berria - datu

Asteartea
Urriaren 23a
2012. X. urtea
2.897. zenbakia
1,30 €
www.berria.info
Musika partekatua
121 musikazalek 121 disko
proposatu dituzte ‘Kafe
aleak’ liburuan q 38-39
Zerbitzu publikoetan 134 milioi murriztea
proposatu du UPNk aurrekontuetan
Hezkuntza, osasun eta gizarte politikatik 134 milioi
kendu nahi ditu, eta inbertsioetarako % 4o erabili.
Oposizioaren babesa beharko du aurrera ateratzeko q 1O
JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS
Zorrak ordaintzeko ez den gastuan aurrekontua %8,8
jaistea jaso du Nafarroako Gobernuak aurreproiektuan;
aurten baino 327 milioi gutxiago izango dira
DGrebatik oporretara.
Duela bost hilabete eta erdi hasitako greba amaitu eta lanera itzultzeko asmoa zuten Laminaciones Arreguiko
langileek atzo,Gasteizen.Baina enpresak hilabeteko oporraldia hartzera behartu ditu,«antolakuntza arrazoiak» argudiatuta.Irudian,Nando Anguiano langileen ordezkarietako bat,enpresari negoziazioak has ditzala eskatzen dion agiria erakusten sarreran zaintza lanetan zegoen gizonari. q 20
Tourrean
lortutako zazpi
garaipenak
kendu dizkiote
Armstrongi
Lehendakaritzara
bidean, Urkulluk lehen
harremanak hasi ditu
Gehiengo osoz agintzeko ituna egin edo unean
uneko itunekin gobernatu hautatu behar du q 2-7
p GAUR 48 ORRIALDE
q HARIAN 2
IRITZIA 8
Lance Armstrong. JASPER JUINEN / EFE
EUSKAL HERRIA 10
EKONOMIA 19
MUNDUA 21
UCIk ontzat eman du
AEBetako Dopinaren
Aurkako Agentziak
egindako txostena q 28-29
q ERDIZ ERDI 26
q KIROLA 28
Camilo Gonzalez
Indepazeko lehendakaria
«Kolonbian
ituna lortzeko
borondatea
antzematen da
negoziazioan»
Elkarrizketa q 22-23
q AGENDA 33
q PLAZA 38
2 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Harian›
Eusko Legebiltzarreko hauteskundeak D
Nafarroarekiko «presioa» ez
areagotzea espero du UPNk
Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeetan abertzaleek lortutako gehiengoak
Nafarroarekiko «presioa» areagotuko
duen beldur da Nafarroako Gobernua.
Hala, abertzaleen gorakadak Nafarroaren estatus politikoan eraginik ez izatea
espero duela esan du Juan Luis Sanchez
de Muniain gobernuko eledunak. Hala-
ber, «kezka» azaldu du EH Bilduk lortutako emaitza onekin. Izan ere, haren
esanetan, duela gutxi arte «ezker abertzaleak» ETArekin lotura zuen eta gaurgaurkoz oraindik ez du gaitzetsi haren
indarkeria. Sanchez de Muniainek espero du Jaurlaritza berriaren lehentasuna
herritarren arazoei irtenbidea ematea
izatea, eta ez «bestelako helburuak»
lortzea.
Baliteke Eusko Jaurlaritza
berria abenduan eratzea
Eusko Legebiltzarra eratzeko epeak
zehaztuta daude jada. Botoen zenbaketa osoa datorren larunbatean egingo da,
eta astelehenetik aurrera kreditazioak
bidaltzen hasiko zaizkie hautetsiei.
Horien herenak kreditatu ostean hasiko
da legebiltzar berria eratzeko prozesua.
Aurreko legealdietako epeei erreparatuz
gero, eta aurreikuspenak betetzen badira, azaroaren hirugarren asterako eratuta geratuko da Eusko Legebiltzarra. Hori
hala, abenduaren hasieran lehendakari
berriak karguaren zina egingo luke, eta
gobernu berria abenduaren erdialderako eratuta gera liteke. Aurrekontuak
onartu behar ditu gobernu berriak eta,
beraz, litekeena da urtarrilean lanean
egotea legebiltzarra.
Lehendakari trajea jantzita
Iñigo Urkullu eta Andoni Ortuzar, atzo, EAJren EBBko bileran. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS
Raxoirekin, Rubalcabarekin eta Masekin
hitz egin du Urkulluk, eta harremanak
hasi ditu ordezkaritza duten taldeekin
Gobernu ituna egin edo unean uneko
akordioekin aritu aukeratu beharko du EAJk
Oihana Elduaien
Oraindik ez dute izendatu, baina
argi dago. Bera izango da lehendakari berria, eta lehendakari jarrerak hartu ditu jada. Iñigo Urkulluk gai potoloak izango ditu esku
artean, askatzeko korapilo handiak: krisi ekonomikoa, bake eta
normalizazioa eta nazio egituraketa. Eusko Legebiltzarrean
gehiengoa izan arren —27 eserleku izango ditu—, gizartearen kohesioa beharko du gai handi horiek ondo bideratzeko, eta horretan saiatuko dela dio. Aginte makila ez du hartu, baina lehendakari trajea jantzi du, «Euskadiren
etorkizuna ahalik eta adostasun
handienarekin» eraikitzeko.
Lehendakariari dagokion ar-
dura bere egin du jada, eta hasi da
hala balitz bezala jokatzen. Espainiako gobernuburu Mariano Raxoirekin eta Alfredo Perez Rubalcaba PSOEko buruarekin hitz
egin du jada. Horiekin bakarrik
ez, Artur Mas Generalitateko presidentearekin ere hitz egin du.
Gainera, akordio zabaletarako
ateak irekiz, harremanetan jarri
da legebiltzarrean ordezkaritza
lortu duten taldeetako buruekin
ere: EH Bilduko Laura Mintegirekin —21 eserleku lortu ditu koalizioak—, PSEko Patxi Lopezekin
—16 eserleku—, PPko Antonio
Basagoitirekin —10 jarleku— eta
UPDko Gorka Maneirorekin
—jarleku bat—.
EBB Euzkadi Buru Batzarreko
bilera atzo egin zuten jeltzaleek,
jarraitu beharreko estrategia erabakitzeko. Bi aukera dituzte:
gehiengo osoaren bila jo edo, batzuekin eta besteekin unean uneko akordioak eginez, gutxiengoan
gobernatu. Berez, lehendakaritzara iristeko ez du beste inoren
beharrik. Zaila izango da gainerakoek elkar hartzea, eta Urkulluk
nahikoa izango du gehiengo sinplearekin bigarren bueltan lehendakari aukeratua ateratzeko. Berak baino boto gehiago lortuko
duen beste lehendakarigairik ez
denez aurkeztuko, bere alderdiko
botoekin aski du.
Hala ere, jarrera irekia erakusteko edo akordioetarako aukerak
dauden edo ez ikusteko, bilera
sail bat egingo du Urkulluk. Hala
esan zuen kanpainan: aurreneko
indarrari zegokiola bilerak hastea, aurrena bigarren indarrarekin, gero hirugarrenarekin eta,
behar bada, laugarrenarekin eta
bosgarrenarekin ere bai. Ikusi
egin behar, Mintegik kanpainan
esan duen bezala, PSE-EErekin
tratua itxita daukan, ala, Urkulluk esan duen bezala, PSE-EErekin zubiak eraitsita dauden, eta
hala badaude berriz eraikitzen dituzten edo zer gertatzen den.
Gehiengoa osatzeko hiru aukera ditu EAJk —38 eserleku osatu
behar dira—. EH Bildurekin bat
egitea da aurrena, 48ko taldea
eratuz. Baina kanpainan esandakoen arabera, zaila izango da
hori, batez ere gai ekonomikoetan oso irizpide desberdinak dituztelako, eta hori dutelako lehentasun biek. Bigarren aukera,
PSE-EErekin elkartzea da, 43
eserleku batuz. Akordio hori itxita dagoela zabaldu den arren, Urkulluk eta Lopezek ukatu egin
dute hauteskunde kanpainan. Hirugarren aukera, PP eta UPDrekin bat egitea da, justu-justu osatuz beharrezkoak diren 38 eserlekuak. Horrek ere nekeza ematen
du hasiera batean, bake eta normalizazioari dagokionean eta nazio egituraketaren gaian iritzi ezberdinak azaldu baitituzte.
EBB berria
Zer akordio posible ote den ez zen
izan EAJren EBBk atzo mahai
gainean izan zuen gai bakarra.
Izan ere, orain EBBko buru berria
aukeratzeko tramiteak abiatu behar dituzte. Andoni Ortuzarrek
atzo Onda Vasca irratian esan
zuenez, urtarrilera arte ez dute
prozesu hori abiatuko. EAJren estatutuek «bateraezin» jotzen dituzte alderdi barruko karguak
eta kargu publikoak. Legebiltzarkideek izan ditzakete alderdi barruan ardurak, baina gobernuko
kideek ez. Beraz, Urkulluk EBBko kargua utzi beharko du lehendakari izendatzen dutenean.
Hori noiz izango den ez dago jakiterik, nahiz eta abendu erdi alderako data ematen hasi diren
zenbait berri agentzia. Aurrena
legebiltzarra osatu beharko dute,
eta horretarako ere ez dago eperik. 25 legebiltzarkidek beren
akreditazioak hartzen dituztenetik aurrera, Diputazio Iraunkorrak legebiltzarra eratzeko osoko
bilkura deitu beharko du hamabost eguneko epean.
Egun horretan osatuko da legebiltzarreko mahaia ere. Printzipioz, gehiengo osoz aukeratu behar dute mahaiko lehendakaria,
baina halakorik ezean, bi bozkatuenen artean aukeratuko da presidentea, gehiengo sinplez. Legebiltzarra osatzeko bilkura horretan ikusten da normalean gobernu itunik dagoen edo ez, hala izatekotan akordioaren fruituak
bistaratu ohi direlako mahaiaren
osaketan eta bozketetan.
Eusko Jaurlaritzako lehendakaria aukeratzeko inbestidura
egiteko ere ez dago epe finkorik.
Alderdiek beren lehendakarigaiak aurkezteko aukera dute,
haien artean erabakitzeko. Itxura
guztien arabera, EAJk bakarrik
aurkeztuko du hautatua izateko
aukera duen lehendakarigaia.
Gehiengo osoz aukeratu behar da
lehendakaria aurreneko bueltan,
eta hala ateratzen ez bada, hurrengo egunean bigarren bozketa
bat egiten da, eta han nahikoa da
gehiengo sinplea.
Gero osatuko da Gobernua.
Eta, bien bitartean, Patxi Lopezen Jaurlaritza egongo da karguan, funtzioetan.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 3
12››
Arte eszenikoen batxilergoa kinkan jarri du
Wertek, eta irakasle taldeak kezkarazi ditu
21››
Libanoko armada esku hartzeko prest da,
«herrialdean bake zibilari eusteko»
Eusko Legebiltzarreko hauteskundeak D
376 euskal presok eman dute
botoa hauteskundeetan
Espainiako kartzeletan dauden 376 euskal presok posta bidez eman zuten
botoa igandean, albiste agentziek
zabaldu dutenez. Iturri horien arabera,
479 presok eska zezaketen postaz bozkatzea, baina ez zuten denek egin.
Aurreko bozetan botoa eman duten presoen kopurua antzekoa izan da.
36
pEmakumeak Legebiltzarrean. Eusko
Legebiltzarreko hamargarren legealdian
ere gizonezko hautetsi gehiago izango
dira: 75 legebiltzarkidetik 36 baitira
emakumeak eta 39 gizonezkoak. Zerrenda parekideak egin dituzte alderdiek
herrialde guztietan, baina zenbait kasu-
Indarra berreskuratu du EAJk,
eta bigarren tokian sendotu
da independentismoa
Espainiako alderdi
konstituzionalistak,
ordezkaritza ahul
batekin, abertzaleen
menpe geratu dira
Jokin Sagarzazu
Abertzaletasunak garaipen argia
lortu du Eusko Legebiltzarrerako
2012ko hauteskundeetan. Legebiltzarreko eserlekuen hiru laurdenak EAJ eta EH Bilduren esku
gertatu dira, eta, boto kopuruari
dagokionez, botoen %60 lortu
dute; PSE-EEk, PPk eta UPDk, berriz, botoen %30ean geratu dira.
Bi faktorek eragin dute abertzaletasunaren garipena. Batetik, azken urtean galdutako botoak berreskuratu ditu EAJk, PSEEEren eta PPren kaltea, bereziki.
Bestetik, ezkerreko alderdi subiranisten indar metaketa, boto galera jasan duen arren, indartsu
sartu da legebiltzarrean, eta abertzaletasunaren bi joera historikoen arteko aldea murriztu egin du.
%55 EAJren aldekoa eta %45 EH
Bilduren aldekoa. Espainiako
Konstituzioaren aldeko alderdiek, berriz, boto galera nabarmena izan dute eta ordezkaritza ahul
batekin geratu dira.
1. EAJ
Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeetan inoizko emaitzarik
onenetariko bat lortu du EAJk.
1984, 2001, 2005 eta 2009 urteetan
soilik lortu du boto gehiago.
2001ean eta 2005an, EArekin koalizioan aurkeztu zen, eta, 2009an,
ezker abertzalea legez kanporatu
zuten. EAJ izan da, hain zuzen
ere, 2009ko Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeetan parte hartu zuten alderdi nagusien artean
boto kopuru gutxien galdu duen
alderdia. Boto galera txikia izan
du alderdi jeltzaleak: 16.035 boto
(-%3,97) eta hiru eserleku galdu
ditu.
2009ko hauteskunde horien ostean, behera egin zuen EAJk, iazko Foru hauteskundeetan eta Espainiako Gorteetarako hauteskundetan. 66.057 boto galdu zuen
lehenengoan eta beste 9.226
gehiago hurrengoan. Beraz, urtebetean, 59.248 boto berreskuratu
du EAJk.
Jeltzaleen gorakada homogeneoa izan da hiru herrialdeetan,
bakoitzean legebiltzarkide bana
galdu duen arren. Zazpi urteren
ostean, garaipena lortu du Araban. 5.749 boto galdu du 2009koekin konparatuta; urtebetean, baina, 4.206 boto berreskuratu du.
Bizkaian erraz eutsi dio herrialde horretan duen hegemonia historikoari. 12.163 boto galdu du
2009ko hauteskundeekin konparatuta. Baina, urtebetean, 7.772
boto berreskuratu du.
Gipuzkoan eman du ezusteko
handiena. 2009 hauteskundeekin
konparatuta, gora egin duen herrialde bakarra izan da: 1.877 boto
irabazi du. Iazko bozetan, baina
galera handia izan zuen alderdi
jeltzaleak: 30.000 boto inguru galdu zuen. Urtebetean, beraz, galdutako 30.000 boto horiek berreskuratu eta berriak gehitu ditu. Gipuzkoan, halaber, iaz Bilduren
eskuetan geratu ziren zenbait herri garrantzitsutan gailendu da:
besteak beste, Donostian, Tolosan, Zarautzen eta Eibarren.
2. EH Bildu
EH Bilduk eutsi egin die iazko
hauteskundeetan aurkeztu ziren
beste bi koalizio subiranisten
emaitzei, nahiz eta boto galera jasan. Badirudi EH Bilduk, Amaiurrek bezala, ez duela baliatu ahal
izan Aralarren bat egiteak ekarri
beharko liokeen boto gehikuntza.
Nolanahi ere, Eusko Legebiltzarrerako hauteskunde batzuetan
ezkerreko koalizio subiranista
Fiskaltzaren esku EH Bilduko
kidearen mehatxu salaketa
tan hautetsi kopuru bakoitia lortu duten
alderdiek gizonezkoak jarri dituzte aurretik, eta horrek sortu du desoreka. Herrialdeka, Gipuzkoa da lurralde bakarra hautetsi emakumezkoak gehiago dituena:
hamahiru dira, eta gizonezkoak, hamabi.
Bizkaian, 12 hautetsi dira andrazkoak,
eta 11 Araban. 2009an, 33 emakumezko
izan ziren, eta 42 gizonezko, eta
2005ean, 43 andrazko eta 32 gizonezko.
batek inoiz lortu duen emaitza
onena erdietsi du, eta bigarren indar bezala sendotu da —1998an
EHk eta EAk lortutako botoak
zenbatzen ez badira behintzat
(332.636 lortu zituzten bien artean, EH Bilduk baino 55.647 boto
gehiago)—.
2009ko Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeetan, 201.651 boto
zenba daitezke D3Mren boto baliogabeak eta EA eta Aralarren
botoak kontuan hartuta. Horrek
suposatuko luke EH Bilduk 75.338
boto gehiago lortu duela.
Konparazio bat egiteko, baina,
egokiagoak dira iazko hauteskundeetako emaitzak, Amaiurren jada bilduta baitaude EH Bildu osatzen dute alderdi guztiak.
EH Bilduk 8.301 boto galdu du
Amaiurren datuekin konparatuta. Alde hori handiagoa da Foru
hauteskundeekin konparatuta;
alegia, Bilduren emaitzei Aralarren botoak zenbatuta: kasu horretan, 33.526 boto galduko lituzke EH Bilduk.
Herrialdeka, eta Amaiurrek
lortutako datuak kontuan hartuta, Araban eta Bizkaian egin du
gora koalizioak, eta behera Gipuzkoan. Bildu eta Aralarrek lortutako botoak kontuan hartuta,
baina, behera egin du hiru herrialdeetan.
Araban, bigarren indar politikoa izatera pasa da. 2009ko hauteskundeetan baino 11.235 boto
gehiago lortu du. Iazko bozekin
konparatuta, berriz, Amaiurrek
baino 1.638 boto gehiago lortu du,
baina Bilduk eta Aralarrek baino
1.999 gutxiago.
Bizkaian, bigarren indarra da.
2009an baino 42.764 boto gehiago
lortuko luke. Iazko bozekin konparatuta, berriz, Amaiurrek baino 5.611 boto gehiago lortu du, baina foru hauteskundeetan baino
9.600 gutxiago.
Gipuzkoan jaso du kolpe handiena koalizioak. 2009an baino
19.405 boto gehiago lortu du. Iaz-
EAEko Hauteskunde Batzordeak Fiskaltzaren esku utzi du EH Bilduko Isabel
Infantek aurkeztutako salaketa. Infantek salatu duenez, urriaren 18an, koalizioak Laudion egin behar zuen ekitaldi
batera zihoala, ertzain batek gelditu eta
buruan pistola bat jarrita «mehatxatu»
egin zuen.
G Botoen bilakaera
400.000
EAJ
383.565
350.000
300.000
EH Bildu*
276.989
250.000
PSE-EE
211.939
200.000
150.000
PP
129.907
2009
Aut.
2011
Foru.
2011
Esp.
2012
Aut.
*2009 Aut.: D3M (legez kanpo)+Aralar+EA,
2011 Aut.: Bildu+Aralar, 2011 Aut.: Amaiur,
2012 Aut.: EH Bildu
koekin konparatuta, berriz, bi kasuetan galdu ditu botoak: 15.595
boto Amaiurrekin eta 21.870 boto
Bildu eta Aralarren batuketatik.
Gainera, urtebetean galdu egin
du EAJri ateratako aldea. Espainiako Gorteetarako bozetan
42.352 boto atera zizkion eta Foru
hauteskundeetan 55.466.
3. PSE-EE
PSE-EEk beherakada nabarmena izan du 2009ko hauteskundeekin konparatuta, 100.00tik gora
boto eta 9 legebiltzarkide galdu
ditu. Hala ere, %19ko boto-zorua
mantendu du hiru herrialdeetan.
Alderdi sozialistaren emaitzak,
halaber, oso aldakorrak izan dira
hauteskunde batzuetatik besteetara eta, azpimarratu behar da,
Eusko Legebiltzarrerako bozei
erreparatuta, hainbatean lortutako emaitzetatik gora aritu dela
oraingoan. 1998an lortutako
emaitzetatik gertu egon da, baina
1994tik lortu duen emaitzarik txarrena da herenegungoa.
2009an, baina, gorakada nabarmena izan zuen PSE-EEk. Hala,
hauteskunde horiekin konparatuta, 106.173 boto galdu du. Iazkoekin konparatuta, berriz, 47.074
galdu du Espainiako Gorteetarako bozen kasuan, baina 31.011 irabazi du Foru hauteskundeekin
konparatuta.
Herrialdeka ere errepikatu
egin da aipatutako joera. Araban
jaso du kolpe handiena. Lehen indar politikoa izatetik hirugarren
indar politikoa izatera pasa da
hiru urtean. 17.256 boto galdu du.
Halaber, Espainiako Gorteetarako hauteskundeetan baino 9.431
boto gutxiago lortu du, baina
Foru hauteskundeetan baino
5.355 boto gehiago.
Bizkaian, 64.728 boto galdu du
2009ko hauteskundeekin konparatuta. 23.706 boto galdu du Espainiako Gorteetarako bozen kasuan, baina 16.139 boto irabazi du
Foru hauteskundeetatik.
Gipuzkoan, berriz, 24.189 boto
eta bi eserleku galdu ditu 2009ko
hauteskundeekin konparatuta.
Aurreko kasuetan bezala, baina,
9.937 galdu du Espainiako Gorteetarako hauteskundeetatik eta
9.517 irabazi Foru hauteskundeetatik.
4. PP
PP izan da, lau alderdien artean,
emaitzarik txarrenak lortu dituena, azken urteetan hasitako gainbeherari jarraipena emanez. 1990.
urtetik, aurkeztu zen lehenengo
alditik ez zuen hain boto kopuru
txikia lortzen. Eta 200.000 boto inguru galdu du hamar urtean.
2009ko hauteskundeekin konparatuta, 16.241 boto eta hiru
eserleku galdu ditu. Galera hori
handiagoa da iazko Espainiako
Gorteetarako hauteskundeak
kontuan hartuta: 80.890 boto galdu du ordutik hona. Eta foru hauteskundeetatik 24.454.
Herrialdeka, eserleku bana galdu du herrialde bakoitzean, baina
Bizkaian lortu du emaitza absolutu kaxkarrena. 11.393 boto galdu
du herrialde horretan. Beste bi
herrialdeetan, berriz, txikiagoa
izan da boto galera —1.963 Gipuzkoan eta 2.885 Araban—. Hala ere,
eta portzentajeei erreparatzen
badiegu, galera handia izan du,
Araban bereziki: sei puntu galdu
du ia. Lehen indarra izatetik laugarrenera pasa da herrialde horretan, 16.731 boto galduta. Gasteizen ere kolpe gogorra jaso du.
Udal hauteskundeetan lehen indarra izan zen eta, orain, hirugarrena, 8.379 boto galdu ondoren.
Hiriburuei dagokienez, soilik Donostian hobetu ditu 2009ko emaitzak, 989 boto gehiago lortu du.
4 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Harian ›
Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak D Balorazioak
Ortuzar: «Nazio
eraikuntzan
urratsak egin nahi
ditu Euskadik»
BBBko buruak dio
gobernatzeko formulez
hitz egiteko «goiz» dela
baina ez dutela ezein
aukera baztertzen
Erredakzioa
Pozarren dago EAJ hauteskundeetan lortutako emaitzekin: 27
eserleku eskuratu ditu, eta Iñigo
Urkullu izango da hurrengo lehendakaria, gobernatzeko erosotasun nahikoa baduelako. Baina
igande gaueko bozek beste datu
bat ere utzi dute agerian: herritarrek alderdi abertzaleen aldeko
apustu garbia egin dutela, Legebiltzarreko eserlekuen ia bi heren
izango dituztelako. Eta horrek ere
badu bere garrantzia, EAJren ustetan. EAJko zuzendaritzak atzo
arratsaldean aztertu zituen hauteskundeetako emaitzak, baina
goizean, Radio Euskadin, Andoni
Ortuzar EAJren Bizkaiko zerrendaburu eta Bizkai Buru Batzarreko presidenteak alderdi abertzaleek izandako nagusitasuna azpimarratu zuen. Ortuzarren
arabera, igandeko emaitzek islatu dute «Euskadik nazio eraikuntzan» aurrera egin nahi duela eta
herritarrek politika abertzaleekin lotzen dituztela gizarte garapena eta krisialditik irtetea.
Ortuzarrek ez du zalantzarik
PPk eta PSE-EEk hauteskunde
kanpainan burujabetzaren aurkako mezuarekin emandako
«matrakak» indartu egin duela
boto abertzalea. EAJkoak uste du
herritarrek «kontzienteki» eman
dietela botoa alderdi abertzaleei,
eta bi alderdiok zabaldutako «beldurraren mezuek» areagotu egin
dutela subiranotasunaren aldeko
apustua.
Edozein modutan, igandeko
emaitzek erakusten dute «akordio zabalak» beharrezkoak izango direla hurrengo legealdian, Ortuzarren irudiko. Hauteskunde
gauean Iñigo Urkulluk berak
esandakoa berretsi du BBBko buruak ere. Hala, bakea finkatzeko,
krisialditik ateratzeko eta 2015.
urterako estatus politiko berria
izateko «adostasun handiak» behar direla azpimarratu du EAJko
buruzagiak.
Argia izan da oso EAJk hauteskundeetan izan duen garaipena,
baina gehiengo osorik ez du Urkulluk gobernatzeko, eta akordioak egin beharko ditu. Argitzeko
dago jeltzaleek gutxiengoan eta
bakarrik gobernatuko duten,
unean uneko akordioak eginda,
edo koalizioren bat osatuko duten, eta gehiengoa batu. Ortuzarren iritziz, hala ere, «goiz» da gobernatzeko formulez hitz egiteko,
baina une honetan aukera guztiak mahai gainean dituztela aitortu du. «Ez dugu ezer baztertzen, dauden formulez hitz egin
beharko da», adierazi du. Erakundeei «egonkortasuna» ematearen
alde dira jeltzaleak, baina gainerako alderdien jarrerak ikusi behar dituzte aurrena: «Akordio bat
Andoni Ortuzar, herenegun, EAJren lehenbiziko balorazioa egiten. ALFREDO ALDAI / EFE
egiteko, bi alde behar dira», esan
du Ortuzarrek.
Edozein eratan, EAJk argi dauka alderdi abertzaleek lortutako
emaitzek ezin dituztela itsutu:
«Jendeak herria aurrera ateratzeko eta arazoak konpontzeko
eman digu botoa, ez inposatzeko».
‘‘
PSE-EEren eta PPren
mezuek areagotu egin
dute burujabetzaren
aldeko apustua»
«Egonkortasuna
ematearen alde gaude;
baina akordioa lortzeko,
bi alde behar dira»
ANDONI ORTUZAR
EAJren BBBko lehendakaria
EAJk Gipuzkoan izan dituen
emaitza onen inguruan galdetuta, Ortuzarrek uste du herritarrei
«etorkizuna» eskaini dietelako
izan dutela gorakada, eta Bilduk
erakundeetako «kudeaketaren
ondorioak» pairatu behar izan dituela.
Boz «demokratikoenak»
Jose Luis Bilbao Bizkaiko ahaldun nagusia ere pozik agertu da
hauteskundeen emaitzekin, batez ere jeltzaleek lortutako babes
handiarekin. Haren ustetan, Urkulluk lehendakari izateko aukera handia du, eta eratzen duen gobernuaren lehentasuna krisialdi
ekonomikoari eta langabeziari
aurre egitea izango da.
Igandeko bozen balorazio orokorra ere egin du Bizkaiko ahaldun nagusiak. Azken urteotan
egin diren hauteskundeetatik
«demokratikoenak» izan direla
azpimarratu du: batetik, ETAren
indarkeriarik gabe egin direlako,
eta, bestetik, aukera politiko guztiek parte hartu dutelako. «ETA
ez da egon, eta haren ekintzek ez
dituzte baldintzatu hauteskundeak; gainera, EAEko indar politiko
guztiek parte hartzeko aukera
izan dute, eta bakoitzak gizartean
duen babesa zein den ikusi da».
Hori dela eta, hurrengo Eusko Legebiltzarrean euskal gizartearen
«benetako argazkia» egongo dela
adierazi du Bilbaok.
Jeltzaleek Bizkaian lortutako
erabateko arrakasta ere nabarmendu nahi izan du. EAJk 11 eserleku lortu ditu herrialde horretan. Gobernuan egoteak maiz higatu egiten badu ere, Bizkaian ez
da hori gertatu EAJren kasuan.
Horixe bera azpimarratu du Bilbaok, jeltzaleen garaipenaz galdetu diotenean: «Batzuetan botereak higatu egiten du, baina beste
batzuetan herritarrek saritu egin
dute gauzak duintasunez, normaltasunez eta ongi egiten direnean». Alderdi gisa ere, «erantzukizuna» bada Bizkaian izandako
garaipena, gizarteak emandako
konfiantzari eutsi beharko diolako aurrerantzean, hurrengo hauteskundeetan lortutako botoei
eutsi nahi badie, Bilbaoren ustez.
«Gobernu egonkorra» egiteko eskatu dio PSEk EAJri
Pastorrek aitortu du
aurreikuspenak
ez direla bete eta
herritarrek PSE-EE
oposizioan jarri dutela
Erredakzioa
Lehenbailehen «gobernu egonkorra» eratzeko lanean has dadila
eskatu dio Jose Antonio Pastor
PSE-EEko eledun eta Bizkaiko zerrendaburuak Iñigo Urkullu
EAJko lehendakarigaiari. Pasto-
rren ustetan, ezinbestekoa da
«ahalik eta azkarren» eratzea hurrengo gobernua, besteak beste,
aurrekontuak prestatzen hasteko. Hala, Urkulluk gainerako alderdiei egingo dien eskaintza zehatzaren zain daude sozialistak,
eta, horren arabera, erabakiak
hartuko dituzte, Pastorrek azaldu duenez.
PSE-EEk beherakada handia
izan du botoetan eta eserleku kopuruan hauteskunde hauetan.
Kolpe latza jaso du: «Gure aurreikuspenak ez dira bete». Emaitzen
inguruko azterketa «serio eta zo-
rrotza» egingo dute sozialistek
datozen egunetan, baina badakite zerbaitek huts egin duela. Pastorrek aitortu egin du sozialistak,
alderdi abertzaleak ez bezala, ez
direla gai izan beren hautesleria
mobilizatzeko, eta hor egon dela
botoak galtzeko gakoetako bat.
Haren ustetan, gainera, «Bildu
efektuak» goitik behera irauli du
hauteskunde mapa.
Autokritika ere egin du buruzagi sozialistak, onartu egin baitu
PSOEk Espainia osoan duen egoera ez dela onena eta horrek ere
eragina izan duela EAEko boto-
emaileengan. «Herritarrek oposizioan jarri gaituzte», azpimarratu du Pastorrek. Lan hori «seriotasunez eta erantzukizunez»
beteko dutela hitzeman du, hala
ere.
Nolanahi ere, hurrengo Jaurlaritzaren eraketari begira daude
orain sozialistak. Urkulluk gutxiengoan gobernatzea erabakiko balu «nolabaiteko ezegonkortasuna» ekarriko lukeela iritzi dio
Pastorrek. Haren ustez, akordioak lehenbailehen lortu behar
dira, eta gobernu berriaren eraketak ez luke zertan luze jo, egoe-
ra ekonomikoak hala eskatzen
duelako.
Pastorren iritziz, hurrengo legebiltzarrean «akordio zabalak»
lortzeko aukera egongo da «herriari» dagozkion gaietan. «Aukera egoteaz gain, betebeharra ere
bada akordio zabalak lortzea gai
garrantzitsuen inguruan».
Bestalde, Patxi Lopez jarduneko lehendakariak legebiltzarkide
izateari uko egin eta Madrilgo politikarako jauzia egingo ote duen
ez du argitu. Halaber, ukatu egin
du PSE-EEren barruan dimisioak
izango direla.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 5
‹ Harian
Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak D Balorazioak
Eta EH Bilduren beraren emaitzei buruz zer dio hautagaiak? Pozik azaldu da. Bigarren indarra eta
21 legebiltzarkide. «Emaitza onak
eta sendoak dira. Inoizko indar metaketa sendoena ordezkatzen dugu aldaketa eta burujabetzaren alde». Lortutako 277.000 botoak «al-
‘‘
Erantzun ozena eman du
gehiengoak, legebiltzarra
abertzaleen esku utzita:
hirutik bi izango gara»
«Inoizko indar metaketa
sendoena ordezkatzen
dugu aldaketaren eta
burujabetzaren alde»
LAURA MINTEGI
EH Bilduko lehendakarigaia
Eusko Legebiltzarrean eserlekua lortu duten EH Bilduko 21 kideetatik hogei, atzo, Donostian, Miramar jauregiko atarian. JON URBE / ARGAZKI PRESS
Akordioak egiteko prest dagoela
berretsi du Mintegik, EAJ gogoan
EH Bilduko hautagaiak jakinarazi du jadanik
hitz egin duela Urkullurekin, eta biltzekotan
daudela; «akordio zabalak» lortzea galdegin du
Koalizioak «emaitza onak» izan dituela esan
du, baina gogoeta egingo dutela hitzeman du
Garikoitz Goikoetxea Donostia
Kanpainan ere esan zuen, eta bozak igarota eskaintza berari eutsi
dio: akordioak egiteko eskua zabalik daukala berretsi du Laura
Mintegik, EH Bilduko lehendakarigaiak. Nolanahi ere, gidaritza
hartzea EAJri dagokiola uste du,
hark argi irabazi baititu Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak.
Mintegik jakinarazi du jada hitz
egin duela Iñigo Urkullu EAJko
lehendakarigaiarekin, eta «aurki» bilera bat egitekoak direla.
Ate guztiak zabalik daudela adierazi du. Legealdirako xedeak zehaztu ditu, hala ere: euskal ekonomia babestea, herritarren eskubideen alde egitea eta erabakitzeko
eskubideari indarra ematea.
Hauteskunde gaueko ekitaldian
apenas hitz egin zuen Mintegik,
eta atzoko agerraldiak ikusmin
handia eragin zuen. Donostian batu ziren, Miramar jauregian, eserlekua lortu duten hautagaiak. EH
Bilduk 21 kide izango ditu. Argazkia ere atera zuten denek, bat izan
ezik, ezin izan zelako joan.
Aretoa kazetariz beteta zegoen.
Itunak lortu beharraz behin eta
berriro aritu zen Mintegi. «Akordio handiak eta zabalak behar ditugu talde guztien artean», esan
zuen. «Hori da bide bakarra herri
hau aurrera ateratzeko eta arazoak konpontzeko, bai gai ekonomikoetan eta bai normalizazio politikoari buruzkoetan ere». Itunak
lortzeko asmoarekin lanean arituko dela agindu zuen, eta elkarrizketa behar dela nabarmendu.
Jeltzaleena izango da lehen geltokia bide horretan. Entzutera joango dela adierazi du Mintegik, jarriko dituztela ikuspegiak mahai
gainean, eta horren ondoren hartuko dituztela erabakiak. Ez du
argitu, horrenbestez, gobernuan
sartzeko prest ote legokeen
—«gobernu akordioak mahai gainean jartzea ez dagokigu guri»—,
ezta, horrela ez balitz, bere burua
aurkeztuko ote lukeen ere lehendakaritarako —«koalizioak hartu
beharreko erabakia da hori»—,
ezta Urkullu lehendakari izendatzeko saioan EH Bilduko ordezkariek zer boto emango duten ere.
Bileren aurretik baldintza zehatzik ez du jarri Mintegik, baina
ohartarazi du Espainiako Gobernuaren bideari ez zaiola jarraitu
behar. «Bi aukera daude orain: batetik, Madrildik datozen inposizioei men egitea, eta hori ez da gure aukera; bestetik, bide berriari
ateak irekitzea, herri gisa erantzutea, herri gisa egitea politika».
Gehiengo abertzalea
Eusko Legebiltzarrean, krisiari
buru egitearekin batera, EH Bilduren helburua burujabetzaren
alde egitea izango da. Gehiengoa
abertzaleek izango dutela nabarmendu du Mintegik: «Erantzun
ozena eman du gehiengoak, eta legebiltzarra abertzaleen esku utzi:
hirutik bi izango gara».
PSE-EEren eta PPren atzerapausoa bistan dago, Mintegiren
ustez. «Aukera konstituzionalak
porrot egin du. Agerian geratu da
Eusko Jaurlaritzan egindako autonomiaren defentsa otzan eta
menpekoak ez duela emaitza onik
atera». Hala, bada, erabakitzeko
eskubidearen eta burujabetzaren
alde egingo duela iragarri du. Espainiako Gobernuak ezezkoa
emana du, ordea. Mintegi: «Nazioarteko legeak bete beharko ditu».
Kritikarik ez EAJrentzat. Zorion mezuak, bozak irabazi dituelako. Baina ohar bat, bai: esandakoa egiteko garaia duela. «Kanpainan zabaldu du kudeatzaile
ona dela. Orain erakutsi beharko
du. Eta herri batzuetan egin duen
kudeaketa ez da batere ona izan».
Donostiako jaitsiera gutxiengoan egoteari
eta krisi garaia izateari egotzi die Izagirrek
Azken bi hauteskundeetan —udaletarakoak eta Espainiako
Gorteetarakoak— ezkerreko subiranisten koalizioak izan
dira nagusi Donostian, baina beherakada izan zuten herenegungo
bozetan: hirugarren geratu zen EH Bildu. Juan Karlos Izagirre alkateak esan du gobernuan egoteak eragindako «higaduragatik»
izan dela jaitsiera. «Krisi garaian eta gutxiengoan egoteak higadura ekartzen du». Datuak, oro har, onak izan dira EH Bildurentzat,
Izagirreren arabera. «Gobernatzen den lekuetan, han nabaritu da
gehien boto kopurua jaitsi dela». Zenbakiekin eta hauteskundeak
alderatzearekin kontuz jokatzeko eskatu du, nolanahi ere: «Datuak ezin dira estrapolatu». EAJk izandako emaitza ere hartu du
hizpide Izagirrek. «Hauteskunde presidentzialen gisakoak ziren
igandekoak. Horrelakoetan EAJk igoera handia izan ohi du».
D
daketaren eta burujabetzaren alde» erabiliko dituztela berretsi du.
Gipuzkoako datuak direla eta,
estu hartu dute kazetariek Mintegi. Udal hauteskundeetan eta Espainiako Gorteetarakoetan jaun
eta jabe izan ziren ezkerreko subiranisten koalizioak. Oraingoan
ere irabazi dute, baina nabarmen
alde txikiagoz: 482 boto gehiago
EAJk baino. Kontuan izatekoa
da, gainera, ez dela ziurra EH Bilduren garaipena Gipuzkoan; atzerriko botoak falta dira zenbatzeko: 2.960 dira herrialde horretan.
«Hankak lurrean jarri ditugu»
Udal hauteskundeetan eta Espainiako Gorteetarakoetan baino askoz boto gutxiago lortu dituzte ezkerreko subiranistek. Zer gertatu
da? «Gogoeta egin behar da, eta
egingo dugu», erantzun du Mintegik. «Interpretazio bat baino
gehiago egin daitezke». Tartean
arrazoi bat baino gehiago egongo
direla uste du. Emaitzak xehe aztertu behar direla esan du: herriz
herriko bilakaerari erreparatu,
eta beste alderdien zenbakiei.
«Guztiek izan dute beherakada».
Argixeago hitz egin du Maribi
Ugarteburu hautagaiak. Onartu
du «gazi-gozo samarra» izan dela
koalizioaren emaitza. «Hankak
lurrean jarrarazi dizkigute emaitzek: hori da hiru herrialde horietako erretratua gaur egun». Zenbakiak zehatz aztertzearen alde
egin du Infozazpi irratian. «Aztertu, eta horren arabera jardun behar dugu».
EH Bilduren zenbakiak goratu
ditu Kataluniako ERC alderdiak.
«Emaitzak bistan utzi du herritarrek jauzi bat eman nahi dutela
nazio eraikuntzan eta justizia sozialean». Kataluniako Generalitateko presidente Artur Mas Espainiari so jarri da: «Ikusi Euskadin zer gertatu den, Katalunian
zer gertatuko den. Ulertu eta
onartu ezean, arazoa ez dute konponduko. Egoskorra da errealitatea, eta gailenduko da azkenean».
6 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Harian ›
Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak D Balorazioak
Basagoitik aitortu du PPko kargua
uzteko aukera buruan darabilela
azalpen mota batean aurkitu du:
«Egoera konplexua da Euskadin,
30 urteko hezkuntza abertzalearen, hedabide abertzaleen, lidergo abertzalearen eta espainiarrarekiko gorrotoaren emaitzak jasotzen ari garelako». Basagoitik
ohartarazi duenez, «euskal hezkuntza publikotik datozen lehen
belaunaldiak botoa ematen ari
dira dagoeneko».
Horren aurrean, Espainiako
«jarrera nazionala indartzea» beharrezko dela adierazi du PPko
buruak. Bide horri «sakonetik»
heldu behar zaiola, eta ez hauteskundeei begirako estrategia «taktiko» gisa. «Sentimendu konstituzionalerako bidea» da Basagoitiren ustez egin behar dena;
«planteamendu orokorra, Espainia komun batean sinesten dugun guztien arteko batasunean».
Alderdikideek egin
dizkioten kritikengatik
minduta dago, baina
Raxoik «erabateko
babesa» adierazi dio
Aitziber Laskibar Lizarribar
«Disgustua» hartu du Antonio
Basagoiti EAEko PPren presidente eta lehendakarigaiak hauteskunde emaitzengatik. 129.907
boto eta hamar eserleku eskuratu
ditu; 1990. urtetik izan dituen
emaitzarik txarrenak. Nekatuta
mintzatu da Basagoiti, eta kargua uzteko aukerari bueltaka dabilela aitortu du Cope irratian
egindako elkarrizketa batean:
«Bart gauetik eta atzo gauetik
ideia hori darabilkit buruan, inolako zalantzarik gabe», esan zuen
atzo.
Hauteskundeek utzi duten egoerak «atsekabea eta ondoeza» eragin dio PPko buruari. «Horrenbeste urtean terrorismoari aurre
egin ondoren, herritarrek 21 eserleku eman dizkie EH Bilduri eta
10 PPri». Ezin du ulertu.
Alderdikideengatik minduta
Oraingoz, «indarrak» dituen bitartean eta bere alderdikideek
«nahi duten» artean, karguan jarraituko duela adierazi du, baina
nabarmendu du postua «beti
PPren militanteen esku» dagoela.
Edozein modutan, «inork ez dezala pentsa munduko saria ematen
ari direla», zehaztu du, haserrea
agerian utzita. «PPren presidente
izateak ez dio inori bizitza konpontzen; abertzaletasunaren jazarpena eta gaiztoek seinalatuta
egotea da lortzen dena».
Hortaz, adierazi du ez duela
Antonio Basagoiti, herenegun gaueko agerraldian. ANDONI CANELLADA / ARP
«karguari helduta egoteko intentziorik», zenbait alderdikideren
kritikek eragin dioten mina ezkutatu gabe: «Ez dut inolako asmorik nire larrua jokatzen jarraitzeko, gero ez badago emaitzarik eta,
gainera, inon ez bada baloratzen».
Hortaz, emaitza txarren erantzukizuna bere gain hartzen due-
la esan duen arren, horixe egozten dioten alderdikideen jarrera
kritikatu du: «Jarraitzeko gogo
gutxi uzten dute».
Abertzaletasunaren ondorio
«Emaitzak ez dira onak izan;
onartu egin behar da», adierazi
du. Baina horren zergatia beste
Raxoiren babesa
EAEko PPren buruzagitza atzo
iluntzean zen bilera bat egitekoa
emaitzek utzi duten egoera aztertzeko. Berri agentziek azaldu dutenez, zuzendaritzaren asmoa ez
zen Basagoitik kargua uzteari buruz aritzea, baina ez zuten baztertzen eztabaida mahai gainean izatea.
Aurrez, PPren zuzendaritzak
Madrilen egindako bileran, buruzagi nagusiek erabat baztertu zuten Basagoitiren dimisioa. Mariano Raxoi Espainiako gobernuburuak berak zoriondu egin zuen
EAEko presidentea «egindako lanagatik», eta «babes osoa» azaldu
zion. Berri agentzien arabera, Basagoitik hitza hartua zuen ordurako, eta karguan jarraitzeko asmoa azaldu zuen. Igande gauean,
egindako lanagatik zoriondu eta
animoak emateko deitu zion Raxoik Basagoitiri.
Zatiketak galdu du EBren esparru
«federalista eta antikapitalista»
Modubarrek adierazi du
«zubiak eraikitzen»
jarraituko duela, eta
beharrezkoa dela «ezker
federalista» antolatzea
Erredakzioa
Hauteskundeetara batera aurkezteko elkarrizketak izan zituzten Ezker Anitza, Ezker Batua eta
Equo alderdiek, baina ez zuten
akordiorik lortu. Hala, EB zenak
ez du ordezkaritzarik lortu Eusko
Legebiltzarrean, 18 urtean lehen
aldiz. Zatituta, 59.119 boto lortu
dituzte hiruen artean. Hau da, lau
legebiltzarkide izango lituzkete
batera aurkeztu izan balira: bi
Araban —UPDren eta PSE-EEren kaltetan—, eta bana Gipuzkoan eta Bizkaian —biak EAJrenak—. Hala izan balitz, 40 legebiltzarkide izango lirateke EH
Bildu, PSE-EE eta bosgarren esparru horren artean; alegia, eu-
ren burua ezkerrekotzat duten alderdiek gehiengoa izango lukete
adostasunak lortu ezkero. Azkenean, EH Bildu eta PSE-EE 37 aulkirekin geratu dira, eta 38 lortu dituzte EAJk, PPk eta UPDk.
