Sabaku Februari - April 2013
Transcription
Sabaku Februari - April 2013
www.flyslm.com February - April 2013 Kunst leeft in Suriname Art is Alive and Well in Suriname Coronie: Mangrovepracht Coronie: Mangrove Splendor Belém Brasil Círio de Nossa Senhora de Nazaré Mystiek toerisme Mystic Tourism onboard shopping Meeneemexemplaar / Your free copy in-flight Magazine 4 www.flyslm.com Welkom Welcome Plannen voor het nieuwe jaar Plans for the New Year Traditiegetrouw stappen we het nieuwe jaar binnen met goede voorne- Traditionally we start the New Year with good intentions and plans. mens en plannen. Voornemens en plannen in de privésfeer of zakelijk. Intentions and plans in the private or business sphere. Who does not have Wie heeft ze niet? them? Wij zijn geen uitzondering op die regel. Ook wij hebben ze, die voorne- We are no exception to that rule. We also have them, those intentions and mens en die plannen. Wat wij ons hebben voorgenomen te doen en de plans. What we have planned to do and the plans that we want to carry out plannen die wij willen uitvoeren, is allemaal gedaan met u in gedachten. are all done with you in mind. Because we want to better position ourselves Omdat wij ons beter willen positioneren op de markt, waardoor wij tus- in the market, allowing us to stand out among others and serve you better. sen anderen opvallen en u beter kunnen dienen. Van die plannen wil ik u I would like to share these plans here with you. hier graag deelgenoot maken. At least one new destination in 2013, purchase a third aircraft for the regioMinstens één nieuwe bestemming erbij in 2013. Aanschaf van een derde nal route, better fuel policy and the commissioning of a new cargo terminal vliegtuig voor de regionale route, een beter brandstofbeleid en de inge- at our international airport are only a part of the plans for the year 2013. bruikname van een nieuwe cargo terminal op onze internationale luchthaven zijn slechts een deel van de plannen voor het jaar 2013. Fortaleza in Brazil is a destination that we have in mind for this year. We will thereby increase our focus on the transport of passengers from Fortaleza in Brazilië, is een destinatie die wij voor dit jaar op het oog heb- Europe to our southern neighbors. This applies not only to passengers fly- ben. We zullen ons daarbij meer gaan richten op het vervoer van pas- ing with us, but also to those which are transported by other carriers from sagiers vanuit Europa naar onze zuiderburen. Dat geldt niet alleen pas- Europe and the region. sagiers die met ons vliegen, maar ook die welke worden vervoerd door Flying to Santo Domingo and Panama has our serious attention as well. andere maatschappijen vanaf Europa en de regio. The latter especially given the growing trade between Suriname and Wat ook onze serieuze aandacht heeft is vliegen op Santo Domingo Panama. That we will be concentrating more on the transportation of en Panama. De laatste vooral gezien de toenemende handel tussen freight is of course obvious. Suriname en Panama. Dat wij ons op die route meer op vrachtvervoer zullen gaan toeleggen ligt uiteraard voor de hand. The mid-Atlantic route has our attention as well. Currently, we are serving that destination five times a week with our A340. We have firm plans to put De mid-atlantische route heeft ook onze aandacht. Momenteel wordt into service a second aircraft on the Amsterdam-Paramaribo vv route. dat traject vijf keer per week bediend met de A340. We hebben vaste We will acquire the second aircraft by financing it ourselves or in a joint plannen een tweede toestel in te zetten op de route Paramaribo- operation with another interested airline. For the new plane we will have to Amsterdam v.v. make a choice between the Boeing 777, the Boeing 767 or the A330, each Het tweede toestel zullen we of geheel in eigen beheer of in een joint with a capacity of around 270 to 300 passengers. operation met een andere geïnteresseerde vliegmaatschappij aanschaffen. Voor het nieuwe vliegtuig zullen we een keus moeten maken tussen One of the priorities of government policy is tourism; the interior must be ac- de Boeing 777, de Boeing 767 of de A330, allen met een capaciteit rond cessible. Therefore we will endeavor to set up a domestic flight connection de 270 tot 300 passagiers. which will include serving the short region. Een van de speerpunten van regeringsbeleid is toerisme; het binnenland A further step in the improvement of service to our passengers is to upgrade, moet bereikbaar zijn. Daarom zal gewerkt worden aan het opstarten van in the first quarter already, the dispatch of cargo at our international airport, een binnenlandse vliegverbinding waarbij wij ook de korte regio willen so that it meets international standards. Security will be improved in the gaan bedienen. new system, while the facility will be equipped with state of the art scanning equipment. We have a way to go, but we will surely get there. Een verdere stap in de verbetering van de dienstverlening aan onze passagiers, is om nog in het eerste kwartaal de vrachtafhandeling op onze internationale luchthaven te upgraden, zodanig dat die voldoet aan internationale standaarden. De veiligheid wordt in het nieuwe systeem verhoogd, terwijl de faciliteit wordt voorzien van hyper moderne scanapparatuur. We zijn er nog niet, maar we komen er zeker. Ewald M. Henshuys President & CEO Surinam Airways www.flyslm.com 5 www.flyslm.com Index Welkom / Welcome.................................................................................................................5 Reisadviezen / Travel Tips................................................................................................7 Dit in-flight magazine wordt uitgegeven door This in-flight magazine is published by Verruiming van het Surinaams toeristisch product met... Mystiek toerisme….............................................................................................................10 The Suriname touristic product is broadened with…. Mystic Tourism.......................................................................................................................11 Kunst leeft in Suriname....................................................................................................18 Art is alive and well in Suriname...............................................................................19 Suriname Jazz Festival zet de toon.........................................................................22 Suriname Jazz Festival sets the trend .................................................................23 TEKSTEN/TEXT Charles Chang Desi Truideman Esther Zoetmulder George Orie Imelda Valkering Martin Panday Rosita Leeflang Sarah Tourville Siegfried Gerling FOTOGRAFIE/PHOTOGRAPHY Charles Chang Esther Zoetmulder Richenel Colour Photography Lilian Wiebers Peter Thielen Rasha Taus Roy Tjin Samir Photography Sieuwnath Naipal PRODUCTIE/PRODUCTION Rudi Westerborg Roy Tjin VERTALING/TRANSLATION Jacques Noël REDACTIE/EDITOR George Orie EINDREDACTIE/FINAL EDITING SLM Public Relations [email protected] VORMGEVING/GRAPHIC DESIGN Carlito’s Design, Amsterdam www.carlitos-design.nl ADVERTENTIES/ADVERTISING Lisa Pantin/SLM PR Dept. [email protected] Phone (597) - 465700 ext. 279 AUTEURSRECHT/COPYRIGHT No part of this magazine may be reproduced, stored in a retrieval system or resold without the prior written consent of the publisher. SABAKU makes every effort to check all information, but cannot accept any responsibility for errors or omissions. 6 www.flyslm.com Zes nieuwe gitaarbouwers en reparateurs opgeleid.................................28 Six new guitar builders and repairmen trained...............................................29 editorial SABAKU February - April 2013 Airbus A340 Entertainment handset gids.........................................................38 Airbus A340 Entertainment handset guide.....................................................38 Sky Emporium boordverkopen ..................................................................................39 Inflight shopping....................................................................................................................39 Column.........................................................................................................................................52 De verborgen natuurschat van Coronie ..............................................................54 Coronie’s hidden nature treasure ............................................................................55 De tijd van Saramaccaanse vrouwen is gekomen........................................62 Saamaka Muje Ting Kisi .................................................................................................59 Ambassadeur van de bloemschikkunst in Suriname..................................66 Ambassador of flower arranging art in Suriname..............................................67 Belém - Círio de Nossa Senhora de NazaréI.....................................................70 Surinam Airways Adressen / Addresses.............................................................77 Fit tijdens de vlucht / Fit while flying.....................................................................78 Voorbeelden van formulieren en formaliteiten voor reizen naar de VSA..................................................................................................79 Examples of forms and formalities when travelling to the USA........79 Suriname in feiten ...............................................................................................................80 Facts about Suriname.......................................................................................................81 Cover: Art by Paul de Jong Airbus A340-300 Reisadviezen Travel tips De volgende tips van de SLM zullen uw reis veraangenamen: The following Surinam Airways tips will make your flight more enjoyable: FASTEN YOUR SEATBELTS Maak vóór de start en landing uw stoelriemen vast. Maak ze niet los, zolang het bordje 'fasten seat belts' is verlicht. Uit voorzorg kunt u uw riem de gehele reis losjes omhouden. FASTEN YOUR SEATBELTS ONTSPANNING Wij kunnen u voorzien van kranten en tijdschriften. Op de mid-Atlantische route (Paramaribo-Amsterdam v.v.) kunt u met uw koptelefoon genieten van films en aangename muziek. Door de atmosfeer in de cabine en het stilzitten kunnen uw voeten opzwellen. Draag daarom ruimzittende schoenen of slippers. SPECIALE MAALTIJDEN Gebruikt u op doktersvoorschrift of uit geloofsovertuiging speciale maaltijden, dan serveren wij die graag. Maak uw verzoeken duidelijk kenbaar bij de reservering van uw vlucht. GEZONDHEID In het vliegtuig is de lucht droger dan daarbuiten. Drink daarom zoveel mogelijk tijdens een vlucht. Alcohol, koffie en thee onttrekken vocht aan het lichaam, beperk daarom het gebruik. Beweeg (zeker op lange vluchten) zoveel mogelijk. Op pagina 78 staan oefeningen die u in uw stoel kunt doen. De boordapotheek bevat medicijnen voor de meest voorkomende kwaaltjes. Gebruikt u medicijnen, neem die dan altijd mee in uw handbagage. KINDEREN Reist u met een baby? De steward(ess) maakt graag het flesje klaar.Waarschuw op tijd, dan hoeft uw kleintje niet te wachten. Op de mid-Atlantische route (Paramaribo-Amsterdam v.v.) kunnen wij ook voor babyvoeding en luiers zorgen. Voor grotere kinderen hebben wij op die route speelgoed en boeken beschikbaar. Laat kinderen veel drinken. Geeft u borstvoeding, drink dan zelf ook meer dan normaal. Geef de baby eventueel extra (lauw) mineraalwater. Geef uw baby bij start en landing een fopspeen of flesje met drinken, om de druk op de trommelvliezen te verminderen. Een ouder kind geeft u een zuigsnoepje of stukje kauwgum. Zelf kunt u eventueel ook geeuwen of slikken om de druk te verminderen. ELECTRONISCHE APPARATUUR In het vliegtuig mag u geen apparaten gebruiken waarin een zender of ontvanger zijn verwerkt. Radio's, mobiele telefoons, laptops en televisies werken namelijk storend op het gevoelige navigatiesysteem van een vliegtuig. HANDBAGAGE Iedere passagier mag één (1) stuk handbagage meenemen. Dat moet van een dergelijk formaat zijn dat u het kwijt kunt onder uw stoel. De bergplaatsen boven uw hoofd zijn alleen bestemd voor lichte artikelen, zoals hoeden, mantels, bloemen en andere lichte artikelen. Open de klep voorzichtig, zodat er geen spullen uit vallen. BAGAGE Volwassenen en kinderen vanaf 2 jaar mogen tussen Paramaribo en Amsterdam maximaal 1 stuk van maximaal 25 kilo (54 lbs) meenemen in de Tourist Class. In de Business Class geldt 2 stuks van elk maximaal 32 kg (70 lbs). Op vluchten van en naar de Verenigde Staten geldt een andere regeling. Daar mag elke passagier twee stuks bagage meenemen, met een afmeting van maximaal 158 cm (62 inch) (lengte + breedte + hoogte) en een gewicht van maximaal 23 kg (50 lbs). Heeft u meer bagage, dan moet u bijbetalen. Voorzie zowel de binnen- als buitenkant van uw bagage van adresstickers. Deze hoeven aan de buitenkant niet voor iedereen leesbaar te zijn. HERBEVESTIGING Verblijft u ergens langer dan 72 uur, dan moet u tenminste 72 uur vóór vertrek uw gereserveerde door- of terugreis opnieuw bevestigen. Op de vluchten Paramaribo-Amsterdam v.v. is deze regel niet van toepassing. Wenst u een aangepaste maaltijd, rolstoelservice of andere bijzondere dienstverlening, dan is het verstandig om dit verzoek opnieuw te bevestigen. Dank voor uw vertrouwen in Surinam Airways. Before take off and landing, fasten your seatbelts and keep these fastened until the ‘fasten seat belt sign’ is turned off. As a precaution, you may keep your seatbelt loosely fastened during the entire flight. RELAXATION A selection of international newspapers and magazines is available on the mid-Atlantic route (Paramaribo-Amsterdam v.v.). And you can also enjoy music and films via headsets. Because of the cabin pressure and enforced sitting for several hours, your feet may become swollen. Wear, therefore, roomy shoes or slippers. SPECIAL MEALS Special meal requests, either because of medical or religious reasons can be fulfilled. Please advise us of this when making flight reservations. HEALTH The atmosphere inside the aircraft is dryer than that on the ground, therefore you should drink as much as possible during a flight. Alcohol, coffee and tea however, remove fluids from the body. Use these stimulants as little as possible. Move about as much as possible (especially on longer flights). On page 66 you will find exercises which you can do while sitting in your aircraft seat. The medical dispensary on board contains medicine for the most anticipated minor complaints. If you take medicine regularly, be sure to always place this in your hand baggage. CHILDREN: Are you traveling with a baby? The steward(ess) will gladly prepare the baby bottle for you. Please give sufficient advance notice so that your baby does not have to wait. On the mid-Atlantic route (Paramaribo-Amsterdam v.v.) we can also provide baby food and diapers. For older children on this route we have toys and books available. The children must drink a lot. If you are breast-feeding, you should also drink more than normal. Give the baby also, extra tepid mineral water. By take off and landing, give your baby a pacifier or a bottle with liquid to lessen the pressure on the eardrums. Give an older child either candy or chewing gum. For yourself, you may either yawn or swallow to lessen the pressure. ELECTRONIC DEVICES Once you are on board the aircraft you may not use electric equipment with transmitters and receivers. In addition, radios, cellular phones, laptops and televisions disrupt the sensitive navigation system and are not allowed. HAND LUGGAGE Every passenger is allowed one (1) piece of carry on hand luggage that fits easily under the aircraft seat. The luggage bins above your head are only intended for light articles such as hats, coats, flowers etc. Open the flap carefully so that items do not fall out. LUGGAGE On the route between Paramaribo and Amsterdam, adults and children from the age of 2, are allowed 1 piece of maximum 25 kilo (54 lbs) luggage in Tourist class, and 2 pieces of 32 kilo (70 lbs) maximum in Business class. Different luggage regulations apply on flights to and from the United States. On this route every passenger is allowed two (2) pieces of luggage with a maximum dimension of 158 cm. (62 in.) (Length + width + height) and a maximum weight of 23 kg (50 lbs). If you have additional luggage then there is an excess baggage fee. Please place address stickers on both the interior and exterior of your luggage. On the exterior, these don’t have to be readable for everyone. RECONFIRMATION If you are staying for longer than 72 hours, then at least 72 hours before your departure, you are asked to reconfirm your flight. On flights between Paramaribo and Amsterdam this rule is not applicable. If you require adjusted meals, wheelchair service or other special services, then please place your requests when reconfirming. We thank you for flying Surinam Airways. www.flyslm.com 7 Ontdek Suriname Avontuur en vakantie gaan vaak samen. Het is maar net waar je op vakantie heen wilt. Boek, als avontuur je trekt, een reis naar een vakantiebestemming waar je weet dat avontuur op je wacht. Combineer het aangename, de vakantie, met het nuttige...de ontmoeting met wellicht vreemde culturen . Droom van ontspanning en tijd voor jezelf. Een reis van duizenden kilometers begint met een eerste stap: de stap aan boord van het SLM vliegtuig dat je naar je bestemming voert... Suriname, het kloppend hart van de Amazone. Flora en fauna zullen je verbaasd doen staan over de wonderen van de natuur. Gastvrijheid is in Suriname zowat een nationale sport. Ervaar de betekenis van een gastvrij onthaal. Haast betekent in Suriname niet ‘geen tijd hebben voor een ander’. Integendeel. Idyllische plekjes zijn vooral in de districten, waar, in lang vervlogen tijden, plantages hebben gebloeid, makkelijk te vinden. Jovialiteit is voor iedere Surinamer een tweede natuur. Je zult je als gast dan ook heel gauw ‘thuis’ voelen. Kunst kijken in Suriname is een belevenis. Bouwkunst, houtsnijwerk, beeldende kunst en schilderkunst. Land van water is de betekenis van het oud Indiaans woord Guaiana, waar Suriname deel van uitmaakt. Muziek, zang en dans zijn een trits. De Surinaamse muziek wordt gekenmerkt door een grote verscheidenheid in toon en in ritme, waar onmiskenbaar tonen in door klinken die hun oorsprong hebben in Afrika, Azië en Europa. Geen nood; laat je meeslepen, gooi gerust de beentjes los. Natuurlijke grenzen markeren het Surinaams territoir, met in het oosten Frans-Guiana, Guyana in het westen, Brazilië in het zuiden en in het noorden de Atlantische Oceaan. Openlucht recreatie is in Suriname precies wat daarmee bedoeld wordt. Het klimaat leent zich daar ook voor en er zijn mogelijkheden te over. 8 www.flyslm.com Palmenstranden zul je in Suriname niet vinden. Behalve dan bij Galibi, een Indiaans dorp aan de monding van de Marowijnerivier. Op ongeveer een uur gaans van dit dorp ligt het unieke natuurreservaat Babunsanti waar jaarlijks tussen februari en augustus duizenden reuzenzeeschildpadden op de ongerepte zandstranden hun eieren komen