Kliknij tutaj - 1 Pomorska Brygada Logistyczna

Roman Misiak
Foto - Daniel Jonaszek
POMOCNICZY SŁOWNIK
ANGIELSKO-POLSKI
SKRÓTÓW i WYRAŻEŃ UŻYTECZNYCH
dla żołnierzy jednostek wojskowych
Wojsk Lądowych i Sił Powietrznych
1
1 Pomorska Brygada Logistyczna
im. Króla Kazimierza Wielkiego
POMOCNICZY SŁOWNIK
ANGIELSKO-POLSKI
SKRÓTÓW i WYRAŻEŃ UŻYTECZNYCH
dla żołnierzy jednostek wojskowych
Wojsk Lądowych i Sił Powietrznych
„ … Człowiek jest wielki nie przez to,
co posiada, lecz przez to kim jest,
nie przez to, co ma, lecz przez to,
czym dzieli się z innymi. …”
Jan Paweł II
Bydgoszcz 2010
2
ZESPÓŁ AUTORSKI:
Opracowanie słownika
Roman Misiak
Konsultanci
Piotr Rogalski
Alfred Rola
Dariusz Różycki
Korektorzy tekstów w j. angielskim
Urszula Łazaruk-Sadowska
Marta Szopińska
Korektorzy tekstów w j. polskim
Eugeniusz M. Andrzejewski
Mariusz Krzyżostaniak
Projekt okładki
Roman Misiak
Ryszard Oszuścik
Nadzór komputerowy
Przemysław Misiak
Piotr Senger
Opracowanie płyty CD
Wydawca -
Daniel Jonaszek
Piotr Urbański MACHINA DRUKU /tel. kom. +48 602 284 482; e-mail: [email protected]; adres: ul. Podgórna 46, 87-100 Toruń/ na zlecenie Dowództwa 1. Pomorskiej Brygady Logistycznej im. Króla Kazimierza Wielkiego, ul. Powstańców Warszawy 2, 85-915 Bydgoszcz 15 /tel. CA MON
411-628 lub 411-238; fax CA MON 411-234 lub 411-628; tel. cyw. 52 378-16-28
lub 52 378-12-38; fax cyw. 52 378-12-34 lub 52 378-16-28/
Wydrukowano w 150 egz.
Druk - Piotr Urbański MACHINA DRUKU. Przedruk, kopiowanie /obejmuje także kopiowanie za
pomocą nośników elektronicznych/ i wszelka produkcja publiczna wyłącznie za zgodą Wydawcy.
3
4
SŁOWO WSTĘPNE
„Pomocniczy słownik angielsko-polski skrótów i wyrażeń użytecznych dla żołnierzy jednostek wojskowych Wojsk Lądowych i Sił Powietrznych” można zaliczyć do udanych opracowań dostosowanych do potrzeb dowódców i żołnierzy sztabów i pododdziałów szczebla kompania-batalion. Jest owocem solidnej pracy autora i zespołu osób uczestniczących w przygotowaniu słownika i bardzo praktycznym narzędziem uzupełniającym bogatą panoramę słowników angielsko-polskich. Pomimo swoich niedoskonałości metodologicznych, które jednak nie
mają zasadniczego wpływu na całościową wartość opracowania, słownik może być z powodzeniem wykorzystywany do objaśniania terminów angielskich (zwłaszcza skrótów itp.) w sytuacjach, gdy proces decyzyjny wymaga szybkiej reakcji. Dużą zaletą słownika jest poszerzona baza wyrazów bliskoznacznych, chociaż często z dziedzin nie związanych bezpośrednio
z wojskowością. Pozytywnie należy ocenić, także - podane przy wielu hasłach - szczegółowe
objaśnienia (w języku polskim) opisujące istotę znaczeniową terminu angielskiego na gruncie
Sił Zbronjych RP.
Jak mi wiadomo, „Pomocniczy słownik …” nie był przygotowywany z myślą o stworzeniu
pozycji książkowej, lecz miał być tylko oddolną inicjatywą, w ramach tzw. ruchu racjonalizacji
i nowatorstwa. Ta forma działalności racjonalizatorsko-nowatorskiej, od wielu lat stosowana na
szczeblu jednostek wojskowych, (także 1. Brygady Logistycznej), pozwala, stosunkowo niewielkim kosztem, udoskonalać warsztat służbowy dowództw i sztabów oraz pododdziałów i pojedynczych żołnierzy. W tym przypadku, inicjatywa autora jest tym bardziej cenna
i godna pochwały, ponieważ opracowanie słownika, jak nietrudno sobie wyobrazić, wymagało
wiele czasu, stosownej wiedzy, a także umiejętności edytorskich.
Czy „Pomocniczy słownik …” sprawdzi się w praktyce, pokaże niedaleka przyszłość.
Wyrażam jednak nadzieję, że będzie pożytecznym narzędziem w rękach naszych żołnierzy,
zwłaszcza tych, którzy będą przygotowywać się do kolejnych misji zagranicznych w Polskich
Kontyngentach Wojskowych. Zachęcam wszystkich żołnierzy (i nie tylko) do korzystania
ze słownika i, podobnie jak jego autor, do odnotowywania spostrzeżeń i uwag, by kolejna edycja „Pomocniczego słownika…”, o ile taka edycja zostanie opracowana, mogła być jeszcze
doskonalsza.
płk dypl. Eugeniusz Orzechowski
5
UWAGI AUTORA
Słownik został przygotowany z myślą o przyjściu z pomocą młodszemu personelowi
sztabów szczebla taktycznego Wojsk Lądowych i Sił Powietrznych w celu doskonalenia umiejętności językowych, sprawnego posługiwania się procedurami operacyjnymi NATO oraz skutecznego wykonywania obowiązków i zadań w warunkach funkcjonowania jednolitej struktury
Sojuszu.
Autor wraz z zespołem konsultantów uznali, że istnienie tego rodzaju (pomocniczego)
słownika jest uzasadnione, gdyż znajdzie się on „at hand” osób funkcyjnych struktur dyżurnych
służb operacyjnych i posłuży do natychmiastowego odnalezienia i zastosowania odpowiedniego skrótu, słowa, zwrotu bądź idiomu. Zasoby słownika mają charakter specyficzny, zawierają
wyrazy (zwroty) najczęściej spotykane, właściwe dla funkcjonowania jednostek wojskowych.
Są one, między innymi, owocem doświadczeń całego zespołu przygotowującego słownik
(i osób współpracujących) i zostały zgromadzone podczas służby w strukturach NATO, udziału
w misjach stabilizacyjnych i pokojowych oraz w trakcie kursów specjalistycznych odbywanych
w ośrodkach szkolenia i jednostkach wojskowych niektórych państw NATO.
Podstawową zaletą niniejszego słownika jest nagromadzenie, w obrębie danego hasła
lub wyrażenia, kilku, a nawet kilkunastu wyrazów i określeń bliskoznacznych, co ułatwia szybkie tłumaczenie tekstów, przyspiesza zapamiętywanie poszczególnych słów i zwrotów oraz
przybliża specyficzny, klimat military English i niezwykłe bogactwo jego zasobów. Wiele haseł
urozmaicają przykłady praktycznego ich zastosowania. Na ogół, main entry stanowi wyraz (wyrażenie/pojęcie) bądź zwrot, stosowany w języku wojskowym, a po nim następują dalsze rozwinięcia /wyrazy bliskoznaczne/pokrewne/ danego wyrazu/wyrażenia/pojęcia.
W końcowej części („Zwroty i Wyrażenia") słownik zawiera dawkę określeń funkcjonujących w slangu, co pozwala zapoznać się z wyrazami i zwrotami, uznawanymi za nieformalne
zasoby językowe oraz (co niestety, nie jest jednak rzadkością) środowiskowe wulgaryzmy
(vulgar language or hard language), spotykane na poziomie komunikowania się osób działających w sytuacji permanentnego stresu i w specyficznym środowisku.
Z uwagi na ograniczone warunki opracowywania słownika i fakt, że w przygotowanej
wersji powstał przy zastosowaniu edytora tekstu Word, „Pomocniczy Słownik …” posiada
pewne ułomności, między innymi brak transkrypcji fonetycznej, niedostateczne ustawienie alfabetyczne w obrębie danego hasła zasadniczego oraz ograniczoną objętość, a tym samym
niepełną panoramę haseł. To wszystko oznacza, że pierwsze wydanie słownika może zostać,
szczególnie przy udziale jego użytkowników, bardzo znacznie uzupełnione i poprawione. Tymczasem jednak, uznaliśmy za celowe oddanie słownika do wykorzystania w obecnej postaci,
aby mógł być już, w tej formie, praktycznie wykorzystywany przez kadrę sztabów szczebla taktycznego - brygada-batalion-eskadra-dywizjon-ośrodek dowodzenia i naprowadzania.
6
Należy zwrócić również uwagę, że słownik doposażony został w elektroniczną wersję
(płyta CD), która umożliwia szybkie odszukanie hasła i jego znaczenia (funkcja - Ctrl F,
znajdź). Ta forma korzystania ze słownika wydaje się być najbardziej użyteczna w warunkach
załatwiania tzw. „hot potatoes” (gorących spraw).
Składam, tą drogą, serdeczne podziękowanie za znaczący udział w przygotowaniu
„Pomocniczego słownika …” wszystkim osobom, które stanowiły skład zespołu autorskiego,
szczególnie korektorowi tekstów w języku angielskim Pani Urszuli Łazaruk-Sadowskiej oraz
Pani Katarzynie Leśnej /Urząd Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu/
i wydawcy słownika - Panu Piotrowi Urbańskiemu.
Szanowni Państwo, liczymy na życzliwe przyjęcie „Pomocniczego Słownika …” oraz na
spostrzeżenia i uwagi /w tym celu, na końcu słownika, dołączone zostały wolne strony na notatki użytkownika/, za które z góry dziękujemy, życząc wszystkim, pomyślności w wykonywaniu
obowiązków i zadań oraz doskonalenia znajomości języka angielskiego z pomocą niniejszego
opracowania.
Autor
7
INFORMACJE DLA UŻYTKOWNIKA
1. Główne wyrazy hasłowe (w j. angielskim) oraz wyrażenia i zwroty stanowiące ich rozwinięcie zostały podane pismem wytłuszczonym i podkreślone, a pozostałe wyrazy i wyrażenia
oraz przykłady w języku angielskim podano pismem wytłuszczonym; skróty zostały rozwinięte w nawiasach.
2. Nie oznaczono skrótami poszczególnych części mowy (w rodzaju v - verb lub s - substantive etc.), lecz w przypadkach, gdy dany wyraz występuje, zarówno w formie czasownika,
jak i w formie rzeczownika lub w przypadkach budzących inne wątpliwości interpretacyjne,
stosuje się wyrażenie „to” dla oznaczenia bezokolicznika lub przedimki „a” lub „an” dla
oznaczenia formy rzeczownikowej. Nie oznaczono, szeroko stosowanych idiomów (wyrażenia, które muszą być tłumaczone jako całość, a nie wyraz po wyrazie, e.g. be quick to do
sth - od razu zabrać się do zrobienia czegoś) oraz złożenia kilkuwyrazowe (e.g. civil rights prawa obywatelskie).
3. Nie podaje się podstawowych form gramatycznych czasowników regularnych; zachowano
natomiast formy gramatyczne czasowników nieregularnych (czasu przeszłego i imiesłowu
czasu przeszłego); w odpowiednich przypadkach podaje się rozróżnienie formy brytyjskiej
danego wyrazu - BR od jego formy amerykańskiej - US.
4. Z zasady, w podanych przykładach zastosowania wyrazu podstawowego, nie podaje się
tłumaczenia wyrazów należących do ogólnego słownictwa angielskiego, które nie dotyczą
tematyki wojskowej; nie dołączono spisów: czasowników nieregularnych, nazw geograficznych itp., które są dostępne w innych, powszechnie spotykanych, słownikach.
5. Autor, korzystając z opinii konsultantów, zdecydował większą uwagę poświęcić zobrazowaniu w „Pomocniczym słowniku …” wielości i różnorodności haseł/wyrażeń, które są najczęściej stosowane w tekstach wojskowych. Niestety, stało się to z niekorzyścią dla reguł
i standardów metodologicznych obowiązujących w klasycznych słownikach.
łac. Litterae, cum sint paucae, varie tamen collocatae
innumerabilid verba efficient.
Litery, chociaż jest ich niewiele, jednak w różny sposób rozmieszczone
tworzą niezliczone wyrazy.
8
SKRÓTY i ZNAKI UMOWNE
abbr. (abbreviation)
also
am (ante meridiem)
ameryk.
ang.
@
b. (born)
B.C. (Before Christ)
BR (British)/GB/W.Bryt.
c. (circa)
cent. (century)
ch./chap. (charter)
Co (Company)
col. (colloquialism)
Coll. (College)
czyt.
def.
dol./dols (dollar/dollars)
dosł.
dot.
ed. (editor/edited by)
e.g. (exempli gratia)
etc. (et cetera)
ext. (extention)
fr.
Ge (Germany)
gwar.
hebr.
Ib. (ibidem)
i.e. (id est)
info. (informally)
iron.
IT (Italy)
joc. (jocular)/żart.
latin.
lit.
łac.
£ (a pound sterling)
matem.
med.
misc. (miscellanea)
ms. (manuscript)
N.B. (nota bene)
niem.
NL
No, Nos (Number)
np.
obs. (obsolescent)
p./pp. (page/pages)
pejor.
-
skrót
także
przed południem
amerykański
angielski
symbol oznaczający „at”
urodzony
przed naszą erą
Wielka Brytania, brytyjski
około, albo
wiek
rozdział
Towarzystwo
wyraz potoczny
uczelnia
czytaj
definicja
dolar/dolary
dosłownie
dotyczy
redaktor/pod redakcją
na przykład; np.
itd.
wewnętrzny
francuski
Niemcy, niemiecki
gwarowo
hebrajski
w tym samym miejscu, tamże
(łac.) to znaczy; to jest
nieformalnie (nieform.)
ironicznie
Włochy, włoski
żartobliwy
łaciński
literacki
łaciński
funt szterling
matematyczny
medyczny
zbiór utworów/prac rozmaitej treści
rękopis
w dodatku
niemiecki
holenderski
numer, numery
na przykład
przestarzały
strona/strony
pejoratywnie
9
plural noun (s.pl.)
p.m. (post meridiem)
pol.
pot.
prawn.
przen.
przest.
ozn.
RAF
-
R.S.V.P. (répondez s’il vous plaît)
-
sb/sb’s (somebody/somebody’s)
see
sing. (singular)
sl. (slang, jargon)
sport.
sth (someting)
tj.
trans. (translating)
techn.
T.V. (television)
US/USA (United States)
vol. (volume)
vul. (vulgar)
wł.
()
-
//
-
rzeczownik w liczbie mnogiej
po południu
polski
potocznie
prawny
przenośnia
przestarzałe
oznacza
Royal Air Force /Królewskie Siły Powietrzne Wielkiej Brytanii/
proszę o odpowiedź (w formalnych
zaproszeniach)
ktoś, kogoś
patrz
liczba pojedyncza
żargon, gwara
sportowe
coś, czegoś
to jest
tłumaczenie
techniczny (wyraz,określenie)
telewizja
amerykański
tom
wulgarny
włoski
nawiasy okrągłe stosowane dla podania dodatkowych wyrażeń lub objaśnień
nawiasy ukośnikowe, stosowane zwykle wewnątrz nawiasów okrągłych
ZNAKI PRZESTANKOWE i FIGURY LICZBOWE
colon
coma
dash
full stop
paren
unparen
quote
unquote
slant/slash/stroke
figures
-
decimal
-
dwukropek
przecinek
pauza
kropka
nawias (lewy)
nawias (prawy)
cudzysłów (lewy)
cudzysłów (prawy)
ukośnik
liczby (przy podawaniu częstotliwości, np.
45,15)
ułamek dziesiętny
10
Lithuania
Belarus
Poland
Germany
Czech Republic
Slovakia
Russia
Ukraine
POLAND
Poland, officially the Republic of Poland, a country in Central Europe, bordered by the Baltic
Sea and Russia (N); Lithuania, Belorus, and Ukraine (E); the Czech Republic and Slovakia
(S); and by Germany (W). National border length is 3,582 km. The place is the heart of the
continent which was in the past at the crossing point of the ancient merchant and today’s
transport route between the North and the South, the East and the West of Europe. Its capital and the largest city is Warsaw - a unigue city, which rose like phoenix from the ashes of
destruction, brought by World War II. The longest Polish river, the Vistula (1,047 km), runs
through the centre of the country.
The name Polska (Poland), applied in the early 11th century, comes from an ancient
Slavic tribe known as the Polanie, who settled between the Odra (Oder) and the Wisla (Vistula) rivers sometime after the fall of the Roman Empire in the 5th century. In the 15th and
16th centuries Poland, then united with Lithuania, was one of the major European powers
under the Jagiellonian dynasty. When the dynasty came to an end in 1572, Poland entered
a long period of decline, culminating in the partition of the country between Russia, Austria,
and Prussia in 1772, 1793, and 1795. Poland was again established as a sovereign state
after World War I (1914-1918). It was partitioned for the fourth time in 1939 by Germany and
the Union of Soviet Socialist Republics (USSR). After World War II (1939-1945) Polish territory suffered a substantial net loss, as the land ceded to the USSR in the east was nearly
doubled in size, when it was acquired from Germany in the west. Communists ruled Poland
from 1945 until 1989, when political and economic unrest among Poles resulted in the collapse of the regime and its replacement by a non-Communist coalition.
Full national sovereignty was regained in 1992 with the evacuation of most of the Soviet troops stationed in Poland. The withdrawal was completed in August 1993. Poland established or renewed diplomatic relations with the European Community (now the European
Union), the republics of the former USSR, the Vatican and Israel, and signed cooperation
treaties with the newly unified Germany and a number of other European states. The Republic of Poland joined the group of signatory states forming the North Atlantic Alliance on
12 March 1999. The main direction of the development of all branches of the Armed Forces
is to achieve the ability to cooperate with the Armed Forces of NATO countries at all levels of
command. It also requires the compatibility of weaponry and equipment with the Armed
Forces of other NATO countries.
11
Population and Settlement
At the time of the 2008 census Poland had a population of about 39 000 000. It’s the homeland of Kopernik, Kościuszko, Chopin and John Paul II.
Land and Resources
Poland belongs to medium size countries; has a total land area of 312,677 sq km (120,725
sq miles). The maximum distance from east to west is about 680 km (about 420 mi), and the
maximum distance from north to south is about 790 km (about 490 mi). Poland’s borders are
marked by the Sudeten Mountains (Sudety) in the southwest, the Carpathian Mountains
(Karpaty) in the southeast, the Odra and Neisse (Nysa) rivers in the west, and the Bug River
in the east. On the northeast, the country is bounded by a section of the Baltic Sea.
The Armed Forces of the Republic of Poland - the traditions of the Armed Forces of the Republic of Poland are the great successors of Polish military traditions going back to Piast and
Jagiellonian periods, the First Republic, Napoleonic Era, the 19 th century national uprisings,
the Second Republic, and the struggle for independence during the First and the Second
World Wars. These traditions carry a patriotic message, cultivated and passed on from generation to generation, which shapes civil responsibility and morale of servicemen, motivates
them to intensified efforts in the process of training, facilitates integration, strengthens the cohesion of the Army and the bond between the Army and the society. Units and organizational
structures of the Polish Army inherit military traditions, insignias, symbols, names and ceremonials of their historical predecessors. The names of the units rercall the people whose
place in the national and military traditions has been widely acknowledged because they rendered good service to the Army and the state, and set an example of understanding military
service as a matter of honor and constitutional duty towards their homeland. /The Polish
Armed Forces, Traditions; trans: Anna Cetera; published by MoND Press and Information Office, Warsaw 1999/.
The Polish Armed Forces constitute one of the three basic components of the national
defense system. The Forces are kept in readiness to repulse any aggression immediately and
consist of Land Forces, Air Forces and the Navy.
The Land Forces are a principle component of the Poilish Armed Forces intended to
support airborne and land assaults by active defensive operations. Land Forces Command is
responsible for the functioning of Land Forces and is headquartered in Warsaw. The task of
operational forces is to conduct defensive and offensive operations, and in peacetime to carry
out tasks connected with training, peacekeeping, humanitarian and peacekeeping missions
abroad. The basic task of support units is, among others, to help civil formations with removing the effects of natural disasters.
Air Forces is a branch of the armed forces intended mainly to defend its country’s airspace. They operate as a part of the national air defence system, which is integrated with the
alliance system and appropriate European civil and military systems. The Air Force is comprised of: Flying Forces (responsible for the functioning of aircraft). Air Defence Forces (responsible for the protection of Land Forces, the Polish Navy as well as other units), RadioTechnical Forces (which control air movement over Poland and the immediate surroudings as
well as supply information necessary for the command, battle and training of air forces). Air
Forces units can participate in alliance operations outside of Poland. Air Force Command is
responsible for the command of the Air Force and it is headquartered in Warsaw.
The Polish Navy is a branch of the Armed Forces intended for defending the country’s
sea borders, the protection of shipping and Polish marine interests as well as defending the
coast line. Furthermore, the Polish Navy supports the Border Guard in protecting the country’s
sea borders and the Polish economic zone, takes part in life-saving operations on Polish waters as well as saving flight crews - Search and Rescue. The structure of the Polish Navy includes Naval Command, The Centre for Marine Operations, two fleet commands (ship fleet
and coastal defence fleet), Polish Navy Brigade as well as security and training units. The
Centre for Marine Operations of Naval Command is directly responsible to Naval Command
and provides tactical and operational command of Navy forces and is also responsible for the
activities of all Navy units operating on sea, land, in the air and on far from home bases. The
12
Polish Navy is commanded by Naval Command, which has its headquarters in Gdynia. Polish
Navy units may participate in alliance operations outside of Poland.
Special Forces are a branch of the Armed Forces intended for conducting special operations of strategic importance outside of Poland, mainly in conditions in which the use of conventional forces is not possible for operational, technical or other reasons. Special Forces
form individual units made up of selected and specially trained and equipped soldiers, prepared for operations in small groups in high-risk situations. /The Polish Armed Forces. Time of
the Professionals, Warsaw 2008/.
HISTORY OF THE ENGLISH LANGUAGE
English is one of the major languages of the world. At the beginning of the 19 th century
English was the native speech of barely 15 million people. Today it is used regularly by more
than 320 million and is the second only to Chinese, whose world primacy in the number of
speakers is accounted for largely by the vast population of mainland China.
Of the 3000 or more languages spoken today, about half a dozen predominate, having
among their speakers two thirds of the world’s population. English, as one of those influential
and growing languages, is spoken in the areas widely scattered over the globe. It is a native or
official language of one fifth of the earth’s landsurface, being used throughout most of the
North American continent and in the British Isles, Australia, New Zeland, and the Republic of
South Africa. Of the languages of colonization it has been the most important in Africa, Asia,
and the islands of the central and southern Pacific.
At present English is the most widely - studied language in the areas where it is not native.
It is the chief foreign language taught in schools of Latin American and European countries. In
Japan, children begin studying English in the seventh grade, and in the Philippines all classes
are conducted in English from the fourth grade on. In India, English is an official language.
In addition, the use of English is wide-spread, especially in scientific studies. More than
half of the world’s scientific and technical journals, as well as newspapers are printed in English. The fourth of the world’s mail is written in English, and English is the language of three
fifths of the world’s radio stations. Before 1989 y. Russia and China used English to a great
extent in their propaganda broadcasts to the developing countries of Africa and Asia. The U.S.
Information Agency, with its centers and libraries in various countries, and the British Council
and its English language schools aid greatly in spreading the knowledge of English. As a result a speaker of English can travel around the world and almost never finds it necessary in
major cities to employ a language other than his own in order to be understood. (…)
GENERAL LINES OF DEVELOPMENT
Historically, Modern English is the result of a number of tribal migrations and invasions. Before the first of these, the linguistic ancestors of English-speaking people were wandering
along the northern coast of Europe, using Low West Germanic dialects so similar to one another that the members of various tribes could understand one another. (…)
Invasions and Their Results. About the middle of the 5th century A.D. Germanic tribes – the
Angles, the Saxons, and the Jutes - began a successful invasion of their three dialects, which
resulted in Old English. By the end of the 6 th century the former inhabitants of England -- the
Celts - had been killed, driven into Wales, or enslaved, and the Anglo-Saxons were securely
established. English held sway in England. Only some place - names and a few ordinary
words of the Celts remained.
The second major invasion was that of the Vikings, which began as a series of raids in
about 9th century and also developed into a mass migration. The raids by Danes continued
throughout the 10th century, and in the early years of the 11 th century Danish kings actually
reigned in England. The linguistic consequence of the Viking invasion was a considerable injection of Scandinavian words into English.
The third invasion to have had a major influence on the language was the Norman
Coquest, led by William the Conqueror in 1066. The Normans were the descendants of Vi-
13
kings who earlier had settled in Normandy and had adopted the French dialect of their new
home as their own. The French were in control, and French became the language of the nobility, the court, cultured society, and literature. English as a written language almost disappeared. But despite the prestige and the use of French among the rulers and landlords French
did not replace English as the speech of the common people.
Another, but peaceful language invasion was that of Latin, which began in 597 A.D. when
the Roman missionary St. Augustine arrived in England and converted the kingdom of Kent to
Christianity. Thus began an influence that has continued to enrich English through Latin borrowings. (…)
Subsequent Trends. English developed and changed with the passing of time as do all living entities. During a long period after the Norman Conquest, when English was neglected in
favour of French, English became practically a spoken dialect. At that time it was transformed
into a new standard speech, casting off much that was superfluous and borrowing from its rival, Norman French. By the time it emerged again as a literary language, around 1200, it had
assumed the form known as Middle English.
Middle English is Old English changed first by the French influence and secondly by the
transforming power of popular speech. The consequences were profound. From a rather highly inflected language, English changed to one of few inflections; and as inflectional endings
were lost, so was “grammatical” gender, which gave way to “natural” gender. Along with the
simplification of the grammatical structure went an increase in vocabulary and idioms, principally under the influence of the French language.
As a product of two merging strains, Germanic and Romance - French is Romance language, descended from Latin - English became a language capable of expressing a wide
range of thoughts and feelings, as exemplified in the works of Chaucer, the greatest literary
figure of Medieval England. Chaucer wrote in the East Midland dialect, which had risen to
a commanding position among three competing forms - Northern, Midland and Southern.
East Midland was a dialect of London, the capital and metropolitan center of England, politically, commercially, socially and intellectually preeminent. It held a middle course between the
more conservative Southern dialect and the more advanced Northern, and developed into the
speech Chaucer used. It is also the dialect from which standard Modern English is derived.
In the Modern English period the people of England followed a generally peaceful line of
development in their thought and language, as they were not subjected to foreign invasion or
any extensive external ethnic influences. The language developed along with the political, industrial, and intellectual growth of the country and of the world as a whole.
THE THREE PERIODS OF ENGLISH
Considered in more details, the periods of English are: /1/ the Old English (Anglo-Saxon)
period, starting with the coming of the Germanic tribes into England - traditionally 449 A.D. and ending around 1100; /2/ the Middle English period - from 1100 - 1500; and /3/ Modern
English period from 1500 to the present with the Early Modern English period extending to
about 1700.
Early Modern English. Between the years 1500 and 1700, the language developed many
of the features that characterize it today. Some of these came as the result of basic linguistic
changes, and some followed in the wake of the Renaissance and other movements – social,
political, religious, and scientific. (…) Early Modern English, through its experimentations and
innovations, gradually became the language of scholarship, replacing Latin.
Development since 1700. After 1700 many movements and counter movements characterized the history of English, one of which was the attempt to regulate and control the language. The freedom of the Renaissance disappeared, and in its place came order and restraint came. Formulation of rules began; efforts were made to stabilize the language – to determine what was right and what was wrong. (…)
18th Century. (…) The first English dictionary by Robert Cawdrey appeared in 1604, briefly
explaining 2.500 hard words. Many others followed, making gradual improvements, until Samuel Johnson’s “Dictionary of the English Language” was published in 1755. It dominated the
14
field for about a century and paved the way for the monumental “Oxford English Dictionary”
the standard authority for the history of English words, published during the period 1884-1933.
It laid the foundation for the great advance in lexicography that has been continued to the present. (…)
19th and 20th centuries - in both British and English - speaking areas abroad, the romantic
period, following the conservative 18th century, was a time of liberalism in literature and language. Obsolete, words revived, and new words were coined. In Britain, great changes were
occurring in society, making it more democratic, and its upper and lower classes were brought
closer together by industrial reforms. Greater economic and cultural advantages came to
a common man, aided by the first cheap newspaper around 1820, by cheap postage about
1840, and by great progress in science.
Supremacy in trade on high seas and political supremacy among far – flung colonies
brought Britain into contact with strange lands, peoples, cultures, and climates. As a result,
thousands of new terms poured into English from around the globe, resulting in a more cosmopolitan vocabulary.
A large circulation of newspapers afforded the means of renewing the language, of approving its informal, colloquial usage, and bringing its spoken standards closer to the written ones.
The Means of telecommunication and of travel were likewise increasingly improved and
speeded up, thereby bringing the people of the world closer and closer together and enlarging
the English vocabulary by word borrowings from many areas. Scientific progress also meant
development of the vocabulary, since each new technological advance brought a new stock of
words. Thus, the vocabulary increased by leaps and bounds as one scientific development
followed another in the 19th and 20th centuries. (…) /Margaret M. Bryant, author of “Modern
English and Its Heritage” /in/ The New Lexicon WEBSTER’S ENCYCLOPEDIC DICTIONARY
of the English Language, Canadian Edition, Lexicon Publications, INC. Printed and Manufactured in the United of America, New York,1988/.
15
Język angielski jedynym językiem urzędowym:

United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland /Zjednoczone Królestwo
Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej/
 Szetlandy /bryt./
Język angielski drugim językiem urzędowym:
 Republic of Ireland /j. irlandzki i j. angielski;
 Malta /j. maltański i j. angielski/.
16
A (ALFA)
A (Army) - armia, siły lądowe (Ground/Land
Forces); armijny, wojska, wojskowość, wojskowy, roty, zastępy; Army Air Force - lotnictwo
wojsk lądowych; army air base - armijna baza
lotnicza; army artillery - artyleria armijna; army
base - baza armijna; army commander - dowódca armii; army corps - korpus armijny; ar-
AACC (ATAF Airspace Coordination Centre)
- centrum koordynacji ruchu lotniczego przestrzeni powietrznej taktycznych sił powietrznych
NATO (ATAF)
AACMI (Autonomous Air Combat Manoeuvring Instrumentation) - autonomiczny system
rejestracji misji bojowych (służy do szkolenia
pilotów w obsługiwaniu systemów uzbrojenia
bez konieczności faktycznego ich użycia, w wa-
my group - grupa armii; army doctor - lekarz
runkach zbliżonych do rzeczywistych oraz do
wojskowy; Army Field Postal Service - poczta
analizy taktyki działań samolotów przeciwnika
polowa; army knife - nóż wojskowy; army order - rozkaz wojskowy; army photo interpreta-
i kreowania założonych scenariuszy walk powietrznych)
tion - ośrodek odczytywania zdjęć lotniczych; AACS (Airways and Air Communications Seskeleton army - armia kadrowa; skeleton - rvice) - służba obsługi linii lotniczych i komuniszkielet, prowizoryczny; a skeleton in one’s kacji powietrznej
cupboard - mroczna karta /w dziejach rodziny/; AACU (Attack-Aircraft Artillery Unit) - zeskeleton key - wytrych
staw/jednostka do kierowania atakiem lotniAA1 (Army Area) - okręg wojskowy (mili- czym
tary district - okręg wojskowy)
2
AA (Air Armament) - uzbrojenie lotnicze
3
AA (Air-to-Air) - powietrze-powietrze
4
A-A (Anti Aircraft) - przeciwlotniczy
5
AA (Active Area) - obszar aktywny
AAD (Advanced Ammunition Depot) - wysunięty skład /składnica/ amunicji
AADC (Area Air Defence Commander) - dowódca obrony powietrznej rejonu/dowódca ob.rony przeciwlotniczej rejonu
AAA (Anti Aircraft Artillery) - artyleria przeciw- AADF1 (Air and Air Defence Forces) - Wojska
lotnicza
Lotnicze i Obrony Powietrznej; (PAADF) Polish
AABCP (Advanced Airborne Command Post) Air and Air Defence Forces - (Polskie) Wojska
- wysunięte powietrzne stanowisko dowodzenia Lotnicze i Obrony Powietrznej; AADF Central
AABNCP (Advaned Airborne National Com-
Training Field - Centralny Poligon Sił Po-
mand Post) - narodowe wysunięte powietrzne
wietrznych
stanowisko dowodzenia
AADF2 (Air-Aircraft Defence Force Com-
AAC (Army Air Corps) - lotnictwo wojsk lądo- mander) - szef Wojsk Rakietowych (SP)
wych
AADGE (Allied Air Defence Ground EnviAACA (Allied Airspace Control Authority) - ronment) - system obrony powietrznej Połąpołączony organ kontroli przestrzeni powietrz- czonych Sił Zbrojnych w Europie (ACE)
nej
17
AAF1 (Allied Air Forces) - Połączone Siły Po- AAOP (Anti-Aircraft Observation Post) - powietrzne NATO
sterunek obserwacji przeciwlotniczej
AAF2 (Anti-Aircraft Fire) - ogień artylerii prze- AAP1 (Allied Administrative Publication/s/) ciwlotniczej
publikacje dot. administracji NATO
AAF3 (Anti-Aircraft Forces) - wojska przeciw- AAP2 (Area Air Picture) - zdjęcie lotnicze rejolotnicze
nu
AAFC (Anti-Aircraft Fire Control) - ośrodek AAR1 (After Action Review) - omówienie ćwikierowania ogniem artylerii przeciwlotniczej
czeń; PXD (Post Exercise Discussion) - omó-
AAFCE (Allied Air Forces Central Europe) - wienie ćwiczeń; PXR (Post Exercise Report) Połączone Siły Powietrzne Europy Środkowej meldunek o rezultatach ćwiczenia; a review (Centralnej), Ramstein, Ge
inspekcja, rewia, czasopismo, przegląd wyda-
AAFNE (Allied Air Force Northern Europe) - rzeń, recenzja; the Land Forces Review Połączone Siły Powietrzne Europy Północnej
Przegląd Wojsk Lądowych; to review - prze-
AAFSE (Allied Air Force Southern Europe) - glądać, odbywać rewię, recenzować
Połączone Siły Powietrzne NATO Europy Połu- AAR2 (Air-to-Air Refuelling/IFE (In-Flight Redniowej
fuelling) - tankowanie w powietrzu
1
AAI (Aircraft-Aircrew Integration) - standardy AARA (Air-to Air Refueling Area) - rejon/stredot. integracji załogi i statku powietrznego
fa tankowania w powietrzu
2
AAI (Attack - Attack Interface) - bezpośred- AAS1 (Aeromedical Airlift Squadron) - eskanie rozpoznanie wykonywane przez załogi sa- dra medyczna
molotów wielozadaniowych tej samej eskadry, AAS2 (Aerospace Application Study) - ocena
która realizuje zadanie uderzeniowe
wykorzystania przestrzeni powietrznej
AAM (Air-to-Air Missile) - pocisk kierowany Aavn (Army Aviation) - lotnictwo sił lądowych;
klasy powietrze-powietrze
Army Air Force - lotnictwo wojsk lądowych
AAMDC (Army Air and Missile Defence AAW1 (Air-to Air Warfare/Anti-Air Warfare) Command) - dowództwo (Sojuszniczych) Sił działania przeciwpowietrzne/działania przeciwPowietrznych i Obrony Rakietowej Wojsk Lądo- lotnicze/przeciwlotnicze działania bojowe/wojna
wych
powietrzna
AAMG (Anti-Aircraft Machine Gun) - przeciw- AAW2 (Anti-Aircraft Automatic Weapon) - aulotniczy karabin maszynowy
tomatyczna broń przeciwlotnicza
AAMS (Area Airspace Management System) AAWA (Anti-Air Warfare Area) - rejon działań
- system zarządzania przestrzenią powietrzną
przeciwlotniczych/rejon przeciwlotniczych dziaAAOC1 (Anti Aircraft Operation Centre) - cen- łań bojowych
trum operacji przeciwlotniczych
AAWC (Anti-Air Warfare Commander) - do2
AAOC (Army Air Operations) - operacje lot- wódca (koordynator) przeciwlotniczych działań
nictwa sił lądowych
bojowych
18
AB1/AS (Air Base/Air Station) - baza lotnicza
2
AB (Air Burst) - wybuch powietrzny
ABFAC2 Aircraft as Reference Point - metoda
wykorzystania statku powietrznego, na którym
abatis - zasieki (z drzew), zasiek, zasieczka znajduje się oficer powietrznego naprowadza(fragment przerywanej linii na planszecie sytua- nia lotnictwa, jako punktu odniesienia we wskacji powietrznej określającej trasę statku po- zywaniu obiektów
wietrznego)
ABFAC3 Overhead Holding Pattern - lot po
ABC (Atomic, Biological, Chemical) wea- spłaszczonym kręgu w strefie nad obiektem
pon/warfare - atomowy, biologiczny, chemicz- uderzenia
4
ny/broń (wojna) atomowa, biologiczna, che- ABFAC Side Holding Pattern - lot po spłasz-
czonym kręgu w strefie obok obiektu uderzenia
miczna
ABCC (Airborne Command and Control) - ABG (Air Base Group) - grupa bazy lotniczej
lotnicze środki dowodzenia i kierowania/po- abhorrence - żywienie nienawiści (towards,
kładowe (lotnicze) środki dowodzenia i kiero- sth - do kogoś, do czegoś); to abhor - czuć
wstręt użycie siły, przemoc fizyczna; to violate
wania
ABCCC1 (Airborne Battlefield Command and - naruszyć, pogwałcić; violence - naruszenie
Control Center) - Powietrzne Stanowisko (infringement/infraction/breach),
(Centrum) Dowodzenia i Kontroli Pola Walki
pogwałce-
nie; to harass - zmordować, niszczyć, zmę-
2
ABCCC (Airborne Command, Control and czyć, niepokoić (nieprzyjaciela), naprzykrzać się
Communications) - lotnicze środki dowodze- abide (to) - przestrzegać, przestrzec; to abide
nia, kierowania i łączności
by the rules - pilnować przepisów; to observe
ABCCIS (Air Base Command and Control - przestrzegać, zachowywać (prawa); to keep Information system) - system dowodzenia stosować (zasady, przepisy); to warn - ostrzei kierowania bazy lotniczej
gać (przed kimś, czymś)
AB Div/Abn Div (Airborne Division) - dywizja ability - zdolność, możliwość, umiejętność; to
powietrzno-desantowa
the best of one's ability/abilities - jak najlepiej
abduct (to) - uprowadzić, uwieść, porwać (hi- można; abilities - umiejętności, zdolności
jack - porwanie; hijacking - porwanie, uprowa- ABM (Anti Ballistic Missile) - rakietowy pocisk
dzenie), uprowadzenie; hijacker - porywacz; to antybalistyczny/rakietowy przeciwpocisk balihijack - uprowadzić, porwać (to take control styczny; antiballistic missile system - system
of a vehicle or aircraft illegally, often for przeciwrakietowy
political reasons); ubduction - uprowadzenie; ABN/Abn (Airborne) - powietrzny, dyżurujący
ubductors - porywacze
w powietrzu, pokładowy, lotniczy; Abn Bde
abeam - na trawersie
(Airborne Brigade) - brygada powietrznode-
1
ABFAC (Airborne Forward Air Controller) - santowa
oficer powietrznego naprowadzania lotnictwa
19
ABNOC1 (Airborne Command Post) - powie- M2 kal. 12,7 mm oraz wyrzutniki granatów
trzne stanowisko dowodzenia
dymnych; dzięki uniwersalnym zaczepom /High
ABNOC2 (Airborne Operations Centre) - po- Life Adaptors/ zamontowanym z przodu powietrzne centrum operacyjne
jazdu, ABV sam może doczepiać i odczepiać
aboard - na pokładzie (samolotu lub statku), poszczególne
urządzenia
inżynieryjne
tzn.:
wewnątrz pojazdu
1. stabilizacyjny, pełnowymiarowy, przeciwmi-
abolition - obalenie; to abolish - obalić
nowy pług /Full Width Mine Plough/ 2. mniej-
abort (to) - zaprzestać akcji
szy, z klinowym lemieszem, pług powierzchnio-
abroad - za granicą, za granicę; from abroad - wy /Surface Mine Plough/, przeznaczony do
z zagranicy; to go abroad - wyjechać za grani- czyszczenia szlaków 3. lemiesz spychacza
cę; to serve abroad - służyć za granicą
przeznaczony
do
przepychania
obiektów
absence - nieobecność; in the absence of - i umocnionych obiektów oraz budowy umocniopod nieobecność; absent - nieobecny
nych pozycji /Combat Dozer Blade/ 4. lemiesz
absolute ceiling - pułap maksymalny; opera- o zmiennym kącie nastawienia /Rapid Ordtional altitude - pułap praktyczny (teoretyczny); nance
Removal
System/,
stosowany
do
absolute height (absolute altitude) - wyso- oczyszczania dużych powierzchni oraz przenoszenia niewybuchów i niewypałów; ABV może
kość bezwzględna
absorber - tłumik, pochłaniacz; to absorb - trałować miny z prędkością 10-12 km/godz.; pojazd dysponuje dwoma zasobnikami z tyczkami
pochłaniać
abstract - wyciąg, streszczenie, abstrakcyjny, do oznakowywania oczyszczonego przejścia w
oderwany; to abstract - streszczać; excep- polu minowym; ABV posiada również dwie wytion/except - wyjątek (from sth - z czegoś), rzutnie ładunków wydłużonych /Linear Demolifragment; except of the order/FRAGO (Frag- tion Charge System; wystrzeliwane z nich ramentation Order) - wyciąg z rozkazu
kiety typu MK2 ciągną za sobą liniowe ładunki
ABT (Air Breathing Threat) - aerodynamiczny M58, wypełnione 800. kg materiału wybuchowego C4 na odległość 150 m; po upadku łaśrodek napadu powietrznego
ABV (Assault Breacher Vehicle) - szturmowy dunku wybuchowego na ziemię, dowódca ABV
zdalnie odpala ładunek; eksplozja jest w stanie
pojazd przełamania /pojazd przeznaczony do
oczyścić obszar o wymiarach 250x80 m. Paweł
likwidacji pól minowych i umocnień fortyfikacyjnych; zbudowany na standardowym podwoziu Henski, Pogromca min /w/ Polska Zbrojna Nr
czołgu M1A1 Abrams; nie posiada wieży obro- 19 z 9 maja 2010 r., s. 44-45
1
towej tylko, spawaną z pancernych płyt, nadbu- AC (Accounting Officer) - oficer służby fidówkę; nadbudówkę można obłożyć kostkami nansowej
2
tzw. pancerza reaktywnego; w skład załogi AC (Advanced Course) - kurs dla zaawansowchodzą dowódca i kierowca; dowódca obser- wanych
wuje teren i obsługuje karabin maszynowy typu
20
AC3 (Aerial Combat) - walka powietrzna; (dog- technika lotnicza; aircraft factory - zakłady lotfight - walka powietrzna, walka indywidualna)
nicze; aircraft fuel - paliwo lotnicze (avgas);
AC4 (Air Command) - dowództwo sił powietrz- aircraft on ground - samolot znajdujący się w
nych
remoncie; aircraft handover - przekazanie
5
AC (Aircraft Commander) - dowódca załogi samolotu;
aircraft
identification
-
znak
statku powietrznego Tadeusz Zieliński, Plano- rozpoznawczy samolotu; aircraft industry wanie działań systemu wczesnego wykrywania przemysł lotniczy; aircraft inventory - ogólna
i dowodzenia w NATO /w/ Przegląd WLiOP, liczba samolotów; aircraft nationality mark grudzień 2003
znak przynależności państwowej samolotu; air-
6
AC (Air Co-ordinator) - koordynator ruchu lot- craft navigation lights - światła pozycyjne saniczego
molotu; passenger aircraft - samolot pasażer-
7
ski; aircraft performance - osiągi samolotu;
AC (Aircraftsman) - szeregowiec lotnictwa
8
AC (Airspace Control Co-ordinator) - organi- aircraft scrambling - alarmowy start samolotu;
zator/koordynator kontroli przestrzeni powietrz- aircraft store - zasobnik samolotowy (podnej
wieszany); long-range transport aircraft AC9 (Alternating Current) - prąd zmienny
10
AC
samolot transportowy dalekiego zasiegu; air-
(Armoured Car) - samochód opancerz- craft types - typy samolotów; aircraft vector-
ony
A/C
ing - naprowadzanie samolotu; multitask
11
(aircraft) - statek powietrzny (statki po- fighting aircraft - samolot wielozadaniowy;
wietrzne państwowe (rządowe) - o statusie (air)crew-man - członek załogi; airmanship HEAD, STATE, statki powietrzne o statusie umiejętności lotnicze; airmiss/air-miss/near
SAR, HOSP (HOSPITAL) - z chorymi lub ran- miss - niebezpieczne zbliżenie się statków ponymi osobami osobami na pokładzie oraz
wojskowe statki powietrzne wykonujące loty
transportowe
(GAT);
zgodnie
military
z
przepisami
aircraft
-
ICAO
samolot
wojskowy/samoloty wojskowe; (craft - statek,
rzemiosło, sztuka; craftsman - rzemieślnik);
aircraft alert forces - jednostki dyżurne sił
powietrznych; aircraft attrition - straty w samolotach; aircraft cabin - kabina samolotu;
wietrznych; air worthiness - zdatność do lotu;
airship - sterowiec; unmanned aircraft - statek
powietrzny
bezzałogowy,
samolot
bezpilotowy; unmanned - bezpilotowy, bezzałogowy
ACA (Airspace Control Authority) - organ zarządzania przestrzenią powietrzną/organ kontroli przestrzeni powietrznej; RACA (Regional
ACA) - regionalny organ zarządzania prze-
aircraft arresting wire - lina hamująca samolo- strzenią powietrzną
tu; multi-role aircraft - samolot wielozadan- ACAS (Airborne Collision Avoidance Sysiowy; aircraft carrier - lotniskowiec; aircraft tems) - pokładowy system zapobiegania kolidefective - samolot niesprawny; aircraft en- zjom w powietrzu
gine - silnik lotniczy; aircraft engineering -
21
ACB (Assault Combat Battalion) - batalion the wire), (wiretapping - podsłuch; listening
szturmowy
in) (wire tapping device - urządzenie podsłu-
ACC1 (Airborne Command and Control) - chowe) (wiretap - podsłuchowy; to wiretap dowodzenie i kontrola z powietrza
podsłuchiwać rozmowę); to bug - zakładać
2
ACC (Air Component Command/Air Com- podsłuch; to tap into … - uzyskać dostęp
ponent Commander) - dowództwo (dowódca) do …; tap - kurek, kran, zawór, stukanie, lekkie
komponentu powietrznego
uderzanie (at the door - do drzwi); tap dan-
3
ACC (Air Control Centre) - centrum kontroli cing - stepowanie
obszaru (NATO)
ACCHAN
(Allied
Command
Channel)
-
4
ACC (Air Component Command) - kompo- Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych NATO
nent powietrznego stanowiska dowodzenia
Strefy Kanału La Manche (Northwood, UK)
5
ACC (Air Co-ordination Centre) - ośrodek accident - wypadek, przypadek; accident spot
koordynacji ruchu lotniczego
- miejsce wypadku; road accident - wypadek
acceleration - przyspieszenie; accelerator - drogowy (traffic accident); by accident - przez
akcelerator, gaz; accelerator pedal - przyspie- przypadek; accidentally - przypadkowo; acciszacz, pedał gazu; to accelerate - przyspie- dental - przypadkowy; collision - kolizja; to
szać
collide - zderzyć się, powodować kolizję; act of
acceptance - przyjęcie, potwierdzenie przyję- God - wypadek losowy (siła wyższa);
cia, akceptacja, zgoda na; acceptable - uzna- a crash - katastrofa, gwałtowny upadek, wypawalny, do przyjęcia; acceptance trial - odbiór dek (lotniczy, kolejowy, samochodowy), krach;
końcowy (po testach próbnych samolotu); gro- airplane crash - katastrofa lotnicza (np. nieuund run/run up test - (statyczna) próba silnika dane lądowanie, gwar. abortive cutlet - „nieu(lotniczego) (na ziemi); flight test - próba sa- dany kotlet”); disaster - klęska /to lick the
molotu w locie; to accept - akceptować, uzna- dust - ponieść klęskę/, katastrofa; disastrous
wać, przyjmować; to accede - przychylać się katastrofalny, okropny; occurrence - wypadek,
(to - do), przystać na coś
wydarzenie, występowanie; unusual occuraccess - dostęp; access procedures - proce- rence - wypadek nadzwyczajny; to crash dury dostępu; access of Poland to NATO - trzasnąć, rozbić się, zgnieść, rozbić (się), to
dostęp Polski do NATO; Have you got access occur - zdarzać się, następować, występować,
to a computer? - Czy masz dostęp do kompu- przychodzić (to sb - do kogoś); slump - (nagły)
tera?; accessible - dostępny; inaccessible - wypadek, załamanie, kryzys; to slump - spaniedostępny; to tap - wykorzystywać (sth - dać (nagle), opadać (ciężko)
coś), stukać, postukiwać (sth/on sth - w/o coś), ACCIS (Automated Command, Control & Inpuszczać płyn (kurkiem), czerpać ze źródła, formation System) - zautomatyzowany system
podsłuchiwać rozmowę telefoniczną (to tape
22
dowodzenia, kontroli i powiadamiania (Sił So- rować, deponować, lokować (with sb - u kojuszniczych)
goś), przebywać, utkwić, pozostawać, wnosić
acclaim - uznanie, aplauz; acclaimed - uzna- (protest, skargę), składać (oświadczenie), wbić,
ne, cenione; highly acclaimed - wysoko ce- wsadzić, mieszkać, znaleźć nocleg; men's
niony
living conditions - warunki zakwaterowania
acclimatization - aklimatyzacja; acclimatize żołnierzy
(to) - aklimatyzować się, przywykać (to - do); to accomplishment - wykonanie, talent, zdolnoget/become acclimatized - zaaklimatyzować ści (skills - zdolności, umiejętności; military
się
skills - umiejętności wojskowe; esoteric skills
accommodation - zakwaterowanie, miejsce - umiejętności elitarne; skilled - wykwalifikowa(zamieszkania, pracy, w hotelu, w internacie); ny /pracownik/; unskilled - niewykwalifikowato accommodate - przyjmować, wychodzić na- ny); to accomplish - wykończyć, wykonać,
przeciw, pomieścić, zakwaterować; accommo- spełnić, osiągnąć; accomplish a combat misdating - uczynny; billet - rozmieszczenie; (bil- sion - wykonać/wykonywać zadanie bojowe
lets - kwatery przejściowe); billeting - zakwate- accord - porozumienie, uzgodnienie, zgoda; to
rowanie przejściowe; billeting and construc- come to the agreement - dojść do porozumietion service - służba zakwaterowania i budow- nia; to accord - dawać, zgadzać się (with sth nictwa; billeting office - biuro kwaterunkowe; z czymś), korespondować; in accord - w zgoUS billeting officer - oficer kwaterunkowy; to dzie (with - z); in accordance with - w zgodzie
billet - rozmieszczać, zakwaterować (to quar- z; of your own accord - z twojej własnej woli;
ter - kwaterować /żołnierzy/, stacjonować, stać the government expected a final accord bena kwaterze, dzielić, ćwiartować), rozkwatero- fore the end of the year - rząd oczekiwał zawać; bivouac - biwak; bivouac area - rejon kończenia porozumienia przed końcem roku;
kwaterowania/zakwaterowania; to bivouac - according to - zgodnie z; according to your
biwakować; lodging - kwatera, zakwaterowa- order - zgodnie z Pana rozkazem; accordingly
nie, pomieszczenie; to provide lodging for - w związku z, stosownie do, odpowiednio; acsoldiers in private houses - zabezpieczyć za- cording to the instruction - zgodnie z instrukkwaterowanie dla żołnierzy w kwaterach pry- cją; according to your order - zgodnie z Pana
watnych; lodgings - wynajęte mieszkanie, wy- rozkazem; in accordance with the principles
najmowanie mieszkania (umeblowanego); lod- of the Polish art of war - w zgodności z zasager - lokator, sublokator; lodge - domek (pilota, dami polskiej sztuki wojennej; according to US
dozorcy służbowy, myśliwski); lodgement - sources - wg źródeł amerykańskich; in conmieszkanie, stanowisko; to make a lodgement formity with - stosownie do; consent - zgoda;
- umocnić się na zajmowanej opozycji; to lodge to consent to - zgadzać się; by common con- umieszczać, przyjmować pod dach, zakwate- sent - za obopólną zgodą; in line - według,
23
w zgodzie z; in conformity with - w zgodności dzialność (prawna), nieform. ciężar, skaranie
z …; łac. Ubi Concordia, ibi Victoria - „Gdzie boskie; liabilities - płatności, zobowiązania
zgoda, tam zwycięstwo”
płatnicze; reliable - odpowiedzialny, pewny,
account - sprawozdanie (of sth - z czegoś); niezawodny; be in charge of sth - być odpoopis (of sth - czegoś), rachunek, konto, obli- wiedzialnym za coś; responsibility - odpowieczenie; consolidated accounts - rachunek dzialność; liability - odpowiedzialność (prawzbiorczy; current account - rachunek bieżący; na); realtime logistics accounting system deposit account - rachunek depozytowy; pro- bieżący system rachunkowości logistycznej;
fit and loss account - konto strat i zysków; ac- report - sprawozdanie, raport, szkolne świacounts - sprawozdania, rachunki księgowe; dectwo; to report - zgłaszać, meldować, skławill be called to account - zostaną rozliczeni; dać sprawozdanie
1
Accounts Section/Financial Section - sekcja ACCS (Air Command and Control System) -
finansowa; accountable - odpowiedzialny (for system dowodzenia i kontroli przestrzeni posth - za coś; to sb - przed kimś); accountabili- wietrznej NATO
2
ty - odpowiedzialność (responsibility; liabili- ACCS (Army Command and Control Sys-
ty);
accountancy
-
księgowość
(book- tem) - system dowodzenia i kierowania siłami
keeping); bookkeeper-counter/accountant - lądowymi
4
księgowy; accountant officer - oficer finanso- ACCS (Automated Communications Control
wy; accountant statement - wyciąg z konta System) - zautomatyzowany system kierowania
bankowego; to give account of - wyjaśnić (to łącznością
clarify); the state of (the) art - stan zaawan- ACCS/T/ (Allied Command and Control Syssowania (w danej dziedzinie, najnowsze osią- tem (Team) - grupa (zespół) dowodzenia i kiegnięcia); to take into account/to take account rowania samolotami w powietrzu (PSZ NATO)
of sth - brać coś pod uwagę; to account - obli- accumulation - nagromadzenie, akumulacja;
czać, zdawać sprawę (on sth - z czegoś); wyli- accumulator - akumulator; to accumulate czać się (for sth - z czegoś); on no account - gromadzić; to charge an accumulator - nałapod żadnym pozorem, za żadną cenę; at any dować akumulator; to charge a battery - nałacost - w żadnym wypadku; clarification - wyja- dować akumulator; to replace an accumulator
śnienie; to clarify - wyjaśnić (się), wyklarować - wymienić akumulator
(się); explanation - wyjaśnienie; to explain - accuracy of fire - celność ognia; accurate wyjaśnić (sth to sb - coś komuś); to explain dokładny, ścisły, celny, precyzyjny; accuracy away - usprawiedliwiać; responsible - odpo- celność strzelania; precyzja, dokładność, skruwiedzialny, podatny; liable - odpowiedzialny pulatność; inaccurate - niecelny, niedokładny
(for - za) (przed prawem), podatny (to - na); be accuse (of) - oskarżać; accusing someone liable - móc; liability - podatność, odpowie- oskarżanie kogoś; a statement accusing
24
a person of a fault or crime - oświadczenie -
Allied Forces North Europe (AFNORTH),
oskarżające osobę o błąd albo zbrodnię; accu-
Brunsum, The Netherlands
ser - oskarżyciel; accused - oskarżony; accu- -
Allied Forces South Europe (AFSOUTH),
sation - oskarżenie
Naples, Italy.
accustomed - zwykły, charakterystyczny; ac- ACE2 ACCIS (Allied Command Europe Aucustomed to - przyzwyczajony, przywykły do; tomated CCIS) - zautomatyzowany system docasual - przypadkowy; to accustom - przyzwy- wodzenia i kierowania dowództwa PSZ w Euroczajać się (sb to sth - ktoś do czegoś); used - pie (ACE)
3
zużyty, używany, przyzwyczajony (to sth - do ACE
NET
(ACE
Communications
Net-
czegoś); to used to - miało się zwyczaj (do sth work)/SHAPE Techn. Centre/ - sieć telekomu- coś robić)
nikacyjna dowództwa PSZ NATO w Europie
4
ACE1 (Allied Command Europe) - Dowództwo ACE ORBAT AIR (ACE Order of Battle Air
Połączonych Sił Zbrojnych (Sił Sprzymier- Force) - rozkaz bojowy dla Sił Powietrznych
zonych) NATO w Europie; SACEUR Command NATO (ACE)
5
Europe is the senior military commander for ACE TACS (ACE Tactical Air Control Sys-
NATO's Strategic Command (SC) Europe. He tem) - system kierowania lotnictwem taktyczis a United States (US) Flag or General of- nym dowództwa PSZ NATO w Europie (ACE)
ficer. His command is exercised from the ACEADGE (Allied Command Europe Air DeSupreme Headquarters Allied Powers Eu- fence Ground Environment) - system obrony
rope (SHAPE) at Casteau, Mons, Belgium. powietrznej NATO w Europie
The task of Allied Command Europe is to ACG (Assault Combat Group) - bojowa grupa
safeguard the area extending
from the desantowa; sally assault group - grupa wypa-
northern tip of Norway to Southern Europe, dowo-uderzeniowa; sally - wypad, wycieczka
including the whole of the Mediterranean, achievements - osiągnięcia; state of the arts and from the Atlantic coastline to the east- najnowsze osiągnięcia; to achieve - osiągnąć,
ern border of Turkey, and includes the area dokonać, ścigać, zmierzać (to sth - do czegoś),
around the Canary Islands and its associat- prowadzić; to gain - zdobywać, zyskiwać (in
ed airspace. This equates to nearly two mil- sth - na czymś); for gain - dla zysku, z wyraionsquare kilometres of land, more than chowania, to reach - dosięgnąć, połączyć się
three million square kilometres of sea, and a (telefonicznie), osiągnąć cel, dogonić, dojepopulation of about 320 million people. chać, sięgnąć (for sth - po coś) (beyond/out of
Within CE, there are two Regional Com- range - poza zasięgiem; within range mands responsible to the Supreme Allied w zasięgu; within easy range - łatwo osiągalny); to obtain - osiągnąć (coś po wysiłku),
Commander Europe:
dojść do czegoś; merit - zasługa, wartość; to
25
merit - zasłużyć (sth - na coś); value - wartość ACM/ACMs2 (Airspace Control Means) (worth - wartość); to value - cenić, szanować; środki kontroli przestrzeni powietrznej; ACA
of little value - małowartościowy; it is worth (Airspace Control Authority) - dowódca odhaving/it is worth while to have it - warto to powiedzialny za kontrolę przestrzeni powietrzmieć; it isn’t value while - nie warto, nie warte nej; SACA (Subarea Asirspace Control Auzachodu; acquisition - zdobycz, nabytek, na- thority) - dowódca odpowiedzialny za kontrolę
bycie; to acquisition - osiągać, nabywać, przy- przestrzeni powietrznej podobszaru; ACC (Airswajać sobie; to pursue - doścignąć, ścigać, space Control Centre) - centrum kontroli przedążyć (to the aim), zmierzać (to sth - do cze- strzeni powietrznej
3
goś), prześladować (persecution - prześlado- ACM (Air Combat Manoeuvre) - lotniczy ma-
wanie); pursuit - gonitwa, pościg, pogoń (of newr bojowy
sth - za czymś), dążenie (of sth - do czegoś); ACMREQ/ARCM RQ (Airspace Control Mepur suit action - działania pościgowe; pursuer ans Request) - zapotrzebowanie na środki
- strona ścigająca; to pursue - ścigać; on the kontroli przestrzeni powietrznej (sztab dowódcy
run - ścigany przez Policję
odpowiedzialnego za kontrolę przestrzeni po-
ACI (Air Control and Interception) - kierowa- wietrznej koordynuje zapotrzebowania poszczególnych dowódców, rozstrzygając sprawy
nie i przechwytywanie z pokładu samolotu
ACIL (Allied Command Installation List) - sporne, bądź przedstawiając je dowódcy operacyjnemu)
wykaz obiektów PSZ NATO w Europie
1
ACK (Acknowledge) - „potwierdzić odbiór" ACO (Airspace Control Order) - rozkaz (za(dokumentu, rozkazu); acknowledgment - po- rządzenie) o kontroli przestrzeni powietrznej;
twierdzenie (odbioru); acknowledgments - po- SACO (Standing Airspace Control Order) dziękowania; in acknowledge of - w dowód stałe zarządzenie o kontroli przestrzeni pouznania; to acknowledge - potwierdzać, przy- wietrznej
2
znać, uznać (sb as - kogoś za); confirmation - ACO (Allied Command Operation) - Sojuszpotwierdzenie, konfirmacja, bierzmowanie; to
confirm - potwierdzać, bierzmować; confirmed
- przekonany, niewzruszony; unconfirmed niepotwierdzony; receipt - odbiór, potwierdzenie odbioru, pokwitowanie
ACLANT (Allied Command Atlantic) - Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych NATO na
Atlantyku
nicze Dowództwo ds. Operacji /Wielonarodowych/ w Mons, Belgia
ACOC1 (Air Command Operations Centre) centrum dowodzenia działaniami bojowymi lotnictwa
ACOC2 (Area Communications Operation
Centre) - ośrodek operacyjny łączności obszaru
ACM1 (Advanced Cruise Missile) - rakieta
ACOS (Assistant Chief of Staff) - asystent
manewrująca nowej generacji
szefa sztabu (szef sekcji operacyjnej)
26
acoustic intelligence - rozpoznanie akustycz- acquire (to) - nabywać, osiągać, przyswajać
ne; acoustic mine - mina akustyczna; acou- sobie; acquirement - nabytek, talent, pozyskastic minehunting - akustyczne wykrywanie ny, nabyty
min; acoustic jamming - zagłuszanie aku- acquaintance - znajomość, znajomy (person);
I made him acquaintance/I made acquain-
styczne
1
ACP (Air Check Point) - Punkt Kontroli Po- tance with him - zawarłem z nim znajomość;
wietrznej
bowing acquaintance - powierzchowna zna-
ACP2 (Alternate Command Post) - zapasowe jomość
(alternatywne) stanowisko dowodzenia
ACR1 (Aerodrome/Airfield Control Radar) -
ACP3 (Allied Communications Publication) - radar kontroli lotniskowej
wydawnictwo NATO w zakresie łączności; ACR2 (Air Control and Reporting) - kontrola
NCCP (NATO Commanders Communica- przestrzeni powietrznej i meldowanie
tions Publication) - publikacje NATO dot. ACR3 (Airspace Change Request) - prośba
łączności; ACP (Allied Communications Pro- o zmianę zapotrzebowania na wykorzystanie
cedure) - wydawnictwo NATO w zakresie pro- przestrzeni powietrznej
cedur
łączności;
ACT
(Allied
4
Command ACR (Airspace Change Request) - prośba
Transformation - Norfolk, USA) - Dowództwo o zmianę zapotrzebowania na wykorzystanie
ds. Transformacji /wojskowej/; „Ewolucja mię- przestrzeni powietrznej
dzynarodowego
środowiska
bezpieczeństwa ACS (Airspace Control System) - system kon-
wymusiła proces transformacji wojskowej, który troli przestrzeni powietrznej (system zarządzaw NATO polega na transferze innowacji techno- nia wykorzystaniem przestrzeni powietrznej lub
logicznych, doktrynalnych i strukturalnych oraz system zarządzania przestrzenią powietrzną)
na adaptowaniu w całym Pakcie przemian ACSA (Acquisition and Cross Servicing
w kwestiach wojskowych. Transformacja woj- Agreement) - Porozumienie nabycia i wzajemskowa to dynamiczny proces bez przewidywa- nych usług (pomiędzy Departamentem Obrony
nego końca, z implikacjami dla żołnierzy, wypo- USA a Ministerstwem Obrony Narodowej /RP/
sażenia, technologii oraz zasad rządzących w zakresie obrotu dokumentów materiałoworozmieszczeniem sił i prowadzenia operacji”, finansowych, mi. in. w sprawie pokrycia potrzeb
Czesław Marcinkowski, Nowe środowisko bez- logistycznych PKW w Afganistanie)
pieczeństwa /w/ Wojska Lądowe, dwutygodnik ACT (Allied Command Transformation) Nr 21 z 1-15 listopada 2006 r., s. 28
Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Trans-
ACP4 (Airspace Control Plan/Airspace Con- formacji (zajmuje się transformacją zdolności
trol Point) - plan kontroli przestrzeni powietrz- militarnych sojuszu do nowych wymagań geonej
politycznych; ACT ma testować i wdrażać nowe
doktryny strategiczne, kontrolować jednostki
wojskowe państw tworzących NATO oraz pro-
27
wadzić szkolenia i ćwiczenia) Krzysztof Wilew- ACU2 (Air Control Unit) - jednostka kierowania
ski, Wywiad z gen. dyw. I.J.Bagerem o funkcjo- lotnictwem
nowaniu JFTC /w/ Polska Zbrojna Nr 28/2009, ACU3 (Army Combat Uniform) - mundur bos. 17
jowy armii
action - akcja, działanie, walka, bój; AIC (Ac- acumen - żyłka, zdolności, zacięcie
tion Information) - centrum informacji bojowej; ACW (Aircraft Control Warning) - wykrywanie
action is still lasting - akcja ciągle trwa; ar- i powiadamianie przeciwlotnicze
med action - działania ogniowe; bring out of ACZ (Aircraft Control Zone) - rejon naprowaaction - wprowadzić z działania; come into ac- dzania samolotów
1
tion - wejść do działania; put sth in action - AD (Air Defence) - obrona powietrzna/prze-
wprowadzać coś do akcji/w działanie
ciwlotnicza
2
active - aktywny; active component - służba AD /AS
(Ammunition
Depot/Ammunition
czynna; action information centre - centrum Store) - skład/składnica amunicji
3
informacji bojowej; active homing guidance - AD (Air Directive/ACE Directive) - dyrektywa
samonaprowadzanie aktywne; active duty - sił powietrznych/dyrektywa ACE
4
służba czynna/służba liniowa; active air defen- AD (Air Division) - dywizja lotnicza
5
ce - aktywna obrona powietrzna; active mate- AD (Airborne Dispersal) - rozproszenie sił
rial - materiał rozszczepialny; active mine - powietrzno-desantowych
6
mina aktywna; active public information poli- AD (Active Duty) - służba czynna
7
cy - polityka aktywnego informowania opinii pu- AD (Armoured Division) - dywizja pancerna
1
blicznej; activity - działania; combat activity - ADA (Air Defence Artillery) - artyleria obrony
działania bojowe; to activate - uruchamiać, powietrznej
ADA2/ADAREA (Air Defence Area) - rejon
włączyć, aktywować; inactive - nieczynny
ACTORD (Activation Order) - uruchamianie obrony powietrznej
ADAA (Air Defence Action Area) - re(wdrażanie) rozkazu
ACTREQ (Activation Request) - uruchamianie jon/obszar działań obrony powietrznej
ADAM (Air Defence and Airspace Manage(wdrażanie) zapotrzebowania (prośby)
ACTWARN (Activation Warning) - uruchamia- ment Directorate) - Zarząd Obrony Powietyrznej i Zarządzania Przestrznią NATO
nie (wdrażanie) ostrzeżenia
actual strength - stan rzeczywisty; actual - ADAMS (Allied Deployment and Movements
rzeczywisty, faktyczny, sam; actually so - chy- System) - Sojuszniczy System Rozmieszczania
ba tak; virtually - w rzeczy samej, przy okazji, i Przemieszczania Transportów (za granicę)
/Sojuszniczy System Planowania Przemiesztak w ogóle, praktycznie
ACU1 (Airspace Control Usage) - kontrola czania i Ruchu Wojsk/; DDP (Detailed Deployment Plan) - szczegółowy plan przemieszużytkowania przestrzeni powietrznej
czenia
28
ADAS (Automatic Data Analysis System) - ing - adresowanie; at/to an address - pod adsystem automatycznej analizy danych
resem; directions (na paczce); return address
ADATS (Air Defence Anti-Tank System) - - adres zwrotny; c/o (care of) - na adres, do rąk
przeciwlotniczy i przeciwpancerny zestaw rakie- własnych; to address - zwrócić się do kogoś,
przemawiać, adresować; to address - adreso-
towy
1
wać (list); przemawiać, kierować (uwagę), za-
ADC (AirDefenceCommand/Commander/
Component/Controller) - dowództwo/dowód- brać się (to - do) zadania/problemu;
Schemat listu urzędowego:
ca/komponent/kontroler obrony powietrznej
2
ADC (Air Defence Corps) - korpus obrony po- 1.
Heading/Letterhead - nagłówek
wietrznej
Date - data
2.
ADC3 (Airborne Digital Computer) - cyfrowy 3.
Inside address/address’s - adres od-
komputer lotniczy
biorcy
ADCC (Air Defence Control Centre) - centrum 4.
Salutation - zwrot grzecznościowy
(ośrodek) kierowania obroną powietrzną
Body of the Letter - treść listu
5.
ADCCS (Air Defence Command and Control
6. Complimentary close/Letter ending zwrot pożegnalny
System) - system dowodzenia i kierowania
obroną powietrzną
7. Signature - podpis
ADCIS (Air Defence Command Information
8. Enclosures - informacja o załącznikach;
System) - system dowodzenia obroną
Schemat listu prywatnego:
powietrzną
1. Subscriber’s address - adres autora
ADCOM (Army Air Defence Command) - do-
2. Date - data
wództwo obrony powietrznej wojsk lądowych
3. Salutation - zwrot grzecznościowy
ADCOORD
(Air
Defence
Coordinator)
-
koordynator obrony powietrznej
ADCP (Air Defence Command Post) - stanowisko dowodzenia obrony powietrznej
4. Body of the Letter - treść listu
5. Complimentary close/Letter ending zwrot pożegnalny
6. Signature - podpis
Add (to) - dołączyć, powiększać, wzbogacać ADE (Air Defence Element) - element obrony
(to sth - coś); additional - dodatkowy, dalszy; powietrznej
additionally - dodatkowo; additives - dodatki
ADEWS (Air Defence Electronic Warfare
ADDR (Address/address) - adres (at an ad- System) - system walki radioelektronicznej
ress - pod adresem); miejsce (zamieszkania), obrony powietrznej
przemowa; adres, odezwa; address capacity - ADF1 (Automatic Direction Finding) equippojemność adresu; address part of an in- ment - automatyczny radionamiernik
struction - część adresowa rozkazu; addres- ADF2 (Air Defence Fighter) - samolot myśliwsee - adresat, odbiorca (recipient); address- ski obrony powietrznej
29
ADF3 (Advanced Day Fighter) - nowoczesny cy; the following - co następuje, poniższe, dalmyśliwiec dzienny (przeznaczony do walk na szy ciąg
bliskim dystansie)
ADIA (Air Defence Information Area) - rejon
ADGE (Air Defence Ground Environment) informacji obrony powietrznej
ACE - system obrony powietrznej ACE/system ADIZ (Air Defence Identification Zone) - stredowodzenia i rozpoznania obrony powietrznej fa identyfikacji obrony powietrznej/strefa identyACE/naziemne środki zabezpieczenia działań fikacyjna obrony powietrznej
obrony
powietrznej
ACE;
AADGE
(Allied adjacent - sąsiedni, przyległy, sąsiadujący (to -
Command Europe ADGE) - naziemny system z); to adjoin - przylegać (sth - do czegoś), stydowodzenia i rozpoznania obrony powietrznej kać się; BR neighbour US neighbor - sąsiad,
dowództwa Połączonych Sił Zbrojnych (Sił bliźni; BR neighbouring US nieghbouring Sprzymierzonych) NATO w Europie
sąsiedni; BR neighbourhood US nieghbo-
adherence - przestrzeganie (to sth - czegoś), rhood - sąsiedztwo, dzielnica, pobliski, sąsiedprzynależność; (observance - przestrzeganie; ni; BR neighbourly US dobrosąsiedzki, przyjaprzynależność); to adhere - przylegać (to - do), zny
stosować się (to - do), trzymać się (to sth - adjournment - odroczenie; postponement of
czegoś); adherent - zwolennik, stronnik; to the operation - przesunięcie operacji (to postabide - stosować się, przestrzegać, trwać (sth - pone - odraczać, odwlekać; to postpone deprzy); follower - zwolennik; follow up - to take ployment - odroczyć wprowadzenie); prolonfurther action; We followed up the attack by gation - przedłużenie (to prolong - przedłużać,
shelling the enemy as they withdrew.; to fol- prolongować); delayed - odłożony, wstrzymylow - podążać (za), iść (za), następować wany, wstrzymany (delay - zwłoka, opóźnienie;
(np. o wydarzeniu, opisie) kończyć się (o wyda- to delay - opóźniać, zwlekać, wstrzymywać);
rzeniu), wynikać (np. z przesłanek), iść, wędro- deferment - odroczenie (służby wojskowej),
wać (np. ścieżką), stosować się do (np. do ra- opóźnienie (to defer - odkładać, odraczać,
dy, instrukcji), orientować się (sth - w czymś), ustępować /to sb - komuś/, liczyć się /to sb śledzić (np. wydarzenia, program); as follows - z kimś/); lag - opóźnienie (to lag - zwlekać,
jak następuje/w następujący sposób; to follow opóźniać, wlec się /behind - za/, kuleć /o proup - badać, wykorzystać, dołożyć (sth up with dukcji/, ocieplać e.g. rurę); to put off - odro- coś do czegoś), kontynuować; following - na- czyć, przesunąć, odprawić, odłożyć; to shift stępny, następujący (sb - po kimś); the follo- przesuwać się, przestawiać się, przenosić się
wing matters are to be specifically addres- (shift - przesunięcie, zmiana); the sights will
sed - uwaga powinna być zwrócona na nastę- be shifted - celowniki zostaną przeniesione;
pujące sprawy; following - poparcie, zwolenni- it'll be shifted - to będzie przemieszczone
30
(przesunięte); protracted - przedłużony; over- ADNP (Air Defence Notification) - ośrodek
due - opóźniony, zaległy
powiadamiania obrony powietrznej
1
adjust - prośba, wniosek; adjustment - dosto- ADO (AFCENT Duty Officer) - oficer dyżurny
sowanie, montowanie, regulacja sprzętu, do- AFCENT
2
stosowywanie się (to - do), poprawiania; adju- ADO (Air Defence Operations) - operacje
stment of fire/ fire adjustment - korygowanie przeciwpowietrzne
ogniem; necessary adjustment - niezbędne ADOA (Air Defence Operations Area) - strefa
modyfikacje (poprawki); out of adjustment - operacyjna (rejon operacyjny) obrony powietrznienastawiony; adjustable - dostosowany, na- nej
stawialny; to adjust - dostosowywać się (to - ADOC (Air Defence Operations Centre) - cendo), uzgodnić, uporządkować, poprawiać, na- trum operacyjne obrony powietrznej
adopt (to) - dostosować (to tailor - dostoso-
stawiać, regulować
ADL1 (Automatic Data Link/Automated Data wywać, przysposabiać), przyjmować, adoptoLink) - automatyczny kanał przesyłania da- wać; adopted to the solutions - przystosowanych/automatyczne przekazywanie danych
ny do rozwiązań; to turn into - przystosować
1
ADL2 (Allied Disposition List) - lista (wykaz) ADP (Automatic Data Processing) - automa-
tyczne przetwarzanie danych; processing -
zatwierdzona przez Sojusz
Adm (Admiral) - admirał; Admiral of the przetwarzanie; processing information - przeFleet/Fleet Admiral - admirał floty (highest twarzanie informacji/danych; ADPE (Automatic
Data Processing Equipment) - sprzęt informa-
rank in the Navy)
ADMIN (Administration/Administrative) - ad- tyczny/sprzęt do automatycznego przetwarzaministracja,
administracyjny;
administrative nia danych; process - proces; to process -
control - nadzór administracyjny
przetwarzać; be in the process of doing sth -
admission - skierowanie (to a job); Have you być w trakcie robienia czegoś
2
any admission to ...? - Czy ma pan jakieś ski- ADP (Air Defence Positions) - stanowiska
ogniowe obrony powietrznej
erowanie do ...?
3
(Allied Defence Publication/s/)
admit - przyznać się (sth - do czegoś); przyj- ADP
mować (to - do); to admit defeat - uznawać się wojskowe publikacje NATO
-
1
za pokonanego; He won’t admit to it, will he? ADR (Air Defence Region) - rejon obrony powietrznej; region - strefa, rejon, okręg, obszar,
- On nie przyzna się do tego, prawda?
ADNC (Air Defence Notification Centre) - kraina; regional - rejonowy, terenowy
centrum powiadamiania obrony powietrznej
ADR2 (Accord Dangerous Road/fr. Accord
ADNO (Air Defence Nuclear Operations) - Europeen Relatif au Transport International
przeciwpowietrzne operacje nuklearne
des Marchandises Danger Uses par Route) Europejska Umowa o Przewozie Drogowym To-
31
warów Niebezpiecznych (sporządzona w Ge- ADS6 (Aircrews Debriefing System) - system
newie 30 września 1957 roku) /transport dro- omawiania działań bojowych przez załogi sagowy/ (Dz.U. nr 194, poz. 1629), wielokrotnie molotów
nowelizowana (odpowiednik w języku polskim - ADS7 (Automatic Data System) - automatyczJednolity tekst umowy europejskiej, dotyczący ny system danych
transportu drogowego towarów niebezpiecz- ADSIA (Allied Data Systems Interoperability
nych (ADR) wraz z załącznikami A i B. Dz. U. nr Agency) - agencja NATO ds. interoperacyjno30, poz. 287 z 1999 r. z późn. zm.) Dariusz ści systemów danych
Woźniak, Transport i składowanie materiałów ADSTAT (Air Defence Status) - stan gotowowybuchowych /w/ Przegląd Logistyczny Nr ści obrony powietrznej
3/2009, s. 31-32; DGR (Dangerous Goods Adt1 (adiutant) - adjutant (doggie - pejor. adjuRegulations) - Przewóz towarów niebezpiecz- tant, oficerek)
nych /w transporcie lotniczym/; DGBR (Dan- ADT2 (Automated Data Transmission) - augerous Goods By Rail) - Przewóz Towarów tomatyczna transmisja danych
Niebezpiecznych
Transportem
Kolejo- ADT3 (Automatic Detection and Track) - au-
wym/Regu-lamin dla Międzynarodowego Prze- tomatyczne śledzenie i wykrywanie
wozu
Kolejami
Towarów
Niebezpiecznych; ADT4 (Air Defence Tanker) - samolot (do) tan-
IMDGA (International Maritime Dangerous kowania
powietrznego
obrony
powietrz-
Good Code) - Międzynarodowy Morski Kodeks nej/samolot cysterna
Towarów Niebezpiecznych
ADTOC (Air Defence Tactical Operations
ADROE (Air Defence Rules of Engagement) - Centre) - centrum operacyjno-taktyczne obrony
zasady użycia sił w obronie powietrznej
powietrznej
ADRS (Automatic Data Reporting System) - advanced - zaawansowany, wysoko rozwinięty;
automatyczny system składania meldunków
advanced base - wysunięta baza; advanced
1
ADS (Air Defence Sector) - sektor obrony air depot supply point - wysunięty punkt zaopowietrznej
patrzenia lotniczego; advanced technology -
2
(Air Defence Ship) - okręt obrony zaawansowana technologia (high end - zaapowietrznej
wansowany technologicznie), nowa generacja;
ADS
ADS3 (Air Defence System) - system obrony advance - postęp, zaliczka, promocja, udoskopowietrznej
nalenie, awans; advance of the main attack 4
ADS (Advanced Dressing Station) - wysu- rozwinięcie głównego uderzenia; AG (Advannięty punkt opatrunkowy
ced Guard) - awangarda, straż przednia; ad-
5
ADS (Automatical Dependent Surveillance) vanced state of inebriation - zaawansowany
- dozór automatyczny
stan pijaństwa (inebriated - nietrzeźwy); to advance - posuwać (się) naprzód (np. z wiedzą),
32
udoskonalać, robić postępy, nadchodzić, nacie- advertising - reklama, ogłoszenia (advetriserać (to blunt the advance - osłabiać natarcie; ment); advertiser - firma (osoba) reklamująca
to blunt their will of fighting - osłabiać ich wo- się; to advertise - reklamować, poszukiwać
lę walki), wypłacać (zaliczkę), awansować; be (for a better solution); billboard - tablica na
in advance - wyprzedzać (of sb, sth - kogoś, reklamy (na afisze)
coś); advance of the main attack - atak na ADW (Area Defense Weapon) - broń obrony
głównym kierunku natarcia; in advance of - obszaru USA
w czołówce; in advance - z góry (thank you ADWS (Air Defence Weapon System) - sysvery much in advance - z góry bardzo dzięku- tem uzbrojenia przeciwlotniczego
ję); thanking you in anticipation - dziękując ADZ (Amphibious Defence Zone) - strefa
z góry; z wyprzedzeniem, na przodzie; to ad- obrony przed desantem
vance to contact - dążyć do styczności; ad- AE (Acronym Encyclopedia) - słownik skrótów
vances
-
umizgi;
alternate
aerodro- AEC (Aerial Embarkation Centre) - punkt za-
me/redeployment aerodrome - lotnisko zapa- ładowania
sowe
wojsk
na
samoloty
(sojuszni-
cze/amerykańskich sił ekspedycyjnych)
advantage - zaleta, korzyść, przewaga; to sb's AEF
(Allied
Expeditionary
Forces)
-
advantage - dla czyjegoś dobra; take advan- połączone siły ekspedycyjne
tage of - wykorzystywać; advantageous - ko- AEP (Allied Engineering Publication/s/) - wyrzystny; to avail oneself of sth - skorzystać dawnictwa NATO w zakresie inżynierii; general
z czegoś; disadvantage - strona ujemna, wa- engineering - ogólne wsparcie inżynieryjne
da; at a disadvantage - w niekorzystnym poło- Aerial Security - ubezpieczanie obszarów
żeniu; to sb's disadvantage - na czyjąś nieko- aerial bomb - bomba lotnicza (aerobomb); aerial picket - patrolowanie z powietrza; aerial
rzyść
adversary - przeciwnik (opponent - przeciwnik reconnaissance - rozpoznanie powietrzne; ae/polityczny, sportowy/); adverse - niekorzystny, rial sight - celownik lotniczy; picket - mała
przeciwny, wrogi
grupa żołnierzy wysłana do obserwacji pola
advice - rada; adviceable - celowy, wskazany; walki /posterunek obserwacyjny
to advise - radzić, przestrzegać (against - aerodrome traffic circuit - krąg nadlotniskowy;
przeciwko), doradzać (on sth - coś); adviser aerodrome - lotnisko; STANAG 2929 - napraUS advisor - doradca; advisory - doradczy; wa urządzeń lotniskowych; aerodrome beacon
advisories - rady
- radiolatarnia lotniskowa; aerodrome control
advocate (to) - występować w obronie (sb, sth service - lotniskowa służba kontroli ruchu; pro- kogoś, czegoś), przemawiać (sth - za czymś); cedure turn - przepisowy krąg
advocate - adwokat, obrońca, zwolennik
aerodynamic balance - wyważenie aerodyna-
ADVRTE (Advisory Route) - droga zalecana
miczne; aerodynamic missile - pocisk aerody-
33
namiczny; aerodynamics - aerodynamika; ba- AFCC (Air Force Component Commander) lance - stan konta w banku, (deposit - wpłata dowódca komponentu lotniczego
AFCENT (Allied Forces Central Europe) - Po-
na konto)
aeromedical evacuation control - centrum łączone Siły Zbrojne (Siły Sojusznicze) NATO
kontroli lotniczej ewakuacji medycznej; aero- w Europie Środkowej
medical transport - transport rannych drogą AFHQ (Air Force Headquarters) - dowództwo
lotniczą; aeromedicine - medycyna lotnicza
sił powietrznych
aeronautical chart - lotnicza mapa nawigacyj- AFL (Allied Forces List) - wykaz sił sojuszna; aeronautical plotting chart - mapa tras niczych
lotniczych; aeronautical topographic chart - AFLANT (Air Force Atlantic) US - Siły
Powietrzne Atlantyku (US)
lotnicza mapa topograficzna
aeroplane - BR samolot; aerostat - aparat lata- AFLC (Air Force Logistics Command) szefostwo logistyczne sił powietrznych
jący lżejszy od powietrza
AETP (Allied Electronics Publication/s/) - AFM (Air Force Manual) US - regulamin sił
powietrznych (US)
wydawnictwa NATO w zakresie elektroniki
AEW (Airborne Early Warning) - wczesne AFMED (Allied Forces Mediterranean) ostrzeganie
wczesnego
powietrzne/pokładowy
ostrzegania;
AEWC
system Połączone Siły Zbrojne (Siły Sojusznicze)
(Airborne NATO Morza Śródziemnego
Early Warning and Control) - pokładowy sys- AFNORTH (Allied Forces Northern Europe) Połączone Siły Zbrojne (Siły Sojusznicze)
tem wczesnego ostrzegania i kierowania
AF (Air Force) - siły powietrzne, wojska lotni- NATO w Europie Północnej, (Kolsaas n. /ear/
Olso, NO); AIRNORTH (Allied Air Forces
cze
AF2 (Augmentation Forces) - zwiększenie sił; North) - Sojusznicze Siły Powietrzne NATO
w Europie Północnej
to augment - zwiększać
AFAD (Air Force Aquisition Document) - do- AFOR (Albania Forces) - Siły dla Albanii
AFOQT (Air Force Officer Qualification Test)
kument wykrycia celu sił powietrznych
AFAF (Air Force Auxiliary Field) - zapasowe - test dla oficerów Sił Powietrznych; test zdają
wszyscy kandydaci na oficerów USAF
lotnisko sił powietrznych
AFAP (Artillery Fired Atomic Projectiles) - AFSOC (Air Force Special Operations Command) - dowództwo Sił Specjalnych USAF;
nuklearne pociski artyleryjskie
AFB (Air Force Base) - baza sił powietrz- SOW (Special Operation Wing) - skrzydło
działań specjalnych; SOS (Special Operation
nych/baza lotnicza
AFC (Automatic Frequency) - automatyczne Squadron) - eskadra działań specjalnych
dostrajanie częstotliwości
AFSOUTH (Allied Forces Southern Europe) Połączone Siły Zbrojne (Siły Sojusznicze) NATO w Europie Południowej; AIRSOUTH (Allied
34
Air Forces South) - Sojusznicze Siły Powietrz- do sth - bać się coś zrobić; frightful - okropny;
ne NATO w Europie Południowej
to terrify - przerażać, napędzić strachu; terri-
AFTRC (Air Force Training Centre) - ośrodek fied - przerażony
szkolenia sił powietrznych
AFS (Air Force Station) - baza sił powietrz-
affect (to) - oddziaływać, udawać (sb, sth - ko- nych
goś, coś), pozować (sb - na kogoś), wzruszyć, AFSOC (Air Force Special Operations Comwpływać (sb/sth - na kogoś/na coś); affection - mand) - Dowództwo Operacji Specjalnych Sił
uczucie; affectionately - uczuciowo; to influ- Powietrznych US Army
ence - wpływać, oddziaływać; influence - after accordance - po uzgodnieniu; accordinwpływ, działanie, oddziaływanie; his letter gly to the threat - odpowiednio do zagrożenia;
affected her profoundly - jego list wzruszył ją after-affect - następstwo; after you - Pan
głęboko
pierwszy /zwrot grzecznościowy np. w przej-
AFNORTH (Allied Forces North) - Sojusznicze ściu/; one after the other/another - jeden za
Siły Północ
drugim; aftermath - następstwo; in the after-
afraid (be) - bać się, obawiać się (of sth - cze- math - w następstwie
goś, to do sth - zrobić coś); I'm afraid - nieste- afterburner - dopalacz (samolotowy) (booster,
ty, obawiam się; I’m afraid that I can’t do it - reheater); afterburning - dopalanie; burn-out
przykro mi, ale nie mogę tego zrobić; Don’t Be speed - prędkość z dopalaczem
Afraid! - Nie Lękajcie się Się! JP II; Don’t Be AFTN (Aeronautical Fixed TelecommunicaAfraid of Youth! - Nie Lękajcie się Młodości! tions Network) - stała lotnicza sieć telekomuJP II; apprehensive - pełen obawy (about - nikacyjna; ATN (Aeronautical Telecommunio/co do); dull of apprehension - tępy, ciężko cation Network) - sieć łączności lotniczej
myślący (dull - zachmurzony, posępny, ponury; AFU (Assault Fire Unit) - jednostka ogniowa
dull beer - zwietrzałe piwo); to apprehend - (HAWK) /oddział szturmowo-ogniowy
obawiać się, odbierać, uchwycić sens (sth - AFV (Armoured Fighting Vehicle) - opancerczegoś), uświadamiać sobie, zrozumieć, do- zony wóz bojowy
strzegać, aresztować; apprehension - obawa, AFW (Air Force Wing) - skrzydło sił powietrzprzeczucie;
apprehensive
-
pełen
obawy nych
1
(about - o/co do); fright - strach, przestrach; to AG (Advanced Guard) - awangarda, straż
give sb fright - napędzić komuś stracha; to ta- przednia
2
ke fright - przestraszyć się; to frighten - stra- AG (Army Group) - grupa armii
3
szyć; to frighten away - odstraszać; frighten AG (Air Gunner) - strzelec pokładowy
4
sb into - wystraszyć (sb - kogoś, sth - by coś AG (Antigas) - przeciwchemiczny
5
zrobił); to frighten off - odstraszać; frightened A/G (Air-to-Ground) - powietrze-ziemia
- przestraszony, wystraszony; be frightened to
35
agenda - rozkład dnia; agenda of the meeting zgonu, akt zgonu; to the death/last-ditch de- porządek odprawy; sliping down the interna- fence - do ostatniej kropli krwi; suffering - ciertional agenda - staje się coraz mniej ważne pienie; distress - cierpienie, boleść, rozpacz,
(schodzi w dół na na liście spraw międzynaro- cierpienie końcowe, niebezpieczeństwo; to didowych)
stress - martwić, zadawać cierpienie; to tanta-
agent - przedstawiciel, agent, impresario, lize/tantalise - zadawać męki (męki Tantala czynnik; biological agent - środek biologiczny; w mitolologii greckiej król frygijski, syn Zeusa,
blood agent/cyanogen agent - środek ogólno ojciec Pelopsa i Nioby, za zbrodnie strącony do
trujący; chemical agent - bojowy środek trują- podziemia, cierpiał wieczny głód i pragnienie,
cy; incapacitating agent - obezwładniający nie mógł bowiem ani dosięgnąć owoców, które
środek trujący; toxic agent - środek trujący; an- wisiały nad jego głową, ani napić się wody,
ticrop agent - środek niszczący rośliny
w której stał, a która ustępowała ilekroć się ku
aggravate (to) - pogarszać, irytować; aggre- niej nachylał; wg innego podania wisiał nad nim
stale głaz, grożący wciąż upadkiem Wielka Iluvied - zirytowany
aggregate - zespół, wynik (of sth - czegoś)
strowana Encyklopedia Powszechna t. XVII,
aggression - agresywność, agresja (hostile Wydawnictwo „Gutenberga”, Kraków, /reprint/
behavior); aggressive - zaczepny, agresywny, nakładem Wydawnictwa „Kurpisz”, Poznań
rzutki; aggressor - agresor; nonaggression 1995, s. 89, zwodzić; tantalizing - dręczący,
pact - pakt o nieagresji; to assume the ag- zwodzicielski
gressive - przypuścić natarcie/przejść do na- agreement - zgoda; to agree - zgadzać się
tarcia; bandit - 1. a robber /usually a member (with - z/na), it agrees with me - to mi służy;
of a gang/ who operates in rural areas 2. an to agree with sb - zgadzać się z kimś; it does
enemy /fighter/ aircraft (bogey/bandit air not agree with her - to jej nie służy; to be
force slang; Watch out! There’s a bogey on agreed - zgadzać się; to be in agreement with
sb - zgadzać się z kimś; to disagree - nie zgayour tail.
AGL (Above Ground Level) - nad poziomem dzać się; by mutual agreement - za obopólną
ziemi/nad powierzchnią ziemi/nad powierzchnią zgodą; understanding - uzgodnienie; AP
terenu
(Agreed Point) - punkt uzgodnienia; deal -
AGM (Air-to-Ground Missile) - kierowany po- umowa; treaty - traktat; convention - konwencja, układ; accord - zgoda, to accord - zgacisk rakietowy klasy powietrze - ziemia
agony - ból (ache), udręka (anguish - udręka; dzać się, in accord - w zgodzie, in accordanin anguish - cierpiący), męczarnia; agony of ce - w zgodności; truce (rozejm); armistice death - umieranie; death - śmierć; in the artic- rozejm, zawieszenie broni; concord - zgoda;
le of death - w obliczu śmierci; death penalty - a consent - zgoda (to - na); to consent - zgakara śmierci; death certificate - świadectwo dzać się (to - na); by common consent - za
36
wspólną zgodą; concurrence - schodzenie się, wych mogłyby być na przykład: Joint STARS
zejście się, zgoda, jednomyślność, zbieg oko- (USA), Global Hawk (USA), U-2 ASARS 2
liczności, współwystępowanie; to concur - (USA), Predator (USA), ASTOR (W. Brytania),
zgadzać się (with - z), potwierdzać (that - że); CRESO (Włochy), HORIZON (Francja); prawpact - pakt, traktat; contract - kontrakt, umowa; dopodobnie rolę narodowych platform poto contract - zawierać umowę, podpisywać wietrznych będą mogły pełnić również BSP
szczebla operacyjnego typu MALE oraz inne
kontrakt
AGRS (American Graves Registration Servi- platformy powietrzne (załogowe i bezzałogowe)
ce) - Amerykańska Służba Ewidencji Grobów; wyposażone w narzędzia niezbędne do wymiacemetery - cmentarz; churchyard - cmentarz ny i transmisji danych, a używane w ramach
(obok kościoła parafialnego); temporary ceme- AGS; do tej roli pretenduje również polski satery - cmentarz tymczasowy
molot rozpoznania morskiego BRYZA; specjali-
Surveillance/Air- ści NC3A, działając w ramach programu CAEborne Ground Surveillance) - Sojuszniczy SAR (Coalition Aerial Surveillance and ReSystem
Obserwacji
Sytuacji
Naziemnej connaissance) przygotowują międzynarodowe
AGS1
(Alliance
Ground
z Powietrza/rozpoznanie z powietrza obiektów elementy programu w celu osiągnięcia odpo(celów) naziemnych; zadaniem systemu AGS wiedniego poziomu interoperacyjności funkcjojest wsparcie systemu AWACS, tzn. ułatwianie nujących i projektowanych elementów narodonaprowadzania lotniczych grup uderzeniowych wych (czyli osiągnięcia końcowego efektu lub pojedynczych samolotów na konkretne cele wspólnego obrazu pola walki); ASG będzie sysw rejonie znacznie oddalonym od platform po- temem umożliwiającym rozróżnianie celów niewietrznych; system obejmuje wszystkie pań- zależnie od warunków atmosferycznych i pory
stwa członkowskie (za wyjątkiem Irlandii) i po- doby; zgodnie z wymaganiami NSR (NATO
winien spełnić warunek interoperacyjności wo- Staff Requirements) dane obrazowe będą dobec innych systemów NATO („system syste- starczane użytkownikom w czasie niemalże
mów”); w układzie sojuszniczym główną część rzeczywistym
2
systemu stanowi AGS NATO-Core (pięć plat- AGS (Army General Staff) - sztab generalny
form załogowych Airbus 321 i siedem platform wojsk lądowych
bezzałogowych Global Hawk), a w układzie na- AGSR (Air to Ground Surveillance Reconrodowym (w przypadku Polski) przewiduje się naissance) - przeszukiwanie i rozpoznawanie
budowę Narodowego Segmentu Naziemnego obiektów naziemnych z powietrza
AGS i Narodowego Segmentu Powietrznego
AGS (w którego składzie winny się znaleźć powietrzne platformy załogowe i/lub bezzałogowe
wyposażone w odpowiednie sensory; takimi
powietrznymi platformami systemów narodo-
37
Agt (Agent) - agent, łącznik
aid - pomoc; with the aid of - przy pomocy; by
1
AH (Armed/Attack Helicopter) - śmigłowiec means of - przy pomocy (with the aid of); in
uderzeniowy (szturmowy)
aid of - na wspomożenie; aide - pomocnik (as-
AH2 (Antitank Helicopter) - śmigłowiec do sistant); USAID (United States Aid Internazwalczania czołgów
tional Development) - Rządowa Agencja ds.
AHEAD (Advanced Hit Efficiency and De- Rozwoju Stanów Zjednoczonych
struction) - amunicja do przeciwlotniczych ze- AIFV (Armoured Infantry Fighting Vehicle) stawów artyleryjskich podwójnie sprzężonych opancerzony wóz bojowy piechoty
armat kal. 30 - 35 mm (z programowaną odle- AIM (Air Inetrcept Missile) - rakietowy pocisk
głością zadziałania zapalnika, zwiększającą przeciwlotniczy
efektywność rażenia celów)
AIM (Air Intercept Missile) - pocisk rakietowy
1
AHG (Active Homing Guidance) - samona- przechwytujący w powietrzu
prowadzanie aktywne
aim - cel (np. życia), zamiar; aim bias - prze-
2
AHG (Ad Hoc Group) - grupa doraźnie zorga- mieszczenie celu; aimed at - nacelowany na,
nizowana, grupa do podjęcia doraźnych, krót- zmierzający do; to aim - celować, mieć na celu,
kotrwałych działań
mierzyć, rzucać, kierować (uwagę); to aim at AI1 (Air Intercept) - przechwycenie celu po- dążyć do; aimlessly - bez celu; destination wietrznego przez samolot dyżurujący w powie- cel (podróży); purpose - cel, plan, wola, statrzu
nowczość, mieć na celu, zamierzać; purpose-
2
AI (Air Interdiction) - (lotnicza) izolacja rejonu built - zbudowany w określonym celu, celowo
działań bojowych/blokada powietrzna
zbudowany; on purpose - celowo, umyślnie
AIB (Armoured Infantry Battalion) - batalion (the purpose of the letter is clarify the propiechoty zmechanizowanej
cedures of making training and movement
AIC (Aeronautical Information Circular) - request - celem pisma jest wyjaśnienie procebiuletyn informacji lotniczych
dur prowadzenia szkolenia i wnioskowanie
AICM/AIXM (Aeronautical Information Con- o manewr); to little purpose - z małą korzyceptual Model/Aeronautical Information Ex- ścią, z niewielkim skutkiem, to no purpose change Model) - elektroniczny format wymiany bezcelowo, na darmo; with the purpose of danych i informacji lotniczych; niektóre państwa celem, w celu; for this purpose - w tym celu;
członkowskie EUROCONTROL, w tym i Polska,
be purposeless (or pointless) - mijać się
udostępniły swoje Zbiory Informacji Lotniczych
z celem; target - cel, tarcza; target practise w sieci Internet, w sieciach lokalnych oraz na
ćwiczenia w strzelaniu; target area - rejon celu;
CD-ROM-ach
close a target - zbliżać się do celu; goal - cel,
AICV (Armoured Infantry Combat Vehicle) gol, bramka; main goals of the exercise transporter opancerzony
główne cele ćwiczenia
38
AIP (Aeronautical Information Publication) - manewrowe; air movement - przerzut drogą
zbiór informacji lotniczych
powietrzną, przegrupowanie sił lotnictwa; air
air - powietrze, powietrzny; Air and Space movement table - plan przewozów lotniczych;
Power - siły powietrzne i kosmiczne; air base - air navigator - nawigator lotniczy; air park baza lotnicza; airburst - wybuch powietrzny; stoisko samolotów; air observer - obserwator
airborne radar - radar pokładowy; air corridor lotniczy; air photograph - zdjęcie lotnicze; AP
- korytarz powietrzny (flight corridor - korytarz (Air Policing) - wojskowy nadzór nad przepowietrzny, korytarz przelotowy); air cover - strzenią
osłona
lotnicza;
(air)
umbrella
-
powietrzną/obrona
nienaruszalności
osłona przestrzeni powietrznej; air picket - posterunek
powietrzna; air defence - obrona powietrzna; powietrzny, strefa dyżurowania w powietrzu,
air
defence
control
area
-
obszar (airborne alert - dyżurowanie w powietrzu); air
powietrznych działań obronnych; Air Defence plot - planszet sytuacji powietrznej; air posiArea NATO - obszar obrony powietrznej NATO; tion - położenie samolotu w powietrzu; airproof
Air Defence Force - Wojska Obrony Przeciw- - hermetyczny; air report - meldunek z powielotniczej; ADR (Air Defence Region) - rejon trza; air rescue operations - powietrzne opeobrony powietrznej; air delivery - zaopatry- racje ratownicze; air report - meldunek z powanie drogą powietrzną; air field - lądowisko; wietrza; air-raid warning - alarm przeciwlotniair fighter - pilot myśliwski; air flight - klucz czy; air route - trasa powietrzna, droga polotniczy; air force squadron (wing) - eskadra wietrzna (airway); airscrew - śmigło; airscrew
lotnicza (skrzydło lotnicze); Air Force Insignia - blade - łopata śmigła; air-search - poszukiwaznaki WLOP/Sił Powietrznych; afr (airframe) - nie z powietrza; air-shed - hangar lotniczy;
płatowiec; air gunner - strzelec pokładowy; air airship - statek powietrzny; air-speed - prędhag - lichy pilot; air intelligence - rozpoznanie kość lotu; air squadron - dywizjon lotniczy; air
lotnicze; air interception - przechwycenie strafing - nalot szturmowy (z małej wysokości);
w powietrzu; air kill zone - strefa działań bo- to strafe - bombardować, ostrzeliwać; air strijowych lotnictwa; airlanding - wysadzenie de- ke - atak powietrzny; air strip - (polowy) pas
santu;
air
lift/airlift
-
transport
lotniczy, startowy (tarmac - pole startowe), lotnisko po-
transport drogą powietrzną; airlift capability - lowe, lądowisko; air service mechanic - meładowność całkowita; airman; aviator; flyer; chanik lotniczy; air superiority - przewaga w
pilot - lotnik (military pilot - pilot wojskowy; powietrzu (air supremacy - panowanie w pocommercial pilot - pilot cywiny); copilot - a wietrzu); air supply - zaopatrywanie droga posecond pilot of an aircraft crew; air mission wietrzną; supplies - przedmioty zaopatrzenia;
- misja bojowa lotnictwa, samolot; air mobile air sup-port - wsparcie lotnicze; air surveilforces - siły przerzucane drogą powietrzną; lance - obserwacja powietrzna; air surveillanairmobile operations - działania powietrzno- ce plotting board - planszet obserwacji po-
39
wietrznej; air service weather - służba meteo- sault - desant powietrzny; airborne task dirologiczna sił powietrznych; airspace control version - zmiana zadania w powietrzu
facilities - środki kontroli przestrzeni powietrz- AIRCENT (Allied Air Force Central Europe) nej; airspace restrictions - ograniczenia w Połączone Siły Powietrzne NATO w Europie
przestrzeni powietrznej; airspace - przestrzeń Środkowej
powietrzna; air-speed - prędkość lotu; air AIRCOR (Air Corridor) - korytarz powietrzny;
start/air start of on engine - uruchamianie flight corridor - korytarz powietrzny/korytarz
samolotu (silnika) w powietrzu; air-strip - pas przelotowy
startowy); air tactics - taktyka sił powietrznych; aircraftman - członek załogi samolotu
air thrust - uderzenie powietrz-ne; airport traf- AIRDEF
(Air Defence Division - SHAPE) -
fic - ruch lotniczy w rejonie portu lotniczego; air oddział obrony powietrznej Kwatery Głównej
traffic control system - system kontroli po- Połączonych Sił Zbrojnych NATO w Europie
wietrznej; air traffic control clearance - ze- (SHAPE)
zwolenie kontroli ruchu lotniczego; air training air defence - obrona powietrzna (wg AAP regiment - lotniczy pułk szkolny; air training- 6 /U/, „Słownika Terminów i Definicji NATO",
combat regiment - lotniczy pułk szkolno- sygn. Norm. 14/98) - jest to zbiór podejmowabojowy; air transport - transport powietrzny; air nych przedsięwzięć w celu sprowadzenia do
trooping - transport powietrzny żołnierzy; air zera lub zredukowania skuteczności działań
truck - samolot transportowy; airworthy - zdolny do lotów; they have an air of independence - oni mają poczucie niezależności
AIRAC (Aeronautical Information Regulation
and Control) - system regulacji i kontroli rozpowszechniania informacji lotniczych
AIRBALTAP (Allied Air Force Baltic Approa-
powietrznych prowadzonych przez przeciwnika)
AIREP/ARP (Air Report) - meldunek z powietrza/meldunek o sytuacji w powietrzu (skrót stosowany w międzynarodowym lotnictwie cywilnym - zał. J do Zbioru Norm Obronnych cz. XII,
Norm. 21/2001; NO-02- A007)
air filtration unit - urządzenie filtrowentylacyj-
ches (Karup, DA) - Połączone Siły Powietrzne
ne
NATO Obszaru Cieśnin Bałtyku
AIRFOR (Area Forecast) - prognoza pogody
Air Interdiction and Close Air Support ATP27(C) - izolacja powietrzna (przestrzeni powietrznej) i bezpośrednie wsparcie powietrzne
airborne - powietrzny, powietrznodesantowy,
znajdujący się w powietrzu; airborne alert - dyżurowanie w powietrzu; airborne formations formacje powietrznodesantowe; airborne as-
dla rejonu (skrót stosowany w międzynarodowym lotnictwie cywilnym - zał. J do Zbioru Norm
Obronnych cz. XII, Norm. 21/2001; NO-02A007)
Air Group IV On Intelligence, Surveillance
and Reconnaissance - Grupa Robocza ds.
Wywiadu, Obserwacji i Rozpoznania; SOSTAS
(Stand-off Surveillance and Target Acquisition System Interoperability Working Group)
40
- Grupa Robocza ds. Interoperacyjności Sys- AIRRTE/AR (Air Route) - trasa/droga potemów Obserwacji i Pozyskiwania Danych wietrzna (airway)
o Celach
AIRSOUTH (Allied Air Force in Southern Eu-
airlift - transport powietrzny; air freight - fracht rope) - Połączone Siły Powietrzne NATO w Eulotniczy (movement of men or equipment or ropie Południowej (Naples, IT)
supplies using aircraft); (The Governemnt AIS1 (Advanced Identification System) - sysauthorized a massive airlift of grain to the tem identyfikacji nowej generacji
disaster area. It was decided to airlift the AIS2 (Aeronautical/Air Information Service) guns to their new positions.)
służba informacji lotniczej/system informacyjny
air navigation - is the art of directing the air- sił powietrznych; AIS AHEAD (AIS Automation
craft along a desired course and determing & Harmonisation of Europan Aeronautical
its position along this course at any time - Data Programme) - program automatyzacji
nawigacja lotnicza jest to sztuka prowadzenia i harmonizacji europejskiej bazy danych dla
statku powietrznego zgodnie z pożądanym służb informacji lotniczych
kursem (kątem drogi) i określania w dowolnym AIS3 (Automated Information System) SHAczasie pozycji (statku powietrznego) na tym PE - zautomatyzowany system informacyjny
kursie (kącie drogi); in navigation, the aero- AJ (Anti-Jamming) - przeciwzakłócanie, antydrome from which we take off is our point of zakłócanie
departure - w nawigacji lotnisko, z którego AJCAOC (Allied Joint Combined Air Operastartujemy jest naszym punktem odlotu; the tions Centre) - sojusznicze wspólne połączone
point where we will land is our point of des- centrum operacji powietrznych
tination or destination itself - punkt, gdzie bę- AJCO (Allied Joint Combined Operations)
dziemy lądować jest naszym punktem przez- AJF (Allied Joint Forces) - Połączone Siły
naczenia
lub
przeznaczeniem;
navigation Sojusznicze
AJP (Allied Joint Publications) - zbiór doku-
flight - lot nawigacyjny
AIRNORTH (Allied Air Forces in North Eu- mentów standaryzacyjnych Połączonych Sił Sorope/Allied Air Forces Northern Europe) - juszniczych
Połączone Siły Powietrzne NATO w Europie AJTCB (Allied Joint Targeting Co-ordination
Północnej
Luksemburg,
(obejmują:
Belgię,
Holandię, Board) - połączona sojusznicza komisja współ-
Niemcy,
Danię,
Norwegię, działania w zakresie określania celów (operacji
W. Brytanię, Polskę i Czechy oraz przestrzeń wojskowych)
nad Morzem Północnym i Bałtykiem)
AL (Approach and Landing) - podejście i lą-
AIRREP (AIRCENT Reporting Directive) - wy- dowanie samolotu
tyczne/zarządzenie HQAIRCENT (dowództwa ALARM (Air - Launched Anti-Radiation Missił powietrznych NATO) dot. meldowania o sy- sile/Air-Launched Anti-Radar Missile) - potuacji powietrznej
cisk przeciwradiolokacyjny odpalany z pokładu
41
statku powietrznego; alarm - alarm, przestrach, posażenie żołnierza; various items of essentrwoga; alarm clock - budzik; alarmpost - plac tional personal equipment - różne rzeczy
alarmowy; in alarm - z przestrachem; alarming podstawowego wyposażenia indywidualnego
- zatrważający; alarmist - panikarz, panikarski; alike - podobny; to take after - przypominać,
to alarm - wystraszyć; to raise the alarm - być podobnym do, upodabniać się; He has taalarmować
ken after his father. - On jest podobny do swo-
ALCM (Air Launched Cruise Missile) - pocisk jego ojca.; She really takes after her mother manewrujący odpalany z pokładu statku po- Ona jest podobna do swojej matki.; similar podobny (to sth - do czegoś); similarity - po-
wietrznego
ALCOP (Alternate Command Post) - zapaso- dobieństwo (between/with - pomiędzy/do);
we (alternatywne) stanowisko dowodzenia
similarly - podobnie; simile - porównanie;
ALD (Airlift Division) - dywizja lotnictwa trans- identical - identyczny, tożsamy; compare with
- przyrównywać
portowego
ALFCE (Allied Land Forces Control Europe) alighting gear - podwozie samolotu (landing
- Połączone Siły Lądowe NATO Europy Środ- gear); alighting run - dobieg (samolotu); alight
kowej
- płonący, rozjarzony (with sth - czymś); to aliALERFA (Alert Faze) - faza alarmu
alert
-
alarm,
pogotowie,
żwawy,
ght - siadać, lądować, wylądować (o samoloczujny cie)
(watchful; vigilant); flood alarm - alarm prze- alignment - wyrównanie (w szeregu), ustawieciwpowodziowy (flood - powódź; levee - wał nie (w linii), sprzymierzenie się, porządkowanie;
przeciwpowodziowy); alert order - rozkaz to algin - stanąć w szeregu, wyrównać, sprzyalarmowy; on the alert - w pogotowiu; alarm - mierzać się (with - z/against - przeciwko), poalarm, przestrach, trwoga; in alarm - z rządkować
przestrachem; to alarm - wystraszyć; to raise alive - żywy, żyjący
(to
sound)
the
alarm
(alarmować);
-
ogłosić
alarm all - wszyscy; całkiem, całkowicie, /I’m all alo-
alarm-post/parade ne - jestem całkiem sam/; jedynie, wszystko /all
square you do is … - jedyne, co robisz, to …/; sport.
ground/parade
(a large area near barracks, where troops po /three all - po trzy/; tym /all the more/better
can parade Richard Bowyer, Dictionary of Mili- - tym bardziej/lepiej/; above all - przede
tary
Terms,
Third
Edition,
MACMILLAN, wszystkim; after all - jednak; all in all - czyli,
Bloomsbury Publishing Plc and Richard Bowyer ogółem; not all that - nie aż tak /not all that
2004 - plac alarmowy
good - nie aż tak dobrze/; it’s all very well, but
ALERTA (Alert Area) - rejon alarmowy
- to wszystko cacy, cacy, ale; at all - wcale;
ALICE (All Purpose, Lightweight Individual first of all - przede wszystkim; for all - przy caCarrying
Equipment)
-
indywidualne
wy- łym /for all her sensitivity - przy całej jej wraż-
42
liwości; in all - razem, ogółem; of all - ze nie/praca (do wykonania); to intend - zamiewszystkich; /the best of all - najlepszy ze rzać, planować, przeznaczać (for - na); sth is
wszystkich/; all clear - koniec zagrożenia; all meant for sb - coś jest przeznaczone dla koright - w porządku, dobrze; all along - cały goś
all-out - przy użyciu wszystkich dostępnych
czas; all-out - bezpardonowy
AII (Area of Intelligence Interest) - ob- środków
szar/strefa zainteresowania wywiadu (wojsko- “All present and correct” - „Wszystko w porządku"
wego)
all clear - odwołanie (lotu/lotów) /wszystko allow (to) - pozwalać (sb to do sth - coś kow porządku/koniec niebezpieczeństwa; till fur- muś coś zrobić), przyznawać (that sth - że
coś); be allowed to sth - móc coś zrobić/mieć
ther notice - aż do odwołania
alliance - sojusz, układ, pakt, przymierze, pozwolenie, by coś zrobić; be allowed sth współpraca, zgoda (agrement; pact; accord; mieć pozwolenie na coś; allow me - proszę mi
deal); allied - sprzymierzony, podobny; ally - pozwolić; allow for - uwzględniać; allow me to
sojusznik; the allies - alianci; military alliance do it/let me do it - pozwól mi to zrobić; he is
- sojusz wojskowy; be in agreement with sb - allowed to - wolno mu; to make allowance brać pod uwagę; allowance - zasiłek, świad-
zgadzać się z kimś; It’s a deal! - Zgoda!
Allocated Forces (Forces declared by Na- czenie (pay - płaca; rate of pay - wysokość
tions as forces which may be transferred to uposażenia); pay and allowances - płaca i naNATO) - siły narodowe wydzielone jako siły, leżności; allowance rate - norma zaopatrzenia;
które mają być oddane do dyspozycji NATO
allowance issue - norma świadczenia; allo-
ALLOCATION - zmiana bazowania (lotnictwa) wance - dopuszczalny
oraz szczegółowego określania liczby samolo- all-terrrain - capable of operating in all types
tów do wykonania poszczególnych zadań; allo- of terrrain; all-terrain vehicle - a vehicle
cation - wydzielenie, przydzielenie, wyznacze- which is capable of operating in all types of
nie; to allocate - wydzielać, przydzielać, wy- terrain
znaczać
ALO (Air Liaison Officer) - oficer łącznikowy
ALLOTMENT - czasowa zmiana podporządko- lotnictwa
wania podległych sił; allotment - przydział; to ALP (Allied Logistic Publication/s/) - wydawallot - przeznaczać; to design - zaplanować, nictwa NATO w zakresie logistyki
przeznaczać, planować, projektować, zamie- ALS (Automated Landing System) - automarzać, szkicować, rysować (draw a plan), za- tyczny system lądowania
miar, cel, wzór, szkic); to assign - wyznaczać, ALSS (Advanced Logistics Support Site) ustalać, określać, przydzielać; be assigned - wysunięty punkt zabezpieczenia logistycznego
być
wyznaczonym;
assignment
-
zada- ALSYS (Alert System) - system alarmowania
43
ALT (Altitude) - wysokość; absolute altitude - ALTRV (Altitude Reservation) - rezerwacja
wysokość bezwzględna/ height - wysokość wysokości, wysokość zastrzeżona
1
bezwzględna; medium altitude - średnia wy- AM (ACE Manual) - regulamin dowództwa
sokość; to gain altitude - nabrać wysokości; to PSZ NATO w Europie (ACE)
lose altitude - tracić wysokość
AM2 (Airspace Management) - zarządzanie
alteration - poprawka, przeróbka, zmiana; to przestrzenią powietrzną (Celem zarządzania
alter - zmieniać (się), przerabiać; It’s too late przestrzenią powietrzną jest stworzenie możlito alter the fireplan now.; change - zmiana, wości prowadzenia skutecznych i elastycznych
przemiana, przesiadka, drobne pieniądze, resz- działań bojowych przez różne rodzaje wojsk,
ta; small change - drobne; for a change - dla bez wzajemnej ingerencji i ograniczeń oraz
urozmaicenia, na odmianę; to change - zmie- nadmiernego ryzyka w stosunku do własnych
niać (się), odmieniać (się), przebierać się, prze- i neutralnych, z wojskowego punktu widzenia,
siadać się; to change hands - zmieniać wła- obiektów powietrznych Telesfor M. Markiewicz,
ściciela; to change one’s mind - rozmyślić się; Zarządzanie przestrzenią powietrzną w czasie
a shift - zmiana, przesunięcie; to shift - prze- kryzysu i wojny /w/ Przegląd Sił Powietrznych
Nr 5/2007, s. 24)
nosić się, przestawiać (się)
3
Altn (Alternate) - zapasowy (backup; reserve; AM (Army Map) - mapa wojskowa (map - maspare), naprzemienny, co drugi; alternate po- pa, mapka, plan); working file - dokumentacja
sition - stanowisko zapasowe (of radar com- (robocza); working map - mapa robocza; map
pany); contingency plan - plan zapasowy case - mapnik, teczka na mapy; map classifi(contingency - ewentualność); alternate ae- cation - klasyfikacja map; map drawing - karrodrome (redeployment aerodrome; emer- tografia; map exercise - ćwiczenia aplikacyjne,
gency airfield - lotnisko zapasowe); alternate ćwiczenia na mapach; map index - godło maroad - droga zapasowa; alternative - alterna- py; map making - sporządzanie mapy; map
tywa, możliwość (possibility); ulternate aim - maneouvers - gra wojenna; phyisical map cel zapasowy; to alternate - przerzucać się mapa fizyczna; map pocket - kieszeń na mapy;
(between - między), następować (with - na map reading - odczytywanie mapy, orientacja
przemian z); alternately - na przemian; alter- na mapie; grid - siatka topograficzna; grid nation - następstwo; alternating - zmienny; krata, ruszt, siatka; map (grid) reference alternative - alternatywa (to - dla), możliwość, współrzędne mapy; grid coordinates - współalternatywy, niekonwencjonalny
rzędne topograficzne (lattice - siatka współ-
altimeter - wysokościomierz (highfinder); ra- rzędnych, kratownica); projectile (mapping
dar altimeter - radiolokacyjny wysokościomierz method) - odwzorowanie, rzutowanie (graphic
naziemny; ROA (Altimeter Station) - wysoko- procedure); map scale - skala mapy; map
section - wycinek mapy; map series - seria
ściomierz
44
mapy; map sheet - arkusz mapy; map sheet takes on much broader meaning, and the
number - kod mapy; map square - siatka ma- development of the ambush mentality is inpy; map terminology - nomenklatura map; to- tegral to manoeuvre warfare tactics. First, in
pographical data - dane topograficzne; topo- an ambush we try to surprise the enemy.
graphical marks - znaki topograficzne; topo- Second, we want to draw our enemy ungraphical service - służba topograficzna; to- knowingly into a trap. Third, an ambush is
pography - topografia; to map out - planować, invisible. Fourth, in ana ambush we want to
rozkładać (w czasie); to encode a map - ko- shock the enemy. The purpose of an amdować mapę; to plot on a map - nanosić na bush is not to hold a piece of terrain. It is to
mapę
destroy the enemy. We use terrain to effect
4
(łac. ante meridiem, ang. for before the ambush, but terrain itself is not what we
a.m.
noon/before midday) - przed południem /godz. are fighting for.); to ambush - wciągnąć
0-12/
w zasadzkę; in ambush - na czatach; to lie in
amalgamate (to) - łączyć się (with - z), to link ambush - czatować; to put in ambush - łączyć się (with - z); link - połączenie (be- założyć zasadzkę; to lay an ambush - urządzić
tween - pomiędzy); ogniwo, związek (between zasadzkę
/with - pomiędzy/z); link-up - łączenie; linkup - AMC (Airspace Management Cell) - centrum
połączenie; connect - podłączyć, przyłączyć, zarządzania
przestrzenią
powietrzną;
AMC
przytwierdzać, przymocować (sb to - kogoś POLAND
do/with sth - z czymś); connected - związany AMCC (Air Mobility Co-ordination) - mobilne
(with - z); well-connected - mający dobre ko- centrum współdziałania (koordynacji)
neksje; connection - relacja, związek (betwe- AMCC (Allied Movement Co-ordination Cenen/with - pomiędzy/z); in connection with - tre) - Sojusznicze Centrum Koordynacji Ruchu
w odniesieniu do; make a connection - mieć Wojsk
połączenie
AMD (Amending) - poprawianie; amendment -
AMASE (Apache Survivability Equipment) - poprawka (to - do); amend - poprawiać, wpromodułowy system samoobrony /duńskiej firmy wadzać poprawki (to - do); to make amends
Terma/
for - rekompensować za
Amb (Ambulance) Car - sanitarka; MES (Med- AMF /L/ ACE Mobile Force \Land/ in Europe ical Emergency Service)/ambulance service /Lądowe/ Siły Manewrowe dowództwa Połą- pogotowie ratunkowe; ambulance aeroplane czonych Sił Zbrojnych NATO w Europie
- samolot sanitarny
AML (Actual Measured Loss) - rzeczywiste
ambush - zasadzka (Perhaps the most com- straty (zmierzone)
mon tactical tool for gaining advantage is ammeter - amperomierz
the ambush. In manoeuvre warfare, ambush
45
ammo (ammunition) - amunicja; artillery am- phibious reconnaissance - rozpoznanie demunition - amunicja artyleryjska; ammunition santem morskim; amphibious vehicle - pojazd
control point - (a place where ammunition is amfibijny; amphibious withdrawal - wycofanie
collected, maintained and distributed) - sił morsko-desantowych
punkt kontroli amunicji; ammunition dump - AMPN (Amplification) - wzmocnienie; amplify
skład
amunicji;
ammunition
lot
-
partia - wzmacniać, dawać dodatkowe informacje;
amunicji; munition(s) - amunicja; advanced amplifying information - informacje dodatkomunitins - amunicja zaawansowana (techno- we; amplifying report - meldunek poszerzony
logicznie); ammunition pouch - torba na mag- (dodatkowy); amplifer - wzmacniacz
azynki (a pouch which is attached to a sol- amply - obszernie (more than enough)
dier’s belt or webbing designed to carry ex- AMPS (Automated Message Processing Systra ammunition); ammunition state - jed- tem) - zautomatyzowany system przetwarzania
nostka ognia, przydział amunicji na żołnierza komunikatów
/jednostkę wojskową itp.; the quantity of am- AMS (Airspace Management Systems) - sysmunition held by a unit or subunit/; training temy zarządzania przestrzenią powietrzną
ammunition - amunicja ćwiczebna; smart mu- AMSA (Allied Military Security Agency) nitions - amunicja „inteligentna"; submunition agencja NATO ds. bezpieczeństwa militarnego;
- podamunicja
AMSC (Allied Military Security Code) - kod
AMO1 (Air-Maritime Operation) - działania po- bezpieczeństwa militarnego
wietrzne na morzu
AMSCC (Athens Multinational Strategic-lift
AMO2 (Allied Meteorological Office) - biuro Coordination Center) - Ateńskie Centrum Kometeorologiczne NATO
ordynacji Transportu Strategicznego (program
amount - suma, ilość, wartość, skład; to amo- nie posiada środków transportu w stałej dyspount - dochodzić (to - do), sprowadzać się (to - zycji, ale stwarza możliwość pozyskania cywildo), być równoznacznym (to - z), stanowić nych środków transportowych przez rozpisanie
(sumę), równać się (to sth - czemuś); the bill przetargów zgodnie z przepisami UE; krajem
amounts to $100 - rachunek wynosi 100 dola- wiodącym jest Grecja) Mirosław Dobrosielski,
rów
Procedury planowania wyprzedzającego trans-
AMP (Assisted Maintenance Period) - okres portu strategicznego PKW /w/ Przegląd Logistyczny nr 4/2009, s. 12
międzynaprawowy
amphibious - ziemno-wodny; amphibious as- AMSL (Above Mean Sea Level) - nad poziosault - atak desantu morskiego; amphibious mem morza/powyżej poziomu morza; AMSL
force - siły morsko-desantowe; amphibious (Above Medium Sea Level) - nad średnim pogroup - grupa morsko-desantowa; amphibious ziomem morza
operation - operacja morsko-desantowa; am- AMV (Armored Moduled Vehicle) - opancerzony pojazd modułowy (np. fińska PATRIA);
46
module - moduł; a unit of size used in stand- Force) - Ochotnicze Siły Rezerwowe W. Brytaardized plannings of buildings and design of nii
components; a selfcontained unit forming annex or annexe - aneks, dodatek, przybupart of a spacecraft; the size of a certain dówka; annexes - spis załączników; to anpart of a structure used to determine the nex/annexe - dołączać, anektować; annexion proportions of the rest (e.g. rocket) etc.
przyłączenie, aneksja
AN/An (Airman) - lotnik
annihilate (to) - unicestwić, zniszczyć; lap in
analysis - analiza (assaying); analyse US an- ashes - obracać w perzynę; ashes - popiół;
alyze - analizować; US psychoanaliza; SA Ash Wednesday - Środa Popielcowa
(System Analysis) - analiza systemowa; anal- annual - coroczny, doroczny
ysis staff - zespół analizy; analyst - analityk, anonymous - anonimowy (telefon, list); anoyUS psychoanalityk; in the last/final analysis - mity - anonimowość; on condition of anonyw ostatecznym rozrachunku; in the final result mity - pod warunkiem pozostania anonimowym
- w końcowym/ostatecznym rezultacie (in the ANSO (Afgan NGO Security Office) - organilong term); EEA (Essential Elements of zacja pozarządowa służąca radami w kwestiach
Analysis) - podstawowe elementy analizy; ana- bezpieczeństwa innym organizacjom pozarządowym
lytic (al) - analityczny
anchor - kotwica; anchored mine - mina ko- ANT/Ant (Antenna) - antena; telescope antwiczna; anchor man - gwar. „najgorszy na li- tenna - antena teleskopowa; cone antenna ście”
antena stożkowa; cone of silence - stożek
ANG (Army National Guard) - Gwardia Naro- martwy (ciszy); biconical antenna - antena
dowa Wojsk Lądowych USA; AFR (Air Force dwustożkowa; indoor antenna - antena weReserve) - Rezerwowe Siły Powietrzne USA; wnętrzna; indoors - pod dachem); loop anANG (Air National Guard) - Gwardia Narodo- tenna - antena kierunkowa, antena ramowa
wa Lotnictwa USA; AR (Army Reserve) - Armia (loop - pętla w akrobacji lotniczej); antenna roRezerwowa USA; CGR (Coast Guard Rese- tation speed - prędkość obrotowa anteny; (3-6
rve) - Siły Rezerwowe Obrony Wybrzeża USA; rotation per minute); cone - stożek, konus;
MCR (Marine Corps Reserve) - Rezerwowy conical - stożkowy, stożkowaty; cone of burst
Korpus Marines USA; NR (Navy Reserve) - - stożek rozprysku; cone of dispersion - stoMorskie Siły Rezerwy USA; RF (Reserve For- żek rozrzutu, wiązka rozrzutu; dispersion - rozce) - Siły Rezerwowe Kanada; RR (Regular rzut (scattering)
Reserves) - Regularne Siły Rezerwowe antedate (to) - antydatować
W. Brytanii; TA (Territorial Army) - Terytorial- anthem - hymn; national anthem - hymn nana Armia W. Brytanii; VRF (Volunteer Reserve rodowy; Yankee Doodle - col. amerykański
hymn narodowy; doodle - mazać, smarować
47
anti-air warfare - działania przeciwlotnicze; anticipation - przewidywanie (… by which we
Anti-Aircraft Brigade - brygada przeciwlotni- mean to introduce new methods, schemes,
cza; AADF (Air-Aircarft Defence Force Com- or techniques for future use. We must be
mander) - szef Wojsk Rakietowych; Anti- able to forecast future actions, at least to
Aircraft Regiment - pułk przeciwlotniczy; anti- some extent. Our forecasts are usually
personnel mine - mina przeciwpiechotna; anti- based on past experiences. Often a forecast
radiation missile - pocisk przeciwradiolokacyj- involves
considering
what
we
learned
ny; antiballistic missile - pocisk przeciwrakie- through trial and error in training, exercises,
towy; antifreeze - płyn niezamarzający (do or actual combat.), oczekiwanie; to anticipate
chłodnic silników)
- przewidywać, wyczekiwać; to envisage -
ANTIPERSONNEL - zwalczanie siły żywej (de- przewidywać, wyobrażać sobie; foresee (to),
signed to injure or kill a person)
foresaw, foreseen - przewidywać; foreseea-
Apers mine (anti-personnel mine) - mina ble - dający się przewidzieć; it is foreseeable przeciwpiechotna; ... a mine designed to in- to jest możliwe do przewidzenia; to forecast jure or kill a person; over the last decade, prognozować, przewidywać pogodę; a forecast
the international community has become in- - prognoza; it is unpredictable - to jest nie do
creasingly active in efforts to counter the przewidzenia; predict - przewidywać, przepohumanitarian
problems
and
suffering wiadać, prognozować
caused by anti-personnel mines. NATO na- A/tk (Anti-tank) - broń (amunicja) przeznaczotions have demonstrated their commitment na do uszkodzenia lub niszczenia pojazdów
to tacking this issue. In 1998, a new protocol opancerzonych (designed to demage or deto the 1980 Convention on Prohibitions or stroy or obstruct an armoured vehicle)
Restrictions on the Use of Certain Conven- anxious - zaniepokojony, pragnący coś zrobić;
tional Weapons was signed. Entitled "Pro- worried - zaniepokojony, zatroskany; a worry tocol on Prohibitions or Restrictions on the kłopot; to worry - niepokoić się, martwić; don’t
Use of Mines, Booby Traps and Other De- bother - nie kłopocz się; Oh, bother! - pot.
vices", it entered into force in December A niech to licho!
