YOZGAT HAVALİMANI PROJESİ

Transcription

T.C.
ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK
VE HABERLEŞME BAKANLIĞI
ALTYAPI YATIRIMLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
YOZGAT HAVALİMANI
PROJESİ
ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ
RAPORU
YOZGAT İLİ, MERKEZ İLÇESİ
ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN FİRMA
MGS PROJE MÜŞAVİRLİK
MÜHENDİSLİK TİCARET LTD.ŞTİ.
ÇED RAPORU
ANKARA
HAZİRAN-2013
NİHAİ ÇED RAPORU
T.C. ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI
ALT YAPI YATIRIMLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
PROJE SAHİBİNİN ADI
ÇED RAPORU
T.C.
ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK
VE HABERLEŞME BAKANLIĞI
ALTYAPI YATIRIMLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Hakkı Turayliç Caddesi No:5
Emek/Ankara TÜRKİYE
ADRESİ
Tel :
Faks :
TELEFON VE FAKS NUMARALARI
(0 312) 203 10 00
(0 312) 212 38 47
PROJENİN ADI
PROJE BEDELİ
493.563.125 TL
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK
ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ)
YOZGAT İLİ, MERKEZ İLÇESİ
YOZGAT HAVALİMANI SINIR KOORDİNATLARI
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN
KOORDİNATLARI, ZONU
Y (sağa)
Koor. Sırası
Datum
Türü
D.O.M.
Zon
Ölçek Fak.
X (Yukarı)
Sağa,Yukarı
ED-50
UTM
33
36
6 derecelik
Y (sağa)
Koor. Sırası
Datum
Türü
D.O.M.
Zon
Ölçek Fak.
X (Yukarı)
Enlem,Boylam
WGS-84
COĞRAFİK
----
666763.7173
666735.6302
666733.8664
671135.1497
671135.1497
671112.4885
670256.9088
670256.9088
669016.0226
669016.0226
4417206.2867
4417237.2190
4417959.0857
4417959.0857
4417240.5072
4417212.3993
4417212.3993
4416546.8537
4416546.8537
4417208.1942
39.88688180
39.88716586
39.89366640
39.89278962
39.88631924
39.88607072
39.88624288
39.88024998
39.88049809
39.88645318
34.95003102
34.94971061
34.94987422
35.00132479
35.00113657
35.00086433
34.99086384
34.99069046
34.97618740
34.97635843
PİST BAŞI KOT VE KOORDİNATLARI
Yozgat
Havalimanı
0+000
3+500
PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ
KAPSAMINDAKİ YERİ
(SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ)
Y
X
Kesin
Proje
Kotları (m)
410644.400
414142.427
4418026.131
4417908.680
1291.520
1263.680
3º ED-50 KOORDİNATLARI
PROJE; 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi
Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki
Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek-I “Çevresel Etki
Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler Listesi”’nde
Madde 9 (b) “Pist Uzunluğu 2100 m ve Üzeri Olan
Havaalanları“ sınıfında yer almaktadır.
I
ÇED RAPORU
PTD/ÇED RAPORU/NİHAİ ÇED
RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN
/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI
MGS Proje Müşavirlik Mühendislik Ticaret Ltd. Şti.
PTD/ÇED RAPORU/NİHAİ ÇED
RAPORUNU HAZIRLAYAN
KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN
ADRESİ, TELEFON VE FAKS
NUMARALARI
Şehit Cevdet Özdemir Mahallesi,
1351. (203) Sokak, No:1/7,
Çankaya-ANKARA
Tel: (0 312) 479 84 00
Faks: (0 312) 479 84 99
PTD/ÇED RAPORU/NİHAİ ÇED RAPORU
SUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL)
02/05/2013
II
ÇED RAPORU
İÇİNDEKİLER LİSTESİ
BÖLÜM 1. PROJENİN TANIMI VE AMACI .............................................................................1
1.1.Projenin Tanımı, Hizmet Amaçları, Mevcut ve/veya Planlanan Projelerle İlişkisi (Komşu
illerdeki mevcut havaalanlarının kapasiteleri ve karayolu bağlantıları göz önünde
bulundurulmak üzere), Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve İller Ölçeğinde Önem
ve Gerekliliği, Projenin Yatırım ve İşletme Süresi ................................................................1
1.2. Projenin Fiziksel ve Teknik Özellikleri ........................................................................13
1.2.1. Proje Kapsamında Yer Alan Faaliyet/Hizmet Ünitelerinin (Pist, apron, taksirut, iç ve
dış hat terminal binaları, kule, stok sahası, depolama alanları, vb.) Adedi, Boyutları,
Kapasitesi, Konumu, Bu Üniteler İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri, Binaların
Kat Adetleri ve Yükseklikleri, Bu Ünitelerde Verilecek Hizmetler .......................................13
1.2.2. Proje Kapsamında Yer Alan Faaliyet/Hizmet Ünitelerinin Proje Alanı İçindeki
Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde (boyut ve koordinat bilgileri ile birlikte) İşaretlenmesi
.........................................................................................................................................16
1.2.3. Yılda Uçuş Yapacak Hava Aracı Sayısı, Tipi (yük-yolcu), Hava Araçlarının Genel
Özellikleri, (Kanat açıklığı, uzunluğu, gövde çapı, maksimum kalkış ağırlığı, uçuş menzili
(km, deniz mili), uçuş yüksekliği, uçuş hızı, koltuk kapasitesi, yük kapasitesi, kargo
kapasitesi, motorlar, yakıt kapasitesi vb.), Uçuş Rotaları, İniş Kalkış İstikametleri .............18
1.2.4. Projenin İnşaat Aşamasında Şantiye Olarak Kullanılacak Alanlar ...........................24
1.2.5. Projenin Karakteristikleri, Yapım Teknikleri, Proje Detayları ve İlgili Mevzuat ..........27
1.3. Dolgu Alanı ................................................................................................................29
1.3.1. Proje Kapsamında Yapılacak Dolgunun Amacı, Özellikleri, Boyutları (kaplayacağı
alan (m2) ve hacim (m3)), Analiz Sonuçları, Yapım Teknikleri Gerekli Çizimler (detay
görünüşler, kesitler vb.), (Koordinat Bilgileri Vaziyet Planı Üzerine İşlenmelidir) ...............29
1.3.2. Dolgu Malzemesinin Nereden ve Nasıl Temin Edileceği, Ocakların Rezerv
Kapasiteleri, Proje Alanına Uzaklığı, Dolgu Malzemesi Taşınırken İzlenecek Yol ve
Güzergahı (Nakliye Güzergahında Herhangi Bir Yerleşim Alanı, Konut vb. Bulunup
Bulunmadığı, En Yakın Yerleşim Alanı, Konut vb. Olan Uzaklığının Belirtilmesi, Karayolları
6. Bölge Müdürlüğünden Alınacak Görüş Rapora Eklenmelidir) ........................................38
1.4. Proje İnşaatı Esnasında Patlayıcı ve Zararlı Madde Kullanılıp Kullanılmayacağı ........38
1.5. Proje Kapsamında Depolanacak Yakıt Türü ve Miktarı, Depolama Birimlerinin Boyutu,
Özellikleri, Adedi ve İkmal Sistemi (Depoların Proje Alanı İçindeki Konumlarının Projenin
Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi) ....................................................................................39
1.6. Proje İçin Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi ve
Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi...................................................................41
1.7. Projeye İlişkin Finans Kaynakları, Proje Bedeli...........................................................43
1.8. Fayda-Maliyet Analizi (uçuş proğramı, muhtemel trafik yoğunluğu, kuş göçü nedeni ile
azalan sefer sayısının getirdiği maliyet, kuşların alandan uzaklaştırılması için önerilen
tedbirlerin maliyeti, taşkın önleme ve drenaj maliyetleri, ekstra dolgu maliyetleri,
kamulaştırma bedelleri, komşu illerdeki mevcut havaalanlarının kapasiteleri, karayolu
bağlantıları vb. maliyetlerin belirtilmesi ve detaylı olarak irdelenmesi) ...............................46
1.9. Projeye İlişkin Politik, Yasal ve İdari Çerçeve .............................................................56
1.9.1 Projeye İlişkin İzin Prosedürü (ÇED sürecinden sonra alınacak izinler, 24755 Sayılı
Resmi Gazete’de Yayımlanan “Hava Alanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma Yönetmeliği
(SHY-14A)” Gereği Yapılması Gereken İş ve İşlemler, Yapılacak Protokoller, Alınacak
İzinler, vb.) ........................................................................................................................56
1.9.2. Proje ile İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemler
(İnşaat, planlama, ÇED vb.) ..............................................................................................58
1.9.3. Projenin Gerçekleştirilmesi ile İlgili Zamanlama Tablosu .........................................59
1.9.4. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamalarına Ait İş Akım Şeması ...................................59
2. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU .........................................................................62
2.1. Proje Alanının Genel Olarak Tanıtımı (Etki alanının nasıl ve neye göre belirlendiğinin
açıklanması), Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Yer Alan Yerleşim Alanlarının, Tesislerin,
Ulaşım Ağının, Enerji İletim Hatlarının, Tarım Alanlarının ve Kullanımların vb., 1/25.000
III
ÇED RAPORU
Ölçekli Topografik Harita Üzerinde İşaretlenmesi, Yön ve Mesafelerinin Belirtilmesi,
Panoromik Fotoğrafları .....................................................................................................62
2.2. Proje Alanının Coğrafi Koordinatları (derece, dakika, saniye), Proje Alanının Uydu
Görüntüleri (Uydu görüntüsü üzerine proje alanının işlenmesi) .........................................69
2.3. Proje Alanının Varsa Lejand ve Plan Noktlarının da Yer Aldığı Onanlı 1/100.000
Ölçekli ve 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı ile
1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı veya Plan Teklifleri (söz konusu planın ilgili
pafta/paftaları, lejant, plan hükümleri ve raporu ile “…. Tarih ve …. Sayılı karar ile ….
tarafından onaylanmıştır” ve “Aslının Aynıdır” ıslak imzalı kopyaları) ................................72
2.4. Proje Alanının Manialı veya Maniadan Arındırılmış Bölge Olup Olmadığının
Açıklanması, Havaalanı Mania Planı .................................................................................73
2.5. Proje Etki Alanı İçerisinde Koruma Alanlarının (Milli Parklar, Tabiat Varlıkları, Tabiat
Parkları, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer
Rezervleri, Arkeolojik, Doğal Sit Alanları, Kültür Varlıkları, Özel Çevre Koruma Alanı,
Ramsar Alanı, Sulak Alan, Av-Yaban Hayatı Koruma Alanı, Turizm Alanı ve Merkezi gibi
ÇED Yönetmeliği’nin Ek-V’inde Belirtilen Duyarlı Yöreler) Bulunup Bulunmadığı, Var ise Bu
Alanların Proje ve Etki Alanına Uzaklıklarının Belirtilerek 1/25.000 Ölçekli Haritada Sınırları
ile Birlikte Gösterilmesi, Bu Alanlar Üzerinde ve Yakınında Yapılacak İşler Konusunda
Detaylı Bilgi (ilgili kurum görüşleri, Sit Kurulu ve Koruma Bölge Komisyonunun görüşü
dosyaya eklenmelidir) Verilmesi ........................................................................................73
2.6. Proje ve Etki Alanında, Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında
Bulunan Araziler (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla
tahsis edilmiş alanlar), Bunların Proje Alanına Olan Mesafesi, (Askeri Bölgelere Dair Milli
Savunma Bakanlığı görüşü ÇED Raporuna eklenmelidir) .................................................76
2.7. Proje Alanına Ulaşım ve Karayolu Bilgileri (İnşaat ve İşletme Aşaması) .....................77
2.7.1. Proje Alanına En Yakın Karayolu ve Demiryolunun Adı, Mesafesi ..........................77
2.7.2. Proje Alanına Ulaşımda Kullanılacak Karayolu Güzergahı ve Alternatifleri, .............79
2.7.3. Proje Kapsamında Bağlantı Yolu ya da Mevcut Yolda Genişletme/İyileştirme İhtiyacı
Duyulup Duyulmadığı, Bu Çalışmaların Kim Tarafından Yapılacağı, Bölgede
Mevcut/Planlanan Yol Çalışması Olup Olmadığı, ..............................................................79
2.7.4. Kullanılacak Malzeme Ocakları Güzergahı ile Bağlantı Yollarının, Mevcut
Karayollarının 1/25.000 Ölçekli Kılavuz Harita Üzerinde Gösterilmesi ...............................80
2.7.5. Proje Kapsamında Demiryolunun Kullanılıp Kullanılmayacağı, Kullanılacak ise
Demiryolu Hattına Yapılacak Bağlantı Hattı, Uzunluğu ve Güzergahı ...............................80
2.7.6. “Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik”
Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler ...............................................................................80
2.7.7. Proje Kapsamındaki Çalışmalara İlişkin Karayolları Genel Müdürlüğü ve Karayolları
6. Bölge Müdürlüğü Görüşü ile Yapılacak Protokoller, Alınacak İzinler..............................80
2.8. Arazi Kullanım Durumu (Proje Alanının Arazi Kullanım Haritası Üzerinde Gösterimi) .81
2.8.1. Proje Alanının Mülkiyetine İlişkin Bilgi ve Belgeler (Tapu, kira kontratosu vb.).........81
2.8.2. Proje Kapsamında Yapılacak Kamulaştırma ve Kamulaştırma Bedeli (Proje ve
Ulaşım Yolu İçin Kamulaştırma Sahası İçerisinde Bulunan Yapı Adedi ve Nüfus Bilgileri
Dahil) ................................................................................................................................81
2.8.4. Proje Kapsamında Vasıf Dışına Çıkarılacak Arazilerin Vasıflarını Gösterir Belgeler
(Tapu, kira kontratosu vb.) ................................................................................................82
2.8.5. Taşınmazların İşaretli Olduğu 1/5.000 Ölçekli Kadastro Paftası ..............................82
2.9. Proje Alanı ve Etki Alanında Yapılacak Çalışmalar Sırasında Herhangi Bir Kültür ve
Tabiat Varlığına Rastlanılması Durumunda 2863 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan
“Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu” Gereği Yapılacak İş ve İşlemler ................82
3. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ .........................83
3.1. Projeden Etkilenecek Alanların Belirlenmesi (Etki Alanının Nasıl ve Neye Göre
Belirlendiğinin Açıklanması, Etki Alanının Harita Üzerinde İşaretlenmesi) .........................83
3.2. Proje ve Etki Alanındaki Mevcut Kirlilik Yükü ..............................................................85
3.3. Proje ve Etki Alanının Jeolojik Özellikleri (Yararlanılan Kaynaklar Belirtilmeli, Bilimsel
Anlatım İlkeleri ve Rapor Yazım Kurallarına Uygun Olarak Hazırlanmalıdır) .....................89
IV
ÇED RAPORU
3.3.1. Bölgesel Jeoloji (Bölgenin Stratigrafik kesiti ve 1/25.000 Ölçekli Jeoloji Haritası) ....89
3.3.2. Proje Alanının Jeolojisi (1/5.000 Ölçekli, 1/1.000 Ölçekli Jeoloji Haritası, Stratigrafik
Kolon Kesiti verilmelidir) ....................................................................................................94
3.3.3. Proje Alanına Ait İmar Planına Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporları ...............95
3.4. Proje ve Etki Alanının Doğal Afet ve Deprem Durumu (Güncel bilgilerle detaylı bir
anlatım yapılmalıdır) .........................................................................................................95
3.4.1. 7269 Sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle
Yapılacak Yardımlara Dair Kanun”da Belirtilen Afet Riskleri ..............................................95
3.4.2. Faaliyet Alanını İçine Alan Diri Fay Haritası, Bu Fayların Faaliyet Alanına Uzaklıkları
ve Etkileri, Deprem Riski ...................................................................................................95
3.4.3. Deprem Riski, Deprem Bölgeleri Haritası ................................................................97
3.4.4. Faaliyet Alanı İçerisinde Yapılacak Yapılar İçin “Deprem Bölgelerinde Yapılacak
Binalar Hakkındaki Yönetmelik” Hükümleri Doğrultusunda Yapılacak İş ve İşlemler .........98
3.5. Proje ve Etki Alanındaki Bitki Örtüsü, Flora/Fauna Türleri ve Yaşam Alanları (literatür
çalışmalarında güncel verilerin ve endemik flora türlerinin http://turkherb.ibu.edu.tr web
sitesinde bulunan Türkiye Bitkileri Veri Servisindeki verilerin kullanılması) Fauna ve Flora
Çalışmalarına Ait Arazi Çalışmasının Vejetasyon Dönemi Dikkate Alınarak Yapılması
(Arazi Çalışması Sonucu Tespit Edilen Türlerin Endemiklik Durumları, Nispi Bolluk
Dereceleri, Bölgedeki Dağılımları, Bolluk Miktarları, IUCN’e Göre Tehlike Kategorilerinin
Değerlendirmeleri, Uluslararası Anlaşmalara Göre (Bern Sözleşmesi vb.) Koruma Altına
Alınan Türlerin Bulunup Bulunmadığının Tablolar Halinde Verilmesi), Fauna Türlerinin
2012-2013 Merkez Av Komisyonu Kararlarına Göre İncelenmesi .....................................99
3.6. Proje Etki Alanının Hidrojeolojik ve Hidrolojik Özellikleri, Yer altı ve Yerüstü Su
Kaynaklarının Kullanımı, Proje Alanına Mesafesi ve Debileri ..........................................115
3.7. Proje ve Etki Alanın Kuş Hareketleri Açısından İrdelenerek Değerlendirilmesi (Kuş
Göç Yolları, Kuş-Uçak Çarpışma Riskinin Mevcut Olduğu Dönemler ile Güvenli Dönemlerin
Belirtilmesi, Kuş-Uçak Çarpışmaları Konusundaki Riskler Kapsamında Risk Analizi
Hazırlanmalıdır) ..............................................................................................................118
3.8. Proje ve Etki Alanının Taban Suyu Seviyeleri, Zemin Akışkanlığı ve Taşıma
Kapasitelerinin Belirtilmesi, Bu Değerlerin Pist Yükü ve Uçak İniş Kalkış Yükleri İle
Karşılaştırılması ..............................................................................................................122
3.9. Bölgenin Meteorolojik-İklimsel Şartları, Uçuş Güvenliği Açısından Olumsuz
Meteorolojik Koşulların Belirlenmesi (Meteorolojik Verilerin Güncelleştirilmiş ve Uzun Yıllar
Değerleri Olarak Rapora Konulması. (Yozgat Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 Bülteni,
Meteorolojik Parametrelerin Dağılımlarının Tablo, Grafik ve Yazılı Anlatımlar ile Birlikte
Sunulması) .....................................................................................................................124
3.9.1. Bölgenin Genel İklim Şartları .................................................................................124
3.9.2. Basınç ...................................................................................................................124
3.9.2.1. Ortalama Basınç ................................................................................................124
3.9.2.2. Maksimum Basınç ..............................................................................................124
3.9.2.3. Minimum Basınç.................................................................................................124
3.9.3. Sıcaklık .................................................................................................................125
3.9.3.1. Ortalama Sıcaklık ...............................................................................................125
3.9.3.2. Maksimum Sıcaklık ............................................................................................125
3.9.3.3. Minimum Sıcaklık ...............................................................................................125
3.9.4. Yağış ....................................................................................................................126
3.9.4.1. Ortalama Toplam Yağış Miktarı ..........................................................................126
3.9.4.2. Günlük Maksimum Yağış Miktarı ........................................................................126
3.9.4.3. Standart Zamanlarda Ölçülen En Yüksek Yağış Miktarı, Tekerrür Grafikleri (Yozgat
Meteoroloji İstasyonu) .....................................................................................................127
3.9.5. Ortalama Nispi Nem ..............................................................................................127
3.9.6. Sayılı Günler .........................................................................................................127
3.9.6.1. Ortalama Kar Yağışlı Günler Sayısı....................................................................127
3.9.6.2. Ortalama Kar Örtülü Günler Sayısı .....................................................................127
3.9.6.3. Ortalama Sisli Günler Sayısı ..............................................................................127
V
ÇED RAPORU
3.9.6.4. Ortalama Dolulu Günler Sayısı ...........................................................................128
3.9.6.5. Ortalama Kırağılı Günler Sayısı ..........................................................................128
3.9.6.6. Ortalama Orajlı Gün Sayıları ..............................................................................128
3.9.7. Maksimum Kar Kalınlığı ........................................................................................128
3.9.8. Buharlaşma ...........................................................................................................129
3.9.8.1. Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması ...................................................................129
3.9.8.2. Günlük Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması ....................................................129
3.9.9. Rüzgar ..................................................................................................................130
3.9.9.1. Yıllık, Mevsimlik, Aylık Rüzgar Yönü ..................................................................130
3.9.9.2. Yönlere Göre Rüzgar Hızı ..................................................................................135
3.9.9.3. Ortalama Rüzgar Hızı ........................................................................................135
3.9.9.4. Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü ........................................................................135
3.9.9.5. Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı .........................................................................136
3.9.9.6. Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı ..........................................................137
3.9.10. Fevk Rasatları (O Bölgede Bugüne Kadar Meydana Gelmiş Olağanüstü
Meteorolojik Hadiseler) ...................................................................................................137
3.9.11. Bulutluluk ............................................................................................................138
3.9.11.1. Bulut Taban Yükseklikleri .................................................................................138
3.9.11.2. Ortalama Bulutluluk ..........................................................................................138
3.9.12. Yan Rüzgar ile İlgili Değerlendirmeler .................................................................138
3.9.13. Görüş Mesafesi ...................................................................................................139
3.9.14. Rüzgar Hız ve Yönlerine Göre Pist Yönü Değerlendirmeleri ................................141
3.10. Orman Alanları .......................................................................................................143
3.10.1. Proje Sahasının Bulunduğu Orman Alanı Miktarı (m 2), Orman Alanı Dışında ise
Proje Sahasının En Yakın Orman Alanına Uzaklığı ve Miktarı (m 2) .................................144
3.10.2. Projenin Orman Alanlarından Geçen Bölümündeki Mesçere Tipi, Kapalılığı,
Ağaçların Kesilip Kesilmeyeceği, Ne Kadar Ağaç Kesileceği, Kesilecek Ağaçların Proje
Alanındaki Servetinin Belirtilmesi ....................................................................................145
3.10.3. Proje Sahasının İşaretlendiği 1/25.000 Ölçekli Memleket Haritası, 1/1000 Ölçekli
Orman Kadastrosu ve Mesçere Haritası .........................................................................145
3.10.4. Orman Alanları İçin Kamulaştırmanın Söz Konusu Olup Olmadığı, Orman Alanları
İçin 6831 Sayılı Orman Kanununun 16-17. Maddesi Gereğince Alınacak İzinler .............146
3.10.5. Orman Bölge Müdürlüklerinin Görüşü ile ÇED İnceleme Değerlendirme Formu ..146
3.11. Proje ve Etki Alanının Toprak Özellikleri, Tarım ve Hayvancılık Faaliyetleri ...........146
3.11.1. Toprak Özellikleri (Toprak Yapısı, Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması, Taşıma
Kapasitesi, Yamaç Stabilitesi, Kayganlık, Erozyon, Mera, Çayır, vb.)..............................146
3.11.2. Tarım (Sulu ve Kuru Tarım vb.) Alanları, Büyüklükleri, Koordinatları, Tarımsal
Gelişim Proje Alanları, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarı ..........................148
3.11.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri, Beslenme ve Mera Alanları ile Bunların Koordinatları
.......................................................................................................................................151
3.11.4. Vasıf Dışına Çıkarılacak Arazilerin Vasıflarını Gösterir Bilgi ve Belgeler .............153
3.11.5. 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu, 24.07.2009 Tarih ve 27298
Sayılı “Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Arazi Toplulaştırmasına İlişkin Tüzük,
3573 Sayılı Zeytinlerin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması ve Ek 4086 Sayılı Zeytincilik
Kanunu, 4342 Sayılı Mera Kanunu, 5302 Sayılı İl Özel İdare Kanunu, 3194 Sayılı İmar
Kanunu, 5686 Sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu, 3213 Sayılı
Maden Kanunu, 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu, 3083 Sayılı Sulama Alanlarında Arazi
Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu Uygulama Yönetmeliği vb. Yönünden
Değerlendirilmesi, Bu Konuda Yapılacak İş ve İşlemler ile Alınacak İzinler .....................154
3.11.6. Su Ürünlerinin Yaşama, Üreme, Muhafaza ve İstihsalini Koruyacak Tedbirlerin
Alınması Maksadıyla İstihsal Vasıtalarına Zarar Veren Maddelerin Sahada Bulunan İç
Sulara, İstihsal Yerlerine veya Civarlarına Dökülmesinin Engellemesi vb. Durumlar İçin
1380 Sayılı “Su Ürünleri Kanunu” Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler, Alınacak İzinler
.......................................................................................................................................155
3.12. Sosyo – Ekonomik Çevrenin Özellikleri ..................................................................155
VI
ÇED RAPORU
3.12.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin Ekonomik Yapısını Oluşturan Başlıca Sektörler, Proje
ile Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları) .....................................................................155
3.12.2. Nüfus (Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfus Hareketleri; Göçler, Nüfus Artış
Oranları, Diğer Bilgiler) ...................................................................................................156
3.12.3. Yaratılacak İstihdam İmkanları ve İşsizlik ............................................................158
3.12.4. Proje Kapsamında Yapılacak Kamulaştırmanın Sosyo-Ekonomik Etkileri ...........158
3.12.5. Proje Faaliyete Geçtikten Sonra Beklenen Sosyo-Ekonomik Değişiklikler ...........159
4. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER ......................160
4.1. Arazinin Hazırlanması ve Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde, Ne Kadar Alanda ve
Ne Miktarda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb. Maddelerin Nerelere
Taşınacağı veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacağı, Stok Sahası ve Pasa Depolama Alanı,
Bu Kapsamda Alınacak İzinler, Uyulacak Yönetmelikler (Açıklamalar Hafriyat Toprağı ve
Bitkisel Toprak olarak yapılmalıdır) .................................................................................160
4.2.Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Katı Atıkların Cinsi, Miktarı ve
Bertaraf Yöntemleri, Alınacak İzinler, Uyulacak Yönetmelikler ........................................161
4.3. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Sıvı Atıkların Cinsi, Miktarı, Bertaraf
Yöntemleri ve Verileceği Alıcı Ortamlar (artıma tesisinin projesi detaylandırılmalı,
kapasitesi, deşarj standartları, kanalizasyon bağlantısının olup olmadığı ve olmaması
durumunda depolama ve bertarafının nasıl sağlanacağı), Alınacak İzinler, Uyulacak
Yönetmelikler ..................................................................................................................170
4.3.1. Kar Yağışının Yoğun Yaşandığı Kış Aylarında Uçaklara Uçuş Öncesi Uygulanan Deicing İşleminin Nasıl, Nerede Yapılacağı .........................................................................180
4.3.2. De-icing İşlemi Sırasında Oluşan Sıvının Miktarı, Nasıl Toplanacağı, Bertaraf
Yöntemi (Proje Kapsamında Yer Alan Ünitelere De-icing Pedi ve De-icing Drenajı Dahil
Edilmelidir.) .....................................................................................................................183
4.4. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Tehlikeli Atıkların Cinsi, Miktarı ve
Bertaraf Yöntemleri, Alınacak İzinler, Uyulacak Yönetmelikler ........................................184
4.5. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Su Temini Sistemi Planı, Suyun Nereden
Temin Edileceği, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı ve Bu Suların
Kullanım Amaçlarına Göre Miktarı ..................................................................................185
4.6. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi (Bakanlığımız Çevre Referans Laboratuarınca
Ön Yeterlik/Yeterlik Belgesi Almış Olması ve Raporda Gürültü Bölümünü Hazırlayacak
Personelin Bakanlığımız ile Protokol Yapan Üniversitelerce verilen A Tipi Eğitime Katılım
Belgesi’ne Sahip Olması Zorunludur ve Bu Belgelerin Bir Örneğinin Rapora Konulması
Gerekmektedir.) ..............................................................................................................187
4.6.1. Ulaşım Kaynakları İçin Akustik Rapor (http://gurultu.cevreorman.gov.tr/gurultu/
Anasayfa/RaporFormatlari.aspx?sflang=tr) (Keklik Üretme Çiftliği de Dikkate Alınmalıdır)
.......................................................................................................................................187
4.6.2. Proje Kapsamında İhtiyaç Duyulacak Malzemenin Karşılanmasında Kullanılacak Taş
Ocakları
İçin
Akustik
Rapor
(http://gurultu.cevreorman.gov.tr/gurultu/Anasayfa/
RaporFormatlari.aspx?sflang=tr) .....................................................................................190
4.7. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Emisyon Kaynakları (Uçak
Motorları, Otobüs, Otomobil vb. Araçların Etkileri de Dikkate Alınmak Üzere) ve Alınacak
Önlemler (Emisyon Değerlerinin Aşılması Durumunda Saatlik Meteorolojik Verilerin
Kullanılarak Modelleme Yapılması.) ................................................................................190
4.8. Uçuş Rotaları ve İniş Kalkış İstikametleri, Kuş-Uçak Çarpışma Riskleri, Meteorolojik
Şartlar, Yağışa Bağlı Taşkın, Sel, Göllenme ve Yer Altı Suyu Baskınını Önleme, Drenaj vb.
Durumlar Dikkate Alınarak, Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO) Normları
Çerçevesinde Uçuş ve Yer Güvenliği İçin Alınacak Önlemler, .........................................201
4.9 Taşkın Riski ve Drenaj Önlemleri ile İlgili İşlemler (Meteorolojik Koşullar da Dikkate
Alınarak Detaylı Bilgi Verilmelidir) ve Önlemleri ..............................................................203
4.10. Projenin Karayolu Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler........................................203
4.10.1. İnşaat ve İşletme Aşamalarındaki Araç Yükünün % Artış Olarak Hesaplanması
(Araç Cinsi Ve Araç Sayısı Şeklinde Detaylandırılarak) ve Mevcut Trafik Yüküne Etkisinin
İrdelenmesi, Güncel Trafik Hacim Haritası, Kaza Riski ve Alınacak Önlemler .................203
VII
ÇED RAPORU
4.10.2. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamalarında Karayollarına Giriş ve Çıkışlarda Alınacak
Önlemler ve Yapılacak İşaretlemeler (konu ile ilgili Karayolları 6. Bölge Müdürlüğünün
görüşü alınmalı, malzemelerin taşınması sırasında karayollarının kullanılması durumunda
2918 Sayılı Trafik Kanunu kapsamında yapılacak işlemlerden ve alınacak izinlerden
bahsedilmeli, malzeme taşınması sırasında yollara zarar verilmesi durumunda
uygulanacak prosedür anlatılmalıdır) ..............................................................................206
4.10.3. Uçakların İniş ve Kalkışı Sırasındaki Gürültü, Titreşim, Türbülans vb. “Yozgat-Alaca
ve Yozgat-Sivas Devlet Yolu”ndaki Trafik Güvenliği Üzerine Olası Etkileri ve Bu Kapsamda
Alınacak Tedbirler ...........................................................................................................208
4.10.4. Proje Kapsamında Kurulacak Tüm Tesislere ve Yapılara İlişkin Yer Planlamasında
“Karayolu Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik” Uyarınca
Yapılacak İş ve İşlemler ..................................................................................................209
4.11. Orman Alanları .......................................................................................................210
4.11.1. Projenin Orman Alanlarına Muhtemel Olumsuz Etkileri ve Alınacak Etki Azaltıcı
Tedbirler .........................................................................................................................210
4.11.2. Projenin Orman Alanları Dışında Olması Halinde Mesafesine Bağlı Olarak
Muhtemel Olumsuz Etkileri ve Alınacak Etki Azaltıcı Tedbirler ........................................210
4.11.3. Orman Yangınlarına Karşı Alınacak Önlemler .....................................................211
4.12. Proje Etki Alanı ile Enerji İletim Hattı Güzergahının Kesişme Noktaları (konu ile ilgili
yapılan veya yapılacak protokollerin ÇED Raporuna eklenmesi) ve Bu Noktalarda Ne Tür
Geçişlerin Yapılacağı ve Alınacak Önlemlerin Açıklanması.............................................211
4.14. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Su Havzalarının Korunması ve Yönetim
Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler ile
Alınacak Tedbirler ...........................................................................................................211
4.15. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasının Proje ve Etki Alanındaki Flora, Fauna ve
Koruma Altına Alınmış Türlerinin Yaşam Ortamlarına Etkileri Kapsamında Uygulanacak
Koruma Kriterleri ve Alınacak Önlemler ..........................................................................212
4.16. Tehlikeli Durumlar (Yangın, Kaza, Çarpışma, Sızıntı, vb.) ve Doğal Afetler İçin Acil
Eylem Planı, Gerekli Ekipmanlar ile İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kapsamında Yapılacak İş ve
İşlemler (Ayrıntılı bir şekilde ÇED Raporu ekinde yer almalı) ..........................................214
4.17. Jeolojik Etüt Çalışmaları Sonucunda Deprem ve Sıvılaşma Riskine Alınacak
Önlemler .........................................................................................................................215
4.18. Proje Alanı ve Etki Alanındaki Doğal Afet Durumuna Bağlı Olarak Alınacak Önlemler
.......................................................................................................................................216
4.19. Proje Alanı ve Etki Alanı İçerisinde Yer Alan Sulama Kanalı vb. Altyapı Yatırımlarının
Projeden Ne Şekilde Etkileneceği ve Alınacak Önlemler .................................................216
4.20. Projenin İnşaatı Sırasında Kullanılacak Malzeme Ocakları ve Kırma Eleme
Tesislerine İçin Alınacak Tedbirler ..................................................................................216
4.21. Projenin İnşaat ve İşletme Dönemine Ait İzleme ve Kontrol Programı ....................217
4.22. İşletme Sonrası Proje Alanının Durumu ve Rehabilitasyon Programı .....................220
5. HALKIN KATILIMI...........................................................................................................221
6. YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK
OLAMYAN BİR ÖZETİ .......................................................................................................227
VIII
ÇED RAPORU
TABLOLAR DİZİNİ
Tablo 1. Yakın Havalimanlarının Özellikleri ...........................................................................3
Tablo 2. Tüm Uçak Trafiği İstatistikleri, Mart 2013 ..................................................................3
Tablo 3. Havayolu Toplam Ticari Uçak Trafiği Tahminleri .....................................................11
Tablo 4. Yolcu Trafiği Tahminleri (Milyon Yolcu) ...................................................................11
Tablo 5. Toplam Yük Trafiği Tahminleri (Ton) .......................................................................11
Tablo 6. DHMİ 2013 Yılı Ocak Ayı İstatistikleri......................................................................12
Tablo 7. Havalimanı Ana Ünitelerin ve Üst Yapı Ünitelerinin Alan Büyüklükleri.....................13
Tablo 8. Tesis Alanı Koordinatları .........................................................................................17
Tablo 9. Yozgat Havalimanı Pist Başı Kot ve Koordinatları ...................................................18
Tablo 10. Türkiye’nin Nüfus Artı Hızı ve Buna Bağlı Olarak Yolcu Artış Hızı (Fizibilite Raporu,
2012) ....................................................................................................................................18
Tablo 11. Türkiye’de Kişi Başına Düşen Gelir Artışı (Fizibilite Raporu, 2012) .......................19
Tablo 12. Yozgat Havalimanında Kullanılması Düşünülen B 737-800 Uçak Tipinin Özellikleri
.............................................................................................................................................19
Tablo 13. Terminal Gereksinimi İçin Minimum Alanlar ..........................................................20
Tablo 14. Uçak Sınıflandırması (FAA) (Fizibilite Raporu, 2012) ............................................22
Tablo 15. Tek Bir Pist İçin Pratik Kapasite Hesabı (Fizibilite Raporu, 2012) .........................23
Tablo 16. Şantiye Tesisi Koordinatları ..................................................................................25
Tablo 17. Hafriyat Depolama Alanı Koordinatları ..................................................................25
Tablo 18. Bitkisel Toprak Depolama Alanı Koordinatları .......................................................25
Tablo 19. Önerilen Dizayn Kriterleri ......................................................................................27
Tablo 20. Kaplama Kesiti Dizayn Kriterleri ............................................................................28
Tablo 21. Önerilen Kaplama Kalınlıkları................................................................................28
Tablo 22. Toprak Dolgu Malzemeleri Özellikleri (DLH, 2007) ................................................35
Tablo 23. Dona Hassas Olmayan Taban Malzemeleri Özellikleri (DLH, 2007)......................35
Tablo 24. Granüle Karakterli Malzemenin (G.A.İ) Fiziksel Özellikleri (DLH, 2007) ................36
Tablo 25. Kum Çakıl Temel Altı Tabakası Malzemesinin Fiziksel Özellikleri (DLH, 2007) .....36
Tablo 26. Yatırımın Yıllara Göre Dağılımı .............................................................................43
Tablo 27. Fon Akış tablosu ...................................................................................................44
Tablo 28. Net Bugünkü Değer Tablosu .................................................................................45
Tablo 29. Konma ve Konaklama Tarifesi ..............................................................................47
Tablo 30. Uçak/Araç Yönlendirme Hizmeti Tarifesi ...............................................................47
Tablo 31. Yer Hizmetleri Tarifesi...........................................................................................48
Tablo 32. Terminal Hizmetleri Tarifesi ..................................................................................49
Tablo 33. Emniyet Tedbiri Hizmeti Tarifesi ...........................................................................50
Tablo 34. Otopark Tahsisi Tarifesi (TL).................................................................................50
Tablo 35. İşletme Dönemi Değişken Giderleri Özet Tablosu .................................................51
Tablo 36. İşletme Dönemi Gelir Tablosu ...............................................................................52
Tablo 37. İşletme Dönemi Gider Tablosu..............................................................................53
Tablo 38. Yaratılan fonlar .....................................................................................................53
Tablo 39. Zamanlama Tablosu .............................................................................................59
Tablo 40. En Yakın Yerleşim Yeri Mesafeleri ........................................................................63
Tablo 41. Proje Alanı Koordinatları .......................................................................................69
Tablo 42. Yozgat Havalimanı Pist Başı Kot ve Koordinatları .................................................73
Tablo 43.Proje Alanının İçerisinde Bulunduğu Bölgeye Ait PM10 ve SO2 Ölçüm Değerleri
(www.havaizleme.gov.tr) ......................................................................................................86
Tablo 44. Yozgat İlinde Yıllar İtibariyle Trafiğe Kayıtlı Araç Sayısı (Yozgat İli, İl Çevre Durum
Raporu 2011) .......................................................................................................................87
Tablo 45. Fakıbeyli Göleti Su Numunesi Analiz Sonuçları ....................................................87
Tablo 46. Tehlike Sınıflar ve Açıklamaları...........................................................................104
Tablo 47. BERN Sözleşmesi Ek Liste 1 ..............................................................................104
Tablo 48. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunan ve Bulunması Muhtemel Flora Türleri ..........106
Tablo 49. IUCN’eGöre Koruma Altına Alınan Türler İçin Red Data Book Kategorileri .........108
IX
ÇED RAPORU
Tablo 50. Prof. Dr. Ali Demirsoy’a Göre Koruma Altına Alınan Türler için IUCN Red Data
Book Kategorileri Karşılığı ..................................................................................................108
Tablo 51. Bern Sözleşmesi Ekleri .......................................................................................110
Tablo 52. Merkez Av Komisyonu Kararları Ek Listeler (2012-2013) ....................................110
Tablo 53. Proje ve Etki Alanında Tespit Edilen Fauna Türleri – Amfibi (İki Yaşamlılar) .......112
Tablo 54. Proje ve Etki Alanında Tespit Edilen Fauna Türleri – Reptilia (Sürüngenler) .......112
Tablo 55. Proje ve Etki Alanında Tespit Edilen Fauna Türleri – Kuşlar (Aves) ....................113
Tablo 56. Proje ve Etki Alanında Tespit Edilen Fauna Türleri – Memeliler ..........................114
Tablo 57. Yozgat ili Başlıca Akarsular (DSİ Genel Müdürlüğü) ...........................................115
Tablo 58. Yozgat Meteoroloji İstasyonları Basınç Değerleri ................................................124
Tablo 59. Yozgat Meteoroloji İstasyonları Sıcaklık Değerleri ..............................................125
Tablo 60. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Yağış Değerleri.....................................................126
Tablo 61. Yozgat Meteoroloji İstasyonları Ortalama Nem Değerleri ....................................127
Tablo 62. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Tablosu ...........................................128
Tablo 63. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri ........................129
Tablo 64. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Buharlaşma Değerleri ...........................................129
Tablo 65. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Rüzgar Esme Sayıları .....................130
Tablo 66. Yozgat Meteoroloji İstasyonu İlkbahar ve Yaz Mevsimlerindeki Rüzgârın Esme
Sayıları ...............................................................................................................................131
Tablo 67. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Sonbahar ve Kış Mevsimlerindeki Rüzgârın Esme
Sayıları ...............................................................................................................................132
Tablo 68. Uzun Yıllar Yönlere Göre Ortalama Rüzgar Hızı Değerleri ..................................135
Tablo 69. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgar Hızı, Maksimum Rüzgar Hızı ve
Rüzgar Yönü Tablosu .........................................................................................................136
Tablo 70. Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı .........................................137
Tablo 71. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Fevk Değerleri ......................................................137
Tablo 72. Bulut Taban Yüksekliği Frekans Değerleri (1960-2010) ......................................138
Tablo 73. Yatay Görüş Mesafesi (m.) Frekans Değerleri (1960-2010) ................................140
Tablo 74. Yozgat Orman İşletme Şefliği Ormanlık Alan Verileri ..........................................144
Tablo 75. Yozgat Orman İşletme Şefliği Koru ve Baltalık Alan Bilgileri ...............................144
Tablo 76. Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Toprak Özellikleri .............................................146
Tablo 77. Yozgat İli Arazi Dağılımı......................................................................................148
Tablo 78. Yozgat İli Merkez İlçesi Tarım Alanı Dağılımı ......................................................148
Tablo 79. Merkez İlçeye Ait Toprak Dağılımı ......................................................................148
Tablo 80. Merkez İlçede Yetiştirilen Tarla Ürünleri ..............................................................149
Tablo 81. Merkez İlçede Yetiştirilen Sebze Ürünleri ve Üretim Miktarları ............................149
Tablo 82. Merkez İlçede Yetiştirilen Meyve Ürünleri ve Üretim Miktarları ............................150
Tablo 83. Yozgat İli Merkez İlçesi Büyükbaş Hayvan Türleri ...............................................152
Tablo 84. Yozgat İli Merkez İlçesi Küçükbaş Hayvan Türleri ...............................................152
Tablo 85. Yozgat İli Merkez İlçesi Kümes Hayvanları .........................................................153
Tablo 86. Yozgat İli Merkez İlçesi Arıcılık ve Üretim Bilgileri ...............................................153
Tablo 87. Merkez İlçede Yetiştirilen Tek Tırnaklılar ............................................................153
Tablo 88. Fakıbeyli Göleti Su Ürünleri Bilgileri ....................................................................155
Tablo 89. 2012 Yılı Yozgat İli ve İlçelerine Göre Nüfus Yoğunluğu .....................................156
Tablo 90. Nüfusun Yaş Sınıflarına Göre Dağılımı ...............................................................157
Tablo 91. 2008-2012 Yılları Arası Yerleşim Yeri Nüfusları, TUİK ........................................157
Tablo 92. Yozgat İli Toplam Nüfus ve Göç Hareketleri, TUİK 2012 .....................................158
Tablo 93. Yozgat İli Net Göç ve Net Göç Hızı Verileri, TUİK 2012 ......................................158
Tablo 94. İnşaat Aşamasında Meydana Gelecek Atıkların Atık Kodları...............................170
Tablo 95. Evsel Nitelikli Atık Suların Bazı Tipik Özellikleri (S., J., Arceivala. (2002) ............172
Tablo 96. Sektör: Evsel Nitelikli Atık Sular (Sınıf 1: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 5-120
Kg/Gün Arasında, Nüfus =84-2000)* ..................................................................................175
Tablo 97. Sektör: Evsel Nitelikli Atıksular (Sınıf 2: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 120600 Kg/Gün, Nüfus = 2000-10000) .....................................................................................179
Tablo 98. Havalimanında Yapılan Ölçüm Noktaları Koordinatları ve Ölçüm Sonuçları ........187
X
ÇED RAPORU
Tablo 99. Yozgat Havalimanı İnşaat Çalışmalarından Kaynaklı Gürültünün Mesafelere Göre
Gürültü Dağılımı .................................................................................................................187
Tablo 100. B737-800 Tipi Uçakların Kalkış ve İlerleyişindeki Gürültü Seviyeleri (FAA,2012)
...........................................................................................................................................189
Tablo 101. ICAO EK 16'a Göre Alınacak Ruhsatlarda Jet Uçakları İçin Gürültü Kabul Sınır
Değerleri.............................................................................................................................190
Tablo 102.Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri
...........................................................................................................................................191
Tablo 103. Toz Emisyonu Kütlesel Debileri ........................................................................193
Tablo 104. Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanması İçin Sınır Değerler ..............193
Tablo 105. Geçiş Döneminde Geçerli Olacak UVS - KVS Değerleri ..................................194
Tablo 106. 24 Saatlik ve Yıllık Hedef Değerler....................................................................194
Tablo 107. Partiküler Madde (PM) Ve Çöken Toz Emisyonları İçin Hava Kirlenmesine Katkı
Değerleri.............................................................................................................................195
Tablo 108. En Yakın Yerleşim Yerlerinde Görülmesi Muhtemel Hava Kirlenmesine Katkı
Değerleri.............................................................................................................................195
Tablo 109. İnşaat Aşamasında Kullanılması Öngörülen Ekipman Listesi ............................196
Tablo 110. Kullanılacak Motorinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri ......................................197
Tablo 111. Hesaplamalarda Kullanılan Emisyon Faktörleri (560 kW'a Kadar Motorlar Için Tier
4 Emisyon Standartları -EPA) .............................................................................................197
Tablo 112. İş Makinelerinden Kaynaklanması Beklenilen Kirletici Değerler ........................197
Tablo 113. İnşaat Aşamasında Oluşacak Toplam Kütlesel Debi .........................................198
Tablo 114. Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanması İçin Sınır Değerler ..............198
Tablo 115. Uçuş Sırasındaki Emisyonlar (gr emisyon/kg. yakıt) (İTÜ) ................................200
Tablo 116. Hesaplamalarda Kullanılan Emisyon Faktörleri (EPA).......................................200
Tablo 117. İşletme Aşamasında Havalimanında Bulunacak Araçlardan Kaynaklı Gaz
Emisyonlarının Toplam Kütlesel debileri .............................................................................201
Tablo 118. D795 ve D200 Karayolu Trafik Hacim Bilgileri (taşıt/gün) ..................................204
Tablo 119. Hava Alanı Çevresel Gürültü Sınır Değerleri (Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi, Ek-VII, Tablo 3) ..................................................................208
Tablo 120. Şehirlerarası Ulaşımda Önemli Görülen Ölçütler...............................................223
Tablo 121. Amaçlarına Göre Tercih Edilen Ulaşım Türleri ..................................................223
XI
ÇED RAPORU
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 1. Havalimanı Üniteleri ve Karakteristikleri .....................................................................2
Şekil 2. Projeye Yakın Konumda Bulunan Mevcut Havalimanları............................................4
Şekil 3. Yozgat Keklik Üretim İstasyonu..................................................................................5
Şekil 4. Yozgat Havalimanının Planlanan Projelere Göre Konumu .........................................6
Şekil 5. Türkiye’de İşletilmekte Olan Havaalanları (DHMİ) ......................................................9
Şekil 6. Üst Yapıların Şematik Gösterimi ..............................................................................16
Şekil 7. B737-800 Uçak Plan Örneği ....................................................................................20
Şekil 8. Kapasite Tanımı Grafiği (Fizibilite Raporu, 2012) .....................................................22
Şekil 9. Pist Kapasitesi .........................................................................................................23
Şekil 10.Hava Koşulları (Fizibilite Raporu, 2012) ..................................................................23
Şekil 11. Şantiye ve Depolama Alanlarının Görüntüsü..........................................................26
Şekil 12. Tipik bir Kaplama Derz Planı ..................................................................................32
Şekil 13. Kaplama Derz Detayları – Profilden Görünüm ve Plan Görünüşü (FAA AC
150/5320-6D, 1995) .............................................................................................................33
Şekil 14. Kaplama Derz Detayları – Profilden Görünüm ve Plan Görünüşü (FAA AC
150/5320-6D, 1995) .............................................................................................................34
Şekil 15. Çevre Düzeni Planına Göre Havalimanı Alternatifi .................................................42
Şekil 16. Havalimanı İnşaat Aşaması İş Akım Şeması ..........................................................60
Şekil 17. Havalimanı İşletme Aşaması İş Akım Şeması ........................................................61
Şekil 18. Proje Alanı Yer Bulduru Haritası ............................................................................64
Şekil 19. Proje Alanı Fotoğrafı-1 ...........................................................................................65
Şekil 23. En Yakın Yerleşim Yerleri ......................................................................................67
Şekil 24. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Tesislerin Konumu .............................................68
Şekil 25. Proje Alanı Uydu Görüntüsü ..................................................................................71
Şekil 26. Yozgat İli Ulaşım Ağı Haritası.................................................................................77
Şekil 27. Proje Alanının Karayollarına Göre Konumu (Karayolları Genel Müdürlüğü) ...........78
Şekil 28. Proje Etki Alanı ......................................................................................................84
Şekil 29.Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonları ve İndeksi Haritasında Proje Alanı Gösterimi
(www.havaizleme.gov.tr) ......................................................................................................85
Şekil 30. Ocak-2012/Mart-2013 Tarihleri Arasında Yozgat İli İçin Ortalama PM10 ve SO2
Grafiği (www.havaizleme.gov.tr) ...........................................................................................86
Şekil 31. Stratigrafik Kolon Kesiti ..........................................................................................90
Şekil 32.Türkiye Diri Fay Haritası..........................................................................................96
Şekil 33. Proje Alanına En Yakın Aktif Fayı Gösterir Görüntü ...............................................96
Şekil 34. Proje Alanı ve Çevresinde Meydana Gelen Son Depremleri Gösterir Görüntü
(Kaynak: http://www.deprem.gov.tr)......................................................................................97
Şekil 35.Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası ..........................................................................97
Şekil 36. Yozgat İli Depremsellik Haritası .............................................................................98
Şekil 37. Davis’in Kareleme Sistemi .....................................................................................99
Şekil 38. Orman Bölge Müdürlüğü - Vejetasyon Formasyonları ..........................................100
Şekil 39. Türkiye Bitki Örtüsü Haritası ................................................................................101
Şekil 40. Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri Haritası(Davis P.H.,Harper P.C. andHege I.C. (eds.),
1971. Plant Life of South-West Asia. TheBotanicalSociety of Edinburg) .............................102
Şekil 41. Yozgat İlinde Bulunan Bitki Türlerinin Fitocoğafik Bölgelere Göre Dağılımı ..........103
Şekil 42. Proje Alanında Bulunan Bitki Türlerinin Fitocoğafik Bölgelere Göre Dağılımı .......103
Şekil 43. Ava Yasak Sahalar Haritası .................................................................................110
Şekil 44. Proje Alanının Mevcut İçme Suyu Kaynaklarına Göre Konumu ............................117
Şekil 45. Su Kuşları Konaklama Noktaları ..........................................................................118
Şekil 46. Türkiye Kuş Göç Yolları Haritası ..........................................................................119
Şekil 47. Yozgat Katı Atık Düzenli Depolama Tesisleri .......................................................120
XII
ÇED RAPORU
Şekil 48. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Basınç Değerleri Grafiği .........................................125
Şekil 49. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Değerleri Grafiği .......................................126
Şekil 50. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Yağış Değerleri Grafiği ..........................................126
Şekil 51. Yozgat Meteoroloji İstasyonları Ortalama Nem Değerleri Grafiği..........................127
Şekil 52. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Grafiği .............................................128
Şekil 53. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği..............................129
Şekil 54. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Buharlaşma Değerleri Grafiği .................................130
Şekil 55. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgâr Diyagramı .....131
Şekil 56. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Esme Sayılarına Göre Mevsimlere Ait Rüzgar
Diyagramı ...........................................................................................................................133
Şekil 57. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Esme Sayılarına Göre Aylık Ait Rüzgar Diyagramı 134
Şekil 58. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgâr Hızına Göre Yıllık Rüzgar
Diyagramı ...........................................................................................................................135
Şekil 59. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgar Hızı Grafiği .................................136
Şekil 60. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Maksimum Rüzgar Hızı Grafiği ..............................136
Şekil 61. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı
Grafiği ................................................................................................................................137
Şekil 62. Hava Aracının Hareket Yönüyle Bağlantılı Olan Rüzgar Yönleri ...........................139
Şekil 63.Rüzgar Esme Sayıları (1997-2011) .......................................................................142
Şekil 64. Rüzgat Esme Yönlerine Göre Kullanılabilir Pist Yönü Hesaplaması .....................143
Şekil 65. Yozgat İli Orman Alanlarının Dağılımı ..................................................................144
Şekil 66. Yozgat Havalimanının Orman Alanlarına Göre Konumu ......................................145
Şekil 67. Proje Alanı Arazi Varlığı Haritası ..........................................................................147
Şekil 68. Arıtma Tesisi İş Akım Şeması .............................................................................178
Şekil 69. Uçaklarda De-icing İşlemi ....................................................................................182
Şekil 70. Pist, Taksirut ve Apron İçin Kullanılan De-icing Aracı ...........................................183
Şekil 71. Yozgat Havalimanı İnşaat Çalışmalarından Kaynaklı Gürültünün Mesafelere Göre
Dağılımı ..............................................................................................................................188
Şekil 72. Proje Alanı - 2011 Yılı Trafik Hacim Haritası ........................................................205
Şekil 73. Anket Katılımcılarının Meslek Gruplarına Göre Dağılımı ......................................222
Şekil 74. Şehirlerarası Ulaşımda Önemli Görülen Ölçütlerin Değerlendirilmesi ...................223
Şekil 75. Seyahat Amaçlarına Göre Ulaşım Türü Tercihi ....................................................224
Şekil 76. Fiyat Koşullarına Göre Havayolu Ulaşımı Tercih Durumu ....................................225
Şekil 77. Halkın Katılımı Toplantısı Fotoğrafları ..................................................................226
XIII
ÇED RAPORU
EKLER
EK-1. RESMİ YAZILAR
EK-2. PROJE ALANI 1/25.000 ÖLÇEKLİ TOPOGRAFİK HARİTASI
EK-3. PROJE ÜNİTELERİ KOORDİNATLARI
EK-4. ÜST YAPILARI GÖSTERİR GENEL VAZİYET PLANI
EK-5. 1/100.000 VE 1/25.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI, LEJANDI VE PLAN
HÜKÜMLERİ
EK-6. ARAZİ KULLANIM HARİTASI
EK-7. KAMULAŞTIRMAYA ESAS VAZİYET PLANI
EK-8. JEOLOJİ HARİTASI
EK-9. FAKIBEYLİ GÖLETİ SU ANALİZİ SONUÇLARI
EK-10. YOZGAT İÇME VE KULLANMA SUYU ANALİZLERİ
EK-11. YOZGAT METEOROLOJİ İSTASYONU VERİLERİ
EK-12. PİST YÖNÜ HESAPLAMALARI
EK-13. ORMAN İNCELEME DEĞERLENDİRME FORMU VE AMENAJMAN HARİTASI
EK-14. NÜFUS HARİTASI
EK-15. HAVA KALİTESİ DEĞERLENDİRME MODELLEMESİ
EK-16. AKUSTİK RAPOR
EK-17. MEVCUT DURUM GÜRÜLTÜ ÖLÇÜM RAPORU
EK-18. ZEMİN ETÜT RAPORU
EK-19. ACİL EYLEM PLANI
EK-20.DSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VE DSİ 12. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ KURUM GÖRÜŞLERİ
XIV
ÇED RAPORU
KISALTMALAR
AIS
: Aeronautical İnformation Services (Havacılık Enformasyon Hizmetleri)
CBR
: Kaliforniya Taşıma Oranı
ÇED
: Çevresel Etki Değerlendirmesi
DHMİ
: Devlet Hava Meydanları İşletmesi
DPT
: Devlet Planlama Teşkilatı
DİE
: Devlet İstatistik Enstitüsü
DSİ
: Devlet Su İşleri
FAA
: Federal Havacılık Dairesi
GSYİH
: Gayri Safi Yurtiçi Hasıla
GSMH
: Gayri Safi Milli Hasıla
ICAO
: Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu
IATA
: Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği
IFR
: Aletli İniş Kuralı
ILS
: Instrument Landing System (Aletli İniş Sistemi)
LTO
: Lading And Take-Off
NDB
: Net Bugünkü Değer
SHY
: Sivil Havacılık Yönetmeliği
PAT
: Pist, Apron ve Taksirut Sahaları
R.G.
: Resmi Gazete
SHY
: Sivil Havacılık
THY
: Türk Hava Yolları
TPAO
: Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı
VFR
: Görerek Uçak Kuralı
VOR
: Çok Yölü Radyo Menzili
YAS
: Yeraltı Suyu
GAİ
: Granüle Karakterli Malzeme
MTA
: Maden Teknik ve Arama Genel Müdürlüğü
XV
BÖLÜM I
PROJENİN TANIMI VE AMACI
ÇED RAPORU
BÖLÜM 1. PROJENİN TANIMI VE AMACI
1.1.Projenin Tanımı, Hizmet Amaçları, Mevcut ve/veya Planlanan Projelerle İlişkisi
(Komşu illerdeki mevcut havaalanlarının kapasiteleri ve karayolu bağlantıları göz
önünde bulundurulmak üzere), Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve İller
Ölçeğinde Önem ve Gerekliliği, Projenin Yatırım ve İşletme Süresi
Projenin Tanımı ve Hizmet Amaçları
T.C Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel
Müdürlüğü tarafından Yozgat İli, Merkez İlçesi, Yozgat-Alaca yol ayrımında, Deremumlu ve
Fakıbeyli köyleri arasında “Yozgat Havalimanı Projesi” yapımı planlanmaktadır. Projenin
amacı Yozgat ilinin ve bölgeye yakın diğer illerin sivil hava ulaşım ihtiyacının karşılanmasıdır.
Proje alanı Yozgat İl merkezinin yaklaşık 13 km kuzeydoğusunda, Sorgun İlçe
merkezinin 26 km kuzeybatısında, Çorum İli, Alaca İlçesinin de 35 km güneyinde yer
almaktadır. Yapımı planlanan Yozgat Havalimanının konumu sebebiyle, havalimanından
yalnızca Yozgat İli değil, aynı zamanda Çorum, Tokat ve Nevşehir illerinin bir bölümü de
faydalanabilecektir.
Yozgat Havalimanı,17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirilmesi Yönetmeliği;
EK-1 “Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler”, Madde 9. Şehirlerarası
yollar, geçişler ve havaalanları, b) Pist uzunluğu 2.100 metre ve üzeri olan havaalanları
kapsamında değerlendirilmiş olup, bu doğrultuda söz konusu proje için ÇED Raporu
hazırlanmıştır.
Yozgat Havalimanına yapılacak olan bağlantı yolu kesin proje çalışmalarında
belirlenecek olup, söz konusu proje kapsamında değerlendirilmemiştir.
Yozgat Havalimanı Projesi ilin coğrafi konumu ve gerek bölgesel gerek ülkesel
kalkınma stratejileri göz önüne alındığında, Yozgat İlinin gelişimi için büyük önem
taşımaktadır. Yapılması planlanan havalimanı ile özellikle turizm, lojistik, tarım ve gıda gibi
sektörlerle İlin büyük ölçüde önem kazanacağı düşünülmektedir.
Planlanan Yozgat Havalimanı, uluslararası uçuşlar için de planlandığından, sadece
Yozgat’ın değil aynı zamanda bölgenin tamamının ihtiyacını karşılayacaktır. Ayrıca Yozgat
Havalimanı, bölgenin yurtdışında çalışan, bir kısmı yurt dışında yerleşik olan işçiler ve
ailelerinin yaz tatil seyahatleri ile özellikle hac ve umre ziyaretlerinin yüksek potansiyelini de
kaldırabilecek kapasitede planlanmıştır.
Bölgenin turistik ve tarihi değerlerinden Alacahöyük ve Hattuşşaş’a da yakın konumda
bulunması nedeniyle, Yozgat Havalimanı’ndan Çorum, Tokat ve Nevşehir'in bir bölümünün
de faydalanması sağlanarak bölgesel bir nitelik kazanması beklenmektedir.
2017 yılı için Yozgat Havalimanını 1.500.000 yolcunun kullanacağı öngörülmektedir.
Alanı kullanacak uçak tipinin Türk Hava Yollarına ait B-737-800 ve/veya benzer tipte olması
planlanmaktadır.
1
ÇED RAPORU
Söz konusu projede, 3.500 x 45 m boyutlarında 1 adet pist, 300 x 120 m boyutlarında
1 adet apron, 265 x 24 m boyutlarında 1 adet taksirut ve 1100 x 60 m boyutlarında çift taraflı
aydınlatma koridoru planlanmaktadır. Ayrıca iç ve dış hatlar terminal binaları ve havalimanı
için gerekli diğer tüm tesislerin yapımı gerçekleştirilecektir. Yozgat Havalimanı projesine
yakın özellikleri bulunan tipik bir havalimanı fotoğrafı Şekil 1’de verilmektedir.
(Kaynak: Nevşehir Havalimanı)
Şekil 1. Havalimanı Üniteleri ve Karakteristikleri
Yozgat Havalimanı 1/25.000 Ölçekli Topografik Haritası Ek-2’de, üst yapıları gösterir
Genel Vaziyet Planı Ek-4’te verilmiştir.
Mevcut ve Planlanan Projelerle İlişkisi
Mevcut durumda Yozgat İline ulaşımda demiryolu ve karayolu ulaşımı
kullanılmaktadır. Uluslararası D795 ve D200 karayolları İlin ana ulaşımını sağlamaktadır.
Yozgat İlinin Kırıkkale, Ankara, Sivas, Kayseri Kırşehir, Nevşehir, Çorum, Çankırı, Tokat İlleri
ile doğrudan bağlantısı bulunmaktadır. İller arası karayolu ulaşımını sağlayan merkez
otogardır.
Ayrıca Ankara-Kayseri Demiryolunun 130 km’lik bölümü Yozgat İlinden geçmektedir.
Demiryolu üzerinde 10 istasyon bulunmaktadır. 1930 yılında işletmeye açılan bu hat Yozgat
ilinin Yerköy, Şefaatli ve Yenifakılı ilçelerinden geçmektedir. Ayrıca Yerköy-Sivas hızlı tren
ulaşımının çalışmaları devam etmektedir.
Projenin ana amacı Yozgat ve çevresindeki illeri hızlı, güvenli ve temiz bir ulaşım
olanağına kavuşturmak ve gelişen koşullar içinde Yozgat İlinin yerini alabilmesine olanak
sağlamaktadır. Yozgat İline en yakın havaalanı yaklaşık 130 km mesafede bulunan Nevşehir
Havalimanı, 220 km mesafede bulunan Ankara Havalimanı ve 190 km mesafede bulunan
Kayseri Havalimanıdır. Söz konusu havalimanlarının tamamı iç ve dış hat havayolu trafiğine
hizmet vermektedir. Ancak bu havaalanlarının Yozgat İline mesafelerinin uzun olması nedeni
ile havaalanı ulaşımı tercih edilmemektedir. Ankara, Nevşehir, Kayseri illerinde bulunan
mevcut havalimanlarının ve yapımı planlanan Yozgat Havalimanının özellikleri Tablo 1’de
verilmektedir.
2
ÇED RAPORU
Tablo 1. Yakın Havalimanlarının Özellikleri
Özellikler
Mevcut Havalimanları
Ankara Esenboğa
Kayseri
Havalimanı
Havalimanı
Bulunduğu Şehir
Ankara
Kayseri
Nevşehir
Havalimanı
Nevşehir
Yozgat
Havalimanı
(Planlanan)
Yozgat
Hizmete Giriş Yılı
1955
1998
1998
2017
Havaalanı Statüsü
Sivil
Sivil / Askeri
Sivil
Sivil
ICAO* Kodu
LTAC
LTAU
LTAZ
-
IATA*
ESB
ASR
NAV
-
Trafik Tipi
İç / Dış Hat
Terminal Binası Toplam
2
182.000m
Büyüklüğü
*ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü
*IATA: Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği
İç / Dış Hat
22.000 m
2
İç / Dış Hat
3.500 m
İç / Dış Hat
2
4.000 m
2
Proje alanına yakın konumda yer alan havalimanlarının tüm uçak trafiği (yük, yolcu,
kargo) 2013 yılı Mart ayı sonu istatistikleri Tablo 2’de açıklanmıştır.
Tablo 2. Tüm Uçak Trafiği İstatistikleri, Mart 2013
Havalimanı
İç Hat
Ankara Esenboğa
Nevşehir Kapadokya
Kayseri
2013 Yılı Mart Sonu
(Kesin Olmayan)
2012 Yılı Mart Sonu
16.746
252
1.967
Dış Hat Toplam
3.541
6
270
20.287
258
2.237
İç Hat
18.095
413
2.395
Dış Hat Toplam
3.727
8
287
21.822
421
2.682
2013 /2012 (%)
İç Hat
8
64
22
Dış Hat Toplam
5
33
6
8
63
20
Planlanan Yozgat Havalimanı ve çevresinde bulunan havalimanlarına göre konumu
ve mesafesi ile ulaşımda kullanılan karayolu bağlantıları Şekil 2’de verilmektedir.
3
ÇED RAPORU
ANKARA ESENBOĞA HAVALİMANI
K
YOZGAT HAVALİMANI
KAYSERİ HAVALİMANI
NEVŞEHİR KAPADOKYA HAVALİMANI
Şekil 2. Projeye Yakın Konumda Bulunan Mevcut Havalimanları
4
ÇED RAPORU
Proje alanının yaklaşık 2.700 metre güneybatısında Keklik Üretim İstasyonu
bulunmaktadır. Söz konusu istasyon 252 m2 alan kaplamakta olup, iki adet üretim
(kuluçkahane, civcivhane vb.) binası, 1 adet kalorifer ve su deposunu barındıran bina ve dört
adet iki gözlü, bir adet üç gözlü palaz gelişim binası bulunmaktadır. Ayrıca palaz gelişim
binalarının önünde keklik uçuşa alıştırma voliyerlerinden oluşmaktadır. Söz konusu tesiste
üretilen hayvanlar her yıl Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce Çorum, Yozgat,
Giresun, Tokat, Samsun, İzmir, Karaman, Sivas, Kırıkkale, Afyonkarahisar, Aksaray ve çeşitli
illere doğaya salınmak üzere dağıtılmaktadır. Yozgat Keklik Üretim İstasyonunun ünitelerinin
gösterildiği fotoğraf Şekil 3’te verilmektedir.
Şekil 3. Yozgat Keklik Üretim İstasyonu
Planlanan Yozgat Havalimanı Projesinin üretim tesisine mesafesi (2.700 m) göz
önüne alındığında ve hayvanların kapalı ünitelerde yumurtlayıp, yetiştirilmesi dolayısıyla
üretimi yapılan hayvanların uçakların iniş ve kalkışı sırasında gürültü ve vibrasyondan
etkilenmeyecekleri öngörülmektedir. Ayrıca söz konusu tesis Yozgat – Sivas (Alaca) Yoluna
yaklaşık 120 m mesafedir.
Yozgat Havalimanının yaklaşık 22 km kuzeyinde Türkiye İran Doğal Gaz Boru Hattı
ve yaklaşık 44 km batısında Kayseri Şefaatli Demiryolu Projesinin yapımı planlanmaktadır.
Ayrıca Yozgat il sınırları içerisinden geçen ve proje alanına yaklaşık 12 km mesafede
bulunan Yerköy Sivas Hızlı Tren hattı inşaat çalışmaları da devam etmektedir. Söz konusu
projelere göre Yozgat Havalimanının konumu ve mesafeleri Şekil 4’te verilmektedir. Söz
konusu projelere havalimanından kaynaklı herhangi bir etki oluşması söz konusu değildir.
5
ÇED RAPORU
Şekil 4. Yozgat Havalimanının Planlanan Projelere Göre Konumu
6
ÇED RAPORU
Projenin Ekonomik ve Sosyal Yönden Ülke, Bölge ve İller Ölçeğinde Önemi ve
Gerekliliği
Ulaştırma sektörü kısa sürede çok hızlı teknolojik ve yapısal değişiklikler gösteren bir
sektördür. Sektörde geniş kapasiteli, yakıt tasarrufu sağlayan, düşük gürültü ve emisyon
seviyelerine sahip uçakların geliştirilmesi havayolu şirketlerinin faaliyetleri, yönetimi, hizmet
kalitesi ve kapsamı üzerinde büyük ölçüde etkide bulunmuş, serbestleşme ve özelleştirme ile
sektörün daha ticari bir yapıya dönüştürülmesi ve işbirliklerinin oluşması sektörün yapısını
değiştirmiş ve sektörü tüketicilerin hakim olduğu bir pazara dönüştürmüştür.
Dünyada gelişen havacılık sektörü ülkemizi de etkilemiştir. Ülkemizde sivil havacılık
faaliyetlerinin, 1912 yılında bugünkü İstanbul Atatürk Hava Limanı civarında kurulan
hangarlar ve uçak iniş-kalkış meydanı ile başladığı kabul edilmektedir. 1933 tarihinde, askeri
amaçlı bazı uçaklar modifiye edilerek yolcu ve yük taşımacılığı ile İstanbul-Eskişehir-Ankara
gibi merkezlere hava ulaşımı sağlanmıştır (Ulaştırma Şurası Havayolu Altyapı Çalıştay
Raporu, 2009).
1944 yılında imzalanan Chicago Sözleşmesi, ülkemiz ve dünya sivil havacılığı için
büyük önem arz etmektedir. Uluslararası Sivil Havacılık Antlaşması ile kurallara bağlanan
havacılık faaliyetleri, II. Dünya Savaşı sonrasındaki teknolojik gelişmeler sonucu büyük
gövdeli uçak imalatına geçilmesi ve bu doğrultuda tarifeli ticari yolcu ve yük taşımacılığının
gelişmesi ile ivme kazanmıştır (Ulaştırma Şurası Havayolu Altyapı Çalıştay Raporu, 2009).
Havacılık ülkemizde Cumhuriyetten günümüze kadar gelişen en hızlı sektörlerden biri
olmuştur. Gelişen teknoloji ile birlikte uçak motorlarının uzun menzilli olarak üretilmesi ve
artan hız ile birlikte hava araçlarının uçuş zamanları kısalarak yolcu sayısı artmış, havacılık
sektörü gelişip, genişleyen bir sektör haline gelmiştir. Bu nedenle havaalanı sayısı artırılarak
yeni güzergahlar ve uçuş koridorları belirlenmiş koridor ve alan içi seyrüsefer cihazları temin
ve tesis edilmiştir.
Türkiye’de 1959 yılında seyrüsefer cihazları 2 adet ILS (aletli iniş sistemi) sistemi ile 2
adet VOR (çok yönlü radyo menzili) ve bazı yerlerde ise NDB (yönlendirilmiş radyo)gibi az
sayıda sistemlerin temin ve tesisi ile başlanmış iken bugün Türkiye hava sahasında, hava
alanlarına iniş-kalkış yapanlar ile transit geçen hava araçlarının uçuşlarını gerçekleştirdikleri
130 adet uçuş yolu (hava koridoru) oluşturulmuştur (Ulaştırma Şurası Havayolu Altyapı
Çalıştay Raporu, 2009).
Havacılık sektörü, 14.10.1983 tarihinde kabul edilen 2920 sayılı Sivil Havacılık
Kanununun yürürlüğe girmesiyle birlikte, özellikle 1980’lerin ikinci yarısından itibaren belirgin
bir gelişme içine girmiştir.
1980’li yıllardan başlayıp 1990’ların sonlarına kadar Asya-Pasifik bölgesinde, kişi
başına düşen gelirin artması, bölgeler arası ticaretin gelişmesi orta gelir grubundan kişilerin
de seyahat etmelerine imkan sağlamıştır. Bunun sonucu olarak, hava taşımacılığına olan
talepte büyüme oranı yıllık % 10’lara ulaşmıştır. 1990 yılının ilk yarısına kadar gelişme
trendini devam ettiren sektör, 2 Ağustos 1990 tarihinde ortaya çıkan Körfez Krizi ve bunu
izleyen sıcak savaş nedeniyle olumsuz yönde etkilenmiştir. Özellikle sıcak savaşın
çıkmasıyla birlikte, sigorta primlerinin anormal boyutlara ulaşması, rezervasyon ve sefer
iptallerinin önemli ölçüde artması 1991 yılında sektörün gerilemesine neden olmuştur. 1992
yılı havayolu sektörü açısından yeniden canlanma yılı olmuş ve sektörün gelişimi günümüze
kadar sürmüştür. 1995 yılında dünya yolcu trafiğinde %6,6 ve yük trafiğinde ise %6,7’lik bir
artış yaşanmıştır. Türkiye’de ise 1995 yılında GSYİH’de %6,7, turizm gelirlerinde %14,7’lik
bir artışa karşın yolcu trafiğinde %24,3’lük daha yüksek bir artış sağlanmıştır. Dış ticaret
gelirlerinde %38,5’lik artış, yük trafiğine %1,3’lük bir artışla yansımıştır (Ulaştırma Özel
İhtisas Komisyonu Raporu, 2001).
7
ÇED RAPORU
Yapılan hava trafik tahminleri, her yıl 2 milyar yolcunun havayolu ile seyahat ettiği ve
bu sayının gelecek 20 yıl içerisinde üç mislinden fazla olacağı yolundadır. EUROCONTROL
Teşkilatının, Ülkemize ilişkin gelecekteki beklentisi ise % 5,8 artış olacağı yönündedir.
Ülkemiz hava trafiğinin gelişim beklentileri Avrupa ortalamalarının çok üzerindedir. Bu da
Ülkemizde istikrarlı ve tutarlı hava ulaşım politikaları uygulanması ile gerekli idari ve altyapı
kapasite artırımı çalışmalarının yapılmasının gerekli olduğunu göstermektedir (Ulaştırma
Şurası Havayolu Altyapı Çalıştay Raporu, 2009).
Yaşanan ekonomik krizler, savaşlar ve terör olayları gelişmedeki hızı zaman zaman
yavaşlatsa da, Boeing’in tahminlerine göre, önümüzdeki 20 yıl içinde dünya ekonomisinin
yıllık ortalama %3,2 büyümesine karşılık, dünya genelinde yolcu trafiğinde yıllık ortalama
%5,1 büyüme beklenmektedir. Airbus’ın tahmini ise, dünya ekonomisindeki büyüme %3,3
olurken yolcu taşımacılığında yıllık ortalama %4,7’lik artış olacaktır. Her iki şirket hava
trafiğindeki artış ile ekonomik büyüme arasında çok yakın bir ilişki olduğunu belirtmektedirler
(Ulaştırma Ana Plan Stratejisi, 2004).
Avrupa için yapılan değerlendirmelerde, 2000-2020 yılları arasında dünya
ortalamasının üzerinde bir artış olacağı ve Avrupa ülkelerindeki yolcu taşımacılığının dünya
yolcu taşımacılığındaki payının %31’e varacağı beklenmektedir. Bu beklentiler doğrultusunda
AB’de 1996-2001 döneminde, 236 hava alanına 22,3 milyar Euro’luk yatırım yapılmıştır. Bu
alanlardan 51’i, o dönem için aday olan ülkelere ait alanlardır 2002 ve 2003 yılları için 8,0
milyar Euro’luk yatırım yapılmıştır (Ulaştırma Ana Plan Stratejisi, 2004).
Hava taşımacılığı ekonomik olarak, dünyanın her bölgesinde; ekonomik büyümenin,
turizmin ve parasal gücün dinamosu olmakla birlikte, bu endüstri kolu dünya çapında
milyonlarca kişiye iş imkanı sağlamaktadır. Ayrıca ülkemizin havayolu ile taşınacak olan
yolcu ve yük pazarındaki gelişmelerden en fazla pazar payı alacak ülkelerden biri olacağı
tahmin edilmektedir.
Ülkemizin, stratejik konumu (kuzey-güney, doğu-batı arasında bir köprü konumunda
olması), bulunduğu coğrafi konum, sahip olduğu alt ve üst yapı, etrafında bulunan 400 milyon
nüfusa sahip pazara hitap etmesi, havayolu ulaşımının süratli, rahat ve emniyetli oluşu ve bu
sahadaki dünya teknolojisinin sürekli ve hızlı bir şekilde gelişim içinde bulunması, diğer
ulaşım araçlarına nazaran, yolcu ve kargo taşımacılığında hava taşımacılığının önemini daha
da arttırmış ve dünya sivil havacılığına paralel olarak ülkemizde de bu alanda büyük
gelişmeler kaydedilmiştir (Ulaştırma Şurası Havayolu Altyapı Çalıştay Raporu, 2009).
9. Kalkınma Planında (2007-2013), havayolu ulaştırması kapsamında ve özellikle
havaalanı altyapısı ile ilgili olarak; hava trafiği emniyetini ve kapasitesini artırıcı yatırımların
gerçekleştirilmesinin yanı sıra, alınacak ilave tedbirlerle içinde bulunduğumuz bölgede lider
ve dünyada sayılı bir havacılık sektörüne sahip olmak; trafiğin yoğunlaştığı meydanlarda
kapasiteleri artırmak, meydanlara erişim kolaylıklarını da kapsayan anlayışla hizmet
standartlarını yükseltmek ve hava trafik kontrolü hizmetlerini modernize etmek; meydanların
çevreye duyarlı, kaliteli hizmet veren ve büyümeye açık yapıda olmasını sağlamak gibi
politikalar benimsenmiştir (Ulaştırma Şurası Havayolu Altyapı Çalıştay Raporu, 2009).
Son yıllarda havacılık sektörünün büyümesi ve gelişmesi yönünde atılan adımlar ile
yapılan yatırımlar sonucu özel sektörün iç hatlarda tarifeli yolcu taşımaya başlaması ile
birlikte Türk sivil havacılığı çok hızlı bir şekilde büyüme eğilimine girmiştir. Bu büyüme
sonucu oluşan rekabet, sektördeki işletmelerin hizmetlerine dolayısıyla da yolcu ve kargo
taşımacılığına da yansımaktadır.
8
ÇED RAPORU
Türkiye’de havaalanlarının işletilmesi ile Türkiye hava sahasındaki hava trafiğinin
düzenlenmesi ve kontrolü görevi Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Devlet Hava
Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilmektedir. Günümüzde
işletilmekte olan havaalanları Şekil 5’te Türkiye Haritası üzerinde gösterilmektedir.
Şekil 5. Türkiye’de İşletilmekte Olan Havaalanları (DHMİ)
Ülkemizde sivil havacılık sektöründe 2003 yılından itibaren büyük gelişmeler
yaşanmıştır. 2003 yılında iç hat trafiği, 2002 yılına göre % 4,9 artarken, 2004 yılında 2003
yılına göre % 58,1 oranında artış göstermiştir. 2004 yılında GSYİH’de % 9, turizm gelirlerinde
% 20,3 artış gözlemlenirken, yolcu trafiğinde % 30,7’lik hızlı bir artış olmuştur. Dış ticaretteki
% 37,7’lik artış, yük trafiğine % 20,9’luk bir oranla yansımıştır. Türkiye’de 2004 yılında yolcu
trafiğinde görülen bu artışın önemli bir nedeni de, iç hat uçuşlarında özel havayolu
işletmelerine yönelik kısıtlamaların kaldırılmasıdır (Ulaştırma Özel İhtisas Komisyonu Raporu,
2001).
2003 yılında Atatürk Hava Limanı Avrupa’nın en hızlı büyüyen 5., Antalya 12.
havaalanı iken, 2005 yılında Atatürk Hava Limanı 1., Antalya Havalimanı ise 3. sıraya
yükselmiştir. Yük trafiklerinde gösterilen performans ve artış hızı yönünden 2005 yılında
Türkiye dünya sıralamasında 11. sırada yer almıştır (Ulaştırma Şurası Havayolu Altyapı
Türkiye’nin havayolu yolcu potansiyelinin 2023 yılında beklenen durumda 386 milyon
yolcu/yıla ulaşılacağı tahmin edilmektedir (10.Ulaştırma Şurası Havayolu Altyapı Çalıştay
Raporu, 2009). Bu yolcu yükünün karşılanabilmesi için mevcut kapasitelere ilave olarak yeni
havaalanları yapılması gerekmektedir. Bu amaçla, Yozgat Havalimanının yapılması gerekli
görülmektedir.9. Kalkınma Planında (2007-2013), havayolu ulaştırması kapsamında ve
özellikle havaalanı altyapısı ile ilgili olarak;
 Hava trafiği emniyetini ve kapasitesini artırıcı yatırımların gerçekleştirilmesinin yanı
sıra, alınacak ilave tedbirlerle içinde bulunduğumuz bölgede lider ve dünyada sayılı bir
havacılık sektörüne sahip olmak;
 Trafiğin yoğunlaştığı meydanlarda kapasiteleri artırmak,
 Meydanlara erişim kolaylıklarını da kapsayan anlayışla hizmet standartlarını
yükseltmek ve hava trafik kontrolü hizmetlerini modernize etmek;
 Meydanların çevreye duyarlı, kaliteli hizmet veren ve büyümeye açık yapıda
olmasını sağlamak gibi politikalar benimsenmiştir.
9
ÇED RAPORU
Tablo 3, Tablo 4 ve Tablo 5’te 2023 yılına ait yolcu, uçak ve yük trafiği ile ilgili
tahminler verilmiştir. Buna göre, 2008 yılında 703.820 olan uçak trafiğinin 2023 yılında
874.320’ye çıkarak yaklaşık %25 lik bir artış olacağı tahmin edilmektedir. Yolcu sayılarına
baktığımızda ise, 2008 yılında 83,8 milyon olan yolcu sayısının 2023 yılında 386 milyona
ulaşarak %168’lik bir büyümenin ortaya çıkacağı tahmin edilmektedir(10.Ulaştırma Şurası
Havayolu Altyapı Çalıştay Raporu, 2009).
Toplam yük trafiği tahminleri incelendiğinde ise lineer bir artış olacağı, 2008 yılında
1.64 milyon ton yük havayolu ile taşınırken 2023 yılında bu değerin 2,56 milyon tona
ulaşarak %56’lık bir büyüme gerçekleşeceği beklenmektedir (10.Ulaştırma Şurası Havayolu
Altyapı Çalıştay Raporu, 2009).
10
ÇED RAPORU
Tablo 3. Havayolu Toplam Ticari Uçak Trafiği Tahminleri
Beklenen
2010
767.458
2011
790.082
2012
808.178
2013
822.654
2014
834.234
2015
843.496
İyimser
884.116
970.957
1.054.513
11.34.008
1.209.218
1.280.199
Kötümser
650.801
609.206
561.844
511.300
459.249
406.794
2016
850.906
2017
856.832
2018
861.573
2019
865.366
2020
868.399
2021
870.826
2022
872.767
1.410.348
1.470.080
1.526.646
1.580.328
1.631.392
1.680.079
354.659
303.317
253.066
204.085
156.470
110.260
65.455
1.347.152
2023
874.320
1.726.60
9
22.030
Tablo 4. Yolcu Trafiği Tahminleri (Milyon Yolcu)
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
Beklenen
102
112
121
131
140
149
160
168
178
187
196
206
215
225
İyimser
100
100
200
200
200
200
200
200
300
300
300
300
400
400
Kötümser
90
90
90
90
90
90
90
90
90
80
80
80
70
70
Tablo 5. Toplam Yük Trafiği Tahminleri (Ton)
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
Beklenen
1.764.960
1.826.401
1.887.842
1.949.282
2.010.723
2.072164
2.133.604
2.195.045
2.256.485
2317926
2.379.367
2.440.807
2502.248
2.563.689
İyimser
1.977.435
2.086.603
2.188.282
2.285.175
2.378.668
2.469.584
2.558.461
2.645.670
2731484
2.816.107
2.899.698
2.982.384
3.064.268
3.145.434
Kötümser
1.552.486
1.566.200
1.587.402
1.613.390
1.642.778
1.674.743
1.708.747
1.744.419
1781487
1.819.745
1.859.035
1.899.230
1.940.228
1.981.944
Kaynak: 10.Ulaştırma Şurası Havayolu Altyapı Çalıştay Raporu, 2009.
11
ÇED RAPORU
Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü tarafından açıklanan
2013 yılı Ocak ayı istatistikleri Tablo 6’da verilmektedir. Söz konusu istatistikler
incelendiğinde; 2012 yılında % 10,4 artışla 130.630.154’e ulaşan yolcu trafiğinin 2013 yılının
ilk ayında da artmaya devam ettiği belirlenmiştir.
Bir önceki yılın Ocak ayına göre %12,6 artış gösteren 2013 yılı Ocak ayı yolcu trafiği,
8.420.991 olarak gerçekleşmiştir.2013 Yılı Ocak ayında havalimanlarına iniş kalkış yapan
toplam uçak trafiği, bir önceki yılın Ocak ayına göre, iç hatlarda % 12,1 artışla 46.549, dış
hatlarda ise % 14,3’lik artışla 28.429’a yükselmiştir. Ayrıca 2013 Yılı Ocak Ayında, 20.761
üstgeçiş (Overflight) trafiği ile birlikte toplam 95.739 uçağa hizmet verildiği de kaydedilmiştir.
2013 yılı Ocak ayı itibariyle iç hat yolcu trafiğindeki büyümenin devam ettiği ve % 7,8 artışla
5.181.175 yolcuya ulaştığı belirlenmiştir. Aynı şekilde dış hat yolcu trafiği de % 20,9 artışla
3.199.596’ya yükselmiştir. Direkt transit yolcu ile birlikte toplam yolcu sayısı Ocak ayında
geçen yılın aynı dönemine göre % 12,6 artış kaydederek 8.420.991’e ulaşmıştır.
2013 yılı, Ocak ayı içerisinde, geçen yılın aynı Ocak ayına göre iç hatlarda % 2, dış
hatlarda % 14,1 artışla toplamda 143.442 ton yük (Kargo+Posta+Bagaj) taşımacılığı
gerçekleşmiştir.(DHMİ,2013).
Tablo 6. DHMİ 2013 Yılı Ocak Ayı İstatistikleri
Ocak-2013Verileri
Yolcu Trafiği
İç Hatlar –Uçak Trafiği
Dış Hatlar–Uçak Trafiği
İç Hatlar –Yolcu Trafiği
Dış Hatlar –Yolcu Trafiği
Direkt Transit Yolcu Trafiği
İç Hatlar –Kargo Trafiği
Dış Hatlar –Kargo Trafiği
Sayı
Artış
8.420.991
%12,6
46.549
%12,1
28.429
5.181.175
3.199.596
8.420.991
%14,3
%7,8
%20,9
%12,6
%2
%14,1
143.442
Yeni bir ulaşım projesinden beklenen en önemli faydalardan biri de yatırımın çarpan
ve hızlandıran etkileriyle ulusal gelirde artışın meydana gelmesidir. Yeni havaalanı ile artan
ulaşım olanakları, bölgede diğer sektörlerin yatırımlarını uyaran bir etki yaratmaktadır. Bu
şekilde bölge halkının refahında artış meydana geleceği öngörülmektedir.
Projenin Yatırım ve İşletme Süresi
Yozgat Havalimanı için toplam keşif bedeli 2012 birim fiyatları ile 493.563.125 TL ve
yatırım süresi 1 yılı projelendirme süresi olmak üzere toplam 4 yıl olarak tespit edilmiştir.
Yozgat Havalimanın ekonomik ömrü 20 yıl olarak planlanmıştır. Ancak havalimanının
kullanım talebi doğrultusunda gerekli bakım ve onarım çalışmaları ve gelişen teknoloji
alternatifleri ile havalimanının modernizasyonu yapılarak projenin ekonomik ömrünün
devamlılığı hedeflenmektedir.
12
ÇED RAPORU
1.2. Projenin Fiziksel ve Teknik Özellikleri
1.2.1. Proje Kapsamında Yer Alan Faaliyet/Hizmet Ünitelerinin (Pist, apron, taksirut, iç
ve dış hat terminal binaları, kule, stok sahası, depolama alanları, vb.) Adedi, Boyutları,
Kapasitesi, Konumu, Bu Üniteler İçin Belirlenen Kapalı ve Açık Alan Büyüklükleri,
Binaların Kat Adetleri ve Yükseklikleri, Bu Ünitelerde Verilecek Hizmetler
Yozgat Havalimanı projesi kapsamında; 1 adet pist, 1 adet apron ve 1 adet taksirut
yapımı planlanmaktadır. Ayrıca proje kapsamında iç ve dış hatlar terminal binaları ve
havalimanı için gerekli diğer tüm tesislerin (giriş kontrol binası, teknik blok-kule, DHMİ hizmet
binası, itfaya binası, iş makinaları ve oto garajı, emniyet binası, regülatör binası, güç merkezi,
ısı merkezi, su deposu, gümrük binası vb) yapımı gerçekleştirilecektir.
Proje kapsamında inşa edilecek ana ünitelerin (pist, apron, taksirut) yerleri belirlenmiş
olup, EK-2’de verilen Topografik Harita üzerinde yerleri işaretlenmiştir. Proje kapsamında
inşa edilecek üst yapı ünitelerinin (teknik blok-kule, DHMİ hizmet binası, itfaya binası, güç
merkezi, ısı merkezi, su deposu, gümrük binası, akaryakıt tesisi, arıtma tesis vb.) yerleri ise
daha sonra projelendirilecektir. Bu nedenle üst yapı ünitelerinin inşa edileceği alan genel
olarak Genel Vaziyet Planında gösterilmiş ancak bu alan içerisinde üst yapı ünitelerin
yerleşkesi gösterilememiştir. Bu nedenle ÇED Sürecinden sonra üst yapı kesin proje
çalışmaları tamamlandıktan sonra ana ünite ve üst yapı ünitelerinin tamamını gösterir onaylı
vaziyet planı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED İzleme Kontrol Şube Müdürlüğü’ne bir nüsha
halinde sunulacaktır.
Proje kapsamında yer alan ana ünitelerin (pist, apron, taksirut) kapladıkları alanlar ile
üst yapı ünitelerinden alan büyüklüğü belli olan ünitelerin kapladığı alanlar Tablo 7’de, bu
ünitelerde gerçekleştirilecek hizmetler ise aşağıda verilmiştir.
Tablo 7. Havalimanı Ana Ünitelerin ve Üst Yapı Ünitelerinin Alan Büyüklükleri
Ünite
Alan
Pist (1 adet)
3.500 m x 45 m =157.500 m2
Taksirut (1 adet)
265 m x 24 m= 6.360 m2
Apron (1 adet)
300 m x 120 m = 36.000 m2
2
Aydınlatma koridoru
1.100 m x 60 m x 2 adet = 132.000 m
2
Giriş Kontrol Binası
15 m
İç ve Dış Hatlar Terminal Binası
4.000 m2
Kule, Teknik Blok
1. 500 m2
2
DHMİ Hizmet Binası
1.200 m
2
Kaza Yangın Binası
900 m
2
İş Makineleri ve Oto Garajı
1.400 m
Emniyet Binası
600 m2
Regülatör Binası
580 m2
2
Isı Merkezi - Su Deposu
400 m
Akaryakıt İdari Bina
325 m2
2
TOPLAM
206.604 m
***
Üst yapı ünitelerinin alan büyüklükleri kati projesi aşamasında kesinleşecek olup, proje kapsamında kullanılacak
toplam kapalı alan miktarı kati proje tamamlandıktan sonra netleşecektir.
13
ÇED RAPORU
Proje Kapsamındaki Ünitelerde Verilecek Hizmetler
Pist: Uçakların kalkış ve inişleri için hazırlanmış hava alanı sahası üzerindeki
belirlenmiş dikdörtgen sahadır. Yozgat Havalimanı projesi kapsamında 3.500 x 45 m
boyutlarında 1 adet pist yapımı planlanmaktadır.
Apron: Havaalanlarında uçakların park pozisyonlarını aldıkları, yakıt aldıkları ve
uçaklara yüklemenin yapıldığı alanlardır. Uçakların park etme, yakıt ikmali ve yolcu indime ve
bindirme gibi hizmetleri için apronlar kullanılacaktır. Yozgat Havalimanı Projesi kapsamında
240 x 120 m boyutlarında 1 adet apron yapımı planlanmaktadır.
Taksirut: İniş kalkış yapan uçakların aprona ulaşmasını sağlamak amacıyla hizmet
verecektir. Yozgat Havalimanı projesi kapsamında 265 x 24 m boyutlarında 1 adet taksirut
yapımı planlanmaktadır.
Aydınlatma Koridoru: Gece uçuşlarında ve yağmurlu-sisli hava koşullarında,
havaalanlarında uçakların pist ve taksituru kullanmasına yardımcı olacak aydınlatma sistemi
bulunmaktadır. Pistlerde genellikle yeşil ışıklar iniş için pist başını gösterirken, kırmızı ışıklar
ise pistin sonunu belirtmektedir. Pist kenarı aydınlatması beyaz ışıklardan meydana
gelmekte olup, aralıklarla pistin her iki tarafında bulunarak pist sınırlarını belirtmektedir.
Ayrıca taksirut boyunca mavi ışıklandırma ile taksirut kenarları da belirtilmektedir. Yozgat
Havalimanı Projesi kapsamında 1.100 m x 60 m boyutlarında olmak üzere 2 adet aydınlatma
koridoru yapılması planlanmaktadır.
Proje kapsamında kullanılacak olan diğer hizmet üniteleri ile ilgili bilgiler aşağıda
verilmektedir. Ancak söz konusu ünitelerin alan büyüklükleri ve yerleşim yerleri ile ilgili bilgiler
kesin proje çalışmaları tamamlandıktan sonra kesinleşecek olup, öngörülen bilgiler
verilmiştir.
Giriş Kontrol Binası: Yaklaşık 15 m2 kapalı alan ile üzerinde planlanan bu alan,
havalimanı giriş noktasında yer alacak olup, ilk araç ve sivil güvenlik kontrol noktasıdır.
İç-Dış Hatlar Terminal Binası: Toplam kapalı inşaat alanı yaklaşık 4.000 m2 olarak
planlanan bu yapı; yolcuların havalimanına gelişleri ile uçağa binişlerini sağlamak amacıyla
yapılmış, yolcuya yönelik bekleme, cheek-in, ikmal, satış-kiralama, yolcu karşılama ve
uğurlama mekanlarından ve bu bölümlere destek veren çeşitli ünitelerden oluşur.
Teknik Blok – Kule: Toplam alanı yaklaşık 1.500 m2 olarak planlanan bu alan
uçakların iniş ve kalkış operasyonlarının yönetildiği ünitedir. Bu ünitede seyrüsefere yönelik
teknik ve meteorolojik birimler yer alır. Elektrik-elektronik teçhizatları içeren bir yapıdır.
Uluslararası Hava Trafiği (seyrüsefer) ile ilgili cihaz, uzman personel ve idari birimlerin
yer aldığı bu bina, terminal yapısından sonra meydanın en çok öneme haiz olan
yapılarındandır. Ülke Hava Sahası Uçak Trafiğinin, uluslararası kurallara uygun olarak
düzenlenmesinde tüm seyrüsefer hizmetleri, bu bina ve diğer yardımcı binalardaki radar ve
elektronik cihazlar vasıtasıyla yapılır. Havadaki uçaklar kontrol edilir ve diğer meydanlarla
irtibatlı olarak trafik yönlendirilir.
Kule Yapısının en üst katında, yaklaşmaya giren uçakların piste inişi esnasında
karşıdan, alttan ve üstten görünüşlerini çıplak gözle sağlayabilecek mesafe ve yükseklikte
(Bakış Yüksekliği) bir gözlem odası bulunur. Buradan, uçakların transit geçişleri, yaklaşma
trafiği kombinasyonları, iniş ve kalkış hareketleri, pilotlarla irtibat sağlanarak gerçekleştirilir.
Teknik blok ve kule kat sayıları ve alan bilgileri aşağıda verilmiştir.
14
Teknik blok yapısı (3 kat)
Kule yapısı (5 kat)
Toplam
ÇED RAPORU
: 1.000 m2
: 500 m2
: 1.500 m2
DHMİ Hizmet Binası (tek kat): Kapalı alanı yaklaşık 1.200 m2 olarak planlanan bu
alan havalimanında görev yapan ve özellikle vardiyalı çalışan personelin konaklama, yemek
ve sosyal ihtiyaçlarına yönelik mekanlar ile misafirhane olarak kullanılacak bir bölümdür.
Kaza Yangın Binası (tek kat): Toplam kapalı alanı yaklaşık 900 m2 olarak planlanan
bu alanda havalimanında, özellikle PAT (Pist, Apron ve Taksirut) sahalarında meydana
gelebilecek her türlü kaza-kırım ve yangına müdahale etmek üzere tesis edilir. PAT
sahalarında meydana gelebilecek herhangi bir olayda, itfaiye aracının olay mahalline en geç
2dakika içerisinde intikal edeceği şekilde konumlandırılacaktır.
İş Makineleri ve Oto Garajı (tek kat): Toplam kapalı alanı yaklaşık 1.400 m2 olarak
planlanan bu alanda 2 adet oto garajı yapılacaktır. Oto garajı; yer hizmetlerinde, bagaj ve
yolcu sirkülasyonunda, kaza-kırım ve karla mücadele vb. araçların bakım onarımlarının
yapıldığı çok maksatlı garajlardır ve yer hizmetleri araçlarının konumları nedeniyle aprona
yakın inşa edilecektir.
Emniyet Binası: Toplam kapalı alanı yaklaşık 600 m2 olarak planlanan bu ünite
havalimanının dahili güvenliğinin sağlanması amacıyla ilk güvenlik kontrol noktası olan girişkontrol binasına yakın inşa edilecektir.
Regülatör Binası (tek kat) : Toplam kapalı alanı yaklaşık (175x2) 350 m2 olarak
planlanan bu ünite tek katlı olacak şekilde 2 adet inşa edilecektir. Regülatör binası; bir kısım
elektrik ve elektronik cihazların yer aldığı ünitedir.
Güç Merkezi (tek kat) : Toplam kapalı alanı yaklaşık 580 m2 olarak planlanan bu
ünite havalimanının güç ihtiyacının karşılanmasında kullanılacaktır.
Güç Merkezinde enerji ihtiyacının çevreye en yakın kuvvet santrali veya enerji nakil
hatlarından temin edilerek, meydan içindeki trafo ve gerilim hücrelerinin bulunduğu bir
merkeze intikal etmesini ve bu merkezden havalimanının tüm ilgili tesislerine dağıtım ve
ulaştırılmasını sağlayan ünitedir. Herhangi bir elektrik kesintisi halinde, havalimanı sınırlarını
çevreleyen tel çit ve yol, tüm altyapı tesisleri (Pist, Apron ve Taksirut) aydınlatmalarına ve
terminal binası öncelikli sistemlerine birkaç saniye içerisinde enerji verecek güç kaynağı bu
merkezden sağlanmaktadır.
Hangar: Yozgat Havalimanında kara araçların ve uçakların bakım ve onarımlarının
yapılması öngörülmektedir.
Hangar ünitesi aynı zamanda uçuş eğitimleri amaçlı
kullanılabilecektir. Hangarda bakımını gerçekleştirilecek uçak kapasitesi işletmeci kuruluş
tarafından belirlenecektir. Hangar için kullanılacak alan miktarı yüklenici firma tarafından
netleştirilecektir.
Isı Merkezi – Su Deposu (tek kat) : Toplam kapalı alanı yaklaşık (200x2) 400 m2
olarak planlanan bu ünitede, havalimanı üstyapı tesisleri merkezi ısıtma-soğutma
sistemlerine ilişkin kazan ve soğutma grupların yer almaktadır. Havalimanında ısı ve su
ihtiyacının karşılanmasında kullanılacak olup, tek kat olarak inşa edilecektir.
Akaryakıt İdari Bina: Uçaklara yakıt ikmali tesiste bulunacak yakıt depolama tankları
veya apronda bulunan hidrant vasıtası ile yapılacaktır. Akaryakıt tesisi için kullanılacak alan
miktarının yaklaşık 325 m2 olması öngörülmektedir.
15
ÇED RAPORU
Arıtma Tesisi: Havalimanındaki tüm atık suların bir tesiste toplanarak evsel arıtma
sistemiyle arıtılması amacıyla yapılacaktır. Arıtma tesisi için kullanılacak alan miktarı
yüklenici firma tarafından netleştirilecektir.
Yukarıda açıklanan ana ünitelerin ve üst yapı tesislerinin şematik gösterimi Şekil 6’da
ve genel vaziyet planı EK-4’te verilmektedir.
Şekil 6. Üst Yapıların Şematik Gösterimi
1.2.2. Proje Kapsamında Yer Alan Faaliyet/Hizmet Ünitelerinin Proje Alanı İçindeki
Konumlarının Vaziyet Planı Üzerinde (boyut ve koordinat bilgileri ile birlikte)
İşaretlenmesi
Yozgat Havalimanı Projesi kapsamında yer alan ünitelerin işaretlendiği 1/25.000
Ölçekli Topografik Harita Ek-2’de, üst yapıların gösterildiği Genel Vaziyet Planı Ek-4’te
verilmiştir. Yozgat Havalimanı projesi kapsamında üst yapı ünitelerinin yerleri henüz
kesinleşmemiş olup, havalimanı sınırları içerisinde değişiklik gösterebileceklerdir.
Proje kapsamında öngörülen pist, apron ve taksirut koordinat bilgileri ve boyutları
Tablo 8’de verilmektedir.
16
ÇED RAPORU
Tablo 8. Tesis Alanı Koordinatları
Koor. Sırası:
:
Eleman Sırası:
:
Datum:
:
Türü:
:
D.O.M.
:
Z.O.N.
:
Nokta Y(sağa)
HAVALİMANI SINIRI
1
666763.7173
2
666735.6302
3
666733.8664
4
671135.1497
5
671135.1497
6
671112.4885
7
670256.9088
8
670256.9088
10
669016.0226
11
669016.0226
1
666763.7173
PİST
1
670748.0111
2
670748.0111
3
670985.2885
4
670985.2885
5
670747.3899
6
670747.3899
7
670534.2754
8
670382.4747
9
669705.6295
10
669570.4884
11
667482.9838
12
667340.7073
13
667125.7027
14
667125.0985
15
666884.7002
16
666884.7002
17
667126.4254
18
667126.4254
19
667338.1180
20
667488.6481
21
670385.0002
22
670537.0895
TAKSİRUT
1
669597.4114
2
669675.0629
3
669675.0629
4
669597.4114
APRON
1
669501.5051
2
669774.1313
3
669774.1313
Sağa, Yukarı Saat Yönünde
Sağa (Y):Yukarı (X)
ED-50
UTM
33
36
X(Yukarı)
Koor. Sırası:
: Enlem, Boylam
Eleman Sırası:
: Enlem, Boylam
Datum:
: WGS-84
Türü:
: COĞRAFİ
D.O.M.
: Z.O.N.
: Nokta Y(sağa)
X(Yukarı)
HAVALİMANI SINIRI
1
39.88688180
34.95003102
2
39.88716586
34.94971061
3
39.89366640
34.94987422
4
39.89278962
35.00132479
5
39.88631924
35.00113657
6
39.88607072
35.00086433
7
39.88624288
34.99086384
8
39.88024998
34.99069046
10
39.88049809
34.97618740
11
39.88645318
34.97635843
1
39.88688180
34.95003102
PİST
1
39.88993842
34.99671424
2
39.88967148
34.99670650
3
39.88962368
34.99948006
4
39.88880476
34.99945626
5
39.88885268
34.99667547
6
39.88858574
34.99666772
7
39.88862862
34.99417663
8
39.88838547
34.99239431
9
39.88852116
34.98448266
10
39.88853499
34.98290261
11
39.88893658
34.95850103
12
39.88925318
34.95684612
13
39.88929487
34.95433283
14
39.88957269
34.95433366
15
39.88958743
34.95152261
16
39.89042472
34.95154636
17
39.89037712
34.95437203
18
39.89064743
34.95437971
19
39.89060568
34.95685431
20
39.89086030
34.95862204
21
39.89028337
34.99247881
22
39.88998086
34.99424874
TAKSİRUT
1
39.88832183
34.98321132
2
39.88830630
34.98411899
3
39.88617730
34.98405760
4
39.88619283
34.98314996
APRON
1
39.88612669
34.98202648
2
39.88607217
34.98521311
3
39.88480738
34.98517662
4417206.2867
4417237.2190
4417959.0857
4417959.0857
4417240.5072
4417212.3993
4417212.3993
4416546.8537
4416546.8537
4417208.1942
4417206.2867
4417633.7755
4417604.1300
4417604.1300
4417513.1833
4417513.1833
4417483.5377
4417483.5377
4417453.1466
4417453.1466
4417451.6801
4417450.2157
4417482.2565
4417482.1787
4417513.0178
4417509.3984
4417602.3818
4417602.3818
4417632.4000
4417632.4000
4417663.9765
4417663.9765
4417633.7755
4417428.6051
4417428.6051
4417192.1683
4417192.1683
4417182.6951
4417182.6951
4417042.2329
17
4
5
669501.5051
669501.2079
4417042.2329
4417182.6945
ÇED RAPORU
4
5
39.88486190
39.88612675
34.98199005
34.98202301
Yozgat havalimanı mania planının Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından
hazırlanması için, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından pist başı kot ve
koordinatları belirlenmiştir. Söz konusu koordinatlar (ED50 sistemine göre 3 derecelik UTM)
Tablo 9’da verilmektedir.
Tablo 9. Yozgat Havalimanı Pist Başı Kot ve Koordinatları
Yozgat Havalimanı
0+000
3+500
Y
410644.400
414142.427
X
4418026.131
4417908.680
Kesin Proje
Kotları (m)
1291.520
1263.680
1.2.3. Yılda Uçuş Yapacak Hava Aracı Sayısı, Tipi (yük-yolcu), Hava Araçlarının Genel
Özellikleri, (Kanat açıklığı, uzunluğu, gövde çapı, maksimum kalkış ağırlığı, uçuş
menzili (km, deniz mili), uçuş yüksekliği, uçuş hızı, koltuk kapasitesi, yük kapasitesi,
kargo kapasitesi, motorlar, yakıt kapasitesi vb.), Uçuş Rotaları, İniş Kalkış İstikametleri
Yozgat Havalimanı Fizibilite Etütü Raporunda (2012), Yozgat Havalimanı gelecekteki
yolcu ve operasyon trafiği tahminleri yapılmıştır.
Yolcu Sayısı Tahmini
Yolcu taleplerindeki artışın Türkiye’deki nüfus artışına doğru orantılı olacağını
varsayımı ile gelecekte taşınacak potansiyel yolcu sayıları hesaplanmıştır. Bir havalimanında
yalnızca giden yolculardan seyrüsefer geliri elde edilebilemektedir. Havayoluyla seyahat
ederek hedef bölgeye ulaşan bir yolcunun dönüş için de havayolunu kullanacağı
varsayımıyla yolcu sayısı projeksiyonu yapılmıştır.
Tablo 10’da görüleceği üzere 2017 yılı ile 2037 yılları arasında havalimanını
kullanacak yolcu sayıları hesabı yapılmıştır. 2017 yılı için 1.500.000 yolcunun Yozgat
Havalimanını kullanacağı öngörülmektedir.
Tablo 10. Türkiye’nin Nüfus Artı Hızı ve Buna Bağlı Olarak Yolcu Artış Hızı (Fizibilite Raporu,
2012)
Yıllar
Oransal Nüfus Artış Hızı
Yolcu Sayısı
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
10,8000
10,2000
9,9000
9,7000
9,4000
9,1000
8,3000
8,0000
7,7000
8,3031
8,0746
7,8461
7,6176
1.500.000
1.501.620
1.503.152
1.504.640
1.506.099
1.507.515
1.508.887
1.510.139
1.511.347
1.512.511
1.513.767
1.514.989
1.516.178
18
2030
2031
2032
2033
2034
2035
2036
2037
ÇED RAPORU
7,3890
7,1605
6,9320
6,7035
6,4750
6,2465
6,0180
5,7895
1.517.333
1.518.454
1.519.541
1.520.595
1.521.614
1.522.599
1.523.550
1.524.467
Ancak, GSYİH’daki değişimlerin yolcu talebinde negatif etki yapıp yapmayacağını
görmek için kişi başına düşen milli gelirin de projeksiyonu gerçekleştirilmiştir. Tablo 11’de
kişi başına düşen milli gelirde de artış görülmektedir. Bilet fiyatlarındaki artışın milli gelire
artışa paralel olacağı varsayılırsa talebin, nüfus artışına oranla artacağı varsayımı
öngörülmektedir.
Tablo 11. Türkiye’de Kişi Başına Düşen Gelir Artışı (Fizibilite Raporu, 2012)
Yıl
2006–2007
2007–2008
2008–2009
2009–2010
2010–2011
2011–2012
2012–2013
2013–2014
2014–2015
2015–2016
2016–2017
2017–2018
Kişi Başına Düşen
Gelir Artışı
2,460
2,401
2,345
2,291
2,240
2,191
2,144
2,099
2,056
2,014
1,975
1,936
Yıl
2018–2019
2019–2020
2020–2021
2021–2022
2022–2023
2023–2024
2024–2025
2025–2026
2026–2027
2027–2028
2028–2029
2029–2030
Kişi Başına Düşen
Gelir Artışı
1,900
1,864
1,830
1,797
1,765
1,735
1,705
1,677
1,649
1,622
1,596
1,571
Operasyon Sayısı ve Tahmini
Yalnızca iç hatlarda faaliyet göstermesi planlanan Yozgat Havalimanı tüm THY ve
özel havayolu şirketleri filosuna hizmet verebilecek şekilde tasarlanacaktır. Alanı kullanacak
uçak tipinin THY’na ait B-737-800 varsayılarak havalimanı projelendirilmiştir.(Fizibilite
Raporu, 2012). Söz konusu uçak tipine ait özellikler Tablo 12’de verilmektedir.
Tablo 12. Yozgat Havalimanında Kullanılması Düşünülen B 737-800 Uçak Tipinin Özellikleri
Uçak Adedi:
Yolcu Kapasitesi
Azami Kalkış Ağırlığı:
Kanat Açıklığı:
Gövde Uzunluğu:
Gövde Uzunluk Genişlik Oranı
Yerden Yüksekliği:
Yatay Uçuş Süratı:
Azami Yatay Uçuş Yüksekliği:
Azami Menzil:
Azami Kargo Kapasitesi:
Yakıt Hacmi
Motor Modeli
Motor Sayısı
63
155/165/177/189
79,015/ 70,987/ 76,883 kg
34,315 m
39,472 m
3,73
12,548 m
858 km/h
41.000 ft (12.500 m)
5.420 km
3
8.408 kg / 45,05 m
26.136 lt
CFM56-7BE
2
19
ÇED RAPORU
Boeing 737-800’ler,39.472 metre uzunluğunda, 155 ila 189 arasında yolcu taşırken,
5.420 km’lik menzile sahiptir. Boeing 737-800 tipi uçaklar ses, yakıt ve kalkış hızında yapılan
gelişmeler sayesinde, halen kullanılan modellerden daha hızlı, daha yüksek ve daha uzun
menzilli uçabilmektedir. Kanat yüzeyi %25 genişletilerek 12,5 metreye çıkan 737-800
modelinin yakıt hacmi de %30 arttırılarak 26.136 litreye ulaştırılmıştır. 41.000 feet’lik uçuş
yüksekliğine sahip olup, hiç durmadan 5.420 kilometre yol alabilmektedir.
Boeing 737-800 modeli uçak planı örneği Şekil 7’de verilmektedir.
Şekil 7. B737-800 Uçak Plan Örneği
Teknik Analiz ve Tasarım
Bir havaalanında iç-dış hatlar terminali için:
Gelen/giden yolcu salonları
Havaalanı yönetim ve idare
VIP/CIP salonları
Havayolları yönetim, bilet, bagaj, yer hizmetleri, vb.
Emniyet/güvenlik
Kafeterya, dükkan, stand, posta, rent-a-car, vb.
Sağlık, itfaiye, vb.
Hava trafik kontrol, meteoroloji, vb. teknik hizmetler
Isıtma/havalandırma, su ve enerji temini, vb.
 Duty – Free,
 Gümrük birimleri, vb. mekanlar bulundurulmak zorundadır.