leggen. Quarteronen, halfbloeden in Latijns-Amerika, van wie één van de grootouders van een ander ras is, kom je in Suriname overal tegen. Maar...you’ll see friends shaking hands, say how do you do, and you’ll think to yourself “what a wonderful world.” En dat is het ook. Reserveer een package tour bij een van de lokale touroperators. Sap van exotische Surinaamse vruchten zullen niet alleen je dorst lessen maar bovendien je dagelijkse behoefte dekken aan vitaminen. Tongstrelende gerechten uit de zeer gevarieerde Surinaamse cuisine zullen je waardering voor a taste of Suriname verder verhogen. Uniek in de wereld zijn de naast elkaar gelegen moskee en joodse synagoge in het centrum van Paramaribo. Verdraagzaamheid en respect voor elkaar, elkaars cultuur, elkaars geloof, elkaars politieke overtuiging zijn wezenskenmerken van de multi-etnische samenleving van Suriname. Watervallen als de Raleighvallen, Wonotobo en Kabalebo. waar je een verkwikkende douche kan nemen na een dag door het regenwoud te hebben gelopen. Xenofilie, de welgezindheid jegens buitenlanders en vreemdelingen, is de Surinamers niet vreemd. En dat zul je al heel gauw merken. Yin en yang moeten na je vakantie in Suriname in evenwicht zijn. Yang (het mannelijke, actieve, scheppende, lichte) en Yin (het vrouwelijke, passieve, ontvangende, donkere), wordt de beheersing van alle natuurlijke processen toegedacht door de principes van en de ‘vijf elementen’: water, aarde, hout, metaal en vuur. Zeden en gewoonten zullen misschien een beetje vreemd aandoen, maar treedt ze onbevangen en zonder vooroordeel tegemoet. Houd in gedachten dat wie verre reizen doet, vreemde volken ontmoet. Sabaku Sabaku Sabaku, zo heet dit in-flightmagazine van de SLM. Sabaku, zo heet dit in-flightmagazine van Surinam Airways. Je spreekt het uit als 'sabbakoe', met de klemtoon op de Je spreekt het uit als ‘sabbakoe’, met de klemtoon op de laatste lettergreep. Sabaku is het Surinaamse woord voor laatste reiger.lettergreep. Sabaku is het Surinaamse woord voor reiger. In Suriname leven achttien soorten reigers, waarvan er vier Discover Suriname Book the flight to warm, convivial, tropical, unspoiled Suriname. Travel with SLM to the only Dutch-speaking country in South America. Step out of the plane and let the heat warm your body and defrost your heart. Appreciate the friendly hospitality of the Suriname people Surprise yourself about the low population Adventure and vacation often go hand in hand.density. It is only a question of where you want to spend it. space that surrounds you. Enjoy the Bookat a flight, if adventure to you, to a a vacation Laugh the many jokes: appeals Surinamers have highly destination developed where sense adventure of humor. awaits yourself you. Deepen in the traditional cultures that have been preserved. Combine pleasure, the vacation, with the useful…meeting strange cultures most probably. Drink Suriname sap, rum, beer and wine. Dream about relaxation and time for yourself. Taste theon delicious food from the worldwide Embark a journey by taking first step:kitchens. boarding an SLM flight for a trip to Suriname, Seize the heart day -of inthe theAmazon. cool of the early morning it's splendid to take a walk. beating Florathe andflowers Fauna will make you stand awe of theand wonders nature. Smell - especially in theinmornings at theofafternoon's end, some Generosity almost a national sport in Suriname. Experience the meaning of a warm have a lovelyisaroma. welcome. Read a Suriname newspaper or local magazine sometimes, or choose poetry, Haste in Suriname does not mean “not having time for one another”. a novel, shortare stories or find, a children's book written bywhere a Suriname author. Idyllic spots easy to especially in the country, in days long gone, plantaDeepen yourself in the exceptional and moving history of the young republic. tions flourished. Visit a museum or nature art gallery. Joviality is second to every Surinamer. As a guest you will “feel at home”. Knowing art ininSuriname is anone experience. Architecture, visual arts Communicate more than language - Surinamewoodcarving, has about twenty of and them! painting cantwittering be admiredbirds in Paramaribo. Listen to the in the garden. Land of water is the meaning of the old Indian word Guaiana, of which Suriname is a part. Plunge into a swimming pool or take a refreshing massage in a 'sula': Music song and dance are a trio. The Surinamese music is characterized by a great variety breathtaking rapids with in the interior. African, European and Asian accents. in tone and rhythm, unmistakable Enjoy unspoiled ancient forest with its exceptional animals, curative plants Allowthe yourself to be swept away, hit the dance floor. Natural and trees.borders delimit the Surinamese territory, French-Guyana in the east, Guyana in thebackward west, Brazilto inprehistoric the South and the Atlantic the north.creeps over the beach. Step times when aOcean giant in sea turtle Open air is exactly what is meant. Respect allrecreation religions,inasSuriname Surinamers are accustomed toThe do.climate lends itself to it and the possibilities are endless. Appreciate everyone. Palm beaches you will not find in Suriname. Except for Galibi, an Indian village at the Relax in a hammock slunganbetween two trees. Marowijne estuary. About hour’s walk from this village is the unique nature reserve Rent a bicyclewhere and take tour. Babunsanti everyayear between February and August thousands of giant sea turtles come lay their the pristine beaches. about. Try one of thetofruits thateggs youon don't know anything Quadroons, in Latin America you will meet everywhere in Suriname. But…”you’ll Navigate onehalf-casts of the many rivers. see friends shaking hands, say how do you do, and you’ll think to yourself, what a wonderThrow out a fishing line. ful world”. Listen to variedtour music styles: traditional to modern, from jazz to Reservethe a package with one of from the local tour operators. gospel, from African to Indian. Suriname juice from exotic fruits will not only quench your thirst but supply you with the Admire the dancersofand join in the fun at one of the parties. daily requirements vitamins. Tidbits or fivewith course pleasing-to-the-palate-meals from therestaurants. very diversified Surinamese Spoil yourself delicious food in one of the superb cuisine your appreciation for a taste of Suriname even more. Take partwill in increase a city walk. Unique in the world are the mosque and Jewish synagogue standing next to each other in See how many colors of green exist. the center of Paramaribo. DoValue whatever youand feelrespect like doing. tolerance for each other, each other’s religion, each other’s political Ask in a friendly mannerfeatures if you need more convictions are essential of the multiinformation. ethnic society in Suriname. Waterfalls like thecity Raleigh Wonotobostores and Kabalebo, where can take an invigoStroll though the withFalls, its attractive and shops andyou eating places. shower after a day of walking the soles of your shoes in the rain forest. Flyrating to the remote interior. Xenophilia or being well-disposed towards foreigners. Something Surinamers are familiar Eat at least one shave ice. with. And you will notice very quickly. Appreciate the architecture and building styles. Yin and Yang must be in equilibrium after your holiday in Suriname. Yang ( the male, Discover Suriname active, creative, light) and Yin (the female, passive, receiving, dark), becomes the control of all natural processes intended by the principles of and the “five elements”: water, Enrich yourself - discover Suriname earth, wood, metal and fire. Zestful usage of customs and traditions might appear strange but approach them without inhibitions and prejudice. Remember that you encounter strange people on far-away journeys. In Suriname leven achttien soorten reigers, waarvan er vier 'sabaku' worden genoemd. Deze kleine, sierlijke vogels zijn ‘sabaku’ worden Dezeen kleine, vogels zijn snavel. uitgerust met genoemd. lange poten eensierlijke lange, krachtige uitgerust met lange soorten poten en een lange, krachtige snavel. De verschillende leven vaak met elkaar samen. De verschillende soorten leven vaak met elkaar samen. Bijzonsopkomst zonsopkomst verlaten de sabaku's collectief de gemeenBij verlaten de sabaku’s collectief de gemeenschappeschappelijke slaapverblijven in de mangrovebossen langs de lijke slaapverblijven in de mangrovebossen langs de rivier. Een kolonie rivier. Eenreigers kolonie vliegende reigers biedt een Aan indrukwekvliegende biedt een indrukwekkende aanblik. het eind van kende aanblik. Aan het eindinvan de dag keren de dag keren de vogels opnieuw groepen terug naarde hunvogels onderkoopnieuw in groepen terug naar hun onderkomens de mens voor de nacht. Het wit van hun veren steekt dan mooivoor af tegen nacht. Het wit van hun veren steekt dan mooi af tegen het het roze of purper van de avondhemel. roze of purper van de avondhemel. Sabaku’s zijn sociale vogels: ze slapen en broeden gemeenschappelijk. Sabaku’s zijn sociale vogels: ze slapen en broeden gemeen- In Paramaribo vinden we een broedkolonie en schappelijk. In Paramaribo vinden we een broedkolonie en slaapplaats van sabaku’s langslangs de Surinamerivier aan de aan de slaapplaats van sabaku’s de Surinamerivier monding de de VanVan Sommelsdijckskreek. mondingvan van Sommelsdijckskreek. “SABAKU” is the name of SLM’s in-flight magazine. It is pronounced as “SA-BA-KOO” with the emphasis on the last syllable. Sabaku the of Suriname word for the snowy egrets “SABAKU” is theis name Surinam Airways in-flight magazine. It is (and some other species of egrets). pronounced as “SA-BA-KOO”with the emphasis on the last syllable. Snowyisegrets are small, long-legged birds with a Sabaku the Suriname wordgraceful, for the snowy egrets (and some other long, pointed, powerful bill. are small, graceful, long-legged birds species of egrets). Snowy egrets with a long, pointed, powerful bill. Sabakus are social birds. In Suriname, tens of thousands of sabakus breed and roost communally in the mangrove Sabakus are social birds. In Suriname, tens of thousands of forests along the Atlantic coast. At sunrise, the birds leave the sabakus breed and roost communally in the mangrove communal roost and nesting sites within a short period of forests along the Atlantic coast. At sunrise, the birds leave the comtime. The stream of sabakus flying to their feedings grounds munal and nestingspectacle. sites withinAta short of time.again The stream formsroost an impressive dusk,period they return in of sabakus flying to their feedings grounds forms an impressive flocks to spend the night in the mangroves. The white wings spectacle. At dusk,then theyform returnaagain in flocks to spend thethe night in the of the sabakus startling contrast with pink or mangroves. purple colour of the early evening sky. The white wings of the sabakus then form a startling contrast with the pink or purple colour of the early evening In Paramaribo, a breeding colony andsky. nocturnal roost of sabakus, among which several snowy egrets, is found in the mangroves bordering Suriname River roost at the In Paramaribo, a breedingthe colony and nocturnal of mouth of the Van among Sommelsdijckskreek. sabakus, which several snowy egrets, is found in the mangroves bordering the Suriname River at the mouth of the Van Sommelsdijckskreek. www.flyslm.com 9 Verruiming van het Surinaams toeristisch product met… Mystiek toerisme 10 www.flyslm.com Martin Panday The Suriname touristic product is broadened with… Mystic Tourism www.flyslm.com 11 Verruiming van het Surinaams toeristisch product met… Mystiek toerisme Al jaren worden wereldwijd spirituele en magische reizen georganiseerd. Zo kan in India onder begeleiding van begaafde Guru’s worden gemediteerd aan de Ganges. Op Bali kan een bezoek worden gebracht aan de eilanden van de Goden, in Peru kan men tegen betaling een spoedcursus volgen aan de leerstoel van een wijze Sjamaan. En in Occitanië (een deel van zuid Frankrijk) kan men een speciale ode brengen aan Moeder Aarde. Deze met spirituele franje omhangen reizen worden natuurlijk niet zonder doel aangeboden. V olgens de Hyves* website van Spirituele Reizen, zijn reizen naar locaties in het buitenland, die een versterkende invloed hebben op de ervaring van het spirituele, in opmars. Dit gegeven wordt bevestigd in de afstudeerthesis van B. A. Simon (Faculteit voor Sociale en Gedragswetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam, 2007), die aangeeft dat het aantal toeristen dat voor een geestelijke ervaring naar Zuid Amerika reist, substantieel toeneemt. Winti pré is een rituele dansavond ter ere van de Goden, de Winti. Tijdens zo’n dans raken de dansers in trance en nemen de geesten bezit van hun lichaam. De stilaan traditioneel geworden swietwatra wasi op oudejaarsdag op het Dit soort ervaringen is van een geheel andere aard dan de religieuze mystieke ervaringen, vooral omdat ze passief zijn. Meestal ‘overkomt’ het iemand zonder dat deze de ervaring actief nastreeft. Natuurlijke mystieke ervaringen worden niet als religieuze ervaringen beschouwd omdat ze niet met een bepaalde traditie verbonden zijn. Het zijn uiteraard wel spirituele ervaringen die een diepgaande invloed op het individu kunnen hebben. Religieuze mystieke ervaringen zijn vaak meer actief dan de passieve natuurlijke ervaring. De mystieke ervaring kan worden opgeroepen door gebed, contemplatie of meditatie. (*Hyves (naar beehives, Engels voor bijenkorven) is een Nederlandse sociaalnetwerksite met voornamelijk Nederlandse bezoekers en leden, vergelijkbaar met de Amerikaanse sites MySpace en Facebook.) Ook naar ons land worden spirituele reizen gemaakt. Onder veel Nederlanders van Surinaamse afkomst bijvoorbeeld, zijn het meemaken van een Winti pré en het nemen van een Wasi, vooral bij of rond de jaarwisseling, een bekend reisdoel. 12 www.flyslm.com Een ander soort toerisme dat enigszins lijkt op spiritueel toerisme (en er eigenlijk mee verweven is) is mystiek toerisme. In tegenstelling tot spiritueel toerisme, waar alles draait om het geestelijk welbehagen, staat bij mystiek toerisme het mysterieuze, het raadselachtige, centraal. De term mystiek verwijst ook naar de achterliggende leer over kennis en persoonlijke ervaringen van toestanden van bewustzijn voorbij de normale menselijke perceptie. Er bestaan natuurlijke en religieuze mystieke ervaringen. Natuurlijke mystieke ervaringen zijn bijvoorbeeld het gevoel dat ervaren wordt één te zijn met de natuur tijdens een lange boswandeling. Onafhankelijkheidsplein in Paramaribo, is een (purificatie)bad met heerlijk ruikende kruiden en parfums gemaakt voor een gezamenlijke wasi. Je hoeft je daarbij niet per se een te voelen met de Goden, met stille krachten of met het middelpunt van de aarde, maar je bezoekt gewoon The Suriname touristic product is broadened with… Mystic Tourism There are natural and mystical religious experiences. Natural mystical experiences include the feeling that is experienced to be one with nature during a long walk in the woods. These kinds of experiences are of an entirely different nature than the religious mystical experiences, especially because they are passive. It usually ‘happens’ to someone not actively pursuing the experience. Natural mystical experiences are not regarded as religious experiences because they are not associated with a particular tradition. They are of course spiritual experiences that can have a profound impact on the individual. Religious mystical experiences are often more active than passive natural experience. The mystical experience can be evoked through prayer, contemplation or meditation. You do not thereby necessarily feel one with the Gods, with hidden forces or with the center of the earth, but just out of curiosity you visit a site that has to do with mystery. And such places are to be found in Suriname! Mysticism in the interior For years spiritual and magical tours have been organized worldwide. It is possible for instance to meditate at the River Ganges in India under the guidance of gifted gurus. On Bali a visit can be organized to the islands of the Gods. In Peru it is possible to attend a crash course at the chair of a wise shaman. And in Occitania (a part of Southern France, Monaco, Italy and Spain) one can bring a tribute to Mother Earth. These travels adorned with spiritual frills are of course not offered without a purpose. A ccording to the Hyves* website of spiritual travels, trips abroad that have a strengthening influence on the experience of the spiritual, are on the rise. This data is confirmed in the thesis of B.A. Simon (Faculty for Social and Behavioral sciences at the University of Amsterdam, 2007) which indicates that the number of tourists traveling to South-America for a spiritual experience is significantly rising. (* Hyves (from the English beehives) is a Dutch social network site with primarily Dutch visitors and members, comparable to the American sites MySpace and Facebook.) Spiritual travels to our country take place as well. Among many Dutch from Surinamese descent for instance, taking part in a Winti pré and the taking of a Wasi, especially at or around the turn of the year, is a well-known travel destination. The word mysticism comes from the Greek adjective ‘mustikos’ that means ‘connected to the secrets. It is associated with the verbs ‘muoo’, closing eyes and mouth and ‘mueoo’, initiated in the Mysteries. For starters, the medicine of the Maroons and Amerindians, which often can not be explained by conventional medicine, offer a range of options for mysticism tourism. Treatment methods and Winti pré is a ritual dance evening in honor of the Gods, the Winti. During such a dance participants get into trance and the spirits take possession of their bodies. The swietwatra wasi, which is gradually becoming a tradition, is held on New Year’s Eve at the Independence square in Paramaribo, is a (purification) bath with delightfully smelling herbs and perfumes made for a collective wasi. Another kind of tourism that somewhat resembles spiritual tourism (and is actually interwoven with it) is mystical tourism. Unlike spiritual tourism, where everything revolves around the spiritual well-being, the focus point for mystical tourism is the enigmatic. The term also refers to the underlying doctrine of knowledge and personal experiences of states of consciousness beyond normal human perception. www.flyslm.com 13 Owru Yari Wasi 14 www.flyslm.com The Suriname touristic product is broadened with… Mystic Tourism Kra tafra traditional rites that accompany it can be demonstrated in a flamboyant manner, without losing the authenticity of the uses. The Tampioca Rock in Corneliskondre is probably a meteorite that came down somewhere in the history of our country. Presumably, because it was never officially confirmed. The date of impact is not known either, only that it is a huge rock that could not originate from this planet. The rumor goes that on the ridge of the Tumak Humak Mountains, which forms the southern border with Brazil, an ancient “gate” must exist. Where that gate could lead to is all mystery. Enough reasons to awaken the interest of the mysticism