Verkeersplan

 Verkeersplan Spoorbaan Fase Infrastructurele Ontwikkeling Wanica West met Focus op Verkeer Indira Gandhiweg Paramaribo, v3 19-­‐05-­‐2015 Ir. Imro Fong Poen Ir. Johan Martinus Kevin van Varsseveld INHOUDSOPGAVE Bladzijde INHOUDSOPGAVE ................................................................................................................................... 2 Voorwoord .............................................................................................................................................. 5 Samenvatting .......................................................................................................................................... 7 1 Inleiding .......................................................................................................................................... 12 1.1 Achtergrond ............................................................................................................................ 12 1.1.1 Ontstaan idee ................................................................................................................... 12 1.1.2 Ontwikkeling wegen ......................................................................................................... 13 1.1.3 Ontwikkeling verkeer ........................................................................................................ 19 1.1.4 Ontwikkeling openbaar vervoer ....................................................................................... 20 1.1.5 Ontwikkeling gemechaniseerd en overig verkeer ........................................................... 23 1.2 Doel van de studie ................................................................................................................... 25 2 Spoortransport .............................................................................................................................. 25 2.2 Ontwikkeling spoor in west Suriname .................................................................................... 27 2.3 Huidige ontwikkeling spoor .................................................................................................... 28 3 Spoor Paramaribo-­‐Onverwacht ..................................................................................................... 37 3.1 Aanbod spoorvervoer/beschikbare passagiers ...................................................................... 37 3.2 Aan/afvoer passagiers ............................................................................................................ 38 3.3 Infrastructurele ontwikkeling Wanica West ........................................................................... 43 3.3.1 Ventweg/parallelweg ten westen van het spoor ............................................................. 43 3.3.2 Noord-­‐Zuid wegen ........................................................................................................... 45 3.3.3 Ontwatering ..................................................................................................................... 45 4 Verkeer .......................................................................................................................................... 46 4.2 Bestemmingsfunctie ............................................................................................................... 46 4.3 Ontwikkelingsfunctie .............................................................................................................. 48 4.4 Initiatie reorganisatie openbaar vervoer op tijd en via haltes ................................................ 48 5 Vrachtvervoer ................................................................................................................................ 51 5.1 Introductie Vrachtvervoerroute’s ........................................................................................... 51 5.2 Maatregelen ter bescherming van andere wegen .................................................................. 53 ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’ concept v3
190515 Page 2 of 106 6 Productie-­‐ en Bevolkingsontwikkeling ........................................................................................... 54 6.1 Productie ontwikkeling ........................................................................................................... 54 6.2 Bevolkingsontwikkeling .......................................................................................................... 57 8 Conclusies en aanbevelingen ......................................................................................................... 64 Bibliografie ............................................................................................................................................ 65 Bijlagen .................................................................................................................................................. 68 Bijlage I Schema’s Aankomst-­‐ en Vertrektijden treinen en bussen .......................................... 68 Bijlage II Indicatieve busroutes ........................................................................................................ 71 Bijlage III Kaarten met detail indicatieve ventweg/parallelweg nabij cruciale kruispunten (9 stuks). Bron: Structon met eigen bewerking. .................................................................................... 72 Bijlage IV CITE Kaarten met noord-­‐zuid verbindingswegen te verharden of aan te leggen (14 strekkingen). Bron CITE. .................................................................................................................... 77 Bijlage V Overzichtkaart voorgestelde buslijnen Wanica West vanaf 5 treinstations in vier delen (Deel 1 t/m 4). Bron: OW met eigen bewerking. .............................................................................. 84 Bijlage VI Coverage overzichtkaart voorgestelde buslijnen Wanica West in vier delen. Bron: OW met eigen bewerking. ....................................................................................................................... 86 Bijlage VII Overzichtkaart wegen Wanica West met ventweg/parallelweg (rood), treinstations (groen) en zwaar vrachtvervoerroute’s (blauw) in twaalf opeenvolgende delen (Deel 1 t/m 12). Let wel: de ventweg (rood) is slechts schematisch aangeduid. Noord ligt rechtomhoog. Aangeduide positie detail 1 tm 9 uitgewerkt in Bijlage III. Beschrijving ventweg komt na het 12e deel. Bron OW met eigen bewerking. ....................................................................................................................... 89 Bijlage VIII Overzichtkaart wegen gebied Wanica West met verbindingswegen (rood), toegangswegen (oranje), bestemmingswegen (geel), spoorstations (groen) en parallelweg/ventweg (blauw gestippeld) in vier opeenvolgende delen (deel 1 t/m 4). Let wel: de ventweg in Bijlage VII is slechts schematisch aangeduid. Bron OW met eigen bewerking. ............ 104 Lijst van Figuren Figuur 1 Schematische weergave van het nationaal wegen netwerk. Bron: NEA Masterplan Transport 2011. ................................................................................................................................................... 188 Figuur 2 Invloedsgebied van de Pan American Highway (hub Suriname, Guyana, Venezuela en Brazilië). Bron: SPS. ............................................................................................................................ 199 Figuur 3 Concentratie alle eindhaltes busroutes in Paramaribo-­‐Centrum. Bron: IGSR Onderzoek Personenvervoer. .................................................................................................................................. 20 Figuur 4 Weergave voorstel ontwikkeling stamlijnen in studie van IGSR voor Ministerie TCT (2014).
............................................................................................................................................................ 222 Figuur 5 Principe van stamlijn met voederlijnen……………..……………………………………………………………… 22 Figuur 6 Ontwikkeling motorvoertuigen 1975-­‐2010. Bron: ABS 2010 met eigen bewerking…………… 24 Figuur 7 Kaart Ontwikkeling West Suriname. Bron: Encyclopie Suriname, 1977………………………………27 ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’ concept v3
190515 Page 3 of 106 Figuur 8 Het bandstadconcept van Soria y Mata……………………………………………………………………………..30 Figuur 9 Profiel van een hoofdstraat in het concept van Soria y Mata…………………………………………….30 Figuur 10 Gewenste spoorverbindingen (anno 2014)…………………………………………………………………..…34 Figure 11 Principe van de ventwegen/parallelwegen……………………………………………………………………...43 Figure 12 Voorbeeld verkeersbord om vrachtroute’s aan te duiden……………………………………………….52 Figuur 13 Demografische kaart district Wanica met groei (in % per ressort 2005 t.a.v. 2002) en dichtheid/km² per ressort (2005) © SPS maart 2010……………………………………………………………………….59 Figuur 14 Demografische kaart district Paramaribo met aanduiding groei (in % per ressort 2005 t.a.v. 2002) en dichtheid/km² per ressort (2005)© SPS maart 2010……………………………………………….. 60 Figuur 15 Populatie van subdistrict Paramaribo Zuid in een cirkeldiagram naar ressorten. Bron: SPS 2010…………………………………………………………………………………………………………………………………62 Figuur 16 Populatie van district Wanica in een cirkeldiagram naar ressorten. Bron: SPS 2010…….…63 Lijst van Tabellen Tabel 1 Overzicht van de bij de IIRSA aangegeven belangrijke Noord-­‐Zuid verbindingswegen als bestaande of nog aan te leggen delen van de Pan American Highway. Bron: SPS (Paranam-­‐Pokigron inmiddels geasfalteerd). ........................................................................................................................ 14 Tabel 2 Het wegen netwerk met verantwoordelijke instantie en deklaag in km. Bronnen: WA, OW, RO, LVV en NH (2011) met eigen bewerking. ....................................................................................... 15 Tabel 3 Wenselijke indeling van wegen. Bron: NEA 2011c met eigen aanpassing. ............................. 17 Tabel 4 Globale weergave aan/afvoer van passagiers naar stations. Bron: Eigen globale schattingen.
.............................................................................................................................................................. 40 Tabel 5 Populatie dichtheid van de twaalf ressorten van Paramaribo Zuid (inwoners/km²). Bron:
Stichting Planbureau Suriname, eigen versie.. ...................................................................................... 57 Tabel 6 Populatie toename/afname van ressorten in Paramaribo Zuid. Bron: Stichting Planbureau
Suriname, Eigen versie. ........................................................................................................................ 58 Tabel 7 Enkele populatie kenmerken van de ressorten in de regio tussen Paramaribo-Zuid en de
Wanica en Para districten in 2005. Bron: SPS 2010. ............................................................................ 61 Lijst van Foto’s Foto 1 De Lawaspoorweg (Landsspoorweg) in Paramaribo, tussen de Heiligenweg en de overdekte markt in 1910. Bron: Wikipedia. ........................................................................................................... 26 Foto 2 Station te Lelydorp, omstreeks 1910. ....................................................................................... 33 Foto 3 Een Alstom Lint 41 h treinstel. Bron: www.nsfcs.com. ............................................................ 38 ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’ concept v3
190515 Page 4 of 106 Voorwoord Teneinde de verkeersdrukte op de weg Onverwacht-­‐Lelydorp-­‐Paramaribo drastisch te verminderen en daarmee samenhangend bij te dragen aan de vermindering van het aantal ernstige verkeersongelukken en verkeerscongesties langs deze verkeersader is door de huidige Regering van Suriname, het idee opgevat om te beginnen met de initiële ontwikkeling van spoorverbindingen. Een eventuele spoorverbinding tussen de boven aangehaalde dicht bevolkte gebieden zou tevens de bereikbaarheid van gezondheidscentra en andere van belang zijnde bestemmingen, waaronder scholen, opleidingsinstituten, werkplekken en recreatie plekken, aanzienlijk verbeteren. Het idee van het weder introduceren van spoortransport in Suriname moet gezien worden in het licht van een nog te schrijven nationale strategische ontwikkelingsvisie met betrekking tot een integrale, multidisciplinaire en multimodale aanpak van het personen-­‐ en vrachtvervoer over land, water en lucht. Een strategische ontwikkelingsvisie zoals voornoemd in het bijzonder met betrekking tot de duurzame structurele benadering van evenwichtige inkomensverdeling en duurzame veranderingen in de ontwikkeling van de infrastructuur ten behoeve van het bevorderen van welvaart en welzijn in ons Land. Strukton Systems, in samenwerking met het adviesbureau Arcadis, heeft in 2013 op verzoek van De Republiek Suriname, een onderzoek uitgevoerd naar de technische en financiële haalbaarheid van de aanleg van een spoorverbinding tussen Parmaribo en Onverwacht. De conclusie van Strukton Systems is dat een spoorverbinding tussen Paramaribo en Onverwacht zowel technisch als financieel haalbaar is. Op grond van deze conclusie heeft de Regering van Suriname het besluit genomen dat de spoorverbinding moet worden gerealiseerd. De opdracht is toen aan Strukton Systems verstrekt om de knelpunten op het beoogde traject langs de Indira Gandhiweg in detail in kaart te brengen met advies/oplossingsrichting. Daarop heeft Strukton met een site-­‐team van engineers in Suriname op locatie deze knelpunten geregistreerd, bestudeerd en met advies/oplossingsrichting vastgelegd in diverse rapporten, die samen het uitgangspunt vormen voor het Programma van Eisen en de Ontwerpdocumenten. Aan het Instituut voor Maatschappijwetenschappelijk Onderzoek (IMWO) is in maart 2015 gevraagd een ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van West Wanica gefocust op het verkeer op de Indira Gandhiweg’ te verstrekken. Het IMWO heeft daartoe een onafhankelijke groep ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’ concept v3
190515 Page 5 of 106 deskundigen ingeschakeld bestaande uit ir. Johan Martinus1 en Kevin van Varsseveld2 onder leiding van ir. Imro Fong Poen3. Wij vertrouwen erop dat hiermee bruikbare handvaten zijn geleverd aan het initiatief tot het creëren van relevant spoorvervoer in Suriname. Alsook aan de proactieve formulering van strategieën ter realisatie van middellange termijn infrastructurele doelstellingen, en het daadwerkelijk ruimtelijk ordenen van de transport sector en het verkeer. Dit in het belang van welzijn en welvaart in ons Land. Hierbij is dank verschuldigd aan allen die, op welke wijze dan ook, hebben bijgedragen aan de totstandkoming van dit rapport. Paramaribo, 20 mei 2015 Drs. ing. Edgar Akrum IMWO directeur 1
Docent Bouwkunde, opleidingscoördinator masteropleiding Urban Planning and Management, IGSR, AdeKUS-­‐FTeW, [email protected], [email protected]. 2
Student Bouwkunde, AdeKUS-­‐FTeW, [email protected]. 3
Biodiversiteit, Biotechnologie (Hernieuwbare energie), Transport en Lokale Ontwikkeling consulent, IGSR, AdeKUS, ex-­‐
minister van Transport, Handel en Industrie (1981–1986), [email protected]. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’ concept v3
190515 Page 6 of 106 Samenvatting Dit deelrapport ‘Verkeersplan Spoorbaan’ heeft zich wat transportinfrastructuur betreft beperkt tot het landtransport. In het bijzonder tot de herintroductie van spoorvervoer in Suriname, met name het onderdeel ‘Verkeersplan Spoorbaan’. En wel tot de fase der infrastructurele aanpassingen van Wanica West gefocust op de impact op het verkeer over de Indira Gandhiweg. Verder is kort ingegaan op de ontwikkeling van wegen, verkeer, openbaar vervoer, gemechaniseerd en overig verkeer, spoortransport, zwaar vrachtvervoer, productie-­‐ en bevolkingsontwikkeling. Meer gedetailleerd zijn voorstellen uitgewerkt met betrekking tot het aanbod en de beschikbaarheid van passagiers, de aan-­‐ en afvoer van passagiers, de infrastructurele ontwikkeling van Wanica West en de verkeersfunctie van de Indira Gandhiweg. Hoofdstuk 1 Inleiding, bevat achtergrond informatie en begint met het subhoofdstuk 1.1 Achtergrond, paragraaf 1.1.1 Onstaan idee, waarin diepgaand is ingegaan op het ontstaan van het innovatief idee om spoortransport voor de derde keer, maar met meer perspectief te herintroduceren in het belang van welzijn en welvaart in ons Land. Het idee van herintroductie van spoortransport in Suriname moet niet gezien worden als op zichzelf staand, maar beschouwd worden in het licht van een nog te schrijven nationale strategische ontwikkelingsvisie met betrekking tot een integrale, multidisciplinaire en multimodale aanpak van het personen-­‐ en vrachtvervoer over land, water en lucht. Een strategische ontwikkelingsvisie zoals voornoemd in het bijzonder met betrekking tot de duurzame structurele benadering van evenwichtige inkomensverdeling en duurzame veranderingen in de ontwikkeling van de infrastructuur in Suriname. Een ontwikkelingsvisie in het kader van het verkrijgen van de best mogelijke coördinatie van macroeconomisch, industrieëel en technologisch ontwikkelingsbeleid. Dit op basis van de ontwikkeling van onze eigen natuurlijke hulpbronnen (inclusief ons menselijk kapitaal), evenwichtigheid, gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid ten behoeve van het bevorderen van de regionale en globale 'competetiveness’ positie in het kader van stimulering van welvaart en welzijn in ons Land. Deze benadering zal mede helpen bijdragen tot het bevorderen van de tot stand koming van perfecte structuren in gebieden, die het meest geschikt zijn voor: •
•
•
•
•
•
•
het toepassen van een geheel nieuwe benadering van de ontwikkelingsuitdaging in onze geschiedenis, het bevorderen van het verkrijgen van een evenwichtige inkomensverdeling op basis van gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid, het ontwikkelen van nieuwe export-­‐gerichte producties met maximaal toegevoegde waarde, het bevorderen van condities welke van betekenis zijn voor de tot standkoming van de ontwikkeling van speciale instituten voor technologisch hoog geavanceerd dienstbetoon (o.a. ontwikkeling van ons menselijk kapitaal middels informatietechnologisch onderwijs), het consolideren van rurale gemeenschappen, het bijdragen aan de intrinsieke functie van ruimtelijke ordening, en het ontsluiten van gebieden. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’ concept v3
190515 Page 7 of 106 In paragraaf 1.1.2 Ontwikkeling wegen, is ingegaan op de ontwikkeling van wegen, de functies, de categorisering, het beheer, het nationaal en regionaal wegennetwerk. In paragraaf 1.1.3 Ontwikkeling verkeer, is ingegaan op het in onvoldoende mate aanwezig zijn van een ruimtelijk ordenings-­‐ en verkeerskundig beleid voor het verkeer, de sterke toename van vervoersmiddelen en het feit dat alle eindhaltes der busroutes eindigen in Paramaribo-­‐Centrum met als gevolg onnodig hoog verkeersoverlast en behoefte aan verkeersmanagement. In paragraaf 1.1.4 Ontwikkeling openbaar vervoer, is globaal de ontwikkeling van het openbaar vervoer en de recente bevindingen van het IGSR weergegeven, waarbij rendabele lijnen door particulieren en onrendabele lijnen door de NVB worden onderhouden. Daarbij bepaalt de eigen concurrentie positie van de op de verschillende trajecten elkaar concurrerende ondernemers, de wijze van dienstbetoon en in veel mindere mate het belang van de passagier, waardoor het busgebruik afneemt en de inkomens der ondernemers bedreigd worden. Op grond van de begrippen snelhied, veiligheid, comfort, betrouwbaarheid (voorspelbaarheid/zekerheid) en dienstbaarheid, is door het IGSR een model ontworpen van een beperkt aantal stamlijnen met hoge frequentie in grote comfortabele bussen en goede overstap mogelijkheiden naar een andere stamlijn. De stamlijnen worden gevoed door voederlijnen met kleinere bussen. De spoorlijn Poelepantje-­‐Onverwacht fungeert hierin als één der bovengenoemde stamlijnen met een grotere vervoerscapaciteit dan een grote bus. In paragraaf 1.1.5 Ontwikkeling gemechaniseerd en overig verkeer, is ingegaan op de versnelde ontwikkeling van het mechanisch en overig verkeer na 1995. In subhoofdstuk 1.2 Doel van de studie, wordt kort het doel van de studie weergegeven. Hoofdstuk 2 Spoortransport, behandelt de ontwikkeling van het spoorvervoer in subhoofdstuk 2.1 Ontwikkeling spoorvervoer, in het begin van de 20e eeuw. In subhoofdstuk 2.2 wordt de ontwikkeling van een spoor in West Suriname aangehaald, rond de onafhankelijkheid, en in subhoofdstuk 2.3 Huidige ontwikkeling spoor, de huidige ontwikkelingen rondom de herintroductie van spoorvervoer in Suriname, waarbij begonnen wordt met de spoorlijn Poelepantje-­‐Onverwacht, waarvan de aanleg automatisch betekent dat de functie van de Indira Gandhiweg vanuit verkeerskundig oogpunt verandert. De dubbele functie van doorstroom Paramaribo-­‐Onverwacht en overbrugging van delen van West Wanica met Oost Wanica komt te vervallen, hetgeen goed is omdat die functies de fase van elkaar hinderen reeds had bereikt en herbezinning noodzakelijk was. Met de spoorlijn is deze herbezinning achterhaald en wordt de nieuwe functie (stroomfunctie) van de Indira Gandhiweg bepaald. Een wegenplan voor West Wanica moet dan de transformatie van de contacten tussen de Indira Gandhiweg en het gebied ten westen ervan mogelijk maken en ondersteunen. Het moet voorts ervoor zorgen dat voorzieningen en diensten aan de Indira Gandhiweg toegankelijk blijven voor bezoekers, en dat duidelijk moet zijn hoe deze vanaf de Indira Gandhiweg kunnen worden bereikt. Het moet de aanzetten bieden voor een stedelijke ontwikkeling vanuit de Indira Gandhiweg (bandstadontwikkeling), verder mogelijkheden bieden voor een net van buslijnen welke het gebied met de verschillende spoorwegstations verbinden, maar tegelijkertijd ongewenst zwaar vrachtvervoer door het gebied ontmoedigen. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’ concept v3
