azpidazki
Transcription
azpidazki
EUSKARAZ LAN EGITEN LAGUNTZEKO APLIKAZIO INFORMATIKOA (http://www.ehu.es/azpidazki) -1- AURKIBIDEA ALFABETOA................................................................................................ 3 ADITZA ...................................................................................................... 5 DEKLINABIDEA.......................................................................................... 8 HITZ-AMAIERAKO –A................................................................................. 14 DATA ......................................................................................................... 17 ORDUA....................................................................................................... 19 ZENBAKIAK ............................................................................................... 20 HELBIDEAK................................................................................................ 23 LABURTZAPENAK ....................................................................................... 24 TERMINOLOGIA-SORKUNTZA .................................................................... 27 ESTILOA .................................................................................................... 30 PUNTUAZIOA ............................................................................................. 36 TESTUAK ELE BIETAN ................................................................................ 41 ERDARAKADAK + HIZTEGI BATUA ............................................................. 43 UNIBERTSITATEEN IZENAK ....................................................................... 50 UDALERRIAK ............................................................................................. 53 KOMUNIKAZIOETARAKO ESALDIAK........................................................... 60 AGURRAK .................................................................................................. 67 OHARRAK ETA KARTELAK .......................................................................... 71 DOKUMENTUAK ........................................................................................ 72 HIZTEGIA .................................................................................................. 86 GAI-AURKIBIDEA ...................................................................................... 125 -2- ALFABETOA Euskal alfabetoa 27 letrak osatzen dute. a b c d e f g h i j k l m n a be ze de e efe ge hatxe i jota ka ele eme ene ñ o p q r s t u v w x y z eñe o pe ku erre ese te u uve uve bikoitza ixa i grekoa zeta C, Q, V, W ETA Y LETRA ARROTZAK Bost letra hauek ez dira euskarazko grafiak, baina euskal alfabetoan agertu egiten dira; izan ere, beharrezkoak dira zenbait mailegu berri eta atzerriko izen idazteko: yen, whisky, campus, cash-flow... Hiztegietarako, lerrokadak bereizteko eta abarretarako, alfabeto osoa hartzen da kontuan, letra arrotz eta guzti: Honela bai a) b) c) Honela ez a) b) d) H LETRA H letra daramate... • • • • Bokalez hasten diren zenbakiek h dute hasieran: hamar, hogei, hamahiru, hiru... Salbuespena: ehun. Erakusleek h dute hasieran: hau, hori, hura, hauekin, horiengana, horixe... Salbuespena: haiek erakuslearen indargarriak (eurek, eurei, eurentzat...). Aditzetan, hi pertsonari dagozkion formetan: hator, henbilen, haiz... Banakako hitzak: Hitz-hasieran: hitz, hitzarmen, hotz, hasi, hobari, herri, hartu, hartzekodun, harpidetu, heldu, helbide, helburu, huts... (baina arrisku...). -3- Bokalen artean eta diptongo eta bokal artean: ohitura, ehun, oihal, aho, lehiaketa, leiho, oihartzun, ohiko, ohar, ahal, aholkularitza, bahitu, bihurtu, behe... (baina goi, ziur, ziurtagiri...). S, Z, X eta TS, TZ, TX Euskalki batzuetan grafema horiei dagozkien soinuak ondo bereizten dira, baina beste batzuetan ez. Horren ondorioz, eta gaztelaniak nahiz frantsesak bereizten ez dituztenez, askok zailtasunak izan ohi dituzte idazterakoan. Grafema bakoitza noiz erabili erabakitzeko ez dago arau jakinik. Horregatik, hitzak buruz ikasi behar dira (irakurriz eta idatziz) edo, bestela, hiztegian begiratu. -4- ADITZA ADITZ TRINKOA Osagai bakarraz eratutako aditza. 'Momentuan' gertatzen ari dena edo ari zena adierazten du, adibidez: nator (momentu honetan 'etortzen ari naiz') edo nentorren (momentu hartan 'etortzen ari nintzen'). ADITZ PERIFRASTIKOA Bi elementuk osatzen dute: • Ezkerrekoari aditz nagusia esaten zaio eta ekuinekoari aditz laguntzailea. Adibidez: aditz nagusia dut dut ari naiz dut erosi erosten erosten erosiko aditz laguntzailea ADITZAREN ASPEKTUA Ezkerreko elementuak (aditz nagusiak) aspektua markatzen du. Hiru aspektu-mota daude: • • • Burutua (erosi) ekintza burutua adierazteko Burutugabea (erosten), ohiturazko ekintza edo une jakin batekoa adierazteko Geroa (erosiko), etorkizuneko ekintza adierazteko Aditz laguntzaileak hiru marka daramatza: • • • Aldia (oraina eta iragana) Pertsonak (NOR, NORI eta NORK) Plurala -5- A D I T Z NOR NOR-NORI NOR-NORK NOR naiz haiz da gara zara zarete dira NA HA GA ZA ZA tzai tzai zai tzai tzai tzai zai NOR T K/N O GU ZU ZUE te E NA HA D GA ZA ZA D zki zki zki zki NOR NIN HIN ZI GIN ZIN ZIN ZI tzai tzai tzai tzai tzai tzai tzai zki zki zki zki banintz bahintz balitz bagina bazina bazinete balira NOR ba ba ba ba ba ba ba NIN HIN LI GIN ZIN ZIN LI tzai tzai tzai tzai tzai tzai tzai NORI T K/N O GU ZU ZUE te E zki zki zki zki nintzateke hintzateke litzateke ginateke zinateke zinatekete lirateke NIN HIN LI GIN ZIN ZIN LI tzai tzai tzai tzai tzai tzai tzai zki zki zki zki T K/N O GU ZUE ZUE E nintzatekeen hintzatekeen zatekeen ginatekeen zinatekeen zinateketen ziratekeen NIN HIN ZI GIN ZIN ZIN ZI tzai tzai tzai tzai tzai tzai tzai NOR 3. pertsona haiek naiteke haiteke daiteke gaitezke zaitezke zaitezkete daitezke NOR NA HA DA GA ZA ZA DA nintekeen hintekeen zitekeen gintezkeen zintezkeen zintezketen zitezkeen NOR NEN HEN ZE GEN ZEN ZEN ZE ninteke hinteke liteke gintezke zintezke zintezkete litezke NOR NEN HEN LE GEN ZEN ZEN LE ki ki ki ki ki ki ki nadin hadin dadin gaitezen zaitezen zaitezten daitezen NOR NA HA DA GA ZA ZA DA ki ki ki ki ki ki ki nendin NEN hendin HEN zedin gintezen zintezen zintezten zitezen NOR ki ki ZE GEN ZEN ZEN ZE () hadi bedi () zaitez zaitezte bitez NOR () HA BE () ZA ZA BE ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki ki T K/N O GU ZU ZUE E zki zki zki zki zki zki zki zki T K/N O GU ZU ZUE te E banu bahu balu bagenu bazenu bazenute balute banitu bahitu balitu bagenitu bazenitu bazenituzte balituzte NOR ba ba () ba ba ba () ke ke ke ke ke ke te ke nuke huke luke genuke zenuke zenukete lukete nituzke hituzke lituzke genituzke zenituzke zenituzkete lituzkete NIND HIND () GINT ZINT ZINT () u u ke eN ke eN ke eN ke eN ke eN ke te N ke eN nukeen hukeen zukeen genukeen zenukeen zenuketen zuketen nituzkeen hituzkeen zituzkeen genituzkeen zenituzkeen zenituzketen zituzketen NIND HIND () GINT ZINT ZINT () u u ki ki ki ki ki zki zki zki zki zki zki zki zki NORI T K/N O GU ZU ZUE te E zki zki zki zki NORI N N O GU ZU ZUE te E zki zki zki NORI T K/N O GU ZU ZUE te E ki ki ki ki ki NORI T ke eN K/N ke eN O ke eN GU ke eN ZU ke eN ZUE ke te N E ke eN nezan hezan N N N N N u u u NIND HIND u u GINT ZINT ZINT u u u nezakeen hezakeen zezakeen genezakeen zenezakeen zenezaketen zezaketen nitzakeen hitzakeen zitzakeen genitzakeen zenitzakeen zenitzaketen zitzaketen NOR NINT HINT () GINT ZINT ZINT () nezake hezake lezake genezake zenezake zenezakete lezakete nitzake hitzake litzake genitzake zenitzake zenitzakete litzakete NOR NINT HINT () GINT ZINT ZINT () NOR NA HA De GA ZA ZA D N N N N N N N nitzan hitzan zezan genezan zenezan zenezaten zezaten NINT HINT zitzan genitzan zenitzan zenitzaten zitzaten – ezak/n – – ezazu ezazue – – itzak/n – – itzazu itzazue – NORK T N K/N N — eN GU N ZU N zte ZUE N z TE N u u NOR NA HA De GA ZA ZA D ke ke ke ke ke ke te ke T K/N GU ZU ZUE TE NOR NORI NORK D i (zki) T K/N O GU ZU ZUE E T K/N GU ZU ZUE TE NOR 1 edo 2. pertsona NOR NIND HIND () GINT ZINT ZINT () NORI T K/N O GU ZU ZUE E u u u u u u zte u z it it it it nituen hituen zituen genituen zenituen zenituzten zituzten NORI T ke K/N ke O ke GU ke ZU ke ZUE ke te E ke T K/N NORK nuen huen zuen genuen zenuen zenuten zuten N N N N N N N NORI zki zki zki zki NOR-NORI-NORK NORI hura nintzen hintzen zen ginen zinen zineten ziren L A G U N T Z A I L E A NORK T K/N GU ZU zte ZUE z TE ke ke u u u z z z z z z ke ke ke zake zake zake zake zake te zake zake zake zake zake za za za za za za te za it it it it NOR za T za K/N () GINT ZINT ZINT () NOR NA te N N za za za te za Be GA it za za B it za -6- NOR T K/N O i (zki) GU ZU ZUE E T N K/N N eN GU N ZU N te ZUE N TE N N H Z GEN ZEN ZEN Z T K/N O i(zki) GU ZU ZUE E NORK T K/N — GU ZU ZUE TE N N N N N N N NORI T K/N O GU ZU ZUE te E te i (zki) N H L GEN ZEN ZEN L zake zake zake zake zake zake te zake it it it it NORK ba N ba H ba L ba GEN ba ZEN ba ZEN ba L T K/N GU ZU ZUE TE ke ke ke te ke ke u u u NORK NOR NORI N T H K/N Z O GEN i (zki) GU ZEN ZU ZEN ZUE te Z E te ke ke ke ke ke ke te ke te NORI T K/N iO D ieza (zki) GU ZU ZUE iE ke ke ke ke ke ke te ke te eN eN eN eN eN N N ke ke ke ke ke ke ke NORK T K/N — GU ZU ZUE TE NOR NORK T N K/N N — eN GU N ZU N ZUE N TE N NORK NOR NORI N T ke H K/N ke Z iO ke GEN ieza (zki) GU ke ZEN ZU ke ZEN ZUE ke te Z iE ke te NORK T K/N — GU ZU ZUE TE NORK N H L GEN ieza (zki) ZEN ZEN L NORK T N K/N N N GU N ZU N ZUE N TE N NORK N H GU ZU ZUE TE NORK () K/N () ZU ZUE TE NOR NORI T ke K/N ke iO ke GU ke ZUE ke ZUE ke te iE ke te NOR NORI T K/N D ieza (zki) iO GU ZU ZUE iE NORK T K/N N N N N N Z GEN ieza (zki) ZEN ZEN Z NOR eN eN eN eN eN N N NORK T N K/N N N GU N ZU N ZUE N TE N NOR NORI N N iO N GU N ZU N ZUE te N iE te N NORI T K/N iO (B) ieza (zki) GU ZU ZUE iE NORK () K/N () ZU ZUE TE Taula nola erabili Lehenik, esaldian zein aditz erabili erabaki beharko dugu. Horretarako, esaldi horretan NOR, NORK edo NORI deklinabide kasuko osagairik/hitzik badagoen eta hiru kasu horietatik zein agertzen den ikusi beharko dugu. • Zenbaitetan aditza kasu bakarrak osatzen du, NOR kasuak: Haizearekin atea ireki egin DA • Beste batzuetan bi kasu ageri dira batera, NOR-NORI/NOR-NORK. NOR/ZER-NORI Bartolori, konturatu gabe, euritakoa ireki egin ZAIO NOR-NORK Bartolok atea ireki DU • Eta beste batzuetan hiru kasuak ageri dira, NOR-NORI-NORK. Bartolok guri atea ireki DIGU Hiru deklinabide-kasu horien markez gain, aditz laguntzaileak pluralaren marka darama (-zki- edo -it-). Logela bat hartu dugu (singularra) Lau logela hartu ditugu (plurala) Soineko hori ez zait gustatzen (singularra) Praka horiek asko gustatzen zaizkit (plurala) -7- DEKLINABIDEA SARRERA Kasu desberdinak adierazteko, erdaraz preposizioez baliatzen dira; euskaraz, berriz, atzizkiak erabiltzen ditugu, hitzei loturik. Hau da, euskaraz atzizkien bidez deklinatzen dira hitzak, kasu-atzizkien bidez, eta horiek izendatzeko, kasu bakoitzaren galdetzaileak erabiltzen ditugu. MUGATUAK ETA MUGAGABEA Forma mugatuak (singularra eta plurala) pertsona edo gauza mugatuak edo ezagunak direnean erabiltzen dira. Mugagabea, berriz, izendatzen duguna ez-zehatza edo ezezaguna denean erabiliko dugu. Hamabi ikaslek egin dute matrikula (mugagabea) Hamabi ikasleek egin dute matrikula (mugatua plurala) Mugagabea erabili... • Zer, zein, zenbat galdetzaileekin. • Edozein, zenbait, makina bat, honenbeste, edozer... determinatzaile zehaztugabeekin. • Asko, gutxi, batzuk, gehiago, gutxiago... determinatzaile zehaztugabeekin. Mugagabea eta aditza Aditza singularrean zein pluralean joka daiteke. Irakasgai berri asko emango da/dira Zenbait langileri proposamena gaizki iruditu zaio/zaie Mugatua erabili... Izenburu, errotulu, titulu eta antzekoetan. FILOSOFIA ETA HEZKUNTZA ZIENTZIEN FAKULTATEA ”IKASLEEN EBALUAZIOA” HITZALDIA: “LEHEN ZIKLO OSOAREN EGOKITZAPENA” KAPITULUA Aposizio gisa (edo koma artean) jartzen diren hitzetan. Mari Luz Otegi, trebakuntzako buruzagia, bisitan etorri da Honako hauek bezalako harridurazko esaldietan: Hau poza!, Zein ederra! -8- BOKALEZ AMAITZEN DIREN HITZAK BIZIDUNAK ETA BIZIGABEAK MUGAGABEA SINGULARRA PLURALA Absolutua mendi mendiA mendiAK Partitiboa mendirIK — — Ergatiboa mendiK mendiAK mendiEK Datiboa mendirI mendiARI mendiEI Genitiboa mendirEN mendiAREN mendiEN Leku-genitiboa(bizigabeak) mendiTAKO mendiKO mendiETAKO (bizidunak) katurEN BAITAKO katuARENBAITAKO katuENBAITAKO Instrumentala mendiZ mendiAZ mendiEZ Soziatiboa mendirEKIN mendiAREKIN mendiEKIN Motibatiboa mendi(rEN)GATIK mendiA(REN)GATIK mendiENGATIK AKATIK Destinatiboa mendirENTZAT mendiARENTZAT mendiENTZAT rENDAKO ARENDAKO ENDAKO Prolatiboa mendiTZAT — — TAKO Inesiboa Ablatiboa mendiAN mendiTIK Adlatibo soila Muga-adlatiboa Hurbiltze-adlatiboa mendiTAN mendiTATIK TARIK mendiTARA(T) mendiTARAINO mendiTARANTZ Inesiboa katu(rEN)GAN katuA(REN)GAN Ablatiboa katu(rEN)GAN(D)IK Adlatibo soila katu(rEN)GANA(T) Muga-adlatiboa katu(rEN)GANAINO Hurbiltze-adlatiboa katu(rEN)GANANTZ mendiRA(T) mendiRAINO mendiRANTZ mendiETAN mendiETATIK ETARIK mendiETARA(T) mendiETARAINO mendiETARANTZ katuENGAN AKAN katuA(REN)GAN(D)IK katuENGAN(D)IK AKANDIK katuA(REN)GANA(T) katuENGANA(T) AKANA katuA(REN)GANAINO katuENGANAINO AKANAINO katuA(REN)GANANTZ katuENGANANTZ AKANANTZ “a” bokalez bukatutako hitzetan gertatzen diren aldaketak: a + e = e alaba + ek -> alabek; a + a = a alaba + ak -> alabak; a+o=o alaba + ok -> alabok BOKALEZ AMAITZEN DIREN HITZAK IZEN BEREZIAK LEKU-IZENA Absolutua Baiona Partitiboa BaionarIK Ergatiboa BaionaK Datiboa BaionarI Genitiboa BaionarEN Leku-genitiboa(bizigabeak) BaionaKO (bizidunak) — Instrumentala Soziatiboa BaionarEKIN Motibatiboa Destinatiboa rENDAKO Prolatiboa BaionaTZAT TAKO Inesiboa Ablatiboa Adlatibo soila Muga-adlatiboa Hurbiltze-adlatiboa BaionaN BaionaTIK Inesiboa — Ablatiboa — Adlatibo soila — Muga-adlatiboa Hurbiltze-adlatiboa — — BaionaRAINO BaionaRANTZ PERTSONA-IZENA Edurne EdurnerIK EdurneK EdurnerI EdurnerEN — Edurne(rEN)BAITAKO BaionaZ EdurneZ EdurnerEKIN Baiona(rEN)GATIK Edurne(rEN)GATIK BaionarENTZAT EdurnerENTZAT rENDAKO EdurneTZAT TAKO — — BaionaRA(T) — — — Edurne(rEN)GAN Edurne(rEN) BAITAN Edurne(rEN)GAN(D)IK Edurne(rEN) BAITARIK Edurne(rEN)GANA(T) Edurne(rEN)BAITARA(T) Edurne(rEN)GANAINO Edurne(rEN)GANANTZ -9- KONTSONANTEZ AMAITZEN DIREN HITZAK BIZIDUNAK ETA BIZIGABEAK MUGAGABEA Absolutua haran Partitiboa haranIK Ergatiboa haraneK Datiboa haranI Genitiboa haranEN Leku-genitiboa(bizigabeak) haraneTAKO (bizidunak) gizonEN BAITAKO Instrumentala haraneZ Soziatiboa haranEKIN Motibatiboa haran(E)GATIK Destinatiboa haranENTZAT ENDAKO Prolatiboa haranTZAT DAKO SINGULARRA haranA — haranAK haranARI haranAREN haraneKO gizonARENBAITAKO haranAZ haranAREKIN haranA(REN)GATIK haranARENTZAT ARENDAKO — Inesiboa Ablatiboa haraneAN haraneTIK Adlatibo soila Muga-adlatiboa Hurbiltze-adlatiboa haraneTAN haraneTATIK eTARIK haraneTARA(T) haraneTARAINO haraneTARANTZ haraneRA(T) haraneRAINO haraneRANTZ Inesiboa gizonNENGAN gizonA(REN)GAN Ablatiboa gizonENGAN(D)IK gizonA(REN)GAN(D)IK Adlatibo soila gizonENGANA(T) gizonA(REN)GANA(T) Muga-adlatiboa gizonENGANAINO gizonA(REN)GANAINO Hurbiltze-adlatiboa gizonENGANANTZ gizonA(REN)GANANTZ PLURALA haranAK — haranEK haranEI haranEN haranETAKO gizonENBAITAKO haranEZ haranEKIN haranENGATIK haranENTZAT ENDAKO — AKATIK haranETAN haranETATIK ETARIK haranETARA(T) haranETARAINO haranETARANTZ gizonENGAN AKAN gizonENGAN(D)IK AKANDIK gizonENGANA(T) AKANA gizonENGANAINO AKANAINO gizonENGANANTZ AKANANTZ Kasu-atzizki batzuk zuzenean edo -e- bokala tartekatuz erants dakizkieke kontsonantez amaituriko leku-izenei. Batera edo bestera, leku-izenaren amaierako kontsonantearen araberako aldaketak egin behar dira. Adibidez, Portugalgo/Portugaleko, Madrildik/Madriletik, etab. Euskal Herriko leku-izenekin, badirudi atzizkia zuzenean eransteko joera handiagoa dagoela: Ataundik, Usurbilgo, Zarauztik, etab. KONTSONANTEZ AMAITZEN DIREN HITZAK IZEN BEREZIAK LEKU-IZENA Absolutua Partitiboa Ergatiboa Datiboa Genitiboa Leku-genitiboa(bizigabeak) (bizidunak) Instrumentala Soziatiboa Motibatiboa Destinatiboa PERTSONA-IZENA EibarrEKIN Eibar(rE(N))GATIK EibarrENTZAT ENDAKO EibarTZAT TAKO Miren MirenIK MireneK MirenI MirenEN — Miren(EN)BAITAKO EibarreZ MireneZ MirenEKIN Miren(EN)GATIK MirenENTZAT ENDAKO MirenTZAT TAKO Inesiboa Ablatiboa Adlatibo soila Muga-adlatiboa Hurbiltze-adlatiboa EibarreN Eibar(rE)TIK Eibar(rE)RA(T) Eibar(re)RAINO Eibar(re)RANTZ — — — — — Inesiboa — Ablatiboa — Adlatibo soila — Muga-adlatiboa Hurbiltze-adlatiboa — — Miren(EN)GAN Miren(EN) BAITAN Miren(EN)GAN(D)IK Miren(EN) BAITARIK Miren(EN)GANA(T) Miren(EN)BAITARA(T) Miren(EN)GANAINO Miren(EN)GANANTZ Prolatiboa Eibar EibarrIK EibarreK EibarrI EibarrEN Eibar(re)KO — - 10 - BAT/BATZUK DEKLINABIDEA Mugagabea Mugatua bat batek bati baten batentzat batekin batez batean, baten bateko batera batetik bata batak batari bataren batarentzat batarekin bataz batean bateko batera batetik batzuk batzuek batzuei batzuen (batzuengan,batzuengana, batzuengandik, batzuen baitan, e.a.) batzuekin batzuez batzuentzat batzuetan batzuetako batzuetara batzuetatik (-tarik) Mugatuko formak: 'bat' bakarrik agertzen denean (hau da, aurrean izenik ez duela) eta ondoren 'beste' agertzen denean. Bata ona da, baina bestea txarra Batak edo besteak irabazi, berdin zait Batari nahiz besteari emateko - 11 - Bestela, mugagabea erabiltzen da. Batek esan zidan. Zahar bati entzun nion. Leku-denborazko kasuetan (NON, NOIZ, NONGO...) forma berak erabiltzen dira mugagabean eta mugatuan. HIRU/LAU DEKLINABIDEA Hiru mugagabea hiru hiruk hiruri hirurik hirutan hirutako hirutatik hirutara hiruren hirurekin hirurentzat hirurez plurala hirurak hirurek hirurei — hiruretan hiruretako hiruretatik hiruretara hiruren hirurekin hirurentzat hirurez Lau mugagabea lau lauk lauri laurik lautan lautako lautatik lautara lauren laurekin laurentzat laurez plurala laurak laurek laurei — lauretan lauretako lauretatik lauretara lauren laurekin laurentzat laurez Hiru eta lau izenak direnean, bokalez bukatzen diren gainerako izenak bezala deklinatzen dira. Hiruak eta lauak oso ongi marrazten ditu, baina gainerako zenbakiak ez ditu ikasi oraindik. Izenordainaren funtzioa dutenean, berriz, taulan ageri diren bezala deklinatzen dira. Hiru (mugagabea) zuzendari berri etorri dira eta hirurak (mugatua) euskal hiztunak dira. Lauri (mugagabea) deitu genien ideia azaltzeko eta laurei (mugatua) oso ondo iruditu zitzaien. Laukiko formak hiru eta lau zenbakiei bakarrik dagozkie eta ez hamahiru, hamalau, hogeita hiru, hogeita lau eta gainerakoei, hauen pluraleko deklinabidea hamahiruak, hogeita hiruak, hamalauak, hogeita lauak, etab. baitira. Atzoko hirurak etorri ziren, baina beste hamahiruak etxean gelditu ziren. - 12 - KONTUZ IBILTZEKO ZENBAIT KASU Ongi etorri! Diosala egiteko hitzak dira, "ongi ibili" edo "ongi joan" bezala. Ez da egokia, beraz mugatzailea eranstea. *Ongi etorria(k)! Hala ere, izen edo atributu gisan ere joka dezake; horrelakoetan onartzen du mugatzailea. Sekulako ongi etorria antolatu genion Zaretela ongi etorriak! Bihurtu Zenbait aditz berezik mugagabea eskatzen du. Hona hemen honela jokatzen duten ohikoenen zerrenda: bihurtu bilakatu egin aukeratu hautatu izendatu egon sartu joan bidali kontratatu hartu Hortaz, aditzaren predikatu osagarriak mugagabea izan behar du. Ura ardo bihurtu zuen Ordezkari aukeratu dute Lehendakari izendatuko dute Irakasle joan da herri txiki batera Bihurtu aditzaren kasuan predikatu osagarri horrek ingurukariren bat daramanean (adjektiboa, izenlaguna...), artikulua eskatzen du. Hala ere, ez ahaztu kasua beti NOR edo ZER izango dela. Emakumerik argiena bihurtu zara. Ura ardo beltz ederra bihurtuko luke. - 13 - HITZ-AMAIERAKO –A -A NOIZ BEREZKO, NOIZ EZ Euskal hitz batzuk -a letraz bukatzen dira; amaierako -a berea dute: anaia, gauza, kultura, bidaia, maila eta abar. Gainerako hitzek beste edozein letra daukate amaieran, baina -a artikulua ere har etxea). dezakete (adib., etxe -A berezkoa duten hitzak oso-osorik idatzi behar dira: bi anaia, edozein gauza, kultura guztietan eta abar. Hiztegietan bukaerako -a-rekin agertzen dira -a berezkoa duten hitzak. Halaber, deklinatzean gorde egin behar da -a hori, baina bada bukaera aldatzeko lege fonetiko bat: • A+E=E Alaba + -EN = alabEN -A BEREZKOA DUTEN HITZAK • • • • Banakako hitzak (banan-banan buruz ikasi behar dira edo hiztegira jo behar da informazioaren bila). Zenbait udal-izen: Azkoitia, Azpeitia, Barrundia, Ermua... Atzizki edo amaierez osatutakoak: -keria... Jatorrizko erdaran a letraz bukatutako hitz guztiak, adibidez: justizia, ironia, finantza, ekonomia, kultura, literatura, enpresa, teknika, filosofia, garantia, hierarkia... BEREZKO -A NOIZ GALTZEN DEN • -A berezkoa duten hitz batzuek, hitz-elkartearen lehen osagaia direnean, "-a" gal dezakete. Ondokoak dira: -IA bukaera duten hitzak: biologi azterketa, geologi irakaslea, pedagogi berrikuntza, ortografi arauak, erreferentzi puntua, diplomazi falta, bidai agentzia, Filosofi Fakultatea, Euskal Autonomi Erkidegoa... Eliza, burdina, hizkuntza, kultura, natura eta literatura hitzak: eliz agintariak, burdin fabrika, hizkuntz gaitasuna, kultur ekintza, natur zientziak, literatur tradizioa... Bi multzo horietako hitzak hiru eratan idazteko aukera dago hitz-elkarketan: Berezko –arik gabe eta marratxorik gabe (bidai agentzia, kultur ekintza, adibidez). - 14 - Berezko -a-z eta marratxoz (bidaia-agentzia, kultura-ekintza, adibidez). Berezko -a-z eta marratxorik gabe (bidaia agentzia, kultura ekintza, adibidez). • -A berezkoa duten gainerako hitzek ez dute sekula galtzen (trebakuntza-eskola, adibidez). - 15 - A abantaila ahizpa aintzira aita aitaginarreba aitona aitzakia aizkora akabera alaba aldapa alegia alkandora alproja ama amaginarreba amona anaia animalia antsia arantza arbola ardura arma arnasa arrautza arraza arreba arreta arroa arropa arrosa asaba aska ateka atorra ausardia axola aza azienda azoka aztarna B baba bailara balea bandera baratze bazka bela berba berna beta bezpera bilduma birjina bista bizitza borda borroka bortxa burdina D dardara dema demanda denbora denda desira distira domeka dotrina duda E egia eliza enara enparantza era erasia erdara erregela erregina erreminta erresuma erromeria errota esamesa etsamina eskailera eskola eskopeta esperantza euskara ezkila ezpata eztabaida imajina indibia irakaskuntza iseka iskanbila itxura izara F falta fama familia feria festa J jaka jela justizia G ganbara ganora garizuma gatazka gauza gaztaina gaztanbera gazteria gela geriza gerra giharra giltza gona gramatika grazia grina gupida gutizia K H labana laia landa langa lanperna lapa laranja larra leka lotsa lotura lukainka habia hanka harea hasiera hezkuntza hizkuntza hizkera hontza horma I ideia ikara ikaskuntza ikastola ilara iloba kaiola kamamila kandela kanika kanta karga karta kartzela kezka kondaira kontzientzia kopeta korda korta koska kutxa kutxatila L M maila makila makina malezia - 16 - maratila marka marra marruma mataza matraila meta meza mihura mika mila mizpira moda moja mota muga N nahaspila neskatila neskatxa O oilanda okela ola ordena orroa osaba ostia P parrasta pena penitentzia pertsona pezeta pila pilota pipa piztia plaza politika premia presa proba probintzia profeta punta purga puska puxika S sakela salda salmenta saltsa sama sardina sega segurantza sehaska serora seta soka sona sorta T taberna teila tema tipula traba tresna tripa tristura trufa txalupa txanda txarra txosna U uda X xerra Z zapata zarata zerra zerrenda zira zirrara ziza zopa zuhurtzia DATA ZENBAKIZ ADIERAZITA Modu bat baino gehiago ditugu erabilgarri eta guztietan ere hurrenkera honetan emango ditugu: urtea-hilabetea-eguna. 2003/05/29, 2003/V/29, 2003-05-2, 2003-V-29 Deklinatu egin behar dugunean, berdin: 2003-05-29an bukatuko da matrikulatzeko epea LETRAZ ADIERAZITA Hainbat kasutan, dena den, data idatziz eman behar izaten dugu; horietan, bi modu hauetan idaztea daukagu: • Donostia(n), 2003ko maiatzaren 29a(n) Hemen bi aukera dauzkagu: toki eta egunean "-n" jarrita edo jarri gabe. • Donostia, 2003ko maiatzak 29 Bigarren honetan, aldiz, urte horretako hil horrek 29 egun betetzen dituela adierazten dugu; beraz, ez du deklinabide kasurik hartuko. Horrela, bigarren aukera hau ezin izango dugu testu batean txertatu ez bada aposizio moduan, emandako informazioa zehazten laguntzen digunean, alegia. Koma artean idatzi beharko dugu. Datorren larunbatean, ekainak 1, gure campusean ikaslearen eguna izango da LABURPEN-TAULA Testu batean txertatua Testuan txertatu gabe 2003-05-29ko azterketarako deialdian... 2003-05-29 2003/5/29ko azterketarako deialdian... 2003/5/29 2003/V/29ko azterketarako deialdian... 2003/V/29 2003-V-29ko azterketarako deialdian... 2003-V-29 2004ko urtarrilaren 9tik aurrera ekonomiako modulu Donostia(n), 2004ko urtarrilaren 9a(n) berria egiteko aukera izango duzue. Azterketa-deialdiaren berri datorren astelehenean, ekainak 3, ohar-taulan izango duzue. - 17 - Donostia, 2000ko maiatzak 29 Batzuetan, urtea eta -ko atzizkiaren artean -garren adierazten duen puntua (2003.eko...) erabiltzen da. Horri dagokionez, Euskaltzaindiaren gomendioa hau da: datari dagokion urtea adieraztean ez erabiltzea -garren atzizkia (ez letraz eta ez puntuz). Salbuespena: urte-kopuruaren ondoren urte hitza idazten denean (eta orduan, nahitaez erabili -garren atzizkia). 2003. urteko memoria eta ez *2003.eko memoria Bestalde, hilaren izena, era bietan, hizki xehez idatzi behar dugu: 2003ko maiatzaren 29an eta ez *2003ko Maiatzaren 29an Urtea idaztean, zenbakien artean punturik ez da jarri behar: 2003 eta ez *2.003 - 18- ORDUA LEHEN "T'ERDI" IDAZTEN GENUENA ORAIN "ETA ERDI" Hitzen batean letra bat edo beste isiltzen dugunean, apostrofoa (') erabili izan dugu. Adibiderik argiena eta ia bakarra "eta erdi"-ren kasua da (agur t'erdi). Orain arte zenbakiekin ere erabili izan da apostrofoa (adib.: Batzarrak hiru ordu t'erdi iraun zuen; ordu bi t'erdietan itxiko dugu...); baina Euskaltzaindiak kasu horietan "eta erdi" idazteko proposamena egin du. Orduez ari garela: eta erdiak idatzi behar da (adib.: lau eta erdiak dira; ordu bi eta erdietan itxiko dugu...). ORDUA ZIFRAZ EMATEKOTAN ISOk (International Standarization Organization, Estandarizaziorako Nazioarteko Erakundeak) emandakoaren arabera: orduak, minutuak eta segundoak bina digituz eta bi puntuz bereizita adierazi behar dira: Bulego-orduak, adibidez: 08:00-14:00 08:00etatik 14:00ak arte (-etara) 15:30-17:30 15:30etik 17:30 arte (-era) ZIFRAZ EMANDAKOA DEKLINATZERAKOAN Orduei plurala erantsi eta minutuei singularra: 17:00etan (bostetan) 17:25ean (bostak eta hogeita bostean) 17:15ean (bostak eta hamabostean) 17:45ean (bostak eta berrogeita bostean) Kontuz, "laurden", "erdi" eta "laurden gutxi"-rekin, ISOk proposatutakoaren arabera idatzita baldin badaude, minutuak irakurtzen baitira: "hamabost", "hogeita hamar" eta "berrogeita bost", alegia. EGITARAU, KARTEL ETA ANTZEKOETAN Erdibide hau ere ontzat ematen da: Arratsaldeko 5etan (bostetan) Goizeko 11,30etan (hamaika eta erdietan) Iluntzeko 8etatik 11k arte (zortzietatik hamaikak arte) 19- ZENBAKIAK KARDINALAK • • • • • • • Zerotik ehunerainoko zenbakiak honela idatziko dira: 41: berrogeita bat 69: hirurogeita bederatzi 97: laurogeita hamazazpi Ehunekoak lotuta idatziko dira. 300: hirurehun 500: bostehun 800: zortziehun Milakoak bananduta idatziko dira. 4.000: lau mila 47.000: berrogeita zazpi mila 91.000: laurogeita hamaika mila Milioikoak ere bananduta. 1.000.000: milioi bat 4.000.000: lau milioi 100.000.000: ehun milioi Ehunetik milarainoko zenbakiak honela idatziko dira: ehunekoak hamarrekoetatik bananduta; bi parteen arteko lotura "eta" da. 225: berrehun eta hogeita bost 579: bostehun eta hirurogeita hemeretzi 908: bederatziehun eta zortzi Milatik gorako zenbakiak idazteko, irizpide bera. Hau da, milakoak ehunekoetatik bananduta, baita berauek hamarrekoetatik ere. Milakoen eta ehunekoen artean koma bat jartzen da (bi osagai bakarrik daudenean izan ezik; hauetan 'eta' partikulaz bereizten dira). 1.003: mila eta hiru 3.456: hiru mila, laurehun eta berrogeita hamasei 35.436: hogeita hamabost mila, laurehun eta hogeita hamasei 457.908: laurehun eta berrogeita hamazazpi mila, bederatziehun eta zortzi Milioikoetan, beste horrenbeste. 