Emaitzak jakin berritan, dimititu egin zuen Ezker Anitza taldeko Mikel Aranak. IUko idazkari
nagusi Cayo Larak, besteak beste,
hauteskunde sistemari egotzi dio
errua: «Zaila da ulertzen 30.000
botorekin ordezkaritzarik ez lortzea, eta UPDk 21.000rekin eserle-
Raquel Modubar, atzo, Bilbon. BERRIA
kua eskuratzea». Larak onartu
du garai gogorra datorkiola Ezker Anitzari; gaineratu du EAEko egiturak hautatu beharko duela lider berria, baina ziurtatu du
Maneirok dio
saiatuko dela
krisiari aurre
egiteko moduan
«eragiten»
Legebiltzarraren osaera
«txarra» dela dio,
baina ziurtatu du UPDk
«aurpegia ematen»
jarraituko duela
Erredakzioa Bilbo
Gorka Maneiro UPDren lehendakarigaiak adierazi duenez, krisi
ekonomikoari eta langabeziari irtenbidea emateko neurrietan
«eragiten» saiatuko da Eusko Legebiltzarrean lortu duen eserlekuan. Azaldu du horixe izango
dela bere eginbehar nagusia, baina ez bakarra. Asan du asmoa
duela «alternatiba konstituzionalista defendatzen jarraitzeko» lanari eusteko.
Izan ere, Maneiroren ustez,
bere alderdiak emaitza onak jaso
dituen arren, «oso berri txarra»
utzi dute hauteskunde emaitzek
Eusko Legebiltzarraren osaerari
dagokionez. Alderdi abertzaleek
jaso duten nagusitasuna da UPDkoaren ezkortasunaren arrazoia.
Horren aurrean «alternatiba
konstituzionalistaren alde» lan
egiteko premia sekula baino handiagoa dela uste du, eta hala egingo duela agindu du: «Badakigu
EAJ eta Bilduren artean 75 legebiltzarkidetatik 48 dituztela, baina guk aurpegia ematen jarraituko dugu. Ez diegu muzin egingo
oso argi ditugun ideiei».
Jaurlaritzaren osaerari dagokionez, halere, EAJk PSEren babesa jasoko duen ustea azaldu du,
eta bakarrik gobernatuko duela
bestela. «Ez dut uste hasieratik
Bildurekin akordioa egiteko
abenturan murgilduko denik».
IUren egitura federalaren babesa
izango duela. EBko kideek, berriz, ez dute dimisiorik aurreikusten. Modubarrek azaldu du abstentziora jo duela «boz suminduak», eta iragarri du «zubiak
eraikitzen» jarraituko dutela «esparru antikapitalista, federalista
eta errepublikanoa» osatzeko.
Bide horretan, parte hartze aktibora deitu ditu herritarrak, eta aitortu du derrigorra dela ezker federalistaren espazioa antolatzea.
Azkenik, Equoko Aitor Urrestik ez dio aipamenik egin zatiketa
horri. Esan duena da lanean jarraituko duela 2015eko udal eta
foru hauteskundeei begira, alderdi ekologista erakundeetan egon
dadin.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 7
‹ Harian
Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak D
Subiranotasunak izan duen igoera
nabarmendu du nazioarteko prentsak
Alderdi abertzaleen
garaipena azpimarratu
dute, eta Raxoirentzat
arazo bihur litekeela
ohartarazi
Espainiako Estatuko
fiskal Torres Dulcek
orain arte ez du jarrera
«arrarorik» antzeman
koalizioan
Erredakzioa
Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeetan EAJk eta EH Bilduk
lortu dituzten emaitzek eman
dute zeresana nazioarteko prentsan. Egunkari gehienek nabarmendu dituzte alderdi abertzaleek izandako gorakada, eta horrek
Espainiako Gobernuko presidente Mariano Raxoiri sor diezazkiokeen arazoak. Batez ere, Europako prentsak aipatu ditu EAEko
hauteskundeen emaitzak, baina
Txinara eta Japoniara ere iritsi da
igandeko bozen berri.
Frantziako Libération egunkarian esan dute «euskal ezker separatistak armak ahaztarazi» nahi
dituela, eta ez dituela galdu bere
«indar mobilizatzailea» ezta «gaitasun logistikoa» ere. Le Figaro-k,
berriz, honako izenburua argitaratu du: «Raxoi onik atera da Galizian; independentistak festan
dabiltza Euskal Herrian».
Prentsa espainiarrak ere ez du
ezkutatu abertzaletasunaren garaipena: «Euskal subiranotasunaren arrakasta Feijook Raxoi
salbatu duen bitartean», dio El
Fiskaltzak
EH Bilduri esan
dio legea bete
dadin lan egiten
jarraituko duela
Erredakzioa
La Repubblica, The Guardian eta Libération-en webguneetako atzoko edizioen bozei buruz jasotako berriak. BERRIA
Mundo-ren azaleko izenburuak,
eta «hondamenditzat» jo ditu
PPren emaitzak. El Pais-en, aldiz,
PSE-EEren gainbehera nabarmendu dute, horrek Raxoiri «arnasa» eta subiranotasunari «bultzada» eman dielakoan.
«Tentsioa, arazoak...»
Erresuma Batuan, The Telegraph egunkariak dio EAEko
emaitzek «Madrilekiko tentsioak
areagotu» ditzaketela, «hautesleek gehiengo handiz alderdi nazionalista eta separatistak» babestu
dituztela-eta. The Guardian-ek,
berriz, nabarmendu du «alderdi
independentisten» gorakadak
Europar Batasunaren baitan
«tentsio separatistak» areagotu
ditzakeela, eta hauteskundeetako emaitzak «arazo bat gehiago»
direla Raxoirentzat.
Alemaniako prentsari dagokionez, Suddeutsche Zeitung-en diote EAEko hautesleek «modu argian» erakutsi zutela «independentzia» gehiago lortzeko nahia.
Wall Stree Journal Deutschland
egunkariak ere argitaratu du «separatistek garaipen argia» lortu
zutela, eta ziurrenik, gobernua
osatuko dutela.
Italian, «ETAren oinordekoen
garaipena» izan dela aipatu du La
Repubblica-k, eta «haize nazionalistak» dabiltzala dio Corriere della Sera-k: «Emaitzak alarma sei-
nalea dira, Kataluniako hauteskundeekin, itzaltzen zaila izango
den sua piztu bailiteke». Ildo beretik jo du Portugalgo Diario de Noticias-ek ere: «Olatu nazionalista
itzuli da». Austrian ere mugimendu independentistak Raxoirentzat «kezkatzeko arrazoi» izan litezkeela dio Die Presse-k, eta «separatista erradikalak» bigarren
indarra direla Der Standard-ek.
Europatik kanpo, Txinako Xinhua berri agentziak ere nabarmendu du «arazo larriak» ekar diezazkiola Raxoiri EAJren eta EH Bilduren gorakadak, eta Japoniako
egunkariek ere aipatu dute indar
politikoen gehiengoak «independentzia gehiago» nahi duela.
Espainiako Estatuko fikal nagusi
Eduardo Torres Dulcek Alderdien Legea bete dadin lanean jarraituko duela ohartarazi du EH
Bildu, eta baita koalizioa orain
arte bezala zainduko duela ere.
«Euskadin hauteskundeetan
hartutako erabaki demokratikoak errespetatu arren, horrek ez
du esan nahi Fiskaltzaren jarrera
aldatuko denik», azaldu du Torres Dulcek. Bi arrazoi nabarmendu ditu: batetik, Fiskaltzak
legearen printzipioa «errespetatu» behar duela; eta, bestetik, Alderdien Legeak eskatzen duen
moduan «balio demokratikoekiko konpromisoa eta errespetua
betetzen diren ziurtatzea» dela
horren lana.
Era berean, Torres Dulcek atzo
Espainiako Senatuan adierazi
zuen orain arte Euskal Herria Bildugan ez duela «jarrera arrarorik» antzeman, ezta Alderdien
Legea urratzen duen arrastorik
ere.
8 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Harian › Iritzia
Bakarka
pentsatzen du, ez besterik; garbi geratu
da, jeltzaleen ordena eta seriotasuna
erosi ditu jenderik gehienak, esperoko
du onurarik batetik ala bestetik.
Bakarka eta ezkutuan ematen da boatorrena datorrela, aldaketa geuretoa, bakarka eta ezkutuan bizi gara.
gandik hasiko da, edo ez da hasiko.
Gehienez ere bikotea, familia, lagunak.
Eta batzuetan mina handiagoa da,
Handik hara, Raymond Williamsek
ematen duelako jendeak esan duela ez,
esan bezala, masa dago, besteak masa
ez dugu geure bizitzako lehendakari
dira. Edo Sartrek esan bezala: infernua
kargua hartu nahi, har itzazue erababesteak dira. Gaitz erdi, infernua
kiak, suspertu ekonomia, ez zaigu axobesteak balira: besteak infernua
la murrizketak egin behar badira
dira. Baina ez dago masarik: besere, gu ez gaude tartean, gu ez
teak masatzat hartzen dituen
gaude arriskuan, erraztu iezaguikuspegia baizik. Eta ikuspegi hori
zue bizitza; baina zergatik ari naiz
ezinbestekoa da esplotazio
pluralean, botoa da bakarka
politiko eta kulturalerako.
baino egin ezin den gauza
Etorkizun komun bat
horietarik bat, eta, beraz,
adostu beharra daukagu.
nork bere botoa ematen
Jira
Ezin da gerorako utzi etordu, eta norbere egoera
Xabier Gantzarain kizuna.
zeinek hobetuko dion
D
Zuzendaria:
Martxelo Otamendi
Zuzendariordea:
Iñaki Petxarroman
Edizio arduraduna:
Andoni Alvarez
Argitaratzailea:
Euskal Editorea SM
Publizitatea: Bidera
publizitatea
Lege gordailua:
SS-0662/03
Batzorde parekidea:
0712I84059
Egoitza nagusia:
Martin Ugalde kultur parkea.
Gudarien Etorbidea, z/g.
20140 Andoain.
Telefonoa:
(0034) 943-30 40 30
Faxa: (0034) 943-30 09 43
Webgunea:
www.berria.info
Posta elektronikoa:
[email protected]
Publizitatea:
[email protected]
Harpidetza saila:
(0034) 943 - 30 43 45
Date: 23/10/2012
Exemplaire: 2.897
Editeur: Euskal Editorea s.l.
Directeur de publication:
Martxelo Otamendi
Comission paritaire:
0712I84059
Delegation Labourd:
Lisses 3, 64100-Baiona.
Tel.: (0033) 559256220.
Fax: (0033) 559254303.
E-mail: [email protected]
ORDEZKARITZAK
Araba: Bizenta Mogel, 6.
Posta kodea: 01008
Gasteiz. Telefonoa:
945-15 04 52. Erredakzioko
faxa: 945-14 83 07.
Posta elektronikoa:
araba @berria.info.
Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,
3. C. Posta kodea: 48001
Bilbo. Telefonoa:
94-435 26 00. Erredakzioko
faxa: 94-423 49 75.
Posta elektronikoa:
[email protected].
Lapurdi: Lisses, 3. Posta
kodea: 64100 Baiona.
Telefonoa: 559-25 62 20.
Faxa: 559-25 43 03.
Posta elektronikoa:
lapurdi @berria.info.
Nafarroa: Iratxeko Monasterioa, 45, 13. Posta kodea:
31011 Iruñea. Telefonoa:
948-36 66 22.
Publizitatea: 948-36 66 23.
Posta elektronikoa:
[email protected].
berria
Kasualitateak
Horrenbestez, pentsatu beharko genuke inork ordaintzen baditu zergak gustura horiek enpresaburuak direla: legea
betetzeak ez ezik, sistemaren eta ordenpresaburu eta enpresa kudeatzaile- naren zorua sendotzeak bihotza pozten
en ezaugarri izan ohi da lege eta orde- diela. Baina zer diren gauzak, diru zuriketa eta zerga iruzurren berri izaten dugun
naren defendatzaile sutsu izaten direla.
Protesta eta grebekin bereziki aztoratzen bakoitzean, kasualitatez, enpresaburu
eta enpresa kudeatzaile handiak argazdira; zer esanik ez,gero eta basago ageri
kian. Azken albisteak adibide: Jesus Pezaigun kapitalismoaren lekuan gizarte
jenaute Nafarroako Gobernutik dimiantolaketarako eredu bidezkoagoak
sioa ematen, edo mafia txinatarrabadirela diotenekin.Aldarte onez
ren mozorropean 200dik gora
daudenean,inozotzat jotzen dituzenpresaburu Espainiako Estatuko
te beste mundu bat posible dela alzergei izkin egin nahian. Eta haien
darrikatzen dutenak.Serio jartzen
artean, Patxi Garmendia berdirenean antisistematzat.Eta
gararra, munduko galeper
haserretzen direnean,gaizhazitzaile handienetakoa,
kile eta terroristatzat.Ez
Juan Carlos I.a Borboikoaizan dudarik,zentzu komu- Bira
ren adiskide mina. Kasuanaren ekoizle eta definitzaiIdurre
Eskisabel
litatea berriz ere.
le indartsuenetakoak dira.
E
Konponbide haizea
Kolonbian ere
Maite Aristegi
Espainiako Kongresuko
Amaiurreko diputatua
L
a próxima vez que hablemos que sea de paz», hala entzun genion FARCeko gerrillariari Piedad Cordobari mintzatuz, bahitutako polizia eta militarrak askatzerakoan. Apirilean zen
hori. Eta iritsi da bakeaz hitz egiteko garaia. Baita Kolonbian ere, eta
munduko gatazka latzenetarikoa
sufritzen duena, (Afganistangoa
baino intentsitate handiagoko gerra urtetan), Iberiar penintsula
gehi Frantzia besteko lurralde zabaleko 48 milioi kolonbiar kateatuak dituena, askatzeko bidean
egon daiteke; oso bake garrantzitsua dudarik gabe Latinoamerika
guztiarentzat, baita guretzat ere.
Zailtasunak zailtasun, egiaztapen batek ekarri ditu Osloko mahairaino. Kolonbiako jendarteak
oso ondo baitaki zer eragin duen ia
50 urteko gerrak; milaka hildakoz
gain, militarizazioak dakarren pobrezia, bazterkeria, injustizia, suntsipena, sarraskiak, milioika pertsona— bereziki umeak— goseak
eta garapenik gabe, preso politiko
eta atxiloketak milaka, aurkari politikoei jazarpena; azken batean,
giza eskubideen etengabeko bortxaketak. Eta aspalditxotik esaten:
buka dadila behingoz sufrimendua! Eta ikusitakoak ikusita, Gobernua ere jabetuta garaipen militarraren ezinaz eta porrotaz, nahiz
eta gerrilla ahulago egon, konponbiderako bide bakarra berba egin
eta adostasunetara iristea dela.
Eta erresistentziatik eraikun-
tzara pasatzeko nahia ageri da:
hauts eginda dagoen herrialde ederra berregiteko ardura etiko eta
morala. Borrokagatik etendako
jendarte sarea astiro-astiro berriz
josteko beharra.
Baina honaino ez dira berez iritsi: «gatazkaren bukaera eta bake
iraunkorraren eraikuntzarako»
akordio honetara ailegatzeko bide
luze eta malkartsua igo da. Eta zoriondu beharra dago hori posible
egin duten guztiak. Jendarte zibilak, oro har, pilak jarri ditu, bai,
baina nola ahaztu justizia nahiaren bultzadan emakume mugimenduek egindako lana? Gerrillarengana hurbildu, beronen aldebakarreko pausoak lortu,
(bahitutakoen liberazioak, gerrillaren intentsitatea jaitsi) eta
FARC eta ELNren agiri eta programa bateratu horretara iristeko
hainbat urtetan jasotako esperientziaz ederki baliatu dira: hala, emakumeek duintasunaren aldeko borroka askotatik barneratua, Erdialdeko Amerikan izandako
negoziazio prozesuetatik ikasia
aplikatu eta bultzatu dute. Horregatik, asko dira diotenak prozesu
hau aurrekoen aldean desberdina
dela; noski, esperientzia txarretatik zer ez egin ikasten delako, baina baita emakumeek bake prozesuetan duten indarra errotzen ari
delako ere, nahiz eta negoziazio
mahaietan presentzia hori hain
nabarmena ez izan.
Nazioartearen babesa eta bultzada ere ezinbestekoak izan dira
hizketan hasteko. Eta horiek ere
zoriondu eta eskertu beharra dago.
Kuban hitz egiten jardun ondoren,
Oslo esanguratsuan bilduta, Txile
eta Venezuelaren babesarekin,
Obamak berak, Vatikanoak, Brasilgo gobernuak, EBko kanpoko
harremanetarako arduradunak
eta baita Espainiako Gobernuaren
bozeramailea ere (kanpoan uso
etxean otso) alde mintzatu dira.
Kasu honetan bai frogatzen da
Mandelak zioena «Sí se puede,
cuando hay voluntad política y la
comunidad internacionalaapoya».
Nazioarteko babes horrek zein
jendartearen bultzadak soilik berma dezake inork atzera ez egitea.
Ibilbide honetan FARCek bere bakerako borondatea azaldu badu
Aieteko Adierazpena
eta ETAren
iragarpenaren
urteurrenean,
Eskozia eta
Kolonbiako argazki
ederrak ikusi ditugu,
bertako agintariak
lanerako prest.
Gurean, aldiz, bake
eta normalizazioaren
alorra lehor dago
ere, ez baita lortu paramilitarren
arma-hotsa isiltzea. Su-eten giroa
lortzea da orain behar-beharrezkoa; kolonbiarren giza-eskubide
guztiak bermatuta egon daitezela,
horrek lagunduko dio prozesu
honi benetan aurrera egiten. Badirudi bide honetan ELN ere laster
gehitu daitekeela: hori ere beharrezkoa da benetako konponbidea
aurkitzeko.
Argi dago kolonbiar herriak ez
duela bortizkeria aukeratu. Eta
erantzun armatua isiltzea ez da
nahikoa izango. Gatazkaren muinera joan beharko da benetako bakea lortzeko. Biztanleen %1k lurren %63ko jabetza duen tokian
nekazaritzaren benetako erreforma eta garapena ezinbestekoak
izango dira. Parte hartze politiko
eta sindikala kriminalizatua, gatazkaren ondoriozko espetxeratuak, biktimak, bahituak... milaka
zenbatzen diren tokian, narkotrafikoaren eragina bazter guztiak usteltzeraino iritsi denean, argi dago
nazioarteko zuzenbide humanitarioa oinarri, justizia trantsizionala
landu eta elkarbizitzarako minimo
horiek adostu beharko dituztela
hasteko. Ez dute, ez, lan makala!
Bihoakie hemendik gure animo
eta indar on guztiak bake prozesu
hau justizia arrakastaz bururaino
eraman dadin. Kolonbiar herriak
Euskal Herria eta, bereziki, ezker
abertzalea bidelagun izan ditu, eta
etorkizunean ere bake justu eta
iraunkor bat bilatze honetan hala
izango ditu.
Konponbide haizea dakar udazkenak. Aieteko Adierazpena eta
ETAren iragarpenaren urteurrenean, Eskozia eta Kolonbiako argazki ederrak ikusi ditugu, bertako agintariak lanerako prest. Gurean, aldiz, bake eta
normalizazioaren alorra lehor
dago. Konpondu beharko zutenek
beti ezetza eta mendekua nahia.
Baina herriaren zati handi batek
hitz egin du: orbel-papeletak benetako konponbide eta bake justu baten alde mugitu dira. Mugi bada,
eskura dezagun, Kolonbian zein
Euskal Herrian amestutako burujabetasuna!
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 9
Iritzia ‹ Harian
b
Pertsona
Hizpideak
Europako mezua
Iñaki Petxarroman
[email protected]
ndar abertzaleen eta independentismoaren indarra nabarmendu
dute Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeei buruz Europan argitaratu diren kronika eta iruzkinek. Kataluniako
mugimenduaren osagarritzat jo dute
Euskal Herrian gertatutakoa. Madrilgo
egunkariek hitz garratzak bota dituzte
EAEko parlamentuko gehiengo berriaren inguruan. Frantziako, Erresuma Batuko eta Italiako egunkari prestigiotsuek, berriz, burujabetzaren aldeko
I
r
gandeko bozetan 1.718.696 pertsona geunden deituta .
Pertsona, gizabanakoa. Auzia da pertsona bat aktoreen maskara zela erromatarrentzat. Horregatik ere izango
dira hauteskundeak sekretuak. Baina ez dakit noiz, pertsonak —mundualdia bizi dugun gizakiok— eta pertsonaiak —liburuetakoak, antzerkikoak, zinekoak— bereizten
hasi ginen. Oinarrian, ordea, jatorrizko itzal luze interesgarria dago: zu eta ni, gizakiok, pertsonak gara. Antzerkia
egiten dugu, maskararekin gabiltza, gure ingurua da gure
oholtza eta publiko.
Hogeita bost urte Koldo Mitxelena hil zela. Errenteriarrak pertsona deitzen zien baita guk pertsonaia deitzen
diegunei ere. Adibidez: «egiazki, pertsona bat da beti nagusi Barojaren liburuetan». Mitxelenarentzat pertsonak
gara gizakiok, baina baita fikzioaren bideetan atzera-aurrera dabiltzan gizon-emakumeak ere.
Egunero hasten delako errealitatezko fikzioari ekin diogu hurrengo hauteskundeak arte.
I
mugimenduaren sendotasuna azpimarratu dute, indar konstituzionalistei
mugimenduren bat egin behar dutela
iradokiz.
Bitxia da egoera. Izan ere, azken urte
eta hamarkadetan lehen aldiz, nazioarteak gertuago ikusten du Euskal Herria independente izateko aukera, hemengo indar politikoek baino. Alegia,
hitz gutxi entzun da hautagai abertzaleen aldetik independentziaren aukeraz eta beharraz. Eta, aldiz, Europak
mezu hori jaso du bozetatik. Kataluniaren efektua jasotzen ari da Euskal Herria. Baina sinestea falta zaio. Eta hori
da lehenengo baldintza.
Hitz beste
Anjel Lertxundi
Zaldieroa
Gu gaitun
E
skerrak pasa direla jadanik
hauteskundeak; propaganda politikoak buruko mina
jartzen dit beti. Gainera, asteburuan lanpetuta ibili naiz, beti bezala, bazterretako gai batekin egon
naiz: putak. Hauteskundeen inguruko kanpainetan, behintzat, nik
ez dut entzun langile sexualen eskubideei buruzko diskurtsorik. Beraz, pentsa genezake gaiak, lan sexualak, ez duela behar duen garrantzia, baina, aitzitik, egungo
gizartean merkaturik garrantzitsuenetariko bat da.
Euskal gizartea onena da errealitate hori ezkutatzen, kaleetatik
urdangak atera dituztelako, baina
horrek ez du esan nahi hemen
Euskal Herrian putak ez daudenik.
Klubetan edo etxebizitzetan daude; beste batzuetan, iragarkien bitartez antolatzen dira. Merkatu
horrek diru pila bat metatzen du,
eta bere langileen bizi baldintzak
oso kritikoak dira. Izan ere, beraien
oinarrizko eskubideak momentu
oro urratzen dira.
Asteburu honetan politikaz
asko ikasi dut. Laburbilduz: ba-
Larrepetit
Josebe Iturrioz
Batzuek
eztabaidatzen
duten bitartean,
beste asko
ikusezinak dira,
ez dira existitzen
u
tzuek eztabaidatzen duten bitartean, beste asko ikusezinak dira,
ez dira existitzen. Soilik esatea,
aurten, jende asko etxean gelditu
dela, euskal gizartearen %35ek ez
du bozkatu. Nik uste adierazle garrantzitsu bat dela, eta asko ez direla ordezkatuak sentitzen. Jakina,
erritual politiko erraldoi horiek,
hauteskundeek, ez diote ia eskumenik uzten herriari.
Hala ere, oso pozik nago, asteburu honetan, Gu Gaitun topaketetan, langile sexualen hitza entzun dudalako eta momentu historiko txiki eta izugarri bat
bizitzeko aukera izan dudalako.
Gipuzkoan lan egiten duen langile
sexual bat, lantalde batean, armairutik atera zen, bere burua aurkeztuz. Malkoei eusten nien bitartean, Aukerako lagunei begiratzen
nien tarteka; ondo genekien zer
esan nahi zuen hori, zenbat lan
egin behar izan den, eta zein zaila
den putaren estigma atzean uzten
duen gune bat sortzea. Baina lortu
dugu, eta ozen esan dezakegu: hemen gaude, gu gaitun putak, eta
eskubideak ditugu!
Zuzendariari
BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 1.400
karaktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta BERRIAk mozteko
eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria
adierazita: Berria, Martin Ugalde kultur parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak
Internet bidez bidaltzeko: [email protected].
Gipuzkoako
bide-seinale berriak
BERRIAk publikatu duenez,
Gipuzkoako Foru Aldundia Irun
inguruko bide-seinaleak aldatzen ari da. Seinale horietan
Frantzia toponimoa kendu
omen da eta horren ordez
Lapurdiko edo Akitaniako hiriburuena jarri da. Egokia iruditzen zait aldaketa. Alabaina, ez
zait egokia iruditzen Akitaniako
hiriburua adierazteko erabiltzen den forma. EAEko bi hizkuntza ofizialen exonimoak
baztertu dira, hots, Bordele eta
Burdeos eta frantsesezkoa jarri
da: Bordeaux. Urliak esan lezake hori dela hiriaren jatorrizko
izena, baina Sendiak gogoraraziko lioke jatorrizko izena
Bordèu gaskoina dela. Hortaz,
Akitaniako autopista seinaleetan Saint-Sébastien, Pampelune edo Saragosse adierazten
den bezala, Irunen
Bordele/Burdeos jartzeari egokiagoa deritzot.
Inaki Irazabalbeitia. Euskaltzaindiko Exonimia batzordeko kidea.
Eskerrik asko
bozkatzen uzteagatik
Lehendakarigaiei: 21ean, ez
nuen bozkatu. Ez da ez nuelako
nahi, utzi ez zidatelako baizik.
Atzerrian bizi naiz egun; horregatik, posta bidezko botoa eskatu nuen. Deika ibili nintzen
erroldakoei, postakoei..., baina
ezer ez. Botoa Stockholmerako
bidean galdu da. Gertatutakoa
azal diezadazuen zuen bisita
espero dut. Horrela ez izatekotan, herritar legez ditudan eginbeharreei uko egiten diet; 31. artikulura zehazki: denek lagunduko dute gastu publikoei aurre
egiten… Jarri nirekin harremanetan etorri aurretik, bidean gal
ez zaitezten. Eskerrik asko.
Unai Zaballa Clares. Norrtälje.
10 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Harian › Euskal Herria
134 milioi murriztu nahi ditu UPNren
gobernuak zerbitzu publikoetan
Nafarroako Gobernuak 2013ko aurrekontu
proiektua aurkeztu du, eta finantzakoa ez
den gastua %8,8 murriztea proposatu du
Gobernuak «errealistatzat» jo du proiektua,
gastua 327 milioi euro gutxitu arren
Joxerra Senar Iruñea
Nafarroako Gobernuak aurkeztu
ditu 2013ko aurrekontuen aurreproiektua eta bere zifra orokorrak. Finantza gastuak kontuan
hartu gabe, gobernuko departamentuek datorren urtean gastatu beharreko diru kopurua 3.384,5
milioi euro izango da, aurtengo
aurrekontua baino 327 milioi
euro (%8,8) gutxiago. Gobernuak
komunikabideei helarazitako
oharrean, nabarmendu du aurrekontuokin zerbitzu publikoak
bermatuta egongo direla. Dena
den, aurrekontu proiektu horrek
jasotzen duenez, Hezkuntza, Osasun eta Gizarte Politika departamentuek 133,7 milioi euro gutxiago izango dituzte gastatzeko. Guztira, bi eurotik bat (%49,8)
zerbitzu publikoentzat izatea proposatu du gobernuak.
Aldez aurretik, oso baldintzatuta zegoen gobernua. Batetik,
testuinguru ekonomikoa oso zaila da. Abuztu amaieran iragarri
zuenez, gobernuak aurreikusi du
Nafarroako ekonomiak %1,4
egingo duela atzera 2013an. Bestetik, uztailaren 31n, Espainiako
Zerga Politikaren Kontseiluan
Nafarroak onartu zuen gehienezko defizita barne produktu gordinaren %0,7 izatea 2013an. Hori betetzea lehentasunezkotzat jo du
behin eta berriz. Hala ere, erabaki
horrek mugatu egingo du finantzatzeko marjina: aurtengo muga
BPGaren %1,5 zen, eta merkatuetan 275 milioi finantzatzeko tartea zegoen. 2013an, aldiz, 127 milioi inguru finantzatu ahalko dira
gehienez.
Goikoetxea: «Errealista da»
Lourdes Goikoetxea gobernuko
lehendakariordeari eta Jose Luis
Sanchez Muniain eledunari egokitu zaie aurreproiektua azaltzea. Goikoetxearen irudiko, gobernuak aurkeztutako proposamena «errealista da», eta «egoera
ekonomiko zailari aurre egitea»
du helburu. Horretarako ekonomia suspertzeko neurriak jasotzen direla goraipatu nahi izan
du. Haren hitzetan, inbertsioez
arduratzen diren departamentuetako gastuak aurrekontu osoaren %41,3 hartuko du.
Azpiegitura handien inbertsioei dagokienez, Goikoetxeak iragarri du Nafarroako ubidea zabaltzeko lanetan jarraituko dutela
eta abiadura handiko trenaren
eraikuntzarekin aurrera jarraitzeko asmoa dutela. Zifrarik ez du
eman, baina abuztuan gobernuak zioen 68 milioi euro gastatuko direla AHTan. Espainiako Gobernua 2013an hasiko da dirua
itzultzen, baina 5 milioi euro baino ez ditu pagatuko.
Gobernuak azpimarratu du
murrizketa txikiena izan duten
departamentuak Hezkuntza eta
Osasuna izan direla:%6,3, batez
beste. Hala ere, portzentaje hori
diru kopuruetara eramaterakoan, Hezkuntzako murrizketa
38,38 milioi euro da, eta Osasunekoa, 57,46 milioi euro. Gizarte Politikako gastu murrizketa, berriz,
37,9 milioi euro da.
Zerga neurriak
Batik bat funtzionarioen soldatek osatzen dute gastu arrunta,
eta atal horretan «neurritasun
irizpideak» kontuan hartu direla
azpimarratu du Goikoetxeak. Era
berean, sozietate publikoetan
gastua %17 gutxituko da.
Urtero, aurrekontuekin batera
hainbat zerga neurri ere eztabaidatzen dira parlamentuan. Hala,
gobernuak zuzeneko hainbat zerga ukitzea proposatu du, Yolanda
Barcinak ostegunean politika
orokorreko eztabaidan iragarri
bezala. Alde batetik, urtean
18.000 euroko errenta duten zergadunek edo 36.000 euroko errenta bateratua duten bikoteek ohiko etxebizitza erosteagatik zerga
kenkariak izango dituzte, orain
arte bezala. Sozietate zergan ere
hainbat aldaketa txiki proposatzen dira, eta zerga iruzurrari aurre egiteko proposamen batzuk
ere aurkeztu ditu gobernuak.
Dena den, aurreko urteetan ez
bezala, UPNk oraingoan zailtasun handiagoak izango ditu
2013ko aurrekontuak aurrera ateratzeko. Bai gastuen atalean eta
bai diru sarreretan, oposizioak
gobernuaren jarduera baldintzatu ahalko du. Horren jakitun, egoerak eskatzen duen erantzukizunez jokatzera dei egin die Goikoetxeak beste alderdiei.
Goikoetxea eta Barcina, joan den astean, politika orokorreko bileran. JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS
Pejenaute izendatzean espedientea
«garbia» zuela dio gobernuak
Kontuz-ek Barcinari
exijitu dio argitzeko
ea lagundu zuen kapital
zuritzea ezkutatzen eta
zergatik izendatu zuen
Joxerra Senar Iruñea
Pejenaute auziak ahalik eta gutxien zipriztintzea nahi du Nafarroako Gobernuak. Igandean Jesus Pejenaute Gizarteko Politikako kontseilariak dimisioa aurkeztuta, presioa Yolanda Barcina Nafarroako lehendakariarengana
zuzendu da. Izan ere, ez dago argi
Barcinak ba ote zekien Pejenautek Nafarroako Kutxako arlo komertzialeko zuzendari zenean
180.000 euro zuritzeko agindua
eman zuela. Pejenautek igandean
arrazoitu zuen Ogasunaren aurrean diru hori «erregularizatuta» zuela. Hala ere, toki txarrean
gera daiteke Barcina, hark aukeratu zuelako kontseilari.
Horren aurrean, Sanchez Muniainek adierazi du Pejenautek
kargua hartu zuenean «garbia»
zuela espedientea. «Egindakoa
aztertu egin zen, eta ebatzi zen legezkoa zela eta lan egiten zuen
erakundeak [Nafarroako Kutxak] ez ziola zigorrik ezarri».
Sanchez Muniainek iragarri du
«nondik norako guztiak ezagutu
arte» gobernuak ez duela aldez
aurretik iritzirik emango. «Pejenautek dokumentuetan frogatua
du bere jarduerak ez diola inongo
zigorrik ekarri». Era berean, Sanchez Muniainek Pejenauteren jarrera goraipatu du. Dimisioa
‘‘
Ez da ohikoa gezurrezko
akusazio baten aurrean
kontseilari batek
erreakzio hori izatea»
JOSE LUIS SANCHEZ MUNIAIN
Nafarroako Gobernuko eleduna
«erabaki pertsonal eta atzeraezina» izan dela esanda. «Langa oso
goian utzi du. Ez da oso ohikoa gezurrezko akusazio baten aurrean
horrelako erreakzioa izatea».
Pejenauteren dimisioa kontuan hartuta, Kontuz plataformak iragarri du ikerketak aurrera jarraitu behar duela, «zantzu
guztien arabera, aktore gehiago
daudelako tartean». Era berean,
«harrituta» dago ostiralean Nafa-
rroako Gobernua kazetarien aurrean isilik azaldu zelako eta Pejenautek Kontuz-en aurka jarritako salaketa babestu zuelako.
Kontuz-en arabera, kapital zuritzearen berri «jende askok» zekien, bai Nafarroako Kutxa barruan, bai kanpoan. Aurrezki kutxak dio ez zela deliturik egin.
Horregatik, Kontuz-ek exijitu du
kaleratzeko hori egiaztatuko lukeen informazioa. Irregulartasuna gertatu eta urtebetera utzi
zuen Nafarroako Kutxa Pejenautek, eta txosten batean aipatzen
da zigortua izan zela horregatik.
Kontuz-en ustez, zigorrik ez zen
egon aurre-erretiro bat kobratu
zuelako eta kutxarekin lotutako
Vialogos enpresan negozio zuzendari izendatu zutelako gutxira.
Barcinari ere egoera argitzeko
eskatu diote, 2007an kutxako kontrol batzordeko presidente zelako
eta batzorde horri zegokiolako
kutxaren barne ikuskaritza egitea. Era berean, galdetu diote nolatan kontratatu zuen 2009an Pejenaute aholkulari izateko baldin
eta kutxatik zigortuta atera bazen. Era berean, galdetu diote zergatik izendatu zuen aurten kontseilari izateko.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 11
Euskal Herria ‹ Harian
Parlamentu
taldetik kanpo
utzi ditu NaBaik
Patxi Leuza eta
Manu Aierdi
Beren kabuz egitasmoak
aurkeztea eta «desleial»
jokatzea egotzi diete;
erabakia etsigarritzat jo
dute Leuzak eta Aierdik
Joxerra Senar Iruñea
Modu txarrean amaitu da NaBai
parlamentu taldean Aralarreko
eta Geroa Baiko kideen arteko
lehia. NaBairen gehiengoak Manu Aierdi (EAJ) eta Patxi Leuza
(Zabaltzen taldea) kanpo uztea
erabaki du. Komunikabideei igorritako oharrean, NaBaik dio bi
parlamentariok hainbat egitasmo aurkeztu dituztela parlamentuan gainerako taldearen babesik
gabe, euren kabuz. «Alde bakarreko erabaki desleialtzat» jo dute jarrera hori Aralarren, eta gainerako parlamentariak oso egoera zailean utzi dituela arrazoitu dute.
Adierazpen horretan, NaBaik
gaineratu du egoera horretara iritsi aurretik Aralar EAJrekin irtenbide negoziatu bat bilatzen
saiatu dela, baina horretarako
EAJk Zabaltzen taldea ere bileratan egotea eskatu duela. «Aralarrek uko egin dio Zabaltzenen presentziari, NaBai 2011 koalizioa
eratu zenean Zabaltzen talderik
ez zegoelako, eta bi alderdiek izenpetu zutelako akordioa». Leuza
eta Aierdi taldetik kanporatzera
«behartuta» egon direla gaineratu dute, eta lanean jarraituko dutela.
Aierdi: «Etsigarria,iruzurra»
Atzo, Patxi Leuza eta Manu Aierdik 10:00etan zerga politikari buruzko hainbat proposamen aurkeztekoak ziren. Prentsaurrekoa
hasi aurretik, Patxi Zabaleta taldeko eledunak jakinarazi zien albistea. Horren aurrean, lehen
adierazpenean «etsigarritzat» jo
zuten erabakia, baina aurrera jarraitzeko asmoa agertu zuten,
«munduko ilusio guztiarekin».
Era berean, «NaBairen espiritua»
ordezkatzen dutela azpimarratu
zuten, eta gaineratu zuten ez direla sentitzen «emandako ikuskizunaren erantzule».
Eledunen Batzordean, NaBaik
aurreko astean Leuzak eta Aierdik aurkeztutako egitasmoak baliogabetzeko eskatu zuen, eta beste alderdietako eledunek onartu
egin zuten eskaera. Era berean,
ikusteko dago zer egoeratan geratuko diren orain Leuza eta Aierdi.
Gainera, EAJko iturrien arabera,
NaBaiko bi aholkularietako bati,
Amaia Arrizabalagari, «ahalik
eta azkarren» bulegoa uzteko eskatu dio Aralarrek.
Oarsoaldeko
gazteen epaia
aztertuko du bihar
Auzitegi Gorenak
Segiko kide izatea
leporatu zien Auzitegi
Nazionalak, eta sei urte
eta sei urte eta erdiko
kartzela zigorra ezarri
Irati Sarasua Arabaolaza
Bihar bilduko da Espainiako Auzitegi Gorena 2008an atxilotutako
Oarsoaldeko (Gipuzkoa) sei gazteen inguruan Espainiako Auzitegi
Nazionalak hartutako erabakia
berrikusteko. Sei urte eta sei urte
eta sei hilabete bitarteko espetxe
zigorra ezarri zien joan den urtarrilean Auzitegi Nazionalak Maitane Linazasoro, Xabier Lujanbio, Iosu Arruabarrena, Aitor Alberdi, Aitor Franco eta Arkaitz
Antzari.
Zigortutako gazteekin batera
epaitu zituzten Haizea Iriarte, Beñat Burlada, Alexander Etxebe-
Jendarmeek
ETAko ustezko
kide bat atxilotu
dute Frantzia
erdialdean
Saul Curto Lopez
ustezko etakidea atxilotu
dute jendarmeek,
Frantziako Puy Saint
Gulmier herrian
Erredakzioa
Saul Curto Lopez ustezko etakidea atxilotu zuen Frantziako Poliziak, atzo eguerdian, Puy Saint
Gulmier herrian egindako kontrol batean. Berri agentziek azaldu dutenez, Curto maiatzean lapurtutako auto batean zihoan, armarik gabe, merkataritza zentro
batetik bueltan. Horrez gain,
etxebizitza bat miatzen ari dira
inguruko herri batean.
2009. urtetik desagertuta egon
da atxilotua, eta berri agentziek
azaldu dute «gaizkile talde bati lagundu izana, auto batzuk lapurtu
izana eta matrikula faltsifikatu
izana» leporatuko diotela.
Era berean, berri agentziek
adierazi dute Curtok Espainian
ez duela auzirik epaitzeko.
rria, Egoitz Urbe, Hodeiertz
Urain, Alain Luna, Iker Zabala,
Oinatz Arbelaiz, Imanol Sagarzazu, Oihana Mugika eta Gaizka Ibeas gazteak, baina absolbitu egin
zituzten Javier Gomez Bermudez,
Manuela Fernandez eta Javier
Martinez Lazaro epaileek.
Erabakia hartzerakoan, «garrantzitsuak» iruditu zitzaizkien
epaitutako gazteen deklarazioak,
zigortutakoen dokumentu eta argazkiak eta «zenbait ekintzatan
parte hartu zutela onartzea».
Poliziaren eskuetan inkomunikatuta egon ziren bost egunetan
tratu txarrak eta jazarpen sexuala jasan izana salatu zuten atxilotuek. Hain zuzen ere, buruan kolpe ugari jaso zituztela, biluztera
behartu zituztela eta senideak
atxilotzeko mehatxuak egin zizkietela adierazi zuen Askatasuna
erakundeak.
Epaiaren harira, elkarretaratzerako deia egin du Eleak mugi-
Auzitegi Nazionalaren epaiaren harira egindako manifestazioa. G.RUBIO /ARPS
menduak,
asteazkenean
20:00etan Errenteriako plazan.
«Gazteriari egindako eraso horren aurka mobilizatzea» nahitaezkotzat jo du mugimenduak.
11 urtetik 2 urtera
Bestalde, Auzitegi Nazionalak Zigor Ruiz Jasori ezarritako 11 urteko espetxe zigorra bi urtera jaitsi
du Auzitegi Gorenak. Epaimahaiak azaldu du Ruiz Jaso ez zutela epaitu behar ETAko kide izatea
leporatuta, aurretik Segiko kide
izatea leporatuta epaitu zutelako.
Beraz, auzitegiak adierazi du
«gauza beragatik bi aldiz zigortzea litzakeela hori». Horren ondorioz, «talde terroristako kide»
izatea leporatuta jarritako 9 urteko kartzela zigorra bertan behera
utzi du epaileak, eta dokumentu
ofizialak faltsutzeagatik bi urteko
kartzela zigorra ezarri dio.
Ruiz Jasorekin batera atxilotu
zuten Iñigo Maria Albisu, baina
haren helegitea, aldiz, baztertu
egin du Luciano Varela epaileak.
Ruiz Jaso eta Albisu 2007an
atxilotu zituen Erresuma Batuan
bertako Poliziak, ETAko talde bateko kide zirelakoan .
12 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Harian › Euskal Herria
Arte eszenikoen
batxilergoa airean
dago, eta irakasle
taldea, kezkatuta
Madrilgo gobernuaren
erabakiak lan gabe utz
ditzake hainbat irakasle;
ikastetxe batzuek, berriz,
ikasleak galduko dituzte
Jon Eskudero
Hezkuntzara ere iritsi da guraizea. Jose Ignacio Wert Espainako
Hezkuntza ministroak aurkeztutako lege berriaren aurreproiektuak zera dio: arte eszeniko, musika eta dantza modalitateko batxilergoa ezabatuko duela. LOMCE
lege berriak LOE ordezkatuko
duela, alegia. Irakasle taldea oso
kezkatuta dago neurri horrekin,
eta erabakia «kaltegarria, ulergaitza eta bidegabea» dela iruditzen zaio. Batxilergoa kentzeak
logikarik ez duela uste dute mundu horretan lanean ari direnek.
Dena den, ez dute asmorik eskuak gurutzatuta geratzeko, eta
hasiak dira lanean, nahiz eta gobernuak atzera egitea ia ezinezkotzat jotzen duten.
Aritz Estibez Alaitz ikastetxeko musika irakaslea da, Iruñean,
eta, batez ere, erabakiaren arrazoirik eman ez dutelako dago minduta: «Bi teoria ditugu: batetik,
pentsatzen dugu krisi ekonomikoagatik kendu nahi dutela arte
eszenikoen batxilergoa, hala irakasle gutxiagori ordaintzeko; eta,
bestetik, Matematikari eta hizkuntzei indarra eman nahi dietelako». Beraz, kultura erabat «gutxietsi» egiten du gobernuaren asmoak, irakaslearen esanetan.
Duela lau urte ezarri zuten batxilergo mota hori, eta geroztik
erantzun «bikaina» izan du. Nafarroako hiru ikastetxek eskaintzen dute arte eszenikoak, musika eta dantza ikasteko aukera
—Alaitz ikastetxea da D ereduan
eskaintzen duen bakarra—, eta
ikasle ugari dituzte. Alaitzen, esaterako, 52; lehenengo batxilergoan, 27, eta bigarrenean, 25. Estibez: «Lehenengo ikasturtean hamabost ikaslek eman zuten izena,
eta gorakada itzela izan dugu ordutik. Horrek esan nahi du batxilergo honek funtzionatzen duela
eta ikasleak oso pozik daudela.