190515 Page 8 of 106 Met de spoorlijn en de aansluitende buslijnen, alsook met de structurering van een voor zwaar vrachtvervoer bedoeld wegenstelsel, wordt aangesloten bij adviezen die door het IGSR zijn gegeven aan het ministerie van TCT4. Met deze adviezen heeft het IGSR getracht oplossingen te geven voor vervoersproblemen in en rond Paramaribo betreffende o.a. het openbaar vervoer. Oplossingen voor de lage kwaliteit van de aangeboden diensten en een steeds slechter wordende concurrentiepositie van het openbaar vervoer ten opzichte van de particuliere auto, en voor de onmogelijkheden om binnen de huidige structuren oplossingen te vinden. Voor wat betreft het vrachtvervoer is getracht oplossingen te geven voor aanslagen op de technische kwaliteit van de wegen door zwaar vrachtverkeer en voor het gevaar en de vernielingen, dat zwaar vrachtverkeer (vooral overbelading) in vele omgevingen en in veel verkeerssituaties oplevert. In Figuur 10 zijn met pijlachtige lijnen de gewenste spoorverbindingen anno 2014 weergegeven. Aan deze lijnen worden vijf belangrijke functies toegekend: 1. het mede mogelijk maken van het tot stand komen van een hub-­‐functie van Suriname in het internationale/interregionale transport: Paramaribo en Paranam kunnen de zg. Panamax IV schepen ontvangen, 2. het mede ondersteunen van de ontwikkeling van economische activiteiten in het binnenland van Suriname (toerisme rondom stuwmeer, mineralen (goud), houtindustrie, bosproducten zoals NTFP5), 3. het mede ondersteunen van het personenvervoer van/naar de agglomeratie Paramaribo, 4. het mede bijdragen aan het oplossen van de verkeerscongestie in Paramaribo Centraal, 5. het mede bevorderen van contra-­‐urbanisatie van Paramaribo en verstedelijking buiten Paramaribo. Met de spoorlijn Poelepantje-­‐Onverwacht welke nu is gepland, wordt een eerste aanzet gegeven. In het gerede, operationele systeem moet de capaciteit van 1.000 passagiers per uur met een factor tien worden verhoogd. Daarnaast is goederenvervoer op hetzelfde spoor gepland. Zoals eerder aangegeven zal de spoorlijn langs de Indira Gandhiweg belangrijke ruimtelijke consequenties hebben, zoals aanpassen van het wegennet, maar ook aanpassing van de ontwatering, met name in het gebied ten westen van de spoorlijn. Voor dit laatste is reeds een ontwateringsplan gemaakt. De in dit rapport uitgevoerde studie zal handvaten aandragen tot de opstelling van een wegenplan voor Wanica West. Voor Wanica Oost komt dit nog in een volgende fase. Gevolgen van de spoorlijn zullen doorwerken tot in Paramaribo, waarbij in eerste instantie wordt gedacht aan realisatie van twee belangrijke snelbuslijnen om passagiers, die met de trein in Paramaribo zijn aangekomen, verder te vervoeren naar hun bestemmingen. Hoofdstuk 3 Spoor Paramaribo-­‐Onverwacht, behandelt in subhoofdstuk 3.1 het aanbod spoorvervoer/beschikbare passagiers, waarbij in eerste instantie is uitgegaan van 1.000 passagiers per uur met een frequentie van vier maal 250 passagiers per uur. De mogelijkheid van verhoging van de frequentie tot acht maal per uur met meer materieel, waardoor het aanbod kan oplopen tot 4
IGSR, Een onderzoek naar de vervoersproblematieken in Paramaribo en omstreken met de deelrapporten ‘Verkenning goederenvervoer’ (2013) en ‘Openbaar vervoer’(2014). 5
Non Timber Forest Products (NTFP). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’ concept v3
190515 Page 9 of 106 4.000 passagiers per uur in beide richtingen zonder verstoring van het verkeer tussen Wanica West en de Indira Gandhiweg, is aangegeven. Subhoofdstuk 3.2 Aan/afvoer passagier, behandelt de vraag hoeveel passagiers tussen de verschillende stations worden vervoerd. Wegens het ontbreken van informatie gebaseerd op ervaring in Suriname is als ruwe poging daartoe een exercitie met aannames en schattingen gepresenteerd in Tabel 4. Daarbij is ook een schema bij 1.000 passagiers (pax) per uur per station gepresenteerd en uitgewerkt in de Bijlagen I en II. In het subhoofdstuk 3.3 Infrastructurele ontwikkeling Wanica West, is verder ingegaan op de aanleg en gevolgen van een ventweg/parallelweg ten westen van het spoor in paragraaf 3.3.1. Van de voorgestelde doorgaande ventweg zijn in Bijlage III details van cruciale kruisingen en in Bijlage VII kaartdelen en een beschrijving weergegeven. Vervolgens is kort aangehaald de te verharden/doorverbinden noord-­‐zuid wegen in paragraaf 3.3.2, en de ontwatering in paragraaf 3.3.3. Hoofdstuk 4 Verkeer, behandelt in subhoofdstuk 4.1 Stroomfunctie Indira Gandhiweg, de versterking van de doorstroomfunctie door het aantal zijwegen met toegang tot de Indira Gandhiweg aanzienlijk te reduceren. In subhoofdstuk 4.2 Bestemmingsfunctie, wordt de ventweg/paralelweg verder behandelt. Subhoofdstuk 4.3 Ontwikkelingsfunctie, behandelt de rol van de doorgaande Indira Gandhiweg met vent/parallelwegen aan weerszijden als drager van een verdere stedelijke ontwikkeling tussen Paramaribo en Lelydorp. Subhoofdstuk 4.4 Initiatie reorganistie openbaar vervoer op tijd en via haltes, behandelt het invoeren van openbaar vervoer met buslijnen die op tijd en via bushaltes gaan rijden, waarbij voorlopig de uitgangspunten materiaal en actoren, en de invoering van overstapkaarten belangrijk zijn. De overzichtkaart met geprojecteerde buslijnen vanaf de treinstations is in Bijlage V met vier kaarten weergegeven. De coverage van het gebied Wanica West door deze buslijen is weergegeven met vier kaarten in Bijlage VI. Het verdient aanbeveling bij bushaltes overdekte en verharde wachtplaatsen te maken met informatie over de vertrektijden en die van het gehele lijnennet. In het hoofdstuk 5 Vrachtvervoer, subhoofdstuk 5.1 Introductie Vrachtvervoerroute’s, is een voorstel gedaan voor de keuze van wegen waarvoor verdere beperkingen moeten worden gesteld, en de zwaar vrachtvervoerroute’s aangeduid. Het bewustzijn van de gemeenschap moet nog doordrongen raken van het weinig bekend feit dat de schade veroorzaakt door een volgeladen vrachtvoertuig met een capaciteit van 50 ton, gelijk is aan een directe schade en slijtage aan wegdek en wegconstructie welke veroorzaakt wordt door ruim 200.000 personenauto’s. Daarbij is geen rekening gehouden met de indirecte schade. En dat de schade aan wegdek en wegconstructie veroorzaakt door het met 5 ton
overladen op de tweede as van een 50 ton vrachtvoertuig meer dan twee keer zo groot is (gelijk aan
420.000 personenauto’s). In het subhoofdstuk 5.2 Maatregelen ter bescherming van andere wegen worden (wegens ontbrekende regelgeving) het aanbrengen van fysieke obstakels, alsmede nadere definiering van zwaar vrachtvervoer voorgesteld. In het hoofdstuk 6 Productie en Bevolkingsontwikkeling, subhoofdstuk 6.1 Productie ontwikkeling, wordt de productie ontwikkeling van geheel het district Wanica aangehaald. De centrumvorming te Lelydorp, het agrarisch karakter, het industrieel karakter, toerisme en waterwegen worden kort aangehaald. Belangrijk is de presentatie van de potentiele impact van de spooraanleg op het district Wanica en omgeving. Subhoofdstuk 6.2 Bevolkingsontwikkeling, geeft een indruk weer van de populatie dichtheid der relevante ressorten, de populatie en –toename, en enkele populatie kenmerken in tabellen en figuren. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’ concept v3
190515 Page 10 of 106 In de Bibliografie worden de geraadpleegde referenties alfabetisch opgesomd. In de Bijlagen zijn in Bijlage I, schema’s van de Aankomst-­‐ en Vertrektijden van treinen en bussen op diverse stations uitgewerkt, evenals in Bijlage II Indicatieve busroutes, waarbij nog geen verband moet worden gelegd tussen routes en vertrektijden. Bijlage III geeft in negen opeenvolgende kaarten met specificatie van de indicatieve ventweg nabij cruciale kruisingen weer. Bijlage IV geeft in veertien strekkingen de kaarten weer met te verharden of aan te leggen noord-­‐zuid verbindingswegen van CITE. Bijlage V geeft overzichtskaarten der buslijnen Wanica West vanaf de treinstations in vier opeenvolgende delen weer, en Bijlage VI de ‘coverage’ van deze buslijnen in vier opeenvolgende delen. Terwijl Bijlage VII een overzichtkaart Wanica West met ventweg, treinstations en vrachtroutes in twaalf opeenvolgende delen met daarna een beschrijving van de ventweg weergeeft. Bijlage VIII geeft van het gebied Wanica West de verbindingswegen, toegangswegen en bestemmingswegen weer. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’ concept v3
190515 Page 11 of 106 1 Inleiding 1.1 Achtergrond 1.1.1 Ontstaan idee Het idee van herintroductie van spoortransport in Suriname moet niet gezien worden als op zichzelf staand, maar beschouwd worden in het licht van een nog te schrijven nationale strategische ontwikkelingsvisie met betrekking tot een integrale, multidisciplinaire en multimodale aanpak van het personen-­‐ en vrachtvervoer over land, water en lucht. Een strategische ontwikkelingsvisie zoals voornoemd in het bijzonder met betrekking tot de duurzame structurele benadering van evenwichtige inkomensverdeling en duurzame veranderingen in de ontwikkeling van de infrastructuur in Suriname. Een ontwikkelingsvisie in het kader van het verkrijgen van de best mogelijke coördinatie van macroeconomisch, industrieëel en technologisch ontwikkelingsbeleid. Dit op basis van de ontwikkeling van onze eigen natuurlijke hulpbronnen (inclusief ons menselijk kapitaal), evenwichtigheid, gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid ten behoeve van het bevorderen van de regionale en globale 'competetiveness’ positie ter stimulering van welvaart en welzijn in ons Land. Integrale aanpak vanwege het betrekken van alle relevante ministeries in een integrale benadering van duurzame ontwikkeling, multidisciplinaire aanpak vanwege het betrekken van alle relevante disciplines, en multimodale aanpak vanwege het betrekken van alle transportmogelijkheden. Deze benadering6 zal mede helpen bijdragen tot het bevorderen van de tot stand koming van perfecte structuren in gebieden, die het meest geschikt zijn voor: •
•
•
•
•
het toepassen van een geheel nieuwe benadering van de ontwikkelingsuitdaging in onze geschiedenis, het bevorderen van het verkrijgen van een evenwichtige inkomensverdeling op basis van rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid, het ontwikkelen van nieuwe export-­‐gerichte producties met maximaal toegevoegde waarde, het bevorderen van condities welke van betekenis zijn voor de tot standkoming van de ontwikkeling van speciale instituten voor technologisch hoog geavanceerd dienstbetoon (o.a. ontwikkeling van ons menselijk kapitaal middels informatietechnologisch onderwijs), het consolideren van rurale gemeenschappen, 6
Zie ook ECLAC (Economic Commission for Latin America and the Caribbean) 2012, Structural Change for Equality: An Integrated Approach to Development, Thirty-­‐fourth session of ECLAC, San Salvador, 27 -­‐ 31 August 2012, LC/G.2524(SES.34/3), United Nations publication. http://www.cepal.org/pses34/noticias/documentos detrabajo/7/47427/2012-­‐SES-­‐34-­‐Structural_Change.pdf, laatst bekeken op 10 april 2015. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 12 of 106 •
•
het bijdragen aan de intrinsieke functie van ruimtelijke ordening, en het ontsluiten van gebieden. Het verdient aanbeveling bij herintroductie van spoorvervoer in ons Land, terdege rekening te houden met de veiligheid en beveiliging van zowel betrokkenen personeel, passagiers, alsmede het ander verkeer in de directe omgeving en de rest van het Land. Dit zal moeten geschieden met maatregelen op het veiligheidsniveau van de luchtvaart. Naar verluidt zijn er reeds voorbereidingsmaatregelen genomen7. 1.1.2 Ontwikkeling wegen In het verleden was de belangrijkste primaire weg de oost-­‐westverbinding die, Albina in het oosten verbind met Nw.-­‐Nickerie in het westen, en aldus een rechtstreekse landverbinding tussen alle distrikten met uitzondering van Para, Brokopondo en Sipaliwini. Omstreek 1977 is deze 400 km lange verbinding in zijn geheel geasfalteerd en voorzien van bruggen over de Commewijne-­‐, de Saramacca-­‐ en Nickerierivier met veerverbindingen bij Meerzorg-­‐
Soekibaka (Surinamerivier) en Boskamp-­‐Jenny (Coppename-­‐rivier). In 1999 kwam eindelijk de nog niet benoemde Coppenamebrug en in 2000 de Wijdenboschbrug. De oost-­‐
westverbinding vormt één van de belangrijkste hoofdontsluitingswegen van Suriname. Rehabilitatie zal de economische ontwikkeling van de kustdistricten ten goede komen. Voorts zal dit stuk oost-­‐westverbinding als onderdeel van de noordas van het Trans-­‐
Amazone snelwegenstelsel, een cruciale rol vervullen in het interregionaal verkeer (IIRSA8). Een andere primaire weg is de verbinding tussen Paramaribo en Zanderij (thans Johan Adolf Pengel Luchthaven). Verder is aangelegd een ca. 500 km lange tweede oost-­‐westverbinding, die bijna in haar geheel ten zuiden van het vlakke kustgebied loopt en zoveel mogelijk in de bosbouwgordel, aangezien deze verbinding in eerste instantie was bedoeld voor de bosontwikkeling en –exploitatie. Omstreeks 1960 werd begonnen met een noord-­‐
zuidverbinding, waarvan het traject Paramaribo-­‐Afobaka, ter lengte van 110 km is voltooid. Het lag in de bedoeling deze verbinding zowel ten oosten als ten westen van het stuwmeer naar het zuiden door te trekken, de beide trace’s in de omgeving van Teboe te doen 7
Strukton Systems 2014a, Haalbaarheidsonderzoek Spoorverbinding Paramaribo-­‐Onverwacht, hoofdstuk 2 Verkeersveiligheid: impact van de railverbinding, hoofdstuk 3 Veiligheid in het ontwerp van de nieuwe spoorverbinding, hoofdstuk 4 Aanvullende veiligheidsaspecten, hoofdstuk 5 Eindconclusie, Februari 2014. 8
Initiative for the Integration of Regional Infrastructure in South America (IIRSA). In 2010 werd door UNASUR de creatie van de Council of Infrastructure and Planning goedgekeurd. IIRSA is een technisch lichaam dat de Council ondersteund. IIRSA was ontworpen om, in het kader van de gewenste fysieke integratie der regio, investeringen aan te sporen en maatregelen te bevorderen op het gebied van transport, energie en telecommunicatie. Institutioneel en formeel is de opzet van IIRSA op 1 september 2000 veranderd en kreeg het daarbij een portefeuille voor 10 jaar dat geëxpireerde in 2010. Met de creatie van de Unie van Zuid Amerikaanse Naties (UNASUR) in mei 2008 werd een nieuw raamwerk voor IIRSA gecreëerd en in augustus 2009 werd door UNASUR de Zuid Amerikaanse Council van Infrastructuur en Planning (COSIPLAN) gevestigd, waarin meteen IIRSA werd opgenomen, omdat integratie van regionale infrastructuur als een der pijlers van bevordering van de Zuid Amerikaanse integratie wordt beschouwd en het concept van regionale ontwikkeling hubs wordt gezien als bevordering van sociaaleconomische ontwikkeling en reductie van asymmetrie in de regio. Zie ook het boek van Pitou van Dijck (DIJCK van 2013) ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 13 of 106 samenkomen en als een trace tot aan de Braziliaanse grens voort te zetten9. Vanaf Brownsweg is later een wegverbinding over heuvelachtig gebied tot Pokigron/Atjoni aangelegd. In het kader van UNASUR10/IIRSA en de regionale handels facilitering wordt thans nagegaan of de bestaande veerverbindingen met zowel Frans-­‐Guyana als Guyana vervangen dienen te worden door vaste oeververbindingen. Tabel 1 Overzicht van de bij de IIRSA aangegeven belangrijke Noord-­‐Zuid verbindingswegen als bestaande of nog aan te leggen delen van de Pan American Highway. Bron: SPS (Paranam-­‐Pokigron inmiddels geasfalteerd). De nog aan te leggen weg Pokigron -­‐ Viergebroeders (zie Tabel 1) zou een goede aansluiting kunnen vormen met de wegen naar Santarem in Brazilië. Er wordt zo aangesloten op de wegstrekkingen die in het IIRSA-­‐schema bekend staan als BR 210 in het noorden van Brazilië (Para) en BR 163 die de mogelijkheid creëert een verbinding met BR 174 te leggen, waardoor de stad Santarem over de weg bereikbaar wordt (zie Figuur 2 waarin het invloedsgebied van de Pan American Highway is weergegeven). In december 2010 werd een memorandum of understanding (MoU) getekend tussen de Surinaamse Regering en het Chinees bedrijf ‘China Harbor’ om de mogelijkheden te onderzoeken om een weg en spoorbaan die Paramaribo verbind met het noorden van Brazilië, alsmede bv. de mogelijke ontwikkeling van een diepzee haven. De intenties waren om bulkgoederen zoals mijnproducten en hout uit het binnenland en mogelijk ook uit Brazilië naar het noorden te vervoeren11. Hoewel nog niet duidelijk in welke vorm dit zal zijn, heeft China in juli 2012 aangekondigd een 10 miljard USD infrastructuur bank voor Latijns America en de Caribbean te vestigen (Leon 2013). 9
Encyclopedie van Suriname, 1977, Elsevier, pag. 629-­‐632 10
De Unie van Zuidamerikaanse Naties (UNASUR) is een sterke, geïntegreerde regionale organisatie voor ontwikkeling, welke door het oplossingsgericht aanpakken van politieke, sociale, en economische kwesties, de regionale identiteit, wetenschap en technologie in Zuid America bevordert. Zie ook http://oai.dtic.mil/oai/oai?verb=getRecord&metadataPrefix=html& identifier=ADA501218 , laatst bekeken op 2 april 2015. 11
Mathilde Molendijk, Martin van der Beek, Ronnie Lassche, Spatial implications on land and resources of new road infrastructure in Suriname: land use scanner, pagina 28-­‐35 van het Handboek (DIJCK van & WALLIS 2013). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 14 of 106 Er moet nog een gedegen Sociaal-­‐Economische Milieu Impact Assessment (ESIA) gebaseerd op een ruimtelijke Strategische Milieu Assessment (SEA) worden verricht om de gevolgen op termijn voor landgebruik te kunnen interpreteren (DIJCK van & WALLIS 2013). Voorlopig is dit project on hold en aanbevolen wordt dit project weer te activeren. Suriname heeft thans een multimodaal vervoersysteem met een wegennet over grote delen van het land. Het wegen netwerk (NEA 2011a) van ons land wordt geschat op 4.635 km en wordt met kenmerkende deklaag en verantwoordelijke instanties in Tabel 2 weergegeven12. Tabel 2 Het wegen netwerk met verantwoordelijke instantie en deklaag in km. Bronnen: WA, OW, RO, LVV en NH (2011) met eigen bewerking. Verantwoordelijke instantie/Deklaag type Asfalt Straatstenen Lateriet Schelp-­‐
/klinkzand Totaal km Wegen Autoriteit Suriname (WAS) 373 16 145 0 534 Ministerie Openbare Werken (OW) 1.482 154 855 345 2.836 Ministerie Regionale Ontwikkeling (RO) 75 180 900 1.155 Ministerie van Landbouw (LVV) 60 60 Ministerie van Natuurlijke Hulpbonnen (NH) 50 50 TOTAAL KM 1.855 245 1.230 1.305 4.635 Wegen hebben in het algemeen niet alleen een doorstroomfunctie, maar ook een bereikbaarheidsfunctie en zelfs een erffunctie (wat betekent dat de publieke ruimte gezamenlijk wordt gebruikt door het verkeer en door de bewoners voor parkeren, een buurpraatje maken, spelen, etc.). Onduidelijkheid in deze aanduiding van onze wegen leidt tot onveilige gedragingen, zoals een te hoge snelheid op wegen met een erffunctie. Daarom is het nodig dat er een hiërarchische indeling komt van het wegennet. Hoewel daarbij meerdere categorieën kunnen worden onderscheiden kan, om het eenvoudig te houden, aan slechts drie categorieën worden gedacht, die zich duidelijk van elkaar laten onderscheiden. Deze drie zijn (voor de Wanica West wegen is dit uitgewerkt in Bijlage VIII): 1) Verbindingswegen, waar de doorstroomfunctie prioriteit heeft. Ze verbinden stadsdelen of landsdelen met elkaar 2) Toegangswegen, die het verkeer vanaf een verbindingsweg toegang geven tot ressorten of deelgebieden 3) Bestemmingswegen, naar wijken waar het (auto-­‐) verkeer zich sterk moet aanpassen aan ander gebruik van de weg (denk aan de erffunctie). Deze wegen leiden het verkeer naar zijn bestemming, zoals woonpercelen en werklocaties. 12
