Pavlo Tolstoy
Marcello, malarz
Łukasz Goliński, Łukasz Motkowicz,
Przemysław Rezner, Adam Zaremba
Schaunard, muzyk
Wojciech Dyngosz,
Dominik Sierzputowski, Marek Murawa
Colline, filozof
Szymon Kobyliński, Patrycjusz Sokołowski,
Bartłomiej Tomaka, Karol Malinowski
Parpignol, wędrowny handlarz
Paweł Krasulak, Marcin Naruszewicz
Alcindoro, radca stanu
Jacek Greszta, Andrzej Nowakowski,
Bartłomiej Tomaka
Benoit, właściciel domu
Jacek Greszta, Andrzej Nowakowski,
Ryszard Smęda
Studenci, szwaczki, mieszczanie, sklepikarze
i sklepikarki, wędrowni handlarze, żołnierze,
kelnerzy w kawiarni, chłopcy, dziewczęta
Około 1830 roku, w Paryżu.
Przerwa po drugim obrazie.
Orkiestra i Chór Opery Nova
Orkiestra Wojskowa Pomorskiego Okręgu Wojskowego
Chór Dziecięcy Pracowni Wokalnej Pałacu Młodzieży
oraz Statyści
Dyrygenci: Andrzej Knap, Jerzy Wołosiuk
8
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
9
Obraz I
Któraś z wigilii Bożego Narodzenia około roku 1830. Paryska mansarda. Młodzi artyści,
którym służy za wspólną pracownię i dom, trzęsą się z zimna, bo nie mają na opał. A gdy
na zewnątrz ziąb, to i wewnątrz nic się nie zażarzy, toteż obu brak inspiracji. W końcu
postanawiają palić czym się da. Marcel, który jest malarzem i ślęczy akurat nad sakralnym płótnem Przejście Izraelitów przez Morze Czerwone, gotów jest połamać i rzucić
w ogień jedyne krzesło, poeta Rudolf składa w ofierze swój dramat, którego i tak nikt nie
zagra… Gdy pierwszy akt skwierczy w płomieniach, w drzwiach staje ze złą wiadomością
filozof Colline: wszystkie lombardy są w wigilię pozamykane, toteż nie udało się oddać
książek w zastaw. Mściciel Rudolfa szybko zamienia się w popiół, a w izbie wciąż nie jest
ciepło. Na szczęście wraca też muzyk Schaunard, z pieniędzmi, winem, cygarami, słodkościami i drewnem! Jakiś stuknięty Anglik, mając dość swej papugi, kazał mu grać, póki
ptak nie padnie.
Gdy w piecu znów strzela ogień, a stół nakryty, młodych nachodzi gospodarz domu, by skasować za czynsz. Sytuację ratuje Marcel pojąc intruza winem i zachęcając do intymnych wynurzeń. Benoit daje się podejść, a ma słabą głowę, co dla młodych jest dobrym pretekstem,
by niemoralnego świntucha wyrzucić za drzwi. Potem wszyscy wypuszczają się do Quartier
Latin. Tylko Rudolf musi jeszcze zostać, bo ma do skończenia artykuł.
Ktoś puka do drzwi. To młoda blada kobieta. Prosi o ogień, gdyż zgasła jej świeca. Nim Rudolf zdoła spełnić tę prośbę, kobieta nagle słabnie. Odzyskawszy przytomność, odchodzi
ze świecą, po chwili wraca, bo upuściła gdzieś klucz. Tymczasem świeca znów gaśnie. Po
ciemku oboje szukają zguby. Inaczej niż pisze Murger w powieści, w operze znajduje nie
dziewczyna, lecz Rudolf, który się z tym nie zdradza i udaje, że wciąż szuka. Tak trafia na
chłodną dłoń nieoczekiwanego gościa. To zbliżenie skłania do wyznań: on jej opowiada
o sobie (aria Che gelida manina), ona też się przedstawia i mówi o swych marzeniach
(aria Mi chiamo Mimi). Gdy z dołu, z ulicy, nawołują Rudolfa zniecierpliwieni koledzy, oboje wyznają sobie w świetle księżyca miłość, po czym ruszają dołączyć do towarzystwa.
Obraz II
W Quartier Latin, jak to przed świętami, wielki tłok i ruch. W myśl zasady vita brevis młodzi szastają lekko przez Schaunarda zarobionymi pieniędzmi. Za nie Rudolf kupuje Mimi
różowy czepek, Colline, sobie, trochę książek, sam Schaunard niesprawny róg, o który
się targuje. W Café Momus, gdzie towarzystwo ląduje, humor dopisuje wszystkim z wyjątkiem Marcela. Powód jego kwaśnej miny wychodzi na jaw, gdy przy sąsiednim stoliku,
10
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
w towarzystwie dobrze już podstarzałego, lecz zamożnego
Alcindoro, zasiada jego do niedawna partnerka, Musetta. To
kapryśna kokietka, tym razem jej ofiarą staje się radca. Pomna
wesołych dni pośród artystów, widząc Marcela, posyła gdzieś
towarzysza pod pierwszym lepszym pretekstem, sama przysiada
się do Marcela. Przy stoliku w Café Momus siedzą dwie zakochane pary: jedna sentymentalnie liryczna i na pozór partnerska, druga,
w swych fumach, dąsach i fochach, jawnie komiczna.
Przemarsz orkiestry wojskowej i spowodowane przez to zamieszanie to
dla całego tego towarzystwa okazja, by chyłkiem obarczając niezapłaconym rachunkiem Alcindoro.
Obraz III
Wczesny lutowy ranek. Śnieży. W pobliżu rogatki d’Enfer, gdzie
w powszednie dni zawsze jest ruch, kręci się Mimi. Szuka Marcela, bo potrzebuje jego rady. Liczy, że znajdzie go w jednej z tutejszych knajp, dla której namalował szyld z przedstawieniem
portu w Marsylii, a Musetta zatrudniona jest jako szansonistka.
W rozmowie Mimi skarży się, że jej związek z Rudolfem przechodzi kryzys. Jego pretensje i wybuchy zazdrości coraz trudniej
znieść, a teraz Rudolf gdzieś przepadł… Marcel, dla którego takie doświadczenia to nie nowina, sugeruje rozstanie. Przekonuje też Mimi, by wróciła do siebie, gdyż wie, że Rudolf jest obok,
w kabarecie. W samą porę, bo Rudolf wyszedł na zewnątrz.
Z wymiany zdań, którą Mimi słyszy z ukrycia, dowiaduje się tego,
co najgorsze, że Rudolf postanowił ją rzucić. „To dziwka, szasta się
z wszystkimi” (…é una civetta che frascheggia con tutti) – wyrzuca
z siebie Rudolf, a gdy Marcel pyta go wprost, czy w to naprawdę wierzy, pada kolejny powód, ten, że Mimi jest chora. Śmiertelnie chora.
Atak kaszlu zdradza jej obecność. Zmieszani niezręcznością sytuacji
i okrucieństwem tego, co zostało wypowiedziane i usłyszane, oboje postanawiają pozostać ze sobą jeszcze do wiosny… Dla odmiany między Marcelem
i Musettą znów dochodzi do kłótni i jedno z drugim po raz kolejny deklaruje nieodwołalne zerwanie.
LA BOHÈME
11
Obraz IV
Kilka miesięcy później. Z powrotem na poddaszu. I Rudof, i Marcel, odkąd rozstał się
z Musettą, źle znoszą samotność, toteż albo rozpamiętują jaśniejsze dni, albo szukają zapomnienia w pracy. Ale ta też im nie bardzo idzie. Obaj tęsknią, obu w rozmarzeniu przypominają się szczęśliwe chwile nie tak dawnej przeszłości (duet O Mimi, tu piu non torni).
W tym stanie rozklejenia zastają ich Colline z Schaunardem, którzy zachodzą do mansardy
z jadłem. Nic wielkiego: suchy chleb i śledź, to wszystko, na co ich stać, ale i to młodym na
tyle poprawia nastrój, że zbiera im się nawet na żarty.
Przerywa je niespodziewane najście Musetty, która staje w drzwiach i oznajmia, że za nią,
po schodach, idzie ledwie żywa Mimi. Spotkała ją na ulicy. Całkiem osłabła Mimi opuściła
właśnie swego ostatniego kochanka – jakiegoś młodego wicehrabiego, żeby umrzeć blisko
Rudolfa…
Od tej chwili każdy robi, co może, by dopomóc trawionej przez chorobę dziewczynie. Przyjaciele szykują dla niej posłanie, Musetta poświęca kolczyki na leki i mufkę,
o której Mimi półprzytomnie roi, Colline gotów jest spieniężyć płaszcz, by było na lekarza
(aria Vecchia zimarra)… Wszystko na próżno, wszystko za późno. Mimi gaśnie. Rudolfowi
zdaje się jeszcze, że przysnęła, zapadła z przemęczenia w sen, bezradni przyjaciele wiedzą,
że odeszła….
Bohema – opera mancata – non fara giro (Cyganeria – opera chybiona – nie utrzyma się) –
tak depeszował z Turynu do swego wspólnika w Rzymie Carlo d’Ormeville, dyrektor wielkiej
włoskiej agencji teatralnej, bezpośrednio po premierze nowej opery Pucciniego, w nocy
1 lutego 1896 roku. To pesymistyczne przekonanie zrodziło się zapewne pod wpływem atmosfery wytworzonej podczas premierowego przedstawienia, a nawet jeszcze przedtem,
w czasie prób, przez lokalną turyńską krytykę – przyjęcie bowiem, ze strony publiczności wypełniającej owego wieczora widownię Teatro Regio było jak najlepsze. Oklaskiwano
zarówno kompozytora, jak i występujących solistów oraz młodego, ale już odnoszącego
świetne sukcesy kapelmistrza – Artura Toscaniniego.