Bu mekanlar için gerekli minimum alanlar FAA (Federal Havacılık Kurulu) tarafından
Tablo 13’te verildiği gibi önerilmektedir.
Tablo 13. Terminal Gereksinimi İçin Minimum Alanlar
m2/Yolcu (Pik Saat)
0,95
4,57
0,95
1,70
0,60
1,52
0,48
0,28
11,05
Mekan
Bilet banko
Havayolu işletmesi, idari hizmetler
Bagaj
Bekleme salonu
Kafeterya, restoran, vb.
Depo
Diğer ihtiyaçlar
WC
Sirkülasyon, mekanik, bakım, duvar, vb.
20
ÇED RAPORU
Pist kapasitesi ve Yıllık Uçak Sayısı
Havalimanlarında kapasite belirli bir trafik hacmine hizmet verebilme yeteneği olarak
tanımlanabilmektedir. Bu anlamda herhangi bir aksamaya neden olmaksızın gerçekleştirilen
faaliyetlerin üst limitidir.
Genel olarak bir pistin kapasitesi pilot kabiliyeti, uçak büyüklüğü, iniş/kalkış hızı,
manevra ve frenleme kabiliyeti, taksirutların konfigürasyonu, uçak kompozisyonu, vb.
hususlara bağlıdır. Ancak görüş mesafesi, sis yoğunluğu, görüş tavanı, pist yüzey şartları
(ıslak/kuru, buzlu, vb.), rüzgar, vb. gibi çevresel faktörlerin pistin kapasitesi üzerinde önemli
etkileri vardır. Ayrıca, Hava trafik kontrol tesisleri, örneğin yaklaşım radarı, ILS (Instrument
Landing System), muhabere, hava trafik kontrolör kabiliyeti, vb. pistin kapasitesinde etkin
olmaktadır. Bunun yanı sıra pist ve taksirut kompozisyonu vb. yapılar uçakların pisti işgal
etme süresine etki etmesinden dolayı pistin kapasitesini de etkilemektedir. Örneğin paralel
taksirutun olmaması ve pist başlarında dönüş Pist, Apron, Taksirut (PAT) sahalarının
olmaması durumunda pist sonuna gelen uçağın nokta dönüşü sırasında pisti işgal etme
süresi de artmaktadır. Böylece pistin kapasitesi ve/veya kullanım oranı da düşmektedir.
Bilindiği gibi, tüm ulaşım sistemleri ve yapılarının performansı sahip olduğu kapasitesi
ile ölçülür veya değerlendirilir. Dolayısıyla pistin kapasitesi uçak operasyonları için
havalimanının hem yıllık hem de saatlik kapasitesi açısından önem kazanmaktadır. Ancak
hizmet için sürekli talebi karşılayacak nihai veya maksimum hizmet seviyesine kapasite
denilmektedir. Buradaki sürekli talep, inmek veya kalkmak için daima bekleyen uçak olması
anlamındadır. Bu tarif “nihai kapasite”, “maksimum kapasite”, “doygunluk kapasitesi”, vb.
isimler ile anılabilmektedir. Halbuki pratik kapasite ortalama gecikme süresinin kabul edilebilir
bir seviyede belirli bir zaman içindeki uçak operasyon sayısı olarak kabul edilmektedir.
Dolayısıyla kapasite değeri iki farklı değere sahip olmalı ancak dizayn, planlama ve işletme
için pratik kapasite değeri göz önüne alınmalıdır. Pratik ve nihai kapasite Şekil 8’de
verilmiştir.
Bu yaklaşımlar doğrultusunda kapasite tanımında iki kavram ortaya çıkmaktadır.
Birincisi Amerika Birleşik Devletleri’nde geçmişten bu yana yaygın olarak kullanılan “Pratik
Kapasite” kavramıdır. Pratik kapasite; belirlenmiş bir zaman dilimi içerisinde ortalama kabul
edilebilir gecikme ile sistem içerisinde hizmet verilebilecek uçuş operasyon sayısıdır.
Genellikle havaalanı için farklı koşullar altında saatlik, günlük ya da haftalık ölçümler
yapılarak hesaplanır. Diğer bir tanım olan “Maksimum Kapasite” kavramı ise; belirli bir zaman
dilimi içinde gecikmeler göz ardı edilerek, talep devam ettiği sürece sistem içinde akabilecek
maksimum uçuş operasyon sayısıdır. Maksimum kapasite gerçekleşebilecek maksimum
sayıdır. Ortalama gecikme ne kadar artarsa artsın maksimum kapasite değeri aşılamaz. Bu
sebeple bu tanıma doymuş kapasite veya maksimum çıktı değeri de denmektedir. Her iki
kapasite tanımının ortalama gecikme ve ortalama taleple olan ilişkisi Şekil 9’da gösterilmiştir.
Kabul edilebilir gecikme seviyesinde gerçekleşen kapasite pratik, uygulanabilir kapasitedir.
Bu noktadan sonra da kapasite artışı gerçekleştirilebilir ancak bu durumda gecikmeler
yüksek hızla artmaktadır. Gecikmelere rağmen ulaşılabilecek en yüksek kapasite ise
maksimum kapasitedir.
21
ÇED RAPORU
Şekil 8. Kapasite Tanımı Grafiği (Fizibilite Raporu, 2012)
Kapasite belirli bir zaman dilimi için hizmet edebilme kabiliyeti olduğundan dolayı
-
Saatlik pratik kapasite
Yıllık pratik kapasite olarak iki farklı değer için belirlenmelidir.
Kapasiteyi etkileyen birçok faktör olmakla birlikte, inen veya kalkan uçakların pisti
işgal etme süreleri ile pisti kullanan uçakların boyutu ve kompozisyonu en önemli unsurlardır.
Ayrıca aletli iniş (IFR) ve görerek iniş (VFR) kurallarına bağlı olarak kapasite oldukça farklı
olmaktadır (Şekil 10). Pisti kullanan uçakların kompozisyonu (veya karışımı) karışım indeksi
(veya kompozisyon indeksi) olarak aşağıdaki gibi ifade edilir:
MI = C + 3D
MI : Karışım (Mix) indeksi (MI değeri ile pistin saatlik kapasitesi elde edilir.)
C : Pisti kullanan uçakların C sınıfı yüzdesi
D : Pisti kullanan uçakların D sınıfı yüzdesi
Uçak sınflandırması Tablo 14’te verilmiştir.
Tablo 14. Uçak Sınıflandırması (FAA) (Fizibilite Raporu, 2012)
Uçak Kompozisyon
Sınıfı
A
B
C
D
Motor sayısı
Kalkış ağırlığı (Kg)
Uçak türbülans sınıfı
Tek
2
2
2
 6.250
 6.250
6.250 – 150.000
 150.000
Küçük
Küçük
Büyük
Ağır
MI değeri ile pistin saatlik kapasitesi elde edilir. Havalimanı için C = %100 ve D = %0
olarak alacak olursak, MI = 100 olarak bulunur.
FAA (Federal Havacılık Kurulu) tarafından belirlenen tek bir pist için pratik kapasite
Tablo 15’te verilmiştir.
22
ÇED RAPORU
Tablo 15. Tek Bir Pist İçin Pratik Kapasite Hesabı (Fizibilite Raporu, 2012)
MI %(C+3D)
0-20
21-50
51-80
81-120
121-180
Saatlik Kapasite (Uçak/Saat)
VFR
IFR
98
74
63
55
51
59
57
56
53
50
Yıllık Kapasite
230.000
195.000
205.000
210.000
240.000
MI = 100 için 92 uçak/saat kapasite değeri pist-taksirut konfigürasyonu, uçak boyutu
ve konfigürasyonu, vb. faktörler ile 55 uçak/saat değere kadar azalmaktadır (Şekil 8).
Şekil 9. Pist Kapasitesi
Şekil 10.Hava Koşulları (Fizibilite Raporu, 2012)
Bilindiği gibi, uçakların emniyetle uçabilmeleri için yatay, düşey ve ufki yönde belli
aralıkta seyretmesi gerekmektedir. Havalimanı görüş sahası içinde uçağın büyüklüğüne,
işletme şartlarına, vb. hususlara bağlı olarak yaklaşık 265 km/sa hızla yaklaşımda uçakların
ara mesafesi 5,5 km olmalıdır. Uçağın pisti meşgul etme süresi ise ortalama 25 saniye kabul
edilmektedir. Buna göre:
5,5/265 = 0,021 saat = 75 saniye minimum aralık olması gerekir.
23
ÇED RAPORU
Buna pisti meşgul etme süresi ilave edilirse uçaklar arasında minimum 100 saniye
gereklidir. Böylece 3.600/100 = 36 uçak/saat’lik bir kapasite elde edilir.
Doğal manialar havalimanının ILS (Instrument Landing System) ile donatılmasına
elverişlidir. Yaklaşım sistemi ve pist ışıklarının bulunduğu düşünülen havalimanında hava
koşulları gece uçuşuna müsaittir. Gece uçuşu için gerekli aydınlatma düzeni sağlandığında
havalimanının 24 saat çalışabileceği varsayılırsa kapasitesi:
36 x 24 x 365 = 315.360 uçak/yıl olacaktır.
Havacılık sektöründeki gelişmeler paralelinde önümüzdeki dönemde Yozgat
Havalimanına olabilecek yoğun trafik taleplerinin karşılanması; Yozgat Havalimanın'da
uygun/gerekli alt ve üst yapının (radar gözetim sistemleri, ILS, VOR, DME, paralel taksi yolu,
hızlı çıkış taksi yolları, apron, terminal binası, radarlı yaklaşma kontrol ofisi/teknik blok,
meydan kontrol kulesi vb.) sağlanmasıyla mümkün olabilecektir.
Uçak Tipleri
Ülkemizde yolcu uçağı olarak kullanılan uçak tipleri A300, A310, A320 serisi, A330,
A340, B737 serisi, B757, B777 ve MD80 serisidir. Son zamanlarda envantere yeni yolcu
uçağı olarak B-777 girmiştir. Bu uçak tipleri mevcut havaalanlarını kullanabilmekle birlikte
konvasiyonel boyutlarda en az 3000x45 m pist ve uygun apron, taksiruta sahip olan
havaalanlarını kullanabilmektedir. Buna karşılık dünya çapında düşünüldüğünde yolcu uçağı
olarak A380 (525-853 yolcu), A350 (270-350 yolcu), B747-8 (366- 524 yolcu) ve B787 (210330 yolcu) modelleri için çalışmalar devam etmektedir. Bu uçaklar ve ülkemiz topografyası
dikkate alındığında, altyapı uçuş üniteleri minimum 3500 x 60 m pist ve 30 m genişliğinde
taksirut içerecek şekilde havaalanları dizayn edilmektedir (Ulaştırma Şurası Havayolu Altyapı
Ülkemizde kargo uçağı olarak ise A300, B747 tip uçaklar kullanılmaktadır.
Yurtdışında A380 ve B747 uçaklarının gelişmiş kargo modelleri üzerinde çalışmalar devam
etmektedir (Ulaştırma Şurası Havayolu Altyapı Çalıştay Raporu, 2009).
Yozgat Havalimanına B 737-800 tipi uçaklara hizmet vermesi beklenmektedir.
Uçuş Rotası ve İniş Kalkış İstikameti
Havalimanı işlemeye açıldıktan sonra DHMİ Genel Müdürlüğü tarafından hem
uluslararası hem de ulusal uçuş rota ve istikametleri belirlenecektir.
Uçakların havalimanı iniş-kalkış istikametleri E-W (Doğu-Batı) yönde olacaktır.
1.2.4. Projenin İnşaat Aşamasında Şantiye Olarak Kullanılacak Alanlar
Proje kapsamında inşaat aşamasında çalışacak işçi ve diğer personel için,
yemekhane, mutfak, banyo – WC vb. tesisleri içeren geçici şantiye tesisi kurulacak olup,
inşaat faaliyetleri tamamlandıktan sonra proje alanından sökülerek kaldırılacaktır.
Şantiye tesisi için öngörülen alan Ek-2’de verilen 1/25.000 Ölçekli Topografik Harita
üzerinde işaretlenmiş olup, havalimanı tel örgü sınırları içerisinde bulunmaktadır. Şantiye
sahasına ait koordinatlar Tablo 15’te, alanı gösterir harita Şekil 11’de verilmiştir.
24
ÇED RAPORU
Tablo 16. Şantiye Tesisi Koordinatları
Nokta
1
2
3
4
Nokta
1
2
3
4
Şantiye Tesisi - 1
Y(sağa)
670299.4406
671081.4524
671081.4524
670299.4406
Şantiye Tesisi - 2
Y(sağa)
669982,5201
670199,4025
670199,4025
669982,5201
X(Yukarı)
4417413.8193
4417413.8193
4417260.4869
4417260.4869
X(Yukarı)
4417400,3016
4417400,3016
4416736,4177
4416736,4177
Proje inşaat çalışmaları sırasında ortaya çıkacak olan hafriyat malzemesini geri
dolguda kullanılması planlanmaktadır. Ancak hafriyatın geçici olarak depolanması için
belirlenmiş olan alanlar Tablo 16’da verilmektedir.
Tablo 17. Hafriyat Depolama Alanı Koordinatları
Nokta
1
2
3
4
Nokta
1
2
3
4
Hafriyat Depolama Sahası - 1
Y(sağa)
671085.4643
669006.6122
669006.8425
671085.5767
Hafriyat Depolama Sahası - 2
Y(sağa)
669076.4351
666781.3134
666783.0333
669080.8064
X(Yukarı)
4417701.4373
4417701.5858
4417920.6884
4417921.8342
X(Yukarı)
4417232.9972
4417233.2185
4417447.8733
4417414.8215
Proje kapsamında inşaat çalışmalarına başlanmadan önce, alanda bulunan bitkisel
toprak sıyırma işlemi ile kaldırılacaktır. Söz konusu bitkisel toprağın depolanacağı alan
koordinatları Tablo 17’de verilmektedir.
Tablo 18. Bitkisel Toprak Depolama Alanı Koordinatları
Nokta
1
2
3
4
Nokta
1
2
3
4
Bitkisel Toprak Depolama Alanı - 1
Y(sağa)
669006.8425
669198.1313
669198.1157
669006.6122
Bitkisel Toprak Depolama Alanı - 2
Y(sağa)
666783.0333
667011.7691
667011.7487
666781.3134
X(Yukarı)
4417920.6884
4417920.4873
4417701.5721
4417701.5858
X(Yukarı)
4417447.8733
4417444.5831
4417233.1963
4417233.2185
Proje inşaat çalışmalarında belirlenmiş olan şantiye alanı, hafriyat depolama alanı ve
bitkisel toprak depolama anlarının tamamı havalimanı için kamulaştırılacak olan tel örgü
sınırının içerisinde belirlenmiştir. Söz konusu alanların gösterildiği uydu görüntüsü Şekil
11’de verilmektedir.
25
ÇED RAPORU
Şekil 11. Şantiye ve Depolama Alanlarının Görüntüsü
26
ÇED RAPORU
1.2.5. Projenin Karakteristikleri, Yapım Teknikleri, Proje Detayları ve İlgili Mevzuat
Yozgat Havalimanı Projesi kapsamında 14 Mayıs 2002 tarih ve 24755 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan Hava Alanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma Yönetmeliği (SHY14A)ne göre gerekli izinler alınacaktır. Havalimanının işletme aşamasında projenin dahil
olduğu mevzuatlarla (İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik, Çevre Kanunu
ve Bu kanuna istinaden çıkartılan Yönetmelikler, Sivil Hava Ulaşımına Açık Havaalanlarında
Yer Alan Terminaller İle Sıhhi İşyerleri İçin İşyeri Açma Ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin
Yönetmelik v.b.) ilgili izinler alınacaktır.
Havalimanı Dizayn Parametreleri
Yozgat Havalimanı uluslararası düzeyde yolcu ve kargo uçaklarına hizmet verecek
olup, Uçak Kompozisyon Sınıfı D, türbülans sınıfı ağır, kalkış ağırlığı 150.000 kg’dan fazla
olan uçaklara da hizmet verecektir. Havalimanın büyük gövdeli kargo uçaklarına hizmet
verebilmesi amacıyla LCN 75-100 değerleri doğrultusunda havalimanına ait dizayn kriterleri
Tablo 19’da verilmiştir. Pist boyutları, apron boyutu ve taksirut dizayn boyutları FAA Advisory
Circular 150-5300-13 (Federal Havacılık İdaresi Genelgesi) standartlarından faydalanılarak
önerilmiştir. Uçak tipi büyük gövdeli olan LCN 75-100 tipinde ve iniş takımları dual tandem
(çift yönlü iki adet) olmak üzere iniş takım yükü 400.000 Ibs (libre) belirlenmiştir.
Tablo 19. Önerilen Dizayn Kriterleri
Boyut
Kaplama Cinsi
3500*45
Beton-Asfalt
Boyut
Kaplama Cinsi
Taksirut
265*24
Beton-Asfalt
Boyut
Uçak Tipi/Kapasite
Kaplama Cinsi
Apron
300*120
5 Uçak
Beton-Asfalt
*Kaynak: Yozgat Havalimanı Fizibilite Raporu, 2012
Pist
Mukavemet
LCN 75-100
Mukavemet
LCN 75-100
Mukavemet
LCN 75-100
Yozgat Havalimanı pist, apron ve bağlantı taksirutu sahalarında uygulanacak
kaplama kesiti hesaplanırken FAA’nın geliştirdiği FAARFIELD - kaplama kalınlıkları dizayn
programı kullanılmıştır. Söz konusu program ile bugün ve gelecekteki uçak trafik sayısı ile
uçak tipi çeşitliliğindeki artışı da dikkate alarak çözümleme yapmaktadır. Söz konusu
tasarımda kullanılan dizayn parametreleri Tablo 20’de verilmiştir.
27
ÇED RAPORU
Tablo 20. Kaplama Kesiti Dizayn Kriterleri
Dizayn Kriteri
Değer
Referans
Şişme Oranı
% 1,5
Don Derinliği
80 cm (maksimum)
Laboratuvar Deney Sonucu
KGM Teknik Araştırma
Daires(2006)
Uçak Tİpi
A-139-100 opt
A-321 -200 twinopt
A321 -100 opt
A321 -200 opt
B737-400
B737-700
B737-900 ER
Hawker - 800
Uçak Tipleri ve Uçuş Trafiği (Kalkış)
Ağırlığı (ton)
Yıllık Kalkış
68,4
320
78,4
420
85,4
180
93,9
1290
68,2
130
70,3
270
85,3
500
12,4
1000
Yıllık Uçak Kalkış Trafiği
4110 adet
Öngörülen Artış Oranları
%5
Malzeme Tipleri
Eğilme
Gerilme
Malzeme
Dayanımı (R)
(Mpa)
PCC Surface
27.509,03
4,83
P-304 CTB
3.447,38
0
P-209 Cr Ag
504,16
0
Subgrade
141,01
0
Beton Kaplama (Rigid)
Lastik Basıncı (Mpa)
1,38
1,44
1,39
1,50
1,27
1,35
1,51
0,9
Yozgat ve çevre illerin
potansiyel nüfus
verileri dikkate
alınarak
öngörülmüştür
Tahmini Değer
Alınmıştır
Modulus
(Mpa)
Kaplama Türü
Taban Mukavemeti Kategorisi
2
k=48,9 MN/m /m
Kabul Edilebilir Maksimum
Lastik Basıncı
Ekonomik Kullanım Ömrü
Kaynak: Yozgat Havalimanı Zemin Etüt Raporu, 2012
FAARFIELD (FAA)
FAA
Laboratuvar Deney
Sonuçları
1,51 MPa
FAARFIELD (FAA)
20 yıl
FAA
Proje alanı engebeli bir topografyaya sahip olduğu için, PAT sahaları imalatı kısmen
kazıda kısmen de dolguda yapılacaktır. Mevcut durumda kırmızı kot seviyesi
belirlenmediğinden dolayı en az dolgu ve yamanın yapılacağı ortalama bir kot seviyesi
tahmine ile çalışılmıştır. Tüm arazi verileri ile belirlenen boyuna eğim aşma değerleri dikkate
alınarak sandık tabasının yeşilimsi gri ayrışmış veya sağlam siltli kumtaşlarına oturtulması
uygun olacaktır.
Kaplama ve dizayn kriterleri bölümünde verilen parametreler kullanılarak önerilen
kaplama kalınlıkları Tablo 21’de verilmiştir.
Tablo 21. Önerilen Kaplama Kalınlıkları
Kalınlık
35 cm
15 cm
60 cm
20 cm
Kaplama Cinsi
Kaliteli Beton
Zayıf Beton
Kırmataş Temel Altı Tabakası
GAİ (minimum)
Kaynak: Yozgat Havalimanı Zemin Etüt Raporu, 2012
28
ÇED RAPORU
Dolgu Yapım Teknikleri
Dolgu işlemi yapılmadan önce dolgu sahasının hazırlanması için satıh temizliği,
zemin hazırlama ve kademe teşkili yapıldıktan sonra dolgu işlemine geçilecektir.
Satıh Temizliği: Üzerinde dolgu yapılacak bütün sahalarda ağaç, çalı, çayır, çimen,
bitkisel atıklar, çöp ve diğer yabancı maddeler tamamen temizlenecek yüzeydeki bitkisel
toprak sıyrıldıktan sonra dolgu yapılmaya sonra başlanacaktır. Satıh temizleme işlemi
sonrası çıkacak bitkisel topraklar bitkisel toprak depolama sahalarında geçici depolanacak ve
daha sonra proje kapsamında yapılacak peyzaj düzenlenmesinde kullanılabilecektir. Bitkisel
toprak kesinlikle dolgu malzemesi olarak kullanılmayacaktır.
Zeminin Hazırlanması: Proje sahasında imlaya başlamadan önce imlanın yapılacağı
saha, kaya olan yerler hariç toprak işlenerek 10-15 cm derinliğe kadar gevşetilecektir.
Temelin veya imlanın sıkışmasına mani olabilecek büyük taş parçaları veya her türlü arzu
edilmeyen cisim sahadan uzaklaştırılacaktır.
Sathı hazırlanan sahaya 10 cm’yi geçmeyen bir tabaka dolgu malzemesi serilerek
sıkıştırılacaktır.
Kademe Teşkili: Tabii meyli 1,3’den daha dik bir araziye dolgu yapmak icap ederse
idarenin tarif edeceği şekilde veya projelerde gösterildiği şekilde yatay kademeler halinde
yapılacaktır. Kademelerden çıkacak toprak uygun bulunduğu takdirde dolgularda
kullanılacaktır.
1.3. Dolgu Alanı
1.3.1. Proje Kapsamında Yapılacak Dolgunun Amacı, Özellikleri, Boyutları (kaplayacağı
alan (m2) ve hacim (m3)), Analiz Sonuçları, Yapım Teknikleri Gerekli Çizimler (detay
görünüşler, kesitler vb.), (Koordinat Bilgileri Vaziyet Planı Üzerine İşlenmelidir)
Yozgat Havalimanı Projesi kapsamında ortalama 6.500.000 m 3 kazı (hafriyat) ve
2.700.000 m3 dolgu (ariyet, konkase ve kum-çakıl malzeme ile) yapılacaktır.
Proje kapsamında yapılacak toplam 2.700.000 m3 dolgu (ariyet, konkase ve kum-çakıl
malzeme ile dolgu) yapılacaktır. Proje kapsamında dolguda gerekli olacak ariyet
malzemesinin tamamı proje kapsamında yapılacak kazı çalışmalarından (hafriyat) geri dolgu
ile temin edilmesi planlanmaktadır. Ancak dolgu için ilave ariyet malzemesine ihtiyaç
duyulması durumunda gerekli ariyet malzemesi civardaki ruhsatlı ve ÇED Gerekli Değildir
ve/veya ÇED Olumlu Belgesi alınmış mevcut malzeme ocaklarından temin edilecektir.
Proje kapsamında yapılacak dolgu ve beton kaplama için gerekli olacak kum-çakıl ve
kırmataş malzemeleri de proje alanı civarındaki ruhsatlı ve ÇED Gerekli Değildir ve/veya
ÇED Olumlu Belgesi alınmış mevcut malzeme ocaklarından temin edilecektir.
Proje kapsamında dolgu ve beton kaplama işlemleri ana üniteler, üst yapıların
kurulacağı alanlarda yapılacaktır. Havalimanı ünitelerinin dışında kalan alanlar ise açık alan
olarak kullanılacak olup, bu alanlarda sadece çevre peyzaj düzenleme çalışmaları
yapılacaktır. Bu doğrultuda Yozgat Havalimanı için Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü
tarafından hazırlanan yaklaşık metraj çalışmalarına göre proje kapsamında yaklaşık 600.000
m2’lik bir alanda dolgu yapılacaktır.
29
ÇED RAPORU
Dolgu Yapımı
Toprak ve granüle karakterli malzeme dolguları; enine kesit genişliğince gevşek
derinliği 20 cm’den çok olmayacak yatay tabakalar halinde birbiri üzerine serilen toprak
malzeme ile teşkil edilecektir. Dolgularda dolgu malzemesinin 20 cm’den daha fazla kalınlıkta
serilmesi istendiği takdirde, bu kalınlık en çok 30 cm olacaktır. Toprak, granüler malzeme
veya müsaade edilen diğer malzemeler, tabaka halinde serilecektir. Dolgu malzemesi,
kullanımdan önce ve sonra deneylere tabi tutulacaktır. Deneylere göre dolgu malzemesi için
tespit edilmiş rutubet derecesi, dolgu tabakalarının teşkilinde temin edilmek suretiyle inşaat
yürütülecek ve malzemenin diğer fiziksel özellikleri ile ilgili hususlarında uygun bulunması
halinde işe devam edilecektir. Yapılan bu tetkiklerde serilen dolgu malzemesinin uygun
bulunmaması halinde dolgu malzemesi inşaat sırasında, İdarenin öngördüğü şekilde uygun
hale getirilecektir.
Kaya ile dolgularda; Kaya dolgu malzemesi boyutları 100 ila 500 mm arasında
olacaktır. Kaya dolgu malzemeleri sağlam, dayanıklı tanelerden oluşacak ve aşınma deneyi
(Los Angeles aşınma kaybı) en çok %50 olmalıdır. Kaya dolgularda tabaka kalınlığı 750
mm’yi geçmemek üzere malzemenin en büyük tane boyutunun en fazla 1,5 katı olacak
şekilde serilecektir. Kaya malzemesi ile teşkil edilen veya üstyapı tabanı kaya malzemesi ile
oluşturulan dolgularda düzgün bir yüzey elde edilmesi için granüle ariyet imla veya temel altı
malzemesi niteliklerine uygun malzeme getirilerek serilecek, sulanıp sıkıştırılacak ve
düzeltme tabakası oluşturulacaktır. Aynı dolgu kesitinde hem toprak hem kaya dolgu
malzemesi kullanılması zorunlu ise kaya dolgu malzemesi dolgunun ilk tabakalarının, toprak
dolgu malzemesi ise daha üst tabakaların teşkilinde kullanılacaktır.
Kaya dolgu serimi için uygun iş makineleri kullanılarak, kaya dolgu malzemesi
yayılarak serilecek ve boşluk oluşmaması için iri kaya parçaları arasına küçük kaya parçaları
doldurulacak şekilde yerleştirme yapılacaktır. Kaya dolgu sıkıştırma işleminde yeterli
kapasitede vibrasyonlu silindirler kullanılacaktır.
Dolgu işlemi (temel-alt temel) tamamlandıktan sonra havalanında pist, taksirut ve
apron bölümlerinde derz dolgusu yapılacaktır. Ayrıca proje kapsamında beton kaplama
işlemleri 350 doz beton ve 300 doz demirsiz beton kullanılarak yapılacaktır.
Derz Dolgu
Havalimanı kaplaması yapılırken, malzemenin ısıyla genleşmesi dikkate alınarak
aralarda boşluklar oluşturulmalıdır. Bu boşluklara derz (ano) denir. Eğer bu boşluklar
oluşturulmazsa malzeme sıcak havalarda genleşip yer bulamadığı için çatlama yapacaktır.
Oluşabilecek bu deformasyonları önlemek için bırakılan derzlerin doldurulması
gerekmektedir. Derz uygulaması sayesinde olası çatlamalar, kırılmalar ve deformasyonlar
kontrol altına alındığı gibi işletme aşamasında bakım kolaylığı da sağlamaktadır.
Derzler kullanım işlevlerine göre genleşme, çekilme ve yapım derzleri olarak
kategorilere ayrılır. Taksi yolu ve pist gibi iki çeşit kaplamanın birleştiği yerde kaplamanın
bağımsız hareket edebilmesi için genleşme (TİP-B: Bu tip genleşme derzleri komşu anolar
arasında yatay yer değiştirmelere izin verilebilen kaplamalarda kullanılır) derzi kullanılacaktır.
Derz dolgu işlemleri sırasında yapılması gereken hususlar 01.12.2003 (Değişiklik:
26.07.2006) tarihli Havaalanı Altyapı Kontrol, Bakım ve Onarım Yönergesi Madde 12’de
belirtilmiş olup bu hususlar aşağıda verilmiştir.
30
ÇED RAPORU
1) Derz dolgu işleminde temel amaç, su geçirimsizliğini sağlamaktır. Kullanılacak
dolgu malzemesinin akaryakıt, yağ ve kimyasal maddelere, sulu asit ve kostiklere dayanıklı,
elastik olması gerekir. Uygulamalarda hava sıcaklığı 5 oC’nin altında olmamalıdır.
2) Derz dolgu malzemelerinin betona iyi bir aderans sağlaması (yapışması) gerekir.
Derz, kuru ve temiz olmalı, kenarları telfırça, spiral veya kumlama ile temizlenmelidir. Derz
boşluğuna basınçlı hava tutularak derzde toz kalmaması sağlanmalıdır.
3) Derz dolgu yapılırken, derz yanlarının kirlenmemesi için gerektiğinde iki yanı
bantlanmalı ve derz yüzeyi spatula ile hafif iç bükey olacak şekilde düzenlenmelidir.
Derz Kategorileri
Derzler kullanım işlevlerine göre genleşme, çekilme ve yapım derzleri olarak
kategorilere ayrılır. Bütün derzlerin bitimleri derz contalarının ve dolgularının
yerleştirilebileceği şekilde yapılacaktır. Kaplama derz detayları Şekil 12, Şekil 13 ve Şekil
14’te verilmiş olup aşağıda tanımlanmıştır.
1) Genleşme derzleri:
Genleşme derzinin amacı değişik tipteki kaplamaların ve kaplama ile yapının temas
ettiği bölgelerde izolasyonu sağlamaktır iki çeşit genleşme derzi vardır.
i) Tip A:
Bu tip genleşme derzi, komşu anolar arasında yük transferinin gerçekleştirilmesi
gerektiğinde kullanılır. Bu derzlerde 25 mm kalınlığında önceden kalıplanarak hazırlanmış
derz dolgusu malzemesi ve yük transferini sağlamak için dübel çubukları kullanılır
ii) Tip B:
Bu tip genleşme derzleri komşu anolar arasında yatay yer değiştirmelere izin
verilebilen kaplamalarda kullanılır Bu tür derzler kullanıldığında, kaplama kalınlığı derze
yaklaştıkça artan şekilde kalıplanarak yapılır ve dübel çubukları kullanılmaz
2) Çekilme derzleri
Çekilme derzleri anoların nem oranı yada sıcaklık değişikliklerinde meydana gelen
çekilmeden dolayı oluşacak çatlakların kontrollü olmasını sağlamak için kullanılır.Ayrıca ano
çekilme gerilmelerinde azaltılmasını sağlar. Şekil 13’te bu tip derzlerin F, G ve H de detayları
verilmektedir
3) Yapım derzleri:
Yapım derzleri yapım sırasında değişik zamanlarda yapılan anolar arasına konur.
Şekil 13’te tip C,D ve E ‘de detaylar verilmektedir
31
ÇED RAPORU
Kaynak: Hava Meydanları Planlama ve Teknik Tasarım Esasları, Yüksel Proje -2007
Şekil 12. Tipik bir Kaplama Derz Planı
32
ÇED RAPORU
Şekil 13. Kaplama Derz Detayları – Profilden Görünüm ve Plan Görünüşü (FAA AC 150/5320-6D, 1995)
33
ÇED RAPORU
Şekil 14. Kaplama Derz Detayları – Profilden Görünüm ve Plan Görünüşü (FAA AC 150/5320-6D, 1995)
34
ÇED RAPORU
Dolguda Kullanılacak Toprak Karakterli Malzemelerin Fiziksel Özellikleri
Dolgu yapımında kullanılacak malzeme, ister meydan hudutları içerisinde kazı veya
ariyet alanlarından, ister meydan hudutları dışındaki ariyet alanlarından sağlansın dolgu
yapımında kullanılacak malzeme içerisinde;
-Bitkisel toprak,
-Ağaç, çalı, kök vb. organik maddeler, (organik madde miktarı, <%2)
-Kömür, kömür tozu dahil içten yanması söz konusu olan malzemeler,
-Bataklık veya suya doygun hale gelmiş killi ve marnlı zeminler,
-Enkaz vb. çevre atıkları,
-İnsan ve çevre sağlığına zarar verecek oranda toksit madde içeren endüstriyel
atıklar,
-Karlı, buzlu ve donmuş topraklar, suyla kolayca ufalanarak oturmalara neden olacak
malzeme,
-Ağırlıkça %20’den fazla jips ve kaya tuzu gibi çözünebilecek madde içeren topraklar
bulunmayacaktır.
İleri dereceden serpantinleşmiş, ayrıştığında kil davranışı gösteren kayaçlar
olmayacak ve ayrıca dolgu yapımında kullanılacak toprak, Tablo 22 ve Tablo 23’te verilen
özellikleri sağlayacaktır.
Tablo 22. Toprak Dolgu Malzemeleri Özellikleri (DLH, 2007)
Deney
Likit Limit (LL) %
Plastisite İndeksi (PI) %
Maks. kuru birim
ağırlık(standart proktor)
Şartname Limiti
≤ 60
≤ 35
≥ 1.450 t/m3
Deney Standardı
TS 1900-1, AASHTO T-89, T-90
TS 1900-1, AASHTO T-91
TS 1900-1, AASTHO T-99
Tablo 23. Dona Hassas Olmayan Taban Malzemeleri Özellikleri (DLH, 2007)
Deney
Şartname Limiti
No:200 (0.075 mm) elekten geçen %
≤ 12
Deney Standardı
Likit Limit ( LL) %
≤ 25
TS 1900-1, AASHTO T-89, T-90
Plastisite İndeksi (PI) %
≤6
Kaba Agregada Su Absorbsiyonu %
≤3
TS EN 1097-6, ASTM C -127
Dolgu yapımına uygun olmayan malzemeler, gerektiğinde mekanik veya kimyasal
stabilizasyon işlemleri ile özellikleri iyileştirilerek ve/veya özel yapım teknikleri uygulanarak
DLH Araştırma Daire Başkanlığının laboratuvarında belirlenen stabilizasyon raporuna göre
belirlenen değerlere uygun şekle getirilecektir.
Granüler Karakterli Seçilmiş Ariyet Dolgu Malzemesinin Fiziksel Özellikleri
Çakıl veya konkase çakıl, kum veya konkase kum veya konkase taş ile toprak
karışımından müteşekkil olan granüle karakterli seçilmiş ariyet dolgu malzemesinin en büyük
ebadı 4 inç (10 cm ) veya daha küçük olacaktır.
Bu malzemenin No: 200 elekten geçen nispeti en fazla ağırlıkça %25, likit limiti en çok
% 35, plastik indeksi en çok % 15, laboratuvar CBR (Kaliforniya Taşıma Oranı) değeri en az
% 25, şişme yüzdesi en çok %1,0, don dayanımı “Na 2SO4” en çok %18 olacak ve malzeme
iriden küçüğe doğru azalış gösteren muntazam granülometriye sahip bulunacaktır (Tablo
24).
35
ÇED RAPORU
Tablo 24. Granüle Karakterli Malzemenin (G.A.İ) Fiziksel Özellikleri (DLH, 2007)
Deney adı
Şartname Limiti
Don Dayanımı Na2SO4 Değeri
En çok %18
Likit Limiti (LL)
En çok %35
Plastik indeksli (Pİ)
Laboratuar CBR değeri (Yaş CBR)
En çok %15
En az %25
Şişme Yüzdesi
En çok % 1.0
No: 200 Elekten Geçen (Ağırlıkça)
En çok % 25
Deney Standardı
TS EN 1367-1
AASHTO T 104
TS 1900-1
AASHTO T 89,90
TS 1900-1
AASHTO T 91
TS 1900-2
ASTM D 1883
TS 130, TS 1900-1
AASHTO T 11
AASHTO T 27
Temel Altı Malzemelerinin Fiziksel Özellikleri
Temel altı malzemesi genel olarak organik ve bitkisel toprak, sertleşmiş toprak, kil v.b.
gibi uygun olmayan yabancı maddeleri ihtiva etmeyecektir. Temel altı malzemesi TS EN
1097–2, AASHTO T 96 metoduna göre aşınma deneyine tabi tutulduğunda aşınma nispeti
%50’yi aşmayacak, TS EN1367–1, AASHTO T 104 metoduna göre dona karşı dayanıksızlığı
%18’i geçmeyecektir. Ayrıca malzemenin No:40 elekten geçen kısmı üzerinde TS 1900–1,
AASHTO T 89, AASHTO T 90, AASHTO T 91 metotlarına göre deneye tabi tutulduğunda
likit limit değeri %35’ten, plastik indeks değeri ise %9’dan fazla olmayacaktır.
İlaveten temel-altı malzemesinin TS 1900–1, AASHTO T 180 ModifiyeProktor ve TS
1900-2, ASTM D 1883 metotları esaslarına uygun olarak hazırlanan numunelerin ve özellikle
4 gün suda bekletildikten sonraki laboratuvar yaş CBR değeri en az %45 şişme yüzdesi ise
en çok %0,5 olacaktır. Temel altı malzemelerin fiziksel özellikleri Tablo 25’te verilmektedir.
Tablo 25. Kum Çakıl Temel Altı Tabakası Malzemesinin Fiziksel Özellikleri (DLH, 2007)
Deney Adı
Şartname Limiti
Deney Standardı
Aşınma (Los Angeles)
En çok %50
Don Dayanımı Na2SO4 Değeri
En çok %18
Likit limiti (LL)
En çok %35
Plastik indeksi (PI)
En çok %9
Laboratuar CBR değeri
(Yaş CBR)
En az %45
Şişme Yüzdesi
En çok %0.5
TS EN 1097-2
AASHTO T 96
TS EN 1367-1
AASHTO T 104
TS 1900-1
AASHTO T 89-90
TS 1900-1
AASHTO T 91
TS 1900-1
AASHTO T 180
TS 1900-2
ASTM D 1883
36
ÇED RAPORU
Takviyeli Beton Kaplama:
Çelik takviyenin ana faydası, çatlakları önlemese de, çatlakları düzenli olmayan
yüzeylerin yapısal bütünlük sağlayacağı şekilde birbirine bağlı olmasını temin edecek ve
genellikle kaplama performansını iyileştirecek şekilde birbirine çok yakın tutmasıdır.
Çatlakları birbirine çok yakın tutarak, çelik çatlaklıkların arasına molozların akmasını
minimize eder. Takviye edilmiş beton kaplamalar için gerekli olan kalınlıklar, düz
betondakilerle aynıdırlar ve ilgili tasarım eğrisinden belirlenir. Çelik takviye daha uzun
bağlantı boşluklarına imkan sağlamaktadır.
Takviyenin türü ve aralıkları: Takviyeler, ya kaynaklanmış tel örgü yada katmanın her
tarafında komple takviye sağlamak için uçları boşta bırakılmış çubuk perdahlar şeklinde
olabilmektedir. Perdah uçları minimum 12 inç (31cm) ve yan perdahlar minimum 6 inç (15cm)
olacaktır.
Takviyenin miktarı:
a) Takviye edilmiş bir beton kaplama için gerekli olan çelik bölge temel altı çekme
formülü ile sürtünme katsayısı formülünün birleştirilmesiyle belirlenmektedir. Sonuçta ortaya
çıkan formül aşağıdaki şekilde ifade edilebilir.
As 
3.7 L Lt
fs
Burada:
As = Her bir ft genişlik yada uzunluk için çelik bölge, inç kare
L = Katmanın uzunluk yada genişliği, ft
t = Katmanın kalınlığı
fs = Çelik için izin verilebilir stres gerilimi, psi
Not: Çelik bölgesinin metrik birimlerle belirlenmesi için;
L metre olarak ifade edilmelidir
t milimetre olarak ifade edilmelidir
fs metre kare başına meganewton olarak ifade edilmelidir
3.7 sabiti 0.64 e dönüştürülmelidir
As = her metreye santimetre kare olarak ifade edilecektir.
b) Bu formülde katman ağırlığının her bir feet kare ve her inç kalınlık (23,6 MN/m 2)
için 12,5 pound olduğu varsayılmıştır. Çelikteki gerilim stresi çeliğin türüne ve derecesine
göre değişiklik gösterir. İzin verilebilir gerilim stresinin, çeliğin taşıma kapasitesinin üçte
ikisinin alınması tavsiye edilir.
c) Çelik takviyenin minimum yüzdesi, yüzde 0.05 olmalıdır. Çeliğin yüzdesi, çeliğin
alanını, As, her bir uzunluk (genişlik) birimine düşen betonun alanına bölünerek ve 100 ile
çarpılarak bulunmaktadır. Ekonomik olarak yerleştirilebilecek olan en düşük çelik miktarı
olarak düşünebilecek olan çelik yüzdesi, 0.05’tir. Çelik takviyesi daha büyük ebatlarda
katman yapma imkanı sağlar ve böylelikle enine yapı bağlantılarını azaltır. En ekonomik çelik
yüzdesini belirlemek için, takviye edilmiş bir kaplamanın temeli ile ilgili maliyetler enine
bağlantıların bir kısmını elimine etmek suretiyle gerçekleştirilen tasarrufla kıyaslanmalıdır.
Çelik yüzdesine bağımlı olmaksızın izin verilebilecek maksimum katman uzunluğu 75ft (23
m)’dir.
37
ÇED RAPORU
Beton Kaplamaların Derzlenmesi
Sıcaklık ve nem oranlarındaki değişimden kaynaklanan hacim değişiklikleri kaplama
buruşmasına ve kaplamada önemli ölçüde gerilmelere neden olur. Bu gerilmelerin
oluşturacağı etkileri azaltmak ve rasgele çatlamaları engellemek için kaplamayı belli
aralıklarda düzenli olarak derzler aracılığı ile anolara bölmek gerekmektedir.
Beton Kaplamaların Tasarımı:
Beton kaplamalar mevcut rijit ve esnek kaplamalar üzerine inşa edilebilirler. Bir esnek
kaplama, doğrudan bir rijit kaplama ya da bir düzeltme tabakası üzerine yerleştirilecek bir
beton kaplama için izin verilebilir minimum kalınlık 5 inç (13 cm)’dir. Mevcut bir rijit
kaplamaya bağlanan beton kaplamanın minimum kalınlığı 3 inç (7,5 cm)’dir. Beton
kaplamaların tasarımı zemin ile kaplama kısmının tek bir katman kalınlığında
düzleştirilmesine dayanmaktadır.
Yozgat Havalimanının inşa edileceği saha engebeli bir topografyaya sahip
olduğundan, PAT sahaları imalatı kısmen kazıda kısmen de dolguda yapılacaktır. Söz
konusu imalatlar Hava Meydanları Teknik Şartnamesine uygun olarak imal edilecektir.
1.3.2. Dolgu Malzemesinin Nereden ve Nasıl Temin Edileceği, Ocakların Rezerv
Kapasiteleri, Proje Alanına Uzaklığı, Dolgu Malzemesi Taşınırken İzlenecek Yol ve
Güzergahı (Nakliye Güzergahında Herhangi Bir Yerleşim Alanı, Konut vb. Bulunup
Bulunmadığı, En Yakın Yerleşim Alanı, Konut vb. Olan Uzaklığının Belirtilmesi,
Karayolları 6. Bölge Müdürlüğünden Alınacak Görüş Rapora Eklenmelidir)
Proje kapsamında dolguda gerekli olacak dolgu malzemesinin büyük bir kısmı proje
kapsamında yapılacak kazı çalışmalarından elde edilen hafriyat malzemesinden geri dolgu
ile temin edilmesi planlanmaktadır. Ancak dolgu için ilave ariyet malzemesine ihtiyaç
duyulması durumunda gerekli ariyet malzemesi civardaki ruhsatlı ve ÇED Gerekli Değildir
ve/veya ÇED Olumlu Belgesi alınmış mevcut malzeme ocaklarından temin edilecektir.
Proje kapsamında yapılacak dolgu için gerekli olacak kum-çakıl ve kırmataş
malzemeleri de proje alanı civarındaki ruhsatlı ve ÇED Gerekli Değildir ve/veya ÇED Olumlu
Belgesi alınmış mevcut malzeme ocaklarından temin edilecektir.
İnşaat aşamasında kullanılacak malzemenin proje alanı çevresindeki malzeme
ocaklarından temin edilmesi planlanmakta olup, hangi ocak alanlarının kullanılacağı ile ilgili
kesin bilgiler uygulama projesi aşamasında kesinleşecektir. Malzeme Ocaklarının
belirlenmesinin ardından nakliye güzergahı ile ilgili Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü’nden
gerekli izinler alınacaktır.
1.4. Proje İnşaatı Esnasında Patlayıcı ve Zararlı Madde Kullanılıp Kullanılmayacağı
Proje inşaatı sırasında patlayıcı ve zararlı madde kullanımı söz konusu değildir.
İnşaat aşamasında hafriyat malzemesinin büyük bir kısmı geri dolguda kullanılacak olup,
ilave dolgu malzemesine ihtiyaç duyulması halinde proje alanı çevresinde bulunan ÇED
Gerekli Değildir ve/veya ÇED Olumlu Kararı almış olan malzeme ocaklarından temin
edilecektir.
38
ÇED RAPORU
1.5. Proje Kapsamında Depolanacak Yakıt Türü ve Miktarı, Depolama Birimlerinin
Boyutu, Özellikleri, Adedi ve İkmal Sistemi (Depoların Proje Alanı İçindeki
Konumlarının Projenin Vaziyet Planı Üzerinde Gösterimi)
Yakıt Türleri ve Miktarı
Söz konusu Yozgat Havalimanı projesinde uçaklarda yakıt olarak Jet A1‘in
kullanılması planlanmaktadır. Jet yakıtı, gazyağı türü sınıfından olup ismi "Kerosene" olarak
tanımlanır. Jet motoru devamlı bir yanma ile çalıştığından alevlenme noktasının yüksek
olması gerekir. Bu da jet yakıtlarında 44 0C civarındadır.
Uçaklar hava olaylarından kurtulmak, yakıt tasarrufu ve sürtünme gibi bazı
etkenlerden dolayı yüksek irtifalara çıkmak zorundadır. Bu yüzden jet yakıtların donma
noktasının yüksek olması gerekmektedir. Bu donma noktası - 50 0C civarındadır.
Bir uçak yakıtı;
1- Pratik olarak uzun zaman depo edilebilir ve soğuğa dayanıklı olmalıdır.
2- Yapışkan olmamalıdır.
3- Korozyon etkisi yapmamalıdır. Temas ettiği yüzeyleri olmamalıdır.
4- Yeter derecede uçucu olmalıdır.
5- Yanma değeri iyi olmalıdır.
6- Vuruntuya karşı dayanıklı olmalıdır.
7- Artık bırakmadan yanmalıdır.
8- Her an kullanılabilme olanağı sağlamalıdır.
9- Hava ile kolayca ideal biçimde karışabilmelidir.
Yozgat Havalimanı projesinde THY ve özel havayolu şirketlerine ait uçakların,
havaalanı hatlarını kullanması planlanmaktadır ve ayda 100 tondan fazla yakıt
tüketebilecekleri öngörülmektedir.
Söz konusu Yozgat Havalimanı Projesi kapsamında işletmeye alınan uçakların
düzenli olarak teknik bakımları yapılacaktır.
Depolama Birimlerinin Boyutu, Özellikleri, Adedi
Söz konusu Yozgat Havalimanı Projesi kapsamında sefer yapacak olan uçakların
gerekli yakıtı depolayabilmek için belirli bölgelerini yakıt tankı olarak kullanması gerekecektir.
Bu nedenle uçaklarda kullanılacak yakıtlar korozyon yapmamalı ve içinde fazla miktarda su
bulunmamalıdır. Yakıt tankları uçağın değişik konumlarından ve şartlarından etkilenmemesi
için her türlü önlemler alınarak imal edilmişlerdir.
Genel olarak uçaklarda iki tip depo kullanılır:
 Yekpare Tip Yakıt Depoları
 Torba Tip Yakıt Depoları
Yozgat Havalimanı İdaresine ait araçların benzin ihtiyacı içinde dizel yakıt ve benzin
yakıtlarının depolaması planlanmaktadır. Havalimanı işletmeye açıldıktan sonra yakıtın
alınacağı şirket tarafından depolama kapasitesi ve depolama yeri belirlenecektir.
Havalimanında depolanacak akaryakıt kapasitesi netleştirildikten sonra ÇED Yönetmeliği
gereğince gerekli izinler alınacaktır.
Yozgat Havalimanı işletimi sırasında kullanılacak olan uçaklar için gerekli olan tüm
teknik önlemler alınacaktır.
39
ÇED RAPORU
İkmal Sistemi
Yozgat havalimanında THY ve özel havayolu şirketlerine ait uçaklar kullanılması
planlanmaktadır. Kullanılan uçakların tipine göre yakıt ikmali gerçekleştirilecektir ve alınması
gereken tüm teknik önlemler alınacaktır.
Yakıt ikmal sistemi, uçak motorlara gerekli olan yakıtın temini için yakıtın depolara
doldurulma işlemidir.
Uçaklara yakıt ikmali iki şekilde yapılmaktadır:
 Basınçlı yakıt ikmali
 Dökme (Gravity) yakıt ikmali
Basınçlı Yakıt İkmali
Basınçlı yakıt ikmali kanat altında bulanan ikmal panellerinden yapılır. İkmal
panelinde ikmalin yapılabilmesi gerekli yardımcı elemanlar bulunmaktadır.
İkmal işlemi için tanker uçağa uygun konumda yanaştırıldıktan ve gerekli önlemler
alındıktan sonra, tanker hortumu ikmal adaptörüne bağlanır. Hangi tanklara ikmal
yapılacaksa o tankların fillvafleri elektrikli veya manuel olarak açılır.
İkmal başlatıldığında, tankerin basınçlı olarak sevk ettiği yakıt ile depolara yakıt
ikmali sağlanır.
Tanklar eğer tam doldurulacaksa tankların içerisinde bulunan otomatik yakıt kesme
valfleri sayesinde tank tam dolduğunda bu valfleri kapatarak ikmali sona erdirir. Fakat tam
doldurulmayacak ise indikatörde istenilen miktarda yakıt elde edilince yakıt alma işlemini
sona erdirilmektedir.
Dökme Yakıt İkmali (Gravity Filling)
Basınçlı yakıt ikmali mümkün olmadığı hallerde gravity yakıt ikmal sistemi kullanılır.
Her iki kanat tankları üzerinde bulunan kilitli ikmal kapakları ve bu kapakların altında
yabancı maddelerin yakıt tankına girmesini önleyen bir tel filtre mevcuttur.
İkmal için, tanker uçağa uygun bir konumda yanaştırıldıktan ve gerekli ikmal önlemleri
alındıktan sonra ikmal kapağı açılarak tanker hortumu bağlanır. Böylece tankerden gelen
yakıt ile ikmal işlemi yapılması temin edilmiş olur.
Tanka alınan yakıt miktarı indikatörlerden eğer bu sistem çalışmıyor ise kanat
altlarında bulunan ölçme çubuklarından tespit edilir.
Bu metot ile sadece kanat tanklarına yakıt ikmali mümkündür. Diğer tanklara yakıt
ikmali için kanat tanklarından transfer yapılarak yakıt ikmali sağlanır.
40
ÇED RAPORU
1.6. Proje İçin Seçilen Yer ve Kullanılan Teknoloji Alternatiflerinin Değerlendirilmesi ve
Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi
Havalimanı yer seçimleri ile ilgili değerlendirilmesi gereken önemli noktalar aşağıda
sıralanmıştır:
 Atmosfer koşulları: Görüş ve havaalanı kapasitesini azaltabilecek olan sis, duman,
vb. koşulların (mania) oluşumu hakkında bilgilerin incelenmesi. Hava durumu, oluşan
rüzgarlar, duman, düşük bulut, yağmur, kar, türbülans gibi herhangi özel hava faktörlerinin
belirlenmesi,
 Kara ulaşımına erişim: Karayolu, demiryolu ve genel ulaşım güzergahlarına olan
mesafesinin değerlendirilmesi gerekmektedir.
 Alan genişlemesinin mümkün olması: Havaalanının gelecek büyümeler için uygun
bir alana sahip olması gereklidir.
 Havacılık, kara, karayolu ve topoğrafya haritaları ile hava topograflarının
incelenmesi, topografya haritalarının uygun eğitim ve drenajı tespit için incelenmesi, toprak
ve kaya tiplerinin dağılımı açısından incelenmesi, konum ve inşaat malzemeleri ile
taşocaklarının bulunduğunun onaylanması gerekmektedir.
 Topografya: Kazıya ihtiyaç duyulması veya dolgu, drenaj ve zayıf zemin koşulları
gibi inşaat maliyetini etkileyen önemli faktörler belirlenmelidir.
 Çevre: Doğal yaşam kaynakları ile göç alanlarının ve okul, hastane gibi gürültüye
hassas alanların tespit edilmesi.
 Hizmetlerinin kullanışlılığı: ana güç ve su kaynaklarının, kanalizasyon ve gaz
hatlarının, telefon servislerinin, vb. hizmetlerin yerlerinin belirlenmesi gerekmektedir.
Yozgat İlinin hava ulaşım ihtiyacının karşılanmasında 130 km mesafede bulunan
Nevşehir, 220 km uzaklıkta bulunan Ankara ve 190 km mesafede bulunan Kayseri İllerindeki
havaalanlarından karşılanmaktadır.
Yozgat Havalimanı Projesi için Şekil 15’te verilen Yozgat Sivas Kayseri Planlama
Bölgesi Çevre Düzeni Planında da görüleceği üzere, Yozgat il merkezinin batısında alternatif
bir alan belirlenmiş olup, yapılan çalışmalarda bu alanın mania yönünden uygun olmadığı
görülmüştür.
Ancak Deremumlu – Fakıbeyli alternatifinin arazi yapısı, rüzgar analizleri ve mania
yönünden konvansiyonel boyutlarda bir havalimanı yapımına elverişli olduğu belirlenmiştir.
Böylece havalimanın topografik açıdan ve ulaşım açısından da daha uygun olan bu bölgeye
yapılması planlanmıştır. Bu sayede havalimanından faydalanacak olan Çorum ve Tokat
İllerinin de havalimanına olan mesafesi kısalmıştır.
Proje alanının çevresi, gelecekteki talep doğrultusunda ortaya çıkabilecek
büyümelere uygundur. Ayrıca havalimanı yakın çevresinde okul, hastane, konut vb. yapıların
bulunmaması da çevresel gürültü açısından havalimanı yer seçimini etkilemiştir. Yozgat İli,
Merkez İlçesine bağlı olan proje alanının merkeze uzaklığı yaklaşık 13 km’dir. Bu durumda
hizmetlerin kullanılabilirliği açısında da seçilen havalimanı yerinin elverişli olduğu
görülmektedir.
41
ÇED RAPORU
Şekil 15. Çevre Düzeni Planına Göre Havalimanı Alternatifi
42
ÇED RAPORU
1.7. Projeye İlişkin Finans Kaynakları, Proje Bedeli
Yatırım Tutarı ve Yıllara Göre Dağılımı
2012 yılı fiyatlarıyla proje gideri 465.000.000.- TL olarak hesaplanmıştır. Mülga
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın 08.03.2011 tarih ve 27868 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan ve DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) tarafından hazırlanan Orta Vadeli Program’a
(2012-2014) göre 2013 ve 2014 yıllarında büyümenin potansiyel seviyesine yaklaşarak % 5
düzeyine ulaşması hedeflenmektedir. Buna göre fiyat artış karşılıkları, aşağıdaki gibi
belirlenmiştir:
2014 yılı:% 5
2015 yılı:% 5
2016 yılı: %5
Dolayısıyla Yozgat Havalimanı için proje süresi 1 yıl ve yatırım süresi 3 yıl olarak
belirlenmiş olup yatırımın yıllara göre dağılımı Tablo 26’da verilmektedir.
Tablo 26. Yatırımın Yıllara Göre Dağılımı
Yıllar
İnşaat işleri
(Altyapı + Üstyapı)
2014
2015
2016
Toplam (TL)
250.000.000
100.000.000
100.000.000
450.000.000
5.000.000
10.0000.000
15.000.000
Tesisat işleri
Fiyat artış karşılıkları
6.250.000
8.006.250
14.306.875
28.988.125
Fiziki Yatırım Tutarı
256.250.000
113.006.250
124.306.875
493.563.125
Finansal Analiz
Yozgat Havalimanı için toplam keşif bedeli 2012 birim fiyatları ile 493.563.125 TL ve
yatırım süresi 1 yılı projelendirme süresi olmak üzere toplam 4 yıl olarak tespit edilmiştir.
Projenin indirgenmiş gelir gideri, indirgenmiş fon akışı ve İndirgenmiş NBD’i (Net Bugünkü
Değer) hesaplanarak Tablo 27 ve Tablo 28’de verilmiştir.
Yozgat Havalimanı yatırımı için kullanılacak finans kaynağının milli bütçeden
karşılanması düşünülmektedir.
43
ÇED RAPORU
Tablo 27. Fon Akış tablosu
YATIRIM
HARCAMALARI
KÜMÜLATİF
HARCAMALAR
2014
256.250.000,000
266.244.828,354
-266.244.828,354
2015
113.006.250,000
381.433.857,209
-381.433.857,209
2016
124.306.875,000
505.740.732,209
-505.740.732,209
YILLAR
Proje
İŞLETME DÖNEMİ
Yatırım
FON BAKİYESİ
İND.FAK.
BUGÜNKÜ DEĞER
KÜMÜLATİF FONLAR
FARK
2013
2017
505.740.732,209
27.586.397,188
1,000
27.586.397,188
27.586.397,188
-478.154.335,021
2018
505.740.732,209
28.965.717,048
1,000
28.965.717,048
56.552.114,236
-449.188.617,973
2019
505.740.732,209
30.414.002,900
0,981
29.837.671,603
86.389.785,839
-419.350.946,370
2020
505.740.732,209
31.934.703,045
0,962
30.735.874,593
117.125.660,432
-388.615.071,777
2021
505.740.732,209
33.531.438,197
0,944
31.661.116,175
148.786.776,607
-356.953.955,602
2022
505.740.732,209
35.208.010,107
0,926
32.614.210,290
181.400.986,897
-324.339.745,312
2023
505.740.732,209
36.968.410,613
0,981
36.267.876,319
217.668.863,216
-288.071.868,994
2024
505.740.732,209
38.816.831,143
0,962
37.359.647,667
255.028.510,883
-250.712.221,327
2025
505.740.732,209
40.757.672,701
0,944
38.484.284,592
293.512.795,475
-212.227.936,734
2026
505.740.732,209
42.795.556,336
0,926
39.642.776,446
333.155.571,922
-172.585.160,288
2027
505.740.732,209
44.935.334,152
0,909
40.836.142,364
373.991.714,285
-131.749.017,924
2028
505.740.732,209
47.182.100,860
0,892
42.065.432,158
416.057.146,443
-89.683.585,766
2029
505.740.732,209
49.541.205,903
0,875
43.331.727,245
459.388.873,688
-46.351.858,522
2030
505.740.732,209
52.018.266,198
0,858
44.636.141,594
504.025.015,281
-1.715.716,928
2031
505.740.732,209
54.619.179,508
0,842
45.979.822,709
550.004.837,990
44.264.105,781
2032
505.740.732,209
57.350.138,483
0,826
47.363.952,637
597.368.790,627
91.628.058,417
2033
505.740.732,209
0,000
0,810
0,000
597.368.790,627
91.628.058,417
2034
505.740.732,209
0,000
0,795
0,000
597.368.790,627
91.628.058,417
2035
505.740.732,209
0,000
0,780
0,000
597.368.790,627
91.628.058,417
2036
505.740.732,209
0,000
0,765
0,000
597.368.790,627
91.628.058,417
44
ÇED RAPORU
Tablo 28. Net Bugünkü Değer Tablosu
YILLAR
BUGÜNKÜ
DEĞER
İNDİRGEME KÜMÜLATİF
FON BAKİYESİ
FAKTÖRÜ HARCAMALAR
İNDİRGEME
FAKTÖRÜ
BUGÜNKÜ
DEĞER
KÜMÜLATİF
FONLAR
FARK
2013
2014 256.250.000,000 271.855.625,000
1,061
271.855.625
-271.855.625,000
Yatırım 2015 113.006.250,000 116.396.437,500
1,030
388.252.063
-388.252.062,500
2016 124.306.875,000 124.306.875,000
2017
2018
1,000
512.558.938
512.558.938
512.558.938
31.636.397,188
33.218.217,048
0,971
0,943
30.714.948,727
31.311.355,498
30.714.948,727
62.026.304,225
-512.558.937,500
-481.843.988,773
-450.532.633,275
2019
2020
2021
2022
2023
512.558.938
512.558.938
512.558.938
512.558.938
512.558.938
34.879.127,900
36.623.084,295
34.404.238,510
36.124.450,435
37.930.672,957
0,915
0,888
0,863
0,837
0,813
31.919.342,983
32.539.136,051
29.677.398,359
30.253.658,521
30.841.108,201
93.945.647,208
126.484.783,259
156.162.181,618
186.415.840,139
217.256.948,340
-418.613.290,292
-386.074.154,241
-356.396.755,882
-326.143.097,361
-295.301.989,160
2024
2025
2026
2027
512.558.938
512.558.938
512.558.938
512.558.938
39.827.206,605
41.818.566,935
43.909.495,282
46.104.970,046
0,789
0,766
0,744
0,722
31.439.964,671
32.050.449,422
32.672.788,246
33.307.211,318
248.696.913,011
280.747.362,433
313.420.150,678
346.727.361,997
-263.862.024,489
-231.811.575,067
-199.138.786,822
-165.831.575,503
2028
2029
512.558.938
512.558.938
48.410.218,549
50.830.729,476
0,701
0,681
33.953.953,286 380.681.315,283 -131.877.622,217
34.613.253,350 415.294.568,632 -97.264.368,868
2030
2031
512.558.938
512.558.938
53.372.265,950
56.040.879,247
0,661
0,642
35.285.355,356 450.579.923,988
35.970.507,887 486.550.431,876
-61.979.013,512
-26.008.505,624
2032
512.558.938
58.842.923,210
0,623
36.668.964,351 523.219.396,227
10.660.458,727
2033
2034
2035
512.558.938
512.558.938
512.558.938
61.785.069,370
64.874.322,839
68.118.038,981
0,605
0,587
0,570
37.380.983,077 560.600.379,304
38.106.827,408 598.707.206,712
38.846.765,804 637.553.972,516
48.041.441,804
86.148.269,212
124.995.035,016
2036
512.558.938
71.523.940,930
0,554
39.601.071,937 677.155.044,453
164.596.106,953
İŞLETME DÖNEMİ
Proje
YATIRIM
HARCAMALARI
TOPLAM
493.563.125,000 512.558.937,500
950.274.815,753
45
677.155.044,453
ÇED RAPORU
1.8. Fayda-Maliyet Analizi (uçuş proğramı, muhtemel trafik yoğunluğu, kuş göçü
nedeni ile azalan sefer sayısının getirdiği maliyet, kuşların alandan uzaklaştırılması
için önerilen tedbirlerin maliyeti, taşkın önleme ve drenaj maliyetleri, ekstra dolgu
maliyetleri, kamulaştırma bedelleri, komşu illerdeki mevcut havaalanlarının
kapasiteleri, karayolu bağlantıları vb. maliyetlerin belirtilmesi ve detaylı olarak
irdelenmesi)
Gelir-gider analizleri ve fizibilite etüdü sırasında yatırımın 2013 yılında başladığı ve
2016 yılının hemen başında havalimanının işletmeye başladığı varsayılmıştır. Amortisman
hesaplamaları sırasında yıpranmanın tesis işletmeye başladıktan sonra başladığı göz
önünde bulundurulmuştur. Kamulaştırma işlemleriyle ilgili çalışmalar uygulama projesi
kapsamında gerçekleştirileceğinden, bu aşamada kamulaştırma maliyetleri bilinmemektedir.
İşletme Aşaması
Yozgat Havalimanı için fizibilite analizi yapılırken gerek gelir kalemi olarak alınan
Seyrüsefer gelirleri (Hava seyrüsefer gelirleri (yolcu başına alınan ücret), B sınıfı mesaj
gelirleri, AIS gelirleri, Diğer) ve PAT sahası gelirleri(Konma, konaklama, yaklaşma ve
aydınlatma gelirleri, Emniyet tedbir gelirleri, Uçak / Araç Yönlendirme Hizmeti, Yer Hizmetleri,
Terminal Hizmetleri, Yer Tahsisi, Otopark Tahsisi, Yolcu Servis Hizmeti gelirleri) gerekse
gider kalemi olarak alınan personel, malzeme ve hizmet giderleri birim yolcu başına
belirlenmiştir. Dolayısıyla yolcu sayısındaki değişim havalimanının mali durumunu
değiştirecek temel faktördür.
Gelirler
T.C. Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) 2011 yılı (Nisan
Revize) Ücret Tarifeleri esas alınarak belirlenen gelirler aşağıda sıralanmıştır:





Seyrüsefer gelirleri
Hava seyrüsefer gelirleri (yolcu başına alınan ücret)
B sınıfı mesaj gelirleri
AIS gelirleri
Diğer seyrüsefer gelirleri
Seyrüsefer gelirlerinin tamamına yakını hava seyrüsefer gelirleri oluşturmaktadır. Bu
gelir türü giden yolcu biletlerinden 2 TL kesilerek DHMİ bütçesine aktarılmaktadır. AIS ve
diğer seyrüsefer gelirleri DHMİ tarafından bastırılan yayınların satışından ve DHMİ’ye ait
uçak ve helikopterlerden elde edilen gelirler diğer seyrüsefer gelirleri içinde ele alınmaktadır.
Yıllık Hava Seyrüsefer Geliri = 2 TL/Yolcu * Yıllık Giden Yolcu Sayısı
PAT sahaları gelirleri:





Konma, konaklama, yaklaşma ve aydınlatma gelirleri
Emniyet tedbir gelirleri
Follow-me gelirleri
Yer hizmet gelirleri
Diğer PAT sahaları gelirleri olarak sınıflandırılmaktadır.
46
ÇED RAPORU
Konma ve Konaklama Tarifesi
DHMİ tarafından işletilen hava alanlarını iç hat uçuş amacıyla kullanan Türk tescilli
veya yabancı tescilli kiralık uçak kullanan yerli hava taşıyıcılarının hava araçlarına
uygulanacak konma, konaklama ve ek hizmetlere ilişkin tarifeyi ve uygulama esaslarını
kapsar. Tablo 29’da iç hatlar için konma ve konaklama tarifesi ile ek hizmetlerden
faydalanma için tarifeler verilmiştir.
Tablo 29. Konma ve Konaklama Tarifesi
A. İç Hat Konma ve Konaklama Tarifesi
Hava Aracının Azami Kalkış Ağırlığı
Beher 1000 kg için
B. Ek Hizmetler Tarifesi
Hizmet Türleri
Konma
0,80 TL
Konaklama
0,55 TL
6.000 Kg ve Üzerindeki
Hava Araçları
0-6.000 Kg Arası Hava
Araçları
33 TL
33 TL
Aydınlatma
(Beher Konma veya Kalkış
Kaynak: Yozgat Havalimanı Fizibilite Raporu, 2012
Fizibilite çalışmaları sırasında konma geliri hesaplanmış olup, konaklama geliri
hesaplamaya dahil edilmemiştir. Ek hizmetler tarifesi fizibiliteye dahil edilirken yıl boyunca
hizmet verecek olan uçakların %30’unun aydınlatma hizmeti alacağı varsayılmıştır. Ayrıca
havalimanını kullanacak hava araçlarının azami kalkış ağırlığının 79.015 kg olduğu
varsayılmıştır.
Yıllık Konma Geliri = Yıllık Sefer Sayısı*Azami Kalkış Ağırlığı (Ton/Sefer) *0,8 TL/ton
Yıllık Aydınlatma Geliri = Yıllık Sefer Sayısı*0,3*33 TL/Sefer
Uçak / Araç Yönlendirme Hizmeti Tarifesi
DHMİ tarafından işletilen hava alanlarının PAT sahalarında verilen araçla, hava aracı
ve kara taşıtlarını yönlendirme (follow-me) hizmetlerine ilişkin tarifeyi ve uygulama esaslarını
kapsar. Fizibilite sırasında hava araçları hesaplamaya dahil edilmiş, kara taşıtları dahil
edilmemiştir. Tablo 30’da uçak/araç yönlendirme için hizmet tarifesi değerleri verilmektedir.
Yıllık Follow-Me Geliri = Yıllık Sefer Sayısı* 4 TL/ton
Tablo 30. Uçak/Araç Yönlendirme Hizmeti Tarifesi
Hava Araçları
Hava Alanı
Atatürk Havalimanı
Diğer Havaalanları
Uluslararası Seferler (Hava Aracı) (€)
0-6 Ton Arası
6 Ton Üzeri
6
34
4
19
İç Hat Seferler (Hava Aracı) (€)
0-6 Ton Arası
6 Ton Üzeri
3
6
2
4
Kara Araçları
Kara Taşıtları
Dışa Açık Havaalanları (TL)
Her Bir Araç
33
47
Diğer Havaalanları (TL)
16,50
ÇED RAPORU
Yer Hizmetleri Tarifesi
SHY-22 Hava Alanları Yer Hizmetleri Yönetmeliğinde belirtildiği üzere; uluslararası
sefer yapan hava araçlarına yer hizmeti veren A, B ve C grubu çalışma ruhsatına sahip yer
hizmeti kuruluşlarının, uluslararası sefer düzenleyen ve SHY-22 Yönetmeliğinde izin verilen
yer hizmetlerini kendileri için yapan hava taşıyıcılarının ve SHY-22 Yönetmeliğinde izin
verilen özel durumlarda yer hizmetlerini bir diğer hava taşıyıcısı için yapan hava
taşıyıcılarının DHMİ'ye ödeyecekleri tarifeyi ve uygulama esaslarını kapsar. Tablo 31’de yer
hizmetleri için tarife değerleri yolcu uçakları ve kargo için ayrı ayrı verilmiş olup, fizibiliteye
yolcu uçakları ve kargo uçakları tarifesi dahil edilmiştir.
Tablo 31. Yer Hizmetleri Tarifesi
YOLCU UÇAKLARI TARİFESİ
Kategori
A
B
C
D
E
F
G
H
Koltuk
Kapasitesi
0-50
51-100
101-150
151-200
201-250
251-300
301-350
351 ve
üzeri
Uluslararası Seferlerde Zorunlu Hizmetler
Yük
Yolcu
Uçak Hat
Uçuş
Kontrolü ve
Ramp
Trafik
Bakım
Operasyon
Haberleşme
EURO (€)
6
1
10
3
5
16
1
31
5
5
36
3
62
5
5
46
4
82
10
5
62
6
103
15
5
72
6
124
19
5
82
6
144
22
5
93
7
165
26
5
İkram
Servis
Temsil,
Gözetim
ve
Yönetim
2
4
9
15
19
21
25
5
5
5
5
5
5
5
29
5
KARGO UÇAKLARI TARİFESİ
Kategori
A
B
C
D
E
F
G
Koltuk
Kapasitesi
Yolcu Trafik
Uluslararası Seferlerde Zorunlu Hizmetler
Yük Kontrolü
Uçak Hat
ve
Ramp
Bakım
Haberleşme
15
15
3
36
36
4
82
82
12
98
98
15
124
124
19
144
144
21
160
160
26
0-25
1
26-50
2
51-75
3
76-100
4
101-150
5
151-200
6
201-300
7
301 ve
H
8
203
üzeri
206
31
Uçuş
Operasyon
5
5
5
5
5
5
5
5
Fizibilite sırasında her sefer sırasında havaalanını kullanacak yolcu uçaklarının
yalnızca İkram Servis ve Temsil, Gözetim ve Yönetim masraflarına tabi olacağı
varsayılmıştır.
Yolcu ve kargo uçaklarında taşınan kargo için (posta, yolcu bagajı ve yolcu beraberi
eşya) kargo yükleme, boşaltma ve apronda taşınması hizmetleri için DHMİ'ne ton başına 4.€ ödenir. Hesaplamada ton kesirleri 500 kg ve üzerinde ise, 1.000 kg’ a tamamlanır, 500 kg
altı hesaplamada dikkate alınmaz. Fizibilite analizi yapılırken her sefer sırasında 1 ton yolcu
bagajı taşındığı ve ilerleyen yıllarda yükte artış olmadığı varsayılmıştır.
Kargo uçaklarında taşınan kargo için; yük kontrolü ve haberleşme, uçak hat bakım ve
uçuş operasyon için gelir hesabı yapılacağı varsayılmıştır. Havalimanını kullanan uçakların
% 80’inin kargo yükü de taşıdığı varsayılmıştır. Azami kalkış ağırlığı 79.015 kg için
hesaplanmıştır.
48
ÇED RAPORU
Yolcu için:
Yıllık Yer hizmetleri Geliri = Sefer Sayısı * (15+5)€/Sefer * 2,4635 TL/€
Yıllık Yer hizmetleri Geliri (Yolcu Bag.) = Sefer Sayısı*1 ton/Sefer*4€*2,4635 TL/€
Kargo için:
Yıllık Yer hizmetleri Geliri = Sefer Sayısı*(4+15+5)€/sefer* 0,8* 2,4635 TL/€olarak
hesaplanmıştır.
Yolcu Köprüsü, 400 Hz Elektrik, Su Hizmetleri Tarifesi
DHMİ tarafından işletilen hava alanlarında ve terminal binalarında bulunan yolcu
köprülerine yanaşan hava araçlarına, DHMİ tarafından verilen terminal hizmetlerine ilişkin
tarifeyi ve uygulama esaslarını kapsar.
Gelir hesaplamaları sırasında havalimanını kullanan tüm uçakların köprü, su ve
elektrik hizmeti aldığı varsayılmıştır. Tablo 32’de iç hatlar ve dış hatlar olarak ayrı ayrı
terminal hizmetleri için tarife değerleri verilmektedir.
Yıllık Yolcu Köprüsü, 400 Hz. Elektrik, Su Hizmetleri Geliri = Sefer Sayısı x
(51+33+12)€/Sefer x 2,4635TL/€
Tablo 32. Terminal Hizmetleri Tarifesi
Dış Hatlar Terminal Hizmetleri Tarifesi
Hava Aracının Azami
Kalkış Ağırlığı (kg)
0 – 50.000
50.001 – 75.000
75.001 – 106.000
106.001 – 152.000
152.001 – 192.000
192.001 – 212.000
212.001 – 300.000
300.001 kg ve üzeri
Yolcu Köprüsü (Saat)(€)
400 Hz Elektrik (Saat)(€)
60
80
102
132
66
180
204
226
254
İç Hatlar Terminal Hizmetleri Tarifesi
Hava Aracının Azami
Yolcu Köprüsü (Saat)(€)
Kalkış Ağırlığı (kg)
0 – 50.000
30
50.001 – 75.000
40
75.001 – 106.000
51
106.001 – 152.000
66
152.001 – 192.000
90
192.001 – 212.000
102
212.001 – 300.000
113
300.001 kg ve üzeri
127
400 Hz Elektrik (Saat)(€)
33
49
Su (Beher Sefer)
(€)
12
12
12
12
18
18
18
18
Su (Beher Sefer)
(€)
12
12
12
12
18
18
18
18
ÇED RAPORU
Emniyet Tedbiri Hizmeti Tarifesi
DHMİ tarafından işletilen hava alanlarında, hava araçlarına itfaiye tarafından verilen
emniyet tedbiri hizmetlerine ilişkin tarifeyi ve uygulama esaslarını kapsar. Fizibilite sırasında
tüm hava taşıyıcılarının 7,5-10,6 ton arası olduğu, uçak başına bir saat hizmet verdiği
varsayılmıştır. Tablo 33’te alınacak emniyet tedbirleri için hizmet tarifesi verilmiştir.
Yıllık Emniyet Tedbiri Hizmeti Geliri = Yıllık Sefer Sayısı x 88 TL/Sefer
Tablo 33. Emniyet Tedbiri Hizmeti Tarifesi
Yabancı Hava Taşıyıcısı
(saat/€)
0 – 6 ton arası
38
6 tonun üzeri
87
Yerli Hava Taşıyıcısı
(saat/TL)
42
88
Hava Aracı
Yer Tahsisi Gelirleri
DHMİ tarafından işletilmekte olan hava alanlarında hizmet vermekte olan hava yolu
ve yer hizmet şirketleri ile diğer kurum/kuruluşlara terminal ve binalarında büro vb. yer
tahsislerine ilişkin tarifeyi ve uygulama esaslarını kapsar.
DHMİ tarifelerine göre zemin katta işletmeye verilen m 2 başına ayda 13,5 TL gelir
elde edilmektedir. Hesaplamalar sırasında toplam 100 m 2’lik bir alanın işletmelere tahsis
edildiği varsayılmıştır. Ayrıca m2 başına 19 TL gelir elde edilen depolardan ayda 150 m 2
kiraya verildiği varsayılmıştır.
Yıllık Yer Tahsisi Gelirleri = 100m2/ay * 13,5TL/m2 * 12Ay + 50m2/ay * 19TL/m2 * 12ay
Otopark Tahsisi Gelirleri
DHMİ tarifesine göre otomobillerin 0-1 saat arası otopark kullanımlarında 2,5 TL
DHMİ bütçesine eklenir. Hesaplamalar sırasında bir yılda havaalanını kullanan yolcuların
yarısının (%50) havayolu ulaşımını sağlamak için otoparkı 0-1 saat arası kullandığı
varsayılmıştır. Buna göre otopark tahsisi tarifesi Tablo 34’de verilmiştir.
Yıllık Otopark Tahsisi Gelirleri = Yıllık Yolcu Sayısı *0,5* 2,5 TL/Yolcu
Tablo 34. Otopark Tahsisi Tarifesi (TL)
Aracın Cinsi
0-1 Saat
2,50
Otomobil, Pikap, Minibüs
Midibüs, Otobüs, Kamyon,
4
Kamyonet
1-3 Saat
4
Park Süresi
3-6 Saat
5
6-12 Saat
7
12-24 Saat
10
5
7,50
10
12
Hesaplamalara katılamayan AIS yayınları ücret tarifesi, Havaalanı Çalışma Saatinin
Uzatılması Hizmeti Tarifesi, Akaryakıt İkmali İmtiyazı Tarifesi, Check-in, Transit Kontuar,
Kiosk ve Karşılama Bankoları Tarifesi, İletişim Sistemleri Tarifesi, Uçuş Bilgi Sistemi Reklam
Tarifesi, baz istasyonu tarifesi, Araç, Gereç, Malzeme ve Personel Tahsis Tarifesi, hava
araçlarının konaklama tarifesi, hava araçlarının çeşitli gecikmelerinden kaynaklanan gelirler,
Yolcu servis hizmeti tarifesi vb. gelirler havaalanları gelirlerinde göz ardı edilemez bir etkiye
sahiptir. Bu etkiyi fizibiliteye dahil edebilmek için gelirlerin toplamının %25’i diğer gelirler
olarak fizibiliteye eklenmiştir.
50
ÇED RAPORU
Ayrıca yatırım döneminde göz önünde bulundurulan fiyat artış karşılıkları (enflasyon
etkisi) gelir ve giderlerde de göz önünde bulundurulmuştur. Her yıl için fiyat artış karşılığı %5
olarak kabul edilmiştir.
Giderler
İşletme dönemi bilgilerinin temelini oluşturan işletme dönemi gelir ve giderlerinin
belirlenmesinde DHMİ tarafından işletilen havaalanlarında oluşan gelir ve giderler esas
alınmıştır.
Personel Giderleri
DHMİ’nin işlettiği diğer havayollarındaki personel giderlerinden yola çıkılarak bu grup
giderler yolcu başına 1 TL olarak kabul edilmiştir.
Malzeme Giderleri:
Bu giderlere enerji hariç ısınma ve diğer amaçlı işletme malzemesi giderleri dâhildir.
Bu grup giderlerinin yolcu başına TL cinsinden tahmin edilen malzeme gideri 0,5 TL/yolcu
olarak kabul edilmiştir.
Hizmet Giderleri:
Enerji giderleri ile bakım, onarım, haberleşme, taşıma, etüt-proje ve diğer dışarıdan
sağlanan giderler dâhildir. Bu grup giderlerinin yolcu başına tahmini değeri 1,2 TL/yolcu’dur.
İşletme dönemi personel, malzeme ve hizmet için değişken giderler Tablo 35’te
özetlenmiştir.
Tablo 35. İşletme Dönemi Değişken Giderleri Özet Tablosu
Gider Cinsi
Personel
Malzeme
Hizmet
Toplam
(TL/yolcu)
1,00
0,50
1,20
2,70
Giderler hesaplanırken gelirlerde kullanılan yöntem kullanılmış ve yıllık fiyat artış
karşılıkları, %5 olarak kabul edilmiştir.
Havayolunu Kullanacak Uçak Sayısının (Sefer Sayısı) Tahmini
Talep tahminlerini karşılayacak şekilde havayolunu kullanacak yolcu uçakların %80
kapasite ile sefer yaptıkları varsayılmıştır. 2017 yılı için havalimanını 1.500.000 kişinin
kullanacağı öngörülmüştür. Buna göre;
180 x 0,8 x A = Yolcu Sayısı
a = B737-800 tipi uçak sayısı
144*A = 1.500.000
A= 10.417 olarak hesaplanmıştır.
Yatırım ve İşletme Dönemi Toplam Gider ve Gelirleri
Yapılan hesaplamalara göre gelir tablosu Tablo 36’da, gider tablosu ise Tablo 37’de
verilmiştir.
51
ÇED RAPORU
Tablo 36. İşletme Dönemi Gelir Tablosu
Yolcu
Konma
Seyrüsefer
Gelirleri
Tarifesi
Yer
Uçak/ Araç hizmetleri
Aydınlatma yönlendirme Tarifesi
Yer
hizmetleri
TarifesiYolcu
Bagajı
Yolcu
Köprüsü,
Kargo geliri (Sefer
400 HZ.
Sayısı*(4+15+5)€/sefer* Elektrik,
2,4635 TL/€)
Su
Emniyet
Tedbiri
Hizmeti
Tarifesi
Yer
Tahsisi
Gelirleri
Tarifesi
Otopark
Tahsisi
Gelirleri
Yıllar
Sayısı
Sefer
Sayısı
2017
1.500.000
10.417
3.000.000
1.200.000
3.437.561
6.000.000
513.246
14.781.000
492.716
2.463.579
916.696
50.400
1.875.000 34.730.198
2018
1.501.620
10.428
3.150.000
1.260.000
3.609.439
6.300.000
538.908
15.520.050
517.352
2.586.758
962.531
52.920
1.968.750 36.466.708
2019
1.503.152
10.439
3.307.500
1.323.000
3.789.911
6.615.000
565.854
16.296.053
543.219
2.716.096 1.010.657
55.566
2.067.188 38.290.043
2020
1.504.640
10.449
3.472.875
1.389.150
3.979.407
6.945.750
594.146
17.110.855
570.380
2.851.901 1.061.190
58.344
2.170.547 40.204.545
2021
1.506.099
10.459
3.646.519
1.458.608
4.178.377
7.293.038
623.854
17.966.398
598.899
2.994.496 1.114.250
61.262
2.279.074 42.214.773
2022
1.507.515
10.469
3.828.845
1.531.538
4.387.296
7.657.689
655.046
18.864.718
628.844
3.144.220 1.169.962
64.325
2.393.028 44.325.511
2023
1.508.887
10.479
4.020.287
1.608.115
4.606.661
8.040.574
687.799
19.807.954
660.287
3.301.431 1.228.460
67.541
2.512.679 46.541.787
2024
1.510.139
10.487
4.221.301
1.688.521
4.836.994
8.442.603
722.189
20.798.351
693.301
3.466.503 1.289.883
70.918
2.638.313 48.868.876
2025
1.511.347
10.496
4.432.366
1.772.947
5.078.843
8.864.733
758.298
21.838.269
727.966
3.639.828 1.354.377
74.464
2.770.229 51.312.320
2026
1.512.511
10.504
4.653.985
1.861.594
5.332.785
9.307.969
796.213
22.930.182
764.364
3.821.820 1.422.096
78.187
2.908.740 53.877.936
2027
1.513.767
10.513
4.886.684
1.954.674
5.599.425
9.773.368
836.024
24.076.691
802.582
4.012.911 1.493.201
82.096
3.054.177 56.571.833
2028
1.514.989
10.521
5.131.018
2.052.407
5.879.396
10.262.036
877.825
25.280.526
842.712
4.213.556 1.567.861
86.201
3.206.886 59.400.425
2029
1.516.178
10.529
5.387.569
2.155.028
6.173.366
10.775.138
921.716
26.544.552
884.847
4.424.234 1.646.254
90.511
3.367.231 62.370.446
2030
1.517.333
10.537
5.656.947
2.262.779
6.482.034
11.313.895
967.802
27.871.780
929.090
4.645.446 1.728.567
95.037
3.535.592 65.488.968
2031
1.518.454
10.545
5.939.795
2.375.918
6.806.136
11.879.590
1.016.192
29.265.369
975.544
4.877.718 1.814.995
99.789
3.712.372 68.763.416
2032
1.519.541
10.553
6.236.785
2.494.714
7.146.442
12.473.569
1.067.002
30.728.637
1.024.321
5.121.604 1.905.745
104.778 3.897.990 72.201.587
2033
1.520.595
10.560
6.548.624
2.619.450
7.503.765
13.097.248
1.120.352
32.265.069
1.075.537
5.377.684 2.001.032
110.017 4.092.890 75.811.667
2034
1.521.614
10.567
6.876.055
2.750.422
7.878.953
13.752.110
1.176.369
33.878.323
1.129.314
5.646.568 2.101.084
115.518 4.297.534 79.602.250
2035
1.522.599
10.574
7.219.858
2.887.943
8.272.900
14.439.715
1.235.188
35.572.239
1.185.780
5.928.897 2.206.138
121.294 4.512.411 83.582.362
2036
1.523.550
10.581
7.580.851
3.032.340
8.686.545
15.161.701
1.296.947
37.350.851
1.245.069
6.225.341 2.316.445
127.358 4.738.032 87.761.481
2037
1.524.467
10.587
7.959.893
3.183.957
9.120.873
15.919.786
1.361.794
39.218.393
1.307.322
6.536.609 2.432.267
133.726 4.974.933 92.149.555
52
Toplam
Gelirler
ÇED RAPORU
Tablo 37. İşletme Dönemi Gider Tablosu
Personel
Giderleri
Malzeme
Giderleri
Dışardan Sağlanan Hizmet
Giderleri
Yıllık
Giderler
2017 1.500.000
1.500.000
750.000
1.800.000
4.050.000
2018 1.501.620
1.575.000
787.500
1.890.000
4.252.500
2019 1.503.152
1.653.750
826.875
1.984.500
4.465.125
2020 1.504.640
1.736.438
868.219
2.083.725
4.688.381
2021 1.506.099
1.823.259
911.630
2.187.911
4.922.800
2022 1.507.515
1.914.422
957.211
2.297.307
5.168.940
2023 1.508.887
2.010.143
1.005.072
2.412.172
5.427.387
2024 1.510.139
2.110.651
1.055.325
2.532.781
5.698.757
2025 1.511.347
2.216.183
1.108.092
2.659.420
5.983.695
2026 1.512.511
2.326.992
1.163.496
2.792.391
6.282.879
2027 1.513.767
2.443.342
1.221.671
2.932.010
6.597.023
2028 1.514.989
2.565.509
1.282.755
3.078.611
6.926.874
2029 1.516.178
2.693.784
1.346.892
3.232.541
7.273.218
2030 1.517.333
2.828.474
1.414.237
3.394.168
7.636.879
2031 1.518.454
2.969.897
1.484.949
3.563.877
8.018.723
2032 1.519.541
3.118.392
1.559.196
3.742.071
8.419.659
2033 1.520.595
3.274.312
1.637.156
3.929.174
8.840.642
2034 1.521.614
3.438.027
1.719.014
4.125.633
9.282.674
2035 1.522.599
3.609.929
1.804.964
4.331.915
9.746.808
2036 1.523.550
3.790.425
1.895.213
4.548.510
10.234.148
2037 1.524.467
3.979.947
1.989.973
4.775.936
10.745.856
Yıllar
Yolcu
Sayısı
Gelir/gider durumu sadece DHMİ bütçesi ile ilgili olup ayrıca THY, özel havayolu
şirketleri ve TPAO gibi kuruluşlar da buradan kar edebilecektir. Örneğin THY ve özel
havayolu şirketlerinin uçakları bu hatları kullanacak ve TPAO ise ayda 100 tondan fazla yakıt
satabilecektir. Hesaplanan gelir ve giderlere göre yaratılan fonlar Tablo 38’de verilmiştir.
Tablo 38. Yaratılan fonlar
Yıllar
Gelirler
Giderler
Yaratılan Fonlar
2017
34.730.198
4.050.000
30.680.198
2018
36.466.708
4.252.500
32.214.208
2019
38.290.043
4.465.125
33.824.918
2020
40.204.545
4.688.381
35.516.164
2021
42.214.773
4.922.800
37.291.972
2022
44.325.511
5.168.940
39.156.571
2023
46.541.787
5.427.387
41.114.400
2024
48.868.876
5.698.757
43.170.120
2025
51.312.320
5.983.695
45.328.626
2026
53.877.936
6.282.879
47.595.057
2027
56.571.833
6.597.023
49.974.810
2028
59.400.425
6.926.874
52.473.550
2029
62.370.446
7.273.218
55.097.228
2030
65.488.968
7.636.879
57.852.089
2031
68.763.416
8.018.723
60.744.693
53
ÇED RAPORU
Yıllar
Gelirler
Giderler
Yaratılan Fonlar
2032
72.201.587
8.419.659
63.781.928
2033
75.811.667
8.840.642
66.971.025
2034
79.602.250
9.282.674
70.319.576
2035
83.582.362
9.746.808
73.835.555
2036
87.761.481
10.234.148
77.527.332
10.745.856
81.403.699
2037
92.149.555
Ekonomik Değerlendirme
Yeni bir havalimanın açılması ile karayolu ile yapılan yolcu taşımacılığının bir bölümü
hava yoluna kayacaktır. Bu nedenle, havalimanın açılması ile karayolunda yapılan
taşımacılıktan dolayı oluşan yakıt tüketimi, yol bakım ve onarım, trafik kazaları ve zamana
bağlı giderlerden tasarruf sağlanacaktır.
Elde edilecek faydalar, üç ana başlık halinde değerlendirilmektedir:
 Taşıt işletme ve yol bakım giderlerinden yapılan tasarruf,
 Trafik kazalarının azalması ile sağlanan faydalar,
 Yolcu – zaman kazançları.
Karayolları İle İlgili Değerlendirme
Taşıt işletme ve yol bakım giderlerinden yapılan tasarruf, karayollarının taşımacılıktaki
payının azalması ile karayollarındaki bakım ve taşıt işletme giderlerinin de azalması ile
ortaya çıkar. Hesaplamalarda, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün yayınlamış olduğu ve 2010
yılına ait ulaşım ve trafik bilgileri kullanılmıştır. Karayolunda seyreden araçlardan dolayı
oluşan birim karayolu bakım ücretleri, karayolunda seyreden toplam araç sayısının kat edilen
toplam yol miktarı ile çarpılarak bakım ve işletme kazançları elde edilmiştir. Bu kazançların
yıllık artış oranı ise nüfus artış oranı baz alınarak hesaplanmıştır.
Karayolunda seyreden araçlardan dolayı oluşacak birim karayolu bakım ücreti 1
otomobil başına 0,0007 $/km olmaktadır.
Emniyet Genel Müdürlüğü’nce yayınlanmış bulunan istatistiklere göre;2010 yılında
Türkiye genelindeki karayollarında şehir dışında meydana gelen kazalardan kaynaklanan
kayıpların toplamı 194.588.796.- TL’dir. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün yayınlamış olduğu
ve 2010 yılına ait ulaşım ve trafik bilgilerine göre 2. Bölge (İzmir ve çevresi) ‘nin taşıt-km ve
yolcu-km oranı Türkiye genelinin %12’sidir ve yeni bir havaalanının faaliyete geçmesi ile kara
taşımacılığındaki yolcu ve araç sayısı %0,4 oranında azalacaktır. Bu orana göre bölgede
meydana gelen kazalardan kaynaklanan kayıpların toplamından 988.519- TL. kadar bir
azalma olacaktır.
Yozgat Havalimanının işletmeye sunulması planlanan uçak seferleri sayesinde
yolcular, karayollarına oranla çok daha kısa sürede gitmek istedikleri yerlere ulaşmış
olacaklardır. Yolculuk sürelerinde meydana gelen bu yolcu – zaman kazançları, ülke
ekonomisine olumlu yönde katkılar sağlayacaktır.
Kişi başına yıllık GSMH değeri kullanılarak yolcu-zaman kazancının ekonomiye
katkısı belirlenmiştir. DİE yayınlarında 2010 yılı için kişi başına GSMH 10.079 $ olarak
belirtilmiştir. Bu hesaplama kaleminde bir yılda toplam 220 iş günü ve her işgününde 8 saat
çalışıldığı varsayılarak bir kişinin çalışma saati başına 5,28 $ gelir elde ettiği hesaplanmıştır.
54
ÇED RAPORU
Buna göre; 10 saatlik yolculuğun 1 saatte yapılması durumunda tasarruf edilecek kişi
başına GSYIH değeri:
5,28 $/saat x (800-80)/800 x 10 saat = 51,54 $
Yozgat Havalimanının işletmeye açılmasıyla, bu bölgeye karayolu ile yapılan yolcu
taşımacılığının bir bölümü havayoluna kayacaktır. Bu nedenle karayolunda yapılan
taşımacılıktan dolayı oluşan yakıt tüketimi, yol bakım ve onarım, trafik kazaları ve zamana
bağlı giderlerden tasarruf sağlanacaktır.
Yozgat Havalimanına ulaşımda kullanılması için yapılacak bağlantı yolu, uygulama
projesi kapsamında belirlenecektir.
Yozgat İline komşu illerde bulunan havalimanları, havalimanlarının kapasiteleri ve
karayolu bağlantıları ile ilgili değerlendirme Bölüm 1.1’de verilmiştir. Mevcut durumda komşu
illere bulunan mesafeden dolayı havayolu ulaşımı sıklıkla tercih edilmemekte olup, Yozgat
Havalimanı ile havayolu ulaşımı kullanımının artması beklenmektedir.
Kuş Göç Yolları ve Alınacak Önlemler ile İlgili Değerlendirme
Göçmen kuşların göç yolları sulak alanlar ile yakın ilgilidir. Türkiye de 500’e yakın
sulak alan bulunmaktadır. Ancak proje alanı ve çevresinde özellikle su kuşlarının konaklama
ve üreme alanlarını oluşturan sulak alanlar bulunmamaktadır.
Batı Palearktik Bölgenin en önemli kuş göç yollarından bazıları Türkiye üzerinden
geçmektedir. Bunun haricinde Türkiye içerisinde pek çok yerel göç rotaları da bulunmaktadır.
Bunlar genellikle geniş akarsu vadileri üzerinden geçmesine rağmen sıklıkla da rotalarından
sapmalar gösterebilmektedir. Ülkemiz üzerinden geçen göç yollarından birisi İstanbul Boğazı
üzerinden geçer. Diğeri ise Doğu Karadeniz üzerinden ülkemize giriş yapar. Bu iki ana göç
yoluna ek olarak daha az önemde tali göç yolları da vardır. Türkiye kuş göç yolları ile ilgili
detaylı bilgi Bölüm 3.8.1’de verilmektedir.
Proje alanı, üzerinden veya civarından ilkbahar ve sonbahar göç dönemlerinde
gerçekleşen düzensiz ve küçük ölçekli göç hareketleri esnasında kayda değer ölçülerde
kullanılan bir alan konumunda da değildir.
Bu nedenle, Yozgat Havalimanı işletme aşamasında kuş göç dönemlerinde sefer
sayısını azaltma gibi bir önlem alınmasına gerek görülmemiştir. Ancak proje kapsamında
işletmeye geçmeden önce gerekli görülmesi durumunda havalimanına işletme ruhsatı
verilmeden önce kuş gözlem radarları havalimanına kurulacaktır.
Kuşların havalimanından zarar görmemesi konusunda başarılı olmak doğru
yöntemleri doğru alanlarda kullanmak gerekmektedir. Kuşların havalimanına yaklaşmasına
yönelik çeşitli önlemler alınacaktır. Proje kapsamında gerek görülmesi durumunda işletme
aşamasına geçilmeden önce havalimanının belirli bölgelerine direk olarak kuşları uzaklaştırıp
alana yaklaşmalarını önleyen ve ses dalgaları ile kuşları uzaklaştıran cihazlar kurulacak ve
kuşların gelmesini önlenecektir.
Sonuç
Yatırımların değerlendirilmesinde yatırımcıya sağladığı yararların incelenmesi olarak
tanımlanabilecek olan mali fizibilitede net bugünkü değer indirgeme faktörü, gelir ve
giderlerin indirgendiği %5 oranı ile indirgenerek yatırımın net bugünkü değeri ve yatırımın
kendini geri ödeme süresi belirlenmiştir. Ayrıca, yatırımın net bugünkü değerini sıfır yapan
faiz oranı olan “iç karlılık oranı” hesaplanmıştır.
55
ÇED RAPORU
Bu analizler tablolarda özetlenmiştir. Yozgat Havalimanı için toplam keşif bedeli 2012
birim fiyatları ile 493.563.125 TL ve yatırım süresi 1 yılı projelendirme süresi olmak üzere
toplam 4 yıl olarak tespit edilmiştir.
Söz konusu proje işletmeye geçilmesinden 16 yıl sonra kara geçilmektedir. Bu
durumda fayda maliyet oranı 1,321 ve iç karlılık oranı 0,054 olarak bulunmuştur. Bu durumda
yatırım mali yönden fizıbıl (yapılabilir) bulunmuştur.
1.9. Projeye İlişkin Politik, Yasal ve İdari Çerçeve
1.9.1 Projeye İlişkin İzin Prosedürü (ÇED sürecinden sonra alınacak izinler, 24755
Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Hava Alanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma
Yönetmeliği (SHY-14A)” Gereği Yapılması Gereken İş ve İşlemler, Yapılacak
Protokoller, Alınacak İzinler, vb.)
Yozgat Havalimanı Projesinin ÇED sürecinin nihailendirilmesine müteakip alınacak
izinlere ilişkin bilgiler aşağıda verilmiştir.
A- İnşaat Öncesi
 Planlanan havalimanının kati (uygulama) projeleri hazırlanacaktır.
 Havalimanı projesi ile ilgili muhtelif kamu kurum ve kuruluşundan (Milli Savunma
Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel
Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Maden İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye
Elektrik İletim A. Ş. Genel Müdürlüğü, Valilik, İlgili Belediyeler v.b) izin-onay-ruhsatlar
alınacaktır. Kamu kurum ve kuruluşlarının bir kısmı ve alınacak izin-onay-ruhsatlara ilişkin
bilgiler aşağıdadır.
-
Havalimanı projesi alanında yer alan mera vasfındaki araziler için Mera
Kanununu 14. maddesi gereğince İl Mera Komisyonuna tahsis amacı değişikliği
talebinde bulunulacaktır.
-
ÇED Sürecinden sonra Yozgat Havalimanı Projesi için “Kamu Yararı” Kararı
alınacaktır.
-
Proje kapsamında planlanacak alanlar için; T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum
Yönetimi Başkanlığı 19/01/2010 tarih ve 373 sayılı Genelgesine uygun olarak
İmar Planına Esas Jeolojik/Jeoteknik Etüt Raporu projenin etüt çalışmaları devam
etmektedir. Çalışmalar tamamlandıktan sonra hazırlatılacak ve değerlendirilmek
üzere ilgili kuruma gönderilecektir. Jeolojik ve jeoteknik etüt raporunda yer alan
tüm hususlara inşaat çalışmaları sırasında uyulacak olup, jeolojik/jeoteknik etüt
raporu onaylanmadan proje inşaatına başlanmayacaktır.
-
Havalimanı için 14 Mayıs 2002 tarih ve 24755 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Hava Alanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma Yönetmeliği (SHY14A)ne göre gerekli izinler alınacaktır.
-
Proje ile ilgili imar planı hazırlanarak onaylatılacaktır.
-
Projenin tekabül ettiği taşınmazların Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığı tarafından acele kamulaştırılması ile ilgili verilmiş olan Acele
Kamulaştırma Kararına istinaden Kamulaştırma işlemleri gerçekleştirilecektir.
56
ÇED RAPORU
-
Yozgat Havalimanı Projesi için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından mania
planları hazırlanarak Genelkurmay Başkanlığı’na sunulacaktır.
-
Proje kapsamında yapılacak olan bağlantı yolu projelendirilmesi sırasında
Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü’ne başvurulacak ve protokol yapılacaktır.
B- İnşaat
Yozgat Havalimanı Projesi için dahil olduğu mevzuatlara göre izinler alındıktan sonra
projenin yapımına yönelik (inşaat ruhsatı, kazı ruhsatı, hafriyat döküm alanı ruhsatı v.b.)
izinler alınacaktır.
C- İşletme
Havalimanının işletme aşamasında projenin dahil olduğu mevzuatlarla (İşyeri Açma
ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik, Çevre Kanunu ve Bu kanuna istinaden çıkartılan
Yönetmelikler, Sivil Hava Ulaşımına Açık Havaalanlarında Yer Alan Terminaller İle Sıhhi
İşyerleri İçin İşyeri Açma Ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik v.b.) ilgili izinler
alınacaktır.
Yozgat Havalimanı ile ilgili tüm faaliyetler 14.05.2002 tarih ve 24755 sayılı R.G.’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Havaalanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma Yönetmeliği”
hükümlerine göre yürütülecektir. Bu yönetmeliğe göre ÇED sürecinin olumlu olarak
sonuçlanması halinde alınması gereken sivil havacılık faaliyetlerine dair izinler aşağıda
verilmiştir.
Yapım İzni: Hava alanı yapımcısı, işletmeci ile birlikte, inşa edilecek hava alanı ve
inşaat sonrasında hava alanının işletimiyle ilgili bilgileri kapsayan, EK-1 de belirtilen Hava
Alanı Yapımı Başvuru Formunda istenen bilgi ve belgeleri eksiksiz olarak hazırlayıp
Bakanlığa sunar.
Havaalanı İşletme Ruhsatı: İşletmeci, “Havaalanı İşletimi Başvuru Formu”nu
(Yönetmelik Ek-2) formunu doldurarak T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına
başvurur. Denetleme işlemleri 60 gün içerisinde değerlendirilir. Sonucun olumlu olması
durumunda “ Havaalanı İşletme Ruhsatı” verilir.
Havaalanı Sertifikası: İşletme ruhsatı alan işletmeci, havaalanında uçuş emniyeti,
yer emniyeti ve düzen ile verimliliği sağlamak amacıyla havaalanı Yapım, İşletim ve
Sertifikalandırma Yönetmeliği gereği havaalanı için “Havaalanı Sertifikası” almak zorundadır.
- Alt Yapı Yatırımları Genel Müdürlüğünce “ÇED Olumlu” kararı alındıktan sonra
yukarıda bahsedilen Yapım İzni alınacaktır.
- İşletme aşmasında meydana gelecek olan atıksuların arıtılması için biyolojik atıksu
arıtma tesisi planlanmaktadır. Havalimanı işletmecisi atıksu arıtma tesisi için 114/02/2013
tarih ve 2013/4 sayılı Atıksu Arıtma/Derin Deniz Deşarjı Proje Onayı genelgesi kapsamında,
Üniversitelerin Çevre Mühendisliği Bölümü’ne ya da Çevre Merkezi’ne teknik rapor
hazırlatılacak olup Yozgat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü onayına sunulacaktır.
Ayrıca işletme aşamasında hava trafik yönetiminde, güvenlik/yasak bölgeler ve
hazırlanacak mania planları göz önünde bulundurulacaktır.
57
ÇED RAPORU
1.9.2. Proje ile İlgili Olarak Bu Aşamaya Kadar Gerçekleştirilmiş Olan İş ve İşlemler
(İnşaat, planlama, ÇED vb.)
Yozgat Havalimanı Projesi ile ilgili bu aşamaya kadar gerçekleştirilmiş iş ve işlemlere
yönelik bilgiler aşağıda verilmiştir.
 Yozgat Havalimanı ile ilgili fizibilite çalışması 2012 yılında Altyapı Yatırımları Genel
Müdürlüğü’nce yaptırılmıştır.
 Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nce Yozgat Havalimanı yerinin belirlenmesi ile
ilgili detaylı etütler yapılmış ve alternatifler arasından Deremumlu–Fakıbeyli Alternatifi Altyapı
Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından uygun bulunmuştur.
 Yozgat Havalimanı için tespit edilen yer ile ilgili zemin ön etütleri yapılmış, bölgenin
harita alımları gerçekleştirilmiş, projeye ait vaziyet planı hazırlanmıştır.
 Havalimanı projesi için yürürlükte olan ÇED Yönetmeliğine göre ÇED süreci
başlatılmıştır.
 Yozgat Havalimanı için tespit edilen yer ile ilgili avan proje çalışmalarına
geçilmiştir. Bu çalışmalar kapsamında Zemin ön etütleri yapılmış, bölgenin harita alımları
gerçekleştirilmiş, projeye ait vaziyet planı hazırlanmıştır.
 Proje alanı Yozgat Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından incelenmiş
ve muhtemel afet tehlikesinin olmadığına dair yazı alınmıştır. Konuyla ilgili teknik inceleme
raporu Ek-1 Resmi Yazılarda verilmiştir.
 TCCD
Genel
Müdürlüğü’nden
havalimanının
söz
konusu
alanda
gerçekleştirilmesinde, mevcut hat ve devam eden projeler açısından bir etkileşim içinde
olmadığı yönünde görüş alınmıştır (Bkz. Ek-1).
 Maden İşleri Genel Müdürlüğünden proje koordinatları dahilinde maden arama ve
işletme ruhsatı ve/veya Hammadde Üretim İzin Belgesi/Talebi bulunmadığı ve proje alanı
koordinatlarının sistem kayıtlarına Özel İzin Sahası olarak işlenmiş olduğuna dair alınan
görüş Ek-1’de verilmiştir. Ayrıca mevcut veriler ışığında arama safhasında maden varlığının
çıkarılamadığı anlaşılmış olduğundan proje açısından bir sakınca görülmediği belirtilmiştir.
 TEİAŞ Genel Müdürlüğünce havalimanın inşa edileceği alanda herhangi bir Enerji
İletim Hattının konumlanmadığına dair görüş alınmıştır (Bkz. Ek-1).
 Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’nden proje alanının herhangi bir Özel
Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinde kalmadığına dair görüş alınmıştır (Bkz. Ek-1).
Ayrıca Kayseri Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Tabiat Varlıklarını Koruma Şube
Müdürlüğü’nden alınan görüş EK-1’de verilmiş olup, havalimanı projesinin yapıldığı bölge
boyunca herhangi bir tabiat varlığı veya doğal sit statüsüne sahip alan bulunmamaktadır.
(25.03.2013 tarih ve 002982 sayılı Kayseri Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü, Tabiat Varlıkları
Şube Müdürlüğü Yazısı)
 Proje kapsamında kullanılacak arazi ile ilgili olarak Sivas Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’ndan alınan Kurum Görüşü Ek-1’de verilmektedir. Yozgat
Havalimanı yapılacak alanın çevresinde bulunan daha önceden tescil ve tespiti yapılan
taşınmaz kültür varlığı veya arkeolojik sit alanı bulunmamaktadır. Proje alanının
güneybatısında bulunan Çalatlı Köyü’nde ise sadece Sivas K.T.V.K. Kurulu’nun 16.01.2010
tarih ve 1603 sayılı kararı ile korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilen
Çalatlı Köprüsünün bulunduğu, tescilli köprünün proje alanından yaklaşık 3 – 4 km uzakta
bulunmaktadır ve projeden etkilenmesi söz konusu değildir. (08.11.2012 tarih ve 1247 sayılı
Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü yazısı)
58
ÇED RAPORU
 Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü’nden alınan
görüş Ek-1’de verilmiştir. Proje alanı ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu ile ilan edilen herhangi
bir Turizm Merkezi veya Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi sınırları içerisinde
kalmamaktadır.
 Proje ile ilgili olarak Milli Savunma Bakanlığı’ndan alınan görüş Ek-1’de verilmiş
olup, bahse konu bölgede askeri alan, askeri yasak bölge ve askeri güvenlik bölgesi
bulunmamaktadır ve proje askeri gerekler açısından sakınca yaratmayacaktır. (05.03.2013
tarih ve 3732 sayılı Milli Savunma Bakanlığı yazısı)
1.9.3. Projenin Gerçekleştirilmesi ile İlgili Zamanlama Tablosu
Yozgat havalimanının yatırım süresi 1 yılı projelendirme süresi olmak üzere toplam
4 yıl olarak tespit edilmiş olup inşaat aşamasına ilişkin zamanlama tablosu Tablo 39’da
verilmiştir.
Tablo 39. Zamanlama Tablosu
4. çeyrek
3. çeyrek
2. çeyrek
1. çeyrek
IV. YIL
4. çeyrek
3.çeyrek
2.çeyrek
1.çeyrek
III. YIL
4.çeyrek
3.çeyrek
2.çeyrek
1.çeyrek
II. YIL
4. çeyrek
3. çeyrek
2. çeyrek
Yapılacak
İşler/Dönemler
1. çeyrek
I. YIL
ÇED ve İzinler Süreci
Proje Hazırlıkları,
Uygulama Projesi
Hazırlanması
Arazinin Hazırlanması
Hafriyat – Temel Kazı
Çalışmaları
Apron, Taksirut ve Pist
Dolgusu ve Beton
Kaplama
Terminal ve Diğer
Ünite İnşaatları
Peyzaj Çalışmaları
1.9.4. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamalarına Ait İş Akım Şeması
Yozgat Havalimanı Projesi inşaat aşamasında alanda yapılacak hazırlıklar ve
çalışmalarla ilgili iş akım şeması Şekil 16’da verilmektedir.
59
ÇED RAPORU
Satıh Temizliği
Zemin Hazırlanması
Kademe Teşkili
Hafriyat ve Temel Kazı Çalışmaları
Apron, Taksirut ve Pist Dolgusu, Beton
Kaplama
Terminal ve Diğer Havalimanı
Ünitelerinin İnşaatı
Peyzaj Çalışmaları
Şekil 16. Havalimanı İnşaat Aşaması İş Akım Şeması
Havalimanı işletme aşamasında tesisten yararlanacak yolcular ve uçaklar ile
havalimanında verilecek hizmetlerin gösterildiği iş akım şeması Şekil 17’de verilmektedir.
60
ÇED RAPORU
Şekil 17. Havalimanı İşletme Aşaması İş Akım Şeması
61
BÖLÜM II
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU
2. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU
2.1. Proje Alanının Genel Olarak Tanıtımı (Etki alanının nasıl ve neye göre
belirlendiğinin açıklanması), Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Yer Alan Yerleşim
Alanlarının, Tesislerin, Ulaşım Ağının, Enerji İletim Hatlarının, Tarım Alanlarının ve
Kullanımların vb., 1/25.000 Ölçekli Topografik Harita Üzerinde İşaretlenmesi, Yön ve
Mesafelerinin Belirtilmesi, Panoromik Fotoğrafları
Fakıbeyli köyleri arasında “Yozgat Havalimanı Projesi” yapımı planlanmaktadır.
Projeden kaynaklanabilecek çevresel etkiler hususunda; fiziksel-biyolojik çevreye
olası etkiler, doğal coğrafya ve jeolojik yapı üzerine etkiler, meteorolojik ve iklimsel
değişimler, su kaynaklarına etkiler, su ekosistemine etkiler, kara ekosistemine etkiler, toprak
kaynaklarına etkiler, arazi kullanımına etkiler, hava kalitesine etkiler, gürültü ve vibrasyon
etkileri ve altyapı hizmetlerine etkiler olarak incelenebilmektedir. Bunların yanı sıra sosyoekonomik çevreye olası etkilerden kamulaştırma etkileri, su hakları, sosyal yapıya etkiler ve
ekonomik yapıya etkilerden söz edilebilir. Bu etkiler dikkate alınarak proje etki alanında kalan
alanları aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz.
a) Proje faaliyetlerinden sürekli etkilenecek alanlar, yani projeden kaynaklı
doğal özelliği kaybedilen alanlar
Proje kapsamında yapılması planlanan havalimanı alanında kalan alanda doğal
ekosistem ortadan kaldırılacaktır. Bu alanlarda doğal özellikler tamamen ortadan kalkacaktır.
b) Projenin inşaat faaliyetlerinden etkilenen
tamamlandıktan sonra etkilerin ortadan kalktığı alanlar
fakat
inşaat
faaliyetleri
Projenin inşaat aşamasındaki çevresel etkiler (toz-gürültü-vibrasyon-trafik vb.) dikkate
alındığında proje etki alanı için:
03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’ nin Ek 2’ si kapsamında emisyon
kaynaklarının yüzey dağılımı 0,04 km2’den büyükse, tesis etki alanı bir kenar uzunluğu 2 km
olan kare şeklindeki alandır. Ancak proje için yapılan Hava Kalitesi Dağılım Modellinde daha
da emniyetli tarafta kalınarak 8,75 km x 5,75 km’ lik bir alan model etki alanı olarak
seçilmiştir. Model etki alanı havalimanı etki alanı olarak belirlenmiştir (Bkz. Şekil 28).
c) Projeden etkilenen yerleşimler (Sosyal ve Ekonomik Yönden Etkilenen
Alanlar)
Havalimanından başta Yozgat ili olmak üzere, Çorum, Tokat ve Nevşehir illerinin de
bir bölümü faydalanacaktır. Söz konusu illerin özellikle turizm, lojistik, tarım ve gıda gibi
sektörlerle büyük ölçüde önem kazanacağı düşünülmektedir.
Proje alanı, Ek-5’te verilen 1/100.000 ölçekli 07.04.2012 tarihinde onaylanan
(Değişiklik: 21.02.2013 tarih ve 2735 sayı) Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi Çevre
Düzeni Planında tarım arazileri olarak işaretlenmiş olup, proje alanında bulunan tarım
arazilerinin kamulaştırma işlemleri inşaata başlanmadan tamamlanacaktır.
62
Proje alanında bulunan tarım alanlarının amaç dışı kullanımı için Çevre Düzeni Plan
Hükümlerinde Madde 8.7.4’te; “Tarım Arazilerinin Amaç Dışı Kullanımı Taleplerinde, 5403
Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu ve T.C. Gıda, Tarım Ve Hayvancılık
Bakanlığı’nın İzni Çerçevesinde Bu Plan Karar Ve Hükümlerine Göre İşlem Yapılacaktır”
ifadesi yer almaktadır. Bu doğrultuda Çevre Düzeni Planında tarım alanı olarak işaretlenen
bu alanda faaliyetler yürütülürken 5403 Sayılı toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu
çerçevesinde ilgili kurumlardan izinler alınacaktır.
Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Madde
6.3.1 Havayolu Ulaşımı Bölümünde, planlama bölgesi sınırları içerisinde havaalanı
bulunmayan tek ilin Yozgat olduğu belirtilmiş olup, il merkezi batısında, gösterimi şematik
olarak yapılmış bir havaalanı önerisi getirilmiştir. Ancak arazi yapısı, rüzgar analizleri ve
mania yönünden yapılan incelemeler sonucunda Yozgat Havalimanı için DeremumluFakıbeyli Alternatifi daha uygun bulunmuştur.
Faaliyet alanına ait yer bulduru haritası Şekil 18’de, faaliyet alanı ve çevresini
gösteren fotoğraflar Şekil 19-22’de verilmektedir.
Proje alanına en yakın yerleşim yerlerinin uydu görüntüsü ve mesafeleri Şekil 23’te
verilmiştir. Proje alanına en yakın yerleşim yeri yaklaşık 1,5 km güneydoğusunda yer alan
Kababel Köyüdür. Proje alanı çevresindeki yerleşim yerlerinin proje alanına uzaklıkları Tablo
40’ta verilmektedir.
Tablo 40. En Yakın Yerleşim Yeri Mesafeleri
En Yakın Yerleşim Yeri
Kababel Köyü
Deremumlu Köyü
Sarımbey Köyü
Taşpınar Köyğ
Fakıbeyli Köyü
Çalatlı Köyü
Ağcın Köyü
Güllük Köyü
Proje Alanına Göre Konumu
Güneydoğu
Batı
Kuzey
Kuzeydoğu
Güney
Güneybatı
Doğu
Batı
Mesafesi (m)
1.500
2.300
3.000
3.000
3.800
4.000
5.600
5.700
Ayrıca proje alanının yaklaşık 700 m güneyinde Fakıbeyli Göleti yer almaktadır. Proje
alanının yaklaşık 3,0 km güneyinde tuğla fabrikaları, plastik, mobilya, kereste ve un fabrikası,
petrol istasyonu, dinlenme-konaklama tesisi ve otel gibi tesisler bulunmaktadır. Bunun
dışında proje alanının kuş uçuşu 2,7 km güneybatısında Keklik Üretim Çiftliği faaliyet
göstermektedir. Proje alanı çevresinde bulunan tesislerin gösterildiği uygu görüntüsü ise
Şekil 24’te verilmiştir
Proje alanında TEİAŞ tarafından konumlandırılan herhangi bir Enerji İletim Hattı
bulunmadığı Ek-1 Resmi Yazılar ’da verilen Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı
görüşünde belirtilmiştir.
Yozgat İlinin karayolu ulaşımını sağlayan D 795 karayolu proje alanının batısından ve
D 200 karayolu proje alanının güneyinden geçmektedir. Uygulama Projesi çalışmaları
sırasında belirlenecek bağlantı yolu ile ilgili Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü ile protokol
yapılacaktır.
Faaliyet alanına ait 1/25000 ölçekli Topografik Harita EK-2’de, Üst Yapıları Gösterir
Genel Vaziyet Planı EK-4’de, 07.04.2012 tarihinde onaylanan (Değişiklik: 21.02.2013 tarih ve
2735 sayı) Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı EK5’te ve verilmiştir.
63
ÇED RAPORU
Şekil 18. Proje Alanı Yer Bulduru Haritası
64
ÇED RAPORU
Şekil 19. Proje Alanı Fotoğrafı-1
65
ÇED RAPORU
66
ÇED RAPORU
Şekil 23. En Yakın Yerleşim Yerleri
67
ÇED RAPORU
Fakıbeyli Göleti
Şekil 24. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Tesislerin Konumu
68
ÇED RAPORU
2.2. Proje Alanının Coğrafi Koordinatları (derece, dakika, saniye), Proje Alanının Uydu
Görüntüleri (Uydu görüntüsü üzerine proje alanının işlenmesi)
Proje alanı 1/25.000 ölçekli Yozgat I33-b2 ve I34-a1paftalarında yer almakta olup
havalimanı koordinatları, havalimanı tel örgü sınır koordinatları ve hafriyat döküm sahası ve
bitkisel toprak depolama alanı koordinatları Tablo 41’de verilmiştir.
Tablo 41. Proje Alanı Koordinatları
Koor. Sırası:
:
Eleman Sırası:
:
Datum:
:
Türü:
:
D.O.M.
:
Z.O.N.
:
Nokta Y(sağa)
HAVALİMANI SINIRI
1
666763.7173
2
666735.6302
3
666733.8664
4
671135.1497
5
671135.1497
6
671112.4885
7
670256.9088
8
670256.9088
10
669016.0226
11
669016.0226
PİST
1
670748.0111
2
670748.0111
3
670985.2885
4
670985.2885
5
670747.3899
6
670747.3899
7
670534.2754
8
670382.4747
9
669705.6295
10
669570.4884
11
667482.9838
12
667340.7073
13
667125.7027
14
667125.0985
15
666884.7002
16
666884.7002
17
667126.4254
18
667126.4254
19
667338.1180
20
667488.6481
21
670385.0002
22
670537.0895
TAKSİRUT
1
669597.4114
Sağa, Yukarı Saat Yönünde
Sağa (Y):Yukarı (X)
ED-50
UTM
33
36
X(Yukarı)
Koor. Sırası:
: Enlem,Boylam
Eleman Sırası:
: Enlem:Boylam
Datum:
: WGS-84
Türü:
: COĞRAFİ
D.O.M.
: Z.O.N.
: Nokta Y(sağa)
X(Yukarı)
HAVALİMANI SINIRI
1
39.88688180
34.95003102
2
39.88716586
34.94971061
3
39.89366640
34.94987422
4
39.89278962
35.00132479
5
39.88631924
35.00113657
6
39.88607072
35.00086433
7
39.88624288
34.99086384
8
39.88024998
34.99069046
10
39.88049809
34.97618740
11
39.88645318
34.97635843
PİST
1
39.88993842
34.99671424
2
39.88967148
34.99670650
3
39.88962368
34.99948006
4
39.88880476
34.99945626
5
39.88885268
34.99667547
6
39.88858574
34.99666772
7
39.88862862
34.99417663
8
39.88838547
34.99239431
9
39.88852116
34.98448266
10
39.88853499
34.98290261
11
39.88893658
34.95850103
12
39.88925318
34.95684612
13
39.88929487
34.95433283
14
39.88957269
34.95433366
15
39.88958743
34.95152261
16
39.89042472
34.95154636
17
39.89037712
34.95437203
18
39.89064743
34.95437971
19
39.89060568
34.95685431
20
39.89086030
34.95862204
21
39.89028337
34.99247881
22
39.88998086
34.99424874
TAKSİRUT
1
39.88832183
34.98321132
4417206.2867
4417237.2190
4417959.0857
4417959.0857
4417240.5072
4417212.3993
4417212.3993
4416546.8537
4416546.8537
4417208.1942
4417633.7755
4417604.1300
4417604.1300
4417513.1833
4417513.1833
4417483.5377
4417483.5377
4417453.1466
4417453.1466
4417451.6801
4417450.2157
4417482.2565
4417482.1787
4417513.0178
4417509.3984
4417602.3818
4417602.3818
4417632.4000
4417632.4000
4417663.9765
4417663.9765
4417633.7755
4417428.6051
69
2
669675.0629
4417428.6051
3
669675.0629
4417192.1683
4
669597.4114
4417192.1683
APRON
1
669501.5051
4417182.6951
2
669774.1313
4417182.6951
3
669774.1313
4417042.2329
4
669501.5051
4417042.2329
5
669501.2079
4417182.6945
ŞANTİYE ALANI - 1
1
670299.4406
4417413.8193
2
671081.4524
4417413.8193
3
671081.4524
4417260.4869
4
670299.4406
4417260.4869
ŞANTİYE ALANI - 2
1
669982.5201
4417400.3016
2
670199.4025
4417400.3016
3
670199.4025
4416736.4177
4
669982.5201
4416736.4177
HAFRİYAT DEPOLAMA ALANI-1
1
671085.4643
4417701.4373
2
669006.6122
4417701.5858
3
669006.8425
4417920.6884
4
671085.5767
4417921.8342
1
669076.4351
4417232.9972
2
666781.3134
4417233.2185
3
666783.0333
4417447.8733
4
669080.8064
4417414.8215
BİTKİSEL TOPRAK DEPOLAMA ALANI-1
1
669006.8425
4417920.6884
2
669198.1313
4417920.4873
3
669198.1157
4417701.5721
4
669006.6122
4417701.5858
1
666783.0333
4417447.8733
2
667011.7691
4417444.5831
3
667011.7487
4417233.1963
4
666781.3134
4417233.2185
ÇED RAPORU
2
39.88830630
34.98411899
3
39.88617730
34.98405760
4
39.88619283
34.98314996
APRON
1
39.88612669
34.98202648
2
39.88607217
34.98521311
3
39.88480738
34.98517662
4
39.88486190
34.98199005
5
39.88612675
34.98202301
ŞANTİYE ALANI - 1
1
39.8880480
34.9914135
2
39.8878907
35.0005543
3
39.8865100
35.0005142
4
39.8866673
34.9913735
ŞANTİYE ALANI - 2
1
39.8879899
34.9877055
2
39.8879464
34.9902406
3
39.8819685
34.9900677
4
39.8820119
34.9875328
1
39.8904797
35.0006765
2
39.8908978
34.9763761
3
39.8928707
34.9764354
4
39.8924642
35.0007355
1
39.8866645
34.9770710
2
39.8871209
34.9502436
3
39.8890534
34.9503185
4
39.8883009
34.9771691
1
39.8928707
34.9764354
2
39.8928307
34.9786715
3
39.8908595
34.9786146
4
39.8908978
34.9763761
1
39.8890534
34.9503185
2
39.8889788
34.9529914
3
39.8870753
34.9529371
4
39.8871209
34.9502436
Proje alanının gösterildiği uydu görüntüsü Şekil 25’te verilmektedir.
70
ÇED RAPORU
Şekil 25. Proje Alanı Uydu Görüntüsü
71
ÇED RAPORU
2.3. Proje Alanının Varsa Lejand ve Plan Notlarının da Yer Aldığı Onanlı 1/100.000
Ölçekli ve 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, 1/5.000 Ölçekli Nazım İmar Planı ile
1/1.000 Ölçekli Uygulama İmar Planı veya Plan Teklifleri (söz konusu planın ilgili
pafta/paftaları, lejant, plan hükümleri ve raporu ile “…. Tarih ve …. Sayılı karar ile ….
tarafından onaylanmıştır” ve “Aslının Aynıdır” ıslak imzalı kopyaları)
Yozgat Havalimanı Projesinin Yozgat İli, Merkez İlçesi, Yozgat-Alaca yol ayrımında,
Deremumlu ve Fakıbeyli köyleri arasında yapımı planlanmaktadır. Proje alanı 07.04.2012
tarihinde onaylanan (Değişiklik: 21.02.2013 tarih ve 2735 sayı) Yozgat-Sivas-Kayseri
Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Onaylı Çevre Düzeni Planı, Lejandı ve plan hükümleri
Ek-5’te verilmiştir.
Proje alanı, Çevre Düzeni Planında tarım arazileri olarak işaretlenmiş olup, proje
alanında bulunan tarım arazilerinin kamulaştırma işlemleri inşaata başlanmadan
tamamlanacaktır.
Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Onaylı Çevre Düzeni Planı
hükümleri Madde 7.20’de “Bu plan kapsamındaki alanlarda, ihtiyaç olması halinde güvenlik,
sağlık, eğitim, büyük kentsel yeşil alanlar vb. gibi sosyal donatı alanları; kent veya
bölge/havza bütününe yönelik her türlü atık bertaraf tesisleri ve bunlarla entegre geri
kazanım tesisleri, arıtma tesisleri, belediye hizmet alanı, mezbaha, karayolu, demiryolu,
havaalanı, baraj, enerji iletim ve doğalgaz depolama vb. gibi teknik altyapı alanları, organize
sanayi bölgeleri, endüstri bölgeleri ve serbest bölgeler, yapılabilir. Bu kullanımlara ilişkin imar
planları, ÇED Yönetmeliği kapsamında kalanlar için “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu”
veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararının bulunması; ÇED Yönetmeliği
kapsamı dışında olanlar için ise, ilgili kurum ve kuruluşların uygun görüşü olması kaydı ile bu
planda değişikliğe gerek olmaksızın, kurum ve kuruluşların görüşlerine uyularak ilgili
idaresince hazırlanır ve onaylanır. Onaylanan Planlar sayısal ortamda veri tabanına işlenmek
üzere Bakanlığa gönderilir. Söz konusu tesisler/tesis alanları amacı dışında kullanılamaz.
Yakma veya düzenli katı atık depolarının yanı sıra fiziksel/kimyasal/biyolojik önişlem
ünitelerini içeren entegre atık bertaraf veya geri kazanım tesislerinin yer seçimi, atığın en
yakın ve en uygun olan tesiste bertaraf edilmesi ilkesi çerçevesinde, bölgenin atık miktarı
dikkate alınarak ilgili kurum ve kuruluşların görüşü doğrultusunda belirlenir.” Hükmü yer
almaktadır.
Proje alanında bulunan tarım alanlarının amaç dışı kullanımı için Çevre Düzeni Plan
Hükümlerinde Madde 8.7.4’te; “Tarım Arazilerinin Amaç Dışı Kullanımı Taleplerinde, 5403
Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu ve T.C. Gıda, Tarım Ve Hayvancılık
Bakanlığı’nın İzni Çerçevesinde Bu Plan Karar Ve Hükümlerine Göre İşlem Yapılacaktır”
ifadesi yer almaktadır. Bu doğrultuda Çevre Düzeni Planında tarım alanı olarak işaretlenen
bu alanda faaliyetler yürütülürken 5403 Sayılı toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu
çerçevesinde ilgili kurumlardan izinler alınacaktır.
Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Madde
6.3.1 Havayolu Ulaşımı Bölümünde, planlama bölgesi sınırları içerisinde havaalanı
bulunmayan tek ilin Yozgat olduğu belirtilmiş olup, il merkezi batısında, gösterimi şematik
olarak yapılmış bir havaalanı önerisi getirilmiştir. Ancak arazi yapısı, rüzgar analizleri ve
mania yönünden yapılan incelemeler sonucunda Yozgat Havalimanı için DeremumluFakıbeyli Alternatifi daha uygun bulunmuştur.
Proje alanının mevcut durumda nazım imar planı ve uygulama imar planı
bulunmamaktadır. Konu ile ilgili olarak Yozgat İl Özel İdaresinden alınan imar planı
bulunmadığına dair yazı Ek-1 Resmi Belgeler ’de verilmiştir.
72
ÇED RAPORU
2.4. Proje Alanının Manialı veya Maniadan Arındırılmış Bölge Olup Olmadığının
Açıklanması, Havaalanı Mania Planı
Mania: Uçakların yer hareketleri için kullanılan yüzeylerde bulunan veya uçuştaki
uçağın korunması için belirlenmiş yüzeyleri aşan bütün geçici, sabit ya da seyyar cisimler
veya bunların bir kısmını,
Maniadan arındırılmış bölge: İç yaklaşma yüzeyi, iç geçiş yüzeyi, temkinli iniş yüzeyi,
ve şerit sahanın, bu yüzeylerle sınırlanmış bölümü üzerinde, seyrüsefer amacıyla monte
edilmiş, kırılabilir hafif kitlelerin dışındaki sabit maniaların ihlal etmediği hava sahasını ifade
eder.
Yozgat Havalimanı sahasında ve yakın çevresinde mania oluşturabilecek bir alan
(tepe, yüksek bina vb.) bulunmamaktadır.
Yozgat Havalimanı mania planı; PAT (pist, apron, taksirut) sahalarına ilişkin
uygulama projelerinin hazırlanmasına müteakip piste ait kırmızı kota göre Sivil Havacılık
Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanacaktır. Söz konusu mania planının SHGM tarafından
hazırlanması için, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından pist başı kot ve
koordinatları belirlenmiş olup Ek-1’de verilmektedir. Pist başı kotu ve koordinatları (ED50
sistemine göre 3 derecelik UTM) Tablo 42’de verilmektedir.
Tablo 42. Yozgat Havalimanı Pist Başı Kot ve Koordinatları
Yozgat Havalimanı
0+000
3+500
Y
410644.400
414142.427
X
4418026.131
4417908.680
Kesin Proje
Kotları (m)
1291.520
1263.680
2.5. Proje Etki Alanı İçerisinde Koruma Alanlarının (Milli Parklar, Tabiat Varlıkları,
Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları,
Biyosfer Rezervleri, Arkeolojik, Doğal Sit Alanları, Kültür Varlıkları, Özel Çevre Koruma
Alanı, Ramsar Alanı, Sulak Alan, Av-Yaban Hayatı Koruma Alanı, Turizm Alanı ve
Merkezi gibi ÇED Yönetmeliği’nin Ek-V’inde Belirtilen Duyarlı Yöreler) Bulunup
Bulunmadığı, Var ise Bu Alanların Proje ve Etki Alanına Uzaklıklarının Belirtilerek
1/25.000 Ölçekli Haritada Sınırları ile Birlikte Gösterilmesi, Bu Alanlar Üzerinde ve
Yakınında Yapılacak İşler Konusunda Detaylı Bilgi (ilgili kurum görüşleri, Sit Kurulu ve
Koruma Bölge Komisyonunun görüşü dosyaya eklenmelidir) Verilmesi
Yozgat Havalimanı Projesi ile ilgili olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve
İşletmeler Genel Müdürlüğü’nden alınan görüş Ek-1’de verilmiştir. Proje alanı ile ilgili olarak
Bakanlar Kurulu ile ilan edilen herhangi bir Turizm Merkezi veya Kültür ve Turizm Koruma ve
Gelişim Bölgesi sınırları içerisinde kalmamaktadır.
Proje kapsamında kullanılacak arazi ile ilgili olarak Sivas Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Bölge Kurulu’ndan alınan Kurum Görüşü Ek-1’de verilmektedir. Yozgat Havalimanı
yapılacak alanın çevresinde bulunan daha önceden tescil ve tespiti yapılan taşınmaz kültür
varlığı veya arkeolojik sit alanı bulunmamaktadır. Proje alanının güneybatısında bulunan
Çalatlı Köyü’nde ise sadece Sivas K.T.V.K. Kurulu’nun 16.01.2010 tarih ve 1603 sayılı kararı
ile korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilen Çalatlı Köprüsünün
bulunduğu, tescilli köprünün proje alanından yaklaşık 3 – 4 km uzakta bulunmaktadır ve
projeden etkilenmesi söz konusu değildir.
73
ÇED RAPORU
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’nden proje alanının herhangi bir Özel
Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinde kalmadığına dair görüş alınmıştır (Bkz. Ek-1).
Ayrıca Kayseri Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Tabiat Varlıklarını Koruma Şube
Proje alanında; ÇED Yönetmeliği Ek-5’de verilen;
1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar
a) Proje alanı ve proje etki alanında 09/08/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar
Kanunu’nun 2 nci maddesinde tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca
belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları”
bulunmamaktadır.
b) Proje alanı ve proje etki alanında 01/07/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı
Kanunu uyarınca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme
Alanları" bulunmamaktadır.
c) Proje alanı ve proje etki alanında 21/07/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a)
bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve
"Koruma Alanı" olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun
(2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin
Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri
uyarınca tespiti ve tescili yapılan alanlar bulunmamaktadır.
Proje kapsamında inşaat çalışmaları sırasında herhangi bir taşınır/taşınmaz kültür
varlığı ile karşılaşılması durumunda, inşaat çalışmaları durdurularak en yakın Müze
Müdürlüğü’ne veya Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’ne haber verilecektir.
ç) Proje alanında22/03/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında
olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları bulunmamaktadır. Proje alanının yaklaşık 700 m
güneyinde yer alan Fakıbeyli Göleti Su Ürünleri Üreme ve İstihsal Sahası olarak
belirlenmiştir. Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamalarında çevrede bulunan dere
yataklarına hafriyat depolanmayacak olup, dere ve akarların yönü değiştirilmeyecektir. Proje
sahası içerisinde yer alan 2 nolu kuru dere için Ek-20’de verilen DSİ 12. Bölge Müdürlüğü
görüşünde yer alan kanal tip enkesitleri ile uzunlukları uygulanacaktır.
d) Proje alanı ve proje etki alanında 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde
tanımlanan alanlar bulunmamaktadır.
e) Proje alanı ve proje etki alanında 02/11/1986 tarihli ve 19269 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49 uncu maddesinde
tanımlanan "Hassas Kirlenme Bölgeleri" bulunmamaktadır.
f) Proje alanı ve proje etki alanında 09/08/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre
Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından "Özel Çevre Koruma
Bölgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar bulunmamaktadır.
g) Proje alanı ve proje etki alanında 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi
Kanunu’na göre koruma altına alınan alanlar bulunmamaktadır.
74
ÇED RAPORU
ğ) Proje alanı ve proje etki alanında 31/08/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu
uyarınca orman alanı sayılan yerler bulunmamaktadır.
h) Proje alanı ve proje etki alanında 04/04/1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu
gereğince yapı yasağı getirilen alanlar bulunmamaktadır.
ı) Proje alanı ve proje etki alanında 26/01/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin
Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar bulunmaktadır.
i) Proje alanı ve proje etki alanında 25/02/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera
Kanununda belirtilen alanlar bulunmaktadır. Proje kapsamında mera alanlarının kullanımı
söz konusu olduğunda mera vasfındaki araziler için Mera Kanununu 14. maddesi gereğince
İl Mera Komisyonuna tahsis amacı değişikliği talebinde bulunulacaktır.
Proje kapsamında kazı ve dolgu çalışmaları sırasında ortaya çıkacak olan hafriyat
malzemeleri, havalimanı sınırları içerisinde belirlenen hafriyat depolama alanlarında
depolanacaktır. Proje alanı sınırları dışarısında hafriyat depolaması söz konusu değildir.
j) Proje alanı ve proje etki alanında 17/05/2005 tarihli ve 25818 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’nde
belirtilen sulak alan sayılan alanlar bulunmamaktadır.
2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli
alanlar
a) Proje alanı ve etki alanında; 20.02.1984 tarihli ve 18318 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren "Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma
Sözleşmesi" (BERN Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlardan "Önemli Deniz
Kaplumbağası Üreme Alanları"nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, "Akdeniz Foku
Yaşama ve Üreme Alanları" bulunmamaktadır.
b) Proje alanı ve yakın çevresinde; 12.06.1981 tarih ve 17368 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren "Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi"
(Barcelona Sözleşmesi) uyarınca korumaya alınan alanlar bulunmamaktadır.
ı) Proje alanı ve yakın çevresinde; 23.10.1988 tarihli ve 19968 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan "Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol"
gereği ülkemizde "Özel Koruma Alanı" olarak belirlenmiş alanlar bulunmamaktadır.
ıı) Proje alanı ve yakın çevresinde; 13.09.1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği
seçilmiş Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan "Akdeniz’de Ortak
Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar bulunmamaktadır.
ııı) Proje alanı ve yakın çevresinde; Cenova Deklerasyonu’nun 17. maddesinde yer
alan "Akdeniz’e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin" yaşama ve beslenme ortamı olan
kıyısal alanlar bulunmamaktadır
c) Proje alanı ve etki alanında; 14.02.1983 tarihli ve 17959 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren "Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi"nin
1. ve 2. maddeleri gereğince Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alınan "Kültürel Miras"
ve "Doğal Miras" statüsü verilen kültürel, tarihi ve doğal alanlar bulunmamaktadır.
ç) Proje alanı ve etki alanında; 17.05.1994 tarihli ve 21937 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası
Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi" (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca
koruma altına alınmış alanla bulunmamaktadır.
75
ÇED RAPORU
3. Korunması gereken alanlar
a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit
edilen ve yapılaşma yasağı getirilen (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv
alanları, jeotermal alanlar ve benzeri) alanlar: Proje alanı ve yakın çevresinde tabii karakteri
korunacak alan, biogenetik rezerv alanları, jeotermal alanlar bulunmamaktadır.
b) Tarım Alanları: Proje alanı ve etki alanında tarım alanı bulunmaktadır.
c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suların durgun veya akıntılı,
tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin çekilme devresinde 6 metreyi geçmeyen
derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem
taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren
kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler bulunmamaktadır.
ç)Proje alanında göl, akarsu, yeraltı suyu işletme sahaları bulunmamaktadır. Proje
alanının yaklaşık 700 m güneyinde Fakıbeyli Göleti bulunmaktadır. Fakıbeyli Göletini
besleyen Melaniçi Deresi ve kuru dereler proje alanı çevresinden geçmektedir. Proje
kapsamına söz konusu dereler hafriyat dökülmeyecek ve derelerin yönü değiştirilmeyecektir.
d) Proje alanı ve proje etki alanında, Bilimsel araştırmalar için önem arz eden ve/veya
nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama
ortamı olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz
özelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar bulunmamaktadır.
2.6. Proje ve Etki Alanında, Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında
Bulunan Araziler (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla
tahsis edilmiş alanlar), Bunların Proje Alanına Olan Mesafesi, (Askeri Bölgelere Dair
Milli Savunma Bakanlığı görüşü ÇED Raporuna eklenmelidir)
Proje alanı ve proje etki alanı içerisinde Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve
Tasarrufu Altında Bulunan Araziler bulunmamaktadır. Proje ile ilgili olarak Milli Savunma
Bakanlığı’ndan alınan görüş Ek-1 Resmi Yazılar ’da verilmiş olup, konu ile ilgili yapılan
incelemede bahse konu bölgede askeri alan, askeri yasak bölge ve askeri güvenlik bölgesi
bulunmadığından projenin askeri gerekler açısından sakınca yaratmayacağı belirlenmiştir.
76
ÇED RAPORU
2.7. Proje Alanına Ulaşım ve Karayolu Bilgileri (İnşaat ve İşletme Aşaması)
2.7.1. Proje Alanına En Yakın Karayolu ve Demiryolunun Adı, Mesafesi
Mevcut durumda Yozgat İline ulaşımda demiryolu ve karayolu kullanılmaktadır.
Uluslararası D 200 karayolu ilin ana ulaşımını sağlamaktadır. Yozgat İli ulaşım ağını gösterir
harita Şekil 26’da verilmektedir.
Şekil 26. Yozgat İli Ulaşım Ağı Haritası
Yozgat İlinin Kırıkkale, Ankara, Sivas, Kayseri Kırşehir, Nevşehir, Çorum, Çankırı,
Tokat İlleri ile doğrudan bağlantısı vardır. Proje alanına en yakın karayolu yaklaşık 1.200
metre batısından geçen D795 karayolu ve yaklaşık 3.000 metre güneyinden geçen D200
karayoludur. Yozgat Havalimanının karayollarına göre konumunu gösterir harita Şekil 27’de
verilmiştir.
77
ÇED RAPORU
1,2 km
3,0 km
Şekil 27. Proje Alanının Karayollarına Göre Konumu (Karayolları Genel Müdürlüğü)
78
ÇED RAPORU
Yozgat İlinde mevcut demiryolu ulaşımı proje alanına yaklaşık 44 km mesafede
bulunan Ankara-Kayseri hattı ve Doğu Anadolu bölgesine bağlantıyı sağlayan demiryolu ile
sağlanmaktadır. Yerköy, Şefaatli ve Yeni Fakılı İlçelerinde tren istasyonu bulunmaktadır.
Ayrıca Yerköy-Sivas hızlı tren ulaşımının çalışmaları devam etmektedir. Yozgat Havalimanı
Projesinin mevcut hat ve devam eden projelerle etkileşim içerisinde bulunmadığına dair
TCDD Genel Müdürlüğü’nün görüşü Ek-1 Resmi Yazılar ‘da verilmiştir.
2.7.2. Proje Alanına Ulaşımda Kullanılacak Karayolu Güzergahı ve Alternatifleri,
Yozgat Havalimanı Projesine ulaşımda kullanılan karayolları, mevcut durumda
bulunan ve Şekil 27’de gösterilen Çorum (Alaca) – Yozgat (D795) Yolu ve Sivas – Yozgat
(D200-E88) Yoludur. Yozgat il merkezi ve ilçelerden havalimanına gelecek yolcular D200
karayolunu, Çorum yönünden havalimanına gelecek yolcular ise D 795 karayolunu
kullanarak havalimanına ulaşacaklardır. Aynı şekilde yolcuların dönüş istikametlerinde de
söz konusu karayolunu kullanacaklardır.
Proje kapsamında havalimanı alanına ulaşımda söz konusu yolların kullanılması
planlanmakta olup, karayollarına yapılacak olan bağlantı yolu, yol kesit ve güzergahı kesin
proje aşamasında projelendirilecektir.
2.7.3. Proje Kapsamında Bağlantı Yolu ya da Mevcut Yolda Genişletme/İyileştirme
İhtiyacı Duyulup Duyulmadığı, Bu Çalışmaların Kim Tarafından Yapılacağı, Bölgede
Mevcut/Planlanan Yol Çalışması Olup Olmadığı,
Yozgat İlinde mevcut durumda ulaşımda kullanılan Uluslararası D200 Devlet Yolu ve
D795 Devlet Yolunun, havalimanı inşaat ve işletme aşmalarında da kullanılması
planlanmaktadır. Ancak söz konusu karayollarından havalimanına ulaşımda kullanılacak
bağlantı yolu, yol kesit ve güzergahı kesin proje aşamasında Altyapı Yatırımları Genel
Müdürlüğü tarafından projelendirilecek olup, bu doğrultuda Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü’ne
başvuruda bulunulacaktır.
Proje kapsamında inşaat aşamasında, ihtiyaç duyulacak malzemenin alana taşınması
sırasında söz konusu yolların kullanılması planlanmaktadır. İnşaat aşamasında kullanılacak
yollarla ilgili 2918 sayılı Trafik Kanunu ve bu kanuna istinaden çıkarılan tüm kanun ve
yönetmeliklere uyulacaktır. Proje kapsamında kullanılacak olan yollara zarar verilmeyecek
olup, karayollarına projeden kaynaklı bir zarar verilmesi durumunda söz konusu zarar
yüklenici firma ve Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılacak protokol çerçevesinde
karşılanacaktır.
Karayolları Genel Müdürlüğü ve Karayolları 6. Bölge Müdürlüğünden alınan görüşler
Ek-1 Resmi Yazılar ‘da verilmektedir.
79
ÇED RAPORU
2.7.4. Kullanılacak Malzeme Ocakları Güzergahı ile Bağlantı Yollarının, Mevcut
Karayollarının 1/25.000 Ölçekli Kılavuz Harita Üzerinde Gösterilmesi
Proje kapsamında ihtiyaç duyulan malzemenin temin edilmesi için proje alanı
çevresinde bulunan ruhsatlı ve ÇED Gerekli Değildir ve/veya ÇED Olumlu Belgesi alınmış
mevcut malzeme ocakları kullanılacaktır.
Proje kapsamında kullanılacak malzeme ocakları yüklenici firma tarafından
belirlenecek olup, malzeme ocaklarından temin edilen malzemenin proje alanına taşınması
sırasında D795 ve/veya D200 karayollarının kullanılması öngörülmektedir. İnşaat
aşamasında kullanılacak yollarla ilgili 2918 sayılı Trafik Kanunu ve bu kanuna istinaden
çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere uyulacaktır.
Proje kapsamında kullanılacak olan yollara zarar verilmeyecek olup, karayollarında
projeden kaynaklı bir zarar oluşması durumunda söz konusu zarar yüklenici firma ve
Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılacak protokol çerçevesinde karşılanacaktır.
2.7.5. Proje Kapsamında Demiryolunun Kullanılıp Kullanılmayacağı, Kullanılacak ise
Demiryolu Hattına Yapılacak Bağlantı Hattı, Uzunluğu ve Güzergahı
Yozgat Havalimanı Projesine en yakın demiryolu güzergahı yaklaşık 44 km mesafede
bulunan Ankara-Kayseri Demiryolu hattıdır. Proje alanının demiryoluna uzak olmasından
dolayı havalimanına ulaşımda demiryolunun kullanılmayacağı öngörülmektedir.
2.7.6. “Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik”
Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler
Karayolları 6. Bölge Müdürlüğünün görüşleri doğrultusunda inşaat ve işletme
aşamasında kullanılacak karayollarına giriş ve çıkışlarda her türlü trafik önlemi Altyapı
Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından alınacaktır.
Proje kapsamında kurulacak tüm tesislere ve yapılara ilişkin yer planlamasında
“Karayolu Kenarına Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik” hükümlerine ve
Karayolu Kamulaştırma sınırı çekme paylarına uyulacaktır.
Proje inşaat aşamasında proje alanına tehlikeli madde sınıfına giren maddelerin
taşınması söz konusu değildir. Ancak havalimanı işletme aşamasında uçak yakıtları gibi
tehlikeli madde sınıfında giren tüm maddelerin taşınması sırasında “Tehlikeli Maddelerin
Karayolu ile Taşınması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
2.7.7. Proje Kapsamındaki Çalışmalara İlişkin Karayolları Genel Müdürlüğü ve
Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü Görüşü ile Yapılacak Protokoller, Alınacak İzinler
Karayolları Genel Müdürlüğü ve Karayolları 6. Bölge Müdürlüğünden alınan görüşler
Ek-1 Resmi Yazılar ‘da verilmektedir.
Yozgat Havalimanına ulaşımda kullanılacak bağlantı yolu için yol kesit ve güzergahı
kesin proje aşamasında Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından projelendirilecek
olup, bu doğrultuda Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü’ne başvuruda bulunulacak ve gerekli
80
ÇED RAPORU
Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamalarında kullanılacak yollarla ilgili 2918
sayılı Trafik Kanunu ve bu kanuna istinaden çıkarılan tüm kanun ve yönetmeliklere
uyulacaktır. Ayrıca havalimanı kapsamında kurulacak tüm tesislere ve yapılara ilişkin yer
planlamasında “Karayolu Kenarına Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik”
hükümlerine ve Karayolu Kamulaştırma sınırı çekme paylarına ve “Tehlikeli Maddelerin
Karayolu ile Taşınması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
2.8. Arazi Kullanım Durumu (Proje Alanının Arazi Kullanım Haritası Üzerinde
Gösterimi)
Deremumlu ve Fakıbeyli köyleri arasında yapımı planlanmaktadır. Proje alanının işaretlendiği
Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Onaylı Çevre Düzeni Planı,
Lejandı ve plan hükümleri Ek-5’te verilmiştir. Proje alanının tamamı Çevre Düzeni Planında
tarım arazileri olarak belirlenmiştir.
Havalimanı sahasının tamamı, kahverengi topraklar ile kolüvyal topraklar üzerinde
bulunmakta olup, eğim ve erozyon zararının görüldüğü ve nadaslı kuru tarım yapılan araziler
üzerinde yer almaktadır.Proje alanı arazi kullanım haritası EK-6’da verilmektedir.
2.8.1. Proje Alanının Mülkiyetine İlişkin Bilgi ve Belgeler (Tapu, kira kontratosu vb.)
Proje alanı, Ek-4’de verilen 1/100.000 ölçekli Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi
Çevre Düzeni Planına işaretlenmiş olup, tarım arazileri olarak belirtilmiştir. Proje alanının
genel olarak tarım arazilerinden oluştuğu, bazı kısımlarda mera vasfında arazilerin
bulunduğu yapılan ön inceleme ve etüt çalışmalarında tespit edilmiştir.
Proje alanı ile ilgili olarak Yozgat Kadastro Müdürlüğü’nden temin edilen bilgiler
doğrultusunda hazırlanan Kamulaştırmaya Esas Genel Vaziyet Planı Ek-7’de verilmektedir.
2.8.2. Proje Kapsamında Yapılacak Kamulaştırma ve Kamulaştırma Bedeli (Proje ve
Ulaşım Yolu İçin Kamulaştırma Sahası İçerisinde Bulunan Yapı Adedi ve Nüfus Bilgileri
Dahil)
Yozgat Havalimanı Proje sahası genellikle tarım arazilerden oluşmakta olup, şahıs
mülkiyetindedir. Alan içerisinde herhangi bir yerleşim yeri veya herhangi bir yapı
bulunmamaktadır.
Proje alanına en yakın yerleşim yeri yaklaşık 1,5 km uzaklıkta bulunan Kababel
Köyü’dür. Söz konusu köyde TUİK 2012 verilerine göre, 42 erkek ve 47 kadın olmak üzere
89 kişi yaşamaktadır. Ancak yapılan arazi çalışmalarında ve köylülerle yapılan görüşmeler
sonucunda nüfusun şehir merkezine kaydığı ve köyde yaşamını sürdüren kişi sayısının
oldukça azaldığı belirlenmiştir.
Proje kapsamında yapılacak kamulaştırma işlemleri ve kamulaştırma bedeli kesin
proje çalışmaları sonrasında belirlenecek olup, proje alanında kalan tarım arazileri için
kamulaştırma çalışmaları gerçekleştirilecektir. Kamulaştırmada taşınmazların fiili ödeme
değerleri ile net gelir kayıp değerleri dikkate alınarak kamulaştırma değerleri belirlenecektir.
Proje kapsamında kullanılacak tarım arazileri için 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi
Kullanımı Kanunu hükümleri doğrultusunda Yozgat Tarım Gıda ve Hayvancılık İl
Müdürlüğü’nden tarım dışı amaçla kullanım izni alınacaktır. Mera alanları ise 4342 sayılı
mera kanunu dikkate alınarak mera vasfı değişikliği yapılacaktır.
81
ÇED RAPORU
2.8.4. Proje Kapsamında Vasıf Dışına Çıkarılacak Arazilerin Vasıflarını Gösterir
Belgeler (Tapu, kira kontratosu vb.)
Proje alanı, genel olarak tarım arazilerinden oluşmakta olup bir kısmı mera vasfında
arazilerdir. Havalimanı alanında kalan mera alanları 4342 sayılı mera kanunu dikkate
alınarak mera vasfı değişikliği yapılacaktır.
Proje alanı ile ilgili olarak Yozgat Kadastro Müdürlüğü’nden temin edilen bilgiler
doğrultusunda hazırlanan Kamulaştırmaya Esas Genel Vaziyet Planı Ek-7’de verilmektedir.
2.8.5. Taşınmazların İşaretli Olduğu 1/5.000 Ölçekli Kadastro Paftası
Proje kapsamında yapılacak kamulaştırma işlemleri ve kamulaştırma bedeli kesin
proje çalışmaları sonrasında belirlenecektir. Kamulaştırma çalışmaları sırasında Yozgat
Kadastro Müdürlüğü’nden 1/5.000 Ölçekli Kadastro Paftası temin edilerek, kamulaştırma
işlemleri taşınmazlara göre yapılacaktır.
2.9. Proje Alanı ve Etki Alanında Yapılacak Çalışmalar Sırasında Herhangi Bir Kültür ve
Tabiat Varlığına Rastlanılması Durumunda 2863 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan
“Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu” Gereği Yapılacak İş ve İşlemler
Proje kapsamında kullanılacak arazi ile ilgili olarak Sivas Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Bölge Kurulu’ndan alınan Kurum Görüşü Ek-1’de verilmektedir. Sivas Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’ndan alınan görüşe göre; yapılan incelemelerde
Havalimanı yapılacak alanın çevresinde bulunan Yozgat Merkez İli, Merkez İlçeye bağlı
Deremumlu, Kababel, Fakıbeyli, Güllük, Sarımbey ve Taşpınar Köylerinde daha önceden
tescil ve tespiti yapılan bir taşınmaz kültür varlığı veya arkeolojik sit alanı bulunmadığı
belirlenmiştir. Proje alanının güneybatısında bulunan Çalatlı Köyü’nde ise sadece Sivas
K.T.V.K. Kurulu’nun 16.01.2010 tarih ve 1603 sayılı kararı ile korunması gerekli taşınmaz
kültür varlığı olarak tescil edilen Çalatlı Köprüsünün bulunduğu, tescilli köprünün proje
alanından yaklaşık 3 – 4 km uzakta olduğu ve projeden etkilenmediği tespit edilmiştir.
Proje kapsamında Sivas Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nce
yerinde yapılan inceleme sonucunda 2863 sayılı yasa kapsamına giren herhangi bir
taşınmaz kültür varlığı ile taşınır kültür varlığı parçasına rastlanmamıştır. Konu ile ilgili Sivas
Kültür Varlıklarını Bölge Kurulu Müdürlüğü görüşü Ek-1’de verilmektedir.
Proje inşaat faaliyetleri sırasında herhangi bir taşınır-taşınmaz kültür varlığına
rastlanılması faaliyetler derhal durdurularak 2863 sayılı yasanın 4. Maddesi gereği ilgili
makamlara haber verilecektir.
Ayrıca proje alanında 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarında ilan edilen
herhangi bir Turizm Merkezi veya Kültür ve Turizmi Koruma ve Gelişim Bölgesi kapsamında
kalmadığına dair Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü yazısı Ek-1’de verilmektedir.
Proje inşaat ve işletme aşamalarında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Kanunu ve 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu hükümlerine uyulacaktır.
Proje alanının herhangi bir Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinde yer
almadığı belirlenmiş olup, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü görüşü Ek-1’de
verilmiştir. Ayrıca Kayseri Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Tabiat Varlıklarını Koruma Şube
82
BÖLÜM III
PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT
ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ
ÇED RAPORU
3. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ
3.1. Projeden Etkilenecek Alanların Belirlenmesi (Etki Alanının Nasıl ve Neye Göre
Belirlendiğinin Açıklanması, Etki Alanının Harita Üzerinde İşaretlenmesi)
Fakıbeyli köyleri arasında “Yozgat Havalimanı Projesi” yapımı planlanmaktadır.
Projeden kaynaklanabilecek çevresel etkiler hususunda; fiziksel-biyolojik çevreye
olası etkiler, doğal coğrafya ve jeolojik yapı üzerine etkiler, meteorolojik ve iklimsel
değişimler, su kaynaklarına etkiler, su ekosistemine etkiler, kara ekosistemine etkiler, toprak
kaynaklarına etkiler, arazi kullanımına etkiler, hava kalitesine etkiler, gürültü ve vibrasyon
etkileri ve altyapı hizmetlerine etkiler olarak incelenebilmektedir. Bunların yanı sıra sosyoekonomik çevreye olası etkilerden kamulaştırma etkileri, su hakları, sosyal yapıya etkiler ve
ekonomik yapıya etkilerden söz edilebilir. Bu etkiler dikkate alınarak proje etki alanında kalan
alanları aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz.
a) Proje faaliyetlerinden sürekli etkilenecek alanlar, yani projeden kaynaklı
doğal özelliği kaybedilen alanlar
Proje kapsamında yapılması planlanan havalimanı alanında kalan alanda doğal
ekosistem ortadan kaldırılacaktır. Bu alanlarda doğal özellikler tamamen ortadan kalkacaktır.
b) Projenin inşaat faaliyetlerinden etkilenen
tamamlandıktan sonra etkilerin ortadan kalktığı alanlar
fakat
inşaat
faaliyetleri
Projenin inşaat aşamasındaki çevresel etkiler (toz-gürültü-vibrasyon-trafik vb.) dikkate
alındığında proje etki alanı için:
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’ nin Ek 2’ si kapsamında emisyon