1
1998. A Convention on the Prohibition of the AO (Air Occupation) - „okupacja z powie-
Use, Stockpiling, Production, and Transfer trza” (rodzaj koncepcji użycia lotnictwa)
2
of Antipersonnel Mines and on their De- AO (Administrative Officer) - oficer służby
struction was signed in Ottawa on 3 De- administracji
3
cember 1997. It came into force on 1 March AO (Air Operations) - operacje powietrzne
4
1999 and has been ratified by over 100 AO (Airborne Operations) - działania desan-
states.
towe (desanty powietrzne)
48
AO5 (Aircraft Operators) - operator statków AOCC (Air Operations Co-ordination Cenpowietrznych
tre/Cell) - centrum koordynacji operacji po-
AO6 (Area of Operations) - strefa operacyjna
wietrznych/centrum (ośrodek) koordynacyjne
AO7 (Armament Officer) - oficer uzbrojenia
operacji powietrznych
AOA1 (Amphibious Objective Area) - rejon AOD (Air Operations Directive) - dyrektywa
operacyjna sił powietrznych (AOD zawiera: in-
desantu morskiego
2
AOA (Angle of Attack) - kąt ataku
formacje nt. sytuacji polityczno-militarnej (SI-
AOAD (Army Organic Air Defence) - orga- TUATION), ocenę przeciwnika (ASSESSMENT
niczna obrona powietrzna Wojsk Lądowych; ENEMY), ocenę wojsk własnych (OWN FORAOADE (Army Organic Air Defence Element) CES), cele kampanii (CAMPAIGN OBJEC-
element
organicznej
obrony
powietrznej TIVES), zamiar (INTENTIONS), priorytety dla
Wojsk Lądowych; AOAD LOCSTAT (Army Or- poszczególnych rodzajów działań (PRIORIganic Air Defence Location Status) - meldu- TIES) oraz zadania dla poszczególnych rodzanek o położeniu/usytuowaniu sił i środków jów rodzajów działań (TASKING); informacje
WOPL; SSREP (Sam/Shorad Status Report) - dodatkowe (ADDITIONAL INSTRUCTIONS);
meldunek o stanie sił i środków WOPL; FIRST siły i środki (RESOURCES)
HOST ACT REP (First Hostile Act Report) - AOI (Area of Operational Interest) - strefa
meldunek o pierwszym wrogim działaniu prze- (obszar) operacyjnego zainteresowania
ciwnika powietrznego; KILL REP (Enemy AOL (Area of Limits/Limited Area) - strefa
Aircraft Kill Report) - meldunek o stratach za- ograniczeń
danych lotnictwu przeciwnika; SSTO (Sam AOO (Aera of Operations) - rejon działania
Shoard Tactical Order) - rozkazy operacyjne AOPTS (Air Operations Planniang and Talub bojowe dla WOPL; POST EXE REP (Post sking System) - planowanie i określanie/staExercise Report) - meldunek/sprawozdanie wianie zadań do operacji powietrznych
z przebiegu ćwiczenia
AOR (Area of Responsibility) - strefa odpo-
AOB (Air Order of Battle) - ugrupowanie bo- wiedzialności; AOR AD (Area of Responsibilijowe sił powietrznych/lotnicze ugrupowanie bo- ty for Air Defence) - obszar odpowiedzialności
jowe; WORBAT (War Order Of Battle) - ugru- obrony powietrznej; BAOR (Beyond Area of
powanie wojenne
Responsibility); specifically, Beyond NATO's
1
AOC (Air Operations Centre) - centrum ope- traditional Area of Responsibility - poza streracji powietrznych
fą odpowiedzialności/szczególna poza tradycyj-
2
AOC (Air Commanding Officer) - dowódca ną (dotychczasową) strefą odpowiedzialności
jednostki lotniczej
NATO
3
AOC (Aircraft Operator Certificate) - certyfi- AP1 (Anti-Personnel) - przeciwpiechotny
kat operatora statków powietrznych
49
AP2 (Air Policing) - obrona nienaruszalności pokonania przeciwnika na polu walki; media
przestrzeni powietrznej (celem AP jest przeciw- przeobraziły się nie tylko w podmiot na polu
działanie wszelkim przypadkom naruszenia walki, ale także w narzędzie walki; stały się oręprzestrzeni powietrznej NATO przez niepożą- żem, dużo ważniejszym, niż czołg czy samolot;
dane statki /obiekty/ powietrzne usiłujące prze- /…/ wojna informacyjna to ważny element każkroczyć granice powietrzną Sojuszu i wykony- dego konfliktu /…/ planowanie prasowe to takie
wanie zadań związanych udzielaniem pomocy samo planowanie, jak każde inne planowanie
statkom powietrznym znajdującym się w nie- wojskowe. Robert Czulda, Media a sukces opebezpieczeństwie oraz neutralizowanie piractwa racji zbrojnej /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr
powietrznego); APA (Air Policing Area) - rejon 9/2008, s. 52-56;
nienaruszalności obrony powietrznej
APKWS (Advanced Precision Kill Weapon
3
AP (Air Port) - port lotniczy (skrót stosowany System) - zaawansowany system niszczenia
w międzynarodowym lotnictwie cywilnym - zał. celów
J do Zbioru Norm Obronnych cz. XII, Norm. APOD (Air Port of Debarcation) - port lotniczy
21/200; NO-02- A007)
(wyładowania); APOE (Air Port Embarkation)
AP4 (Allied Publication/s/) - publikacje sprzy- - port lotniczy załadowania
mierzonych (dot. dokumentów standaryzacyj- APP1 (Approach) - podejście, nadejście (daty,
terminu), dojście, dojazd (to - do), zgłoszenie
nych)
APC (Armored Personnel Carrier) - trans- się (do kogoś), podejście (do problemu);
approach lane - tor podejścia; approach
porter opancerzony
API (Allied Press Information Centre) - cen- sequence - kolejność podejścia; approach
trum informacyjno-prasowe sprzymierzonych; control - kontrola podchodzenia do lądowania;
accreditation desk - biuro akredytacji praso- approach march - marsz zbliżeniowy; approwych; NATO Photo Office - Biuro Obsługi Fo- ach speed - prędkość podchodzenia do lądotograficznej NATO; NPMS (NATO Press and wania; approach time - czas podejścia; blind
Media
Services)
- Służba
Prasowo-Infor- approach to land - lądowanie bez widoczno-
macyjna NATO; Press Office of Poland - Pol- ści; APPCOR (Approach Corridor) - korytarz
skie Biuro Prasowe (Karl von Clausewitz wy- podejścia (do lądowania); to approach - zbliznaczył trzy zadania siłom zbrojnym w czasie żać się nadchodzić, zgłaszać się, (about wojny: 1) zniszczenie sił wroga 2) zdobycie te- w sprawie) (to sb - do kogoś), podchodzić (do
rytorium 3) złamanie jego woli walki; najwyższa problemu), dochodzić (o liczbie) (do czegoś); to
pora dopisać czwarte zadanie: przekonanie approach to land - podchodzić do lądowania
opinii publicznej o zwycięstwie; bowiem, w XXI APP2 (Approach Control Office) - organ
wieku wygrywanie wojen zależy, w podobnym kontroli zbliżania
stopniu, od opinii publicznej własnego kraju APP3 (Allied Procedural Publication) - wyi opinii społeczności międzynarodowej, jak i od dawnictwo w zakresie procedur NATO
50
APAM (Anti Personal Anti Material) - amuni- APPLC (Applicable) - odnoszący się; be apcja do niszczenia zabudowań i rażenia siły ży- plicable - odnosić się do (to sth - do czegoś)
wej
applicance - zastosowanie; użycie (reference);
apparent - pozorny /apparent crossing sites - applicances - przybory; application - specjalpozorne punkty przeprawowe/, oczywisty; ap- ność, podanie, zastosowanie, użycie; force
parently; seemingly - pozornie; dummy - po- application - użycie (wykorzystanie) siły; apzorowany
plication form - formularz (podaniowy), uwaga,
appeal - apelacja, odwołanie; to appeal - wno- pilność; reference - użycie; reference of trosić (wnieść) apelację, odwoływać się; to appeal ops - użycie wojsk; to apply - stosować się,
(to sb) for … - apelować (do kogoś) o …; to zwracać się (to sb - do kogoś; for sth - do czeappeal to sb for mercy - prosić kogoś o łaskę; goś), starać się, odnosić się, zastosować, poit doesn’t appeal to me - to do mnie nie prze- święcać (uwagę), używać; to comply - stosomawia; (until further notice - aż do odwoła- wać się (with sth - do czegoś), spełniać (with
nia); to recall - odwoływać (revoke); to repeal a request - prośbę), podporządkowywać się,
(from the post) - odwołać ze stanowiska; a ustępować (with sth - czemuś); to stand down
withdraw - wycofanie; to countermand - od- - ustępować; to stand out - wyróżniać się; He
wołać (zamówienie, rozkaz, zamierzenie)
clearly stands out from the rest - On wyraź-
appease (to) - łagodzić; to soften - łagodzić, nie wyróżnia się spośród innych; to stand up zmiękczać, mięknąć; soft - miękki, delikatny powstać, wstać; All stood up when the boss
(np. osoba, wietrzyk), cichy (głos), pobłażliwy, came in. - Wszyscy wstali, gdy wszedł szef.; to
słaby (przełożony), mało szkodliwy (narkotyk), stand for - znaczyć, reprezentować, (co się za
bezalkoholowy (napój); software - oprogramo- tym kryje/co za tym stoi); What does EU stand
wanie (komputera); to mitigate - łagodzić, mi- for? - Co oznacza UE/Co się za tym/za nią krytygować; ease - lekkość, swoboda, wygoda; je?
calm - spokój, cisza, spokojny, cichy; calmly appointment - stanowisko, wyznaczenie na
spokojnie; to calm/calm down - uspokajać stanowisko; mianowanie (na wyższy stopień
(się); to ease - łagodzić, uspokajać, słabnąć wojskowy), umówiony termin, umówione spo(o bólu), zmniejszać (się) (o deszczu), postę- tkanie; by an appointment - zgodnie z wczepować delikatnie/ostrożnie/łagodnie; to ease śniejszą umową; I have an appointment with a screw off - poluzować śrubę; ill at ease - jestem umówiony z; to keep an appointment skrępowany; hold/carry the baby - być skrę- przyjść na spotkanie; to make an appointment
powanym; ”At ease!” - „Spocznij!"; at ease - with - umawiać się z; to appoint - wskazać,
spokojnie; to tarnquil - uspokajać (się), uspo- wyznaczyć (disappointment - rozczarowanie;
koić (się); tranquil - spokojny, cichy; a lull - disappointing - niespełniający oczekiwań; to
chwila ciszy, przerwa; to lull - usypiać
51
disappoint - rozczarować; disappointed - roz- zbliżać się; approximation - przybliżenie (to/of
czarowany /with - z/)
- do), oszacowanie
APPORTIONMENT - podział wysiłku lotnictwa
apron - płyta lotniskowa, fartuch
appreciate (to) - oceniać, szacować, być APS (Army Postal Service) - poczta wojskowa
1
wdzięcznym (of sth - za coś); be appreciative APT (Air Picture Telling) - przekazywanie
of sth - być wdzięcznym za coś, w pełni zda- danych o sytuacji powietrznej; tell (to), told,
wać sobie sprawę; appreciation - uznanie, told - mówić, powiedzieć, dostrzegać, dawać
ocena, wzrost wartości; evaluation - ocena; re- znać, oddziaływać (on sb - na kogoś), rozróżevaluation - przewartościowanie; make an niać; to tell the time - powiedzieć, która godziappreciation - dokonać oceny; to evaluate - na; to tell apart - rozróżniać; to tell off - udzieoceniać; appreciation of situation - ocena sy- lać nagany, mówić prawdę; telling - wymowny,
tuacji; estimation ocena; to estimate - oce- wiele mówiący, skuteczny
2
niać, szacować; to estimate the loses at one APT (Air Planning Team) - zespół planowania
million zloty - oceniać straty na jeden mln zło- lotniczego
tych; assessment - ocena, naliczenie, oszaco- APW (Area Proximity Warning) - ostrzeżenie
wanie; to assess - oceniać; it’s assessed that o przekroczeniu przestrzeni zarezerwowanej
1
- ocenia się, że; to appraise - oceniać; appra- AR (Air Reconnaissance) - jest rozumiane
isal - ocena; to make an appraisal of sth - jako zdobywanie, analizowanie i ocenianie inoceniać coś; appraisement - ocenianie; un- formacji o przeciwniku, warunkach meteoroloderrating - niedocenianie; to underrate - nie gicznych i rejonie prowadzenia przyszłych działań bojowych, prowadzone przez samoloty rozdoceniać; underestimated - niedoceniony
approve (to) - zezwalać, aprobować, uznawać poznawcze i pozostałe załogi wszystkich samo(of sth - na coś); approval - pozwolenie; per- lotów bojowych
2
mit/permition - zezwolenie; lack of valid per- AR (Air Route) - droga powietrzna (droga lotnicza) (dwukierunkowa droga, wydzielona
mit - brak ważnego pozwolenia; permission w przestrzeni powietrznej w strefie tyłowej, zazezwolenie (in writing - na piśmie), pozwolepewniająca minimalne ryzyko przelotu samolonie, przepustka (pass; leave - przepustka);
tów przez strefy ognia środków przeciwlotnipermissible - dopuszczalne; to disapprove czych)
nie zezwalać; to permit - pozwalać, dopuszAR3 (Anti Radiation) - przeciwradiolokacyjczać, znosić (of sth - coś), zezwalać (sb sth ny/przeciwradarowy
komuś na coś) (sb to do sth - komuś na zroA/R4 (Accept/Refuse) (Message) - przyjąć/odbienie czegoś)
rzucić (meldunek)
approx. (approximately) - w przybliżeniu;
AR5 (Army Regulation) - regulamin sił lądoapproximate - przybliżony; to approximate wych
52
ARB (Airborne Rear Briefer) - oficer naprowa- skażenia promieniotwórczego; target area - cel
dzania (informowania) lotnictwa znajdujący się powierzchniowy (obszarowy); sketch area na pokładzie statku powietrznego rozmieszczo- szkic terenu (topograficzny); infected area nego w strefie tyłowej własnych wojsk lądowych strefa skażona; target area - strefa celu
ARCC (ACE Rapid Reaction Corps) - korpus AREC (Air Resources Element Coordinator)
szybkiego reagowania dowództwa połączonych - koordynator zaopatrzenia lotniczego
sił zbrojnych NATO w Europie
ARFA (Allied Radio Frequency Agency) -
arch - łuk sklepienie; archer - łucznik; to arch - agencja NATO ds. częstotliwości radiowych
nadawać/przybrać formę łuku
ARFOR (Army Forces) - wojska lądowe
archenemy - główny przeciwnik, wróg nr 1; ARG (Air Rescue Group) - lotnicza grupa raaggressor - agresor
townicza
archives - archiwum, archiwa; military archive argue (to) - kłócić się, sprzeczać; to argue that
- archiwum wojskowe
- utrzymywać, że, twierdzić, że; (to state -
ARCS (Acquisition Radar and Control Sys- oświadczać, stwierdzać); to state that; to clatem) - radar ostrzegawczy i system kontroli
im that - oświadczać (stwierdzać, że); state of
ARDAS (Amplifying Report on Declared Air mind - nastrój; be in a state of … - być w staSituations) - meldunek uzupełniający o sytuacji nie …; he is in a terrible state - on jest straszpowietrznej
nie zdenerwowany; polemic - polemika; conarea - obszar, przestrzeń, płaszczyzna, pole, frontation - konfrontacja
powierzchnia, strefa, teren, terytorium, dział, arm - wysięgnik
rejon /waiting area - rejon wyczekiwania; mo- ARM (Anti-Radiation Missile) - pocisk przeunting area - rejon załadowania; unloading ciwradiolokacyjny (pocisk rakietowy z głowicą
area - rejon wyładowania; sealing tanks area - samonaprowadzającą na źródło promieniowarejon uszczelniania czołgów; assembly area - nia); ”ARM Detection” - urządzenie umożliwiarejon ześrodkowania; crossing aera - rejon jące wykrycie i wyróżnienie, spośród innych
forsowania/; bombing area - obszar bombar- obiektów powietrznych, pocisków przeciwradiodowania; area of defence - rejon obrony; area lokacyjnych
(opracowywany,
przyszłościowy
of explosion - rejon wybuchu; damage control system SRCC - standard 2000, który będzie m.
area - zabezpieczenie rejonu zniszczeń; com- in. spełniał funkcje: ARM Detection (Alert and
mand area - dowództwo obszaru (rejonu); con- Reporting of ARM Detection) - funkcję ostrzetrol area - kontrola obszaru; area of opera- gania i zbierania informacji o pociskach typu
tions - rejon działania; service area - rejon ob- ARM; Alert and Reporting of Chaff Detection
sługiwania; area of bacteriological contami- - ostrzegania i zbierania informacji o celowych
nation - rejon skażenia bakteriologicznego; zakłóceniach pasywnych; Request, Reporting
area of radioactive contamination - rejon and Display of On-Line Sensor Performance
53
- zapytania, zbierania informacji i zobrazowania armor - pancerz (armor plate), broń pancerna;
aktualnych możliwości bojowych radaru; Jam- armor piercing - przeciwpancerny; aromor
mer Location Commands and Report - ste- piercing weapon - broń przeciwpancerna; BR
rowania i zbierania informacji z pasywnego sys- body armor/bulletproof vest/flak jacket US
temu lokalizacji zakłóceń; Weather and Pro- body armor - kamizelka kuloodporna (a vest
pagation Data Request, reporting and Di- fitted with panels of synthetic material, e.g.
splay - zapytania, zbierania informacji i zobra- Kevlar) designed to protect a soldier from
zowania danych o pogodzie i warunkach pro- shrapnel and low-velocity bullets); US armopagacji; Radar Environment Simulator - ste- red BR armoured - pancerny, opancerzony;
rowania imitatorem wewnętrznym radaru; Mobi- armored car/armoured car - samochód panle Ground Based Entities - wykorzystania ru- cerny; armored ship - pancernik; armored
chomych radarów i punktów dowodzenia)
troops - wojska pancerne; armoured vest armed forces - siły zbrojne (the members of kamizelka kuloodporna; armored vehicle - wóz
the Armed Forces of Poland); armed - uzbro- pancerny/pojazd opancerzony/broń pancerna
jony /with sth - w coś/; armed power - siła bo- (armored units); armored vehicle corps jowa; Armed Reconnaissance - samodzielne korpus pancerno-motorowy; APC (Armored
poszukiwanie i zwalczanie celów (poszukiwanie Personnel Carrier) - transporter/transporter
ważnych celów w określonym rejonie, ich wy- opancerzony/transporter piechoty/bojowy wóz
krycie i natychmiastowe zniszczenie), rozpo- piechoty; armored vehicle service - służba
znanie bojem; armament; ordnance - uzbroje- czołgowo-samochodowa; to lay down arms nie; rearmament - dozbrojenie; arming - składać broń; arms - rodzaje broni, oręż, zbrouzbrojenie, zbrojenia; arming pin/fi ring pin - jeniowy; arms and services - rodzaje broni
zawleczka, kołek zabezpieczający (zapalnik); i służby; arms race - wyścig zbrojeń; still una little metal pin which hits the end of a ro- der arms - ciągle pod bronią
und in the breech of a riffie to detonate it; AROD (Airborne Remotely Operated Device)
arming wire - przetyczka zabezpieczająca (za- - aparat powietrzny zdalnie sterowany
palnik); underarmed - słabo uzbrojony; unar- arr (arrival) - przylot, przyjazd; time of arrival med - rozbrojony; BR armoury US armory - czas przylotu; arrival - przybycie, przybysz
magazyn uzbrojenia, zbrojownia, arsenał, rusz- (migrant) - przybysz; new arrivals - nowi przynikarnia; armorer/armourer - rusznikarz (gun- bysze; waves of new arrivals - fale przybysmith - rusznikarz), zbrojmistrz; armour plate - szów; to arrive - przybyć, dotrzeć; to influx płyta pancerna; armoured - opancerzony, pan- napłynąć
cerny; ArmdDiv (Armo/u/red Division) - dywi- arrangement - urządzenie, ułożenie, układazja pancerna (Dpanc); ArmdBde (Armo/u/red nie, układ, porozumienie, porządek, uporządBrigade) - brygada pancerna; BR aromur US kowanie,
rozmieszczenie;
arrangements
-
54
przygotowania (for sth - do czegoś); rearran- dozór, straż; in custody - zatrzymany w areszgement - przegrupowanie; to arrange - zała- cie; He was taken into custody.; arresting
twić, uporządkować, urządzić, organizować, commander - komendant aresztu, profos
układać, postarać się (for sth - coś), załatwić, (provost); solitary confinement - areszt, zaumawiać się (I've arranged with him to come trzymanie (solitary - samotny; confinement for you - umówiłem się z nim, że przyjdzie po odosobnienie); to arrest - aresztować, pociebie); to make an arrangement - poczynić wstrzymywać, zajmować; steeped - osadzony
kroki, ustalać, umawiać się; to settle out - zała- (in sth - w czymś); jail (BR also goal) - więzietwić, uregulować, płacić; to sort out - zała- nie; to jail - więzić; jailer - dozorca więzienny
twiać, rozwiązywać, rozdzielać
BR goaler); arresting system - urządzenie
array - szyk, szereg, prezentacja, wystawa, hamujące (wychwytujące samoloty na końcu
zgromadzenie, układ szyk; to array - ustawić drogi startowej); arrester gear (on an aircraft
w szyku, prezentować, wystawiać, ukazywać
carrier) - urządzenie do przechwytywania (sa-
ARRC (Allied Rapid Reaction Corps) - so- molotu na końcu pasa startowego)
juszniczy korpus szybkiego reagowania; RRC ARRV (Armored Repair and Recovery Vehi(Rapid Reaction Corps) - korpus szybkiego cle) - opancerzony pojazd remontowy; an upreagowania; RRF (Rapid Reaction Forces) - dated version of the armored recovery vehisiły szybkiego reagowania (obejmują wszystkie cle
rodzaje wojsk); QRA /I/ (Quick Reaction Alert) ARS
(Air
Rescue
Squadron)
-
lotnicza
/Interceptor/ - siły szybkiego reagowania (za- eskadra ratownicza
sadniczy środek do wykonywania zadań w ra- arson - podpalenie; deliberate arson - umyślmach Air Policing); QRMF (Quick Reaction ne podpalenie; the criminal offence of setting
Mobile Force - siły szybkiego reagowania; fire to something; (There have been several
RRC (RR Corps) - korpus szybkiego reagowa- arson attacks).
nia; IRF A (Immediate Reaction Air Force) - ARTADS (Army Tactical ADS) - system obrosiły powietrzne natychmiastowego reagowania; ny przeciwlotniczej sił lądowych
IRF (Immediate Reaction Forces) - siły na- ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust
tychmiastowego reagowania; rapid - prędki, Fund) - Fundusz Powierniczy na rzecz Odbuszybki, rwący; rapidly - szybko
dowy Afganistanu (przeznaczony, m.in. na re-
arrest - areszt (military arrest - areszt woj- formę afgańskiej administracji publicznej oraz
skowy), uwięzienie, aresztowanie (arresting), na budowę i wzmacnianie instytucji publiczzatrzymanie; arrest in quarters - areszt do- nych)
mowy; arrested - aresztowany; under arrest - artificial - sztuczny; artificial horizon - sztaresztowany (prisoner - aresztant); warrant of uczny horyzont
arrest - nakaz aresztowania; custody - opieka,
55
ARTY (Artillery) - artyleria (w dziedzinie artyle- (shelling/shell-fire) - ogień artylerii (artyleryjrii i rozwoju rakiet liczące się zasługi przypisać ski); coast/al/ artillery - artyleria nadbrzeżna;
należy: generałowi artylerii konnej Kazimierzowi shellpit - lej od pocisku artyleryjskiego; shell
Arciszewskiemu i Kazimierzowi Siemienowi- splinters - odłamki pocisków artyleryjskich;
czowi, autorowi słynnego dzieła Artis Magnae crater - lej (od pocisku, np. moździerzowego)
Artilleriae Pars Prima /Wielkiej sztuki artylerii ARU (Air Rescue Unit) - lotnicza jednostka raczęść pierwsza/, wydanego w Amsterdamie townicza
w 1650 roku w języku łacińskim i przetłumaczo- ARV (Armoured Recovery Vehicle) - opancenego, m.in. na język francuski - 1651, niemiecki rzony pojazd naprawczy
- 1676, angielski i holenderski - 1729; w III czę- ARW (Air Raid Warning) - ostrzeżenie o typie
ści De rochetis /O rakietach/ publikacja zawie- spodziewanego nalotu (ARW Red, White or
rała opis budowy rakiet wielostopniowych Yellow)
i uważana była, przez kilkadziesiąt lat, za naj- AS1 (Air Situation) - sytuacja powietrzna
lepszy podręcznik artylerii Roman Misiak, Histo- AS2 (Air Staff) - sztab lotniczy
ria rakiety bojowej cz. I /w/ Przegląd Sił Po- AS3 (Air Station) - baza sił powietrznych
wietrznych, kwiecień 2006, s. 97-104 oraz AS4 (Area Search) - rejon poszukiwań
Zygmunt Pankowski, Mariusz Magier, Artyleria
Wojska Polskiego - przeszłość, teraźniejszość
i przyszłość /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr
1/2009, s. 43-48); armaty, artyleryjski, broń artyleryjska; ArtyBde (Artillery Brigade) - bryga-
ASA (Air Surveillance Area) - obszar obserwacji przestrzeni powietrznej
ASACS (Air Surveillance and Control System) - system obserwacji i kontroli przestrzeni
powietrznej; NATO, jako organizacja polityczno-
da artylerii; ArtyReg (Artillery Regiment) - pułk wojskowa, nie ma własnej przestrzeni powietrzartylerii; artillery ammunition - amunicja arty- nej; zgodnie z prawem międzynarodowym
leryjska; artillery armaments - uzbrojenie arty- przestrzeń terytorialną posiadają wyłącznie suleryjskie; artillery attack preparation - przygo- werenne państwa, czyli poszczególne państwa
towanie ogniowe (artyleryjskie) ataku; artillery członkowskie sojuszu Telesfor M. Markiewicz,
battery - bateria artylerii; artillery control line - Zarządzanie przestrzenią powietrzną w czasie
linia ograniczenia ognia artylerii; artillery gun kryzysu i wojny /w/ Przegląd Sił Powietrznych
battery - bateria armat; artillery commander - Nr 5/2007, s. 24
dowódca artylerii; artillery position - stanowi- ASAP/SAP (as soon as possible/soon as
sko artyleryjskie (stanowisko artylerii); artillery possible) - „tak szybko, jak jest to możliwe"; jak
prime-mover - ciągnik artyleryjski; artillery najszybciej; possibilities - szanse; possibility
range - poligon artyleryjski; Heavy (Light) Artil- - możliwość (prospects - możliwości, horyzonty
lery - ciężka (lekka) artyleria; MGS (Mobile proper name - imię własne); possible - możliGun System) - lekki system artyleryjski; pieces
of artillery - środki artyleryjskie; artillery fire
56
wy; possibly - możliwie, w ogóle, oczywiście, ASC2 (ACE Support Centre) /of ACE ACCIS) może
centrum wspomagania dowództwa PSZ NATO
ASAT (Antisatellite Weapons) - system anty- w Europie
satelitarny; broń antysatelitarna /pociski bali- ASCA (Airspace Control Area) - rejon kontroli
styczne krótkiego zasięgu mogą zaatakować przestrzeni powietrznej
obiekty znajdujące się na niskiej orbicie około- ASCAP (Army Support Combat Air Patrol) ziemskiej/ pozwalająca na niszczenie satelitów bojowy patrol powietrzny wspacia sił lądowych
obcego państwa lub, w razie konieczności, tak- ASCC (Airspace Control Centre) - centrum
że własnych (w 2008 r. Amerykanie zestrzelili, kontroli przestrzeni powietrznej
już przy pierwszej próbie, własnego satelitę za ASCM1 (Airspace Control Means) - środki
pomocą rakiety wystrzelonej z pokładu USS kontroli przestrzeni powietrznej
”Lake Erie” z odległości 247 km od ziemi; naj- ASCM2 (Anti-Ship Cruise Missile) - przeciwobardziej precyzyjną technologią ASAT dysponu- krętowy pocisk manewrujący
ją Stany Zjednoczone i Rosja - IS /Istriebitiel ASCOC (Air Support Coordination Centre) Sputnikow/; wszystkie te państwa, które są centrum koordynacyjne wsparcia lotniczego
zdolne do budowy i wyniesienia satelity mogą ASFO (Anti-Surface Force Air Operations) mieć możliwość prowadzenia /ograniczonej/ działania (operacje) przeciwko siłom naziemwojny kosmicznej; w sieci satelitarnej ORFEO nym i nawodnym (celom powierzchiowym)
(Optical and Radar Federated Earth Observa- ASCON (Automatic Switched Communication) współpracują: Austria, Belgia, Francja, tions Network) - automatyczne włączenie sieci
Włochy, Hiszpania i Szwecja; również Unia Eu- łączności
ropejska przygotowuje własny program sateli- ASD (Advanced Supply Depot) - wysunięty
tarny pn. GALILEO Robert Czulda, Wielkie skład (składnica) zaopatrzenia
podglądanie /przestrzeń kosmiczna staje się ASFAO (Anti-Surface Force Air Operations) miejscem wojskowej rywalizacji) /w/ Polska operacje przeciw siłom nawodnym
Zbrojna Nr 9 z 28 lutego 2010 r., s. 56-57
ASI (Armaments, Standarization, Interopera-
ASAW (Air Surveillance and Warning) - nad- bility) - uzbrojenie, standaryzacja, interoperazorowanie przestrzeni powietrznej i wczesne cyjność
ostrzeganie
„A Single Sky for Single Market” - jednolita
1
ASB (Army Supply Base) - baza zaopatrzenia przestrzeń powietrzna dla wspólnego rynku;
wojsk lądowych
sky - niebo; skyblue - szafir, szafirowy; skyASB2 (Administrative Services Branch) - oddział administracyjny
ASC1 (Airspace Control) - kontrola przestrzeni
powietrznej
high - niebotycznie w górę, niebotyczny; skylight - świetlik; skyscraper - drapacz chmur
ASL (Above Sea Level) - powyżej poziomu
morza
57
Aslt/Asst (Assault) - szturm, atak, napad; as- z trzech standardów wymiany danych: ASTEsault aircraft - samolot desantowy; assault RIX służy do transmisji danych z radarów; Linkbattalion - batalion szturmowy; assault craft - 1 przekazuje informacje z transponderów sapojazd (okręt) desantowy; assault detachment molotowych /komunikaty swój-obcy/ i wymienia
- oddział szturmowy; assault group - grupa je z sąsiednimi systemami ASOC; FIS (Flight
szturmowa; assault landing area - rejon de- Information Services) przyjmuje plany lotu
santowania; assault shipping - środki desan- zgodnie ze standardami ICAO /Organizacji
towe/sprzęt desantowy; aerospace assault - Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego/ Teleuderzenie powietrzno-kosmiczne; AU (Assault sfor M. Markiewicz, Zarządzanie przestrzenią
Unit) - jednostka szturmowa; helicopterborne powietrzną w czasie kryzysu i wojny /w/ Przeassault - desant śmigłowcowy; to start the as- gląd Sił Powietrznych Nr 5/2007, s. 24; sovereign - suwerenny (free reign - /swobodne rzą-
sault - przypuścić szturm
ASM1 (Air-to-Surface Missile) - pocisk rakie- dy/swoboda rządzenia); a sovereign - władca,
najwyższa władza; classification of the air obtowy klasy powietrze-ziemia
ASM2/ASMAN (Airspace Management) - kie- jects: PENDING - nieokreślony (zbliżający się),
rowanie przestrzenią powietrzną (ASM 1 - po- UNKNOWN - nieznany, INTERCEPTOR - myziom strategiczny; ASM 2 - poziom przedtak- śliwiec przechwytujący, FRIENDLY - przyjacielski; FAKER - fałszywy (cel ćwiczebny); HOSTI-
tyczny; ASM 3 - poziom taktyczny)
ASO1 (Armament and Supply Officer) - oficer LE - wrogi; KILO-SPECIAL FRIEND - specjalny/ważny; HOSTILE JAMMER - wrogi zakłóca-
uzbrojenia i zaopatrywania
ASO2 (Air Surveillance /FCM Officer-SC) - jący; ZOMBIE - obcy; X-RAY - cel, rentgen,
oficer obserwacji przestrzeni powietrznej
rentgenowski
ASOC (Air Sovereignty/Support Operations ASP (Ammunition Supply Point) - punkt zaoCentre) - Narodowe Centrum Wspomagania patrywania w amunicję
Operacji Powietrznych (wraz z pracującymi na ASPTL (ACE Strike Plantarget List) - wykaz
jego korzyść RLS jest jedynym elementem na- celów planu uderzenia
1
rodowego systemu rozpoznania w systemie OP ASR (Armed Strike Reconnaissance)
-
NATO; zapewnia rozpoznanie obiektów po- rozpoznanie walką (battle reconnaissance wietrznych do wysokości 3000 m i za pomocą rozpoznanie walką)
standardowego łącza transmisji danych (typu ASR2 (Automatic Send Receive) - automaLink 1) umożliwia przesyłanie rzeczywistego tyczne urządzenie nadawczo-odbiorcze
obrazu sytuacji powietrznej RAP (Recognize ASR3 (Airport Surveillance Radar) - stacja
Air Picture) z obszaru polskiej przestrzeni po- radilolokacyjna zbliżenia
wietrznej do CAOC (Combined Air Operations ASRAAM (Advanced Short-Range Air-to-Air
Centre) - połączonego ośrodka dowodzenia Missile) - pocisk rakietowy klasy powietrzedziałaniami
powietrznymi;
ASOC
korzysta powietrze krótkiego zasięgu nowej generacji
58
ASRT (Air Support Radar Team) - zespół po- ściowy; assembly and disassembly - montaż
wietrznej osłony radiolokacyjnej
i demontaż; assembly group - grupa (zespół)
ASS (Air Surveillance Section) - sekcja roz- montażowy; subassembly - podzespół; to aspoznania obiektów powietrznych
semble - gromadzić (się), ugrupować, monto-
assail (to) - atakować, osaczać, napadać (sb, wać, składać, złożyć, sciągać, ściągnąć, zbiesth - na kogoś, na coś); assailant/aggre- rać, zebrać, zwoływać, zwołać; to assemble
ssor/attacker - napastnik; assassin - person into groups - ugrupować się, ugrupowywać
who murders someone for political reasons; się; to garner - zgromadzić
air strikes - uderzenia lotnicze; missile strikes assassination - morderstwo, skrytobójstwo,
- uderzenia rakietowe; strike (to), struck, zabójstwo w drodze zamachu; assassin - morstruck - uderzać, razić, bić, walić, zadawać derca, zamachowiec; assassinations - zabój(a blow at sb/sth - cios komuś/czemuś), wybi- stwa; to assassinate - zamordować, dokonać
jać godziny (of clock); to strike a match - za- zamachu; murder - morderstwo; US homicide
palać zapałkę; to strike down - powalić; to - morderstwo; to murder - mordować; murdestrike sails - zwinąć żagle; to strike the tent - rer - morderca; murderous - morderczy, krwazwinąć namiot; be on strike - strajkować; stab wy; crime - zbrodnia (against - przeciwko),
- zakłuć, pchnąć (nożem, sztyletem); stab - przestępstwo; to turn into crime - wejść na
ukłucie, pchnięcie; sting (to), stung, stung - drogę przestępstwa; crimer - zbrodniarz; to
ukłuć, poparzyć (of a person); sting - dźgnię- slaughter - mordować, wybijać, bić; slaughter
cie, ukąszenie (np. owada); stinging - ukłucie; - rzeź; slaughter-house - rzeźnia; atrocious pierce - przebić; pound - funt (sterling); to okropny, odrażający; atrocity - bestialstwo,
pound - tłuc, walić (at sth - w coś); swot - ude- okrucieństwo;
barbarism
-
barbarzyństwo;
rzyć; seizure - atak, zawładnięcie; to seize - barbaric - barbarzyński; brutish - brutalny,
chwytać, łapać, przechwycić; to seize up - od- zwierzęcy
mawiać posłuszeństwa; attack - atak; to attack ASSESSREP/ASSESREP (Assessment Re- atakować; assault - atak; to assault - atako- port) - meldunek o rezultatach działań bojować; assaulter - napastnik; charge - atak (ka- wych/o stanie sił i środków; to assess - ocewalerii)
niać, szacować; assessment - ocena, oszaco-
Ass A (Assembly Area) - rejon zbiórki, rejon wanie
ześrodkowania, rejon wyjścia, miejsce monta- assert (to) - utwierdzać się, twierdzić, wykazyżu; assembly - zbióra, apel, zgromadzenie, wać; assertion - twierdzenie
gromadzenie się, montaż, układ, zespół, ze- asset - atut, plus (to sb - dla kogoś)
staw, agregat; assembly line - linia montażo- assets - środki (walki), środki (pieniężne), piewa; assembly plan - plan zbiórki (zgrupowa- niądze,
aktywa,
majątek,
zabezpieczenie;
nia); assembly point - punkt zbiórki, punkt wyj- combat assets; active combat assets - ak-
59
tywne środki walki; fixed assets - środki trwałe; (with - z), współdziałać (with - z); co-operative
combat means - środki bojowe
- wspólny, spółdzielczy, uczynny, posłuszny;
asgmt (Assignment) - przydział, zadanie, wy- co-op - spółdzielczy (dom, sklep); fellow worznaczenie, praca do wykonania; assigned - kers/friendly staff/co-workers - współpracowwyznaczony; assigned altitude - nakazana nicy; workman/workmen - pracownik/pracowwysokość; assigned area - nakazany rejon; nicy; workmanship - wykonanie, rzemiosło;
assigned channel - wydzielony kanał; assi- performance
-
wykonanie,
wykonywanie,
gned course - nakazany kurs; assigned direc- przedstawienie (także teatralne), osiągnięcie,
tion - nakazany kierunek; assigned frequency charakterystyka; to perform - wykonywać,
- wyznaczona częstotliwość; assigned to a spełniać, odgrywać, działać; performer - wykounit - przydzielony organizacyjnie; assignment nawca; execution - wykonywanie, egzekucja;
post - stanowisko, przydział służbowy; to as- executor - wykonawca, egzekutor; executive sign - wyznaczyć, wyznaczać; be assigned - organ
wykonawczy,
zarządzający,
wyższy
być wyznaczonym, zostać wyznaczonym; al- urzędnik, menadżer, egzekutywa; to execute lotment - przydział (ration)
wykonywać, przeprowadzać, poddawać egze-
assistance - pomoc (to - dla); medical assi- kucji, tracić
stance - pomoc medyczna; of assistance - ASTANP (Allied Material Standars Publicapomocny; to come to sb's assistance - tions) - wydawnictwo NATO w zakresie stanprzyjść komuś z pomocą; assistant - pomoc- dardów materiałowych
nik, asystent (to sb - czyjś), vice-, (assistant assume (to) - zakładać (suppose), przypuszcommander - pomocnik dowódcy, assistant czać (supposedly - przypuszczalnie), przyjdirector - zastępca dyrektora), sprzedawca, mować, przybierać (pozę); assumption - załoekspedient; to assist - pomagać (with/in - żenie, przypuszczenie
przy/w)
ASUW (Anti-Surface Warfare) - zwalczanie
associate - współpracownik, partner; associa- okrętów nawodnych; ASUWC (Anti-Surface
te member - członek, współpracownik, kore- Warfare Commander) - dowódca sił do zwalspondent; associated product - produkt towa- czania okrętów nawodnych; ASW (Antirzyszący; by product - produkt uboczny; asso- Submarine Warfare) - zwalczanie okrętów
ciation - stowarzyszenie, związek, połączenie podwodnych; ASWC (Anti-Submarine Warfare
(a bunch - wiązka, pęk, bukiet; to bunch - gru- Commander) - dowódca sił do zwalczania
pować, pogrupować, skupiać się, łączyć się; okrętów podwodnych
1
bunching - pogrupowanie); in association - AT (Anti-Tank) - przeciwpancerny;
2
we współpracy; to associate - połączyć (się), AT (Air Training) - szkolenie lotnicze
3
zrzeszyć (się); a co-operation - współpraca, AT (Army Training) - szkolenie wojsk lądo-
współdziałanie; to co-operate - współpracować wych
60
AT4 (Air Transport) - transport powietrzny
to sth - przywiązywać wagę do czegoś; to at-
5
AT (Army Troops) - oddziały sił lądowych
tach oneself to sb - przywiązywać się do cze-
ATACMS (Army Tactical Missile System) - goś;
taktyczny
system
rakietowy
wojsk
attached - przydzielony, wydzielony,
lądo- przywiązany (to sth - do czegoś); attachment -
wych/system rakiet taktycznych wojsk lądowych przywiązanie (for sb - do kogoś), przystawka
ATAF (Allied Tactical Air Force) - taktyczne ATCO (Air Traffic Control Officer) - oficer
siły powietrzne NATO/sojusznicze taktyczne siły kontroli ruchu lotniczego
powietrzne/PTSP - połączone taktyczne siły po- ATGM1 (Anti-Tank Guided Missile) - pocisk
wietrzne
przeznaczony do uszkodzenia lub zniszczenia
at an angle of - pod kątem; angle of elevation pojazdów opancerzonych; a missile designed
- kąt celowania
to demage or destroy an armoured vehicle
ATARES (Air to Air Refuelling and other Ex- ATGM2 (Anti-tank Guided Missile) - kierowany
change of Services) - transport powietrzny, (naprowadzany) przeciwpancerny pocisk rakieuzupełnianie paliwa w powietrzu oraz wymiana towy;
innych usług Mirosław Dobrosielski, Procedury ATGM3 (Air-to-Ground Missile) - pocisk rakieplanowania wyprzedzającego transportu strate- towy klasy powietrze-ziemia
gicznego PKW /w/ Przegląd Logistyczny Nr ATGW (Antitank Guided Weapon) - przeciw4/2009, s. 12
pancerna broń kierowana
ATBM (Anti-Tactical Ballistic Missile) - prze- ATI (Automated Track Initiation) - rozpoczęciwrakieta do zwalczania taktycznych pocisków cie śledzenia automatycznego
balistycznych
ATM1 (Air Training Manual) - regulamin szko-
ATC (Air Traffic Control) /Airspace/ - służba lenia sił powietrznych
kontroli ruchu lotniczego/kontrola ruchu po- ATM2 (Air Task/ing/ Message) - meldunek
wietrznego/kontrola ruchu przestrzeni powietrz- z wykonania zadania lotniczego
nej; ATCC (Air Traffic Control Centre) - cen- ATM3 (Air Traffic Management) - zarządzanie
trum kontroli ruchu powietrznego; ATCRU (Air ruchem lotniczym; Peacetime Air Traffic MaTraffic Control Radar Unit) - radar (zestaw nagemnet - kierowanie/zarządzanie ruchem
radarowy) kontroli ruchu powietrznego; ATCCS lotniczym w czasie pokoju
(Air Traffic Control Communications Sup- ATM4 (Automated Telling Machine) - bankoport System) - system łączności kontroli ruchu mat
lotniczego
ATM5 WG (Air Traffic Management Working
Atchd (Attached) - przydzielony; to attach - Group)
-
przywiązywać (sth to sth - coś do czegoś), NATMC
(NATO
grupa
robocza/decyzyjna
Air
Traffic
ATM;
Management
przyłączać, dołączyć (to sth - do czegoś), przy- Committee - Komitet NATO ds. Zarządzania
dzielać (to sth - do czegoś), podporządkować, Ruchem Lotniczym); CNS WG (Communicawyznaczyć (okresowo); to attach importance
61
tion,
Navigation,
Surveillance
Working atomic - atomowy; atomic energy - energia
Group) - grupa robocza/decyzyjna NATMC ds. atomowa; atomic fuel - paliwo atomowe;
systemów łączności, nawigacji i obserwacji; atomic
(powered
missile)
submarine
-
TAWP (Tactical Air Working Party) - grupa atomowy okręt podwodny (rakietowy); atomic
robocza ds. lotnictwa taktycznego; air task test range - poligon atomowy; atomic powforce - grupa operacyjna lotnictwa
ered
-
atmosphere - atmosfera, nastrój; atmospheric o napędzie atomowym; atomic weapon - broń
- atmosferyczny; atmospheric condition - wa- atomowa; atomic waste - odpady atomowe
runki atmosferyczne; atmospheric front - front ATP (Allied Tactical Publication) - wydawnicatmosferyczny; atmospheric pressure - ciś- twa NATO (dot. bojowego użycia sił); ATP nienie atmosferyczne; atmospherics - zakłó- 33B NATO Tactical Air Doctrine (Change 3 cenia atmosferyczne
wersja 3); AJP-3.3 Joint Air and Space Ope-
ATN (Aeronautical Telecommunication Ne- rations Doctrine 1999 - Taktyczna Doktryna
twork) - sieć łączności lotniczej
Powietrzna (najważniejszy dokument norma-
ATO1 (Air Task/ing/ Order) - rozkaz bojowy do tywny sił powietrznych NATO); ATP-33(C)
wykonania zadania dla sił powietrznych/rozkaz osmic - Taktyczna Doktryna Powietrzno-Kosbojowy dla lotnictwa (1. ATO GENERAL - miczna NATO; ATP-40(B) Doctrine for Airczęść ogólna 2. ANNEX OCA - aneks dot. space Control in Times of Crisis and War ofensywnej walki z siłami powietrznymi prze- Taktyczna Doktryna Zarządzania Przestrzenią
ciwnika 3. ANNEX AI - aneks dot. izolacji rejonu Powietrzną w czasie Kryzysu i Wojny; ATP- 63
działań 4. ANNEX OAS - aneks dot. ofensyw- Tactics, Techniques and Procedures for
nego wsparcia lotniczego 5. ANNEX EW - Close Air Support Operations - Taktyka,
aneks dot. WRE 6. ANNEX RECCE - aneks Techniki i Procedury Opreacji Bezpośredniego
dot. rozpoznania 7. ANNEX ASACS - aneks Wsparcia Powietrznego
dot. powietrznego systemu rozpoznania i na- ATRU (Air Traffic Radar Control Unit) - jedprowadzania); OPTAS AAW (Operational Ta- nostka radiolokacyjna kontroli ruchu powietrzsking for Anti Air Warfare) - rozkaz operacyj- nego
1
ny do zwalczania środków napadu powietrzne- ATS (Air Traffic Service) - służba (nadzór)
go przeciwnika
ruchu lotniczego
2
ATO2 (Assisted Take-Off) - start wspomagany ATS (Air Technical Service) - służba lotniczo-
ATO3 (Air Training Officer) - instruktor szkole- techniczna
nia lotniczego
ATSRTE (Air Traffic Service Route) - trasa
ATOC (Allied Tactical Opertaion Centre) - (wyznaczona dla) służby ruchu lotniczego
sojusznicze centum operacji taktycznych
62
attaché fr. - attaché; military attaché - attaché niem
czegoś/;
pospiesznie
transportować
wojskowy; air attaché - attache lotniczy; naval (wieźć), ponaglać, poganiać /into doing, sth attaché - attaché morski
aby coś zrobiono/, uciekać /np. o cieczy, gazie/,
Att/Atk (Attack) - atak, napad, natarcie, zdobywać miasto szturmem; to rush in/into
uderzenie, zaatakowanie (“Do not delay in the sth - pakować się w coś /rush - przypływ /np.
attack. When the foe has been split off and uczuć/, sitowie, ucieczka /cieczy, gazu/, szczyt
cut down pursue him immediately and give /dnia/, pora szczytu, gonitwa /ubieganie się/ /for
him no time to assemble or form up ... spare sth - o coś/; rush-hour - godzina szczytu); to
nothing. Without regard for difficulties, pur- throw/repel back an attack - odpierać atak;
sue the enemy day and night until he has voice spoofing attack - użycie programu kombeen annihilated.” Field Marshal Prince Alek- puterowego w celu podszywania się pod głos
sander V. Suvorov.); all-out attack - atak gene- osoby znanej żołnierzowi - na przykład, przełoralny (all over the territory of Poland) - na ca- żonego (dowódcy) i uzyskania od niego inforłym terytorium Polski; frontal attack - atak czo- macji przy zastosowaniu double dealing lub
łowy; attack force - zgrupowanie uderzeniowe; wypaczenia treści rozkazu, tak by odbiorca niattack formation - ugrupowanie do ataku czego nie zauważył; outspoken attack - atak
(prebattle formation - ugrupowanie przedbo- bez ogródek
jowe); attack from different directions - atak attitude - orientacja, położenie; stosunek do …;
z różnych kierunków; attack from march co- stanowisko w sprawie …
lumn - natacie z ruchu (kolumn); attack from ATTN/Att (Attention!) - Uwaga!, Zwróć uwagę;
the march - atak z marszu/natarcie z marszu; Caution!/Look out!/Watch out! - Uwaga!;
attack order - rozkaz do ataku; hasty attack - come to government attention - rząd zwraca
doraźnie zorganizowany atak (hasty - po- uwagę
śpieszny, doraźny); an attack from air - atak attrition - zużywanie się, straty, uporczywe
lotniczy; attacker - strona atakująca; attacking atakowanie, nękanie (enemy's troops); attri- atakujący; to carry out an attack - prowadzić tion rate - współczynnik strat, (tempo) zużycia
natarcie; to launch an attack - rozpoczynać At. Wt. (Atomic Weight) - ciężar atomowy
atak; to attack - atakować, napadać, nacierać, At your service - „do Pańskiej dyspozycji”
uderzać, napadać, zaatakować, prowadzić audibility - słyszalność; audible - słyszalny
atak, przechodzić do ataku, szturmowy, zabie- augment (to) - zwiększać; augmentation forrać się do (wykonania jakiegoś zadania); to at- ces - siły wzmocnienia; to reinforce - wzmoctack by land and sea - atakować z lądu nić; reinforcing force - siły wzmocnienia; reini z morza; to rush to the attack - iść do ataku forcement - wzmocnienie; amplification (to rush - pędzić, gnać, spieszyć się/to sth - do wzmocnienie (dźwięku)
czegoś; with sth - z czymś; at sth - z robie-
63
AUP (Airspace Use Plan) - codzienny plan rifle - automatyczny karabinek (semiautomatic
wykorzystania przestrzeni powietrznej
rifle - karabin samopowtarzalny), erkaem,
authentic - autentyczny; it is more authentic ręczny karabin maszynowy; automatic safety than a TV info is - to jest bardziej autentyczne automatyczny bezpiecznik; automated data
niż informacja w telewizji
handling - automatyczne przekazywanie da-
authorization - upoważnienie, uprawnienie; nych; automatic observer - rejestrator autoauthority - władza, upoważnienie, wiarygodne matyczny; automatic telephone exchange świadectwo, resort; authority to sign - prawo centrala telefoniczna; automatic tracking - aupodpisu; delegation of authority - przekazanie tomatyczne śledzenie; semi automatic ground
władzy; authorities - administracja, władze; of environment - półautomatyczny system nathe authorities - administracyjny; authorized - prowadzania; automatic intercept system upoważniony; unauthorized - nieuprawniony; autmatyczny system przechwytywania; autoto authorize - upoważniać, autoryzować
matic picture-relay - automatyczny przekaz
automatic - automatyczny, samoczynny, sa- obrazu; automatic pilot - pilot automatyczny;
mopowtarzalny, z urzędu, automat (automaton automatic radio compass - automatyczny ra- automat, robot); authomatic (aerial) sight - diokompas; automatic pistol - pistolet samoautomatyczny celownik (lotniczy) (semiauto- powtarzalny; automatic weapon - broń automatic /aerial/ sight - celownik lotniczy półau- matyczna; automation - automatyzacja; to automatyczny); automatic approach and lan- tomate - automatyzować
ding system - system automatycznego pod- automobile - samochód (car), samochodowy;
chodzenia i lądowania; automatic command accelerator pedal - przyspieszacz (pedał gaand control system - automatyczny system zu); aerial - antena (samochodowa); automodowodzenia i kierowania wojskami; automatic tive course - kurs samochodowy; automotive
control - automatyczna kontrola; autolanding - electrician - elektryk samochodowy; automoautomatyczne lądowanie; automatic data pro- tive mechanic - mechanik samochodowy; bocessing - automatyczne przetwarzanie danych; net - BR maska (samochodowa), czapka, czeautomatic data system - automatyczny sys- pek; hood - US przednia maska (samochodu);
tem informacyjny; ADF (Automatic Direction head light - światła (przednie; long beam Finder) - radiokompas, radionamiernik (samo- długie; short beam - krótkie)); boot - klapa
czynny), automatyczny poszukiwacz kierunku; (bagażnika), bagażnik (z tyłu); brake pedal automatic gun (cannon) - automatyczne hamulec; footbrake - hamulec nożny; gear
działko, armata samoczynna (semiautomatic stick - drążek biegowy; clutch - sprzęgło; gear
gun - armata półautomatyczna); automatic fe- box - skrzynia biegów; handbrake - hamulec
ed mechanism - donośnik taśmy nabojowej; ręczny; rear mirror - lusterko tylne; screen
mechanism - mechanizm, sposób; automatic washers - spryskiwacze; steering wheel - kie-
64
rownica; windscreen - szyba przednia; wind- technicznego; aviation support depot - baza
screen
wiper/wipers
-
wycieraczka/wycie- lotniczo-techniczna; aviation unit - jednostka
raczki (samochodowe); wheel - koło
lotnicza; aviator - lotnik; aviator's helmet -
autonomic - autonomiczny (autonomous - au- hełm lotniczy; composite aviation - lotnictwo
tonomiczny, samorządny; autonomy - samo- mieszane; to aviate - uprawiać lotnictwo (latarząd)
nie)
autopilot - pilot automatyczny, latający aparat AV2 (Avionic/s/) - awionika, osprzęt lotniczy,
bezpilotowy
wyposażenie elektroniczne samolotu
autorotation (of a helicopter) - autorotacja
available - dostępny (accessible), osiągalny,
AUW (All-Up-Weight) - ciężar całkowity
do wykorzystania; available in high-street
Aux Pat (Auxiliary Patrol) - patrol pomocniczy; chemists - dostępny w najbardziej uczęszczaauxiliary - dodatkowy, pracownik pomocniczy, nych aptekach; to make available - udostęp(subsidiary - dodatkowy, nieobowiązkowy), niać; availability - dyspozycyjność; unavailaposiłkowy, zapasowy; auxiliary airfield - lotni- ble - niedostępny
sko zapasowe; auxiliary aviation - lotnictwo AVC (Automatic Volume Control) - automazapasowe; auxiliary command post - zapa- tyczna regulacja głośności
sowe stanowisko dowodzenia; auxiliary direc- AVG (Average) - średni, przeciętny
tion - kierunek pomocniczy; auxiliary power AVGAS (Aviation Gasoline) - benzyna lotniunit - autonomiczne źródło zasilania; auxiliary cza; BR petrol - benzyna, mieszanka, benzyservice - służba pomocnicza; auxiliary tank - nowy; petrol bomb - butelka zapalająca; BR
zbiornik dodatkowy; auxiliary unit - jednostka petrol station - stacja benzynowa;
pomocnicza; ancillary - pomocniczy, podrzęd- avenue - aleja, ulica, kanał; avenues of
ny; ancillary facilities - środki pomocnicze; approach - drogi podejścia
auxiliaries - oddziały pomocnicze
avenge (to) - mścić się; revenge - zemsta; out
AV1 (Aviation) - lotnictwo; aviation interme- of revange - z zemsty; to revange on … - zediate maintenance - lotniczy remont średni; mścić się na …
aviation medicine - medycyna lotnicza; milita- averse - niechętny (to sb - komuś); aversion ry aviation - lotnictwo wojskowe; naval avia- wstręt (to sb - do kogoś); sb’s aversion is tion - lotnictwo morskie; civil aviation - lotnic- ktoś nie cierpi
two cywilne; aviation badge - odznaka lotni- AVL (Automatic Vehicle Location) - automacza; aviation cadet - podchorąży lotnictwa; tyczne określenie położenia pojazdu
aviation field-workshop - polowy warsztat lot- AVR (Automatic Voltage Regulator) - autoniczy; aviation fuel - benzyna lotnicza/paliwo matyczny regulator napięcia
1
lotnicze; aviation maintenance and support AW (Air Ways) - drogi lotnicze
battalion - batalion zabezpieczenia lotniczo-
65
AW2 (Air Warning) - powiadamianie/uprzedza- nego; systemy łączności radiowej zapewniają
nie o nalocie; AWS (Air Warning System) - łączność wielokanałową w zakresie częstotlisystem ostrzegania sił powietrznych
wości KF i UKF; urządzenia systemu przekazy-
AW3 (All Weather) - przystosowany do działań wania danych Data Link są zdolne do wymiany
w każdych warunkach pogodowych; AWX (All informacji z powietrznymi, naziemnymi lub naWeather Fighter) - myśliwiec do działania wodnymi odbiorcami i stanowiskami dowodzew każdych warunkach pogodowych
nia w rejonie operacyjnym AWACS; standar-
A/W4 (Actual Weight) - ciężar rzeczywisty
dowy czas trwania misji wynosi ok. 8 godzin;
AWACS (Airborne Warning and Control Sys- w przypadku wykorzystania możliwości Air-totem/Airborne Surveillance and Control Sys- Air Refuelling i zwiększenia personelu do
tem) - powietrzny system wczesnego ostrzega- dwóch załóg - czas aktywności operacyjnej
nia i dowodzenia/powietrzny system wczesnego zwiększa się niemal trzykrotnie; na co dzień
wykrywania i dowodzenia, którego głównymi samoloty typu E3A, E3D, E3F (Sentry) z bazy
elementami są samoloty - powietrzne CRC za- NATO w Geilenkrichen wykonują loty treningobudowane na pokładzie Boeinga 707/320 i wy- we w celu podtrzymania nawyków i podwyżposażone w odpowiedni zestaw aparatury elek- szania kwalifikacji załóg oraz zabezpieczają
tronicznej umożliwiającej wczesne wykrywanie ćwiczenia CRC, sił lotniczych i morskich (Jakub
obiektów powietrznych, wymianę danych drogą Bytner "AWACS nad Polską" /w/ Wiraże nr 4
radiową z innymi źródłami rozpoznania/in- z 16.02.-28.02. 2002 r.); NAEWE (NATO Airformacji oraz sprawowanie funkcji naprowa- borne Early Warning Forces) - Dowództwo
dzania samolotów własnych na rozpoznane ce- Powietrznych Sił Wczesnego Wykrywania NAle powietrzne; samolot wyposażony jest rów- TO; AW&CW (Airborne Warning and Control
nież w wielofunkcyjny radar zapewniający wy- Squadron) - eskadra samolotów wczesnego
krywanie obiektów powierzchniowych oraz po- wykrywania i naprowadzania; DEWS (Distant
wietrznych od wysokości zerowej (nad po- Early Warning System) - systemu dalekiego
wierzchnią ziemi lub morza) do stratosfery; za- wczesnego ostrzegania
sięg wykrywania i prowadzenia obiektów nisko AWHQ (Alternate War Headquarters) - zapalecących wynosi ok. 370 km i zwiększa się od- sowe wojenne stanowisko dowodzenia
powiednio do wysokości lotu obiektów; pokła- await - oczekiwać, czekać (bez ”for”); await
dowy system opracowywania danych zapewnia sb/sth - oczekuję kogoś/czegoś; to wait for
zobrazowanie sytuacji powietrznej oraz statusu sb/sth - czekać na kogoś/coś; Wait for me,
wybranych przez operatora parametrów, m.in.: please! - Poczekaj na mnie, proszę!; to wait
weapons control, battle management, commu- on - obsługiwać (np. kelner)
nications functions itd.; wyposażenie EMC AWI (Air Warfare Instructor) - instruktor walk
wzbogaca dane uzyskane z radaru o informacje powietrznych
o źródłach promieniowania elektromagnetycz-
66
AWOL (Absent Without Leave) - samowolne jać się (oczyma) (into - w); axle - oś (wozu);
oddalenie
/Absent
Without
Official
Le- axle load - obciążenie osi (obciążenie na oś);
ave/After Woman Or Liquor/French Leave; to coaxial - współosiowy, sprzężony (having the
go AWOL - chodzić na samowolne oddalenie; same axis); coaxially - współosiowo
joc. anchor chain liberty - samowolne oddale- AZ/Az (Azimuth) - azymut; bearing - azymut,
nie; łac. emansio - samowolne oddalenie; łac. namiar, peleng; to go according to an azidesertio - dezercja
muth - iść według azymutu; azimuth line - linia
AWPDS (Attack Warning Processing and Di- azymutu; azimuth circle - krąg azymutalny (kosplay System) - system przetwarzania i zobra- ło azymutalne); azimuth method - metoda
zowania ostrzegający przed atakiem
azymutu
AWS (American War Standards) - amerykańskie normy wojenne; AWS (Air Warning System) - system ostrzegania sił powietrznych;
AWS (Aircraft Warning Service) - przeciwlotnicza służba alarmowa
AWX (Any Weather Conditions) - każde
warunki atmosferyczne
AWY (Air Way/Airway) - droga lotnicza (skrót
stosowany w międzynarodowym lotnictwie cywilnym - zał. J do Zbioru Norm Obronnych cz.
XII, Norm. 21/2001; NO-02- A007)
AX (Aeronautical Fixed Station) - stała stacja
lotnicza
AXP (Allied Exercise Publication) - wydawnictwo (instrukcja) dot. prowadzenia ćwiczenia
axis - oś (symetrii np. budynku); Single Axis kierunek ataku; Multi Axis - kierunki ataku;
axis of advance - oś natarcia; axis of supply
and evacuations - główna droga dowozu
i ewakuacji; axis of the bore - oś lufy; a bore średnica otworu/kaliber (normalna średnica lufy
strzelby wynosi - 12 bore), nudziarz (człowiek),
nudziarstwo; to bore - wiercić, nudzić (kogoś)
(with sth - czymś) (to bore sb stiff/to bore sb
to death/tears - nudzić kogoś na śmierć), wpi-
67
B (BRAVO)
B/BW (Bandwidth/Band Width) - szerokość ny, zacofany; at the very back - na samym końpasma (częstotliwości)
cu; backfire - obracać się przeciw komuś; bac-
BABS (Blind Approach BECON System) - sys- klash - przeciwakcja (w życiu politycznym i spotem lądowania na radiolatarnię
łecznym), poślizg; background - pochodzenie,
BAC (Bacteriological) - bakteriologiczny; bac- edukacja, życiorys, tło (in the background teriological bomb - bomba bakteriologiczna; w tle, na drugim planie), uwarunkowanie (przez
bacteriological contamination - skażenie ba- środowisko, doświadczenie, wykształcenie), konkteriologiczne, skażenie bakteryjne; bacteriolo- tekst; background information/details/data gical defence - obrona bakteriologiczna; bacte- dodatkowe informacje/szczegóły/dane; backlog
riological warfare/biological warfare - wojna - zaległości; US backpack - plecak; PFT (Portabiologiczna; bacteriological weapon - broń bak- le Flamethrower) /backpack flamethrower teriologiczna; bacterium - bakteria, zarazek
plecakowy miotacz ognia; backpack parachute
back - grzbiet, plecy, tylny (siedzenie, droga), tył, - spadochron plecakowy backing - poparcie
tył (człowieka), w tył, do tyłu, z tyłu; (iść) (propping - wspieranie), podpórka, wyściółka,
z powrotem (z czasownikami często tłumaczone podkład (muzyczny); backstage/back-stage jako od- to call back - oddzwonić), trzymać się kulisy; backdoor - zakulisowy; backsight - cez dala (back to the 15th century - aż do XV w.), lownik; backsight bed - podstawa celownika;
oparcie krzesła (a back of chair), tyłek (backsi- backstreet - nielegalny (illegal); back-up de; the rear); Lebanon backed down - Liban wspomaganie, zapasowy (wyposażenie, plan,
ustąpił; back up the police - wesprzeć Policję; kopia); backup pilot - pilot zapasowy; backwato
back
-
wychodzić
tyłem
(z
domu, ter - zaścianek, prowincja; backwoods - głusza,
z mieszkania) (onto - na), cofać (się) (o samo- zagubiona w głuszy (miejscowość); backyard chodzie) (to go back), popierać (partię, zespół); podwórko; to backbite - obmawiać; to back
back and forth - tam i z powrotem; back pay - away/to back off/to back down/to back out zaległa zapłata; stab in the back - „wbić nóż wycofywać się; to back up - opierać; to back
w plecy”; backbiting - obmawianie; backbone - the wrong horse - postawić na niewłaściwego
kręgosłup, kościec; back-breaking - mozolny, konia; to horse about - harcować, wygłupiać się;
w pocie czoła; backdate - antydatować; backer - to back act of sth - wycofać się z czegoś; to
protektor; a back of book - grzbiet książki; bac- strike back - odpowiedzieć uderzeniem, oddać
kward(s) - w tył, do tyłu, zacofany, opóźniony uderzenie; to backup - popierać
(w rozwoju), niedorozwinięty, wstecz, w tył; US badge - odznaka, oznaka, baretka /insignia
backwards - z tyłu, do tyłu; backward and for- worn on a uniform or displayed on a vehicle/;
ward - tam i z powrotem; know sth backward - badge of rank - odznaka stopnia; badges - odznać coś na wylot; backward-looking - wstecz- znaki, baretki (decoration; żart. fruit salad);
68
name tag - tabliczka z nazwiskiem; cap badge - wsparcia logistycznego; the second line comodznaka na czapce; corps or regimental cap bat service support - druga linia zabezpieczebadges - oznaki korpusów i pułków na czapkach nia logistycznego; the third line combat service
BADGE (Base Air Defence Ground Environ- support - trzecia linia wsparcia logistycznego;
ment) - obrona przeciwlotnicza bazy wojskowej
Royal Ordnance Factories - Królewskie Zakła-
BADS/BIADS (Biological Agent Detection Sys- dy Zbrojeniowe; Royal Dockyards - stocznie
tem/Biological Integrated Agent Detection królewskie; Royal Ordnance Factories - KróSystem) - system wykrywania czynników biolo- lewskie Zakłady Zbrojeniowe; Sławomir Byłeń,
gicznych/zintegrowany system wykrywania czyn- Zabezpieczenie logistyczne brytyjskich wojsk ląników biologicznych
BAF
1
dowych /w/ Przegląd Logistyczny Nr 1/2010,
(Belgian Air Forces) - Belgijskie Siły s. 55-61; Tomasz Jałowiec, Firmy w brytyjskich
Powietrzne
siłach zbrojnych /w/ Przegląd Logistyczny Nr
2
BAF (British Armed Forces) - Brytyjskie Siły 1/2010, s. 62-65
Zbrojne (the British Army); AMS (the Army BAI (Battle/field/ Air Interdiction) - /lotnicza/
Medical Service) - służby medyczne wojsk lą- izolacja pola walki (termin BAI został wycofany z
dowych /BAF/; RLC (the Royal Logistic Corps) lotniczego słownictwa w początkach lat 90-tych,
- Królewski Korpus Logistyczny; REME (the na rzecz wprowadzonego nowego pojęcia - KillRoyal Electrical and Mechanical Engineers) - box Interdiction); area interdiction operation Królewski Korpus Służb Technicznych (REME izolacja pola walki
LAD - Light Aid Detachment - pododdziały lek- BAL (Ballistic) - balistyczny; ballistic curve kiej pomocy technicznej); RAMC (the Royal Ar- krzywa balistyczna (curve - a line which bends
my Medical Corps) - Królewski Korpus Medycz- continuously and has no straight parts); balny (the Army Medical Service) - służba me- listic missile - balistyczny pocisk (rakietowy);
dyczna sił zbrojnych BAF /służby logistyczne ballistic rocket/b. round - balistyczny pocisk
BAF zostały powołane w 1993 roku na podstawie kierowany; ballistic trajectory - tor balistyczny;
zaleceń komisji powołanej ds. przeglądu zabez- ballistic weapon - broń balistyczna; ballistic pieczenia logistycznego sił zbrojnych Wielkiej balistyka
Brytanii/; Close Support Medical Regiment - balance - równowaga (equilibrium), saldo, stan
pułk bezpośredniego
wsparcia medycznego; konta; to balance - być w równowadze, balan-
General Support Medical Regiment - pułk sować (on sth - na czymś) (to balance on the
ogólnego wsparcia medycznego; medical sec- verge of war - balansować na granicy wojny),
tion - sekcja medyczna; primary and scondary równoważyć (with - z), bilansować; the balance
care - podstawowa specjalistyczna opieka zdro- swings - przewaga przechyla się; be off balanwotna; the first ”port of call” for combat se- ce - tracić równowagę; to hold the balance of
rvice support - pierwsza linia bezpośredniego power - utrzymywać równowagę sił; in the ba-
69
lance - w zawieszeniu, w niepewności; on ba- - przełącznik zakresów; band switch - przełączlance - biorąc wszystko pod uwagę; imbalance - nik zakresów fal; band spectrum - widmo panierównowaga; equipoise - równowaga; poise - smowe; bandwidth - szerokość pasma (szeroopanowanie, równowaga; to poise - utrzymywać kość zakresu); band leader - kapelmistrz (bandw równowadze; poised - przygotowany (for - do, master); the medium range radar station is
na),
zrównoważony,
opanowany
sessed)
(self-pos- working in the „S” frequency band - radiolokacyjna stacja średniego zasięgu pracuje w pa-
balloon - balon, aerostat, sonda meteoro- śmie „S”; in the meter wavelength band - w zalogiczna (a large bag filled with gas to make it kresie fal metrowych
rise in the air); balloon barrage - zapora bandage - bandaż, opatrunek; elastic bandage
balonowa; balloon flight - lot balonowy; neck of - bandaż elastyczny; to bandage - bandażować
balloon - rękaw balonu; captive balloon - balon banish (to) - wypędzać na banicję, wygnać (na
na uwięzi; captivity fight - lot na uwięzi; to take banicję); be banished - być usuniętym; basb for a ride - robić kogoś w balona
nishment - banicja, wygnanie; (to stop being
BAME (Brigade /Division/Corps Airspace Ma- outlaw - przestać być banitą)
nagement Element) - zespół zarządzania prze- bank - brzeg, nachylenie poprzeczne, przechył,
strzenią powietrzną szczebla brygadowego/dy- nasyp, strona, wał, skarpa, zespół, bank (of)
wizyjnego/korpuśnego
(blood, data, savings); banking - skręt; to
ban - zakaz (prohibition); banning - zakazują- bank - przechylać (się) (na bok)
cy; to ban - zakazać (zabronić) publicznie; for- banner - chorągiew, flaga, sztandar, transparent;
bid (to), forbade, forbidden - zakazywać, nie with
the
flying
colours
-
z rozwiniętymi
pozwalać na, powstrzymywać; God/Heaven for- sztandarami
bid! - Broń Boże!, Niech Bóg broni!; forbidding - BAOR (British Army of Rhine) - Brytyjska Armia
odstręczający; out of bound - zakazany, zabro- Renu
niony; poza granicami, poza zasięgiem; bound - baptism of fire - the first occasion of being
przeznaczony do; bounds - granice; in bounds - shot at (He received his baptism of fire in Afw granicach; the ban will be lifted - zakaz bę- ghanistan)
dzie zniesiony; ”no entry” - „zakaz wjazdu” bar - 1. sztaba (stick - laska), baton (of choco(wstępu); ”no waiting” - „zakaz postoju”; ”no late), przegroda (barrier), baretka; the colour
left/right turn” - zakaz skrętu w lewo/prawo; bar - segregacja rasowa; bars - kraty, kratki;
NTBT (Nuclear Test Ban Treaty) - zakaz prób behind bars - za kratkami, w więzieniu; couz bronią atomową
pling bar - cięgło; to bar - blokować (przejście,
band - zakres (frequency band - zakres często- drogę),
barykadować,
zagradzać,
tarasować
tliwości, pasmo) (X-band - pasmo X); opaska drogę 2. bar - sąd, ława oskarżonych (at the bar
(arm-band), pas, taśma, wstęga; band selector - na ławie oskarżonych); the prisoner at the bar
70
- oskarżony, adwokatura 3. bar - bar, bufet (buf- barrier - bariera, przeszkoda, szlaban, zapora,
fet); milk bar - bar mleczny; coffee bar - bar zagroda; barrier minefield - zapora minowa; nakawowy; refreshment bar - bar hotelowy; self- tural barriers - przeszkody naturalne
1
service bar - bar samoobsługowy; snack bar - BAS (Battlefield Air Support) - wsparcie lotni-
bar przekąskowy
cze pola walki
2
BAR (Barrel) - lufa (tube), beczka, cylinder; the BAS (Battlefield Automated System) US - za-
aircraft is armed with a fixed double-barrelled utomatyzowany system pola walki US
23 mm cannon with 200 rounds - samolot jest base - baza (w operacjach pokojowych i stabiliuzbrojony w stałe podwójnie sprzężone działko zacyjnych bazę wojskową można zdefiniować,
23 mm z 200 nabojami; barrel artillery - artyleria jako rejon stacjonowania żołnierzy wraz z infralufowa; single-barrelled/twin-barrelled - Jed- strukturą
no/dwulufowa;
twin
guns
-
gospodarczą
/magazyny,
koszary,
działa/działka warsztaty, szpitale itp./ zaopatrzony w zapasy
sprzężone; barrel bore - przewód lufy; kaliber żywności, amunicji i materiałów pędnych, w któlufy mierzy się w “bore”; (12 bore - normalna rym przebywają żołnierze oraz osoby zapewniaśrednica lufy); barrel burst - wybuch w lufie; jące funkcjonowanie bazy; z baz żołnierze probarrel-bursting - rozerwanie lufy; barrel casing wadzą działania bojowe /patrolowanie, konwojo- chłodnica lufy, płaszcz lufy; barrel cooling - wanie/ oraz akcje humanitarne; CCTV (Closed
chłodzenie lufy; barrel extension - przedłużenie Circuit TelVision) - telewizja dozorowa, obserlufy, komora zamkowa; barrel mouthpiece - wacji dookrężnej Waldemar Scheffs, Elektroosłona wylotu lufy, odrzutnik broni palnej; gun niczny wartownik baz wojskowych /w/ Przegląd
body - zespół lufy działa; barrel organ - kata- Wojsk Lądowych Nr 6/2008, s. 37-43, bazowy,
rynka; barrel - beczka, baryłka, beczułka; be nasada, podnóże, podstawa, podłoże; air base scraping the barrel - wybierać co się da, prze- baza lotnicza; material-technical base - baza
materiałowo-techniczna; base airfield - lotnisko
bierać w resztkach
barbed wire/dannart wire - drut kolczasty; bazowania, lotnisko-baza (base development barbed wire entanglement - sieć kolczasta; rozwijanie, rozbudowa bazy); base band - pabarbed-wire entanglements - zasieki z drutu smo podstawowe; base cap - głowica bomby;
kolczastego; barbed-wire fence - płot kolczasty; base charge - ładunek podstawowy; base
barbed-wire post - kołek płotu kolczastego; command - dowództwo bazy; base map - mapa
bazowa; base of attack - baza wypadowa; base
bare wire - drut goły
barricade - barykada; an improvised obstacle of shell - tył pocisku, część ogonowa pocisku;
or fortification (The street was blocked by base of supplies - zaplecze; baseplate - poda barricade.)
stawa ogniowa moździerza (the firing platform
of mortar); base point - dozór (baseline - dozór, kierunek dozoru, linia dozoru, linia podsta-
71
wy), punkt dozoru; base radiotelephone - radio- punkt żywnościowy; battalion staff - sztab batelefon bazowy; base station - stacja bazowa; talionu; battalion training - ćwiczenie batalbase unit - jednostka podstawowa; base surge ionowe; MNB (Multinational Battalion) - batal- obłok po wybuchu jądrowym (nuclear cloud); ion wielonarodowy
basing - bazowanie; basing of air forces - ba- Bat/batt/BT/Btry/Bty (Battery) - 1. bateria (podzowanie lotnictwa; basing of naval forces - ba- oddział artylerii), zestaw, seria; battery ammunizowanie sił morskich; be based in … - mieć sie- tion point - bateryjny punkt amunicyjny; battery
dzibę w …; baseless - bezpodstawny; BDO charger - ładowniczy; battery command group
(Base Defence Operations) - osłona baz lotni- - dowództwo baterii; BC (Battery Commander) czych; basement/cellar - suterena, piwnica; ro- dowódca baterii; BCO (Battery Control Officer)
ot - korzeń, podstawa, zasada, pokład, pokłado- - oficer kierujący baterią; BCP (Battery Comwy; to take root - zakorzeniać, zakorzenić
mand Post) - stanowisko dowodzenia bat-
basic - podstawowy, zasadniczy; crude - pod- erii/główne stanowisko baterii; battery comstawowy; crudest - najbardziej prosty; basic mander's telescope - lorneta nożycowa; batairman - szeregowiec AF US EQUIV; basic tery officer - oficer ogniowy; Battery Sergeant
private - szeregowiec Army US EQUIV; basic Major - starszy ogniomistrz; 2. battery - bateria,
course - kurs podstawowy; basic equipment - akumulator, ogniwo (battery power - zasilanie
sprzęt zasadniczy; basic intelligence - podsta- bateryjne), pobicie, uderzenie; battery charging
wowe dane wywiadowcze; basic load - ładunek station - baza ładowania akumulatorów; solar
zasadniczy; basic pilot training - szkolenie battery - bateria słoneczna
podstawowe pilota; basic military service - za- BAT (Basic Attributes Test) - test dla kandydasadnicza służba wojskowa; basic & advance tów na pilotów USAF służący do oceny /pomiaru/
centre - ośrodek szkolenia podstawowego; ba- zdolności psychomotorycznych, cech osobowosic technical data - podstawowe dane technicz- ści oraz zdolności percepcyjnych kandydatów
ne; basic stocks - zapasy podstawowe; basis - batter - gwałtownie stukać, walić (at sth podstawa, baza, podłoże; on the basis of sth - w coś), druzgotać, tłuc
battle - bitwa, walka (between - między, for - o,
na podstawie, na zasadzie, według (czegoś)
Bat/Batn/Battl
(Battalion)
-
batalion;
HTB against - przeciwko), bój, frontowy, polowy; bat-
(Headquarters Troop Battalion) - battalion tle area - rejon walki, teren walki; battle array dowodzenia;
battlion
command
group
- szyk bojowy; battle assets - środki walki; battle
dowództwo batalionu; BC (Battalion Com- conditions - warunki bojowe; battle casualty mander) - dowódca batalionu; battalion area of straty ludzkie w walce; non-battle casualty defence - batalionowy rejon obrony; battalion straty poza walką; battle damage repair - namedical
aid
station
-
batalionowy
punkt prawa szkód po walce; B/D or BDU (battle
medyczny; battalion mess point - batalionowy dress/Battle Dress Uniform) - mundur polowy;
72
battle fatigue - wyczerpanie walką, zmęczenie battlefield psychological activities - działania
walką; battle fleet - flota wojenna; battle forma- psychologiczne na polu walki; battlefront - front
tion - szyk bojowy; battle group - grupa bojowa; walki; battleground - pole bitwy, teren walki;
battle lab - laboratorium pola walki; battle line battleship - okręt wojenny, okręt liniowy, panor order of battle - ugrupowanie bojowe (defen- cernik; sth is half battle - coś jest już na wpół
sive posture - ugrupowanie obronne; posture - wygrane; to battle - walczyć; to engage in batpostawa; to posture - pozować); battle mana- tle - zaangażować do walki; to join in battle gement - kierowanie walką; battle objective - wchodzić do walki; to lose a battle - przegrać
cel walki; battle of encirclement - walka walkę
w okrążeniu; battle plane - samolot bojowy; bat- bayonet - bagnet; bayonet catch - nasada bagtle position - położenie bojowe, pozycja główna, netu; bayonet charge - atak na bagnety; bayopozycja głównego oporu; battle range - zasięg net drill/bayonet fighting - walka na bagnety;
ognia bezpośredniego, rzeczywisty zasięg ognia; bayonet practice - ćwiczenie w walce na bagbattle reconnaissance - rozpoznanie walką; nety; bayonet scabbard - pochwa bagnetu;
battle rhythm - rytm walki; battle sight - celow- bayonet stud - osada bagnetu; bayonet thrust nik zwykły; battle simulation area - rejon ćwi- pchnięcie bagnetem; to bayonet - kłuć, przebić
czeń taktycznych; battle station - stanowisko bagnetem; to make a bayonet - iść na bagnety
bojowe; battle wound - rana wojenna; battle bazooka - rusznica przeciwpancerna, pancezone - strefa działań wojennych; fight a losing rzownica
battle - toczyć beznadziejną walkę; last ditch BB (bomb bay) - przedział bombowy (w samolobattle/fight to the bitter end/life and death cie)
1
struggle - walka/walczyć do upadłego/na śmierć BC (Broad Control) - naprowadzanie ogólne;
i życie; a ditch - rów, okop, kanał; to ditch - ko- CC (Close Control) - naprowadzanie bezpośredpać rowy; running battle - ciągła wojna; to die nie (precyzyjne); LC (Loose Control) - naprowahard - drogo sprzedać życie; not fit for battle - dzanie swobodne
2
niezdolny do walki; battlefield - front, frontowy, BC (Basic Course) - kurs podstawowy
3
pole walki, pole boju, taktyczny, bojowy (The B/C (Battle Casualties) - bezpowrotne straty
modern battlefield is characterized by fric- w ludziach podczas walki/straty bojowe
tion, uncertainty, disorder, and rapid change. BCA (Border Crossing Authority) - organ/właEach situation is a unique combination of dze zezwalające na przekraczanie granicy; borshifting factors that cannot be controlled with der - granica, jako pas zaoranej ziemi ze słupprecision or certainty.); battlefield information kami; frontier - granica ze strażą graniczną;
superiority - przewaga informacyjna na polu cross frontier - przejście graniczne
walki; into the battlefield - na polu walki; battlefield reconnaissance - obserwacja pola walki;
73
BCD (Bad Conduct Discharge) - wydale- nych zgrupowań bojowych w zależności od wynie/wylanie z wojska z powodu złego prowadze- magań danej operacji; MRAP (Mine Resistant
nia się
Ambush
Protect)
-
/pojazd
opancerzony
BCS1 (Battlefield Computer System) - system HMMWV odporny działanie min pułapek np.
komputerowy pola walki
Buffalo, Cougar, RG-33/ Robert Czulda, Ewolu-
BCS2 (Battle Command Spotlight) - reflektor cja koncepcji sil modułowych amerykańskiej arpola walki /ręcznie sterowany do oświetlania mii /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 6/2009, s.
w nocy przeciwnika i wskazywania celów/
56-59
BCT (Basic Combat Training) - podstawowe BCV (Battery Command Vehicle) - bateryjny
szkolenie bojowe
wóz dowodzenia WD-95 (wchodzi w skład ze-
BCT (Brigade Combat Team) - brygadowy ze- stawu OPL „Poprad”, występującego pod pełną
spół bojowy; HBCT (Heavy Brigade Combat nazwą: Zintegrowany Modułowy Rakietowo-ArtyTeam) - ciężki brygadowy zespół bojowy; IBCT leryjski System Obrony Przeciwlotniczej Krótkie(Infantry Brigade Combat Team) - brygadowy go Zasięgu Kobra)
1
zespół bojowy piechoty; SMB (Support Modular BD (Bomb Disposal) - unieszkodliwianie nie-
Brigade) - brygadowy zespół wsparcia; SBCT wypałów
2
(Stryker Brigade Combat Team) - brygadowy BD (Buffer Distance) - odległość buforowa
zespół bojowy strykerów; rozpoczęta w 2001 ro- Bd/BDRY/bdy/bndy (Boundary) - granica, linia
ku transformacja sił zbrojnych USA była rezulta- rozgraniczenia; boundary - granica (boundaries
tem analizy, z której wynikało, że nie będą już - granice), linia rozgraniczenia; de facto bounprowadzone wojny konwencjonalne, w których dary - granica faktyczna; de jure boundary główne znaczenie ma przewaga ilościowa; obec- granica prawna; to mark the boundaries or ednie, i w najbliższej przyszłości, przeciwnikiem dla ges of a place - zaznaczyć granice i brzegi,
Stanów Zjednoczonych będą grupy terrorystycz- miejsca (np. bitwy); bound - granica, ograniczene oraz bojówki prowadzące działania party- nie, poruszanie się skokami; bounded - ogranizanckie; kierując się takim założeniem uznano czony, odgraniczony; bounded from above za konieczne tworzenie lekkich, mobilnych sił, ograniczony z góry (matem.); border - granica;
które mogą zostać przerzucone w dowolny rejon the village was bounded by trees - wioska otoświata; autorem tej koncepcji był Donald H. czona była drzewami
Rumsfeld; procesem transformacji objęto głów- BDA (Battle Damage Assessment) - ocena renie wojska lądowe, które powinny być zdolne do zultatów działania (na polu walki);
prowadzenia nieregularnych operacji dysponując BDA (Bomb Damage Assessment) - ocena
małymi /batalion - brygada/, średnimi /dywizja/ zniszczeń wskutek bombardowania
lub dużymi /kilka dywizji/ kontyngentami ekspedycyjnymi; zgodnie z tą koncepcją, zbudowane
BDE/Bde (Brigade) - brygada; the 1st Pomeranian Logistic Brigade n. Kazimierza III Wielki-
z modułów, wojska pozwolą na tworzenie róż-
74
ego in Bydgoszcz was created on 3th of Janu- uniform clothing point - brygadowy skład munst
ary 2004. 1 LOG BDE has been established durowy; Brigadier: in NATO structures occuto provide logistic support to: 1. Polish con- pies ”one star” posts - brygadier: w strukturach
tingents abroad 2. designated operational NATO zajmuje stanowiska „jednogwiazdkowe”;
units and HQs 3. all units located in the Pom- in UK and in Germany the Brigadier doubles
eranian Military District territory at peace time as a garrison commander - w Wielkiej Brytanii
4. to NATO alliance (Main task: timely provi- i w Niemczech brigadier wykonuje dodatkowo
sion of high quality goods, military assets obowiązki dowódcy garnizonu; appointed to asand services to proper place - supply /all sist him in the task is a Deputy Garrison
classes/ - logitics services /transport, medi- Commander, a full Colonel in rank, whose ofcal, maintenance, evacuation, accommoda- ficial title is Garrison Colonel - do pomocy
tion etc./. 1st LOG BDE consists of: HQ w realizacji zadania wyznaczony jest zastępca
/Commander, Deputy Cdr, Cdr’s Group, Staff, dowódcy garnizonu, w stopniu pułkownika,
Log/, HQ bn, NSE, three log bn, one recovery którego oficjalny tutuł brzmi pułkownik garnizonu;
bn, one storage bn, two maintenance bn. Main BR Bde Maj (Brigade Major) - szef wydziału
tasks ISAF: 1. plan and coordinate logistic operacyjno-rozpoznawczego sztabu brygady
1
support for national contingents 2. coordi- Bdg (Bridge) - most, mostek (kapitański),
nate material transportation, storage and dis- pomost (bridge floor), brydż; air bridge - most
tribution 3. coordinate medical evacuation powietrzny; bridge battalion - batalion mostowy;
and personnel rotation. Total about 1600 sol- bridge building battalion - batalion budowy
diers have served in stabilization missions mostów; bridge park - park mostowy; bridge
abroad /OIF, OPERATION IRAQI FREEDOM, work - budowa mostów; bridgehead - przyUNIFIL, ISAF, TCHAD, KFOR).; the 2nd Radio czółek (mostowy), przedmoście; bridging waElectronic Brigade/the 2nd Radio Engineering terways - przerzucanie mostów nad drogami
Brigade - 2 Brygada Radiotechniczna /w Byd- wodnymi; Pon Brg (Pontoon Bridge) - most
goszczy, rozformowana została w 2008 roku/; pontonowy (floating bridge - most pontonowy);
BADC (Brigade Air Defence Center) - centrum “The bridge too far” - „O jeden most za daobrony przeciwlotniczej brygady; BRIG General - leko”; to bridge the gap - zapełniać lukę
2
generał brygady; brigade commander - do- Bdg (Building) - budynek, gmach, budowa, buwódca brygady; brigade ammunition depot dowla, obiekt; buildings - zabudowania; buil-
(dump) - brygadowy skład /składnica/ amunicji; ding and bridge construction - budowa budynbrigade foodstuff depot - brygadowy skład ków i mostów; building society - towarzystwo
- kredytujące kupno mieszkań lub domów; nationbrygadowy punkt medyczny; brigade supply building - tworzenie/budowanie narodu (np. po
point - brygadowy punkt zaopatrzenia; brigade wojnie, po zmianie ustrojowej); build up - rozbużywności;
brigade
medical
aid
station
75
dowa, nagromadzenie, zabudowany; built in - bean gun - kuchnia polowa; bean/beans - fawbudowany; builder - budowlaniec, konstruktor; sola
outbuilding - budynek gospodarczy; Rome bear (to), bore, borne - nosić, przynosić, zabiewasn’t built in a day - pot. „Nie od razu Kraków rać, wytrzymywać, znosić (ciężar), ponosić (odzbudowano”; build (to), built, built - budować, powiedzialność, koszty) rodzić (dziecko, owoce),
tworzyć; to build into - wbudować; to build dawać; be born - rodzić się, narodzić się), wyon/upon - bazować; to build up - rozbudowy- twarzać (liście), żywić (miłość, złość), zwracać
wać, nagromadzać się, podpierać, podbudowy- się (w kierunku), skręcać (np. w lewo, w prawo);
wać, odżywiać się (po chorobie); rebuild (to), sb can not bear sth - ktoś nie znosi czegoś; to
rebuilt, rebuilt - odbudować, przebudować, od- bring pressure/influence to bear on sth - wynawiać; to reconstruct - odbudowywać, rekon- wierać presję na coś; bear down - zmierzać,
struować, odtwarzać (fakty)
zwalać się (on/upon - na); brought to bear -
BDM (ballistic defence missile) - rakieta do stosowane; to bear out - popierać, potwierdzać;
zwalczania pocisków balistycznych
to bear up - trzymać głowę do góry; to bear
BDU (Battle Dress Uniform) - mundur polowy with - być cierpliwym (with - dla), godzić się
(wzór leśny armii USA)
z czymś; to bear in mind (that) - pamiętać o/że;
BDZ (Base Defence Zone) - strefa (osłony) mieć na myśli; you can have something to eat
obrony bazy
now but bear in mind that there' ll be a big
beachhead - przyczółek (rejon) wysadzenia de- meal later - teraz możesz coś zjeść, ale pamięsantu
taj, że obfity posiłek będzie później; bore - nu-
beacon - znak nawigacyjny, latarnia morska; ra- dziarz, nudziarstwo (zdarzenie); to bore - wierdiolatarnia; beacon - pulsująca boja świetlna, cić, nudzić (kogoś) (with sth - czymś), wpijać się
świetlny sygnał ostrzegawczy
(oczyma) (into - w); info. to bore sb to
beam - wiązka (promieniowania), promień, bel- death/tears; to bore sb stiff - nudzić kogoś na
ka, trawers, dźwigar; beam (of rays) - wiązka; śmierć
beam antenna - antena promieniowa, antena beat (to), beat, beeaten - bić, ubijać (jajka), powiązkowa; laser beam - promień laserowy; be- bić, zwalczyć, (w zawodach) uderzać, walić
am riding - naprowadzanie wiązką prowadzącą; (o sercu); uderzenie (serca, skrzydeł), rytm
narrow beam antenna - antena o wąskiej cha- (w muzyce), dać sygnał; to beat time - wybijać
rakterystyce; pencil beam - wiązka skupiona; rytm; to beat sb to it - wyprzedzać kogoś; it bebeam rider - rakieta przeciwradiolokacyjna; be- ats me - to jest dla mnie nie do pojęcia; on the
am rider guidance - kierowanie wiązką; beam beat - w rejonie (jest np. dowódca), na obchoguided missile - pocisk kierowany wiązką; to dzie (warty); Beat it! - „Spływaj!”; to beat down beam - emitować, nadawać
prażyć (np. z broni maszynowej), spadać (on na); skłaniać do opuszczenia (ceny); to beat up
76
- pobić; beating - pobicie, lanie /pot. give a go- gatunek (stock); be bred for - być wychowanym
od hiding - sprawić komuś porządne lanie; bea- do; be born and bred in - spędzić dzieciństwo
ting up - (ciężkie) pobicie; to give sb a beating (gdzieś); łac. Eruditio aspera - opitma est. - pobić kogoś; to take a beating - zostać pobi- Wychowanie surowe - jest najlepsze.
tym; sth will take some beating - coś jest nie believe (to) (in sth) - wierzyć (w coś); belief do pobicia
wiara, przekonanie (in - w); in the belief that -
bearing - azymut (azimuth), peleng, namiar, w przekonaniu, że; beyond belief - nie do wiary
penewka, strona; bearing angle - kąt namiaru; (it's hard to believe); confidence - zaufanie;
bearing plate/bearing compass - pelengator; creed - wiara, wyznanie wiary, credo; faith (relibearing(s)/bearings - namiar/orientacja; to take gijna)
bearing - wziąć namiar; to take one's bearings belt - pas, pasek, strefa, taśma, taśmowy; belt- namierzać, namierzyć
fed ammunition - amunicja taśmowa; belt-loa-
bedding - pościel; mattress - materac; pillow ding - napełnianie taśmy, taśmowanie; beltcase - poszewka; sheet - prześcieradło; blanket loading machine - ładownik do taśm; belt fas- koc, derka, „zasłona dymna” (smoke screen); tener - klamra pasa; Fasten the belts! - Zapiąć
quilt - kołdra (pikowana) (counterpane/cover- pasy!
let); quiltcover - koperta na kołdrę; bed - łóżko, beret - beret; blue beret/s/ - błękitny/niebieski
łoże (to make the beds - ścielić łóżka); table- beret/y/; red berets - czerwone berety
cloth - obrus; cloth - materiał, szmata; towel - besiege - obława; besieging army - wojska
ręcznik; rug (small carpet) - mały chodnik; wall oblężnicze; to besiege - oblegać, oblegnąć,
carpet - wykładzina ścienna
oblec; (to surround an enemy town or fortress
beginning - początek, rozpoczęcie; beginner with troops in order to prevent anyone enterofficer - początkujący oficer; beginner engineer ing or leaving, with the ultimate intention of
- początkujący inżynier; to begin with sth - za- capturing the place)
cząć od czegoś
betray (to) - zdradzać (to reveal a secret); The
behaviour - zachowanie (się), postępowanie, general betrayed his men by agreeing to sursprawowanie (się); to behave - zachowywać się; render.; betrayal - zdrada, oszustwo (deceit;
postępować (towards sb - w stosunku do); de- treachery; treason; infidelity); traitor - zdrajca;
meanour - US demeanor, zachowanie się, po- threat of betray - zagrożenie zdradą; renegade
stawa; dealing - postępowanie; to bring up - - renegat; adultery - zdrada małżeńska (marital
wychowywać; upbringing - wychowanie (tutor - infidelity)
wychowawca); breeding - wychowanie, hodowla BEW (Basic Weapons) - podstawowe uzbroje(rearing, growing), rozród (animal husbandry - nie strzeleckie
hodowla zwierząt); breed (to), bred, bred - ho- BF (Barrage Fire) - ogień zaporowy
dować, rozmnażać się, rodzić; a breed - rasa,
77
BFC (Battle Force Capable) - siły (przygotowa- BICC (Battlefield Information Communication
ne) zdolne do walki
Centre) - centrum systemu łączności pola walki
BFT (Blue Force Tracking/Blue Force Trac- bifurcation - rozstaje, rozwidlenie /dróg/
ker) - system monitorowania wojsk własnych big amount (huge number) of rifles - duża (og(położenia pojazdów w ruchu w czasie rzeczywi- romna) liczba karabinów
stym; określa ich aktywność podając, m.in. - bilateral relations - stosunki dwustronne; bilatprędkość, kierunek ruchu, współrzędne, status; eral observation - obserwacja dwuboczna; mulinformacje /dane/ trafiają do centrum operacji tilateral relations - stosunki wielostronne; lattaktycznych, gdzie sytuacja na polu walki monito- eral - boczny; lateral road - droga boczna; latrowana jest całościowo; był używany przez Ame- eral separation - separacja boczna
rykanów i Brytyjczyków podczas interwencji bilingual - dwujęzyczny
w Iraku; BFT odświeża informację, średnio co billing - wystawiony rachunek
10 sec i pozwala odczytywać przynależność na- binding - oprawa, okładka, oblamowanie, wiąrodową danej platformy /pojazd, statek powietrz- zanie, obowiązujący; bind (to), bound, bound ny/ oraz umożliwia ciągła komunikację z centrum wiązać, przywiązać, związywać (umową), zobooperacji taktycznych, tworzenie grafiki i planowa- wiązywać (prawem, do czegoś), oprawiać (książnie marszruty; używany wcześniej, w Afganistaki), ograniczać (kogoś), to bind up - bandażonie, m.in. przez polskich żołnierzy - IFTS /ISAF
wać (wound - ranę); binder - teczka, skoroszyt;
Friendly Tracking System/ nie oferował tak zabounded by the deal - związany umową; bounawansowanych możliwości, jak BFT) Magdalena
ded - ograniczony, odgraniczony; the village
Kowalska-Sendek, Niebieski pomocnik /w/ Polwas bounded by trees - wieś była odgraniczona
ska Zbrojna Nr 9 z 28 lutego 2010 r., s. 31-33
drzewami; bounded from above - ograniczony
BHL (Battle Handover Line) - linia przejęcia
z góry; bound - granica, ograniczenie, duży skok
odpowiedzialności (wyznaczona w terenie linia
(zwierzęcia, sus); boundless - bezgraniczny;
fazowa, na której następuje przejęcie odpowieout of bounds - zakazany, zabroniony; bounds
dzialności za prowadzenie walki między siłami
- granice; in bounds - w granicach; boundary osłony a siłami działającymi na głównym obszagranica; ban - zakaz (prohibition); to ban - zarze obrony lub odwrotnie; BHL wyznacza zazwykazać (zabronić) publicznie; the ban will be liczaj przełożony dowódców sił /zgrupowań/ osłofted - zakaz będzie zniesiony; ”no entry” - zany oraz sił działających na głównym obszarze
kaz wjazdu (wstępu); ”no waiting” - „zakaz poobrony po uprzednim porozumieniu z nimi) Tostoju”; ”no left/right turn” - zakaz skrętu w lemasz Rubaj, W pasie przesłaniania /w/ Przegląd
wo/prawo
Sił Zbrojnych Nr 3/2007, s. 67
binoculars - lornetka, lorneta; field glasses bias - polaryzacja, nastawienie, stronniczość;
lornetka
biased - stronniczy, uprzedzony, nakierowany
(towards - na)
78
biological weapon defence/biological defence potępiać (sb for sth - kogoś za coś); to blame
- obrona przed bronią biologiczną; biological sb for sth - obwiniać kogoś o coś; blemish agent - środek biologiczny; biological opera- skaza, plamka; to blemish - psuć reputację, rution - działania z użyciem środków biologicz- jnować; the blemish on the honour - „plama”
nych; biological warfare - wojna biologiczna; na honorze; to take the blame - przyjąć na siebiological weapon/bioweapon - broń biolo- bie winę; the blame rests with you - to twoja
giczna
wina; a damage - szkoda, uszkodzenie (im-
biped - dwójnóg
pairment); to damage - uszkadzać, psuć, zasz-
biplane - dwupłat, dwupłatowiec
kodzić
bisect/halve (to) - przecinać, przeciąć (dzielić) blank - ślepy; blank ammunition - ślepa
na dwoje/przepoławiać, obcinać o połowę
amunicja (training ammunition, consisting of
bivouac/bivvy - biwak (an improvised shelter); the propellant but no projectile, which is debivouac area - rejon kwaterowania/zakwatero- signed to simulate the firing of a weapon);
wania; bivvy bag/kitbag/sleeping-bag - (a wa- blank charge - ślepy ładunek (blank cartridge);
terproof sleeping-bag cover); to bivouac - bi- blank shot - ślepy strzał; blank round - nabój
wakować
ćwiczebny/szkolny; blind - ślepy, zasłona; blind
BKS/bks (Barracks) - koszary (non-operational alley - droga bez przejazdu; blind approach military base), baraki; barrack block - blok ko- podejście do lądowania bez widoczności (blind
szarowy; barracks dress - dres żołnierza/ubiór landing - lądowanie bez widoczności/ślepe ląsportowy żołnierza; everyday uniform consist- dowanie); blind-training flight - lot w zakrytej
ing of a sweater and service-dress trousers; kabinie; blind as a bat - ślepy, jak nietoperz
barracks orderly - dyżurny koszar; barracks blast - wybuch (a wave of heat and gasses reship - okręt-baza mieszkalna
leased by an explosion, and derbis carried by
blackmail - szantaż; to blackmail - szanta- it), podmuch (blowback) (wybuchu) (several
żować; blackmailer - szantażysta
people were killed in the blast.), gwizd (loko-
bladder - pęcherz, zbiornik (a huge inflatable motywy), zatrąbienie, nieform. cholera; blast
rubber container, which is used to store fuel force - moc wybuchu/siła wybuchu; blast tube or water at a POL or water point); blivet - an osłona wylotu lufy; blast-off - wzniesienie się
inflatable rubber container, which is used to (w powietrze); blast wave - fala uderzeniowa;
store fuel
blast chamber - komora spalania (w silniku od-
blame - nagana (reprimand; notice), wina, zar- rzutowym); combustion chamber - komora
zut (allegation - zarzut, insynuacja), potępienie; spalania (w silniku samochodowym); blasting
to lay (to put/to cast) the blame for sth on sb - cap - spłonka saperska; primer - spłonka (fuse;
winić kogoś za coś; to bear the blame for - detonator; cap); priming charge - spłonka
ponosić winę za; to blame - ganić, łajać, ładunku; primer detonator - spłonka zapalająco-
79
po-budzająca; blasting charge - ładunek min- blood pressure - ciśnienie krwi; blood relation
erski; blasting fuse - lont prochowy (match - - krewny, krewna; blood transfusion - transfuzja
lont); tape of the blast - rodzaj wybuchu; to krwi; blood vessel - naczynie krwionośne; bloblast - przebijać; at full blast - pełną parą, na odbath - krwawa łaźnia; bloodcurdling - mrocałego; to blast off - startować, wznosić się (w żący krew; bloodless - bezkrwawy, bezkrwisty;
powietrze); to blast off/to blast out/to ex- bloodshot - nabiegły krwią; bloodstained plode/to erupt - wybuchać, eksplodować (go skrwawiony; bloodshed - rozlew krwi; bloodoff), zaczynać; to blast off sth - wysadzać coś; thirsty - spragniony krwi; blood trasfusion take the blast - przyjąć uderzenie (wybuch); to transfuzja krwi; bloody - krwawy, zakrwawiony;
blow up - wysadzić w powietrze; nieform. blast- BR info. cholerny, pieprzony; bloody-minded ed - cholerny
złośliwy, mendowaty
blaze - pożar, centrum, wybuch, blask, płomień; blend - zmieszany razem; (o mix together);
to blaze - płonąć, jarzyć się (with sth - czymś); Camouflage enables the soldiers to blend in
blazer - marynarka (z naszytym herbem szkoły, with the woodland.
klubu sportowego, organizacji), blezer; blazing - BLEWS (Basic Line Electronic Warfare Sysrozpalony od upału; ”blazing hot” - „gorąco, jak tem) - system walki radioelektronicznej
w piecu”
blink - migać; blinking - mrugający
bleed (to), bled, bled - krwawić (to lose blood); blind - ślepy, niewidomy, niewybuchający, nieThe wound is bleeding badly.; bleeding - wybuch, niewidoczny, roleta (zasłona okienna);
krwawienie, upust krwi; blood - krew; blood blind flight - lot bez widoczności (wg przyrząagent - (a chemical designed to deprive the dów); blind/blank rounds/no live ammunition
body of oxygen); blood bank - depozyt - ślepe naboje/ślepa amunicja; they were firing
/budynek, pomieszczenie do przechowywania blanks - zostały odpalone ślepe naboje; blind
krwi, ambulans do transfuzji krwi (a building or to blind - oślepiać; be blind to sth - zamykać
vehicle where blood for transfusion is sto- oczy na coś; turn a blind eye to sth - przymyred); blood donor - krwiodawca (someone who kać oczy na coś; ”not a blind bit of”- „za cholegives blood for blood transfusions); blood rę"; blindly - na oślep; blindness - oślepienie,
circulation system - krwiobieg (bloodstream); ślepota; flash blindness - oślepienie błyskiem;
sth makes his blood boil - coś sprawia, że colour blind - daltonista; blindfold - przepaska
krew się w nim gotuje; blood group - grupa krwi (na oczy); to blindfold - przewiązać oczy, za(a type of blood, e.g. A, B, AB, 0); bad blood - słaniać przepaską; to block out - odciąć, zasłaniechęć; in cold blood - z zimną krwią; make niać; to block up - zatykać się (całkowicie);
sb's blood run cold - mrozić krew w żyłach; in block letters/capitals - pismo drukowane/blosb's blood - we krwi; new/fresh/young blood - kowe; blockade - blokada; to blockade - bloświeża krew; blood poisoning - zakażenie krwi; kować; road blockade - blokada drogowa;
80
blockage - zatkanie; alley - ślepa uliczka; be BM/C3
(Battle
Management/Control
and
up in a blind alley - utknąć w ślepym zaułku; Communications) - zarządzanie walką, dowobe stuck - utknąć w miejscu
dzenie, kierowanie środkami bojowymi i łączno-
blizzard - burza śnieżna; (a combination of ści
heavy snow and strong wind)
BM/C4I (Battle Management/Command, Con-
blow (to), blew, blown - wiać, zawiewać (o wie- trol, Communications, Computers & Intellitrze), dmuchać, wydmuchiwać (np. nos), dąć gence - zarządzanie walką, dowodzenie, kiero(np. w gwizdek), gwizdać, przepalać się (np. wanie środkami bojowymi, łączność, komputery i
o bezpieczniku), wyrzucać, marnować (np. pa- rozpoznanie (wywiad)
pier); blow - cios, podmuch, uderzenie, cios (to BMD (Ballistic Missile Defence) - balistyczna
- dla); ”Blow me down!” - „Koniec świata!”; at obrona rakietowa; BMDO (Ballistic Missile Dethe back of beyond - na końcu świata; blowo- fence Organisation) - system balistycznej obrout - pęknięcie opony; blows - rażenie; to strike ny rakietowej
a blow for/against - ujmować się za/przeciwko; BMEWS (Ballistic Missile Early Warning Systo blow off/out - wysadzać, odrywać (wybu- tem) - system wczesnego ostrzegania przed
chem); to blow out - zdmuchiwać; to blow over uderzeniami rakiet balistycznych
1
- uspokajać się (o burzy, o kłótni); to blow up - BMR (Basic Military Requirements) - podsta-
wybuchać, wysadzać, nadmuchiwać, powięk- wowe wymagania wojskowe; wants - wymagania
szać; blow-by-blow - szczegółowy opis
BMR2 (Bomber) - bombowiec
blue forces/friendly forces - siły własne (the BMS (Battle Management Staff) - zespół kieropositions of friendly forces are usually wania walką
marked on a map in blue, while those of the BN (Battalion) - batalion
enemy are marked in red)
board - komisja, rada, tablica, deska, utrzyma-
Blue Berets - siły/żołnierze ONZ (soldiers of nie, wyżywienie, karton, pokład; full board - cała United Nations forces)
kowite wyżywienie; a board and lodging -
Blue Force Tracking/blue on blue - ogień mieszkanie z utrzymaniem (an upkeep - utrzywojsk własnych (same as “friendly fire”) /brak manie); to board - wchodzić na pokład statku,
dostatecznej wymiany informacji o położeniu sił wchodzić do pociągu/tramwaju, stołować (się),
własnych może mieć tragiczne konsekwencje, on the board - na statku (lower deck - dolny
gdy walczący żołnierze giną z rąk koalicjantów/
pokład); upper deck - górny pokład; boarding
BMA (Battle Management Area) - (wyznaczony) operation - abordaż; boarding card - karta
sektor kierowania środkami bojowymi
wstępu (do samolotu lub na statek); boarding
BMC (Battalion Maintenance Centre) - ośrodek party - oddział abordażowy); boarding school remontowy batalionu
szkoła z internatem
81
boatswain - bosman (bosun - bosman okrętowy rząca o dużej sile wybuchu; bombsight - celow- funkcja na okręcie)
nik bombowy; bomb Griffin - bomba lotnicza
BO1 (Back Order) - rozkaz do wycofania
sterowana wiązką laserową; guided bomb -
BO2 (Battle Order) - ugrupowanie bojowe
bomba naprowadzana; mortar bomb - granat
BOD (Board of Directors) - dyrekcja, zarząd, moździerzowy; nuclear bomb/atomic bomb
rada nadzorcza
/atom bomb - bomba jądrowa/bomba atomowa
badge - znaczek, odznaka; indication - znak
(col. nuce - nuklearny; nuce attack - atak nukle-
body - ciało, korpus, poczet, zwłoki; corpse(s) - arny); smart bomb - bomba inteligentna; roadzwłoki (ludzkie), trup(y); walking corpse - żywy side bomb - bomba przydrożna; bomb disposal
trup; body bag - worek na zwłoki; body of vehi- - usuwanie niewypałów; retarded bomb - bomba
cle - karoseria, nadwozie (body of car); chassis z opóźnionym zapłonem; time bomb - bomba
- the base frame of vehicle (The Scorpion’s zegarowa; superbomb - bomba wodorowa;
chassis has been used for several other bomb hoist - podnośnik do podwieszania bomb;
types of armored vehicle Richard Bowyer, Dic- bomb outrage - zamach bombowy; bomb rack
tionary of Military Terms, Third Edition, MAC- - wyrzutnik do bomb; bombload - ładunek bomMILLAN, Bloomsbury Publishing Plc and Richard bowy; bombproof - odporny na bombardowanie,
Bowyer 2004)
odporny na bomby; bombproof shelter - schron
bolt - zamek karabinowy, rygiel, śruba, zasuwa, przeciwlotniczy; bomb sight - an optical inspust; bolt handle - rączka zamka; bolt lock strument In an aircraft for the timing of
(on a machinegun) - dźwignia regulująca; bolt- bombs; bomb site - an area where buildings
lock pin - iglica; bolt mechanism - zamek, have been destroyed by bombs; bomb squad
urządzenie zamka; bolt operated - repetowany; - a bomb-disposal unit; to bomb - bombardobolt-sleeve lock - bezpiecznik samoczynny; to wać, zbombardować, zrzucić bomby, zrzucać
bolt - zaryglować, zamknąć na zasuwę
bomby; to bomb out - zniszczyć bombardowa-
bolster - poprawiać (samopoczucie), podnosić niem; to bombard - bombardować (with sth na duchu; to bolster up - udzielać poparcia, czymś); to drop a bomb - zrzucać bombę;
wspierać; flag - flaga; to flag - upadać na duchu; bombs went off - bomby eksplodowały; to
to flag down - zatrzymywać
bombard - bombardować (with sth - czymś),
bomb - bomba; bombshell - bomba, przen. re- ostrzeliwać, ostrzelać
welacja,
niespodziewana
wiadomość,
bomb bomber aviation - lotnictwo bombowe; bomber
burst - wybuch bombowy; bomb base - skorupa (aircraft) - bombowiec; long range bomber bomby; bomb cluster/cluster bomb - bomba bombowiec dalekiego zasięgu; medium bomber
odłamkowa, kaseta bombowa; demolition bomb - bombowiec średniego zasięgu; low altitude
- lotnicza bomba burząca; bomb disposal - bombing - bombardowanie z lotu koszącego
usuwanie niewypałów; blockbuster - bomba bu- (lay-down bombing) (nap-of-the earthflying -
82
lot koszący) (a nap - drzemka; to nap - drzemać; bone - kość, ość; a bone of contention/apple of
to take a nap - zdrzemnąć /się/); bombing from discard - kość niezgody; a bag of bones - pot.
a predetermined altitude - bombardowanie „skóra i kość”; the backbone - kręgosłup; ”Pole
z określonej wysokości; carpet bombing/carpet to the backbone” - „Polak z krwi i kości”; save
raid/blanket bombing/area bombing - nalot one’s bacon/hide/carcass/skin/ - ratować władywanowy; sustained bombing - nalot falowy; sną skórę; łac. Alea iacta est - „Kości zostały
successive waves of bombing - naloty falowe; rzucone”/Gra się rozpoczęła.
low altitude flying - loty na małej wysokości; book - książka, księga; col. book soldier - reguhedge hop - lot na bardzo małej wysokości (he- laminowiec,
żołnierz
postępujący
wyłącznie
dge - żywopłot, ogrodzenie, murek; info. to hed- zgodnie z regulaminem; book of instructions ge one's bets - ubezpieczać się, asekurować regulamin; the books - księgi rachunkowe; boosię) (the bomber flew at an altitude of 200 m - king - rezerwacja; book office - kasa biletowa
bombowiec leciał na wysokości 200 m); bom- (na kolei); booked - zarezerwowany; bookeebing (while in an upward loop) - bombardowa- ping - księgowość; booklet - broszura (pamphnie z lotu wznoszącego; bombardier - strzelec let); bookish; book-keeper - księgowy; to book
bombowy; bombing accuracy - celność bom- a seat - zarezerwować miejsce; to book up - zabardowania; bombing mission - wyprawa bom- jąć (całkowicie)
bowa; bombing raid (attack) - uderzenie bom- boost - zwiększenie, pobudzenie; to boost bowe; bombing objective - obiekt bombardo- zwiększać, wzbudzać, pobudzać, reklamować,
wania; bombing range - poligon lotniczy; bomb forsować przez reklamę, podnosić wartość; borelease switch - spust bombowy; bomb fuse ost engine - silnik startowy; boost tab - klapka
(bomb pistol) - zapalnik do bomb lotniczych; wspomagająca sterowanie; booster - dopalacz
bomb bay - luk bombowy, komora bombowa, (samolotowy), startowy silnik rakietowy (booster
magazyn dla bomb; BRL (Bomb Release Line) missilery), siłownik (hydrauliczny), wzmacniacz,
- linia zrzutu bomb; aerial bomb - bomba lotni- ładunek wzmacniający; detonator, ładunek
cza; BS1 (Bomb Store) - skład bomb/bom- wzmacniający, propagator; booster casing Squadron/Bombar- spłonka pobudzająca
dment Squadron) - eskadra bombowa/dywizjon border - granica (of a country) (boundary granica, graniczny, obszar graniczny, rubież,
bombowy
bomblet - a small bomb released in mid-air by skraj) (zaorany pas i słupki graniczne), krawędź,
boskład;
BS2
(Bomber
a cluster bomb or missile - niewielka bomba skraj, pogranicze, kordon, brzeg, graniczny; borlotnicza zrzucana ze średniej wysokości przy po- der alert - pogotowie graniczne; border crosmocy zasobnika kasetowego lub rakietowego
sing - przejście graniczne; cross frontier -
bond - więź, zobowiązanie, obligacja; social przejście graniczne; border checkpoint - graniczna placówka kontrolna; border conflict bonds - więzi środowiskowe
83
konflikt graniczny; border engagement - bitwa BR (Battlefield Reconnaissance) - rozpoznanie
graniczna; border fightings - walki graniczne; pola walki
border guard - ochrona granicy, straż graniczna, BRAA (Base Recovery After Attack) - zbiórka
pot. pogranicznik; border guard duty - służba i ewakuacja po ataku
graniczna; border guard patrol - patrol granicz- ”Bracket” - atak typu „kleszcze”; … to correct
ny; border-guard element - element służby gra- artillery or mortar fire so that each adjusting
nicznej; border incident - incydent graniczny; round lands on the opposite side of the target
border town - miasto graniczne/przygraniczne; to the last round, until the target is hit; He reborder violator - naruszający granicę; border alizes that his position was being bracketed.
violator (aircraft) - samolot naruszyciel prze- branch - oddział; wydział; filia, konar, gałąź,
strzeni powietrznej (granicy); border troops - władza; branch of service - broń (rodzaj broni);
wojska pogranicza; frontier - w pełni rozbudo- branches of the Armed Forces - rodzaje sił
wana granica (ogrodzenie i pozostałe wyposaże- zbrojnych (rodzaje wojsk); branch of river nie graniczne); borderland - pogranicze (bor- odnoga rzeki; branch line (branch railroad) derline), kresy; boundary markers - znaki gra- tor boczny
niczne; boundary lights - światła graniczne, brand - głownia, znak firmowy, piętno, gatunek;
lampy graniczne; boundary marker beacon - to brand - piętnować, znakować; brand-new radiolatarnia graniczna; bounds - granice; to nowiuteńki
border - obramowywać, obramować; to violate brake - hamulec, krzak (bush); the brake sysa border - naruszać granicę
tem is broken - układ hamulcowy jest zepsuty;
boss - szef, kierownik, majster, dyrektor
airbrake - hamulec powietrzny; brake flap - ha-
bounty - szczerość, premia, nagroda; generous mulec aerodynamiczny; brake cylinder - cylin- hojny
der hamulcowy; brake lights - światła hamowa-
box - kabina, pudełko, skrzynia (chest - klatka nia; brake parachute - spadochron hamujący;
piersiowa, pierś); medicine chest - apteczka, footbrake - hamulec nożny; brake pedal - pedał
skrzynka; box magazine - magazynek skrzyn- hamulca; handbrake/parking brake - hamulec
kowy; box pattern - krąg; lot po kręgu; boxcar - ręczny; brakedrum/drum brake - hamulec bęwagon towarowy kryty
bnowy; braking - hamowanie; test bench - ha-
BP (Battle Position) - punkt oporu
mownia (ławka, ława); to brake - hamować
b.p. (barometric pressure) - ciśnienie barome- brass - mosiądz, tabliczka; to brass off - ociątryczne
gać się w służbie; brass - złoty haft na czapce
BPA (Battlefield Psychological Activities) - st. oficerów; the brass - instrumenty blaszane
działania psychologiczne pola walki
joc. "the brass" - wyżsi dowódcy, generalicja; to
BQM (Base Quartermaster) - kwatermistrz bazy get down to brass tacks - przejść do rzeczy;
big shot/big cheese - „gruba ryba”, ktoś ważny
84
bravery - odwaga (boldness; gallantry; the through sector - odcinek przełamania; rupture
ability to control fear), odważny, śmiały; brave force - siły przełamujące); breakdown - awaria,
- odważny; to put a brave face on sth - robić załamanie się (psychiczne), rozstrój nerwowy,
dobrą minę do czegoś; bravely - odważnie; to klęska, demontaż, defekt, wypadek lotniczy, wybrave - stawiać czoło; to put a brave face on łom, wybuch, przerwa, rozkładanie (na części)
sth - robić dobrą minę do czegoś; bravado - (decomposition; dismantling; dismantlement;
brawura; hero - bohater, idol; heroism - boha- take to pieces); calamity - nieszczęście, klęska
terstwo, heroizm (act of heroism - czyn boha- (disaster or harm) - nieszczęście, klęska; breaterski); heroine - bohaterka; heroic - bohaterski; king contact - zerwanie kontaktu; breakwater courage - odwaga; testimony of courage - do- falochron; break (to), broke, broken - łamać
wód odwagi; to take courage - nabierać odwagi; (się), rozrywać (się), psuć (się), łamać, nie docourageous - odważny; to encourage - dodać trzymywać, zrywać, przerywać, robić przerwę,
komuś odwagi; fortitude - hart ducha, męstwo; zrywać (z czymś), przełamywać, świtać, rozpęgallant - dzielny, bohaterski, szarmancki; gallan- tywać się, rozbijać się, zostawać rozpowszechtry - odwaga, dzielność, rycerskość, galanteria; nionym, przechodzić mutację, mieniać się (weaszarmanckość, waleczność; gallantly - dzielnie; ther); brokendown - wyczerpany, zrujnowany,
valour US valor - bohaterstwo, odwaga; valiant schorowany, załamany (duchowo), zużyty,
- bohaterski, dzielny
uszkodzony (o maszynie); broken line - linia
breaching (crack through) - przełamanie; bre- przerywana; to break ranks - łamać szeregi; to
ach - rozłam, wyłom, naruszenie; to breach - break away - wyzwalać, uciekać, wyłamywać
naruszać, łamać prawo (to crack; to break); to się, odłączać; to break down - psuć się, załabreach enemy defences - przełamać obronę mywać się, kończyć niepowodzeniem; to break
przeciwnika; to breach the lines - przełamać sth down - rozkładać (coś) na czynniki; to break
linie obronne; to crack an attack - załamać atak in - włamywać się (housebreaking - włamabread - chleb; dry bread - suchy chleb; bread nie/do domu), wtrącać się; to break into sth and butter - chleb z masłem przen. środki utrzy- nagle zaczynać coś robić; włamywać się; break
mania; to earn one’s bread - zarabiać na życie
off - zatrzymywać się; to break (sth) of - prze-
break - luka, przerwa, rozłam, zerwanie; break- łamywać (to break enemy defences - przełain - włamanie; break-in battle - walka o przeła- mać obronę przeciwnika), odłamywać (się); to
manie; break-up - rozdzielenie (breakup - roz- break sth off - zrywać; to break out - wybudzielenie, rozbicie się, koniec nauki); breakaway chać; to break out (of sth) - uciekać; to break
- oderwanie; breakthrough - przełom; break- the record - bić rekord; to break up - zakończyć
through action - działania przełamujące; break- się, kończyć naukę przed feriami lub wakacjami;
through attack - natarcie przełamujące (break- to break up (with sb) - rozpadać się, zrywać
through party - grupa przełamująca; break- z kimś; to break sth up - rozpraszać (tłum),
85
przekazywać (informacje), naruszać (law); to bright - jasny, bystry, (clever), lotny, świetny
break the news to sb - przekazać wiadomość (pomysł), pogodny (człowiek); bright and early (komuś) (my commander came and broke the skoro świt; birghtness - jaskrawość; to brighten
bad news to me - mój dowódca wrócił i przeka- - rozjaśniać; to brighten up - rozpogodzić się
zał mi złą wiadomość); to break through - prze- BRISS (British Intelligence Support Service) łamywać (defence, resistance); breakage - brytyjski wywiad wojskowy
stłuczka (drogowa)
broad - szeroki, obszerny, wyraźny, ogólny, pi-
breather - odpowietrznik, rura wydechowa silnika; kantny, sprośny (np. dowcip); the broad of
breathing - oddychanie
inquiry - komisja dochodzeniowa; on the broad
breech - zamek, tylec; breech-block - zamek- rygiel; breech-loading - odtylcowy; breech lo- w komisji; w zarządzie; in the broad scope ading cannon - działo ładowane odtylcowo; w szerokim zakresie
breech lock - zamek karabinowy; breech me- broad-cast/broadcast - transmisja radiowa, auchanism - mechanizm zamkowy; breech piston dycja, nadawanie, podawanie; broadcast an- trzon zamkowy
tenna - antena radiofoniczna; broadcast ban -
breed (to) bred, bred - płodzić, rodzić, rozmna- zakaz nadawania; broadcaster - prezenter rażać (się), wychowywać, hodować; a breed - po- diowy lub TV; broadcasting - transmisja, radiochodzenie, rasa; breeding - hodowla
wy, nadawczy; broadcasting centre - radiowę-
bribe - łapówka /palm oil/; to bribe/oil sb’s zeł; broadcasting service - serwis radiowy;
palm - dać łapówkę, przekupić; bribery - prze- broadcasting station - radiostacja, rozgłośnia;
kupstwo, łapownictwo; łac. Manus manum la- to broadcast - nadawać (emitować) audycję;
vat. - Ręka rękę myje.
transmitować, nadawać, szerzyć (np. wiadomo-
brief - instruktaż, sprawa, akta, krótki, zwięzły; ści); to pick up a broadcasting station - usłybriefs/panties - majtki; to brief - przygotowy- szeć radiostację; to broaden - rozszerzać się
wać, instruować; to be brief - skracać się; they brotherhood-in-arms - braterstwo broni
should be briefed - powinni być poinformowani; BSA (Brigade Support Area) - obszar zaopabriefcase - aktówka, teczka; briefing - krótka trywania brygady; DSA (Division Support Area)
odprawa, instruktaż, narada; briefing room - - obszar zaopatrywania dywizji; bsa (batallion
pomieszczenie, w którym odbywają się odprawy support area) - strefa zaopatrywania batalionu;
służbowe; preflight briefing - odprawa przed csa (company support area) - strefa zaopatrylotem; briefing of the guard - odprawa warty; wania kompanii
briefly - krótko, zwięźle, w skrócie; debriefing - B.Sc. (abbr. Bachelor of Science) - inżynier
odprawa po zakończeniu pracy (po wykonaniu BTC (Basic Training Centre) - centrum szkolezadań)
nia podstawowego
86
BTF (US Army’s Task Force) - Amerykańskie BUDFIN (Budget and Finance) - budżet i finanBiometryczne Siły Zadaniowe (zajmują się iden- se; budget - budżet, oszczędny, tani; the state
tyfikacją osób poszukiwanych, szczególnie po- budget - budżet państwa; defence budget - budejrzanych o terroryzm; do zidentyfikowania da- dżet obronny (na obronę); budgetary - budżetonej osoby wykorzystują niepowtarzalne cechy wy; budgetary process - uchwalanie budżetu;
człowieka - wzór tęczówki oka, linie papilarne, DERA (Defence Evaluation and Research
DNA /kwas dezoksyrybonukleinowy - cząsteczka Agency) - obsługa finansowo-księgowa; PFI
olbrzym w kształcie podwójnej spirali, zawierają- (Private Finance Initiative) - inicjatywa prywatca informacje określające budowę organizmu na w finansowaniu przedsięwzięć publicznych;
i wzory niezliczonej liczby białek/, geometrię twa- military budget - budżet wojskowy; pre-finance
rzy lub dłoni, bądź barwę głosu/; ABIS (Automa- - środki finansowe przeznaczone dla usługodawted Biometric Identyfication System) - Auto- ców za dostarczone świadczenia; to budget matyczny Biometryczny System Identyfikacji; planować budżet (for - na), uwzględniać w wyBAT (Biometric Automated Toolset) - /ame- datkach; army spending (reaches) - wydatki na
rykańskie/ automatyczne urządzenie do katalo- wojsko (wynoszą, osiągają, dochodzą) (to reach
gowania danych biometrycznych; HIIDE (Hand- - (do) sięgać, osiągać, dochodzić, dojeżdżać,
held Interagency Identity Detection Equi- kontaktować się (sb - z kimś); to reach out - wypment) - /amerykańskie/ urządzenie do katalo- ciągnąć (hand - rękę); within reach - w zasięgu
gowania danych biometrycznych (HIIDE prze- ręki, blisko; beyond/out of reach - poza zasięchowuje do 22 tys. katalogów; każdy z nich za- giem ręki); expenses - koszty, nakłady, wydatki
wiera 2 obrazy tęczówki, 10 odcisków palców,
poniesione (funds - wydatki; overheads - wyzdjęcie identyfikowanej osoby i 35 informacji
datki bieżące), zwrot kosztów, dieta; expense
osobowych; Magdalena Kowalska-Sendek, Czyaccount - fundusz reprezentacyjny; at the
tanie z dłoni /w/ Polska Zbrojna Nr 2 z 10 styczexpense of - kosztem; at the expense - na
nia 2010 r., s. 22-23
koszt; at sb's expense - czyimś kosztem, na
BTOC (Battalion Tactical Operations Centre) czyjś koszt; to go to great expense - ponosić
batalionowe taktyczne centrum operacyjne
duże wydatki; expensive - kosztowny, drogi;
BTRY/BTY (Battery or Fire Unit/Platoon)/Bat
expenditure - wydatek, zużycie; expenditure
(battery) - bateria, bateria lub jednostka ogniocredit - dotacja materiałowa; expenditure rate wa/pluton; BK (Battery Capitan) - (a second in
norma zużycia; expenditure of forces - przycommand of a battery); The BK has been
dział sił; expenditure record - sprawozdanie
killed.
materiałowe; to expend - wydatkować, zużywać
BU1 (Base Unit) - jednostka stacjonująca w baBUFF (Big, Ugly, Fat Fellow) - Duży, Brzydki,
zie
Gruby Kumpel (żartobliwa nazwa B-52;
BU2 (Back-up) - zapas, wsparcie
15 kwietnia 1952 roku odbył się w bazie w Seat-
87
tle pierwszy lot Boeinga YB-52, prototypu B-52 szkło pancerne (the X-M-1114 HMMW-V - is a
Stratofortress; wymiary konstrukcji są imponują- HMMW-V reinforced with armour and bulletce: 48,5 m długości; 12,4 m wysokości; rozpię- proof glass); bullet wound - rana od kuli;
tość skrzydeł 56,4 m; 8 silników; max. masa star- ”magic bullet” - „cudowny” lek
towa 219 000 kg; pułap ponad 15 000 m; pręd- BULL (Bullseye/bull's eye) - środek (tarczy
kość 0,86 macha; promień działania /bez dodat- strzelniczej), strzał w dziesiątkę; A bull in the
kowego tankowania/ 7000 km; udźwig uzbrojenia china shop - pot. „Słoń w składzie porcelany”
18 000 kg (dwa razy tyle, ile wynosił udźwig bumf - opracowane instrukcje, instruktaże, melB-29); B-52H może zrzucić jednorazowo dunki itp.; I haven’t had time to read all the
51 bomb /Mk82/ o wadze 226 kg każda; B-52H bumf yet.
może również przenosić bomby atamowe lub
pociski typu Cruise z głowicami jądrowymi) Paweł Henski, Duży, brzydki, gruby kumpel /w/ Wiraże nr 10/2002, s. 20-21
bug juice - vul. płyn niezamarzający do chłodnicy (borygo)
a trumpet (trąbka; bugle - trąbka sygnałówka),
traditionally used to send signals or instructions in the form of music; bugler - a person
who plays the bugle
bunk bed - prycza
bunker - bunkier, schron; a shelter usually
zburzyć (spychaczem), przemieszczać (spychaczem)
”bull fest” - gadanina bez sensu, plecenie trzy
po trzy, narada, rozpatrywanie spraw przez dowództwo, instruktaż
bullet - kula karabinowa, pocisk (do broni
strzeleckiej); Very bullet has its billet/man proposes and God disposes - przysł. „Człowiek
strzela, Pan Bóg kule nosi”; rubber coated bulgumowe;
tary attack; dug out - schron, ziemianka;
dig (to), dug, dug - kopać (to break up and
move earth)
buoy - boja (znak morski; a seamark i.e. buoy
a fixed point e.g. a wreck; to buoy up -
bulldozer or dozer - spychacz; to bulldozer -
pociski
(together/up), zbierać, zgarniać (together/up)
indicating the north, east, south or west from
bulky - pokaźnych rozmiarów
-
zanka, kiść, grono, pęk; to bunch - skupiać się
built underground, for protection against mili-
bugle - a musical instrument, similar to
lets
bunch - kupa, paczka (grupa ludzi), bukiet wią-
bullet
hole
-
przestrzelina; bullet shield - tarcza (strzelecka);
bullet-proof vest - kamizelka kuloodporna (flak
jacket; US body armor); bulletproof glass -
ożywiać, podtrzymywać; buoyant - pływający,
beztroski, dynamiczny
burglary - włamanie; burglar; burglaries włamywacz(e); break in - włamanie; the crime
of entering a building by force with the intention of stealing things; a crime - zbrodnia
(against - przeciwko), przestępstwo
burial - pogrzeb; burial party - pododdział grzebania poległych; cemetery (graveyard) - cmentarz; churchyard - cmentarz (przy kościele)
burst - wybuch (outburst - wybuch), pęknięcie,
seria (z broni maszynowej), salwa; burst out seria z broni maszynowej; airburst/air burst -
88
wybuch powietrzny; nuclear airburst - powietrz- mobile), commissary - sklep w jednostce wojny wybuch jądrowy; high altitude burst - wy- skowej
buch jądrowy na dużej wysokości; low air burst bypass - objazd, obejście; bypass road - droga
- niski wybuch powietrzny; nuclear burst - wy- objazdowa; bypassing - objazdowy; detour buch jądrowy; point of burst - punkt wybuchu; objazd; diversion - obejście, objazd, zmiana
underground burst - wybuch podziemny; unde- (trasy, kierunku), odwrócenie uwagi, rozrywka,
rwater burst - wybuch podwodny; safe burst atrakcja; diversion for traffic - zmiana kierunku
height - bezpieczna wysokość wybuchu; nucle- ruchu drogowego; diverse - odmienny (dissimiar cloud - obłok promieniotwórczy; burst, burst lar /to - od/), różnoraki; to bypass - obejść, ob(to), burst - pękać, rozwalać się, trzaskać, prze- chodzić
1
latywać, wybuchać, rozerwać (through - przez); BZ (Buffer Zone) - strefa buforowa (bezpie-
to burst out - wybuchać, wybuchnąć; bursting - czeństwa); buffer - bufor, zderzak
2
kruszący; bursting charge - ładunek kruszący; BZ (Beaten Zone) - strefa uderzenia
spring - sprężyna zderzaka; buffer - joc. oficer
młodszy, bosman
butt - kolba (karabinowa), uchwyt, nasada, niedopałek, beczka, cel, obiekt (krytyki); butt plate trzewik kolby; butt stroke (rifle) - uderzenie kolbą; folder butt - kolba składana
butts - kulochwyt, ukrycie na strzelnicy przy tarczach; to butt - bóść, uderzyć z byka/bykiem; to
butt in - wtrącać się
button - guzik; to press a button - nacisnąć
guzik
BVR (Beyond Visual Range) - poza zasięgiem
widzialności/poza widzialnością wzrokową/poza
zasięgiem wzroku
BW1 (Bombardment Wing) - skrzydło lotnictwa
bombowego
BW2 (Biological Warfare) - wojna biologiczna
BW3 (Bundeswehra) - Bundeswehra; Luftwaffe
- niemieckie lotnictwo wojskowe
BX (Base Exchange)/PX (Post Exchange/ sklep na terenie bazy (wojskowej), sklep bezcłowy, spółdzielnia wojskowa, kantyna (fixed site or
89
dance - pomoc; assistance to - pomoc dla); call
for help! - dzwoń po pomoc!; to come to sb’s
help - przyjść komuś z pomocą; I’ll be glad to
help you - będzie miło mi pomóc ci; to lend sb a
C (CHARLIE)
C1 (Cruiser) - krążownik
C2 (Call) - rozmowa telefoniczna, wezwanie (for
sth - do czegoś), zapotrzebowanie (for - o), wywołanie, połączenie, głos (ptaka), powołanie, wizyta, zawołanie; call number - numer wywoławczy; on call - na wezwanie; US call-box - budka
(telefoniczna); call of fire - żądanie wsparcia
ogniowego; call frequency - częstotliowość wywoławcza; call sign - sygnał wywoławczy, kryptonim, znak rejestracyjny, sygnał rozpoznawczy;
call sign chart - tablica sygnałów rozpoznawczych (kryptonimów) (callword), przywołanie (telephony), zawołanie, wizyta; call back - połączenie zwrotne; calling - powołanie, wywoływanie, zawód; call mission - alarmowe zadanie
bojowe; call sign - kryptonim, znak rejestracyjny,
sygnał wywoławczy, znak wywoławczy; call sign
chart - tabela posterunków, tabela sygnałów
rozpoznawczych, tablica sygnałów; call signal sygnał przyzywowy; callup - zaciąg; to call - nazywać, zwać, wołać (kogoś), wzywać (lekarza)
(Call the doctor, please! - Proszę wezwać lekarza!), ogłaszać (spotkanie), zapowiadać, wstępować (do kogoś) (at sth - gdzieś), zatrzymywać
się (o pociągu), zawijać (o statku) (at a place gdzieś); to call for - przyjść po/do, domagać się,
wymagać, postulować; to call into being - powołać do życia; to call on the carpet - wzywać
„na dywan” /velvet - dywan strzyżony, aksamit/;
to call out - wykrzykiwać, wzywać (help; gui-
hand - pomagać komuś); to call off - odwoływać
(to revoke), odwołać; to call on/upon - wzywać,
odwiedzać; to call up - telefonować, powoływać
(do wojska), mobilizować; The Polish Army called up 10 000 soldiers; to pay sb a call - odwiedzić kogoś; caller - odwiedzający, dzwoniący;
calling - powołanie, mobilizacja, wywołanie, wywoływanie
C3 (carrier) - środek transportowy, transporter
opancerzony, samolot transportowy, lotniskowiec, (carrier plane - samolot z lotniskowca;
carrierborne aircraft - samolot pokładowy), nosiciel, nośnik; carrier rocket - rakieta nośna;
carrier pigeon - gołąb pocztowy
C4 (Commander) - dowódca; acting commander/the
second
in
command
-
pełniący
obowiązki dowódcy (p.o. dowódcy)
C5 (Corps) - korpus
C2 or CC (Command and Control) - dowodzenie i kierowanie
C2RM (C2 Resource Management) - zarządzanie zasobami dowodzenia i kierowania
C3I (Command, Control, Communications
and Intelligence) - dowodzenie, kierowanie,
łączność i rozpoznanie
CA1 (Cancel) - odwołać, odwoływać, skasować,
kasować, rezygnować (sth - z czegoś), unieważniać, anulować, skreślić; CNX (Cancelled) - odwołany; cancellation of alarm - odwołanie alarmu (to raise an alarm - ogłaszać alarm); to cut
short - skreślić
90
CA2 (Counter Agrression) - przeciwdziałanie linowa; cablegram - depesza; to cable - depeagresji
szować
CA3 (Counter Air) - walka o przewagę w powie- CAC (control and coordination) - kierowanie
i współdziałanie; CAC (Canadian Air Corps) -
trzu
CA4 (Combat Assessment) - ocena bojowa; Kanadyjski Korpus Powietrzny; RCAF (Royal
collection agency - agencja zbierania informa- Canadian Air Forces) - Królewskie Siły Pocji; collection - kolekcja, zbiór, zbiorowisko, wietrzne Kanady
zbiórka, ściąganie (podatków), odbieranie, zbiór- CADA (Co-ordinated Air Defence Area) - obka, kolekta; collective - kolektywny, wspólny; szar /rejon/ skoordynowanej obrony powietrznej
collector - kolekcjoner, poborca, inkasent, bile- CADE (Corps Air Defence Element) - element
ter; to collect - zbierać (się), dobierać (from - z), korpusu obrony powietrznej
ściągać (dług), US płatny przez odbiorcę; to col- CADIMS (Co-ordinated Air Defence in Mutual
lect oneself - zebrać się; to collect one's Support) - współdziałanie w zakresie obrony
thoughts - zebrać myśli; to collect up - zbierać; powietrznej
collected - skupiony, opanowany; to gather/to CADR (Central Air Defence Region) - centralny
assemble - zbierać (się); (an automatic system region obrony powietrznej
of gathering and transferring radar data - au- cage - klatka, sl. areszt; to cage - zamykać
tomatyczny system zbierania i przekazywania (w klatce); to cage up - zablokować (w klatce);
danych radiolokacyjnych); to pick - zbierać (np. Artificial horizon - cage up! - sztuczny horyzont
owoce/wodę za pomocą gąbki)
- zablokować!; hutch - klatka (np. dla gryzoni)
CA5 (Component Amount/s/) - liczba kompo- calibre US caliber - kaliber; calibrated - wyskanentów
lowany; calibration - przystrzeliwanie (dział),
CAA1 (Counter Air Attack) - prowadzenie ude- sprawdzian; calibration centre - ośrodek metrorzeń na bazy lotnicze
logiczny; calibration instruments (or equi-
1
CAA (Civil Aviation Authority) - Urząd Lotnic- pment) - przyrządy pomiarowe; calibration systwa Cywilnego (W. Brytanii)
tem - system uwierzytelnienia (metrologii); to ca-
cable - kabel, kabelek, linia, przewód, kablowy; librate - skalować, kalibrować, przystrzeliwać (of
cable distribution - szafka kablowa; cable gun); gauge - kaliber, wskaźnik, miernik; to
drum - bęben kablowy; cable harness - wiązki gauge - wymierzyć, oceniać
kablowe (a harness - uprząż, pasy mocujące; to CAMAO (Combined Air Operation) - połączone
harness - zaprzęgać (to - do), czynić użytecz- (wielonarodowe) operacje powietrzne
nym); cable termination - końcówka kablowa; CAMDEN (Co-operative Air & Missile Defence
cable tray - kanał kablowy; cable television - Exercise Network) - wspólne wykorzystywanie
telewizja kablowa (przewodowa); cable trunk sieci dowodzenia lotnictwa i wojsk rakietowych
line - magistrala kablowa; cable car - kolejka
91
CAME (Corps Airspace Management Element) -cannon s.pl. cannon - armata, lotnicze działko
element zarządzania i koordynacji przestrzeniąszybkostrzelne; automatic cannon - działko aupowietrzną korpusu
tomatyczne; sl cannon cocker - artylerzysta; sl.
camouflage (cam) - maskowanie, zamaskowa- cannon foods/cannon Fedder/foot of powder
nie, kamuflaż; camouflage against visual ob- - mięso armatnie; cannoneer - kanonier
servation - maskowanie przed obserwacją canopy - pokrowiec, pokrywa, czasza (spadowzrokową; radioelectronic camouflage - ma- chronu), kopuła samolotu, osłona kabiny (samoskowa-nie radioelektroniczne; camouflage jac- lotu); canopy jettison - zrzut kabiny (to jettison
ket - panterka; camouflaged targets - cele za- - odrzucać, wyrzucać, pozbywać się balastu; jetmaskowane; camouflage net(ting) - siatka ma- tisonable canopy - odrzucana/zrzucana osłona
skująca; camouflage painting - malowanie ma- kabiny); canopy release - otwarcie/zwolnienie
skujące; camouflage colours - barwy maskują- zamków kabiny; hinged canopy - osłona otwiece; radar camouflage - maskowanie radioloka- rana zawiasowo; parachute canopy - czasza
cyjne; natural camouflage - maskowanie natu- spadochronu; sliding canopy - osłona przesuralne; netting cover - pokrycie siatką maskują- wana; canvas - brezent (tarpaulin for a vehiccą; camouflage clothing - ubiór maskujący; le), płachta; canvas belt - taśma parciana; cocamouflage suit - ubranie maskujące; camouf- coon - pokrowiec na sprzęt; kapok - kapok, polaged aircraft - samolot zamaskowany; camouf- krowiec
laged target - cel zamaskowany; principles of canteen - kantyna, stołówka, bufet, manierka
camouflaging
-
zasady
maskowania;
co- (water bottle), menażka; bottleneck - pot. „wą-
lor/patch camouflage - wzór maskujący; to skie gardło”
canyon - wąwóz
camouflage - maskować (się), kamuflować
1
camp - obóz, obozowisko (campsite), tabor; CAO (Counter Air Operations) - operacje ma-
camp walk and collection day - szkolenie za- jące na celu zwalczanie potencjału lotniczego
poznawcze prowadzone pierwszego dnia po przeciwnika
przylocie/zapoznanie
z
infrastrukturą
2
obo- CAO (Chief Administrative Officer) - szef biu-
zu/bazy/ i regulaminem obozowym/porządkiem ra administracyjnego
dnia; internment camp - obóz internowania, CAOC (Combined Air Operations Centre) - poobóz internowanych; internment - internowanie; łączone
centrum
operacji
powietrznych/po-
interned - internowany; to camp - rozbijać obóz, łączony ośrodek dowodzenia działaniami poobozować
wietrznymi; Commander CAOC - dowódca CA-
campaign - kampania, wyprawa wojenna
OC; dowódcy CAOC podlega bezpośrednio gru-
Can-do - pot. Tak jest! (np. przy otrzymywaniu pa zabezpieczenia działań (SUPPORT OPERArozkazu lub polecenia); can-do spirit - gotowość TIONS) oraz szef sztabu (CH/IEF OPERAdo wypełniania każdego rozkazu przełożonych
TIONS), któremu z kolei podporządkowane są:
92
grupa
rozpoznania
(INTELLIGENCE),
grupa swojej odpowiedzialności oraz planowanie, przy-
planowania (PLANNING), grupa dowodzenia gotowywanie i kierowanie przebiegiem różnego
(CURRENT OPERATIONS); szef sztabu wraz rodzaju ćwiczeń, w tym największych Clean Hunz podporządkowanymi mu grupami rozpoznania, ter. W OPS (Operational/Operations Room)
planowania i dowodzenia tworzą zespół kierowa- mieści się centrum dowodzenia operacjami ponia walką (BATTLE MANAGEMENT STAFF), wietrznymi. Służba pełniona jest w systemie
który jest organem doradczym dowódcy CAOC, 12 i 24 godzinnym. Od poniedziałku do czwartku
koordynującym proces planowania i dowodzenia w OPS Room pracuje jedna zmiana - dzień, jedlotnictwem taktycznym oraz siłami obrony po- na zmiana - noc (po 12 godzin każda). W weekwietrznej; szef grupy planowania i stawiania za- endy CAOC pracuje w systemie dobowym, przy
dań (CH/IEF/PLANS) odpowiada za całość pla- czym dyżury weekendowe pełnione są wymiennowania działań bojowych lotnictwa taktycznego nie z CAOC - 4 w Messtetten, tzn. że co drugi
i koordynuje działania - sekcji działań ofensyw- tydzień od soboty do poniedziałku rano CAOC nych OCA (Offensive Counter Air) - ofensywna 2 odpowiada również za rejon CAOC - 4.
walka z siłami powietrznymi przeciwnika, OAS W trakcie zwykłego dnia pracy służbę w OPS
(Offensive Air support) - ofensywne wsparcie Room pełni 5 osób: DC (Duty Controller) - starlotnicze sił lądowych, AI (Air Interdiction) - izo- szy zmiany (odpowiedzialny za obronę powietrzlacja rejonu /działań bojowych/ i sekcji działań ną podczas normalnego dyżurowania), ASO (Air
defensywnych DCA (Defensive Counter Air); Surveillance Officer) - oficer analizy sytuacji
ICAOC (Interim Combined Air Operation Cen- powietrznej, FICO (Fighter Coordinator) - koortre) - tymczasowe połączone centrum operacji dynator działań lotnictwa myśliwskiego i dwóch
powietrznych; Dowództwo AIRNORTH w Ram- asystentów. Stanowisko Offensive Reporting
stein, któremu podlegają: CAOC-1 w Finderup (oficera odpowiedzialnego za ofensywną część
(Dania); CAOC-2 w Kalkar (pólnocno-zachodnie działań CAOC) obsadzane jest w ciągu dnia, nie
Niemcy); CAOC-3 w Reiten (Norwegia); CAOC- wymaga ciągłej obecności i jest aktywne wów4 w Messtetten (Niemcy); CAOC-9 w High Wy- czas, gdy istnieje potrzeba dokonania zmian w
combe (Wielka Brytania); DCAOC (Deployable
CAOC) - rozwinięte połączone centrum operacji
powietrznych
CAOC - 2 w Kalkar - rejonem odpowiedzialności
obejmuje obszar powietrzny Belgii, Holandii,
Luksemburga, Polski, większej części terytorium
Niemiec; głównym zadaniem jest planowanie,
dowodzenie i koordynowanie działań powietrznych wydzielonych sił NATO, stałe nadzorowanie
przestrzeni powietrznej (Air Policing) w rejonie
zaplanowanych działaniach i poinformowania o
nich podległych jednostek. Duty Controller czuwa nad bezpieczeństwem w rejonie odpowiedzialności; w gotowości do jego dyspozycji
znajduje się 8 par samolotów dyżurujących na
różnych lotniskach w rejonie odpowiedzialności
CAOC - 2; DC ogłasza stany gotowości bojowej i
kieruje podległymi jednostkami bezpośrednio lub
poprzez dyżurnego operacyjnego CSD; nadzoruje działalność eskadr wyznaczonych do pełnienia
93
dyżurów w systemie Air Policing (czyli egzekwo- zmienia i nadzoruje harmonogram prowadzowanie czystości i nienaruszalności przestrzeni nych obsług technicznych środków radiolokacyjpowietrznej nad terytorium danego kraju); w nych w taki sposób, aby zawsze zapewnić, miprzypadku realnego naruszenia granic Sojuszu nimum wymaganego w NATO, pokrycia pola raprzez obiekt powietrzny, którego nie można zi- diolokacyjnego od wysokości 3 tys. metrów; Fidentyfikować lub nawiązać z nim łączności uru- ghter Coordinator - posiada do dyspozycji bazy
chamia procedury w celu poderwania odpowied- lotnictwa myśliwskiego, które aktualnie realizują
niej pary dyżurnej (Alfa Scramble) z zadaniem zadania Quick Reaction Alert, (z których akturozpoznania obiektu i informuje przełożonych o alnie wyznaczone zostały pary dyżurne); FICO
zaistniałej sytuacji; naruszyciel - samolot cywilny nadzoruje status tych baz i analizuje ich możlimoże zostać zmuszony do lądowania na najbliż- wości wykonania zadania w ramach QRA; jeżeli
szym lotnisku lub zawrócony; samolot wojskowy bazy, ze względów pogodowych lub techniczzostaje zmuszony do opuszczenia obszaru kra- nych zostają zamknięte lub mają ograniczenia
ju/Sojuszu; DC nie ma uprawnień do wydania w realizacji swoich zadań, FICO dokonuje odporozkazu do użycia uzbrojenia i w przypadku ta- wiednich zmian, aby w danym obszarze znajdokiej konieczności musi się skontaktować z AADC wały się 1 - 2 samoloty dyżurne z innej bazy lot(Available Air Defence Commander) - dostęp- niczej; FICO realizuje także zadania treningowe
nym dowódcą obrony powietrznej rejonu odpo- (Tango Scramble) Hanna Kicman, „W samym
wiedzialności CAOC (funkcje te pełnią wyzna- centrum" /w/ Wiraże nr 24/2001, s. 18-19
czeni oficerowie z grupy dowodzenia CAOC), CAOCEVAL (CAOC EVALUATION) - odmiana
który może wydać pozwolenie użycia uzbrojenia OPEVAL dla jednostek systemu dowodzenia
(jednakże, w odniesieniu do przestrzeni po- i wykonuje się ją, na ogół, z oceną podporządwietrznej Polski i Niemiec, AADC musi skontak- kowanych jednostek bojowych
tować się z dowódcami narodowymi, National CAOFA (Co-ordination of Air Operations in
Polish Commander lub National German Com- the Forward Area) - koordynowanie działań pomander; Air Surveillance Officer - odpowiada wietrznych w wysuniętej strefie taktycznej
za pełne zobrazowanie sytuacji powietrznej w CAP1 (Combat Air Patrol) - bojowy patrol porejonie odpowiedzialności CAOC; posiada do wietrzny/powietrzny dyżur bojowy (w FAOR znajdyspozycji
po
jednym
CRC
w
Belgii duje się kilka CAP, w zależności od liczby samoi Holandii, cztery CRC w Niemczech i system lotów własnych, które mogą wykonywać patroloASOC z wydzielonymi źródłami informacji radio- wanie oraz od stopnia zagrożenia; w jednym
lokacyjnej w Polsce; dodatkowo wykorzystuje in- CAP może znajdować się jednocześnie cztery
formacje w ramach współpracy z AWACS-em, samoloty myśliwskie, dyżurujące parami, na
który codziennie wykonuje w rejonie CAOC - 2 przemian w kierunku spodziewanego zagrożenia;
misje treningowe dla podtrzymania nawyków CAP Point - ustalony punkt nawigacyjny, umożoperacyjnych załóg; zatwierdza, przeplanowuje, liwiający bezkolizyjne umiejscowienie (klucza)
94
samolotów w strefie powietrznego dyżuru bojo- caption - tytuł, napis, podpis (signature); to put
wgo; CAP SEA - strefa powietrznego dyżuru bo- one's signature to sth - złożyć czyjś podpis na
jowego nad morzem; Radar CAP - bojowy patrol czymś; the undersigned - niżej podpisany; to
powietrzny z użyciem środków radarowych; Vi- subscribe to a loan (sb's) - podpisać pożyczkę
sual CAP - bojowy patrol powietrzny (patrolujący (komuś)
capture - pojmanie, zdobycz, łup, zawładnięcie;
wizualnie)
2
CAP (Cable Access Point) - punkt dostępu do to capture - pojmać, zdobywać, zawładnąć,
brać, chwytać, złapać (np. języka), wziąć (do
kabla
capable - zdolny (of - do), uzdolniony, zdolny niewoli); captured document - dokument zdodo; capability - zdolność, zdatność (to sth - do byczny; to capture - brać do niewoli, wziąć do
czegoś), potencjał; in-house capability - zdol- niewoli; be captured - dostać się do niewoli
ności własne; command and control capability care - troska, opieka, problem, kłopot, ostroż- zdolność dowodzenia i kierowania; incapable - ność, staranność; care of (abbr. c/o) - pod adreniezdolny, niezdatny (do niczego) (not fit for mi- sem, do rąk własnych (na kopercie); for all I calitary service - niezdolny do służby wojskowej); re - jeśli o mnie chodzi; sb doesn't care about
incapacity - niezdolność
sth - coś kogoś nie obchodzi; I don’t care/I give
capacity - pojemność, zdolność (for sth - do a damn - nic mnie to nie obchodzi; sb doesn't
czegoś), możliwości (for - w zakresie), wydaj- care for sth - coś komuś się nie podoba; with
ność (rate of production), moc (produkcyjna, care - ostrożnie; in care - pod opieką państwa;
przerobowa), nośność, kompetencja; road ca- to care - przywiązywać wagę (about sth - do
pacity - przepustowość (drogi); throughput ca- czegoś), troszczyć się (about/for sth - o kogoś,
pacity - zdolność przeładunkowa; filled to ca- o coś) (np. o dzieci, o podwładnych), mieć uczupacity - nabity, po brzegi, napełniony do osta- cie (for sb - dla kogoś), chcieć, mieć chęć; to
teczności; in a ... capacity - w charakterze ..., take care of sth - troszczyć się o coś/opiekować
jako; coercive capacity - możliwość stosowania się czymś, zajmować się czymś, potrafić się zaprzymusu; capacious - pojemny
jąć; to take care to do sth - pamietać, by coś
capitulation - kapitulacja; to capitulate - kapitu-zrobić, z pewnością coś zrobić; do you care? lować
CAPS (Coordinated
zależy ci na tym?; take care! - trzymaj się!; careAir/Sea Procedures) - free - beztroski; careless - beztroski, nieostroż-
skoordynowane procedury lotniczo-morskie
ny, niedbały (slovenly - zaniedbany, niechlujny);
capsizing - turning of a vessel upside down careful - ostrożny (with/of sth - z czymś); be
while on water - wywrócenie się statku (kapotaż careful! - uważaj!; caretaker - konserwator, dona morzu) i zatonięcie pod wodą; to capsize - zorca
wywracać (się)
career - kariera, zawód, zawodowy; career military service - zawodowa służba wojskowa; ca-
95
reer oficer - oficer zawodowy; career soldier - cases - w większości przypadków; in case of żołnierz zawodowy; career soldier candidate - przypadku; in any case - w każdym bądź razie
kandydat na żołnierza zawodowego; career case² - pudełko, skrzynia, walizka, futerał
NCO - zupak
casualty - ranny, ofiara, sprzęt uszkodzony na
cargo - ładunek, ciężarowy; cargo boat - statek polu walki, na ostrym dyżurze; casualty collechandlowy (merchant ship); cargo ship - linio- tion point - punkt zbiórki porażonych; casualty
wiec (towarowiec); cargo sling - mocowanie ła- gas - gas trujący; casualty list - lista ofiar, lista
dunku
strat; casualty medical tag - karta rannego; ca-
carriage - wózek (na lotnisku, np. do ciągnięcia sualty ward - oddział urazowy, urazówka; casusamolotu), wóz; trolley - wózek (w sklepie); alty sorting centre - punkt sortowania rannych;
pram - wózek (dziecięcy) BR pushchair
casualty staging point - punkt ewakuacji ran-
carry - donośność; carrying - nośny; carrying nych; non-battle casualty - straty poza walką;
out - wykonanie; to carry off - odprowadzać, casualty management - zarządzanie postępoodprowadzić; to carry out - wykonywać, wyko- waniem z ofiarami; casualties - straty, ranni,
nać, dźwigać, nieść, nosić, zanieść, przeprowa- ofiary w ludziach, przypadkowy, doraźny; casudzać (np. eksperymenty), wykonywać (instrukcje, alties report - meldunek o stratach
polecenia), spełniać
CASPS (Co-ordinated Air Sea Procedures) -
CARSTRIKFOR (Carrier Striking Force) lotni- procedury współdziałania sił powietrznych i morskowy zespół uderzeniowy
skich
CAS1 (Chief of the Air Staff) - szef sztabu jed- CAT/cat (Category) - kategoria (class); cat. A nostki lotniczej
fit for military service; cat. B - temporarily un-
2
CAS (Close Air Support) (air mission) - bez- fit for duty; cat. C - fit for duty in certain job
pośrednie (bliskie) wsparcie lotnicze (misji po- positions; cat. D - fit for self-defence duty;
wietrznej)
cat. E - unfit for military and self-defence duty
3
CAS (Without a FAC) - bezpośrednie wsparcie catalogue US catalog - katalog; to catalogue lotnicze bez udziału oficera naprowadzania lot- katalogować
nictwa
catapult - katapulta; catapult seat - fotel kata-
4
CAS (Close Air Support) Holding Area - bez- pultowy; to catapult - katapultować (się); ejector
pośrednie wsparcie lotnicze strefy wyczekiwa- seat/ejection seat - a seat designed to eject a
nia/rubieży wyjściowej
pilot or crew member from a damaged air-
CASEVAC (Evacuation of Casualties) - ewa- craft
kuacja z pola walki/ewakuacja ofiar pola walki
catch - spust, uchwyt; catch (to), caught,
case¹ - przypadek, sprawa /sądowa/, położenie; caught - łapać, przyłapywać, ująć, zrozumieć,
in many cases - w wielu przypadkach; in most dosłyszeć; to catch sight of - zauważyć, dostrzec;
96
I didn’t catch - nie zrozumiałem/nie dosłysza- caution - ostrożność; cautions - przestrzeganie
łem; You don’t catch me! - Nie ma głupich!/Nie (observance - przestrzeganie, adherence /to
nabierzesz mnie!; every man has a fool in his sth - czegoś/); cautionary - ostrzegawczy; causleeve - każdy ma w sobie trochę głupoty; tious - ostrożny; cautiously - ostrożnie; causleeve - rękaw
tiosness - ostrożność; Caution! - Uwaga!
catering - dostawa żywności; do the catering - Cav (Cavalry) - kawaleria; wojska zmechanizodostarczać żywności; US catering officer - ofi- wane; Air Cav (Air Cavalry) - kawaleria pocer żwywnościowy; catering - żywienie, zaopa- wietrzna
trzenie w żywność; caterer - dostawca; to cater CAX/CBT (Computer Assisted Exercise/Com- dostarczać żywności (rozrywki) (for sb - ko- puter-Based Training) - ćwiczenie z wykorzysmuś), obsługiwać (for sb - kogoś), troszczyć się taniem komputerów; na ogół, w tego typu ćwi(for/to - o), zaspokajać potrzeby (for/to sb - czy- czeniach komputer generuje wirtualne pole walki
jeś); Sending Party is obliged to provide logi- i symuluje zachodzące na nim procesy
stic and financial support to its own forces CB (Confinement to Barracks) - areszt koszaand assets during training. Sending Party co- rowy; barrack block - blok koszarowy; barracks
vers all costs concerning the use of own - koszary; to barrack - zakrzykiwać (czyjeś przeforces and assets assigned to the training, mówienie); to confine - ograniczać (to - do),
and in particular: the costs of accommoda- odosabniać, uwięzić (to - w); to confine oneself
tion and catering for the NATO crews/per- - ograniczać się
sonnel - strona wysyłająca jest zobowiązana CBA (Cross-Border Area) - rejon graniczzapewnić logistyczne i finansowe dla własnych ny/strefa przekraczania granicy
sił i środków na okres ćwiczeń. Strona wysy- CBM (Conventional Ballistic Missile) - konłająca pokrywa wszystkie koszty związane wencjonalna rakieta balistyczna
z udziałem własnych wojsk i środków wyzna- Cbt (Combat) - bój, walka, bitwa, bojowy; comczonych do ćwiczeń, a w szczególności: koszty bat aircraft - samolot bojowy; combat aviation zakwaterowania i dostarczenia żywności dla za- lotnictwo bojowe/liniowe; combat action - działania bojowe; combat activity - aktywność bojo-
łóg/personelu
CATF (Commander /of/ Amphibious Task wa; CAP (Combat Air Patrol) - bojowy patrol
Force) - dowódca wydzielonych sił desanto- powietrzny; combat air operation(s) - bojowa
wych/dowódca
operacyjnych
sił
desanto- operacja lotnicza (działania lotnicze); combat air
wych/dowódca desantowej grupy operacyjnej
support - bojowe wsparcie lotnicze; combat
CATIS (Computer Aided Tactical Information alert/action stations - pogotowie bojowe; comSystem) - taktyczny komputerowy system infor- bat clothing/kit - ubiór polowy; combat condimacyjny
tions - warunki bojowe; combat documentation
- dokumentacja bojowa; combat effectiveness -
97
skuteczność operacyjna; combat fatigue - wy- and corrosion; to combat - zwalczać, walczyć,
czerpanie walką (mental and physical stress bojowy; to enter into combat - wchodzić, wejść
resulting from a long period in combat); do walki
combat forces - siły bojowe; combat informa- CBU (Cluster Bomb Unit) - seria bomb
tion - informacja bojowa; CIC (Combat Informa- cc (cubic centimetre) - cm³
1
tion Centre) - centrum infromacji bojowej; com- CC (Central Computer) - komputer centralny;
bat intelligence - rozpoznanie walką; combat PC (Personal Computer) - komputer osobisty
2
jacket - kamizelka kuloodporna (flak jacket/US CC (Close Control) - naprowadzanie bezpo-
body armour/life jacket - kamizelka ratunkowa); średnie (precyzyjne); BC (Broadcast Control) combat load - ładunek bojowy; COR (Combat naprowadzanie ogólne; LC (Loose Control) Operation Report) - meldunek operacyjny; naprowadzanie swobodne
3
combat order - rozkaz operacyjny; combat pa- CC (Collection Centre) - centrum zbioru; col-
trol - patrol bojowy; combat position - stanowi- lection - zbiór, zbiórka, zbiorowisko, odbiór, posko bojowe; combat power - siła bojowa; com- bór, sciąganie (podatków), odbieranie, kolekta,
bat rations - racje polowe (24 hour ration pack kolekcja; collection point - punkt zbiórki; casu- racja dobowa); CR (Combat Ready) - status „w alty collection point - punkt zbiórki rannych;
gotowości do działań"; combat readiness - go- POW collection point - punkt zbiórki jeńców;
towość bojowa; combat readiness conditions - collected - skupiony, opanowany; to collect stan gotowości bojowej; combat service - zbierać (się), odbierać (from - z), ściągać (dług),
wsparcie bojowe; combat service support - za- US płatna przez odbiorcę (rozmowa telefoniczna,
bezpieczenie bojowe; combat strength - siła przesyłka); to collect oneself - zebrać się; to
bojowa; combat team - zespół bojowy; combat collect one's thoughts - zebrać myśli; to coltraining - szkolenie bojowe; US combat trains - lect up - zbierać
elementy
zabezpieczenia
bojowego;
3
trainer CC
(Communications
Centre)
-
centrum
combat aircraft - samolot szkolno-bojowy; com- łączności, węzeł łączności (signal centre)
4
bat alert duty - pełnienie dyżurów bojowych; CC (Component Commander/Command) -
C(ombat) Camera - zespół rejestrujący wyda- dowódca/dowództwo komponentu; CC Air
rzenia z pola walki (element grupy oddziaływania (Component Command Air) - dowództwo kompsychologicznego); in camera - przy drzwiach ponentu sił powietrznych
5
zamkniętych; camera-gun/gun-camera - fotoka- CC (Command Centre) - centrum dowodzenia
6
rabin; combat search-rescue group - grupa CC (Commander) US - dowódca (US)
7
poszukiwawczo-ratownicza; combat zone - stre- CC (Conventional Conflict) - konflikt konwenc-
fa działań bojowych; combatant - kombatant; jonalny;
nonconventional
operations
-
unarmed combat - to take effective action działania niekonwencjonalne; unconventional against something; This oil will combat rust niekonwencjonalny
98
CCP (Centrum /of/ Conflict Prevention) - cen- CCS (Casualty Clearing Station) - punkt ewakuacji rannych i porażonych
trum zapobiegania konfliktom
CCs/CCs AO (Components Command/Com- CCT (Circuit) - obwód (circumference), objazd,
ponent Commander's Area of Operations/) - tura, tor; on circuit - w/na turze objazdowej;
obszar działań dowódcy komponentu
CCA
(Contamination
Control
circuitous - okrężny; a circle - okrąg, koło, krąg,
Area)
kontrolowana strefa skażenia
- balkon; to circle - krążyć, okrążać; to be going
round in circles - kręcić się w kółko; to come
CCC or C3 (Command, Control & Communica- full circle - zatoczyć pełny krąg
tions) - dowodzenie, kierowanie i łączność
CCTV (Closed-Circuit TelVision) - telewizja
CCCCE (Command, Control, Communications przemysłowa (czujniki z kamer CCTV, tzw. wi& Combat Effectiness) - dowodzenie, kierowa- deodetekcja, analizują obraz z kamer zainstalonie, łączność i efektywność bojowa
wanych w punktach obserwacji; po odpowiedniej
CCCI (Command, Control, Communications obróbce cyfrowej obrazu, wykonywanej przez
& Intelligence/Information) - dowodzenie, kie- komputer, sygnały /wideo/ są przekazywane do
rowanie, łączność i rozpoznanie
stanowiska dowodzenia w celu identyfikacji
CCD (Camouflage, Consealment & Deception) i podjęcia odpowiedniej decyzji; systemy wideo- maskowanie i dezorientowanie
detekcji ułatwiają dodatkowo weryfikację alar-
CCIR (Commander's Critical Information Re- mów oraz mogą służyć do nagrywania zapamięquirements) - zasadnicze potrzeby informacyjne tywania/ sekwencji obrazów ze stref, w których
doszło do alarmu. Waldemar Scheffs, Elektrodowódcy
CCIS (Command and Control Information niczny wartownik /w/ Przegląd Wojsk Lądowych
System) - (zautomatyzowany) system dowodze- Nr 6/2008, s. 37-43); on TV - w telewizji; LLLTV
nia i kierowania/system dowodzenia i kontroli in- (Low Light Level Television) - telewizja niskieformacji NATO; CIS (Command Information go poziomu oświetlenia; telly - pot. telewizja
1
System) - system dowodzenia i informacji NATO CD (Civil Defence) - obrona cywilna, ochrona
CCP (Casualty Collection Point) - punkt przy- ludności; civil authorities - cywilne władze; CDC
jęcia rannych
(Civil Defence Committee) - komitet obrony
CCCS (Command, Control & Communications cywilnej; civil defence forces - siły obrony
System)
-
system
i łączności
dowodzenia,
kierowania cywilnej; civil defence infrastructure - infrastruktura obrony cywilnej; civil defence training
CCNET (Command Centre Network) - sieć - ćwiczenia obrony cywilnej; civil defence unit centrum dowodzenia
oddział obrony cywilnej; civil emergency plan-
CCO (Chief Current Operations) - szef operacji ning - defence planning by a government, not
bieżącej
involving the Ministry of Defence (e.g. the fire
service, police force, health service, civil de-
99
fence etc.); civil rights - prawa obywatelskie; sieci Departamentu Obrony, sprawnością połącivil servant - urzędnik administracji pań- czeń komputerowych we wszystkich sieciach US
stwowej; CS (Civil Service) - administracja Army na całym świecie/; CCD CoE (Cooperative
państwowa; civil war - wojna domowa; civil dis- Cyber Defence Centre of Excellence) - Centurbance (civil unrest) - niepokoje społeczne; trum Doskonałości ds. Współpracy w Dziedzinie
civilian/civilians/civvy - osoba cywilna/osoby Obrony przed Atakami Cybernetycznymi/K5 /w
cywilne, cywil (relating to the ordinary citizens Estonii/; NCSC (National Cyber Security Cenof a country); civilian employee - pracownik ter) - Narodowe Centrum Bezpieczeństwa Cycywilny (wojska); civil/civilian population - lud- bernetycznego /W. Brytania, NCSC ma za zadaność, ludność cywilna (the civil population the nie prowadzić działania zabezpieczające sieci
ordinary citizens of a country; non military); informatyczne armii brytyjskiej przed cyberatacivic - miejski, obywatelski; civic centre - ad- kami/
ministracja miejska, magistrat; (civvies - civilian CDO/Cdo (Commando) - komandos, desanclothing); He was in civvies; code-fendants - towiec; … a battalion sized grouping of the
współobrońcy
Royal Marines (such as 40 Commando,
CD2 (Counter Drug) - operacja przeciwnarkoty- 45 Commando); 40 Commando will lead the
kowa; drug - narkotyk nieform. dope, lekarstwo; assault; a member of the Royal Marines who
addict - narkoman; addiction - nałóg; to drug - has successfully completed basic training;
He wants to be a commando; a special forces
narkotyzować się, usypiać, dodawać narkotyki
CD3 (Chemical Defence) - obrona chemiczna
unit or a unit of irregular troops; An enemy
CD4 Chemical Disarmament) - rozbrojenie commando is operating in the area; a memchemiczne
ber of a special forces unit or a unit of irregu-
CD5 (Corps Diplomatique) - korpus dyploma- lar troops; The base was attacked by comtyczny
mandos. Richard Bowyer, Dictionary of Military
cd-de (centralized decision - decentralized Terms, Third Edition, MACMILLAN, Bloomsbury
execution) - zcentralizowane decyzje - zdecen- Publishing Plc and Richard Bowyer 2004
tralizowane wykonanie
CDR (Conditional Route) - droga warunkowa
cdl (Candle) - świeca (dymna, chemiczna)
CD ROM (Compact Disk - Read only Memory) -
CD6 (Cyber Defence) - obrona cyberprzestrzeni; dysk kompaktowy - tylko odczyt
1
cyber security (bezpieczeństwo cyberprzestrze- CE (Casualty Evacuation) - ewakuacja ran-
ni); NATO Cyber Defence Management Board nych
2
- Rada Zarządzająca Obroną Cybernetyczną; CE (Central Europe) - Europa Środkowa
3
USCYBERCOM (US Cyber Command) - Do- CE (Council of Europe) - Rada Europy
wództwo Operacji w Cyberprzestrzeni /zajmuje
się cyberobroną, monitorowaniem wszystkich
100
CE4/Ch E (Chief Engineer) - główny inżynier, cement - cement, beton, klej; to cement - zaszef służby inżynieryjnej; combat engineers - cementować, przycementować (to - do); sceżołnierze wojsk inżynieryjnych
CE5/CI
(Counterespionage/Counter
mentować (together/in conjuction - razem; in
Intelli- conjuction with - wraz z), cementować, utwier-
gence) - kontrwywiad; counterespionage/co- dzać (przyjaźń); concrete - beton, konkretny,
unter-intelligence/security intelligence - kontr- namacalny; concrete post - słup betonowy;
wywiad; CI&Sy (Counter Intelligence & Securi- concrete combat shelter - betonowy schron boty) - kontrwywiad i bezpieczeństwo
jowy; concrete pavement - nawierzchnia beto-
C&E (Communications and Electronics) - nowa; to concrete - betonować
łączność i elektronika
centrifugal - odśrodkowy; centrifugal com-
CEAC (Committee for European Airspace Co- pressor - sprężarka odśrodkowa; centrifugal
ordination) - Europejski Komitet ds. Koordynacji force - siła odśrodkowa
”Centres of Gravity” - teoria punktów ciężkości
Przestrzeni Powietrznej
cease (to) - kończyć się, ustawać, przestawać, (opisana w książce Karla Clausewitza "On War"
zaprzestawać; cease fire!/cease engagement! - /„O wojnie"/, zdefiniowana przez Johna A. Warprzerwać
ogień!;
hold/stop/check
fire!