Trudno też o proroctwo bardziej fałszywe. Na przestrzeni zaledwie dwóch miesięcy osiągnęła Cyganeria na scenie tegoż Teatro Regio wysoką liczbę 24 przedstawień, co świadczy o wybitnym jej powodzeniu. 23 lutego, a więc w niespełna miesiąc po premierze,
12
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
wystawiono ją w rzymskim Teatro Argentina. Z kolei weszła
Cyganeria na scenę sławnego Teatro San Carlo w Neapolu.
W następnym roku Cyganeria przekracza już granice ojczystego kraju kompozytora. Wystawia ją między innymi londyńska
Covent Garden, a śpiewana jest wówczas w języku angielskim;
w roku 1899 ogląda ją Londyn w oryginalnej wersji językowej
z olśniewającą obsadą solistów: partię Mimi śpiewa słynna Nellie
Melba, która później przez wiele lat cieszyła się sławą najdoskonalszej odtwórczyni roli paryskiej hafciarki i tą właśnie rolą w roku 1924
zamknęła swoją sceniczną karierę. W tym samym mniej więcej czasie
dzieło wędruje za Ocean, a w 1900 roku wystawia je nowojorska Metropolitan Opera, także z Melbą w roli Mimi.
W tym triumfalnym pochodzie przez sceny świata Cyganeria nie
ominęła i Polski: 1 października 1898 roku (w niespełna trzy lata
po turyńskiej prapremierze) gra ją Opera Warszawska w oryginalnej wersji językowej pod batutą Vittorio Podestiego. W 1901
roku wystawia dzieło Pucciniego – już w języku polskim – teatr
operowy we Lwowie. W 1915 roku przygotowuje Opera Warszawska nową inscenizację w reżyserii Wiktora Grąbczewskiego
i pod dyrygencką batutą Teodora Śledzińskiego. Wśród licznych
polskich odtwórców głównych partii w tamtych czasach upamiętnili się szczególnie Janina Korolewicz-Waydowa, Matylda
Polińska-Lewicka i zwłaszcza Maria Mokrzycka – zachwycająca
Mimi, nieco później Adam Dobosz (Rudolf) i Wacław Brzeziński
(Marceli), a także wielki Adam Didur, który rolę filozofa Colline’a
kreował nie tylko na polskich scenach. Przechodząc do nowszych
czasów warto wspomnieć, że właśnie rolą Rudolfa debiutował
w styczniu 1938 roku na scenie nowojorskiej Metropolitan Opera
nasz Jan Kiepura.
Wybitnych odtwórców głównych ról w Cyganerii trudno wyliczyć: kreowali je niemal wszyscy najwięksi śpiewacy od Carusa i Melby, aż po
takie gwiazdy, jak Maria Callas, Victoria de Los Angeles, Renata Tebaldi,
Giuseppe di Stefano, Cesare Siepi i wielu innych. Po dziś bowiem trwa nieprzerwane powodzenie uroczej opery Pucciniego.
Józef Kański
(z programu do warszawskiej inscenizacji Cyganerii w Teatrze Wielkim, 1980 r.)
LA BOHÈME
13
Cullbergballet
Dyrektor artystyczny Anna Gripp
Alexander Ekman
Ekman’s Triptych
– A Study of the Entertainment
Tryptyk Ekmana – Studium rozrywki
Choreografia, dekoracje
i libretto:
Alexander Ekman
Kostuimy:
Bregje van Balen
Światła:
Mikael Sylvest
Video:
Elias Benxon
Muzyka:
Kolaż (Rjd2, Corelli, Matmos, Rodgers etc.)
Prapremiera 20 października 2010, Dansens Hus, Sztokholm
Tancerze
Alexandra Campbell
Agnieszka Dlugoszewska
Sylvie Gehin Karlsson
Mirko Guido
Hanako Hoshimi-Caines
Andrea Martini
Gesine Moog
Shumpei Nemoto
Kristina Oom
Filipa Peraltinha
Victoria Roberts
Luis Alberto Rodriguez
Joaquim De Santana
Daniel Sjökvist
Csongor Szabó
Kristóf Várnagy
Stażyści z Dansacademie
w Rotterdamie
Jac Carlsson
Johanna Nielandt
14
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Artistic Director
Anna Grip
Managing Producer
Monica Fredriksson
Artistic Co-ordinator
Jane Hopper
Rehearsal Directors
Lisa Drake
Thomas Zamolo
Assistant Producer
Margareta Wall
Guest Teacher
Ralf Jaroschinski
Technical Co-ordinator
Joseph Josephsson
Stage Manager
Tomas Björnlund
Lighting Manager
Peter Lundin/
Olof Lindvall
Sound Manager
Daniel Eriksson
Touring Manager
Lisa Peterson-Berger
Assistant Stage
and Lighting Manager
Fredrik Rydehäll
Marketing
and Press Manager
Alexandra Giertz
Wardrobe Supervisors
Maya Degerlund
Malin Eriksson
15
W swym balecie Ekman’s Tryptyich - A Study of the Entertainment
Alexander Ekman sam rozważa i skłania nas do przemyśleń na temat
„rozrywki”: czy rozrywka jest sztuką i czy sztuka może być rozrywką?
Choreografa interesują przeróżne formy rozrywki: propozycje programów telewizji, projekty baletowe, koncerty, happeningi, przedstawienia najróżniejszego typu. Zastanawia się, czy publiczność najchętniej
przyjmuje efektowne propozycje intensywnie odwołujące się do emocji
i wrażeń wizualnych, czy też docenia również przedsięwzięcia bardziej
kameralne, nastrojone poważniej, apelujące do intelektu, uczuć. Przy
tej okazji Ekman zastanawia się także nad specyfiką przedstawień baletowych; czy niosą jakieś wartości intelektualne, czy ich oddziaływanie
sprowadza się do jakiejś estetyki ruchu. Ekman w swych rozważaniach
nie szczędzi ironii i jest bardzo krytyczny. Swoją krytykę przeprowadza
w sugestywny sposób i z niebywałą fantazją. Przedstawienie w najlepszym stylu, pisała o nim prasa. Sceny zmieniają się w błyskawicznym tempie. Świetna rozrywka. Olśniewająca. Zaskakująca i zabawna.
ALEXANDER EKMAN
Choreograf szwedzki, rocznik 1984. Tańczyć zaczął, gdy miał pięć lat,
jako szesnastoletni profesjonalny tancerz wstąpił do Królewskiego Baletu Szwedzkiego. W latach 2002-2005 związany z Nederlands Dans Theater, później z Cullberg Ballet. Choreografią zajął się po latach doświadczeń, które zdobył jako tancerz. Pracował z Nederlands Dans Theater
(I i II), szwedzkim zespołem Gothenburg Ballet, baletem Opèra du Rhin
w Strasburgu, z zespołem w Bernie, z Iceland Dance Company… W jego
choreograficznej karierze ważny punkt stanowi balet Flockwork z 2006 r.
stworzony dla Nederlands Dans Theater 2. Do wybitnych twórców współczesnej choreografii, z którymi współpracował, należą: Mats Ek, Nacho
Duato, Jiři Kylian, Hans von Manen, Johan Inger. W roku obchodów 40
lecia Cullberg Ballet stworzył z tancerzami tej kompanii „instalacje taneczne” w szwedzkich muzeach sztuki nowoczesnej. W 2010 r. nakręcił
swój pierwszy film z udziałem Cullberg Ballet zatytułowany 40 M UNDER,
w latach 2011-2013 obejmie funkcję choreografa-rezydenta Nederlands
Dans Theater II.
16
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Cullberg Ballet
Początki tego słynnego zespołu sięgają roku 1967,
gdy Birgit Cullberg założyła ośmioosobowy zespół
Cullberg Ballet, w którym zaledwie trzech tancerzy
było Szwedami. W latach siedemdziesiątych syn Birgit
Cullberg, Mats Ek wprowadził do repertuaru, znanego już
wtenczas w całym świecie zespołu, spektakle silnie zaangażowane społecznie: Soweto i Dom Bernardy. Później Ek zajął
się z pasją choreograficzną reinterpretacją słynnych baletów
klasycznych, takich jak Giselle czy Jezioro łabędzie. Jego Carmen stworzona dla Cullberg Ballet w latach dziewięćdziesiątych otrzymała nagrodę Emmy. Birgit Cullberg prowadziła zespół do roku 1985, Mats Ek do 1993; wówczas ze
stanowiska tego zrezygnował zachowując jednak pozycję choreografa. Po nim zespołem kierowali Amerykanka Carolyn Carlton (do 1995), potem Lena Wennegren-Jurtas i Margarita Lidström (do 2003 r.) oraz
Johan Inger. Obecnie dyrektorem artystycznym Cullberg Ballet jest Anna Grip. Od roku 1967 zespół zrealizował 158 premier różnych choreografów, dał też
ponad 2700 przedstawień. Każdego roku zespół przez
cztery miesiące odbywa artystyczne podróże, toteż
dotąd wystąpił już w 280 miastach i w blisko 50 krajach. Przedstawieniem najczęściej granym (ponad 300
razy) jest balet Matsa Eka Giselle, najdłużej utrzymującą się pozycją (1969-1999, 260 przedstawień) Romeo
i Julia. Cullberg Ballet zaprasza do współpracy renomowanych twórców, a zarazem promuje młodych choreografów; gośćmi zespołu byli Jiři Kylián, Christopher Bruce, Billy Forsythe, Ohad Naharin, do niegdysiejszych debiutantów
należą Jens Östberg i Alexander Ekman. Cullberg Ballet działa
pod patronatem Teatru Narodowego (Riksteatern) w Sztokholmie
i występuje na scenach całej Szwecji.
Ekman’s Triptych – A Study of the Entertainment
17
18
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Ekman’s Triptych – A Study of the Entertainment
19
Teatr Wielki
im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu
Dyrektor Michał Znaniecki
Gaetano Donizetti
MARIA STUARDA
Maria Stuart
Opera w dwóch aktach
Libretto Giuseppe Bardari
na podstawie sztuki Fryderyka Schillera
Prapremiera: Neapol, Teatro San Carlo, 18 października 1834 r.