Haien beharra asetzen dugu».
Asmo berarekin ari dira lanean
Bilboko Ibarrekolan ikastetxean.
Aurtengoa dute lehenengo urtean batxilergo mota hori eskaintzen, eta azkenekoa ere izan daiteke. Patxo Landa bertako irakaslea da: «Interes handia erakusten
dute ikasleek klase orduetan.
Pentsa, Donostiatik Bilbora egunero etortzen den jendea ere badaukagu, goizean goiz jaikita.
Gustua ematen du haien irakasle
izateak». Ibarrekolan ikastetxean 22 ikasle dituzte, horietako hamar A ereduan, eta hamabi, D ereduan. «Ez daukat zalantzarik
etorkizun oparoa izango lukeela
batxilergo mota honek. Oraindik
berria da», nabarmendu du Landak.
«Atzerapauso izugarria»
Berria da, bai, baina ikasleen artean gero eta oihartzun handiagoa duena. Baita gurasoen artean
ere. Estibez: «Arte eszenikoen batxilergoak ez dauka alde txarrik.
Ikasgai nagusiak ematen ditugu,
eta, hortik aparte, batxilergo hau
berezi egiten dutenak: antzerkia,
Iruñeko Alaitz ikastetxeko zenbait ikasle artelanak egiten, 2009an. JAGOBA MANTEROLA / ARGAZKI PRESS
musika... Ikasi beharreko guztia
ongi ikasteko aukera ematen
dugu». Landaren esanetan, gainera, oso errentagarria da, halako batxilergo bat ezartzeko «aurrekontu txikia» behar delako:
«Atzerapauso izugarria» iruditzen zaio murrizketa.
‘‘
Batxilergo hau ikasi nahi
duenak ez du izango
aukerarik, eta hezkuntza
sistematik at egongo da»
ARITZ ESTIBEZ
Alaitz ikastetxeko irakaslea
«Gobernuaren erabakiak
kultura gutxiesten du;
etorkizun oparoa duen
batxilergoa etengo dute»
PATXO LANDA
Ibarrekolan ikastetxeko irakaslea
Lege berriaren ondorioz, ikasleak dira kaltetu nagusiak. Estibez: «Badago ikasle mota bat bere
burua beste batxilergo batean
ikusten ez duena eta arte eszenikoetara jotzen duena. Orain zer
egin behar du ikasle horrek? Hez-
kuntza sistematik kanpo geratuko da». Etorkizunean musika
ikasketak egin nahi dituenak ere
arazoak izango ditu: «Unibertsitateak hainbat ikasketa eskaintzen ditu musikari lotutakoak.
Adibidez, Musikologia. Ordea,
arte eszenikoetatik pasatu ez denak ezingo du gainditu gradu
hori. Ikasle asko eta askoren bidea etengo du erabakiak».
Ikasleentzat ez ezik, irakasle
zein ikastetxeentzat kaltegarria
izango da lege berria. Halaxe adierazi du Landak: «Irakasle bat baino gehiago lanik gabe geratuko
da. Gure ikastetxean, esaterako,
lanpostu bat galduko dugu». Bilbon bezala, Iruñean ere izango
dute buruhausterik, Estibezek
dioenez: «Hainbat irakasle beste
zentro batzuetara bidaliko gaituzte, eta lehen apropos eskatu
genuen Alaitzen postua, batxilergo honetan klaseak emateko».
Ikastetxe horretan 300 ikasle dituzte, eta 52 dira arte eszenikoen
batxilergoa ikasten dutenak. Beraz, galera dezentekoa nabarituko dute.
Horrez gain, orain arte hainbat
irakaslek eginiko lana alferrik
galduko da. Landa: «Ikasgaiak
emateko materiala guk prestatu
behar izan dugu. Euskaraz ere
zerbitzua eskaintzen dugula kontuan izanda, lan handia egin dugu. Lan interesgarria izan da, polita, eta ez da bidezkoa orain batxilergo hau kentzea». Matematika
eta hizkuntzak indartzea zilegi
dela nabarmendu du Estibezek,
baina beste irakasgaiak errespetatuz: «Kultura hezkuntza orokorretik kentzeak ez dauka ez hanka, ez buru. Besterik gabe hartu
dute erabakia. Azalpenen bat
eman izan baligute, gaitz erdi».
Sinadura bilketa
Hasiak dira lanean Madrilen euren hitzari kasu egin diezaioten.
Estibez: «Sinadurak biltzen ari
gara beste ikastetxe batzuekin
batera, bai paperean, bai Internet
bidez. Hainbat guraso ere hasi
dira mugitzen, euren seme-alabek batxilergo mota hau ikasteko
eskubidea izan dezaten». Landa:
«Espainiako Estatuan erkidego
guztiak ari dira lanean, eta gu ere
hor barnean gaude». COEM izeneko plataformak koordinatzen
du protesta.
Drogen mendekoentzat gelak jartzea aztertuko dute
Droga hartzea erabat
legez kanpokoa den
arren, erietxe batzuetan
ziztatzeko gelak ireki
nahi ditu Frantziak
Erredakzioa Baiona
Aurki erietxe batzuetan drogazaleentzako gela batzuk irekitzea
nahi duela jakinarazi du Marisol
Touraine Frantziako Osasun
ministroak. «Urtea bukatu aitzin
esperimentazio xedea abiatu
ahal izatea da nire nahia». Ministroak erran du drogen mendekoentzako gelen gaiak eztabaida
politikotik at gelditu behar duela.
Eskaria erreala dela nabarmendu du, eta ezkerreko zein eskuineko auzapezek galdegin diotela.
Xedea aitzinatuko balitz, Bordelen kokatuko litzateke Ipar Euskal Herritik hurbilen legokeen
zentroa.
Erietxe horietan, osasun zerbitzuek bermatuko lukete osasun
baldintzak zorrotz betetzea, eta
haien zaindaritzapean hartuko
lukete droga. Alta, ministroak ez
du argitu nola gaindituko litzatekeen lege arazoa. Droga hartzea
erabat debekaturik dago, eta,
legea zorrotz harturik, Poliziak
atxilotu ditzake zentrora droga
hartzera joango diren pertsonak.
Erietxeak emanen balie droga,
legez onargarria izatea bermatu
beharko litzateke. «Oraindik
aztertzen ari naiz nola egin dezakegun», azaldu du ministroak.
Horrelako xedeak Europako
hainbat herritan indarrean dau-
dela azaldu du, hala nola Suitzan
eta Alemanian.
Gaia-Paris eta Munduko Medikuak elkarteek xede horren aldeko proposamena egin zuten joan
den astean. Frantziako Gobernuak ahalik eta lasterren baimena ematea igurikatzen dute talde
horiek.
Eskuina, kontra
Alderdi guztiek ez dute begi onez
ikusi ministro sozialistaren proposamena. UMPk, esaterako, gogor gaitzetsi du «ziztatzeko ge-
lak» irekitzea. Alderdi horren iritziz, droga kontsumoa handitzea
ekarriko luke erabakiak, droga
nahi duten pertsonek eskura luketelako, erietxean eskatuta. Eskuinak ez du begi onez ikusten
droga kontsumoa arautzea ere;
horren ordez, «aurreikuspen»
zerbitzuak indartzea hobesten
du. Alegia, nahiago du neurri batzuk hartzea droga ez hartzea eragiteko. Bernard Debre UMPko diputatuak erran du gisa horretako
zentroek droga kontsumoa sustatzen dutela.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 13
Euskal Herria ‹ Harian
Herritarren laguntza eskatu
du San Fermin ikastolak
Eguraldiagatik espero
baino jende gutxiagok
parte hartu du Nafarroa
Oinez bestan, eta
ez ditu bete helburuak
Erredakzioa Iruñea
Helburuak ez dira bete, eta laguntza beharko dute. Igandeko Nafarroa Oinez bestaren biharamunean, horixe izan da Zizur Txikiko
San Fermin ikastolatik zabaldu
duten mezua. «Lan handia egin
dugu azken urtean, baina eguraldiak gure asmoak zapuztu ditu»,
erran zuen ikastetxeko zuzendari
Pilar Vicentek, atzo. «Shock egoeran gelditu gara denak; malko
asko bota dugu», aitortu zuen.
«Aurrera» egiteko borondate sendoa agertu zuen, hala ere: «Elkartasuna lantzeko ordua dugu
oraingoa».
«Bihotzez» eskertu zien Nafarroa Oinez bestan parte hartu zuten euskaltzale guztiei egindako
ahalegina; eta igandean eguraldi
txarraren ondorioz Zizur Txikira
joan gabe gelditu zirenei, laguntza eskatu zien San Fermin ikastolako arduradunak. Hainbat
kontu korronte jarri dituzte herritarren eskura eskolako kideek, laguntza hori bideratu ahal izateko
—informazioa www.nafarroaoinez.net helbidean—.
Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako (DBH) ikasleentzako
eraikina handitzeko beharra du
zentroak, nabarmen egin baitu
gora ikastolako ikasleen kopuruak. Helburu horri ekin ahal izateko egin zuten igandeko Nafarroa Oinez besta. Proiektua martxan jartzeko zer aukera izanen
duten ez dute argi. «Kezkatuta
gaude, ez baitakigu zein den
oraingo gure egoera; ez dakigu
galerak izanen ditugun, edo lehen ginen moduan geldituko garen. Nafarroa Oinez-erako erositako gauza asko ezin izanen ditugu itzuli», azaldu zuen Vicentek.
Egoera ongi aztertu, eta kontuak
atera beharko dituzte San Fermin
ikastolako kideek orain, «neurriak hartzen hasi ahal izateko».
Lana bukatuta, erabaki
Lan handiko eguna izan zen atzokoa Zizur Txikian. Igandean bertan jaso zituzten Nafarroa Oinez
besta ospatzeko herri horretan
eta Zizur Nagusian jarritako azpiegitura gehienak, baina atzo,
oraindik ere, garbitzen eta guneetan gelditutako materiala biltzen
aritu ziren ikastolako arduradunak eta gurasoak. «Lan hau bukatuta, oraingo egoerari nola aurre
egin erabaki beharko dugu»,
erran zuen Pilar Vicentek.
Larunbatean hasi ziren arazoak San Fermin ikastolak prestatutako ibibildean. Egun horretan
botatako euriak aparkaleku bat
ezin erabili utzi zuen, adibidez.
Ikastolako kideek, hala ere, gogor
egin zuten lan bost guneak martxan jarri ahal izateko. Igandean
ere euritsu esnatu zen eguna Zizur Txikian. Eta eguraldiak izan
zuen eraginik. Antolatzaileek espero baino jende gutxiago hurbildu zen herrira. Ez zen hori izan
arazo bakarra. Besta martxan jarri aurretik hainbat gunetan jasandako erasoei egin behar izan
zieten aurre San Fermin ikastolako kideek. Kableak moztu zituzten hainbat tokitan, eta pintaketak egin zituzten.
Giro bustia izan zen herenegun, Nafarroa Oinez festan. IDOIA ZABALETA / ARP
14 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Harian › Euskal Herria
Arto transgenikoa
kaltegarritzat jo zuen
ikerketa, auzitan
Bioteknologia Kontseilu
Nagusiak eta Frantziako
Osasun Agentziak ez
dute balekotzat Caengo
ikertzaileen azterlana
Erredakzioa Baiona
Frantziako Bioteknologia Kontseilu Nagusiak eta Osasun Agentziak ez dituzte balekotzat jo
NK603 arto transgenikoarekin
egindako probaren ondorioak.
Caengo Unibertsitateko ikerlari
talde batek bi urtez egin zituen
probak, arratoiekin; NK603 arto
transgenikoz elikatu zituzten,
baita Roundup herbizidarekin
ere, eta ondorioztatu zuten tumore gehiago sortzen zaizkiela haiekin elikatutako arratoiei, eta lehenago hiltzen direla.
Frantziako Gobernuak kezka
agertu zuen azterketarekin, eta
iritzia galdegin zien Bioteknologia Kontseilu Nagusiari eta Osasun Agentziari; gobernuaren
mendeko erakundeak dira biak.
Kontseiluak eta agentziak atzo
eman zuten beren iritzia: Caengo
Unibertsitateko ikerketan erabilitako metodologia ez da egokia
izan eta, beraz, haien iritziz «ez
dago kausalitaterik behaketan
ikusitako gertaeren eta NK603
arto transgenikoz elikatzearen
artean». Osasun Agentziak azal-
du du Caengo Unibertsitatearen
azterlanak ez dituela zalantzan
jartzen transgenikoei buruz aurretik eginak ziren ikerketak.
Bioteknologia Kontseiluak, hala ere, ikerketa «independente»
bat galdegin du arto horri buruz,
«iritzi publikoan» gaiaren inguruan sortu diren «kezkak» guztiz
argitzeko. Kontseiluak onartu du
zalantza handiak sorrarazi dituela ikerketak, eta alde guztiek zilegitzat joko duten azterketa bat
egin beharko litzatekeela. Onartu
du ez dela egin luzera begirako ondorioei buruzko ikerketarik, eta
erantsi du Caengo Unibertsitatearen ikerketaren gidari GillesEric Seralini irakasleak azterketa
berrian esku hartu behar lukeela,
zalantza guztiak argitzeko.
Ikerketa horretan parte hartuko lukeela erantzun du Seralini
irakasleak, baina uste du hori
egin bitartean arto transgenikoaren landaketa eta erabilera debekatu beharko liratekeela. Caengo
Unibertsitatearen azterketa irailaren 19an argitaratu zuen Food
an Chemical Toxicology aldizkariak. Ondorioak baliagarriak eta
frogatzeko modukoak direla berresti du Seralinik.
Bestalde, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agentziak
(EFSA) Seraliniren jarrera deitoratu du, ikerketari buruzko informazio osagarriak emateari uko
egin zielako.
IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS
Begoña Zabala q Ekintzaile internazionalista
Begoña Zabalak ‘Estelle’ontzian eman du azken astea. Gazara bidean
jarri zen Askatasunaren Flotillarekin, palestinarren aurkako erasoak
salatzeko. Gazatik 25 miliara eten zuten israeldarrek haien bidea.
«Israelekin bat egiten
duten hainbat gobernuren
jarrera salatzeko ordua da»
Edurne Elizondo Iruñea
Palestinaren aldeko oihuekin eskertu zuen Begoña Zabalak, atzo,
Iruñeko tren geltokian hainbat
herritarrek egin zioten harrera
beroa. Txilen jaio (Santiago, 1950)
eta Nafarroan bizi den ekintzaile
internazionalista herenegun iritsi zen Madrilera, Israelgo Gobernuak Tel Avivetik kanporatu eta
gero. Estelle ontzian atxilotu zuten, larunbatean, Gazara bidean.
Astebete egin du Askatasunaren
Flotillarekin, palestinarren aurkako erasoak salatzeko eta nazioarteko herritarren begiak haiei so
jartzeko.
Gazatik 25 miliara geldiarazi zuten
israeldarrek Estelle ontzia. Zer sentsaziorekin itzuli zara?
Ni hagitz kontent nago, genituen
helburuak bete ditugula uste dudalako.
Israelgo Gobernuaren jarrera salatzea izan da helburu nagusia?
Hori izan da helburu nagusietako
bat, bai, argi dagoelako gobernu
horrek giza eskubideen aurka
egiten duela Palestinan. Bereziki,
Gazan, hango herritarren aurkako blokeoaren bidez. Hori gauza
jakina da, eta salatu beharra
dago, baina bada ordua , halaber,
Israelgo Gobernuarekin bat egiten duten bertze hainbat herritako gobernuen jarrera salatzeko.
Europaz ari zara?
Europako hainbat gobernuk bat
egiten dute, argi eta garbi, Israelgo Gobernuarekin. Ildo horretan
ere helburuak bete ditugula uste
dut, ontzian bazeudelako hainbat
parlamentutako ordezkariak.
Suediako, Norvegiako, Espainiako... parlamentariak izan dira, Kanadako parlamentari ohi bat ere
bai, eta izan dira Italiako eta Greziako ordezkariak ere. Erakundeen eta politikaren esparruko jendea egon da; beraz, haien gobernuen jarrera salatzen. Hori egitea
funtsezkoa da, palestinarren aurkako genozidioaren berri emateko. Gaza espetxe bilakatu da.
Larunbatean geldiarazi zuen Israelgo armadak zuen ontzia. Espero zenuten?
Bai. Bagenekien hori gertatuko
zela. Gazatik hurbil ginen, 25 miliara, baina argi genuen harat ailegatzen ez zigutela utziko.
Nola gertatu zen erasoa?
Lehenik eta behin, erran beharra
dago ez zela batere baketsua izan,
hainbat tokitan erran den bezala.
Indarrez sartu ziren ontzian, gure
borondatearen kontra, erabat.
Luze iraun zuen operazioak?
11:15 aldera agertu ziren. 30 pertsona geunden ontzi barruan, nazioarteko uretan. Gure inguruan
jarri ziren ontziak, eta argazkiak
egin zizkiguten. Helikoptero bat
ere jarri zen gure gainean. Taldeka jarri ginen. Ni bertze lau pertsonarekin batera nintzen.
Eguerdi aldera sartu ziren. Soinu
bonbak bota zituzten lehendabizi, eta gero, pistola elektrikoekin
egin ziguten eraso.
Ez zen egoera samurra izanen,ezta?
Nirekin ziren pertsonak atera,
eta bakarrik gelditu nintzen. Hator, hator abesten hasi nintzen,
nire buruari indarra emateko. Ordubetez edo egon ziren, denak
atxilotu arte.
Nolakoa izan da tratua?
Ontzian indarrez sartu ziren.
Gero, atxilotu eta gero ere, jendea
jo zuten. Altxatzen saiatzen bazinen ere, ez zizuten uzten. 13:00 aldera hasi ziren ontzia porturantz
eramaten. Zortzi ordu inguru
iraun zuen bidaiak.
Tel Avivera eraman zintuzteten?
Bai, Tel Aviv ondoko bi atxilotze
zentrotan egon ginen. Galdeketa
egin ziguten, eta handik, zuzenean, hegazkinera eraman gintuzten.
Eta orain,zer?
Israelen aurkako boikotaren kanpainari bultzada eman behar diogu. Uste dut hori dela bidea. Israel
kanpotik blokeatu behar dugu.
Uste dut merezitako blokeoa dela.
Israelgo produktuak erosteari
utzi behar diogu, Palestinan egiten dutena salatzeko.
2012ko urriaren 23a, asteartea
berria 15
‹ Publizitatea
16 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Harian › Euskal Herria
Edateko urari fluorra gehitzeak eragin ditzakeen gaitzen aurkako kexak gora doaz, baina
Eusko Jaurlaritzak neurriaren alde egin du, txantxarraren aurka borrokatzeko tresna delakoan.
Iturritik dator eztabaida
Jon Rejado Gasteiz
E
txeko iturritik dator osasun publikoari buruzko
eztabaida. Zenbait pertsonak eta elkartek ezbaian jarri dute umeen hortzak
txantxarraz babesteko duela
mende laurdena hartutako neurria umeen zein nagusien osasunerako ona den. Fluorrak zenbait
gaitz eragin ditzake, eta ingurumenean ere kalte egiten duela nabarmendu dute. Ordea, jarduneko Eusko Jaurlaritzako Osasun
Sailak fluorazio politika mantentzeko asmoa du.
Eusko Jaurlaritzak BERRIAri
azaldutako jarrera horrek uda aurretik abiarazitako prozesu batekin talka egiten du, ordea. Eusko
Jaurlaritzako eta Bilboko Udaleko ordezkariek eta aditu talde batek edateko uraren fluorazioa aztertzeko osasun eraginari buruzko ikerketa bat hasi zuten
orduan, Bilbo-Bizkaiko Uren Partzuergoaren eskaeraren ondorioz. Talde horretan Bilboko
Auzo Elkarteen Federazioa ere
egon da, ikerketa horretan ateratako emaitzek zuzenean eragingo
baitiete bizilagunei: fluorazioa
handitu, mantendu, txikitu edo
kentzea eragingo du.
Talde horrek bilera bakarra
egin du, Bilboko Auzo Elkarteen
Federazioko presidente Francisco Javier Muñozek jakinarazi
duenez. Ordea, ikerketa horrek
aurrera egiten duen bitartean, federazioak beste informazio talde
bat osatu du Ekologistak Martxan-ekin, EKA kontsumitzaileen elkartearekin, BIGE gurasoen
elkartearekin eta medikuen talde
batekin. Etzi dute hurrengo bilera; orain arte hitz egindakoaren
arabera, ez daude fluorazioarekin
jarraitzearen alde. «Orain arte
bildu dugun informazioaren arabera, zuhurtziagatik, fluorazio
politika gelditu beharko lukete».
Iturritik banatutako botika
Iritzi bertsua du Irune Ruiz Ekologistak Martxan-eko kideak. Lehenik eta behin, Ruizek ezbaian
jarri du osasun publikorako hartzen den neurri hori: «Fluorra botika baten moduan erabiltzen
dute, baina ura edaten duen edozeini ematen diote, dosia kontrolatu gabe eta izan ditzakeen albo
ondorioak kontuan hartu gabe».
Ruizek «etikotzat» jo du gai hori,
babesgabetasun egoeran egon
daitezkeen adingabeen hortzetako osasuna babesteko gizarte osoari botika bat ematen diotelako.
Bestetik, Ruizek nabarmendu
du botika izatera ere ez dela heltzen fluorra. Neurotoxikoa den
Ume bat, etxeko iturriko ura edaten. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS
gai bat dela gogorarazi du, gorputzean pilatuz doana eta albo ondorioak dituena. «Hartzen dugun
fluorraren %5 baino ez da hortzetara heltzen, fluorazioaren helburu bakarra diren arren; %50 kanporatu egiten dugu, eta %45 gorputzean geratzen zaigu». Gai hori
pilatzean zenbait osasun arazo
sor daitezke, eta zuzenena hortzen fluorosia da. Fluorosi handia
duten hortzen esmaltea errazago
higatzen da, eta hezurretara ere
zabal daiteke. Bestetik, fluorra
beste gaixotasun batzuekin lotu
duten ikerketak daudela azaldu
du Ruizek: hipotiroidismoa, hezurren minbizia, sistema immunologikoaren ahultzea... Umeen
adimen kozientean ere eragin dezakeela gaineratu du.
Horrez gain, Ruizek uste du «aise» gainditu direla umeen hortz
osasunari buruzko helburuak,
eta hori zen, hain zuzen ere, edateko urari fluorra botatzeko baldintzetako bat. 1988tik txantxarra
duten umeen kopurua nabarmen
jaitsi dela onartu du Osasun Sailak. CAO indizeak behin betiko
G Fluorazioari buruzko EAEko legedia
30.000 biztanletik gorako
udalerriak. 49/1988 dekretuak edateko ura kudeatzen duten enpresei uraren fluorazioa
agintzen die, hiru irizpide betetzen diren kasuetan; lehena,
30.000 biztanle baino gehiagoko udalerrien ur hornikuntzaz
arduratzea da.
1
Litroko 0,7 eta 1,2 miligramo artean. Jatorrizko urak
0,7 miligramo fluoruro baino
gutxiago baditu, ion fluoruroa
gehitu behar dio enpresak, baina ez da inoiz litroko 1,2 miligramoko muga gainditu behar.
2
CAO tasa, OMEk agindutakoaren azpitik. Udalerri
horietako biztanleek OMEk batez besteko txantxarra neurtzen
duen tasa gainditu behar dute.
3
30.000 biztanletik beherako udalerriak.Enpresek
fluorazioa egin dezakete,beste
prozedura baten bidez eskatuta.
4
EAEn eragiten duen Espainiako eta Europako
araudia. Edateko uraren litroak,
gehienez, 1,5 miligramo fluoruro
izan behar duela agintzen du
araudiak.
5
hortzetan txantxarra neurtzen
du, eta 1988an 2,3 izan zena 0,52ra
pasatu da —OME Osasunaren
Mundu Erakundeak 1,5 aholkatu
zuen 2015erako—. Ordea, azken
urteetan indizearen bilakaera
mantsoagoa dela onartu du, fluorra duen hortzetako pastaren erabilerak, dietak eta bestelako faktoreek eraginda. Horrez gain, gaineratu dute alde gutxi dagoela
fluoratutako ura edaten duten
umeen eta gehitutako fluorra ez
duen ura edaten dutenen artean,
txantxar kopuruari dagokionez.
Eusko Jaurlaritzako Osasun
Sailak azaldu du uraren fluorazioa XX. mendeko osasun publikoko «lorpen handienetako» bat
dela. Sistema horren bidez biztanleria osora heltzen dela nabarmendu du, pertsona bakoitzaren
egoera sozioekonomikoa kontuan hartu gabe. Gaineratu du
neurriak sektore sozioekonomiko apalenetako haurrengan duela eragin handiena.
Emaitza positibo horien aurrean, eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako biztanleengan fluorazioaren albo ondorioak ikertzeko
azterketen emaitzak ikusita, Eusko Jaurlaritzak urari fluorra gehitzeko programa mantendu behar
dela uste du. Ordea, programaren
aldizkako berrikuspena egiten jarraituko duela aurreratu du, sistema gaurkotzeko eta dagozkion
egokitzapenak egiteko.
EAEn bai, Nafarroan ez
Eusko Jaurlaritzak urari fluorra
botatzeko erabakia defendatu
duen arren, tokian tokiko gobernuen erabakia izan ohi da halakorik egitea. Nafarroako Gobernuak, adibidez, ez du urari fluorra
botatzeko neurririk hartu, ez
behintzat modu sistematikoan,
osasun publikoko gai bat balitz
bezala. Ordea, behin betiko hortzak agertu bitarteko osasun
arreta bermatzeko programa
badu, Eusko Jaurlaritzak martxan jarritakoaren modukoa. Ordea, Hego Euskal Herriko saltokietan fluorra duen gatza eros
daiteke, Espainiako Gobernuak
hori baimendu du eta, uraren
fluorazioa bezala.
Munduan fluorazioarekin lotutako hainbat egitasmo daude, eta
zenbait gobernuk fluorazio programak abiarazi dituzte. Jamaikako Gobernuak gatzaren fluorazioa abiarazi zuen, esate baterako,
eta Txilen esnearen bidezko fluorazioari ekin zion gobernuak. Dena den, zenbait egitasmo egon
arren, Euskal Herriaren inguruan dauden herrialde gehienek
ez diote fluorra gehitzen edateko
urari.
Araba, Bizkai
eta Gipuzkoako
12.500 lurzoru
kutsatu zenbatu
ditu Jaurlaritzak
Lurzoru horietako
jarduera aldatu nahi
izatera, azterketa bat
pasatu beharko dute,
Ihobek azaldu duenez
Erredakzioa Bilbo
Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan
kutsatuta egon daitezkeen 12.500
lurzoru zenbatu ditu Eusko Jaurlaritzako Ingurumenaren Jarduketarako Sozietate Publikoak
(Ihobe). Azken hogei urteetan,
1.000 lurzorutan esku hartu du
Ihobek, Fernando Barrenetxea
erakundeko zuzendariak atzo Bilbon adierazi zuenez, Kutsatutako
Lurzoruen Babeserako Nazioarteko III. Konferentzian. Dena den,
gaur egun pertsonak kutsatzeko
«inolako» arriskurik ez dagoela
ziurtatu zuen.
Barrenetxeak azaldu bezala,
lurzoru kutsatuen inbentarioan
12.500 eremu jaso dituzten arren,
horrek ez du esan nahi guztiak
kutsatuta daudenik, baizik eta
lur eremu horietan jarduera ekonomiko «potentzialki» kutsagarria gertatu izan dela. Pestiziden
eta produktu kimikoen erabilera,
animalien jarduera —mindak—,
eta industria erabilera —olio zikina, fuel biltegiak...— aipatu ditu
eremua kutsatu dezaketen faktore gisa. Lur horien jarduera aldatu nahi izango balitz, lurzoruaren
azterketa bat egin beharko litzateke, Barrenetxearen esanetan.
Eremua pribatua zein publikoa
izan, legez ezarritako eskakizun
mailak bete behar dituzte lurrok.
«Arazo handia zegoen orain
dela hogei urte», Barrenetxearen
esanetan, industria prozesuaren
degradazioaren ondorioz lurzoruak kalitatea galdu zuelako:
«Garai hartan, fabrika bakar batek egungo euskal industria guztiak baino hondakin gehiago isurtzen zituen itsasadarrera». Egun,
aldiz, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa lurzoruen berreskuratze
gaietan «Europako erreferente»
direla adierazi du. Etorkizunera
begira, helburua legeak «birformulatzea» da, Barrenetxearen iritziz: lehengoratze ideiaren kontzeptu globala sortzea, ezagutzak
zabaltzeko.
400 adituren parte hartzea
Lurzoruen lehengoratze arloan
adituak erakarri nahi izan dituzte Bilbora, atzo eta gaur Ihobek
antolatutako jardunaldian. Europako hainbat herrialdetako 400
adituk hartu dute parte konferentzian, eta ingurumen sailetako arduradunak ere bertaratu dira.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 17
Euskal Herria ‹ Harian
Beatriz Amendola q Erradiokirurgialaria
Minbiziaren kontrako tratamenduak gero eta eraginkorragoak dira,
baina eritasunari aurre egiteko modurik onena oraindik ere
prebentzioa dela azaldu du Beatriz Amendola erradiokirurgialariak.
«Lortzen ari gara hainbat
minbizi mota gaixotasun
kroniko moduan tratatzea»
Ainara Arratibel Gascon Donostia
Krisiaren ondorioz minbiziaren
kontrako ikerketan egiten ari diren mozketak kezkaz ikusten ditu
Beatriz Amendola erradiokirurgialariak (Montevideo, Uruguai,
1948). «Oso kezkagarria da, eta hori bezain larria iruditzen zaigu
gaixotasuna tratatzeko baliabideetan egiten ari diren mozketak».
Amendolak erradiokirurgiaren
inguruan Donostian egindako
kongresu batean parte hartu
zuen, ostegun eta ostiralean.
Nola joan da kongresua?
Oso aberasgarria izan da.Erradiokirurgiarako dauden teknologia
eta teknika aurreratuenen inguruan eztabaidatu dugu.
Zer da zehazki erradiokirurgia?
Izenak dioen moduan, kirurgia
eta erradioterapia batzen dituen
teknika bat da. Azken batean, kirurgialariak egiten dituen ebaki
berdinak egingo dira, baina erradiazio dosi handi eta indartsuak
erabilita. Erresonantzia magnetikoaren bidez lortutako irudiei esker, erradiazio hori zuzenean tumorera doa, eta, beraz, erradiazioa ez da inguruko ehunetara
iristen. Gainera, gaixoak bat eta
bost saio artean egin behar ditu.
Ohiko erradioterapiaren kasuan,
bost-sei aste irauten du tratamenduak. Besteak beste, garuneko, biriketako eta bizkarrezurreko tumoreetarako erabiltzen da, baita
metastasia dutenentzat ere. Kostua eta eraginkortasuna kontuan
hartuta, erradioterapia baino hobea da.
Beraz, gaixoaren bizi-kalitatea hobea da teknika horri esker.
Bai, albo ondorioak gutxiago direlako: gaixoari ez zaio ilea erortzen, egunean bertan etxera joan
daiteke... Aukera ematen du, gainera, behar izanez gero, erradioterapiaren eta kimioterapiarekin
batera erabiltzeko. Lortzen duguna da hainbat minbizi kronikoak
balira bezala tratatzea.
Minbizia gaixotasun kroniko bat
bihurtzea da mende honetan medikuntzak duen erronkarik nagusienetakoa?
Bai, pixkanaka. Hori ari gara lortzen prebentzioa handiagoa delako eta tratamenduak, eraginkorragoak.
Tratamenduetan gero eta aurrerapauso handiagoak ematen ari dira?
Bai, gero eta zehatzagoak eta eraginkorragoak dira. Nik nabarmendu nahiko nuke, baita ere,
hainbat minbizitarako erabiltzen
hasi garen arrisku testa. Test horri esker, ikus daiteke gaixoarengan nolako eragina izango duen
kimioterapiak, beharrezkoa den
edo ez; baita minbizia berriz garatzeko aukerarik duen edo ez ere.
Batez ere, bularreko minbizia duten emakumeekin erabiltzen da,
baina, pixkanaka, espero dugu
beste minbizi batzuetan ere aplikatu ahal izatea.
Minbizi mota batzuetan,bizi-itxaropena handia da: %90ekoa bularrekoan, adibidez. Zergatik ez da hori
gertatzen beste batzuetan?
Minbizi mota batetik bestera, aldea handia da. Egia da biriketako
minbizia dutenen bizi-itxaropena, adibidez, ez dela horren handia. Baina hori gertatzen da ez
«Prebentzioan
aurrezten dutena kasu
larriagoak tratatzen
gastatu beharko dute»
duelako sintomarik ematen. Beraz, oso berandu diagnostikatzen
da. Horrenbestez, askotan, ebakuntza egitea ezinezkoa da. Gainera, batzuetan leku zailetan
egon ohi da tumorea. Gaixo horiek, halaber, bestelako osasun
arazo batzuk dituzte: gizentasuna, diabetesa, hipertentsioa, arnas hartzeko arazo kronikoak...
Egun, erradiokirurgiari esker, aukera dago gaixo horietako asko
tratatzeko. Haien bizi-itxaropena
orain gutxi arte baino lau urte luzeagoa da. Biriketako minbiziarekin ere arrisku testak hasi dira
erabiltzen, eta horrek ere laguntzen du. Bestalde, ohiko medikuntza alternatiboarekin uztartzearen aldekoa naiz. Akupunturak,
psikoterapiak eta sendabelarrek,
adibidez, tratamendua hobeto jasaten laguntzen diote eriari.
Zuk, dena den, beti defendatu izan
duzu botikarik edo errezetarik onena
prebentzioa dela.
Zalantzarik gabe. Zenbat eta lehenago diagnostikatu, tumorearen
garapena orduan eta txikiagoa
da. Beraz, tratamenduak ez dira
horren gogorrak izango, eta aukera handiagoa dago bizirik irteteko. Minbizia hasierako fasean tratatzen ez bada, erasokorrago
bihurtzen joaten da. Egun biziraupen maila altuena duten minbizietako hiru bularrekoa, kolonekoa eta prostatakoa dira. Hori,
ezarri diren programei esker da.
Amerikako Estatu Batuetan, adibidez, lortu dugu prostatako minbizi kasuen %90 hasierako fasean
diagnostikatzea. Nabarmendu
nahiko nuke, halaber, umetokiko
lepoko minbiziaren kontrako
txertoaren eraginkortasuna. Berez, oso diagnostiko txarra duen
minbizia da, baina txertoarekin
ziur nago etorkizunean minbizi
hori ia desagerraraztea lortuko
dugula.
Orain hilabete batzuk zabaldu zen
Espainiako Gobernuak asmoa zuela
bularreko minbiziaren kontrako prebentzio programan murrizketak egiteko,eta soilik arrisku taldeei egiteko mamografiak. Zer iruditzen zaizu?
Astakeria handi bat. Nabari da
halako erabakiak hartzen dituztenak ez direla osasun profesionalak. Nik uste osasunari dagozkion
erabakiak osasun profesionalek
hartu beharko lituzketela, edo,
behintzat, haien iritzia oso kontuan hartu beharko litzatekeela.
Gainera, halako neurriekin dirua
aurreztuko dutela uste badute,
oker daude. Programetan aurreztuko dutena gero gastatu beharko
dute, minbizi kasu larriagoak tratatzen.
Krisiaren ondorioz egiten ari diren
murrizketek minbiziaren kontrako
ikerketetan eragina izan dezaketela
uste duzu?
Bai, eta oso gauza larria dela iruditzen zait. Baina, ikerketan egiten
diren murrizketak ez ezik, oso
kezkagarriak iruditzen zaizkigu
gaixotasuna tratatzeko baliabideetan egiten ari direnak. Adibidez,
badira administrazio batzuk
erradiazioa emateko makinak aldatu nahi ez dituztenak. Makina
horietako batzuek hamabost eta
hogei urte artean dituzte, baina ez
dituzte aldatzen.Dirurik ez dagoela esaten dute. Baina hamar urte
betetzen dutenetik eraginkortasuna galtzen dute.
GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS
18 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Harian › Euskal Herria
41.000
Gizon bat hil da
trenak harrapatuta
pGurutze Gorriaren aldeko
egunean jasotako euroak. Hilaren 11n egin zen Gurutze Gorriaren aldeko eguna. Gurutze
Gorriak emandako datuen arabera, Bizkaian 41.000 euro bildu
zituzten. Dirua behar ekonomiko eta sozial handiak dituzten
pertsonentzat izango da.
ORTUELLA › Ortuellan (Bizkaia) gizon bat hil
zen atzo aldirietako tren batek harrapatuta.
16:00ak aldera gertatu zen istripua, tren geltokiaren alboan. Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo
Sailaren arabera, trenak azpian harrapatu zuen
gizona, eta ezin izan zuten onik atera. Larrialdi
zerbitzuek ere ezin izan zuten ezer egin. Trenbidea ordu eta erdi itxita egon zen Ortuella eta
Trapagaran artean.
142
Hezkuntza eta Kultura kontseilari ohia. 1999tik
2003ra izan zen kontseilari, eta ondoren beste
lau urtez senatari. Yolanda Barcina presidenteak haren lana goraipatu du: «Erretiroa hartu
zuenean lanean jarraitu zuen Nafarroako hezkuntzaren eta kulturaren alde».
Doako justiziarako aukera
malgutu nahi du Madrilek
MADRIL › Justiziako tasak igotzea erabaki oste-
an, ofiziozko abokatu bat izateko baldintzak
malgutu nahi du Espainiako Gobernuak. Hala
jakinarazi du Alberto Ruiz Gallardon Justizia
ministroak. «Doako justizia bidezkoago bat nahi
dugu». Gallardonek defendatu du proposatu
dituzten tasak «neurrizkoak» direla.
2
j
IRUÑEA › Jesus Laguna zendu da, Nafarroako
Laburrean
Jesus Laguna hil da, Nafarroako
Hezkuntza kontseilari ohia
pHaur lapurtuen kasuan datu
eske direnak Nafarroan. 142 lagunek informazioa eskatu dute
Nafarroan haur lapurtuen kasuan. SOS Haur Lapurtuak elkartearen esanetan, gero eta
gehiago dira kezkatuta daudenak. Martxoan, adibidez, ehun
lagun soilik ziren datu eske.
8
pLegez kontra gidatzeagatik
Iruñean atxilotutakoak. Zortzi
gidari atxilotu zituen Iruñeko
Udaltzaingoak joan den astean,
legearen barruan ez gidatzeagatik. Seik positibo eman zuten
alkoholemia proban, beste bat
azkarregi zihoan, eta azkena gidabaimenik gabe.
Jendea errepidea zeharkatzen. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS
Oinezkoen harrapatzeak
eragozteko kanpaina bat
hasi du Gasteizko Udalak
Erredakzioa Gasteiz
Oinezkoen harrapatzeak eragozteko kanpaina bat hasi du Gasteizko Udalak, eta datorren igandera arte iraungo du. Asteburuan, Arabako hiriburuan lau pertsona zauritu dira autoak harrapatuta, eta
horietako bi larri daude. Hori ikusita, arazoari aurre egitea erabaki
du udalak. Udaltzaingoak informazioa emango die herritarrei, harrapatzeen inguruko kontzientzia har dezaten.
Joan den ostiralean istripu bat gertatu zen, eta larunbatean, beste bat, baina ez zuten ondorio larririk utzi. Larunbat gauean beste
bat izan zen, eta hor, ordea, 57 eta 59 urteko bi emakume larri zauritu ziren auto batek harrapatuta, eta Santiagoko Ospitalera eraman
zituzten. Egonkor daude, baina oraindik ez dute medikuaren senda-agirik jaso.
Hilberriak
RAMON GOROSTIDI ZELAIA
Atzo hil zen, Donostian, 69 urte zituela
ESKELAK
-G. B.Zurekin eta zugandik ikasitakoek bizitzan aurrera egiten lagunduko digute.
Emaztea: Arantza Mujika Casares; seme-alabak: Urko eta Ainhitze,Aloña,Eneko eta Leire; bilobak: Jurgi, Haize eta Aritza; anai-arrebak: Nere (Nikolasen alarguna), Agurtzane eta Mattin,
Xanti eta Mari Carmen, Mari Carmen eta Javier, Joxean eta Begoña, Jabier eta Mertxe, Patxi
eta Kristina; laguntzaileak: Gregori,Jorge eta Gina,Marga eta Cati; iloba,lehengusu eta gainerako ahaideak. Otoitz bat eskatzen dizuete haren alde.
Donostian, 2012ko urriaren 23an.
OHARRA: Gorpu beila ZORROAGAKO TANATORIOAN egongo da,
gaur arratsaldeko zortziak arte. Hileta elizkizuna familia artean egingo da.
RAMON GOROSTIDI
ZELAIA
(0034)943 30 40 30
[email protected]
JOSE ARNAIZ
MARTINEZ jauna
(Arabako Markiz herrikoa)
-Goian Bego-
-G. B.-
Bi zaletasun zure-zureak
kantuzale, pilotari
gurekin izan zaren artean
egin duzu on ugari.
Zeruan hartzen ari zarela
egin duzunaren sari
irudikatzen zaitugu Ramon
pilotan eta kantari.
MUJIKA CASARES SENIDEAK
Donostian, 2012ko urriaren 23an.
Herenegun hil zen, 87 urte zituela,
Elizakoak eta Aita Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren.
Emaztea: Mª Carmen Etxeberria Urreaga; seme-alabak: Mª Angeles, Xabier eta Maria , Txarly eta Maxi, Ritxar(†); bilobak: Kizkitza eta
Alex, Eneritz eta Xabi, Eneritz eta Xabi; anai-arrebak, ezkon anaiarrebak, ilobak, lehengusu eta gainerako ahaideak. Haren animaren
alde otoitz bat eskatzen dizuete,eta arren etor zaiteztela gaur ASTEARTEA arratsaldeko ZAZPIETAN SAN JOAN BATAIATZAILEA parroki elizan egingo den hiletara. Aldez aurretik, mila esker.
Hernanin, 2012ko urriaren 23an.
Helbidea: Aristizabal 7.
Oharra: Gorputza Hernaniko Funeraria Vascongadaren
Tanatorioan dago gaur 12:00ak arte.
GARBIÑE LASA
(Garbiñe eta Maider Olaizola lankideen senidea)
Une latz hauetan
bat egiten dugu
familiaren saminarekin.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 19
Ekonomia ‹ Harian
Legealdia gaur hasiko da
Jaurlaritza berriak eta diputazioek 2013an
zenbat gastatu ahal izango duten erabakiko
du gaur Finantzen Euskal Kontseiluak
Mila milioi euroren murrizketak egin
beharko direla esan du Urkulluk kanpainan
Iker Aranburu
Egutegi ofizialari kasu egin gabe,
gaur hasiko da benetako legegintzaldia. Iñigo Urkulluk artean lehendakari kargua hartu ez badu
ere, Jaurlaritza berriaren datorren urteko politikaren zati handi
bat gaur bertan erabakiko da, Finantzen Euskal Kontseiluaren bileran. Lakuako bulego batean finkatu behar dute behin-behineko
Jaurlaritzak eta hiru aldundiek
datorren urtean zenbat diru izango duten gastatzeko. Edo modu
are gordinago batean esanda,
zenbateko mozketa egin beharko
duten 2013ko aurrekontuetan.
Betiere zerga bilketa handitu ditzaketen neurrien esperoan.
Bilera duela joan den astean
zen egitekoa, baina Patxi Lopezen Jaurlaritzak atzeratzea erabaki zuen, hauteskunde kanpainarekin bat ez egiteko. Erabakiak
hiru aldundien protesta eragin
zuen, beren kontuak egin ahal
izateko denbora gutxiago uzten
dielakoan. Baina denborak, ezer
baino gehiago, panorama politikoa aldatu du. Lau hankako ma-
G Gakoak
Bilketa. Aurten zerga bilketa
%3 handituko zela kalkulatu
zuten duela urtebete Jaurlaritzak eta diputazioek, baina aurreikuspena ez da beteko. Are
gehiago, iaz baino diru gutxiago
bilduko dute. Irailera bitartean
bilketa %7,1 jaitsi zen Araban,
%2,2 Bizkaian eta %2,1 Gipuzkoan.
1
Defizita. Aurten BPGaren
%1,5 arteko defizita baimenduta dauka Jaurlaritzak,
eta betetzeko moduan dagoela
dio. Datorren urtean, ordea,
%0,7koa baizik ez. 500 milioi
gutxiago gastatu ahal izatea
dakar horrek.
2
Zorra. Ibarretxeren azken
hilabeteetatik abiatuta sekulako igoera izan du Jaurlaritzaren zorra,: 2008 amaieran
990 milioiren zorra zena 7.000
milioirena izango da abenduan.
Horrek dakar interesetan 700
milioi euro pagatu behar izatea
2013an.
3
haia zena, hirukoa izango da aurrerantzean, Jaurlaritzarekin batera PSEk bere botere instituzionala galduko duelako. Sozialistek, ordea, ez dute eragin guztia galduko, zerga politikari buruzko azken hitza batzar nagusiek dutelako, eta horietan beren
botoek badute garrantzia.