- dena III, pułkownika USAF, autora książki "The
wstrzymać ogień!; cease-fire - rozejm, zaprze- Air Campaign" /„Kampania powietrzna"/, jako:
stanie działań wojennych (ceasefire - zawiesze- „najbardziej czuły punkt przeciwnika, którego
nie broni); cease fire line - linia przerwania eliminacja ma największą szansę wywarcia deognia; ceaseless - bezustanny; cessation of cydującego efektu”/; centres of gravity - środki
fire - przerwa w ogniu; cessation of hostilities - ciężkości, dyrektywy (operacyjne, logistyczne)
zakończenie działań wojennych; cessation - za- centre US center - centrum, ośrodek, środek,
przestanie
centralny, środkowy, centrowy; a centre of burst
1
CEC (Co-operative Engagement Capability) - - centrum wybuchu; centre of gravity - środek
możliwości prowadzenia wspólnych działań
ciężkości; centred - skupiony, usytuowany (in -
CEC2 (Commission of the European Commu- wokół/w); to centre around/on - koncentrować
nity) - Komisja ds. Wspólnoty Europejskiej
się na; central - centralny; środkowy, centralnie/
ceiling - pułap, sufit; absolute ceiling - maksy- dogodnie położony, zasadniczy, główny (to malna wysokość (pułap); service ceiling/ope- dla); to centre - umieszczać w środku, skupiać
rational altitude - pułap praktyczny
(się), koncentrować (się); central heating - cen-
Celsius - skala Celsjusza
tralne ogrzewanie; centralization - centralizacja;
celebration - obchód, obchody; celebrated - centralize - centralizować; centerline - linia
uznawany, doceniany; celebral - intelektualny, środkowa
edukacyjny to celebrate - świętować, obchodzić CEO (Chief Engineer Officer) - szef służb tech(rocznicę, święto), celebrować
nicznych
101
CEPS (Central European Pipeline System) - CF1 (Cover Force) - siły osłonowe
centralny europejski system rurociągów paliwo- CF2 (Chaplain to the Forces/Padre) - kapelan
wych - są to paliwa lotnicze, w tym F-34 - do- wojskowy; orthodox chaplain - kapelan prawostępny z CEPS, F-35 (JET A-1) i F-18, jak też sławny; w reosrcie Obrony Narodowej pełni służpaliwa do pojazdów i urządzeń naziemnych, bę lub jest zatrudnionych ok. 200 kapelanów:
w tym benzyny; F-57 (E-98), bezołowiowa F-67 Ordynariat Polowy Wojska Polskiego /Kościół
(E-95) oraz oleje napędowe: F-54 i F-65 - mie- Katolicki, ksiądz/, Prawosławny Ordynariat Wojszanka paliw F-54 i F-34; na oddzielne zapotrze- ska Polskiego /Polski Autokefaliczny Kościół
bowanie mogą być dostarczane także paliwa in- Prawosławny, pop/, Ewangelickie Duszpasternych typów oraz oleje i smary (w ograniczonym stwo Wojskowe /Kościół Ewangelicko-Augsburzakresie asortymentowym) do pojedynczych eg- ski, pastor/; aktualnie, mufti /duchowy przywódca
zemplarzy pojazdów i sprzętu
muzułmanów/ w Polsce Tomasz Miśkiewicz za-
CERT (Certification Identification) - potwier- biega o powołanie imamatu /imam - duchowny
dzona (sprawdzona) identyfikacja; certificate - muzułmański; sadżdżada - dywanik do modlitwy;
akt, certyfikat, świadectwo, zaświadczenie; certi- ketman - zwolnienie od przepisów religijnych w
ficate of health - sanitarne świadectwo zdrowia; przypadku przymusu, bądź grożącej krzywdy;
certificate of babtism - świadectwo chrztu; C/I minaret - wieża meczetu, muezzin - imam wzy(Certiticate of Insurance) - zaświadczenie wający wiernych do modlitwy - salat/ w Wojsku
ubezpieczeniowe; E.c. (English conditions) Polskim
1
(insurance) - angielskie warunki (ubezpiecze- CFA (Communications Functional Area) - obniowe); certification - poświadczenie; to certify szar funkcjonalny łączności
2
- zaświadczać, stwierdzać, stwierdzić (np. choro- CFA (Cross Field Amplifier) - wzmacniacz
bę umysłową), potwierdzać, potwierdzić, uzna- (mikrofalowy) na elemencie o skrzyżowanych po-
wać, uważać, (sb as - kogoś za); this is to certi- lach
CFA3 (Covering Force Area) - obszar sił osłony
fy that - niniejszym stwierdza się, że…
certain - pewny, pewien; a certain - pewien, nie- (obszar działań osłonowo-ubezpieczających)
jaki; for certain - z pewnością; sth is certain to CFC (Combined Forces Command) - wspólne
(happen) - coś na pewno (się zdarzy); to make dowództwo sił
certain - upewniać się; to a certain extent - CFE (Conventional Forces in Europe) - Konw pewnym stopniu, w pewnej mierze; certainty - wencjonalne Siły Zbrojne w Europie
pewność; be a certainty - być pewnym; You are CFF (Call for Fire) - żądanie /otwarcia/ ognia
certain, aren’t you? - Jesteś pewien, niepraw- (w polskiej oraz sojuszniczej terminologii procedura traktowana jest dwojako: 1) jako komenda
daż?
do wykonania zadania ogniowego, jeśli jest
CEWI (Combat Electronic Warfare Intelligenprzekazywana przez artyleryjski element rozpoce) - rozpoznanie środków radioelektronicznych
znawczy w sieci kierowania ogniem lub 2) jako
pola walki
102
zarządzenie do wykonania ognia pośredniego, służbowe), kanał (także TV), droga; through ofjeżeli przesyłane jest przez obserwatora upraw- ficial channels - drogą służbową; to channel nionego
do
wezwania
wsparcia
ogniowego kierować (into - do); the (English) Channel -
w sieci dowodzenia Piotr Malinowski, Żądanie Kanał la Manche
ognia - umiejętność nie tylko artyleryjska /w/ CH2 (Cargo Helicopter) - śmigłowiec transporPrzegląd Wojsk Lądowych Nr 6/2007, s. 15-20
towo-desantowy (uniwersalny - wielozadaniowy,
CFFP (Covert Field Firing Position) - zakryte przeznaczony głównie do transportowania żołnierzy i ich wyposażenia)
polowe stanowisko ogniowe
CFG (Communications Functional Group) - chain of command - system dowodzenia („łańgrupa łączności
1
CFL
(Co-ordinated
cuch dowodzenia"), droga służbowa
Fire
Line)
-
linia chalk commander - dowódca transportu; chalk
koordynacji ognia
number - numer transportu; chalk - kreda, pisać
CFL2 (Cable Fault Locator) - urządzenie lokali- (kredą); to chalk up - zapisać na swoje konto;
zujące uszkodzenie kabla
3
CFL (Cease Fire Line) - linia przerwania ognia
chalky - kredowy, pokryty kredą
challenge (to) - wyzywać, wzywać, podważać,
CFO (Counter Force Operations) - siły do pro- kwestionować, wezwać (do zatrzymania przez
wadzenia przeciwdziałań/przeciwakcji; counter wartownika), wyzwanie, wezwanie, próba sił;
fire - „odpowiedź” ogniem /na atak przeciwnika/
a fearsome challenge - przerażające wyzwanie;
CFX (Command Field Exercise) - ćwiczenia challenger - rywal (to sb - czyjś), (rival - rywal,
dowództw (stanowisk dowodzenia) z udziałem rivalry - rywalizacja; competitor - konkurent);
wojsk (Field exercises, conducted by units of challenging - wzywający (pomocy, policję); it
any size, involve all unit personnel working will be challenged - to będzie zakwestionowatogether to learn, test, and refine their collec- ne; defiant - wyzywający
tive battlefield tasks. Such exercises can be CHANCOM (Channel Command, Northwood,
general in nature, or they can be detailed re- UK) - dowództwo PSZ NATO Obszaru Kanału La
hearsals for specific upcoming missions.)
Manche
1
CG (Centre of Gravity) - kierunek głównego chamber - sala, pomieszczenie, izba (handlowa,
wysiłku, punkt ciężkości wykonywanego uderze- parlamentu), komora; blast chamber - komora
nia
spalania (w silniku odrzutowym); combustion
2
CG (Command Group) - grupa dowodzenia
chamber - komora spalania (w silniku samocho-
CG3 (Combat Group) US - grupa bojowa
dowym); ”confidence chamber” - komora ga-
CGS (Chief of General Staff) - szef Sztabu zowa; a chamber music - muzyka kameralna;
Generalnego
a live music - muzyka koncertowa
1
CH (Channel) - kanał (command channel - charge - ładunek, obciążenie, zarzut, oskarżenie
kanał dowodzenia), łącze (service circuit - łącze (accusation), obowiązek, opieka, atak (kawale-
103
rii), szarża, nabój, koszt, opłata; bursting char- CH DEF (Chief Defensive) - szef sekcji działań
ge - ładunek kruszący; powder charge - ładu- defensywnych (CAOC)
nek prochowy; charge of service - opłata, na- check - sprawdzenie, kontrola (on sth - czegoś)
leżność (za usługę); free of charge - bezpłatny, (check-up - kontrola), żeton kontrolny, kwit (pobezpłatnie
(for
nothing)
-
bezpłatnie;
on kwitowanie) US rachunek do zapłaty, US czek,
a charge of - pod zarzutem; be in charge (of oznaczenie, ptaszek (na liście), szach, kratka (na
sth) - być odpowiedzialnym (za coś); charging materiale); in check - w szachu; check in/into point - punkt załadunku; shaped charge - ładu- pod kontrolą, (za) meldować się, zgłaszać się
nek kumulacyjny; public charge - osoba na (do odprawy); check-in/check-in counter/desk
utrzymaniu publicznym; in charge - pełniący ob- - odprawa pasażerów; checkout - kasa (teller owiązki (p.o.); to charge - liczyć, policzyć (for - kasjer); to check - sprawdzać (on/with sb/sth za), podawać cenę, oskarżać (o wykroczenie) kogoś/coś); powstrzymywać się (przed zrobie(with sth - o coś), atakować, wpadać, ładować niem czegoś), szachować; to chack out - wysię (o baterii), obciążać, powierzyć (sb with sth - meldować się, sprawdzać, badać, próba, sprawkomuś coś), nabijać; to take charge - przejmo- dzenie; CHP (Check Point) - punkt kontrolny,
wać kierownictwo; to take charge of - zajmować punkt odniesienia, punkt uderzenia; all checsię; a surcharge - opłata dodatkowa; to sur- kpoints are manned - wszystkie punkty kontrolcharge - domagać się opłaty dodatkowej
ne są obsadzone; temporary checkpoints -
chart - wykres, mapa (morza lub firmamentu), tymczasowe/niestałe punkty kontrolne; checklista przebojów; to chart - śledzić; chart base - bed - sprawdzenie nóg w łóżkach itp.; an atpodstawa mapy; chart sheet - arkusz mapy; tempt - próba, zamach; to attempt - próbować,
chart location of the air field - położenie lotni- usiłować, próba, usiłowanie; trial - próba, doska wg mapy; chart index - indeks mapy; char- świadczenie /guinea-pig - królik doświadczalny;
ter - statut, konstytucja, czarter; czarterować, guinea - ang. moneta = 21 szylingów/, przesłunadawać statut; the Charter of the United Na- chanie, rozprawa sądowa; abortive trial/vain
tions - Karta Narodów Zjednoczonych; charte- attempt - nieudana próba; in vain -nadaremno;
red - wynajęty, wyczarterowany /np. samolot/, on trial(s) - na próbie/próbach; acceptance
dyplomowany, biegły; UNSCR (UN Security trials - próby przy odbiorze, próby końcowe (np.
Council Resolutions) - rezolucje Rady Bezpie- sprzętu wojskowego); to put to a trial - poddać
czeństwa ONZ; United Nations General As- próbie; endeavour - usiłowanie, wysiłek, próba;
sembly - Zgromadzenie Ogólne Nardów Zjedno- to endeavour - usiłować, starać się, dążyć (after
czonych
sth - do czegoś), dążenie, staranie, zabiegi; re-
chassis - podwozie (np. samochodu); under- hearsal - próba (przedstawienia, występu, pocarriage - podwozie (samolotu)
wtórka; dress rehearsal - próba generalna;
104
proof - próba, dowód, badanie; waterproof - agents - bojowe środki chemiczne; managewodoodporny)
ment defensive chemical operations - kiero-
chemical agent/chemical warfare agent - bo- wanie działaniami obrony przeciwchemicznej
jowy środek trujący/bojowy środek chemiczny; Chf (Chief) - wódz, szef, głowa (of cell), kierowchemical casualty - starty w ludziach spowodo- nik, naczelnik, główny, naczelny (np. sekcji, kowane użyciem broni chemicznej; chemical de- mórki organizacyjnej); chief of state - głowa
fence - OPBMAR, obrona przed bronią maso- państwa, szef państwa; chief of section - szef
wego rażenia/obrona przeciwchemiczna/ OPB- oddziału; chief of department - szef wydziału;
MAR - jest to zespół przedsięwzięć realizowa- chief of military aviation - dowódca lotnictwa;
nych w celu odstraszania przeciwnika od użycia chief officer - starszy oficer; chief of ordnance
BMR oraz zapewnienia wojskom bezpieczeństwa - szef uzbrojenia; chief of engineer troops podczas działań w warunkach skażeń powsta- szef wojsk inżynieryjnych; chief of reconnaisłych na skutek użycia broni jądrowej, biologicz- sance - szef rozpoznania; chief of communicanej, chemicznej i radiologicznej, jak również tion centre - szef węzła łączności; Chief Air
w wyniku uwolnienia substancji niebezpiecznych Marshal/Air Chief Marshal - admirał lotnictwa;
w sytuacjach innych, niż uderzenie BMR. Jaro- chief of company - szef kompanii
sław Solarz, Dylematy likwidacji skażeń /w/ Chg (Change) - zamiana, zmiana, wymiana (żaPrzegląd Wojsk Lądowych Nr 6/2008, s. 212-18; rówki), drobne (pieniądze), monety; reszta (z zachemical dose - dawka chemiczna; chemical płaty); to have change for 5 $ (a) - móc rozmiemine - mina chemiczna/fugas chemiczny def. fr. nić 5 dolarów; to make a change - stanowić
fugas - improwizowana mina lądowa wykonana odmianę, być odmianą; for a change - dla odz materiałów zastępczych, takich jak materiały
miany; to change into - zmieniać (się) (out - z)
wybuchowe, pociski artyleryjskie, bomby lotni(to alter - zmieniać /się/), przerabiać (się); to
cze, głowice torpedowe, granaty, różne niewybuchange hands - zmieniać właściciela; to chanchy lub niewypały itp., ukryta w ziemi, w pojeźge over - przerzucać się (from/to - od/do),
dzie lub w budynku, wybuchająca pod wpływem
przejść (from/to - z/na); changeable - zmienny;
nacisku lub po zdalnym odpaleniu Artur Talik,
changeover - zmiana; interchangeable - wyWspółczesny wymiar technologiczny terroryzmu
mienialny (removeable); The task of providing
/w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 4/2009 r.,
security through deterrence and collective
s. 55-58; chemical officer - oficer ds. obrony
defence remains unchanged.; unchanged przeciwchemicznej; chemical operation - dzianiezmieniony
łania z użyciem bojowych środków trujących;
CH INT (Chief Intelligence) - szef rozpoznania
chemical survey - rozpoznanie chemiczne;
CHKPT/CHP (Check Point) - punkt kontrolny
chemical troops - wojska chemiczne; chemical
(control point)
units - jednostki przeciwchemiczne; chemical
Chn (Chairman) - przewodniczący
warfare - wojna chemiczna; chemical warfare
105
CHOD (Chief of Defence) - szef obrony/oficer CIC2/CinC/C-in-C/CINC/ (Commander in Chief)
dowodzący obroną
- głównodowodzący; the most senior com-
CH OFF (Chief /of/ Offensive) - szef sekcji mander
działań ofensywnych (CAOC)
CIC3 (Close-in Combat) - walka w okrążeniu
CHOPS (Chief of operations) - szef operacji
CIAD (Combat Intelligence Division) - oddział
sl. Chopper/hel/heli - helikopter; helipad - rozpoznania pola walki
lądowisko dla helikopterów (a prepared landing CIG (Combat Intelligence Group) - grupa rozand take-off area for helicopters)
poznania walką/grupa rozpoznania bojowego
choose (to), chose, chosen - wybierać; you CIL (Cable Interconnection Link) - połączenie
can choose - masz wybór; when you choose - kablowe
kiedy zechcesz; if I choose - jeśli będę miał CIMIC (Civil-Military Co-operation) - Stały Koochotę (jeśli będę chciał); selection - wybór, do- mitet Współpracy Cywilno-Wojskowej/współprabór; to select - wybierać, dobierać
CH PLANS
ca cywilno-wojskowa; civil-military relations -
(Chief /of/ Planning/Planning stosunki cywilno-wojskowe; Civil-Military Co-
Chief) - szef sekcji planowania działań (CAOC)
ordination - koordynacja cywilno-wojskowa; Mi-
CH SUP (Chief /of/ Support) - szef zabezpie- lHaG (Military Harmony Group) - Wojskowa
czenia (CAOC)
Grupa Harmonizacyjna; Mil Team - Zespół
church - kościół; shrine - świątynia
Wojskowy; Mil Experts Unit - Oddział Eksper-
CI1 (Ceiling Indicator) - wskaźnik pułapu
tów Wojskowych; DCMAC (Directorate for Civ-
CI2 (Command Instruction) - instrukcja dowo- il-Military ATM Co-ordination) - Zarząd ds.
dzenia
Współpracy Cywilno-Wojskowej w Zarządzaniu
CI3 (Counter Intelligence) - counterespiona- Ruchem Lotniczym
ge/counter-intelligence/security intelligence - CINC (Commander in Chief) - głównodowokontrwywiad; CIPACE (Counter Intelligence dzący; CINCENT (Commander in Chief of AlPolicy ACE) - kontrwywiad dowództwa PSZ NA- lied
Forces
Central
Europe)
-
główno-
TO w Europie (ACE); CI&Sy (Counter Intelli- dowodzący PSZ NATO w Europie Centralnej;
gence & Security) - kontrwywiad i bezpieczeń- CINCNORTH (Commander in Chief of Allied
stwo; CIA (Central Intelligence Agency) US - Forces North Europe) - główno-dowodzący
Centralna Agencja Wywiadowcza Stanów Zjed- PSZ NATO w Europie Północnej; CINCSOUTH
noczonych
(Commander in Chief of Allied Forces South
C.I.A. (Cash In Advance) - opłata z góry
Europe) - głównodowodzący PSZ NATO w Eu-
CIC1 (Combat Integration Center) - centrum ropie Południowej; CINCEUR (Commander in
integracji działań bojowych
Chief Europe /US Forces/ - głównodowodzący
SZ USA w Europie; CINFIGHTER COM (Commander in Chief of Fighter Command RAF) -
106
głównodowodzący lotnictwem myśliwskim RAF; Action Debriefing) - odprawa z elementami
CINCHAN (Commander in Chief of Channel) - „wentylacji” /silnych emocji/ prowadzona po
głównodowodzący PSZ Kanału La Manche; udziale w akcji o wysokim poziomie stresogenCINCLANT (Commander in Chief of US Forc- ności (jedna z metod pomocy psychologicznej
es Atlantic) - głównodowodzący Sił Morskich stosowana w czasie dłuższych przerw w działaUSA na Atlantyku; CINCUSAFE (Commander in niach lub po zakończeniu operacji/akcji; polega
Chief of US Air Force, Europe) - główn- na szczegółowym omówieniu i analizie przebiegu
odowodzący Sił Powietrznych USA w Europie działań oraz złagodzeniu i „wentylowaniu” sku/USAFE, United States Air Forces in Europe - mulowanych emocji; może być prowadzona na
Siły
Powietrzne
Stanów
Zjednoczonych różnych szczeblach dowodzenia, z mniejszymi
w Europie; CINCUSA EUR (Commander in bądź większymi grupami uczestników traumaChief US ARMY, Europe) - głównodowodzący tycznych wydarzeń); ASD (Acute Stres Dis orSił Lądowych USA w Europie
der) - zaburzenia /zmiany/ psychiczne występu-
CIMS (Communications Management Infor- jące, jako skutek przeżytej traumy; przyjmuje się,
mation System) - system informatyczny zarzą- że trwają co najmniej dwa dni, ale nie dłużej, niż
dzania łącznością
jeden miesiąc; objawy ASD mają charakter psy-
CIPH (Cipher) - szyfr, kod, cyfra, szyfrowy; ci- chopatologiczny /np. zanik oczekiwanych reakcji
pher key - klucz szyfrowy; cipher machine - emocjonalnych - odrętwienie, ograniczenie świaurządzenie kodujące; cipher specialist - szy- domości dot. oceny wydarzenia traumatycznego
frant; code - kod, szyfr; signal code - tabela i jego skutków, niepamięć zdarzeń/; takie zabułączności/tabela kodowa; table of code - tabela
kodowa; to crack the code - złamać szyfr; decipher - odszyfrowywać, rozszyfrować, rozszyfrowywać; decryption - rozszyfrowanie (kodu,
szyfru); scrambler - urządzenie szyfrujące; to
cipher - szyfrować
CIS1 (Combat Identification System) - system
rozpoznania walką
rzenia różnią się od krótkotrwałych /nie patologicznych/ objawów stresu /reakcji stresowych/,
występujących w trakcie lub bezpośrednio po
przeżytej traumie i ustępujących zwykle samoczynnie; wiele objawów ASD jest tożsamych
z tymi, jakie występują w PTSD; różnicuje je wyłącznie komponent czasu; stąd klasyfikacja zaburzeń i diagnoza należą do kompetencji specja-
listów; CSD (Critical Event Debriefing) - odCIS2 (Commonwealth of Independent States) prawa po traumatycznym zdarzeniu/kwalifikoWspólnota Niepodległych Państw
wana pomoc psychologiczna; defusing - „rozCIS3 (Communications & Information System) brojenie”/„stępienie” stresu (podstawowa metoda
systemy łączności i informatyki
pomocy psychologicznej, organizowana możliwie
CISD (Critical Incident Stress Debriefing) szybko, bezpośrednio w rejonie działań /na polu
odprawa prowadzona po wykonaniu zadania
walki/, przez bezpośrednich przełożonych, dla
o wysokim poziomie stresogenności; AAD (Afer
grup zadaniowych liczących 4-8 żołnierzy
107
/załoga, obsługa, posterunek, drużyna/; polega społecznego
uczestników
misji,
prowadzony
na możliwie szczegółowym omówieniu przebiegu przez specjalistów; resistance to stress - zmazdarzenia traumatycznego oraz „wentylacji” sil- ganie się ze stresem (fizjologiczny i psychiczny
nych, nawarstwionych emocji); emotional venti- wysiłek organizmu włożony w zmaganie się ze
lation/ventilation of feelings - „wentylacja” stresem; wrodzone, naturalne właściwości oraz
emocji (określenie przyjęte w psychologii klinicz- wyuczone, nabyte umiejętności /coping stress/
nej; jest procesem psychologicznego odreago- pokonywania stresu i jego negatywnych skutwania przez swobodne wyrażanie swoich emocji ków); stress - stres, nacisk, presja, wysiłek
i przeżywanych trudności; stosowana m.in. w de- (w uproszczeniu: złożone zjawiska psychiczne
fusingu, ADD i debriefingu, ma na celu przywró- i fizjologiczne oraz stan napięcia emocjonalnego,
cenie równowagi psychicznej po traumatycznych wywoływane przez stresory; skutkiem stresu są
przeżyciach); psychological trauma - trauma określone reakcje /reakcje stresowe/, stanowiące
psychologiczna (silne, dramatyczne przeżycie normalną odpowiedź organizmu na nadzwyczajspowodowane przez krótkotrwały incydent lub ne wydarzenia i okoliczności; stress managebolesne, długotrwałe wydarzenia, np. wojna, ment - zarządzanie stresem (planowane oddzianiewola, pobyt w obozie koncentracyjnym, akty ływania służbowe, mające na celu kontrolę sytuprzemocy; ich następstwem mogą być czasowe acji stresowej pododdziału/oddziału/zapobiegalub
trwałe
zaburzenia
/zmiany/
psychiczne; nie występowaniu zagrożeń stresowych oraz
PTSD (Posttraumatic Stress Disorder) - długo- ograniczanie ich negatywnych skutków); strestrwałe zaburzenia /zmiany/ psychiczne występu- sors - stresory (źródła/przyczyny stresu; mogą to
jące, jako skutek przeżytej traumy; PTSD ujaw- być m.in. dramatyczne wydarzenia, wysiłek finia się w różnym czasie /od jednego miesiąca do zyczny, niesprzyjające warunki środowiskowe,
wielu lat po traumatycznym zdarzeniu/; przyjmuje klimatyczne, sytuacyjne /np. rozłąka/ itp.; stress
postać zróżnicowanych objawów psychicznych reactions - reakcje stresowe (psychiczne i fizjoo charakterze patologicznym /np. powracające logiczne reakcje /np. strach, zaburzenia pamięci,
obrazy, narzucające się myśli, koszmarne sny, torsje, drżenia, pocenie się, wzrost ciśnienia/
podwyższona reakcja przestrachu/, deficyty kon- niespowodowane chorobą lecz pojawiające się,
centracji, bezsenność; PTSD potrafi trwale zdez- jako skutek stresu /napięć, przeciążeń i przeżyć
organizować życie człowieka i jego najbliższych; psychicznych oraz obciążeń fizycznych, np. dusposobem na przeciwdziałanie PTSD jest m.in. żego wysiłku fizycznego, wysokiej temperatury,
w działaniach wojsk - stosowanie form szybkiej braku wypoczynku i snu/, określane także, jako
pomocy psychologicznej, przed i po powrocie psychofizjologiczne reakcje organizmu na stres);
z misji - psychoedukacja; w rozpoznaniu symp- social support - wsparcie społeczne (podstatomów PTSD, postawieniu właściwej diagnozy wowa, najszerzej dostępna i bardzo skuteczna
i udzieleniu skutecznej pomocy niezbędny jest forma pomocy psychologicznej; z reguły świadmonitoring stanu psychicznego i funkcjonowania czona przez osoby z najbliższego otoczenia; tak-
108
że przez innych ludzi, grupy, społeczeństwo; circumstance(s) - okoliczności, warunki (także
wsparcie społeczne obejmuje zarówno wsparcie materialne), zbieg okoliczności;
exceptional
emocjonalne /np. bycie z kimś w trudnych sytua- circumstances - wyjątkowe uwarunkowania;
cjach, wysłuchanie go, doradzenie, dobre słowo/, in/under no circumstances - pod żadnym pojak i konkretne, materialno-organizacyjne /pomoc zorem;
circumstantial
poszlakowy;
w realizacji zadań służbowych, operacyjnych; w circumstantial evidence - poszlaki
rozwiązywaniu problemów osobistych, zdrowot- cite (to) - udzielać pochwały w rozkazie
nych itd.); traumatic event/traumatic incident - citizen - obywatel; citizenship - obywatelstwo;
zdarzenie powodujące traumę (może to być np. (Pole - Polak; Poles - Polacy)
udział w wypadku drogowym z poważnymi skut- civilian employee - pracownik cywilny (wojska);
kami, widok zmasakrowanych ciał, zabicie employee - pracownik; worker - pracownik, ro/zastrzelenie/ człowieka, bycie świadkiem śmier- botnik; workman/workmen - pracownik/praci, gwałtu); ADHD (Attention Deficit Hyperaccownicy; workforce - siła robocza; employer tivity Disorder) - Zespół nadpobudliwości, impracodawca; employment - zatrudnienie, praca,
pulsywności oraz zaburzeń uwagi/nadpoużycie; to employ - zatrudniać (as - jako), zabudliwość psychoruchowa u dzieci/zaburzenia
trudnić, używać, posługiwać się; to employ (in
hiperkinetyczne (zaburzenia charakteryzujące się
action) - wziąć udział (w akcji)
brakiem wytrwałości w realizacji zadań wymagaCIWS (Close-In Weapon System) - system
jących zaangażowania poznawczego, tendencją
bliskiej obrony
do przechodzenia od jednej aktywności do druCJCO (Coalition Joint Combined Operations) giej bez ukończenia którejkolwiek z nich oraz
koalicyjne wielonarodowe operacje połączone
zdezorganizowaną, słabo kontrolowaną nadCJFACC (Combined Joint Forces Air Compomierną aktywnością; ADHD objawia się u 4-8%
nent Command) - Wielonarodowe Połączone
dzieci w wieku wczesnoszkolnym /6-9 lat/, główDowództwo Komponentu Sił Powietrznych; part
nie u chłopców, niezależnie od rasy i kultury;
of something (especially machinery or inczęstość występowania zmniejsza się o 50% na
struments); We’ll need to replace many of the
każde 5 lat, jednakże u 60% dorosłych utrzymują
components of this radio; part of a combined
się niektóre cechy zespołu /zwłaszcza dotyczące
arms force.
deficytów uwagi tzn. AADD (Adult AttentionCJFLCC (Combined Joint Forces Land ComDeficit Disorder, Internet). Piotr Lemanowicz,
ponent Command) - Wielonarodowe Połączone
Teresa Daroszewska, Vademecum stresu i poDowództwo Komponentu Sił Lądowych; part of
mocy psychologicznej w misjach wojskowych,
something (especially machinery or instruMON Departament Wychowania i Promocji
ments) We’ll need to raplace many of the
Obronności, Warszawa 2008
components of this radio; part of a combined
CIR (Commander's Information Requirement) armes force.
potrzeby rozpoznawcze informacyjne dowódcy
109
CJFMCC (Combined Joint Forces Maritime (with - z), szczękać, brzękać (np. o mieczach),
Component
Command)
-
Wielonarodowe kłócić się (np. kolory, idee)
Połączone Dowództwo Komponentu Sił Morskich Class (Classical, Classification) - klasyczny,
CJPOFCC (Combined Joint Psychology Op- klasyfikacja; a class - klasa, grupa, zajęcia, lekerations Forces Component Command) - cja, klasa (społeczna, warstwa społeczna); to
Wielonarodowe Połączone Dowództwo Działań class - klasyfikować (as - jako), zaliczać, (with do); in class - na zajęciach, w szkole; be in
Psychologicznych
CJSOFCC (Combined Joint Special Opera- a class of one's own - być jedynym w swojej
tions
Forces
Component
Command)
- klasie; classic - klasyczny, typowy, dzieło kla-
Wielonarodowe Połączone Dowództwo Działań syczne; classics - studia klasyczne; classical klasyczny, tradycyjny, poważny (muzyka), staro-
Specjalnych
CJTF
(Combined
Joint
Task
Forces)
- żytny; classified - zastrzeżony, tajny; classified
Międzynarodowe Połączone Siły Zadaniowe (do technology - technologia niejawna; unclassiZadań Specjalnych); a multinational task force fied - jawny; declassify - odtajnienie; to downwhich can be used rapidly as a peacekeeping grade/to declassify - obniżyć (klauzulę tajnoforce; CJTF HQ (Combined Joint Task Forces ści); classified ad(vertisement) - drobne ogłoHeadquarters) - Dowództwo Połączonych Sił szenia; to classify - klasyfikować (as - jako);
Zadaniowych
classmate - kolega z klasy; roommate - współ-
CK/CLK (Clock) - zegar, programator, regulator, lokator; classroom - klasa, sala szkolna; classy
licznik; round the clock - (przez) 24 godziny na - z klasą, na poziomie (up to snuff); master
dobę; put/turn the clock back - cofać wska- class - klasa mistrzowska; class I, II, III - klasa I,
zówki zegara; clock in - podbijać kartę (zega- II, III
rową), dochodzić (do); clock up - zaliczać
CLC (Combined Logistics Centre) - połączone
1
CL (Communications Link) - linie łączności
centrum logistyczne
2
CL (Coordination Level) - poziom koordyna- clean - czysty, bez zarzutu, czyścić, sprzątać,
cji/współdziałania (jest dodatkowym środkiem myć, na śmierć (zapomnieć), do cna; a cleazwiększającym bezpieczeństwo lotów na małych ner/hoover - odkurzać; to vacuum/to hoover wysokościach); statki powietrzne wolno latające odkurzać; info. to come clean - wyjawiać, wywykonują zwykle loty poniżej CL, pozostałe, nad znawać; to clean out - wyczyszczać, opróżniać,
nim
info. obdzierać, ogołacać; clean it up right
clandestine - tajny, potajemny, podziemny; away! - sprzątnij to natychmiast!; cleanse clandestine operation - tajna operacja
oczyszczać (ranę, miejsce) (of/from - z/od); cleclash - konflikt (interesów), kolizja, starcie (z po- ansing station - punkt likwidacji skażeń/punkt
licją), zderzenie się (np. samochodów), łoskot, odkażania; purify - oczyszczać (substancję); puhałas; to clash - kolidować, wchodzić w konflikt
110
rification - oczyszczanie (substancji, duszy); in the clear - być czystym/wolnym od podejrzeń;
absolve - oczyścić się (of/from - od/z) (od winy)
to clear away - sprzątać (to clean - czyścić,
clear - jasny (it's clear that the road ahead is sprzątać, myć; clean - bez zarzutu (opinia), rówclear; free from hazards /such as chemical no (przebijać), na śmierć (zapomnieć), do cna; to
contamination, enemy troops explosive de- come clean - wyjawiać, wyznawać; to clean out
vices, etc/); The area is clear of mines; un- - wyczyszczać, opróżniać nieform. obdzierać,
loaded; The weapon is clear; not close to; ogałacać; to clean up - myć, czyścić, sprzątać
Stand clear, please; /of weather/ not cloudy or (after sb - po kimś); cleaner - sprzątaczka,
foggy; It’s a clear day; easy to understand; Is praczka,
środek
czyszczący;
the
dry-clea-
it clear?; an uncoded radio transmission; He ner's/dry-cleaning shop/wash-house/laundry
sent the message in clear.; to remove an ob- (pomieszczenie) - pralnia (chemiczna); wasstruction; The road has been cleared.; to re- hing/laundry - pranie; cleanliness - schludność;
move a hazard; We cleared the enemy posi- cleanly - gładko, porządnie, schludny; to cleantion.; to unload a weapon; They cleared their se - oczyszczać (of/from - z); cleanser - płyn do
rifles.; to approve or authorize /where securi- czyszczenia), zabierać; to clear of - zmywać się;
ty is involved/; He has been cleared to read to clear out - wynosić się (of - z), wyczyścić,
this document. Richard Bowyer, Dictionary of wysprzątać; to clear up - poskładać, wyjaśniać,
Military Terms, Third Edition, MACMILLAN, Blo- przejaśniać się; clear tent - tekst jawny; clearomsbury Publishing Plc and Richard Bowyer cut - wyraźny, jednoznaczny; clear-sighted 2004; przejrzysty, fakt (widoczny), oczywisty (the przenikliwy, przytomny; clearing - polana; clear
clearest - najoczywistszy), jasne, precyzyjne weather air defence fighter - myśliwiec obrony
(myślenie),
czyste
(sumienie,
powierzchnia); powietrznej przeznaczony do działania w warun-
clear as moonday - jasne, jak słońce; to clear - kach dobrej widoczności; clearance - oczyszrozładować
(broń),
oczyszczać
(reputację), czanie (z niepotrzebnych rzeczy), pozwolenie,
sprzątać (of - z), rozjaśniać (się) (np. umysł), zezwolenie (na wyjazd/wy-lot/przylot), odprawa,
przesadzać, przeskakiwać (płot), rozchodzić się, luz, minimalna odległość; an act of clearing
ustępować (np. o mgle), oczyścić (np. z wroga, something; Company is on route clearance.;
z
min),
rozliczać,
zatwierdzać,
przyjmować security approval; You do not have clearance
(czek); to clear a line - wykonać przejście w polu to enter.; authorization or permission.; Range
minowym; stay clear about sth - być pewnym control has given us clearance to start firing.;
czegoś; be clear of - nie dotykać; be cleared - air traffic control clearance - zezwolenie kon1. zostać oczyszczonym 2. dawać wolną drogę; troli ruch lotniczego; percentage clearance to clear one's throat - odchrząkiwać; to make procent oczyszczenia terenu; clear the way! - z
sth/oneself
clear
-
stwierdzać
jasno;
to drogi!; get out of here! - wynocha stąd!; ”clea-
stay/steer clear of - trzymać się z daleka od; be rance”/customs exa-mination - odprawa celna;
111
customs - odprawa celna, urząd celny, cło; cu- mkniętymi drzwiami, naradzać się na osobności
stoms officer - celnik; customary - zwyczajowy, (with sb - z kimś)
zwykły; customer - klient, nieform. facet, gość; Clr Msg (Clear Message) - meldunek tekstem
custom-made - robiony na zamówienie
otwartym (jawnym)
clerk - urzędnik, protokolant/protokólant (proto- CLSA (Class-A Airspace); CLSB (Class-B Aircolant/log keeper; a service person who car- space);
CLSC
(Class-C
Airspace);
CLSD
ries out secretarial duties in a headquarters), (Class-D Airspace); CLSE (Class-E Airspace);
US sprzedawca, recepcjonista; diplomatic pro- CLSF (Class-F Airspace); CLSG (Class-G Airtocol - protokół dyplomatyczny; chief clerk - space) - przestrzeń powietrzna klasy A; przeszef biura; clerical - biurowy, przynależny do strzeń powietrzna klasy B; przestrzeń powietrzna
duchowieństwa
klasy C; przestrzeń powietrzna klasy D; prze-
close air support - bezpośrednie wsparcie lotni- strzeń powietrzna klasy E; przestrzeń powietrzna
cze; close combat/hand to hand fight - walka klasy F; przestrzeń powietrzna klasy G
wręcz; close 1. koniec, zakończenie, blisko (np. CLT (Code Language Telegram) - telegram zapodchodzić), bliski (to sth - czegoś), zamknięty, kodowany
napięta (uwaga), dokładny, drobiazgowa (np. clue - wskazówka, sygnał; hint - sugestia, wskakontrola), ścisły, zwarta (np. ziemia), zamknięty zówka, aluzja, napomnienie
(np. w sobie/człowiek), ogrodzony teren, dziedzi- cluster - grupka, grono, kiść; cluster bomb unit
niec, plac, BR duszny (np. pokój), close-set - - bomba kasetowa; CLUSTER - nazwa systemu
blisko osadzony, close-up - zbliżenie (podczas rakietowego obrony przeciwlotniczej NATO polefotografowania); close by (at hand) - w pobliżu, gająca na obronie obszarów i obiektów (do zalet
pod ręką; close to/up - z bliska; (on/upon - do); systemu można zaliczyć: możliwość prowadze2. to close - zamykać (się), kończyć (się); to nia wielokierunkowej obrony powietrznej, uzuclose in - zbliżać się (on/upon - do), otaczać pełniające się charakterystyki zastosowanych
on/upon sb - kogoś); to close down - zamykać
(the surveillance and reporting posts were
closed), kończyć (np. rozmowę), zbliżać się (np.
o napastniku) (on - do); to draw to a close zbliżać się do końca (to the very end - do samego końca); closely - z bliska, ściśle, dokładnie
closure - zamknięcie, blokada
US closet - skrywany, utrzymywany w tajemnicy,
szafa ścienna; be closeted - przebywać za za-
podsystemów rakietowych, niskie ryzyko przełamania obrony, możliwość urzutowania struktury
obronnej
na
dużą
głębokość,
elastyczność
i zdolność adaptacji do szybko zmieniającej się
sytuacji, duża odporność na zakłócenia radioelektroniczne)
clutch - sprzęgło, chwyt, uścisk; to clutch - pochwycić, chwytać się (at sth - czegoś)
clutter - bałagan, nieład, urządzenie zakłócające; to clutter - zawalać (sth up - coś); muddle zamieszanie, bałagan, /po/mieszanie, zamęt; to
muddle - /po/mieszać, robić bałagan, dezorien-
112
tować; to muddle through - błąkać się, iść po sing level - wysokość przelotowa, poziom; cruiomacku; to muddle up - mieszać (shuffle - mie- sing speed - prędkość przelotowa; cruiser szać, kręcić, wykręt), mylić się (with - z)
krążownik; guided missile cruiser - krążownik
CLS (Combat Life Saver) - ratownictwo pola rakietowy; heavy/light cuiser - ciężki/lekki krąwalki
1
CM (Countermeasures) - przeciwdziałanie
żownik; cruising - krążenie, manewrowanie;
cruising speed - prędkość przelotowa; cruising
CM2 (Court Martial) - sąd wojskowy/wojenny; altitude - wysokość manewrowania (krążenia);
court - sąd (law court - sąd), dwór (courtier - to cruise - pływać (w rejsie wycieczkowym), podworzanin); courtyard - podwórze; pałac, plac, ruszać się (ze) stałą prędkością, krążyć (zwykle
kort (sportowy); in court - w sądzie; court of o statku), manewrować
5
appeal - sąd apelacyjny; to go to court over sth CM (Combined Method) - metoda (ataku) rów-
- przedstawić coś w sądzie; to take sb to court - noległego
pozwać kogoś do sądu; at court - na dworze; in Cmd
(Command)
open court - na jawnej rozprawie; court of dowodzić;
polecać,
-
decyzja,
rozkazać,
decydować,
rozkazywać;
inquiry - komisja dochodzeniowo-śledcza, do- oficjalna instrukcja do zrobienia czegoś; He gave
chodzenie, śledztwo; US courthouses - sąd the command to open fire; the management
(budynek); courtroom - sala posiedzeń sądu; to and direction of troops, vehicles or equipcourt - zalecać się, umizgać się (sb - do kogoś); ment; He has taken of B Company; in comto court-martial - sądzić przed sądem wojen- mand; holding a command; He is currently in
nym; UCMJ (Uniform Code of Military Justice) command of D Troop.; to take command to
- Jednolity kodeks sprawiedliwości wojskowej become the officer who is in command of
z 1950 r. US Army; ”Manual for Courts-Martial” a particular unit or operation; an organization
- „Instrukcja dla sądów wojskowych z 2008 r. US which manages and directs military forces at
Army; Armed Forces Act - akt prawny wojsko- strategic level; a strategic grouping of armed
wego prawa karnego
forces (e.g. Bomber Command); a region or
CM3 (Crisis Management) - zarządzanie w sy- district under the command of a senior oftuacjach kryzysowych; CMG (Crisis Manage- ficer (e.g. Southern Command); to order
ment Groups) - grupy zarządzania kryzysowe- someone to do something; I command you to
go; NCRS (NATO Crisis Response System) - arrest that man.; to manage and direct troops,
System reagowania kryzysowego NATO
vehicles
or
equipment;
He
commands
CM4 (Cruise Missile) - rakieta uskrzydlo- C Company.; to look down on; (of ground) to
na/skrzydlata; cruise missile - samosterujący look down on; That hill commands the whole
pocisk (rakietowy), pocisk manewrujący; cruise - valley.
przelot, manewrujący, rejs (wycieczkowy); cruise CMG (Combat Mission Guide) - regulamin
range/cruising range - zasięg przelotu; crui- walki
113
guard commander - dowódca warty (com-
CML (Chemical) - chemiczny
1
CMO (Chief Medical Officer) - szef służby me- mander of the guard); CINC or CinC (Commander in Chief) - głównodowdzący, naczelny
dycznej
CMO2 (Civil-Military Operation) - cywilno-woj.- dowódca; GOC (General Officer Commanding)
- głównodowodzący grupą armii (the command-
skowa operacja
3
CMO (Coverage Mission Order) - rozkaz okre- er of a large army grouping, usually a division)
ślający pokrycie (terenu działań)
CO3/Co/co/comp/coy (Company) - kompania,
Cmp (Camp) - obóz, kemping, obozowisko; to asysta, towarzysz, spółka; company commandcamp out - obozować, mieszkać w namiocie; er - dowódca kompanii; company headquarters
POW camp - obóz jeniecki; POW (Prisoner of - dowództwo kompanii; BR platoon commander
US PLT LDR (Platoon Leader) - dowódca plu-
War) - jeniec wojenny
CMS (Crisis Management System) - system tonu; BR section commander US squad leader
reagowania kryzysowego
- dowódca drużyny; support coy - kompania
CN (Computer Network) - sieć komputerowa wsparcia
CNR (Combat Net Radio) - sieć radiowa pola CO4 (Communications Operator) - operator
walki
łączności
CNAD (Conference of National Armaments CO5 (Contact/ing/ Officer) - oficer kontaktowy
Directors) - konferencja Narodowych Dyrekto- CO6 (Coordination Order) - rozkaz koordynarów ds. Uzbrojenia
cyjny
CNR (Combat Net Radio) - sieć radiowa pola c/o7 (care of) - do rąk (własnych), na adres; Co
walki
(Company) - spółka, X &/and, Co - X
CNX (Cancelled) - odwołany
i spółka)
1
CO (Change Order) - rozkaz zmiany …
COA1 (Chief of Administration) - szef admin-
CO2; C/O or COM (Commanding Officer) US istracji
officer commanding - dowódca jednostki (US COA2 (Course of Action) - kierunek /wariant/
także dowódca batalionu); commanding - prze- działań, linia postępowania
wodzący, panujący, imponujący, dominu-jący; COA3 (Control of the Air/Air Control) - pancommandant - komendant, dowódca; Com- owanie w powietrzu (nad przeciwnikiem)
mandant (of a school) - komendant szkoły itd.; coalition - koalicja; fragile coalition - krucha
Camp Commandant - komendant obozu; com- koalicja; „coalitions of willing” - koalicja pańmander - dowódca, wódz, komandor; com- stw chętnych do podjęcia operacji militarnej lub
mander
in
chief
of
air
forces
-
głów- polityczno-militarnej, np. prewencyjnej; US-led
nodowodzący sił powietrznych; commander in coalition - koalicja z US na czele
chief air defence - głównodowodzący wojsk COAS (Chief of Air Staff) - szef sztabu Sił PoOPL; tank commander - dowódca czołgu; wietrznych
114
COAs Update (Courses of Action Update) - publicznych w sektorze zaopatrywania obronneprzygotowanie i opracowanie wariantów działa- go/, kod, szyfr, przepisy, szyfrowy; code book książka kodowa; Morse code - alfabet Morse'a;
nia
coast - brzeg, brzeg morza, wybrzeże; the le- air-surface code - tablica sygnałów współdziangth of the coast - wzdłuż wybrzeża; coastal - łania z lotnictwem; code name - kod, oznaczenie
przybrzeżny; coastal artillery - artyleria nad- kodowe; code number - numer kodowy; code
brzeżna; coast guard/coastalguard - straż word - hasło kodowe, kryptonim; panel code przybrzeżna; policjant straży przybrzeżnej; coa- tablica kodowa; code panel - płachta sygnalizastal defence unit - jednostka obrony wybrzeża; cji kodowej (na lotnisku); pulse code - kod imcoastal rocket units - brzegowe jednostki rakie- pulsowy; pulse modulation - modulacja impultowe; Coastal Defence Brigade - Brygada sowa; signal-code - tabela łączności; unit code
Obrony Wybrzeża; coastline - linia brzegowa; - znak kodowy (kod) jednostki (designator); BR
seahore - wybrzeże, brzeg; the seaside - brzeg postcode US zip code - kod pocztowy; coder morza; at the seaside - nad morzem
szyfrator; coding - kodowanie; to code - kodo-
coaxial - sprzężony
wać; to code a message - zaszyfrować, zaszy-
COBS (Combined Order of Battle System) -frowywać; to crack/break the code - złamać
system połączonego rozkazu bojowego
1
COC (Certificate of Conformity) - atest
szyfr
COEA (Cost and Operational Effectivness
COC2 (Combat Operations Centre) - centrum Analysis) - analiza kosztów i skuteczności opedowodzenia działaniami bojowymi
COCIC
(Combat
Operations
racyjnej
Centre/In- coherent - spójny, koherentny; cohesion -
telligence Centre - centrum dowodzenia działa- spójność, zwartość; cohesive - zwarty spójny
niami bojowymi/centrum rozpoznania
coil - cewka (spool), krąg; on an internal-
cockpit - kabina pilota; capsule - kapsuła (kap- combusion engine coil - cewka zapłonowa; to
sułka), kabina załogowa
coil - skręcać, zwijać, zwój (liny); to coil up -
Molotov cocktail/Molotov cocktail - koktail zwijać
Mołotowa (mieszanka zapalająca), (an impro- coincidence - zbieżność, zbieg okoliczności; to
vised incendiary device consisting of a bottle coincide - zbiegać się, pokrywać
filled with petrol and fitted with a wick of fab- COIL (Chemical Oxygen Iodine Laser) - wysoric, which is lit and then thrown at a target)
koenergetyczny laser tlenowo-jodowy /wynale-
COD (Coding) - kodowanie, pisanie programu; ziony w 1977 r./ wykorzystuje się w nim nadtlecode - kodeks /the Code of Conduct on De- nek wodoru oraz wodorotlenek potasu, które
fence Procurement of the EU Member States w procesie chemicznym mieszane są z gazem
Participating in the European Defence Agen- chloru i wodą; w wyniku redukcji produkowana
cy - kodeks postępowania w zakresie zamówień jest zjonizowana forma tlenu /SDO/, a następnie
115
zjonizowany jod, który przechodząc gwałtownie column (of soldiers/vehicles) - kolumna (żołdo stanu spoczynku wytwarza, w sposób pulsa- nierzy/pojazdów); column formation - ugrupocyjny/ fotony, a te tworzą, niewidzialne dla oka, wanie w kolumnę; column of twos - kolumna
światło lasera Paweł Henski, Zabójczy promień dwójkowa; column of threes - kolumna trójko/w/ Polska Zbrojna Nr 12 z 21 marca 2010 r., wa; column cover - osłona kolumny; column
s. 39
gap - odstęp w kolumnie; column lenght - dłuCold War - zimna wojna (the period between gość kolumny; column line of companies - linia
1945 and 1989, when a state of near-hostility kolumn kompanii; column line of platoons - liexisted between the USA and its Western Eu- nia kolumn plutonów
ropean allies /later NATO/ on one side and COM (Communications) - łączność; COMMthe USSR and its Eastern European allies PLAN (Communications Plan) - plan łączności;
/later the Warsaw Pact/ on the other)
COMSEC
(Communications
Security)
-
collapse - zawalenie się (np. budynku), zapaść bezpieczeństwo łączności; COMSITREP/COM(sercowa); to collapse - zawalać się, zapadać STAT/CSR
(Communications
Status
Re-
się (o balonie), składać się (o stole), rozpadać port/Communications Situation Report) się (o instytucji), mdleć (tracić przytomność); col- meldunek o stanie łączności; COMZ/COMMZ
lapsible - składany
(Communications Zone) - strefa łączności
collar - kołnierz, pierścień; collar patch - patka COMAIRCENT (Commander /of/ Allied Air
na kołnierzu
Forces /in/ Central Europe) - dowódca Sił
collision - zderzenie, kolizja; road collision - Powietrznych NATO Europy Centralnej
kolizja drogowa; collision avoidance - zapobie- COMAIRNORTH (Commander /of/ Allied Air
ganie zderzeniom; to collide - zderzać się (with Forces /in/ Northern Europe) - dowódca
- z), spowodować kolizję; smash - kraksa; Połączonych Sił Powietrznych NATO Europy
a smash hit - przebój (sezonu); to smash - roz- Północnej
bijać (się), wdzierać się, uderzać; to smash up - COMAJF (Commander /of/ Allied Joint Force)
uderzać, rozbijać się, wdzierać się; smashing - - dowódca Połączonych Sił Zbrojnych NATO;
fajny, rewelacyjny; to crash - rozbić się, trza- COMAJF's AOR (Commander /of/ Allied Joint
snąć, zgnieść; crash - nagłe zderzenie, upadek, Forces Area of Responsibility) - obszar odkatastrofa, krach, łomot; clash - zderzenie, kon- powiedzialności dowódcy PSZ NATO
flikt (conflict); to clash - uderzyć, trzasnąć, zde- COMAO (Combined Air Operations) - operacje
rzyć się; to pound - walić (sth/on sth - w/o coś), połączonych sił powietrznych
tłuc; przechowalnia; funt (pieniądz BR i miara = COMAO (Composite Air Operations) - połą0, 45 kg; ibs - funty/masa); clout - walnięcie, siła czone działania powietrzne (prowadzone jako
przebicia; to clout - nieform. palnąć
jednoczesne, urzutowane działania lotnictwa);
composite - mieszanka, składanka, złożony;
116
OMAPAO (Active and Passive Composite Air ACT: NNEC (Network Enabled Capability) Operations) - aktywne i pasywne połączone sojusznicze
sieciowe
środowisko
działań
działania powietrzne (ze środkami napadu po- /zasadniczą ideą NNEC jest bezproblemowa
wietrznego przeciwnika w powietrzu, prowadzo- wymiana informacji pomiędzy poszczególnymi
ne sposobem strefowej, obiektowo-strefowej armiami, bez względu na to, czy będą musiały ze
i obiektowej obrony powietrznej; combine - ze- sobą współpracować na poziomie kompanii, czy
spół, koncern, kombinat; to combine - łączyć, dowództw korpusów/; TMD (Theatre Missile Depołączyć; combination - mieszanina, kombina- fence) - system obrony antybalistycznej; AGS
cja, szyfr, kod; combination lock - zamek szy- (Alliance Ground Surveillance) - sojuszniczy
system obserwacji obiektów naziemnych z po-
frowy
COMBALT (Commander /of/ Allied Air Forces wietrza/
Krzysztof
Wilewski,
Wieża
Babel
/in/ Baltic Approaches) - dowódca Połączonych /w/ Polska Zbrojna Nr 33 z 15 sierpnia 2010 r.,
Sił Powietrznych NATO w obszarze Bałtyku
s. 27-30
combat - walka, bitwa, bój; combat power - siła combine - zespół, koncern, kombinat; combojowa (combat power is the total destructive bined arms - połączone rodzaje wojsk (The use
force we can bring to bear against the enemy; of combined arms is a key means of gaining
it is a unique product of a variety of physical, advantage. It is based on the idea presenting
moral, and mental factors); to combat - the enemy not merely with a problem, but
zwalczać, walczyć, bojowy
with a dilemma - a no-win situation. We com-
Combat readiness condition 2, 3, 4 category: bine supporting arms, organic fires and maC2 (Command & Control); C2IS (Command, neuver in such a way that any action the enControl & Information System); C3 (Com- emy takes to avoid one threat makes him
mand,
Control
&
Communications);
C3 more vulnerable to another. Modern tactics is
(Command, Control & Consultation); C3I combined arms tactics. That is, it combines
(Command, Control, Communications & In- the effects of various arms - infantry, armour,
formation); C4ISR (Command, Control, Com- artillery, and aviation - to achieve the greatest
munications, Computers, Intelligence, Surve- possible effect against the enemy.); to comillance & Reconnaissance) - zintegrowany sys- bine - łączyć, połączyć; CF (Combined Forces)
tem wsparcia dowodzenia oraz zobrazowania -
siły
połączone
(wielonarodowe);
Joint
-
pola walki; NC3A (NATO Command, Control połączone (np. działania rodzajów sił zbrojnych);
and Communications Agency) - Agencja Do- (joint - wspólny, staw /np. biodrowy/, złączenie
wodzenia, Kierowania i Łączności NATO /wy- /połą-czenie/,
tycza kierunki rozwoju tworzonych, na potrzeby /restauracja/,
wojska,
technologii
udziec
pet
/pieczeń/,
/papieros/);
knajpa
jointness
-
telekomunikacyjnych połączoność; composite - działania połączone
i nadzoruje funkcjonowanie trzech programów (sił powietrznych)
117
Comb Z/CZ (Combat Zone) - strefa działań bo- grypa go położyła; come forward - wychodzić
jowych
naprzeciw; to come in - nadchodzić, docierać,
come (to), came, come - come and go - przy- wpływać, przyłączać się (on - do); mieć rochodzić i odchodzić; to come up with - wymy- lę/funkcję; to come into - dochodzić (do cześlić; to come to think of it - jak się dobrze za- goś); to come into one's own - wychodzić na
stanowić; przybywać, przychodzić, rozpadać się swoje; to come off - wychodzić, udawać się,
(to pieces - na kawałki), rozchodzić się (apart - wypadać (well/badly - dobrze/źle); come off it osobno, w rozłące; apart from/aside from - a idźże, a idź ty; to come on - nadchodzić, włąz wyjątkiem/oprócz), odchodzić (off/away - od), czać się, no już, no proszę, no-no; sth is codochodzić, stawać się (to come true - stawać ming on - coś wychodzi/z czymś idzie; to come
się prawdą; true - zgodny z rzeczywistością, on to - brać się (za coś), dochodzić; to come
prawdziwy, wierny; true-blue - lojalny; truth - out - wychodzić, ujawniać się, ukazywać się, poprawda; truthful - prawdziwy, prawdomówny, kazywać się, wypadać; znajdować się, znikać,
truly - prawdziwie), pochodzić (from - z), wycho- okazało się, wychodzić na jaw; it was only after
dzić (out of/of - z), być (first/last - pierw- his death that the truth came out - po jego
szym/ostatnim), być dostępnym (in two colours śmierci prawda wyszła na jaw; to come out
- w dwóch barwach); (on second thought - po for/in favour of sth/to espouse of sth - opozastanowieniu się; the second thought - zasta- wiadać się za czymś; to come out against sth nowienie się, namysł; to think over - przemy- opowiadać się przeciwko czemuś; to come out
śleć; to turn over; to reflect; to reconsider - in - pokrywać się; to come over - nadchodzić,
przemyśleć, przemyślać, przekazywać, odwra- stawać się, nachodzić; to come round - przejść
cać, rozpatrywać); it comes as a surprise - to (to - na); zmieniać poglądy (to - na), nadchodzić,
stanowi niespodziankę; come about - zdarza dochodzić do siebie; to come through - przesię; to come across - napotykać się, wychodzić, chodzić (przez coś); być widocznym, dawać się
docierać; to come for - nadchodzić, nacierać; poznać, nadchodzić, przychodzić; to come to come along - pojawiać się; ”come along” - dochodzić (do czegoś); to come under - wcho„chodź no"; to come at - podchodzić, nacierać; dzić w zakres, znajdować się pod czymś; to coto come along - nadchodzić; to come back/to me up - wznosić się, być wspomnianym (o spracomeback (to make a comeback) - powracać, wie, o nazwisku), zdarzać się, nadarzać (okazji,
wracać; to come by - znajdować, dochodzić do; przypadku), wystawiać (do wyborów), przedstato come down - schodzić (do lądowania), spa- wiać (for - do/na); wschodzić (o słońcu), stawać,
dać, przewracać się; to come down on - kryty- wchodzić na wokandę (o sprawie); to be coming
kować, napadać; to come down to - sprowa- up - zbliżać się; to come up against - natykać
dzać się (do czegoś); to come down with - za- się, natrafiać; to come up to - dochodzić (do
chorować (na coś); he came down with flu - czegoś); come up with - wysuwać; to come
118
upon - natykać się, owładnąć, opanować; no- i jej aktualność) Piotr Dela, Domeny informacyjne
one came - nikt nie przyszedł; sth is coming a zarządzanie informacją w środowisku sieciocentrycznym /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr
along (nicely) - idzie z czymś nieźle
COMINT (Communications Intelligence) - roz- 2/2009, s. 41-47, zlecenie; high command - naczelne dowództwo; ACP (Alternate/Auxiliary
poznanie radiowe
COMJAM (Communications Jammer/Jamm- Command Post) - zapasowe stanowisko dowoing) - zakłócanie środków radiowych łączności
COMLAND
(Commander
/of/
Land
dzenia); command group - grupa dowodzenia;
For- command net - sieć (łączności) dowodzenia;
ces/Land Forces Commander) - dowódca sił CAX (Computer Assisted Exercise) - ćwiczenia
lądowych; COMLANDCENT (Commander Al- stanowisk dowodzenia; command axis - linia
lied Land Forces Central Europe) - dowódca dowodzenia; command channel - kanał dowoSił Lądowych NATO w Europie Centralnej
dzenia; command centre - centrum dowodze-
command - dowództwo /wojskowe/, komenda nia; command controlled stocks - zapasy
/rozkaz/), dowodzenie (proces dowodzenia jest w dyspozycji dowództwa; command guidance postrzegany, jako proces infromacyjno-decyzyjny naprowadzanie przy pomocy komend; midcourrealizowany przez dowództwa; polega na cy- se guidance - naprowadzanie w trakcie lotu;
klicznym zbieraniu i opracowywaniu informacji Command Net - sieć dowodzenia; CP (Comoraz przetwarzaniu ich w decyzje, które w posta- mand Post) - stanowisko dowodzenia; operaci zadania są przekazywane wykonawcom; z ko- tional command - dowództwo operacji/opelei wykonawcy składają meldunki o sposobach racyjne; passage of command - przekazanie
terminach wykonania tych decyzji; w procesie dowodzenia/odpowiedzialności;
US
CSgtM
dowodzenia odbywa się zatem ciągła wymiana (Command Sergeant Major) - starszy sierżant
informacji; istotną rolę w systemie dowodzenia
odgrywają więzi informacyjne; opracowywana
informacja nie powinna być przesyłana w postaci
meldunków lub innych dokumentów normatywnych, lecz należy ją umieszczać w przestrzeni
sieciocentycznej z możliwością dostępu do niej
wg odpowiedniej hierarchii struktury sił zbrojnych; w zarządzaniu sieciami komputerowymi
i dostępem do informacji ważną rolę odgrywają
tzw. domeny informacyjne - oparte na technologii
DNS (Domain Name System), które pozwalają
na uproszczenie sposobu zarządzania informacją i zapewniają: dostępność do informacji, wiarygodność, bezpieczeństwo, spójność, trwałość
sztabowy (starszy sierżant dowództwa); CPs are
equipped with automatic C3I systems which
allow automatic collection, proceeding and
transmission of radar intelligence date as
well as automation of some elements of the
command and control of active combat assets of AFAD and other services of the Armed
Forces of the Republic of Poland; CPX
(Command Post Exercise) - ćwiczenia sztabowe (bez udziału wojsk); TWET (Tactical Exercise Without Troops - ćwiczenia taktyczne bez
udziału wojsk; FCX (Field Command Exercise);
LIVEX) - ćwiczenia z udziałem wojsk; comman-
119
der’s - ogólna ocena sytuacji; commandment - Commence firing! - Ognia!; Count off! - Odpolecenie, rozkaz, przykazanie; handing over of licz!; Dead slow! - Jechać wolniej!; Dissmised! command - przekazywanie dowodzenia; to Odmaszerować!; Eyes front! - Na wprost patrz!;
command - kazać, rozkazywać, żądać, doma- Eyes left/right! - Na lewo/prawo patrz!; Fall
gać się (sth - czegoś), zjednywać, wzbudzać down - padnij!; Stand up - powstań!; Fall in! (posłuch), kierować, (komenderować), dowodzić Wstąp!; BR Fall out!/US Step out! - Wystąp!;
(wojskiem); to take command - przejmo- Forward! - Naprzód!; Feel your right/left! wać/przejąć dowodzenie; be in command (of Równaj
w
lewo/prawo!,
Łącz
do
lewe-
sth) - dowodzić (czymś); to be in command of go/prawego!; Guns free! - Odbój!; Guns tight! oneself - być opanowanym; to be second in Obsługa do dział!; Half step! - Krótki krok!; Half
command - być zastępcą; to have sth at one's step, march! - Krótki krok, marsz!; Halt! - Stój!;
command - władać czymś; to have a full com- Hands up!/Put your hands up! - Ręce do góry!;
mand
of
English
-
biegle
władać On/Off helmet - Hełm włóż/zdejm!; Hold fire! -
j. angielskim; /MILITARY/ COMMANDS: About Przerwać ogień!; Hold the line - Proszę zaczeface!/About turn! - W tył zwrot!; Action! - Do kać przy telefonie; In the single rank! działania!; In action! - Włączyć!; All bands on W szeregu zbiórka!; Left/Right face! - W ledeck! - Wszyscy na pokład!; As you were!/To wo/prawo zwrot!; March time! - Marsz w miejthe rear march! - Wróć!; Assamble! - Zbiórka!; scu!; Off limits - wstęp wzbroniony (prohibited
At ease! - Spocznij!; At easy mark! - Swobodny /to the persons specified); This pub is off likrok!; Attention! - Baczność!; At the dou- mits to officers and NCO’s., zabronione; On
ble!/Double march! - Biegiem marsz! (niem. limits - /osobom wojskowym/ wstęp dozwolony;
stechschritt - goose step /gęsi krok, nazywany On the double! - Wydłużyć krok!; Open ranks! także ostrym krokiem - to rodzaj kroku marszo- I-szy szereg dwa kroki, II-gi szereg jeden krok
wego wypracowanego w armii pruskiej pole- naprzód marsz! (by two's - dwójkami); Order
gający na efektownym zadzieraniu nogi pod ką- arms! - Do nogi broń!; Over - odbiór; Prepare
tem 90°, a następnie uderzanie nią o ziemię) for action! - Przygotować się do działań!; Right
Maciej Szopa, Co krok to obyczaj /w/ Polska dress! - Równaj w prawo!; Route step march! Zbrojna Nr 33 z 15 sierpnia 2010 r., s. 13-14); Dowolnym krokiem marsz!; Sling on packs! Aye, aye sir! - Tak jest!; Fix bayonets! - Bagne- Oporządzenie włóż!; Take off packs! - Oporząty włóż!; Unfix bayonets! - Bagnety zdejm!; By dzenie zdejm!; Take arms! - Do broni!; Take
the left/right flank march! - W marszu, w le- cover! - Kryj się!; Try to fall asleep! - Proszę
wo/prawo zwrot!; By twos, count off! - Do /iść/ spać!; Up with you! - Wstań!/Dość wylegidwóch, odlicz!; Carry on! - Kontynuować!; Co- wania się!
lumn half left/right march! - W lewo/prawo commemoration - upamiętnienie
skos marsz!; Charge bayonets! - Na bagnety!;
120
commencing - rozpoczęcie; to commence - nications - łączność radiowa; communications
rozpocząć, zacząć; Should we commence the satellite - satelita komunikacyjny
attack? - Czy powinniśmy rozpocząć atak?
COMNAV (Commander /of/ Naval Forces) -
commission - komisja, zamówienie, zlecenie, dowódca
Połączonych
Sił Morskich NATO;
prowizja; to commission - zlecać, zamawiać; COMNAV BALTAP - (Commander /of/ Naval
commissioner - komisarz; commisionaire - Forces BALTAP Approaches) - dowódca Sił
portier, BR porter US doorman
Morskich
NATO
Obszaru
Cieśnin
Bałtyku;
commitment - zaangażowanie, zobowiązanie COMMNAV CENT (Commander /of/ Allied Naobowiązek; to give a commitment to - zobowią- val Forces in Central Europe) - dowódca
zywać się do; to commit - zobowiązywać (one- Połączonych Sił Morskich NATO Europy Środself - się), popełniać, kierować, powierzać, prze- kowej
kazać, angażować, oddawać (to - do); to com- compact - zwarty, kompaktowy, puderniczka; to
mit oneself - angażować się
compact - zbijać, zagęszczać
committee - komitet, komisja; subcommittee - compatibility - kompatybilność; comaptible podkomisja
kompatybilny; non-comaptible - niekompatybil-
common - powszechny; pospolity, prostacki (za- ny
chowanie); training common - ogólnowojskowy; compassionate leave - urlop okolicznościowy;
US CTT (Common Task Training) - szkolenie a leave - urlop, zwolnienie, przepustka; com(ćwiczenie) ogólnowojskowe, trening ogólnowoj- passionate - litościwy; leave (to), left, left - zoskowy; common criminals - zwykli kryminaliści; stawiać, porzucać (np. żonę), opuszczać (np.
serial criminals - wielokrotni (seryjni) mordercy; szkołę), wyjeżdżać, odjeżdżać, odchodzić (o poprepetrators - sprawcy; common user item - ciągu), pozostawiać (np. spadek, sprawę) (sth
rzecz powszedniego użytku; common sense - with/to sb - coś komuś); he is about to leave in
zdrowy rozsądek; community - społeczność; in- a second - on zaraz wychodzi; to look forward
ternational community - społeczność między- to a holiday - oczekiwać na urlop; to leave
narodowa; community service - praca przymu- a unit - opuścić jednostkę; to leave away - wysowa na rzecz społeczeństwa; communal - puścić (to release - wypuszczać) (from jail wspólny
z więzienia) uwalniać (from - od) (kłopotu), wy-
communicate (to) - komunikować (się), infor- dawać (oświadczenie), oswobadzać (czyjąś ręmować, przekazywać informacje, utrzymywać kę), zwalniać; release - zwolnienie; oswobodzełączność; communication - komunikacja, łącz- nie (ludzi), oświadczenie (prasowe), spuszczaność, udzielanie informacji, kontakt; lines of nie, uwalnianie (wody), wersja, wydanie (publikacommunication - linie łączności; communica- cji), płyta (nowa), film (nowy); be on release tions centre - węzeł łączności; communica- być dostępnym (w kinach); releasing commantions net(work) - sieć łączności; radio commu- der - upoważniony dowódca; unleash - uwal-
121
niać, spuszczać ze smyczy); to leave sb alone - szczęśliwy, zadowolony; to be glad that - ciedać komuś spokój; to leave behind - pozostawić szyć się, że; to be glad to do sth - z przyjemnoza sobą, zapomnieć (coś) wziąć; to leave off - ścią coś robić; to gladden - radować
przerwać, zaniechać; to leave out - opuścić, complain (to) - skarżyć się (of sb, sth - na koopuszczać, przeoczyć, zaniedbać; to leave over goś, na coś), narzekać (to sb about /of/ sb, sth
- odłożyć na później (to pigeon hole - odłożyć - przed kimś na kogoś, na coś, wnieść skargę
sprawę/„schować pod sukno”); odjeżdżać, od- (against sb or sth - przeciwko komuś/czemuś);
chodzić (for - do; for a place - dokądś); leave - don't keep on complaining! - nie narzekaj ciąpozwolenie, urlop (wypoczynkowy), przepustka gle!; Don't gripe! - Nie marudź!; complaint (w wojsku), pożegnanie, zwolnienie (lekarskie); skarga, narzekanie, dolegliwość; the police reon leave - na przepustce; dean's leave - urlop ceived several complaints about the noise
dziekański; maternity leave - urlop macierzyń- from our party - policja otrzymała kilka skarg
ski; sick leave - urlop zdrowotny, zwolnienie le- o głośnym zachowaniu się na naszym przyjęciu
karskie; to feel sick - poczuć się chorym; I’m (spotkaniu towarzyskim); police force - siły polifeeling badly - czuję się źle; I’m on nettles - cyjne; annoyance - dokuczanie, kłopot, strapiepot. czuć się, jak nagi w pokrzywach; to go on nie, irytacja (irritation); annoyed - zirytowany; to
sick call - iść na zwolnienie lekarskie; to take get annoyed at sth - zirytować się czymś; to be
leave - pożegnać się (of sb - z kimś); to take annoyed with sb - być złym na kogoś; angry French leave - ulotnić się po angielsku, odejść zły, gniewny; to be angry with sb, sth - być
bez pożegnania
złym na kogoś, na coś; to get angry - rozzłościć
compensation - zadośćuczynienie
się na kogoś; to make sb angry - rozzłościć ko-
competition - rywalizacja (for - o), konkurencja, goś
zawody, konkurs; to be in competition - rywali- complementary forces - siły uzupełniające się zować, konkurować (with sb/sth - z kimś
(Complementary forces - the idea of fix-and-
/czymś); competitive - rywalizujący, współza- flank - are an important way of gaining adwodniczący, skłonny do rywalizacji, prze-bojowy, vantage. The idea behind complementary
ostry, konkurencyjny; competition - zawody; forces is to use our forces as a nutcracker.
competitor - konkurent, zawodnik, uczestnik; to The idea applies in air-to air tactics. Upon decompete
-
rywalizować,
konkurować tecting enemy aircraft, a flight of fighters
(with/against - z/przeciwko) (for - o), ubiegać splits into two or more elements beyond airsię (for - o), brać udział, współzawodniczyć
to-air missile range. They approach the ene-
competence - kompetencja, sprawność; com- my aircraft from multiple directions and varypetent - kompetentny, sprawny
ing altitudes. No matter how the enemy air-
complacent - zadowolony z siebie (about - co craft moves - dives, climbs, turns, or twists do); complacency - samozadowolenie; glad - it is exposed.)
122
complete (to) - kończyć, kompletować, wypeł- pojmować, zawierać (include); comprehensible
niać, kompletny, zupełny, skończony; the army - zrozumiały
made a successful attack on the enemy capi- compression - sprężanie; compression ratio tal - armia odniosła pełny sukces w ataku na sto- stopień sprężania; commpressor - sprężarka;
licę wroga; after the completion of the cere- high/low pressure compressor - sprężarka
mony - po zakończeniu uroczystości; completed wysokiego/niskiego ciśnienia; centrifugal commission - wykonane/zakończone zadanie
pressor - sprężarka odśrodkowa; axial com-
compile - sporządzić, zestawiać, kompilować; pressor - sprężarka osiowa; multistage comcompilation - kompilacja, zbiór, zbieranie, kom- pressor - sprężarka wielostopniowa
pilowanie
comprise (to) - stanowić, obejmować (encom-
complex - skompilowany, kompleks, zespół, pass - zawierać w sobie), zawierać; to constitukompleks (about - wobec/co do); complexity - te - stanowić (to administer; to administer first
skomplikowanie, złożoność; complexities - za- aid - udzielać pierwszej pomocy; to comprise);
wiłości; a growing complexity and density - officers constitute 34 percent of the regular
narastająca złożoność i intensywność; compli- forces - oficerowie stanowią 34% ogółu sił
cate - komplikować; complicated - skompliko- zbrojnych; to comprehend - obejmować, zawiewany (sophisticated - wymyślny, skomplikowa- rać; to institute - ustanawiać, wprowadzać, zany); complication - komplikacja; sophisticated łożyć; an institute - instytut; institution - insty- wymyślny, skomplikowany
tucja, zakład, ustanowienie, związek, towarzy-
compliance - ustępliwość, zgoda, spełnienie; stwo
compliant - ustępliwy, in compliance with compute (to) - obliczać, wyliczać; computer (a request) - stosownie do (prośby) zastosowa- komputer; air data computer - lotniczy komputer
nie się do; in accordance with sth - zgodnie pokładowy; BSA (Bussines Software Alliance)
z czymś, stosowanie się do …
- organizacja chroniąca prawa autorskie produ-
component - element składowy
cenów
oprogramowania;
CERT
(Computer
composition - skład, wypracowanie, kompozy- Emergency Response Team) - zespół zajmują1
cja, utwór; of sb’s composition - autorstwa; cy się zagrożeniami w sieci; CPM (Computer
composition and personal weapon operating Program Manual) - podręcznik programu kom2
- nauka składania i rozkładania broni; composite puterowego; CPM (Computer Program Main-
- złożony, składanka, mieszanka
tenance) - konserwacja programów komputero-
compound - teren zagrodzony, podwórze, mie- wych; CP (Computer Program) - program komszanka; to compound - mieszać, przygotowy- puterowy; CPFQ (Computer Program Formal
wać mieszaninę
Qualification) - formalne uwarunkowania pro-
comprehensive - wszechstronny, obszerny, gramu komputerowego; CPI1 (Common Periszeroki, rozległy; to comprehend - rozumieć, pheral Interface) - wspólny interfejs urządzenia
123
zewnętrznego; CPI2 (Communications Pro- (USA), przekazujące dane z rozpoznania do
cessing Interface) - interfejs przetwarzania tele- czujników elektrooptycznych znajdujących się
komunikacyjnego (danych); CPIN (Computer w hełmie Marek Messner, Lekka armia zinformaProgram Indentification Number) - numer tyzowana, Polska Zbrojna nr 37 z 14 września
identyfikacyjny programu komputerowego; CPL1 2003 r.; computing - obliczanie komputerowe,
(Common Programming Language) - ogólny przetwarzanie; computer virus worm - projęzyk oprogramowania; CPL2 (Computer Pro- gram, który infekuje pliki komputerowe przez
gram Library) - biblioteka programów kompute- umieszczenie w nich kopii samego siebie; niektórowych; CPLX (Software Product) Complexity re pliki mogą zniszczyć dysk twardy lub zająć
(COCOMO TERM) - złożoność; CPU (Central przestrzeń pamięci, która z tego powodu nie moProcessing Unit) - centralna jednostka oblicze- że być wykorzystana przez programy (worm niowa komputera; CSC (Computer Security robak; worm one's way - przesuwać się /np.
Centre, DOD) - ośrodek bezpieczeństwa syste- z trudem/, wkradać się); desktops - blaty (biumów komputerowych; DC (Digital Computer) - rek), komputery na biurkach
komputer cyfrowy; DMA (Direct Memory Ac- COMSAT (Communications Satellite System)
cess) - bezpośredni dostęp do pamięci; HC - system łączności satelitarnej; SATCOM (Satel(Host Computer) - komputer bazowy (główny, lite Communication, US) - łączność satelitarna
macierzysty, wiodący); GPC (General Purpose USA (skrót stosowany także w międzynarodoComputer) - komputer ogólnego przeznaczenia; wym lotnictwie cywilnym - zał. J do Zbioru Norm
MM (Main Memory) - pamięć główna (kompute- Obronnych cz. XII, Norm. 21/2001; NO-02A007)
ra); PC (Personal Computer) - komputer osobiCOMSITREP/COMSTAT/CSR
(Communicasty; computer nerd - „szalony komputerowiec”,
tions Status Report/Communications Situapasjonat komputera; memory disk - dysk pation Report) - meldunek o stanie łączności
mięci; RAM (Random Access Memory) - paconcealment - ukrycie, ukrywanie, zamięć o dostępie swobodnym; memory location maskowanie; a place of concealment - kryjówmiejsce w pamięci (komputera); by computer ka (safe house - kryjówka; concealed position
przy pomocy komputera; computation - oblicza- stanowisko ukryte (latent - ukryty); concealed
nie; on computer - w komputerze, w postaci cystructure - budowa zakryta; concealed obstafrowej; computerization - komputeryzacja (to
cles - przeszkody ukryte (małowidoczne); concomputerize - komputeryzować, przetwarzać na
komputerze, przechowywać) (w nośniku kompu- cealment of light - maskowanie świetlne; to
terowym); wearable computers - „mundurowe conceal - ukrywać, taić, zakrywać; to conceal komputery” urządzenia komputerowe przeno- to hide something; The bomb was concealed
szone
w
kieszeni
umundurowania
kevlarowo-ceramicznego in a suitcase; to keep something secret; We
żołnierza-służb
specjalnych
124
need to conceal our intentions from the ene- wsi /rolnik, kupiec/ prowadzącym modlitwę/. Tomy.; hide (to), hid, hidden - ukrywać (się)
masz Pędzik, Działania CIMIC w dystrykcie Giro
concentration of force - koncentracja sił (zasa- /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 11/2010, s. 43
da bojowego użycia lotnictwa); concentration of conclusion - wniosek, zakończenie, wynik, finafire - ogień ześrodkowany, ześrodkowanie ognia; lizacja; to jump to a conclusion - dochodzić
concentration of forces - koncentracja sił, kon- pochopnie do wniosku; in conclusion - na zacentracja wojsk; concentration area - rejon kończenie; conclusive - rozstrzygający, decydukoncentracji; an area where the units of a large jący, ostateczny; to conclude - wyciągać wniotactical grouping (such as a brigade or divi- ski, wnioskować (from sth - z czegoś)
sion) come together to reorganize, before condemn (to) - potępiać, ganić, skazywać (to starting the next phase of an operation; con- na), kwalifikować do rozbiórki/kasacji, uznać za
centration plan - plan koncentracji
nienadający się do użytku; condemned - skaza-
concern (to) - dotyczyć, (sb, sth - kogoś, cze- ny (na śmierć), skazaniec; condemnation - pogoś), odnosić się (sb, sth - do kogoś, czegoś); tępienie, ostra krytyka; to believe or state that
as concerns - co się tyczy; concerned - zainte- sb is responsible for sth bad; BR offence US
resowany; to be concerned in/with sth - zaj- offense - obraza, przestępstwo, przekroczenie,
mować się czymś; as far as I am concerned (as przewinienie; offender - winowajca, sprawca
far as I known) - o ile chodzi o mnie; a concern wykroczenia, przestępca; culprit - winowajca,
- troska, niepokój, sprawa (matter), problem, obwiniony; culpable - winny; to take offence koncern (firm); anxiety - niepokój, lęk; anxious - obrażać się (at sth - z powodu czegoś); to give
niespokojny (for/about - o)
offence - obrazić/dotknąć (to sb - kogoś);
concert (to) in - wspólnie, w porozumieniu, we offensive - obraźliwy, ofensywny; an offensive współpracy (with sb/sth - z kimś, z czymś); si- ofensywa; to go/take the offensive - przecholent/sleeping partner - cichy wspólnik; silent dzić do ofensywy; to offend - obrazić, obrażać,
supporters - milczący/cichy poplecznik (w Afga- urazić, wykroczyć, wykraczać (against sth), ponistanie, grupa popierająca talibów, np. podczas pełniać
wyborów ogólnokrajowych, bądź municypalnych condesation trail - smuga kondensacyjna
głosująca na talibów, ale nie podejmująca bez- condition - warunek (precondition; prerequisipośredniej walki z siłami rządowymi lub ISAF; te - warunek wstępny), warunki, stan, podstawa,
silent supporters są stosunkowo dobrze wy- dolegliwość, choroba (of/for - do/dla); adverse
kształceni, nastawieni patriotycznie i myślący conditions - niekorzystne warunki; life's condiprzyszłościowo; mnierzadko są to osoby bardzo tions - warunki życia (walks of life - sfery życia);
wpływowe, np. mułłowie /mułła - muzułmanski physical conditions - warunki fizyczne (”High
duchowny, który ukończył szkołę koraniczną physical condition is vital to victory” - George
bądź jest po prostu szanowanym mieszkańcem Patton); predominant condition - dominujący
125
warunek; on the conditio that - pod warunkiem, CONOPS (Concept of Operations) - zaże; in good condition - w dobrym stanie; men’s miar/koncepcja działań bojowych/zamiar operaliving conditions - warunki zakwaterowania (ży- cyjny; COE (Concept of Operational Environcia) żołnierzy; to condition - warunkować, wyra- ment) - koncepcja sytuacji operacyjnej
biać nawyk; to have a good/bad heart condi- conquer (to) - zdobyć, podbić, podbijać, opanotion - mieć zdrowe/chore serce; to be out of wywać, pokonywać; conqueror - zdobywca;
condition - nie być w dobrej kondycji; conditio- conquest - podbój, zdobycie, opanowanie, podnal - warunkowy; unconditional - bezwarunko- bite ziemie; to capture - pojmać, zawładnąć,
wy; to be conditional on/upon sth - zależeć od zwyciężyć, pokonać
czegoś, stanowić warunek czegoś; air conditio- conscript - poborowy; conscript soldier - żołner - klimatyzator; air conditioning - klimatyza- nierz poborowy, poborowy, rekrut; US draftee cja (conditioner - odżywka /do włosów/, płyn poborowy; recruitment board - komisja pobozmiękczający); in/under the circumstances - rowa (induction board; draftboard); induction
w tych warunkach (przy takich możliwościach) notice - karta powołania; to induct - powoływać,
conclusion - zakończenie, wniosek, zawarcie powołać; to draft - powoływać
(traktatu), wynik (treaty - traktat, umowa); in consensus - konsensus; to achieve consenconclusion - na zakończenie (in the end - na sus - osiągnąć konsensus; concession - ustępkoniec; ultimately - ostatecznie; ultimate wea- stwo, koncesja; to make concession - iść na
pon - broń ostateczna); on the pretext - pod ustępstwa; to make a concession - czynić konpretekstem
cesje; to win concessions - uzyskać koncesje
conduct (to) - prowadzić (działalność, zadanie), conservation - ochrona (zasobów)
„wychowywać” (to bring up), dowodzić, kiero- consolidation
-
umacnianie,
konsolidacja,
wać; misconduct; ill mannered; misbehave; ill łączenie (We can exploit success by consolibred - źle wychowywać; well mannered - być dation - as when we consolidate our forces
dobrze wychowanym/mieć dobre maniery/dobrze after seizing a position we intend to hold
zachowywać się; the activities are still conduc- against the enemy. We must realize that by
ted - działania są wciąż prowadzone; to wage consolidating, rather than continuing to force
war - prowadzić wojnę; to run a country - kie- the issue, may be surrendering the initiative.
rować państwem; to carry out - przeprowadzać
There may be any number of reasons for
CONELRAD (Control of Electromagnetic Ra- choosing this course. Perhaps we lack the
diations) - kontrola promieniowania elektroma- strength to continue to advance.); consolidagnetycznego
tion of position - umocnienie pozycji; to con-
confess (to) - przyznawać się, spowiadać się; solidate - umacniać, konsolidować, łączyć (się)
confession - wyznanie
conspire (to) - konspirować, spiskować, knuć
CONFIG (Configuration) - konfiguracja
126
Constraining Military Capability - ograniczenie contribute (to) - przyczyniać się (to - do), ofemożliwości przeciwnika; constraint - ogranicze- rować, wpłacać (to - na), publikować (to - w),
nie (on/of sb - kogoś), skrępowanie, przymus; to nadsyłać (to - do); contribution - wkład (to - do),
constrain - wywierać presję, ograniczać; to feel udział (to - w), wpłata, datek (to - na rzecz), praconstrained to do sth - czuć się zmuszonym ca, publikacja; to make a contribution to sth coś zrobić
przyczyniać się do czegoś; contributory - skła-
consultation - narada, wizyta, konsultacja; have dowy, przyczyniający się
a consultation - mieć wizytę (with - u kogoś); control - nadzór, kontrola (Decyzja Nr 41/MON
consultant - konsultant, specjalista (lekarz); ministra obrony z 26 stycznia 2007 r.: inspekcja
consultative voice - głos doradczy; consulting - jast prowadzona w celu dokonania oceny pokoroom - pokój przyjęć, gabinet (lekarski); to con- jowego funkcjonowania jednostki kontrolowanej
sult - radzić się, konsultować się (each other - oraz jej przygotowania do działania zgodnie
ze sobą, with - z), zaglądać do
z przeznaczeniem; kontrola kompleksowa -
contact - kontakt, styczność, zetknięcie, styk; jest prowadzona w celu dokonania oceny pokocontact fuse - zapalnik uderzeniowy; contact jowego funkcjonowania jednostki kontrolowanej
mine - mina kontaktowa, mina uderzeniowa; i jej przygotowania do działania zgodnie z przemovement to contact - marsz zbliżeniowy; lost znaczeniem; kontrola problemowa - jest procontact - kontakt utracony; contact lenses - wadzona w celu dokonania oceny wybranej
szkła kontaktowe; to lose contact with sb - dziedziny działalności jednostki kontrolowanej
utracić z kimś kontakt; to come into contact - lub sprawdzenia wykonania zaleceń pokontrolstykać się, wchodzić w kontakt; to make contact nych; może obejmować część problematyki zawartej w strukturze przedmiotowej programów
with sb/sth - kontaktować się, wchodzić w konoceny; ocena dokonywana jest wtedy zgodnie
takt z kimś/czymś
z tym programem; kontrola problemowa może
contingent - grupa, delegacja, oddział, siły,
być prowadzona w trybie uproszczonym; kontroprzypadkowość; be contingent on sth - być
la gospodarczo-finansowa - jest prowadzona
uwarunkowanym/zależnym od czegoś; continw celu dokonania oceny gospodarowania wszytgency - przypadkowość, ewentualność; continkich lub większości działów występujących
gency plan - plan zapasowy/awaryjny
w jednostce kontrolowanej), naprowadzanie;
continuous fire - ogień ciągły; continuously control and reporting system - system kieronieprzerwanie
wania i meldowania; control point - punkt koncontractor - kontrahent, wykonawca; subcontrolny; positive/radar control - pozytywna kontractor - podwykonawca; contractor - run opetrola radarowa (kontroler naziemny - dyżurny
rations - działania związane z prowadzeniem
CRC, CAOC podejmują działania mające na celu
przedsiębiorstwa na podstawie przyznanego
uniknięcie kolizji lub ostrzegają o innych grożąkontraktu
cych niebezpieczeństwach); advisory control -
127
kontrola doradcza (SD sprawujące kontrolę convoy - konwój; convoy escort - eskorta
ostrzega o ewentualnych czynnikach mogących konwoju (Operation Joint Guard requires army
zagrozić bezpieczeństwu samolotu); controlla- vehicles on the road every day in our area of
ble mine - mina kierowana; to control - spra- responsibility. Following are some common
wować nadzór, skontrolować, pokierować
hazards during convoy movement:
Controlled Zones CTR over Airbases - strefy 1. Unfamiliar driving habits/customs 2. Imkontrolowane lotniska; Controlled Areas of proper loading and securing of passengers
Civilian Airports TMA - rejony lotnisk cywilnych and cargo 3. Failure tu use safety belts
(znajdujące się pod kontrolą)
4. Lack of PMCS 5. Collisions due to too
CONTZN (Control Zone) - strefa kontroli
close distances 6. Excessive speed due to
convene (to) - zwoływać (meeting), urządzać; lack of time 7. Inadequate clearence 8. Unexto hold (organise; prepare) - organizować
pected narrow points and intersections along
convenient - wygodny (pretekst, tłumaczenie), the routes 9. Bad convoy organization, trailer
dogodny; cosy - wygodny, przytulny; comforta- connections, and driving. Leaders must be
ble - wygodny, bez trosk finansowych, dostatni, aware of the above hazards and they should
swobodny, w dobrym stanie, dogodny, bez wysił- plan controls to avoid them. Furthermore,
ku; to be comfortable - czuć się jak w domu; to convoy commanders at all levels must be
make oneself comfortable - rozgaszczać się, prepared to conduct a detailed briefing prior
czuć się jak w domu; Make Yourself Comforta- to the movement. At a minimum, the briefing
ble!/Make Yourself at Home - Czuj się, jak should discuss the hazards mentioned above
u siebie w domu!; That’s very kind. Thank you. plus convoy speeds and catch-up speeds.
conventional weapon - broń konwencjonalna; Rain, fog, snow, ice and black ice are all
unconventional warfare - działania niekonwen- common to the AOR. The briefing should be
cjonalne
tailored to the current road conditions, what-
converge - skupienie; convergence - zbieżność ever they are at the time.); convoy loading convert (to) - przekształcać, przestawiać (from załadunek/załadowanie konwoju; convoy schesth to sth - z czegoś na coś), nawracać (to - dule - plan/harmonogram konwoju; convoy
na), wymieniać (into - na), nawrócony; conver- route - trasa konwoju; a convoy under/with ession - przekształcenie, konwersja, nawrócenie cort - konwój pod/z eskortą; convoy speed (from A to B - z A na B), wymiana; reconver- prędkość konwoju; convoy title - oznaczenie
sion - rekonwersja, przywróceni;
konwoju; to convoy - eskortować, konwojować
convey (to) - przekazywać, komunikować (to sb 2. coordinate(s) - współrzędna/współrzędne
- komuś), transportować; public means of (grid/s/);
coordinate
system
układ
conveyance - publiczne środki lokomocji
współrzędnych; coordination - koordynacja; to
coordinate - koordynować, skoordynować
128
cooling fluid - płyn chłodzący; cooling jacket - corps s.pl. corps - korpus; air corps - korpus
chłodnica; cooling system - chłodzenie; cool - lotniczy; the 2nd Air Defence Corps - 2 Korpus
chłodny sl. „fajny”; cool as a cucumber - opan- Obrony Powietrznej; the diplomatic corps owany, „zimny jak głaz"; He is “cool” - On jest korpus dyplomatyczny; diplomatic immunity „równy” gość; to cool - chłodzić, ochłodzić (się), immunitet dyplomatyczny); the press corps uspokoić się
korpus prasowy
co-opt (to) - dokoptowywać
correct - prawidłowy, poprawny; to correct - po-
COP1 (Common Operation Picture) - wspólna prawiać, robić korektę, karać; correction - posytuacja operacyjna/wszechstronne zobrazowa- prawka, poprawa, korekta, naprawa; incorrect nie działań bojowych (przedsięwzięcia zapewnia- niewłaściwy (wrong), nieprawidłowy, nienaprające, na wszystkich poziomach rozpoznania woj- wiony
skowego, niezbędną ilość wiarygodnych infor- CORRTE (Air Corridor/Route) - korytarz/droga
macji, potrzebnych do prawidłowego funkcjono- powietrzn(y/a)
wania procesu dowodzenia i kierowania wojska- corruption - korupcja, zepsucie, demoralizacja;
mi)
to corrupt - korumpować, psuć, skorumpowany
cop2 - policjant, gliniarz, policaj; copper - poli- COS (Chief of Staff) - szef sztabu
cjant, policja, glina, gliniarz; the cop shot at the cost - koszt; cost of living - koszty utrzymania;
mob - policjant strzelił do tłumu; BR bobby - at all cost - za wszelką cenę; incremental
gwar. policjant; they shoot at each other - oni costs - koszty dodatkowe; cost-effective - renstrzelają do siebie /nawzajem, i tylko dwie oso- towny; costly - kosztowny, drogi, pracochłonny;
by/; we shoot at each another - strzelaliśmy do cost (to), cost, cost - kosztować; it runs the
siebie /wszyscy nawzajem, i więcej, niż dwie costs up - to podwyższa koszty
osoby/
COT (Continuity Signal) - sygnał ciągłości
COPS (Contingency Operations Plans) - plany COTS (Commecial Of The Shelves) - wykoroperacyjne na sytuacje kryzysowe
zystanie urządzeń komercyjnych /w wojsku/
COPSO (Chief Operations Officer) - starszy counsel - adwokat, (po)rada; obrońca prawny;
oficer operacyjny; OPS (Operations Officer) - counsellor - doradca; to counsel - doradzać;
oficer operacyjny
BR council - rada, narada, kwaterunkowy; ad-
1
COR (Combat Operations Report) - meldunek vice - rada; to advise - radzić, przestrzegać
operacyjny; POR (Periodic Operations Re- (against - przeciwko), doradzać (on sth - coś);
ports) - okresowy meldunek operacyjny
BR adviser US advisor - doradca; advisory -
2
COR (Concept of Requirements) - koncepcja doradczy; advocate - zwolennik, obrońca; to
potrzeb
advocate - być zwolennikiem; BR counsellor,
CORO (Current Operations Report Officer) - US counsellor - doradca, radca (prawny)
oficer meldowania o bieżącej sytuacji operacyjnej (na stanowisku dowodzenia)
129
count - liczba, wyliczenie, hrabia; to count - li- ffensive - kontrofensywa; a counterbalance czyć (to/up to - do), liczyć się, zaliczać (się), przeciwwaga (counterweight); to counterbaznaczyć, mieć znaczenie (to count for a lot - lance - wyrównywać; counterbarrier operation
mieć duże znaczenie); uznawać (sb as - kogoś - usuwanie przeszkód; counterclockwise - odza); wliczać; to count for nothing - nie liczyć wrotny do ruchu wskazówek zegara; clockwisię; on a count - z przyczyny (by reason, be- se/anti-clockwise - zgodnie ze wskazówkami
cause of, a cause for - powód do); a motive (of zegara/niezgodnie
ze
wskazówkami
zegara;
crime); to keep count - uwzględniać, nie tracić a counterfeit - podrobienie, fałszerstwo, podro(z rachunku); to lose count - tracić rachubę; to biony, fałszywy; to counterfeit - podrabiać, fałbe out for a count - być nieprzytomnym; to co- szować (forge - kuźnia; to forge - kuć, fałszount down (countdown) - liczyć wstecz; to co- wać, podrabiać, zmyślać; counterfire - przeciuntout - policzyć; nie liczyć na coś; to count up wuderzenie/przeciwdziałanie ogniowe; counter- zliczać; to count upon - liczyć (na coś); coun- fire activities - pojedynek artyleryjski; countertable - policzalny; counterpart - odpowiednik, foil - odcinek (dla posiadacza); countermove kontrpartner (człowiek na takim samym stanowi- kontrposunięcie; countermaneuver - kontrmasku); amount - ilość; account - rachunek, konto; newr; countermeasures - środki zaradcze; cosavings account - rachunek oszczędnościowy; unterpart - odpowiednik, kontrpartner (człowiek
bill - rachunek (w restauracji, za światło) US na takim samym stanowisku); counterpreparacheck, receipt - pokwitowanie (odbioru); on no tion - kontrprzygotowanie; conterpreparation
account - bez znaczenia
fire - kontrprzygotowanie ogniowe; counterpro-
counter - lada, kontuar, licznik (prądu), okienka paganda - kontrpropaganda; counterrevolution
(w banku), pionek (w grze); counter an attack - - kontrrewolucja; countersign - odzew (feeodpierać atak; to counteract - przeciwdziałać, dback - odzew, sprzężenie zwrotne), znak rozneutralizować; counterair - przeciwpowietrzny, poznawczy; counter-sabotage - zwalczanie saprzeciwlotniczy; counterair operations - działa- botażu; sign and countersign - hasło i odzew;
nia przeciwpowietrzne; counter-attack/counter- countersea operations - operacje morskie; coattack - kontratak, przeciwuderzenie, kontrofen- unter-revolution
-
kontrrewolucja;
counter-
sywa, kontratakować, przeciwdziałanie; counte- terrorism - przeciwdziałanie terroryzmowi; to
respionage/counter-intelligence - kontrwywiad counter - odpowiadać na uderzenie, odparowy(security intelligence); counterintelligence of- wać cios lub uderzenie, odpierać, replikować,
ficer - oficer kontrwywiadu; counterinsurgency (by/with sth - czymś), zaprzeczyć; to run counoperations - działania przeciwpartyzanckie; to ter to - zaprzeczać, wchodzić w kolizję; to conundertake a counterattack - przedsięwziąć tradict - zaprzeczać; an encounter - spotkanie,
kontratak; to repel a counterattack - odpierać doznanie; to encounter - napotykać, doznawać;
atak; to repel - odpierać, odrzucać; countero- to refuse - odmówić, odrzucić (propozycję), dać
130
odpowiedź odmowną; to fly in the face of - za- z kursem; in the course of - w ciągu;
przeczać, sprzeciwiać się, wyprzeć się (sb, sth - a matter of course - oczywiście, normalnie,
kogoś, czegoś), kontrować; to reject - odrzucać, rzecz oczywista; mid-course guidance - naprowybrakowywać; a reject - brak, odpad produk- wadzanie w trakcie lotu, korygowanie lotu; purcyjny, przedmiot wybrakowany; to rebuff - ode- suit course - kurs pościgu/pogoni; training copchnąć, odtrącić, odmówić; a rebuff - odmowa, urse - kurs szkoleniowy; run/take one's course
odepchnięcie, odprawa (z niczym); to rule - rzą- - przebiegać normalnie; in due course - we władzić, panować (reign - panować, a reign - pa- ściwym czasie
nowanie) (over sth - nad czymś); to rule out - cover - pokrywa, pokrywka, pokrowiec, przykrywykluczyć, wykreślić; a rule - zasada, reguła, cie (na maszynę), ukrycie, zasłona, osłona, taprzepis, linia, linijka; as a rule - zasadniczo; by jemnica (for - dla); something that conceals or
rule - wg zasady, przepisowo; to make it protects another object; cover from fire
a rule - przyjąć za zasadę; rules and regula- anything which provides protection from bultions - regulamin; ruler - rządca, władca, linijka, lets, shrapnels, or other projectiles; cover (for
suwak rachunkowy; ruler aiming - suwak celow- weapons) - ochraniacz; smoke cover - zasłona
niczy
dymna; covered - zamaskowany; covering ac-
Counter-Air Operations - działania (operacje) tions - działania osłonowe; covering army - armające na celu uzyskanie przewagi w powietrzu mia osłonowa; covering detachment - grupa
(zwalczanie sił powietrznych przeciwnika)
osłonowa; covering fire - osłona ogniowa;
coup d’état fr. (czyt. ku dei’ta) - zamach stanu; covering force - siły osłonowe; covering force
a sudden seizure of power by use of force; action - działania sił osłonowych; covering parcoup - wyczyn, mistrzowskie posunięcie; coup ty - oddział osłonowy; covering range fire - kryde grâce - the act of killing a wounded person ta strzelnica; to cover - przykrywać, zakrywać,
or animal in order to prevent further suffer- pokrywać (koszty), powlekać (farbą), pokonywać
ing; coup de main - surprise attack; coup (odległość), obejmować, podlegać, ubezpieczyć
d’oeil - assessment of terrain or a situation (dom, życie), kryć (przeciwnika), osłaniać, omasimply through observation
wiać, poruszać (zagadnienie), celować (sb with
course - kurs (szkoleniowy), zajęcia, BR doza, a pistol - do kogoś z pistoletu); covers - pościel
seria, tok, ciąg, bieżnia, kierunek, linia kursu, da- (na łóżko), okładka (na książkę) (binding), konie (przy posiłku); trasa kurs (statku, okrętu), tor, perta (envelope), pokrycie (pieniężne) (for sth pole (sportowe), plac ćwiczeń, bieg (dziejów, wy- czegoś), ubezpieczenie (domu, życia); to cover
darzeń); of course - oczywiście; course of ac- up - przykrywać, zatuszować, ukrywać, zakryć,
tion - linia postępowania; of course not - oczy- zakrywać; to take cover - chronić się; to take
wiście, że nie; on course - na kursie, zgodnie cover to hide or to seek protection from enez kursem; off course - nie na kursie, niezgodnie my fire; to be under cover - być pod przykry-
131
ciem; support for another person or unit; … CP3 (Command Post) - stanowisko dowodzenia
4
a false identity or explanation; His business CP (Contact Point) - punkt kontaktowy
trip was just a cover for meeting the rebel CP5 (Control Point) - punkt kontrolny
leaders; to put something over another object CP6 (Control Post) - posterunek kontrolny
to conceal or protect it; He covered the body CPA (Cylindrical Parabola Antenna) - antena
with a blanket; to provide fire support for an- paraboliczno-cylindryczna
other
person
or
unit;
Cover
me
while CPDO (Command Post Duty Officer) - oficer
I move forward!; to point a weapon at a per- dyżurny stanowiska dowodzenia
son or group; He covered the prisoners while CPE (Circular Probable Error) - radialny błąd
they were being searched; to be able to ob- trafienia w cel; CPES (Circular Probable Erserve or shoot into a specific area; Platoon is rors) - prawdopodobne radialne błędy trafienia
covering the main road; covered by fire hav- w cel
1
ing a clear field of fire over an area of ground CPI (Common Peripheral Interface) /Printer
or, if this is not possible, having the area reg- Reader/ - wspólny interfejs urządzenia zeistered as an artillery or mortar target; All ob- wnętrznego
2
stacles must be covered by fire; to cover for CPI (Communications Processing Interface)
someone to carry out the duties of another - interfejs przetwarzania telekomunikacyjnego
person; I am covering for Sgt Hobbs tonight; (danych)
privy - wtajemniczony (to sth - w coś); privilege CPIF (Cost Plus Incentive Fee) - koszt plus ho- przywilej, privileged - uprzywilejowany; under norarium
cover of sth - pod osłoną czegoś; under sepa- CPFQ (Computer Programme Formal Qualifirate cover - odrębną przesyłką; coverage - cation) - formalne uwarunkowania programu
doniesienia; covering - pokrycie; covering let- komputerowego
1
ter - list towarzyszący; covering forces area - CPL (Common Programming Language) rejon działań osłonowych; coveralls - A gar- ogólny język oprogramowania
2
ment combining jacket and trousers, which is CPL (Current Flight Plan) - aktualny plan lotu
3
worn over other clothes in order to protect Cp/l CPL (Corporal) - kapral; LCpl/La C/L
them from dirt, mud, oil, etc.; to uncover - od- (Lance Corporal) - starszy szeregowy (młodszy
kapral); Cpl Cdt (Corporal-Cadet) - kapral podkrywać
coward - tchórz; cowardice - tchórzostwo; chorąży
CPO1 (Chief Petty Officer) - Royal Navy starszy
cowardly - tchórzliwie
COZ (Crossover Zone) - strefa przekraczania
bosman
2
CP1 (Capability Package) - możliwości załadun- CPO (Chief Procurement Officer) - szef zaopatrzenia; procurement - dostarczanie, zdobyku
CP2 (Collective Protection) - ochrona zbiorowa
132
wanie, uzyskiwanie, zaopatrywanie, zakup (the sth - próbować czegoś; to crack down - dociskać śrubę (on sb - komuś); info. to crack up -
obtaining of supplies)
CPS (Control Power Supply) - zasilanie cen- dostawać świra, rozpadać się, rozszyfrować; sth
is not all it's cracked up to be - coś nie jest
tralne
CPT (Central Planning Team) - centralny ze- znowu takie wspaniałe; crackdown - rozprawa
spół planowania
(on sb, sth - z kimś, czymś); showdown - osta-
1
CPX (Command Post Exercise) - ćwiczenie teczna rozgrywka; cracker - krakers; cracdowódczo-sztabowe (bez udziału wojsk) (Com- ker/squib - petarda; nutcracker - dziadek do
mand post exercises are largely limited to orzechów
commanders and their staff. Their purpose is craft - (a boat or ship - łódź, statek lub samolot,
to familiarize staff with their commanders' zwykle zbiorowo - statki, samoloty), biegłość,
personal preferences and operating styles as przebiegłość, rzemiosło; craftsman - rzemieślwell as to exercise staff techniques and pro- nik; crafty - sprytny, przebiegły
cedures and to review particular contingency C-RAM (Counter Rocket Artillery and Mortar) plans.); WINTEX/CIMEX (Regular Large Scale przeciwdziałanie rakietom oraz pociskom artyleCommand Post Exercise) - regularne ćwiczenia ryjskim i moździerzowym
dowódczo-sztabowe WINTEX/CIMEX
CRAOC (Central Region /of/ Air Operations
2
CPX (Communications Planning Exercise) - Centre) - Centrum Operacji Powietrznych Rećwiczenie planowania łączności
gionu Centralnego
CQMS (Company Quartermaster Sergeant) - crate - skrzynka, kontener; crates are often
US sierżant kompanijny (czyt. szef kompanii - stacked from floor to ceiling and from front to
company 1st Sergeant)
back making it very difficult to register them;
1
CR (Central Region) - region centralny
stack - stos; info. stacks - zwały; to stack or to
2
CR (Critical Resources) - szczególnie ważne stack up - układać w stosy; stack - zastawiony
środki uzbrojenia lub materiałowo-techniczne
(stosami) (with sth - czegoś)
3
CR (Combat Ready) - gotowy do walki; ready crater - krater, lej, rozkop
for prime time - gotowy do użycia
crawl/crept (to) - pełzać, czołgać się, wkradać
CR4 (Confidential Report) - meldunek poufny
się, raczkować info. podlizywać się (to sb - ko-
crab - a member of the Royal Air Force (RAF muś); kraul; be crawling with - roić się (od czegoś); info. ”sth makes sb's skin crawl” - coś
slang)
crack - szczelina (between - pomiędzy; in - w); sprawia, że dostaje się „gęsiej skórki”
pęknięcie (na powierzchni) (in - na); trzask (np. CRC (Control and Reporting) - ośrodek dowoz bicza), kawał, dowcip, doborowy, uderzeniowy dzenia i naprowadzania/ośrodek kontroli i powia(oddział);
at
the
crack
of
dawn
- damiania/ośrodek
zarządzania
(kierowania)
o pierwszym brzasku; info. to have a crack at i meldowania; DCRC (Deployable CRC) - rozwi-
133
nięte połączone centrum kontroli i powiadamia- them is considered as an attack against all.
nia
Alliance activities falling outside the scope of
credibility - wiarygodność; credible - wiarygod- Article 5 are referred to collectively as “Nonny; credit - kredyt, zaufanie, zaszczyt; credit Article 5 Operations”.
card - karta kredytowa; to credit - kredytować, CRONOS (Crisis Response - Operations, NAufać, przypisywać (sb with sth - komuś coś)
CREVAL
(Combat
Readiness
TO Open System) - Otwarty System Reagowa-
Evalua- nia Kryzysowego NATO (operacje kolektywnej
tion/Combat Readiness Evaluation of Head- obrony, organizowane na mocy art. V Traktatu
quarters and Units) - ocena zdolności bojowej Waszyngtońskiego); peaceful resolving the
i operacyjnej (oceny jednostek wojskowych do- crisis - pokojowe rozwiązanie kryzysu
konują narodowe zespoły nadzorowane przez cross - krzyż, krzyżyk, krzyżówka, skrzyżowanie
uprawnionych przedstawicieli NATO lub UE)
(between - pomiędzy), zły (ktoś); Cross my he-
crew - załoga, obsada, grupa, ekipa; crew (of art.!/Upon the soul!/Upon my life/word! - Słovehicle/gun) - załoga pojazdu/działa; crewman wo honoru!; crossfire - ogień krzyżowy; cros- członek załogi (grupy); crew room - pomiesz- sing - przeprawa /przeprawa to zorganizowane
czenie (pokój dla załogi) obsługi
przemieszczenie wojsk przez trudny teren, zwy-
crevices - szpara, szczelina, rysa
kle przez naturalną lub sztuczną przeszkodę
CRIADS (Central Region Integrated Air De- wodną; charakteryzuje się tym, że pokonanie
fence System) - Zintegrowany System Obrony danej przeszkody odbywa się bez styczności
Powietrznej Regionu Centralnego
z przeciwnikiem Mariusz Falkowski, Procedury
crisis s.pl. crises - kryzys/kryzysy
forsowania przeszkód wodnych /w/ Przegląd
CRITICOMM (Critical Intelligence Communi- Wojsk Lądowych Nr 11/2008, s. 24-27/, przejcations System) - system łączności rozpoznania ście, krzyżówka; bridge operations - urządzanie
CRM1 (Crew Resources Management) - zarzą- przepraw; river crossing/crossing a river dzanie zasobami załogi
przeprawa przez rzekę; alternative crossing
2
CRM (counterradar missile) - przeciwradiolo- sites - zapasowe punkty przeprawy; apparent
kacyjny pocisk rakietowy
crossing sites - pozorne punkty przeprawowe;
CRO (Crisis Response - Operations (non-Art. crossing aera - rejon przeprawy; hasty crosV) - operacje reagowania kryzysowego (operacje sing - forsowanie przeszkody wodnej z marszu,
kolektywnej obrony, organizowane na mocy art. tzn. po niewielkim przygotowaniu z użyciem doV Traktatu Waszyngtońskiego); Article 5 of the stępnych środków przeprawowych, prowadzone
North Atlantic Treaty deals primarily with de- w tempie natarcia Mariusz Falkowski, Procedury
terrence against the use of the force against forsowania przeszkód wodnych /w/ Przegląd
members of the Alliance and embodies the Wojsk Lądowych Nr 11/2008, s. 24-27; deliberaprinciple that an attack against any one of te crossing - forsowanie zawczasu przygotowa-
134
ne, tzn. stosowane wówczas, gdy forsownie (legs - nogę na nogę; cross-legged - ze skrzyz marszu nie powiodło się lub przeciwnik zorga- żowanymi nogami), rozmijać się (o listach); to
nizował obronę, wykorzystując przeszkode wod- cross one's fingers about sth - trzymać kciuki
ną Mariusz Falkowski, Procedury forsowania za coś; to be at cross-purposes - źle się rozuprzeszkód wodnych /w/ Przegląd Wojsk Lądo- mieć; to cross off/to cross out - wykreślać
wych Nr 11/2008, s. 24-27; covert breaching - Cross Forward Line of Own Troops Operaforsowanie skryte, tzn. połączone z przenika- tions - zabezpieczenie linii styczności bojowej
niem, wykonywane najczęściej w warunkach wojsk
ogrniczonej widoczności w celu uzyskania za- crowd - tłum, ludzie, paka; to crowd - tłoczyć
skoczenia oraz zminimalizowania strat Mariusz się (round - wokół), oblegać, włączać (się), wpyprzeszkód chać (się, into - do); crowded - zatłoczony (with
wodnych /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr sth - czymś), zajęty, zapełniony (with sth Falkowski,
Procedury
forsowania
11/2008, s. 24-27; crossroads - skrzyżowanie czymś); crown control - panowanie nad tłumem
dróg; crossing commander - komendant prze- CRP (Control and Reporting Post) - posteruprawy; crossing unit - oddział przeprawowy; xw nek zarządzania (kierowania) i meldowa(crosswind) - wiatr boczny; crosswind landing nia/posterunek kontroli i meldowania/posterunek
- lądowanie z bocznym wiatrem; sth crosses kontrolno-meldunkowy
the mind - coś przychodzi do głowy; crossbar - CRS1 (Control and Reporting System) - syspoprzeczka; crossbreed - mieszaniec; cross- tem kontrolno-meldunkowy
country - przełajowy, na przełaj, bieg przełajowy; CRS2 (Crisis Response Section) - sekcja reacross-examination - przesłuchanie; crossexa- gowania kryzysowego
mine - przesłuchiwać świadka (przez stronę CRT1 (Crisis Response Team) - zespół reagoprzeciwną w sądzie); cross-eyed - zezowaty; wania kryzysowego
crossing - przeprawa, przejście dla pieszych; CRT2 (Cathode Ray Tube) - lampa obrazowa
PASEP (Pass Separately!) - Przejść pieszo!; crucial - decydujący, rozstrzygający (to - dla)
cross-reference - odnośnik; cross-road - skrzy- cruise - to make a long journey by sea; cruise
żowanie; at/a the crossroads - na rozdrożu, missile - an American-designed low-flying
przed dylematem; cross-section - przekrój, gru- missile which is capable of navigating itself
pa, sektor; crossword, crossword puzzle - to a target (Tomahawk)
krzyżówka; to cross oneself - przeżegnywać się cryptonym - kryptonim (call sign - a name, let(w chrześcijaństwie); to cross - przechodzić (sth ters or numbers used to identify a person or
- przez coś), przedostawać się (sth - przez coś), sub-unit on the radio; covername); code word
zmierzać (to - do), dostawać się (into - do), - hasło kodowe, kryptonim; word - słowo, wyraz,
krzyżować się, przecinać się (o drogach), prze- info. słówko (with sb - z kimś), wiadomość; the
biegać, przemykać się, krzyżować, zakładać word - hasło (to do of sth - do zrobienia
135
czegoś); word for word - słowo w słowo, CSE2 (Conference on Security in Europe) dosłownie; in a word - jednym słowem; word Konferencja Bezpieczeństwa w Europie
against word - słowo przeciwko słowu; word- CSE (Corps Support Group) - korpuśna grupa
play - gra słów; wording - forma słowna, styl; wsparcia
wordy - rozwlekły, wielosłowny; to word - CSF (Close Supporting Fire) - bliski ogień
wyrażać /słowem/
wspierający (rodzaj ognia artylerii; jest wykony-
CS1 (Command System) - system dowodzenia
wany precyzyjnie w działaniach bezpośrednich,
CS2 (Call Sign) - sygnał wywoławczy
a dokładnie - w walce bliskiej /close combat/)
CS3 (Combat Support) - wsparcie bojowe
Tomasz Rubaj, W pasie przesłaniania /w/ Prze-
CS4 (Control Station) - stacja kontrolna/centrum gląd Sił Zbrojnych Nr 3/2007, s. 68
CSI - czynności na miejscu zbrodni
sterowania
CS5 (Counter Surprise) - zaskakujące przeciw- CSI (CRC/SAM Interface) - urządzenie kompudziałanie/przeciwakcja, przeciwdziałanie z zas- terowe CRC współpracujące w systemie SAM
(surface-to-air)
koczenia
CSA1 (Civilian Staff Association) - stowarzy- CSO (Chief Signals Officer) - szef łączności
szenie pracowników cywilnych sztabu
CSR (Coastal Surveillance Radar) - radar ob-
CSA2 (Communications Systems Agency) - serwacji linii brzegowej
agencja ds. systemów łączności
CSS (Combat Service Support) - wsparcie
CSBM (Confidence and Security Building Me- logistyczne
działań
bojowych/zabezpieczenie
asures) - budowa środków zaufania i bezpie- logistyczne działań bojowych; … a resupply of
czeństwa/przedsięwzięcia
budowy
zaufania ammunition, food, fuel and another necessi-
i bezpieczeństwa
ties on the battlefield; We need to practice
CSC (Command Support Concept) /TRI_MNC- CSS on the move
C2 PLAN/ - koncepcja zabezpieczenia dowo- CSSCS (Combat Service Support Control
System) - system kierowania służbami zabez-
dzenia
CSCE (Conference on Security and Coopera- pieczenia działań bojowych
tion in Europe) - Konferencja Bezpieczeństwa CSW (Combat Support Wing) - skrzydło lotnii Współpracy w Europie
cze wsparcia pola walki
CSCSS (Combat Support and Combat Service CSWG (Communications Systems Working
Support) - wsparcie działań bojowych i zabez- Group) - grupa robocza ds. systemów łączności
pieczenie działań bojowych
C SYSTEM (Comsec System Using Compart-
CSD (Central Supply Depot) - centralna skład- mentation) - system łączności utajnionej; comnica zaopatrzenia
CSE
1
partment - przedział, przegródka
(Communications Support Element) -
element wsparcia łączności
136
CT1 (Collective Training) - szkolenie zespo- łuski; cartridge case (shell) - łuska nabojowa
łowe; CTG (Collective Training Group) - grupa (gilza); cartridge casing - łuska, łuska nabojoszkolenia zespołowego
wa; cartridge chamber - komora nabojowa; car-
CT2 (Command Transmitter) - nadajnik kierują- tridge clip - łódka nabojowa, łódka taśmowa,
cy (sterujący)
3
CT
(Communications Training) - szkolenie jowy tarczowy; cartridge drum/drum magazine
łączności
4
CT
magazynek; cartridge disk - magazynek nabo- magazynek nabojowy bębnowy; cartridge fee-
(Communications Technician) - technik der - podajnik naboi; cartridge magazine - ma-
łączności
gazynek nabojowy; cartridge pouch - ładowni-
CTA (Control Area) - rejon kontroli
ca; cartridge stop - opora nabojowa lufy; rifle
CTAM (Conventional Tactical Air-Launched cartridge - pocisk karabinowy; blank cartridge Missile) - konwencjonalna rakieta taktyczna wy- ślepy nabój; spent round - wystrzelony nabój;
strzeliwana ze środków powietrznych
baton round - nabój z gumowym pociskiem
CTBM (Conventional Tactical Ballistic Missi- CTM (Conventional Tactical Missile) - konle) - konwencjonalna taktyczna rakieta balistycz- wencjonalna rakieta taktyczna
na
CTP (Consistent Tactical Picture) - ujednolico-
CTC (Central Tasking Cell) - stanowisko/ko- ne zobrazowanie sytuacji taktycznej
mórka kierowania ćwiczeniami (ODN - Ośrodek CTR (Control Zone) - strefa kontrolowana lotniDowodzenia i Naprowadzania
ska
CT/Ch Tech (Chief Technician) - RAF sierżant CTRL (Control) /VDU KEY/ - sterowanie
(lotnictwa) (starszy technik); USAF Technical CTS (COSMIC TOP SECRET) - klauzula tajnoSergeant - sierżant
ści „ściśle tajne - kosmiczno-atomowe”
CTD (Course Training Document) - dokumen- CTU (Commander Task Unit) - dowódca grupy
tacja szkoleniowa kursu
zadaniowej
CTE (Commander Task Element) - dowódca CTZ (Control Zone) - strefa kontroli
grupy operacyjnej (oddziału, pododdziału wcho- CU1 (Common User) /Contract/ - wspólny użytdzącego w skład grupy operacyjnej)
kownik
CTF/CTG (Commander Task Force) - dowódca CU2 (Cooling Unit) - jednostka dezaktywująca
grupy operacyjnej
CUDIXS (Common User Digital Information
CTG (Commander Task Group) - dowódca Exchange System) - system wymiany informacji
grupy operacyjnej/dowódca grupy do wykonania cul-de-sac fr./dead end - … a street or road
specjalnej misji/zadania
which suddenly ends, so that the only way
ctg (cartridge) - nabój (charge), szpulka (filmu); out is to go back the way you came.
ball cartridge - ostry nabój; (ball firing - ostre culprit - winowajca, przestępca
strzelanie); live cartridge - ostry nabój; cartrid- cumulative - kumulatywny, narastający
ge belt - taśma nabojowa; cartridge base - dno
137
current - prąd (stały, zmienny), tendencja, trend, consent - jednomyślnie; common sense - zdroobecny, bieżący, aktualny, współczesny, po- wy rozsądek; common law - prawo zwyczajowe;
wszechny; ringing current wire - przewód ze- ordinary - zwykły; commons - lud; the House
rowy; current flow - przepływ prądu; current of Commons - Izba Gmin; White House - Biały
generator - źródło prądu; current supply - zasi- Dom; White Paper - Biała Księga; white-collar
lanie prądem; currency - aktualność; current job - zajęcia biurowe; ordinarily - zwykle; as
data - dane bieżące; current month - miesiąc usual - jak zwykle; usually - zwykle; out of orbieżący (bm.); current holding - bieżące utrzy- dinary - niezwykły; ordinarily - zwykle; custommanie
made - robiony na zamówienie; customs of the
curriculum s.pl. curriculums or curricula - service - tradycje wojskowe (unit tradition hall program nauczania; curriculum vitae - życiorys
sala tradycji jednostki); customary - zwyczajny;
curfew - godzina policyjna, capstrzyk, gaszenie usual - zwykły; as usual - jak zwykle
świateł (last post; lights out; tabs; roll call) - cut - cięcie, krój, rana cięta, obniżenie (np. ceny,
apel (w celu wyczytania nazwisk)
płacy itp.); łac. Etami sanato vulnere cicatrix
cursor - kursor (on CRT screen) (CRT display - manet. - Nawet po zaleczeniu rany blizna zostaekran lampy oscyloskopowej)
je.; cut (to), cut, cut - kroić, obcinać, ciąć, prze-
curve - krzywa, skręt (a twist - skręt, skręcenie, cinać, skaleczyć, obniżać (ceny, płace itp.), koobrót; a line which bends continuously and sić, strzyc; to cut back - przycinać, ograniczać;
has no straight parts; to twist - wykręcać /się/, cutback - redukcja zatrudnienia; to cut corners
obracać /się/, odkręcać, nakręcać, wić się, - iść na skróty; iść na łatwiznę; to cut down skręcać, skręcić); wiraż, zakręt (bend; turn); ścinać; to cut sb down to size - przytrzeć kocurved trajectory - tor stromy
muś nosa; cut in - wtrącać się; to cut in on sb -
cushy officer (sergeant) joc. - oficer (podoficer) zajeżdżać komuś drogę; to cut open - rozciąć;
dobrze odnoszący się do żołnierzy
to cut short - przeciąć, przerwać; ”cut it short”
custom - zwyczaj (habit - zwyczaj, przyzwycza- - „streszczaj się”; short cut - najkrótsza droga
jenie; bad habit - nałóg; łac. De finibus bono- (na przełaj), droga na skróty; to cut off - odcirum et malorum. - Przyzwyczajenie - to druga nać, odciąć, wyłączyć, przerwać; we have been
natura. to be in the habit of doing sth - mieć cut off - zostaliśmy rozłączeni; Cut it out! zwyczaj coś robić; to form (to get /fail/ into the Przestań!; cut price - tani, po obniżonej cenie
habit of doing sth - przyzwyczaić się coś robić; (the price doesn’t/didin’t matter - cena nie
to get (fall) out of a habit - odzwyczaić się coś ma/miała znaczenia); to cut up - ciąć na kawałki
robić; nawyk; habitual - zwyczajowy); customs (papier), pokrajać; cutting - obcięcie; cuttings
officer - celnik; Customs - Urząd Celny; custo- (of budget) /cutbaks - cięcia budżetowe
mary - zwyczajny; customer - stały klient; facet, CV1 (Curriculum Vitae) - życiorys:
gość; common - zwykły, pospolity; by common Name - Jan KOWALSKI
138
Born - 30. 02. 1952 Warszawa, Poland
1986 - Royal Defense College, Graduated as
Rank - Colonel
the best student, granted the Reward form
Family - Married to Anna. Three children, two the Chief of the General Staff for his thesis.
boys Janusz 23 and Ryszard 21 and daughter 1976 - Graduated as a Fighter pilot.
Julia 18;
1970-1978 - Royal Military Academy: Degree-
Assignments/Posts: (przebieg służby)
level academic course to become an Officer
2002 Present - Interim Deployable Combined for the Belgium Air Force.
Air Operation Centre, Ramstein, Germany
1967-1970 - Royal Cadet College, Laken Bel-
2001-2002 - Combined Air Operations Centre, gium, Degree-level academic course.
Kalkar, Germany, Branch Chief Current Oper- Miscellaneous: (umiejętności /dodatkowe/, zainations.
teresowania)
1998-2001 - NATO Headquarters Brussels Hobby's
Making movies
Belgium, Staff Officer at the International Mili-
Driving 4x4 off the road
tary Staff working in Plans and Politics.
Flying
1996-1997 - Vukovar Former Yugoslavia,
Walking and hiking.
Chief of the Tactical Air Operations Centre.
Decorations: (odznaczenia)
1995-1996 - Royal Military Academy Belgium, Silver and Gold Cross of Honour of the Royal
Chief of the Division of Leadership responsi- Armed Forces,
ble for the courses in the Belgium Air force.
Belgium Air Force Outstanding Unit Award
1992-1995 - Headquarters Belgium Air force, Promotions: (awanse)
Division Operations, Chief of Operation sec- Lieutenant October 1970
tion managing operation during the crises in Captain
Somalia and Rwanda Africa.
Major
April 1975
March 1982
1990-1992 - Airbase Kleine Brogel Belgium, Lieutenant Colonel
September 1991
Commander Flying Group of the 10 Tactical (Promoted to Colonel on 15 June 2002).
Wing.
CV2 (Clear Voice) - tekst otwarty (nieutajniony)
3
1985-1991 - Royal Defense College, Teacher CV (Aircraft Carrier) - lotniskowiec; CV/N/
at the Defense College for Academic science. (Aircraft Carrier /Nuclear Power/) - lotnisko1983-1985 - Jever Airbase, Germany, Instruc- wiec
tor pilot, 2nd Weapon School, Friesland.
z napędem atomowym; CVA/N/ (Nuclear Attack
1976-1982 - Airbase Kleine Brogel, Belgium, Aircraft Carrier) - lotniskowiec zdolny do udePilot on F-104, Operations Officer of the 42 rzeń jądrowych; CVBG (Aircraft Carrier Battle
Squadron, converted at 1982 to F-16.
Group) - grupa bojowa lotniskowca; CVS (Anti-
Education: (wykształcenie)
Submarine Warfare Aircraft Carrier) - lotniskowiec do zwalczania okrętów podwodnych
139
CVRT (Criticality; Vulnerability; Recupreabili- chorąży sztabowy; CWO4/W4 (Chief Warrant
ty and Threat) - intensywność, wrażliwość, ży- Officer) - USAF starszy chorąży sztabowy
wotność i zagrożenie; vulnerabilities - miejsca CWP (Conventional War Plans) - plany wojny
podatne na niekorzystne oddziaływanie, miejsca
konwencjonalnej
wrażliwe (np. w systemie informatycznym, w sys- CWS (Central Warning System) - centralny
temie obrony przeciwnika itp.; Critical Vulnera- system ostrzegawczy
1
bilities. For battlefield success, it is not CY (Calendar Year) - rok kalendarzowy
2
enough to generate superior combat power. CY (COUNTRY) – państwo; łac. Salus rei pu-
We must focus on combat power. We must blicae suprema lex! - Dobro państwa najwyżconcentrate our efforts on a critical vulnera- szym prawem!
bility, that is, a vulnerability which permits us CZ (Combat Zone) - strefa działań bojowych
to destroy some capability without which the
enemy con not function effectively. Seeking
the enemy's vulnerabilities means striking
with our strength against his weakness (rather than his strength and at a time when the
enemy is not prepared. Whatever we determine the enemy's critical vulnerability to be,
we must be prepared to rapidly take advantage of it.); critical - krytyczny, najistotniejszy; critical mass - masa krytyczna; critical point - punkt krytyczny; be critical to sth mieć przełomowe znaczenie dla czegoś; vulnerable - wrażliwy (to sth - na coś; podatny na
zranienie); recuperate - dochodzić do sił (from
sth - po czymś); threat - groźba, pogróżka,
zagrożenie; to threaten - grozić (with sth czymś), zagrażać, stwarzać groźbę
CW1 (Chemical Warfare) - wojna chemiczna
CW2 (Continuous Wave) - fala ciągła
CWO2/W-2 (Chief Warrant Officer) - USAF
starszy chorąży /a senior warrant officer in the
US armed forces ranking above a warrant officer
and
below
a
second
lieutenant/;
CWO3/W-3 (Chief Warrant officer) - USAF
140
ta - sprawdzać dane (unverified data - dane nie
sprawdzone); to relay data - przekazywać dane
D2 (Decimal) - dziesiętny
D3/DLY (Delay) - opóźnienie, zwłoka; DA (Delaying Action) - działania opóźniające; to delay opóźniać, zwlekać, wstrzymywać; delaying operations/delayed action - działania opóźniające/działania powstrzymujące; delaying position
- pozycja opóźniająca; delayed drop parachuting - skok z opóźnionym otwarciem spadochronu; a rebuff - odmowa, odepchnięcie, odprawa
D (DELTA)
(z niczym); to rebuff - odepchnąć, odtrącić, od-
D1 (Data) - dane, dane liczbowe, fakty; sing. da- mówić
tum - dany fakt, podstawa odniesienia; datum 3-D (Three-Dimensional) - trójwymiarowy; dipoint - punkt odniesienia), dane (radiolokacyj- mension - aspekt (to sth - czegoś), rozmiar,
ne); data about situation - dane o sytuacji; data wymiar; a size - rozmiar, wielkość, dużą wielbank - bank danych; data base - baza danych; kość, klej; info. to size up - oceniać; sizeable or
data channel - kanał informacyjny; data chart - sizable - znaczny
1
tabela (danych) (data table); data computer - DA (Danger Area)
urządzenie do wyliczania danych; data display na/niebezpieczeństwa
-
strefa
niebezpiecz-
2
console - zobrazowanie sytuacji powietrznej na DA (Department of the Army) - Ministerstwo
wskaźniku; data input - wprowadzenie danych; Wojsk Lądowych
3
data-link - linia transmisji danych; data packets DA (Delaying Action) - działania opóźniające
- pakiety danych; data processing - przekazy- DAE (Direction Aerial) - antena kierunkowa
wanie danych (radiolokacyjnych); the 3 D(ata) DAF (Department of the Air Force) - Ministerstwo Sił Powietrznych
long range radar station works in the L frequency band; data base - baza danych; data ex- dagger - sztylet; bayonet - bagnet
change - wymiana danych; data readout - od- dainty - drobny (slight/the slighest - drobczyt danych; technical-tactical data - dane tak- ny/najdrobniejszy); filigranowy; tiny - malutki
tyczno-techniczne; technical specification - daily - dziennik (daily newspaper), pismo,
- codzienny, dzienny, codziennie; daily detail/butransmisja danych; data-wall - wielkoformatowe siness of the day - porządek dnia/porządek
zobrazowanie; no data available - brak danych; dzienny; daily allowance - płaca dzienna; daily
dane
techniczne;
data
transmmission
to capture data - zdobywać dane; to check da- inspection - przegląd codzienny; daily rations racja dzienna
141
dale - kotlina, nizina, dolina górska
danger - niebezpieczeństwo, groźba, zagroźe-
dam - grobla (dike), zapora, zapora wodna, ta- nie; danger area - strefa niebezpieczna, przema, wał ochronny, wał przeciwpowodziowy
strzeń niebezpieczna, pole śmierci; danger dose
DAM (Data Available or Availability Memo) - - dawka niebezpieczna; danger point - stan
dane dostępne
alarmowy; danger zone - strefa zagrożenia,
damage - szkoda, uszkodzenie (to sth - cze- strefa zgrożona; dangerous - groźny, niebezgoś); collateral damage - zniszczenia/uszko- pieczny; dangerous cargo - ładunek niebezdzenia powstałe, jako niezamierzy skutek działań pieczny
bojowych; nuclear damage - zniszczenia spo- DAO (Defensive Air Operations) - działania dewodowane wybuchem jądrowym; damage as- fensywne
sessment - oszacowanie strat; nuclear damage DAPG (Data Analysis and Programming Groassessment - ocena zniszczeń spowodowanych up) - grupa planowania i analizy danych
przez broń jądrową; post-strike damage esti- dare - wyzwanie; to dare - ośmielać się (to do
mation - ocena zniszczeń po uderzeniu jądro- sth coś zrobić), wyzywać (kogoś do zrobienia
wym; severe damage - poważne zniszczenia; czegoś); Don't you dare - Nie waż się!; How dadamage area - rejon zagrożenia (danger area - re you! - Jak (tak) można!/Jak śmiesz!; I dare
strefa niebezpieczna); probability of damage - say - sądzę, myślę
prawdopodobieństwo zniszczenia; damaged - dark - ciemny, ciemnowłosy, mroczny; the dark
uszkodzony; badly damaged - poważnie uszko- - ciemność, mrok; the dark side of the moon dzony; damaged equipment collection point - niewidoczna strona księżyca; be in the dark
punkt zbiórki sprzętu uszkodzonego; probably (about sth) - nie mieć zielonego pojęcia
destroyed - prawdopodobnie zniszczony; RD (o czymś); darkness - ciemność
(Radius Damage) - promień zniszczeń; dama- DARPA (US Defense Advanced Research Proges - odszkodowanie; damage radius - promień jects Agency) - Agencja Zaawansowanych Prorażenia; to damage - uszkadzać, szkodzić, za- jektów Badawczych Obrony Departamentu Staszkodzić
nów Zjednoczonych (nadzoruje wszystkie naj-
DAME (Division Airspace Management) - dy- ważnejsze programy modernizacyjne i rozwojwe
wizyjny element zarządzania przestrzenią po- armii USA)
wietrzną
DASC (Direct Air Support Centre) - centrum
damper - tłumik (silencer), amortyzator; damp- kierowania bezpośrednim wsparciem lotniczym
ing - tłumienie
date - data, dzień (I live day from day - żyję
DANC (Decontaminating Agent Non-Corro- z dnia na dzień/hand to mouth exsitence - żyć
sive) - środek odkażający nie powodujący korozji z dnia na dzień; (a date - randka), US sympatia,
odkażanego sprzętu
chłopak, dziewczyna, daktyl; DOH (Date of
Birth) - data urodzin; out of date - staromodny;
142
up to date - nowoczesny, modny; to date - do ciu dni; out of five days we have had free two
dnia dzisiejszego, wychodzić z mody (ubiór); US only
-
chodzić z kimś; to date from - pochodzić z; to z pięciu dni mieliśmy tylko dwa wolne; sticky
date back - pochodzić z okresu; to keep sth up day - paskudny, duszny, parny dzień (sticky to date - podtrzymywać (np. nawyki, umiejętno- lepki, kleisty, samoprzylepny, duszny, parny, paści)
skudny); tacky day - paskudny dzień
day and night - doba; day by day - codziennie DB1 (Double Barrelled) - dwulufowy
(all day/all day long/ - cały dzień, codzienny); DB2 (Data Base) - baza danych
day after day - dzień za dniem; day-night trai- DB3 (Decision Brief) - odprawa decyzyjna
ning - ćwiczenia dzienno-nocne; deep into the DBA (Data Base Administrator) - administrator
night - późno w nocy; round-the clock - cało- bazy danych
dobowy /all-night - całonocny/; day-time attack DBSL (Deep Battle Synchronisation Line) - natarcie w dzień; daylight attack - atak dzien- linia synchronizacji w głębi pola walki
1
ny; day bomber - bombowiec dzienny; day shift DC /DECON (Decontamination) - equipment
- dzienna zmiana; on a daily basis - codziennie decontamination - likwidacja skażeń sprzętu;
(daily; everyday); by day - za dnia; once a day individual chemical decontamination - in- jeden raz dziennie; twice a day - dwa razy dywidualny pakiet przeciwchemiczny; individual
dziennie; three times a day - trzy razy dziennie; decontamination packet - indywidualny pakiet
four times a day - cztery razy dziennie; ten ti- do odkażania; individual NBC (nuclear, biologmes a day - dziesięć razy dziennie; to the day - ical and chemical) protection - indywidualna
co do dnia; one day; some day; one of these ochrona przed bronią masowego rażenia; indidays - pewnego dnia; for the coming days - vidual protective agent - indywidualny środek
w nadchodzących dniach; a day bulletin - ochrony; individual dosimeter - dozymetr indzienny biuletyn (bulletin board - tablica ogło- dywidualny; individual dressing packet - inszeniowa); daily requirements - dzienne po- dywidualny pakiet opatrunkowy; individual protrzeby; normal daily requirements - norma tective
equipment
-
indywidualne
środki
dzienna potrzeb, zapotrzebowanie dobowe (to ochronny; likwidacja skażeń/odkażanie; deconmeet to the requirements - zaspokajać wyma- tamination agent - czynnik odkażania; decongania; on any given day - każdego dnia; a tamination installation - instalacja do odsatisfaction of the troop's /men's/ require- każania; partial decontamination - dezakmets - zaspokajanie żołnierskich potrzeb; run- tywacja częściowa; personnel decontamination
ning - zarządzanie, kierowanie, bieganie, bie- - zabiegi sanitarne, dezaktywacja ludzi; troops
gnący, bieżący, płynny, kolejny, ciągły); (6 mon- decontamination - likwidacja skażeń ludzi; deths) running - 6 m-cy z rzędu; (2 days) running contamination point - punkt odkażania; decon- (2 dni) pod rząd; out of - z; out of 5 days - z 5- tamination station - punkt likwidacji skażeń;
143
clothing decontamination point - punkt od- DC2 (Direct Current) - prąd stały; AC (Alternatkażania odzieży; decontamination of personal ing Current) - prąd zmienny; electric net - sieć
equipment - dezaktywacja wyposażenia osobis- elektryczna; current - prąd, tendencja, trend,
tego;
clothing
fumigation
-
dezynfekcja obecny, współczesny; BR current account - ra-
odzieży; immediate decontamination - nat- chunek bieżący; stream - prąd (wody)
ychmiastowa likwidacja skażeń; operational de- DC3/DCOM (Data Communication) - transmisja
contamination - operacyjna likwidacja skażeń; danych; DDN (Defence Data Network) - wojthorough/clearance
decontamination
- skowa sieć danych; Denial of Service - paraliż
całkowita likwidacja skażeń; contamination - sieci (wymiany informacji komputerowej); DIskażenie, zanieczyszczenie; contamination ar- DACS (Digital Data Communications System)
ea - obszar (teren) skażony; degree of contam- - cyfrowy system transmisji danych; DSK (Disk) ination - stopień skażenia; environmental con- dysk; DSD (Disk Storage Drive) - napęd pamiętamination - skażenie środowiska; contamina- ci dyskowej; DSS (Disk Storage Sub-System) tion control - kontrola skażenia/zapobieganie podsystem magazynowania danych; DP (Data
skażeniom oraz ich ograniczanie i likwidowanie; Processing or Processor) - przetwarzanie dacontamination control point - punkt kontroli nych; DPS (Data Processing System) - system
skażeń; contamination observation point - przetwarzania danych; DSP (Digital Signal Propunkt obserwacji skażeń; contamination re- cessing or Processor) - cyfrowe przetwarzanie
connaissance - rozpoznanie skażeń; contami- sygnałów/cyfrowy procesor sygnałów; DR (Data
nation reconnaissance patrol - patrol rozpoz- Recorder) - urządzenie do zapisywania danych;
nania skażeń; DNBC-AL (Deployable NBC Ana- DTD (Data Transfer Device) - urządzenie przelytical Laboratory) - Mobilne Laboratorium Anal- syłania danych; DTU (Data Transfer Unit) - blok
ityczne; FHL (Front Hot Line) - przednia linia przesyłania danych; DRS (Data Recording Sysoznakowania /strefy EOD/IED/; IEP (Initial Entry tem) - system zapisywania danych; EDPS
Party) - zespół rozpoznawczy /wstępnego zab- (Emergency Personel Decontamination Staezpieczenia
materiałów
niebezpiecznych tion) - stanowisko do zabiegów sanitarnych;
EOD/IED/; JAT (Joint Assessment Team) - EDTCC (Electronic Data Transmission Comzespół oceny skażeń; residual contamination - munications) - elektroniczne przesyłanie daskażenie szczątkowe; SCBA (Self-Contained nych; DSD (Data System Designator) - oznaBreathing Apparatus) - aparat oddechowy; to czenie systemów danych; DSN (Data Set Name)
make and bypass contaminated zones - oz- - nazwa zbioru danych; DSO (Data Systems
naczać i obchodzić strefy skażenia; to contami- and Operations) - operacje i systemy danych;
nate - zakażać, zanieczyszczać; to make sth DSR (Data Set Ready) - gotowość do transmisji
impure by missing (impure - not pure but danych; DSRI (Destination Station Routing Inmixed with other substance)
dicator) - wskaźnik trasy stacji końcowej; DSS
144
(Direct Sub-System) - podsystem o dostępie zdolność do prowadzenia działań zbrojnych
bezpośrednim; DST (Data Setup Time) - czas przeciw potencjalnym, dobrze wyposażonym
ustalania danych; DST (Data Support Team) - i technologicznie zaawansowanym przeciwnizespół wspomagania danych
kom); initiative - inicjatywa, prowadzenie, prze-
DC4/Det C (Detachmnet Commander) - dowód- waga, przedsiębiorczość, samodzielność; to take the initiative - podejmować przedsięwzięcie,
ca pododdziału
5
DC /Dechief (Deputy Chief) - zastępca szefa
brać inicjatywę; to use one’s initiative - działać
DCA1 (Defensive Counter Air/DeCA (Defen- z własnej woli; on one’s own initiative - z własive Counter Air) - powietrzne działania ze snej inicjatywy
środkami
napadu
przeciwnika/defensywna DCM (Deployable Communication Module) -
(obronna) walka ze środkami napadu powietrz- mobilny moduł łączności
1
nego przeciwnika; Active DeCA - aktywna obro- DCO (Deputy Commanding Officer) - zastęp-
na przed środkami napadu powietrznego prze- ca dowódcy jednostki
2
ciwnika; Passive DeCA - pasywna obrona przed DCO (Damage Control Officer) - oficer kontroli
zniszczeń
środkami napadu powietrznego przeciwnika
3
DCA2 OC (Deployable Combined Air Opera- DCO (Document Control Officer) - oficer kontions Centre) - rozwinięte połączone centrum troli dokumentów; TSCO (Top Secret Control
operacji powietrznych
Officer) - oficer ds. kontroli dokumentów tajnych;
DCA3/DUC (Dual-Capable Aircraft) - samolot document - akt, dokument; document format dwuzadaniowy
format dokumentu; documentation - dokumen-
DCD (Decode) (to) - dekodować, deszyfrować, tacja; CPD (Concept Proposal Document) odkodować, rozszyfrowywać, rozszyfrować; de- koncepcja wstępna dokumentu; SD (Supporting
coder - dekoder, deszyfrator; decoding - Document) - dokument pomocniczy; index of
dekodowanie, rozszyfrowanie; to decipher - od- document - klauzula dokumentu; DDC (Defence
szyfrować, odszyfrowywać, rozszyfrować; to en- Documentation Centre) - wojskowe centrum
code/to encrypt/to encipher - to convert from dokumentacyjne;
normal language into code
DDP
(Document
Delivery
Package) - pakiet dostarczonych dokumentów;
DCI (Defence Capability Initiative) - Inicjatywa unpunctual document - dokument nieterminoZdolności Obronnych Sił Zbrojnych Sojuszu Pół- wy
nocnoatlantyckiego (przewiduje, że siły NATO DCO4 (Duty Contact Officer) - dyżurny oficer
lub poszczególnych państw Sojuszu będą anga- kontaktowy; DCOS (Deputy Chief of
Staff) -
żowane do wspierania działań różnych organiza- zastępca szefa sztabu; DACOS (Deputy Assicji międzynarodowych i władz cywilnych w ra- stant Chief of Staff) - zastępca asystenta szefa
mach operacji humanitarnych czy usuwania sztabu; DCLAA ( Deputy Chief of Staff, Logiskutków klęsk ekologicznych i żywiołowych, przy stics Armament Ammunition) - zastępca szefa
czym jednocześnie będą musiały zachować
145
sztabu ds. uzbrojenia i amunicji; DCPO (Deputy commanders on the scene and closest to the
Chief of Staff Plans and Operations) - zastęp- events have the latitude to deal with the situca szefa sztabu ds. operacyjnych
ation as required on their own authority - but
DCS1 (Defence Communications System) - always in accordance with the higher comsystem łączności wojskowej; DSSCS (Defence mander’s intent. This decentralization speeds
Special Security Communication System) - up reaction time: we do not have to wait for
wojskowy
system
„szczególnie
bezpiecznej" information to flow up to a higher command-
łączności
er and orders to flow back down.)
