75 jaar EHBO vereniging Liempde

75 jaar EHBO vereniging Liempde
Geschreven door: Shirley Schoenmakers-Rüb.
1
Colofon
Uitgave:
EHBO vereniging Liempde
Auteur:
Shirley Schoenmakers-Rüb
Foto’s:
Afkomstig van EHBO vereniging Liempde,
familie van oud-leden en geschiedenisboeken.
Oplage:
200 exemplaren
Copy-right:
De inhoud van delen van deze uitgave mag
door derden gebruikt worden.
Bronvermelding wordt op prijs gesteld.
Vormgeving:
Peijnenburg Advertising te Liempde.
Drukwerk:
Eerste Liempdse Drukkerij,
Henk Thomassen te Liempde.
Deze uitgave is mede tot stand gekomen dankzij
goede gevers achteraan in dit boek vermeld.
2
Inhoudsopgave
Een woord vooraf
4
De voorgeschiedenis • 18e eeuw
• 19e eeuw
• S.J.Brugmans
• Fl. Nightingale
• Clara Barton
• Henry Dunant
• C.B. Tilanus
5
6
6
7
7
8
8
9
Het ontstaan van de EHBO
• John Furley
• J.H.C. Basting • Z.K.H. Prins Hendrik
11
12
13
13
De Oprichting van de EHBO
• Johanniter orde
• KNV EHBO
• Het Oranje Kruis
• Nationale Bond
• EHBO-Noord Brabant
• NODE
• FNE
15
16
16
16
17
17
18
18
De EHBO-vereniging Liempde
• Tijdsbeeld
• Het eerste bestuur
• De EHBO-er en specialisaties
• Cursus aanbod
19
20
22
25
27
Wat is EHBO?
• De regel van vijf
• A-B-C
• Diamanten kwartier
• De regel van negen
31
32
33
33
33
De EHBO door de jaren heen35
• Enkele verhalen van oud-leden en leden 36
• Woord van Directeur
Het Oranje Kruis
40
• Woord van Voorzitter EHBO
NoordBrabant
41
• Woord van Kaderdocente EHBO 42
Tot slot
• woord van bestuur EHBOvereniging Liempde
• Lijst van geraadpleegde
boeken en sites
• Lijst van bedrijven en
personen die de uitgave
van dit boek mogelijk
hebben gemaakt
43
44
45
46
3
Een woord vooraf
75 jaar EHBO in Liempde: een mijlpaal van formaat
We kunnen in ons land niet zonder vrijwilligers die in EHBO-verband de benodigde zorg leveren. Ook al zijn we in ons rijke landje aan de zee redelijk goed
voorzien van ziekenhuizen, huisartsen en zorgverleners, het is onmogelijk om
altijd en overal betaalde krachten beschikbaar te hebben. Vandaar dat we
met recht trots mogen zijn op die vele vrijwilligers. Hoeveel levens zouden er
door hen al gered zijn?
Mensen helpen die in nood verkeren is natuurlijk van alle tijden, maar sinds
het eind van de 19e eeuw doen we dat ook in georganiseerd verband. Sinds
de oprichting in 1893 is de Koninklijke Nederlandse Vereniging Eerste Hulp
Bij Ongelukken (KNV EHBO) uitgegroeid tot een vereniging met 560 plaatselijke afdelingen.
Met 75 jaar is de Liempdse EHBO dus van een respectabele leeftijd.
Al deze vrijwilligers, en dus ook zeker die in Liempde, verdienen ons respect.
Ten eerste zijn alle EHBO’ers bereid geweest een opleiding te volgen om
gediplomeerd EHBO’er te worden. Wie herinnert zich niet het Oranje Boekje?
Velen hebben daaruit gestudeerd, om anderen te kunnen helpen. Toen ik als
jonge jongen bij de verkenners was en het insigne EHBO wilde halen, ben ik
er ook mee opgeleid.
Maar bij een eenmalig diploma blijft het niet. Wie echt bij wil blijven, volgt ook
regelmatig bijscholingscursussen. De wereld om ons heen staat immers niet
stil. Denk maar eens aan het gebruik van de zogenaamde AED’s (Automatische Externe Defibrilatoren).
En dan vergt het natuurlijk ook veel van vrijwilligers om al dat geleerde in
praktijk te brengen. Anderen gaan naar evenementen, sportwedstrijden,
feesten voor hun plezier, EHBO’ers komen vaak met taak en een grote verantwoordelijkheid.
En als je dat alles gedurende 75 jaar waar kunt maken, zoals hier in Liempde,
dan is een woord van dankbaarheid en respect op zijn plaats. Namens de
gemeenschap dus: hartelijk gefeliciteerd met jullie 75-jarig bestaan en bedankt voor de duizenden uren vrijwillige inzet om te waken over de gezondheid van anderen.
Anton van Aert
Wethouder gezondheid c.a.
Gemeente Boxtel
4
75
jaar
De voorgeschiedenis...
5
De voorgeschiedenis...
De voorgeschiedenis van de Eerste hulp begint zo’n beetje in de achttiende
eeuw.
Er vinden in die tijd veranderingen plaats. Al eerder is de adel op het tweede
plan geschoven en voeren de burgers de boventoon. De traditionele manier
van denken, waarbij God en zijn gebod alles is, maakt plaats voor een benadering van al het gebeuren door middel van wetenschappelijke benadering.
De Amerikaanse vrijheidsstrijd opent de ogen voor de Europeanen. In Frankrijk volgt de strijd met gelijkheid, vrijheid en broederschap voor iedereen.
In de negentiende eeuw vindt niet alleen de industriële revolutie plaats, maar
zijn er ook grote veranderingen op sociaal gebied. De zorg voor het individu
neemt een belangrijkere plaats in dan voorheen. In Nederland zien we, dat in
een nieuwe grondwet van 1848, belasting naar draagkracht en vrijheid van
godsdienst worden voorgeschreven. We krijgen na de bekende schoolstrijd
de gelijkheid van openbaar en katholiek onderwijs. Er komt een wet tot het
verbod van kinderarbeid. Ook de vrouwen nemen het lot van misbedeelden
op zich. Hadden vooraanstaande mannen als de staatslieden Troelstra, A.
Kuyper, Dr Savorin Lohman, Dr Schaepman en de predikant Domela Nieuwenhuis het lot van de misbedeelden in handen genomen, door verandering
te brengen van de maatschappij, te bewerkstelligen of politieke macht aan de
rechtenlozen te geven. De vrouwen van die tijd pakten het probleem op hun
eigen wijze aan. Ze beginnen het leed te verzachten door o.a. te werken in
de vrouwengevangenis in Gouda, te assisteren in de gezinnen van weduwen
met jonge kinderen of de oprichting van leer- en werkscholen om behoeftige
meisjes een vak te leren.