Sendoturik azalduko da, berriz,
EAJ. Jose Luis Bilbao Bizkaiko
ahaldun nagusiaren hitzek pisu
handiagoa izango dute orain, haren ahotik mintzatuko baita alderdi jeltzalea eta, hortaz, hurrengo gobernua ere. Haren alboan, Martin Garitano (Bildu) eta
Javier de Andres (PP), zerga politikaren inguruan sor daitezkeen
gehiengo berrietan parte hartzeko aukerei adi.
Gaurko bileran ez da, teorian,
zergei buruzko erabakirik hartuko, nahiz eta Jaurlaritzako iturriek adierazi duten aldundien aldetik proposamen zehatzak espero dituztela. Aldaketak, ordea,
izan izango dira ondorengo hilabeteotan. Gipuzkoan, Bilduk
abian du sozietate zergaren erreforma, eta horri ez ezik, beste batzuei zerga batzuei sakoneko aldaketak egiteko garaia dela esan
berri dute Bilbaok eta De Andresek ere.
Krisiak, okerrera
Testuingurua ezin okerragoa n
egingo dute Finantzen Euskal
Kontseiluaren bilera: ekonomia
%0,9 uzkurtu da aurten (ekainera
arte), langabezia handitzen ari da
(120.600 langabe Eustaten arabera, beste 30.000 gehiago INEk dioenez), pobrezia gora doa, industria larri dago, eta finantzak jota.
Panorama gehiago belzteko edo,
zerga bilketa ere emaitza txarrak
ematen ari da. Urteko lehen bederatzi hilabeteotan zerga bilketa
jaitsi egin da hiru lurraldeetan:
%2,1 Gipuzkoan, %2,2 Bizkaian
eta %7,1 Araban.
Jaitsiera are handiagoa izango
zen baldin eta aldundiek iaz ondarearen gaineko zerga berreskuratu izan ez balute. Eragin lausagoa
izan dute errenta zergan egindako igoerek —handiagoa Gipuzkoan (Bilduk eta PSEk hitzartua),
Bizkaian eta Araban baino (EAJk
eta PPk hitzartua)—, atzeraldiak
herritar askoren diru sarrerak
txikitu dituelako. Kontsumoaren
jaitsierak hari lotutako zergen
Garitano, De Andres eta Bilbao, iazko urriko Finantzen Euskal Kontseilurako bidean . MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS
amiltzea nabaria ekarri dute, BEZarena eta alkoholaren gainekoarena nagusiki. Ikusteke dago zer
ondorio duen irailaren 1ean BEZ
murriztuak eta arruntak izandako igoerek.
Zerga arloko neurriak iritsi bitartean, aurtengo bilketari buruzko azken kalkulua egin beharko dute Jaurlaritzak eta aldundiek. Eta are inportanteagoa
dena, datorren urtekoa, haren
arabera erabakitzen dutelako aurrekontuetan zenbat diru gastatu
ahal izango duten.
Krisiaren gogortzearen ondorioz zerga bilketak gastu osoa estaltzeko moduan izango ez denez,
gastuan zenbateko murrizketa
egin beharko den dago jokoan.
Kanpainan zehar bili-bolo ibili
den zenbakia 1.000 milioirena
izan da, EAJk behin eta berriro
plazaratu duena. PSEren gobernuak gutxiago izango dela uste
du. Bi alderdien arteko eztabaida
oso gogorra izan da azken hilabeteotan, jeltzaleek esan baitute
Jaurlaritza porrot egiteko zorian
zegoela. «Gezurra izateaz gain,
arduragabekeria galanta da, ezin
zaiolako EAEko erakunde nagusiari halako erdeinua erakutsi»,
erantzun du Carlos Agirre Ogasun sailburua.
Eztabaida politikoa gora behera, bada saihets ezin daitekeen
faktorea: aurten gehienez BPGaren %1,5eko defizita izateko baimena eman die Espainiako Gobernuak erkidegoei, baina kopuru hori %0,7ra mugatu du
datorren urtean, Madrilek beretzat gorde duelako Bruselak
emandako puntu bateko defizit
gehigarria. 500 milioi euroren guraizekada da hori. Zerga bilketaren aurreikuspenak finkatuko du
gainontzekoa, BEZaren likidazioari buruz EAEko erakundeek eta
Madrilek dituzten desadostasunak konpontzen ez diren bitartean.
Ohiko marra gorriak
Kanpainan murrizketak egingo
zituela ezkutatu ez badu ere, non
egingo dituen ez du argitu Urkulluk. Ohiko marra gorriak finkatu ditu —osasuna, hezkuntza, gizarte zerbitzuak eta pentsioak—
eta inor gutxi mintzen duten arloetan moztu nahi duela esan du —
protokoloa, publizitatea eta propaganda—. Horiek, baina, guraizekada handia jasan dute azken
urteotan, eta hortik ezin daitezke
mila milioi aurreztu.
Erakundeen funtzionamendu
gastuak ere aipatu ditu, eta hor
sartzen dira langile publikoen soldatak. «Ahalegin handiagoak»
eskatuko dizkie, «gutxiagorekin
gehiago egiteko». Gezurtatu du,
ordea, funtzionarioen kopurua
gutxitu nahi duenik. Gauzak horrela, dirulaguntzei eta inbertsioei begiratu beharko die. Urkulluk
esan du Lopezen gobernuak hartutako gastu konpromisoak aztertuko dituela batzuk atzeratzeko.
20 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Harian › Ekonomia
Guardianen 120
langile bota nahi
dituztela salatu
du enpresa
batzordeak
DLaburrak
CCOOk grebara batzeko
deia egin die sindikatuei
BILBO › Azaroaren 14rako deitu-
tako grebarekin bat egiteko
deia egin die Hego Euskal Herriko sindikatuei Unai Sordok,
Euskadiko CCOOko idazkari
nagusiak. Europako Sindikatuen Konfederazioak egun
horretan protestak antolatu
dituela gogorarazi du Sordok,
eta, beraz, aukera ona litzatekeela sindikatuen batasunerako.
Gamesak hurrengo
hiru urteetarako plana
aurkeztuko du etzi,
eta kaleratzeen berri
emango du agian
Erredakzioa
Laudioko (Araba) Guardian enpresako langileek greba mugagabea hasiko dute gaur. Aurretik iragarrita izan arren, atzo zuzendaritzarekin bildu ostean are ozenago
egin dute deialdia. Enpresa batzordeak salatu du 120 langile kaleratu nahi dituztela, eta horrekin
enpresak argi utzi duela ez daukala «borondaterik» konponbide bat
bilatzeko.
ELAk —gehiengoa du enpresa
batzordean— kritikatu du zuzendaritzak 120 kaleratze jarri dituela mahai gainean bileraren «lehen minutuan», negoziatzeko
prest dagoela esaten duen arren.
Enpresari «fede txarrez» jokatzea
leporatzen dio sindikatuak, eta ez
duela aurkeztu dokumentaziorik
kaleratzeak justifikatzeko. Langileak «torturatzen» ari dira, ELAren arabera, haien lanpostua
arriskuan dagoela esanda.
Orain arte, aldi baterako lanuzteak egin dituzte langileek, lan
itunaren negoziazioa eskatzeko.
Aurrerantzean, greba mugagabea hasi eta horri «eusteko» prest
agertu dira, lan hitzarmenerako
negoziazioa bide onetik amai dadin. ELArekin batera, grebari babesa eman diote LABek, UGTk
eta PTGk.
Joan den astean, bi aldeek bilera izan zuten, eta bideragarritasun plan bat abiatzea ezinbestekoa dela esan zuen zuzendaritzak;
70 kaleratze izango zirela azaldu
zion langile batzordeari. 600 langile inguru ditu Guardianek, eta automobilgintzarako eta arkitekturarako beira ekoizten dute.
Gamesaren plana,etzi
Gamesak 2013-2015rako negozio
plana aurkeztuko du etzi, eta, sindikatuen arabera, enpresak 700800 langile botatzeko asmoa du
Nafarroan —2.000 dira guztira—.
Zuzendaritzak baieztatua du
«doikuntza handi eta garrantzitsu bat» egingo duela. ELAk bi hilabete baino gehiago daramatza
etorkizuna argitzeko eskatzen.
Atzo, Nafarroako Parlamentuko Bozeramaileen Batzordeak
Gamesari eskatu zion bila ditzala
plan horren barruan kaleratzeak
ez diren bestelako aukerak, eta
horiek «beharrezkoak» badira,
behintzat enpresa batzordearekin akordio bat egiteko.
Kutxabank Gestionek 10
mila milioi euro izango ditu
Laminaciones Arreguiko langileak zinpeko zaindariekin lehian, lantokira sartu ahal izateko. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS
Orain dela bost hilabete eta erdi hasitako lanuzte mugagabea amaitzea
erabaki dute Laminaciones Arreguiko langileek, baina enpresak ez die
lanera itzultzen utzi nahi oraingoz, antolakuntza arrazoiak argudiatuta.
Grebatik bueltatu,
eta oporretara bidali
Ivan Santamaria Gasteiz
L
anuzte mugagabea amaitutzat jo eta lanera itzultzeko asmoa zuten atzo
Laminaciones Arreguiko beharginek. Gutxienez, grebarekin bat egin ondoren honezkero enpresak kaleratu ez dituenak.
Lantokira itzultzeak ez du esan
nahi lan gatazka amaitu denik,
ordea. Zuzendaritzaren beste negoziazio fase bat hasteko keinu
modura ulertzen dute sindikatuek. Baina protestak jarraitu
egingo duela argi geratu zen atzo.
Bost hilabete eta erdi pasatu
dira greba abiatu zenetik. Maiatzaren 8an izan zen. Egun bat geroago, Araban dituen bi lantegiak
itxi eta 358 langile kalean utzi
nahi zituela jakinarazi zuen enpresak. Mehatxuaren erdia bete
du: irailera arte, 178 langile kaleratu ditu. Haatik, kaleratzeak justifikatzeko erregulazio eskaeraren aurkako salaketa jarri zuten
langileen batzordeak eta ELA
sindikatuak, eta EAEko Justizia
Auzitegi Nagusiak arrazoia eman
zien orain dela hamar egun: Laminacioneseko jabeak, Celsa
Atlanticek, grebarako eta askatasun sindikalerako eskubideak
urratu ditu, epaileen ustez.
Epaia ez da irmoa, baina justiziak erabakitzen duen bitartean,
lanuztea bertan behera uztea erabaki zuten langileek. Enpresak
oraindik kaleratu ez dituen eta
protestarekin jarraitzen zuten
35 langile geratzen ziren. Produkzioko beste ehun bat langilek lanean jarraitu dute. Kalean zeudenek ez zuten inolako gogorik lanera
isilean
sartzeko,
eta
lantokiraino joateko manifestaziora deitu zuten atzo goizerako.
Gasteizen esanahi historiko
handia duen lekua aukeratu zuten grebalariek martxa abiatzeko: Martxoaren Hiruaren plaza,
1976. urtean Poliziak elizan batzartuta zeuden bost langile hil zituen lekua. Aurrealdeko pankartaren leloak — Borrokak aurrera
jarraitzen du— argi utzi zuen zein
zen grebalarien gogoa. Lankideak ez ezik, sindikatuetako ordezkariei eta gizarteari mobilizazioan parte hartzeko deia egin zien
batzordeak. Manifestazioan, Arabako Bilduko zenbait batzarkidek parte hartu zuten, Gorka Ortiz de Guinea bozeramailea buru.
Tentsioa sarreran
Zaramaga auzotik Betoñuko industrialdera doan bidea hartu
zuen mobilizazioak. Ezohiko irudia zen lantokien artean manifestazioa ikustea. Ibilbide guztian
oihuka aritu ziren bildutakoak,
eta kaleratuak berriro hartzeko
eskaera nagusitu zen. Laminaciones Arreguiko lantokira hurbildu
ahala, ozenagoak bihurtu ziren
oihuak. Umorea ere ez zuten gal-
du. «Hori da Ali Babaren kobazuloa», esan zuen manifestari batek,
lantegiko pabilioiak ikusi orduko.
Lantegiko sarreran zinpeko bi
zaindari eta segurtasun arduraduna zain zituzten manifestariek.
Martxa gelditu gabe, aurrera jo
zuten, guardek pankartari eta
jendeari eusteko egiten zituzten
ahaleginak gaindituta. Horrek
tentsio uneak sorrarazi zituen,
baina lantegiaren ate aurreraino
iritsi zen manifestazioa. Batzordeko kideek idazki bat utzi nahi
zuten bulegoetan, baina atean berriro ere liskarra hasi zen. Segurtasun arduradunak ohartarazi
zien manifestazioa desegin arte
ezin zirela sartu. Animoak berotu
zituen eztabaidak, baina, azkenean, enpresari negoziatzea eskatzen zion agiria entregatu zuten
batzordeko kideek. «Espero dezagun negoziazio prozesu bat hasi
eta auzi hau bururaino eramateko gai izatea», azaldu zuen ondoren Nando Anguiano batzordeko
presidenteak.
Lanera itzuli nahi zutenen
txanda zen. Txalo artean, giza baliabideetako arduradunarekin
biltzera abiatu ziren. Manifestazioa segituan desegin zen. Enpresak ez zien grebalariei helburua
betetzen utziko, ordea. Antolakuntza arrazoiak argudiatuta, hilabeteko oporraldia hartzera behartu nahi ditu, eta ez die oraingoz lanera bueltatzen utzi nahi.
DONOSTIA › Kutxa, BBK eta
Vital Kutxaren kudeaketa
sozietateek bat egin dute, eta
Kutxabank Gestion sortu.
Horrek 10.000 milioi euro inguruko ondarea kudeatuko du, eta
200.000 bezero inguru izango
ditu. Gainera, kudeatzaileak
bere gain hartuko du bere
bezeroen aurreikuspen produktuek osatzen duten inbertsio
kopuruaren zati handi bat.
CCOOk gehiengoa lortu du
Kutxabankeko lantaldean
BILBO › CCOOk gehiengoa lortu
du berriro ere Kutxabankeko
lantaldearen ordezkarien artean. Kutxa, BBK eta Vital Kutxako 18 ordezkari hautatu dituzte,
seina bakoitzeko, eta horietatik
zortzi izan dira CCOOrenak.
ELAk lau ordezkari eskuratu
ditu; Pixkanakak, hiru; LABek,
bi; eta GIVek, ordezkari bakarra.
Espainiaren defiziterako,
erreskatea kontuan
BRUSELA › 2011. urtea %9,4eko
defizitarekin amaitu zuen
Espainiak, Eurostatek atzo
baieztatu zuenez. Datu horrek
aurretik emandakoa —%8,5—
gainditu du, banku batzuei
emandako laguntzak eta hornitzaileei pagatutako dirua ere
batu zaielako. Europako
Batzordeak iradoki du ez duela
desbideraketa hori zigortuko,
aldi baterako ordainketa izan
delako.
Bankuen zorra ESMri pasa
diezaioke Irlandak
DUBLIN › Irlandako Gobernuak
ez du galdu bankuen zuloa
estaltzeko hartutako zorra gainetik kentzeko esperantza.
Enda Kenny Irlandako lehen
ministroarekin bildu ondoren,
Frantziak eta Alemaniak
herrialde haren «berezitasuna»
kontuan hartuko dutela ziurtatu
du François Hollandek. 64.000
milioi euroko zorra bere kontuetatik atera eta ESM funtsari
pasatu nahi dio Dublinek.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 21
Mundua ‹ Harian
Siriarako
mandatari
berezia Errusiara
joanen da heldu
den astean
Genevan trantsiziorako
hitzartutako agiria
betetzea espero du
Sergei Lavrov
Atzerri ministroak
Erredakzioa
Libanoko soldadu bat, tanke batean, Beiruteko karriketan, atzo. WAEL HAMZEH / EFE
Libanoko armada prest dago
esku hartzeko, herrialdean
«bake zibila» mantentzeko
Segurtasuna gainditu ezinezko «marra
gorria» dela adierazi dute militarrek,
eta soldaduak hedatu dituzte Beiruten
Hiriburuan lagun bat hil du armadak,
eta Tripolin hiru hil dira liskarretan
Mikel Rodriguez
Libanoko krisi politikoa erabat lehertu dadin saihestu nahian, armadak adierazpen publikoa egin
du, eta Beirut hiriburuan eta bertze hainbat eremutan soldaduak
karrikara atera ditu. «Nazioaren
patua jokoan» dagoela uste du armadak, eta «segurtasuna, erakunde ofizialak, eta jabetza publikoak gainditu ezin diren marra
gorria» direla ohartarazi. Horregatik, «bake zibila» mantentzeko
asmoz esku hartzeko prest agertu
da, eta erasoei erantzun eginen
diela erran du. Gainera, buruzagi
politikoei eskatu die iritziak «tentuz agertzeko», egoerak okerrera
egin ez dezan. Beiruten soldaduek lagun bat hil zuten atzo, eta
Tripolin, berriz, gutxienez bertze
hiru hil ziren liskarretan.
Sektore politikoen eta erlijiosoen arteko polarizazioaren eta gatazkaren erdian, Libanoko armadak epailetzat aurkeztu du bere
burua bertze behin. Segurtasuna-
ri buruz «maila guztietan» harremanak hasi dituela jakinarazi du,
gehienbat «tirabira sektario eta
konfesionalak» dauden eskualdeetan, «Libano eremuko kontu
garbiketen jokaleku bihur dadin
saihesteko, eta Al-Hassan martiriaren hilketa inork baliatu ez dezan». Al-Hassan, Wissam al-Hassan da, iragan ortziralean atentatuan hildako Poliziaren zerbitzu
sekretuetako burua. Ekintza horrek piztu du krisi politikoa.
Deia buruzagi politikoei
Aurrez aurre dauden sektore nagusiak dira Martxoak 14 koalizioa
—suniten interesak defendatzen
dituen indar nagusia, kristauen
presentzia zabala duen arren—,
eta Hezbollah alderdi xiita eta haren aliatuak. Martxoak 14k Siriako Gobernuaren aurkako jarrera
du, eta hari eta Hezbollahi egotzi
die Al-Hassanen hilketa; Najib
Mikati lehen ministroari ere ardura leporatu dio, eta haren dimisioa eskatu du. Horrelako adie-
razpenak baretzeko eskatu du armadak. «Buruzagi politikoek
konpromisoa hartu behar dute
egoera nahasi ez dadin, eta bakea
mantentzeko». Herritarrei eskatu die, berriz, ez uzteko «emozioek
egoera kontrola dezaten», eta
«karrikak hustu eta bideak ireki»
ditzatela. Herrialdea «hagitz une
zailetan» dagoela uste du armadak, eta eskualde batzuetan egoera «aurrekaririk gabeko mailara»
ailegatu dela.
Beiruten, adibidez, herenegun
arratsaldean hasi ziren istiluak,
Al-Hassanen hiletaren ondoren,
ehunka manifestarik gobernuaren egoitzari eraso nahi izan ziotenean. Atzo goizaldean ere istilu
gogorren berri eman zuten, baina
arratsalderako armadak egoera
kontrolpean zuela aldarrikatu
zuen. Iturri militarrek jakinarazi
dute lagun bat hil dutela tiroz
Qasqas auzoan. Horren arabera,
soldaduei tiroz eraso dien palestinar bat hil dute. The Daily Star
egunkariaren arabera, balaz edo
esku bonben leherketekin gutxienez sei lagun zauritu dira nagusiki sunita den Tariq al-Jdideh eta
nagusiki xiita den Barbur auzoetako bizilagunen liskarretan.
Islamaren bi adarretako jarraitzaileen arteko istilu gogorrenen
berri, ordea, iparraldeko Tripoli
hiritik eman dute bertze behin.
Nagusiki sunita den Bab al-Tab-
baneh eta nagusiki xiita den Jabal Mohsen auzoak izan dira berriz ere borroken erdigunea. Hiru
lagun hil dira bertan. Siriako gatazkak eragin berezia duen tokia
da Tripoli, hango xiitak Baxar alAssad presidentearen aldekoak
baitira —gehienak alauiak dira
hura bezala—, eta sunitak, berriz,
matxinoen aldekoak. Alderdi Demokratiko Arabiarreko buru Rifaat Eidek —Al-Assaden aldekoa— Tripolin esku hartzeko eskatu dio armadari. Hezbollahen
Al-Manar telebistak Etorkizuna
Mugimenduko miliziei egotzi die
herrialde osoan istiluak sortu eta
armadari erasotzea —Martxoak
14ko alderdi nagusia da—.
Ashton, gaur Beiruten
Nazioarteko agendan ere bete-betean sartu da Libanoko krisia.
Catherine Ashton Europako Batasuneko diplomazia arduraduna
gaur Beirutera joatekoa da, Ekialde Hurbileko bidaiaren baitan.
Frantzia ere hurbiletik ari da jarraitzen gatazka. Laurent Fabius
Atzerri ministroak Al-Hassanen
hilketa Siriari egotzi ondoren,
François Hollande presidenteak
erran du atentatuaren gibelean
Libanoren «batasuna eta egonkortasuna zalantzan paratzeko
asmoa» dagoela. Libanoren eta
Siriaren kolonizatzailea izan zen
Frantzia XX. mendean.
Siriatik su-eten bat lortzeko erantzun argirik gabe atera ondotik,
heldu den astean Errusiara joanen da Lakhdar Brahimi NBE
Nazio Batuen Erakundearen eta
Arabiar Ligaren mandatari berezia. Hala baieztatu du Sergei Lavrov Atzerri ministroak. «Espero
dugu mandatari berria Genevako
Agirian hitzartutako printzipioak praktikara eramaten saiatuko
dela». Genevan Errusiak, Txinak,
Mendebaldeko herrialdeek eta Siriaren inguruko zenbaitek indarkeria eteteko exijitu zuten, eta bi
aldeek batera egindako trantsizio
politikoaren alde mintzatu ziren.
Ortzegunerako su-eten bat
ezartzea proposatu die Brahimik
bi aldeei, musulmanen Eid alAdha sakrifizioaren besta dela
eta. Oposizioak ez du onartu, eta
Baxar al-Assad presidenteak «terrorismoarekin» amaitzea paratu du lehentasuntzat. Hain zuzen,
Lavrovek elkarrizketa politikoa
aldarrikatu du irtenbidetzat, eta
zalantzan paratu du «potentzia
batzuek» bakea lortzeko duten
nahia. «Oposizioak armak, dirua
eta sostengu morala jasotzen
ditu. Armak uzteko eskatzen diegu, baina erantzuten digute Mendebaldeak kontrakoa erraten diela, eutsi dezatela, euren eskubideak armekin defenda ditzatela».
Lavrovek dioenez, Mendebaldeko
herrialdeen «estimazio kontserbadoreenen arabera» Al-Assadek
gutxienez herritarren herenaren
sostengua du.
Jordaniako soldadu bat hilik
Eremuan bisitan izan da Catherine Ashton Europako Batasuneko
diplomazia burua izan da. Ekialde Hurbilean hasitako bortz eguneko bisitaren baitan, Jordanian
izan da, eta han Siriako errefuxiatuen Zaatari kanpalekua bisitatu
du. 36.000 iheslari daude han, Jordaniako agintarien arabera.
Herrialde horren eta Siriaren
arteko mugan liskar larria gertatu zen atzo. Petra agentziaren arabera, talde islamista bateko kideak Siriatik Jordaniara sartzen
ahalegindu ziren, baina soldaduek bide oztopatu zietenean, tiroka hasi ziren. Borrokan Jordaniako soldadu bat hil zen, eta armadak ustezko hamahiru
ekintzaile atxilotu zituen.
22 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Harian › Mundua
ezin hobeaz profitatzen ari dira
bakearen aldeko borondatea erakutsiz. Arazoa da Amerikan
borroka armatuaren bidez boterea lortzeko babesak oso urriturik daudela. Herri askotan atzoko
gerrillariak gobernu kargu dira,
ez dago oldartze armaturako
girorik. Baina FARCek badu
oraindik asaldatzeko gaitasun
nahikoa, enpresen garraiobideak
«Gobernuak ez ditu
zalantzan jarriko
eredu ekonomikoa eta
kanpoko inbertsioa»
«FARCek badu
oraindik asaldatzeko
gaitasun nahikoa,
sabotaje ahalmena»
«Gobernuaren eta
paramilitarren
harremana
marjinalagoa da orain»
HARTZEA LOPEZ ARANA
Camilo Gonzalez Posso q Indepaz erakundeko lehendakaria
Gerrillarien eta Bogotaren arteko negoziazio prozesuaren atzean ez dagoela babes
sozialik uste du, baina bi aldeek ados jartzeko interesa dutela; gobernuak segurtasuna
bermatu nahi du ekonomia indarberritzeko, eta gerrillak, sare politikoa suspertu.
«Ados jartzeko borondatea
dute FARCek eta gobernuak»
Hartzea Lopez Arana Bogota
Camilo Gonzalez Posso (Cauca,
1947) Kolonbiako Osasun ministro izan zen 1990etik 1992ra, Cesar
Gaviria Trujilloren gobernuan,
eta Lan ministroaren aholkulari
Andres Pastranaren gobernuan.
Gaur analista politiko eta Indepaz Garapenerako eta Bakerako
Ikerketa Zentroko presidentea
da, eta hitzaldi eta prentsarako elkarrizketen erritmoan iragan du
Osloko prentsaurrekoaren biharamuna. Aldeko eta kontrako diskurtsoetan pulunpatu gabe begirada pragmatikoarekin eusten
dio gaiari.
Zer esana eman du Oslon gertatutakoak. FARCen oldarkortasuna eta
prozesuaren zailtasuna nabarmendu dituzte Kolonbiako prentsan.Zuk
zer diozu?
Urte askotako gerraren ondoren,
ezin dute egun batetik bestera
arerioen arteko elkarkidetza itxura eman. Normala da alde bakoitza berean jartzea. Gobernua eta
gerrilla ez dira asmo berarekin igo
tribunara: batak gutxi mintzatu
eta zuhur negoziatu nahi du; besteak, gai guztiak agerian utzi eta
politika egin. Ez gaude onberatasun garaian, munduaren aurrean
xede bideragarria aitortzekoan
baizik. Akordioak berantago etorriko dira agendari lotuz gero.
Norvegian egiteak karga sinbolikoa du, eta zailtasunak eta desberdintasunak zein diren erakutsi
dute. Lehen fasearen helburua
zen hori, aurreko kontaktu sekretuen ofizialtze publikoarena eta
bigarren fasearen iragartzea;beraz, Oslok zeregina bete du, eta
aurrerapen esanguratsua da.
Elkarrizketa hauekin zer lortu nahi
du alde bakoitzak ?
Estrategikoki matxinadaren kontrako gerra irabazia duela sinetsita dago gobernua. Gero eta baztertuagoa den intentsitate apaleko gatazka bati aurre egiten dio.
Negoziazioetan ez ditu zalantzan
jarriko eredu ekonomikoa, konstituzioa edo kanpoko inbertsioa.
Alor batzuetan amore emateko
prest dago, ahal den kostu baxuenean. Bake egoeran dauden gaiak
jadanik hitzartutako programak
dira, hala nola komunitateei lurraldeen itzultzea eta disidentziari tarte politiko legala eskaintzea.
M-19 gerrillarekin duela hogei
urte adostu baino kontzesio gutxiago, hala ere, urte haietan
konstituzio berri baten ituntzea
baitzegoen mahai gainean.
Gobernuaren arrangura nagu-
sia munduko krisi ekonomikoarekin dator bat. Energiari eta meatzariari bultzada azkarra eman
nahi die balore gehigarria eskuratu duten lurraldeetan, mendian
eta oihanean. Honako balantzea
egiten du: leku horietan segurtasun eza murrizteko nola izan ahal
den probetxugarrien? Negoziatuz, merke eta multinazionalen
negozioari bidea erraztuz, azken
bolada honetan behera doan produkzioari bultzada eraginkorra
emateko.
Eta FARCek?
FARCek negoziazioa beharrezko
du. Irailaren 11ko dorre bikien
kontrako atentatuen ostean
indar handiko propaganda kanpaina jasan behar izan zuten,
terrorista eta narkotrafikatzaile
zirela entzun zen mundu osoan
zehar. Puntuak irabazteko okasio
hondatu ditzake, eskualde zabalak argindarrik gabe utzi, hots
sabotaje ahalmen eraginkorra.
12.000 kide armatu eta 30.000
laguntzaile inguru dituztela estimatzen da. Asko da. Agian militarki ez daude egoera hoberenean baina sare politikoak suspertu
dituzte. Kalkulu hau egin dezakete: bake egoeran aukera desberdinak jalgi daitezke. Nork daki
bihar Kolonbian hauteskundeetara joanez gero zein emaitza
lortu ditzakeen, agian bide politikoetatik oraingo egoeran baino
gehiago.
Caguaneko esperientzia zapuztua
aipatzen da maiz.Zein alde dago Habanan jarraituko diren hizketekin?
Herritarren parte hartzea oso
desberdina da. Gaur denek nahi
dugu bakea, baina eszeptizismoa
da nagusi. 1997an milioika pertsona mobilizatu ziren negoziazioaren alde eta gerraren kontra.
1999ko urriaren 26an 15 milioi atera ziren kalera Kolonbia osoan
lema horiekin. Caguan herritar
adierazpen zabal horren emaitza
edo epilogoa izan zen. Gaizki irten zen, eta hamabi urteko gerra
eta hondamena tokatu zitzaigun.
Eta orain?
Oraingoan negoziazioen albistea
inork espero ez zuenean etorri da,
ezustekoan, kontaktu sekretuen
ondotik. Prozesua gainaldetik
abiatu da, lehorrean, borrokalarien akiduraren ondorioz, ez jendartearen mobilizazioari esker.
Faktore honek zera inplikatzen
du, presio sozial ahularekin azaltzen dela bake hizketa eredua, aldebikari, Kolonbiatik kanpo eta
isilpean. Parte hartze mekanismoak oso hertsiak dira. Eskema
hau ez da ezkorra baina izaera berezi hori ematen dio, aurkarien
arteko indar harremanaren irakurketa soilari dago lotua. Jendea ikusle bilakatu du, telebista
eta interneteko berrien zain, ma-
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 23
Mundua ‹ Harian
hai negoziatzailearen eta mugimendu herritarren arteko interakziorik gabe.
Ez zaizu egokia iruditzen?
Eroaten ari den negoziazioak txukun marraztua iduri du, ados jartzeko borondatea antzematen
zaio. Caguanen herria biziki presente zegoen baina FARCek elkarrizketa gerla irabazteko tresna
gisa kontsideratzen zuen eta gobernuak birmoldatu eta ofentsibara pasatzeko unea. Gaur, mintzaideak indarkeriaren unadura
fasean daude, hamar urteko higadura politiko eta militarraren ondorioz.
Sektore paramilitarrek zein heinean
oztopatu dezakete ekimena?
Caguanekin alderatuz eragozte
arrisku txikiagoa daukate. Urte
haietan lurraldeen konkistan
zeuden murgilduak FARC eta gerrillaren aliatuak ziren taldeen
haizatzeko. Dinamika hau krisian dago egun, pisu politikoa galdu du nahiz eskualde batzuetan
oraindik azkar dagoen, interes lokal eta materialen alde nekazarien eta komunitateen kontra erasoak segituz. Antolakunde horien bozeramaileek ez dute
oraindik elkarrizketen kontrako
adierazpenik egin. 170 udalerritan presentzia daukatela uste da,
laguntza baseekin. Ez zaio erne
izateari utzi behar, mehatxatuak
sentitzen badira akuilatu daitezke, Kolonbian bakeaz mintzatzen
den bakoitzean ezkutuko armak
azaltzen direlako.
Gobernuak zer jarrera du haiekin?
Gobernuak norabide aldaketa burutu du haiekiko. Uribe lehendakari zelarik harreman estrukturalak zeuden narkotrafikatzaile,
paramilitar eta instituzioen artean, matxinatuen kontra aritzeko
aliantza ohikoa zen. Biraketa Uriberen azken urteetan hasi eta
Santosekin bizkortu zen, paramilitarrekin baino AEBetako indar
armatuekin sakondu dira harremanak Plan Colombiaren bidez.
Ez dut erran nahi estekak desagertu direnik baina politika ofizialaren jarduna marjinalagoa
da. Gainera talde hauek ez dira
autonomoak, indar ekonomiko
eta politikoek dituzte sendotzen
euren zerbitzura ezartzeko, abeltzainek, eskualde botereek, enpresariek. Sikarioak beso politikoak bilakatzen dira eta ultraeskuinak beraien berraktibatzeko
lehen baino ahalmen gutxiago
dute. Santosek haiekin mantenduko dituen harremanen arabera
jokatuko da dena.
Kanpoko gobernuen interbentzioak
onuragarri dira ?
Bakera heltzeko faktore guztiak
dira garrantzitsu. Kolonbiako
barne gerlak beti egon dira kanpoko abaguneei estekatuak, gerlan hotzean, drogaren edo terrorismoaren kontrako gudetan.
Globalizazioaren interesez betea
dago gatazka. AEBek esku hartze
zuzena daukate eta arazoaren
parte dira, beraz zergatik ez aterabidearen parte bilakatu?
Fidel Castrok
bere argazkiak
eta artikulu bat
eman ditu argitara
Kubako presidente
ohiak gezurtatu egin
ditu hila zela zioten
albisteak,‘Cubadebate’
webgunean
Amagoia Iban
Lastozko txapela buruan eta alkandora koadroduna soinean. Eskuin eskua bastoi metalikoan gakotuta eta eskuina aurpegiaren
parera altxatuta. Aire librean eta
masustondo artean. Kameraren
aurrean hizketan eta ostiraleko
Granmaegunkariaren ale bati begira. Miamiko kazetari zenbaiten
arabera «hila» eta Espainiako
egunkari baten arabera «hilzorian» omen zen Fidel Castro bizirik agertu da, bere heriotzari buruzko hamaikagarren zurrumurrua gezurtatuz. «Zoritxar iragarleok! Ez dut gogoan zer den buruko mina bera ere. Argi gera dadin
zenbaterainoko gezurteroak zareten, artikulu honekin doazen
argazkiak oparitzen dizkizuet».
Fidel Castro hilzorian dagoartikulua. Kubako Iraultza 1959an garaile gertatu zenetik 2008raino
uharteko agintari nagusi izan ze-
‘‘
Argi gera dadila
norainoko gezurteroak
zareten, argazkiok
oparitzen dizkizue»
FIDEL CASTRO
Kubako presidente ohia
nak, Fidel Castro Ruzek sinatuta.
Eta bost argazki. Haren seme
Alex Castrok eginda. Atzo argitaratu zituen Cubadebate webgune
ofizialak. Plaza horretan argitaratu ohi zituen Castrok Fidelen
gogoetak; ekainaren 19an plazaratu zuen azkena. «Ez da nire rola
gure prentsako orrialdeak hartzea, herriaren beste behar batzuetarako baitago», dio atzoko
idazkian. «Gustuko dut idaztea
eta idatzi egiten dut. Gustuko dut
ikastea eta ikasi egiten dut.
Aurreko argazkia
Herenegun, Castroren beste argazki bat argitaratu zuen Venezuelako lehendakariorde izandako Elias Jauak. Argazki hura,
Jauaren esanetan, Castrorekin
Habanako Nacional hotelean
egindako bilera batean aterea
zen. Bilera bukatu zenean, Castro
hango lorategietan pasieran ibili
zela esan zuten bertako langileek.
Hedabide zenbaitek, hala ere, ez
zion sinesgarritasun handirik
eman irudiari, «lausoa» zela argudiatuta. Castro «mamuen antzera» agertu zela esan zuten, eta,
haren osasun egoera auzitan zegoen garaiotan, Kubako agintarien mesederako haizatu zutela.
Argazki horretan lastozko txapela buruan eta koadrozko alkandora soinean ageri da Castro, Cubadebate-n atzo argitaratu zituzten
bost irudietan bezalaxe.
Aldiro zabaldu ohi dira Fidel
Castroren heriotzari buruzko zurrumurruak. 86 urte dauzka
egun, duela lau urte utzi zuen erabat agintea, 2006an jakinarazitako osasun arazo zenbaiten ondorioz. Aurtengo martxoaren 28an
egin zuen azken agerraldi publikoa, Benedikto XVI.a Habanako
Nuntziatura Apostolikoan bisitatuta.
Fidel Castro, atzo zabaldu zituzten irudietako batean. ALEX CASTRO
24 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Harian › Mundua
AEBetako
bozetako
azken debatea,
nazioarteko
politikaz
DLaburrak
Kataluniako alderdiek
gutun bat igorri diote EBri
BARTZELONA › Espainiari EBn
botoa emateko duen eskubidea kentzeko eskatu diote
Kataluniako europarlamentariek EB Europako Batasunari,
baldin eta Espainiako militarrek
Kataluniari «mehatxu egiten»
jarraitzen badute. CIU, PSC,
ERC eta ICV alderdiko ordezkariek bidali diote gutuna EBri.
Afganistango gerra
izan dute eztabaidagai
nagusietako bat;
Latinoamerika ez dute
sartu gai zerrendan
Amagoia Iban
AEB Ameriketako Estatu Batuek
inoiz egin duten gerrarik luzeena
da Afganistangoa, gerra horren
balizko amaierari buruz hitz egin
dute goizaldean Barack Obama
demokratak eta Mitt Romney
errepublikanoak. Hautagaiok
gaurkoa izan dute telebista kameren aurreko azken hauteskunde
eztabaida. Nazioarteko politikari
buruz aritu dira, eta Bob Schieffer
kazetari beteranoak gidatu du
saioa. 90 minutu iraundu du. Gai
zerrenda ere Schiefferek markatu du, puntu hauek mahai gainean jarrita: AEBen rola munduan,
Afganistango gerra, Israel eta
Iran, Ekialde Hurbileko aldaketak eta terrorismoaren aurpegi
berria, Txinaren gorakada eta
etorkizuneko mundua.
AEBek erabiltzen dituzten lehengai energetikoen herenak eta
sei estatubatuarretik bat Latinoamerikan sortuak badira ere, moderatzaileak Latinoamerika ez
du agendan sartu. Narkotrafikoa,
immigrazioa, diru zuriketa eta
arma trafikoa Latinoamerikarekin lotu ohi ditu AEBetako iritzi
publikoak, eta herritarrek arazo
nazionaltzat jotzen dituzte.
Floridako plaza
Boca Ratongo Lynn unibertsitatean egin dute eztabaida, non eta
Floridan. Florida da, hain zuzen
ere, azaroaren 6ko hauteskundeetan garaipenaren balantza baten
edo bestearen aldera mugiaraz
dezakeena, lehia estuan baitaude
bertan demokratak eta errepublikanoak, inkesta guztien arabera.
Inkesta guztien batez bestekoa
egiten duen Real Clear Politics
webgunearen arabera, atzo bertan floridarren %48,7 boza Romneyri ematekotan zeuden, eta
%46,6 Omabari ematekotan. Floridan boza emateko eskubidea
daukatenen%19,2 hispanoak
dira, eta horien %51k Obamari
emango liokete boza. Floridako
aurreikuspenak salbuespena
dira Obamaren datu orokorretan,
AEBetako hispanoen %70 alde
baititu, inkesten arabera.
Juduena da Floridako beste komunitate garrantzitsu bat. %69
Obamaren alde ei zeuden irailean. Israel eta Iran hizpide izan dituen gaurko eztabaidak eragina
izan dezake horien artean ere.
Herbehereek Ruandako
genozidioaz epaituko dute
Mahmud Abbas Palestinako Aginte Nazionaleko presidentea, botoa ematen, larunbatean. ABBAS MOMANI / EFE
Abbasen Al-Fatah alderdiak
hiru hiri nagusi galdu ditu
Zisjordaniako udal bozetan
Hauteskundeetan
herritarren %55ek
hartu dute parte,
2005eko udal bozetan
baino %5 gutxiagok
Arnaitz Lasarte
Al-Fatah alderdiak hauteskundeak galdu ditu Zisjordaniako Ramallah, Nablus eta Jenin hirietan. Larunbatean egin zituzten
Zisjordaniako udal hauteskundeak, eta Mahmud Abbas PAN Palestinako Aginte Nazionaleko
presidentearen alderdiak espero
baino emaitza kaskarragoak lortu ditu. Izan ere, hiru hiri nagusitan ez du lortu alkatetzarik, nahiz
eta Hamasek ez duen hauteskundeetan parte hartu. Al-Fatahen
aurkari nagusiak bozak boikotatzeko deia egin zien herritarrei.
Zenbait analistaren arabera,
Al-Fatahek ezkerreko alderdien
babesa galdu du. Eta horri gehitu
behar zaio egungo zuzendaritzarekin kritiko diren hainbat militante zaharrek alderditik ateratzea erabaki izana. Jeninen, esaterako, Janet Jouri Al-Fataheko
kide ohiaren alderdi berria gailendu zaio Abbasen alderdiari.
Ramallaheko alkatetza, berriz, alderdi independente bateko hautagaiak eskuratu du. Ramallah
Zisjordaniako hiriburutzat jotzen
dute, eta bertan daude gobernuaren egoitza nagusiak.
2006an parlamentuetarako
egindako hauteskundeez geroztik palestinarrek egindako aurreneko bozak izan dira, eta parte
hartze eskasa izan da. Maan agentziak emandako datuen arabera,
%55ekoa, 2005eko udal bozetan
baino %5 txikiagoa. Larunbatean, 353 udaletatik 92tan bakarrik
egin dituzte hauteskundeak. Izan
ere, 181etan hautagai bakarra
aurkeztu zen, eta beste 78tan ez
zen hautagairik aurkeztu.
Zaharrak taldea, Israelen
Besteak beste, palestinarren eta
Israelen arteko gatazkaz hitz egiteko, The Elders (Zaharrak) taldeko kideak Simon Peres Israelgo
presidentearekin bildu dira. Taldea munduko hainbat buruzagi
politiko beteranok osatua da.
Jimmy Carter AEBetako presidente ohia eta Gro Harlem Bruntland Norvegiako lehen ministro
ohiak bildu dira Peresekin. Abbas
PANeko presidentearekin ere bilduko dira datozen egunetan.
Israelgo presidenteari azaldu
diot haien ustez gatazka konpontzeko dauden oztopoak zein diren. Israelen koloniak hedatzeko
asmoa ez du begi onez ikusten politikari beteranoen taldeak, neurriak konponbidea lortzea zailduko duela uste baitute.
Bestalde, Carterrek adierazi du
AEBak «noizbait» izan zirela
akordioa lortzeko oztopo baina
gaur egun ez dutela inolako eraginik Israelen eta palestinarrean
arteko gatazkan: «1967az geroztik, Etxe Zuriak auzi honetan zeregin gutxien duen garaia da».
Israelgo armadak gutxienez bi palestinar
hil ditu Gazan, eta bost zauritu
AMSTERDAM › Herbehereetako
auzitegi batek lehen aldiz herritar bat epaituko du Ruandako
1994ko genozidioarekin lotura
zuzena duelakoan. Ruandako
jatorria du epaituko duten herritarrak, eta 2010ean atxilotu
zuen Poliziak, Ruandako genozidioa bultzatzea leporatuta.
Muturreko alderdi hutu bateko
burua zen milioi bat tutsi inguru
hil zituztenean.
Libian zibilei gasarekin
eraso dietela salatu dute
TRIPOLI › Libiako Bani Walid
hiria setiatuta daukate gobernuaren aldeko miliziek hil
honen hasieratik. Muammar
Gaddafi zenaren aldekoak
gehiengoa dira Bani Waliden.
Russia Today telebistak argitaratu duenez, miliziek gas pozoitsua duten armak erabili dituzte
hiria bonbardatzeko. Lekukoak
aipatu ditu iturri modura.
Sei aditu zigortu dituzte
L’Aquilako lurrikarengatik
ERROMA › Italiako L’Aquila hiriko lurrikararen harira, L’Aquilako
Auzitegiak sei urteko kartzela
zigorra ezarri die 2009an Arrisku Handiko Batzordea osatzen
zuten sei zientzialariri. Lurrikara
bat izateko zegoen arriskua
gutxiestea eta aurrez neurriak
ez hartzea leporatu die auzitegiak. L’Aquilan 2009 izandako
lurrikarak 300 hildako baino
gehiago eragin zituen.
Finlandiako lehen
ministroari eraso diote
HELSINKI › Jyrki Katainen Fin-
Israelgo armadak Gazan egindako bi bonbardaketetan gutxienez bi palestinar hil eta bost zauritu ditu. Horietako baten egoera oso larria dela jakinarazi dute iturri palestinarrek. Lekukoek azaldu dutenez, Israelgo armadak airetik bi lehergailu jaurti
zituen Beit Hanun eta Yabalia herrietara. Israelgo armadak, ordea,
esan du Gazan ez duela aire erasorik egin.
Hildako guztiak milizia salafista bateko kideak dira. Talde horrek
ohar batean adierazi duenez, eskuz egindako misilak jaurti zituen
atzo Israelera, Israelgo armadak lehengo astean egindako bonbardaketa batzuei erantzuteko. Gazako Osasun Ministerioko bozeramaile baten esanetan, Israelek eraso horiei erantzun die. Tel
Avivek, baina, ukatu egin du bonbardaketak egin dituela, eta salatu Israelera jaurtitako misil guztien erantzukizuna Hamasek duela.