Verder zijn er 176 bruggen in de verbindingswegen, enkele veelal ondergrondse pijpleidingen (voor water, olie en gas transport) en enkele railtracé’s, waarop niet wordt ingegaan in dit rapport. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 15 of 106 Het bleek wenselijk, in de namen van de drie categorieën tot uitdrukking te brengen wat de schaal van het gebied is dat de wegen bedienen, hetgeen leidt tot de benamingen in Tabel 3. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 16 of 106 Tabel 3 Wenselijke indeling van wegen. Bron: NEA 2011c met eigen aanpassing. Categorie Niet-­‐Verstedelijkt gebied Verstedelijkt gebied 1 Nationale verbindingsweg Stedelijke verbindingsweg 2 District-­‐toegangsweg Ressort-­‐toegangsweg 3 Ressort-­‐bestemmingsweg Wijk-­‐bestemmingsweg Alle wegen in Suriname kunnen mogelijk in deze drie categorieën worden ingedeeld. Realiteit daarbij is dat het niet haalbaar blijkt, strenge eisen aan deze categorieën te koppelen en alle wegen binnen afzienbare termijn daaraan te laten voldoen. Voorgesteld13 is daarom: -­‐ voor nieuwe wegen consequent een aantal eisen op te leggen en -­‐ voor bestaande wegen van de categorieën 1 en 2 enkele prioritaire eisen te hanteren, waarvan bij elke reconstructie of onderhoudsmaatregel wordt uitgegaan. Dit is inmiddels door het ministerie van OW overgenomen14. Verder dient rekening te worden gehouden met het staatsbesluit ter vaststelling van de primaire wegen, categorie a15. Voor verbindingswegen, die landsdelen met elkaar verbinden, komen in aanmerking: - Paramaribo – Albina – Frans-­‐Guyana - Paramaribo – Afobaka/Atjoni - Paramaribo – Zanderij – Apura - Paramaribo – Nieuw Nickerie -­‐ Guyana Omdat de Kwattaweg in laatstgenoemde verbinding een zeer slechte verkeerssituatie kent, die als gevolg van de beperkte breedte en de intensieve lintbebouwing, waarbij veel druk bezochte winkels, heel moeilijk is te verbeteren, moet daarnaast de verbinding Paramaribo – Uitkijk – Groningen als tweede verbindingsweg naar het westen worden beschouwd. Het ministerie van OW is bezig met het verbreden van deze weg. Voor de Indira Gandhiweg van Paramaribo naar Lelydorp en Zanderij gelden dezelfde problemen als voor de Kwattaweg. De bouw van de Saronbrug over het Saramaccakanaal is af. OW is verder bezig met het ontwerpen van een snelweg via Paranam naar Zanderij, waarvan het traject Paranam-­‐
Zanderij in uitvoering is. Er komt mogelijk ook een brug oud Bruynzeelterrein-­‐Livornoweg over het Saramaccakanaal, één in het verlengde van de Marowijne straat en één bij het Mottonshoopkanaal. Het nationale wegennetwerk is schematisch in Figuur 1 weergegeven. 13
Daarbij is belangrijk rekening te houden met vereiste asdruk en voorzieningen voor langzaam verkeer zoals fietspaden en looppaden. 14
Rapportage bespreking 2 met het ministerie van OW, 6 juni 2013, 3 pagina’s. In IGSR, Een onderzoek naar de vervoersproblematieken in Paramaribo en omstreken, deelrapport ‘Verkenning goederenvervoer’, 2013. 15
Staatsbesluit van 9 oktober 2001, houdende vaststelling van de primaire wegen in Suriname. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 17 of 106 Figuur 1 Schematische weergave van het nationaal wegen netwerk. Bron: NEA Masterplan Transport 2011. De tweede Oost-­‐Westverbinding dient van Patamacca doorgetrokken te worden naar Bigiston en de verbinding Bigiston – Albina dient te worden gerealiseerd, alsook de verbinding Apoera – Nieuw Nickerie (recentelijk door OW aanbesteed) voor een logische afsluiting van het wegennet. De wegstrekking Zanderij-­‐Bigi Poika zal worden geasfalteerd. Van de voorgenomen super highway Paramaribo-­‐Zanderij is begonnen met het gedeelte Paranam-­‐Zanderij via Km paal 34. De wegstrekking Nickerie bacovenbedrijven-­‐Nieuw Nickerie was in zeer slechte staat en is gerenoveerd. De brug over de Suriname rivier bij Carolina was eind 2014 een feit. De weg Albina -­‐ Galibi zal een lengte van ± 35 km hebben en zal qua dimensionering moeten voldoen aan de minimale IIRSA eisen. Door de ontsluiting van Galibi en Langa Tabbetje en de bouw van een brug over de Marowijne rivier (voorlopig een snelle roll-­‐on roll-­‐off veerverbinding) zullen gemeenschappen uit hun relatief isolement gehaald kunnen worden. In de komende jaren zal een toename zijn waar te nemen van het verkeer als gevolg van landbouwactiviteiten en toerisme ontwikkeling. Bij een planmatig uitgevoerde ontwikkelingsstrategie voor het oostelijk deel van Suriname, kan het verkeer binnen een jaar minimaal verdubbelen (SPS 2007). Bij het functioneren van Suriname als poort voor Europa naar de noordelijke delen van Brazilië kan eveneens worden aangenomen dat het personen-­‐ en goederenverkeer naar en via Albina enorm zal toenemen. Sedert 2007 hanteert OW voor de primaire wegen een maximale asbelasting van 13 ton alsgevolg waarvan de bepaling van het Rijbesluit inzake de maximale asbelasting van 8 ton is achterhaald. In Figuur 2 is het invloedsgebied van de Pan American Highway weergegeven. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 18 of 106 Figuur 2 Invloedsgebied van de Pan American Highway (hub Suriname, Guyana, Venezuela en Brazilië). Bron: SPS. 1.1.3 Ontwikkeling verkeer Het verkeer in Suriname wordt over het algemeen gekenmerkt door een zeer gebrekkige of onvolledige ruimtelijke ordening. Het in onvoldoende mate aanwezig zijn van een ordening-­‐ en verkeerskundig beleid voor het verkeer te land, te water en in veel mindere mate in de lucht, voedt de negatieve ontwikkeling in deze sector. De wisselwerking tussen het ruimtelijk en verkeerskundig ordeningsbeleid ontbreekt volledig. De overgrote meerderheid van de verkeersactiviteit in het land is in het urbane gebied in Paramaribo en veel wegen zijn thans vooral tijdens de spitsuren bij het verzadigingspunt. Dit is mede te danken aan de toename in 5 jaar van het aantal personenauto’s met 51% tot 119.270, het aantal vrachtauto’s met 19% tot 30.117 en het aantal autobussen met 12% tot 3.022 in 2010 (ABS 2010). Rekening zal moeten worden gehouden met deze ontwikkelingstrend, alsmede het feit dat alle eindhaltes der busroutes eindigen in Paramaribo-­‐Centrum (zie Figuur 3). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 19 of 106 Figuur 3 Concentratie alle eindhaltes busroutes in Paramaribo-­‐Centrum. Bron: IGSR Onderzoek Personenvervoer. Verkeersoverlast (geluid, vervuiling en filevorming) is als gevolg daarvan onnodig hoog. De juiste maatregelen voor verkeersmanagement zouden een aanzienlijke verbetering kunnen betekenen voor zowel de verkeersdoorstroming als de leefbaarheid in het centraal gebied. 1.1.4 Ontwikkeling openbaar vervoer Openbaar vervoer begon met de oprichting van de Landsbusdienst op 20 okt. 1945 met een wagenpark van dertien autobusssen, die drie lijnen onderhielden, met als begin-­‐ en eindpunt resp. het Mr. Rietbergplein en het William Kraanplein (bij Poelepantje). De frequentie was één autobus per kwartier. Van 1948 af vonden uitbreidingen plaats, met als hoogtepunt het jaar 1962 toen het wagenpark honderd bussen telde. Er werden toen ca. 8 miljoen passagiersritten gemaakt (in 1946: 1 miljoen). De snelle ontwikkeling van de wilde bussen veroorzaakte daling van het wagenpark van de Landsbusdienst in 1974 tot vijftig bussen. De ontwikkeling van het gereglementeerde passagiersvervoer door de wilde bussen (= particuliere lijnbussen = micro lijnbussen; zitaccomodatie 13-­‐22 personen) dateert van ca. 1962. Het aantal busjes nam snel toe tot ca. 1.200 stuks medio 1974. Hiervan doen ca. 800 dienst als stadsbussen (Paramaribo en omgeving), terwijl de rest de ‘uitlopende’ routes naar ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 20 of 106 de buitendistricten onderhoudt. Het aantal passagiersritten nam toe van nog geen 4 miljoen per jaar in 1962 en 1963 tot ca. 60 miljoen in 197316. Bevindingen IGSR 2013 -­‐ In de tachtiger jaren werd het openbaar vervoer geheel door particuliere ondernemers overgenomen en pas veel later werd door de overheid weer een openbaar vervoerbedrijf opgericht, het Nationaal Vervoer Bedrijf (NVB). Particulieren en NVB verzorgen nu samen het openbaar vervoer in een verdeling waarin rendabele lijnen door particulieren worden onderhouden en niet rendabele lijnen door de NVB. Met name de particuliere ondernemers zijn op de verschillende trajecten elkaars concurrenten. De eigen positie ten opzichte van de concurrenten bepaalt de wijze van uitvoering van diensten en in veel mindere mate het belang van de passagier. Dit leidt tot vele klachten van gebruikers, zelfs zover gaand dat gebruikers het openbaar vervoer zien als optie in geval andere opties ontbreken. Men kiest dus voor het eigen vervoer zodra dit mogelijk is met als gevolg dat het busgebruik afneemt en de inkomens van particuliere busondernemers bedreigd worden. In gesprekken met het IGSR hebben deze bushouders aangegeven ook gaarne het zekere inkomen te willen ontvangen van hen, die hun bussen aan de NVB verhuren. Dit zou leiden tot torenhoge subsidies (van de overheid) aan de NVB. Het is daarom dat het IGSR heeft gekeken naar modellen om het openbaar vervoer weer concurrerend te maken tegen de particuliere auto. Belangrijke begrippen daarin zijn snelheid, comfort, betrouwbaarheid (voorspelbaarheid), veiligheid en dienstbaarheid. Op basis van deze begrippen is een model ontworpen van een beperkt aantal stamlijnen (Figuur 4), te onderhouden met een hoge frequentie en grote, comfortabele bussen, met goede overstapmogelijkheden van de ene stamlijn op de andere stamlijn. De stamlijnen worden gevoed door voederlijnen. Deze lijnen worden onderhouden met kleinere bussen, die slechts rijden in gebieden rond busstations. Zij leveren dus de passagiers bij deze busstations aan. In dat model kunnen voor de voederlijnen bestaand materieel worden ingezet en kunnen particulieren de voederlijnen onderhouden, waarbij aan hen wel zekerheid moet worden gegeven van een redelijk inkomen. Voor de passagiers is van belang dat zij voor een rit van een bepaalde plek naar een bestemming elders slechts één keer een betaling hoeven te verrichten. Het zal leiden tot andere betalingswijzen, controlemethoden en geldstromen in het openbaar vervoer. Het basis principe van de stamlijnen met voederlijnen is weergegeven in Figuur 5. Bij het plaatsen van de spoorlijn Poelepantje-­‐Onverwacht in de resultaten van de studie welke het IGSR heeft verricht voor het Ministerie van TCT, fungeert deze spoorlijn als één van de bovengenoemde stamlijnen, echter één welke mogelijkheden biedt van een grotere vervoerscapaciteit dan een bus. 16
Encyclopedie van Suriname, 1977, Elsevier. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 21 of 106 Figuur 4 Weergave voorstel ontwikkeling stamlijnen in studie van IGSR voor Ministerie TCT (2014). Figuur 5 Principe van stamlijn met voederlijnen. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 22 of 106 1.1.5 Ontwikkeling gemechaniseerd en overig verkeer Het gemechaniseerd verkeer (alle verkeer buiten voetgangers en ezelkarren) is snel toegenomen. In 1892 werd het eerste rijwiel in Suriname ingevoerd. In 1965 waren er ca. 43.000 fietsen. De eerste bromfietsen dateren van 1953, terwijl er in 1965 al ruim 19.000 waren. De eerste rit met een ‘omnibus’ werd in 1897 te Paramaribo gemaakt. De ontwikkeling ging eerst langzaam: na vijftig jaar waren er nauwelijks 1.200 auto’s; in 1955 was dit aantal tot 3.000 gestegen en in 1970 tot ca. 20.000. Het totale gemechaniseerde verkeer bedroeg in 1965: 70.946 stuks; in 1970 was dit aantal toegenomen tot 82.984 en in 1974 was de 100.000 stuks overschreden. Naast het bovengenoemde verkeer trof men nog ezelkarren aan, die geleidelijk uit het stadsbeeld, en later uit het landelijk verkeersbeeld, zijn verdwenen. Op de buitenwegen waren de ezelkarren, hoofdzakelijk voor transport van land-­‐ en tuinbouwgewassen en –
produkten, nog steeds een dankbaar vervoermiddel. Het wegverkeer in Suriname is links, evenals in Guyana; in Frans Guyana bestaat rechts verkeer. In 1966 stelde de regering een Studiecommissie Rechts Verkeer in om advies inzake eventuele omschakeling van links naar rechts verkeer. Hierover ontbreken nadere gegevens. Het verkeersrecht is vastgesteld in de Rijverordening 1916 (G.B. 1917 no. 65, geldende tekst G.B. 1962 no. 45) en in het rijbesluit 1957 (G.B. 1957 no. 103, geldende tekst G.B. 1960 no. 105)17. Figuur 6 demonstreert de geleidelijke en na 1995 sterk stijgende ontwikkeling van motorvoertuigen in de periode 1975-­‐2010. Ongetwijfeld heeft deze trend in de ontwikkeling zich voortgezet. Voor de ontwikkeling van het spoorvervoer wordt verwezen naar hoofdstuk 2 Spoortransport. 17
Encyclopedie van Suriname, 1977, Elsevier, pag. 462-­‐468 ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 23 of 106 Figuur 6 Ontwikkeling motorvoertuigen 1975-­‐2010. Bron: ABS 2010 met eigen bewerking. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 24 of 106 1.2 Doel van de studie Het doel van de studie is om een bijdrage te leveren aan een efficient, veilig en duurzaam transport systeem voor passagiers en vracht in Suriname. De studie zal zich in dit deelrapport evenwel beperken tot het landtransport, in het bijzonder tot de innovatieve herintroductie van spoorvervoer, met name het onderdeel ‘Verkeersplan Spoorbaan’, en wel de fase van infrastructurele aanpassingen van Wanica West18 gefocust op de impact op het verkeer over de Indira Gandhiweg. Daarbij is ervan uitgegaan dat in een volgende fase de infrastructurele aanpassingen van Wanica Oost zullen volgen. Verder wordt kort ingegaan op de ontwikkeling van wegen, verkeer, openbaar vervoer, gemechaniseerd en overig verkeer, spoortransport, vrachtvervoer, productie en bevolkingsontwikkeling, alsmede veiligheid en beveiliging. Meer gedetailleerd zullen voorstellen worden uitgewerkt met betrekking tot de infrastructurele ontwikkeling van Wanica West en de verkeersfunctie van de Indira Gandhiweg, het aanbod en de beschikbaarheid van passagiers, de aan-­‐ en afvoer van passagiers met schema’s, en de daarbij benodigde buslijnen, die als aan-­‐/afvoerlijnen zullen fungeren van de stamlijn ‘de spoorverbinding Poelepantje-­‐Onverwacht’. 2 Spoortransport 2.1 Ontwikkeling spoorvervoer De Lawaspoorweg, later Landsspoorweg, was een oorspronkelijk 173 km lange spoorwegverbinding, die liep van Paramaribo naar Dam, en die bestemd was om de goudvelden van Mindrineti, Sara Kreek en Lawa te ontsluiten. Het aanvankelijk particuliere initiatief werd in het begin van de 20e eeuw overgenomen door de overheid met het besluit in 1902 van Cornelis Lely, destijds gouverneur in Suriname, dat de lijn door de overheid zou worden aangelegd. Via de spoorlijn zou het goud uit het Lawagebied naar Paramaribo kunnen worden vervoerd. De lijn zou in totaal ruim 350 kilometer lang worden. Wegens tegenvallende goudvondsten is echter slechts de helft aangelegd. Ter ere van Lely werd het dorpje Kofidjompo omgedoopt tot Lelydorp. De aanleg van 1903 tot 1912 geschiedde voor een bedrag van 8,5 miljoen gulden, waarvan de aflossing en rente (3%) op de Surinaamse begroting drukten. In de loop van de 20e eeuw werd de spoorlijn door achteruitgang van de zgn. goudindustrie en de economische omstandigheden steeds noodlijdender. In 1950 werden door Nederland alle schulden, renten en aflossingen kwijtgescholden en werd de spoorlijn overgedragen aan het gouvernement. 18
In dit deelrapport wordt onder Wanica West verstaan het gebied van het district Wanica en de ressorten van Paramaribo ten westen van de Indira Gandhiweg tot de Magentakanaalweg, dat in het noorden begrenst wordt door het Saramaccakanaal en in het zuiden door de Bijlhoutweg (zie Bijlage VIII). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 25 of 106 Oorspronkelijk liep de lijn van Paramaribo (Vaillantsplein) via Beekhuizen, Lelydorp, Onverwacht, Republiek en Zanderij naar Kwakoegron, waar een goudvisitatiepost was ingericht. Van Kwakoegron ging het via de Mindrinetigoudvelden met Guyana goudplacer, De Jong Noord, Grossplacer en De Jong Zuid naar Brownsweg en Kabelstation aan de linkeroever van de Surinamerivier. In Kabelstation werden goederen met een ongeveer 300 m lange kabelbaan (draagkracht 6.350 kg) overgezet naar de andere oever. Kabelstation was tevens uitgangspunt voor Boven-­‐Suriname en medisch centrum door het Juliana-­‐hospitaal van de EBG. Van de rechteroever liep de lijn nog tot Dam, waar hij midden in het oerwoud eindigde. Nadat de kabelbaan in de jaren tien defect was geraakt, gebeurde de overtocht per boot en was het laatste stuk nog lang met een pomptrolly te berijden. In het begin van de jaren vijftig werd het beginpunt buiten het stadscentrum naar Beekhuizen verlegd; pogingen om de lijn met zgn. draisines rendabel te maken, mislukten. De concurrentie van het inmiddels ontwikkelde autoverkeer was te groot. Door het ontstaan van het Blommesteinmeer (Kabelstation en Dam kwamen onder water te liggen) moest aan het einde van de jaren vijftig de lijn na Brownsweg worden afgebroken, spoedig gevolgd door het deel Beekhuizen-­‐Onverwacht, dat moest wijken voor de verbreding van het Pad van Wanica. De lijn raakte in de jaren tachtig volledig in verval19. Foto 1 De Lawaspoorweg (Landsspoorweg) in Paramaribo, tussen de Heiligenweg en de overdekte markt in 1910. Bron: Wikipedia. 19
http://nl.wikipedia.org/wiki/Landsspoorweg, laatst bekeken op 17 april 2015. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 26 of 106 2.2 Ontwikkeling spoor in west Suriname De aanleg van een spoorlijn in West Suriname stond niet op zichzelf, maar was onderdeel van een geïntegreerd ontwikkelingsplan dat kort na de onafhankelijkheid van Suriname werd geïnitieerd. Het was grotendeels opgezet rondom bauxietwinning in het Bakhuisgebergte en Figuur 7 Kaart Ontwikkeling West Suriname. Bron: Encyclopie Suriname, 1977. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 27 of 106 omvatte onder meer een aluminiumsmelter, hydro-­‐energie met stuwmeren en stuwdammen, een haven voor coastliners te Apoera, grootschalige stedelijke ontwikkeling rondom industrievestigingen te Apoera en een 80 km lange spoorlijn van het bakhuisgebergte naar Apoera (zie Figuur 7). Gerealiseerd zijn slechts enkele onderdelen van het plan zoals de spoorlijn, de haven te Apoera en een weg van Apoera naar Nieuw Nickerie. In 1980 werd de verdere uitvoering gestopt, waardoor de spoorlijn nimmer een functie heeft gekregen20. 2.3 Huidige ontwikkeling spoor Initiatie -­‐ In het Ontwikkelingsplan 2012-­‐2016 wordt op verschillende plaatsen het belang van een goed transportsysteem benadrukt21. Om tot een goed transportsysteem te komen heeft de regering van Suriname het idee gelanceerd van een spoorverbinding vanuit Paramaribo met de districten Wanica en Para. Daarnaast was er het idee van treinverbindingen van Paramaribo met andere landsdelen, waarin goed goederentransport als voorwaarde voor economische ontwikkeling centraal stond. In de uitwerking is besloten de aan te leggen spoorverbinding van Poelepantje naar Onverwacht onderdeel te doen zijn van een spoorwegnetwerk (vanaf de Niewe Haven en Paranam haven naar het zuiden (Noord Brazilie), oosten (Albina), zuidoosten (Nassau gebergte) en zuidwesten (Apoera)) en wel in de vorm van een eerste stap ertoe (zie ook paragraaf 1.1.1 Ontstaan idee). De winst van deze ontwikkeling moet vooral worden gezien in een verbeterde ‘competitiveness’ positie van Suriname en de voordelen van die betere concurrentiepositie voor de gehele samenleving. Functieverandering Indira Gandhiweg -­‐ De aanleg van een spoorlijn langs de Indira Gandhiweg heeft als gevolg dat de functie van de Indira Gandhiweg een andere wordt. Was 20