137.954.218: ehun eta hogeita hamazazpi milioi, bederatziehun eta berrogeita hamalau mila, berrehun eta hemezortzi ORDINALAK • • • Ordinalak adierazteko -GARREN atzizkia erabiliko da, letraz idazten direnean: Bosgarren, bigarren... -GARREN atzizkiaren ikurra "." da. -GARREN esango litzatekeen tokian puntua jarriko da zenbakia zifraz idazten denean: 5. (bosgarren) - 20 - • Idazteko arauak: kardinalentzat emandakoak, -GARREN atzizkia erantsita. Adibidez: 1. lehen, lehenen, lehenengo 2. bigarren 3. hirugarren 4. laugarren 5. bosgarren ZATIKIAK A/B moduko zenbakiak zenbaki zatikiarrak dira. A: zenbakitzailea B: izendatzailea Zenbakitzailea 1 denean, zenbaki zatikiarrei partitibo esaten zaie. • -(R)EN atzizkia erabiltzen da kardinalari itsatsia: -REN kardinala bokalez amaitzen denean -EN kardinala kontsonantez amaitzen denean 1/5: bosten 1/6 seiren 1/20: hogeiren 1/100: ehunen • Hiru salbuespen daude: 1/2: erdi (eta ez *biren); 1/3: heren (ez *hiruren); 1/4 : laurden (ez *lauren). • EHUNEKOAK Euskaltzaindiak oraindik ez du ehunekoen deklinabideaz araurik eman, baina hona hemen zenbait gomendio. • • Ikurraren eta zenbakiaren artean tartea utzi: % 5, % 21... Zenbakia deklinatu beharko balitz, mugagabean: Kontsonantez amaituta %5 % 5ek % 5i % 5en • • Bokalez amaituta %8 % 8k % 8ri % 8ren Aditz laguntzailea pluralean: ehuneko hamarrek (% 10ek) ez zuten onartu. Euskaltzaindiaren Gramatika Batzordeak Bizimodua % 4 garestitu da eta *Bizimodua % 4an garestitu da formen artean lehena jo du egokien eta hori erabili behar dela dio. Beraz, egokia: bizimodua % 4 garestitu da. - 21 - DISTRIBUTIBOAK • • Distributiboek bakoitzari zenbat dagokion adierazten dute eta -NA atzizkia erabiltzen da horretarako: bana, bina, bosna, hamarna, hogeita bosna, berrogeita hamazazpina, laurehuna, seiehun eta hirurogeita seina... Kontuz ibili behar da milatik gorakoekin. "Milana" eta "milioina" egokiak dira, baina inguruan beste zenbaki bat agertzen denean, hari lotu behar zaio -na atzizkia. Mila bana Bina mila Hogeina mila Bosna milioi Ez dira zuzenak, beraz, *hiru milana edo *berrogeita bi milioina bezalako formak - 22 - HELBIDEAK UDALEN KALE-IZENDEGIA Tokian tokiko udalek euskarazko kale-izendegia izaten dute; beraz, ez dugu zertan ibili euskaratzen. Hala ere, hona hemen zenbait argibide. IZEN GENERIKOEN ZERRENDA • Izen propioa bi modutan lotzen zaio izen generikoari: -(r)en edo -(e)ko atzizkien bitartez edo 'ezer' gabe. -(r)en / -(e)ko ø Gudarien enparantza Manuel Lardizabal_ pasealekua Unibertsitateko ibilbidea Oñati_ plaza Askatasunaren hiribidea Urkijo_ zumarkalea Erdiko kalea Sarriena_ auzoa • Ordena edo hurrenkerari dagokionez, eskuarki lehenik izen propioa eta ondoren izen generikoa jartzen da; baina salbuespen-modukoak badaude: Pasealeku Berria, Kale Txikia, Kale Barria, Kale Nagusia... • Zenbatgarren oina edo pisua den adierazteko, zenbakiari puntua (.) jartzen zaio, adibidez: Zumakadi ibilbidea, 16-3. ezk. • Zenbait laburdura erabilgarri: at. beh. esk. eskra. ezk. zk. z.g. zen. ataria behea eskuina eskailera ezkerra zenbakia zenbakirik gabe zentroa - 23 - LABURTZAPENAK Laburtzapenak lau adarretan sailka genitzake: siglak, ikurrak, laburdurak eta inizialak. SIGLAK Hainbat hitzen lehenengo hizkiak erabiliz sortutako izena da. Honelako hitzak sortzeko orduan, kontuan izan behar dugu erraz irakurtzeko modukoak izan behar dutela. • • Idazkera: letra larriz eta jarraian, hots, hizkien artean ez da punturik jarri behar. Deklinatu: hitz sortu berria ahoskatzen dugunaren arabera idatziko ditugu deklinabidearen atzizkiak. AEDko (a-e-de-ko) eta ez *AEDeko (Arrasate Euskaldundu Dezagun-eko) Siglen bidez sortutako hitzak bereziak ala arruntak izan daitezke. bereziak direnean antzera). artikulurik gabe deklinatuko ditugu (leku-izenen EHUko arduradunak, EKEren eskutik... izen arruntak direnean, berriz, artikulu eta guzti. ADNaren inguruko azken ikerketak, CDaren erabilera... DEKLINABIDE-ATZIZKIAREN IDAZKERA: • Izen berezietan jarraian eta letra xehez idatziko dugu: EHUko... Hala ere, kasu batzuetan marratxoaz idatzi beharko ditugu: Siglaren azken hizkia eta atzizkiaren lehena hizki bera dugunean AEK-ko BBK-ko Baita siglaren azken hizkia r eta atzizkiaren lehena bokala dugunean ere. KOR-i DATAR-i - 24 - Letra larriz idatzita doanean, izenburuetan esaterako. UEU-KO ANTOLAKUNTZAREN TXOSTEN • Izen arruntetan, arau zehatzik ez egon arren, jarraian eta letra xehez idatziko ditugu NANa ADNa IKURRAK Batez ere zientzia- eta teknika-alorrean erabiltzen ditugu. Gauza, nolakotasun, prozesu, kantitate, unitate eta abarren laburtzapena da. Letrak, zeinu grafikoak edota zenbakiak ditu osagai. m (metro), cm2 (zentimetro koadro), € (euro) Punturik gabe idazten dira, eta azpian dagoen hitza bezalaxe deklinatzen dira. kg-ko (kilogramoko), As-ak (artsenikoak) Ikurraren eta deklinabide-atzizkiaren artean marratxoa jartzen da. LABURDURAK Hitz baten edo hitz-multzo baten ordezkoa da. Laburdurak esaldiko edozein elementuren lekua har dezake: aditzarena (ikus: ik.), izenarena (telefono: tf., zenbaki: zenb.), adjektiboarena (luzera: luz., zabalera: zab.). Siglak eta ikurrak ez bezala, laburdura puntuz idazten da beti. Deklinabide-atzizkia ahoskeraren araberakoa da, eta marratxorik nahiz tarterik gabe idazten da. Argibideetarako, deitu hurrengo tf.ra INIZIALAK Norbaiten izen-abizenetako lehen letrak dira. Letra larriz, puntuak jarrita eta espaziorik gabe idazten dira: J.M. Barandiaran. Deklinabide-atzizkia inizialaren ahoskeraren arabera jartzen da: M.K.rekin, J.I.rengana... - 25 - LABURPEN-TAULA Marratxoarekin Marratxorik gabe EHUko, EUTGko,EKEren... AEK-ko Izen bereziak KOR-i SIGLAK UEU-KO ANTOLAKUNTZA Izen arruntak IKURRA NANa, CDa, ADNa... kg-ko (punturik gabe) LABURDURAK tf.ra (puntuarekin) INIZIALAK J.M. Barandiaran (puntuarekin, tarterik gabe) - 26 - TERMINOLOGIA-SORKUNTZA Hiru dira hitzak sortzeko bide nagusiak: • • • Eratorpena Hitz-elkarketa Mailegutza ERATORPENA Eratorpena izena du atzizkien bidez hitzak sortzeko bideak. Adjektibo, izen eta aditzei atzizkiak eransten zaizkie esanahi berria duten hitzak sortzeko. Izena+atzizkia Bulegari; bulego + ari (bulegoan lanean aritzen dena) Aditza+atzizkia Galdeketa; galdetu + keta (galdetzearen ekintza eta ondorioa) Adjektiboa+atzizkia Nagusitasun; nagusi + tasun (nagusia denaren nolakotasuna) Sortzen diren hitz berri horiek, era berean, adjektibo, izen edo aditz izan daitezke. Egiaztatu (aditza), eranskin (izena) eta aldakor (adjektiboa). HITZ-ELKARKETA HITZ-ELKARTEEN MOTAK ETA GRAFIA Hitz-elkarketa izena du bi hitz autonomo elkartuz hitz berriak sortzeko bideak. Batzuk marra bidez lotzen dira (amaiera-ordua, finantza-sistema, salmenta-prezio, semealabak, zehatz-mehatz…), beste batzuk lotu egiten dira (idazmakina, aldagela…) eta beste batzuk bereiz idazten dira, ez dira lotzen (Barriola eraikina…). Bide desberdinetatik sor daitezke hitz-elkarte edo hitz berri horiek. Hona hemen bide horietako batzuk: • • • • • Izena+izena: Aukerakoa da marratxoaz idaztea: bilera(-)gela, eskola(-)ordua, gai(-)zerrenda... “eta”-ren elipsia: Marratxoaz idazten dira: izen-abizenak, seme-alabak, galdera-erantzunak... Aditzoina+izena: Lotuta idazten dira: aldagela, idazmakina, ziurtagiria... Bikoiztapenak, onomatopeiak: Marratxoaz idazten dira: bat-batean, behar-beharrezkoa, zehatz-mehatz, doi-doi... Aposizioak: Bereizita idazten dira: Bidasoa kalea, Barriola eraikina... - 27 - MAILEGUTZA Maileguzko hitzak beste hizkuntzetatik hartutako hitzak dira. Horien artean badira... • Euskarak aspaldidanik etxeratuak dituenak (hala nola, aingeru, meza, gorroto, kaiku, tipula, borondate, bake eta abar). Horiek noizbait mailegu izan ziren, baina bereganatu eta egokitu egin ditu euskarak eta hitz arrunt bihurtu dira. • Duela gutxi euskaraz erabiltzen hasi garenak eta jatorrizko hizkuntzan bezalaxe idazten ditugunak (nahiz eta ahoskatzerakoan zenbait egokitzapen egin): marketin, software... Horiek mailegu irentsigabeak direla esaten da. • Bi multzo horien artean kokatzen dira MAILEGUZKO HITZ BERRIAK. Gaurko premiei erantzuteko hartu direnak edo hartu beharko liratekeenak dira eta, horiexek dira, hain zuzen, idazkera eta ebakera aldetik zalantza handiena sortzen dutenak. MAILEGUZKO HITZ BERRIEN IDAZKERA • Jatorrian hitz hasieran -r dutenak nola egokitu euskarara: ∗ ∗ ∗ Bokala eransten da aurrean (a-, e-, i-). Adibidez: arrazoi, arrisku, errekargu, errenta... Hitz elkartuetan bokal hori galdu egiten da. Adibidez: erreforma, baina kontrarreforma. Ez zaie bokalik eransten: erdal sigla lexikalizatuei (RENFE, radar), izen propioei (Rembrandt, Stalin, roquefort...) eta irentsi gabeko maileguei (stop, ratio...). • Jatorrian bi kontsonanteko multzoak dituztenak nola egokitu euskarara: ∗ Besteak beste, ondorengo multzoak mantendu egiten dira: pt, ct, bt, dv, bd, pc, cc, ps, bs, (b)st, mn, nm, kn, ns+konts. Besteak beste, optiko, proiektu, obturadore, adberbio, absolutu... Ns, lc, ls, lz, rs, rz kontsonante-multzoei "t" tartekatzen zaie. Besteak beste, kontsumo, kontzesio, propultsio, kaltzio, unibertsitate... ∗ • Hitz-bukaerak: -O ala -U. ∗ Erdaraz "-o"-z bukatutako batzuk euskaraz "-u"-z amaitu behar dira. Adibidez, jubilatu, kalkulu, dokumentu, minutu... "-o"-z bukatutako batzuk euskaraz ere "-o" amaitu behar dira. Adibidez, plano, likido, alfabetiko, substantibo, petalo, minimo... Gregotikako kultur erroetan -O amaiera mantendu egiten da. Adibidez, mikrobio, heterodoxo, hipodromo, kilogramo, astronomo... ∗ ∗ • ∗ ∗ ∗ ∗ X dutenak. Hitzaren hasierako zein bukaerako X ez da aldatzen: xenofobia, sioux... Bokal arteko X ez da aldatzen: exotiko, oxigeno, maximo... Kontsonante aurrean S bihurtzen da: esportazio, testu, eszedentzia... Kontsonante ondoren X uzten da: marxismo... - 28 - • G edo J dutenak (latinez, bederen) ∗ ∗ Mailegu berrietan jatorrizko G hobetsi egingo da: geografia... Beste hizkuntzetako I/J/Y bokalen artean I idatziko da (proiektu) eta gainerakoetan (silabaren hasieran, alegia) J. Oinarrizko arau batzuk: ∗ ∗ ∗ B eta P letren aurrean N idazten da (ez M): inprimatu... Jatorrizko V duten hitzak Bz idazten dira euskaraz. C, CH, Q eta W letren ordez, euskaraz dagozkienak idatzi (salbuespenak: siglak, zenbait izen berezi eta irentsi gabeko maileguak). MAILEGUZKO HITZEN HAINBAT AHOSKERA-ARAU Erdal jatorriko hitzak ez dira erdal doinuz ahoskatu behar; izan ere, hitz horiek ere euskal hitzak dira, euskarak bereganatu dituenetik. Gazte X laniatik hartutako hitz batzuetan apurtu egiten da jatorrizko diptongoa. Adibidez: gaztelaniaz pa-cien-cia, Ju-lián eta co-mer-cial ahoskatzen direnak, euskaraz, pazi-en-tzi-a, Ju-li-an eta ko-mer-tzi-al ahoskatu behar dira • letra duten maileguak ∗ Bi bokalen artean dagoenean KS ahoskatu behar da: "seksu", "oksigeno" eta "taksi", beraz. ∗ Gainerakoetan S ahoskatu behar da: "senofobia", "marsismo" eta "sius", alegia. - 29 - ESTILOA SARRERA Lehenik eta behin, argi dezagun zer den estiloa: norberaren idazkerari ukitu berezia ematen diona, eta azpimarra dezagun testuak, zuzena izateaz gain, egokia izan beharra daukala, bestela ulergaitza izan baitaiteke. Beraz, ahal dela testuak irakurgarria izan behar du. Hona hemen horretarako zenbait aholku: • • • • • • • • Aukeran, erabili hitz laburrak eta ezagunak Egin esaldi laburrak Erabili hizkera konkretua, abstraktuaren ordez Erabili esaldian informazioa aurreratzeko egiturak Errepikapenak neurriz, kohesioa indartzeko Erabili testu-antolatzaileak Jarri aditza leku logikoan Erabili tipografia aberatsa: zenbakiak, letra lodia, etzana… Horietaz gain, hizkera argiaren aldeko hainbat gomendio ere eranstea badago: • • • • • Diseinatu idazkia era funtzional eta argian. Egituratu lerroaldeak. Eman adibideak, egoera ulergarriekin. Erabili tipografia, zentzuz eta argi hierarkizatuta. Egokitu hizkera maila hartzaileari eta gaiari. ESTILO-ARAZOAK ETA BALIZKO KONPONBIDEAK EZ PUZTU ALFERRIK TESTUAK Askotan, testua dotore jantzi nahirik, esaldiak puztu, luzatu eta trinkotzeko ohitura izan ohi dugu. Apaingarriz jantziko dugu esaldia; baina, apaingarri horiekin irakurlea erakarri beharrean litekeena da kontrakoa gertatzea, uxatzea, alegia. Beraz, ez dezagun ahantz gure testuen helburu nagusia: IDEIAK ARGI ETA LABUR AZALTZEA. PERIFRASIAK: ez esan hitz bitan bakar batean esatekoa Perifrasia ez da berez txarra; batzuetan baliagarria izan daiteke, errepikatzen diren hitzak saihesteko. Baina tamaina hartu beharra dago. larregi Helburua lortu ahal izateko aukera izan dezagun beharrezkoak diren baldintzak aztertu beharko ditugu (hobetzekoa) (hobeto) Helburua lortzeko behar diren baldintzak aztertu beharko ditugu - 30 - NOMINALIZAZIOA: ez substantibatu aditza Batzuetan, aditza erabili beharrean izena erabiltzen dugu eta horrela beste aditz bat behar izaten dugu esaldia osatzeko; gainera, esaldia luzatu egiten da eta kontzeptuak modu abstraktuagoan ematen ditugu. Ez diogu zeharo baztergarria denik; aitzitik, batzuetan baliagarria da testuari objektibitatea, inpertsonaltasuna eta halako maila jasoa edo eman nahi badiogu. Baina tamainan... Ikasleak irakasgaien aukeraketa egingo du (hobetzekoa) (hobeto) Ikasleak irakasgaiak aukeratuko ditu FORMA PASIBOAK ETA INPERTSONALAK Esaldi pasiboek informazio gutxiago ematen dute, egileak eta hartzaileak ezkutatzen dituztelako; horrez gain, esaldiak luzeagoak izaten dira eta erritmoa moteldu egiten dute. Hori dela eta, esaldi aktiboak erabiltzea hobesten da, argiago uzten baitute subjektua eta objektuaren arteko erlazioa. Klaustroaren bileran hainbat puntu onartuak izan ziren atzo Atzoko bileran hainbat puntu onartu zituen klaustroak Aurtengo aurrekontuak eztabaidatuak izan dira gaurko bileran Gaurko bileran aurtengo aurrekontuak eztabaidatu dituzte (hobetzekoa) (hobetoa) (hobetzekoa) (hobeto) EZEZKO ESALDIA, BAIEZKOA BAINO ILUNAGOA Komenigarria da esaldiak baiezkoan jartzea. Izan ere, errazago ulertzen dira, informazio gehiago ematen dute eta; aldi berean, alde positiboa eta egin daitekeena azpimarratzen dute. (hobetzekoa) Ez al diezu zure seme-alabei behar beste denbora eskaintzen? Bai/ez Zure seme-alabei nahi baino denbora gutxiago eskaintzen diezu? Bai/ez (hobeto) PERPAUS TXERTATUAK: ulertzeko zailtasunak Zenbait idazkitan, ohikoa da esaldi luze bakarreko lerroalde potoloak aurkitzea. Eta are normalagoa, zoritxarrez, testu horiek behin baino gehiagotan irakurri beharra, mezua ulertu ahal izateko. Psikolinguistikako hainbat ikerketak erakutsi dutenez, gure oroimenak 15 hitz gorde omen ditzake, batez beste, jasotako hurrenkera berean, epe laburrean. Horregatik, esaldi laburragoak erabiltzea gomendatzen da estilo-liburu guztietan; gutxi gorabehera, 20 hitzekoak edo hiru lerrokoak. Baina horrek ez du esan nahi esaldi hiperlaburretara jo behar dugunik edonola. Lotura logikorik agertu barik, nekezago gogoratzen da esaldi laburra, mezua osatzen duten informazio guztiak banan-banan gorde behar ditugu eta, errege godoen zerrenda baten modura. - 31 - EZ PILATU APOSIZIOAK Aposizioa hauxe da: izen-sintagma bati beste izen-sintagma bat eranstea, batak bestea azaldu edo zehazten duela: Oria ibaia Bihar, uztailak 24, bilera izango da Aposizioz beteriko erdal testuak ikusten erortzen gara, testu horiek euskaratzean. aposizio horiek, ahaztu egiten baitugu dezakegula, jatorrizko testuaren egiturari jokatzen badugu. ditugunean, askotan bekatu berean Leku desegokian aurkitu ohi ditugu mezua modu naturalagoan eman atxiki barik ulergarritasunaren alde Gaztelaniak erraza du menpeko esaldi luzeak egitea; euskarak, ordea, ez: perpausen arteko loturak esaldiaren bukaeran joan ohi direnez, ulergaitz bihurtzen dira menpeko esaldiz osatutako kate luzeak. Horregatik, euskarak aiseago onartzen du esaldi laburragoak dituen testua. Zilegi da, beraz, erdarazko testuan esaldi bakarra dagoen lekuan bi edo gehiago jartzea euskaraz, ez zalantzarik izan. Baina, horretaz gain, beste baliabide batzuen bidez (bi puntuak erabilita, zerrendatxo bat eratuta…) nabarmen arin daitezke esaldiak. ATZERAKARGA Atzerakarga da informazioaren zutabe nagusiak esaldiaren amaieran jartzea. Izan ere, uste zabaldua da euskaraz aditza esaldiaren azkenean kokatu behar dela. Esaldi laburretan ondo funtzionatzen du uste horrek, dirudienez, euskarak eskatu eta eskertu egiten duelako bide hori. Baina uste horri itsu-mustuka jarraitzeak ulergarritasun-arazo franko ekar ditzake, batez ere esaldi luzeetan. Izan ere, aditzak eta subjektuak biltzen dute esaldiaren informazio nagusia, eta, horregatik, atzerakarga dagoenean, oztopo itzelak sortzen dizkiogu hartzaileari, atzeratu egiten baitugu informazio nagusiaren pertzepzioa. Hori ez da beti horrela izan, ordea, euskarazko prosagintzan. Izan ere, hainbat bide jorratu eta proposatu dira, aspalditik, argitasunaren mesederako: • Esaldi laburragoak egitea, lokailuak erruz erabiltzea. • Menpeko esaldiak iragartzeko zenbait lotura-partikula aurreratuta erabiltzea (baldin eta, baizik eta, harik eta…). • Klasiko batzuek erabiltzen zituzten zein, ezen, non eta, zeren eta… (gaur egun, zaharkitu baino, anatema bihurtu diren arren). - 32 - • Testuak argiagoak izan daitezen honako bide hauek proposatzen dizkizuegu: – – – – – – Esaldiak moztea, luzeegiak direnean. Subjektua eta aditza ahalik eta hurbilen jartzea. Galdegaia denean, aditza aurreratzea… Ahal denean, galdegai faltsua jartzea aditzaren aurrean. Aditz deklaratiboak (esan, adierazi…) aurrera pasatzea. Batzuetan, baiezko esaldi menpekoak ezezko bihurtuta, esaldi nagusiarekiko loturazko hitza aurrera daiteke, alegia. LEXIKOA Euskarak ez du, oraindik, zenbait hitzen esanahi berezitua normalizatu. Horregatik, arazoak izaten ditugu erdaraz zeharo arrunta eta zehatza den hitz baten ordaina emateko: egokitasuna dela, garbizaletasuna dela, kalkoa dela, batasunik eza dela... Hona hemen zenbait aholku. • Baztertu hitz desegokiak Batzuetan, hitz baten ordain desegokia aukeratzen dugu, hizkuntza batetik besterako parez pareko baliokiderik topatzen ez dugunean: Debido al particular régimen financiero y de hacienda de los tres territorios históricos... Geure komunitate historikoko hiru lurralde historikoetan dagoen finantza- eta ogasun(hobetzekoa) -erregimen bitxia dela eta... Geure erkidegoko hiru lurralde historikoen finantza- eta ogasun-erregimen berezia dela eta... (hobeto) • Hitz ez-adostuak baztertu, denok bat ulertzeko Besteetan, batasunari jarraitu beharrean, bat-bateko premia dela eta, nork bere burutik ateratako aldaerak sortzen ditugu. Hobe, zalantzarik izanez gero, hiztegira jotzea. (hobetzekoa) Giza azturak: norberatasun pertsonala (hobeto) Giza azturak: norberaren nortasuna • Kontuz polisemiarekin Polisemia da izendapen batek bi kontzeptu edo gehiagoa adieraztea. Aukeratutako hitzak, batzuetan, polisemi arazoak ditu, eta, horren ondorioz, adierazi nahi duguna ulergaitza izan daiteke, batez ere testuingurua bera ere argia ez denean. Begiratu adibideari: Aurtengo ekitaldian 500.00 €-ko galera estimatzen dugu - 33 - (hobetzekoa) Estimatu-k, euskaraz, bi adiera ditu: Eskertu, preziatu, onetsi. Aurreikusi, gutxi gorabehera kalkulatu, uste izan. Egokiagoa eta ulergarriagoa litzateke honela: Aurtengo ekitaldian 500.000 €-ko galera jotzen dugu (hobeto) • Hitz ezagunena erabili Badirudi, batzuetan, erdal kutsuko hitz bat erabili beharrean, nahiago dugula hiztegiko hitzik bitxi edo arraroena. Baina, ezagutuko ote du hartzaileak aukeratutako hitz hori? Ez dakigula? Orduan, hobe hitz arruntago bat erabilita edo esaldia bestela eginda, gure mezuak kale egin ez dezan. HIESa eta sistema immunea. Eskuarki sistema immuneak nola dihardu? (hobetzekoa) HIESa eta sistema immunea. Normalean sistema immuneak nola dihardu? (hobeto) • Ohikoak ez diren hitzak Erdal kutsuko hitzak erabiltzeko beldurrez, batzuetan hiztegiko hitzik arraroena aukeratzen dugu eta azkenean mezua ez da behar bezala ulertzen: Gauza jakina da tabakoaren kontsumoak elantz edo luzaroko gaitzak jasantzeko arriskua gehitzen duela, erretzaileen bizi-itxaropena murrizten eta ez-erretzaileen osasuna (hobetzekoa) arriskuan jartzen ikusirik dago Gauza jakina da tabakoaren kontsumoak gaitz kronikoak jasateko arriskua gehitzen duela, eta erretzaileen bizi-itxaropena murrizten eta ez-erretzaileen osasuna arriskuan jartzen duela (hobeto) • Hizkera sexista baztertu Zorionez edo, ez dugu auzo-hizkuntzek beste arazo hizkera sexistaren auzian. Hala ere, komenigarria da hainbat ohitura saihestea: gizona erabili beharrean pertsona erabiltzea, hitanoa behar bezala erabiltzea… • Kalkoak: itxurak iruzur Hitz askok ordain bakarra eta parez parekoa dute hizkuntza batetik bestera. Baina beste hitz batzuek, ordea, adiera bat baino gehiago dituzte. Hizkuntza batean adiera guztiak hitz batek hartzen dituen arren, bestean hitz bat baino gehiago erabili behar - 34 - dugu, adiera guztiak azaltzeko. semantikoa esaten diogu. Bi hizkuntzatako 1996ko urriaren 25ean ospatuko da osoko bilkura 1996ko urriaren 25ean egingo da osoko bilkura adierak nahasteari kalko (hobetzekoa) (hobeto) GERUNDIOA Gaztelaniako gerundioa euskarara itzultzean, bide desberdinak hartzen ditugu. Batzuetan ZERTAN galderari erantzuten dioten esaldiak osatzen ditugu; beste batzuetan, ordea, NOLA galderari, edo bestela -(e)LA, -(e)LARIK atzizkiak erabiliz egiten ditugunak. Sarri askotan, gehiegitan, erabilitako bide horiek ez dira egokienak. Estiloari begira, adibidez, esaldi luzeegiak, eta euskararen izaerarekin zerikusi gutxi daukatenak osatzen ditugu. Egokiak ez direnak ere, jatorriz erdaraz gaizki daudenak, maiz ikusten dira. Esaldi hauek osatzeko euskarak gerundioa egiteko dituen baliabideak urritu, eta erdarazko gerundioen ordainez, askotan, era desegokian erabiltzen ditugun aditz partizipioa + Z eta -(e)LA, -(e)LARIK atzizkiez baliatzen gara. -(e)LA, -(e)LARIK atzizkiak, denbora eta modua zehazteko erabiltzen dira. Sarritan erdal gerundioaren pareko dira aditz trinkoekin erabiltzen ditugunean atzizki horiek. Partizipioa +Z-rekin gertatu bezala, baztergarria iruditzen zaigu atzizki hau nonahi eta nolanahi erabiltzea. Beraz, kasu hauetan erabiliko dugu: • • • Denborazko esaldietan, mendeko aditzak adierazten duen denbora tartearen erdian beste zerbait gertatzen denean: Enpresa-ordezkaria bileran zegoelarik ezezko erantzuna eman zioten. Era berekoak diren moduzko perpausekin: Parlamentarioak hitza ahoan zeukala sartu ziren manifestariak. Ekialdeko euskalkietan zabalduta dagoen erabilerarekin, hau da, -enean atzizkiaren parekoa denean: Eraikina horrela ikusi nuelarik, udal teknikaria naizen aldetik, botatzea erabaki nuen. Bestelako kasuetan ETA juntagailua jartzea proposatzen dugu: Enpresa-ordezkaria bileran bertan zegoen ezezko erantzuna eman ziotelarik (hobetzekoa) Enpresa-ordezkaria bileran bertan zegoen, eta ezezko erantzuna eman zioten (hobeto) Edo, bestela, etena egitea: Kaltetutako ondasunen jabeei jakinaraziko zaie erabakitakoa, erantzunik jaso ezean (hobetzekoa) ezarritako kalte-ordaina onartutzat joko delarik Kaltetutako ondasunen jabeei jakinaraziko zaie erabakitakoa. Halaber, erantzunik jaso ezean (hobeto) ezarritako kalte-ordaina onartutzat joko da - 35 - PUNTUAZIOA SARRERA Batasuna eta normalizazioa aipatzean, arau edota ereduaren premia datorkigu burura, eta horrekin batera, galdera batzuk: zer da puntuatzea?, nola puntuatu behar da?, modu bakarra al dago ondo puntuatzeko?... Bada, galdera horiek guztiek badute erantzuna, nahiz eta egia ere baden erantzun hori ez dela buruz ikasteko moduko orotariko formula bihurtuko. Testu bat puntuatzeko orduan, badira jarraitu beharreko hainbat irizpide. Hain zuzen, irizpide horiek puntuazioak betetzen eta bete behar dituen funtzioak aztertzetik ateratzen dira. Kasurik argienean, puntuazioa ezinbesteko baliabidea da zenbait hitz edo esapideren erabilerak testuari ekar liezaiokeen anbiguotasuna ekiditeko. Horrez gain, puntuazioak testuaren unitateak egituratzen ditu: paragrafoaren bukaerak, esaldienak...; halaber, ideia nagusiak nabarmendu eta bigarren mailakoetatik bereizten ditu, ideien arteko menpekotasun-harremanak markatzen ditu, etab. Puntuazio-zeinuak testu-edukiaren antolaketa islatzen duten neurrian, testua argiagoa eta ulergarriagoa izango da. KOMA (,) Pausa laburra adierazten du. Honako kasuetan erabiltzen dira batik bat: • Enumerazioetan. Esaldian funtzio bera duten segidako elementuen artean eta tarteko lokailurik ez dagoenean. Isabel, Miren, Ane eta Sara ikusi nituen bart Bere deribatuek ez dute usainik, ez zaporerik eta ez kolorerik • Perpaus konplexuetan, menpeko esaldia eta nagusia bata bestearen segidan datozenean, tartean inolako lotura-hitzik gabe. Ez dio deitu arduradunari, behin baino gehiagotan esan diogun arren • Esaldiaren hari nagusia hausten duten osagaietan, baita aposizioetan ere. Etxepare, lehen euskal idazlea, Sarrasketan jaio zela uste da • Deiki edo bokatiboa bereizi behar denean. Aizu, Olatz, zatoz lehenbailehen - 36 - • Ondoko terminoek ere koma behar dute: hau da, hots, esate baterako, azkenik, hala ere, adibidez, dena den, izan ere, beraz... Selektibitatean nota ona ateratzeko, ordea, asko ikasi behar izan zuen Ez jarri koma bakarra subjektuaren eta aditzaren artean. *Itzulpengintza juridiko-administratiboa, hizkuntz normalizaziorako ahaleginen ondorioa da Hala ere, betegarri edo osagarria sartuz gero, badaukagu subjektuaren eta aditzaren artean komak jartzea. Itzulpengintza juridiko-administratiboa, lehen esan bezala, hizkuntz normalizaziorako ahaleginen ondorioa da PUNTU ETA KOMA (;) Komak baino pausaldi luzexeagoa adierazten du. • Ideien unitate logiko bereko bi klausula independenteren artean jartzen da. 80-82 urte bitarte hartan gertatu zen; garai hartan, Armendarizek sailaren ardura zuen • Ideia beraren bi alderdi desberdin adierazten dituzten bi klausulen artean. Mondragon Unibertsitatean emakumezkoak 2.191 dira; gizonezkoak, berriz, 3.134 • Komaz mugatutako parteen barruan beste komaren bat sartzean. Bileran izan ziren, besteak beste, Rosa Idiakez, Enpresa Zientzietakoa; Mikel Urteaga, Ingeniaritza Eskolakoa; eta Izaskun Gonzalez, Filosofia Fakultatekoa BI PUNTU (:) Bi puntuek ere pausaldi luzea adierazten dute. Honako kasuetan erabiltzen da, batik bat: • Norbaiten edo nonbaiteko hitzak bere horretan testura ekartzen direnean. Honela dio Araudiak: "Ikaslearen ordez beste norbaitek egingo balu azterketa, ikasle hori ez-gai izango litzateke asignatura ebaluatzean" - 37 - • Ondorengoa aurrekoaren argibide edo adibide dela adierazteko. Kanpokoei posta-gastuak ordaintzea eskatzen zaie aldizkaria jasotzeko: Espainiako Estatuan 6 €, Europan 30 € eta gainerakoetan 72 € • Orduetan. 1. mailako ikasleentzako ordutegi berria hauxe da: 08:15etik 14:15 arte PUNTUA (.) Puntuak esaldiaren azkena markatzen du. Pausa osoa adierazten du. Honako kasuetan erabiltzen da: • Zentzu osoa duen periodoaren bukaeran. Paragrafoaren amaiera markatzen duenean, puntu eta aparte egiten da. Unibertsitateko administrazio-langileen artean euskara erabiltzen duten euskaldunek ere, askotan, ez dute inprimakiak ere euskaraz betetzeko ohiturarik, (...) edo leihatilara inguratzen direnekin eragiketa sinple bat bideratzeko eduki behar duten elkarrizketa, erdarara jo gabe burutzekorik. Denok gaude ezjakin samar arlo honetan. Ez dago, beraz, argudio sakonen bila ibili beharrik esparru honetara erabilera hedatzeko premia larria dagoela justifikatzeko. • Laburduretan: adib. ("adibidez" irakurriko da); etab. ("eta abar"). Baina ez kontzeptu, magnitude, unitateak eta abar adierazteko jartzen diren ikurretan: m, kg, eta $... • Zenbakien ondoren, "-garren"-en ordez. Iturribide kaleko 6.ean dago Kultur Aretoa ETEN-PUNTUAK (...) • Enumerazioa edo esan nahi denaren zentzua irekia uzteko modua da. Giza Elikadura eta Dietetikako diplomaturara lanbide-heziketatik sartzeko adarrak: Analisia eta Kontrola, Dietetika, Farmazia Produktuen eta Antzekoen Fabrikazioa, Elikagaien Industriak, Prozesu Kimikoen Industriak... Aurkikuntzaren garrantziaz konturatu balira... - 38 - • Aipuetan, osorik ematen ez direnean. Egileak hitzaurrean dioen bezala: "Hizkuntza handien jauregietan ere sarri ikusten dira horrelako egoerak, baita frantsesaren eta gaztelaniaren jauregietan ere. Ingelesaren eragina gehiegizkoa dela, gazteriaren hizkera behar bezain jasoa eta aberatsa ez dela..." • Isildu nahi duguna tartean geratzen bada, parentesi artean paratuko ditugu eten-puntuak. 1) atalean zehaztutako baldintzak betetzen ez dituzten eskabideak plazak esleitzeko aipatutako 69/2000 EDn zehaztutako araudi orokorraren menpe geratuko dira, (...) horretarako epea uztailaren 1etik 5era bitartekoa izango da. Ikasle horiei espediente berria egingo zaie 1. mailarako aurkeztutako agiriak oinarri hartuta GALDERA-IKURRA (?) • Galdera-ikurra galdera-esaldiaren bukaeran baino ez da idazten. Zer egin behar dut matrikulatu ondoren? HARRIDURA-IKURRA (!) • Harridura-ikurra esaldiaren bukaeran bakarrik idazten da. Pentsaraztekoa, honek esaten duena! • Harridura ez ezik, beste ñabardura batzuk adierazteko ere erabiltzen da, hala nola, agindua, kexua, etab. Aurrera, sar zaitez Campus Birtualean! PARENTESIA [()] • Bidenabar zerbait aipatu nahi edo daturen bat tartekatu nahi denean erabiltzen da parentesia. Guztira, autorearen 65 obra (54 olio-pintura eta 11 marrazki) agertu dira - 39 - MARRA LUZEA (–) • Parentesien antzera, datu edo argibideren bat tartekatzeko marrak erabiltzen dira. Medikuntzako eta erizaintzako ikasleek ospitalean praktikak egiteko uniforme hau jantzi beharko dute: oinetako zuriak, kasaka eta prakak —eskolako iragarki-taulan agertzen den modeloa— eta osasun-zentroetako praktiketarako bata zuria MARRATXOA (-) • Elkarrizketetan. –Egun on Feli. Zer, dagoeneko lanean? –Aizu! Ezin da momentu batean egunkaria irakurri, ala? • Izen arrotzei atzizkia eransten zaienean. The Times-etik hartutako datuak dira. Stockholm-era joatea erabaki zuten • Lerroz aldatzean, hitzak zatituta geratzen direnean (Euskaltzaindiak hitzak silabaka zatitzea gomendatzen du; adibidez, bur-tsa, guk, lan-gi-le-rik...). Hautazko irakasgaien eskaintza, aukera askeko kredituak lortzeko era, irakasgaien programa, ordutegi eta abarrei buruzko informazio zehatza ikastegiko gidaliburuan eta/edo ikastegiaren web orrian eskuratu ahal izango du ikasleak • Hitz elkartuetan (ez beti; batzuetan aukerakoa da) Bakar-bakarrik, bat-batean, Hezkuntza(-)sistema, barne(-)araudia, jaun-andreak KOMATXOAK (" ") • Norbaitek esana edo idatzia hitzez hitz jaso nahi denean komatxo artean jartzen da. Arturo Kanpionek, liburu honen hitzaurrean honakoa dio: "Aberri-maitasunez sututako olerkariaren bihotz-taupadak dira olerki hauek" • Era berean, komatxo artean idazten dira lan artistikoen izenburuak, liburu eta artikuluenak, izengoitiak, beste hizkuntzetatik hartutako terminoak edo ironiazko zentzuan erabiltzen diren hitzak. Kutxa Fundazioak "Donostia Hiria" literatur sarien emaitzak kaleratu ditu Badakigu Kristobal Kolon Amerika "aurkitu" zuen lehena ez zela izan - 40 - TESTUAK ELE BIETAN Aurrena, bereiz dezagun zein testu- edo idazki-motaren aurrean gauden. Hurrena euskarazko eta erdarazko testua non kokatuko ditugun erabaki, eta kokapenaren bidez, hizkuntza bat bestea baino gehiago nabarmentzea lortuko dugu. Hona hemen hainbat aholku. TESTUEN SAILKAPENA, LUZERA KONTUAN IZANIK DATUAK Batzuetan datuak bata bestearen ondoan jarri behar izaten ditugu. Beste batzuetan, aldiz, zutabeetan idazten ditugu; horrelakoetan, euskara goiko aldean eta erdara behekoan jarriko ditugu. Izena / Nombre: Izena 1. abizena 2. abizena Abizenak / Apellidos: Nombre 1º apellido 2º apellido TESTU LABURRAK: gutunak, bilera-deiak... Oso laburrak badira, idatzi bata goiko aldean eta bestea behekoan. Luzetxoagoak direnetan, berriz, komeni da orriaren alde berean bi zutabetan idaztea; halaber,aukeran dugu orriaren alde banatan idaztea. Zutabeetan idaztea erabakiz gero, ezkerreko aldean euskarazkoa jarriko dugu. Izan ere, begiak alde horretara zuzentzen omen ditugu lehenengo. ORRIAREN ALDE BANATAN IDAZTEKO TESTUAK: Testuak orri bat baino gehiago hartzen duen kasuetan, orrialde asko ez badira zutabeetan ere idatz ditzakegu, erabakiren baten berri ematean, esaterako. EUSKARAZ GAZTELANIAZ - 41 - ORRI BAT BAINO GEHIAGOKO TESTUAK (txostenak, aktak, liburuak...) Idatzi ezkerreko orrialdean bat eta eskuinekoan bestea. Hala ere, zutabeen kasuan ez bezala, eskuinekoak omen du lehentasuna; beraz, euskarazko testua alde horretan idatziko dugu. GAZTELANIAZ EUSKARAZ Beste aukera bat ere badugu: liburuaren aurreko aldean bat eta atzekoan, ipurdiz gora, bestea. TIPOGRAFIA Tipografiak ere badu eraginik hizkuntza bat bestea baino gehiago nabarmentzeko; izan ere, zenbat eta letra handiagoa, orduan eta garrantzi handiagoa emango baitiogu hizkuntzari. Bestetik, letra bera idazteko era ezberdinak ere baditugu eta horien artean hierarkia bat eginez gero: letra lodiz idatzitakoak dira nabarmenenak, eta etzana garrantzi txikiagokoa dugu. DEIALDIA DEIALDIA DEIALDIA Letra lodia neurriz erabiltzea aholkatzen digute. Gehiegi erabiltzen badugu, nekagarria suertatuko zaigu; beraz, zerbait azpimarratzeko eta indartzeko baino ez dugu erabili behar. Bestalde, letra etzana irakurtzeak nekatu egiten gaitu; horregatik, ez du balio testu luzeetarako. Bi zutabetan idatzitako testuetan (ofizioak eta gutunak, esaterako), berez hizkuntza bietan errepikatu beharko genituzkeen osagai batzuk dauzkagu, hala nola, hartzailearen datuak, igorlearenak, data... Bada, euskara nabarmentzeko beste modu bat hauxe izan daiteke: horiek guztiak euskara hutsean ematea. - 42 - ERDARAKADAK eta HIZTEGI BATUA Hizkuntza guztiek egin behar dute egoera berrietara egokitzeko ahalegina, hizkuntza txiki nahiz handi izan. Denek egin behar dute aldaketa, biziko badira. Bide horretan dugu euskara, baina gure herria txikia da; eta gainera, hizkuntza handi biren aldamenean bizi da. Txikia eta makala delako euskara, eta handiak eta indartsuak, berriz, frantsesa eta gaztelania askotan erabiltzen ditugu gure hizkuntzak propio ez dituen hainbat hitz edota esamolde. Eguneroko jarioan asko dira erabiltzen ditugun erdarakadak, bai ahozko komunikazioan, baita idatzizkoan ere. Eskuliburu honen "Idaztean" atalean, estiloan, horietako batzuen azalpena duzu, baina hona hemen baliagarri izango duzun hitz zein esamolde batzuen zerrenda: ERDARAKADA HOBETO Langileak adostasunera heldu ziren Langileak ados jarri ziren Antitabako kanpaina indartu dute bulegoan Tabakoaren bulegoan Bere erantzunak arreta deitu zidan Bere erantzunak atentzioa eman zidan Gaizki aurkitzen da Gaizki dago Guggenheim museoa Bilbon aurkitzen da Guggenheim museoa Bilbon dago aurkako kanpaina indartu dute Bilboko biztanleriak behera egin badu, Gasteizkoak Bilboko biztanleriak behera egin du; Gasteizkoak, gora berriz, gora Emaitza baikorra lortu genuen bileran Emaitza ona/ positiboa/ itxaropentsua lortu genuen bileran Bakoitzak ikus dezala zer egin Norberak ikus dezala zer egin Baldintza txarrean Egoera txarrean/Txarto Baimen bat behar da Baimena behar da Oso liburu eder bat irakurri du Oso liburu ederra irakurri dut Inozo batzuk zarete Inozo hutsak/Inozo galantak zarete Orain ezin dut hitz egin eta beranduago deituko dizut Orain ezin dut