kaynaklarının yüzey dağılımı 0,04 km2’den büyükse, tesis etki alanı bir kenar uzunluğu 2 km
olan kare şeklindeki alandır. Ancak proje için yapılan Hava Kalitesi Dağılım Modellinde daha
da emniyetli tarafta kalınarak 8,75 km x 5,75 km’ lik bir alan model etki alanı olarak
seçilmiştir. Model etki alanı havalimanı etki alanı olarak belirlenmiştir
c) Projeden etkilenen yerleşimler (Sosyal ve Ekonomik Yönden Etkilenen
Alanlar)
Havalimanından başta Yozgat ili olmak üzere, Çorum, Tokat ve Nevşehir illerinin de
bir bölümü faydalanacaktır. Söz konusu illerin özellikle turizm, lojistik, tarım ve gıda gibi
sektörlerle büyük ölçüde önem kazanacağı düşünülmektedir.
Proje alanı Ek-2’de verilen 1/25.000 Ölçekli Genel Vaziyet Planında işaretlenmiş olup,
etki alanını gösterir harita Şekil 28’de verilmiştir.
83
ÇED RAPORU
Şekil 28. Proje Etki Alanı
84
ÇED RAPORU
3.2. Proje ve Etki Alanındaki Mevcut Kirlilik Yükü
Hava Kirliliği
Söz konusu Yozgat Havalimanı Projesi için bölgedeki mevcut hava kalitesi durumu,
havalimanının kurulmasından sonra yörede meydana gelmesi muhtemel kirlilik değerlerinin
tespitinde önemli faktörlerden birisidir. Bölgedeki mevcut hava kalitesinin değerlendirilmesi
için en pratik yol, mevcut izleme istasyonlarından temin edilecek uzun vadeli ölçüm
değerlerinin Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nde verilen sınır değerler
ile karşılaştırılmasıdır.
Proje alanına yaklaşık 20 km uzaklıkta, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ait Yozgat
Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonu yer almaktadır. Kükürt Oksit ve Partikül Madde ile ilgili sürekli
ölçümlerinin yapıldığı Yozgat ilinde; Karbonmonooksit, Azot Oksitleri, Hidrokarbon ve Kurşun
Emisyonları ölçümleri ise yapılmamaktadır. Proje alanı yakın çevresinde yer alan hava
kalitesi ölçüm istasyonu ile hava kalitesi indekslerini gösterir harita; Şekil 29’da verilmiştir.
Haritadan da görüleceği üzere Yozgat Hava Kalitesi Ölçüm istasyonunda yapılan anlık
ölçümlerde hava kalitesi ölçüm indeksi iyi olarak belirtilmektedir.
PROJE ALANI
20 km
Şekil 29.Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonları ve İndeksi Haritasında Proje Alanı Gösterimi
(www.havaizleme.gov.tr)
Proje alanına en yakın ölçüm istasyonu olan, Yozgat Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonu
verilerine göre; PM10 ve SO2 ölçümlerine ait Ocak 2012 tarihinden Mart 2013 tarihine kadar
ölçülmüş değerler aşağıda Tablo 43’te ve grafik gösterimi Şekil 30’da verilmektedir.
85
ÇED RAPORU
Tablo 43.Proje Alanının İçerisinde Bulunduğu Bölgeye Ait PM 10 ve SO2 Ölçüm Değerleri
Yıl
2012
2013
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Ocak
Şubat
Mart
Maksimum
228
105
68
42
10
8
7
10
6
20
68
98
19
40
133
SO2(µg/m 3)
Minimum
2
9
12
10
4
4
5
4
4
3
4
6
12
3
9
Ortalama
26
43
36
27
8
6
6
5
4
7
18
21
14
9
51
Maksimum
255
93
115
88
91
78
64
127
79
120
94
18
83
100
130
PM 10(µg/m 3)
Minimum
8
17
17
42
21
28
21
11
27
21
12
12
14
16
12
Ortalama
47
61
62
69
43
49
45
43
48
57
52
44
40
47
56
Şekil 30. Ocak-2012/Mart-2013 Tarihleri Arasında Yozgat İli İçin Ortalama PM 10 ve SO2 Grafiği
Proje alanı çevresinde sanayi bölgesi bulunmamaktadır. İl’de yer alan sanayinin çok
gelişmemesi nedeniyle sanayiden kaynaklanan hava kirliliği problem teşkil etmemektedir.
Proje alanına yeri en yakın yerleşim yerleri yaklaşık 1.500 m batısında yer alan
Kababel Köyü, 2.300 m güneyinde yer alan Deremumlu Köyüdür. Yerleşim yerlerinde ısınma
amaçlı kullanılan yakma sistemlerinden kaynaklanan is, duman, toz, gaz, buhar ve aerosol
halinde havaya atılan kirleticilerin hava kalitesi üzerindeki olumsuz etkileri vardır.
Proje alanına en yakın karayolu 1.200 m uzaklıkta yer alan Çorum (Alaca) - Yozgat
karayolu ve 3,0 km uzaklıkta bulunan Sivas-Yozgat karayoludur. Trafikte seyreden motorlu
kara taşıtlarından kaynaklanan egzoz gazlar hava kirliliğine neden olmaktadır. Yozgat ilinde
Trafiğe Kayıtlı Araç Sayısı yıllar itibariyle 2011 yılı verileri ile Tablo 44’te verilmektedir.
86
ÇED RAPORU
Tablo 44. Yozgat İlinde Yıllar İtibariyle Trafiğe Kayıtlı Araç Sayısı (Yozgat İli, İl Çevre Durum
Raporu 2011)
Yıl
Aracın Cinsi
Otomobil
Minibüs
Otobüs
Kamyon
Traktör
Kamyonet
Motosiklet
Diğer
Toplam
2011
Araç Sayısı
28.283
2.486
584
4.104
24.747
5.035
2.627
969
68.739
Proje alanının yer aldığı İl’de nüfusun yoğun olmaması nedeniyle motorlu araç sayısı
azdır. Egzoz emisyon kontrolleriyle havaya yayılan emisyonlar önlenmekte, yaz ve kış
aylarında motorlu araçlardan kaynaklanan hava kirliliği en az düzeye inmektedir.
Su Kirliliği
Yozgat İlinde Yozgat Belediyesi tarafından 2006 yılında faaliyete geçen 1 adet atık su
arıtma tesisi bulunmaktadır. Şehrin evsel ve endüstriyel atık suları kanalizasyonla Sarıhacılı
Köyü mevkiine kadar taşınarak buradan Yozgat Belediyesi tarafından yaptırılan 200.000
ton/gün kapasiteli arıtma tesisinde arıtıldıktan sonra köyün altından geçen Baltaözü deresi
vasıtasıyla Delice Irmağına akmaktadır (Yozgat İl Çevre Durum Raporu, 2011).
Yozgat ilinde yapılan kanalizasyon çalışmaları ile birlikte 52 köyden 26 tanesine
şebeke ve foseptik çukuru, 8 köye ise sadece foseptik yapılmış olup şebekesinin yapılması
planlanmaktadır. 18 köyde ise şebeke inşaatı tamamlanmış olup foseptik inşaatı yapılması
planlanmaktadır. (Yozgat İl Özel İdaresi Stratejik Planı, 2006-2010).
Proje alanına en yakın su kaynağı, yaklaşık 50 metre güneyinden geçen Meleniçi
Deresidir. Söz konusu su kaynağı proje alanına yaklaşık 700 metre mesafede yer alan ve Su
Ürünleri Üreme ve İstihsal Sahası olarak belirlenmiş olan Fakıbeyli Göletini beslemektedir.
Aynı zamanda proje alanı çevresinde yer alan kuru dereler bulunmaktadır.
Proje kapsamında Fakıbeyli Göleti’nden yüzeysel su numunesinin SKKY (Su Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği) Tablo 2’ye göre analizi yapılmıştır. Fakıbeyli Göleti için yapılan su
analizler ve sonuçları Ek-9’da verilmiş olup Tablo 45’te özetlenmiştir.
Tablo 45. Fakıbeyli Göleti Su Numunesi Analiz Sonuçları
Paramete-Birim
Analiz
Sonucu
pH
Kimyasal Oksijen İhtiyacı (mg/L)
Çözünmüş Katı Madde (mg/L)
Askıda Katı Madde (mg/L)
Toplam Koliform (KOB/100 mL)
Toplam Azot (mg/L)
Toplam Fosfat (mg/L)
Klorofil-a (mg/L)
7,37
< 10
7,92
< 10
500
2,93
< 0,01
0,0025
SKKY Tablo 2 Sınır Değerler
Çeşitli Kullanımlar İçin
Doğal Koruma Alanı ve
(Doğal olarak tuzlu, acı ve
Rekreasyon
sodalı göller dahil)
6,5 – 8,5
6 – 10,5
3
8
7,5
5
5
15
1000
1000
0,1
1
0,005
0,1
0,008
0,025
Yapılan analiz sonuçlarında dikkat edilen 5 parametreye göre, Fakıbeyli Göleti doğal
koruma alanı ve rekreasyon ve çeşitli kullanımlar için (doğal olarak tuzlu, acı ve sodalı
göletler) sınır değerleri sağlamamaktadır.
87
ÇED RAPORU
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında meydana gelecek atıksular için atıksu arıtma
tesisi kurulacak olup, atıksular arıtılarak alıcı ortama deşarj edilecektir. Ayrıca projenin inşaat
ve işletme aşamalarında alıcı ortamın mevcut kalitesinin bozulmasını engelleyecek gerekli
tedbirler alınacaktır. Ayrıca inşaat aşaması süresince dere yataklarına hafriyat dökülmeyecek
olup, proje kapsamında:
 30.11.2012 tarih ve 28483 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği” ilgili hükümlerine,
giren “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında
Yönetmelik” kapsamında belirtilen hususlara,
 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de (Değişiklik: 30.11.2012
tarih ve 28483 sayılı Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği ve ilgili hükümlere,
 17.10.2012 tarih ve 28257 sayılı sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının
Hazırlanması Hakkında Yönetmelik” ve ilgili hükümlerine uyulacaktır.
Havalimanı inşaat ve işletme aşamalarında yapılacak faaliyetlerden kaynaklı su
kaynakları olumsuz etkilenmeyecektir.
Toprak Kirliliği
Yozgat ilinin yüzölçümü 1.412.300 hektar olup, bu alanın 825.133 hektarı tarım
arazisi, 276.156 hektarı çayır mera arazisi, 257.552 hektarı orman ve fundalık arazisidir.
Geriye kalan 53.459 hektar alan tarım dışı ve yerleşim alanı olarak kullanılmaktadır (Yozgat İl
Özel İdaresi Stratejik Planı, 2006-2010).
Yozgat İlinde toprak kirliliğine neden olan en önemli kaynaklar evsel ve endüstriyel
atıkların arıtılmadan alıcı ortama verilmesi ve / veya tarımsal sulamada kullanılması,
pestisitler, aşırı gübre kullanımı ve mevzuata uygun olmadan bertaraf edilen katı atıklardır.
Toprağı tanımadan ve analiz ettirmeden yapılan gübreleme, gereğinden fazla gübre
kullanarak, randıman düşmesine ve toprak kirlenmesine neden olmaktadır. Ayrıca toprak
kirliliğinin oluşmasına neden olan diğer en önemli etkenlerden biri de evsel, endüstriyel ve
tarımsal faaliyetler sonucunda oluşan katı ve sıvı atıklardır. Bu atıkların düzensiz atılması ve
depolanması sonucu atıklardan meydana gelecek sızıntı suları da toprak kirliliğine yol
açmaktadır. Yozgat ilinde sanayi kuruluşları daha çok Organize Sanayi Bölgesinde yer
almaktadır. Bu nedenle ilde sanayi kaynaklı toprak kirliliği asgari düzeye indirilmiştir. (Yozgat
İl Çevre Durum Raporu, 2011)
Söz konusu proje alanının tamamı Ek-5’te verilen Çevre Düzeni Planından da
görüleceği üzere tarım alanı olarak belirtilmiştir.
Söz konusu proje kapsamında yer alan tarım alanlarının tarım dışı amaçla
kullanılması; 19.07.2005 tarih ve 25880 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
5403 sayılı “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu” kapsamında olup, ilgili Kanunun 13.
Maddesinde “ Mutlak tarım arazileri ile sulu tarım arazileri tarımsal üretim amacı dışında
kullanılamaz. Ancak alternatif alan bulunamaması ve Kanunun uygun görmesi şartıyla (d)
bendinde, Bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plan ve yatırımlar için bu arazilerin amaç
dışı kullanım taleplerine toprak koruma projesine uyulması kaydı ile Bakanlık tarafından izin
verilir” hükmü yer almakta olup, Bu doğrultuda ÇED Olumlu Belgesi alındıktan sonra proje
kapsamında kullanılacak tarım alanları için İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğüne
müracaat edilerek tarım dışı kullanım izni alınacaktır.
88
ÇED RAPORU
Proje ünitelerinin inşaatı sırasında kazı, dolgu gibi işlemler nedeniyle mevcut arazinin
topoğrafik yapısında değişiklik olacaktır. Proje kapsamındaki tesislerin inşaatından çıkacak
kazı malzemesi miktarı oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle kazı malzemelerinin
nitelikleri göz önüne alınarak, uygun yerlerde ve dolguda teşkil edilecek elverişli zonlarda
kullanılacaktır.
Proje inşaat aşamasında yapılacak çalışmalarda toprak kirliliğinin önlenmesi için
gerekli önlemler alınacaktır. Kullanılacak araçların bakım ve onarımları şantiye tesislerinde
ve/veya makine parkında yapılacaktır. Makine parkı alanı beton ve sızdırmaz olacaktır.
İnşaat aşamasında; 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ve
14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde belirlenen hususlara uyulacaktır.
İşletme aşamasında ise meydana gelecek tüm atıklar ilgili mevzuatlar çerçevesinde
bertaraf edileceği için toprak kirlenmesi söz konusu değildir.
Havalimanı inşaat ve işletme aşamasında 08.06.2010 tarih ve 27605 sayı Resmi
Gazete ’de yayımlanan “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara
Dair Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
3.3. Proje ve Etki Alanının Jeolojik Özellikleri (Yararlanılan Kaynaklar Belirtilmeli,
Bilimsel Anlatım İlkeleri ve Rapor Yazım Kurallarına Uygun Olarak Hazırlanmalıdır)
3.3.1. Bölgesel Jeoloji (Bölgenin Stratigrafik kesiti ve 1/25.000 Ölçekli Jeoloji Haritası)
Bölgede Kırşehir masifi/metamorfitleri olarak bilinen ve temeli oluşturan Paleozoyik
yaşlı metamorfik kayaçlar ve bu birimler üzerinde uyumsuzlukla yer alan Üst Miyosen-Pliyosen
yaşlı, karasal klastik, volkanik ve karbonat kayaçlarından oluşan Kızılırmak formasyonu
yüzeylenmektedir. Proje alanı ve çevresine ait 1/25.000 Ölçekli Jeoloji Haritası Ek-8’de
verilmiştir. Birimlerin stratigrafik özellikleri aşağıda belirtilmiştir.
(Kaynak: MTA Genel
Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi, 2007)
STRATİGRAFİ
Bölgede, Paleozoyik yaşlı Kırşehir masifine ait metamorfik kayaçlar, bunları kesen ve
yer yer omuzlayan Kampaniyen- Maastrihtiyen yaşlı intrüzifler (Orta Anadolu granitoyitleri,
Karaboğazdere gabrosu) ve volkanik kayaçlar, Eosen yaşlı sığ denizel ve karasal ortamlarda
çökelmiş örtü kayaları, Eosen çökelleri üzerine tektonik olarak yerleşen İzmir-AnkaraErzincan zonuna ait Darmik formasyonu ve Artova ofiyolitli karışığına ait kayaçlar ile tüm bu
kaya birimlerini uyumsuz olarak üzerleyen Geç Eosen-Erken Miyosen yaşlı İncik
formasyonuna ait karasal çökeller, Orta Miyosen-Pliyosen yaş aralığındaki İç Anadolu
grubuna ait göl-akarsu çökelleri ve Kuvarter yaşlı çökeller yer almaktadır. Stratigrafik kolon
kesiti Şekil 31’de verilmektedir.
89
ÇED RAPORU
(Kaynak: MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi, 2007)
Şekil 31. Stratigrafik Kolon Kesiti
90
ÇED RAPORU
Kırşehir Masifi
Çalışma alanında ve yakın çevresinde, en yaşlı kayaç grubu Kırşehir masifi
metamorfitleri oluşturur. Bunlar düşük-orta basınç yüksek sıcaklık koşullarında yeşil şist,
almadin–amfibolit, yer yer granülit fasiyesi özellikleri sunar. Birim çalışma alanının yakın
çevresinde geniş alanda yüzeyler. Yozgat-i33 paftasında ise paftanın güneybatı köşesinde
yer alan Hacılı Köyü güneyinde çok dar bir alanda yüzeylenir.
Taban ilişkileri görülmeyen metamorfitler, Kampaniyen-Maastrihtiyen yaşlı intrüzifler
ve bunların yüzey karşılığı olan volkanik kayaçlar tarafından kesilir. Eosen-Kuvaterner yaş
aralığındaki çökeller tarafından uyumsuzlukla örtülen Kırşehir masifinden kesin yaş bulgusu
elde edilememiştir. Paleozoyik yaşlı olabileceği düşünülmektedir. Niğde grubu
(Göncüoğlu,1977), Kaman grubu (Seymen, 1982) ve Akdağ masifi ile eşdeğer olan bu
metamorfitler, magmatik katkılı platform çökellerinin metamorfizması neticesinde oluşmuştur.
(Kara ve Dönmez, 1990). Metamorfitler çalışma alanında, mermerlerden oluşan Bozçaldağ
formasyonuyla temsil edilir.
Bozçaldağ Formasyonu (Pzb)
Bölgedeki mermer ve rekristalize kireçtaşları Seymen (1982) tarafından Bozçaldağ
formasyonu olarak adlandırılmıştır. Egemen kayatürü beyaz, gri, renkli çoğunlukla iri kalsit
kristalli, orta-kalın katmanlı ve masif mermerlerdir. Yer yer amfibol şist, mikaşist ara düzeyleri
içerir. Çalışma alanında paftanın güneybatı köşesinde yer alan Hacılı Köyü güneyinde çok
dar bir alanda gözlenmektedir. Birimde yaş verecek fosil veya fozil izi izlenmemiştir.
Bozçaldağ formasyonu, Aşığediği formasyonu (Göncüoğlu, 1977) ve Bozçaldağ
mermerlerine (Kara, 1997) karşılık gelir.
Karaboğazdere Gabrosu (Kk)
Çalışma alanında, Recepli, Bozlar, Güdülelmahacılı, Türkmen, Gevrek, Gökçekışla,
Topçu, Daşınayayla, Sarıyaprak ve Kördere köyleri civarında, Yozgat güneyinde ve
doğusunda, yüzeylenen gabrolar, Karaboğazdere grubu üyesi olarak tanımlanmıştır.
Birim, koyu yeşil, siyah renkli, alt kesimlerde iri, üst kesimlerde mikro taneli
gabrolardan oluşur. Genel olarak plajiyoklas ve mafik mineral bileşimlidir. Plajikyoklaslar öz
biçimli (otomorf, idiomorf) andezin ve labrador karakterindedir. Mafik mineraller öz biçimli
piroksen (ojit) ve az ölçüde demirli opak oluşumlardır.
Karaboğazdere gabrosu, Bazik İntrüzifler (Ketin, 1956, 1963) ve Karakaya
ultramafitine (Seymen, 1982) karşılık gelir.
Orta Anadolu Granitoyidleri (Kog)
Çalışma alanında granit,granodiyorit, kuvarsmonzonit, kuvarssiyenit ve bunların
porfirlerinden oluşan kayaç grubu, Orta Anadolu Granitoyiti olarak tanımlanmıştır.
Buzağcıoğlu, Yazpınarı, Büyükincirli, Lökköy, Erkekli, Şerefoğlu, Küçükincirli,
Yasıağıl, Ekinciuşağı, Cıcıklar, Gülpınar, Köycü, Hacımusalı, Cakcak, Karaosmanoğlu,
Hacılı, Cankılı, Caferli köyleri ile Şefaatli İlçesi civarında yüzeyleyen birim, çeşitli evre ve
fazda sığ yerleşmiş, plüton ve stoklar ile onların kenar zonlarında gelişen damar
kayaçlarından oluşur.
91
ÇED RAPORU
Bunlar Orta Anadolu’da gözlenen ofiyolitlerin Kırşehir metamorfitlerini üzerlemesi ile
oluşan oluşan kabuk kalınlaşması sonucu kısmı ergime ile oluşmuştur (Kara, 1997). Renk,
doku, yapı ve mineral bileşimi kayaç türüne bağlı olarak değişir. Bu kayaç grupları yer yer
birbirleriyle geçişlidir. Granitoyitler de (özellikle granodiyoritlerde) magmatik farklılaşma
neticesinde mafik minerallerin yoğunluktan dolayı çökmesi ve bir araya toplanması belirgin
bir özelliktir (Kara, 1997).
Çalışma alanında, Eosen- Kuvaterner yaşlı sedimenter kayaçlar tarafından
uyumsuzlukla örtülen granitoyitler, Kırşehir masifine ait metamorfitleri kesmektedir.
Bölgede, granitoyitlerden yapılan radyometrik yaş tayinleri 54 milyon yıl (Ayan, 1963),
71 milyon yıl (Ataman, 1972) şeklindedir. Göncüoğlu (1982,1986) ise bu granitoyitlerden 95
milyon yıl yaş elde etmiştir. Tuz Gölü havzasında granitoyitlerin Maastrihtiyen yaşlı Kartal
formasyonuna, malzeme verdikleri gözlenir (Rigo de Righi ve Cortesini, 1959; Arıkan, 1975;
Görür, 1981). Buna göre, birimin yaşı, Senomaniyen-Senoniyen olmalıdır.
Birim, Baranadağ masifi (Ayan, 1963), Cefalıkdağ granodiyoriti (Ataman, 1972),
Karacaali plütonu (Seymen, 1982), Yozgat granitoyidi (Kara, 1997), Orta Anadolu
İntrüsiflerine (Kara, 1997) karşılık gelir.
Kötüdağ Volkaniti (Kkö)
Riyolit, riyodasit, latit bileşimli lav ve tüflerden oluşan birim Seymen (1981) tarafından
adlanmıştır.
Orta Anadolu granitoyitlerinin kenar zonlarında gelişen riyolit, riyodasit, dasit ve latit
bileşimli damar ve yüzey kayaçlarından oluşur. Birim içerisindeki kristal camsı tüf, litik, kristal
tüf (riyodasitik tüf), riyolitik tüfler gri, beyaz, mor renkli, akma yapılı ve gaz boşluklu olup,
primer kuvars, ayrışmış plajiyoklas mikrolitleri ve mafik mineraller içerir. Gaz boşlukları kalsit
ve klorit dolguludur. Kristal cam parçaları krolitleşmiş silisleşmiştir. Hamur ise albitleşmiş ve
karbonatlaşmıştır.
Çalışma alanında, Saıyaprak, Kördere köyleri arasında gabroları kesen dayk kümesi
şeklinde, Çağlayan, Tayfur köyleri arasında ve çalışma alanının güneybatısında Şahinoğlu
Köyü güneyinde lav ve tüf akıntıları şeklinde yüzeyleyen Kötüdağ volkaniti, Eosen ve
Miyosen tortulları tarafından uyumsuz olarak üzerlenir. Birimin, çalışma alanı dışında Ankara
karışığını uyumsuz olarak örttüğü ve Alt Eosen tortulları tarafından uyumsuz olarak örtüldüğü
belirtilir (Seymen, 1981).
Birimde yaş verecek herhangi bir veri yoktur. Kötüdağ volkaniti Seymen (1981)
tarafından Geç Kretase-Erken Paleosen yaşlı kabul edilmiştir.
Kötüdağ volkanitleri; Kızıldağ volkaniti (Aydın, 1984), Karaahıdır volkanit üyesi (Kara
ve Dönmez, 1990), Kötüdağ yarı derinlik kayaçları (Kara, 1997) ile deneştirilebilir.
Baraklı Formasyonu (Teb)
Çakıltaşı, kumtaşı ve çamurtaşlarından oluşan karasal çökeller, Kara ve Dönmez
(1990) tarafından Baraklı formasyonu olarak adlandırılmıştır.
92
ÇED RAPORU
Alüvyal yelpaze özelliği gösteren birim genelde tabakalanmasız, tabakalanmanın
belirli olduğu yerlerde kalın tabakalı, kızıl renkli, kötü boylanmalı, yer yer breşik karakterde,
ince kum boyutundan blok boyutuna kadar değişen metamorfit, bazik ve granit çakıllarını
içeren konglomeralar ile başlar. Havza ortalarına doğru akarsu ve gölsel fasiyeslere geçer.
Bu kesimler de ardalanmalı ve merceksel, kırmızımsı grimsi renkli çamurtaşı, kumtaşı ve
çakıltaşları ile temsil edilen istif çapraz katmanlanma, oygu, dolgu ve kanal izi yapıları
gösterir ve düzensiz tabakalanmalıdır. Havza içinde göreceli olarak daha iyi derecelenmeli,
boylanmalı ve tabakalanmalı çamurtaşı, kumtaşı ve çok az çakıltaşı seviyeleri görülür. Bu
seviyeler yer yer 1-10 cm kalınlıkta kömür damarcıkları içerir.
Birim, Yozgat-i33 paftasında Türüdüler, Karabıyık, Bozlar, Samanfakılı, köyleri
civarında, İnceşehir ve Şefaatli kuzeydoğusunda, Şahinoğlu güneyinde ve Yerköy
kuzeybatısında yayılım gösterir. Baraklı formasyonu altındaki birimleri uyumsuz olarak örter.
Formasyonun İç Anadolu Bölgesinde yayılım gösterdiği değişik kesimlerde geçişli
olduğu Boğazköy formasyonundan elde edilen Melanatria cf. Dufresnei (DESHAYES)
Melanatria cf. Cuvieri (DESHAYES), Velates schmideli (CHEMNITZ), Ostrea (gigantostrea)
gigantica (SOLONDER), Ampulina aff. Aizyensis (DESHAYES), Campanile tchihatcheffi
(d’ARCHIAC), Ostrea unıcıfera (LEYMERIE) gibi fosillere göre yaş Erken-Orta Eosen
olmalıdır (Kara ve Dönmez, 1990). Birim karasal ortamda çökelmiş olup, üste doğru sığ şelfe
geçiş gösterir.
Baraklı formasyonu, Kartal formasyonunun karasal Eosen bölümü (Rigo de Righi ve
Cortesini, 1959), Kocakaya formasyonunun karasal kesimi (Birgili ve diğ., 1975), Kartal
formasyonu (Oktay, 1981), Kartal 2 formasyonu (Seymen, 1982) ile deneştirilebilir.
Boğazköy Formasyonu (Tebo)
Volkanik ara düzeyli, kumtaşı, silttaşı, az çakıltaşı, çamurtaşı ile kireçtaşlarından
oluşan birim, Özcan ve diğ. (1980) tarafından Boğazköy formasyonu olarak adlandırılmıştır.
Birim,en altta belirgin tabakalı, gri, yer yer kırmızı renkli çakıltaşı, kumtaşı ile başlar.
Bunların üzerinde kömür ara seviyeli, açık gri, gri renkli, pararel katmanlı, boylanmalı, iyi
tutturulmuş kumtaşı ve silttaşı, çok az ince taneli çakıltaşları yer alır. Birimin orta düzeyleri gri
renkli, orta-kalın katmanlı, yer yer killi-kumlu masif kireçtaşları, en üst kesimler ise türbiditik
çakıltaşı, kumtaşı ara düzeyleri içeren yeşilimsi gri renkli, masif, midye kabuğu kırılmalı
çamurtaşlarından oluşur.
Çalışma alanı ve yakın çevresinde birimin alt dokanağı, transgressif özelliğinden
dolayı bazı yerlerde intrüziflerin üzerine bazı yerlerde ise metamorfitlerin üzerine açısal
uyumsuzlukla gelir. Çalışma alanında Baltasarılar, Kırım, Kızıltepe, Güllük, Deremumlu,
Çalatlı, Fakıbeyli ve İnceçayır köyleri arasında yüzeyleyen birim yaklaşık doğu-batı uzanımlı
bir hat boyunca Ankara-İzmir-Erzincan zonuna ait kayaçlar tarafından tektonik olarak
üzerlenir. Çalışma alanının diğer kesimlerinde ise İncik formasyonu ve İç Anadolu grubuna
ait karasal çökeller tarafından uyumsuzlukla örtülür. Çalışma alanında kalınlığı ölçülmemiştir.
Bölgede ise kalınlığı 100-550 m arasında değişmektedir (Oktay,1981).
Boğazköy formasyonu kıyı-şelf ortamında çökelmiş, sığ kesimlerde çakıltaşı, kumtaşı,
çamurtaşı, derin kesimlerde ise türbiditik çakıltaşı-kireçtaşı ara düzeyli silttaşı-kiltaşı
şeklindedir. Birimin yaşı Eosen’dir (Oktay, 1981).
Formasyon içerisinde, kumlu-siltli, kireçtaşı ve masif kireçtaşlarından oluşan Kireçtaşı
üyesi, bazalt ve bazaltik bileşimli piroklastiklerden oluşan Alimpınar volkanit üyesi ve dasitik
tüfler ile yer yer dasitik, riyolitik kayaçlardan oluşan Dasit üyesi olmak üzere üç üye
ayırtlanmıştır.
93
ÇED RAPORU
Boğazköy formasyonu, Çayraz formasyonu, Çayraz formasyonu (Yüksel, 1970),
Hacıbali formasyonu (Norman, 1972), Sıddıklıküçükboğaz çakıltaşı, Arzılar kireçtaşı,
Çaldırlıhacıyusuf formasyonu (Oktay, 1981), Ceritkale formasyonu (Bilgin ve diğ., 1986),
Meşeköy formasyonu (Kara ve Dönmez, 1990) ve Çevirme formasyonuna (Kara, 1991)
karşılık gelir.
Kireçtaşı Üyesi (Tebok): Nummülüt, mercan, gastropod ve lamellili, gri renkli, ortakalın katmanlı, kumlu-siltli kireçtaşı ve masif kireçtaşlarından oluşan birim, kireçtaşı üyesi
olarak adlandırılmıştır. Birim Yozgat-i33 paftasında Deliler ve Karakaya köyleri civarında
yüzeylenir. Kireçtaşının kalınlığı 5-100 m arasında değişmektedir (Oktay, 1981).
Birim, arzılar kireçtaşı (Oktay, 1981) ve Dulkadirli kireçtaşı üyesine (Kara, 1991)
karşılık gelir.
Alimpınar Volkanit Üyesi (Teboa): Bazalt, ve bazaltik bileşimli piroklastiklerden oluşan
birim, Kara(1997) tarafından Çevirme formasyonu içerisinde de çoğunlukla ara düzeyler
halinde gözlenmektedir.
Denizaltı volkanizmasını belirleyen taban yapılarını gösteren yapılarını gösteren
bazaltlar, morumsu-siyah renkli, iri camsı mineralli, bol çatlaklı ve eklemlidir. Proklastikler ise
sarımsı renkli, aşınma yüzeyleri girintili çıkıntılı olup, siyah renkli cam parçaları içerirler. Birim
içerisinde yer yer amatist oluşumları bulunur. Birim, Yozgat-i33 paftasında, Killik, Kaleköy,
Kuyumcu, Derekışla, Başıbüyüklü, Divanlı köyleri ve Yozgat dolaylarında yüzeylenir.
Alimpınar volkanit üyesi, Birgili ve diğ. (1975) tarafından tanımlanan Bayat
formasyonu içerisindeki volkanik seviyelere karşılık gelir.
Dasit Üyesi (Tebod) : Egemen olarak dasitik tüfler ile yer yer dasitik, riyolitik
kayaçlardan oluşan birim, Dasit üyesi olarak ayırtlanmıştır. Boğazköy formasyonunun çökel
kesimleri ile yanal ve düşey geçişlidir. Boğazköy formasyonu’nun üst seviyelerine denk gelen
bu volkanitler, çalışma alanında Köçekkömü, Kırıksoku ve Evci köyleri dolaylarında
yüzeylenir.
Volkanizmanın Lütesiyen ve/veya Geç Eosen yaşlı olabileceği düşünülmektedir.
Birim, Yukarıçakmak volkaniti ve Pamukpınar tüfü (Yılmaz ve Özer, 1984) ile deneştirilebilir.
3.3.2. Proje Alanının Jeolojisi (1/5.000 Ölçekli, 1/1.000 Ölçekli Jeoloji Haritası,
Stratigrafik Kolon Kesiti verilmelidir)
Projenin bulunduğu bölgede aşağıdan yukarıya doğru Paleozoik yaşlı mermer, şist ve
anfibolitler, Üst Kratese yaşlı granit, siyenit ve nefelinsiyenit, Eosen yaşlı konglomera, gre,
jips ve kalker, Kuvartener yaşlı traverten ve alüvyonlar yüzeylenmektedir. Paleozoik yaşlı
birimler; Genelde gnays, daha az metamorfik şistler, kuvarsitlerden oluşmuştur.
Üst Kratese yaşlı birimler; Asit nötr bileşimli alkalen ve kalkelenintrüzif kayaçlar,
cevherleşme açısından önemlidir. Sığ yerleşmiş pülüton ve ştoklar halindedir. Bu birimler
granit, siyenit, nefelinsiyenit’den oluşur.
Eosen yaşlı birimler; kızıl kahve renkli, çapraz tabakalı gri, konglomera, kireçtaşı ve
çamurtaşı ardalanması halinde ve oldukça kalındır.
Kuvartener yaşlı birimler; bölgenin genç oluşuklarıdır.
94
ÇED RAPORU
3.3.3. Proje Alanına Ait İmar Planına Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüt Raporları
Yozgat Havalimanı etüt proje mühendislik hizmetleri işi kapsamında arazide sondaj
çalışmaları devam etmektedir. Sondaj çalışmalarının tamamlanmasını takiben jeolojik ve
jeoteknik etüt raporları hazırlanacaktır. Proje kapsamında ön inceleme çalışmalarında
Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü, Araştırma Dairesi Başkanlığı’nca hazırlanan Zemin Etüt
Raporu Ek-18’de verilmektedir.
Yönetimi Başkanlığı 19/01/2010 tarih ve 373 sayılı Genelgesine uygun olarak İmar Planına
Esas Jeolojik/Jeoteknik Etüt Raporu projenin etüt çalışmaları devam ettiği için bu çalışmalar
tamamlandıktan sonra hazırlatılacak ve değerlendirilmek üzere ilgili kuruma gönderilecektir.
Jeolojik ve jeoteknik etüt raporunda yer alan tüm hususlara inşaat çalışmaları sırasında
uyulacak olup, jeolojik/jeoteknik etüt raporu onaylanmadan proje inşaatına başlanmayacaktır.
3.4. Proje ve Etki Alanının Doğal Afet ve Deprem Durumu (Güncel bilgilerle detaylı bir
anlatım yapılmalıdır)
3.4.1. 7269 Sayılı “Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle
Yapılacak Yardımlara Dair Kanun”da Belirtilen Afet Riskleri
Faaliyet alanı ve çevresinde; doğal afet yönünden aktif, muhtemel ve potansiyel
heyelan, çığ, kaya düşmesi gibi afet riskleri bulunmamaktadır. Proje alanı; 7269 sayılı Umumi
Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun
kapsamında sel ve taşkınlara maruz bölgeler içerisinde yer almamaktadır.
Proje kapsamında yapılacak her türlü yapının inşaatında Mülga Bayındırlık ve İskân
Bakanlığının 14.07.2007 tarih ve 26582 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Afet
Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” esaslarına titizlikle uyulacaktır.
Yozgat Havalimanı olarak belirlenen alan için Yozgat Afet ve Acil Durum İl
Müdürlüğü’nce inceleme yapılmıştır. Ek-1 Resmi Belgeler ‘de verilen görüşlerine göre; proje
alanı 7269 sayılı kanun kapsamında değerlendirilmiş ve herhangi bir afete maruz bölge
kararı olmadığı gibi, olası muhtemel afet tehlikesi tespit edilmemiştir.
3.4.2. Faaliyet Alanını İçine Alan Diri Fay Haritası, Bu Fayların Faaliyet Alanına
Uzaklıkları ve Etkileri, Deprem Riski
Proje Alanı 30 km çaplı çevresinde “Afet ve Acil Durum Yönetimi Deprem Dairesi
Başkanlığı” verilerine göre son 10 yılda gerçekleşmiş bir deprem bulunmamaktadır. Proje
Alanının takribi işaretlendiği Diri fay haritası Şekil 32’de ve proje alanına en yakın fayın ve
son 30 günde meydana gelen depremlerin gösterildiği Uydu Görüntüleri Şekil 33 ve Şekil
34’te verilmiştir.
95
ÇED RAPORU
Proje alanı
Şekil 32.Türkiye Diri Fay Haritası
Şekil 33. Proje Alanına En Yakın Aktif Fayı Gösterir Görüntü
96
ÇED RAPORU
Şekil 34. Proje Alanı ve Çevresinde Meydana Gelen Son Depremleri Gösterir Görüntü (Kaynak:
http://www.deprem.gov.tr)
3.4.3. Deprem Riski, Deprem Bölgeleri Haritası
Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’ndan alınan bilgilere göre son 50 yılda Yozgat
çevresinde çok önemli can ve mal kaybına sebep olan deprem olmadığı görülmektedir.
Yozgat çevresinde en son yaşanan deprem, 2002 yılı Mayıs ayında Çekerek ilçesinde 4.3
şiddetindeki deprem olmuştur. Kayda değer en önemli deprem ise, 1939 yılında Erzincan
Depremi sırasında Peyik (Doğankent) Kasabasında hissedilen ve mal ve can kaybına yol
açan depremdir. Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası Şekil 35’te, Yozgat İli Depremsellik
Haritası Şekil 36’da verilmektedir. Proje alanı III. Derece Deprem Bölgesinde bulunmakta
olup, il genelinde kayda değer bir deprem riski bulunmamaktadır.
Şekil 35.Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası
97
ÇED RAPORU
Proje Alanı
Şekil 36. Yozgat İli Depremsellik Haritası
3.4.4. Faaliyet Alanı İçerisinde Yapılacak Yapılar İçin “Deprem Bölgelerinde Yapılacak
Binalar Hakkındaki Yönetmelik” Hükümleri Doğrultusunda Yapılacak İş ve İşlemler
Proje alanı ve yakın çevresi, T.C Bayındırlık ve İskân Bakanlığı (mülga) Afet İşleri
Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi’nin 1996 yılında hazırladığı “Türkiye Deprem
Bölgeleri Haritası” na göre III. Derece Deprem Bölgesi sınırında yer almaktadır.
Projede, T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı(mülga)tarafından yayınlanan “Afet
Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” esaslarına göre belirlenen “Etkin Yer
İvmesi Katsayısı” kullanılmalıdır. Bu Yönetmelikte “Etkin Yer İvmesi Katsayısı” II. derece
deprem bölgesi için A0=0,2 olarak alınabilir.
98
ÇED RAPORU
3.5. Proje ve Etki Alanındaki Bitki Örtüsü, Flora/Fauna Türleri ve Yaşam Alanları
(literatür
çalışmalarında
güncel
verilerin
ve
endemik
flora
türlerinin
http://turkherb.ibu.edu.tr web sitesinde bulunan Türkiye Bitkileri Veri Servisindeki
verilerin kullanılması) Fauna ve Flora Çalışmalarına Ait Arazi Çalışmasının Vejetasyon
Dönemi Dikkate Alınarak Yapılması (Arazi Çalışması Sonucu Tespit Edilen Türlerin
Endemiklik Durumları, Nispi Bolluk Dereceleri, Bölgedeki Dağılımları, Bolluk Miktarları,
IUCN’e Göre Tehlike Kategorilerinin Değerlendirmeleri, Uluslararası Anlaşmalara Göre
(Bern Sözleşmesi vb.) Koruma Altına Alınan Türlerin Bulunup Bulunmadığının Tablolar
Halinde Verilmesi), Fauna Türlerinin 2012-2013 Merkez Av Komisyonu Kararlarına
Göre İncelenmesi
FLORA
Proje alanı Davis’in Grid Sistemi (Flora of Turkey and the East Aegean Islands)
açısından incelendiği zaman, B-5 karesinde bulunmaktadır ve İç Anadolu (Central Anatolia)
Bölgesi’ne girmektedir. Şekil 37’de Davis’in kareleme (grid) sistemi görülmektedir.
Şekil 37. Davis’in Kareleme Sistemi
İklim ve Vejetasyon
Yozgat ilinde tipik İç Anadolu iklimi hakimdir. Genel olarak karasal iklim hüküm
sürdüğü ilde, yazlar sıcak ve kurak, kışlar yağışlı ve soğuk geçer. Yaz ile kış; gece ile
gündüz arasındaki sıcaklık farkları yüksektir. Sert iklim koşulları, Yeşilırmak havzasına giren
Çekerek Vadisi’nde biraz yumuşamakta ve kısmen Karadeniz ardı ikliminin etkileri
görülmektedir.
Yozgat İlinde iklime bağlı olarak şekillenen bitki örtüsü step görünümündedir. İlde
geniş alanları kaplayan ormanlar günümüzde tahrip edilmenin de etkisiyle oldukça azalmıştır.
Akdağlarda bulunan ormanlar alçak kesimlerde meşe, yüksek kesimlerde de sarıçam ve
ardıçlardan oluşmaktadır. İl merkezinin yakınındaki Yozgat Çamlığı ise karaçamlarla kaplıdır.
Akdağmadeni, Çayıralan, Çekerek ve Merkez ilçe, ormanların en yoğun olduğu alanlardır.
Yozgat ilinde geniş bir alan kaplayan steplerde g enel olarak yabani arpa, koyun yumağı, kır
kekiği, üç gül, brom, otlak ayrığı vb. bitki türlerinin hakimiyeti vardır.
99
ÇED RAPORU
Proje alanında ise yapılan arazi çalışmalarında, alanın genellikle tarım arazilerinden
ve step alanlarından oluştuğu gözlenmiştir. Bu nedenle, tek veya çok yıllık otsu türler ile
kültür alanlarında yetişen bitki türleri gözlenmiştir. Şekil 38’de verilen Türkiye Vejetasyon
Haritasında proje alanına bitki örtüsü “Astragalus Stepleri” olarak gösterilmiştir.
Proje Alanı
Şekil 38. Orman Bölge Müdürlüğü - Vejetasyon Formasyonları
Proje alanına ait Türkiye Bitki Örtüsü Haritası ise Şekil 39’da verilmiş olup, haritaya göre
proje alanı yaklaşık konumu BD1 – Orta Anadolu Dağ Bozkırı olarak belirtilmiştir.
100
ÇED RAPORU
Proje Alanı
Kaynak: Doğa Derneği, Bitki Coğrafyası
Şekil 39. Türkiye Bitki Örtüsü Haritası
101
ÇED RAPORU
Fitocoğrafik Bölge
Türkiye, topografik yapı ve iklim özelliklerinin farklılığından dolayı 3 floristik bölgenin
etkisi altındadır. Bunlar aşağıdaki şekilde de görüleceği üzere; MED.- Mediterran (Akdeniz),
IR-TUR İrano-Turan (İran-Turan) ve EUR-SIB- Avro-Sibirya (Avrupa – Sibirya) bölgeleridir.
Proje alanı, fitososyolojik olarak incelendiğinde, Mediterran (Akdeniz) fitocoğrafik bölgesinin
etkisi altında kalmaktadır. (Şekil 40)
Şekil 40. Türkiye Fitocoğrafik Bölgeleri Haritası(Davis P.H.,Harper P.C. andHege I.C. (eds.), 1971.
Plant Life of South-West Asia. TheBotanicalSociety of Edinburg)
Yozgat ilinde bulunan bitkilerin fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı incelendiğinde
büyük bir kısmının Kozmopolit türler ve yine diğer fitocoğrafik bölgeler içerisinde en büyük
payın İran Turan Elementi olan türlerden oluştuğu görülmektedir. Yozgat ilinde bulunan bitki
türlerinin fitocoğrafik bölgelere göre dağılım grafiği Şekil 41’de verilmektedir.
102
ÇED RAPORU
Şekil 41. Yozgat İlinde Bulunan Bitki Türlerinin Fitocoğafik Bölgelere Göre Dağılımı
Proje alanında yapılan çalışmalarla tespit edilen bitki türlerinden 4 tanesi İran Turan,
2 tanesi Avrupa-Sibirya ve 1 tanesi Doğu Akdeniz elementedir. Bunun dışında kalan 18 bitki
türü ise yaygın olarak ülkemizde yayılış gösteren ya da fitocoğrafik bölgesi bilinmeyen bitki
türlerinden oluşmaktadır. Bitki türlerinin fitocoğrafik bölgelere göre dağılımı grafiği Şekil
42’de verilmiştir. Proje alanında yapılan çalışmalar ve literatür taramaları ile tespit edilen flora
elemanları step vejetasyonunda genel olarak gözlenen türlerdir. Çoğunlukla tek veya çok
yıllık otsu, çalımsı, dikenli bitkiler bulunmaktadır.
15%
8%
4%
73%
İran Turan
Avrupa Sibirya
D. Akdeniz
Kozmopolit
Şekil 42. Proje Alanında Bulunan Bitki Türlerinin Fitocoğafik Bölgelere Göre Dağılımı
Endemizm
Türkiye, jeolojik ve jeomorfolojik kaynakları nedeniyle endemik bitkiler bakımından
oldukça zengindir. Ülkemizde tespit edilen toplam bitki türünün %30’unu endemik bitki türleri
oluşturmaktadır. Proje alanında yapılan çalışmalarda ise endemik bitki türüne
rastlanılmamıştır.
103
ÇED RAPORU
IUCN - Tehlike sınıfları
Taksonların Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabında belirlenen kategorileri ve açıklamaları
Tablo 46’da verilmiştir. Tespit edilen endemik bitki türü/türleri bu kategorilere göre
değerlendirilmiştir.
Tablo 46. Tehlike Sınıflar ve Açıklamaları
EX
Extinct- Tükenmiş Endemik Türler
EW
ExtinctIn Wild -Doğada Tükenmiş
CR
CriticallyEndangered- Çok tehlikede
EN
Endangered- Tehlike Altında
VU
Vulnerable-Zarar Görebilir
CR ve EN gruplarına konmamakla birlikte, doğada orta vadeli
gelecekte yüksek tehdit altında olan taksonlar.
LR
Lower Risk- Az tehdit altında
Populasyonları oldukça iyi ve en az 5 lokalitede bilinen
taksonlar. Gelecekteki tehdit açısından sıralanabilecek 3 alt
kategorisi vardır.
(cd)
ConservationDependent - Koruma
Önlemi Gerektiren
5 yıl içinde yukarıdaki kategorilerden birine girebilecek
taksonlar. Hem tür hem de habitat açısından özel bir koruma
statüsü gerektirenler.
(nt)
NearThreatened
Girebilir
(lc)
LeastConcern - En Az Endişe Verici
DD
NE
Data Deficient- Yetersiz Veri
Not Evalueted-Değerlendirilmeyen
-
Tehdit
Altına
Son ferdinin öldüğüne dair hiçbir şüphe bulunmamaktadır.
Takson bulunabileceği ortamlarda ve yılın farklı zamanlarında
yapılan araştırmalarda bulunamamış yani doğada kaybolmuş
ve yalnız kültüre alınmış bir şekilde yaşamaya devam
etmektedir.
Çok yakın bir gelecekte yok olma riski altında bulunan
taksonlar.
Oldukça yüksek risk altında ve yakın gelecekte yok olma
tehlikesi altında olan taksonlar.
Bir önceki gruba konmayan ancak VU kategorisine konmaya
yakın taksonlar.
Herhangi bir koruma gerektirmeyen ve tehdit altında
olmayanlar.
Dağılım ve bolluğu hakkındaki bilgi yetersiz taksonlar.
Herhangi bir kriter ile değerlendirilmeyenler.
Örtüş (Bolluk) Dereceleri
Bitki türlerinin inceleme yapılan alanda bulunma miktarları, alanı örtüş dereceleri
olarak değerlendirilmiştir. Buna göre; 1’den (çok nadir) 5’e (çok bol veya saf populasyon
oluşturmakta) kadar sayı değerleri verilmiştir. Rakamlara karşılık gelen açıklamalar aşağıda
verilmiştir.
1.
2.
3.
4.
5.
Çok Nadir
Nadir
Orta Derecede Bol
Bol
Çok bol veya saf populasyon oluşturmakta
Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruması Sözleşmesi (BERN)
Bern Sözleşmesinin amacı; yabani flora faunayı ve bu türlerin yaşam ortamlarını
muhafaza etmek, özellikle uluslararası işbirliği ile korunmasını sağlamaktadır. Koruma altına
alınan flora türleri Bern Sözleşmesi Ek-1’de verilmiştir.
Tablo 47. BERN Sözleşmesi Ek Liste 1
Ek-I
Kesin olarak koruma altına alınan flora türleri
104
ÇED RAPORU
Proje alanında yapılan çalışmalarda tespit edilen türler, Bern Sözleşmesi Ek-1
listesinde bulunmamaktadır.
CITES - Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin
Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme (Convention on International Trade in
Endangered Species of Wild Fauna and Flora)
CITES Sözleşmesi, nesli tehlikedeki yabani hayvan ve bitki türlerinin uluslararası
ticaretine ilişkin bir sözleşmedir. Ticaretlerinin düzenlenmesi farklı derecede bulunan yabani
hayvan ve bitki türleri, üç ayrı ek liste olarak belirlenmiştir. Buna göre ek listelerden,
 EK-1 listesi nesilleri tükenme tehdidi ile karşı karşıya bulunan ve bu nedenle
örneklerinin ticaretinin sıkı mevzuata tabi tutulması ve bu ticarete sadece istisnai durumlarda
izin verilmesi zorunlu olan türleri içerir.
 EK-2 listesi nesilleri mutlak olarak tükenme tehdidiyle karşı karşıya olmamakla
birlikte, nesillerinin devamıyla bağdaşmayan kullanımları önlemek amacıyla ticaretleri belirli
esaslara bağlanan türleri içerir.
 EK-3 listesi ise herhangi bir taraf ülkenin kendi yetki alanı içinde düzenlenmeye
tabi tuttuğu ve aşırı kullanımını önlemek veya kısıtlamak amacıyla ticaretinin denetime
alınmasında diğer taraflar ile iş birliğine ihtiyaç duyduğunu belirttiği bütün türleri kapsar.
Proje kapsamında yapılan flora çalışmalarında CITES Sözleşmesi ek listelerinde
bulunan bitki türüne rastlanmamıştır.
Proje alanında yapılan arazi çalışmaları ile teşhis yapılmış, literatür araştırmaları ve
alanda daha önce yapılmış çalışmalar, bu çalışmaların yayınları incelenerek, proje alanı ve
yakın çevresinde tespit edilen türler Tablo 48 Flora listesinde verilmiştir. Bu çalışmada,
türlerin hangi fitocoğrafik bölge elementi oldukları, endemizm durumu, Red Data Book
Tehlike sınıfları, habitatları ve ortamda bulunuş oranları belirtilmiştir. Türlerin tespiti için
TÜBİVES (Türkiye Bitkileri Veri Servisi)’den, bitkilerin Türkçe karşılıkları için ise ‘Türkçe Bitki
Adları Sözlüğü’ (Baytop,1994) adlı eserden faydalanılmıştır. Proje alanında bulunan türler
Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi olan Bern
Sözleşmesine göre incelenmiştir.
105
ÇED RAPORU
Tablo 48. Proje Alanı ve Çevresinde Bulunan ve Bulunması Muhtemel Flora Türleri
FAMILYA
TÜR
Türkçe adı
END*
IUCN
Habitat
FCB*
Bolluk
1
APIACEAE
ASTERACEAE
Eryngium campestre L.
var. campestre (L.)
Eşek Dikeni
HUDSON
Achillea biebersteinii
Sarı
AFAN.
civanperçemi
Artemisia austriaca
Yavşan Otu
X
X
Yavşan Otu
Tuzlu düzlükler, kumullar
Centaurea virgataLAM.
Peygamber
Çiçeği
Kurak tepeler, step, kurak boş alan
İran-Turan
Crepis sancta (L.)
BABCOCK
Tüylü Kanak
Filago pyramidata L.
Ateş Pamuğu
4
5
Orman, kayalık kireçtaşı yamaç,
step, otlu yamaç
Taşlık tepe yamaçları, çalılıkta açık
alan, nadas tarla, kurak mera, yol
kenarı, kumlu alan
Bodur çalılık, taşlık tepe yamaç,
kumlu alan, yol kenarı, mera
X
-
A
A
L
X
A
X
A
X
A
X
L
Step, kurak kıyı, gevşek kumuş
X
L
Kayalık ve taşlık yerler
X
L
Dianthus crinitus SM.
Volkanik kaya yamaçları ve dağ
stepleri
X
L
Minuartia hamata
(HAUSSKN.) MATTF.
Kuru kumlu topraklar
Dağ karanfili
Convolvulus lineatus L.
DIPSACACEAE
Scabiosa argentea L.
Uyuz otu
FABACEAE
Astragalus tigridis
Geven
Erodium cicutarium (L.)
L´HERIT.
Marrubium parviflorum
FISCH. ET MEY.
Teucrium polium L.
İğnelik
LAMIACEAE
3
Tespit
A
İran-Turan
Artemisia santonicum
CONVOLVULACEAE
GERANIACEAE
2
X
AvrupaSibirya
Logfia arvensis (L.)
HOLVB
Xeranthemum annuum
L.
Arenaria ledebouriana
FENZL
CARYOPHYLLACEAE
Orman açıklığı, taşlı tepe yanları,
bozulmuş step, nadas tarlalar,
kumullar
Orman, step, kurak çayırlık, kayalık
yamaç, nadas tarla
Step, yamaç, tarla
BERN
Boz Ot
Acı ot
Bozkır, kayalık yamaçlar, çıplak
kenar, dere kenarları
Kıraç yerler, tarlalar, step, taşlı
yamaçlar
Meşe altında, bozkır, volkanik
yamaçlar
İran-Turan
Kurak nadas tarlalar, kalkerli ve
jipsli topraklar, step, çalılık
Kuru yerler, meşe çalıları, kayalık
106
İran-Turan
X
L
X
A
X
L
X
L
X
A
X
A
X
L
FAMILYA
TÜR
Türkçe adı
ÇED RAPORU
END*
IUCN
Habitat
FCB*
Bolluk
1
LILIACEAE
Asphodeline taurica
(PALLAS) KUNTH
PLANTAGINACEAE
Plantago lanceolata L.
Alopecurus
arundinaceus POIRET
Bromus tectorum L.
POACEAE
Festuca valesiaca
SCHLEICHER EX
GAUDIN
Koeleria cristata (L.)
PERS.
Poa bulbosa L.
Yılandili
yerler, kumullar, tarla kenarları
Çağıllıklar, orman açıklıkları, taşlı
çayırlıklar
Deniz kıyıları, kumluk plajlar,
çayırlık, bataklık, maki, dere kıyıları
Bataklık arazi, sulu çayırlıklar,
işlenmiş arazi, yol kıyıları
Kuru, açık çayırlar, kumlu yerler,
arsız bitki, kaba bitki
Step, alpin otlaklar, Quercus
pubescens çalılığı, karaçam orman
açıklığı, buğday tarlaları
Bozkır, açık taşlık yerler,
çayırlıklar, dağ yamaçları
Step, kuru çayırlıklar, kayalık
yamaçlar, maki, dik yamaçlar
D. Akdeniz
2
3
BERN
4
Tespit
5
X
L
X
L
AvrupaSibirya
X
L
X
L
X
L
X
L
X
A
Stipa lessingiana TRIN.
Step, taşlık yamaçlar
X
L
ET RUPR.
FCB (Fitocoğrafik Bölge): Bitkinin ait olduğu fitocoğrafik bölge
END: Endemizm Tespit: A-Arazi Çalışması sonucu L-Literatür taraması sonucu
Kaynaklar: Red Data Book Of Turkısh Plants’Türkiye Tabiatı Koruma Derneği ve Van 100. Yıl Üniversitesi 2000’, Davıs, P.H. Flora Of Turkey 1-8, Josef Donner Linz
TÜBİVES (Türkiye Bitkileri Veri Servisi), Türk Dil Kurumu Yayını ‘Türkçe Bitki Adları Sözlüğü’, Türkiye Bitki Örtüsü – Ders Notları, Hacettepe Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, 2009
107
ÇED RAPORU
FAUNA
Proje alanı ve yakın çevresinin faunasının belirlenmesi için yapılan arazi çalışması ve
bölge halkı anketi dışında, geniş kapsamlı bir literatür çalışması da yapılmıştır. Fauna
çalışmaları genel olarak 4 sınıf altında incelenmiştir:
İki yaşamlılar (Amphibia), Sürüngenler (Reptilia), Kuşlar (Aves), Memeliler (Mamalia).
İki yaşamlılar, Sürüngenler ve Memeli hayvanların tespitinde literatür taraması için;
Prof. Dr. Ali Demirsoy’un Türkiye Omurgalıları, Amfibiler - Sürüngenler - Memeliler ciltleri ve
Yaşamın Temel Kuralları Omurgalılar adlı eserlerinden yararlanılmıştır.
Tespit edilen türlerin Red Data Book kategorileri Türkiye Omurgalıları eserlerinden
yararlanılarak yapılmıştır. Ayrıca ‘The IUCN Red List of The Threatened Species’, IUCN
resmi internet sayfası veri tabanından da yararlanılmıştır.
Ülkemizde bulunan fauna türlerinin değerlendirilmesinde, memeli, sürüngen ve amfibi
türlerinin Red Data Book kategorileri yazılırken Prof. Dr. Ali Demirsoy’un tehlike
sınıflandırması kullanılmıştır. Karşılaştırma imkanı sağlamak amacıyla IUCN ve Demirsoy’un
kategorileriyle beraber açıklamaları da Tablo 49 ve Tablo 50’de belirtilmiştir.
Tablo 49. IUCN’eGöre Koruma Altına Alınan Türler İçin Red Data Book Kategorileri
EX (Extinct)
EW (Extinct in thewild)
CR
(CriticallyEndangered)
EN (Endangered)
VU (Vulnerable)
NT (Near Threatened)
LC (Least Concern)
DD (Data Deficient)
NE (Not Evaluated)
Nesli tükenmiş olan takson (Tükenmiş)
Doğada yok olmuş takson(Doğada Tükenmiş)
Kritik olarak tehlikede olan takson(Kritik)
Tehlike altında olan takson(Tehlikede)
Neslinin doğada tükenme riskinin yüksek olduğu takson(Duyarlı)
Tehdit altına girebilir (Tehdide Yakın)
Geniş yayılışlı ve nüfusu yüksek olan takson (Düşük Riskli)
Yeterli bilgi bulunmadığı için yayılışına ve/veya nüfus durumuna bakarak tükenme
riskine ilişkin bir değerlendirme yapmanın mümkün olmadığı takson (Yetersiz
Verili)
Değerlendirilmemiş takson (Değerlendirilmemiş)
Tablo 50. Prof. Dr. Ali Demirsoy’a Göre Koruma Altına Alınan Türler için IUCN Red Data Book
Kategorileri Karşılığı
E(endangered)
Ex (extinct)
I (in determinate)
K (insufficient known)
nt
O (out of danger)
Tehlikede; İlgili taksonun soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya; soyun
tükenmesine neden olan etkenler sürmektedir.
Soyu tükenmiş; İlgili takson, artık adı geçen bölgede yaşamamaktadır ya da
yenilenebilecek sayının altına düşmüştür.
Bilinmiyor; Taksonun durumu bilinmiyor.
Yetersiz bilinenler; İlgili taksonun durumu, bilgi yetersizliğinden dolayı, hangi
kategoriye gireceği bilinmemektedir.
Yaygın; bol olan ve tehlikede olmayan
Tehlike dışı; Önceden tehlikede iken, alınan önlemlerle kurtarılan türler.
R (rare)
Nadir; Küçük populasyonlar halinde bulunanlar, şuan tehlikede değil, tehlikeye
kaydıklarına ilişkin belirli bir gözlem yok, fakat risk altındadırlar.
V (vulnerable)
Tehdit altında; zarar görebilir; Taksonun soyu tehlikededir. Neden olan etkenler
sürerse, gelecekte soyu tükenebilir.
108
ÇED RAPORU
Proje alanı ve yakın çevresindeki kuş türlerinin tespitinde arazi gözlemleri ve halk
anketlerine yardımcı kaynak olarak ayrıca bulunma ihtimali olan kuş türlerinin
belirlenmesinde R. F. Porter, S. Christensen, P. Schiermacker-Hansen - ‘Türkiye ve
Ortadoğu’nun Kuşları – Arazi Rehberi(2009) adlı eserden yararlanılmıştır. Buna ek olarak
tehlike sınıflarını belirlemek amacıyla ‘European Vertabrate Red Data Book (Avrupa
Omurgalıları Kırmızı Kitabı) kategorilerine göre sınıflandırmada da Prof. Dr. İlhami
Kiziroğlu’nun Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi (2008) adlı eseri kullanılmıştır. Aşağıda
kullanılan tehlike sınıflarıyla beraber açıklamaları belirtilmiştir.
İ. Kiziroğlu Tarafından Kullanılan Tehlike Sınıfları Açıklamaları:
 Türkiye’de kuluçkaya yatan kuşlar; yani ‘A’ kategorisine giren kuş türleri, ya tam
yıllık kuş türü olup yerli; ya da yaz göçmeni, yani kuluçkaladıktan sonra Türkiye’yi terk eden
göçmen türlerden oluşur.
A.1.0: Şüpheye yer bırakmayacak şekilde yok olan ve artık doğal yaşamda
görülmeyen türlerdir.
A.1.1: Doğal populasyonları tükenmiş türler, insan desteği ve koruması için
yaşamlarını devam ettirmektedir.
A.1.2: Türkiye’de nüfusları çok azalmış olan türler. Büyük ölçüde nesilleri tehdit
altında olduğu için mutlaka korunmaları gereken türlerdir.
A.2: Önemli ölçüde tükenme tehdidi altında olan türler.
A.3: Tükenebilecek duyarlılıkta olup, doğal yaşamda soyu tükenme riski yüksek olan
türlerdir.
A.3.1:Gözlendikleri bölgelerde eski kayıtlara göre, azalma olan türlerdir.
A.4: Popülasyonlarında lokal bir azalma olup, zamanla tükenme tehdidi altına
girmeye yakın türler.
A.5: Bu türlerin gözlenen popülasyonlarında henüz azalma ve tükenme tehdidi gibi bir
durum söz konusu olmayan türler.
A.6: Yeterince araştırılmamış ve haklarında sağlıklı veri olmayan türler.
A.7: Bu türlerle ilgili şu anda bir değerlendirme yapmak olanaklı değildir çünkü bu
türlerin Türkiye’de elde edilen kayıtları tam sağlıklı ve güvenli değildir.
 ‘B’ grubundaki türler ya kış ziyaretçisi, ya da transit göçerdir. Bu türler de önemli
ölçüde tükenme tehdidi altında bulunmakta olup aynen ‘A’ grubundaki değerlendirmeye tabi
tutulacaktır. Dolayısıyla ‘B’ grubundaki türler için de B.1.0-B.7 basamaklarındaki ölçütler
kullanılır.
CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and
Flora)
Fauna türleri “Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası
Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES)” e göre incelenmiştir. CITES Sözleşmesi ekleri ve
açıklamaları flora bölümünde verilmiştir. Fauna çalışmalarında bu sözleşmede yer alan 2
adet kuş türü tespit edilmiştir. Bunlar: Buteo rufinus (Ek II), Falco tinnunculus (Ek II)
Proje kapsamında CITES Sözleşmesine ve Madde IV ve Madde V hükümlerine
uyulacaktır.
109
ÇED RAPORU
BERN SÖZLEŞMESİ
Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi olan Bern
Sözleşmesi incelenmiş, tablolarda verilen fauna türlerinin bu sözleşmeye göre durumları
belirtilmiştir. Bu sözleşmeye göre koruma altına alınan türler belirtilmiştir. Tablo 51’de Bern
Sözleşmesinin fauna türleri ile ilgili ekleri ve açıklamaları verilmiştir.
Tablo 51. Bern Sözleşmesi Ekleri
Ek 2
Kesin koruma altına alınan fauna türleri
Ek 3
Koruma altına alınan fauna türleri
Proje kapsamında Bern Sözleşmesine ve Madde 6 ve Madde 7 hükümlerine
uyulacaktır.
Merkez Av Komisyonu Kararları:
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün Merkez Av Komisyonu’nun 20122013 Av Dönemi kararına göre Tablo 52’de gösterilen kategoriler sınıflandırılmıştır:
Tablo 52. Merkez Av Komisyonu Kararları Ek Listeler (2012-2013)
Ek Liste-I
Ek Liste-II
Ek Liste-III
Bakanlıkça koruma altına alınan yaban hayvanları
Merkez Av Komisyonu’nca koruma altına av hayvanları
Merkez Av Komisyonu’nca avına belli edilen sürelerde izin verilen av hayvanları
Proje alanı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen
2012-2013 Ava Yasak Alanlar haritası Şekil 43’te verilmiş olup, proje alanı ava kapalı
sahalar içerisinde bulunmamaktadır. İnşaat aşaması sırasında Merkez Av Komisyonu 20122013 kararlarına riayet edilecek ve yasadışı avlanma engellenecektir.
Kaynak: Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, 2012-2013
Şekil 43. Ava Yasak Sahalar Haritası
110
ÇED RAPORU
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu kararları
doğrultusunda hazırlanan 2012-2013 Av Dönemine ait koruma listelerinde bulunan türler için
bu komisyon kararlarında belirtilen koruma tedbirlerine uygun hareket edilecektir. Proje
inşaat aşamasında çalışacak personel bilinçlendirilecek ve yasadışı avlanma engellenecektir.
Proje alanında tespit edilen Amfibi türleri Tablo 53’te, Sürüngen türleri Tablo 54’te,
Kuş türleri Tablo 55’te ve Memeli türleri Tablo 56’da verilmektedir.
111
ÇED RAPORU
Tablo 53. Proje ve Etki Alanında Tespit Edilen Fauna Türleri – Amfibi (İki Yaşamlılar)
Latince Adı
AMPHIBIA
IUCN
CITES
BERN
Sözleşmesi
MAK
2012-2013
Habitat
Kaynak
Gecekurbağası
nt
-
Ek-II
-
Pek çok alana yayılmış
G
Yaprakkurbağaları
nt
-
Ek-II
-
Ağaçlar, ağaçsı bitkiler, çalıların
arası
L
Türkçe adı
END
İKİ YAŞAMLILAR
BUFONIDAE
Bufo viridis
HYLIDAE
Hyla arborea arborea
Tablo 54. Proje ve Etki Alanında Tespit Edilen Fauna Türleri – Reptilia (Sürüngenler)
Latince Adı
Türkçe adı
END
IUCN
CITES
BERN
Sözleşmesi
MAK
2012-2013
Habitat
nt
-
-
Ek Liste I
Kumlu, taşlı, kuru araziler, bazen
bağ ve bahçelerde
L,A
nt
-
-
Ek Liste I
Taşların altında, kayalar arasında
L
Nemli arazilerde, orman
kenarlarında veya orman içi
çalılıklarda
G
REPTILIA
SÜRÜNGENLER
TESTUDİNİDAE
TOSBAĞAGİLLER
Testudo gracea
Tosbağa
GEKKONIDAE
EV KELERLERİ
Hemidactylus turcicus turcicus
Geniş Parmaklı Keler
LACERTIDAE
KERTENKELELER
Lacerta trilineata
Büyük Yeşil Kertenkele
nt
-
EK-III
Ek Liste I
Sarı yılan
nt
-
Ek-III
Ek Liste I
Yarı Sucul Yılan
nt
-
Ek-II
Ek Liste I
COLUBRİDAE
Elaphe quartuorlineata
sauromates
Natrix natrix persa
*END : Endemik
*MAK : Merkez Av Komisyonu Kararları (2012-2013)
*Kaynak: A: Anket (Yöre Halkından Alınan Bilgiler) G: Gözlem
L: Literatür
112
Seyrek ağaçlık bölgelerdeki taşlık
yerlerde, tarlalarda
Suya yakın taşlık ve çayırlık
alanlar, bazen bahçe ve tarla
aralarında
Kaynak
A
A
ÇED RAPORU
Tablo 55. Proje ve Etki Alanında Tespit Edilen Fauna Türleri – Kuşlar (Aves)
BERN
Sözleşmesi
MAK
2012-2013
KAYNAK
LC
Ek-II
Ek Liste 1
A
Ek 2
LC
Ek-II
Ek Liste 1
G
A.3
Ek 2
LC
Ek-II
Ek Liste 1
L
Common Kestrel
A.2
Ek 2
LC
Ek-II
Ek Liste 1
L
Common Qunail
Chukar
A.3
A.2
-
LC
LC
Ek-III
Ek-III
Ek Liste 3
Ek Liste 3
L
L
Stone Curlew
A.2
-
LC
Ek-II
Ek Liste 1
L
Bağırtlak
Black-bellied
Sandgrouse
A.3
-
LC
El-II
Ek Liste 1
L
GÜVERCİNGİLLER
Kaya güvercini
Kumru
TARLAKUŞUGİLLER
Rock Dove
Collared Dove
A.5
A.5
Ek 3
-
LC
LC
Ek-II
Ek-II
Ek Liste 3
Ek Liste 2
G
L,A
Bozkır Toygarı
Short-toed Lark
A.3
-
LC
Ek-II
Ek Liste 1
G
Tarlakuşu
KUYRUKSALLAYANG
İLLER
Kır İncirkuşu
KIRLANGIÇGİLLER
Ev kırlangıcı
ARDIÇKUŞUGİLLER
Kızılgerdan
KARGAGİLLER
Saksağan
Skylark
A.3
-
LC
Ek-III
Ek Liste 2
G
Tawny Pipit
A.2
-
LC
Ek-II
Ek Liste 1
L
House Martin
A.3
-
LC
Ek-II
Ek Liste 1
G
European Robin
A.3
-
LC
Ek-II
Ek Liste 1
L
A.5
-
LC
-
Ek Liste 3
L
Latince Adı
Türkçe Adı
İngilizce Adı
AVES
CICONIIDAE
Ciconia ciconia
ACCIPITRIDAE
KUŞLAR
LEYLEKGİLLER
Ak Leylek
YIRTICIKUŞLAR
BIRDS
Buteo rufinus
EVRDB
CITES
IUCN
White Stork
A.3.1
-
Kızıl Şahin
Long-legged
Buzzard
A.3
Milvus migrans
FALCONIDAE
Falco tinnunculus
PHASIANIDAE
Coturnix coturnix
Alectoris chukar
BURHINIDAE
Burhius oedicnemus
PTEROCLIDAE
Kara Çaylak
DOĞANGİLLER
Kerkenez
TAVUKSULAR
Bıldırcın
Kınalı keklik
KOCAGÖZGİLLER
Kocagöz
STEPTAVUKLARI
Black Kite
Pterocles orientalis
COLUMBIDAE
Colomba livia
Streptopelia decaocto
ALAUDIDAE
Calandrella
brachydactyla
Alauda arvensis
MOTACILLIDAE
Anthus campestris
HIRUNDINIDAE
Delichon urbica
TURDIDAE
Erithacus rubecula
CORVIDAE
Pica pica
113
END
ÇED RAPORU
Latince Adı
Türkçe Adı
İngilizce Adı
AVES
KUŞLAR
Corvus monedula
Cüce karga
BIRDS
Eurasian
Jackdaw
STURNIDAE
SIĞIRCIKGİLLER
Sturnus vulgaris
Sığırcık
PASSERIDAE
SERÇEGİLLER
Passer domesticus
Serçe
FRINGILLIDAE
İSPİNOZGİLLER
Carduelis carduelis
Saka
*EVRDB: European Vertabrate Red Data Book
*END: Endemik
BERN
Sözleşmesi
MAK
2012-2013
KAYNAK
LC
-
Ek Liste 3
G
-
LC
-
Ek Liste 2
G
-
LC
-
Ek Liste 3
G
Ek Liste 1
G
EVRDB
CITES
IUCN
A.5
-
European
Starling
A.5
House Sparrow
A.5
END
Goldfinch
A.3.1
LC
Ek-II
*MAK (2012-2013): Merkez Av Komisyonu Kararı
*KAYNAK:
A: Anket (Yöre Halkından Alınan Bilgiler) G: Gözlem L: Literatür
Tablo 56. Proje ve Etki Alanında Tespit Edilen Fauna Türleri – Memeliler
Latince Adı
Türkçe adı
END
IUCN
Red List
CITES
BERN
Sözleşmesi
MAK
2012-2013
Habitat
Kaynak
nt
-
-
Ek Liste 1
Fundalıklar ve çalılıklar
G
nt
-
-
-
Çayırlık ve sudan uzak çalılar
L
MAMALIA
ERINACIDAE
Erinaceus concolor
CROCIDURINAE
Crocidura leucodon
MEMELİLER
KİRPİLER
Kirpi
SİVRİFARELER
Sivriburunlu Tarlafaresi
RHİNOLOPHİDAE
Rhinolophus hipposiderıs
LEPORIDAE
Lepus europaeus
CRİCETİDAE
Cricetulus migratorius
SPALACİDAE
NALBURUNLU YARASALAR
Küçük Nalburunlu yarasa
TAVŞANLAR
Yabani tavşan
HAMSTERLER
Gri cücehamster
KÖRFARELER
V
-
Ek-III
Ek Liste I
Orman, ağaçlık ve çalılık
L
nt
-
Ek-II
Ek Liste I
Her çeşit ortamda
A
nt
-
-
-
Sulu kültür ve step alanlarında
L
Spalax leucodon
Kör Fare
nt
-
-
-
Yumuşak tarım alanları, stepler, bağ ve
bahçelerde
G
*EVRDB: European Vertabrate Red Data Book
*END: Endemik
*MAK (2012-2013): Merkez Av Komisyonu Kararı
*KAYNAK:
A: Anket (Yöre Halkından Alınan Bilgiler) G: Gözlem L: Literatür
114
ÇED RAPORU
Proje alanında ve proje alanı çevresinde bulunan ve bulunma ihtimali olan kuş,
memeli, sürüngen ve amfibi türleri yukarıdaki tablolarda verilmiştir. Türlerin tehlike sınıfları ve
habitatlarıyla beraber, çeşitli ulusal ve uluslararası mevzuatlara göre durumları belirtilmiştir.
CITES, Bern Sözleşmesi ve MAK 2012-2013 kararlarına göre hangi listelerde bulundukları
incelenmiştir. Proje kapsamında Uluslararası Sözleşmeler ile ilgili madde hükümlerine
uyulacaktır.
Yapılan çalışmalara göre proje alanı ve çevresinde bulunma ihtimali olan türlerin
tehlike sınıfları incelendiğinde, Rhinolophus hipposideris(Küçük Nalburunlu Yarasa) Prof Dr.
Ali Demirsoy’a göre ‘V’ kategorisi kapsamında incelenmiştir. ‘V’ kategorisi, tehdit altında
hasar görebilir, soyu gelecekte tükenebilir anlamı taşımaktadır. Rhinolophu shipposideristürü
ülkemizde pek çok bölgede rastlanan bir yarasa türüdür. Ağaç bulunan açık alanlarda,
parklarda hatta şehirlerde bulunmaktadır. Kış barınakları ağaç kovuklarının yanı sıra
mağaralardır, yazları ise daha çok çatı altlarında bulunurlar. Ayrıca Rhinolophus hipposideris
IUCN’e göre ise “LC” kategorisine girmektedir. “LC” geniş yayılışa sahip olan ve tehlike
seviyesinin en alt olduğu taksonlar için kullanılan bir kategoridir. Ayrıca, habitatlar açısından
değerlendirme yapıldığında, çevrede alternatif alanlar bulunmakta olup, türler üzerinde
yaygın bir habitat tahribi söz konusu değildir. Proje inşaat aşaması sırasında türlerin
çevredeki benzer alanlara ve yakın yerlerdeki benzer habitatlara çekilmeleri beklenmektedir
ve zarar görmeleri öngörülmemektedir.
3.6. Proje Etki Alanının Hidrojeolojik ve Hidrolojik Özellikleri, Yer altı ve Yerüstü Su
Kaynaklarının Kullanımı, Proje Alanına Mesafesi ve Debileri
Yozgat İlinde yer altı sularının çok fazla değişik yerlerde kaynak olarak yer üstüne
çıkması, ilin jeolojik yapısında dikkat çeken bir özelliktir. Bu nedenle Yozgat yer altı suları
bakımından oldukça zengindir. 1298 m rakımlı ve 408,2 mm yıllık ortalama yağış alan Yozgat
İlinde emniyetle kullanılabilecek yer altı suyu rezervi toplam 92 hm³/yıl’dır. Yer altı suyunun
3,68 hm³’ü sulamaya, 26,83 hm³’ü içme suyuna olmak üzere yıllık toplam 30,51 hm³’ü tahsis
edilmiştir.
Yozgat ili Kızılırmak ve Yeşilırmak havzalarında yer almaktadır. Kızılırmak’ın
kollarından olan Delice Irmağı, Yeşilırmak ve Çekerek Irmağı ilin en önemli su
kaynaklarındandır.
Yozgat İl sınırları içindeki başlıca su kaynakları Tablo 57’de verilmektedir.
Tablo 57. Yozgat ili Başlıca Akarsular (DSİ Genel Müdürlüğü)
Akarsuyun Adı
Toplam
Uzunluğu (km)
İl Sınırları İçindeki
Uzunluğu (km)
Debisi
3
(m /sn)
İl Sınırları İçinde Başlangıç ve
Bitiş Noktaları
Çekerek Irmağı
299
112,4
19,234
Selimiye-Kamışcık
Delice Irmağı
239,2
239,2
14,05
Y. Yahyasaray-Çerikli
Kanak Çayı
156,2
156,2
7,574
Y. Yahyasaray- Şefaatli
Karasu
Kılıçözü Deresi
Sarayözü Deresi
Akdağmaden
Suyu
Gündelen Deresi
153,0
93,5
35,2
153,0
93,5
35,2
4,571
2,769
0,498
Kızıliniş-Şefaatli
Veletli-Çerikli
Çelik Pn-İzibüyük
59,8
59,8
0,734
Karaçayır Köyü-Tarhana
71,5
71,5
1,280
Aktaş Köyü
115
ÇED RAPORU
Çekerek Irmağı: Yeşilırmak’ın önemli kollarından olan ırmak, Yozgat’ın kuzey
kesiminin sularını boşaltır. Sivas ili sınırlarındaki Çamlıbel Dağlarından doğar, Deveci
Dağları’nın güneyinden batıya doğru akarak, Yozgat ili sınırları içerisine girer. 256 km.
uzunluğunda olan ırmağın, 110 km’si Yozgat ili dahilindedir. Saniyede 63 m³ su taşıyan
ırmak, Karadeniz iklimi havzasında yer aldığından suyu bol, rejimi de nispeten düzenlidir. Bu
yüzden arazi sulamasında büyük önem taşımaktadır.
Delice Irmağı: Kızılırmak’ın büyük kollarından olan Delice Irmak, Akdağların batı
eteklerinden kaynak suyu olarak doğar, platonun doğu kenarındaki suları; merkez ilçe,
Sorgun ve Doğankent sularını toplayan Sorgun deresini alarak, Şefaatli’ye ulaşır. Burada,
Boğazlıyan ve çevresi sularıyla büyüyen Karacaali Özü ile birleşerek, Delice Irmak adını alır.
Şefaatli ilçe merkezini geçtikten sonra 30 km uzunluğundaki Karanlıkdere Vadisi’ne girer.
Karanlık Dere’de güzel doğa manzaralı içerisinde akan ırmak, Yerköy’ü geçtikten sonra
bişekÖzü’nü alır ve Sekili sınırlarında İl topraklarını terk eder. Ortalama debisi (akım) 30.5
m³/sn’dir. İç Anadolu’nun kurak iklim kuşağında bulunduğu için yaz mevsiminde suları iyice
çekilmektedir. Delice Irmak’ın, il topraklarından aldığı en önemli kolları Karacaali Özü, Eğriöz
ve Bişek Özü’dür.
Karacaali Özü: 120 km uzunluğunda olup, kaynaklarını Akdağmadeni ve Boğazlıyan
çevresinden almaktadır. Küçük kollarla beslenen akarsu, Şefaatli ilçesi yakınlarında Kanak
Suyu’na karışmaktadır.
Eğriöz: Toplam uzunluğu 65 km olan bu su, Yozgat Yaylası’ndan doğmaktadır.
Platoyu derin vadilerle parçalayarak akan öz Sorgun’da Delibaş Çayı ile birleşmektedir.
Esenli Kasabası yakınlarında Kanak Suyu’na karışan akarsu, Gelingüllü Barajı’nı besleyen
kaynaklardandır.
Bişek Özü: Yozgat il merkezindeki Kabak Tepe’nin kuzeye bakan eteklerinden doğan
akarsu, Topaç ve Musabeyli derelerini aldıktan sonra, Yerköy ilçesi yakınlarında Delice
Irmağıyla birleşir.
Yozgat İli merkezinde içme ve kullanma suyu olarak; Cevdet Dündar Göleti (Çamlık
Milli Parkı), Kirazlı Göleti (Kirazlı Dere Mevkii), Çiftlikdere Göleti (Nohutlu Tepesi Mevkii),
Arapseyfi Kuyuları (Çatalkaya (Arapseyfi) Köyü), Çalatlı Köyü Kuyuları (Çalatlı Köyü)
kaynaklarından yararlanılmaktadır.
Ayrıca kaynak sularından, ilde dağınık bir halde kurulan mahalle çeşmeleri de su
kaynağı olarak kullanılmaktadır. Yozgat ilindeki diğer ilçeler kendi yörelerinden kaynak ve
yeraltı sularından temin etmektedirler. Yozgat merkezinde içme ve kullanma suyu olarak
kullanılan su kaynaklarının bulunduğu alanların proje alanına göre konumları ve mesafeleri
Şekil 44’te verilmiştir.
116
ÇED RAPORU
Arapseyfi Kuyuları
13,20 km
YOZGAT HAVALİMANI
Çalatlı Köyü Kuyuları
4,5 km
Çiftlikdere Göleti
13 km
Kirazlı Göleti
12 km
Cevdet Dündar Göleti
14 km
Şekil 44. Proje Alanının Mevcut İçme Suyu Kaynaklarına Göre Konumu
Yozgat Halk Sağlığı Şube Müdürlüğü’nden edinilen bilgiye göre, ilin içme ve kullanma
suyunun büyük bir kısmı Arapseyfi Kuyuları ve Çalatlı Köyü Kuyularından karşılanmaktadır.
Yozgat Halk Sağlığı Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar, Çevre ve Çalışan Sağlığı Şube
Müdürlüğü’nce aylık periyotlarla Arapseyfi ve Çalatlı Köyü sondaj kuyularından alınan su
numuneleriyle 01.04.2013 tarihinde yapılan içme ve kullanma suyu analizleri, Ek-10’da
verilmiştir.
Proje alanı içinde sondaj çalışmalarının devam etmesi sebebiyle yeraltı su seviyeleri
ve potansiyelleri hakkında bilgi verilememektedir. Sondaj çalışmalarının tamamlanmasını
takiben jeolojik ve jeoteknik etüt raporlarında yeraltı su seviyeleri hakkında detaylı çalışmalar
yapılacaktır.
Proje sahası içinde akar dere bulunmamaktadır. Proje alanının yaklaşık 50 m
güneyinden Meleniçi Deresi Geçmektedir. Alanın topoğrafik konumu dikkate alındığında
proje alanı yakın çevresinde kuru dereler (drenaj sistemleri) bulunmaktadır.
Yozgat havalimanı proje alanının yaklaşık 700 m güneyinde Fakıbeyli Göleti ve
yaklaşık 4.000 m güney doğusunda Karakaya Göleti yer almaktadır.
117
ÇED RAPORU
3.7. Proje ve Etki Alanın Kuş Hareketleri Açısından İrdelenerek Değerlendirilmesi (Kuş
Göç Yolları, Kuş-Uçak Çarpışma Riskinin Mevcut Olduğu Dönemler ile Güvenli
Dönemlerin Belirtilmesi, Kuş-Uçak Çarpışmaları Konusundaki Riskler Kapsamında
Risk Analizi Hazırlanmalıdır)
Proje ve Etki Alanının Kuş Göç Yolları Açısından İrdelenmesi
Göçmen kuşların göç yolları sulak alanlar ile yakın ilgilidir. Türkiye de 500’e yakın
sulak alan bulunmaktadır. Ancak proje alanı ve çevresinde özellikle su kuşlarının konaklama
ve üreme alanlarını oluşturan sulak alanlar bulunmamaktadır. Su kuşlarının konaklama
noktalarının verildiği harita Şekil 45’te verilmiştir.
Kaynak: Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi
Şekil 45. Su Kuşları Konaklama Noktaları
Bilindiği gibi Batı Palearktik bölgede gerçekleşen kuzey-güney yönlü göç
güzergahlarının en önemlilerinden bazıları Türkiye üzerinden geçmektedir. Yani Türkiye,
konumu nedeniyle yıl içinde dünya ölçeğinde önemli olarak nitelenebilecek kuş göç
hareketliliğini yaşamaktadır. Türkiye içerisinde, Batı palearktik bölgenin en önemli kuş göç
güzergahlarına oranla daha az öneme sahip birçok yerel göç rotaları da söz konusudur. Bu
göç güzergahları genellikle geniş ülkemizin uzun ve geniş akarsu vadilerini takip etmesine
karşılık sıklıkla bu rotalardan sapmalar da gösterebilmektedirler.
Türkiye üzerinden geçen kuş göç yollarından bir tanesi İstanbul Boğazı üzerinden
geçerek Hatay ili ile birleşirken bir diğeri ise Doğu Karadeniz üzerinden Türkiye’ye giriş yapar
ve güneyde tekrar Hatay’a bağlanır.
Özellikle Karadeniz Bölgesinde denize paralel olarak konumlanmış olan Doğu
Karadeniz dağlarının topoğrafyası nedeniyle kuzeyden güneye inmeye çalışan göçmen kuş
sürüleri bu dağları kesen ve denize dik olarak konumlanmış olan akarsu vadilerini kullanarak
Anadolu’nun içlerine ve daha aşağılara yolculuklarına devam ederler. Türkiye kuş göç
yollarını gösteren harita Şekil 46’da verilmektedir.
118
ÇED RAPORU
Şekil 46. Türkiye Kuş Göç Yolları Haritası
Türkiye gibi kuş türleri açısından bir “Göç Ülkesi” konumundaki coğrafyada yaşanan
göç hareketleri ve proje sahası ile etkileşimi değerlendirildiğinde söz konusu büyük veya
küçük ölçekli kuş göç yolları arasından proje sahası üzerinden geçen herhangi bir ana veya
tali özelliğe sahip kuş göç yolu bulunmamaktadır. Proje alanı ve etki alanı, üzerinden veya
civarından ilkbahar ve sonbahar göç dönemlerinde gerçekleşen düzensiz ve küçük ölçekli
göç hareketleri esnasında kayda değer ölçülerde kullanılan bir alan konumunda da değildir.
Ayrıca Yozgat İli, Katı Atık Bertaraf Tesisleri Birliği tarafından Yozgat Kent Merkezi’ne
12 km uzaklıkta, Salmanfakılı Köyü, Tepe Mevkii’nde 29 Kasım 2007 tarihinden beri
işletilmekte olan Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi yer almaktadır. Söz konusu tesisin
Yozgat Havalimanına 27 km mesafede bulunmakta olup, proje alanı ile tesisi gösteren uydu
görüntüsü aşağıdaki Şekil 47’de verilmektedir. Bu nedenle Yozgat Katı Atık Düzenli
Depolama Tesisi’nde bulunan kuşların uçuş güvenliğine Yozgat Havalimanından kaynaklı
olumsuz bir etki oluşması söz konusu değildir. Ayrıca Yozgat Havalimanı Projesi işletme
aşamasında DHMİ Genel Müdürlüğü Havalimanları Vahşi Hayat ve Kuşla Mücadele
Yönergesi hükümlerine uyulacaktır.
119
ÇED RAPORU
Yozgat
Havalimanı
27 km
Katı Atık
Depolama Tesisleri
Şekil 47. Yozgat Katı Atık Düzenli Depolama Tesisleri
Proje ve Etki Alanının Göçmen Kuşların Uçuş Güvenliği Açısından İrdelenmesi
Kuş – uçak çarpışması olaylarının büyük bir çoğunluğu, göçmen kuşların göç
hareketlerinin başladığı dönemlere denk geldiği bilinmektedir. Kuş Çarpması olaylarındaki
etkiyi azaltmak için havacılıkta 10.000 feet (3000 metre) altı uçuşlarda saate 250 kias (450
km) hız sınırlaması getirilmiştir. Böyle zamanlarda Hava Trafik Kontrol kuleleri, pilotları
muhtemel sürülere karşı uyarmaktadırlar.
Kuş çarpmalarına karışan kuşlar, çoğunlukla büyük nüfusa sahip kuşlardır. Özellikle
kazlar ve martılar çok ciddi hasarlara neden olurlar. ABD'de rapor edilmiş kuş çarpmalarında,
ördekler %32, martılar %28 ve avcı kuşlar %17 oranında yer almaktadır.
Kuş göçü deniz seviyesinin hemen üzerinden seyredebileceği gibi 10.000 m
yüksekten de seyredebilmektedir. Farklı kuş grupları farklı irtifaları tercih etse de mevcut
koşullara göre yükseklik oldukça değişkenlik göstermektedir.
Çarpışmaların büyük bir kısmı kuşların çoğunun bulunduğu yere yakın yerlerde
meydana gelmekte olup, genellikle hava araçlarının kalkış ya da inişleri esnasında
oluşmaktadır. Fakat yerden 20.000 ya da 30.000 feet (~7.000 m - 10.000 m) gibi yüksek
irtifalarda da gerçekleşmiş kuş çarpmaları da rapor edilmiştir. Uçak ve kuş çarpışmalarının
%90 gibi büyük bir çoğunluğu ICAO raporlarına göre, havaalanları yakınında ve kalkış ya da
inişle ilgili uçuş fazlarında meydana gelmektedir. Birçok olası kuş çarpmasının, kuşların son
anda yön değiştirmeleri neticesinde önlendiği düşünülmektedir.
Proje alanı ve etki alanı göçmen kuşların ana veya tali yol olarak kullandıkları rotalar
arasında bulunmamaktadır. Bu nedenle Yozgat Havalimanı Projesinin göçmen kuşların uçuş
güvenliğini tehlikeye sokması beklenmemektedir.
120
ÇED RAPORU
Kuş-Uçak Çarpışma Riskinin Mevcut Olduğu Dönemler ile Güvenli Dönemlerin
Belirtilmesi
İklim ve buna bağlı çevre, besin ve habitat koşullarının zaman ve mekan içinde eşit
dağılmaması dünyamızda yaygın görülen bir durumdur ve mevsimler bu eşitsizliğin dünya
ekseninin eğikliğine bağlı oluşan ve periyodiklik gösteren bir örneğidir. Göç, tanımlanmış iki
coğrafi bölge arasında gerçekleşen düzenli ve periyodik nüfus hareketi olarak tanımlanır.
Teknik olarak ise göç, eşitsizliğin coğrafi bölgeler arasında periyodik yer değiştirdiği durumda
canlıların gereksinimlerine göre en elverişli yerde bulunabilmek için gösterdikleri davranış
olarak tanımlanabilir.
Kuşlarda göç stratejisini belirleyen unsurları şu şekilde sınıflandırılabilir:
I. Kuş türlerine bağlı unsurlar:
a) Kuşun fiziksel ve anatomik sınırlarına bağlı olan
b) Hayat döngüsüne bağlı olan
II. Kuş türlerine bağlı olmayan unsurlar:
a) İklimsel
b) Coğrafik
c) Ekolojik
İklim ve mevcut hava koşulları kuş göçünü önemli derecede etkileyen değişkenlerdir
(Kuşlarda Göç Stratejileri, K. Erciyas – Doktora Semineri, 2007).
Göçmen kuşlar farklı mevsimleri farklı coğrafyalarda geçiren kuş türlerinden oluşan bir
grup olarak tanımlanmaktadır. Her sene dünyaca yaklaşık 50 milyar kuşun göç ettiği tahmin
edilmektedir. Bunlardan ortalama 5 milyarı Avrupa ile Afrika arasında göç etmektedir.
Kuşların göç hareketlerinin en önemli nedeni meteorolojik ve iklimsel değişiklikler ve buna
bağlı olarak kuşların besin bulmada sıkıntısı çekmeleridir.
Göçmen kuşlar yılda iki defa Kuzey ve Güney Yarımküreleri arasında göç etmektedir.
Kış aylarında havaların soğumasıyla, kuşların besin bulması zorlaşmakta ve rekabet
artmaktadır. Bu sebeple Kuzey Yarımkürede üreyen göçmen kuşlar, her sonbaharda Güney
Yarımküreye doğru göç hareketine başlamaktadır. Güney daha sıcak ve besin bakımından
daha zengin olduğundan iyi bir kışlama alanı teşkil etmektedir. İlkbaharın başlamasıyla da
güneyden kuzeye dönüş göçüne geçmektedirler.
İlkbaharda kuzeye gelen kuşlar, ilkbahar, yaz ve sonbahar mevsimleri olmak üzere
yılın dörtte üçünü bu geniş alanlarda geçirmektedirler. Yalnız kış mevsiminde tropik
bölgelerde barınmaktadırlar.
Ayrıca kuşların rüzgardan kaçınma ya da rüzgarı kullanma davranışı bulunmakta
olup, türler göç sırasındayken bile rüzgar durumuna göre stratejilerini değiştirebilmektedir.
Çoğunlukla uzun mesafe göçmenleri göç etmek için uygun rüzgar koşullarını beklemektedir.
Arkadan esen rüzgarların varlığında uçmak tercih edilmektedir. Yandan esen rüzgarların
varlığında ise kuş, uçmak istediği doğru yönü tutturabilmek için rüzgâr yönü ve şiddetine göre
uçuş yönünü düzenlemektedir. Eğer kuşlar bu düzenlemeyi yapamazsa rüzgar tarafından
sürüklenme gerçekleşmektedir (Kuşlarda Göç Stratejileri, K. Erciyas – Doktora Semineri,
2007).
121
ÇED RAPORU
Proje alanı ve etki alanının kuş göç yolları üzerinde bulunmaması nedeniyle
meteorolojik değişiklikler sonucunda oluşan kuş hareketlerine projeden kaynaklı olumsuz bir
etki oluşması beklenmemektedir.
Kuş çarpması olaylarının büyük bir çoğunluğu, göçmen kuşların göç hareketlerinin
başladığı dönemlere denk geldiği bilinmektedir. Genellikle kuş göçleri, üreme ve üreme dışı
dönemlerin aynı bölgede geçirilmesinin avantajlı olmadığı durumlarda görülür. Ülkemizin
enleminde kuşlar genelde kış öncesi güneye, üreme öncesi ise kuzeye doğru göç ederler,
tropikal kuşaktaki bazı kuşlarda ise mesafeler daha kısa olmakla birlikte göç, kurak ve yağışlı
mevsimler arasında olur.
Yapılan çalışmalar genellikle göç hareketlerinin yoğun olduğu ilkbahar ve sonbahar
dönemlerinde kuş uçak çarpışma riskinin yüksek olduğunu göstermektedir.
Ancak proje alanı göç yolları üzerinde bulunmamakta olup, alınacak önlemlerle
birlikte bu riskin minimum düzeye indirilmesi sağlanacaktır.
3.8. Proje ve Etki Alanının Taban Suyu Seviyeleri, Zemin Akışkanlığı ve Taşıma
Kapasitelerinin Belirtilmesi, Bu Değerlerin Pist Yükü ve Uçak İniş Kalkış Yükleri İle
Karşılaştırılması
Yapılması planlanan Yozgat Havalimanına ait pist üzerine toplam 9 ( AÇ-1—AÇ7,
AÇ-10 ve AÇ-11), apron üzerinde toplam 1 (AÇ-9) ve taksiyolu üzerinde toplam 1 (AÇ-8)
adet araştırma çukuru açılmıştır. Söz konusu çukurlardan iki farklı karakteristikte zemin
numunesi alınmış ve laboratuvarda incelenmek üzere sınıflandırılmıştır. Açılan araştırma
çukurlarının hiçbirinde yeraltı suyuna rastlanılmamıştır. Ana kaya olarak da Çalatlı
Formasyonuna ait siltli kumtaşları gözlenmiştir.
Havalimanı sahasında yapılan Zemin Etüt raporu Ek-18‘de, açılan araştırma
çukurlarına ilişkin bilgiler aşağıda verilmiştir.
AÇ-1 (667184 D, 4417560 K): Yüzeyden itibaren ilk 40 cm ye kadar nebati toprak, 40190 cm derinliğine kadar kireç konkresyonlu silt kil karışımı malzeme, bu seviyeden kuyu
tabanına kadar ise, yeşilimsi gri renkli siltli kumtaşı (silty sandstone) gözlenmiştir. Kazı
esnasında yeraltı suyuna rastlanılmamıştır.
AÇ-2 (667323 D, 4417566 K): Kuru dere yatağı üzerinde ve nispeten alt kodlarda
açılan bu araştırma çukurunda, 50 cm kalınlıktaki nebati toprağın altında, 80 cm kalınlıkta
siltçe zengin alüviyal malzeme, onun altında da ayrışmış ve yer yer killeşmiş zayıf silttaşı
tespit edilmiştir.
AÇ-3 (667691 D, 4417563 K): 10 cm kadar ince bir nebati toprağın altında, kuyu sonu
150 cm ye kadar yeşilimsi gri renkli siltli kumtaşı (silty sandstone) yer almaktadır.
AÇ-4 (668183 D,4417567 K): Yüzeyden itibaren ilk 40 cm nebati toprağın altında,
sırasıyla 50 cm kalınlıkta yüzeyi beyazımtırak, taze kırık yüzeyi yeşilimsi gri renkli ayrışmış
siltli kumtaşı (E-5), bu seviyeden çukur sonuna kadar ise 100 cm kalınlıkta yeşilimsi gri renkli
siltli kumtaşı görülmüştür.
AÇ-5 (668684 D, 4417566): 30 cm kalınlıkta nebati toprağın altında 90 cm derinliğe
kadar elle ufalanan, bu seviyeden kuyu tabanına kadar ise, nispeten sağlam siltli kumtaşı
gözlenmiştir.
122
ÇED RAPORU
AÇ-6 (669182 D, 4417567 K): 35 cm kalınlığındaki nebati toprağın altında 1,3 m
seviyesine kadar 95 cm kalınlıkta ayrışmış ve yer yer killeşmiş zayıf silttaşı, 2,3 m derinliğe
kadar ise yeşilimsi gri renkli ayrışmış siltli kumtaşı (E-5) gözlenmiştir. Kuyu tabanına doğru
birim daha sağlam bir görünüm sunmuştur.
AÇ-7 (669643 D,4417567 K): 0-55 cm nebati toprak, 55-200 cm’ leri arası yer yer
kireç konkresyonlu silt, bu derinlikten kuyu sonu 270 cm ye kadar yeşilimsi gri renkli siltli
kumtaşı izlenmiştir.
AÇ-8 (669636 D, 4417177 K): İlk 50 cm kalınlıkta nebati toprak, altında 120 cm
kalınlıkta kireç konkresyonlu silt kil karışımı malzeme, daha altında ise 170 cm kalınlığında
kahve renkli siltler yer almaktadır. Kuyu sonunda izlenen yeşilimsi gri renkli ayrışmış siltli
kumtaşları giderek sertleşerek kazı çalışması sonlandırılmıştır.
AÇ-9 (669635 D, 4417054 K): Apron sahasının güney sınırında açılan bu araştırma
çukurunda, 70 cm kalınlığında nebati toprak, nebati toprağın altında 40 cm kadar ayrışmış
parçalanmış kumtaşları, bu seviyeden 240 cm derinliğe sarımtırak renkli kumtaşları
gözlenmiştir.
AÇ-10 (670130 D, 4417568 K): Yüzeyden itibaren ilk 55 cm ye kadar bitkisel toprak,
bu seviyeden 1,20 m derinliğe kadar kireç konkresyonlu silt kil karışımı toprak malzeme,
altında 170 cm kalınlığında E-7 sınıfı kahve renkli kumlu silt gözlenmiştir. Kuyu tabanında
ise, yeşilimsi gri renkli siltli kumtaşları yer almaktadır.
AÇ-11 (670684 D, 4417565 K): Yüzeyde yaklaşık 80 cm kalınlıkta bitkisel toprak
tabakası yer almaktadır. Bitkisel toprağın altında 100 cm kalınlıkta silt kil karışımı malzeme,
kuyu tabanında ise 80 cm kalınlıkta E-7 sınıfı kahve renkli kumlu silt gözlenmiştir.
Proje alanında açılan 11 adet araştırma kuyularından muhtelif derinliklerden
örselenmiş numuneler alınmış ve alınan numuneler üzerinde laboratuarda gerekli deneyler
yapılarak değerlendirilmiştir. Buna göre SC (killi kum-siltli kumtaşı) ve ML (düşük plastisiteli
kumlu silt) olmak üzere iki sınıf zemin belirlenmiştir.
Bu zeminler kum-çakıl içerdiği için sıvılaşma riskine karşı zemin kaplama kalınlıkları
Bölüm 1.2.5'de Tablo 18'de verilen dizayn kriterleri doğrultusunda yapılacaktır. Dizayn
kriterlerinde uçak tipi, uçağın ağırlığı, Lastik basıncı ve yıllık kalkış sayısı dikkate alınmıştır.
Zeminde uygulanacak kaplama kalınlıkları;