Prapremiera polska: Poznań 29 stycznia 2011 r.
Kierownictwo muzyczne Reżyseria Scenografia
Reżyseria świateł Kierownictwo chóru Will Crutchfield
Dieter Kaegi
Bruno Schwengl
Bogumił Palewicz
Mariusz Otto
Współpraca muzyczna Aleksander Gref
Asystent reżysera
Krzysztof Szaniecki
Koprodukcja z Teatrem Wielkim w Łodzi
i Operą Śląską w Bytomiu
Obsada
Maria Stuart
Joanna Woś
Elżbieta
Barbara Kubiak
Anna
Monika Mych
Leicester
Sang-Jun Lee
Cecil
Jaromir Trafankowski
Talbot
Patryk Rymanowski
Chór i Orkiestra Teatru Wielkiego w Poznaniu
Dyrygent: Will Crutchfield
Statyści
20
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
21
Akt I
Dwór oczekuje królowej Elżbiety I w Westminster. Monarchini pojawia się w towarzystwie
Talbota i Cecila, by obwieścić, że nie zdecydowała się jeszcze przyjąć propozycji małżeństwa nadesłanej z dworu francuskiego. Elżbieta kocha potajemnie innego. Talbot przypomina jej los Marii Stuart, więźniarki zamku Fortheringhay, gdy zaś dwór błaga królową
o łaskę, Cecil radzi władczyni bezwzględną surowość. Elżbieta nadal się waha. Wchodzi
Leicester, którego królowa wysyła do Francji. Oznajmia mu, że postanowiła przyjąć francuskie oświadczyny, ale wbrew jej nadziejom wiadomość ta nie robi jednak na młodym
szlachcicu żadnego wrażenia. Pozostawszy z nim sam na sam, Talbot powierza Leicesterowi list i portret Marii Stuart. Młodzieniec przysięga, że ją wesprze w opresji, bodaj miał
narazić życie. Elżbieta, która obserwowała tę rozmowę, oskarża Leicestera o konszachty
z dziedziczką Stuartów. W odpowiedzi Leicester podaje jej list zawierający jedynie prośbę
o spotkanie z królową. Elżbieta wyraża zgodę, choć z trudem ukrywa zazdrość.
Panowanie Marii Stuart, wstrząsane konfliktami religijnymi
i politycznymi, zwieńczonymi podejrzeniem o jej współudział
w zabójstwie drugiego męża, Henryka Stuarta, zakończyło się
rebelią i ucieczką królowej do Anglii. Aresztowana w 1568 roku,
podejrzewana o inspirowanie spisków przeciwko angielskiej koronie, została skazana na śmierć i ścięta na szafocie 8 lutego 1587.
Tak w skrócie przedstawić można historyczne zaplecze zdarzeń, które stały się osnową dramatu Schillera. Historycy przyznają jednak, że
wiele kwestii związanych z biografią Marii pozostaje nadal otwartych,
że ciągle nie mamy jednoznacznej odpowiedzi na pytania o zakres jej
udziału w spiskach przeciwko angielskiej koronie. Na konflikt dynastyczny i osobistą animozję dwóch koronowanych kobiet nałożył się
też silny konflikt religijny: Maria była żarliwą katoliczką, Elżbieta
równie żarliwą antypapistką.
Akt II
Pod nieustannym nadzorem straży Maria przechadza się po zamkowym parku wspominając
Francję. Słychać odgłosy królewskiego polowania. Maria drży przed spotkaniem z Elżbietą.
Nagle do jej stóp rzuca się Leicester błagając, aby w obliczu monarchini okazała pokorę
i uległość. Maria zdaje się na to przygotowana, spotkanie kończy się jednak katastrofalnie,
gdyż Elżbieta nie potrafi ukryć nienawiści do rywalki, ta zaś, nie panując nad sobą, odpowiada gniewem i pogardą, lżąc władczynię. Los Marii Stuart jest przypieczętowany.
Elżbieta waha się jeszcze, czy podpisać wyrok śmierci na Marię, choć Cecil natarczywie się
tego domaga. Szalę przechyla dopiero przybycie Leicestera, który próbuje wybłagać u królowej łaskę dla rywalki. Tego już za wiele: Elżbieta wysyła ją na szafot. Odebrawszy wyrok
z rąk Cecila, Maria spowiada się Talbotowi. Przyjaciele żegnają się ze swoją królową. Cecil
prowadzi ją na miejsce kaźni. Pożegnawszy się z Leicesterem, Maria idzie na spotkanie
z przeznaczeniem.
Elżbieta Nowicka
Piotr Kamiński, Tysiąc i jedna opera, PWM, Kraków 2008
Dramat o szkockiej królowej Fryderyk Schiller planował wcześnie, zaraz po napisaniu sztuki Intryga i miłość (1784), choć do jego powstania miało upłynąć kilkanaście lat. Maria
Stuart, urodzona w Szkocji, wydana za mąż za francuskiego króla Franciszka II, po śmierci
męża wróciła do swego szkockiego królestwa. Jako prawnuczka Henryka VII miała także
prawo do tronu Anglii i to musiało doprowadzić do konfliktu z Elżbietą, królową angielską.
22
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Maria Stuarda zasługuje na szczególne miejsce w twórczości
kompozytora, a także historii opery z kilku powodów. Konstrukcja muzyczno-dramatyczna stanowi o niezwykle silnej
ekspresji, mistrzowsko podbudowanej muzyką. Można tę operę uznać za klasyczny przykład stylu belcanto, chociaż zostają
w niej wykorzystane także odmienne elementy dramatyczne.
Nie sposób wymienić fragmentów najpiękniejszych, gdyż cała
opera zasługuje na takie miano. Wyróżnić na pewno można trzy
wielkie momenty dramatyczne: duet między Leicesterem a Elżbietą w pierwszym akcie, konfrontację między rywalkami – Elżbietą oraz Marią w drugim oraz pełną dramatyzmu scenę spowiedzi
królowej Szkocji, zakończoną wspaniałą, pełną żarliwości melodią
„oczyszczenia”. (…) Dramaturgia przedstawienia osiąga kulminację
w sposób nietypowy dla oper belcanta. Donizetti wykorzystał chwyt,
który nie stanowił klasycznego środka dla włoskiej opery. Pozwolił na
wyrażenie napięcia w sposób teatralny. Przed finałową strettą, upokarzana
Maria zarzuca Elżbiecie jej nieprawe pochodzenie w formie recytatywu z „dopowiadającą” orkiestrą. Wspaniały przykład niekończącej się melodii objawia się
w tercecie, decydującym o losie tytułowej bohaterki.
Przemysław Krzywoszyński
MARIA STUARDA
23
24
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
MARIA STUARDA
25
Teatr Wielki w Łodzi
Dyrektor Naczelny Marek Szyjko
Henry Purcell
Dido and aeneas
Dydona i Eneasz
Opera tragiczna w trzech aktach
Libretto Nahum Tate, wg Wergiliusza
Prapremiera: Chelsea, Szkoła dla dziewcząt
Jozajasza Priesta, 1689 (?)
Prolog:
William Shakespeare i John Fletcher, Henryk VIII
Przekład: Piotr Kamiński
Przedstawienie w języku angielskim z napisami po polsku.
Tłumaczenie i napisy: Piotr Kamiński
Wykonanie za zgodą wydawnictwa Novello & Co. Ltd
Kierownictwo muzyczne Reżyseria Konsultacja dramaturgiczna
i muzyczna Dekoracje i kostiumy Choreografia i ruch sceniczny Reżyseria światła Kierownictwo chóru Projekcje video
Łukasz Borowicz
Jacek Gąsiorowski
Piotr Kamiński
Anna Wunderlich
Alexandr Azarkevitch
Piotr Bernat, Jerzy Stachowiak
Marek Jaszczak
Krzysztof Niemczycki
Basso continuo:
Klawesyn Ewa Rzetecka
Wiolonczela barokowa Joanna Dzidowska
Lutnia Henryk Kasperczak
Obsada
Dydona Agnieszka Makówka
Eneasz Robert Gierlach
Belinda Dorota Wójcik
Czarownica Małgorzata Kustosik
Pierwsza Wiedźma Patrycja Krzeszowska
Druga Wiedźma Małgorzata Borowik
Kobieta Jolanta Bobras
Duch Mirosław Niewiadomski
Marynarz Dominik Sutowicz
Śmierć (prolog) Przemysław Rezner
Amorki Bożena Brożek-Grabarczyk, Marta Andrzejowska, Izabela Barbacka,
Lydie Boutfeux, Aleksandra Godlewska, Kariya Kasabova, Agata Kaźmierowska,
Ewa Kowalska-Brodek, Iga Krata, Matylda Molińska, Bogumiła Szaleńczyk, Ikuko Yotsuyanagi
Chór, Balet i Orkiestra Teatru Wielkiego w Łodzi
Dyrygent: Michał Kocimski
26
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
27
Akt I
„Rozchmurz oblicze”, prosi Belinda swą siostrę Dydonę, królową Kartaginy. „Czemuż ten smutek, skoro los ci sprzyja?” Dydonę dręczy jednak tajemne uczucie: to piękny gość trojański
wzburzył serce królowej. Czemuż jednak jego obecność na dworze
nie przyczyni Kartaginie nowej chwały? Eneasz jest tak piękny, tak
dzielny i zarazem tak skrzywdzony przez bogów, że Dydona nie potrafi
mu się oprzeć – choć zarazem nie wolno jej ulec tej namiętności. Belinda
i Dama Dworu oraz chór próbują pokonać daremny opór królowej. A oto
i sam bohater padający do stóp królowej z miłosnym wyznaniem. Chór
sławi potęgę Kupidyna, podczas gdy Belinda raduje się z góry na myśl
o jego słodkich zwycięstwach. Bożek zatriumfował bezapelacyjnie.