eta geroago deituko dizut Konortea berreskuratu zuen Bere onera etorri zen Proposamen berri bat egin digute Beste proposamen bat egin digute Beste egunean hitz egin zuen jardunaldietan Lehengo egunean hitz egin zuen jardunaldietan Irakasle bezala aritu zen Irakasle aritu zen Sorginak printzea igel batean bihurtu zuen Sorginak printzea igel bihurtu zuen Langileen erdiak euskaldunak diren bitartean, beste Langileen erdiak euskaldunak dira, eta beste erdiak, erdaldunak erdiak, erdaldunak Kargutik bota dute Kargutik kendu dute Siesta ederra bota dugu arratsaldean Siesta ederra egin dugu arratsaldean Bi itsasontzi desagertu dira Bi itsasontzi galdu dira Etxetik desagertu da Etxetik falta da - 43 - Hizkuntza asko desagertu dira munduan Hizkuntza asko galdu dira munduan Alderdi desberdinak bat etorri ziren Alderdi guztiak/Alderdiak bat etorri ziren Formatu desberdinetan aurkeztu zuten Hainbat formatutan aurkeztu zuten Diru-kopuru handia biltzea espero dute diputazioek Dirutza handia biltzea espero dute diputazioek aurtengo errenta-aitorpenean aurtengo errenta-aitorpenean Irteteari ekin zion Irten (egin) zen Erdi-erdian jotzen dudala Erdi-erdian jo baietz! Goazen azkar, berandu dela Goazen azkar, berandu da eta Arazo hori hamasei urteko gazteen artean ematen da Arazo hori gertatzen da hamasei urteko gazteen artean Futbol-txapelketako azken jardunaldian sei berdinketa Futbol-txapelketaren azken jardunaldian eman dira berdinketa gertatu/jazo/izan dira sei Ardura hori daraman epailea Horretaz arduratzen den epailea/Ardura hori duen epailea Sarrikora daraman bidea berritzen ari dira Sarrikoko bidea/Sarrikora doan bidea berritzen ari dira Gobernuak daraman politika Gobernuaren politika/Gobernuak duen politika Ondo eramaten gara Ondo konpontzen gara Epaiak aurreikuspenei erantzun die Epaiak espero zena eman du Errudunari espedientea zabalduko zaio Errudunari espedientea egingo zaio Ingelesa ezagutzen du Badaki ingelesez Langabeziak jaitsiera garrantzitsua ezagutu du Langabeziak behera egin du nabarmen Ezagutzera eman diot datorren astean amaituko dela Aditzera eman diot datorren astean amaituko dela eskabidea aurkezteko epea eskabidea aurkezteko epea Istripu garrantzitsu bat gertatu zen Istripu larri bat gertatu zen Gaurkoan lehendakaria Madrilera joango da Gaur lehendakaria Madrilera joango da Esne berezi horien salmenta botiketan gauzatzen da Esne berezi hori botiketan saltzen da Funtzionarioen gehiengoak baiezko botoa eman du Funtzionario gehienek baiezkoa eman dute Alkandora hori oso ondo geratzen zaizu Alkandora horrek oso ondo ematen dizu Bost langile hilik gertatu dira Bost langile hil dira Lanean hasteko gogoak dauzkat Lanean hasteko gogoa daukat Aurkezpenarekin hasiko gara Aurkezpena egiten hasiko gara/Aurkezpena egingo dugu Hortik dabil Patxi? Patxi hor (al) dago/da? Sailburuaren erantzunak irakurketa bikoitza du Sailburuaren erantzuna bi aldetatik azter daiteke Herri horretan etxe isolatu batzuk baino ez daude Herri horretan etxe bakan batzuk baino ez daude Baimenak behin-behineko izaera izango du Baimena behin-behinekoa izango da Izaera publikoko erakundeak Erakunde publikoak EPSV izenez ezagutzen direnak EPSV deritzenak/EPSV esaten zaienak Administratzaileak jakitera eman duenez... Administratzaileak aditzera eman duenez... - 44 - Bazkaldu eta gero jarraituko dute bilerarekin Bazkaldu eta gero jarraituko dute bilera Dekretu-egitasmoak aldaketa batzuk jasan ditu Dekretu-egitasmoak aldaketa batzuk izan ditu Zein paper jokatu behar duzu bilera horretan? Zein da zure eginkizuna bilera horretan? Akats larriak egiten diren kasuetan ez da azterketa Akats larriak egiten direnean ez da azterketa zuzentzen jarraituko zuzentzen jarraituko Kasu horrek ez du eraginik izango lanpostu-banaketan Auzigai horrek ez du eraginik izango lanpostu banaketan Kasu horretan oraindik ez dute lekukoek deklaratu Auzi horretan oraindik ez dute lekukoek deklaratu Titularraren gaixotasunaren kasuan, ordezkoa jarriko Titularra gaixorik badago, ordezkoa jarriko da da haren tokian haren tokian Arazoa sakonki aztertu behar da Arazoa sakon aztertu behar da Teorikoki erabakia zuzena da, baina praktikan ez Teorian erabakia zuzena da, baina praktikan ez Asteleheneko bileran jende gehiegi zegoen eta ez Asteleheneko bileran jende gehiegi zegoen eta ez nekien non kokatu nekien non jarri/eseri Unibertsitateko behin-behineko langileen kolektiboak Unibertsitateko behin-behineko langileek oposizioetarako deialdia egiteko eskatu du oposizioterako deialdia egiteko eskatu dute Zurekin konparatuta gaztea da Zure aldean gaztea zen Udal-zerbitzu teknikoen luzatutako txosten teknikoan Udal-zerbitzu teknikoek egindako jasotzen dira baldintza guztiak teknikoan jasotzen dira baldintza guztiak txosten Arazoak prozesu luzea dauka Arazoak luze joko du Zuzendari-mailako bilera izan zen ostegunean Zuzendarien bilera izan zen ostegunean Bere iritzia lehengoan mantendu du Lehengo iritziari eutsi dio/Eutsi egin dio bere iritziari Lehendakariak elkarrizketak mantendu zituen alderdi Lehendakariak elkarrizketak izan zituen alderdi guztiekin guztiekin Nola edo hala mantendu zuen oreka Nola edo hala gorde zuen oreka Oso ondo menderatzen du euskara Oso ondo daki euskaraz/Oso ondo hitz egiten du euskaraz Pena merezi du lanean saiatzea, gauzak txukun Merezi du lanean saiatzea, gauzak txukun egiteko egiteko Mila bider esan nion lana garaiz amaitzeko Hamaika bider/Hamaikatxotan/Makina bat aldiz esan nion lana garaiz amaitzeko Min egin naiz orkatiletan Min hartu dut orkatiletan Erakundearen ordezkari moduan joan zen Erakundearen ordezkari joan zen Idazkariarekin telefonoz hitz egiten nengoela, deia Idazkariarekin telefonoz hitz egiten ari nintzela, moztu egin zen deia eten egin zen Leioarako bidea moztu egin behar izan dute Leioarako bidea itxi egin behar izan dute Gure fakultatean argi-indarra moztu egin zutenez ezin Gure fakultatean argi-indarra kendu egin zutenez, izan genuen lana bukatu ezin izan genuen lana bukatu Teknikarion zeregina gomendioak ematera mugatzen Teknikarion zeregina da da/ematea besterik ez da Kultur munduari emandako diru-laguntzak gomendioak Kulturari emandako diru-laguntzak - 45 - ematea Garbitzaileak greba gogor batean murgildu dira Garbitzaileak greba gogorra egiten ari dira Sindikatuak negoziazioetan murgildurik daude Sindikatuak buru-belarri ari dira negoziatzen Herriko jaietan murgilduta gaude Herriko jaiak bete-betean ospatzen ari gara Hori da unibertsitateko eraikin nagusiena Hori da Unibertsitateko eraikin nagusia Neurri politikoak hartu beharko dituzte Erabaki politikoak hartu beharko dituzte Lau metro neurtzen ditu Lau metro luze da/Lau metroko luzera dauka Zenbat neurtzen du mahai honek? Zer neurri du mahai honek?/Zein da mahai honen neurria? Nire amarekin joan naiz udaletxera Amarekin joan naiz udaletxera Niretzat, emaitzak ez dira hain onak Nire ustez, emaitzak ez dira hain onak Gobernutik ekonomiaren garapena lortu nahi da Gobernuak ekonomiaren garapena lortu nahi du Idazkari berria bulegotik ikusi dut gaur goizean Idazkari berria bulegoan ikusi dut gaur goizean Zuzendaria Madriletik dabil Zuzendaria Madrilen dabil Arau-hauste larri bat osatzen du Arau-hauste larria da Sindikatuak enplegu osoa eskatzen du Sindikatuak guztiontzako enplegua eskatzen du Terminologiari buruzko jardunaldia bihar ospatuko da Terminologiari buruzko jardunaldia bihar izango da Arkitektoak kontu horretan jokatzen duen papera Arkitektoak kontu horretan duen zeregina Pertsonalki joango naiz Ni neu joango naiz Gure asmoa planteatu diegu Gure asmoa adierazi/azadu diegu Bere egitasmoak porrota ezagutu zuen hasiera- Bere egitasmoak porrot egin zuen hasiera— -hasieratik hasieratik Posible da errektorea ere etortzea Baliteke errektorea ere etortzea/Litekeena da errektorea ere etortzea Irabazteko posibilitate asko du Irabazteko aukera ederra du Arazo puntualak sortu dira Unean uneko arazoak sortu dira Gai puntual batzuk eztabaidatu ziren bileran Gai jakin batzuk eztabaidatu ziren bileran Alderdi hori irabazle suertatu da hauteskundeetan Alderdi horrek irabazi du hauteskundeetan Lau hildako suertatu dira Lau hildako izan/gertatu dira Horrek amaiera suposatuko du Hori amaiera izango da/Horrek amaiera ekarriko du Suposa dezagun gaur datorrela Demagun/Jo dezagun gaur datorrela Suposatzen dut etxean egongo dela Uste dut etxean egongo dela Tropeletik ihes egin zuen helmugatik bi kilometrora Tropeletik ihes egin zuen, eta helmugatik bi harrapatua izateko kilometrora harrapatu zuten Orain ezin dut hitz egin, eta gero deitzen dizut Orain ezin dut hitz egin, eta gero deituko dizut Joaten gara zerbait erostera? Joango (al) gara zerbait erostera? Berandu etortzea huts larri dela ulertuko da Berandu etortzea huts larritzat joko da Bilera igandean egokitzen bada, astelehenean egin Bilera igandean egokitzen bada, horrek esan nahi behar dela ulertuko da du astelehenean egin behar dela - 46 - Ez ibili adarretatik eta zentratu zaitez Ez ibili adarretatik eta jo ezazu harira Zaharren zentroa irailean zabalduko dute Zaharren egoitza/Zaharren zabalduko dute Pirataz mozorrotuta etorri zen festara Pirata jantzita etorri zen festara Irakaslearen zorionak dira Irakaslearen urtebetetzea da Botanika-ikasleei zuzendutako ikastaroa Botanika-ikasleentzako ikastaroa Telegrama zuzendu zion Telegrama bidali zion - 47 - etxea irailean HIZTEGI BATUKO ZENBAIT HITZ HIZTEGI BATUAN BAI HIZTEGI BATUAN EZ afari apari artxibozain artxibari arropa erropa banku banko betiere beti ere bidesari, ordainleku peaje deuseztatu deuseztu diziplina disziplina dokumentu dokumento eduki edukin ehuneko portzentaje, portzentaia ehunka ehundaka eranskin eraskin erraz errez eskaini eskeini euskara euskera formatu formato gaztelania gaztelera gutxi gorabehera gutxi gora behera gutxiengo minoria igarri Igarri imajinatu imaginatu irakasgai asignatura irakasle-ikasketak magisteritza iritzi eritzi jaitsi jeitsi jardun ihardun komun amankomun konfiantza konfidantza konpromiso konpromezu kontuan kontutan lehenbailehen lehen bait lehen lizentziadun lizentziatu mantentze-lanak mantenimendu merkatu merketu moneta moneda motor motore nafar napar nekazaritza nekazal noranzko norantza notario notari - 48 - objektibo objetibo ontzi untzi ordenagailu ordenadore oro har orohar osaera osakera paragrafo parrafo poltsa boltsa puntu punto sobera soberan sumatu somatu ukitu ukitu zain zai - 49 - ESPAINIAKO UNIBERTSITATEEN IZENAK Hona hemen itzultzeko: • hainbat irizpide, unibertsitateen izenak gaztelaniaz daudenean Leku baten izena adierazten denean ez dago arazorik: Universidad de Salamanca = Salamancako Unibertsitatea. • Izena deskriptiboa denean, berriz, ahal baldin bada saiatu izenak esan nahi duena euskaraz ematen: Universidad Pontificia de Comillas = Comillasko Eliz Unibertsitatea • Pertsona izena denean zailagoa izaten da, ez baitago beti araututa izen historikoak eta abar nola eman behar diren: Universidad Sancho El Sabio = Antso Jakituna Unibertsitatea Halakoetan, Euskaltzaindiak emandako zerrendetan ageri badira, hortik hartu; bestela, hiztegi entziklopedikoetara jo. • Leku-izen batzuek azentu-marka azenturik gabe idaztea. daukate. Aukerakoa da azentuarekin ESPAINIAKO UNIBERTSITATEAK GAZTELANIAZ Iniciativa Universidad del Atlántico Mondragon Unibertsitatea Universidad Abierta Interactiva Universidad Alfonso X El Sabio Universidad Antonio de Nebrija Universidad Autónoma de Madrid Universidad Carlos III de Madrid Universidad Católica de Ávila Universidad Católica San Antonio Universidad Complutense de Madrid Universidad de Alcalá de Henares Universidad de Alicante Universidad de Almería Universidad de Burgos Universidad de Cádiz Universidad de Cantabria Universidad de Castilla La Mancha Universidad de Córdoba Universidad de Deusto Universidad de Extremadura EUSKARAZ Atlantikoko Unibertsitaterako Ekimena Mondragon Unibertsitatea Unibertsitate Interaktibo Irekia Alfontso X.a Jakituna Unibertsitatea Antonio Nebrijakoa Unibertsitatea Madrilgo Unibertsitate Autonomoa Madrilgo Karlos III.a Unibertsitatea Avilako Unibertsitate Katolikoa San Antonio Unibertsitate Katolikoa Madrilgo Unibertsitate Konplutentsea Alcala de Henaresko Unibertsitatea Alacanteko Unibertsitatea Almeriako Unibertsitatea Burgosko Unibertsitatea Cadizko Unibertsitatea Kantabriako Unibertsitatea Gaztela-Mantxako Unibertsitatea Kordobako Unibertsitatea Deustuko Unibertsitatea Extremadurako Unibertsitatea - 50 - edo Universidad de Gerona Universidad de Granada Universidad de Huelva Universidad de Jaén Universidad de La Coruña Universidad de La Laguna Universidad de La Rioja Universidad de Las Palmas de Gran Canaria Universidad de León Universidad de Málaga Universidad de Murcia Universidad de Navarra Universidad de Oviedo Universidad de Salamanca Universidad de San Pablo CEU Universidad de Santiago de Compostela Universidad de Sevilla Universidad de Valencia Universidad de Valladolid Universidad de Vigo Universidad de Zaragoza Universidad del País Vasco Universidad Europea de Madrid Universidad Internacional de Andalucía Universidad Internacional de Andalucía, Sede Antonio Machado de Baeza Universidad Internacional de Andalucía, Sede La Rábida Universidad Internacional Menéndez Pelayo Universidad Internacional SEK Universidad Miguel Hernández de Elche Universidad Nacional de Educación a Distancia Universidad Pablo de Olavide Universidad Politécnica de Cartagena Universidad Politécnica de Cataluña Universidad Politécnica de Madrid Universidad Politécnica de Valencia Universidad Pontificia Comillas Universidad Pontificia de Salamanca Universidad Pública de Navarra Universidad Rey Juan Carlos Universitat Autónoma de Barcelona Universitat de Barcelona Universitat de Les Illes Balears Universitat de Lleida Universitat de Vic Universitat Jaume I de Castellón Universitat Oberta de Catalunya Universitat Pompeu Fabra Universitat Rámon Llull Universitat Rovira I Virgili Tarragona Gironako Unibertsitatea Granadako Unibertsitatea Huelvako Unibertsitatea Jaengo Unibertsitatea Coruñako Unibertsitatea La Lagunako Unibertsitatea Errioxako Unibertsitatea Kanaria Handiko Las Palmasko Unibertsitatea Leongo Unibertsitatea Malagako Unibertsitatea Murtziako Unibertsitatea Nafarroako Unibertsitatea Oviedoko Unibertsitatea Salamancako Unibertsitatea San Pablo Unibertsitatea Santiagoko Unibertsitatea Sevillako Unibertsitatea Valentziako Unibertsitatea Valladolideko Unibertsitatea Vigoko Unibertsitatea Zaragozako Unibertsitatea Euskal Herriko Unibertsitatea Madrilgo Unibertsitate Europarra Andaluziako Nazioarteko Unibertsitatea Andaluziako Nazioarteko Unibertsitatea (Antonio Machado-Baeza) Andaluziako Nazioarteko Unibertsitatea (La Rabida) Menendez Pelayo Nazioarteko Unibertsitatea SEK Nazioarteko Unibertsitatea Elxeko Miguel Hernandez Unibertsitatea Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazionala Pablo Olavide Unibertsitatea Cartagenako Unibertsitate Politeknikoa Kataluniako Unibertsitate Politeknikoa Madrilgo Unibertsitate Politeknikoa Valentziako Unibertsitate Politeknikoa Comillas Eliz Unibertsitatea Salamancako Eliz Unibertsitatea Nafarroako Unibertsitate Publikoa Juan Carlos Erregea Unibertsitatea Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa Bartzelonako Unibertsitatea Balear Uharteetako Unibertsitatea Lleidako Unibertsitatea Vic-eko Unibertsitatea Castellóko Jaume I.a Unibertsitatea Kataluniako Unibertsitate Irekia Pompeu Fabra Unibertsitatea Ramon Llull Unibertsitatea Rovira I Virgili Unibertsitatea-Tarragona - 51 - ATZERRIKO UNIBERTSITATEEN IZENAK Hona hemen hainbat irizpide, unibertsitateen izenak gaztelania ez den erdaran daudenean itzultzeko: • Leku izenak direnean ez dago arazo handirik: Université de Bordeaux = Bordeleko Unibertsitatea University of Cambridge = Cambridge-ko Unibertsitatea • Izena deskriptiboa denean edo pertsona-izena denean, printzipioz ez genituzke itzuli beharko, EHUko lan-hizkuntzak eta hizkuntza ofizialak euskara eta gaztelania baino ez direlako. Gainera, beti gerta daiteke gure inguruko inor gutxik ulertzen duen hizkuntzaren bateko izen bat agertzea, eta, beraz, ezin ematea izen horiek euskaraz. - 52 - UDALERRIAK OHARRAK Kontuan izan izen askok amaieran -a dutela, baina tokizko deklinabide-kasuetan ez dela agertzen: Azkoitia, baina Azkoitira... Beste batzuek, berriz, -a hori berezkoa dute eta ez dute galtzen inoiz: Donostia, eta Donostiako; Busturia, eta Busturiako... Galtzen dutenak zein diren jakiteko, izenaren ondoan -a jarri dugu, galkorra dela adierazteko (adibidez, Azkoitia, -a). Hala ageri ez denean, izenak ez du inoiz galtzen. Adibideak: Azkoitia, -a Azkoitia Azkoitiak Azkoitiari Azkoitiaren Azkoitiaz Azkoitian Azkoitira Azkoititik Azkoitiko Donostia Donostia Donostiak Donostiari Donostiaren Donostiaz Donostian Donostiara Donostiatik Donostiako • Izen batzuek amaieran ez daukate inolako -a-rik, baina batzuetan (okerrez edo gaztelaniako izenaren eraginez) jarri egiten zaie: Legazpi, eta ez *Legazpia; Errigoiti, eta ez Errigoitia... • Batzuetan Euskaltzaindiak proposatutako izena eta udalaren izen ofiziala ez datoz bat: Burgelu (Euskaltzaindia) eta Elburgo (izen ofiziala), Biasteri (Euskaltzaindia) eta Laguardia (ofiziala)... Zerrenda honetan Euskaltzaindiaren proposamenaren araberakoak aurkituko dituzu. - 53 - AURKIBIDEA ARABA • Agurain • Lantziego • Aulesti • Aiara • Lapuebla de Labarca • Bakio • Amurrio • Laudio • Balmaseda • Añana • Legutiano • Barakaldo • Aramaio • Leza • Barrika • Argantzon • Mañueta • Basauri • Armiñón • Moreda de Alava • Bedia • Arraia-Maeztu • Navaridas • Berango • Arratzu-Ubarrundia • Oion • Bermeo • Artziniega • Okondo • Berriatua, -a • Asparrena • Samaniego • Berriz • Barrundia, -a • Trebiñu • Bilbo • Bastida • Urizaharra • Busturia • Berantevilla • Urkabustaiz • Derio • Bernedo • Villabuena de Álava • Dima • Bilar • Zalduondo • Durango • Burgelu • Zanbrana • Ea • Donemiliaga • Zigoitia • Elantxobe • Dulantzi • Zuia • Elorrio • Ekora • Erandio • Eltziego • Ereño • Entzia mendizerra • Abadiño • Ermua, -a Erriberabeitia, -a • Abanto-Zierbena • Errigoiti Erriberagoitia, -a • Ajangiz • Etxebarri • Gasteiz • Alonsotegi • Forua, -a • Gobiaran • Amoroto • Fruiz • Guardia (Biasteri) • Arakaldo • Galdakao • Harana • Arantzazu • Galdames • Iruña Oka • Areatza • Gamiz-Fika • Iruraitz-Gauna • Arrankudiaga • Garai • Iturrieta mendiak • Arratzu • Gatika • Kanpezu • Arrieta • Gautegiz Arteaga • Kripan • Arrigorriaga • Gernika-Lumo • Kuartango • Arteaga-Gaztelu- • Getxo • La Rasa mendia -Elexabeitia • Gizaburuaga • Lagran • Artzentales • Gordexola • Lantaron • Atxondo • Gorliz • • BIZKAIA - 54 - • Gueñes • Sondika • Ataun • Ibarrangelu • Sopela • Azkoitia, -a • Igorre • Sopuerta / Garape • Azpeitia, -a • Ispaster • Sukarrieta • Baliarrain • Iurreta • Trapagaran • Beasain • Izurtza • Turtzioz • Beizama • Jatabe • Ubide • Belauntza • Karrantza • Ugao • Berastegi • Kortezubi • Urduliz • Bergara • Lanestosa • Urduña • Berrobi • Larrabetzu • Villaverde Turtzioz • Bidania-Goiatz • Laukiz • Zaldibar • Deba • Leioa • Zalla • Donostia • Lekeitio • Zamudio • Eibar • Lemoa • Zaratamo • Elduain • Lemoiz • Zeanuri • Elgeta • Lezama • Zeberio • Elgoibar • Loiu • Zierbena • Errenteria • Mallabia, -a • Zornotza • Errezil • Mañaria, -a • Eskoriatza • Markina-Xemein • Ezkio-Itsaso • Markin-Etxebarria • Abaltzisketa • Gabiria • Meñaka • Aduna • Gaintza • Mendata • Aia • Gaztelu • Mendexa • Aizarnazabal • Getaria • Morga • Albiztur • Hernani • Mundaka • Alegia • Hernialde • Mungia • Alkiza • Hondarribia, -a • Munitibar-Arbatzegi- • Altzaga • Ibarra -Gerrikaitz • Altzania mendiak • Idiazabal • Murueta • Altzo • Ikaztegieta • Muskiz • Amezketa • Irun • Muxika • Andoain • Irura • Nabarniz • Anoeta • Itsasondo • Ondarroa • Antzuola • Larraul • Orozko • Aralar • Lasarte-Oria • Ortuella (Amezketa-Ordizia) • Lazkao • Otxandio • Arama • Leaburu • Plentzia • Aretxabaleta • Legazpi • Portugalete • Arrasate • Legorreta • Santurtzi • Asteasu • Leintz Gatzaga • Sestao • Astigarraga • Lezo GIPUZKOA - 55 - mendizerra • Lizartza • Allin • Barillas • Mendaro • Allo • Basaburua, -a • Mutiloa • Altsasu • Baztan • Mutriku • Ameskoabarren • Beintza-Labaien • Oiartzun • Ameskoako • Beire • Olaberria, -a mugarrietako • Belaskoain • Oñati mendiak • Bera • Ordizia • Andosilla • Berbintzana • Orendain • Añorbe • Beriain • Orexa • Antsoain • Berriobeiti • Orio • Antzin • Berriozar • Ormaiztegi • Anue • Bertizarana • Pasaia • Araitz • Betelu • Segura • Arakil • Bidankoze • Soraluze • Aranaratxe • Bidaurreta • Tolosa • Aranguren • Biurrun-Olkotz • Urnieta • Arano • Buñuel • Urretxu • Arantza • Burgi • Usurbil • Aras/Tres Aras • Burlata • Villabona-Amasa • Arbizu • Busto, El • Zaldibia • Arellano • Cabanillas • Zarautz • Areso • Cabredo • Zegama • Arguedas • Cadreita • Zerain • Aria • Caparroso • Zestoa • Aribe • Cárcar • Zizurkil • Armañanzas • Cascante • Zumaia • Arroitz • Cáseda • Zumarraga • Arruazu • Castejón • Artaxoa • Cintruénigo • Artazu • Corella NAFARROA • Abaigar • Artzibar • Cortes • Abartzuza • Atarrabia • Deierri • Abaurregaina, -a • Atetz • Deikaztelu • Abaurrepea, -a • Auritz • Desoio • Aberin • Azagra • Donamaria • Ablitas • Azkoien • Doneztebe • Adios • Azuelo • Eguesibar • Aezkoako mendiak • Bakaiku • Elgorriaga • Agoitz • Barañain • Elizagorria, -a • Aguilar Kodeskoa • Barasoain • Elo • Aiegi • Barbarin • Elortzibar • Alesbes • Bargota • Eneritz - 56 - • Eratsun • Hiriberri • Mañeru • Ergoiena, -a • Ibargoiti • Marañón • Erregeren Bardeak • Igantzi • Marcilla • Erriberri • Iguzkitza • Mélida • Erroibar • Imotz • Mendavia • Erromantzatua, -a • Irañeta • Mendaza • Erronkari • Irunberri • Mendigorria, -a • Esa • Iruñea • Metauten • Eslaba • Irurtzun • Milagro • Espartza • Ituren • Mirafuentes • Espronceda • Iturmendi • Miranda de Arga • Esteribar • Itza • Monteagudo • Etaiu • Itzagaondoa, -a • Morentin • Etxalar • Itzaltzu • Mues • Etxarri • Izaba • Murchante • Etxarri Aranatz • Jaitz • Murieta • Etxauri • Jaurrieta • Murillo el Cuende • Eulate • Lakuntza • Murillo el Fruto • Ezkabarte • Lana • Muruzabal • Ezkaroze • Lantz • Nabaskoze • Ezkurra • Lapoblación / Meano • Nazar • Ezporogi • Larraga • Obanos • Falces • Larraona • Odieta • Fitero • Larraun • Oibar • Fontellas • Leatxe • Oitz • Funes • Ledea • Oko • Fustiñana • Legarda • Olaibar • Galar • Legaria • Olatzagutia • Galipentzu • Leitza • Olexoa • Galoze • Lekunberri • Ollaran • Garaioa • Leotz • Oloritz • Garde • Lerga • Oltza • Gares • Lerín • Orbaizeta • Garinoain • Lesaka • Orbara • Garralda • Lezaun • Orisoain • Gazteluberri • Lizarra • Orkoien • Genevilla • Lizoain • Orontze • Gesalatz • Lodosa • Orotz-Betelu • Girgillao • Lokiz mendizerra • Orreaga • Goizueta • Longida • Oteitza • Goñerri / Goñibar • Lukin • Otsagabia, -a • Gorza • Luzaide • Petilla de Aragón - 57 - • Piedramillera • Pitillas • Puiu • • • Itsasu Monjardín • Jatsu (Lapurdi) • Villatuerta • Kanbo Ribaforada • Xabier • Larresoro • Saldias • Xulapain • Lehuntze • San Adrián • Zabaltza • Lekorne • San Martin Unx • Zangoza • Lekuine • Sansol • Zare • Luhuso • Santacara • Zarrakaztelu • Makea • Sartaguda • Ziordia, -a • Milafranga • Sartze • Zirauki • Mugerre • Sesma • Ziritza • Sara • Sorlada • Zizur • Senpere • Sunbilla • Zizur Nagusia, -a • Urketa • Tafalla • Zubieta • Urruña • Tiebas-Muru • Zugarramurdi • Uztaritze Artederreta • Zuñiga • Ziburu • Zuraide Villamayor de • Tirapu • Torralba del Río • Torres del Río • Ahetze • Tulebras • Ahurti • Tutera • Ainhoa • Uharte • Angelu • Uharte Arakil • Arbona • Aiherra • Ukar • Arrangoitze • Ainhize-Monjolose • Ultzama • Azkaine • Aintzila • Untzitibar • Baiona • Aiziritze • Untzue • Bardoze • Akamarre • Urantzia • Basusarri • Aldude • Urdazubi • Beskoitze • Amenduze-Unaso • Urdiain • Biarritz / Miarritze • Amorotze-Zokotze • Urraulbeiti • Bidarte • Anhauze • Urraulgoiti • Biriatu • Arberatze-Zilhekoa • Urrotz • Bokale • Arboti-Zohota • Urrotz • Donibane Lohizune • Arhantsusi • Urzainki • Ezpeleta • Armendaritze • Uterga • Getaria (Lapurdi) • Arnegi • Uxue • Gixune • Arrosa • Uztarroze • Haltsu • Arruta-Sarrikota- • Valtierra • Hazparne • Viana • Hendaia • Azkarate • Hiriburu • Baigorri LAPURDI - 58 - NAFARROA BEHEREA • Ahatsa-Altzieta-Bazkazane Amikuze • Banka • Larribarre-Sorhapürü • Garindaine • Bastida • Larzabale-Arroze- • Gotaine-Irabarne • Behaskane- Zibitze • Hauze Laphizketa • Lasa • Idauze-Mendi • Behauze • Lekunberri • Iruri • Behorlegi • Lukuze-Altzumarta • Jeztaze • Bidarrai • Martxuta • Lakarri-Arhane- • Bidaxune • Mehaine • Bunuze • Mendibe • Larraine • Burgue-Erreiti • Mithiriña • Lexantzü-Zunharre • Buztintze-Hiriberri • Oragarre • Ligi-Atherei • Donaixti-Ibarre • Ortzaize • Liginaga-Astüe • Donamartiri • Ostankoa • Lohitzüne-Oihergi • Donapaleu • Pagola • Maule-Lextarre • Donazaharre • Samatze • Mendikota • Donibane Garazi • Suhuskune • Mitikile-Larrori- • Donostiri • Uharte Garazi • Duzunaritze- • Uharte-hiri • Montori / Berorize Sarasketa • Urepele • Muskildi • Eiheralarre • Zaro • Ospitalepea, -a • Erango • Ozaraine-Erribareita • Ezterenzubi • Ozaze-Zühara • Gabadi • Ainharbe • Pagola • Gamarte • Aloze-Ziboze- • Sarrikotapea, -a • Gamue-Zohazti -Onizegaine • Sohüta • Garruze Altzai-Altzabeheti- • Urdatx / Santa-Grazi • Heleta -Zunharreta • Urdiñarbe • Hozta • Altzürükü • Ürrüstoi-Larrabile • Ibarrola • Arrokiaga • Zalgize-Doneztebe • Iholdi • Arüe-Ithorrotze- • Ilharre • Irisarri • Atharratze-Sorholüze • Irulegi • Barkoxe • Isturitze • Berrogaine-Lahüntze • Izpura • Bildoze-Onizepea, -a • Izura-Azme • Domintxaine-Berroeta • Jatsu Garazi • Eskiula • Jutsi • Etxarri • Labetze-Bizkai • Etxebarre • Lakarra • Ezpeize-Ündüreine • Landibarre • Gamere-Zihiga -Sarrikotagaine -Mendibile ZUBEROA • -Olhaibi - 59 - BARRENDEGIAK • • Uda/Trebiñu • Argantzon • Trebiñu Villaverde Turtzioz • Villaverde Turtzioz KOMUNIKAZIOETARAKO ESALDIAK OHAR OROKORRA Esaldi hauek komunikazioetan funtzio jakin batzuk betetzeko adibideak baino ez dira. Beti izango dugu irudimena eta sormena erabiltzea. Maila formalekoak dira; beraz, testu informalen bat sortu behar badugu (adibidez, lagun minei edo senideei idazteko) beste eredu batzuk erabili beharko ditugu. Gure eskerrik beroenak agertu nahi dizkizugu emandako laguntzarengatik (formala) Mila esker laguntzeagatik! (lagunartekoa) Ohar honen bidez jakinarazi nahi dizut jaso dudala zure mezua eta ahalik eta (formala) azkarren erantzungo dizudala Jaso dut zure mezua eta laster erantzungo dizut (lagunartekoa) AURREKOAREKIN LOTZEKOAK Aurreko zerbaiten aipamena egin nahi dugunean, ondoren esan behar duguna kokatzeko edo ondorengoarekin lotzeko. • Gakoak (zeri/nori) erantzutera nator (zer) dela eta, (zer) jaso ondoren, (zeri) dagokionez (zeren) arabera (zeren) ildotik Adibideak: – – – – Azaroaren 7an bidali zenidan gutunari erantzutera natorkizu Abenduko oharra dela eta, ikasle asko etorri dira idazkaritzara, informazioa eskatzera Gure azkeneko bileran hitz egindakoaren haritik, hona hemen ikasle guztien zerrenda eguneratua Beka-eskaerei dagokienez, aurtengoan ez da hainbeste eskaera izan - 60 - BARKAMENA ESKATZEKOAK Zerbait agindu eta behar bezala edo garaiz betetzen ez denean • Gakoak • • • Barkatu, arren, (zer/zergatik) Barkamena eskatu nahi dizut (zergatik) Sentitzen dut (zer) Adibideak: Barkatu hutsegite honek eragindako kalteengatik Barkamena eskatu nahi nizuke atzeratuta ibiltzeagatik Sentitzen dugu azalpena behar bezain argia ez izatea Aldez aurretik barkamena eskatu nahi dizut eta agintzen dizut bihar bertan hor izango duzula eskatu zenidana – – – – BERRI ONAK EMATEKOAK Pozgarri izango den zerbait jakinarazteko. • Gakoak Pozgarri zait esatea (zer) Atseginez adierazi nahi dizut (zer) Adibideak: – – Pozgarria zait adieraztea zure tesia aukeratu duela epaimahaiak argitaratzeko Atseginez adierazi nahi dizut galdu zenuen NANa azaldu dela eta idazkaritzan aurkituko duzula BERRI TXARRAK EMATEKOAK Espero zen zerbait edo eskatutakoa betetzen ez denean, edo ondo betetzen ez denean • Gakoak (zerbait aitortu), baina, zoritxarrez, adierazi beharrean gaude (zer) Biziki sentitzen dugu, baina, tamalez, adierazi behar dizut (zer) - 61 - Adibideak: – – – Aztertu dugu zuk egindako eskaera, baina, zoritxarrez, adierazi beharrean gaude ez dagoela lekurik zuretzat Zuen eskaera dela eta, begiratu dugu ea gela hori egun eta ordu horretan libre dagoen, baina, tamalez, esan behar dizut beste ekitaldi baterako hartuta dagoela Zuen proposamena oso interesgarria da, baina aitortu beharra daukagu gai horretan ez daukagula inolako eskumenik BIDALTZEA ADIERAZTEKOAK Zerbait bidaltzen denean, horren berri emateko. • Gakoak Hemen doa(zki)zu (zer) Honekin batera bidaltzen di(zki)zut (zer) Adibideak: – – Honekin batera doazkizu zerrendan agertzen diren ikasleen graduatu ondoko berezko tituluak Hemen doazkizu zerrendan agertzen diren ikasleen unibertsitate-titulu ofizialak DENBORA IRABAZTEKOAK Agindutako epea bete ezin daitekeenean, beste zerbaiten zain gaudenean edo denbora gehiago behar dugunean. • Gakoak (kausa)-(e)nez, ezinezkoa zaigu (zer), baina saiatuko gara (zertan) Ezin izan dugu (zer), (zergatik), baina agintzen dizut (zer) Adibideak: – – Institututik zerrendak oraindik ez dituztenez bidali, oraindik ezinezkoa zaigu zure eskaria betetzea, baina agintzen dizut bidali bezain pronto saiatuko garela ahalik eta azkarren betetzen Zure eskaera dela eta, batzordea oraindik ez da bildu eta horregatik ezin dizugu erantzunik eman. Nolanahi ere, erabakia hartu bezain pronto helaraziko dizugu erantzuna - 62 - DOLUMINAK EMATEKOAK Norbait hil delako familiari edo lagunei doluminak eman eta elkartasuna adierazteko. • Gakoak Atsekabe handia eman digu (zerk) (Noren) izenean, har ezazue gure doluminik zinezkoena Adibideak: – – – – Sekulako samina dugu aita hil dela jakin eta gero. Zuen atsekabearekin bat egiten dugu eta haren aldeko ospakizunetan parte hartuko dugu Atsekabeturik gaude zuen ama hil delako. Emakume ona zen. Zuen saminarekin bat egiten dugu Bene-benetan doluminak. Besarkada handia Benetan atsekabez hartu dugu anaiaren heriotzaren berria. Lankide guztion izenean, sentipenez doluminak bidaltzen dizkizut. Oinazean lagun... ESKERRAK EMATEKOAK Zerbaitengatik (adibidez, harrera ona, oparia, jasotzeagatik) eskerrak eman nahi ditugunean. • laguntza edo antzekoren bat Gakoak (zer)-ela eta, jaso ezazue (noren) esker ona (nork) (zer) eskertu nahi (noren) eskerrik beroenak (zergatik) Adibideak: – – – Eskerrik beroenak eman nahi dizkizuegu emandako laguntzarengatik Zinez eskertu nahi dizuegu emandako laguntza Ezer baino lehen, eskerrak eman nahi dizkizut hain azkar eta egoki erantzuteagatik - 63 - GAITZETSI, KEXA ADIERAZI EDOTA KRITIKA EGITEKOAK Zerbait gaizki iruditzen zaigunean edo zerbaitengatik kexa adierazteko. • Gakoak (zer) -(e)la eta, (noren) kexa adierazi nahi (noren) desadostasuna azaldu nahi (zergatik) Adibideak: – – Gutun honen bidez gure desadostasuna adierazi nahi dizugu, oporrak hartzeko txandak direla eta Bidali zeniguten bulegoko materiala dela-eta, gure kexa adierazi beharrean gaude GONBIDAPENA Norbait zerbaitetara edo ekitaldiren batera gonbidatzeko. • Gakoak Honen bidez (zertara) gonbidatu nahi Atseginez gonbidatzen zaitut (zertara) Oharra: kontuan izan gonbidatu aditzak nor-nork behar duela: *Ekitaldira gonbidatzen dizut Ekitaldira gonbidatzen zaitut Adibideak: – – Ohar honen bidez lorategian jarri berri den eskulturaren inauguraziora gonbidatzen zaituztegu. Ekitaldia urriaren 5ean izango da, eguerdiko 12:00etan Ohar honen bidez langileon batzarrera gonbidatu nahi zaitugu. Urtarrilaren 9an izango da, asteartean, goizeko 9etan HARTU IZANA ADIERAZTEKOAK Zerbait jaso dugula adieraztekob bidaltzaileari. • Gakoak (zeren) bidez (zer) jaso dugula adierazten dizut (zeren) bidez, adierazi nahi dizut (zer) hartu dudala - 64 - Adibideak: – – Ohar honen bidez jakinarazi nahi dizut jaso genuela urriaren 5eko zure mezua Gutun honen bidez adierazten dizut asteartean jaso genuela ostiralean zuek posta bidez igorririko paketea OHARTARAZTEKOAK Norbaiti zerbait gogorarazi edo zerbaitez ohartarazteko. • Gakoak Kontuan hartu beharra dago (zer)/-(e)la Gogoan eduki ezazu (zer)/-(e)la Gogora zaitez(te) (zer)/-(e)la Adibideak: – – – Agiria jasotzeko, gogoratu ezinbestekoa dela NANa erakustea Gogora dakarkizut oraindik ez duzuela dokumentazio guztia bidali Kontuan izan ezazu eskaera egiteko azken eguna ostirala dela PROPOSAMENAK EGITEKOAK Aldaketak, erabakiak, pertsonak eta abar proposatzeko. • Gakoak (nork) (zer) proposatzen dut (zertarako) nire ustez, komenigarria litzateke (zer)/-t(z)ea (zertarako) (nora) jo dezakezu (zer) eskatzen dizuegu, (zergatik) Adibideak: – – – Bulegoan erosoago lan egite aldera, altzariak beste era batera jartzea proposatu nahi dizut Nire ustez, komenigarria litzateke dokumentazioa leku bakar batean artxibatzea Argibide gehiago behar izanez gero, administratzailearengana jo zenezake - 65 - ZERBAIT ESKATZEKOAK Zerbait eskatzen denean edo argibideak eskatzeko. • Gakoak Eskertuko nizueke (zer) bidaltzea (zer) lortu nahiko nuke lehenbailehen Adibideak: – – – Matrikulazio-kanpainari buruzko argibideak idatziz jaso nahiko genituzke Eskertuko nizuke faktura ahalik eta lasterren bidaltzea Zuen ordutegia edo egutegia zein diren jakin nahiko genuke, bisita antolatzen hasteko ZORIONAK EMATEKOAK Egin behar zena behar bezala egindakoan, edo ospatzeko beste arrazoi bereziren bat dagoenean. • Gakoak Nire zorionik beroenak (zergatik) (zer)-(e)la eta, jaso ezazu nire zorionik beroena Adibideak: – – – – – Iberdrola Saria jaso duzula jakin dugu, eta zorionik beroena eman nahi dizut Arabako Campusa osatzen dugun guztion izenean eta nire izenean Saria jaso duzula jakin dugu eta bihotz-bihotzez zoriondu nahi zaitugu. Segi horrela! Jaso ezazu gure familiaren izenean zorion-agurrik beroena. Urte askoan horrelaxe jarrai dezazula Gabon zoriontsuak eta urte berri on Ohar honen bidez zorionak eman nahi dizkizuegu, zuen 25. urteurrena dela eta - 66 - AGURRAK TELEFONOZ HAINBAT GOMENDIO • • • • • • • • Telefono-deia hartzean, erantzun euskaraz: euskaldunari euskaraz jarraitzeko aukera emango diogu Solaskidea ezagutu eta konfiantza izan ezean, ez erabili hitanorik Irribarretsu baldin bagaude, solaskideak ere igarriko du Hitz garrantzitsuak azpimarratu edo errepikatu Utzi hitz egiten eta galderak egiten solaskideari Aldatu intonazioa eta erritmoa Telefonoz ez da ikusten keinurik; horregatik, aurrez aurre baino geldoago hitz egin Saihestu formulak, superlatiboak eta termino teknikoak Telefono-zenbakirik eman behar baldin badugu zenbakiak banan-banan ematea komeni da: 943 55 85 37 bederatzi-lau-hiru bost-bost zortzi-bost hiru-zazpi HASIERAKO AGURRA • Telefonoa hartzean, lehenengo esan solaskideari nora deitu duen, eta atzetik kortesiazko agurra egin ("egun on", "eguerdi on", "arratsalde on", "(bai,) esan?"