Achtergrondinformatie is vooral te vinden in de Encyclopedie van Suriname en journalistieke bronnen. Een korte beschrijving van het project is ook te vinden in hoofdstuk 1 van een doctoraalscriptie, getiteld Bosmeesters van Koen Alef (2005, Universiteit van Amsterdam). Niet geheel duidelijk is waarom het project is stopgezet, vooral ook omdat het jaar 1980 niet overeenstemt met bevriezing van de Nederlandse verdragsmiddelen aan het eind van 1982. J. Martinus geeft aan dat in de periode na de onafhankelijkheid de Nederlandse regering niet gelukkig was met de bestedingsplannen van de Surinaamse regering. Het was een mening die in die tijd in de Nederlandse pers breed werd uitgemeten. De Nederlandse regering zag niets in grootschalige, door de overheid geleide projecten en zou liever hebben gezien dat de verdragsmiddelen werden besteed aan onder meer opbouw en versterking van privaat ondernemerschap. Dit zou kunnen hebben gemaakt dat het West-­‐Surinameplan zo snel is losgelaten. 21
Op bladzijde 78 van het Ontwikkelingsplan 2012-­‐2016 wordt aangegeven dat het bestaande wegennetwerk onvoldoende basis schept voor productiviteitsontwikkeling. Op bladzijde 79 wordt aangegeven dat aandacht moet worden gegeven aan zowel personen-­‐ als goederenvervoer, waarbij de noodzaak tot verbetering van het openbaar vervoer in het bijzonder wordt genoemd. Op bladzijde 157 wordt gesproken over de ontwikkeling van een diepzeehaven, goederentransport in grote volumes en de wens betere verbindingen met de buurlanden te ontwikkelen, waarbij met name nadruk wordt gelegd op verbinding met steden in Brazilië. Op de bladzijden 239, 253 en 254 worden deze punten nogmaals aangehaald. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 28 of 106 deze eerst uitvalsweg van Paramaribo naar het zuiden met toegang naar diensten en verbinding tussen Wanica Oost en Wanica West, nu vindt afsnijding van de weg van een aantal diensten plaats en vervalt grotendeels de functie van verbinding tussen Wanica Oost en Wanica West. Vanuit een verkeerskundig oogpunt bekeken is de functieverandering van de Indira Gandhiweg een goede ontwikkeling. De menging van functies van de Indira Gandhiweg zou om verkeersveiligheidsredenen toch moeten worden los gelaten. Echter is het wel een ontwikkeling die ingrijpt in de bestaanszekerheid van dienstverleners langs de Indira Gandhiweg. Verder wordt de bereikbaarheid van de Indira Gandhiweg vanuit Wanica West verslechterd (omdat de spoorlijn aan de westzijde van de Indira Gandhiweg zal worden aangelegd). Aan dit bezwaar zal bijzondere aandacht worden gegeven door aanleg van een ventweg/ parallelweg in het gebied westelijk van de spoorlijn. Doel is om door een duidelijke en herkenbare route de bereikbaarheid van de dienstverleners langs de Indira Gandhiweg te garanderen. Daarbij is de verwachting dat de waarde van de percelen die aldus opnieuw worden ontsloten, zal toenemen. Op identieke wijze zal in een volgende fase in Wanica Oost een ventweg/parallelweg moeten worden aangelegd om de doorstroomfunctie van de Indira Gandhiweg te optimaliseren. Bandstadontwikkeling -­‐ Aanleg van de spoorlijn langs de Indira Gandhiweg is een eerste stap in transformatie van deze weg in de richting van een ‘zware’ verkeersader binnen stedelijke ontwikkeling van Paramaribo in zuidelijke richting. Het geeft de mogelijkheid van een bandstadontwikkeling, zoals die in 1882 door Soria y Mata uitgedacht en in latere jaren verder ontwikkeld is (zie Figuur 8). Bundeling van stedelijke bebouwing langs infrastructuur kan, met name vanuit een oogpunt van de infrastructuur heel efficiënt zijn, maar er zijn ook beperkingen. Een belangrijke beperking is het grote ruimtebeslag, dat vooral een rol gaat spelen als in een reeds dicht bebouwde omgeving gronden moeten worden verworven22. 22
Verhandeling over stedelijke structuren, http://lamp.tugraz.at/~f145stdb/VO%20Staedtebau%20-­‐
%20Materialien/MATERIALIEN_ZUM_STAEDTEBAU/05_Stadtstruktur.pdf, laatst bekeken op 2 april 2015. Verhandeling over de Ciudad Lineal, http://oa.upm.es/7682/1/Villa_28.pdf, laatst bekeken op 2 april 2015. Over het project Ciudad Lineal, http://www.alu.ua.es/a/arg18/Web/arturo_soria.html, laatst bekeken op 2 april 2015. Ciudad Lineal in Argentinie, http://www.docutren.com/HistoriaFerroviaria/Malaga2006/pdf/V01.pdf, laatst bekeken op 2 april 2015. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 29 of 106 Figuur 8 Het bandstadconcept van Soria y Mata. Figuur 9 Profiel van een hoofdstraat in het concept van Soria y Mata. Figuur 9 laat zien dat Soria y Mata dacht op het schaalniveau van de straat. Die straat hoeft daarbij niet een rechte straat te zijn, zoals Figuur 8 suggereert, maar kan ook een ring zijn rondom een stad met open ruimte tussen de stadskern en de ring. De vorm en ook de schaal is niet bepaald. Als de Belgische architect Philip Mannaerts het werk bespreekt van Renaat Braem, in het artikel ‘Lijnstad en Bandstad België’ uit 2010, komt daarin de lijnstad naar voren, die zich uitstrekt van Luik in België tot Lille in Frankrijk23. In een onderzoek van OMA en McKinsey24 worden dergelijke structuren positief beoordeeld met het oog op een efficiënte energievoorziening. 23
Zie: http://pmannaerts.tumblr.com/post/8010173717, laatst bekeken op 2 april 2015. 24
OMA en McKinsey, ‘Roadmap 2050’, http://www.roadmap2050.eu/, laatst bekeken op 2 april 2015. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 30 of 106 Voor Paramaribo moet worden gedacht aan een schaal meer liggend bij die welke Soria y Mata in gedachten had, dan die waarop Mannaerts doelt. Desondanks zal de profieltekening door Soria y Mata van de hoofdstraat een onjuist beeld scheppen. Immers in 1886, toen het idee van de ‘Ciudad Lineal’ was uitgewerkt, was het pas een jaar geleden toen de eerste auto op de weg was verschenen. Intussen hebben ervaringen met de vele auto’s na deze eerste, geleid tot een inzicht dat functies van doorgaand verkeer en bestemmingsverkeer25 nauwelijks nog kunnen worden gemengd zonder dat de ene functie overlast geeft aan de andere. Herbezinning -­‐ Voor de Indira Gandhiweg, een van de hoofduitvalswegen van Paramaribo, betekent dit, ook zonder aanleg van een spoorlijn in het profiel, dat een herbezinning op de inrichting van de weg een dringende noodzaak is. Als in een dergelijke herbezinning blijkt dat prioriteit zal worden gegeven aan de stroomfunctie van de weg, zal deze weg niet langer directe toegang kunnen geven aan percelen langs de weg, zal het aantal aansluitingen van zijwegen op de Indira Gandhiweg aanzienlijk moeten verminderen en zal in ruimtelijke zin het gebied ten oosten van de Indira Gandhiweg worden gescheiden van het gebied ten westen van de Indira Gandhiweg. Wat een spoorlijn hieraan toevoegt is vooral dat vaststelling van de noodzaak tot herinrichting van de Indira Gandhiweg niet voortvloeit uit een voorafgaande herbezinning op de functie, maar uit het besluit tot aanleg van een spoorlijn in het profiel. Met de spoorlijn wordt immers de nieuwe functie, die van stroomfunctie, bepaald. Wegenplan West Wanica -­‐ Een wegenplan voor West Wanica moet de transformatie van de contacten tussen de Indira Gandhiweg en het gebied ten westen ervan mogelijk maken en ondersteunen. Het moet voorts ervoor zorgen dat voorzieningen en diensten aan de Indira Gandhiweg toegankelijk blijven voor bezoekers, en dat duidelijk moet zijn hoe deze vanaf de Indira Gandhiweg kunnen worden bereikt. Het moet de aanzetten bieden voor een stedelijke ontwikkeling vanuit de Indira Gandhiweg, mogelijkheden bieden voor een net van buslijnen die het gebied met de verschillende spoorwegstations verbinden, maar tegelijkertijd ongewenst vrachtvervoer door het gebied ontmoedigen. Met de spoorlijn en de aansluitende buslijnen, alsook met de structurering van een voor vrachtvervoer bedoeld wegenstelsel, wordt aangesloten bij adviezen die door het IGSR zijn gegeven aan het ministerie van TCT26. Met deze adviezen heeft het IGSR getracht oplossingen te geven voor vervoersproblemen in en rond Paramaribo betreffende het openbaar vervoer. Oplossingen voor de lage kwaliteit 25
Respectievelijk stroomfunctie en verblijfsfunctie, zoals deze zijn genoemd in de SWOV-­‐factsheet ‘Functionaliteit en Homogeniteit’ van september 2010. 26
IGSR, Een onderzoek naar de vervoersproblematieken in Paramaribo en omstreken met de deelrapporten ‘Verkenning goederenvervoer’ (2013) en ‘Openbaar vervoer’ (2014). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 31 of 106 van de aangeboden diensten en een steeds slechter wordende concurrentiepositie van het openbaar vervoer ten opzichte van de particuliere auto, en voor de onmogelijkheden om binnen de huidige structuren oplossingen te vinden. Voor wat betreft het vrachtvervoer is getracht oplossingen te geven voor aanslagen op de technische kwaliteit van de wegen door zwaar vrachtverkeer en voor het gevaar en de vernielingen, dat zwaar vrachtverkeer (vooral overbelading) in vele omgevingen en in veel verkeerssituaties oplevert. Ook voor gevaarlijk vrachtverkeer zijn oplossingen aangedragen. Ontstane problemen -­‐ Het bovenstaande zijn problemen, die zijn ontstaan met de toename van het personenautoverkeer in Suriname en het toelaten van zware voertuigen op wegen, die daarvoor niet zijn berekend. Dit niet vanwege de opbouw en niet vanwege de inrichting, maar omdat geen aandacht is gegeven aan alternatieve vervoersoplossingen, adequate stedelijke planning en wetgeving, die op de ontstane situaties zouden kunnen inspelen. Zwaar wegvervoer werd gestimuleerd (geen heffing op tonnage) ten nadele van watervervoer, die in het waterrijke Suriname erg dienstbaar kan zijn. Het zou overigens niet gemakkelijk zijn geweest om steeds tijdig in te spelen op veranderingen in de transportsector. Suriname heeft lange tijd kunnen functioneren zonder een uitgebreide weginfrastructuur. De waterwegen waren de belangrijkste verbindingswegen, ook voor goederen. Dit was een infrastructuur waarin nauwelijks behoefde te worden geïnvesteerd. De eerste grote investering in infrastructuur was de aanleg van een spoorlijn van Paramaribo naar het binnenland ten behoeve van de goudsector, welke spoorlijn zoals reeds is aangehaald niet aan de verwachtingen heeft voldaan. Uiteindelijk zijn rond 1985 de diensten gestopt (zie Foto 2). Ontwikkeling van de weginfrastructuur, alsook ontwikkeling van zeehavens en vliegverbindingen met het binnenland, is begonnen na de Tweede Wereldoorlog, maar het gaat om grote investeringen, waarvoor het land niet steeds de middelen beschikbaar heeft gehad. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 32 of 106 27
Foto 2 Station te Lelydorp, omstreeks 1910 . Masterplan transport -­‐ De gedachte is om met een masterplan voor het transport in Suriname een inhaalslag te maken en een goede transportinfrastructuur voor de toekomst vast te leggen (zie ook paragraaf 1.1.1 Ontstaan idee). In de aanloop naar het huidige spoorwegproject is van verschillende mensen de opmerking gehoord dat ‘spoorwegen in Suriname altijd zijn mislukt’. Daarbij wordt gedoeld op het ‘goudspoor’ van Paramaribo naar het binnenland, dat gedurende ongeveer 80 jaren heeft gefunctioneerd, en op de spoorlijn welke in de periode rond de onafhankelijkheid was aangelegd in West Suriname, maar nutteloos was omdat het kader voor de spoorlijn, het West-­‐Suriname-­‐Project maar zeer gedeeltelijk was uitgevoerd (zie voorgaande sub hoofdstukken 2.1 en 2.2). De spoorlijnen waaraan nu wordt gedacht hebben in tegenstelling tot de eerdere spoorlijnen, een ruimere en duurzame ontwikkelingsvisie voor Suriname als basis (zie ook paragraaf 1.1.1 Ontstaan idee). Daarbij is in de Strukton haalbaarheidsstudie van het traject Poelepantje-­‐Onverwacht28 wel degelijk rekening gehouden met de risicofactoren, de 27
http://werkgroepcaraibischeletteren.nl/tag/hart-­‐ed/page/3/ , laatst bekeken op 28 maart 2015. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 33 of 106 verkeersveiligheid en de beveiliging van het spoortransport. Verder kan worden verwezen naar de inspanningen van de International Road Federation (IRF) om tot veiliger transport te komen.29 Figuur 10 Gewenste spoorverbindingen (anno 2014). De gedachte is de aanleg van een spoorlijn van havenfaciliteiten bij Paramaribo naar het noorden van Brazilië (Trombetas, Santarem), een spoorlijn in zuidoostelijke richting naar het Nassaugebergte, een spoorlijn naar Apoera in het Westen en een spoorlijn in oostelijke richting (Albina), zoals in Figuur 10 door vier pijlen is aangeduid. 28
Strukton Systems 2014a, Haalbaarheidsonderzoek Spoorverbinding Paramaribo-­‐Onverwacht, hoofdstuk 2 Verkeersveiligheid: impact van de railverbinding, hoofdstuk 3 Veiligheid in het ontwerp van de nieuwe spoorverbinding, hoofdstuk 4 Aanvullende veiligheidsaspecten, hoofdstuk 5 Eindconclusie, Februari 2014. 29
IRF (International Road Federation) 4th Caribbean Regional Congress (2015): Shaping a Regional Message on Road Safety (2015), IRFnews, https://www.irfnews.org/shaping-­‐a-­‐regional-­‐message-­‐on-­‐road-­‐safety/ , laatst bekeken op 14 mei 2015. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 34 of 106 Aan deze lijnen worden vijf belangrijke functies toegekend: 1. het mede mogelijk maken van het tot stand komen van een hub-­‐functie van Suriname in het internationale/interregionale multimodaal transport: Paramaribo en Paranam kunnen de ‘Panamax IV’ (breed met lage diepgang)30 schepen ontvangen31, 2. het mede ondersteunen van de ontwikkeling van economische activiteiten in het binnenland van Suriname (toerisme rondom stuwmeer, mineralen (goud, graniet, etc.), houtindustrie, bosproducten (NTFP)), 3. het mede ondersteunen van het personenvervoer van/naar de agglomeratie Paramaribo, 4. het mede bijdragen aan het oplossen van de verkeerscongestie in Paramaribo Centraal, 5. het mede bevorderen van contra-­‐urbanisatie van Paramaribo en verstedelijking buiten Paramaribo. Met de spoorlijn Poelepantje-­‐Onverwacht welke nu is gepland, wordt een eerste aanzet gegeven. In het gerede operationele systeem moet de capaciteit van 1.000 passagiers per uur met een factor tien worden verhoogd. Daarnaast is goederenvervoer op hetzelfde spoor gepland. Op voorhand kan worden aangegeven dat personenvervoer met de aangegeven capaciteit en goederenvervoer niet op één spoor kunnen worden gecombineerd. Een oplossing kan zijn om overdag en in de avond het spoor te gebruiken voor personenvervoer en in de nacht voor goederenvervoer. Een andere optie is om op iets langere termijn een tweede spoor langs de Martin Luther Kingweg aan te leggen. Passagiers -­‐ Een andere opmerking met betrekking tot het spoorpersonenvervoer is, dat vervoer van grote aantallen passagiers nodig is om een zekere rentabiliteit te bereiken, en dat die grote aantallen alleen dan kunnen worden gerealiseerd indien de passagiers naar de stations kunnen worden aan/afgevoerd en als zij tevens in Paramaribo verder transport vinden naar hun bestemmingen. Zoals eerder aangegeven zal de spoorlijn langs de Indira Gandhiweg belangrijke ruimtelijke consequenties hebben, zoals aanpassen van het wegennet, maar ook aanpassing van de ontwatering, met name in het gebied ten westen van de spoorlijn. Voor dit laatste is reeds een ontwateringsplan gemaakt. Dit rapport zal handvaten aandragen tot de opstelling van een wegenplan voor Wanica West. Voor Wanica Oost komt dit nog in een volgende fase. 30
Zie voor een betere omschrijving http://vlaamsehavencommissie.be/vhc/faq/panamax http://nl.wikipedia.org/wiki/Panamax, beide laatst bekeken op 17 mei 2015. en 31
De gedachte van een hubfunctie voor Suriname is (zonder verwijzing naar spoorverbindingen) wederom aangehaald door drs. D. Ferrier op 19 april 2015 in de University Guesthouse in een lezing georganiseerd door de studierichting Werktuigbouwkunde (Faculteit der Technologische Wetenschappen (FTeW) van de Anton de Kom Universiteit van Suriname (AdeKUS). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 35 of 106 Gevolgen van de spoorlijn zullen doorwerken tot in Paramaribo, waarbij in eerste instantie wordt gedacht aan realisatie van twee belangrijke snelbuslijnen om passagiers, die met de trein in Paramaribo zijn aangekomen, verder te vervoeren naar hun bestemmingen. Bestemmingen in Paramaribo -­‐ Als belangrijkste bestemmingen zijn op dit moment gezien de omgeving van de Universiteit, de binnenstad van Paramaribo en het Academisch Ziekenhuis, welke bestemmingen door snelbussen met de spoorlijn zullen moeten worden verbonden. Bij uitvoering van de aanbevelingen van het IGSR in de voornoemde studie welke voor het Ministerie van Transport, Communicatie en Toerisme (TCT) is uitgevoerd, kan de structuur van een net van buslijnen mogelijk wijzigen, maar de hoofdgedachten en zeker de ruimtelijke ingrepen ten behoeve van een net van buslijnen kunnen worden gehandhaafd (zie Figuur 4). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 36 of 106 3 Spoor Paramaribo-­‐Onverwacht 3.1 Aanbod spoorvervoer/beschikbare passagiers Het spoortransport Poelepantje-­‐Onverwacht zal starten met personenvervoer tussen Paramaribo en Onverwacht. Volgens gegevens van de Commissie Spooraanleg van het kabinet van de President zullen vijf treinstellen in dienst worden gesteld. Er zullen vier treinen per uur rijden en elke trein zal 250 passagiers kunnen vervoeren. Een treinstel heeft een lengte van 41,81 meter32 (zie Foto 3). Uit tekeningen van Strukton kan worden afgeleid, dat een perron een lengte zal hebben van ongeveer 90 meter. Dit betekent dat twee treinstellen kunnen worden gekoppeld, zodra voldoende materieel beschikbaar is. Ook kan de ritfrequentie worden verhoogd tot 12 treinen per uur. Als nog meer treinstellen zullen worden gekoppeld, gaat het nodig zijn om de perrons te verlengen. In eerste instantie zullen tot 1.000 passagiers per uur kunnen worden vervoerd. Bij drie gekoppelde treinstellen en een frequentie van 12 treinen per uur, loopt de capaciteit op tot 9.000 passagiers per uur. Daarvoor zijn in totaal 40 tweewagentreinstellen nodig. Wel moet worden opgemerkt dat bij toepassing van de huidige gelijkvloerse kruisingen van wegen met de spoorlijn bij een frequentie van 12 treinen per uur (in elke richting) het autoverkeer tussen Wanica West en de Indira Gandhiweg op een niet langer toelaatbare wijze zal worden gehinderd. Een veronderstelling is dat 8 treinen per uur in elke richting een maximale frequentie zal zijn. Dit betekent dat in de ontworpen situatie met gelijkvloerse kruisingen en perrons van 90 meter lengte in elke richting ten hoogste 4.000 passagiers per uur kunnen worden vervoerd. Verdere verhoging van de capaciteit vereist extra investeringen. Het ligt voor de hand de verkeers-­‐ en transportmogelijkheden rond de spoorlijn af te stemmen op het aantal van 8 treinen per uur met een maximale capaciteit van 4.000 passagiers per uur. 32
www.nsfsc.com ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 37 of 106 Foto 3 Een Alstom Lint 41 h treinstel. Bron: www.nsfcs.com. 3.2 Aan/afvoer passagiers Voor een openbaar vervoersplan is het nuttig om te weten hoeveel passagiers tussen de verschillende stations zullen worden vervoerd. Volgens metingen welke in 2011 door PROSUR33 zijn uitgevoerd, reden op 28 juli 2011 tussen 6.30 uur en 9.00 uur over de Indira Gandhiweg in noordelijke richting 1.961 peronenauto’s, 973 bromfietsen, 53 lichte vrachtvoertuigen, 33 zware vrachtvoertuigen en 221 bussen. Als alleen het aantal bussen in beschouwing wordt genomen, moeten het gemiddeld 90 bussen per uur zijn geweest. Als wordt aangenomen, dat elke bus vrijwel vol is geweest met 25 passagiers, moeten op die dag 2.250 mensen in een uur over de Indira Gandhiweg per bus naar Paramaribo zijn gereisd. Dit wijst erop, dat het aanbod van transportcapaciteit meer dan de vraag zal bepalen hoeveel mensen per trein gaan reizen. De capaciteit van 1.000 passagiers per uur zal bij een goed voor-­‐ en natransport zeker worden bereikt. Bij een goede kwaliteit van het openbaar vervoer zal er ook een aanbod van 4.000 passagiers per uur kunnen zijn. Dit aantal zal verder als uitgangspunt worden genomen naast de initiële capaciteit van 1.000 passagiers per uur. Bij het beantwoorden van de vraag hoeveel passagiers tussen de verschillende stations worden vervoerd, wordt gestuit op een tekort aan informatie, vooral informatie die is gebaseerd op ervaringen in Suriname. De hierna gehouden exercitie moet worden gezien als een eerste, zeer ruwe poging ertoe. De gedachte is dat er in belangrijke mate twee indicatoren zijn welke invloed hebben op het aanbod van passagiers. Een aanname is dat vrijwel alle passagiers het station te Poelepantje als bestemming /vertrekpunt hebben. 33