tourist, so he decides to come in person to get convinced. That means right away an expansion of Suriname’s tourism product. In the wake of the Hippies Mysticism tourism exerts significant global appeal to a fairly wide audience. The basis for this form of tourism was in the seventies of the last century by the then growing popularity of the so-called “hippie trail”, the overland route from Europe to India and Nepal. The Hippies are youngsters from the sixties to seventies who wanted to live in their own way. They wore colorful, loose clothes that were often decorated with flowers. Therefore the hippie culture was also called ‘Flower Power’. Some hippies spoke of themselves as the “flower children”. Both boys and girls had long hair. That generation went to India late sixties and early seventies and took the mysticism, spirituality and the cultural diversity of India to the attention of large groups staying at home, resulting in a rapidly increasing interest in that country. Mysticism is not a theory, not a doctrine nor rational conviction but an experience of the Transcendent: that which is outside the world of experience, the supernatural, the transcendental and the extrasensory. If the mysteries Suriname holds are well mapped and added to the other already known attractions, we can offer a tourist product that few countries in our region can match. This is now underway. Suriname lures ... Meanwhile mystical tourism has moved from India and Nepal to among others South America where Shamanism draws a lot of attention. The target group no longer consists of longhaired pot-smoking backpackers who are looking for themselves in others, but of people who have a special interest for, and are very curious about the inexplicable. Mysticism tourists are seeking spiritual forces in the Andes. In the book ‘Mystical Tourism: Parody or Meaning’ writer Ruben Villa Pilares looks for an explanation for the rise of mysticism tourism since the beginning of the seventies of the 20th century. After the first hippies first surrounded the East with a mystical aura, the ‘spiritual supermarket’ slowly moved to the Andes when more books there referred to it. www.flyslm.com 15 Verruiming van het Surinaams toeristisch product met… Mystiek toerisme uit pure nieuwsgierigheid een locatie die met geheimzinnigheid te maken heeft. En dergelijke oorden zijn in Suriname wel te vinden! Mystiek in het binnenland Het woord mystiek komt van het Griekse bijvoeglijke naamwoord ‘mustikos’ dat ‘met de geheimen verbonden’ betekent. Het wordt in verband gebracht met de werkwoorden ‘muoo’, sluiten van ogen en mond en ‘mueoo’, inwijden in de mysteriën. Om te beginnen bieden de geneeswijzen van de marrons en inheemsen, die dikwijls niet te verklaren zijn door de reguliere geneeskunde, een scala aan mogelijkheden voor mystiek toerisme. Behandelmethoden en de traditionele riten die daarmee gepaard gaan kunnen op zwierige wijze worden gedemonstreerd, zonder de authenticiteit van de gebruiken te verliezen. De Rots van Tampioca in Corneliskondre is vermoedelijk een meteoriet die ergens in de geschiedenis van ons land daar is neergekomen. Vermoedelijk, want officieel is dit nooit bevestigd. Ook de datum van de inslag is niet bekend, alleen dat het gaat om een enorm gesteente dat niet van deze planeet afkomstig is of kan zijn. Het gerucht doet de ronde dat zich op de bergrug van de Tumuk Humak, die de zuidgrens met Brazilië vormt, een eeuwenoude ‘poort’ moet bevinden. Waar die poort naartoe zou 16 www.flyslm.com leiden is een en al mysterie. Redenen genoeg dus om de belangstelling van de mystiek toerist te wekken, zodanig dat hij besluit om zich daar persoonlijk van te komen overtuigen. Dat betekent dan gelijk een verruiming van het toeristisch product van Suriname. In het spoor van de Hippies Mystiek toerisme oefent wereldwijd grote aantrekkingskracht uit op een vrij brede doelgroep. De basis voor deze vorm van toerisme werd in de jaren zeventig van de vorige eeuw gelegd door de toen groeiende populariteit van de zogeheten “Hippie trail”, de reisroute over land van Europa naar India en Nepal. De Hippies zijn jongeren uit de jaren 1960/70 die op hun eigen manier wilden leven. Ze droegen kleurrijke, losse kleren die vaak versierd waren met bloemen. Daarom noemde men de hippiecultuur ook wel de ‘Flower power’. Dat betekent letterlijk: ‘bloemenkracht’. Sommige hippies spraken over zichzelf als de ‘bloemenkinderen’. Zowel de jongens als de meisjes hadden lang haar. Die generatie trok eind jaren zestig en begin jaren zeventig naar India en bracht de mystiek, de spiritualiteit en de culturele pluriformiteit van India onder de aandacht van grote groepen thuisblijvers, met als gevolg dat de belangstelling voor dat land in rap tempo steeg. Intussen heeft mystiek toerisme zich verplaatst van India en Nepal naar onder andere Zuid Amerika waar het Sjamanisme veel aandacht geniet. De doelgroep bestaat ook allang niet meer uit langharige wietrokende backpackers die in anderen op zoek zijn naar zichzelf, maar uit mensen die een speciale interesse hebben voor, en heel erg nieuwsgierig zijn naar, het onverklaarbare. Mystiek toeristen zijn op zoek naar spirituele krachten in de Andes. In het boekje ‘Mystiek Toerisme: Parodie of Betekenis’ zoekt schrijver Rubén Pilares Villa een verklaring voor de toename van mystiek toerisme sinds het begin van de jaren zeventig van de 20ste eeuw. Nadat de hippies eerst het Oosten met een mystiek aureool hadden omgeven, verplaatste de ‘spirituele supermarkt’ zich langzaam naar de Andes toen steeds meer boeken daar naar verwezen. Mystiek is geen theorie, geen doctrine en ook geen rationele overtuiging maar wel een ervaring van het Transcendente: datgene dat zich afspeelt buiten de ervaringswereld, het bovenaardse, het bovenzinnelijke, het boven- en het buitenzintuiglijke. Als de mysteries die Suriname herbergt goed in kaart worden gebracht en gevoegd bij de andere al bekende attracties, dan kunnen wij een toeristisch product aanbieden waar maar weinig landen in onze regio aan kunnen tippen. Daar wordt nu hard aan gewerkt. Kunst leeft in Suriname Kunst is een breed begrip en kan op velen manieren gecreëerd, geuit en bewonderd worden. Het draagt bij tot de ontwikkeling van gemeenschappen en brengt vrolijkheid, plezier, discussies, nieuwe ervaringen en zienswijzen met zich mee. Er wordt wel eens gezegd dat kunst een luxe product is en meer leeft in de Westerse wereld. Niets is echter minder waar. Kunst in Suriname is al jaren in ontwikkeling en overal terug te vinden; in galeries, op straat, op de Nationale Kunstbeurs en op goed georganiseerde exposities. Jong en oud brengen kunst in ons land tot uitdrukking en bereiken daarmee eveneens internationale hoogten. Esther Zoetmulder 18 www.flyslm.com Art is alive and well in Suriname Art is a broad term and can be created, expressed and admired in many ways. It contributes to the development of communities and brings along joy, fun, discussions, new experiences and perspectives. It has been said that art is a luxury product and lives more in the Western world. Nothing could be further from the truth. Art in Suriname has been in development for years and can be found everywhere, in galleries, on the street, at the National Art Fair and well-organized exhibitions. Young and old bring express art in our country and reach international heights in the process. www.flyslm.com 19 Kunst leeft in Suriname “ Een prachtig Street Art project: “Rauwe” muren in onze binnenstad worden tot ware kunstwerken omgetoverd. Switi dus! B ” ij de opening van de Nationale Kunstbeurs, in oktober 2012 al weer voor de 47ste keer gehouden, werd in een samenwerking van George Struikelblok met de Sana Budaya Dance Company een schilderij tot leven gebracht. De dansers geheel in kleurige pakken gestoken, gezichten beschilderd, lijkend op bodypainting, gleden voor het doek over en om elkaar heen in sierlijke, trage bewegingen. Na de toespraken komt een stroom mensen langzaam op gang door het gebouw van Ons Erf in de Prins Hendrikstraat. De toeschouwers bekijken de diverse werken in hun afzonderlijke kabinetten. Zo af en toe wordt een praatje gemaakt met de kunstenaar zelf, wat het geheel een extra dimensie geeft. De beurs is een jaarlijks terugkerende expositie die heel wat bezoekers trekt en niet meer is weg te denken uit onze samenleving. Artiesten uit de Surinaamse kunstwereld tonen hun werken; hetzij schilderijen, hetzij keramiek, beeldhouwwerken of andere vormen van kunst. Het aanbod aan schone kunsten,is groot. Gevestigde namen en opkomende kunstenaars wisselen elkaar af. Kunstenaar Amat Mohamadissa koos voor zijn kleurrijke schilderijen als thema de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij. “Ik heb de SLM vanwege haar 50 jarig bestaan deze schilderijen geschonken,” verklapte hij. Het zijn meerderen modellen vliegtuigen van de maatschappij in volle vlucht. Bij het onderdeel Art in process konden de bezoekers tijdens de avonduren kunstenaars bewonderen, die ‘live’ werkten aan hun kunstwerken in wording. “Een prima manier om mijn favoriet aan het werk te zien,” vertelt één van de bezoekers. 20 www.flyslm.com Art is alive and well in Suriname A t the opening of the National Art Fair, in October 2012 and already for the 47th time, a collaboration between George Struikelblok and the Sana Budaya Dance Company, brought a painting to life. The dancers, completely dressed in colorful suits, painted faces, resembling body painting, slid across the canvas, over and around each other in graceful, slow movements. Street Art is primarily an art movement whereby the artists use the street as an exhibition space. The immediate result is a more beautiful cityscape. With Legal Street Art (for which official permission is granted) bare and drab walls in the beginning of Jessurun Street were painted by the young artists: Ramon Kuster, Tiara Spalburg, Priya Jewan and Ernesto Saldi. After the speeches, a stream of people started coming slowly through the building of Ons Erf in the Prins Hendrikstraat. The spectators were examining the various works in their separate cabinets. Occasionally, a chat with the artist himself, giving it an extra dimension. The fair is an annual exhibition that attracts many visitors and it is impossible to imagine life without it. Headly: “This way the public gets the chance to know the artists. The painting develops before the eyes of passersby, something rarely seen in public”. The works of art these artists have produced are a high class act. The entire painting process was captured on film. These movies are broadcast on local television and released on the Internet. So persons outside Suriname can enjoy its art as well. Besides the project in Jessurun Street, Sweet Raw has also delivered true works of art at the Neumanpad and Lobi Foundation. Each time general themes that spotlight the positivity of art, are used. Positive emotions make people healthier, happier, more creative and productive. Positivity broadens awareness and our action potential. “ A beautiful Street Art Project: “Raw” walls in our inner city are transformed into true works of art. Sweet art! Artists from the Surinamese world of art display their work, either paintings or ceramics, sculptures and other art forms. The supply of fine arts is large. Established names and emerging artists alternate. Artist Amat Mohamadissa chose for his colorful paintings the Surinam Airways theme. “I have donated these paintings to the SLM because of its 50th anniversary”, he tells us. They are several aircraft models of the company in full flight. In the section Art in process, visitors could admire in the evening artists who worked live on their art in the making. “A great way for me to see my favorite artist at work”, says one of the visitors. Sweet raw Street Art Another way to lower the threshold and make art accessible to a wider and foreign public, is the art initiative Sweet Raw developed by Kevin Headley and Hedy Tjin. A beautiful Street Art Project: “Raw” walls in our inner city are transformed into true works of art. Sweet art! ” Laughter is the best medicine Another rewarding project was decorating the children’s ward of ‘s Lands Hospital. The theme that was used there was love and the idea of “Laughter is the best medicine”. Love for the sick children in the ward. For the parents and the children it became a much more pleasant environment become to be in. Even though this was not a real street art project, the artists wanted to respond to the proposal of Marcel Pinas, who wanted to accomplish this goal with his volunteer organization Global Shapers. As a team they worked with volunteers from Sweet Raw and the Nola Hatterman Institute. www.flyslm.com 21 Kunst leeft in Suriname Street Art Switi Rauw Een andere manier om de drempel te verlagen en kunst voor een breder èn buitenlands publiek toegankelijk te maken, is het door Kevin Headley en Hedy Tjin ontwikkelde kunstinitiatief Switi Rauw. Een prachtig Street Art project: “Rauwe” muren in onze binnenstad worden tot ware kunstwerken omgetoverd. Switi dus! Street Art is vooral een kunststroming waarbij de makers de straat als expositieruimte gebruiken. Het gevolg is ook meteen een fraaier stadsgezicht. Met Legal Street Art (waarvoor dus officiële toestemming is verleend) werden kale en vervallen muren in het begin van de Jessurunstraat beschilderd door de jonge kunstenaars: Ramon Kuster, Tiara Spalburg, Priya Jewan en Ernesto Saldi. Headly: “Op deze manier krijgt het publiek ook de kans om de artiesten beter te leren kennen. Het schilderij ontwikkelt zich namelijk voor de ogen van voorbijgangers, iets wat zelden zichtbaar is in het openbaar.” De kunstwerken die deze kunstenaars hebben neergezet, zijn één voor één van grote klasse. Het proces van de totstandkoming hiervan is vastgelegd op film. Deze filmpjes worden op de lokale televisie uitgezonden en via het internet verspreid. Zo kunnen ook personen buiten Suriname genieten van kunstwerken in Suriname. Naast het project in de Jessurunstraat, heeft Switi Rauw ook ware kunstwerken opgeleverd aan het Neumanpad en bij Stichting Lobi. Telkens worden algemene thema’s gebruikt, die de positiviteit van kunst naar buiten brengen. Positieve emoties maken mensen gezonder, gelukkiger, creatiever en productiever. Positiviteit verbreedt het bewustzijn en verruimt ons handelingspotentieel. 22 www.flyslm.com www.flyslm.com 23 Kunst leeft in Suriname Lachen is de beste medicijn Een ander dankbaar project was het verfraaien van de kinderafdeling van het ’s Lands Hospitaal. Het thema dat daar gebruikt werd, was liefde en het idee “Laughter is the best medicine”. Liefde voor de zieke kinderen op de afdeling. Het is voor de ouders en de kinderen op deze manier een veel prettigere omgeving geworden om in te zijn. Ook al was dit geen echt Street Art project, de kunstenaars wilden graag inspelen op het voorstel van Marcel Pinas, die dit doel wilde uitvoeren met zijn vrijwilligersorganisatie Global Shapers. Als team werd gewerkt met vrijwilligers van Switi Rauw, het Nola Hatterman Instituut en Global Shapers. “Uiteindelijk is het een wens van ons om naast werken met lokale kunstenaars in de loop van de tijd ook met kunstenaars uit andere landen samen te werken. Met Carifesta in 2013 werken we daar naar toe. Dit is een nieuwe fase van kunst in Suriname. Het zou mooi zijn als we een eigen Street Art style voor Suriname kunnen creëren,” zegt Kevin Headly. georganiseerd, bij welke activiteit een aantal Surinaamse kunstenaars in de grote vakantie van 2012 met kinderen nieuwe kunstwerken hebben gemaakt. In de toekomst zal het art camp herhaald worden in de vakanties. In speciale workshops nam telkens een andere kunstenaar of kunstenaarsduo een groep van twintig kinderen onder zijn of haar hoede. Het waren weliswaar geen echte lessen, maar de basis van kunsttechnieken werd de kinderen wel bijgebracht. De op zinkplaten vastgelegde kunstwerken kregen een plaats bij het door brand verwoeste deel van de Jodenbreestraat. In december 2012 werd ook een mooie expositie gehouden onder de titel 18 Talented Young Artists. Achttien kinderen tussen 7 en 10 jaar kregen de gelegenheid creaties uit hun eigen gevoels- en belevingswereld tentoon te stellen in de expositieruimte de Hal aan de Grote Combéweg. Ze mochten ieder 3 werken uit hun repertoire presenteren en maakten op die manier hun debuut in de kunstwereld. Internationale grootheden Jong geleerd Dat kunst al van jongs af ontwikkeld kan worden, blijkt uit de diverse projecten waar Surinaamse kinderen bij betrokken werden. Samen met het Kindermuseum Villa Zapakara werd een ‘SWITI RAUW Art Camp’ Suriname kent ook kunstenaars die grote hoogten hebben gehaald en internationale faam hebben verworven. Erwin de Vries, Rinaldo Klas, George Struikelblok, Marcel Pinas, Soeki Irodikromo en George Ramdjiawansingh, om maar een aantal te noemen, zijn kunstenaars met een gevestigde reputatie. Marcel Pinas is bezig zijn prestigieuze project het internationale Art Park te Moengo in het oosten van Suriname, verder te ontwikkelen. ‘Zijn’ Moengo wilde hij nieuw leven in blazen door middel van kunst voor zowel de lokale bevolking als voor buitenlandse bezoekers. Het Artist in Residence project, trekt telkens een beroemde buitenlandse kunstenaar aan, die als gast verblijft in de ‘residence’ van Marcel te Moengo. Zo wordt gestaag toegewerkt naar de eerste art biënnale in Suriname. Er worden tevens tours georganiseerd naar het Contemporary Art Museum Moengo in het oude EBS gebouw en de Tembe Art Studio, die onderdeel zijn van het plan van Pinas om Moengo het echte art centrum van Suriname te maken. Kunstboeken van Suriname Op gebied van kunst in Suriname gebeurt nog veel meer. Voor wie graag op de hoogte wil zijn van de Surinaamse Kunstwereld, met de jaren is een aantal mooie concepten ontwikkeld. De kunstwereld is namelijk digitaal te volgen via het Sranan Art Xposed magazine, waar men zich via het internet voor kan aanmelden. Dit digitale tijdschrift verschijnt drie keer per jaar in het Nederlands en Engels. Daarnaast is ook het ‘Young Art Magazine’ nieuw op de markt verschenen, dat verkrijgbaar is in alle boekhandels en kunst op een frisse manier belicht. 