DCS2 (Defence Communications Service) - DEA (Drug Enforcement Agency) - Agencja
służba łączności w ugrupowaniu obronnym
Antynarkotykowa (USA)
DCU (Desert Camouflage Uniform) - mundur dead - martwy, zmarły; dead ground; dead zomaskujący pustynny (armii USA)
ne - martwa strefa; dead time - czas opóźnienia;
1
DD (Destroyer) - niszczyciel (with guns); DDG -deadline - termin nieprzekraczalny, termin ostadestroyer (with guided missile)
teczny (limit czasu), linia nieczynna; deadlock -
DD2 (Digital Data) - dane cyfrowe
pat, martwy punkt, impas; deadlocked - w impa-
D-day (The day on which an operation com- sie; to come to a dead/to end in the deadlock mences or is due to commence) - dzień, w stanąć/utknąć w martwym punkcie; dead end którym rozpoczyna się lub powinna rozpocząć ślepa ulica, ślepy zaułek; deaden - zagłuszać;
się operacja
deadly - śmiertelny, śmiertelnie; Queen Anne is
DDMMSS (Degrees-Minutes-Seconds) /Coor- dead - żart. królowa Bona umarła; when Queen
dinates/ - stopnie-minuty-sekundy (koordynaty) Anne was alive - za dawnych czasów/za czaDDN (Defence Data Network) - wojskowa sieć sów króla ćwieczka
danych
deal - umowa, rozdanie; deal (to), dealt, dealt DDP (Detailed Deployment Plan) - szczegółowy wymierzać, rozdawać, rozdzielać (to sb - koplan rozwinięcia
muś); to sign deals - podpisywać umowy; a go-
DDU (Data Display Unit) - monitor ekrano- od/great deal - wiele, dużo; sb has had a bad
wy/urządzenie wyświetlania danych; a console - deal - źle komuś poszło; ”big deal” - „wielka
konsola, pulpit (sterowniczy); to console - po- sprawa"; to deal in - prowadzić; to deal out cieszać (by/with - przez); air situation display - rozdawać; to deal with - postępować, zajmować
zobrazowanie sytuacji powietrznej
się; dealing - postępowanie, traktowanie, busiDE (Decentralized Execution) - zdecentral- ness, transakcje; dealer - kupiec, makler, rozdaizowane wykonanie (Decentralization is anoth- jący karty; double dealing - podstępne postęer excellent way to improve adaptability to powanie (ruse; subterfuge; trickery - podstęp;
decentralize
decisionmaking
authority
as stratagem - fortel, podstęp)
much as situation allows. This means that
146
debarkation/disembarkation - wyładowanie (ze przewidzenia/ for them. We may use deception
statku), wyokrętowywanie, wysadzanie na ląd to mislead the enemy as to the time and loca(desantu); IPOD (In Land Point of Debarkation) tion of our pending attack. We may use de-
lądowy
punkt
wyładunkowy;
de- ception to create the impression that our
bark/disembark/disembarkation - wyładowanie forces are larger than, they really are.)
(towaru), wysadzenie na ląd, wylądowanie, wyo- deciduous - liściasty; coniferous - iglasty (forkrętowanie; an act of landing from a ship; to est, woods - las); copse/grove - zagajnik; the
disembark - wyładować, wysadzić na ląd, wy- forest authorities - zarząd lasów; firewood siadać ze statku
drzewo na rozpałkę; a lumber - drewno-budulec
debate - debata, obrady, dyskusja; to debate - (ścięte), BR rupiecie; łac. In silvam ligna ne fedebatować (sth - nad czymś)
ras! -
Nie noś drewna do lasu!; to lumber -
debris - odłamki (shrapnels - szrapnele), szczą- gramolić się; to lumber with - obarczać (sb tki, osad, pozostałości; space debris - śmieci kogoś)
kosmiczne; splinter - odłamek, drzazga; to decision - decyzja (on/about - w sprawie), zdesplinter - rozpadać się na kawałki; shell splin- cydowanie (Tactics requires leaders to make
ters - odłamki pocisków artyleryjskich; fragmen- decision.); decisive - decydujący, zdecydowatation casing - skorupa odłamkowa; shatter - to ny, zdeterminowany; to decide - decydować
(cause sth to) break suddenly into small pie- (się) (on/upon - na), rozstrzygać, przesądzać,
ces
decydować, stwierdzać; intent on - zdecydowa-
decay - zanik, niszczenie, rozkład, rozpad (pro- ny na …
mieniotwórczy); decay rate - szybkość rozpadu; Deck Alert - dyżurowanie na lotniskowcach
to decay - zanikać
declaration - wypowiedzenie, deklaracja; decla-
deceive (to) - oszukiwać (sb - kogoś), (betray - ration of war - a formal announcement by one
zdradzać, oszukiwać, ujawniać); deceive one- country to another, saying that they are now
self - łudzić się; deceiving - mylenie, wprowa- at war with each other; to declare - oznajmiać,
dzenie w błąd; deception - podstęp, oszustwo; ogłaszać, wypowiadać (np. wojnę), zgłaszać (do
deceptive - podstępny; radio deception - za- oclenia); to declare mobilization - ogłaszać
kłócanie radiowe; subterfuge - podstęp, wybieg
mobilizację; declared speed - zadeklarowana
deception - oszustwo (hoax), oszukaństwo, prędkość
okłamanie, dezinformacja, podstęp (We use de- decline - upadek, zanik, zmniejszenie się, poception to mislead our opponents with regard gorszenie się; to decline - zmniejszać się, poto our real intentions and capabilities. By garszać się, odmawiać (przyjęcia); to be in
employing deception, we try to cause our op- decline - zmniejszać się; on the decline - w
ponents to act in ways that will eventually upadku
prove prejudicial /okażą się niemożliwe do
147
decoy - cel pozorowany; dummy - pozorowany agent - dezerter, desertion - dezercja (defecdecree - dekret, rozporządzenie; to decree - za- tion); lame man - sl dezerter, zbieg; to desert
rządzać, dekretować
(czyt. dizet) - dezerterować, zdezerterować,
decrease - spadek, ubytek pomniejszanie; de- opuszczać; deserted houses - opuszczone docrease of altitude - spadek wysokości; to de- my; a desert (czyt. dezet) - pustynia; ”Desert
crease - zmniejszać (się), obniżać (się), ubywać
Storm” - „Pustynna Burza" - nazwa operacji ar-
DDS (Database Development System) - sys- mii USA i sił sprzymierzonych na Irak w 1991 r.
tem wprowadzania bazy danych (tzn. external defence US defense - obrona (against - przed),
event - zdarzeń zewnętrznych, eg. wprowadze- osłona, bronienie; defence area - rejon obrony;
nie do systemu JTLS np. mostów drogowych, defence budget - budżet obronny; defence
kolejowych,
pontonowych,
z
użyciem
TMU doctrine - doktryna obronna; defence industry -
/Terreain Modification Utility/ - narzędzia mo- przemysł obronny; defence against water obdyfikującego właściwości terenu)
stacles - obrona przeszkody wodnej; defence
Deep Operations - działania w głębi; deep - against weapons of mass destruction - OPBgłęboki, pochłonięty (in sth - czymś), głębia, głę- MAR, obrona przed bronią masowego rażenia;
boko; deep sea diver - nurek głębinowy; deeply defence area - odcinek obrony; defence fund - głęboko; deepest regret - ubolewanie; depth - fundusz obrony; defence in depth - obrona rozgłębokość; profound - głęboki, gruntowny; pro- budowana w głąb, obrona w głębi; defence infoundly - głęboko; deep-seated problems - frastructure - infrastruktura obrony; defence in
głęboko zakorzenione problemy
place - obrona stała (positional defence); de-
degradation - degradacja, poniżenie; to degra- fence line - rubież obrony; defence of the fade - poniżać (się), degradować (się), upadlać, therland
-
obrona
ojczyzny;
defence
of
nikczemnieć; reduction in military rank/grade - a region (defence of an area) - obrona regionu;
obniżenie stopnia wojskowego; to grade - różni- defence system - system obrony, obronność;
cować, stopniować
multilayer air defence system - wielowarstwo-
degree - stopień, ranga, doza, tytuł naukowy; wy system obrony przeciwlotniczej (powietrznej);
degree of notice - czas do podjęcia zadania; defence readiness condition - gotowość do
degree of humidity - stopień wilgotności; de- obrony; defence works - fortyfikacja; defences gree of hardness - stopień twardości; degree of umocnienia; defending - broniący; defensive
purity - stopień oczyszczenia; by degrees - sto- umbrella - parasol obronny; defensive coastal
pniowo
area - przybrzeżny obszar obrony; defensive
defeat - porażka, klęska; to defeat - pobijać, po- fire - ogień obronny; defensive posture - ugrubić, pokonać
powanie obronne; organisation of defence -
defector - dezerter, odstępca, uciekinier z wła- organizacja obrony; defence plan - plan obrony;
snego kraju; (deserter - dezerter), US road defence position - pozycja obronna; posi-
148
tion/positional defense - obrona pozycyjna; deliberate attack - zaplanowany atak; deliberaDEFCON (Defence Conditions) - warunki obro- te crossing - zaplanowana przeprawa; deliberany; DEFREP (Defensive Readiness Posture) - te defence - zaplanowana obrona
pozycja gotowości obronnej; to break through delinquency - naruszenie dyscypliny, wykroczea defence - przełamywać obronę; to go on the nie, przestępczość (młodocianych); delinquent defence - przechodzić do obrony; to defend - przestępczy, przestępca (młodociany)
bronić, osłaniać, osłonić; defenceless - bez- Delta Force (Special Forces Operational Debronny; defender - obrońca; PD (Point Defen- tachment-Delta) - tworzenie doborowej jednostce) - obrona obiektów; defendant - pozwany, ki US Army rozpoczęto w 1977 roku; jej protooskarżony; prosecution lawyers - oskarżyciele
plastą był zasłużony żołnierz, generał Robert
deficient - niedociągnięcie, nieefektywny, major Kingston; została wzorowana na legendarnej
deficiency - główne niedociągnięcie; other defi- brytyjskiej jednostce SAS (Special Air Service)
ciencies - pozostałe niedociągnięcia; to be de- delusion - złudzenie
ficient in sth - mieć niewystarczająco czegoś; demand - żądanie, zapotrzebowanie (for - na),
deficiency - niedostatek, nieefektywność, niedo- popyt (for - na), pretensja; demands - wymagania (on - od); in demand - cieszący się poparciągnięcie
definition - definicja, określenie; to define - ciem; on demand - na żądanie; to demand określać, definiować; definite - określony, sta- żądać, domagać się (sth from sb - czegoś od
nowczy; definitely - z pewnością, zdecydowanie, kogoś), wymagać (of sb - od kogoś); claim - żąostatecznie; łac. ex definitione - z definicji
danie, pretensja; to claim - domagać się (sth -
defunct - zmarły, nieużywany, świętej pamięci, czegoś), rościć sobie prawo (pretensje) (sth - do
nieboszczyk
czegoś); to stipulate - żądać, wymagać; to
defuse (to) - rozbrajać; to disarm - rozbroić require - potrzebować (for sth - do czegoś); wy(się), rozładowywać (of magazine); unarmed - magać; sb is required to do sth - od kogoś się
nieuzbrojony, bezbronny
wymaga zrobienia czegoś; requirement - wy-
defy (to) - przeciwstawiać się, nie poddawać się, maganie, potrzeba
wzywać (sb to sth - kogoś, by coś zrobił)
demarcation - demarkacja, rozgraniczenie; de-
DEL1 (Delete) - usunąć
marcation of line - linia demarkacyjna
Del2/dely (Delivery) - dowóz, dostarczanie, do- DEML (Detached Enlisted Men’s List) - książstawa, dowóz, wydanie, przekazanie, przywóz; ka wychodzących z koszar/książka zapisanych
delivery error - rozrzut; delivery point - miejsce do wyjścia z koszar
dostawy; mail delivery - doręczenie poczty; to demolition - niszczenie; demolition target deliver - dostarczać, przekazywać, wygłaszać obiekt przeznaczony do zniszczenia; to demo(to deliver a lecture - prowadzić wykład), odbie- lish - z/burzyć, rozwalić; DT (Demolition Team)
rać (np. dziecko rodzicom), also wystrzelić
149
- zespół rozminowywania/niszczenia ładunków owczy,
wybuchowych/
ostateczny,
kategoryczny;
to
make
a denial - zaprzeczać, odrzucać; 1. refuse (czyt.
demonstration - pokaz, demonstracja (także, na rifjuz) - odmówić, odmawiać, nie przyjmować; reulicy), wykazywanie, okazywanie; demonstra- fusal - odmowa; 2. refuse (czyt. refjus) - odpadki
tive - wylewny; to demonstrate - wykazywać, (leftovers), śmieci(e); refuse dump - wysypisko
dowodzić, demonstrować (also sth to sb - coś śmieci; garbage - odpadki, śmieci; litter - śmieci,
komuś), (arrary - prezentacja; display - pokaz, miot, lęg; to litter - zaśmiecać (with sth wystawa; to display - wystawić na pokaz, rozwi- czymś); rubbish - śmieci(e), rupiecie (junk),
nąć, ujawnić; show - widok, wystawa, pokaz, pa- tandeta, bzdury (trash), głupstwa, nonsens
rada); to show off - popisywać się
departure - odjazd, odstąpienie; departure po-
demotion - degradacja (to lower someone in int - punkt wyjścia; to depart - odjeżdżać, wyrank or position, often as a punishment); to chodzić, wyjeżdżać, odlatywać; to depart from demote - degradować; to bust - zdegradować odchodzić, odstępować od
(to demote in military rank; reduce to the depend (to) - zależeć (on/upon - od), polegać
ranks - zdegradować do szeregowca; Sgt White (on/upon - na); it depends - zależy; depending
was AWOL for 9 days and was busted to on (sth) - w zależności od (czegoś); depending
Corporal)
of situation - w zależności od sytuacji; depen-
denounce (to) - oskarżać, demaskować, dono- dant - osoba na czyimś utrzymaniu; dependent
sić, denuncjować, wypowiadać (umowę); to - zależny (on/upon), osoba na czyimś utrzymamake a spoken or written attack against sb in niu;
public
dependable
-
niezawodny;
to
hinge
on/upon - zależeć (od czegoś); a hinge - za-
deny (to) - zaprzeczać (to run counter to/to wias; to rely on - polegać (on/upon - na); A can
contradict), odmawiać (sth to sb/sb sth - rely on B to do sth - A może się spodziewać, że
komuś czegoś; sb access to sth - odmówić B coś zrobi
komuś dostępu do czegoś/nie dopuścić kogoś depict (to) - przedstawiać (as - jako), opisywać;
do czegoś), wyprzeć się (sb/sth - kogoś/czegoś); to introduce - przedstawiać (sb to sb - kogoś
to say that someone is untrue; He denied the komuś), wprowadzić (sth into sth - coś do czeaccusation; to prevent someone from using goś); przedłożyć, zapoznać (sb with sth - kogoś
or having access to something; We must de- z czymś)
ny the river crossings to the enemy.; “Deny deport (to) - deportować
Flight” - „Zakazany Lot” (pierwsza operacja depose (to) - usuwać (ze stanowiska); to fire NATO „inna, niż wojna" nad obszarem Bośni wylać (z pracy)
i Hercegowiny oraz Republiki Serbskiej Krajiny deposit (to) - osadzać (się), składać, deponow 1992 r.); denial - odmowa; flat refusal - kate- wać (pieniądze); złoże (minerałów), osad, depogoryczna odmowa; flat - płaski, równy, stan-
150
zyt (pieniężny), wkład, lokata (w banku), zadatek, opisowy; annotation - opis; to describe/to label
pierwsza wpłata, zastaw, kaucja
- opisywać
depot - skład, składnica, magazyn (dump; wa- deserve (to) - zasługiwać (sth - na coś; for
rehouse); US stacja kolejowa, dworzec autobu- sth - za coś)
sowy; army depot - skład armijny; depot of desire (to) - chcieć, mieć ochotę, pożądać; to be
supply - baza zaopatrzeniowa; distribution de- desired - być pożądanym; a desire - ochota,
pot - skład rozdzielczy; field depot - skład pożądanie; with half a heart - bez wielkiej ocho/składnica/ polowy; ordnance depot - magazyn ty/entuzjazmu; leave a lot/a great deal to be
(skład, składnica) amunicji (uzbrojenia)
desired - pozostawiać wiele do życzenia
DES (Design) - projekt (architektoniczny), szkic, desk commando/headquarters brass - pejor.
model, wzór (na ścianie), cel, zamysł, zamiar, oficerowie sztabowi
projektowanie (maszyny, budynku), plan, wykres; desolation
-
wyludnienie,
pustka,
uczucie
various designs - różne wzory; designs - zaku- opuszczenia; desolate - bezludny, opuszczony;
sy (on/upon sth - na coś), złe zamiary; be desi- to desolate - opustoszeć
gned for sb/sth - być przewidzianym dla ko- destignator - podświetlacz (wskaźnik) celu
goś/czegoś); to design - projektować, rysować, DESTN (destination) - cel, przeznaczenie, miejnarysować, obmyślać (testy, sposoby), wykreślić, sce przeznaczenia
zakreślić; to designate - wyznaczać (sth - coś; destroy (to) - zniszczyć, niszczyć, burzyć, likwisb to do sth - kogoś, aby coś zrobił), mianować dować, zlikwidować; destroyer - niszczyciel; de(sb as sth - kogoś na coś/np. na jakieś stanowi- stroyer squadron - dywizjon niszczycieli; desko), desygnowany; designation - mianowanie, stroyer escort - ścigacz; destruction - destrukwyznaczenie, nazwa; designator - identyfikator; cja, zniszczenie, zburzenie, ruina, wyburzenie;
designer - projektant, konstruktor
destruction fire - ogień niszczący; destruction
descend - zejście (w dół); to go down; wytraca- radius - promień zniszczenia; destruction of
nie wysokości, obniżanie lotu, schodzenie, opa- mines - rozbrajanie min (demining); selfdanie, zniżanie; podchodzenie (w dół); to de- destruction - samolikwidacja; self-destruction
scend - zniżać się (po czymś), schodzić (sth - z system - system samolikwidacji (pocisku); deczegoś/po czymś), zjawiać się nagle (on/upon structive - niszczycielski; destructive agent sth - gdzieś), zwalać się (on/upon - na), zniżać środek niszczący; destructive forces - siły desię (to - do)
strukcyjne; devastation - an act of devastating
descendent - potomek; of Israeli descent - po- an area; widespread destruction; to devastate
chodzenia izraelskiego
- dewastować (to cause great destruction)
description - opis, opisywanie; of (this) de- DET/Det (Detachment/Detached)
- oddział,
scription - (takiego) rodzaju; descriptive - pododdział, załoga, wydzielanie, tymczasowe
przydzielanie US pluton, niezależność, obojęt-
151
ność/oddzielony, wykonujący samodzielne zada- się do sprawnego rozbrojenia niemeckich pół
nie, wydzielony (allotted; intended; designed), minowych; nazwano je Mine Detector Polish
wolno stojący, bezstronny, zdystansowany; to Mark I; było produkowane do 1944 roku; później
detach - odłączać, oddzielać, odkomenderować, zmodyfikowano Mark I i tak powstały kolejne
odrywać, wydzielać; to remove a soldier or wersje - Mark II i Mark III o doskonalszych chasub-unit from their parent unit, in order to as- rakterystykach; dysponowały nim wojska aliancsign them to a separate mission or task; Pla- kie podczas walk na Sycylii i w okresie inwazji
toon has been detached to guard the hospi- w Normandii Jerzy Garstka, Ręczne wykrywacze
tal.
min i bomb dla polskich saperów /w/ Przegląd
detail - szczegół, detal, oddział; in detail - Wojsk Lądowych Nr 4/2009, s. 29-32; detection
szczegółowo; detailed - wskazany; detailed re- and direction findinig antenna - antena wykryport - szczegółowy raport
wania i namierzania; detective - detektyw, wy-
detain (to) - zatrzymywać (deter; to hold back; wiadowca; detector - detektor, wykrywacz; deto stop - zatrzymywać (się) (to do - aby coś zro- tectable - wykrywalny; ”detect and locate” bić), także o zegarze; detained - aresztowany; „wykryć i zlokalizować”; detected target - wykryto bring to a stop - zatrzymywać; to come to ty cel; to detect - wykrywać, wykryć, wyczuwać
a stop - zatrzymywać się; to stop off - zatrzy- deter (to) - odwodzić (from - od), powstrzymymywać się); stopway - przedłużenie pasa (star- wać, zniechęcać (discourage), odstraszać; detowego); detention - zatrzymanie, areszt; deta- terrent - odstraszający, środek odstraszający,
inee - zatrzymany, więzień; life imprisonment - odstraszacz; deterrence - odstraszanie
dożywotnie więzienie; political detainees - poli- deterioration - niszczenie, upadek, zanik; to
deteriorate - pogarszać się, psuć się
tyczni więźniowie
detection - wykrycie, wykrywanie; metal detec- determination - określanie; determined - okretion/AMD (Advanced Metal Detector) - wykry- ślony, zdecydowany (crucial - decydujący, rozwacz metali (twórcą pierwszego elektronicznego strzygający), zdeterminowany; decisive - decywykrywacza /do lokalizowania metalowych min/ dujący, rozstrzygający, zdecydowany, zdetermiw okresie II wojny światowej był Polak - por. Jó- nowany to determine - decydować się (na coś),
zef Kosacki; zaprojektowany przez niego wykry- powziąć decyzję, określać, ustalać (define)
wacz był używany przez armię brytyjską, m.in. detonator - detonator, spłonka, zapalnik, zapaw Iraku poczas walk z Africa Corps; na dużą ska- larka; detonating cord - lot wybuchowy; detonalę zastosowny został w bitwie pod El Alamein, tion - detonacja, wybuch; detonation wave - fagdzie Niemcy zorganizowali obronę punktów la wybuchowa (wybuchu); to detonate - detonooporu, do których dostępu broniły rozległe pola wać, pobudzać
minowe /użyto ok. 425 tysięcy min/; urządzenie,
skonstruowane przez J. Kosackiego, przyczyniło
152
detriment - uszczerbek, strata; to the detriment DI (Drill Instructor) - instruktor musztry
of - ze szkodą dla (kogoś); detrimental - szko- DIA (Defence Intelligence Agency) USA dliwy; detrimental factors - szkodliwe czynniki
Agencja Wywiadu Obronnego/Wojskowa Służba
development - rozwój (advancement), osią- Bezpieczeństwa USA
gnięcie, wypadek, wydarzenie (occurance); dai- dial - tarcza, dial-in-only phone/no number
ly occurance - codzienne występowanie
dial - abonencki aparat końcowy; dial tone - sy-
deviation - odchylenie, dewiacja
gnał zgłoszenia; numerical dial (digital dial -
device - urządzenie (on - urządzenie włączone) tarcza numerowa); dialing - wybieranie numeru;
(apparatus - urządzenie); (electrical devices - to dial a number - wybierać numer telefonu; to
urządzenia elektryczne), przyrząd (instrument), dial - nakręcać, nakręcić, wykręcać (numer teleaparat,
przybór,
środek,
regulacja,
pomysł foniczny)
/a stroke of genius - genialny pomysł/; aiming diameter - średnica; caliber - kaliber; subcalidevices - urządzenia celownicze; electrical ap- ber/subcalibrated - podkalibrowy (subcaliber
pliances - urządzenia elektryczne (domowe); ammunition - amunicja podkalibrowa); caliber
service life - czas pracy urządzenia (żywotność of gun - kaliber broni
urządzenia), resurs
diaphragm - przysłona, przesłona, wyrzutnik
DEWS (Distant Early Warning System) - sys- (przegroda), kryza
tem dalekiego wczesnego ostrzegania
DIC (Direct Call) - połączenie bezpośrednie
DF (Deployable Forces) - siły zdolne do prze- DICONSTAFF
rzutu
(Directing
Controlling
Staff/Directing and Controlling Staff) - sztab
DFP (Demolition Firing Party) - grupa wysa- kierujący /ćwiczeniami/ i kontrolujący ich przedzająca (ładunki wybuchowe)
bieg; DISTAFF (Exercise Direction/Directing
DFT (Defensive Fire Task) - a pre-determined Staff) - sztab kierownictwa ćwiczenia/sztab kieartillery target, which has been registered rujący ćwiczeniami
and given a target number
DIDACS (Digital Data Communications
DGA (Direction Generale de l’Armement) - System) - cyfrowy system transmisji danych
Francuska Agencja Uzbrojenia
digit - cyfra; digital - cyfrowy; digital computer
D&G (Direction and Guidance) - dyrektywy - przelicznik cyfrowy; digital indicator - wskaźi wskazówki
nik cyfrowy; figure - cyfra, liczba; figura, sylwet-
DH (Decision Hight) - wysokość, na której po- ka, postać; to figure - przedstawiać, wyobrażać
dejmuje się decyzję o lądowaniu lub przejściu na (imagine - wyobrażać sobie, myśleć; image drugie zajście podczas podejścia precyzyjnego wizerunek, podobizna, wyobrażenie; imaginary według przyrządów /ILS, PAR/ Ireneusz Nowak, urojony, wyimaginowany; imagination - wyobSymulatory w szkoleniu pilotów /w/ Przegląd Sił raźnia), figurować; to figure up - zliczać, sumoPowietrznych Nr 1/2007, s. 21)
wać; to figure out - zrozumieć
153
DIF (Defence Interceptor Fighter) - przechwy- gestii/wg uznania; directive - wytyczne, dyrektujący samolot myśliwski obrony powietrznej
tywa,
instrukcja,
wskazówka,
zarządzenie,
difficult - trudny (for - dla); difficulty/di- dyspozycja; security directive - tajne wytyczne;
fficulties - trudność/trudności (BR rigours US directorate - zarząd; directing - naprowadzenie;
rigors; the rigours - trudności, ciężary; in diffi- directing staff - kierownictwo ćwiczenia; direct
culty/difficulties - w przypadku trudności; have contact - łączność bezpośrednia; direct fire difficulty
doing
sth
-
robić
coś
z
tru- ogień na wprost; ogień bezpośredni, strzelanie
dem/trudnością; BR the rigours US the rigors - bezpoś-rednie; direct-fire anti-armour capabiltrudności, ciężary; walk a difficult line - /muszą/ ity - zdolność prowadzenia bezpośredniego ogbardzo uważać; to overcome dificulties - poko- nia przecipancernego; direct hit - celny strzał;
nywać/przezwyciężać trudności; to run into dif- direct observation - obserwacja bezpośrednia;
ficulty - wpaść w kłopoty; he’s hard to please - direct-exchange line - łącze bezpośrednie; ditrudno mu dogodzić; łac. Facile dictu, difficile rect support - wsparcie bezpośrednie; direct
factu. - „Łatwo powiedzieć, trudno wykonać”.
support group - grupa bezpośredniego wspar-
dike - grobla, bariera, kanał, tama, wał ochronny, cia; directional - kierunkowy; directory - książka
adresowa (phone book); to direct - kierować,
BR dyke - grobla, kanał
diligent - pracowity, staranny, pilny; diligently - skierować, nakierować, nastawić, nastawiać; DC
(Direct Control) - naprowadzanie bezpośrednie;
pilnie
DIM
(Division
D'Infanterie
Mecanisee)
- DMA (Direct Memory Access) - dostęp bezpośredni do pamięci; IC (Indirect Control) -
dywizja zmechanizowana
dimension - aspekt, wymiar; dimension(s) - naprowadzanie pośrednie
dirt - brud, błoto; dirty - brudny, „podły”,
rozmiar (size)
DIMS (Director of International Military Staff) - „wstrętny”; dirty bomb - a bomb containig raszef międzynarodowego sztabu wojskowego
dioactive nuclear waste, which is dispersed
direction - kierunek, kierownictwo, instrukcja; by means of conventional explosives; dirtdirection arrow - strzałka kierunkowa; direction cheap - śmiesznie tani; dirty business - śmierof attack - kierunek ataku (natarcia); direction dząca sprawa/niepewny interes; disabled of long-range attack - kierunek dalszego nata- upośledzony, kaleki; the disabled - niepełnocia; direction of main attack - kierunek głów- sprawni
nego natarcia; direction finder - namiernik, go- disarmament - rozbrojenie; conference on diniometr,
pelengator;
director
finding
- sarmament - konferencje rozbrojeniowe; com-
pelengacja; direction finding - namiar, namier- plete disarmament - zakończyć rozbrojenie
zanie, określenie kierunku; fire direction centre /proces rozbrojenia/ (zdanie broni); forcibly di- centrum kierowania ogniem; direction of traf- sarmed - rozbrojeni siłą; disarmed mine - mina
fic - kierunek ruchu; at the direction of - w rozbrojona; to disarm - rozbrajać
154
disaster - klęska, katastrofa; disaster-relief au- able to cooperate with one another. Selfthorities - władze odpowiedzialne za udzielanie discipline is an internal force that morally obpomocy w przypadku klęsk żywiołowych; disa- ligates all individuals to do what they know is
strous - katastrofalny, okropny
right. The obligation is internal in each indi-
disbandment - rozwiązanie (np. jednostki woj- vidual; it is something he /or she/ feels powskowej); to disband - rozformować, rozwiązywać erfully about. At the unit level, this force can
(się), rozchodzić (się)
be felt as morale. The military discipline
discard (to) - pozbywać się, wyrzucać
means
accepting
personal
responsibility.
discharge - zwolnienie (z wojska, ze szpitala), This form of discipline is also absolute. There
spuszczanie, zrzucanie (ścieków), wydzielina is no time off. Someone else may be in
(np. z nosa); discharge weapons - opróżniać charge, but that does not absolve us from the
magazynek, strzelać z broni; to discharge - responsibility to do everything we can to
zwalniać (z wykonywanych obowiązków), wypeł- achieve the common goal. It is as much
niać (obowiązki, zadanie), wydzielać, zrzucać, a part of garrison life as a combat. We should
spuszczać (ścieki, substancje); dereliction of also carry this sense of personal responsibilduty - zaniedbywanie obowiązków; derelict - ity and duty to contribute into our private
zaniedbany, opuszczony
lives. As leaders we must create a climate in
discipline - dyscyplina (military discipline - which self-discipline and high level of initiadyscyplina wojskowa), zdyscyplinowanie, kar- tive can flourish within the boundaries of milność (The discipline needed for combat pow- itary discipline.); disciplinary - dyscyplinar-ny;
er comes from two main sources: imposed disciplinary proceedings - postępowanie
discipline and self-discipline. The first dyscyplinarne; to discipline - zdyscyplinować,
source, imposed discipline, is more often as- kontrolować, karać; undisciplined - niezdycyplisociated with the term “military discipline”. nowany; offence - wykroczenie, przestępstwo
Imposed discipline, typified by the Prussian disclose (to) - ujawniać; disclosure - ujawnapproach, is characterized by instant obedi- ienie
ence to orders. External in nature, it ensures DISCOM - US an organization responsible for
compliance with established procedures, the resupply of a division
rules, or guidance and direction from above. disconcern (to) - dekoncentrować, zbijać z troIt is a means to achieve efficiency to accom- pu
plishment of routine duties and drills. In its discount - obniżka, rabat, nie liczyć się (z kimś);
most extreme form, it can be rigid, paralyz- to give sb a discount on sth - udzielać komuś
ing, and destructive of initiative. Imposed zniżki na coś; discount for cash - rabat przy zadiscipline also may make units vulnerable to płacie gotówką; at a discount - ze zniżką
the effects of chaos und uncertainty and un-
155
discovery - odkrycie, stwierdzenie; to discover niu; to sicken - czuć się niedobrze; bludger - odkrywać (coś, o czym wiadomo, że już istnie- symulant; to malinger - symulować chorobę
je)
disgrace - hańba, wstyd, to disgrace - kom-
discrimination - dyskryminacja; racial discri- promitować (sb - kogoś, oneself - się); be
mination - dyskryminacja rasowa; sex discri- a disgrace to sb - przynosić komuś wstyd
mination - dyskryminacja kobiet; discriminate dismantling - rozbieranie (na części); dismanagainst - dyskryminować; indiscriminate - bez tling and composition of weapon - składanie
ograniczeń, masowo
i rozkładanie broni; to dismantle - rozbierać (na
disease - choroba (sickness), schorzenie; di- części), rozłożyć (na części); to decompose seased - chory (organ); ill, worse, worst - chory rozkładać się; decomposition - rozkład; to
(with - na), niedobry, szkodliwy, źle, niedobrze, compose - składać się, komponować, układać;
zło (ills - złe strony); form bad to worse - coraz to compose oneself - uspokajać się; compogorzej/„z deszczu pod rynnę”; from better to sed - spokojny, opanowany
worse - coraz gorzej i gorzej; so much the dsmt (dismounted) - spieszony; mounted - na
better - tym lepiej; so much the worse - tym go- pojeździe, na wozie; roof mounted - zamontorzej; come to the bad /sorry/pitiful/ end - wany na dachu; to be a disgrace to sb - przyźle/marnie skończyć; for better for worse - na nosić komuś wstyd; in disgrace - w niełasce
dobre i na złe; sick - chory, chorobliwy, przeraź- disorder - bałagan, nieład, zamieszki, dolegliliwy; sick bay - izba chorych (sick quarters; in- wość; to disorder - wprowadzać zamieszanie
firmary); sickbed - łóżko chorego; sick-call bo- (bałagan); a muddle - zamieszanie, bałagan,
ok - książka chorych; sickly - chorowity, odstrę- pomieszanie, zamęt; to muddle - po/mieszać,
czający; sickness - choroba (ill), mdłości; sick- robić
bałagan,
dezorientować;
to
mudlle
leave - urlop zdrowotny; sick-allowance - doda- through - błąkać się, iść po omacku; to mudlle
tek chorobowy; radiation sickness - choroba up - mieszać, mylić (with - z)
popromienna; seasickness - choroba morska; dispatch - komunikat (communiqué fr.), rozkaz
bends - choroba kesonowa; mental illness
dzienny (order/orders of the day - rozkaz
/mental deficiency/insanity - choroba umysło- dzienny); przesyłka, ekspedycja, załatwienie; diwa (mental health - zdrowie psychiczne); to be spatch rider - łącznik (messenger), goniec
ill - być chorym (with sth - na coś); to fall/to be (konny lub na motocyklu); to dispatch - (also
taken ill - zachorować; to suffer - cierpieć (from despatch) odprawiać, wysyłać (sprawozdanie),
sth - na coś); to be afflicted - być nękanym załatwić
(with/by - przez) (an illness - chorobę); to feel dispensary - apteka, ambulatorium, poradnia
sick - czuć się niedobrze; to be sick - zwracać, (BR form. pharmacy, chemist’s US drugstore
wymiotować (to be sick of sth - mieć czegoś (drogeria, sklep uniwersalny); BR pharmacist;
dość); to report sick - meldować o zachorowa- dispensing chemist US druggist - aptekarz)
156
dispenser - automat, maszyna, zasobnik
rować; to outdistance - prześcignąć; in the di-
(pod) (lotniczy)
stance - w oddali; distant - odległy (remote),
dpn (dispersion) - rozśrodkowanie; dispersal - daleki, pełen rezerwy; distance learning - naurozproszenie, rozśrodkowanie, rozlokowanie; to czanie na odległość/nauczanie internetowe; ADL
disperse - rozpraszać (się); rozprzestrzeniać (Advanced Distributed Learning) - kształcenie
(się); dispersal of personnel - rozlokowanie za pomocą globalnej infrastruktury teleinformastanu osobowego; dispersed site - miejsce roz- tycznej;
środkowania; dispersion error - błąd rozrzutu; LMS (Learning Management System) - system
disposition - rozmieszczenie, dyslokacja
zarządzania procesem nauczania
display - zobrazowanie, wystawa, pokaz, prze- distinguished - wybitny, znakomity, szanowny;
jaw, objaw; on display - na widoku, wystawiony; distinguish - rozróżniać, wyróżniać; DUB (Didisplay of the unit - z życia jednostki; to di- stinguished Unit Badge) - odznaka wyróżniająsplay - wystawiać, przejawiać
cej się jednostki; DUE (Distinguished Unit Em-
disposition - rozmieszczenie, dyslokacja, roz- blem) - znak (emblemat) wyróżniającej się jedkład, dyspozycja, usposobienie, skłonność
nostki; DFC (Distinguished Flying Cross) -
disregard (to) - lekceważyć, ignorować (ignore - (Lotniczy) Krzyż Walecznych
ignorować, pomijać; ignorance - ignorancja, nie- distinct - odrębny, wyraźny; distinction - poświadomość; ignorant - nieświadomy /of sth - chwała (praise - pochwała, chwała; to praise czegoś/, ignorancki; ignoramus - ignorant), lek- chwalić, sławić; to draw praises - otrzymywać
ceważenie, niezwracanie uwagi; disregard for pochwały; praiseworthy - godny pochwały), rozdiplomatic efforts - ignorowanie wysiłków dy- różnienie (between - pomiędzy), wyróżnienie,
plomatycznych
wysokiej rangi; draw/make a distinction - roz-
Disrupting, Delaying and Shaping the Enemy różniać; distinctive - wyróżniający się
for the Close Battle - dezorganizowanie, opóź- distortion - zniekształcenie; to distort - znienianie i kanalizowanie sił przeciwnika przed roz- kształcać
poczęciem działań w styczności
distribution - rozdział, rozkład, dystrybucja (the
dissemination - rozpowszechnianie, szerzenie; distribution of wealth among population is
disseminating - rozpowszechniający; to disse- very unequal - rozdział dóbr wśród ludności jest
minate - rozpowszechniać, szerzyć; to disperse bardzo nierówny); distributed fire - ogień roz- rozpraszać, rozprzestrzeniać się
środkowany; distributing box - skrzynia roz-
DIST/DST (Distance) - odległość (target di- dzielcza; to distribute - rozdzielać, rozprowastance - odległość do celu), oddalenie; mini- dzać, rozmieszczać
mum nuclear safe distance - minimalna bez- distrustful - nieufny, niedowierzający
pieczna odległość od wybuchu jądrowego; in the disused - opuszczony; desolation - wyludniedistance - w odległości; to distance - odsepa- nie, pustka, uczucie opuszczenia; desolate -
157
opuszczony, bezludny; abandoned - opuszczo- division foodstuff depot - dywizyjny skład żywny (dom, osoba); abandon - zostawiać, opusz- nościowy; division fuels and lubricants depot czać (abandon vessel - opuścić statek; to eva- dywizyjny skład materiałów pędnych i smarów;
cuate a vessel from crew and passengers fol- division weapons repair shop - dywizyjny warszlowing a distress), zaprzestawać, rzucać, od- tat uzbrojenia; division weapons and ammunidawać (oneself to emotion - oddawać się emo- tion depot - dywizyjny skład broni i amunicji;
cji); with abandon - beztrosko; abandonment - division uniform clothing depot - dywizyjny
opuszczenie, zaprzestanie; omitted - pominięty; skład mundurowy; divisive - dzielący; divisional
omit - pomijać, nie robić, zaniedbywać; left out - - dywizyjny; divisional slice - dywizyjna norma
pominięty
zaopatrzenia; a slice - plasterek, kromka, porcja;
dive - zanurzenie się, spelunka; diver - nurek; część (dochodów); to slice - przecinać, rozcinać,
dive bombing - bombardowanie z lotu nurkowe- krajać (w plasterki, kromki); divisional troops go; dive bomber - bombowiec nurkujący (nur- jednostki dywizyjne
kowy), żart. żarłok, obżartuch; dive (to), dived DJSE (Deployable Joint Staff Element) - eks(or dove), dived - wskakiwać, zanurzać się (into pedycyjny sztab połączony (w nowej koncepcji
- w), nurkować (into - w), rzucać się, dawać nu- NATO połączone dowództwa operacyjne /JFC
HQs/, których jest aktualnie trzy - Lizbona, Mara, zanurzać (rękę) (into - w)
diversion - dywersja, objazd (diverted traffic), dryt i Brunssum, będą zawierały w swoich strukobejście, odwrócenie uwagi, zmiana (trasy, kie- turach element stacjonarny JHQ Main i element
runku, celu), rozrywka, atrakcja; diversion aero- ekspedycyjny DJSE. Taka struktura pozwala
drome - lotnisko zapasowe; diverse - odmienny, dowódcy operacyjnemu na elastyczne dowodzeróżnoraki; diversify - rozszerzać zakres, uroz- nie zarówno ze stacjonarnego stanowiska dowomaicać; diversity - różnrodność, zróżnicowanie; dzenia, jak i rozwiniętego na teatrze działań
the countries of diverse backgrounds and
security traditions - kraje o odmiennych uwarunkowaniach i tradycjach zachowania bezpieczeństwa; diversionary - dywersyjny; diversionary attack - atak dywersyjny; diversionary
group - grupa dywersyjna; diversionary operations - działania dywersyjne
DIV/Div (Division) - dywizja, oddział, podział (into - na), dzielenie (matematyczne), dział, odcinek, rozłam, rozdział, rozdzielenie, rozbicie, sekcja, wydział, liga (sportowa); division ammunition and weapons - dywizyjny skład amunicji;
w zależności od przyjętego wariantu, przy jednoczesnym zachowaniu możliwości rotacji dowództw i podległych sił. Nowe rozwiązanie przyczyni się do efektywniejszego wykorzystania
funkcjonujących
dowództw
NATO
zarówno
w strukturach dowodzenia /NCS/, jak i sił /NFS/
oraz tworzenia dobrze wyszkolonych modułów,
zdolnych do efektywnego dowodzenia operacjami wszędzie tam, gdzie użycie wojsk państw Sojuszu będzie uzasadnione. Mieczysław Bieniek,
Koncepcja ekspedycyjnego sztabu połączonego
/w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 11/2009, s. 21
158
DJTF (Deployable Joint Task Force) - ekspe- DMTO (Defence Movement & Transportation
dycyjne siły zadaniowe/Dowództwo Ekspedycyj- Organisation) - Organizacja ds. Ruchu i Transnych Sił Zadaniowych
portu (zgodnie z ustaleniami NATO; DMTO od-
DL1 (Data Link) - wykaz danych; data - infor- powiada za realizację wszystkich przedsięwzięć
mation; database - information stored on a transportowych w ramach HNS); DMTO podpocomputer; Hackers tried to get into the Pen- rządkowane są: MTCC (Movement & Transportagon database.
tation Co-ordination) - centrum koordynacji ru-
DL2 (Demarcation Line) - linia demarkacyjna
chu i transportu - odpowiedzialne za przygoto-
DLE (Defeat The Lead Echelon) (KMC) - „po- wanie i wykonywanie przedsięwzięć przemieszkonać
pierwszy
rzut
przeciwnika"
(rozkaz); czenia wojsk; DMTCs (Defence Movement
KMC/KMS (Key Mission Component) - pod- & Transportation Commands) - komendy rustawowy element zadania
chu i transportu - odpowiedzialne za przygoto-
DLU (Data Link Unit) - zbiór liczb wyrażających wanie i realizowanie przedsięwzięć transportodane nt. przekazywanego obiektu powietrzne- wych; MCCs (Movement Controls) - ośrodki
go/jednostka transmisji danych
kierowania ruchem; Rwy Dets (Railway De-
DM1 (Deputy General Management) - zastępca tachments) - oddziały kolejowe; the railroad
dyrektora generalnego
consignment - transporty kolejowe; consign-
DM2 (Data Management) - zarządzanie danymi; ment - partia (towaru), przesyłka; consign - odDMS (Data Management System) - system za- kładać, składać, deponować (to place - umieszrządzania danymi; DMWG (Data Management czać) (gdzieś), powierzać, rzucać na pastwę (to
Working Group) - grupa robocza do zarządza- sth - czegoś); LPATs (Local Port Assistance
nia danymi; DNK (Data Network) - sieć danych; Teams) - terenowe zespoły pomocy w portach
DDN (Defence Data Network) - wojskowa sieć DMZ (demilitarised zone) - strefa zdemilidanych; DNCS (Data Net Control Station) - sta- taryzowana
cja kontroli sieci danych
DNBI (Disease Non-Battle Injury) - a medical
DMPI (Desired Mean Point of Impact) - pożą- classification for illness or injury that is not
dany punkt trafienia/obiekt uderzenia wymagają- caused by the enemy
cy bezpośredniego trafienia; Alternate DMPIs - DNG (Danger or Dangerous) - niebezpieczeńzapasowe obiekty uderzeń wymagające bezpo- stwo lub niebezpieczny (skrót stosowany w mięśredniego trafienia)
dzynarodowym lotnictwie cywilnym - zał. J do
DMS (Defence Management System) - system Zbioru Norm Obronnych cz. XII, Norm. 21/2001;
zarządzania obroną
NO-02- A007)
DMSP (Defence Meteorological Satellite Pro- DNL (Do Not Load!) - nie ładować! (stagram) - Globalny System METEO
tus/komenda, wydawana przez koordynatora
wsparcia ogniowego, wstrzymująca ładowanie
159
amunicji artyleryjskiej) Janusz Misiak, Organiza- Defence Directive) - dyrektywa Departamentu
cja
dowodzenia
artylerią
w
obronie
bazy Obrony (USA)
/w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 12/2008, DOD3 (Driver of Duty) - kierowca dyżurny
s. 25-30);
D of W/DOW/DOI (Died of Wounds/Died of In-
1
DO (Defensive Operations) - działania obron- jures) - zmarł z powodu odniesionych ran
ne
DOH (Date Of Birth) - data urodzenia
2
DO (Duty Officer/Officer of the Day) - oficer domestic - krajowy; domowy; domatorski; do
dyżurny; duty NCO - podoficer dyżurny; heavy użytku w domu; udomowiony; domestic work duty - o dużej wytrzymałości (okręt, samolot, ba- praca chałupnicza
teria armat - o długiej żywotności)
dominate (to) - zdominowywać, dominować nad,
1
DOB (Deploy/ed/ Operating Base) - baza ope- panować (sth - nad czymś); dominant role racyjnego rozwinięcia, (w której rozmieszcza się dominująca rola
samoloty, uzbrojenie, personel, sprzęt i składy DOO1 (Daily Operations Order) - dzienny
zaopatrzenia)
2
DOB
rozkaz operacyjny
(Dispersal Operating Base) - baza DOO2/DOPS (Director of Operations) - dyrektor
rozproszona
(kierownik) operacji
3
DOB (Date of Birth) - dzień urodzin
”doodle bug” - col. „pocisk skrzydlaty" /”ter-
DOBS (Distaff Order of Battle system) - dyrek- kocząca pluskwa”/; a bug - robak/owad, plutywa sztabu do działań bojowych
skwa, zarazek, podsłuch; to bug - zakładać podDOC (Defensive Operations Cell) - komórka słuch, US męczyć (sb - kogoś), niepokoić
operacji obronnych
(o czymś); by bitten by a bug - nieform. dostać
doctrine - doktryna, zasady prowadzenia działań świra
(Doctrine establishes a particular way of doomed - skazany na zgubę, zgubiony; sb is
thinking about war and our way of fighting, doomed to - komuś przeznaczone jest, aby/że
a philosophy of leading troops in combat, donor - dawca (zwłaszcza krwi), ofiarodawca
a mandate for professionalism, and a com- DOP (Drop-off-Point) - punkt zrzutu; drop mon language. In other words, doctrine es- opad, spadek (a 50 cm drop - spadek o 50 cm),
tablishes
the
philosophy
and
practical kropla, pastylka (o słodyczach); drop (distance)
framework for how we fight.); Allied doctrine - wysokość spadania; drop area - zrzutowisko;
(AJP-01) - Wspólna Doktryna Sojuszu (Sojusz- drop tank - zbiornik odrzucany; dropping angle
nicza)
- kąt strzału; drop-out - dziwadło, odszczepie1
DOD (Defensive Operations Division) - niec, drop-brick - zrobić gafę, popełnić nietakt;
oddział działań obronnych
droppings - odchody; to drop - upuszczać;
2
DOD /DoD (Department of Defence) - Depar- zrzucać; zrzucić, rzucać (np. sprawy), spadać;
tament Obrony (USA); DODD (Department of padać; paść; to drop a line - skrobnąć liścik; to
160
drop off - zapadać (to sleep - w sen); to drop back - nawracać; to double-check - sprawdzać
dead - padać martwym; to drop by - wpadać; to powtórnie; to double-cross - postępować fałdrop in - wpadać (z wizytą do kogoś); to drop- szywie (sb - z kimś); bend double - zginać się
out - wyskakiwać, odpadać (of sth - z czegoś); we dwoje; doubles as (to have sth as a seDrop it! - Rzuć broń!
cond job or a second use - mieć dodatkową
DOS1 (Day of Supply) - dzienna norma zaopa- pracę lub drugie zastosowanie); triple - potrójtrzenia
nie, potrójny; quadruple - czterokrotnie, po-
DOS2 (Departament Of State) - Ministerstwo czwórny; to quadrlupe - zwiększać (się) czteroSpraw Zagranicznych
krotnie
dosimeter - dozymetr, dawkomierz, przyrządy doubt - zwątpienie; to doubt - mieć wątpliwości,
dozymetryczne; radiac dosimeter - dozymetr podważać; ”If in doubt - leave it out” - „Jeśli
promieniowania przenikliwego; dosimetric - do- masz wątpliwość - opuść to" (np. w pisaniu
zymetryczny; dosimetry - dozymetria
i mówieniu w j. angielskim); there is no doubt
DOSO (Director Staff of Operations) - szef about sth - nie ma wątpliwości (co do czegoś);
sztabu operacji
no doubt - niewątpliwie, bez wątpienia; without
dossier - dossier, akta (osobowe), akta sprawy doubt - z pewnością; in doubt - podejrzany,
sądowej; life data - dane osobowe
wątpliwy; to cast doubt on sth - stawiać pod
dot - kropka (komputerowa); dotted line - linia znakiem zapytania; when/if in doubt - w przykropkowana; comma - przecinek; fullstop/per- padku wątpliwości; be doubtful of - mieć wątpliiod - kropka; paren/unparen - nawias (le- wości co do; doubtless - z pewnością
wy/prawy); slash/slant/stroke - kreska (ukośna); dowel - kołek
quotation mark, info. quotes/unquotes - cu- down - w dole, w dół, na południu, do końca
dzysłów (lewy/prawy); colon - dwukropek; semi- (o czynnościach), zwalić na ziemię (kogoś);
colon - średnik; dash - myślnik
aircraft downed - samolot zestrzelony (strąco-
double - podwójnie (doubly), twice - dwa razy; ny) (downed plane); Let the fire burn down redouble - podwajać; double envelopment - niech ogień się dopali; down to - aż do (until);
oskrzydlenie z obu stron; double file - dwusze- downtrodden - zdeptany, złamany, wdeptany w
reg; double-diamond antenna - antena dwukie- ziemię; downhill - druga połowa służby, „z górrunkowa; double-track - dwutorowy; double- ki",
track railroad - kolej dwutorowa; double-decker w dół zbocza (np. zjazd ze stromego zbocza);
- autobus piętrowy, piętrus; double-glazing - downtime - czas awaryjny, czas z powodu
podwójne oszklenie; double bass - kontrabas; uszkodzenia; downtown - śródmieście; downdoubles - debel (in tennis); double chin - po- wind - z wiatrem; downwind landing - lądowadwójny podbródek; to double - podwajać, służyć nie pod wiatr, lądowanie z wiatrem; down with (as - jako); to double up - zginać się; to double precz z; down with alcohol among teenagers!
161
- precz z alkoholem wśród młodocianych; „Go system zapisywania danych; DRS (Data Relay
away!” - „Idź precz!"; strong-alcohol/low-alco- Satellite) - (satelitarny) przekaźnik danych
hol - mocny/słaby/lekki alkohol; hunker down - DR2 (Detection Radar) - radar wykrywania
przykucnąć
draft - projekt, szkic, plan (draft plan - projekt
1
DP (Data Processing or Processor) - prze-
planu), rysunek techniczny, schemat, pobór, po-
twarzanie danych
borowy, powołanie (do służby wojskowej), ciąg;
2
DP (Depot) - magazyn (dump; warehouse); draft age - wiek poborowy; col. draft evader US stacja kolejowa; maintenance depot - dekownik; draft (of written work) - konspekt
warsztat remontowy; ordnance depot - maga- (plan-summary); draft notice - karta powołania;
zyn (składnica) uzbrojenia; advanced air depot draft text - projekt tekstu; drafted info - inforsupply point - wysunięty punkt zaopatrzenia lot- macja wstępna; draftee - US poborowy; US to
be drafted - być powołanym do służby wojsko-
niczego
3
DP (Decision Point) - moment podjęcia decyzji wej, być wcielonym do wojska; draftboard - koDP4 (Delivery Point) - miejsce dostawy (zaopa- misja poborowa; drafting - wykres; draftsman kreślarz, rysownik; to draft - projektować, powo-
trzenia)
DP5 (Deplaced Person) - przesiedleniec, osoba ływać, redagować, rysować, narysować; BR enprzesiedlona
listman - poborowy; enlisted personnel - sze-
DPC (The Defence Planning Committee) - regowi, podoficerowie i chorążowie; enlistment Komitet Planowania Obronnego/Komitet Plan- werbunek, werbowanie, wstąpienie do służby,
owania
Obrony
(NATO
HEADQUARTERS, zaciągnięcie się; zaciąg ochotniczy; enlisted
Brussels, BE); DPC is normally composed of man - US any service person who is not an
Permanent representatives but meets at the officer; to enlist - wstąpić do służby, zaciągnąć
level of Defence Ministers at least twice się; recruitment - rekrutacja, werbunek; recruit a year, and deals with most defence matters rekrut, nowicjusz (Tommy/Atkins - prosty żołand subjects related to collective defence nierz, Jasio Zielone Ucho; Tommy - BR a privaplanning. With the exception of France, all te in the army/any British soldier Fr. Thomas
member countries are represented in this fo- Atkins, made-up name on model army forms
rum.
showing soldiers how to fill them in); to reDP-KO (Department of Peace–Keeping Opera- cruit - rekrutować; to call up - powoływać do
tions) - Departament Operacji Pokojowych
wojska, mobilizować; BR conscript - poborowy;
DPS (Data Processing System) - system prze- conscription - pobór; enrollment - rekrutacja,
twarzania danych
rekrutowanie, rekrutacyjny; to enroll - rekruto1
DR (Data Recorder) - urządzenie do zapisywa- wać, zgłaszać
nia danych; DRS (Data Recording System) - drag - opór (czołowy); drag coefficient - współczynnik oporu; drag pull - osobiste wpływy; drag
162
strut - rozpórka skrzydłowa, nuda, nudziarstwo; rządzać, opatrzyć (ranę), włożyć strój wieczoroin drag - w damskich ciuchach; to drag - holo- wy; to dress up - wystroić się; to wrap up wać, zaholować, wyławiać, wyłowić, wlec (się), ubrać się ciepło; It’s really cold remember to
ciągnąć (się); nieform. sztachnąć się (on/at ci- wrap up! - Jest rzeczywiście zimno, pamiętaj
garette); to be a drag - być kulą u nogi; to drag ubieraj się ciepło!
down - pociągać w dół, pogrążać; to drag into - drill - musztra, ćwiczenie (w wojsku, w szkole),
wciągać do (sth - czegoś); to drag on - ciągnąć ćwiczenie wdrażające (w wojsku, w szkole), dryl,
się; to drag out - przeciągać, wyciągać (of - z)
wiertarka, świder; drill ammunition - amunicja
draw (to), drew, drawn - rysować, ciągnąć, wy- szkolna, amunicja ćwiczebna; drill cartridge ciągać, odjeżdżać, odsuwać się, podjeżdżać, nabój ćwiczebny; drill field - plac musztry; drill
zbliżać się, przysuwać się, zaciągać (zasłony), insructor - instruktor musztry (drill master - inwciągać,
zaczerpywać
(oddech),
remisować struktor musztry); drill manual/regulation - re-
(w grze, walce bokserskiej); to draw attention to gulamin musztry; drill mine - mina ćwiczebna;
- zwracać uwagę na; to draw stores - pobrać drill projectile - pocisk ćwiczebny, pocisk szkolzaopatrzenie i sprzęt z magazynu; to draw prai- ny; drills - ćwiczenia; extended line - tyraliera;
se - otrzymywać pochwały; to draw ammunition in extended order - w tyralierze; facing move- pobierać amunicję; drawback - wada (defi- ments - zwroty w miejscu; to drill - ćwiczyć (w
ciency - wada, defekt, brak), zła strona
dressing
-
opatrunek
(clean
wojsku, w szkole), przećwiczyć; wiercić (dziurę),
dressing; szukać (przez wiercenie) (for oil - ropy naftowej)
dressing medical), bandaż, sos, przyprawa; an DRO (Daily Routing Order) - rozkaz dzienny
absorbent pad and bandaże used to cover jednostki
a wound; bandage - bandaż; elastic bandage - drug - lekarstwo, narkotyk; to drug - narkotyzobandaż elastyczny; dressing-down - bura, wać, usypiać, dawać narkotyki; drugging - przezbesztanie; dressing gown - szlafrok; dressing ciąganie (faktu); US druggist - aptekarz; US
room - garderoba; dressing station - punkt sa- drugstore - apteka (także drogeria z czasopinitarny; dressing table - toaletka; dressmaker - smami, napojami oraz z apteką); remedy - śrokrawcowa; dress - odzież, ubranie, suknia, su- dek, lekarstwo (for sth - na coś); to remedy kienka; evening dress - smoking, suknia wie- zaradzić; resource - środek zaradczy, źródło,
czorowa; full dress - strój uroczysty, frak; servi- zapas, pomysłowość
ce dress - umundurowanie; to undress - rozbie- drum fire - ogień huraganowy (gwałtowny);
rać się; to dress - ubierać się, przybierać (np. drum magazine - magazynek bębenkowy
sałatkę); to dress (to wound) - opatrywać (ra- dvr (driver) - kierowca; driver education - naunę), zakładać, założyć (opatrunek); to dress (in ka jazdy; driver training - ćwiczenie nauki jazdy;
military drill) - równać; to get dressed - ubierać driver-mechanic - mechanik-kierowca; driver's
się; to dress - ubierać się, stroić, ozdabiać, przy- box - kozioł (goat - kozioł /ofiarny/); driver's cab
163
- kabina kierowcy; driver's cage - kabina opera- bezpieczeństwa państwowego, z myślą o współtora; driving - jazda, prowadzenie (pojazdu), na- pracy z Systemem Zarządzania Polem Walki
pędowy; driving axle - oś napędu; driving belt - /Battlefield Management System/ i stanowi
pas napędowy; BR driving licence US driver's element szerszego systemu typu Tytan, dotylicence - prawo jazdy; International Driver’s czącego kompleksowego wyposażenia i uzbrojeLicence - międzynarodowe prawo jazdy; UN nia indywidualnego żołnierza) Krzysztof Wilewdriver’s permit - prawo jazdy ONZ; driveway - ski, Tadeusz Wróbel, Pod znakiem pancerza
podjazd; taxi driver - taksówkarz, taryfiarz; drive /w/ Polska Zbrojna Nr 38 z 19 września 2010 r.,
- aleja, energia, forsowanie, jazda, kampania, s. 36-38
kurs, podjazd, napęd (dyskietek); drive pinion - DSP (Display) - monitor
koło zębate, napęd; pulley - koło zamachowe; DSR (Detailed Study Report - meldunek analizy
drive shaft - wał napędowy; shaft - wał (mecha- szczegółowej
niczny); drive wheel - koło napędowe; drive DSSP (Defletion Single Shot Probablity) sprocket - koło pędne; driver (to), drove, prawdopodobieństwo odchylenia pojedynczego
driven - prowadzić samochód, podrzucić, zawo- strzału
1
zić (np. samochodem), doprowadzać (into, np. DST (Data Setup Time) - czas ustalania dado szału (drive sb crazy - doprowadzić kogoś do nych
szału)
DST2 (Data Support Team) - zespół wspoma-
DS1 (Direct Support or Sequence) - wsparcie gania danych
bezpośrednie; direct control - kontrola bezpo- DSU (Direct Support Unit) - jednostka wsparcia
średnia; indirect control - kontrola pośrednia;
emergency control - awaryjnie; direct suppor-
bezpośredniego
DTG (Date Time Group) - zestawienie data-
ting fire - ogień bezpośredniego wsparcia
czas/czas operacyjny, e.g. 27. 1707 A (FTER-
DS2 (Double Side) - dwustronny
NOON) FEB 1997; 24. 1501 Z (ULU) DEC 2001;
DSACEUR (Deputy SACEUR) - zastępca do-
Effective DTG - czas obowiązujący; timing,
wódcy Połączonych Sił Zbrojnych NATO w Euro- consisting of day of the month, time, time
zone and if necessary, month and even year
pie
DSC (Duty Sector Controller) - dyżurny kontro- dubbing - podkładać (głos); to dub - nazywać
duct - przewód, rura, kanalik; ducting of air ler sektora (odpowiedzialności)
DSD (Data System Designator) - oznaczenie kanał kablowy
dud - a shell or other projectile which fails to
systemów danych
DSMS (Dismounted Soldier Management Sys- fire or explode; a battery without any electric
tem) - System Zarządzania Żołnierzem Spieszo- charge; „do bani", „niewypał"
nym (został przygotowany przez bydgoską firmę due - należności, składki; należny (komuś), zaTeldat - dostawcę systemów informatycznych służony; due to - z powodu (sth - czegoś),
164
z uwagi na coś, spodziewany; to be due - mieć the field; dump truck - wywrotka; info. in the
coś zrobić; in due course - we właściwym cza- dumps - w dołku; dumping ground - składowisko; to dump - składować, zwalać, zrzucać, wyr-
sie
dug in - protected by field fortifications - za- zucać, wyrzucić; the litter - śmiecie, (sweeppewnione
jest
bezpieczeństwo
za
pomocą ings, rubbish); sweep (to), swept, swept - za-
umocnień polowych; The enemy are well dug in miatać; to sweep aside - odsunąć; sweep - za- oni są dobrze okopani; dig (to), dug, dug - ko- maszysty ruch (of the hand - ręki); sweep - zapać, wygrzebywać, wkopywać się (into - do/w), miatanie
(cleaning),
wymiatanie;
to
give
wciskać (się) (into - w), szpilka, przytyk (at sb - a room a sweep - zamieść pokój; to abandon
dla kogoś); to dig out - odkopywać (of - z), wy- a vehicle; The truck was dumped at the side
grzebywać; to dig up - wykopywać, wygrzeby- of the road.
wać; digging in - okopywanie; to dig trench - dupe - ofiara, ofiara oszustwa, frajer, naiwniakopać okop; to dig in - wkopać się w (ziemię); to czek; to dupe - oszukać, okpić (deceive; cheat;
swindle), wrobić kogoś (into - w); innocent -
make a hole in the ground
dugout - schron ziemny; a shelter dug into the niewinny, naiwny, prostoduszny, niewiniątko; to
side of a trench
be innocent of sth - być niewinnym czegoś
duffel coat or duffle coat - skafander
durable - wytrzymały, trwały (lasting); durable
dumb bomb - a bomb without a guidance sys- materials - materiały trwałe (rowmaterials - sutem which is simply dropped by an aircraft rowce); durability - trwałość; duration - trwanie,
onto its target - niema bomba (niekierowana) czas trwania
zrzucana
bezpośrednio
z
samolotu
w dust - proch, pył; dustcart - śmieciarka (duscart
wyznaczony cel; dumb - niemy, oniemiały, is coming from pecs); duster - ściereczka; to
bezgłośny, bezsłowny, nieform. debilny
lik the dust - ponieść klęskę
dum-dum bullet - pocisk grzybkujący
duty - obowiązek, służba, praca, powinność, za-
dummy - smoczek, manekin (dummy figure), danie, zobowiązanie, cło; duties - zadania; duty
imitacja, pozorny, sztuczny, niby, pseudo; dum- air subunit (stands by in full readiness) - dymy airfield - lotnisko pozorowane; dummy car- żurny pododdział lotniczy; duty boy - joc. dyżurtridge - nabój ślepy; dummy charge - ładunek ny; duty call - rozmowa służbowa/oficjalna wizyślepy; dummy message - wiadomość pozoro- ta; duty chart - grafik dyżurny; duty doctor - lewane; dummy position - stanowisko pozorne; karz dyżurny; duty nurse - pielęgniarka dyżurna;
dummy run - an act of practising an operation duty roster - lista służby; roster - grafik
before doing it for real; dummy round - nabój służb/dyżurów; duty flight (while on standby
szkolny
alert status) - lot na dyżurowanie; duty log -
dump - skład, info. wysypisko (śmieci), dziura książka przyjęcia i przekazania służby; duty me(miejscowość), magazyn; a temporary store in teorologist - dyżurny meteorolog; duty offi-
165
cer/officer in this day - oficer dyżurny; duty of- - obejmować obowiązki; to take over duties ficer’s instructions - instrukcja oficera dyżurne- przejmować obowiązki
go; duty nurse - pielęgniarka dyżurna; duty DX (Dial Exchange) - automatyczna centrala
NCO - podoficer dyżurny; duty obligation - ob- telefoniczna; telephone exchange - centrala teowiązek służbowy, obowiązek funkcyjny; as lefoniczna
a duty bounds - jak nakazuje obowiązek; duty dynamite - dynamit; an explosive material
position - stanowisko służbowe; duty respon- made from nitroglycerine; piece of dynamite sibility - odpowiedzialność służbowa; duty unit - laska dynamitu; to dynamite - wysadzać dynajednostka dyżurna; duty vehicle - samochód dy- mitem
żurny; duts - zadania, cło; on duty - na służbie, dynamo - dynamo, prądnica
dyżurny; off duty - nie na służbie, po służbie (si- DYN RNG (Dynamic Range) - zasięg dynalence hours - czas wolny od służby); duty-free - miczny; dynamics - dynamika
bezcłowy; dutiful - obowiązkowy; to be on duty DZ (Drop Zone/Dropping Zone) - strefa zrzutów
- pełnić służbę (to pull duty); to do one's duty spełnić obowiązek; to enter on/upon one's duty
166
Język angielski jedynym językiem urzędowym:
-
The commonwealth of the Bahamas
Język angielski pierwszym językiem urzędowym:
Canada /j. angielski i j. francuski/
Język angielski /amerykański/ w powszechnym użyciu /bez zaznaczenia „urzędowy’:
United States of America
E (ECHO)
E1 (East) - Easted/Eastern/easterly - wschodni
E (Echo) - echo (radiolokacyjne), podźwięk, od2
głos; echo depth-finder - echosonda; echosing
- powtarzający się jak „echo"; echo sounder sonda akustyczna; to echo - odbijać się; powtarzać (jak echo)
EA1 (Each) - każdy
EA2 (Enemy Aircraft) - samolot wojskowy
EA3 (Electronic Attack) - atak elektroniczny
4
EA (Emergency Action) - działanie w sytuacji
EAD1 (Emergency Area Director) - szef (dyrektor) obszaru sytuacji kryzysowej
EAD2 (Extended Area Defence) - rozszerzony
obszar obrony
EADS (Extended Air Defence System) - system rozszerzonej obrony powietrznej (zdolny do
skutecznego zwalczania pocisków balistycznych
o zasięgu regionalnym - do 200 km) i pocisków
manewrujących
EADTF (Extended Air Defence Task Force) rozwinięte siły obrony powietrznej specjalnego
przeznaczenia
kryzysowej; EAD (Emergency Area Director) -
eagle - orzełek; sl. US ”eagle day” - dzień wy-
szef (dyrektor) obszaru sytuacji kryzysowej; EAP
płaty; ”Eagles’ School” - „Szkoła Orląt"; ”Noble
(Emergency Action Plan) - plan działań w sytuacji kryzysowej; EAPG (Emergency Action
Planning Group) - grupa planowania działań
w sytuacji kryzysowej; EDP (Emergency Defen-
Eagle” - „Wspaniały Orzeł" - nazwa operacji
podjętej przez siły zbrojne USA po 11 września
2001 roku, polegająca na utrzymywaniu ciągłych
patroli powietrznych uzbrojonych samolotów my-
ce Plan) - plan obrony w sytuacji kryzysowej; śliwskich nad Nowym Jorkiem i Wszyngtonem
EAO (Emergency Action Officer) - oficer do EAN (European Article Number) - europejski
działań w sytuacji kryzysowej; EANCO (Emer- kod kreskowy
gency Action Non-Commissioned Officer) - ear (receiver) - słuchawka (earphone); ear
chorąży do działań w sytuacji kryzysowej; EAU dressing - zatyczka do uszu
(Emergency Action Unit) /SHAPE/ - jednostka EAR (Electronic Audio Recognition) - elektrodo działań w sytuacji kryzysowej
niczne rozpoznanie sygnałów dźwiękowych
EAARS ( Exercise After Acto Reporting Sys- early warning radar aircraft - samolot dalekietem) - system składania meldunków po ćwicze- go wczesnego ostrzegania; early-warning radar
niu
- radar wczesnego ostrzegania
earmark (to) - przeznaczać; earmarked - przez- narodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznaczony (meant; allotted; designed; intended; nych; światowa organizacja handlowa z siedzibą
assigned; saw introduced), zarezerwowany, w Montrealu i Genewie, skupiająca obecnie ok.
odłożony; this money has been earmarked for 280 linii lotniczych; Telesfor M. Markiewicz, Beza new project
kolizyjne loty /w/ Przegląd Sił Powietrznych Nr
earth - grunt, masa; earth (dirt) - ziemia; earth 2/2007, s. 11)
1
dam - zapora ziemna; the Earth (planet) - ECC (Exercise Control Centre) - kierownictwo
Ziemia (the World; worldwide - światowy; ćwiczeń
2
world affairs - polityka światowa); make the ECC (Error Check and Correction) - kontrola
best of both worlds - palić Panu Bogu świeczkę i korekta błędów
a diabłu ogarek; earth work - szaniec (rampart); ECCM (Electronic Counter-Counter Measuearthworks - umocnienia ziemne, fortyfikacje res) - system przeciwzakłóceniowy stosowany
w radiostacjach HF (High Frequency)/środki
polowe, roboty ziemne; to unearth - wykopać
EC (Electronic Combat) - walka radioelektro- waki z zakłóceniami przeciwnika/kontrprzeciwniczna; ECS (Electronic Combat Support) - działanie radioelektroniczne
wsparcie walki radioelektronicznej; ECS (Elec- ECDR (Executing Commander) - pomocnik
tronic Combat Squadron) - eskadra walki ra- dowódcy
dioelektronicznej
E Ch (English Channel) - Kanał La Manche
ECAC (European Civil Aviation Conference) - ech (echelon) - eszelon, szczebel, rzut, urzutoEuropejska Konferencja Lotnictwa Cywilnego wanie, schody, stopień, szczebel (także dowo(Międzyrządowa organizacja utworzona w 1955 dzenia); … a tactical formation in which
r. z inicjatywy Rady Europejskiej, mająca na celu troops, vehicles or aircraft are deployed in
promowanie bezpiecznego i wydajnego systemu a series of parallel lines, each of which is
transportu lotniczego w europejskiej przestrzeni longer than the one in front; part of tactical
powietrznej; do ECAC należą 42 państwa; grouping a) echelon the logistical elements of
Polska jest członkiem ECAC od 28 czerwca a tactical grouping b) echelon the administra1990 r.); EUROCONTROL (European Organi- tive elements of a tactical grouping c) the
sation for the Safety of Air Navigation) - Mię- fighting elements of a tactical grouping;
dzyrządowa organizacja utworzona na mocy echelon formation - szyk schodowy; by echemiędzynarodowej konwencji EUROCONTROL lons - rzutami
ws. współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa że- ECM (Electronic Counter Measures) - przeciwglugi powietrznej z 13 grudnia 1960 r.; EURO- działanie radioelektroniczne/elektroniczne środki
CONTROL zrzesza obecnie 37 państw człon- przeciwzakłóceniowe
kowskich; Polska przystąpiła do organizacji EUROCONTROL 01 września 2004 r.; IATA (International Air Transport Association) - Między-
169
ECMM
(European
Community
Monitoring ECRC (Electronic Coutermeasure/s/ Resistant
Mission) - Misja Monitorująca Wspólnoty Euro- Communications) - sieć łączności odporna na
przeciwdziałanie radioelektroniczne
pejskiej
ECONOMY of Effort - oszczędzanie sił, zasada ECS (Engagement Control Station) - stacja
ekonomii wysiłku w ramach bojowego użycia lot- kontroli zajętości
nictwa); economic blockade - blokada gospo- ECS2 (Electronic Control Sensor) - czujnik stedarcza, blokada ekonomiczna; economic deve- rowania elektronicznego
lopment - rozwój ekonomiczny;
3
economic ECS (Environmental Control System) - sys-
growth rate - tempo (wskaźnik) rozwoju gospo- tem kontroli środowiska; ECE (Environment
darczego; economic potential - potencjał eko- Control Equipment) - sprzęt kontroli środowiska
4
nomiczny; economy - ekonomia, gospodarka; ECS (European Communication System) -
economics - ekonomika; to economize - osz- europejski system telekomunikacyjny; ECS (Euczędzać; effort - wysiłek, natężenie, starania, ropean Communication Satellite) - europejski
dokonanie, wyczyn; main effort - główny wysiłek satelita komunikacyjny
1
(główne uderzenie); stteping up efforts - zwięk- ED (Enemy Dead) - straty nieprzyjaciela (zabici)
2
szanie wysiłków; to make the effort to do sth - ED (Electronic Deception) - elektroniczne
podejmować wysiłek zrobienia czegoś; sth is środki dezinformacji
worth the effort - coś jest warte zachodu; ef- EDA (European Defence Agency) - Europejska
fortless - bez wysiłku
Agencja Obrony
ECP (Entry Control Point) - punkt kontroli wjaz- E-day - dzień rozpoczęcia ćwiczenia NATO
du/wejścia; entry - wstęp, wjazd, wejście (czyjeś EDC (European Defence Community) - Eurodo budynku), hasło (w słowniku), notatka, zgło- pejska Wspólnota Wojskowa; EDP (European
szenie, uczestnictwo (np. w konkursie), wpis Defence Plan) - europejski plan obrony; EDF
(np. w księdze, w kronice), prawo wejścia, prawo (European Defence Force) - Połączone Siły
wjazdu (do domu, do kraju); no entry - wstęp Zbrojne NATO w Europie
wzbroniony; entrance - wjazd, wejście, prawo edge - ostrze, krawędź (border), grzbiet, skraj
wejścia, wstęp, dostęp; to entrance - oczarowy- (edge of the woods); to edge - ostrzyć, obszyć
wać, wpadać w trans; to enter - wchodzić, wje- (sew); he is no edge - jest zdenerwowany/na
chać, wstępować
granicy nerwów; he is a short fuse - jest wku-
ECR1 (Enemy Contact Report) - meldunek rzony; I'm a short fuse/I blew my top - jestem
o wykryciu przeciwnika
wkurzony; info. peeved - wnerwiony
ECR2 (Electronic Combat Reconnaissance) - edition - edycja, wydanie; editing - redakcja
rozpoznanie radioelektroniczne pola walki
(editorial staff), redagowanie, editor - redaktor;
ECR3 (Engineering Change Request) - żądanie editor in chief - redaktor naczelny; editorial
zmian technicznych
170
board - komitet redakcyjny; editors - redakcja; nie pierwszych „skrzydeł" pilota; szkolenie rozpoto edit - redagować, wydawać
czyna się programem selekcyjnym w cywilnych
education - szkolnictwo (educational system; szkołach lotniczych; właściwe szkolenie lotnicze
academic education - nauka w uczelni tzn. in JSUPT (Joint Specialized Undergraduate Pilot
class); (Eduction develops the understan- Training) prowadzone jest w trzech fazach:
ding, creativity, military judgment, and the szkolenie naziemne; szkolenie podstawowe
background essential for effective battlefield i średnie; specjalistyczne szkolenie zaawansoleadership.), wykształcenie, wyszkolenie, nauka; wane; szkolenie kończy się w momencie, gdy
liberal education - wykształcenie ogólne; liberal pilot uzyska umiejętności pilotażu samolotu
arts - nauki humanistyczne; military education - określonego typu na poziomie „Combat Ready"
szkolnictwo wojskowe; PME (Professional Mili- (gotowy do prowadzenia walki w powietrzu); natary Education) - fachowa edukacja wojskowa stępnie kontynuowane jest szkolenie na samolo(forma poszerzenia horyzontów myślowych żoł- cie docelowym; distance learning education
nierzy amerykańskich); AU (Air University) - via satellite - zdalne nauczanie z wykorzystaUniwersytet Lotniczy z siedzibą dowództwa niem satelity; selfeducation - samokształcenie;
w Maxwell AFB w Alabamie; AU podlegają liczne educational - szkoleniowy; educational aids szkoły i ośrodki edukacji lotniczej, m.in.: AFO- pomoce naukowe; educational establishment ATS (Air Force Officer Accession and Trai- uczelnia
ning Schools - Oficerskie Szkoły Akcesji i Prze- EEC (European Economic Community) - Euszkolenia Sił Powietrznych); w skład AFOATS ropejska Wspólnota Gospodarcza
wchodzą: OTS (Officer Training School) - EEF (Estimate of Enemy Force) - ocena nieoraz przyjaciela (meldunek)
AFROTC (Air Force Reserve Officers Training EEI (Essential Element of Information) - główCorps - Korpus Szkolenia Oficerów Rezerwy Sił ne dane rozpoznawcze
Szkoła
Przeszkolenia
Oficerskiego
Powietrznych); lotnicze szkolenie wojskowe rea- EET (Estimated Elapsed Time) - przewidywany
lizowane jest w ośrodkach szkolenia II Sił Po- czas przylotu
wietrznych, których dowództwo znajduje się EF (Effecitve Fire) - ogień skuteczny, strzelanie
w Keesler AFB, w stanie Missisipi oraz w ośrod- skuteczne; effective enemy fire - a situation
kach szkolenia XIX Siłach Powietrznych, których where the enemy’s fire starts to causa casuadowództwo znajduje się w Randolph AFB, w sta- lities amongst your own troops; effective nie Teksas; rozróżnia się szkolenie podstawowe, efektywny, zdolny do służby, skuteczny, faktyczzaawansowane pilotów, szkolenie nawigatorów ny, rzeczywisty, obowiązujący, ważny; effective
oraz innych członków załóg samolotów; celem lethal radius - promień skutecznego rażenia
szkolenia lotniczego jest osiągnięcie przez per- (lethality - skuteczność rażenia); effective masonel latający poziomu "Mission Ready" (gotowy noeuvre - manewr skuteczny; effective power
do wykonywania zadań w powietrzu) i otrzyma- (output) - moc użyteczna; effective range - za-
171
sięg skuteczny; effective strength - rzeczywista EH (Electronic Helicopter) - śmigłowiec WRE
siła bojowa; an effect - skutek, rezultat, efekt, EI (Electronic Intelligence) - rozpoznanie rawpływ (on sth - na coś), wynik, zjawisko (phe- dioelektroniczne
nomenon); effect of fire - efekt ognia; combat EIADS (Extended Integrated Air Defence) effectiveness - skuteczność operacyjna; high rozszerzona, zintegrowana obrona powietrzna;
degree effectiveness - wysoki stopień skutecz- zadaniem systemu (dowodzenia) jest zapewnieności; ineffective - nieskuteczny, daremny, niee- nie efektywnego powiązania wszystkich filarów
fektywny; to become effective - wchodzić „Rozszerzonej OP” (obrony aktywnej, konwen(wejść) w życie; to take effect - wejść w życie; to cjonalnego przeciwdziałania, obrony pasywnej go/to come/be out into efect - wchodzić/zostać active defence, conventional counterforce,
wprowadzonym w życie; to effect - wpływać, passive defence); zgodnie z tą koncepcją, syspowodować; for effect - dla efektu; in effect - tem dowodzenia oznaczany symbolem BMC3I
w rezultacie; to this/that/the effect that - w tym (Battle Management, Command, Control,
Communiction and Intelligence) powinien stasensie, że...
EFA (European Fighter Aircraft) - myśliwiec nowić jądro rozszerzonej OP NATO i zapewnić:
- wykrycie, zidentyfikowanie, śledzenie oraz
europejski (europejskich sił powietrznych)
i wskazywanie szczególnie
EFDT (Effective Date/Effective Time) - data
wyszukiwanie
obowiązywania/czas obowiązywania
ważnych obiektów
efficient - skuteczny, wydajny, sprawny, zdolny; efficiency - efektywność, moc, skuteczność, -
wymiana informacji z innymi systemami
sprawność, wydajność
cyzji i wspieranie rozdziału celów systemom
EFO (Error-Free Operation) - działanie bez błędów
E.G./e.g. łac.exempli gratia/for example - na
przykład; an example - przykład; to set an
example - dać przykład, stanowić wzór; to fol-
udostępnianie mechanizmów autoryzacji deuzbrojenia wspieranie zdolności do szybkiego
przemieszczania i wspieranie osiągania zdolności do działań
EIADS (Extended Integrated Air Defence System) - rozszerzony/rozwinięty zintegrowany sys-
low sb's example - iść za czyimś przykładem;
tem obrony powietrznej
to make an example of sb - ukarać kogoś dla
ejection - katapultowanie, odstrzelenie; ejection
przykładu
system - system katapultowania; ejector capsu-
EG (Entry/Exit Gate) - brama wejściowa/wyj-
le - kabina wyrzucana; ejector (firearms) - wy-
ściowa
rzutnik; ejector seat - fotel wyrzucany; to eject -
EGAR (Enemy Ground Activity Report) - meldunek o aktywności lądowej nieprzyjaciela
EGI (Embeded GPS) - bezwładnościowy układ
nawigacyjny korygowany GPS
katapultować, wyrzucać, wyrzucić
elaboration - elaborat; to eleborate - opracowywać (w szczegółach), wypracować, rozszerzyć
(on sth - na coś), uzupełnić, uzupełniać (on sth
- coś), skomplikowany; enlargement - rozsze-
172
rzenie; to enlarge - powiększać, robić powięk- /badź nawet kilka odpowiedzi/ i przyczepić ją do
szenie; to enlarge on/upon - rozwodzić się plakatu; w ten sposób można uzyskać w dość
krótkim czasie opinie kilkunastu osób; osoby,
(nad)
elapsed
flight
time
-
długotrwałość
lotu; które nie lubią wypowiadać się publicznie mogą
elapsed-flight time - czas lotu; to elapse - bezstresowo przedstawić swój pogląd na postawiony problem Zbigniew Falkowski, Metaplan upływać
e-learning - jedna z najpopularniejszych metod metoda wspomagania dyskusji /w/ Przegląd
szkolenia /nauczania/ polegająca na stosowaniu Wojsk Lądowych Nr 11/ 2008 , s. 41-44
wszelkich, dostępnych mediów elektronicznych; electric - elektryczny, naelektryzowany; electric
wyższość e-learningu nad innymi metodami arc welding - spawanie elektryczne; electric
szkolenia /nauczania/ wyraża się w przeniesie- cable - kabel elektryczny; electric chair - krzeniu, w procesie nauczania, środka aktywności sło elektryczne; electric current - prąd elekz wykładowcy/nauczyciela na słuchacza/ucznia tryczny; electric current flow - przepływ prądu
Kazimierz Janusiak, Profesjonalista czy obsługi- elektrycznego; electric field - pole elektryczne;
wacz /w/ Przegląd Logistyczny Nr 3/2010, electric energy - energia elektryczna; electric
s. 52-55; learning by doing - nauczanie/wy- fence - ogrodzenie elektryczne; electric lamp chowanie przez działanie /popularność metod lampa elektryczna; electric lantern - latarnia (laaktywizujących pojawiła się w Europie na prze- tarka) elektryczna; electric motor - silnik elekłomie XIX i XX wieku w ramach ruchu pedago- tryczny; electrical - elektryczny, energetyczny
gicznego zwanego nowym wychowaniem; jego (przemysł); electrical circuit - obwód prądu
twórcy, m.in. John Dewey, głosili hasła szkoły elektrycznego; electrical engineer - elektroaktywnej oraz gromadzenie doświadczeń dzięki technik, inżynier-elektyk; electrical system - inudziałowi słuchaczy w różnorodnych pracach … stalacja elektryczna, sieć elektryczna; electrical
jednym ze sposobów aktywizujących słuchaczy fuse - zapalnik elektryczny; electrical socket w szkoleniu wojskowym jest metoda zwana me-
włącznik; electrician - elektryk, elektrotechnik;
taplanem; istota metody mataplanu sprowadza
electricity - elektryczność; electrification - elek-
się do tworzenia, podczas rozmowy /tzn. rozwiązywania problemu/, plakatu, /który nazywa się
metaplanem/; prowadzący zajęcia przedstawia
uczestnikom problem, jaki powinni rozwiązać,
problem zostaje przedstawiony w formie pytania,
zapisanego na plakacie; następnie uczestnicy
zostają zobowiązani do udzielenia odpowiedzi,
na postawione pytanie, na kartach /kartki powinny być jednakowego koloru i formatu/; każdy
z uczestników może napisać własną odpowiedź
tryfikacja
electromagnetic - elektromagnetyczny; electromagnetic pulse - impuls elektromagnetyczny; electromagnetic interference - zakłócenia
elekromagnetyczne, interferencja elektromagnetyczna; electromagnetic wave propagation rozchodzenie się fal elektromagnetycznych; EME
(Electromagnetic Environment) - środowisko
elektromagnetyczne; EMI (Electromagnetic In-
173
terference) - zakłócenia elektromagnetyczne; electronic warfare battalion/EW battalion - baEMP (Electromagnetic Pulse) - impuls elektro- talion
przeciwdziałania
radioelektronicznego;
magnetyczny; EMPP (Electro Magnetic Pulse electronics service - służba elektroniki
(the
Protection) - ochrona przed impulsem elektro- main task is to provide electronic support for
magnetycznym; EMR (Electromagnetic Radia- aircraft and missile training in the air space
tion)
-
promieniowanie
nd
elektromagnetyczne; of the 2 air Defence Corps); elektronics -
EMS (Electromagnetic Spectrum) - widmo elektronika; electronics engineer - inżynier
elektromagnetyczne;
EMW
(Electromagnetic elektronik; electronic calculator - elektroniczna
Wave) - fala elektromagnetyczna; EW (Electro- maszyna licząca
nic Warfare) - walka radioelektroniczna; elec- elevation - podniesienie, podwyższenie, wznietromagnetic radiation hazard - zagrożenie pro- sienie, widok, wysokość, kota, front; elevation
mieniowaniem elektromagnetycznym; electro- stop - pierścień ograniczający, próg ograniczający; elevator - dźwig, winda, wyciąg; elevated -
magnet - electromagnes
electronic - elektroniczny; ECM (Electronic podwyższony (np. stan zagrożenia, teren), wysoCountermeasures) - przeciwdziałanie radioelek- ko postawiony, wzniosły;
elevator (on an
troniczne, przeciwdziałanie radiowe, obrona od aircraft) - ster wysokości, ster głębokości; angle
zakłóceń radiowych (electronic defence - obro- of elevation - kąt wyprzedzenia; in my view na radioelekroniczna), elektroniczne środki za- według mnie; angle - kąt; angle of view - kąt
kłócające; electronic countermeasures shell - widzenia; point of view - punkt widzenia; angle
pocisk przeciwradioelektroniczny; EPE (Electro- of depression - kąt nachylenia; angle of site nic Parts and Equipment) - sprzęt i części elek- kąt położenia; angle of lead - kąt wyprzedzenia;
troniczne; the Electronic Training Centre - to elevate - dźwigać, podnosić, podnieść, wznoCentrum Szkolenia Radiotechnicznego; electro- sić, wznieść
nic countermeasures - przeciwdziałanie radioe- Eliminating Military Capability - eliminowanie
lektroniczne; electronic harassment /electro- zdolności bojowej przeciwnika; elimination nic jamming - zakłócanie elektroniczne (radioe- eliminowanie, usuwanie; elimination of interfelectronic interference - zakłócenia radioelek- rence - usuwanie zakłóceń; to eliminate - elimitroniczne); repeater-jammer - retranslacyjne nować, usuwać (from - z), wykluczać; flash eliurządzenie zakłócające; zonal harassing - za- minator - likwidator błysku
kłócenia strefowe; electronic imitative decep- ELINT (Electronic Intelligence) - rozpoznanie
tion - pozorowanie radioelektroniczne; electro- radioelektroniczne; information on an enemy
nic masking/radioelectronic camouflage
maskowanie
radioelektroniczne;
- force, which is obtained through the monitor-
electronic ing of their electronic transmissions, usually
support - zabezpieczenie radiolokacyjne; EW by specially equipped aircraft; SIGINT (Sig(Electronic Warfare) - walka radioelektorniczna; nals Intelligence) - rozpoznanie radioelektro-
174
niczne; ELINT Units (Electronic Intelligence) - dzić (on - na /pokład/, zaczynać (on/upon sth pododdziały rozpoznania radioelektronicznego
na coś), puszczać się (on/upon - na); embarka-
Elm (Element) - element, drużyna (najmniejszy tion - ładowanie (na pokład - samolotu, statku),
element struktury bojowej jednostki wojskowej), załadunek, zaokrętowanie
człon, czynnik, ogniwo, pododdział; element of embassy - ambasada, misja; ambassador combat formation - element ugrupowania bojo- ambasador (to Poland - w Polsce)
wego; headquarters elements - elementy szta- embarrass (to) - stwarzać kłopoty, kłopotać, zabowe; main fighting elements - główne elemen- wstydzać; embarrassed - zakłopotany; embarty bojowe; elements of trajectory - elementy rassing - kłopotliwy; embarrassment - kłopot,
toru; elementary - podstawowy, przygotowaw- powód skrępowania, zakłopotanie, skrępowanie
czy; elementary school - szkoła podstawowa
embattled - osaczony
1
ELS (Emergency Landing Strip/s/ or Surfa- embody (to) - ucieleśniać, urzeczywistniać,
ce/s/) - pas (powierzchnia) do lądowań awaryj- wcielać, wyrażać (w słowach, w czynach), zawierać; as embodied in - zawarte w; embodiment -
nych
ELS2 (Emitter Location System) - urządzenie uosobienie
stosowane przez lotnictwo rozpoznawcze NATO EMC (Electromagnetic Compatibility) - zgodlokalizujące źródła promieniujące energię elek- ność elektromagnetyczna
tromagnetyczną; ELS mogą wykrywać stacje ra- EMCON (Emission Control) - kontrola (ogranidiolokacyjne, określać ich typy i parametry pracy, czenia) promieniowania elektromagnetycznego
wypracowywać dane do użycia przenoszonych emergency - wypadek (nagły), awaryjny, przypocisków przeciwradiolokacyjnych lub przeka- musowy, ratowniczy, ratunkowy, stan wyjątkowy
zywać te informacje załodze innego samolotu
(state of emergency), stan zagrożenia, krytycz-
elusive - nieuchwytny, trudny do uchwycenia
ne położenie, pilny, pomocniczy, konieczny, za-
EM or E/M (Electromagnetic) - elektromagne- pasowy, doraźny; emergency airfield - lądowisko awaryjne; emergency base - baza doraźnie
tyczny
E-MAIL (Electronic Mail) - poczta elektroniczna; zorganizowana; emergency brake - hamulec
EMF (Electronic Mail Facility) - urządzenia po- bezpieczeństwa; emergency control - naproczty elektronicznej
EMATS
(Emergency
wadzanie awaryjne; emergency drop - zrzut
Message
Automatic awaryjny; emergency exit - wyjście awaryj-
Transmission System) - system automatycznej ne/zapasowe (na wypadek pożaru, katastrofy);
transmisji komunikatów alarmowania
emergency gate - przejście zapasowe; eme-
embarkation - załadowanie, załadowczy, zała- grency landing - awaryjne lądowanie (crash
dunkowy; embarkation (on a ship) - zaokręto- landing - przymusowe lądowanie); emergency
wanie; embarkation point - punkt załadunkowy, party - grupa awaryjna, emergency rations punkt załadowczy; to embark - wsiadać, wcho- porce (racje) zapasowe; emergency risk -
175
szczególne niebezpieczeństwo; emergency in nikarze; journalist accredited - akredytowany
peace - kryzys w czasie pokoju; emergency si- dziennikarz; journalism - dziennikarstwo; jourgnal - sygnał alarmowy; in an emergency - nalistic - dziennikarski; journal - magazyn,
w razie niebezpieczeństwa; to ring the bell in czasopismo, dziennik; press conference - konan emergency - uderzać w dzwon w razie nie- ferencja prasowa; press cuttings - wycinki prabezpieczeństwa; in emergency case/in case of sowe; good press - dobra recenzja /w prasie/;
emergency - w nagłym wypadku; emergency- gutter /ameryk. yellow/ press - brukowa prasa;
rescue - awaryjno-ratunkowy; to emerge - wyła- embed - a journalist who travels with a miliniać się, wychodzić (from/out of - z), pojawiać tary unit involved in a war and reports on
się, wynurzać się; emergent - wyłaniający się, their activities; to send a journalist to accompojawiający się; an extremity - koniec, skraj- pany a military unit during lighting and to reność, skrajna nędza, krytyczne położenie; be- port on it, especially a unit which is operating
tween the devil and the deep /blue/ sea - in a combat zone; in press - w druku, pod
w położeniu bez wyjścia; extreme - krańcowy, prasą (ścisnąć); to go to press - iść do druku; to
skrajny, ostateczny, kraniec, krańcowość, skraj- press - naciskać, zmuszać (sb into sth - kogoś
ność, ostateczność; łac. ad finitum - do nie- by coś zrobił; to press on - kontynuować
skończoności; in the extreme/to the last de- emphasis - znaczenie, nacisk, akcent, presja,
gree/par excellence - w najwyższym stopniu; przycisk; to emphasise - podkreślać, kłaść naextremely - nadzwyczajnie, niezmiernie
cisk; to underline - podkreślać; a stress - na-
emission - emisja, promieniowanie, nadawanie, pięcie, stres, akcent; to stress - podkreślać, akwydzielanie; to emit - wydzielać, emitować; centować, naciskać; urge - popęd, żądza; to
emanation - emanowanie; to emanate - ema- urge - przynaglać, kłaść nacisk (sth - na coś);
nować (from - od/z), wypływać, pochodzić; EM- urgency - nagła potrzeba; urgent - pilny, nagląSEC (Emanation Security) - bezpieczeństwo cy; pressing - nagły; press - naciśnięcie (guzipromieniowania; to evolve - wypływać, wydzie- ka), maszyna drukarska (prasa); the press lać (się), rozwijać (się)
prasa, dziennikarze; to press - naciskać, zmu-
EMPA (European Military Press Association) - szać (sb into sth - kogoś by coś zrobił; to press
Europejskie Stowarzyszenie Prasy Wojskowej; - przyciskać, naciskać (guzik, pedał) (sth/on sth
NATIP (NATO Information and Press Office) - - na coś), prasować (ubranie), cisnąć (for sth Biuro Informacji i Prasy NATO; Polish Press o coś), (domagać się) wciskać (dawać) (sb
Agency - Polska Agencja Prasowa; PIC (Press on/upon sth - coś komuś), kierować na drogę
Information Centre) - centrum informacyjno- sądową (sprawę, zażalenie); to press on - konprasowe; PIO (Public Information Office) - biu- tynuować; sb is pressed for sth - komuś brak
ro prasowe; press information officer - oficer czegoś; a pressure - nacisk, ciśnienie, presja;
informacyjno-prasowy; the press - prasa, dzien- pressure group - grupa nacisku; to pressure -
176
naciskać, zmuszać (sb into doing sth - kogoś nowisko systemu zobrazowania mapy i informado zrobienia czegoś); to put pressure on sb - cji nawigacyjnej
wywierać nacisk na kogoś; to act under pressu- encirclement - kocioł, okrążenie, otoczenie (of
re - działać pod naciskiem; to pressurise also to the enemy); encircling manoeuvre - manewr
pressurise - skłaniać naciskiem (sb into doing okrążający; encircling movement - manewr
sth - kogoś aby coś zrobił); pressurised also okrążający; to encircle - okrążyć, okrążać
pressurised - ciśnieniowy, hermetyczny; dyna- enclosure - załącznik, zagroda, ogrodzony temic pressure - ciśnienie dynamiczne
ren; to enclose - zawierać, otaczać (in - w, with
emplacement - stanowisko, ustawienie; to take sth - czymś), otoczyć, załączać; sing. appendix
a strong line - zająć twarde stanowisko
s.pl. appendices - dodatek, załącznik, wyrostek
empty - pusty, czczy, próżny; equipped empty robaczkowy; to append - dodawać
weight - masa własna samolotu; to empty - encourage (to) - zachęcać; discourage - odwoopróżniać (kontener), opróżnić (się), wylewać
dzić
EMS (Electronic Support Measures) - elektro- endangerment - zagrożenie; endanger - zagraniczne środki wsparcia
żać; danger - niebezpieczeństwo, groźba, za-
EMU (Emulation) - rywalizacja; to emulate - na- grożenie; dangerous - groźny, niebezpieczny; to
śladować
threaten - grozić (with sth - czymś), zagrażać,
en (enemy) - nieprzyjaciel, wróg; enemy capabi- stwarzać groźbę; threat - groźba, pogróżka, zalities - możliwości nieprzyjaciela; enemy forces grożenie; poses a huge threat - stanowi ol- wojska nieprzyjaciela; enemy in the air - nie- brzymią groźbę
przyjaciel z powietrza; enemy air strike - nie- endeavour - dążenie, staranie, zabiegi, próboprzyjacielskie uderzenie z powietrza; enemy on wanie, wysiłek; to endeavour - usiłować; starać
the ground - nieprzyjaciel naziemny; foe/oppo- się; dążyć (after sth - do czegoś); to endeavour
nent - wróg, przeciwnik; adversary/adversaries to do sth - usiłować coś zrobić; to attempt - usi- przeciwnik/przeciwnicy (polityczny); to break łować, próbować; an attempt - próba; wysiłek;
off from the enemy - odrywać się od nieprzyja- strive (to), strove, striven - usiłować, walczyć
ciela; to destroy the enemy - niszczyć nieprzy- (for - o); trial - próba, rozprawa, proces, ciężka
jaciela
próba, przeprawa, próbny; proof - badanie, pró-
ENA (European NATO Airspace) - przestrzeń ba
-
dotacja,
wyposażenie;
powietrzna NATO w Europie
endowment
en-
enable (to) - umożliwiać, pozwalać
dowments - zdolności (skills); NED (National
ENC (Electronic Navigational Chart) - elektro- Endowment for Democracy) - Narodowa Funniczna mapa nawigacyjna; ECDIS (Electronic dacja na rzecz Demokracji /utworzona w 1983
Chart Display and Information System) - sta- roku z inicjaytywy Williama Caseya, szefa CIA za
czasów administracji Ronalda Reagana
177
end-stage - /pożądany/ stan końcowy (np. planu engine - silnik, motor (motor - silnik elektryczoperacji/misji wojskowej/pokojowej)
ny), maszyna, maszynowy; aircraft engine - sil-
endurance - długotrwałość, wytrzymałość, cier- nik lotniczy; dead engine - silnik niepracujący;
pliwość, odporność; endurance flight - długo- jet engine - silnik odrzutowy; ramjet - silnik (odtrwałość lotu; endurance march - marszobieg; rzutowy) strumieniowy; rotary engine - silnik ropast/beyond endurance - nie do zniesienia; tacyjny; sustainer engine - silnik marszowy (poenduring - wytrzymywanie, utrzymywać, trwały; cisku rakietowego); turboprop engine - silnik
endurable - wytrzymały; to endure - znosić, turbośmigłowy; twin-engined plane - samolot
trwać, przetrwać, wytrzymywać, cierpieć
dwusilnikowy; piston-engined - silnik tłokowy;
enforcement - wymuszenie; law enforcement - engine fitter - mechanik silnikowy; engine fuels
wprowadznie prawa w życie; to enforce - wpro- - materiał pędny; engine hood - osłona silnika;
wadzić/wprowadzać w życie, wymuszać
engine oil - olej silnikowy; engine output - moc
engagement - walka, bój, starcie, potyczka silnika
(struggle), zobowiązanie, obietnica, umowa, za- engineer - inżynier (graduate), inżynieryjny, satrudnienie, zaręczyny, potyczka; engagement perski, technik; engineer barrier - zapora inżymeeting - bój spotkaniowy; to engage - podjąć nieryjna; engineer battalion - batalion inżynie(walkę), wchodzić w styczność z przeciwnikiem, ryjny; engineering equipment battalion - batalangażować (się), angażować (bojowo); zobowią- ion maszyn inżynieryjnych; engineer equipment
zywać (się), zajmować (się), najmować, włączać; company/platoon - kompania/pluton ma-szyn
to be engaged - działać, mieć zajęcie (in sth - inżynieryjnych; engineer equipment field depot
w czymś); to become engaged - zaręczyć się - polowy skład sprzętu inżynieryjnego; engineer
(to sb - z kimś); the phone (line) is engaged - platoon - pluton saperów; engineer troops telefon (linia) jest zajęty; engaged - zajęty (tele- wojska inżynieryjne, saperzy /sapper - saper,
fon); zaręczony; the line is engaged - linia jest miner/; engineering support - utrzymanie uzzajęta; to engage the enemy - wiązać przeciw- brojenia i sprzętu; engineer training - szkolenie
nika walką; ”engage and destroy” - „zaatako- saperskie; engineering - techniczny; engineerwać i zniszczyć"
ing technical service - służba inży-nieryjnoENG (Engineering) - inżynieria, technika; ENG techniczna; engineering school - szkoła
O (Engineering Officer) - oficer inżynierjno- inżynieryjna; engineering college - politechnika;
saperski; ENG (Engineer) - inżynier; BR technik, engineering
development
rozbudowa
instalator, mechanik (na statku); ENGSITREP inżynieryjna
(Engineer Situation Report) - meldunek sytua- enhance (to) - polepszać, powiększać, wzmaccyjny służb inżynieryjnych; engineering tasks - niać; enhanced - wzmocniony
zadania inżynieryjne
enigma - zagadka, enigma; a puzzle - zagadka,
układanka (jigsaw), łamigłówka; to puzzle - za-
178
dziwiać, łamać sobie głowę (over sth - nad - cała strefa operacyjna 2 KOP; whole - cały,
czymś); to rack one’s brains (about sth - nad w całości, całkiem, całość; on the whole czymś); a riddlle - zagadka; to riddle - podziu- w ogóle, ogółem biorąc; as a whole - w całości;
rawić (with sth - czymś), przeżerać (with sth - complete - całkowity, zupełny, zakończony; to
czymś)
complete - zakańczać, uzupełniać, wypełniać; to
En Route Jamming - osłona lotnictwa przez complete with - łącznie/wraz z; completion samoloty EW znajdujące się w ugrupowaniu bo- zakończenie, ukończenie; pure - całkowity, zujowym; en route - po drodze, na drodze, w dro- pełny; purely - całkowicie; purely defensive dze; en route for - po drodze do; en route from całkowicie obronny; outright - otwarty, całkowity
... to ... - w/na drodze z ... do ...
(entire), otwarcie, całkowicie; to be killed ou-
ENS (Enemy Situation/Data Base Category of tright - zginąć na miejscu
ACE ACCIS) - sytuacja przeciwnika
entitle (to) - upoważniać (sb - kogoś), zatytuło-
enter (to) - wchodzić (sth - do czegoś), wcho- wać, nadać tytuł
dzić (w okres), wstępować (do organizacji) (to entity - jednostka (unit - jednostka, zespół, odenter the university - wstąpić na uniwersytet), dział, formacja, człon, urządzenie, sekcja, dywiwkroczyć, wjechać, wmaszerować, pojawiać się zjon, zastęp; unit commander - dowódca jed(o sprawie, cesze), wejść (to enter the harbo- nostki; unit duty officer - oficer dyżurny jednostur/harbor - wejść do portu), zapisać na listę, ki; unit orderly - dyżurny jednostki; unit doctor wprowadzać (sth - coś; into sth - do czegoś), lekarz jednostki; unit club - klub jednostki; unit
wpisywać (dane) (in - do), brać udział (w zawo- tradition hall - sala tradycji jednostki; unit force
dach), uczestniczyć (sth - w czymś), przenikać, - siła jednostki); unit of fire/rounds per
przystępować (on/upon sth - do czegoś); to en- gun/load
of ammunition - jednostka ognia;
ter into a contract - zawierać umowę; entry - unit of heat - jednostka ciepła; unit of issue wpis (w księdze, w spisie), wstęp, wjazd (entry jednostka materiałowa; unit of power - jednostvisa - wiza wjazdowa), wejście (do budynku), ka mocy; unit of measure - jednostka miary;
wlot (inflow), hasło (w słowniku), notatka, zgło- unit of measurement/volume/bulk/size - jedszenie, artykuł; no entry - wstęp wzbroniony; EP nostka objętości; unit of surface measurement
(Entry/Exit Point) - punkt wejścia/wyjścia; en- - jednostka powierzchni; unit of weight - jedtrance - wejście, wejściowy, wjazd, dostęp; en- nostka wagi; to put unit in the field - wystawić
trance examination - egzamin wstępny; oral jednostkę
examination - egzamin ustny
entrenching tool - saperka; sapper shovel -
enterprise - przedsięwzięcie, przedsiębiorstwo, łopatka saperska
inicjatywa, przedsiębiorczość
envelopment - oskrzydlenie, okrążenie; envel-
entire - cały, całkowity, totalny; the entire OA opment of one flank - oskrzydlenie jed(Operational Area) of the 2 Air Defence Corps nostronne;
enveloping
attack
-
uderzenie
179
oskrzydlające; enveloping movement - manewr EO1
(Engineering
Officer)
-
oficer
służb
oskrzydlający; to envelop - okrążać, otulać, inżynieryjnych
spowijać; envelope - koperta
EO2 (Equipment Operator) - operator sprzętu
3
environment - otoczenie, środowisko, ośrodek, EO (Evaluation Officer) - oficer oceniający
1
przyroda, środowisko naturalne (The use of the EOB (Electronic Order of Battle) - ugrupowa-
environment offers tremendous opportunities nie bojowe środków radioelektronicznych
2
to gain advantage over the enemy. We must EOB (Enemy Order of Battle) - ugrupowanie
understand the characteristics of any envi- bojowe nieprzyjaciela/organizacja i stan bojowy
ronment where we may have to operate: ur- nieprzyjaciela
ban, jungle, desert, mountain, arctic, or river- EOC (Emergency Operation Centre) - centrum
ine. More importantly, we must understand działań w sytuacjach nadzwyczajnych
how the effects of terrain, weather, and peri- EOCM (Electro Optics Counter Measures) ods of darkness or reduced visibility impact rozpoznanie i zakłócanie środków elektrooptyczon our own adversary's ability to fight.); envi- nych; Eo or E/O (Electro Optics/Optical) - elekronment planning factors - uwzględnianie trooptyczny
w planowaniu czynników charakteryzujących EOD (Explosive Ordnance Disposal) - usuwaśrodowisko walki; environmental - przyrodniczy, nie przedmiotów wybuchowych/zespół rozminodotyczący środowiska; environmental contami- wywania niewypałów/niewybuchów; (nie wynalenation - skażenie środowiska; environmentalist ziono dotychczas skutecznego środka rozpozna- ochroniarz (przyrody), ekolog; protection of nia i neutralizowania IED; gdy wprowadzono zagłuszarki /tzw. jamming/, terroryści powrócili do
environment - ochrona środowiska (environs przewodowego sposobu odpalania ładunków
okolice); sewage treatment plant - oczyszczalwybuchowych; należy więc stosować zasadę
nia scieków; sewage - ścieki (sewer - kanał
5xC: 1) CONFIRM - potwierdzić znalezienie łaściekowy, ściek); to purify - oczyszczać (wodę,
dunku, rozpoznać detale /kolor, antena, przewopowietrze)
dy, kształt/, nie zbliżać się, nie narażać życia inenvoy - wysłannik (dyplomatyczny), poseł pełnych, może być bowiem kolejny ładunek, nie donomocny; proxy; letter/power attorney - pełtykać! 2) CLEAR - ewakuować ludzi z terenu
nomocnictwo; by proxy = per procura; powers w promieniu ok. 300 m /w zależności od wielkopełnomocnictwa, uprawnienia, zastępstwo; by
ści urządzenia/, szczególną ostrożność zachoproxy - przez pełnomocnika, w zastępstwie
wać w przypadku VBIED - Vehicle Borne Impro(proximity - bliskość); warrant - nakaz, gwaranvised Expolsive Device /IED stosowanych
cja (warranty), rękojmia, pełnomocnictwo, upow pojazdach samochodowych/ 3) CALL - powiaważnienie; to warrant - gwarantować; credendomić przełożonego o znalezieniu ładunku /data,
tials - listy uwierzytelniające
miejsce, współrzędne, dane kontaktowe, opis
urządzenia, sposób zabezpieczenia, termin usu-
180
nięcia, np. pilnie, natychmiast lub ładunek mało cem; ”to make ends meet” - „wiązać koniec
ważny/ 4) CORDON - oznakować i zabezpieczyć z końcem”
teren, prowadzić obserwację rejonu, ludzi i po- EOQC (European Organization on Quality
jazdów, wyrywkowo sprawdzać osoby interesują- Control) - Europejska Organizacja Kontroli Jace się zdarzeniem 5) CONTROL - nie dopusz- kości
czać osób nieuprawnionych do wejścia w strefę E&P (Existing and Planned) /ADP System for
chronioną, zwracać uwagę na możliwość ataku ACCIS/ - istniejący i planowany
z użyciem na przykład pojazdów-pułapek /tzw. EP1 (Emission Policy) - zasady użytkowania
VBIED/ Artur Talik, Współczesny wymiar techno- środków łączności
logiczny terroryzmu /w/ Przegląd Wojsk Lądo- EP2 (Emergency Procedures) (USA) - proceduwych Nr 4/2009, s. 55-58; to dispose - pozby- ry na wypadek wystąpienia szczególnego przywać się, rozmieszczać (to get rid), dysponować padku (w locie), np. lądowanie bez klap, manewr
(of sth - czymś); disposal - pozbycie się; the do lądowania z niepracującym silnikiem itp.
means at my disposal - środki, którymi dyspo- EP3/ep (Enemy Position) - pozycja (położenie
nuję; at sb’s disposal - do czyjejś dyspozycji; wojsk) nieprzyjaciela
IED (Improvised Explosive Device) - improwi- EP4 (Emergency Procedure) of the day - pozowane urządzenia wybuchowe; C-IED (Coun- stępowanie w razie wystąpienia sytuacji awaryjter-Improvised Explosive Devices) - przeciw- nej w powietrzu (należy założyć, że pilot został
działanie improwizowanym urządzeniom wybu- wcześniej zapoznany z zadaniem do wykonania
chowym
w danym dniu i powinien przewidywać zagroże-
EOIR (Electro Optics Infra Red) - podczerwień
nia związane z planowanym lotem); threat of the
EOJ (End of Job) - koniec zadania, znak końca day - potencjalne zagrożenia w powietrzu (wynizadania; EOM (End of Message) - koniec ko- kające z konfrontacji z przeciwnikiem; pilot przymunikatu, znak końca komunikatu; EOT (End of gotowujący się, w danym dniu, do lotu winien
Transmission) - koniec transmisji, znak końca zapoznać się z samolotem potencjalnego przetransmisji; EOX (End of text) - koniec tekstu; ciwnika, a szczególnie z jego możliwościami maend - koniec, zakończenie, kres (to/of sth - cze- newrowymi i systemem uzbrojenia)
goś) (to bring to an end - położyć kres), cel; to EPG (Exercise Planning Guide) - poradnik do
end - kończyć (się) (with/in sth - czymś; on sth planowania ćwiczeń (zasadnicza, wręcz rewolu- czymś); at the end of the day - pod koniec cyjna zmiana w równaniu z dotychczasowymi
dnia; in the end - w końcu; info. no end - bez rozwiązaniami dot. planowania ćwiczeń nie podkońca/bez przerwy (by and by - bez przerwy, czas konferencji planistycznych lecz w ramach
stopniowo, jeden za drugim); relentlesly - bez
przerwy; relentless - nieugięty, bezlitosny); ending - zakończenie; on end - pionowo, sztor-
kompleksowego systemu, który wymaga aktywnego uczestnictwa wszystkich szczebli dowodzenia na poszczególnych etapach ćwiczeń - od
początku do końca tj. od projektowania tego
181
przedsięwzięcia szkoleniowego do opracowania nowisko operacyjne w CRC pracujące w lokalnej
końcowego sprawozdania z jego przebiegu); ED sieci komputerowej LAN /Local Area Network/);
(Exercise Director) - kierownik ćwiczenia; EP zadaniem EMPC jest kontrola stanu techniczne(Exercise Process) - proces planowania ćwi- go i zdalne sterowanie podstawowymi parameczeń; OSE (Officer Scheduling Exercise) - do- trami pracy bojowej podłączonych radarów, które
wódca programujący ćwiczenia; EPG (Exercise nie posiadają lokalnej obsługi operacyjnej
Planning Group) - grupa planowania ćwiczeń; EPP (Electric Power Plant) - elektrownia
MTEP (Military Training and Exerice Pro- EPS (Exercise Planning Staff) - sztab planujągramme) - program ćwiczeń /przygotowywany cy ćwiczenia/szkolenie
w cyklu sześcioletnim/; OCE (Officer Conduc- equator - równik (geograficzny); equatorial ting Exercise) - dowódca prowadzący ćwicze- równikowy
nia; ESC (Exercise Specification Conference) EPT (Enemy Occupied Territory) - terytorium
- konferencja poświęcona specyfikacji ćwiczeń; (obszar) zajęte przez nieprzyjaciela
CPR (Crisis Response Planning) - planowanie EQT (Equipment) - sprzęt, wyposażenie, ekwioperacji reagowania kryzysowego; OPR (Officer punek, wyekwipowanie, osprzęt, urządzenie,
with the Primary Responsibilities) - oficer pod- uzbrojenie, zaopatrzenie; EC (Equipment
stawowej/głównej odpowiedzialności; EXPLAN Change) - zmiana wyposażenia (w sprzęcie);
(Exercise Plan) - plan ćwiczeń; ODE (Officer equipment container - zasobnik; equipment
the Directing Exercise) - oficer reżyserujący fumigation - dezynfekcja sprzętu; equipment
ćwiczenia; AAR (After Action Review) - omó- ground - uziemienie; equipment maintenance wienie wstępne ćwiczeń /operacji/; FER (Final utrzymanie sprzętu; engineering support Exercise Report) - opracowanie raportu końco- utrzymanie UiSW; equipment servicing - konwego ćwiczeń /operacji/; PXD (Post Exercise serwacja i remont sprzętu; preservatives - środDiscussion) - konferencja podsumowująca ćwi- ki konserwujące; equipped with … - wyposażoczenia; training objectives - cele szkoleniowe ny w …; personal webbing - oporządzenie oso/ćwiczenia, operacji/ Eugeniusz Przeniosło, No- biste (parciane), taśma nabojowa; equipment
wa dyrektywa sojuszniczych ćwiczeń /w/ Prze- and munitions - sprzęt i amunicja; cooking and
survival equipment - sprzęt do gotowania
gląd Wojsk Lądowych Nr 6/2007, s. 25-28
EPL (Equipment Parts List) - wykaz części wy- i przetrwania; specific-to-task equipment - wyposażenie do specyficznych zadań; a piece of
posażenia
EPM (Electronic Protective Measurements) equipment - element wyposażenia; measurefeatures - elektroniczne środki przeciwdziałania ment and diagnostic equipment test - wypoEPMC (Electronic Protective Measures Con- sażenie do testowania; fitting out/military equisole) - konsola przeciwdziałania zakłóceniom pment - sprzęt wojskowy, wyposażenie wojskoradioelektronicznym (stanowi samodzielne sta- we; various items of essential personal equi-
182
pment - różnorodne przedmioty podstawowego pierwszy prototyp, oznaczony jako YAL-1A ABL
wyposażenia indywidualnego (toiletry items - /Airborne Laser; laser ma ogromne rozmiary - ok.
przybory toaletowe); signature equipment - kilkunastu metrów i szokująco dużą wagę - ok.
sprzęt oznakowany; to equip - wyposażyć, 18 ton!, wzniósł się w powietrze w lipcu 2002 roekwipować (się), zaopatrywać (się) (with - w), ku; w 2007 roku ABL po raz pierwszy namierzył
dawać, przygotowywać (sb for sth - kogoś do i śledził, za pomocą lasera pomocniczego, lecączegoś); fitted - dopasowany; fitted with - cy w powietrzu cel /samolot NC-135E Big Crow/;
przymocowany do; unfit - niedopasowany, cho- w następnych latach na samolocie ABL zainstary; I think it fits - myślę, że to dobre/to pasuje/to lowano docelowy laser klasy jednego megawata;
dobre (do czegoś); suited - odpowiedni for/to pojedyncza salwa laserowa trwa ok. 5 sec;
w 2009 roku ABL, po raz pierwszy, namierzył
sth - do czegoś, dopasowany, odpowiadający
w powietrzu rakietę wystrzeloną z wyspy San Nisobie; a suit US a coat - garnitur, kostium (kocolas w Kalifornii; w 2010 roku ABL zestrzelił
biecy), ubiór/kostium (kąpielowy), rozprawa
pierwszą rakietę balistyczną na paliwo ciekłe,
(w sądzie), kolor (w kartach); flight suit - kombiwystrzeloną z morza /Point Mugu na poligonie
nezon lotniczy; protective suit - kombinezon
morskim w Kaliforni/; narazie, system ABL nie
ochronny; to suit - pasować (o ubraniu, sytuacji)
spełnia oczekiwań Pentagonu, ponieważ samolot
(do czegoś), odpowiadać (o dacie, pracy); to sumoże zestrzlić rakietę tylko w fazie jej wznoszeit oneself - robić jak komu wygodnie; that suits
nia tzn. w ciągu pierwszych 2 min. lotu, ponieważ
you very well - to Panu jest na rękę/to pasuje na
później rakieta osiąga zbyt dużą prędkość, co
Pana; suitable - odpowiedni (for sth - do czeuniemożliwia celne trafienie; ponadto, samolot
goś)
musi być stosunkowo blisko startującej rakiety
ERA (Exercise Restricted Area) - zastrzeżona
/ok. 150 km/, co ze strategicznego punktu wistrefa ćwiczeń ERFA (European Radio Frequdzenia może być niewykonalne; laser typu COIL
ency Agency) - Europejska Agencja Częstotlinie jest w stanie osiągnąć większych zasięgów
wości Radiowych (replaced by ARFA (Allied
ze względu na ograniczoną przejrzystość i turbuRadio Frequency Agency) - agencja NATO ds. lencję atmosfery; wydajność lasera, ograniczona
częstotliwości radiowych)
do kilku strzałów, jest również zbyt mała; w po-
ERIS (Exoatmospheric Reentry Interception łowie 2009 roku udało się zniszczyć cel na ziemi
System /SDI/) - system przechwytywania i nisz- za pomocą lasera ATL /Advanced Tactical Laczenia celów za pomocą lasera zamontowanego ser/ zamontowanego na pokładzie samolotu
na pokładzie samolotu (Boeing 747-400F; pro- transportowego C-130 i przeznaczonego do
gram budowy antybalistycznej obrony strategicz- niszczenia nieruchomych i ruchomych celów na
nej SDI, zwany także systemem „gwiezdnych ziemi; laser ALT działa z dużą precyzją i nie powojen”, został ogłoszony w 1983 roku przez ów- woduje żadnych strat pobocznych, np. można
czesnego prezydenta USA Ronalda Reagana; unieruchomić samochód, nie raniąc pasażerów
183
Paweł Henski, Zabójczy promień /w/ Polska ERT (Execution Reference Time) - czas wykoZbrojna Nr 12 z 21 marca 2010 r., s. 39-40; CO- nania; execution - realizacja, wykonanie, dokoIL (Chemical Oxygen Iodine Laser) - wysokoe- nanie, wypełnienie
nergetyczny laser tlenowo-jodowy, zbudowany w eruption - wybuch, wysepka; to erupt - wybu1977 roku; wykorzystuje się w nim takie same chać, eksplodować, wrzeć
związki chemiczne, jakie można znaleźć w utle- ESA1 (European Space Agency) - Europejska
niaczach do włosów - nadtlenek wodoru oraz Agencja Przestrzeni Powietrznej
wodorotlenek potasu; w procesie chemicnym ESA2 (European Supply Agency) - Europejska
mieszane są one z gazem chloru i wodą; w wyni- Agencja ds. Zaopatrywania
ku redukcji produkowana jest zjonizowana forma escalate
(to)
-
rozszerzać,
wzmagać
się,
tlenu /SDO/, a następnie zjonizoawny lotny jod, wzrastać; to increase in seriousness or intenktóry przechodząc gwałtownie do stanu spo- sity; in December 1994 border conflict beczynku, w sposób pulsacyjjny, wytwarza fotony; tween LOWERLAND and UPPERLAND escafotony - niewidzialne dla oka - tworzą podczer- lated; escalation - an increase in the intensity
wone światło lasera Paweł Henski, Zabójczy or seriousness of something; escalator promień /w/ Polska Zbrojna Nr 12 z 21 marca ruchome schody
2010 r., s. 39-40
escape - ucieczka (from - z); to escape - ucieERP (Effective Radiated Power) - efektywna kać (from/to - z/do) (z więzienia, z niewoli), unimoc promieniowania
kać (from sth - z czegoś), wychodzić (cało)
error - błąd (last but not least - ostatni, ale nie (np. z wypadku), umykać (np. uwadze), uchodzić
najmniejszy; komputerowy itp.); in error - przez (np. o gazach, cieczach)
pomyłkę; wrong - zły, niedobry, źle, niedobrze, ESCORT - towarzyszenie (rodzaj działań lotnicniewłaściwy (człowiek); lewy (strona materiału), twa myśliwskiego polegający na eskortowaniu,
zło; to wrong - krzywdzić; be wrong about sth - konwojowaniu /ochronie/ innych rodzajów lotnicmylić się co do czegoś/w czymś; sb was wrong twa własnego wykonujących zadania operacyjto do sth - ktoś źle zrobił, że coś uczynił; to get ne); escort - eskorta, konwój, ochrona, eskortusth wrong - pomylić się z czymś; to go wrong - jący; escort car - holownik; escort guard - konmylić się, (ze) psuć się; be in the wrong - źle wojent; escort fighter - myśliwiec eskortujący,
robić; wrongdoing - niewłaściwe postępowanie, samolot myśliwski eskorty; escort of honor nadużycie; wrongful - nieuczciwy, krzywdzący; eskorta honorowa; escort officer - oficer towamistake (to), mistook, mistaken - mylić (się) rzyszący (np. z eskorty honorowej); to escort mylić (sth for sth - coś z czymś); mistake - błąd, eskortować, konwojować, odprowadzać, odpropomyłka (blunder); mistaken - mylny, be mi- wadzić, towarzyszyć
staken about/in - mylić się, co do; grave blun- ESDP (European Spacial Development Perders - poważne błędy
spective) - Europejska Perspektywa Rozwoju
184
Przestrzennego (siły wojskowe/organizacja woj- zacja, ustanowienie, założenie na stałe interesu,
skowa zajmująca się realizowaniem wspólnej po- instytucja, zakład, firma, placówka, zagospodalityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE); spatial rowanie się; peacetime establishment - stan
- przestrzenny; perspective - perspektywa, po- liczebny w czasie pokoju; manpower - obsada
gląd; in perspective - z perspektywy
etatowa, stan osobowy; the establishment - ze-
ESF (European Security Forum) - Europejskie stawienie sił (i środków), establiszment; the
Forum Bezpieczeństwa
number of personnel on payroll - stan etatowy,
ESM (Electronic Support Measures) - środki combat composition - skład bojowy; staffing wsparcia radioelektronicznego /środki zabezpie- personel sztabowy; standing/manning of appoczenia walki radioelektronicznej; ESM (Electro- intments
- obsadzanie
stanowisk;
combat
nic Warfare Support Measures) - przedsię- structure - struktura bojowa; to establish wzięcia wsparcia radioelektronicznego
ustanowić, założyć, ustalić; to establish contact
ESP (Equipment and Spare Parts) - wyposa- (radio) - nawiązać łączność (radiową)
żenie i części zapasowe
estimation - przybliżenie; estimate of situa-
espionage - szpiegostwo, wywiad, rozpoznanie tion/estimation of the situation - ocena poagenturalne, wywiad agenturalny; espionage łożenia; estimate of enemy force - ocena
net/ring - siatka szpiegowska
nieprzyjaciela; estimate of terrain - ocena ter-
”esprit de corps” fr. przynależność do korpusu; enu; the commander's estimate - ocena
a French phrase meaning a feeling of devo- dowódcy (intelligence officer’s estimate tion to and pride in your unit or grouping - ocena rozpoznawcza; operations officer’s espoczucie wspólnoty, zespołowej solidarności, timate - ocena operacyjna; logistic officer’s eswiążącej nie tylko w boju, lecz także w codzien- timate - ocena logistyczna; personnel officer’s
nym życiu Zdzisław Najder /w/ Polska Zbrojna Nr estimate - ocena kadrowa); estimated flight
11 z dnia 15 marca 2009 r., s. 62; devotion - time - przewidywany czas lotu
oddanie /to sb - dla kogoś/, poświęcenie /to sth ET1 (Evaluation Team) - zespół zajmujący się
- czemuś/, pobożność; to devote - poświę- analizą i oceną ćwiczenia
cać/oneself to sth - się czemuś/; devotee - za- ET2 (Elementary Training) - szkolenie podstapaleniec
wowe
essential - istotny, podstawowy, zasadniczy, ETA (Estimated Time of Arrival) - przewidywanader ważny, kluczowy; significant; substantial ny czas przybycia; ETC (Estimated Time of
- konkretny, solidny; considerable - znaczny
Completion) - przewidywany czas zakończenia;
estb (established) - ustalony, założony, usta- ETC (Estimated Time of Commission) - przewiony; established methods - ustalone metody; widywany czas osiągnięcia gotowości bojowej;
establishment - urządzenie, organizacja, stan ETD (Estimated Time of Departure - przewidyliczebny; stan osobowy, liczebność, stała organi- wany czas startu (odlotu, odjazdu); ETF (Esti-
185
mated Time of Flight) - przewidywany czas wy- March 1957 by Belgium, France, Germany,
lotu; ETR (Estimated Time of Return) - przewi- Italy, Luxemburg and the Netherlands. In
dywany czas powrotu; ETRO (Estimated Time 1973 they were joined by Denmark, Ireland
Return to Operation) - przewidywany czas and the United Kingdom; in 1981 were joined
wznowienia działań (operacji)
by Greece; in 1986 by Portugal and Spain;
ETB (Extreme Terrain Bike) - rower do wyko- and in 1995 by Austria, Finland and Sweden.
rzystywania w trudnym terenie (np. rower opra- Accession negotiations were also successcowany przez firmę Hanebrink posiada szerokie fully completed by Norway, but in a national
opony rozkładające nacisk na podłoże; tego ro- referendum held in November 1994, 52.5 perdzaju ogumienie umożliwia jazdę w terenie pod- cent of Norvegian voters opposed membermokłym i piaszczystym oraz pokrytym śniegiem; ship of the the EU have been submitted by
duża wyporność balonowych opon przekształca Turkey and Cyprus, as well as the 10 associrower w środek przeprawowy - pływak; dzięki ated countries of Central Europe (Bulgaria,
swojej wszechstronności ETB może być wyko- the Czech Republic, Estonia, Hungary, Latvia,
rzystywany również przez wojska specjalne) Mi- Lithuania, Poland, Romania, Slovakia, Slovechał Domachowski, Rower w działaniach bojo- nia).; ESDF (European Security and Defence
wych /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 1 /2009, Policy) - europejska polityka bezpieczenstwa
s. 20-23
obrony; CFSP (Common Foreign and Security
ethnic clearings/ethnic cleansing - czystki etPolicy) - polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
niczne; a systematic attempt by the main
EU; ECRF (European Crisis Reaction Forces)
population to drive members of an ethnic mi- - Europejskie Siły Reagowania Kryzysowego;
nority away from their homes by the use of EUMC (European Union Military Committee) force (including intimidation, destruction of komitet Wojskowy Unii Europejskiej; EUMS (Euproperty, physical violence and even murder); ropean Union Military Staff) - Sztab Wojskowy
ethnic groups - grupy etniczne
Unii Europejskiej
ETR (Equipment Transfer Report) - meldunek EUCOM (European Command /US, Stuttgart,
o przekazaniu sprzętu
GE/) - dowództwo Sił Zbrojnych USA w Europie
être et durer - fr. być i wytrwać (dewiza życiowa EURAC (European Air Chiefs' Conference) żołnierzy 3. pułku spadochroniarzy piechoty Konferencja Europejskich Dowódców Sił Pomorskiej - Francja )
wietrznych (w skład Konferencji wchodzą przed-
ETRO (Expected Time to Return Operational) stawiciele 20 państw europejskich: Belgii, Danii,
- przewidywany czas potrzebny do odtworzenia Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Niegotowości do działań
miec, Norwegii, Portugalii, Turcji, Włoch, Wielkiej
EU (The European Union) - Unia Europejska; Brytanii, Austrii, Szwecji, Finlandii, Czech, Polski
The European Union was established on the i Węgier; Konferencja została powołana w 1993
basis of the Treaty of Rome signed on 25
186
roku z inicjatywy ówczesnego dowódcy Francus- Agency) - Europejska Agencja Bezpieczeństwa
kich Sił Powietrznych; celem EURAC jest dosko- Lotów; EATMS (European Air Traffic Managenalenie wszechstronnej współpracy pomiędzy ment System) - Europejski System Zarządzania
siłami
powietrznymi
państw
europejskich Ruchem Lotniczym; ECAC (European Civil
z uwzględnieniem bieżących i przyszłych zadań Aviation Conference) - Konferencja Lotnictwa
wynikających z koncepcji obrony i bezpieczeń- Cywilnego; ESARR (EUROCONTROL Safety
stwa europejskiego Zdzisław Wydra, „EURAC Regulatory Requirements) - wymagania przew Dublinie" /w/ Wiraże nr 10/2002, s. 2-3
pisów bezpieczeństwa, na podstawie których doEUROCONTRL (European Organization for konuje się oceny systemów ATC (Air Traffic
the Safety of Air Navigation) - Europejska Or- Control) w krajach członkowskich EUROCONganizacja ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrz- TROL, część tych dokumentów (ESARR 2) obonej, której celem jest utworzenie jednego, wspól- wiązuje także w krajach nie należących do Euronego i spójnego systemu kontroli ruchu lotnicze- pejskiego Systemu Zarządzania Przestrzenią
go, obejmującego całą przestrzeń powietrzną Powietrzną; EUIR (European Upper InformaEuropy (w skład wchodzi 30 państw: Austria, tion Region) - Region Informacji Górnej PrzeBelgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Da- strzeni Europejskiej; FUA (Flexible Use of Airnia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Ho- space) - elastyczne użycie przestrzeni powietrzlandia, Irlandia, Luksemburg, Macedonia, Malta, nej (idea zarządzania przestrzenią powietrzną
Mołdawia, Monako, Niemcy, Norwegia, Portuga- oparta na zasadzie wspólnego dobra, do którego
lia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, wszyscy użytkownicy (cywilni i wojskowi) muszą
Szwecja, Turcja, Węgry, Wielka Brytania, i Włochy); CFMU (Central Flow Management Unit) centralna jednostka zarządzania przepływem ru-
mieć jednakowy dostęp; PRC (Performance
Review Commission) - Komisja ds. Przeglądu
Wyników Usługodawców (zajmująca się spra-
chu lotniczego, jest organem EUROCCONTROL
wowaniem kontroli, prowadzeniem badań i po-
ustanowionym dla zapewnienia koordynacji ru-
równywaniem osiągnięć służb żeglugi powietrz-
chu lotniczego na poziomie paneuropejskim;
CODA (Central Office for Delay Analysis) Centralne Biuro Analiz Opóźnień; CRCO (Cen-
nej)
EURO CONTROL2 (Air Traffic Control in European NATO Countries) - kontrola ruchu lotni-
tral Route Charges Office) - Centralne Biuro
czego w europejskich państwach NATO
Opłat Trasowych; IANS (Institute of Air Naviga- EUROGROUP (European Group of Nations)
tion Service - Luksemburg) - Instytut Służb Że- /BE, DA, GE, GR, IT, LU, NL, NO, TU, UK/ glugi Powietrznej; Maastricht UAC (Maastricht grupa państw europejskich
Upper Area Control - Beek, Holandia); EEC European - europejski, Europejczyk; Pole - Po(EUROCONTROL Experimental - Bretigny, lak/Polka; Englishman/Englishwoman - AnFrancja) - Centrum Eksperymentalne Eurocon- glik/Angielka; Dutchman - Holender/Holenderka;
trol; EASA (European AIR/Aviation Safety
187
German - Niemiec/Niemka; Russian - Rosja- Evac/evac (Evacuation) - ewakuacja; evacuanin/Rosjanka; Ukrainian - Ukrainiec/Ukrainka; tion plan - plan ewakuacji; evacuation and reFinn - Fin/Finka; Swede - Szwed/Szwedka; pair group - grupa remontowo-ewakuacyjna;
Norwegian - Norweg/Norweżka; Dane - Duń- evacuation
of
damaged
equipment
-
czyk/Dunka; Frenchman/Frenchwoman - Fran- ewakuacja uszkodzonego sprzętu; evacuation
cuz/Francuzka; Spaniard - Hiszpan(ka); Italian - of personnel - ewakacja ludności; evacuation
Włoch/Włoszka;
Welshman/Welshwoman
- of sick and wounded - ewakuacja chorych i
Walijczyk/Walijka; Irishman/Irishwoman - Irlan- rannych; evacuation route - droga ewakuacji;
dczyk/Irlandka;
Scot(sman)/Scot(swoman)
- evacuee - ewakuowany; a person who has
Szkot/Szkotka; American - Amerykanin/Ame- been evacuated; evacuees - wysiedleńcy; to
rykanka; Canadian - Kanadyjczyk/Kanadyjka; evacuate - ewakuować, wyewakuować
Chinese - Chińczyk/Chinka; Japanese - Japoń- evasion - the skill of avoiding enemy forces
czyk/Japonka; Vietnamese - Wietnamczyk/Wiet- /usually after escape from capture or encirnamka; Mexican - Meksykanin/Meksykanka; clement/; evasive - wymijająca, dążąca do
Jew/Jewess - Żyd/Żydówka (Israeli - Izrael- uniknięcia; evasive action - akcja pozwalająca
czyk/Izraelka, izraelski); Lithuanian - Litwin(ka); uniknąć..., akcja w celu uniknięcia...; intended to
Estonian - Estończyk/Estonka; Latvian - Łotysz- evade a danger or threat; to take evasive ac(ka); Greek - Grek/Greczynka; Pakistani - Paki- tion - stosować unik
stańczyk/Pakistanka; Albanian - Albańczyk/
evidence - dowód, dane, świadectwo; eventual
Albanka; Yugoslav - Jugosłowianin/Jugosła- evidence
-
ostateczny
dowód;
evident
-
wianka; Serb - Serb(ka); Croat - Chorwat/Chor- widoczny, jawny; to produce evidence - przedwatka; Bulgarian - Bułgar(ka); Romanian - Ru- stawiać
dowód;
produce
of
evidenc-
mun(ka); Czech - Czech/Czeszka; Slovak - Sło- es/introduce evidences - przedstawiać dowody
wak/Słowaczka; Slovenian - Słoweniec/Słowen- EW1 (Early Warning) - wczesne ostrzeganie;
ka; Belorussian - Białorusin(ka); Belgian - EWR (Early Warning Radar) - stacja radiolokaBelg/Belgijka; Portuguese - Portugalczyk/Por- cyjna wczesnego ostrzegania EWAC (Early
tugalka; Turk - Turek/Turczynka; Arab - Arab
Warning Aircraft) - samolot wczesnego ostrze-
/Arabka
gania
EUROSIM - laboratorium wyposażone w stano- EW2 (Electronic Warfare) - walka radioelektrowiska pracy dla kontrolera, jego asystenta i in- niczna; REC (Radio Electronic Combat) - walka
struktora przeznaczone do szkolenia wojskowych radioelektroniczna; EWC (Electronic Warfare
kontrolerów ruchu lotniczego w Mont de Marsan Centre) or EWC (Electronic Warfare Comwe Francji
mander)
-
centrum
walki
radioelektronicz-
EUT (Equipment Under Test) - testowanie nej/dowódca walki radioelektronicznej; EWCC
sprzętu
(Electronic
Warfare
Co-ordination
Cen-
188
tre/Cell) - centrum/komórka współdziałania walki exercise planning directive - dyrektywa planoradioelektronicznej; EWE (Electronic Warfare wania ćwiczenia; exercise program - program
Equipment) - sprzęt walki radioelektronicznej; ćwiczeń; exercise restrictions - ograniczenia
EWP (Electronic Warfare Plan) - plan walki ra- w założeniu do ćwiczeń; exercise specificadioelektronicznej;
EWTS
(Early
Warning tions - opis ćwiczenia; exercise sponsor - or-
Transmission System) - system przekazywania ganizator ćwiczenia; exercise study - ćwiczenia
wczesnego ostrzegania; EW Units (Electronic studyjne; exercise book - zeszyt (np. do ćwiWarfare Units) - pododdziały walki radioelektro- czeń); exercising - sprawowanie (of power nicznej; EWVX (Early Warning Voice) - sygnał władzy); the exercising direct supervision
over - wykonywanie bezpośredniego nadzoru;
wczesnego ostrzegania
3
EW (Extensive Wound) - ciężka rana
extent of the exercise - zakres ćwiczenia; to
EWR (Engineer Works Request) - zapotrzebo- exercise - ćwiczyć, używać, wykonywać, praktywanie na wykonanie prac inżynieryjnych
kować, pełnić
EX/EXC/EXER (Exercise) - ćwiczenie, zadanie examination - badanie, przesłuchanie (cross(w podręczniku), użycie wykonywanie, pełnienie examination), sprawdzenie; an exploring - ba(obowiązków), praktykowanie, ruch (fizyczny); danie; to examinate - przesłuchać, sprawdzić;
LIVEX (Live Exercises) - ćwiczenia z udziałem interrogation - przesłuchanie; to interrogate wojsk; EXPI (Exercise Planning Instruction) - przesłuchiwać; interrogator - śledczy, przesłuinstrukcja planowania ćwiczeń; EXPI (Exercise chujący
Planning Instruction) - instrukcja planowania excavation - przekop, przekopanie, podkop, wyćwiczeń; EXOPORD (Exercise Operations Or- kop, wykopanie, dół; excavations - rozkopy; exder) - rozkaz operacyjny do przeprowadzenia cavator - koparka mechaniczna (do kopania roćwiczenia (plan przeprowadzenia ćwiczenia); wów); to excavate - wykopywać, przeprowadzać
EXCON (Exercise Control) - centrum kontroli wykopaliska, kopać
ćwiczeń;
EXCONOP
(Exercise
Conception excess (czyt. ik'ses/'ekses) - nadmiar, nadwyżka
Operation) - koncepcja operacyjna (część tak- (of sth - czegoś); excess - (czyt. 'ekses) - nadtyczna planu przeprowadzenia ćwiczeń); Exerci- mierny,
zbyteczny;
excess
equipment
-
se Scenerio & Settings - scenariusz inicjujący nadwyżka sprzętu; excesses - ekscesy; in exćwiczenia; XML (Exercise Manning List) - wy- cess of - ponad; to excess - do przesytu; exkaz uczestników ćwiczenia; EXSPEC (Exercise cessive - nadmierny; surplus - nadwyżka, nadSpecification) - specyfikacja ćwiczeń; free play miar, tworzący nadwyżkę, dodatek, dodatkowy;
exercise - ćwiczenia bez ograniczeń; field exer- be in excess of sth - przekraczać coś
cise - ćwiczenie z udziałem wojsk; exercise exchange - wymiana, giełda (stock exchange commander - dowódca ćwiczenia; exercise di- giełda towarowa), wymiana zdań, centrala; exrecting staff - sztab kierujący ćwiczeniem; change code - numer kierunkowy centrali; tele-
189
phone exchange - centrala telefoniczna; ex- out of Iraq - wyrzucenie wszystkich Sunnitów
change rate - kurs wymiany; exchanging of fire z Iraku); Shia - szyici
- wymiana ognia; exchange of prisoners - exhaustion
-
wyczerpanie,
obezwładnienie;
wymiana jeńców; in exchange for - w zamian exhausted - wyczerpany (fatigue - zmęczenie);
za; in exchange of - w zamian za; to exchange exhaust - tłumik, wydech, wysiłek, wylotowy;
- wymieniać (się)
exhaust gas - gazy spalinowe; exhaust gases -
excuse - usprawiedliwienie, wymówka; justifica- spaliny; exhaust pipe - dysza wylotowa, rura
tion - uzasadnienie; excuse note - (szkolne) wydechowa, przewód wylotowy, kolektor wylotousprawiedliwienie; apology - przeprosiny; plea- wy; exhaust reheater - dopalacz; to exhaust
se accept my apologies - proszę przyjąć moje ammunition - wyczerpywać amuncję
przeprosiny
exile - wygnanie, emigracja; in exile - na wy-
EXCUT (Execute) (to) - wykonywać, przeprowa- gnaniu (emigracji); en exile that may prove
dzać,
spełniać,
wykonywać
wyrok,
stracić permanent - uchodźstwo, które może okazać się
(np. kogoś), rozstrzelać; execution - wykonywa- stałe; to exile … - skazywać na /np. potępienie/
nie (zadań - of tasks), wykonanie, rozstrzelanie; wygnanie; to banish - skazywać na banicję; baexecutive - wykonawczy (executory); XO (Exe- nishment - wygnanie; flee (to), fled, fled - uciecutive Officer) - oficer pełniący obowiązki, za- kać (from - z); they all fled from the burning
stępca dowódcy okrętu; executive order - roz- building - wszyscy uciekli z płonącego budynku;
kaz wykonawczy; executing - wykonawczy; exe- thousands of refugees are fleeing from the
cuting commander - dowódca odpowiedzialny
civil war - tysiące ucieka z (powodu) wojny do-
exmt (exempt to) - 1. zwolnić (from - od cze- mowej
goś) (np. z obowiązku, służby, opłat), wyłączyć, expand (to) - powiększać (się), rozszerzać się
wyłączać; he is exempted from military servi- (with - w); to expand on/upon - uszczegółowić;
ce 2. oficjalnie zwolniony z obowiązku, służby, expansion - ekspansja, rozbudowa, rozwój;
opłat; his bad health exempted him form mili- expansion plan - plan rozbudowy; enlarge tary service; exemption - uwolnienie, zwolnie- powiększać,
robić
powiększenie;
enlarge
nie; exempted - z wyjątkiem; to depose - usu- on/upon - rozwodzić się (nad); enlargement wać, składać; to dispose off - pozbywać się; to powiększenie; to elaborate - rozszerzać
expel - wypędzić, wyrzucić; expelled from - wy- expectation - oczekiwanie; to expect - oczekirzucony z; to eliminate - eliminować, usuwać, wać, spodziewać się (be expecting); expectanwykluczać; to remove - usunąć (się), oddalić cy - nadzieja, widoki; I expect that - sądzę (my(się), sprzątnąć, odwołać, zwolnić; to toss - rzu- ślę), że …
cać się, wstrząsać, przewracać, rzucać (monetą); experience - doświadczenie (zawodowe), doto toss up - losować, rozstrzygać przez rzut mo- świadczenie
życiowe,
praktyka
(zawodowa;
nety (for sth - coś; tossing all the Sunni Arabs apprentice - praktykant, czeladnik), znajomość
190
(czegoś), przeżycie, fakt; experienced - do- sive force - moc (siła) wybuchu; explosive maświadczony; to experience - przeżywać, do- terials container - kostka materiału wybuświadczać; experiment - eksperyment, do- chowego; explosive mixture - mieszanka wyświadczenie, experimental - eksperymentalny, buchowa; explosive ordnance - materiały wydoświadczalny, próbny; to experiment - ekspe- buchowe i amunicja; plastic explosive - plasrymentować
tyczny materiał wybuchowy; explosion - wy-
expire (to) - umrzeć; die (to), died, died/dying - buch, eksplozja; explosion hazard - niebezpiecumierać (pass away), zdychać (o zwierzętach), zeństwo wybuchu; exploder - spłonka, zapalnik,
strasznie chcieć/potrzebować (for sth - cze- detonator
goś/to do sth - coś zrobić), upływać (of time), expose (to) - odsłaniać, wystawiać (to sth - na
wygasać (of process), tracić ważność, wyzionąć coś), narażać (się) (to - na), demaskować, naducha;
die
away/down
hard
-
-
wymierać/zanikać;
zamierać;
die
out
-
die świetlać (of photography); an exposé - zdemazani- skowanie; exposé - publiczne oświadczenie;
kać/wymierać; while there’s life, there’s hope - exposition - przedstawienie, wykład; exposed „niech żywi nie tracą nadziei”; expiry date - data odsłonięty; be(ing) exposed to - być (bycie) naważności
rażonym na, wystawionym na (np. na oddziały-
explanation - wyjaśnienie, opis; I'm in process wanie przeciwnika, niebezpiecznych środków
of explanation - jestem w trakcie wyjaśniania; chemicznych itp.)