PROSUR, Onderzoek verkeer & vervoer, september 2011, voor het Ministerie van Openbare Werken ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 38 of 106 Als indicatoren worden gezien het bevolkingsaantal rondom de stations en de afstand van het betreffende station tot Poelepantje. Met betrekking tot de eerste indicator is de moeilijkheid dat officiële bevolkingscijfers zijn gerangschikt naar ressort en niet naar de toevallige aanwezigheid van een spoorwegstation, waarbij de ressorten Latour, Pontbuiten en Flora niet vallen onder het district Wanica, maar onder district Paramaribo. Schatting -­‐ De navolgende schatting van bewoners rond stations is gemaakt op basis van vermelding in uiteenlopende bronnen34: rond het station Latour circa 46.000 inwoners, rond het station Hanna’s Lust circa 13.000 inwoners, rond het station Welgedacht circa 8.000 inwoners, rond het station Lelydorp Noord circa 8.000 inwoners, rond het station Lelydorp Zuid circa 10.000 inwoners, rond het station Bernharddorp circa 2.000 inwoners en rond het station Onverwacht circa 4.000 inwoners. Aanname -­‐ Verder ervan uitgaande dat bewoners dichtbij Paramaribo, meer transportwijzen tot hun beschikking hebben dan verder wonenden, en het percentage treinpassagiers te Onverwacht viermaal groter zal zijn dan te Latour, met gelijkelijk afnemende percentages tussen Latour en Onverwacht, leidt voornoemde schatting tot de volgende gedachte, dat de treinpassagiers als vertrekpunt/bestemming zullen hebben: station Latour 30 %, station Hanna’s Lust 12 %, station Welgedacht 10 %, station Lelydorp Noord 12 %, station Lelydorp Zuid 20 %, station Bernharddorp 6 %, en station Onverwacht 10 %. In deze aanname heeft zoals eerder vermeld 100 % van het aantal treinpassagiers aankomst/vertrek station Poelepantje. Nogmaals wordt benadrukt, dat het gaat om zeer ruwe aannames, die een eerste schatting van het aansluitende bustransport mogelijk moeten maken. Uit ervaringen met de spoorlijn na in gebruikname moeten exacte cijfers voortvloeien en zal aansluitend busvervoer beter op de vraag kunnen worden afgestemd. In Tabel 4 is één en ander globaal weergegeven. 34
Zoals Wikipedia. In deze fase is nog niet gezocht naar exacte aantallen, wegens onzekere factoren welke bepalen in hoeverre van bussen en trein gebruik zal worden gemaakt. Ook exacte routes en duur van een rit zijn nog onzeker, omdat wegen waarover die ritten moeten worden uitgevoerd, er deels nog niet zijn. Aanbevolen wordt om een proefperiode in te bouwen van bijvoorbeeld zes maanden, waarin reisbewegingen van passagiers intensief worden gevolgd. De informatie die aldus wordt verkregen, zal voldoende nauwkeurig zijn om verdere programma’s uit te werken. Wel zijn enkele karakteristieken van de bevolkingsontwikkeling weergegeven in subhoofdstuk 6.2 Bevolkingsontwikkeling. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 39 of 106 Tabel 4 Globale weergave aan/afvoer van passagiers naar stations. Bron: Eigen globale schattingen. Aantal passagiers bij 1.000 pax/uur Aantal passagiers bij 4.000 pax/uur bestemmingen Onverwacht 100 400 4 Bernharddorp 60 240 3 Lelydorp Zuid 200 800 4 Lelydorp Noord 120 480 6 Welgedacht 100 400 6 Hanna’s Lust 120 480 4 Latour 300 1.200 6 Poelepantje 1.000 4.000 2 Totaal 1.000 4.000 Station Aantal 33 voor kleine bussen 2 voor grote lijnbussen Schema bij 1.000 passagiers (pax) per uur -­‐ Te Onverwacht moeten per uur 100 pax worden verwerkt, per treinrit 25 pax. Verwerking is mogelijk met 4 buslijnen met elk een frequentie van 1 bus per uur, iedere treinaankomst een bus in elk van de vier richtingen. Te Bernharddorp moeten per uur 60 pax worden verwerkt, per treinrit 15 pax. Verwerking is mogelijk met 3 buslijnen met elk een frequentie van 1 bus per uur, na drie van de vier treinaankomsten een bus in een van de drie richtingen. Te Lelydorp Zuid moeten per uur 200 pax worden verwerkt, per treinrit 50 pax. Verwerking is mogelijk met 4 buslijnen met elk een frequentie van 2 bussen per uur, iedere treinaankomst twee bussen in twee van de vier richtingen. Te Lelydorp Noord moeten per uur 120 pax worden verwerkt, per treinrit 30 pax. Verwerking is mogelijk met 6 buslijnen met elk een frequentie van 1 bus per uur, iedere treinaankomst een bus in elk van de vier richtingen en ieder tweede treinaankomst een bus in een van de twee andere richtingen. Te Welgedacht moeten per uur 100 pax worden verwerkt, per treinrit 25 pax. Gedacht kan worden aan vier lijnen met een uurdienst en twee lijnen met bussen, die op afroep zullen rijden. Te Hanna’s Lust moeten per uur 120 pax worden verwerkt, per treinrit 30 pax. Verwerking is mogelijk met 4 buslijnen met elk een frequentie van 1 bus per uur, iedere treinaankomst een bus in elke van de vier richtingen. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 40 of 106 Te Latour moeten per uur 300 pax worden verwerkt, per treinrit 75 pax. Verwerking is mogelijk met 6 buslijnen, alle met een frequentie van twee bussen per uur. Te Poelepantje moeten per uur 1.000 pax worden verwerkt, per treinrit 250 pax. Verwerking is mogelijk met 2 buslijnen met grote bussen en op elke lijn een frequentie van 8 bussen per uur. Het bovenstaande is in voorbeelden uitgewerkt voor alle stations. Zie hiervoor de in Bijlagen I en II weergegeven respectievelijk initiële bestemmingen en aankomst-­‐ en vertrekschema’s van treinen en bussen bij de respectieve stations. Bij vergroting van de transportcapaciteit kan verwerking van pax naar/van de ‘districtsstations’ gemakkelijk worden opgevangen met frequentieverhoging. Verwerking van pax van/naar Poelepantje kan deels geschieden door verhoging van de frequentie, maar voor de spitstijden zullen gelede bussen moeten worden ingezet met een capaciteit van circa 100 passagiers. Verder moet bij een vergroot passagiersaanbod worden overwogen om de bussen te laten rijden naar een groter aantal bestemmingen. De gegeven uitwerking heeft betrekking op de situatie, waarin 1.000 pax per uur worden vervoerd. De in Bijlagen I en II gegeven schema’s van vertrektijden in combinatie met te rijden routes leidt tot de hoofdlijnen van rittenschema’s. Hiervoor wordt uitgegaan van een gemiddelde snelheid van 25 km/uur voor ritten binnen dichtbebouwde gebieden en een gemiddelde snelheid van 40 km/uur voor ritten binnen dun bebouwde gebieden. Voor de lijn naar de AdeKUS wordt gedacht aan een gemiddelde snelheid van 30 km/uur en voor de lijn naar het stadscentrum aan een gemiddelde snelheid 25 km/uur. Aannemende dat de routes elk een lengte hebben van ongeveer 10 kilometer, zal de omlooptijd op de lijn naar de universiteit 20 minuten zijn en op de lijn naar het stadscentrum 24 minuten. Bij een frequentie van 8 bussen per uur, voldoende rusttijd voor de chauffeurs en een reserve voor onverwachte obstakels op de route, zullen op elke lijn vijf bussen moeten worden ingezet met een capaciteit van 60 passagiers. In het schema in de bijlage II Indicatieve route’s, zijn de bussen vanaf station Poelepantje niet opgenomen. De bedoeling van het schema is in de eerste plaats om een inzicht te krijgen in lengtes van buslijnen, omlooptijd en aantallen in te zetten bussen. In het schema zijn ook de bussen opgenomen naar Wanica Oost. De lijnen35 zijn benoemd naar de stations waarop ze zijn gericht. Voor dit verkeersplan is het station Onverwacht verder niet relevant. Met de kleine letters a, b, c worden de verschillende lijnen aangeduid, die vanaf de stations vertrekken. De omlooptijd is gemeten vanaf vertrek van betreffend station tot aankomst, indien met de gemiddelde snelheid wordt gereden, en aan de eindhalte een rustpauze voor de chauffeur wordt ingelast. De duur van een dergelijke rustpauze is afhankelijk van de lengte van de rit. 35
LA is Latour, HL Hanna’s Lust, WE Welgedacht, LN Lelydorp Noord, LZ Lelydorp Zuid, BD Bernharddorp en ON Onverwacht. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 41 of 106 Opgemerkt moet worden dat hetgeen in de schema’s is aangegeven, nog niet is bedoeld als een definitief buslijnen ontwerp. Nauwkeurige vaststelling van rijtijden kan pas geschieden door meting bij het berijden van de routes. Aanbevolen wordt de voorgestelde schema’s empirisch in de praktijk vast te stellen. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 42 of 106 3.3 Infrastructurele ontwikkeling Wanica West 3.3.1 Ventweg/parallelweg ten westen van het spoor De transformatie van de Indira Ghandiweg, met daarin de aanleg van de spoorlijn, heeft gevolgen voor de gebieden langs de spoorlijn. In subhoofdstuk 2.3 is ingegaan op het concept van de bandstad met de hoofdverkeersverbinding als dragend element in de stedelijke ontwikkeling. Aangegeven is ook dat in de vroegere visie van Soria y Mata de weg verbindend element kon zijn. Door de ontwikkeling van het verkeer is dat zoals eerder aangehaald in deze tijd niet meer mogelijk en moeten stadsdelen aan weerszijden van de hoofdverkeersverbindingen als afzonderlijke stadsdelen worden gezien. In dit geval gaat het om de stroken aan weerszijden van de Indira Gandhiweg die op ventwegen/parallelwegen zijn gericht, waaraan de voorzieningen zich bevinden. De ventweg/parallelweg neemt voor de samenhang van de gebieden oost en west van de Indira Gandhiweg de functies over van de Indira Gandhiweg. Voor de ventweg/parallelweg betekent het, dat die door de gebruikers als drager van het gebied kan worden ervaren, hetgeen betekent dat de ventweg/parallelweg als doorgaande weg moet worden ontworpen, die op een beperkt aantal plaatsen (zoals reeds aangegeven in de studie door Strukton) met de Indira Gandhiweg wordt verbonden. Het principe van de ventwegen/parallelwegen, zoals voorgaand is weergegeven, is schematisch gedemonstreerd in Figuur 10. Figure 11 Principe van de ventwegen/parallelwegen. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 43 of 106 Alle wegen in westelijke richting hebben niet langer een directe verbinding met de Indira Gandhiweg. Deze verbinding loopt nu via de ventweg/parallelweg welke schematisch aangeduid is in Bijlage VII. Enkele cruciale kruispunten (negen stuks) zijn in detail uitgewerkt en gepresenteerd in Bijlage III, waarbij om verkeerstechnische veiligheidsredenen de aansluiting eerst op de ventweg en vervolgens op de Indira Gandhiweg is aangegeven. De verwachting is dat de structuur van de verkeersafwikkeling niet zal veranderen om de volgende redenen: Ø de ventweg/parallelweg neemt de rol van de Indira Gandhiweg voor wat betreft het bestemmingsverkeer over, Ø de ventweg/parallelweg wordt aangelegd als een doorgaande weg, Ø de ventweg/parallelweg is op verschillende plekken verbonden met de Indira Gandhiweg, en Ø de relaties van de ventweg/parallelweg met wegen en gebieden aan de zijde van de Magentakanaalweg niet wijzigen. Prognoses van het te verwachten verkeer zijn nauwelijks te maken. De kans is aanwezig dat er in Suriname over tien jaren 100.000 auto’s meer zijn dan nu, maar dat is niet de enige bepalende factor voor het verkeer in het zuiden van Paramaribo en het district Wanica. Belangrijk is hoe in de naaste toekomst de stedelijke (bandstad) ontwikkeling zal zijn en welke infrastructurele voorzieningen zullen worden gerealiseerd. Duidelijk is wel dat de trein in het personenvervoer een grote rol zal spelen, daar de trein (als stamlijn) samen met de overige stamlijnen (opheffing van het samenkomen van alle lijnen in het centrum van Paramaribo met stamlijnen en toevoerlijnen) voor ordening van het openbaar vervoer zal zorgen en een aanzet zal leveren voor de ommekeer van eigen vervoer naar openbaar vervoer. Het grote voordeel van transformatie van de Indira Gandhiweg (als die transformatie in een verdere toekomst ook de oostelijke zijde van de weg zal betreffen) is een aanzienlijke capaciteitsvergroting van de weg, omdat obstakels worden weggenomen. Tegelijkertijd zal een deel van het verkeer door de parallelwegen worden overgenomen. Een nadere beschrijving van de voorgestelde parallelweg ten westen van de Indira Gandhiweg als doorgaande weg ( en niet als toegangsweg waarvan de ARCADIS memo36 is uitgegaan) wordt weergegeven in Bijlage VII na de tekeningen. 36
ARCADIS (2015), MEMO SPO knelpunten onstuiting percelen, Amersfoort 13 maart 2015. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 44 of 106 3.3.2 Noord-­‐Zuid wegen De belangrijkste noord-­‐zuid wegen zijn in het hiervoor beschreven patroon de parallelweg en de Magentakanaalweg, de laatste (bij voorkeur) verlengd tot de Bijlhoutweg, waar de Verlengde Magentakanaal aansluiting gaat vinden op de J.F. Kennedy Highway. Overige noord-­‐zuid wegen hebben dan vooral als functie om het interne netwerk van wegen in het gebied te versterken. Ze kunnen worden uitgevoerd zoals aangegeven in het voorstel van CITE (zie Bijlage IV CITE Kaarten met noord-­‐zuid verbindingswegen te verharden of aan te leggen over 14 strekkingen). 3.3.3 Ontwatering Voor de ontwatering is door Strukton een studie uitgevoerd37. Naar deze studie wordt verder verwezen. Belangrijk voor Wanica West zijn de pompgemalen bij het Saramaccakanaal (kruisingen Spoorsloot en Magentakanaal) en Beekhuizen (Surinamerivier), alsmede het opschonen en uitdiepen van het Saramaccakanaal. 37
Strukton Systems, Project Spoorbaan Paramaribo-­‐Onverwacht, Rapport 7 Waterhuishouding en –
berging, 30 juni 2014, concept rapport. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 45 of 106 4 Verkeer 4.1 Stroomfunctie Indira Gandhiweg In de structuur van de wegen zal de stroomfunctie van de Indira Gandhiweg worden versterkt. Aan de westzijde van de Indira Gandhiweg geschiedt dit door: o
o
o
het aantal zijwegen in aanzienlijke mate terug te brengen, de zijwegen met elkaar te verbinden, en door erven middels de ventweg/parallelweg niet langer toegang te geven tot de Indira Gandhiweg. Geheel effectief zullen deze maatregelen niet zijn, zolang aan de oostzijde niet vergelijkbare maatregelen worden getroffen. Voorlopig zal evenwel de focus liggen op de westzijde. 4.2 Bestemmingsfunctie Ventweg/parallelweg en veiligheid -­‐ Waar voldoende ruimte is, zal een ventweg/parallelweg direct langs de Indira Gandhiweg worden aangelegd, ten westen van de spoorbaan, waarbij het van de plaatselijke situatie zal afhangen hoe met de Spoorsloot zal worden omgegaan. Bij de aansluitingen op de Indira Gandhiweg moet vanuit een oogpunt van veiligheid voldoende ruimte worden ingebouwd. Een korte observatie heeft geleerd dat na de Rust en Werkweg en de Nieuw Weergevondenweg, de Frederikshoopweg en de Welgedacht A Weg de drukste wegen zijn met minder dan twee auto’s per minuut in elk richting. Als de faseduur van verkeersregelinstallaties bij de aansluitingen met de Indira Gandhiweg en de kruising met de spoorlijn drie op drie minuten wordt geschat, zullen zich telkens maximaal 6 auto’s opstellen. Voor deze zes auto’s zal er voldoende opstelruimte moeten zijn, waarbij een directe uitbreiding tot 9 auto’s groei in de komende tien jaren zal moeten kunnen worden opvangen. Als er een trein nadert en spoorbomen automatisch sluiten, moeten maximaal vier auto’s het weggedeelte dat de spoorlijn kruist, kunnen verlaten. De overige twee zullen voor de gesloten spoorbomen wachten. Rekening houdende met een reactietijd van 2 seconden en een opvolgtijd van telkens twee seconden, zal het 10 seconden kosten om de spoorbaan vrij te maken. Als een trein nadert, zal gedurende tien seconden een signaal worden gegeven, waarna de spoorbomen sluiten. Als dit halve overwegbomen zijn, kunnen trage weggebruikers alsnog de spoorbaan vrijmaken voordat de trein aankomt. Aangenomen wordt dat hiervoor nog tien extra seconden kunnen worden gereserveerd. Op het moment dat het signaal van aankomst van een trein wordt gegeven, moet groen licht worden gegeven aan het verkeer dat de weg die de spoorlijn kruist, moet verlaten. Tevens moet het oprijden van die weg door rood licht worden verboden. Zodra de weg is vrijgemaakt, blijft het oprijden verboden, maar kan het doorgaande verkeer op zowel de Indira Gandhiweg als de parallelweg weer voortgang hebben. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 46 of 106 De verkeersregelinstallatie heeft een eigen werkschema, maar wordt door het treinverkeer aangestuurd op de momenten van nadering en passeren van een trein. Dit treinverkeer heeft voorts een eigen beveiliging, die niet in dit rapport behoeft te worden besproken. Voor veiligheid van voetgangers wordt verwezen naar de NEA-­‐ISTS studie. In die studie wordt voorgesteld om alle wegen van voetpaden te voorzien. Voor de ‘verbindingswegen’ en de ‘toegangswegen’ stelt de studie voor om aparte voetpaden langs de wegen aan te leggen. Voor de ‘bestemmingswegen’ is het voorstel om middels kantbelijningen voetgangersstroken op de verharding af te bakenen. Deze voetgangersstroken mogen bij uitzondering en slechts als de verkeerssituatie ertoe noodzaakt, door voertuigen worden bereden. Voor de technische uitwerking wordt verwezen naar de NEA-­‐ISTS studie, waarbij voor de aanduiding van de categorisering wordt verwezen naar de kaarten in bijlage VIII. Vanuit de presidentiële werkgroep, die de aanleg van de spoorlijn voorbereidt, is aangegeven dat de aan te leggen wegen een voor Suriname nieuwe funderingsmethode wordt overwogen, waarbij de kleilaag die door klinkzand zou worden vervangen, een verhittingsproces met chemicaliën ondergaat, hetgeen meer stabiliteit van de weg geeft. De veiligheid van voetgangers bij de stations wordt besproken in subhoofdstuk 4.4. Uitgangspunt voor de Spoorsloot is evenwel dat overtollig water ongehinderd naar het Saramaccakanaal kan stromen, waarbij een gemaal aan het einde van de Spoorsloot moet zorgen voor een dusdanige peilverlaging, dat het water met voldoende snelheid door de Spoorsloot stroomt. Door het bureau CITE is uitgezocht op welke plekken een ventweg kan worden aangelegd en waar niet. De tekeningen en overige verkregen informatie is summier, maar wel is de gedachte uitgesproken dat zo veel als mogelijk aan een ventweg moet worden gedacht. Het is niet overal mogelijk en dan zullen wel twee uitgangspunten moeten gelden: •
•
Het eerste uitgangspunt is dat het alternatief zo dichtbij als mogelijk bij de Indira Gandhiweg moet worden aangelegd, waarbij mogelijk hier en daar duikers met voldoende capaciteit of damwanden in de spoorsloot zullen worden aangebracht. Het tweede uitgangspunt is dat de ventwegen/parallelwegen met de verbindingen als de doorgaande wegen moeten worden vormgegeven. Alle andere wegen moeten worden vormgegeven als zijwegen. In Bijlage III zijn detailkaarten van een indicatieve doorgaande ventweg nabij twaalf cruciale kruispunten weergegeven, en in Bijlage VII na de twaalf deelkaarten een beschrijving van de doorgaande ventweg. Voor de meest recente automatische verkeerscontrole systemen ter bestrijding van congestieproblemen kan worden verwezen naar World Industrial Reporter38. 38
http://espanol.worldindustrialreporter.com/sistema-­‐automatico-­‐de-­‐control-­‐de-­‐trafico-­‐podria-­‐
terminar-­‐con-­‐problemas-­‐de-­‐congestion/?adsrc_=promo4 , laatst bekeken op 19 mei 2015. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 47 of 106 4.3 Ontwikkelingsfunctie De doorgaande Indira Gandhiweg met ventwegen/parallelwegen aan weerszijden39 kan drager zijn van verdere stedelijke ontwikkeling tussen Paramaribo en Lelydorp. Groei kan geschieden vanuit de Indira Gandhiweg, waar reeds dienstverlenende functies zijn gesitueerd. Ook als deze functies niet langer direct zijn verbonden met de Indira Gandhiweg, zullen ze wel met een van de parallelwegen zijn verbonden. Vanuit dit startpunt kan een stedelijk gebied zich in oostelijke dan wel westelijke richting uitbreiden. Oost-­‐west verbindingen zijn reeds aanwezig. Deze kunnen naar behoefte, stedelijke groei volgend, met elkaar worden verbonden, waarbij wel reeds reserveringen voor wegen zouden moeten worden gedaan op afstanden van hoogstens 600 meter uit elkaar, zodat een netwerk kan ontstaan. Bij voortgaande groei zullen de voorzieningen langs de parallelwegen niet langer centraal liggen en kan behoefte worden gevoeld ze te verplaatsen vanaf de Indira Gandhiweg. Door die verandering komt langs de Indira Gandhiweg ruimte vrij voor productiebedrijven. Voorlopig volstaan (naast de parallelweg) de Noord-­‐Zuid wegen die door CITE zijn getekend en geasfalteerd of doorgetrokken moeten worden (zie Bijlage IV). 4.4 Initiatie reorganisatie openbaar vervoer op tijd en via haltes In subhoofdstuk 3.2 is reeds een inschatting weergegeven hoe aan de spoorlijn aansluitend openbaar vervoer kan worden aangeboden. Omdat er geen ervaring is met openbaar vervoer in Suriname volgens het systeem van stamlijnen (in dit geval de spoorlijn) en voederlijnen, zijn de cijfers in subhoofdstuk 3.2 geheel gebaseerd op schattingen. Door ervaring zal het systeem van voederlijnen aan de behoefte moeten worden aangepast. Voorlopig zijn de uitgangspunten belangrijk. Hierbij is verder niet gekeken naar de lijnen die het station te Poelepantje verbinden met de AdeKUS, het stadscentrum en Academisch Ziekenhuis. Materieel en actoren -­‐ Het bestaande materieel, dat wil zeggen 30 persoons bussen van Japanse makelij, kan worden gebruikt. Het heeft als nadeel dat snel in-­‐ en uitstappen niet goed mogelijk is en dat daardoor de wachttijden bij haltes betrekkelijk lang zijn. In de schema’s welke nu zijn voorgesteld, zijn de frequenties zo laag dat deze wachttijden voor de uitvoering van de dienstregeling en voor het overig verkeer geen probleem zullen zijn. Het gebruik van bestaand materieel is dus mogelijk, waardoor zonder extra investeringen, bestaande overeenkomsten met bushouders kunnen worden overgezet naar overeenkomsten in een nieuw model. De nieuwe overeenkomsten kunnen door bushouders worden gesloten met het ministerie van TCT dan wel met de NVB, afhankelijk van de vorm 39