D
landiako lehen ministroa onik
atera da egin dioten eraso batetik. Iturri ofizialen arabera,
ustezko erasotzailea labana
batekin gerturatu zen lehen
ministroarengana, zeina kanpaina egiten ari zen, baina ezer
egin aurretik atxilotu zuen Poliziak. Lekuan zegoen argazkilari
batek esan duenez, atxilotuak
ez zuen eraso egiteko asmorik,
Katainen arreta erakartzea soilik zen haren asmoa.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 25
‹ Publizitatea
26 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Erdiz erdi ›
Kirola D Gaztetxoen begiraleen lana
Imanol Magro Donostia
H
Ikertzaile, igarle eta teknikarien arteko hibridoak gero eta
ohikoagoak dira kirolean. Astebururo, kilometro andana
egiten dute umeak ikuskatzeko: begiraleak dira.
Izar bilatzaileak
armailetan eseri da libretatxoa eskuetan
duela. Ez du seme alabarik zelaian, ez kantxan, ezta pistan ere, baina adi-adi
begiratzen du umeen partida. Aztertu egiten du, eta izartxoak aletu. Boligrafoak bisturia dirudi.
Nobela beltzeko pertsonaien antza du, detektibe klasiko horietako batena. «Ez pentsa, badu halako zerbait. Lehen, epaileei akta eskatzen genien ume bakoitzaren
izena eta jaioturtea jakiteko, baina orain ezin da halakorik egin.
Informazioa lortzeko bideetako
bat harmailetatik paseotxo bat
ematea da, umearen aita edo ama
zein den jakiteko». Patxi Illarramendik eman du azalpena. Lasartearrak 23 urte daramatza Realeko begirale gisa, Euskal Herriko
zelaietan gora eta behera. Haurren mailakoak zelatatzen ditu,
11-12 urtekoak, bost edo sei partida astebururo, eta Gipuzkoan jokatzen diren partida guztien zerrenda tolestuta darama galtzen
atzeko patrikan. «Jendeak ezagutzen nau dagoeneko, eta horrek
gauzak errazten ditu. Askotan,
gurasoak nire alboan esertzen dira disimuluan, eta ozen hitz egiten hasten dira: ‘Bada, bai, 6 zenbakiduna nire semea da. Bai, joan
den astean hiru gol sartu zituena!’. Komikoa da».
Profesionalizazioak are garrantzitsuago bihurtu du gazte talentudunak aurkitzeko lana, eta ia
kirol guztietan daude ikuskatzaileak. Baita pilotan ere. Horretan
jarduten da Jose Antonio Xalton
Zabala, duela hiru urtez geroztik,
Asperentzat. «Ona dena begietatik sartzen da: koordinazioa, pilotari ematen dion abiadura… Baina zaila da irtetea, oso.
14 urteko marrazki biziduneko pilotariak ikusi izan ditut hor gelditu direnak, baina gero eboluzioa
behar da: burua, gorputza, zortea
bizitzan». Zabala Amezketako
Zazpi Iturri taldeko ordezkaria
da, «pilotako militantea», eta denetarik egin du gazte eta afizionatu mailako pilota munduan. Asperi laguntzen dio, baina ez du bere burua enpresaren egituran jartzen. «Nik nire elkartea dut,
Amezketakoa. Igandean, Astelenara noanean, sarrera ordaindu
egiten dut».
Aritz Arberasek gazte zailduagoak ditu buruan, 16-17 urtekoak.
«Txirrindularitzan, errendimendua da gakoa, eta geroago ikusten
da zein den ona». Txirrindulari
Oina oina oina oina
ohiak Euskadi Fundazioan lan
oina oina oina oina.
egiten du, eta Orbea taldeko zuSINADURA / AGENTZIA
zendaria da, Euskaltelen atarikoa. «Txirrindulari bat ona izango dela ziur dakiela esaten duena
gezurretan ari da. Onek ez dute
ilunpetan distira egiten. Oso onak
egon badaude, baina hau piramide bat da, eta bidean jendea eroriz
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 27
‹ Erdiz erdi
Kirola D Gaztetxoen begiraleen lana
doa, eta azkenean bat iristen da,
edo inor ez». Arberas lege zaharrekoa da, bideoak-eta baditu, baina
berak nahiago gazteen lasterketak bertatik bertara ikustea.
Hego Amerikan harrapatu du
BERRIAren deiak Juan Pedro Cazorla, «ezin dizut esan non». Espioia dirudi operazio berezi batean. Beste hiru begiraleekin alderatuta, Caja Laboral Baskoniakoak
eremu geografiko handiagoa zaindu behar du; «mundua da merkatua», eta uda eta opor guztiak hegazkinetan sartuta pasatzen ditu.
«Hegaldi asko dira, ez dakit zenbat
urtean. Udan, txapelketak: kadeteak, jubenilak, 20 urtez azpikoak,
18 urtez azpikoak, Europakoak,
Amerikakoak… Eta, baten bat interesatzen bazaizu, hura gertutik
ikustera joan. Cotonou akordioarekin [Afrika eta Karibeko langileek Europar Batasunean oztoporik
gabe lan egin ahal izateko akordioa], gainera, eremua ikaragarri
handitu da: Afrika, Karibea…».
Baskoniak, gainera, ez du harrobirik, ale bakan batzuk aukeratzen
ditu bakarrik. «Beraz, ezin duzu
huts egin».
Talentua bilatzen dute, urre gorria. Baina zer da, zehazki? «Ezin
da deskribatu; ikusi egiten da.
Gauza desberdinak egiten dituzte, euren adinerako arruntak ez direnak», deskribapen saioa Cazorlarena da. «Zaila da asmatzea»,
gehitu du Illarramendik; «esperientziak erakusten dizu aztertzen zein joko mota duten. Kontrol
bat, bi hankak nola erabiltzen dituen... Baloirik gabe ere jokatzen
badakiela ikustea garrantzitsua
da, hutsik dauden tarteak betez.
11 urterekin futbolari sena izan
daiteke». Arberasek, esaterako,
ezaugarri bat lehenetsi du. «Xehetasun garrantzitsua bat da txirrindulari bat beti lasterketako aurrealdean dagoela. Galdu edo irabazi,
baina beti aurrean: ihesaldietan,
tropelaren buruan… Eta gauzak
zail jartzen direnean, erreakzionatzen jakitea».
Ahalmen fisikoaren bila
Hautatzeko beste aldagai bat
giharreria da, ahal fisikoa, eta gero eta garrantzitsuagoa da. Hor,
baina, irizpide desberdinak dituzte. «Joera hau da: egungo txirrindulari onenak luzeak dira, pisu jakin batekoak. Nolabait, Euskal
Herriak historikoki eman ez dituenak. Joera hori da, baina txikia, arina eta ona bada, ez dugu
baztertzen». Futbolean, hanka indartsuak lehenesten dituzte. «Altuera bainoago, hanka sendoak.
Baina ezin zara itsutu; adin horietan aldaketa fisikoa sei hilabeteko
kontua izan daiteke. Gainera, guk
20 urterekin futbolari onak izatea
nahi dugu, ez hamabirekin».
Zabalak ere uste du fisikoarekin ezin dela itsutu. «Fisikoak lagundu behar dizu, noski: indarra,
ahala… Baina baita bizitzak ere,
eta zorteak… Nik ikusi izan ditut
9 urteko pilotariak fenomeno batzuk direnak, baina horiek bihotza erreboluzionatuta dute, eta
motz gelditzen dira». Bera, gainera, ez da bereziki gimnasio zalea.
«Pilotariak pilotalekuan egin behar du, eta han zaildu. Pilotariak
dira, ez harri-jasotzaileak». Ulertzen erraza denez, Cazorlak bai,
sakontzen du fisikoaren garrantzia: zentimetro kontua da. «Talentua badu, fisikoa landu daiteke,
baina beti daude mugak. Altua bada, erakuts dakioke. Saskibaloia
gero eta fisikoagoa da, eta, kirolari
berriak hautatzerakoan, gero eta
garrantzitsuagoa. Baina tira,
oraindik ere burua da jokalari
onen eta oso onen arteko aldea».
Lehiakortasun handia
Lehia ez da nagusien kontua bakarrik. Harribitxien ehizan ere sumatzen dute, eta ia edozerk balio
du. «Aspe eta Asegarceren artekoa izugarria da», nabarmendu
du Zabalak. «Umeei aurre-kontratua sinatzen zaie, esklusibitatea
bermatzeko. Hala, beste enpresak
eskaintza bat egiten badio, kontraeskaintza egin dakioke. Beste batzuek ez dute sinatzen eta bietara
ibiltzen dira. Hala beharko luke,
aberasgarriagoa litzateke». Saskibaloian ere oso zaila da ale onak lotzea. «Talde guztietako begiraleak
gaude toki guztietan, eta elkar ezagutzen dugu. Etxetik kanpo ibilita, konpainia eta guzti egiten diogu elkarri». Realean, berriz, inguruko taldeak dira konpetentzia.
«Gipuzkoako umeak, normalean,
Realera datoz, hor lehia txikiagoa
da. Gu Euskal Herri osoan eta
Errioxan gabiltza. Bizkaian gutxi
sartzen gara. Gehiago sartzen da
Athletic Gipuzkoan».
Begiralearen lana apustu egitea da, azken finean. Gaztetxoa
hautatu, fedea jarri eta noizbait
goiko taldea edo enpresa hornitu
dezala. Galbahe gero eta handiagoa, asmatzeko aukera handituz
doa. Benetako erronka ale bakan
batzuk bakarrik aukeratzen direnean dator. Cazorlaren kasua da.
«Asmatu egin behar duzu, eta kito. Gutxi ekartzen ditugu eta horiek gora egin behar dute. Guk ez
ditugu ehunka gazte behe mailetan, guk gutxi aukeratzen ditugu
eta inbertsio handia egiten dugu
eurengan». Pilotan, buruhaustea,
antzekoa da. «Nik Iñaxio Errandonearekin dut harremana eta hura
da nire kritiko handiena. ‘Batek
edo besteak asko jokatzen du’ esaten dit, ‘hura ikustera joan behar
dugu’... 15-16 urteko belaunaldi
oso ona dator. Ni orain pozik nago
ditudan pilotariekin, oso serioak
dira».
Realean lehen hautaketa zabalagoa. Infantil mailan 40 ume elkartu ditzakete probak egiteko,
eta orduan hasten da entresaka.
Taldeak hainbat begirale ditu, eta
zaila da halako multzoan onenak
ez hartzea. «Maratoia hasten da
orduan, oso litekeena delako handik bi edo hiru urtera ezin jarraitzea. Estatistikak dioenez, Zubietan sartzen diren 100 umetatik hiru baino ez dira gora iristen». Orbean ere lehen hautaketa nahiko
zabala da, gero datoz lanak. «100
txirrindulari inguru kontrolatzen ditugu, Euskal Herrian jokatzen diren lasterketetan. Hortik,
gazte talentudunei, hamar bati,
beka eta laguntza teknikoa eskaintzen zaie. Orduan hasten da
erronka, ahalaz gain diziplina
handia behar delako».
Ume orok du ingurunea, eta hor
ageri dira gurasoak eta, kasu batzuetan, ordezkariak. Ikuskatzaileek diote haiekin tratuan jardutea ez dela pentsa daitekeen bezain zaila. «Askok uste dute Realak deitu dituelako semeak lanetik aterako dituela», azaldu du
Illarramendik. «Umeak iristen di-
‘‘
Zelaietan, umeen
gurasoek nire alboan
ozen hitz egiten dute,
entzun ditzadan»
PATXI ILLARRAMENDI
Realeko begiralea
«Ona dena begietatik
sartzen zaizu:
koordinazioa, pilotari
ematen dion abiada...»
XALTON ZABALA
Pilota teknikaria eta Aspeko begiralea
«Min ematen du jokalari
on bat erakartzeko
lan handia egin
eta ihes egiten dizunean»
JUAN PEDRO CAZORLA
Caja Laboral Baskoniako begiralea
«Joera pisu jakin bateko
txirrindulari luzeen
aldekoa da. Halere, txiki
onak ez dira baztertzen»
ARITZ ARBERAS
Euskadi Fundazioko begiralea
renean, bilera bat egiten da gurasoekin, eta dena azaltzen zaie. Ordezkariak? Horiek berez iristen dira. Realeko gazte mailako taldeak
jokatzen duenean, Zubietako harmailak ordezkariz lepo egoten dira». Saskibaloian ere antzeko kasuak daude. «Badaude txoriburuak, semea izarra izango dela uste dutenak, eta gero min hartzen
badu, mundua amiltzen zaie».
Zentzua eta patxada da gurasoei bidaltzen dieten mezua, bidea
oso luzea delako, eta hautatua izatea, lehen pausoa baino ez. «Astean hiru egunez entrenatzen ez dena kostata irtengo da pilotari. Bi
eginda eutsi egingo dio, eta batekin, beheraka. Dedikazioa da gakoa». Alde horretatik, Zabalaren
ustez pilota hankamotz dago. «Urte asko galdu ditugu: enpresak elkarren aurka, federazioa... Errioxan askoz hobeto ari dira, teknifikazio zentroa dute, eta asteburu-
ro pilotariak han daude. Handik
hotelera, eta igandean, berriz
etxera. Athleticek, esaterako, harrobian duen azpiegiturapentsaezina da pilotan». Txirrindularitzan diziplinaren mezua areagotu
egiten da. «Urtean 700 ordutik gora entrenatu gabe, txirrindulari
bat ez dabil, dohain ikusgarrikoa
izanda ere», argi du Arberasek.
«Burua garrantzitsua da, eta elkarrizketa bat egiten zaie. Serioak diren ikustea da kontua. Bide gogorra da, eta asko dira egokitzen ez
direnak».
Etorkizunerako izenak
Begiraleak bere apustua egin eta
urteetara jakiten du asmatu duen
ala ez. Denak bat datoz eurek hautaturiko kirolari bat goi mailan
lehiatzean sentitzen duten poza.
«‘Zerbait ondo egingo genuen, bada’, pentsatzen dut», esan du,
umoreko, Zabalak. «Poz handia
da. Baina baita gora iritsi ez den
batek kalean agurtu eta zurekin
gustura entrenatu zela esaten dizunean ere», gehitu du Illarramendik. Arberasek, baina, beste
aldea nabarmendu du. «Pentsatzen jarrita, gehiago dira eurengan ilusio mordoa jarri eta kale
egiten dutenak. Batez ere heldutasun kontu bategatik».
Kale eginikoak izendatu ditu
txirrindulari ohiak. Denek dituzte
oroitzapenean huts eginiko apustuak edota gerora on izan ziren eta
hautatu ez zituzten kirolariak. Zabalak, «Albisu eta Arratibel», baina ez Asperako, «ez, ez, kluberako.
Biak ataundarrak izanda...». Illarramendi pixka bat estutu behar
izan da izen bat eman dezan. «Ez
dakit... Iraola agian. Tira Bilbora
ere jubeniletan joan zen, berandu.
Agian ez genuen merezi zuen arretarik jarri». Cazorlak oso gutxi
izan ditu. «Kasu bat egon zen... Haren atzetik zoroen pare ibili nintzen, baina ez nuen itxi, eta azkenean ez da irten. Min ematen du jokalari on batek ihes egiten dizunean». Izenik eman gabe, Dario Saric
dela dirudi.
Apustu egiteko eskatu behar
zaie begiraleei. Igarle lanetan jarri, eta etorkizuneko izenak emateko. Hori ere ez zaie gustatu, baina pixka bat behartuta, ausartu
dira. Cazorlak, bere lehen hautu
izan zirenak: «Devon Van Oostrum, Mamadou Diop... Horiekin
ari gara». Arberas tentu handiagoz ibili da. «Ez nuke izenik eman
nahi, txirrindulari askok presio
sozial hori nabaritzen dutelako
inguruan. Baina tira, Orbean talentu handidunak daude: Carlos
Barbero, Mikel Bizkarra...». Zabalak, berriz, Altuna aurrelari
amezketar gaztea nabarmendu
du. Azkenik, Illarramendik, talde
bat. «Realeko gazteak, Ohorezko
Mailakoak, 1995an jaiotakoak. Jokalari onak daude; bat edo bi baino gehiago, lehen taldera iristeko
modukoak».
Juan Sol elgoibartarra
lau urtez izan da Chelseak
munduan barreiatuak dituen
23 begiraleetako bat.
Asmatzea
ez denean
arazoa
I.M. Donostia
B
este kontu bat da. Begirale
izateko beste modu bat.
Antza du, baina ardura
handiagoa da. Chelseak 23 begirale ditu munduan barreiatuta, eta,
duela zazpi hilabete arte, Juan Sol
elgoibartarra horietako bat izan
zen. «Plazera izan zen, baina taldeko kirol azpiegitura aldatu eta
kanpoan utzi ninduten. Dena
den, ohore bat izan da horrelako
talde batentzat lan egitea».
Valentzian bizi da atzelari ohia,
eta handik Espainiako Ligako taldeen behe maila guztiak zelatatu
zituen lau urte eta erdiz. Sei partida eta sei txosten astero, gora eta
behera hegazkinean. «Denetarik
ikuskatu behar nuen: haurrak,
gazteak, helduak... Askotan, halaber, atzerrira joan behar nuen
beste begirale batek gomendaturiko jokalari bat aztertzera». Bere
jardunean, Roman Abramobitx
ezagutzera iritsi zen, eta taldeak
duen azpiegitura profesionala nabarmendu du. «Talde handia da,
aberatsa. Futbolari baten bila
joan aurretik jarraipen oso zehatza egiten du. Beti asmatzen du».
Hor datza gakoa. Jokalari oso
onak kostata pasatzen dira oharkabean, eta talde handi guztiek
nahi izaten dituzte. «Horregatik
diot beti asmatzen duela; kontua
da jokalari hori lortzea, beste talde handiak ere atzetik izaten dituelako. Ez dut ukatuko amorrua
ematen duela jokalari baten alde
asko egin eta ikustea beste talde
batera doala. Baina beste talde
batean bada ere, ondo ari dela
ikustean badakizu ondo egin zenuela hautua».
Horren jokalari onekin aritzean, ordezkariak agertzen dira.
«Gurasoak ezagutzera irits zaitezke, baina dena ordezkarien bitartez egiten da. Edozein txapelketatara joanez gero, harmailak
ordezkariz eta begiralez beteta
egoten dira». Solek ez du dominarik nahi, baina ez du ezkutatzen
sumatu izan zuen satisfazioa bere
apustu pertsonal bat ondo jokatzen ikusi izan duenean. Bukatzeko, beste begiraleek egin bezala,
etorkizunerako apustu batekin
ausartu da. «Bartzelonako bi jokalari gertutik jarraitu nituen.
Thiago Alcantara lehen taldean
da; bada, haren anaia: Rafinha.
Hura are hobea da».
28 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Kirola›
G Erreakzioak
Bota
egin dute
USADA
AEBetako Dopinaren Aurkako Agentzia
«Egun historikoa da kirol garbi
batentzat, baina UCIk hartutako erabakiak ez du garbitzen txirrindularitza, ezta etorkizunean
garbia izango dela bermatu ere.
Horretarako, Adiskidetze eta
Egiaren Batzorde independente
bat eratu behar da».
Laurent Jalabert
Txirrindulari ohia
«Gaur [atzo] gezurtia da Armstrong, baina ez dut ahaztu
ezohiko ibilbide bat izan zuela,
eta dohain ikusgarriak zituela.
Nahi duena hartuko zuen, baina
oraindik ere txapeldun handi
bat da».
Oscar Pereiro
Txirrindulari ohia
«Zentzuzkoa da, baina tristea
ere bai, sistemak ez duela funtzionatzen erakusten baitu. Espero dezagun mugarri izatea,
eta UCI osoak dimititzea».
J. Fernandez ‘Matxin’
Talde zuzendari ohia
Lance Armstrong txirrindulari estatubatuarra, 2009ko Frantziako Tourrean, Astana taldean ari zenean. CHRISTOPHE KARABA / EFE
UCIk ontzat eman du USADAk egindako
txostena, eta Tourrean lortutako zazpi
garaipenak kendu dizkio Lance Armstrongi
UCIk ostiralean erabakiko du zer egin
zazpi Tour horietako palmaresarekin
Julen Etxeberria Donostia
Lance Armstrongek jada ez du irabazi zazpi aldiz Frantziako Tourra. Behin ere ez du irabazi, Txirrindularitzaren Nazioarteko Batasunak (UCI) ontzat eman duelako AEBetako Dopinaren Aurkako
Agentziak (USADA) eginiko txostena. Horren arabera, Armstrongen talde ohi US Postalek «inoizko
dopin sistema profesionalena eta
arrakastatsuena» antolatu zuen.
Horregatik, bizitza guztiko zigorra ezarri dio AEBetako txirrindulari ohiari, eta haren kirol ibilbidean lortutako garaipen guztiak baliogabetu, tartean 1999. urtetik
2005era Frantziako Tourrean lortutako zazpi garaipenak. UCIk zigor hori berretsi zuen atzo.
«Baieztatu nahi dut ez dugula
helegiterik jarriko TASen [Kirola
Arbitratzeko Epaitegia] USADAk
ezarritako zigorraren aurka. UCIk
debekatu egingo du Armstrong
lehiatu dadin, eta kendu egingo
dizkio Frantziako Tourrean irabazitako zazpi garaipenak. Txirrindularitzatik bota dugu. Ez du tokirik, eta ahaztua izatea merezi du.
Txirrindularitzak ez du merezi
Lance Armstrong bezalako norbait». Horrela eman zuen atzo Pat
McQuaid UCIko presidenteak bera buru den erakundearen erabakiaren berri, Genevan (Suitza),
ehunka komunikabideren aurrean emandako prentsaurrekoan.
McQuaiden arabera, AEBetako
txirrindulari ohiari ezarritako zigorra «mugarria» da txirrindularitzarentzat, kirol horrek «asko»
sufritu duelako USADAk egindako txostena dela eta. UCIko buruak, halere, itxaropenerako mezua helarazi nahi izan zuen, txirrindularitza eta babesleak gogoan. «Etorkizuna badago txirrindularitzan. Ez da bidegurutze
batera iristen garen lehen aldia,
une zailak ezagutu izan ditugu le-
hen ere, eta beste batzuetan egin
bezala, indarberrituta itzuliko gara. Aurrera egiteko bide berri bat
aurkituko dugu, ziur. Gaur egungo txirrindulari gazteak ezin dira
susmopean egon iraganaren edo
Armstrongen aroaren erruz».
Armstrong auzian UCIk erantzukizunen bat ote duen galdetu
ziotenean, McQuaidek azpimarratu zuen UCIk ezin duela egin
egin zuen baino gehiago. «UCIk ez
du ezer ezkutatzeko USADAren
txostenari dagokionez. UCIren ardura kudeatzea eta arautzea da.
Baina jendeak ulertu behar du,
eta pentsatu, noiz gertatu ziren
jarduera horiek. Txirrindularitza
asko aldatu da ordutik. Lehen oso
mugatuak ginen. Egun ditugun
tresnak izan bagenitu, ez zen izango legez kanpoko jarduera hori».
McQuaidek EPOaren, Eritropoietina hormonaren, agerpena
jo zuen mugarritzat dopinaren garapenean. «Dena aldatu egin zen
EPOa azaldu zenean, eta denbora
behar izan genuen egoera berri
horretara egokitzeko, eta lehiaketaz kanpoko kontrolak egiten hasteko. Garestia da, eta baliabideak
behar dira. Baina UCIk askoz
gehiago egiten du gaur egun. Urtero 7,5 milioi euro gastatzen ditugu dopinaren aurkako borrokan».
UCIko lehendakariak onartu
«Txirrindulariak, teknikariak eta
medikuak bakarrik zigortzen dituzte, baina norbaitek egingo zituen gaizki kontrolak Amstrongek erosi zuen Sysmex-arekin,
ezta? [Armstrongek emandako
diruarekin odol analisiak egiteko gailua erosi zuen UCIk]».
zuen «beldurgarriak» izan direla
karguan daramatzan zazpi urteak, eta hori arrazoitzeko urte horietan izandako hainbat kasu gogorarazi zituen. Autokritika ere
egin zuen. «Zerbaitegatik barkamena eskatu behar badut, iruzurgile madarikatu horiek guztiak ez
harrapatzeagatik eta kirol mundutik ez botatzeagatik eskatu be-
dis estatubatuarrak, baina Armstrongi egin zizkioten 218 kontroletan beti emaitza negatiboak irten
zirela. «Armstrong sistemari iruzur egiteko gai izan bazen, ez zen
izan bakarrik UCIren ardura, WADAk [Dopinaren Aurkako Munduko Agentzia] eta beste hainbat
erakundek ere izan zuten erantzukizunik».
‘‘
Tourrak ez du nahi garailerik
McQuaidek, halaber, jakinarazi
zuen UCIk ostiral honetan erabakiko duela zer egin Armstrongek
irabazitako zazpi Tourren palmaresarekin. Ezustekorik ezean, garailerik gabe geratuko dira. Christian Prudhomme Tourreko zuzendariak ere horren alde egin
zuen atzo. «Garailerik gabe gera
daitezela nahi dugu». Datu adierazgarria dago horretarako: zazpi
urte horietan podiumera igo ziren
21 txirrindularietatik hogei egon
dira nahastuta inoiz dopin auziren batean. Ordea, bai egon daiteke aldaketa 2000. urteko Sydneyko Olinpiar Jokoetan. Australiako hirian Armstrongek brontzea
irabazi zuen erlojupekoan, Abraham Olanoren aurretik. Nazioarteko Olinpiar Batzordeak (NOB)
UCIren erabakia aztertuko du.
Anoetakoak brontzea jaso dezake
hamabi urte geroago.
Bota egin dugu
txirrindularitzatik.
Ez du tokirik, eta ahaztua
izatea merezi du»
«Ez da txirrindularitza
bidegurutze batera
iristen den lehen aldia.
Etorkizuna badago»
PAT MCQUAID
UCIko presidentea
har dut». Hala ere, argi utzi zuen
txirrindularitza ez dela inoiz dopinetik salbu egongo. «Gizartean ez
dago ezer iruzurgileengandik salbu, baina bai atzeman ditzakegu».
Horren harira, gogoratu zuen
UCIk harrapatu egin zituela
Armstrongekin batera US Postal
taldean aritu ziren bi txirrindulari, Tyler Hamilton eta Floyd Lan-
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 29
30››
Txapeldunen Ligako hirugarren jardunaldiko
zortzi partida jokatuko dituzte gaur iluntzean
32››
Lau t’erdiko final-laurdenetako ligaxkan ariko
da Retegi Bi, Saralegiri 13-22 irabazita
«Modernizatu beharra daukagu»
Igor Gonzalez de Galdeano managerrak
adierazi du Euskaltelen proiektu berriak
«orain arteko filosofiari eutsiko» diola
Talde berriak 29 txirrindulari izango ditu,
atzerritik fitxatutako bederatzi tartean
Unai Zubeldia Derio
«World Tourreko taldea izatea da
proiektu honen helburu nagusia,
horrek ahalbidetuko digulako
lasterketarik onenetan aritzea».
Argi hitz egin zuen atzo Igor Gonzalez de Galdeano Euskalteleko
managerrak datorren denboraldirako taldearen aurkezpenean,
Derion (Bizkaia). «Hainbeste
arrakasta lortu duen filosofiari
eutsita, proiektu bideragarri egin
nahi dugu. Bide horretan, modernizatu beharra daukagu». Txirrindularitzaren Nazioarteko Batasunaren (UCI) puntuazio sistema berriari segika, atzerriko bederatzi txirrindulari fitxatzea
izan da «modernizatze» horren
ondorioa. «Baina argi daukat herri baten proiektua garela oraindik, Euskal Herriko babesleekin,
Euskal Herriko taldeburuekin,
eta harrobiko lanarekin».
«Samuel Sanchez, Mikel Nieve
eta Igor Anton izango dira taldeburuak». Galdeanok goi-goian jarri zuen hiruko hori. Eta taldean
jarraituko duten hamabost txirindulariei Jon Aberasturi eta Garikoitz Bravo gehitu zizkien gero.
Amaierarako utzi zuen bederatzi
atzerritarren zerrenda: Juan Jose
Lobato, Tarik Chaufi, Jure Kocjan, Ricardo Mestre, Steffen Radochla, Andre Schulze, Alexander Serebriakov, Ioannis Tamuridis eta Robert Vrecer. Denera,
29 txirrindulari .
«Puntu sonatuez gain, estrategia bati erantzuten diote fitxaketa
horiek», azaldu zuen managerrak. «Taldeak klasikoetan eta esprintetan zeuzkan ezinei erantzungo diete fitxatu berriek. Ahulak gara bi alor horietan, eta puntu asko galtzen ari gara». Arabarrak azpimarratu zuen UCIren
arautegi berriak behartzen dituela «atzerritarrak fitxatzera». «Talde irabazleagoa behar dugu». Hori bai, taldeburuak bakarrik ez,
taldean langileak ere badaudela
gogorarazi zuen Gonzalez de Galdeanok. «Ez da egia egungo txirrindularitzan taldearen alde lanean aritzen diren txirrindulariek ez daukatela lekurik. Alboratu dezagun fantasma hori. Gezur
asko esan dira horren inguruan».
UCIk azaroaren 1ean jakinaraziko du, beranduenez, zein talde
ariko diren World Tourrean. «Eu-
ren esku dago erabakia, baina uste dut barruan egongo garela; gure esku zegoen guztia egin dugu.
Hori bai, orain jada ez da nahikoa
merezi izatea; izan egin behar da
World Tourreko taldea». Azkenera arte ezkutuan ibili dira taldeak.
«Gainerakoek zein txirrindulari
fitxatu ditugun jakin ez zezaten».
Argos-Shimanok hiru fitxaketa
egin ditu amaieran; Ag2r-k, bi...
‘‘
Taldeak klasikoetan
eta esprintetan zeuzkan
hutsuneei erantzungo
diete fitxatu berriek»
IGOR GONZALEZ DE GALDEANO
Euskalteleko managerra
«Eta, urtez urte, gero eta zailagoa
izango da World Tourrean aritzea». Galdeanok ez luke ulertuko
«bigarren mailan eroso sentitzea
eta bertan goxo egitea».
UCIren sistema aldaketaren
eraginez, «harrobiko lanaren inguruko hausnarketa sakona» ere
egin duela aitortu zuen atzo Euskalteleko managerrak. «Atzerritarrak bai, atzerritarrak ez; filoso-
fia aldaketa bai, ez... Horrelakoetan, autokritika egitea ahazten
zaigu. World Tourreko taldea izan
nahi badugu, muturreraino eraman behar dugu harrobiko lana,
eta ardura hori ez dago proiektu
honen esku bakarrik». Gasteiztarrak «ahalegina» eskatu zien denei harrobiaren aldeko lanean.
«Etorkizunean proiektu honek
euskal txirrindulariak soilik izatea nahi badugu, bide berean
arraun egin behar dugu denok».
Egutegia,%30 zabalagoa
Gorka Gerrikagoitia, Alvaro Gonzalez de Galdeano, Iñaki Isasi eta
Oscar Guerrero izango dira lau kirol zuzendariak, eta, tarteka, Igor
Gonzalez de Galdeano bera ere
ariko da lan horretan. «%30 haziko zaigu egutegia, eta txirrindularitza berri horretara egokitu beharra daukagu. Gure txirrindulariak lehiakorragoak izan daitezen
lortu behar dugu». Sergio Quilez
bizkaitarra eta Eduardo Gonzalez
Salvador arabarra izango dira medikuak. «Eta prestaketa fisikoa
ere arreta handiz zainduko dugu.
Txirrindulariek eliteko kirolari
izan beharko dute, ez txirrindulari bakarrik». Lan horretarako
«munduko erreferentzietako baten bila» ari da Euskaltel. «Eta laster lortuko dugu». Alex Diaz ere
ariko da lan horretan. Garapenari
eta berrikuntzari ere indarra
eman nahi dio proiektuak. «Ingurukoek nola lan egiten duten begira egon gabe, guk, gure inguruko
enpresekin, geure lan egiteko eredua eduki dezagun».
G 2013ko Euskalteleko txirrindulariak
Izena
Herrialdea
Jon Aberasturi Euskal Herria
Igor Anton
Euskal Herria
Mikel Astarloza Euskal Herria
Jorge Azanza
Euskal Herria
Pello Bilbao
Euskal Herria
Gari Bravo
Euskal Herria
Tarik Chaufi
Maroko
Ricardo Garcia
Euskal Herria
Gorka Izagirre
Euskal Herria
Ion Izagirre
Euskal Herria
Jure Kojcan
Eslovenia
Mikel Landa
Euskal Herria
Juan Jose Lobato
Espainia
Egoi Martinez
Euskal Herria
Ricardo Mestre
Portugal
Miguel Minguez Euskal Herria
Mikel Nieve
Euskal Herria
Juanjo Oroz
Euskal Herria
Ruben Perez
Euskal Herria
Steffen Radochla
Alemania
Adrian S.de Arregi Euskal Herria
Samuel Sanchez
Espainia
Andre Schulze
Alemania
Alexandre Serebriakov
Errusia
Romain Sicard Euskal Herria
Ioannis Tamuridis
Grezia
Pablo Urtasun
Euskal Herria
Gorka Verdugo Euskal Herria
Robert Vrecer
Eslovenia
Harrobiaren lanean «Euskadi
Fundazioarekin elkarlanean» jarraitu nahi du Galdeanok. «Baina
proiektua ireki egin nahi dugu».
Atzoko aurkezpenean izan zen
Miguel Madariaga Euskadi Fundazioko presidentea ere. «Euskaltelek Fundazioa behar du, nahita-
Adina
23
29
32
30
22
23
26
24
25
23
27
22
23
34
29
24
28
32
30
34
26
34
37
25
24
32
32
34
32
Sasoiak
0
8
6
6
2
0
0
1
3
2
0
2
0
9
0
3
4
5
7
0
1
14
0
0
3
0
4
9
0
Garaipenak 2012an
0
0
0
0
0
0
6
0
1
2
2
0
3
0
2
0
0
0
0
0
0
4
3
7
0
6
1
0
8
ez, eta Fundazioak Euskaltel ere
bai», aitortu zuen. Amets Txurrukak eta Iban Belaskok taldean ez
jarraitzearen inguruan ere hitz
egin zuen. «Proiektu berriko arduradunek hartu dute erabakia
eta nik ezin dut ezer esan. Bi txirrindulari handi dira».
Igor Gonzalez de Galdeano, Euskaltel-Euskadiko managerra, atzo, Euskaltelek Derion daukan egoitzan, azalpenak ematen. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS
30 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Kirola ›
Aulkitik begira
Aitor Manterola
Nor dabil hor?
Ezkutuan eta ilunpetan. Ezkutuan dabilena ez dabil agerian.
Ilunpetan dabilena ez dabil argitan. Eta ibili dabil, ez dago egonean.
Ibiltzen ari bada, norabait doa. Eta joate horren helmuga zerbait izango da. Athletici eta Realari norbaitek zerbait kendu zien asteburuan,
ezkutuan eta ilunpean. Ibili egin ziren bi lapurrak, eta gureei ostu
eskuan zeukatena. Hiru puntu batzuei, bat besteei. Osasuna, berriz,
bere buruaren lapur bilakatzen ari da. Ezkutuan eta ilunpean dago.
Eta ibili, gutxi.
‘Modus operandi’ bera. Bertsio ofizialak ondorengo hau dio Athleticek eta Realak asteburu honetan jasandako erasoen inguruan.
Noiz eta nola: azken unean eta bizkarretik. Arma: gauza biribil bat,
zuria baina koloreztatua. Baloia. Lapurretaren ordua: larunbata,
gaueko hamarrak hamar gutxi aldera, batarena; igandea, gaueko
hamaikak eta hogei inguruan, bestearena. Lekukoak: bi kasuetan,
milaka lagun. Proba: markagailuetan jarri zena, markagailua bera.
Susmagarriak: Valdez izeneko paraguaiar bat eta Tino Costa izeneko
portugaldar bat Valentzia aldean; eta Donostian, Falcao delako bat,
Tigre ezizena omen duena. Datuok ikusita, badira antzekotasunak
asteburuko bi lapurreta horien artean, baita ezberdintasunak ere.
Bertsio ofizialen egileek erabaki dute ez direla bateragarriak bi
kasuak; ez dago loturarik. Halaxe eman zuten lapurreten berri hedabide ia guztietan.
Bertsioa berretsiz. Igande gauean, eguna eta gaua erditik mozten
dituen une horren bueltan, elkarrizketa egin zioten Mikel Gonzalezi
Espainiako irrati kate batean. Galderak egiten (?), Jose Ramon de la
Morena. Realaz eta partidaz ezer gutxi jakin nahi izan zuen. Dena
daki, itxuraz. Edo bestela, bertsio ofizialaren jarraitzaile sutsua da.
Bigarren aukera nagusi, hauteskundeetara biak aurkeztuz gero. Bero
zegoen jokalaria, partida lapurtu baitzioten berriki. Bertsio ofiziala
gezurtatu nahiak barrenak jan behar zizkion, baina besteak aukerarik ez ematen horretarako. Galdera txatxuak, betikoak, futbola talde
handietara murrizteko helburu zehatza dutenak: Messi, Cristiano
Ronaldo, Urrezko Baloia eta halakoak. Bere erara erantzun zion Realeko atzelariak, galderak berak egingo bazituen bezala. Bukatu zen
denbora galtzea, eta entzuleak bertsio ofizialarena janda: ze abila den
Falcao!
Berriz ere erori. Athletici sarritan gertatu izan zaio joan den larunbatekoa azken bi denboraldietan. Azken unean kendu izan dizkiote
lehen lortutakoak behin baino gehiagotan. Behin gerta daiteke, baina
bi, hiru eta lau aldiz, ez. Usain txarra dauka arazoak. Ustelarena ere
bai, askotan jazo delako gauza bera. Teoriak, hainbat; zenbat buru,
hainbat aburu: heldutasun falta, lehiakortasunik eza, zorte txarra,
malizia auzoan... Burutazio zitalen bat ere bai hor zehar, nahita egindakoa ez ote den edo. Kontua da berriz erori dela Athletic oztopo beraren aurrean. «Aski da!» esateko ordua heldu da; «halakorik gehiago
ez».
Dena da perfektua. Orain arte idatzitakoa, hor goiko guztia, eguneroko kontua da futbolean, eta gizarte osoan ere bai, bide batez esanda. Hitz egiteko gaiak beste batzuek aukeratzen dituzte. Hitz egin
behar ez denaz ez da hitz egiten. Realari Ayza Gamez epaileak sekulako kaltea egin ziola? Berdin dio. Falcaok egundoko gola sartu zuen
azken minutuan. Epaile berak aurkari beraren aurka beste behin ere
kaltea eragin ziola? Kontu horiek Donostia aldean bakarrik izango
dira hizpide. Athletici Undiano Mallencok ia beti bereak eta bi egiten
dizkiola? Bai, baina tira, epaileek ere hanka sartzeko eskubidea dute,
gizakiak dira. Jokaldi berari bi epai eman zizkiola? Ez dauka garrantzirik; inporta duena da Messik edo Cristiano Ronaldok, nork irabaziko duen urrezko beste zera hori. Ez da ezer gertatzen Espainiako
Ligako futbolean. Dena da perfektua. Gauza arraroak egon daitezkeela eta, hobe ezer ez esatea. Txorakeriak. Galdu izanaren haserrea
baino ez da, galdu izana justifikatzeko. Negozio honetan, ondo zehaztuta daude bakoitzaren lanak. Eta noraino eta zertaraino hel daitekeen ere ondo lotuta daukate. Nor dabil hor, ezkutuan eta ilunpetan?
Ibili eta ibili, joan eta joan, helburu zehatzak betetzen ari da. Gutxi
batzuen mesedetan, askoren kaltetan. Baina berdin dio. Futbola zoragarria da.
Bate Borisoveko jokalariak, pozez zoratzen, urriaren 2an, Bayern Munichi irabazi berritan. ANDREAS GEBERT / EFE
Eta gertatzen bada?
G Txapeldunen Liga
Bate Borisovek, Bayern Munichekin egin bezala, Valentziari ere astindua ematen badio? Eta Lillek
alemaniarrak estutzen baditu?
Eta Xakhtar Donetsken zelaian
Chelseak amore ematen badu?
Eta Benficak eta Galatasarayk
bururik altxatzen ez badute? Zer
gertatuko da horrelako zerbait
gertatzen bada? Txapeldunen Ligako lehen ligaxkako hirugarren
jardunaldiko lehen zortzi partidak jokatuko dira gaur, E, F, G eta
H multzoetakoak, eta, ondo bidean, egoera dezente argitzen hasiko da. Bartzelonak eta Manchester Unitedek pauso erabakigarria
emateko aukera daukate, jokatutako hiru partidak irabazita ia
poltsikoan edukiko luketelako
hurrengo fasera pasatzea. Hortik
aurrera hasiko dira komeriak.
E multzoan, etxetik kanpo
jokatuko dute Chelseak eta
Juventusek, eta horrek hankaz
gora jar dezake multzoa. Launa
punturekin daude Xakhtar eta
Chelsea, eta Ukrainan jokatuko
dute bi talde horiek. Xakhtarrek
hamasei partida jokatu ditu denboraldi honetan, eta hamabost
irabazi ditu. Baina bolada gozoan
daude ingelesak ere, asteburuan
Tottenhami 2-4 irabazita. Juventusek ez luke arazorik behar
Nordsjaelland ahula mendean
hartzeko.
F multzoan antzekoa da egoera. Etxetik kanpo ariko dira Valentzia eta Bayern Munich, irabazteko premia handiarekin.
Multzo horretan, Bate Borisovek
irabazi egin ditu lehen bi partidak, eta handia egingo luke gaur
Valentzia mendean hartuz gero.
Alemaniarrek ere ezin dute hutsik egin Lilleren zelaian. Beste bi
multzoetan, bigarren postua lortzeko dago borroka handia. Benficak urrats garrantzitsua egingo
luke Spartak Moskuri etxetik
kanpo irabazita, baita Clujek ere
Galatasarayren etxean nagusituta.
DLaburrak
Lotailu gurutzatua hautsi
du Ruiz de Galarretak
Masud: «Eskerrik asko
zaleei harrera horregatik»
ATHLETIC › Iñigo Ruiz de Galarretak ezker belauneko aurreko
lotailu gurutzatua hautsi zuen
herenegun, Athletic Brekin
Lezaman Lleidaren aurka jokatzen ari zela. Eibartarrak hainbat hilabete igaro beharko ditu
zelaietatik kanpo. Denboraldi
honetan zortzi partida jokatu
ditu erdilariak lehen taldearekin, horietako bat hasieratik,
Europako Ligan, Helsinkiren
aurka.
OSASUNA › Urte eta erdi min
hartuta igaro ondoren, Masud
Shojaeik zelaietara itzultzeko
aukera izan zuen herenegun,
Betisen aurkako partidan. «Oso
ondo sentitu nintzen», adierazi
zuen atzo. Zaleekin geratu zen
erabat harrituta. «Eskerrik asko,
benetan, harrera horregatik.
Harrera ona espero nuen, baina
harritu egin ninduten beroketak
egiteko garaian eta zelairatu
nintzenean».
Txapeldunen Ligako
hirugarren jardunaldiko
lehen zortzi partidak
jokatuko dituzte gaur,
partida erabakigarriak
Unai Zubeldia Donostia
Espanyol-Osasuna eta
Malaga-Reala,larunbatean
ESPAINIAKO LIGA › Espainiako
Futbol Liga Profesionalak jakinarazi ditu 11. jardunaldiko ordutegiak. Azaroaren 10ean jokatuko dira Espanyol-Osasuna
(18:00) eta Malaga-Reala
(22:00), larunbatean, eta igandean, Athletic-Sevilla (16:00).
GAUR
pE multzoa
X. Donetsk-Chelsea (20:45)
Nordsjaelland-Juventus (20:45)
pF multzoa
Lille-Bayern Munich (20:45)
Bate Borisov-Valentzia (20:45)
pG multzoa
Bartzelona-Celtic (20:45)
S. Mosku-Benfica (18:00)
pH multzoa
M. United-S. Braga (20:45)
Galatasaray-Cluj (20:45)
BIHAR
pA multzoa
Dinamo Zagreb-PSG (20:45)
Porto-Dinamo Kiev (20:45)
pB multzoa
Montpellier-Olympiakos (20:45)
Arsenal-Schalke 04 (20:45)
pC multzoa
Malaga-Milan (20:45)
Zenit-Anderlecht (18:00)
pD multzoa
B. Dortmund-R. Madril (20:45)
Ajax-Manchester City (20:45)
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 31
‹ Kirola
Zonakako
defentsa
Andoni Urbistondo
Aristokrazia
eta herri xehea
Irakurketen koskak. Lau partida, hilabete baino gutxiago. Balantzeak egiteko joera nabarmena izaten da emaitza on bat lortzen denean, eta gertuko porrot bat ahaztea bigarren maila batean uztea komeni denean. Garaipenak dena estaltzen du, porrotak dena agerian uzten duen bezala. Analisiak eta kritikak zorrotzagoak izaten dira
bolada txarren ondoren, boladak on-onak direnean baino. Lagun Aroren 0-4 balantze txarrak ez du logikoa litzatekeen kritika zaparradarik
eragin. «Hobetzen ari gara», «gertuago gaude» eta antzekoak saltzen
dituzte herrialdeko komunikabide nagusiek, garaipenen tokian 0 biribil batek jarraitzen duen bitartean. Gasteizen, bi egunetan, desastre
hutsa zena eraginkorra den talde bat bihurtu da, eta Bilbon, taldea ligako klase noblean, aristokrazian, kokatu dela diote, Estudiantes liderrari irabazi ziotelako. Urrunegi ez, herri xeheko kidea zenean.