...): Zuzenbide Fakultatea, egun on! Kalitate Katedra, bai, esan? • Batzuetan, komeni da telefonoa nork hartzen duen esatea: Leire Gonzalez naiz. Egun on! ELKARRIZKETA • Zain egoteko eskatzeko Itxaron pixka bat, mesedez Zaude pixka batean Orain beste linea batetik/telefonoz hitz egiten ari da. Zain egon nahi (al) duzu? • Deia beste norbaiti pasatzeko Oraintxe jarriko zaitut - 67 - • Norbait ez dagoela esateko (eta enkargua hartzeko) Une honetan ez dago. Enkargurik ematea nahi (al) duzu? Orain kanpoan da. Mezuren bat-edo utzi nahi (al) diozu? Sentitzen dut, baina une honetan ez dago. Zerbait esatea nahi (al) duzu? AMAIERA Eskerrik asko deitzeagatik eta hurrengo arte Deitu duenak eskerrak emanez gero, hainbat erantzun ditugu aukeran: Ez horregatik Ez dago zergatik Ez da ezer ere Baita zuri ere Eskerrak zuri ESAN BEHAR EZ DIRENAK Batzuetan, ez da komeni honela erantzutea, nahiz eta egia izan: Komunean dago Bakar-bakarrik nago Ez dago inor ere bulegoan Kafea hartzera joan da OHIKO AKATSAK • Gaztelaniaren eraginez, ohiturazkoa erabiltzea etorkizunekoa behar duen lekuan *Utzi niri enkargua eta nik esaten diot... Utzi niri enkargua eta nik esango diot *Oraintxe pasatzen dizut deia Oraintxe pasatuko dizut deia • Gaztelaniaren eraginez, norbaitez galdetzean *Dago Mikel? • Hor al da Mikel? Mikel hor al da? Norbait bileraren batean dagoela esatean... *Bilduta dago Bilera batean dago - 68 - KOMUNIKAZIOETAN Igorleak eta hartzaileak zein harreman duten, halako agurra erabili beharko dugu (formala, neutroa, hurbila, lagunartekoa...), bai komunikazioaren hasieran, bai amaieran. H A S I E R A N A M A I E R A N Formalak Neutroak Hurbilak Lagunartekoak (kargua) jaun/andre agurgarria Jaun/andre agurgarri hori Jaun/andre agurgarria (abizena) jauna/andrea Jaun/andre hor Jauna/andrea Agur t'erdi Laguna Adiskidea Lagun hori Adiskide hori Kaixo Aupa Eup Aspaldiko Adeitasunez, agur Begirunez, agur Horrenbestez, agur Besterik gabe, agur Agur, adiskide Agur bero bat Ondo ibili eta gutxi gastatu Gero arte, bonaparte! Lehen erabiltzen ziren zenbait agur-mota (jaun txit goren, ohoregarri, bikain...) zaharkituta daude eta gaur egun ez dira erabiltzen. Deikiaz gain agurra ere erabiliz gero, komaren bidez bereizi: Zuzendari jauna, agur Kaixo, lagun Jaun hori, agur t'erdi Agur bero bat, lankide Abizena erabili eta atzetik jauna/andrea jarriz gero, lehen letra ez da larria: Zabaleta jauna “Jaun/andre" erabiltzeko orduan, bietako bakarra erabili behar badugu, seguru jakin beharko dugu hartzailea gizonezkoa edo emakumezkoa den; jakin ezean, hobeto dugu bestelako formulak erabiltzea (agur t'erdi...). Hasierako agurrari dagokion lerroa bi puntuz itxi eta hurrengo lerroko testuaren lehenengo letra larriz idatzi: Andrea: Zuk egindako eskaera dela eta, - 69 - AURREZ AURRE HAINBAT GOMENDIO • Garrantzitsua da lehen hitzak euskaraz egitea: euskaldunari atea irekiko diogu euskaraz jarrai dezan Saiatu euskara hurbila erabiltzen, ahal baduzu egokitu hizkera solaskideari, hizkera naturala eta ulerterraza erabili. Adibidez, solaskidearen euskalkia jakinez gero, hitz egin Harrera egitean ez erabili hitanorik, solaskidea hasi ezean, behintzat Solaskidearengandik urrun edo eserita egonez gero, zutitu eta hurbildu Irribarreak harremanak asko gozatzen eta errazten ditu Leihatilara joan dena zerbait jakitera, eskatzera, esatera... joan da. Utzi azaltzen eta hitz egiten, aurreiritziak baztertu eta entzun Pazientzia izan. Guretzat jakina eta erraza denak ez dauka zertan berdin izan guztientzat • • • • • • AGURRAK EGITEKO • Lehen agurra Kaixo Egun on (goizean) Eguerdi on (eguerdian) Arratsalde on (arratsaldean) • Lehen agurrari erantzuteko Berdin Baita zuri ere Bai, egun on (edo dagokiona) • Amaierako agurrak Nahi duzun arte! Agur, ba! Ondo da! Ondo segi! GALDETZEKO Zer nahi duzu? Zer behar duzu? Besterik nahi (al) duzu? Beste ezer nahi (al) duzu? - 70 - OHARRAK ETA KARTELAK HAINBAT GOMENDIO • • • • • • • • • • • Gogoan izan: kartelak informazioa emateko dira, zerbait jakinarazteko Jartze hutsak ez du esan nahi irakurriko direnik. Beraz, beste hainbat alderdi ere kontuan izan beharko ditugu, hala nola, non jarriko dugun, nola erakarri ikuslearen arreta (koloreak, diseinua)... Kartela diseinatzen hasi aurretik, komeni da kartelaren mezu nagusia argi izatea: ideia nagusia, osagarriak, hainbesteko garrantzia ez daukatenak... Progresiboa izatea komeni da, hierarkia izatea: zer (titulua) eta gero xehetasunak, irakurtzen jarraitu nahi duenarentzat Komenigarria da kartela "bisuala" izatea, lehen begiratuaz mezuaz jabetzea eta ikuslearengan jakin-mina sortzea Informazio gehiegik, kartela eduki gehiegiz betetzeak, ilundu edo eragotzi egin dezake komunikazioa; asko betez gero batzuetan zaila da mezu nagusia identifikatzea Testu laburrak errazago irakurtzen dira luzeak baino Erakargarria izateko, komeni da diseinua zaintzea: paperaren tamaina eta kolorea, letra-tipoa eta -tamaina, lerroak, marrazkiak eta abar. Ondo pentsatu zer nabarmendu nahi dugun eta nola, ahalik eta ulergarrien eman behar diogu irakurleari: letra larri askok azkenean nekatu egiten dute, dena beltzez jarriz gero kosta egiten da garrantzitsuena nabarmentzea... Kartela jartzea bezain garrantzitsua da kentzea (garaia pasatzean) edo berritzea (egunerokotasuna galdu ez, baina papera zaharkitua dagoelako; ez duelako jendearen arreta erakartzen...) Gai berari buruzko bi kartel egin behar direnean (bata euskaraz, bestea gaztelaniaz) komeni da antzekoak izatea (paper-mota eta -tamaina, marrazkiak, letra-tipoa eta -tamaina...), edukia ere bera delako Askotan komeni da jartzea kartela zeinek atera duen (adibidez, goiburu edo idazpuruan zentroaren anagrama jarrita, sinaduraren bidez...). Halaber, batzuetan garrantzitsua da jartzea kartela noiz egin den - 71 - DOKUMENTUAK ZENBAIT HIZKUNTZ IRIZPIDE • • • • • • • Ahal dela, idatziek argiak eta berehala ulertzeko modukoak izan behar dute eta irakurlearen ezaugarrietara egokituko dugu testua (laneko nagusia, lankideak, ikasleak, lagunak...) Argi eta garbi jakin behar dugu zer lortu nahi dugun komunikazioaren bidez (zerbait eskaini, zerbait eskatu, informazioa eman, zerbait jakinarazi...) eta horren arabera moldatuko dugu testua Ahal dela, irakurlearengan interesa piztu, zuzena izan eta harira joan Zuzendu gabeko idatzirik ez bidali: testua behin eta berriz irakurri, zuzentzailea pasatu, norbaiti eman irakur dezan... Akats tipografikoek eta gramatikalek testua itsustu egiten dute Esan beharrekoa zenbat eta laburrago esan, hobe Lerroalde bakoitzean ideia bat, ordena logikoan, gainera; eman beharreko berria interesgarria edo ona bada, ahalik eta azkarren eman; berri txarra izanez gero, berriz, utzi bukaerarako Ondo aukeratu izenburua; mezu osoaren edukia eman behar du hitz gutxitan - 72 - OHARRA LANKIDEEI Adibidea: - 73 - OHARRA JENDEARI Oharrak oso erabiliak dira unibertsitatean. Bi motatako oharrak ditugu: • • Ohar orokorrak, pertsona batentzat baino gehiagorentzat idatzitakoak. Hemen aztertuko ditugu. Banakako oharrak, bi lagunen arteko oharrak. Adibidea: - 74 - E-MAILA Adibidea: - 75 - AGURRA Adibidea: - 76 - ZIURTAGIRIA Ziurtagiria idatzizko aitorpen ofiziala da, ekintza, gertaera, erabaki edo horrelakoren bat egia dela baieztatzen duena. Idazkien bidez unibertsitateko hainbat gauza egaizta ditzakegu: egindako ikasketak, bertaratu izana, zerbait ordaindu izana eta abar. : Adibidea: - 77 - EBAZPENA EDO ERABAKIA Gai jakin baten inguruan norbaitek hartzen duen erabakia, legea kasu zehatz batean aplikatzen duena. Adibidea: - 78 - BILERA-DEIA - 79 - Adibidea: - 80 - AKTA Euskal Herriko Unibertsitatearen funtzionamendurako erabaki asko eta asko bileretan hartzen dira, eta bileran gertatutakoa aktetan idazten da, horrela jasota gera dadin. Aurreko bilerako aktak hurrengo bilera-deiarekin bidaltzen dira. Horrela, bileran parte hartu behar dutenek aurreko bileran gertatutakoaren berri izango dute, eta, hala badagokio, beren oniritzia adierazi ahal izango dute. - 81 - Adibidea - 82 - GUTUNA Zerbait jakinarazteko bidaltzen den idatzia da. Adibidea: - 83 - OFIZIOA Ofizioa administrazioak edo erakunde ofizial batek sortutako idatzizko komunikazioa da, administrazio-jardunbide baten tramitazioan sartzen dena. Ofizioa gainerako idazkietatik bereizteko ezaugarri bat hauxe da: ofizioa, normalean, ez da bera bakarrik bidaltzeko, ofizioari erantsita beste idazkiren bat joaten da. Ofizioa bigarren idazki horren aurkezpena egiteko erabiltzen da. - 84 - Adibidea: - 85 - HIZTEGIA EUSKARA-GAZTELANIA A abilezia: habilidad abizen: apellido adar: rama adeitasunez: atentamente adierazi: comunicar adierazle: indicador adierazpen: expresión Adierazpen Grafikoa eta Ingeniaritzako Proiektuak: Expresión Gráfica y Proyectos de Ingeniería adierazpen(-)askatasun: libertad de expresión adin nagusi: mayoría de edad adin nagusiko: mayor de edad adin nagusitasun: mayoría de edad adin txiki: minoría de edad adin txikiko: menor de edad adin txikitasun: minoría de edad adinez nagusi: mayor de edad adinez txiki: menor de edad adjudikazio(-)data: fecha de adjudicación Administración : administrari: administrativo administratzaile: administrador Administrazio eta Prozedura Lege: Ley del Procedimiento Administrativo Administrazio Zuzenbidea: Derecho Administrativo administrazio(-)araubide: régimen administrativo administrazio(-)baldintza berezi: cláusula administrativa particular administrazio(-)baldintza orokor: cláusula administrativa general administrazio(-)baldintzen orri: pliego de condiciones administrativas administrazio(-)bide: vía administrativa administrazio(-)bidea agortu: agotar la vía administrativa administrazio(-)bidea amaitu: agotar la vía administrativa administrazio(-)kontratu: contrato administrativo administrazio(-)kontratudun: contratado administrativo administrazio(-)laguntzaile: auxiliar administrativo administrazio(-)oinarri zehatzen orri: pliego de bases administrativas particulares administrazio(-)prozedura: procedimiento administrativo administrazioak betetzeko: rellenar por la administración, a administrazioarekiko auzi: contenciosoadministrativo Administrazioko eta Zerbitzuetako Pertsonal: PAS; Personal de Administración y Servicios administrazioko normalizazio(-)araudi: reglamento de normalización administrativa ados: conforme ados egon: acorde, ser ados ez egote: desacuerdo adostasun(-)agiri: certificado de conformidad afiliazio(-)txartel: cartilla de afiliación agenda: agenda agertzen denez: según consta agindu: enviar aginpide: autoridad (atributo) agintari: autoridad (persona) agintari akademiko: autoridad académica agintari eskudun: autoridad competente agintaritza: autoridad (entidad) agintaritza akademiko: autoridad académica agintaritza eskudun: autoridad competente aginte: autoridad (atributo) aginte(-)organo: órgano de gobierno agiri: recibo agiriak: documentación agiritegi: archivador agregatu: agregado agurtu: saludar ahaidetasun: parentesco ahalbidetu: posibilitar aho batez: unanimidad, por aho(-): oral aholkatu: asesorar aholkulari: asesor aholkularitza: asesoría ahozko: oral ahozko azterketa: examen oral aintzat hartu: consideración, tomar en aipamen: referencia (ref.) aipatu: hacer referencia aitatasun: paternidad aitortu: declarar akademi antolakuntza: ordenación académica Akademi Antolakuntzako errektoreorde: vicerrector de Ordenación Académica akademi gestio: gestión académica - 86 - akademiko: académico akats: defecto akta jaso: levantar acta alargun: viudo-a albait arinen: carácter de urgencia, con alboko zerrenda: relación adjunta aldagela: vestuario (lugar) alde: zona aldeko: favorable aldeko iritzi: informe favorable aldeko iritzia eman: informar favorablemente aldeko txosten: informe favorable aldeko txostena eman: informar favorablemente alderatu: contrastar aldez aurreko baimen: autorización previa aldez aurretiko: previo aldi: etapa aldi baterako: temporal ale: tomo ale bitan: duplicado, por alegatu: alegar Aleman Filologia: Filología Alemana alfabetoaren araberako ordena: orden alfabético alfabetoz: orden alfabético Algebra: Álgebra alta: alta alta hartu: causar alta altako data: fecha de alta altzari: mueble amaiera: clausura amaierako azterketa: reválida amaitu: expirar Amerikaren Historia: Historia de América amortizazio(-)epe: plazo de amortización Analisi Matematikoa: Análisis Matemático Anatomia eta Anatomia Patologiko Konparatuak: Anatomía y Anatomía Patológica Comparadas Anatomia Patologikoa: Anatomía Patológica and.: Dña.; doña andre: Dña.; doña andre agurgarri hori: muy señora mía andrea: muy señora mía Animalia Ekoizpena: Producción Animal Animalia Medikuntza eta Kirurgia: Medicina y Cirugía Animal Animalien Biologia: Biología Animal Animalien Osasunbidea: Sanidad Animal Animalien Patologia: Patología Animal antolaketa: organización (acción) antolamendu: organización (acción) Antropologia Fisikoa: Antropología Física Antzinaroaren Historia: Historia Antigua antzinatasun: antigüedad Antzinate Jakintzen Institutua: Instituto de Ciencias de la Antigüedad aparteko deialdi: convocatoria extraordinaria (2.a) aparteko kasu: caso excepcional aparteko ordu: hora extra aparteko paga: paga extraordinaria aplikazio(-)arau: norma de aplicación apurka-apurka: gradualmente arabera(ko), ...(r)en: conforme a arabera, ...(r)en: arreglo a, con Arabiar eta Islamiar Ikasketak: Estudios Árabes e Islámicos arau: regla arau(-)hauste: infracción araua hautsi: infringir araua urratu: infringir arauak eman: dictar normas arauzko: reglamentario arauzko bide: cauce reglamentario arbel: pizarra arbuiatu: rechazar ardura hartu: hacerse cargo arduradun: responsable arduraldi oso: dedicación completa arduraldi partzial: dedicación parcial arduraldia: horas de dedicación arduratu: hacerse cargo areto funtzioaniztun: sala multifuncional areto nagusi: aula magna argibide(-)orri: hoja de instrucciones argitaldari: editorial argitaletxe: editorial argitalpen(-)data: fecha de publicación argitara eman: hacer publico ariketa: ejercicio (prueba) arkatz: lápiz Arkeologia: Arqueología Arkitektura: Arquitectura Arkitektura Eraikuntzak: Construcciones Arquitectónicas Arkitektura Goi Eskola Teknikoa: Escuela Técnica Superior de Arquitectura Arkitektura Konposizioa: Composición Arquitectónica Arkitekturako Adierazpen Grafikoa: Expresión Gráfica Arquitectónica Arkitekturako Proiektuak: Proyectos Arquitectónicos arlo: área armairu: armario Aro Berriaren Historia: Historia Moderna arratsaldean: tarde, por la arratsaldeko ordutegi: jornada de tarde arratsaldez: tarde, por la arrazoi: justificación arrazoibide: justificación arrunt: ordinario artazi(ak): tijera(s) Arte Ederren Fakultatea: Facultad de Bellas Artes Artearen eta Musikaren Historia: Historia del Arte y de la Música Artearen Historia: Historia del Arte artxibatu: archivar artxibo: archivador askapen: liberación astegun: día hábil astegun ez den(a): día inhábil Astronomia eta Astrofisika: Astronomía y Astrofísica atal: sección atera: deducir (derivar) - 87 - aterki(-)ontzi: paragüero atezain: conserje atezain nagusi: portero mayor atezaintza: conserjería atseginez: atentamente atxiki: adscribir atxikitako eskola: escuela adscrita atxikitzeko diru(-)kopuru: importe a retener atxikitzeko zenbateko: importe a retener atzealde: dorso atzeko alde: dorso atzera bota: rechazar atzerapen: demora atzerri: extranjero (lugar) atzerriko hizkuntza: idioma extranjero atzerritar: extranjero (persona) aukera: posibilidad (opción) aukera askeko irakasgai: asignatura de libre elección aukera askeko irakasgai berezi: asignatura de libre elección pura aukera askeko kreditu: crédito de libre elección aukera(-)berdintasun: igualdad de oportunidades aukeraketa: selección aukerako: opcional aukerako egun: día de libre disposición aurka egite: impugnación aurkakoa erabakitzen ez bada: salvo disposición en contrario aurreikusitako gastu: gasto previsto aurrekontu arrunt: presupuesto ordinario aurrekontu(-)sail: partida (presupuestaria) aurrematrikula: prematrícula aurrerakin: anticipo aurrerako eraginez, ...(e)tik: efectos de, con aurrez matrikula egite: prematrícula aurrez matrikulatze: prematrícula aurrezenbaki: prefijo (telefónico) ausentzia: ausencia autoebaluazio: autoevaluación autoikaskuntza: autoaprendizaje automatrikula: automatrícula AZ karpeta: archivador AZ azal: carátula azaldu: exponer azken azterketa: examen final azken ebaluazio: evaluación final azken egun: fecha límite AZP: PAS; Personal de Administración y Servicios azpiatal: subsección azpibatzorde: subcomisión azpiegitura: infraestructura azpikontratatu: subcontratar azterketa egin: examinarse azterketa idatzi: examen escrito azterketa libretik egin: examinarse por libre azterketa praktiko: examen práctico azterketa(-)egun: día de examen azterketa(-)egutegi: calendario de exámenes azterketa(-)leku: lugar de examen azterketari: examinando azterlan: estudiar (investigación) aztertu: estudiar (analizar) aztertzaile: examinador aztura: hábito B b.a.: orden, por; p.o. badagokio: procedente, es baiezkotan: caso afirmativo, en baimen: permiso baimen errekuperatuko txandak: turnos de permiso recuperado baimena eman: autorizar baimendu: autorizar baimendutako sinadura: firma autorizada baja eman: baja, dar de baja eskatu: baja, solicitar la baja ez justifikatu: baja no justificada baja hartu: baja, tomar la baja justifikatu: baja justificada bajako data: fecha de baja bajan egon: baja, estar de baldin eta ... ba...: condición de, a baldintza: cláusula estipulada baldintzen orri orokor: pliego general de condiciones baliarazi: hacer valer balio: valor balio akademiko: validez académica balio gabe geratu: quedar sin validez balioa izan dezan: validez, para que tenga balioanitzeko: polivalente Balioen Filosofia eta Gizarte Antropologia: Filosofía de los Valores y Antropología Social balioetsi: estimar (valorar) baliogabe: nulo baliogabetze: revocación baliokide: equivalente baliozko: válido baliozkotu: validar baliozkotze: convalidación baliozkotze(-)eskabide: solicitud de convalidaciones baliozkotze(-)eskaera: solicitud de convalidaciones baliozkotzeak erreklamatze: reclamación de convalidaciones balizokotze(-)eskari: solicitud de convalidaciones balorazio: valoración banaketa: distribución banandu: separado banku(-)abal: aval bancario barematu: baremar barkamena eskatu: presentar disculpas barne: inclusive Barne Geodinamika: Geodinámica Interna barne(-)ohar: nota interna barruti irekia: distrito abierto Basurtuko Institutu Medikoa: Instituto Médico de Basurto bat etorri: acorde, ser bata bestearen ondoren: sucesivamente bateraezintasun: incompatibilidad - 88 - bateragarritasun: compatibilidad batez besteko: media (mat.) batez besteko adin: edad media batez besteko nota: nota media batxiler tituludun: bachiller titulado batxilergo: bachillerato Batxilergo Bateratu Balioaniztun: Bachillerato Unificado Polivalente; BUP batzar: asamblea batzar(-)areto: sala de juntas batzar(-)gela: sala de juntas batzorde iraunkor: comisión permanente batzorde tekniko: comisión técnica batzorde zientifiko: comisión científica batzordeburu: presidente de la comisión batzordekide: miembro de la comisión batzordeko buru: presidente de la comisión batzordeko kide: miembro de la comisión bazkide: socio bazterreko ohar: nota marginal baztertu: rechazar BBB: Bachillerato Unificado Polivalente; BUP behar bezala: buena y debida forma, en behar den lekuan aurkezteko: presentación donde hubiere lugar, para su behar den moduan: buena y debida forma, en behar diren eraginak izan: surtir los efectos oportunos behar diren eraginak sor: surtir los efectos oportunos behar ez bezalako: indebido beharrezko: oportuno beharturiko erretiro: jubilación forzosa behartzeko: vinculante behin betiko: definitivo behin betiko baimen: autorización definitiva behin betiko funtzionario: funcionario definitivo behin-behineko: carácter provisional behin-behineko funtzionario: funcionario provisional behin-behineko matrikula: matrícula provisional behin-behineko nota: nota provisional behin-behineko ziurtagiri: certificado provisional beka(-)eskabide: solicitud de beca beka(-)eskaera: solicitud de beca beka(-)eskari: solicitud de beca bekadun: becario bekadun(-)agiri: credencial de becario benetako orduak: horas reales berandutze: demora berariazko baimen: autorización expresa berdindu: equiparar bere aginduz: orden, por; p.o. bere garaian: tiempo, a su debido bere horretan mantendu: congelar (una cantidad) bere kabuz: libre, por bere kasa ikaste: autoaprendizaje bere osoan: totalidad, en su berehalako eraginekin: con efectos inmediatos bereizgarri: separador berezitasun: especialidad berezko: propio berezko titulu: titulación propia berogailu: calefacción (aparato) berretsi: confirmar berri eman: parte, dar bertako langileak: personal propio bertan ez: ausente bertan ez egote: ausencia bertaratu: asistente (presente) bertaratze(-)ziurtagiri: certificado de asistencia besaulki: sillón beste zenbait: varios bestelako datuak: otros datos bestelako gastuak: otros gastos bestelakoak: varios besterentze: enajenación besterik agindu arte: hasta nueva orden bete: cumplimentar bete beharreko arau: norma a cumplimentar bete gabe: vacante (adj.) bete gabe utzi: dejar en blanco betebehar: función betetzeko, (zer): aplicación de, en bezero: cliente bi aletan: duplicado, por Bibliotekonomia eta Dokumentazioa: Biblioteconomía y Documentación bidaia: desplazamiento bidaia(-)gastuak: desplazamiento, gastos de bidaiaren xede: objeto del viaje bidali: cursar bidaltzaile: remitente bidaltzeko modu: modo de envío bideragarritasun: viabilidad bideratu: cursar bidezko: oportuno bigarren hizkuntza: segunda lengua bigarren matrikulaldi: ampliación de matrícula (plazo) bigarren ziklo: segundo ciclo bigarren zikloan sartze: acceso 2º ciclo bikain: sobresaliente (calificación) Bilakaeraren eta Hezkuntzaren Psikologia: Psicología Evolutiva y de la Educación bilduma: colección bilera: reunión bilera amaitutzat eman: levantar la sesión bilerako akta: acta de la sesión bilkura: sesión biltzar: congreso Biokimika eta Biologia Molekularra: Bioquímica y Biología Molecular Biologia Aplikatuaren Institutua: Instituto de Biología Aplicada birziklatze: reciclaje bitarteko funtzionario: funcionario interino bitarteko irakasle: profesor interino bizileku: residencia BOE: BOE; Boletín Oficial del Estado borondatezko baja: baja voluntaria borondatezko eszedentzia: excedencia voluntaria borondatezko lekualdaketa: traslado voluntario borragoma: goma de borrar Botanika: Botánica botazio: votación - 89 - botikin: botiquín boto: voto bozeramaile: portavoz bozketa: votación bulego: dependencia (oficina) bulegoko buru: jefe de negociado bulegoko material: material de oficina buru izan: presidir burutu: formalizar buruz aritu, ...(r)i: referirse a buruzko, ...(r)i: relativo a buruzko, ...(r)i: referente a C campus birtual: campus virtual Campuseko Batzorde: Junta de Campus Computadores : Cum Laude aseguru: seguro cum laude curriculum: currículo curriculum(-)lerro: línea curricular curriculum(-)lerroari atxikita ez dagoen hautazko irakasgai: asignatura optativa no adscrita a línea curricular D dagokion: oportuno dagokion ERABAKIA eman: dictar la RESOLUCIÓN oportuna dagokion legeri: legislación pertinente dagokion tramite: trámite oportuno dagokion, ...(r)i: relación a, en dagokion, ..(r)i: referente a dagozkion eraginetarako jasota gera dadin: conste a los efectos oportunos, para que dagozkion ondorioak izan: surtir los efectos oportunos dagozkion ondorioetarako: efectos oportunos, a los datu akademikoak: datos académicos datu pertsonalak: datos personales Datu Pertsonalak Babesteko Lege: Ley de Protección de Datos Personales datu(-)base: base de datos datuak ez aipatu: omitir datos datuak isildu: omitir datos DBH: Educación Secundaria Obligatoria; ESO defizit: déficit dei: convocar deialdi aurreratu: convocatoria extraordinaria (cuando se adelanta la convocatoria) deialdi batera aurkeztu: acogerse a una convocatoria deialdi(-)agindu: orden de convocatoria deialdia baliogabetu: anular la convocatoria deialdiaren oinarri: bases de la convocatoria deialdiari uko egin: renunciar a una convocatoria deialdi-urte: año de convocatoria deitu: convocar deitura: apellido dekano: decano dekanorde: vicedecano deklaratu: declarar dekretu: decreto dela medio, (zer): virtud de, en Dermatologia: Dermatología Dermatologia, Oftalmologia eta Otorrinolaringologia: Dermatología, Oftalmología y Otorrinolaringología Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza: Educación Secundaria Obligatoria; ESO derrigortasun: preceptividad derrigortasun(-)data: fecha de preceptividad desadostasun: desacuerdo desagertzear: en proceso de extinción desagertzeko bidean: en proceso de extinción desgaitu: inhabilitar deskargu(-)orri: pliego de descargo deskontatu: descontar destinoko herri: localidad de destino deuseztatu: rescindir Diagnóstico en Educación : dibortziatu: divorciado Didaktika eta Eskola Antolakuntza: Didáctica y Organización Escolar dieta: dieta dimisio: dimisión diploma: diploma diplomatu: diplomado diplomatura: diplomatura diru(-)kopuru: asignación (cantidad de dinero) diru(-)kopurua eurotan: importe en euros diru(-)kopurua guztira: importe a que asciende diru(-)laguntza: subvención diruz lagundu: subvencionar diskete: disquete diziplina: disciplina (orden) diziplina(-)espediente: expediente disciplinario diziplinarteko: interdisciplinar doako: gratuito doakotasun: gratuidad doan: gratis dohainik: gratis doktoratu ondoko: posdoctorado doktore: doctor doktorego: doctorado doktorego aurreko beka: beca predoctoral doktorego ondoko: posdoctorado doktorego ondoko beka: beca posdoctoral doktorego(-)tesi: tesis doctoral dokumentazio: documentación dokumentu bidez justifikatu: justificar documentalmente E EAE: CAV; Comunidad Autónoma Vasca ebaluazio berezi: evaluación compensatoria ebaluazio berezirako arautegi: reglamento de evaluación compensatoria ebaluazio(-)sistema: sistema de evaluación - 90 - Edafologia eta Nekazaritzako Kimika: Edafología y Química Agrícola edoskitze(-)lizentzia: licencia por lactancia EGA: certificado de aptitud de conocimiento del euskera; EGA egiaztagiri: comprobante egiaztapen: verificación egiaztatu: acreditar egile: autor egin: formalizar eginbide: diligencia eginkizun: función egitarau: programa egiteko: función egiten ari zaren ikasketak: estudios en curso egoera aldatu: cambiar de estado egoera berezi: circunstancia especial egoitza: residencia egoitza nagusi: sede central egoki: oportuno egokitasun: idoneidad egokitu: habilitar (adaptar) egokitze(-)ikastaro: curso de adaptación egun natural: día natural eguneko: diurno eguneko batez besteko: promedio diario eguneroko: diario (adv.) egunezko: diurno egungo saldo: saldo actual egunkari: diario (sust.) EHAA: Boletín Oficial del País Vasco; BOPV EHU: Universidad del País Vasco; UPV Ehun eta Paper Ingeniaritza: Ingeniería Textil y Papelera ehuneko: porcentaje EJ: Gobierno Vasco; GV ekarpen: contribución Ekialde Urruneko Hizkuntza eta Kultura: Lengua y Cultura del Extremo Oriente ekintza bertan behera utzi: cese de actividades ekintza osagarri: actividad complementaria ekitaldi: ejercicio (período) ekitaldi akademiko: acto académico ekitaldi(-)areto: salón de actos ekitaldia amaitutzat eman: levantar la sesión Ekologia: Ecología Ekonomia Analisiaren Oinarriak: Fundamentos de Análisis Económico Ekonomia Analisiaren Oinarriak I: Fundamentos de Análisis Económico I Ekonomia Analisiaren Oinarriak II (Ekonomiaren Teoria): Fundamentos del Análisis Económico II (Teoría Económica) Ekonomia Aplikatua: Economía Aplicada Ekonomia Aplikatua I: Economía Aplicada I Ekonomia Aplikatua II (Ogasun Publikoa eta Zuzenbide Fiskala): Economía Aplicada II (Hacienda Pública y Derecho Fiscal) Ekonomia Aplikatua III (Ekonometria eta Estatistika): Economía Aplicada III (Econometría y Estadística) Ekonomia Aplikatua IV: Economía Aplicada IV Ekonomia Aplikatua V: Economía Aplicada V Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea: Facultad de Ciencias Económicas y Empresariales Ekonomia Historia eta Ekonomia Erakundeak: Historia e Instituciones Económicas Ekonomia Publikoaren Institutua: Instituto de Economía Pública eleanitzeko: plurilingüe eledun: portavoz Elektrizitatea eta Elektronika: Electricidad y Electrónica Elektromagnetismoa: Electromagnetismo Elektronika: Electrónica Elektronika eta Telekomunikazioak: Electrónica y Telecomunicaciones Elikadura eta Bromatologia: Nutrición y Bromatología Elikagaien Teknologia: Tecnología de los Alimentos elkargoko kide: colegiado elkargoko kide egin: colegiarse elkarlan: trabajo en grupo elkarlanean: colaboración, en elkarlanean aritu: colaborar elkarrekin aritu: colaboración, en elkarren segidan: sucesivamente elkarte: asociación elkartearen helbide: razón social emakida: concesión eman: expedir eman beharreko orduak: horas a impartir emazte: esposa enborreko irakasgai: asignatura troncal enplegatu: empleado enpresa esleipendun: empresa adjudicataria Enpresa Ikasketen Unibertsitate Eskola: Escuela Universitaria de Estudios Empresariales Enpresa Zuzenbidea: Derecho de la Empresa Enpresari Aplikaturiko Ekonomiaren Institutua: Instituto de Economía Aplicada a la Empresa Enpresen Antolakuntza: Organización de Empresas Enpresen Kudeaketa eta Berrikuntzaren Balioespena: Evaluación de la Gestión e Innovación Empresarial entitate: entidad entrega(-)agindu: orden de entrega epai: fallo (resolución) epaimahai: tribunal epaimahai berezi: tribunal de compensación epaimahaia eratuta geratu: quedar constituido el tribunal epaimahaiburu: presidente del tribunal epaimahaikide: miembro del tribunal epaimahaiko buru: presidente del tribunal epea agortu: agotar el plazo epea amaitu: agotar el plazo epeka ordaindu: pagar a plazos epez kanpo: fuera de plazo Epidemiologiari eta Bihotz-hodietako Gaixotasunen Prebentzioari buruzko Azterlan: Instituto de Epidemiología y Prevención de Enfermedades Cardiovasculares - 91 - erabaki: decisión erabaki honen kontra: contra la presente resolución erabaki(-)proposamen: propuesta de resolución erabateko arduraldi: dedicación exclusiva erabilera: uso erabilera anitzeko areto: sala multifuncional erabilera(-)data: fecha de utilización erabilgai: disponible erabilgarri: disponible erabiltzaile: usuario eragile: promotor eraginik gabe geratu: quedar sin efecto eraikin: edificio eraikuntza(-)oztopo: barrera arquitectónica Eraikuntzako Ingeniaritza: Ingeniería de la Construcción erakunde: ente erakutsi: exponer eramaile(-)taloi: talón al portador eramaileari: portador, al eranskin: anexo erantzukizunpean: bajo responsabilidad erantzule: responsable erantzun: responder eraztun: arandela erbeste: extranjero (lugar) Erdi Aroaren Historia: Historia Medieval Erdi Aroaren, Aro Berriaren eta Amerikaren Historia: Historia Medieval, Moderna y de América erdiko maila: grado medio erditze(-)lizentzia: licencia por alumbramiento eritasun: enfermedad Erizaintza: Enfermería Erizaintzako Unibertsitate Eskola: Escuela Universitaria de Enfermería erkatu: contrastar Erlijio Mintegia: Seminario de Religión Erradiologia eta Medikuntza Fisikoa: Radiología y Medicina Física errakuntza: errata errebalida: reválida erreferentzia: referencia (ref.) errege(-)dekretu: decreto real erregela: regla erregistratu: registrar erregistro: registro (oficina) erregistro(-)liburu: libro de registro errektore andrea: rector magnífico errektore jauna: rector magnífico errektore(-)aldi: rectorado (período de tiempo) errektorego: rectorado errektoreorde: vicerrector errekurtso: recurso (apelación) errenta: renta errenta(-)aitorpen: declaración de la renta errenta(-)aitorpenaren ziurtagiri: certificado de declaración de la renta erreserba: reserva erretilu: bandeja erretiroa hartu: jubilarse errolda: registro errolda(-)ziurtagiri: certificado de empadronamiento Erromatar Zuzenbidea: Derecho Romano errotuladore: rotulador errotulu: rótulo esan ...