Aannemende dat na uitvoering van dit project ook een project zal worden gestart om aan de oostzijde van de Indira Gandhiweg een parallelweg aan te leggen en percelen niet langer een directe verbinding te geven met de Indira Gandhiweg. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 48 of 106 die wordt gekozen. Wel moeten de overeenkomsten zodanig zijn dat volgens vaste rittenschema’s kan worden gereden. Voor een efficiënte inzet van bussen kan het wenselijk zijn dat een bus uit Wanica-­‐West na een stop bij het station de rit voortzet naar Wanica-­‐Oost of andersom, hetgeen betekent dat de voertuigen niet gebonden zijn aan lijnen, maar flexibel over lijnen kunnen worden verdeeld. Dit stelt als belangrijke eis dat chauffeurs die gezamenlijk een of meerdere lijnen onderhouden niet elkaars concurrenten moeten zijn, zoals nu bij de particuliere bussen het geval is. Dit koppelen van lijnen aan elkaar biedt aan passagiers de mogelijkheid om voor het bereiken van de bestemming in de bus te blijven zitten (bijvoorbeeld een bewoner van Hanna’s Lust, die met slechts een bus de werkplek te Tout Lui Faut kan bereiken). Vandaar dat het gewenst is om in het systeem van openbaar vervoer dat gekoppeld is aan de trein, overstapkaarten te gebruiken. Een andere reden om te werken met overstapkaarten is, dat uit het literatuuronderzoek ten behoeve van de vervoersstudie van het IGSR voor het Ministerie van TCT naar voren is gekomen aan welke eisen moet worden voldaan om overstappen voor passagiers acceptabel te maken. De eisen zijn dat: o
o
o
wachttijden bij het overstappen niet te lang zijn (maximaal tien minuten), overstapplaatsen comfortabel en aantrekkelijk zijn, en voor de gehele rit slechts één keer moet worden betaald. Aangenomen wordt dat mensen weten hoe laat bussen naar hun buurt vertrekken en dat zij hun rit, dat wil zeggen de vertrektijd vanaf Poelepantje, zodanig kiezen, dat zij op hun overstapstation aankomen kort voordat de bus naar de bestemming vertrekt. Belangrijk is dan dat de bussen met een herkenbare regelmaat vertrekken. Verder dat reeds te Poelepantje en op alle andere stations voor de passagiers alle reismogelijkheden met vertrektijden en overstapmogelijkheden en prijzen zijn aangegeven. In de tekeningen van Strukton zijn bij de stations mogelijkheden gegeven voor overstappen in bussen en taxi’s, en voor het kort parkeren van voertuigen. Er worden ruimten geïndiceerd met kiss-­‐and-­‐ride stroken en bus-­‐, taxi-­‐ en personenauto’s standplaatsen bij de treinstations. Bij aanleg van een parallelweg ten westen van de spoorbaan, zoals aangegeven in de bijlagen III en VII, bestaat de mogelijkheid om de stations te richten naar het westen, naar de parallelweg. Stations kunnen dan worden gemaakt tussen de spoorbaan en de parallelweg of direct langs de parallelweg. Hier is ruimte voor opstelling van bussen en taxi’s en voor het (kort) parkeren van auto’s. Op het ontstane stationsplein is meer ruimte voor voetgangers dan aan de zijde van de Indira Gandhiweg, waardoor de situatie voor voetgangers veiliger is. Goede bereikbaarheid van de stations is gegarandeerd via de parallelweg. Aanbevolen wordt de kiss-­‐and-­‐ride stroken liever langs de parallelweg aan te leggen. Beter is het, als aan de westzijde van de Indira Gandhiweg naast de parallelweg of tussen de spoorbaan en de parallelweg een overstapstation wordt aangelegd. Een dergelijk ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 49 of 106 overstapstation kan winkels bevatten en voor overstappende passagiers aantrekkelijk worden gemaakt door voldoende beschutting. Bij onderlinge afstanden van halteplaatsen van 800 meter, zal binnen een gebied van 400 meter aan weerszijden van de busroute geen plek zijn die, hemelsbreed gemeten, op een afstand van een busroute ligt die groter is dan 560 meter. De overzichtkaart met geprojecteerde buslijnen vanaf de treinstations zijn in Bijlage V met vier opeenvolgende kaarten weergegeven. De ‘coverage’ van het gebied Wanica West door deze buslijnen is weergegeven met vier opeenvolgende kaarten in Bijlage VI. Het verdient aanbeveling bij bushaltes overdekte en verharde wachtplaatsen te maken met informatie over vertrektijden en over het gehele lijnennet. Zoals aangegeven zal vanaf het station Poelepantje worden gereden met grote, moderne bussen naar onder meer de omgeving van de AdeKUS, het stadscentrum en het Academisch Ziekenhuis Paramaribo. Deze bussen behoeven een vrije baan voor onbelemmerde uitvoering van de dienstregeling. Ten zuiden van het Saramaccakanaal zal worden gereden met de bestaande 30 persoons Japanse bussen en met inzet van mensen die ook nu in het betreffende gebied de busroutes onderhouden. Het bestaande materieel heeft beperkingen voor een snelle dienstverlening. Er is slechts een toegangsdeur, het gangpad in de bus is smal en in het gangpad bevinden zich opklapstoeltjes. Als gevolg hiervan kunnen wachttijden bij haltes sterk oplopen. Vaak moeten zelfs passagiers uitstappen om het uitstappen van andere passagiers mogelijk te maken, waarna zij weer in de bus stappen. Voor de uitvoering van de dienstregeling is niet in de eerste plaats het overige verkeer bepalend, maar de wachttijd bij de haltes. Daar voorts de verkeersdrukte op de wegen in Wanica-­‐West gering is (denk aan de 2 voertuigen per minuut over de Welgedacht A Weg), is er niet een aanleiding om in dit gebied te werken aan realisatie van vrije busbanen. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 50 of 106 5 Vrachtvervoer 5.1 Introductie Vrachtvervoerroute’s In de vervoersstudie van het IGSR voor het Ministerie van TCT, het onderdeel ‘vrachtvervoer’ wordt de problematiek belicht van het huidige vrachtvervoer in Suriname40. Het grootste probleem is dat zware vrachtvoertuigen met veelal overbelading van vrijwel alle wegen gebruik kunnen maken zonder belemmeringen. De wetgeving41 geeft wel beperkingen aan aslasten, voertuiggewichten, voertuigbreedtes en voertuighoogtes, terwijl door borden op bepaalde wegen verdere beperkingen kunnen worden gesteld, maar de controle is summier. Het bewustzijn van de gemeenschap moet nog doordrongen raken van het weinig bekend feit, dat de schade veroorzaakt door een volgeladen vrachtvoertuig met een capaciteit van 50 ton, gelijk is aan een directe schade en slijtage aan het wegdek en de wegconstructie welke veroorzaakt wordt door ruim 200.000 personenauto’s. Daarbij is geen rekening gehouden met de indirecte schade. En dat de schade aan wegdek en wegconstructie
veroorzaakt door het met 5 ton overladen op de tweede as van een 50 ton vrachtvoertuig meer
is dan twee keer zo groot (gelijk aan 420.000 personenauto’s)42. In dit subhoofdstuk gaat het erom een voorstel te doen voor de keuze van geschikte wegen om opgenomen te worden in de in te voeren zwaar vrachtvervoersroutes. Als wordt gekeken naar de transportsector in Suriname, dan moet worden geconstateerd dat steeds zwaarder materieel wordt ingezet. Dit vanwege het ontbreken van een adequate heffing op tonnages, hetgeen ten nadele komt van watervervoer. Dit materieel is in veel gevallen niet geschikt voor de wegen. Bezien vanuit een oogpunt van het behoud van en de verkeersveiligheid op wegen zou het gebruik maken van lichtere voertuigen de voorkeur verdienen. Bij lichtere voertuigen kan worden gedacht aan voertuigen met een totaal gewicht van 7.5 ton. Dergelijke voertuigen, waartoe ook de meeste distributietrucks en voertuigen van aannemers kunnen worden gerekend, moeten op alle wegen worden toegelaten, tenzij een plaatselijke situatie (zoals een brug) tot verdere beperking noopt. Zwaardere voertuigen mogen zich slechts op aangewezen wegen bevinden. Aanduiding van die wegen kan geschieden middels verkeersborden ter aanduiding van maximale voertuiggewichten, maximale aslasten, maximale voertuigbreedte of maximale voertuighoogte. 40
IGSR, Een onderzoek naar de vervoersproblematieken in Paramaribo en omstreken, deelrapport ‘Verkenning goederenvervoer’, 2013. 41
Rijverordening 1916 (G.B. 1917 no. 65, geldende tekst G.B. 1962 no. 45) en in het rijbesluit 1957 (G.B. 1957 no. 103, geldende tekst G.B. 1960 no. 105). 42
IGSR, Een onderzoek naar de vervoersproblematieken in Paramaribo en omstreken, deelrapport ‘Verkenning goederenvervoer’, 2013. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 51 of 106 Voorgesteld wordt zware voertuigen slechts toe te staan op die wegen welke hetzij primaire weg zijn, dan wel toegang geven tot wegen die leiden naar productiegebieden, of deze met elkaar verbinden. In Figuur 12 is een voorbeeld weergegeven, waarmee deze wegen kunnen worden aangeduid. In eerste instantie wordt voorgesteld om zware trucks toe te staan op de navolgende wegen van Wanica West: Magentakanaalweg, Indira Gandhiweg, nog aan te duiden delen van de ventweg/parallelweg, Nieuw Weergevondenweg, Welgedacht A weg, Helena Christinaweg, Craneweg, van Hattemweg, Suralcoweg, en Rijsdijkweg43. Figure 12 Voorbeeld verkeersbord om vrachtroute’s aan te duiden. 43
In Bijlage VII is een overzichtkaart wegen Wanica West met ventweg/parallelweg (rood), treinstations (groen) en vrachtvervoerroute’s (blauw) in twaalf opeenvolgende delen met daarna een gedetailleerde beschrijving van de ventweg weergegeven. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 52 of 106 5.2 Maatregelen ter bescherming van andere wegen Het vrachtverkeer zou in de volgende vier categorieën kunnen worden ingedeeld44: Voorgesteld wordt om de toegang tot ‘niet voor vrachtvervoer bestemde wegen’ te beperken tot categorie 1 (bestelwagens) en 2 (lichte vrachtwagens). De beperkingen gelden in de eerste fase voor het gehele Wanica West gebied met uitzondering van de voorgestelde vrachtroute’s (zie Bijlage VII). De beperkingen zijn: 1. Tonnagebeperking: maximum 7,5 ton totaalgewicht en 2. Lengtebeperking: maximaal 8 meter. Hiermee is een bijdrage geleverd aan de nadere definiëring van zwaar vrachtvervoer, welke in het aan te vullen Rijbesluit kan worden opgenomen. Van deze begrenzingen (voertuiggewicht, aslast, breedte en hoogte) kan alleen de hoogte door fysieke obstakels worden beperkt. Dit kan betekenen dat ondanks verboden toch van wegen met beperkingen gebruik zal worden gemaakt. Regelmatige controle met verbetering van de herkenbaarheid van te brede of te zware voertuigen is een vereiste. Veel schade wordt tegenwoordig aangericht op de hoeken van wegen door de lengte van vrachtvoertuigen, waaraan in de wet grenzen moeten worden gesteld. Om die voertuigen te weren kunnen geen verkeersborden worden gebruikt vanwege ontbrekende regelgeving, maar dit kan worden ingevoerd en er kunnen ook fysieke obstakels worden aangebracht. Te denken valt met name aan wegaansluitingen met kleine bochtstralen van maximaal 3 meter en harde betonnen obstakels zodat afsnijden van bochten onmogelijk wordt. Dergelijke voorzieningen kunnen geplaatst worden bij aansluitingen van wegen aan wegen waarop gebruik van zware trucks wel is toegestaan. 44
http://www.edam-­‐volendam.nl/inwoner/parkeren-­‐en-­‐verkeer_41277/item/ontheffingenbeleid-­‐beperkingen-­‐
zwaar-­‐verkeer-­‐gemeente-­‐edam-­‐volendam_46351.html , laatst bekeken op 17 mei 2015. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 53 of 106 6 Productie-­‐ en Bevolkingsontwikkeling 6.1 Productie ontwikkeling Bij de productie ontwikkeling dient niet alleen Wanica West, maar geheel het district Wanica en omgeving (inclusief Paramaribo ressorten ten zuiden van het Saramaccakanaal en de aangrenzende Para ressorten) in beschouwing te worden genomen. Centrumvorming Lelydorp -­‐ Lelydorp, de hoofdplaats van het district Wanica, is voorzien van de meeste overheiddiensten, filialen van handelsbanken en nutsbedrijven, winkels, horecabedrijven en een markt. Als zodanig fungeert Ledydorp als regionale verzorgingskern. Aangezien Lelydorp als hoofdplaats niet centraal gelegen is ten opzichte van de woonconcentraties binnen het district, zullen op lokaal niveau enkele wooncentra worden ontwikkeld, voorzien van de nodige faciliteiten. Lelydorp heeft de potentie uit te groeien naar een wooncentrum. Wel zal de structuur hiertoe ontwikkeld moeten worden middels projecten gericht op de creatie van een moderne stadsstructuur welke is aangepast aan de tijd. Dat vereist in de toekomst sanering van de tuinbouwgronden in de directe omgeving van Lelydorp door herinrichting van de gebieden gebaseerd op herbestemming van oorspronkelijk ten behoeve van voor landbouw en veeteelt uitgegeven, maar nooit voor dit doel of slechts gedeeltelijk benutte percelen, middels omzetten naar (tuin) stedelijke bebouwing met aanpak van drainage en riolering annex installeren van rioolwater zuiveringsinstallatie en systematische uitbouw van het plaatselijk dienstenapparaat. Vanwege de functie als tussenstop van toeristen, die de vakantieoorden in de districten Para en Brokopondo bezoeken, is het van belang in de toekomst het karakter van Lelydorp volledig af te stemmen op toerisme en tuinbouw. Agrarisch karakter -­‐ Het agrarisch karakter van het district Wanica zal gehandhaafd blijven en zal sterk tot uiting moeten komen in de toekomstige ontwikkeling van de ressorten Koewarasan, Houttuin en Santodorp. Er zijn vestigingen gepland van een export-­‐gericht agrotechnologisch verwerkingsbedrijf (er zijn al enkele actief), een melkcentrale, een viscentrale annex rokerij, en een eveneens export-­‐gericht groente-­‐ en fruitverpakkingsbedrijf ter voldoening aan de kwaliteits-­‐, verpakkings-­‐ en veiligheidsstandaarden van de EU en CARICOM. Industrieel karakter -­‐ Een woningpanelenfabriek (reeds opgeleverd), bouwcontructie materialen productiebedrijven (al enkele actief), het Paranam Industrieel en Commercieel Park (PICP) met Paranam haven geschikt als hubdiepwaterhaven voor Panamax IV schepen (breed met geringe diepgang en geschikt om door het Panamakanaal te varen) met houtbewerking en -­‐verwerkingsbedrijven, meubelbedrijven, electronica bedrijven, ‘haute culture’ kledingbedrijven, ‘duty free zone’, ‘high tech’ bedrijven, etc. is in voorbereiding. Toerisme -­‐ Vanwege de ligging langs de Surinamerivier, leent het Domburg gebied zich beter voor ontwikkeling tot toeristen, vakantie en entertainment centrum. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 54 of 106 Waterwegen -­‐ De Surinamerivier, het Saramaccakanaal en de Saramaccarivier zijn de belangrijkste waterwegen, die niet alleen van belang zijn voor de binnenlandse scheepvaart maar ook voor de waterbeheersing in het district Wanica. De verbinding van de Surinamerivier met de Saramaccarivier middels het Saramaccakanaal maakt transport door de zogenaamde binnendoorroute mogelijk. Met name houtblokken en andere grondstoffen voor de industrie, die gewonnen worden in het westen van het land, worden langs deze route naar de plaats van bestemming getransporteerd. Het Saramaccakanaal zorgt verder voor een adequate afwatering van gebieden aan weerskanten. Grote delen langs het kanaal zijn verder inmiddels in gebruik als industriegebied. Potentiele impact -­‐ De spoorverbinding Paramaribo-­‐Onverwacht (met in tweede fase aansluiting op de Nwe Haven, Paranam haven en Zanderij (JAP luchthaven) zal samen met de ontwikkeling van het Paranam Industrie en Commercieel Park (PICP) een grote impact op deze regio hebben, speciaal op deze ressorten en als zodanig op de ontwikkelings performance van het district Wanica. Potentiele impact van deze spoorverbinding samen met PICP op de gebieden subdistrict Paramaribo-­‐Zuid en districten Wanica en Para zijn: •
Constructie van Busstations en Bushaltes •
Constructie van Kinderdag-­‐ en opvangverblijven •
Constructie van nieuwe Woon-­‐ en werkgebieden •
Constructiie van Gezondheidscentra •
Constructie van Onderwijs faciliteiten •
Constructie van gedecentraliseerde Bestuurs faciliteiten •
Constructiie van Professionele Beroeps Trainingcentra •
Constructie van Speeltuinen, Sport en Recreatie faciliteiten •
Constructie van Multifunctionele Buurt Recreatie centra •
Constructie van Groene Parken •
Constructie van Beveiligings-­‐ en Veiligheidsinstituten •
Constructie van Ontwaterings faciliteiten •
Constructie van ‘Recycling’ faciliteiten •
Constructie van nieuwe Bron en meer drinkwater faciliteiten •
Bevordering van Contra-­‐urbanisatie van Paramaribo •
Constructie van Energie centrales (EBS/Staatsolie)(deels reeds klaar) en hoge voltage distributie lijnen ter beperking van het distributieverlies ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 55 of 106 •
Constructie van een geavanceerde Olieraffinaderij (reeds in productie) voor de productie van benzine, diesel en andere olieproducten. •
Constructie van ‘Shopping Malls’ en ‘Arcades’ •
Verbetering van Weg infrastructuur en ontwatering •
Constructie van Woning resorten en Appartementen •
Constructie van allerlei soorten Faciliteiten voor de informele sector •
Verbetering (opschonen en verdiepen) van het Saramacca kanaal •
Conserveren and reorganiseren van Agrarische gebieden (kassenteelt, veeteelt en kleinveehouderij, vis-­‐aquacultuur) voor export •
Constructie van Sanitaire en afvalwater zuiveringsfaciliteiten met biodegradatie mogelijkheden •
Er zijn naast in total 36 klinieken, 55 doctoren, 59 verpleegsters, 17 gezondheidscentra (10 in Wanica), 4 midwifes, 15 consultatieburos, 14 tandartsen (10 in Wanica), geen mortuarium, 2 ambulances (alle in Wanica) welke steeds toenemen, voor verdere verbetering van de kwalitatieve gezondheid (reeds in uitvoering zijnde) plannen voor de bouw van een ziekenhuis met financiering van China. Daarbij bestaat ook de mogelijkheid voor de ontwikkeling van het Altona gebied ten Noorden van de Pararivier tot een nieuw stedelijk gebied en ten Zuiden van de Pararivier tot een nieuw industriegebied. •
Verder zijn er de uitstraling van de internationale Johan Adolf Pengel (JAP) luchthaven (vroeger Zanderij) en als groeipool een mogelijk voor de bevordering van het globale ecotoerisme door investeerders te bouwen tweede internationale luchthaven te Pokigron-­‐Atjoni met filialen van gerenommeerde hotels, resorten, appartementen, bar/dancings, watersporten, water taxi’s rondom het stuwmeer van groot belang. Daarbij zal het doortrekken van de spoorverbinding van Brownweg langs de westgrens van het stuwmeer naar Atjoni-­‐Pokigron en het Zuiden mede een aanzienlijke bijdrijge leveren. Doortrekken van de spoorverbinding van Paranam of Zanderij naar de containerhaven te Albina zal het wegcontainervervoer ontlasten en bevorderen dat Suriname als transito transporthub voor Frans Guyana wordt gebruikt. Het aanleggen van een verbindingsweg Stolkersijver-­‐Paranam zal daarbij een belangrijke rol spelen. •
Samenvattend kan worden gesteld, dat herintroductie van spoorvervoer als integrale, multidisciplinaire en multimodale effecten heeft: oplossen verkeersproblematiek, oplossen ontwateringsproblematiek, oplossen chaotisch openbaar vervoer, ordening vrachtvervoer, aanzet tot transitie van privé vervoer naar openbaar vervoer, stimulering economische ontwikkeling, educatieve ontwikkeling (efficiënt vervoer studenten), sociale ontwikkeling (maar 400 m lopen naar openbaar vervoer), verhoging business activiteiten aan de Indira Gandhiweg, verstedelijking (bandstadontwikkeling), verstedelijking Lelydorp, verbetering van de personen vervoersmogelijkheden van verafgelegen gebieden. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 56 of 106 6.2 Bevolkingsontwikkeling Populatie dichtheid -­‐ Tabel 5 geeft een indruk van de populatie dichtheid van de twaalf ressorten van Paramaribo Zuid. De ressorten Centrum, Beekhuizen, Flora, Latour en Pontbuiten vertegenwoordigen de hoogste populatie dichtheid (boven 3.000 inwoners/km²). Tabel 5 Populatie dichtheid van de twaalf ressorten van Paramaribo Zuid (inwoners/km²). Bron: Stichting Planbureau
Suriname, eigen versie..