Bekende Internationale namen zijn; de Nederlanders S.J.Brugmans en J.H.C.
Basting, de Engelse Fl. Nightingale, de Amerikaanse Cl. Barton en de Zwitser
J.H.Dunant.
6
S.J.Brugmans
In 1815 vindt in de omgeving van Waterloo de grote veldslag plaats tegen
Napoleon door de Engelse, Pruisische en Nederlandse legers (o.l.v. De Prins
van Oranje). De Nederlander S.J.Brugmans is dan Inspecteur-Generaal van
de militaire geneeskundige dienst en regelt de verzorging van zo’n 42.000
gewonden. Hij organiseert een goedlopende organisatie. In de in allerijl
ingerichte hospitalen kan men vriend en vijand naast elkaar zien liggen.
Brugmans maakt geen onderscheid als het ophulpverlening en verpleging
aankomt en dat is tot die tijd nooit voorgekomen. Brugmans was al op
22-jarige leeftijd professor in de natuurkunde, logica, astronomie en
metafysica. Hij heeft de onpartijdige hulpverlening aan oorlog slachtoffers
al een halve eeuw voor de oprichting van het Rode Kruis in de praktijk
gebracht.
Florence Nightingale
Florence Nightingale leefde van 1820 – 1910. Ze toonde al vroeg belangstelling voor de verpleging en vindt dat verplegen een vak is in tegenstelling tot
haar welgestelde Engelse ouders, die zich daartegen verzetten. Ze reist naar
Duitsland en Frankrijk waar zij een intensieve studie maakt van de verpleging
en brengt dat terug in de praktijk in Engeland.
In 1850 vertrekt Florence met nog 36 verpleegsters, naar Turkije om daar
gewonde en zieke soldaten te verplegen. Daar krijgt ze de naam: “Dame met
de hamer”omdat ze tegen de orders in op kloeke wijze een kist met geneesmiddelen openbreekt.
De bekende bijnaam van haar is: “Dame met de Lamp”omdat ze s’nachts
met de lantaarn in de hand langs de bedden gaat om de zieke soldaten te
bezoeken waarvoor ze overdag geen tijd had. Na terugkeer in Engeland
besteed ze haar bijeengebracht geld aan de inrichting tot opleiding van
verpleegsters.
Ze verricht baanbrekend werk voor betere verzorging van oorlogsgewonden
en uitzending van verpleegsters, wat in strijd was met de toen geldende
opvatting dat de verpleging geen vrouwenwerk was.
Haar geboortedatum, 12 Mei, is in Nederland de Dag van de Verpleging.
7
Clara Barton
Oprichtster van “The Red Cross”, het Rode Kruis in Amerika.
Door de Amerikaanse burgeroorlog (destijds de strijd tussen het industriële
noorden en het katoen verbouwende zuiden en op de achtergrond speelde
de kwestie van de negerslavernij uitdrukkelijk mee) waarbij massa’s soldaten
vielen, zocht Clara naar gewonde soldaten uit haar geboorteplaats. Toen viel
haar op hoe weinig voorzieningen er voor de slachtoffers waren en zelfs geen
verbandmiddelen. Ze komt in actie met hulp van vrienden en bekenden en
helpt bij de verpleging van de gewonden.
In 1862 nam ze de taak op om bij het slagveld te helpen, daar werd ze zelf
ziek. Ze vertrok naar Zwitserland voor genezing, waar zij Henry Dunant
ontmoet. In 1870 verlaat ze Zwitserland om weer gewonden te gaan
verplegen. Daarbij leert ze het werk van het inmiddels opgerichte Rode Kruis
kennen. Terug in Amerika heeft ze jaren werk en veel overredingskracht nodig
om aldaar een Rode Kruis op te richten, en de Verenigde Staten te doen
toetreden tot de verdragen van Geneve. In 1881 komt in de Verenigde Staten
het Rode Kruis tot stand en wordt Clara de eerste voorzitter.
Henry Dunant
Nadat in de loop der eeuwen de verzorging van oorlogsslachtoffers in de
praktijk steeds meer aandacht heeft gekregen, is het Henry Dunant die de
Rode Kruis gedachte uiteindelijk formuleert en bekend maakt. Henry was in
1859 ooggetuige van een bloederige slag bij het plaatsje Solferino. Op het
slagveld blijven 40.000 slachtoffers achter, zonder medische verzorging,
voedsel of water. Met medewerking van anderen zet hij de hulpverlening aan
de gewonden op touw en helpt zelf mee.
Hij zet zijn gedachte op papier en denkt daarbij ook meteen aan een ruimere
doelstelling van de organisatie. Vervolgens legt hij het in boekvorm geschreven idee ter beoordeling voor aan Generaal Dufour, waarna het in 1862
verschijnt.
Het gevolg van een commissie in 1863, in 1864 een diplomatieke conferentie (16 Europese landen), ondertekening van de Conventie van Genève in
Augustus 1864 (de grondwet van het Rode Kruis), het herkenningsteken- een
rood kruis op een wit vlak.
In 1899 wordt Henry Dunant de nobelprijs voor de vrede toegekend.
In 1910 overlijdt hij op 82 jarige leeftijd. Zijn werk blijft voortbestaan en er zijn
vier verdragen opgesteld, alle gedateerd op 12 augustus 1949 en in 1977
volgen er twee aanvullende protocollen.
8
C.B. Tilanus
Tilanus was een Nederlandse Medicus en Hoogleraar in de medicijnen.
Hij volgde lessen aan de Utrechtse Hogeschool, promoveerde in 1818 en
vestigde zich te Arnhem als Arts in een genees- en heelkundige praktijk. In
1828 werd hem een leerstoel in de heel- en verloskunde te Amsterdam aan
het Atheneum Illustre en de klinische school aangeboden. Waar hij 45 jaar
aan verbonden zou blijven. Gedurende deze jaren richtte hij een groot aantal
inrichtingen op. In 1923 had hij zijn 40 jarig jubileum.
Tilanus was de eerste in Nederland die bij een operatie de nieuwe ontdekking van de narcose toepast.
9
Kaartje voor de EHBOer om een slachtoffer bij te staan in het uur van sterven uit 1939
10
75
jaar
Het ontstaan van de EHBO
11
Het ontstaan van
de EHBO
John Furley
John Furley was professor in Groot Brittannië en onderzocht letsels en
verwondingen met daarbij de hulpverlening. Zo kwam hij bij de St. John’s
Ambulance Association terecht.