(e)nez, (nork): tenor de, a esekitoki: perchero eserleku: asiento eskabide: impreso de solicitud eskabidea aurkeztu: entregar solicitud eskabidea egin: formular una solicitud eskabidea ez dago osorik: solicitud incompleta eskaera: demanda eskaera aurkeztu: entregar solicitud eskaera(-)data: fecha de solicitud eskaera(-)orri: hoja de pedido eskailera: escalera eskakizun: exigencia eskari: demanda eskari egilea: petición de, a eskari(-)zenbaki: nº pedido eskaria: instancia eskariak aurkeztu: entregar solicitud eskariaren data: fecha pedido eskatu: requerir (pedir) eskatuta, (nork): petición de, a eskatutako diru(-)kopuru: importe solicitado eskatutako material: material solicitado eskatutako zenbateko: importe solicitado eskatzaile: solicitante eskatzen du: solicita esker, (zeri): virtud de, en eskola atxiki: escuela adscrita eskola eman: clase, dar eskola(-)aseguru: seguro escolar eskola(-)aste: semana de clase eskola(-)egun: día de clase eskola(-)egutegi: calendario académico eskola(-)liburu: libro de escolaridad eskola(-)ordu: hora de clase eskola(-)orduak guztira: carga lectiva global eskola(-)ziurtagiri: certificado de escolaridad eskolarik gabeko egun: día no lectivo eskolarik gabeko ordu: hora no lectiva eskolatze: instrucción eskolaz kanpoko: extraescolar eskolen ordutegi: horario de clases esku(-): manual (adj.) esku(-)papera: folleto eskuaira: escuadra eskualde: comarca Eskualde Analisi Geografikoa: Análisis Geográfico Regional eskuan eman: entregar personalmente eskuan ordaintzea: pago en metálico eskubidea aitortu: reconocer el derecho eskubideak eta betebeharrak: derechos y obligaciones eskudiruzko ordainketa: pago en metálico eskudun: competente (con poder) eskueran: disposición, a eskulan: trabajo manual eskuliburu: manual (sust.) - 92 - Eskultura: Escultura eskumen: competencia (poder) eskumena eman: delegar eskuordetu: delegar eskuordeturik: por delegación eskuordetzaz: por delegación eskura: contado, al eskuzko: manual (adj.) Eslaviar Filologia: Filología Eslava esleipen: asignación (acción de asignar) esleitze: asignación (acción de asignar) Espainiar Filologia: Filología Española espediente akademikoa lekuz aldatu: traslado de expediente académico espediente pertsonal: expediente personal espedientea egin: formalizar el expediente espedientea hasi zeneko urte: año de iniciación del expediente espedientea ireki: incoar expediente espedientea ireki zeneko urte: año de iniciación del expediente espedientea lekuz aldatu: traslado expediente espedientearen lekualdatze(-)eskabide: solicitud de traslado de expediente espedientearen lekualdatze(-)eskaera: solicitud de traslado de expediente espedientearen lekualdatze(-)eskari: solicitud de traslado de expediente espezialitate: especialidad Estatistika eta Ikerkuntza Operatiboa: Estadística e Investigación Operativa Estatuaren Eliza Zuzenbidea: Derecho Eclesiástico del Estado Estatuaren Eliza Zuzenbidea eta Erromatar Zuzenbidea: Derecho Eclesiástico del Estado y Derecho Romano Estatuko Buletin Ofizial: BOE; Boletín Oficial del Estado Estetika eta Arteen Teoria: Estética y Teoría de las Artes Estomatologia: Estomatología Estratigrafia: Estratigrafía Estratigrafia eta Paleontologia: Estratigrafía y Paleontología etapa: etapa etengabeko ebaluazio: evaluación continua etiketa itsasgarri: etiqueta adhesiva etxe: entidad etxebizitza: piso (vivienda) etxeko lanak: sus labores etxez aldatze: mudanza Euskal Autonomia Erkidego: CAV; Comunidad Autónoma Vasca Euskal Filologia: Filología Vasca Euskal Funtzio Publikoaren Lege: Ley de la Función Pública Vasca Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkari: Boletín Oficial del País Vasco; BOPV Euskal Herriko Historiaren Institutua: Instituto de Historia del País Vasco Euskal Herriko Unibertsitate: Universidad del País Vasco; UPV Euskal Herriko Zuzenbide Historikoaren Institutua: Instituto de Derecho Histórico de Euskal Herria euskaldun: vascoparlante euskara: euskera Euskara Institutua: Instituto de Euskara Euskararen Gaitasun Agiri: certificado de aptitud de conocimiento del euskera; EGA Eusko Jaurlaritza: Gobierno Vasco; GV ez ados: no conforme ez bada, (horrelakorik): defecto, en su ez bete: incumplir ez dagokiona ezabatu: táchese lo que no proceda ez gainditu: suspender (en un examen) ez gertatzeko, (zer): evitación de, en ez ohiko deialdi: convocatoria extraordinaria (2.a) ez onartu: desestimar ezabagailu: borrador (de pizarra) ezabagoma: goma de borrar ezabatu: borrar ezarian-ezarian: gradualmente ezarpen: imposición ezarri: implantar ezarritako baldintza: cláusula estipulada ezarritakoaren arabera: tenor de lo establecido, a ezegun: día inhábil ezetsi: desestimar ezezagun: desconocido ezezkoa eman: denegar ez-gai: no apto (calificación) ezinbestean: carácter forzoso, con ezkon(-)egoera: estado civil ezkondu: casado ezkongabe: soltero ezkontide: cónyuge ezkontza: matrimonio (acción) ezkontza(-)lizentzia: licencia por matrimonio ezkontze: matrimonio (acción) F Fabrikazio Prozesuen Ingeniaritza: Ingeniería de los Procesos de Fabricación faktura bidez justifikatu: justificar mediante factura fakultate: facultad (universitaria) Fakultateko Batzar: Junta de Facultad falta: falta famili liburu: libro de familia familia ugari: familia numerosa familiaburu: cabeza de familia familiaren diru(-)sarrerak: ingresos familiares Farmakologia: Farmacología Farmazia Fakultatea: Facultad de Farmacia Farmazia Galenikoa eta Farmazia Teknologia: Farmacia Galénica y Tecnología Farmacéutica Farmazia, Elikadura, Teknologia eta Animalia Ekoizpena: Farmacia, Nutrición, Tecnología y Producción Animal fase: fase Filologia Erromanikoa: Filología Románica Filologia Grekoa: Filología Griega - 93 - Filologia, Geografia eta Historia Fakultatea: Facultad de Filología, Geografía e Historia Filosofia: Filosofía Filosofia eta Hezkuntza Zientzien Fakultatea: Facultad de Filosofía y Ciencias de la Educación Filosofia Morala: Filosofía Moral Finantza Ekonomia eta Kontabilitatea: Economía Financiera y Contabilidad Finantza Ekonomia I (Enpresen Kontabilitatea eta Administrazioa): Economía Financiera I (Contabilidad y Administración de Empresas) Finantza Ekonomia II (Enpresa Ekonomia eta Merkaturatzea): Economía Financiera II (Economía de Empresa y Comercialización) Finantza eta Aktuariotza Azterlanen Institutua: Instituto de Estudios Financieros-Actuariales Finantza eta Zerga Zuzenbidea: Derecho Financiero y Tributario Fisika Aplikatua: Física Aplicada Fisika Aplikatua I: Física Aplicada I Fisika Aplikatua II: Física Aplicada II Fisika Atomikoa, Molekularra eta Nuklearra: Física Atómica, Molecular y Nuclear Fisika Teorikoa: Física Teórica Fisika Teorikoa eta Zientziaren Historia: Física Teórica e Historia de la Ciencia Fisiologia: Fisiología Fisioterapia: Fisioterapia fitxa: ficha fitxategi: fichero fitxatu: fichar formalizatu: formalizar fotokopia konpultsatu: fotocopia compulsada fotokopiagailu: fotocopiadora Frantses Filologia: Filología Francesa funtzio: función funtzio publiko: función pública funtzionario: funcionario G ...gai: aspirante gai: apto (calificación) gai(-)zerrenda: orden del día gainditu: aprobar (un examen) gainditu gabe: no apto (calificación) gainditu gabeko irakasgai: asignatura pendiente gaitasun: aptitud gaitasun falta: incompetencia gaitasun profesional: capacidad profesional gaitzespen: desaprobación gaitzetsi: rechazar gaixotasun: enfermedad gaixotasun(-)baja: baja por enfermedad gaixotasun(-)lizentzia: licencia por enfermedad gako: perchero galdatu: requerir (pedir) galde-eskeak: ruegos y preguntas galdekizun: cuestionario galdera(-)sorta: cuestionario Galiziar eta Portugaldar Filologia: Filología Gallega y Portuguesa garai: período Garapenaren eta Mundu Ekonomiaren Institutua: Instituto de Estudios sobre el Desarrollo y la Economía Mundial (HEGOA) garbitasun: higiene gardenki: transparencia garraio: transporte garraio(-)beka: beca de transporte Garraioen Ingeniaritza eta Azpiegitura: Ingeniería e Infraestructura de los Transportes gastu arrunt: gasto corriente gastu berezi: gasto especial gastuen justifikazio: justificación de gastos gaur arte: hasta la fecha (hoy) gauzatu: hacer efectivo (materializar) gaztelania: Lengua Española gehiengoz onartu: aprobar por mayoría gehigarri: plus gehitu: incrementar gela: clase (aula) gela ireki: aula abierta gela itxi: aula cerrada gelan bertan kontsultatzeko: consulta en sala Genetika: Genética Genetika, Antropologia Fisikoa eta Animalien Fisiologia: Genética, Antropología Física y Fisiología Animal Geodinamika: Geodinámica Geografia Fisikoa: Geografía Física Geografia, Historiaurrea eta Arkeologia: Geografía, Prehistoria y Arqueología Geometria eta Topologia: Geometría y Topología gerente: gerente gerenteorde: vicegerente gero ...t(z)eko: posterior, para su gertaera: evento gertakari: incidencia (suceso) gertatuz: resultando gestio akademiko: gestión académica gestio(-)plan: plan de gestión gida didaktiko: guía didáctica Giza Anatomia eta Enbriologia: Anatomía y Embriología Humana Giza Geografia: Geografía Humana Gizarte Antropologia: Antropología Social Gizarte Ekonomiaren eta Kooperatiba Zuzenbidearen Institutua: Instituto de Derecho Cooperativo y Economía Social Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultatea: Facultad de Ciencias Sociales y de la Comunicación Gizarte eta Politika Pentsamendu eta Mugimenduen Historia: Historia del Pensamiento y Movimientos Sociales y Políticos Gizarte Langintza eta Gizarte Zerbitzuak: Trabajo Social y Servicios Sociales Gizarte Langintzako Unibertsitate Eskola: Escuela Universitaria de Trabajo Social Gizarte Psikologia: Psicología Social Gizarte Psikologia eta Portaera Zientzien Metodologia: Psicología Social y Metodología de las Ciencias del Comportamiento Gizarte Segurantza: Seguridad Social - 94 - Gizarte Segurantzako kotizazio: cotización a la Seguridad Social Gizarte Segurantzako txartel: cartilla de la Seguridad Social Gizarte Zientzien Didaktika: Didáctica de las Ciencias Sociales gizonezko: varón Gobernu Batzar: Junta de Gobierno Gobernu Kontseilu, (Behin-behineko): Consejo de Gobierno (Provisional) gobernu(-)organo: órgano de gobierno goi(-): superior goi(-)mailako: superior goi(-)mailako ikasketak: estudios superiores goian adierazitako egunean: día de la fecha, en el goiko: superior goizeko ordutegi: horario de mañana gomendio: recomendación gorabeherak: incidencias gorabeheren liburu: libro de incidencias gordailu: depósito gordailuzain: depositario gorde: depositar Gorputz Adierazpidearen Didaktika: Didáctica de la Expresión Corporal Gorputz eta Kirol Hezkuntza: Educación Física y Deportiva gradu: grado graduatu: graduado graduatu ondoko: postgraduado (títulos o estudios) graduondoko: postgraduado (títulos o estudios) grapa: grapa greba(-)egun: día de huelga guraize(ak): tijera(s) gutun(-)azal frankeatu: sobre con franqueo gutunak: correspondencia gutuneria: correspondencia gutunontzi: buzón gutxieneko nota: nota de corte gutxieneko puntuazio: puntuación mínima gutxietsi: infravalorar guztira: total H hainbanapen: prorrata hainbat urtetarako: plurianual hala (jasota) gera dadin: conste, para que así hala adierazten da: lo que se comunica hala balegokio: lugar, si hubiera hala behar izanez gero: requiere, si el caso así lo requiere hala jakinarazten da: lo que se comunica harpidetu: suscribir (a una publicación) harreman(-)era: forma de contacto harrera: recepción hartu dut: recibí hartu dut eta ados nago: recibido y conforme hartzaile: perceptor hartzeko: haber (econ.) hartzekoaren diru(-)kopuru: importe del haber hartzekoaren zenbateko: importe del haber hartzekodun: acreedor hasiera: apertura hasiera(-)ordu: hora de comienzo Hautaprobak: selectividad hautaprobetako ikasle: alumno de selectividad hautazko: optativo hautazko irakasgai: asignatura optativa hautazko kreditu: crédito optativo hautazkotasun: optatividad hauteskundeak: elecciones hautsontzi: cenicero haztapen: ponderación Hebrear eta Aramear Ikasketak: Estudios Hebreos y Arameos helarazi: trasladar (hacer llegar) HELAZ: SAE; Servicio de Asesoramiento Educativo helbide elektroniko: dirección correo electrónico helbidea aldatu: cambiar de domicilio helbideratu: domiciliar Helduen Hezkuntza Iraunkor: Educación Permanente de Adultos; EPA helmuga(-)herri: localidad de destino HEO: EOI; Escuela Oficial de Idiomas heriotza: fallecimiento herri(-)onurarako: utilidad pública, de herrialde: región herriko jai: fiesta local hezi: educar heziketa: educación hezitzaile: educador hezkidetza: coeducación hezkuntza: educación Hezkuntza eta Zientzia Ministerio: MEC; Ministerio de Educación y Ciencia Hezkuntza Sistemaren Antolamendu Orokorrerako Lege: Ley de Ordenación General del Sistema Educativo; LOGSE Hezkuntza Zientzien Institutua: Instituto de Ciencias de la Educación hezkuntza(-)eskaintza: oferta educativa hezkuntza(-)maila: nivel educativo hezkuntza(-)orientabide: orientación educativa hezkuntza(-)sare: red educativa hezkuntza(-)sistemaren antolamendu orokor: ordenación general del sistema educativo Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila: Departamento de Educación, Universidades e Investigación Hezkuntzako Ikerkuntza eta Diagnosi Metodoak: Métodos de Investigación y Diagnóstico en Educación Hezkuntzarako Laguntza Zerbitzu: SAE; Servicio de Asesoramiento Educativo Hezkuntzaren Teoria eta Historia: Teoría e Historia de la Educación HHI: Educación Permanente de Adultos; EPA higiene: higiene hileko aparteko soldata: mensualidad extraordinaria hileko gordin: bruto mensual hileko kendura: deducción mensual - 95 - hilero: carácter mensual, con Hirigintza eta Lurralde Antolakuntza: Urbanística y Ordenación del Territorio hiru aletan: triplicado, por hirugarren ziklo: tercer ciclo hiruhileko: trimestral Histologia: Histología Historia Garaikidea: Historia Contemporánea Historiaurrea: Prehistoria Historiografia Zientziak eta Teknikak: Ciencias y Técnicas Historiográficas hitz: voz (derecho a opinar) hitza eta botoa izanik: voz y voto, con hitzaldi: conferencia (disertación) hitzarekin eta botorik gabe: voz pero sin voto, con hitzarmen: convenio hitzarmen(-)osagarri: complemento de convenio hitzez hitz: literalmente hitzezko: oral hizkuntz eskakizun: perfil lingüístico Hizkuntz Eskola Ofizial: EOI; Escuela Oficial de Idiomas hizkuntza: lenguaje Hizkuntza eta Sistema Informatikoak: Lenguajes y Sistemas Informáticos Hizkuntzalaritza Orokorra: Lingüística General Hizkuntzaren eta Literaturaren Didaktika: Didáctica de la Lengua y la Literatura Hizkuntzaren Pedagogiaren Institutua: Instituto de Pedagogía de la Lengua hizlari: ponente hobari: bonificación hobekuntza(-)ikastaro: curso de perfeccionamiento homologazio(-)eskabide: solicitud de homologación homologazio(-)eskaera: solicitud de homologación homologazio(-)eskari: solicitud de homologación honekin batera doan zerrenda: relación adjunta honen bidez: presente, por la hornidura: suministro hornitu: suministrar hornitzaile: proveedor horren ezean: defecto, en su horretarako, (eragin): efecto, a tal huts: errata hutsegite: ausencia hutsegite justifikatu: ausencia justificada hutsune: deficiencia ibilbide: itinerario I idatzi: consignar idatzita geratu: quedar anotado idatzizko azterketa: examen escrito idazkari: secretario idazkariorde: subsecretario; vicesecretario idazkaritza birtual: secretaría virtual idazmakina: máquina de escribir idazpuru: encabezamiento Identifikazio Fiskaleko Kode: CIF; Código de Identificación Fiscal IEE: Reforma de Enseñanzas Medias; REM IFK: CIF; Código de Identificación Fiscal igogailu: ascensor igorbide: modo de envío igorle: remitente igorpen: giro (banca) igorri: cursar ikasgai: lección ikasgela: clase (aula) ikasi: cursar estudios ikasketa: estudio (aprendizaje) ikasketa(-): académico ikasketa desberdinak aldi berean egin: simultaneidad de estudios Ikasketa Klasikoak: Estudios Clásicos ikasketa(-)espediente: expediente académico ikasketa(-)kreditu: crédito de estudios ikasketa(-)laguntza: ayuda al estudio ikasketa(-)maila: nivel académico ikasketa(-)plan berritu: plan de estudios renovado Ikasketak egin: cursar estudios Ikasketari: cursillista ikasketen gidaliburu: guía docente ikasle atzerritar: alumno externo ikasle boluntario: alumno voluntario ikasle libre: alumno libre ikasle ofizial: alumno oficial ikasle ohi: ex alumno ikasle onartu: alumno admitido ikasle onuradun: alumno beneficiario ikasle(-)talde: grupo de alumnos ikasleak onartze: admisión de alumnos ikasleen ataleko buru: jefe de la sección de alumnos ikasleen idazkaritza: secretaría de alumnos ikasleen onarpen: admisión de alumnos ikasliburu: libro de texto ikastalde: grupo de alumnos ikastaro: curso (cursillo) ikastaro arrunt: curso ordinario ikastaro trinko: curso intensivo ikaste: estudio (aprendizaje) ikastegi: centro (de universidad) ikastegi atxiki: centro adscrito ikastegira sartze: acceso al centro ikastegiz aldatu: cambiar de centro ikasteko gaitasun: capacidad de aprendizaje ikastetxe: centro (de secundaria/primaria) ikastetxe nagusi: colegio mayor ikastetxez aldatu: cambiar de centro ikasturte: año académico ikasturte oso: curso completo ikerketa: investigación ikerlan: estudiar (investigación) ikertu: investigar ikus: véase ikus argibideak atzeko aldean: ver instrucciones al dorso ikus-entzunezko: audiovisual - 96 - Ikus-entzunezko Komunikazioa eta Publizitatea: Comunicación Audiovisual y Publicidad ikuspegi: visión Immunologia, Mikrobiologia eta Parasitologia: Inmunología, Microbiología y Parasitología inbentario: inventario inbertsio: inversión indar: vigencia indargabetu: derogar indarraldi: vigencia indarrean dagoen legeri: legislación vigente indarrean sartu: entrar en vigor indarreko araudi: normativa vigente indarreko tarifa: tarifa vigente Indoeuropar Hizkuntzalaritza: Lingüística Indoeuropea Industria Ekonomia: Economía Industrial Industria Ingeniarien eta Telekomunikazio Ingeniarien Goi Eskola Teknikoa: Escuela Técnica Superior de Ingenieros Industriales y de Ingenieros de Telecomun Industria Ingeniaritza Teknikoko eta Topografia Ingeniaritza Teknikoko Unibertsi: Escuela Universitaria de Ingeniería Técnica Industrial e Ingeniería Técnica en T Industria Ingeniaritza Teknikoko Unibertsitate Eskola: Escuela Universitaria de Ingeniería Técnica Industrial Informatika Fakultatea: Facultad de Informática informazio gehigarri: información adicional informazio orokor: información general Ingeles eta Aleman Filologia: Filología Inglesa y Alemana Ingeles Filologia: Filología Inglesa Ingeniaritza Aeroespaziala: Ingeniería Aeroespacial Ingeniaritza Elektrikoa: Ingeniería Eléctrica Ingeniaritza Hidraulikoa: Ingeniería Hidráulica Ingeniaritza Kimikoa: Ingeniería Química Ingeniaritza Kimikoa eta Ingurumenaren Ingeniaritza: Ingeniería Química y del Medio Ambiente Ingeniaritza Mekanikoa: Ingeniería Mecánica Ingeniaritza Nuklearra: Ingeniería Nuclear Ingeniaritza Nuklearra eta Jariakinen Mekanika: Ingeniería Nuclear y Mecánica de Fluidos Ingeniaritza Telematikoa: Ingeniería Telemática Ingeniaritzako Adierazpen Grafikoa: Expresión Gráfica de la Ingeniería Ingeniaritzako Proiektuak: Proyectos de Ingeniería inguru: zona Ingurumen Jarraituen Mekanika eta Egituren Teoria: Mecánica de Medios Continuos y Teoría de Estructuras Ingurumenaren Teknologiak: Tecnologías del Medio Ambiente inprimagailu: impresora inprimaki original: impreso original inprimatu: imprimir inpugnazio: impugnación instalazio: instalación Inteligencia Artificial : interesatu: interesado interesatuaren adierazpen: declaración del interesado interesatuarentzako ale: ejemplar para el interesado iragarki(-)ohol: tablón de anuncios iragarki(-)taula: tablón de anuncios irakasgai: materia (asignatura) irakasgai birtual: asignatura virtual irakasgai komun: asignatura común irakasgai solte: asignatura suelta irakaskuntza arautu: enseñanza reglada irakaskuntza birtual: docencia virtual irakaskuntza elebidun: enseñanza bilingüe Irakaskuntza Ertainen Erreforma: Reforma de Enseñanzas Medias; REM irakaskuntza ez-arautu: enseñanza no reglada irakaskuntza ofizial: enseñanza oficial irakaskuntza pribatu: enseñanza privada irakaskuntza publiko: enseñanza pública irakaskuntza(-): docente (adj.) irakaskuntza(-)askatasun: libertad de enseñanza irakaskuntza(-)eredu: modelo de enseñanza irakaskuntza(-)gidaliburu: guía docente irakaskuntzaz kanpoko: no docente irakaskuntzaz kanpoko ekintza: actividad no docente irakaskuntzaz kanpoko jarduera: actividad no docente irakaslan: actividad docente irakasle: docente (sust.) irakasle agregatu: profesor agregado irakasle elkartu: profesor asociado irakasle eta ikertzaileak: personal docente e investigador irakasle hizlari: profesor conferenciante irakasle kontratatu: profesor contratado irakasle numerario: profesor numerario irakasle titular: profesor titular irakasle(-)funtzio: función docente irakasleak ez diren langileak: no docente (personal) irakasleen gela: sala de profesores irakasleen kidego: cuerpo docente irakasleen ordutegi: horario de profesores Irakasleen Unibertsitate Eskola: Escuela Universitaria de Magisterio irakasmaila: nivel docente irakats: docente (adj.) irakats ahalmen: capacidad docente irakats betebeharrak: encargo docente irakats eskaintza: oferta docente irakatsi: impartir irakurgailu: lector (máquina) irakurle: lector (persona) iraungi: caducar iraungipen: caducidad iraupen: duración iraute(-)araudi: normativa de permanencia irekiera: apertura irekitze: apertura - 97 - irizpen: dictamen irizpide: criterio irteera(-)data: fecha de salida irteera(-)egun eta: día y hora de salida irteera(-)ordu: hora de salida Irudigintza: Dibujo isilpeko: confidencial istripu(-)aseguru: seguro de accidente Italiar Filologia: Filología Italiana Itsasketa Zibileko Goi Eskola: Escuela Superior de la Marina Civil Itsasketa Zientzia eta Teknikak: Ciencias y Técnicas de la Navegación Itsasketa Zientzia eta Teknikak, Itsasontzi Makinak eta Itsasontzigintza: Ciencias y Técnicas de la Navegación, Máquinas y Construcciones Navales Itsasontzigintza: Construcciones Navales itun: concierto (acuerdo) itundu: concertar Itunpeko ikastetxe: centro concertado itxarongela: sala de espera itxiera: clausura itzalgailu: extintor itzulera(-)egun eta: día y hora de regreso itzulpen: traducción Itzulpengintza eta Interpretazioa: Traducción e Interpretación itzultzaile: traductor itzultze: devolución izangai: aspirante izanik: resultando izatezko bikote: pareja de hecho izen: denominación izen emate: preinscripción izena eman: preinscripción izena emandako ikasle: alumno preinscrito izena emate: inscripción izena emateko azken egun: plazo límite de inscripción izena emateko orri: hoja de inscripción izen-abizenak: nombre y apellidos izendapen: nombramiento izendapen libre: libre designación izen-deiturak: nombre y apellidos izendun taloi: talón nominativo izenpe: firma izenpetu: suscribir (firmar) izenpetua: firmado (fdo.) izoztu: congelar (una cantidad) J jai: fiesta jaiegun: día festivo jaioa, ...(e)n: natural de jaiotegun: fecha de nacimiento jaioterri: localidad de nacimiento jaioterria:: natural de jaioturte: año de nacimiento jakinarazi: comunicar jakinarazpen: comunicado jakinaren gainean egon zaitezen: conocimiento, para su jakinaren gainean egoteko, (nor): conocimiento de, para jakintzagai: disciplina (asignatura) jakintzarteko: interdisciplinar jakitera eman: hacer publico jakitun egoteko: conocimiento, para su jakitun egoteko, (nor): conocimiento de, para jakitun eta ados geratu: enterado y conforme, darse por jantzi(-)gela: guardarropa (cuarto) jarduera akademiko: actividad académica jarduera bertan behera utzi: cese de actividades jarduera osagarri: actividad complementaria jardunari utzi: cese de actividades jardunean: funciones, en Jariakinen Mekanika: Mecánica de Fluidos jarleku: asiento jarraibide: directriz jarraipen(-)batzorde: comisión de seguimiento jarraituz, (zeri): base a, en jarri: depositar jaso dut: recibí jaso izanaren agiri: acuse de recibo jasota gera dadin: conste, para que así jasota gera dadin eta dagozkion ondorioak izan ditzan: conste a los efectos oportunos, para que jasota geratu: quedar constancia jasotze(-)data: fecha recepción jasotzeko: percibir, a jatorrizko: original jatorrizko inprimaki: impreso original jaun: D.; don jaun agurgarri hori: muy señor mío jauna: muy señor mío jendaurreko orduak: horario de atención al público jendearentzako ordutegi: horario de atención al público jn.: D.; don joan-etorri: desplazamiento justifikatzeko agiri: justificante justifikatzekoa: justificar, a justifikazio: justificación K kabinete: gabinete kafe(-)makina: maquina de café kaleratu: despedir (laboral) kalifikazio(-)liburu: libro de calificación kalkulagailu: calculadora kalkulatu: calcular kalte(-)galerak: daños y perjuicios kalte(-)ordain: indemnización Kanpo Geodinamika: Geodinámica Externa kanpoko ekintza: actividad al aire libre kanpoko ikasle: alumno externo kanpoko jarduera: actividad al aire libre kanporatu: expulsar - 98 - Kantabriar Historiaurrearen Unibertsitate arteko Institutua: Instituto Interuniversitario de Prehistoria Cantábrica karatula: carátula karga: gravamen kargetatik libre: libre de cargas kargu: cargo karguaren jabe egin: tomar posesión del cargo karguaz jabetu: tomar posesión del cargo kargugabetu: destituir kargutik kendu: destituir karpeta: carpeta karrera amaierako proiektu: proyecto de fin de carrera karrera(-)amaiera: fin de carrera karrerako funtzionario: funcionario de carrera kartaboi: cartabón kartel: cartel Kartografia, Geodesia eta Fotogrametria Ingeniaritza: Ingeniería Cartográfica, Geodésica y Fotogrametría kartoi mehe: cartulina kartoizko kutxa: caja de cartón kasuak hala eskatuz gero: si el caso así lo requiere kasuan-kasuan: caso, en cada Katalan Filologia: Filología Catalana katedra: cátedra katedra(-)askatasun: libertad de cátedra katedradun: catedrático Kazetaritza: Periodismo Kazetaritza II: Periodismo II kendu: deducir (sustraer) kengarri: deducible kentzeko: deducir, a kexa: queja kide anitzeko organo: órgano colegiado kidego: cuerpo (conjunto de empleados) kidegoan sartu: ingresar en el cuerpo Kimika Analitikoa: Química Analítica Kimika Aplikatua: Química Aplicada Kimika Ez-organikoa: Química Inorgánica Kimika Fisikoa: Química Física Kimika Organikoa: Química Orgánica Kimika Organikoa I: Química Orgánica I Kimika Organikoa II: Química Orgánica II Kimika Zientzien Fakultatea: Facultad de Ciencias Químicas Kirurgia: Cirugía Kirurgia, Erradiologia eta Medikuntza Fisikoa: Cirugía, Radiología y Medicina Física kitapen: liquidación kitatutako diru(-)kopuru: importe liquidado kitatutako zenbateko: importe liquidado kitatzeko: liquidar, a klase(-)aste: semana de clase klase(-)ordu: hora de clase klase(-)ordutegi: horario de clases klasea eman: impartir klaustro: claustro klip: clip koadernatu: encuadernar koaderno: cuaderno kobratu: cobrar koefiziente: coeficiente kola: pegamento konparazio(-)azterlan: estudio comparativo konpultsa: compulsa konpultsatu: compulsar Konputagailuen Arkitektura eta Teknologia: Arquitectura y Tecnología de Computadores Konputazio Zientziak eta Adimen Artifiziala: Ciencias de la Computación e Inteligencia Artificial Konstituzio Zuzenbidea: Derecho Constitucional Konstituzio Zuzenbidea eta Politika Pentsamenduaren eta Gizarte Mugimenduen Hist: Derecho Constitucional e Historia del Pensamiento y de los Movimientos Sociales Konstituzio Zuzenbidea, Administrazio Zuzenbidea eta Zuzenbidearen Filosofia: Derecho Constitucional, Administrativo y Filosofía del Derecho kontabilitate: contabilidad kontabilitate(-)liburu: libro contable kontabilitateko agiri: documento contable kontaketa: recuento kontra egite: impugnación kontrako iritzi: informe desfavorable kontrako txosten: informe desfavorable kontrastatu: contrastar kontratazio: contratación kontrataziorako prozedura: procedimiento de contratación kontratuaren iraupen: duración del contrato kontsignatu: consignar kontsumo(-)mailegu: préstamo consumo Kontsumorako Prezioen Indizea: Índice de Precios al Consumo; IPC kontuan ez hartu: hacer caso omiso kontuan hartu: consideración, tomar en kontuan hartuta, (zer): base a, en kontuan hartuz: considerando kontuan izanik: cuenta, teniendo en kontuko ordainketa: abono en cuenta kontura, ...