Ressorten
Oppervlakte
(km²)
Inwoners in 2005
Populatie dichtheid in 2005
(inwoners/km²)
Blauwgrond
42.5
26.566
625.1
Rainville
30.7
25.974
846.1
Munder
13.7
17.402
1270.2
Centrum
9.5
30.544
3215.2
Beekhuizen
6.3
19.980
3171.4
Weg naar Zee
41.1
13.061
317.8
Welgelegen
6.9
19.424
2815.1
Tammenga
6
13.304
2217.3
Flora
4.2
19.104
4548.6
Latour
6.9
28.887
4186.5
Pontbuiten
6.5
20.295
3122.3
Livorno
8.7
7.668
881.4
Populatie toename -­‐ Ressorten in de districten Paramaribo en Wanica met een populatie afname gedurende 2002-­‐2005 zijn Rainville, Centrum and Munder. Ressorten met een populatie toename zijn Blauwgrond, Beekhuizen, Weg naar Zee, Tammenga, Latour, Welgelegen, Flora and Pontbuiten. Van hen heeft Pontbuiten de hoogste toename van 11.7% (zie Tabel 6). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 57 of 106 Tabel 6 Populatie toename/afname van ressorten in Paramaribo Zuid. Bron: Stichting Planbureau Suriname, Eigen versie.
Inwoners in
Inwoners in 2002
2005
Toename/
Afname
Blauwgrond
25.005
26.566
1.561
6.2
Rainville
28.656
25.974
-2.682
-9.4
Munder
17.456
17.402
-54
-0.3
Centrum
31.610
30.544
-1.066
-3.4
Beekhuizen
18.872
19.980
1.108
5.9
Weg naar Zee
12.267
13.061
794
6.5
Welgelegen
19.108
19.424
316
1.7
Tammenga
12.738
13.304
566
4.4
Flora
18.400
19.104
704
3.8
Latour
28.544
28.887
343
1.2
Pontbuiten
18.164
20.295
2.131
11.7
Livorno
7.077
7.668
591
8.4
Ressorten
%
‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 58 of 106 Figuur 13 Demografische kaart district Wanica met groei (in % per ressort 2005 t.a.v. 2002) en dichtheid/km² per ressort (2005) © SPS maart 2010 ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 59 of 106 Figuur 14 Demografische kaart district Paramaribo met aanduiding groei (in % per ressort 2005 t.a.v. 2002) en dichtheid/km² per ressort (2005)© SPS maart 2010 In Figuur 13 is van het district Wanica de groei (% groei ressort 2005 ten aanzien van 2002) en de dichtheid/km² per ressort (2005) weergegeven, en in Figuur 14 hetzelfde van het district Paramaribo. Enkele populatie kenmerken van de ressorten in de region tussen Paramaribo Zuid, Wanica en Para worden weergegeven in Tabel 7. Subdistrict Paramaribo-­‐Zuid heeft vijf ressorten namelijk: Beekhuizen, Flora, Latour, Pontbuiten en Livorno. District Wanica heeft zeven ressorten namelijk: Kwatta, Saramaccapolder, Koewarasan, De Nieuwe Grond, Lelydorp, Houttuin en Domburg. District Para heeft vijf ressorten namelijk: Noord-­‐Para, Oost-­‐Para, Zuid-­‐Para, Bigi Poika en Carolina. Hoewel Kwatta meer noordelijk van Paramaribo is gelegen, is het om praktische redenen betrokken hierbij. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 60 of 106 Tabel 7 Enkele populatie kenmerken van de ressorten in de regio tussen Paramaribo-Zuid en de Wanica en
Para districten in 2005. Bron: SPS 2010.
District
Ressort
Oppervlakte
(ha)
Inwoners
Populatie
dichtheid
Werkloos
Economisch
actieve
populatie
ParamariboZuid
Beekhuizen
60
19.738
3.297
750
7.152
Flora
Latour
Pontbuiten
Livorno
Kwatta
Saramaccapolder
Koewarasan
De Nieuwe
Grond
Lelydorp
Houttuin
Domburg
Noord-Para
Oost-Para
Zuid-Para
Bigi Poika
Carolina
17
40
60
60
90
620
15.346
26.148
19.477
8.386
10.091
3.837
4.358
3.246
932
163
586
1.127
859
327
269
6.179
9.146
6.721
3.060
3.791
280
7.789
278
222
2.906
710
16.161
227
643
5.692
380
20.219
532
538
7.386
1.490
580
370
2.360
4.460
9.090
23.610
14.410
58.670
15.945
10..227
5.554
6.442
7.349
4.403
335
220
193.875
107
176
150
27
17
5
0,1
0,2
33
346
262
115
335
224
211
14
5
6.833
6.027
3.740
2.086
2.052
2.365
1.437
79
68
69.887
Wanica
Para
Total
De populatie kenmerken van de ressorten in de regio vertegenwoordigen een totale oppervlakte van 5.867 km² (58.670 hectaren) met een totaal van 193.875 inwoners in 17 ressorten. De hoogste populatie dichtheid is in de ressorten Beekhuizen, Flora, Latour en Pontbuiten varierend van 3.246 (Pontbuiten) tot 4.358 (Latour). Deze ressorten samen met de ressorten Koewarasan, De Nieuwe Grond en Lelydorp hebben het hoogste aantal inwoners (hoger dan 15.000 met het hoogst in Latour 26.148). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 61 of 106 Populage Paramaribo-­‐Zuid ( 2005) Livorno 8% Beekhuizen 21% Pontbuiten 21% Flora 20% Latour 30% Figuur 15 Populatie van subdistrict Paramaribo Zuid in een cirkeldiagram naar ressorten. Bron: SPS 2010. Figuren 15 en 16 geven de populatie van respectievelijk subdistrict Paramaribo Zuid en
district Wanica in een cirkeldiagram naar ressorten weer.
‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 62 of 106 Populage Wanica ( 2005) Domburg 6% Kwaxa 12% Houxuin 12% Saramaccapolder 8% Koewarasan 17% Lelydorp 20% De Nieuwe Grond 25% Figuur 16 Populatie van district Wanica in een cirkeldiagram naar ressorten. Bron: SPS 2010.
‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 63 of 106 8 Conclusies en aanbevelingen Uit voorgaande studies en exercities kunnen de volgende conclusies worden getrokken en aanbevelingen worden gegeven: Ø Het invoeren van spoorvervoer in Suriname zou vanwege het spin-­‐off effect, namelijk de integrale, multidisciplinaire en multimodale effecten in sociaal, educatief, infrastructureel, civieltechnisch, en vervoer technisch opzicht, alsmede haar strategisch ontwikkelingsgerichtheid, vermits de benodigde financiering kan worden verkregen, alleszins sociaal-­‐maatschappelijk-­‐economisch verantwoord kunnen zijn. Ø Met name de impact op het verkeer op de Indira Gandhiweg met alleen doorstroomfunctie zodra Wanica Oost op dezelfde wijze met een parallelweg zal zijn aangepast, zal leiden tot een betere verkeersveiligheid, afname van filevorming, betere efficiency en tijdwinst in het verkeer. Ø De invoering van tijdgebonden-­‐ en haltegebondenheid van het openbaar vervoer zal leiden tot verbetering van veiligheid, efficiency, comfort, betrouwbaarheid en tevredenheid, hetgeen op haar beurt kan leiden tot het systematisch overgaan van privé naar openbaar vervoer waardoor verhoging van de capaciteit van het spoorvervoer nodig zal blijken, op grond waarvan aanbevolen wordt al vast hiermee rekening te houden. Ø Voorlopig is de aan/afvoer (flow) van passagiers per station in dit rapport geschat en aanbevolen wordt dit later op grond van de ervaring gedurende een bepaalde periode exacter te bepalen. Ø Het verbeteren van de waterhuishouding en infrastructuur van Wanica West (en later Wanica Oost) zal leiden tot verbeterde ontwikkelingskansen van het district Wanica, bandstadontwikkeling langs de Indira Gandhiweg, contra-­‐urbanisatie van Paramaribo, alsmede een gunstiger uitgangspunt voor het PICP. Ø De impact zal tevens doorwerken op het openbaar vervoer in Paramaribo en aanbevolen wordt naast het snelbusvervoer mede het overig openbaar vervoer conform het advies van het IGSR verder uit te werken teneinde het openbaar vervoer in Paramaribo te optimaliseren en de verkeerscongesties in het centrum te reduceren. Ø De invoering van zwaar vrachtvervoer route’s zal leiden tot betere regulering van het zwaar (alsmede gevaarlijk) vrachtvervoer en beschermingsmaatregelen voor de niet hiervoor bestemde wegen zijn aanbevolen. Ø Verder wordt aanbevolen zodanige maatregelen in te voeren bij de exploitatie van spoorvervoer, dat rekening wordt gehouden met de veiligheid en beveiliging van zowel de spooroperatie als het overig verkeer op het niveau van de vereisten bij luchtvervoer. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 64 of 106 Bibliografie ARCADIS (2015), MEMO SPO knelpunten onstuiting percelen, Amersfoort 13 maart 2015. Ciudad Lineal in Argentinie, http://www.docutren.com/HistoriaFerroviaria/Malaga2006/pdf/V01.pdf, laatst bekeken op 2 april 2015. DIJCK van 2013, The Impact of IIRSA Road Infrastructure Programme on Amazonia, Pitou van Dijck, A comprehensive approach of assessing impacts is presented in three case studies of SEAs: the Corredor Norte in Bolivia, the road between Manaus and Porto Velho in Brazil, and the proposed road to link Suriname with Brazil, Earthscan from Routledge, Taylor & Francis Group, 320 pages DIJCK van & WALLIS 2013, Handleiding bij seminars en trainingen over planning en beleid voor optimaal landgebruik in het kader van grootschalige infrastructurele werken in Suriname, Pitou van Dijck en Marinella Wallis, CEDLA en WWF, februari 2013, 131 pag. ECLAC (Economic Commission for Latin America and the Caribbean) 2012, Structural Change for Equality: An Integrated Approach to Development, Thirty-­‐fourth session of ECLAC, San Salvador, 27 -­‐ 31 August 2012, LC/G.2524(SES.34/3), United Nations publication. .http://www.cepal.org/pses34/noticias/documentosdetrabajo/7/47427/2012-­‐SES-­‐34-­‐
Structural_Change.pdf, laatst bekeken op 10 april 2015. Encyclopedie van Suriname, Elsevier 1977. IGSR (Institute for Graduate Studies and Research) 2014, Een onderzoek naar de vervoersproblematieken in Paramaribo en omstreken met de deelrapporten ‘Verkenning goederenvervoer’ (2013) en ‘Openbaar vervoer’ (2014). IRF (International Road Federation) 4th Caribbean Regional Congress (2015): Shaping a Regional Message on Road Safety (2015), IRFnews, https://www.irfnews.org/shaping-­‐a-­‐
regional-­‐message-­‐on-­‐road-­‐safety/ , laatst bekeken op 14 mei 2015. Leon, Vanessa (2013), Engaging China in the Caribbean, Paper submitted In (R)Evolution, Caribbean Urban Forum March 2013, 15 pag. Molendijk, Mathilde, Beek, Martin van der, Lassche, Ronnie (2013), Spatial implications on land and resources of new road infrastructure in Suriname: land use scanner, In (DIJCK van & WALLIS 2013), Handleiding bij seminars en trainingen over planning en beleid voor optimaal landgebruik in het kader van grootschalige infrastructurele werken in Suriname, Pitou van Dijck en Marinella Wallis, CEDLA en WWF, februari 2013, pagina 28-­‐35. NEA 2011a, NEA Richtlijn Weginrichting, NEA Project: Institutional Strengthening of the Transport Sector (ISTS), EU-­‐gefinancierd, 9th EDF 2009-­‐2011, Ministerie van Openbare Werken, Suriname, Oktober 2011, 48 pag. NEA 2011b, Transport Master Plan, Thematic Paper, NEA Project: Institutional Strengthening of the Transport Sector (ISTS), EU-­‐gefinancierd, 9th EDF 2009-­‐2011, NEA Transport research ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 65 of 106 and training, GOPA and STC for the Government of Suriname and the European Commission, December 2011. NEA 2011c, NEA Rapport Oplossingsmodellen Verkeersproblematiek Paramaribo, NEA
Project: Institutional Strengthening of the Transport Sector (ISTS), gefinancierd door de EU,
9e EDF 2009-2011, Ministerie van Openbare Werken, Suriname, oktober 2011, 118 pag.
OMA en McKinsey, ‘Roadmap 2050’, http://www.roadmap2050.eu/, laatst bekeken op 2 april 2015. OP 2012, ONTWIKKELINGSPLAN 2012-2016, Suriname in transformatie, Regering van de
Republiek Suriname, februari 2012, 282 pag. Over het project Ciudad Lineal, http://www.alu.ua.es/a/arg18/Web/arturo_soria.html, laatst bekeken op 2 april 2015. PROSUR, Onderzoek verkeer & vervoer, september 2011, voor het Ministerie van Openbare Werken Rijverordening 1916 (G.B. 1917 no. 65, geldende tekst G.B. 1962 no. 45) en in het Rijbesluit 1957 (G.B. 1957 no. 103, geldende tekst G.B. 1960 no. 105). Staatsbesluit van 9 oktober 2001, houdende vaststelling van de primaire wegen in Suriname. Stichting Planbureau Suriname (SPS) 2010, Structuuranalyse distrikten 2003-­‐2008, maart 2010. Strukton Systems 2014a, Haalbaarheidsonderzoek Spoorverbinding Paramaribo-­‐Onverwacht, hoofdstuk 2 Verkeersveiligheid: impact van de railverbinding, hoofdstuk 3 Veiligheid in het ontwerp van de nieuwe spoorverbinding, hoofdstuk 4 Aanvullende veiligheidsaspecten, hoofdstuk 5 Eindconclusie, Februari 2014. Strukton Systems 2014b, Project Spoorbaan Paramaribo-­‐Onverwacht, Rapport 3 Stations, Volledig traject, Poelepantje-­‐Onverwacht, Definitief versie 2.0, 23 juni 2014. Strukton Systems 2014c, Project Spoorbaan Paramaribo-­‐Onverwacht, Rapport 7 Waterhuishouding en –berging, 30 juni 2014, concept rapport. SWOV-­‐factsheet ‘Functionaliteit en Homogeniteit’ van september 2010, http://www.swov.nl/uk/Research/factsheets.htm, laatst bekeken op 5 april 2015. Verhandeling over stedelijke structuren, http://lamp.tugraz.at/~f145stdb/VO%20Staedtebau%20-­‐%20Materialien/MATERIALIEN _ZUM_STAEDTEBAU/05_Stadtstruktur.pdf, laatst bekeken op 2 april 2015. Verhandeling over de Ciudad Lineal, http://oa.upm.es/7682/1/Villa_28.pdf, laatst bekeken op 2 april 2015. http://espanol.worldindustrialreporter.com/sistema-­‐automatico-­‐de-­‐control-­‐de-­‐trafico-­‐
podria-­‐terminar-­‐con-­‐problemas-­‐de-­‐congestion/?adsrc_=promo4 , laatst bekeken op 19 april 2015. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 66 of 106 http://oai.dtic.mil/oai/oai?verb=getRecord&metadataPrefix=html&identifier=ADA501218, laatst bekeken op 2 april 2015. www.nsfsc.com http://pmannaerts.tumblr.com/post/8010173717, laatst bekeken op 2 april 2015. http://vlaamsehavencommissie.be/vhc/faq/panamax , laatst bekeken op 17 mei 2015. http://nl.wikipedia.org/wiki/Landsspoorweg, laatst bekeken op 17 april 2015. http://nl.wikipedia.org/wiki/Panamax, laatst bekeken op 17 mei 2015. http://werkgroepcaraibischeletteren.nl/tag/hart-­‐ed/page/3/ , laatst bekeken op 28 maart 2015. http://www.edam-­‐volendam.nl/inwoner/parkeren-­‐en-­‐verkeer_41277/item/ ontheffingenbeleid-­‐beperkingen-­‐zwaar-­‐verkeer-­‐gemeente-­‐edam-­‐volendam_46351.html , laatst bekeken op 17 mei 2015. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 67 of 106 Bijlagen Bijlage I bussen Schema’s Aankomst-­‐ en Vertrektijden treinen en Station Onverwacht
trein aankomst
bus ON 1 vertrek
bus ON 2 vertrek
bus ON 3 vertrek
bus ON 4 vertrek
bus ON 1 aankomst
bus ON 2 aankomst
bus ON 3 aankomst
bus ON 4 aankomst
trein vertrek
7h00
7h09
7h15
7h30
7h45
8h00
8h09
7h24
8h15
8h30
8h24
7h39
8h39
7h54
6h59
8h54
7h59
7h14
8h14
7h29
7h08
8h45
8h29
7h23
7h38
7h44
7h53
7h25
7h40
7h55
8h08
8h23
8h38
8h44
8h53
8h10
8h17
8h25
8h40
8h55
ON = Onverwacht Station Bernharddorp
trein naar Onverwacht
bus BD 1 vertrek
bus BD 2 vertrek
bus BD 3 vertrek
bus BD 1 aankomst
bus BD 2 aankomst
bus BD 3 aankomst
trein naar Paramaribo
7h10
7h17
7h32
8h32
7h47
8h47
7h06
8h06
7h21
7h13
7h28
8h21
7h36
7h43
7h58
8h13
8h28
7h49
8h04
8h10
8h19
8h36
8h43
8h58
BD = Bernarddorp Station Lelydorp Zuid
trein naar Onverwacht
bus LZ 1 vertrek
bus LZ 2 vertrek
bus LZ 3 vertrek
bus LZ 4 vertrek
bus LZ 1 aankomst
bus LZ 2 aankomst
bus LZ 3 aankomst
bus LZ 4 aankomst
trein naar Paramaribo
7h04
7h10
7h19
7h34
7h40
7h25
7h10
7h55
7h40
7h25
6h58
7h55
7h13
6h58
7h04
7h34
8h55
8h28
8h13
7h58
7h43
7h49
8h55
8h25
7h43
8h04
8h49
8h40
7h58
7h28
7h13
7h19
8h25
8h10
7h28
8h34
8h40
8h43
8h28
8h13
8h19
8h34
8h43
8h49
LZ = Lelydorp Zuid ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 68 of 106 Station Lelydorp Noord
trein naar Onverwacht
bus LN 1 vertrek
bus LN 2 vertrek
bus LN 3 vertrek
bus LN 4 vertrek
bus LN 5 vertrek
bus LN 6 vertrek
bus LN 1 aankomst
bus LN 2 aankomst
bus LN 3 aankomst
bus LN 4 aankomst
bus LN 5 aankomst
bus LN 6 aankomst
trein naar Paramaribo
7h01
7h09
7h09
7h16
7h31
7h46
8h01
8h09
8h09
7h24
8h16
8h31
8h24
7h39
7h39
8h39
8h39
7h54
6h59
6h59
8h54
7h59
7h59
7h14
8h14
7h29
7h29
7h07
8h46
8h29
8h29
7h22
7h37
7h44
7h52
7h26
7h41
7h56
8h07
8h22
8h37
8h44
8h52
8h11
8h17
8h26
8h41
8h56
LN = Lelydorp Noord Station Welgedacht
trein naar Onverwacht
bus WE 1 vertrek
bus WE 2 vertrek
bus WE 3 vertrek
bus WE 4 vertrek
bus WE 5 belbus
bus WE 6 belbus
bus WE 1 aankomst
bus WE 2 aankomst
bus WE 3 aankomst
bus WE 4 aankomst
trein naar Paramaribo
7h11
7h17
7h32
8h32
7h47
..