Hij heeft later nog diverse meetings verzorgd waar hij voor gevraagd was om
over zijn bevindingen, van de hulpverlening bij letsels en verwondingen, te
praten.
Hij werd uitgenodigd in Duitsland en veel later in Nederland.
Hij bleef experimenteren en onderzoeken hoe het beter kon. Maakte aantekeningen en sketches. Bedacht hoe de hulpverlening beter kon. Furley is de
bedenker van de stretcher en de brancard. Het begon in het ziekenhuis in
Ashford en later meerdere ziekenhuizen en op diverse treinstations. Hij begon
ook chirurgen te benaderen om gewillig te zijn om mensen “les” te geven
voor eerste hulpverlening.
En zo kwam de EHBO tot stand... .
Dit alles speelde zich af tussen 1874 en 1886.
Foto John Furley
12
J.H.C. Basting
Basting is de Nederlandse Officier van Gezondheid destijds.
Het is voor een belangrijk deel aan Basting te danken dat het idee van Henry
Dunant in Nederland wordt gerealiseerd. Hij krijgt het boek van Henry Dunant
in handen, tijdens zijn studie bij de rijksinstelling voor militaire geneeskunde
te Utrecht, en begint met diens toestemming aan de vertaling daarvan in het
Nederlands.
Basting wordt uitgezonden als vertegenwoordiger van Nederland naar de
conferentie van Genève door Koning Willem III.
Nederland bekrachtigd, door ondertekening, als vierde land het Verdrag van
Genève en aanvaardt daarmee de verplichting te komen tot oprichting van
een Nationale vereniging tot hulpverlening aan gewonde en zieke krijgslieden
te veld.
Aangezien niemand aanstalte maakt om een dergelijke vereniging op te richten, roept Luitenant-Generaal W.J. Knoop in 1884 de Nederlanders op, maar
dat blijft zonder gevolg. Koning Willem III vind het zo vernederend dat hij de
knoop doorhakt en bij Koninklijk Besluit van Juli 1867 zelf de hulpverleningsvereniging opricht, die in 1895 officieel de naam “Het Nederlandse Roode
Kruis” krijgt.
In 1870 is Dr Basting overleden.
Z.K.H. Prins Hendrik
De watersnood in Zeeland in 1906 en de ramp met de “Berlin” op zee in 1907
laten duidelijk de gebrekkige hulpverlening zien. Daarom wordt op initiatief
van Z.K.H. Prins Hendrik in 1909 Het Oranje Kruis opgericht tot bundeling
van de krachten.
Tot het Oranje Kruis treden toe Het Nederlandse Rode Kruis, Het Groene
Kruis, de vereniging E.H.B.O., de maatschappij tot redding van schipbreukelingen en de maatschappij tot redding van drenkelingen.
In December 1912 komt het eerste zogenaamde “Oranje Kruis Boekje” tot
stand en in 1924 wordt een algemene regeling getroffen, vastgelegd in de
“Regelen voor het onderwijs in E.H.B.O.”.
Op 15 Oktober 1937 wordt definitief besloten tot instelling van het Eenheidsdiploma, ingaande 1 Januari 1938. Bij beschikking van 7 Mei 1951 wordt dit
Eenheidsdiploma door de staatssecretaris van de volksgezondheid officieel
erkend.
13
D
Houten ehbo kist uit jaren 70
14
75
jaar
De oprichting van de EHBO
15
De oprichting
van de EHBO
In deze tijdsbalk zijn de organisaties weergegeven die tot het ontstaan van
de EHBO hebben geleid. Van 1881 tot heden, en er is aangegeven waar
elke organisatie voor staat. Alle kennis van alle organisaties samen maakt het
mogelijk tot een goede hulpverlening.
In 1881 wordt in Londen een internationaal medisch congres gehouden.
Daar blijkt dat de Johanniter Ridders in 1877 een organisatie in het leven
hebben geroepen, die de eerste hulpverlening laat verrichten door leken. Er
worden verbandposten ingericht en cursussen gegeven. In Nederland is men
niet zo enthousiast in het begin, de artsen vinden dat de eerste hulp niet aan
leken kan en mag worden toevertrouwd.
De Johanniter Orde is een ridderlijke orde met een Protestantse-Christelijke
grondslag.
De orde is bijna duizend jaar geleden gesticht. Het Johanniters Kruis is al
eeuwenlang het symbool van de Johanniter Orde. De acht punten van het
kruis symboliseren de acht zaligprekingen in de bergrede (Mattheus 5).
Z.K.H. Prins Bernhard opent een zitting van de Johanniters Orde in 1959.
In 1893 werd de Koninklijke Nederlandse Vereniging EHBO opgericht.
De KNV EHBO genaamd, is landelijk actief en telt circa 560 plaatselijke verenigingen.
De KNV EHBO is destijds opgericht omdat men begon in te zien dat het
wachten op professionele hulp na een ongeval onnodig slachtoffers eiste. De
doelstelling van de vereniging is doeltreffende eerstehulpverlening bij ongevallen te bevorderen, kennis daarvan ontwikkelen, verbeteren en verbreiden
en bij te dragen aan het voorkomen van ongevallen.
In 1909 werd Het Oranje Kruis opgericht op initiatief van Z.K.H. Prins Hendrik.
De aanleiding hiervan was het vergaan van de veerboot “Berlin” in 1906.
Verschillende organisaties en personen onderscheiden zich bij het reddingswerk, maar het was duidelijk dat de onderlinge samenwerking en afstemming
te kort schoot. Het Oranje Kruis moest hierin verbetering brengen.
In 1913 verscheen de eerste druk van het Oranje Kruis Boekje.
16
Geleidelijk aan verschoof de rol van de Bond van daadwerkelijke hulpverlening naar onderwijs in de eerste hulpverlening.
In 1938 werd het Eenheidsdiploma ingesteld en in 1951 werd dit diploma
door de staatssecretaris van sociale zaken en volksgezondheid erkend als
het enige van staatswege erkende EHBO-diploma.
Het Oranje Kruis is de organisatie op het gebied van de eerste hulp (EHBO),
herkenbaar aan het gekroonde logo.
Het Oranje Kruis stelt de leerstof samen, bewaakt de kwaliteit van de cursussen, neemt examens af, reikt onder meer het diploma Eerste Hulp uit en bewaakt de geldigheid daarvan. Het Oranje Kruis verzorgt zelf geen cursussen
Eerste Hulp, dat gebeurd door ruim 1500 vrijwilligers-verenigingen en ruim
250 commerciële opleidingsinstituten.