35 cm kaliteli beton,
15 cm zayıf beton,
60 cm kırmataş temel altı tabakası,
20 cm GAİ,
Zemin ile ilgili olarak ayrıntılı çalışmalar jeolojik-jeoteknik etüt araştırmalarında
yapılacaktır.
Proje alanı için yapılacak olan Jeolojik ve Jeoteknik etüt raporunda, özellikle pist
alanında uçakların iniş, kalkış ve hareketlerinde zeminin özellikle sıvılaşma riskinin olduğu
yerlerde ne gibi etkilerin olacağını ve risklere karşı alınacak önlemler gerekirse sık sık ve
değişik derinliklerde sondajlar yapılarak belirtilecek ve zemin kesiti ortaya çıkartılacaktır.
Proje için hazırlatılan jeolojik-jeoteknik etüt raporu ilgili idareye onaylatılacaktır.
123
ÇED RAPORU
3.9. Bölgenin Meteorolojik-İklimsel Şartları, Uçuş Güvenliği Açısından Olumsuz
Meteorolojik Koşulların Belirlenmesi (Meteorolojik Verilerin Güncelleştirilmiş ve Uzun
Yıllar Değerleri Olarak Rapora Konulması. (Yozgat Meteoroloji İstasyonu 1970-2011
Bülteni, Meteorolojik Parametrelerin Dağılımlarının Tablo, Grafik ve Yazılı Anlatımlar ile
Birlikte Sunulması)
3.9.1. Bölgenin Genel İklim Şartları
Yozgat İlinde İç Anadolu Bölgesinin yarı kurak karasal iklimi hakimdir. Deniz etkisine
kapalı olduğu için, yazlar sıcak ve kurak; kışlar soğuk ve yağışlı geçer. Yaz ile kış; gece ile
gündüz arasındaki sıcaklık farkları yüksektir. Sert iklim koşulları, Yeşilırmak havzasına giren
Çekerek Vadisinde biraz yumuşamakta, az da olsa Karadeniz ardı ikliminin etkileri
görülmektedir. Tesisin kurulacağı bölgede tipik karasal iklim hüküm sürmektedir.
3.9.2. Basınç
3.9.2.1. Ortalama Basınç
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama basınç 869,63
hPa'dır.
3.9.2.2. Maksimum Basınç
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre ölçülen maksimum basınç
887,2 hPa ile Ocak ayında gerçekleşmiştir.
3.9.2.3. Minimum Basınç
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre ölçülen minimum basınç 846,3
hPa ile Ocak ayında gerçekleşmiştir.
Tablo 58. Yozgat Meteoroloji İstasyonları Basınç Değerleri
Ortalama
Basınç
(hPa)
Maksimum
Basınç
(hPa)
Minimum
Basınç
(hPa)
Ock
Şbt
Mrt
Nsn
Mys
Hzn
Temz
Agus
Eyl
Ekm
Ksm
Arlk
Yıllık
869,6
868
867,8
867,4
869
869,1
868,6
869,4
871,3
872,6
872,1
870,6
869,6
887,2
883,1
885,1
878,9
879
878
875,9
875,6
879,2
881,7
882,5
883,9
887,2
846,3 849
849,5 852,3 857,9 858,4 859,6 861,1 859,9 862,4 856
124
846,5 846,3
ÇED RAPORU
Şekil 48. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Basınç Değerleri Grafiği
3.9.3. Sıcaklık
3.9.3.1. Ortalama Sıcaklık
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama sıcaklık 8,97
0
C'dir.
3.9.3.2. Maksimum Sıcaklık
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre maksimum sıcaklık 38,8 0C
olarak 30 Temmuz 2000 tarihinde ölçülmüştür.
3.9.3.3. Minimum Sıcaklık
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre minimum sıcaklık -24,4 0C
olarak 23 Şubat 1985 tarihinde ölçülmüştür.
Tablo 59. Yozgat Meteoroloji İstasyonları Sıcaklık Değerleri
Ock
Şbt
Mrt
Nsn
Mys
Hzn
Temz Agus Eyl
Ekm Ksm Arlk
Yıllık
Ortalama Sıcaklık (°C)
-2
-0,9
3
8,3
12,9
16,8
19,8
19,7
15,6
10,2
4,2
0
8,97
Maksimum Sıcaklık (°C)
15,4
16,4
24,2
27,6
30
33,1
38,8
37,2
33,9
30,1
22,2
18,2
38,8
Maksimum Sıcaklık Günü
5
27
24
23
31
27
30
6
5
1
5
4
30
Maksimum Sıcaklık Yılı
1971 1977 2008 2008 2006 1996 2000
2010
2007 1999 1990 2010 2000
Minimum Sıcaklık (°C)
-21
-24
-21
-13
-3
1,7
4,5
3,9
-1,2
-6,8
-14
-20
-24,4
Minimum Sıcaklık Günü
16
23
2
11
1
20
5
31
30
30
25
27
23
Minimum Sıcaklık Yılı
1972 1985 1985 1997 1988 2000 1985
1970
1970 1973 1995 2002 1985
125
ÇED RAPORU
Şekil 49. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Değerleri Grafiği
3.9.4. Yağış
3.9.4.1. Ortalama Toplam Yağış Miktarı
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama toplam yağış
miktarı 589,2 mm’dir.
3.9.4.2. Günlük Maksimum Yağış Miktarı
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre günlük maksimum yağış miktarı
68 mm ile Şubat ayında geçekleşmiştir.
Tablo 60. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Yağış Değerleri
Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl Ekm Ksm Arlk Yıllık
Toplam Yağış Ortalaması
(mm)
65,1 61,5 62,1 69,5 62,1 42,2 14,8 9,9
19 42,6 63,8 76,6 589,2
Maksimum Yağış (mm)
41,8 68
48,6 41,3 34,3 48,4 44,6
35,8
54
41
Şekil 50. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Yağış Değerleri Grafiği
126
55,4 51,6 68
ÇED RAPORU
3.9.4.3. Standart Zamanlarda Ölçülen En Yüksek Yağış Miktarı, Tekerrür Grafikleri
(Yozgat Meteoroloji İstasyonu)
Yozgat meteoroloji istasyonu standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerleri
ve yağış şiddet-süre-tekerrür eğrileri EK-11-C’de verilmiştir.
3.9.5. Ortalama Nispi Nem
Yozgat Meteoroloji istasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama nispi nem
%66,45 'dir.
Tablo 61. Yozgat Meteoroloji İstasyonları Ortalama Nem Değerleri
Ock
Ortalama
(%)
Nem 77
Şbt
Mrt
Nsn
Mys
Hzn
Temz Agus Eyl
Ekm
Ksm
Arlk
Yıllık
74,9
70
66,6
64
60,3
56,6
65,9
72,1
76,8
66,45
55,4
57,8
Şekil 51. Yozgat Meteoroloji İstasyonları Ortalama Nem Değerleri Grafiği
3.9.6. Sayılı Günler
3.9.6.1. Ortalama Kar Yağışlı Günler Sayısı
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama kar yağışlı günler
sayısı 45,4’dir.
3.9.6.2. Ortalama Kar Örtülü Günler Sayısı
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama kar örtülü günler
3.9.6.3. Ortalama Sisli Günler Sayısı
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama sisli günler sayısı
12,6’dir.
127
ÇED RAPORU
3.9.6.4. Ortalama Dolulu Günler Sayısı
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama dolulu günler
sayısı 3,3’dir.
3.9.6.5. Ortalama Kırağılı Günler Sayısı
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama kırağılı günler
3.9.6.6. Ortalama Orajlı Gün Sayıları
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama orajlı günler
Tablo 62. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Tablosu
Kar Yağışlı Günler Sayısı
11
11
7,9 2,8
0,4
Kar Örtülü Günler Sayısı
19
15
8,6 1,2
0
3,3
1,5 1,1 0,4
0,2
0,1
0,2 0,4 0,9
1
0,4
5,4 5,7 2,5
0,3
0,1 0,4 1,8
4,4
Sisli Günler Sayısı Ortalaması
Dolulu
Günler
Sayısı
Ortalaması
Kırağılı
Günler
Sayısı
6,1
Ortalaması
Toplam Orajlı Günler Sayısı
0
Ortalaması
0
3,4
0,1
1,3
0,1
0,8
0,5
3,7
8,1
45,4
0,2
3,7
13
60,5
0
0,9
1
4,1
12,6
0
0,1
0,1
3,3
0,1 2,7
8,5
7,4
38,7
0,9 0,6
0,1
0,1
13,9
Şekil 52. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Sayılı Günler Grafiği
3.9.7. Maksimum Kar Kalınlığı
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre maksimum kar kalınlığı 79 cm
ile Şubat ayında gerçekleşmiştir.
128
ÇED RAPORU
Tablo 63. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri
Maksimum Kar Kalınlığı (cm) 60
79
56
25
4
9
37
53
79
Şekil 53. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği
3.9.8. Buharlaşma
3.9.8.1. Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama açık yüzey
buharlaşması 923 mm'dir. En yüksek aylık ortalama açık yüzey buharlaşması 212 mm ile
Temmuz ayında olmuştur.
3.9.8.2. Günlük Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre günlük maksimum açık yüzey
buharlaşması 14 mm ile Temmuz ayında olmuştur.
Tablo 64. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Buharlaşma Değerleri
Ock Şbt Mrt Nsn Mys
Hzn Temz Agus Eyl
Ortalama Açık Yüzey
Buharlaşması (mm)
13,7 121,9 157
Maksimum Açık Yüzey
Buharlaşması (mm)
7,8
9,8
212
11,4 14
129
Ekm Ksm Arlk Yıllık
201,3 137,8 72,8 6,2
0,3
923
12
4,5
14
10
8,6
3,9
ÇED RAPORU
Şekil 54. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Buharlaşma Değerleri Grafiği
3.9.9. Rüzgar
3.9.9.1. Yıllık, Mevsimlik, Aylık Rüzgar Yönü
Uzun Yıllar Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları: Yozgat Meteoroloji İstasyonu
gözlem kayıtlarına göre yönlere göre rüzgarın esme sayıları toplamları Tablo 65’te
verilmiştir.
Tablo 65. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Rüzgar Esme Sayıları
Ock
Şbt
Mrt
Nsn
Mys
Hzn
Temz
Agus
Eyl
Ekm
Ksm
Arlk
Yıllık
N
360
433
554
555
757
726
717
613
736
507
331
416
6705
NNE
1304
1426
1754
2130
2218
3219
3711
3590
2610
1814
1396
1189
26361
NE
2066
1994
2276
2144
3014
3467
4610
4278
3022
2470
1685
2205
ENE
8335
7485
8130
7898
10776
12636
16245
15969
13088
12664
9927
8022
E
1232
969
1281
931
1197
978
1000
1190
1838
1656
1668
1224
33231
13117
5
15164
ESE
792
910
980
642
607
575
379
399
501
677
806
772
8040
SE
477
445
461
434
284
243
142
141
203
270
303
489
3892
SSE
1518
1410
1437
1048
856
382
180
178
268
569
874
1228
9948
S
1094
1022
792
848
587
176
88
157
203
375
716
1100
7158
SSW
2384
2300
2170
1972
1269
1052
392
385
1010
1523
2002
2598
19057
SW
3109
2940
3181
3137
2378
1247
590
631
1517
2263
2868
3349
27210
WSW
5708
4893
5445
5803
4612
2913
1432
1631
2949
4395
4688
5671
50140
W
1164
804
815
980
794
592
382
506
574
537
878
1079
9105
WNW
595
425
663
534
610
680
385
401
338
407
702
674
6414
NW
218
156
343
275
277
305
214
206
210
200
345
252
3001
NNW
449
380
562
622
648
885
602
712
723
410
420
487
6900
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre birinci derecede hakim rüzgar
yönü ENE (DoğuKuzeyDoğu), ikinci derecede hakim rüzgar yönü WSW (BatıGüneyBatı),
üçüncü derecede hakim rüzgar yönü ise NE (KuzeyDoğu) dır.
130
ÇED RAPORU
Şekil 55. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgâr Diyagramı
Tablo 66. Yozgat Meteoroloji İstasyonu İlkbahar ve Yaz Mevsimlerindeki Rüzgârın Esme Sayıları
İlkbahar
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Mart
554
1754
2276
8130
1281
980
461
1437
792
2170
3181
5445
815
663
343
562
Nisan
555
2130
2144
7898
931
642
434
1048
848
1972
3137
5803
980
534
275
622
Mayıs
757
2218
3014
10776
1197
607
284
856
587
1269
2378
4612
794
610
277
648
Mevsimlik
1866
6102
7434
26804
3409
2229
1179
3341
2227
5411
8696
15860
2589
1807
895
1832
Yaz
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
131
Haziran
726
3219
3467
12636
978
575
243
382
176
1052
1247
2913
592
680
305
885
Temmuz
717
3711
4610
16245
1000
379
142
180
88
392
590
1432
382
385
214
602
Ağustos
613
3590
4278
15969
1190
399
141
178
157
385
631
1631
506
401
206
712
Mevsimlik
2056
10520
12355
44850
3168
1353
526
740
421
1829
2468
5976
1480
1466
725
2199
ÇED RAPORU
Tablo 67. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Sonbahar ve Kış Mevsimlerindeki Rüzgârın Esme Sayıları
Sonbahar
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Eylül
736
2610
3022
13088
1838
501
203
268
203
1010
1517
2949
574
338
210
723
Ekim
507
1814
2470
12664
1656
677
270
569
375
1523
2263
4395
537
407
200
410
Kasım
331
1396
1685
9927
1668
806
303
874
716
2002
2868
4688
878
702
345
420
Mevsimlik
1574
5820
7177
35679
5162
1984
776
1711
1294
4535
6648
12032
1989
1447
755
1553
132
Kış
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Aralık
416
1189
2205
8022
1224
772
489
1228
1100
2598
3349
5671
1079
674
252
487
Ocak
360
1304
2066
8335
1232
792
477
1518
1094
2384
3109
5708
1164
595
218
449
Şubat
433
1426
1994
7485
969
910
445
1410
1022
2300
2940
4893
804
425
156
380
Mevsimlik
1209
3919
6265
23842
3425
2474
1411
4156
3216
7282
9398
16272
3047
1694
626
1316
ÇED RAPORU
İlkbahar
Yaz
N
30000
NNW
25000
NW
20000
15000
WNW
10000
5000
W
0
N
50000
NNW
40000
NW
30000
NNE
NE
ENE
WNW
SW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
ENE
20000
E
0
ESE
SW
SSE
SE
SSW
SSE
S
S
Sonbahar
Kış
N
40000
NNW
N
25000
NNW
20000
NW
15000
NNE
30000
NE
20000
WNW
NE
10000
WSW
NW
NNE
ENE
WNW
NE
ENE
10000
10000
W
NNE
5000
0
WSW
SW
E
W
ESE
WSW
SE
SSW
E
0
ESE
SW
SSE
SE
SSW
S
SSE
S
Şekil 56. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Esme Sayılarına Göre Mevsimlere Ait Rüzgar Diyagramı
133
ŞUBAT
OCAK
WNW
W
8000
NNW
NW 6000
NNE
NE
6000
4000
2000
0
ENE
E
WSW
ESE
SW
SSW
WNW
W
4000
2000
0
ESE
WSW
ESE
SW
SSW
SE
SSE
NİSAN
MAYIS
HAZİRAN
N
12000
NNW
NW 10000
8000
NNE
NE
4000
2000
0
ENE
E
ESE
SE
SSE
WNW
W
N
14000
NNW
12000
NW 10000
NNE
NE
6000
4000
2000
0
ENE
E
WSW
ESE
SW
SSW
SE
SSE
WNW
W
NNE
NE
8000
6000
4000
2000
0
ENE
E
WSW
ESE
SW
SSW
SE
SSE
S
S
S
TEMMUZ
AĞUSTOS
EYLÜL
N
10000
5000
0
ENE
E
ESE
SW
SSW
N
N
20000
NNW
NW 15000
NNE
NE
WSW
SE
SSE
WNW
W
14000
NNW
12000
NW 10000
NNE
NE
10000
5000
0
ENE
E
WSW
ESE
SW
SSW
WNW
W
NNE
NE
8000
6000
4000
2000
0
ENE
E
WSW
ESE
SW
SSW
SE
SSE
SE
SSE
S
S
S
EKİM
KASIM
ARALIK
N
14000
NNW
12000
NW 10000
W
E
S
20000
NNW
NW 15000
WNW
SE
SSE
W
ENE
S
SW
SSW
W
E
WNW
NNE
NE
6000
4000
2000
0
S
WSW
WNW
ENE
WSW
N
W
N
10000
NNW
NW 8000
NNE
NE
SW
SSW
SE
SSE
8000
NNW
NW 6000
WNW
MART
N
N
10000
NNW
NW 8000
ÇED RAPORU
N
NNE
NE
8000
6000
4000
2000
0
10000
NNW
NW 8000
ENE
E
WSW
ESE
SW
SSW
SE
SSE
S
WNW
W
N
10000
NNW
NW 8000
NNE
NE
6000
4000
2000
0
ENE
E
WSW
ESE
SW
SSW
SE
SSE
S
WNW
W
NNE
NE
6000
4000
2000
0
ENE
E
WSW
ESE
SW
SSW
SE
SSE
S
Şekil 57. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Esme Sayılarına Göre Aylık Ait Rüzgar Diyagramı
134
ÇED RAPORU
3.9.9.2. Yönlere Göre Rüzgar Hızı
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre, yönlere göre ortalama rüzgar
hızları Tablo 68’de verilmiştir.
Tablo 68. Uzun Yıllar Yönlere Göre Ortalama Rüzgar Hızı Değerleri
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Ock
Şbt
Mrt
Nsn
Mys
Hzn
Temz Agus Eyl
Ekm
Ksm
Arlk
Yıllık
1,5
1,7
1,5
1,5
1,1
1,3
1,4
1,9
2,2
1,9
2
1,9
1,7
1,6
1,4
1,7
1,8
2
1,8
1,8
1,2
1,5
1,8
2,4
2,4
2,3
2,1
2
1,7
1,6
1,4
1,8
1,8
1,9
1,8
1,8
1,4
1,7
1,9
2,4
2,1
2,3
2,2
2,1
1,9
1,8
1,7
2
1,9
2
1,7
1,7
1,2
1,5
1,8
2,3
2,4
2,3
2,3
2,3
1,9
1,8
1,7
1,9
2
1,9
1,8
1,7
1,4
1,6
1,6
1,9
1,9
2
2,1
2,1
1,8
1,9
1,7
2
1,9
2,1
2,1
2,1
1,4
1,5
1,3
1,7
1,8
1,9
1,8
2
1,8
1,9
1,9
2,1
2,2
2,8
2,8
2,7
1,7
1,5
1,4
1,6
1,5
1,7
1,8
2
1,9
1,9
2
2,3
1,7
1,9
1,7
1,7
1,1
1,2
1,1
1,7
1,6
1,7
1,8
1,8
1,4
1,5
1,6
1,7
1,7
1,7
1,6
1,5
1
1,1
1,1
1,8
2
2
1,9
1,9
1,7
1,8
1,9
1,8
1,7
1,7
1,6
1,5
0,9
1,1
1,4
2
2,2
2
1,9
1,9
1,6
1,5
1,4
1,6
1,9
2,0
1,9
1,9
1,3
1,4
1,4
1,9
1,9
2,0
2,0
2,0
1,7
1,8
1,7
1,9
2,1
2,6
2,7
2,6
1,7
1,5
1,3
1,7
1,5
1,6
1,8
1,9
1,8
2
1,7
2,3
1,9
2,1
2,1
1,9
1,4
1,3
1,1
1,5
1,4
1,7
1,8
1,9
1,7
1,7
1,8
2,1
Şekil 58. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgâr Hızına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı
3.9.9.3. Ortalama Rüzgar Hızı
Yozgat meteoroloji istasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama rüzgar hızı 2,26
m/sn'dir.
3.9.9.4. Maksimum Rüzgar Hızı ve Yönü
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre maksimum rüzgarın yönü NNE
(KuzeyKuzeyDoğu) olup, maksimum rüzgarın hızı ise 30 m/sn ile Mart ayında görülmüştür.
135
ÇED RAPORU
Tablo 69. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgar Hızı, Maksimum Rüzgar Hızı ve Rüzgar
Yönü Tablosu
Ock Şbt Mrt Nsn Mys Hzn Temz Agus Eyl
Ekm Ksm Arlk Yıllık
Ortalama Rüzgar Hızı
(m_sec)
2,1
2,3 2,3 2,2
2,1 2,3
2,9
2,8
2,1
1,9 2
2,1 2,26
Maksimum
Rüzgar 21,1 25,0 30,0 25,7 20,8 22,6 20,0 18,4
Hızı ( m_sec ) ve Yönü WSW NNE NNE SSW ENE NNW WSW ENE
20,2 19,9 23,0 23,1 30
SSW ENE SSW SW NNE
Şekil 59. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgar Hızı Grafiği
Şekil 60. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Maksimum Rüzgar Hızı Grafiği
3.9.9.5. Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama fırtınalı günler
sayısı 2,7’dir.
136
ÇED RAPORU
3.9.9.6. Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı
Yozgat Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama kuvvetli rüzgarlı
günler sayısı 45,4’dir.
Tablo 70. Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı
Fırtınalı Günler Sayısı
Ortalaması
0,4
Kuvvetli Rüzgarlı
Günler Sayısı
Ortalaması
3,1
0,4 0,6 0,4
0,1
0
0,1
0,1
0
0,1
3,5 4,4 5,6
4,4
3,9
5,3
4
2,4 2,4
0,2
0,3
2,7
3
3,4
45,4
Şekil 61. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Sayısı
Grafiği
3.9.10. Fevk Rasatları (O Bölgede Bugüne Kadar Meydana Gelmiş Olağanüstü
Meteorolojik Hadiseler)
Yozgat meteoroloji istasyonu uzun yıllar fevk hadiseleri Tablo 71’de ve Ek-11’de
meteoroloji verileri arasında verilmiştir.
Gerek yapılanma, gerekse işletme aşamasında olağan üstü meteorolojik olaylar
(FEVK) bilgileri dikkate alınacaktır.
Tablo 71. Yozgat Meteoroloji İstasyonu Fevk Değerleri
14.06.1981
Yozgat
Yağış ve sel
Sellerden dolayı bazı evlerin alçak yerlerine sular basmış
15.07.1981
Yozgat
Yağış ve sel
Seller ev iş yeri ve arazileri basmış
24.02.1983
Yozgat
Kar
Karayolu ulaşımı aksadı
24.02.1999
Yozgat
Fırtına
Enerji hatlarına zarar vermiş ve bazı ağaçların dallarını kırmış
20.02.2001
Yozgat
Kar
Yollarda trafik durmuş
23.04.2001
Yozgat
Bazı evlerin kiremitlerini uçurmuş ve bacaları yıkmış
13.05.2001
Yozgat
Fırtına
Yağış ve
dolu
02.01.2002
Yozgat
Kar
06.01.2002
Yozgat
Kar
19.12.2002
Yozgat
Kar
Dolu ekili arazide zarar yapmış ve gelen seller kısmen zarar yapmış
Trafikte aksamalar meydana gelmiş,çok sayıda köy yolu ulaşıma
kapanmış
Trafikte aksamalar olmuş,hemen hemen tüm köy yolları ulaşıma
kapanmış
Trafikte aksamalar olmuş ve çok sayıda köy yolu ulaşıma kapanmış
137
ÇED RAPORU
24.02.2003
Yozgat
Kar
Trafikte aksamalar olmuş ve yollar ulaşıma kapanmış
09.10.2003
Yozgat
Fırtına
Bazı evlerin çatılarında hasar yapmış,kiremitleri uçurmuş
08.06.2004
Yozgat
Dolu
Ekinler yattı ve başaklar döküldü
25.11.2004
Yozgat
Kar
Normalinden fazla devamlı kar ,karayolu ulaşımını aksadı
25.08.2007
Yozgat
Yağış ve sel
İnsan, hayvan,ulaşım ve yerleşim yerleri zarar gördü
13.06.2009
Yozgat
Yağış ve sel
İnsan hayvan ulaşım ve yerleşim yerleri zarar gördü
3.9.11. Bulutluluk
3.9.11.1. Bulut Taban Yükseklikleri
Yozgat meteoroloji istasyonuna ait (2010 yılı) 7-14-21 saatlik bulut taban yüksekliği
verileri Ek-11'de verilmiştir. Yozgat Meteoroloji İstasyonu 1960-2010 yılları arası bulut taban
yüksekliği frekans değerleri Ek-11’de verilmiş olup, Tablo 72’de gösterilmektedir.
Tablo 72. Bulut Taban Yüksekliği Frekans Değerleri (1960-2010)
FREKANSLAR
1012013016011001150120010-50
51-100
>2500
200
300
600
1000
1500
2000
2500
Ocak
9
11
29
21
74
435
552
184
109
345
Şubat
9
11
22
26
76
422
486
179
97
285
Mart
3
3
10
14
72
424
531
163
122
337
Nisan
3
9
0
7
50
378
585
142
80
310
Mayıs
1
0
4
6
45
318
535
107
58
241
Haziran
0
1
1
1
37
194
392
69
34
147
Temmuz
0
0
1
0
10
99
248
38
14
93
Ağustos
0
0
0
0
3
92
205
29
12
46
Eylül
0
1
2
5
12
104
266
59
18
88
Ekim
3
2
9
12
40
215
430
100
37
181
Kasım
1
5
8
7
42
309
429
126
68
282
Aralık
32
14
20
20
69
503
579
129
94
321
Not: Klimatolojik rasatlarda bulut taban yüksekliği bulut kapalılığının 6/10 ve daha yüksek olduğu zaman verilir.
AY
3.9.11.2. Ortalama Bulutluluk
Yozgat meteoroloji istasyonuna ait (2010 yılı) 7-14-21 saatlik bulutluluk verileri Ek11'de verilmiştir.
3.9.12. Yan Rüzgar ile İlgili Değerlendirmeler
Havanın yatay hareketi olarak adlandırılan rüzgar, uçuşa etki eden en önemli
faktörlerden birisidir. Uçaklar hakim rüzgarlara paralel olarak ve rüzgar yönünün aksi yönde
iner ve kalkarlar.
Rüzgar, hava
sınıflandırılabilir.
-
aracının
hareket
yönüyle
bağlantılı
olarak
3
isim
altında
Karşı rüzgar (ön rüzgar); hava aracının hareket yönünün aksi istikametinden esen
rüzgardır.
Yan rüzgar (cross wind) uçağın hareket ekseniyle belirli bir açı yapan rüzgar olarak
tarif edilebilir.
Arka rüzgar, hava aracının hareket yönüne paralel esen rüzgardır.
138
ÇED RAPORU
YAN RÜZGAR
YOZGAT
HAVALİMANINDA
ETKİLİ OLACAK YAN RÜZGÂR
YÖNLERİ
ARKA RÜZGAR
KARŞI RÜZGAR
YAN RÜZGAR
Şekil 62. Hava Aracının Hareket Yönüyle Bağlantılı Olan Rüzgar Yönleri
Yan rüzgar hızı 5 knot'un üzerinde olması durumunda pilota meteorolojik koşular
hakkında bilgi verilmelisi ve gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir. Yozgat Meteoroloji
İstasyonu verileri incelendiğinde (Bkz. Tablo 68) ortalama rüzgâr hızı NNE, NE ve ENE
yönlerinde yan rüzgar etkili olacaktır. Esme sayıları açısından incelendiğinde ise bu
yönlerden ENE yönünün (Bkz. Tablo 65) hakim olduğu gözlemlenmektedir.
3.9.13. Görüş Mesafesi
Görüş mesafesi (rüyet); Pist merkez hattı üzerindeki bir hava aracının pilotu
tarafından, pist yüzey işaretlemelerinin veya pisti ya da merkez hattını belirleyen pist
ışıklarının görülebildiği en uzak mesafedir.
Bir meydana iniş için yaklaşmakta olan ya da bir meydandan kalkış yapacak hava
araçları için pist görüş mesafesi ayrı bir önem taşımaktadır. Pist görüş mesafesi, meteorolojik
görüş, her hava alanı için tespit edilmiş bir değerin ya da böyle bir değer belirlenmemiş ise
1500 metre ve altına düştüğünde ölçülerek ilan edilmektedir.
Pist görüş mesafesi ölçüm yüksekliği, uçaktaki pilotun ortalama göz seviyesi olarak
yaklaşık beş metreye (15 feet) tekabül eder.Yozgat havalimanı işletmeye alındığında
meteorolojik hadiselerin ölçüldüğü meydan meteoroloji istasyonu kurulacak ve pist görüş
mesafesi etkileyen meteorolojik hadiseler (sis, yağış vb.) ölçülerek rapor edilecektir.
Yozgat Meteoroloji İstasyonu 1960-2010 yılları arası yatay görüş mesafesi değerleri
Ek-11’de ve Tablo 73’te verilmektedir.
139
ÇED RAPORU
Tablo 73. Yatay Görüş Mesafesi (m.) Frekans Değerleri (1960-2010)
FREKANSLAR
AY
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
0-100
101-200
201-300
301-400
401-500
501-600
601-700
701-800
801-900
21
16
2
2
0
0
0
0
0
1
4
22
11
13
9
2
0
0
0
0
0
4
4
17
17
8
2
3
0
0
0
0
1
2
3
17
23
12
11
6
2
0
0
0
2
3
4
23
16
22
8
4
0
0
0
0
1
2
8
12
33
21
13
4
1
0
0
0
0
3
6
16
12
5
8
0
0
0
0
0
0
3
4
11
42
23
19
10
1
0
0
0
2
4
10
36
24
7
18
2
0
0
0
0
0
3
7
20
140
9011000
18
29
19
5
2
0
0
0
1
1
14
18
10011500
23
25
15
3
2
0
0
0
0
8
11
25
15012000
46
56
38
12
9
5
0
0
4
6
22
53
20012500
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
1
3
25015000
114
110
94
48
27
9
0
1
8
26
54
124
>5001
1555
1417
1565
1526
1581
1530
1581
1581
1530
1579
1526
1547
ÇED RAPORU
3.9.14. Rüzgar Hız ve Yönlerine Göre Pist Yönü Değerlendirmeleri
Havaalanının projelendirme aşamasındaki en önemli etkenlerden bir tanesi pist
yönünün tespit edilmesidir. Havayolu ulaştırma sektöründe uçuşlar için meteorolojik şartlar
hayati önem taşımaktadır.
Uçaklar hakim rüzgarlara paralel olarak ve rüzgar yönünün aksi yönde iner ve
kalkarlar. Yanal rüzgarlardan ise etkilenirler. Yanal Rüzgar, uçağın hareket ekseniyle belirli
bir açı yapan rüzgar olarak tarif edilebilir.
Rüzgarı arkasına alan bir uçak kalkış için ihtiyacı
olan hava süratine ulaşmakta zorlanabilmektedir. Bu
nedenle kalkışlar mutlaka rüzgara karşı yönde
yapılmalıdır.
Kalkış gibi inişler de rüzgara karşı yönde
yapılmalıdır. Rüzgarı arkasına alan bir uçak iniş için
fazla süratli kalarak tehlike yaratabilmektedir.
Havalimanının pist yönü belirlenirken 1997-2011 tarihleri arasında yapılan rasat
verileri kullanılmıştır (Bkz. Ek-11). 1997-2011 tarihleri arasında yapılan rastlara bakılarak her
bir rüzgar yönü için rüzgar esme sayıları yüzdeleri hesaplanmış ve 10 knot (saatte deniz
milli) için E-W yönünün rasat süresince %94,55 oranında, 13 knot için E-W yönünün %99,22
oranında estiği gözlenmiştir. Terminal binasının yeri, topoğrafik şartlar ve yanal rüzgarlar göz
önüne alındığında pist yönünün E-W yönünde yapılması uygun görülmüştür.
Rüzgar esme yönlerine göre kullanılabilir pist yönü hesaplama verileri Ek-12’de ve
Şekil 63 ve Şekil 64’te verilmektedir.
141
ÇED RAPORU
Şekil 63.Rüzgar Esme Sayıları (1997-2011)
142
ÇED RAPORU
Şekil 64. Rüzgat Esme Yönlerine Göre Kullanılabilir Pist Yönü Hesaplaması
143
ÇED RAPORU
3.10. Orman Alanları
3.10.1. Proje Sahasının Bulunduğu Orman Alanı Miktarı (m2), Orman Alanı Dışında ise
Proje Sahasının En Yakın Orman Alanına Uzaklığı ve Miktarı (m2)
Yozgat ilinde 224.524 ha orman alanı bulunmakta olup, bu alanın 78.241 hektarı
bozuk orman ve 146.283 hektarı verimli orman alanlarından oluşmaktadır. Yozgat ilinde
1.177.630,5 ha ormansız alan bulunmaktadır. Yozgat ilinde orman alanlarının dağılımı grafiği
Şekil 65’te verilmektedir.
224.524
78.241
46.283
1.177.630,50
orman
bozuk orman
verimli orman
ormansız
Şekil 65. Yozgat İli Orman Alanlarının Dağılımı
Yozgat Havalimanı Projesi’nin planlandığı bölge; Kayseri Orman Bölge Müdürlüğü,
Yozgat Orman İşletme Müdürlüğü, Yozgat İşletme Şefliği sınırları içerisinde yer almaktadır.
Yozgat Orman İşletme Şefliği’ne ait ormanlık alan miktarı Tablo 74’te, koru ve baltalık
ormanların dağımı Tablo 75’te verilmiştir.
Tablo 74. Yozgat Orman İşletme Şefliği Ormanlık Alan Verileri
İşletme Şefliği
Ormanlık Alan (ha)
Ormansız Alan (ha)
Toplam (ha)
Yozgat
22.002,50
374.251,50
396.254
Kaynak: Kayseri Orman Bölge Müdürlüğü
Tablo 75. Yozgat Orman İşletme Şefliği Koru ve Baltalık Alan Bilgileri
İşletme Şefliği
Normal
1.069,50
Kaynak: Kayseri Orman Bölge Müdürlüğü
Yozgat
Baltalık (ha)
Koru (ha)
Bozuk
371,5
144
Normal
13.660,50
Bozuk
6.901,00
ÇED RAPORU
Kayseri Orman Bölge Müdürlüğü tarafından hazırlanan Orman İnceleme
Değerlendirme Formu’nda proje kapsamında orman sayılan alan bulunmadığı belirtilmiştir.
Ayrıca proje alanında 6831 sayılı Orman Kanununun 18. Maddesi gereği yangın görmüş
orman alanı, gençleştirmeye ayrılmış orman alanı veya ağaçlandırılan sahalarla, baraj
havzalarından kalmadığı da belirtilmiştir.
Proje alanına en yakın orman alanı; havalimanının yaklaşık 11,0 km kuzeybatısında
bulunan Yozgat İli, Merkez İlçesine bağlı Türkmensarılar Köyü civarında bulunmaktadır.
Ayrıca Çorum İli, Alaca İlçesine bağlı Çetederesi Köyü civarında yer alan orman alanına
yaklaşık 12,0 km mesafede ve Yozgat İl merkezinde bulunan Çamlık Milli Parkı orman
alanına 12,5 km mesafede yer almaktadır. Proje alanının yakınında bulunan orman alanları
Şekil 66’da verilmektedir.
Kaynak: Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Coğrafi Bilgi Sistemi
Şekil 66. Yozgat Havalimanının Orman Alanlarına Göre Konumu
3.10.2. Projenin Orman Alanlarından Geçen Bölümündeki Mesçere Tipi, Kapalılığı,
Ağaçların Kesilip Kesilmeyeceği, Ne Kadar Ağaç Kesileceği, Kesilecek Ağaçların Proje
Alanındaki Servetinin Belirtilmesi
Yozgat Havalimanı Proje alanında ormanlık alan bulunmamaktadır. Proje alanı genel
olarak tarım arazilerinden oluşmaktadır ve yapılan arazi çalışmalarında ağaçlık sahalar
gözlenmemiştir. Proje alanı çevresinde tek başına bulunan birkaç meşe ağacı bulunmakta
olup, kati proje aşamasında kaç adet ağaç kesileceği belirlenecektir.
3.10.3. Proje Sahasının İşaretlendiği 1/25.000 Ölçekli Memleket Haritası, 1/1000 Ölçekli
Orman Kadastrosu ve Mesçere Haritası
Yozgat Havalimanı Proje alanında ormanlık alan bulunmamaktadır. Proje alanı
1/25.000 Ölçekli Topografik Haritası Ek-2’de, 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Ek-4’te
verilmektedir. Ayrıca Kayseri Orman Bölge Müdürlüğü’nden alınan 1/100.000 Ölçekli
Amenajman Haritası Ek-13’te verilmektedir.
145
ÇED RAPORU
3.10.4. Orman Alanları İçin Kamulaştırmanın Söz Konusu Olup Olmadığı, Orman
Alanları İçin 6831 Sayılı Orman Kanununun 16-17. Maddesi Gereğince Alınacak İzinler
Yozgat Havalimanı Proje alanında ormanlık alan bulunmamakta olup, bu nedenle
orman alanları için orman kanunu gereği izin alınması söz konusu değildir.
3.10.5. Orman Bölge Müdürlüklerinin Görüşü ile ÇED İnceleme Değerlendirme Formu
Yozgat Havalimanı Proje alanında orman alanı bulunmamakta olup, Kayseri Orman
Bölge Müdürlüğü’nden alınan Orman İnceleme Değerlendirme Formu ve Ek-13’te
verilmektedir.
3.11. Proje ve Etki Alanının Toprak Özellikleri, Tarım ve Hayvancılık Faaliyetleri
3.11.1. Toprak Özellikleri (Toprak Yapısı, Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması, Taşıma
Kapasitesi, Yamaç Stabilitesi, Kayganlık, Erozyon, Mera, Çayır, vb.)
Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, Lejandı ve
plan hükümleri Ek-5’te verilmiştir. Proje alanının tamamı Çevre Düzeni Planında tarım
arazileri olarak belirlenmiştir.
Havalimanı sahasının tamamı, kahverengi topraklar ile kolüvyal topraklar üzerinde
bulunmakta olup, eğim ve erozyon zararının görüldüğü ve nadaslı kuru tarım yapılan araziler
üzerinde yer almaktadır. Proje alanı ve yakın çevresi içerisinde bulunan toprak türleri ve
özellikleri Tablo 76’da, proje alanının arazi kullanım durumunu gösterir harita Şekil 67’de
verilmiştir.
Tablo 76. Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Toprak Özellikleri
Toprak Grubu
Toprak
Özelliği
Şimdiki Arazi
Kullanma
Şekli
Kahverengi
Topraklar
Sığ (50-20 cm),
%6-12 eğim
Kuru Tarım
(nadaslı)
Kahverengi
Topraklar
Kahverengi
Topraklar
Kolüvyal
Topraklar
Sığ (50-20 cm),
%6-12 eğim,
şiddetli su
erozyonu
Sığ (50-20 cm),
%2-6 eğim,
orta derecede
su erozyonu
Derin ve orta
bünyeli,
%2-6 eğim,
orta derecede
su erozyonu
Kuru Tarım
(nadaslı)
Kuru Tarım
(nadaslı)
Kuru Tarım
(nadaslı)
Arazi Kullanım Kabiliyeti
Toprak işlemeli, tarıma elverişli IV.
Sınıf arazi, Eğim ve erozyon zararı,
toprak yetersizliği (taşlılık, tuzluluk,
alkalilik)
Toprak işlemeli, tarıma elverişli IV.
alkalilik)
Toprak işlemeli, tarıma elverişli III.
alkalilik)
Toprak işlemeli, tarıma elverişli II.
alkalilik)
146
Çevre Düzeni
Planındaki Yeri
Tarım Arazisi
Tarım Arazisi
Tarım Arazisi
Tarım Arazisi
ÇED RAPORU
Şekil 67. Proje Alanı Arazi Varlığı Haritası
147
ÇED RAPORU
3.11.2. Tarım (Sulu ve Kuru Tarım vb.) Alanları, Büyüklükleri, Koordinatları, Tarımsal
Gelişim Proje Alanları, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarı
Yozgat Havalimanı Yozgat İli Merkez İlçesinde planlanmakta olup, İlde görülen iklim
ve jeolojik yapı varlıkları ile vejetasyondaki çeşitlilik değişik özelliklere sahip toprakların
oluşumuna neden olmuştur. Kullanma kabiliyeti sınıfları sekiz adet olup, toprak zarar ve
sınırlandırmaları I. sınıftan VIII. Sınıfa doğru giderek artmaktadır.
Yozgat İl sınırları içerisinde toplam 276.156 ha çayır ve mera arazisi
bulunmaktadır. Çayır ve mera arazisi toplam tarım arazisinin %19,67’sini kapsamaktadır.
Mevcut çayır ve mera alanları köy yerleşim sınırları içerisinde tarıma dayalı olarak yer
almış olup, hayvancılığa dayalı büyük çayır ve meralar bulunmaktadır.
İlin yüzölçümü 1.341.905 ha hektar olup, bunun 779.440 hektar tarım alanı, 268.637
hektar orman alanı, 260.153 hektar çayır mera arazilerdir. Tablo 77’de Yozgat İli Arazi
Dağılımı verilmektedir.
Tablo 77. Yozgat İli Arazi Dağılımı
Miktarı (ha)
779.440
268.637
260.153
16.470
1.324.700
Arazinin Cinsi
Tarım Alanı
Orman Alanı
Çayır Mera
Diğer alanlar
Toplam Alan
Kaynak: İl Çevre Durum Raporu, 2011
Genel Alana Oranı (%)
58,08
20,02
19,39
2,51
100,00
Proje alanının bulunduğu Merkez İlçede ekilebilir arazi 116.743,2 hektar olarak tespit
edilmiş olup, 2011 yılı TUİK verilerine göre 73.484 hektar tarım alanı ekilmektedir.2011 yılı
TUİK verilerine göre ilçedeki tarım alanlarının dağılımları Tablo 78’de verilmiştir.
Tablo 78. Yozgat İli Merkez İlçesi Tarım Alanı Dağılımı
Kullanım Özelliği
Ekilen Alan
Nadas Alanı
Sebze Bahçeleri Alanı
Meyve Alanı
Toplam Alan
Alan (dekar)
734.841
416.515
3.891
12.185
1.167.432
İlçenin %22,34’ü 7. Sınıf toprak olup, ilçede tarım genellikle 2., 3. ve 4. Sınıf
topraklarda yapılmaktadır. İlçeye ait toprak sınıflarının dağılımı Tablo 79’da verilmiştir.
Tablo 79. Merkez İlçeye Ait Toprak Dağılımı
Tarım Alanı 1. Sınıf
2. Sınıf
3. Sınıf
4. Sınıf
5. Sınıf
6. Sınıf
7. Sınıf
8. Sınıf Diğer
Hektar
114840
4114
19006
21296
23872
5
19644
25660
1209
34
%
100,00
3,58
16,55
18,54
20,79
0,00
17,11
22,34
1,05
0,03
148
ÇED RAPORU
Proje alanının da bulunduğu Merkez İlçesinde yetişen tarla ürünleri TUİK 2011 yılı
verilerine göre Tablo 80’de verilmiştir.
Tablo 80. Merkez İlçede Yetiştirilen Tarla Ürünleri
Grup adı
Ürün adı
Ekilen
alan(dekar)
Hasat edilen
alan(dekar)
Baklagiller
Nohut
Fasulye (Kuru)
Mercimek (Yeşil)
Mercimek
(Kırmızı)
Fig (Dane)
125.500
1.000
5.000
125.500
1.000
5.000
15.060
130
625
120
130
125
300
300
94
313
30.000
30.000
2.400
80
Seker pancarı
14.439
14.439
54.792
3.795
Çavdar
Yulaf (Dane)
Mısır (Dane)
Tritikale (Dane)
Buğday (Durum)
Aspir
Ayçiçeği (Yağlık)
Ayçiçeği
(Çerezlik)
Yonca (Yeşil Ot)
Korunga (Yeşil
Ot)
Fig (Yesil Ot)
Mısır (Silajlık)
Soğan (Kuru)
Sarımsak (Kuru)
Patates (Diğer)
500
100
31
100
282
50
5.298
500
100
31
100
282
50
5.298
150
30
11
39
76
7
876
300
300
355
390
270
140
165
287
287
59
206
8.500
8.500
42.500
5.500
5.500
16.500
20.000
2.000
500
20
2.000
20.000
2.000
500
20
2.000
20.000
8.000
1.250
16
6.000
Endüstriyel
Bitkiler
Tahıllar
Yağlı Tohumlar
Yem Bitkileri
Yumru Bitkiler
Üretim(ton) Verim(kg/da)
4.000
2.500
800
3.000
TUİK 2011 verilerine göre Merkez İlçede yetiştirilen sebze ürünleri Tablo 81’de
verilmiştir.
Tablo 81. Merkez İlçede Yetiştirilen Sebze Ürünleri ve Üretim Miktarları
Grup adı
Ürün adı
Üretim(ton)
Baklagil Sebzeler
Fasulye (Taze)
Balkabağı
Kavun
Kabak (Sakız)
Patlıcan
Biber (Dolmalık)
Biber (Sivri)
Hıyar (Sofralık)
Hıyar (Turşuluk)
Domates (Sofralık)
Sarımsak (Taze)
Soğan (Taze)
Havuç
Turp (Bayır)
Lahana (Beyaz)
Marul (Göbekli)
Marul (Kıvırcık)
Ispanak
650
160
242
40
10
5
200
660
10
4.200
5
150
60
36
400
160
13
110
Meyvesi Yenen Sebzeler
Soğansı-Yumru-Kök Sebzeler
Yaprağı Yenen Sebzeler
149
ÇED RAPORU
Grup adı
Ürün adı
Üretim(ton)
Pırasa
Nane
Maydanoz
33
40
50
TUİK 2011 verilerine göre Merkez İlçede yetiştirilen meyve ürünleri Tablo 82’de
verilmiştir.
Tablo 82. Merkez İlçede Yetiştirilen Meyve Ürünleri ve Üretim Miktarları
Grup adı
Sert
Kabuklular
Taş
Çekirdekliler
Üzüm Ve
Üzümsüler
Yumuşak
Çekirdekliler
Üretim(ton)
Meyve
veren
yaşta ağaç
sayısı
Meyve
vermeyen
yaşta ağaç
sayısı
Toplam
ağaç
sayısı
380
112
3.200
3.800
7.000
Badem
0
104
1.700
240
1.940
Erik
0
463
23.150
340
23.490
Kayısı
0
290
9.650
200
9.850
Zerdali
0
130
10.000
1.000
11.000
Kiraz
350
103
5.700
200
5.900
Vişne
460
115
8.200
13.500
21.700
Şeftali (Diğer)
0
75
3.760
2.000
5.760
Ürün adı
Toplu
meyveliklerin
alanı(dekar)
Ceviz
Dut
0
30
1.500
200
1.700
Üzüm (SofralıkÇekirdekli)
8.740
2.089
8.740
0
8.740
Armut
10
600
20.000
3.000
23.000
Ayva
10
0
750
750
Elma (Golden)
750
636
15.500
5.670
21.170
Elma (Starking)
740
456
15.210
4.080
19.290
Elma (Amasya)
500
794
26.475
265
26.740
Elma
(Grannysmith)
105
57
2.850
9.050
11.900
Elma (Diğer)
140
0
19.750
19.750
150
ÇED RAPORU
3.11.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri, Beslenme ve Mera Alanları ile Bunların
Koordinatları
Yozgat Havalimanı Yozgat İli Merkez İlçesinde planlanmakta olup, merkez ilçe ile ilgili
hayvancılık faaliyetleri aşağıda verilmektedir. Proje alanı genel olarak tarım alanlarından
oluşmakta olup, bunun yanı sıra bazı kesimlerde de mera alanları bulunmaktadır. Havalimanı
kesin proje aşamasında proje alanında bulunan arazilerin vasıfları belirlenecek olup buna
göre havalimanı sınırları içerisinde bulunan mera vasfındaki araziler için Mera Kanununu 14.
maddesi gereğince İl Mera Komisyonuna tahsis amacı değişikliği talebinde bulunulacaktır.
Yozgat İli, hayvancılık bakımından oldukça büyük bir potansiyele sahiptir. Tarımsal
işletmelerde hayvancılık, çoğunlukla tarımsal faaliyetlerle iç içe yapılmaktadır.
Büyükbaş Hayvancılık
Yozgat İlinde büyükbaş hayvan varlığında yerli ırklardan, kültür ırkı ve türün melezine
hızlı bir dönüş söz konusudur. Yerli ırktan sonra sırayı Montofon ırkı ile Montofon ırkı melezi
almaktadır. Az sayıda da Simental ve Holstein ırkı ve melezleri de mevcuttur.
Merkez, Akdağmadeni, Çekerek, Kadışehri, Sarıkaya ve Sorgun İlçelerinde besicilik
yaygındır. Diğer ilçelerde ise süt sığırcılığı daha yoğun yapılmaktadır. Süt sığırı mevcudu
gittikçe azalmakta ancak, kültür ırkına dönüş dolayısıyla verim artmaktadır. Akdağmadeni,
Çekerek, Kadışehri ile Merkez ve Sorgun İlçelerinin dağlık köylerinde yerli ırk hayvancılığı
yaygındır. Diğer İlçelerde ise kültür ve kültür melezi hakimdir.
Yozgat İlinde bulunan büyükbaş hayvan ırklarından yerli KARA ırkı adı gibi kendi de
karadır. Orta Anadolu'ya yayılmıştır. Alçak boyludur ama bedeni uzun yapılıdır. Boynuzları
kısa ve öne doğrudur. Küçük kara tırnaklıdır. Memeleri ve meme başları ufaktır. Memeler
tüyle örtülü olabilir. Et verimi düşüktür. Süt verimi azdır. İyi besi tutmaz. Hastalıklara, kötü
bakım ve iklim şartlarına karşı dayanıklıdır.
Yozgat İlinde yerli kara ırkından sonra en çok yetiştiriciliği yapılan ırk,; kültür ırkı
sığırlarından Esmer (Montofon) ırkıdır. Anavatanı İsviçre'dir. Aslında Esmer ırk olmasına
karşılık Montofon adıyla bilinmektedir. Türkiye'de boz ırk sığırlarla yapılan melezlemelerle
Karacabey Montofon’u geliştirilmiştir. Bugün bu ırktaki hayvanlar Türk Esmeri denecek kadar
ülkemize ait olmuştur. Rengi gümüş renginden koyu esmere kadar değişir. Sırtta açık renk
bir çizgi bulunur. Burun ucu, boynuz ucu, kuyruk ucu siyahtır. Çok iri gövdelidirler. Hem süt
verimi, hem et verimi çok yüksektir. Besi tutma özelliği en üstün ırklardandır. Türkiye'nin her
yerine yayılmıştır. Her iklime ve her bölgeye kolayca uyar.
Hayvancılıkta oluşan artıklar özellikle gübreler köy şartlarında ahır kenarlarında
depolanmaktadır. Bu gübreler genelde tarımda çiftlik gübresi olarak değerlendirilmekte
az miktarda tezek yapılarak yakacak olarak da değerlendirilmektedir.
Yozgat İli, Merkez İlçesinde TUİK 2011 verilerine göre yetiştirilen büyükbaş hayvan
türleri ve süt üretimleri Tablo 83’te verilmiştir.
151
ÇED RAPORU
Tablo 83. Yozgat İli Merkez İlçesi Büyükbaş Hayvan Türleri
Hayvan Adı
Yetişkin
Genç-Yavru
Toplam
Sağılan hayvan
sayısı (baş)
Süt (Ton)
Sığır(Yerli)
4.207
2.146
6.353
1.843
2.451,16
Manda
345
100
445
167
167,2
Sığır (Kültür)
9.244
3.283
12.527
4.568
16.774,87
Sığır(Melez)
7.536
3.111
10.647
3.848
10.253,96
Küçükbaş Hayvancılık
Yozgat İlinde koyun varlığının tamama yakınını Akkaraman ırkı oluşturmaktadır.
Ekilebilir arazi miktarının artması ve mera yetersizliği koyun varlığının düşmesinde etkili
olmuştur. Keçinin ise orman alanlarına verdiği zarardan dolayı yetiştirilmesinin ormanlık
yerlerde yasaklanması keçi varlığının sayısını düşürmüştür. İlde az miktardaki keçilerin
büyük çoğunluğu kıl keçisi olup az miktarda tiftik keçisi bulunmaktadır.
Yozgat İlinde küçükbaş hayvancılık olarak daha çok koyunculuk yapılmaktadır. Bu
da hem besi hem de süt için yetiştirilmektedir. Besi için yetiştirilen koyunlar ilin et
ihtiyacını karşılamak için kullanıldığı gibi il dışına da satılmaktadır.
Küçükbaş hayvanların yetiştirilmesi sırasında oluşan artıklar, özellikle hayvan
gübreleri köy şartlarında ahır kenarlarında depolanmaktadır. Bu gübreler genelde tarımda
gübre olarak değerlendirilmekte az miktarda tezek yapılarak yakacak olarak da
değerlendirilmektedir.
Yozgat İli, Merkez İlçesinde TUİK 2011 verilerine göre yetiştirilen küçükbaş hayvan
türleri ve hayvansal üretimleri Tablo 84’te verilmiştir.
Tablo 84. Yozgat İli Merkez İlçesi Küçükbaş Hayvan Türleri
Toplam
Sağılan
hayvan
sayısı
(baş)
Süt (Ton)
Kesilen
hayvan sayısı
yetişkin(baş)
Kırkılan
hayvan
sayısı
(baş)
Yün kıl
tiftik
(ton)
Hayvan Adı
Yetişkin
GençYavru
Koyun (Yerli)
33.100
13.530
46.630
21.930
1.798,26
0
46.630
93,866
Keçi(Kıl)
1.564
202
1.766
913
85,81
0
1.564
1,304
Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretim)
Yozgat İlinde son yıllarda tavukçuluk sektöründe çok önemli bir miktarda gelişme ve
büyüme olmuştur. Et ve yumurta tavukçuluğuna yönelik bu çiftlik ürünlerinin ekonomiye
katkısı büyük olmuştur. Özellikle Sorgun İlçesinde tavukçuluk önemli bir sektör ve istihdam
alanı oluşturmuştur.
Üretilen ürünler il ve ülke piyasasında değerlendirilmektedir. Üretim sırasında
oluşan atıklar kümes yakınlarında depolanıp tarımda değerlendirilmektedir.
Yozgat İli, Merkez İlçesinde TUİK 2011 verilerine göre yetiştirilen kümes hayvanları
Tablo 85’te verilmiştir.
152
ÇED RAPORU
Tablo 85. Yozgat İli Merkez İlçesi Kümes Hayvanları
Hayvan Adı
Mevcut sayı
Yumurta Tavuğu
208.200
Hindi
640
Kaz
909
Ördek
401
Arıcılık
Yozgat İlinde yaz aylarının diğer bölgelere göre daha serin geçmesi ve çiçeklenmenin
biraz daha geç olması nedeniyle özellikle yaz aylarındaki gezginci arıcıların konaklamasına
neden olmaktadır. Buda ildeki bal üretimini önemli bir miktarda artırmaktadır.
Yozgat İli, Merkez İlçesinde TUİK 2011 verilerine göre arıcılık ve üretim bilgileri Tablo
86’da verilmiştir.
Tablo 86. Yozgat İli Merkez İlçesi Arıcılık ve Üretim Bilgileri
Hayvan Adı
Köy sayısı
Yeni kovan
sayısı
Eski kovan
Toplam kovan
Bal üretimi
(ton)
Balmumu
üretimi (ton)
Arıcılık
51
6.276
45
6.321
107,967
0,03
Tek Tırnaklılar
İlçede ayrıca at, katır ve eşek yetiştiriciliği de yapılmakta olup, 2011 yılı TÜİK
verilerine göre ilçede yapılan üretimleri aşağıdaki Tablo 87’de verilmiştir.
Tablo 87. Merkez İlçede Yetiştirilen Tek Tırnaklılar
Hayvan Adı
Yetişkin (baş)
Genç-Yavru (baş)
Toplam
At
13
7
20
Katır
7
8
15
Eşek
205
275
480
3.11.4. Vasıf Dışına Çıkarılacak Arazilerin Vasıflarını Gösterir Bilgi ve Belgeler
Yozgat Havalimanı proje alanının işaretlendiği Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama
Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Ek-4’te, proje alanı arazi kullanım haritası Ek6’da verilmiştir. Çevre Düzeni Planı ve arazi kullanım haritasından da görüleceği üzere proje
alanının büyük bir kısmı tarım arazilerinden oluşmaktadır.
Yozgat Havalimanı Projesi kesin proje aşamasında yapılacak olan kamulaştırma
çalışmaları sırasında, faaliyet alanı sınırları içerisinde bulunan arazilerin arazi vasıfları ve
mülkiyet durumları belirlenecek olup, kamulaştırma çalışmaları buna göre yapılacaktır. Proje
alanında bulunan tarım arazilerinin parsellerini gösterir harita Ek-7’de verilmektedir.
153
ÇED RAPORU
Proje alanında kalan tarım alanları kamulaştırılacaktır. Kamulaştırmada taşınmazların
fiili ödeme değerleri ile net gelir kayıp değerleri dikkate alınarak kamulaştırma değerleri
belirlenecektir. Proje kapsamında kullanılacak tarım arazileri için 5403 Sayılı Toprak Koruma
ve Arazi Kullanımı Kanunu hükümleri doğrultusunda Yozgat Tarım Gıda ve Hayvancılık İl
Müdürlüğü’nden tarım dışı amaçla kullanım izni alınacaktır.
Mera alanları ise 4342 sayılı mera kanunu dikkate alınarak mera vasfı değişikliği
yapılacaktır.
3.11.5. 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu, 24.07.2009 Tarih ve
27298 Sayılı “Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Arazi Toplulaştırmasına
İlişkin Tüzük, 3573 Sayılı Zeytinlerin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması ve Ek 4086
Sayılı Zeytincilik Kanunu, 4342 Sayılı Mera Kanunu, 5302 Sayılı İl Özel İdare Kanunu,
3194 Sayılı İmar Kanunu, 5686 Sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular
Kanunu, 3213 Sayılı Maden Kanunu, 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu, 3083 Sayılı
Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu Uygulama
Yönetmeliği vb. Yönünden Değerlendirilmesi, Bu Konuda Yapılacak İş ve İşlemler ile
Alınacak İzinler
Proje
kapsamında
yer
alan
tarım
alanlarının
tarım
dışı
amaçla
kullanılması;19.07.2005 tarih ve 25880 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
5403 sayılı “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu” kapsamına girmekte olup, ilgili
Kanunun 13.Maddesinde “Mutlak tarım arazileri ile sulu tarım arazileri tarımsal üretim amacı
dışında kullanılamaz. Ancak alternatif alan bulunamaması ve Kanunun uygun görmesi
şartıyla (d)bendinde, Bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plan ve yatırımlar için bu
arazilerin amaç dışı kullanım taleplerine toprak koruma projesine uyulması kaydı ile Bakanlık
tarafından izin verilir” hükmü yer almakta olup, Bu doğrultuda ÇED Olumlu Belgesi alındıktan
sonra proje kapsamında kullanılacak tarım alanları için Yozgat İl Tarım, Gıda ve Hayvancılık
Müdürlüğüne müracaat edilerek tarım dışı kullanım izni alınacaktır.
Proje alanı içerisinde bulunan mera vasfında taşınmazlar için 4342 sayılı Mera
Kanunun 14. maddesi gereğince İl Mera Komisyonuna tahsis amacı değişikliği talebinde
bulunulacaktır.
Proje kapsamında 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu hükümlerine uyulacaktır.
Proje alanında daha önce yapılmış çalışmalarda ve havalimanı projesi kapsamında
yapılmış olan zemin ön etüt çalışmaları kapsamında alanda jeotermal kaynak bulunmadığı
belirlenmiştir. Proje kapsamında 5686 Sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular
Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümlerine uyulacaktır.
Yozgat Havalimanı Projesinin bulunduğu bölgede mevcut nazım imar planı ve
uygulama imar planı bulunmamaktadır. Proje kapsamında 5302 Sayılı İl Özel İdare Kanunu
ve 3194 Sayılı İmar Kanunu hükümlerine uyulacaktır.
154
ÇED RAPORU
3.11.6. Su Ürünlerinin Yaşama, Üreme, Muhafaza ve İstihsalini Koruyacak Tedbirlerin
Alınması Maksadıyla İstihsal Vasıtalarına Zarar Veren Maddelerin Sahada Bulunan İç
Sulara, İstihsal Yerlerine veya Civarlarına Dökülmesinin Engellemesi vb. Durumlar İçin
1380 Sayılı “Su Ürünleri Kanunu” Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler, Alınacak
İzinler
Yozgat Havalimanı Proje alanının yaklaşık 700 m güneyinde Fakıbeyli Göleti
bulunmaktadır. Söz konusu gölet 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında su ürünleri
üreme ve istihsal sahası olarak belirlenmiştir. Fakıbeyli Göleti’ne ait bilgiler Tablo 88’te
verilmektedir.
Tablo 88. Fakıbeyli Göleti Su Ürünleri Bilgileri
Gölet
Fakıbeyli
Alanı
(ha)
Mülkiyet
38,5
Köy
Hizmetleri
Kullanım
Amacı
Sulama
Derinlik
(m)
Bulunan Türler
Mak
Min
20
5
Adi Sazan, İsrail
Sazanı, Kadife,
Kerevit, Kızıl Kanat,
Süs Sazanı
2001 Yılı Sonrası
Balıklandırma Miktarı
Toplam
2004Stok
2004
2009
Miktarı
115.000
10.000
-
Kaynak: İl Çevre Durum Raporu, 2011
Fakıbeyli Göletinde toplam stok miktarı 2011 yılından önce 115.000 adet olarak
belirlenmiştir. 2004 yılında 10.000 adet balık türünün ilave edildiği; ancak 2004 yılından
sonra bu konuda herhangi bir çalışma yapılmadığı görülmektedir.
Yozgat Havalimanı inşaat çalışmaları sırasında dere yatağına hafriyat dökülmeyecek
ve proje sahası içerisinde yer alan 2 nolu kuru dere için Ek-20’de verilen DSİ 12. Bölge
Müdürlüğü görüşünde yer alan kanal tip enkesitleri ile uzunlukları uygulanacaktır. İnşaat
aşamasında oluşacak atıksular atıksu arıtma tesisinde arıtıldıktan sonra alıcı ortama deşarj
edilecektir. İşletme aşamasında ise drenaj sistemi bulunacak olup oluşacak atıksular atıksu
arıtma tesisinde arıtıldıktan sonra alıcı ortama deşarj edilecektir.
Ayrıca atıksuyun işletme inşaat aşamalarında deşarj edileceği alıcı ortamın mevcut
kalitesinin bozulmasını engelleyecek önlemler alınacaktır.
Ayrıca proje kapsamında 1380 sayılı “Su Ürünler Kanunu” ve bu kanuna istinaden
çıkarılan yönetmeliklere titizlikle uyulacaktır. Bu nedenle gölet havzasına havalimanından
kaynaklı olumsuz bir etki oluşması söz konusu değildir.
3.12. Sosyo – Ekonomik Çevrenin Özellikleri
3.12.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin Ekonomik Yapısını Oluşturan Başlıca Sektörler,
Proje ile Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları)
İlin ekonomisi tarım, tarıma dayalı sanayi, hayvancılık ve ormancılığa dayalıdır.
Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında, arpa, buğday, şeker pancarı, yeşil mercimek, patates,
nohut, soğan, fiğ, kavun ve karpuz gelmektedir. Sebze ve meyvecilik az miktarda
yapılmaktadır. Hayvancılık yaygın olup, sığır, manda, koyun, kıl keçisi ve Ankara keçisi
yetiştirilir. Tavukçuluk ve arıcılık da yapılmaktadır. Kalkınmada ikinci derecede öncelikli iller
kapsamındadır. Başlıca sanayi kuruluşları; un, bira, yem, deri, bitkisel yağ, çivi, çimento,
prefabrik konut, tuğla ve briket fabrikalarıdır. Ayrıca orman ürünlerini işleyen, dokumacılık
yapan, tarım araçları üreten atölyeler bulunmaktadır.
155
ÇED RAPORU
Yeraltı kaynakları yönünden oldukça zengin olan Yozgat’ın Akdağmadeni yöresinde
demir, flüorit, grafit, tuğla-kiremit hammaddesi, Çayıralan’da mermer, Sarıkaya’da demir,
Sorgun’da linyit, Şefaatli’de flüorit, Yerköy’de çimento hammaddesi ile kaya tuzu yatakları
bulunmaktadır. Ayrıca Boğazlıyan, Sarıkaya, Sorgun ve Yerköy’de maden suyu kaynakları
bulunmaktadır.
Tarım
Proje alanının bulunduğu Merkez İlçesinde tarım alanlarında kuru şartlarda yapılan
tarım üretimi egemendir. Tarımsal üretimin çoğunu tahıl oluşturmakta buda orta büyüklükteki
işletmelerde yapılmaktadır. Çalışan nüfusun büyük çoğunluğu tarım kesimindedir.
Proje alanın planlandığı Merkez ilçede ekonomi tarıma dayalıdır. Meyve ve sebze
yetiştiriciliği sınırlı sayıda olmakla beraber tarla ürünleri başta gelmektedir. Başlıca tarım
ürünleri buğday, fasulye, patates, soğan, keten, kenevir, haşhaş ve şekerpancarıdır.
Vadi tabanlarında daha çok meyve ve sebze yetiştirilir. Yamaçlarda ise bağcılık
yapılır.
Hayvancılık
İlçede hayvancılık ekonomik açıdan önemli gelir kaynağıdır. En çok küçükbaş hayvan
beslenir. Proje alanının bulunduğu Merkez ilçede 51 köyde arıcılık yapılmakta olup, yıllık
107.967 ton bal üretilmektedir.
3.12.2. Nüfus (Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfus Hareketleri; Göçler, Nüfus Artış
Oranları, Diğer Bilgiler)
Proje alanının bulunduğu Yozgat İli 2012 yılı nüfus (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt
Sistemi Veri Tabanı-TÜİK) verilerine göre toplam nüfus 453.211kişi olup, bu nüfusun
266.090kadarı İl/İlçe merkezlerinde yaşamaktadır.
Yozgat Havalimanı Merkez İlçe sınırlarında bulunmakta olup; ilçeye ait 2012 yılı nüfus
(Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Tabanı-TÜİK) verilerine göre toplam nüfus;
97.094kişi olup bu nüfusun çoğunluğu (78.328 kadarı) İl Merkezinde yaşamaktadır.
Yozgat Havalimanı Projesi Nüfus Haritası Ek-14’te verilmektedir. Ayrıca Yozgat
İlindeki İl ve ilçelerin 2012 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Tabanı göre Nüfusu
yoğunluğu verileri Tablo 89’da verilmiştir.
1
Tablo 89. 2012 Yılı Yozgat İli ve İlçelerine Göre Nüfus Yoğunluğu
Yerleşim Yeri
Yozgat
Merkez
Akdağmadeni
Aydıncık
Boğazlıyan
Çandır
Çayıralan
Çekerek
Kadışehri
İl/İlçe merkezi
Toplam
78.328
24.956
2.494
16.092
3.879
6.096
10.961
4.859
Erkek
40.289
12.717
1.249
8.059
1.881
3.043
5.423
2.436
Belde/Köy
Kadın
38.039
12.239
1.245
8.033
1.998
3.053
5.538
2.423
Toplam
18.766
24.486
8.571
20.065
1.168
9.996
14.480
10.295
1
Kaynak: TÜİK-2012
156
Erkek
9.298
12.076
4.297
9.857
543
4.798
7.235
5.137
Toplam
Kadın
9.468
12.410
4.274
10.208
625
5.198
7.245
5.158
Toplam
97.094
49.442
11.065
36.157
5.047
16.092
25.441
15.154
Erkek
49.587
24.793
5.546
17.916
2.424
7.841
12.658
7.573
Kadın
47.507
24.649
5.519
18.241
2.623
8.251
12.783
7.581
Saraykent
Sarıkaya
Sorgun
Şefaatli
Yenifakılı
Yerköy
Toplam
6.515
19.590
50.337
9.597
2.815
29.571
266.090
3.290
9.797
25.335
4.769
1.357
14.491
134.136
3.225
9.793
25.002
4.828
1.458
15.080
131.954
9.105
18.147
32.607
7.213
3.106
9.116
187.121
ÇED RAPORU
4.528
9.026
16.324
3.502
1.522
4.461
92.604
4.577
9.121
16.283
3.711
1.584
4.655
94.517
15.620
37.737
82.944
16.810
5.921
38.687
453.211
7.818
18.823
41.659
8.271
2.879
18.952
226.740
7.802
18.914
41.285
8.539
3.042
19.735
226.471
Proje alanının da bulunduğu Merkez İlçesi genç nüfusa sahip olup, 2012 yılı nüfus
(Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Tabanı-TÜİK) verilerine göre toplam nüfusun %10’u
20-24 yaş, %9,52’si 15-19 yaş oluşturmaktadır. İlçe nüfusunun yaş dağılımı Tablo 90’da
verilmiştir.
Tablo 90. Nüfusun Yaş Sınıflarına Göre Dağılımı
İlçe
Yaş grubu
%
Toplam
Erkek
Kadın
Merkez
0-4
5-10
10-14
15-19
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
50-54
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80-84
85-89
90+
Toplam
7,08
7,49
8,28
9,52
10,01
8,11
7,93
7,00
6,19
6,32
5,19
4,55
3,82
2,85
2,22
1,66
1,26
0,41
0,12
100,00
6.878
7.275
8.038
9.242
9.716
7.873
7.701
6.801
6.012
6.132
5.040
4.418
3.705
2.763
2.153
1.615
1.226
394
112
97.094
3.493
3.782
4.153
4.916
5.290
4.033
4.017
3.471
3.013
3.085
2.605
2.195
1.820
1.303
984
722
526
149
30
49.587
3.385
3.493
3.885
4.326
4.426
3.840
3.684
3.330
2.999
3.047
2.435
2.223
1.885
1.460
1.169
893
700
245
82
47.507
Yozgat İli, Merkez İlçesinin 2008-2012 yılı (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri
Tabanı-TÜİK) verilerine göre proje alanı ve çevresinde bulunan yerleşim yerlerine ait nüfus
hareketleri Tablo 91’de verilmektedir.
Tablo 91. 2008-2012 Yılları Arası Yerleşim Yeri Nüfusları, TUİK
Yerleşim Yeri
Yozgat - il nüfusu
Yozgat - il/ilçe
merkezleri nüfusu
Yozgat - belde ve köyler
nüfusu
Merkez İlçe
Güllük Köyü
Fakıbeyli Köyü
Deremumlu Köyü
Aktaş Köyü
Kababel Köyü
Sarımbey Köyü
2008
484.206
2009
487.365
2010
476.096
2011
465.696
2012
453.211
266.639
271.270
268.349
269.439
266.090
217.567
216.095
207.747
196.257
187.121
72
259
39
51
113
147
73.835
69
246
42
58
105
137
75.012
67
226
44
42
97
139
76.745
69
222
41
34
90
125
78.328
56
211
36
34
89
118
157
Yerleşim Yeri
Çalatlı Köyü
Taşpınar Köyü
2008
434
210
ÇED RAPORU
2009
414
195
2010
397
180
2011
385
176
2012
352
157
Proje alanının bulunduğu Yozgat İlinde 2008-2012 yılları arasında yaşanan göç
hareketleri Tablo 92’de verilmektedir. Ayrıca net göç ve net göç hızı değerleri Tablo 93’de
verilmiştir.
Tablo 92. Yozgat İli Toplam Nüfus ve Göç Hareketleri, TUİK 2012
Yıl
Nüfus
2008
484.206
Yıl
Göç Eden Nüfus
2007-2008
15.352
Yıl
Göç Eden Nüfus
2007-2008
30.117
TOPLAM NÜFUS
2009
2010
487.365
476.096
ALDIĞI GÖÇ
2008-2009
2009-2010
17.705
16.181
VERDİĞİ GÖÇ
2008-2009
2009-2010
25.546
29.618
2011
465.696
2012
453.211
2010-2011
15.251
2011-2012
14.646
2010-2011
26.921
2011-2012
24.525
Tablo 93. Yozgat İli Net Göç ve Net Göç Hızı Verileri, TUİK 2012
20072008
-14.765
20082009
-7.841
Net Göç
20092010
-13.437
20102011
-11.670
20112012
-9.879
20072008
-30,04
20082009
-15,96
Net Göç Hızı
200920102010
2011
-27,83
-24,75
20112012
-21,56
3.12.3. Yaratılacak İstihdam İmkanları ve İşsizlik
Projenin inşaat ve işletme aşamasında bölge halkına iş imkânı sağlanacaktır. Bu
imkan yöre halkının gelirini artıracak ve bir süreliğine de olsa göçü önleyecektir. Ekonomik
yapıdaki olumlu etki dolaylı olarak sosyal hayatı da etkileyecektir.
Yozgat Havalimanı projesinden beklenen en önemli faydalardan biri de yatırımın
çarpan ve hızlandıran etkileriyle ulusal gelirde artışın meydana gelmesidir. Yozgat
Havalimanı projesinin inşaat aşamasında kullanılacak iş gücünün büyük bir kısmı bölge
halkından sağlanacaktır. Bu nedenle havalimanı projesi, bölgede işsizliğin azalmasında da
büyük rol oynayacaktır. Aynı şekilde, yatırımların işletilmesi sırasında vasıfsız personel
temini de bölge halkından sağlandığı takdirde belli bir miktar istihdam da yaratılmış olacaktır.
3.12.4. Proje Kapsamında Yapılacak Kamulaştırmanın Sosyo-Ekonomik Etkileri
Projenin gerçekleştirilmesiyle birlikte sosyo-ekonomik çevre üzerine etkiler söz
konusu olacaktır. Projenin sosyo-ekonomik yapıya en büyük etkisi proje ünitelerin inşa
edileceği alanlarında kalan taşınmazların (tarım arazileri) kullanılmasına bağlı olarak
yapılacak olan kamulaştırma hizmetleridir. Proje kapsamında ünitelerin inşa edileceği alanda
kalan taşınmazlar genelde tarım arazisidir. Proje kapsamında tarım alanlarının elden
çıkarılmasına bağlı olarak yöre halkının gelir kaynaklarından olan tarım arazilerin
daralacaktır. Tarım arazilerin daralmasını bağlı olarak tarımsal gelir oranları da bir azalma
görülecektir. Bu nedenle kamulaştırma yapılırken tarım gelir kayıpları göz önüne alınarak
kamulaştırma yapılacaktır.
158
ÇED RAPORU
Ayrıca kamulaştırma ve tel örgü sahasının belirlenmesi kapsamında ileri dönük olarak
havalimanının muhtemel gelişim olanakları için çevresindeki arazilere yapılaşma izni
verilmemesi gerekmekte olup, tel örgü içerisindeki bina yükseklikleri ise ICAO Annex 14
kriterlerini sağlayabilmesi için mania tahdit yüzeyi kriterlerinin korunması gerekmektedir. Bu
nedenle çevredeki araziler üzerinde irtifak hakkı tesis edilerek herhangi bir yüksekliğin (bina,
ağaç vb.) oluşturulmaması sağlanacaktır.
3.12.5. Proje Faaliyete Geçtikten Sonra Beklenen Sosyo-Ekonomik Değişiklikler
Yozgat Havalimanı işletme süresi boyunca işletme ve bakım için gerekli ihtiyaçların
ve hizmetlerin önemli bir kısmı da bölgeden karşılanacaktır. İşletme ve bakım için gerekli
olan hizmetlerin tutarı henüz belli olmamakla birlikte, bu tür harcamaların tamamına yakın
kısmının bölgeden karşılanabileceği düşünmektedir.
Benzer olarak, turistik değerleri olan bölgelerde havalimanının yapımıyla birlikte,
azalan maliyetler ve gelişmiş ulaşım olanakları sayesinde; hem işletmeciler hem de turistler
için bir cazibe merkezi haline gelecektir. Bu durum, bölgenin kökten bir değişim ve gelişim
sürecine girmesine neden olacaktır. Ayrıca, artan ulaşım olanakları bölgede diğer sektörlerin
yatırımlarını uyaran bir etki yaratacaktır. Bu şekilde bölge halkının refahında artış meydana
gelecektir.
159
BÖLÜM IV
PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE
ALINACAK ÖNLEMLER
ÇED RAPORU
4. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER
4.1. Arazinin Hazırlanması ve Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde, Ne Kadar Alanda
ve Ne Miktarda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb. Maddelerin
Nerelere Taşınacağı veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacağı, Stok Sahası ve Pasa
Depolama Alanı, Bu Kapsamda Alınacak İzinler, Uyulacak Yönetmelikler (Açıklamalar
Hafriyat Toprağı ve Bitkisel Toprak olarak yapılmalıdır)
Yozgat Havalimanı Projesi kapsamında pist, apron, taksirut ve üst yapı ünitelerinin
oturacağı alanda toplam 6.500.000 m3 kazı (hafriyat), 2.700.000 m3 dolgu (ariyet, konkase ve
kum-çakıl malzeme ile) yaklaşık 600.000 m2'lik alanda beton kaplama yapılacaktır.
Proje kapsamında yapılacak toplam 2.700.000 m3 dolgu (ariyet, konkase ve kum-çakıl
malzeme ile dolgu) malzemesinin bir kısmı (“Hava Meydanları Malzeme, Yapım, Kontrol ve
Bakım-Onarım Şartnamesi”nde yer alan özelliklere uygun özellikte olan) proje kapsamında
yapılacak hafriyatlardan temin edilmesi planlanmaktadır.
Hafriyat çalışmaları esnasında toz oluşumunun azaltılması amacı ile sahada düzenli
olarak sulama çalışmaları gerçekleştirilecektir. Proje inşaat aşamasında ortaya çıkan bitkisel
toprak ve hafriyat malzemesi havalimanı sahası içerisinde belirlenen 2 adet hafriyat
depolama sahasında geçici olarak depolanacaktır. Hafriyat depolama sahasında bitkisel
toprak ve hafriyat atıkları ayrı yerlerde depolanacaktır. Hafriyat depolama sahalarının
koordinatları Bölüm 1.2.4'te Tablo 16’da verilmiştir. Hafriyat depolama sahalarının yerleri Ek2’de verilen 1/25.000 Ölçekli Topografik Harita üzerinde işaretlenmiştir.
Proje kapsamında yaklaşık 2.000.000 m2'lik alanda yapılacak hafriyat işlemlerinde
toplam 6.500.000 m3 hafriyat yapılacaktır. Hafriyat işlemlerinde öncelikli olarak yüzeydeki
bitkisel toprak sıyrılarak, hafriyat depolama sahalarında bitkisel toprak için ayrılmış
bölümlerde geçici olarak depolanacaktır. Hafriyat yapılacak alanda ortalama 30 cm
kalınlığında bitkisel toprak bulunmaktadır. Bu durumda yapılacak hafriyat malzemesinin
600.000 m3‘ü bitkisel toprak olacaktır. Proje kapsamında sıyrılan 600.000 m 3 bitkisel toprak,
daha sonra havalimanının peyzaj onarım çalışmalarında tekrar kullanılacaktır.
Bitkisel toprak dışında oluşacak 5.900.000 m3 kazı malzemesi ise havalimanı sahası
içerisinde belirlenen 2 adet hafriyat depolama sahasında geçici olarak depolanacak ve
ihtiyaç duyulduğunda bir kısmı havalimanında dolgu malzemesi (ariyet) olarak, bir kısmı ise
havalimanı arazi kot düzenleme faaliyetlerinde sergi malzemesi olarak kullanılacaktır.
İnşaat faaliyetleri bitimine yakın hafriyat depolama sahalarında arta kalan hafriyat
malzemesi olması durumunda, hafriyat atıkları Yozgat Belediyesinin izni ve görüşleri
doğrultusunda Belediyenin gösterdiği alanlara taşınarak bertaraf edilecektir.
Bitkisel toprağın depolanmasında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir.