explanatory - objaśniający, wyjaśniający; to express (to) - wyrażać (się), przedstawiać (as explain - wyjaśniać (sth to sb - coś komuś); to jako), wyraźny, ekpresowy, ekspres; expressed
explain away - usprawiedliwiać
his feelings about the latest incident in - wy-
exploitation - wykorzystanie, wykorzystywanie, raził swoje ubolewanie w odniesieniu do ostatwyzysk, eksploatacja (Exploitation usually fol- niego zdarzenia w; expression - wyrażenie, wylows a successful attack that has created or raz (czegoś), przejaw, przykład, ekspresja; exexposed some enemy vulnerability. For ex- pressionless - bez wyrazu; expressive - wyraample, an attack that has torn up a gap in en- zisty, dotyczący wypowiadania się; US exemy defences allows us to attack vital enemy pressway - autostrada, droga szybkiego ruchu
rear areas.); of exploitation - eksploatacyjny; Ext
(Extension/phone/number)
-
numer
exploitative - wyzyskujący; exploiter - wyzyski- wewnętrzny telefonu
wacz; to exploit - wykorzystywać, eksploatować; external power unit - lotniskowe źródło zasilania
exploits - wyczyn
explosive - materiał wybuchowy/explosives - extra/addictional - dodatkowy
materiały
wybuchowe;
explosive
charge
- extradition - ekstradycja; pursue the extradi-
ładunek wybuchowy, środek wybuchowy; explo- tion, prosecution and incarceration of sussive
content - zawartość wybuchowa; explo-
191
pects - prowadzić ekstradycję i zaskarżenie rutynowy; zwykły, normalny porządek (zajęć),
o uwięzienie podejrzanych
numer, punkt; routine procedure - normalna
extraordinary - niezwykły, nadzwyczajny (ordi- (zwykła) procedura (postępowanie); routine donary - powszechny, zwyczajny)
cuments - dokumenty służbowe; routine main-
extricate (to) - uwalniać, wydobywać (from - z); tenance - przegląd bieżący (overhaul - przethe fighter had been extricated safely - myśli- gląd, naprawa główna); daily routine - codzienwiec został uwolniony z niebezpieczeństwa
ne zajęcia
EZ (Equal Zero) - równy zeru
F4 (Fraction of Damage) - stopień zniszczeń
FA1 (Fighter Aircraft) - samolot myśliwski
FA2 (Flight Accident) - wypadek lotniczy
FA3 (Fighter Allocator) - oficer kierujący działa-
F (FOXTROT)
niami lotnictwa myśliwskiego (w CRC)
1
F (Fahrenheit) - stopień Fahrenheita
FA4 (Field Artillery) - artyleria polowa
F2 (Failure) - awaria, uszkodzenie (impairment), FAA (Federal Aviation Administration) - Urząd
defekt; engine failure - uszkodzenie silnika; fai- Lotnictwa Cywilnego USA
lure to appear - brak obecności; because of FAAR (Forward Area Alerting Radar) - wysufailure - z powodu niepowodzenia; failure - nie- nięty posterunek radiolokacyjnego wykrywania
powodzenie, fiasko, niesprawność (np. urządze- i powiadamiania
nia, serca), krach (bankowy), załamanie się (np. FA BDE (Field Artillery Brigade) - brygada
nerwów) (nervous breakdown - załamanie ner- artylerii polowej
wowe), pechowiec, nieudacznik, ofiara; nervous FAC1 (Forward Air Controller) - oficer naprowreck - osoba o zrujnowanych nerwach; failing wadzania lotnictwa; Controlled by FAC - napro- wada, zawodzący, słaby; failing this, that … - wadzanie przez oficera naprowadzania lotnictwa;
a jak się nie da, to …; setback - komplikacja, Airborne FAC - oficer naprowadzania lotnictwa
znajdujący się na pokładzie statku powietrznego
pogorszenie
F3/FO
(FLASH/FLASH
OVERRIDE)
2
/PRE- FAC (Airdrome Control Station) - stacja kon-
CEDENCE/ - kategoria pilności: „Błyskawicz- troli lotniska
3
ny"/”Pierwszeństwo" (wykonać poza wszelką ko- FAC (Forward Attack Coordinator) - wysu-
lejnością); precedence - pierwszeństwo, priory- nięty koordynator uderzeń
tet; precede - poprzedzać; I (IMMEDIATE) FACA (Force Air Co-ordination Area) - rejon
(PRECEDENCE) - „Dostarczyć natychmiast" (ka- współdziałania sił powietrznych
tegoria pilności); immediate - natychmiastowy, face - twarz, zbocze (góry), oblicze (miasta), tarpilny; priority - z pierwszeństwem, pierwszeń- cza, cyferblat (zegara), front; face mask - maska
stwo; priority order - hierarchia ważności; prio- ochronna; face to face (with) - twarzą w twarz,
rity signal - pilna wiadomość; routine - rutyna, wobec, naprzeciw; facing movements - zwroty
192
w miejscu; to face - stawiać czoła /to tackle - a court) - przed sąd); factory self-defence unit
stawić czoło/, przeciwstawiać się, (sth - czemuś), - zakładowy oddział samoobrony
być skierowanym (np. o oknie, budynku) (sth - FAD (Field Ammunition Depot) - polowy skład
na/w coś), mieć do czynienia (np. z trudnościa- amunicji
mi) (with - z), zebrać się (do czegoś trudnego), fading - zanik fal; to fade - zanikać
pogodzić się (z prawdą, z faktami); to face FAF (Final Approach Fix) - punkt, od którego
down/up - twarzą w dół/w górę; to sb's face - rozpoczyna się ostatni segment podejścia do ląprosto w twarz/oczy; to show one's face (so- dowania według IFR Ireneusz Nowak, Symulatomewhere) - pokazywać się gdzieś; to make/pull ry w szkoleniu pilotów /w/ Przegląd Sił Powietrza face - stroić, robić miny; to lose face - stracić nych Nr 1/2007, s. 21)
twarz; to save face - zachować twarz; to fly in fail attempt - nieudana próba; fail safe - niezathe face of - zaprzeczać, sprzeciwiać się; in the wodny, bezpieczny w razie uszkodzenia; to fail face of - wobec; on the face of it - z pozoru; to chybić, nie udawać się (o czymś), nie potrafić/nie
face up to - przyjmować, brać na siebie; face zdołać zrobić, zaniedbać, zaniedbywać, nie wyvalue - wartość nominalna; face veil - szaloko- pełniać (obowiązki), oblewać (egzamin), opuszminiarka; faceless - anonimowy; facial - (doty- czać (wodza) (także o umiejętnościach), zawodzić (o wzroku), zawieść nie uczynić, zepsuć się,
czący) twarzy
facilities - środki, urządzenia (zabudowania, np. zniknąć; fail to do so - nie zrobić tego/tak; it has
koszarowe); facility - zdolność, łatwość, urzą- failed to materialise - nie udało się zmaterialidzenie, ułatwienie, obiekt (np. zakład produkcyj- zować; he failed his exam - on oblał (swój) egny); facilitators - (oficerowie) współpracownicy, zamin; I have failed my hearing for fourteen
wykładowcy (osoby ułatwiające wykonanie cze- years - mam słaby słuch od 14 lat); destined to
goś); sanitary facilities - urządzenia sanitarne fail - skazany na niepowodzenie; fail-safe - nie(sanitary conditions - warunki sanitarne); ter- zawodny
minal facility - urządzenie końcowe (terminal failure - defekt, uszkodzenie, niepowodzenie
equipment); to facilitate; to simplify - ułatwiać, fair - 1. jarmark, targi (międzynarodowe); 2. fair upraszczać; to pamper (to foster; to take care) łagodny, spokojny, uczciwy, odpowiedni, czysty,
- opiekować się, niańczyć
jasny blond (o włosach); dostateczny (np. sto-
fraction - frakcja, stronnictwo, partia, zgrupowa-
pień); fair copy - czystopis; fair drawing - szkic
nie; sprinter fraction - odłam
ostateczny; fair play - uczciwa gra; be fair -
factor - czynnik, element, fabryka (plant), prze- prawdę mówiąc (to tell the truth - mówiąc prawtwórnia, wytwórnia, zakład pracy, zakładowy; dę); fun fair - wesołe miasteczko
factory overhaul - remont fabryczny; haul - wy- fairing - owiewka (w samolocie/samochodzie)
ciągnąć, ciągnąć; along haul - długi dystans, fairway - szlak, tor, tor (wodny)
długa droga; to haul up - zaciągnąć (before
193
FAK (First Aid Kid) /Field Dressing - pakiet false start - falstart; to falsify - fałszować; falpierwszej pomocy
sehood - fałszywość, fałsz, kłamstwo; falsity -
fall - BR upadek, spadek US the fall - jesień; fałsz; false information - fałszywa informacja;
fallout - opad/pył promieniotwórczy; fallout falsehood - fałsz, fałszywość, kłamstwo; falsely
shelter - schron przeciwatomowy; falls - wodo- attribute - fałszywie przypisać
spad; fallacious - błędny, zwodniczy; fallacy - FAM (Friendly Air Movements) - sojusznicze
błąd (logiczny), fałsz (rozumowania) (falsity - przerzuty powietrzne
fałsz); fallible - omylny, niedoskonały; fall (to), familiarize US familiarise (to) (oneself) fell, fallen - spadać, padać, upadać (o rządzie), zaznajamiać (się) (with sth - z czymś); familiarto fall in battle - polec w walce (killed on bat- ization flight - lot zapoznawczy; familiarize
tlefield); the government have fallen - rząd with the details contained in a FRAGO - zaupadł; opadać (np. o mgle), zapadać (o zmroku), poznać się ze szczegółami zawartymi w “Fragrozpadać się (into - na), dawać się dzielić, sta- mentation of Order”; familiar - znajomy (to wać się, zapadać się (to fall in) (into - w), uci- dla), zaznajomiony
chać (fall silent), usypiać (fall asleep), przesta- family - rodzina, rodzinny; family allowance wać być używanym (fall into disuse), paść, zgi- dodatek rodzinny; parent - rodzic; in-laws - tenąć (o żołnierzu); to fall to bits/pieces - rozpa- ściowie; native (to - dla), indigenous (to - dla) dać się na kawałki/strzępy; to fall flat - nie po- rodzimy;
native
- narodowy;
rodzimy;
na-
wieść się; to fall open - otwierać się; sb's face tion/people - naród; brothers and sisters - rofalls - twarz się komuś wydłuża; to fall about - dzeństwo (siblings); sibling - brat lub siostra;
padać (ze śmiechu); to fall apart - rozpadać się; half-brother - brat przyrodni; grandchildren to fall away - odpadać; to fall back - cofać wnuki; FCC (Family Care Centre) - Centrum
(ebb) się, odskakiwać; to fall back on - uciekać Wsparcia Rodziny (działa w Kwaterze Głównej
się, wracać, cofać się (do) (ebb); to fall behind - NATO i zajmuje się wspieraniem rodzin żołnierzy
zostawać w tyle; to fall for - tracić głowę (dla), wykonujących zadania w misji w Afganistanie,
dawać się nabierać (na); to fall in with - zga- w ramach specjalnego programu pomocy rodzidzać się (z), dostosowywać się (do); to fall off - nie)
spadać; to fall on/upon - spadać (na); to fall fan - wentylator, wachlarz, kibic; to fan - wachloout - wypadać, kłócić się (with - z); to fall over - wać się; to fan out - rozchodzić się promieniście
przewracać się; to be falling over oneself - FAO (Food and Agriculture Organization of
przewracać się jeden na drugiego; to fall the UN) - Organizacja Żywienia i Rozwoju Rolthrough - nie udawać się; to fall to - przypadać nictwa NZ
FAOR (Fighter Area of Responsibility) - strefa
(sb - komuś)
false - fałszywy, sztuczny, błędny; false alarm - odpowiedzialności lotnictwa myśliwskiego
fałszywy alarm; false signal - fałszywy sygnał;
194
FAP1 (First Aid Point) - punkt udzielenia pierw- spieszy się), twardo, mocno (trwać, stać) (hold
szej pomocy
fast to sth - trzymać się czegoś twardo), pościć
FAP2 (Fly Away Pack) - dezerter, US col. road (post); to be fast asleep - twardo spać; food
agent
fast - jedzenie szybko przyrządzane/jedzenie na
FAR (Forward Air Controller) - oficer napro- po-czekaniu (ciepłe)
wadzania lotnictwa
FATAC (French Tactical Air Force) - francuskie
farewell - pożegnanie, żegnaj; he said a sad lotnictwo taktyczne; French Army - Armia Franfarewell and left - on ze smutkiem pożegnał się cuska
i odjechał; saying good bye - pożegnanie; fatherland - ojczyzna (motherland/homeland);
Good Night/Sleep well - dobranoc; send off - ”My country, right or wrong” - „Słusznie czy
pożegnanie; parting - rozstanie się, pożegnalny, nie, ojczyzna ponad wszystko”
przedziałek
fatigue - zmęczenie; fatigue dress uniform -
FARP (Forward Arming and Refuelling Point) mundur służbowy, ubranie robocze; fatigue uni- wysunięty punkt/stanowisko uzbrajania i tanko- form - mundur ćwiczebny
wania/uzupełniania paliwa (śmigłowców bojo- FAV (Fast Attack Vehicle) - szybki pojazd
wych)
szturmowy
FAS (Future Army Structure) - struktura przy- favour US favor - przychylność, łaska (gift - dar,
szłej armii brytyjskiej/struktura armii przyszłości prezent, uzdolnienie); in favour - na korzyść, na
(zapewni znaczne zwiększenie możliwości ope- rzecz; out of favour - w niełasce, sprzyjać;
racyjnych brygad ogólnowojskowych; zostanie to favourable - życzliwy (kindly - życzliwie), przyosiągnięte dwoma sposobami: 1) to dążenie do chylny (kind - rodzaj, jakość, miły, uprzejmy; łapoprawienia jakości jednostek Combat Support skawy); favourable ground - sprzyjający teren;
/CS/ i Combat Service Support /CSS/ we very kind of you - bardzo uprzejmie z Pana
wszystkich brygadach 2) to zapewnienie efek- strony; as a special favour - przysługa
tywniejszego ich wykorzystania, zwłaszcza na FAX (FACSIMILE) - telefaks; SFAX (Secure
szczeblu brygady i niższym Tomasz Lewczak, Facsimile) - utajniony telefaks
Jutro brytyjskich wojsk lądowych /w/ Przegląd
Wojsk Lądowych Nr 7/2010, s. 54-57
fast - szybki, trwały (np. kolor) (We must be
faster than our opponent. This means we
FB (Fighter-Bomber) - samolot myśliwsko-bombowy (Conventional or Nuclear)
FB (Fire Base) - system ognia artyleryjskiego,
rakietowego i moździerzowego przystosowanego
must move fast, but, more importantly, we do osłony bazy wojskowej np. w Afganistanie/
must act faster than our enemy. The aim is to FBA (Fighter-Bomber Attack) - atak myśliwskotailor our tactics so that we can act faster bombowy
than the enemy force can react.); to fast szybko (in all haste - pośpiesznie, na gwałt)
prędko (robić coś) (the watch is fast - zegarek
195
FBM (Fleet Ballistic Missile) - morska rakieta FCS3 (Future Combat System/Future Combat
Systems Program) - system bojowy przyszło-
balistyczna
FC1 (Fighter Controller) - nawigator naprowa- ści/Program Przyszłego Pola Walki (USA)
dzania samolotów myśliwskich
FCST (Forecast, Forecasting) - prognoza po-
2
FC (Flight Commander) - dowódca grupy sa- gody (skrót stosowany w międzynarodowym lotmolotów
nictwie cywilnym - do Zbioru Norm Obronnych
F/C3 (Flight Control) - kierowanie lotami
cz. XII, Norm. 21/2001; NO-02- A007)
FC4 (Force Command) - dowództwo sił zbro- FCU (Fuel Consumption Unit) - jednostka najnych; FC (Force Commander) - dowódca pełnienia
wojskowy
FCZ (Forward Combat Zone) - przednia strefa
FC5 (Force Component) - element sił zbrojnych
walki
FC6 (Frontier Corps) - korpus graniczny
FD (Fire Department) - przedział ogniowy
FC
HQ
(Force
Command
Headquarters)
/NAEW/ - sztab dowództwa sił powietrznego systemu wczesnego ostrzegania NATO)
FDC (Fire Distribution Center/Fire Direction
Centre) - centrum zarządzania ogniem; a command post which coordinates the fire of sev-
FCA (Fighter Control Area) - obszar działania
eral batteries
samolotów myśliwskich
FDO (Flight Deck Officer) - a person who con-
FCC (Flight Coordination Centre) - ośrodek
trols the taking off and landing of aircraft on
koordynacji lotów
an aircraft carrier
1
FCL (Force Command Logistics Division) - FE (Flight Engineer) - inżynier pokładowy statku powietrznego Tadeusz Zieliński, Planowanie
oddział logistyki dowództwa sił
FCPO (Fleet Chief Petty Officer) - Royal Navy
działań systemu wczesnego wykrywania i dowo-
sierżant/bosman sztabowy
dzenia NATO /w/ Przegląd WLiOP, grudzień
FCP/P (Fire-unit Command Post/Patriot) - do- 2003
2
FE (Force Execution) - realizowanie (wykonywództwo stanowiska ogniowego rakiet Patriot
FCR (Fire Control Radar) - radar kierowania wanie) zadań przez siły zbrojne
feature - cecha; features - cechy rzeźby terenu;
ogniem
FCS1 (Fire Control System) - system kierowa- trait - cecha naturalna (charakteru)
nia ogniem; FCO (Fire Control Order) - rozkaz FEBA (Forward Edge of Battle Area) - przedni
do kierowania ogniem; FCO (Fire Control Offi- skraj obszaru obrony/przedni skraj pola walki/linia styczności z nieprzyjacielem
cer) - oficer (operator) kierowania ogniem; FDC
feeding - zasilanie; feeding system - układ zasi(Fire Direction Centre) (SAM) - centrum kierolania; feedback - sprzężenie zwrotne (in a rawania ogniem
FCS2 (File Control System) - system kierowania dio); Feed the Children - Towarzystwo na
ruchem powietrznym
Rzecz Głodujących Dzieci; feed (to), fed, fed -
196
karmić (się), paść (się), zasilać; to feed up - tu- FFA (Free Fire Area) - strefa nieograniczonego
czyć; to be fed up - mieć dość („powyżej uszu”) /prowadzenia/ ognia; NFA (No Fire Area) - strefa
(with sth - czegoś)
wyłączona z działalności ogniowej
FEFA (Future European Fighter Aircraft) - eu- FFAR (Folding-Fin Aircraft Rocket) - skrzydlata
ropejski perspektywiczny samolot myśliwski
rakieta samolotowa
1
fence - płot, ogrodzenie, zagroda; fence post - FG (Force Goal) - cel sił zbrojnych
2
słup ogrodzeniowy; fenced - ogrodzony; fencing FG (Fighter Group) - grupa lotnictwa myśliw-
- materiał ogrodzeniowy, szermierka; to fence - skiego; air task force - grupa operacyjna lotnicogradzać; to sit on fence - zachowywać neu- twa
1
tralność, nie angażować się; to fence in/off - FGA (Fighter-Ground Attack) - samolot myś-
odgradzać
liwsko-szturmowy
2
ferry - prom (przeprawowy), przeprawa; ferry FGA (Fixed Geometry Aircraft) - samolot
crossing - przeprawa promowa; ferry crossing o zmiennej geometrii skrzydeł
point - punkt przeprawowy; ferry for foot pas- Fg Off (Flying Officer) - RAF porucznik
sengers - przewóz ludzi promem; ferryboat - FGP (Force Generation Process) - process
łódź przeprawowa; ford - bród; river crossing - tworzenia sił
przejście przez rzekę; river crossing area - re- FH (Field Hospital) - szpital polowy; post hosjon przeprawy; river crossing landing battalion pital - wojskowy szpital garnizonowy
1
- batalion desantowo-przeprawowy; river cros- FHQ (Field Headquarters) - sztab polowy
2
sing equipment - środki przeprawowe; river FHQ (Force Headquarters) - dowództwo sił;
border crossing - rzeczne przejście graniczne; Core BHQ/BGHQ (Core Battle Headquarriver crossing schedule - harmonogram prze- ters/Battle Group Headquarters) - dowództwo
prawy
grupy bojowej; core - rdzeń, sedno, grupa,
fetch (to) - przywołać (kogoś), sprawdzać, przy- ogryzek /owocu/
nosić, pójść po (coś), przywieźć; to fetch up - fickle - niestały; you are fickle in your provilądować; I will fetch it right now - przyniosę to sions - nie jesteś stały w dostawach
natychmiast; Could you fetch Maj. Kowalski? - FICO (Fighter Controller) - kontroler samolotów
mógłby pan zawołać/poprosić mjr. Kowalskiego? myśliwskich CRC; FAC (Forward Air ControlFEZ (Fighter Engagement Zone) - strefa użycia ler) - kontroler naprowadzania
lotnictwa myśliwskiego
field - pole, boisko (do piłki), pokład (ropy,
FF (Fire Field/Field of Fire) - pole ostrzału; GLS węgla), dziedzina (badań), teren (badań), natu(Gunshot Localization System) - system lokali- ralne środowisko, zakres, polny; field ammunizacji ostrzału
tion dump - polowy skład amunicji; field army jednostka operacyjna, armia polowa; field artillery - artyleria polowa; field binoculars (binos) -
197
lorneta polowa; field glasses/telescope - lor- for - o), bić (się), zwalczać (uczucie, niesprawienetka; field cap - czapka polowa; field condi- dliwość), kłócić się, sprzeczać się (sb - z kimś)
tions - warunki polowe; field-craft - umiejętność (about/over - o); to fight one's way - przedziedziałania w terenie; field dressing - opatrunek; rać się; to fight an election - prowadzić kampafield emplacement - stanowisko ogniowe; field nie przedwyborczą; to fight back - odpierać
exercise - ćwiczenie w polu; field expedients - (atak), stosować kontratak, kontratakować, pośrodki doraźne pola (walki); field fortification - wstrzymywać, opanowywać; to fight off - zwalfortyfikacje
polowe
(defence
works
- for- czać (chorobę, przygnębienie), odpierać; to fight
tyfikacje); FH (Field Hospital) - szpital polowy; (sth) out - rozstrzygać (coś) na drodze walki; to
field bakery - piekarnia polowa; field kitchen - put up a fight - stawać do walki; fighter - myślikuchnia polowa; field laundry - pralnia polowa; wiec/samolot myśliwski, wojownik, myśliwski;
field officer - oficer sztabowy /żart. brass LWF (Light Weight Fighter) - lekki myśliwiec;
hat/starszy oficer; field order - rozkaz bojowy; fighter pilot - pilot myśliwski; fighter-plane field of fire - pole ostrzału (strefa ognia); field of samolot myśliwski; fighter interceptor - myśliview - pole widzenia; field of vision - pole ob- wiec przechwytujący; fighter-bomber squadron
serwacji (in the field of vision - w polu ob- - eskadra myśliwsko-bombowa; fighter squserwacji), wi-doczność; field pack - a large adron - dywizjon myśliwski; Fighter Aviation
pack designer to carry the equipment a sol- Regiment - pułk lotnictwa myśliwskiego; fighterdier will need while on the battlefield; field bomber aircraft - samolot myśliwsko-bombowy;
piece - działo polowe, armata polowa (field in the fighter role - w wariancie myśliwskim (in
gun); field recharge unit - polowy dystrybutor; the fighter variant); Fighter-Bomber Aviation
field shower - łaźnia polowa; in the field - w Regiment - pułk lotnictwa myśliwsko-bomboterenie; field training - ćwiczenie polowe, wysz- wego; Fighter-Bomber Division - dywizja lotnickolenie bojowe; FTX (Field Training Exercise) - twa myśliwsko-bombowego; fighter order or fićwiczenia polowe; field work - praca w terenie; ghting order - mundur polowy (z pełnym opoin the field - w polu; in this field/on the field - rządzeniem); fighter cover - osłona myśliwców;
na tym polu (in this context/in my view); the fighter engagement zone - strefa walki myśliwfield - bitwa
ców; fighter sweep - przeszukiwanie, atakowa-
FIB (Flying Boat) - łódź latająca
nie celu przez myśliwiec; fighting - bojowy, my-
FIG (Fighter Interceptor Group) - grupa lotni- śliwski; fighting force - siła bojowa; fighting
cza myśliwców przechwytujących
strenght/fighting squad - organizacja bojowa;
fight - walka (o wolność) (for sth - o coś), bójka fighting spirit - duch bojowy; joc. ”fighting
(burda); the fight - zwalczanie; dogfight - walka trim” - gotowość bojowa; in ”fighting trim” indywidualna,
walka
powietrzna;
fight
(to), w gotowości bojowej; trim - dobrze utrzymany,
fought, fought - walczyć (against - przeciwko; schludny, szczupły; to trim - przycinać, przystra-
198
jać; to trim away/off - wycinać, odcinać; trim- formować kogoś; to be filling in time - wypełming - ozdóbka, przystrojenie; trims - dodatki
niać czas; to fillout - wypełniać, przybierać na
figure - cyfra (w liczbie), suma (w kalkulacji), da- wadze; to fill up - napełniać się, wypełniać (fill it
ne (liczbowe), postać (człowiek), osobowość (w up, please - proszę zatankować do pełna); filled
teatrze), symbol (a mother figure - symbol ma- up - zatankowany
cierzyństwa), typ, figura (np. o ciele), rycina, ry- fin - ster, statecznik, brzechwa, płetwa; missile
sunek (w książce), posąg, kształt, wykres, obraz; fin - stabilizator (pocisku); fin tip - końcówka
the figure zero - zero; the figure 1 - jedynka; stabilizatora; 1. (tip - koniuszek, szpic (np. buta),
the figure 9 - dziewiątka; Figure "8" Pattern - skuwka; wingtip - końcówka skrzydła; on the tip
lot po wydłużonej ósemce; a figure of speech - of one's tongue - na końcu języka; 2. tip - alufigura
retoryczna;
in
(double)
figures
- zja, napiwek, przechylenie, wskazówka; to tip -
dwu(cyfrowy); to figure - dochodzić do przeko- dać napiwek, dotknąć, przechylić się, skinąć
nania, oceniać (sądzić), pojawiać się (w rozmo- FIN (Final) - finał, końcowy, finałowy, finalny,
wach (in - w), US uważać (myśleć), tworzyć, główny, największy, ostateczny, prosta; final
kształtować, figurować, obliczać; to put a figure approach - lot po prostej, ostatnia prosta, zblion (an icrease) - podawać sumę (wzrostu); US żanie końcowe; final approach over target to figure on - przemyśliwać; to figure out - wy- nalot (na cel); final assault position - rubież zamyślać, wypracowywać, wyliczać, rozwiązywać dania bojowego (obiekt ataku); final decision (solve; resolve), zrozumieć; figurehead - figu- decyzja ostateczna; final examination - egzarant
min końcowy; long final - długa prosta; final
file - akta, plik (of computer), kartoteka (of pa- plan - plan ostateczny; finals - egzaminy końpers/of cards) (file sequence - porządek karto- cowe; short final - krótka prosta; final stage teki) (filing cabinet - szafka kartotekowa); card- etap końcowy; finishing touch - ostatnie pociąindex - kartoteka; file clerk - rejestrator; file le- gnięcie; final velocity - prędkość końcowa
ader - żołnierz czołowy; files - akta, ewidencja, FINABEL (FR, IT, NL, GE (ALLEMAGNE), BE,
to file - układać, papiery, rejestrować, trzymać LU) - Francja, Włochy, Holandia, Niemcy, Belgia,
kartotekę, włączyć do dokumentacji
Luksemburg
filling - napełnienie, elaboracja (rakiet), plomba, finder - urządzenie poszukujące (pomiarowe);
nadzienie; filling station - stacja benzynowa direction finder - goniometr, pelengator, kąto(stacja paliw); filler - ładunek, wkładka (a sub- mierz; ADF (Automatic Direction Finder) - rastance that is used to fill small holes and diokompas; radio direction finder - radionacracks, especially in wood and walls); filler miernik, radiogoniometr, radiopelengator; range
point - punkt dystrybucji paliw; to fill - napełniać, finder - dalmierz; finding - odkrycie, rzecz znawypełniać (się), spełniać, zastępować (for sb - leziona, pomiar, rezultat, stwierdzenie; findings kogoś); to fill in - wypełniać; to fill sb in - poin- wyniki, wnioski, dane; find (to), found, found -
199
znajdować, stwierdzać, zauważyć; to find sth cywilnym - zał. J do Zbioru Norm Obronnych
(sad) - uznać, że coś jest (smutne); be found in cz. XII, Norm. 21/2001; NO-02- A007)
Poland - występować w Polsce; he found his fire - ogień, pożar (domu), ognisko (płonący
way (to a place) - znalazł drogę (dokądś); be stos); kominek (w domu), strażacki; ”Fire!” found guilty/not guilty - być uznanym za win- Ognia!, Pal!; fire alarm - alarm pożarowy, sygnalizator pożarowy; fire and manoeuvre - ogień
nego/niewinnego
fine - ameryk. mandat, grzywna, znakomicie, i manewr; by firing squad - przez rozstrzelanie;
doskonale,
znakomity,
doskonały,
delikatny, fireplace - grzejnik elektryczny, ogień (artyleryj-
cienki (włos), najmniejszy (szczegół); fine arts - ski) (by the fireside - przy kominku); fire brisztuki piękne; fine - pogodny, słoneczny (dzień); gade - straż pożarna; fire coordination - koorfine! - znakomicie, doskonale
dynacja ostrzału; fire department - straż ognio-
FINST (Foreign Instrumentation Signals Intel- wa; fire for effect - ogień skuteczny; firechief ligence) - rozpoznanie innych sygnałów elek- komendant straży pożarnej; fire escape - wyjtromagnetycznych
ście awaryjne; fire mission - zadanie ogniowe;
finish - koniec, zakończenie, wykończenie, fi- a specific artillery or mortar task; fire-proof nisz, meta; I have finished, haven’t I - Ja skoń- ognioodporny; fireproof bulkhead - przegroda
czyłem, prawda?; to finish - kończyć (się), koń- ognioodporna; fire estinguisher - gaśnica; fire
czyć zawody/wyścig; to put the finishing tou- extinguishing system - system gaśniczy; fireches to sth - dawać ostateczny szlif czemuś; to fighting - przeciwpożarowy; fireman/firemen finish off - dokańczać, dojadać, dopijać; to fi- strażak/strażacy; firemachine - wóz strażacki;
nish with - zerwać/skończyć (z czymś); finished fire station - remiza (straży pożarnej); fireguard
- gotowy, skończony; be finished with - kończyć - ekran (przed ogniem); firelight - światło od
(z czymś); finishing school - pensja (dla pa- ognia; fire fighting - akcja przeciwpożarowa; fire
nien)
regulations - przepisy przeciwpożarowe; fire
FIR1 (First Impression Report) - meldunek safety - bezpieczeństwo pożarowe, zabezpiewstępny
czenie przeciwpożarowe; fire truck - samochód
2
FIR (Flight Information Region) - rejon infor- (wóz) strażacki; firewall - ściana ogniowa; firemacji powietrznej (odnosi się do tej części prze- wood - drewno na podpałkę, drewno opałowe;
strzeni powietrznej, w której zapewnione są służ- firework - ogień sztuczny, fajerwerk; firebrand by ruchu lotniczego; tradycyjnie ścisłe granice podżegacz; fire and manoeuvre - ogień i maFIR stykają się z granicami państw; każdy FIR newr; firing manoeuvre - manewr ogniem; firepodlega specjalnym prawom określonym przez control - kierowanie ogniem; firing chart - tabepaństwo, na którego terenie się znajduje); (skrót la ogniowa; fire-control level - przełącznik ognia
stosowany także w międzynarodowym lotnictwie
(w karabinie maszynowym); fire-control radar radiolokator system kierowania ogniem; fire-
200
control system - system kierowania ogniem; ogień ciężkiej artylerii; small-arms fire - ogień
arc of fire - sektor ostrzału; direct fire - ogień z broni małokalibrowej; smoke detectors - czujbezpośredni; fire direction centre - centrum kie- niki ognia; to fire - strzelać (np. z pistoletu/arrowania ogniem; fire point - punkt ogniowy; un- maty/czołgu),
wypuszczać
(strzałę),
strzelić,
der fire - pod ogniem; on fire - w ogniu; fire ostrzeliwać, ostrzelać, odpalać, odpalić, zasypymission - zadanie ogniowe; fire direction - cen- wać (at sb - kogoś) (pytaniami), nieform. wyrzutrum kierowania ogniem; fire for effect - ogień cać (z pracy); to open fire - otworzyć ogień (on
skuteczny; fired - odpalony; firearm - broń (pal- sb - do kogoś); to return fire - odpowiedzieć
na);
fire
plan
-
plan
ogniowy;
fire
po- ogniem; to catch fire - zapalać się, chwytać
wer/firepower - siła ognia (the potential capa- ogień; to set fire to sth - podkładać ogień pod
city of all weapons and attack systems avai- coś (e.g. some unknown people had set 5
lable to the force commander); fire pump - haystacks on fire beforeI came.)
pompa strażacka; fire position - pozycja ognio- fireteam - an infantry grouping of 4 men (half
wa (temporary fire position - tymczasowa po- of a section); US an infantry grouping of
zycja ogniowa); firing position - postawa strze- 4 men (one third of a squad)
lecka, stanowisko strzeleckie, stanowisko ognio- firm - mocny, twardy; to stand firm - trzymać się
we (gun position), stanowisko startowe; fire- mocno
ball/fireball - kula ognista; covering fire - ogień first - pierwszy, po pierwsze, wyprawa, punkt,
ubezpieczający (osłaniający); covering of fi- zdobycz; at first hand - z pierwszej ręki; at first
re/revetment of fire - pokrycie ogniem; fire - najpierw; for the first time - po raz pierwszy;
storm - nawała ogniowa; ladder fire - ogień se- for the first time in my life - po raz pierwszy
riami; fire storm - nawała ogniowa; fire support w moim życiu; first name - imię nadane na
- wsparcie ogniowe; fire support group - grupa chrzcie /Christian name/; middle name - drugie
wsparcia ogniowego; supperssive fire - ogień imię; first thing - przede wszystkim; first things
wiążący; interdiction fire/final protective fire - first - trzeba zaczynać od początku; I have not
ogień zaporowy; fire power umbrella - przeciw- to know the first thing about it - nie mam o tym
lotnicza osłona ogniowa; (small arms) fire - zielonego pojęcia; first aid - pierwsza pomoc (to
ogień (broni ręcznej); fire wall - ściana ognia; give first aid/to apply first aid - udzielić pierwfiring accuracy - celność strzelania; firing data szej pomocy), środki pierwszej pomocy medycz- dane ogniowe; firing exercise - ostre strzela- nej; first aid kit/medicine chest - apteczka
nie; live firing - strzelanie ostrą amunicją; firing (podręczna; kit - komplet); first aid post - punkt
range (near the barracks) - strzelnica (przyko- medyczny (medical point); first eschelon szarowa); firing squad - pluton egzekucyjny; fire pierwszy rzut (first eschelon company - komsupport area - rejon wsparcia ogniowego; firing pania pierwszorzutowa); first leutenant - poweapons - środki ogniowe; heavy artillery fire - rucznik; first solo (flight) - pierwszy, samodziel-
201
ny lot pilota; FHAR (First Hostile Act Report) - jednostka flagowa; flagpole/flag staff - maszt
meldunek o pierwszym wrogim akcie; (First) (flagowy); flagship - okręt flagowy; flag officer WW I - I-sza wojna światowa; (Second) WW II - oficer flagowy (z korpusu admirałów); flag of
II-ga wojna światowa
truce - biała flaga (sygnalizująca wolę poddania
FIRUB (Fire Umbrella) - parasol ogniowy
się); the Flag of the (Polish) Air and Air De-
1
FIS (Fighter Interceptor Squadron) - eskadra fence Force - flaga Wojsk Lotniczych i Obrony
myśliwskich samolotów przechwytujących
Powietrznej/Sił Powietrznych; the Flag of the
FIS2 (Flight Information Service) - służba in- Military Airfield - flaga lotnicza wojsk lądowych;
formacji lotniczej
Colour of the Military Unit - sztandar jednostki
fission - rozszczepienie; fission products - wojskowej; the Air Force Emblem - znak lotnicprodukty rozszczepienia
twa wojskowego/Sił Powietrznych; emblem - go-
fixed - nieruchomy, umocowany (na stałe), zako- dło, oznaka, znak; the Air Force Eagle - orzeł
rzeniony, przylepiony, stały, stacjonarny, nie- lotniczy; the Air Force Chessboard Pattern
zmienny; fixed double barrel cannon - dwulu- (Identification Mark) - szachownica lotnicza
fowe działo zamontowane na stałe; fixed station (chess - szachy; BR draughts - warcaby US
patrol - stały posterunek patrolowy; fixed-wing checkers - warcaby); the National Emblem of
aircraft - samolot o nieruchomych skrzydłach; the Republic of Poland - Godło RP; the Natiofixed-site repair shop - stacjonarny warsztat nal Flag of the Republic of Poland - flaga pańnaprawczy; fixed bayonet - bagnet nakładany stwowa; Ensign of the Minister of National De(nasadzony); fixed position - pozycja umocnio- fence - flaga ministra obrony narodowej; ensign
na; I’m to fix up a new meeting for the time - flaga, bandera, chorąży (sztandarowy); Genebeing - mam załatwić nowe spotkanie na czas; ral's Flag - flaga generała; Navy Ensign - banHow are you fixed for money - jak wyglądasz dera wojenna; the Banner of the Military Unit z pieniędzmi?; fix - ustalone położenie, pozycja, sztandar jednostki wojskowej; for over 40 years
ustalony punkt, wiązanie topograficzne/topo- Polish soldiers have performed their mandate
geodezyjne; fix topographical - dowiązanie to- duties with honour under blue UN banner - od
pograficzne; to fix - ustalić; to fix up - załatwić ponad 40. lat polscy żołnierze wypełniają swoje
(sth - coś); scrounge up - skombinować
mandatowe obowiązki pod błękitną flagą ONZ;
fixture - sprzęt, (fixtures - osprzęt), wyposaże- the Colours of the Military Unit - sztandar jednie (stałe, nieruchome), stały akcent, stały ele- nostki wojskowej; colours - barwy (sztandary),
ment, BR ustalone spotkanie (sportowe), impre- znaki; the Pennant of the Squadron Commanza
der - proporczyk dowódcy dywizjonu (lotniczeflag - flaga, bandera, chorągiew, sztandar, go); pennant of a group commander - proporsztandarowy; flag hoist - podnoszenie flagi; flag czyk dowódcy grupy; pennant - znak okrętowy,
of truce - biała flaga (chorągiew); flag unit - proporzec, proporczyk, bez grosza (penniless);
202
penny - pens; s.pl. pennies; BR pence - pens; skrzydło; flank guard - straż boczna; left
Air Force Insignia - znaki Wojsk Lotniczych flank/right flank - skrzydło lewe/prawe (flanka
i Obrony Powietrznej; units insignia - odznaki lewa/prawa); flank position - pozycja skrzydłojednostek (insignia of the units); badge - zna- wa; flank security - ubezpieczenie flanek; flanczek, odznaka, oznaka; specialists' badges - king - skrzydłowy; flanking action - oskrzydleoznaki specjalistów; qualification badges - nie; flanking attack - atak oskrzydlający, udeoznaki wyróżniające; the personnel corps bad- rzenie na skrzydło, uderzenie skrzydłowe; flanges - oznaki korpusów osobowych; the rank king fire - ogień skrzydłowy; flanking manoeubadges - stopnie wojskowe; to flag - podnieść vre - manewr skrzydłowy; outflank - okrążąć
flagę (to rise the flag), upadać (na duchu); to z flanki (to manoeuvre around an enemy’s
dip one's flag - zasalutować banderą; to lower flank; The enemy are outflanking us on the
the flag/the flag to half mast - opuścić flagę do left); to flank - oskrzydlić
połowy masztu; to flag down - zatrzymywać, flare - flara, raca, pocisk oświetlający; bomba
wstrzymywać
oswietlająca, rakieta oświetlająca, sygnał świetl-
flak - artyleria plot, armaty plot, ogień artylerii ny; flare pistol - pistolet sygnałowy (signal piplot; BR flak jacket; vest armour - kamizelka stol), rakietnica; flare path - tor lotu pocisku; flakuloodporna; jacket - marynarka, mundurek re up - oświetlanie flarami (pociskami oświetlają(ziemniaka), żakiet, kurtka, obwoluta, osłona, cymi)
pokrowiec (hood jacket), koszulka, płaszcz (po- flash - błysk, błyskawica, przebłysk (talentu),
cisku); hood - kaptur /patrz Robinhood/; BR flesz (kamera); flash fuse - zapalnik elektryczny;
vest - podkoszulek US kamizelka; vested ine- timing device/fuses - zapalniki czasowe; flash
rest - żywotny interes; vestry - zakrystia; BR point - punkt zapłonu; muzzle flash - błysk wylocombat jacket; bullet-proof vest - kamizelka towy (płomień wylotowy); flashlight - latarka
kuloodporna US body armour/body armor; bul- elektryczna; to flash - błyskać, błyszczeć, świelet-proof - kuloodporny; life belt - pas ratunko- cić się; mignąć, przemknąć, błyskawicznie nawy; seat belt - pas bezpieczeństwa; life jacket - dawać, natychmiast; in the turn of hand kamizelka ratunkowa
w mgnieniu oka
flame - płomień; to burst into flames - buchnąć FLEXIBILITY - elastyczność (zasada bojowego
płomieniem; flame resistant - odporny na ogień; użycia lotnictwa); flexible - elastyczny, giętki;
flame thrower/flamethrower - miotacz ognia; (Flexible plans are plans that can be easily
flaming - płonący; płomienny, info. przeklęty
changed. Flexible plans can enhance adapta-
Flank Protection, Guard Force or Route and bility by establishing a course of action that
Area Clearance - osłona skrzydeł, osłona lub provides for multiple options. Flexible plans
zabezpieczenie kierunków i obszaru działań; avoid unnecessary details that not only conflank - skrzydło, flanka; flank attack - atak na sume time in their development but have
203
a tendency to restrict subordinates' latitude.); voyage - dziewicza podróż (statku); (maiden operational flexibility - elastyczność operacyjna panna, dziewica, dziewiczy; maiden name FLIR (Forward Looking Infra-Red Radar) - nazwisko panieńskie); flight map - mapa lotczujnik obserwacji w podczerwieni
nicza; operational flight - lot bojowy; flight path
FLOT (Forward Line of Own Troops/Front - trasa lotu (przelotu) (flight route); USAF FO
Line of Own Troops) - przednia linia (skraj) (Flight Officer) - chorąży (lotnictwa) (oficer
wojsk własnych
eskadry); flight plan - plan lotu; flight schedule
FLR (Forces of Lower Readiness) - siły niższej - rozkład lotów; flight planing - planowanie lotu;
gotowości
flight recorder - rejestrator lotu; flight re-
Flt (Flight) - lot, przelot, wzlot, stado, ucieczka, strictions - ograniczenie lotów; flight safety bieg (schodów), rejs (samolotu), klucz sa- bezpieczeństwo lotu, ubezpieczenie lotów; flight
molotów (2-4 aircraft), eskadra (flight) (avia- school - szkoła latania; flight section - klucz
tion); acceptance flight - lot próbny odbiorczy; (samolotów) (section - para /samolotów/); RAF
flight attendant - stewardesa; flight command- F/Sgt (Flight Sergeant) - starszy sierżant
er - dowódca klucza; flight conditions - warunki (sierżant eskadry; flight suit - kombinezon lotlotu; flight
characteristics - charakterystyka niczy; US flight strip BR temporary flight -
lotu, parametry lotu; flight contour/flight profile lądowisko polowe; flight surgeon - lekarz
- profil lotu (contour - kontur; contour line - medycyny lotniczej; flight test - próba w locie;
poziomica, warstwica; profile - profil, sylwetka; flight training - pilotaż; in flight - w locie; flight
in profile - z profilu); flight deck - kabina pilota, trainer instrument panel - tablica przyrządów
pokład startowy (na lotniskowcu); flight diagram pilotażowych; visual flight - lot w warunkach
- schemat/plan lotu; nonscheduled flight - lot widoczności; flyover - przelot (overpass/overdodatkowy; FE (Flight Engineer) - tech- flight)
nik/mechanik pokładowy; flight following - flying - latanie, latający, powietrzny; flying
śledzenie lotu; flight information - dane (para- bridge - most powietrzny, prowizoryczny, tymmetry) lotu; instrument flight - lot wg czasowy; flying boat - łódź latająca, hydropłaprzyrządów (bez widoczności ziemi); FL (Flight towiec, wodnopłatowiec; flying bomb - latająca
Level) - poziom lotu (skrót stosowany także bomba; flying clothing/flight suit - kombinezon
w międzynarodowym lotnictwie cywilnym - zał. lotniczy; flying controls - układ sterowania saJ do Zbioru Norm Obronnych cz. XII, Norm. molotu; flying day - dzień lotny; flying display 21/200; NO-02- A007), pułap lotu; low level pokaz lotniczy (air show); flying eschelon - rzut
flight - lot na małej wysokości; Flt Lt (Flight powietrzny; flying fortress - latająca forteca; flyLieutenant) - RAF kapitan; flight log - książka ing helmet - hełm lotniczy; flying hours - nalot;
pokładowa samolotu, dziennik pokładowy; maid- flying man - lotnik (oficer lotnictwa); FO (Flying
en flight - oblot, dziewiczy/pierwszy lot; maiden Officer) - RAF porucznik lotnictwa; flying per-
204
sonnel personel latający; flying qualities - FOC2 (Full Operational Capability) - pełna gowłaściwości lotne; flying saucer (UFO) - latający towość operacyjna
3
talerz; BR flying training - trening/szkolenie lot- FOC (Full Operations Command) - pełna go-
nicze; low altitude flying - loty na małej towość operacyjna
wysokości; fly-past - defilada lotnicza; flywheel - focuse - ognisko, centrum zainteresowania
wolant, koło zamachowe; fly (to), flew, flown - (ogółu), nacisk (on - na), nastawiać ostrość, łalecieć, latać, prowadzić sa-molot (as a pilot - pać ostrość, ogniskować (światło), skupiać (uwajako pilot), fruwać, wysyłać (drogą powietrzną, gę); in focus - nastawiony na ostrość; out of fotransportować - samolotem), rzucać się na (at - cus - nie nastawiony na ostrość; focused - on na), puszczać (latawca), pospieszyć, powiewać; skoncentrowany na, zogniskowany na (on/aroflew out - wyleciał (samolotem); time flies - und sb/sth - skupiać się na)
czas szybko leci; let fly at sb - rzucać się na fog - mgła; fog of war - a state of confusion on
kogoś; to fly into a passion - wpaść w pasję; the battlefield owing to smoke, noise and lim"fly by wire" - system sterowania za pomocą ited information; foggy - mglisty; not to have
sygnałów elektrycznych; to fly flag - płynąć pod the foggiest idea - nie mieć najmniejszego
banderą; fly - lot, mucha, rozporek (w spodni- pojęcia; hazy - mglisty; mist - mgła; to mist pokrywać (się) mgiełką (over); misty - mglisty
ach)
fluid - ciecz, płyn; hydraulic fluids - płyny hy- FOG-M (Fiber Optic Guidemissile) - pocisk kiedrauliczne
rowany światłowodowo
FM1 (Field Manual) - regulamin polowy
foil (to) - udaremnić
FM2 (Force Marshaller) - oficer odpowiadający FOL (Forward Operating Location) - wysunięty
za ześrodkowanie wojsk
rejon operacyjny, (w której mogą być rozmiesz-
FM3 (Frequency Modulation) - modulacja czę- czone samoloty, uzbrojenie, personel, sprzęt
stotliwości
i składy zaopatrzenia)
FMR (Force Mobile Reserve) - ruchomy odwód
fold - zagięcie, załamanie, fałda (np. materiału);
FO (Fiber Optic) - światłowód
the fold - owczarnia, zbłąkane owce; to fold -
FOB1 (Forward Observation Base) - wysunięta zaginać, składać (meble, namiot) się, zakładać,
baza obserwacyjna
splatać, zwijać (działalność), zaprzestawać dzia-
FOB2 (Forward Operating Base) - wysunięta łalności; to fold up - składać, zwijać (się); folbaza operacyjna, (w której mogą być rozmiesz- ding - składany; folding stock/folding butt czone samoloty, uzbrojenie, personel, sprzęt kolba składana; folder - teczka składana
i składy zaopatrzenia)
follow - pościg, pogoń (za kimś); a follow up -
1
FOC (Forward Observation Controller) - wy- wsparcie; follow up echelon - rzut wzmocniesunięty obserwator/wysunięty posterunk obser- nia; follow and support force - wojska II rzutu
wacyjny
i wsparcia; to follow up - badać, poszukiwać
205
(research - badanie; seek - szukać, poszukiwa- forbid (to), forbade, forbidden - zakazywać, nie
nie), śledzić, podążać (za), następować (o wy- pozwalać na, powstrzymywać; forbidden zone drzeniu, opisie), kończyć się (o wydarzeniu), wy- strefa zakazana; forbidden by law - ustawowo
nikać (z przesłanek); to follow - stosować się do zakazany; God/Haven forbid - broń Boże, niech
(sth - czegoś) (np. do rady, instrukcji), oriento- Bóg broni; forbiding - odstręczający; outlaw wać się (sth - w czymś); to follow up the re- zakazywać, wyjmować spod prawa, banita, rzecommendations - postępować zgodnie ze zale- zimieszek; ban - zakazać (from sth - czegoś),
ceniami); to follow in sb’s footsteps - iść zakaz (on sth - czegoś); prohibit - zabraniać
w czyjeś ślady; to follow out - doprowadzić do (sb from doing sth - komuś robienia czegoś);
końca; to follow sb - iść (a path - ścieżką), wę- prohibition - zakaz; prohibitive - zbyt duży,
drować, jechać, poruszać się (za kimś), słuchać ogromny
kogoś; follow me - proszę za mną; as follows - force - siła, potęga; FHQ (Force Headquarters)
jak następuje, w następujący sposób; followed - - dowództwo sił; FORCEVAL (Force Evaluation)
nastąpił (po); following - następny, następujący - ocena /oszacowanie i certyfikacja/ sił zbrojnych
(sb - po kimś), poparcie, zwolennicy; the follo- /komponentów i modułów/ zgłoszonych przez
wing - co następuje, poniższe, dalszy ciąg; fol- państwo członkowskie NATO do udziału w opelow-up - uzupełniający, dalszy, kontynuacja; fol- racjach wielonarodowych Sojuszu/; augmentalowed by - poprzedzane przez; follower - zwo- tion force - siły wzmocnienia; force troops lennik; to apply - stosować, używać; apply for wojska, siły, armia, oddział, związek taktyczthe job - podanie o pracę; to apply to sb for sth ny/operacyjny; the forces - siły zbrojne, armia,
- zwracać się do kogoś o coś, odnosić się
wojsko; in force - obowiązujący; będący w mocy;
FOM1 (Freedom Of Movement) - swoboda by force of - siłą; in/to force - w użyciu, w użydziałania
cie; in-place force - siły rozmieszczone, wojsko
FOM2 (Fit of Man) - wyposażenie podstawowe
rozlokowane; in/round these parts - w tych oko-
Food Supply Section - sekcja żywnościowa; licach; from force of habit - siłą nawyku; stay
foodstuff - artykuł żywnościowy
behind force - grupy dywersyjne; to force - wy-
foot/note - stopka, przypis w książce; on foot - muszać (nakłaniać siłą) (sb into sth - na kimś
pieszo (walking; barefoot - boso); foothold - coś), forsować (zamek), sforsować, zmuszać,
the capture of a small area of enemy territory, pchać (z siłą), przesuwać; I’m forced to - jestem
which can be used as a base for mounting or zmuszony do; forced - forsowny (forceful), wysupporting further attacks; We have gained muszony, niewolniczy;
forced march - marsz
a foothold on the enemy position.; foothold - forsowny; forced labor camp - obóz pracy
mocna podstawa, oparcie dla stóp, mocna przymusowej; forced landing/crash landing pozycja; footing - oparcie (np. krzesła)
przymusowe lądowanie; forceful - stanowczy,
206
mocny, przekonywający; forcible - siłowy, moc- wietrznego), wzór, druk, klasa (w szkole); form
ny; forcibly disarmed - siłą rozbrojony
letter - okólnik; form of application - formularz
ford - bród, przeprawa (wading crossing - wniosku; forming up place - pozycja wyjściowa
przeprawa w bród; to wade - brodzić; to wade do ataku; newly formed units - nowosformowathrough - przedzierać się (sth - przez coś); ford ne jednostki; to form - formować (się) (góry, kodepth - głębokość brodu; to cross a ford - prze- ło), tworzyć (firmę), stanowić (podstawę), wytwachodzić w bród; bridging equipment - sprzęt rzać (zwyczaj), ustanawiać (związek); to form up
- sformować (się), ugrupować (się) (new brigade
przeprawowy
foreground - przedpole, plan pierwszy; fore - was formed from elements of the disbanded
smaller units); to form a unit - sformować jed-
przedni, frontowy
foreign - zagraniczny, obcy, (minister) spraw za- nostkę; on form - w formie; off form - nie w forgranicznych, obcy (to sb - komuś); combating mie; true to form - typowo
foreign fighters - zwalczanie bojowników z za- formal - formalny, oficjalny, uroczysty, regularny,
granicy; foreign countries - zagranica; foreign odświętny; formality - formalność; formally affairs - sprawy zagraniczne; foreign policy - formalnie; formally welcomed - formalnie zapolityka zagraniczna; foreigner - obcokrajowiec; proszony
foreign
manufacture
-
obcej
produkcji; formation - formacja/struktura (chmur), tworzen-
a manufacture - produkcja; to manufacture - ie (się), formowanie (się), szyk, ugrupowanie,
produkować, preparować; manufacturer - pro- zbiórka; … an arrangement of aircraft, ships,
troops or vehicles for movement or tactical
ducent
foresee (to), foresaw, foreseen - przewidywać; purposes; The tanks were moving in forforeseeable - dający się przewidzieć; in the fo- mation; a military grouping; Several large enreseeable future - w najbliższej przyszłości; an- emy formations have crossed the river; a
ticipate - przewidywać, wyczekiwać; anticipa- grouping; He was posted to a different fortion - przewidywanie, oczekiwanie; foresight - mation.; formation flight - lot w szyku; forprzewidywanie, prognoza; foretell (to), foretold, mation flying - lot grupowy; formation in line foretold - przewidywać (foresee /to/ foresaw, ugrupowanie
foreseen; to anticipate; to envisage; to provi- w linię (szyk płytki); formation in depth ugrupowanie w głąb; formation in width -
de for; to predict);
foresight - muszka (karabinowa, pistoletowa), ugrupowanie wszerz; formation stage - szkoleprzezorność,
przewidywanie;
backsight
- nie
szczerbinka; telescopic sight - celownik tele- w lotach w ugrupowaniu pary samolotów; preskopowy
flight formation - zbiórka przed lotem; to fall
form - forma, figura, postać, kształt, formularz into formation - ustawić, ustawiać; format (logbook - formularz obsługowy np. statku po- format
207
FORMETS (NATO Message Text Formating the “Great Army” The General Prosper de
System) - system formatowania komunikatów Chasseloup-Laubat received the order to deNATO
signe and built the fortress. While diagnosing
formidable - budzący grozę, budzący respekt; the territory, the General found a better localogromny, wymagający wysiłku; formidable bar- ization for the fortress than the one proposed
rier - potężna bariera
by Napoleon. It was the place where the for-
forthwith - bezzwłocznie (without delay - bez tress is situated nowadays. The General
opóźnienia); at once, right now, right away - started designing it and at the beginning of
natychmiast; right time - dokładny/właściwy 1807 the building works strated. Some historczas
ical sources claim that the building works
fortification - forytfikacja (fortification/s/ - forty- were not proceeding very fast. Hawever, in
fikacja, ufortyfikowanie), umocnienie, wzmacnia- April 1809 the fortress was ready to take the
nie, wzmocnienia; fortifications - umocnienia; batlle actions. The next few years were defortification of captured area - umocnienie voted to the developmnet of the fortress. In
zdobytego rejonu (odcinka); fortification of - for- 1810 Napoleon changed the idea of the fortyfikacyjny; fortified - obronny; fortified defence tress’s purpose from the food store into a
belt - pas umocniony; fortified position - pozy- military camp. He also changed the executor
cja ufortyfikowana; fortified region - rejon of the fortress. General Chasseluop was reumocniony (ufortyfikowany); fortress - forteca, placed by a great expert Jean Mallet de Granwarownia, twierdza /stronghold/ eg. The for- ville. According to some reports, in Septemtress Modlin - Russians who had actually in- ber 1811 there were 19000 people working on
tended to build such fortress since 1791 the expansion of the fortress. A year later in
when they had realized that the intersection the face was between the French and the
of the two rivers is a strategically important Russian armies, the works in the fortress
place. The author of the fortress’s project speeded up. However, it was not possible to
was a Finnish engineer van Suchtelen. The complete all the supports on time. Twierdza
fortress to be named the nearby little Town Modlin, Wydział Promocji i Komunikacji SpołeczZakroczym. The project assumed that the for- nej na podstawie „Monografia Mista Nowego
tress would be further form the rivers than it Dworu Mazowieckiego z historoią Ytwierdzy Mois nowadays, it was supposed to be a basti- dlin”, R. Gołąb, Warszawa 1999 r. oraz „Twieronlike fortress with forts forwarded to the dza Modl;in”, R. Bochenek, Warszawa 2003 r.;
west. Yet, the project was eventually not into fortress artillery - artyleria forteczna; flying foreffect. … The decision cocerning the building tress - latająca forteca; to fortify - fortyfikować,
of the fortress was made by Napoleon in De- wzmocnić, obwarować
cember 1806. The chief of the engineering of
208
forward - przedni, skierowany do przodu, chęt- Foxhole/BR fire trench - rów strzelecki; foxhole
ny, postępowy, pewny siebie; wysunięty, wcze- (for one person) - okop strzelecki (dla jednej
sny, znajdujący się na przedzie, ochoczy; na- osoby); foxhole - a hole in the ground used by
przód, do przodu; dążący wprost do przodu; infantrymen as a fire position as shelter from
Forward! - Naprzód!; forward ammunition de- enemy fire
pot - wysunięty skład amunicyjny; forward bat- FP1 (Force Protection) - ochrona i obrona wojsk
tle area - przednia strefa walki; forward boun- (siły zabezpieczające); protection - ochrona,
dary of a position - skraj przedni (forward edge obrona, zabezpieczenie (against sth - przed
of defence); forward command post - wysunię- czymś); (the conservation of combat power
te stanowisko dowodzenia; forward logistics for application At the deceive time and place);
base - wysunięta baza logistyczna; already be- protection protekcja, opieka, system ochrony
en forwarded - został przesłany, posyłać; for- celnej; protective - opiekuńczy (towards sb ward position - pozycja wysunięta, wysunięta wobec kogoś); protective clothing - odzież
placówka, przednia pozycja; forward post - wy- ochronna/ubranie ochronne; protective mask sunięty posterunek, wysunięty punkt; forward maska przeciwgazowa; to protect - chronić,
point - wysunięty punkt; forward edge of the osłaniać (from/against sb, sth - przed kimś,
battle area - przedni skraj pola walki/linia stycz- przed czymś); donning masks and protective
ności z nieprzyjacielem; forward landing field - clothing - nakładanie masek i ubrań ochronlotnisko przyfrontowe; forward observer - wy- nych; don - wykładowca, nauczyciel akademicki;
sunięty obserwator; forward radar post - wysu- to don - przywdziewać, przywdziać; FPCC (Fornięty posterunek radiolokacyjny; forward radio- ce Protection Co-ordination Cell) - komórka
engineering posts - wysunięte posterunki radio- współdziałania sił zabezpieczających
lokacyjne; forward-deployed base - baza wysu- FP2 (Firing Platoon) - pluton ogniowy
nięta; forwarding - przesyłanie, ekspedycja; to FP3 (Force Proposal) - propozycja sił zbrojnych
forward - wysyłać, wysłać, przesyłać; to bring FPB (Fast Patrol Boat) - kuter rakietowy; patrol
forward - wysuwać, wysunąć; to move forward boat/picked boat - łódź patrolowa/patrol morski
- wysunąć do przodu; I look forward to our me- FPDA (Five Power Defence Arrangements) eting. - Oczekuję na nasze spotkanie.
Porozumienie Obronne Pięciu Sił /w skład Poro-
for your information and necessary action - zumienia, zawartego w 1971 r. wchodzą siły
dla twojej wiadomości i podjęcia niezbędnego zbrojne : Australii, Malezji, Singapuru, Nowej Zedziałania
landii i Wielkiej Brytanii; na mocy sojuszu sygna-
FOU (Fully Operational Unit) - jednostka w peł- tariusze
ni przygotowana do działań
mają
obowiązek
konsultować
się
w przypadku zagrożenia agresją bądź groźby
FOUO (For Official Use Only) - do użytku ataku na Singapur lub Malezję; od wielu lat sysłużbowego
gnatariusze organizują wspólne ćwiczenia - lą-
209
dowe, morskie lub powietrzne; w ćwiczeniach sekcję jest on sprawdzany przez szefa sztabu,
w 2010 r. pk. „Bersama Shield” uczestniczyło zatwierdzany przez dowódcę, następnie dystry59 samolotów bojowych, 4 śmigłowce, dwa i pół buowany do zaangażowanych pododdziałów;
tysiąca żołnierzy, marynarzy i piloów oraz forma rozkazu przypomina plan/konspekt do za19 okrętów/ Robert Czulda, Manewry na Antypo- jęć; w procesie szkolenia opracowanie FragO
dach /w/ Polska Zbrojna Nr 33 z 15 sierpnia dotyczy wyłącznie skomplikowanych szkoleń
2010 r., s. 34-37
i treningów; FragO In Processing Plan - rozkaz
FR1 (Field Report) - meldunek roboczy (wyko- szkoleniowy
nywany bezpośrednio po zakończeniu kontroli frame - rama; frame (aircraft) - wręga; frame
/w przypadku TACEVAL/TECHVAL jest przed- (film) - ramka; frame counter - licznik zdjęć;
stawiany dowódcy jednostki i reprezentatowi na- frame size (photography) - format zdjęcia; frarodowemu)
2
FR
mework - podstawy, ramy (porozumienia), ka-
(Formal Report) - meldunek zasadniczy dłub, struktura, szkielet (frame/work/); political
przesyłany przez szefa zespołu kontrolującego framework - ramy polityczne; framework nation
do SACEUR (Naczelnego Dowódcy Sił Sprzy- - państwo ramowe (odpowiada za wydzielenie
mierzonych Obszaru Europy)
zasadniczych elementów zestawu Grupy Bojowej
fragile - wrażliwy, kruchy, łamliwy, wątły
/grupy bojowe są fundamentem militarnych zdol-
fragmentation - rozprysk (na odłamki), odłam- ności Unii Europejskiej; przewiduje się utworzekowy; fragmentation bomb - bomba odłamko- nie 19 GB, w każdej do 2 tys. żołnierzy; staną się
wo-burząca, bomba lotnicza odłamkowa; frag- jednostkami przeznaczonymi do udzielania pomentation grenade - granat odłamkowy; tear mocy humanitarnej i ratunkowej oraz do zapogas grenade - granat z gazem łzawiącym; biegania konfliktom na całym świecie; BG pacfragmentation mine - mina odłamkowa; frag- kage (Battle Group package); to frame - obramentation-demolition mine - mina odłamkowo- mowywać, obramować
burząca; fragment - fragment; fragmentary - free - wolny; free agency/free will - wolna wola;
fragmentaryczny; to fragment - fragmentować, free missile (not guided) - pocisk niekierowany
rozpadać się na kawałki
(uses no guidance system - bez urządzeń ste-
FRAF (French Air Force) - Francuskie Siły Po- rowniczych); free passage - przepust; free radio
wietrzne
net - sieć wolna; free rocket/unguided rocket -
FRAGO/FragO (Fragmentation Order) - wyciąg rakieta niekierowana; FROG (Free Rocket Over
z rozkazu, uzupełnienie do rozkazu (zarządzenie Ground) - rakieta niekierowana; free-flight babojowe, uzupełnienie do zarządzenia bojowego; loon - balon wolny; freedom - wolność, swobojest to rodzaj specjalistycznego rozkazu opraco- da; freedom of action - swoboda działania; frewywanego przez komórki organizacyjne sztabu edom of movement - swoboda działania; to
w celu przeprowadzenia określonego działania free - oswobodzić; be at large - być na wolności
w jednostce; po opracowaniu przez wybraną
210
FREQ (Frequency) - częstotliwość, często po- - z przodu (czegoś), przed czymś; in front of
wtarzający się; frequency band - pasmo często- (sb) - wobec (kogoś); frontal - frontowy (attack),
tliwości; frequency channel - kanał częstotliwo- frontalny, przedni, z przodu; frontier incidents ści; frequency control - regulacja częstotliwości; incydenty przygraniczne; frontal zone - strefa
frequency synchronization - synchronizacja frontowa; frontier - granica, graniczny; frontier
częstotliwości; ELF (Elementary Low Frequen- guard post - strażnica; frontier soldier - żołcy) - nadzwyczaj mała częstotliwość (30-300 nierz liniowy; frontline - linia frontu, linia bojowa,
Hz); VF (Voice Frequency) - częstotliwość gło- linia walki
sowa (300-3000 Hz); VLF (Very Low Frequen- "Fruit Fly" - nazwa ćwiczenia z udziałem lotów
cy) - bardzo mała częstotliwość (3-30 kHz); LF samolotu AWACS
1
(Low Frequency) - niska częstotliwość (30-300 FS (Flight Sergeant) - RAF starszy sierżant
kHz); MF (Medium Frequency) - średnia często- (lotnictwa)
2
tliwość (300-3000 kHz); MW (Medium Waves) - FS (Fire Support) - wsparcie ogniowe; FSO
fale średnie; HF (High Frequency) Radio - wy- (Fire Support Operations) - operacje wsparcia
soka częstotliwość lub częstotliwość KF (radio- ogniowego; FSO (Fire Support Officer) - oficer
wa, 30-30 MHz); hi-fi (high fidelity) - sprzęt au- wsparcia ogniowego
dio wysokiej jakości; RF (Radio Frequency) - FSB (Force Structure Board) - obsada etatowa
1
częstotliwość radiowa; VHF (Very High Frequ- FSC (Fire Support Coordinators) - koordyna-
ency) - bardzo wielka częstotliwość (30-300 torzy wsparcia ogniowego (sterują całokształtem
MHz); UHF (Ultra High Frequency) - ultrawielka przedsięwzięć planistyczno-organizacyjnych oraz
częstotliwość (300-3000 MHz); SHF (Super procedurami kierowania, umożliwiają wykonywaHigh Frequency) - superwielka częstotliwość 3- nie zadań z użyciem dostępnych środków og30 GHz); EHF (Extremely High Frequency) - niowych i jednocześnie - dzięki uzgodnieniu dzianadzwyczaj wielka częstotliwość (30-300 GHz)
łań w czasie i przestrzeni - przyczyniają się do
friendly forces - siły własne
zagwarantowania bezpieczeństwa wspieranym
frisk - obszukać, zrewidować
wojskom Piotr Ciepliński, Pododdziały artylerii w
FROG (Free Rocket Over Ground) - rakieta Afganistanie /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr
12/2008, s. 21-24; BDOC (Base Defense Openiekierowana
frogman - płetwonurek, człowiek-żaba; a scube ration Centre) - Główne Centrum Opearcyjne
(miejscem działania koordynatora wsparcia jest
diving - nurkowanie z butlą z tlenem
front - front, przód, odcinek, temat (on the intellectual front - na odcinku/w temacie intelektualnym), fasada, pozór, przednie (koło); to front stać frontem/przodem; at the front of - przed, na
początku; in front - na przedzie; in front of (sth)
TOC lub BDOC, gdzie współpracuje z wieloma
specjalistami
zaangażowanymi
w przedsięwzięciach koordynacji Janusz Misiak,
Organizacja dowodzenia artylerią w obronie bazy
/w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 12/2008, s. 2530); FEC (Fire and Effects Cell) - komór-
211
ka/oficer zajmująca się oceną skutków użycia pocztę, kluby, pralnie itp.; do tego typu baz możśrodków ogniowych, w tym artylerii i lotnictwa na
zaliczyć:
Ramstein
w
RFN,
Mildenhall
w celu niedopuszczenia do zadania niepotrzeb- w W. Brytanii, Vincenza we Włoszech, Kadena
nych strat; FSCL (Fire Support Coordination na Okinawie, Camp Humphreys w Korei Płd., al.Line) - linia koordynacji wsparcia ogniowego Udeid w Katarze, al.-Dhafra w Zjednoczonych
(przebiega od 15 do 30 km przed FOLT; określa Emiratach Arabskich i inne; FOL (Forward Opegranice obszaru, w którym wsparcie musi być rating Site) - wysunięty obiekt operacyjny tzw.
dokładnie uzgodnione w celu uniknięcia wzajem- ”lily pad” - liliowa baza, mini baza /USA/ stanonego rażenia własnymi środkami ogniowymi)
wiąca przyczółek, który w miarę potrzeb może
2
FSC (Future Combat System) - system przy- być szybko rozbudowany, jako punkt przerzutoszłego pola walki
wy dla sił, głównie specjalnych, lub jako regio-
FSCM (Fire Support Coordination Measures) - nalny magazyn wyposażenia; przykładem liliośrodki koordynacji wsparcia ogniowego
wych baz są: Incirlik w Turcji, baza lotnicza Soto
FSD (Full Spectrum Dominance/Geopresen- Cano w Hondurasie, Sembawang w Singapurze,
ce) - całkowita dominacja/glo-balna dominacja Keflavik w Islandii, Utapao w Tajlandii, KarshiUSA (obowiązująca od 2002 r. i wyrażona przez Khanabad w Uzbekistanie i inne; FOL nie mają
ówczesnego prezydenta Stanów Zjednoczonych przypisanych stałych jednostek, a liczba żołnieGeorge’a W. Busha słowami: „…rywalizacja rzy nie przekracza dwóch tysięcy; często służy,
z niepewnością i nowymi wyzwaniami dla bez- jako Pre-Positioned Equipment - regionalny
pieczeństwa będzie wymagać do Stanów Zjed- punkt skłaowania zaopatrzenia; do tej kategorii
noczonych posiadania baz i innych obiektów baz można zaliczyć również: CLS (Cooperative
wojskowych nie tylko na obszarze Europy Za- Security Location) - lokacja wspólnego bezpiechodniej i Azji Północno-Wschodniej, ale również czeństwa, które są wykorzystywane tylko w sytupoza nimi”; wg poglądów generała Georgy S. acjach kryzysowych; Amerykanie mają takie
Martin /USAF/ koncepcja FSD/Geopresence „… punkty w wielu miejscach świata, głównie w Afryzakłada wielowymiarową obecność pozwalającą ce; PB (Permanent Base) - stała baza Robert
amerykańskim siłom zbrojnym na operowanie Czulda, Siły Zbrojne Stanów Zjednoczonych na
w każdym regionie świata /…/ celem jej jest two- świecie
/w/
Przegląd
Wojsk
Lądowych
rzenie i utrzymywanie odpowiedniej obecności Nr 2/2009, s. 53-63
poza granicami kraju, która umożliwia prowa- FSE1 (Fire Support Element) - element (pododdzenie operacji wojskowych …”/; MOB (Main dział) wsparcia ogniowego
Operating Base) - główna baza operacyjna FSE2 (Field Support Element) - materialne za/USA, jest to baza z przypisanymi siłami i rozbu- bezpieczenie działań w warunkach polowych
dowaną infrastrukturą; żołnierze stacjonujący FSE3 (Forward Support Element) - wysunięty
w MOB mają pełne zabezpieczenie socjalne - element zabezpieczenia
sklepy, restauracje, siłownie, biblioteki, szkoły,
212
FSED (Full Scale Engineering Development) - wszechnie stosowana w ATM w obszarze państw ECAC, od 2001 r. także w Polsce; zgodnie z
pełna rozbudowa inżynieryjna
FSP (Forward Supply Point) - wysunięty punkt FUA działania władz cywilnych i wojskowych powinny być koordynowane na trzech poziomach
zaopatrzenia
FSS1 (Field Service and Support) - zabezpie- ATM
-
strategicznym,
operacyjnym
czenie i wsparcie działań w warunkach polowych i taktycznym; koordynowanie działań ma polegać
FSS2 (Forward Storage Site) - wysunięty punkt na zawieraniu porozumień i określaniu procedur
służących bezpieczeństwu, mających na celu
magazynowy
FSU (Former Soviet Union) - były Związek Ra- zwiększenie pojemności przestrzeni powietrznej
oraz wydajności i elastyczności operacji statków
dziecki
FT1 (Feet) - ang. stopa = 12 cali = 30,48 cm
powietrznych Telesfor M. Markiewicz, Bezkolizyj-
FT2 (physical training) - szkolenie fizyczne; PE ne loty /w/ Przegląd Sił Powietrznych Nr 1/lipiec
(Physical Education) - wychowanie fizyczne; 2007, s. 14); CDR (Conditional Air Routes) physical fitness - sprawność fizyczna; physical drogi warunkowe (rozróżnia się CDR 1 - stale
fitness test - egzamin sprawności fizycznej; dostępne do planowania w terminach opublikophysical enduration - odporność fizyczna
wanych w AUP; CDR 2 - dostępne do planowa-
FTC (Force Transit Control) - przekazanie nia po opublikowaniu w AUP/CRAM (Conditional Routes Availability Message) - Informacje
dowodzenia /change of command/;
FTM (Free Text Message) - komunikat jawny
FTR1
(FIGHTERS)
-
lotnictwo
FTR/Ftr (Fighter) - samolot myśliwski
o dostępności dróg warunkowych oraz CDR 3 -
myśliwskie; niedostępne do planowania, lecz możliwe do wykorzystania pod warunkiem bieżącej koordynacji
FTR2 (Field Technical Report) - roboczy
pomiędzy kontrolerami GAT i OAT); TSA (Temporary Segregated Area) - strefa czasowo wy-
meldunek techniczny
FTS (Fighter Training Squadron) - eskadra
dzielona; TFR (TSA Feeding Route) - korytarze
dolotowe do stref TSA; RCA (Reduced Co-
szkolenia myśliwskiego
FTX (Field Training Exercise) - ćwiczenia ordination Area) - rejony lotów o zredukowanej
koordynacji; CBA (Cross-Border Area) - rejony
z udziałem żołnierzy (wojsk)
FU (Fire Unit)/U/F (Unit of Fire) - jednostka og- lotów po obu stronach granicy międzypaństwonia (unit of fire/rounds per gun/load of am- wej; R (Restricted Area) - strefy z ograniczemunition - jednostka ognia), jednostka ogniowa niami ruchu; D (Danger Area) - strefy niebezpieczne
(obsługa)
FUA (Flexible Use of Airspace Concept) - kon- fuel - paliwo (oil, gasoline); octane number cepcja elastycznego użytkowania przestrzeni liczba oktanowa; main tank capacity - pojemEUROCON- ność zbiornika głównego; external tank capaciTROL już w poł. lat 90. XX w., a obecnie po- ty - pojemność zbiorników zewnętrznych; fuel
can - kanister, bańka; fuel gauge - paliwomierz,
powietrznej
(opracowana
przez
213
wskaźnik poziomu paliwa; fuel oil - olej napędo- time - pełnowymiarowy, w pełnym wymiarze gowy; fuel point - punkt tankowania; fuel pomp - dzin, koniec gry (w sporcie)
pompa benzynowa; fuel pressure - ciśnienie pa- fund - zapas, rezerwa; iron ration - nienaruliwa; fuel remainder - pozostałość paliwa; fuel szalny zapas (“żelazny" zapas; iron - żelazo, żesystem - instalacja paliwowa; system paliwowy; lazko, żelazny, nieugięty; to iron/to do ironing fuel tank - zbiornik paliwowy; fuel tanker - cy- prasować); a small pack of food carried by
sterna paliwowa; fuel tanker truck - dystrybutor a soldier in case of emergency; level-on hand
z paliwem liquid fuel - paliwo płynne; solid fuel - wielkość zapasów posiadanych przy sobie
- paliwo stałe; fuelling rate - jednostka napeł- furnish (to) - wyposażyć, meblować, zaopatrynienia; aviation fuel - benzyna lotnicza/paliwo wać (with sth - w coś), dostarczać, dostarczyć
lotnicze (auration gasoline; avgas); propel- (sb with sth - komuś coś) (to equip - wyposalants - paliwa rakietowe; hypergolic - hipergole żyć; equipment - wyposażenie); furnishings (paliwa rakietowe); ”to add fuel to fire” - „dole- wyposażenie, umeblowanie; furniture - meble,
wać oliwy do ognia”; to fuel - tankować, zaopa- wyposażenie, umeblowanie; piece of furniture trywać w paliwo, podsycać
mebel
full - pełny, wypełniony, prosto; full assembly - fuse - zapalnik (pocisku) (igniting fuse), lont,.
komplet; full readiness - pełna gotowość bojowa bezpiecznik (elektryczny); fuse cavity - gniazdo
(for combat); full state of combat readiness - zapalnika; fuse circuit - bezpiecznik; fuse funpełny stan gotowości bojowej; full in the face - nel - lej, krater (po bombie); fuse powder prosto w twarz; full pack - pełne oporządzenie proch lontowy; clockwork time fuse - zapalnik
(polowe); full in - wypełniać; in full swing - na zegarowy (time fuse - zapalnik czasowy); concałego; full throtte - pełne obroty; full stop - tact fuse - zapalnik uderzeniowy; delayedkropka; full command - pełne dowodzenie; full action fuse - zapalnik ze zwłoką; safety fuse in the face - prosto w twarz; full well - całkowi- zapalnik prochowy, lont prochowy, proch zapłocie, w pełni; in full - w pełni; to the full - w pełni; nowy; fuselage - kadłub (samolotu), płatowiec;
face to face - w cztery oczy; full kit - pełny ze- to range for fuse - nastawić czas zadziałania
staw; to full sb in - poinformować; BR to fulfil zapalnika; to fuse - uzbrajać (zapalnik), uzbroić,
US fulfill - spełniać, osiągać, zaspokajać potrze- odbezpieczać, stopić (się), roztapiać (się), staby/oczekiwania; fulfilling - satysfakcjonujący; piać (się)
fulfilling - wypełnienie, spełnienie; fulfilment US fusion (to) - zespolenie, połączenie; fusion cell
fulfillment - spełnienie, zrealizowanie, samorea- - gromadzenie informacji /np. wywiadowczych
lizacja, satysfakcja); positive step towards the i kontrwywiadowczych pochodzących z różnych
fulfilment of UNIFIL mandate - dobry krok źródeł w jednym zasobie/banku informacyjnym
w kierunku wypełnienia mandatu UNIFIL; full
moon - pełnia księżyca; fullness - pełnia; full-
214
future - przyszłość, przyszły; in the near futu- airspace over BiH and control military traffic
re/in the foreseeable future - w najbliższej over key ground routes 6. Establish Joint Milprzyszłości
itary Commissions (JMCs) to serve as the
fuzzy - puszysty; kędzierzawy, nieostry, rozma- central bodies for dealing with FWF military
zany (obraz)
forces 7. Help create secured conditions for
FWF (Former Warning Faction) - Byłe Wal- the conduct by others of non-military tasks
czące Strony; The Federal Republic of Yugo- associated with the GFAP, including free and
slavia (Serbia i Montenegro), The Republic of fair elections 8. Assist UNHCR and other inBosnia & Herzegovina,The Croatian Defense ternational organizations in their humanitariCouncil,
The
Serb
Republic
of
Bosnia an missions and assist the movement of
& Herzegovina; The Croatian Army; Imple- these organizations 9. Assist in the observamentation
Instruction
-
Military
Tasks: tion and prevention of interference with the
1. Assist in withdrawal of UN Force not trans- movement of civilian population, refugees,
ferred to IFOR (The Implementation Force) and displaced persons (DPs), and respond
2. Ensure force protection and freedom of appropriately to deliberate violence to life and
movement 3. Supervise selective marking of person. 10 Assist in the monitoring of the
boundaries and zone of Separation (ZOS) be- clearance of minefields and obstacles.
tween the parties 4. monitor and - if needed - FV (Fighting Vehicle) - wóz bojowy
enforce the withdrawal of forces to their re- FYI (For Your Information) - dla twojej informaspective territories 5. Assume control of the cji/do twojej wiadomości
215
216
Język angielski jest jedynym językiem urzędowym:
Co-operative Republic of Guyana /Spółdzielcza Republika Gujany/
Saint Vincent and the Grenadines /Wyspa Świętego Wincentego i Grenadyny/
G (GOLF)
G1 - staff’s responsibility is personnel mat- nym; gabble - paplanina; to gabble - gęgać,
ters including discipline and public infor- trajkotać, mleć językiem; to have a natter; have
mation
a chat (chat - pogawędka także w sieci interne-
G2 - staff’s responsibility is intelligence and towej; tactical chat - krótka wiadomość tekstowa
security
/przekazywana w sieci informacyjnej/; to chat -
G3 - staff’s responsibility is to coordinate op- gawędzić (sobie) BR to chat up - przygadywać
erations, plans, redeployment and training
się); to chatter - paplać (babble), świergotać;
G4 - staff’s responsibility is to provide com- have a talk - pogawędka (to talk for a long tibat service support which includes transport, me about unimportant things); one on one
supplies, repair and medical functions
talk/on the face to face - rozmowa w cztery
G5 - staff’s responsibility is to host country oczy; heart to heart talk - szczera rozmowa
support and negotiations with the host nation GAI (Ground Alert Interception) - dyżurowanie
over real estate
„w położeniu na ziemi”
GA1 (General Agreement) - umowa ogólna; in- Gaining and Maintaining the Freedom of Acternational agreement - umowa międzynaro- tion - zasada uzyskania i utrzymania swobody
dowa
działania/uzyskanie i utrzymanie swobody dzia-
GA2 (General Alert) - alarm ogólny
łań (uznawane jest za jedno z najważniejszych
GA3 (Ground Alert) - dyżurowanie na ziemi
zadań Sił Powietrznych NATO); gaining unit -
G/A4 (Ground to Air) - pocisk przeciwlotniczy jednostka docelowa; a gain - wzrost, zysk; for
klasy ziemia-powietrze
gain - dla zysku; to gain - zwiększać, zdobywać,
GA5 (Nerve Agent) - gaz bojowy
zyskiwać (from sth - z czegoś), przybierać (in
gabiest - pogadanka (talk); gab - gadanie (tat- sth - na czymś); to gain on - doganiać, zbliżać
tle) info. have the gift of the gab - być wygada- się; to gain victory - osiągnąć zwycięstwo; to
regain - odzyskać
217
gallon - galon; 1 ćwierć = 8 buszli = 90,941 l; czapka garnizonowa; garrison haedquarters 1 buszel ang. = 8 galonów ang. = 36,368 l; komenda garnizonu; garrison signal exchan1 buszel amer. = 8 galonów amer. = 35,238 l; ge/garrison communications centre - garnizo1 galon ang = 4 kwarty ang. = 4,546 l; 1 galon nowy węzeł łączności; to garrison obsadzać (to
amer. = 4 kwarty amer. = 3,785 l; 1 kwarta ang. staff - obsadzać; to man - obsadzać); to deploy
= 2 pół kwarty ang. = 1,136 l; 1 kwarta amer. = - rozmieszczać (w gotowości); to occupy - zaj2 pół kwarty amer. = 0,946 l; 1 półkwarty ang. = mować (stanowisko); be in garrison - rozmiesz0,568 l; 1 półkwarty amer. = 0,473 l; Nearby czać pododdziały, stacjonować; telephone exstood six stone water jars the kind used by change - centrala garnizonowa; garrison forces
the Jews for ceremonial washing, each hold- - siły garnizonowe; garrison training area - plac
ing from twenty to thirty gallons.
ćwiczeń
GAM (Guided Aircraft Missile) - kierowana ra- gas - gaz US info. benzyna, etylina, (gasoline),
kieta lotnicza
gazowy; gas warfare agent - gaz bojowy; GA
GAMET (Area Forecast for Low-Level Flights) (Nerve Gas) - gaz bojowy; gas attack - atak ga- prognoza pogody dla obszaru lotów na małej zowy; gas casualty - zagazowany; gas chamwysokości (skrót stosowany w międzynarodo- ber - komora gazowa; gas detector - wykrywacz
wym lotnictwie cywilnym - zał. J do Zbioru Norm gazów; gas grenade - granat gazowy (teargas Obronnych cz. XII, Norm. 21/2001; NO-02- granat łzawiący); gas main - gazociąg; gas maA007)
ins - sieć gazowa; gas munitions - amunicja
gap - szczelina, szpara, przejście, luka, wyłom, gazowa; gas mask - maska przeciwgazowa,
otwór, przerwa; generation gap - różnica poko- maska gazowa; gas pipe - rura gazowa; gas
leniowa; gap marker - oznakowanie przejścia; shell - pocisk gazowy; US gas station - stacja
gap filler radar - radar wypełniający luki w pokryciu (radar uzupełniający pokrycie radarowe
obszaru realizowane przez radar główny); military gap - luka technologiczna (w technologii
uzbrojeni pomiędzy Zachodem a nowymi członkami NATO); security gap - luka w sferze bezpieczeństwa (pomiędzy Zachodem a nowymi
członkami NATO); to bridge the gap - zapełniać
lukę; column gap - odstęp w kolumnie; gaps in
barriers - przejścia w zaporach inżynieryjnych
garrison - garnizon, garnizonowy (onpost), plac;
benzynowa; gas throtte (level) - manetka gazu;
gasmask canister - pochłaniacz maski przeciwgazowej; absorber - pochłaniacz; absorption pochłanianie; absorbent - pochłaniający; gas
poisoning - otrucie, gassing - zagazowanie gazem, zatrucie gazem
gasket - podkładka uszczelniająca, uszczelka
GAT (General Air Traffic) - kontrolowanie ogólnego ruchu lotniczego
gate to gate - „od rękawa do rękawa” (koncepcja
zarządzania ruchem lotniczym)
garrison commander - dowódca garnizonu,
komendant garnizonu; post inspector general oficer inspekcyjny garnizonu; garrison cap -
218
gather strength - gromadzić siły; gather infor- GCS (Ground Control Station) - stanowisko
mation - zbieranie informacji; to gather intelli- kontroli lotu
gence - zbierać dane rozpoznawcze
GD (Guard) - wartownik, strażnik, ochraniać,
gauge - wskaźnik, miernik, skrajnia (ładunkowa); strzec, ochrona (największa amerykańska firma
to gauge - wymierzyć, oceniać, overrun gauge ochroniarska MPRI - Military Professional Reloading - przekroczona skrajnia ładunkowa
sources Inc. wygrała kontrakt na szkolenie ofi-
GBAD (Ground Based Air Defence) - Obrona cerów afgańskich sił zbrojnych oraz pomoc
Powietrzna Naziemnego Bazowania/naziemne w przygotowywaniu doktryny wojskowej Afganiśrodki ogniowe obrony powietrznej; GBAD in- stanu; firma zatrudniająca najemników, nie zastallations and facilities - obiekty ugrupowania biega o szybką realizację kontraktu, ponieważ
bojowego (środki ogniowe) naziemnych sił obro- przedłużanie się procesu szkolenia afgańskiej
ny powietrznej; GBADOC (GADB Operation armii leży w jej interesie, Michał Jarocki, Czas
najemników /w/ Polska Zbrojna Nr 43 z 24 paźCenter) - centrum operacyjne GBAD
GBI (Ground Based Interceptor) - lądowa wy- dziernika 2010 r., s. 53-55), warta, osłona; borzutnia przechwytująca (w systemie tarczy anty- dyguard - ochroniarz; guardroom - wartownia;
rakietowej wg koncepcji prezydenta George’a W. briefing of the guard - odprawa warty
Busha); w aktualnie preferowanej koncepcji pre- G&D (Guidelines and Directions) - wytyczne
zydenta Baracka Obamy (dwa systemy Aegis i wskazówki
BMD z dwoma radarami SPY-2 i 24. rakietami G-day - dzień wydania rozkazu, zwykle przez doSM-3 rozmieszczone w Europie); decydującą ro- wództwo narodowe, do rozwinięcia jednostki
lę w systemie przeciwrakietowym Aegis BMD GE (Ground Environment) - naziemne środki
mają odegrać rakiety SM-3 (Standard Missile-3) zabezpieczenia
Robert Czulda, Dziurawa tarcza? /w/ Polska gear - przekładnia, koło zębate, mechanizm,
Zbrojna Nr 31 z 1 sierpnia 2010 r., s. 31-32
bieg, narzędzia, przybory, sprzęt (commo gear -
GBR (Ground Based Radar) - radar naziemne- sprzęt łączności); gears - biegi; gear stick - drągo bazowania
żek zmiany biegów; landing gear - podwozie
GC (Ground Contamination) - skażenie terenu
samolotu; reverse gear - wsteczny bieg; runing
GCA (Ground Controlled Approach) installa- gear - układ jezdny; steering gear - mechanizm
tion - naziemne urządzenia zbliżenia i lądowa- kierowniczy; gearbox/gear-box - skrzynia bienia/radiolokacyjny system lądowania wg komend gów (przekładniowa), przekładnia; the gear-box
przekazywanych z ziemi
is broken - skrzynia biegów jest niesprawna; li-
GCCS (Global Command and Control) - glo- fting gear - przekładnia podnosząca (lufy armabalny system dowodzenia i kontroli
ty); BR gear-lever US gear-shift - dźwignia
GCO (Governmental Charity Organizations) - zmiany biegów; gearing - tryb, układ, zazębienie
rządowe organizacje charytatywne
219
GEIS (Globar Emerging Infections Surveillan- general military training (education) - trening
ce and Response System) - globalny system ogólnowojskowy; BST (Battle Staff Training) monitorowania wirusów (wirus komputerowy jest trening sztabowy; general military obligation programem, który przyłącza się do plików powszechny obowiązek wojskowy; general mow komputerze, również je atakuje w ten sposób, bilization - powszechna mobilizacja; general
że oryginalny kod wirusa zostaje dopisany do headquarters - naczelne dowództwo; general
zawartości niektórych plików w systemie; proces principles - zasady ogólne; General Headquarten nazywamy infekcją; zainfekowany plik staje ters/general staff corps - sztab generalny;
się nosicielem i sam może infekować inne pliki; general staff officer - oficer dyplomowany (abten proces nazywamy replikacją; wirusy kompu- solwent Akademii Sztabu Generalnego/Akademii
terowe należą do tzw. oprogramowania złośliwe- Obrony Narodowej); General Staff of Polish
go /malware/; osobną kategorią, nie mniej groź- Armed Forces - Sztab Generalny WP; generną od oprogramowania złośliwego, są oprogra- als: Lt Gen (Lieutenant General), General of
mowania typu adware, crimeware oraz strony the Service - generał brygady; Maj Gen (Major
internetowe, zarażone nośniki /pendrive/, a także General) - generał dywizji lub brygadier; Brigkopiowanie plików bezpośrednio z sieci, z wykoGen (Brigadier General) - generał brygady;
rzystaniem znanych luk w systemach operacyjGeneral of the Army - generał armii; General of
nych/; wirusy charakteryzuje zdolność do ukrythe Air Force - generał armii sił powietrznych;
wania się w systemie oraz umiejętność samo
FM (Field Marshal) - marszałek polowy; Genrozprzestrzeniania się, z wykorzystaniem użyteral Agreement between Minister of National
kowanych nośników; obecnie wirusy, coraz częDefence of The Republic of Poland and
ściej, przenoszone są w sieci komputerowej. Jan
SHAPE (the Supreme Headquarters of Allied
Kucharski, Polityka antywirusowa /w/ Przegląd
Powers in Europe concerning execution of
Wojsk Lądowych Nr 10/2010, s. 26-28
NATO electronic warfare training period on
Gen (General) - generał (holding superior
the territory of The Republic of Poland - pororank; a commissioned officer ranking next
zumienie pomiędzy Ministrem Obrony Narodowej
below a general of the army or a general of
i Naczelnym Dowództwem Sił Sojuszniczych
the air force, a commissioned officer of the
w Europie dotyczące przeprowadzenia ćwiczeń
highest rank in the Marine Corps), generalny,
z zakresu walki radioelektronicznej na terytorium
ogólny (not local, special or specialized; or for
Polski; general reserve - rezerwa ogólna; gena whole genus, relating to or covering all ineral situation - ogólna sytuacja; ongoing situastances or individuals of a class or group;
tion/current situation/present situation widespread, common to many; not specific or
bieżąca, trwająca sytuacja; general support precise); general cleaning - ogólne sprzątanie;
wsparcie ogólne; general concept of "Strong
general disarmament - powszechne rozbroResolve - 2002" exercise - ogólna koncepcja
jenie; general flight plan - ogólny plan lotu;
220
ćwiczenia Strong Resolve 2002; other current niem minimum praw humanitarnych Bartosz
dependencies - inne bieżące zależności; emer- Łowczynowski, Zasady mordowania /w/ Polska
gency situation - sytuacja kryzysowa, sytuacja Zbrojna Nr 7 z 14 lutego 2010 r., s. 66-68; Cywiprzymusowa; imperative situation - sytuacja lizowanie wojny /w/ Polska Zbrojna Nr 7 z 14 lunagląca, sytuacja nie cierpiąca zwłoki; impera- tego 2010 r., s. 67, PG
tive - imperatyw, reguła zasadnicza
genocide - ludobójstwo; slaughter - masowy
Geneva Convention - Konwencja Genewska; mord, rzeź, zrobić masakrę (wśród ludzi), ubój;
Konwencje Genewskie, które powstały w 1949 to
slaughter
roku należą do powszechnie ratyfikowanych trak- manslaughter
-
wymordować,
nieumyślne
zarzynać;
spowodowanie
tatów międzynarodowych; (I Konwencja Genew- śmierci, zabójstwo
ska dotyczy poprawienia losu rannych i chorych geographic co-ordinates - współrzędne geow armiach czynnych na lądzie; II Konwencja Ge- graficzne; GEOREF (Geographic Reference)
newska
traktuje
o
losie
rannych,
chorych Coordinates - system współrzędnych geogra-
i rozbitków sił zbrojnych na morzu; III Konwencja ficznych, wg którego opisane są mapy lotnicze
Genewska dotyczy traktowania jeńców, nakazuje używane w siłach powietrznych NATO; na pohumanitarne postępowanie z jeńcami, interno- trzeby zintegrowanej obrony powietrznej używa
wanie w obozach oddalonych od terenu działań się modyfikacji tego systemu tzw. matrycy okrewojennych i obiektów militarnych oraz zapewnie- ślania współrzędnych zintegrowanej obrony ponie jak najszybszego powrotu do kraju po zakoń- wietrznej (NATINAD Positioning Matrix), geoczeniu działań wojennych; IV Konwencja Ge- graficznymi elementami tej matrycy są czworonewska ustala zasady ochrony osób cywilnych boki o określonych wymiarach, na ich bazie
podczas wojny, zabrania zmuszania bądź nakła- określane są granice geograficzne FAOR
niania ich do służby wojskowej w siłach zbroj- generation - generacja, pokolenie, produkcja,
nych strony przeciwnej, przymusowego przesie- wytwarzanie; third generation - trzecia generadlania ludności cywilnej z terytoriów okupowa- cja
nych, rabunku i brania zakładników, zobowiązuje generator - generator, prądnica, agregat prądodo zapewnienia ludności cywilnej minimalnych twórczy; generating station - elektrownia; genewarunków egzystencji, do traktowania jej w spo- rator repair station - stanowisko remont agresób humanitarny, poszanowania godności, hono- gatów; to generate - tworzyć, generować; to
ru, praw rodziny, przekonań religijnych, zwycza- create - stwarzać, kreować; to activate - działać,
jów i obyczajów ludności cywilnej; w 1977 roku czynić, aktywować; rozpocząć; to start - rozpozostały podpisane dwa protokoły: I protokół - zacząć, wystartować, zacząć; to launch - wystarbrania atakowania ludności cywilnej, szpitali oraz
tować, startować, wystrzelić; to begin - zaponiszczenia dóbr niezbędnych do przetrwania
czątkować, zacząć, rozpocząć; to begin with ludności; II protokół - zobowiązuje do niesienia
na początek, przede wszystkim; to commence pomocy osobom poszkodowanym, z zapewnie-
221
zaczynać, rozpoczynać (commencement - roz- GFAC (Ground Forward Controller) - oficer
poczęcie)
naprowadzania lotnictwa wykonujący zadania na
get (to), got, got - dostać, otrzymać, zdobyć; to ziemi
get assemble - gromadzić się; to get free - GFN (Growth to Full NADGE) - rozwinięcie pełuwolnić się, uzyskać wolność; to get together - nego systemu obrony powietrznej
zbierać się do kupy; to get used to - przyzwy- GEX (Group of Experts) - grupa ekspertów
czajać się do; (to get accustomed to); to get GH (General Headquarters/General Staff) back - wracać, odsunąć się; to get in - wejść, sztab generalny, sztab główny
dostać się, wjechać (do środka); to get on well GI (Government Issue) - US szeregowiec, powith - żyć w zgodzie z; to get off - wyruszać, po- borowy
ruszać się (do przodu), zdejmować (doff); wykpić GICHD (Geneva International Centre for Husię; ”Get lost!” - „Spływaj!” (Breeze! - „Wiej!”, manitarian Demining) - Genewskie Centrum
Beet it! - „Idź w buraki!”); ”Lay off!” - „Odwal Rozminowywania Humanitarnego (agenda ONZ,
się!”; He got off with a 50-pound fine - on wy- utworzona w 1997 roku w celu przygotowania
kpił się 50-cio funtową grzywną; to get sth ready i upowszechniania najlepszych procedur oczysz- przygotować coś; to get ready - przygotować czania terenu z niewypałów i niewybuchów);
się; to get rid - pozbyć się czegoś (of sth); to IMAS (International Mine Action Standards) get through - przedostać się, uporać się, skoń- międzynarodowe standardy rozminowywania
czyć, przeprowadzić; to get over - przejść na (normy, które powinny spełniać podmioty zajmujące się usuwaniem niewypałów i niewybuchów);
drugą stronę, pokonać, przenieść; to get togetCPADD (Humanitarian Demining Centre of
her - zebrać się, zejść się (to assemble), trzyWestern Africa in Benin) - Centrum Humanitarmać się razem; to get married - ożenić się; to
nego Rozminowywania Zachodniej Afryki w Beget out - wydostać się, wyjść, wyprowadzić, wyninie Krzysztof Wilewski, Prawo czyściciela
rwać, „wykręcić się sianem”; to get the show on
/w/ Polska Zbrojna Nr 9 z 28 lutego 2010 r.,
the road - rozpocząć marsz; get across - przes. 18-20
prawić się (na drugą stronę); get out - wycofyGIG (Global Information Gird) - globalna sieć
wać się; wykręcać się (z pracy), wysiadać (z sainformacyjna, (która ma stanowić platformę telemochodu); get out! - wynoś (się)!; it is getting
komunikacyjną, zapewniającą funkcjonowanie
late - robi się późno; Have you got the tiprzyjętej koncepcji wojny Piotr Dela, Wybrane
me?/What’s the time? - Którą ma Pan godziaspekty wsparcia teleinformatycznego dowództw
nę?/Która godzina?; you can get many proi sztabów /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr
blems then - możesz mieć wówczas wiele pro3/2009, s. 20-26); LAN (Local Area Network) blemów
lokalna sieć teleinformatyczna; WAN (Wide Area
GF1 (Ground Forces) - siły lądowe
Network) - rozległa sieć teleinformatyczna; C2
GF2 (Gun Fire) - ogień artyleryjski
Gird - pod sieć systemu stanowisk dowodzenia;
222
SG (Sensor Gird) - podsieć sensorów /inaczej czy się jako pojedynczy czasownik) (give a push
sieć środków rozpoznania/; SG (Shooter Gird) - - pchnąć; give a sigh - wzdychać), wygłaszać
podsieć informacyjna systemu uzbrojenia; ac- (mowę), poświęcać (uwagę), ofiarowywać (pocess point - punkt dostępowy /każdy węzeł sieci moc), podawać (informację), wydawać (przyjęszkieletowej powinien być punktem dostępowym cie), załamywać się, poddawać się (legs gave
dla innych sieci rozwijanych w przestrzeni walki, under him - nogi się pod nim ugięły), nieform.
zarówno przez radiolinie, terminale satelitarne, interesować, obchodzić (I don't give a damn jak i radiostacje/; DDN (Defence Data Network) nic mnie to nie obchodzi; I' don't/I' ll give a shit
- sieć informacyjna (/wojskowa/ sieć informacyj- - gówno mnie to obchodzi); we are given to bena umożliwia wymianę, przetwarzanie, przecho- lieve - daje nam się do zrozumienia; he would
wywanie i ochronę informacji; składa się z kana- give his right arm/anything to … - oddałby
łów łączności, węzłów informatycznych, syste- wszystko, by …; he gives as good as he gets mów operacyjnych i aplikacji zarządzania infor- (on) odpłaca pięknym za nadobne; give a ring macjami; możliwości techniczne sieci powinny zadzwonić (Give a ring! - Zadzwoń!); has been
pozwalać na wygenerowanie, przez sieć, czujni- given - został wyznaczony; give take - plus mików obrazu sytuacji - świadomości sytuacyjnej, nus; to give way - łamać się, zapadać się, ustęco jest podstawą uzyskania przewagi informa- pować (to sth - czemuś), dawać pierwszeństwo
cyjnej; o świadomości sytuacyjnej można mówić
wówczas, gdy zostaje osiągnięty odpowiedni poziom informacji o siłach własnych i przeciwnika
oraz neutralnych Mirosław Siedlecki, Radosław
Urycki, Wielowarstwowe systemy łączności? /w/
Przegląd Wojsk Lądowych Nr 10/2009, s. 8-10;
GIP (Ground Impact Point) - punkt uderzenia
w ziemię (w cel, w obiekt - usytuowane na powierzchni ziemi)
GIS (Geographical Information System) technologia pozyskiwania danych do planowania
działań bojowych; w terminologii polskiej spotyka
się skrót SIP (System Informacji Przestrzennej);
Imaging GIS - Obrazowy System Informacji
Przestrzennej
GIT (Ground Interface Terminal) - terminal naziemny
give (to), gave, given - dawać, darowywać,
(z rzeczownikiem wyrażającym czynność tłuma-
przejazdu, być zastępowanym; to give in - ustępować (to sth - czemuś), ulegać, poddawać się
(to sth - czemuś); to give away - oddawać, wydawać; give-away - zdradzenie (się); give-away
intention - zdradzić zamiary; to give back zwracać; to give off - wydzielać; to give out rozdzielać, roznosić, wyczerpywać się; to give
up - rezygnować, przestawać, zarzucać, ustępować (miejsca); to give up on - zaniechać, rezygnować całkowicie; to give (one) self up poddać się; to give yourself up/surrender poddać się; to resign (to sth/sb) - rezygnować
(z czegoś/z kogoś, na rzecz kogoś); give-andtake - kompromisowość; given - dany, oddawać
się (to sth - czemuś), biorąc pod uwagę, że; in
paragraph given above/in paragraph mentioned above - w powyżej wspomnianym paragrafie; US given name - imię
223
GL (Grenade Launcher) - granatnik
He’s gone to be a soldier in the army
GLCM (Ground Launched Cruise Missile) - of the Lord
of the Lord
rakietowy pocisk manewrujący wystrzeliwany
of the Lord
z ziemi
GLE (Ground Laison) - naziemna komórka But his soul goes marching on
łącznikowa
The stars of heaven they are looking
glide - lot ślizgowy, poślizg, schodzenie; glide kindly down
angle - kąt ślizgu; glide flight - lot szybowcowy; kindly down
glide landing - lądowanie ślizgowe; glide path - kindly down
ścieżka zniżania; glide speed - prędkość scho- On the soul of old John Brown
dzenia; to glide to an approach - zejść (scho- Chorus:
Glory, glory hallelujah
dzić) lotem ślizgowym; glider - szybowiec
Glory, glory hallelujah
GLO (Ground Liaison Officer) - oficer łączni- Glory, glory hallelujah
kowy sił lądowych
global governance - formuła porozumiewania
się najważniejszych uczestników społeczności
międzynarodowej w sprawach gospodarczych
glory - sława, chwała, piękno; glories - gloria,
atrakcje; glorify - gloryfikować, wysławiać, przechwalać; glorious - wspaniały, cudowny; glory
in - szczycić się;
GLORY, GLORY HALLELUJAH
John Brown’s body lies amoundering
Vocabulary:
- amondering - gnijące (in the grave - w grobie)
- he’s gone to be a soldier in the army - odszedł, by zostać w armii Pana (Boga)
- they are looking kindly down - spogladają
życzliwie w dół
glossary
-
słownik,
słownik
terminów,
słowniczek, indeks; Glossary of Abbreviations
Used in NATO documents - Słownik skrótów
używanych w dokumentach NATO; Glossary of
in the grave
in the grave
in the grave
Terms and Definitions (AAP-6U) - Słownik
But his soul goes marching on
Terms and Definitions (English and French)
Chorus (refren):
(AAP-6V) - Słownik terminów i definicji NATO
terminów i definicji NATO; NATO Glossary of
Glory, glory hallelujah
Glory, glory hallelujah
Glory, glory hallelujah
(angielski i francuski); (AAIH) AIRCENT In-
And his soul goes marchring on
przez Dowództwo Północnych Sił Powietrznych
Chorus:
NATO w Ramstein
Glory, glory hallelujah
Glory, glory hallelujah
Glory, glory hallelujah
GM (General Message) - dyrektywa ogólna,
teroperability Handbook, AIRCENT HQ Ramstein - Podręcznik interoperacyjności wydany
okólnik, zarządzenie, komunikat
224
reason - przechodzić wszelkie pojęcie, the conGMBCT (Ground Maneuver Brigade Combat ditions they suggested go beyond all reason Team) - brygadowa manewrowa grupa bojowa
warunki, jakie zaproponowali, przechodzą wszel-
GMF (Ground Mobile Forces) - manewrowe siły kie pojęcie; to be always on the go/busy as
lądowe; GMO (Ground Manoeuvre Operations) a bee/busy bee/burn a candle to the sun/be
- naziemne działania manewrowe
up to the elbow - być stale zajętym/bardzo zaję-
GMT (Greenwich Mean Time) - czas środkowo- ty/pracowity; You will never go away, will you?
europejski (wg południka przechodzącego przez - Nigdy nie odejdziesz, prawda?; You would like
Greenwich), czas ZULU
go there, wouldn’t you? - Chciałbym tam poje-
GMTI (Ground Moving Target Indicator) - chać, prawda?
urządzenie (do śledzenia ruchomych celów na- GOB (Ground Order of Battle) - lądowe ugruziemnych)
powanie bojowe
GNC (Global Navigotianal Chart) - mapa pla- good - dobry, niezły, grzeczny (dziecko), ponowania i nawigacji globalnej (przeznaczona dla rządny (wygląd), dobro (zjawisko); good quality
użytkowników planujących loty na duże odległo- - dobra jakość; goods - artykuły, towary (w hanści w skali globalnej)
dlu); Good! - Dobrze!; it's a good thing/job
GND (Ground) - teren, ziemia (skrót stosowany (that) - jak dobrze, (że); things are looking up w międzynarodowym lotnictwie cywilnym - zał. idzie na lepsze; sth does sb good - coś dobrze
J do Zbioru Norm Obronnych cz. XII, Norm. komuś robi; a good deal of - całkiem dużo;
21/200; NO-02- A007)
a good many - całkiem dużo; it's no good cry-
GNR (General Nuclear Response) - odpowiedź ing - nie ma co płakać; be good at (sth) - być
nuklearna
dobrym w (czymś); good for you - znakomicie;
GNSS (Global Navigation Satellite System) - for good - na dobre; as good as - prawie tak
globalny satelitarny system radionawigacyjny dobre, jak; make good (a loss) - wyrównywać
go/no-go - prawidłowe/nieprawidłowe (funkcjo- stratę; good afternoon - dzień dobry (używane
nowanie), działa/nie, energia, działa; Go! - Start!; po południu); good evening - dobry wieczór;
go after - ścigać; go on - kontynuować, ciągnąć Good Friday - Wielki Piątek; good morning dalej (rozmowę), przejechać (to - do... innego dzień dobry (używane rano); (goodbye) (to
miasta), włączać się (o maszynie, prądzie), info. you); Bye-bye!/Good be with you!/Good bye! zamęczać, wiercić dziurę w brzuchu (put a bug Do widzenia!; farewell; send off - pożegnanie;
in sb’s ears); (at/about - o/co do); go off - eks- greeting - powitanie; to greet - witać, powitać;
plodować; on the go - „na chodzie" (np. auto); greetings - pozdrowienia (from - z); to welcogo on! - ależ proszę!; go around - przelot; go me - witać, przywitać; welcome - powitanie;
up and down - chodzić tam i z powrotem; go welcome - mile/chętnie widziany; Welcome! into hiding - ukrywać się; (go) be beyond all Zapraszamy!; you are welcome - proszę bar-
225
dzo, witam, proszę nie dziękować, to drobiazg, rządzać; to comprise - stanowić, tworzyć, skłanie ma za co, proszę się nie krępować; not at dać się (na coś)
all/nothing at all - nie ma za co/proszę bardzo; GP1 (General Purpose) - ogólne przeznaczeDon’t mention it - nie ma co wspominać; wel- nie/ogólnego przeznaczenia
2
coming - zapraszający, przyzwalający; G3 offi- GP /gr/gp (Group) - grupa, ekipa, zespół, ugru-
cer opened the meeting by welcoming all par- powanie, zgrupowanie, rzut, liczba, dziedzina,
ticipants and also used the oportunity to grupowy, zbiorowy, zespołowy, drużyna (elethank Nord Polbrge for hosting the meeting; ment), pułk (lotniczy); Group Captain - pułkowgoodbye - do widzenia; goodnight - dobranoc; nik lotnictwa; O gp (Order group) - punkt dowoBR good-humoured US good-humored - do- dzenia; ugrupowanie; group flight - lot grupowy;
broduszny, łagodny; good-natured - dobrodusz- group of forces - grupa wojsk; group target ny, życzliwy; good-tempered - dobroduszny, cel grupowy; group of targets - grupa celów;
przyjacielski łac. Amicus certus In re incerta group training - ćwiczenie grupowe, trening zecernitur. - Przyjaciela pewnego dostrzega się w społowy; grouping - zgrupowanie; regrouping sytuacji niepewnej.; good-looking - przystojny; przegrupowanie (of forces); to group - grupogoods/cargo train - pociąg towarowy; good- wać, ugrupować, ugrupowywać, ugrupować się
ness - dobro; My Goodness! - Mój/Dobry Boże!; GPR (Ground Penetrating/Penetratal Radar) Good Heavens! - Dobry Boże!/Dobre Nieba!; georadar (szerokopasmowe urządzenia nadawGood God!/Dear Me! - Boże Święty!/Mój Boże!; czo-odbiorcze fal akustycznych małej mocy/ jest
Thank God! - Chwała Bogu!; Thanks God - zamontowany w wykrywaczu min i wraz z wykryDzięki Bogu; For goodness sake! - Na litość waczem metali /metal detection/ pozwala rozróżboską!; (in) good faith - w dobrej wierze; good- niać typowe przedmioty metalowe - odłamki, łuwill - życzliwość; goody - fajnie, pysznie, coś ski, druty itp. od przeciwpancernych i przeciwpiepysznego; good nieghbourly relations - dobro- chotnych min o małej zawartości metalu /lowmetalic mines/) Jerzy Garstka, Ręczne wykrywasąsiedzkie stosunki
GOP (Guidelines for Operational Planning) - cze min i bomb dla polskich saperów
/w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 42009, s. 29poradnik planowania operacyjnego (NATO)
government - rząd, rządzenie, rządowy, władze; 32
on behalf of the government - w imieniu rządu; GPS (Global Positioning System) - satelitarny
government property - własność państwowa; system nawigacyjny; GPS-NAVSTAR (Global
military governor - gubernator wojskowy, za- Positioning System - NAVigation Signal Tirządca, dyrektor; governess - guwernantka; to ming And Ranging) - satelitarny system nawigacyjny zarządzany przez połączone biuro
win people over good governance - pozyskać
NAVSTAR - globalny system określania położeludzi poprzez dobre rządzenie; to govern - rząnia/system określania współrzędnych geogradzić, kierować, kontrolować; to administer - zaficznych (system GPS, nad którym prace prowa-
226
dzono od 1973 roku, początkowo był przezna- dawać sobie radę; gradient - nachylenie, spaczony dla amerykańskich sił lądowych, lotnictwa i dek; gradiual - stopniowy
marynarki wojennej; ale w 1980 roku rząd Sta- graph - wykres; graphic document - dokument
nów Zjednoczonych udostępnił go również do graficzny; graphic scale - skala graficzna; poużytku cywilnego /po tym, jak zestrzelony został działka; graphic schedule - harmonogram
samolot pasażerski koreańskich linii lotniczych grasp - chwyt; to grasp - chwycić
KAL 007 przez wojska OPL Związku Radzieckie- grave - grób, poważny; grave danger - poważne
go/; nie ma potrzeby uiszczania, przez użytkow- niebezpieczeństwo; gravely concerned - poników, żadnych opłat abonamentowych, ani in- ważnie zmartwiony (to be of concern - stanowić
stalacyjnych; system działa we wszystkich wa- zmartwienie); graveyard - cmentarz
runkach pogodowych, wszędzie na świecie,
grave - grób, poważny; grave danger - poważne
24 godziny na dobę; pełen zestaw 24 satelitów,
niebezpieczeństwo; gravely concerned - pookrążających Ziemię dwa razy dziennie po barważnie zmartwiony (be of concern - stanowić
dzo precyzyjnych orbitach, został osiągnięty
zmartwienie); graveyard - cmentarz
w 1994 roku, m.in. dzięki satelicie Block II, wygraze - rozprysk pocisku, zadrapanie; grazing
strzelonemu na orbitę w marcu 1994 roku; almafire - mały ogień; to graze - paść /się/, zadrapynach błędu określania współrzędnych - do kilku
wać, ocierać się /sth - o coś/;
metrów) Tadeusz Kusiakiewicz, Systemy telemaGrd Oprs (Ground Operations) - operacje lątyczne w wojskowym transporcie samochododowe, działania naziemne
wym /w/ Przegląd Logistyczny Nr 4/2009, s. 40grease - smar (lubricant); to grease - sma44
rować (tłuszczem)
GR1 (Global Requirements) - ogólne wymagagremlin - an imaginary creature blamed for
nia
disruption of any procedure or of malfunction
GR2 (Gun Ready) - gotowość do prowadzenia
of equipment esp in an aircraft - urojony
ognia
„stworek” winny niesprawności (rozstrojenia)
grad (graduate) - absolwent studiów podyploaparatury lub niesprawności urządzeń (esp mowych; dyplomowany; graduates - absolwenci
abbr. extrasensory perception - an awareness
szkół wyższych; postgraduate - absolwent stuof objects or of facts which seem to have
diów podyplomowych (magistrant, doktorant,
been given by means other than through the
etc.) (undergraduate - absolwent); graduation senses, as in telepathy and clairvoyance);
podziałka; graduation ceremony (officer's
clairvoyance - the alleged power of seeing
school) - promocja; to graduate - otrzymać/nathings not present to the senses; disrupt dawać stopień naukowy, kalibrować; grade przerywać, rozrywać, rozwalić; to disrupt an atstopień, poziom, ocena (szkolna), US klasa
tack - załamać natarcie; disruption of the de(w szkole), US spadek (np. zbocza); to grade fence - załamanie obrony; disruptive pattern klasyfikować (oceniać); to make the grade -
227
wzór maskujący (np. na schronie, mundurze do lotu; ground - grunt, ziemia, miejsce (połopolowym); DPM (disruptive pattern material) - wów), boisko, plac, pole, działka, teren (szkoły,
materiał z wzorem typu „deszczyk”, stosowany budynku),
terenowy,
naziemny,
przyziemny;
w siłach zbrojnych W. Brytanii); disruption - ground attack aircraft - samolot szturmowy;
załamanie; to disrupt defenses - przełamać ground attack aviation - lotnictwo szturmowe;
obronę
ground command post - naziemne stanowisko
grenade - granat; grenade launcher - granatnik; dowodzenia; ground control - kontrola naziemdrill grenade - granat ćwiczebny; high explo- na; ground-control station (or point) - punkt
sive grenade - granat obronny; smoke grenade naprowadzania; ground crew - obsługa naziem- granat dymny; smoke grenade discharger - na; BR ground floor - parter; open ground wyrzutnik granatów dymnych
teren odkryty; ground defence - obrona na-
great job - znakomita robota; good job - dobra ziemna; ground forces - siły lądowe; ground
robota; a great deal of sth - dużo czegoś; (it) intercept - przechwycenie z położenia dyżurowas done - skończone/zrobione; “Stay in your wanie na lotnisku; ground personnel - obsługa
box” - pot. „rób swoje”
naziemna (ground staff), personel techniczny
greeting - powitanie; greetings - pozdrowienia; (na lotnisku); ground position - stanowisko naCould you send my greetings for my parents? ziemne; ground return - odbicie od ziemi; gro- czy mógłbyś przekazać pozdrowienia dla moich und support - wsparcie wojsk lądowych; grorodziców?;
pozdrowienia
greetings
z
from
Londynu;
London
compliments
- und support data - dane lotno-taktyczne (tech- nical data - dane techniczne); ground target
pozdrowienia; regards - ukłony, pozdrowienia; (objective) - cel naziemny; ground troops - odgreat - wielki, info. znakomicie; great hits of działy naziemne; ground wire - drut uziemiająPink Floyd - największe hity (przeboje) Pink cy; ground zero - punkt zerowy (epicentrum wyFloyd
buchu); grounding - wyszkolenie (in - w), pod-
GROBAT (Ground Order Of Battle - Enemy) - stawy, uziemienie; groundless - bezpodstawny;
rozkaz bojowy (dot. operacji lądowych)
ground(s) - powód, podstawa; groundwork -
groove - rowek; shallow groove - płytki rowek; podstawa, przygotowanie, baza; groundsheet deep groove - głęboki rowek; groove of a bar- podłoga do namiotu; to ground - osiadać na
rel - bruzda lufy; grooves - gwinty
mieliźnie, pozostawać na ziemi (o samolocie),
gross weight - ciężar całkowity (brutto)
opierać (się) (o opinii); to gain ground - zyski-
Ground Alert - dyżurowanie na lotnisku (polega wać teren, zataczać szerokie kręgi; to cover
na pełnieniu, przez samoloty OP, dyżurów na ground - pokonać przeszkody terenowe; to hold
ziemi lub na pokładzie lotniskowca; samoloty są ground - utrzymać pozycje to stand/hold one's
w pełni przygotowane i uzbrojone, a załogi w go- ground - nie ustępować, dotrzymywać pola; to
towości do działania); ground alert - gotowość
228
break fresh/new ground - otwierać nowe per- UCC i EAN oraz coraz częściej kodów radiowych
spektywy, przecierać szlak
RFID /Radio Frequency Identification/ służących
GS1 (General Staff) - sztab generalny
do identyfikacji dóbr, usług, zasobów i lokalizacji
GS2 (General Support) - wsparcie ogólne
różnych obiektów, głównie biznesowych na ca-
GS1 (Global Standard One) - uniwersalny, łym świecie. … Nadrzędną zasadą systemu GS1
ogólnoświatowy system automatycznej identyfi- jest standardowa i jednoznaczna identyfikacja
kacji (GS1 jest zbiorem międzynarodowych firm i towarów w skali całego świata. … Światostandardów z zakresu know-how ułatwiających wa organizacja GS1 składa się z centrali mieszefektywne zarządzanie globalnymi łańcuchami czącej się w Brukseli oraz 109 organizacji krajodostaw na wszystkich etapach ich realizacji, do- wych. … Polska organizacja krajowa ma swoją
tyczących praktycznie wszystkich branży współ- siedzibę w Instytucie Logistyki i Magazynowania
czesnej działalności gospodarczej; podstawą /ILiM/ w Poznaniu. Krzysztof Ficoń, Globalny
funkcjonowania systemu GS1 jest unikalna, jed- system automatycznej identyfikacji GS1 /w/
noznaczna identyfikacja produktów, towarów, Przegląd Logistyczny Nr 3/2010, s. 4-17)
3
przesyłek transportowych, zasobów i usług oraz GS (Ground Speed) - prędkość podróżna
lokalizacjia różnych obiektów; pierwsze 12- (względem ziemi)
cyfrowe
kody
kreskowe
zaczęto
skanować GSP (General Strike Plan) - plan ogólnego ude-
w 1974 roku; ponieważ system UCC /Uniform rzenia
Code Council, organizacja zarządzająca syste- GSR (Ground Surveillance Radar) - radar
mem w USA i Kanadzie do 1998 roku/ się lądowy
sprawdził, w 1977 roku utworzono European Ar- GSTS (Ground Surveillance and Tracking
ticle Numbering Association /EAN Internatio- System) - lądowy system obserwacji i śledzenia
nal/; celem było opracowanie systemu, który GT (Greater Than) - większy, niż
mógłby być stosowany poza Ameryką Północną; GTS (Gas Tight Suit) - kombinezon gazoszczelwprowadzony system EAN został pomyślany, ny;
airborne
smock
-
kombinezon
jako odmiana systemu UCC; zasadniczo wyko- powietrznodesantowy); flight suit - kombinezon
rzystuje numery 13-cyfrowe; … w 1998 roku or- lotniczy; high-altitude flight suit - kombinezon
ganizacje UCC i EAN podjęły decyzję o scaleniu wysokościowy; navy-yard overhalls - granatowy
obu systemów; w lutym 2005 roku dokonano ofi- kombinezon (marynarski); overalls - komcjalnej zmiany nazwy na GS1; nazwę zmieniły binezon roboczy (of airman); pressure suit także wszystkie organizacje krajowe; GS1 skupia kombinezon (ubiór) ciśnieniowy; pilot's suit ponad 100 organizacji krajowych, ponad 140 na- kombinezon pilota; smock - kombinezon, kitel,
rodowości oraz ponad milion użytkowników …
bluzka; space suit - kombinezon przeciwprzeSystem GS1 umożliwia wykorzystywanie stanciążeniowy
dardowych numerów - dekodowanych na podguarantee - gwarancja (security) (guaranty stawie kodów kreskowych /paskowych/ typu
gwarancja /prawna/), zabezpieczenie (guaran-
229
ty); to guarantee - gwarantować, zapewniać tions); guerrilla training - szkolenie dywersyjno(obiecywać), ręczyć, zaręczać, dawać gwarancję sabotażowe; guerrilla warfare - wojna (walka)
(sth - na coś), gwarancja (producenta), poręcze- partyzancka, działania partyzanckie; COIN (Conie, zapewnienie; guarantor - gwarant; warrant unterinsurgency/Counter-Insurgency) - dzia- nakaz, gwarancja (warranty), rękojmia, pełno- łania przeciw powstańcom/zwalczanie partyzantmocnictwo, upoważnienie; to warrant - gwaran- ki); guerrilla('s) - partyzancki; fighter - bojownik,
tować
wojownik, uczestnik walki, myśliwiec (samolot);
guard - warta (on guard - na warcie), wartownik crusader - bojownik; a crusade - krucjata, misja;
(sentry), ochrona, straż, strażnik, gwardia (Gu- to crusade - walczyć (for - o), prowadzić krucjaards; Volunteers; guardsman - gwardzista), tę
osłona, nasłuch, pokrywa, wartowniczy; guard guidance - pomoc (help; assistance; aid - pocompany - kompania wartownicza; guard dog - moc; military assistance - pomoc wojskowa);
pies wartowniczy; guard duty - służba wartowni- kierownictwo, informacja, kierowanie, naprowacza; colour guard - warta honorowa; main gu- dzanie, nawigacja, sterowanie, zdalne kierowaard - straż główna; guarded - powściągliwy, nie pocisku; active guidance/homing guidance
ostrożny; guard commander or officer of the - samonaprowadzanie czynne; passive guidanguard - dowódca warty; dog handler - przewod- ce - naprowadzanie bierne; command guidannik psów wartowniczych; guardroom/guard ro- ce/manual guidance - naprowadzanie za poom/guardhouse - wartownia; guardpost log - mocą komend/ręczne; homing guidance - sadziennik warty; guardian - obrońca, opiekun, monaprowadzanie; inertial guidance - naprostrażnik; to guard - pilnować, ochraniać, strzec, wadzanie bezwładnościowe/giroskopowe; laser
ustrzec, bronić, obronić, konwojować, zabezpie- guidance - naprowadzanie laserowe; laser guiczać, zabezpieczyć; to be on guard duty - stać ded weapon - broń kierowana laserowo; midna posterunku; to stand on guard - stać na course
guidance/homing
-
naprowadzanie
warcie; to pull guard duty - pełnić wartę; to turn w trakcie lotu, korygowanie lotu; radar guidance
out the guard - wywołać (wywoływać) wartę pod - naprowadzanie radiolokacyjne; TTR (Target
broń; to guard against - wystrzegać się czegoś; Track) - radiolokator z automatycznym naprobe on one's guard - mieć się na baczności, wadzaniem na cel; wire guidance - naprowauważać; to catch sb off guard - zaskakiwać ko- dzanie przewodowe; guidance equipment goś; to watch out - pilnować; to keep aparatura naprowadzania; guidance to the tara watch - obserwować
guerrilla
-
partyzant,
get - naprowadzanie na cel; guide - kierownik,
dywersant;
guerrilla przewodnik turystyczny (także książka), porad-
movement - ruch partyzancki; guerrilla opera- nik, doradca, doraźna pomoc, wskaźnik, orientation - działanie partyzanckie; guerrilla positions cja, BR harcerka; guide signs - sygnały kiero- pozycje partyzanckie (Hizbollah guerrilla posi- wania; guide soldier - kierunkowy (żołnierz); gu-
230
idebook - przewodnik, poradnik; guided bomb - ła; gun shell - pocisk armatni; gun-aimer - cebomba kierowana; guided aerial bomb - lotni- lowniczy; gun-target - linia celowania; rounds
cza bomba kierowana; guided missile - kiero- per gun - jednostka ognia; gunner on board of
wany pocisk rakietowy; guided antiaircraft mis- a vehicle - strzelec pokładowy; gunnery - ogień
sile - kierowany przeciwlotniczy pocisk rakieto- artylerii, strzelanie artyleryjskie, prowadzenie
wy; guided antitank rocket missile - wyrzutnia ognia artyleryjskiego, armaty (guns), artyleria,
przeciwpancernych pocisków kierowanych; gui- artyleryjski, balistyka, sztuka (technika) artyleryjding - naprowadzanie, kierunkowy; guideline - ska; US GSgt (Gunnery Sergeant) - sierżant
wytyczna, dyrektywa; guidepost - drogowskaz; zbrojmistrz (stopień wojskowy); gunnery officer
to guide - kierować (się), prowadzić, poprowa- - an officer resposible for gunnery within
dzić (np. za rękę), oprowadzać (np. po mieście), a unit or warship; gunpoint/at gunpoint - pod
sterować; to guide to the target - naprowadzać groźbą użycia broni; gunpowder - proch strzelna cel, naprowadzać
niczy, proch czarny, proch armatni; gunboat -
gulf - zatoka; Gulf War/Gulf conflict - woj- political negotiation supported by the threat
na/konflikt w Zatoce (Persian - Perskiej); bay - of military action; gunman - rewolwerowiec
zatoka; miejsce do załadunku (loading bay); (a person equipped with a firearm for criminal
bay window - wykusz; to bay - wyć, ujadać; to or terrorist purpose); gunman - rewolwerowiec
keep sth at bay - utrzymywać coś (groźnego) (a person equipped with a firearm for criminal
w bezpiecznej odległości
or terrorist purpose); gunrunner - handlarz
gun - działo, strzelba, karabin, rewolwer, armata, bronią, przemytnik broni, na muszce; gunfire fuzja; gun artillery division - dywizjon artylerii ogień artyleryjski, strzelanie, strzelanina (outarmat; gun commander - działonowy; gunner - break of gunfire - wybuch strzelaniny), obstrzał;
artylerzysta, działonowy, cekaemista, strzelec, gunshot - wystrzał armatni, zasięg strzału; gun
celowniczy (chief of gun section - działonowy), group - grupa żołnierzy uzbrojona w pistolety
kanonier (szeregowy artylerii) (gun squad - ka- maszynowe i prowadząca ogień wiążący; gunsnonierzy); anti-tank gun - armata przeciwpan- hip - śmigłowiec bojowy (szturmowy); gunsmith
cerna; field gun - działo polowe; machine gun - - rusznikarz; at gun point - siła orężna; to gun
karabin maszynowy; submachine - ogniowy, down - postrzelić, zastrzelić; to jump to one's
armatni; submachine gun - karabinek samo- gun - pospieszyć się zanadto, falstartować; to
czynny; gun carriage - laweta działa, łoże dzia- stick to one's guns - trzymać się swojego
łowe; gun cover - pokrowiec (na działo, na GYM (gymnasium) - sala gimnastyczna (siłowuzbrojenie); gun emplacement - okop z ukry- nia)
ciem dla działa, stanowisko dla działa, gniazdo GZ (Ground Zero) /ZG (Zone Ground) - punkt
ogniowe; gun position - stanowisko ogniowe zerowy (wybuchu); actual ground zero - rze(gun site); gun section - działon, obsługa dzia- czywisty punkt zerowy (wybuchu)
231
HA5 (Humanitarian Assistance/Humanitarian
Aid) - pomoc humanitarna; humanitarian aid
organisations - organizacje pomocy humanitarnej; ”Provide Promise” - „Dostarczyć Pomoc”
(operacja dostarczania pomocy humanitarnej dla
bośniackich enklaw w Bośni) w 1992 r.; HADRO
(Humanitarian Aid and Disaster Relief Operations) - akcja pomocy humanitarnej
HABS (High Altitude Bombing System) system bombardowania z dużej wysokości
hacker - haker; hack - nieform. wyrobnik literacki, murzyn; to hack - rąbać, siekać; to hack
around - włóczyć się, wałkonić (się)
(Hazard Analysis and Critical Control Points)
- System Analizy Zagrożeń i Krytyczny Punkt
Kontroli (międzynarodowy system kontoli zapewniający zachowanie standardów bezpieczeństwa
dla zdrowia konsumentów i użytkowników, np.