24 www.flyslm.com Art is alive and well in Suriname Ultimately it is a wish of us not only to work alongside local artists but in the course of time with artists from other countries as well. With Carifesta in 2013 we are working towards this. This is a new phase of art in Suriname. It would be nice if we could create our own Street Art style for Suriname”, says Kevin Headly. Taught young That art can be developed from childhood on is apparent from the various projects where Surinamese children were involved. Together with the Children’s Museum Villa Zapakara a SWEET RAW Art Camp was organized where during the 2012 summer holydays a number of Surinamese artists made together with children new artworks. In the future, the art camp will be repeated during the holidays. In special workshops each time a different artist or group of artists took charge of twenty children. They were indeed not real lessons, but the basic techniques of art are taught to the children. The works of art captured on corrugated sheets were given a place at the fire-ravaged part of the Jodenbreestraat. In December 2012 a nice exhibition with the title 18 Talented Young Artists was also held. Eighteen children between the ages of 7 and 10 were given the opportunity to exhibit creations out of their own experiences and emotions in the exhibition space the Hall at the Grote Combéweg. They were each allowed three works from their repertoire and made their debut in the art world that way. International celebrities Suriname has also artists who have achieved great heights and international fame. Erwin de Vries, Rinaldo Klas, George Struikelblok, Marcel Pinas, Soeki Irodikromo and George Ramdjiawansingh, to name but a few, are artists with an established reputation. Marcel Pinas is engaged in further developing his prestigious international project Art Park Moengo in eastern Suriname. He wanted to revive ‘his’ Moengo through art for both local and foreign visitors. The Artist in Residence project consistently attracts a famous foreign artist, who stays as a guest in the ‘residence’ of Marcel in Moengo. Thus steadily working towards the first art biennale in Suriname. There are also organized tours to the Contemporary Art Museum Moengo in the old EBS building and the Tembe Art Studio, which are part of Pinas’ plan to make Moengo the real art center of Suriname. Art books of Suriname In the field of art much more happens in Suriname. For those who wish to be informed about the Surinamese art world, a number of nice concepts have been developed over the years. The world of art can in fact be digitally followed with Sranan Art Xposed magazine, where people can log in via the Internet. This digital magazine is published three times a year in English and Dutch. In addition, the “Young Art Magazine is ‘new on the market, available in all bookshops and exposes art in a novel way. The blog Sranan Art from Marieke Visser, keeps up with the latest developments in Surinamese art (srananart.wordpress.com). And for the reading enthusiasts a number of interesting books on Surinamese art and artists has been published over the years. In 2005, the Surinaamsche Bank’s published the book ‘Visible’, written by Chandra Binnendijk. In 2007 the book, “Talent”, written by Marieke Visser was published, as a result of an exhibition with the same name held by the Central Bank of Suriname. In 2009 followed - Hobo Drawing lines, connecting dots. Contemporary Art Suriname. Gillion Grantsaan & Remy Jungerman, Amsterdam, 2009. And in 2010 - Paramaribo SPAN. Contemporary Art in Suriname. Thomas Meijer zu Schlochtern & Christopher Cozier (eds.), Amsterdam, KIT Publisher, 2010. (paramaribospan.blogspot.com) These books are available at bookstores. And those intending to buy a nice piece of art of Surinamese manufacture, can contact Readytex Art Gallery or any of the other galleries that Suriname is rich in. www.flyslm.com 25 Kunst leeft in Suriname Het blog Sranan Art van Marieke Visser houdt de laatste ontwikkelingen bij op kunstgebied van Suriname (srananart.wordpress.com). En voor de leesliefhebbers is in de loop der jaren een aantal interessante boeken over Surinaamse kunst en kunstenaars gepubliceerd. In 2005 werd door de Surinaamsche Bank het boek ‘Zichtbaar’ uitgegeven, geschreven door Chandra van Binnendijk. In 2007 werd het boek; ‘Talent’ van Marieke Visser gepubliceerd, naar aanleiding van de door de Centrale Bank van Suriname gehouden gelijknamige expositie. In 2009 volgde – Wakaman Drawing lines, connecting dots. Contemporary art Suriname. Gillion Grantsaan & Remy Jungerman, Amsterdam, 2009. En in 2010 – Paramaribo SPAN. Hedendaagse kunst in Suriname. Thomas Meijer zu Schlochtern & Christopher Cozier (red.), Amsterdam, KIT Publishers, 2010. (paramaribospan.blogspot.com) Deze boeken zijn te verkrijgen bij de boekhandels. En wie graag een mooi kunstwerk van Surinaamse makelij wil aanschaffen, kan terecht bij Readytex Art Galery of één van de andere galeries die Suriname rijk is. 26 www.flyslm.com Rosita Leeflang Suriname Jazz Festival zet de toon De voorzitter van de Stichting Suriname Jazz Festival is tevreden en enthousiast. Tevreden vanwege het goede verloop van de tiende editie van het festival en enthousiast over de koers die dit muziekfestijn gaat varen. 28 www.flyslm.com Suriname Jazz Festival sets the trend The President of the Foundation Suriname Jazz Festival is pleased and excited. Satisfied due to the smooth running of the tenth edition of the festival and excited about the direction that this music festival is taking. www.flyslm.com 29 G edurende vijf dagen in de maand oktober van 2012 kon het publiek genieten van jazz op hoog niveau. De jazzgroepen stelden niet teleur en dat resulteerde in avonden die het publiek nog lang na de laatste tonen zullen bijblijven. Het tiende jaar werd in stijl gevierd, want maar liefst vier buitenlandse groepen reisden naar Suriname om het festijn luister bij te zetten. Dè publiekstrekkers waren ongetwijfeld de Braziliaanse groep Choro Livre en Metta Quintet uit New York. De heren uit The Big Apple openden het festival in het Uitgangscentrum van Paramaribo, in een gemoedelijke sfeer. De vele jazzliefhebbers die erop afgekomen waren genoten met volle teugen. Toen rond elf uur de laatste tonen verstierven, smeekte het publiek om meer. Maar ze zouden toch nog een paar dagen moeten wachten om weer op goede jazz te worden getrakteerd. Aan dat verlangen werd ruimschoots tegemoetgekomen op de hoofdavond van het festival. Met Choro Livre liep het jammer genoeg niet geheel naar verwachting. Door een stroomstoring, die niet ter plekke kon worden verholpen 30 www.flyslm.com – en naar later bleek het enige minpunt van het festival te zijn geweest– kon het goed opgekomen publiek in de perfect aangeklede ambiance, niet genieten van de muzikaliteit van onze zuiderburen. De teleurstelling was merkbaar, maar dit werd later goed gemaakt op de laatste avond van het festival. Ook daar kwam het publiek goed op om te genieten van oorstrelende jazzklanken. Andere groepen die te gast waren op het festival waren Down Town Dixie Society uit Nederland, met hun vrolijke dixieland muziek. Dixieland is een typisch Amerikaanse muzieksoort, ontstaan uit een samensmelting van Creoolse muziek met ragtime, blues, “negrospirituals”, marsmuziek en de zogenaamde Tin Pan Alley-muziek. De laatste groep was een muziekensemble samengesteld uit muzikanten uit Suriname, St. Maarten, Duitsland en Venezuela. Asgar Koster, een lokale gospelartiest, en zijn vrienden die jazz rap brachten, waren de uitsmijter en daarmee was het programma compleet. Jamming Met de term jamming wordt vaak muzikaal samenspel aangeduid. Tijdens het ‘jammen’, de jamsession, ontstaan vaak creatieve invallen en niet minder vaak nieuw muzikaal materiaal. Bij jamsessions worden vaak jazz standards ten gehore gebracht, daar deze tot het algemeen gangbare repertoire van jazzmuzikanten behoren. Op de officiële openingsavond van het festival werd het behoorlijk druk bij de jamsession in hartje Paramaribo. Zowel muzikanten als liefhebbers van muziek stroomden naar de jamavond waar er rond negen uur ’s avonds bijna geen doorkomen meer aan was. De heren van Down Town Dixie Society waren er al vroeg bij en zetten de toon, die de rest van de avond zou blijven hangen. Een mooi moment was zeker toen de MC de toegestroomde muzikanten onder het publiek uitnodigde te jammen met de heren van Metta Quintet die intussen waren aangeschoven. En wat er toen gebeurde, is moeilijk met woorden te beschrijven. F or five days in October of 2012, the public could enjoy jazz on a high level. The jazz groups did not disappoint and that resulted in nights the audience will long remember after the last notes have died down. The tenth year was celebrated in style, because no fewer than four foreign groups traveled to Suriname to give added luster to the event. The box office draws were undoubtedly the Brazilian Choro Livre group and Metta Quintet from New York. The guys from The Big Apple opened the festival in the Entertainment Center of Paramaribo, in a friendly atmosphere. The many jazz fans that had come out enjoyed to the fullest. When around eleven o’clock the last notes died away, the audience begged for more. But they would still have to wait a few more days to get treated again to good jazz. That wish was more than fulfilled during the main night of the festival. For Choro Livre not everything went entirely as expected, unfortunately. Due to a power failure, which could not be solved on the spot - and turned out to be the only downside of the festival – the nice attendance was unable to enjoy the musicality of our southern neighbors in the otherwise nice atmosphere. The disappointment was noticeable, but this was later made good on the last night of the festival. Here, a good turnout as well was able to enjoy the mellifluous jazz sounds. Other groups that were guests at the festival were Dixie Down Town Society from the Netherlands, with their cheerful Dixieland music. Dixieland is a typical American musical genre, created from a fusion of Creole music with ragtime, blues, “Negro spirituals”, marching music and the so-called called Tin Pan Alley music. The last group was a music ensemble composed of musicians from Suriname, St. Maarten, Germany and Venezuela. Asgar Koster, a local gospel artist, and his friends who brought jazz rap, were the final number of the show and completed the program. session, often creative ideas and no less often new musical material is developed. At jam sessions jazz standards are often played, as these belong to the general common repertoire of jazz musicians. At the official opening night of the festival it was pretty busy at the jam session in the center of Paramaribo. Both musicians and music lovers flocked to the jam evening where around nine o’clock in the evening it was almost impossible to pass through. The guys from Down Town Dixie Society had arrived early to set the trend that would linger for the rest of the evening. A beautiful moment was certainly when the MC invited the musicians in the audience to come and jam with the guys from Metta Quintet who had made their entrance in the meantime. And what happened next is hard to describe in words. Jamming By the term jamming musical interaction is often indicated. During the ‘jamming’, the jam www.flyslm.com 31 Suriname Jazz Festival zet de toon Vooral de jonge muzikanten deden het auditorium versteld staan van hun durf om met gevestigde artiesten te musiceren. Hen werd dan ook vaker gevraagd om mee te spelen. Al met al een geslaagde avond, aan het eind waarvan, om één uur in de ochtend, het publiek voldaan huiswaarts keerde. Especially the young performing musicians amazed the audience with their audacity to make music with established artists. As a result they were asked time and again to join in. All in all a successful evening, at the end of which, at one o’clock in the morning, the audience went home satisfied. Workshops Workshops Een van de hoogtepunten van het festival was dat voor het eerst in de geschiedenis van dit muziekfeest, twee docenten erbij werden gehaald voor het verzorgen van workshops. Jazzzangeres Marjorie Barnes verzorgde vocale lessen voor ruim 25 geïnteresseerden, terwijl bassiste Adinda Meertins met jongeren ensembles vormde waarmee verschillende nummers werden ingestudeerd. One of the highlights of the festival was that for the first time in the history of this music festival, two teachers were invited to give workshops. Jazz Singer Marjorie Barnes provided vocal lessons for over 25 interested parties, while bass player Adinda Meertins formed ensembles with youngsters and practiced several songs. Op de laatste avond van het festival waren het de jazzvocalgroepen die jazz standards als Fly me to the moon en In a Mellotone ten gehore brachten. De sfeer werd verder verhoogd door de ensembles, die oude Surinaamse kasekonummers als Mi seni a boi en Kaaiman brachten, gestopt in een latin-jazzjasje. Het publiek genoot zichtbaar, waardoor het een waardige afsluiting werd van de twee weken durende workshops. Het was echter Choro Livre uit Brazilië, waar grote delen van het publiek op stonden te wachten die laatste avond, die de show stal. Slechts op gitaar en percussie speelden ze jazz zoals dat maar zelden te horen is in Suriname. Uitroepen als “die mannen zijn echt goed” en “wat een mooie muziek maken ze”, werden dan ook vaak gehoord. Daarmee gaven ze blijk dat Suriname er kennelijk niet genoeg van kan krijgen. De toon is gezet Met een kleine jam van vijftien minuten door lokaal talent, werd de tiende editie van het SJF 2012 officieel afgesloten. De organisatie kijkt tevreden terug op een geslaagd festival. Het waren vijf hectische, maar voldoening gevende dagen. De voorbereidingen voor het festival in 2013 zijn nu al in volle gang. Het is dan ook een absolute aanrader om in oktober, in elk geval in het laatste weekend, in Suriname te zijn. Want dan zult u een bijzondere editie van het Suriname Jazz Festival met weer aardig wat verrassingen live kunnen meemaken. De toon is gezet. 32 Suriname Jazz Festival sets the trend www.flyslm.com On the last night of the festival it was the vocal jazz groups that brought jazz standards like Fly me to the moon and In a MelloTone. The atmosphere was further increased by the ensembles, which brought old Surinamese kaseko numbers as Mi seni a boi(I sent the boy) and Kaaiman(Cayman), put in a Latin-jazz jacket. The audience visibly enjoyed the show, making it a worthy conclusion of the two-week workshops. But it was Choro Livre from Brazil, awaited by large sections of the public that last night, who stole the show. Only on guitar and percussion, they played jazz as it is seldom heard in Suriname. Exclamations such as “these guys are really good” and “what a beautiful music they make” were often heard, showing that apparently Suriname cannot get enough of it. The trend has been set With a little fifteen minutes jam by local talent, the tenth edition of the SJF 2012 was officially closed. The organization looks back on a successful festival. There were five hectic, but satisfying days. The preparations for the festival in 2013 are already in full swing. So it is an absolute must to be in Suriname in October, at least during the last weekend. For then you will experience live a special edition of the Suriname Jazz Festival with again some nice surprises. The trend has been set. Time... a Value of Life www.cheejewelry.com | www.facebook.com/cheejewelry Extra impulsen voor muziekbeoefening in Suriname Zes nieuwe gitaarbouwers en reparateurs opgeleid Desi Truideman De muziekbeoefening in Suriname krijgt steeds meer diepgang en kwaliteit. Niet alleen in ons land maar ook buiten onze grenzen bewijzen onze landgenoten dat ze capabele musici zijn en de muziek op professionele wijze kunnen beoefenen. Een leegte die door onze muzikanten altijd sterk werd gevoeld, was de in eigen land zeer beperkte mogelijkheid om kapotte muziekinstrumenten te repareren. 34 www.flyslm.com The practice of music in Suriname is acquiring more depth and quality. Not only in our country but also beyond our borders our countrymen prove that they are capable musicians and can practice music in a professional way. A void our musicians always strongly felt, was the very limited ability to have broken musical instruments repaired at home. Additional impetus for music practice in Suriname Six new guitar builders and repairmen trained www.flyslm.com 35 Zes nieuwe gitaarbouwers en reparateurs opgeleid B espelers van snaarinstrumenten zoals gitaren, violen, mandolines, quatros, harpen bijvoorbeeld, zaten met de handen in het haar wanneer hun instrument kapot raakte. Het aantal reparateurs kon je op de vingers van één hand tellen. Het bouwen van een eigen gitaar was slechts aan enkele ambachtelijke vaklieden voorbehouden. Maar sinds kort heeft Suriname er zes gitaarbouwers bij. Ze leerden gedurende een jaar alle kneepjes van het vak bij meestergitaarbouwer Ronald George Brunings, een vitale 76-jarige gepensioneerde leraar Spaans en gepassioneerd musicus. Een kamer in zijn woning aan de Anamoestraaat 37 in ParamariboNoord boordevol snaarinstrumenten die gerepareerd moeten worden, is het sprekend bewijs dat er grote behoefte in Suriname bestaat aan reparateurs. Passie voor muziek Brunings heeft een passie voor muziek. Geduld, creativiteit en behulpzaamheid zijn de ingrediënten van zijn succes concept. “Hoe druk ik het ook heb, hoe beschadigd het instrument ook is, ik stuur nooit iemand die mijn hulp inroept weg”, zegt hij. Terwijl wij dit interview maken komt een dame een gitaar brengen; total loss en niet meer te bespelen. “Ik maak het wel in orde”, stelt hij haar gerust. Zijn telefoon staat iedere dag roodgloeiend van mensen die bellen om een snaarinstrument te laten repareren. Brunings zelf bespeelt bijna alle snaarinstrumenten en beoefent verschillende muziekstijlen, van klassieke muziek, tot country and western, kaseko, spiriuals, soul en Zuid-Amerikaanse muziek en alles wat daar tussen ligt. Hij heeft in talrijke muziekformaties gespeeld. Theoretische kennis deed hij op tijdens zijn opleiding tot onderwijzer en de praktijk leerde hij door zelfstudie. In zijn jonge jaren heeft hij onder andere gespeeld in muziekformaties met de gebroeders Barendz (Country and Western), George Gomperts, een muziekgroep van de Troepenmacht in Suriname(TRIS) het Leger van vóór de onafhankelijkheid in 1975. In deze band bespeelde hij de Hawaï gitaar. Aan zijn muzikale vorming hebben mensen als René ‘Lodi’ Rodrigues en Richenel Jongbaw, veel bijgedragen. Hij heeft een veelbelovende carrière als musicus laten schieten. “Af en toe speel ik nog op feestjes”, zegt hij. Tijdens een studie in Venezuela mocht hij eens meespelen in de band van de wereldbekende Zuid-Amerikaanse harpist Hugo Blanco. “Ik bespeelde de quatro (een kleinere uitvoering van de gitaar met vier snaren…Red). Het optreden had plaats in een grote muziekhal met een duizendkoppig publiek. Hugo Blanco kondigde me persoonlijk aan als ‘een begenadigd musicus uit Suriname’. Het was een grote eer om in de band van zo’n beroemdheid te mogen meespelen”. Door zich de laatste jaren intensief toe te leggen op het repareren van kapot geraakte snaarinstrumenten en zijn kennis over te dragen aan jongeren, wil Ronald Brunings iets betekenen voor de duurzame muziekbeoefening in Suriname. ”Vroegen stuurden de mensen hun instrument voor reparatie naar het buitenland of hielden op met muziek maken omdat ze zich geen ander instrument konden veroorloven. Als ze bij mij komen worden ze geholpen en kunnen daarna muziek blijven beoefenen”. Gitaarbouwer Toen hij als onderwijzer in 1980 in Wageningen, Nickerie was gedetacheerd, bouwde hij zijn eerste gitaar. “Van Anthony Walker, die in het Estherhof te Zorg en Hoop opereert, leerde ik de technische kneepjes en de gereedschappen had ik van mijn vader die meubelmaker was te Charlesburg. Sindsdien heb ik 109 gitaren gebouwd en ongeveer 100 quatros. De houtsoort die je gebruikt is heel belangrijk voor de klank van de gitaar. Ik gebruik alleen Surinaamse houtsoorten zoals ceder, sumaruba (Simarouba Glauca), purperhout (handelsnaam Amarante, botanische naam Peltogyne spec.) en watrakanu (Cordia alliodora). Voor de klankkast wordt hardhout gebruikt, enerzijds voor de stevigheid en anderzijds om een diepe klank te creëren. Het klankblad wordt van een zachter soort hout gemaakt. Voor de zijkant en het achterblad werk ik met hardhoutsoorten. Voor de snaren worden zowel nylon als metaalsnaren gebruikt. Om de gitaar een mooie glans te geven gebruik ik meestal vernis op oliebasis. De zes cursisten, die ik de kneepjes van het gitaar bouwen heb bijgebracht, hebben allen een gitaar gebouwd. Een reparateur en bouwer van snaarinstrumenten kan vanwege de grote publieke behoefte, goed geld verdienen en daar heel prettig van leven,” zegt hij tot besluit. 