Bitkisel toprak sulamayı önlemek amacıyla nem içeriği yeterli zeminlerin üzerinde
depolanacaktır.
Depolanan toprağın hemen kullanılmayıp uzun süre saklanmasının gerektiği
durumlarda, bitkisel toprakların üzeri erozyona, kuruma, yabani ot sarmasına karşı
korunması ve toprağın canlılığını sürdürmesi amacıyla canlı (çim, çayır-mera, bitki vb)
ve/veya cansız bitki örtüsü ile kaplanacaktır.
Bitkisel toprağın yüzeyden itibaren 5–40 cm derinliğinde yüzeysel toprak tabakaları
oldukları göz önünde bulundurulduğunda toprak yığınlarının yüksekliği maksimum 1,5
metreyi geçmeyecektir.
160
ÇED RAPORU
Hafriyat malzemesinin geçici depolanması esnasında;




Depolama sahasının su kaynaklarından, yerleşimlerden, özel çevre koruma
alanlarından, doğal ve kültürel yapılardan, askeri vb. alanlardan uzak bölgelerde
olmasına,
Depolanan malzemenin miktarına ve yapısına bağlı olarak erozyon tehdidine karşın
taşınımını engellemek için gerekli tüm önlemlerin alınmasına,
Sahada geçici depolama sonrasında eski doğal koşulların sağlanmasına,
Çevre ve insan sağlığı ile emniyeti açısından tehlike yaratmayacak şekilde ve
yöntemlerle taşınması ve depolanmasına dikkat edilecektir.
Projeden kaynaklı hafriyat toprağının geçici depolanması 2010/16 sayılı Atıkların
Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğe İlişkin Genelge hükümlerine uygun olarak
yapılacaktır.
Proje kapsamında hafriyat atığının bertarafında ve tekrar değerlendirilmesi
aşamasında; 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
4.2.Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Katı Atıkların Cinsi, Miktarı ve
Bertaraf Yöntemleri, Alınacak İzinler, Uyulacak Yönetmelikler
Projenin İnşaat ve İşletme Aşamalarında Oluşacak Katı Atıklar
İnşaat Aşaması
Arazinin hazırlanması - inşaat aşamasında;
 Çalışanların günlük ihtiyaçlarının karşılanması sonucu oluşacak evsel nitelikli katı
atıklar ve ambalaj atıkları,
 Kazı çalışmaları sonucu açığa çıkacak hafriyat atıkları,
 İnşaattan kaynaklı katı atıklar,
 Paket atıksu arıtma tesisi çamurları,
 Çalışanların sağlık durumların denetlenmesi sonucu oluşacak tıbbi atıklar,
 Bakım ve onarım işlemlerinden kaynaklı katı atıklar (Akümülatör, Pil, Ömrünü
Tamamlamış Lastik Atıkları, Üstübü Atıkları)meydana gelecektir.
İşletme Aşaması
İşletme aşamasında;
 Havalimanında çalışacak personel ve yolcuların günlük ihtiyaçlarının karşılanması
sonucu oluşacak evsel nitelikli katı atıklar ve ambalaj atıkları,
 Atıksu arıtma tesisi çamurları,
 PAT (Pist, Apron ve Taksirut) sahası atıkları,
 Bakım ve onarım işlemlerinden kaynaklı katı atıklar (Akümülatör, Pil, Ömrünü
Tamamlamış Lastik Atıkları, Üstübü Atıkları),
 Çalışanların sağlık durumların denetlenmesi sonucu oluşacak tıbbi atıklar
meydana gelecektir.
161
ÇED RAPORU
Oluşacak Katı Atıkların Miktarı
İnşaat Aşaması

Evsel Nitelikli Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları Miktarı
Faaliyetin inşaat aşamasında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atık
meydana gelecektir. Personelin ihtiyaçlarının giderilmesi sonucu, yemek artığı gibi evsel
kaynaklı atıklar ve pet şişe, cam şişe, karton vb ambalaj atıkları olacaktır.
Proje kapsamında arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında yaklaşık 500 kişinin
çalışması öngörülmektedir. İnşaat aşamasında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli
katı atık meydana gelecektir. Evsel nitelikli katı atık miktarı; 1,14 kg/kişi/gün 2değeri
kullanılarak aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır.
Çalışan Sayısı
: 500 kişi
Birim katı atık miktarı : 1,14 kg/kişi/gün
Katı atık miktarı
: 500 x 1,14 = 570 kg/gün
Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde; yemek atıkları gibi organik kökenli atıklar ile
ambalaj atıkları (cam şişe, metal kutu, karton kutu vb.) ayrı ayrı çöp toplama konteynırlarında
toplanacaktır.

Hafriyat Atıkları Miktarı
Proje kapsamında toplam 6.500.000 m3 hafriyat yapılacaktır. Hafriyat atığının yaklaşık
%10’unun bitkisel toprak olacağı öngörülmektedir. Bu durumda hafriyat atığının 600.000 m 3‘ü
bitkisel toprak olacaktır. Söz konusu bitkisel toprak havalimanı sahası içerisinde yer alan
bitkisel toprak depolama sahalarında ve hafriyat atıklarından ayrı olarak geçici
depolanacaktır.

İnşaattan Kaynaklı Katı Atık Miktarı
İnşaat çalışmaları esnasında, inşaat demiri, beton artığı malzemeler vb. atıkların
oluşumu söz konusu olacaktır. İnşaat atıklarının miktarı değişken olabileceği için atık miktarı
verilmemiştir.

Paket Atıksu Arıtma Tesisi Çamuru Miktarı
İnşaat çalışmaları sırasında işletilecek olan paket atıksu arıtma tesisinden kaynaklı
arıtma çamuru oluşacaktır. İnşaatta 500 kişinin çalıştığı ve arıtma tesisinde kişi başına günde
yaklaşık 0,15-0,20 kg çamur (Sanin, F., D., 2007) üretildiği dikkate alınarak;
Çalışan kişi sayısı
= 500 kişi
Kişi başına günlük çamur üretimi
= 0,15-0,20 kg/kiş.gün
Toplam arıtma çamuru
= 500 kişi x 0,20 kg/kişi.gün
= 100 kg/gün (3 ton/ay) atıksu arıtma çamuru
oluşacağı düşünülmektedir.
2
TUİK, 2010 Yılı Belediye Katı Atık İstatistikleri
162

ÇED RAPORU
Tıbbi Atık Miktarı
İnşaat aşamasında çalışacak personelin sağlık durumunun denetlenmesi ve ilk
yardım ve acil tedavi gibi sağlık hizmetlerinin verileceği revir ünitesi (şantiye tesisi içerisinde)
kurulacaktır. Oluşacak tıbbi atıkların miktarı kişi sayısına bağlıdır ancak yapılacak olan tıbbi
müdahale cinsi ve özellikleri önceden kestirilemediği için oluşacak tıbbi atık miktarı hakkında
kesin bir bilgi verilememektedir.

Bakım ve Onarım İşlemlerinden Kaynaklı Katı Atık Miktarı (Akümülatör, Atık Pil,
Atık Lastik Miktarı, Üstübü Atıkları)
İnşaat aşamasında iş makinelerinin ve araçların bakım ve onarım işlemleri, lastik
değişimi işlemleri şantiye sahası içerisinde kurulacak makine parkında yapılacaktır.
Makine parkı üstü kapalı ve sızdırmazlığı sağlanmış zeminde olacaktır. Makine
parkının işletilmesi aşamasında; yüklenici firma tarafından 08.06.2010 tarih ve 27605 sayı
Resmi Gazete’de yayımlanan “Toprak Kirliliğinin Kontrolü Ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş
Sahalara Dair Yönetmelik” hükümleri gereği toprakta herhangi bir kirliliğe neden
olunmayacaktır.
İnşaat ve işletme aşamasında 08.06.2010 tarih ve 27605 sayı sayılı Toprak Kirliliğinin
Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmeliği” ve 31.12.2004 tarihli ve
25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine
titizlikle uyulacaktır.
Makine parkında yapılacak bakım-onarım işlemlerinden kaynaklı akümülatörler, atık
pil, atık lastikleri, üstübü atıkları meydana gelmesi söz konusudur. Ancak yapılacak işlemler
tam olarak tahmin edilemediği için bakım ve onarım işlemlerinden kaynaklı katı atık miktarı
verilememektedir.
İşletme Aşaması

Evsel Nitelikli Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları Miktarı
Havalimanının işletilmesi aşamasında 1.000 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır.
Ayrıca günlük ortalama 4.100 kişinin havalimanında verilen hizmetlerden faydalanacağı
öngörülmektedir. Havalimanında çalışacak personelden ve yolculardan kaynaklı evsel nitelikli
katı atık miktarı aşağıdaki gibi hesaplanmıştır.
Çalışacak personelden kaynaklı katı atık miktarı;
Havalimanında Çalışan Sayısı
= 1000 kişi
Birim katı atık miktarı
= 1,14 kg/kişi/gün
= 1000 x 1,14 = 1.140 kg/gün
Yolculardan kaynaklı katı atık miktarı;
Yolcu Sayısı
Birim Katı Atık Miktarı
= 4.100 kişi
= 0,14 kg/kişi/gün (1 yolcunun havalimanında yer
hizmetlerinden ortalama 2 saat faydalandığı düşünülerek
birim katı atık miktarı 0,14 kg/gün varsayılmıştır).
= 4.100 x 0,14 = 574 kg/gün
Projenin işletme aşamasında, havalimanında personelden ve yolculardan kaynaklı
evsel nitelikli katı atık miktarı toplam 1.714 kg/gün’dür.
163

ÇED RAPORU
Atıksu Arıtma Tesisi Çamuru Miktarı
İşletme aşamasında çalışacak 1.000 personel ve havalimanında verilen hizmetlerden
faydalanacak günlük ortalama 4.100 yolcu dikkate atık çamuru miktarı aşağıdaki gibi
hesaplanmıştır.
Çalışan kişi sayısı
= 1000 kişi
Kişi başına günlük çamur üretimi
= 0,15-0,20 kg/kişi.gün
Arıtma çamuru
= 1000 kişi x 0,20 kg/kişi.gün
= 200 kg/gün
Yolcu Sayısı
= 4.100 kişi
Kişi Başına günlük çamur üretimi
=
0,015-0,020
kg/kişi.gün(1
yolcunun
havalimanında yer hizmetlerinden ortalama 2 saat faydalandığı düşünülerek birim kat atık
miktarı 0,020 kg/gün varsayılmıştır).
Arıtma Çamuru
= 4.100 kişi x 0,020 kg/kişi.gün
= 82 kg/gün
Toplam 282 kg/gün atık su arıtma tesisi çamuru oluşacağı öngörülmektedir.

PAT (Pist, Apron ve Taksirut) Sahası Atıkları Miktarı
Havalimanının fiziksel yapısı, uçak trafiği gibi unsurları göz önünde tutarak PAT
sahalarının düzenli olarak temizlenmesi gerekmektedir.
Temizleme işlemleri, FOD (Foreign Object Damage)Temizliği, Lastik Atıklarının
Temizliği şeklinde yapılacaktır.
a) FOD Temizliği
FOD; PAT sahaları üzerinde olabilecek çakıl, asfalt parçası, tahta parçası, vida,
somun, emniyet telleri, vb. yabancı maddeleri içermektedir.
Uçakların jet motorları büyük bir emiş gücüne sahip olduğundan, PAT sahaları
üzerinde olabilecek FOD’ler, motorlar tarafından emilebileceğinden, motorlara zarar
verebilecektir. FOD’lerin önlenmesi konusunda, hava alanı işletmecisi tarafından gerekli
önlemlerin alınması ve temizliğin yapılmasının yanı sıra PAT sahalarında çalışan tüm
personelin de bilinçlendirilmesi gerekmektedir.
PAT sahası üzerinde yer alan FOD atıkları özel (pist) süpürme araçları ile
süpürülerek, PAT sahaları çevresi ve araçların yanaşamadığı alanlar ise temizlik
görevlilerince temizlenecektir.
164
ÇED RAPORU
b) Lastik Atıklarının Temizliği
İniş yapan uçak tekerleklerinin yere temas ettiği yerlerde, tekerlek lastiklerinden
kopan parçaların oluşturduğu lastik kalıntıları, pist işaretlerini tamamen siler ve ıslandığında
da pist yüzeyinde oldukça kaygan bir alan oluşturur. Lastik kalıntıları; yüksek basınçlı su
püskürtme veya sıcak sıkıştırılmış hava yöntemleri kullanılarak ortadan kaldırılması
planlanmaktadır. (DHMİ Genel Müdürlüğü, Hava Alanları Pist Yüzey Şartları Yönergesi)

Bakım ve Onarım İşlemlerinden Kaynaklı Katı Atık Miktarı (Akümülatör, Atık
Lastik, Atık Pil, Üstübü Atıkları)
İşletme aşamasında kara ve hava araçlarının bakım-onarımlarının yapılması
planlanmış olup, yapılacak işlemler sırasında makine ve ekipmanların rutin bakımları ve
herhangi bir arıza anında yapılacak çalışmalarda atık lastik, atık pil, atık akümülatör ve
üstübü atıkları meydana gelmesi söz konusudur. Ancak yapılacak işlemler tam olarak tahmin
edilemediği için bakım ve onarım işlemlerinden kaynaklı katı atık miktarı verilememektedir.

Tıbbi Atık Miktarı
İşletme aşamasında çalışacak personelin ve acil durumlarda yolcuların sağlık
durumunun denetlenmesi ve ilk yardım ve acil tedavi gibi sağlık hizmetlerinin verileceği revir
ünitesi kurulacaktır. Oluşacak tıbbi atıkların miktarı kişi sayısına bağlıdır, ancak yapılacak
olan tıbbi müdahale cinsi ve özellikleri önceden kestirilemediği için oluşacak tıbbi atık miktarı
hakkında kesin bir bilgi verilememektedir.
Katı Atıkların Bertaraf Yöntemleri
İnşaat Aşaması

Evsel Nitelikli Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları Bertaraf Yöntemi
Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde; değerlendirilebilir (kağıt, cam, plastik, metal kutular
vb.) sınıfına girenleri tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak 24.08.2011 tarih ve
28035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği gereği
ayrı ayrı toplanacak, biriktirilecek ve çevre lisanslı ambalaj atığı alan tesislere verilerek geri
kazanımı sağlanacaktır.
Yozgat Havalimanı Projesi inşaat aşamasında oluşacak 570 kg/gün evsel nitelikli katı
atıkların toplanması, biriktirilmesi ve uzaklaştırılması Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde
belirtildiği üzere yapılacaktır. Evsel nitelikli katı atıkların 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” Madde 18’de belirtildiği
gibi; denizlere, göllere ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere, ormanlara ve çevrenin olumsuz
yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmesi yasaktır. Bu doğrultuda proje
kapsamında meydana gelecek katı atıklar, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 20.
Maddesinde de belirtildiği üzere şantiye tesisinde bulundurulacak ağzı kapalı konteynerlerde
biriktirilecektir. Yozgat Belediyesi ile yüklenici firma arasında bir protokol yapılarak,
havalimanı şantiye tesisinde biriktirilecek katı atıkların ilgili Belediye tarafından alınması
sağlanacaktır.

Hafriyat Atıkları Bertaraf Yöntemi
600.000 m3’ü bitkisel toprak olacaktır. Proje kapsamında sıyrılan 600.000 m3 bitkisel toprak,
daha sonra havalimanının peyzaj onarım çalışmalarında kullanılacaktır.
165
ÇED RAPORU
Bitkisel toprak dışında oluşacak kazı malzemesi havalimanında dolgu malzemesi
(ariyet) olarak tekrardan kullanılacaktır. Bir kısım hafriyat malzemesi ise ulaşım yollarında
sergi malzemesi olarak kullanılacaktır. Hafriyat atıklarından dolguda kullanılması uygun
olmayan ((mülga) “Hava meydanları Malzeme, Yapım, Kontrol ve Bakım-Onarım
Şartnamesi”ne göre uygun olmayan) malzeme olması durumunda, hafriyat atıkları Yozgat
Belediyesinin izni ve görüşleri doğrultusunda Belediyenin gösterdiği alanlara taşınarak
bertaraf edilecektir.
yapılacaktır.
Proje kapsamında oluşacak hafriyat atıklarının geri değerlendirilmesi ve bertarafı
konusunda 18.03.2004 tarih, 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerine
uyulacaktır.

İnşaattan Kaynaklı Katı Atıkların Bertaraf Yöntemi
İnşaat çalışmaları esnasında, inşaat demiri, demir boru, sac malzemeler vb. atıkların
oluşumu söz konusu olacaktır. Bu atıklar şantiye alanı içerisinde uygun bölgelerde türlerine
göre ayrı ayrı toplanarak, çevre lisanslı geri kazanım tesisleri ya da bertaraf tesislerine
verilerek bertaraf edilecektir.

Paket Atıksu Arıtma Tesisi Çamuru Bertaraf Yöntemi
İnşaat aşamasında kullanılacak olan paket atıksu arıtma tesisinden kaynaklı oluşması
öngörülen 100 kg/gün arıtma çamuru, “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ne göre
analizleri yaptırılarak tehlikeli atık olup, olmadığı belirlenecektir. Analiz sonuçlarına göre atık
çamurlarının tehlikeli atık çıkmaması durumunda arıtma çamurları 14.03.1991 tarih ve 20814
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili hükümleri
doğrultusunda bertaraf edilecektir. Tehlikeli atık çıkma durumunda ise 22.07.2005 tarih ve
25883 sayılı Resmi Gazete’de (değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete)
yayımlanan “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili hükümleri uyarınca bertaraf
edilecektir.
Ayrıca proje inşaat aşamasında 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik” ile 2010/16
sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğe ilişkin Genelge hükümlerine
uyulacaktır.
İnşaat aşamasında işletilecek olan paket atıksu arıtma tesisi için, 14/02/2013 tarih ve
2013/4 sayılı Atıksu Arıtma/Derin Deniz Deşarjı Proje Onayı genelgesi kapsamında

Tıbbi Atıkların Bertaraf Yöntemi
Havalimanı inşası aşamasında çalışacak personelin sağlık durumunun denetlenmesi
ve ilk yardım ve acil tedavi gibi sağlık hizmetlerinin verilmesi sonucu, şantiye alanı içerisinde
kurulacak olan revir ünitesinde tıbbi atıklar meydana gelecektir. Oluşacak tıbbi atıklar, Tıbbi
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği gereği diğer atıklardan ayrı, özel sızdırmaz özellikteki tıbbi atık
poşetlerinde biriktirilecektir. Tıbbi atıklar, Belediye ile yüklenici firma arasında yapılacak
protokol gereği tıbbi atıkların Belediye tarafından alınması sağlanacaktır.
166
ÇED RAPORU
Tıbbi atıkların toplanması, depolanması ve bertaraftı 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin (değişiklik:
30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) ilgili hükümleri doğrultusunda yapılacaktır.

Bakım ve Onarım İşlemlerinden Kaynaklı Katı Atıkların Bertaraf Yöntemi
İnşaat aşamasında iş makinelerinin ve araçların lastik değişimi proje alanında makine
parkında yapılacak olup, bu nedenle inşaat aşamasında ömrünü tamamlamış lastik atıkları
oluşumu söz konusu olacaktır. İnşaat aşamasında oluşacak ömrünü tamamlamış lastik
atıkları, makine parkı içerisinde ayrı bir alanda toplanacak ve belirli periyotlarda Ömrünü
Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği gereğince, çevre lisansına sahip geri kazanım
veya bertaraf tesislerine verilerek bertaraf edilecektir.
Havalimanı inşaat aşamasında meydana gelmesi muhtemel atık lastikler, 25.11.2006
tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak (değişiklik 30.03.2010 tarih ve 27537
sayılı Resmi Gazete) yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü
Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda bertaraf edilecektir.
İnşaat aşamasında iş makinelerinin bakım-yağ değişim işlemlerinden kaynaklı üstübü
atıkları meydana gelecektir. Üstübü atıkları makine parkı içerisinde sağlam, sızdırmaz,
emniyetli ve uluslararası kabul görmüş standartlara uygun konteynırlarda muhafaza edilecek
olup, konteynırların üzerinde tehlikeli atık ibaresine yer alacaktır. Üstübü atıklarının toplandığı
konteynırlar daima kapalı tutulacak ve sönmüş dahi olsa içine sigara izmariti atılmayacaktır.
Üstübü atıkları; 14 Mart 2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete'de (değişiklik.
30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerince Çevre lisansı olan firmalar tarafından
makine parkından özel araçlarla alınarak çevre lisansı almış bertaraf tesislerine
gönderilecektir.
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında meydana gelecek atık piller makine
parkında içerisinde uygun alanlara koyulan atık pil kumbaralarında Atık Pil ve Akümülatörlerin
Kontrolü Yönetmeliği’nin 13. Maddesinde belirtilen hususlar dikkate alınarak toplanacak ve
belirli aralıklarla çevre lisansı almış Atık Pil Geri Kazanım tesislerine gönderilecektir. Atık
pillerin bertrafında 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de (değişiklik. 30.03.2010
tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yayımlanan “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü
Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Boş aküler ise firmalara verilerek dolusu ile değiştirilecektir. Boş akülerin proje
alanında geçici depolanmasında Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği’nin 18. ve
19. Maddelerine, atık pillerin geçici depolanmasında aynı yönetmeliğin 20. Maddesine
titizlikle uyulacaktır. Akülerin bertrafında 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de
(değişiklik. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yayımlanan “Atık Pil ve
Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
İşletme Aşaması

Evsel Nitelikli Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları Bertaraf Yöntemi
Havalimanının işletilmesi aşamasında çalışacak personel ve yolculardan kaynaklı
evsel nitelikli katı atık meydana gelecektir. Evsel nitelikli katı atıkların içerisinde;
değerlendirilebilir (kağıt, cam, plastik, metal kutular vb.) sınıfına girenleri tekrar
kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan “Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 26. maddesi gereği
167
ÇED RAPORU
ayrı ayrı toplanacak, biriktirilecek ve çevre lisanslı firmalara verilerek geri kazanılması
sağlanacaktır.
Yozgat Havalimanı Projesi işletme aşamasında oluşacak 1.714 kg/gün evsel nitelikli
katı atıkların toplanması, biriktirilmesi ve uzaklaştırılması Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere yapılacaktır. Evsel nitelikli katı atıkların 14.03.1991 tarih ve
20814 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” Madde
18’de belirtildiği gibi; denizlere, göllere ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere, ormanlara ve
çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep olacak yerlere dökülmesi yasaktır. Bu
doğrultuda proje kapsamında meydana gelecek katı atıklar, Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği 20. Maddesinde de belirtildiği üzere havalimanının belirli noktalarında
bulundurulacak ağzı kapalı konteynırlarda biriktirilecektir. Yozgat Belediyesi ile havalimanını
işletecek kuruluş arasında bir protokol yapılarak, havalimanında meydana gelecek evsel
nitelikli katı atıkların ilgili Belediye tarafından alınması sağlanacaktır.

Atıksu Arıtma Tesisi Çamuru Bertaraf Yöntemi
İşletme aşamasında oluşması öngörülen 282 kg/gün arıtma çamuru, “Tehlikeli
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ne göre analizleri yaptırılarak tehlikeli atık olup olmadığı
belirlenecektir. Analiz sonuçlarına göre atık çamurlarının tehlikeli atık çıkmaması durumunda
arıtma çamurları 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili hükümleri doğrultusunda bertaraf edilecektir.
Tehlikeli atık çıkma durumunda ise 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete’de
(değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yayımlanan “Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili hükümleri uyarınca bertaraf edilecektir.
Ayrıca proje işletme aşamasında 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’de
uyulacaktır.
İşletme aşamasında işletilecek olan paket atıksu arıtma tesisi için, 14/02/2013 tarih ve

PAT Sahası Atıkları Bertaraf Yöntemi
PAT sahası atıkları içerisinde değerlendirilebilir olan vida, somun, emniyet telleri vb.
maddeler ayrı bir atık konteynerde biriktirilecek olup, belirli periyotlarda çevre lisansı almış
geri kazanım firmalarına verilecektir. Diğer atıklar ise (çakıl, tahta vb.) normal çöp
konteynırlarına taşınacaktır.
PAT sahalarındaki lastik atıklarının ve izlerinin temizlenmesinde uygulanabilecek
yöntemler aşağıda verilmiştir.
• Yüksek Basınçlı Su Yöntemi: Yüksek basınçlı su fıskiyelerinin eğik açılarla döşeme
yüzeyine tutulmasıyla lastik artığı temizliği yapılır. Temizleme belirli bir mesafeden kamyonu
takip eden süpürücülerle yapılmak zorundadır. Su tedarikinin sorun olmadığı yerlerde yüksek
basınçlı su yöntemi, çevre koruması yönünden de en etkili yöntemdir.
• Sıcak Kompres Havalı Yöntem: Bu yöntem, yanma olayının gerçekleştiği yanma
odasına gönderilen bir hava/gaz karışımına dayanan bir makine ile yapılır. Çıkan egzoz,
hızla doğrudan yüzeye gönderilir. Bu gazlar, yüzeydeki lastik artıklarını yumuşatıp parçalar.
Söz konusu parçalar fırçalama makinesinin yardımıyla süpürülerek yüzeyden toplanır.
168
ÇED RAPORU
• Kimyasal Yöntem: Temizlenecek olan saha, sprey bölümü olan depolu bir araçtan
kimyasal sıvı ile ya da hortum yoluyla elle spreylenir. Kimyasalın reaksiyon süresi lastik
atığın derinliğine bağlı olarak 8 – 15 dakika arasında değişir. Bu süre içerisinde lastik boya
kabarır ve yüksek basınçlı su ile silinir. Süpürücü kamyon veya diğer aletler gevşek lastiği
yüzeyden emerek suyla dolu bölgeyi temizlemelidir.
Proje kapsamında üç alternatifte değerlendirilecek olup, ekonomik maliyet hesapları
yapıldıktan sonra lastik atıklarının temizlenmesinde uygulanabilecek yönteme karar verilecek
olup, bu aşamada oluşacak atık miktarı için kesin bir değer verilememektedir.
Uçak lastik atıkları 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
(değişiklik 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yürürlüğe giren “Ömrünü
Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” gereğince, çevre lisanslı geri kazanım
tesislerine verilerek bertaraf edilecektir.

Tıbbı Atık Bertaraf Yöntemi
Havalimanında oluşacak tıbbi atıklar, Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin Tıbbi
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin 13. maddesi gereği diğer atıklardan ayrı, özel sızdırmaz
özellikteki tıbbi atık poşetlerinde biriktirilecektir. Tıbbi atıklar, Yozgat Belediyesi ile yüklenici
firma arasında yapılacak protokol gereği tıbbi atıkların Yozgat Belediyesi tarafından alınması
sağlanacaktır. Tıbbi atıkların toplanması ve bertaraftı, 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin (değişiklik
30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) ilgili hükümleri doğrultusunda yapılacaktır.

Akümülatör, Atık Lastik Bertaraf Yöntemi
Havalimanının işletme aşamasında meydana gelmesi muhtemel ömrünü tamamlamış
lastik atıkları, 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak (değişiklik
30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış
Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” gereğince, çevre lisanslı geri kazanım tesislerine
İşletme aşamasında kara ve hava araçlarının bakım-onarım ve yağ değişim
işlemlerinden kaynaklı üstübü atıkları meydana gelecektir. Üstübü atıkları havalimanı
içerinde yer alacak hizmet binası içerisinde sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve uluslararası kabul
görmüş standartlara uygun konteynırlarda muhafaza edilecek olup, konteynırların üzerinde
tehlikeli atık ibaresine yer alacaktır. Üstübü atıklarının toplandığı konteynırlar daima kapalı
tutulacak ve sönmüş dahi olsa içine sigara izmariti atılmayacaktır.
30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerince Çevre lisansı olan firmalar tarafından
havalimanı hizmet binasından kapalı özel araçlarla alınarak Çevre lisansı almış bertaraf
tesislerine gönderilecektir.
İşletme aşamasında meydana gelecek atık piller, havalimanında uygun alanlara
koyulan atık pil kumbaralarında Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği’nin 13.
Maddesinde belirtilen hususlar dikkate alınarak toplanacak ve belirli aralıklarla çevre lisansı
almış Atık Pil Geri Kazanım tesislerine gönderilecektir. Atık pillerin bertrafında31.08.2004
tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de (değişiklik. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi
Gazete) yayımlanan “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
169
ÇED RAPORU
İnşaat ve İşletme aşamasında meydana gelecek atıkların 05.07.2008 tarih ve 26927
sayı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin
Yönetmeliğine göre atık kodları Tablo 94’te verilmiştir.
Tablo 94. İnşaat Aşamasında Meydana Gelecek Atıkların Atık Kodları
Atık Türü
Evsel Atıklar
Hafriyat Atıkları
Atık Yağlar
Pil ve Akü Atıkları
Kontemine Atıklar
Üstübü Atıkları
Arıtma Çamuru
Kağıt ve Karton
Cam
Ambalaj Atığı
Plastikler
Metaller
Biyolojik olarak bozunabilir mutfak ve kantin atıkları
17 05 03 dışındaki toprak ve kayalar
Atık Hidrolik Yağlar
Sentetik hidrolik yağlar
(13 01)
Kurşunlu piller
Nikel kadmiyum piller
Civa içeren piller
Diğer piller ve akümülatörler
Tehlikeli maddelerle kirlenmiş emiciler, filtre malzemeleri
(başka şekilde tanımlanmamış ise yağ filtreleri), temizleme
bezleri, koruyucu giysiler
Kentsel atık suyun arıtılmasından kaynaklanan çamurlar
Atık Kodu
20 01 01
20 01 02
20 01 39
20 01 40
20 01 08
17 05 04
13 01 11
16 06 01
16 06 02
16 06 03
16 06 05
15 02 02
19 08 05
4.3. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Sıvı Atıkların Cinsi, Miktarı,
Bertaraf Yöntemleri ve Verileceği Alıcı Ortamlar (artıma tesisinin projesi
detaylandırılmalı, kapasitesi, deşarj standartları, kanalizasyon bağlantısının olup
olmadığı ve olmaması durumunda depolama ve bertarafının nasıl sağlanacağı),
Alınacak İzinler, Uyulacak Yönetmelikler
İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Sıvı Atıkların Cinsi
İnşaat Aşaması

Evsel Nitelikli Atıksu
Projenin inşaat aşamasında;
a) Tozumanın önlenmesi amaçlı sulama suyu,
b) Çalışanlar için içme-kullanma amaçlı su tüketimi söz konusu olacaktır.
İnşaat aşamasında sadece çalışacak personelden kaynaklı atıksu oluşumu söz
konusu olacaktır. Bunun dışında atıksu oluşum kaynağı bulunmamaktadır. Toz önlemeye
yönelik sulama suyu buharlaşarak kaybolacağı için sulamaya bağlı olarak atıksu oluşumu
söz konusu olmayacaktır

Atık Yağ
Proje kapsamında arazinin hazırlanması sırasında kullanılacak makinelerin bakımları,
yağ değişimleri havalimanı inşası aşamasında kurulacak makine parkında yapılacaktır.
Makine parkında iş makinelerinin ve araçların bakım ve yağ değişim işlemleri sırasında atık
yağ oluşumu söz konusu olacaktır.
170
ÇED RAPORU
Faaliyetin inşaat çalışmaları sırasında personelin yemek ihtiyacı, dışarıdan hazır
alınarak veya kurulacak şantiye sahasında pişirilerek karşılanması planlanmaktadır. Proje
inşaat aşamasında yemeklerin pişirilmesi halinde bitkisel yağ atığı oluşabilecektir, oluşan bu
atık yağların ayrı kaplarda biriktirilip bitkisel atık yağ toplayan lisanslı firmalara verilmesi ve
geri dönüşümünün sağlanması öngörülmektedir.
İşletme Aşaması

Evsel Nitelikli Atıksu Cinsi
Projenin işletme aşamasında havalimanında çalışan personelden ve havalimanını
kullanacak yolculardan kaynaklı atıksu oluşumu söz konusu olacaktır.

Atık Yağ
Madeni Atık Yağlar
Projenin işletme aşamasında kara ve hava araçlarının bakım-onarımından kaynaklı
atık yağ oluşumu söz konusu olacaktır.
Bitkisel Atık Yağlar
Havalimanının işletilmesi aşamasında ise sosyal tesisler, restoranların mutfak
ünitelerinde yemek pişirilmesi söz konusudur. Bu bağlamda işletme aşamasında bitkisel atık
yağ meydana gelmesi söz konusu olacaktır.
Sıvı Atıkların Miktarı
İnşaat Aşaması

Evsel Nitelikli Atıksu Miktarı
İnşaat aşamasında çalışacak personelden kaynaklı oluşacak atıksu miktarları ile
atıksudan kaynaklanan kirlilik yükü aşağıda hesaplanmıştır. Hesaplamalarda kişi başına
günlük ortalama su tüketimi 150 litre3 kabul edilmiştir.
İçme suyu ihtiyacı
= Kişi x Ortalama Su Tüketimi
= 500 x 150
= 75.000 lt/gün
= 75 m3/gün
Personel tarafından kullanılan suyun %100’ünün atıksu olarak geri döneceği kabulü
edilirse:
Atıksu miktarı
= İçme Suyu İhtiyacı x İntikal Yüzdesi
= 75.000 x 100/100
= 75.000 lt/gün
= 75 m3/gün olmaktadır.
Tablo 95’te arıtma ve herhangi bir işleme tabi tutulmamış tipik evsel atıksu özellikleri
verilmektedir.
3
İller Bankası
171
ÇED RAPORU
Tablo 95. Evsel Nitelikli Atık Suların Bazı Tipik Özellikleri (S., J., Arceivala. (2002)
Parametre
BOİ5
KOİ
Toplam Organik Karbon
Askıda Katı Madde
Klorür
Toplam Azot
Serbest Amonyak
Toplam Fosfor
İnorganik (Polifosfat)
Konsantrasyonları (g/kişi-gün)
Nüfus 84-2000 kişi 45-54 g/kişi-gün, nüfus 2000 -10000 kişi 120-250
g/kişi-gün
1,6 – 1,9 X BOI
0,6 – 1,0 X BOI
170 – 220
4–8
6 – 12
0,6 X Toplam N
0,6 – 4,5
0,7 X P
Toplam kirlilik yükü
= Kişi x Ortalama Kirlilik yükü
= 500 x 54
= 27.000 g BOİ/gün
KOİ
= 1,9 X 27.000
=51.300 g KOİ/gün
Toplam Org. Karbon = 1 x 27.000
= 27.000 g TOC/gün
AKM
= 500 x 220
= 110.000 g/gün
Klorür
= 8 x 500
= 4.000 g/gün
Toplam N
= 12 x 500
= 6.000 g /gün
Serbest Amonyak
= 0,6 x 6.000
= 3.600 g/gün
Toplam P
= 4,5 x 500
= 2.250 g/gün
İnorganik
= 0,7 x 2.250
= 1.575 g/gün

Atık Yağ Miktarı
Projenin inşaat aşamasında iş makinelerinin bakım-onarımlarının miktar ve cinsi tam
olarak tahmin edilemediği için oluşması muhtemel atık yağ miktarı hakkında bilgi vermek
mümkün olmamaktadır.
Faaliyetin inşaat çalışmaları sırasında personelin yemek ihtiyacı, dışarıdan hazır
alınarak veya kurulacak şantiye sahasında pişirilerek karşılanması planlanmaktadır. Seyyar
mutfak kullanımı ile yemeklerin pişirilmesi halinde bitkisel yağ atığı oluşabilecektir. Bu
nedenle oluşması muhtemel atık yağ miktarı hakkında bilgi vermek mümkün olmamaktadır.
İşletme Aşaması

Evsel Nitelikli Atıksu Miktarı
Havalimanının işletilmesi aşamasında 1.000 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır.
Ayrıca günlük ortalama 4.100 kişinin havalimanında verilen hizmetlerden faydalanacağı
öngörülmektedir. Havalimanında çalışacak personelden ve yolculardan kaynaklı evsel nitelikli
atıksu miktarı aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. Bir yolcunun havalimanında yer hizmetlerinden
ortalama 2 saat faydalandığı düşünülerek eşdeğer nüfus hesaplaması yapılmıştır.
Eşdeğer nüfus= 4.100yolcu 2 saat x 1 gün /24 saat ≈ 342yolcu/gün
İşletme aşamasında oluşacak atıksu miktarları ile atıksudan kaynaklanan kirlilik yükü
Tablo 90’da verilen değerler kullanılarak aşağıda hesaplanmıştır. Hesaplamalarda kişi
başına günlük ortalama su tüketimi 150 litre kabul edilmiştir.
172
ÇED RAPORU
Personel Sayısı
= 1.000 kişi
Kişi başı günlük su tüketimi = 150 L/kişi/gün
Personel içme suyu ihtiyacı = Kişi x Ortalama Su Tüketimi
= 1000 x 150
= 150.000 lt/gün
= 150 m3/gün
Personel tarafından kullanılan suyun %100’ünün atıksu olacağı kabulü edilirse,
Personel atıksu miktarı
= İçme suyu İhtiyacı x İntikal Yüzdesi
= 150 x 100/100
Yolcu Sayısı
= 342 kişi
Kişi başı günlük su tüketimi = 150 L/kişi/gün
Yolcuların içme suyu ihtiyacı = 342 x 150
= 51.300 L/kişi/gün
≈ 51 m3/kişi/gün
Yolcular tarafından kullanılan suyun %100’ünün atıksu olacağı kabulü ile,
Yolcuların atıksu miktarı
= İçme Suyu İhtiyacı x İntikal Yüzdesi
= 51 x 100/100
İşletme aşamasında oluşması muhtemel toplam atıksu miktarı;
= 150 m3/gün + 51 m3/gün
= 201 m3/gün’dür.
Toplam kirlilik yükü
= Kişi x Ortalama Kirlilik yükü
= 1.342(1000+342) x 54= 72.468 g BOİ/gün
KOİ
= 1,9 X 72.468
= 137.689 g KOİ/gün
Toplam Org. Karbon = 1 x 72.468
= 72.468 g TOC/gün
AKM
= 1.342 x 220
= 295.240 g/gün
Klorür
= 8 x 1.342
= 10.736 g/gün
Toplam N
= 12 x 1.342
= 16.104 g /gün
Serbest Amonyak
= 0,6 x 16.104
= 9.662 g/gün
Toplam P
= 4,5 x 1.342
= 6.039 g/gün
İnorganik
= 0,7 x 6.039
= 4.227 g/gün
173

ÇED RAPORU
Atık Yağ Miktarı
Madeni Atık Yağ
Projenin işletme aşamasında kara ve hava araçlarının bakım-onarımlarının miktar ve
cinsi tam olarak tahmin edilemediği için oluşması muhtemel atık yağ miktarı hakkında bilgi
vermek mümkün olmamaktadır.
Bitkisel Atık Yağ
İşletme aşamasında meydana gelecek olan bitkisel atık yağ miktarı, restoranlarda
kullanılacak yağ miktarı ile değişiklik göstereceği için işletme aşamalarında oluşacak bitkisel
atık yağların miktarı hakkında bilgi vermek mümkün olmamaktadır.
Sıvı Atıkların Bertaraf Yöntemleri
İnşaat Aşaması

Evsel Nitelikli Atıksu Bertaraf Yöntemleri
İnşaat aşamasında oluşacak 75 m3 evsel nitelikli atıksu, şantiye alanına kurulacak
paket evsel nitelikli atıksu arıtma tesisinde arıtılacaktır.
İnşaat aşamasında işletilecek olan paket atıksu arıtma tesisi için, 14/02/2013 tarih ve
Proje kapsamında kullanılacak olan paket tip atıksu arıtma tesisi özellikleri aşağıda
verilmekte olup, uygulama aşamasında arıtma tipinde değişiklikler olabilecektir.
Paket Atıksu Arıtma Tesisi;
-
Ön Çöktürme Havuzu
Dengele Havuzu
Biyolojik Reaktör
Temiz Su Deposu ünitelerinden oluşacaktır.
Çöktürme Havuzu
Ön çökeltme havuzunun başlıca amacı atıksuyu iki temel bileşene; çamur ve
çökelmiş atıksuya ayırmaktır. Böylece bu iki bileşen ayrı ayrı arıtılabilmektedir. Ön çökeltme
havuzlarında askıdaki katı maddelerin %50-70'i ve BOİ'nin % 25-40'ı uzaklaştırılabilir.
Dengeleme Havuzu ve Besleme Pompası
Ön çöktürme havuzundan geçen atık sular toplandığı ve atıksuyun debi ve
konsantrasyon yönünden dengelenerek, arıtma tesisine homojen ve düzenli bir atıksu
transferinin sağlandığı havuzdur. Burada homojen bir atık su karışımı sağlanır.
Biyolojik Reaktör ve Temiz Su Deposu
Dengele havuzundan sonra ardışık kesikli reaktöre geçen atıksular burada aktif
çamur ile temas ettirilmektedir. Ardışık kesikli reaktörde, atıksuların içerdiği organik kirlilikler
aerobik bakteriler yardımı ile CO2 ve suya dönüştürülmektedir. Bunun için gerekli oksijen ve
karışım havası, ünite bünyesinde bulunan blower ile sağlanmaktadır.
174
ÇED RAPORU
Arıtma Tesisi Çıkış Suyu Kalitesi
31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su
Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde Madde 32’de verilen tabloda Evsel Nitelikli Atıksuların Alıcı
Ortama Deşarj Standartları’nı sağlayacak olup, aynı yönetmeliğin Tablo 21’inde verilen
arıtılmış suda bulunmasına izin verilen maksimum kirletici konsantrasyonları Tablo 96’da
verilmiştir.
Tablo 96. Sektör: Evsel Nitelikli Atık Sular (Sınıf 1: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 5-120 Kg/Gün
Arasında, Nüfus =84-2000)*
PARAMETRE
Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ5)
Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ)
Askıda Katı Madde (AKM)
pH
BİRİM
(mg/L)
(mg/L)
(mg/L)
-
KOMPOZİT NUMUNE
2 SAATLİK
50
180
70
6-9
KOMPOZİT NUMUNE
24 SAATLİK
45
120
45
6-9
*Köyler için tabloda verilen deşarj limitleri ya da parametreler için en az %60 arıtma verimi uygulanacaktır.
Arıtılmış Atıksu Bertaraftı
Proje kapsamında işletilecek olan atıksu arıtma tesisi çıkış suları Tablo 92’de verilen
değerleri ve Su Ürünleri Yönetmeliğinde belirtilen sınır değerleri sağlayacak olup, arıtma
tesisi çıkış suları sınır değerleri sağladığı taktirde inşaat aşamasında (geri dönüşümlü
kullanılmak üzere) arozözle sulama suyu ve bahçe sulama suyu olarak kullanılması
planlanmaktadır.
Kış ayları gibi bahçe sulanmasına ihtiyaç duyulmadığı durumlarda arıtma tesisi çıkış
sularının çevrede yer alan akar ve kuru dere yataklarına deşarj edilmesi öngörülmektedir.
Atıksu arıtma tesisi çıkış sularının deşarjı için 29.04.2009 tarihli ve 27214 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar
Hakkında Yönetmelik uyarınca, alıcı ortama yapılacak deşarj konulu Çevre İzni Yozgat
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden alınacaktır.
Proje kapsamında işletilecek olan atıksu arıtma tesisi çıkış suları 20.03.2010 tarih
27527 sayılı R.G.'de yayımlanan Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği'n Madde
22.'de verilen sınır değerleri sağladığı taktirde inşaat aşamasında (geri dönüşümlü
kullanılmak üzere) arazözle sulama suyu olarak kullanılması planlanmaktadır.
Söz konusu arıtma tesisin işletilmesi aşamasında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği”ne ve 10 Mart
1995 tarihli 22223 sayılı “Su Ürünleri Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.