Akt II
Pierwsza odsłona
Szczęście królewskiej pary rozjuszyło jednak ciemne moce. Czarownica zbiera w jaskini swe przeklęte siostry Wiedźmy szykując
złowrogi spisek: jeszcze nim zmrok zapadnie, Dydona utraci dobrą sławę, miłość i życie. Ponieważ Eneasz ma z rozkazu bogów
śpieszyć do brzegów Italii, by tam odbudować Troję, zły Duch
pod postacią Merkurego, przywoła go do porządku, wydzierając
kochanka z ramion królowej. Tymczasem zaś Wiedźmy postanawiają rozpętać burzę, by popsuć polowanie królewskiej parze.
Piekielne siły pogrążają się w swych mrocznych dziedzinach, by
tam szykować zbrodnię.
Odsłona druga
Belinda i chór zachwycają się urokiem natury, gotującej piękne przyjęcie parze kochanków. Bogini Diana we własnej osobie nieraz odwiedzała
to czarowne miejsce i tutaj właśnie zginął ciekawski Akteon. Eneasz wręcza królowej owoc swych myśliwskich wysiłków, głowę potwornego dzika
nadzianą na włócznię. Radość nie potrwa jednak długo, gdyż nadchodzi burza.
Pozostawszy chwilę za orszakiem, Eneasz widzi piekielnego Ducha o rysach Merkurego, który przypomina mu jego obowiązki. Trojański gość ma jeszcze dzisiaj opuścić Kartaginę i odpłynąć do Italii. Eneasz jest załamany, lecz musi słuchać bogów.
28
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
DIDO AND AENEAS
29
Akt III
Pierwsza odsłona
Towarzysze Eneasza gotują się podnieść kotwicę, żegnając bez żalu
swe kartagińskie kochanki. Wiedźmy nie posiadają się z zachwytu,
widowisko przepowiada bowiem upadek Dydony. Następnym zadaniem będzie zatopienie floty Eneasza na morzu, tymczasem jednak Dydona umrze jeszcze dziś wieczorem, a Kartagina niebawem spłonie.
Odsłona druga
Zrozpaczona Dydona nie wie, gdzie się zwrócić o ratunek. Eneasz
nie znajduje słów, by pocieszyć królową, która wzgardliwie odtrąca
jego obłudne usprawiedliwienia. Eneasz odchodzi, pozostawiając
Dydonie jedno tylko wyjście. Królowa ściska dłoń Belindy i gaśnie
powoli w rytm niezwykłej chaconny. Nad jej mogiłą pojawia się
rój Kupidynów, obsypując ją deszczem róż.
Piotr Kamiński, Tysiąc i jedna opera, PWM, Kraków 2008 r.
30
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
DIDO AND AENEAS
31
Teatr Wielki w Łodzi
Dyrektor Naczelny Marek Szyjko
Béla Bartók
ZAMEK SINOBRODEGO
A kékszákallú Herceg Vára
Opera w jednym akcie z prologiem
Libretto Béla Bálzas
Tekst polski Piotr Kamiński
Prapremiera: Budapeszt, 24 maja 1918 r.
Po polsku
Wykonanie za zgodą
wydawnictwa Universal Edition AG.
Premiera: Łódź, 5 marca 2011
Kierownictwo muzyczne Łukasz Borowicz
Reżyseria Jacek Gąsiorowski
Konsultacja dramaturgiczna
i muzyczna Piotr Kamiński
Dekoracje i kostiumy Anna Wunderlich
Choreografia i ruch sceniczny Alexandr Azarkevitch
Reżyseria światła Piotr Bernat, Jerzy Stachowiak
Kierownictwo chóru Marek Jaszczak
Projekcje video
Krzysztof Niemczycki
Książę Sinobrody
Robert Gierlach
Judyta
Agnieszka Makówka
Pierwsza Żona Sinobrodego
Dominika Andrzejczak
Druga Żona Sinobrodego
Anna Pruszyńska-Galvany
Trzecia Żona Sinobrodego
Monika Szymurska-Prokop
Bard
Przemysław Rezner
Orkiestra Teatru Wielkiego w Łodzi
Dyrygent Michał Kocimski
32
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
33
W wielkiej, okrągłej sali gotyckiego zamku panują ciemności, w których odróżnić można siedem zamkniętych drzwi.
U szczytu żelaznych schodów otwierają się żelazne wrota,
wpuszczając pierwszy promień światła. Sinobrody i Judyta schodzą po schodach. Choć jej rodzina rozpacza, sadząc, że książę ją porwał, Judyta poszła za mężem z własnej woli. Jest zaskoczona panującym tu mrokiem, tym bardziej, że wilgotne ściany zdają się ronić łzy.
Judyta przysięga, że je osuszy, że ogrzeje zimne głazy, wpuści do zamku
radość i światło. Książę zapewnia, że nic nie rozświetli tych ciemności. Judyta spostrzega zamknięte drzwi i żąda, aby je otworzyć i wpuścić światło.
Książę odpowiada, że nikomu nie wolno ich otwierać. Judyta jednak nalega i żąda klucza. Pierwszy klucz obraca się w zamku, drzwi otwierają
się szeroko, czerwone światło zalewa scenę: to izba tortur. Judyta nie
drży na ten widok: lepsze takie światło niż mrok i czerń. Sinobrody
podaje jej drugi klucz i drugi strumień światła rozpościera się na
kamiennej posadzce: to czerwonomiedziany odblask zbrojowni.
Miecz, włócznie, łuki i strzały ociekają krwią. „Czy zadrżałaś, Judyto” – pyta Książę? Nic jednak nie jest w stanie powstrzymać
młodej małżonki, która pragnie jeszcze więcej światła. Na jej żądanie Sinobrody wręcza jej trzy następne klucze, stawiając jeden
warunek: wolno jej tylko patrzeć, ale nie wolno o nic pytać. Judyta rzuca się do trzecich drzwi i strumień złotego światła krzyżuje
się na posadzce z dwoma poprzednimi – to skarbiec. „To wszystko twoje” – mówi Sinobrody, gdy Judyta szepce „Krew spływa po
drogich kamieniach…”. Nie zwlekając ani chwili otwiera czwarte
drzwi: tym razem światło jest błękitne, to ogród. Tajemniczy ogród
księcia: lilie, róże, powoje, goździki i wszędzie krew…
Judyta otwiera piąte drzwi i cofa się, oślepiona światłem: za drzwiami rozciąga się promienny krajobraz książęcej posiadłości: lasy, łąki,
rzeki, góry. „To wszystko twoje” – mówi Sinobrody, ale Judyta widzi tylko krwawe smugi na chmurach. Gdy Książę chce ją wreszcie pochwycić
w ramiona, ona nie może oderwać oczu od dwojga zamkniętych drzwi.
Nie ustąpi, póki i one nie będą otwarte. Sinobrody podaje jej szósty klucz,
którym Judyta otwiera drzwi. Cień pokrywa nagle posadzkę: za drzwiami
rozciąga się nieruchome, milczące jezioro. „To jezioro łez” – mówi Sinobrody
i jeszcze raz otwiera ramiona. „Czy kochasz mnie naprawdę?” – pyta Judyta po
długim pocałunku. Sinobrody prosi ją, by o nic już nie pytała, ale Judyta nie słyszy.
Podejrzewa, że za ostatnimi drzwiami znajduje się krew jego zamordowanych żon, o których słyszała. Gdy Judyta obraca klucz w zamku, dwoje poprzednich drzwi zamyka się powoli.
34
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
ZAMEK SINOBRODEGO
35
Salę zalewa blada poświata. „One żyją” – woła Judyta. Trzy
kobiety, w koronach, zdobne w drogocenne klejnoty, okryte
ciężkimi płaszczami ze złotogłowia, wychodzą z ostatniej sali
i stają przed księciem. Sinobrody pada przed nimi na kolana: to
one przyniosły mu wszystkie bogactwa, pod ich oddechem rosły
kwiaty w ogrodzie, ich moc niezwykła rozszerzała granice jego posiadłości, nigdy nie zostaną zapomniane. Pierwsza przyszła o poranku, druga była południem, trzecia pojawiła się o zmierzchu. Czwarta,
Judyta, niesie z sobą noc. Sinobrody przynosi ze skarbca koronę, płaszcz
i drogie kamienie, którymi zdobi bezsilnie protestującą Judytę. Drzwi zamykają się jedne po drugich. Uginając się pod roziskrzonym płaszczem,
pod lśniącą koroną, pod blaskiem klejnotów, Judyta znika za siódmymi
drzwiami. Wszystko skończone, został tylko nieprzenikniony mrok. Sinobrody jest znowu sam.
Piotr Kamiński, Tysiąc i jedna opera, PWM, Kraków 2008 r.
Pomysł połączenia Dydony i Eneasza H. Purcella i Zamku Sinobrodego B. Bartóka w jednym spektaklu pochodzi od Piotra Kamińskiego, wybitnego znawcy oper, autora jednego z najobszerniejszych przewodników operowych Tysiąc i jedna opera i chociaż
dopiero teraz dochodzi do jego realizacji, powstał już kilka lat
temu. Dwa utwory tak różne stylistycznie i z tak odległych epok
w czasie jednego wieczoru? Wydaje się to zaskakujące i zakrawa
na czystą prowokację. Czy jednak tak jest? Obie opery są utworami głęboko tragicznymi i ich tragizm, mimo odległości dwóch
epok, w których powstawały, jest w jakimś sensie „strukturalnie”
podobny. Obie są „obrazami” wielkiej miłości i obie kończą się obrazem śmierci. Oba utwory zdają się mówić: mechanizm dramatu
niespełnionej (czy zawiedzionej) miłości tkwi w nas. To ludzka jaźń
i jej obawy (lęki) są jego ostateczną przyczyną.
Dydona umiera, bo nie może żyć bez miłości. Chór śpiewa: Great
minds against themselves conspire, and shun the cure they most desire
(Wielkie umysły same spiskują przeciw sobie i odrzucają lekarstwo, którego najbardziej pragną). Zamek to utwór w oczywisty sposób symboliczny.