Het Oranje Kruis werkt nauw samen met onder meer; de koepelorganisaties
van de vrijwilligersverenigingen te land en te water, het Nederlandse Rode
Kruis, organisaties van docenten en instructeurs Eerste Hulp, organisaties
van bedrijfshulpverlening en gemeentelijke gezondheidsdiensten.
In 1916 werd de EHBO-vereniging St. Franciscus opgericht. Deze kan worden beschouwd als de voorloper van de Nationale Bond. In 1931 werden de
Rooms Katholieke verenigingen gebundeld in de Dioscane Bond voor EHBOverenigingen in het Bisdom van Haarlem. In 1936 werden de 25 afdelingen
in de Nationale commissie van de Nationale Federale van het Wit-gele Kruis
ondergebracht. In 1949 werden de activiteiten ondergebracht in een aparte
landelijke organisatie: de Katholieke Nationale Bond voor EHBO. Het doel
van de organisatie is het voorkomen van ongevallen en het verlenen van eerste hulp. In 1991 werd besloten niet langer het predicaat Katholiek te voeren
en ging verder als de Nationale Bond. Vanaf 2005 staat de Nationale Bond
op eigen benen, sterk gericht op ondersteuning van en serviceverlening aan
de plaatselijke verenigingen, en op samenwerking met anderen.
De Vereniging EHBO Noord-Brabant is een grote koepelorganisatie in Brabant die zich inzet voor de aangesloten verenigingen en leden. Door adequaat in te spelen op de wensen van de leden probeert EHBO-Nbr een
maximale bijdrage te leveren. EHBO-Nbr ondersteunt verenigingen en geeft
organisatorische en creatieve adviezen.
Door goede contacten te onderhouden, proberen we EHBO goed op de kaart
neer te zetten. Ook is gezorgd voor een goede verzekering voor de leden.
EHBO-Nbr participeert in het adviesorgaan van Het Oranje Kruis en onderhoud landelijke contacten met collega-organisaties, NODE, Rode Kruis, Lotus
en vele andere organisaties.
17
De Nederlandse Organisatie Docenten EHBO is de belangenorganisatie voor
de instructeurs eerste hulp. NODE werkt samen met EHBO-bonden, Rode
Kruis, Lotus, NVAD en Het Oranje Kruis om de dienstverlening aan onze
instructeurs zo goed mogelijk te houden.
Op 1 Januari 2000 werd de Federatie Nederlandse EHBO opgericht. De FNE
is een samenwerkingsverband tussen de Koninklijke Nederlandse Vereniging
EHBO en de Nationale Bond. Waarbij alle uitvoerende werkzaamheden van
de beide organisaties zijn samengevoegd. Met het samenwerkingsverband
worden kennis en ervaringen van beide organisaties gebundeld zodat de
EHBO-gemeenschap in Nederland een krachtig en duidelijk geluid kan laten
horen.
De achterliggende gedachte bij het vormen van de federatie was dat de
verschillende EHBO-organisaties dezelfde doelstellingen nastreven en veel
overlappende activiteiten uitvoeren. En het zorgt ook voor de versterking van
de maatschappelijke positie van het EHBO-werk.
D
18
75
jaar
De EHBO-vereniging Liempde
19
De EHBO-vereniging
Liempde
In 1936 kwam overeenkomstig die wens van het hoogwaardig Episcopaat, de
fusie tussen het Wit-gele Kruis en de toenmalige Haarlemse Dioscane Bond
van RK-EHBO afdelingen tot stand en was een belangrijke stap gezet om
in een verband, voor geheel Nederland, de Katholieke EHBO tot krachtige
ontplooiing te laten brengen.
De EHBO was in het Wit-gele Kruis ondergebracht omdat het Wit-gele Kruis
gezien werd als de centrale voor de katholieke gezondheidszorg waarin ook
de EHBO thuis hoorde.
EHBO was een onderdeel van het Wit-gele Kruis maar had wel een eigen
karakter zodat men de vorm koos van de plaatselijke onderafdelingen. Het
doel was om in elke gemeente een krachtige onderafdeling EHBO te krijgen.
In Mei 1936 werd onder leiding van Dr Wentholt aan 11 Liempdenaren een
EHBO-cursus gegeven in de oude harmoniezaal. De geboorte van een
nieuwe vereniging had plaatsgevonden. Het EHBO-hart in Liempde was
gaan kloppen. EHBO-vereniging St. Lidwina werd opgericht door de 10
cursisten die geslaagd zijn voor hun eerste Eenheidsdiploma EHBO.
Eén cursist, naar zeggen een medewerker van de “oude” boter en melkfabriek ‘Het Haantje’, heeft de cursus EHBO gevolgd. Toen der tijd was Toon
Prinsen medewerker van de boterfabriek en Dhr Dominicino Directeur van
de melkfabriek. Welke persoon de EHBOer was is niet meer te achterhalen.
Hij had geen examen afgelegd destijds waarschijnlijk i.v.m. spoedwerkzaamheden in de boter en melkfabriek.
Tijdens de oorlog van 1940 -1945 waren de activiteiten voornamelijk gebaseerd op individuele acties en onder leiding van Henk van den Broek werden
de verenigingswerkzaamheden weer hervat.
Een andere storing in 1973 werd eveneens met succes doorstaan. Niet alleen
werd gezorgd dat de vereniging bleef leven, maar vanaf die tijd is de doorbloeding beter geworden. Het ledental groeide, de financiën namen toe.
De EHBO-materialen werden uitgebreid. Er kwam zelfs een caravan als
onderkomen voor activiteiten waarbij EHBO-leden aanwezig waren.
Op naar de toekomst... .
20
Vanaf medio 2010 is de EHBO-vereniging Liempde ook meer digitaal gaan
werken. Informatie aan de leden wordt steeds meer via E-mail verstrekt.
Een volgende uitdaging is het ontwikkelen van een eigen website en digitale
nieuwsbrieven. De EHBO-vereniging gaat met het digitale tijdperk mee.
Houten LOTUS-koffer uit jaren 70 (gesloten)
Houten LOTUS-koffer uit jaren 70 (open)
21
Het Eerste Bestuur
Het bestuur van het eerste uur werd gevormd door de eerste 10 cursisten.