żywności wg wymagań norm międzynarodowych
ISO (International Standard Organization);
H (HOTEL)
H1/Har/Harb (Harbour) - port
H2 (Height) - wysokość (duża), wzrost, szczyt;
heights - wierzchołki; at its height - w okresie
największego rozwoju; to gain height - wznosić
się; to lose height - spadać; to heighten wzmagać się, wzrastać
H3 (Hour) - godzina G (określony czas, w którym
rozpoczyna się operacja lub ćwiczenia); manhour - roboczogodzina
1
HA (Heavy Artillery) - ciężka artyleria
2
HA (Helical Antenna) - antena spiralna; s.pl.
antennae - anteny
HA3 (Holding Area) - utrzymywana strefa
CCP (Critical Control Point) - krytyczny punkt
kontroli Krzysztof Żabicki, Marzena Żołnowska,
Bezpieczne żywienie - dziś i jutro /w/ Przegląd
Logistyczny Nr 1/2009, s. 26-28
HADRO (Humanitarian Aid and Disaster Relief
Operations) - akcja pomocy humanitarnej; human - ludzki, człowieczy, istota ludzka; human
being - człowiek; humane - ludzki; inhuman nieludzki (w sensie nieludzkiego postępowania);
humanism - humanizm; humanitarian - humanitarny, wyznawca humanitaryzmu; humanity ludzkość (mankind), humanitaryzm; humanities
- przedmioty humanistyczne; humanitarian aid pomoc humanitarna
HA4 (Hostile Aircraft) - samolot nieprzyjacielski
232
HAFEZ (Hostile Aircraft Free Engagement towych/bezzałogowych
statków
powietrz-
Zone) - strefa wolna od wrogich statków po- nych/UAV (Unmanned Aerial Vehicle)
wietrznych
hamlet - mała wioska, sioło; village - wioska
HAHO (High Altitude High Opening) - system hammer - młot, młotek, iglica; hammer (fireotwarcia spadochronu na dużych wysokościach; arms) - kurek, popychacz/ka; small vise/benchGryphon /Gryf/ - konstrukcja latającego skrzydła vise - imadło
z włókna węglowego, wykonana w technologii hamper (to) - ograniczać, krępować, przeszkastealth, jest oryginalnym rozwiązaniem własnego dzać, utrudniać (hinder)
sytemu transportu, który umożliwia przebycie po- HAW (Heavy Airlift Wing) - Skrzydło Ciężkiego
jedynczego żołnierza, nawet do 200 km bez ry- Lotnictwa Transportowego NATO
zyka wykrycia przez nieprzyjaciela; jest doskona- HELWS (High Energy Laser Weapon System)
łym środkiem transportu powietrznego /desantu/ - laser wielkiej mocy (lasery wielkiej mocy mogą
dla operatorów sił specjalnych, skrytego wylądo- stanowić zarówno broń ofensywną, jak i defenwania na tyłach wroga; Gryphon jest modułowym sywną w zastosowaniu ofensywnym - broń monuzupełnieniem standardowego spadochronu towana na okrętach, statkach powietrznych
i wykorzystuje technikę otwarcia systemu spado- sztucznych satelitach Ziemi - będą służyły do
chronowego HAHO; po opuszczeniu samolotu bezpośredniego oddziaływania na cele militarne
desantowego żołnierz pokonuje dalszą drogę na lądzie, w powietrzu i w komosie; Artur Cywińpowietrzną na latającym skrzydle, niczym pocisk, ski, Urządzenia i systemy optoelektroniczne
z prędkością max ok. 400 km/godz.; na określo- w Marynarce Wojennej /w/ Przegląd Logistyczny
nym etapie lotu rozpina uprząż, uwalniając się od Nr 4/2008, s. 44-49
Gryphona i otwiera konwencjonalny spadochron; HOTO (Hand Over-Take Over Period) - przekaSkrzydło automatycznie zajmuje miejsce kilka zanie i przyjęcie obowiązków /przeważnie trwa
metrów poniżej desantowanego żołnierza; lądo- kilka dni, by przyjmujący obowiązki mógł je przywanie przebiega w sposób typowy dla skoku jąć i wdrożyć się do służby na nowym stanowispadochronowego; warto uzupełnić, że całe wy- sku/; hand - ręka, dłoń, udział, pomoc, robotnik,
posażenie indywidualne żołnierza /ok. 50 kg/ jest
wskazówka; handover - przekazanie obowiązukryte wewnątrz konstrukcji, co dodatkowo zwięków; hand over hand - z ręki do ręki; ”hands
ksza aerodynamikę Gryphona; Gryphon może
off” - nie dotykać, precz z rękami; ”get-tough
jednak okazać się tylko projektem futurystyczmeasures” - strategia silnej ręki; hand grenade
nym, bez praktycznego znaczenia dla wojska. Na
- granat ręczny; handy andy - joc. granat ręczny
skrzydłach gryfa /w/ Polska Zbrojna Nr 5 z 31
z gazem łzawiącym; hands off! - precz z rękami!
stycznia 2010 r., s. 36-37
handbook - podręcznik, poradnik (textbook;
HALE (High Altitude Long Endurance) - duża
guidance); handbill - ulotka; handbrake - hawysokość, duża długotrwałość lotu BSP (bezpilomulec ręczny; a handicap - upośledzenie, trudność, handicap (sportowy), for, wyrównanie
233
szans (w sporcie); to handicap - upośledzić, hand..., on the other hand - z jednej strony...,
stawiać w trudnym położeniu; handcuff/hands - z drugiej strony; to hand - wręczać, przekazykajdanki (a pair of lockable metal bracelets wać; to hand in - przedstawiać, wręczać; to
joined by a short chain, which are used to hand on to sb - przekazywać komuś; to hand
bind the hands of a prisoner); to handcuff - down - przekazywać; to give/lend sb a hand zakuwać w kajdanki (cuff - mankiet, klaps; to pomóc komuś, podać komuś rękę; to have sth
cuff - dawać klapsa, dać w ucho; off the cuff - on one’s hands - mieć coś na swojej głowie; to
z miejsca, na poczekaniu (while you wait); cuf- have sth off one’s hands - mieć coś z głowy; to
flink - spinka (do mankietu); hand-held - ręczny; change hands - przechodzić z rąk do rąk; to
handmade - ręcznie zrobiony; handout - folder, have one’s hands full - mieć dużo spraw na
ulotka (handbill - ulotka), wsparcie, zapomoga, głowie; to get out of hand - wymykać się z rąk;
datek; to keep sth handy - trzymać coś pod rę- to try one’s hand at sth - brać się za coś; to
ką; to take over - przejmować (np. obowiązki); hand out - rozdawać, rozdzielać, udzielać (rad)
to hand over to sb - przekazywać komuś (spra- handle - klamka, rączka (do trzymania), uchwyt;
wę); to hand sb over - wydać kogoś w czyjeś handling - obsługiwanie, obchodzenie się; wearęce; hand-over line - linia przekazywania od- pon handling - obchodzenie się z bronią, obsłupowiedzialności (tj. linia kontrolna oparta na, ła- giwanie broni; handling characteristics - włatwych do określenia, cechach terenu, na której ściwości pilotażowe; to handle - przenosić,
odpowiedzialność, za prowadzenie działań bojo- przemieszczać, dawać sobie radę radzić sobie
wych, zostaje przekazana od jednego oddziału (sth - z czymś) (to cope - radzić sobie, dawać
lub związku taktycznego do innego); blank sobie radę with - z), chodzić (o urządzeniu); it
cheque - wolna ręka; you have got a blank handles very well - chodzi bardzo dobrze; zajcheque - „masz wolną rękę”; hand-picked - wy- mować się (pracą, zadaniem), być odpowiedzialselekcjonowany; starannie dobrany /neat per- nym (sth - za coś); obchodzić się (sb - z kimś);
son - schludna osoba; hand-picked specialists handlebar - kierownica (motocykla, roweru)
- specjalnie dobrani specjaliści; handshake - hang (to), hung, hung - wisieć, wieszać (coś);
uścisk dłoni; handwritten - ręcznie napisany; get the hang of sth - złapać coś, nauczyć się
handwriting - pismo odręcze; handy - poręczny; czegoś; hang about/around/round - kręcić się
came in handy - przydał się; handyman s.pl. (gdzieś); he is hanging around somewhere
handymen - „złota rączka”, majster od wszyst- over here - on się kręci gdzieś tutaj; hang fire kiego; handwrtitten text (handwriting) tekst pi- zawieszenie ostrzału; hang on - zależeć od, wysany odręcznie; handy - podręczny; at sb’s trzymywać; hang on for a minute - poczekaj
hand - z czyjejś ręki; by hand - ręcznie; in hand chwileczkę; hang onto - trzymać się; hang out - w ręce, w trakcie opracowywania; on hand - rozwieszać; hang up - odkładać (słuchawkę) (to
pod ręką; out of hand - z miejsca; on the one hang up on sb - przerywać komuś rozmowę);
234
info. hangup - strach, obawa (about - przed); ku) (cock up; burden; mess up; clutter - bałahanger - wieszak; hanger-on - pochlebca; gan, nieład); to clutter - zawalać (sth up - coś);
hang-glider - lotnia; hanging - powieszenie, hardstanding/hardstand/hard stand - stoisko
wieszanie; hangings - draperia, obicie, kotara; samolotów, plac/płyta postoju, hard and hard hangman s.pl. hangmen - kat; hangover - kac coraz trudniej; sb is hard pushed/put/pressed
(pijacki), kociokwik, przeżytek
to do sth - ciężko komuś coś zrobić, BR hard
hangar - hangar; hangar flying - joc. rozmowy done by - źle potraktowany; hard-up - bez pieo lotach, paplanina, czcze gadanie; hangar niędzy; hardware - narzędzia metalowe, sprzęt
launcher - wyrzutnia w pełni zakryta
(komputerowy); hard-wearing - trwały, hardy -
harbour US harbor - port, przystań, portowy, wytrzymały, mrozoodporny; hardy attack - gwałharbour basin - basen portowy; harbour de- towny atak; info.; Hard luck! - A to pech!; bad
fence - obrona portu; harbour installation - luck - pech; good luck - szczęście; a lucky
urządzenia portowe; harbour master - kapitan dog/child of fortune - szczęściarz; to harden (komendant) portu; harbour police - straż por- twardnieć, utwardzać, robić (się) zatwardziatowa; to harbour - ukrywać, żywić
łym/twardym
hard - twardy, ciężki (życie), trudny (dzień, pyta- HARDOP
(Hardware
Operator)
- operator
nie), surowy (wyraz twarzy, ktoś) (on sb - wobec sprzętu komputerowego
kogoś), szkodliwy (dla zdrowia) (on - na), duży HARM (High Speed Anti-Radiation Missi(mróz), bezsporny (fakt), mocny (narkotyk), twar- le/Highspeed Anti Radar Missile) - przeciwradogłowy, skrajny (polityk), ciężko, trudno (coś diolokacyjny pocisk rakietowy/pocisk przeciwrazrobić), mocno (próbować), twardo (postępo- diolokacyjny dużych prędkości/szybki pocisk rawać); hardback - (książka) w sztywnej oprawie; kietowy do niszczenia stacji radiolokacyjnych
hardboard - płyta pilśniowa; hard-boiled - (go- harm - krzywda, szkoda; to harm - szkodzić,
towany) na twardo; hard cash - gotówka; hard krzywdzić; to do harm - zaszkodzić, skaleczyć,
core - centrum, grupa centralna; hard currency skrzywdzić; sb will come to no harm (harm will
- twarda waluta; hard labour US hard labor - come to sb) - kogoś nie spotka krzywda; out of
ciężkie roboty; hard landing - twarde lądowanie; harm's way - bezpieczny; there is no harm (in
hard missile base - umocnione stanowisko wy- doing sth) - nie ma nic złego (w robieniu czgoś);
rzutni rakietowej; hard of hearing - niedosłyszą- harmful - szkodliwy; harmless - nieszkodliwy
cy; hard-and-fast - bezwzględny, ścisły; harde- harrassment - prześladowanie, znęcanie się;
ned site - pozycja umocniona; hard-headed - sexual harassment - molestowanie seksualne
niesentymentalny, trzeźwy; hard-hearted - nie- (sexual mobbing); harrassing fire - ogień nęczuły, o twardym sercu; hardly - prawie nie, led- kający; harrassing agent - drażniący środek bowo, niezbyt; hard-pressed - znękany; hardship jowy; to harrass - nękać, prześladować, zmę- problem, ciężar, „burdel” (w sensie nieporząd- czyć, zmordować, naprzykrzać się, dokuczać,
235
niszczyć; źle traktować; an abuse - nadużycie, - światła ostrzegawcze; hazardous - hazardowy,
obraza, wymysły (przekleństwa), znęcanie się ryzykowny (dicey), niebezpieczny (to - dla); ha(nad kimś), nadużycie (władzy); to abuse - nad- zardous area - rejon niebezpieczny; hazardous
używać (sexually - seksualnie), obrażać, obrzu- materials/hazardous agents - niebezpieczne
cać wymysłami, źle traktować, znęcać się (sb - materiały/niebezpieczne środki; to hazard - rynad kimś); abusive - obraźliwy
zykować; to remove hazardous agents - usu-
HAS (Hardened Aircraft Shelter) - umocniony wać niebezpieczne środki; hazardous agent attack - atak z użyciem niebezpiecznych środków
schrono-hangar
hasty attack/hasty defence - doraźnie przygo- (np. chemicznych)
towany atak/doraźna obrona; hasty breaching - HB (Heavy Bomber) - ciężki bombowiec
doraźne wykonanie przejścia w polu minowym; HBASE (Home Base) - baza macierzysta
make hasty slowly - pot. spiesz się powoli
H-bomb (Hydrogen Bomb) - bomba wodorowa
hatch - właz, drzwi (samolotu); escape hatch - HC1 (High Command) - wyższe dowództwo
właz ratunkowy; hatch cover - pokrywa włazu
HC2/HN (Host Country/Host Nation) - państwo-
havoc - spustoszenie (widespread damage or gospodarz; WHNS (Wartime Host Nation Supconfusion); the storm last night caused port) - wojenne wsparcie państwa gospodarza;
havoc everywhere; to confuse - pomieszać, host - gospodarz, zastęp (ludzi), tłum (crowd),
pogmatwać; storm in a tea-cup - pot. burza gromada, mnóstwo, goszczący; host institution
w szklance wody; brain strom - wstrząs ducho- - instytucja przyjmująca; host nation - państwo
wy; brain wave - wspaniały pomysł; blow one’s goszczące; to host - gościć; G3 opened the
brains - zastrzelić się; to get confused - zmie- meeting by welcoming all participants and
szać (speszyć) się; confusion - zamieszanie, also used the opportunity to thank the Comnieporządek, bałagan; confusing target - cel dla mander of the Polish Contingent for hosting
the meeting; hospitable - gościnny; hospitality
zmylenia (przeciwnika)
HAWK (Homing-All-theWay Killer) - pocisk ra- - gościnność
kietowy HAWK; HAWKS (Homming-Allthe Way HCP/PTR (Hard-Copy Printer/Printer) - drukarKiller) - system pocisków rakietowych HAWK; ka; printing - drukowanie; printing press HFP (HAWK Fire Platoon) - pluton ogniowy ra- maszyna drukarska; printout - wydruk; printing
kiet
HAWK;
FCP/H
(Fire-unit
Command text - tekst drukowany (print - pismo); printer -
Post/Hawk) - zespół dowodzenia stanowiska drukarz; copy - kopia, odbitka; copiere ogniowego rakiet Hawk
powielacz; copying machine - kopiarka; to
HAZCON (Hazardous Condition) - warunki nie- copy - kopiować
bezpieczne; hazard - ryzyko, niebezpieczeń- HD1/hd (High Density) - duże zagęszczenie
stwo; hazard avoidance - unikanie zagrożenia
(NBC - bronią masowego rażenia); hazard light
236
HD2 (Mustard /a blister chemical agent/) - gaz quarters - dowództwo (Command), centrala,
musztardowy; blister - pęcherzyk, parzący; bli- kwatera główna, komendantura, sztab, centralny
zarząd; headquarters brass/desk commando -
ster gas - gaz parzący
HDG (Heading) - kurs, kierunek (skrót stosowa- sl. oficerowie sztabowi, sztabowcy; headquarny także w międzynarodowym lotnictwie cywil- ters company - kompania dowodzenia, komnym - zał. J do Zbioru Norm Obronnych cz. XII, pania obsługi sztabu, kompania zaopatrzenia;
Norm. 21/2001; NO-02- A007)
Headquarters
USAF
- Dowództwo
Amery-
HDY (heavy duty) - bardzo wydajny, dużej mo- kańskich Sił Powietrznych; Head of Withdrawal
cy, przeznaczony do ciężkich prac
and Evacuation Plan; heading - kurs (kierunek,
HE1/he (High Efficiency) - duża skuteczność
w którym jest zwrócona podłużna oś samolotu
HE2 (High Explosive) - materiał wybuchowy
lub
okrętu,
zwykle
wyrażany w stopniach,
head - głowa /nob - głowa, łeb/, główka (m.in. mierzonych od północy zgodnie z kierunkiem
szpilki,
sałaty),
punkt,
szczyt,
zwierzchnik, ruchu wskazówek zegara; heading - dział, kurs;
naczelny, dyrektor, kierownik, dział, nagłówek headwind/head wind - wiatr czołowy, wiatr
(headings - nagłówki, główne tematy), przód, przeciwny; keep yours head! - nie trać głowy!;
czoło (np. listy, pochodu); wooden head - tępa at the head - na czele; to (spear) head - stać na
głowa; head of the column - czoło kolumny; czele; to headway; to make headway - czynić
head office - centrala; head (of projectile) - postępy; he have made a great headway głowica; headset - słuchawka (na głowę) (head- uczynił ogromny postęp; talking heads - gadaset/helmet mounted - hełmofon); heads of jące głowy; to decapitate - ściąć głowę; put to
states and governments - przywódcy państw the edge of the sword - „wyciąć w pień”
i rządów; head nurse - siostra przełożona (ward HEAP (High Explosive Armour-Piercing) nurse - siostra oddziałowa); headache - ból przeciwpancerny pocisk kumulujący/ppanc pogłowy; headmaster of the officers’ school - cisk z ładunkiem kruszącym
komendant
szkoły
oficerskiej;
headgear
- hearability - słyszalność; hearing - wysłuchanie,
nakrycie głowy; headhand - opaska (na głowę); przesłuchanie (taśmy magnetofonowej), rozpraheadline - nagłówek (heading); headlines - wa sądowa, słuch, usłyszenie
najważniejsze wydarzenia; headlight; head- heart - serce, sedno, centrum, głąb (kapusty);
lamp/head-light - przednie światło (w samo- commercial heart of town - handlowe centrum
locie, w pojeździe), reflektor (przedni); headstart miasta; heart attack - atak serca; heartbeat - przewaga; headed by - kierowany przez (de- bicie serca; I felt my heart bitting. - Czuję bicie
signed; directed); the Head - „Centrala”; the mego serca; at heart - w głębi serca; in sb's
Head Army Intelligence - szef wywiadu heart of hearts - w głębi duszy; set one's heart
wojskowego (wojsk lądowych); Head of Defence on sth - wziąć coś do serca; heart transplant Plan - odpowiedzialny za plan obrony; Head- transplantacja serca
237
heat - upał; heat barrier - bariera cieplna; heat (steely - stalowy); headset/helmet mounted energy
-
energia
cieplna;
thermal
radia- hełmofon; bucket brain - joc. hełm; „skupiacz
tion/heat radiation - promieniowanie cieplne; myśli” (the brain drain - drenaż mózgów); brain
heat-and-power generating plant - elektro- washing - „pranie mózgu”; use your brains ciepłownia; heater - podgrzewacz, ogrzewacz; to pot. „idź po rozum do głowy”; to do the washing
get over heated - przegrzewa się; to heat - up - zmywać naczynia (dishes)
ogrzewać
HEMS (Helikopter Emergency Medical Servi-
hedge hop - joc. lot na bardzo małej wysokości
ce) - śmigłowiec służby ratownictwa medycznego
HEL (Helikopter/Heli) - helikopter, śmigłowiec; hesitation - zawahanie (się), niezdecydowanie;
assault helicopter - śmigłowiec desantowy; he- hesitant - niepewny, wahający się; to hesitate licopterborne assault - desant śmigłowcowy; wahać się, być niezdecydowanym (to - aby)
helicopter gunship - śmigłowiec bojowy; he- (don't hesitate to do it - proszę od razu to
lipad - lądowisko dla śmigłowców; helicopter /z/robić); on the spur of the moment - bez wacommand post - stanowisko dowodzenia na hania (At other times we have to adapt to the
pokładzie helikoptera; helibase/heliport - baza situation on the spur of the moment without
śmigłowcowa; airstrip; landingpad - lądowisko time for preparation - This is improvisation.)
(dla samolotów); helicopter lane - trasa lotu HF (Hight Fighter) - samolot myśliwski
śmigłowców; helicopter retirement route - trasa HGM (Heavy Guided Missile) - ciężki kierowany
wycofywania smigłowców; helicopter support pocisk rakietowy
team - śmigłowcowa grupa wsparcia; Helicopter HGT (Height or Height Above) - wysokość
Training Regiment - szkolny pułk śmigłowców; względna (nad poziomem morza)
heliwing - skrzydło śmigłowców; HELIEVAC HHMM
(Hours-Minutes)
-
godziny
minuty;
(Helicopter Evacuation) - ewakuacja śmigłow- HHMMSS (Hours-Minutes-Seconds) - godzinyca; the modern battlefield Heli carries out minuty-sekundy
many roles: anti-tank, infantry support fire, HIDACZ (High Density Airspace Control Zone)
reconnaissance, forward air control, artillery - strefa kontroli powietrznej o dużym zagęszczesupporting, acting as elevated command niu ruchu lotniczego/strefa intensywnej kontroli
post, mine sowing, CASEVAC etc.; HELIME- przestrzeni powietrznej/strefa kontroli o dużej
DEVAC (Helicopter Medical Evacuation) - gęstości (to wydzielona część przestrzeni poewakuacja medyczna (za pomocą śmigłowców); wietrznej nad określonym terenem, używana do
aeromedical evacuation - lotnicza ewakuacja koordynowania działań powietrznych i lądowych;
medyczna
informacje na temat tej strefy znajdują się
helmet - hełm (headpiece); HMCS (Helmet w ACO i obejmują: 1. wymiary poziome i pionoMounted/Cueing Sight) - nahełmowy system we 2. uprawnienia do dowodzenia 3. czasy obowskazywania celów; steel helmet - hełm stalowy wiązywania strefy 4. częstotliwości radiowe)
238
hide - kryjówka (a place of concealment); ukry- nych; Higher Officers’ School for Mech Trote stanowisko, schowek (glove compartment), ops - Wyższa Szkoła Wojsk Zmechanizowaskóra; hideouts - kryjówki; hiding place - ukry- nych; high sea - pełne morze, otwarte morze;
cie; hide (to), hid, hidden - ukrywać (się), cho- high and dry - całkowicie wynurzony (np.
wać (się), przykrywać, zakrywać, zakryć; a hide o okręcie podwodnym); high seas - pełnomorski;
(hiding) for tanks - ukrycie dla czołgów; a hi- highspeed/high speed - o dużej szybkości,
ding place is unknown - miejsce ukrycia jest szybkobieżny, wysokoobrotowy; high spiritis nieznane; hidden - zamaskowany
wesoły nastrój; a jolly dog - wesoły człowiek;
high - wysoki, wysoki (przy mierzeniu) (na) high street - główna ulica; high tension - wyso(a wall 10 m high - ściana na 10 m wysoka); kie naprężenie; high tension wire - kabel wysodoskonały (o jakości), pełny, w kulminacji; height kiego napięcia; high tea - podwieczorek, kolacja;
- wysokość, wzrost, „duży"; high altitude - duża high velocity bullet - pocisk o dużej prędkości;
wysokość; high-altitude bombing - bombardo- high voltage - wysokie napięcie (prądu); high
wanie z dużych wysokości; high altitude flight - water - wysoka woda, przypływ; high-wing lot na dużej wysokości; high-altitude flight suit górnopłat; highs society/highs life - wyższe
- kombinezon wysokościowy; high command - sfery; high-level - na wysokim szczeblu; it is of
naczelne dowództwo, główne dowództwo; Hi- highest level - na najwyższym poziomie; it is
gher HQ - wyższe dowództwo; higher tactical high time (to) - najwyższy czas (aby); highly
unit - związek taktyczny; HIGH-MEZ (High Alti- mobile radar posts - wysokomanewrowe postetude Missile Engagement Zone) - strefa dzia- runki radiolokacyjne; highly flammable material
łania rakiet na dużych wysokościach; HALO - materiał łatwopalny; highly radioactive - wy(High Altitude Low Opening Parachuting) - sokoradioaktywny; highly - wysoko, wysoce,
skoki z dużej wysokości z dużym opóźnieniem w wysokim stopniu, w dużej mierze, wyniośle;
otwarcia spadochronu; HE (High Explosive) - heights - wzgórza; highlight - najważniejszy
materiał wybuchowy; high angle - duży kąt; punkt, kulminacja (climax); to highlight - uwyhigh-class - wysokiej klasy; high-end system - puklać, uwydatniać; highway - autostrada, droskomplikowany (complicated; complex) i kosz- ga, droga bita, droga publiczna, gościniec, szlak,
towny system; high life - życie wyższych sfer, szosa, trakt; highway landing strip - drogowy
wytworny świat; high-minded - pryncypialny; odcinek lotniskowy (DOL); highway code - kohigh octane - wysokooktanowe (paliwo); high deks drogowy; code of conduct - kodeks postęschool - szkoła średnia; higher ranking - star- powania; Code of conduct for members of the
szy; higher school - szkoła wyższa; higher co- armed forces of the USA; highway engineerurse for officers’ advancement - wyższy kurs ing - budowa dróg; be high (on drugs) - być na
doskonalenia oficerów; Air Force Officers’ Col- haju, być naćpanym
lege - Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrz-
239
hijack/hijacking - porwanie (uprowadzenie) sa- w pełni zintegrowane za pomocą systemu kieromolotu (skyjacking), pojazdu; hijacker - pory- wania ogniem oraz zautomatyzowanego systewacz samochodu/pojazdu; to hijack - uprowa- mu dowodzenia/AADSACCS, Army Air Defense
dzić, porwać (to take control of a vehicle or Surveillance and Command & Control System/
aircraft illegally, often for political aims); to Jacek Pająk, Lekka obrona przeciwlotnicza /w/
ravish or to rape - porwać (kobietę); to kidnap - Przegląd Wojsk Lądowych Nr 6/2007, s. 21-24
porwać (dziecko); marjacking - uprowadzenie HIMEZ (High Altitude Missile Engagement
pirackie
Zone) - strefa użycia naziemnych środków obro-
HILEX (High Level Exercise) - ćwiczenie na ny powietrznej na dużych wysokościach (“wysoka strefa środków rakietowych OP”)
wysokim szczeblu
hill - wzgórze, góra, górka; hill side - stok; hil- hinder - wstrzymywać, powstrzymywać (sb from
lock - pagórek, wzgórek; hilltop - szczyt wzgó- doing sth - kogoś do zrobienia czegoś); utrudrza; hilly - pagórkowaty (teren), górzysty (hilly niać, przeszkadzać; hindering - wstrzymywanie,
terrain); downhill - „z górki” (służba wojskowa) powstrzymywanie, przeszkadzanie, utrudnienie
HIMAD (High Medium Air Defence) - obrona HIPIR (High Power Aquisition Radar) - radar
przeciwlotnicza średniego zasięgu; S-RADS wykrywający o dużej mocy
Short-Range Air Defence System) - lekka HIRTA (High Intensity Radio Transmission
obrona przeciwlotnicza bliskiego zasięgu (system Areas) - obszary z obiektami promieniującymi
wdrożony został w armii niemieckiej w 2001 r.; energię elektromagnetyczną, mogącymi stanozakłada
przekazywanie
informacji
RAP wić przeszkody lotnicze
/Recognize Air Picture/ do najniższego szczebla, HIS/HOIS (Hostlie Intelligence Services) - roznp. wprowadzono wóz rozpoznania i dowodzenia poznanie nieprzyjaciela; hostile - wrogi, nieprzyna szczeblu plutonu; podstawowymi środkami jazny; hostile track - niebezpieczny szlak; hostiwalki są: wóz bojowy Ozelot z zamontowanymi lities - wrogie działanie/wrogie posunięcia, wrona platformie rakietami typu Stringer oraz wóz gie kroki/kroki wojenne, nieprzyjacielskie działadowodzenia
i rozpoznania plutonu /baterii/; nia; hostility - wrogość (bad feelings; ill-will),
w wozie dowodzenia znajduje się radarowy sys- dezaprobata (to sth - do czegoś); vicious - złotem aktywnego rozpoznania mikrofalowego z za- wrogi
sięgiem do 20 km oraz IFF /Identification Friend hit (to), hit, hit - uderzyć (impact; clout;
or Foe/, a także pasywnego, optycznego rozpo- smash; swat) (“Hit quickly, hit hard and keep
znania za pomocą termowizji i kamery TV; wozy right on hitting. Give the enemy no rest, no
Ozelot są wyposażone w termowizję i kamerę opportunity to consolidate his forces and hit
TV, dalmierz laserowy, GPS i IFF; elementy ze- back at you”. Holland M. Smith); to hit the hay
stawu przeznaczone do dowodzenia, utrzymy- - położyć się do łóżka, „walnąć się na kojo"; hit
wania łączności, odbioru informacji o sytuacji and run - wypadek drogowy, którego sprawca
powietrznej oraz do wskazywania celów są zbiegł z miejsca wypadku; hit and run tactics -
240
taktyka nękająca (partyzancka); ram - baran, ta- HNS, CL I - sekcja żywnościowa, CL III - sekcja
ran; to ram - uderzać (np. taranem), staranować, MPS, M&T - sekcja transportu i kierowania
ubijać
ruchem, MED. - sekcja medyczna; SEC - sekcja
HL (Hand-over Line) - linia odpowiedzialności
ochrony); AJP-4.5 (ALP-12A) - Allied Joint
HLG (High Level Group) - Grupa Wysokiego Host Nation Support Doctrine and ProceSzczebla (Agenda European Commission powo- dures - publikacja NATO zawierająca wspólne,
łana w 1999 r. do połączenia cywilnych i wojsko- sojusznicze
procedury
i
doktrynę
HNS
wych władz ruchu lotniczego i opracowania pro- (obowiązującej od września 2000 r.); National
gramu Wspólnego Nieba Europejskiego)
Territorial Commanders' Guidelines for the
HLH (High-Low-High) - wysoko-nisko-wysoko Provision of HNS - wytyczne narodowych
(profil lotu)
dowódców terytorialnych do realizacji HNS;
HMA (Humanitarian Medical Aid) - humanitar- Combined HNS Coordination Committee na pomoc medyczna
Połączony Komitet Koordynacyjny HNS; Nation-
HMG (Heavy Machine Gun) - ciężki karabin al Territorial Commanders' Guidelines for
maszynowy
Contingency Deployment - wytyczne naroHN/HC (Host Nation/Host Country) - państwo- dowych dowódców terytorialnych do rozwijania
gospodarz; HNS (Host Nations Support) - sił w określonych sytuacjach; NTC Guidelines
funkcje wsparcia ze strony państwa-gospodarza; for the Provision of Host Nation Support (NTC
Host Nation Support means civil and military Model) - wytyczne narodowych dowódców
assitance rendered in peace, emergencies, terytorialnych do realizacji wsparcia przez
crisis and conflict by a Host Nation to Allied państwo-gospodarza; COR (Concept of ReForces and organisations which are located quirement) - koncepcja potrzeb; IPC (Initial
on, operating in or in transit through the Host Planning) - wstępna konferencja planistyczna;
Nation's territory. Arrangements concluded MPC (Main Planning Conference) - Główna
between the appropriate authorities of Host Konferencja Planistyczna; FPC (Final Planning
Nations and the "Sending Nations" and/or Conference) - Końcowa Konferencja PlanisNATO from the basis of such assistance. Bi- tyczna; SN (Sending Nation) - państwo
lateral or multilateral agreements which take wysyłające; SNLC (Senior NATO Logisticians'
into account NATO's operational require- Conference) - Konferencja Wyższych Logisments contribute to the protection of the tyków
forces as well as providing the logistic sup- HO (Humanitarian Officer) - oficer służby huport and infrastructure for their reception, manitarnej
movement and employment.; HNS Det (Host hobo - sl. włóczęga, żandarm, bomba z urząNation Support Detachment) - Oddział HNS dzeniem samonaprowadzającym
(C2 - stanowisko dowodzenia dowódcy oddziału
241
HOD (Head of Department) - dyrektor departa- /sth - znajdować/złapać kogoś telefonicznie,
mentu; HOD (Head of Delegation) - przewodni- znaleźć coś, chwytać coś; a hold - uchwyt, łaczący delegacji
downia luk (na statku), haczyk (over sb - na ko-
hoist (to) - dźwigać, podnosić (tear; lift), podno- goś); holdall - torba; hold up - chwyt, uchwyt,
śnik
trzymanie; hold-up - napad (rabunkowy) (z bro-
hold (to), held, held - trzymać (się), przetrzy- nią), zator, zatrzymanie (ruchu); holding - pakiet
mywać (w więzieniu), piastować (urząd), mieć akcji, aktywa, zasoby, dzierżawa, gospodarstwo
(licencje, władzę), organizować (spotkanie, wy- rolne, powstrzymywanie, powstrzymujący; holbory), odbywać (rozmowę), znajdować się, tkwić, ding action - an operations intended to stop
wydawać (opinię), skłaniać się (sth - do czegoś), enemy forces from moving their existing poobchodzić (święta), uważać za (odpowiedzialne- sitions, in order to keep them away from
go), zaprzątać, pochłaniać (uwagę), utrzymywać another area of conflict or to cause them to
(twierdzę), podtrzymywać (sufit), mieścić (o po- use up supplies; holding area - strefa oczekijemniku, sali), mieć ważność, być ważnym (o za- wania; holding attack - natarcie pomocnicze;
proszeniu), utrzymywać się (o pogodzie, szczę- holding ground - utrzymywanie terenu; holding
ściu) hamować (to hold in - hamować się), za- operations - działania opóźniające; holding
wierać, mieścić, obstawać (to sth - przy czymś); pattern - lot w strefie oczekiwania, procedura
to hold up - wstrzymywać, przedstawiać (jako oczekiwania; holding point - punkt oczekiwania
wzór), podtrzymywać, podnosić, hamować, za- (before landing - przed lądowaniem); holdee trzymywać; hold office - piastować urząd; hold przejściowy; (Please, submit your current holyour tongue - „trzymaj język za zębami"; to hold ding and future requirements. - Proszę przedthe future - utrzymać pozycję; to hold fire - stawić bieżący stan posiadania i pańskie przyprzerwać ogień; to take hold of sth - chwytać szłe potrzeby.); holder - posiadacz, dzierżawca,
coś, łapać coś; to hold back - powstrzymywać okaziciel, rączka (pióra), oprawka, opakowanie
(się), zatrzymywać; to hold down - mieć, utrzy- holiday - święto, wczasy, urlop, wakacje, (vacamywać; to hold off - trzymać na dystans, trzy- tion) luka; holiday camp - ośrodek wypoczynmać się z daleka; to hold on - trzymać się kowy; holiday maker - wczasowicz, urlopowicz
(mocno), poczekać, (zwłaszcza przy telefonie); HOM (Head of Mission) - głównodowodzący
hold the line, please - proszę nie odkładać słu- misją
chawki, nie rozłączaj się; to hold onto - przy- home - dom, ojczyzna (homeland; motherland;
trzymywać się, trzymać się (kurczowo); to hold fatherland), kraj rodzinny, rodzinne miejsce;
out - wyciągać, domagać się (for sth - czegoś), home air defence - obrona powietrzna kraju;
trzymać się, nie ustępować, ofiarować, dawać; to home town - miasto rodzinne; Home Air Deget hold back - powstrzymywać; to halt - fence Troops - Wojska Obrony Powietrznej
wstrzymać, powstrzymywać; to get hold of sb Kraju; home airfield - lotnisko bazowe; home
242
base air forces - lotnictwo bazowe; home front norowa; to render honours - oddawać honory;
- zaplecze; home truth - bolesna prawda; home to honour - honorować, uznawać, uhonorounit - jednostka macierzysta; homecoming - wywać, wyróżniać, przestrzegać, dotrzymywać
powrót do domu/ojczyzny; homeland - ojczyzna, (tajemnicy/obietnicy); in sb's honour - na czyjąś
kraj; homeless - bezdomny (człowiek); a street cześć; in honour of sth - ku czci czegoś; honArab/Arab of the gutter - bezdomne dziecko; ourable US honorable - prawy, uczciwy, czcigutter - rynna, rynsztok; unaccompanied - bez godny
opieki (ludzie); unattended - bez opieki (rzeczy); hooked - zakrzywiony
homely - BR prosty US skromny, zwykły; home- HOP (Hostile Observation Point) - punkt obmade/homemade - domowy, wykonany do- serwacyjny nieprzyjaciela
mowym sposobem; homesick - stęskniony za horizont - horyzont, poziom; horizontal - horydomem; homesickness - nostalgia (za domem); zontalny, poziomy; horizontal line - linia poziohomeward(s) - ku domowi, powrotny; home- ma; horizontal plane - płaszczyzna pozioma
work - zadanie domowe, praca domowa; odd (horizontal level); horizontal stabilizer - stajobs
-
dorywcze
zajęcia;
homing
- tecznik poziomy; horizontal turn - skręt (w po-
samonaprowadzanie; samonaprowadzający się; ziomie)
going home - powrót do domu; homing guid- horn - róg, sygnał (dźwiękowy), buczek, klakson,
ance - samonaprowadzanie; homing missile - czop; horn-lens antenna - antena soczewkowa
pocisk samonaprowadzający się; homing war- horsepower - koń mechaniczny (KM), moc
head - głowica samonaprowadzająca; homing hospital - szpital, szpitalny; military hospital flight - lot docelowy; homing instinct - instynkt szpital wojskowy; hospital attendant - felczer
powrotu do domu; at home - w domu, jak w do- (military hospital attendant - felczer wojskowy);
mu, miejscowy (produkt, mecz); make yourself hospital helicopter - śmigłowiec sanitarny; hoat home - proszę się czuć, jak u siebie w domu; spital orderly - sanitariusz; hospital ship go home - jechać do domu; be at home - być w okręt-szpital; okręt szpitalny; hospital ward - sadomu; to home in on - uderzać, trafiać; to make la szpitalna, oddział szpitalny; hospital unit - koone's home - zadomawiać się; to bring/drive lumna sanitarna; hospitalization - hospitalizasth home - podkreślać (to underline; to stress) cja; BR to hospitalise US to hospitalize - hohonour US honor - honor, zaszczyt, wyróż- spitalizować
nienie; honor book - księga honorowa; honor HOTAS (Hands on Throttle and Stick) - pilotocompany - kompania honorowa; honor escort - wanie samolotu bez odrywania rąk od dźwigni
eskorta honorowa; honor guard/guard of hon- sterowania
our - warta honorowa; honor soldier of combat hostage - zakładnik; to be taken/held hostage training - przodownik wyszkolenia bojowego; być wziętym jako zakładnik; hostages rescue honored - zasłużony; honours - asysta ho- ratowanie zakładników; rescue - pomoc, ratu-
243
nek, akcja ratownicza; to go/to come to sb's HPA (Hectopascal) - hektopaskal (skrót stosorescue - przychodzić komuś na ratunek
wany w międzynarodowym lotnictwie cywilnym -
”hot potatoes” - „gorąca sprawa", której każdy zał. J do Zbioru Norm Obronnych cz. XII, Norm.
chce się pozbyć; ”hot spot" - „gorący punkt", 21/2001; NO-02- A007)
punkt zapalny; the hottest day of the year - HPAC (Hazard Prediction and Assessment
najgorętszy dzień w roku
Capability) - przewidywane zagrożenie/ryzyko
house - budynek, dom, wydawnictwo (książek) i ocena możliwości
pracownia (mody), bank (finansowy), izba (par- HPM (High Power Microwaves) - bomba eleklamentu) (seym - sejm, parliament - parlament), tromagnetyczna czyli wysokoenergetyczne imwidownia (w teatrze); dynastia (królewska); prin- pulsy mikrofalowe /WIM/, które powstają, jako
ting house - drukarnia; to house - mieścić się; uboczny efekt wybuchów niewielkich bomb atabe housed - mieszkać; houseboat - łódź miesz- mowych na dużych i bardzo dużych wysokokalna; housebreaking - włamanie (do domu); ściach, wzbudzając bardzo silne prądy w obwohousehold - domownicy, gospodarstwo, gospo- dach układów elektronicznych, niszcząc w spodarczy, domowy, obiegowy, powszechnie znany; sób nieodwracalny m. in. układy scalone, mikrohouseholder - główny lokator; housekeeper - procesory, co w konsekwencji powoduje uszkagosposia, pomoc domowa; housewife s.pl. ho- dzanie systemów dowodzenia, sprzętu łączności,
usewives - gospodyni domowa, pani domu; ho- elektronicznych elementów uzbrojenia przeciwniusework - utrzymanie domu (w porządku), prace
domowe; housing - zabudowa, budowlany,
mieszkaniowy; defence housing - mieszkanie
wojskowe; housing estate - osiedle mieszkaniowe; house clearance - oczyszczanie terenu
(np. z wojsk nieprzyjaciela)
hover (to) - unosić się w powietrzu w jednym
miejscu, krążyć, wahać się; hovercraft s.pl.
hovercraft - poduszkowiec, poduszkowce; hovering - lot wiszący, zawis; LCAC (Landing Craft
Air Cushioned) - lekki poduszkowiec desantowy
US Marine Corps
HOW/how (Howitzer) - haubica; gun-howitzer haubicoarmata; howitzer battery - bateria haubic; howitzer battalion - dywizjon artylerii haubic; howitzer gunnery - artyleria haubiczna
ka itp.
HPT (High Pay-off Targets) - cele kluczowe,
których stałe lub czasowe wyeliminowanie z walki przyczyni się do przełamania systemu OP
przeciwnika; inaczej cele wydzielone spośród sił
i środków przeciwnika, których zniszczenie zagwarantuje jego przegraną, a tym samym zapewni sukces własnym wojskom; HPT stanowią
zazwyczaj część większego zbioru tzw. celów
dużej wartości HVT (High Value Targets), które
z punktu widzenia przeciwnika są potrzebne do
pomyślnego wykonania zadania. Karol Dymanowski, Przełamanie obrony powietrznej przeciwnika /w/ Przegląd Sił Powietrznych Nr 2/2007,
s. 6
HQ (Headquarters/Head Quarters) - dowództwo (the central office), stanowisko dowodzenia; HCOF (High Command Of Forces) - wyższe
244
dowództwo sił (zbrojnych); Higher HQ - wyższe Service/military medical department - wojskodowództwo; HQ RC N (Regional Command wa służba zdrowia; military health care - leczNorth) - Północne Dowództwo Regionalne; PHQ nictwo wojskowe
2
(Peace Headquarters) stanowisko dowodzenia HS /HV (High Speed/High Velocity) - duża
czasu pokoju; WHQ (War Headquarters) - wo- prędkość/wielka prędkość
3
jenne stanowisko dowodzenia; PWHQ (Pea- HS (Helicopter Squadron) - eskadra śmigłow-
ce/War Headquarters) - stanowisko dowo- ców
dzenia czasu pokoju i wojny; PWHQ (Primary HSAM (High Speed Air-Launched Missile) War Headquarters) - podstawowe wojenne pocisk rakietowy o dużej prędkości wystrzeliwany
stanowisko dowodzenia; RHQ (Rear Headquar- z powietrza
ters) - tyłowe stanowisko dowodzenia (the main HT (High Tension) - wysokie napięcie (w danym
logistical headquarters for a large tactical okresie)
grouping /normally located well to the rear of HTAF (Hellenic Tactical Air Force) - Taktyczne
the front line/); Higher Headquarters - wyższe Siły Powietrzne Grecji
dowództwo, naczelne dowództwo; Air & Air De- hub - piasta, środek
fence Forces Headquarters/Air Forces Head- HUD (Head-up-display) - elektroniczny wskaźquarters - Dowództwo WLOP/Sił Powietrznych; nik, wskaźnik refleksyjny, układ zobrazowania
JHQ (Joint Headquarters) - wspólne/połą- danych w polu widzenia pilota
czone dowództwo; are headquartered at ... - hug the enemy - maksymalnie zbliżyć się do
mają kwaterę główną w ...; main headquar- przeciwnika
ters/Main - the primary resourcing and plan- huge - ogromny; vast - ogromny, rozległy; vastly
ning headquarters for a large tactical group- - ogromnie, niebywale; enormous - gigantyczny,
ogromny; tremendous - olbrzymi, ogromny, nieing (normally located to the rear of the forbywały
ward troops)
HQLC
(Headquarters
Land
Command)
-
Dowództwo Wojsk Lądowych
hull (of tank) - kadłub czołgu; cover - pokrywa;
turret - wieża (czołgu, działa samobieżnego),
HRF (High Readiness Forces) - siły wysokiej wieżyczka; turret kopula - wieża pancerna; turgotowości (obejmują siły natychmiastowego ret bustle - podstawa wieży; turret gun - działo
i szybkiego reagowania oraz FLR (Forces of w wieżyczce pancernej; armour - pancerz,
Lower Readiness) - siły niższej gotowości (i po- opancerzenie; hydropneumatic suspension zostałe kategorie)
zawieszenie hydropneumatyczne; compartment
HRU (High Resolution Unit) - mała grupa zda- - przedział; hatch - właz; friction dampers amortyzatory tarciowe; friction - tarcie, tarcia,
niowa
HS1 (Health Service) - służba zdrowia (medical nieporozumienia; damper - tłumik, yaw damper
service - służba zdrowia); (MHS) Military Health
245
- tłumik odchylania; track-support rollers - rolki humane - humanitarny, ludzki, humanistyczny;
podparcia gąsienicy
humanity - ludzkość, humanitarność; s.pl. hu-
HUMINT (HUMan INTelligence/) - wywiad oso- manities - humanistyka
bowy; wywiad oparty na pozyskiwaniu informacji HVAA (High Value Air Assets Operations) ze źródeł osobowych; (def. rozpoznanie osobo- działania z zasobami (środkami) powietrznymi
we /wywiad osobowy/ określa się, jako dane o „dużej wartości”, (zasoby powietrzne o szczeuzyskiwane na podstawie informacji zdobytych, gólnej wartości - to statki powietrzne, które podzgromadzonych i dostarczonych przez źródła legają szczególnej osłonie ze strony samolotów
osobowe;
def.
NATO:
human intelligence myśliwskich (HVAA protection): NATO Airbor-
/renseignement/ humain-humint /HUMan IN- ne Early Warning (NAEW) E-3A, B i C; Joint
Telligence/- a category of intelligence derived STRAS E-8A i B; Airborne Battlefield Control
from information collected and provided by and Command (ABCCC) EC-130H; Compass
human sources; przykładowe źródła osobowe: Call EC-130E; RC 135; Tankers; EF-111A;
żołnierze patroli rozpoznawczych i posterunków HVAAO (High Value Airborne Orbit) - dyżuroobserwacyjnych, meldunki składane przez woj- wanie w strefie rozmieszczonej w głębi własnego
ska znajdujące się w styczności, specjaliści ana- ugrupowania bojowego; asset - atut, plus (to sb
lizujący
elementy
wyposażenia
przeciwnika - dla kogoś); assets - środki, środki walki, zai przesłuchujący jeńców, badający zdobyte do- bezpieczenie, środki pieniężne, pieniądze, aktykumenty, oficerowie prowadzący odprawy z za- wa, majątek
łogami samolotów i okrętów podwodnych, wyko- hydrated - nieodwodniony
nujący zadania łącznikowe i eskortowe oraz HZ (HERTZ; Frequency in cycles per second)
tłumaczenia różnych opracowań, a także prowa- - Herc (Hz, jednostka częstości w układzie S; jest
dzący obserwację itp.; Metody działań wywia- to częstość zjawiska okresowego o okresie
dowczych rebeliantów: 1) umieszczenie urzą- 1 sek. 1 Hz = 1/sek.)
dzeń podsłuchowych w miejscach ich interesują- hydraulic fluids - płyny hydrauliczne
cych /np. w rejonie przyszłego ataku/ 2) podsłu- hydrogen - wodór; hydrogen bomb - bomba
chiwanie interesujących ich środków łączności wodorowa
/np. łączności radiowej sił policyjnych 3) włamy- hydroplane - wodnosamolot, wodnopłatowiec,
wanie się do systemów informatycznych hydroplan (seaplane)
/hacking/ w celu pozyskania potrzebnych informacji Andrzej Nowak, Rozpoznanie osobowe kwestie terminologiczne /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 5/2008, s. 13-19; information about
the enemy obtained from people (e.g. friendly
forces, agents, civilians, POW); human - ludzki; human being - ludzki człowiek/istota ludzka;
246
ciocentryzm - kluczowy element programu transformacji NATO, podjęty podczas szczytu Sojuszu
w Pradze w listopadzie 2002 r.; głównym celem
sieciocentryzmu jest szybkie i bezpieczne uzyskiwanie informacji z pola walki oraz przekazywanie zadań, w sposób jak najprostszy, bezpośrednio do wykonawców, do szczebla żołnierza
włącznie; rozbudowywana jest sieć wymiany informacji jawnych MIL-WAN, (która przez zastosowanie dodatkowych procedur może być zdolna
do przekazywania informacji o klauzuli „zastrzeżone”); MIL-WAN został doprowadzony do podstawowych jednostek Sił Zbrojnych RP, do
wszystkich organów administracji wojskowej WSzW i WKU oraz baz i składnic; sieć SECWAN służy do przekazywania informacji niejawnych (o klauzuli - poufne i tajne), szczególnie na
szczeblu brygada-batalion; INFO OPS (Information Operations) - operacje/działania informacyjne (def. Działania informacyjne to przedsięwzięcia, których celem jest wpływanie na postrzeganie /poglądy/ i nastawienie określonych
jednostek i grup, prowadzące do zachowań korzystnych z własnego punktu widzenia; to przedsięwzięcia mające wpływ na podejmowanie de-
I (INDIA)
cyzji politycznych i wojskowych przez oddziaływanie na informację, podstawowe procesy in-
1
I (Information) - informacja; IE (Information formacyjne oraz systemy dowodzenia, kierowaExchange) - wymiana informacji; IEG (Informa- nia, łączności i informatyki przeciwnika, a także
tion Exchange Group) - grupa wymiany infor- chroniące własne informacje, procesy i systemy
macji; IEPR (Initial Exercise Press Release) - informacyjne Jarosław Markiewicz, Wojska obropublikacja prasowa o rozpoczęciu ćwiczenia; IER ny przeciwlotniczej a działania informacyjne /w/
(Information Exchange Requirement) - zapo- Przegląd Wojsk Lądowych Nr 1/2009, s. 13-17
trzebowanie na wymianę informacji; FI (False I2 (Inspection) - inspekcja
Information) - fałszywa informacja (wiadomość); I/intel US3 (Intelligence) - wywiad, rozpoznanie
IF (Information Flow) - przepływ informacji (sie- (operations as a result of which gained in-
247
formation is evaluated and studied in order to mowych/; pierwiastek uran, występujący w natuinterpret it. Then it is relayed to recipients. - rze, zawiera niecały 1% rozszczepialnego izotodziałania, w wyniku których zdobyte/pozyskane pu 235 /U-235/; na potrzeby cywilnego przemyinformacje poddaje się ocenie i badaniu w celu słu atomowego U-235 wzbogaca się do poziomu
ich interpretacji, a następnie przekazuje do 3-5%; w celu zbudowania bomby atomowej nazainteresowanych odbiorców); intelligence as- leży wzbogacić pierwiastek, co najmniej do 20%,
sets - zasoby rozpoznania; any information a najlepiej do 90% i więcej; w 2009 roku IAEA
which may be useful (especially information ujawniła istnienie w Iranie jeszcze jednego
about the enemy); We have received some ośrodka atomowego /tym razem, ośrodek pofresh intelligence on the enemy artillery.; wstał na terenach wojskowych, głęboko pod
people and equipment involved in the gather- ziemią/ w miejscowości Qom; paradoksalnie,
ing, analysis and dissemination of intelli- proces wzbogacania uranu na potrzeby cywilne
gence; We are feeding false information to wymaga dużo większego wysiłku i jest żmudniejszy, niż uzyskanie odpowiedniego produku do
the enemy’s intelligence.
celów wojskowych; np. do celów wojskowych
IA1 (Interrogation Authority) - uprawnienia do
wystarcza 3 tysiące centryfug gazowych, zaś do
sprawdzania
funkcjonowania elektrowni atomowych wymagaIA2 (Intervention Authority) - uprawnienie inne jest ich dwa razy więcej, 6 tysięcy; wg IAEA
terwencji; military intervention - interwencja;
w 2010 roku, w Natanz znjdowało się, mniej niż
nonintervention - nieinterwencja
4 tysiące centryfug gazowych/ Paweł Henski,
IA3 (Implementation Arrangement) - umowa
Lampka ostrzegawcza /w/ Polska Zbrojna Nr 14
wdrożeniowa
z 4 kwietnia 2010 r., s. 54-55
IAC (Irish Air Corps) - Irlandzki Korpus Lotniczy
IAF (Israel Air Force) - Siły Powietrzne Izraela
IADS (Integrated Air Defence System) - zinteIAIP (Integrated Areonautical Information
growany system obrony powietrznej
Package) - zintegrowany pakiet informacji lotniIAEA (International Atomic Energy Agency) czych składa się z: AIP (Aeronautical InformaMiędzynarodowa Agencja Energii Atomowej
tion Publication) - zbiór informacji lotniczych;
w Wiedniu (Iran - w miejscowości Arak istnieje
depesz NOTAM (Notice to Airmen) - informacji
zakład proukcji tzw. ciężkiej wody /reaktor atodla lotników; PIB (Pre-flight Information Biulemowy IR-40 z możliwością produkcji 10-12 kg
plutonu, co jest wytarczającą ilością do wyprodu- tin) - biuletyn informacji przedlotowych; AIC (Aekowania dwóch bomb atomowych rocznie/, ronautical Information Circular) - biuletyn ina w miejscowości Natanz powstał kompleks słu- formacji lotniczych
żący do wzbogacania uranu; w Natanz produkuje I and W (Indicators and Warning) - sygnalizasię /za pomocą urządzeń tzw. centryfug gazo- cja i ostrzeganie
wych, połączonych w zespoły, zwane kaskadami/ IAP (Integrated Air Picture) - zintegrowane zowzbogacony uran dla irańskich elektrowni ato- brazowanie sytuacji powietrznej
248
IAS1 (Immediate Air Support) - natychmiastowe IC2 (Identification Card) - zaświadczenie tożwsparcie lotnicze
samości
IAS2 (Indicated Air Speed) - prędkość przyrzą- IC3 (Identification Code) - kod identyfikacyjny;
dowa
WIC (Wartime Identification Code) - kod iden-
IAU (International Accounting Unit e.g. MIAU tyfikacyjny na czas wojny
4
= Milion IAUS) - międzynarodowa jednostka ob- IC (Incident Commander) - dowódca akcji
liczeniowa
IC5 (Intelligence Centre) - centrum rozpoznania;
IAW (In Accordance With) - zgodnie z...
IC (Intelligence Corps) - korpus służby wywia-
IAWS (Indicators & Warning System) - system dowczej; intelligence service - służba wywiadu;
wykrywania i ostrzegania
IBP (Intelligence Preparation of the Battle-
IB (Incendiary Bomb) - bomba zapalająca
field) - wywiadowcze przygotowanie pola walki
IBM/ICBM (Intercontinental Ballistic Missile) - IC6 (Internment Camp) - obóz internowanych;
pocisk rakietowy dalekiego zasięgu/międzykon- internment - an act of interning people; The
tynentalny (batalistyczny) pocisk rakietowy
government has ordered the internment of all
IBS (International Broadcasting Services) - enemy aliens.
Międzynarodowe Usługi Opracowywania Pro- IC7 (Intercept Controller) - nawigator naprowagramów (sponsorowana przez rząd/władze dzia- dzania
łaność medialna, polegająca na rozpowszech- IC8 (Invisible Children) - Niewidzialne Dzieci
nianiu informacji, wiadomości audycji służby pra- /amerykańska organizacja zajmująca się dziećsowo-informacyjnej oraz programów rozrywko- mi-żołnierzami/
wych wśród określnych odbiorców/obiektów od- ICAO (International Civil Aviations Organisadziaływania, za pośrednictwem stacji radiowych tion) - Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa
i telewizyjnych, zarówno naziemnych, jak i sateli- Cywilnego
tarnych oraz Internetu; przykładami usług w ra- ICATA (International Civil Air Traffic Agency) mach kategorii IBS są: Głos Ameryki /Voice of Międzynarodowa Agencja Cywilnego Ruchu PoAmerica/, Radio Wolna Europa /Radio Free Eu- wietrznego
rope/Radio Liberty/, Radio/TV Marti, Radio Sa- ICBM (InterContinental Ballistic Missile) wa, Radio Al. Hurra). Tomasz Kacała, Komuni- międzykontynentalny rakietowy pocisk balistyczkacja strategiczna - utopia czy konieczność? /w/ ny
Przegląd Wojsk Lądowych Nr 11/2010, s. 11
ICC1 (Integrated Command and Control) - zinIBW (Prisoner of War Interrogation) - przesłu- tegrowane dowodzenie i kontrola; ICC Software
chiwanie jeńców wojennych
- oprogramowanie zintegrowanego dowodzenia
1
IC (in charge /of/) - odpowiedzialny za, kierują- i kontroli
cy; I’m responsible for - odpowiadam za; in ICC2 (Information Co-ordination Centre) - cenoverall charge - odpowiedzialny za wszystko
trum informacji współdziałania
249
ICC3 (International Criminal Court) - Miedzyna- narodowego Prawa Konfliktów Zbrojnych; Polish
rodowy Trybunał Karny w Hadze
Red Cross - Polski Czerwony Krzyż
ICCS (International Commission for Control ICS1 (Integrated Communication System) and Supervision) - Międzynarodowa Komisja zintegrowany system łączności
Nadzoru i Kontroli (w Wietnamie Płd., 1973- ICS2 (Integrated Computer System) - zintegro1976,
uczestniczyło
650
i funkcjonariuszy cywilnych)
polskich
żołnierzy wany system komputerowy
ICSC (International Commission for Supervi-
ice formations - oblodzenie (icing); ice - lód sion and Control) - Międzynarodowa Komisja
(fridge/refrigerator - lodówka); there is not Nadzoru i Kontroli (w Indochinach /Wietnam,
anything In the fridge - nie ma nic w lodówce; Laos, Kambodża/ uczestniczyło 1948 żołnierzy
icebreaker - lodołamacz; icy - pokryty lodem; i funkcjonariuszy polskich); Representatives of
ice floe - kra; freeze (to), froze, frozen - zama- the Polish Army participated in the UNAMIC
rzać, zamrażać, zastygać; it freezes - jest mróz; in Cambodia in the years 1991-1992, as well
freezer - zamrażarka, zamrażalnik; freezing - as in the UNTAC/UNMI. Poland contributed an
lodowaty, zero (stopni); I’m freezeing - zama- engineer and logistic battalion to the latter,
rzam
and in 1992-1994 our troops delivered water,
ICRC (International Committee of the Red food and fuel to operational units there. They
Cross) - Międzynarodowy Komitet Czerwonego also repaired roads and bridges.
Krzyża (an international organization, dedi- ICW (In Coordination With) - we współpracy
cated to providing assistance /especially z…
medical/ during times of war or natural disas- IDCAOC (Interim Deployable Combined Air
ter); W 1863 roku Szwajcar Henry Dunant, wraz Operations) - tymczasowy mobilny połączony
z innymi działaczami tzw. Komitetu Pięciu, w ob- ośrodek dowodzenia działaniami powietrznymi
liczu losu żołnierzy francuskich, brytyjskich i ro- ideal - ideał, idealny (for - dla)
syjskich dotkniętych tragicznymi warunkami dzia- identification
-
rozpoznanie,
identyfikacja;
łań zbrojnych prowadzonych w okresie wojen ASCID (Air-Surface Combat Identification) krymskich /1853-1856/ oraz dramatu żołnierzy system identyfikacji obiektów naziemnych /w rerannych w bitwie pod Solferino /w północnych lacji powietrze-ziemia/; BR (Battlefield ReconWłoszech - 29 czerwca 1859 roku/ powołał Mię- naissance) - rozpoznanie i obserwacja pola waldzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża; ki; BTID (Battlefield Target Identification Deviw następnym roku odbyła się pierwsza między- ce) - system identyfikacji celów naziemnych
narodowa konferencja, która zakończyła się /ziemia-ziemia/; DSID (Dismounted Soldier ID
podpisaniem konwencji w sprawie „Polepszenia Device) - system /bezpośredniej/ identyfikacji
losu rannych wojskowych w polu będących”; żołnierzy /na polu walki/; IC (Identification Card)
stworzyło to podstawy do ustanowienia Między- - zaświadczenie tożsamości, karta identyfikacyj-
250
na; IC (Identity Card) - przepustka /na wejście tj. proste urządzenie naciskowe lub ręczne urządo jednostki/, legitymacja, dowód tożsamości; dzenie inicjujące /przewody elektryczne i źródło
IDCP (Identification Data Combining Process) zasilania/; później, wraz z postępem technicz- system cyfrowej wymiany danych i porównywa- nym, ładunki zaczęto detonować za pomocą fal
nia informacji z różnych źródeł identyfikacji radiowych, następnie poprzez piloty pracujące
/funkcja umożliwiająca zbieranie i identyfikację na podczerwień, telefony komórkowe, bądź czujsystemów dowodzenia i kontroli oraz systemów niki ruchu; do mniejszych ładunków zamachowcy
uzbrojenia na morzu, lądzie i w powietrzu/; iden- dodawali kulki z łożysk lub gwoździe; stosowali
tity papers - dowody osobiste; identity - tożsa- jednocześnie dwa lub więcej sposobów detonomość, identyczność; identity mark - znak rozpo- wania ładunku; w konflikcie irackim zamachowcy
znawczy; SA (Situational Awareness) - świa- - na niespotykaną dotąd skalę - stosowali samodomość sytuacyjna /wymagania współczesnego chody-pułapki /pojazdy osobowe lub duże pojazpola walki, charakter operacji prowadzonych dy ciężarowe, m.in. cysterny wypełnione paliprzez zgrupowania bojowe oraz ich dynamika wem, detonowane drogą radiową lub przez kiegenerują potrzebę zapewnienia dowódcom rowców-samobójców; w Afganistanie posunięto
wszystkich szczebli lepszej świadomości sytua- się o wiele dalej, wg zasady, że urządzenie wycyjnej/ Wiesław Budny, Grzegorz Bednarski, buchowe ma zabić jak największą liczbę żołnieSystem identyfikacji bojowej /w/ Przegląd Wojsk rzy koalicji; materiały wybuchowe umieszczane
Lądowych Nr 10/2009, s. 22-25; to identify - po- są niemal wszędzie, np. w ludzkich zwłokach lub
znać, zidentyfikować, utożsamić, utożsamiać pod nimi, w padlinie, w rurach stalowych i PCV,
w torbach, walizkach, butelkach, słoikach, dzba(się)
IDF1 (Indicating Director Finder) - wskaźnik nach, puszkach po napojach, kanistrach, beczkach, oponach samochodowych lub w nawet
kierunku
IDF2 (Interceptor Day Fighter) - „dzienny" my- w płytach chodnikowych /specjalnie wykonywanych w tym celu/ bądź w kostkach brukowych;
śliwiec przechwytujący
IDF3 (Israeli Defense Forces) - Izraelskie Siły dla zwiększenia siły rażenia ładunków rebelianci
używają paliw płynnych, gwoździ, stalowych kuObrony
IED (Improvised Explosive Device) - ładunek lek czy wręcz kawałków metalu Bombowe chawybuchowy produkcji domowej/chałupniczej/im- łupnictwo /w/ Polska Zbrojna Nr 9 z 28 lutego
prowizowane urządzenie wybuchowe (miny sto- 2010 r., s. 14-15, BP); Mieczysław Kozłowski,
sowane zwykle w działaniach partyzanckich np. Międzynarodowe szkolenie specjalistów w armii
mostków włoskiej /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr
umieszcza się pociski artyleryjskie, czołgowe lub 6/2008, s. 58-63; prowizoryczne urządzenie wyinne materiały wybuchowe, do których podłącza buchowe (IED) jest to urządzenie wykonane
się środek inicjujący detonację oraz - zależności w sposób improwizowany, zawierające niebezwewnątrz
przepustów,
niewielkich
od możliwości i pomysłu - rodzaj pobudzacza pieczne, niszczycielskie, śmiercionośne, trujące,
251
pirotechniczne lub zapalające środki chemiczne untermortar Operations) - ataki moździerzowe
przeznaczone do /destroy/ niszczenia środków (prowadzone są zwykle przez rebeliantów; główmaterialnych, zabijania ludzi, obalania władzy, nym celem CO jest nękanie sił koalicyjnych rozniszczenia pomocy i wzajemnych relacji /między mieszczonych w bazach, niszczenie wybranych
ludźmi, wojskiem policją, siłami sojuszniczymi obiektów /skupisk ludzkich, m.in. uderzenia
i organami władzy/, unicestwiania /populacji pań- w skupiska osób uznawanych, przez rebeliantów,
stwa/, psucia reputacji lub dobrej atmosfery za
kolaborantów
i
zdrajców/,
bezpośrednie
w kraju /regionie/, rozgramiania przeciwnika /np. wsparcie zasadzek na patrole i przemieszczająsił
militarnych
i
policyjnych/;
/incapacitate/ ce się kolumny; przygotowując CO rebelianci
unieszkodliwiania /środków materialnych, w tym dobierają odpowiednie siły i dostępne środki oraz
obiektów militarnych/, czynienie ludzi niespraw- szczegółowo planują swoje działanie, łącznie
nymi, chorymi, niedołężnymi lub niezdolnymi, z wycofaniem się po akcji; cykl przygotowań
tymczasowego obezwładniania środków mecha- obejmuje m.in.: 1) zebranie informacji na temat
nicznych lub ludzi; /harass/ nękania lub dręcze- bazy /porządek dnia, pora posiłków, uroczystości
nia ludzi, zakłócania /życia publicznego i osobi- organizowane w bazie, obchodzone święta, wizystego, przebiegu imprez; /distract/ odwracania ty VIP-ów w bazie, przybycie kolumn, zgromauwagi, zwracania uwagi na coś, rozpraszania dzenie dużej liczby żołnierzy w związku z kolejną
uwagi, odrywania ludzi lub instytucji od wykony- zmianą itp. 2) wyjęcie pocisków z ukrycia
wania normalnych zadań; urządzenie może za- 3) przygotowanie wyrzutni 4) przygotowanie stawierać materiały wojskowe, ale zwykle skon- nowiska ogniowego /działania te są prowadzone
struowane jest z elementów niewojskowych Sta- we wczesnych godzinach rannych, nawet ok.
nisław Kowalkowski, Improwizowane urządzenia 3.30 nad ranem; w tym czasie siły koalicyjne nie
wybuchowe - definicje /w/ Przegląd Wojsk Lą- działają na przedpolach baz; dodatkowo, rozpodowych Nr 6/2010, s. 22-27; IED Defeat - likwi- czyna się codzienny ruch mieszkańców związany
dacja IED; IEDD (Improvised Explosive Device z przygotowywaniem posiłków, nakarmieniem
Disposal) - specjalistyczna grupa /odpowiednio zwierząt, wyjściem do pracy; rebelianci zbierają
przeszkolona
i
wyposażona
wyłącznie/
do w rejonie stanowiska ogniowego kamienie służą-
unieszkodliwiania improwizowanych ładunków ce do stabilizacji wyrzutni, przygotowują wykopy,
wybuchowych; EFP (Explosively Formed Pene- wyrównują teren, wybierają drogę dojazdu
trators) - pocisk formujący się siłą wybuchu Mi- i ucieczki, wyznaczają miejsca dla osłony oraz
chał Kalisiak, Działania szwadronu kawalerii po- wybierają sposób celowania i punkty orientacyjwietrznej w Iraku /w/ Przegląd Wojsk Lądowych ne; wybrane stanowiska dla obserwatora, który
Nr 10/2010, s. 37-39; RCIED (Remotely Contro- mógłby ocenić skutki uderzeń i w miarę potrzeby
lled Improvised Explosive Devices) - zdalnie /przez telefon komórkowy/ poprawić ogień /tym
detonowane IED; remotely - w najmniejszym przedsięwzięciem zajmują się głównie zleceniostopniu /z przeczeniem/, w oddaleniu; CO (Co- dawcy lub dowódcy grup/; ogólny czas przygo-
252
towania CO wynosi trzy dni; następnego dnia IFF (Identification Friend or Foe) - elektroniczjest analizowany przebieg akcji oraz - co najważ- ny system identyfikacji statków powietrznych
niejsze - działania sił koalicyjnych /czas reakcji, „swój-obcy" (system identyfikacji odzewowej jest
podjęte działania, zaangażowane siły, droga skutecznym środkiem przeciwdziałania stratom
przemieszczenia się patrolu, czas rozpoczęcia zadawanym przez własne środki ogniowe; w celu
counter fire i jego dokładność Janusz Misiak, wyeliminowania możliwości uderzenia lub odWsparcie ogniowe w zapewnieniu bezpieczeń- działywania na własne wojska, a także na siły
stwa w bazie /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 6 i środki niezaangażowane w konflikt zbrojny,
z grudnia 2007 r., s. 37-43; CIED (Counter Im- w ramach identyfikacji, stosuje się zbiór procedur
provised Explosive Device) - działania zmie- pozwalających określić, czy wykryty obiekt jest
rzające do zapobiegania powstawaniu zagroże- swój, obcy czy neutralny oraz jaką ma cechę:
nia IED
militarną lub cywilną”) Wiesław Budny, Grzegorz
IEF (Initial Entry Forces) - operacje wprowa- Bednarski, System identyfikacji bojowej /w/
dzania sił
Przegląd Wojsk Lądowych Nr 10/2009 r., s. 22-
IFAFS (Inspectorate For Armed Forces Sup- 25; IFF-PI (Identification Friend or Foe, Perport) - Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych (RP); sonal-Identifier) - identyfikacja „swój-obcy" idenIFAFS is headquarters commanding logistic tyfikator personalny; IFFN (Identification Friend
units supporting Land Forces, Air Forces and or Foe, Neutral) - urządzenie „swój-obcy", neuNavy; Inspectorate is responsible for the tralny; IFFOFF (IFF Switch-Off Line) - włączona
management of:
linia IFF; IFFON (IFF Switch-On Line) - wyłą-
1. logistic resources and logistic support czona linia IFF; to switch on - włączyć; to
of operational troops in place and in switch off - wyłączyć
abroad missions including:
a) movement and transportation
IFR (Instrument Flight Rules) - procedury/zasady wykonywania lotów wg przyrządów
b) material supply /feeding, petrol, oil and IFV (Infantry Fighting Vehicle) - bojowy wóz
lubricants, other supplies/
piechoty; IAFV (Infantry Armoured Fighting
c) maintenance and recovery
Vehicle) - opancerzony bojowy wóz piechoty
2. military infrastructure
IGAD (Intergovernmental Authority on Deve-
3. engineering troops
lopment) - Międzyrządowa Władza dla Rozwoju
4. military administration /Regional Mili-
/w 1986 r. sześć państw Afryki: Dżibuti, Etiopia,
tary Commands, Military Recruitment
Kenia, Somalia, Sudan i Uganda utworzyło
HQs/ Folder, IFAFS, ul. Dwernickiego 1,
MWdR; w 1993 roku dołączyła Erytrea; do 1996
85-915 Bydgoszcz, Poland
roku organizacja działała pod nazwą IGADD (In-
www.iwspsz.wp.mil.pl
tergovernmental Authority on Drought and
IFE (In-Flight Refueling) - tankowanie w powie- Development) - Międzyrządowa Władza dla Sutrzu
szy i Rozwoju; swą aktywność koncentrowała na
253
sprawach bezpieczeństwa i dialogu politycznego; samolotów wyposażonych w odbiorniki pokładow 1995 roku podczas szczytu szefów państw we obrazujące tzw. ścieżkę zniżania; w trudnych
wchodzących w skład IGADD poszerzono pro- warunkach atmosferycznych pilot otrzymuje ciąblematykę działania o kwestie gospodarki handlu głą informację o położeniu samolotu względem
i zmieniono nazwę /IGAD/
pasa lądowania i odległości od punktu przyzie-
ignition - zapłon, palenie się, zapalenie; ignition mienia); istnieją trzy klasy ILS: kat. I - urządzenie
system - system zapłonowy; ignition cable - prowadzące od granicy zasięgu do wysokości 60
przewód zapłonowy; ignition coil - cewka za- m (200 stóp) nad płaszczyzną drogi lądowania
płonowa (reel - cewka, bęben do zwijania, szpu- przy widzialności (RVR runway visual range) 800
la, rolka, kołowrotek; to reel - nawijać); ignition m (2400 stóp), jeżeli pas jest wyposażony
control - regulacja zapłonu; ignition distributor w światła linii centralnej i krawędziowe - to ko- rozdzielacz zapłonu; ignition key - kluczyk za- nieczny RVR może być obniżony do 600 m
płonu; ignition switch - wyłącznik zapłonu, sta- (1800 stóp); kat. II - urządzenie prowadzące od
cyjka; spark plug - świeca zapłonowa; igniter - granicy zasięgu do wysokości 30 m nad płaszzapłonnik, zapalnik (fuse, detonator); to set czyzną drogi lądowania przy RVR 400 m (1200
a fuse - nastawić zapalnik; proximity fuse - zapalnik zbliżeniowy
IIS (Informational Intelligence Summary) komunikat rozpoznawczy
ILL (Illuminator Radar) - radar oświetlający; illumination - oświetlenie; illumination flare bomba oświetlająca; battlefield illumination oświetlenie pola walki; illumination of a target oświetlenie celu; illuminations - iluminacja; illuminating - oświetlający; illuminating projectile - pocisk oświetlający (illuminating shell); illuminating munitions - amunicja oświetlająca;
illuminator - oświetlacz; laser illuminator oświetlacz laserowy; to illuminate - oświetlać,
oświetlić, rozjaśniać
IL (Initial Line) - linia wyjściowa
ILS (Instruments Landing System) - pokładowy
system lądowania/radiowy system nawigacyjny
wg przyrządów (przeznaczony jest do zapewnienia automatycznego podejścia do lądowania
stóp); kat. III - urządzenie prowadzące od granicy zasięgu do punktu przyziemienia i dalej
wzdłuż drogi lądowania; wyróżnia się trzy podkategorie: 3a przy RVR 200 m (70 stóp), 3b przy
RVR 50 m (150 stóp), 3c przy RVR wynoszącym
zero.
image - obraz, opinia, odbiór, posąg, podobizna,
wyobrażenie; imagery/imaginary - obrazowanie,
motywy/wyimaginowany; (z) obrazowanie (przedstawienie obiektów, także powietrznych, przy
pomocy reprodukcji elektronicznej); imagery date recording - zobrazowanie (zapis danych obrazujących obiekty powietrzne); imagery intensification - wzmocnienie obrazu; imagery sortie
- lot rozpoznawczy; imaginable - wyobrażalny;
imagination - imaginacja, wyobraźnia; imaginative - pełen wyobraźni; to imagine - wyobrażać
sobie, przypuszczać, mieć wrażenie
IMA Squadron (Interim Medium Armoured)
Squadron - W. Bryt. tymczasowy średni szwadron pancerny
254
IMC (Instrument Meteorological Conditions) - normal impact - trafienie prostopadłe (to score
warunki meteorologiczne do lotów wg przyrzą- direct hit on - bezpośrednio trafić); score dów
dwadzieścia/ok. dwudziestu; scores - dziesiątki;
IMINT (Imagery Intelligence) - rozpoznanie wi- I don’t know my score - nie znam moich wynizyjne; wywiad oparty na uzyskiwaniu danych po- ków; impact velocity - prędkość uderzenia; imprzez zdjęcia satelitarne, lotnicze itd.
pact zone - rejon upadku; to impact - uderzyć,
IM/IRM (Immediate Missions/Immediate Re- naciskać
quest Missions) - loty bojowe na wezwanie impairment - uszkodzenie; to impair - uszkaz pola walki; immediate - natychmiastowy, na- dzać, uszkodzić; to destroy - niszczyć, zniszglący, najbliższy, bezpośredni (immediate supe- czyć
rior - bezpośredni przełożony); immediately - impartial - obiektywny; impartiality - bezstronnatychmiast (at once - natychmiast, od razu, ność
bezpośrednio);
Immediate
Readiness/Imme- impediment - czynnik hamujący, zakłócający (to
diate Operational Readiness - natychmiastowa - w); to impede - hamować, przeszkadzać, zagotowość bojowa (operacyjna); Immediate Clo- kłócać (Adverse weather - cold, heat, rain se Air Support - bezpośrednie wsparcie lotnicze impedes combat operations.)
na wezwanie z pola walki
impending - nadciągający (nieuchronnie), zbli-
Immigrant - emigrant; a person who enters żający się, nieuchronny, nieunikniony
a foreign country in order to live there
implement - narzędzie; to implement - urze-
imminent danger - niebezpieczeństwo bezpo- czywistniać, przeprowadzać; implementation średnie; imminent - bliski, nadciągający
przeprowadzenie, urzeczywistnienie; wdrożenie,
immobile - nieruchomy; immobility - nierucho- wprowadzenie, urzeczywistnienie; the implemość; immobilization - unieruchomienie; to menting alarm states - wprowadzenie WSGB;
immobilize - unieruchamiać
implenetation plans - plans which allow NA-
imp (improved) - poprawiony; improved road - TO commanders to put into action operations
droga ulepszona; improvement - polepszenie, which have been agreed between NATO and
poprawa, ulepszenie, naprawa /repair target - local forces
naprawa obiektu; to improve - poprawiać, po- implicate (to) - wplątywać; wmieszać, dawać do
lepszać (się), doskonalić (oneself - się), ulep- zrozumienia; implication - implikacja, domnieszać (on sth - coś); to enhance - polepszać, manie, skojarzenie, aluzja
zwiększać
impolite - niegrzeczny; rude - nieuprzejmy, bru-
impact - uderzenie (siła nadana przy zderze- talny, szorstki, nieokrzesany
niu/uderzeniu), wpływ, wrażenie; impact area - important - ważny, znaczący; importance rejon uderzenia; impact point - punkt uderzenia; ważność, znaczenie (meaning)
impact (action) fuse - zapalnik uderzeniowy;
255
impose (to) - narzucać; nakładać; wymierzać; include (to) - zawierać, włączać; incl. (inclupowodować; narzucać się (komuś)
des) - zawiera, włącznie; included - włączając,
imprecise - niedokładny
włącznie; myself included - ze mną włącznie;
impress (to) - wywierać wrażenie; dawać do including - włączając, włącznie (sth - z czymś);
zrozumienia (on sb - komuś)
inclusion - włączenie; inclusive - włącznie, glo-
IMREP (IMplementation REport) - meldunek balny, ryczałtowy
wprowadzający/meldunek o przeprowadzeniu
incendiary bullet/shell - pocisk zapalający; tra-
IMT (International Military Tribunal) - Między- cer bullet - pocisk smugowy; incendiary - zapanarodowy Trybunał Wojskowy
lający, łatwopalny, palny (flammable)
in (inch) - cal /np. 7.2in - 7,2 cala/; 1 cal = 2,54 incite (to) - pobudzać, podżegać; incitement cm; to inch - posuwać się (ostrożnie)
podżeganie (to sth - do czegoś)
1
IN /Inf. (Infantry) - piechota; infant - następca incline - przechył; inclined - nachylony, pochyły,
tronu); infantryman - żołnierz piechoty; infantry skośny; inclination - spadek, odchylenie, pochymen - piechurzy; infantry tactics - taktyka lenie; inclination angle - kąt nachylenia; inclination of the trajectory - kąt nachylenia, obni-
piechoty
2
IN (Initiator) - operator wykrywania
żenie lotu; inclinometer - przechyłomierz, po-
inaction - bezczynność
chyłościomierz (lotniczy); to incline - pochylać,
inadequate - nieodpowiedni, niewystarczający
pochylić
INCAP (Incapacitating Chemical Agent) - bo-
include (to) - zawierać, zawrzeć, obejmować
jowy środek obezwładniający
incoming - przybywający, nadchodzący; inco-
incapable - niezdolny (for work - do pracy) (out ming correspondence - korespondencja przyof action - niezdolny do działania/walki); nonef- chodząca
fective - niezdolny do służby (unfit for service); incorporation - włączenie; to incorporate unable - niezdolny; to be unable - nie móc
wcielać, włączyć, wprowadzać, zawierać; inva-
in the capacity of … - w charakterze …
sion - inwazja (inroad); threat of invasion -
incentive - bodziec; spur - ostroga, bodziec (to groźba inwazji; invader - najeźdźca; to invade sth - do czegoś); to spur - ponaglać, cisnąć (on najechać, najeżdżać, przeprowadzać inwazję,
sb - na kogoś); on the spur of the moment - dokonywać inwazji (to overrun - dokonać inwabez wahania; spurious - pozorny, fałszywy; zji), najeżdżać, opanowywać, naruszać; subjuskin-deep - pozorny, powierzchowny; skin - skó- gation - podbój, ujarzmienie, podporządkowanie
ra, łupina, osłonka, warstwa, powłoka; to skin - increase - wzrost; increased - wzmożony; to
zdzierać skórę (sth - z czegoś), obierać; info. increase - powiększać, powiększyć, wzrastać,
skinny - chudy; seeming - pozorny; skint - goły, zwiększać się; increasingly - coraz bardziej
spłukany
(z
pieniędzy);
(o kolorze skóry)
sallow
-
ziemisty (more and more); to (make something) become larger in amount or size
256
independent
-
niepodległy,
niezawisły, Agencja Reklamowa STUDIO W i Oficyna
samodzielny, niezależny (unintended); inde- Wydawniczo-Reklamowa
VIPART,
24-
pendent action - samodzielne działanie (inde- 25.09.2002; Independence Day - November
pendent
operation);
independent
arm
th
- 11 (The Polish State has arisen by the will of
samodzielny rodzaj wojsk; independent battal- the whole Nation); Independence Day USA ion/compa-ny/platoon
-
samodzielny
th
batal- July 4
ion/samo-dzielna kompania/samodzielny pluton; index - indeks, spis rzeczy, wskazówka, wskaźindependent unit - jednostka samodzielna; the nik, wykaz, skorowidz (index list); index card Independent Regiment - samodzielny pułk; In- arkusz ewidencyjny
dependent Commando Squadron - samodziel- ”Indiana Bush” - rodzaj umundurowania many batalion komandosów; independent of … - skującego stosowanego w (gorącym), pustynnym
niezależny od …; independence - niezależność, klimacie
niepodległość (In the fight for independence: indicator screen - wskaźnik radiolokacyjny, kieIn the second half of 18th century the Polish runkowskaz
(w
samochodzie);
indicator
-
state was weakened because of internal dis- wskaźnik, wskazówka, kierunkowskaz; plan poputes. Poland, divided in three partitions sition indicator - wskaźnik obserwacji okrężnej;
(1772, 1793 and 1795) between Russia, Prus- as indicated on the map - jak zaznaczono na
sia and Austria, vanished from the map of Eu- mapie; indicated airspeed - prędkość przyrząrope for many years. Poles never accepted dowa lotu; indication - znak, oznaka, przejaw,
that. They fought with the conquerors in indykator; indicating needle - wskazówka; indiKościuszko Uprising (1794), Napoleon cam- cative - wskazujący (of - na); the indicative paign (1807-1813), November Uprising (1830), tryb oznajmujący; to indicate - wskazywać,
the Revolution of 1848, January Uprising nadmieniać, sygnalizować (zmianę kierunku),
(1863) and February Revolution of 1905. Even zaznaczać, oznaczać
though they were not strong enough to defeat indifferent - obojętny (of - na), mierny, bierny,
the conquerors using the arms, they were przeciętny
fighting through cultivating their patriotic indigenous - rodzimy, krajowy
spirit. They developed Polish education, sci- indirect control - naprowadzanie pośrednie; inence and culture. Thanks to them soon after direct fire - ogień pośredni, strzelanie pośrednie;
regaining independence in result of World indirect - pośredni
War I treaties, Poland managed to rebuild ef- indispensable/necessary - „bezwzględnie poficiently the institution of state and the Polish trzebne”, niezbędne, konieczny, nieodzowny;
Armed Forces, guarding the Polish state- necessity - konieczność
hood. Polish Photo-Collage, NATO Defence indiscreet - niedyskretny, nieostrożny
Ministers/Ministres de la Défense de L’OTAN,
257
individual - indywidualny, osoba, pojedynczy, noeuvre/US maneuver to close with and dejednostkowy, jednostka, samodzielny; individual stroy the enemy. Infantry platoons are best
characteristics - cecha indywidualna; individu- used to:
al training - szkolenie indywidualne; individual -
fight troops in well prepared or fortified
soldier training - szkolenie pojedynczego żoł-
positions (purpose - cel, zamiar, plan; to
nierza; IW (Individual Weapon) - broń indywi-
fight sb - walczyć z …)
dualna
-
attack in cities, forests, jungles and moun-
indoctrinate - indoktrynować; to teach political,
tains, which restrict movement of mecha-
religious or nationalist ideas in such a way
nized and aromor/aromour units (to re-
that a person accepts them without question
strict - ograniczać)
induced radiation - promieniowanie wtórne
-
move by stealth to seize key terrain in the
industrial area/zone - rejon uprzemysłowiony;
enemy’s rear (to seize - złapać, chwycić)
industrial plant - fabryka; industrial town - -
raid to destroy key installations disrupt
miasto przemysłowe; industrial safety - bezpie-
logistic or free prisoners (to raid - wykon-
czeństwo i higiena pracy (hygiene); industry -
ywać rajd)
przemysł; industrious - pracowity
-
inert - bezwładny (not moving or not able to
clear areas bypassed by mechanized units
(bypassed - obejść); infantryman - piechur
move); inert mine - mina szkolna; inert muni- infection - zakażenie, infekcja; infected area tions - ślepa amunicja; inertia - bezwładność, strefa skażeń; infectious - zakaźny, infekcyjny;
apatia; inertial - bezwładnościowy; inertial gui- infectious disease - choroba zakaźna; to infect
dance system - bezwładnościowy system kie- - zakażać, zakazić
inferno - wł. piekło, morze ognia
rowania
inevitable - nieuchronny, nieunikniony, nie do inflame - rozjuszać, rozogniać; inflamed uniknięcia; inevitability - konieczność
zaogniony, rozogniony; inflammable - palny, za-
inexperienced - niedoświadczony
palny, łatwopalny; combustible - palny, łatwo-
infantry - piechota; infantry company/infantry palny; combustion - zapłon, spalanie; inflambattalion/infantry
regiment/infantry
pla- matory - zapalny, podżegający; inflammation -
toon/infantry division/infantry brigade/infan- zapalenie (także płuc itd.)
try unit - kompania piechoty/batalion piecho- inflatable - nadmuchiwany; inflatable life jacket
ty/pułk piechoty/brygada piechoty/dywizja pie- - kamizelka ratunkowa nadmuchiwana; inflatachoty/jednostka piechoty; The purpose of the ble boat - łódź pneumatyczna; flat - opona bez
defence/US defense is to destroy the enemy powietrza, kapeć, ang. mieszkanie, płaski; to
and his will to fight. Infantry platoons and inflate - pompować, napełniać, napełnić (half
squads usually attack as part of a langer filled - do połowy napełniony); inflated - napomforce (a wiil - tu wola). They use fire and ma- powany
258
inflexible - niezmienny, sztywny
kierowana za pomocą promieni podczerwonych;
inflict (to) - wymierzać, nałożyć (karę), zadać, infrared waves - fale podczerwone
zadawać (cios), narzucać (sth on/upon sb - coś infringement - pogwałcenie (on/upon - czegoś),
naruszenie, złamanie; to infringe - łamać, naru-
komuś)
INFLIGHTREP (In-flight
Report) - meldunek szać, przekroczyć (on/upon sth - coś); (This
składany podczas lotu
law infringes on our basic right to freedom
influential - wpływowy; influence - wpływ (im- and speach. - Ta ustawa narusza/łamie nasze
pact), czynnik (factor); to influence - wpływać, podstawowe prawo do wolności i mowy.); infrinmieć wpływ (sb - na kogoś)
ger - naruszyciel
influx - napływ (of population - ludności)
ingredient - składnik (ropy), cecha
Info (information) - informacja, wiadomości; INH (Inhibit) - powstrzymywanie; to inhibit - poflow of information - obieg/napływ informacji; hamować, powstrzymać; to restrain - powstrzyinformal - nieformalny, luźny, nieoficjalny; in- mywać, hamować; restraint - ograniczenie, poformed - poinformowany; informer - informator wściągliwość; resistance - opór (to sth) - (prze(informant), donosiciel, konfident; informative - ciw czemuś) (defiance); pros and cons - za
pełen (nowej) informacji, pouczający; to inform - i przeciw; to resist - stawiać opór (sth - czeinformować, zawiadamiać (of - o); to break - muś), opierać (się), dawać odpór, odpierać, poprzekazać (of the news); INFOSEC (Informa- wstrzymywać; suppress - obezwładnić, stłumić,
tion Security) - bezpieczeństwo teleinforma- zdławić, zduszać, powstrzymywać, zatajać; fortyczne; cyber defence - obrona cyberprzestrzeni bid (to), forbade, forbidden - zakazywać, nie
infraction - naruszenie (infringement; vio- pozwalać na, powstrzymywać; to deter - odwolence; breach); breach of the peace/Queen’s dzić (from - od), powstrzymywać, zniechęcać,
peace) - naruszenie porządku publicznego
odstraszać; deterrent - odstraszający, środek
infra-red radiation - promieniowanie podczer- odstraszający, odstraszacz; deterrence - odwone; infrared aerial-photography - zdjęcie straszanie; to fight back - odpierać (atak), zalotnicze w podczerwieni; infrared detector - wy- stosować kontratak, kontratakować, powstrzykrywacz promieniowania podczerwonego; infra- mywać, opanowywać
red guidance - naprowadzanie na podczerwień; inhale (to) - wdychać, wchłaniać, wciągać (np.
infrared night vision observation - obserwacja zapach)
noktowizyjna; infrared radiation - promieniowa- initial - wstępny, wyjściowy; initial point - punkt
nie podczerwone; infrared telescope/NVA Ni- wyjściowy; initial climb - wznoszenie po starcie;
ght Vision Aids - noktowizor; infrared tracking initial data - dane początkowe; initial examinaequipment - urządzenie śledzące na promienie tion - badanie wstępne; initial position - pozycja
podczerwone; infrared-guided bomb - bomba wyjściowa; initial velocity - prędkość początko-
259
wa; initiating agent - inicjujący materiał wybu- inquiry - zapytanie, dociekanie, śledztwo, badachowy; to initiate - rozpoczynać, rozpocząć
nie, ankieta (poll); internal inquiry - komisja
injure/injury - rana, ujma, obrażenie, ranienie, wewnętrzna; inquiry (by a judge) - śledztwo;
uszkodzenie, szkoda, uraz, zepsucie (physical inquiry service - informacja; inquiring - wnikliharm to a person); minor injury - niewiel- wy,
ka/niegroźna/pomniejsza
kontuzja;
injury
dociekliwy,
badawczy;
to
inquire
at after/about - pytać się (for sth - o coś), infor-
work - wypadek przy pracy; injured - ranny; mować się (for sth - o coś), dowiadywać się (of
”injury to your pride and reputation” - „rana sb - o kimś), zasięgać informacji, badać (explona twojej dumie i reputacji”; to injure - ranić, ka- re), śledzić, dochodzić, dociekać; to inquire into
leczyć, skaleczyć, uszkadzać, uszkodzić; hurt - badać, wnikać; to make inquiry - prowadzić
(to), hurt, hurt - ranić (onself - się), boleć; hurt - dochodzenie; to investigate - przeprowadzać
zraniony, uraza; hurtful - bolesny; wound - ra- dochodzenie
na; to wound - ranić, zranić; to maim - okale- INS (Inertial Navigation System) - system naczyć, okaleczać
wigacji inercyjnej (bezwładnościowej), stosowa-
inlet - wlot (intake; inflow), zatoczka; intake pi- ny, m. in. w systemach kierowania pocisków artype - przewód wlotowy
leryjskich; inert - bezwładny, bez ruchu; inert
inner - wewnętrzny; inner body - stożek we- munition - amunicja ślepa; inert gas - gaz obownętrzny (in a turbo jet); inner wing - część jętny; inertial - bezwładnościowy (ozn. giroskośrodkowa skrzydła; external - zewnętrzny; ex- powe naprowadzanie na cel); inertia - apatia,
ternals - aspekty zewnętrzne; extension - roz- inercja, bezwładność
szerzenie, powiększenie, przedłużenie (of sth - inscriptions - odnotacje: for action - do realizaczegoś); ext. (extension) number - numer we- cji; for information - do wiadomości; (for) offiwnętrzny (telefonu)
cers' eyes only - „tylko dla oficerów”; DD
innocent - niewinny, naiwny, naiwna osoba; gu- only/MoD only - tylko dla ministra obrony naroilty - winny (of sth - czegoś); a guilt - wina, po- dowej
czucie winy, przewinienie; guiltless - niewinny, insert - wkładka; something that is made to go
bez winy; guileless - prostolinijny; pleading not inside or into something else
guilty - nieprzyznanie się do winy
insistence - naleganie; to insist - nalegać, upie-
inoperative - działający/pracujący nieefektywnie; rać się (on - przy); If you insist - jeśli nalegasz
not working properly; All our communica- inspection - inspekcja, kontrola, przegląd, lutions equipment was made inoperative by the stracja, sprawdzenie; inspection examination nu- clear explosion
egzamin inspekcyjny; inspection of clothing
INP (Input) - wejście, wejściowy; input/output (and equipment) - apel mundurowy (i wyposaunit - urządzenie wejściowo-wyjściowe, urzą- żenia); inspection panel - tablica kontrolna; predzenie zwrotne
flight inspection - przegląd przed lotem; post-
260
flight inspection/postfilght inspection - prze- miastowy; instantaneous fuse - zapalnik o dziagląd po wykonanym locie; air inspection - prze- łaniu natychmiastowym; instantly - natychmiast;
gląd samolotu; tour of inspection - inspekcja; the instant - natychmiast (jak); immediately inspector - inspektor, kontroler, nadzorca; in- natychmiast, od razu (jak), bezpośrednio; straispector general - inspektor wojskowy; GIA (Ge- ghtaway/straight away - od razu; at once - od
neral Inspector of the Army) - Generalny In- razu; this instant - w tej chwili, od razu, w tym
spektor Sił Zbrojnych /Generalny Inspektor Sił momencie; for an instant - przez moment; straZbrojnych marszałek Edward Rydz-Śmigły: „Kul- ight off - natychmiast, od razu, w tym momentura, zamożność, najbardziej humanitarne urzą- cie, bezpośrednio; momentary - chwilowy
dzenia, tak długo mają swoją wartość i znacze- institution - instytucja, ustanowienie, związek,
nie, jak długo u granic stoi silne wojsko. Jeśli te- towarzystwo, zakład; institute - instytut; instituigo wojska nie ma - najpiękniejsze zdobycze du- te of technology - politechnika; institutional cha ludzkiego, najlepsze urządzenia stają się łu- zakładowy; to institute - ustanowić, założyć
pem przechodnia zbrojnego, który brutalną stopą instruction - ćwiczenie, rozkaz, szkolenie, dynajeźdźcy wdeptuje je w błoto. Ażeby móc od- daktyka, zarządzenie; instruction set - lista rozdawać się nauce i sztuce, ażeby móc pielęgno- kazów; instructional flight - lot pilotażowy; inwać cnoty społeczne i obywatelskie, ażeby móc
structions - dyspozycja, polecenie, rozporząrozmyślać nad tem, jak najmądrzej rozbudować
dzenie, zlecenie; instruction for weapons fire
swe państwo, na to wszystko potrzebna silna,
training - instrukcja szkolenia ogniowego; to
przepojona miłością ojczyzny, gotowa do wykogive instructions - rozporządzać, rozporządzić;
nania obowiązku armia.”; „to inspect - sprawinstructor - wykładowca (lecturer), instruktor,
dzić, skontrolować, zbadać
wykładowca; instructor training course - kurs
INST/INSTR (Instruction) - instrukcja, pouczeinstruktorsko-metodyczny; to instruct - szkolić,
nie, nauczanie, nauka; instructions - instrukcja;
ćwiczyć, przećwiczyć, kształcić, wykształcić
to instruct - instruować, nauczać
instrument - narzędzie, przybór, przyrząd, ininstallation - instalacja, zainstalowanie, podłąstrument; instrument flight - lot bez widocznoczenie, baza, montaż; military installation ści (wg przyrządów, lot na przyrządy) (blind
obiekt wojskowy; installer - montażysta; instalflight; instrument flying); instrument landing led - zamontowany, zainstalowany; to install lądowanie bez widoczności, ślepe lądowanie,
zainstalować (antiaircraft gun - działko przeciwlądowanie wg RLS; instrument landing ILS lotnicze)
system lądowania ILS, system lądownia wg przyinstant - moment, chwila, natychmiastowy, narządów; instrument panel - tablica przyrządów,
gły, naglący, rozpuszczalna (kawa); w proszku
tablica rozdzielcza; instrument reading - wska(zupa); instant readiness - ostre pogotowie;
zanie przyrządu; instrument stage - etap szkoinst. (instant) - abbr bieżący (miesiąc, bm., rok,
lenia według IFR (Instrument Flight Rules) br.); of the 16th inst.; instantaneous - natych-
261
zasady (warunki) wykonywania lotów wg przy- na początku; I'll do it first thing in the morning
rządów; instruments - urządzenia
- zrobię to jutro rano, zrobię to zaraz z rana; first
insulation - izolacja; insulator - izolator; to in- thing first - trzeba zaczynać od początku; not to
sulate - izolować (from/against sth - przed know the first thing about sth - nie mieć
czymś); to isolate - izolować, wyodrębniać, wy- o czymś najmniejszego/zielonego pojęcia; from
obcowywać (oneself - się); isolation - odosob- the (very) first - od samego początku; first aid nienie, osamotnienie; insurance - ubezpiecze- pierwsza pomoc; BR first floor - pierwsze piętro
nie; insurance agency - agencja ubezpiecze- US parter; at the very first - na samym początniowa; to insure - ubezpieczać, ubezpieczyć, ku; at onset
zabezpieczyć, zabezpieczać
- na złego początku; first/given
name - imię (chrzestne); first night - premiera;
insurrection - powstanie; insurgent - powsta- first-born - pierworodny; first class - pierwszoniec; insurgency - powstanie; uprising - po- rzędny (first-rate - pierwszorzędny), z wyróżniewstanie; rebellion - rebelia; rebellious - bun- niem (dyplom), pierwszej klasy (bilet, zwykła
towniczy; rebel - rebeliant, buntownik; to rebel - przesyłka pocztowa)
buntować się (against - przeciwko); disturban- integrity - rzetelność, prawość, integralność (of
ce - zaburzenia, zakłócenia, przeszkoda; riot - territory); man of integrity - prawy człowiek; inzamieszki; disturbance/s/ - zamieszki, rozruchy; tegration - integracja; integrated - zintegrowato riot - burzyć się, robić zamieszki; rioter - chu- ny; integrated circuit - układ scalony; to inteligan, uczestnik zamieszek; riotous - chuligań- grate - integrować
ski, burzliwy, żywiołowy; mutiny - bunt, rebelia; intelligence - inteligencja, informacja wywiato mutiny - buntować się; mutinous - buntowni- dowcza, wywiad, rozum, wywiadowczy; intelliczy, rebeliancki; unrest - niepokój (społeczny)
gence estimate - ocena wywiadowcza; intelli-
INT (Initial) - początkowy; initial(s) - inicjał(y); to gence officer - oficer zwiadu; intelligencer initial - parafować; an initial officer’s rank - wywiadowca; intelligence satellite - satelita
pierwszy stopień oficerski; initial point - punkt zwiadowczy; intelligence service - służba wywyjściowy (początkowy); initially/formerly - po- wiadowcza; intel people - żołnierze (służący)
czątkowo, wstępnie (at the begining - na po- w rozpoznaniu; intelligent - inteligent; intelligiczątku; at the very begining - na samym po- ble - zrozumiały
czątku; first - pierwszy, po pierwsze (firstly - po INTELREP (Intelligence Report) - meldunek
pierwsze), najpierw; at first - najpierw; for the z rozpoznania
first time; the first - po raz pierwszy; first - INTELSUM (Intelligence Summary) - komunipierwszy, wygrana, zdobycz, osiągnięcie, punkt; katy rozpoznawcze
this is the first I have heard about it - słyszę intend (to) - zamierzać, planować, przeznaczać;
o tym po raz pierwszy; at first hand; first-hand - intended, meant, designed - przeznaczony
z pierwszej ręki; first thing - przede wszystkim,
262
intensity - moc, natężenie, głębokość; intensity exploiting a lack of long-range weapons by
of fire - natężenie ognia; intensitive - forsowny; employing standoff tactics.); to interdict - zaintensitive training - intensywne szkolenie
braniać, zakazywać, izolować, przech-wytywać
interact (to) - oddziaływać (with - wzajemnie na interface - /z/łącze standardowe
siebie); interactive - interakcyjny, wzajemny
interference - zakłócenia, ingerencja, przeszko-
intercept - przechwyt, podsłuchowy; intercept da, interferencja (with - w), mieszanie się (with celling - pułap przechwycenia; interceptor con- do), interferencja (radiowa) /trzaski (w radio); introller - nawigator naprowadzania; intercept terference area - strefa zakłóceń; interference
flight - lot na przechwycenie; intercept range - level - poziom zakłóceń; interference search
zasięg przechwytywania; intercept point - punkt device - wykrywacz zakłóceń; interference
przechwycenia; ground intercept - przechwyce- transmitter - nadajnik zakłócający; to interfere nie z położenia dyżurowanie na lotnisku; airbor- mieszać się (in - do), kolidować (in - z), przene intercept - przechwycenie z położenia dyżu- szkadzać (in - w), brać się (with - do), tykać się
rowanie w powietrzu; intercept station - instala- (with sth - czegoś)
cja podsłuchowa; interception - przechwycenie; interim - tymczasowy, przejściowy (okres); Inteinterceptor (fighter interceptor) - myśliwski rim Supplement to ATP-27(B) - Tactics, Techsamolot przechwytujący; to intercept - prze- niques, and Procedures for Offensive Air
chwytywać, zatrzymywać
Support Operations; temporary - tymczasowy;
interchangeability - wymienność; interchan- tentative
geable - zamienny
-
próbny,
tymczasowy;
tentative
plan/warning plan - wstępny (ostrzegawczy/ro-
INTERCOM (Intercommunication) - łączność boczy) rozkaz
wewnętrzna, telefon pokładowy, gośnomówiące interior - wnętrze, wewnętrzny; interior guard urządzenie telefoniczne; internal; domestic - warta wewnętrzna; interior service - służba wewewnętrzny (internal; interior; the part of wnętrzna
a country which is not close to its coastline intermediate - pośredni, średni; intermediate
or border), krajowy, domowy; internal affairs - objective - zadanie następne; intermediate cosprawy wewnętrzne; external - zewnętrzny, za- urse - kurs dla średnio zaawansowanych; ingraniczny; intercontinental - międzykontynen- termediate objective - pośredni obiekt natarcia;
talny; intercontinental ballistic missile - mię- intermediary - pośredni/k/
dzykontynentalna rakieta balistyczna, między- intermission - przerwa; intermission target kontynentalny pocisk balistyczny
cel (obiekt) ukazujący się z przerwami
interdiction - wzbronienie, wzbranianie, zabro- internal - wewnętrzny; internal combusion ennienie, zabranianie, zakaz, izolacja (It may mean gine - silnik (motor) spalinowy; internal cominterdicting enemy resupply routes when munications - łączność wewnętrzna; internal
their supplies are running short. It may mean defence/internal front - obrona wewnętrz-
263
na/front wewnętrzny; Internal Security Forces - interview - wywiad, rozmowa kwalifikacyjna; inWojska Obrony Wewnętrznej; internally - we- terviewer - sprawozdawca; to interview - przewnątrz, wewnętrzny, wewnętrznie
prowadzać wywiad (z kimś), przeprowadzać
interrogation - przesłuchanie (by Police - przez rozmowę kwalifikacyjną
policję), identyfikacja (jako działania podejmo- inter war time/inter war period - w trakcie
wane w celu określenia przynależności samolo- wojny; post-war period - okres powojenny;
tu-naruszyciela lub śledzenia danego obiektu immediate post-war period - bezpośrednio po
powietrznego), zapytanie; Police have taken wojnie
more than 100 witness statements - Policja intimidation - zastraszenie, przerażenie; to inprzyjęła ponad 100 zeznań od świadków; inter- timidate - zastraszać, przerazić
rogation of a prisoner-of-war - przesłuchanie INTL (International) - międzynarodowy (skrót
jeńca; questioned - przesłuchiwany; to investi- stosowany także w międzynarodowym lotnictwie
gate - z/badać, dociekać (sth - czegoś); prowa- cywilnym - zał. J do Zbioru Norm Obronnych cz.
dzić śledztwo; investigation - badanie, docho- XII, Norm. 21/2001; NO-02- A007); international
dzenie, śledztwo; the question under interro- - międzynarodowy, spotkanie międzynarodowe
gation - rozpatrywana sprawa; on further inter- (np. sportowe); international actual strength rogation - przy bliższym badaniu; explanation - aktualna/rzeczywista obsada międzynarodowa;
objaśnienie, wytłumaczenie; I’m in process of international airport - międzynarodowy port lotexplanation - jestem w trakcie wyjaśniania; Po- niczy; international call sign - międzynarodowy
lice executed search warrants - Policja prze- sygnał wywoławczy; international cooperative
prowadziła rewizje; to explain - wyjaśniać; to logistics - międzynarodowa współpraca logiparry a question - uchylać się od odpowiedzi; to styczna; international exchange - centrala mięparry - odparować, odeprzeć, unikać
dzynarodowa; international identification code
interruption - przerwanie, skrzyżowanie; inter- - międzynarodowy kod identyfikacyjny; internarupted line - linia przerywana; to interrupt - tional civilian personnel with NATO status przerywać, przerwać
międzynarodowy personel cywilny ze statusem
inter-state agreements - porozumienia między- ONZ; international commitments - międzynapaństwowe; bilateral agreements - porozumie- rodowe zobowiązania; international law - prawo
nia dwustronne; multilateral agreements - po- międzynarodowe; international law of war rozumienia wielostronne; multinational - wielo- międzynarodowe prawo wojenne; international
narodowy, ponadnarodowa (np. firma)
military personnel - międzynarodowy personel
intervention - interwencja, wkraczanie; military wojskowy; international military post - międzyintervention - interwencja wojskowa; to inte- narodowe stanowisko wojskowe; international
rvene - interweniować, przeszkadzać
personnel - personel międzynarodowy; international post - stanowisko międzynarodowe
264
intoxicated - pijany (chock a block - pijany do stępować (sth - do czegoś), uczestniczyć (sth oporu), upojony (by/with - czymś); drank like w czymś)
a lord - pijany, jak szewc; intoxicating - alkoho- intruder operation - działania dywersyjne; inlowy, oszałamiający; intoxication - upojenie (al- truder - intruz, natręt, napastnik; to intrude koholowe), upojenie się, oszołomienie; advan- wdzierać się (on sth - na/do czegoś), przeszkaced states of inebriation - zaawansowany stan dzać (on sb - komuś), naruszać (on sth - coś),
pijaństwa; gin and water voice - przepity głos; mieszać się (on sth - do czegoś), nachodzić (on
inebriation - nadużywanie (alkoholu) (to in- sb - kogoś); intrusion - najście, wdzieranie się;
ebriate - nadużywać (alkoholu); inebriated - nie- intrusive - natrętny; disturbance - zaburzenie,
trzeźwy; under the influence of drink - w stanie zakłócenie, zakłócenia, przeszkoda; disturbed nietrzeźwym; befuddled - zamroczony (alkoho- niezrównoważony, wzburzony, niespokojny, nielem); to befuddle - zamraczać (alkoholem);
Bottoms
up!
-
Do
dna!
/pijemy/;
dobry; disturbing - niepokojący; to disturb -
drun- przeszkadzać, wzburzać, ruszać, zmieniać (po-
kard/drunk/boozer - pijak; drunken - pijany, pi- łożenie) (to change into - zmieniać /się/) (out jacki; drunk - pijany; wet - zalany („w trupa”); z), zakłócać; interference - interwencja (with tight - „w ciasnych butach”; tipple - info. trunek; w), mieszanie się (with - do), interferencja (ratipsy - info. wstawiony, ululany, podchmielony; diowa); to interfere - mieszać się (in - do), kolivul. pissed - zalany; juiced up - pijany; pod- dować (in - z), przeszkadzać (in - w), brać się
chmielony (juice - sok; juicy - soczysty info. (with - do), tykać się (with sth - czegoś)
smakowity); sober - trzeźwy, poważny, trzeźwo INTSUM (Intelligence Summary) - komunikat
myślący; to sober up - trzeźwieć, wytrzeźwieć, rozpoznawczy
otrzeźwieć; sobering - otrzeźwiający; teetotal - invalid - nieważny, inwalida, kaleka (a cripple abstynent, nie pijący alkoholu; to take a drop kaleka, inwalida; to cripple - przyprawiać o katoo much - „wypić o jeden kieliszek za dużo”
lectwo, uszkadzać), bezpodstawny, niewiążący;
Re- to invalidate - unieważnić, unieważniać, znieść,
port/Intelligence Summary) - komunikat (mel- znosić; to liquidate - likwidować; to cancel odwoływać, unieważniać, kasować; inviolability
dunek) rozpoznawczy/meldunek z rozpoznania
INTREP/INTSUM
(Intelligence
introduce (to) - przedstawiać; intruduce one- - nienaruszalność (of existing borders - istnieself - przedstawiać się; (to sb - komuś); wpro- jących granic) (close security - nienaruszalwadzać (into/to, do/w); introduction - wprowa- ność)
dzenie (także to - do); przedmowa, wstęp, przed- invasion - inwazja, najazd, wkraczanie, zalew;
stawienie, prezentacja; introduction of ban (of invasion army - armia inwazyjna; invasion(s) flights) - zakaz (lotów); to enter - wprowadzać, napadanie; invader - zaborca, najeźdźca, okuwpisywać (dane, in - do); to enter into - przy- pant; invading army - armia okupacyjna;
invading forces - siły okupacyjne
265
inventory - inwentarz, spis, wykaz, arsenał; każdorazowym (1 x na dobę) otrzymaniu dyrekinventory list - wykaz (of items); these items tywy operacyjnej sił powietrznych
were confiscated because they were not li- IPOD (In Land Point of Debarkation) - lądowy
sted on inventory list - te przedmioty zostały punkt załadunkowy
1
zabrane (skonfiskowane), ponieważ nie były IR (Incident Report) - meldunek o incydencie
2
umieszczone w wykazie; schedule of targets - IR (Infra Red/infrared/infrared) - podczerwony,
wykaz celów; a list - lista, spis; to list - wypisy- na podczerwień; infrared homing device wać, wyszczególniać, umieszczać na liście; list urządzenie naprowadzające na podczerwień; inof suspects - lista podejrzanych; suspects - frared ray/radiation - promieniowanie podczerwone; EOIR (Electro Optics Infra Red) - pod-
podejrzani
inviolability - nienaruszalność (granic); non- czerwień
3
interference in internal affairs other states - IR (Instruction Register) - rejestr rozkazów
4
nie ingerowanie w wewnętrzne sprawy innych IR (Irradiance) - napromieniowanie; IT (Irradia-
państw
tion Time) - czas napromieniowania
IO (Interoperability) - interoperacyjność, współ- IR (Information Requirements) - wymagania
działanie, wymienność, zdolność do współdzia- w zakresie informacji (z rozpoznania pola walki)
łania (należy rozumieć jako zdolność sił Sojuszu IRAN (Inspect and Repair as Necessary) - kooraz sił zbrojnych krajów partnerskich i krajów nieczność sprawdzenia i naprawy
współdziałających
do
wspólnego
szkolenia IR BCN (Infra Red BCN) - latarnie podczerwieni
/ćwiczeń/ oraz skutecznego działania w trakcie IRBM/IREM
(Intermediate
Range
Ballistic
wykonywanych wspólnie zadań); IOT (Interope- Missile) - pocisk rakietowy średniego zasięgu
rability Test) - test interoperacyjności
IRBD (Integrated Reconnaissance Combat
ionization - jonizacja; ion drift spectrometers - Operations) - zintegrowane operacje rozpoznaspektrometry jonowe
nia bojowego
1
IP (Identification of Position) - identyfikacja IRF (Immediate Reaction Forces) - siły napołożenia
tychmiastowego reagowania; IRF A (Immediate
2
IP (Initial Point) - punkt wyjścia (do ataku), Reaction Force Air) - siły powietrzne natychpunkt wyjściowy/punkt początkowy; initial radia- miastowego (szybkiego) reagowania
tion - promieniowanie przenikliwe/promienio- IRLS (Infrared Line Scanner) - liniowy skaner
wanie początkowe
termalny (stosowany w zasobnikach rozpoznaw-
IPF (In-Place Forces) - siły na miejscu
czych przenoszonych przez samoloty lotnictwa
IPL (Image Product Library) - baza danych rozpoznawczego NATO)
rozpoznania (RAF)
IR Markers (Infra Red Markers) - markery pra-
IPM (Initial Planning Meeting) - odprawa inicju- cujące w podczerwieni
jąca planowanie (odprawa dowództwa CAOC po
266
IR PTR (Infra Red Printer) - wskaźniki punkto- Narodowe Siły Bezpieczeństwa; ANA (Afghan
we podczerwieni
National Army) - Afgańska Armia Narodowa;
irresponsible - nieodpowiedzialny, lekkomyślny
ANP (Afghan National Police) - Afgańska Na-
irresolute - niezdecydowany; determined - zde- rodowa Policja /nie cieszy się zaufaniem, ani
cydowany; be poised for - być przygotowanym Afgańczyków, ani wojsk koalicyjnych ISAF, bardo/na; poise - opanowanie, równowaga; to poi- dzo często skorumpowana i nielojalna formacja
se - utrzymywać w równowadze; poised - przy- parawojskowa/. Tomasz Pędzik, Działania CIMIC
gotowany (for - do/na)
w dystrykcie Giro /w/ Przegląd Wojsk Lądowych
irritation - irytacja, gniew, podrażnienie, środek Nr 11/2010, s. 46; APA (Afghan Planning
drażniący; to irritate - irytować, podrażniać
Agency)
-
Afgańska
Agencja
Planowania;
IS (International Staff) NATO - sztab międzyna- APWO (Afghan Public Welfare Organization) rodowy NATO
Afgańska Organizacja Publicznej Opieki Spo-
ISAF (International Security Assistance For- łecznej; AWSC (Afghan Women’s Skills Devece) - Międzynarodowe Siły Wsparcia Bezpie- lopment Centre) - Centrum Doskonalenia Umieczeństwa w Islamskim Państwie Afganistanu (Is- jętności Afgańskich Kobiet; CFA (Child Fund
lamic Republic of Afghanistan); misja rozpo- Afghanistan) - Fundacja na rzecz Dzieci Afganiczęła się w grudniu 2001 r. na mocy Rezolucji stanu; CSTCA (Combined Security Transition
Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1386 z 20 grudnia Command) - Połączone Dowództwo Przejmo2001 r.; w pierwszym etapie misja ISAF złożona wania Bezpieczeństwa /baza Eggers w Afganibyła z sił międzynarodowej koalicji, od sierpnia stanie/; GST (Government Support Team) 2003 r. odpowiedzialność za misje przejął Sojusz Zespół Wsparcia Władz Prowincji; HAPA (HuPółnocnoatlantycki; ISAF to pierwsza misja NA- manitarian Action for People of Afghanistan) TO prowadzona poza obszarem euroatlantyckim; Akcja Humanitarna dla Ludności Afganistanu;
początkowo, działalność misji ograniczała się do ISAF IMPLORE - zasady użycia siły w Afganizapewnienia bezpieczeństwa w rejonie stolicy stanie; ISAF SECRET/CENTRIX - wewnętrzne
kraju - Kabulu, jednakże rezolucja RB ONZ nr sieci komputerowe; ”Operation Enduring Free1510 z 13 października 2993 r. rozszerzyła man- dom” - „Operacja Trwały Pokój" (nazwa operacji
dat misji na teren całego Afganistanu; cel misji - USA i Sił Sprzymierzonych w Afganistanie; It
zapewnienie pokoju niezbędnego do przywróce- has been taking part in military operations
nia stabilizacji w kraju, a także tworzenie zalążka conducted by the international community in
przyszłej afgańskiej armii; skład misji - 37 krajów, Afghanistan since 2002, first in operation
w tym Polska); ABR (Afghan Bureau for Re- ”Enduring Freedom” and then, since 2004,
construction) - Afgański Urząd Odbudowy; ADT also within the framework of the International
(Agriculture Development Team) - Zespół Roz- Security Assistance Force /ISAF/. Operation
woju Rolnictwa/Zespół ds. Rolnictwa; ANSF ”Enduring Freedom”, started on 7 October
(Afghan National Security Forces) - Afgańskie
267
2001 as the consequence of the 9/11 attacks i meczety w państwach zachodnich: USA on the United States is being conducted by ludność 305,5 mln/muzułmanów - 2,5 mln/methe allied forces of the international anti- czetów - 1900; Niemcy - 82 mln/muzułmanów
terrorist coalition. Poland has been participa- 3,2-3,4 mln/ meczetów 2600; Francja - ludność
ting in the operation since 16 March 2002. On 65 mln/muzułmanów 5,5 mln/meczetów 2100;
1 January 2004 (the) Polish Military Contin- Wielka Brytania - ludność 62 mln/muzułmanów
gent accepted a set of new tasks to be im- 2,4 mln/meczetów 1500; Hiszpania - ludność 46
plemented within the framework of NATO-led mln/muzułmanów 0,8-1,0 mln/meczetów 454;
operations of the International Security Assi- Kanada - ludność 34 mln/muzułmanów 1 mln/
stance Force /ISAF/). /w/ Poles on international meczetów 198
peacekeeping, Ministry of National Defence De- ISI (Inter Services Intelligence) - kontrwywiad
partament of Education and Promotion of Defen- wojskowy /Pakistanu/
ce, Warsaw 2005; PRT (Provincional Recon- ISM (Information System/s/ Manager) - admistruction Team) - Regionalny/Prowincjonalny nistrator systemów informatycznych
Zespół Odbudowy/Zespół Odbudowy Prowincji ISR (Initial Study Report) - meldunek z analizy
(zadaniem zespołu jest wspieranie władz prowin- wstępnej
cji /Ghazni w Afganistanie/ w odbudowie instytu- issue - zagadnienie, sprawa, problem; dry issue
cji szczebla lokalnego i efektywnym administro- - suchy prowiant; to issue - wydawać (coś kowaniu prowincją; MOT (Military Observation muś); to issue a command - wydać rozkaz; at
Team) - wojskowy zespół obserwacyjny w PRT issue - pod dyskusją; w centrum uwagi; to make
w składzie 5-6 żołnierzy, porusza się zwykle an issue of sth - robić z czegoś sprawę
dwoma pojazdami terenowymi; NTMA (NATO IST (Intelligence, Surveillance and Targeting)
Training Mission for Afghanistan) - Misja - (system) rozpoznania wywiadowczego, obserSzkoleniowa NATO w Afganistanie /baza wacji i wskazywania celów
Eggres/; PO (Provincional Offices) - placówki ISTAR (Intelligence, Surveillance, Target
rozmieszczone w podległych prowincjach PRT, Acquisition and Reconnaissance Operations)
obsadzane przez kilkuosobowy personel woj- - system rozpoznania NATO stosowany na
skowy Radosław Hennig, Funkcjonowanie ofice- wszystkich poziomach kierowania i dowodzenia
ra szkoleniowego w sztabie PRT i MeS /w/ Prze- (rozpoznanie wywiadowcze, obserwacja, wskagląd Wojsk Lądowych Nr 8/2008, s. 43-48; zywanie obiektów uderzeń i rozpoznanie/dozoUNAMA (UN Assistance Mission in Afghani- rowanie pola walki)
stan) - Misja ONZ Pomocy dla Afganistanu; isthmus - przesmyk
WODP (Widows, Orphans and Disabled Peo- IT (Information Technology) - technika informaple) - Wdowy, Sieroty i Osoby Kalekie, (które tyczna
doznały kalectwa w wyniku wojny); Muzułmanie ITC (Infantry Training Centre) - Centrum Szkolenia Piechoty /w Catterick, W. Brytania/; CIC
268
(Combat Infantryman’s Course) - szkolenie nośny, zainteresowany, o który chodzi (the man
wstępne żołnierzy piechoty; ITG (Initial Training involved - człowiek, o którego chodzi); very
Group) - grupa szkolenia początkowego; ATR much involved with - bardzo zaangażowany
(Army Training Regiment) - pułk szkolny /wojsk w; to get involved/be involved with sb - być
lądowych, W. Brytania/; PDT (Pre-Deployment wmieszanym, wmieszać się, wiązać się z kimś,
Training) - szkolenie przygotowawcze /do udzia- zaczynać romansować z kimś
łu w operacji stabilizacyjnej/
IVSN (Initial Voice Switch Network) - (głosowe)
ITV (Internally Transportable Vehicle - pojazd sprawdzenie gotowości sieci radiowej do pracy
(kołowy) amerykańskiej piechoty morskiej, przy- IW (Information Warfare) - walka/wojna inforstosowany do pokładowego transportu powietrz- macyjna (walka informacyjna - zorganizowana
nego (przeznaczony do wstępnego zwiadu, w formę przemocy aktywność zewnętrzna pańtransportu amunicji i zaopatrzenia na pole walki stwa prowadząca do osiągnięcia określonych ceoraz przewożenia moździerzy kal. 120 mm); ak- lów politycznych, skierowana na niszczenie lub
tualnie, system ITV/EFSS (Expeditionary Fire modyfikowanie systemów informacyjnego komuSupport System) składa się z dwóch ITV, z któ- nikowania przeciwnika lub przepływającej przez
rych jeden ciągnie na przyczepce moździerz kal. nie informacji oraz aktywność zapewniająca
120 mm, a drugi przyczepkę z amunicją do nie- ochronę własnych systemów informacyjnego
go; pojazd ma zaawansowane zawieszenie opar- komunikowania i przesyłanej przez nie informacji
te na systemie hydraulicznym, co pozwala obni- przed podobnym działaniem przeciwnika. Radożać podwozie do jazdy po szosie i podnosić o 30 sław Henning, Czym naprawdę jest cyberterrocm do jazdy w terenie; ponadto, posiada możli- ryzm /w/ Przegląd Sił Zbrojnych Nr 3/2007,
wość przełączenia systemu sterowania kierowni- s. 104 -105
cą na tylne koła; rozwija prędkość do 100
km/godz. Paweł Henski, Kosztowny maluch /w/
Polska Zbrojna Nr10 z 8 marca 2009 r., s. 50-51.
IV (Initial Velocity) - prędkość początkowa
involvement - zaangażowanie (in/with - w/przy),
wciągnięcie, wplątanie, odniesienie, stosunki
(in/with - do), romans (with - z); to get
involve/be involved - obejmować, wciągać, dotyczyć, pociągać za sobą, odnosić się (sth - do
czegoś), tyczyć się (sth - czegoś), wplątywać
(się), mieszać (się) (sth in - kogoś w/do), wiązać
się; involve oneself - angażować się (in/with w); involved - zaabsorbowany (in/with - w),
wciągnięty, wplątany, zawiły, pogmatwany, od-
269
Język angielski jedynym językiem urzędowym:
Antiqua and Barbuda
Barbados
Belize
Commonwealth of Dominica
Grenada
Jamaica
270
-
Saint Lucia
Saint Kitts and Nevis
Republic of Trynidad and Tobago
Język angielski drugim językiem urzędowym:
Estado Libre Asciado Puerto Rico /Stowarzyszenie Wolne Państwo Puerto Rico; Portoryko; języki urzędowe - hiszpański i angielski
prosecution - oskarżenie (accusation - oskarżenie; prosecution lawyers - oskarżyciele; to
J (JULIET)
J (Jack) - gniazdo wtykowe (plug), bandera,
dźwignik, podnośnik
JA (Judge Advocate) - prokurator wojskowy;
JAG (Judge Advocate General) - Wojskowe
Biuro Śledcze, szef Wojskowej Służby Sprawiedliwości, wojskowy prokurator generalny (Attorney General - minister sprawiedliwości, prokurator generalny (attorney - US adwokat, prokurator, pełnomocnik; power of attorney - pełnomocnictwo); a judge - sędzia (military judge sędzia wojskowy), znawca; to judge - oceniać,
osądzać; judgement - ocena, osąd, wyrok; to
pass judgement (on) - wydawać wyrok/ocenę/werdykt, (co do); to reserve judgement wstrzymywać się z oceną; against sb's better
judgement - wbrew swojemu przekonaniu; in
my judgement - w mojej opinii (in my opinion),
moim zdaniem; judicial - sądowniczy, prawny,
krytyczny, oceniający; the judiciary - władza jurysdykcyjna, sądownictwo; judicious - rozważny,
rozsądny; jury - przysięgli, ława przysięgłych;
jurisdiction - jurysdykcja, resort; jurisdiction of
military courts - jurysdykcja sądów wojskowych;
bring an accusation - wystąpić z oskarżeniem
(against sb - przeciw komuś); indictment oskarżenie; to indict - postawić w stan oskarżenia; prosecutor - oskarżyciel; public prosecutor - prokurator; to prosecute - ścigać (sądownie); procecutor's office - prokuratura; Chief
Military Prosecutor's Office - Naczelna Prokuratura Wojskowa; Garrison Military Prosecutor's Office - Wojskowa Prokuratura Garnizonowa; just - sprawiedliwa (o karze), sprawiedliwy, słuszny, prawny, dobrze, właśnie (wyobrażać
sobie), tylko, jedynie (przy proszeniu), po prostu
(np. nie wiedzieć), właściwy (np. okres); just
now - przed chwilą/w tej chwili; just a minute/moment - chwileczkę; just about - prawie;
just enough - właśnie tyle, co trzeba
jab - szczepienie, ukłucie; to jab - robić zastrzyk;
vaccine - szczepionka; vaccination - szczepienie (medyczne); grafting - szczepienie (drzewka); to vaccinate - szczepić; to inoculate szczepić (ochronnie) (with sth against - czymś
przeciwko)
JACC (Joint Airspace Co-ordination Centre/Cell) - połączone centrum/komórka zarządzania przestrzenią powietrzną
jack-in-the-box - sl. mina skacząca
operacje połączonych lotniczych zespołów ude-
JADC (Joint Air Defence Centre) - połączone rzeniowych
centrum obrony powietrznej
jaunt - wycieczka (trip; excursion); hike - wy-
JAFC (Joint Force Air Component) - kompo- cieczka piesza; tour of the city - wycieczka po
nent połączonych sił powietrznych
mieście; a ramble of the Mazury - wycieczka
JAM/Jam (Jamming) - zakłócanie (odbioru), za- krajoznawcza po Mazurach
głuszanie; JCA (Jamming Control Authority) - jazz up (to) - „podpicować”
1
specjalista w zakresie kierowania zakłóceniami; JC (Joint Command) - połączone (zjednoczo-
J St (Jamming Station) - stacja zakłócająca; ne) dowództwo
2
jamming (intentional) - zakłócanie, zagłuszanie, JC (Joint Commission) - wspólna komisja
przeciwdziałanie radioelektroniczne; (acciden- JCATS (Joint Conflict and Tactical Simulatal) jamming - przypadkowe zakłócenia (radio- tion) - „interaktywny system (komputerowej) sywe); selective jamming - zakłócenia selektyw- mulacji pola walki” (system komputerowy oparty
ne; jamming company - kompania zakłóceń; na najnowszych osiągnięciach technologii inforjamming defence - obrona przeciwzakłócenio- matycznej wspierający proces szkolenia wojsk;
wa; jamming signal - sygnał zakłócający; jam- CPOF /Command Post of the Future/ - „stanoming source - źródło zakłóceń; jamming sta- wisko dowodzenia/centrum dowodzenia przyjamming szłości”; umożliwia komputerowe zobrazowanie,
transmitter - nadajnik zakłócający; spot jam- na cyfrowej mapie, aktualnych działań podleming - zakłócenia punktowe; jammer - stacja głych wojsk w czasie rzeczywistym lub zbliżonym
tion
-
radiostacja
zakłócająca;
zakłóceń radioelektronicznych, urządzenie za- do rzeczywistego); JEMM (Joint Exericise Mokłócające; jamproof - odporny na zakłócenia; dule) - moduł kierowania ćwiczeniami połączojam - dżem, korek, zator (na drodze); traffic jam nymi
- korek uliczny; to jam - zagłuszać (radiostację); journals and record books - dzienniki i rejestry;
be
a jam - być w opałach (tarapatach)
in journal - magazyn, czasopismo, dziennik journalist - dziennikarz; journalists accredited in
jank - sl. wykonywać manewr przeciwlotniczy
the area of conflict reported about fightings
jankers - sl. areszt przy wartowni, kara
between parts of the conflict and about cruel-
jink (to) - manewrować, wykonywać manewr ty and violence against civilians; cruel okrutny, bezlitosny; cruelty - okrucieństwo;
(unik) przeciwlotniczy
JAO (Joint Air Operations) - połączone opera- journalistic - dziennikarski; journalism - dziennikarstwo
cje powietrzne
JAAT (Joint Air Attack Team) US; NATO Use JCCENT (Joint Commander
of Helicopters in Land Operations - połączony Połączone Centrum Dowódcy
Centre)
-
lotniczy zespół uderzeniowy; JAAT Operations - JCNORTH (Joint Command North) - Połączone
Dowództwo „PÓŁNOC”; JCNORTHEAST (Joint
272
Command Northeast) - Połączone Dowództwo samolotu odrzutowego; jet aircraft - samolot od„PÓŁNOC-WSCHÓD”
rzutowy (jet airplane); jet engine - silnik odrzu-
JCO (Joint Co-ordination Order) - wspólny towy; jet fighter - myśliwiec odrzutowy; jet fuel rozkaz dotyczący współdziałania/o współdziała- paliwo do silników odrzutowych; jet-plane - samolot odrzutowy; jet-propelled - napęd odrzu-
niu
JCS (Joint Chiefs of Staff) - Połączony Komitet towy, o napędzie odrzutowym, o napędzie rakieSzefów Sztabów
towym; jet aviation - lotnictwo odrzutowe; jetli-
jct/jctn/jn (junction) - połączenie, szyk, węzeł; ner - odrzutowiec pasażerski
junction point - punkt styku; junction road - JEZ (Joint Engagement Zone) - strefa wspólskrzyżowanie
dróg
(subdivision
- nego zaangażowania
skrzyżowanie); junction station - węzeł
JF1 (Jet Fighter) - odrzutowy samolot myśliwski
jd (joined) - przybył, zjawił się, przyłączył się
JF2 (Joint Forces) - siły połączone
JEC (Joint Effect Centre) - Centrum Operacji JFACC (Joint Force Air Component ComDalekich (utworzone w ramach HQ MNC NE - mander) - dowódca komponentu połączonych sił
Kwatera
Główna
Wielonarodowego Korpusu powietrznych
Pólnocny-Wschód)
JFHQ (Joint Force HQ/Joint Force Headquar-
jeep - samochód osobowo-terenowy, łazik (jeep ters) - Dowództwo Sił Połączonych; JHQ (Joint
off-road) (Hummer; UAZ; Willis); any type of Headquarters) - Dowództwo Połączone; JFC
light general purpose all-terrain military vehi- (Joint Force Commander) - dowódca sił
cle
połączonych; RB (Reach Back) - stacjonarne
jemmy - łom
stanowisko dowodzenia szczebla JFC; JFC
jeopardy - niebezpieczeństwo; be in jeopardy - NORTH (Joint Forces Command North) być w niebezpieczeństwie; to jeopardize/jeo- Połączone Dowództwo Sił „Północ”; JFACC
pardise - narażać na niebezpieczeństwo; in se- (Joint Force Air Component Commander) rious jeopardy - w poważnym niebezpieczeń- dowódca
komponentu
połączonych
sił
stwie; be exposed to jeopardy - być wystawio- powietrznych; JFLCC (Joint Force Land Comnym na niebezpieczeństwo; jeopardizing/jeo- ponent Commander) - dowódca komponentu
pardising - narażanie na niebezpieczeństwo
połączonych sił lądowych; JFMCC (Joint Force
jerk - vul. poborowy, dureń, cymbał, podrzut Maritime Component Commander) - dowódca
(konkurencja w podnoszeniu cieżarów), szarp- komponentu połączonych sił morskich; COMAJF
nięcie, skurcz, drgawka; jerks - ćwiczenia fizycz- (Commander JF) - dowódca połączonych sił
ne, zaprawa fizyczna; to jerk - szarpać się, rzu- zbrojnych; JHQ CENT (Joint Headquarters
cać
Centrum) - Połączone Dowództwo „Centrum”;
jet/nozzle - dysza (exhaust nozzle - dysza wylo- JHQ FE (Joint Headquarters Forward Eletowa), rakietowy; jet (of aircraft) - dysza silnika ment) - Element Wysunięty Sztabu Połączonego
273
JFST (Joint Fire Support Teams) - zespoły po- jitter party - grupa odwracająca uwagę; to give
łączonego wsparcia ogniowego („… Pododdziały the enemy the jitters - nękać przeciwnika
i oddziały artylerii będą działać w rozśrodkowa- JMC (Joint Military Commission) - wspólna
nym ugrupowaniu bojowym małymi modułami komisja wojskowa
rażenia, tak by pokryć ogniem - w miarę możli- JMMC (Joint Movement Co-ordination Centre)
wości - cały rejon odpowiedzialności ogólnowoj- -
połączone
centrum
współdziałania
ruchu
skowego związku taktycznego. Rozśrodkowanie (wojsk)
artylerii powoduje konieczność, oprócz użycia JNC (Jet Navigational Chart) - mapa nawigaokreślonej liczby środków ogniowych, także cyjna (przeznaczona dla użytkowników wykonuopracowania odpowiedniej struktury dowodzenia jących loty na dużych wysokościach, na samoloi kierowania ogniem oraz logistyki. Zygmunt tach strategicznych pokonujących duże odległoCzarnotta, Artyleria Bundeswehry na finiszu ści z zastosowaniem nawigacji radarowej i astrotransformacji /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr nomicznej)
2/2009, s. 48-52
JO (Joint Operations) - operacje połączone;
JHSV (Joint High Speer Vessel) - szybki operations involving two or more different
katamaran transportowy US Navy
branches of the armed forces; JOA (Joint
JIA (Joint Implementation Arrangements) - Operations Area) - wspólna strefa działań operwspólne uzgodnienia wdrożeniowe
acyjnych
1
(Joint Information Centre) - Połączone JOA (Joint Operations Area) - obszar operacji
Centrum Informacyjne
połączonych
JIC
JIC2 (Joint Intelligence Centre) - Połączone job description - zakres obowiązków/karta
Centrum Planowania Rozpoznania
stanowiska; job - praca, posada, stanowisko,
JIPTL (Joint Integrated Prioritised Target List) zadanie; job function list - tabela osób
- wspólna, zintegrowana (hierarchiczna, prioryte- funkcyjnych; job-related equipment - sprzęt
towa) lista celów; JPTL (Joint Prioritised Tar- etatowy; description - opis, opisywanie; of (this)
get List) - wspólna priorytetowa, (hierarchiczna) description - (takiego) rodzaju; descriptive lista celów; JTL (Joint Targets List) - wspólna opisowy; manpower - etat; PE Review - przelista obiektów uderzeń; list of targets - lista ce- gląd obsady stanowisk
lów
JOC1 (Joint Operational Centre) - Połączone
JLENS (Joint Land Attack Cruise Missile De- Centrum Operacyjne
fence Elevated Netted Sensor System) - JOC2 (Joint Operation Centre) - Centrum OpePołączony Lądowy System Obrony przed Pocis- racji Bliskich (utworzone w ramach HQ MNC NE
kami Manewrującymi
- Kwatera Główna Wielonarodowego Korpusu
JLSG HQ CSE (Joint Logistic Support Group Pólnocny-Wschód)
Headquarters Core Staff Element) - Połączona jock strap unit - sl. pododdział, w którym dużo
Logistyczna Grupa Wsparcia
uwagi poświęca się wychowaniu fizycznemu
274
Jp (Jet Pilot) - pilot samolotu odrzutowego
JSTARS (Joint Surveillance and Target Attack
JRCC (Joint Rescue Co-ordination Centre) - Radar System) - Połączony System Radiolokapołączone centrum współdziałania systemu ra- cyjnego Wykrywania Celów i Naprowadzania
Środków Uderzeniowych/połączony system ob-
townictwa
JRTC (Joint Readiness Training Centre (in serwacji, rozpoznawania i określania obiektów
Fort Irwin, California) - Połączone Centrum uderzeń/połączony
system
rozpoznawczo-
Szkolenia z Gotowości w Irwin (Kalifornia)
uderzeniowy
JS (Joint-Service) - połączone rodzaje wojsk
Jt (Joint) - wspólny, złączenie, łączenie, połą-
JSB (Joint Service Board) - Rada Rodzajów Sił czony, zespołowy, staw (biodrowy), spiona, knajZbrojnych (MAS - in the Military Agency for pa, pet, joint staff - połączony sztab; joint exercise - wspólne ćwiczenia (joint training); joint
Standardisation NATO)
JSIAD (Joint Incapacitation of Enemy Air De- operations - wspólne działania, połączone opefence) - obezwładnianie obrony powietrznej racje; joint responsibility - współodpowiedzialprzeciwnika/obezwładnianie
środków
(obrony ność; universal joint - przegub; jointly - łącznie;
przeciwlotniczej) przeciwlotniczych przeciwnika
joiner - stolarz; to join up - wstępować (in the
JSF (Joint Strike Fighter) - jednomiejscowy army - do wojska); to join the army - wstępować
wielozadaniowy samolot naddźwiękowy o niskim do wojska; to go into the army - iść do wojska;
współczynniku odbicia radiolokacyjnego (wyko- to go for a soldier - wstąpić do wojska; to turn
nany jest w technologii stealth), może wykony- a soldier - zostać żołnierzem
wać zadania w dzień i w nocy we wszystkich wa- JT/Jnr Tech (Junior Technician) - kapral (lotrunkach atmosferycznych; samolot zbudowany nictwa) (młodszy technik); the Junior Sevice of
jest zgodnie z zasadą integracji nowoczesnych the Royal Air Force
urządzeń nawigacyjnych, radaru i różnorodnych JTAGS (Joint Tactical of Air Ground Station) sensorów pozwalających precyzyjnie zlokalizo- połączone taktyczne powietrzno-naziemne stawać cel oraz skutecznie go zniszczyć; samolot nowisko
ma elektryczny układ sterowania i system HO- JTAMDO (Joint Theatre Air and Missile DeTAS (Hands on Throtte and Stick) - pozwalają- fence Organization) - organizacja działań obrocy na pilotowanie samolotu bez odrywania rąk od ny lotnictwa i wojsk rakietowych na wspólnym
dźwigni sterowania; JSF
teatrze działań
JSRC (Joint Sub-Regional Command) - połą- JTCB (Joint Targeting Coordination Board) czone dowództwo podregionu/podregionalne
połączona komisja koordynująca wyznaczanie
JSS (Joint Security Stations) - połączone po- celów (operacji)
sterunki bezpieczeństwa, których celem jest JTF (Joint Task Force) - połączone siły do reazwiększenie możliwości reagowania na wszel- lizacji określonego zadania/połączone siły zadakiego rodzaju zagrożenia /m.in. w terenie zurba- niowe
nizowanym itp./
275
JTIDS (Joint Tactical Information Distribution jump - skok; jump-off position - podstawa wyjSystem) - wspólny system rozdziału informacji ściowa do natarcia; jump-off line - pozycja wytaktycznej
padowa; jumper - skoczek; jumper wire - kro-
JTLS (Joint Theatre Level Simulation) - symu- sówka; jumpy - nerwowy, niespokojny; to jumplacyjny model teatru działań US /umożliwia pro- off - atakować; rozpoczynać natarcie; joc. to
wadzenie działań bojowych w wirtualnym, zmie- jump out of the window - skakać ze spadoniającym się środowisku walki, po przeniesieniu chronem
sytuacji z map do systemu symulacyjnego; po- junk - joc. złom bojowy, rozbity samolot, ogień
zwala na odzwierciedlenie działań wojsk lądo- artylerii plot, narkotyk, rupiecie, starocie; junkie wych oraz sił powietrznych, morskich i specjal- sl. ćpun, narkoman; junk food - niepełnowartonych, a także na tworzenie koalicji sił połączo- ściowe jedzenie; bric-a-brac - drobiazgi
nych z uwzględnieniem ogniw pozamilitarnych; just cause - słuszna sprawa; just punishment w systemie można modelować warunki meteoro- słuszna kara; life imprisonment - dożywotnie
logiczne oraz choroby żołnierzy i ludności cywil- więzienie; punishable - karalny (by law - przez
nej. Robert Kaniewski, Zabepieczenie inżynieryjprawo, prawem); punishment - kara (for - za);
ne w systemie symulacyjnym JTLS /w Przegląd
collective punishment - kara zbiorowa; to mete
Wojsk Lądowych NR 11/2008, s. 28-32
out punishment - wymierzyć karę; punitive JTNL (Joint Targeting Nominated List) karny; to punish - karać (sb for sth - kogoś za
wspólna lista proponowanych celów (wybór
coś); penalty - kara; rzut karny (in football); unobiektów uderzeń uwzględniający propozycje
der the penalty - pod karą; penal - penitencjarpionu rozpoznawczego i zapotrzebowania pony, karny; to penalize/penalise - karać; justice szczególnych komponentów)
sprawiedliwość, wymiar sprawiedliwości, słuszJTTPUAV (Joint Tactics, Techniques and
ność, US sędzia; injustice - niesprawiedliwość;
Procedures for Unmanned Aerial Vehicles) to bring to justice - ukarać, być pociągniętym
Regulamin Sił Zbrojnych USA (Połączone taktydo odpowiedzialności karnej; to do justice to
ki, techniki i procedury dla bezpilotowych aparasth - oddawać sprawiedliwość czemuś; justificatów latających)
tion - usprawiedliwienie, uzasadnienie (apology
JTWG (Joint Targeting Working Group) - przeprosiny); justifiable - uzasadniony; usprawspólna grupa robocza wyznaczania celów
wiedliwiony; justify - uzasadniać, usprawiedlijug - wartownia, vul. ciupa, mamer (boob); go to
wiać; justly - sprawiedliwie, słusznie; justness the backet - iść do pudła/mamra
słuszność; Ministry of Justice - ministerstwo
judy - col. kobieta-żołnierz (dziewczyna), samosprawiedliowści; Juistice of the Peace - Sędzia
lot w zakresie widzialności
Pokoju; injuistice - niesprawiedliwość; to do sb
jumbo - kolosalny, ogromny; jumbo-jet - samounjuistice - być dla kogoś niesprawiedliwym;
lot transportowy
unjust - niesprawiedliwy
276
Just In/On Time - dokładnie w wyznaczonym Centrum to planowanie i prowadzenie ćwiczeń
czasie (tj. zgodnie z podstawową zasadą logi- z dowództwami szczebla opearcyjnego NATO,
styczną czyli w oczekiwanym terminie oraz zbieranie oraz upowszechnianie dośwaidczeń
w ściśle określonym miejscu /punkcie odbioru/, z operacji i ćwiczeń, prowadzonych przez Sobądź do bezpośredniej konsumpcji /zużycia/; ro- jusz, a także gromadzenie koncepcji i prowadzedzaj asortymentu, jego ilość i jakość to warunki nie eksperymentów dot. ćwiczeń, jak również
determinujące praktyczną użyteczność określo- opracowywanie doktryn Robert Woźniak, Lesnego materiału (dostawy) dla danego odbiorcy; sons Learned w Joint Warfare Centre /w/ Przedrugorzędnym kryterium logistyki wojskowej jest gląd Wojsk Lądowych Nr 10/2010, s. 29-32
- minimalizacja kosztów zabezpieczenia logi- JWO (Junior Warrant Officer) - młodszy chostycznego; ponadto, np. w operacji „Wolność rąży
dla Iraku” do podstawowej zasady logistycznej
włączono mechanizmy japońskiej praktyki logistycznej tj. zasady Kan-Ban opartej na dynamicznych sygnałach i wymuszeniach zgłaszanych przez końcowego konsumenta, w tym przypadku /„Wolność dla Iraku”/ przez konkretne jednostki składające realne zamówienia i zapotrzebowania Krzysztof Ficoń, Logistyka w Zatoce
Perskiej /w/ Przegląd Logistyczny Nr 3/2009,
s. 33-44
juvenile delinquent - młodociany przestępca
JVB (Joint Visitors Bureau) - połączone biuro
obsługi gości
JWC (Joint Warfare Centre) - Centrum Przygotowania Bojowego /główny obszar działalności
277
K-day - dzień, w którym wprowadzony zostaje
wprowadzony (lub ma być wprowadzony) rozkaz
o konwoju
KAIA (Kabul Afganistan International Airport)
- Międzynarodowe Lotnisko w Kabulu
kd (killed) - zabity
keen - chętny (do zrobienia czegoś), pełen zapału, ostry; to keen on - interesować się; keenly z uwagą, ostro
keep (to), kept, kept - trzymać (z różnymi rzeczownikami różnie się tłumaczy), zatrzymywać
(kogoś,
pieniądze)
utrzymywać,
pozostawać
(w kontakcie, przy życiu), nie pozwalać (nie dawać); to keep air alert - pełnić dyżur w powietrzu; to keep sb from falling - nie pozwalać, by
ktoś upadł; dotrzymywać (słowa); mieć (uchwyt);
prowadzić (zapiski); dobrze się przechowywać,
zachowywać świeżość (o jedzeniu), utrzymanie
(koszty życia); to keep an eye on - pilnować; the
apple of one’s eye/the light in sb’s eses -
K (KILO)
K (Key) - klucz, klawisz, przełącznik; KA (Key
Area/) - rejon ważny pod względem taktycznym;
KB (Keyboard) - klawiatura; KP (Key Point) główny punkt; key - wyjaśnienie znaków; key
point - punkt kluczowy; the key point of talks kluczowy punkt rozmów (talks - pertraktacje;
bargaining); ameryk. key terrain - teren o
kluczowym znaczeniu; key ring - breloczek; keying - nadawanie kluczem; keyword - słowo
kluczowe
KA (Knowledge Aquisition) - zdobywanie wiedzy
„oczko w głowie”; to keep sth to oneself - zatrzymywać coś dla siebie; to keep yourself to
yourself - być zamkniętym w sobie; to keep watch - nasłuchiwać; how are you keeping - jak ci
się powodzi?; Keep out!/No admittance Wstęp wzbroniony!; Keep off the grass! - Nie
deptać trawników!; be in keeping with sth - pasować do czegoś; to keep back - wstrzymywać
(we have to keep back this action); to keep
down - utrzymywać na niskim poziomie; to keep
off - odsłaniać się (przed czymś), trzymać (się),
trzymać (sth - coś) z daleka; keep on - nadal,
dalej, wciąż, ciągle (coś robić); to keep on walking - nadal iść; keep on complaining - ciągle
narzekać; to keep alert - dyżurować w gotowo-
278
ści bojowej; to keep back - wstrzymywać; to ke- tion - zginął w wyniku ran odniesionych w akcji;
ep in formation - zachować szyk; to keep in kill off - pozbyć się (sb), zabić kogoś; kills claitouch - pozostawać w kontakcie (with sb/ene- med - liczba zniszczonych celów; be killed oumy - z kimś, z nieprzyjacielem); to keep to; to tright - być zabitym na miejscu; kill probability apply to - stosować się do; to keep up crying - prawdopodobieństwo zniszczenia (probability of
wciąż płakać; to keep fit - trzymać dobrą kondy- damage - prawdopodobieństwo zniszczenia);
cję; to keep the peace - utrzymywać (utrzymać) killing power - zdolność rażenia
pokój; peacekeeping (peace-keeping) - utrzy- kick off - zapoczątkować, rozpoczynać (an acmywanie pokoju; peacekeeping force - siły po- tion); kick off to start a game of football - rozkojowe; peacekeeping operation - misja poko- począć mecz piłki nożnej; footballer - piłkarz;
jowa; Be (Keep) quiet! - Cicho! (Could you be kicking off - wyrzucić (na bruk); ass kicker a bit/little quieter! - Mógłbyś być trochę ciszej!; nauczyciel „żyła/piła”; to kick sb’s upstairs too quietly - zbyt cicho; hash there, there! - ci- „dać komuś kopa w górę”; kick a man when he
sza!; Gentelmen, silence please! - Panowie is down - „kopać leżącego”
proszę o ciszę!; to make a hash of sth - sparta- kilowatt - kilowat (1 kW = 1,36 KM)
czyć coś; keeping do it - wciąż jest to robione; kilter/efficient - sprawny; in kilter - sprawny (o
keeping night watch - trzymanie straży nocnej; sprzęcie i wyposażeniu); out of kilter - niehe keeps interrupting - on wciąż przerywa; Ke- sprawny, zepsuty; out of order - zepsuty
ep searching! - Szukaj dalej!
KILLBX (Kill Box) - zabójcza loża (wyznaczona
kevlar composite - mieszanina kewlarowa; strefa działania samolotów poszukujących); a kill
composite material - materiał kompozytowy - likwidacja, zniszczenie, zestrzelenie, zabijanie,
KFOR (Kosovo Forces) - Siły Zbrojne dla Ko- zdobycz; air kill zone - strefa działań bojowych
sowa; Misja rozpoczęła się w 1999 r. na mocy lotnictwa; kill potential - zdolność niszczenia;
Rezolucji Rady Bezpieczeństwa nr 1244 z 10 PH (Propability of Hit/kill probability) - prawczerwca 1999 r. na mocy, której Sojusz Północ- dopodobieństwo zniszczenia, prawdopodobieńnoatlantycki uzyskał mandat uprawniający siły stwo trafienia w cel; kill rate - stopień/współNATO do wkroczenia na teren Kosowa i podjęcia czynnik zniszczenia; kill zone - strefa działań
działań zmierzających do ustanowienia i utrzy- bojowych, strefa ostrzału, strefa rażenia; killing mania pokoju w Kosowie, a także kontrolowania zabójczy, zabijający, śmiertelny, zabójtwo; kili w razie potrzeby wymuszenia wprowadzenia ling ability - zdolność rażenia; killing ground w życie warunków porozumienia między zwa- strefa zniszczeń; killing power - zdolność rażeśnionymi stronami.
nia; info. to make a killing - zbijać forsę; killer khaki - ochronny (kolor), US olive drab
zabójca, morderca; be killed on the battlefield -
KIA (Killed in Action) - zabity w walce; poległ na polec na polu walki; to kill - zabijać, likwidować,
polu chwały; died of wounds received in ac-
279
wykańczać, zniszczyć, zestrzelić; to kill off - za- szym poziomie; łac. Scio me nihil scire. - Wiem,
łatwiać (np. kogoś)
że nic nie wiem. Sokrates
kilohertz (KHZ/khz) - kiloherz (KHz)
KPH (kilometers per hour) - km/godz.
KILLREP (Kill Report) - meldunek o stratach hebr. Krav Maga - „walka kontaktowa” (oficjalny
bezpowrotnych
system samoobrony oraz walki wręcz IDF (Israe-
kind of (sth) - rodzaj (czegoś); kind - miły, li Defence Forces) - Izraelskich Sił Obrony, INP
uprzejmy (to sb - dla kogoś), miło, uprzejmie (of (Israeli National Police) - Izraelskiej Policji Nasb - z czyjejś strony); of a kind - coś w rodzaju; rodowej i innych służb mundurowych; jest stosobe kind to do sth - być uprzejmym cos zrobić; wany również przez jednostki specjalne i antyterkind-hearted - dobrotliwy, życzliwy; kindly - rorystyczne Izraela, a także przez FBI, US Coast
uprzejmy, życzliwy
Guard, GIGN oraz elitarne formacje wojska i po-
kit - zestaw; komplet narzędzi; full combat kit - licji w Australii, Brazylii i w innych państwach
pełne wyposażenie żołnierza do walki; First Aid /twórcą Krav Maga był Imi Lichtenfeld - CzechoKit - pierwsza pomoc medyczna
słowak żydowskiego pochodzenia, wszechstron-
Klu (Koninklijke Luchtmacht)/Royal Nether- nie utalentowany sportowiec, osiągający poważlands Air Force) - Królewskie Siły Powietrzne ne sukcesy w zawodach bokserskich oraz w zaHolandii
pasach; przeciwstawiał się brutalnym atakom
KM (Kilometer) - kilometr (km)
nazistowskich bojówkarzy na żydowską społecz-
KMNB (Kabul Multinational Brigade) - Brygada ność w Bratysławie; będąc doskonałym bokserem i zapaśnikiem, często był bezradny w sytuaWielonarodoawa Kabul
KMC/KMS (Key Mission Component) - pod- cji ulicznych zagrożeń, gdy przeciwnik uzbrojony
był w pałkę, nóż, kastet, pistolet lub gdy atakostawowy element zadania
KMH/k.p.h. (Kilometres per Hour; kilometres
per hour) - kilometrów na godzinę (km/godz.)
knoll - pagórek
know (to), knew, known - wiedzieć, znać, rozpoznać, dowiedzieć się, obowiązywać; it is
known that … - wiadomo, że …; as far as
I know - o ile wiem; a know how - umiejętność,
wiedza, smykałka; I don’t know him, do I? - Nie
znam go, prawda?; I’ll get to know more - dowiem się więcej; knowing - rozumny; bystry,
chytry /a sly dog - chytry człowiek/, zręczny;
knowledge - wiedza, znajomość; advanced
wało go kilku napastników; to doświadczenie zaważyło na kształcie stworzonego przez niego
systemu walki; po przybyciu do Izraela Imi Lichtenfeld, jako specjalista od walki wręcz dostał
zadanie szkolenia kobiet-żołnierzy tworzącej się
IDF; okazało się, że kobiety wyszkolone przez
niego
w
systemie
Krav
Maga
z łatwością pokonywały żołnierzy szkolnych wg
brytyjskich podręczników, wykorzystujących zasady ju-jitsu; wkrótce system Imi Lichtenfelda
wprowadzono w całej armii izraelskiej, także
w stosunku do członków Mosadu i Shin-Bet;
podstawowe założenia Krav Maga:
knowledge - wiedza zaawansowana/na wyż-
280
- prostota, gdyż opracowano stosunkowo KT1 (Key Task) - zadanie podstawowe
małą liczbę technik, które można stosować w sy- KT2 (KILOTON) - kilotona
tuacji wielu zagrożeń /jest to idealne rozwiązanie KTS/KTs (Knots) - węzły [Mm/h], 1[kn] =
dla służb mundurowych, które w procesie szko- 1[mil/h] = 1,8532 [km/h]; a knot - węzeł, miara;
lenia nie mogą poświęcać zbyt wiele czasu na to knot - wiązać węzły, obwijać; knotty - poplądoskonalenie umiejętności walki tym sposobem; tany, zawiły; a knot of people - grupka ludzi
- wszechstronność, polegająca na możliwo- KZ (Killing Zone) - strefa śmierci
ści podjęcia walki zarówno w parterze, jak
i w stójce z przeciwnikiem uzbrojonym w pięści
lub w niebezpieczne narzędzia;
- realność, gdyż uwzględniono wszystkie
potencjalne zagrożenia;
- możliwość sprawdzenia w praktyce, ze
względu na sytuację Izraela /powtarzające się
zamachy i konflikty/.