36 www.flyslm.com Six new guitar builders and repairmen trained In his young years he has played among others in musical groups with the brothers Barendz (country and western), George Gomperts, a music group of the Dutch troops stationed in Suriname (TRIS) before the independence in 1975. In this band he played the ukulele or Hawaiian guitar. People like Rene ‘Lodi’ Rodrigues and Richenel Jongbaw, contributed much to his musical education. He passed up a promising career as a musician. “Occasionally, I still play at parties,” he says. During a study in Venezuela, he was allowed once to play in the band of the world famous South American harpist Hugo Blanco. “I played the cuatro (a smaller version of the guitar with four strings ... Ed). “The performance took place in a large music hall with an audience of thousands. Hugo Blanco introduced me as ‘a gifted musician from Suriname’. It was a great honor to be playing in the band of such a celebrity”. By buckling down the last years to repairing broken stringed instruments and transfer his knowledge to youngsters, Ronald Brunings wants to matter to enduring music making in Suriname. “In the past people sent their instrument for repair abroad or stopped making music because they could not afford to buy another instrument. When they come to me, they are helped and can then continue practicing music “. Guitar Builder When as a teacher he was posted to Wageningen, Nickerie in 1980, he built his first guitar. “From Anthony Walker, who operates in the Estherhof at Zorg en Hoop, I learned the technical tricks and I had the tools from my father who was a cabinetmaker at Charlesburg. Since then I have built 109 guitars and about 100 Cuatros. The type of wood you use is very important for the sound of the guitar. I only use Surinamese woods such as Cedar, Paradise Tree (Simarouba Glauca), Purpleheart (Peltogyne) and Spanish Elm (Cordia Alliodora). P layers of stringed instruments such as guitars, violins, mandolins, Cuatros, harps for example, were at a dead loss what to do when their instrument became broken. The number of repairers could be counted on the fingers of one hand. Building your own guitar was reserved only to artisan craftsmen. But since recently, Suriname has six guitar builders. During one year they learned all the tricks of the trade from master luthier George Ronald Brunings, a vital 76-yearold retired teacher of Spanish and passionate musician. A room in his house in Anamoestraaat 37 in Paramaribo North is packed with string instruments to be repaired; it is clear proof that there is a great need in Suriname for repairers. Passion for music Brunings has a passion for music. Patience, creativity and helpfulness are the ingredients of his success concept. “It does not matter how busy I am, how damaged the instrument is, I never send anyone away who called upon me for assistance,” he says. While we make this interview a lady brings a guitar, total loss and not playable anymore. “I’ll be fine,” he assures her. His phone is ringing every day from people calling to have a stringed instrument repaired. Brunings himself plays almost all string instruments and practices different musical styles, from classical music to country and western, kaseko, spirituals, soul and South American music and everything in between. He has played in numerous musical groups. He acquired theoretical knowledge during his training as a teacher and the practice he learned through self study. The sound box is made of hardwoods, for strength on one hand and to create a deep sound on the other hand. The soundboard is made of a softer type of wood. For the side and the back cover, I work with hardwoods. The strings are both nylon and metal. To give the guitar a nice sheen I usually use oil-based varnish. The six students I have taught the tricks of guitar building have all built a guitar. A builder and repairer of stringed instruments, due to high public demand, can earn good money and lead a very pleasant life “, he concludes. “ From Anthony Walker, who operates in the Estherhof at Zorg en Hoop, I learned the technical tricks and I had the tools from my father who was a cabinetmaker at Charlesburg. ” www.flyslm.com 37 38 www.flyslm.com Boordverkopen uitsluitend op vluchten van en naar Amsterdam Inflight sales only available on flights to and from Amsterdam www.flyslm.com 39 Ladies’ Fragrances Jennifer Lopez Love & Glamour €20.00 Eau de Parfum 50ml A show-stopping scent that makes you feel beautiful and confident, just like a star. The bottle is inspired by Jennifer’s confident and voluptuous physique, and is bejewelled with a gem-like cap. Surging with sparkling, juicy top notes (Italian mandarin), Love and Glamour lingers with a sexy bouquet of floral mid-notes (orchid, water lily) before wrapping you up in a smouldering musky dry down. Shimmering. Alluring. Sensual. new onboard Roberto Cavalli €50.00 Eau de Parfum 50ml Roberto Cavalli is an addictive balsamic floral. Instantly attracting attention, all eyes are on her. Her colourful temperament captivates with a wink of pink pepper, her seductive smile reveals a glimpse of opulent orange flower and her sensual curves, just as velvety as a tonka bean, leave an unforgettable trail. Glamour. Animal. Sensual. 2 Ladies’ Fragrances Swarovski Aura €58.00 Eau de Parfum 50ml Crystal transforms into a luminescent perfume. A glowing floral fruity fragrance, for a vibrant aura that glows with the energy of light. new onboard Estée Lauder Black Purse Spray Collection €39.00 Eau de Parfum 5 x 4ml Five Estée Lauder eau de parfum sprays in a chic black bag: Pleasures, Pleasures Intense, Beautiful, Sensuous and Pure White Linen. Fabulous travel exclusive value. Ladies’ Fragrances 3 His & Hers Fragrances Paco Rabanne Lady Million €46.00 Paco Rabanne 1 Million €38.00 Eau de Parfum 50ml Eau de Toilette 50ml The new fragrance for women by Paco Rabanne: fresh, floral and woody. Lady Million embodies THE woman: the one every woman dreams of being, the one every man would love to seduce. Excessive and brilliant. Even the best is not good enough for her. Paco Rabanne renews with humour the myth of the seducer and embodies it in his new eau de toilette, 1 MILLION. The fragrance is fresh and sparkling with a note of grapefruit, mint and blood orange, found on a heart of rose absolute and cinnamon. A striking contrast, mixing sophisticated sensuality and asserted virility. Emporio Armani Diamonds For Men Duo €42.00 Eau de Toilette 2 x 30ml Cedar wood as a symbol of masculinity, twisted with an unexpected accord of cocoa. A streamlined, powerful, faceted bottle. Elegant, youthful – the perfect fragrance for a promising socialite. new onboard Emporio Armani Diamonds For Ladies €56.00 Eau de Parfum 2 x 30ml Like a diamond, a multifaceted fragrance: fruity (lychee and raspberry), floral (rose, freesia and lily), woody (vetiver, cedar wood and patchouli) and amber. The ultimate symbol of luxury and extravagance for a selfconfident and audacious woman. 4 His & Hers Fragrance Ralph Lauren The Big Pony Collection €34.00 Eau de Toilette 4 x 15ml Four players to a polo team, four fragrances to win you the game: No.1: The Game of Sport. Aromatic citrus. No.2: The Game of Seduction. Aromatic oriental. No.3: The Game of Adventure. Woody fougere. No.4: The Game of Style. Fruity, woody. new onboard Mens’ Fragrance new onboard Giorgio Armani Mens’ Coffret €34.00 Eau de Toilette 3 x 5ml, 2 x 4ml Sophisticated, mysterious and sensual. A unique collector’s set of the Giorgio Armani mens’ fragrance range from Eau Pour Homme to Attitude. This collection perfectly expresses Armani’s perception of a man. new onboard Boss Bottled Sport €40.00 Eau de Toilette 50ml With its combination of energising citrus notes and vetiver, this unmistakably masculine scent allows the BOSS man to sharpen his senses, mentally prepare, and be ready for the challenges ahead. Mens’ Fragrances 5 Beauty & Cosmetics Benefit They’re Real! €21.00 They’re real! lengthens, curls, volumises, lifts & separates. Our jet-black, long-wearing formula won’t smudge or dry out. A specially designed brush reveals lashes you never knew you had! new onboard Clinique Full Potential Lip Duos €26.00 5 Pack 10 gorgeous, lip-magnifying shades in triple-action plumping gloss, instantly and gently create a fuller, lusher look. Builds a moisture cushion too. new onboard Urban Decay Naked Palette 2 €40.00 6 Beauty & Cosmetics A taupe-centric palette of 12 neutral shadows (5 brand new) in shades ranging from pale to deep, matt to sparkly. More beige in overall tone than our first Naked Palette, this collection still delivers subtle neutral looks, smoky dramatic eyes and everything in between. Comes with a double-ended Good Karma shadow and crease brush and a travel-size lip plumping gloss. L’Oréal Paris Volume Million Lashes Mascara Duo €20.00 2 x 9ml With free Khôl pencil Volume Million Lashes redefines volume mascara: extra lash-bylash volume for voluptuously thick, gorgeously intensified lashes. A unique combination of the Millionizer Brush, with a multitude of bristles that thickens each lash one by one, and the Excess Wiper, which wipes every bristle free of clumps. Lashes look maxed-up, multiplied-out and three times thicker. The set contains a free Khôl pencil and is a travel retail exclusive pack. new onboard L’Oréal Paris Revitalift Repair Day & Night Duo €21.00 2 x 50ml Doing 10 things at once – it’s what we all do, right? Do not expect any less from your skin care! A new exclusive duo of Revitalift Repair 10 creams helps target 10 signs of ageing, including wrinkles, loss of firmness and sun damage – all in one step! new onboard L’Oréal Paris Caresse Lipstick Trio €24.00 Neither a gloss nor a lipstick, but a vibrant colour shiver on your lips! Experience the lipstick revolution with this set of Caresse lipsticks in three pinky shades. The innovative formula guarantees a high, modern shine for 100% pure colour and 0% heaviness. Beauty & Cosmetics 7 Watches Sekonda Gents’ Rose Gold Chronograph Watch €85.00 Sekonda gents’ rose gold chronograph watch with silverwhite sunray dial. One-second chronograph and water resistant to 50 metres. This watch is complemented by a brown padded leather strap. A classic watch with a trendy, modern twist. Guaranteed for two years. Aviator Gents’ World Time Pilot Watch €85.00 Solid stainless steel case. Black dial with luminous hands and calendar. Rotating world-time inner bezel. Integrated black leather strap. Water resistant to 10ATM. new onboard Tikkers White Diamonte Heart Watch €14.00 This stylish timepiece by Tikkers features a glittering heart detailed dial and a rotating bezel. A great watch for ladies of all ages. Splash-proof and comes with a one-year guarantee. 8 Watches new onboard Sekonda Ladies Rose Gold Watch With Crystals €75.00 With free matching necklace This stunning watch has a face framed with cubic zirconia crystals, and a rose gold-plated bracelet. It comes with a stunning free pendant made from Swarovski Elements. free gift new onboard Seksy Eclipsed Ladies’ Watch €75.00 With free matching pendant Ladies’ quartz analogue watch with purple mother-of-pearl dial set with Swarovski Elements. It’s accompanied by a free pendant also set with Swarovski Elements. This watch features a selfadjusting bracelet. Guaranteed for two years. free gift new onboard Seksy Black & Silver Watch €75.00 With free heart necklace This glam watch has a chic black dial framed with Swarovski crystals. It comes with an adjustable bracelet, a free heart necklace, and a two-year guarantee. free gift Watches 9 Jewellery Pierre Cardin Pearl Bracelet & Necklace Set €35.00 With free matching earrings Pierre Cardin bracelet and necklace set featuring rhodium-plated balls. Comes with a free pair of stud earrings. All hypo-allergenic and presented in a gift box. 1-year international warranty. free gift Just Jewels Triple Bangle Set €27.00 A set of three stunning bangles: one in 18ct gold, one in rose gold, and one in rhodium-plate. Each bangle is studded with cubic zirconia stones and has a pop-open attachment for an easy fit. Nickel-free, gift-boxed and guaranteed for one year. new onboard new onboard Buckley Russian Bangle €26.00 Buckley Russian Ring €20.00 Inspired by the tri-coloured gold design of the traditional Russian wedding ring, Buckley London has crafted a beautiful bangle with three exquisite interlocking hoops plated in 18ct yellow gold, rose gold and rhodium. Hand-set with the finest cubic zirconia stones. 7cm inner diameter. Guaranteed for one year An ideal gift for someone special, or even yourself! Buckley London Russian Ring features three tantalising interlocking rings which are plated in 18ct yellow gold, rose gold and rhodium. Set with the finest cubic zirconia stones this ring will flatter any hand. Universal size 0 (17.5mm inner diameter). new onboard Aeon Crystal Bracelet €20.00 This high quality AEON unisex crystal and natural stone bracelet is part of a growing trend that incorporates the healing properties of natural stone into fashion jewellery design. The crystal has always been a renowned symbol of peace, tranquillity and happiness. With five individual crystals strung alongside natural stone to create an eye-catching bracelet, you will sparkle as you wear this modern piece! This fully-adjustable 7 — 9 inch bracelet is presented in an AEON box and comes with a full one-year guarantee against manufacturing defects. 10 Jewellery gifts NEW Swarovski Pen Pearl White €17.00 onboard Anew gorgeous pen in Pearl white. Filled with a sparkling cyrstals and bears the Swarovski logo. A must-have for one who writes with a flair! Swarovski Pen Pearl White €34.00 Glass Nail File Embellished With Swarovski Crystals €16.00 A gorgeous pen in pearl white, filled with sparkling crystals and bearing the Swarovski logo. A must-have for one who writes with flair! Barbie Fragrance Collection €15.00 This beautiful glass nail file is very gentle, very effective and helps promote healthier nails. Embellished with Swarovski Crystals this nail file will never wear out. It can be kept clean by rinsing gently with water, then allowing it to thoroughly dry. new onboard Hunki Dori LED Folding Mirror €19.00 Collectables Gifts & Eau de Toilette 4 x 7ml Barbie miniatures are a perfect gift for girls who want to enjoy all Barbie fragrances! Travel Retail Exclusive Three In One bothElectronic Game €15.00 Buy for €20 Three cool games in one save €6.50 console; Space Attack, Soccer and Car Racing. Batteries included. Hunki Dori’s celebrity mirror compact helps you look perfect day or night. Use like a regular mirror during the day — at night switch on the powerful LED lights. Designed like a dressing room mirror, this gorgeous compact will be the envy of your friends. It comprises of two mirrors, one of which is magnified. Supplied in a black velvet pouch and gift-box. Replacement battery included. Standard one-year warranty. Biggles Bear €12.00 Biggles was a fictional pilot and adventurer created by the author Captain W.E. Johns. Our hero Biggles returns in 2010 as a bear for you to cuddle and encourage you to have “The Spirit of Adventure” that he enjoyed. Surinam Airways A340 - 300 Model Aircraft €14.00 Surinam Airways 737 - 300 Model Aircraft €12.50 NEW Surinam Airways model aircraft. Scale 1:200. Subject to availability. SPECIAL OFFER: Buy both models for €20 — Save €6.50 Surinam 737 - 300 Aircraft €15.00 Surinam A340 - 300 Aircraft €17.00 Air Surinam model aircrafts in scale 1:200. Subject to availability. AVAILABLE ONBOARD NEW TELESUR Simcard €10.00 Gifts & Collectables 11 Available onboard - TELESUR Simcard €10.00 €5.00 Snacks Pringles €1.90 Original or Sour Cream & Onion Maltesers Bag €3.60 Duyvis Dry Roasted Peanuts €4.20 M&M’s Peanuts Bag €3.60 Kinder Bueno €1.60 Duty Free Marlboro Red 200 carton €36.00 400 carton €48.00 Johnnie Walker Blue Label 70cl €125.00 Marlboro Gold 200 carton €36.00 400 carton €48.00 new onboard Johnnie Walker Double Black 100cl €35.00 from €2.40 Johnnie Walker Red Label 100cl €25.00 per pack CUSTOMER SERVICE HOW DO I PAY? All products are subject to availability. Prices are correct at time of press. All products shown are not to scale. Returned goods or enquiries about this range should be addressed to customer services at: We accept Euros, Visa Credit cards and Euro MasterCard. Alpha Flight Services, Schipholweg 875, 2143CC Boesingheliede E-mail: [email protected]. Sky Emporium shopping is produced for Alpha In-flight Retail by Picot Limited, Aylesbury, Buckinghamshire, HP20 1RE. George Orie Pluraal toerisme Het toerisme is bezig zich te ontwikkelen tot een van de levensaders van de Surinaamse economie en meer in het bijzonder de economie van het achterland. Dat is ongetwijfeld toe te schrijven aan de diversiteit van ons toeristisch product. Men houdt ervan om op alles een etiket te plakken, zodat we de dingen op een bepaalde manier zien en tot een bepaalde categorie rekenen. Dat geldt niet alleen voor allerlei producten, maar ook voor mensen. Want onderscheid moet er zijn, niet waar? Neem nou toerisme. Is dat iets nieuws? Het antwoord is…nee. Het is gewoon een oud product van een nieuw label voorzien. De wereld lijkt wel een toeristische supermarkt. Je ziet door de labels het product niet meer. Eerst was er de reiziger: iemand die zich verplaatst van een herkomst naar een bestemming. Gewoon recht toe, recht aan. Dat kon een ontdekkingsreiziger, een handelsreiziger of een wereldreiziger zijn. Later kwam de vakantieganger: iemand met vakantie die erop uittrekt. Veelal was dat of gewoon thuis blijven en lekker luieren, of op zijn best naar een andere stad of ander dorp trekken…in eigen land. Toen deed de toerist zijn intrede. Toerist is iedereen die een andere dan zijn eigen woonomgeving bezoekt en zich daar recreatief bezig houdt. wat hij daar allemaal heeft meegemaakt. Hoe verder weg, hoe beter en het ene verhaal is nog sterker dan het andere. En nu de toerist. Die is altijd op zoek naar de overtreffende trap. Want anders dan de gewone vakantieganger die veelal niet eens weet waarom hij op vakantie gaat, gaat de toerist op zoektocht. Goed beschouwd is hij een ontdekkingsreiziger. En het wordt hem makkelijk gemaakt door alle toeristische producten van een etiket, van een label te voorzien. Een greep uit het uitgebreide scala: Avontuurtoerisme, Cultuurtoerisme, Stedelijk toerisme, Duurzaam toerisme, Ecotoerisme, Extreem toerisme (dat aan hoge risico’s verbonden is), Genealogietoerisme (reis met het doel om zijn voorgeslacht te vinden, de geboorteplaatsen van deze voorvaderen te bezoeken en soms verre familie trachten te ontmoeten), Gezondheidstoerisme en…Mystiek toerisme. De mystieke ervaring kan vaak niet helemaal in woorden uitgedrukt worden. Net zoals met alle ervaring moet je dat zelf hebben meegemaakt om te weten hoe het is. Reizigers die op pad gaan terwijl de rest thuis blijft bestaan niet meer. Tegenwoordig blijft vrijwel niemand meer thuis. Sterker nog, je màg niet eens meer thuis blijven! Nu doet zich het wonderlijke verschijnsel voor dat het merendeel van de mensen weliswaar op vakantie gaat maar slechts een klein deel zichzelf als toerist beschouwd. Ze voelen zich eerder reiziger. Mijn verwarring is nu compleet, want het woordenboek geeft voor vakantieganger de volgende begripsomschrijvingen 1) Iemand die op vakantie is 2) Persoonsbenaming 3) Reiziger 4) Recreant 5) Toerist. Vakantie houden is uitgegroeid tot een nieuw soort statussymbool; iedere vakantieganger probeert de andere de loef af te steken met verhalen over plaatsen die hij heeft bezocht en En het Surinaams toeristisch product? Divers als onze bevolking. Ik breng het daarom allemaal onder één label: Pluraal toerisme. Voor het gemak van de toerist. Plural tourism Column Tourism is rapidly developing into one of the arteries of the Surinamese economy and more particularly the economy of the hinterland. This is undoubtedly due to the diversity of our tourism product. One likes to stick a label to everything, so we see things in a certain way and count it to a certain category. This applies not only to all kinds of products, but also to people. For distinction there must be, is it not? Take tourism for example. Is that something new? The answer is ... no. It’s just an old product with a new label. The world looks like a tourist supermarket. You cannot see the products from the labels anymore. First there was the traveler: a person who moves from an origin to a destination. Just head straight on. That could have been an explorer, a salesman or a world traveler. Later came the holidaymaker: someone who sets off on a holiday. Often this was just staying home and laze away, or at best travel to another city or another village ... at home. Then the tourist arrives. Tourist is anyone visiting a place other than his own environment and engages in recreational activities. Travelers who set off while the rest remains at home are extinct. Today practically nobody stays home anymore. In fact, you can not even stay home anymore! Going on holidays has become a new kind of status symbol; every holidaymaker is trying to outdo the other with stories about places he has visited and what he has been through. The further away the better, and the tall stories better each other. 