Zalgiris eta Joventut. Lituaniako taldeak eman zion bezala, egurra eman zion Baskoniak Joventuti, eta ezin jakin zergatik zehatz. Joventut talde arriskutsu gisa iritsi baitzen Gasteizera. Badalonako taldea, ordea, ez da Zalgiris, eta partidako bilakaerak erakutsi zuen hori,
arabarrek labanak gurina nola, hala txikitu zuelako aurkaria. 12-0
hasi eta agur. Baskoniak hiru garaipen lortu ditu jarraian ligan, baina
jokatutako biak galdu Euroligan. Non dago, beraz, Ivanovicen taldea?
Egon behar ez zuen tokian ez, noski. Non egongo da 10 egun barru?
Egon behar zuen tokian, agian, edo infernuan, aurretik daukan egutegia gogorra bezain argigarria izango delako. Milano Euroligan, Real
Madril Ligan igandean, Efes Pilsen Gasteizen azaroko lehen egunean,
eta Bartzelona txapelduna, hiru egun geroago. Urgentziak, noski, Euroligan daude, bi demak galduta agur esango diolako Top 16ari. Euroligako emaitzek uste baino eragin handiagoa izango dute ligan. Milanon irabazten badu, Baskoniak Real Madrili irabazteko kemena irabaziko duelako. Ariketa berbera da hurrengo astean, Efes Pilsen eta
Bartzelonarekin. Ez harritu, halere, laurak galtzen baditu.
Euroligak liga baldintzatuko du. Baskoniaren
Milango garaipenak Real Madrili irabazteko
kemena ekarriko du. Ariketa bera hurrengo
astean, Efes Pilsen eta Bartzelonarekin.
Ez harritu, halere, lau partidak galtzen baditu
Krisirik ez. 0-4 eta sailkapeneko zuloan. Lehen jardunaldian, Badalonan, astindua jaso zuen Lagun Arok. Aitzakiarik ez. Bigarrenean,
etxean, Estudiantesek kontrolpean izan zuen garaipena ia beti, baina
itxura hobetu zela saldu zen. Gescrap Bizkaiaren aurka, taldea aurretik jarri zela 18 puntuz azpitik izanda ere, eta buruaren faltan, bihotzarekin ia-ia nahikoa izan zela. Eta atzo, Murtzian, hirugarren laurdeneko itzalaldi madarikatua. Beste hiru laurdenetan, Lagun Aro nagusi.
Baina etxerako buelta uztarik gabe. Baina krisi edo ezkortasun zantzurik batere ez Donostian. Paralelismoak joan den denboraldiko bilakaerarekin, orduan ere antzera hasi baitzen Lagun Aro. Ondoren sekulako bilakaera izan zuen, baina aurten ez du izango. Taldeak itogin
franko dituelako, eta itogin horiek ixteko, aurren-aurrena itogina eragiten dutenen borondatea behar delako.
Katsikarisen poza. Gescrap Bizkaiako entrenatzaileak hilabeteko
epea eskatu zuen irail bukaeran, taldeak azaroa iritsi bitartean ez zuela neurririk emango. Jendaurrean azaldu zituen bere zalantzak, eta
bere beldurra; baina beldur haiek, Kanaria Handian indarra hartu zuten beldur haize horiek joan dira. Bartzelona menderatu zuelako etxean, Lagun Aro Donostian, eta Estudiantes ligako talde onenetakoa larunbatean Miribillan, partida ederrean. Azaroaren 6an hasiko du Eurokopa, eta ordurako oso balantze onarekin iritsiko da Bizkaia,
indarberrituta buruz. Egungo 3-1 balantzea 5-1ekoa balitz, hobe. Valladolid Gaztelako hiriburuan, eta Unicaja etxean. Goraipatzeko gauza
asko, Estudiantesen aurka: Pilepicek, bederatzi puntu sei minutuan;
Hamilton egurrean Barnesekin; Vasileiadis eraginkor... Hobetzekoak
ere bai, batez ere Zisisen gidaritza.
G Sailkapena
ACB LIGA
4. jardunaldia
Jokatutakoak
Emaitza
Fuenlabrada-Unicaja
58-73
Gescrap Bizkaia-Estudiantes
86-85
Murtzia-Lagun Aro GBC
77-75
Kanariar Uhartea-Real Madril
86-88
Valentzia-Obradoiro
68-64
CAI Zaragoza-Bartzelona
50-65
Caja Laboral Baskonia-Joventut
92-74
Cajasol-Kanaria Handia
74-63
Manresa-Valladolid
81-83
J I G PA PK
p 1. Real Madril
4 4 0 367 304
p2.Valentzia
4 4 0 322 279
p3.Estudiantes
4 3 1 345 289
p 4.C.L.Baskonia 4 3 1 337 298
p 5.Unicaja
4 3 1 289 263
p 6.Obradoiro
4 3 1 297 285
p 7. Gescrap Bizkaia 4 3 1 295 292
p 8.Bartzelona
4 2 2 300 274
9.Joventut
4 2 2 319 309
10.CAI Zaragoza 4 2 2 296 288
11.Murtzia
4 2 2 315 317
12.Kanaria Handia 4 2 2 272 277
13.Valladolid
4 2 2 291 331
14.Cajasol
4 1 3 267 322
15.Manresa
4 0 4 294 329
16.Lagun Aro GBC 4 0 4 284 321
p 17.Kanariar Uhartea 4 0 4 305 345
p 18.Fuenlabrada
4 0 4 273 345
pKanporaketetara p Urrezko LEB Ligara
5. jardunaldia (urriak 27 eta 28)
Larunbata
Ordua TB
Estudiantes-Valentzia
18:00 TDP.
Valladolid-Gescrap Bizkaia 19:00
Obradoiro-Cajasol
20:30
Igandea
Ordua TB
Lagun Aro GBC-Fuenlabrada 12:15 ETB 1
Unicaja-Manresa
12:15
Bartzelona- Kanariar Uhartea 12:15
Kanaria Handia-CAI Zaragoza 12:15
Joventut-Murtzia
12:30
Real Madril-Caja L.Baskonia 19:00 La 1
ESTATISTIKAK
Puntuak partidako
1.Carl English (EST)
2.Levon Kendall (OBR)
3.Andres Nocioni (CLB)
4.Troy De Vries (MAN)
5.Spencer Nelson (HKH)
6.Nikola Mirotic (RMA)
7. Marcus Lewis (MUR)
8.Alberto Corbacho (OBR)
9.Jayson Granger (EST)
10.Pau Ribas (VAL)
19,5
17.8
17,3
17
16,8
16,5
16
15,5
15,3
14,5
Erreboteak partidako
1.Vitor Faverani (VAL)
2.Nedzad Sinanovic (VLL)
3.Leo Mainoldi (FUE)
4.Jakim Donaldson (CAN)
5.Tariq Kirksay (EST)
6.Ante Tomic (BAR)
7.Nathan Jawai (BAR)
8. Nemanja Bjelica (CLB)
9. Pablo Aguilar (CAI)
10.Levon Kendall (OBR)
9
8,5
7,75
7,75
7,5
7
7
7
7
6,75
Asistentziak partidako
1.Andres Rodriguez (OBR)
2.Sergio Rodriguez (RMA)
3.Tomas Satoransky (CAJ)
4.Sergi Llull (RMA)
5.Raul Neto (GBC)
6.Andres Miso (MUR)
7.Alex Renfroe (VLL)
8.Marcelinho Huertas (BAR)
9.Manny Quezada (JOV)
10. Albert Oliver (JOV)
7
4,5
4,5
4,33
4,25
4,25
4,25
4
4
4
ACBko balorazioak
1.Levon Kendall (OBR)
2.Nikola Mirotic (RMA)
3.Marcus Lewis (MUR)
4.Nedzad Sinanovic (VLL)
5.Tariq Kirksay (EST)
6.Tony Gaffney (JOV)
22,5
22,3
21,5
20,8
20,5
19
32 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Kirola ›
Azarenka eta
Xarapova,WTAko
lehen postuaren bila
Masters torneoa gaur
hasiko da, Istanbulen,
eta, lehenbizikoz,
zortzi herrialdetako
tenislariak ariko dira
Erredakzioa Donostia
Emakumezkoen tenis zirkuitua
amaitzear dago, eta gaur hasiko
da Masters torneoa, denboraldiko
azken saio handia. Bigarren urtez
jarraian WTAko sailkatuen arteko zortzi onenek Istanbulen neurtuko dituzte indarrak, eta urtea
zerrendako lehen postuan zeinek
bukatuko duen sortu du ikusminik handiena. Bi hautagai daude:
Viktoria Azarenka bielorrusiarra, egungo lehen sailkatua, eta
Maria Xarapova, egungo bigarrena. Torneoa irabazteko faboritoak haiek dira, Serena Williams estatubatuarrarekin batera.
Historian aurrenekoz zortzi herrialdetako zortzi tenislarik parte
hartuko dute. Hiru faboritoez
gain, Agnieszka Radwanska poloniarra, Angelique Kerber alemaniarra, Petra Kvitova txekiarra,
Sara Errani italiarra eta Na Li txinatarra ariko dira lehian. Ordezkoak, berriz,Samantha Stosur
australiarra eta Marion Bartoli
frantziarra dira.
Torneoa gaur hasi eta igandean bukatuko da. Azken urteetako
sistema bera izango da. Tenislariek lau kideko bi ligaxkatan banaturik ekingo diote torneoari,
eta multzo bakoitzeko lehen biak
finalerdietara igaroko dira. Zozketak Azarenka, Williams, Kerber eta LI elkartu ditu multzo gorrian, eta Xarapova, Agnieska,
Kvitova eta Errani zurian.
Zortzi parte hartzaileen artean
zirkuituko 26 torneo garrantzitsuetatik 21eko irabazleak daude,
tartean lau Grand Slamak eta
Olinpiar Jokoak. Azarenkak Australiako Irekia irabazi du aurten;
Xarapovak, Roland Garros; eta
Williamsek, Wimbledon, AEBetako Irekia eta Olinpiar Jokoetako bi urrezko dominak, buruz burukoa eta binakakoa. Azarenkak
ia ziurra du WTAko lehen postuan bukatzea, baina Xarapovak
—Masterseko txapeldun izan zen
2004ean— postu bat igotzeko aukera txiki bat du oraindik.
Azarenkak eusten badio, bosgarren urtez jarraian tenislari
desberdin batek bukatuko du urtea WTAko lehen postuan.
2008an, Justine Henin izan zen lehena; 2009an, Jelena Jankovic;
2010ean, Serena Williams, eta iaz,
Carlone Wozniacki. Mastersa diru sari handienak banatzen dituen torneoa da, eta guztira 4,9 milioi dolar (3,7 milioi euro) banatuko ditu parte hartzaileen artean.
Buruz burukoarekin batera, binakako torneoa ere jokatuko da.
Julen Retegi pilota astintzen, atzo Tolosako Beotibar pilotalekuan jokaturiko partidan. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
Paretaren babesean
Saralegi
Retegi Bi
13
22
Imanol Magro Tolosa
gutxikoa. Entretenigarria, eta bildutako pilotazale ugariek ordubete atsegina pasatu zuten. Bi zati
oso desberdin izan zituen. Aurrenekoa, lehiatua, eta Saralegik gozatua eman zien ikusleei. Beotibar ez zen izan alderdikeriarik gabea: argi eta garbi, Amezketakoaren alde zegoen. Ondo jokatuz piztu zituen ikusleak, eta hasi eta
berehala tartetxoa ireki zuen
(7-3). Ezker airez jokatuz artista
hutsa dela erakutsi zuen berriro.
Botera ere min egin zion Saralegik, kontraoina bilatuz. Pilota gutxi irteten zen frontisetik, eta,
motz-motzean, gipuzkoarrak meritu handiko pilotak altxatu zituen defentsan. Arriskatu, eta ia
dena irten zitzaion. Dena den, ez
zen lan samurra izaten ari, ordurako 200 pilotakada joak baitzituzten, baina Saralegi tratua hobeto
eusten ari zela zirudien.
Ez zen lore jokotarako eguna. Julen Retegik bere burua zazpi tanto atzetik ikusi zuenean iritsi zen
ondorio horretara. Txalo uzta
beste baterako utzi behar zuen
eta, atzo, eraginkortasuna lehenetsi. Aurkako 11-4koari buelta
eman zion, botera eta serio jokatuz. Dejada bakan bat, eta gantxorik ez. Pareta bilatuz jokatu zuen,
pareta, pareta eta pareta. Hor
zuen zuloa Saralegik. Partidako
lehen ordu erdian Amezketakoa
izan zen ikuskizuna eman zuena,
ezkerrez bereziki. Dotore eta zehatz, baina erdialdetik Retegi
gehiago izan zen. Gustuko pilotarekin 18-2ko partziala kateatu
zuen, eta oso itxura ona eman. Final-laurdenetako ligaxkan ustekabekoa eman dezake.
Partida polita izan zen Tolosakoa, eginiko tanto asko eta huts
18-2ko partziala
Aurkariaren huts batek sakea
eman zion Retegiri, eta saskian
zuen bote handiko pilota atera
zuen. Saralegik esana zuen ez zitzaiola gustatzen, eta atzoko partidaren ondoren errepikatu zuen.
Dotore jokatu zuen halere, adierazpenak entzutean pilotariak
kritika gogorrago bat egiteko
nahia irentsi zuela zirudielako.
Retegik mahoizko galtzak jantzi zituen, eta lanean hasi zen.
Hain pilota biziarekin ez zen erraza frontisetik gertu airez sartzea,
eta botera agindu zuen. Saketik
ere min handia egin zuen. Lau
tanto lortu zituen lehen pilotakadarekin, eta abantaila handia zen
Saralegi behartzea piloteoak seigarren koadrotik hastera. Ez ziren tanto luzeak izan, eta Retegi
tartea murriztuz joan zen. Hama-
Iraupena. 55:26.
Piloakadak. 295.
Saketik. Saralegik falta bat; eta Retegi Bik, lau.
Lau t’erdiko pasak. Retegik bat.
Markagailua. 4-0, 4-1, 5-1, 5-3, 10-3,
10-4, 11-4, 11-7, 12-7, 12-8, 12-12, 12-14,
13-14 eta 13-22.
Bestelakoak. Sarreta polita Tolosako Beotibar pilotalekuan, 450
ikusle inguru. Apustuak parean irten
ziren, Retegiren aldeko joerarekin.
Retegi Bik botera serio
jokatuta eta gogotik lan
eginda eman dio buelta
aurkako 11-4koari,
eta ligaxkan sartu da
bina berdindu zuen lehenbizi, eta
12-14kora arte joan zen, pasa batek bolada hautsi zion arte.
Saralegi etsita zegoen, eta indarrez justuago. Hainbeste kostata
lorturiko errentak minutu gutxi
batzuetan nola ihes egiten zion
ikusi zuen. Sakea ez zuen baliatu,
eta Retegik aurreko pilota bera
atera zuen. Amezketarraren keinuek agerian uzten zuten ez zitzaiola pilota hura gustatzen. Retegik jarraian egin zituen bukaera
artekoak: Saralegiren hutsa, doidoi iritsi zen dejada, bi sake jarraian... Partida irabazia zuen. Azken bi tantoak Saralegiren hutsak
izan ziren, eta azkena, adierazgarria: hormabikoa egiten saiatu eta
ezker pareta jo zuen bakarrik.
Bestalde, jaialdiko aurreneko
partidan, Mikel Olazabalek 22-5
irabazi zion Jon Apezetxeari
2. Mailako txapelketako partidan.
Zilarrezko txapelketako finallaurdenetako ligaxketako bigarren jardunaldiko partidak hurrengo asteburuan jokatuko dira.
G FInal-laurdenak
A MULTZOA
pXala / Arretxe II.a.
Ostiralean, Hendaian (20:30).
pOlaizola II.a / Bengoetxea
VI.a. Larunbatean, Iruñean
(17:00).
B MULTZOA
pIrujo / Retegi Bi.
Igandean, Eibarren (17:00)
pBerasaluze VIII.a / Barriola.
Astelehenean, Gernikan
(18:00).
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 33
D
‹Agenda
Ekitaldiak
Zure ekitaldia BERRIAn agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/
Musika
pBalmaseda. Erdizka Lauetan.
Gaur, 18:00etan, San Seberino
Plaza.
pBilbo. Iñaki Salvadorrek, Ainara Ortegaren ahotsak lagundutako piano kontzertua. Gaur,
19:30ean, Bidebarrietako liburutegian.
pBilbo. DespreOKUPAdas.
Gaur, 19:30ean, Otxarkoagako
udaltegian.
pBilbo. Bilboko Ganbera Musika Elkartearen 35. urteurrena.
Guridiri omenaldia. Gaur,
20:00etan, Campos Eliseos antzokian.
pBilbo. Bilboko Udal Txistularien Banda. Bihar, 20:00etan,
Euskalduna jauregian.
pDonostia. Raphael. Gaur,
20:00etan, Viktoria Eugenia
antzokian.
pDonostia. Donostiako Orfeoia. Bihar, 20:00etan. Kursaalean.
Antzerkia
pAretxabaleta. Gure bide galduak. Bihar, 19:00etan, Arkupeko Zaraia aretoan.
pDonostia. El paciente impaciente. Gaur, 19:00etan, Lugaritz kultur etxean.
pDonostia. Ipuin kontaketak:
Euskal Herriko Kondairak. Bihar,
18:00etan, Groseko Okendo
kultur etxean.
Bertsolaritza
pDonostia. Bertsolarien giltza
hitzaldia. Gaur, 19:00etan, Doctor Camino liburutegia.
pIruñea. Nafarroako historian
zehar bertso-trama. Ostegunean, 20:00etan, Gurutzeko Plazako Institutuko areto nagusia.
pOndarroa. Bertsolharitza
umeentzako emanaldi berezia.
Bihar, 12:00etan, kiroldegiko
gimnastika aretoan.
Erakusketak
pBilbo. Alexandre Drake Voragine. Gaur, 19:00etan, Fnac Forumean izango da.
Hitzaldiak
pArrasate. Pako Aristiren Euskara, hizkuntza bat bere bakardadean. Gaur, 19:00etan, Kultur
Ateko Jokin Zaitegi aretoan. Ondoren, Pako Aristi kazetari eta
idazlearekin hitzaldia: Lau begiratu euskararen norabideari.
pBermeo. Argiak eta itzalak
1912ko galarrenean. Gaur,
19:30ean, Arrantzaleen Museoan.
pDonostia. Patagonia-Bolivia.
Bihar, 19:00etan, Casares-Tomasene kultur etxean.
pDonostia. Solasaldia La alternativa Garat liburuaren ingu-
ruan. Gaur, 19:00etan, Elkar
aretoan.
pOrexa. Nafarroako konkista
1512-2012. Gaur, 21:30ean, Kultur hamabostaldian.
pTolosa. Kultura Defendatzeko idazleen Nazioarteko Bigarren Kongresuaren 75. urtemuga. Gaur, 19:30ean, udaletxeko
batzar aretoan.
Ikus-entzun
pBaiona. Lau Kantari filma eta,
ondoren, topaketa egilearekin.
Ostegunean, 19:00etan, Mediatekan.
pBermeo. Bermeo 1912 film laburraren emanaldia. Bihar,
19:30ean, Bermeoko Kultur
Etxean.
pBilbo. Michael Winterbottomen The shock doctrine. Gaur,
19:45ean, El Carmen aretoan.
pDonostia. Zinema: Te doy mis
ojos. Gaur, 19:30ean Kutxaren
Arrasate aretoan.
pDonostia. Zinema: Celda 211.
Bihar, 19:30ean, Kutxaren Arrasate aretoan.
pHernani. Transexualitatearen
inguruko film laburren emanaldia, eta horren ondoren solasaldia. Bihar, 19:00etan, Ikatza liburugunean.
Bestelakoak
pArrasate. Carmen. Gaur,
20:00etan, Amaia antzokian.
pBaiona. Aingeru Epalzarekin
topaketa. Gaur, 18:15ean, Mediatekan.
pDonostia. Euskal Herriko
Kondairak. Bihar, 18:00etan,
Okendo kultur etxean, Nafarroa
etorbidean.
pDonostia. Literatur Solasaldia: La muerte llega a Pemberley. Gaur, 19:30ean.
pDonostia. IndusMedia - Marketin Digitala Enpresa Industrialentzat. Gaur, 09:00etan,
Basque Culinary Centerren.
pDonostia. Ipuinaren Ordua:
Zu ta ni ipuinekin blai. Gaur,
18:00etan, Loiolako liburutegian.
pGasteiz. Hala bazan ala ez
bazan. Gaur, 18:00etan, Ariznabarra liburutegian.
pGasteiz. Haz tu propio cuento
¿Quién soy? ikastaroa. Gaur,
18:00etan, Arana gizarte etxeko
liburutegian.
pGetxo. Ur Apalategiren Fikzioaren izterrak ipuin liburuaz hizketan. Gaur, 20:00etan Aldai
patronatuan.
pUsurbil. Pello Añorga, ipuin
kontalaria. Gaur, 18:00etan,
Udal liburutegian.
pZarautz. Kafe-tertulia ingelesez. Gaur, 17:00etan, Txiki Polit
tabernan.
pZarautz. Egunero hasten delako literatur solasaldia. Bihar,
20:00etan, Sanz Enea liburutegian.
BERRIA
Yolanda Rueda q Cibervoluntarios-eko lehendakaria
‘TIC para la paz’izeneko biltzarra gaur eta bihar egingo dute Aieteko
Bakearen Etxean. Azken urteotan bakearen alde eginiko lana
aztertuko dute, emakumeen eta teknologiaren ikuspegitik.
«Emakumeok urte hauetan
guztiotan egin dugun lana
azaleratu beharra dago»
Lander Iruin Donostia
Donostia bakearen eta justiziaren sinbolo izango da berriro ere.
Ordea, gaur eta bihar artean egingo diren ekitaldietako protagonista nagusia ez da gatazka politikoa izango: emakumeak eta teknologiak
azken
urteotan
bakearen alde egindako lana baizik.
Ekitaldietan parte hartuko duten pertsonetako bat da Cibervoluntarios taldeko lehendakari Yolanda Rueda (Malaga, Espainia).
Harekin batera, besteak beste,
Michelle Bachelet (NBEko Emakumeen Saileko zuzendaria), Maria Silvestre (Emakunde) eta Maria Teresa Fernandez de la Vega
(Mujeres por Africa) egongo dira,
gaur arratsaldean (18:00) egingo
den hasierako ekitaldian.
Bihar eta etzi, Donostiako Bakearen
Etxean egonen zarete. Erreferentzia
bilakatu da eraikin hau,ezta?
Dudarik gabe. Guretzat erreferentea eta ikurra da Bakearen
Etxea, eta iazko urriaren 20an
bertan egin zen bake konferentziak argi utzi zuen eraikinaren
garrantzia. Eraikinaren garrantzi hori aprobetxatu nahi izan
dugu, emakumeek mundu osoan
zehar bakearen eta askatasuna-
ren alde egin duten lana nabarmentzeko. Non egin eztabaidatzen hasi ginenean, hainbat aukera genituen, eta ez genuen zalantzarik izan: gure ekitaldia egiteko
lekurik egokiena da duen sinbologismo guztiagatik.
Zertan datza biltzarra?
Bakearen, oinarrizko eskubideen
eta askatasunaren alde teknologia berriek egin izan duten lana
goraipatzea da gure helburu nagusia. Ez hori bakarrik; teknologia horiek erabili izan dituzten
pertsonen garrantzia ere nabarmendu ohi dugu: aurten emakumeek eginikoa azpimarratuko
dugu. Historian zehar, hainbat
herrialdetako emakumeek lan
handia egin izan dute teknologia
berriekin, eta azken urteetako aldaketa garrantzitsuenetan, rol
erabakigarria bete izan dute.
Azken urteotan,gizarteak egoera larria bizi du. Hori hala, emakumeak
zein roljokatzen du?
Mundu mailan dugun krisiari aurre egiteko, ezinbestekoa da emakumearen parte hartzea. Horretarako, hainbat herrialdetako jendea ekarri dugu Donostiara. Adibidez, Judith Torrea etorriko da,
Ciudad Juarezen narkotrafikoaren eta krimenen inguruan lanean ibili izan den kazetaria; 2005.
urtean Bakearen Nobel sarirako
hautagai izan zen Jolly Okot ere
izango da, emakumeek eta umeek
Ugandan jasaten duten egoera larriaren inguruan hitz egiteko. Manal Hassan blogari eta Bakearen
Aldeko Ikerketa Taldeko lehendakaria ere Donostian izango da.
Blogen garrantzia nabarmendu
nahi izan dugu, eta Hassan ez
ezik, Razan Ghazzawi eta Tsering
Woeser blogariak ere gonbidatu
nahi izan ditugu.
Jendearen partetik, zein erantzun
espero duzue?
Parte hartze handia espero dugu;
Internet bidez streaming-a egingo dugu biltzarra jarraitzeko, eta,
aldi berean, jendearen baloraziorako txokoa ere irekiko dugu.
www.cibervoluntarios.org webgunean egongo dira aukera horiek
guztiak. Twitterren ere parte
hartzeko aukera izango du jendeak, #TICparalaPaz etiketa erabiliz.
Euskararen presentzia egongo al da
biltzarrean?
Bai, hiru hizkuntza erabiliko ditugu biltzarrean: euskara, gaztelera eta ingelesa. Kontuan hartu
behar dugu mundu osoko eta Espainiako hainbat pertsonak ere
parte hartuko dutela gaur eta
bihar egingo dugun biltzarrean.
34 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Agenda ›
b
Eguraldia
Joera
Bihar
t°
Osteguna, 25
t°
Itsasoa
t°
pEkialdeko haizea ibiliko da,
2-3ko indarrarekin. Lehenengo
bi milietan itsaso kizkurra eragingo du, eta gainontzeko lekuetan, itsaso kizkurra edo
itsaskirra. Olatuak 1,5 metro ingurukoak izango dira.
t°
Ostirala, 26
Larunbata, 27
p
Baiona 13/23
p
Bermeo 16/23
p
Donostia 13/23
p
p
Bilbo 15/23
p
p
Itsasgora
Azpeitia 14/23
p
p
Leitza 9/20
Arrasate 13/23
Amurrio 11/22
Itsasbehera
Donibane Garazi 9/21
Durango 14/23
p
Itsasaldiak
Maule 9/21
p
p
Balmaseda 13/23
p
ORDUA
METROAK
05:47
1,72
-
-
Itsasbehera
18:40
1,48
Itsasgora
12:23
3,58
Abaurregaina 6/18
p
Gaur
Iruñea 9/22
t°
p
b
Hego haizea, zakarxeago
pBiharko ez da aldaketa handirik espero eguraldi kontuetan.
Hegoaldeko haizea zakartu
egingo da apur bat, eta horri esker, tenperaturak beste koska
bat egingo du gora; maximoak
25 gradu ingurukoak izango
dira. Giro eguzkitsuarekin jarraituko dugu; tarteka, goi hodeiak
agertuko dira, eta zerua lausotu
egingo dute apur bat, baina ez
dute ondoriorik ekarriko.
p
Tafalla 8/21
Guardia 12/21
Eguzkitsu eta epel
pZerua. Eguna lainopean
hasiko dugu barnealdeko
bailara batzuetan, eta aurreko egunetan baino giro freskoagoarekin. Alabaina, goiz
erditik aurrera giro eguzkitsua nagusituko da denean.
Goi hodei zurixka batzuk
agertuko dira, baina ez dute
Isobara mapa
p
p
Gasteiz 10/22 Agurain 10/22
enbarazu handirik egingo.
Hegoaldeko haizeari esker,
tenperaturak gora egiten jarraituko du, eta maximoak
22-23 gradu ingurura igoko
dira.
p
Tutera 9/21
Eguzkia
S0RTU
Ilbete
Urriaren 29a, astelehena
Ilbehera
Azaroaren 7a, asteazkena
Ilberri
Ilgora
Azaroaren 13a, asteartea
Azaroaren 20a, asteartea
BAGABIGA
G Hitz gurutzatuak
2
3
19:16
EGUNA
Hitz-jokoak
1
GORDE
08:36
Ilargia
4
G Sudokua
5
6
7
8
9
G Goitibehera
1
10
1
3
6 8
6 4
2
4
7
3
9
5
7
3
3
5
1
6
5
4
4
8
9
2
1
1
6
7
3
1
9
6
5
7
6
8
9
Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edo
gehiago du asmatu beharreko hitzak.
1. Filipinetako hiriburuko biztanle.
2. Emakumearen itxurako euskal jeinu
mitologikoa. 3. Kate bat osatzen duten
eraztun moduko ataletako bakoitza. 4. Fruitu
mota. 5. Izen arabiarra. 6. Indonesiako
uhartea. 7. Txirloa. 8. Askea. 9. Bilkurak.
9x9-ko laukian hutsik dauden
gelaxkak bete behar dituzu, 1etik
9ra bitarteko zenbakiak idatziz, eta
kontuan izanik zenbaki bakar bat
ere ez dela bi aldiz azaltzen
errenkada eta zutabe berean, ezta
dagokion 3x3-ko laukian ere.
G Igandeko eta asteleheneko erantzunak
Ezker eskuin
1. Beste toki batean birlandatuko diren landareak ereiteko eta hazteko prestatzen
diren lur sailak, mintegiak. 2. Iragankorra. 3. Behinolako piraten gustuko edari.
Zubereraz, patu, zori. 4. Lapurdi Behereko udalerria. Garen hauek. 5. Bokalik gabeko
zura. Lizoaingo herrixka. Lehenengo bokala. 6. Musean sarri erabiltzen dugun hitza.
Deialdiak. 7. Euskal mitologiako jeinu. 8. Berrogeita hamar. Dozena erdi. Euskal
Herriko kazeta. 9. Zerbait egingo dela aginduz ematen den hitza, promesa.
Bostehun eta mila. 10. Behiaren arbaso. Txantxetakoa edo axalekoa ez dena, larria.
Goitik behera
1. Hiru edo lau. 2. Urik ez dute, idorrak, sikuak. Gramoaren laburdura. 3. Bat-batean.
Liskar, eztabaida. 4. Iridioaren ikur kimikoa. Ezordu. 5. Arraun ontzietako jarlekua.
Apar. 6. Sortalde. Herri hizkeran, zer. 7. Ez du entzuten, sor. Tximeletaren ar, larba.
8. Igarotze, pasatze. Iodoaren ikur kimikoa. 9. Zuhaitz mota. Garratz. 10. Gertaerak,
jazoerak. Sortu zintuena.
6
3
4
7
9
8
2
5
1
1
8
7
2
3
5
4
9
6
8
2
9
5
6
1
4
7
3
9
1
3
4
5
7
8
6
2
7
2
6
1
8
9
3
4
5
5
4
8
3
2
6
9
1
7
4
5
2
9
7
1
6
8
3
3
6
1
8
4
2
5
7
9
8
7
9
5
6
3
1
2
4
Goitibehera: 1. Granada. 2. Aranda.
3. Narda. 4. Anda. 5. Dan. 6. Dona.
7. Mando. 8. Mandio. 9. Dominak.
K
M A
M
S A
M
Z I
L
B A
S
E
S
I
O
A
K
L
G A
U
E R
K A
A
I A
N T
A
L
I O
P
Z E
Z
I
S
E
R
E
E
L
E
A
R
I
E
D
Z G A
A I N
O I
A K
S
T
E P E
G I
U K I
R O A
A T
T X I
U A
A
B
L
B
B E
A
A
A H
H A N E
U Z T A
A O
A
N O
D E I T
A N O
K E
E
I
A D
A H O
G O I
A S A G
S
A
R
I
A
U
S
T
E
Z
K
O
M
U
I A R
L I K
A T U
A L
A
L
D E U
A K
U I L
S A I
I
T
B S
E A
I T I
O
I
N
K
A
T
U
I
Ñ
I
G
O
A
I
A
R
R
U A
A K
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 35
‹ Agenda
1
Aretoak
D SOCIAL ANTZOKIA
Bypass
Araba
20:00
D DURANGO. Zugaza.
Lo imposible 20:00
GASTEIZ
D GALDAKAO. Torrezabal. Ez dago emanaldirik.
D FLORIDA
San Prudentzio,22 (945-231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.
7 días en La Habana
A Roma con amor
Bypass
Frankenweenie
NRM 12 113
Pura vida
Si de verdad quieres
20:15
18:00 20:15 22:30
20:15 22:30
18:00
17:30 20:00 22:30
18:00
18:00
22:30
D GURIDI
San Prudentzio,6 (945-231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Ez dago emanaldirik.
GETXO
D LAUREN GETXO
Arriluze z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Bypass
El fraude
Lo imposible
Looper
Si de verdad quieres
Venganza: Conexión Estambul
¡Atracaco!
17:00
17:00
19:30
17:00 19:30
17:00 19:30
19:30
17:00 19:30
17:00 19:30
LEIOA
D YELMO BOULEVARD
Boulevard merkataritza gunea (902-221622).Ikuslearen eguna: osteguna.
D CINESA ARTEA
3D- Las aventuras de Tado Jones
3D- Resident Evil: Venganza
A Roma con amor
El fraude
Frankenweenie
Frankenweenie 3D
Las aventuras de Tadeo Jones
Lo imposible
Looper
Magic Mike
Mátalos suavemente
Paranormal activity 4
Resident Evil: Venganza
Salvajes
Venganza: Conexión Estambul
Artea merkataritza gunea (902-333 231).Ikuslearen eguna: asteazkena.
18:40
20:00
21:50
17:45 20:00 22:15
17:50
19:50
17:40 19:40
17:50 20:10 22:30
18:00 20:15 22:30
17:55
22:15
18:20 20:20 22:20
18:00
22:00
19:55 22:20
20:40 22:40
D YELMO GORBEIA 3D
Gorbeia merkataritza gunea (945-460623).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Brave: Indomable
El fraude
Frankenweenie
Frankenweenie 3D
Las aventuras de Tadeo Jones
Las aventuras de Tadeo Jones (3D)
Lo imposible
Looper
Paranormal activity 4
Resident Evil 5: Venganza
Salvajes
Venganza: Conexión Estambul
¡Atracaco!
18:30
20:30 22:40
19:30 21:30
18:20
18:10 20:00
17:30
18:00 20:15
17:30 20:00
17:45 19:45
20:20
21:50
18:10 20:10
17:45 20:00
22:30
22:30
21:45
22:10
22:15
El fraude
Frankenweenie
Lo imposible
Looper
Matalos suavemente
Paranormal activity 4
Salvajes
Venganza: Conexión Estambul
16:00 18:10 20:20 22:30
16:30
16:00 17:00 18:15 19:30 20:30
22:00 22:45
17:00 19:30 22:00
22:45
16:30 18:30 20:30 22:30
17:00
16:00 18:00 20:00 22:00
D KULTUR LEIOA
Arrugas
20:00
PORTUGALETE
D BALLONTI
Brave indomable
Diario de Greg 3
Resident Evil 5: Venganza
Tadeo Jones
Total recall
Venganza: Conexión Estambul
17:40
17:50
17:45 20:00 22:15
17:45
17:40 20:00 22:10
17:50 20:00 22:15
SANTURTZI
En campaña todo vale, Jay Roach zuzendariaren filma. BERRIA
D OCINE TXINGUDI
(943-635441).Ikuslearen eguna: astelehena.
D SERANTES
(94-4839244).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Frankenweenie
Lo imposible
Looper
17:30 20:00 22:30
17:15 19:45 22:15
17:15 19:45 22:15
El fraude
Frankenweenie
Las aventuras de Tadeo Jones
Lo imposible
Bizkaia
Gipuzkoa
Looper
Paranormal activity 4
Resident Evil 5: Venganza
Si de verdad quieres
Venganza: Conexión Estambul
BILBO
DONOSTIA
USURBIL
D COLISEO CINESA ZUBIARTE
Leizaola Lehendakariaren kalea,Ikuslearen eguna: astelehena.
El fraude
En campaña todo vale
Frankenweenie
Las aventuras de Tadeo Jones
Lo imposible
Looper
Magic Mike
Paranormal activity 4
Ted
Venganza: Conexión Estambul
18:10 20:20
16:00
20:00 22:00
16:00 18:00
18:00
16:00 17:00 18:15 19:30 20:30
22:00 22:45
16:00 18:15 20:30 22:45
22:30
16:15 18:15 20:15 22:15
16:00 18:10 20:20 22:30
22:00
D GOLEM ALHONDIGA
(94-6070767).
7 dias en la Habana
Blancanieves
Bypass
Bypass (jba)
Frankenweenie
Lo imposible
Looper
Matalos suavemente
Pura vida
Si de verdad quieres
20:00
17:30 20:30
17:30
20:30
16:30 18:30
17:15 20:00
17:15 20:00
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
16:30 18:30 20:30 22:15
17:30 20:00 22:15
D MULTICINES
Eskutza kalea,13 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
A Roma con amor
Bypass
Cosmopolis
El fraude
La isla de los Olvidados
Lo imposible
¡Atraco!
17:30
19:45
17:30 19:45
17:30 19:45
17:15 19:45
17:30 20:00
17:15 19:45
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
D COLISEO CINESA MAX OCIO
Kareaga kalea z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
Looper
Paranormal activity 4
Resident Evil 5: Venganza
Resident Evil 5: Venganza 3D
Salvajes
Ted
Venganza: Conexión Estambul
¡Atraco!
16:00
16:00
16:00
22:00
17:00
22:00
18:15
18:15 20:30 22:45
18:15 20:30 22:45
18:15 20:30
22:45
20:00
17:00 19:00 19:30 21:30
16:30
22:00
16:00 18:15 20:30 22:45
16:00 18:15 20:30 22:45
16:00 18:00 20:00 22:00
19:00
16:15
19:00 22:00
16:00 18:15 20:30 22:45
16:00 18:15 20:30 22:45
16:00 18:15 20:30 22:45
D YELMO MEGAPARK
Erribera etorb.(94-4181672).Ikuslearen eguna: astelehena eta asteazkena.
A Roma con amor
El fraude
Frankenweenie
Frankenweenie 3D
Las aventuras de Tadeo Jones
Las aventuras de Tadeo Jones (3D)
Lo imposible
18:00
Looper
Paranormal activity 4
Resident Evil 5: Venganza
Resident Evil 5: Venganza 3D
Salvajes
Venganza: Conexión Estambul
¡Atraco!
BASAURI
D IBAIGANE
Ez dago emanaldirik.
22:15
22:15
22:30
22:15
D LA BRETXA
A Roma con amor
Brave indomable
Diary of a Wimpy kid 3
El fraude
En campaña todo vale
Frankenweenie
Las aventuras de Tadeo Jones
Lo imposible
17:30
19:30 21:45
18:45 20:40 22:35
21:45
18:30 20:30
17:30
19:10 20:20 21:30 22:40
17:30 20:00 22:30
18:15 20:15 22:15
17:45 19:45
22:30
19:45 22:20
18:10 20:10 22:10
17:50 20:10 22:35
Frankenweenie
Venganza,conexion Estambul
El fraude
Si de verdad quieres
Resident Evi,5
Lo imposible
Paranormal Activity 4
Las aventuras de Tadeo Jones
Salvajes
Looper
16:00
16:00
16:00
16:00
Looper
Paranormal activity 4
Resident Evil 5: Venganza
Venganza: Conexión Estambul
¡Atraco!
20:00
20:30 22:30
16:20 18:30 20:20 22:30
16:00 18:00
16:30
16:00 17:00 18:15 19:15 20:30
22:00 22:45
16:00 18:15 20:30 22:45
16:00 18:00 20:00 22:15
18:15
22:15
22:15
18:00 20:20 22:45
15:45
16:00
16:00
16:00
BAIONA
D CGR CENTRE
(0559-599090).
Asterix et Obelix: au ...3D
Les saveurs du palais
Les seigneurs
Paperboy
Taken 2
Ted
Tous les espoirs sont permis
(05559-557363).
A Roma con amor
Baztan
Blancanieves
Bypass
Cosmopolis
El artista y la modelo
El fraude
Frankenweenie
La isla de los Olvidados
Lo imposible
Pura vida (JBA)
Si de verdad quieres
Captive
Reality
Vous n’avez encore rien vu
17:15 19:45 22:15
16:45 18:45
18:45
21:00 23:00
20:45 22:45
19:45 22:30
16:45
17:15 20:00 22:15
17:30
16:45
19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:30 20:00 22:30
17:00 19:45 22:00
D TRUEBA
S.Esnaola,10 (943-271391).Ikuslearen eguna: asteartea.
Adam Resucitado (JBA)
Looper (JBA)
D COLISEO
Ikuslearen eguna: astelehena.
Ez dago emanaldirik.
ERRENTERIA
D NIESSEN ZINEMAK
(943-345291).
15:45
16:00
16:00
16:00
16:00
15:50
16:00
18:00 20:15 22:30
18:00 20:00
18:00 20:00 22:15
18:00 20:00 22:15
18:00 20:00 22:15
17:55
22:15
18:00 20:00 22:15
16:15
14:00
17:30
17:20
17:10 19:45
17:15 20:00
17:25
20:00
17:15 19:40
22:20
22:35
22:45
22:30
D CINEBOX MENDIBIL
Mendibil merkataritza gunea (943-630223).Ikuslearen eguna: osteguna.
18:00
18:10 20:20
18:00 20:20
18:00 20:20 22:35
19:30 22:30
18:10 20:20 22:30
22:25
22:30
20:15 22:30
D HENDAIA. Les Varietes.
Killer Joe (JBA) 21:00
(948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena.
A Roma con amor
Bypass
Las aventuras de Tadeo Jones
Salvajes
Si de verdad quieres
Venganza: Conexión Estambul
17:30 19:45 22:00
20:00 22:00
18:00
22:00
17:30 20:00 22:30
17:30 20:00
LIZARRA
D GOLEM LOS LLANOS
Au galop
16:45
Boudu sauve des eaux
20:45
Elle s’appelle Ruby
16:45
In another country
15:00
18:45
Les enfants Loups,Ame & Yuki (JBA)
18:30
Like someone in love
14:45
Quelques heures de printemps
20:30
14:00
18:00
16:30
14:00 16:00
14:00
14:00
19:50
19:40
15:30
21:35
14:00
18:00
17:10
17:45
15:45
16:00
21:20
22:00
19:30
20:00 22:00
18:00
14:00 16:00 18:00 20:00 22:00
14:00 16:00
20:00 22:00
14:00 16:00 18:00 20:00 22:00
14:00
20:00 22:00
14:00 16:00 18:00 20:00 22:00
21:00
18:00
18:00
14:00
20:30 22:30
18:15 20:15
18:00 20:00
18:15 19:30 20:30 22:00
19:30 22:15
18:30
22:15
18:00 20:00 22:00
20:15 22:15
18:15
22:00
18:15 20:15 22:15
UHARTE
IRUÑEA
(902-463269).Ikuslearen eguna: osteguna.
D ITAROA
D GOLEM BAIONA
(948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Blancanieves
Frankenweenie
La isla de los olvidados
Lo imposible
Looper
Pura vida (JBA)
Si de verdad quieres
17:15 20:00
16:30 18:30
17:15 20:00
17:15 20:00
17:15 20:00
16:30 18:30 20:30
20:30
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
Looper
Paranormal activity 4
Resident Evil 5: Venganza
Salvajes
Venganza: Conexión Estambul
¡Atraco!
16:30 18:30
20:30 22:30
17:30 20:00 22:30
16:30 18:30 20:30 22:30
16:30 18:30
20:30 22:30
16:30 18:30 20:30
16:30 17:30 19:00 20:00 21:30
22:30
17:15 20:00 22:30
16:30 18:30 20:30 22:30
16:30 18:30 20:30 22:30
22:30
16:30 18:30 20:30 22:30
17:15 20:00 22:30
Bypass
Diario de Greg 3
El fraude
Frankenweenie
Las aventuras de Tadeo Jones
Lo imposible
Looper
Magic Mike
Paranormal activity 4
Resident Evil 5: Venganza
Salvajes
Venganza: Conexión Estambul
¡Atraco!