Tomasz Pędzik, Walka wręcz na polu walki
/w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 2/2009, s. 2529; system Krav Maga stosują w Polsce m.in.:
1 Pułk Specjalny Komandosów, Centralne Biuro
Śledcze Policji oraz Agencja Bezpieczeństwa
Wewnętrznego; jedynym założeniem systemu
jest przyznanie napadniętemu prawa do maksymalnej obrony bez stosowania jakichkolwiek reguł; determinuje to strukturę systemu, ponieważ
Krav Maga składa się z wyselekcjonowanych,
najprostszych i najskuteczniejszych technik pochodzących z różnych systemów walki; tzn. atakuje
się
newralgiczne
punkty
przeciwnika
m.in.: krocze, gałki oczne, ogólnie - twarz, niwelując - w ten sposób - przewagę fizyczną i ewentualnie, także techniczną agresora) Paweł Kocoń, Procesy automatyczne w systemie Krav
Maga /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 3/2010,
s. 10-14
KRP (Known Reference Point) - ustalony/określony punkt odniesienia
281
lekcji języka angielskiego; English rose - piękna
Angelika
LA1 (Legal Advisor) - doradca prawny; legal legalny, prawny; legal aspects - aspekty prawne
LA2 (Low Altitude) - mała wysokość
LAB1 (Low Altitude Bombing) - bombardowanie z małej wysokości (z lotu koszącego); LABS
(Low Altitude Bombing System) - system
bombardowania z małej wysokości
LAB2 (Laboratory) - laboratorium
LAC1 (Leading Aircraftsmen) - starszy szeregowy lotnictwa
LAC2 (Local Air Co-ordinator) - oficer koordynujący lokalną przestrzeń powietrzną; LACA
(Local Air Co-ordinator Area) - lokalny rejon
koordynowanej przestrzeni powietrznej
lack - brak, niedostatek sb lacks sth - komuś
brak(uje) czegoś; sth is lacking - nie ma czegoś; there is no lack of sth - nie brakuje czegoś; lack of belief - brak wiary; shortcoming brak, wada; drawback - wada; shortfall - niedostatek (in sth - czegoś)
LACM (Land Attack Cruise Missile) - pocisk
rakietowy Cruise do atakowania celów naziemnych
LACN/LAN (Local Area /Komputer/ Network) lokalna sieć komputerowa
L (LIMA)
L (Language) - język mówiony (tongue - język,
jako organ) (I will not break my tongue); aviation English - lotniczy język angielski; to murder one's English/to murder the King’s English - kaleczyć język angielski; working knowledge of English - praktyczna znajomość j. angielskiego; to give English lessons - udzielać
LADAR (Laser Radar) - radar laserowy
LADD (Low Altitude Drogue Delvery) - cel ćwiczebny na małej wysokości; drogue - kotwa;
drogue parachute - spadochron hamujący
lagoon - zalew, laguna
Land Operations - operacje lądowe; land border - granica lądowa, zielona granica; land forces - siły lądowe, wojska lądowe; land transport
282
- transport lądowy; no-man's land - pogranicze, ne telephone network - sieć telefonii przewoziemia niczyja; land mine/landmine - mina lą- dowej; landline trunk line - magistrala przewodowa; landing - wysadzanie desantu, lądowanie, dowa; landmark - charakterystyczny punkt w tepomost, desantowy; boob the landing - fatalne renie, punkt orientacyjny w terenie, punkt terelądowanie; landing area floodlight - reflektor nowy, słup graniczny; landscape - pejzaż, krajolotniskowy; landing area of airfield - pole wzlo- braz; landslide - miażdżące zwycięstwo, obsutowe; landing assets - środki desantowe; lan- nięcie się ziemi; lands - pola; to land - lądować,
ding detachment - desant (landing troops; wysadzać desant, lądowy, kształtować (sztucznie
landing operation); landing attack - desant pejzaż); to approach to land - podchodzić do
morski (landing party); landing clearance - po- lądowania; to lower landing gear - wypuścić
zwolenie na lądowanie; landing conditions - (wypuszczać) podwozie
warunki lądowania; landing force - siły desan- LANDCENT - Połączone Siły Lądowe Europy
towe; landing gear - podwozie samolotu; lan- Środkowej
ding gear extended - podwozie wypuszczone; lane - ścieżka (footpath), przejście; footbridge landing gear lights - lampki podwozia; landing kładka
craft - okręt desantowy (landing ship), kuter LAP (Local Air Picture) - obraz lokalnej sytuacji
desantowy; landing instructions - instrukcje lą- powietrznej
dowania; landing run - dobieg (przy lądowaniu); lap - pas trałowania, padołek, kolana, okrążenie,
landing runway - pas lądowania; landing spe- runda; a lap turn - nawrót; to lap - okrążać,
ed - prędkość lądowania; landing sector - odci- chlapać, pluskać, chłeptać; to lap up - łapczywie
nek desantowania; landing site - teren lądowa- chłeptać, chłonąć łapczywie
nia; landing T - litera (znak) T; landing training LAR (Light Automatic Rifle) - lekki karabin
- szkolenie desantowe; landing weight - ciężar maszynowy
samolotu przy lądowaniu; landing wheel - koło large caliber - duży kaliber; large number podwozia; LZ (Landing Zone) - lądowisko (lan- duża ilość; large scale - duża skala; large troop
ding field; landing area - lądowisko, odcinek unit/large unit - wielka jednostka; large-caliber
lądowania, rejon desantowania); landing zone antiaircraft artillery - artyleria przeciwlotnicza
control party - grupa kierowania strefą lądowa- dużego kalibru; large-caliber antiaircraft mania (lądowiskiem) - odpowiednik naszej grupy chinegun - wielokalibrowy karabin przeciwlotrekonesansowej na lądowisko lub tymczasowej niczy; largely - w większości, głównie; on the
komendy lotniska zapasowego (KLZ); belly lan- broad scope - w szerokim zakresie
ding - lądowanie ze schowanym podwoziem; en- LARS (Low Altitude Radar System) - system
forced landing - przymusowe lądowanie; fog stacji radiolokacyjnych małych wysokości
landing - lądowanie we mgle; landline - linia LASER (Light Amplification by Stimulated
naziemna (łączności, telefonu), przewód; landli- Emission of Radiation) - laser; laser beam -
283
wiązka laserowa, promień lasera; laser cannon wiadaomości; the latest - najnowszy; the latest
- działo laserowe; laser designator - wskaźnik news - ostatnie wiadomości; at the latest - najcelu; laser guidance unit - laserowe urządzenie później
naprowadzające; laser guided weapon - broń ”latrine” scoop - sensacyjna wiadomość, pokierowana laserowo; laser target marker - lase- głoska; latrine - latryna; scoop - sensacyjna
rowy wskaźnik celu; laser designator - wskaźnik wiadomość, łyżka (do lodów), czerpak, szuflada;
laserowy; laser range finder/laser rangefinder to scoop - czerpać, nabierać; to scoop out/up -
dalmierz
laserowy;
LASERCOM
(LASER wybierać
Communication) - łączność laserowa; Laser- launcher - wyrzutnia; a device or vehicle used
Induced Breakdown Spectroscopy - spektro- to launch a missile or rocket; launch battery skopia laserowa
bateria ogniowa, bateria startowa; launch pad -
lash out (to) - walić, młócić, wybuchać (oburze- wyrzutnia, podstawa wyrzutni, launch position niem) at/against - wobec/przeciwko; ”lashing” - pozycja startowa; ”launch and leve” - „wystrzel i
„akselbanty”
zapomnij”; ”launch and leave missile” - „wy-
last - ostatni, na końcu, trwać (o czynności), cią- strzel pocisk samonaprowadzający się i zapognąć się, mieć trwałość (o żywności), trzymać mnij”; launched - wystrzelony, wprowadzony na
się, wystarczać (dla kogoś); the last but one - rynek; launching - start (rakiety), startowy
przedostani; the last but not least - ostatni, ale (launching facility - urządzenie startowe), wynie mniej ważny; at (long) last - nareszcie, rzucany; air launching - odpalany z powietrza;
w końcu; the last straw - kropla przepełnijąca launching pad/launching site - stanowisko
miarę; last-minute - w ostatniej chwili; lastly - na startowe/miejsce startu (rakiet); grenade launkońcu; w końcu; latter - ostatni, późniejszy, koń- cher - granatnik; homemade grenade launcher
cowy, nowszy
- wyrzutnia granatników wykonana domowym
1
LAT (Latitude) - szerokość geograficzna (skrót sposobem; to launch - rozpoczynać, uruchamiać
stosowany także w międzynarodowym lotnictwie (to
generate),
odpalać,
odpalić,
puszczać,
cywilnym - zał. J do Zbioru Norm Obronnych cz. wszczynać (śledztwo), lansować, wodować, ciXII, Norm. 21/2001; NO-02- A007); swoboda
skać, zapędzić się, puścić się (dokądś), miotać;
LAT2 (Live Air Trainer) - instruktor szkolenia commencing the action - rozpoczęcie działań;
lotniczego w powietrzu/trenażer do szkolenia lot- to commence - zaczynać, rozpoczynać (się); to
niczego w warunkach najbardziej zbliżonch do start - wystartować, zacząć, poruszyć, rozporealnych
cząć, spowodować; to start off - wyruszyć, odje-
late - opóźnienie, późno, późny, były, śp. (nie- chać, zacząć się, wybierać się (on a journey dawno) zmarły, as late as - tak późno jak; info. w drogę); to start up - podskoczyć, zerwać się,
of late - ostatnio; latecomer - spóźnialski; lately wszcząć; to start with - na początek, po pierw- ostatnio; latest - najpóźniej, info. najnowsze sze, start; to kick off - rozpoczynać (mecz)
284
LAV (Light Armoured Vehicle) US AFV - lekki down bombing - bombardowanie z lotu kosząpojazd opancerzony /an American-designed cego; lay off - zwalniać; ”lay off!” - odwal się!;
multi-purpose amphibious armoured fighting a lay-by - zatoka (drogi/drogowa); a lay of the
vehicle/; JLTV (Joint Light Tactical Vehicle) - land - ukształtowanie terenu; layoff - zwolnienie;
lekki wielofunkcyjny pojazd taktyczny USA
a lay down bombing - bombardowanie z lotu
law - prawo, ustawa, prawniczy; info. the law - koszącego; laying - układanie, celowanie, połowładza, policja; international law - prawo mię- żenie; random laying of mines (in the random
dzynarodowe; law breaker - osoba naruszająca way - w przypadkowy sposób); random - przyprawo; law court - sąd; lawsuit - proces sądo- padkowy, losowy; at random - na chybił trafił;
wy; law-abiding - praworządny; lawful - legalny; layout - rozmieszczenie, rozplanowanie (implelawless - nielegalny, samowolny; illegal/illicit - mentation - wprowadzenie, wdrożenie; deploynielegalny, bezprawny; illegitimate - nieślubny, ment - rozwinięcie, rozstawienie, wyprowadzebezprawny, bez mocy prawnej
nie); the deployment of troops - rozwinięcie
LAW (Light Antitank Weapon) - lekka broń wojsk; rapid deployment - szybkie rozwinięcie
przeciwpancerna
LB1 (Light Bomber) - lekki bombowiec
LAWS (Land Air-Tank Weapon) - lądowo-po- LB2 (Local Battery) - bateria lokalna
wietrzny system walki radiolelektronicznej
lb. (libra) - funt (1 funt = 453,593 grama)
lax - luźny; nieścisły
LBASE (Launch Base) - baza rakietowa
lay (to), laid, laid; (laying) - kłaść (podstawy, LBR (Line of Bomb Release) - rubież (linia)
dywan), nakrywać, nałożyć, zastawiać (pułapkę); bombardowania
laid - podłożony (np. ładunek wybuchowy); to LC1 (Landing Craft) - środek przeprawowy
lay a claim - zgłaszać żądanie/roszczenie; to lay LC2 (Line of Contact) - rubież styczności
the table - nakryć do stołu; to lay down - kłaść, wojsk/linia frontu
położyć, ustanawiać, wyznaczać; to lay down LCA (Local Communication Area) - obszar loa barrage - stawiać zaporę ogniową; to lay kalnej łączności
a wreath at the tomb of an Unknown Soldier - LCC1
(Land
Component
Command)
-
składać wieniec na grobie Nieznanego Żołnierza; dowództwo komponentu sił lądowych
to lay mines - stawiać miny; to lay (sth) out - LCC2 (Logistic Coordination Centre) - centrum
ułożyć coś do przeglądu; to lay aside - odkła- współdziałania logistycznego
dać; to lay by - odkładać (pieniądze); to lay mi- LCCS (Land Command and Control System) nes; to plant mines - stawiać/podkładać miny, system dowodzenia i kontroli wojsk lądowych
minować; to lay open - wyjawiać; to lay stress; LCD (Liquid Crystal Display) - ekran ciekłokryto emphasize - kłaść nacisk (emphasis - na- staliczny
cisk, znaczenie, akcent, przycisk); I have got LCE (Latest Cost Estimate) - ostatnie koszty
something laid by - mam coć odłożone; lay- szacunkowe
285
LCMR (Light Counter Mortar Radar) - lekka reg, dwuszereg, szyk, linia kolejowa, kreska,
moździerzowa stacja radiolokacyjna (służy do granica, rubież (final protective line - ostatnia
wykrywania stanowisk ogniowych artylerii rebe- rubież obrony), col. kolejka (ludzi), zmarszczka,
liantów; podstawową zaletą LCMR jest zdolność linka/sznur (do bielizny) (string - sznurek, sznur,
prowadzenia rozpoznania w zakresie 360˚; za- linka, szereg; string bean - fasolka; the strings
sięg rozpoznania wynosi od kilkuset metrów do - instrumenty smyczkowe; string (to), strung,
7 km; waga ok. 70 kg i może być obslugiwana strung - naciągać, nawlekać; to pull strings przez dwóch żołnierzy mjr Marek Wasilewski, Ar- pociagać za sznurki, manipulować; to string out
tyleria w operacjach pokojowych w Wojska Lą- - rozciągać się), połączenie (kolejowe, telefodowe Nr 1/2008, s. 48
niczne), bariera (społeczna), kierunek, kierunek
1
LCR (Large Calibre Rocket) - pocisk rakietowy postępowania (w polityce), droga (dyskusji), kurs,
dużego kalibru
specjalizacja, branża (zawodowa), seria, kolekcja
LCR2 (Logistics Readiness Centre) - centrum (produktów), zajęcie, sukcesja (królów); line
logistyki/centrum logistyczne/logistyczbne cen- commander - dowódca liniowy; line duty - służtrum gotowości
ba liniowa, służba w linii; line officer - oficer li-
LCS (Littoral Copmbat Ship) - przybrzeżny niowy; line troops - wojska liniowe, formacje liokręt wojennyokręty do działań przybrzeżnych niowe; line unit - jednostka liniowa; line of atUSA; w najbliższych kilkunastu latach US Navy tack - rubież ataku (start line); BRL (Bomb Replanuje wybudowanie łącznie 66 jednostek tego lease) - linia zrzutu bomb; line of authority typu oraz modernizację 13 łodzi partolowych, co drogą służbową (through official channels),
wydłuży czas ich eksplatacji do 2020 roku; po- zależność służbowa; line astern - ugrupowanie
nadto, US Navy wspólnie z US Army planuje marszowe w kolumnę; aiming line/gun-target
zamówienie 10 katamaranów transportowych
(działo - cel) - linia celowania; line of battle - liJHSV (Joint High Speed Vessel) Tadeusz
nia bojowa, linia walki; Line of Battle Contact Wróbel, Bliżej wybrzeży /w/ Polska Zbrojna Nr 8
linia styczności bojowej; battle line - szyk bojoz 21 lutego 2010 r., s. 56; littoral - pobrzeże,
wy, ugrupwanie bojowe; line of defence - linia
wybrzeże
obrony, linia obronna, rubież obrony; line of deLD (Line of Departure) - linia przejścia do namarcation - linia demarkacyjna; line od departarcia/linia wyjściowa/ (skrót stosowany także
ture - linia wyjściowa, linia zrzutu, podstawa wyjw międzynarodowym lotnictwie cywilnym - zał.
ściowa do natarcia, rubież otwarcia ognia (fire)
J do Zbioru Norm Obronnych cz. XII, Norm.
(artyleryjskiego); line of fire - linia strzału; by li21/2001; NO-02- A009); FSCL (Fire Support
ne - połączenie (linią telefoniczną); on line Coordination Line) - linia koordynacji wsparcia
bezpośrednia linia łączności; (be through - mieć
ogniowego; HL (Hand-over Line) - linia przejępołączenie, być połączonym /telefoniczne/; have
cia odpowiedzialności; No-Fire Line - linia beza connection - mieć połączenie); line of march
pieczeństwa; line - linia, linia telefoniczna, sze-
286
- oś marszu; line of platoons - linia plutonów; to crack a line - przełamać front; to fall into liline of resistance - linia oporu, rubież oporu; ne - ustawić się w szyku (pododdział); a fall in line of sight - linia celowania, linia celu, linia po- zbiórka, typowo w trójszeregu; from up in …
łożenia celu; line of sighting - linia celownicza; two ranks - zbiórka w dwuszeregu
holding line - linia oporu; interrupted line - linia LDC (Less Developed Country) - państwo słaprzerywana; front line - linia frontu; firing line - bo rozwinięte; LDDI (Less Developed Defence
linia stanowisk ogniowych; linear - linearny, li- Industries) - słabo rozwinięte przemysły obronniowy; linear defence - obrona ciągła, ciagła li- ne
nia obrony; linear measure - miara długości; li- ldr (leader) - dowódca (niższego szczebla) (The
near marks - znaki liniowe; lines of communi- leader must determine what the enemy is trycation - linie łączności; lines of supply - linie ing to do and how to counter his effort.), kie(dowozu) zaopatrzenia; parachute suspension rownik, przywódca (leaders of the biggest colines - linki nośne spadochronu; PL (Phase Li- untries - przywódcy największych państw); nane) - linia koordynacyjna; reference line - linia czelnik, wódz; leader (of a pair of aircraft) odniesienia; safety line - linia bezpieczeństwa; prowadzący parę; leader platoon/section - dostatic line - linia otwarcia spadochronu hamują- wódca plutonu/sekcji (platoon sergeant - pocego (samolotu); in line with - na równi, mocnik dowódcy plutonu); leaders - czołówka;
w zgodności z, w zgodzie z; hotline - gorąca li- leadership (the provision of purpose, direcnia; liner - wkładka (insert), rura rdzeniowa; ko- tion, and motivation to soldiers and units) szulka; tip line - telefon alarmowy (jednym ze kierownictwo, przewodnictwo, przywództwo, dosposobów zagwarantowania anonimowości oso- wództwo; military leadership - umiejętność kiebom chętnym do współpracy są telefony alar- rowania wojskiem; leading - kierowniczy; lemowe; w strukturach amerykańskiej armii jest to ading element - element czołowy; leading edge
tzw. tip line; najczęściej telefony te funkcjonują - krawędź natarcia (of a wing); leading article w komórkach rozponania i stanowią jedno z wie- artykuł wstępny; lead - prowadzący, wiodący
lu źródeł informacji; podczas IX zmiany PKW (głos, instrument), kabel, kabelek, kanał, przew Iraku, komórka tip line nosiła nazwę Biurop wód; lead aircraft - samolot prowadzący; Lead
Zbierania Informacji /Info Collection Office/ Nation - czołowe państwo (wiodące/przewoSławomir Starzyński, Biuro Zbierania Informacji dzące); lead party - grupa podgrywająca; lead
w operacjach psychologicznych /w/ Przegląd patrol - patrol czołowy; lead (to), led, led - proWojsk Lądowych Nr 12/2008, s. 43-46); to line - wadzić (into/to - na/do), przewodzić (buntowi),
ustawiać (po bokach), obstawiać, pokrywać, sta- doprowadzać, dowodzić, kierować, skierować; to
nowić wyściółkę (o wnętrzu); to line up - usta- take the lead - przejąć prowadzenie; to lead
wiać w szeregu, stać w szeregu, przygotowywać, the way - iść przodem; to lead up to - prowadzić
formować, wyrównywać, uszykować, szykować; (do czegoś), zmierzać (do czegoś)
287
LE (Local Entity) - jednostka miejscowa
problem; it's not legitimate reason - to nie jest
leak - przeciek (także sekretu); to leak - przcie- uzasadniony powód; to legitimate/to justify kać, uciekać, wyciekać, przedostawać się (to - uzasadniać, usprawiedliwiać
do); to stop the leak - zatrzymać wyciek; leaka- lend (to), lent, lent - pożyczać (sb - komuś),
ge - przeciek, nieszczelność; leaky - cieknący; użyczać, udzielać, przydawać; to lend sth to sb
- pożyczyć coś komuś; to lend oneself - podda-
plumber - hydraulik
leaflet - ulotka (handout - folder, ulotka); leaf - wać się (to sth - czemuś); to lend sb a hand liść s.pl. leaves; in leaf - pokryty liśćmi; leaf pomagać
komuś;
to
borrow
-
pożyczać
through - przekartkowywać; leafy - liściasty, po- (from/off - od); borrower - pożyczający, kredykryty zielenią
tobiorca
lean - przechył, pochylenie
length - długość, długi kawałek, dłuższy okres;
learned/scientist - uczony; scientific - nauko- length of column - długość kolumny; at length w końcu, szczegółowo; to lengthen - wydłużać;
wy; science - nauka
leap - skok (in sth - czegoś); leap-frog - skoka- lengthy - wydłużony; breadth - szerokość
mi; leap (to), leaped, leaped or leapt - skakać LET (Latest Execution Time) - ostateczny ter(w górę), przeskakiwać; to leap up - rzucać się min
let (to), let, let - dawać, pozwalać, puszczać (in -
(sth - na coś); leap year - rok przestępny
leash - smycz, przewód elektryczny (kabel); to do środka, out - na zewnątrz), wynajmować,
unleash - uwolnić, spuszczać (ze smyczy); to niech; let her do it - niech ona to zrobi; let
relieve sb of - uwolnić kogoś od; to relieve na- us/let's - chodźmy; let me - pozwól(cie) (do sth
ture - wyjść za potrzebą
- coś zrobić); let me see - niech się zastanowię,
level-of-effort munitions - zapas amunicji pro-
pozwól mi się zastanowić; let go of sth/let sth
porcjonalny do zadań
go - puszczać coś; let alone - a co dopiero; let
lectern - pulpit; ledge - półka (składana), para- down - rozczarować, zawodzić, spuszczać;
a letdown - zawód, rozczarowanie; let in - prze-
pet
lecture - wykład; give lectures - prowadzić wy- puszczać; let in for - wdawać się (sth - w coś);
kłady
let off - zwalniać (sth - z czegoś), odprawiać,
leeway - luz, rezerwa; to have some leeway -odpalać; let on - wypaplać, zdradzić sekret /pot.
mieć pewną swobodę
let the cut out of the bag - zdradzić tajemnicę,
legibility - czytelność; legible - czytelny; legibly -wygadać się; let out - wypuszczać, wydawać; to
release - wydawać (oświadczenie); ”to let” - „do
czytelnie
legitimacy - legalność (to support acceptance wynajęcia"; let in for - wdawać; let me alone by the people of the right of the government daj mi spokój; let up - leżeć; let-up - zelżenie;
to
govern);
legitimate
-
legalny,
prawny, let slip sth - pozwolić zsunąć się/opaść; ”Let’s
prawowity; legitimate concern - uzasadniony go Dutch” - „każdy płaci za siebie"
288
letter - litera, list; letter of intend - list intencyj-
dear John, My dearest John, John my
ny; to the letter - dosłownie; letters - literatura
dearest, Madam, My dear Madam, Dear
piękna, beletrystyka; BR letter-box - skrzynka
Madam, My Mrs Smith, My dear Miss
pocztowa;
Smith, Dear Mrs Smith, Dear Miss Smith,
Elementy listów:
Dear Ann, My dearest Ann; Ann, my dea-
I. Zwroty powitalne i pożegnalne:
rest /podkreślone najczęściej stosowane;
1. w listach do urzędów i do osób, które
słowo “dear” - szanowny, drogi, kochany pisze się z małej litery, o ile nie występuje,
nie znamy
- Respectfully yours/Yours respectfully
w zwrocie grzecznościowym, jako pierwsze;
- Yours faithfully/Faithfully yours
w listach rodzinnych podaje się zawsze
- Very truly yours, Yours very truly,
imię adresata, np. Dear Aunt Ann lub Dear
Yours truly, Yours very sincerely, Al-
Uncle Przemyslaw/; w Wielkiej Brytanii,
ways sincerely yours, Yours sincerely,
w listach, po zwrocie grzecznościowym,
Sincerely yours
stawia się przecinek Dear Mr Smith,;
2. zwroty mniej formalne do osób, które
w Stanach Zjednoczonych - przecinek sta-
znamy
wia się tylko w listach prywatnych, natoYours,
miast w listach urzędowych i bardziej for-
Sincelery, Yours very truly, Most cordial-
malnych stawia się zwykle dwukropek;
ly Yours, Cordially Yours, Yours very
w Wielkiej Brytanii list kierowany do instytu-
cordially, Cordially
cji rozpoczyna się zwrotem Dear Sirs;
3. Zwroty w listach prywatnych do rodzin
w Stanach Zjednoczonych używa się zwro-
i przyjaciół
tu - Gentelman /w l. mn./; list do kobiety,
- Always sincerely yours, Very sincerely,
której nazwisko nie jest nam znane zaczy-
your sincere friend, Your affectionate
namy zwrotem - Dear Madam lub Madam,
friend, Yours, Ever yours, Yours as ever,
zaś do kobiet - Mesdames; w Wielkiej Bry-
Always yours, Affectionately, Very affec-
tanii list kierowny bezpośrednio do szefa in-
tionately, Lovingly yours, With love, With
stytucji możemy zacząć zwrotem - Dear Mr
best love, With fondest love, With much
Smith; w Stanach Zjednoczonych - Dear
love, Love, Fondly, With all my love,
Director Smith; Dear Mr Chairman, Dear
Your loving sister/brother
Madam Secretary, Dear Mr President
- Re (with reference to - dotyczy)
/uwaga! - nie stosuje się zwrotu - Dear Mr
-
Yours
sincerely,
Sincerely
e.g. Dear Sir/Dear Sirs: Re: Order No 33/LF
4. Zwroty grzecznościowe
- Sir, My dear Sir, Dear Sir, My dear Mr
Director/.
II. Układ graficzny listu:
a. wcięty - w układzie wciętym każdy para-
Smith, Dear Mr Smith, Dear John, My graf rozpoczyna się poniżej zwrotu wstępnego
289
z małym odstępm 4 do 6 znaków od lewego ny - sp(ółka) co. i sp.(ółka); Corp. Corporation marginesu;
korporacja; Dept. Department - instytut, wydział,
b. w układzie blokowym każdy paragraf za- departament; Inc. Incorporated - US (działający
czyna się od marginesu przy zachowaniu po- jako) spółka; Mt Mount - góra; Rd Road - droga;
dwójnego odstępu między paragrafami;
Sq. Square - kwadrat, plac; St. Street - ulica
c. w Stanach Zjednoczonych listy, zwłasz- V. Skróty miesięcy:
cza urzędowe, pisane są najczęściej w układzie
- Jan. January; Feb. February; Apr. April;
blokowym, z podwójnym odstępem między para- Aug. August; Sept. September; Oct. October;
grafami i pojedynczym odstępem między po- Nov. November; Dec. December; nie stosuje
szczególnymi wierszami; w korespondencji pry- się skrótów przy pisowni miesięcy - March, May,
watnej stosuje się zwykle układ wcięty.
d. W Wielkiej Brytanii, w korespondencji
urzędowej, najczęściej stosuje się układ blokowy, wcześniej /częściej/ stosowano układ wcięty;
między paragrafmi występuje, z reguły, podwójny
odstęp, a między wierszami - odstęp pojedynczy.
June, July; e.g. 5 Oct. 2010; Oct. 5 2010;
5th Oct. 2010; Oct. 5 th 2010
VI. Niektóre frazy listowe:
- Thank you for your lettter of January
2010 - Dziekuję za Pański list ze stycznia 2010
roku …
III. Inne adnotacje:
- printed matter by book post - druk
- urgent - pilne
- This is to acknowledge the receipt of
your letter of … - To jest potwierdzenie otrzymania twojego listu z …
- registered - polecony
- C.O.D. (Cash on Delivery/Collect on Delivery) - za zaliczeniem pocztowym
- GB private; US personal/confidential doręczyć osobiście
- attention Mr John Smith - do rąk p. J.
Smitha
- by air mail/air mail - pocztą lotniczą
- with care/please, handle with care - ostrożnie
IV. Skróty adresowe:
- UK United Kingdom; USA United States
of America; Apt Apartment - mieszkanie (defence housing - mieszkanie wojskowe), pokój,
apartament, dom prywatny; Ave. Avenue - aleja,
- Acknowledging with thanks the receipt
of
your
letter
of
…
-
Potwierdzając,
z podziękowaniem, otrzymanie twojego list z …
- Referring to your letter of … - W odniesieniu do Pańskiego listu …
- In connection with … - W związku z …
- Referring to your letter … - Powołując
się na Pana list …
- We have much pleasure in acknowledging the receipt of your letter … - Miło mi potwierdzić/Z wielką przyjemnością potwierdzam
odbiór Pana/Waszego listu …
- Thank you for your letter which I have
just received - Dziękuję za Pański list, który
właśnie otrzymałem …
ulica, kanał; Bldg Building - budynek, dom, kamienica; Blvd Boulevard - bulwar; Co. Compa-
290
- I was glad/pleased to receive your LGB (Laser Guided Bomb) - bomba naprowaletter of … - Jestem bardzo zadowolony/rad dzana laserowo
z otrzymania twojego listu z …
LG/LGnd (Landing Ground) - lądowisko; air
level - poziom, poziomy, równy; level-on-hand - field - lądowisko; air stripe - polowy pas startowielkość posiadanych zapasów przy sobie; level wy, lotnisko polowe, lądowisko; emergency airof operation - szczebel operacji; level of supply field - lądowisko awaryjne; US flight strip BR
- poziom zaopatrzenia; minimum level of sup- temporary flight - lądowisko polowe (temporary
ply - minimalny poziom zapasów; level crossing landing field - lądowisko tymczasowe); helipad
- przejazd kolejowy (no barriers - jedno- - lądowisko dla śmigłowców; landingpad - lądopoziomowy,); top level - na najwyższym pozio- wisko (dla samolotów); landing field - lądowimie; to level - zrównać z ziemią (np. budynek), sko; landing zone - lądowisko
niwelować (to grade); to level off/out - wyrów- LGM (Light Guided Missile) - lekki kierowany
nywać (się); on general level - na ogólnym po- pocisk rakietowy
ziomie; level with - na równi z …
liability to military service - obowiązek służby
lever - dźwignia, uchwyt, rączka; to lever - po- wojskowej; liable - podatny (to - na); odpowieważać; leverage - nacisk, siła dźwigni
1
LF (Landing Forces) - siły desantowe
dzialny (for - za); liability - odpowiedzialność
(prawna); liabilities - płatności, zobowiązania
LF2 (Limiting Factors) - czynniki ograniczające (pieniężne), podatność, „skaranie boskie", ciężar
(czynniki, które z określonych, ważnych przyczyn (coś stanowi); to be liable to - móc
nie stanowią składowych oceny taktycznego liaison officer - oficer łącznikowy; liaison przygotowania do działań bojowych jednostki łączność, kontakt, styczność, łącznikowy, stosuwojskowej)
nek, romans; liaison aviation - lotnictwo łączni-
LF3 (Low Frequency, 30-300 KHZ) - niska czę- kowe; ground liaison officer - oficer łącznikowy
stotliowość
wojsk lądowych; well-organised liaison is an
LFC (Low Flying Chart) - mapa (specjalna) ni- essential function of the headquarters, partiskich lotów; (TFC/L) Transit Flying Chart (Low cularly with flanking units and the Parties
Level) - mapa przelotów tranzytowych (na ni- Forces (PF) - dobrze zorganizowana łączność
skich wysokościach)
jest zasadniczą funkcją stanowisk dowodzenia,
LFEZ (Land Fighter Engagement Zone) - stre- szczególnie w jednostkami skrzydłowymi i strofa działania myśliwców sił lądowych
nami konfliktu; to liaise - łączyć, utrzymywać
LFOB (Land Forces Order of Battle) - regula- łączność (kontakt) (with sb - z kimś); the same
min walki sił lądowych
officer is to liaise with the same counterpart
LFT (Live Fire Test) - tester przetrwania (np. whenever possible, because mutual trust is
samolotów na polu walki)
of a great importance - wspomniany oficer jest
w łączności ze swoim odpowiednikiem kiedykol-
291
wiek to jest możliwe, ponieważ wzajemne zaufa- znajdować się na (pozycji); lie off - stać
nie jest najważniejsze
w pewnej odległości od czegoś; lie in - gnić
liberation - wyzwolenie; liberating - wyzwoleń- (w łóżku); it lies with sb - to zależy od kogoś; to
czy; liberty - wolność, swoboda; to liberate - lie heavy - ciążyć; lie down on your left side uwalniać, oswobadzać, oswobodzić, wyzwalać połóż się na lewym boku; lie of the land - konfi(from - od, spod); liberated - wyzwolony; libera- guracja terenu
ted territory - terytorium wyzwolone; at liberty - life s.pl. lives - życie, żywotność; lifebelt - pas
na wolności, wolny; take a/the liberty of doing ratunkowy; lifeboat - łódź ratunkowa; life expecsth - pozwalać sobie coś zrobić
tancy - długość życia; life experience - do-
library - biblioteka; librarian - bibliotekarz; re- świadczenie życiowe; life history - życiorys
ading room - czytelnia
(CV); life imprisonment - dożywotnie więzienie;
LIC (Low Intensity Conflict) - konflikt o małej lifer - a person who spends his or her entire
intensywności/konflikt o małym natężeniu; con- career in one of the armed forces; life jacflict - konflikt, sprzeczność, niezdecydowanie, ket/lifejacket - kamizelka ratunkowa (life vest);
wojna; LTC (Long Term Conflict) - konflikt dłu- lifespan - długość życia, żywotność, trwanie; ligotrwały; border conflict - konflikt graniczny; to feguard - ratownik; lifeless - bez życia, nieżyconfilct - wchodzić w konflikt (with - z); conflic- wotny, beznamiętny; lifeline - lina ratunkowa;
ting - sprzeczny
lifesaving - ratownictwo, ratowanie, ratowniczy;
licence/US license - licencja (permission to do life-size - naturalnej wielkości; lifetime - całe żysth; an official paper showing that you have cie, trwanie; lifelong - na całe życie; for life - do
permission to do something), koncesja, dowód końca życia; to come life - ożywiać
rejestracji, zezwolenie, prawo (jazdy) (driving LIFT1 (Lead-In Fight Trainer) - lekki samolot
licence - prawo jazdy); International Driver’s szkolno-bojowy (LIFT to lekki samolot wyposaLicence - międzynarodowe prawo jazdy; UN żony w awionikę, zbliżoną do samolotu wielozadriver’s permit - prawo jazdy ONZ; licence pla- daniowego F-16; do tego typu maszyn należy
te - tablica rejestracyjna; under licence - na li- m.in. T-50 Golden Eagle; w 2010 roku KAI - Kocencji; licencing - rejestracja; to licence - da- rea Aerospace Industries Ltd. zaoferował Polsce
wać licencję, zezwalać
kupno szesnastu samolotów szkolno-bojowych
lie (to), lied, lied (forma z lying) - kłamać, okła- T-50P;
koreańczycy
zaproponowali
również
mywać (to sb - kogoś); to lie to sb - okłamywać utworzenie, w porozumieniu z amerykańską firkogoś; lie - kłamstwo (falsehood); the lies - mą Lockheed Martin, bazy serwisowej dla T-50P
kłamstwa; lie detection - wykrywacz kłamstw; i F-16; rozmowy w tej sprawie prowadzone były
z WZL-2 w Bydgoszczy/, M-346 Aermacchi
liar/liars - kłamca/kłamcy
lie (to), lay, lain (forma z lying) - leżeć, być (un- /Włochy/, Hawk AJT /W. Brytania/; formuła LIFT
der suspicion - podejrzanym), znajdować się, przewiduje możliwość wyposażenia odrzutowca
292
w uzbrojenie i przekształcenie go w samolot bo- nie; lightning - błyskawica, błyskawiczny; BR
jowy)
lightning conductor US lightning rod - pioru-
Lift2 US elevator - winda, wyciąg, siła nośna; lift nochron; lightly - beztrosko, lekkomyślnie; licapacity - udźwig; lifting - podniesienie; (life- ghtwieght/light-weight - lekki; light-year - rok
raft/lift-raft - tratwa ratunkowa/ratownicza); li- świetlny; light (to), lighted or lit - zapalać,
fting power - siła udźwigu; liftoff - oderwanie od oświetlać (np. dom); to light up - rozświetlać
ziemi, start rakiety; to give sb a lift - podwieźć (się), zapalać; to lighten - rozjaśniać (się),
kogoś; (Give me a lift, please. - Podwieź mnie, zmniejszać wagę
proszę.); to lift off - startować (to take off) od- limber up (to) - ćwiczyć, przygotowywać się
rywać się; to lift - podnieść się; podnosić, znosić LIMFAC (Limiting Factors) - ograniczenia
(zakaz), zwinąć (ukraść); swipe - zamachnięcie, uwzględniane przez komisję w trakcie kontroli
(się), uderzenie (at sth - w coś); to swipe - info. TACEVAL/TECHEVAL, na wniosek kontrolowapodprowadzać, zwędzać, uderzyć z zamachem nej jednostki wojskowej, uzgadniane podczas
(at sth - coś); the ban has been lifted - zakaz Pre-visit, jaką kierownictwo zespołu kontorlujązostał zniesiony; to cease the fire - przerwać cego składa w danej jednostce 3-6 miesięcy
ogień (przerwanie ognia), zaprzestać, zakończyć przed właściwą kontrolą
light - światło (naświtlenie), ogień (np. zapałki), limit - granica, ograniczenie (quota - limit), kres;
jasny, (kolor, pokój), lekki (nie ciężki) (light in- quota post - stanowisko przydzielone w ramach
fantry weapon - lekka broń piechoty); light artil- limitu; limit of ammunition - limit amunicji; limit
lery brigade - brygada artylerii lekkiej; light da- of fire - granica ostrzału; to limit - ograniczać
mage - lekkie zniszczenia, jasno, dzień (widno) (oneself - się; to - do); off limits - niedozwolony,
(it’s light - jasno); light machinegun/light zastrzeżony (obszar, teren); limits of the use of
submachine gun - lekki karabin maszynowy; force - ograniczenia w użyciu siły; limitation(s) light machine gunner - celowniczy; light mor- ograniczenie/ograniczenia; limited - ograniczotar - lekki moździerz /bipol, także do zadymia- ny, BR o ograniczonej odpowiedzialności; liminia/; in the light of - w świetle/z punktu widze- ted nuclear warfare - ograniczona wojna jądronia; light bulb - żarówka; light-out - gaszenie wa; limited visibility - widoczność ograniczona;
świateł; light waves - fale świetlne; light filter - limitless - nieograniczony
filtr optyczny; light repair - remont bieżący (na- link - człon, łącze, łącznik, ogniwo, połaczenie,
prawa); medium repair - remont średni; ma- wiązanie; link (machine gun belt) - ogniwo takeshift - tymczasowa (np. naprawa); security śmy nabojowej; LINK - system zawierający zalights - światła przy wartowni; lighter - zapal- sady i sposoby przekazywania informacji pomielight- dzy poszczególnymi elementami ugrupowania
hearted - beztroski, wesoły, humorystyczny; li- wykonującego misję lub pomiędzy ugrupowaghthouse - latania morska; lighting - oświetle- niem samolotów a jednostkami naziemnymi lub
niczka;
light-headed
-
oszołomiony;
293
pomiędzy elementami systemu dowodzenia si- publiki Litewskiej ws. utworzenia wspólnej jedłami powietrznymi (Link 1, Link 4, Link 11A, nostki wojskowej dla utrzymania i przywracania
LINK 11B, LINK 16 itd.); linking - łączenie; lin- pokoju i bezpieczeństwa /umowa została podpiking station - stacja pośrednicząca; linkup - łą- sana w Trokach - 25-26.06.1997 r. i zatwierdzoczenie, połączenie; linked - łączony z czymś na Uchwałą Rady Ministrów Nr 87/97 z dnia
(o osobie); to link - łączyć, wiązać, połączyć; to 15.10.1997 r.; żołnierze LITPOLBAT-u uczestnilink up - podłączać; łączyć się; to amalgamate czyli w operacjach pokojowych organizacji mięwith - łączyć z; to bridge - łączyć; to bridge the dzynarodowych /w składzie swoich, narodowych
gap - zapełnić lukę; to connect - łączyć; to kontyngentów/, m.in. w Kosowie i w Iraku; bataconnect sth (to) - podłączać coś (do); be con- lion został rozformowany 27.06.2008 r.
nected with - być zwiazanym z; connector - litter - śmieci, miot, lęg; litter bearer - noszowy
włącznik, wyłącznik; to combine - połączyć (stretcher - nosze); to litter - zaśmiecać (with
(pieces of engine - części silnika); to join - po- sth - czymś)
łączyć (się z rodziną); wstępować; he’s joined live-firing - ostre strzelanie; live - ostry (ammunition, fire); live range/live-range/shooting
the army - on wstąpił do wojska
liquid - ciecz; ciekły, płynny; lliquid explosive - range - strzelnica (butts - kulochwyt); live round
ciekły materiał wybuchowy; solid fuel - paliwo - ostry nabój; live target - cel bojowy; live castałe; liquid fuel - płynne paliwo, paliwo ciekłe ble/live wire - kabel (przewód) pod napięciem;
(liquid propellant); liquid fuels - pędne mate- folding stock - kolba składana; metal stock riały palne; liquid propellant rocket/liquid fuel- kolba metalowa; living wage - minimum socjalled rocket - rakieta na paliwo ciekłe; liquid fuel ne; cost of living - koszty utrzymania; live stock
rocket motor - silnik rakietowy na paliwo ciekłe; - żywy inwentarz (stock - zapas, zasób, trzon);
LO (Liquid Oxygen) - ciekły tlen; LN (Liquid Ni- stock exchange - giełda; lively - ruchliwy; to
trogen) - ciekły azot
live - mieszakć, zamieszkać; He doesn’t live
liquidation - likwidacja (the effects of natural here, doesn’t he? - On nie mieszka tutaj, prawdisasters; effects of a nuclear attack); to liq- da?
uidate - likwidować, zlikwidować
LL1 (Latent Lethality) - śmiertelność; lethality -
list - lista, spis, ewidencja, tabela, wykaz, wykaz śmiercionośność, działanie zabójcze, śmiertelność, skuteczność rażenia; lethal - śmiercionoimienny; xml (exercise manning list) - wykaz
śny, śmiertelny, zgubny, zabójczy (to - dla); efuczestników ćwiczeń; casualty list - wykaz stafective lethal radius - promien skutecznego rarat w ludziach; target list - wykaz celów; the list
żenia; lethal weapon - śmiertelna broń; NWL
of suspection - lista podejrzanych; to list - wy(Non-Lethal Weapon) - broń nieśmiercionośna
pisywać, wyszczególniać, umieszczać na liście
LITPOLBAT - batalion litewsko-polski był efek- (jest to broń niepowodująca skutków śmiertelnych lub trwałych uszkodzeń ciała m.in.: granaty
tem Umowy między Rządem RP a Rządem Regazowe i akustyczne, amunicja z pociskami gu-
294
mowymi, paralizatory, siatki obezwładniające, nieśmiercionośnej energii wywołującej nieznośne
sprzęt i wyposażenie pododdziałów służących do oparzenia na skórze, przy małym prawdopodokontrolowania tłumu, tzn. pałki, kaski, ochrania- bieństwie powstania ran; amunicja Mk-19 - niecze, megafony, tarcze itp.; wyróżnia się następu- śmiercionośna amunicja krótkiego zasięgu, pojące grupy broni nieśmiercionośnej: środki aku- woduje jedynie urazy, zawiera 1-3 plastikowych
styczne /urządzenia ogłuszające, hukowe, ultra- naboi, używa się jej do powstrzymania, odstrai naddźwiękowe, powodujące dotkliwy ból; środki szenia lub spowodowania odwrotu agresora;
akustyczno-optyczne z elementami oddziałują- modularna amunicja M5 zawiera ok. 600 gumocymi na wzrok, np. ładunki hukowo-oślepiające; wych kul kal. 3,2 cala, służy do rozproszenia
środki optyczne powodujące odwracalną utratę tłumu zakłócającego porządek publiczny; lasery
widzenia, co skutkuje niemożnością podjęcia, mikrofal wysokiej mocy mogą zakłócać pracę
w danej chwili, celowego działania; środki elek- elektronicznych elementów silników i innych
tryczne wykorzystujące, jako czynnik rażenia, elementów wpływających na pracę silników; openergię elektryczną - paralizatory, tazery itp.; tyczne urządzenia zaburzające i unieruchamiająśrodki elektromagnetyczne przeznaczone głów- ce, które emitują światło laserowe powodujące
nie do zatrzymania pracy silników pojazdów me- czasowe oślepienie agresora; skupiona akustychanicznych, oddziałujące również na ludzi; ka, czyli urządzenia emitujące fale akustyczne,
środki mechaniczne, m.in. różne urządzenia od- przez głośniki, w celu utworzenia kierowanego
działujące na tłum w sposób udarowy bądź kine- strumienia dźwiękowego /także metodą nakładatyczny, np. armatki wodne, amunicja gumowa lub nia ultradźwięków, by utworzyć źródło dźwięku w
żelowa - miotana z armat kalibru 20 mm - a tak- słyszalnym zakresie/, nieznośnego dla agresoże siatki obezwładniające; środki chemiczne od- rów,
zmuszającego
do
pozostania
działujące na zmysły człowieka, stosowane w dużej odległości; fale milimetrowe stosowane
głównie w formie dymów i gazów oraz substancje w aktywnych systemach odstraszania, by zminiutrudniające lub uniemożliwiające poruszanie malizować rozmiary i masę systemów broni niesię, zmniejszające tarcie lub przeciwnie - w for- śmiercionośnej Jarosław Wiśnicki, Rozwój broni
mie płynów lub żelów - oblepiające kończyny, co nieśmiercionośnej /w/ Przegląd Wojsk Lądowych
nie pozwala na przemieszczanie się); NLC (Non Nr 10/2010, s. 51-54; mortal - śmiertelnik (idenLethal Capabilities) - zdolność do wykonania tyfikator)
2
zadania /bez konieczności zabicia przeciwnika/; LL Lessons Learned - zbieranie i upowszech-
ATL (Advanced Tactical Laser) - zaawnasowa- nianie doświadczeń/nauka na błędach/poprany laser taktyczny (technologia polegająca na wianie błędów; zbieranie i upowszechnianie dowykorzystaniu kierowanej energii ze zdolnością świadczeń jest jednym z najważniejszych instrudo dokładnego celowania i uderzenia w celu za- mentów wspierających dowódców w podejmotrzymania pojazdów, bez zadawania strat kie- waniu decyzji dot. poprawy efektywności działań
rowcy; ADS (Active Denial System) - wiązka oraz upowszechniania najlepszych rozwiązań;
295
zdolność uczenia się na popełnionych błędach, Level Air Defence Zone) - rejon obrony przeciwniekoniecznie własnych, oraz umiejętność zasto- lotniczej na małej wysokości
sowania sprawdzonych rozwiązań jest bardzo LLC (Land Command Component) - kompoważnym elementem nowoczesnej kultury organi- nent lądowy
zacyjnej/dokument wyszczególniający doświad- LLL (low-low-low) - nisko-nisko-nisko (profil loczenia i propozycje zmian, jakie należy wprowa- tu)
dzić do systemu szkolenia w celu jego udosko- LLRS (Low Level Radar System) - system stanalenia; ACT LLCT (Allied Command Trans- cji radiolokacyjnych na małej wysokości
formation Lessons Learned Coordination Te- LLTR (Low Level Transit Route) - niska droga
am) - Zespół Koordynacyjny ds. Zbierania tranzytowa (jest dwukierunkową drogą, wydziei Upowszechniania Doświadczeń /na szczeblu loną w przestrzeni powietrznej nad wojskami
Dowództwa Transformacji/; CALL (Center for własnymi, pozostającymi w styczności z siłami
Army Lessons Learned) - Wojskowe Centrum przeciwnika)
Wniosków i Doświadczeń w Fort Leavenworth LMEZ (Land Missile Engagement Zone) - strew Kansas; LL OFF (Lessons Learned Officer) - fa oddziaływania pododdziałów rakietowych sił
oficer ds. analiz i ocen /w dziedzinie szkolenia/; lądowych
NATO LLWG (NATO Lessons Learned Wor- LMG (Light Machine Gun) - lekki karabin making Group) - grupa robocza ds. zbierania szynowy
i upowszechniania doświadczeń;; JALLC (Joint LMM (Lightweight Multirole Missile) - lekkie
Analysis and Lessons Learned Centre) - Połą- wielozadaniowe pociski rakietowe
czone Centrum Analiz i Poprawiania Blędów LMT (Local Mean Time) - czas lokalny; local
w Monsanto w Portugalii /jest instytucją NATO wage rate NATO civilian employee - lokalny
odpowiadającą za analizy wszelkich aspektów pracownik cywilny NATO
1
działalności Sojuszu, zarówno w trakcie prowa- LN (Lead/ing/ Nation) - państwo wiodące
dzonych operacji, jak i ćwiczeń, szkoleń oraz (w procesie organizacji operacji pokojowych/staeksperymentów w celu zbierania i upowszech- bilizacyjnych lub operacji reagowania kryzysoniania doświadczeń/ Robert Woźniak, Lessons wego wyznacza się Lead/ing/ Nation); lead/ing
Learned w Joint Warfare Centre /w/ Przegląd nation - grupa dominująca (np.: „przez sześć
Wojsk Lądowych Nr 10/2010, s. 29-32; NATO miesięcy polscy żołnierze sprawowali kontrolę na
LLDb (NATO Lessons Learned Database) - Międzynarodowym Lotnisku w Kabulu
/KAIA/,
baza danych LL; ang. to analyse - ameryk. to jako tzw. Lead Nation; w skład grupy, która
analyze - analizować; lesson/lessons - lekcja
otrzymała nazwę KAIA, wchodzili specjaliści
/nauczka/lekcje/zajęcia
z różnych dziedzin lotniczych, wspierani przez
LL3 Low Level) - niski poziom (sygnału)
saperów, żołnierzy ŻW i personel medyczny;
LLAD (Low Level Air Defence) - obrona prze- służbę na lotnisku pełniło w sumie 70 polskich
ciwlotnicza na małej wysokości; LLADZ (Low żołnierzy; odpowiadali za kierowanie wojskowymi
296
i cywilnymi operacjami lotniczymi, koordynację nosze do pocisków; unload - rozładowanie; to
przestrzeni powietrznej oraz kierowanie kluczo- unload - rozładować, rozładowywać, wyładować,
wymi strukturami sztabu. ...”) KAIA wraca do wyładowywać, rozbroić; to load - ładować (into domu /w/ PZ nr 41 z 11 października 2009 r., s. 6 na, do), załadować, załadowywać, nabijać (wea/ANN/; LLN Logistics Lead Nation) - państwo pon/gun)
wiodące w dziedzinie logistyki
lobby - przedsionek (parlamentu), hall, korytarz,
2
LN
(Line Number) - numer kursu/specjal- westybul; lobby, grupa nacisku; to lobby - wyności/linii
wierać presję, wywierać wpływ, umawiać się
3
LN (Liquid Nitrogen) - ciekły azot; liquid - z posłami
ciecz, ciekły, płynny
LOC (Lines of Communication) - linie łączności
LO (Liaison Officer) - oficer łącznikowy; NLO local - lokalny, miejscowy, terenowy; local air
(National Liaison Officer) - narodowy oficer defence - lokalna obrona przeciwlotnicza; local
łącznikowy; NLO (Naval Liaison Officer) - oficer attack - lokalne natarcie; local battery - lokalna
łącznikowy sił morskich; NLT (National Liaison bateria; local control - sterowanie bezpośredTeam) - narodowy zespół łącznikowy
nie; local counterattack - przeciwuderzenie; lo-
LoA (Level of Ambition) - poziom ambicji (do cal council - rada miejska; local exchange prowadzenia operacji)
centrala miejska; local officials - władze lokalload - ładunek (na ciężarówce), obciążenie nie- ne; local population - ludność miejscowa; local
form. kupa (np. rzeczy); internal and external road - droga lokalna; local transport - transport
load (of up to 500 kg); load of ammunition - miejski; local war - wojna lokalna; locality jednostka ognia; gun loading - ładowanie broni; miejscowość, rejon, teren; location - lokalizacja,
load capacity - siła nośna; load-carrying capa- umieszczenie, położenie; location diagram city - zdolność przewozowa; to load (of gun) - schemat rozmieszczenia; localization - zlokalizaładować broń, wkładać (np. film, kasetę); loa- zowanie; to locate - zlokalizować, odszukać,
der - ładowniczy; loader vehicle - samochód rozmieszczać, rozmieścić, umieszczać, umieścić
załadowczy; sighting - celowniczy; loaded - za- lock - zamek (w drzwiach, karabinowy), rygiel
ładowany, obładowany, nieform. nadziany, pod- (jako część karabinu, działa itp.), śluza (na kanachwytliwy; loading - ładowanie, obciążanie, za- le), zamknięcie, blokada, (lok /włosów/); to lock ładowany, załadunek (of goods); loading plan - zaryglować; lock on - przechwyt, przechwycony
plan załadunku; loading point - punkt załadun- (uchwycony, wzięty na cel); lock-on - przechwyku; loading point - punkt załadunku, stacja za- cenie (celu) (za pomocą stacji radiolokacyjnej),
ładowcza; loading site - rejon załadunku (lo- zlokalizowany; safety lock - zatrzask bezpieczading area); loading party - grupa załadowcza; nika; locker - schowek (na bagaż), szafka przyloading platform - rampa załadowcza, ładow- łóżkowa (metalowa lub z zamkiem szyfrowym);
nia, pomost załadowczy; loading tray (artillery) locking lug - rygiel; locksmith - ślusarz; to lock
297
- zamykać (na zamek, na klucz), ryglować distribution, maintenance, evacuation and
(drzwi), lokalizować, przechwytywać, brać na cel, disposition of materiel b) transport of perwchodzić (into - do) (do mechanizmu), blokować sonnel c) acquisition, construction maintesię, zwierać się (w walce), więzić, zaciskać; col. nance, operation and disposition of facilities
to lock for a job - szukać pracy; to unlock - od- d) acquisition or provision of services e)
bezpieczać, odbezpieczyć, otwierać, otworzyć
medical and Health Service Support. The Alli-
lodging - kwatera, pomieszczenie, zakwatero- ance's Strategic Concept, approved by NATO
wanie; lodgings - wynajęte mieszkanie (wypo- Heads of State and Government in April 1999,
sażone w meble); a lodge - domek, (dozorcy); to emphasises the mobile and multinational
lodge - lokować (with sb - u kogoś), przebywać, character of NATO forces and the need for
utkwić, pozostawać, składać; lodger - subloka- flexible Alliance of logistics to support them.;
tor; dormitory - internat
Cooperative logistics - the aim of cooperation
LOF (Line of Fire) - rubież ognia
in logistics is to enhance the overall logistics
LOG/Log/log/Logs
(Logistics)
-
logistyka, posture of the Alliance by maximising the ef-
logistyczny; logistic/logistical - relating to lo- fectiveness of logistics support to NATO and
gistics logistical /logistyka, logistyczny, ty- NATO-led or support multinational operatułowy/; The coordination of the supplying and tions;
and by improving efficiency and
resupplying of military units with the re- achieving cost savings through economies of
sources which they need in order to carry out scale and
elimination of duplication of ef-
their operational tasks (ammunition, equip- forts in peacetime, crisis and conflict.; Logisment, food and water, fuel, medical facilities, tics covers the design, development, acquisireplacement of men and equipment, spare tion, movement and storage of material, the
parts, transport, etc.; The term "logistics" is movement of personnel, the construction and
used to name different things in different maintenance of buildings and other facilities,
contexts. There are also differences in the the provision of services, such as medical
use of the term by NATO nations and in the services or food, the departments responsicategories of support for military operations ble
for
logistics
in
with are regarded as being components of a headquarters are known as G4; air logistic
logistics. The NATO definition of logistics re- operations - lotnicze wsparcie logistyczne; LOC
fers to "the science of planning and carring (Logistics Operations Centre) - logistyczne
out the movement and maintenance of forc- centrum operacyjne; LOG/LOGEX (Logistical
es". In its most comprehensive sense, the Exercise) - ćwiczenie logistyczne (ćwiczenie
term refers to aspects of military operations, logistyki); loggie info. - a person involved in
which the following spheres: a) design and logistics; LOGMAPS (Logistics Master Plandevelopment, acquisition, storage, transport, ning System) - system planowania logistyczne-
298
go; LOGSTARS (Logistic Status Reporting
specialist logistic services to the
System) - system meldowania o stanie logistyki;
Polish Military Contingent subunits;
LOGTRAN (Logistical Transition Data Base) -
the allocation of
-
baza danych zmian logistyki; air support -
logistic component supporting mili-
logistyka sił powietrznych; logistic assessment
tary activities within overseas allied
- ocena logistyczna; logistic assistance - po-
operations;
moc logistyczna; LB (Logistics Branch) - pion,
wy-dział,
sekcja logistyki;
Chief
of
Logis-
the participation
-
in preventing and repairing natural
tics
disasters and damages within a cri-
/Logistics Commander - szef logistyki; logi-
sis reaction system.
stics squad - drużyna gospodarcza; Log O Since 2004 soldiers serving in 1st BLog have
(Logistic Order) - dyrektywa logistyczna; LP taken part in a number of peacekeeping and
(Logistics Personnel) - sekcja zaopatrzenia; stabilization missions, making a considerable
logistical requirements - zapotrzebowanie logi- contribution into appeasing and easing tenstyczne; logistical support - zabezpieczenie lo- sions in the conflict areas as well as helping
gistyczne; LSP (Logistics Support Plan) - plan the locals suffering from both war results and
zabezpieczenia logistycznego; LC (Logistics terrorists’ activities. From the very early days
Corps) - korpus logistyczny/służby logistyczne; of the 1st BLog our soldiers have always actlogistic support of combat actions - logistycz- ed according to the central rule: “Logistics
ne zabezpieczenie działań bojowych; combat departs first and arrives last”.
service support; operational logistics; strate- log - kłoda, kloc, dziennik okrętowy, rejestr
gic logistics - zabezpieczenie logistyczne na działań; logbook - dziennik okrętowy, książka
szczeblu taktycznym; zabezpieczenie logistyczne pokładowa;
logbook
of
orders
-
książka
na szczeblu operacyjnym; zabezpieczenie logi- rozkazów (orderly book); to log - zapisywać,
styczne na szczeblu strategicznym; forward lo- wciągać (do dziennika), rejestrować, lokalizować,
gistic base - wysunięta baza logistyczna; trains wykrywać (detect); "... the air force effort dur- oddziały, pododdziały logistyczne; 1st Logistic ing the exercise was the following: 702 sorBrigade in Bydgoszcz - is a tactical unit desi- ties and total flying hours accumulated gned for:
-
about 847 from which about 230 flying hours
the completion of (30 %) were logged by Air & Air Defence
tasks carried out by operational Forces). ...." Stanisław Zajas /w/ Przegląd
units of logistic support during WLiOP, lipiec 2002
peace and war times; for the securi- LOMEZ (Low Missile Engagement Zone) ty of combat weapons and materials strefa użycia naziemnych środków rakietowych
supplies as well as the provision of OP na małych wysokościach/„niska” strefa uży-
299
cia środków rakietowych OP/strefa zasięgu rakiet lekowzroczny; in the long term - w ostatecznym
na małej wysokości
rezultacie; he will not be long - on niedługo
LONG (Longitude) - długość geograficzna (skrót przyjdzie; it will not take long - to nie potrwa
stosowany także w międzynarodowym lotnictwie długo; long-wave - długofalowy; long-winded cywilnym - zał. J do Zbioru Norm Obronnych cz. rozległy; before long - niedługo; to long - praXII, Norm. 21/2001; NO-02- A007; longitudinal - gnąć, łaknąć (for sth - czegoś), tęsknić (after
podłużny; longitudinal axis - oś podłużna, sepa- sb, sth - za kimś, za czymś), mieć wielką chęć
racja podłużna; long - długo, dawno, długi, dłuż- lookout - czujka, obserwator, miejsce obserwaszy (elongation - wydłużenie); long duration - cyjne; a look - wzrok, (spojrzenie), wygląd (lodługość, długotrwałość; long-life/of long stan- oks); "Look!" - Patrz!; "Look out!" - Uwaga!;
ding - długotrwały, o przedłużonej trwałości; to organize a lookout - organizować obserwalong-term - długoterminowy; long halt - długi cję; to look - patrzeć, popatrzeć, have a look odpoczynek; long-range - duża donośność; patrzeć, spojrzeć; Take a look - spoglądać; to
long-range aircraft - samolot dalekiego zasięgu; look after - zajmować się, opiekować się, dogląlong-range aviation - lotnictwo dalekiego zasię- dać, pilnować; to look back - wracać pamięcią;
gu; long-range bomber - bombowiec dalekiego to look for - szukać; to look into - zaglądać do
zasięgu; long-range fighter - samolot myśliwski środka, badać; to look round - rozejrzeć się,
dalekiego zasięgu; long-range forecast - pro- zwiedzać, podglądać; to look through - przegnoza długoterminowa; long-range radar - radar glądać, przejrzeć; to look at - patrzeć na; loodalekosiężny; long-waves antenna - antena king back over that period - spoglądając na
długofalowa; long-term military service - długo- tamten miniony okres; things are looking up terminowa służba wojskowa; long waves - dłu- idzie na lepsze; looked over - pominąć, ominąć,
gie fale; long-range weapon - broń dalekiego przeoczyć
zasięgu; long-delay fuse - zapalnik z długa looting - grabież; info. łup; to loot - grabić, łupić;
zwłoką; long-distance - dalekobieżny; long There have been reports of widespread lootago/long long ago - dawno temu/dawno, dawno ing by the enemy.; looter - (a person who
temu; before long - wkrótce, niedługo; long be- loots - osoba dokonująca grabieży)
fore 1999 - na długo przed 1999 r.; for long - na LOP (Line of Position) - rubież
długo, za długo; in long run - nadłuższą metę; LOPCAP (Low Level Combat Air Patrol) - lotnot long after that - niedługo potem; no longer niczy patrol bojowy działający na małych wyso- już dłużej nie; as/so long as … - pod warun- kościach
kiem, że …; „So long” - Do widzenia!, Cześć! lorry/truck - samochód ciężarowy, platforma
(take care! - dbaj o siebie!/trzymaj się!; see you LOS (Line of Sight) - linia celowania
(later) - (do zobaczenia /później, jutro/); see you loss – strata /dead loss - czysta strata/, utrata,
then! - w takim razie, cześć!; long-sighted - da- zguba; losses - straty; loss of life - straty w lu-
300
dziach; extent of losses - rozmiar strat; to with - kochać; to fall in love with - zakochać
inflict losses - zadawać straty; loss estimate - się; to make love - kochać się (to/with sb ocena strat; lose (to), lost, lost - stracić, zgubić, z kimś); ”love” (”from …”) - ucałowania/uściski
zmarnować (okazję), spóźniać się (o zegarku); (od …), serdeczne pozdrowienia (od); send
lost - zgubiony, stracony, przegrana; lost - nie one’s love sb’s - przesyłać uściski, ucałowania;
zaobserwowane (cele); ”Get lost!” - „Spadaj"!; sb would love to do sth - ktoś bardzo chciałby
be lost - zaginąć; to lose sight of sth - stracić coś zrobić
coś z oczu; be at a loss - być w kłopocie; to lo- low altitude - mała wysokość, at low altitude se altitude - stracić wysokość; compromise - na małej wysokości; low-altitude bombing iść na kompromis, zmarnować (wysiłki); to suffer bombardowanie z małych wysokości; low - niski,
losses - doznawać strat, doznać strat, pono- kiepski, przygnębiony, marny (człowiek); low
sić/ponieść straty; to suffer - cierpieć (of sth angle - mały kąt; low ceiling - niski pułap; low
/from sth - na coś), ponosić, ucierpieć; sufferer explosive - proch, słaby materiał wybuchowy;
- cierpiący (of sth - na coś); suffering - cierpie- low power radio set - radiostacja małej mocy;
nie; trauma - uraz, trauma, stress, cierpienie; low pressure - niskie ciśnienie; low speed traumatic - traumatyczny, urazowy
mała prędkość; low-level stage - szkolenie
LOU (Limited Operational Unit) - jednostka w lotach na małej wysokości; at low speed - na
ograniczona pod względem możliwości opera- małej prędkości; low velocity drop - zrzut przy
cyjnych
małej prędkości; low-speed engine - silnik wol-
loudspeaker equipment - urządzenie głośno nobieżny,
silnik
wolnoobrotowy;
low-flying
mówiące; loudspeaker - głośnik; loud - głośny, aircraft - samolot niskolecący; low-flying target
hałaśliwy, krzyczący, głośno (loudly); out loud - - cel nisko lecący; low tension - niewielkie/małe
na głos
napięcie (np. liny); low air burst - napowietrzny
love - miłość (for - do), zamiłowanie (of - do), wybuch na małej wysokości; low-wing monouczucie, kochanie (do kogoś); ”All is fair in love plane - dolnopłat; lower - niższy, dolny; lower in
and war” - „Miłość ci wszystko wybaczy”; łac. rank - niższy stopniem; lower in job position ”Amor omnia vincit” - „Miłość wszystko prze- niższy stanowiskiem; lower limit - dolna granica;
zwycięża”; love affair - romans; loveless - bez lower case - małe litery; lower deck/lowerdeck
miłości (np. małżeństwo), nie kochany (czło- - dolny pokład; low-key - dyskretny, cichy, z rewiek); lovely - cudowny, wspaniały; She is love- zerwą (odnoszący się); Low Countries - leżące
ly, isn’t she? - Ona jest wspaniała, prawda?; w depresji, col. Holandia; lowering - obniżenie,
lover - kochanek; loving - kochający, czuły; ”old opuszczenie (lowering of the flag); lowland love will not be forgotten” - „stara miłość nie nizina, niż; to low - obniżać, zaniżać (np. ceny,
rdzewieje”; to love - kochać, uwielbiać (np. piłkę poziom); to lower - obniżać
nożną), miłosne (np. spotkanie); to be in love
301
Low/Very Low Level Attacks - uderzenia z ma- LS2/ls (less significant) - mniej ważny/bez
łych i bardzo małych wysokości
większego znaczenia
LP (Logistics Personnel) - personel/obsada LS3 (Low Speed) - mała prędkość
sekcji zaopatrzenia
LSAM (Low Speed Air-Launched Missile) -
LPA (Low Power Amplifier) - wzmacniacz małej pocisk rakietowy małej prędkości wystrzeliwany
mocy
z samolotu
LPI (Low Probability of Intercept) - niskie LSG (Logistic Support Group) - grupa wsparprawdopodobieństwo przechwycenia
cia logistycznego
1
LR (Liquid Rocket) - pocisk rakietowy na pali- LSP (Launched Sequence Plan) - plan kolejnowo ciekłe (liquid fuelled rocket); liquid fu- ści startów
el/propellant - paliwo ciekłe; solid fuel - paliwo LSV (Light Strike Vehicle) - lekki pojazd udestałe
rzeniowy/ofensywny; ALSV (Advanced Light
LR2 (Long Range) - daleki zasięg
Strike Vehicle) - udoskonalony/zmodernizowa-
LRA (Long Range Aviation) - lotnictwo dalekie- ny pojazd uderzeniowy; LRPV (Long Range Pago zasięgu
trol Vehicle) - pojazd patrolowy dalekiego za-
LRB (Long Range Bomber) - bombowiec dale- sięgu; RDV (Rapid Deployment Vehicle) kiego zasięgu
szybko poruszający się/pojazd rozwijający dużą
LRBM (Long Range Ballistic Misslie) - pocisk szybkość
balistyczny dalekiego zasięgu
LSW (Light Support Weapon) - lekki karabin
LRCM (Long Range Cruise Misslie) - pocisk maszynowy
manewrujący dalekiego zasięgu
LT1 (Launch Time) - czas startu
LRG (Long Range Gun) - działo dalekiego za- LT2 (Less Than) - mniej, niż
sięgu
LT3 (Local Time) - czas lokalny (czas, jaki upły-
LRRP (Long-Range Recce-Patrol) - patrol da- nął od momentu przejścia słońca nad południlekiego rozpoznania
kiem przeciwległym do południka, na którym
LRSOM (Long Range Stand-Off Missile) - po- znajduje się obserwator)
cisk rakietowy dalekiego zasięgu wystrzeliwany LT4 (Low Target) - cel nisko lecący
z samolotu; stand-off - zdalny
Lt (Lieutenant) - BR (czyt. lef'tenent) US (czyt.
LRTNF (Long Range Theater Nuclear Force) - lu:tenent) - porucznik; 2Lt (the Second Lieutensiły nuklearne dalekiego zasięgu na teatrze dzia- ant/Sub-Lieutenant) - podporucznik; lieutenłań wojennych
ant-colonel - podpułkownik (one silver); lieu-
1
LS (Launching Station) - stanowisko startowe tenant-commander - komandor porucznik
BSP/BSR (bezzałogowych statków powietrz- LTAD (Lower Tier Air Defence) - dolna strefa
nych/bezzałogowych statków rozpoznawczych - obrony powietrznej
UCAV (Unmanned Combat Aerial Vehicles)
302
Lt Col, (LT C) Lieutenant Colonel - podpuł- LV (Low Voltage) - niskie napięcie (elektryczne)
kownik (full colonel); Lieutenant-Commander - LVL (Level) - poziom (skrót stosowany także
komandor porucznik; Ltjg (lieutenant junior w międzynarodowym lotnictwie cywilnym - zał. J
grade) - podporucznik (marynarki)
do Zbioru Norm Obronnych cz. XII, Norm.
Ltd (limited) - ograniczony, z ograniczoną od- 21/2001; NO-02- A007)
powiedzialnością
LWF (Light Weight Fighter) - lekki myśliwiec
LTD (Laser Target Display) - laserowy pod- LWR (Laser Warning Receiver) - urządzenie
świetlacz celu
pokładowe
wskazujące
na
LTM (Laser Target Marker) - podświetlacz
przez laserowy oświetlacz celu
opromieniowanie
LTN (Local Telecommunications Network) - LWT (Local Winter Time) - lokalny czas zimowy
lokalna sieć środków łączności
LZ (Landing Zone) - strefa lądowania (skrót sto-
LTR (Letter) - list, (depositing letter - wrzucić sowany także w międzynarodowym lotnictwie
list do skrzynki), litera, pismo, dyrektywa
cywilnym - zał. J do Zbioru Norm Obronnych cz.
luggage - bagaż; bundles - pakunki
XII, Norm. 21/2001; NO-02- A009), rejon zrzutu
lurk (to) - czaić się
(lądowania
)
desantu
powietrznego
LZT (Local Zone Time) - strefowy czas miejscowy
303
Język angielski jedynym językiem urzędowym:
Republic of Bostwana
Republic of Gambia
Republic of Ghana
Republic of Malawi
Republic of Mauritius
Republic of Namibia
304
-
Federal Republic of Nigeria
Republic of Sierra Leone
Republic of Zambia
Republic of Zimbabwe
Język angielski drugim lub kolejnym językiem urzędowym:
Republic of Cameroon /j. francuski i j. angielski/
Republic of Kenya /j. suahili i j. angielski/
Kingdom of Lesotho /j. sotho i j. angielski/
Republic of South Africa /języki – afrikaanas, angielski, ndebele, pedi, sotho, venda,
xhpsa, zulu/
Kingdom of Swaziland /j. suszi i j. angielski/
Język angielski w powszechnym użyciu:
Egipska Republika Arabska /j. urzędowy - arabski/
M (MIKE)
1
M (Mach Number) - liczba Macha
2
M (Maritime) - morski; maritime aircraft - samolot sił morskich; maritime area - obszar morski; MAROPS/MO (Maritime Operations) operacje morskie
M3 (Meter or Mega or Million) - metr, mega, milion; cubic meter - metr sześcienny
dwustronne (realizowane odpłatnie w ramach
zadań zabezpieczenia przez HN); (Host Nation państwo-gospodarz); MR (Memorandum Receipt) - przyjęcie memorandum
MEMORANDUM:
To: MAJ A. PODLIPNY, POLISH ARMY
CPT J. KOWALSKI, POLISH ARMY
From: CPT CLARK, PSYOP
Date: 5 MAR 97 1700 hrs
4
M (Mile) - mila (5,280 Feet); mile - mila (np. 12 Ref.: Briefing with Polish Brigade
mph - mil/godz.); 1 mila = 1760 jardów = 1609,3 Per our conversation; I would like to offer this rem; 1 mila kwadratowa = 640 akrów = 258,99 ha; quest containing meeting agenda and times.
1 akr = 4840 jardów kwadratowych; 1 jard kwa- On 11 Mar 1997 I will meet with the Polish BN
dratowy = 9 stóp kwadratowych = 0,836 m²; CDR and/or his S3 representative at 1000 hrs to
1 stopa kwadratowa = 144 cali kwadratowych;
give a capabilities brief for PSYOP.
1 cal kwadratowy = 6,45 cm²
1000 to 1005
Introductions
M5 (Memorandum) s.pl. memoranda or memo1005 to 1025
PSYOP
Capability
randums - notatka służbowa, memorandum also Brief
memo - memorandum, luźny raport; WM (Wor- 1025 to 1040
king Memorandum) - notatka służbowa/ro- Capability Brief
COMBAT
CAMERA
bocza; a note from one person or an office to 1040 to 1050
another within the same organisation; ME view
Crowd Control Over-
(Memorandum Expansion) - rozszerzenie me- 1050 to 1100
morandum; MOR (Memorandum for the Re- 1100 to 1200
Break
Planning for Crowd Control
cords) - notatka do akt; MOU (Memorandum of
Techniques and establish-
Understanding) - Porozumienie stron/umowy
305
ment of future training date fires, some fields were installed and no recand requirements.
ords made, so it's hard sometimes to get
MA1 (Marshalling Area) - rejon ześrodkowania complete records". The MAC is not involved
wojsk
in clearing the mines. It’s the faction's re-
2
MA (Master of Arts) - magister (nauk humani- sponsibility to provide records, and then
stycznych)
clear the mine fields. Soldiers in the MAC are
3
MA (Medium Artillery) - artyleria średniego za- looking at faction mine field records, plotting
sięgu
them on the maps, and ensuring that the ac-
4
curacy is very precise.); faction - odłam
5
wewnętrzny, frakcja, komórka
MA (Military Academy) - akademia wojskowa
MA (Military Advisor) - doradca wojskowy
6
MA (Military Assistant) - szef szkolenia
7
MA (Military Aviation) - lotnictwo wojskowe
MACA (Maritime Air Co-ordination Area) - powietrzno-morski rejon współdziałania
8
MA (Mission Accomplished) - zadanie wyko- Mach number indicator - wskaźnik liczby Macha; Mach stem - bariera dźwięku, czoło fali
nane
MAAP (Master Air Attack Plan or MAOP (Ma- uderzeniowej wybuchu jądrowego; a stem - pień,
ster Air Operations Plan) - główny/ogólny plan łodyga, cybuch; to stem - tamować, pochodzić,
ataku powietrznego (jest kluczowym elementem wynikać (from - z czegoś)
połączonych operacji powietrznych)
machine - automat, machina, maszyna, maszy-
MAAW (Maritime Anti-Air Warfare) - morskie nowy; col. machine carbine - pukawka; machidziałania przeciwlotnicze
ne pistol - automat, pistolet automatyczny, pistoMAB1 (Marine Air Base) - baza lotnictwa pie- let maszynowy; machine pistol fire - ogień
choty morskiej
z pistoletu maszynowego; machine gun - broń
2
MAB (Mission Analysis Briefing) - analiza za- automatyczna, karabin maszynowy; machine
dania
gun loader - taśmowy; machine gun mount -
1
MAC
(Maritime Air Channel) - korytarz po- podstawa karabinu maszynowego; machine gun
wietrzny nad akwenem morskim
nest - gniazdo karabinów maszynowych; maMAC2 (Military Airlift Command US) - wojsko- chinegun operator - kaemista; machine gunwe dowództwo transportu powietrznego; MAG ner - erkaemista; machine gun squad - drużyna
(Military Airlift Group) - wojskowa grupa trans- karabinów maszynowych; machine text - tekst
portu lotniczego
pisany maszynowo; machinery - urządzenie
3
MAC (Mine Action Center) US Army - Centrum mechaniczne; machinery housing - gniazdo;
Działania Minowego
(for example: Bosnia- machinist - mechanik, operator
Herzegovina is littered with mines. The MAC macintosh/mackintosh - płaszcz przeciwdeszstill doesn't have a complete record of all the czowy (nieprzemakalny)
mine fields. "Some records were destroyed in
306
MADC (Maritime Air Defence Cell) - komórka magnetyczna, taśma magnetofonowa; magnetic
do spraw obrony powietrznej sił morskich
tape file - ewidencja na taśmie magnetycznej;
MADIZ (Military Air Defence Identification Zo- tape measure - taśma miernicza
ne) - wojskowa strefa identyfikacji obrony po- mail - korespondencja, poczta; air mail/bluey wietrznej
poczta lotnicza (an air-mail letter); He was writ-
1
MAG (Main Armament Group) - główna grupa ing a bluey.; mail order - zamówienie pocztowe;
uzbrojenia
MAG
2
BR a letter box (pillar box) US mailbox/mail
(Marine Air Group) - grupa lotnictwa box - skrzynka pocztowa; by mail - pocztą; by
morskiego; MAGTAF (Marine Air Ground Task air mail - pocztą lotniczą; US mailman/mailmen
Force) - morskie desantowo-powietrzno-lądowe - listonosz/listonosze; to mail - nadawać, nadać
zgrupowania zadaniowe
main - główny, przewód (wodny, gazowy); mains
magazine - magazyn, zasobnik, periodyk, cza- - sieć (np. elektryczna, kanalizacyjna), główny
sopismo, ładownia (skład amunicji); magazynek wyłącznik (zawór), główny przewód (kanał, rura);
(do broni); magazine belt - pas na magazynki; Main Administration for Combat - Główny
magazine catch - zatrzask magazynka; maga- Zarząd Szkolenia Bojowego; main armament zine chamber - pudełko magazynka; drum ma- zasadnicze uzbrojenie; main attack - główny
gazine - magazynek bębnowy; magazine rifle - atak; main aerodrome - główne lotnisko; main
karabin wielostrzałowy, karabin z magazynkiem; base - główna baza (main naval base - główna
magazine spring - sprężyna donośnika
baza morska); main body - główna kolumna
magnetic azimuth - azymut magnetyczny; ma- (main column); main body of the army gnetic bearing - kierunek magnetyczny (ma- główne siły (main forces); main channel gnetic heading - kurs magnetyczny); magnetic główny kanał; main circuit - główny obwód prącompass - kompas magnetyczny, busola ma- du; main command post - główne stanowisko
gnetyczna; magnetic declination - zboczenie dowodzenia; main communications route magnetyczne; magnetic deviation - odchylenie główna droga; main control point - główny
magnetyczne; magnetic disturbance - zabu- punkt kontroli; main direction - główny kierunek;
rzenie magnetyczne; magnetic equator - równik main effort - główny wysiłek (The main effort is
magnetyczny; magnetic field - pole magnetycz- a central maneuver warfare concept; concenne; magnetic meridian - południk magnetyczny; trating efforts on achieving objectives that
magnetic mine - mina magnetyczna; magnetic lead to victory. Of all the actions going on
sea mine - morska mina przyczepna; magnetic within our command, we recognize one as
needle - igła magnetyczna, deklinator; magnetic the most critical to success at the that monorth - północ magnetyczna; magnetic pole - ment. The main effort receives priority for
biegun magnetyczny; magnetic recorder - reje- support of any kind.); main guard - straż
strator magnetyczny; magnetic tape - taśma główna; main facilities - główne urzą-dzenia
307
(np. zabudowania koszarowe), udogodnienia; wa; maintenance allocation chart - wykres (tamain headquarters - kwatera główna, główne bela) przydziału re-montów; maintenance day dowództwo, komenda główna; main line - mag- dzień techniki (techniczny); maintenance safety
istrala; main line of defence (resistance) - - bezpieczeństwo obsługi, zabezpieczenie techgłówna
linia
obrony/oporu;
main
office
- niczne; maintenance of equipment - konserwa-
szefostwo (position of chief; command); main cja sprzętu; maintenance service - obsługa
parachute - główny spadochorn; main part - konserwacyjna; maintenance crew - zespół obtrzon;
main
pozycja/stanowisko;
position
main
główna sługi; aviation intermediate maintenance - lot-
road
-
główna niczy remont średni; MLU (Mid-Life Update) -
droga/ulica; main refit/major refit - remont program modernizacyjny np. samolotu F-16
kapitalny; main sector of fire - główny sektor Block 52; w celu podtrzymania zdolności bojoostrzału; mainland - kontynent; mainly - główn- wych samolotu przez następne dziesięciolecia
ie; mainstay - podstawa; mainspring - główna wprowadzono program modyfikacji uwzględniaprzyczyna; mainstream - główny nurt; main- jący także kontrolę i naprawę elementów noframe - główny (duży) komputer; in the main - śnych samolotu metodą cold working); periodizasadniczo; to maintain - trzymać, doglądać, cal services - obsługi okresowe; maintenance
konserwować, obsługiwać, twierdzić
unit - oddział naprawczy; to maintain - utrzy-
Maint (Maintenance) - obsługiwanie, obsługi i mywać (sb - kogoś), zachowywać, twierdzić; to
remonty, utrzymanie, zabezpieczenie, obsługa maintain the law and order - utrzymywać prabieżąca (initial preparation), eksploatacja, re- wo i porządek, przestrzegać prawa i porządku;
mont, konserwacja; MAINT O (Maintenance Of- apple-pie order - sl. wzorowy porządek; the maficer) - oficer ds. eksploatacji i remontów; main- intainability of the readiness of the unit tenance base - baza techniczna; maintenance utrzymanie gotowości bojowej jednostki; the mabattalion - batalion obsługi (technicznej); main- intainability of the sustainability of the unit tenance company - kompania obsługi; mainte- utrzymanie żywotności jednostki
nance platoon; maintenance unit (maintenan- MAJ (major) - major (one leave-gold), główny,
ce squadron) - pluton remontowy, pododdział podstawowy, większy, pełnoletni (of age); Majremontowy; maintenance depot - warsztat re- Gen (Major-General) - generał-major; US Major
montowy; maintenance point - punkt obsługi NATO Commander - główny dowódca NATO;
technicznej, stanowisko techniczne; maintenan- major road - droga z pierwszeństwem przejazce control point - punkt kontroli technicznej; du; major troop unit - związek operacyjny; to
maintenance inspection - kontrola techniczna, major - specjalizować się (in - w); majority przegląd techniczny; field maintenance - re- większość, pełnoletność; be in a/the majority mont polowy; major overhaul - główna naprawa; stanowić większość; in a/the minority - w mniejmaintenance activities - działalność remonto-
308
szości; minor - niepełnoletni, pomniejszy, pod- przekonywać, uzasadniać, wypełniać (np. czek)
rzędny, minorowy; minority - mniejszość
US radzić sobie; to make a speech - wygłosić
make believe - pozorny; make-believe - uda- mowę; to make a mistake - popełnić błąd (sb’s
wanie, poza; make - marka samochodu; s.pl. made a mistake - ktoś popełnił błąd); to make
makes/make-up - makijaż, charakter, skład, an appointment - mieć umówione spotkanie; to
produkcja, wytwarzanie; makeup - struktura; make an appreciation - dokonać oceny; to mamake (to), made, made - wykonać, (z)robić ke use of sth - zrobić użytek z czegoś; to make
/z różnymi rzeczownikami może się tłumaczyć up - składać się, stanowić, malować (makijaż),
w bardzo różny sposób lub może się nie tłuma- wymyślać (np. bujdy), przygotowywać (paczkę),
czyć w ogóle/; to construct or produce so- uzupełniać (np. różnicę), wyrównywać (np. braki)
mething; The soldiers made improvised shel- (for sth - coś), pogodzić się (po kłótni also make
ters in the woods.; to make sure - upewnić się, it up); made-to-measure - zrobiony na zamóupewniać; to make away - schodzić, zejść wienie; make yourself together! - weź się w
z drogi; to make a suggestion - wysuwać/przed- garść!; make yourself comfortable - czuj się jak
stawiać propozycję (hint - aluzja, napomknienie, u siebie w domu; made of steel - stalowy; make
wskazówka, sugestia; to hint - wysuwać suge- love - kochać się; love-making - kochanie się
stie, zasugerować; to drop a hint - napomykać; (spółkowanie); ”making money” - „robienie pieto take a hint - pojąć aluzję); to make a start - niędzy"; in the making - w zalążku, w trakcie,
zaczynać; równać się, wynosić (np. w rachunku), rozwijający się; to have the makings of sth wychodzić (np. w liczeniu) (he makes it 10 - wy- mieć zadatki na coś/czegoś; makeshift - doraźchodzi mu 10), otrzymywać, zarabiać (pienią- ny, tymczasowy
dze), jest godzina (na zegarze) (he makes it male connector - wtyczka
3 o'clock - u niego jest godzina trzecia), stwa- malfunction - defekt, złe działanie; col. ”had
rzać, osiągać, dojeżdżać (sth - do czegoś), przy- a malfunction” - „wysiadł" (np. telewizor)
sparzać sobie (np. wrogów), sprawiać, /u/czynić MALE (Medium Altitude Long Endurance) (make sb happy - czynić kogoś szczęśliwym), średnia wysokość, duża długotrwałość lotu BSP
nakłaniać (sb do sth - że ktoś coś robi), make (bezpilotowych/bezzałogowych
statków
po-
a machine work - uruchamiać maszynę, zmu- wietrznych/UAV (Unmanned Aerial Vehicle) np.
szać (sb to do sth - kogoś do czegoś); to make Predator; SRT UAV (Short Range Tactical UAV
it - dawać sobie radę, zdołać, podołać; to make - taktyczne BSP krótkiego zasięgu; MRT (Medo with sth - zadowalać się czymś; to make be- dium Range Tactical UAV - taktyczne BSP
lieve - udawać; to make for - zmierzać (sth - do średniego zasięgu
czegoś) info. przyczyniać się do czegoś; to ma- mallet - młotek drewniany
ke of - sądzić (sb - o kimś); to make off - odjeż- man - mężczyzna, człowiek, chłop, żołnierz, piodżać (szybko); to make out - łapać, chwytać, nek (na szachownicy); manhole - właz; man of
309
war - żołnierz/okręt wojenny biorący udział osobistej, zapoznanie z rejonem odpowiedzialw wojnie; Man overboard! - Człowiek za burtą!; ności, bieżącymi wydarzeniami, zasadami przeto a man - do ostatniego człowieka; manned - ciwpożarowymi itp./; mandate - poparcie (poobsadzony, pilotowany; manned aircraft - sa- li7tyczne), upoważnienie, mandat; bind (to), bomolot pilotowany; manned flight - lot załogowy; und, bound - wiązać, związywać, przywiązywać,
man portable - przenoszony przez żołnierza; zobowiązywać, oprawiać (książki); to bind up portable - przenośny; to man - obsadzać, ob- bandażować, info. it is a bind - to paskudztwo,
sługiwać (maszyny); a cast - obsada; cast (to), to cholerstwo, co za paskudzwto; binding - obcast, cast - obsadzać (to man; to staff; to oc- owiązujący,
oprawa,
okładka,
oblamowanie;
cupy), dawać rolę (aktorowi) (as - jako), rzucać binder - skoroszyt; obligation - zobowiązanie,
(spojrzenie), ciskać, miotać (gromy), zasiewać obowiązek; be under an obligation - być zobo(wątpliwości) (on/upon - co do), oddawać (głos wiązanym; obligatory - obowiązkowy; obliging w wyborach) (to cast a vote - oddać głoś), odle- uczynny; to oblige - zobowiązywać, wyświadwać (posąg); to cast one's mind back - cofać czać przysługę; obliged - zobowiązany
się myślą; to cast sb into prison - wtrącać ko- manhunt - pościg, obława; hunt down - tropić;
goś do więzienia; to cast about/around - roz- pursue - ścigać, oddawać się, prowadzić, zmieglądać się (for - za); to look off the road - roz- rzać (sth - do czegoś), wnikać (sth - w coś);
glądać się na boki; to cast aside - odrzucać, od- pursuit - pogoń (of sth - za czymś), oddawanie
żegnywać się (sb - od kogoś); a cast off - prze- się (of sth - czemuś), zajęcie, hobby; besiege chodzone ubranie, przechodzony; to cast away oblegać; siege - oblężenie
- odrzucić; to cast off - odrzucać (linę); to cast manipulate (to) - manipulować; it can be maniout - wyrzucić, wypędzić; casting - wybór obsa- pulated - może zostać zmanipulowane
dy, obsadzanie sta-nowisk, odlew; cast-iron - mankind - ludzkość; human - ludzki; manhood żeliwny, z lanego żelaza, stuprocentowy, muro- męskość, dojrzałość; manly - męski
wany (pewny); reliabe - pewny, odpowiedzialny, manner - sposób (way), zwyczaj, sposób bycia;
niezawodny; unreliabe - nieodpowiedzialny
rule the thumb - domowym sposobem; thumb -
MAN (Manned Air Recce) - rozpoznanie po- duży palec; manner of life - tryb życia; British
wietrzne ze środków pilotowych
way of life - zwyczaje brytyjskie
mandatory - obowiązujący, nakazany prawem, mannometer - manometr, ciśnieniomierz
przymusowy; mandatory halt - obowiązujący MANPADS (Man Portable Air Defence Syspostój; mandatory program - szkolenie obo- tem) - przenośny /mobilny/ rakietowy zestaw
wiązkowe /po rozpoczęciu misji, obejmujące przeciwlotniczy
m.in.: C-IED - Counter IED tzn. sposoby zacho- manpower - siła robocza (załoga), rezerwy (zawania się w sytuacji zagrożenia IED w czasie pa- soby ludzkie); manpower-intensive - wymagatrolu pieszego lub na pojazdach, zasady higieny jący znacznego zaangażowania siły żywej; man-
310
power management - zarządzanie siłą robo- space to gain advantage and, ultimately, vicczą/żywą; the manpower of police station - tory at the least possible cost.); manoeuvre
funkcjonariusze komisariatu policji
alert - alarm manewrowy; manoeuvre opera-
manual - ręczny, instrukcja, podręcznik, regu- tions - działania manewrowe; manoeuvrability lamin (manual for garrison duty - regulamin zwrotność, manewrowość, sterowność; manosłużby garnizonowej); technical manual - in- euvrability of forces - manewrowość wojsk;
strukcja obsługi; manual control - sterowanie manoeuvring - manewrowanie; manoeuvring
ręczne, regulacja ręczna; manual landing gear force - siły manewrowe, grupa manewrowa;
system - awaryjne podwozie; manual of arms - manoeuvring load factor - współczynnik obchwyty bronią; to work manual Morse - praco- ciążenia przy wyrwaniu; manoeuvring at the
wać kluczem Morsa
battlefield - manewrowanie na polu walki; ma-
manufactured goods - artykuły przemysłowe; noeuvreable - zwrotny; manoeuvreable warmanufacturing licence - licencja na wyrób; head - głowica manewrująca; manoeuvres manufacturer - producent, wytwórca; to manu- manewry; to manoeuvre US to maneuver facture - produkować, preparować, produkcja
manewrować, wymanewrować
Manuv BR (Manoeuvre/Manoeuvring) US Ma- MAO (Maritime Air Operations) - operacje ponouver - manewr (employment of forces on wietrzne na morzu; MAOC (Maritime Air Operathe battlefield through movement of combat tion Centre) - centrum operacji powietrznych sił
forces in relation to the enemy), manewrowa- morskich
nie, ćwiczenie, ewolucja, posunięcie, ruch (The MAOP (Master Air Operation Plan) - plan promanoeuvre provides us a means to gain an wadzenia operacji powietrznej (korygowany co
advantage over the enemy. For example, we 24 h)
1
may manoeuvre by enveloping an exposed MAP (Master Attack Plan) - główny plan ataku
enemy flank or by denying the enemy terrain (walki)
2
critical to their goals. We may manoeuvre by MAP (Member Action Plan - Plan działań na
threatening the enemy's lines of communica- rzecz członkostwa w NATO
3
tions and forcing them to withdraw. We may MAP (Medical Aid Post) - punkt medycznomanoeuvre by seizing a position which al- sanitarny/punkt pomocy medycznej
4
lows us to bring effective fire to bear against MAP (Missed Approach Point) - punkt, w któthe enemy but which protects us against en- rym pilot powinien rozpocząć procedurę przewi-
emy fire. We may manoeuvre in other dimen- dzianą w przypadku nieudanego podejścia do
sions sa well. For instance, we may manoeu- lądowania w IFR Ireneusz Nowak, Symulatory
vre in time by increasing relative speed and w szkoleniu pilotów /w/ Przegląd Sił Powietrzoperating at a faster tempo than the enemy. nych Nr 1/2007, s. 21)
Normally we manoeuvre both in time and
311
MAPPER
(Mantaining,
Preparing
&
Pro- march in step - marsz w nogę; out of step -
cessing Execute Reports) - meldunki o przygo- /marsz/ „nie w nogę”; march past - defilada
towaniu i wykonaniu obsługi technicznej
(march in review; a review - przegląd, defilada;
MAR/Mar (Marine/Marines) - piechota morska, tattoo - parada (wojskowa), uroczysty capstrzyk,
morski, dotyczący marynarki; USMC/US MC werbel (sygnał), tatuaż; to tattoo - tatuować;
(United States/US Marine Corps) - Korpus Pie- march of troops - przemarsz wojsk (troop
choty Morskiej Stanów Zjednoczonych; siły mari- movements - ruchy wojsk); march order - roznes liczą 204 tysiące żołnierzy, 403 czołgi M1-A1 kaz do marszu; march out - odmarsz, wymarsz;
Abrams,
586
transporterów
opancerzonych march road - droga marszu; march route - tra-
LAV-25, 1311 amfibii AAV-7A1, 595 armat kali- sa marszu, marszruta (despatch route); forced
bru 155 mm, 371 samolotów bojowych F/A-18 march - forsowny marsz; pace - tempo marszu;
i AV-8B, 145 śmigłowców bojowych AH-1W, AH- army on the march - wojsko w marszu; march
1Z; po zakończeniu operacji afgańskiej planuje security - ubezpieczenie marszowe; march wesię powrót Marines do ich morskiego charakteru, ight - ciężar w położeniu marszowym; marching
wykorzystanie nowych jednostek pływających - marszowy; marching formation - szyk marLCS (Littoral Combat Ship) i JHSV (Joint High
Speed Vessel), zwiększenie liczby bezzałogowych statków powietrznych, wprowadzenie na
wyposażenie lżejszych pojazdów i udoskonalonego wyposażenia osobistego /m.in. broni osobistej/ i środków łączności, zmniejszenie zużycia
paliw kopalnych i zastąpienie ich nowymi technologiami, m.in. energią słoneczną, Robert Czulda,
Zagubieni marines /w/ Polska Zbrojna Nr 43 z 24
października 2010 r., s. 56-57); MEF (Marines
Expeditionary Forces) - Siły Ekspedycyjne Marines
march - marsz, krok, maszerowanie (marches),
pochód; march column - kolumna marszowa;
march discipline - dyscyplina marszu; march
formation - ugrupowanie marszowe; march
form direction of front - marsz odfrontowy;
march step - krok marszowy; Even the longest
journey begins with the first step. - Nawet
najdłuższa podróż zaczyna się od pierwszego
kroku.; Good Speed! - Szczęśliwej podróży!;
szowy; marching orders - rozkaz wymarszu;
marchaling - ześrodkowanie; to march - maszerować, pomaszerować; to march off - ruszać, ruszyć; to march out - wymaszerować,
wymaszerowywać, wyruszyć, wyruszać; to carry
out a march - wykonać marsz
MARCOR (Marine Corps) - korpus piechoty
morskiej
margin - margines, zapas; margin of safety margines bezpieczeństwa, zapas wytrzymałości;
marginal data - legenda; marginal information
- informacja na marginesie; marginal data - dane na marginesie
marine - żołnierz pełniący służbę na okręcie wojennym, morski, flota morska; marine air base/naval air station - baza lotnictwa morskiego;
marines - piechota morska, desant morski; the
marines corps - korpus piechoty morskiej, piechota morska; marine company - kompania
piechoty morskiej; mariner - marynarz; maritime
312
law - prawo morskie; maritime shipping - że- As the Central powers disintegrated Ignacy
gluga; maritime transport - komunikacja mor- Daszyński proclaimed a Polish People’s Govska
ernment in Lublin on the 7th November 1918.
marsh - bagno; marshy - bagnisty; (boggy gro- On the 10th November Pilsudski was released
und - teren bagnisty), błotnisty; marshy ground by the Germans and returned to Warsaw
- mokradło; marshland - bagna, teren bagnisty where an awaiting Regency Council handed
(bog - bagno /swamp - bagno; swampy - bagni- its power over to him. All over the country
sty; swampy ground - grunt bagnisty/ trzęsawi- POW and ex-Legionnaires disarmed the Gersko, mokradło); to bog down - ugrzęznąć
mans
and
took
control.
Pilsudski
tele-
Marshal - marszałek (Josef Pilsudski /1867- grammed the allied governments that :”the
1935/ Marshal of Poland, creator of the Polish Polish state has arisen from the will of the
Army and its first Supreme Commander (Dur- whole nation.” Biuletin “Polish Military Contining World War I Poles fought in huge num- gent” in Lebanon, 2008; (Marshal of the RAF);
bers, by choice or conscription, on many marshal of a branch of service - marszałek
fronts, in the German, Austrain, and Russian rodzaju wojsk; marshal of air force - marszałek
armies. About 450,000 Poles died and about lotnictwa; to marshal (e.g. troops) - formować
900,000 were wounded in the service of those szyki, szykować, uszykować (np. wojsko)
armies. Particularly famous was General MARSP (Manned Air Reconnaissance and
Josef Haller’s “Blue Army” and legendary Surveillance Platforms) - załogowe środki rozPolish Legions of Josef Pilsudski. The Le- poz-nania i obserwacji powietrznej
gions fought with distinction alongside the martial law - stan wojny, stan wyjątkowy/woAustrians against the Russians in the early jenny; martial arts - sztuki walki; the country is
part of the War. Pilsudski, previously a lead- now under martial law - w państwie wprowaing Socialist underground leader, had cor- dzono stan wyjątkowy/wojenny
rectly froseen that Poland’s best chance of MAS (Military Agency for Standarization,
Independence lay in the defeat of Russia by Brussels, BE) - Wojskowa Agencja ds. Standathe Central powers followed by their defeat ryzacji
/wojskowe
instytucje
standaryzacyjne
/in their turn/ by the West. In July 1917 zajmują się rozwojem i wdrażaniem koncepcji,
Pilsudski, resisting German control of the doktryn i procedur w celu osiągnięcia i utrzymaLegions, was arrested and imprisoned by the nia wymaganego poziomu kompatybilności, zaGermans at Magdeburg fortress. Many mienności i jednolitości w następujących dziePolish units subsequently refused to take an dzinach działania służbowego NATO: operacyjoath of allegiance to the Germans and were nej, proceduralnej, materialnej, technicznej i addisbanded - swelling the ranks of the under- ministracyjnej; APs (Allied Publications) - puground Polish Military Organization (POW). blikacje sojusznicze; ASG DI (The Assistant
313
Secretary General of Defence Investment) - mask - maska; to mask - maskować; facepiece
asystent sekretarza generalnego ds. wsparcia - część twarzowa maski; absorber - pochłaniacz;
obrony; CEN (European Committee for Stan- masked - zamaskowany; masked target - cel
darization) - Europejski Komitet ds. Standaryza- zamaskowany/ukryty/osłonięty; to mask - kryć,
cji; CNAD (Conference of National Armament maskować, zamaskować
Directors) - Konferencja Narodowych Dyrekto- MASLO (Maritme Air Support for Land Operarów ds. Uzbrojenia; CPG (NATO Comprehen- tions) - wsparcie działań sił lądowych przez lotsive Political Guidance) - doktryna polityczna nictwo sił morskich
NATO; DIMS (Director of the International Mi- mass - koncentracja, masa, wielka ilość, ogrom,
litary Staff) - dyrektor Międzynarodowego Szta- Msza św. /high mass - suma/, masyw (lądowy);
bu Wojskowego; MSR (Military Standarization mass casualties - masowe straty (casualty Requirements) - wojskowe wymogi standaryza- ofiara; na ostrym dyżurze; casualties - straty);
cyjne; SO (Standarization Objectives) - cele mass (air) raid - zmasowany nalot; the mass standaryzacji/cele odnoszące się do standaryza- masy, pospólstwo; mass media - środki masocji/; NSDD (NATO Standarization Documents wego przekazu; massing - skupienie; to mass Datebase) - baza dokumentów standaryzacyj- zbierać (się) (ludzi), koncentrować (się) (oddzianych NATO; NSO (NATO Standarization Orga- ły); to mass-produce - produkować seriami (na
nization) - Organizacja NATO ds. Standaryzacji masową skalę)
/podlega Radzie Północnoatlantyckiej/; NATO massacre - masakra; to massacre - masakroCommittee for Standarization) - Komitet NATO wać
ds. Stanadryzacji; NSA (NATO Standarization mast - maszt; mast antenna - antena msztowa;
Agency) - Agencja NATO ds. Standaryzacji; masthead - szczyt masztu
NADC (NATO Air Defence Committee) - master - mistrz (np. w sztuce, w rzemiośle), naKomitet ds. Obrony Przeciwlotniczej; NC3B uczyciel, profesor (w szkole), pan, szef, gospo(NATO Consultation Command and Control darz, majster, magister (Master of Arts - magiBoard) - Rada NATO ds. Konsultacji, Dowodze- ster nauk humanistycznych); Master Aircrew nia i Kontroli; NSSG (NATO Standarization BR st. chorąży lotnictwa (personel latający); US
Staff Group) - Grupa Sztabowa NATO ds. Stan- MCPO (Master Chief Petty Officer) - st. bosdaryzacji; SNLC (Senior National Logisticians’ man sztabowy (główny podoficer mistrz); MGSgt
Conference) - Konferencja Starszych Logisty- (Master Gunnery Sergeant) - st. sierżant sztaków NATO; STANAGs (Standarization Agree- bowy (mistrz sierżant rusznikarz); US MSgt (Master Sergeant) - starszy sierżant (sierżant
ments) - porozumienia standaryzacyjne
MASH (Mobile Army Surgical Hospital) - ru- mistrz); BR Master Technician - starszy chorąży
lotnictwa (personel techniczny) (technik mistrz);
chomy armijny szpital chirurgiczny
master file - ewidencja podstawowa; master
314
film - film matka, oryginał; master plan - plan MAU (Maritime Amphibious Unit) - jednostka
zasadniczy, główny plan; master plot - główny desantu morskiego
planszet; master switch - główny wyłącznik; MAV (Micro Air/Aerial Vehicle) - zminiaturyzomasterful - władczy; masterly - mistrzowski; wany aparat latający o niezwykle małych rozmiamastermind - dusza, główny organizator; ma- rach, od kilkunastu do kilkudziesięciu centymesterpiece - arcydzieło; mastery - nadrzędność; trów, latający na minimalnych wysokościach, pemastery command - nadrzędność dowodzenia; netrujący teren zurbanizowany, gęsto zaludniomastery control - nadrzędność kierowania; ma- ny, zalesiony lub niedostępny dla samolotów
ster of a skill - mistrzostwo (mastery), doskona- i śmigłowców z innych powodów; np. MAV Tałe opanowanie zawodu (umiejętności), biegłość rantula T-Hawk /w wolnym tłumaczeniu hybryda
/low-density skill/; mastery of the air - pano- pająka z jastrzębiem/ to mini bezzałogowy aparat
wanie w powietrzu; to master - dominować, latający firmy USA Honeywell, w żaden sposób,
opanowywać, opanować (np. język, emocje); to nie przypominący samolot, a raczej latający, cimastermind - planować, przeprowadzać
mat - mata, dywanik, chodnik, podkładka; safety
mats - chodniki dielektryczne
mate - info. kumpel, mat (wojskowy), partner
seksualny; to mate - parzyć się (seksualnie)
material - materiał; raw material - surowiec;
material losses - straty materiałowe; material
support/supply chain - zabezpieczenie materiałowe; materiel - sprzęt, sprzęt bojowy, materiał
wojskowy/wojenny
matter - sprawa; substancja, budulec; med. ropa; to matter - mieć znaczenie; liczyć się; sth
does not matter - nieważne; as a m. of; into
the matter - w sprawie, jeśli chodzi o; for that
matter - jeśli o to chodzi; matter-of-fact - rzeczowy, chłodny; a matter of course - rzecz
oczywista; a course - plac ćwiczeń, kurs, marszruta, kurs okrętu, danie; in due course w swoim czasie; course of action - linia postę-
cho pracujący odkurzacz o niezwykłej manewrowości. Masa - ok. 8 kg; długotrwałość lotu - 40
min; maksymalna prędkość lotu - 90 km/godz.;
maksymalna wysokość lotu - 1,5 km; prędkość
wznoszenia - 7,5 m/s; silnik (ducted-fan) pozwala
MAV startować pionowo, zatrzymywać się w bezruchu i wisieć nad celem, gwałtownie się zatrzymać i cofać się. Od 2008 roku wykorzystywany
w wojnie w Afganistanie, zwłaszcza do identyfikacji (z powietrza) zagrożenia podczas wszelkich
operacji bojowych Krzysztof Wilewski /w/ Polska
Zbrojna Nr 11 z 15 marca 2009 r., s. 49
Mayday (radio) - SOS (międzynarodowy sygnał
klęski żywiołowej, używany również przez statki
i samoloty wzywające pomocy /od fr. m'aidez pomóżcie/)
MAWS (Missile Approach; Warning System) urządzenie sygnalizujące zbliżanie się pocisku
rakietowego
MAX/max (Maximum) - maksimum; maximum
powania; training course - kurs szkoleniowy;
range - zasięg maksymalny; maximum (effec-
training course of English - kurs szkoleniowy
tive) range - maksymalnie skuteczny zasięg;
j. angielskiego
maximum (flying) speed - maksymalna pręd-
315
kość (lotu) (at full speed - z maksymalną pręd- MCCE (Movement Coordination Center Eurokością); maximum speed of ascent - maksy- pe) - Europejskie Centrum Koordynacji Ruchu
malna prędkość wznoszenia; maximum load - Wojsk Mirosław Dobrosielski, Procedury planomaksymalna ładowność/nośność; maximum or- wania wyprzedzającego transportu strategicznedinate - pułap maksymalny; maximum weight - go PKW /w/ Przegląd Logistyczny nr 4/2009,
ciężar maksymalny; maximum take-off weight - s. 11
1
maksymalny ciężar startowy; maximum takeoff MCM (Manual Control Mode) - sterowanie
rating - maksymalna moc
ręczne
2
MB (Medium Bomber) - bombowiec średniego MCM (Mine Counter Measures) - przedsię-
zasięgu
wzięcia przeciwminowe
MBC (Military Budget Commitee) - komitet ds. MCP (Mobile Command Post) - ruchome stabudżetu wojskowego
nowisko dowodzenia
MBK (Missing, Believed, Killed) - zaginiony MCPO (Master Chief Petty Officer) - starszy
bez wieści; reported missing - zgłoszony, jako sierżant sztabowy (w armii polskiej)
MCR (Movement Completion Rapport) - melzaginiony
MBL (Main Battle Line) - główna linia obrony
dunek o wykonaniu (zakończeniu) manewru
MBT (Main Battle Tank) - czołg ciężki
MCS1 (Military Communications System) -
MC1 (Maintenance Centre) - ośrodek remonto- system łączności wojskowej
MCS2 (Mobile Communications Squadron) wy
MC2 (Master Controller) - starszy oficer odpo- pododdział łączności mobilnej
MCT1 (Movement Control Team) - drużyna konwiedzialny/główny kontroler
MC3 (Military Committee, NATO Headquarters, troli ruchu
2
Brussels, BE) - Komitet Wojskowy NATO; MCM MCT (Mine Clearing Team) - drużyna (zespół)
(Military Committee Memorandum) - instrukcja rozminowywania
Komitetu Wojskowego; MC NAC (Military MCV (Mechanized Infrantry Combat Vehicle) Committee of the North Atlantic Council) - bojowy wóz piechoty zmechanizowanej
Md/mech (Mechanized/Mechanised) - zmeKomitet Wojskowy Rady Północno-Atlantyckiej
MC4 (Mission Code) - kod misji
chanizowany; mechanized unit - jednostka
MC5 (Mission Commander) - dowódca misji
zmechanizowana; mechanized infantry unit -
MCC1 (Maritime Command Component) - jednostka piechoty zmechanizowanej; mechanized infantry - piechota zmechanizowana; medowództwo komponentu sił morskich
MCC2 (Mobile Communications Centre) - chanized platoon/company/battalion/regiment
/brigade/division/corps - kompania/batalion/
ruchome centrum łączności
MCC3 (Movement Control) - ośrodek kontroli pułk/brygada/dywizja/korpus zmechanizowana/
zmechanizowany; mechanized marines - zmeruchu
chanizowana piechota morska; mechanism -
316
mechanizm, sposób; mechanic - mechanik, MDF (Main Defence Forces) - główne siły
technik; mechanics - mechanika; the mecha- obrony
nics - technika; mechanical - mechaniczny, MEA (Munition Effectivness Assessment) techniczny; mechanical efficiency - sprawność ocena
efektywności
zużycia
(wykorzystania)
mechaniczna; mechanical energy - energia amunicji
mechaniczna; mechanical engineer - inżynier MEADS (Medium Extended Air Defence Sysmechanik; mechanical power - napęd; mecha- tem) - rozszerzony system obrony powietrznej
nical time fuse - zapalnik zegarowy; mechani- średniego zasięgu USA /system obrony średniecal trouble - defekt; mechanical vehicle - po- go zasięgu opracowany przez USA wspólnie
jazd mechaniczny; mechanism - mechanizm, z Niemcami i Włochami/; wg ostatnich informacji
aparat, urządzenie; mechanization - mechani- dowództwo Wojsk Lądowych USA nie jest zainzacja; to mechanize - zmechanizować, mecha- teresowane MEADS ze względu na brak swobody, w przypadku konieczności dokonania zmian
nizować
MD (Military District) - okręg wojskowy; district konstrukcyjnych itp., ponieważ każda zmiana
- okręg, rejon, rejonowy, obwód; MDH (Military wymagałaby zgody współpartnerów z Europy,
District Headquarters) - dowództwo okręgu oraz z powodu zbyt dużych kosztów budowy systemu /19 miliardów dolarów/
wojskowego; POW (Pomeranian/Silesian Milimean - średni, średnia (wielkość), umiar, potary District) - Pomorski/Śląski Okręg Wojskowściągliwość, skąpy, podły, małostkowy, przewy; district exchange - centrala okręgowa; diciętna; means - środki (assets - aktywa, środki,
strict headquarters - dowództwo okręgu; diśrodki walki, środki pieniężne, pieniądze, zabezstrict military hospital - wojskowy szpital okrępieczenie, majątek), sposób, droga; combat
gowy; district unit - jednostka okręgowa
means/combat assets - środki walki/środki walMDA1 (Missile Defense Agency) - Agencja
ki zbrojnej; means of the air attack- środki naObrony Przeciwrakietowej USA
padu powietrznego; means of defence - środki
MDA2 (Minimum Descent Altitude) - najmniejsza wysokość, na jaką pilot może obniżyć lot
samolotu podczas nieprecyzyjnego podejścia
obrony (obronność); means of production środki produkcji; means of transport - środki
komunikacji, środki transportu (means of trans-
według przyrządów /Localizer, VOR, TYACAN, portation - środek transportowy), środki przewozowe; various technical combat means - różASR)
MDC1 (Maintenance Data Collection) - zbiór norodne techniczne środki walki; means of
communications - środki łączności; means of
danych o stanie utrzymania sprzętu
MDC2 (Mobile Distress Calling) - łączność bez- telecommunication - środki komunikacji; a measure - środek; mean (to), meant, meant - znaprzewodowa służb publicznych
czyć, oznaczać (What does it mean? - Co to
znaczy/oznacza?), znaczy, mieć znaczenie (to
317
sb - dla kogoś) (This house means a lot to him measure - mierzyć, sondować; to take measu- Ten dom wiele dla niego znaczy), mieć na myśli res
(measurements)
-
wykonywać/wykonać
(by - poprzez) (What do you mean by saying pomiary, przedsiębrać kroki
it? - Co masz na myśli, mówiąc to? /o co ci cho- MEDEVAC (Medical Evacuation) - ewakuacja
dzi, gdy to mówisz?/; that is to say - to znaczy; rannych/ewakuacja
medyczna
(MEDEVAC
-
of no account - bez znaczenia /immaterial/), termin stosowany do określania wojskowych i
chcieć, zamierzać (I meant to ring you - zamie- cywilnych systemów ratownictwa i ewakuacji
rzałem do ciebie zadzwonić); I’m not joking/I medycznej); AFMIC (Armed Forces Medical
mean it. - Nie żartuję/Mówię poważnie.; sth is Intelligence Centre) - Centrum Wywiadu Memeant to be - coś ma się stać/coś ma być; sth dycznego Sił Zbrojnych; aeromedical evacuais meant for sb - coś jest przeznaczone dla ko- tion - lotnicza ewakuacja medyczna; MED/Med
goś; sth is meant to (do sth) - coś ma na celu (Medical) - medyczny; lekarski, oględziny lekar(zrobienie czegoś); sb is meant to do sth - ktoś skie, ośrodek zdrowia; MEDINT (Medical Intellima coś (z) robić; by all means - ależ oczywiście; gence) - wywiad medyczny (zajmuje się osłoną
by no means - żadnym sposobem; by means of kontrwywiadowczą armii w kraju, a szczególnie
- przy pomocy, dzięki (thanks to); meaning - podczas operacji zagranicznych; najbardziej doznaczenie, sens, ważność (importance); spe- świadczonym wywiadem medycznym dysponuje
cial meaning - specjalne znaczenie (significan- armia amerykańska, najbardziej narażona na
ce - znaczenie, ważność; meaningful - znaczą- ataki terrorystyczne); medical service - służba
cy, posiadający znaczenie; relevant - odnoszący zdrowia; (military) medical department - wojsię, mający znaczenie (to sb - dla kogoś/to sth - skowa służba zdrowia; EMS (Emergency Medidla czegoś); meaningless - bez znaczenia, bez- cal Service) - pomoc medyczna w nagłych wysensowny; knowledge - wiedza,; familiarity - padkach; medical (first) aid - (pierwsza) pomoc
znajomość (kogoś); command - znajomość (tak- medyczna/lekarska (medical care - opieka meże języka), władanie (np. językiem); acquintan- dyczna, lecznictwo); medical aviation - lotnictwo
sanitarne; medical air evacuation - ewakuacja
ce - znajomy (kolega) (of sb - czyjś)
measure - środek (measures - środki, zabiegi), rannych drogą powietrzną; MO (Medical Officer)
miara, porcja, zabieg; measurement - wymiar, - oficer służby zdrowia, lekarz wojskowy; AMS
rozmiar (dimension/s/), objętość, pomiar (mea- (Airfield Medical Station) - lotniskowy punkt
surement error - błąd pomiaru; measurement medyczny; MAP (Medical Aid Post) - punkt postation - stacja pomiarowa; measurements - mocy medycznej; medical company/battalion pomiary, kroki; measured - odmierzony, rozważ- kompania medyczna/batalion medyczny; MEDny; measurable - dostrzegalny; measuring di- SITREP (Medical Situation Report) - medyczny
stance - mierzona odległość; measuring in- meldunek sytuacyjny; medical board - komisja
struments (meter) - przyrząd pomiarowy; to lekarska; medical examinations - badania le-
318
karskie, przegląd lekarski; medical certification Jak często masz stolec?; Have you got a sore
- świadectwo lekarskie; medic/corpsman - sani- throat when swollowing/speaking? - Czy boli
tariusz (medical orderly - podoficer sanita- Pana gardło przy łykaniu/mówieniu?; SARS
riusz/sanitarny), noszowy/sanitariusz (stretcher- (Severe Acute Respiratory Syndrome) - ciężki,
bearer - sanitariusz, pot. „łapiduch”) (stretchers ostry zespół oddechowy; sore - rana /wound/ - nosze); litter bearer - noszowy (litter - nosze, bolący, bolesny, US kwaśny, drażliwy, (about
śmieci/e/); medical squad - drużyna medyczna; sth - co do czego); Tomorrow, I’ll take your
medical support - zabezpieczenie medyczne; blood - Pobiorę Panu krew; card-index - kartomedical training - szkolenie sanitarne; medical teka; It doesn’t hurt - To nie boli; Tell the doctransport - transport sanitarny; medical treat- tor about it during a tour - Powiedz lekarzowi o
ment - leczenie; head nurse - siostra przełożo- tym podczas obchodu; Come after doctor’s tona; intervention ward - pokój zabiegowy; ward ur - Zgłosić się po obchodzie lekarskim; Lie
nurse/charge nurse - siostra oddziałowa; ward down on your back/belly/left/right side - Połóż
- oddział, sala; ward round/doctor’s tour - ob- się na plecy/brzuchu/lewym/prawym boku; Take
chód lekarski; intervention nurse - siostra za- off your shoes and socks - Proszę zdjąć buty
biegowa; MSA (Medical Services Agency) - i skarpetki; The result will be ready in an hoAgencja Usług Medycznych; RMD (Regional ur?in a five minutes - wynik będzie gotowy za
Medical Detachment) - regionalny oddział me- godzinę/pięć minut; quack - znachor (to quack dyczny; medicine - medycyna, lekarstwo (medi- kwękać, kwakać)
cation); medicinal - leczniczy; Are you waiting mediate (to) - pośredniczyć (sth - w czymś; befor the doctor? - Czeka Pan na lekarza?; The tween - pomiędzy)
doctor will be back in a moment - Lekarz wróci medium - średni, środek, materiał, medium;
za chwilę; I’ll let the doctor know - Zawiadomię medium power radar - radar średniej mocy;
lekarza; Have you any pains now? - Czy ma medium-range transport aircraft - samolot
Pan w tej chwili jakieś bóle?; Go to the interven- transportowy średniego zasięgu; medium tank
tion ward, please - Proszę zgłosić do pokoju battalion - batalion czołgów średnich; mediumzabiegowego;
How
often
do
the
pains altitude bombing - bombardowanie ze średnich
reappear? - Jak często bóle wracają?; to wysokości; medium-caliber gunnery - artyleria
reappear - pojawiać się /ponownie/; What are średniego kalibru; medium-range ballistic misyou complaining about? - Co Pana boli?; don’t sile - pocisk balistyczny średniego zasięgu; meforget to urinate into the bottle - nie zapomnij dium-sized tactical air unit - oddział lotniczy
oddać moczu do butelki; That’s a vessel for Medium/High Level Attacks - uderzenia ze
analysis - to jest naczynie do analizy; How średnich i dużych wysokości
often do you defacate? - Jak często masz wy- meeting - spotkanie, posiedzenie, zejście się,
próżnienia?; How often do you have a stool? - zebranie, wiec, zbiórka, zgromadzenie; meeting
319
place - miejsce spotkania/zbiórki; extraordinary memorize - zapamiętać, zapamiętywać; łac.
meeting - spotkanie nadzwyczajne; engage- Tantum sciemus, quantum memoria tenebiment meeting/meeting engagement - bój spo- mus. - Tyle będziemy umieć, ile zapamiętamy.
tkaniowy; the meeting is still on - spotkanie memorial - pamięciowy, pamiątkowy, pomnik (to
wciąż trwa; the meeting was led by Capt. sb - czyjś), pamiętnik (memorabilia - pamiętniJ. Wind - spotkanie prowadził kpt. J. Wind; if ki), kronika; gift - dar, pamiątka, zdolność, talent
you meet my wife will give her my regards - (for/of - do); souvenir - pamiątka; token - kujeśli spotkasz moją żonę, pozdrów ją ode mnie; pon, żeton, oznaka, symbol, symboliczny (by the
meet (to), met, met - spotykać (się) (sb - same token - tym samym) (in token of rememz kimś/czymś), zobaczyć się (with sb - z kimś), berance - na pamiątkę); in rememberance of US mieć spotkanie (umówione) (with sb - ku pamięci, ku czci; Memorial Day - Dzień Paz kimś), zbierać się, gromadzić się, odpowiadać mięci; to commemorate - upamiętniać, obcho(wymaganiom, gustom), rozwiązywać (problem), dzić; to remember - pamiętać, przypominać (sospełniać,
zaspokajać
(warunki),
pokrywać bie), przekazywać pozdrowienia; to remind -
(koszt), stawić czoło (niebezpieczeństwu), na- przypominać (of/about sth - o czymś; of sb tknąć się, natrafić (sb, sth/with sb, sth - na ko- o kogoś); diary - dziennik (military/combat diagoś), wychodzić (sb - po kogoś) (na dworzec), ry - dziennik bojowy), pamiętnik; by heart - na
wyjść naprzeciw (komuś), poznawać (przy przed- pamięć; reminder - przypomnienie (recollecstawianiu), zaznawać (with sth - czegoś) (np. tion), wspomnienie, reszta, pozostałość; to resukcesu, porażki)
mind - przypominać (of/about sth - o czymś, of
MEL (Master Equipment List) - wykaz wyposa- sb
żenia zasadniczego
o kimś)
-
member - przedstawiciel, członek, poseł, czło- MEO (Movement Execution Order) - rozkaz do
nek parlamentu (memeber of parliament), wykonania manewru
uczestnik, człon, członkowski; member of a gun merge - scalać (się), stapiać (się), wtapiać (się),
detachment - amunicyjny; member of an ar- połączyć (się); a link - związek (between/with moured unit - pancerniak; US member of vo- pomiędzy/z), połączenie (between - pomiędzy),
lunteer corps - gwardzista; party mem- ogniwo; to link/to link up - łączyć (with - to z)
ber/member of party - członek partii; members mess - nieporządek, nieład, bałagan, kasyno
of village - członkowie społeczności wiejskiej; wojskowe, mesa (na okręcie), stołówka (mess
membership
-
członkowstwo;
card - legitymacja członkowska
membership hall - jadalnia) (mess hall for enlisted service
members - stołówka żołnierska), kłopoty, pro-
memory - pamięć, wspomnienie; memory disk - blemy (messing - zaprowiantowanie w kantynie);
dysk pamięci; memory location - miejsce w pa- airmen's mess - kasyno lotnicze (dla pilotów);
mięci (komputera); in memory of - ku czci; to mess kit - niezbędnik, menażki; mess tin - me-
320
nażka; a mess up - bałagan (clutter), burdel; to MFEZ (Maritime Fighter Engagement Zone) mess - robić bałagan (zamieszanie), zabrudzić, strefa działania myśliwców lotnictwa morskiego
zapaćkać, jadać w kasynie; to mess up - bała- MFFO (mixed fighter force operations) - dziaganić, robić bałagan, brudzić, knocić, psuć; to łania w składzie ugrupowań mieszanych
mess about - obijać się, marnować; a cock up - MFR (Mutual Force Reduction) - wzajemna rebałagan, partanina, papranina); in this mess - dukcja sił
w tym bałaganie; messy - zabałaganiony
MFTT/MMG/MGAS
(MINUTE-MAN
ICBM)
-
MET (Meteorology/Meteorological Mission) - międzykontynentalny pocisk balistyczny MINUmeteorologiczny; METBRIEF (Meteorological TE-MAN
1
Briefing) - orientowanie meteorologiczne; me- MG (Machine Gun) - pistolet maszynowy (mateorological report - komunikat meteorologicz- chine pistol); machine gun pit - gniazdo broni
ny; METCELL (Meteorological Cell) - komórka maszynowej; LMG (Light Machine Gun) /LSV
(Light Support Weapon) - lekki karabin maszymeteorologiczna
METL (Mission Essential Tasks List) - wykaz nowy; HMG (Heavy Machine Gun) - ciężki km;
głównych zadań zleconych (w ramach zmiany machine gunners - obsługa broni maszynowej;
charakteru misji w Republice Iraku ze stabiliza- SMG (Sub-Machine Gun) - karabinek samocyjnej na szkoleniowo-stabilizacyjną, opracowa- czynny, pistolet maszynowy
1
no wykaz zadań do opanowania dla pododdzia- MG (Ministerial Guidance) - wytyczne MoD
2
łów armii irackiej oraz dla sztabów jednostek MG
operacyjnych - batalion, pułk, brygada i dywizja)
(Multinational
Group)
-
grupa
wielonarodowa
METT-TC (Mission, Enemy, Terrain and Wea- MGCS (Surface Movement Guidance and
ther, Troops and Support Available, Time, Control Systems) - system kontroli i nadzoru
Civil Considerations) - zadania, przeciwnik, te- ruchu na lotnisku
ren i pogoda, pododdziały, dostępne wsparcie, MGM (Medium Guided Missile) - naprowadzaczas, środowisko cywilne /przygotowanie się do ny pocisk rakietowy średniego zasięgu
wykonania zadania przez analizę w/w czynników/ Mgmt (Management) - kierownictwo, zarządzaPiotr Pernach, Przeciwdziałanie improwizowa- nie; kontrola, władza, gospodarka, prowadzenie,
nym urządzeniom wybuchowym /w/ Przegląd rozporządzanie, szefostwo, zarząd, zarządzanie;
Wojsk Lądowych Nr 7/2010, s. 52-53
military equipment management - zarządzanie
MEWSG (Multi Service Warning Support Gro- /uzbrojeniem i/ sprzętem wojskowym; manageup) - grupa zabezpieczenia walki elektronicznej ment position - stanowisko kierownicze; manaogólnego przeznaczenia
gement system - system kierowania; supply
MEZ (Missile Engagement Zone) - strefa ognia management - zarządzanie zapasami techniczwojsk rakietowych (strefa działania przeciwlotni- nych środków materiałowych; manager - dyrekczych zestawów rakietowych)
tor, kierownik, menadżer, szef; to manage - kie-
321
rować, skierować, podołać, potrafić, dawać sobie time/underway of war); middle-of-the road radę, utrzymać w karności
umiarkowany; centrowy; average - przeciętny
MGV (Manned Ground Vehicle) - załogowy po- Midn (Midnight) - północ, północny
migratory radar station - koczująca stacja ra-
jazd bojowy
MHQ (Maritime Headquarters) - dowództwo diolokacyjna
operacji morskich/sztab sił morskich
MIL (Military/military) - wojskowy, wojskowość
MIA (Missing in Action) - zaginął w działaniach (military establishment), wojenny; military service - służba wojskowa; military duty/obliga-
bojowych
MIC (Microphone) - mikrofon; microphone tion - obowiązek służby wojskowej (liability to
mouthpiece - tubka mikrofonu
military service); on the active list - w służbie
MICAP (Mission Capacity) - możliwość wyko- czynnej; In some countries all young men do
nania zadania
a year's military service; military profession MICAS (Military Intelligence Combat Aerial zawód wojskowy; the Military - wojsko (the arSurveillance) - rozpoznanie przez obserwację my; the military were called in to restore orobszaru pola walki
der in the city), żołnierze; MILCOM (Military
MICOM (Missile Command US Army Red- Committee, HQ NATO) - Komitet Wojskowy
stone Arsenal, AL) - dowództwo wojsk rakie- NATO; military administration - administracja
towych
wojskowa; military adviser - doradca wojskowy;
MICV (Mechanised Infantry Combat Vehicle) - military age - wiek poborowy; military aircraft zmechanizowany bojowy wóz piechoty
samolot wojskowy; military airfield - lotnisko
mid - środkowy; at mid/midday/at noon - wojskowe; military alliance - sojusz wojskowy;
w południe; in mid air - w powietrzu; midway - military appointments held with days - przepomiędzy; w środku; between hell and high bieg służby (military career); military area - tewater - „między młotem a kowadłem”; middle - ren wojskowy; military articles - artykuły wojśrodek (midpoint), centrum, pośredni, średni skowe; military attaché - attaché wojskowy; mi(medium; mean; moderate - średni, umiar- litary mission - przedstawicielstwo wojskowe;
kowany, człowiek umiarkowany; moderate dam- military authorities - władze wojskowe; military
age - szkody umiarkowane; to moderate - aviation - lotnictwo wojskowe; military band uspokajać, miarkować; moderately - średnio, orkiestra wojskowa; military base - baza wojumiarkowanie, wstrzemięźliwie; moderation - skowa; military budget - budżet wojskowy; miliumiar, umiarkowanie), środkowy (middle; cen- tary potential - potencjał wojskowy; militarytral - środkowy); Middle East - Bliski Wschód; industrial complex - kompleks przemysłowoFar East - Daleki Wschód; in the midst of - wojskowy; military cadre - kadra wojskowa; miw środku, w trakcie (of war) (inter war litary commander - komendant wojskowy; militime/inter
war
period/during
the
war tary construction - budownictwo wojskowe; mi-
322
litary ceremony - uroczystość wojskowa; milita- diowóz policyjny); military periodics - czasopiry correspondence - korespondencja wojsko- sma wojskowe; military post - stanowisko wojwa; military course - kurs wojskowy; military skowe; temporary filled military post - tymczadiscipline - dyscyplina wojskowa; DL (Delinqu- sowo obsadzone stanowisko wojskowe (tempoency List) - wykaz przewinień; military convoy - rarily in charge - czasowo pełniący obowiązki);
konwój wojskowy; MD (Military District) - okręg military repair works - wojskowe zakłady rewojskowy; military education system - szkolnic- montowe; Military Rest Home - Wojskowy Dom
two wojskowe; military school graduate - ab- Wypoczynkowy; military requirement - wymasolwent szkoły wojskowej; military science - gania wojskowe; MOR (Military Operational
nauka wojenna; military engineering - technika Requirement) - wojskowe wymagania operacyjwojskowa; military etiquette - ceremoniał woj- ne; MMR/MOR (Minimum Military Requireskowy; military formation - formacja wojskowa; ment) - minimalne wymagania wojskowe; militamilitary fuel truck - wojskowa cysterna paliwo- ry school - szkoła/uczelnia wojskowa; military
wa (cistern - cysterna, zbiornik); military fune- specialist - specjalista wojskowy; military symral - pogrzeb wojskowy (burial - pogrzeb, po- bols - symbole wojskowe; military strategy chówek; to bury - grzebać, pogrzebać, chować strategia wojskowa; military strength - skład
/zabitych/); MI (Military Intelligence) - wywiad osobowy; the Military Academy of Technology
wojskowy; military hospital - szpital wojskowy; - (WAT) Wojskowa Akademia Techniczna; nonmilitary mission - misja wojskowa; military ne- military personnel - personel cywilny; military
cessity - konieczność wojskowa; military nuc- information system - wojskowy system informalear power - mocarstwo nuklearne (major mili- tyczny; militarized - zmilitaryzowany; military
tary nuclear powers - główne mocarstwa nu- unit - jednostka wojskowa; militarized unit klearne); military oath - przysięga wojskowa; jednostka zmilitaryzowana; martial - wojskowy
military orders - porządek wojskowy; MP (Mili- MILSIM (Military Simulation) - symulacja pola
tary Police) - Żandarmeria Wojskowa; MP (Mili- walki; LARP (Live Action Role-Playing) - odtary Policeman) - żandarm; MPD (Military Poli- grywanie roli w realnym działaniu /na ćwiczebce Detachment) - oddział Żandarmerii Wojsko- nym polu walki/
wej; POMLT (Police Operational Mentor and MILSTAR (Military Satellite Communications
Liason Teams) - Zespół Doradczo-Łącznikowy System) - Wojskowy System Łączności Satelids. Polcji; (police - policja, policjanci; slang the tarnej; DSCS (Defence Satellite Communicapo lice - rewizja; police station - posterunek po- tions System) US - Wojskowy System Łącznolicji, komisariat; decent police - przyzwoita poli- ści Satelitarnej USA/Łączność Satelitarna Sytecja /decent - przyzwoity; indecency - nieprzy- mu Obrony USA; AFSATCOM (AIR Force Satelzwoitość/; police officer - komisarz policji; poli- lite Communications) - System Łączności Satece patrol - patrol policji; police radiocar - ra- litarnej Sił Powietrznych USA; FLTSATCOM
323
(Fleet Satellite Communications) - System no!/Proszę uważać na okno! (to clean the winŁączności Satelitarnej Marynarki Wojennej USA
dows - czyścić/myć okna); Mind the step! -
militia - milicja, straż miejska
Uwaga, stopień!; Mind the paint! - Uwaga,
mind - umysł, rozum, życzenie, zamierzenie, dą- świeżo malowane!; do you mind? - czy pozwożenie, zdanie, duch, dusza (soul); not a soul - lisz? Do you mind my openning the window/if
ani żywej duszy; never mind the expense - I open the window? - Czy pozwolisz, że otwomniejsza o koszty; mind you - proszę uważaj, rzę okno?; I don’t mind; wszystko mi jedno; sth
uważaj; minder - opiekun; guardian - opiekun, is on sb's mind - coś chodzi komuś po głowie,
strażnik; supervisor - przełożony; childminder - ktoś nie może przestać myśleć o czymś; to sb's
opiekun (dzieci); problem child - trudne dziecko; mind - według kogoś; to bear sth on mind/keep
care - opieka (rodziców, lekarska); welfare - sth on mind - pamiętać; to have sb in mind opieka społeczna; be mindful of - zważać (sth - pamiętać o kimś; to make up one's mind - zdena coś); mindless - bezsensowny, bezmyślny; cydować się; Never mind! - Nie przejmuj się!,
absence of mind - roztargnienie; presence of Nic nie szkodzi!
mind - przytomność umysłu; I have it in my mine - mina (bojowa), kopalnia, mój; for fear of
mind - mam to na uwadze; mind your business mines - strach (obawa) przed minami; mustard
- pilnuj swojego interesu; sound in mind - zdro- pot - sl. mina przeciwpiechotna; pressure mine
wy na umyśle; I have a mind to do sth - mam - mina naciskowa; roadside bomb - mina przyochotę coś zrobić; I have made up my mind - drożna; acoustic mine - mina akustyczna; arpostanowiłem, zdecydowałem się; I set my mind med mine - mina uzbrojona; floating mine - mion doing sth - zdecydowałem coś zrobić; If you na pływająca; mined area/mined field - obdon't mind I open that letter - jeśli pozwolisz, szar/rejon zaminowany; minefield - pole minootworzę ten list; peace of mind - spokój ducha; we; phoney minefield - fałszywe pole minowe
mental ability - zdolności umysłowe; mental (phoney/phony - nieform. fałszywy, sztuczny,
(health) - umysłowy, pamięciowy, (chory umy- nieprawdziwy, szalbierz); minefield breaching słowo); mental fatigue - zmęczenie umysłowe; wykonywanie przejścia w polu minowym; mine
mental hospital - szpital dla umysłowo chorych; clearance - rozminowywanie; RCT (Road Cleapsychiatric clinic - klinika psychiatryczna; men- rance Team) USA - zespół rozminowywatality - umysłowość, mentalność; to mind - zwa- nia/oczyszczania dróg; hasty breaching - pożać, baczyć, przejmować się, przykładać się (sth spieszne rozminowywanie; mines disposal - do czegoś); not to mind - nie mieć nic przeciw- niszczenie min; minefield gap/minefield lane ko; I don't mind the rain - nie mam nic przeciw- przejście w polu minowym; minefield marking ko
deszczowi/deszcz
mi
nie
przeszkadza; oznaczanie przejścia w polu minowym; mine-
I don't mind you/sth - nie mam nic przeciwko field record - plan pola minowego; minehunting
tobie/czemuś; Mind (the window) - Uwaga, ok.- - poszukiwanie min; acoustic minehunting -
324
akustyczne wykrywanie min; Mine Clearance nie; misbehave - źle się zachowywać (towards
Vehicle (SISU Defence) - pojazd rozminowywa- sb - w stosunku do kogoś); miscalculate - przenia (firmy fińskiej SISU); mine row - rząd min; liczyć (się); miscellaneous - rozmaity, różnorodmine strip - pas min; controlled mine - mina ne (informacje); misconceived - źle pomyślany,
zdalnie sterowana; booby trap - mina-pułapka, nieprzemyślany; misconception (misconstrucmina-niespodzianka; deadly trap - śmiertelna tion) - nieporozumienie, błędne zrozumienie
pułapka; booby trap pit - jama-pułapka; hoax - (misconstrue - źle rozumieć); misconduct bujda oszustwo, pułapka; to booby trap - insta- wykroczenie, niewłaściwe postępowanie; mislować miny pułapki; miner - górnik; minelaying - demeanour US misdemeanor - wykroczenie,
zakładanie min, stawianie min; mining - mino- występek; misdirect - źle kierować; miserable wanie, górnictwo, górniczy; mining group - gru- fatalny, nieszczęśliwy, żałosny; miserly - skąpy;
pa minerska; hunter track - szlak/ścieżka roz- misery - nieszczęście, nędza; make sb's life a
minowania; to mine - zaminowywać, zakładać misery - unieszczęśliwiać kogoś; a misfire minę, kopać (for sth - coś), wydobywać; to plant niewypał, niewybuch (a failure to fire), The bata mine - zakładać minę; to lay fields of mines - talions have reported a large number of misfistawiać pole minowe
res with the new ammunition; to misfire - nie
MINURSO (Mission for the Referendum in wypalać; non-starter - nieform. niewypał; uneWestern Sahara) - Misja ONZ ds. Referendum xploded - niewybuch; misfortune - nieszczęw Saharze Zachodniej (Western Sahara)
ście; unfortunately - na nieszczęście (fortune -
MIP (Multilateral Interoperability Programme, pomyślność; ill fortune - niepomyślność; by forBaseline 2 i Baseline 3) - wielostronny program tune (accidentally - przypadkowo); unhappiwymienialności (celem programu jest unifikacja ness - zmartwienie; misgiving - złe przeczucie;
systemów dowodzenia i wymiany informacji po- misguided - błędny, fałszywy; mishandle - zawstałych w różnych państwach i firmach, zgodnie niedbywać, zaprzepaszczać; mishap - przypaze standardami MIP; /polski/ sieciocentryczny dek (zły); misshapen - zniekształcony;
system wspomagania dowodzenia C3IS Jaśmin a mistake - pomyłka, błąd; (to) mistake, misto/bydgoska firma Teldat/, używany w Wojsku Pol- ok, mistaken - mylić (się), mylić (sth for sth skim od 2006 roku, został zaprojektowany tak, by z czymś); mistaken - zmylony, mylny; be mistamógł być wykorzystany na różnych szczeblach ken about/in - mylić się co do; misinform dowodzenia, od najwyższych do poziomu po- błędnie poinformować (about - o); misinformaszczególnego żołnierza, Tadeusz Wróbel, Sie- tion - błędna informacja; misinterpret - błędnie
ciocentryczny bukiet /w/ Polska Zbrojna Nr 25
interpretować; misjudge - mylnie osądzać/oce-
z 21 czrewca 2009 r., s. 31-33)
niać; misjudgement - mylna ocena; mislay -
misadventure
-
wypadek
(nieszczęśliwy);
misapprehension - błędne mniemanie, złudze-
zapodziewać; (to) mislead, misled, misled wprowadzać w błąd; mismanagement - zła go-
325
spodarka (to mismanage - niewłaściwie prowa- missile - pocisk rakietowy, broń rakietowa; soild
dzić, niewłaściwie gospodarować); misnomer - propellant missile - rakieta na paliwo stałe;
niewłaściwy termin; misplaced - źle skierowany, shell - pocisk armatni; mortar bomb - pocisk
niewłaściwy; misprint - omyłka druku; misread moździerzowy; missile launcher - wyrzutnia ra(to), misread, misread - niewłaściwie odczyty- kietowa (an apparatus or vehicle from which
wać; misrepresent - niewłaściwie przedstawiać; a missile is fired); missile destruct - samomisunderstanding
-
nieporozumienie, zniszczenie pocisku rakietowego; missile gui-
sprzeczka; a blunder - (poważny) błąd; grave dance - naprowadzanie pocisku rakietowego;
blunder - poważny błąd; to blunder - błąkać się, missile launch site (positon) - stanowisko starłazić
towe; missile silo - podziemna wyrzutnia rakiet;
MISARC (Missile Arc) - sektor działania rakiety
silo (czyt. sailou) - silos /wyrzutni rakietowej/,
miss - nietrafienie, chybienie; missing - zaginio- komora, szyb; missile submarine - podwodny
ny, zagubiony, stracony, brakujący; missing da- okręt rakietowy; in range of missiles - w zasięta - błędne dane; MIA (Missing in Action) - za- gu pocisków; Missile Brigade of the Air Defenginiony w działaniach bojowych; missed appro- ce - brygada rakietowa obrony powietrznej; (Inach - nieudane podchodzenie do lądowania; ne- dependent) Missile Regiment of the Air Dear miss/airmiss/air-miss - niebezpieczne zbli- fence - (samodzielny) pułk rakietowy obrony pożenie się statków powietrznych; to miss - nie wietrznej; MSL OP (missile operational) - liczba
dostrzegać, chybiać (do celu), tęsknić (sb - za pocisków rakietowych gotowych do użycia; MSL
kimś; to miss for sth - tęsknić za czymś), bra- EXP (missile expended) - liczba zużytych pocikować (sth - czegoś), nie skorzystać (o szansie, sków rakietowych
możliwości), przychodzić za późno, spóźniać się, MJO (Major Joint Operation) - wspólna operaopuszczać (spotkanie), chybić (to miss a target cja na wielką skalę (długotrwała)
- spudłować); be missing - zaginąć; to miss out Mk/mk (Mark) - cel, znak, linia, ślad (trace;
- opuszczać, pomijać; be stranded - być zagu- track; spot), plama, stopień, ocena (w szkole),
bionym/opuszczonym (an action to save sol- punkt (w teście), odznaka; marker - znacznik,
diers stranded behined the enemy lines); znak; book-mark - zakładka; to mark - oceniać
a strand - pasmo, wątek
(klasówkę), uhonorowywać (rocznicę), oznaczać,
MiTT (Military Transition Team) - zespoły do- oznakowywać; all POBs must be well marked
radczo-szkoleniowe; w Republice Iraku MiTT as UN locations; POB (Post Observation) realizowały swoje zadania w trzech obszarach: posterunek obserwacyjny; wyznaczać (pozycję),
1. szkolenie (coach) 2. doradztwo (advise) określać, cechować, zwracać uwagę (sth - na
3. pomoc (mentor)
coś), przeznaczać, wyróżniać; to miss the mark
MISSREP/MISREP (Mission Report) - meldu- - chybić celu; to mark off - oddzielać; to mark
nek o wykonaniu zadania bojowego
out - wyznaczać; marking - oznakowanie; quick
326
off the mark - błyskawicznie; be quick to do sth rażenie punktowe oraz działanie penetracyjne/;
- od razu zabrać się do robienia czegoś; mar- głowica była testowana również w Wielkiej Bryked/distinct - wyraźny, oznakowany, odrębny; tanii, gdzie osiągnięto, dzięki zastosowaniu ulepdistinction - rozróżnienie (between), wyróżnie- szonego systemu kierowania lotem, zasięg - 103
nie; make a distinction - rozróżniać; distinctly - km,) Tomasz Rubaj, Użycie artylerii w terenie
wyraźnie; Please, speak a little more slowly zabudowanym /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr
and distinctly! - Mów trochę wolniej i wyraźniej! 1/2010, s. 30-31
MLB (Multinational Logistics Base) - Wielona- MLS (Microwave Landing System) - mikrofalowy system lądowania (pracuje z większą dokładrodowa Baza Logistyczna
MLD (Missile Launch Detector) or MRW (Mis- nością, pokrywa większe sektory, jest niewrażlisile Warning Receiver) - urządzenie pokładowe wy na zakłócenia i warunki propagacji fal, pozwainformujące o odpaleniu pocisku rakietowego
la na kształtowanie linii podejścia w zależności
MLRS (Multiple Launch Rocket System) - sys- od warunków terenowych lotniska, a także ma
tem wieloprowadnicowych wyrzutni pocisków ra- mniejsze wymagania w stosunku do do lokalizakietowych/artyleria rakietowa; GU MLRS (Gui- cji radiolatarni naziemnych, zapewnia prowadzenie statku powietrznego przeciwnym do kierunku
ded Unitarny MLRS) - jednolita, kierowana głolądowania za pomocą tzw. tylnego kursu (mawica odłamkowo-burząca, stosowana w Iraku w
newr odejścia na drugi krąg); MLS jest używany,
2007 r., wyposażona w wielofunkcyjny zapalnik
m. in. jako zasadniczy system lądowania protrójmodułowy, umożliwiający - w fazie pierwszej mów kosmicznych.
wybuch rozpryskowy /działanie natychmiastowe/
MMC (Multi Crew Cooperation) - współpraca
i - w fazie drugiej - wybuch punktowy /pierwszy
wybuch następuje w powietrzu, na zadanej wy- w załodze wieloosobowej
sokości /rażone są cele powierzchniowe/; w kon- MMR (Minimum Military Requirements - ministrukcji zastosowano także tzw. opóźnioną akty- malne wymagania wojskowe (minimalne wymawację głowicy; EBW (Enhanced Blast Warhead)
-
jednolita,
kierowana
głowica
o wzmocnionej sile rażenia (podczas wybuchu
wywołuje efekt podciśnieniowy /podobny do ładunku termobarycznego); została zaprojektowana do rażenia celów w odległości powyżej 70 km;
gania stawiane inwestycjom/urządzeniom NATO;
inwestycje niewynikające z MMR, przekraczające
wymagania sojusznicze, mogą być finansowane
wyłącznie ze środków narodowych.