Het bestuur werd gevormd door;
Jan Quinten – Bankdirecteur, Everart Overbeek – Postbode,
Richard Bekkers – Veldwachter, Edmund Schumacher – Gemeentebode,
Jan Scheutjens – Boerenknecht, Harrie Smulders – Klompenmaker,
Tinus van Rixtel – Fabrieksarbeider, Cor van Berkel – Gemeentesecretaris,
Hein van den Broek – Onderwijzer en Marinus de Laat – particulierChauffeur
Na de oorlog werden de activiteiten hervat door; Henk van den Broek,
Cor van Berkel, Johan de Boer, Mw van Mensfoort en Cor van Alphen.
Het was de tijd van de opbouw...
Na een aantal jaren ging het mis, er werd niet meer gezorgd voor de verlengingen van diploma’s en herhalingslessen. Er waren enkele evenementen
waar een EHBO-post werd bemand, maar zonder officiële papieren. Een
duistere tijd...
Alles werd niet geregistreerd en is uit betrouwbare bron waargenomen.
22
Er volgde een heroprichting van de EHBO-vereniging door; Mies Kronenburg,
Bert van de Meijden en Joke Geenacker. Diezelfde avond sloten nog twee
personen aan, dat waren; Wim Hermes en Theo van de Vleuten.
Harrie Kapteins was van de Bond en gaf hen de opdracht om opnieuw te
starten.
Deze storing in 1973 werd eveneens met succes doorstaan.
Daarna is het bestuur volgens structuur gekozen of herkozen, en een aantal
functie veranderingen hebben plaatsgevonden.
Er zijn nog een aantal Ereleden benoemd, waaronder Mies Kronenburg en
Joke Geenacker.
Het Huidig Bestuur bestaat uit;
Gerard van de Loo – Secretaris, José Smetsers – Bestuurslid,
Chris van Brunschot – Bestuurslid, Shirley Schoenmakers – voorzitter,
Wim van den Dungen – Penningmeester,
Hennie van den Oetelaar – Bestuurslid en Ria Verberk – Bestuurslid.
Buiten de taken van voorzitter, secretaris en penningmeester heeft ook ieder
zijn taak in het verenigingsleven. De een zorgt voor bezetting bij evenementen, de ander is verbandmeester, en de ander voor de zorg van nieuwe
cursussen. Ook het bijwonen en helpen bij herhalingslessen en eventuele
voorbereidingen treffen daarvoor. Samen vergaderen bij veranderingen, pro-
23
gramma samenstellen, cursus organiseren, enz, enz.. .
De EHBO-vereniging heeft zijn leden nodig voor zijn bestaan. Elke vereniging
heeft een bestuur. In het bestuur nemen plaats een voorzitter, secretaris,
penningmeester en een aantal bestuursleden. Het aantal bestuursleden is
afhankelijk van het aantal leden, maar wel oneven. De EHBO-vereniging is
aangesloten bij een overkoepelende organisatie en ingedeeld bij een Rayon.
Deze overkoepelende organisatie is EHBO-NoordBrabant.
Deze zet zich in voor de aangesloten verenigingen en leden, ondersteunt
verenigingen, geeft aan verenigingen organisatorische en creatieve
adviezen, onderhoud goede contacten met de EHBO-vereniging, stimuleert
onderling contact tussen de EHBO-verenigingen én zorgt voor een goede
verzekering voor de leden.
De EHBO-Nbr is onderverdeeld in 5 Rayons. Een Rayon is een deel van een
stad streek of land dat het werkterrein vormt. De EHBO-vereniging Liempde
zit in Rayon 3, waarvan Dhr W.J.A.M. Van Rooij voozitter is.
Naast de EHBO-Nbr is de vereniging ook aangesloten bij de Nationale Bond
EHBO. Deze lidmaatschap heeft een ledenservice, deze zorgt op het gebied
van EHBO-materialen.
De EHBO-vereniging is daarnaast ook lid van Het Oranje Kruis. Deze zorgt
voor de Examens, diploma’s en certificering van de leden die cursussen
hebben gevolgd. Zij zorgen ook voor de verlengingen van de diploma’s en
certificaten. Bij Het Oranje Kruis kunnen ook de nodige boeken en materialen
besteld worden.
EHBO NoordBrabant, Nationale Bond EHBO en Het Oranje Kruis zijn onderdeel van Eerste Hulp organisaties (7) en daarnaast zijn er nog tal van Landelijke organisaties (27).
Eerste Hulp is de nationale en internationale gangbare uitdrukking voor de
eerste hulp aan slachtoffers na een ongeval wordt aangeboden.
Tegenwoordig bevat de EHBO-diploma, oftewel Eenheidsdiploma EHBO,
de aantekeningen verbandleer, reanimatie en AED bediening. Voorheen kon
men voor deze aantekeningen apart lessen volgen en een certificaat behalen. Het Eenheidsdiploma EHBO is ingevoerd op 1 Januari 1938 en op 7 Mei
1951 goedgekeurd door de staatssecretaris van volksgezondheid. Het enige
ministerieel goedgekeurde certificaat voor de opleidingen EHBO, uitgegeven
door Het Oranje Kruis.
24
De EHBO-er
en Specialisaties
Het werkterrein van de moderne eerste hulpverlener is breder dan het verlenen van hulp bij ongelukken. Mensen kunnen ook hulp nodig hebben in
andere situaties, omdat ze onwel zijn geworden, een hartstilstand krijgen, e.d.
. Deskundige en geoefende hulpverleners zijn van levensbelang. Zij kunnen
handelen omdat ze weten wat ze (moeten) doen.
“Hulpverleners zijn mensen zoals U en ik”.”Ze hebben een ding voor op veel
anderen; ze weten wat ze (moeten) doen als de nood aan de man komt”.
Citaat van de Nationale Bond EHBO.
Bij de hulpverlening staat de EHBO-er steeds voor keuzes, vooral als er
sprake is van meerdere slachtoffers (wie help ik eerst, wat doe ik eerst?).
De hulpverlener moet eerst beslissingen nemen over de volgorde van zijn
werkzaamheden voordat hij kan beginnen. De prioriteitenstelling vormt een
belangrijk hoofdstuk. De EHBO-er is professioneel, hoewel vaak op vrijwillige
basis. Door de opleiding en training is de EHBO-er in staat om adequate
hulp te verlenen.
Reanimatie en AED zijn ook onderdeel van het Eenheidsdiploma. Reanimatie
bestaat behalve uit uitwendige hartmassage toepassen ook uit het beademen
van het slachtoffer. Hierbij worden de vitale functies van het slachtoffer weer
op gang gebracht die door hartfalen zijn veroorzaakt. AED is een Automatische Externe Defibrilator die gebruikt wordt om een slachtoffer met hartfalen
te defibrileren. Waarna gestart kan worden met reanimeren.