Atık Yağ Bertaraf Yöntemi
Madeni Atık Yağ
Projenin inşaat aşamasında iş makinelerinin bakım-onarımlarının
oluşturulacak makine parkının ilgili birimde yapılması planlanmaktadır.
175
şantiyede
ÇED RAPORU
İnşaat aşamasında iş makinelerinin bakım-yağ değişim işlemlerinden kaynaklı
meydana gelecek olan atık yağlar makine parkında sızdırmaz zemin üzerinde yer alacak
atık yağ tanklarında biriktirilecektir. Atık yağların taşınması, toplanması ve bertaraftı
konusunda 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de (değişiklik 30/03/2010 tarih ve
27537 sayılı Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği” Madde 9’da (Atık yağ Üreticisinin Yükümlülükleri) belirtilen hükümlere
uyularak, oluşacak atık yağların söz konusu yönetmelik hükümlerine uygun şekilde bertaraftı
sağlanacaktır. Bu doğrultuda faaliyet süresince, söz konusu yönetmelik hükümleri uyarınca,
oluşacak atık yağları en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirler alınacak, atık yağların
aynı yönetmeliğin Ek-1’de verilen parametrelere göre analizlerini yaptırılarak kategorisi
belirlenecek, oluşacak atık yağların çevre lisanslı taşıyıcı firmalar ile taşınması sağlanacak
ve çevre lisansı almış bertaraf tesislerine verilecektir.
Bitkisel Atık Yağ
İnşaat çalışmaları sırasında personelin yemek ihtiyacının kurulacak şantiye
sahasında pişirilerek karşılanması durumunda, bitkisel atık yağ oluşumu söz konusu
olacaktır. Oluşan bu atık yağlar 19.05.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uygun olarak, ayrı kaplarda biriktirilecek ve bitkisel atık yağ toplayan lisanslı firmalara
verilerek ve geri dönüşümü sağlanacaktır.
Proje inşaat çalışmaları kapsamında bitkisel atık yağların bertarafında; 19.04.2005
tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak (değişiklik 30.03.2010 tarih ve 27537
sayılı Resmi Gazete) yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”
hükümlerine uyulacaktır.
İşletme Aşaması

İşletme aşamasında, havalimanında çalışacak personelden ve havalimanını
kullanacak olan yolculardan kaynaklı atık su meydana gelecektir. Meydana gelen evsel
nitelikli atıksuların, havalimanında yapılması planlanan biyolojik arıtma tesisinde bertaraf
edilmesi planlanmaktadır. Biyolojik arıtma tesisinin özellikleri aşağıda verilmektedir.
Biyolojik Arıtma Tesisi Genel Özellikleri (Aktif Çamur Arıtma Sistemi)
Aktif çamur prosesi, atık sulardaki kolloidal ve çözülmüş formlarda bulunan ve
çökelemeyen maddeleri çökelebilen biyolojik yumaklara dönüştürme işlemidir.
Biyolojik yumaklar havalandırma havuzunda meydana getirilir ve son çökeltme
havuzunda çökeltilerek sistemden ayrılır. Bu çökelen biyolojik yumaklara kısaca “Aktif çamur”
denir.
Atıksu Arıtma Tesisi Genel Özellikleri
Yozgat Havalimanının işletilmesi aşamasında biyolojik atıksu arıtma tesisi kurulması
planlanmaktadır. Havalimanında kullanılacak olan tip atıksu arıtma tesisi özellikleri aşağıda
verilmekte olup, uygulama aşamasında arıtma tipinde değişiklikler olabilecektir.
14/02/2013 tarih ve 2013/4 sayılı Atıksu Arıtma/Derin Deniz Deşarjı Proje Onayı
genelgesi kapsamında, paket atıksu arıtma tesisi için Üniversitelerin Çevre Mühendisliği
Bölümü’ne ya da Çevre Merkezi’ne teknik rapor hazırlatılacak olup Yozgat Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlüğü onayına sunulacaktır.
176
ÇED RAPORU
Atıksu Arıtma Tesisi Üniteleri





Kaba Izgara
İnce Izgara
Ön Çöktürme Havuzu
Dengele Havuzu
Biyolojik Reaktör
Kaba ızgaralar
Arıtma tesisinin ızgaradan sonraki ünitelerinde tıkanmalara yol açabilecek büyüklükte
olan kaba organik ve inorganik maddelerin atıksudan ayrılması için kullanılırlar. Kaba
ızgaralarda çubuklar arası genişlik 4 cm’nin üzerindedir ve yatayla 30-60° açı yapacak
şekilde yerleştirilirler. Kaba ızgaralar genellikle manuel (el ile) olarak temizlenirler.
İnce çubuk ızgaralar
İnce ızgaralarda çubuklar arası genişlik 1,5-3,0 cm arasında değişmektedir ve yatayla
30-60 açı yapacak şekilde yerleştirilirler. İnce ızgaralar manuel veya mekanik olarak
temizlenebilir. Çubuk ızgara tipinden başka, yay tipi, döner elek tipi, döner tambur tipi ince
ızgara tipleri mevcuttur.
Atıksu terfi üniteleri
Atıksu arıtma tesisinde proses üniteleri arasında atıksuyun enerji kaybetmesi
neticesinde oluşacak yük kaybını telafi etmek ve tesise gelen atıksuyu belirli bir kottan
sisteme alabilmek için yapılan pompa üniteleridir. Pompalar burgulu (Arşimet) tipte veya
santrifüj tipte seçilebilir. Eğer santrifüj tipte pompa seçilecekse, atıksuyun ince ızgara ve kum
tutucudan geçirildikten sonra terfi edilmesi gereklidir. Aksi takdirde atıksu içindeki inorganik
malzeme pompanın arızalanmasına sebep olacaktır. Eğer terfi pompası olarak burgulu tip
kullanılacaksa, atıksuyun sadece kaba ızgaradan geçirildikten sonra terfi edilmesi mümkün
olabilecektir.
Ön çökeltme havuzları
Kaba organik ve inorganik maddelerden çoğu ızgara ve kum tutucularda
alıkonulduktan sonra, organik esaslı ve büyük ölçüde kirletici karakterde olan geriye kalmış
askıdaki katı maddelerin atıksudan uzaklaştırılması gerekmektedir. On çökeltme havuzunun
başlıca amacı atıksuyu iki temel bileşene; çamur ve çökelmiş atıksuya ayırmaktır. Böylece bu
iki bileşen ayrı ayrı arıtılabilir. Ön çökeltme havuzlarında askıdaki katı maddelerin %50-70'i
ve BOİ'nin % 25-40'ı uzaklaştırılabilir. Çökeltme havuzları dikdörtgen ve dairesel biçimde
olabilirler. Çökelen çamurun biriktirilmesi için çamur konisi ve bu koniye çamuru sıyıracak
sıyırma ekipmanları gerekmektedir. Ön çökeltme havuzlarında atıksuyun bekletilme süresi
1,5-2,5 saat arasında değişebilmektedir.
Dengeleme Havuzu ve Besleme Pompası
Ön çöktürme havuzundan geçen atık sular toplandığı ve atıksuyun debi ve
konsantrasyon yönünden dengelenerek, arıtma tesisine homojen ve düzenli bir atıksu
transferinin sağlandığı havuzdur. Burada homojen bir atık su karışımı sağlanır. Ayrıca pik
debilerle aşırı atık su gelişini dengeleyen bir havuzdur.
177
ÇED RAPORU
Biyolojik Reaktör ve Temiz Su Deposu
Bu arıtma sisteminde ön arıtmadan geçirilmiş atıksu havalandırma tanklarına alınır.
Bu tanklara dışarıdan oksijen verilerek (yüzeysel havalandırıcılar veya difüzör
havalandırıcılar ile) aerobik mikroorganizmaların atıksu içindeki çözünmüş ve kolloid organik
maddeleri ayrıştırarak arıtım işlemini gerçekleştirmesi temin edilir. Havalandırma tankından
çıkan atıksuların son çökeltme tankında durultulması yani arıtılmış su içindeki
mikroorganizmaların sistemden ayrıştırılması gereklidir. Ayrıca havalandırma tankında belirli
bir mikroorganizma konsantrasyonunu temin etmek üzere son çökeltme tankından alınan
çökelmiş çamurun (mikroorganizmaların) havalandırma tankının başına geri devredilmesi
gereklidir. Sistemde oluşacak fazla çamur ise sistem dışına alınarak çamur arıtım işlemlerine
tabi tutulması gerekir.
Çökeltime bırakılarak bakteri yumaklarından ayrılan arıtılmış su, dalgıç tip tahliye
pompası ile tahliye edilirken dozaj pompası ile hipoklorit dozlanarak dezenfekte edilmekte ve
su arıtma işlemi tamamlanmaktadır. Sistemde zamanla oluşan ve belirli zamanlarda atılması
gerekli atık çamurlar dalgıç tip çamur pompası ile çamur depo havuzuna transfer edilir.
Çamur depo havuzunda depolanan atık çamurlar belirli aralıklarla sistemden
uzaklaştırılacaktır. Aşağıda arıtma sisteminin akım şeması verilmektedir.
Atıksu Girişi
Izgara
Ön
Çöktürme
Havuzu
Dengeleme
Havuzu
Tahliye Pompası
Terfi Pompası
Biyolojik Reaktör
Blower
Arıtılmış
Su
Fazla Çamur
Havuzu
Şekil 68. Arıtma Tesisi İş Akım Şeması
Arıtma Tesisi Çıkış Suları Kalitesi
31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı
Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde verilen
Tablo 21.2’de (Sınıf 2: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 120-600 Kg/Gün, Nüfus = 2000-10000)
Evsel Nitelikli Atıksuların Alıcı Ortama Deşarj Standartları’nı sağlar vaziyette olması için
arıtılmış suda bulunmasına izin verilen maksimum kirletici konsantrasyonları Tablo 97’de
verilmiştir.
178
ÇED RAPORU
Tablo 97. Sektör: Evsel Nitelikli Atıksular (Sınıf 2: Kirlilik Yükü Ham BOİ Olarak 120-600 Kg/Gün,
Nüfus = 2000-10000)
PARAMETRE
BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ 5)
KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (KOİ)
ASKIDA KATI MADDE (AKM)
pH
BİRİM
(mg/L)
(mg/L)
(mg/L)
-
KOMPOZİT NUMUNE
2 SAATLİK
50
160
60
6-9
KOMPOZİT NUMUNE
24 SAATLİK
45
110
30
6-9
Atıksu çıkış sularının analiz sonuçlarının uygun olması halinde yaz aylarında
sulamada kullanılacaktır. Kış ayları gibi bahçe sulanmasına ihtiyaç duyulmadığı durumlarda
arıtma tesisi çıkış sularının çevrede yer alan akar ve kuru dere yataklarına deşarj edilmesi
öngörülmektedir.
Atıksu arıtma tesisi çıkış sularının deşarjı için 29.04.2009 tarihli ve 27214 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar
Hakkında Yönetmelik uyarınca, alıcı ortama yapılacak deşarj konulu Çevre İzni Yozgat
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden alınacaktır.
İşletme aşmasında meydana gelecek evsel nitelikli atıksuların bertarafında
31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği ve 10 Mart 1995 tarihli 22223 sayılı “Su Ürünleri Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.

Madeni Atık Yağ
Projenin işletme aşamasında kara ve hava araçlarının bakım-onarım işlemlerinden
kaynaklı atık yağ oluşacaktır. Ayrıca, havalimanı işletme aşamasında ise sosyal tesisler,
restoranların mutfak ünitelerinde yemek pişirilmesi söz konusudur. Bu bağlamda işletme
aşamasında bitkisel atık yağ meydana gelmesi söz konusu olacaktır.
İşletme aşamasında bakım-onarım yağ değişim işlemlerinden kaynaklı meydana
gelecek olan atık yağlar havalimanı hizmet sahasında sızdırmaz zemin üzerinde yer alacak
İşletme aşamasında 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de (değişiklik
30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların
Kontrolü Yönetmeliği”
Bitkisel Atık Yağ
İşletme aşamasında oluşacak bitkisel atık yağlar, sızdırmaz, iç ve dış yüzeyleri
korozyona dayanıklı bidonlarda toplanarak çevre lisanslı bitkisel atık yağ bertaraf tesislerine
179
ÇED RAPORU
Bitkisel atık yağların bertarafında; 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak (değişiklik 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yürürlüğe giren
“Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
4.3.1. Kar Yağışının Yoğun Yaşandığı Kış Aylarında Uçaklara Uçuş Öncesi Uygulanan
De-icing İşleminin Nasıl, Nerede Yapılacağı
Yoğun kış şartları diğer ulaşım kanalları gibi uçak yolculuğunu da olumsuz yönde
etkilemekte olmasına rağmen, hava ulaşımı halen en emniyetli olan ulaşım sistemi olarak
bilinmektedir. Günümüzde kullanılan uçaklar her türlü hava koşullarında uçabilecek şekilde
tasarlanmış olmakla birlikte, uçak kanatlarının aerodinamik yapısı, uçağın kalkışı sırasında
her türlü don, buz, sulu kar ve kardan tamamen arınmış ve temizlenmiş olmasını
gerektirmektedir.
Uçak havada iken kanat ve motorların buzlanması, motorlardan alınan sıcak hava
veya elektrikli ısıtıcılar tarafından önlenir. Ancak bu sistemler uçağın yerde olduğu
zamanlarda kanat ve kuyruk yüzeylerinde toplanmış kar veya buzların temizlenmesinde veya
çözülmesinde kullanılamaz. Bu nedenle uçak yerde iken yapılan de-/anti-icing işlemleri,
uçağın kalkış sırasında hassas (kanat ve kuyruk) yüzeylerinin her türlü buzlanmadan veya
kar birikiminden arındırılmış olmasına yönelik çalışmalardır.
Kalkış sırasında kanat veya kuyruk üzerinde meydana gelen buzlanmalar son 30 yıl
içerisinde meydana gelmiş bazı uçak kazalarının ana sebebi olarak belirlenmiştir.
Buzlanma koşulları, hava sıcaklığının donma noktasının altına düştüğünde, nemin
yağış şekline dönüştüğü veya yoğunlaştığı zaman beklenebilir. Bu yağış, yağmur, sulu kar
veya kar şeklinde olabilir. Aynı zamanda buzlanma, sisin yoğunlaşması sonucu da meydana
gelebilir. Buzlanma olayları genellikle sert hava koşullarında oluşur. Bununla beraber dış
ortam sıcaklığı, donma noktasının üzerinde bile olsa, eğer uçak yüzeyi donma noktasının
altındaysa ve havada nem varsa buzlanma meydana gelebilir. Çiseleyen yağmur, 0°C altında
bulunan uçak yüzeyine düştüğü zaman, kanat üzerlerinde saydam buz tabakası oluşur.
Uçağın performansında, kirlenmemiş ve temiz uçak yüzeyleri oldukça önemlidir. Uçak
yüzeyinde buz, don ve kar toplanması uçağın ağırlığını arttırarak, uçağın havalanması
esnasında ve çekme kuvvetlerinde önemli bir rol oynar. Aksi takdirde emniyetli bir uçuş
mümkün değildir. Kısacası uçuşa hazır bir uçağın yüzeylerinde kesinlikle buz, kar, don ve
sulu kar (tam erimemiş buz veya kar) bulunmamalıdır.
Donmaya Karşı En Hassas Bölgeler
1. Ön ve arka sparlar (uçak kanadı ana kirişleri) arasındaki kanat dipleri,
2. Uçuştan sonra, kullanılmamış yakıt ihtiva eden kanadın herhangi bir kısmı,
3. Kanadın farklı yapılarının bulunduğu yerler (soğuk metal kısımlar) sparların
üstündeki bölgeler ve ana iniş takımıdır.
Kanat üst yüzeyinin en iyi şekilde kontrolü gövdeye mümkün olduğu kadar yakın bir
yere yerleştirilen bir merdivene çıkarak, elle dokunmak suretiyle olur. Bu özellikle yakıt
tankının bulunduğu kısım için önemlidir. Kontroller sonucunda saydam buz görülürse,
temizlenme işlemi yapıldıktan sonra kanadın tam olarak temizlenip temizlenmediği tekrar
kontrol edilmelidir.
180
ÇED RAPORU
Uçak inişe geçtiği sıradaki yağış nedeniyle de yüzeyde buzlanma meydana gelebilir.
Uçağın uçtuğu bölgelerde sıcaklık düşükse buz toplanması, flaplar çekildiği zaman hareketli
ve sabit yerler arasında görülmeyecek derecede olabilir. Bu nedenle uçağın kalkışından önce
mutlaka bu kısımların kontrolü gerekmektedir.
Dondurucu sis şartları durumunda, hareketten önce pervanelerde buzlanmanın
oluşup oluşmadığının kontrol edilmesi gerekir. Kontroller sonucu buzlanma görülürse, az
akışlı sıcak hava kaynaklarından yararlanmak koşuluyla etkilenmiş bölgelerin buzu
çözülmelidir.
De-Icing ve Anti - Icing İşlemi
De-Icing ( Buz Giderici İşlem ) : Uçakta buz, don, kar ve slush (tam erimemiş karın)
temizlenmesi için yapılan işlemdir. Bu işlemde sıcak su veya sıcak su ile buz giderici sıvının
karışımı uçağın dış yüzeyine uygulanır.
Anti-Icing (Buz Önleyici İşlem): Uçak üzerinde kar, don ve buzun toplanmasını ve
yapışmasını belirli bir zaman (holdever time = koruma süresi) önlemek amacıyla yapılan
işlemdir. Bu işlemde buz önleyici sıvı, su karışımı veya sadece buz önleyici sıvı uçağa tatbik
edilir.
Bir Kademeli Buz Giderici/ Buz Önleyici İşlem: Bu işlem sıcak buz giderici / buz
önleyici sıvısının uçağa tatbik edilmesiyle yapılır. Kullanılan sıvı belirli bir süre uçağı
koruyacak şekilde uçak yüzeyinde kalır.
İki Kademeli Buz Giderici/ Buz Önleyici İşlem: Bu işlem ise ayrı iki kademeden oluşur.
Birinci kademe buzun çözülmesi için uygulanır. Buz giderici işlemden sonra, uçak yüzeyinde
buz ve kar toplanmasını önlemek için buz önleyici sıvısı tatbik edilir. İkinci kademe birinci
kademenin uygulanmasından sonra 3 dakika içinde yapılmalıdır.
Slush (Sulu Kar, Tam Erimemiş Kar ): Slush, tam erimemiş kar veya buzdur. Tam
erimemiş karı veya buzu gidermek içinde, buz giderici işlem uygulanır.
Genel Uygulama
Uçak yüzeyi üzerindeki nem donmuş durumda ise, uçak havalanmadan önce buz
giderici işlem uygulanarak buzdan arındırılmalıdır. Yağış varsa ve bu yağışın uçak üzerine
yapışarak donma riski bulunuyorsa, uçak havalanmadan önce buz önleyici/buz giderici işlem
uygulanmalıdır.
Bir veya iki kademeli işlemin seçiminde aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır.
1. Hava koşulları
2. Mevcut teçhizat
3. Mevcut sıvılar
4. Gerekli olan koruma süresi. Eğer uzun bir koruma süresi gerekiyorsa iki kademeli
işlem tatbik edilmeli ve ikinci kademede sulandırılmamış sıvı kullanılmalıdır.
Isı kaybını minimum seviyeye indirmek için buz önleyici/buz giderici sıvıları uçak
yüzeyine mümkün olduğu kadar yakından tatbik edilmelidir.
Uygulamanın Yapılacağı Alanlar
Uygulama kanat ucundan kanat diplerine kadar ve yüzeyin en tepe noktasından en alt
noktasına doğru yapılmalıdır. Dikey yüzeylerde, en üstten başlayıp aşağıya doğru tatbik
edilmelidir.
181
ÇED RAPORU
Gövdede ise uygulama gövdenin üstünden başlar ve yan kısımlardan aşağıya doğru
yapılmalıdır. Bunu yaparken pencerelere direkt olarak püskürtme uygulanmalıdır. İniş
takımları ve iniş takımı yuvalarında, buz önleyici sıvı mümkün olduğu kadar az
püskürtülmelidir. Mekanik metotlarla (süpürge veya fırça kullanarak) yüzeye yapışmamış
olan kar temizlenebilir. Yüzeye yapışmış olan kar ise sıcak hava ve sıcak buz giderici sıvı
dikkatli bir şekilde püskürtülmek suretiyle temizlenmelidir. Ancak püskürtme düşük basınçla
tatbik edilmelidir.
Motorlarda, özellikle motor girişinde toplanan kar kalıntıları, eğer yüzeye yapışmamış
ise mekanik yollarla temizlenebilir. Giriş yüzeyinin alt kısmına veya pervanelere yapışan
donmuş kar kalıntıları sıcak hava ile giderilir.
Uçak üzerinde kar, don ve buzun toplanarak yüzeye yapışmasını önlemek amacıyla
uçak yüzeyine buz önleyici sıvı tatbik edilir. Uçak havalanmak üzereyken eğer yağış varsa ve
uçağın üzerine yapışıyorsa buz önleyici işlem uygulanmalıdır.
Her meydanın kendisine has ve önceden belirlenmiş de-icing / anti-icing nokta ve
prosedürleri vardır. Bazı meydanlarda bu işlem uçak körükte veya park yerinde iken
yapılırken bazı meydanlarda pist başına yakın (daha uzun koruma süresi sağlaması
amacıyla) önceden belirlenmiş ve işaretlenmiş noktalarda yapılmaktadır. Uçakların de-icing
işlemi için kullanılan araç ve de-icing işlemi fotoğrafı Şekil 69’da gösterilmektedir.
Şekil 69. Uçaklarda De-icing İşlemi
Ayrıca havalimanlarında pist, taksirut ve apronda oluşan buzlanmayı önlemek için de
de-icing işlemi yapılmaktadır. Kar yağışının yoğun olduğu günlerde pistlerin zaman zaman
temizleme amacıyla kapatılarak de-icing kamyonları ile temizlenmektedir. Şekil 70’te de-icing
işlemi için kullanılan araç gösterilmektedir.
Yozgat İli, Merkez İlçesinde yapılması planlanan havalimanı karasal iklimin hüküm
sürdüğü İç Anadolu Bölgesinde bulunmaktadır. Havalimanında özellikle kış aylarında kar
yağışının oluşturacağı olumsuz şartları önlemek için de-icing işleminin yapılması söz
konusudur. Proje kapsamında 3.500 x 45 m boyutlarında 1 adet pist, 300 x 120 m
boyutlarında 1 adet apron, 265 x 24 m boyutlarında 1 adet taksirut ve 1.100 x 60 m
boyutlarında çift yönlü aydınlatma koridoru planlanmaktadır. Bu nedenle uygulanacak deicing işleminin apronda veya pist başında yapılması öngörülmektedir.
182
ÇED RAPORU
Şekil 70. Pist, Taksirut ve Apron İçin Kullanılan De-icing Aracı
4.3.2. De-icing İşlemi Sırasında Oluşan Sıvının Miktarı, Nasıl Toplanacağı, Bertaraf
Yöntemi (Proje Kapsamında Yer Alan Ünitelere De-icing Pedi ve De-icing Drenajı Dahil
Edilmelidir.)
Kış aylarında, güvenli bir işletme sağlanabilmesi için havalimanlarındaki pistlerin ve
yolların temiz ve buzdan arındırılmış olması son derece kritik bir konudur. Özellikle hava
alanları için buz önleyici madde seçimindeki ana kriterler olarak, mevcut hava şartlarına karşı
etkinli olabilme özelliği ve uçaklar ve havalimanı tesisleri üzerinde oluşan etkilerin kabul
edilebilir düzeyde olması göz önünde bulundurulmaktadır.
Her havalimanı için değişik işletme şartları ve meteorolojik özellikler olabileceği için
kar ve buzlanmaya karşı uygulanacak mücadele yöntemleri de farklılıklar içerecektir.
Uçaklar üzerinde tatbik edilen buz eritici sıvı uygulamalarında, bu işlem nispeten
küçük ve izole yerlerde yapıldığı için, buz eritici sıvı artıkları toplanarak hemen her türlü hava
şartlarında dahi tekrar kontrol altında tutulabilmektedir.
Çevre kirliliği etkilerinin azaltılması açısından, havalimanı buz önleyici kimyasallarının
toplanarak arıtılması bir çözüm olmakla birlikte, bu konuda kullanılabilecek mevcut
alternatif malzemeler bulunmaktadır. Yapılacak dikkatli bir seçim ile çevre, tesisler ve uçaklar
üzerindeki olumsuz etkiler önemli ölçülerde azaltılabilmektedir.
Türkiye’de havaalanlarında kullanılan de-icing malzemesi propilen ve etilen glikoldür.
Her iki glikol tipi de hem kendi başına hem de diğer maddelerle karışım olarak
kullanılabilmektedir. Etilen glikol, sıvı üre ile karıştırılarak uzun yıllar havalimanlarında buz
çözücü olarak kullanılmıştır. Söz konusu glikolların her ikisi de katı buz çözücüler
uygulanmadan önce ön-ıslatıcı olarak kullanılabilmektedir.
Glikolların en büyük avantajları, düşük ısılarda etkili olabilmeleri ve mevcut bulunan
kar veya buzu eritebilmeleridir. Bu sıvıların depolanması ve taşınması (potasyum asetat gibi)
katı malzemelerden çok daha kolaydır.
183
ÇED RAPORU
Bir uçak için kullanılacak de-icing sıvısının miktarı o anki hava durumu, uçağın
büyüklüğü ve teknik özellikleri gibi çok çeşitli faktörlere bağlıdır. Büyük bir ticari uçak için
kullanılacak de-icing miktarı 1.900 lt ile 3.800 lt arasında değişmektedir. (EPA,
Havaalanlarında De-icing Kategorisi için Önerilen Atık Sınıflandırması Yönerge ve
Standartları)
Yozgat Havalimanında kış aylarında uygulanacak olan de-icing işleminin günde 1
defa havalimanından ayrılacak 2 uçak için yapılacağı öngörüldüğünde, maksimum ortaya
çıkacak de-icing sıvısı miktarı 7600 lt (3.800 x 2) olacaktır.
De-icing uygulaması sonrası oluşan atık de-icing sıvıları toprağa karışmadan,
oluşturulacak drenaj sistemi ile toplanacak veya arıtma sistemi yardımı ile arıtılarak deşarj
edilecektir.
Özellikle hava şartları ve uçuş yoğunluğu dikkate alınarak, de-icing işlemi yapılacak
alan altyapısının hazırlanması ve atık sıvıların deşarj metodu kesin proje çalışmaları
sırasında belirlenecektir. Havalimanında yapılacak de-icing işlemi sırasında, de-icing pedleri
kullanılacaktır. De-icing pedlerinin kullanımı genellikle havalimanının alanına ve dizaynına
bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Ayrıca drenaj sistemi projelendirilirken yağmur
sularının atık de-icing sıvıları ile karışımını engelleyici tedbirler alınarak, uygulama sonrası
oluşan atık sıvının drenaj kanallarına doğru akışını sağlayacak gerekli eğim
bulundurulacaktır.
4.4. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Tehlikeli Atıkların Cinsi, Miktarı
ve Bertaraf Yöntemleri, Alınacak İzinler, Uyulacak Yönetmelikler
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında oluşacak tehlikeli atıkların miktarı ve
hesaplamaları Bölüm 4.3’te yapılmış olup, aşağıda özetlenmiştir.
İnşaat Aşaması
İnşaat aşamasında kullanılacak olan paket atıksu arıtma tesisinden kaynaklı oluşması
öngörülen 100 kg/gün arıtma çamuru, “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ne göre
analizleri yaptırılarak tehlikeli atık olup, olmadığı belirlenecektir. Analiz sonuçlarına göre atık
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili
hükümleri doğrultusunda bertaraf edilecektir. Tehlikeli atık çıkma durumunda ise 22.07.2005
tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete'de (değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi
Gazete) yayımlanan “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili hükümleri uyarınca
bertaraf edilecektir. Ayrıca proje inşaat aşamasında 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik”
ile 2010/16 sayılı Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmeliğe ilişkin Genelge
hükümlerine uyulacaktır.
İnşaat aşamasında iş makinelerinin bakım-yağ değişim işlemlerinden kaynaklı üstübü
atıkları meydana gelecektir. Üstübü atıkları makine parkı içerisinde sağlam, sızdırmaz,
emniyetli ve uluslararası kabul görmüş standartlara uygun konteynırlarda muhafaza edilecek
olup, konteynırların üzerinde tehlikeli atık ibaresine yer alacaktır. Üstübü atıklarının toplandığı
konteynırlar daima kapalı tutulacak ve sönmüş dahi olsa içine sigara izmariti atılmayacaktır.
30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerince Çevre lisansı olan firmalar tarafından makine
parkından özel araçlarla alınarak Çevre lisansı almış bertaraf tesislerine gönderilecektir.
184
ÇED RAPORU
İşletme Aşaması
İşletme aşamasında oluşması öngörülen 282 kg/gün arıtma çamuru, “Tehlikeli
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ne göre analizleri yaptırılarak tehlikeli atık olup olmadığı
belirlenecektir. Analiz sonuçlarına göre atık çamurlarının tehlikeli atık çıkmaması durumunda
arıtma çamurları 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili hükümleri doğrultusunda bertaraf edilecektir.
Tehlikeli atık çıkma durumunda ise 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazete'de
(değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yayımlanan “Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili hükümleri uyarınca bertaraf edilecektir. Ayrıca proje işletme
aşamasında 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik” ile 2010/16 sayılı Atıkların Düzenli
Depolanmasına Dair Yönetmeliğe ilişkin Genelge uyulacaktır.
İşletme aşamasında kara ve hava araçlarının bakım-onarım ve yağ değişim
işlemlerinden kaynaklı üstübü atıkları meydana gelecektir. Üstübü atıkları havalimanı
içerinde yer alacak hizmet binası içerisinde sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve uluslararası kabul
görmüş standartlara uygun konteynırlarda muhafaza edilecek olup, konteynırların üzerinde
tehlikeli atık ibaresine yer alacaktır. Üstübü atıklarının toplandığı konteynırlar daima kapalı
tutulacak ve sönmüş dahi olsa içine sigara izmariti atılmayacaktır.
30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerince Çevre lisansı olan firmalar tarafından havalimanı
hizmet binasından kapalı özel araçlarla alınarak Çevre lisansı almış bertaraf tesislerine
gönderilecektir.
4.5. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Su Temini Sistemi Planı, Suyun Nereden
Temin Edileceği, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı ve Bu
Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarı
İnşaat Aşaması Su Kullanım Noktaları ve Su Temin Planı
Projenin inşaat aşamasında başlıca su kullanımı noktaları şöyledir;
a) Tozumanın önlenmesi amaçlı spreyleme suyu,
b) Çalışanlar için içme-kullanma amaçlı su tüketimi söz konusu olacaktır.
İnşaat aşamasında tozumanın önlenmesi için kullanılacak yaklaşık su miktarı
ortalama 80 m3/gün, çalışanların içme ve kullanma suyu miktarı ise 75 m 3/gün ’dür.
Proje inşaat ve işletme aşamasında gerekli olacak sulama, içme ve kullanma amaçlı
su; Yozgat Belediyesi, Su ve Kanalizasyon İdaresi ile görüşülerek ve gerekli izinler alınarak
Yozgat Belediyesi su şebekesinden karşılanması öngörülmektedir.
Şayet şehir şebeke suyu bağlantılarının yapılamaması durumunda, İl Özel İdaresi ile
görüşülerek köy şebekesinden temin edilmesi planlanmaktadır.
Havalimanına köy ve şehir şebeke suyu bağlantılarının yapılamaması durumunda,
içme ve kullanma suyu ihtiyacı havalimanı civarında açılacak yer altı kuyusundan temin
edilecektir. Projenin inşaat ve işletme aşamalarında yeraltı suyu kullanımı için 167 sayılı
Yeraltı Suları Hakkında Kanun çerçevesinde DSİ 12. Bölge Müdürlüğü’nden gerekli izinler
alınacaktır.
185
ÇED RAPORU
İşletme Aşaması Su Kullanım Noktaları ve Su Temin Planı
Havalimanının işletilmesi aşamasında başlıca su kullanımı noktaları şöyledir;
a) Havalimanında çalışacak personelden ve yolcuların günlük sosyal ihtiyaçlarını
karşılaması amacıyla su kullanımı,
b)
c)
olacaktır.
Yeşil alanların sulanması (yağışlı dönemler hariç) amacıyla sulama suyu,
Havalimanında yapılacak rutin temizlik işleri için su kullanımı söz konusu
Proje inşaat ve işletme aşamasında gerekli olacak sulama, içme ve kullanma amaçlı
su; Yozgat Belediyesi, Su ve Kanalizasyon İdaresi ile görüşülerek ve gerekli izinler alınarak
Yozgat Belediyesi su şebekesinden karşılanması öngörülmektedir.
Şayet şehir şebeke suyu bağlantılarının yapılamaması durumunda, İl Özel İdaresi ile
görüşülerek köy şebekesinden temin edilmesi planlanmaktadır.
Havalimanına köy ve şehir şebeke suyu bağlantılarının yapılamaması durumunda,
içme ve kullanma suyu ihtiyacı havalimanı civarında açılacak yer altı kuyusundan temin
edilecektir. Proje inşaat ve işletme aşamalarında yeraltı suyu kullanımı için 167 sayılı Yeraltı
Suları Hakkında Kanun çerçevesinde DSİ 12. Bölge Müdürlüğü’nden gerekli izinler
alınacaktır.
Havalimanı su ihtiyacının karşılanmasında yeraltı kuyuları alternatifinin kullanılması
durumunda, açılacak olan kuyuların yeraltı suyu kalitesi; 17.02.2005 tarihli ve 25730 sayılı
Resmi Gazete’de (Değişiklik: 07.03.2013 tarih ve 28580 sayılı) yayımlanan İnsani Tüketim
Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik ile belirlenmiş olan içme ve kullanma suyu standartlarını
sağlaması gerekmekte olup, anılan yönetmeliğin Ek-2’de belirtildiği şekilde izlemesi
yapılacaktır. Ayrıca izleme aşamasında, 07.01.1991 tarihli ve 20748 sayılı Resmi Gazete’de
(Değişiklik: 13.11.2010 tarihli ve 27758 sayılı Resmi Gazete) yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodları Tebliği ve 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Yer altı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya
Karşı Korunması Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
Havalimanında yeşil alanların (yağışlı dönemler hariç) sulanması için gerekli olacak
su ise atıksu arıtma tesisi çıkış suyundan karşılanması planlanmaktadır.
186
ÇED RAPORU
4.6. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi (Bakanlığımız Çevre Referans
Laboratuarınca Ön Yeterlik/Yeterlik Belgesi Almış Olması ve Raporda Gürültü
Bölümünü Hazırlayacak Personelin Bakanlığımız ile Protokol Yapan Üniversitelerce
verilen A Tipi Eğitime Katılım Belgesi’ne Sahip Olması Zorunludur ve Bu Belgelerin Bir
Örneğinin Rapora Konulması Gerekmektedir.)
4.6.1. Ulaşım Kaynakları İçin Akustik Rapor (http://gurultu.cevreorman.gov.tr/gurultu/
Anasayfa/RaporFormatlari.aspx?sflang=tr) (Keklik Üretme Çiftliği de Dikkate
Alınmalıdır)
İnşaat Aşaması
Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamalarında oluşacak gürültü seviyesinin
belirlenmesi için ilgili mevzuatlar gereğince Akustik Rapor hazırlanarak Ek-16’da verilmiştir.
Havalimanı çevresinde mevcut gürültü düzeyinin TS 9315 ve TS 9798 standartlarına
göre tespiti için gürültüye duyarlı yapılar referans alınarak 01.03.2013 tarihinde Segal Çevre
Ölçüm ve Analiz Laboratuvarı tarafından belirlenen 6 ölçüm noktasında gürültü ölçümleri
yapılmıştır. Ölçüm noktaları koordinatları ile ölçüm sonuçları Tablo 98’de verilmiş olup,
Mevcut Durum Gürültü Ölçüm Raporu Ek-17’de verilmiştir.
Tablo 98. Havalimanında Yapılan Ölçüm Noktaları Koordinatları ve Ölçüm Sonuçları
ÖLÇÜM NOKTALARI
BİLGİLERİ
KOORDİNATLAR
Y
X
Eşdeğer
Gürültü
Seviyesi
(dBA)
667966
664376
671489
671798
673918
674027
4421086
4416790
4415737
4415996
4418138
4418870
50,80
49,70
49,20
51,30
50,30
51,70
Ölçüm Yeri
1
2
3
4
5
6
Sarımbeyli Köyü
Deremumlu Köyü
Kababel Köyü
Kababel Köyü
Taşpınar Köyü Yakını
Taşpınar Köyü
Konut
Konut
Konut
Konut
Konut
Konut
Dahil
Olduğu
Kategori
(ÇGDY
Madde
27)
A
A
A
A
A
A
Yozgat Havalimanı projesinin inşaat çalışmaları sırasında ortaya çıkacak gürültünün
mesafelere göre dağılımı sonuçları Tablo 99’da, grafiği Şekil 71’de verilmiştir.
Tablo 99. Yozgat Havalimanı İnşaat Çalışmalarından Kaynaklı Gürültünün Mesafelere Göre
Gürültü Dağılımı
Mesafe r (m)
Ses Basıncı Düzeyleri (dBA)
100
150
250
300
400
500
600
750
1000
1500
69,20
65,30
60,30
58,49
55,61
53,34
51,47
49,16
46,15
41,83
187
ÇED RAPORU
Şekil 71. Yozgat Havalimanı İnşaat Çalışmalarından Kaynaklı Gürültünün Mesafelere Göre Dağılımı
Havalimanına en yakın duyarlı yapı mesafesi 1500 metredir. 1500 m mesafede Lgündüz
değeri 41,83 dBA’dır. Bu değer yönetmelik sınır değerin oldukça altında kalmaktadır.
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi
ve Yönetimi Yönetmeliği’nin 23. Maddesinde belirtilen kriterlere uyulacaktır. Bu kriterler;
1) Şantiye alanlarından çevreye yayılan gürültü seviyesi ve gürültünün önlenmesine
ilişkin kriterler aşağıda belirtilmiştir:
a) Şantiye alanındaki faaliyet türlerinden çevreye yayılan gürültü seviyesi Ek-VII’de
yer alan Tablo-5’te verilen sınır değerleri aşamaz.
b) Konut bölgeleri içinde ve yakın çevresinde gerçekleştirilen şantiye faaliyetleri
gündüz zaman dilimi dışında akşam ve gece zaman dilimlerinde sürdürülemez.
c) Haftasonu ve resmî tatil günlerinde gerçekleştirilecek şantiye faaliyetlerine, konut
bölgeleri ve yakın çevresinden gelen şikayetlerin yoğunluğu dikkate alınarak, İl Mahalli Çevre
Kurulu Kararı ile yasaklama getirilebilir.
ç) Kamu yararı gerektiren baraj, köprü, tünel, otoyol, şehir içi anayol, toplu konut gibi
projelerin inşaat faaliyetleri ile şehir içinde gündüz trafiği engelleyecek inşaat faaliyetleri
gündüz zaman diliminde çalışmamak koşuluyla Ek-VII’de yer alan Tablo-5’teki gündüz
değerlerinden akşam için 5 dBA, gece için 10 dBA çıkartılarak elde edilen sınır değerlerin
sağlanması ve bu kapsamda alınacak İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile sürdürülebilir.
d) Şantiye faaliyeti sonucu oluşabilecek darbe gürültüsü, LCmax gürültü göstergesi
cinsinden 100 dBC’yi aşamaz.
e) Faaliyet sahibi tarafından şantiye alanında; inşaatın başlama, bitiş tarihleri ve
çalışma periyotları ile büyükşehir belediyesi veya il/ilçe belediyesinden alınan izinlere ilişkin
bilgiler inşaat alanında herkesin kolayca görebileceği bir tabelada gösterilir.
f) Tatil beldelerinde ve turistik alanlarda gerçekleştirilen tüm şantiye faaliyetleri
büyükşehir belediyesi ve/veya il/ilçe belediyesinin kararı doğrultusunda hafta sonları veya bir
kaç ay süre ile tamamen durdurulabilir.
188
ÇED RAPORU
Ayrıca; Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nin 25. Maddesinde belirtilen titreşim kriterlerine
titizlikle uyulacaktır. Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında; İş makinelerinin bakımı
yapılarak gürültü düzeyleri düşürülmeye çalışılacaktır.
Faaliyet kapsamında gürültüye maruz kalınan ortamlarda çalışanların sağlığını
koruyabilmek ve faaliyetin sürekliliğini sağlayabilmek için başlık, kulaklık veya kulak tıkaçları
gibi uygun koruyucu araç ve gereçler verilecektir. İşletme esnasında işçilerin sağlık kuralları
bakımından günde 8 saat çalıştırılması düşünülmektedir. Ayrıca Ağır ve Tehlikeli İşler
Tüzüğü’nün 2. Maddesi’ne uyulacaktır.
İnşaat aşamasında makine ve ekipmanlarda meydana gelecek gürültüden çalışanları
koruyabilmek ve gerektiğinde; 4857 sayılı İş Kanunu ve 09 Aralık 2003 tarih ve 25311 Sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ’’İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’’
hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca, proje alanında, inşaat aşamasında meydana gelecek
gürültü konusunda “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği"nin Ek8, Tablo 5’de yer alan “şantiye alanları için gürültü sınır değerlerine” dikkat edilecektir.
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında 07.03.2008 tarih ve 26809 sayılı R.G.’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği” hükümlerine titizlikle uyulacaktır.
İşletme Aşaması
İşletme aşamasında uçakların motorlarından kaynaklı gürültü meydana gelecektir.
Özellikle uçakların kalkışı sırasında gürültü meydana gelmektedir. FAA 2012 verilerine göre
B737-800 uçakların motor tipine göre, uçakların kalkışı ve ilerleyişi sırasında meydana gelen
gürültü seviyeleri Tablo 100’de verilmiştir.
Tablo 100. B737-800 Tipi Uçakların Kalkış ve İlerleyişindeki Gürültü Seviyeleri (FAA,2012)
Uçak Tipi
Motor Tipi
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
B-737-800
CFM56-7B24
CFM56-7B24
CFM56-7B24
CFM56-7B24
CFM56-7B24/2 DAC
CFM56-7B24/2 DAC
CFM56-7B24/2 DAC
CFM56-7B24/2 DAC
CFM56-7B26/2 DAC
CFM56-7B26/2 DAC
CFM56-7B26/2 DAC
CFM56-7B26/2 DAC
CFM56-7B27/2 DAC
CFM56-7B27/2 DAC
CFM56-7B27/2 DAC
CFM56-7B27/2 DAC
CFM56-7B27/2B1 DAC
CFM56-7B27/2B1 DAC
CFM56-7B27/2B1 DAC
CFM56-7B27/2B1 DAC
Uçakların Kalkışı
Sırasında Gürültü
dBA
72,7
72,7
76,8
76,8
72,4
72,4
76,5
76,5
71,1
71,1
75,
75,
70,4
70,4
74,2
74,2
70,3
70,3
73,9
73,9
189
Uçakların İlerleyişi
Aşamasında
dBA
85,4
87,4
85,5
87,5
86,8
88,7
86,9
88,8
86,8
88,7
86,9
88,8
86,8
88,7
86,9
88,8
86,8
88,7
86,9
88,8
ÇED RAPORU
Tablo 100'den de görüleceği üzere uçakların kalkışı sırasında 70,3 dBA-76,8 dBA
aralığında gürültü meydana gelmektedir.
Uçak motorlarından kaynaklanan gürültünün kontrolü için ICAO Ek 16'a gürültü ruhsat
yönetmeliği eklenmiş ve böylece hem hava taşıtı açısından (motora bağlı olarak), hem de
genel olarak uçak üreticilerinin içinde bulundukları tüm olumsuz gürültü durumlarını
kapsayacak şekilde özel işletme şartlarını tanımlanmıştır.
Gürültü kabul sınır değerleri, hava taşıtının taşıma kapasitesine, çalıştırılma
durumuna (kalkış ya da iniş) ve yer yer motorların sayısına bağlı olarak değişmektedir.
Tablo 101'de ICAO EK 16, Cilt I, Bölüm 3’e göre alınacak ruhsatlarda jet uçakları için gürültü
kabul sınır değerleri verilmiştir.
Tablo 101. ICAO EK 16'a Göre Alınacak Ruhsatlarda Jet Uçakları İçin Gürültü Kabul Sınır
Değerleri
Ölçüm Noktası
Kalkış yeri
Kalkış Yan Taraf Gürültüsü
İniş
2 motorlu
89-101 dBA
94-103 dBA
98-105 dBA
3 motorlu
89-104 dBA
94-103 dBA
98-105 dBA
4 motorlu
89-106 dBA
94-103 dBA
98-105 dBA
Yozgat havalimanı işletmeye geçtiğinde ICAO EK 16'a göre Gürültü Ruhsatı
alınacaktır.
4.6.2. Proje Kapsamında İhtiyaç Duyulacak Malzemenin Karşılanmasında Kullanılacak
Taş Ocakları İçin Akustik Rapor (http://gurultu.cevreorman.gov.tr/gurultu/Anasayfa/
RaporFormatlari.aspx?sflang=tr)
kapsamında yapılacak kazı çalışmalarında ortaya çıkacak hafriyat, geri dolgu ile temin
edilmesi planlanmaktadır. Ancak dolgu için ilave ariyet malzemesine ihtiyaç duyulması
durumunda gerekli ariyet malzemesi civardaki ruhsatlı ve ÇED Gerekli Değildir ve/veya ÇED
Olumlu Belgesi alınmış mevcut malzeme ocaklarından temin edilecektir.
Bu nedenle
öngörülmemektedir.
proje
inşaat
çalışmaları
kapsamında
taş
ocağı
işletilmesi
4.7. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Oluşacak Emisyon Kaynakları (Uçak
Motorları, Otobüs, Otomobil vb. Araçların Etkileri de Dikkate Alınmak Üzere) ve
Alınacak Önlemler (Emisyon Değerlerinin Aşılması Durumunda Saatlik Meteorolojik
Verilerin Kullanılarak Modelleme Yapılması.)
İnşaat Aşaması

Toz Emisyonu
Proje inşaat aşamasında; proje ünite sahalarında arazinin hazırlanması ve inşaat
aşamasında yapılacak kazı-dolgu çalışmaları sırasında, havalimanı altyapı çalışmaları
sırasında, taşıma ve depolama işlemleri sırasında, araçların proje alanında hareketleri
sırasında toz emisyonu meydana gelecektir.
190
ÇED RAPORU
Yozgat Havalimanının inşası esnasında gerçekleştirilecek çeşitli işlemler sonucunda
meydana gelecek olan kirletici emisyonlar, kaynağına göre aşağıda ana başlıklar halinde
verilmiştir.
Kazı İşlemleri
o Hafriyat Malzemesinin Yerinden Sökülmesi
o Sökülen Hafriyat Malzemesinin Kamyonlara Yüklenmesi
o Kamyonlara Yüklenen Hafriyat Malzemesinin Taşınması
o Taşınan Hafriyat Malzemesinin Kamyonlardan Boşaltılması
o Boşaltılan Hafriyat Malzemesinin Depolanması
Dolgu İşlemleri
o Kazı Malzemesinin Taşınması
o Taşınan Dolgu Malzemesinin Kamyonlardan Boşaltılması
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’ nde taş çıkarma, kırma ve
sınıflandırma tesislerinde gerçekleştirilen işlemlerden kaynaklanan toz emisyonları için Tablo
102’deki faktörler verilmektedir.
Tablo 102.Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri
Emisyon Faktörleri
Kontrolsüz
Kontrollü
0,080 kg/ton
0,025 kg/ton
0,0125 kg/ton
0,010 kg/ton
0,0050 kg/ton
0,700 kg/ton
0,3500 kg/ton
0,010 kg/ton
0,0050 kg/ton
5,800 kg/ton
2,9000 kg/ton
0,243 kg/ton
0,0243 kg/ton
0,585 kg/ton
0,0585 kg/ton
0,585 kg/ton
0,0585 kg/ton
Kaynaklar
Patlatma
Sökme
Yükleme
Nakliye (Gidiş-Dönüş Toplam Mesafesi)
Boşaltma
Depolama
Birincil Kırıcı
İkincil Kırıcı
Üçüncül Kırıcı
Yozgat Havalimanının inşası esnasında gerçekleştirilecek işlemler de madencilik faaliyeti
gibi kabul edilmiş ve yukarıda verilen emisyon faktörleri doğrultusunda emisyon
kaynaklarından kaynaklanacak kirletici emisyonların kütlesel debileri hesap edilmiştir. Bu
kapsamda aşağıda yer alan bilgiler de göz önünde bulundurulmuştur.
Kazı İşlemleri
o Kazı Süresi ..................................................................................... 936 gün (36 ay)
o Günlük Çalışma Süresi ......................................................................... 24 saat/gün
o Kazı Hacmi ...............................................................6.500.000 m3= 11.700.000 ton
o Kazı Malzemesinin Yoğunluğu ................................................................. 1,8 ton/m3
o Kamyon Taşıma Kapasitesi.................................................................... 30 ton/araç
o Günlük Kazı ..................................................................................... 12.500 ton/gün
o Saatlik Kazı ........................................................................................520,8 ton/saat
o Havaalanı İçi Ortalama Taşıma Mesafesi ....................................................... 250 m
o Depolama Sahası ................................................................................. 2800m2/gün
191
o
o
o
o
o
o
ÇED RAPORU
Dolgu İşlemleri
Dolgu Süresi .......................................................................................... 936 (36 ay)
Günlük Çalışma Süresi ......................................................................... 24 saat/gün
Dolgu Hacmi ............................................................. 2.700.000 m3 = 5.400.000 ton
Dolgu Yoğunluğu (ort.) ............................................................................. 2,0 ton/m3
Günlük Dolgu Miktarı....................................................................... 5.769,2 ton/gün
Saatlik Dolgu Miktarı ..........................................................................240,4 ton/saat
Emisyon kaynaklarından kaynaklanacak kirletici emisyonların kütlesel debileri
yukarıda verilen emisyon faktörleri doğrultusunda hesap edilmiştir.
Kazı İşlemleri
Hafriyat Malzemesinin Yerinden Sökülmesi
Toz Emisyonu (Kontrolsüz) = 520,8 ton/saat x 0,025 kg/ton = 13,02 kg/saat
Toz Emisyonu (Kontrollü) = 520,8 ton/saat x 0,0125 kg/ton = 6,51 kg/saat
Sökülen Hafriyat Malzemesinin Kamyonlara Yüklenmesi
Toz Emisyonu (Kontrolsüz) =520,8 ton/saat x 0,01 kg/ton = 5,2 kg/saat
Kamyonlara Yüklenen Hafriyat Malzemesinin Taşınması
Toz Emisyonu (Kontrolsüz) = 520,8 ton/saat x 0,7 kg/km x 0,25 km/araç x 2 / 30
ton/araç = 6,1 kg/saat
Toz Emisyonu (Kontrollü) = 520,8 ton/saat x 0,35 kg/km x 0,25 km/araç x 2 / 30
ton/araç = 3,05 kg/saat
Taşınan Hafriyat Malzemesinin Kamyonlardan Boşaltılması
Boşaltılan Hafriyat Malzemesinin Depolanması
Toz Emisyonu (Kontrolsüz) = 5,8 kg/ha/gün x 2800 m 2/gün / 24 saat/gün x 10.000
m2/ha = 0,067 kg/saat
Toz Emisyonu (Kontrollü) = 2,9 kg/ha/gün x 2800 m 2/gün / 24 saat/gün x 10.000
m2/ha = 0,033 kg/saat
Dolgu İşlemleri
Dolgu Malzemesinin Taşınması
Toz Emisyonu (Kontrolsüz) = 240,4 ton/saat x 0,7 kg/km x 1 km/araç x 2 / 30 ton/araç
= 11,2 kg/saat
Toz Emisyonu (Kontrollü) = 240,4 ton/saat x 0,35 kg/km x 1 km/araç x 2 / 30 ton/araç
= 5,6 kg/saat
192
ÇED RAPORU
Dolgu Malzemesinin Kamyonlardan Boşaltılması
Toplam Toz Emisyonları
Yukarıda hesap edilen kirletici emisyonları kütlesel debileri Tablo 103’te toplu olarak
gösterilmiştir.
Tablo 103. Toz Emisyonu Kütlesel Debileri
Aşama
Parametre
Kazı İşlemleri
Hafriyat Malzemesinin Yerinden Sökülmesi
Sökülen Hafriyat Malzemesinin Kamyonlara Yüklenmesi
Kamyonlara Yüklenen Hafriyat Malzemesinin Taşınması
Taşınan Hafriyat Malzemesinin Kamyonlardan Boşaltılması
Boşaltılan Hafriyat Malzemesinin Depolanması
Dolgu Malzemesinin Taşınması
Dolgu Malzemesinin Kamyonlardan Boşaltılması
Toplam
-
Toplam Kütlesel Debi
Kontrolsüz
Kontrollü
13,02 kg/saat
6,51 kg/saat
5,2 kg/saat
2,6 kg/saat
6,1 kg/saat
3,05 kg/saat
5,2 kg/saat
2,6 kg/saat
0,067 kg/saat 0,033 kg/saat
11,2 kg/saat
5,6 kg/saat
2,4 kg/saat
1,2 kg/saat
43,18
21,59 g/saat
kg/saat
Faaliyetten kaynaklanacak toz emisyonları yukarıda kontrolsüz ve kontrollü durum
için ayrı ayrı hesaplanmış olup, hesaplanan bu değerler 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı
Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği’nin Ek 2’ si kapsamında verilen ve Tablo 104’te gösterilen sınır değerler ile
karşılaştırılmıştır. Tablodan da görülebileceği üzere toz emisyonları için hava kalitesi dağılım
modellemesi çalışmasının gerçekleştirilmesi ve hava kirlenmesine katkı değerlerinin hesap
edilmesi gerekmektedir.
Tablo 104. Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanması İçin Sınır Değerler
Emisyonlar
Toz
Kurşun (Pb)
Kadmiyum (Cd)
Talyum (Tl)
Klor (Cl)
Hidrojen Klorür (HCl )ve Gaz Halde İnorganik Klorür
Bileşikleri
Hidrojen Florür (HF) ve Gaz Halde İnorganik Florür
Bileşikleri
Hidrojen Sülfür (H2S)
Karbon Monooksit (CO)
Kükürt Dioksit (SO2)
Azot Dioksit [NOx (NO2 Cinsinden)]
Toplam Uçucu Organik Bileşikler
Normal İşletme Şartlarında ve Haftalık İş
Günlerindeki İşletme Saatleri İçin Kütlesel
Debiler (kg/saat)
Baca Dışındaki
Bacadan
Yerlerden
10
1
0,5
0,05
0,01
0,001
0,01
0,001
20
2
20
2
2
0,2
4
500
60
40
30
0,4
50
6
4
3
Havalimanı sahasında oluşacak toz emisyonuna ilişkin yapılan Hava Kalitesi Dağılım
Modellemesi Ek-15’te verilmiştir.
193
ÇED RAPORU
Modelleme çalışmaları ile faaliyetten kaynaklanan kirleticiler olan toz emisyonlarının
çalışma alanı içerisinde, mevcut meteorolojik koşullar altında ne şekilde yayılacağı, bu
yayılma sonucunda söz konusu kirleticilerin neden olacağı muhtemel yer seviyesi
konsantrasyonları incelenmiştir. Yayılım hesapları AERMOD dağlım modeli kullanılarak
gerçekleştirilmiştir.
Model, zaman içerisinde değişen gerçek zaman verilerini baz alarak saatlik, günlük ve
yıllık YSK değerlerini tahmin edebilen en gelişmiş bilgisayar modellerinden birisidir. Model,
izole bacalardan kaçak kirleticilere kadar değişik (nokta, hacim, alan) pek çok farklı yayılım
modeli hesaplamasını bünyesinde barındırmakta, ayrıca herhangi bir endüstri bölgesindeki
kaynaklardan çıkan kirleticilerin uğrayabileceği aerodinamik dalgalar, türbülans ve benzeri
olayları da göz önüne almaktadır.
03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı
Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi
Yönetmeliği’nde yer alan geçiş döneminde geçerli olacak UVS ve KVS sınır değerler Tablo
105’te, 24 saatlik ve yıllık hedef değerler Tablo 106’da verilmiştir.
Tablo 105. Geçiş Döneminde Geçerli Olacak UVS - KVS Değerleri
KVS
PM
Çöken Toz
UVS
PM
Çöken Toz
2008
300 µg/m3
650
mg/m2/gün
2008
150 µg/m3
350
mg/m2/gün
2009
260 µg/m3
598
mg/m2/gün
2009
132 µg/m3
322
mg/m2/gün
2010
220 µg/m3
546
mg/m2/gün
2010
114 µg/m3
294
mg/m2/gün
2011
180 µg/m3
494
mg/m2/gün
2011
96 µg/m3
266
mg/m2/gün
2012
140 µg/m3
442
mg/m2/gün
2012
78 µg/m3
238
mg/m2/gün
2013
100 µg/m3
390
mg/m2/gün
2013
60 µg/m3
210
mg/m2/gün
PM
PM
Tablo 106. 24 Saatlik ve Yıllık Hedef Değerler
2014
2015
2016
2017
2018
100
µg/m3
90
µg/m3
80
µg/m3
70
µg/m3
60
µg/m3
2014
2015
2016
2017
2018
60
µg/m3
56
µg/m3
52
µg/m3
48
µg/m3
44
µg/m3
24 Saatlik
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2023
2024
50 µg/m3
Yıllık
2019
2020
2021
2022
40 µg/m3
Yozgat Havalimanı inşaat aşamasında kaynaklanacak partiküler madde (PM) ve
çöken toz emisyonlarına ait hava kirlenmesine katkı değerleri Tablo 107’de verilmiş olup
03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi
Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi
Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi
Yönetmeliği ve 05.05.2009 tarih ve 27219 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe
giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği’ nde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik’ te yer alan sınır değerler ile karşılaştırılmıştır.
194
ÇED RAPORU
Tablo 107. Partiküler Madde (PM) Ve Çöken Toz Emisyonları İçin Hava Kirlenmesine Katkı
Değerleri
Partiküler Madde
Çöken Toz
3
2
(µg/m )
Aşama
(mg/m /gün)
Günlük
Yıllık
Günlük
Yıllık
Kontrolsüz Şartlar
96.75
15.55
108.57
20.76
Kontrollü Şartlar
48.38
7.78
54.29
10.38
Havalimanı sahası için hesaplanan hava kirlenmesine katkı değerleri, Tablo 107’den
de görüleceği üzere 2013 yılı için önerilen değerlerinden düşüktür. Bu durumda proje
kapsamında yapılacak çalışmalarından kaynaklı en yakın yerleşim yerlerinin olumsuz
etkilenmeyeceği öngörülmektedir.
Yozgat Havalimanı inşaat aşamasında kaynaklanacak partiküler madde (PM) ve
çöken toz emisyonlarına ait hava kirlenmesine katkı değerleri Tablo 108’de verilmiş olup
03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi
Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi
Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi
Yönetmeliği ve 05.05.2009 tarih ve 27219 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe
giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği’ nde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik’ te yer alan sınır değerler ile karşılaştırılmıştır.
Tablo 108. En Yakın Yerleşim Yerlerinde Görülmesi Muhtemel Hava Kirlenmesine Katkı Değerleri
Partiküler Madde
Çöken Toz
Yerleşim Yeri
3
2
(µg/m )
(mg/m /gün)
(Koordinat)
Günlük
Yıllık
Günlük
Yıllık
Deremumlu (664263, 4417070)
0,42
0,07
0,96
0,11
Calatli (663649, 4414058)
39,95
6,94
10,34
1,92
Fakıbeyli (667235, 4412913)
10,77
0,69
2,96
0,25
Kababel (671774, 4415358)
4,49
0,18
1,38
0,06
Taşpınar (674153, 4419276)
20,07
1,96
5,22
0,68
Sarımbey (668424, 4421241)
2,56
0,15
2,75
0,22
195
ÇED RAPORU
Yukarıdaki tablolardan da görülebileceği üzere Yozgat Havalimanı inşaat aşamasında
kaynaklanacak partiküler madde (PM) ve çöken toz emisyonlarından en fazla etkilenecek
olan yerleşim yeri Çalatli’ dır. Yozgat Havalimanı inşaat aşamasında kontrollü şartlarda
kaynaklanacak partiküler madde (PM) ve çöken toz emisyonlarına ait en yakın yerleşim
yerlerinde görülmesi muhtemel hava kirlenmesine katkı değerleri 03.07.2009 tarih ve 27277
sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği, 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak
yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği ve 05.05.2009 tarih ve
27219 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve
Yönetimi Yönetmeliği’ nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’ te yer alan sınır
değerlerden düşüktür.
Gerekli önlemler alındığı taktirde arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında
meydana gelecek toz emisyonlarının en yakın yerleşim birimi üzerine olumsuz bir etkisi
beklenmemektedir.
Arazinin hazırlanması, inşaat ve işletme dönemlerinde; 03.07.2009 tarih ve 27277
sayılı R.G yayımlanan Yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava
Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır.

Gaz Emisyonu
Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına kadar inşaat aşamasında
iş makinelerinde akaryakıt kullanımından kaynaklı gaz emisyonları oluşumu söz konusu
olacaktır.
İş makinelerinde yakıt olarak dizel yakıt kullanımdan kaynaklı başlıca NOx, CO ve
SOx emisyonları meydana gelecektir. Bu yüzden yasal düzenlemelerle emisyon seviyesinin
belirli sınırlar dahilinde olmasını istemektedir. Proje kapsamında kullanılacak olan iş
makinelerinden kaynaklı emisyonların yönetmelik sınır değerleri aşmaması için gerekli tüm
önlemler alınacaktır. İnşaat aşamasında iş makinelerinden kaynaklanan emisyonun kontrol
edilmesi için yeni ve bakımlı araçlar kullanılacak, ayrıca 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı
Resmi Gazete yayımlanan “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
Projenin inşaat aşamasında kullanılacak ekipman listesi Tablo 109'da verilmiştir.
Tablo 109. İnşaat Aşamasında Kullanılması Öngörülen Ekipman Listesi
Makine Cinsi
Eskavatör
Dozer
Silindir
Greyder
Kamyon
Arazöz
Transmikser
Beton Pompası
Adet
4
1
2
1
20
2
4
1
196
Motor Gücü (Kw)
94
99
63
156
235
191
280
265
ÇED RAPORU
Tablo 110. Kullanılacak Motorinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri
Bileşimi (% Ağırlıkça)
C : %86,5 - H : %12,2 - O : %1,0 - S : %0,3
3
Yoğunluk (P 15C, gr/cm )
0,86
Alt Isıl Değeri
40,4
Viskozite (10-3 Pa S/C)
79,7/80
Max. CO2 içeriği (% hacim)
15,5
Ağır iş makineleri için EPA tarafından verilen emisyon faktörleri Tablo 111'de
verilmiştir.
Tablo 111. Hesaplamalarda Kullanılan Emisyon Faktörleri (560 kW'a Kadar Motorlar Için Tier 4
Emisyon Standartları -EPA)
Motor Gücü
56 ≤ kW < 130
(75 ≤ hp < 175)
130 ≤ kW ≤ 560
(175 ≤ hp ≤ 750)
Yıl
CO (g/Kwh)
HC (g/Kwh)
NOx (g/Kwh)
PM (g/Kwh)
2012 ve Üstü
5.0
0.19
0.40
0.02
2011 ve Üstü
3.5
0.19
0.40
0.02
Tablo 111'de verilen emisyon faktörleri kullanılarak Tablo 109'da verilen makine
ekipman ve toplam güç düzeylerine göre inşaat aşamasında meydana gelecek emisyon
hesaplamaları yapılarak Tablo 112'de verilmiştir.
Tablo 112. İş Makinelerinden Kaynaklanması Beklenilen Kirletici Değerler
KİRLETİCİ
Ekskavatör
(4 adet)
Greyder
(1 adet)
Kamyon
(20 adet)
Arazöz
(2 adet)
Dozer
(1 adet)
Beton Pompası
(1 adet)
Silindir
(2 adet)
Araçlar ve İş Makineleri
Beklenilen Kirletici Değer (kg/saat)
PM
0,02 g/Kwh x 94 Kw x 4 adet x kg/1000 g
NOx
CO
5 g/Kwh x 94 Kw x 4 adet x kg/1000 g
HC
0,19 g/Kwh x 94 Kw x 4 adet kg/1000 g
PM
NOx
CO
HC
PM
NOx
CO
HC
PM
NOx
CO
HC
PM
NOx
CO
HC
PM
NOx
CO
HC
PM
NOx
CO
197
0,0075
0,015
1,88
0,071
0,00312
0,0624
0,546
0,02964
0,094
1,88
16,45
0,893
0,00764
0,1528
1,337
0,07258
0,00198
0,0396
0,495
0,01881
0,0053
0,106
0,9275
0,05035
0,00252
0,0504
0,63
KİRLETİCİ
Araçlar ve İş Makineleri
Transmikser
(4 adet)
ÇED RAPORU
Beklenilen Kirletici Değer (kg/saat)
HC
PM
NOx
CO
HC
0,02394
0,0224
0,448
3,92
0,2128
Tablo 113. İnşaat Aşamasında Oluşacak Toplam Kütlesel Debi
Kirletici
PM
NOx
CO
HC
Toplam Kütlesel Debi (kg/saat)
0,14
2,75
26,18
2,37
Yönetmelik Sınır Değeri*
1
4
50
3
Değerlendirme
Sınır Değerlerin Altında
Hesaplanan saatlik kütlesel debi (kg/saat) değeri “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği” Ek-2 Tablo 2.1’de verilen Normal işletme şartlarında ve haftalık iş
günlerindeki işletme saatleri için verilen kütlesel debi (kg/saat) (Baca dışındaki yerler)
değerleri ile karşılaştırıldığında emisyon kütlesel debilerinin yönetmelikte verilen sınır
değerlerin altında kaldığı görülmüştür (Bkz. Tablo 110). Bu nedenle hava kalitesine katkı
değerleri hesaplanmamıştır.
Tablo 114. Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanması İçin Sınır Değerler
Emisyonlar
Bacadan (Egzozdan)
Toz
10
Karbon Monoksit (CO)
500
Kükürt Dioksit (SO2)
60
Azot Dioksit [NOx (NO2 Cinsinden)]
Toplam Uçucu Organik Bileşikler
40
30
sayılı R.G yayımlanan Yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesi
Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır.
Proje kapsamında kullanılacak olan iş makinelerinden kaynaklı emisyonların
yönetmelik sınır değerleri aşmaması için gerekli tüm önlemler alınacaktır. İnşaat aşamasında
iş makinelerinden kaynaklanan emisyonun kontrol edilmesi için yeni ve bakımlı araçlar
kullanılacak, ayrıca 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete yayınlanan “Egzoz Gazı
Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
İşletme Aşaması

Toz Emisyonu
Havalimanının işletilmesi aşamasında toz oluşumuna neden olacak herhangi bir
faaliyet bulunmamaktadır.
198