52 www.flyslm.com And now the tourist. He is always looking for the superlative. Because unlike the ordinary holidaymaker who often does not even know why he’s on vacation, the tourist goes on a quest. All things considered, he is an explorer. And it is made easy for him applying a label to all tourist products. A selection from the extensive range: Adventure Tourism, Cultural Tourism, Urban Tourism, Sustainable tourism, Ecotourism, Extreme tourism (connected to high risks), Genealogy Tourism (travel for the purpose of finding one’s ancestors and visit the birthplaces of these ancestors and try to meet some distant relatives), Health tourism and ... Mysticism tourism. The mystical experience can often not be completely expressed in words. As with all the experience you have to personally experience it to know how it is. Now arises the strange phenomenon that the majority of people go indeed on vacation but only a small proportion considers themselves tourists. They rather feel like a traveler. My confusion is now complete, because the dictionary gives the following definitions for holidaymakers 1) A person who is on holiday 2) Person Name 3) Traveler 4) vacationer 5) Tourist. And the Surinamese tourism product? Diverse as our population. I therefore place it all under one label: plural tourism. For the convenience of the tourist. “Money withdrawal, buying phone credit and making payments. It’s all so convenient with DSB.” DSB | Ease of Payment We accept all foreign MasterCards and Maestro cards at our ATMs and POS machines. DSB | Henck Arronstraat 26-30, P.O.Box 1806, Paramaribo, Suriname | T. +597 47 11 00 | F. +597 41 17 50 | SWIFT: SURBSRPA | www.dsbbank.sr | [email protected] www.flyslm.com 53 Imelda Valkering De verborgen natuurschat van Coronie Jonge, gezonde mangrovebomen wuiven in de zeewind, knalrode ibissen vliegen in de verte en krabbetjes kruipen door de modder onder je voeten. Het nieuwe mangrovebos voor de kust van Coronie is een poging om het district op natuurlijke wijze te beschermen tegen de bedreigende Atlantische Oceaan. Mangrovepracht 54 www.flyslm.com Coronie’s hidden nature treasure Young, healthy mangrove trees swaying in the breeze, bright scarlet ibises flying in the distance and crabs crawling through the mud under your feet. The new mangrove forest on the coast of Coronie is an attempt to protect the district in a natural way against the threatening Atlantic Ocean. Mangrove Splendor www.flyslm.com 55 “ Mangrovepracht Wie echter open staat voor verrassingen kan in het district enkele mooie schatten ontdekken. H et kleine project belooft echter ook een prachtig stukje natuur op te leveren. Vanaf een houten bruggetje dat zich tussen de toppen van het hoog opgeschoten struikgewas heen kronkelt, hebben natuurliefhebbers een vrijwel onbelemmerd uitzicht rondom. Binnenkort verrijst er trouwens ook een uitkijktoren uit het bos, zodat de fanatieke birdwatchers, vogelspotters, ook aan hun trekken kunnen komen. Het plattelandsdistrict Coronie staat vooral bekend om haar honing en kokospalmen. Het is maar dun bevolkt en de meeste bedrijvigheid komt van de over de Oost-Westverbinding voorbijrazende auto’s, trucks en andere motorrijtuigen. Toerisme is dus ook niet iets waar het gebied snel mee geassocieerd wordt. Wie echter open staat voor verrassingen kan in het district enkele mooie schatten ontdekken. De oude, houten huisjes, bijvoorbeeld, vormen idyllische plaatjes langs de weg, evenals de vele monumentale en goed onderhouden kerken. Wie daar oog voor heeft kan niet anders dan stil worden van de overweldigende pracht van het mangrovebos. Dit vloedbos is sinds kort toegankelijk voor recreanten. De strook kustbomen is een project van de Anton de Kom Universiteit van Suriname (Adek) en eigenlijk bedoeld als ‘groene dijk’. 56 www.flyslm.com ” Mangrove Splendor T he small project also promises to deliver a beautiful piece of nature. From a wooden bridge that snakes between the tops of the overgrown bushes, nature lovers have a virtually unobstructed view all around. Soon a watchtower will arise in the forest, so the avid bird watchers can come into their own. The rural district of Coronie is known for its honey and coconut palms. It is only sparsely populated and most of the activity is on the east-west route from speeding cars, trucks and other motor vehicles. Tourism therefore is not something the area is quickly associated with. Those receptive to surprises can discover some beautiful treasures in the district. The old wooden houses, for example, are idyllic pictures along the way, as well as the many monumental and well maintained churches. Anyone who has an eye for it can only be silenced by the overwhelming beauty of the mangrove forest. This tidal wood has recently become accessible for vacationers. The coastal strip of trees is a project of the Anton de Kom University of Suriname (Adek) and actually intended as “green dam”. Access to the wooded area is appropriately situated at the old Bellevue plantation. Slightly inland the Dutch MNO Vervat is building a kilometers long stone weir. It should protect the houses and farmlands of Coronie against the violence of the ocean and later the rising sea levels caused by climate change. Many however fear that the special and important coastal ecosystem will disappear with this artificial dam. Ally against the ocean For several years the soft, more ecological approach has found a new ally in the dynamics of nature itself: the mangrove forest. The coast is subject to erosion, the coastline is continuously pushed inland by the sea. The main strength of the sea lies in the displacement of a huge body of water. That movement is facilitated by currents, tides and wind. Hydrologist Prof. Sieuwnath Naipal is coordinator of the study and conservation project. In July 2010 he planted with his local ‘mangrove man’ Remie Amattarmoedj the first trees. In just two years they have become strong mangrove trees. Cayenne www.flyslm.com 57 Mangrovepracht De toegang tot het bebost gebied bevindt zich, heel toepasselijk, bij de oude plantage Bellevue. Ietwat landinwaarts werkt het Nederlandse MNO Vervat aan een kilometerslange, stenen waterkering. Die moet de huizen en landbouwgronden van Coronie gaan beschermen tegen het geweld van de oceaan en later ook tegen de stijging van de zeespiegel als gevolg van de klimaatverandering. Velen vrezen echter dat het bijzondere en belangrijke ecosysteem van de kust met die kunstmatige dam zal verdwijnen. het studie- en natuurproject is de hydroloog prof. Sieuwnath Naipal. In juli 2010 plantte hij met zijn lokale ‘mangroveman’ Remie Amattarmoedj de eerste boompjes. In nauwelijks twee jaar tijd zijn die kleintjes al uitgegroeid tot sterke mangrovebomen. Bondgenoot tegen de oceaan Die ‘canopy walk’ alleen al is een belevenis. Onder je zie je vooral zompige modder, maar als je goed kijkt, ontdek je daar ook krabbetjes. Om je heen alleen maar de indringende, frisgroene kleur van de bladeren. (“Lik eens aan de achterkant van een blad”, oppert Naipal, “Die proeft echt lekker zout.”) Al enkele jaren heeft men bij de zachte, meer ecologische aanpak een nieuwe bondgenoot gevonden in de dynamiek van de natuur zelf: het mangrovebos. De kust is onderhevig aan erosie, de kustlijn wordt aanhoudend door de zee landinwaarts teruggedrongen. De voornaamste kracht van de zee schuilt in de verplaatsing van een enorme watermassa. Die verplaatsing wordt in de hand gewerkt door stromingen, getijden en wind. Coördinator van 58 www.flyslm.com Samen met enkele inwoners van het nabijgelegen dorp Totness bouwden zij ook een ‘canopy walk’. Die houten brug enkele meters boven grond slingert van de eenvoudige, open studentenhut dwars door de boomtoppen. Het bruggetje loopt tot aan de rand van het parwabos, zoals de mangrove ook wel wordt genoemd, waar plots een indrukwekkend panorama opdoemt uit al het groen. Een bruine modderbank reikt tot in de verste verte. Daar kun je misschien nog net een eenzame vissersboot onderscheiden. En welke richting je ook opkijkt, overal zie je kustvogels. De modder is namelijk een belangrijke voedselplaats voor veel dieren, waarbij de mangrove een essentiële rol speelt als broedplaats en bescherming. Watersnips komen er bijvoorbeeld in grote getale vanuit Canada overwinteren. In vergelijking met andere landen in de regio strijken bovendien zeer veel rode ibissen neer op deze voedselrijke modderbank. Daar tussendoor lopen parmantige blauwe reigers of sabaku’s en in de bomen achter je wil er nog wel eens een buizerd of aasgier opduiken. Mangrove Splendor www.flyslm.com 59 Mangrovepracht Vogels van allerlei pluimage De lijst van vogels die vanaf deze plek te spotten zijn, is lang. Aan de Surinaamse kust leven er volgens Naipal’s documentatie meer dan 118 soorten watervogels, waarvan een groot deel de relatief veilige en rustige Coroniekust opzoekt. Die diversiteit aan watervogels is veel rijker dan die van naburige landen. De kust van Guyana, bijvoorbeeld, wordt beschermd door kilometerslange zeedijken, die onvoldoende bescherming, geen broedplaatsen en bovendien geen voedsel voor de vogels bieden. Ook in Suriname wordt dit rijke ecosysteem echter bedreigd. De in aanbouw zijnde zeedijk van MNO Vervat maakt het bos kwetsbaar, omdat er nu nauwelijks zoetwater vanuit het achterliggende moeras naar de zee toestroomt. Hoewel de parwa met zijn voeten in het zoute zeewater staat, heeft het zo af en toe wel een goede spoelbeurt met zoetwater nodig om te overleven. De vraag is dus of alle inspanningen van Naipal, Amattarmoedj en hun studenten de mangrove in leven kunnen houden. In ieder geval kunnen natuurliefhebbers nu nog genieten van het prachtige uitzicht en alle bijzondere dieren die de mangrove herbergt. Gewapend met fototoestel en verrekijker kun je vanaf de hoge brug, en binnenkort vanaf de houten uitkijktoren bij het studentenkamp, alle pracht dichterbij halen. 60 www.flyslm.com Er moeten ook informatiebordjes komen, maar dat zijn vooralsnog mooie toekomstplannen. De parwa bezoek je onder professionele begeleiding van Remie Amattarmoedj. Met zijn oneindige kennis over het ecosysteem bezorgt hij je een onvergetelijke mangrovetrip. Het steeds wisselende beeld van dansende golven, de einde- en einderloze verten van de watervlakte, het onuitputtelijke natuurschoon van de zee bekoort niet alleen vogels, maar ook mensen van diverse pluimage. Mangrove Splendor Together with some residents of the nearby village Totness they built a ‘canopy walk’. The wooden bridge, several meters above ground, winds from the simple, open student hut through the treetops. That ‘canopy walk’ alone is an experience. Below you can see mostly swampy mud, but if you look closely, you can also discover crabs there. You are surrounded by the penetrating, fresh green color of the leaves. (“Lick once the back of a leaf”, suggests Naipal, “It tastes really salty.”) The bridge runs to the edge of the parwa wood as the mangrove is sometimes called, where suddenly an impressive panorama emerges from all the green. A brown mud bank extends to the farthest distance. There you may just discern a lonely fishing boat. And in whichever direction you look, you see shorebirds. The mud is an important feeding site for many animals, whereby the mangrove plays an essential role as a breeding and protection area. Common snipes migrate in great numbers from Canada to overwinter. Compared with other countries in the region many scarlet ibises alight on this nutrient-rich mud bank. In between jaunty blue or white herons walk around and in the trees behind you a buzzard or vulture might suddenly emerge. Birds of different feathers The list of birds that can be spotted here is long. According to Naipal’s documentation over 118 species of waterfowl live on the Surinamese coast, many of which look up the relatively safe and quiet Coronie coast. This diversity of waterfowl is much richer than that of neighboring countries. The coast of Guyana, for example, is protected by miles of sea walls, with inadequate protection, no nesting sites and no food for the birds. “ Those receptive to surprises can discover some enthusiasts can still enjoy the wonderful view and all the special animals the mangrove houses. Armed with camera and binoculars you can bring, from the high bridge, and soon from the wooden observation tower at the student camp, all splendor closer. There should also be information signs, but these are still beautiful future plans. You visit the Parwa under professional guidance of Remie Amattarmoedj. With his infinite knowledge of the ecosystem he gives you an unforgettable mangrove trip. The changing image of dancing waves, the endless and horizon-less expanse of the water surface, the inexhaustible beauty of the sea captivates not only birds, but people of all sorts as well beautiful treasures in the district. ” In Suriname, this rich ecosystem is threatened as well. The seawall under construction by MNO Vervat makes the forest vulnerable because there is hardly any fresh water from the swamp behind that can flow towards the sea. Although the Parwa stands with his feet in salty seawater, it needs occasionally a good rinse with fresh water to survive. The question is whether all the efforts of Naipal, Amattarmoedj and his students can keep the mangrove alive. In any case, nature www.flyslm.com 61 De tijd van Saramaccaanse vrouwen is gekomen Suriname heeft veel meer te bieden dan alleen de adembenemende schoonheid en ongerepte natuur die de meeste toeristen bij een bezoek aan het land zien. Zij die het binnenland en de dorpjes aan de Surinamerivier hebben bezocht, hebben er vaak geen weet van dat sommige van de vrouwen die ze ontmoet hebben in werkelijkheid slimme ondernemers zijn. Een groep nijvere vrouwen heeft de koppen bij elkaar gestoken om haar liefde voor de Surinaamse natuur te combineren met businessplannen. Deze groep, genaamd de Saamaka Muje Ting Kisi (staat voor de tijd van Saramaccaanse vrouwen is gekomen), heeft een coöperatie opgezet van vrouwen die natuurlijke producten maken en verkopen bij de toeristenverblijven aan de bovenloop van de rivier. Het begon in 2010 toen de Stichting Women’s Business Group (WBG), een Surinaamse ngo die vrouwen ondersteunt door middel van trainingen in businessvaardigheden, een programma lanceerde om vrouwen in moeilijk bereikbare gebieden in Suriname te trainen in ondernemerschap. Omdat de vrouwen in deze gebieden alleen met hun kinderen 62 www.flyslm.com Gastbijdrage van Sarah Tourville, Women’s Business Group, US Peace Corps volunteer achterblijven wanneer hun echtgenoten naar de stad, Paramaribo, gaan op zoek naar werk, zouden zij zonder de trainingen van WBG niet in staat zijn hun vaardigheden te ontwikkelen. Veel van deze vrouwen hebben, anders dan gelegenheidsarbeid per dag, geen bron van inkomsten om hun gezin te verzorgen. Het geld dat hun echtgenoten sturen is niet voldoende om in de behoeften van het gezin te voorzien. Daarom hebben de vrouwen WBG benaderd om ze te helpen bij het vinden van een manier waarop ze het gat in hun inkomen zouden kunnen dichten en waardoor ze hun gezinnen een beter leven kunnen geven. boszuurzak (graviola = Annona muricata). De vrouwen wisten al van de heilzame werking van deze natuurlijke hulpbronnen en met de training leerden ze er consumptieartikelen van te maken. Ze realiseerden zich dat ze een inkomen konden genereren waarmee ze niet slechts zichzelf maar ook hun families en gemeenschappen konden helpen. Met de kennis en vaardigheden die ze hebben opgedaan in de WBG-training hebben ze de coöperatie Saamaka Muje Ting Kisi opgezet en waren ze in staat hun producten te vermarkten in de lodges in de omgeving. Dit heeft erin geresulteerd dat elke vrouw in de groep haar inkomen met 80 tot 100% heeft kunnen verhogen. De in totaal 25 vrouwen hebben een training gekregen in het vervaardigen van geneeskrachtige producten, denk aan zeep, lichaams- en massageoliën en body scrubs. Een body scrub is een soort romige zeep waar kristallen in zitten die dode huidcellen (kese gibi) verwijderen wanneer je je daarmee afschrobt. Deze producten kunnen met voortbrengselen van de natuur uit hun eigen leefomgeving worden gemaakt, zoals kokosnoot, awara- en maripaolie, podosiri (açaibes afkomstig van de palissadepalm) en De Saamaka Muje Ting Kisi Women’s Group verkoopt natuurproducten in toeristenverblijven aan de Boven-Surinamerivier. Als u in zo’n lodge verblijft, kijk dan zeker uit naar hun natuurproducten en neem iets van natuurlijk Suriname mee naar huis om te delen met uw vrienden en