Nie ma żadnych wątpliwości, że stara legenda – baśń o Sinobrodym, jest tylko
kanwą, na której rozgrywa się paraboliczny dramat dwóch świadomości związanych węzłem miłości. Już sam tytuł Zamek Sinobrodego nakierowuje nas na sens,
który starej legendzie postanowili nadać autorzy opery. Zamek, czyli „zamknięcie”, kojarzy się nieodparcie z nieprzekraczalnym odosobnieniem jednej jednostki od drugiej…
Jacek Gąsiorowski
36
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
ZAMEK SINOBRODEGO
37
Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej w Gdyni
Dyrektor naczelny i artystyczny Maciej Korwin
Eric Idle/John Du Prez
Monty Python`s SPAMALOT
Spamalot – czyli Monty Python i święty Graal
Spektakl dla widzów dojrzałych
Libretto Eric Idle
Muzyka John Du Prez, Eric Idle
Nowy musical do cna wyciśnięty z filmu
Monty Python i Święty Graal
Oryginalny scenariusz
Graham Chapman, John Cleese, Terry Gilliam,
Eric Idle, Terry Jones, Michael Palin
Przekład Bartosz Wierzbięta
Reżyseria
Kierownictwo muzyczne Scenografia i kostiumy Choreografia Układy stepowane Przygotowanie wokalne Projekty animacji Światło Dźwięk Kierownictwo produkcji Maciej Korwin
Dariusz Różankiewicz
Jerzy Rudzki
Joanna Semeńczuk, Bernard Szyc
Jacek Wester
Agnieszka Szydłowska
Tomasz Dobrowolski
Piotr Kuchta
Mariusz Fortuniak, Maciej Chłopecki
Mirosław Niebodajew,
Dariusz Kruszyniak, Krystyna Jaworowska
„Monty Python’s Spamalot” jest wystawiany w ramach umowy
z Theatrical Rights Worldwide, 1359 Broadway, Suite 914, New York,
NY 10018, www.theatricalrights.com
Obsada
Król Artur Jerzy Jeszke (gościnnie)/Bernard Szyc
Pani Jeziora Darina Gapicz/Marta Smuk
Patsy, giermek Króla Artura Tomasz Gregor/Krzysztof Wojciechowski
Dennis Galahad Jerzy Michalski/Tomasz Więcek
Robin Aleksy Perski/Krzysztof Żabka
Lancelot Marek Richter
Bedevere Jerzy Michalski, Tomasz Więcek
Herbert Tomasz Bacajewski/Marek Kaliszuk
Historyk, Francuz Sasza Reznikow
Galahadowa, Tim i wiele innych Jacek Wester
Ojciec Herberta, Burmistrz itd. Zbigniew Sikora
Concorde, giermek Lancelota Tomasz Gregor, Krzysztof Wojciechowski
38
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
39
Wielobarwny ogólnośredniowieczny tłum Brytów i innostrańców:
Urszula Bańka, Julia Frankowska, Anna Krawecińska, Paulina Kroszel,
Agnieszka Król, Katarzyna Kurdej, Mariola Kurnicka, Aleksandra Meller,
Alicja Piotrowska, Małgorzata Regent, Aleksandra Szulc, Anna Urbanowska,
Vilde Valldal Johannessen, Agata Bieńkowska (ad), Dominika Kramarczyk (ad)
Paweł Bernaciak, Paweł Czajka, Tomasz Czarnecki, Łukasz Czerwiński,
Mateusz Deskiewicz, Tomasz Fogiel, Kamil Frącek, Artur Guza, Paweł Kubat,
Paweł Mielewczyk, Sebastian Münch, Aleksy Perski, Jarosław Rzepiak,
Sebastian Wisłocki, Michał Zacharek, Adam Zawicki, Krzysztof Żabka,
Janusz Żak, Tobiasz Cytrowski (ad), Jakub Kot (ad)
Spektakl prowadzą: Grażyna Dunal, Ewa Wielebska
Orkiestra pod dyrekcją Dariusza Różankiewicza w składzie:
Jolanta Arasimowicz Renata Nehrebecka Aleksander Kamiński
Krzysztof Krawiec
Jacek Piastowski Michał Leo Krzysztof Krakowski Tomasz Kiel
Tomasz Grzegowski Piotr Górka
Michał Mieczkowski Joanna Ostrowska Elżbieta Deputat
Marcin Pietrzak Tomasz Wiśniewski Marcin Bożek Tomasz Pawłowski Piotr Schiller Jarogniew Dąbrowski Małgorzata Lewosińska
Małgorzata Siewert
Iwona Warszycka-Kot Bogdan Gasik Elżbieta Górka 40
flet
obój
klarnet, saksofon
fagot
waltornia
trąbka
puzon
piano
keyboard
gitara
bas
perkusja
instrumenty perkusyjne
skrzypce (koncertmistrz)
skrzypce
Eric Idle
Scenarzysta, aktor, kompozytor serii telewizyjnej Monty Pythona.
Twórca i scenarzysta The Rutles: All you need is Cash (Rykowisko,
forsa to wszystko, czego potrzebujesz), komedii muzycznej parodiującej beatlemanię i filmy dokumentalne o liverpoolskiej grupie. Występował w wielu filmach (Uciekające zakonnice, Przygody barona Münchausena) udzielał głosu postaciom filmów animowanych (Rudolf, czerwony
renifer, 102 dalmatńczyki, Shrek Trzeci). Występował na scenie wykonując nieprzyzwoite piosenki z Johnem Du Prez w Carnegie Hall
i Hollywood Bowl. Ich ostatnie dokonanie, komiczne oratorium Not
The Messiah (Nie jestem Mesjaszem) na motywach Żywota Briana
i innych filmów Monty Pythona miało prapremierę w 2007 roku,
a z okazji 40-lecia grupy Monty Pythona zostało wystawione
w Royal Albert Hall w Londynie (2010). Autor dwu powieści,
laureat nagrody Tony – teatralnego odpowiednika Oskarów.
Spamalot został uznany za najlepszy musical roku 2005.
John Du Prez
Wykładowca Trevelyan Christ Church w Oksfordzie, członek
Royal College of Music. Renomę w filmie zyskał muzyką skomponowaną do Żywota Briana (1978) Monty Pythona. Był to początek jego wieloletniej, trwającej do dziś współpracy z Erikiem Idle.
Wśród dokonań Du Preza i Pythonów wymienia się zazwyczaj The
Contractual Obligation Album, Monty Pyton w Holywood Bowl oraz
The Faily Incomplete & Rarher Badly Illustrated Monty Python Song
Book. Stworzył ścieżki dźwiękowe do ponad 20 filmów, między innymi
Rybki zwanej Wandą, trzech części Teenage Mutant Ninja Turtles, The
meaning od Life, Once Bitten, UHF. Musical Spamalot jest jego debiutem
na Broadwayu.
altówka
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Monty Python`s SPAMALOT
41
42
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Monty Python`s SPAMALOT
43
Combattimento Consort Amsterdam
Kierownik muzyczny Jan Willem de Vriend
Georg Friedrich Händel
Orlando
Roland
Dramma per musica w 3 aktach
Libretto bezimienne,
według Carla Sigismonda Capecego
Prapremiera: Londyn, King’s Theatre,
Haymarket, 27 stycznia 1733 r.
Kierownictwo muzyczne
Reżyseria Scenografia Kostiumy Światło Jan Willem de Vriend
Eva Buchmann
Mirjam Grote Gansey
Jorine van Beek
Tom Verheijen
Obsada
Orlando
Angelica
Medoro
Dorinde
Zoroastre
Księżniczka (rola niema)
Anna Traub
Amaryllis Dieltiens
Jan Kullmann
Marina Zyatkova
Raimund Nolte
Rahel de Vriend
Jan Willem de Vriend skrzypce
Ronald Hoogeveen skrzypce
Reinier Reijngoud skrzypce
Chris Duindam skrzypce
Heleen Hulst skrzypce
Saskia Bos skrzypce
Annette Bergman altówka
Marjolein Dispa altówka
Wouter Mijnders wiolonczela
Peter Jansen kontrabas
Pieter Dirksen klawesyn/organy
Sören Leupold/Jan Cizmar gitara
Bram Kreeftmeijer obój/flet prosty
Hans Wolters obój/flet prosty
Frans Robert Berkhout fagot
44
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
45
Akt I
Czarodziej Zoroastro czyta w gwiazdach świetlaną przyszłość rycerza Orlanda, który chwilowo jęczy w kajdanach Amora (Stimulato dalla gloria). Zoroastro zaklina go, by powrócił na prostą drogę, niełatwo jednak poruszyć serce zakochanego bohatera (Non fu già).
W czarującym gaju mieszka pasterka Dorinda. Rozlega się zgiełk wojenny: to Orlando obronił bliżej nieznaną księżniczkę od zbójców, co robi duże wrażenie na Dorindzie, poniekąd
zakochanej w pięknym księciu Medoro (Ho un certo rossore). A oto księżniczka Angelica,
przedmiot westchnień Orlanda. Na jego nieszczęście, jej serce bije tylko dla Medora, któremu uratowała życie. Kochankowie ślubują sobie wierność (Ritornava al suo bel viso).
Angelica nie zwykła szastać uczuciem (Chi posessore), Medoro zaś nie ma odwagi skrzywdzić Dorindy (Se il cor mai ti dirà), choć pasterka dobrze wie, co warte są jego miłe słówka
(O care parolette). Zoroastro przestrzega Angelikę przed zemstą Orlanda, który ponawia
jej swe przysięgi. Z braku innego wyjścia, Angelika udaje zazdrość (Se fedel vuoi), Orlando
zaś gotów jest dla niej na wszystko (Fammi combattere). Dorinda przyłapuje in flagranti
Angelikę i Medora (tercet Consolati, o bella).