Er is ook nog Eerste hulp voor jongeren. Voor de jeugd is de leerstof onderverdeeld in A (11-13 jarigen) en B (13-16 jarigen). De stof is aangepast op de
leeftijd omdat bepaalde behandelingsmethoden een groter beroep doen op
de verantwoordelijkheid van de hulpverlener.
De cursussen en herhalingslessen worden gedoceerd door een Kaderinstructeur of docent EHBO. Vaak wordt de term Kader gebruikt. Deze persoon
heeft de kaderopleiding met goed gevolg afgerond. In de opleiding worden
didactische en pedagogische vaardigheden aangeleerd voor het lesgeven
aan EHBO-cursisten.
Herhalingslessen zijn bijeenkomsten van EHBO-ers of Kaderinstructeurs om
de leerstof te herhalen, zich bij te scholen en over nieuwe ontwikkelingen
25
te worden geïnformeerd. Om diploma’s en aantekeningen te kunnen laten
verlengen, zijn houders verplicht om een minimumaantal bijeenkomsten bij te
wonen.
Er zijn lessen waarin gebruik wordt gemaakt van een Lotus.
LOTUS staat voor Landelijke Opleiding Tot Uitbeelding van Slachtoffers.
Een Lotus-slachtoffer is iemand die met goed gevolg de Lotus-opleiding heeft
beëindigd. Hij kan ongevalssituaties ontwerpen die de werkelijkheid dicht benaderen, ongevallen ensceneren, bepaalde letsels met schmink aanbrengen
of voor slachtoffer spelen opdat de EHBO-er op een imitatie-slachtoffer zijn
vaardigheden kan oefenen.
De organisatie LOTUS is opgericht in 1975.
Dan is er nog de HOC-opleiding en SIGMA.
HOC staat voor Hulpverlening bij grote Ongevallen en Calamiteiten.
Deze opleiding bereid EHBO-ers voor op semi-professionele hulpverlening.
Na deze opleiding kan men de professionele hulpverleners beter bijstaan.
HOC is de vervanger van GOR, Gewondenzorg Onder Rampomstandigheden, in 1997. GOR was de vernieuwde versie van Eerste Hulp Bij Rampen.
SIGMA in een Snel Inzetbare Groep voor Medische Assistentie. Deze personen worden ingeschakeld om als volwaardige hulpdienst te assisteren bij de
hulpverlening rond grote calamiteiten en ongevallen. Dit kunnen ook EHBOers zijn met extra opleidingen.
Het Oranje Kruis heeft nog een opleiding speciaal gericht op het bedrijfsleven. Een verkorte EHBO-opleiding, Kernvaardigheid EHBO. Speciaal
ontwikkeld voor dat deel van het bedrijfsleven dat de opzet en verplichtingen
van de volledige EHBO-opleidingen een te zware belasting vindt voor het
personeel. De Arbo-wetgeving zag het Eenheidsdiploma ook niet meer als
voorwaarde voor de bedrijfshulpverlening. Daarna kwam de BHV.
De BHV, BedrijfsHulpVerlening. In het algemeen is dit een neventaak voor
medewerkers in vast dienstverband, op het betreffende bedrijf.
De opleiding hiervoor vormen een beperkt deel van de totale EHBOopleiding. Ze zijn gericht op de levensreddende eerste hulp, ontruiming en
communicatie en een deel over brandbeperking en blussen in het bedrijf.
Er is nog een korte opleiding LEH, Levensreddende Eerste Hulp. Vergelijkbaar met de Kernvaardigheid Eerste Hulp voor het bedrijfsleven. De EHBOorganisaties beschouwen deze opleiding als goede aanzet tot voortgezette
studie met volledige EHBO-diploma als einddoel.
26
Cursus aanbod
Na het volgen van een cursus of opleiding en met succes afgerond examen,
verkrijgt men een certificaat of diploma. Bij de EHBO is dat het Diploma Eerste Hulp, Diploma Jeugd EHBO A en Diploma Jeugd EHBO B. Voorheen was
het Diploma Eerste Hulp het Eenheidsdiploma.
Daarbij kan men ook modulen en certificaten behalen.
Voorheen moest men bij het Eenheidsdiploma apart Reanimatie en later nog
apart AED behalen. Tegenwoordig zit dat inbegrepen in het Diploma Eerste
Hulp.
Diploma Eerste Hulp wordt gezien als de basis. Tijdens de cursus leert U wat
U moet doen, maar ook vooral wat U niet moet laten. Tegenwoordig wordt
reanimatie en AED als module meegenomen in deze cursus. De lesstof bevat
18 onderwerpen en wordt afgesloten met een examen. Minimumleeftijd is
vijftien jaar. Het examen vind plaats onder toezicht van het Oranje Kruis door
een examenteam.
Het Diploma Eerste Hulp is twee jaar geldig en kan worden verlengd wanneer
de houder aan de gestelde eisen voldoet. Het diploma wordt telkens met
twee jaar verlengt.
Als houder van een geldig diploma eerste hulp of EHBO-diploma bent U zonder extra kosten verzekerd tegen aansprakelijkheid voor schade of personen
wanneer zij eerste hulp verlenen. Het Oranje kruis heeft deze verzekering
afgesloten om de eerstehulpverlener rugdekking te geven. Men vindt het
belangrijk dat de eerstehulpverleners zonder angst hun werk kunnen doen.
Verbandleer en kleine ongevallen is een module waarbij U leert om verschillende verbanden aan te leggen en eerste hulp bij kleine ongevallen leert
verlenen. Deze lesstof bevat 7 onderwerpen. Tegenwoordig inbegrepen in het
Diploma Eerste Hulp.
AED is een cursus die U leert omgaan met de defibrilator en wanneer deze
toe te passen
Als U in bezit bent van het Diploma Eerste Hulp komt de registratie op het
diploma te staan.
Jeugd Eerste Hulp A is bedoeld voor groepen 7 en 8 van de basisschool. De
cursus duurt 20 uur en de lesstof bevat 11 onderwerpen. Deze wordt gegeven op school door de juf of meester met geldig EHBO diploma met verbandleer of de EHBO-vereniging.
27
Jeugd Eerste Hulp B is bedoeld voor jongeren van 13 t/m 15 jaar. Je hoeft
niet eerst de cursus Jeugd EHBO A te hebben gevolgd. De cursus duurt 24
uur en de lesstof bevat 21 onderwerpen. Deze cursus wordt gegeven door
de EHBO-vereniging.