MMS (Maintenance Management System) system zarządzania eksploatacją
1
może służyć do punktowego rażenia celów poło- MNC (Major NATO Command) - główne dożonych na niższych kondygnacjach, a nawet wództwo NATO; MNC (Major NATO Comman-
w piwnicach budynków); jednolita głowica der) - główny dowódca NATO
2
o wzmocnionej sile rażenia typu BANG (uży- MNC (Multinational Corps) - korpus wielonawana w armii francuskiej; posiada trzyfunkcyjny rodowy
zapalnik /umożliwiający wybuch rozpryskowy,
327
MNC ALERT (Major NATO Commander Alert tre) - Sojusznicze Centrum Koordynacji Ruchu
System) - system alarmowania wyższych do- Wojsk;
wódców NATO
ADAMS
(Allied
Deployment
And
Movement System) - Sojuszniczy System Pla-
MNC NE (Multinational Corps North-East) - nowania Przemieszczenia i Ruchu Wojsk; DDPs
korpus wielonarodowy “Północ-Wschód"
(Detailed Deployment Plans) - szczegółowe
MND (Multinational Division) - dywizja wielona- plany
rodowa
przemieszczenia;
NMCC
(National
Movement Co-ordination Centre) - Narodowe
MNDDP (Multinational Detailed Deployment Centrum Koordynacji Ruchu Wojsk; SALIS
Plan) - wielonarodowy szczegółowy plan prze- (Strategic Air Lift Interim Solution) - Tymczamieszczenia (szczegółowy plan przemieszczenia sowe Rozwiązanie Strategicznego Transportu
strategicznego PKW /Polskiego Kontyngentu Lotniczego; (NAMSA - NATO Maintenance and
Wojskowego/ z miejsca stacjonowania do rejonu Support Agency i towarzystwo Rusłan SALIS
operacyjnego przeznaczenia); def. Przemiesz- GmbH /Strategic Airlift Interim Solution/, które
czenie jest to zmiana lokalizacji całych jednostek reprezentuje interesy ANTK im. O.K. Antonowa,
wojskowych, grup lub pojedynczych żołnierzy, /Ukraina/ i grupy firm przewozowych „Wołgaa także uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz Dniepr” /Rosja/ zawarły, w 2006 roku, umowę
środków zaopatrzenia; zmiana lokalizacji reali- o wykorzystywaniu An-124 Rusłan do przewozowana jest przy użyciu środków transportu lot- zów w NATO; zgodnie z podpisanym dokumenniczego, wodnego /morskiego i śródlądowego/ tem dwa samoloty An-124-100, jeden ukraiński
oraz lądowego /kolejowego i drogowego/ lub za i drugi rosyjski, od 2006 roku stale bazują w Lippomocą własnego napędu Mirosław Dobrosiel- sku /RFN/; dalsze cztery samoloty przylatują na
ski, Procedury planowania wyprzedzającego żądanie NATO; samolot An-124 Rusłan jest protransportu strategicznego PKW /w/ Przegląd Lo- dukowany w Uljanowsku /Rosja/ i w Kijowie
gistyczny nr 4/2009, s. 9; deployment/dis- /Ukraina/; do końca 1997 roku wyprodukowano
location - rozmieszczenie, przemieszczenie, 59 maszyn An-124 /wojskowy transportowy, Anrozwinięcie; deployment area - miejsce rozwi- 124-100 cywilny certyfikowany/; samoloty Annięcia; deployment for attack - rozwinięcie do 124-100 /dwa utracono w wypadkach/ eksploatunatarcia; deployment plan - plan rozwinięcia; ją głownie towarzystwa lotnicze „Wołga-Dniepr” deployment sector - rubież rozwinięcia; de- 7 szt. i „Antonow” - 5 szt., świadczące usługi dla
ployed - rozmieszczony, zastosowany (w sensie rosyjskich i zagranicznych klientów. Dane lotnowojskowym); deployability - zdolność do roz- taktyczne: An-22/An-124 Rusłan - rozpiętość
mieszczenia; the ability to deploy - możliwość skrzydeł
64,40/73,30
m,
długość
kadłuba
przemieszczenia; to deploy - rozmieszczać, 57,31/69,10 m, wysokość 12,54/20,78 m, porozwinąć (w gotowości, strategicznie); to rede- wierzchnia skrzydeł 345/628 m², wymiary kabiny
ploy - przerzucić (wojska) na inny odcinek frontu; ładunkowej 32,7x4,4x4,4/36x6,40x4,40 m, masa
AMCC (Allied Movement Co-ordination Cen- własna 118 727/175 000 kg, maksymalna masa
328
ładunku 60 000/150 000 kg, maksymalna masa the framework of the Multinational Stabilisastartowa 226 000/405 000 kg, prędkość przelo- tion Force in Iraq.
towa 580/800-850 km/h, rozbieg 1460/2750 m, MND CS (Multinational Division Center-South)
dobieg 1040/1750 m, zasięg z maksymalnym ła- - Wielonarodowa Dywizja Centrum-Południe
praktyczny MNR (Major Nuclear Response) - główne ude9000/11000 m, ciąg silników 4x11029/4x22950 rzenie jądrowe (w odpowiedzi na atak jądrowy
dunkiem
5225/4500
km,
pułap
daN, rok oblotu 1965/1982 Jerzy Grzegorzewski, przeciwnika)
Powietrzne kolosy /w/ Przegląd Sił Powietrznych MO1 (Medical Officer) - oficer służby medyczNr 2/2007, s. 44-49); MCCE (Mo-vement Coor- nej; SMO (Senior Medical Officer) - starszy ledination Centre Europe) - Europejskie Centrum karz; RAMC (the Royal Army Medical Corps) Koordynacji Ruchu Wojsk; AMSCC (Athens Królewski Korpus Medyczny /wojsk lądowych/
Multinational Strategic-Lift Coordination Cen- MO2 (Military Operations) - działania bojowe,
tre) - Ateńskie Wielonarodowe Centrum Koordy- operacje
nacji Transportu Strategicznego; ATARES (Air MOA1 (Memorandum of Agreement) - memoto Air Refuelling and Rother Exchange of Se-
randum porozumienia
rvices) - transport powietrzny, uzupełnianie pali- MOA2 (Military Operations Area) - rejon operawa w powietrzu oraz wymiana innych usług;
cji wojskowych
Onward MOA3 (Mission-Oriented Analysis) - analiza
zadania
Movement) - Przyjęcie, Ześrodkowanie i Dalszy
RSOM
(Reception,
Staging
and
Ruch Wojsk
MNF-I (Multinational Force in Iraq) - Siły Wie-
MOB1 (Main Operating Base) - główna baza
operacyjna
2
lonarodowe w Iraku; misja otrzymała mandat MOB (Missile Order of Battle) - ugrupowanie
Rady Bezpieczeństwa ONZ na mocy Rezolucji bojowe jednostki rakietowej
nr 1511 z 16 października 2003 r.; cel misji: za- mobbing - terror psychiczny (nacisk psychiczpewnienie bezpieczeństwa i stabilności w Iraku, ny); a mob - tłum, tłuszcza (disorderly crowd of
zagwarantowanie warunków niezbędnych dla people); to mob - otaczać tłumem; a swarm wprowadzenia w życie harmonogramu zmian po- rój; to swarm - roić się, mrowić się (with sth - od
litycznych, zapewnienie bezpieczeństwa irackiej czegoś); rabble - tłum, ciżba; throng - ciżba,
Rady Zarządzającej oraz innych instytucji admi- rzesza; to throng - tłoczyć się; press; multitude
nistracji państwowej oraz zabezpieczenie infra- - wielość; population - populacja; horde - horda,
struktury gospodarczo-ekonomicznej, a także zgraja; lawless - nielegalny, samowolny; hustle
działań humanitarnych; siły koalicji miały wspie- - bieganina; to hustle - popychać, przepychać;
rać władze Iraku w szkoleniu i wyposażaniu irackiej policji i służb bezpieczeństwa; w skład misji
wchodziły siły zbrojne 15 krajów, w tym Polski.
a rebel - rebeliant, buntownik; rebellion - rebelia, bunt; to rebel - buntować się (against przeciwko)
Polish Military Contingent operating within
329
MOBEX (Mobilization Exercise) - ćwiczenie żartować sobie z kogoś; ridiculous - groteskowy, śmieszny, apparent - pozorny, oczywisty,
mobilizacyjne
mobile - mobilny; ruchliwy, lotny, przenośny, widoczny (to - dla); apparation - zjawa; He had
przejezdny,
samobieżny;
mobile
command mocked her modest ambitions - zadrwił z jej
post - ruchome stanowisko dowodzenia; mobile skromnych ambicji/wykpił jej skromne ambicje
defence - obrona manewrowa, obrona mobilna; MOD (Ministry of /National/ Defence) - Minimobile depot - czołówka (mobile film shop - sterstwo Obrony (Narodowej); Ministry of Foreczołówka filmowa); mobile fire control point - ign Affairs - Ministerstwo Spaw Zagranicznych;
ruchomy punkt kierowania ogniem; mobile mine Ministry of Internal Affairs and Public Admi- mina ruchoma; mobile phone - telefon komór- nistration - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych
kowy; mobile radio station - radiostacja prze- i Administracji; minister of defence - minister
nośna; mobile repair shop - warsztat ruchomy; obrony; minister without portfolio - minister
mobile rocket launcher - ruchoma wyrzutnia bez teki; deputy minister - wiceminister
rakiet; mobility - mobilność, ruchliwość (np. modern - współczesny (contemporary - współwojsk)
czesny, ówczesny), nowoczesny, nowożytny;
mobilization - mobilizacja; mobilization plan - modern battlefield - współczesne pole walki;
plan mobilizacji; mobilization order - rozkaz modernization/modernisation - modernizacja;
mobilizacji; mobilization readiness - gotowość to modernize/modernise - modernizować; momobilizacyjna; mobilization system - system dernization undertakings - przedsięwzięcia
mobilizacyjny; mobilization card - karta mobili- modernizacyjne
zacyjna; demobilize - demobilizować; demobili- modification - modyfikacja, zmiana; to modify zation - demobilizacja; to mobilize - mobilizo- modyfikować
wać to deactivate - demobilizować
MON (Monitor) - monitor; to monitor - monito-
MOC (Maintenance Operation Centre) - cen- rować (obserwować), eskortować, patrolować,
trum operacji technicznych/obsługowych
inspekcjonować; observe - obserwować, do-
mock attack - atak pozorny; mock target - cel strzegać, zauważać, przestrzegać; observance pozorny, obiekt pozorny; mock combat - walka przestrzeganie (np. zasad, prawa); observer pozorowana; mock combat assets - środki po- obserwator, komentator (np. sportowy, polityczzorowania pola walki; mockup/mock-up - ma- ny); observation - obserwacja, spostrzeżenie,
kieta; mock operations - działania pozorowane; spostrzegawczość; observant - spostrzegawczy;
mock - udawany, pozorny, pozorowany, pseudo- to watch - monitorować, obserwować (np. podej; mockery - drwina, kpina; to mock - kpić, drwić rzanego, zmiany), strzec, śledzić, przyglądać się,
(ridicule - drwić, szydzić) (sb - z kogoś), prze- baczyć; to keep watch - pilnować, uważać (on
drzeźniać; to make a mockery of sb/sth - robić sth - na coś), trzymać straż; ”Watch it!” - Uwaz kogoś/czegoś kpiny, kpić; to make fun of sb - ga!; Watch out for the car when you are cros-
330
sing the road! - Uważaj na samochód kiedy ność w dążeniu do zwycięstwa w walce zbrojnej),
przechodzisz przez jezdnię!; to watch out - etyka (morals), nastrój (spirits), moralne postęuważać, pilnować się; watch over - doglądać, powanie, obyczaje; morale spirit - duch bojowy
pilnować; watcher - obserwator; watchmaker - (morale); morality - moralność; morally - moralzegarmistrz; watch band; watchstrap - pasek nie; moral - morał; moral courage - odwaga
do zegarka; watchman - strażnik, stróż; watch- cywilna (Moral courage is the ability to make
dog - pies łańcuchowy; watchful - przezorny, and carry out the decision regardless of perwnikliwy; a watch - zegarek; warta (wojskowa), sonal cost. It is different form - and rarer than
wachta (na morzu), obserwacja (podejrzanego); - physical courage. The cost of physical
monitoring - kontrola, obserwacja, monitorowa- courage may be the loss of friends, popularinie; escorting - eskortowanie; patrolling - patro- ty, prestige, or career opportunities. The burlowanie; inspecting - inspekcjonowanie
den of conflicting responsibilities in combat -
monkey business - brudny interes; monkey responsibility for the lives of subordinates,
clothes; sl. monkey suit - umundurowanie wyj- support for peers, loyalty to superiors, duty
ściowe
to the Nation - can be heavy.); moral strength
MOOTW (Military Operations Other Than War) - charakter; morals - moralność, mo-ralny; to
- operacje wojskowe inne niż wojna (operacje give moral support - podtrzymywać na duchu;
wydzielonych sił NATO stabilizujące sytuację lose heart - upaść na duchu; disposition w rejonach bezpośredniego sąsiedztwa państw dyspozycja, usposobienie; disposed - skłonny,
Sojuszu)
gotowy; well disposed - dobrze usposobiony
mopping up - przeczesywanie (np. domów, la- MOS (Military Occupational Speciality)/MOS
su); mop - zmywak do podłogi, wiecha (włosów); (Military of Speciality) - specjalność wojskowa;
to mop - zmywać (np. podłogę), wycierać, zbie- SMOS (Secondary Military Occupational Sperać; to mop up - zbierać]
ciality) - druga specjalność wojskowa
Mor (Mortar) - moździerz (minethrower); mortar MSO (Module Special Opreations) - Moduł
battery - bateria moździerzy; mortar platoon - Działań Specjalnych (jeden z elementów /odpluton moździerzy; mortar shell - pocisk moź- działów zajmujących się obroną i ochroną samodzierzowy; mortar specialist - moździerzysta; lotów oraz sektora lotniska; od 2006 roku jest,
mortar tube - lufa moździerzowa; multiple tube obok modułów: ratownictwa medycznego, ratowmortar - moździerz wielolufowy; rifled mortar - nictwa technicznego, utrzymania nawierzchni
moździerz gwintowany
lotnisk i obrony przeciwlotniczej bliskiego zasię-
MORALE - morale (zasada bojowego użycia lot- gu, jednym z formacji zadaniowych kompleksonictwa); morale/morals - morale (stan ducha bo- wego zabezpieczenia funkcjonowania jednostek
jowego /the fighting spirit/ żołnierzy pododdzia- Sił Powietrznych za granicą Marceli Kwaśniewłów i oddziałów utrzymujący ich jedność i spój- ski, Niewidzialny moduł /w/ Polska Zbrojna Nr 14
331
z 4 kwietnia 2010 r., s. 20; module - moduł; MOU (Memorandum of Understanding) - tzw.
combat module - moduł bojowy (powstaje Porozumienie Stron (tzn. podstawa do przeproz elementów funkcjonalnych: dowodzenia, roz- wadzenia ćwiczenia - dokument organizacyjny
poznania, walki elektronicznej, bojowego, prze- do przeprowadzenia ćwiczeń)
ciwlotniczego,
inżynieryjno-saperskiego,
che- moulded - uformowany; to make a soft sub-
micznego, logistycznego i medycznego; cechuje stance a particular shape
się zdolnością do prowadzenia samodzielnej mount - góra (w nazwach); mountain - góra,
walki; dzięki możliwości integracji z innymi modu- kopiec, szczyt, górski; mountain range - łańcuch
łami ma zdolność tworzenia formacji zadanio- górski; mountain pass - przełęcz; mountain top
wych lub działania w sposób zdecentralizowany) - szczyt górski, szczyt góry; at the foot of mjr Krzysztof Turski, Grupa bojowa UE /w/ Prze- u podnóża; at the foot of a mountain gląd Sił Zbrojnych Nr 1/2007, s. 12; współczesne u podnóża góry; Mtn Inf (Mountain Infantry) siły zbrojne NATO, zwłaszcza US Army dążą do piechota górska; Highhland Rifle Brigade tworzenia sił modułowych, które łatwo można Brygada Strzelców Górskich; to mount - przewykorzystać do organizowania różnorodnych prowadzać (to mount an attack - przezgrupowań bojowych zdolnych do przeprowa- prowadzać atak), przygotowywać (np. wystawę),
dzenia konkretnych operacji bojowych)
wzrastać (o temperaturze, problemach), wspinać
MOT (Ministry of Transport) - ministerstwo się (na schody), dosiadać (np. konia, osła), montransportu
tować (np. karabin), osadzać; mountaineer - almotivation - powód, motywacja; motive - motyw
motor - silnik, motor (np. silnik elektryczny); motorboat - motorówka; motor operator - mechanik samochodowy; motor pool - park samocho-
pinista; mountaineering - alpinistyka; mountainous - górzysty, wielki, zwalisty; mountainside - zbocze; ridge - grań; trekking - wędrowanie po górach; to mount up - wzrastać;
dowy (motor park); parking space - parking;
soared - wzrósł gwałtownie (momentum - immotor pool duty officer - oficer dy-żurny parku pet)
(park duty officer); motor pump - motopompa; MOUT (Military Operation in Urban Terrain) motor transport - transport samochodowy; mo- operacja wojskowa w terenie zurbanizowanym;
tor vehicle - pojazd mechaniczny; motor vehi- MOUT (Military on Urban Terrain) - teren zurcle training - szkolenie samocho-dowe; motor- banizowany; fr. AZUR (Action en Zone Urbaist - kierowca (driver); motor-car - samocho- ine) - działania w terenie zurbanizowanym
dowy; motoring map - mapa samochodowa; Mov (Movement) - ruch, transport, manewr, rzut,
motorized infantry - piechota zmotoryzowana; poruszenie, chód; movement of the battlefield motorised unit - jednostka zmotoryzowana; mo- manewr na polu walki; MCO (Movement Contorized rifled unit - jednostka piechoty zmotory- trol Officer) - oficer kontroli ruchu; MCP (Mozowanej; motorized briga-de/corps/division - vement Control Post) - posterunek kontroli rubrygada/korpus/dywizja zmotoryzowana
332
chu; MCR (Movement Completion Report) - z żandarmerii francuskiej fr. Gendarmerie i włomeldunek o wykonaniu manewru; movement skich karabinierów wł. Carabinieri/
credit - ruch tranzytowy; movement priority - MP2 (Mission Procedure) - procedura zadania
pierwszeństwo ruchu; movement restriction - MPA1 (Maritime Patrol Aircraft) - patrol poograniczenie ruchu; MOVCON (Movement Con- wietrzny
morski/patrol
powietrzny
sił
mor-
trol) - kierowanie ruchem (komórka kierowania skich/samolot patrolowy sił morskich (w 2010 roruchem); MEO (Movement Execution Order) - ku podjęta została decyzja o produkcji wielozarozkaz
do
wykonania
manewru;
MOVREQ daniowych samolotów rozpoznawczych Boeing
(Movement Request) - prośba o wykonanie P-8A Poseidon. 24 samoloty tego typu zosytaną
manewru; MTM (Movement of Troops and Ma- rozlokowane w W,hidbey Island w stanie Waterial) - przewóz wojsk i ładunków; MWO szyngton, nie później niż w 2012 roku. Indie, jako
(Movement Warning Order) - wstępny rozkaz pierwsze zamówiły osiem amerykańskich P-8A
do manewru; spontaneous movement - ruch Poseidon. załoga - 9 osób, długość - 39,47 m,
spontaniczny; secessionist movement - ruch wysokość - 12,83 m, rozpiętość skrzydeł - 37, 64
secesjonistyczny; moving - ruchliwy, ruchomy;
moving target - cel manewrujący, cel ruchomy;
moving target indicator - wskaźnik ruchomego
celu (echa); moving out - wymarsz; Moving,
moving! - Tempo, tempo!; to move - (po)ruszać
(się), przemieszczać, przeprowadzać (się); to
move down - schodzić, spadać; to move in wprowadzać się, przemieszczać się; to move off
- odjeżdżać; to move on - przejeżdżać, przechodzić; to move out - wyprowadzać się; to
move up - iść w górę
MNF (Multinational Forces) - siły wielonarodowe
MP1 (Military Police) - Żandarmeria Wojskowa
(policja wojskowa); IMP (Internat, onal Military
Police) - Międzynarodowa Żandarmeria Wojskowa; M PLT/M BT (Military Police Platoon/Military Police Battalion) - pluton/batalion
ŻW /e.g. 519th MP Battalion in Bosnia/; MSU
(Multinational Specialized Unit) - Wielonarodowa Jednostka Specjalistyczna KFOR /złożona
m, maksymalna masa startowa - 85820 kg, maksymalna masa paliwa - 34 096 kg, napęd - dwa
silniki CFM 56-7B /każdy o ciągu 120 kiloniutonów/, prędkość 490 węzłów/907 km na godz.,
prędkość patrolowa 440 węzłów/813 km na
godz., pułap - 12 496 m, zasięg - 1200 mil morskich. Tadeusz Wróbel, Odrzutowy Posejdon
/w/ Polska Zbrojna Nr 41 z 10 października 2010
roku, s. 39-40.
MPA2 (Medium Power Amplifier) - wzmacniacz
średniej mocy
MPB (Motorised Pontoon Bridge) - zmotoryzowany most pontonowy; AMAB (Air-Transportable Modular Assault Bridge) - modułowy
towarzyszący system mostowy przeznaczony do
transportu powietrznego; APFB (Air Portable
Ferry Bridge) - lekki przenośny prom; assault
bridges - mosty towarzyszące; bridge operations - urządzanie przepraw; DSB (Dry Support
Bridge) - wiadukt; LLCB (Logistic or Line of
Communication Bridges) - mosty komunikacyjne składane; LSB (Logistic Support Bridge) -
333
most wsparcia logistycznego; MEFAB (Mecha- twarza wachlarz wiązek antenowych dla mononical Floating Air-Trans-portable Bridge) - impulsowej estymacji kąta elewacji; kodowany
mechaniczny most pływający przystosowany do sygnał nadawczy i wyposażenie w układy przetransportu powietrznego; MACS (Multipurpose ciwzakłóceniowe ECCM zapewniają wykrywanie
Air-Transportable Crossing System) - wielo- obiektów powietrznych w warunkach zakłóceń
zadaniowy system przeprawowy przystosowany pasywnych i czynnych; radar wykrywa także cele
do transportu powietrznego; MGB (Medium Gri- niskolecące i charakteryzyje się wysoką mobilder Bridge) - średni most składany /jest lekką nością oraz bardzo krótkim czasem rozwijania;
konstrukcją ze stopów aluminium z możliwością jest on wyposażony w automatyczny system tetransportu powietrznego; łatwy do zastosowania, stowania i lokalizacji uszkodzeń BITE; radar jest
nawet przez niewyszkolone obsługi/; MPFB (Mo- wyposażony w system nawigacji inercyjnej oraz
torised Pontoon Floating Bridge) - zmotoryzo- GPS do wyznaczania swojego położenia; błędy
wany system mostu pontonowego; MSB (Modu- średniokwadratowe pomiaru trzech współrzędlar Support Bridge) - modułowy most wsparcia nych wykrytych obiektów: ● w odległości - 50 m,
inaczej ● w wysokości - 600 m ● w azymucie - 0,15°;
pokrycie przestrzeni: ● zasięg 240 km ● kąt eleCSB (Close Sup-port Bridges) - mosty wsparwacji 360° ● pułap wysokości 30 km patrz
cia taktycznego; PFM (Pontoon Floating Moto/w/ Przegląd Sił Powietrznych Nr 5/2007, s. 37
rised) - zmechanizowany most pontonowy; proMPS (Metres per Second) - m/sek. (skrót stototyp /polskich konstruktorów pn. MS-20/ jedynesowany także w międzynarodowym lotnictwie
go na świecie mostu towarzyszącego na podwocywilnym - zał. J do Zbioru Norm Obronnych
ziu kołowym /Jelcz C662 D43-M/ „Daglezja”
cz. XII, Norm. 21/2001; NO-02- A007)
oczekuje na wdrożenie do produkcji
MPU (Microprocessor Unit) - mikroprocesor
MPH (Miles per Hour) - (np. 2) mile na godzinę
MQ (Married Quarters) - kwatery dla małżeństw
MPI (Mean Point of Impact) - średni punkt traw rejonie koszar; married - żonaty, zamężna,
fienia
małżeński; military housing - osiedle wojskowe;
MPR (Medium Power Radar) - radar średniej
mocy (TRS-15 mobilny trójwspółrzędny radar (MHA) Military Housing Agency - Wojskowa
/taktycznego/bez-pośredniego,
zwany
średniego zasięgu pasma S, produkt TRI - Tele- Agencja Mieszkaniowa; to get married - żenić
communications Research Institute/PIT - się, wychodzić za mąż
1
Przemysłowego Instytutu Telekomunikacji, wy- MR (Message Report) - informacja o rezultakrywa i śledzi w oświetlonej przestrzeni powietrz- tach kontroli (w ramach TACEVAL/TECHVAL)
nej do 120 obiektów powietrznych i wydaje in- jest przesyłana w terminie 3 dni roboczych od
formacje o trzech współrzędnych i rozpoznaniu daty zakończenia kontroli do poszczególnych
śledzonych obiektów w formacie ASTERIX; przełożonych kontrolowanej jednostki
2
przeszukuje przestrzeń dookólnie przez obrót MR (Memory Register) - rejestr pamięci
3
mechaniczny anteny; natomiast w elewacji wy- MR (Medium Range) - średni zasięg
334
MRAAM (Medium Range Air-to-Air Missile) - rozpoznania
radiolokacyjnego
/w/
Przegląd
pocisk rakietowy klasy powietrze-powietrze śred- WLiOP, grudzień 2003
MS1 (Margin of Safety) - margines bezpieczeń-
niego zasięgu
MRASM (Medium Range Air-to-Surface Missi- stwa
2
le) - pocisk rakietowy powietrze-ziemia średniego MS (Military Standard) - standard wojskowy
MS3 (Mine Sweeper) - trałowiec
zasięgu
MRBM (Medium-Range Ballistic Missile) - po- MSAM (Medium Surface-to-Air Missile) - pocisk balistyczny średniego zasięgu
cisk rakietowy klasy ziemia-powietrze średniego
MRC (Medium Range Cannon) - działo śred- zasięgu
niego zasięgu
MSAW (Minimum Safe Altitude Warning) -
MRCA (Multi-Role Combat Aircraft) - wieloza- ostrzeżenie o przekroczeniu bezpiecznej wysokości
daniowy samolot wojskowy
MRFL (Master Radio Frequency List) - wykaz MSC (Major Subordinate Command) - główne
podległe dowództwo
częstotliwości radiowych
1
MRL (Minimum Risk Level) - minimalny po- M.Sc. (abbr. Master of Science) - magister
ziom ryzyka
/nauk przyrodniczych/
2
MRL (Multiple Rocket Launcher) - wielopro- MSE1 (Mobile Staff Element) - mobilny element
wadnicowa wyrzutnia rakietowa
sztabu
MRM (Mid-Range-Munition) - nabój czołgowy MSE2 (Mobilny Support Equipment) - mobilny
średniego zasięgu; MRM KE (Kinetic Energy) - sprzęt wsparcia
1
z głowicą kinetyczną; MRM CE (Chemical MSG /Msg (Message) (Data Base Category of
Energy) - z głowicą kumulacyjną
ACE ACCIS) - sygnał, depesza, wiadomość,
MRP (Materials Requirements Planning) - pla- komunikat, telegram, zlecenie, misja; confidennowanie zapotrzebowania materiałowego
tial message - wiadomość poufna (tip off)
MRR (Minimum Risk Route) - droga (lotnicza) (confidential document - dokument poufny);
minimalnego ryzyka; TMRR (Temporary Mini- a message passed to - wiadomość została
mum Risk Route) - tymczasowa droga (lotnicza) przekazana do; message bag - torba na melminimalnego ryzyka
dunek; message centre - ośrodek łączności;
MRSAM (Medium-Range Surface-to-Air Missi- messenger - goniec, łącznik, łączniczka; to inle) - pocisk klasy powietrze-ziemia średniego za- tercept a message - przechwytywać meldunek;
sięgu
to receive a message - przyjmować meldunek;
MRT (Mandatory Reporting Track) - prioryte- blunt message - szczere przesłanie; to send
towa
trasa
śledzonego
obiektu powietrzne- a message - wysyłać meldunek
go/trasa śledzonego obiektu z określonym priory- MSG2 (Master Sergeant) - starszy sierżant
tetem przesłania Marek Grzybowski, Centrum
335
MSG3 (Military Sub Group, ACEMA) - podgrupa MTD (Moving Target Detection) - wykrywanie
wojskowa
ech ruchomych
MSG4 (Military Support Group) - ruchoma gru- M Tech (Master Technician) - RAF starszy chopa wsparcia
rąży
MSL1 (Medium Sea Level) - średni poziom mo- Mth (month) - miesiąc; monthly - miesięczny,
miesięcznie, co miesiąc, miesięcznik
rza
2
MSL (Missile) - rakieta
MTI1 (Military Training Instructor) - instruktor
MSN/Msn (Mission) - zadanie bojowe, misja (wg wojskowy
2
zasad planowania operacyjnego NATO - forma MTI (Moving Target Indication) - wskaźnik ce-
nadrzędna w stosunku do zadania, które z niej lu ruchomego/układ tłumienia ech stałych
wynika), ale również zadanie; mission report - M Tk (Medium Tank) - czołg średni
meldunek o wykonaniu zadania bojowego (misji); MtnInf (Mountain Infantry) - piechota górska
task - zadanie, zajęcie, praca; individual task - MTO (Motor Transport Officer) - oficer ds.
zadanie indywidualne; the main task of logi- transportu
stics is ensuring of appropriate conditions MTT-T
(Mission-Enemy-Time-Terrain
and
for the realisation of the training missions - Troops) - zadanie bojowe-przeciwnik-czas-teren
głównym zadaniem logistyki jest zapewnienie oraz siły własne (czynniki, które bierze się pod
właściwych warunków do realizacji zadań szko- uwagę przed podjęciem decyzji dot. ustalenia
leniowych; PME (Prime Mission Equipment) - wielkości sił zaangażowanych do działań w rapodstawowe wyposażenie do wykonania zadania mach Połączonego Lotniczego Zespołu UderzeMSOW (Modular Stand-Off Weapons) - modu- niowego - JAAT (Joint Air Attack Team doctriłowa broń wystrzeliwana i kierowana z samolotu
ne of US Army; Use of Helicopters in Land
MSR (Main Supply Road) - główna droga zao- Operations - doctrine of NATO)
patrzenia/główna droga dowozu; SR (Supply MTU (Metric Units) - metryczne jednostki miar
Road) - droga zaopatrzenia
(skrót stosowany także w międzynarodowym lot-
MT1 (Mean Time) - średni czas
nictwie cywilnym - zał. J do Zbioru Norm Obron-
MT2 (Megaton) - megatona
nych cz. XII, Norm. 21/2001; NO-02- A007)
MT3 (Military Transport) - służba samochodowa MU (Missile Unit) - jednostka rakietowa
(transportowa)
mujahedeen - mudżahedin (Arabic a Muslim
MT (Motorized transport) - sekcja samochodo- guerilla, who believes that he is fighting
wa
a “holy war “ in defence of the Islamic faith)
MTCA (Medium Term Conflict Detection) - multi-ethnic country - państwo wielonarodofunkcja wykrywania konfliktów z wyprzedzeniem wościowe; multilayer air defence system - wieczasowym
lowarstwowy system
obrony przeciwlotniczej
MTCR (Military Control Zone) - strefa kontrolo- (powietrznej); layer - warstwa, powłoka (a level
wana lotniska wojskowego
336
of material, such as a type of rock or gas, mutual aid - wzajemna pomoc; mutual support
which is different from the material above or - wzajemne wsparcie; mutual respect - wzajembelow it, or a thin sheet of substance); Multi- ny respekt (szacunek); with all due respect national Force - siły wielonarodowe; multi-role z całym, należnym szacunkiem
capability - zdolność wielozadaniowa, wielo- muzzle - wylot lufy, kaganiec; muzzle atzadaniowość;
multirole
aircraft
-
samolot tachment - nasada wylotu lufy; muzzle blast -
wielozadaniowy; multi purpose - wielozadan- działanie gazów wylotowych; muzzle brake iowy;
multi-purpose
attack
helicopter
- opornik wylotu lufy; muzzle cover - ochraniacz
wielozadaniowy śmigłowiec uderzeniowy; multi- wylotu lufy; muzzle flash - płomień wylotowy;
ple - wielokrotny; multiply - pomnożyć (by - muzzle sight - muszka; muzzle velocity - prędprzez); multinational - wielonarodowy, ponad- kość początkowa pocisku
narodowy; MNC NE (MULTINATIONAL CORPS MWHQ (Mobile War Headquarters) - mobilne
NORTH-EAST)
-
Wielonarodowy
Korpus wojenne stanowisko dowodzenia
„Północ-Wschód"; MEWSG (MULTI-SERVICE MWO (Master Warrant Officer) or SWO (SenEW SUPPORT GROUP) - wielofunkcyjna grupa ior Warrant Officer) - starszy chorąży
obsługująca urządzenie (TRACSVAN generator) MWWP (Mine Warfare Working Party) - grupa
wsparcia walki radioelektronicznej
robocza ds. minowania
Multinational Chemical, Biological, Radiolo- MU (Missile Unit) - jednostka rakietowa
gical, Nuclear Defence Battalion) - Wielonarodowy Batalion Obrony przed Bronią Masowego
Rażenia (funkcjonuje w ramach zestawów SON)
munitions - amunicja lub amunicja i sprzęt bojowy
337
Język angielski w powszechnym użyciu:
338
-
Republika Iracka /j. urzędowy - arabski oraz kurdyjski, wyłącznie w kurdyjskim regionie
autonomicznym/
Republika Jemenu /j. urzędowy - arabski/
Islamska Republika Pakistanu /j. urzędowy - urdu/
N (NOVEMBER)
N1 (Navigator) - nawigator (statku powietrzne- - wizjer; to peep - zerkać, podglądać; to pergo/systemu naprowadzania)
ceive - postrzegać); to take note of sth - zau-
N2 (Notice) - wiadomość, zawiadomienie, ogło- ważać coś; never noted for - nigdy nie byli znani
szenie (announcement; advertisement /for sth z …; to give sb notice of sth - ostrzec kogoś
- czegoś/, ogłoszenie reklamowe), zawiadomie- o czymś; to notify - zawiadamiać, zawiadomić,
nie,
spostrzeżenie,
zgłoszenie,
uprzedzenie, powiadamiać, powiadomić
upomnienie, rezygnacja (wypowiedzenie z pra- N3 (Number) - liczba, cyfra; to number - numecy), skarcenie łac. Unum castigabis, centum rować, liczyć
emendabis. - Jednego skarcisz, stu naprawisz. NA1 (Naval Aviation) - lotnictwo sił morskich
zarzut, uwaga (reproof - zarzut, nagana), zwró- NA2 (Naval Advisor) - doradca morski
cenie uwagi na, ostrzeżenie, termin, wypowie- NA3 (Not Applicable/Not Available) - nie
dzenie posady; at short notice - z krótkim cza-
dotyczy
sem powiadamiania, w ciągu krótkiego czasu, Na4 (not applicable) - nienadający się do zastow krótkim terminie; without notice - bez ostrze- sowania
żenia; notice-board - tablica ogłoszeń/tablica NAADS (North Atlantic Air Defence System) informacyjna (bulletin board - tablica ogłosze- system obrony powietrznej NATO
niowa); board notice - ogłoszenie na tablicy; NAB (Naval Air Base) - baza lotnictwa morskiegive sb 3 days’ notice - uprzedzić kogoś trzy
go
dni naprzód; 24 hours notice - zawiadomienie NAC (the North Atlantic Committee or Counna 24 godziny wcześniej; noteworthy - warte cil) - Rada Północnoatlantycka; the North Atlanodnotowania; notification - meldunek, zgłosze- tic Council has effective political authority
nie; notification communications - łączność and powers of decision, and consists of
powiadamiania; noticeable - dający się zauwa- Permanent Representatives of all member
żyć, zasługujący na uwagę; unnoticed - niezau- countries meeting together at least once
ważony, niezawiadomiony, nieuprzedzony; to a week. The council also meets at higher levnotice - zauważać, dostrzec, spostrzegać (to els involving Foreign Ministers, Defence Minspot; to watch; to glimpse; to remark); a peep isters or Heads of Government but it has the
339
same authority and powers of decision- NADREX (Major NATO Commanders Exercise
making and its decisions have the same sta- Directive) - dyrektywa wyższego dowódcy NATO
tus and validity, at whatever level it meets. do ćwiczenia
Each government is represented on the NAEGIS (NATO Airborne Early Warning GroCouncil by a Permanent Representative with und) - lotniczy system integracji naziemnych
ambassadorial rank.
środków zabezpieczenia wczesnego wykrywania
N Ac/NA/c (Naval Aircraft) - samolot sił mor- NAEW (NATO Airborne Early Warning) - powietrzny system wczesnego ostrzegania NA-
skich
NACC (North Atlantic Co-operation Council) - TO/lotniczy system wczesnego ostrzegania NARada Współpracy Północnoatlantyckiej
TO
NACOS (NATO Courier Service) - usługi kurier- NAEWF (NATO Airborne Early Warning and
skie NATO
Control Force) - siły powietrzne NATO wcze-
NAD1 (National Armament Director) - narodo- snego wykrywania i naprowadzania; NAEWFC
wy przedstawiciel ds. uzbrojenia
(NATO Airborne Early Warning Force Com-
NAD2 (Not on Active Duty) - będący w rezerwie
mand) - dowództwo sił powietrznych wczesnego
NADC (NATO Air Defence Committee) - wykrywania i naprowadzania NATO
Komitet NATO ds. Obrony Powietrznej; PADP NAFAG (NATO Air Force Armaments Group) (Panel on Air Defence Philosophy - NADC) - Grupa Robocza ds. Uzbrojenia Sił Powietrznych
zespół ds. filozoficznych założeń obrony po- NAGC (Noise Automatic Gain Control) - stewietrznej; PADW (Panel on Air Defence Weap- rowanie wzmocnieniem szumów
ons - NADC) - zespół ds. uzbrojenia obrony NAI (Named Area of Interest) - sprecyzowany
powietrznej
(zdefiniowany) obszar zainteresowania
NADEEC (NATO Air Defence Electronic Envi- NAM (Non-Aligned Movement) - Ruch Państw
ronment Committee) - komitet NATO ds. środ- Niezaangażowanych
name - nazwisko (surname), imię (proper) naków radioelektronicznych obrony powietrznej
NADEFCOL (NATO Defence College, Rome, me - imię (własne), nazwa; family name - naIT) - Akademia Obrony NATO
zwisko; full name - nazwisko i imię (pełne na-
NADGE (NATO Air Defence Ground Environ- zwisko); Christian name - imię; in the name of ment) - Naziemny System Dowodzenia i Rozpo- w imię (czegoś); nameday/name-day - imieniny;
znania Obrony Powietrznej NATO w Euro- nameless - bezimienny, nieznany; name-plate pie/środki zabezpieczenia działań obrony po- tabliczka z nazwiskiem na drzwiach; first-name wietrznej NATO w Europie
imię nadane na chrzcie św.; namely - mianowi-
NADOB (NATO Defence Order of Battle) - cie; BR (on) sb's behalf US in sb's behalf; in
ugrupowanie obronne NATO
the name - w imieniu; on your behalf/on behalfe of sou/in your behalf/in behalf of you -
340
w twoim imieniu; on behalf of all - w imieniu zespołów i systemów; nanotechnologia jest źrówszystkich; he calls me by my first name - on dłem nowych szans rynkowych oraz w znacznym
zwraca się do mnie po imieniu; nickname - kryp- stopniu może przyczynić się do ochrony środotonim, pseudonim, ksywa; by name - po nazwi- wiska i zdrowia; nanometr to jedna miliardowa
sku, nazwiskiem; by the name of … - pod na- metra; nanotechnologia jest szczególną techniką
zwą …; to have a bad name - mieć złą opinię; prowadzenia badań i odnosi się do zrozumienia
on the first/name basis - po imieniu; in sb's - i doskonalenia właściwości materii w skali nano:
na czyjeś nazwisko/imię; call sb names - prze- jeden nano to długość małej cząsteczki; w tych
zywać kogoś; nameless - bezimienny, niena- wielkościach materia wykazuje zupełnie inne zazwany, niewypowiedziany; to mention sb by skakujące właściwości w wyniku czego tradycyjnie wyznaczone granice pomiędzy dyscyplinami
name - wymienić kogoś po nazwisku; renamed naukowymi i technicznymi ulegają zatarciu; z teprzemianowane; to name - nazywać, nadawać
go powodu działania w zakresie nanotechnologii
imię/nazwę (after/for sb - czyjąś), mianować na
mają charakter interdyscyplinarny; gdy rozmiar
(stanowisko), wymieniać (z nazwy lub nazwiska);
cząstek zbliża się do nanometra, uzyskują one
to rename - zmieniać nazwę; to dub - nazwać
całkiem inne właściwości: metale stają się półNAMFI (NATO Missile Firing Installation) - poprzewodnikami lub izolatorami; niektóre substanligon rakietowy NATO/szkolny ośrodek doświadcje, jak tellurek kadmu (CdTe) wykazują
czalno-rakietowy NATO
w nanokosmosie fluorescencję we wszystkich
NAMILCOM (NATO Military Committee, short
kolorach tęczy, inne zaś przetwarzają światło na
title) - Komitet Wojskowy NATO
prąd elektryczny; gdy cząstki osiągają wielkości
NAMP (NATO Annual Manpower Plan) nanoskopijne, znacznie zwiększa się proporcja
Roczny Plan Stanu Osobowego NATO
atomów powierzchniowych w stosunku do tych
NAMSA (NATO Maintenance and Supply
znajdujących się wewnątrz; atomy powierzchAgency) - Agencja NATO ds. Eksploatacji i
niowe mają jednak często inne właściwości, niż
Zaopatrzenia
atomy znajdujące się wewnątrz cząsteczki, zwyNAMSO (NATO Maintenance And Supply Orkle są bardziej reaktywne. Mathias Schulenburg,
ganisation) - Agencja NATO ds. Zabezpieczenia
Nanotechnologia - innowacja dla świata przyszI Eksploatacji (NAMSO specjalizuje się w połości /w/ Bundesministerium für Bildung und Forśrednictwie przy zakupach i imporcie uzbrojenia
schung BMBF”, Berlin, European Commission
oraz sprzętu dla krajów członkowskich NATO)
Directorate-General for Research Information
nanotechnology - nanotechnologia uważana
and Communication Unit /Komisja Europejska,
jest za kluczową technologię XXI wieku; oferuje
Dyrekcja Generalna ds. Badań Naukowych/
ona możliwe rozwiązania wielu bieżących proNAPC (National Air Policing Center) N (Niemblemów, dostarczając mniejszych, lżejszych,
cy) - Narodowe Centrum Nadzoru Przestrzeni
szybszych i bardziej wydajnych materiałów, podPowietrznej; NASC (National Air Security Cen-
341
ter) - Narodowe Centrum Bezpieczeństwa Po- nality - narodowość; to nationalise - nacjonaliwietrznego
zować, upaństwawiać
NAPMA (NATO AWACS Program Management NAT2 (the North Atlantic Treaty) - Pakt PółnocAgency) - agencja NATO ds. zarządzania pro- noatlantycki
gramem AWACS
NATCOM (NATO Communication) - łączność
NAS (Naval Air Station) - baza lotnictwa mor- NATO
NATCS (National Air Traffic Control System) -
skiego
NASA (National Aeronautics and Space Ad- krajowy system kontroli ruchu lotniczego
ministration, US) - agencja NASA
NATINAD (NATO Integrated Air Defence Sys-
NASIS (NATO Subject Indicator or Identifica- tem) - Zintegrowana Obrona Powietrzna NATO/
tion System) - system identyfikacji (lub identyfi- NATINADS/NATINEADS (NATO Integrated Air
katorów) przedmiotów
Defence System/NATO Integrated Extended
1
NAT/nat (National) - narodowy, krajowy, pań- Air Defence System) - Zintegrowany System
stwowy, obywatel, człowiek określonej narodo- Obrony Powietrznej NATO
wości; NATCO (National Command) - dowódz- NATMC (NATO Air Traffic Management Comtwo narodowe; National Defence Committee - mittee)
-
Komitet
NATO
ds.
Zarządzania
Komitet Obrony Kraju; national anthem - hymn Ruchem Lotniczym; CNS WG (Communication,
państwowy; national banner - flaga narodowa; Navigation, Surveillance Working Group) national command - dowództwo narodowe; na- grupa robocza NATMC ds. systemów łączności,
tional commander - dowódca państwa człon- nawigacji i obserwacji; ATM WG (Air Traffic
kowskiego NATO; national component - ele- Management Working Group) - grupa robocza
ment narodowy; national emblem - herb naro- NATMC ds. zarządzania ruchem lotniczym;
dowy (godło); coat of arms - herb; national flag EATMP (European ATM Programme) - Europe- flaga narodowa; national force commander - jski Program Zarządzania Ruchem Lotniczym
dowódca narodowych sił zbrojnych; national he- NATO (North Atlantic Treaty Organization) ro - bohater narodowy; the National Military Organizacja
Paktu
Północnoatlantyckiego;
Academy - Akademia Obrony Narodowej; na- A military Alliance consisting of the USA,
tional service - (obowiązkowa) służba wojsko- Canada and most western European states,
wa; national territorial commander - narodowy which was originally formed in order to coundowódca terytorialny; National Defence League ter the growing threat from the Soviet Union,
- Liga Obrony Kraju; nationalist/nationalistic - following the end of the Second World War. It
nacjonalistyczny, patriotyczny, niepodległościo- now acts in a peacekeeping role in support of
wy, nacjonalista, patriota, bojownik o niepodle- the United Nations. NATO Secretary General
głość; nationalism - nacjonalizm, patriotyzm - Sekretarz Generalny NATO; OSG (Office of
(partiotism/patriot - patriotyzm/patriota); natio- the Secretary General /HQ NATO/ - biuro Se-
342
kretarza Generalnego; NATO airspace - prze- narka wojenna; NIAG - przemysł; TMDPG - postrzeń powietrzna NATO; NATO assigned for- łączone grupy); NATIP (NATO Information and
ces - siły zbrojne wydzielone na potrzeby NATO Press Office) - Biuro Informacji i Prasy NATO;
(z zasady najbardziej mobilne są SON - Siły Od- NIS (NATO Identification System) - natowski
powiedzi NATO /NRF - NATO Response For- system identyfikacji celów powietrznych; CNAD
ce/. Polska od 2008 do 2012 roku wydzieli do (Conference of National Armaments DirecSON ok. 3 tys. żołnierzy; dotychczasowy wkład tors) - Konferencja Narodowych Dyrektorów
Polski spowodował, że uwzględnione zostały na- ds.Uzbrojenia; NATO C3 Board - Rada NATO
sze narodowe postulaty - m. in. postanowiono, ds. Kontroli, Dowodzenia i Łączności; NSO
że siły NATO interweniują w celu zachowania (the NATO Standardisation Organisation) integralności terytorialnej członków sojuszu, Organizacja Standaryzacji NATO; NCS (the NAa faza gotowości SON ograniczy się do 12 mie- TO Committee for Standardisation) - Komitet
sięcy, co zmniejszy liczbę rotacji żołnierzy, a tym Standaryzacyjny NATO; COMEDS (Committee
samym zmniejszą się ogólne koszty utrzymania of Chiefs of Military Medical Service) - Komitet
SON; NATO code number - numer kodowy NA- Szefów Wojskowej Służby Zdrowia; NATO out
TO; NATO command forces - siły zbrojne pod of area - międzynarodowe operacje wojskowe
dowództwem NATO; NATO commander - do- poza obszarem NATO; NATO RTO (Research
wódca NATO /the commander of part of the and Technology Organization) - Organizacja
a NATO force/; NATO Data Strategy - Strategia ds. Badań i Technologii NATO; NATO warning
Danych NATO (struktura danych i zasad ich wy- time - czas ostrzegania NATO; NATO-wide
miany w środowisku sieciocentrycznym w celu
maksymalnego ułatwienia ich współdziałania
między systemami narodowymi a koalicyjnymi);
NATO earmarked forces - siły zbrojne przeznaczone do dyspozycji NATO w przyszłości; NATO
exercise - ćwiczenia ogólnonatowskie; ”NATO
Tiger Association” - „Stowarzyszenie Tygrysa"
(oficjalnie powstało w 1966 roku /pierwszy zlot
19 lipca 1961 roku w Woodbridge/; do stowarzyszenia należą eskadry NATO, które posiadają
forces - siły zbrojne NATO; NATO HQ (NATO w swoich godłach namalowanego tygrysa lub tyHeadquarters) - Kwatera Główna NATO; NAC grysi motyw oraz legitymują się odpowiednimi
(the North Atlantic Council) - Rada Północno- osiągnięciami i możliwościami członkowstwa, np.
atlantycka; NATO NAEW (NATO Airborne Early w 2001 roku mianem stałego członka stowarzyWarning) - system wczesnego ostrzegania NA- szenia szczyciło się 16 eskadr); NATO's strateTO; NAEWF (NATO Airborne Early Warning gic reserve - strategiczna rezerwa NATO
Force) - Siły Powietrzne Wczesnego Ostrzega- NATS (National Air System) - narodowy sysnia NATO; NAFAG (NATO Air Force Arma- tem kontroli ruchu powietrznego/zarządzania
ments Group) - Grupa Uzbrojenia Lotniczego przestrzenią powietrzną
NATO (NAAG - wojska lądowe; NNAG - mary-
343
natter (to) - pogadać, poplotkować, paplać (to (NBC Control Centre) - ośrodek kontroli NBC;
gossip - plotkować; to shoot the craps - gadać NBC-defence
team
-
drużyna
chemiczna;
bzdury; to talk rubbish - pleść bzdury); to have NBCWRS (NBC Warning and Reporting Sysa natter - ucinać sobie pogawędkę
tem) - system ostrzegawczo-meldunkowy NBC
naught - info. zero; fearnaught - odwołanie NBI (Nuclear Burst Indicator) - wskaźnik wybualarmu
chów nuklearnych
1
NAVAID (Navigation Aid) - pomoc nawigacyjna; NC (National Caveats) - narodowe ogranicze-
NAVSTAR (Navigation by Satellite Timing and nia /oznaczają zakres wiedzy związanej z koRanging) - nawigacja satelitarna
niecznością uwzględnienia barier natury poli-
(Nav) Naval - morski, okrętowy, marynarski (uni- tycznej, gospodarczej, kulturowej itd. w związku
form); naval vessel - jednostka pływająca; na- z użyciem Sił Unii Europejskiej w operacjach milival academy - szkoła marynarki wojennej; naval tarnych w określonym kraju /rejonie świata/ Euair - lotnictwo marynarki wojennej; naval air geniusz Jendraszczak /w/ Przegląd Wojsk Lądosquadron - dywizjon lotnictwa morskiego; naval wych Nr 8/2008 , s. 37-38
2
aviator - lotnik morski; naval combat opera- NC (NATO Centre) - ośrodek NATO
3
tions - morskie działania bojowe; naval theater NC (Not Connected) - niepołączony
4
of operations - morski teatr działań wojennych; NC (Non-Compliance) - nieustępliwość
naval operation - operacja morska; naval forc- NCA (National Command Authorities) - najwyes - siły morskie; naval infantry - piechota żsi dowódcy narodowi
morska; naval officer - oficer marynarki wo- NCAB (NATO Civil Aviation Board, NCWA) jennej; naval port - port wojenny; navy - Rada NATO ds. Lotnictwa Cywilnego
marynarka wojenna, flota wojenna, BR the Roy- NCC (National Co-ordination) - narodowe cenal Navy (RN) Królewska Marynarka Wojenna; trum koordynacji
the United States Navy (USN) - flota wojenna NCCIS (NATO Command, Control & InformaUSA; navy base - baza marynarki wojennej; na- tion System) - zautomatyzowany system dowovy-yard overhalls - granatowy kombinezon dzenia i kierowania NATO
(marynarski); nautical chart - mapa morska; NCEB (NATO Communications Electronics
navigation head - punkt przeładunkowy (na mo- Board) - rada NATO ds. łączności i elektroniki
NCEPA (NATO Emergency Planning Agency) rzu)
NB (Naval Base) - baza sił morskich
agencja NATO ds. planowania obrony cywilnej;
NBC officer - oficer służby chemicznej; (NBCD) NCWA (NATO Civil Wartime Agency) - agencja
Nuclear, Chemical and Biological De- NATO ds. obrony cywilnej
fence/nuclear defence - OPBMAR, obrona NCF (NATO Composite Force) - siły mieszane
przed bronią masowego rażenia; NBC monitor- NATO
ing - obserwacja skażeń i zakażeń; NBCCC
344
NCIS (NATO Common Interoperability Stan- NCT (National Coordination Team) - narodowy
dards) - standardy interoperacyjności NATO
zespół koordynacyjny
NCO (Non-Commissioned Officer) - podoficer NCW (Network Centric Warfare) - działania
(oficer bez patentu); sl. petty officer; NCO sieciocentryczne/wojna sieciocentryczna (termin
school
-
szkoła
podoficerska;
Vocational określający sposób organizowania i prowadzenia
NCO's School - PSZ (Podoficerska Szkoła Za- walki w „erze informacji"; def. NCW może być
wodowa); NCO school trainee - elew (szkoły definiowana jako bazująca na przewadze informacyjnej koncepcja prowadzenia operacji, wg
podoficerskiej); NCO's - podoficerski
NCOIC (Non-Commissioned Officer in Char- której wzrost siły bojowej jest generowany poprzez połączenie w sieć informacyjną sensorów,
ge) - chorąży pełniący obowiązki
NCS1 (NATO Codification System) - System decydentów i systemów walki w celu osiągnięcia
Kodyfikacyjny NATO; FCS (Federal Cataloging wspólnej świadomości, zwiększenia szybkości
System) - Federalny System Katalogowania dowodzenia oraz tempa operacji, zwiększenia
skuteczności uzbrojenia, odporności na uderze/Stanów Zjednoczonych/; NCB (National Codinia przeciwnika i stopnia synchronizacji działań
fication Boreau) - krajowe biuro kodyfikacyjne;
Zdzisław Maślak /w/ Przegląd WliOP, lipiec
NSN (NATO System Numbers) - NATO-wski
2002; koncepcja wojny sieciocentrycznej /WSC/
System Numerowania (dane wyrobu/produktu)
opiera się na stworzeniu i wykorzystaniu przezostają podporządkowane jednemu unikalnemu
wagi informacyjnej oraz na łączeniu w sieć senidentyfikatorowi - numerowi magazynowemu
sorów, przekaźników informacji oraz systemów
NSN/; IoS (Item of Supply) - pozycja zaopatrzerażenia w celu uzyskania wspólnego obrazu pola
nia; NIIN (NATO Item Identification Number) walki Bogdan Stachnik, Systemy informacyjne
NATO-wski numer identyfikacyjny pozycji; NSC
w działaniach sieciocentyrcznych; sieciocentryzm
(NATO Supply Classification) - NATO-wska
to połączenie sił i środków oraz sensorów w sieć,
klasyfikacja zaopatrzenia; NCAGE (NATO
której zadaniem jest dostarczanie na bieżąco inCommercial and Governmental Entity) - NAformacji o sytuacji na danym obszarze /w/ PrzeTO-wski kod podmiotu gospodarki narodowej;
gląd Wojsk Lądowych Nr 10/2008, s. 32, 37-39;
IIG (Item Identification Guide) - przewodnik poND (No Date) - bez daty
zycji zaopatrzenia; eOTD (electronic Opened
near miss/airmiss/air-miss - niebezpieczne
Technical Dictionary) - elektroniczny otwarty
zbliżenie się statków powietrznych; near - bliski;
słownik techniczny
blisko; prawie; Near East - Bliski Wschód; near
NCS2 (Navigation Computer System) - nawiradio beacon - bliższa radiostacja prowadząca;
gacyjny system komputerowy
nearby - pobliski; bliski, blisko; nearly - prawie;
NCS3 (Net Control Station) - stacja kierowania
not nearly - dużo za mało
sieci/główna radiostacja
NEC1 (NATO European Countries) - europejskie kraje NATO
345
NEC2 (Network Enabled Capability) - zdolności bourly US neighborly - dobrosąsiedzki, przyjasieciocentryczne (są podstawowym wymaganiem zny
dot. funkcjonowania wojsk na współczesnym po- NEMP (Nuclear Electromagnetic Pulse) lu walki; charakteryzują się dużą niezawodno- nuklearny impuls elektromagnetyczny
ścią, bezpieczeństwem, mobilnością oraz nieza- nerve - nerw (nerve system - układ nerwowy),
leżnością terytorialną)
energia, odwaga (courage), czelność; nerve
needs - wymagania, potrzeby; ”The need is agent - środek paraliżujący (neurotoksyczny); to
mother of inventions” - „Potrzeba matką wyna- have a nerve to do sth - mieć tupet (czelność)
lazków”; needless - niepotrzebny; needy - coś zrobić; nerves - nerwy; get on sb's nerves pierwszej potrzeby; need-to-know - wg rozdziel- działać komuś na nerwy
nika; dla ograniczonej liczby osób; a need for NES (NATO Electronic Warfare Support Measth - zapotrzebowanie na coś; demand for sth - sures System) - system wsparcia radioelektropopyt na coś; needless to say that - nie trzeba nicznego NATO; NESS (NATO ESM and Strike
dodawać, że; necessary - potrzebny, niezbędny, System) - system uderzeniowy i wsparcia rakonieczny; necessity - konieczność; necesarily - dioelektronicznego NATO
koniecznie
NET1 (New Equipment Training) - szkolenie na
Neg (Negative) - negatywny, ujemny; negative nowym sprzęcie
pole - biegun ujemny; negative answer - nega- net2 - sieć, siatka; net call-sign - sieciowy sytywna odpowiedź, odmowa; answer back - od- gnał wywoławczy, kryptonim okólnikowy; net
powiadać impertynencko/niegrzecznie; to nega- control station - stacja prowadząca, stacja konte - negować
troli sieci; net weight - ciężar własny, waga net-
neglect (to) - zaniedbywać, zapominać, niedo- to; NET (Network) - sieć (kolejowa, radiowa,
patrzenie; negligent - niedbały, opieszały
komputerowa), układ (sieciowy), schemat, ob-
negotiation(s) - negocjacje, rokowania, rozmo- wód
wy, układy; negotiator - negocjator; negotiable - neutral - neutralny; neutral gear - bieg jałowy;
możliwy do ustalenia/zrealizowania; to negotiate neutral zone - pas neutralny; neutrality - neu- negocjować (with - z), prowadzić negocjacje tralność; neutralizer - neutralizator; neutraliza(with sb for - z kimś w sprawie), pokonywać
tion fire - ogień obezwładniający; to violate
neighbour US neighbor - sąsiad, bliźni; BR ne- neutrality - naruszać neutralność; to neutralise
ighbourhood US neighborhood - sąsiedztwo, - neutralizować, unieszkodliwiać, obezwładniać,
dzielnica, pobliski, sąsiedni; pobliże, okolica; obezwładnić
next door neighbourhood - najbliższy sąsiad; neutron weapon/bomb - broń/bomba neutroneighbouring US neighboring - sąsiedni, są- nowa
siednia (military unit), sąsiadujący; BR neigh-
346
NEWAC (NATO Electronic Warfare Advisory to jest wiadomość z ostatniej chwili), informacja,
Committee) - komitet doradczy NATO ds. walki komunikat, kronika; no news is good news radioelektronicznej
brak wiadomości, oznacza, że wszystko jest
newly formed units - nowo sformowane jed- w porządku/brak wiadomości, to dobra wiadonostki; new target - cel dodatkowy; never - mość/; glad news - pomyślna wiadomość (gonowicjusz, nowoprzybyły; as good as new - jak od/bad news - dobra/zła wiadomość); the news
nowy; grown-up - dorosły (adult); growth - - dziennik (the newscast); news agency wzrost, rozwój; to grow up - dorastać; rozwijać agencja prasowa; news service - obsługa prasię; in one's mid-twenties - mieć około dwudzi- sowa; newsreel/news film - kronika filmowa;
estu lat; in one's prime - najlepsze lata; to footage - materiał filmowy, (telewizyjny); newcome of age - osiągnąć pełnoletność; young at spaper - gazeta; to make the news - znaleźć
heart - młody duchem; youngish - dość młody, się w gazetach, trafić na nagłówki gazet; newmłodawy; childhood - dzieciństwo; adoles- sstand/news state - kiosk z gazetami; nugget cence - dojrzewanie; grow young again - od- interesująca wiadomość, rodzynek, bryłka; newmłodnieć; guilded youth - „złota młodzież”; ju- sworthy - wart opublikowania; scoop - czerpak,
venile - młodociany; minor - nieletni; teenager - szuflada, sensacyjna wiadomość; to scoop nastolatek; be in one's youth - przeżywać nabierać, czerpać; to scoop out/up - wybierać
młodość; in the flower of life - w kwiecie wieku; NFA (No Fire Area) - rejon/strefa zakazu otwarat the age of 40 - w wieku 40 lat; be over age - cia ognia
przekroczyć wiek; be under age - być niepełno- NFI (Not Fully Identified) - nie w pełni zidentyfiletnim; thirtysomething - trzydziestolatek; be in kowany
one's thirties - mieć około trzydziestu lat; be on NFI (No Fire Line) - linia bezpieczeństwa, linia
the wrong side of forty - być po czterdziestce; przerwania ognia
brand-new - nowiutki; new moon - nów; to look NFS (NATO Force Structure) - struktura sił NAone's age - wyglądać na swój wiek; we're get- TO
ting older and older - starzejemy się; to have NFZ (No Fly Zone) - strefa bez lotów
one foot in the grave - być jedną nogą w grobie NG (National Guard) - gwardia narodowa,
news - wiadomość (piece of news - wiado- gwardia (guards; volunteers; guardsman mość), wiadomości (the news headlines/the gwardzista)
news in brief - wiadomości w skrócie) (the la- NGOs/IO’s (Non-Governmental Organisatest news - wiadomości z ostatniej chwili (to tions) /(International Organizations - organizaprint an exiting news report before any other cje pozarządowe; GCO (Governmental Charity
newspapers), newsflash - wiadomości z ostat- Organization) - rządowe organizacje pomocowe
niej chwili; stop press/stop-news - wiadomości (Jednym z głównych celów misji sił EUFOR
z ostatniej chwili; it's news in the nick of time - Tchad /w Czadzie, Operacja EUFOR Tchad była
347
prowadzona na podstawie rezolucji Rady Bez- styczne obozu dla uchodźców /w/ Przegląd Logipieczeństwa ONZ nr 1778 z 25 września 2007 r.; styczny nr 4/2009, s.24
zgodnie z jej zapisami RB powołała misję NIA (Not in Action) - nie biorący udziału w walce
w Republice Środkowoafrykańskiej i Czadzie - nibble (to) - skubać (np. jedzenie) (at/on sth MINURCAT - Mission des Nations Unies en coś); to nibble the defence - nadgryzać obronę,
République Centrafircaine et au Tchad oraz wykonać szereg małych uderzeń na obronę
upoważniła Unię Europejską do skierowania (przeciwnika)
w ten rejon swoich sił w celu ochrony i zabezpie- niche - nisza, wgłębienie; valley - dolina
czenia misji ONZ przez 12 miesięcy od daty nickname - pseudonim, ksywka (a name - of
osiągnięcia wstępnych zdolności operacyjnych ten humorous which is given to or used by
IOC - Initial Operating Capability Marek Brylo- the person instead of his or her real name)
nek, PKW w Czadzie i Republice Środkowoafry- nidlle - iglica; needle - igła, iglica
kańskiej /w/ Przegląd Logistyczny Nr 4/2008, night attack - nocny atak; night bombing s. 4-10/ w latach 2008-2009 było zapewnienie nocny nalot; night bomber - nocny bombowiec;
bezpiecznego środowiska działania NGO’s oraz night fighter - nocny myśliwiec; night firing IO’s niosących pomoc dla uchodźców z Darfuru. nocne strzelanie; night operations - działania
… W Afganistanie, zwłaszcza we wschodniej noce night shift - nocna zmiana; night training
części kraju, m.in. w w kontrolowanej przez Po- zajęcia nocne; night vision/noctovision - noklaków prowincji Ghazni, z racji niestabilnej sytuatowizja; Night Vision Device/Night Vision Aids
cji większość NGO’s oraz IO’s albo zawiesiła
- noktowizor; night vision sight - celownik nokdziałalność albo całkowicie wycofała się z Afgatowizyjny; night's lodging - nocleg; nightfall nistanu. Część zadań pomocowych związanych
zmierzch; night life - nocne życie; nighttime z repatriacją uchodźców afgańskich wzięły na
czas nocny; nightcap - kieliszek przed spaniem
siebie polskie zespoły CIMIC oraz PRT Ghazni
NII (NATO Item Identification/Codification) (Provintional Reconstruction Team - Prowinidentyfikacja elementów NATO; NIIN (NATO
cjonalny Zespół Odbudowy w Ghazni).
Item Identification/Codification Number) … W Pakistanie, w którym w wyniku operacji
numer identyfikacyjny elementu NATO
w dolinie Swatu /wiosna 2009 roku/ skierowanej
NIL (Nothing in Line) - „nic do zameldowania"
przeciwko talibom, ponad dwa miliony osób
(skrót używany przy składaniu meldunków)
zmuszonych zostało do ucieczki. IO’s oraz
NIPC (National Infrastructure Protection CenNGO’s nie były w stanie same zapewnić wsparter US) - Narodowe Centrum Ochrony Infrastrukcia dla ogromnej rzeszy uciekinierów, w akcji
tury (NIPC - National Infrastructure Protection
pomocowej wykorzystane zatem zostały pakiCentre/specjalny oddział stworzony przez FBI do
stańskie siły bezpieczeństwa, w tym również siły
śledzenia, ostrzegania i ochrony przed atakami
wojskowe.) Janusz Wdowski, Wsparcie logi-
348
cyberterrorystycznymi
krytycznych
USA)
systemów NJO (National Joint Operations) - narodowe
operacje połączone
NIS1 (NATO Identification System) - system NL (New Line) - nowa linia
identyfikacji (rozpoznania) NATO/system identy- NLC (NATO Logistics Course) - kurs logistyki
fikacji NIS (zasady i procedury identyfikacji NATO
obiektów powietrznych NATO)
NLT/nlt (Not Later Than) - nie później, niż …
2
NIS (NATO International Staff) - międzynaro- NM (Nautical Mile) - mila morska; do działań
dowy sztab NATO
lotnictwa wydziela się zwykle strefy o wymiarach
NITAPS (NATO Interoperability of Tactical 40-60 NM długości i 30-40 NM szerokości, co
ADP Systems) - interoperacyjność NATO w za- odpowiada rozmiarom od 2 do 4 kwadratów
kresie systemów automatycznego przetwarzania GEOREF, strefa działania myśliwców z najnowdanych na szczeblu taktycznym
szymi systemami uzbrojenia może być “wydłużo-
NIFV (Next-generation Fighting Vehicle) - wóz na” do ok. 60-80 NM, w strefie tej wyznacza się
bojowy następnej generacji (GCV - Ground dwa charakterystyczne punkty: CAP Point lub
Combat Vehicle - bojowy wóz piechoty K21 Anchor Point - określany jako punkt zakotwiskonstruowany przez zespół firm południowo- czenia lub przywiązania i Bull’s Eye (Oko Byka),
koreańskich: masa bojowa pojazdu - 26 t; załoga który jest punktem odniesienia podczas napropojazdu - 3 osoby; liczebność destantu - 9 żoł- wadzania myśliwców na cel
nierzy; długość pojazdu - 6,9 m/szerokość po- NMA1 (NATO Military Authorities) - władze
jazdu - 3,16 m/wysokość do stropu wieży - 2,98 wojskowe NATO
m; prześwit - 0,46 m; uzbrojenie główne - armata NMA2 (National Military Authorities) - narodoL/70 kal. 40 mm; uzbrojenie dodatkowe - karabin we władze wojskowe; NEACP (National Emermaszynowy sprzężony z armatą kal. 7,62 mm; gency Airborne Command Post) - powietrzne
silnik wysokoprężny o mocy 544 kW/740 KM; stanowisko dowodzenia naczelnych władz pańszerokość gąsienic - 460 mm; rozstaw osi gąsie- stwowych
nic - 2,652 m; prędkość po drodze - 70 km/h; NMC (Not Mission Capable) - niezdolny do wyprędkość w terenie - 40 km/h; zbiorniki paliwa - konania zadania
750 l; zasięg - 450 km; możliwość pokonania NMCC (National Military Command Centre) przeszkód terenowych a. nachylenie wzniesienia ośrodek dowodzenia siłami zbrojnymi państwa
- 60% b. przechył boczny - 30% c. szerokość ro- NMCC (National Movement Co-ordination
wu - 2,5 m d. ścianka pionowa - 0,8 m e. prze- Center - Narodowe Centrum Koordynacji Ruchu
szkody wodne pokonuje z prędkością 7 km/h; Wojsk
f. systemy wymiany informacji pomiędzy pojaz- NMCCIS (NATO Military Command, Control
dami/stanowiskami dowodzenia C4I Michał Nita, and Information System) - system dowodzenia
Koreański wojownik /w/ Polska Zbrojna Nr 14 z 4 i kierowania NATO
kwietnia 2010 r., s. 38-39
349
NMP (Next Milestone Plan) - plan następnego NOFUN (No First Use of Nuclear Weapons) etapu; milestone - kamień milowy
zasada nieużywania, jako pierwszy, broni nukle-
NMSC (NATO Major Subordinate Command- arnej
er) - wyższy podległy dowódca NATO
NOIR
(NATO
Operational
Interoperability
NNA (Neutral or Non-Aligned) - neutralny lub Requirements) - operacyjne wymagania na inteniezaangażowany
roperacyjność NATO; NOIS (NATO Operational
NNSA (National Nuclear Security Administra- Interoperability Standards) - standardy interotion) - Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Nu- peracyjności operacyjnej NATO
klearnego USA (Stany Zjednoczone posiadają noise - dźwięk, hałas, szum; noise factor ok. 5,2 tys. głowic bomb atomowych, z czego ok. współczynnik szumów; noise jamming - zakłó2,7 tys. pozostaje w służbie operacyjnej; z tej cenia szumowe; noise level - poziom szumów;
liczby ok. 2,2 tys. to głowice strategiczne, a 500 - noise limiter - ogranicznik szumów; noise reto bomby swobodnie spadające; ok. 2,5 tys. gło- ducing antenna - antena przeciwzakłóceniowa;
wic pozostaje w tzw. rezerwie; w latach 2004- noise suppression - tłumienie szumów, tłumik
2007 USA rozbroiły ok. 4,7 tys. głowic bomb szumów (noise suppressor), zwalczanie hałaatomowych); fogbank - ściana mgły (nazwa taj- su; suppression - stłumienie; to suppress nego materiału ładunku termojądrowego W76 zdławić, zduszać, powstrzymywać, zatajać; noiz okresu tzw. zimnej wojny) Paweł Henski, Głów- sy - hałaśliwy; to make a lot of noise - robić dukowanie o głowicach /w/ Polska Zbrojna Nr 12 żo hałasu
z 21 marca 2010 r., s. 53
NO/N Opns (Naval Operations) - operacje mor-
NNSC (Neutral Nations Supervisory Armistice skie/działania sił morskich
Commission) - KNPN (Komisja Nadzorcza Pań- N/O
(Not
Observed)
-
nie
obserwowany,
stw Neutralnych w Korei, 1953-1954); w misji (np. wybuch)
uczestniczyło 1065 żołnierzy polskich i pracowni- nomenclature - nomenklatura, terminologia
ków cywilnych)
nomination - nominacja (for - na), mianowanie
NOC (NATO Operating Centre) - centrum ope- (to - do); nominee - nominat, elekt; nominees racyjne NATO
mianowani, wyznaczeni; to nominate - mianoNOD (Night Vision Device) - przyrząd do wi- wać (for/to - na/do)
dzenia w nocy
nondescript - nieokreślony, nijaki
NOD (Night Observation Device) - przyrząd do none - żaden, ani jeden; none but - tylko; noobserwacji nocnej
netheless - mimo to
"No Drop: Signal - sygnał zakazu zrzutu uzbro- NOOS (NATO Operational Objectives) - cele
jenia
operacyjne NATO
No-Fire-Line - linia bezpieczeństwa
noose - pętla
NOFLY (No Fly Zone) - strefa zakazu lotów
350
NOP (Nuclear Operational Plan) - nuklearny NOTAM (Notice to Airman) - informacja dla pilota/„do wiadomości lotników" (dla załóg lotni-
plan operacyjny
NORDPOLBDE (Nordic-Polish Brigade) - Nor- czych)
dycko-Polska Brygada
note - notatka (służbowa) (memorandum), pi-
NORM/norm (Normalization) - normalizacja
smo urzędowe, nuta, banknot, przypis (w książ-
normal conditions - normalne warunki; normal ce), zauważać (fakt), notować, zapisywać (wytake off and landing - normalne warunki startu kład); notation - oznaczanie
i lądowania; normal safety precautions (of now - teraz; obecnie; now, now - już dobrze;
gun) - zasady bezpieczeństwa przy obchodzeniu nowadays - obecnie; just now - właśnie tesię z bronią; normal turn - skręt prawidłowy
raz/za chwilę; in a tick; one moment; one whi-
NOS (NATO Office of Security) - biuro NATO le, please; just a moment - za chwileczkę, chwileczkę, za moment; In a jiffy! - Momencik!; Wait
ds. bezpieczeństwa
nose - nos, przód; nose (of a warplane) - dziób a bit - Zaczekaj chwileczkę; now and aga(samolotu bojowego); nose flap - klapa przed- in/now and then - od czasu do czasu
nia; col. nose heavy - „ciężki na dziób"; nose rib nozzle - ssawka, dysza, wylot
1
- nosek skrzydła; nose wheel - koło przednie; NP (Napalm) - napalm
2
launching nose - przęsło dziobowe (mostu NP (Needs Practice) - wymaga praktyki
składanego); nose fuse - zapalnik przed- NPC (NATO Programming Centre, Glons, BE) ni/czołowy; tail fuse - zapalnik tylny; nosebleed ośrodek programowania NATO
1
- krwotok z nosa; nosecone - stożek wlotowy NPG (NATO Planning Group) - grupa pla-
(silnika lotniczego), głowica, opływ głowicy; no- nowania NATO
2
sey, nosy - wścibski; a nosedive - pikowanie, NPG (The Nuclear Planning Group) - grupa
spadanie (gwałtowne), nurkowanie (strome, pio- planowania nuklearnego; The Defence Minisnowe); (to nosedive - nurkować /np. samolot/), ters of member countries which take part in
pikować, przypikować, spadać); have a nose for NATO's Defence Planning Committee meet at
sth - mieć nosa do czegoś; info. pay through regular intervals in the Nuclear Planning
the nose for sth - płacić straszne pieniądze za Group, where they discuss specific policy iscoś; to nose about - myszkować, węszyć (for sues associated with nuclear forces. The dissth/after sth - za czymś), wąchać (at sth - coś), cussions cover a broad range of nuclear polczuć zapach (sth - czegoś)
icy matters, including safety, security and
notable - godny uwagi; notably - szczególnie, survivability of nuclear weapons, communiw widoczny sposób
NOTACK
(No
nieatakowany
cations and information system, deployment
Attack
Area)
-
obszar issues and wider questions of common concern, such as nuclear arms control and nuclear proliferation.
351
NPR (Nuclear Posture Review) - przegląd poli- czyć, że DJSE nie jest oddzielną strukturą dotyki nuklearnej USA (stan posiadania amerykań- wodzenia i wraz z elementami logistyki, zabezskiego arsenału atomowego przygotowywany, co pieczenia i ochrony stanowi integralną część teosiem lat, przez administrację rządową i przed- go samego dowództwa operacyjnego JFC - Jostawiany Kongresowi USA) Paweł Henski, Głów- int Force Co-mmand; DJSE składa się z: Elekowanie o głowicach /w/ Polska Zbrojna Nr 12 mentu
z 21 marca 2010 r., s. 52-53
Wysuniętego
Sztabu
Połączonego
JHQFE (Joint Headquarter Forward Element),
1
NPS (NATO Precautionary System) - system Połączonej Logistycznej Grupy Wsparcia JLSG
ostrzegawczy NATO
HQ CSE (Joint Logistic Support Group Core
2
NPS (Non Prior Service) - „poprzednio nie słu- Staff Element) oraz Wysuniętego Elementu Zażył"
bezpieczenia FSE (Forward Support Element).
NPT1/NTP (Normal Pressure and Temperatu- Mieczysław Bieniek, Koncepcja ekspedycyjnego
re/Normal Temperature and Pressure) - nor- sztabu połączonego /w/ Przegląd Wojsk Lądomalne warunki ciśnienia i temperatury/normalne wych
warunki temperatury i ciśnienia
Nr 11/2009, s. 21-24; NRF MC-447 (NATO Re-
2
NPT (The Nuclear Non-Proliferation Treaty) - sponse Force Military Concept) - Wojskowa
układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej
Koncepcja Sił Odpowiedzi NATO
1
NR (NATO Restricted) - ograniczony dla NATO NRFC (National Reserve Forces Committee) NR2 (Northern Region/ the North Region) - Komitet Narodowych Sił Rezerwy (NRFC jest poRegion Północny
łączoną, międzysojuszniczą organizacją zajmu-
NRA (NATO Refugees Agency) - agencja NA- jącą się sprawami sił rezerwowych /rezerw osoTO ds. uchodźców; NWRA (NATO Wartime Re- bowych/ państw NATO; fr. CIOR (Confédération
fugees Agency) - agencja NATO ds. uchodźców Interalliée des Officiers de Réserve - Międzywojennych
sojusznicza Konfederacja Oficerów Rezerwy
NRF (NATO Response Forces) - Siły Odpowie- (CIOR powstała w 1948 r. na pierwszym kongredzi NATO (wydzielone siły państw-członków NA- sie w Brukseli, a powołały ją - Francja, Belgia
TO do prowadzenia operacji w dowolnym regio- i Holandia. CIOR jest apolityczną organizacją
nie świata; odpowiedzialność za przygotowanie skupiającą
stowarzyszenia
oficerów
rezerwy
i dowodzenie NRF spoczywa na JHQ Main z państw NATO oraz krajów stowarzyszonych);
/jednym z trzech dowództw operacyjnych stacjo- CIOMR (Confédération Interalliée des Offinarnych - Lizbona, Madryt, Brunssum/, który ciers Medicaux de Réserve) - Międzysojusznidysponuje ekspedycyjnym sztabem połączonym cza Konfederacja Oficerów Rezerwy Służb Me/DJSE - Deployable Joint Staff Element/; dycznych (założona w 1947 r. przez Francję,
DJSE jest mobilnym elementem sztabowym Belgię i Holandię, jako oficjalna organizacja ofiszczebla operacyjnego, wykonującym zadania w cerów lekarzy, działająca wewnątrz sił rezerwoobszarze prowadzonej operacji; należy zazna- wych państw będących członkami NATO; AE-
352
SOR (Association Européenne de Sous- NSL (Non-Stocked Item List) - wykaz elemenOfficiers de Réserve) - Europejskie Stowarzy- tów niemagazynowanych
szenie
Podoficerów
Rezerwy
(powstało NSM
(Nuclear
Strike
Measure)
- pomiar
01 czerwca 1963 r.; działalność stowarzyszenia uderzenia nuklearnego; NSP (Nuclear Strike
opiera się na związkach podoficerów rezerwy Plan) - plan uderzenia nuklearnego
poszczególnych państw, przy czym jeden zwią- NSO (NATO Standardization Organisation) zek reprezentuje jeden kraj) Wojciech Wnuk, Siła Organizacja
Standaryzacyjna
NATO;
NCS
w rezerwach /w/ Przegląd Sił Zbrojnych Nr (NATO Committee Standardization) - Komitet
3/2007, s. 112
ds. Standaryzacji NATO; NCSREPs' (The
NRRS (No Remining Radiation Service) - peł- Group of NCS Representatives) - grupa krana niezdolność do walki z powodu napromienio- jowych przedstawicieli ds. standaryzacji; NATO
wania
C3 Board) - Rada NATO ds. Kontroli, DowodzeNS (Nursing Service) - służba pielęgniarska
nia i Łączności; NSP (NATO Standardization
NSA (National Security Agency) - Agencja Programme) - program standaryzacyjny NATO;
Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjedno- NSA/JSB (NATO Standardization Agenczonych
cy/Joint Service Board) - Rada Rodzajów Sił
NSB (Naval Submarine Base) - baza okrętów Zbrojnych Agencji Standaryzacyjnej NATO;
podwodnych; submarine - okręt podwodny, łódź NSA/AB (NSA/Air Board) - Rada Sił Powietrzpodwodna, podwodny; submarine base - baza nych Agencji Standaryzacyjnej NATO; Army
okrętów podwodnych; submarine fleet - flota Board - Rada Sił Lądowych; Air Board - Rada
podwodna; submarine rocket launcher - wy- Sił Powietrznych; Naval Board - Rada Sił Morrzutnia podwodna rakietowa; submariner - pod- skich; Board of Directors for NATO NSA - Rawodniak
da Dyrektorów dla Agencji Standaryzacyjnej NANSC1 (National Support Command) - narodo- TO NSA; MAS (The Military Agency for Stanwe dowództwo wsparcia
dardization) - Wojskowa Agencja Standaryza2
NSC (NATO Supply Center) - centrum zaopa- cyjna; SCs (Strategic Commands - dowództwa
trzenia NATO
szczebla strategicznego) określają wymogi stanNSE1 (NATO Secret Exercise) - tajne ćwiczenie daryzacyjne, które razem z wymogami standaryNATO
zacyjnymi poszczególnych państw Sojuszu oraz
NSE2 (National Support Element) - narodowy TA (Task/ing/ Authority - Organów Zlecających)
element wsparcia
stanowią Wymogi Standaryzacyjne Sojuszu
NSECCOM (NATO Security Committee) - NSTR (Nothing Significant to Report) - nic
Komitet NATO ds. Bezpieczeństwa
znaczącego do przekazania
NSIP (NATO Security Investment Programme)
- program bezpieczeństwa inwestowania NATO
353
NSV (NATO Secured Voice) - telefon utajniony USF-I
/United
States
Forces-Iraq/;
Polska
NATO; NSVN (NATO Secure Voice Network) - uczestniczy w NTM-I od 2005 r.; obecnie w jej
utajniona sieć telefoniczna NATO
strukturach działa kilkunastu polskich oficerów
NT/nt (Night Tracer) - pocisk oświetlający; flare i podoficerów; wśród nich najliczniejszą grupę
- flara, pocisk oświetlający, bomba oświetlająca; stanowią żołnierze wchodzący w skład MALT-u;
illuminating shell - pocisk oświetlający
MALT (Military Advisory and Liason Team) -
NTC1 (National Territorial Commander) - naro- Wojskowy Zespół Doradczo-Łącznikowy Jerzy
dowy dowódca terytorialny; NTCs Guidelines Wyłupek, Wojskowy Zespół Doradczo-Łącznifor the Provision of HNS - wytyczne narodo- kowy w Iraku /w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr
wych dowódców terytorialnych do realizacji 8/2010, s. 50-55
wsparcia przez państwo-gospodarza (w skrócie NTN (NATO Track Number) - numer zawiązanej
NTC Model); NTCC (National Territorial Co- trasy obiektu powietrznego (NATO)
mmanders' Committee) - Komitet Narodowych NTR (Nothing to Report) - „nic ważnego się nie
Dowódców Terytorialnych; NTCSC (National wydarzyło" (skrót stosowany głównie w proceduTerritorial Commanders’ Steering Committee) rach łączności); everything (is) all right - Komitet Kierowniczy Narodowych Dowódców wszystko (jest) w porządku
Terytorialnych; steering wheel - kierownica; to nuclear - nuklearny, atomowy, jądrowy; nuclear
nation - państwo nuklearne; nuclear weapon steer - prowadzić, kierować, wół
NTC2 (NATO Training Centre) - ośrodek szko- broń jądrowa; nuclear weapons state - państwo
posiadające broń jądrową; nuclear power - moleniowy NATO
NTG (NATO Task Group) - grupa operacyjna carstwo jądrowe/nuklearne; NDU (Nuclear DeNATO; NTG (NATO Training Group) - grupa livery Unit) - jednostka wyposażona w broń jąszkolna NATO; NTG (Naval Task Group) - mor- drową/jednostka przeznaczona do użycia broni
ska grupa operacyjna
jądrowej; nuclear forces - siły jądrowe; nuclear
NTM (Notice to Move) - Zachowaj ostrożność! air strike - napad jądrowy (nuclear attack);
/Uwaga! przy poruszaniu się w ruchu drogowym/ nuclear airburst - wybuch powietrzny; nuclear
NTM-I (NATO Training Mission Iraq) - Misja bomb - bomba atomowa/jądrowa (nuclear
Szkoleniowa NATO w Republice Iraku /wykonuje charge - ładunek jądrowy); nuclear cloud zadania na podstawie decyzji Rady Pólnocnoat- chmura radioaktywna; nuclear damage - zniszlantyckiej z 30 lipca 2004 r., podjętej zgodnie czenia jądrowe; nuclear damage assessment z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 154 ocena zniszczeń spowodowanych uderzeniem
z 08 czerwca 2004 r.; celem misji jest wspiera- broni jądrowej; nuclear delivery vehicle - śronie budowy irackich sił bezpieczeństwa; wsparcia dek przenoszenia broni jądrowej; nuclear weaudzielają jej wszystkie kraje NATO; polityczną pon debris - odpadki po wybuchu jądrowym;
kontrolę nad misją sprawuje Sojusz Północnoat- nuclear defence - obrona przed bronią jądrową;
lantycki, który ściśle współpracuje z dowództwem
354
nuclear detonation, detection and reporting number - numer, liczba, ilość, liczebnik; (abbr.
system - system wykrywania i meldowania sing. No., s.pl. Nos.); number of - wiele, wielu;
o wybuchach jądrowych; nuclear fission - roz- number of revolutions - ilość obrotów; wrong
szczepienie atomu; nuclear reaction - reakcja number - pomyłka (niewłaściwy numer); number
jądrowa; nuclear fuel - paliwo jądrowe; nuclear plate - tablica rejestracyjna (licence/license plaincident - incydent nuklearny; nuclear wea- te); numbered wave - kolejny rzut (fala); numepon(s) accident - wypadek z bronią jądrową; ral - cyfra, liczebnik; numerical - cyfrowy, licznuclear power-plant - elektrownia atomowa; bowy; numerical code - kod liczbowy; numerinuclear plants - zakłady produkcji jądrowej; cal strength of a military unit - stan liczbowy
nuclear propulsion - napęd atomowy; nuclear jednostki; numerical superiorty - przewaga
radiation - promieniowanie jądrowe/nuklearne; liczbowa; superior - wyższy (rangą), starszy
nuclear reactor - reaktor nuklearny; nuclear (doświadczeniem) (to sb - od kogoś), przełożostrike warning - ostrzeżenie przed atakiem nu- ny, zwierzchnik, lepszy (to sth - niż coś), dumny,
klearnym; nuclear submarine - podwodny okręt wyniosły
atomowy; tactical nuclear weapons - taktyczna nut - nakrętka, orzech, nieform. świr; sb is
broń nuklearna; nuclear-powered - o napędzie nuts/off his nut - komuś szajba odbija; nutcase
atomowym; nuclear burst - wybuch jądrowy; - szajbus; nutty - orzechowy, nieform. wariacki
nuclear surface burst - naziemny (nawodny) NYK (Not Yet Known) - jeszcze nie ustalowybuch jądrowy; nuclear underground burst - no/jeszcze nieznane
podziemny wybuch jądrowy; nuclear underwa- NYR (Not Yet Returned) - dotychczas nie poter burst - podwodny wybuch jądrowy; nuclear wrócił
target response - reakcja na wybuch jądrowy; NVDs (Night Vision Devices) - sprzęt noktowinuclear
warfare
- wojna
jądrowa/działania zyjny/urządzenia nocnego widzenia
z użyciem broni jądrowej; nuclear weapon car- NVE (Night Vision Equipment) - wyposażenie
rier - nosiciel broni jądrowej; nuclear weapons do obserwacji w nocy
delivery assets - środki przenoszenia broni ją- NVG (Night Vision Goggles) - gogle/okulary
drowej; nuclear weapon exercise - ćwiczenia noktowizyjne
w użyciu broni jądrowej; nuclear missile - broń NW (Navigation Warning) - ostrzeżenie nawirakietowo-jądrowa; nuclear rocket - rakieta ją- gacyjne o zmianie pogody
drowa; nuclear shell - pocisk nuklearny; nucle- NZ (Nike-Zeus) - przeciwlotniczy pocisk rakietoar warhead - głowica jądrowa; nuclear yield - wy Nike-Zeus
moc (siła) wybuchu jądrowego
nucleuse(s) - zalążek/zalążki; nucleus - jądro,
centrum
355
OAT (Operational Air Traffic) - służba kontroli
operacyjnego ruchu lotniczego (struktura wojskowa w ramach FUA)
OB1 (Operating Base) - baza operacyjna
OB2/Obs/Obsn (Observation) - obserwacja,
spostrzeżenie; observation post - posterunek
obserwacyjny, stanowisko obserwacyjne; observation and reconnaissance aviation - lotnictwo rozpoznawcze; observation balloon - balon
obserwacyjny; observation logbook - dziennik
obserwacji; observed target - cel obserwowany;
observing angle - kąt obserwacji; observer obserwator; lookout - czujka (vedette), miejsce
obserwacyjne; unobserved - pole niewidoczne;
unobserved target - cel nie obserwowany; to
O (OSCAR)
observe - obserwować, zaobserwować; to con-
1
OA (Omnirange Antenna) - antena wielozakre- duct observation - prowadzić obserwację; to
look - patrzeć, popatrzeć (at - na), spojrzeć (at sowa
OA2 (Operational Area) - obszar działań bojo- na), przyglądać się (zagadnieniu) (at sth - na
coś), rozpatrywać (sprawę) (at sth - coś), wywych
OA3 (Operational Authority) - władze opera- chodzić (o oknie) (out/onto - na), wyglądać (as
cyjne
if/like - jak(by); look - wzrok (spojrzenie), looks -
OAC (Officer Advanced Course) - kurs dos- wygląd (wyraz); look! - patrz!; have a look konalenia oficerów
spojrzeć; take a look - spoglądać; by the lo-
OACLW (Operations in All Conditions of Light ok(s) of - z wyglądu; look after - zajmować się,
and Weather) - zdolność do działań we opiekować się, doglądać, pilnować; to look back
wszystkich warunkach pogodowych
- wracać pamięcią (on - do); to look down on -
OAO (Offensive Air Operations) - działania patrzeć z góry, patrzeć z wyższością (na kogoś);
ofensywne; DAO (Defensive Air Operations) - to look for - szukać; to look forward to; be lodziałania defensywne
oking forward to sth - wyglądać czegoś, ocze-
OAR (Operational Air Reconnaissance) - ope- kiwać (z przyjemnością, z niecierpliwością) czeracyjne rozpoznanie powietrzne
goś; to look into - badać; to look on - spoglą-
OAS (Offensive Air Support) - wsparcie lotni- dać (sth - na coś); to look out - oczekiwać, wycze sił lądowych/ofensywne wsparcie lotnicze (sił patrywać (for sb/sth - kogoś/czegoś); look out!
lądowych)
- uwaga!; look round - podglądać; look through
356
- przeglądać; to look up - znajdować, wyszuki- niać; to block up - zatykać całkowicie; obstrucwać; to look sb up - zaglądać do kogoś; things tion - przeszkoda (obstructed - zatamowany,
are looking up - idzie na lepsze; to look up - zatarasowany; to obstruct - tarasować, blokopatrzeć z podziwem (sth - na coś); be on the wać), zator (blockage - zatkanie), zapora, delookout for - wypatrywać, wyglądać, oczekiwać strukcja,
tamowanie,
obstrukcja
(stumbling
(for sb - kogoś); to keep a lookout for - wypa- block); to stumble - potykać się /even Homer
trywać, wyglądać
nods - „koń ma cztery nogi, a potknie się”/; to
OBC (Officer Basic Course) - podstawowy kurs stumble across/on - natykać się
oficerski
obscure - mało znany, niejasny, niewyraźny,
Obj (Objective) - cel (to have a clear aim and zamazany, zawiły (to make something difficult
run the OPS to achieve the objective), obiekt to see); to obscure - zaciemniać; Don’t obscu(ataku), obiektywny, bezstronny (impartial; in- re! - Nie ściemniaj!
different - obojętny); objective area - rejon celu, observance - przestrzeganie; adherence rejon docelowy; objective of attack - obiekt przestrzeganie (to sth - czegoś); to adhere ataku (objective of strike); objective of obser- przylegać (to - do); stosować się (to - do), trzyvation - obiekt obserwacji; objective of plane - mać się (to sth - czegoś); adherent - stronnik;
powierzchnia samolotu/statku powietrznego; ob- adhersion - przylepność, przyleganie
jection - przeszkoda, zarzut, wątpliwość
obsolete/outmoded/out of date/outdated -
OBJFOX (Object FOX) - obiekt o kryptonimie przestarzały, nie będący już w użyciu, nieaktualFOX
ny, przeterminowany; obsolescent - wycho-
obligation - obowiązek, zobowiązanie; be rele- dzący z użycia (no longer in general use, beased from the obligation of military duty - cause it is in the process of being replaced
zwalniać od obowiązku służby wojskowej; to ful- by something more modern); The enemy refill an obligation - wypełniać obowiązek; obliga- serves are equipped with obsolescent tanks;
tory - obowiązujący, przymusowy; obliged - zo- it is obsolate - to wyszło z użycia; to become
bowiązany
obsolete - wychodzić/wyjść z użycia
Obsn Fl (Observation Flight) - lot obserwacyjny obtain (to) - uzyskać, otrzymać, nabrać, nabieObs/Obst/obstc (Obstacle) - przeszkoda (hin- rać
drance - przeszkoda), zapora (wire entangle- obstinate - uporczywy, zawzięty
ments - zapora drutowa); obstacle course - tor OC (Operations Centre) - centrum operacyjne
przeszkód; to commit obstacle-crossing - wy- OCA (Offensive Counter Air) /operations/ konywać przejście przez przeszkody; blockade - walka o uzyskanie panowania w powietrzu problokada; to blockade - zakładać blokadę (to wadzona w formie działań ofensywnych z siłami
block - blokować, zatykać (to clog), przegra- powietrznymi przeciwnika/ofensywne zwalczanie
dzać, zasłaniać; to block out - odciąć, zasła-
357
powietrznego przeciwnika (walka o przewagę Charge)
w powietrzu)
-
dowódca,
szef,
oficer
pełniący
obowiązki; officers' staff - korpus oficerski
occasional inspection - przegląd doraźny; oc- (commissioned cadre, officer cadre, cadre casional examinations - badania sporadyczne
kadra, korpus oficerski); officers’ school -
OCE (Officer Conducting the Exercise) - oficer szkoła oficerska; officer advance course - kurs
prowadzący ćwiczenie
doskonalenia oficerów; officer on the active list
OC Flying Wg - dowódca skrzydła
- oficer w czynnej służbie; officer on active duty
OCOKA (Observation and Fields of Fire, Cov- - oficer czynnej służby; officer candidate - poder and Cocealment, Obstacles, Key terrain, chorąży US kadet; officer candidate school Avenues of Approach) - warunki obserwacji i szkoła podchorążych; officer's map case pola
ostrzału,
pokrycie
terenu
i
warunki mapnik oficerski; officer in charge of - oficer
maskowania, przeszkody, teren kluczowy, drogi odpowiedzialny za; officer of the day - oficer
podejścia (elementy oceny terenu)
dyżurny (duty officer); officer in tactical comOCP (Operational Computer Programme) - mand - oficer sprawujacy dowództwo taktyczne;
komputerowy program działań bojowych
nonflying air force officer - oficer obsługi naOCP (On Call Plan) - plan na żądanie
ziemnej; officer cadet - kadet, podchorąży; ofOD (Operations’ Design) - projekt operacji
ficer cadet of O.T.S. (Officers’ Training
OE/oe (occupied by enemy) - zajęty przez nie- School) - podchorąży Szkoły Oficerskiej
przyjaciela, okupowany; occupy - zająć, zajmo- Off (Offence) - działania zaczepne
wać (oneself in sth - się czymś), trwać, obsa- offence US offense - przewinienie, wykroczenie,
dzać; occupied - obsadzony; occupation of przestępstwo, to take offence - obrażać się, to
position - zajęcie pozycji; occupation - zawód, give offence - urazić, obrazić; to offend - obrazajęcie, okupacja; occupational - zawodowy; żać, naruszać, popełniać; offender - przestępca
occupier - mieszkaniec (occupant - lokator), (lawbreaker - przestępca, naruszający prawo),
osoba wewnątrz pomieszczenia, posiadacz
winowajca, sprawca wykroczenia; offenceless -
OEC (Other European Countries) - inne kraje niewinny; innocent - niewinny, naiwna osoba;
europejskie
perpetrator - przestępca; to perpetrate - popełOF/offr (Officer) - oficer (a serviceperson with niać; culprit - przestępca, winowajca; to commit
a supervisory rank, who derives his or her - popełniać (crime/suicide - the act of killing
authority from a commission, such as lieu- yourself intentionally), kierować, przeznaczać,
tenant, captain, major etc.); officer of the oddawać (to - do) wykonywać; to commit onewatch/an officer on duty - oficer na służbie; self to - angażować się przy; to sit on fence commissioned officer/career oficer - oficer zachowywać neutralność, nie angażować się; to
zawodowy; officer corps - korpus oficerów; of- commit sth by heart - wyuczać się na pamięć;
ficers’ corps - kadra dowódcza; OIC (Officer In
358
commitment - zaangażowanie, obowiązek; to przechwytywania, likwidowane stanowisko, punkt
give a commitment to - zobowiązywać się do
pomocniczy; shift/travelling - przesunięcie; off-
OFFENSIVE Action - ofensywny charakter dzia- set distance - odległość do epicentrum; offset
łań (zasada bojowego użycia lotnictwa); offen- (to), offset, offset - wyrównywać, równoważyć;
sive - ofensywny, ofensywa, obraźliwy; Offen- displace - przemieszczenie; to displace - wysive Air Support - ofensywne wsparcie lotnicze; pierać (sth as - jako coś), przesiedlać, wysiedlać
to go on/take the offesive - przechodzić do OFO (Other Forces Situation) - sytuacja innych
ofensywy; offensive grenade - granat zaczepny; sił
offensive minefield - ofensywne pole minowe; OH (Observation Helicopter) - śmigłowiec obOffensive Support Operations (ATP-27B) - serwacyjny (przeznaczony głównie do obserwacji
operacje ofensywnego wsparcia
i operacji rozpoznawczych)
offer - oferta, dostępny (na rynku), w specjalnej OHEE (Operations in Hostile Electronic Envisprzedaży; to offer - oferować, proponować (sth ronment) - zdolność do działań w warunkach
to sb - coś komuś), ofiarować, dawać; all what zakłóceń radioelektronicznych
the life can offer - wszystko, co życie może zao- ohm - om; ohmmeter - omomierz
ferować; offering - propozycja, oferta, ofiara
OI (Operating Instruction) - instrukcja opera-
office - urząd (official duties - urząd, obowiązki cyjna
służbowe), stanowisko, biuro (bureaucracy - OIC (Officer In Charge of …) - dowódca/oficer
biurokracja), gabinet, wydział, posada, służba, odpowiedzialny za …
nabożeństwo, obrządek; office building - biuro- OJT (On-the-Job-Training) - szkolenie prakwiec; office hours - godziny urzędowania; office tyczne /na stanowisku pracy/
worker - urzędnik (official); booking office - O.K./Okay/All Correct - pot. Dobrze, dobrze!,
kasa biletowa; consular office - biuro konsular- zgoda, w porządku, w dobrym stanie, będący
ne; money exchange office - biuro wymiany w porządku, na miejscu, aprobować (oficjalnie),
walut; be in an office - piastować urząd; to ta- dobra, no dobra; the okey - aprobata; to O.K. ke/to enter upon an office - objąć stanowisko; wyrazić zgodę, zatwierdzić
to hold office - mieć stanowisko; be in/hold of- Old Glory/Stars and Strips ameryk. - sztandar
fice - być przy/u władzy; office-boy - goniec; of- Stanów Zjednoczonych; old as the hills - „stary,
ficial - urzędnik, funkcjonariusz, urzędowy, ofi- jak świat”; old bird - „stary wyga”
cjalny; official press statement - oficjalne oleat - kalka (carbon paper); tracing - kopia (na
oświadczenie prasowe; official secret - tajemni- kalce); duplicate - kopia; to trace - wyśledzić,
prześledzić, śledzić, odbijać (np. przez kalkę),
ca służbowa
offset - przeniesienie, przesunięcie, odchylenie kopiować; traced back - wyśledzony
(od punktu celowania), odstęp, kompensata, OLG (Operation Landing Groud) - lotnisko; aedruk offsetowy, domiar; offset point - punkt rodrome - lotnisko; redeployment aerodrome -
359
lotnisko przebazowania/zapasowe; alternate ae- one by one - pojedynczo (one at a time); onerodrome; emergency airfield; diversion aero- way - jednokierunkowy; one-way communicadrome - lotnisko zapasowe; air stripe - lotnisko tions - łączność jednokierunkowa; two-way
polowe; main aerodrome - główne lotnisko
communications
-
łączność
dwukierunko-
OMAPAO (Active and Passive Composite Air wa/dwustronna/dupleksowa; two-wire circuit Operations) - aktywne i pasywne połączone łącze dwuprzewodowe; one-way road - droga
działania powietrzne
jednokierunkowa; two-way road - droga dwukie-
OMG (Operational Manoeuvre Group) - opera- runkowa (two-lane road - droga dwupasmowa);
cyjna grupa manewrowa
one-way traffic - ruch jednokierunkowy; two-
OMIS (Operational Management Information way traffic - ruch dwukierunkowy
System) - system informacyjny zarządzania ope- ongoing repair - remont bieżący; ongoing
racyjnego
testing - badanie przebiegu; ongoing situation
omit (to) - opuścić, pominąć, przeoczyć, nie ro- - sytuacja bieżąca; ongoing - zachodzący, trwabić, zaniedbywać; to omit the details - pominąć jący
szczegóły; omission - opuszczenie, luka, pomi- onslaught - nawała (ogniowa), szturm
nięcie; go into details - szczegółowo rozpatrzyć
ONUC (United Nations Operation in Congo) -
OMLT (Operational Mentoring - Liaison Te- Operacja NZ w Kongo
am/Operational Mentor Liaison Team) - ope- OO/Opn
O/OPORD
(Operation
Or-
racyjny zespół doradczo-łącznikowy/operacyjno- der/Operational Order) - rozkaz bojowy (operadoradczy zespół łącznikowy Adam Kocel, Szko- cyjny)
lenie
Dowództwa
203
Garnizonu
Gardez OOA1 (Out-of-Area) operations - operacje poza
/w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 10/2010, obszarem (rejonem)
s. 40-44; Jacek Matuszak, CIMIC w Afganistanie OOA2 (Out of Action) - nie biorący udziału
/w/ Przegląd Wojsk Lądowych Nr 6/2008, w akcji
s. 52-57
OOC (Offensive Operation Cell) - komórka
onboard - pokładowy; onboard equipment - działań ofensywnych
urządzenia pokładowe (on aircraft); onboard OODA
(Observation-Orientation-Decision-
instruments - przyrządy pokładowe; onboard Action) - obserwacja-orientowanie-decydownieradar - radar pokładowy; onboard system - in- działanie (As our enemy observes and orints
stalacja pokładowa
on our initial action, we must be observing,
ONC (Operational Navigational Chart) - mapa orienting, deciding, and acting upon our secnawigacji operacyjnej (przeznaczona do plano- ond action.)
wania i przegotowywania lotów w skali regionu; OP1/OPN (Operation) - operacja, działanie;
zawiera informacje potrzebne do nawigacji wzro- combat operation - operacja bojowa
kowej, przyrządowo-radarowej i elektronicznej)
360
OP2 (Observation Post) - posterunek obserwa- 1992 roku w Helsinkach w ramach OSCE, dotychczas jednak nie ratyfikowany; pomimo tego
cyjny
OPC (Operations Division) - oddział operacyjny jest jednym ze środków budowy zaufania i bezOPCOM (Operational Command) - dowodzenie pieczeństwa w Europie/; istotą traktatu jest zaoperacyjne; OPCON (Operational Control) - cieśnianie współpracy poprzez wykonywanie lokierowanie (zarządzanie) operacyjne; TACOM tów obserwacyjnych nad terytorium poszczegól(Tactical Command) - dowodzenie taktyczne; nych państw europejskich; celem każdej misji
TACON (Tactical Control) - kierowanie taktycz- jest lustracja /z pokładu samolotu przeznaczonego do obserwacji z powietrza/ w działalność wojne
OPCW (Organisation for the Prohibition of skową i cywilną danego państwa; loty obserwaChemical Weapons) - Organizacja Zakazu Bro- cyjne mają charakter aktywny /wykonywane
ni Chemicznej; chemical weapons - broń przez zespół innego państwa nad własnym terychemiczna; chemical armament - uzbrojenie torium/ i pasywny /wykonywane nad terytorium
innego, dowolnie wybranego sygnatariusza trak-
chemiczne
OPDAT (Operational Data Report) - meldunek
z zapisem traktatowym, Polska jest zobowiązana
bojowy
OPDEMS (Operational Demands) - wymagania
operacyjne
open area - teren otwarty (open ground); open
route - droga otwarta; open sea - otwarte morze; in the open - na otwartym polu; open city otwarte miasto; open position - stanowisko odkryte; open ranks formation - luźne ugrupowanie żołnierzy; open structure - budowla odkryta; open traverse - poligon otwarty; open jawny; to open - otwierać, otworzyć
OPEN SKIES TREATY - The Treaty on Open
Skies is intended to enhance confidence
building, facilitate the monitoring of compliance with existing or future arms control
agreements, and strengthen the capacity for
the early recognition and subsequent management of crises by permitting reciprocal
overflights
tatu, przez własny zespół inspekcyjny/; zgodnie
of
national
territory.
(Traktat
o Otwartych Przestworzach /podpisany 24 marca
przyjąć, w ciągu roku, sześć Misji Lotów Obserwacyjnych i może wykonać loty obserwacyjne
nad terytorium czterech, wybranych przez siebie
państw) Hanna Kicman, Paweł Henski, Polska
w otwartych przestworzach /w/ Wiraże nr 19,
październik 2001 r.
OPFOR (opponent's forces/opposing forces) siły zbrojne przeciwnika, siły przeciwne, przeciwnik
OPHT (Operational Procedures Harmonisation Task Group) - zespół zadaniowy wydzielony przez SHAPE w celu udzielenia pomocy nowo
przyjętym członkom NATO w osiągnięciu wymaganego poziomu interoperacyjności
OPL1/opl/op (Operational) - operacyjny (of
operation), bojowy, dot. gotowości bojowej, gotowy do akcji, operatywny, centrum operacyjne;
operational action - działania operacyjne; operational art - sztuka operacyjna; OPs (Operational Officer/Operations Officer) - oficer ope-
361
racyjny; operations duty person - dyżurny ope- działań we wszystkich warunkach atmosferyczracyjny; operational branch - wydział operacyj- nych, w dzień i w nocy; US operation order ny; operational aviation - lotnictwo operacyjne; rozkaz operacyjny; GB combat order - rozkaz
operational camouflage - masowanie operacyj- operacyjny; OACLW (Operations in All Condine; operational chain of command - operacyj- tions of Light and Weather) - zdolność do dziana struktura dowodzenia; OHQ (Operational łań w wszystkich warunkach pogodowych; OHEE
Command) - dowództwo operacyjne; operatio- (Operations in Hostile Electronic Environnal deployment - operacyjne rozwinięcie/wpro- ment) - zdolność do działań w warunkach zakłówadzenie (and prompt logistic support of ceń radioelektronicznych; operational report combat actions - i terminowe logistyczne meldunek operacyjny; operational rocket - rawsparcie działań bojowych); operational de- kieta operacyjna; operational requirements ployment of forces - operacyjne rozwinięcie sił; wymagania operacyjne; respective requireoperational depth - głębokość operacyjna; ope- ments - stosowne wymagania; operationalrational direction - kierunek operacyjny; opera- tactical - operacyjno-taktyczny; operational-tactional directive - dyrektywa operacyjna; opera- tical rocket battalion - dywizjon rakiet operacyjtional documents - dokumenty bojowe; opera- no-taktycznych; operational target - cel operational flight - lot bojowy; operational forces - cyjny; operational time - czas operacyjny; opewojska operacyjne; operational map - mapa rations unit - oddział operacyjny; operations
operacyjna; operational message - komunikat zone - pas działania; in operation - w ruchu,
operacyjny; operational mission - zadanie ope- w eksploatacji; operator - operator, obsługujący;
racyjne; operational movement - manewr ope- radar operator - operator stacji radiolokacyjnej;
racyjny; Opo (operational order) - rozkaz ope- radiooperator/radio operator - radiooperator;
racyjny; operational plan - plan operacyjny; to operate - działać, powodować działanie, opeoperational level of war - szczebel operacyjny; rować, kierować (maszyną), obsługiwać (maszyoperational procedures - procedury operacyj- nę), wprawiać (w ruch); be in operation - kursone; operational stocks - zapasy operacyjne; wać; to conduct operation - prowadzić działaOPS/Ops (Operations) - operacja/operacyjny
nia
2
/działania; Opns (Operations) - służba opera- OPL (Outpostline) - linia czat, pozycja ubezpie-
cyjna, działania operacyjne, operacje, działania czenia bojowego
wojenne; operations under special terrain OPLAN (Operations Plan) - plan operacyjny
conditions - działania w szczególnych warun- (działania)
kach terenowych; defensive operations - dzia- OPLR (Outpost Line of Resistance) - pozycja
łania/operacje obronne; operation instructions ubezpieczeń bojowych
- instrukcja operacyjna; Operations in All Con- OPORD (Operation Order) - rozkaz operacyjny
ditions of Light and Weather - zdolność do
362
OPP (Operational Planning Process) - proces ORBAT (Order of Battle /Report/) - ugrupowaplanowania operacyjnego
nie bojowe/meldunek o ugrupowaniu bojowym
OPPLAN/Opplan (Operational/Operation Plan) orbital flight - lot orbitalny
- plan operacyjny/plan operacji
ORD (Ordnance) - uzbrojenie; piece of ord-
OPS (Operations/Operational Section) - sekcja nance - działo, armata; ordnance depot - maoperacyjna
gazyn (składnica) uzbrojenia; ordnance officer -
OPSEC (Operational Security) - bezpieczeń- szef służby uzbrojenia
stwo operacyjne /działań/
O.R.D. (owner's risk of damage) - koszty ewen-
OPSUM (Operational Summary) - komunikat tualnych szkód ponosi właściciel
operacyjny
order - rozkaz, polecenie (recommendation -
OPTADS (Operational Tactical Data System) - polecenie, rekomendacja), porządek (order of
system danych taktyczno-operacyjnych
march - porządek marszu) (order for march -
OPTASK AAW (Operational Tasking for Anti ugrupowanie marszowe), nakaz, dyrektywa, rozAir Warfare) - (rozkaz bojowy) zadanie opera- porządzenie
cyjne dla obrony powietrznej
(ordinance),
zarządzenie,
szyk
(orders - szyki, dyspozycja), rząd, poziom, ład,
optical instruments - przyrządy optyczne; opti- kolejność (order of advance - kolejność przesucal axis - oś optyczna opitcal (aerial) sight - nięcia), zamówienie (for goods) (home or(lotniczy) celownik optyczny; opitcal system - ders/export orders - zamówienia krajowe/zaukład optyczny; optical telegraphy - sygnaliza- mówienia zagraniczne), zakon (w kościele); draft
cja wzrokowa/optyczna; optical - wzrokowy; order - projekt rozkazu bojowego; order chanoptic - optyczny, wzrokowy; optics - optyka; op- nel - kanał służbowy; order of commendation tician - optyk
rozkaz pochwalny; order of merit - order zasłu-
optional - do wyboru; pursue an option - reali- gi; order/orders of the day - rozkaz dzienny
zować możliwości
(dispatch - rozkaz dzienny), porządek dnia (mili-
OPTEMPO (Operating Tempo) - tempo działań
tary order); halt order - rozkaz do postoju (halt
1
OR (Operational Readiness) - gotowość ope- area - rejon odpoczynku); ACTORD (Activation
racyjna; OR (Operationaly Ready) - gotowy do Order) - rozkaz wstępny; BO (Back Order) działania
rozkaz do wycofania; BO (Battle Order) - ugruOR2 (Operational Requirement) - wymagania powanie bojowe; OA (Order of Assault) - rozkaz
bojowe
do natarcia; DO (Departure Order) /TO (Travel
OR3 (Other Ranks) - szeregowi i podoficerowie; Order) - rozkaz wyjazdu; draft order - projekt
the rank and file - szeregowcy„szarzy” lu- rozkazu bojowego; OD (Order of Defence) dzie/zwyczajni członkowie partii
rozkaz do obrony; FRAGO (Fragmentary Order)
O/R44 (Officer of Reserve) - oficer rezerwy
5
O/R (On Request) - na żądanie
- zarządzenie bojowe; ORBAT (Order of Battle)
- organizacja i stan sił i środków, ugrupowanie
363
bojowe, rozkaz organizacyjny; OR (Oral Order) - jenia (ordnance dump); ordnance officer - ofirozkaz ustny; order of battle - rozkaz bojowy; cer uzbrojenia; ordnance service - służba
BR combat order US operational order; SO uzbrojenia, uzbrojenie
(Scramble Order) - rozkaz alarmowy; RO (Re- ORE (Operational Readiness Evaluation) lief Order) - rozkaz do luzowania wojsk; O Gro- ocena gotowości bojowej
up (orders group) - zbiórka celem wysłuchania organic artillery - artyleria organiczna; organic
rozkazu; order closing - część końcowa rozka- subunits - pododdziały organiczne; organic
zu; by order of - na mocy rozkazu; in order - weapon - broń organiczna (organic - organiczw porządku, w kolejności (in good order); one ny, naturalny; organ - organ, narząd, organy
after another - jeden po drugim; in order to - /instrument muzyczny/)
aby; out of order - nie w porządku, nie w kolej- organisational/organizational
ności, nieregulaminowy, zepsuty; promotion or- schemat
organizacyjny;
structure
-
organisation/organi-
der - rozkaz promocyjny /dot. promocji oficer- zation of the ground - budowa umocnień poloskiej/; special order - rozkaz specjalny; orderly wych; organisational/organizational - organi- sanitariusz, ordynans, dyżurny /man of duty/, zacyjny; organisation/organization - organizaporządny; orderly duty - dyżur; orderly book - cja (reorganization - reorganizacja); organiksiążka rozkazów; orderly officer - oficer dyżur- sed/organized resistance - opór zorganizowany (duty officer; officer of the day); to order - ny; organiser/organizer - organizator; to orgarozkazać, rozkazywać, nakazać, nakazywać, nise/organize - organizować (się), porządkować,
zamawiać, porządkować, organizować; to order uporządkować, zrzeszać się, formować, sformosomeone to do sth - rozkazać komuś coś zro- wać
bić; to issue orders - wydawać rozkazy; to obey original - oryginał, początkowy, oryginalny; in an
order - wykonywać/wykonać rozkaz; to go out original manner - w oryginalny sposób; originaof order - zepsuć się; to put out of order - lity - oryginalność; orginator - autor, twórca, nawyjść/wychodzić z użycia (to be out of usa- dawca; origin of the trajectory - punkt początge/use); dictate - dyktat, nakaz; to dictate - kowy toru; origin(s) - pochodzenie; of German
dyktować, narzucać, rozkazywać
origin - pochodzenia niemieckiego; orginally;
ordinary transport - transport zwykły; ordinary - initially; basically - początkowo; to orginate powszedni, powszechny; ordinance - rozporzą- brać początek
dzenie; ordination - klasyfikacja; ordinate - ORI (Operational Readiness Inspection) rzędna
kontrola gotowości bojowej; ORT (Operational
ordnance - uzbrojenie, artyleria, armaty; ord- Readiness Test /Land/) - sprawdzian gotowości
nance material - sprzęt bojowy; ordnance and bojowej
electronics service - służba uzbrojenia i elek- orientation point - punkt orientacyjny; orientatroniki; ordnance depot - skład/składnica uzbro- tion - orientacja, położenie; orienteering - orien-
364
towanie; orienteering/orienting of the map - go/oficer dowództwa taktycznego/oficer w doorientowanie mapy; to orient - orientować, wództwie taktycznym/dowódca taktyczny
zorientować; to orient oneself/to orientate OTC² (Officer TRaining Call) - kurs 6-cio
oneself - orientować się (to sth - w czymś)
miesięczny
OS1 (Offensive Support) - wsparcie ofensywne
OTH (Over The Horizon) - poza linią horyzontu;
OS2 (Operation Section) - sekcja operacyjna
OTHT (Over The Horizon Targeting) - loka-
OS3 (Operations Security) - zabezpieczenie lizowanie
operacji, bezpieczeństwo operacji; to secure - kacyjnym
celów
poza
horyzontem
radiolo-
zabezpieczać, (from/against - przeciwko), za- other forces of NATO - inne siły zbrojne NATO
pewnić sobie (poparcie, głosy), uzyskiwać, przy- OTHR (Over the Horizon Radar; radar with
twierdzać (przedmiot), zabezpieczony, bezpiecz- a range much greater than the line of sight
ny (budynek), pewny (stan, pozycja), przymoco- range) - stacja radiolokacyjna dalekiego zasięgu
wany (dobrze) (przedmiot), niezagrożony (pozy- wykrywająca obiekty powietrzne poza linią horycja), mocny (podstawa)
3
OS (Operating System) - system operacyjny
zontu
OTHT (Over-the-Horizon Targeting) - cel poza
OSCE (Organisation on Security and Co- linią horyzontu
ordination in Europe) - Organizacja Bezpie- OTN (Observer Team in Nigeria) - Grupa Obczeństwa i Współpracy w Europie
serwatorów w Nigerii (1968-1970, 4 oficerów)
oscillation - oscylacja; oscillator - oscylator; OTP (Operational Training Plan) - plan szkoleoscillograph - oscylograf; to oscillate - oscylo- nia operacyjnego
wać (between - pomiędzy)
OTS (Officer Traning School) (USAF) - pro-
OSE (Officer Scheduling the Exercise) - oficer gram szkolenia UASF adresowany do absolwenplanujący ćwiczenie; OCE (Officer Conducting tów wyższych uczelni oraz podoficerów, którzy
the Exercise) - oficer prowadzący ćwiczenie
podczas służby ukończyli wyższe studia i ubiega-
OSF (Operational Support Facility) - zdolność ją się o pierwszy stopień oficerski
OTU (Operational Training Unit) - oddział
wsparcia operacyjnego
OSI (On-Site Inspection) - kontrola bezpośred- /pododdział/ szkolny; cykl szkolenia podstawowego (na samolotach F-16A/B)
nia
OSINT (Open Source Intelligence) - wywiad oust (to) - usunąć; to expel - wyganiać; to deoparty na pozyskiwaniu informacji ze źródeł jaw- pose - usuwać (ze stanowiska); to remove; to
nych, tzw. biały wywiad
eliminate - usunąć, wypierać
OT¹ (Operating Time) - czas pracy
out - na zewnątrz, (z czasownikami tłumaczy się
O/T² (Organizational Table) - etat bojowy
przez wy-, np. pull out - wyciągać), poza (prze-
OTC¹ (Officer in Tactical Command) - dowód- bywać poza np. domem), z (wyjmować np. z kieca grupy taktycznej/dowódca związku taktyczne- szeni), zgaszony (np. ogień), rozwinięty (np.
kwiat), nie do przyjęcia (np. propozycja), nie-
365
modne (np. ubranie), niewłaściwy (np. pomiar); outline - zarys; to outline - przedstawiać w zaout of (wychodzić np. z, do, spośród); be out of rysie; overlay - szkic, oleata; to overlay - nałosth - nie mieć już czegoś; be out of /the rain/ - żyć; outline plan - zarys planu; draft - szkic, zanie być /w deszczu/; be out - strajkować; be out- rys, wstępna wersja; to draft - pisać wstępną
to sth - mieć ochotę na coś/coś zrobić; out of wersję /brudnopis/
work - bezrobotny; out of date - przestarzały; outlook - widok, poglądy, podgląd, obserwacja,
out of doors - na dworze, na powietrzu; out- punkt obserwacyjny, światopogląd, prospekt
and-out - kompletny, zupełny; ask you out - po- outnumber (to) - przewyższać liczebnie
prosić, byśmy gdzieś poszli; The old lady pass outpost - placówka, wysunięty posterunek, czaout when she heard the news. - Starsza pani ta, forpoczta
zemdlała, kiedy usłyszała te wiadomości.
output line - linia wyjściowa; output signal - sy-
outburst - wybuch (outbreak - wybuch, rozpo- gnał wyjściowy; output - wyjście, wyjściowy, daczęcie), eksplozja, przypływ
ne wyjściowe/końcowe, wydajność, produkcja,
outcome - wynik, rezultat, skutek
wytwórczość, twórczość
outfit
-
wyposażenie,
wyekwipowanie, outrage - zdarzenie, wypadek, okrucieństwo, ob-
sprzęt/sprzęty, zestaw, jednostka (czegoś), ze- raza (offence), zniewaga, oburzenie, pogwałcespół, placówka (outguard; outpost), agencja, nie, gwałt, szok (outrageous - szokujący, wzbustrój; outfitted - wyposażony; high tech outfit - rzający); to outrage - znieważyć, pogwałcić, uranowoczesny pododdział; equipment - wyposa- żać, gniewać, oburzyć; provoke moral outrage żenie; furnishment - wyposażenie; furnishings sprowokować moralne oburzenie
- wyposażenie, umeblowanie; to outfit - wypo- outright - całkowicie, wprost, szczerze, natychsażyć; to equip - wyposażyć, zaopatrzyć; to fur- miast, z miejsca (off the cuff - z miejsca, na ponish - wyposażyć, meblować dostarczać (sb czekaniu), otwarcie; całkowity, otwarty, szczery;
with sth - komuś coś)
be killed outright - zginąć na miejscu/zostać
outgoing - ustępujący, odchodzący, wychodzą- zabitym na miejscu
cy, przyjazny; outgoing commander - ustępują- outskirts - rubieże, skraj
cy dowódca; outgoing correspondence - kore- outsourcing - należy rozumieć, jako - korzystaspondencja wchodząca; outgoings - wydatki nie z zasobów zewnętrznych (słowo wywodzi się
(founds; agences)
z amerykańskiego języka biznesowego i jest
out-of-tune - rozstrojony
skrótem pochodzącym od trzech wyrazów: outsi-
outlast (to) - przetrwać (survive; outlive - prze- de /zewnątrz, na zewnątrz; outside of - poza
czymś, zewnętrzny/, resource /zasób, zapas,
żyć, przetrwać)
outlet - wylot (nozzle; vent), (muzzle - wylot lu- środek zaradczy, źródło, pomysłowość/ i using
użycie,
zastosowanie,
wyfy); mouthpiece - wylot, ustnik, mikrofon, rzecz- /korzystanie,
nik, ujście
korzystywanie/ Zbigniew Ciekot, Tomasz Jało-
366
wiec, Outsourcing usług transportowych w SZ overshoot/"go around" - za długie lądowanie;
RP /w/ Przegląd Logistyczny Nr 3/2010, s. 21-25 col.
to
overshoot
the
airfield
-
przele-
overdo (to), overdid, overdone - przesadzać cieć/przewalić się przez (np. lotnisko)
(sth - z czymś); Draw it mild! - Nie przesadzaj!; overstretching - nadmierne rozciągnięcie (/…/
mild - łagodny, umiarkowany; to mild - łagodzić, NATO, jak każda struktura wielonarodowa i wieułagodzić
lokulturowa, w przeszłości i obecnie, ciągle stoi
overdue - opóźniony, zaległy; late/belated - wobec groźby rozmycia przez nadmierne rozciąspóźniony; latecomer - spóźnialski
gnięcie /overstretching/; przekształcone w orga-
overfly (to) - przelecieć ponad; to go over - nizację globalną stałoby się czymś w rodzaju
przechodzić, przejść
ONZ i - nie wahajmy się powiedzieć - byłoby
overhead threats - zagrożenia z góry; overhe- równie nieefektywne jak ONZ.) Jerzy Łukaszewads - wydatki bieżące, napowietrzny, nad głową, ski, Bezpieczeństwo Polski: próba bilansu i perspektywy /w/ Polska Zbrojna Nr 42 z 18 paźw górze
overland - naziemny
dziernika 2009 r., s. 43-47
overlap - pokrycie; to overlap - pokrywać się, overthrow (to), overthrew, overthrown - obazachodzić na siebie; to coincide - zbiegać się, lić, obalać (topple - obalać /np. drzewa/), zrzupokrywać się w czasie; concurrence - schodze- cać, porzucać, odrzucać; overthrow - obalenie,
nie się, zejście się, zgoda, jednomyślność, zbieg przewrót (military coup - przewrót wojskowy;
okoliczności, współwystępowanie
military dictatorship - dyktatura wojskowa);
overlay - oleata; szkic, to overlay - nałożyć
overturning (of a plane) - kapotaż, koziołkowa-
overlook (to) - przeoczyć, nie dostrzegać, nie nie; to overturn - przewracać (się), unieważniać,
zwracać uwagi, ignorować
obalać, pozbawiać władzy; to rule out - obalić
overnight - na noc, nocny, przez noc, natych- (rząd, władzę); to topple - przewracać się, obamiast, na krótki czas
lać
overpass - US widukt, przejazd górą
overwhelming - przygniatający, przytłaczający
overpower (to) - obezwładnić, obezwładniać
(problem; issue; period; moment)
overprint - nadruk
overwork - przemęczenie; overworked - prze-
overrun (to) - dokonać inwazji, przekroczyć gra- męczony
nicę
OVFL (Overflow) - nadmiar, rozlew; river over-
overseas - zagraniczny, za granicę; foreign - flow - rozlanie się rzeki
zagraniczny, obcy, (minister) spraw zagranicz- own - własny; his own bed - jego łóżko (po zanych, nieswoisty, obcy (to sb - komuś); forei- imku, często nie tłumaczy się); on one's own gner - obcokrajowiec, cudzoziemiec
sam, samodzielnie; ownestly - samodzielnie;
owner - właściciel; ownership - własność; to
own - mieć, posiadać
367
OWS (Own Situation) - sytuacja własna
point - punkt zerwania, granica wytrzymałości;
OXY (Oxygen) - tlen; oxygen mask - maska tle- collection point - punkt zbiórki; check point nowa; oxygen-deficiency sickness - choroba punkt kontrolny; control point - punkt kontroli;
wysokościowa
critical point - punkt krytyczny; crossing point punkt przeprawowy; point of departure - punkt
wyjściowy; evacuation point - punkt ewakuacyjny; point of impact - punkt uderzenia; point of
touch-down/landing point - punkt przyziemienia (samolotu); point defence system - punktowy system obrony; point of burst - punkt wybuchu; point of target - cel punktowy; point of
view - punkt widzenia; angle of view - kąt widzenia; start point - punkt początkowy/punkt
wyjścia; strong point - punkt umocniony; filler
point - punkt zaopatrywania w paliwo; tie down
point - punkt zawieszenia; forward point - wysunięty punkt; holiding point - punkt wyczekiwania; main point of resistance - główny punkt
P (PAPA)
oporu; mean point of impact - średni punkt;
p1 (page) - strona, stronica
POC (Point of Contact) - punkt kontaktowy,
P2 (Passive) - pasywny, bierny
sposób skontaktowania się; POD (Point Of Em-
P3 (Personnel) - skład osobowy, personel, siła barkation) - punkt załadowania; charging pożywa
int/loading point/pick-up point - punkt zała-
P4 (Point) - punkt, pozycja, punkt widzenia, stro- dunku; trans-shipment point - punkt przeładunna (aspekt), sens (celowość), cel, sedno sprawy, kowy; POD (Point Of Debarkation) - punkt rozkwestia, szczegół, cecha charakterystyczna, ko- ładowania; unloading point - punkt wyładowaniec (ostry), koniuszek, zwrotnica (kolejowa), nia/wyładowczy, stacja wyładowania; unloading
chwila (czasu), gniazdko (elektryczne) (socket), area - rejon wyładowania (an unload - rozładozamiar, stopień napięcia, kreska (np. na termo- wanie; to unload - rozładować, rozładowywać,
metrze); aiming point - punkt celowania; aiming wyładować, wyładowywać, rozbroić); intercept
device - urządzenie celownicze; point-blank - point - punkt przechwycenia; orienting point strzał bezpośredni, ogień na wprost; point-blank punkt orientacyjny; POO (Point of Origin) range - zasięg strzału bezwzględnego; border miejsce rozmieszczenia stanowiska ogniowego
crossing point - punkt przekroczenia granicy, /np. moździerzy/; turning point - punkt zwrotny;
przejście graniczne (cross frontier); breaking trig point - punkt triangulacyjny; vantage po-
368
int/vantagepoint - (dobry) punkt obserwacyjny; moc (of engine - silnika); power range - zakres
reference point - punkt odniesienia; watering mocy; the plane is powered by single engine point - punkt zaopatrywania w wodę; to have samolot jest napędzany przez jeden silnik; poa point - mieć rację; in point - trafny, wer-sharing deal - umowa o rozdziale wojsk;
w sam raz; the case in point - odpowiedni (sto- power line - linia energetyczna; power of attorsowny) wypadek, (to, o co chodzi); this is not ney - pełnomocnictwo; armed power/combat
the point - nie o to chodzi; be beside the point power - siła bojowa; fire power - siła ognia; kil- nie mieć nic do rzeczy; to the point - do rze- ling power - zdolność rażenia; nuclear power czy; off the point - nie na temat; to make a po- mocarstwo nuklearne; nuclear power-plant int of sth - uważać coś za rzecz konieczną; be elektrownia atomowa; PA (Power Amplifier) on the point of doing sth - mieć właśnie coś wzmacniacz mocy; PP (Peak Power) - moc imzrobić; I see your point - rozumiem, o co ci cho- pulsu; power range - zakres mocy; PS1 (Power
dzi; the point (is that ...) - sedno sprawy (w tym, Subsystem) - podsystem mocy; PS2 (power
że); two point six - (2.6 - dwa i sześć dziesią- Supply) - zasilanie, zasilacz; PSU (Power Suptych); point-blank - bez ogródek; to point - ply Unit) - blok zasilania; power source - źródło
wskazywać (at/to - na/w kierunku na), wymierzać zasilania; power unit - zespół napędowy; po(at sb - w kogoś), kierować (się), nakierować; to wer-driven - o napędzie silnikowym; in/within
point out - pokazywać, wskazywać, uwydatniać, sb's power - w czyjejś mocy; powerful - potężzaznaczać; pointed - zaostrzony, znaczący; po- ny, rewelacyjny, wielki; powerless - bezsilny; to
inter - wskazówka, wskaźnik; pointless - bez- power - zasilać (prądem); to take power/to
sensowny; SPOC (Single POC) - jedyny punkt come into power - dochodzić do władzy; be in
kontaktowy; pointpointing - określanie środka power - być u władzy
np. miny
1
PA (Phase ALFA) - faza ALFA; PB (Phase
P3/PWR/pwr (power) - władza, zdolność (np. BRAVO) - faza BRAVO
mowy), moc, siła (wybuchu, militarna), energia PA2 (Protected Area) - strefa ochraniana
(wiatru, wody), potęga (w matematyce); powers P/A3 (Pairing/Association Action - działania
- pełnomocnictwa, uprawnienia; legislative and towarzyszące
executive powers - władza ustawodawcza i wy- PAAT (PATRIOT as a Target) - PATRIOT, jako
konawcza; power plant - elektrownia, siłownia, cel; patriot - patriota
zespół napędowy; EPP (Electric Power Plant) - pace - tempo (tempo), krok, tempo marszu; to
elektrownia (power station - elektrownia); po- pace - chodzić (sth - po czymś); to keep pace
wer amplifier - wzmacniacz mocy; emergency with sb/sth - dotrzymywać komuś/czemuś kropower - zasilanie awaryjne; power-off flight - lot ku; at a good pace - w dobrym tempie/dobrym
przy wyłączonym silniku; power output - moc tempem; to do sth at one's own pace - robić
(power rating), moc wyjściowa; power-output - coś własnym tempem; to take (two) paces -
369
przejść/zrobić (dwa) kroki; a pace maker - sty- pageant - przedstawienie historyczne, uroczymulator serca; a pass time (czas przejscia, prze- stość, uroczysta scena; pageantry - uroczystość
jazdu) (the column of trucks)
(historyczna); anniversary - rocznica
pacification - pacyfikacja; to pacify - uspokajać, painkiller - a drug (e.g. morphine) designer to
uspokoić, spacyfikować
stop pain - środek przeciwbólowy
pacifism - pacyfizm (the belief that war is the PANDA (Personal and Administration Diviwrong way to settle disputes; He is a commit- sion) - oddział personalno-administracyjny
PANDP (Plans and Policy Division) - oddział
ted pacifist)
pacification - pacyfikacja; to pacify - uspokajać, planowania
uspokoić, spacyfikować
panel - pulpit, panel, komisja, komitet, kaseton,
pack - paczka (packet) (np. ludzi, rzeczy), torni- spis, skład (sędziów); panel code - tablica koster, talia (kart), stado (np. wilków), plecak dowa; control panel - tablica rozdzielcza; patch
(rucksack); pack rations - individual rations panel - tablica przyłączy; patch - łata, łatka,
which are carried by each serviceman or se- plaster; to patch - łatać, naprawić; to panel rvicewoman; to pack/to pack up - pakować wykładać ściany boazerią; panelling - boazeria,
(się), układać (w
pojemniku), być upchanym tafla, płyta
(w pomieszczeniu); package - paczuszka, US panic - panika; flap-marker - panikarz; panicpaczka, zestaw (propozycji), paczkować; to pack stricken - orgarnięty paniką; to panic - panioff - wysyłać; packed - zatłoczony, napchany kować (to be/get in a flap); scare - panika, his(with sth - czymś); packaging - opakowanie; teria; to give sb a scare - wystraszyć kogoś;
packed line/interrupted line - linia przerywana
scare the hell out of - przerazić; to scare away
1
PAD (Passive Air Defense) - bierna obrona - odstraszyć kogoś; scared - wystraszony,
przeciwlotnicza
bojący się (of sb - kogoś); be scared that/of sth
2
Pad - wyściółka, podkładka (rubber pads - gu- - bać się czegoś; scared stiff/to death mowe podkładki, poduszka; rubber skirts - gu- śmiertelnie wystraszony; a stampede - popłoch,
mowe fartuchy; skirt - spódnica, poła, fartuch, panika; to stampede - wpadać w popłoch
osłona; to skirt - obchodzić, iść skrajem, kłębek, PAR (Precision Approach Radar) - radar kontampon (waty), podpaska (higieniczna), ochra- troli lądowania (w slangu lotniczym precyzyjne
niacz (np. na łokcie, kolana), blok (papierowy), podejście do lądowania według przyrządów
miejsce startu/lądowania (rakiety), poduszka (do z wykorzystaniem komend otrzymywanych od
pieczątek), poduszeczka (np. na łapkach kota), kontrolera naziemnego); ASR (Airport Surveilnieform. mieszkanko; to pad - kroczyć, dreptać, lance Radar) - radar zbliżenia wykorzystywany
wyściełać
do „wektorowania” statków powietrznych; umożliwia również wykonywanie nieprecyzyjnych podejść do lądowania wg przyrządów Ireneusz No-
370
wak, Symulatory w szkoleniu pilotów /w/ Prze- chroniarze (paras - spadochroniarze/skoczkowie
gląd Sił Powietrznych Nr 1/2007, s. 21)
brytyjscy - nazwa potoczna); parachutist - sko-
para; subpara - punkt, podpunkt (w tekście)
czek spadochronowy, spadochroniarz; paradrop
PARAM (Parameter) - parametr
- zrzut spadochronowy; jump boots - buty
PARA (Regiment) - pułk spadochronowy, od- skoczka spadochronowego; to parachute - skadział desantowy (parachute brigade - brygada kać ze spadochronem, wylądować na spadospadochronowa); parachute troops - wojska chronie, zrzucić na spadochronie; to parachute
desantowe; parachute landing force/parachute from the aircraft - wyskoczyć ze spadochronem
assault - desant spadochronowy; parachute - ze statku powietrznego; to pack a parachute spadochron; main parachute - spadochron ułożyć spadochron; to jump - skakać
główny; reserve parachute - spadochron zapa- parade - defilada, parada, apel, popis, przegląd;
sowy; drogue parachute/brake parachute - the Medal Parade - uroczysta zbiórka stanu
spadochron hamujący; cargo parachute - spa- osobowego jednostki (w celu wręczenia żołniedochron towarowy; parachute canopy - czasza rzom odznaczeń); parade commandant - dospadochronu; paradrop - zrzut na spadochronie; wódca parady; parade ground - plac paextraction parachute - pilocik (wyciągający cza- rad/defilad/musztry/ćwiczeń; parade step - krok
szę spadochronu); parachute harness - uprząż defiladowy; to parade/to be on parade - defilospadochronu (harness - uprząż, pasy mocujące; wać; review - popis, przegląd, inspekcja); resuspension lines - linki nośne spadochronu; to view (ceremony) - parada wojskowa; reviewing
harness - zaprzęgać /to - do/, czynić użytecz- ground - plac do przeglądu wojsk; to march in
nym); parachuting - skoki spadochronowe, spa- review - defilować; to review the troops - oddochroniarstwo; basic static-line parachuting - bierać defiladę)
skoki z natychmiastowym otwarciem spadochro- paragraph - akapit; in paragraph given abonu (tzw. „na linę"); free-fall parachute - spado- ve/in paragraph mentioned above - w akapicie
chron do skoków wyczynowych; parachute bag podanym powyżej
- pokrowiec na spadochron; parachute deploy- parameter - parametr
ment height - wysokość otwarcia spadochronu; paramilitary - paramilitarny (organized like an
parachute release - uchwyt otwierający spado- army)
chron; parachute rigger - układacz spadochro- parent unit - jednostka macierzysta (home
nów; additional parachute pay - dodatek pie- unit); parent - rodzic, macierzysty; parent(s) niężny za wykonywane skoki spadochronowe; rodzic(e), macierzysty
paratroop - powietrznodesantowy (airborne Pat (Patrol) - patrol; PB (Patrol Base) - baza
division - dywizja powietrznodesantowa); para- patrol; clearing patrol - a patrol sent out from
troops - wojska powietrznodesantowe; paratro- a patrol base or defensive position in order to
oper/para-troopers
-
spadochroniarz/spado- check the surrounding area for enemy
371
pattern - wzór, schemat; follow a pattern - (an irregular soldier fighting against regular
trzymać się schematu
troops)
participant - uczestnik (in sth - w czymś); parti- PAS (Protected Avionics Shelter) - schron lotcipate - uczestniczyć (in sth - w czymś); parti- niczy
cipation - uczestnictwo; to participate - uczest- PAS
(Protected
Aircraft
Shelter/Protected
niczyć, brać/wziąć udział (to take part in sth - Avionics Shelter) - osłonięty schron (ukrycie)
brać udział w czymś); part - część (repair parts dla samolotu/samolotów/schron lotniczy; aircraft
- części naprawcze); (part of speech - część shelter - schrono-hangar, ukrycie dla samolotu
mowy), rola (np. w teatrze) (to play a /large/ pass - przepustka (zezwolenie) (permit - przepart in sth - odgrywać /dużą/ rolę w czymś), pustka, przejscie, przełęcz (w górach), zaliczenie
strona (np. sporu), udział; best part - większa (egzaminu); pass time - czas przejścia (przejazczęść; play out - rozegrać się; piece part - du) kolumny; pass the order/word - przekazać
segment; for sb's part - jeśli o kogoś chodzi; on order; to pass - mijać, przechodzić, przejeżdżać,
sb's part - z czyjejś strony; in part - częściowo; prowadzić (o drodze), podawać (sth to sb - coś
in large/for the most part - w większości, komuś) (sól, piłkę), podanie (w grze), przeprow przeważającej części; przeważnie; in most wadzać (np. linę przez uchwyt), spędzać, przeparts of the country - w przeważającej części żywać (okres czasu), zdawać (egzamin), dokraju (most of the time - przeważnie; most of - puszczać, przepuszczać, przewyższać, uchwalać
większość z; mostly - głównie, przeważnie); for (prawo), przeprowadzić uchwałę, wydawać (wythe best/better part - przez większą część; part- rok), uchodzić (for/as - za), robić wrażenie; to
ly yes partly no - częściowo tak, częściowo nie; pass the buck - zwalać odpowiedzialność (buck
parting - rozstanie (się), przedziałek, pożegnal- - samiec, info. US dolec, dolar; to buck - brykać;
ny; partial - częściowy, stronniczy; partial bloc- info. to make a fast buck - szybko robić forsę;
kade - blokada częściowa; partial decontami- info.); to pass through - przechodzić, doznanation - dezaktywacja częściowa; partially; par- wać; to pass away - umrzeć; to pass by - przetly - częściowo; be partial to sth - mieć słabość chodzić, mijać; to pass for - uchodzić (sth - za
do kogoś; to part - rozdzielać (się), rozchodzić coś); to pass over - pominąć, przepuścić,
(się), rozdzielać, rozłączać (walczących), rozsta- przejść na druga stronę; to pass on - przekazywać się (from sb - z kimś); odchodzić (from sb - wać, przekazać (sth to sb - coś komuś); Can
od kogoś); to part with - rozstawać się (sth - you pass on the message /to sb/, please - Czy
z czymś); be part and parcel of sth - stanowić może Pan przekazać /komuś/ tą wiadomość); to
nieodłączną część czegoś
pass out - mdleć, wyjść; be passed - być do-
partisan actions - działania partyzanckie; parti- puszczonym (do obrotu); to pass (a)round san - partyzant, dywersant, stronniczy, stronnik puszczać w obieg; to pass up - przepuszczać;
in order to pass the time - dla „zabicia” czasu
372
(”for the pass time” - dla „zabicia” czasu; ”to one’s address to ... (lady) - zalecać się do …
mark time” - „zabijać” czas); passable - do (pani); to pay attention to - zwracać uwagę na;
przyjęcia, możliwy, przejezdny
to pay off - zwolnić (z wojska), spłacać, opłacać
passive - pasywny; passive air defence - pa- się; to pay an official visit - złożyć oficjalną wisywna (bierna) obrona powietrzna; passive ca- zytę; to pay up - zwracać (pieniądze)
mouflage - maskowanie bierne; passive jam- PB1 (Patrol Boat) - kuter patrolowy
ming - zakłócenia pasywne; passive resistance PB2 (Pillar Box) - schron przeciwlotniczy, schron
- bierny opór; passive public information poli- bojowy; air-raid shalter - schron przeciwlotniczy;
cy - polityka pasywnej informacji publicznej
pillar - słup, filar, podpora; pillar smoke - słup
password - hasło (rozpoznawcze); catch word dymu; BR pillar box - skrzynka pocztowa; pill- hasło
box - bunkier (bunker - bunkier); shelter -
PAT (Personnel Authorization Table) - tabela
schron, szałas; shelter-tent - obozowisko, bi-
etatów osobowych
wak; to built underground for protection aga-
pathfinder aircraft - samolot naprowadzający; inst military attack; to shelter - schronić się
pathfinder team - zespół naprowadzania; path - PBA (Predictive Battle-space Awareness) ścieżka, tor, dróżka, droga, trajektoria; path of świadomość przewidywanego trójwymiarowego
approach - droga zbliżania; the approach road pola walki (jest to zdolność zrozumienia natury
- droga dojazdowa; pathless - bezdroże
i charakteru trójwymiarowego pola walki, która
patience - cierpliwość; be patient with - być pozwala wykrywać i identyfikować obiekty zaintecierpliwym; be impatient with - nie mieć cierpli- resowania, łączyć ich stan obecny z poprzednim
wości; try sb’s patience - nadużywać czyjejś położeniem oraz przewidywać ich najbardziej
cierpliwości; you are trying my patience - nad- prawdopodobne przyszłe działania)
używasz mojej cierpliwości
PBW (Particle Beam Weapon) - broń wiązkowa
1
PATS (Persistant Anti-Tank System) - system PC (Political Consultation) - konsultacje poli-
przeciwpancerny
tyczne; political - dyplomatyczny, rozważny,
pay - pensja (paymaster - płatnik, płatniczy; pay rozsądny; politics - polityka