familie. Als u meer wilt weten over het levenveranderend werk van Women’s Business Group in Suriname, bezoek dan hun homepage [email protected]. Saamaka Muje Ting Kisi Suriname offers so much more than the breathtaking natural beauty and pristine environments that most people see when they visit the country. Those who visit the interior and the villages that dot the Suriname River have no idea that some of the women they may see in the villages are actually savvy entrepreneurs. In fact, an industrious group of women who live in these villages has come together to combine their love of natural Suriname with their business ideas. The group, known as the Saamaka Muje Ting Kisi Women’s Group (in English, “the time for Saramaccan women has come”), has formed a cooperative of women who make natural products, which are available at tourist lodges along the upper part of the river. enough to cover the family’s needs. These women approached WBG to ask for their assistance so they could find a way to close the income gap and provide a better life for their families. The women, 25 in all, received training in how to produce spa products such as soaps, body and massage oils, and body scrubs from the natural products found in their communities like coconut, amana and maripa oil, acai berry and soursop fruit. They already had knowledge of the benefits of these natural products, and with the training they received in making goods from these resources, they realized they could make an income which would benefit not just themselves, but also their families and communities. With the knowledge and skills obtained through the WBG training, the women formed their cooperative, Saamaka Muje Ting Kisi Women’s Group, and were collectively able to market their products to lodges in the area, leading to each woman in the group increasing her income by 80-100%. The Saamaka Muje Ting Kisi Women’s Group sells natural products at tourist lodges all along the upper Suriname River. If you are staying in one such lodge, look for their natural products and take home a bit of natural Suriname to share with your friends and family! If you would like to learn more about the lifechanging work of Women’s Business Group in Suriname, please visit [email protected]. It all started in 2010, when the Women’s Business Group Foundation (WBG), a Surinamese NGO with a focus on empowering women through business skills and training, launched a program to provide business and entrepreneurship training to groups of women in hard-to-reach areas of Suriname. Because the women who live in these areas are often left alone with their children while their husbands go to the city to search for work, they wouldn’t otherwise be able to access the skill-building opportunities that WBG offers. Many of these women have no source of income to provide for their families except for occasional day labor, and the money their husbands send back is not www.flyslm.com 63 Adverteren in dit blad? (597) 465700 ext 279 of [email protected] 64 www.flyslm.com voor verkooppunten bezoek onze website www.lufo.nl S OUT VLEEErvaar hoe kwaliteit smaakt! NAAMS ETE N BINNEN HANDBER EIK 24-7 SUPPORT 597-8568668 W W W. R O S S R E N TA L C A R S . C O M Surinaams eten binnen handbereik Kwattaweg 264 Telefoon: +597-432200 Paramaribo 24-7 nummer: +597-8568668 Suriname Email: [email protected] Lekker met de bekende Surinaamse pom, moksi alesi, bruine bonen en met heerlijke zuurkool gerechten. www.flyslm.com 65 Ambassadeur van de bloemschikkunst in Suriname Djanur Bloemen zijn het slachtoffer van hun eigen succes. Letterlijk zelfs, want steeds als mensen hun emoties (voor elkaar) willen uiten moeten bloemen het ontgelden, eraan te pas komen, opgeofferd worden. De mensen hebben er een ontroerende vergoelijking voor: ‘zeg het met bloemen’. Begrijpelijk, want de betovering waarmee bloemen spreken in de universele talen van vorm, kleur en geur is niet te evenaren. Bloemstukken worden ook wel ‘ruikers’ genoemd vanwege hun vermogen geuren af te scheiden. B loemen begeleiden ons van wieg tot graf; een bloemstuk voor de zojuist bevallen moeder en de boreling, een bloempje voor de juf op school, een enkel bloempje of juist een grote bos om verliefdheid/liefde te betuigen, bloemen bij jaardagen, jubilea en andere mijlpalen, een bloemstuk voor de herstellende zieke om beterschap te bevorderen, gewoon een bloemetje om kamer of kantoor op te vrolijken en bloemenkransen bij de uitvaart van een overleden dierbare. 66 www.flyslm.com En niet te vergeten de bloemen in de natuur, langs de weg, in de tuin die het landschap kleuren en vergezichten onvergetelijk maken. De bloem is zowel symboliek van bloei als van vergankelijkheid. Kundige bloemschikkers maken de teerheid en schoonheid van bloemen tot verheven uitdrukkingen van emoties in sierlijke combinaties en decoraties waarmee zij ons steeds weer weten te verrassen. Verschillende culturen hebben typische vormen van bloemschikken voortgebracht zoals hoofdkransen, bloemslingers om beelden of gelovigen mee te omhangen en andere decoraties die vaak ontsprongen uit de eredienst in tempels of andere plaatsen en momenten van aanbidding. Ambassador of flower arranging art in Suriname Flowers are a victim of their own success. Even literally, because whenever people's want to express their emotions (for each other) flowers are the victims, they come in handy, they are sacrificed. People explain it away poignantly: 'Say it with flowers'. Understandable, because the spell those flowers speak in the universal languages of form, color and fragrance is unmatchable. Flower arrangements are also called bouquets. F lowers accompany us from cradle to grave, a flower arrangement for the mother who just gave birth and the newborn, a flower for the teacher at school, a single flower or just a big bunch to declare one’s love, flowers at birthdays, anniversaries and other milestones, a flower arrangement for recovering patients to promote recovery, just a flower to cheer up the room or office and garlands at the funeral of a deceased loved one. And not to forget the flowers in nature, along the way, in the garden that colors the landscape and makes vistas unforgettable. The flower is symbolic of both prosperity and of transience. Knowledgeable flower arrangers make the delicacy and beauty of flowers to elevated expressions of emotions in graceful combinations and decorations with which they always manage to surprise us. Different cultures have typical forms of flower arranging produced as head wreaths, garlands to cover sculptures or believers and other decorations that often originated from the worship in temples or other places and times of worship. www.flyslm.com 67 Ambassadeur van de bloemschikkunst in Suriname Djanur De vorm van bloemschikkunst waarbij als basis het jonge, pas ontloken blad van de kokospalm, wordt gebruikt heet Djanur. De kokospalm is een van de meest fascinerende bomen in de natuur. In de tropen staat hij bekend als de ‘levensboom’, omdat hij voorziet in talrijke levensbehoeften zoals eten, drinken, olie, brandstof, schaduw, hout, touw, onderdak, kleding en bekers. Djanur betekent trouwens jong/vers cocosblad en het gedroogde (bruine) blad, waarmee ook wordt geschikt, heet blara. Djanur bloemschikken komt oorspronkelijk uit Midden Java en Bali en is in Suriname geïntroduceerd door Siti Nursijah Sunardi Atmodjo. Na haar aankomst uit Indonesia in Suriname in 1971, heeft ze vanaf 1979 tot 10 jaar geleden aan honderden geïnteresseerden deze bloemschikkunst geleerd. Ze mag dan ook met recht ‘de moeder van de Djanur in Suriname’ genoemd worden. Het fotoalbum van eerdere creaties van deze bloemschikkunstenares doet met elke pagina de verbazing over haar artisticiteit toenemen. Hoe is het toch mogelijk om met jonge, verse nerven van het kokosblad en verschillende soorten bloemen tot zulke indrukwekkende eindprestaties te komen? Symmetrische en asymmetrische composities, metershoge en heel kleine maar daarom niet minder imposante? Vaardige vingers en snelheid De opmerking dat zij een website zou moeten hebben waarop dat allemaal te zien is, schijnt geen indruk op haar te maken. Toekijken hoe het er van het begin af bij het schikken aan toegaat, onthult voor een deel het geheim. Er komt een nietmachine aan te pas om de krullen en lussen van de kunstig geknipte en gevouwen nerven van het jonge cocosblad op hun plaats te houden. Maar de vingervaardigheid, de snelheid en de vanzelfsprekendheid waarmee één en ander in het atelier van Siti Nursijah Sunardi Atmodjo 68 www.flyslm.com aan de Anamoestraat 11 gebeurt, is ronduit verbazingwekkend. Ben je even afgeleid door een prachtige orchidee in haar plantenkas vlakbij, of door een bontgekleurde vlinder die langs fladdert, als je weer kijkt is het djanur bloemstuk al een heel eind naar een sierlijk eindproduct gevorderd. In haar djanur album staan ook creaties met vruchten, snoepgoed en origami, de kunst van het tot bloemen vouwen van papier en bankbiljetten, afkomstig uit Japan. De één nog mooier dan de ander. De djanur, het basismateriaal, krijgt de kunstenares sinds jaar en dag wekelijks aangeleverd uit Bakkie in het district Commewijne, vertelt ze terloops. Waardige ambassadeur De houdbaarheid of levensduur van een djanur bloemstuk kan heel lang zijn; veel langer dan van verse bloemen. In menige woonkamer kan het intussen droog en bruin geworden geraamte van sierlijk gevouwen en gewonden kokosbladnerven worden gevonden, het felicitatiekaartje nog eraan, terwijl de bloemen en het opvulgroen al lang zijn verwelkt. Blara geworden? In elk geval nog te mooi om bij het vuil te zetten. Met haar wonen en werken in Suriname heeft Siti Nursijah Sunardi Atmodjo een juweel toegevoegd aan het diadeem van onze multiculturele samenleving. Elk djanur bloemstuk is een bloemenhulde aan ‘hoe wij hier samen kwamen’ en ‘wansi o pe tata komopo’ (waar de voorvaderen ook vandaan kwamen). Een djanur bloemstuk dat een passagier aan boord van het vliegtuig bij zich heeft, oogst bewonderdende blikken van medepassagiers. Djanur is een waardige ambassadeur van de bloemschikkunst in en de cultuurschat van Suriname. Ambassador of flower arranging art in Suriname Djanur The form of flower arranging art taking as basis the young, newly hatched leaves of the coconut palm, is called Djanur. The coconut palm is one of the most fascinating trees in nature. In the tropics, it is known as the "tree of life" because it provides many necessities such as food, drink, oil, fuel, shade, wood, rope, shelter, clothing and cups. Djanur as a matter of fact means young / fresh coconut leaf and dried (brown) leaf, which is also suitable for floral arrangements, is called blara. Djanur flower arranging is originally from Central Java and Bali and introduced in Suriname by Siti Nursijah Sunardi Atmodjo. After her arrival from Indonesia in Suriname in 1971, she has taught from 1979 on until 10 years ago to hundreds of interested people this flower arrangement art. She can justifiably be called ‘the mother of the djanur in Suriname'. The photo album of previous creations of this flower arrangement artist makes the amazement about her artistry increase with every page. How is it possible to use young, fresh veins of the coconut leaves and different kinds of flowers to come to such impressive performances? Symmetrical and asymmetrical compositions, foot high to very small but no less impressive? Deft fingers and speed The comment that she should have a website where all of this can be seen does not seem to impress her. Watching it from the beginning when the arranging is proceeding reveals in part the secret. A stapler is needed to get the curls and loops of the artfully cut and folded veins of young coconut leaves in place. But the finger dexterity, speed and ease with which things happen in the studio of Siti Nursijah Sunardi Atmodjo to 11 Anamoestraat, is quite astonishing. If you are momentarily distracted by a beautiful orchid in her greenhouse nearby, or a brightly colored butterfly that flutters along, and you look back the djanur arrangement has progressed quite well towards a graceful end product. In her djanur album are creations with fruits, sweets and origami, the art of folding paper and banknotes into flowers, from Japan. Each more beautiful than the other. The djanur, the base material, has been delivered for many years to the artist on a weekly basis from Bakkie in the district Commewijne, she says casually. Worthy ambassador The durability or longevity of a djanur flower arrangement can be very long, much longer than one from fresh flowers. In many a living room the dry and brown skeleton of gracefully folded and wound coconut leaf veins can be found, with the congratulatory card still attached, while the flowers and greenery have long ago wilted. Became a Blara? In any case, still too beautiful to be trashed. While living and working in Suriname Siti Nursijah Sunardi Atmodjo has added a jewel to the diadem of our multicultural society. Each djanur arrangement is a floral tribute to 'how we came here together' and 'wansi o pe tata komopo' (where the ancestors also came from), lyrics from the national anthem. A Djanur arrangement that a passenger carries on board the plane, attracts admiring glances from fellow passengers. Djanur is a worthy ambassador of the flower arrangement art and cultural treasure of Suriname. www.flyslm.com 69 Círio de Nossa Senhora de Nazaré Meer dan twee miljoen mensen naar Belém Charles Chang Elk jaar in het tweede weekend van oktober gebeurt er iets heel bijzonders in Belém. De stad is dan voor twee dagen gesloten voor de grootste processie in Brazilië. Alles staat dan in het teken van Círio de Nossa Senhora de Nazaré dat door de lokalen wordt beschouwd als een tweede kerst. Pelgrims uit zowel binnenals buitenland stromen hiervoor naar de hoofdstad van Pará. 70 www.flyslm.com More than two million people to Belém Charles Chang Every year on the second weekend of October something very special happens in Belem. The city is closed for two days for the largest procession in Brazil. Everything is then dominated by Cirio de Nossa Senhora de Nazaré considered by the locals as a second Christmas. Pilgrims from both home and abroad are flocking to the capital of Para. www.flyslm.com 71 Círio de Nossa Senhora de Nazaré H et aantal bezoekers voor deze gebeurtenis staat al jaren op meer dan twee miljoen! Belém is dan ook heel trots op haar patroonheilige. In 1700 vond een caboclo, een halfbloed indiaan, genaamd Plácido José de Souza, nabij een kreek waar nu de wijk Nazaré ligt, het beeldje van de Maagd. Hij bracht het beeldje naar huis, maar de volgende dag was het verdwenen. Het leek onwaarschijnlijk, maar toen de caboclo terug ging naar de kreek, zag hij het beeldje op dezelfde plaats. Dit wonder herhaalde zich toen hij het opnieuw bracht naar huis. Op de plek bouwde Plácido een kapelletje dat in 1852 werd vervangen door de Basílica Santuário, een replica van een kerk in Rome, overgoten in goud en marmer. Hier wordt de madonna veilig bewaard boven het heiligdom. Wie deze van dichtbij wil zien, krijgt hiervoor de kans in oktober. ‘Onze Vrouwe’ staat dan naast het altaar in een glazen kast. Het beeldje dat bij de verschillende processies wordt gebruikt, is namelijk een replica. 72 www.flyslm.com T he number of visitors for this event has stood for years at more than two million! Consequently Belem is very proud of its patron saint. In 1700 a caboclo, a half-breed Indian, called Plácido José de Souza, found near a creek where the neighborhood Nazaré is currently situated, the statue of the Virgin. He brought the statue home, but the next day it had disappeared. It seemed unlikely, but when the caboclo went back to the creek, he saw the statue on the same place. This miracle repeated itself when he brought it back home again. On the spot Plácido built a chapel that was replaced in 1852 by the Basílica Santuário, a replica of a church in Rome, covered in gold and marble. The Madonna is kept safe here above the sanctuary. Those wanting to see it up close will get the chance in October. ‘Our Lady’ then stands in a glass case next to the altar. The figurine used for the various processions, is in fact a replica. www.flyslm.com 73 Círio de Nossa Senhora de Nazaré - Meer dan twee miljoen mensen naar Belém “ Op blote voeten loopt men door het centrum van Belém, sommigen doen dit op hun knieën. Processie ” In 1793 werd de eerste bedevaart gehouden, nu bestaat Círio uit meer dan één processie! De eerste vindt plaats op vrijdag, rijdend door de verschillende woonbuurten in Groot-Belém. Mensen staan dan langs de weg of volgen de grote stoet op fietsen en bromfietsen. In de avond is er Auto do Círio, een drama- en muziekshow, op Praça Frei Brandão, een bekend plein in de historische wijk Cidade Velha. Op de tweede dag zijn de activiteiten geconcentreerd op de rivier. Pontons, vissersboten, jachten en andere feestelijk versierde vaartuigen doen dan mee aan deze grote rivierprocessie, die vanuit Estacão das Docas vertrekt naar het plaatsje Icoaraci. Daar wordt het beeldje onder grote publieke belangstelling opgehaald en teruggebracht naar Belém. Vuurwerk en helikopters bepalen dan de skyline aan de waterkant. Om meer mensen de gelegenheid te geven voor de straatprocessie, wordt er in de avond een ‘mini’ processie gehouden van de Basílica naar Catedral Da Sé. Op zondag vindt dan de grote processie plaats, nu van Catedral Da Sé naar het plein van de Basílica waar men de replica tot einde van de maand oktober kan bewonderen. Círio de Nossa Senhora de Nazaré is een geweldige belevenis. Op blote voeten loopt men door het centrum van Belém, sommigen doen dit op hun knieën. Zieken vragen om genezing en mensen maken hun wensen kenbaar door bijvoorbeeld met een maquette van een huis te lopen. Tijdens Círio bestaat de gastronomie uit traditionele inheemse gerechten van Pará. Belém behoort tot een van de vaste bestemmingen van de SLM. 74 www.flyslm.com Círio de Nossa Senhora de Nazaré - More than two million people to Belem Procession In 1793, the first pilgrimage was held; Cirio now consists of more than one procession! The first takes place on Friday, driving through the different neighborhoods in Greater Belem. People are standing along the way or follow the big parade on bicycles and mopeds. In the evening Auto do Cirio is performed, a drama and music show, at Praça Frei Brandão, a famous square in the historic neighborhood Cidade Velha. On the second day, the activities are concentrated on the river. Pontoons, fishing boats, yachts and other vessels festively decorated participate in this great river procession, which departs from Estacao das Docas to the town Icoaraci. There the statue is picked up and under great public interest returned to Belem. Fireworks and helicopters define the skyline on the waterfront. “ Barefoot people walk through the center of Belem; some do it on their knees. ” To allow more people the opportunity to see the street procession, in the evening a ‘mini’ version is held from the Basilica to Catedral Da Se. On Sunday the large procession takes place, this time from Catedral da Sé to the square of the Basilica where the replica can be admired until the end of October. Cirio de Nossa Senhora de Nazaré is a great experience. Barefoot people walk through the center of Belem; some do it on their knees. Sick people ask for healing and some make their wishes known by walking with a model of a house. During Cirio the gastronomy is composed of indigenous traditional dishes from Para. Belem is one of the established destinations of the SLM. www.flyslm.com 75 www.flyslm.com 77 2 3 5 4 Fit tijdens de vlucht 6 Fit while flying Blijf in beweging, voor soepele gewrichten, een goede bloedsomloop Keep moving for flexible joints, a good blood circulation and a relaxed en een ontspannen gevoel tijdens uw vlucht. Succes! feeling during your flight. 