(r)en: cargo a, con konturako ordainketa: abono a cuenta koordinatzaile: coordinador kopia: copia kopia alderatu: compulsar kopia egiaztatu: copia autentica kopuru: número (cantidad) kopurua guztira: número total korrespondentzia: correspondencia kostu: coste kotizazio: cotización KPI: Índice de Precios al Consumo; IPC kreditu osagarri: crédito adicional kredituak amortizatu: amortizar créditos kredituak baliozkotu: convalidación de créditos kredituak onartze: reconocimiento de créditos kredituen aitorpen: reconocimiento de créditos kredituen onarpen: reconocimiento de créditos Kriminologiaren Euskal Institutua: Instituto Vasco de Criminología Kristalografia eta Mineralogia: Cristalografía y Mineralogía - 99 - kudeaketa(-)plan: plan de gestión kuota: cuota kuoten bidezko sarrera: ingreso por cuotas kupo: cupo kutxara itzultzeko diru(-)kopurua: importe a devolver a caja kutxara itzultzeko zenbateko: importe a devolver a caja L laboral finko: laboral indefinido lagundu: colaborar laguntza: asistencia (ayuda) laguntza(-)deialdi: convocatoria de ayudas laguntza(-)eskabide: solicitud de ayuda laguntza(-)eskaera: solicitud de ayuda laguntza(-)eskari: solicitud de ayuda laguntzaile: ayudante lan: empleo remunerado Lan Harremanen Unibertsitate Eskola: Escuela Universitaria de Relaciones Laborales lan kontratudun: con contrato laboral lan(-): laboral (del trabajo) lan(-)egutegi: calendario laboral lan(-)eskaintza: oferta de trabajo lan(-)kontratu: contrato de trabajo lan(-)kontratudun: laboral (trabajador) lan(-)kontratudun langile finko: laboral indefinido lan(-)maila: categoría profesional lan(-)mintegi: seminario de trabajo lan(-)orduen kontrola: control horario lan(-)ordutegi: horario laboral lan(-)poltsa: bolsa (de trabajo) lanaldi: jornada de trabajo Lanaren eta Gizarte Segurantzaren Zuzenbidea: Derecho del Trabajo y de la Seguridad Social lanbide: ocupación (oficio) Lanbide Heziketa: Formación Profesional; FP lanbide(-)gaitasun: capacidad profesional lanbide(-)orientazio: orientación profesional landa(-)lan: trabajo de campo Landare Ekoizpena: Producción Vegetal Landareen Biologia: Biología Vegetal Landareen Biologia eta Ekologia: Biología Vegetal y Ecología Landareen Fisiologia: Fisiología Vegetal lanean hasi: incorporarse al trabajo lanegun: día hábil laneko: laboral (del trabajo) laneko irabazien ziurtagiri: certificado de rendimientos del trabajo laneratu: incorporarse al trabajo lanetik bota: despedir (laboral) langabezi: desempleo langile: empleado langileak: personal (trabajadores) langune: centro de trabajo lanordu: hora de trabajo lanpostu: puesto de trabajo lanpostu huts: vacante (sust.) lanpostu(-)mailako osagarri: complemento de destino lanpostuak betetzeko deialdi: convocatoria de plazas lantoki: centro de trabajo lapitz: lápiz larri: grave larrialdi: caso de emergencia larrialdietarako plan: plan de emergencia Latin Filologia: Filología Latina lauhileko: cuatrimestre Lege eta Auzitegi Medikuntza: Medicina Legal y Forense lege(-)oinarri: base legal legegintzako errege(-)dekretu: real decreto legislativo legez kontrako: ilegal legezko egin: formalizar legezko xedapen: disposición legal Lehen (Mailako) Hezkuntza: Educación Primaria; EP lehen aldiz matrikulatutako: nuevo ingreso, de lehen ikasketen ziurtagiri: certificado de estudios primarios lehen sorospen: primeros auxilios lehen ziklo: primer ciclo lehen(-)mailako laguntza: primeros auxilios lehendakariorde: vicepresidente lehentasunen araberako ordena: orden de prioridad lehiaketa: licitación lehiaketa publiko: concurso público lehiaketari: concursante lehiakide: concursante leihatila: ventanilla lektore: lector (máquina) lekualdaketa(-)agindu: orden de traslado lekualdatze(-)lehiaketa: concurso de traslados lekuz aldatu: trasladar (cambiar de sitio) letra larri: mayúscula (letra) LH: Formación Profesional; FP liberazio: liberación libretik: libre, por liburu(-)euskarri: atril liburuki: tomo liburuxka: folleto Literatura : Literaturaren Teoria eta Literatura Konparatua: Teoría de la Literatura y Literatura Comparada lizentzia: licenciatura lizentziatu: licenciado lizitazio: licitación LMH: Educación Primaria; EP Logika eta Zientziaren Filosofia: Lógica y Filosofía de la Ciencia Logika, Ezagutza, Mintzaira eta Informazioaren Institutua: Instituto de Lógica, Cognición, Lenguaje e Información (ILCLI) LOGSE: Ley de Ordenación General del Sistema Educativo; LOGSE lortutako maila: nivel alcanzado - 100 - lortutako puntuazio: puntuación obtenida lotesle: vinculante lotura: vínculo Lurraren Fisika: Física de la Tierra Lurren Ingeniaritza: Ingeniería del Terreno luzamendu: prorroga luzapen: prorroga luzatze: prorroga M MA: OM; Orden Ministerial mahai: mesa mahaiko egutegi: taco de calendario maila: curso maila ertain: grado medio maila zehaztugabe: curso indiferente Makina eta Motor Termikoak: Máquinas y Motores Térmicos mantentze(-)lan: mantenimiento mapa: mapa Margolaritza: Pintura Matematika: Matemáticas Matematika Aplikatua: Matemática Aplicada Matematika Aplikatua, Estatistika eta Ikerkuntza Operatiboa: Matemática Aplicada y Estadística e Investigación Operativa Matematikaren Didaktika: Didáctica de la Matemática Matematikaren eta Zientzia Esperimentalen Didaktika: Didáctica de la Matemática y de las Ciencias Experimentales Materia Kondentsatuaren Fisika: Física de la Materia Condensada Material Polimerikoen Institutua: Instituto de Materiales Poliméricos (POLYMAT) materiala erosi: adquirir material Materialen Fisika: Física de Materiales Materialen Sintesi eta Ikerkuntzaren Institutua: Instituto de Síntesis y Estudios de Materiales Materialen Zientzia eta Metalurgia Ingeniaritza: Ciencia de los Materiales e Ingeniería Metalúrgica matrikula arrunt: matricula ordinaria matrikula baliogabetu: anular la matrícula matrikula deuseztatu: matrícula anulada matrikula lekuz aldatu: traslado de matrícula matrikula ordaintzea: pago de matrícula matrikula zabaltze: ampliación de matrícula (acción) matrikula(-)deialdi: convocatoria de matrícula matrikula(-)eskabide: solicitud de matrícula matrikula(-)eskaera: solicitud de matrícula matrikula(-)eskari: solicitud de matrícula matrikula(-)ordainketa: pago de matrícula matrikula(-)orri: impreso de matrícula matrikula(-)sarrerak: ingresos de matrícula matrikularen diru(-)kopuru: importe de la matrícula matrikularen ordainketa: abono de matrícula matrikularen zenbateko: importe de la matrícula matrikulazio: matriculación Meatze eta Metalurgia Ingeniaritza eta Materialen Zientzia: Ingeniería Minera y Metalúrgica, Ciencia de los Materiales Meatze Ingeniaritza Teknikoko Unibertsitate Eskola: Escuela Universitaria de Ingeniería Técnica Minera Meatze Prospekzio eta Ikerkuntza: Prospección e Investigación Minera Meatzeen Ustiapena: Explotación de Minas MEC: MEC; Ministerio de Educación y Ciencia Medikuntza: Medicina Medikuntza eta Kirurgia Espezialitateak: Especialidades Medico-Quirúrgicas Medikuntza eta Odontologia Fakultatea: Facultad de Medicina y Odontología memoria-laburpen: memoria-resumen menpeko: dependiente (adj.) menpeko erakunde: organismo dependiente menpeko langileak: personal dependiente merezimendu: mérito meritu: mérito Merkataritza Zuzenbidea: Derecho Mercantil Merkaturatzea eta Merkatuen Ikerkuntza: Comercialización e Investigación de Mercados mezu: mensaje Mikrobiologia: Microbiología Mineralogia eta Petrologia: Mineralogía y Petrología Ministerio Agindu: OM; Orden Ministerial modulu: módulo moldatu: habilitar (adaptar) Morfologia Zientziak: Ciencias Morfológicas mota: clase (tipo) mugaegun: fecha de vencimiento mugagabe(ko): indefinido mugatu: determinar Musika: Música Musika Adierazpidearen Didaktika: Didáctica de la Expresión Musical Musika, Plastika eta Gorputz Adierazpidearen Didaktika: Didáctica de la Expresión Musical, Plástica y Corporal Musika-terapia Institutua: Instituto de Musicoterapia N nagusi hurren: superior inmediato nahikoa: aprobado (nota) nahitaez: carácter forzoso, con nahitaezko enborreko irakasgai: asignatura troncal obligatoria nahitaezko erretiro: jubilación forzosa nahitaezko irakasgai: asignatura obligatoria nahitaezko kreditu: créditos obligatorios nahitaezko lekualdaketa: traslado forzoso NAN: DNI; Documento Nacional de Identidad NAN(-)zenbaki: número de DNI NANa egindako toki: lugar de expedición del DNI - 101 - Nautika eta Itsasontzi-makineria Goi Eskola Teknikoa: Escuela Técnica Superior de Náutica y Máquinas Navales Nazioarteko Lankidetzari eta Garapenari buruzko Azterlanen Institutua: Instituto de Estudios sobre Desarrollo y Cooperación Internacional Nazioarteko Zuzenbide Pribatua: Derecho Internacional Privado Nazioarteko Zuzenbide Publikoa eta Nazioarteko Harremanak: Derecho Internacional Público y Relaciones Internacionales Nazioarteko Zuzenbide Publikoa, Nazioarteko Harremanak eta Zuzenbidearen Histori: Derecho Internacional Público, Relaciones Internacionales e Historia del Derecho Nekazaritza eta Basozaintzako Ingeniaritza: Ingeniería Agroforestal Nekazaritzaren Ekonomia, Soziologia eta Politika: Economía, Sociología y Política Agraria Neurozientziak: Neurociencias neurri: medida nomina: nómina norabide: directriz norberak lekarkeena: ruegos y preguntas norberaren gauzak: asuntos propios norbere: personal (adj.) norbere gauzetarako lizentzia: licencia por asuntos propios Nortasun Agiri Nazional: DNI; Documento Nacional de Identidad Nortasuna, Balioespena eta Psikologia Tratamenduak: Personalidad, Evaluación y Tratamientos Psicológicos nota: nota (calificación) numerario: numerario O O.E.: visto bueno; VºBº obra(-)kontratu: contrato de obras Obstetrizia eta Ginekologia: Obstetricia y Ginecología off-eko ahots: voz en off ofizio: oficio (escrito) ofizioz baliozkotu: convalidados de oficio Oftalmologia: Oftalmología ogibide: oficio (profesión) ohar: advertencia oharpen: observación (advertencia) ohartarazpen: advertencia ohiko: habitual ohiko aurrekontu: presupuesto ordinario ohiko deialdi: convocatoria ordinaria ohiko kasu: caso ordinario ohitura: hábito ohiz kanpoko izaeraz: carácter extraordinario, con OHO: Educación General Básica; EGB ohol itsasgarri: panel adhesivo ohorezko matrikula: matrícula de honor (calificación) oin(-)ohar: nota al pie oinarri konputagarri: base computable oinarrizko gaiak eguneratzeko ikastaro: curso de actualización de materias básicas Oinarrizko Hezkuntza Orokor: Educación General Básica; EGB Oinarrizko Psikologia: Psicología Básica Oinarrizko Psikologia Prozesuak eta haien Garapena: Procesos Psicológicos Básicos y su Desarrollo oinarrizko soldata: sueldo base oker: errata onarpen(-)eskabide: solicitud de admisión onarpen(-)eskaera: solicitud de admisión onarpen(-)eskari: solicitud de admisión onarpen(-)gutun: carta de admisión onartu: aprobar (un recurso) onartutako hirurteko: trienio reconocido onartutako ikasle: alumno admitido ondoren: consecuencia ondorio: consecuencia ondoriorik gabe geratu: quedar sin efecto onespen: consentimiento onetsi: aprobar (un recurso) ontzat eman: visto bueno; VºBº ontzat hartu: suscribir (adherirse) onuradun: beneficiario onuraz parte hartu izanaren ziurtagiri: certificado de aprovechamiento oporrak: vacaciones oposizio(-)lehiaketa: concurso oposición oposizioak, ...(e)rako: oposiciones a oposiziogile: opositor Optika: Óptica or.: pág.; página oraindik ... gabe: pendiente de ordain: contraprestación ordainagiri: abonaré ordaindu: costear ordaindu, (nori): páguese a ordaindua: abonado (pagado) ordaindutako enplegu: empleo remunerado ordainketa: retribución ordainketa(-)agindu: libramiento ordainketa(-)data: fecha de pago ordainketa(-)gutun: carta de pago ordainketa(-)zerrenda: lista de pago ordainsari: emolumento ordaintzeko argibideak: instrucciones de pago ordaintzeko zenbateko: cantidad pendiente de pago ordenagailu: ordenador ordenagailuaren memoria: memoria del ordenador ordez, ...(r)en: sustitución de, en ordezkapen: suplencia ordezkari: delegado ordezkariorde: subdelegado ordezkaritza: delegación ordezkaritza sindikala: representación sindical ordezkatu: suplir ordezko: suplente ordu(-)murrizketa: reducción horaria ordua jagote: puntualidad - 102 - ordua zaintze: puntualidad ordura arte: hasta la fecha (hasta entonces) ordutegi jarraitu: jornada continua ordutegi malgu: horario flexible ordutegi trinko: jornada continua original: original orri: ficha orriak josi: encuadernar orriak lotu: encuadernar orrialde: pág.; página osagabe: incompleto osasun: salud osasun(-)azterketa: examen médico osasun(-)ziurtagiri: certificado médico oso gutxi: muy deficiente (calificación) oso ongi: notable (calificación) ospakizun(-)areto: salón de actos Otorrinolaringologia: Otorrinolaringología P p.k.: c.p.; código postal Paleontologia: Paleontología pantaila: pantalla paper jarraitu: papel continuo paperontzi: papelera Parasitologia: Parasitología parte eman: parte, dar partida: partida (presupuestaria) pasabide: paso (lugar) pasaporte: pasaporte patronatu: patronato pausoz pauso: gradualmente Pediatria: Pediatría pentsio: pensión pertsona fisiko: persona física Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga: Impuesto sobre la Renta de las Personas Físicas; IRPF pertsona natural edo juridiko: persona natural o jurídica pertsonal: personal (adj.) pertsonala: plantilla (trabajadores) Petrologia eta Geokimika: Petrología y Geoquímica PFEZ: Impuesto sobre la Renta de las Personas Físicas; IRPF pila: pila pizgarri: incentivo plangintza: planificación plano: plano Plastika Adierazpidearen Didaktika: Didáctica de la Expresión Plástica plaza mugatuak: plazas limitadas plaza(-)kopuru mugatu: límite de plazas poliki-poliki: gradualmente Polimeroen Zientzia eta Teknologia: Ciencia y Tecnología de Polímeros Politika eta Administrazio Zientzia: Ciencia Política y de la Administración poltsa: bolsa (de trabajo) ponderazio: ponderación Portaera Zientzien Metodologia: Metodología de las Ciencias del Comportamiento posta bidezko irakaskuntza: enseñanza por correspondencia posta elektroniko: correo electrónico posta ziurtatu: correo certificado posta(-)helbide: dirección postal posta(-)kode: c.p.; código postal posta-kutxatila: apartado postal postontzi: buzón praktikak baliozkotu: convalidación de prácticas praktikak enpresetan: prácticas en empresa prebentzio: prevención Prebentzio Medikuntza eta Osasun Publikoa: Medicina Preventiva y Salud Pública prebentzio(-)zerbitzu: servicio de prevención premia larriko: urgente premiaz: carácter de urgencia, con premiazko bide: vía de apremio presako: urgente presazko posta: correo urgente presidenteorde: vicepresidente preso: preso prest: disponible prestakuntza: cualificación prestatu: formar (educar) prestazio: prestación prezio: precio programa: programa programa(-)eskabide: solicitud programas programa(-)eskaera: solicitud programas programa(-)eskari: solicitud programas promozio: promoción (año) prozesu: proceso Prozesuen Ikerkuntza eta Garapenaren Institutua: Instituto de Investigación y Desarrollo de Procesos Psikiatria: Psiquiatría Psikobiologia: Psicobiología Psikologia Fakultatea: Facultad de Psicología puntualtasun: puntualidad puntuazio: puntuación puntuazio(-)baremo: baremo de puntuación puntuazioa, guztira: puntuación total R ratio: ratio S sagu: ratón sagu azpiko: alfombrilla para ratón sail: departamento sailburuorde: viceconsejero saileko kontseilu: consejo de departamento saio: sesión sakontze(-)ikastaro: curso de profundización salaketa: denuncia salbuespenezko deialdi: convocatoria de gracia salbuetsi: exento - 103 - salneurri: precio sarbide(-)azterketa: examen de ingreso sarbide(-)ikastaro: curso de acceso sarbide(-)mota: modalidad de ingreso sarbide(-)proba: prueba de acceso sarbideko bulego: negociado de acceso sari: premio sari berezi: premio extraordinario sarrera eman: entrada, dar sarrera(-)azterketa: examen de ingreso sarrera(-)data: fecha de entrada sarrera(-)ordu: hora de entrada sarrera(-)proba: prueba de acceso sartu: acceder (entrar) sartu berri: nuevo ingreso, de sartutako diru(-)kopuru: importe ingresado sartutako zenbateko: importe ingresado sartzeko azterketa: examen de ingreso segimendu(-)batzorde: comisión de seguimiento seilu: sello de correos Seinalearen Teoria eta Komunikazioak: Teoría de la Señal y Comunicaciones seme-alabak: hijos-as senar: esposo senar-emazte: matrimonio (pareja) sigla: sigla sinadura: firma sinaduren egutegi: calendario de firmas sinatu: suscribir (firmar) sinatua: firmado (fdo.) sindikatu: sindicato sindikatuen ordezkariak: representación sindical Sistemen Ingeniaritza eta Automatika: Ingeniería de Sistemas y Automática soberakin: excedente solairu: piso (planta) solairuarte: entreplanta soldata gordin: salario bruto sortzapen: devengo Soziologia: Sociología Soziologia II: Sociología II subentzionatu: subvencionar su-itzalgailu: extintor suspenditu: suspender (en un examen) suspentso: suspenso (calificación) suspergarri: incentivo suspertu: incentivar sustatu: promover sustatzaile: promotor T talde: grupo talde(-)lan: trabajo en grupo taldea aldatu: cambiar de grupo tamalez: lamentablemente tasa akademikoak: tasas académicas taula: tabla Teknologia Elektronikoa: Tecnología Electrónica Teknologia Mikroelektronikoaren Institutua: Instituto de Tecnología Microelectrónica telefonista: telefonista telefono(-)aurkibide: listín telefono(-)luzapen: extensión telefónica telefonogune: centralita telefonoz deitu: telefonear testuliburu: libro de texto tinta: tinta titulazio akademiko: titulación académica titulu: título (académico) titulu(-)eskabide: solicitud de título titulu(-)eskaera: solicitud de título titulu(-)eskari: solicitud de título tituluaren agiri: resguardo de título tituluaren gordekin: resguardo de título tituludun: titulado tituluen bulego: negociado de títulos toner: tóner Toxikologia eta Osasun Legeria: Toxicología y Legislación Sanitaria tramitazio: tramitación transferentzia: transferencia transferentzia(-)agindu: orden de transferencia Tratamientos Psicológicos : trebetasun: habilidad tutore: tutor tutoretza: tutoría txartel: ficha txarteldegi: tarjetero txeke: cheque txintxeta: chincheta txosten: memoria anual txosten tekniko: informe técnico txosten(-)emaile: ponente txostena eman: emitir un informe ...t(z)eko: efectos de, a U UBI: COU; Curso de Orientación Universitaria udal-errolda: registro municipal UHUN: UNED; Universidad Nacional de Educación a Distancia ukatu: denegar ulermen(-)maila: nivel de comprensión uneko ikasketak: estudios en curso unibertsitario: universitario unibertsitate laboral: universidad laboral unibertsitate(-): universitario unibertsitate(-)barruti: distrito universitario unibertsitateaz kanpoko irakaskuntza: enseñanza no universitaria unibertsitateko: universitario unibertsitateko irakaskuntza: enseñanza universitaria Unibertsitateko Orientabide Zerbitzu: Servicio de Orientación Universitaria; SOU unibertsitateko txartel: tarjeta universitaria Unibertsitatera Bideratzeko Ikasturte: COU; Curso de Orientación Universitaria unibertsitaterako sarbide: acceso a la universidad UOZ: Servicio de Orientación Universitaria; SOU urratu: rescindir - 104 - urritasun: deficiencia Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazional: UNED; Universidad Nacional de Educación a Distancia urte anitzeko: plurianual urte natural: año natural urteko memoria: memoria anual urteko orduak: horas anuales uztai: anilla V Valentin de Foronda Gizarte Historiaren Unibertsitate Institutua: Instituto Universitario de Historia Social "Valentín de Foronda" W webgune: sitio web web orri: página web X xedapen gehigarri: disposición adicional xedapen iragankor: disposición transitoria xedapen osagarri: disposición complementaria xedatutakoaren arabera: conforme a lo dispuesto xede: misión xehatu: pormenorizar xehekapen: detalle pormenorizado Z zabor: basura zain: pendiente de zaindariaren jai: fiesta patronal zehaztu: determinar Zelulen Biologia: Biología Celular Zelulen Biologia eta Histologia: Biología Celular e Histología zelulosazko poltsa: bolsa de celulosa zenbaketa: cómputo zenbaki: nº; número zenbatekoa eurotan: importe en euros zenbatekoa guztira: importe a que asciende zenbatu: computar zerbitzu(-)agindu: orden de servicio zerbitzu(-)betekizun: comisión de servicio zerbitzu(-)egun: día de servicio zerbitzu(-)hornikuntza: dotación de servicios zerbitzu(-)sari: emolumento zerbitzuak betetze: prestación de servicios zerbitzuak egin: prestar servicios zerbitzuak eman: prestar servicios zeregin: función zerga: impuesto zerga(-)oinarri: base imponible Zientzia Esperimentalen Didaktika: Didáctica de las Ciencias Experimentales Zientzia Fakultatea: Facultad de Ciencias Zientziaren Historia: Historia de la Ciencia zigilu: sello zigor: sanción ziklo: ciclo zinpean: bajo juramento zinpeko adierazpen: declaración jurada zirriborro: borrador (boceto) ziurtagiri: justificante ziurtagiri akademiko: certificación académica ziurtagiri ofizial: certificado oficial ziurtagiri(-)eskabide: solicitud de certificado ziurtagiri(-)eskaera: solicitud de certificado ziurtagiri(-)eskari: solicitud de certificado ziurtatu: certificar zk.: nº; número zona: zona Zoologia: Zoología Zoologia eta Animalia Zelulen Dinamika: Zoología y Dinámica Celular Animal zor: debe zoritxarrez: lamentablemente zorraren diru(-)kopuru: importe del debe zorraren zenbateko: importe del debe zorro: funda zoru: piso (suelo) zulagailu: taladro zuzen: correctamente Zuzenbide Fakultatea: Facultad de Derecho Zuzenbide Penala: Derecho Penal Zuzenbide Pribatua: Derecho Privado Zuzenbide Prozesala: Derecho Procesal Zuzenbide Publikoa: Derecho Público Zuzenbide Zibila: Derecho Civil zuzenbidearen arabera(ko): conforme a derecho Zuzenbidearen eta Erakundeen Historia: Historia del Derecho y de las Instituciones Zuzenbidearen Filosofia: Filosofía del Derecho zuzendari: director zuzendariorde: subdirector zuzendariordetza: subdirección zuzendaritza: dirección zuzendaritza(-)organo: órgano de dirección zuzendu: corregir zuzenketa: corrección zuzentarau: directriz - 105 - CASTELLANO-EUSKERA A abonado: ordaindua abonaré: ordainagiri abono a cuenta: konturako ordainketa abono de matrícula: matrikularen ordainketa abono en cuenta: kontuko ordainketa académico: akademiko (adjk.); ikasketa(-) acceder: sartu acceso 2º ciclo: 2. zikloan sartze acceso a la universidad: unibertsitaterako sarbide acceso al centro: ikastegira sartze acogerse a una convocatoria: deialdi batera aurkeztu acorde, ser: ados egon; bat etorri acreditar: egiaztatu acreedor: hartzekodun acta de la sesión: bilerako akta actividad académica: jarduera akademiko actividad al aire libre: kanpoko ekintza; kanpoko jarduera actividad complementaria: ekintza osagarri; jarduera osagarri actividad docente: irakaslan actividad no docente: irakaskuntzaz kanpoko ekintza; irakaskuntzaz kanpoko jarduera acto académico: ekitaldi akademiko acuse de recibo: jaso izanaren agiri administrador: administratzaile administrativo: administrari admisión de alumnos: ikasleak onartze; ikasleen onarpen adquirir material: materiala erosi adscribir: atxiki advertencia: ohar; ohartarazpen agenda: agenda agotar el plazo: epea agortu; epea amaitu agotar la vía administrativa: administrazio()bidea agortu; administrazio(-)bidea amaitu agregado: agregatu alegar: alegatu alfombrilla para ratón: sagu azpiko Álgebra: Algebra alta: alta alumno admitido: ikasle onartu; onartutako ikasle alumno beneficiario: ikasle onuradun alumno de selectividad: hautaprobetako ikasle alumno externo: ikasle atzerritar; kanpoko ikasle alumno libre: ikasle libre alumno oficial: ikasle ofizial alumno preinscrito: izena emandako ikasle alumno voluntario: ikasle boluntario amortizar créditos: kredituak amortizatu ampliación de matrícula: matrikula zabaltze Análisis Geográfico Regional: Eskualde Analisi Geografikoa Análisis Matemático: Analisi Matematikoa Anatomía Patológica: Anatomia Patologikoa Anatomía y Anatomía Patológica Comparadas: Anatomia eta Anatomia Patologiko Konparatuak Anatomía y Embriología Humana: Giza Anatomia eta Enbriologia anexo: eranskin anilla: uztai año académico: ikasturte año de convocatoria: deialdi-urte año de iniciación del expediente: espedientea hasi zeneko urte; espedientea ireki zeneko urte año de nacimiento: jaioturte año natural: urte natural anotación: ohar anticipo: aurrerakin antigüedad: antzinatasun Antropología Física: Antropologia Fisikoa Antropología Social: Gizarte Antropologia anular la convocatoria: deialdia baliogabetu anular la matrícula: matrikula baliogabetu apartado postal: posta-kutxatila apellido: abizen; deitura apertura: hasiera; irekiera; irekitze aplicación de, en: (zer) betetzeko aprobado: nahikoa aprobar: gainditu (azterketa) aprobar por mayoría: gehiengoz onartu aptitud: gaitasun apto: gai arandela: eraztun archivador: agiritegi; artxibo archivador AZ: AZ karpeta archivar: artxibatu área: arlo armario: armairu Arqueología: Arkeologia Arquitectura: Arkitektura Arquitectura y Tecnología de Computadores: Konputagailuen Arkitektura eta Teknologia arreglo a, con: ...(r)en arabera asamblea: batzar ascensor: igogailu asesor: aholkulari asesorar: aholkatu asesoría: aholkularitza asiento: eserleku; jarleku asignación: esleipen; esleitze asignatura común: irakasgai komun asignatura de libre elección: aukera askeko irakasgai asignatura de libre elección pura: aukera askeko irakasgai berezi asignatura obligatoria: nahitaezko irakasgai asignatura optativa: hautazko irakasgai asignatura optativa no adscrita a línea curricular: curriculum(-)lerroari atxikita ez dagoen hautazko irakasgai asignatura pendiente: gainditu gabeko irakasgai asignatura suelta: irakasgai solte asignatura troncal: enborreko irakasgai asignatura troncal obligatoria: nahitaezko enborreko irakasgai - 106 - asignatura virtual: irakasgai birtual asistencia: laguntza asistente: bertaratu asociación: elkarte aspirante: ...gai; izangai Astronomía y Astrofísica: Astronomia eta Astrofisika asunto: gai asuntos propios: norberaren gauzak atentamente: adeitasunez; atseginez atril: liburu(-)euskarri audiovisual: ikus-entzunezko aula abierta: gela ireki aula cerrada: gela itxi aula magna: areto nagusi ausencia: ausentzia; bertan ez egote; hutsegite ausencia justificada: hutsegite justifikatu ausente: bertan ez (egon) autoaprendizaje: autoikaskuntza; bere kasa ikaste autoevaluación: autoebaluazio automatrícula: automatrikula autor: egile autoridad: aginpide; aginte autoridad académica: agintari akademiko; agintaritza akademiko autoridad competente: agintari eskudun; agintaritza eskudun autorización definitiva: behin betiko baimen autorización expresa: berariazko baimen autorización previa: aldez aurreko baimen autorizar: baimena eman; baimendu auxiliar administrativo: administrazio()laguntzaile aval bancario: banku(-)abal ayuda al estudio: ikasketa(-)laguntza ayudante: laguntzaile B bachiller titulado: batxiler tituludun bachillerato: batxilergo Bachillerato Unificado Polivalente: Batxilergo Bateratu Balioaniztun; BBB baja justificada: baja justifikatu baja no justificada: baja ez justifikatu baja por enfermedad: gaixotasun(-)baja baja voluntaria: borondatezko baja baja, dar de: baja eman baja, estar de: bajan egon baja, solicitar la: baja eskatu baja, tomar la: baja hartu bajo juramento: zinpean bajo responsabilidad: erantzukizunpean bandeja: erretilu baremar: barematu baremo de puntuación: puntuazio(-)baremo barrera arquitectónica: eraikuntza(-)oztopo base a, en: (zer) kontuan hartuta; (zeri) jarraituz base computable: oinarri konputagarri base de datos: datu(-)base base imponible: zerga(-)oinarri base legal: lege(-)oinarri bases de la convocatoria: deialdiaren oinarri basura: zabor beca de transporte: garraio(-)beka beca posdoctoral: doktorego ondoko beka beca predoctoral: doktorego aurreko beka becario: bekadun beneficiario: onuradun Biblioteconomía y Documentación: Bibliotekonomia eta Dokumentazioa Biología Animal: Animalien Biologia Biología Celular: Zelulen Biologia Biología Celular e Histología: Zelulen Biologia eta Histologia Biología Vegetal: Landareen Biologia Biología Vegetal y Ecología: Landareen Biologia eta Ekologia Bioquímica y Biología Molecular: Biokimika eta Biologia Molekularra BOE: BOE; Estatuko Buletin Ofizial Boletín Oficial del Estado: BOE; Estatuko Buletin Ofizial Boletín Oficial del País Vasco: EHAA; Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkari bolsa: lan(-)poltsa; poltsa bolsa de celulosa: zelulosazko poltsa bonificación: hobari BOPV: EHAA; Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkari borrador: zirriborro borrar: ezabatu Botánica: Botanika botiquín: botikin bruto mensual: hileko gordin buena y debida forma, en: behar bezala; behar den moduan BUP: Batxilergo Bateratu Balioaniztun; BBB buzón: gutunontzi; postontzi C c.p.: p.k.; posta(-)kode cabeza de familia: familiaburu caducar: iraungi caducidad: iraungipen caja de cartón: kartoizko kutxa calculadora: kalkulagailu calcular: kalkulatu calefacción: berogailu calendario académico: eskola(-)egutegi calendario de exámenes: azterketa(-)egutegi calendario de firmas: sinaduren egutegi calendario laboral: lan(-)egutegi cambiar de centro: ikastegiz aldatu (unibertsitate barruan); ikastetxez aldatu (bigarren hezkuntzakoa) cambiar de domicilio: helbidea aldatu cambiar de estado: egoera aldatu cambiar de grupo: taldea aldatu campus virtual: campus birtual cantidad pendiente de pago: ordaintzeko zenbateko - 107 - capacidad de aprendizaje: ikasteko gaitasun capacidad docente: irakats ahalmen capacidad profesional: gaitasun profesional; lanbide(-)gaitasun carácter de urgencia, con: albait arinen; premiaz carácter extraordinario, con: ohiz kanpoko izaeraz carácter forzoso, con: ezinbestean; nahitaez carácter mensual, con: hilero carácter provisional: behin-behineko carátula: azal; karatula carga lectiva global: eskola(-)orduak guztira cargo: kargu cargo a, con: ...