..
7h06
..
..
..
..
8h47
8h02
..
..
..
..
8h06
7h21
..
..
7h27
9h02
..
..
8h21
7h36
7h12
..
..
7h42
8h36
7h51
7h57
8h12
8h27
8h42
8h51
8h57
WE = Welgedacht Station Hanna's Lust
trein naar Onverwacht
bus HL 1 vertrek
bus HL 2 vertrek
bus HL 3 vertrek
bus HL 4 vertrek
bus HL 1 aankomst
bus HL 2 aankomst
bus HL 3 aankomst
bus HL 4 aankomst
trein naar Paramaribo
7h08
7h14
7h23
7h38
7h53
8h08
8h14
7h29
8h23
8h38
8h29
7h44
8h44
7h59
6h54
8h59
7h54
7h09
8h09
7h24
7h00
8h53
7h15
7h30
8h24
7h39
7h45
8h00
8h15
8h30
8h39
8h45
HL = Hanaa’s Lust ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 69 of 106 Station Latour
trein naar Onverwacht
bus LA 1 vertrek
bus LA 2 vertrek
bus LA 3 vertrek
bus LA 4 vertrek
bus LA 5 vertrek
bus LA 6 vertrek
bus LA 1 vertrek
bus LA 2 vertrek
bus LA 3 vertrek
bus LA 4 vertrek
bus LA 5 vertrek
bus LA 6 vertrek
trein naar Paramaribo
7h05
7h11
7h11
7h11
7h20
7h35
7h41
7h41
7h41
7h26
7h26
7h26
6h57
6h57
6h57
7h03
7h50
7h56
7h56
7h56
7h27
7h27
7h27
7h12
7h12
7h12
7h18
7h15
7h02
7h10
7h02
7h10
7h10
7h18
7h19
7h18
7h23
8h05
8h11
8h11
8h11
8h20
8h26
8h26
8h26
7h57
7h57
7h57
7h33
7h42
7h42
7h42
7h48
7h30
7h17
7h25
7h17
7h25
7h25
7h33
7h25
7h33
7h38
7h45
7h32
7h40
7h32
7h40
7h40
7h48
7h40
7h48
7h53
8h35
8h41
8h41
8h41
8h50
8h56
8h56
8h56
8h27
8h27
8h27
8h03
8h12
8h12
8h12
8h18
8h33
8h42
8h42
8h42
8h48
8h00
7h47
7h55
7h47
7h55
7h55
8h03
7h55
8h03
8h08
8h15
8h02
8h10
8h02
8h10
8h10
8h18
8h10
8h18
8h23
8h30
8h17
8h25
8h17
8h25
8h25
8h33
8h25
8h33
8h38
8h45
8h32
8h40
8h32
8h40
8h40
8h48
8h40
8h48
8h53
LA = Latour Station Poelepantje
trein naar Onverwacht V 7h00
bus binnenstad A
6h47
6h55
bus universiteit A
6h47
6h55
bus binnenstad V
6h55
7h03
bus universiteit V
6h55
7h03
trein naar Paramaribo A 7h08
A = Aankomst V = Vertrek ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 70 of 106 Bijlage II Indicatieve busroutes Code* Route LA c
LA d
LA e
LA f
Goede
verwachting/Pontbuiten kort
Goede
verwachting/Pontbuiten lang
Nieuw
Weergevonden/Koewarasan
Wintiwai/Latour
Livorno
Staatsolie
LA a
LA b
HL a
HL b
HL c
HL d
WE a
WE d
WE e
WE f
Dijkveld/Staatsolie
Tout Lui Faut
kanaal/Houttuin
Tout Lui Faut
kanaal/Domburg
Welgedacht B/
Magentapolder
Welgedacht A/Creola/Uitkijk
Helena Cristina/Reeberg
WE c
LN a
LN b
LN c
LN d
LN e
LN f
ON a
ON b
ON c
ON d
Omlooptijd Aantal Bussen indicatief 9
25
0
0h22m
1
13
25
0
0h31m
1
29
7
11
15
40
25
25
25
10
0
0
5
0h54m
0h17m
0h26m
0h41m
2
1
1
1
45
40
10
1h17m
2
58
40
15
1h42m
2
28
48
34
40
40
40
10
10
10
0h52m
1h22m
1h01m
1
2
2
40
40
40
25
25
40
1
1
1
1
0h48m
0h21m
1h10m
10
10
15
15
1
1
1
1
1
2
0h43m
0h35m
0h17m
0h24m
10
0
10
40
40
40
40
0h35m
0h35m
0h35m
0h34m
0h43m
1h13m
5
5
0
0
40
40
40
25
45
100
100
5
5
5
0
5
10
25
40
25
25
25
14
40
Zanderij
Berlijn
Para west
Para oost
1
1
1
1
1
0h48m
16
20
7
10
Rijsdijk
Suralcoweg
Onverwacht/Paranam
0h24m
0h17m
0h26m
0h49m
5
0
0
0
10
25
20
20
20
14
16
42
Craneweg/Dessa
Javaweg/Reeberg
Lelydorp oost kort
Lelydorp oost lang
25
25
25
40
18
BD a
BD b
BD c
Wachttijd (min) 10
7
11
26
Vredenburg noord
Vredenburg zuid
Houttuin
Dessa 1
Tawajariweg/Dessa 2
Santigron
LZ a
LZ b
LZ c
LZ d
Snelheid (km/u gem) Ramehal
Hanna's Lust kort
Hanna's Lust lang
Welgedacht C/Koewarasan
WE b
Afstand (km) 1
1
2
0h48m
1h17m
2h 45m
2h 45m
Totaal aantal bussen 1
2
3
3
45 * LA = Latour HF = Hanna’slust WE = Welgedacht LN = Lelydorp Noord LZ = Lelydorp Zuid BD = Bernarddorp ON = Onverwacht ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 71 of 106 Bijlage III Kaarten met detail indicatieve ventweg/parallelweg nabij cruciale kruispunten (9 stuks). Bron: Structon met eigen bewerking. Kaart 1 Kruising Latourweg ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 72 of 106 Kaart 2 Kruising Frederikshoopweg ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 73 of 106 Kaart 3 Kruising Hanna’s Lust weg met beveiliging overig verkeer door eerst aansluiting op de ventweg en dan naar de Indira Gandhiweg. Kaart 4 Kruising Welgedacht C weg met beveiliging overig verkeer door eerst aansluiting op de ventweg en dan op de Indira Gandhiweg. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 74 of 106 Kaart 5 Kruising Welgedacht A weg met beveiliging overig verkeer door verplaatsing van de aansluiting via de ventweg op de Indira Gandhiweg. Kaart 6 Kruising Helena Christina weg met beveiliging overig verkeer door eerst aansluiting op de ventweg en dan op de Indira Gandhiweg. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 75 of 106 Kaart 7 Kruising Braamshoop weg met beveiliging overig verkeer door eerst aansluiting op de ventweg en dan op de Indira Gandhiweg. Kaart 8 Kruising Van Hattem weg ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 76 of 106 Kaart 9 Kruising Palissaden weg Bijlage IV CITE Kaarten met noord-­‐zuid verbindingswegen te verharden of aan te leggen (14 strekkingen). Bron CITE. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 77 of 106 ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 78 of 106 ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 79 of 106 ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 80 of 106 ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 81 of 106 ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 82 of 106 ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 83 of 106 Bijlage V Overzichtkaart voorgestelde buslijnen Wanica West vanaf 5 treinstations in vier delen (Deel 1 t/m 4). Bron: OW met eigen bewerking. Deel 1 Voorgestelde buslijnen Wanica West van/naar treinstations Latour en Hanna’s lust ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 84 of 106 Deel 2 Voorgestelde buslijnen Wanica West van/naar treinstations Hanna’s lust en Welgedacht Deel 3 Voorbestelde buslijnen Wanica West van/naar treinstations Lelydorp noord en Lelydorp ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 85 of 106 Deel 4 Voorgestelde buslijnen Wanica West van/naar treinstation Lelydorp Bijlage VI Coverage overzichtkaart voorgestelde buslijnen Wanica West in vier delen. Bron: OW met eigen bewerking. Deel 1 Coverage voorgestelde buslijnen Wanaca West van/naar treinstations Latour en Hanna’slust ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 86 of 106 Deel 2 Coverage voorgestelde buslijnen Wanica West van/naar treinstations Hanna’slust en Welgedacht Deel 3 Coverage voorgestelde buslijnen van/naar treinstations Lelydorp noord en Lelydorp ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 87 of 106 Deel 4 Coverage voorgestelde buslijnen van/naar treinstation Lelydorp ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 88 of 106 Bijlage VII Overzichtkaart wegen Wanica West met ventweg/parallelweg (rood), treinstations (groen) en zwaar vrachtvervoerroute’s (blauw) in twaalf opeenvolgende delen (Deel 1 t/m 12). Let wel: de ventweg (rood) is slechts schematisch aangeduid. Noord ligt rechtomhoog. Aangeduide positie detail 1 tm 9 uitgewerkt in Bijlage III. Beschrijving ventweg komt na het 12e deel. Bron OW met eigen bewerking. Deel 1 Wegen Wanica West met treinstation Flora (groen) en positie detail 1 ventweg/vrachtroute (rood-­‐blauw stippel) kruisend met vrachtroute Nieuw Weergevondenweg (blauw). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 89 of 106 Deel 2 Wegen Wanica West met positie detail 2 ventweg (rood) kort overgaand in Frederikshoopweg richting Vierkinderenweg en Ramphalstraat. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 90 of 106 Deel 3 Wegen Wanica West met positie detail 3 ventweg (rood) overgaand in Hanna’slustweg richting Vredeslustweg en Vredeslustweg 2 en positie treinstation (groen). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 91 of 106 Deel 4 Wegen Wanica West met positie detail 4 ventweg (rood) kruisend met vrachtroute Welgedacht C weg (blauw) en positie treinstation (groen). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 92 of 106 Deel 5 Wegen Wanica West met positie detail 5 ventweg (rood) kruisend met vrachtroute Welgedacht A weg (blauw). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 93 of 106 Deel 6 Wegen Wanica West met positie detail 6 ventweg (rood) kruisend met vrachtroute Helena Christina weg (blauw). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 94 of 106 Deel 7 Wegen Wanica West met positie detail 7 ventweg (rood) kort overgaand in Braamshoopweg met positie station (groen). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 95 of 106 Deel 8 Wegen Wanica West met ventweg/parallelweg (rood) kruisend met Tawajariweg (niet direct langs Indira Gandhiweg geprojecteerd). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 96 of 106 Deel 9 Wegen Wanica West met ventweg (rood) kruisend met vrachtroute De Craneweg (blauw). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 97 of 106 Deel 10 Wegen Wanica West met positie detail 8 ventweg (rood) kruisend met vrachtroute Van Hattemweg (blauw). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 98 of 106 Deel 11 Wegen Wanica West met positie detail 9 ventweg (rood) kruisend met Palissadenweg 1. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 99 of 106 Deel 12 Wegen Wanica West met ventweg (rood) niet direct langs Indira Gandhiweg geprojecteerd en eindigend op de Bijlhoutweg en kruisend met vrachtroute Suralcoweg (blauw). Beschrijving tracé voorgestelde doorgaande parallelweg -­‐ Dit tracé is in rood getekend in de voorgaande kaarten. De voorgestelde parallelweg start bij de Tyronneweg, die aansluit op de Indira Gandhiweg. Deze parallelweg loopt over het Fernandesterrein en neemt een strook in van ongeveer 15 meter breedte tot aan de gebouwen. Installaties ter plekke zullen moeten worden verplaatst. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 100 of 106 De weg sluit aan op een bestaande zandweg, de Efraimszegenweg die moet worden verhard en die nabij de Rust en Werkweg naar het westen afbuigt en vervolgens deze kruist (zie Kaart 1 Kruising Latourweg in Bijlage III). Belangrijkste reden voor het volgen van de afbuiging is om vanwege de verkeersveiligheid voldoende afstand te houden tussen deze kruising met de Rust en Werkweg en de grote kruising bij de Latourweg. De doorgaande parallelweg loopt vervolgens tussen bestaande bebouwing door om de weg te vervolgen langs de spoorbaan. Waarschijnlijk zullen geen gebouwen te hoeven worden gesloopt, maar wel zullen gronden voor deze weg moeten worden verworven. De doorgaande parallelweg loopt vervolgens langs de spoorbaan tot aan de Frederikshoopweg. Dit betekent dat een strook van 15 tot 20 meter breedte van de golfclub moet worden overgenomen. Alle zijwegen van de Indira Gandhiweg tussen de Rust en Werkweg en de Frederikshoopweg sluiten aan op de doorgaande parallelweg. Er is geen noodzaak om de Nieuwweergevondenweg nog te laten aansluiten op de Indira Gandhiweg. In overweging wordt gegeven om eenrichtingverkeer in te voeren op een circuit gevormd door Coesewijnestraat, Rust en Werkweg, aan te leggen parallelweg en Nieuwweergevondenweg. Dit vereenvoudigt de verkeersafwikkeling op de kruisingen in dit circuit. Voor de aansluiting van de doorgaande parallelweg aan de Frederikshoopweg wordt verwezen naar Kaart 2 Kruising Frederikshoopweg in Bijlage III. Na ongeveer 150 meter buigt de doorgaande parallelweg naar het zuiden af over het tracé van een bestaande weg. De parallelweg moet bij de afbuiging worden ontworpen als de doorgaande weg waarop de Frederikshoopweg aansluit. De doorgaande parallelweg kruist de Vierkinderenweg op een afstand van ongeveer 100 meter van de Indira Gandhiweg. Het meest oostelijke deel van de Vierkinderenweg loopt dood tegen de spoorbaan. Opnieuw wordt een tracé gekozen tussen bestaande bebouwing door en tenslotte nadert de doorgaande parallelweg de spoorbaan weer bij de Magentastraat. Hier zullen twee gebouwen moeten worden verwijderd. De spoorbaan wordt gevolgd tot de Samboerastraat. Tussen de Magentastraat en de Samboerastraat zullen op verschillende plekken gebouwen moeten worden gesloopt. Het lijkt in hoofdzaak te gaan om woningen. Voorbij de Samboerastraat buigt de doorgaande parallelweg iets af, waardoor ruimte ontstaat voor een stationsplein voor het station Hanna’s Lust. Hiervoor wordt een strook van ongeveer 20 m afgenomen van een bestaand voetbalveld. Vervolgens wordt de Hanna’s Lustweg gevolgd over een afstand van ongeveer 100 meter. Aansluitingen aan de Hanna’s Lustweg komen overeen met de aansluitingen aan de Frederikshoopweg (zie ook Kaart 3 in bijlage III). De doorgaande parallelweg ligt voorbij Hanna’s Lust op ongeveer 150 meter westelijk van de Indira Gandhiweg en loopt achter de gebouwen van Valens Meubelindustrie langs. Wegen die nu aansluiten aan de Indira Gandhiweg lopen dood tegen de spoorbaan. De doorgaande parallelweg loopt ook achter de terreinen langs van twee of drie ondernemers die bezwaren hebben om medewerking te verlenen aan aanleg van de spoorlijn. Voor hen is er geen oplossing voor slechtere bereikbaarheid van hun bedrijven. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 101 of 106 De Welgedacht C weg wordt door de doorgaande parallelweg gekruist op ongeveer 50 meter vanaf de Indira Gandhiweg. Hier is een aansluiting met de Indira Gandhiweg, die is getekend in Kaart 4 in Bijlage III. Voorbij de Welgedacht C weg buigt de doorgaande parallelweg weer van de Indira Gandhiweg af totdat de afstand ongeveer 100 meter is. De doorgaande parallelweg loopt hierdoor achter bestaande scholen langs die aan de zijde van de parallelweg een ingang kunnen krijgen. Ter hoogte van het station is er een leeg perceel tussen de parallelweg en het station dat kan worden ingericht als een stationplein met ruimte voor bussen, taxi’s en auto’s. Tussen de Welgedacht B weg en de Welgedacht A weg buigt de parallelweg weer af naar de Indira Gandhiweg om op een afstand van ongeveer 200 meter voorbij de Welgedacht A weg opnieuw afstand te nemen tot de Indira Gandhiweg. Bij de Welgedacht A weg zijn twee knelpunten: Ø Het eerste is dat het merendeel van de graven op de begraafplaats geruimd of verplaatst zal moeten worden. Ø Het tweede knelpunt is dat aan het einde van de Welgedacht A weg drie kruisingen onmiddellijk na elkaar volgen, te weten: • de kruising met de parallelweg, • de kruising met de spoorlijn, en tenslotte • de aansluiting aan de Indira Gandhiweg. In overweging wordt gegeven om de aansluiting aan de Indira Gandhiweg circa 100 meter in zuidelijke richting te verplaatsen. Daarvoor lijkt er voldoende ruimte aanwezig te zijn. Voordeel is dat de Welgedacht A weg dan middels een T-­‐kruising wordt verbonden met de parallelweg en dat de verbinding tussen parallelweg en Indira Gandhiweg ongeveer 100 meter zuidelijker ligt. De situatie is getekend in kaart 5 in bijlage III. In het tracé tussen Welgedacht A weg en Helena Christinaweg zijn de terreinen achter de bestaande bebouwing nagenoeg onbebouwd, wat ruimte laat om de parallelweg zo dicht als mogelijk achter de bestaande bebouwing langs te laten lopen. De kruising met de Helena Christinaweg is getekend in kaart 6 in bijlage III. Het volgende tracé loopt onmiddellijk langs de spoorbaan tot aan de Braamshoopweg. Waarschijnlijk moet in dit deel de spoorsloot geheel van kokers worden voorzien om ruimte te verkrijgen voor de parallelweg. Tegelijkertijd zou de afwatering van dit gebied moeten worden verbeterd. Momenteel loopt er een kanaal dat uitmondt in de Tawajarikreek en vervolgens via Panamakanaal en Binckhorstkanaal uitmondt in de Saramaccarivier. In dit systeem zou een pompgemaal kunnen bijdragen aan waterstandsverlaging waardoor water uit dit gebied sneller wegstroomt. Bij de Braamshoopweg kan de parallelweg met een ruime bocht uitkomen op de Braamshoopweg. De ruime bocht geeft ruimte voor een stationsplein. Zie hiervoor kaart 7 in bijlage III. Na ongeveer 150 meter buigt de parallelweg weer van de Braamshoopweg af, opnieuw op zodanige wijze dat de parallelweg de doorgaande weg is, waarop de Braamshoopweg aansluit. Vervolgens loopt de parallelweg in een vrijwel rechte lijn naar de weg die te Lelydorp de Tawajariweg en de Craneweg met elkaar verbindt. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 102 of 106 Direct voorbij de Craneweg buigt de parallalweg scherp af naar de Indira Gandhiweg om op een afstand van ongeveer 300 meter voorbij de Craneweg langs de Indira Gandhiweg te lopen. Er is voldoende ruimte om deze loop voort te zetten tot de Palissadeweg. De kruising met de van Hattemweg is getekend in kaart 8 van bijlage III. De Palissadeweg 2 wordt gevolgd tot het einde van de bebouwing aan de oostzijde en vervolgens wordt een tracé uitgezet dichter bij de Indira Gandhiweg achter langs de bebouwing tot aan de Bijlhoutweg, waarna de parallelweg eindigt. ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 103 of 106 Bijlage VIII Overzichtkaart wegen gebied Wanica West met verbindingswegen (rood), toegangswegen (oranje), bestemmingswegen (geel), spoorstations (groen) en parallelweg/ventweg (blauw gestippeld) in vier opeenvolgende delen (deel 1 t/m 4). Let wel: de ventweg in Bijlage VII is slechts schematisch aangeduid. Bron OW met eigen bewerking. Wegen Wanica West deel 1 (Strekking Saramaccakanaal-­‐Hanna’slust). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 104 of 106 Wegen Wanica West deel 2 (Strekking Hanna’slust-­‐Mijnzorgweg. Wegen Wanica West deel 3 (Strekking Mijnzorgweg-­‐Javaweg). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 105 of 106 Wegen Wanica West deel 4 (Strekking Javaweg-­‐Bijlhoutweg). ‘Verkeersplan Spoorbaan, fase infrastructurele aanpassingen van Wanica West met focus op het verkeer Indira Gandhiweg’
concept v3 190515 Page 106 of 106