Akt II
Oszalała z bólu Dorinda zdradza przed Orlandem tajemnicę kochanków (Se mi rivolgo al
prato). Orlando cierpi (Cielo!). Zoroastro zaklina Angelikę i Medora, by uciekli przed furią Orlanda (Tra caligini profonde). Przed wyjazdem Medoro rzeźbi dwoje imion w korze
drzewa (Verdi allori), Angelika zaś ufa, że Orlando okaże wyrozumiałość (Non potrà dirmi
ingrata). Ujrzawszy splecione imiona wyrzeźbione w korze, Orlando wpada w szał. Angelika żegna się z piękną okolicą, gdzie przeżyła słodkie chwile (Verdi piante). Orlando rzuca
się za nią w pogoń, lecz przyjazny obłok wydziera ją z jego objęć. Chory z zazdrości bohater
popada w szaleństwo (Ah, stigie larve – Vaghe pupille).
Akt III
Medoro szuka Angeliki w domku Dorindy. Choć nie jest całkiem niewrażliwy na urodę pasterki, jego serce należy tylko do księżniczki (Vorrei poterti amar). Pojawia się Orlando,
który w swym obłędzie bierze Dorindę za Angelikę i chce ją porwać (duet: Unisca amor
in noi). Orlando czuje w sobie nadludzką siłę (Già lo stringo), szczęśliwie jednak oddala
się. Angelika wierzy w jego uzdrowienie (Così gusta), Dorinda zaś rozmyśla nad pułapkami
miłości (Amor è qual vento). Zoroastro postanawia użyć magicznych środków, by ocalić
bohatera (Sorge infausta). Dorinda dowiaduje się od Angeliki, że w swym obłędzie Orlando zburzył jej dom, grzebiąc żywcem nieszczęsnego Medora. Angelika stawia czoło szalonemu rycerzowi, który bierze ją za krwiożerczego potwora (duet Finchè prendi),
46
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
po czym strąca w przepaść, skąd ratują ją dżiny na usługach
Zoroastra. Orlando usypia (Già l’ebro mio ciglio). Zoroastro
sprowadza z niebios czarodziejski kordiał, którym leczy Orlanda. Dowiedziawszy się z ust Dorindy, że zabił Angelikę i Medora, bohater chce targnąć się na swe życie (Per la mia diletta).
Na szczęście, Zoroastro sprowadza na powrót żywych kochanków.
Orlando będzie odtąd panował nad swymi namiętnościami, oddając
się w służbę Marsa (Trionfa oggi ‘l mio cor).
(…) Partytura (Orlanda), gotowa w listopadzie 1732 roku, doczekała
się premiery dopiero w styczniu. Adaptacja starego libretta rzymskiego współpracownika Händla, Carlo Sigismondo Capecego (tekst
wystawiono po raz pierwszy w Rzymie, 1711, z muzyką Domenica
Scarlattiego), opartego na Orlandzie szalonym Ariosta, odniosła
zrazu pewien sukces (10 przedstawień), nie potrwał on jednak
długo. Orlando oznacza kolejną kresę taktową w karierze kompozytora, jest to bowiem ostatnia opera przeznaczona dla Senesina, z którym Händel poróżni się ostro w czerwcu.
Orlando, którego ostatnie przedstawienia grano dla pustej
sali, zostanie wskrzeszony dopiero na festiwalu w Halle w roku
1922, po II wojnie zaś w Abingdon (1959), stając się niebawem
jedną z najczęściej granych oper Händla. W roli tytułowej wsławili się tacy wykonawcy, jak Janet Baker czy Marilyn Horne. Orlando oznacza powrót do opery „czarodziejskiej”, która przyniosła
mu pierwsze londyńskie sukcesy, jego najbardziej zdumiewającą
cechę stanowi wszakże „ironii mglisty woal” spowijający przypadki
bohaterów. Tkanina to zwiewna i przejrzysta, namiętność i cierpienie
pozostają bowiem głębokie i szczere, a muzyka uderza nieraz bolesną
nutą tragizmu – a jednak opera pozostawia wrażenie czułego dystansu,
nieledwie stylizacji, subtelnej i chytrej (…). Na wzór Dorindy Orlando nigdy się nie przyzna, do jakiego należy gatunku, czy jest operą seria czy buffa,
fantastyczną, romantyczną czy psychologiczną. Händel zwiedza tu krainy dotąd
nieznane, wydając na świat arcydzieło, które nie powinno nigdy schodzić z afisza.
Piotr Kamiński, Tysiąc i jedna opera, PWM, Kraków 2008
ORLANDO
47
Jan Willem de Vriend
Jan Willem de Vriend studiował
w konserwatorium w Amsterdamie i Hadze. W 1982 założył Combattimento Consort Amsterdam.
Z zespołem tym dokonał wielu nagrań, gościł zarówno w radiu, jak
i telewizji. Niektóre nagrania otrzymały
wysokie wyróżnienia pisma Luister.
Jan Willem de Vriend, jest kierownikiem
artystycznym Holenderskiej Orkiestry
Symfonicznej – Orest van het Oosten,
stałym dyrygentem gościnnym Brabant Orkest, dyrygentem gościnnym
Królewskiej Orkiestry Concertgebouw. Z Kameralną Filharmonią
Radiową i z zespołem Brabant Orkest zrealizował liczne nagrania
radiowe, telewizyjne także na płytach CD. Z jego udziałem we
współpracy z różnymi teatrami wystawione zostały takie spektakle jak Rodelinda, Alcina Haendla, Koronacja Popei i Orfeusz
Monteverdiego, Król Artur, Dydona i Eneasz Purcella.
Jan Willem de Vriend, prowadził jako dyrygent Czarodziejski flet
w Opéra du Rhin w Strasburgu i Orfeusza Monteverdiego w Lucernie.
Combattimento Consort Amsterdam
Combattimento Consort cieszy się sławą w kraju i za granicą. Zespół jest znany z wysokiego poziomu przedstawień i z różnorodnego, często zaskakującego, mało znanego repertuaru. CCA daje
50 występów rocznie. W minionych latach zespół odbył wielokrotne podróże artystyczne po Niemczech, Hiszpanii, Europie Środkowej,
Ameryce Południowej, Japonii, Rosji i Stanach Zjednoczonych. Jego
występy utrwalone zostały na 35 DVD.
W 2007 roku Combattimento Consort wystawiło jedyną zachowaną operę
Heinricha Ignaza von Bibera Arminio.
Combattimento Consort tworzy stale 13 muzyków. Jeśli wymaga tego repertuar, angażowani są muzycy gościnni.
Jan Willem de Vriend prowadzi Combattimento Consort jako koncertmistrz, jako dyrygent staje za pulpitem tylko w przypadku większych realizacji, takich jak oratoria, czy
opery. Soliści muzycy w większości należą do zespołu.
48
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
ORLANDO
49
Béjart Ballet Lausanne
Dyrektor artystyczny Gil Roman
ARIA
Choreografia
Gil Roman
Muzyka
Johann Sebastian Bach,
Nine Inch Nails, Melponem, Inuit traditional chants
Muzyka oryginalna
Thierry Hochstätter & Jean‐Bruno Meier (City Percussion)
Kostiumy
Henri Davila
Światła
Dominique Roman
Prapremiera:
Théâtre de Beaulieu, 20 grudnia, 2008 r.
Béjart Ballet Lausanne
50
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
51
Aria to moja pierwsza praca choreograficzna po śmierci Maurice’a Béjarta. Wedle niego naszą misją na Ziemi jest dążenie
do jedności. Musiał to pojąć każdy, każdy też musiał odczuwać to
w sobie i urzeczywistniać we współżyciu z innymi. Stale idę tą ścieżką,
gdyż to przesłanie głęboko we mnie zapadało. Dlatego postanowiłem
dać mu wyraz w twórczości. Mit o Minotaurze, który wprowadziłem
do Arii, właśnie stąd się wziął. To obraz kondycji artysty, wiecznego
labiryntu, w którym się porusza, jego wysiłków scalenia tego, co instynktowne, z tym, co mówi rozum. W swym pierwotnym kształcie
jest to mit o człowieku, Tezeuszu i Minotaurze; o ich wzajemnym
pościgu, walce i wyniszczeniu. Żaden nie wychodzi z niej cało,
obaj się jednak odradzają zjednoczeni. Jedyne wyjście z labiryntu to droga w górę. Baletem tym chciałem wskazać możliwość
takiej drogi dla tańca i różnych przeciwstawnych szkół myślenia
o nim, jak synteza swobodnego tańca i skodyfikowanego tańca
klasycznego. Dionizyjski taniec to instynktowna siła, to energia;
taniec klasyczny, apolliński to refleksja i konstrukcja. Mój cel
to synteza jednego z drugim. W twórczości zawsze korzystamy
z palety, jaką dysponujemy. A kompania Béjart Ballet Lausanne
to zespół obu typów tancerzy: takich, co dysponują fantastyczną
techniką klasyczną i tancerzy o wielkiej w ruchu niezależności.
Wykorzystałem te dwie siły zespołu i spróbowałem dać syntezę
skrajnej drobiazgowości klasycyzmu i dążeń do prawdy i swobody
w tańcu, pokazać, jak pomieszanie jednego z drugim może przynieść jedność. Aria to balet współczesny, ale co właściwie znaczy to
słowo? Poszukuję takiej poetyki, siły wyrazu, jaką dają relacje między
różnymi technikami, starając się, by to moje myślenie nie było dogmatyczne ani zbyt natrętne.