(r)en kontura carpeta: karpeta carta de admisión: onarpen(-)gutun carta de pago: ordainketa(-)gutun cartabón: kartaboi cartel: kartel cartilla de afiliación: afiliazio(-)txartel cartilla de la Seguridad Social: Gizarte Segurantzako txartel cartulina: kartoi mehe casado: ezkondu caso afirmativo, en: baiezkotan caso de emergencia: larrialdi caso excepcional: aparteko kasu caso ordinario: ohiko kasu caso, en cada: kasuan-kasuan castellano: gaztelania cátedra: katedra catedrático: katedradun categoría profesional: lan(-)maila cauce reglamentario: arauzko bide causar alta: alta hartu causar baja: baja hartu CAV: EAE; Euskal Autonomia Erkidego cenicero: hautsontzi centralita: telefonogune centro: ikastetxe centro adscrito: ikastegi atxiki centro concertado: Itunpeko ikastetxe centro de trabajo: langune; lantoki centro docente: ikastegi; ikastetxe certificación académica: ziurtagiri akademiko certificado de aprovechamiento: onuraz parte hartu izanaren ziurtagiri certificado de aptitud de conocimiento del euskera: EGA; Euskararen Gaitasun Agiri certificado de asistencia: bertaratze(-)ziurtagiri certificado de conformidad: adostasun(-)agiri certificado de declaración de la renta: errenta(-)aitorpenaren ziurtagiri certificado de empadronamiento: errolda()ziurtagiri certificado de escolaridad: eskola(-)ziurtagiri certificado de estudios primarios: lehen ikasketen ziurtagiri certificado de rendimientos del trabajo: laneko irabazien ziurtagiri certificado médico: osasun(-)ziurtagiri certificado oficial: ziurtagiri ofizial certificado provisional: behin-behineko ziurtagiri certificar: ziurtatu cese de actividades: ekintza bertan behera utzi; jarduera bertan behera utzi; jardunari utzi cheque: txeke chincheta: txintxeta ciclo: ziklo Ciencia de los Materiales e Ingeniería Metalúrgica: Materialen Zientzia eta Metalurgia Ingeniaritza Ciencia Política y de la Administración: Politika eta Administrazio Zientzia Ciencia y Tecnología de Polímeros: Polimeroen Zientzia eta Teknologia Ciencias de la Computación e Inteligencia Artificial: Konputazio Zientziak eta Adimen Artifiziala Ciencias Morfológicas: Morfologia Zientziak Ciencias y Técnicas de la Navegación: Itsasketa Zientzia eta Teknikak Ciencias y Técnicas de la Navegación, Máquinas y Construcciones Navales: Itsasketa Zientzia eta Teknikak, Itsasontzi Makinak eta Itsasontzigintza Ciencias y Técnicas Historiográficas: Historiografia Zientziak eta Teknikak CIF: Identifikazio Fiskaleko Kode; IFK circunstancia especial: egoera berezi Cirugía: Kirurgia Cirugía, Radiología y Medicina Física: Kirurgia, Erradiologia eta Medikuntza Fisikoa clase: gela; ikasgela clase, dar: eskola eman claustro: klaustro cláusula administrativa general: administrazio(-) baldintza orokor cláusula administrativa particular: administrazio(-)baldintza berezi cláusula estipulada: baldintza; ezarritako baldintza clausura: amaiera; itxiera cliente: bezero clip: klip cobrar: kobratu Código de Identificación Fiscal: Identifikazio Fiskaleko Kode; IFK código postal: p.k.; posta(-)kode coeducación: hezkidetza coeficiente: koefiziente colaboración, en: elkarlanean; elkarrekin aritu colaborar: elkarlanean aritu; lagundu colección: bilduma colegiado: elkargoko kide colegiarse: elkargoko kide egin colegio mayor: ikastetxe nagusi comarca: eskualde Comercialización e Investigación de Mercados: Merkaturatzea eta Merkatuen Ikerkuntza comisión científica: batzorde zientifiko comisión de seguimiento: jarraipen(-)batzorde; segimendu(-)batzorde - 108 - comisión de servicio: zerbitzu(-)betekizun comisión permanente: batzorde iraunkor comisión técnica: batzorde tekniko compatibilidad: bateragarritasun competencia: gaitasun competente: gai complemento de convenio: hitzarmen()osagarri complemento de destino: lanpostu(-)mailako osagarri Composición Arquitectónica: Arkitektura Konposizioa comprobante: egiaztagiri compulsa: konpultsa compulsar: konpultsatu; kopia alderatu computar: zenbatu cómputo: zenbaketa Comunicación Audiovisual y Publicidad: Ikusentzunezko Komunikazioa eta Publizitatea comunicado: jakinarazpen comunicar: adierazi; jakinarazi Comunidad Autónoma Vasca: EAE; Euskal Autonomia Erkidego con contrato laboral: lan kontratudun con efectos inmediatos: berehalako eraginekin concertar: itundu concesión: emakida concierto: itun concordar: bat etorri concursante: lehiaketari; lehiakide concurso de traslados: lekualdatze(-)lehiaketa concurso oposición: oposizio(-)lehiaketa concurso público: lehiaketa publiko condición: baldintza condición de, a: baldin eta ... ba... conferencia: hitzaldi confidencial: isilpeko confirmar: berretsi conforme: ados; bat etorri conforme a: ...(r)en arabera(ko) conforme a derecho: zuzenbidearen arabera(ko) conforme a lo dispuesto: xedatutakoaren arabera conformidad: ...(r)en arabera congelar: bere horretan mantendu (kopuru bat); izoztu (kopuru bat) congreso: biltzar conocimiento de, para: (nor) jakinaren gainean egoteko; (nor) jakitun egoteko conocimiento, para su: jakinaren gainean egon zaitezen; jakitun egoteko consecuencia: ondoren; ondorio consejo de departamento: saileko kontseilu Consejo de Gobierno (Provisional): (Behinbehineko) Gobernu Kontseilu consentimiento: onespen conserje: atezain conserjería: atezaintza consideración, tomar en: aintzat hartu; kontuan hartu considerando: kontuan hartuz consignar: idatzi; kontsignatu conste a los efectos oportunos, para que: dagozkion eraginetarako jasota gera dadin; jasota gera dadin eta dagozkion ondorioak izan ditzan conste, para que así: hala (jasota) gera dadin; jasota gera dadin Construcciones Arquitectónicas: Arkitektura Eraikuntzak Construcciones Navales: Itsasontzigintza consulta en sala: gelan bertan kontsultatzeko contabilidad: kontabilitate contado, al: eskura contencioso-administrativo: administrazioarekiko auzi contra la presente resolución: erabaki honen kontra contraprestación: ordain contrastar: alderatu; erkatu; kontrastatu contratación: kontratazio contratado administrativo: administrazio()kontratudun contrato administrativo: administrazio()kontratu contrato de obras: obra(-)kontratu contrato de trabajo: lan(-)kontratu contrato laboral: lan(-)kontratu contribución: ekarpen control horario: lan(-)orduen kontrola convalidación: baliozkotze convalidación de créditos: kredituak baliozkotu convalidación de prácticas: praktikak baliozkotu convalidados de oficio: ofizioz baliozkotu convenio: hitzarmen convocar: dei; deitu convocatoria de ayudas: laguntza(-)deialdi convocatoria de gracia: salbuespenezko deialdi convocatoria de matrícula: matrikula(-)deialdi convocatoria de plazas: lanpostuak betetzeko deialdi convocatoria extraordinaria: aparteko deialdi; ez ohiko deialdi convocatoria ordinaria: ohiko deialdi cónyuge: ezkontide coordinador: koordinatzaile copia: kopia copia autentica: kopia egiaztatu corrección: zuzenketa correctamente: zuzen corregir: zuzendu correo certificado: posta ziurtatu correo electrónico: posta elektroniko correo urgente: presazko posta correspondencia: gutunak; gutuneria; korrespondentzia coste: kostu costear: ordaindu cotización: kotizazio cotización a la Seguridad Social: Gizarte Segurantzako kotizazio COU: UBI; Unibertsitatera Bideratzeko Ikasturte credencial de becario: bekadun(-)agiri crédito adicional: kreditu osagarri - 109 - crédito de estudios: ikasketa(-)kreditu crédito de libre elección: aukera askeko kreditu crédito optativo: hautazko kreditu créditos obligatorios: nahitaezko kreditu Cristalografía y Mineralogía: Kristalografia eta Mineralogia criterio: irizpide cuaderno: koaderno cualificación: prestakuntza cuatrimestre: lauhileko cuenta, teniendo en: kontuan izanik cuerpo: kidego cuerpo docente: irakasleen kidego cuestionario: galdekizun; galdera(-)sorta cumplimentar: bete cumplimiento de, en: (zer) betetzeko cuota: kuota cupo: kupo currículo: curriculum cursar: bidali; bideratu; igorri cursar estudios: ikasi; Ikasketak egin cursillista: Ikasketari curso: maila curso completo: ikasturte oso curso de acceso: sarbide(-)ikastaro curso de actualización de materias básicas: oinarrizko gaiak eguneratzeko ikastaro curso de adaptación: egokitze(-)ikastaro Curso de Orientación Universitaria: UBI; Unibertsitatera Bideratzeko Ikasturte curso de perfeccionamiento: hobekuntza()ikastaro curso de profundización: sakontze(-)ikastaro curso indiferente: maila zehaztugabe curso intensivo: ikastaro trinko curso ordinario: ikastaro arrunt D D.: jaun; jn. daños y perjuicios: kalte(-)galerak datos académicos: datu akademikoak datos personales: datu pertsonalak debe: zor decano: dekano decisión: erabaki declaración de la renta: errenta(-)aitorpen declaración del interesado: interesatuaren adierazpen declaración jurada: zinpeko adierazpen declarar: adierazi; aitortu; deklaratu decreto: dekretu decreto real: errege(-)dekretu dedicación completa: arduraldi oso dedicación exclusiva: erabateko arduraldi dedicación parcial: arduraldi partzial dedicación plena: arduraldi oso deducción mensual: hileko kendura deducible: kengarri deducir: atera deducir, a: kentzeko defecto: akats defecto, en su: (horrelakorik) ez bada; horren ezean deficiencia: akats; hutsune; urritasun déficit: defizit definitivo: behin betiko dejar en blanco: bete gabe utzi delegación: ordezkaritza delegado: ordezkari delegar: eskumena eman; eskuordetu demanda: eskaera; eskari demora: atzerapen; berandutze denegar: ezezkoa eman; ukatu denominación: izen denuncia: salaketa departamento: sail Departamento de Educación, Universidades e Investigación: Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila dependencia: gela dependiente: menpeko depositar: gorde; jarri depositario: gordailuzain depósito: gordailu Derecho Administrativo: Administrazio Zuzenbidea Derecho Civil: Zuzenbide Zibila Derecho Constitucional: Konstituzio Zuzenbidea Derecho Constitucional e Historia del Pensamiento y de los Movimientos Sociales: Konstituzio Zuzenbidea eta Politika Pentsamenduaren eta Gizarte Mugimenduen Hist Derecho Constitucional, Administrativo y Filosofía del Derecho: Konstituzio Zuzenbidea, Administrazio Zuzenbidea eta Zuzenbidearen Filosofia Derecho de la Empresa: Enpresa Zuzenbidea Derecho del Trabajo y de la Seguridad Social: Lanaren eta Gizarte Segurantzaren Zuzenbidea Derecho Eclesiástico del Estado: Estatuaren Eliza Zuzenbidea Derecho Eclesiástico del Estado y Derecho Romano: Estatuaren Eliza Zuzenbidea eta Erromatar Zuzenbidea Derecho Financiero y Tributario: Finantza eta Zerga Zuzenbidea Derecho Internacional Privado: Nazioarteko Zuzenbide Pribatua Derecho Internacional Público y Relaciones Internacionales: Nazioarteko Zuzenbide Publikoa eta Nazioarteko Harremanak Derecho Internacional Público, Relaciones Internacionales e Historia del Derecho: Nazioarteko Zuzenbide Publikoa, Nazioarteko Harremanak eta Zuzenbidearen Histori Derecho Mercantil: Merkataritza Zuzenbidea Derecho Penal: Zuzenbide Penala Derecho Privado: Zuzenbide Pribatua Derecho Procesal: Zuzenbide Prozesala Derecho Público: Zuzenbide Publikoa Derecho Romano: Erromatar Zuzenbidea derechos y obligaciones: eskubideak eta betebeharrak Dermatología: Dermatologia - 110 - Dermatología, Oftalmología y Otorrinolaringología: Dermatologia, Oftalmologia eta Otorrinolaringologia derogar: indargabetu desacuerdo: ados ez egote; desadostasun desaprobación: gaitzespen desconocido: ezezagun descontar: deskontatu; kendu desempleo: langabezi desestimar: ez onartu; ezetsi desiderata: eskari despacho: bulego despedir: kaleratu; lanetik bota desplazamiento: bidaia; joan-etorri desplazamiento, gastos de: bidaia(-)gastuak destino: langune; lantoki destituir: kargugabetu; kargutik kendu detalle pormenorizado: xehekapen determinar: erabaki; mugatu; zehaztu deuda: zor devengo: sortzapen devolución: itzultze día de clase: eskola(-)egun día de examen: azterketa(-)egun día de huelga: greba(-)egun día de la fecha, en el: goian adierazitako egunean día de libre disposición: aukerako egun día de servicio: zerbitzu(-)egun día festivo: jaiegun día hábil: astegun; lanegun día inhábil: astegun ez den(a); ezegun; jaiegun día laborable: lanegun día lectivo: eskola(-)egun día natural: egun natural día no lectivo: eskolarik gabeko egun día y hora de regreso: itzulera(-)egun eta día y hora de salida: irteera(-)egun eta diario: eguneroko Dibujo: Irudigintza dictamen: irizpen dictar la RESOLUCIÓN oportuna: dagokion ERABAKIA eman dictar normas: arauak eman Didáctica de la Expresión Corporal: Gorputz Adierazpidearen Didaktika Didáctica de la Expresión Musical: Musika Adierazpidearen Didaktika Didáctica de la Expresión Musical, Plástica y Corporal: Musika, Plastika eta Gorputz Adierazpidearen Didaktika Didáctica de la Expresión Plástica: Plastika Adierazpidearen Didaktika Didáctica de la Lengua y la Literatura: Hizkuntzaren eta Literaturaren Didaktika Didáctica de la Matemática: Matematikaren Didaktika Didáctica de la Matemática y de las Ciencias Experimentales: Matematikaren eta Zientzia Esperimentalen Didaktika Didáctica de las Ciencias Experimentales: Zientzia Esperimentalen Didaktika Didáctica de las Ciencias Sociales: Gizarte Zientzien Didaktika Didáctica y Organización Escolar: Didaktika eta Eskola Antolakuntza dieta: dieta diligencia: eginbide dimisión: dimisio diploma: diploma diplomado: diplomatu diplomatura: diplomatura dirección: zuzendaritza dirección correo electrónico: helbide elektroniko dirección postal: posta(-)helbide director: zuzendari directriz: jarraibide; norabide; zuzentarau disciplina: gai; jakintzagai disponible: erabilgai; erabilgarri; prest disposición adicional: xedapen gehigarri disposición complementaria: xedapen osagarri disposición legal: legezko xedapen disposición transitoria: xedapen iragankor disposición, a: eskueran disquete: diskete distribución: banaketa distrito abierto: barruti irekia distrito universitario: unibertsitate(-)barruti diurno: eguneko; egunezko divorciado: dibortziatu Dña.: and.; andre DNI: NAN; Nortasun Agiri Nazional docencia virtual: irakaskuntza birtual docente: irakaskuntza(-); irakats doctor: doktore doctorado: doktorego documentación: agiriak; dokumentazio documento contable: kontabilitateko agiri Documento Nacional de Identidad: NAN; Nortasun Agiri Nazional domiciliar: helbideratu don: jaun; jn. doña: and.; andre dorso: atzealde; atzeko alde dotación de servicios: zerbitzu(-)hornikuntza duplicado: kopia duplicado, por: ale bitan; bi aletan duración: iraupen duración del contrato: kontratuaren iraupen E Ecología: Ekologia Economía Aplicada: Ekonomia Aplikatua Economía Aplicada I: Ekonomia Aplikatua I Economía Aplicada II (Hacienda Pública y Derecho Fiscal): Ekonomia Aplikatua II (Ogasun Publikoa eta Zuzenbide Fiskala) Economía Aplicada III (Econometría y Estadística): Ekonomia Aplikatua III (Ekonometria eta Estatistika) Economía Aplicada IV: Ekonomia Aplikatua IV Economía Aplicada V: Ekonomia Aplikatua V - 111 - Economía Financiera I (Contabilidad y Administración de Empresas): Finantza Ekonomia I (Enpresen Kontabilitatea eta Administrazioa) Economía Financiera II (Economía de Empresa y Comercialización): Finantza Ekonomia II (Enpresa Ekonomia eta Merkaturatzea) Economía Financiera y Contabilidad: Finantza Ekonomia eta Kontabilitatea Economía Industrial: Industria Ekonomia Economía, Sociología y Política Agraria: Nekazaritzaren Ekonomia, Soziologia eta Politika edad media: batez besteko adin Edafología y Química Agrícola: Edafologia eta Nekazaritzako Kimika edificio: eraikin editorial: argitaldari; argitaletxe educación: heziketa; hezkuntza Educación Física y Deportiva: Gorputz eta Kirol Hezkuntza Educación General Básica: OHO; Oinarrizko Hezkuntza Orokor Educación Permanente de Adultos: Helduen Hezkuntza Iraunkor; HHI Educación Primaria: Lehen (Mailako) Hezkuntza; LMH Educación Secundaria Obligatoria: DBH; Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza educador: hezitzaile educar: hezi efecto, a tal: (eragin) horretarako efectos de, a: ...t(z)eko efectos de, con: ...(e)tik aurrerako eraginez efectos oportunos, a los: dagozkion ondorioetarako EGA: EGA; Euskararen Gaitasun Agiri EGB: OHO; Oinarrizko Hezkuntza Orokor ejemplar para el interesado: interesatuarentzako ale ejercicio: ekitaldi elecciones: hauteskundeak Electricidad y Electrónica: Elektrizitatea eta Elektronika Electromagnetismo: Elektromagnetismoa Electrónica: Elektronika Electrónica y Telecomunicaciones: Elektronika eta Telekomunikazioak emitir un informe: txostena eman emolumento: ordainsari; zerbitzu(-)sari empleado: enplegatu; langile empleo remunerado: lan; ordaindutako enplegu empresa adjudicataria: enpresa esleipendun en proceso de extinción: desagertzear; desagertzeko bidean enajenación: besterentze encabezamiento: idazpuru encargo docente: irakats betebeharrak encuadernar: koadernatu; orriak josi; orriak lotu enfermedad: eritasun; gaixotasun Enfermería: Erizaintza enmienda: zuzenketa enseñanza bilingüe: irakaskuntza elebidun enseñanza no reglada: irakaskuntza ez-arautu enseñanza no universitaria: unibertsitateaz kanpoko irakaskuntza enseñanza oficial: irakaskuntza ofizial enseñanza por correspondencia: posta bidezko irakaskuntza enseñanza privada: irakaskuntza pribatu enseñanza pública: irakaskuntza publiko enseñanza reglada: irakaskuntza arautu enseñanza universitaria: unibertsitateko irakaskuntza ente: erakunde enterado y conforme, darse por: jakitun eta ados geratu entidad: entitate; erakunde; etxe entrada, dar: sarrera eman entrar en vigor: indarrean sartu entregar personalmente: eskuan eman entregar solicitud: eskabidea aurkeztu; eskaera aurkeztu; eskariak aurkeztu entreplanta: solairuarte enviar: agindu; bidali; igorri EOI: HEO; Hizkuntz Eskola Ofizial EP: Lehen (Mailako) Hezkuntza; LMH EPA: Helduen Hezkuntza Iraunkor; HHI equiparar: berdindu equivalente: baliokide errata: errakuntza; huts; oker escalera: eskailera escuadra: eskuaira escuela adscrita: atxikitako eskola; eskola atxiki Escuela Oficial de Idiomas: HEO; Hizkuntz Eskola Ofizial Escuela Superior de la Marina Civil: Itsasketa Zibileko Goi Eskola Escuela Técnica Superior de Arquitectura: Arkitektura Goi Eskola Teknikoa Escuela Técnica Superior de Ingenieros Industriales y de Ingenieros de Telecomun: Industria Ingeniarien eta Telekomunikazio Ingeniarien Goi Eskola Teknikoa Escuela Técnica Superior de Náutica y Máquinas Navales: Nautika eta Itsasontzimakineria Goi Eskola Teknikoa Escuela Universitaria de Enfermería: Erizaintzako Unibertsitate Eskola Escuela Universitaria de Estudios Empresariales: Enpresa Ikasketen Unibertsitate Eskola Escuela Universitaria de Ingeniería Técnica Industrial: Industria Ingeniaritza Teknikoko Unibertsitate Eskola Escuela Universitaria de Ingeniería Técnica Industrial e Ingeniería Técnica en T: Industria Ingeniaritza Teknikoko eta Topografia Ingeniaritza Teknikoko Unibertsi Escuela Universitaria de Ingeniería Técnica Minera: Meatze Ingeniaritza Teknikoko Unibertsitate Eskola Escuela Universitaria de Magisterio: Irakasleen Unibertsitate Eskola - 112 - Escuela Universitaria de Relaciones Laborales: Lan Harremanen Unibertsitate Eskola Escuela Universitaria de Trabajo Social: Gizarte Langintzako Unibertsitate Eskola Escultura: Eskultura ESO: DBH; Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza especialidad: berezitasun; espezialitate Especialidades Medico-Quirúrgicas: Medikuntza eta Kirurgia Espezialitateak esposa: emazte esposo: senar Estadística e Investigación Operativa: Estatistika eta Ikerkuntza Operatiboa estado civil: ezkon(-)egoera Estética y Teoría de las Artes: Estetika eta Arteen Teoria estimar: onartu; onetsi Estomatología: Estomatologia Estratigrafía: Estratigrafia Estratigrafía y Paleontología: Estratigrafia eta Paleontologia estudiar: aztertu estudio: ikasketa; ikaste estudio comparativo: konparazio(-)azterlan Estudios Árabes e Islámicos: Arabiar eta Islamiar Ikasketak Estudios Clásicos: Ikasketa Klasikoak estudios en curso: egiten ari zaren ikasketak; uneko ikasketak Estudios Hebreos y Arameos: Hebrear eta Aramear Ikasketak estudios superiores: goi(-)mailako ikasketak etapa: aldi; etapa etiqueta adhesiva: etiketa itsasgarri euskera: euskara evaluación compensatoria: ebaluazio berezi evaluación continua: etengabeko ebaluazio Evaluación de la Gestión e Innovación Empresarial: Enpresen Kudeaketa eta Berrikuntzaren Balioespena evaluación final: azken ebaluazio evento: gertaera evitación de, en: (zer) ez gertatzeko ex alumno: ikasle ohi examen de ingreso: sarbide(-)azterketa; sarrera(-)azterketa; sartzeko azterketa examen escrito: azterketa idatzi; idatzizko azterketa examen final: azken azterketa examen médico: osasun(-)azterketa examen oral: ahozko azterketa examen práctico: azterketa praktiko examinador: aztertzaile examinando: azterketari examinarse: azterketa egin examinarse por libre: azterketa libretik egin excedencia voluntaria: borondatezko eszedentzia excedente: soberakin exento: salbuetsi exigencia: eskakizun expediente académico: ikasketa(-)espediente expediente disciplinario: diziplina(-)espediente expediente personal: espediente pertsonal expedir: eman expirar: amaitu; iraungi Explotación de Minas: Meatzeen Ustiapena exponer: adierazi; azaldu; erakutsi expresión: adierazpen Expresión Gráfica Arquitectónica: Arkitekturako Adierazpen Grafikoa Expresión Gráfica de la Ingeniería: Ingeniaritzako Adierazpen Grafikoa Expresión Gráfica y Proyectos de Ingeniería: Adierazpen Grafikoa eta Ingeniaritzako Proiektuak expulsar: kaleratu; kanporatu extensión telefónica: telefono(-)luzapen extintor: (su-)itzalgailu extraescolar: eskolaz kanpoko extranjero: atzerri; erbeste F facultad: fakultate Facultad de Bellas Artes: Arte Ederren Fakultatea Facultad de Ciencias: Zientzia Fakultatea Facultad de Ciencias Económicas y Empresariales: Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea Facultad de Ciencias Químicas: Kimika Zientzien Fakultatea Facultad de Ciencias Sociales y de la Comunicación: Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultatea Facultad de Derecho: Zuzenbide Fakultatea Facultad de Farmacia: Farmazia Fakultatea Facultad de Filología, Geografía e Historia: Filologia, Geografia eta Historia Fakultatea Facultad de Filosofía y Ciencias de la Educación: Filosofia eta Hezkuntza Zientzien Fakultatea Facultad de Informática: Informatika Fakultatea Facultad de Medicina y Odontología: Medikuntza eta Odontologia Fakultatea Facultad de Psicología: Psikologia Fakultatea fallecimiento: heriotza fallo: epai falta: falta; hutsegite familia numerosa: familia ugari Farmacia Galénica y Tecnología Farmacéutica: Farmazia Galenikoa eta Farmazia Teknologia Farmacia, Nutrición, Tecnología y Producción Animal: Farmazia, Elikadura, Teknologia eta Animalia Ekoizpena Farmacología: Farmakologia fase: aldi; fase favorable: aldeko fecha de adjudicación: adjudikazio(-)data fecha de alta: altako data fecha de baja: bajako data - 113 - fecha de entrada: sarrera(-)data fecha de nacimiento: jaiotegun fecha de pago: ordainketa(-)data fecha de preceptividad: derrigortasun(-)data fecha de publicación: argitalpen(-)data fecha de salida: irteera(-)data fecha de solicitud: eskaera(-)data fecha de utilización: erabilera(-)data fecha de vencimiento: mugaegun fecha límite: azken egun fecha pedido: eskariaren data fecha recepción: jasotze(-)data festivo, día: jaiegun ficha: fitxa; orri; txartel fichar: fitxatu fichero: fitxategi fiesta: jai fiesta local: herriko jai fiesta patronal: zaindariaren jai Filología Alemana: Aleman Filologia Filología Catalana: Katalan Filologia Filología Eslava: Eslaviar Filologia Filología Española: Espainiar Filologia Filología Francesa: Frantses Filologia Filología Gallega y Portuguesa: Galiziar eta Portugaldar Filologia Filología Griega: Filologia Grekoa Filología Inglesa: Ingeles Filologia Filología Inglesa y Alemana: Ingeles eta Aleman Filologia Filología Italiana: Italiar Filologia Filología Latina: Latin Filologia Filología Románica: Filologia Erromanikoa Filología Vasca: Euskal Filologia Filosofía: Filosofia Filosofía de los Valores y Antropología Social: Balioen Filosofia eta Gizarte Antropologia Filosofía del Derecho: Zuzenbidearen Filosofia Filosofía Moral: Filosofia Morala fin de carrera: karrera(-)amaiera firma: izenpe; sinadura firma autorizada: baimendutako sinadura firmado: izenpetua (izptua.); sinatua (sin.) Física Aplicada: Fisika Aplikatua Física Aplicada I: Fisika Aplikatua I Física Aplicada II: Fisika Aplikatua II Física Atómica, Molecular y Nuclear: Fisika Atomikoa, Molekularra eta Nuklearra Física de la Materia Condensada: Materia Kondentsatuaren Fisika Física de la Tierra: Lurraren Fisika Física de Materiales: Materialen Fisika Física Teórica: Fisika Teorikoa Física Teórica e Historia de la Ciencia: Fisika Teorikoa eta Zientziaren Historia Fisiología: Fisiologia Fisiología Vegetal: Landareen Fisiologia Fisioterapia: Fisioterapia folleto: esku(-)papera; liburuxka forma de contacto: harreman(-)era formación: heziketa; prestakuntza Formación Profesional: Lanbide Heziketa; LH formalizar: burutu; egin; formalizatu; legezko egin formalizar el expediente: espedientea egin formar: hezi; prestatu formular una solicitud: eskabidea egin fotocopia compulsada: fotokopia konpultsatu fotocopiadora: fotokopiagailu FP: Lanbide Heziketa; LH fuera de plazo: epez kanpo función: betebehar; eginkizun; egiteko; funtzio; zeregin función de, en: ...(r)en arabera función docente: irakasle(-)funtzio función pública: funtzio publiko funcionario: funtzionario funcionario de carrera: karrerako funtzionario funcionario definitivo: behin betiko funtzionario funcionario interino: bitarteko funtzionario funcionario provisional: behin-behineko funtzionario funciones, en: jardunean funda: zorro Fundamentos de Análisis Económico: Ekonomia Analisiaren Oinarriak Fundamentos de Análisis Económico I: Ekonomia Analisiaren Oinarriak I Fundamentos del Análisis Económico II (Teoría Económica): Ekonomia Analisiaren Oinarriak II (Ekonomiaren Teoria) G gabinete: kabinete gasto corriente: gastu arrunt gasto especial: gastu berezi gasto previsto: aurreikusitako gastu Genética: Genetika Genética, Antropología Física y Fisiología Animal: Genetika, Antropologia Fisikoa eta Animalien Fisiologia Geodinámica: Geodinamika Geodinámica Externa: Kanpo Geodinamika Geodinámica Interna: Barne Geodinamika Geografía Física: Geografia Fisikoa Geografía Humana: Giza Geografia Geografía, Prehistoria y Arqueología: Geografia, Historiaurrea eta Arkeologia Geometría y Topología: Geometria eta Topologia gerente: gerente gestión académica: akademi gestio; gestio akademiko giro: igorpen Gobierno Vasco: EJ; Eusko Jaurlaritza goma de borrar: borragoma; ezabagoma grado: gradu; maila grado medio: erdiko maila; maila ertain graduado: graduatu gradualmente: apurka-apurka; ezarian-ezarian; pausoz pauso; poliki-poliki grapa: grapa gratificación: hobari - 114 - gratis: doan; dohainik gratuidad: doakotasun gratuito: doako gravamen: karga grave: larri grupo: talde grupo de alumnos: ikasle(-)talde; ikastalde guardarropa: jantzi(-)gela guía didáctica: gida didaktiko guía docente: ikasketen gidaliburu; irakaskuntza(-)gidaliburu GV: EJ; Eusko Jaurlaritza H haber: hartzeko habilidad: abilezia; trebetasun habilitar: egokitu; moldatu hábito: aztura; ohitura habitual: ohiko hacer caso omiso: kontuan ez hartu hacer efectivo: ordaindu hacer publico: argitara eman; jakitera eman hacer referencia: aipatu hacer saber: adierazi; jakinarazi hacer valer: baliarazi hacerse cargo: ardura hartu; arduratu hasta la fecha: ordura arte hasta nueva orden: besterik agindu arte higiene: garbitasun; higiene hijos-as: seme-alabak Histología: Histologia Historia Antigua: Antzinaroaren Historia Historia Contemporánea: Historia Garaikidea Historia de América: Amerikaren Historia Historia de la Ciencia: Zientziaren Historia Historia del Arte: Artearen Historia Historia del Arte y de la Música: Artearen eta Musikaren Historia Historia del Derecho y de las Instituciones: Zuzenbidearen eta Erakundeen Historia Historia del Pensamiento y Movimientos Sociales y Políticos: Gizarte eta Politika Pentsamendu eta Mugimenduen Historia Historia e Instituciones Económicas: Ekonomia Historia eta Ekonomia Erakundeak Historia Medieval: Erdi Aroaren Historia Historia Medieval, Moderna y de América: Erdi Aroaren, Aro Berriaren eta Amerikaren Historia Historia Moderna: Aro Berriaren Historia hoja de inscripción: izena emateko orri hoja de instrucciones: argibide(-)orri hoja de pedido: eskaera(-)orri; eskari hora de clase: eskola(-)ordu; klase(-)ordu hora de comienzo: hasiera(-)ordu hora de entrada: sarrera(-)ordu hora de salida: irteera(-)ordu hora de trabajo: lanordu hora extra: aparteko ordu hora lectiva: eskola(-)ordu; klase(-)ordu hora no lectiva: eskolarik gabeko ordu horario de atención al público: jendaurreko orduak; jendearentzako ordutegi horario de clases: eskolen ordutegi; klase()ordutegi horario de mañana: goizeko ordutegi horario de profesores: irakasleen ordutegi horario flexible: ordutegi malgu horario laboral: lan(-)ordutegi horario lectivo: eskola(-)ordu; eskolen ordutegi horas a impartir: eman beharreko orduak horas anuales: urteko orduak horas de dedicación: arduraldia horas reales: benetako orduak I ida y vuelta: joan-etorri idioma extranjero: atzerriko hizkuntza idoneidad: egokitasun igualdad de oportunidades: aukera()berdintasun ilegal: legez kontrako impartir: eskola eman; irakatsi; klasea eman implantar: ezarri implementar: gauzatu importe a devolver a caja: kutxara itzultzeko diru(-)kopurua; kutxara itzultzeko zenbateko importe a que asciende: diru(-)kopurua guztira; zenbatekoa guztira importe a retener: atxikitzeko diru(-)kopuru; atxikitzeko zenbateko importe de la matrícula: matrikularen diru()kopuru; matrikularen zenbateko importe del debe: zorraren diru(-)kopuru; zorraren zenbateko importe del haber: hartzekoaren diru(-)kopuru; hartzekoaren zenbateko importe en euros: diru(-)kopurua eurotan; zenbatekoa eurotan importe ingresado: sartutako diru(-)kopuru; sartutako zenbateko importe liquidado: kitatutako diru(-)kopuru; kitatutako zenbateko importe solicitado: eskatutako diru(-)kopuru; eskatutako zenbateko imposición: ezarpen impreso de matrícula: matrikula(-)orri impreso de solicitud: eskabide; eskaera(-)orri; eskari impreso original: inprimaki original; jatorrizko inprimaki impresora: inprimagailu imprimir: inprimatu impuesto: zerga Impuesto sobre la Renta de las Personas Físicas: Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga; PFEZ impugnación: aurka egite; inpugnazio; kontra egite incentivar: suspertu incentivo: pizgarri; suspergarri incidencia: gertakari - 115 - incidencias: gorabeherak inclusive: barne incoar expediente: espedientea ireki incompatibilidad: bateraezintasun incompetencia: gaitasun falta incompleto: osagabe incorporarse al trabajo: lanean hasi; laneratu incorrecto: oker incrementar: gehitu incumplir: ez bete indebido: behar ez bezalako indefinido: mugagabe(ko) indemnización: kalte(-)ordain indicador: adierazle Índice de Precios al Consumo: Kontsumorako Prezioen Indizea; KPI información adicional: informazio gehigarri información general: informazio orokor informar favorablemente: aldeko iritzia eman; aldeko txostena eman informe desfavorable: kontrako iritzi; kontrako txosten informe favorable: aldeko iritzi; aldeko txosten informe técnico: txosten tekniko infracción: arau(-)hauste infraestructura: azpiegitura infravalorar: gutxietsi infringir: araua hautsi; araua urratu Ingeniería Aeroespacial: Ingeniaritza Aeroespaziala Ingeniería Agroforestal: Nekazaritza eta Basozaintzako Ingeniaritza Ingeniería Cartográfica, Geodésica y Fotogrametría: Kartografia, Geodesia eta Fotogrametria Ingeniaritza Ingeniería de la Construcción: Eraikuntzako Ingeniaritza Ingeniería de los Procesos de Fabricación: Fabrikazio Prozesuen Ingeniaritza Ingeniería de Sistemas y Automática: Sistemen Ingeniaritza eta Automatika Ingeniería del Terreno: Lurren Ingeniaritza Ingeniería e Infraestructura de los Transportes: Garraioen Ingeniaritza eta Azpiegitura Ingeniería Eléctrica: Ingeniaritza Elektrikoa Ingeniería Hidráulica: Ingeniaritza Hidraulikoa Ingeniería Mecánica: Ingeniaritza Mekanikoa Ingeniería Minera y Metalúrgica, Ciencia de los Materiales: Meatze eta Metalurgia Ingeniaritza eta Materialen Zientzia Ingeniería Nuclear: Ingeniaritza Nuklearra Ingeniería Nuclear y Mecánica de Fluidos: Ingeniaritza Nuklearra eta Jariakinen Mekanika Ingeniería Química: Ingeniaritza Kimikoa Ingeniería Química y del Medio Ambiente: Ingeniaritza Kimikoa eta Ingurumenaren Ingeniaritza Ingeniería Telemática: Ingeniaritza Telematikoa Ingeniería Textil y Papelera: Ehun eta Paper Ingeniaritza ingresar en el cuerpo: kidegoan sartu ingreso por cuotas: kuoten bidezko sarrera ingresos de matrícula: matrikula(-)sarrerak ingresos familiares: familiaren diru(-)sarrerak inhabilitar: desgaitu Inmunología, Microbiología y Parasitología: Immunologia, Mikrobiologia eta Parasitologia inscripción: izena emate instalación: instalazio instancia: eskabide; eskaera; eskaria institución: erakunde Instituto de Biología Aplicada: Biologia Aplikatuaren Institutua (BIOIKER) Instituto de Ciencias de la Antigüedad: Antzinate Jakintzen Institutua Instituto de Ciencias de la Educación: Hezkuntza Zientzien Institutua Instituto de Derecho Cooperativo y Economía Social: Gizarte Ekonomiaren eta Kooperatiba Zuzenbidearen Institutua Instituto de Derecho Histórico de Euskal Herria: Euskal Herriko Zuzenbide Historikoaren Institutua Instituto de Economía Aplicada a la Empresa: Enpresari Aplikaturiko Ekonomiaren Institutua Instituto de Economía Pública: Ekonomia Publikoaren Institutua Instituto de Epidemiología y Prevención de Enfermedades Cardiovasculares: Epidemiologiari eta Bihotz-hodietako Gaixotasunen Prebentzioari buruzko Azterlan Instituto de Estudios FinancierosActuariales: Finantza eta