20:15 22:15
18:00
18:10 20:15 22:20
18:30 20:30 22:30
18:00 20:00 22:00
18:10 20:20 22:30
18:10 20:20 22:30
18:15
18:20 20:20 22:20
18:20 20:20 22:20
20:00 22:20
16:10 18:10 20:10 22:10
16:00 18:10 20:20 22:30
16:00
16:00
16:30
16:00
16:00
16:00
16:15
16:20
16:20
VIANA
D LAS CAÑAS
Balleta zuzenean
Bel Ami
Brave
Frankenweenie
Las aventuras de Tadeo Jones
Lo imposible
Looper
Magic Mike
Salvajes
Si de verdad quieres
Total recall: Desafio Total
Venganza: Conexión Estambul
20:15
17:15 19:45 22:35
17:45
17:30 19:45 22:30
17:45
17:15 19:45 22:30
17:15
17:30 20:00 22:45
20:00 22:40
20:00 22:30
17:00 19:45 22:30
17:30 20:00 22:45
D GOLEM YAMAGUCHI
(948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena.
7 días en La Habana
A Roma con amor
Adam resucitado
Amor bajo el espino blanco
Baztan
Cosmopolis
El artista y la modelo
17:15 20:00
20:00 22:15
16:15 18:15 20:15 22:15
17:15
22:15
16:15 18:15 20:15 22:15
22:15
16:15 18:15 20:15
D SAIDE CARLOS III
D LE SELECT
D OCINE
El fraude
Frankenweenie
Las aventuras de Tadeo Jones
Lo imposible
Looper
Magic Mike
Matalos suavemente
Paranormal activity 4
Resident Evil 5: Venganza
Si de verdad quieres
The possession
Venganza: Conexión Estambul
Nafarroa
Brave indomable
Bypass
El fraude
En campaña todo vale
Frankenweenie
Frankenweenie 3D
Las aventuras de Tadeo Jones
Lo imposible
D L’AUTRE CINEMA
D MONCINE
Astérix et Obélix: au service ...
Asterix et Obelix: au ...3D
Bachelorette
Clochette et le secret des fées
Dans la maison
Les saveurs du palais
Les seigneurs
Taken 2
Ted
Tous les espoirs sont permis
TUTERA
20:30
18:10
(948-222333).Ikuslearen eguna: astelehena.
20:45
(05559-555298).
Astérix et Obélix: au service ...
Bachelorette
Clochette et le secret des fées
Do not disturb
Voisins du troisième type 21:00
D GOLEM LA MOREA
18:30
DONIBANE LOHIZUNE
19:50 22:30
IRUN
Brave indomable
Frankenweenie
Las aventuras de Tadeo Jones
Lo imposible
Looper
Resident Evil 5: Venganza
Salvajes
Si de verdad quieres
Venganza: Conexión Estambul
13:30
14:00
14:00
13:45
14:00
13:45
14:00
ANGELU
17:15 19:45 22:00
17:15 19:45 22:00
EIBAR
Bypass
Frankenweenie
Las aventuras de Tadeo Jones
Lo imposible
Looper
Resident Evil 5: Venganza
Shame (JBA)
Venganza: Conexión Estambul
11:00
11:15
11:15
11:15
11:15
11:15
11:15
D L’ATALANTE
San Joan,10 (943-421247).Ikuslearen eguna: asteazkena.
21:00
21:00
D HAZPARNE. Haritz Barne.
D ROYAL
Amour
Camille Redouble
César doit mourir (JBA)
Dans la maison
In another country (JBA)
Khaos ou les visages ...(JBA)
La part des anges (JBA)
Le petit gruffalo
Pauline détective
Quelques heures de printemps
Reality (JBA)
Tous au Larzac
18:00 20:00 22:00
18:00 20:00 22:00
18:15 20:30 22:30
18:15
20:30 22:45
18:05 20:25 22:45
18:00 20:00 22:00
18:00 20:00
22:00
19:00 22:00
Lapurdi
16:00
16:00
18:00
14:00
MIARRITZE
Arraindegi eraikina (943-421371).
D PRINCIPE
BARAKALDO
Bypass
Cosmopolis
Diario de Greg 3
El fraude
En campaña todo vale
Frankenweenie
Iron Sky
Las aventuras de Tadeo Jones
Lo imposible
17:00 19:45
17:00 19:45
17:15 20:00
17:00 19:45
17:30 19:45 22:30
17:30
22:30
D SAIDE OLITE
Ez dago emanaldirik.
D CINEBOX URBIL
Urbil merkataritza gunea (943-221622).
16:45
Looper
¡Atraco!
18:00
14:00
14:00
Resident Evil 5: Venganza 3D 20:30
D ANTIGUO BERRI
17:00 19:45 22:15
18:45 20:4500:00
17:15 20:00 22:30
17:15 20:00 22:30
Les saveurs du palais
Les seigneurs
Like someone in love (JBA)
Taken 2
Ted
Tous les espoirs sont permis
D KANBO. Aiglon.
(943-001200).Ikuslearen eguna: astelehena.
A Roma con amor
Blancanieves
Bypass
El fraude
Frankenweenie
Lo imposible
Looper
Si de verdad quieres
¡Atraco!
18:10 20:15 22:30
16:00 18:00
16:30 18:30 20:30
16:00 17:00 18:15 19:15 20:30
22:00
16:00
16:00 18:00 20:00 22:15
22:30
16:10
20:00 22:15
Nafarroa Beherea
D DONIBANE GARAZI. Le Vauban.
Camille Redouble 20:30
D DONAPALEU. St.Louis. Les saveurs du palais 21:00
(948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena.
Zuberoa
El fraude
Frankenweenie
Lo imposible
D MAULE-LEXTARRE. Baitha.
17:30 19:45 22:30
20:15
17:30 18:00 20:15 22:30
Associes contre le crime 20:30 Du vent dans mes mollets 20:30
36 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Agenda ›
Komunikazioa D
Epelean ipurdia
Ekografiak
Aritz Galarraga
J
oan da U-21 famakoa eta, zer
nahi duzue esatea, futbol
partida batek uzten didan
sentsazio bera daukat orain: gustura izan naiz bitartean, berdinberdin geratu naiz ondoren. Partida osteko zigarreta erretzeko
gogo berezirik gabe, gainera. Istilu azpimarragarririk ez zen izan
egun guztian. Soilik Patxi Lopezi
gertatutakoa, eraso latz gisa saldu nahi izan zutena: karteldun
batzuek bost minutuko protestatxoa egin zioten. Antza, Feijoo galiziarrari ere berdintsu protestatu zioten. Baina lehenaren kasuan irudiak zeuden —eta
irudiokin ireki zituzten eguerdiko albistegi guztiak—, eta bigarrenaren kasuan irudien absentzia izan zen notizia. Nola aldatzen diren gauzak irudiak egon,
ez egon, eta horrek eginarazi beharko ligukeen hausnarra —adi-
bidez, polizien irudiak ateratzeko
debekuaren harira—.
20:00etarako iragartzen zuten
EITBren zundaketa. Baina SER
irrati kateko kazetari batek filtratua zuen bi ordu aurretik Twitterren: EAJk 26, EH Bilduk 24,
PSEk 14, PPk 10, UPDk 1. Gero ez
omen zen zundaketa, EITBko langileen kiniela baizik. Baina hara
zortzietan ttanko zundaketaren
datuak: EAJk 24-26, EH Bilduk 2326, PSEk 13-15, PPk 9-11, UPDk 1.
Zuek esan zundaketa edo kiniela
zen. Emaitza behin betikoak eskuratu arteko tartea jarraian.
Eta EH Bildu, zundaketekin kon-
paratuta, emaitza apalagoak ari
zen lortzen. Hori nabarmendu
zuen ETBk, EAE-probintzietatik
jaitsi zirenean: lehenik, esan zuten Donostian EH Bildu hirugarren indarra zela, esan ahal izan
zuten bezala PP Gasteizen 3-4.
postuan zebilela, EH Bildurekin
lehian hain zuzen —Gasteizen!—.
Lehendakarigaien lehen hitzak etorri ziren gero. Urkullu
euskarazko diskurtso sendo batekin hasi zen —ea aurrerago mozketak zein hizkuntzatan iragartzen dituen—. Laura Mintegi hitz
egitera atera zen segidan
22:15ean; baina aldi berean Basa-
goiti ere bai, eta ETB2k Basagoiti
sartzea erabaki zuen —gogoratu
PP laugarren izan zela atzo, eta
EH Bildu bigarren—. Baina nik
Patxi Lopez ikus-entzun nahi
nuen, lehendakaria. Ez zidan
huts egin: erakutsi zigun 150.000
euro nahikoa dela hiruzpalau lerro euskaraz irakurtzeko. Lopez
ere aspergarri samar ari zen, ordea, eta moztu egin zuten erreparorik gabe. Gaixo gure lehendakaria. Izan ere, ETBkoek burua
beste nonbait daukate jada. ETBkoek eta ipurdia leku epelean jarri nahi duen orok, noski. Zorte
on, bada, denei.
‘Berria.info’-k
26.315 bisita
izan zituen
igandean
Gaur mahai ingurua
egingo dute Berria
telebistan, 12:00etan,
hauteskundeen
emaitzak aztertzeko
Prentsa beste modu batean irakurtzeko aukera ematen du Presst kiosko digitalak. BERRIA
U.U. Donostia
BERRIA gaurtik aurrera
Presst kiosko digitalean
erosi ahal izango da
Ahalegin handia egin zuen BERRIAko lantaldeak igandean hauteskunde gauaren berri emateko.
Eta irakurle ugari lortu zituen Berria.info webguneak: 26.315 bisita
egun osoan. Bisita bakoitzaren
iraupena, batez beste, 11 minutu
eta 43 segundo izan zen. Atzo, bisitari kopurua 23.000 izan zen
18:00etarako.
Aurreko astean, Berria.info-n
hiru mahai inguru egin zituzten
bozen inguruan. Gaur 12:00etan
‘Berria’zein
herrialdeetako eta
eskualdeetako ‘Hitza’-k
PDF formatuan
irakurri ahal izango dira
Urtzi Urkizu Donostia
Euskal Herriko hainbat komunikabideren eguneroko aleak PDF
formatuan erosi ahal izango dira
gaurtik Presst kiosko digital berrian. BERRIA egunkariarentzat
saltzeko beste plataforma eta aukera bat da.
Komunikabide bakoitzak bere
txokoa kudeatzen du. BERRIAren
kasuan, PDF formatuko ale bakoitza 0,85 euroan salduko da. Hilabeteko harpidetza 19 eurokoa
da, eta urteko harpidetza 163 eurokoa. BERRIAz gain, herrialdeetako
eta eskualdeetako Hitza-k eskuratu ahal izango dira Presst kiosko
digitalean. Halaber, neska-mutikoentzatako Irria aldizkaria erosteko aukera izango da kiosko birtualean: alea 3,75 euroan, eta urteko harpidetza 35 euroan.
Presst.net gunean egunkari bakoitzera iristea oso erraza da. Irakurleak eguneko alea eros dezake, edo, harpideduna bada, bere
kontura erraz iritsi. Presstek
ikusgailu sinple bat dauka, BERRIAren edukiak panoramika bizkor batean ikustea ahalbidetzen
duena. Detaile txikiena kalitate
handiz irakur daiteke. PDF bera
hartu beharrean, Issuu tresnarekin egunkaria edo aldizkaria flash
formatuan ikus daiteke.
Presst kiosko digitalak irakurketa esperientzia aparta eskaintzen du edozein ordenagailutan.
Era berean, BERRIAren paperezko
edizio osoa iPad gailuan irakurtzeko aukera ematen du, Safari
edo Chrome nabigatzailea erabiliz.
Komunikabideak kontsumitzeko formak aldatzen ari dira azkeneko urteetan, esperientzia eta
zerbitzu berriak eskainiz hartzaileari. Ildo horretan, BERRIA Taldea aurrerapauso garrantzitsuak
ematen ari da azkenaldian, eta bereziki Interneteko eskaintza aberasten ari da.
Presst webgunean, B ERRIA
eta Hitza-z gain, Noticias taldeko
egunkariak, Gara egunkaria
eta haien gehigarriak eros daitezke.
bozen emaitzak aztertzeko mahai
ingurua gidatuko du Pello Urzelaik. Solaskideak Eider Alkorta,
Koldo Ordozgoiti eta Igor Ortega
izango dira.
ETB2ko saioak %27ko kuota
ETB2 kateak igandean egin zuen
hauteskunde saioak %27ko ikusle kuota lortu zuen Araba, Bizkai
eta Gipuzkoan, eguneko lider
bihurtuz: 281.000 ikus-entzule.
Egun osoan ETB2k %16,5eko
ikusle kuota izan zuen, gehien
ikusi zen katea bilakaturik.
ETB1eko 19:50etik 20:20ra arteko
saioak %3,7ko ikusle kuota izan
zuen, eta 20:30etik 00:30ra artekoak %1,9koa.
Hamaika telebistak aurreneko
aldiz Eusko Legebiltzarreko hauteskundeen inguruko saio bat
egin zuen.
‘A desalambrar’ saioak
25 urte bete ditu
Erredakzioa
Gasteizko Hala Bedi irratiko
A desalambrar saioak 25 urte bete
ditu. Hori ospatzeko, irratsaio berezia prestatu dute gaurko,
20:00etan. Urteotan programan
ibilitako lagun asko ariko dira,
bost urteka eta bikoteka/hirukoteka: Amparo Las Heras, Txema
Flores, Juanjo Peciña, Esti Aio,
Mikel Resa, Walter Wendelin,
Naiara Bernal, Julen Zulaika, Aitor Beobide, Ruben Sanchez,
Alaitz Amondarain, Peio Ormazabal... Saioko unerik gogoangarrienak gogoratuko dituzte: esate
baterako, Markos subkomandanteak programara bidalitako audio mezua eta FARCeko gerrilari
bati espetxean egindako elkarrizketa.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 37
‹ Agenda
E
Gaurko filmak
Una pistola para un cobarde
11
p ETB2, 18:50. Zuz.: Abner Biberman.
Akt.: Fred MacMurray. 1957.
Quand l’amour s’emmêle
11
p France3, 20:45. Zuz.: Claire de la
Rochefoucauld. Akt.: Emmanuelle Devos. Frantzia. 2010.
Maixabel Lasarekin
elkarrizketa
Euskal Kopako finala:
Lagun Aro-Gescrap
Ken Folleten liburuan
oinarritutako telesaila
Hauteskunde
emaitzen analisia
Luces de bohemia
Eusko Jaurlaritzako Biktimen
Arretarako Bulegoko zuzendari
Maixabel Lasa elkarrizketatuko
du Jaime Otamendik. Ondoren,
Filipinak izango dituzte hizpide.
18:00etan, eguneko hotsei
begiratu bat egingo diete.
Euskal Kopako finala jokatuko
dute gaur arratsaldean Donostian Lagun Aro GBC eta Gescrap Bizkaia taldeek. Kontakizuna Asier Arangurenek, Josean
Aldalurrek eta Jokin Etxebarriak
egingo dute.
Ridley eta Tony Scottek ekoitzia
eta Michael Caton-Jonesek
zuzendua, zortzi ataleko ekoizpen erraldoia da Un mundo sin
fin. Aktoreen artean Miranda
Ricardson, Ben Chaplin eta
Peter Firth daude.
Ander Iturriotz, Xabier Aierdi eta
Eguzki Urteaga EHUko soziologoen laguntzaz, hauteskundeen emaitzak aztertuko dituzte.
Bestetik, ekonomiaz ariko dira
Adrian Zelaia eta Joseba
Barandiaranekin.
Goldeneye
‘Mezularia’. Euskadi Irratia, 17:00.
Saskibaloia. ETB1, 20:15.
‘Un mundo sin fin’. Cuatro, 22:30.
‘Azpimarra+’. ETB1, 23:15.
11
p La2, 22:00. Zuz.: Miguel Angel Diez.
Akt.: Paco Rabal, Agustin Gonzalez,
Mario Pardo. Espainia. 1984.
11
p La Sexta, 22:30. Zuz.: Martin Campbell. Akt.: Pierce Brosnan, Sean Bean,
Judi Dench. Err. Batua. 1995.
Casino Royale
111
p ETB2, 22:50. Zuz.: Martin Campbell.
Akt.: Daniel Craig, Eva Green, Madas
Mikkelsen. 2006.
D
D
Telebista
ETB 1
ETB 2
Hamaika
Antena 3
Cuatro
TF1
09:00: Hirukiak. 09:25: Shaun
arditxoa. 09:35: Kerman mintzalagun bila. 09:40: In english please. 09:45: Euskal
Herritik. 10:20: Haratago. 11:10:
Bidaide. 12:00: Martin. 12:30:
Goenkale. 13:30: In English
Please. 13:35: Oihaneder bere
saltsan. 14:00: Gaur egun.
14:50: Eguraldia. 15:00: Euskal
Herria bide batez. 15:30: Barne barnetik. 16:00: Goenkale.
16:30: Euskal Herria: Lau Haizetara. 17:00: Bidaide. 17:50:
Haratago. 18:35: In English,
please. 19:00: Oiheneder bere
saltsan. 19:05: Azpimarra.
20:00: Gaur egun. 20:15: Saskibaloia: Euskal kopa. Lagun
Aro-Gescrap Bizkaia. 21:05:
Eguraldia. 22:10: Goenkale.
22:30: Zu kirolari. 23:15: Azpimarra. 00:15: Martin. 00:20:
Euskadi Directo. 00:50: Haratago. 01:45: Barne barnetik.
06:30: Musika gaua klasikoa.
07:00: Pasion por el vino.
07:50: In English Please. 07:55:
Forum. 08:00: Forum. 08:30:
Egun on Euskadi. 11:00: Vaya
semanita. 13:35: Ayer en Euskadi Directo. 13:55: Euskadi
Directo. 14:20: Robin Food.
14:58: Teleberri. 16:10: Eguraldia. 16:30: Ni más ni menos.
18:50: Zinema. ‘Una pistola
para un cobarde’. Zuz.: Abner
Biberman Akt.: Fred MacMurray, Jeffrey Hunter. 1957.
20:25: Euskadi directo. 20:58:
Teleberri. 22:10: Eguraldia.
22:30: La noche de. ‘Casino
Royale’. Zuz.: Martin Campbell. Akt.: Daniel Craig, Eva
Green, Madas Mikkelsen.
2006. 00:20: Capital cultura.
01:20: Capital cultura. 01:50:
EITB kultura. 02:15: Ni mas ni
menos. 03:40: Musika gauak
jazz.
08:00: Gurean Gaur. 09:15:
Euskal Herria esnatuz. 12:55:
Asteon. 13:25: Onein. 14:00:
Gurean gaur. 15:00: Gurean
gaur orain. 15:15: Hauteskundeak 2012. 16:15: EH Kirola.
17:15: Bizi musika. 18:55: Gurean gaur orain. 19:10: Musikaz
gaiz. 19:20: Asteon. 19:50: Baztango herrietako eskolen festa. 20:45: Gurean gaur. 21:55:
Frontoia. 22:50: Musikaz gain.
23:00: Gurean Gaur. 00:15:
Musikaz gain. 00:20: Gurean
gaur. 01:35: Gurean gaur.
02:10: Ekogunea. 02:40: Bizi
musika. 04:40: Telebista 2.0.
06:15: Noticias de la mañana.
09:00: Espejo público. 12:00:
Karlos Arguiñano en tu cocina. 12:30: La ruleta de la suerte. 14:00: Los Simpson. 15:00:
Antena3 noticias. 15:45: Deportes. 16:00: El tiempo. 16:15:
Bandolera. 17:15: El secreto de
Puente Viejo. 18:30: Ahora
caigo. 19:45: Atrapa un millón.
21:00: Antena3 noticias2.
21:30: Deportes. 21:35: El
Tiempo. 21:45: El hormiguero.
22:30: Erase una vez. 00:15: Zinema. ‘Una niñera bajo sospecha’. 2007. 01:45: World
Poker Tour.
06:30: Puro Cuatro. 06:45: El
zapping de surferos. 08:15:
Top Gear. 09:15: Alerta Cobra.
10:15: Rush. 12:30: Las mañanas de Cuatro. 14:00: Noticias
Cuatro. 14:50: Deportes Cuatro. 15:45: Castle. 19:00: La tarde de noticias Cuatro. 20:00:
Noticias Cuatro. 21:00: Lo
sabe, no lo sabe. 22:30: Un
mundo sin fin. 00:30: Los pilares de la tierra. 02:00: Ciudades del pecado: Roma. 02:30:
Ciudades del pecado: La republica del sexo. 02:45: Minutos magicos. 04:00: Shopping.
09:20: Quatre mariages pour
un lune de miel. 10:20: Au
nom de la vérité. 11:20: Mon
histoire vraie. 12:00: Les 12
coups de midi!. 13:00: Journal.
13:55: Les feux de L’amour.
14:55: Telefilma. ‘Une vie brisée’. 2007. 16:35: American
wives. 17:25: Quatre mariages
pour un lune de miel. 18:20:
Une famille en or. 19:05: Le
juste prix. 19:45: Nos chers
voisins. 20:00: Journal. 20:50:
Mentalist. 23:20: Baby boom.
01:45: Reportages. 03:00: Zinema. ‘Elles n’oublient jamais’. 1994.
La 1
Tele 5
Arte
France 2
‘Goenkale’. 22:10
Gorka Maneiro (UPD). 08:30
06:30: Telediario matinal.
09:00: Los desayunos de
TVE. 10:15: La mañana de La1.
14:05: Informacion territorial.
14:30: Corazón. 15:00: Telediario 1. 16:15: Eguraldia. 16:30:
Amar en tiempos revueltos.
17:25: Amores verdaderos.
18:30: +Gente. 20:30: Programa desafio Champions. Bartzelona-Celtic. 22:35: Españoles en el mundo. 23:30:
Programa desafio Champions. 23:55: Españoles en el
mundo. 00:50: Buscamundos. 01:50: Repor. 02:20: La
noche en 24h.
06:30: Informativos Telecinco. 08:55: El programa de Ana
Rosa. Ana Rosa Quintanak
aurkezten duen saioa. 12:45:
Mujeres y Hombres y Viceversa. Emma Garciak aurkezten
duen saioa. 14:30: De buena
ley. 15:00: Informativos Telecinco. 16:00: Sálvame diario. a
Jorge Javier Vazquezek aurkezten duen saioa. 20:00: Pasapalabra. Lehiaketa. 21:00:
Albistegia. 22:00: Hay una
cosa que te quiero decir. Gonbidatua: Alex Ubago. 02:00:
Premier Casino. 05:00: Fusión
sonora.
12:50: Arte Journal. 13:00:
X:enius. 13:25: La NouvelleZelande. 14:10: Les jouets mécaniques. 14:20: Les Oldtimer.
14:35: Zinema. Jeremiah Johnson. 1972. 16:20: X:enius. 16:55:
Le bonheur est dans l’assiette. 17:40: Violinistes en herbe.
18:30: Detour(s) de mob.
19:00: L’Australie et ses parcs
nationaux. 19:45: Arte journal.
20:05: 28 minutes. 20:45: Silex and the city. 20:50: Dokumentala. Un monde sans humains?. 22:30: L’Énergie du
Sahara. 23:30: L’Éolien dans
la tourmente.
10:00: C’est au programme.
11:00: Motus. 11:30: Les z’amours. 12:00: Tout le monde
veut prendre sa place. 13:00:
Journal. 14:00: Toute une histoire. 15:10: Comment ça va
bien!. 16:15: Le jour où tout a
basculé. 17:05: Seriez-vous un
bon expert?. 17:50: On n’demande qu’a en rire. 18:50: Volte-face. 19:45: Roumanoff et
les garçons. 20:00: Journal.
20:45: Dokumentala. 22:15:
Euro millions. 22:25: Infrarouge. ‘Du baiser au baiser’. ‘De
bébé au baiser’. 00:00: Euro
millions. 01:30: Journal.
ETB 3
ETBK Sat
La 2
La Sexta
Teledeporte
France 3
10:35: Harriketarrak. 11:10: Tom
eta Jerry. 11:35: Harriketarrak.
11:55: Doraemon. 12:00: Doraemon. 12:45: Berebiziko espioiak. 13:30: Doraemon. 14:15:
Kodea Lyoko. 15:00: Doraemon. 15:40: Abeltxoroak.
16:05: Rocko kanguru modernoa. 16:50: Benetako mamuak. 17:20: Burdin aho.
18:00: Kodea Lyoko. 18:40:
Oihaneder bere saltsan.
18:45: Doraemon. 19:30: Martin mistery. 20:20: Shin Chan.
21:05: Megaman. 22:00: Doraemon. 22:50: One Piece. 23:15:
Zirriborro. 23:35: BBK Live.
07:05: Erreportaje bereziak.
07:35: Tribuna gol. 08:35:
Zona zapping. 09:00: Etb
Kantxa. 10:00: Egun On Euskadi. 12:25: Esto no es serio.
12:35: Zona zapping. 13:00:
Erreportaje bereziak. 13:30:
Tribuna gol. 14:30: Gaur egun.
15:25: Eguraldia. 15:35: Saskibaloia: Endesa Liga. Caja Laboral-Fiatc Juventut. 17:15:
Zona zapping. 17:35: Erreportaje bereziak. 18:05: Tribuna
gol. 19:05: Zona zapping.
19:30: Etb Kantxa. 20:30: Herri
kirolak. 21:30: Teleberri. 23:00:
Harria 100. 23:45: Boxeoa.
09:00: Babel en TVE. 09:30:
Aqui hay trabajo. 10:00: La
aventura del saber. 11:00:
Grandes documentales.
12:00: Para todos La2. 13:50:
Documentos TV. 14:55: Docufilia. 15:35: Saber y ganar.
16:05: Grandes documentales. 18:00: Docufilia. 18:55: Biodiario. 19:00: Para todos La2.
19:30: Programa de mano.
20:00: Zoom tendencias.
20:15: Frasier. 21:00: Docufilia.
22:00: Zinema. ‘Luces de bohemia’. Zuz.: Miguel Angel
Diez. 1984. 00:05: Albisteak.
00:25: Redes 2.0.
07:00: La Sexta en concierto.
07:45: Al rojo vivo. 09:25: Crimenes imperfectos. 10:20:
Crimenes imperfectos, ricos y
famosos. 11:15: Informe criminal. 12:25: Al rojo vivo. 14:00: La
Sexta noticias. 15:00: La Sexta deportes. 15:30: El millonario. 16:30: Bones. 18:00: Numbers. 19:00: La Sexta noticias.
20:00: La Sexta noticias 20H.
21:30: El intermedio. 22:30: Zinema. ‘Goldeneye’. Zuz.: Martin Campbell. 1985. 01:00: Zinema. ‘Panorama para matar’. 1985. 03:15: Ganing
casino.
06:15: Saskibaloia emakumezkoen liga. 07:45: Tenisa.
Valentziako 500 ATPa Verdasco-T.Robredo. 10:45: Saskibaloia: Endesa Liga. Fuenlabrada-Unicaja. 12:05: Duatloia. Villa Santa Pola krosa.
12:15: Eskubaloi magazina.
12:45: Tenisa. Valentziako
500 ATPa zuzenean. 19:30:
Desafio Champions. 20:25:
Felix Baumgartnerri elkarrizketa. 20:40: Zona 2014. 21:10:
Automobilismoa. Munduko
turismo proba (Japonia).
21:35: Tenisa. 22:45: Desafio
Champions. 01:15: Tenisa.
06:00: Euronews. 06:45:
Ludo. 08:45: Des histoires et
des vies. 10:35: Edition de l’outre-mer. 10:50: Midi en France.
12:00: Le 12/13. 12:55: Meteo a
la carte. 13:45: Si près de chez
vous. 14:45: Keno. 14:55: Assemblee nationale. 16:10:
Côté jardin. 16:45: Des chifres
et des lettres. 17:30: Slam.
18:10: Questions pour un
champion. 19:00: Le 19/20.
20:15: Plus belle la vie. 20:45:
Telefilma. ‘Quand l’amour
s’emmêle’. 2010. 22:25: Soir 3.
22:50: Ce soir (ou jamais!).
00:50: Votre télé et vous.
38 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Plaza›Kultura
Diskoen irakurketak
‘Kafe aleak’liburua plazaratu du
Gernikako Kafea eta Galletak forumak,
121 musikazaleren estilo askotako testuekin
Musika kritikak, fikziozko lanak eta bizipen
pertsonaletan oinarritutako piezak daude
Irune Berro Urrizelki Bilbo
121 buru eta, ondorioz, 121 aburu
jasotzen ditu Kafe aleak liburuak,
Gernikako Kafea eta Galletak forumaren antolatzaileek argitara
emandako lanak. 121 musikazaleren iritziak jaso dituzte. Ipuin
bihurturik batzuk, eta kritika forma hartuta beste asko. Egileek eurek libreki idatziak denak ere. Askotariko testuak dira, sortzaileak
ere elkarren artean oso desberdinak direnez. Ordea, lan eta sortzaile guztiek oinarri bi dauzkate:
disko batez idatzi duten musikazaleak dira. Baina ez musikariak.
Izan ere, «musikari aktibo-entzule pasibo araua» apurtu gura
izan dute Gernikako Kafea eta
Galletak forumaren bultzatzaileek, Leire Lopez Ziluagak eta Ibon
Rodriguez Garciak.
2008an ekin zioten forumari,
Gernikako gaztetxean. «Diskoak
elkarrekin entzun, eta sortzen ziguten lilura partekatu nahi genuen. Telefonoz, Internet bidez,
autoan gindoazela egiten genuena egitea zen asmoa, hau da, entzundako diskoez eta musikaz
hitz egin, baina diskoak leku publiko batean eta ozen entzunez.
Musika lehen planoan jarriz».
Musikariek eurek aukeratu
izan dituzte orain artean diskoak.
Eta entzunaldiaren eta solasaldiaren ostean, kontzertuak eman
dituzte. Ostera, formatu horren
mugez jabetu, eta hitza musikazaleei eurei ematea otu zitzaien
Kafea eta Galletak forumekoei.
«Gogo handia genuen beste jende
batekin zerbait egiteko: saioetara
zetozenekin, kontzertuetatik ezagutzen genituenekin, gustatzen
zaizkigun gauzak egiten dituztenekin...». Horien guztien hitzak
jaso, eta liburu bat egitea erabaki
zuten. Kafe aleak, hain zuzen.
Zerrenda luze-luze bat egin
zuten, liburuan parte hartzea
nahi zuen pertsona guztiekin.
Baina ohartarazi dute liburuan
ez daudela nahiko lituzketen
ahots guztiak. Eta horrek «min
handia» egiten diela aitortu du
Rodriguez Garciak. «Emakumeak %25 baino ez dira liburuan».
Gogotik saiatu dira emakume
gehiagoren testuak lortzen. Baina ez dute modurik izan. «Ezezko
ugari jaso ditugu». Ondorioz, liburuan parte hartu duten eta musikaz idazten duten emakumeen
kopurua «batere errealista ez»
dela ohartarazi dute, «Kafea eta
Galletak forumeko publikoaren
gehiena emakumezkoa baita, baita gainerako kontzertuetako publikoaren erdia ere».
Alabaina, «musika taldeetan,
testugintzan, diskoetxeen kudeaketan eta disko dendetan emakumeak oraindik ere gutxiengoa
dira», Lopez Ziluagaren esanetan. «Zer esanik ez ikuspegi feministarekin lan egiten dutenak».
Eta, beraz, argi du: «Eraldaketa
feministak izan beharko luke
musikaren arloan gabiltzanon
erronka nagusia».
Arrazoi horrengatik, abenduaren amaieran hasiko duten ziklo
berrian, saio eta kontzertuen erdiak emakumeenak izango direla
aurreratu du. «Eta lortzen ez badugu emakumezko musikaririk,
kontzertu gutxiago egingo ditugu», nabarmendu du. Genero
ikuspegia egiaz zaindu, eta kontsekuente jokatu nahi dute sustatu nahi duten pentsabidearekin.
Kafe aleak liburuan, besteak
beste, honako hauek idatzi dute:
Katalin Minerrek, Ainara Lasak,
Garbine Ubedak, Maria Ptqk-k,
Myriam Garziak, Maite Arroitajauregik, Elena Aizkoak, Nagore
Aburruzagak, Oihana Garrok,
Patricia Godesek, Miriam Lukik,
Nerea Olaziregik, Beatriz Pintok,
Izarne Oiarzabalek, Sabrina Romerok, Miren Jaiok, Kristina Zoritak, Bego Montoriok, Irene Ormazabalek, Kristina Zoritak...
‘‘
‘Musikari aktiboentzule pasibo’araua
hautsi nahi genuen
liburuarekin»
LEIRE LOPEZ ZILUAGA
Kafea eta Galletak forumeko kidea
Emakumeak %25
baino ez dira liburuan,
eta horrek min handia
egiten digu»
IBON RODRIGUEZ GARCIA
Kafea eta Galletak forumeko kidea
Testuen egileen artean daude,
besteak beste, Iban Zaldua, Igor
Elortza, Beñat Sarasola, Fermin
Etxegoien eta Imanol Galfarsoro,
eta baita BERRIAko hainbat kazetari ere.
Slavoj Zizek pentsalari esloveniarraren testu bat ere bada. Galfarsororen bidez erdietsi dutela
azaldu dute Kafea eta Galletak forumekoek.
Liburuan bildutako piezez hitz
egitea «zaila» egiten zaie Lopez Zi-
luagari eta Rodriguez Garciari,
«oso-oso desberdinak baitira».
Baina Lopez Ziluagak dio musikazaleek hautatu dituzten diskoei
erreparatuz gero apenas dagoela
musika beltzik, ezta elektronikorik ere. «Disko gehienak AEBetako eta Europako talde zurienak dira, baina ez da harritzekoa, hautatzaile gehienak Mendebaldeko gizon zuriak direla kontuan hartuta».
Besteak beste, Fugazi, Tindersticks, Chavela Vargas, Su Ta Gar,
Pink Floyd, Led Zeppelin eta Xabier Leteren diskoez idatzi dute.
Astia hartu, eta liburuko datuak aztertu gura ditu Lopez Ziluagak, «analisi sakonago bat egiteko eta hausnartzen jarraitu
ahal izateko». Kafea eta Galletak
forumaren helburua horixe baita,
musika baliatu gozatzeko eta gogoeta etengabe sustatzeko.
Diskoen azalen marrazkiak
Diskoen irudiak sartzeak egile eskubideekin arazoak sortuko zizkiela konturatuta, Jon Martinek,
Alots Arregik eta Joseba Agirrezabalak azaletan oinarrituta
egindako marrazkiak bildu dituzte liburuan. Kafe aleakliburu denda eta disko denda txikietan salduko dute. Halaber, www.kafeaetagalletak.net webgunean ere jarri dute salgai.
Horretaz gain, egunero testu
bat jarriko dute atarian, euskaraz
zein gaztelaniaz, bilduma osatzeraino. Doan deskargatu ahalko
da orduan liburu elektronikoan.
Liburuan parte hartu duten guztiei eskerrak eman dizkiete. «Musikak eman digun gauzarik onena bidean egin ditugun lagunak
dira», idatzi dute liburuan. Auzolanaren bidez iritsi da plazara Kafe aleak. «Argitaratu aurretik hura erosiz mezenas lana egin duten
hainbat laguni esker», nabarmendu dute.
G Hemeroteka
121 disko irakurketa proposatzen ditu Kafe aleak liburuak.
Honako hauek dira hortik ateratako pasarte batzuk.
(...) Titulu bereizgarririk gabe
disko hark dirdira bereziz argitzen zuen gure espazioa. Hura
ez zen kantu-bilduma hutsa.
Ezin zen gogoaren arabera gustukotzat edo zatartzat, berritzailetzat edo zaharkitutzat,
hunkigarritzat edo arrunkeriatzat jo, beste edozein disko balitz bezala. Hura gure bizitzaren
soinu banda zen kasik. (...)
p Garbiñe Ubeda. ‘Peio Ospital eta
Pantxoa Carrere’ (Peio Ospital eta
Pantxoa Carrere).
tutakoa apustu garailea zen.
Eta ez dago beste ezer esan beharrik (...)
p Koldo Almandoz. ‘Ramones’ (Ra-
(...)Disko honek, ipuin onek bezala, bi bertute funtsezko ditu:
hasiera —A aldeko lehenengo
kanta, Silver— eta amaiera —B
aldeko azkeneko kanta, Ocean
Rain (...). —. Tartean ez dago
betelanik, dena den.
mones).
(...) Sandinista! ez da,hortaz,kultur aniztasunaren gogo akritikoa
aurreratzen duen diskoa.(...)
p Ander Lipus. ‘Swordfishtrombones’ (Tom Waits).
p Asier Mendizabal. ‘Sandinista!’
Umetako ipuinak bezala hasten
da hau ere: lehengo batean,
duela hamasei urte edo, mendira joan ginen Sutsu, Pui, Jota eta
ni, pare bat gau pasatzera(...)
(The Clash).
p Iban Zaldua. ‘Ocean Rain’ (Echo
& The Bunnymen).
(...) Ramonesen lehen diskoa,
taldearen izen berarekin bataia-
henengo aldiz Tom Waits. Jim
Jarmuschen Night on Earth pelikula ikusten, hain zuzen. Bere
ahots zakar eta doinu malenkoniatsuek harrapatu egin ninduten (...)
(...) Madrilen bizi nintzen garaian, ohitura nuen Alphaville
eta Renoir zinema geletara joateko. (...) Bertan entzun nuen le-
p Xabier Gantzarain. ‘Un soplo en el
corazón!’ (Family).
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 39
40››
Uharte arte garaikideko zentroan, artista
gazteen lanak ikus daitezke azaroaren 11ra arte
Ilaran
Jon Eskisabel
Subertsiboa
nekdotarekin has ninteke liburu honen ekarpena nabarmentzen, esanez: Zizek ere biltzen duen liburu kolektibo batek garrantzitsua behar du izan!
Ia bi urte joan dira Ibon Rodriguezek eta Leire Lopezek, Gernikan disko entzunaldiak (bai, 70eko hamarkadako ohitura hura) eta
kontzertuak antolatzen dituen Kafea eta Galletak-eko arduradunek,
ia beste 200 laguni egindako proposamen berbera egin zidatenetik. Disko bat aukeratu behar nuen, eta hari buruz nahi nuena idatzi, liburu
batean azaltzeko. Enkargua egin zidatenetik urte erdira bidali nien
testua. Eta orain hor dago, luze itxaron ondoren, beste 120 disko irakurketekin batera, Kafe aleak liburuan.
Aitortu behar dut nire aurreikuspenak gainditu egin dituela liburuak. Ez dakit zehazki zer espero nuen, hori ere egia da, baina eskuetan hartu eta gainbegiratzen hasi orduko jaso dudan lehen inpresioa
izan da liburu mamitsu eta dotorea dela. Asko dago irakurtzeko, eta
zainduta dago aurkezteko modua. Sakonago aztertuta, harritu nau
testuen askotariko joerak. Bo Diddleyren lan homonimotik (1958) Rafa
Berrioren 1971 diskora (2010), ordena kronologikoan zerrendatutako
121 diskorekin lotutako oroitzapen pertsonalak, saiakera filosofikoak,
iruzkin kritikoak, elkarrizketak, ipuinak eta poesiak biltzen ditu liburuak. Are, hitzen ordez irudi bat (argazkia edo ilustrazioa) aukeratu
dute bakan batzuek. Eta kasu batzuetan diskoa aitzakia izan da bestelako kontuak aipatzeko: esaterako, Ismael Manterola Ispizua arte kritikari eta irakasleak Brasilgo bi artistari buruz hitz egiteko baliatu du
Seu Jorgeren Cru diskoa, eta Ritxi Aizpuru musika editoreak gustuko
dituen hainbat talderen izenek sortzen dizkioten liskarrez jardun du
D.A.F. taldearen harira. Hurrengo testuak nondik joko duen ez jakite
horrek irakurketaren interesa areagotu egin du nire kasuan. Halaber,
jatorrizko testuak orrazten, itzultzen eta maketatzen egindako edizio
lana nabarmendu behar da.
A
Jon Martinek, Alots Arregik eta Joseba
Agirrezabalak marraztu dituzte azaletan
eginiko marrazkiak. KAFEA ETA GALLETAK
Zizekekin edo gabe, uste dut liburu
garrantzitsua dela Kafe aleak. Euskarazko
musika liburuen eskaintza urriari
ezohiko ekarpena egiten dio
Gaztelaniazko esamolde bat ekartzea dagokit orain. Para los muy cafeteros(oso kafezale direnentzat) erabiltzen da adierazteko oso zaleak direnentzat bakarrik dela zerbait gomendagarria. Disko zerrendari erreparatuta, liburu honek oso musikazaleen interesa bakarrik pitz dezakeela pentsa daiteke. Hautatutako diskoen artean ez baitago, esaterako,
The Beatles, The Rolling Stones edota Bruce Springsteenen alerik, eta
bai, ordea, Laddio Bolocko, This Heat, Coral Infantil de Cantaires del Cadi, Julie Driscoll, Brian Auger & The Trinity edota Paul Robesonenak.
Baina gutxieneko zaletasun bat duen edozein irakurleri aski ezagunak
egingo zaizkio artista eta disko gehienak. 121 diskoetatik 24 dira euskarazkoak (bitxia iruditu zait, inork ez du Mikel Laboaren diskorik aukeratu), eta ingelesa nagusi bada ere, badira frantsesez, portugesez, gaztelaniaz, katalanez, grezieraz eta alemanez abestutako aleak ere.
Zizekekin edo gabe, uste dut liburu garrantzitsua dela Kafe aleak.
Euskarazko musika liburuen eskaintza urriari ezohiko ekarpena egiten dio; horrenbeste lagun, Euskal Herrikoak zein kanpokoak, euskarazko liburu batean inplikatzeak meritua du; eta kontzertuetatik at gero eta gehiago eremu indibidualera mugatzen ari den musika zaletasuna –edo nire irudipena da bakarrik?– esperientzia kolektibo bilakatzeko ahalegina da.
Francesco Tonucci psikopedagogo italiarrak esaten du haurrei liburu bat irakurtzearen plazer hutsez irakurtzeko eskatzea, bestelako lanik agindu gabe, irakasle batek eskolaren kontra egin dezakeen «proposamenik iraultzaileenetakoa» dela. Ez ote da hori Kafea eta Galletak
proiektuak saio bakoitzean, disko bat elkarrekin patxadaz entzuteko
aukera emanez, hartzen duen jarrera? Ramon Basanta musikazaleak
bere kafe alean idatzi duenez, «[disko] aukeraketa honek ez du axola
handirik. Axola duena da bestelako gauzak entzutea ahalbidetzen duten egoerak sortzea, testuinguruak sortzea musika entzuteko, eta ez
soilik kontsumitzeko. Gaur egun ekintza subertsiboa dena».
40 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Plaza › Kultura
Sormen bide berriak uztartzen
G Gazte topaketak
Nafarroako Artista
Gazteen Topaketetan
finalista eta irabazleen
lanekin erakusketa
paratu dute Uharten
IRABAZLEAK
Kattalin Barber Uharte
Sormena nonahi. Margolanak,
eskulturak, argazkiak, bideo sorkuntzak, instalazioak, bideo
artea, bideo dantza eta ilustrazioak. Horiek guztiak eta gehiago
erabili dituzte haien lanetan
Nafarroako Artista Gazteen
Topaketetan finalista eta irabazle suertatu diren gazteek. Epaimahaiak artistek erabili dituzten
tekniken
erabilera
nabarmendu du, eta adierazi
dute artista gazteek «bide
berriak ezagutzeko eta esploratzeko duten grina» azalean geratu dela, bai ikus-entzunezko sailean, bai arte plastikoen sailean.
Bi modalitateek bat egiten dute
Uharteko zentroaren hirugarren
solairuan, bata bestearen ondoan baitaude. Bideo sorkuntza
bateko musika entzuten duen
bitartean, argazki muntatze bat
ikusten du bisitariak.Lan guztiak Uharteko Arte Garaikideko
Zentroan egonen dira azaroaren
11ra arte.
Rafael Munarriz gaztea izan da
irabazle arte plastikoen modalitatean, Destockaje obrarekin, eta
Eduardo Portalen Masap lanak
irabazi du ikus-entzunezkoetan.
Biek 6.000 euroko saria jasoko
dute. Munarrizek adreiluak, oiha-
Liburutegien
erronka berriez
hausnartzeko
ekitaldi sorta
Donostian
Lanak ikusgai egonen dira azaroaren 11ra arte. IDOIA ZABALETA / ARGAZKI PRESS
lak, zirtzilak eta paraxuta bat erabiliz muntatu du bere instalazioa,
eta epaimahaiak haren lanaren
«kalitatea» azpimarratu du. Portalek, berriz, stopmotion teknika
erabiliz aurkeztutako bideoagatik jaso du saria. Ez zuen espero
saria lortzea, «kalitate handiko
obra asko» zeudelako, eta pozik
agertu da sariarekin. Hurrengo
lanean erabat murgildurik dagoela adierazi du, eta «anbizio handiagokoa» izanen dela aurreratu
du. Urte bat baino gehiago eman
zuen bere lagun Nacho Hernandezekin bideoa prestatzen. «Bideoak 8.000 argazki baino gehiago
ditu, eta hiru segundoko plano
bat egiteko orduak pasatzen geni-
tuen argazkiak egiten». Dena
dela, emaitzarekin oso pozik
dago.