Jeugd Eerste Hulp Junior is bestemd voor kinderen van groep 5 of 6 van de
basisschool.
De lesstof bevat 9 onderwerpen. De kinderen leren dan wat ze moeten doen
en niet moeten doen bij een ongeluk, de vijf belangrijke punten, de verbanddoos e.d..
EHAK is een cursus Eerste Hulp Aan Kinderen. Tijdens deze cursus krijgt U
inzicht in de verschillen van zuigelingen, kinderen en volwassenen, die van
belang zijn voor de eerstehulpverlening. U leert hoe Eerste Hulp te verlenen
aan zuigelingen en kinderen. En U krijgt inzicht in de gevaren en de wijze
waarop deze kunnen worden bestreden.
Vanaf 1 Januari 2010 moeten voornamelijk gast-ouders in het bezit zijn van
een geregistreerd certificaat EHAK van het Oranje Kruis. De lesstof bevat
20 onderwerpen.
Wanneer de toets succesvol is afgerond dan ontvangt U een certificaat.
Indien U in bezit bent van een Diploma Eerste Hulp komt de registratie op het
diploma te staan.
Dan kan men nog specialiseren in Eerste hulp bij wandel-letsels en sportletsels.
Deze worden bedoeld voor EHBO-ers die vaak bij evenementen aanwezig
zijn en specifieke hulp kunnen verlenen op deze specifieke letsels.
De lesstof voor wandel-letsels bevat 8 onderwerpen. Voor de sport-letsels bevat de lesstof 14 onderwerpen. U verkrijgt informatie over de meest voorkomende letsels, oorzaken en gevolgen daarvan. Goede eerste hulp kan erger
voorkomen. Iedere geïnteresseerde kan deze cursus volgen en ontvangt een
module-verklaring.
28
Diploma’s door de jaren heen (1)
29
Diploma’s door de jaren heen (2)
30
75
jaar
Wat is EHBO?
31
Wat is EHBO?
De regel van vijf is erg belangrijk voor de EHBO-er. Bij het verlenen van eerste hulp moeten de volgende vijf punten altijd deel uit maken van het handelen van een EHBO-er.
De regel van vijf;
1 Let op gevaar
Zorg ervoor dat je jezelf en anderen niet in gevaar brengt.
Let op de eerste plaats op je eigen veiligheid.
In de tweede plaats op de veiligheid van omstanders en
in de derde plaats op de veiligheid van het slachtoffer.
2 Wat is er gebeurd
Ga na wat iemand mankeert en wat er is gebeurd.
Gebruik je ogen, oren, neus, tastzin en dergelijke om een goed beeld van
de situatie en de letsels te krijgen.
3 Het slachtoffer bijstaan
Stel het slachtoffer gerust, belangrijk aspect van de hulpverlening.
Een geruststellend praatje wordt meestal bijzonder gewaardeerd door het slachtoffer.
4 Zorg voor hulp
Zorg voor deskundige hulp. Dit houdt niet automatisch in dat er een ambulance moet worden geroepen. Bij kleine ongevallen en letsels kan de EHBOer zelf de benodigde hulp geven.
5 Slachtoffer liever niet verplaatsen
Help het slachtoffer het liefst op de plaats waar hij zich bevindt.
Iedere verplaatsing van het slachtoffer kan risico’s opleveren voor de letsels
van het slachtoffer. Verplaats een slachtoffer daarom alleen als het echt
noodzakelijk is.
32
Buiten deze regel van vijf wordt ook gebruik gemaakt van het A-B-C,
het diamanten kwartier en de regel van negen.
Het A-B-C is de EHBO-afkorting voor de vitale functies; Ademhaling, Bewustzijn en Circulatie. De eerste hulpverlener moet de kwaliteit van de ABC onderzoeken om te weten welke hulp ter plaatse kan worden verleend.
Ernstige stoornissen in deze functies veroorzaken direct een algehele verslechtering van de toestand van het slachtoffer en heeft een sterk negatief
effect op het genezingsproces. ABC wordt ook gebruikt bij de reanimatie,
voor de werkwijze bij het vrijhouden van de Ademweg, Beademen en Cardiale massage. Of de CAB-methode;
Cardiale massage, Ademweg vrijhouden en Beademen.
Het eerste kwartier van de hulpverlening wordt het” Diamanten-kwartier”
genoemd.
De hulpverlening in dit korte tijdsbestek bepaald het succes van de professionele hulpverleners die later op de plaats van het ongeluk arriveren. Bij
uitstek het kwartier waarin EHBO-ers hun waarde kunnen bewijzen.
De regel van negen is een methode om bij slachtoffers met verbranding het
risico van optreden van shock te kunnen bepalen. Is meer dan 9% van het
lichaam in de tweede of derde graad verbrand, dan is er een grote kans op
een levens-bedreigende shock.
Snelle deskundige hulp is daarbij absolute noodzaak.
Om het juiste percentage te kunnen vaststellen, en daarmee ook de ernst
van de verbranding, wordt uitgegaan van een reken-systeem waarbij elk
lichaamsdeel 9%
(of een veelvoud daarvan) van het lichaamsoppervlak vertegenwoordigd.
oude verbandmaterialen (1)
oude verbandmaterialen (2)
33
De regel van negen
Onderverdeling:
Kind van 0-5 jaar: hoofd 18%
per arm 9%
per been 14%
romp 36%
Kind van 5-15 jaar:
hoofd 14%
per arm 9%
per been 16%
romp 36%
Volwassene:
hoofd 9%
per arm 9%
per been 2x 9%
romp 2x 18%
geslachtsdeel 1%
34
D
75
jaar
De EHBO door de jaren heen
35
De EHBO door
de jaren heen
In de loop der jaren is er heel wat veranderd. 75 jaar EHBO verlenen. Tijdens
de oorlogsjaren 1940 – 1945, waren de activiteiten voornamelijk gebaseerd op
individuele acties. Toen was de uitrusting een blauwe schoudertas gevuld met
wat rollen verband, gaasjes en wat pleisters. En men had een arm-bandage
met EHBO erop als herkenning van hulpverlener. Veel later kwamen er verbandkisten met diverse maten rollen verband en diverse maten gaasjes, pleisters,
spelden en mitella. Nog later verband-dozen en koffers met uitbreiding van
zalf-gazen, jodium, handschoenen e.d.. Methoden veranderden, materialen
vernieuwden, meer kennis... In het begin kon de EHBO-vereniging terecht bij de
Brandweerkazerne in Liempde. Er was ook een samenwerking onderling. Vaak
als de arts niet aanwezig was ging men naar een EHBO-post aan huis.