Gil Roman, 2010
52
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
ARIA
53
Béjart Ballet Lausanne
Dyrektor artystyczny Gil Roman
MAURICE BÉJART (1927-2007). Pochodził z Marsylii. Był synem filozofa, Gastona Berger. Jako tancerz i choreograf debiutował w Paryżu. W 1960 roku założył w Brukseli własny zespół Ballet du XXe
Siècle (Balet XX wieku). Ćwierć wieku później z Belgii przeniósł go
do Szwajcarii. Artystyczna tura, jaką odbył ze szwedzkim zespołem Ballet Culberg (1949), była dlań decydującym doświadczeniem
w odkrywaniu możliwości choreograficznej ekspresji. Pierwszy wielki
sukces przyniosła mu choreografia Sacre du printemps Strawinskiego
w Théâtre Royal de la Monnaie w Brukseli. Kolejne głośne realizacje
choreograficzne to Bolero (1961), Msza na czas obecny (1967), Ognisty ptak (1970). Jego zainteresowania i szerokie horyzonty poznawcze odzwierciedlają choreografie inspirowane różnymi kulturami:
Bhakti, Golestan, Kabuki, Dibouk, Pyramide. Z powołania pedagog,
w 1970 r. założył w Brukseli Mudra School, siedem lat później podobną w Dakarze. Rudra School and Workshop w Lozannie działa od
1992 roku. Przemianowanie Baletu XX Wieku na Béjart Ballet Lausanne dokonało się w 1987 roku. Choreografie: Ring um Ring, Cudowny mandarin, Król Lear –Prospero,
A propos Szeherezady, Jedwabny szlak powstały już dla zespołu rezydującego w Szwajcarii.
Maurice Béjart otrzymał wiele wyróżnień i zaszczytnych tytułów, między innymi Order Wschodzącego Słońca od cesarza Japonii, Hirohito (1986), Krzyż Oficerski Orderu Korony od króla Belgii,
Baudouina, od papieża Jana Pawła II nagrodę Fundacji Pokojowej (1995). Był ponadto laureatem
nagrody miasta Kyoto (1999), wolnym członkiem Académie des Beaux‐Arts de l’Institut de France,
honorowym obywatelem Lozanny… W 2006 roku, na krótko przed osiemdziesiątymi urodzinami
wystawił ostatnią ukończoną choreografię: La Vie du danseur racontée par Zig et Puce (Żywot tancerza opowiedziany przez Ziga i Puce’a). Śmierć 22 listopada 2007 roku przerwała kolejną pracę nad
spektaklem W osiemdziesiąt dni dookoła świata.
GIL ROMAN. Dyrektor artystyczny Béjart Ballet Lausanne od grudnia 2007 roku. Z Baletem XX wieku związał się w 1979 roku, po dopełnieniu formacji zawodowej u Roselli Hightower i Josego Ferran.
Upamiętnił się swoją kreacją w Mszy na czas przyszły i rolą Hanana
w Dybuku, jednak lista baletów, w których ujawnił swoje możliwości
jako tancerz i aktor jest długa i obejmuje takie tytuły, jak Hamlet,
Ring um den Ring, Cudowny mandaryn, Prezbiterium, Płaszcz, Juan
i Teresa (z Marie-Claude Pietragalla), Symfonia dla samotnego, Sześć
postaci w poszukiwaniu tancerza, Życie tancerza... Ponad trzydzieści lat nieustannego tańczenia, które koronują: w roku 2005 Danza
& Danza Award za rolę Jacquesa Brela w balecie Brel & Barbara,
w roku 2006 prestiżowe wyróżnienie Nijinsky Award przyznane
przez Monaco Dance Forum. Wysoko ceniony jako wykonawca scenicznych i filmowych produkcji Béjarta – A-6-Roc oraz Paradoxe sur
le comédien – Gil Roman złożył dowody talentu choreografa, jako
autor L’Habit ne fait pas le Moine (1995), Réflexion sur Béla (1997),
Echographie d’une baleine (2003), Casino des Esprits (2004). Dwie
ostatnie jego prace to Aria (2008) i Syncope (2010).
54
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
LE CHANT du Compagnon Errant
Pieśń wędrownego terminatora
Pas de deux
Choreografia Maurice Béjart
Muzyka Gustav Mahler
Lieder eines Fahrenden Gesellen
Pieśni wędrownego terminatora
Prapremiera:
Bruksela, Forest National, 11 marca 1971 r.
Z udziałem Rudolfa Nurejewa i Paolo Bertoluzziego
Balet XX wieku
Pośród cyklów pieśni Mahlera Lieder eines fahrenden Gesellen
(Pieśni wędrownego terminatora) stanowią dzieło odrębne od
reszty. Wynika to stąd, że odnajdujemy w nim tematy muzyczne,
które posłużyły jako materiał późniejszych symfonii. Jeszcze ważniejsza jest okoliczność, że tutaj sam Mahler jest autorem słów (co
nie zdarzyło się już później). W stopniu większym niż gdziekolwiek
indziej odnajdujemy tu osobisty, poufny ton. Bohaterem jest wędrujący po świecie młody człowiek; ktoś taki jak średniowieczni czeladnicy wędrujący od miasta do miasta w poszukiwaniu szczęścia i mistrzów.
Tu jest to romantyczny student, który idzie za powołaniem, który cierpi, jak
to ujął sam Mahler od „noża w piersi”, mając na myśli walkę z samym sobą
i samotność.
Maurice Béjart
55
Béjart Ballet Lausanne
Directeur artistique Gil Roman
DIONYSOS (Suite)
Choreografia Maurice Béjart
Muzyka Manos Hadjidakis
Obrazy Yokoo Tadanori
Kostiumy Gianni Versace
Prapremiera:
Ballet du XXe Siècle, City Center Theater New York, grudzień 1985 r.
Wykonawcy: Michel Gascard, Philippe Lizon, Sophie Baule,
Axelle Arnouts, Dominique Genevois, Xavier Ferla,
Serge Campardon oraz cały zespół
Wznowione przez BBL na festiwalu w Lille, w listopadzie 1989 r.
W greckiej tawernie, współcześnie, jakiś Grek opowiada mit
Dionizosa; mówi o jego cudownych narodzinach i jego ekstatycznych tańcach, które z Grecji ruszyły na Bliski Wschód i weszły na drogę do Indii.
I marzenie przeobraziło się w rzeczywistość, i taniec dionizyjski
opanował świat.
Maurice Béjart
56
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
57
SAISON 2010/2011
Directeur artistique
Gil Roman
Administrateur de production
Richard Perron
Secrétariat
Marie-Thérèse Jaccard
Communication & presse
Corinne de Puckler
Assistant à la direction
artistique et Maître de ballet
Julio Arozarena
Répetiteur
Domenico Levrè
Pianiste
Ilia Chkolnik
Danseuses
Lisa Cano
Sandrine Cassini
Oana Cojocaru
Luisa Diaz
Daria Ivanova
Florence Leroux-Coléno
Cosima Munoz
Marsha Rodriguez
Elisabet Ros
Katia Shalkina
Simona Tartaglione
Kathleen Thielhelm
Pauline Voisard
Danseurs
Gabriel Arenas Ruiz
Oscar Chacon
Adrian Cicerone
Thierry Deballe
Julien Favreau
Fabrice Gallarrague
Juan Jimenez
Paul Knobloch
58
Dawid Kupinski
Valentin Levalin
Marco Merenda
Angelo Murdocco
Keisuke Nasuno
Hector Navarro
Masayoshi Onuki
Juan Pulido
Heberth Riascos
Laurence Rigg
Felipe Rocha
Daniel Sarabia
Danseuses stagiaires
Alanna Archibald
Jasmine Cammarota
Chiara Paperini
Danseur stagiaire
Kwinten Guilliams
Directeur technique
René Meyer
Création et réalisation lumières
Dominique Roman
Régie compagnie et plateau
Enrico Cesari
Chef éclairagiste
Vincent Doin
Régie lumière
Samya Mehenna
Costumier
Henri Davila
Couturière - habilleuse
Anne Schönenberg
Service son
Eric Maurin, Thomas Renaut
Chef machiniste
David Cornil
Machiniste
Thierry Thibaut
Accessoiriste
Béatrice Thien
Physiothérapeute
Guillaume Rousée
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Dionysos (Suite)
Przerobiony i skrócony zaraz po prapremierze mediolańskiej Dionysos zapisał się w repertuarze dzieł Béjartowskich jako sukces. Zaczyna
się wolno: Narodzinami tragedii, sceną w tawernie... Rytm wyraźnie
dominować zaczyna dopiero z wejściem „bachantek”, paroksyzm
osiąga w trakacie sirtaki, które tańczy dwudziestu chłopców – na
cześć tańca, zdecydowanie męskiego, zapożyczonego z Golestanu. Nic dziwnego, że w obsadzie więcej jest tu tancerzy aniżeli
tancerek: mit Dionizosa jest w swej esencji mitem męskim. Od
zawsze tak jest, że Béjart raz po raz rezygnuje z baletu, który
wypełnia cały wieczór, na rzecz „Suity”. To, gdzie sytuuje akcję –
w naszych czasach, w tawernie, Atenach czy Salonikach – to
nie ma specjalnego znaczenia. Wznawiając tę Suitę Gil Roman
i Michel Gascard, którzy byli w obsadzie wersji oryginalnej, własną pamięć mogli dopełnić istniejącym zapisem video. Z sześciu
oryginalnych obrazów malarza japońskiego Tanadori Yokoo,
które służyły jako dekoracje, dwa szczęśliwie się zachowały.
Z tych pikturalnych kompozycji wyłoniła się prawdziwa choreografia i wtenczas dopiero przeniesiona została na tancerzy.*
(Maurice Béjart – une Vie – entretiens avec Michel Robert, Luc
Pire, 2009). Kostiumy zaprojektowane przez Gianniego Versace,
dla którego Dionysos był początkiem płodnej współpracy, opuściły
mroki repozytorium i odnalazły światło na scenie. Kostiumy, dekoracje, muzyka i przede wszystkim taniec! Dionysos to namiętna pochwała życia w jego najrozmaitszych aspektach: cielesnych i duchowych.