24 artistaren lanak
Maila ona eman dute artista guztiek, epaimahaiaren arabera, eta,
horregatik, aipamen bereziak
eman ditu bi modalitatetan. Maider Araguasek, Sergio San Martinek eta Andrea Ganuzak jaso dituzte aipamenak ikus-entzunezko sailean. Arte plastikoen
sailean, berriz, Leire Ajuriagoxeaskoak, Marta Burugorrik, Yolanda Urizek eta Bengoa Alvarezek. Horien guztien lanak, bi irabazleenak eta gainontzeko
finalisten lanak ikusgai egonen
pIkus-entzunezkoen saileko
irabazlea. Eduardo Portalen
Masap lana.
pIkus-entzunezkoen saileko
aipamenak. Maider Araguasen
La Maleta de Penelope, Sergio
San Martinen Txiki eta Andrea
Ganuzaren MIPELOesTUPELO
lanak.
pArte plastikoen saileko irabazlea. Rafael Munarrizen Destockaje lanak.
pArte plastikoen sailean aipamenak. Leire Ajuriagoxeaskoaren Cage ; Marta Burugorriren
930 centimetros eta beste bi
lanengatik; Yolanda Urizen Kulunka; eta Bengoa Alvarezen 20
cerebros lanak.
dira Uharten. Guztira, Nafarroako 24 artista gazteren lanak paratu dituzte zentroan. «Lan guztiak
oso desberdinak dira, eta guztiak
ikustea merezi du: horregatik
erabaki dugu guztiak erakustea»,
aipatu du Maitena Muruzabal
epaimahaiko kideak.
Hamaika teknika erabili dituzte artista gazteek haien sormen
lanak egiteko, eta epaimahaiak
nabarmendu du teknika horien
guztien «aniztasuna» oso interesgarria dela. Era berean, urtetik
urtera «lan gehiago eta kalitate
handikoak» aurkezten direla
adierazi dute. Gazteen sormena
bultzatzeko asmoz antolatzen dituzte urtero topaketak.
Donostia Kulturak
Liburutegien Eguna
baliatu nahi du tresna
berrien erabilerak duen
eraginaz ohartarazteko
Erredakzioa Donostia
Urriaren 24an ospatuko den Liburutegien Egunaz baliatuta,
Donostia Kulturak hainbat ekitaldi antolatu ditu, Tabakalerarekin elkarlanean, gizartean gune
horiek betetzen duten funtzioaz
hausnartzeko. Alor horretako
beharginentzat antolatutako
ekitaldiak izango dira, baita erabiltzaileentzat antolatutakoak
ere .
Gaur bertan Okendo kultur
etxean Juan Gomez Juradok
hitzaldia eskainiko du: Cuando la
biblioteca cabe en un bolsillo,
19:30ean hasita. Bihar Nieves
Gonzalezekin mintegi bat antolatu dute, bereziki liburuzain diren
pertsonentzat. Bibliotecas y redes
sociales: son tiempos de productividad, no de publicidad dauka
izena, eta Donostiako Haur Liburutegi Nagusian izango da,
09:30etik eguerdiko 13:30 arte.
Haurrentzat antolatutako
irakurketa tailer bat ere izango
da; hilean saio bat izango da azarotik apirilera bitartean, eta Fernando Morillo idazleak gidatuko
du.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 41
‹ Publizitatea
42 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Plaza › Kultura
Arbelari
begira
Jon Artano
Gure paraderoa
edan ditugun arren, ez zegoen beari Karmen Garharrik. Joria eta apasionatua
mendiari txanda
izan da bere hitzaldia.
hartuz, gelara sartu
«Nor naiz, exiliorik gabe?».
eta, bere eskola maGaldera horrekin hasi da irakasgistrala hasi aurretik beheko solea. Euskaldunok geure buruari
lairuan zizka-mizkak ditugula
itaun hori eginez gero erantzuna
esan digu Larraitz Ariznabarreetsipenez betea dela esan digu.
tak, «eta ardo beltza ere bai».
Exiliatuei esker garelako, eta
«Hain fede gutxi al duzu zure jarhaiei esker gaudelako gauden ledunean? Ardoa behar al dugu ez
kuan. Exilioari buaspertzekotan?»
ruz hitz egitera etobota diot burrusrri zaigu, beraz,
tan, hainbeste urEuskal
Ariznabarreta.
teren ostean uniKulturaren
«Kobazulo ilun babertsitatera itzulTransmisioari
ten gisara» erakatzearen laineza.
Buruzko 4.
Barre egin dit. Eta,
Graduondokoa rri zuelako bera
euskal exilioak.
behera jaitsita,
www.mondragon.edu/huhezi/ekt
Eta Martin Ugaldepare bat baxoerdi
M
ri buruz hitz egitera, «euskal exilioaren sinekdokea»; Bernardo
Atxagak esan omen zuen «Ugalde exilioa da». Deslekua sorleku
bihurtu zuela ere esan zuen
Atxagak Ugalderi buruz.
Gaztetxotatik bizitzea tokatutakoak betiko markatu zuen
Ugalde. Gerratik ihesi jaioterria
utzi eta familia sakabanatu egin
zen: 1940ko udaberrian Gurs-eko
kontzentrazio-esparruan sartu
zuten, 18 urte zeuzkan eta bakarrik zegoen; anaia gerra hasieran
ebakuatu zuten Errusiara, Stalingradora aurrena eta Odessara
gero; aita Venezuelan, eta ama
Andoainen, koinataren etxean.
Euskararentzat hil ala
bizikoa zen egoera,
eta exiliatuak
kontziente ziren
trantze hartan
egokitu zitzaien
paperaz
Gerora elkartu ziren denak Venezuelan. Eta han ekin zion lanari.
Euskararentzat hil ala bizikoa
zen egoera, eta exiliatuak kontziente ziren trantze hartan egokitu zitzaien paperaz. Horrek
azaltzen du, Ariznabarretaren
arabera, haien emankortasuna,
lanerako gaitasun nekaezina.
Haien obraren larritasunak, eta
lan hura garatzeko baldintzez jabetzeak, miresmena sortu ohi du.
Eta begirada arbeletik ikaskideengana, norberagana ekarriz
gero, zalantza, akaso: haien ondoan negarra jotzen espezialistak
ez al gara gu? esne mamitan hazitako kastafaltsuak?
«[Exiliatuak] Kontziente ziren
beraiek egiten ez bazuten inork
ez zuela egingo». Eta gu kontziente al gara? Denbora asko ez dela
kontatu zigun Andoni Egañak,
egunkari honetan bertan, beharra izan ohi dela irakaslerik onena. Haiek bazekiten egin egin behar zela nahitaez, nahiz eta sarritan nola jakin ez. Eta hainbeste
denbora pasatu ostean ez ote gaude oraindik ere horretan? Egin
egin behar dugu derrigor, eta beti
ez dugu jakiten nola.
DLaburrak
Pascal Rosek irabazi du
Sorkuntzaren saria
LITERATURA › Alfonso Pascal
Rosek irabazi du Nafarroako
Gobernuak antolatzen duen
Literatur Sorkuntzaren saria
lehiaketa, poesia arloan. Pascalen printzipioa du izenburua
lan sarituak, eta idazleak,
3.000 euroko ordainsaria jasotzeaz gain, bere liburua argitaratua ere ikusiko du.
Zinebi jaialdiak Patrice
Chereau sarituko du
ZINEMA › Patrice Chereauk
(Lezigne, Frantzia, 1944) jasoko
du Zinebi 54 jaialdian emango
duten Ohorezko Mikeldia,
«haren sorkuntza lan askotariko eta koherentearen aintzatespen gisa», Arriaga antzokiko
amaiera ekitaldian. Bilboko film
dokumental eta laburren nazioarteko jaialdi hau azaroaren
16tik 23ra bitartean egingo da.
Sekulako
interpretazioa
Kritika
Musika
Royal Liverpool Philarmonic
Orchestra
Zuzendaria: Vasili Petrenko.
Pianista: Joaquin Atxukarro.
Egitaraua: Johannes Brahmsen
‘Pianorako 2. kontzertua’ eta
Dmitri Xostakovitxen ‘10. sinfonia’.
Lekua: Donostiako Kursaal
auditoriumean.
Eguna: urriak 20.
Arkaitz Mendoza
D
onostiako Kursaal auditoriumean XXI. mendean entzun den interpretaziorik hoberenetakoa izan da
Vasili Petrenkok zuzendutako
Dmitri Xostakovitxen 10. sinfonia. Duela hiruzpalau urte Valeri
Gergiev errusiarrak eta Marinski
Antzokiko orkestrak oparitutako
Piotr Ilitx Txaikovskiren Sinfonia patetikoa-rekin batera, mende honetan Donostian entzun diren musika klasikoko emanaldi
onenak izan dira. Petrenko gazteak zuzendu eta, batez ere, hain
ondo landutako Xostakovitx deskribatzea ezinezkoa zait. Harrigarri, txundigarri eta halako milaka izenondo gehitu genitzake
sentitutakoa azaltzeko. Gramophon saria lortu du Liverpoolgo orkestrak interpretatutako Xostakovitxen 10. sinfonia honekin, urteko grabaketarik hoberena, merezimendu guztia ingelesentzat,
larunbatean entzun genuena gutxitan goza daitekeen une zirraragarria baita. Petrenkoren esanetara, maisu azaldu ziren musikari
guztiak, melodiak bere puntuan,
esanguratsu eta biziki adieraziak, eta partituraren sakontasuna barrenetaraino xurgatu zen.
Zuzendari errusiarraren 36 urteak piano jotzailearen 80 urteekin lehia bizian kontrajarri ziren.
Johannes Brahms musikagilearen obra behar bezala ulertzeko,
musikariaren heldutasuna funtsezkoa da. Joaquin Atxukarro
bilbotarra, bere zorioneko kontzertu bira honetan, eroso sentitu
da, zainetan daraman obra baita
Zuzendariaren
36 urteak pianistaren
80 urteekin lehia
bizian kontrajarri ziren
Brahmsen 2. kontzertua, eta duintasun handiz zaindu zuen bere interpretazioa. Lehiaren beste alderdian, gaztetasuna zen nagusi:
Petrenko sutsu bat Liverpoolgo
orkestra astintzen, melodien geldiuneak gozatu gabe, arintasunean musika bat-batean irensten.
Bi Brahms ezberdin Brahms berean. Sakontasun jakituna zolitasun bakunaren esanetara; garaile, inor ez; musika bera kaltedun.
Amaieran, garaiz saihestu ez zuten musika istilua berdinketa zorigabean iltzatu zen.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 43
‹ Publizitatea
44 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Plaza › Bizia
Euskal Herriko
eta Japoniako
kulturen arteko
aldea txikituz
Euskal gizartea eta
kultura ezagutzeko
liburua egin dute,
japonieraz, Sho Hagio
eta Hiromi Yoshidak
Maialen Unanue
Sho Hagiok (Fukuoka, Japonia,
1962) Gaur egungo euskal gizartea
eta kultura ezagutzeko eta ulertzeko 50 kapitulu liburua idatzi du,
japonieraz, Hiromi Yoshida (Akita, Japonia, 1960) lagunarekin batera. 1980ko hamarkada hasieran
hasi ziren biak euskara ikasten
Tokion, eta azken 30 urteotan
izandako esperientzian oinarrituta idatzi dute liburua. Hagiok
azaldu duenez, euskaldunen laguntza ere izan dute: «Liburu hau
euskaldunen eta japoniarren arteko auzolanaren emaitza dela
esan daiteke».
Liburuaren 50 kapituluak sei
bloketan banatu dituzte: zer den
Euskal Herria —lurraldetasunaren arazoak, euskaldunak, euskara—, historia, naziotasuna eta
identitatea, sinbologia, kultura
eta egungo Euskal Herria. Eta
hori guztia «gehienbat euskal
nortasunari eusten dion jendearen ikuspuntutik».
Bloke bakoitzaren amaieran,
sei idazle japoniarrek euskal kulturarekin izandako harreman eta
esperientziak kontatzen dituzte
—Hagiok, Yoshidak eta beste lau
idazlek—. Horrez gain, euskarazko hitzak Japoniako alfabetoan —
Katakana— idazteko irizpideak
proposatu dituzte egileek.
Hagioren esanetan, euskaldunak «kristau zintzo eta abertzale
borrokalari» gisa irudikatzen zituzten japoniar askok, baina azken urteetan —«bereziki 1997an
Bilboko Guggenheim museoa
eraiki zutenetik»—, ikuspegi hori
aldatu egin da. Egun, euskaldunen irudia gehiago lotzen dute
kulturarekin: kirolak, gastronomia, musika...
Guggenheim museoa zabaldu
zutenetik biderkatu egin dira Japonian Euskal Herriari buruzko
liburu eta artikuluak: «Baina, tamalez, horien kalitatea ez da hain
ona, salbuespenak salbuespen».
‘‘
Liburu hau euskaldunen
eta japoniarren arteko
auzolanaren emaitza
dela esan daiteke»
SHO HAGIO
Egilea
Lehen, Hagiok dioenez, Japonian
Euskal Herriari buruzko informazioa bilatzeko aukera «oso mugatua» zen, eta, gehienetan, Espainiako eta Frantziako hedabideek eginikoa.
Egungo teknologiak direla medio, informazio jarioa handiagoa
da, baina jasotako guztia ez da informazio fidagarria izaten: «Informazioa, askotan, zatituta dago,
eta kasu batzuetan antzinako estereotipoz betea; horiei aurre egin
Sho Hagio Bahia Blancako (Argentina) Union Vasca liburutegian. BERRIA
eta euskal kultura eta gizartearen berezitasunak ikuspuntu zabalagoetatik azaltzen saiatu
gara».
Liburuan, Euskal Herriaz hitz
egitean, ez zazpi, baizik eta zortzi
lurralde izan ditu Hagiok hizpide:
azken hori diaspora da. Gaur
egun, hain zuzen ere, horren inguruko ikerketa batean murgilduta dago Hagio: «Euskal diaspora politikoan agertzen diren nazionalitatea eta lurraldetasunari
buruzkoa da, nola Euskal Herriko kultura eta hizkuntza hortik
kanpo zabaltzeko jarduerak laguntzen dituzten euskal erakundeek, hala nola Eusko Jaurlaritzak, Etxepare Institutuak eta
Helduen Alfabetatze eta Berreuskalduntzerako Erakundeak
(HABE)».
Ikerketari lotutako bizitza
Hogei urterekin hasi zen Hagio
Ekonomia ikasten Tokioko Waseda unibertsitatean. Titulu akademikoek ekonomilaria dela diote,
baina ez zitzaizkion «batere» gus-
tatu Ekonomia fakultatean ikasitakoak.
Halabeharrez, orduan hasi zen
euskara eskolak jasotzen Suzuko
Tamura ohorezko euskaltzain ja-
G Liburua
pIzenburua. Gaur egungo euskal gizartea ezagutzeko eta
ulertzeko 50 kapitulu.
pEgileak. Sho Hagio eta Hiromi
Yoshida.
pArgitaletxea. Akasi Shoten
Co., Ltd.
pArgitaratze data. 2012ko
maiatza.
pOrrialdeak. 376.
poniarraren eskutik. Ekonomia
ikasketek baino interes handiagoa piztu zion euskarak: ordutik
30 urte igaro dira, eta etorri handia du euskaraz hitz egiten duenean, japoniar doinu bereziarekin.
Euskararen iraupenerako mugimendu sozialak ikertu zituen
Tokioko Atzerriko Ikasketetarako Unibertsitatean. 2008az geroztik irakaslea da Nagoya Institute
of Technology-n, eta teknologia
eta ikerketarekin zerikusia duten
nazioarteko konferentzia eta bilerak antolatzea da haren eginbeharretako bat. Eskatzen diotenean, euskal kultura edo gizarteari
buruzko ikastaroak ere ematen
ditu Japoniako unibertsitate batzuetan.
Tokioko Euskal Etxea sortzeko
lanetan parte hartu zuen 2009an.
Sei kide dira, guztira: lehendakaria euskalduna da, eta gainontzekoak japoniarrak dira. Iazko Fukushimako ezbeharraz geroztik,
geldituta egon da, baina aurten
hasi dira berriz ere martxa hartzen eta ekitaldiak antolatzen.
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 45
Bizia ‹ Plaza
Osasuna D
Gizartean zabalduta dauden hainbat aurreiritziren kontra, aniztasun
funtzionala duten pertsonek ere sexuaz goza dezakete. Izan ere, benetako
muga bakarrak norberaren buruan eraikitako hesiak besterik ez dira.
Emakumea,
erotika eta aniztasun
funtzionala
Sexologia
Agurtzane Ormatza Imatz
J
oan den ostiralean, Bilbon,
Fekoorreko Berdintasunerako Emakumearen Komisioak Emakume eta Gutxitasun Fisikoaren Foroaren inguruko jardunaldi batzuk antolatu
zituen. Sexuatu gabekoak? Gutxitasun fisikoa duten emakumeen
eskubide sexualak eta ugaltzekoak zen izenburua. Emakumeon
erotika ardatza izanik, beste profesiodunen artean nire lana konpartitzeko gogotsu nintzen.
Hantxe hainbat guraso, semealabak, begiraleak, lagunak, pedagogoak, ikasleak, psikologoak,
medikuak, irakasleak, erizainak,
gurpil aulkidunak eta gurpil aulkirik gabekoak… Denak ere sexudunak, bakoitza bere modu zoragarri eta aberasgarrian. Denak
entzuteko prest eta ikasteko
prest. Denak ozen eta garbi ondoko hau esateko: aulki gurpildunek, makuluek eta, oro har, gutxitasun fisikoek ez dutela zertan
inoren erotika ezabatu. Izan ere,
benetako muga bakarrak gure buruan eraikitako hesi arkitektonikoak baino ez dira.
Edozein emakumeren sexualitate eta erotikaren hazkuntzari
dagozkion oztopoak areagotu egiten dira aniztasun funtzionalarekin bizitzen diren emakumeen
kasuetan.
Aurreiritziak
Gizartean, familietan, osasungintzan eta hezkuntzan, besteak beste, izan ohi dira aurreiritziak. Ondoko hauek dira gehien entzun
daitezkeen aurreiritziak:
Sexuatu gabekoak dira eta ez
dira sexualak. Haien sexualitatea
ezin da garatu.
Euren gorputzek mina besterik
ez dute sortzen, gozamena ezinezkoa da.
Gorputza, eurena baino gehiago, familiarena eta medikuarena
da.
Ez daukate desio erotikorik, eta
edukitzekotan, ezin dute gauzatu.
Haientzat, haurdunaldiak oso
arriskutsuak dira. Ezin dute umerik eduki.
Baina berdin da zer motatako
gutxitasun fisikoak ditugun.
Sexudunak, sexualak eta erotikoak gara, nahi eta nahi ez. Hori
gure baitan dagoen ezaugarria
da.
Azala gozamenerako errezeptorez josita daukagu, eta beraz,
plazeraren eremua azalaren bestekoa da. Dena ez dago hankartean.
Sentsazioak ez dauzkagun lekuak aurki eta gara ditzakegu,
eta plazeraren intentsitateak areagotu.
Sentsaziorik ez dugun lekuak
oso kitzikagarriak izan daitezke.
Adibidez, bagina sentsatu ezean
lubrikatuta egon liteke, eta hori
oso kitzikagarria izan daiteke.
Bestalde, nire bikotekideak aluarekin jolasten gozatzen duela jakitea oso gustagarria izan liteke.
Masturbatzeko, orgasmoak
sentitzeko, harreman erotikoak
izateko, eta, kasu askotan, koitoa
gura izanez gero ere egiteko gai
gara.
Fantasia eta irudimena gauzatzeko bideetan ez dago inolako
mugarik.
Haurren beldurrak
Adimen emozionala
Jon Berastegi
B
eldurra gizakia bezain
zaharra da. Beldurra
auto-babes mekanismo
bat bezala jo daiteke, oso erabilgarria dena haurraren hazkundean. Mekanismo horrek aukera
ematen du, gorputzaren aktibazioaren bidez, inguruarengandik jasotzen dituen arriskuetara
egokitzeko. Haurtzaroan, beldur
fisiologikoek, naturalek, pixkanaka-pixkanaka desagertzeko
joera dute adinean aurrera egin
ahala. Aldiz, beldurrak ez-naturalak ere izan daitezke. Haurrek
egoera beldurgarrien aurrean
egiten dituzten balorazioak
benetakoak ez direnean edo ego-
eragatik suerta daitezkeen
ondorio arriskutsuak gehiegizkoak direnean sortzen dira beldurrak. Kasu horretan, bai haurrek eta bai gurasoek
sufrimendu handia jasaten dute.
Modu horretan, haurraren egiteko erari eta haren eguneroko
egoerei aurre egiteko gaitasunari kalte egiten dio beldurrak (lo
egin, eskolara joan, bakarrik
egon, irteerak egin...). Bi beldur
mota horien arteko muga ezartzea zaila izaten da askotan.
Faktore batzuen araberakoa
izango da, hala nola haurraren
adina, beldurraren izaera eta
egoerak, intentsitatea, maiztasuna, sufrimendua eta zer-nolako ezgaitasun maila sortarazten
duen haurrarengan.
Nola adierazten den beldurra
Maiz, ezinbestekotzat jo dezakegu guraso eta hezitzaileek semealabek botatzen dituzten mezuei
arreta jartzea. Batez ere, ezhitzezko mezuei, hau da, hitzez
ez direnenean adierazten, hala
nola oldarkortasuna, indarkeria,
joera gogaikarriak une oro, pasibotasuna, motibazio eza edo isolamendurako joera, insomnioa
edo enuresis (gaueko eta eguneko mikzioa) sintomak, haur
maina luzeak, hatza ahoan sartzea, marrazkiak...
Nola gainditu beldurra
Lehenik eta behin, seme-alabaren egoera lasai bizi behar da
(gutxienez haren aurrean),
kezka edo estutasuna erakutsi
Gutxitasun fisikoek ez dute zertan erotika ezabatu behar. BERRIA
Beharrezkoa
Sexuen heziketa eta aholkularitza sexologikoa behar dugu geure
burua garatzeko. Emakume eta
gizon bakoitzaren aldagarritasun
erotikoari eta aniztasun funtzionalari dagokiona kontuan izanda.
Formakuntza sexologikoa beharrezkoa da hainbat alorretako
profesiodunentzako: familia medikuak, psikologoak, irakasleak,
etxeetako eta aisialdirako begiraleak, urologoak, ginekologoak,
erizainak…
Familian eta osasungintzan intimitatea bermatu behar da: biluzten laguntzen badituzue, galdetu ea zelan gura duten biluztea.
Esaiozue non, zelan, zerekin eta
zertarako ukituko duzuen…
Lagundu euren pribatutasuna
garatzen: utzi lasai asko eta bakarrik euren logeletan, lagundu
ohean jartzen eurek gura duten
moduan, gerturatu behar dituzten gauzak (jostailu erotikoak badira ere, bestelako gauzekin egiten dugun moduan egin).
Jolas dezagun gure gorputzeko
izkina guztiekin, aulkian bazaude igurtzi aulkiaren kontra eta
eutsi iezaiozu zure desioari, bel-
durrak agertu arren. Beldurrak
gure ezinbesteko bidaideak dira.
Gorputzak elkartzearen posturetan ikertzea ezinbestekoa da,
ondo pasatu eta barre asko egin,
bidean txoko gogokoenak aurkitu arte.
Laguntza behar izanez gero, eskatu. Sexual assistant deritzona
sarri erotika garatzeko ezinbesteko laguntzaile trebea izaten da.
Euskal Herrian oraindik figura
hori ez dago oso zabaldua, baina
AEBetan eta Europako iparraldean aspalditik existitzen dira.
Teknologia berriak gure esku
daude: Interneten lagunekin geratzeko, lagun berriak egiteko,
gure emozioak eta desioak bideratzeko leku oso interesgarria da.
Jostailu erotikoak, DVDak, aldizkariak, liburuak… Edozelako materiala erosteko leku aproposa da.
gabe. Gogoratu gurasoen jokabideen ereduak direla umeak behatzen eta barneratzen dituenak.
Ez behartu umea beldurra sentiarazten dion jokabideak egitera. Egoerari aurre egitea ezinbestekoa suertatzen denean, egoera
horretara hurrenez hurren hurbiltzeko plan bat egitea komenigarria da. Horretarako, jokoak
eta irudimena erabil ditzakezu.
Adibidez, performance emozional bat egin dezakezu. Horrela,
seme-alabak nahi duen fikziozko
pertsonaia bati helduarekin
aldez aurretik landutako argibideak eskaintzen dizkio, objektu
edo egoera beldurgarri horri
aurre egiteko.
Erabilgarria izan daiteke, beldurrak antsietatearekin bat egiten duenean, erlaxazio teknikak
erabiltzea ere. Saihestu egin
behar duzu seme-alaben beldurrak irrigarri uztea, bereziki
ikaskideak edo lagunak aurrean
dituenean. Zure arreta irtenbide
posibleetara zuzendu behar
duzu, ez zigor ondorioetara.
Ez dugu ahaztu behar beldurra, beste emozioak bezala, sendatu baino gehiago, mimatu eta
ulertu egin behar ditugula.
Ikusteko
Badira gaiari lotutako hainbat
film interesgarri. Camara Oscura
jada zinema aretoetan dago. Bestalde, The Sessions aurki izango
da ikusgai. Realidades ajenas
Youtuben ikus daiteke.
Ken ditzagun buruan dauzkagun
aulkiak!
46 berria 2012ko urriaren 23a, asteartea
Plaza › Bizia
Ezarian D Erasmus bekak
Gero eta ikasle gehiagok parte hartzen dute nazioarteko Erasmus programetan. BERRIA
Erasmus programari esker, atzerrian egiten dituzte ikasketen zati bat Euskal Herriko ikasle ugarik, eta askotan
ezinbestekoak dira diru laguntzak. Arriskuan egon daitezke laguntzok krisi ekonomikoaren testuinguruan.
Erasmus bekak, arriskuan?
Iñaki Lasa
A
lbiste batek piztu zuen
sua hilabete hasieran:
Europako Batasuna
Erasmus bekak ordaintzeko diru gabe geratzeko zorian dago. Aditzear eman zutenez,
ezinbestekoa da aurrekontua murriztea, eta horrek mugitzeko aukeretarako diru laguntzetan eragin zuzena izango luke.
Unibertsitateek ezustean jaso
zuten berria. Ikasleak kezkatuta
geratu ziren, ikasketak atzerrian
osatzeko asmoa zapuztuta gera
zitekeen beldurrarekin. Mugikortasun arduradunengana jo zuten
zalantzaz josita. Lehenengo egunak kaotikoak izan ziren, jende-
ak ez zekielako zer gertatu behar
zuen bekarekin. Hala, Euskal
Herriko unibertsitateek ikasle
eta gurasoak lasaitzeko ardura
hartu zuten. Berehala hitz egin
zuten, sutea amatatu eta urak
bere bidera itzultzeko asmoarekin. Euskal Herriko Unibertsitateak, ohar baten bidez, garbi utzi
zuen 2012-2013ko ikasturteko
diru laguntzak guztiz bermatuta
daudela. Gainontzekoek ere
mezu bera helarazi zuten: «Ez
dago larritzeko arrazoirik, jada
Erasmusen dauden ikasleek diru
laguntza jasotzen jarraituko
dute, eta bigarren lauhilekoan
atzerriko unibertsitate batean
ikasiko dutenek ere bermatua
dute dirua».
Izan ere, EBk diru laguntzen
%80 ematen die unibertsitateei
ikasturtea hasi aurretik. Hori dagoeneko esku artean dute. Gainontzeko dirua ikasturtea amaitutakoan jasoko dute, uztailean
gutxi gorabehera. Urtero desberdina da ikasleek jasotzen duten
diru kopurua, aurrekontuaren
arabera. Aurten, ikasle bakoitzak
hilean 110 euro jasoko ditu Europako Batasunak beka bidez
emandako laguntzatik.
Laguntzen herena
Kontuan eduki behar da, dena
den, Bruselatik datorren dirua
Erasmus programako ikasleek
jasotako diru laguntzaren herena
dela soilik. Beste hainbat beka ja-
sotzeko aukera dute. Euskal Autonomia Erkidegokoek Eusko
Jaurlaritzaren, Espainiako Hezkuntza Ministerioaren eta Kutxabanken laguntzak eska dezakete.
Nafarroako Gobernuak atzerrian
ikasten duten ikasleak diruz laguntzen ditu, eta hainbat banku
eta aurrezki kutxek ere badituzte
Erasmuseko egonaldia laguntzeko bekak. Ipar Euskal Herrian
hainbat beka dituzte ikasleek.
Diru laguntza nagusia CROUSek
(Unibertsitate eta Eskolako Eskualdeko Etxea) kudeatzen du:
hilean 400 euro emango dizkie
ikasleei ikasturte honetan.
Printzipioz, diru laguntza horietan ez da aldaketa nabarmenik
espero, baina gizartea ez da guztiz
fio. Azken hilabeteetan murrizketa ugari egon dira hainbat arlotan, bereziki Hego Euskal Herrian. Mozketek gogor jo dute
hezkuntza. Beka orokorren aurrekontuak behera egin du nabarmen. Egoera halakoa izanik, zenbaiten ustez, denbora kontua besterik ez da gobernuen guraizeek
Erasmus beketan eragitea.
2012-2013 ikasturteko Erasmus
bekak bermatuta, hurrengo urteko laguntzekin datoz zalantzak.
Inork ez daki zer gertatuko den.
Miriam Peñalba EHUko Nazioarteko Hedakuntzako errektoreordeak esaldi bakarrean laburtu du
egungo egoera: «Ez dakigu ezer,
ez digute ezer esan, ezta dirurik ez
dagoela ere». Galderak ugaritu
2012ko urriaren 23a, asteartea berria 47
Bizia ‹ Plaza
Ezarian D Erasmus bekak
egin dira hilabetean, baina oraingoz ez dago erantzunik. Jon Altuna Mondragon Unibertsitateko
errektoreordea Erasmus agentziarekin harremanetan jarri da,
lehen eskuko informazio bila. Hurrengo urteko aurrekontuetan
«sartuta» dagoela erantzun diote,
eta «normal» betetzeko asmoa dutela. Gauzak hala, Altunak ez du
«aldaketa handirik» aurreikusten.
Josune Urzainki Nafarroako
Unibertsitate Publikoko Nazioarteko Harremanetarako Ataleko
burua zuhurtasun handiagoz
mintzo da. Espainiako Hezkuntza Ministerioarekin harremanetan jarri dela azaldu du, eta «printzipioz» Erasmus bekak ordaintzen jarraitzeko asmoa dutela
azaldu diote Madrildik. Egoera
argitu bitartean, ez du hitz egin
nahi inongo hipotesiren inguruan.
2014-2015 ikasturtearekin inkognita gehiago daude oraindik.
Berez, Erasmus For All [Erasmus
Guztiontzat] programa indarrean sartuko da, EBko beken aurrekontua areagotuz. Hilabete hasierako berriak, baina, bestelako norabide bat iradokitzen du.
Peñalbaren iritziz, diru arazoen
berri eman izana «estrategia politikoa» izan daiteke, bekentzako
aurrekontuak areagotzearen aurka dauden herrialdeak estutzeko.
«Jarraituko du»
Zalantzak zalantza, beldurrak
beldur, ikasleen arteko nazioarteko mugitzeko aukera ez dago
arriskuan unibertsitateko arduradunen arabera. Peñalbaren
aburuz, «egoera ez da hain larria», bestelako diru iturriak daudelako. Erasmus programaren
garrantziaz mintzatu da, beste
herrialde eta kultura batean egoteak ikasleengan duen eragin
onaz. Horregatik, oztopoak oztopo programak aurrera «jarraituko» duela esan du. Antzera mintzo da Altuna: «Nekeza egiten zait
pentsatzea Europako Batasunak
diru gutxiagorekin utziko duela
Erasmus laguntza, hasierako aurreikuspenak gutxituko direla».
Peñalbaren iritzi berekoa da
Antonio Casado EHUko Filosofia
eta Hezkuntza Zientzien Fakultateko dekanordea, baina ez dago
hain ziur erakundeen laguntzarekin. «Ikasleen mugitzeko aukera
ez da galduko; diru laguntzen sistema dago arriskuan». Erasmus
ikasle izandakoa da, orain dela
hamasei urte Corkeko Unibertsitatean (Irlanda) ikasketak egin
baitzituen. Garai hartan askoz
ikasle gutxiago joaten ziren nazioartera. Casadok gogoan du fakultatetik «hamar baino gutxiago» joan zirela; «gaur egun 50
ikasle baino gehiago joaten zaizkigu kanpora».
Erasmus programak gero eta
oihartzun handiagoa du, eta gaur
Nafarroako Unibertsitate Publikora atzerritik etorritako Erasmus ikasleak. NAFARROAKO HITZA
egun ikasle gehienek atzerrian
osatzen dituzte ikasketak. 25 urte
bete ditu aurten nazioarteko mugikortasun programak. Hastapenenetan proiektu xumea zen;
ikasle gutxik parte hartzen zuten, ez ezagutzeagatik edo diru laguntzen eskasiagatik. Urtez urte
haziz joan da, baina.
Egun, urtean bi mila ikasle
inguru ateratzen dira Euskal
‘‘
Nekeza egiten zait
pentsatzea EBk diru
gutxiagorekin utziko
duela Erasmus laguntza»
JON ALTUNA
Mondragon Unibertsitateko errektoreordea
«Ikasleen mugitzeko
aukera ez da galduko;
diru laguntzen sistema
dago arriskuan»
ANTONIO CASADO
EHUko Filosofia eta H. Zientzien dekanordea
«Jendearen garapen
akademikoa ukatzea
ekarriko luke Erasmus
programa galtzeak»
NEREA ALONSO
Erasmus ikasle ohia (Groningen, Herbehereak)
Herritik. Datu gisa, Erasmus programa hasi zenetik EHUtik
12.000 ikaslek parte hartu dute.
Mende laurdenean izan den bilakaera azaldu du Peñalbak: «Lehenengo urtean bi pertsonak parte
hartu zuten, baina hortik aurrera
gero eta garrantzi handiagoa
hartu du». Unibertsitateak dira
igoera horren erantzule nagusiak. Azken hamarkadan harremanak bultzatu dituzte, eta
hitzarmen mordoa izenpetu.
Haien lanik gabe, gutxi batzuek
erabakiko lukete atzerrian ikasketak egitea.
«Ezinbesteko esperientzia»
Etxetik kanpo, kultura desberdin
batean bizitzeko lehen aukera da
sarri Erasmus garaiko egonaldia
ikasleentzat. Norberak bere burua ezagutzeko baliagarria izan
ohi da, esperientzia aberasgarria.
Hala uste du Markel Osak (Zumaia, Gipuzkoa, 1986). 2009an
urte osoa eman zuen Richmonden (Virginia, AEB). Pertsona
guztientzat «pentsamoldea zabaltzea» garrantzitsua dela deritzo,
eta uste du, atzerrian, etxetik
kanpo bizitzen hasteak Erasmus
esperientzia «ezinbesteko» bihurtzen duela. Enpresen Administrazio eta Zuzendaritzako ikasketak egin zituen Deustuko Unibertsitatean,
eta
AEBetako
egonaldian «enpresa bat eramateko beste kultura bat» ezagutu
zuela azaldu du, desberdina.
Laguntza ekonomikoez ere hitz
egin du, baina garrantzi handiagoa eman dio «iniziatibari». «Unibertsitateen artean akordioak
egoteak ateak irekitzen ditu, eta
hor dago, nire ustetan, benetako
balioa». Izan ere, diru laguntza
«oso garrantzitsua» dela onartu
arren, «izugarrizkoa» ez dela izaten azaldu du.
Ez du iritzi bera Nerea Alonsok
(Iruñea, 1989) mugitzeko aukera
bakarra bekek ematen dutelako
askotan. Diru laguntzarik gabe
Erasmus programan parte hartzeari uko egingo ziola azaldu du;
izan ere, hiru ahizpen artean nagusia da, eta lan egiteagatik lortu-
tako diruari eta bekei esker bidaiatu zuen Groningenera (Herbehereak) 2010eko irailean. Bekak desagertzeak «izugarrizko
galera» ekarriko lukeela azaldu
du: «Jendearen garapen akademikoa ukatzea ekarriko luke
Erasmus programa galtzeak».
Ez zuen uste kanpoan bost
hilabetez ikasteak «hainbesteko
onura» ekarriko zionik, baina
hiru urte geroago, oraindik gogoan ditu Groningengo Unibertsitateko errektoreak ikasturte hasieran esandako hitzak: «Orain
denek uste duzue Erasmus beka
beste herrialde bati buruz ikasteko aukera izango dela. Azkenean
ikusiko duzue zuei eta zuen kulturei buruz hausnartu eta ikasteko izango duzuen aukera hoberena izan dela hau». Mesfidati
entzun zituen une hartan, baina
arrazoia ematen dio orain.
Italiara joan nahi, eta Danimarkako iparraldean amaitu
zuen Naroa Lukek (Tolosa,
Gipuzkoa, 1987), Aalborgen, hain
zuzen ere. «Oso kultura desberdina» ezagutu zuela azaldu du, eta
ordura arte ez zela konturatu
herrialdeen artean dauden desberdintasunez. Ikasle daniarrek
ikasteagatik soldata bat jasotzen
dutela nabarmendu du. «Kanpoan gauzak beste modu batera egiten direla ikustean konturatzen
zara zurean nola diren». Gelakide
gehienak daniarrak zituela azaldu du, eta haiekin egindako talde
lanez gogoratzen da. Izan ere,
haien ikasteko modua «oso praktikoa» dela azpimarratu du: «Oso
antolatuak dira, motibazio handia daukate gauzak ondo egiteko
eta asko saiatzen dira, oso argiak
eta zuzenak dira, baina lasai eta
errespetuz hitz egiten dute».
Osak, Alonsok eta Lukek Erasmus garaiak emozioz oroitzen
dituzten bitartean, esperientziaz
ahalik eta gehien gozatzen ari da
Ane Urteaga (Ordizia, Gipuzkoa,
1991). Irailaren 9tik dago Grenoblen (Frantzia), eta ikasturte
amaiera arte egongo da. «Hizkuntza eta kultura berriak» ikasteko
aukera duela azaldu du. Lukek
bezala, «gehien harritu» duena
talde lanak egiteko orduan dauden aldeak izan dira, eta «handik
ikasten» saiatzen dela azaldu du.
Grenoblen hilabete eta erdi soilik
daraman arren, egonaldia «erabat aberasgarria» izango delakoan dago. Hizkuntza maila hobetu
duela nabari du, eta liluratuta
dago ezagutu duenarekin. Onartu du hara joan aurretik diru
laguntzarik edukiko ez zuela
esan izan baliote ez zela joango.
Baina hain dago gustura orain,
«dirua oztopo izanda ere etortzen
saiatuko» zatekeen.
r
Zakilixut
XVIII. mendeko Errege Arma Fabrikaren hondakinak aztertzeko arkeologia lanak egin
dituzte lehenengoz Eugin. Oso eraikin garrantzitsua da, arkeologoen hitzetan.
Maratila
Goroldio arteko munizioa
Santi
Leone
Going native
Iñigo Astiz
aur nintzelarik, hiru
gauza bihurtu nahi
nuen handitan: ingeles, idazle eta erudito. Tira, hirurak aldian ez; hiruretarik bat aski nuen. Ingeles,
idazle edo erudito. Edonola den
ere, bistan da hiruretan huts
egin dudala. Deusetan ere ez
naiz eruditoa, ezta jakintsua
ere. Bi liburu kaka argitaratu
ditut, eta biak, gainera, beltz batek idatzi dizkit (eskarmentu
handiko tipoa zen, Cesar Vidalekin ibilia).
Ingelesa izatera ailegatzeko
ametsa gelditzen zitzaidan, baina horretaz, zer nahi duzue
erratea, bada? Asmo hura Ramplonari itzuri egiteko manera
bat bertzerik ez zela ohartu nintzenean, plana aldatu eta euskara ikasteari ekin nion. Halere, ez da gauza bera ingelesa
edo euskara ikastea, Iruñea —
orain badakit— aise urrunago
baitago Ramplonatik, Londres
baino. Erbesteratze anitzez latzagoa da gurea, irletakoa baino. Alta —gauzak zer diren—
orain konturatu naiz nik egin
nuena —euskalduntze prozesu
hori, alegia— ingelesez baizik
ez dudala izendatzen ahal:
going native.
Bai, orain badakit. Euskal
kultura natiboek erreserban
egiten duten eta jende kulturadunak metropolian epaitzen
duten zerbait baita. Hor da,
errate baterako, euskal literatura, Espainiako sari nazionalei esker balioetsia. Eta hor da
politika: lehendabizi, espainolei emanen zaie gure asmo independentisten berri, Hegoaldeko
erdaran, eta, ondoren, euskaraz
publikatuko da, Fort Durangon
eros dezagun.
Bada horretan deus txarrik
ikusten ez duena, eta, beharbada, arrazoi du. Baina niri, auskalo zergatik, haurtzaroko asmoak berritu zaizkit. Aurten
katalana ikasten hasiko naiz.
H
Asteartea
2012ko urriaren 23a
O
Eugiko arma fabrikaren zatietariko bat, Arga ibaiak gurutzatzen duela. MURARIA
egin dituzte, eta pieza interesgarriak
aurkitu dituztela dio Sanchezek. Jaurtigaiak bildu dituzte nagusiki, baina baita
haiek egiteko moldeak ere. «Oso zundaketa puntualak egin ditugu, eta horrekin bakarrik oso material interesgarriak topatu ditugu».
Banka eta Alduderekin elkarlanean
Baina ez da hor amaitzen arma fabrikan
egingo den lana. Egitasmo multzo zabalago bat diseinatu dute kontzejuko arduradunek ingurua biziberritu eta historia
berreskuratzeko. Horretarako abiatu
zuten Yelmo izeneko egitasmoa Aldude
eta Banka herriekin batera (Nafarroa
Beherea). Haien arteko harremana bul-
tzatzea da asmoa, eta eskaintza kultural
eta turistikoa indartzea. Mendi ibilbideak sortu dituzte, adibidez, eta baita interpretazio zentroak ere. Hala ere, arma
fabrika da Eugikoen ikur nagusia. Orain
hari buruzko azalpenak ematen dituzten seinaleak jarri nahi dituzte hondakinetan, eta aurrerantzean ikerketa arkeologikoekin jarraitzeko asmoa dute.
Bisita gidatuak ere egingo dituzte hurrengo bi igandeetan, baita azaroaren
4an eta 11n ere. 10:00etan hasiko dira ibilaldiak, eta historialari bat arituko da
azalpenak ematen. Etorkizunerako asmoak ere badituzte. Ikaztegia kontzertuak emateko egokitzea da buruan duten ideietariko bat.
D
lagintza tradizioa handia
izan da beti Eugin (Nafarroa)
Erdi Aroaz geroztik. Horregatik kokatu zuten han Errege Arma Fabrika XVIII. mendean. Herritik zortzi bat kilometrora eraiki zuten,
antzinako ola baten gainean. Lehengaiak zeuden lekutik hurbil nahi zuten
lantokia, eta aproposa zen ingurua: oihana, ura eta burdina, denak bertan. Madril, Paris eta New Yorkeko museoetan
daude, egun, bertan egindako piezetariko batzuk. 1794an eraitsi zuen Frantziako armadak, eta hondakinak baino ez dira gelditzen geroztik. Hondakinak eta
baita toponimo bat ere: Olaberria. Azalera ekarri dute berriz orain iraganaren zati hori. Sastrakak baztertu, eta goroldiopean egondako harriak ikertzen eman
dute uda hamar pertsonak. Uztailean hasi eta urriko lehen astera arte luzatu dira
azterketa arkeologikoak, eta martxan da
lekukotasun dokumentalen bilaketa
ere. Lehenengo saioa baino ez da izan
aurtengoa, eta, diotenez, lan handia dago oraindik egiteko. Lehen harria jarri
dute behintzat.
Trantsizio une bat da eraikinak erakusten duena, Ana Carmen Sanchezek
azaldu duenez. Landa industria eredu
batetik espazioari buruzko ikuspegi berri bat duen eredu ekonomiko baterako
jauzia. «Lan eredu berriak esperimentatu zituzten lantokian, eta letra larriz
idaztekoa da hori. XVIII. mendeko industria arkitekturaren erakusgarria da
Errege Arma Fabrika, eta gutxi dira halako kasuak iberiar penintsula osoan».
Badaki zertaz ari den. Bera da Paco Laberekin batera, Eugin egindako lanak
koordinatzen aritu den arkeologoa. Dioenez, bizitoki ere izan zen lantokia jende
askorentzat, eta hori izan zen berrikuntzetariko bat. Lanerako guneak bazeuden, bizi ahal izatekoak, eta zerbitzuak
eskaintzen zituztenak. Datuak ere ematen ditu. 200 pertsona baziren bertan
1767an, epaile bat, zirujau bat eta apaiz
bat ere bai tartean. Egin zituzten lan zibilak, baina nagusiki munizioa egiten
zuten.
Planorik ez zuten, eta lanean aritu
ahala joan dira fabrikak zituen eraikinak azaleratzen. Zulaketa batzuk ere