Aktuariotza Azterlanen Institutua Instituto de Estudios sobre Desarrollo y Cooperación Internacional: Nazioarteko Lankidetzari eta Garapenari buruzko Azterlanen Institutua Instituto de Estudios sobre el Desarrollo y la Economía Mundial (HEGOA): Garapenaren eta Mundu Ekonomiaren Institutua Instituto de Euskara: Euskara Institutua Instituto de Historia del País Vasco: Euskal Herriko Historiaren Institutua Instituto de Investigación y Desarrollo de Procesos: Prozesuen Ikerkuntza eta Garapenaren Institutua Instituto de Lógica, Cognición, Lenguaje e Información (ILCLI): Logika, Ezagutza, Mintzaira eta Informazioaren Institutua Instituto de Materiales Poliméricos (POLYMAT): Material Polimerikoen Institutua Instituto de Musicoterapia: Musika-terapia Institutua Instituto de Pedagogía de la Lengua: Hizkuntzaren Pedagogiaren Institutua Instituto de Síntesis y Estudios de Materiales: Materialen Sintesi eta Ikerkuntzaren Institutua Instituto de Tecnología Microelectrónica: Teknologia Mikroelektronikoaren Institutua Instituto Interuniversitario de Prehistoria Cantábrica: Kantabriar Historiaurrearen Unibertsitate arteko Institutua - 116 - Instituto Médico de Basurto: Basurtuko Institutu Medikoa Instituto Universitario de Historia Social "Valentín de Foronda": Valentin de Foronda Gizarte Historiaren Unibertsitate Institutua Instituto Vasco de Criminología: Kriminologiaren Euskal Institutua instrucción: eskolatze; heziketa instrucciones de pago: ordaintzeko argibideak interdisciplinar: diziplinarteko; jakintzarteko interesado: interesatu inventario: inbentario inversión: inbertsio investigación: ikerketa investigar: ikertu IPC: Kontsumorako Prezioen Indizea; KPI IRPF: Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga; PFEZ itinerario: ibilbide J jefe de la sección de alumnos: ikasleen ataleko buru jefe de negociado: bulegoko buru jornada continua: ordutegi jarraitu; ordutegi trinko jornada de mañana: goizeko ordutegi jornada de tarde: arratsaldeko ordutegi jornada de trabajo: lanaldi jornada intensiva: ordutegi jarraitu; ordutegi trinko jubilación forzosa: beharturiko erretiro; nahitaezko erretiro jubilarse: erretiroa hartu Junta de Campus: Campuseko Batzorde Junta de Facultad: Fakultateko Batzar Junta de Gobierno: Gobernu Batzar junta directiva: zuzendaritza justificación: arrazoi; arrazoibide; justifikazio justificación de gastos: gastuen justifikazio justificante: egiaztagiri; justifikatzeko agiri; ziurtagiri justificante de asistencia: bertaratze()ziurtagiri justificar documentalmente: dokumentu bidez justifikatu justificar mediante factura: faktura bidez justifikatu justificar, a: justifikatzekoa L labor docente: irakaslan laboral: lan(-); laneko laboral indefinido: laboral finko; lan()kontratudun langile finko lamentablemente: tamalez; zoritxarrez lápiz: arkatz; lapitz lección: ikasgai lector: irakurgailu; lektore legislación pertinente: dagokion legeri legislación vigente: indarrean dagoen legeri Lengua Española: gaztelania lengua extranjera: atzerriko hizkuntza Lengua y Cultura del Extremo Oriente: Ekialde Urruneko Hizkuntza eta Kultura lenguaje: hizkuntza Lenguajes y Sistemas Informáticos: Hizkuntza eta Sistema Informatikoak levantar acta: akta jaso levantar la sesión: bilera amaitutzat eman; ekitaldia amaitutzat eman Ley de la Función Pública Vasca: Euskal Funtzio Publikoaren Lege Ley de Ordenación General del Sistema Educativo: Hezkuntza Sistemaren Antolamendu Orokorrerako Lege; LOGSE Ley de Protección de Datos Personales: Datu Pertsonalak Babesteko Lege Ley del Procedimiento Administrativo: Administrazio eta Prozedura Lege liberación: askapen; liberazio libertad de cátedra: katedra(-)askatasun libertad de enseñanza: irakaskuntza()askatasun libertad de expresión: adierazpen(-)askatasun libramiento: ordainketa(-)agindu libre de cargas: kargetatik libre libre designación: izendapen libre libre, por: bere kabuz; libretik libro contable: kontabilitate(-)liburu libro de calificación: kalifikazio(-)liburu libro de escolaridad: eskola(-)liburu libro de familia: famili liburu libro de incidencias: gorabeheren liburu libro de registro: erregistro(-)liburu libro de texto: ikasliburu; testuliburu licencia por alumbramiento: erditze(-)lizentzia licencia por asuntos propios: norbere gauzetarako lizentzia licencia por enfermedad: gaixotasun(-)lizentzia licencia por lactancia: edoskitze(-)lizentzia licencia por matrimonio: ezkontza(-)lizentzia licenciado: lizentziatu licenciatura: lizentzia licitación: lehiaketa; lizitazio límite de plazas: plaza(-)kopuru mugatu línea curricular: curriculum(-)lerro Lingüística General: Hizkuntzalaritza Orokorra Lingüística Indoeuropea: Indoeuropar Hizkuntzalaritza liquidación: kitapen liquidar, a: kitatzeko lista de pago: ordainketa(-)zerrenda listín: telefono(-)aurkibide literalmente: hitzez hitz llamamiento: dei lo que se comunica: hala adierazten da; hala jakinarazten da lo que se hace saber: hala adierazten da; hala jakinarazten da localidad de destino: destinoko herri; helmuga()herri - 117 - localidad de nacimiento: jaioterri Lógica y Filosofía de la Ciencia: Logika eta Zientziaren Filosofia LOGSE: Hezkuntza Sistemaren Antolamendu Orokorrerako Lege; LOGSE lugar de examen: azterketa(-)leku lugar de expedición del DNI: NANa egindako toki lugar, si hubiera: hala balegokio M mantenimiento: mantentze(-)lan manual: esku(-); eskuzko mapa: mapa maquina de café: kafe(-)makina máquina de escribir: idazmakina Máquinas y Motores Térmicos: Makina eta Motor Termikoak Matemática Aplicada: Matematika Aplikatua Matemática Aplicada y Estadística e Investigación Operativa: Matematika Aplikatua, Estatistika eta Ikerkuntza Operatiboa Matemáticas: Matematika materia: irakasgai; jakintzagai material de oficina: bulegoko material material solicitado: eskatutako material matrícula anulada: matrikula baliogabetu; matrikula deuseztatu matrícula de honor: ohorezko matrikula matricula ordinaria: matrikula arrunt matrícula provisional: behin-behineko matrikula matriculación: matrikulazio matrimonio: ezkontza; ezkontze mayor de edad: adin nagusiko; adinez nagusi mayoría de edad: adin nagusi; adin nagusitasun mayúscula: letra larri MEC: Hezkuntza eta Zientzia Ministerio; MEC Mecánica de Fluidos: Jariakinen Mekanika Mecánica de Medios Continuos y Teoría de Estructuras: Ingurumen Jarraituen Mekanika eta Egituren Teoria media: batez besteko Medicina: Medikuntza Medicina Legal y Forense: Lege eta Auzitegi Medikuntza Medicina Preventiva y Salud Pública: Prebentzio Medikuntza eta Osasun Publikoa Medicina y Cirugía Animal: Animalia Medikuntza eta Kirurgia medida: neurri membrete: idazpuru memoria anual: txosten; urteko memoria memoria del ordenador: ordenagailuaren memoria memoria-resumen: memoria-laburpen menor de edad: adin txikiko; adinez txiki mensaje: mezu mensualidad extraordinaria: hileko aparteko soldata mérito: merezimendu; meritu mesa: mahai Metodología de las Ciencias del Comportamiento: Portaera Zientzien Metodologia Métodos de Investigación y Diagnóstico en Educación: Hezkuntzako Ikerkuntza eta Diagnosi Metodoak Microbiología: Mikrobiologia miembro de la comisión: batzordekide; batzordeko kide miembro del comité: batzordekide; batzordeko kide miembro del tribunal: epaimahaikide Mineralogía y Petrología: Mineralogia eta Petrologia Ministerio de Educación y Ciencia: Hezkuntza eta Zientzia Ministerio; MEC minoría de edad: adin txiki; adin txikitasun misión: xede modalidad de ingreso: sarbide(-)mota modelo de enseñanza: irakaskuntza(-)eredu modo de envío: bidaltzeko modu; igorbide módulo: modulu mudanza: etxez aldatze mueble: altzari Música: Musika muy deficiente: oso gutxi muy señor mío: jaun agurgarri hori; jauna muy señora mía: andre agurgarri hori; andrea N natural de: ...(e)n jaioa; jaioterria: negociado de acceso: sarbideko bulego negociado de títulos: tituluen bulego Neurociencias: Neurozientziak nivel académico: ikasketa(-)maila nivel alcanzado: lortutako maila nivel de comprensión: ulermen(-)maila nivel docente: irakasmaila nivel educativo: hezkuntza(-)maila nº: zenbaki; zk. no apto: ez-gai; gainditu gabe no conforme: ez ados no docente: eskolaz kanpoko; irakaskuntzaz kanpoko nº pedido: eskari(-)zenbaki nombramiento: izendapen nombre y apellidos: izen-abizenak; izendeiturak nómina: nomina norma a cumplimentar: bete beharreko arau norma de aplicación: aplikazio(-)arau normativa de permanencia: iraute(-)araudi normativa vigente: indarreko araudi nota: nota nota al pie: oin(-)ohar nota de corte: gutxieneko nota nota interna: barne(-)ohar nota marginal: bazterreko ohar nota media: batez besteko nota nota provisional: behin-behineko nota notable: oso ongi - 118 - notificación: jakinarazpen nuevo ingreso, de: lehen aldiz matrikulatutako; sartu berri nulo: baliogabe numerario: numerario número: kopuru número de DNI: NAN(-)zenbaki número total: kopurua guztira Nutrición y Bromatología: Elikadura eta Bromatologia O objeto de, al: ...t(z)eko objeto del viaje: bidaiaren xede observación: ohar; oharpen observar: bete; gorde Obstetricia y Ginecología: Obstetrizia eta Ginekologia ocupación: lanbide oferta de trabajo: lan(-)eskaintza oferta docente: irakats eskaintza oferta educativa: hezkuntza(-)eskaintza oficina: bulego oficio: ofizio (idazkia) Oftalmología: Oftalmologia OM: MA; Ministerio Agindu omitir datos: datuak ez aipatu; datuak isildu opcional: aukerako oportuno: beharrezko; bidezko; dagokion; egoki oposiciones a: ...(e)rako oposizioak opositor: oposiziogile optatividad: hautazkotasun optativo: hautazko Óptica: Optika oral: aho(-); ahozko; hitzezko orden a, en: ...t(z)eko orden alfabético: alfabetoaren araberako ordena; alfabetoz orden de convocatoria: deialdi(-)agindu orden de entrega: entrega(-)agindu orden de pago: ordainketa(-)agindu orden de prioridad: lehentasunen araberako ordena orden de servicio: zerbitzu(-)agindu orden de transferencia: transferentzia(-)agindu orden de traslado: lekualdaketa(-)agindu orden del día: gai(-)zerrenda Orden Ministerial: MA; Ministerio Agindu orden, por: b.a.; bere aginduz ordenación académica: akademi antolakuntza ordenación general del sistema educativo: hezkuntza(-)sistemaren antolamendu orokor ordenador: ordenagailu ordinario: arrunt; ohiko organismo dependiente: menpeko erakunde organización: antolaketa; antolamendu Organización de Empresas: Enpresen Antolakuntza órgano colegiado: kide anitzeko organo órgano de dirección: zuzendaritza(-)organo órgano de gobierno: aginte(-)organo; gobernu()organo orientación educativa: hezkuntza(-)orientabide orientación profesional: lanbide(-)orientazio original: jatorrizko; original otorgar: eman Otorrinolaringología: Otorrinolaringologia otros datos: bestelako datuak otros gastos: bestelako gastuak P p.o.: b.a.; bere aginduz pág.: or.; orrialde paga extraordinaria: aparteko paga pagar a plazos: epeka ordaindu página: or.; orrialde página web: web orri pago de matrícula: matrikula ordaintzea; matrikula(-)ordainketa pago en metálico: eskuan ordaintzea; eskudiruzko ordainketa páguese a: (nori) ordaindu Paleontología: Paleontologia panel adhesivo: ohol itsasgarri pantalla: pantaila papel continuo: paper jarraitu papelera: paperontzi paragüero: aterki(-)ontzi Parasitología: Parasitologia pareja de hecho: izatezko bikote parentesco: ahaidetasun paro: langabezi parte, dar: berri eman; parte eman partida: aurrekontu(-)sail; partida PAS: Administrazioko eta Zerbitzuetako Pertsonal; AZP pasaporte: pasaporte paso: pasabide paternidad: aitatasun Patología Animal: Animalien Patologia patronato: patronatu Pediatría: Pediatria pedido: eskaera; eskari pegamento: kola pendiente de: ...t(z)eko; oraindik ... gabe; zain pensión: pentsio perceptor: hartzaile perchero: esekitoki; gako percibir, a: jasotzeko perfil lingüístico: hizkuntz eskakizun Periodismo: Kazetaritza Periodismo II: Kazetaritza II período: aldi; garai permiso: baimen persona física: pertsona fisiko persona natural o jurídica: pertsona natural edo juridiko personal: norbere; pertsonal Personal de Administración y Servicios: Administrazioko eta Zerbitzuetako Pertsonal; AZP - 119 - personal dependiente: menpeko langileak personal docente e investigador: irakasle eta ikertzaileak personal propio: bertako langileak Personalidad, Evaluación y Tratamientos Psicológicos: Nortasuna, Balioespena eta Psikologia Tratamenduak petición: eskabide; eskaera; eskari petición de, a: (nork) eskatuta; eskari egilea Petrología y Geoquímica: Petrologia eta Geokimika pila: pila Pintura: Margolaritza piso: solairu pizarra: arbel plan de emergencia: larrialdietarako plan plan de estudios renovado: ikasketa(-)plan berritu plan de gestión: gestio(-)plan; kudeaketa(-)plan planificación: plangintza plano: plano planta: solairu plantilla: langileak; pertsonala plazas limitadas: plaza mugatuak plazo de amortización: amortizazio(-)epe plazo límite de inscripción: izena emateko azken egun pliego de bases administrativas particulares: administrazio(-)oinarri zehatzen orri pliego de condiciones administrativas: administrazio(-)baldintzen orri pliego de descargo: deskargu(-)orri pliego general de condiciones: baldintzen orri orokor plurianual: hainbat urtetarako; urte anitzeko plurilingüe: eleanitzeko plus: gehigarri polivalente: balioanitzeko ponderación: haztapen; ponderazio ponente: hizlari; txosten(-)emaile poner en conocimiento: adierazi; jakinarazi por delegación: eskuordeturik; eskuordetzaz porcentaje: ehuneko pormenorizar: xehatu portada: azal portador, al: eramaileari portavoz: bozeramaile; eledun portero mayor: atezain nagusi posdoctorado: doktoratu ondoko; doktorego ondoko posibilidad: aukera posibilitar: ahalbidetu; bideratu posterior, para su: gero ...t(z)eko postgraduado: graduatu ondoko; graduondoko (tituluak eta ikasketak) prácticas en empresa: praktikak enpresetan preceptividad: derrigortasun precio: prezio; salneurri prefijo: aurrezenbaki Prehistoria: Historiaurrea preinscripción: izen emate; izena eman prematrícula: aurrematrikula; aurrez matrikula egite; aurrez matrikulatze premio: sari premio extraordinario: sari berezi presentación donde hubiere lugar, para su: behar den lekuan aurkezteko presentar disculpas: barkamena eskatu presente, por la: honen bidez presidente de la comisión: batzordeburu; batzordeko buru presidente del tribunal: epaimahaiburu; epaimahaiko buru presidir: buru izan preso: preso prestación: laguntza; prestazio prestación de servicios: zerbitzuak betetze préstamo consumo: kontsumo(-)mailegu prestar servicios: zerbitzuak egin; zerbitzuak eman presupuesto ordinario: aurrekontu arrunt; ohiko aurrekontu prevención: prebentzio previo: aldez aurretiko primer ciclo: lehen ziklo primeros auxilios: lehen sorospen; lehen()mailako laguntza procede, si: hala balegokio procedente, es: badagokio procedimiento administrativo: administrazio()prozedura procedimiento de contratación: kontrataziorako prozedura proceso: prozesu Procesos Psicológicos Básicos y su Desarrollo: Oinarrizko Psikologia Prozesuak eta haien Garapena Producción Animal: Animalia Ekoizpena Producción Vegetal: Landare Ekoizpena profesor agregado: irakasle agregatu profesor asociado: irakasle elkartu profesor conferenciante: irakasle hizlari profesor contratado: irakasle kontratatu profesor interino: bitarteko irakasle profesor numerario: irakasle numerario profesor titular: irakasle titular programa: egitarau; programa promedio diario: eguneko batez besteko promoción: promozio promotor: eragile; sustatzaile promover: sustatu propia iniciativa, por: bere kabuz propio: berezko propuesta de resolución: erabaki(-)proposamen prorrata: hainbanapen prorroga: luzamendu; luzapen; luzatze Prospección e Investigación Minera: Meatze Prospekzio eta Ikerkuntza proveedor: hornitzaile provisional: behin-behineko proyecto de fin de carrera: karrera amaierako proiektu Proyectos Arquitectónicos: Arkitekturako Proiektuak Proyectos de Ingeniería: Ingeniaritzako Proiektuak - 120 - prueba de acceso: sarbide(-)proba; sarrera()proba Psicobiología: Psikobiologia Psicología Básica: Oinarrizko Psikologia Psicología Evolutiva y de la Educación: Bilakaeraren eta Hezkuntzaren Psikologia Psicología Social: Gizarte Psikologia Psicología Social y Metodología de las Ciencias del Comportamiento: Gizarte Psikologia eta Portaera Zientzien Metodologia Psiquiatría: Psikiatria puesto de trabajo: lanpostu puntuación: puntuazio puntuación mínima: gutxieneko puntuazio puntuación obtenida: lortutako puntuazio puntuación total: puntuazioa, guztira puntualidad: ordua jagote; ordua zaintze; puntualtasun Q quedar anotado: idatzita geratu quedar constancia: jasota geratu quedar constituido el tribunal: epaimahaia eratuta geratu quedar sin efecto: eraginik gabe geratu; ondoriorik gabe geratu quedar sin validez: balio gabe geratu queja: kexa Química Analítica: Kimika Analitikoa Química Aplicada: Kimika Aplikatua Química Física: Kimika Fisikoa Química Inorgánica: Kimika Ez-organikoa Química Orgánica: Kimika Organikoa Química Orgánica I: Kimika Organikoa I Química Orgánica II: Kimika Organikoa II R Radiología y Medicina Física: Erradiologia eta Medikuntza Fisikoa rama: adar; arlo ratio: ratio ratón: sagu razón social: elkartearen helbide real decreto legislativo: legegintzako errege()dekretu recepción: harrera rechazar: arbuiatu; atzera bota; baztertu; gaitzetsi recibí: hartu dut; jaso dut recibido y conforme: hartu dut eta ados nago recibo: agiri; ordainagiri reciclaje: birziklatze reclamación de convalidaciones: baliozkotzeak erreklamatze recomendación: gomendio reconocer el derecho: eskubidea aitortu reconocimiento de créditos: kredituak onartze; kredituen aitorpen; kredituen onarpen reconocimiento médico: osasun(-)azterketa recorrido: ibilbide rectificación: zuzenketa rector magnífico: errektore andrea; errektore jauna rectorado: errektorego recuento: kontaketa; zenbaketa recurso: errekurtso red educativa: hezkuntza(-)sare reducción horaria: ordu(-)murrizketa referencia: aipamen; erreferentzia (erf.) referente a: ...(r)i buruzko; ...(r)i dagokion referirse a: ...(r)i buruz aritu; aipatu Reforma de Enseñanzas Medias: IEE; Irakaskuntza Ertainen Erreforma régimen administrativo: administrazio()araubide región: eskualde; herrialde registrar: erregistratu registro: (udal-)errolda regla: arau; erregela reglamentario: arauzko reglamento de evaluación compensatoria: ebaluazio berezirako arautegi reglamento de normalización administrativa: administrazioko normalizazio(-)araudi relación a, en: ...(r)i dagokion relación adjunta: alboko zerrenda; honekin batera doan zerrenda relativo a: ...(r)i buruzko rellenar por la administración, a: administrazioak betetzeko REM: IEE; Irakaskuntza Ertainen Erreforma remitente: bidaltzaile; igorle remitir: bidali; igorri remuneración: ordainsari renta: errenta renunciar a una convocatoria: deialdiari uko egin representación sindical: ordezkaritza sindikala; sindikatuen ordezkariak requerir: eskatu; galdatu requiere, si el caso así lo requiere: hala behar izanez gero requisito: baldintza; betebehar; eskakizun rescindir: deuseztatu; urratu reserva: erreserba resguardo de título: tituluaren agiri; tituluaren gordekin residencia: bizileku; egoitza resolución: erabaki responder: erantzun responsable: arduradun; erantzule resultando: gertatuz; izanik retribución: ordainketa; ordainsari reunión: bilera reválida: amaierako azterketa; errebalida reverso: atzeko alde revocación: baliogabetze rotulador: errotuladore rótulo: errotulu ruegos y preguntas: galde-eskeak; norberak lekarkeena - 121 - S SAE: HELAZ; Hezkuntzarako Laguntza Zerbitzu sala de espera: itxarongela sala de juntas: batzar(-)areto; batzar(-)gela sala de profesores: irakasleen gela sala multifuncional: areto funtzioaniztun; erabilera anitzeko areto salario bruto: soldata gordin saldo actual: egungo saldo salón de actos: ekitaldi(-)areto; ospakizun()areto salud: osasun saludar: agurtu salvo disposición en contrario: aurkakoa erabakitzen ez bada sanción: zigor Sanidad Animal: Animalien Osasunbidea sección: atal secretaría de alumnos: ikasleen idazkaritza secretaría virtual: idazkaritza birtual secretario: idazkari sede central: egoitza nagusi según consta: agertzen denez segunda lengua: bigarren hizkuntza segundo ciclo: bigarren ziklo Seguridad Social: Gizarte Segurantza seguro cum laude: Cum Laude aseguru seguro de accidente: istripu(-)aseguru seguro escolar: eskola(-)aseguru selección: aukeraketa selectividad: Hautaprobak sello: zigilu sello de correos: seilu semana de clase: eskola(-)aste; klase(-)aste Seminario de Religión: Erlijio Mintegia seminario de trabajo: lan(-)mintegi separado: banandu separador: bereizgarri Servicio de Asesoramiento Educativo: HELAZ; Hezkuntzarako Laguntza Zerbitzu Servicio de Orientación Universitaria: Unibertsitateko Orientabide Zerbitzu; UOZ servicio de prevención: prebentzio(-)zerbitzu sesión: bilera; bilkura; ekitaldi; saio si el caso así lo requiere: kasuak hala eskatuz gero sigla: sigla sillón: besaulki simultaneidad de estudios: ikasketa desberdinak aldi berean egin sindikato: sindikatu sistema de evaluación: ebaluazio(-)sistema sitio web: web gune sobre con franqueo: gutun(-)azal frankeatu sobresaliente: bikain socio: bazkide Sociología: Soziologia Sociología II: Soziologia II solicita: eskatzen du solicitante: eskatzaile solicitud: eskabide; eskaera; eskari solicitud de admisión: onarpen(-)eskabide; onarpen(-)eskaera; onarpen(-)eskari solicitud de ayuda: laguntza(-)eskabide; laguntza(-)eskaera; laguntza(-)eskari solicitud de beca: beka(-)eskabide; beka()eskaera; beka(-)eskari solicitud de certificado: ziurtagiri(-)eskabide; ziurtagiri(-)eskaera; ziurtagiri(-)eskari solicitud de convalidaciones: baliozkotze()eskabide; baliozkotze(-)eskaera; balizokotze()eskari solicitud de homologación: homologazio()eskabide; homologazio(-)eskaera; homologazio(-)eskari solicitud de matrícula: matrikula(-)eskabide; matrikula(-)eskaera; matrikula(-)eskari solicitud de título: titulu(-)eskabide; titulu()eskaera; titulu(-)eskari solicitud de traslado de expediente: espedientearen lekualdatze(-)eskabide; espedientearen lekualdatze(-)eskaera; espedientearen lekualdatze(-)eskari solicitud incompleta: eskabidea ez dago osorik solicitud programas: programa(-)eskabide; programa(-)eskaera; programa(-)eskari soltero: ezkongabe SOU: Unibertsitateko Orientabide Zerbitzu; UOZ subalterno: menpeko subcomisión: azpibatzorde subcontratar: azpikontratatu subdelegado: ordezkariorde subdirección: zuzendariordetza subdirector: zuzendariorde subsección: azpiatal subsecretario: idazkariorde subvención: diru(-)laguntza subvencionar: diruz lagundu; subentzionatu sucesivamente: bata bestearen ondoren; elkarren segidan sueldo base: oinarrizko soldata sueldo bruto: soldata gordin suficiente: nahikoa suministrar: hornitu suministro: hornidura superior: goi(-); goiko; goi(-)mailako superior inmediato: nagusi hurren suplencia: ordezkapen suplente: ordezko suplir: ordezkatu surtir los efectos oportunos: behar diren eraginak izan; behar diren eraginak sor; dagozkion ondorioak izan sus labores: etxeko lanak suscribir: izena eman suspender: ez gainditu; suspenditu suspenso: suspentso sustitución: ordezkapen sustitución de, en: ...(r)en ordez T tabla: taula - 122 - tablón de anuncios: iragarki(-)ohol; iragarki()taula táchese lo que no proceda: ez dagokiona ezabatu taco de calendario: mahaiko egutegi taladro: zulagailu talón al portador: eramaile(-)taloi talón nominativo: izendun taloi tarde, por la: arratsaldean; arratsaldez tarifa vigente: indarreko tarifa tarjeta universitaria: unibertsitateko txartel tarjetero: txarteldegi tasas académicas: tasa akademikoak Tecnología de los Alimentos: Elikagaien Teknologia Tecnología Electrónica: Teknologia Elektronikoa Tecnologías del Medio Ambiente: Ingurumenaren Teknologiak telefonear: telefonoz deitu telefonista: telefonista temporal: aldi baterako tenor de lo establecido, a: ezarritakoaren arabera tenor de, a: (nork) esan ...(e)nez Teoría de la Literatura y Literatura Comparada: Literaturaren Teoria eta Literatura Konparatua Teoría de la Señal y Comunicaciones: Seinalearen Teoria eta Komunikazioak Teoría e Historia de la Educación: Hezkuntzaren Teoria eta Historia tercer ciclo: hirugarren ziklo tesis doctoral: doktorego(-)tesi tiempo, a su debido: bere garaian tijera(s): artazi(ak); guraize(ak) tinta: tinta titulación académica: titulazio akademiko titulación propia: berezko titulu titulado: tituludun título: titulu tomar posesión del cargo: karguaren jabe egin; karguaz jabetu tomo: ale; liburuki tóner: toner total: guztira total, en: guztira totalidad, en su: bere osoan Toxicología y Legislación Sanitaria: Toxikologia eta Osasun Legeria trabajo de campo: landa(-)lan trabajo en grupo: elkarlan; talde(-)lan trabajo manual: eskulan Trabajo Social y Servicios Sociales: Gizarte Langintza eta Gizarte Zerbitzuak traducción: itzulpen Traducción e Interpretación: Itzulpengintza eta Interpretazioa traductor: itzultzaile tramitación: tramitazio trámite oportuno: dagokion tramite transferencia: transferentzia transitoriamente: aldi baterako transparencia: gardenki transporte: garraio trasladar: lekuz aldatu traslado de expediente académico: espediente akademikoa lekuz aldatu traslado de matrícula: matrikula lekuz aldatu traslado expediente: espedientea lekuz aldatu traslado forzoso: nahitaezko lekualdaketa traslado voluntario: borondatezko lekualdaketa trayecto: ibilbide tribunal: epaimahai tribunal de compensación: epaimahai berezi trienio reconocido: onartutako hirurteko trimestral: hiruhileko triplicado, por: hiru aletan turnos de permiso recuperado: baimen errekuperatuko txandak tutor: tutore tutoría: tutoretza U unanimidad, por: aho batez UNED: UHUN; Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazional unidad: atal Universidad del País Vasco: EHU; Euskal Herriko Unibertsitate universidad laboral: unibertsitate laboral Universidad Nacional de Educación a Distancia: UHUN; Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazional universitario: unibertsitario; unibertsitate(-); unibertsitateko UPV: EHU; Euskal Herriko Unibertsitate Urbanística y Ordenación del Territorio: Hirigintza eta Lurralde Antolakuntza urgente: premia larriko; presako uso: erabilera usuario: erabiltzaile utilidad pública, de: herri(-)onurarako V vacaciones: oporrak vacante: bete gabe; huts validar: baliozkotu validez académica: balio akademiko validez, para que tenga: balioa izan dezan válido: baliozko valor: balio valoración: balorazio varios: beste zenbait; bestelakoak varón: gizonezko vascoparlante: euskaldun véase: ikus vencimiento: mugaegun ventanilla: leihatila ver instrucciones al dorso: ikus argibideak atzeko aldean verificación: egiaztapen vestuario: aldagela - 123 - vía administrativa: administrazio(-)bide vía de apremio: premiazko bide viabilidad: bideragarritasun viceconsejero: sailburuorde vicedecano: dekanorde vicedirector: zuzendariorde vicegerente: gerenteorde vicepresidente: lehendakariorde; presidenteorde vicerrector: errektoreorde vicerrector de Ordenación Académica: Akademi Antolakuntzako errektoreorde vicesecretario: idazkariorde vigencia: indar; indarraldi vinculante: behartzeko; lotesle vínculo: lotura virtud de, en: (zer) dela medio; (zeri) esker; ...(r)en arabera visión: ikuspegi vistas a, con: ...t(z)eko visto bueno: O.E.; ontzat eman visto bueno, dar el: ontzat eman viudo-a: alargun VºBº: O.E.; ontzat eman votación: botazio; bozketa voto: boto voz: hitz voz en off: off-eko ahots voz pero sin voto, con: hitzarekin eta botorik gabe voz y voto, con: hitza eta botoa izanik zuzendariordetza: subdirección zuzendaritza: dirección zuzendaritza(-)organo: órgano de dirección zuzendu: corregir zuzenketa: corrección zuzentarau: directriz Z zona: alde; eskualde; inguru; zona Zoología: Zoologia Zoología y Dinámica Celular Animal: Zoologia eta Animalia Zelulen Dinamika ogia: Zoología Zoologia eta Animalia Zelulen Dinamika: Zoología y Dinámica Celular Animal zor: debe zoritxarrez: lamentablemente zorraren diru(-)kopuru: importe del debe zorraren zenbateko: importe del debe zorro: funda zoru: piso (suelo) zulagailu: taladro zuzen: correctamente Zuzenbide Fakultatea: Facultad de Derecho Zuzenbide Penala: Derecho Penal Zuzenbide Pribatua: Derecho Privado Zuzenbide Prozesala: Derecho Procesal Zuzenbide Publikoa: Derecho Público Zuzenbide Zibila: Derecho Civil zuzenbidearen arabera(ko): conforme a derecho Zuzenbidearen eta Erakundeen Historia: Historia del Derecho y de las Instituciones Zuzenbidearen Filosofia: Filosofía del Derecho zuzendari: director zuzendariorde: subdirector - 124 - GAI-AURKIBIDEA denbora irabaztekoak 62 (komunikazioetarako esaldiak) aditz laguntzailea. 6 aditz perifrastikoa 5 aditz trinkoa 5 aditza 5 aditzaren aspektua 5 agurra (dokumentua) 76 agurrak aurrez aurre 70 agurrak komunikazioetan 69 akta (dokumentua) 81 alfabetoa 3 aposizioak (estiloa) 32 (komunikazioetarako esaldiak) atzerakarga (estiloa) 32 Espainiako unibertsitateak 50 atzerriko unibertsitateak 52 estiloa 30 eten-puntuak (puntuazioa) 38 ezezko esaldia (estiloa) 31 forma inpertsonalak (estiloa) 31 forma pasiboak (estiloa) 31 gaitzetsi, kexa adierazi edo kritika 64 60 barkamena eskatzekoak (komunikazioetarako esaldiak) 61 bat/batzuk 11 berri onak ematekoak 61 dokumentuak 72 doluminak ematekoak 63 ebazpena (dokumentua) 78 ehunekoak (zenbakiak) 21 e-maila (dokumentua) 75 eratorpena 27 erdarakadak 43 eskerrak ematekoak 63 egitekoak (komunikazioetarako (komunikazioetarako esaldiak) berri txarrak ematekoak 22 (komunikazioetarako esaldiak) aurrekoarekin lotzekoak (komunikazioetarako esaldiak) distributiboak (zenbakiak) esaldiak) 61 (komunikazioetarako esaldiak) bi puntu (puntuazioa) 37 bidaltzea adieraztekoak 62 galdera ikurra (puntuazioa) 39 gerundioa (estiloa) 35 gonbidapena (komunikazioetarako 64 esaldiak) (komunikazioetarako esaldiak) gutuna (dokumentua) 83 H letra 3 harridura-ikurra (puntuazioa) 39 hartu izana adieraztekoak 64 bilera-deia (dokumentua) 79 data 17 data letraz adierazita 17 data zenbakiz adierazita 17 (komunikazioetarako esaldiak) deklinabidea 8 helbideak - 125 - 23 hiru eta lau (deklinabidea) 12 hitz amaierako -a 14 hitz desegokiak (estiloa) 34 hitz-elkarketa (terminologia 27 ohartaraztekoak (komunikazioetarako esaldiak) sorkuntza) hizkera sexista (estiloa) 34 hizkuntza-irizpideak (dokumentua) 72 hiztegia 86 Hiztegi Batuko zenbait hitz 48 ikurrak (laburtzapenak) 25 inizialak (laburtzapenak) 25 izen generikoen zerrenda 23 34 kartelak (gomendioak) 73 koma (puntuazioa) 36 komatxoak (puntuazioa) 40 komunikazioetarako esaldiak 60 laburdurak (laburtzapenak) 25 laburtzapenak 24 letra arrotzak (alfabetoa) 3 lexikoa (estiloa) 33 mailegutza (terminologia-sorkuntza) 28 marra luzea (puntuazioa) 40 marratxoa (puntuazioa) 40 mugatuak eta mugagabea 8 nominalizazioa (estiloa) 31 ofizioa (dokumentua) 84 oharrak eta kartelak 71 oharra jendeari (dokumentua) 74 oharra lankideei (dokumentua) 73 ordua 19 ordua zifraz ematekotan 19 ordua egitarau, kartel eta 19 antzekoetan ordua zifraz emandakoan 19 deklinatzea (helbideak) kalkoak (estiloa) 65 parentesia (puntuazioa) 39 perifrasia (estiloa) 30 perpaus txertatuak (estiloa) 31 polisemia (estiloa) 33 proposamenak egitekoak 65 (komunikazioetarako esaldiak) puntu eta koma (puntuazioa) 37 puntua (puntuazioa) 38 puntuazioa 36 siglak (laburtzapenak) 24 telefonoa (agurrak) 67 terminologia-sorkuntza 27 testuak ele bietan 41 testu laburrak (testuak ele bietan) 41 tipografia (testuak ele bietan) 42 udalen kale-izendegia (helbideak) 23 udalerriak 53 zatikiak (zenbakiak) 21 zenbakiak 20 zenbaki kardinalak (zenbakiak) 20 zenbaki ordinalak (zenbakiak) 20 zerbait eskatzekoak 66 (komunikazioetarako esaldiak) ziurtagiria (dokumentua) - 126 - 77 zorionak ematekoak 66 (komunikazioetarako esaldiak) - 127 -