Dionysos (Suite), fougueuse célébration de la vie,
Jean-Pierre Pastori, novembre 2010
DIONYSOS
59
Imprezy towarzyszące
Operowe Forum Młodych
spektakle akademii muzycznych
SALA Kameralna im. prof. F. Krysiewiczowej
SALA Kameralna im. prof. F. Krysiewiczowej
Środa 11.05.2011, godz. 18.00
Johann Sebastian Bach
Die Kunst der Fuge
Combattimento Consort Amsterdam – koncert
koncert prowadzi Piotr Orawski
2 maja
akademia muzyczna im. feliksa nowowiejskiego w bydgoszczy
Wolfgang Amadeusz Mozart
Wesele Figara
Kierownictwo muzyczne
Reżyseria
Scenografia Figaro
Piotr Sułkowski
Łukasz Gajdzis
Natalia Horak
Janusz Stolarski, Michał Hajduczenia
Zuzanna
Krystyna Nowak, Magdalena Cysewska, Aleksandra Turalska
Hrabina
Katarzyna Kubiak, Kinga Karska, Lidia Kitlińska, Anna Łukasik
Hrabia
Marek Murawa, Łukasz Giro-Syryński, Adam Zaremba
Cherubin
Barbara Ochromowicz
Antonio
Leszek Holec, Mateusz Eckert
Jan Willem de Vriend
Reinier Reijngoud
Annette Bergman
Wouter Mijnder
Bram Kreeftmeijer
Hans Wolters
Frans Robert Berkhout
Dennis Notten
Pieter Dirksen
60
skrzypce
skrzypce
altówka
wiolonczela
obój
obój
fagot
fagot
klawesyn
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Don Curzio, Don Basilio:
Sławomir Naborczyk, Juraj Kaša
Don Bartolo
Karol Malinowski, Zbigniew Stępniak
Marzellina:
Magdalena Król, Joanna Śmiałkowska
Barbarina:
Barbara Solecka, Katarzyna Konieczna
IMPREZY TOWARZYSZĄCE
61
Operowe Forum Młodych
spektakle akademii muzycznych
SALA Kameralna im. prof. F. Krysiewiczowej
5 MAJA
7 MAJA
akademia muzyczna
im. feliksa nowowiejskiego w bydgoszczy
Joseph Haydn
Akademia Muzyczna im. Grażyny
i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi
Antonio Salieri
APTEKARZ
Kierownictwo muzyczne Damian Borowicz
Reżyseria Łukasz Zaleski
Scenografia Katedra Scenografii Uniwersytetu
Artystycznego w Poznaniu
Griletta
Agata Stawiarz, Aleksandra Turalska
Volpino
Ewa Banasiak, Magdalena Król, Magdalena
Potasiak
Mengone
Przemysław Cierzniewski, Paweł Krasulak,
Szymon Rona
Sermonio
Dominik Opaliński, Janusz Stolarski
Turcy
Mateusz Eckert, Leszek Holec
Akademia Sztuki w Bańskiej Bystrzycy
Vojtech Didi
MATKA NIOBE
Kierownictwo muzyczne Štefan Sedlický
Reżyseria Mária Glocková
Niobe Léthé
Artemis Apollo
Testo
62
Mária Tomanová
Andrea Nemcová
Michaela Kukurová
Viktória Žulkovská
Stanislav Bartko
Ostravska Iniverzita w Ostrawie
Bohuslav Martinů
PRIMA LA MUSICA
E POI LE PAROLE
Kierownictwo muzyczne
Marcin Sompoliński
Reżyseria Bogusław Semotiuk
Maestro Poeta
Eleonora Tonina
Paweł Erdman
Dawid Spryszyński Paulina Połacik
Maria Bzowska
Orkiestra Akademii Muzycznej
9 MAJA
Akademia Muzyczna im. Karola
Szymanowskiego w Katowicach
Maurice Ravel
GŁOS LASU
KOMEDIA NA MOŚCIE
Kierownictwo muzyczne Jakub Žídek
Asystent dyrygenta Jan Novobilský
Reżyseria Tomáš Surý
Asystent reżysera Libor Olma
Choreografia Jana Tomsová
GŁOS LASU
Panna młoda
Veronika Chlebková, Martina Šnytová,
Denisa Zimuláková
Gajowy
Filip Hlavinka, Petr Volný
Narrator
Veronika Němcová, Kararel Mrkva
Szynkarka
Lenka Jakubcová, Kateřina Uličná
Pan młody (pierwszy rozbójnik)
Martin Kajzar, Tomasz Suchánek
Gość weselny (drugi rozbójnik)
Rudolf Medňanský, Karel Mrkva, Petr Volný
Gość weselny (trzeci rozbójnik)
Michal Onufer, Ariel Zmuda
Goście weselni
Alena Borková, Monika Fifernová,
Ida Gaidošová, Jana Kuchařová,
Renata Platošová, Tereza Špetíková
KOMEDIA NA MOŚCIE
Producent chmielu, Bedroň
Michal Onufer, Ariel Zmuda
Ewa, jego żona
Ivana Olejáková, Kateřina Ulična
Rybak Sykoš
Martin Kajzar, Michal Stískal
Popelka, narzeczona Sykoša
Vendula Černá, Johana Kočnarová
Nauczyciel
Rudolf Medňanský, Petr Volný
Straż wojsk nieprzyjacielskich
Tomasz Suchanek
Straż wojsk nieprzyjacielskich
Karel Mrkva
Oficer
Veronika Němcov
Projekcje (DVD)
z oferty
DZIECKO I CZARY
Kierownictwo muzyczne
Katarzyna Makowska, Dagmara Niedziela
Reżyseria
Jerzy Głybin
Ruch sceniczny
Anna Majer
Scenografia
Bogumił Burzyński i uczniowie
Liceum Plastycznego w Katowicach
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Riccardo Zandonai
Francesca da Rimini
Wtorek 03.05.2011, godz. 18.00
Gaetano Donizetti
Roberto Devereux
Piątek 13.05.2011, godz. 18.00
IMPREZY TOWARZYSZĄCE
63
SPECJALNE PODZIĘKOWANIA
gorące PODZIĘKOWANIA
ORGANIZATORZY XVIII BYDGOSKIEGO FESTIWALU OPEROWEGO
SKŁADAJĄ SPONSOROM
SOLBET Sp. z o.o.
UNILEVER Polska SA
Bydgoskie Fabryki Mebli SA
NORDEA Bank Polska SA
Bydgoskie Zakłady Sklejek SKLEJKA MULTI SA
PKO Bank Polski SA
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA
Przedsiębiorstwo Informatyki ZETO Bydgoszcz SA
Bank PEKAO SA
PZU Życie SA
Miejskie Wodociągi i Kanalizacja W BYDGOSZCZY Sp. z o.o.
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe PUBR Sp. z o.o.
LAFARGE Cement SA
Soda Polska CIECH Sp. z o.o.
PROJPRZEM SA
Firma „GOTOWSKI” Budownictwo Komunikacyjne i Przemysłowe Sp. z o.o.
Przedsiębiorstwo Budownictwa Hydrotechnicznego HYDRO-EKO Sp. z o.o.
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe EBUD-Przemysłówka Sp. z o.o.
Zakłady Przemysłu Wapienniczego TRZUSKAWICA SA
ELWIND Sp. z o.o.
LAFARGE Kruszywa i Beton Sp. z o.o.
POINTEL Sp. z o.o.
ENEA Operator Sp. z o.o.
64
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
SPONSORZY
65
Organizatorzy XVIII Bydgoskiego festiwalu Operowego
Dyrektor Festiwalu Maciej Figas
Biuro festiwalowe
Józef Baliński, Ewa Chałat, Piotr Karczewski, Alicja Kuklińska,
Wanda Borowicz, Robert Chojnacki, Karolina Stańkowska,
Jarosław Jeziorski, Daniela Stasiak, Krystyna Skrzypczak
Projekt znaku graficznego Bydgoskiego Festiwalu Operowego
Andrzej Borkowski
Projekt plakatu XVIII BFO
Rosław Szaybo
Projekt plakatu Cyganerii
Michał Batory
Fotografie
Ekman’s Triptych – a Study of the Entertainment Urban Jörén
Maria Stuarda Katarzyna Zalewska
Dido and Aeneas, Zamek Sinobrodego Chwalisław Zieliński
Monty Python`s Spamalot Piotr Manasterski
Orlando Leo van Velzen
Aria Julio Arozarena et Simona Tartaglione © BBL, 2009, Aria, D. Schmiel
Compagnon Errant/Dionysos Archiwum BBL
Zdjęcia Opery Nova Marek Chełminiak
Redakcja programu i publikacji festiwalowych
Józef Baliński, Ewa Chałat, Alicja Kuklińska
Materiały z programów i dokumentów nadesłanych
przez gości XVIII BFO; skróty nie zawsze zaznaczone
Opera Nova w Bydgoszczy
85-006 Bydgoszcz
ul. Marszałka F. Focha 5
www.opera.bydgoszcz.pl
Konferencje, Kongresy, Zjazdy
tel. + 4852 325 15 81, fax+ 4852 325 15 89
e-mail: [email protected]
66
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Sponsorzy Główni Festiwalu
Wydawca
Opera Nova w Bydgoszczy – 2011 r.
85-006 Bydgoszcz
ul. Marszałka F. Focha 5
tel. + 4852 325 15 81
fax+ 4852 325 15 89
www.opera.bydgoszcz.pl
II Wydawca
na zlecenie Opery Nova w Bydgoszczy
Wydawnictwo Pejzaż
ISBN 978-83-61641-88-9
Projekt i opracowanie graficzne
Ewa Stadnicka
Współpraca
Józef Baliński
Ewa Chałat
Alicja Kuklińska
SKŁAD I Przygotowanie do druku
Wydawnictwo Pejzaż
ul. dr. K. Marcinkowskiego 1/2
85-056 Bydgoszcz
tel./fax 52 323 72 82
www.projektpejzaz.pl
Druk i oprawa
Drukarnia Abedik
ul. Glinki 84, 85-861 Bydgoszcz
tel./fax 52 370 07 10
www.abedik.pl
XVIII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Sponsorzy

Similar documents

XVII Bydgoski Festiwal Operowy katalog

XVII Bydgoski Festiwal Operowy katalog Z radością witam wszystkich gości i uczestników XVII Bydgoskiego Festiwalu Operowego. Na tegoroczną wiosnę przygotowaliśmy program złożony z siedmiu przedstawień, wśród których dominują ważne dzieł...

More information