1. Zit ontspannen in uw stoel met een rechte rug en de voeten plat op de vloer. Adem vijf tellen in. Houd vijf tellen vast. Adem vijf tellen uit. Herhaal dit drie keer. Adem vijf tellen in. Adem vijf tellen uit. Houd vijf tellen vast. Herhaal dit drie keer. Adem vijf tellen in en houd vijf tellen vast. Adem vijf tellen uit en houd vijf tellen vast. Herhaal dit drie keer. 1. Sit relaxed in your chair with the back straight and your feet flat on the floor. Inhale for five counts, hold for five counts, then exhale for five counts. Repeat this exercise three times. Inhale for five counts, exhale for five counts, hold for five counts. Repeat this exercise three times. Inhale for five counts, hold for five counts, exhale for five counts, hold for five counts. Repeat this exercise three times. 2. Zet de ballen van uw voeten stevig op de grond en licht uw hielen op. Vindt u deze oefening te gemakkelijk, plaats dan uw tas op uw bovenbenen. Ga door tot u moe bent. 2. Place the balls of your feet firmly on the floor and lift your heels. If you don't find this exercise challenging enough, put your carry on bag on your thighs. Continue until you are tired. 3. Houd uw hielen stevig op de grond en wijs met uw tenen naar het plafond. Deze oefening kunt u doen zolang u wilt! 3. Plant your heels firmly on the floor and point your toes to the ceiling. You can do this exercise as long as you wish. 4. Sla de benen over elkaar. Maak cirkels met de hangende voet. Ga door tot u moe bent en wissel dan van been. 4. Cross your legs. Rotate your dangling foot in a circle. Continue until you are tired then switch to the other leg. 5. Sla uw handen ineen. Breng uw armen zo hoog mogelijk boven het hoofd, met de palmen naar het plafond. Herhaal vier keer. 5. Clasp your hands together. Lift your hands as high as possible above your head, with your palms pointing to the ceiling. Repeat this exercise four times. 6. Sla uw handen in elkaar achter de nek. Steun uw nek met de handen en duw de ellebogen rustig omhoog. Herhaal vier keer. 6. Bring your hands together behind your neck. Support your neck with your hands and slowly push up your shoulders. Repeat four times. 7. Breng de kin langzaam naar de borst en haal drie keer diep adem. Herhaal dit vijf keer. 7. Slowly bring your chin to your chest and take three deep breaths. Repeat this exercise five times. 8. Breng uw linkeroor zo ver mogelijk naar de linkerschouder. Breng daarna uw rechteroor zo ver mogelijk naar de rechterschouder. Doe deze oefening langzaam en herhaal vijf keer naar beide kanten. 8. Bring your left ear to your left shoulder as much as your can. Then bring your right ear to your right shoulder as much as possible. Do this exercise slowly and repeat five times on each side. 9. Laat de armen rustig langs uw lichaam rusten. Rol de schouders acht keer naar voren en acht keer naar achteren. Trek daarna uw schouders op. Dat mag tegelijk of een voor een. Houd zes tellen vast en laat de schouders daarna rustig vallen. Vier keer herhalen. 9. Let your arms rest calmly alongside your body. Rotate your shoulders eight times forward and eight times backwards. Then lift your shoulders, one by one, or both simultaneously. Hold this position for five counts then slowly lower your shoulders. Repeat four times. 10. Strek uw armen voor u uit. Houd de handpalmen naar beneden. Kantel de palmen tien keer naar voren en vervolgens tien keer naar u toe. 10. Stretch your arms to the front. Point your palms downwards. Turn your palms ten times to the front, then ten times towards you. 11. Kiss the stars. Rol uw hoofd langzaam naar achteren. Als u dit goed doet, voelt u het van kin tot schoudergewricht. Laat uw hoofd langzaam van links via het midden naar rechts rollen. Maak ondertussen kusbewegingen in de lucht. Ga vervolgens van rechts naar links. Herhaal tien keer. 11. Kiss the stars! Slowly tilt your head back. If you're doing this correctly you should feel the burning from your chin to your collar bone. Slowly roll your head from the left to the center then to the right. In the meantime make kissing motions in the air, When you've finished, repeat the action from right to left. Repeat ten times. 8 7 78 www.flyslm.com 9 10 11 build it, fix it - think Kuldipsingh AL GENERATIES IJZERSTERK WE COVER IT ALL SUPPLYING YOUR NEEDS LEAVE IT TO US SAFE, SOLID, SIMPLE THE CLEAR CHOICE BUILDING THE FUTURE www.kuldipsingh.net adv Kuldipsingh-Flightmag-192x231 1 21-08-2006 08:55:41 79 www.flyslm.com Suriname in feiten Ligging Suriname ligt in Zuid-Amerika, net iets ten noorden van de evenaar. In het zuiden grenst het aan Brazilie, in het noorden aan de Atlantische Oceaan, in het oosten aan het Franse overzeese departement Frans-Guiana en in het westen aan de voormalige Britse kolonie Guyana. Hoofdstad Aan de linkeroever van de brede Suriname rivier ligt de hoofdstad Paramaribo. De naam zou afgeleid zijn van Parmurbo, een inheemse dorpje uit de zeventiende eeuw. Paramaribo is een uitgestrekte stad met weinig hoogbouw. Het historische stadscentrum kenmerkt zich door witgeschilderde monumentale houten panden met een onderbouw van rode bakstenen. Vanwege de historische waarde plaatste de VN-cultuurorganisatie UNESCO de binnenstad in 2002 op de Werelderfgoedlijst. Naam In de drie Guyana’s woonde ooit de inheemse stam ‘Surinen’.Naar deze stam zou Suriname genoemd zijn. Oppervlakte Suriname heeft een oppervlakte van zo’n 164.000 vierkante kilometer (circa vier keer zo groot als Nederland!). Een groot deel van het land is bedekt met ongerept tropisch regenwoud. Bevolking Suriname heeft ongeveer een half miljoen inwoners met voorouders uit alle windstreken. De gevarieerde samenstelling van de bevolking vindt haar oorsprong in de koloniale tijd. De oorspronkelijke bewoners, de inheemsen, kregen te maken met Europese (vooral Nederlandse) overheersing. Vanaf 1650 stuurden de koloniale machthebbers Afrikaanse negers als slaven naar Suriname. Hun nakomelingen worden tegenwoordig aangeduid als afro-Surinamers of creolen. De Marrons zijn afstammelingen van weggelopen slaven. Rond en na de afschaffing van de slavernij, in 1863 kwamen contractarbeiders uit India , Indonesie en China naar Suriname om te werken op de plantages. In de koloniale tijd vestigden zich ook Joden, Libanezen en Europeanen zich in Suriname. Na die tijd kwamen er ook Haitianen, Brazilianen, Chinezen en Guyanezen. Talen De officiële taal is het Nederlands, maar Suriname kent nog zo’n een twintig andere talen. De lingua Franca, de algemene omgangstaal, is het Sranan Tongo, met woorden van Afrikaanse, Engelse, Portugese en Nederlandse oorsprong. Het Sarnami is een Surinaamse variant van het Hindi die veel wordt gebezigd door de Hindostanen, de Surinamers van Indiase afkomst. Ook veel Javanen, Chinezen, Marrons, en Inheemsen spreken nog hun eigen taal of een variant daarvan. Het Surinaamse wegennet bestaat uit verharde en onverharde wegen met een totale lengte van 9.000 kilometer. Het verkeer rijdt links. Het Nationaal Vervoer Bedrijf en particuliere lijnbussen verzorgen openbaar busvervoer. Daarnaast zijn er veel taxibedrijven. Ook zijn op verschillende adressen in Paramaribo fietsen te huur. Internationale vluchten landen op de Johan Adolf Pengel International Airport, zo’n 45 kilometer ten zuiden van Paramaribo. Van de luchthaven Zorg en Hoop in Paramaribo vertrekken vliegtuigjes en helicopters naar airstrips (kleine vliegveldjes) in het binnenland. De rivieren van Suriname zijn in het algemeen goed bevaarbaar. Telecommunicatie In Paramaribo, de kuststrook en in sommige binnenlandse dorpen staan telefooncellen. Belkaarten zijn te koop bij het telecommunicatiebedrijf Telesur, bij poskantoren en bij de meeste buurtwinkels en supermarkten. U kunt zich ook laten(terug)bellen in zo’n telefooncel; het nummer staat op de gele overkapping. Het internationale toegangsnummer tot Suriname is 00597. Collect belt u via 156(naar de Verenigde Staten)en 157 (naar Nederland). Doet u dat met een mobiele telefoon, dan worden lokale gesprekskosten afgetrokken van Uw beltegoed. Het gebruik van een buitenlands gsm-toestel kan, maar is erg duur. Wilt u tegen binnenlands tarief bellen, dan kunt u de eigen SIM-kaart tijdelijk vervangen door een Surinaams exemplaar. Het is dan wel handig om een regiovrij (SIM-lockvrij) toestel mee te nemen. Een SIM-kaartje koopt u voor 5 US –dollar bij Telesur en bij telefoonwinkels. U dient zich wel te legitimeren. Wilt u internetten? In Paramaribo bevindt zich in elke wijk of meer internetcafe’s. In sommige districten kunt u eveneens een bezoekje aan cyberspace brengen. Vereisten voor binnenkomst Een geldig paspoort en eventueel een geldig visum. De vreemdelingendienst van de politie vindt u op de hoek van de Mr.J Lachmonstraat en Dr.Ir.H.S Adhinstraat, in het gebouw van het ministerie van Openbare Werken. Telefonisch bereikt u de vreemdelingendienst via 532109. Een vaccinatiebewijs tegen gele koorts en cholera is alleen nodig als u uit een besmet gebied komt. Accommodatie Paramaribo heeft verschillende grote hotels met goed voorziene kamers en airconditioning. De kwaliteit van kleinere hotels, pensions en guesthouses is doorgaans redelijk. Verder is er een groeiend aanbod van vakantiewoningen en appartementen. Ook het westelijke stadje Nieuw-Nickerie beschikt over hotels, pensions, guesthouses en huurwoningen. Elders in de kuststrook staan eveneens enkele hotelletjes en guesthouses. In het binnenland is de accommodatie doorgaans iets eenvoudiger. Sommige dorpen beschikken over een logeergebouw, maar er zijn ook lodges in fascinerende natuurgebieden. Dichterbij de stad kunt u terecht in verschillende vakantieparken. Cuisine Klimaat Suriname heeft een tropisch, vochtig klimaat, met temperaturen die varieren van 23 graden (’s nachts) tot 37 graden Celsius (’ s middags). Er zijn droge en natte seizoenen. Het aanbod van de vele restaurants en eethuisjes is bijzonder gevarieerd. Geniet van smakelijke Javaanse, Chinese , Creoolse , Hindostaanse, Koreaanse en Europese gerechten of kies voor de internationale kaart. Staatsbestel Kleding Een democratische republiek met een president aan het hoofd. De Nationale Assemblee, het hoogste politieke orgaan, telt 51 volksvertegenwoordigers. Munteenheid In het vochtige klimaat is lichte, katoenen kleding bijzonder aan te bevelen. De meeste bezoekers vinden het prettig om dagelijks een aantal keren te douchen en schone kleren aan te trekken. De Surinaamse dollar (SRD) is gelijk aan 100 centen. Sommige hotels en grote winkelzaken accepteren vreemd geld en creditcards. Vreemde valuta kunt u veilig wisselen bij de handelsbanken en cambio’s. Geldtransacties op straat zijn af te raden. Met sommige bankpasjes kunt u Surinaamse Dollars pinnen bij de geldautomaten. Drinkwater Elektriciteit Suriname beschikt over moderne ziekenhuizen, goed opgeleide artsen en gezondheidswerkers. Diverse apotheken in stad en district zorgen voor voldoende aanvoer van medicamenten. Bent u van plan, het diepe binnenland te bezoeken, informeer dan tijdig naar de juiste malariakuur! Recente informatie vindt u bij het Buro voor Openbare Gezondheidszorg, Rode Kruislaan 22, Paramaribo. Vrijwel overal 110/127 volt/60 hertz. Grote hotels beschikken doorgaans ook over aansluitingen voor 220 volt. 80 Transport www.flyslm.com In Paramaribo is kraanwater lekker en prima drinkbaar. Gebotteld Surinaams water van goede kwaliteit is overal verkrijgbaar. Gezondheid Facts about Suriname Geographic Location Suriname is situated on the continent of South America just North of the Equator. The country is bordered in the South by Brazil, in the North by the Atlantic Ocean, in the East by the French Overseas Department French Guyana and in the West by the former Britisch colony Guyana. Capital On the West Bank of the broad Suriname River lies the Capital city Paramaribo. The name is supposedly derived from ‘Pamurbo’ – an indigenous village dating back to the seventeenth century. Paramaribo is an extended city with few tall buildings. Its white-painted monumental buildings with a foundation of red brick distinguish the historic city center. In 2002, because of its historical importance , the UN Cultural Organization UNESCO placed the inner city of Paramaribo on the World Heritage List. Name In all three Guyanas there once lived the indigenous people named ‘Surinen’. From this world, the name Suriname is probably derived. Surface Area Suriname has a surface area of approximately 164,000sq. kms. (about for times size of Holland). A large part of the country is covered by unspoiled tropical rain forest. Population Suriname has approximately half a million inhabitants whose forefathers came from all over the world. The varied composition of the population dates back to the colonial period. The original inhabitants, the indigenous Amerindian people had to deal with European domination, with particular reference to Dutch dominance. Ever since 1650 the colonial rulers forced Africans into slavery and sent them to Suriname. Their descendants are known as AfroSurinamers or Creoles. The maroons are descendants of runaway slaves. After the abolition of slavery in 1863, contract laborers from India, Indonesia and China came to work on the Suriname plantations. During the colonial period Jews, Lebanese and Europeans immigrated to Suriname and long afterwards, Haitians, Brazilia , Chinese and Guyanese decided to make Suriname their home. Language The official language is Dutch, but Suriname recognizes about twenty other languages. The ‘Linga Franca’, the colloquial is Sranan Tongo, with words originally from Africa, English, Portuguese and Dutch. Sarnami is a Surinamese variant of Hindi that is freely spoken by the Hindustanis (Surinamese descendants of Indian immigrants). Javanese, Chinese, Maroons, as well as the indigenous people speak their original languages or a variation thereof. Climate Suriname has a humid, tropical climate with temperatures ranging from 23 degrees Celsius at night up to 37 degrees Celsius in the afternoons during some months of the year. There are dry and wet seasons. Government Suriname is a democratic republic headed by a President. The National Assembly has 51 Parliamentarians. Currency The Surinamese Dollar (SRD) is equal to 100 cents. Some hotels and large department stores accept foreign currency and credit cards. Foreign currency can safely be exchanged in commercial banks and cambios. Money transactions on the street are not advised. With some bank passes, one can acquire Suriname dollars at the automatic cash machines. Electricity Transport The Suriname road network consists of asphalted as well as sand roads, with a total length of 9,000 kilometers. There is left-hand traffic. The National Transportation Company as well as private bus operators provide public bus transportation. In addition, there are several taxi companies and several places in Paramaribo also have cycles for hire. Foreign aircraft, in general, use the Johan Adolf Pengel International Airport Located about 45 km. South of Paramaribo. From the local Zorg –en Hoop airport in Paramaribo, small aircraft and helicopters depart regularly to interior airstrips. Suriname’s rivers are navigable. Telecommunications In the city of Paramaribo, along the coastal area and also in some interior villages, telephone booths are located. Calling cards can be bought at the Telephone company Telesur, post offices and in many neighborhood shops and super markets. You may also be ‘called back’ at any of the telephone booths; the number is painted on the roof. The international code for Suriname is: 00597. You can also call collect via 156(U.S.A) and 157 (Holland). However, if you do that with a mobile telephone, the local telephone call costs will be deducted from your telephone card balance. Usage of a foreign gsm cellular phone is possible, but is very expensive. If you desire to call using the local rate, you’ll have to exchange your SIM card temporarily for a Surinamese calling card. It is therefore a practical idea to bring along a regional free (SIM- lock free cell phone). A SIM card costs $ 5.00 US at Telephone stores. Be sure to have some form of identification handy. Do you want to go online? Every area of Paramaribo has a few internet cafes. In some areas you can even enter cyberspace. Entry Requirements A valid passport is needed, and if required a valid visa. The Police administered Department for foreigners is located in the building of the Ministry of Public Works on the corner of the Mr. J.Lachmonstraat and the Dr. Ir.H.S.Adhinstraat. This office can be reached by telephone:532109. A vaccination certificate against yellow fever and cholera is only required when you arrive from infected area. Accommodation Paramaribo has various large hotels with well-appointed comfortable air-conditioned rooms. The quality of smaller hotels, pensions and guesthouses is passable. In addition, there is an increasing number of vacation houses and apartments. The western town of Nickerie also has hotels, pensions, guesthouses and vacation houses for rental. Elsewhere on the coastal area smaller hotels and guesthouses can be found. In the interior, the accommodation is somewhat simpler. Some villages have a simple guesthouse, but there are also tourist lodges in fascinating nature areas. Near the city you will also find several vacation park areas. Cuisine There is a wide variety of restaurants and eating houses. You can enjoy tasty Javanese, Chinese, Creolese, Hindi, Korean and Dutch food, or choose from the international menu. Clothing In the humid climate, light cotton clothing is highly recommended. Many visitors find it a good idea, to take a shower several times daily, then change into clean clothing. Drinking water In Paramaribo, tap water is clean and safe. Good quality bottled Surinamese natural water is also available everywhere. Health Suriname has modern hospitals, well-trained and skillful doctors and health care workers. Several pharmacies in the city and districts ensure regular and adequate supply of medicines. If you are planning to visit the deep interior, please seek advice in advance about the correct anti-malaria medicine. Up to date information can be obtained from the Bureau of Public Health, 22 Rode Kruislaan, Paramaribo. Almost everywhere there is 110/127 volt hertz. The larger hotels generally also have 220 volt connections. www.flyslm.com 81 The #1 Source for All Your Car Rental Needs Fred Derby Straat 60 Tel. 473494 | Johan Adolf Pengel Straat 183 Tel. 402324 Email: [email protected] | Website: www.enterprizeautos.com 82 www.flyslm.com Est. 1882