ÇED RAPORU
Gaz Emisyonu
Havalimanının işletilmesi aşamasında, havaalanına iniş kalkış (Landing and Take-off,
LTO), yapan uçaklardan, yer hizmeti yapan araçlardan kaynaklı emisyon oluşumu söz
konusu olacaktır. Emisyonlar, uçaklarda yakıt olarak kullanılan jet kerosen ve uçak
benzininden kaynaklanmaktadır.
Havalimanından kaynaklanan emisyonlar, kullanılan yakıt tipine, egzoz gazının
salındığı yüksekliğe, motorun tipi ve verimine, uçuşun uzaklığına bağlıdır.
Uçaklardan atmosfere yayılan ana kirleticiler; karbondioksit (CO2), azot oksitler (NOx),
su buharı, metan olmayan uçucu organik bileşikler (VOC-Volatile Organic Compounds),
karbon monoksit (CO), kükürt oksitler (SO x), kurum ve diğer partiküler maddelerdir. Bu
kirletici emisyonların çevresel etkileri, kirleticilerin bırakıldığı yüksekliğe bağlı olarak
değişmektedir. Uçaklardan kaynaklanan kirletici emisyonların lokal etkileri özellikle yer
seviyesinde önemli olmaktadır.
Egzoz emsiyonların doğrudan insan sağlığı ve ekosistem kalitesi üzerindeki etkileri
yapılan bilimsel çalışmalar ile incelenmiştir. Bu noktada, çevreye duyarlı bir hava taşımacılığı
için, doluluk oranları yüksek olan uçuş bacakları gözetilecek şekilde, bölgesel jetlerin tercih
edilmesi önemli olacaktır. Söz konusu Yozgat Havalimanı projesi için Jet A1’in kullanılması
planlanmaktadır. Bölgesel jet kullanımı ile havalimanı çevreye duyarlı işletme olacaktır.
Havalimanının işletilmesi aşamasında, havaalanına iniş kalkış (Landing and Take-off,
LTO), yapan uçaklardan, yer hizmeti yapan araçlardan ve kaynaklı emisyon oluşumu söz
konusu olacaktır.
Yapılan araştırmaya göre bir LTO’nun % 79’unu kapsayan taksi safhasının
olabildiğince azaltılması da alternatif bir yöntem olarak düşünülebilir. Bu noktada kalkış
prosedürlerinde yeniliklerin yapılması veya sadece iç hat yapılacak havaalanlarında ön
prosedürlerin azaltılması çevresel açıdan daha etkin olabilecektir. 4
Uçaklardan atmosfere yayılan ana kirleticiler; karbondioksit (CO 2), azot oksitler (NOx),
su buharı, metan olmayan uçucu organik bileşikler (VOC-Volatile Organic Compounds),
karbon monoksit (CO), kükürt oksitler (SO x), kurum ve diğer partiküler maddelerdir. Bu
kirletici emisyonların çevresel etkileri, kirleticilerin bırakıldığı yüksekliğe bağlı olarak
değişmektedir. Uçaklardan kaynaklanan kirletici emisyonların lokal etkileri özellikle yer
seviyesinde önemli olmaktadır.
Havalimanında meydana gelecek emisyon miktarları, uçakların motor tipine ve uçağın
işleme tarzına bağlıdır. Uçağın kalkışlarda, inişlerde, pistte ilerlerken v.b. atmosfere bıraktığı
kirletici miktarları farklıdır. Tablo 115’te İTÜ tarafından Atatürk Havalimanında yapılan bir
etütte, bir uçağın uçuşu sırasında ortaya çıkan emisyonlar verilmiştir.
4
Havacılık Ve Uzay Teknolojileri Dergisi,2011
199
ÇED RAPORU
Tablo 115. Uçuş Sırasındaki Emisyonlar (gr emisyon/kg. yakıt) (İTÜ)
Ses Altı
7-18
3
0,5
1250
3220
1
Emisyon turu
NOx
CO
HC
H2O
CO2
SO2
Ses Üstü
10-18
3
0,5
1250
3220
1
Ses Ötesi
17
8900
-
Söz konusu havalimanının işletilmesi sonucunda uçaklardan kaynaklı meydana
gelecek emisyonlar Tablo 115’te verilen değerlere yakın olacaktır.
Havalimanı işletme aşamasında, uçaklarda yakıt tüketiminin ve kirletici emisyonlarının
kontrolü amacıyla öncelikle hava trafik yönetim (Air Traffic Management-ATM) stratejilerinin
geliştirilmesi sağlanacaktır. Bu yönetim yakıt tüketimine yön vereceği gibi kirletici emisyon
seviyelerinin azalmasına da katkıda bulunacaktır. Böylece sürdürülebilir bir yönetim sistemi
meydana getirilecektir.
Söz konusu Yozgat Havalimanının işletilmesi aşamasında özellikle yüksek
emisyonların meydana geldiği LTO çevriminde yapılacak bazı modifikasyonlar ile kirletici
emisyonların minimize edilmesi planlanmaktadır. Bu amaçla çeşitli simülatör modelleri ile
uçakların piste indikten sonra terminale kadar tek motorlu gidişi üzerinde çalışmalar
yapılarak, bu çalışmaların sonuçları uçakların yerdeki kirletici emisyonlarını azalacağı
öngörülmektedir.
Bunun yanında uçakların aerodinamik yapısındaki değişiklikler, uçuş yüksekliğindeki,
hızlarındaki ve rotalarındaki uygun değişiklikler hem sürdürülebilir bir yakıt tüketimi
sağlayacak hem de kirletici emisyonlarının minimize edilmesine katkıda bulunacaktır.
Havalimanında uçaklardan kaynaklı meydana gelecek emisyonlar için Uluslararası
Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) standartları sağlanacaktır.
Havalimanında uçaklardan kaynaklı meydana gelecek emisyonlar dışında,
havalimanında çalışacak diğer motorlu araçlardan kaynaklı emisyonlar meydana gelecektir.
Havalimanında çalışacak olan diğer motorlu taşıtlardan (yakıt ikmal tankı, yolcu taşıma
araçları vb.) kaynaklı egzoz emisyonu (NOx, CO, HC, PM) oluşumu söz konusu olacaktır.
Havaalanında aynı anda takribi 500 otomobil hareket halinde olacağı ve hızların ise 50
km/saat olduğu öngörülerek araçlardan kaynaklı gaz emisyonlarının kütlesel debileri
hesaplanmıştır.
Tablo 116. Hesaplamalarda Kullanılan Emisyon Faktörleri (EPA)
EPA Emisyon
Standardı
CO (g/mil)
HC (g/mil)
NOx (g/mil)
PM (g/mil)
Tier 2 (g/mil)
2,1
0.004
0.02
0.01
200
Tablo 117. İşletme Aşamasında Havalimanında
Emisyonlarının Toplam Kütlesel debileri
Binek Aracı
(3 adet)
ÇED RAPORU
Bulunacak
Araçlardan
Kaynaklı
Gaz
PM
0,01 g/mil x 1 mil/1,609 km x 50 km/saat x 500 adet x kg/1000 g
0,155
NOx
0,310
CO
32,62
HC
0,06
İşletme aşamasında araçlardan kaynaklı hesaplanan saatlik kütlesel debi (kg/saat)
değeri “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” Ek-2 Tablo 2.1’de verilen
Normal işletme şartlarında ve haftalık iş günlerindeki işletme saatleri için verilen kütlesel debi
(kg/saat) (Baca dışındaki yerler) değerleri ile karşılaştırıldığında emisyon kütlesel debilerinin
yönetmelikte verilen sınır değerlerin altında kaldığı görülmüştür (Bkz. Tablo 117). Bu
nedenle hava kalitesine katkı değerleri hesaplanmamıştır.
İşletme aşamasında 03 Temmuz 2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak Yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”
ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hava Kalitesi
Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği” ve 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi
Gazete yayımlanan “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
4.8. Uçuş Rotaları ve İniş Kalkış İstikametleri, Kuş-Uçak Çarpışma Riskleri,
Meteorolojik Şartlar, Yağışa Bağlı Taşkın, Sel, Göllenme ve Yer Altı Suyu Baskınını
Önleme, Drenaj vb. Durumlar Dikkate Alınarak, Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı
(ICAO) Normları Çerçevesinde Uçuş ve Yer Güvenliği İçin Alınacak Önlemler,
Yozgat Havalimanı işlemeye açıldıktan sonra DHMİ Genel Müdürlüğü tarafından hem
uluslararası hem de ulusal uçuş rota ve istikametleri belirlenecektir.
Yozgat Havalimanı projesi kapsamında kuş uçak çarpışma riskleri ile ilgili
değerlendirme Bölüm 3.7’de ayrıca alınacak önlemler, Bölüm 4.15’te anlatılmıştır.
Proje alanının Meteorolojik ve iklimsel özellikleri Bölüm 3.9’da, yağışa bağlı taşkın,
sel, göllenme ve yer altı suyu baskınını önleme ile ilgili değerlendirmeler Bölüm 4.9’da
verilmiştir.
Yozgat Havalimanı İnşaat Ve İşletme Aşamalarında Alınacak Güvenlik Önlemleri
İnşaat Aşaması Güvenlik Önlemleri
İnşaat aşamasında şantiye alanında gece-gündüz bekleyen güvenlik görevlisi
bulundurulacaktır. Güvenlik görevlisi sabotaj, patlama, doğal afet, kaza, yangın gibi bir
durumda telefonla gerekli kişi, kurum ve kuruluşlara haber verecektir.
Çevre emniyeti için mahalli güvenlik kuvvetleri ile devamlı temas kurulacak ve
güvenlik kuvvetlerinin tavsiyelerine uyulacaktır.
201
ÇED RAPORU
İşletme Aşaması Güvenlik Önlemleri
Havalimanında Uygulanacak Güvenlik Önlemleri
1) Yozgat Havalimanında uçak ve yolcu için tehdit oluşturabilecek materyaller ileri
teknoloji ürünü cihazlarla tanımlanarak geçişin önlenmesinin yanında, kötü niyetli kişilerin ya
da bu kişilerce kullanılan şahısların da belirlenerek uçağa binmesinin engellenmesi
prensibine dayanan uluslararası standartlarda bir güvenlik sistemi kurulacaktır.
2) Koruyucu Önlemler ve Müdahale Önlemleri (Koruyucu Önlemlerden; Silah, her
türlü patlayıcı madde ile taarruz amaçlı kullanılabilecek bir aygıtın öncelikle havaalanına,
özellikle de uçaklara yüklenmesi veya sokulmasını önlemek)
Havalimanı tesislerine yapılabilecek sabotaj, uçak, yolcu, mürettebat ve personele
yönelik yasadışı taarruz, hırsızlık, yağma, zorla işten alıkoyma gibi tehdit ve tehlikeler diğer
kolluk kuvvetleri ile işbirliği ve koordinasyon içinde etkisiz hale getirilecektir. Bu bağlamda
Havalimanı içinde veya yakın çevresinde yolculara, personele, uçaklara, tesislere ve
teçhizata yönelik muhtemel tehditlerin (her türlü saldırı ve sabotaj) önlenmesi ve etkilerinin en
aza indirilmesi amacıyla, Muhtemel Hareket Planları hazırlanarak gerektiği durumlarda
uygulanacaktır.
3) Havaalanı Güvenliğini Tehlikeye Sokacak Fiil ve Davranışların Önlenmesinde
İnsani ve Teknik Boyutlu Donanımlar:
- Kara ve uçak personelinin uyması gereken kurallarla ilgili olarak kimlik kartı
uygulanacaktır.
- Güvenlik tedbirleri ile ilgili bagaj kontrolleri binalara ve terminal ile havalimanı hava
tarafına giriş çıkışların elektronik, fiziki, RDS ve röntgen vb. modern araçlarla kontrol altında
tutulacaktır.
- ICAO, ECAC, IATA gibi uluslararası örgüt ve kurum/kuruluşlar ile SHY-22 esasları
içinde kalarak belirlenen kurallara uyulacaktır.
4) Havalimanı kamuya açık olan ve tesisleri, güvenlik alanları, uçaklar, daimi ve geçici
olarak çalışan personelin oluşturulan fiziki ve elektronik tedbirlerle 24 saat boyunca denetim
ve kontrol altında tutulacaktır.
5) Hassasiyeti olan nokta ve alanlara ilgisi olmayan insan ve araçlar alınmayacaktır.
6) Ziyaretçi ve iş takibi, refakatçi gibi hariçten gelen bireyler, yer personeli, apron araç
plakası, apron araç giriş tanıtım kartı, mürettebat, uçağa yüklenen bagaj, el bagajı, yiyecek,
içecek, ikram malzemeleri, yakıt ikmali, apron daimi araçları vb. hususlarında tüm hijyen ve
koruyucu tedbirlerinin alınması sağlanacaktır.
7) Elektronik aygıtların periyodik bakım ve kontrolleri yapılacaktır.
8) Havalimanında kurulacak olan güvenlik sistemi personeli, personel kategorisi
içinde uluslararası ve ulusal eğitim kurumlarında eğitim, tazeleme eğitimine tabi tutulacaktır.
9) Uçuş emniyetini tehlikeye düşürebilecek hayvan, araç ve yetkisiz kişilerin hava
araçlarının hareket alanına girmelerini önlemek için bu sahanın Milli Sivil Havacılık Güvenlik
Programında belirlenen esaslara göre tel örgü ile çevrilmesi gereklidir. Bu bağlamda Yozgat
Havalimanı çevresine güvenlik açısından çevre fens teli çekilecektir.
202
ÇED RAPORU
Yozgat Havalimanında uygulanacak güvenlik ve koruma hizmetleri; ICAO Ek-17
(Güvenlik), Doküman 8973 (Kanun Dışı Eylemlere Karşı Sivil Havacılığı Koruma ve
Güvenlik) ve ECAC Doküman 30 (Sivil Havacılık Güvenliği Alanında İlkeler), Milli Sivil
Havacılık Güvenlik Programı ve diğer ilgili mevzuatta yer alan hükümler doğrultusunda
yürütülecektir. Ayrıca Yozgat Havalimanında uygulanacak güvenlik ve koruma hizmetleri
kapsamında, Havaalanlarında Alınacak Güvenlik Tertip ve Tedbirleri Yönetmeliği,
01.12.2003 (değişiklik: 26.07.2006) tarihli Havaalanı Hizmetleri Emniyet Yönetim
Yönergesinde (Yönerge No: 02) belirtilen hususlara riayet edilecektir.
4.9 Taşkın Riski ve Drenaj Önlemleri ile İlgili İşlemler (Meteorolojik Koşullar da Dikkate
Alınarak Detaylı Bilgi Verilmelidir) ve Önlemleri
Projenin gerçekleştirileceği alan ve yakınında herhangi bir akarsu bulunmamaktadır.
Bununla birlikte proje alanı ve çevresinde mevsimsel olarak akan kuru dereler mevcuttur.
Dolayısıyla bölgede yağışa bağlı bir taşkın, sel veya göllenme riski bulunmamaktadır.
Proje kapsamında yağmur sularının güvenli bir şekilde toplanacağı yağmur suyu
toplama kanalları inşa edilecek olup, kanalda toplanan yağmur sularının çevresinde yer alan
ve taşkın riski olmayan kuru dere yataklarına deşarj edilmesi planlanmaktadır.
İnşaat aşamasında yapılacak olan yağmur suyu toplama kanalları standart
zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerlerine (Q1000 taşkın piki esas alınarak) göre
yapılacaktır. Yozgat meteoroloji istasyonuna ait bu değerler EK-11’ de verilmiştir.
Muhtemel taşkınlara, yüzeysel su taşkınlarına karşı havalimanı, Q1000 taşkın piki
esas alınarak taşkınlardan korunacak ve taşınmazlardaki yapılaşmadan dolayı oluşabilecek
ve 3. kişilerin zarar görebileceği taşkın vb. her türlü zarar ve ziyandan DSİ sorumlu
tutulmayacaktır. Havalimanı projesinde yapılacak tüm yapılar su basman kotunun doğal
zemin kotundan yeterince yükseltilecek ve her hangi bir taşkın durumunda DSİ’den zarar
ziyan talep edilmeyecektir.
4.10. Projenin Karayolu Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler
4.10.1. İnşaat ve İşletme Aşamalarındaki Araç Yükünün % Artış Olarak Hesaplanması
(Araç Cinsi Ve Araç Sayısı Şeklinde Detaylandırılarak) ve Mevcut Trafik Yüküne
Etkisinin İrdelenmesi, Güncel Trafik Hacim Haritası, Kaza Riski ve Alınacak Önlemler
İnşaat Aşaması Araç Trafik Yükü
Havalimanının inşaat aşamasında çalışan personelin taşınmasının, proje için gerekli
olan malzemenin (dolgu, beton, demir vb.) proje alanına taşınmasının mevcut trafik yüküne
etkisi olacaktır. Bu bağlamda inşaat aşamasında günlük 80 adet kamyon (kamyon + römork
+ transmikser vb.) 10 adet otomobil ve 10 adet orta yüklü ticari taşıtın proje alanına giriş çıkış
yapacağı öngörülmektedir. Taşımalar esnasında Çorum Yozgat Devlet Yolu (D795) ve Sivas
Yozgat Yolu (D200) kullanılacaktır.
Karayolları Genel Müdürlüğü Program ve İzleme Dairesi Başkanlığı Ulaşım ve Maliyet
Etütleri Şubesi Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen Otoyollar ve Devlet Yolları Trafik Hacim
Haritası (2011) Şekil 72’de, D795 ve D200 Karayolundaki trafik hacmi Tablo 118’de
verilmiştir.
203
ÇED RAPORU
Tablo 118. D795 ve D200 Karayolu Trafik Hacim Bilgileri (taşıt/gün)
Araç Türü
Otomobil
Orta Yüklü Ticari Taşıt
Otobüs
Kamyon
Kamyon+Römork, Çekici+Yan Römork
Toplam
D795
973
116
44
449
511
2.093
D200
4.560
440
296
1.113
661
7.070
İnşaat aşamasında karayolunu kullanacağı öngörülen taşıtların, kullanılması
planlanan 2 karayoluna (D795 ve D200) eşit bir şekilde dağıldığı varsayılarak taşıt yükü
hesabı yapılmıştır. Bu nedenle proje inşaat aşamasında günlük 200 araç/gün (gidiş-dönüş)
taşıt yükü iki karayoluna paylaştırılacaktır. Bu durumda her bir karayolunun trafik yüküne
günlük 100 araç/gün eklenmiş olacaktır.
D795 Karayolundaki toplam taşıt hacmi 2.093 taşıt/gün olup, söz konusu projenin
inşaatı aşamasında 2.193 taşıt/gün (gidiş + geliş 100 taşıt/gün) olacaktır. Bu durumda inşat
aşamasında D795 Karayolu’nun mevut taşıt hacmi % 4,8 oranında artacaktır.
inşaatı aşamasında 7.170 taşıt/gün (gidiş + geliş 100 taşıt/gün) olacaktır. Bu durumda inşat
aşamasında D200 Karayolu’nun mevut taşıt hacmi % 1,42 oranında artacaktır.
204
ÇED RAPORU
Şekil 72. Proje Alanı - 2011 Yılı Trafik Hacim Haritası
205
ÇED RAPORU
İnşaat aşamasında proje alanına malzeme taşıma faaliyetleri sırasında yollara zarar
verilmeyecektir. Taşımalar sırasında yollara zarar verilmesi durumunda zarar, Karayolları 6.
Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çerçevesinde Alt Yapı Yatırımları Genel Müdürlüğü
tarafından karşılanacaktır.
Projeden kaynaklı oluşacak trafik yüküne karşı, nakliye aşamasında kullanılacak
yollarda trafiğe çıkılacak ve trafiğe çıkan her tür araca hız, yük sınırlaması getirilecektir.
Sürücülerin trafik kurallarına uyması sağlanacaktır.
İşletme Aşaması Trafik Yükü
İşletme aşamasında ise havalimanına yolcu taşıma için günlük 50 adet orta yüklü
ticari taşıtın ve ortalama 1450’ye yakın otomobilin havalimanına giriş çıkış yapacağı
öngörülmektedir. Araçlar havalimanına geliş için D200 veya D795 Karayollarını kullanacaktır.
Bu nedenle yolcuların yarısının D795, yarısının D200 karayolunu kullanarak havalimanına
geleceği varsayımıyla hesaplamalar yapılmıştır.
Yukarıda verilen havalimanına giriş-çıkış yapacak araç sayısı, kullanılması planlanan
2 karayoluna eşit bir şekilde dağıldığı varsayılarak taşıt yükü hesabı yapılmıştır. Bu nedenle
proje işletme aşamasında günlük 3000 araç/gün (gidiş-dönüş) taşıt yükü iki (D795 ve D200)
karayoluna paylaştırılacaktır. Bu durumda her bir karayolunun trafik yüküne günlük 1500
araç/gün eklenmiş olacaktır.
işletme aşamasında 3593 taşıt/gün (gidiş + geliş 1500 taşıt/gün) olacaktır. Bu durumda
işletme aşamasında D795 Karayolu’nun mevut taşıt hacmi % 71,7 oranında artacaktır.
işletme aşamasında 8570 taşıt/gün (gidiş + geliş 1500 taşıt/gün) olacaktır. Bu durumda
işletme aşamasında D200 Karayolu’nun mevut taşıt hacmi % 21,2 oranında artacaktır.
İnşaat ve işletme aşamasında taşıma faaliyetlerinde 2918 sayılı Karayolları Trafik
Kanunu, 4925 sayılı Taşıma Kanunu, 11.06.2009 tarih ve 27255 sayılı (Değişiklik:
04.01.2013 tarih ve 28518 sayılı) Karayolu Taşıma Yönetmeliği”, 23053 sayılı (Değişiklik:
21.03.2012 tarih ve 28240 sayılı) Karayolları Trafik Yönetmeliği hükümlerine riayet
edilecektir.
4.10.2. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamalarında Karayollarına Giriş ve Çıkışlarda
Alınacak Önlemler ve Yapılacak İşaretlemeler (konu ile ilgili Karayolları 6. Bölge
Müdürlüğünün görüşü alınmalı, malzemelerin taşınması sırasında karayollarının
kullanılması durumunda 2918 Sayılı Trafik Kanunu kapsamında yapılacak işlemlerden
ve alınacak izinlerden bahsedilmeli, malzeme taşınması sırasında yollara zarar
verilmesi durumunda uygulanacak prosedür anlatılmalıdır)
Proje alanına ulaşımda iki alternatif karayolu mevcuttur. Bunlar D795 Yozgat-Alaca
(Çorum) Yolu ve D200 Sivas Yozgat Yoludur. Proje yerine ilişkin Karayolları 6. Bölge
Müdürlüğü’nden görüş alınmıştır (Bkz. EK-1).
Havalimanı inşaat ve işletme aşamalarında kullanılması planlanan D-795 karayolu,
havalimanının 1,2 km batısından, D-200 karayolu 3,0 km güneyinden geçmektedir. Söz
konusu karayollarından proje alanına stabilize yollar bulunmaktadır. Havalimanına ulaşım
için mevcut kavşaklar kullanılarak bağlantı yolu (çift şeritli) yapılması planlanmaktadır.
Yapımı planlanan bağlantı yolu kesin proje çalışmaları aşamasında belirlenecek olup, daha
sonra projelendirilecek ve gerekli izinler alınacaktır.
206
ÇED RAPORU
Bağlantı yolu için yapılacak çalışmalarda Karayolu 6. Bölge Müdürlüğü ile koordineli
çalışılacak ve bağlantı yolu projesi Karayolu 6. Bölge Müdürlüğü’ne onaylatılacak ve geçiş
yolu izin belgesi alınacaktır. Bağlantı yolu yapım çalışmalarına ilişkin Karayolları 6. Bölge
Müdürlüğü’nden gerekli izinler alındıktan sonra başlanacaktır.
Havalimanı bağlantı yolu projeleri henüz hazırlanmamıştır. Bağlantı yolu projesi belli
olduktan sonra ÇED Yönetmeliği’ne göre ilgili kurum ve kuruluşlara müracaat edilerek gerekli
Karayolları 6. Bölge Müdürlüğünün görüşleri doğrultusunda inşaat ve işletme
aşamasında D-795 ve D-200 Karayollarına giriş ve çıkışlarda her türlü trafik önlemi Altyapı
Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından alınacaktır.
Proje kapsamında gerekli olacak dolgu malzemelerinin hangi malzeme ocaklarından
temin edileceği henüz netleştirilmemiştir. Malzeme ocakları belli olduğunda Karayolları 6.
Bölge Müdürlüğü’nden görüş alınarak ve Bölge Müdürlüğü’nün belirttiği hususlar
doğrultusunda faaliyetler yürütülecektir. İnşaat aşamasında proje alanına malzeme taşıma
faaliyetleri sırasında yollara zarar verilmeyecektir. Taşımalar sırasında yollara zarar verilmesi
durumunda zarar, Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü ile yapılacak protokol çerçevesinde Altyapı
Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından karşılanacaktır.
Projenin inşaat aşamasında taşıma faaliyetleri sırasında ve şantiyeye giriş-çıkışlarda
2918 sayılı Trafik Kanunu’nun ilgili maddelerine ve 11.06.2009 tarih ve 27255 sayılı
(Değişiklik: 04.01.2013 tarih ve 28518 sayılı) Karayolu Taşıma Yönetmeliği ve 18.07.1997
tarih ve 23053 sayılı (Değişiklik: 21.03.2012 tarih ve 28240 sayılı) Karayolları Trafik
Yönetmeliği hükümlerine riayet edilecektir.
Taşıma faaliyetleri sırasında ve şantiyeye giriş-çıkışlarda 2918 sayılı Trafik Kanunu’nun
ilgili maddelerine ve 25.02.2004 tarih ve 25384 sayılı Karayolu Taşıma Yönetmeliği ve aynı
yönetmelikte 08.09.2004 tarih 25577 sayılı değişikliğe, 18.07.1997 tarih ve 23053 sayılı
Karayolları Trafik Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir.
Ayrıca, havalimanı yeri ve şantiye alanı ile ilgili olarak Karayolu Kamulaştırma Sınırı
Çekim Paylarına ve 15.05.1997 tarih ve 22990 sayılı Resmi Gazete’de (03.04.2012 tarih ve
28253 sayılı Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren Karayolu Kenarında Yapılacak ve
Açılacak Tesisler Hakkındaki Yönetmelik Hükümlerine uyulacaktır.
Projeye ilişkin Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü’nden görüş alınmış olup, görüş Ek-1’de
verilmiştir.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında karayollarının kullanılması durumunda 2918
sayılı Trafik Kanunu ve buna istinaden karayolları ile ilgili çıkarılan tüm kanun ve
yönetmeliklere uyulacaktır.
207
ÇED RAPORU
4.10.3. Uçakların İniş ve Kalkışı Sırasındaki Gürültü, Titreşim, Türbülans vb. “YozgatAlaca ve Yozgat-Sivas Devlet Yolu”ndaki Trafik Güvenliği Üzerine Olası Etkileri ve Bu
Kapsamda Alınacak Tedbirler
Gürültü
Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek gerçekleştirilecek
faaliyetler aşamasında iş makinelerinden kaynaklı ve havalimanının işletilmesi aşamasında
özellikle uçakların iniş ve kalkışları sırasında gürültü oluşumu söz konusu olacaktır.
Uçaklardan kaynaklı meydana gelecek gürültü seviyelerine ilişkin bilgi Bölüm 4.6.1'de
verilmiştir. FAA verilerine göre uçakların kalkışı sırasında 70,3 dBA-76,8 dBA aralığında
gürültü meydana gelmektedir.
Proje alanı ve etki alanı içerisinde gürültü kirliliği söz konusu değildir. Ancak söz
konusu proje için belirlenen 6 ölçüm noktasında arka plan gürültü ölçümleri yaptırılarak
inşaat aşaması için Akustik rapor hazırlanmıştır. Yozgat Havalimanı Projesi için hazırlanan
Akustik Rapor EK-16’da verilmiştir.
04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de (Değişiklik: 27.04.2012 tarih ve
27917 sayılı Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” 20. Maddesinde Hava alanlarından çevreye
yayılan gürültü seviyesi ve gürültünün önlenmesine ilişkin kriterleri belirtilmiştir. Buna göre;
(a) bendinde Havaalanlarından çevreye yayılan gürültü seviyesi Ek-VII’de yer alan Tablo 3’te
verilen sınır değerleri aşamaz denmektedir. Söz konusu yönetmeliğin Ek-VII Tablo 3’ünde
yer alan havaalanı çevresel gürültü sınır değerleri Tablo 119’da verilmektedir. Yozgat
Havalimanı işletme aşamasında sınır değerler sağlanacak olup, yılda elli binden fazla iniş
kalkış yapılması durumunda Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından
havalimanı ve çevresinde gürültü seviyesini tespit etmek amacıyla gürültü
ölüm/kontrol/izleme sistemi kurulacaktır.
Ayrıca havalimanı işletmeye açılmadan önce iç ve dış trafiğe açık olması planlanan
Yozgat Havalimanında uçakların iniş ve kalkış yapması amacıyla gürültü sertifikası temin
edilecektir. Ayrıca Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından havalimanı
işletmeye alındıktan sonra gürültü haritaları hazırlatılacaktır.
Tablo 119. Hava Alanı Çevresel Gürültü Sınır Değerleri (Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi, Ek-VII, Tablo 3)
Alanlar
Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim,
kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve
kamp yerlerinin ağırlıklı olduğu alanlar
Ticari yapılar ile gürültüye hassas
kullanımların birlikte bulunduğu
alanlardan konutların yoğun olarak
bulunduğu alanlar
Ticari yapılar ile gürültüye hassas
kullanımların birlikte bulunduğu
alanlardan işyerlerinin yoğun olarak
bulunduğu alanlar
Endüstriyel alanlar
Küçük hava alanları
Büyük hava alanları
(yılda elli binin altında iniş/
(yılda elli bin ve üstü iniş/ kalkışın
kalkışın olduğu hava alanları)
olduğu hava alanları)
Lgündüz
Lakşam
Lgece
Lgündüz
Lakşam
Lgece
(dBA)
(dBA)
(dBA)
(dBA)
(dBA)
(dBA)
63
58
53
65
60
55
65
60
55
68
63
58
67
62
57
72
67
62
70
65
60
75
70
65
208
ÇED RAPORU
Vibrasyon
Dinamik sistemlerin yarattığı hızlı, periyodik veya aperiyodik hareketlerin yarattığı
titreşimler vibrasyon olarak isimlendirilmektedir. Bu titreşimler üzerinde veya içinde bulunan
aracın tabanından veya oturma parçalarından vücuda yayılabileceği gibi, kuvvetli ses
dalgaları biçiminde hava yoluyla da açığa çıkabilmektedir. Havacılıkta vibrasyon kaynakları,
uçak motorundan, hava basınçlı aletlerden ve jeneratörlerden gelen titreşimlerdir. Ayrıca
akseleratif hareketler ve türbülans da vibrasyon yaratmaktadır.
Gürültü ve vibrasyondan etkilenenler pilotlar ve uçuş ekiplerinin yanı sıra yer ekipleri,
havaalanı idari personeli, kule görevlileri, yolcular ve havaalanı yakınlarında ikamet eden
insanlar da gürültü ve vibrasyona çeşitli derecede maruz kalabilmektedir.
Vibrasyondan korunma uçak motorlarının sofistikasyonu, vibrasyonu vücuda ileten
zemin ve koltuk oturma parçalarının titreşim emici özelliklere sahip olması ile
sağlanmaktadır.
Günümüzde havaalanlarına ulaşımda genellikle karayolu kullanımı söz konusudur. Bu
nedenle havaalanlarının karayoluna olan mesafeleri de önem taşımaktadır. Ancak uçakların
iniş kalkışı sırasında oluşan gürültü, türbülans ve titreşim gibi etkilerin karayollarında trafik
güvenliğini olumsuz etkilememektedir. Gelişen inşaat teknikleri ve yeni uçak modellerinin
yapımında bu hususlara dikkat edilmesi ile havayolu ulaşımında ortaya çıkan gürültü ve
vibrasyon oldukça azaltılmaktadır.
Yozgat Havalimanı Projesi kapsamında, havalimanı işletmeye açılmadan önce gerekli
önlemler alınacak, havalimanı etrafında yer alan karayollarına gerekli trafik levhalarının
yerleştirilerek, trafik üzerinde oluşabilecek muhtemel olumsuz etkilerin ortadan kaldırılması
veya minimuma indirilmesi sağlanacaktır. Havalimanın inşaat ve işletme aşamalarında
15.05.1997 tarih ve 22990 sayılı Resmi Gazete’de (03.04.2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi
Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren “Karayolları Kenarından Yapılacak ve Açılacak
Tesisler Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
4.10.4. Proje Kapsamında Kurulacak Tüm Tesislere ve Yapılara İlişkin Yer
Planlamasında “Karayolu Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında
Yönetmelik” Uyarınca Yapılacak İş ve İşlemler
Yozgat Havalimanı için yapılacak bağlantı yolu kesin proje çalışmaları aşamasında
belirlenecek olup, gerekli izinler alınacaktır. Bağlantı yolu için yapılacak çalışmalarda
Karayolu 6. Bölge Müdürlüğü ile koordineli çalışılacak ve bağlantı yolu projesi Karayolu 6.
Bölge Müdürlüğü’ne onaylatılarak geçiş yolu izin belgesi alınacaktır. 15.05.1997 tarih ve
22990 sayılı Resmi Gazete’de (03.04.2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete)
yayımlanarak yürürlüğe giren “Karayolları Kenarından Yapılacak ve Açılacak Tesisler
Hakkında Yönetmelik” Madde 4 gereğince geçiş yolu izin belgesi alınmadan, inşaata
başlanılmayacaktır.
Yozgat Havalimanı Projesi için yapılacak olan bağlantı yolu inşaatı sırasında hafriyat
nedeniyle yol ve trafik güvenliğini tehlikeye düşürmeyecek şekilde her türlü tedbir yüklenici
firma tarafından alınacaktır.
Yozgat Havalimanı için koyulacak levhalar karayolu sınır çizgisi dışında bulunacaktır.
Havalimanının giriş-çıkış yollarında gerekli trafik levhalarının konulması sağlanacaktır.
209
ÇED RAPORU
Işıklandırma, karayolundaki ve havayolundaki trafiği etkilemeyecek şekilde
tertiplenecektir. Kullanılacak olan levhalar en çok 300 metre uzaklıktan görülebilecek şekilde
endirek ışıkla aydınlatılacak ve/veya sürücülerin gözünde kamaşma yaratmadan içten
aydınlatma yapılacaktır.
Havalimanı yolcu terminallerinde, yolcu indirecek veya bindirecek taksi otomobilleri
için 15.05.1997 tarih ve 22990 sayılı Resmi Gazete’de (03.04.2012 tarih ve 28253 sayılı
Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren “Karayolları Kenarından Yapılacak ve Açılacak
Tesisler Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak ayrıca bir yerin düzenlettirilmesi
zorunludur.
Yozgat Havalimanı projesi işletme aşamasında uçakların yakıt ihtiyacının giderilmesi
için yakıt depolaması söz konusu olacaktır. Yapılacak olan tehlikeli madde depolama
alanlarından yer üstü olanlar, karayolu sınır çizgisine en az 50 metre, yer altında bulunacak
depolama alanları için karayolu sınır çizgisine en az 25 metre mesafe sağlanacaktır.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında 15.05.1997 tarih ve 22990 sayılı Resmi
Gazete’de (03.04.2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren
“Karayolları Kenarından Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik” kapsamında
belirtilen hükümlere uyulacaktır.
4.11. Orman Alanları
4.11.1. Projenin Orman Alanlarına Muhtemel Olumsuz Etkileri ve Alınacak Etki Azaltıcı
Tedbirler
Yozgat Havalimanı Projesi’nin planlandığı bölge; Kayseri Orman Bölge Müdürlüğü,
Yozgat Orman İşletme Müdürlüğü, Yozgat İşletme Şefliği sınırları içerisinde yer almaktadır.
Kayseri Orman Bölge Müdürlüğü tarafından hazırlanan Orman İnceleme Değerlendirme
Formu’nda proje kapsamında orman sayılan alan bulunmadığı belirtilmiştir. (Bkz Ek-13)
Proje alanı ve mania sınırları içerisinde orman alanı bulunmamaktadır. Proje alanına
en yakın orman alanı; havalimanının yaklaşık 11,0 km kuzeybatısında bulunan Yozgat İli,
Merkez İlçesine bağlı Türkmensarılar Köyü civarında bulunmaktadır.
Yozgat Havalimanı Projesi inşaat ve işletme aşamalarında orman alanlarına olumsuz
etkisinin bulunması söz konusu değildir.
4.11.2. Projenin Orman Alanları Dışında Olması Halinde Mesafesine Bağlı Olarak
Muhtemel Olumsuz Etkileri ve Alınacak Etki Azaltıcı Tedbirler
Proje alanı ve mania sınırları içerisinde orman alanı bulunmamaktadır. Yozgat
Havalimanı Projesi inşaat ve işletme aşamalarında orman alanlarına olumsuz etkisinin
bulunması söz konusu değildir.
Yozgat Havalimanı Projesine en yakın orman alanı 11,0 km kuzeybatısında bulunan
Yozgat İli, Merkez İlçesine bağlı Türkmensarılar Köyü civarında bulunmaktadır. Söz konusu
orman alanına olan mesafeye bağlı olarak projeden kaynaklı olumsuz bir etki oluşması söz
konusu değildir.
210
ÇED RAPORU
4.11.3. Orman Yangınlarına Karşı Alınacak Önlemler
Proje alanı ve mania sınırları içerisinde orman alanı bulunmamaktadır. Yozgat
Havalimanı Projesine en yakın orman alanı 11,0 km kuzeybatısında bulunan Yozgat İli,
Merkez İlçesine bağlı Türkmensarılar Köyü civarında bulunmakta olup, projede çalışacak
personel orman yangınları açısından bilinçlendirilecektir.
4.12. Proje Etki Alanı ile Enerji İletim Hattı Güzergahının Kesişme Noktaları (konu ile
ilgili yapılan veya yapılacak protokollerin ÇED Raporuna eklenmesi) ve Bu Noktalarda
Ne Tür Geçişlerin Yapılacağı ve Alınacak Önlemlerin Açıklanması
Yozgat Havalimanı Projesi ile ilgili olarak TEİAŞ Genel Müdürlüğü’nün verdiği
Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı görüşü Ek-1’de verilmektedir. Söz konusu
görüşe göre, yapılan inceleme neticesinde, tesisin inşa edileceği bölgede TEİAŞ Genel
Müdürlüğü’ne ait herhangi bir Enerji İletim Hattının (EİH) konumlanmadığı tespit edilmiştir.
Proje inşaat ve işletme aşamalarında enerji iletim hatları yakının ve altında tesis
planlanması durumunda 30.11.2000 tarih ve 24246 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği”nin 44. ve 46. Maddelerinde
belirtilen yatay ve düşey yaklaşım mesafeleri sağlanacaktır.
4.14. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasında Su Havzalarının Korunması ve Yönetim
Planlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler ile
Alınacak Tedbirler
Proje alanı ve etki alın içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel su
havzasında kalmamaktadır.
Proje alanının yaklaşık 700 m güneyinde yer alan Fakıbeyli Göleti Su Ürünleri Üreme
ve İstihsal Sahası olarak belirlenmiştir. Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamalarında
çevrede bulunan dere yataklarına hafriyat depolanmayacak olup, dere ve akarların yönü
değiştirilmeyecektir.
Proje kapsamında DSİ 12. Bölge Müdürlüğü’nden alınan 14.11.2012 tarih ve 544086
sayılı görüş neticesinde, 7 adet kuru derenin proje alanı içerisinde yer aldığı tespit edilmiştir.
Ayrıca söz konusu görüşlerinde Bölge Müdürlüğü’ne ait herhangi bir sulama alanı içerisinde
kalmadığı belirtilmiştir. Ancak proje sahasında yapılan değişiklik neticesinde, DSİ Genel
Müdürlüğü’nün 03.06.2013 tarihli görüşlerinde, kuru derelerden 4 adedinin (1,2,3 ve 6 nolu
kuru dereler) halen proje sahası içerisinde yer aldığı tespit edilmiştir. Konu ile ilgili
14.11.2012 tarih ve 544086 sayılı DSİ 12. Bölge Müdürlüğü yazısında bulunan hükümlerin
geçerliliğini koruduğu belirtilmiştir. Bahse konu hükümlerle ilgili bu derelerden 1,3 ve 6 nolu
kuru dereler havzalarının küçük olması nedeniyle altyapı kapsamında çözümlenecek olup, 2
nolu kuru dere için söz konusu görüş ekinde verilen kanal tip enkesitleri ve uzunlukları
uygulanacaktır. 14.11.2012 tarih ve 544086 sayılı DSİ 12. Bölge Müdürlüğü ve 03.06.2013
tarihli DSİ Genel Müdürlüğü’ne ait görüşler Ek-20’de verilmektedir.
Proje kapsamında Fakıbeyli Göleti’nden yüzeysel su numunesinin SKKY (Su Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği) Tablo 2’ye göre analizi yapılmıştır. Fakıbeyli Göleti’nden alınan
numulerle yapılan su analizleri ve sonuçları Ek-9’da verilmektedir.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında meydana gelecek atıksular için atıksu arıtma
tesisi kurulacak olup, atıksular arıtılarak alıcı ortama deşarj edilecektir. Ayrıca inşaat aşaması
süresince dere yataklarına hafriyat dökülmeyecek olup, proje kapsamında:
211
ÇED RAPORU
giren “Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği” ilgili hükümlerine,
giren “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında
Yönetmelik” kapsamında belirtilen hususlara,
 17.10.2012 tarih ve 28257 sayılı sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının
Hazırlanması Hakkında Yönetmelik” ve ilgili hükümlerine uyulacaktır.
Havalimanı inşaat ve işletme aşamalarında yapılacak faaliyetlerden kaynaklı su
kaynaklarının olumsuz etkilenmeyeceği öngörülmektedir.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında işletilecek olan paket atıksu arıtma tesisi için,
14/02/2013 tarih ve 2013/4 sayılı Atıksu Arıtma/Derin Deniz Deşarjı Proje Onayı genelgesi
kapsamında Üniversitelerin Çevre Mühendisliği Bölümü’ne ya da Çevre Merkezi’ne teknik
rapor hazırlatılacak olup Yozgat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü onayına sunulacaktır.
4.15. Projenin İnşaat ve İşletme Aşamasının Proje ve Etki Alanındaki Flora, Fauna ve
Koruma Altına Alınmış Türlerinin Yaşam Ortamlarına Etkileri Kapsamında
Uygulanacak Koruma Kriterleri ve Alınacak Önlemler
Proje faaliyet alanı içerisinde bulunan vejetasyon ve bitkisel toprak inşaat
aşamasında ortadan kalkacaktır. Bitkisel toprak, inşaat aşamasından sonra peyzaj
çalışmalarında tekrar kullanılmak üzere belirlenmiş alanlarda depolanacaktır. Böylece verimli
olan bitkisel toprağın kaybı önlenecektir. Proje alanı bölgesinde tarımsal faaliyetler
yapılmaktadır. Proje kapsamında yapılan arazi çalışmalarında ve literatür taramaları ile
alanda daha önce yapılmış çalışmalarda endemik bitki türüne rastlanılmamıştır.
Yozgat Havalimanı Proje alanı ve çevresinde herhangi bir yaban hayatı sahası
bulunmamaktadır.
İnşaat aşamasından önce proje faaliyet alanı içerisinde bulunan hareketli fauna
elemanları bölgeden uzaklaşacaktır. İnşaata başlanmadan hemen önce görsel kontrol
yapılarak ortamda bulunan fauna türlerinin yerleri tespit edilerek, bu türlerin zarara
uğramaması için kendiliğinden kaçmalarına izin verilecek veya uygun donanım ve yöntemler
ile inşaat alanı dışarısına çıkarılacaktır. Fauna türleri zarar görecek türler olmayıp inşaat
aşamasında ortamdaki gürültü ve hareketlilikten dolayı habitatlarını değiştirecekler ve
çevredeki daha uygun alternatif yaşam alanlarına çekileceklerdir.
İşletme aşamasında ise proje etki alanındaki fauna türleri; uçakların havalimanına iniş
ve kalkış yaptıkları sırada jet-motorlarından kaynaklı meydana gelecek gürültüden
habitatlarını terk ederek daha uygun yaşam ortamlarına geçeceklerdir. Bu türler bölgede
kozmopolit (geniş yayılımlı) türlerdir.
Ayrıca kuşları havaalanlarına çekmesi muhtemel etkenler aşağıda gösterilmiştir.





Yiyecek kaynakları
Su kaynakları
Tarım alanları
Çöp yığınları
Bitki türleri
Kuş çeken bu unsurların ortadan kaldırılması/giderilmesi için alınabilecek önlemler
aşağıdadır.
212
ÇED RAPORU
 Kuşları çeken yiyecek, içecek, vb. kaynaklar ortadan kaldırılmalıdır.
 Kuşların; fare, köstebek, solucan, örümcek ve her çeşit böcekle beslendiği dikkate
alınarak, hava alanı sahalarında otla mücadele ve temizlik faaliyetleri, Hava Alanları
PAT Sahalarının Temizliği ve Otla Mücadele Yönergesi doğrultusunda, titizlikle
yürütülmelidir.
 Otla mücadele faaliyetlerinde, bölgesel zirai ve veterinerlik kuruluşlarının işbirliği ve
desteği sağlanarak, kuşlara besin teşkil edecek toprak altı canlıların aşırı
yoğunlaşmalarını önleyici uygulamalar yapılmalıdır.
 Çimenler uzun bırakılmamalıdır.
 Kuşların diğer beslenme kaynakları bitkiler (tarımsal ürünler, meyve vb.) olduğundan
hareketle, özellikle yoğun kuş aktivitesinin görüldüğü hava alanları sınırları içerisinde
tarımsal faaliyetlerden kaçınılması, meyve veren ağaçların yetiştirilmemesi gereklidir.
 Pis su akıntılarının üzeri mutlaka kapatılmalıdır. Drenaj kanalları sürekli kontrol
edilerek, tıkanmalara anında müdahale edilmelidir. Buralar, besin özelliği taşıyan bitki
ve yosun türlerinden arındırılmalıdır.
 Kuşların barınma ve yuva yapabilecekleri yerler tespit edilmeli, yuvalanmaya müsait
eski terk edilmiş bina ve kalıntılar kaldırılmalıdır.
 İkram hizmetleri bina ve tesislerinin (açık alanlardaki restoran, kafeterya vb. dahil)
temizliği sürekli denetlenmeli ve kuş çekici unsurların giderilmesi sağlanmalıdır.
 Çöp araba ve kutuları temiz tutulmalı, düzenli olarak dezenfekte edilmeli, çöplerin
açıkta kalması/bekletilmesi engellenmeli, en seri şekilde hava alanı dışındaki çöp
mahallerine (pistlere göre kalkış ve tırmanma satıhları altında olmamak kaydıyla en
az 13 km.uzaklıktaki) götürülmesi için gerekli önlemler alınmalıdır. Çöp müstecirleri ile
yapılan sözleşmelerde, kurum ve kuruluşlara yer tahsislerinde ve denetlenmelerde,
bu hükümler göz önünde bulundurulmalıdır.
 PAT sahaları ve yakın çevreleri kuşları çekici oluşumlardan tümüyle arındırılmalıdır.
Fauna türleri arasında Bern Sözleşmesi Ek-2 ve Ek-3’e göre kesin koruma altında
olan türler bulunmaktadır. Bu türlerle ilgili olarak Bern Sözleşmesi koruma tedbirlerine ve bu
sözleşmedeki 6. ve 7. Madde hükümlerine uyulacaktır. Bunlar;
1- Kesin olarak koruma altına alınan fauna türleri ile ilgili olarak;
 Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri,
 Üreme ve dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek,
 Yabani faunayı bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme,
geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek,
 Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu
yumurtaları alıkoymak,
 Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır.
2- Korunan fauna türleri ile ilgili olarak;
 Kapalı av mevsimleri ve/veya işletmeyi düzenleyen diğer esaslara,
 Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun
durumlarda geçici veya bölgesel yasaklamaya,
 Yabani hayvanların canlı ve cansız olarak satışının, satmak amacıyla elde
bulundurulmasının ve nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde
düzenlenmesi hususlarına uyulacaktır.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında Bern Sözleşmesi, 4915 sayılı Kara Avcılığı
Kanunu ve Yönetmeliklerine ve diğer ulusal ve uluslar arası sözleşme hükümlerine ve Doğa
Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Av ve Yaban Hayatı Dairesi Başkanlığı’nın “20122013 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı’ hükümlerine uyulacaktır.
213
ÇED RAPORU
4.16. Tehlikeli Durumlar (Yangın, Kaza, Çarpışma, Sızıntı, vb.) ve Doğal Afetler İçin Acil
Eylem Planı, Gerekli Ekipmanlar ile İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kapsamında Yapılacak İş
ve İşlemler (Ayrıntılı bir şekilde ÇED Raporu ekinde yer almalı)
Yozgat Havalimanı inşaat ve işletme aşamalarında ortaya çıkacak tehlikeli durumlar
ve doğal afetler için alınacak önlemler Ek-19’da verilmiştir.
Proje kapsamında inşaat ve işletme faaliyetleri süresince iş güvenliği ve işçi sağlığı
konularında gerekli çalışmalar ve organizasyonlar yapılacak, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Tüzüğünün ilgili maddeleri hükmünce gerekli önlemler alınacak ve sürekli olarak kontrol
edilecektir. Şantiye binasında, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünde belirtilen ilk yardım
malzeme ve gereçlerinin bulunduğu revir ünitesi kurulacak ve olası kaza ve yaralanmalarda
çalışan personele ilk müdahale burada uygulanacaktır. Gerekli görüldüğünde hasta ya da
yaralılar, yaklaşık 13 km uzaklıktaki Yozgat İl Merkezinde bulunan sağlık kuruluşlarına
götürülecektir.
Çevre emniyeti için mahalli güvenlik kuvvetleri ile devamlı temas kurulacak ve
güvenlik kuvvetlerinin tavsiyelerine uyulacaktır.
Bu çalışmalarda insan sağlığını ve güvenliğini riske sokmamak amacıyla T.C.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın İş ve İşçi Güvenliği Tüzüğü’ndeki hükümlere
uyulacaktır.
214
ÇED RAPORU
14.05.2002 tarih ve 24755 sayılı Resmi Gazete'de (Değişiklik: 02.10.2011 tarih ve
28072 sayılı Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Alanı Yapım, İşletim ve
Sertifikalandırma Yönetmeliği hükümlerine göre, hava alanı işletmecisi inşaat tamamlanmadan
en az üç ay önce "Hava Alanı işletme Ruhsatı" istemiyle T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığı'na başvuruda bulunmaktadır. İşletme Ruhsatı verilen hava alanı
işletmecisi, hava alanı sertifikasının alınabilmesi için Hava Alanı Yapım, İşletim ve
Sertifikalandırma Yönetmeliğin 24.Maddesi'nde yer alan bilgi ve belgeleri içeren bir dosya ile
T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'na başvuruda bulunarak "Hava Alanı
Sertifikası" isteyebilir, ilgili Yönetmelikte sertifika başvurusunda istenen dokümanlardan birisi
de "Acil Durum Eylem Planı" olarak belirtilmektedir.
Yozgat Havalimanının alt yapı ve inşaat faaliyetlerinin tamamlanamaması ardından
"Acil Durum Eylem Planı" hazırlatılarak, ilgili kurumca onaylatılacaktır.
Ayrıca Yozgat Havalimanında uygulanacak güvenlik ve koruma hizmetleri
kapsamında, 01.12.2003 (değişiklik: 26.07.2006) tarihli Havaalanı Hizmetleri Emniyet
Yönetim Yönergesinde (Yönerge No: 02) belirtilen hususlara riayet edilecektir.
4.17. Jeolojik Etüt Çalışmaları Sonucunda Deprem ve Sıvılaşma Riskine Alınacak
Önlemler
Proje alanı ve yakın çevresi, T.C Bayındırlık ve İskân Bakanlığı (mülga) Afet İşleri
Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi’nin 1996 yılında hazırladığı “Türkiye Deprem
Bölgeleri Haritası” na göre III. Derece Deprem Bölgesi sınırında yer almaktadır.
Projede, T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı(mülga)tarafından yayınlanan “Afet
Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” esaslarına göre belirlenen “Etkin Yer
İvmesi Katsayısı” kullanılmalıdır. Bu Yönetmelikte “Etkin Yer İvmesi Katsayısı” II. derece
deprem bölgesi için A0=0,2 olarak alınabilir.
Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’ndan alınan bilgilere göre son 50 yılda Yozgat
çevresinde çok önemli can ve mal kaybına sebep olan deprem olmadığı görülmektedir.
Yozgat çevresinde en son yaşanan deprem, 2002 yılı Mayıs ayında Çekerek ilçesinde 4.3
şiddetindeki deprem olmuştur. Kayda değer en önemli deprem ise, 1939 yılında Erzincan
Depremi sırasında Peyik (Doğankent) Kasabasında hissedilen ve mal ve can kaybına yol
açan depremdir.
Yozgat Havalimanı etüt proje mühendislik hizmetleri işi kapsamında arazide sondaj
çalışmaları devam etmektedir. Sondaj çalışmalarının tamamlanmasını takiben jeolojik ve
jeoteknik etüt raporları hazırlanacaktır. Proje kapsamında ön inceleme çalışmalarında
Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü, Araştırma Dairesi Başkanlığı’nca hazırlanan Zemin Etüt
Raporu Ek-18’de verilmektedir.
Yönetimi Başkanlığı 19/01/2010 tarih ve 373 sayılı Genelgesine uygun olarak İmar Planına
Esas Jeolojik/Jeoteknik Etüt Raporu projenin etüt çalışmaları devam ettiği için bu çalışmalar
tamamlandıktan sonra hazırlatılacak ve değerlendirilmek üzere ilgili kuruma gönderilecektir.
Jeolojik ve jeoteknik etüt raporunda yer alan tüm hususlara inşaat çalışmaları sırasında
uyulacak olup, jeolojik/jeoteknik etüt raporu onaylanmadan proje inşaatına başlanmayacaktır.
215
ÇED RAPORU
4.18. Proje Alanı ve Etki Alanındaki Doğal Afet Durumuna Bağlı Olarak Alınacak
Önlemler
Yozgat Havalimanı olarak belirlenen alan için Yozgat Afet ve Acil Durum İl
Müdürlüğü’nce inceleme yapılmıştır. Ek-1 Resmi Belgeler ‘de verilen görüşlerine göre; proje
alanı 7269 sayılı kanun kapsamında değerlendirilmiş ve herhangi bir afete maruz bölge
kararı olmadığı gibi, olası muhtemel afet tehlikesi tespit edilmemiştir.
Faaliyet alanı ve çevresinde; doğal afet yönünden aktif, muhtemel ve potansiyel
heyelan, çığ, kaya düşmesi gibi afet riskleri bulunmamaktadır. Proje alanı; 7269 sayılı Umumi
Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun
kapsamında sel ve taşkınlara maruz bölgeler içerisinde yer almamaktadır.
Proje kapsamında yapılacak her türlü yapının inşaatında Mülga Bayındırlık ve İskân
Bakanlığının 14.07.2007 tarih ve 26582 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Afet
Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” esaslarına titizlikle uyulacaktır.
4.19. Proje Alanı ve Etki Alanı İçerisinde Yer Alan Sulama Kanalı vb. Altyapı
Yatırımlarının Projeden Ne Şekilde Etkileneceği ve Alınacak Önlemler
Yozgat-Sivas-Kayseri Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Onaylı Çevre Düzeni Planı,
Lejandı ve plan hükümleri Ek-5’te verilmiştir. Proje alanının tamamı Çevre Düzeni Planında
tarım arazileri olarak belirlenmiştir.
Yapımı planlanan Yozgat Havalimanı sınırları içerisinde herhangi bir sulama kanalları
vb. altyapı yatırımları bulunmamaktadır. Projenin 700 m güneyinde bulunan Fakıbeyli Göleti
havzasında kalan ve proje sınırları içerisinde bulunan akar dereler için gerekli önlemler
alınacaktır. Havalimanı inşaat çalışmaları sırasında dere yatağına hafriyat dökülmeyecek ve
proje sahası içerisinde yer alan 2 nolu kuru dere için Ek-20’de verilen DSİ 12. Bölge
Müdürlüğü görüşünde yer alan kanal tip enkesitleri ile uzunlukları uygulanacaktır. İnşaat
aşamasında oluşacak atıksular atıksu arıtma tesisinde arıtıldıktan sonra alıcı ortama deşarj
edilecektir.
4.20. Projenin İnşaatı Sırasında Kullanılacak Malzeme Ocakları ve Kırma Eleme
Tesislerine İçin Alınacak Tedbirler
kapsamında yapılacak kazı çalışmalarından (hafriyat) geri dolgu ile temin edilmesi
planlanmaktadır. Ancak dolgu için ilave ariyet malzemesine ihtiyaç duyulması durumunda
gerekli ariyet malzemesi civardaki ruhsatlı ve ÇED Gerekli Değildir ve/veya ÇED Olumlu
Proje
inşaat
öngörülmemektedir.
çalışmaları
kapsamında
216
Kırma-Eleme
Tesisi
işletilmesi
ÇED RAPORU
4.21. Projenin İnşaat ve İşletme Dönemine Ait İzleme ve Kontrol Programı
Projenin çevre izleme programı, çevresel kaynaklar ve bunların önerilen projeden
kaynaklanabilecek olumsuzluklardan etkilenme derecesine bağlıdır. Söz konusu projenin
inşaat, işletme ve işletme sonrası aşamalarında yürütülecek faaliyetlerin, ulusal çevre
mevzuatına uygunluğunun kontrol edilmesi amacıyla, farklı disiplinlerden uzman çevre
danışmanları bütün işlemleri ve ekipmanları kontrol edeceklerdir.
Çevre üzerinde oluşabilecek etkilerin asgari seviyede tutulması amacıyla, projenin
inşaat faaliyetlerinin ilk aşamalarından itibaren inşaat süresi boyunca sahadaki işlerin çevre
mevzuatının ilgili yönetmelik ve tüzüklerine uygun olarak yürütülmesi ve valilikçe
oluşturulacak uzman bir çevre ekibince periyodik olarak denetlenmesi gerekmektedir, inşaat
aşamasında yapılacak olan çevre denetimi sırasında inşaat sahası ve ekipmanları kontrol
edilecektir, inşaat aşamasındaki iş makineleri, gürültü kaynaklı etkileri en alt seviyede
tutacak şekilde seçilecektir.
Projenin inşaat aşaması boyunca, insan sağlığı ve emniyetine yönelik olarak meydana
gelebilecek riskler, bu tür inşaat işlerinde karşılaşılması muhtemel kazalarla ilgilidir. Bu
bağlamda, inşaat faaliyetlerini yürütecek yüklenici firma, sahanın tüm çalışanlar için
emniyetli bir hale gelmesi ve kazı ile ağır iş makinelerinin güvenliğinin sağlanması için bilgi
ve tecrübenin yanı sıra, tüm dünyada kabul görmüş güvenlik kurallarından da yararlanacaktır.
Olası iş kazalarına karşı, sahaya ikaz levhaları yerleştirilecek, işçilerin gerekli emniyet
ekipmanı tedarik edilecek ve "işçi Sağlığı ve iş Güvenliği Tüzüğü"nün ilgili maddelerine göre
hareket edilecektir. Ayrıca, inşaat sahasına giriş ve çıkışlar kontrol altında tutulacaktır.
Proje kapsamında yürütülecek olan izleme programı çevresel güvenliğin sağlanması
ve elde edilen izinlerin geçerliliğinin yitirilmemesi için gereklidir.
Proje sahibi tarafından yürütülebilecek izleme çalışmalarından elde edilen sonuçlar
raporlanarak gerektiğinde T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığına ve/veya Yozgat İl Çevre ve
Şehircilik Müdürlüğüne sunulacak ve inşaat aşamasında şantiyede işletme aşamasında ise
havalimanı işletmesini üstlenen kuruluşta gerektiğinde yetkili kurumlara sunulmak üzere saklı
tutulacaktır.
Söz konusu proje ile ilgili Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu kararı alınmasını
müteakip, izleme programı oluşturulacak, ÇED Komisyonunca belirlenecek periyotlarda Nihai
ÇED Raporu İzleme Formu doldurularak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunulacaktır.
İzleme programları inşaat ve işletme dönemleri için ayrı ayrı oluşturulacaktır.
İnşaat Aşaması Uygulama Alanları
İzleme Programının hedeflerine ulaşmak amacıyla aşağıda belirtilen kriterlerin ve
uygulamaların takibi yapılacaktır.
1) T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Altyapı Yatırımları Genel
Müdürlüğü tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilen taahhüt çerçevesinde yer alan
ve ÇED Raporunda da belirtilen Kamu Kurum ve Kuruluşlarından alınması gereken izinlerin
alınıp alınmadığı ve yapılması gereken protokollerin yapılıp yapılmadığı,
2) ÇED Raporunda belirtilen inşaat çalışmalarına uyulup/uyulmadığının belirlenmesi,
3) Proje kapsamındaki inşaat çalışmaları esnasında oluşacak hafriyat atığı
malzemenin hafriyat depolama alanlarında depolanıp depolanmadığı ve hafriyat
malzemelerinin yürürlükte olan Hafriyat Yönetmeliğine uygun olarak bertaraf edilip
edilmediğinin,
217
ÇED RAPORU
4) Hafriyat işlemleri esnasında oluşacak olan bitkisel toprakların hafriyat tekniğine
uygun olarak sıyrılması, depolanması ve çalışmalar tamamlandıktan sonra tekrar serilip
serilmediğinin,
5) İnşaat çalışmaları sırasında toz emisyonuna neden olan faaliyetlerde ilgili
yönetmelik sınır değerlerine uyulup uyulmadığının,
6) İnşaat çalışmaları sırasında gürültüye neden olan faaliyetlerde ilgili yönetmelik sınır
değerlerine uyulup uyulmadığının,
7) İnşaat çalışmaları sırasında oluşacak atıkların (katı, sıvı, tehlikeli v.b.) ÇED
Raporunda belirtilen ve ilgili yönetmelik hükümlerine uygun olarak bertarafına uyulup
uyulmadığının,
8) Havalimanı Projesi inşaatı sırasında herhangi bir kültür ve/veya tabiat varlığıyla
karşılaşılması durumunda, ilgili Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu veya Müze
Müdürlüğüne bilgi verilip verilmediğinin ve ÇED Raporunda belirtilen taahhütlere uyulup
uyulmadığının,
9) Şantiyelerde ve inşaat çalışmalarında işçi sağlığı ve güvenliği açısında alınacak
önlemlere uyulup uyulmadığının,
10) İnşaat çalışmaları yapılacak alanın içerisinde bulunduğu Valilik, Kaymakamlık ve
Muhtarlıklara çalışmalar öncesinde, çalışmalar sırasında ve çalışmalardan sonra gerekli
bilgilerin verilip verilmediğinin, çalışmalarla ilgili şikayet olup olmadığının ve şikayetlerin ele
alınıp gerekli tedbirlerin alınıp alınmadığının
11) ÇED Raporunda belirtilen önlem ve hususlar dışında inşaat çalışmaları sırasında
oluşabilecek ilave önlemlere uyulup uyulmadığının takibi yapılacaktır.
12) Flora ve fauna üzerine olumsuz etkilerin olup olmadığı,
13) Havalimanı alanı için imar planına esas Jeolojik ve Jeoteknik etüt çalışmalarının
hazırlatılıp, ilgili kurumlara onaylatılıp onaylatılmadığı,
14) Yapılacak olan bağlantı yolu proje çalışmalarının Karayolları 6. Bölge Müdürlüğü
ile yapılacak protokol çerçevesinde tamamlanıp tamamlanmadığı ve gerekli izinleri alınıp
alınmadığı,
15) Üst yapı kesin proje çalışmalarının tamamlanıp tamamlanmadığı, tamamlanmış
ise ana ünite ve üst yapı ünitelerinin tamamını gösterir onaylı vaziyet planının bir nüshasının
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED İzleme Kontrol Şube Müdürlüğü’ne sunulup sunulmadığı,
16) Malzeme taşımaları sırasında karayollarına zarar verilip verilmediği,
17) Proje alanı içerisinde yer alan mera vasfındaki araziler için Mera Kanununu 14.
maddesi gereğince İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’ne tahsis amacı değişikliği
talebinde bulunulup bulunulmadığı,
18) Proje alanında yer alan tarım ve tarım dışı kullanılan şahıs arazilerinin
kamulaştırma işlemlerinin tamamlanıp tamamlanmadığı,
19) Proje kapsamında yer altı suyu kullanımı söz konusu olması durumunda yer altı
kuyu sularının kullanımı için 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun çerçevesinde DSİ 12.
Bölge Müdürlüğü’nden gerekli izinlerin alınıp alınmadığı,
218
ÇED RAPORU
20) Proje kapsamında yağmur suyu kanallarının DSİ drenaj kanallarına bağlanması
hususunda DSİ 12. Bölge Müdürlüğü’nden gerekli izinlerin alınıp alınmadığı,
21) 14/02/2013 tarih ve 2013/4 sayılı Atıksu Arıtma/Derin Deniz Deşarjı Proje Onayı
İşletme Aşaması Uygulama Alanları
1) İşletme aşamasında, hassas alıcı ortamlarda gürültü seviyesinin Yozgat Valiliği il
Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ya da yetkili kılınan yeterlilik sahibi bir kuruluş tarafından
izlenmesi gerekmektedir. İniş-kalkış operasyonları ile mevcut durum arasındaki gürültü
düzeyi farkının tespit edilmesi, ÇED Raporu'nda yer alan etki azaltıcı önlemlerin
yeterliliğinin yöre halkı ile de görüşülerek irdelenmesi, bu irdeleme sonucu “Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” sınırlarının ihlali ve halktan
şikâyet tespit edilmesi durumunda ilave önlemlerin alınması için havalimanı işletmecisine
uyarıda bulunulması gerekmektedir.
2) İşletme aşamasında, içme ve kullanma suyu sonrası oluşacak evsel nitelikli atık su
için yapılacak biyolojik arıtma tesisi 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve ilgili
Yönetmeliğinin Ek: 5 ve Ek: 6 sınır değerlerini sağlayıp sağlamadığı Yozgat İl Çevre ve
Şehircilik Müdürlüğü tarafından denetlenecek ve uygun bulunur ise deşarj izni verilecektir.
3) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili politika ve prosedürler projenin, özellikle işletme
aşamasında olmak üzere, tüm aşamalarında geçerli olacak şekilde proje sahibi
tarafından sağlanacaktır. Bahsi geçen politika ve prosedürler, proje sahasında sağlıklı ve
güvenli bir ortamın sağlanması amacıyla, Türkiye’de belirtilen yönetmelikler ve uygulanan
standartlar ile uyum içinde olacaktır. Ülkemizde yürürlükte olan yasal mevzuat gereği,
uyulması gereken iş ve işçi sağlığı ile tesis güvenliğine yönelik tüzük ve yönetmelikler geçerli
olacaktır. Gerek inşaat ve gerekse işletme aşamalarında 1475 sayılı iş Kanunu'na istinaden
hazırlanıp yayımlanmış olan ve halen yürürlükte bulunan tüzük ve yönetmeliklere uyulacaktır.
4) İşletme aşamasında 14/02/2013 tarih ve 2013/4 sayılı Atıksu Arıtma/Derin Deniz
Deşarjı Proje Onayı genelgesi kapsamında, paket atıksu arıtma tesisi için Üniversitelerin
Çevre Mühendisliği Bölümü’ne ya da Çevre Merkezi’ne teknik rapor hazırlatılacak olup
Yozgat Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü onayına sunulacaktır.
5) İşletme aşamasında işletilecek olan atıksu arıtma tesisi çıkış sularının deşarjı için
29.04.2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması
Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik uyarınca, alıcı ortama yapılacak deşarj
konulu Çevre İzninin Yozgat İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nden alınıp alınmadığı,
ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda,
ÇED Yönetmeliğinin 18. Maddesinde;
“(1) Bakanlık, "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararı veya "Çevresel Etki
Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı verilen projelerle ilgili olarak, Çevresel Etki
Değerlendirmesi Raporu veya bu Yönetmeliğin Ek-IV’üne göre hazırlanan proje tanıtım
dosyasında öngörülen ve proje sahibi tarafından taahhüt edilen hususların yerine getirilip
getirilmediğini izler ve kontrol eder.
(2) Bakanlık bu görevi yerine getirirken gerekli görmesi durumunda ilgili kurum ve
kuruluşlarla işbirliği yapar.
219
ÇED RAPORU
(3) Proje sahibi veya yetkili temsilcisi "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" kararını
aldıktan sonra yatırımın başlangıç, inşaat dönemine ilişkin izleme raporlarını Bakanlığa
iletmekle yükümlüdür. Proje sahibi veya yetkili temsilcisi, "Çevresel Etki Değerlendirmesi
Olumlu" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararını aldıktan sonra
projede yapılacak Yönetmeliğe tabii değişiklikleri Valiliğe iletmekle yükümlüdür ifadeleri yer
almaktadır. Ayrıca 18/12/2009 tarih ve 27436 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Yeterlik Belgesi Tebliği” nin 9. Maddesinde;
“ÇED Olumlu Kararı verilen projelerle ilgili proje sahibi, bu Tebliğ kapsamında
yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlardan herhangi birine, yatırımın başlangıç ve inşaat
dönemlerinde belirtilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini, yatırımın işletmeye
geçişine kadar proje sahasına giderek, yerinde izleme kontrolünü yaptırmakla yükümlüdür.
İlgili ÇED Daire Başkanlıkları, proje sahibi tarafından yetkilendirilmiş kurum/kuruluşu bu
Tebliğin Ek-4 formuyla Daire Başkanlığına bildirir. Proje sahibi tarafından yetkilendirilen
kurum/kuruluş, bu Tebliğin Ek-4’ünde yer alan ÇED Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait
Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-Kontrol Formunu doldurarak Nihai ÇED Raporunda belirtilen
izleme-kontrol süreleri sonundan itibaren yirmi iş gününde Bakanlığa iletmekle yükümlüdür”
ifadesi yer almaktadır.
Bu doğrultuda söz konusu proje için “ÇED Olumlu Belgesi” verilmesi durumunda proje
sahibi tarafından yetkilendirilen kurum/kuruluş, yatırımın başlangıç ve inşaat dönemlerinde
ÇED raporunda belirtilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini proje sahasına giderek,
yerinde izleme kontrolü yaparak Tebliğin Ek-4’ünde yer alan İzleme-Kontrol Formunu
dolduracaktır. Proje sahibi tarafından yetkilendirilen kurum/kuruluş, Ek-4 İzleme Formunu;
Nihai ÇED Raporunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirtilen periyotlarda doldurarak
Çevre ve Şehircilik Bakanlığına iletilecektir.
4.22. İşletme Sonrası Proje Alanının Durumu ve Rehabilitasyon Programı
Yozgat Havalimanı Projesinin ekonomik ömrü 20 yıl olarak planlanmıştır. Ancak
Yozgat Havalimanı Projesi önemli bir alt yatırım projesi olup; söz konusu havalimanının
kullanım talebi doğrultusunda işletilecek olup, bu süreç içerisinde havalimanını işleten
kuruluş tarafından öngörülen rehabilitasyon (Apron, pist, taksirut) çalışmaları yürütülecektir.
220
BÖLÜM V
HALKIN KATILIMI
ÇED RAPORU
5. HALKIN KATILIMI
“Yozgat Havalimanı Projesi” ile ilgili olarak, ÇED Yönetmeliğinin 9. maddesi
gereğince, ÇED sürecinde halkın katılımını sağlamak, yatırım hakkında bilgilendirmek, proje
ile ilgili görüş ve önerilerini almak amacıyla 15.01.2013 tarihinde saat 14:00’da, Yozgat İli,
Merkez İlçesinde, Yozgat İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Konferans Salonu’nda Halkın
Katılımı toplantısı yapılmıştır.
Halkın Katılımı Toplantısı ile ilgili bilgiler Yerel ve Ulusal düzeyde yayınlanan
gazetelerde ilan edilmiştir. Ayrıca Toplantı için, proje alanına yakın yerleşim yerlerinde ilgili
birimlere ilan metinleri ve proje özetleri gönderilmiş, yerleşim yerlerinde toplantılarla ilgili
bilgileri içeren anonsların yapılarak halka duyurulması sağlanmıştır.
Proje hakkında bilgi vermek üzere; Yozgat Valiliği Başkanlığında yapılan Halkın
Katılımı Toplantısına proje sahibi olan T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı
Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü Yetkilileri, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilisi ve
ÇED Mühendislik Hizmetlerini yürüten firma olan MGS Proje Müş. Müh. Tic. Ltd. Şti.
yetkilileri katılmıştır.
Yapılan toplantıda projeyi tanıtıcı sunum yapılmış, hazırlanan el ilanları dağıtılmış,
sonrasında yöre halkının görüş ve önerileri dinlenmiştir. Ayrıca proje hakkında yöre halkına
anketlerin yapılması sağlanmıştır. Toplantıda faaliyet hakkında;
- Kamulaştırma hakkında detaylı bilgi,
- Projenin ne zaman inşaatına başlanacağı hakkında bilgi istenmiştir.
Toplantıda yukarıda belirtilen konulara ilişkin verilen bilgiler aşağıda kısaca
özetlenmiştir.
Proje kapsamında kullanılacak olan şahıs arazilerinin kamulaştırılması proje inşaatına
başlanmadan önce yapılacağı belirtilmiştir. Kamulaştırmaya ilişkin bilgi ise Bölüm 2.8.2
Başlığı altında verilmiştir. Yozgat Havalimanı Projesiyle ilgili olarak yapılacak kamulaştırma
çalışmalarına kesin proje aşamasında başlanacak olup, havalimanı inşaat aşamasından
önce çalışmalar tamamlanacaktır.
Yozgat Havalimanı Projesinin yatırım süresi 1 yılı projelendirme süresi olmak üzere
toplam 4 yıl olarak tespit edilmiştir.
Toplantı öncesinde katılımcılara broşür dağıtılarak, yapılacak projenin genel kriterleri
hakkında bilgi verilmiştir. Toplantının açılış konuşmalarının ardından ÇED Raporunu
Hazırlayan Kuruluş olan MGS Proje Müşavirlik Mühendislik Tic. Ltd. Şti. tarafından faaliyetin
çevresel etkileri ve alınacak önlemler hakkında bilgileri içeren bir sunum yapılmıştır.
Yapılan Halkın Katılımı Toplantısında aşağıdaki konu başlıklarından görüşler
aktarılmıştır.




Havalimanı için belirlenen yerin seçiliş nedenleri nelerdir?
Bölgede havalimanı projesi için geçmiş tarihlerde yapılan çalışmalarda belirlenen
alternatif alanlardan neden vazgeçilmiştir?
Havalimanının kurulacağı alanda yapılacak kamulaştırmaya ilişkin bilgiler nelerdir?
Kurulacak havalimanının özellikleri nelerdir?
221
ÇED RAPORU
Halkın Katılımı Toplantısında katılımcıların yukarıda genel olarak belirtilen konu
başlıklarına Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü yetkilileri ile ÇED Raporunu Hazırlayan
Kuruluş olan MGS Proje Müşavirlik Mühendislik Tic. Ltd. Şti. tarafından açıklamalarda
bulunulmuştur. Katılımcıların söz konusu proje ile ilgili görüş ve önerileri ise ilgili paydaş
gruplara aktarılmıştır. Proje ile ilgili katılımcılara anket uygulaması yapılmıştır. Halkın Katılımı
Toplantısında yapılan anket ile ilgili değerlendirme sonuçları aşağıda özetlenmiştir.
Yozgat Havalimanı Projesi kapsamında hazırlanan ankete 23 erkek, 2 kadın olmak
üzere toplam 25 kişi katılmıştır. Katılımda bulunan kişilerin yaş aralığı 26-65 arasında olup,
tamamı Yozgat İlinde ikamet etmektedir.
Halkın Katılımı Toplantısına proje alanı ve etki alanı çevresindeki köylerden ve
Yozgat İli genelinden katılım sağlanmıştır. Toplantı katılımcıları içerisinden ankete katılan
kişilerin meslek grubuna göre dağılım grafiği Şekil 73’te verilmektedir.
Şekil 73. Anket Katılımcılarının Meslek Gruplarına Göre Dağılımı
Yozgat Havalimanı Projesi için 6 kısımdan oluşan değerlendirme anketi
hazırlanmıştır. İlk kısımda ulaşım için önemli görülen ölçütler ve ikinci kısımda tercih edilen
ulaşım türü ile ilgili değerlendirmeler bulunmaktadır. Üçüncü ve dördüncü kısımlarda yakın
bölgelerde bulunan havalimanlarının kullanımı ve Yozgat İlinde havalimanı bulunması
durumunda tercih edilmeyeceği ile ilgili katılımcılara sorular yöneltilmiştir. Anketin beşinci
kısmında hangi fiyat koşullarında havayolu ulaşımının tercih edileceği ile ilgili değerlendirme
yapılmış olup, altıncı ve son kısımda proje ile ilgili katılımcıların düşünceleri sorulmuştur.
1. Şehirlerarası Ulaşımda Önemli Görülen Ölçütlerin Belirlenmesi
Bu kısımda anket katılımcılarının şehirlerarası ulaşımda yolculuk süresi ve maliyeti,
güvenliği, dakiklik ve konfor ile ilgili değerlendirme yapmaları istenmiştir. Bu hususlar için
önem derecesine göre yapılan değerlendirme sonucunda yolcuların en çok güvenliğe, daha
sonra yolculuk süresinin kısalığına ve konfora önem verdikleri belirlenmiş olup, ölçütlerin ve
değerlendirmelerin verileri Tablo 120’de, ilgili grafik Şekil 74’te verilmiştir.
222
ÇED RAPORU
Tablo 120. Şehirlerarası Ulaşımda Önemli Görülen Ölçütler
Değerlendirme Kriterleri
Çok Önemli
Ölçütler (%)
Fazla Önemli
Oldukça Önemli
Değil
26,1
4,3
Hiç Önemli Değil
Yolculuk Süresinin Kısalığı
65,2
Yolculuğun Toplam Maliyeti
35,0
55,0
5,0
5,0
Güvenlik
Dakiklik
Konfor
73,9
50,0
54,5
21,7
50,0
40,9
4,3
0,0
0,0
0,0
0,0
4,5
4,3
Şekil 74. Şehirlerarası Ulaşımda Önemli Görülen Ölçütlerin Değerlendirilmesi
2. Şehirlerarası Ulaşımın Hangi Ulaşım Türü İle Sağlandığı
Bu bölümde anket katılımcılarının, yaptıkları yolculukların iş, turizm/gezi ve diğer
amaçlar göz önüne alındığında hangi ulaşım türünü tercih ettikleri sorulmuştur. Anket
sonuçlarına göre ilk sırada özel araç tercih edildiği, daha sonra otobüs ve uçak tercih edildiği
belirlenmiştir. Bu bölümde yapılan değerlendirme verileri Tablo 121’de, grafik Şekil 75‘te
verilmiştir.
Tablo 121. Amaçlarına Göre Tercih Edilen Ulaşım Türleri
Ulaşım Türü
Seyahat Amaçları
İş Amaçlı
Turizm/Gezme Amaçlı
Diğer
Uçak (%)
16,7
20,8
40,0
Özel Araç (%)
53,3
50,0
40,0
Otobüs (%)
30,0
29,2
20,0
Tren (%)
0,0
0,0
0,0
223
ÇED RAPORU
Şekil 75. Seyahat Amaçlarına Göre Ulaşım Türü Tercihi
3. Yakın Bölgelerde Bulunan Havalimanı Kullanımı
Bu bölümde Yozgat İlinde ikamet eden anket katılımcılarının yakın bölgelerde
bulunan (Ankara-Kayseri) havaalanlarını kullanıp kullanmadıkları hakkında bilgi edinmek
amaçlanmıştır. Yapılan değerlendirmede katılımcıların %41,7’sinin yakın bölgelerde bulunan
havalimanlarını kullandığı, %58,3’ünün ise daha önce söz konusu havalimanlarını
kullanmadığı tespit edilmiştir.
4. Havalimanı İşletmesine Başlanılması Durumunda Şehirlerarası Ulaşımda
Kullanıp Kullanılmayacağı
Bu kısımda yapılan değerlendirmeye göre, Yozgat Havalimanı Projesinin işletmeye
açılması ve istenilen şehirlere ulaşım sağlaması durumunda anket katılımcılarının tamamının
havalimanından faydalanacağı belirlenmiştir.
5. Fiyat Koşullarına Göre Havayolu Ulaşımının Tercihi
Anketin bu bölümünde havayolu bilet fiyatları ile otobüs bileti fiyatları
karşılaştırıldığında, fiyatların aynı düzeyde olması durumunda katılımcıların tamamının
havayolu ulaşımını tercih edeceği belirlenmiştir. Ayrıca havayolu ulaşım fiyatının daha fazla
olması durumunda katılımcılarının % 60,87’sinin havayolu ulaşımını tercih edeceği
belirlenmiş olup, fiyat koşullarına göre tercih durumları Şekil 76’te verilmiştir.
224
ÇED RAPORU
Şekil 76. Fiyat Koşullarına Göre Havayolu Ulaşımı Tercih Durumu
6. Katılımcıların Düşünceleri
Proje kapsamında ankete katılanların görüşlerinin sorulduğu son kısım
incelendiğinde, halkın proje için istekli olduğu görülmüştür. Katılımcılar, özellikle yurt dışında
yaşayan ailelerin gidiş gelişleri için büyük önem taşıdığını ve Yozgat’ın gelişmesi için büyük
bir kazanç olacağını belirtmişlerdir. Ayrıca çağın gerekliliği haline gelen ulaşım türünün kısa
sürede faaliyete geçmesi gerektiği konusunda düşüncelerini ileten katılımcılar; havalimanı
projesinin yer seçimi dolayısıyla Yozgat’ın yanı sıra çevre iller açısından da faydalı olacağını
belirtmişlerdir. Ayrıca Yozgat’ın gelişimine katkı sağlayacak havalimanında uçuşların her gün
düzenli yapılmasını istediklerini ve aktarmasız direk uçuşların tercih edileceğini de
görüşlerinde aktarmışlardır.
Halkın katılımı Toplantısına ilişkin fotoğraflar Şekil 77’de verilmiştir.
225
ÇED RAPORU
Şekil 77. Halkın Katılımı Toplantısı Fotoğrafları
226
BÖLÜM VI
YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE
TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN
BİR ÖZETİ
ÇED RAPORU
6. YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK
OLAMYAN BİR ÖZETİ
Fakıbeyli köyleri arasında “Yozgat Havalimanı Projesi” yapımı planlanmaktadır. Projenin
amacı Yozgat ilinin ve bölgeye yakın diğer illerin sivil hava ulaşım ihtiyacının karşılanmasıdır.
Proje alanı Yozgat İl merkezinin yaklaşık 13 km kuzeydoğusunda, Sorgun İlçe
merkezinin 26 km kuzeybatısında, Çorum İli, Alaca İlçesinin de 35 km güneyinde yer
almaktadır. Yapımı planlanan Yozgat Havalimanının konumu sebebiyle, havalimanından
yalnızca Yozgat İli değil, aynı zamanda Çorum, Tokat ve Nevşehir illerinin bir bölümü de
faydalanabilecektir.
Yozgat Havalimanı,17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirilmesi Yönetmeliği;
EK-1 “Çevresel Etki Değerlendirmesi Uygulanacak Projeler”, Madde 9. Şehirlerarası
yollar, geçişler ve havaalanları, b) Pist uzunluğu 2.100 metre ve üzeri olan havaalanları
kapsamında değerlendirilmiş olup, bu doğrultuda söz konusu proje için ÇED Raporu
hazırlanmıştır.
Yozgat Havalimanına yapılacak olan bağlantı yolu kesin proje çalışmalarında
belirlenecek olup, söz konusu proje kapsamında değerlendirilmemiştir.
Yozgat Havalimanı Projesi ilin coğrafi konumu ve gerek bölgesel gerek ülkesel
kalkınma stratejileri göz önüne alındığında, Yozgat İlinin gelişimi için büyük önem
taşımaktadır. Yapılması planlanan havalimanı ile özellikle turizm, lojistik, tarım ve gıda gibi
sektörlerle İlin büyük ölçüde önem kazanacağı düşünülmektedir.
Planlanan Yozgat Havalimanı, uluslararası uçuşlar için de planlandığından, sadece
Yozgat’ın değil aynı zamanda bölgenin tamamının ihtiyacını karşılayacaktır. Ayrıca Yozgat
Havalimanı, bölgenin yurtdışında çalışan, bir kısmı yurt dışında yerleşik olan işçiler ve
ailelerinin yaz tatil seyahatleri ile özellikle hac ve umre ziyaretlerinin yüksek potansiyelini de
kaldırabilecek kapasitede planlanmıştır.
Bölgenin turistik ve tarihi değerlerinden Alacahöyük ve Hattuşşaş’a da yakın konumda
bulunması nedeniyle, Yozgat Havalimanı’ndan Çorum, Tokat ve Nevşehir'in bir bölümünün
de faydalanması sağlanarak bölgesel bir nitelik kazanması beklenmektedir.
Söz konusu projede, 3.500 x 45 m boyutlarında 1 adet pist, 300 x 120 m boyutlarında
1 adet apron, 265 x 24 m boyutlarında 1 adet taksirut ve 1100 x 60 m boyutlarında çift taraflı
aydınlatma koridoru planlanmaktadır. Ayrıca iç ve dış hatlar terminal binaları ve havalimanı
için gerekli diğer tüm tesislerin yapımı gerçekleştirilecektir. Havalimanı Genel Vaziyet Planı
EK-2’de verilmiştir.
2017 yılı için Yozgat Havalimanını 1.500.000 yolcunun kullanacağı öngörülmektedir.
Alanı kullanacak uçak tipinin Türk Hava Yollarına ait B-737-800 ve/veya benzer tipte olması
planlanmaktadır.
227
ÇED RAPORU
Yozgat Havalimanı Fizibilite Raporunda verilen bilgiler doğrultusunda,
gerçekleştirilecek olan havalimanının kapasitesi 315.360 uçak/yıl olarak planlanmaktadır.
Yozgat Havalimanına B 737-800 tipi uçaklara hizmet vermesi beklenmektedir.
yayımlanarak yürürlüğe giren “Havaalanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma Yönetmeliği”
hükümlerine göre yürütülecektir. Söz konusu havalimanının işletme aşamasında “Havaalanı
Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma Yönetmeliği hükümlerince Havaalanı İşletme Ruhsatı ve
Havaalanı Sertifikası alınacaktır.
ÇEVRESEL ETKİLER
1) KATI ATIKLAR

Evsel Nitelikli Katı Atık
Havalimanı projesinin inşaat ve işletme aşamasında meydana gelecek evsel nitelikli
katı atıkların içerisinde; değerlendirilebilir (kağıt, cam, plastik, metal kutular vb.) sınıfına
girenleri tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak ayrı ayrı toplanacak,
biriktirilecek ve 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ambalaj
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin ilgili hükümleri doğrultusunda çevre lisanslı geri
dönüşüm tesislerine verilecektir.
İnşaat ve işletme aşamasında oluşacak katı atıkların toplanması, biriktirilmesi ve
uzaklaştırılması Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere yapılacaktır. Evsel
nitelikli katı atıkların toplanması, biriktirilmesi ve uzaklaştırılması 14.03.1991 tarih ve 20814
sayılı R.G.’de yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerince yapılacaktır.
Bu doğrultuda proje kapsamında meydana gelecek katı atıklar, Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği 20. Maddesinde de belirtildiği üzere havalimanında bulundurulacak ağzı kapalı
konteynerlerde biriktirilecektir. Yozgat Belediyesi ya da yüklenici firma arasında bir protokol
yapılarak, havalimanı şantiye tesisinde biriktirilecek katı atıkların ilgili Belediye tarafından
alınması sağlanacaktır.

Hafriyat Atıkları Bertaraf Yöntemi
600.000 m3’ü bitkisel toprak olacaktır. Hafriyat atıkları ile bitkisel toprak havalimanı sahası
içerisinde yer alan 2 adet hafriyat depolama sahasında geçici olarak depolanacaktır.
Bitkisel toprak dışında oluşacak 6.500.000 m3 kazı malzemesi havalimanında dolgu
malzemesi (ariyet) olarak tekrardan kullanılacaktır. Bir kısım hafriyat malzemesi ise ulaşım
yollarında sergi malzemesi olarak kullanılacaktır. Hafriyat atıklarından dolguda kullanılması
uygun olmayan (“Havameydanları Malzeme, Yapım, Kontrol ve Bakım-Onarım
Şartnamesi”ne göre uygun olmayan) malzeme olması durumunda, hafriyat atıkları Yozgat
Belediyesi’nin izni ve görüşleri doğrultusunda Belediyenin gösterdiği alanlara taşınarak
yapılacaktır.
Proje kapsamında oluşacak hafriyat atıklarının geri değerlendirilmesi ve bertarafı
konusunda 18.03.2004 tarih, 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerine
uyulacaktır.
228

ÇED RAPORU
Atıksu Arıtma Tesisi Çamuru Bertaraf Yöntemi
İnşaat ve işletme aşamasında işletilecek olan atıksu arıtma tesisinden kaynaklı
oluşacak arıtma çamuru, “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ne göre analizleri
yaptırılarak tehlikeli atık olup olmadığı belirlenecektir. Analiz sonuçlarına göre atık
sayılı R.G.’de yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili hükümleri
doğrultusunda bertaraf edilecektir. Tehlikeli atık çıkma durumunda ise 22.07.2005 tarih ve
25883 sayılı R.G.’de (değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete) yayımlanan
“Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili hükümleri uyarınca bertaraf edilecektir.
Ayrıca proje inşaat aşamasında 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’de
uyulacaktır.

Tıbbi Atıkların Bertaraf Yöntemi
Havalimanında çalışacak (inşaat-işletme) personel ve yolcuların sağlık durumunun
denetlenmesi ve ilk yardım ve acil tedavi gibi sağlık hizmetlerinin verilmesi sonucu, tıbbi
atıklar meydana gelecektir. İnşaat aşamasında oluşacak tıbbi atıkların toplanması,
depolanması ve bertaraftı 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı R.G.’de yayımlanan “Tıbbi
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin (değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi
Gazete) ilgili hükümleri doğrultusunda yapılacaktır.

Bakım ve Onarım İşlemlerinden Kaynaklı Katı Atıkların Bertaraf Yöntemi
İnşaat ve işletme aşamasında meydana gelmesi muhtemel atık lastikler, 25.11.2006
tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak (değişiklik 30.03.2010 tarih ve 27537
sayılı Resmi Gazete) yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü
Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda bertaraf edilecektir.
İnşaat ve işletme aşamasında meydana gelecek tehlikeli atıklar ise 14 Mart 2005 tarih
ve 25755 sayılı Resmi Gazete'de (değişiklik. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.)
yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerince
İnşaat ve işletme aşamasında meydana gelecek atık piller 31.08.2004 tarih ve 25569
sayılı R.G.’de (değişiklik. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) yayımlanan “Atık Pil ve
Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine bertaraf edilecektir.
İnşaat ve işletme aşamasında meydana gelecek boş akülerin bertrafında 31.08.2004
tarih ve 25569 sayılı R.G.’de (değişiklik. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) yayımlanan
“Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
2) SIVI ATIKLAR

İşletme aşamasında, havalimanında çalışacak personelden ve havalimanını
kullanacak olan yolculardan kaynaklı atık su meydana gelecektir. Meydana gelen evsel
nitelikli atıksuların, havalimanında yapılması planlanan biyolojik arıtma tesisinde bertaraf
edilmesi planlanmaktadır.
229
ÇED RAPORU
14/02/2013 tarih ve 2013/4 sayılı Atıksu Arıtma/Derin Deniz Deşarjı Proje Onayı
İnşaat ve işletme aşamasında kullanılacak paket atıksu arıtma tesisi, Su Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliğinde verilen Evsel Nitelikli Atıksuların Alıcı Ortama Deşarj Standartlarını
(Tablo 21.1) ve 10.03.1995 tarih ve 22223 sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren
Su Ürünleri Yönetmeliği Ek 6’da verilen sınır değerleri sağlayacak şekilde işletilecektir.

Atık Madeni Yağlar
Projenin inşaat aşamasında iş makinelerinin bakım-onarımlarının
oluşturulacak makine parkının ilgili birimde yapılması planlanmaktadır.
şantiyede
İnşaat aşamasında iş makinelerinin bakım-yağ değişim işlemlerinden kaynaklı
meydana gelecek olan atık yağlar makine parkında sızdırmaz zemin üzerinde yer alacak
Bitkisel Atık Yağlar
İnşaat çalışmaları sırasında personelin yemek ihtiyacının kurulacak şantiye
sahasında pişirilerek karşılanması durumunda, bitkisel atık yağ oluşumu söz konusu
olacaktır. Oluşan bu atık yağlar 19.05.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uygun olarak, ayrı kaplarda biriktirilecek ve bitkisel atık yağ toplayan lisanslı firmalara
verilerek ve geri dönüşümü sağlanacaktır.
3) TOZ EMİSYONU
Söz konusu proje kapsamında arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında iş
makinesi ve araçlarının hareketlerinden dolayı ve proje kapsamında yapılacak hafriyat
çalışmalarından dolayı toz emisyonu oluşumu söz konusudur. Proje kapsamında yapılacak
hafriyat çalışmaları sonucu oluşacak toz emisyonu hesaplanmış hesaplanan bu değer,
Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’ Tablo 2.1'de verilen
Normal işletme şartlarında ve haftalık iş günlerindeki işletme saatleri için verilen kütlesel debi
(>1,0 kg/saat) (Baca dışındaki yerler) değerini aşmaktadır. Bu nedenle toz dağılımı yapılarak
EK-15’te sunulmuştur.
Havalimanı sahası için hesaplanan hava kirlenmesine katkı değerleri 06.06.2008 tarih
ve 26898 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme
ve Yönetimi Yönetmeliği’nde yer alan geçiş döneminde geçerli olacak KVS sınır ve UVS sınır
değerlerinin altında bulunmuştur. Bu itibarla en yakın yerleşim yerinin, arazinin hazırlanması
230
ÇED RAPORU
ve inşaat aşamasında oluşacak olan toz emisyonlarından dolayı olumsuz etkilenmesi
beklenmemektedir.
Ayrıca, yapılan hesaplamalar kontrolsüz durum için hesaplandığı için normalde toz
önlemeye yönelik arozözlerle sulama çalışmaları sürekli yapılacağı için çalışmalar sırasında
meydana gelecek toz emisyonları hesaplanan değerlerden daha düşük olacaktır.
Gerekli önlemler alındığı taktirde arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında
meydana gelecek toz emisyonlarının en yakın yerleşim birimi üzerine olumsuz bir etkisi
beklenmemektedir.
sayılı R.G yayımlanan Yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava
Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır.
4) GAZ EMİSYONU
İnşaat aşamasında iş makinelerinde
emisyonları oluşumu söz konusu olacaktır.
akaryakıt
kullanımından
kaynaklı
gaz
İş makinelerinde yakıt olarak dizel yakıt kullanımdan kaynaklı başlıca NOx, CO ve
SOx emisyonları meydana gelecektir. Bu yüzden yasal düzenlemelerle emisyon seviyesinin
belirli sınırlar dahilinde olmasını istemektedir. Proje kapsamında kullanılacak olan iş
makinelerinden kaynaklı emisyonların yönetmelik sınır değerleri aşmaması için gerekli tüm
önlemler alınacaktır. İnşaat aşamasında iş makinelerinden kaynaklanan emisyonun kontrol
edilmesi için yeni ve bakımlı araçlar kullanılacak, ayrıca 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı
Resmi Gazete yayımlanan “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
Havalimanının işletilmesi aşamasında ise, havalimanına iniş kalkış (Landing and
Take-off, LTO) yapan uçaklardan kaynaklı emisyon oluşumu söz konusu olacaktır.
Söz konusu Yozgat Havalimanının işletilmesi aşamasında özellikle yüksek
emisyonların meydana geldiği LTO çevriminde yapılacak bazı modifikasyonlar ile kirletici
emisyonların minimize edilmesi planlanmaktadır. Bu amaçla çeşitli simülatör modelleri ile
uçakların piste indikten sonra terminale kadar tek motorlu gidişi üzerinde çalışmalar
yapılarak, bu çalışmaların sonuçları uçakların yerdeki kirletici emisyonlarını azalacağı
öngörülmektedir.
Bunun yanında uçakların aerodinamik yapısındaki değişiklikler, uçuş yüksekliğindeki,
hızlarındaki ve rotalarındaki uygun değişiklikler hem sürdürülebilir bir yakıt tüketimi
sağlayacak hem de kirletici emisyonlarının minimize edilmesine katkıda bulunacaktır.
Havalimanında uçaklardan kaynaklı meydana gelecek emisyonlar için Uluslararası
Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) standartları sağlanacaktır.
5) GÜRÜLTÜ
Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek gerçekleştirilecek
faaliyetler aşamasında iş makinelerinden kaynaklı ve havalimanının işletilmesi aşamasında
özellikle uçakların iniş ve kalkışları sırasında gürültü oluşumu söz konusu olacaktır.
231
ÇED RAPORU
Havalimanı çevresinde mevcut gürültü düzeyinin TS 9315 ve TS 9798 standartlarına
göre tespiti için gürültüye duyarlı yapılar referans alınarak 01.03.2013 tarihinde Segal Çevre
Ölçüm ve Analiz Laboratuvarı tarafından belirlenen 6 ölçüm noktasında gürültü ölçümleri
yapılmıştır. Ölçüm noktaları koordinatları ile ölçüm sonuçları Tablo 95’te verilmiş olup,
Mevcut Durum Gürültü Ölçüm Raporu Ek-17’de verilmiştir. Ayrıca Yozgat Havalimanı Projesi
için hazırlanan Akustik Rapor EK-16’da verilmiştir.
ÇGDY Yönetmeliğinin 23. maddesinde belirtildiği üzere inşaat aşamasında proje
alanında yapılacak faaliyetler sırasında Lgündüz 70 dBA seviyesini aşmayacaktır. Proje
alanında meydana gelecek gürültüden etkilenebilecek en yakın yerleşim biriminde bu sınır
değerlerin aşılmaması gerekmektedir.
İnşaat aşamasında çalışacak iş makineleri ve ekipmanlardan kaynaklı oluşacak
gürültü hesaplamaları yapılmış ve 100 m mesafeden sonra Lgündüz değeri 70 dB’in altında
kalmaktadır.
Proje inşaat ve işletme aşamasında 07.03.2008 tarih ve 26809 sayılı R.G.’de
yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği hükümlerine titizlikle uyulacaktır.
■
yayımlanarak yürürlüğe giren “Havaalanı Yapım, İşletim ve Sertifikalandırma
Yönetmeliği” hükümlerine göre yürütülecektir.
■
Yozgat Havalimanının işletilmesi aşamasında verilecek yer hizmetlerinde 28.08.1996
tarih ve 22741 sayılı Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22) hükümlerine
uyulacaktır.
■
Yozgat Havalimanının işletilmesi aşamasında Sivil Havacılık
standartları ve eklerine uyulacaktır.
■
Yük taşımacılığı için 19.10.1983 tarih ve 18196 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe
giren Türk Sivil havacılık Kanunu’nun 18. ve 19. Maddeleri uyarınca işletme izni ve
işletme ruhsatı alınacaktır.
■
Proje Alanı ve Etki Alanında Yapılacak Çalışmalar Sırasında Herhangi Bir Kültür ve
Tabiat Varlığına Rastlanılması Durumunda çalışmalar durdurularak Sivas Kültür
Varlıklarını Koruma Bölge Kuruluna haber verilecektir.
■
Taşıma ve nakliye işlemlerinde, 2918 sayılı Trafik Kanunu’nun ilgili maddelerine ve
25.02.2004 tarih ve 25384 sayılı Karayolu Taşıma Yönetmeliği ve aynı yönetmelikte
08.09.2004 tarih 25577 sayılı değişikliğe, 18.07.1997 tarih ve 23053 sayılı Karayolları
Trafik Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir.
■
Havalimanı inşaat aşamasında 2 Eylül 1997 tarih ve 23098 (değişiklik: 14.07.2007
tarih ve 26582 sayılı R.G.) sayılı R.G.’ de yayımlanarak yürürlüğe giren “Afet
Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine ve 7269 sayılı
“Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara
Dair Kanun” hükümlerine uyulacaktır.
■
Proje alanında yer alan kuru derelerin mevcut durumları aynen korunacak olup, ulaşım
yolu olarak kullanılmayacaktır.
232
Örgütü
(ICAO)
ÇED RAPORU
■
İşletme aşamasında işletilmesi planlanan atıksu arıtma tesisi için 14/02/2013 tarih ve
2013/4 sayılı Atıksu Arıtma/Derin Deniz Deşarjı Proje Onayı genelgesi kapsamında,
■
İnşaat ve işletme aşamasında 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmeliklerine
uyulacaktır. Fauna türleri arasında Bern Sözleşmesi Ek-2 ve Ek-3’e göre kesin koruma
altında olan ve koruma altında olan türler vardır. Bu türlerle ilgili olarak Bern
Sözleşmesi koruma tedbirlerine ve bu sözleşmedeki 6. ve 7. Madde hükümlerine
uyulacaktır.
■
Havalimanı işletme esnasında söz konusu risklere karşı korunması açısından;
09.12.2003 tarihli ve 25311 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İş Sağlığı ve
Güvenliği Yönetmeliği”ne titizlikle uyulacaktır.
■
08/05/2003 tarih ve 25102 sayılı R.G.’de yayımlan 4856 sayılı ve 13.05.2006 tarih ve
26167 sayılı R.G.’de yayımlan 5491 sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanun ve bu kanunlara istinaden çıkarılan tüm yönetmeliklere titizlikle uyulacaktır.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında; 2872 sayılı Çevre kanunu ve ilgili
yönetmelikler ile diğer mevzuat kapsamında çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi için
gerekli her türlü izinler alınacak ve ilgili yönetmeliklere uyulacaktır. Gerekli kamu kurum ve
kuruluşlardan izin alınmadan faaliyet geçilmeyecektir Ayrıca;
■
11.08.1983 tarih ve 18132 “2872 Sayılı Çevre Kanunu” ve 13.05.2006 tarih ve 138527
sayılı “5491 Sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”
■
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu,
■
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu,
■
1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu,
■
3083 Sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu,
■
3573 Sayılı Zeytinciliġin Islahı Ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun,
■
4081 Sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkındaki Kanun,
■
4342 Sayılı Mera Kanunu,
■
4857 Sayılı İş Kanunu,
■
3213 Sayılı Maden Kanunu,
■
167 Sayılı Yeraltı Suları Kanunu,
■
5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu,
■
06.05.1930 tarih ve 1489 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1593 sayılı
Umumi Hıfzıssıhha Kanuna,
■
17.02.2005 tarih ve 25730 sayılı R.G.'de yayımlanarak yürürlüğe giren İnsani Tüketim
Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğe,
233
ÇED RAPORU
■
19.03.1971 tarih ve 13783 Sayılı “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde
Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik”
■
26.11.2005 tarih ve 26005 sayılı R.G.’de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin Su ve
Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği
■
31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı R.G.’de yayımlanan “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği”,
■
10.10.2010 tarihli ve 27372 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodları Tebliği,
■
14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı R.G.’de yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği”,
■
24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı R.G.’de yayımlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği”,
■
03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı R.G.’de (değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı
Resmi Gazete) yayımlanan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”,
■
06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hava Kalitesi
Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği”,
■
Resmi Gazete) yayımlanarak yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin
Kontrolü Yönetmeliği”
■
Resmi Gazete) yayımlanan “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”,
■
Resmi Gazete) yayımlanan “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”,
■
18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”,
■
08.06.2010 tarih ve 27605 sayı R.G’de yayımlanan “Toprak Kirliliğinin Kontrolü Ve
Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmeliği”,
■
22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı R.G.’de yayımlanan “Tıbbi Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği,
■
26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı R.G.’de yayımlanan “Atıkların Düzenli Depolanmasına
Dair Yönetmelik”,
■
17.05.2005 tarih ve 25818 sayılı R.G.’de (değişiklik:26.08.2010 tarih ve 27684 sayılı
R.G.) yayımlanan “ Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”,
■
17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Etki
Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği”,
■
04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı R.G.’de yayımlanan “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”,
234
“Hafriyat
ÇED RAPORU
■
Resmi Gazete) yayımlanan “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”,
■
29.04.2009 tarihli ve 27214 sayılı R.G.’de yayımlanan, Çevre Kanununca Alınması
Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır.
235

YOZGAT HAVALİMANI PROJESİ

Transcription

Similar documents

Kadıköy Belediyesi Sürdürülebilir Enerji Eylem Planı

havacılık - TC Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

T.C. ULAŞTIRMA DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI

12 Cam Mozaik ve Araç