Er waren ook oefeningen samen met de Brandweer en andere EHBO-verenigingen. De lesstof werd uitgebreid met G.O.R.. In het kader van de gemeente
rampenbestrijding was de EHBO-Liempde, de eerste vereniging in Nederland,
die een twintigtal GOR-leden bezat. Er werd ook gewerkt aan de toekomst.
Er kwam een goed lopende jeugdafdeling, er waren leden die de LOTUS- of
kaderopleiding gingen volgen en met succes afgerond. De EHBO-vereniging
heeft ook meegedaan met EHBO-wedstrijden eind jaren tachtig en de jaren
negentig. Men heeft nog meegedaan aan Oefening “Houtworm”. Dat was een
grootscheepse oefening met Brandweer, Het Rode Kruis, Politie, en GGD.
Later heeft men nog eens met de Brandweer een oefening gedaan bij Garage
Hein van Oorschot, bij Dancing van Kaathoven en een kring-oefenwedstrijd bij
Jeugdhuis Pius X. In Februari 1990 heeft de EHBO-vereniging meegedaan met
de Carnavalsoptocht voor werving van leden en een pleister-actie voor de kas
van de EHBO. Dat waren overlevingsjaren. Door sponsoring konden er nieuwe
materialen aangeschaft worden en werd een caravan geschonken. Er kwamen
steeds meer aanvragen voor het vervullen van EHBO-posten, uiteindelijk bij wel
bijna 40 verschillende evenementen. Helaas zijn van deze jaren niet veel dingen
bewaard gebleven, diverse mappen met gegevens allerlei maar niet compleet,
foto-boeken van de laatste jaren, er is nog enig oud verbandmateriaal, oude
EHBO-tas, oude EHBO-kist en houten LOTUS-koffer, twee oude begin foto’s en
wat krantenknipsels.
36
Dhr. Frans van den Meerendonk
Dan zijn er nog verhalen vastgelegd van drie oud-leden, een ere-lid, een
bestuurslid en een lid van de EHBO-vereniging Liempde.
Het oudste oud-lid wat graag van deze vroegere tijden wilde vertellen was
Dhr Frans van den Meerendonk geboren 24 April 1917 en getogen in Liempde,
Frans vertelde dat hij toen der tijd eens zijn EHBO-diploma had behaald en
les heeft gehad van Dhr van de Broek. In de loop der jaren had Frans genoeg
meegemaakt waardoor hij zijn EHBO-diploma is gaan behalen. Zelf oefening
gehad met militairen. Er was toen ook nog geen sprake van herhalingslessen
zoals tegenwoordig. Toen Frans getrouwd was heeft hij niets meer gedaan aan
de EHBO. Maar als er dan een situatie voordeed hielp hij altijd, soms wel even
goed nadenken en toch lukte het steeds weer. Wat op hem veel indruk heeft gemaakt en hem altijd is bijgebleven, is van een jongen van een jaar of vier a vijf
die naar Frans kwam kijken van het omploegen van land met paard en ploeg.
De jongen verdween ineens en even later kwam de buurvrouw Frans roepen
voor hulp. De jongen lag levenloos in de sloot. Frans heeft de jongen bijgebracht van de verdrinking. Toen der tijd was Dr van Groeningen Arts in Boxtel
en kwam ter plaatse, Nam het over van Frans en bedankte hem voor zijn goede
hulp. “Je hebt hem gered”. De Arts vertelde hem dat hij prima had gehandeld,
tijd is belangrijker en hulp bieden op de plek van het ongeval. De jongen heeft
het overleeft en is nog 60 jaar geworden, helaas overleden aan de gevolgen
van kanker. Verder heeft Frans nog vele slachtoffers meegemaakt en geholpen.
Twee mensen die hij hulpverlening heeft verleend waren al overleden bij aankomst en heeft Frans niet meer kunnen helpen en één slachtoffer is tijdens het
toepassen van hulp overleden. Frans vertelde ook nog over de tijd dat hij dienst
deed bij de Zusters in de Duitse tijd. Tijdens bombardementen naar een oproep
van hulp hulpverlenen.
Dhr. Harrie van der Vleuten
Het verhaal van oud-lid Dhr. Harrie van der Vleuten geboren 12 Mei 1925 en
getogen in Liempde, Harrie is de zoon van de Familie van der Vleuten die een
klompen-fabriek bezat. Harrie was daar ook werkzaam. Vanwege zijn werk
heeft hij zijn EHBO-diploma behaald. Alle werknemers van de klompenmakerij
hadden allemaal weleens een ongeluk met een van de machines. Vandaar dat
hij ook meer wilde weten van de EHBO. Hij wilde zijn collega’s kunnen helpen.
Eén les kan hij nog goed herinneren, het ging over verwondingen aan het oog...
De leraar had een echt koeienoog meegenomen, en met dat oog liet hij zien
hoe het eruit zag en legde uit wat het was. Erg leerzaam. De tekeningen in het
EHBO-boekje waren onzijdig destijds, zo’n dertig jaar geleden. Mensen waarvoor Harrie EHBO heeft verleend was o.a. zichzelf, hij had in zijn hand gezaagd.
Zijn zoon had zich in zijn hand geboord met een staande boormachine. En een
collega was gevallen met een kettingzaag en deze viel in zijn been, Harrie is
toen in allerijl naar het ziekenhuis in Boxtel gereden met het slachtoffer en een
37
andere collega achter in de bestelwagen. De collega is toen meteen geopereerd en heeft het gehaald. Bleek toen Diabetes te hebben, wat niemand wist.
Dhr. Nico van Hal
Het verhaal van oud-lid Dhr. Nico van Hal geboren 29 September 1931 en
getogen in Liempde, Nico heeft in de jaren 50 zijn EHBO-diploma behaald en
daarvoor ook herhalingslessen gevolgd. Ging toen der tijd ook mee naar wedstrijden die georganiseerd werden. Nico was ook bij de vrijwillige brandweer en
was ondercommandant. Nico is nog een tijd uit Liempde geweest en toen niet
meer actief bij de EHBO en brandweer. Eén van de mooie herinneringen die hij
heeft aan deze tijd was dat men regelmatig op oefening ging en met wedstrijden meedeed. Het mooie eraan vond hij de samenwerking met diverse korpsen
en ploegen. En achteraf even een pilsje pakken in de kroeg. Met de brandweer
heeft Nico veel meegemaakt, maar één herinnering blijft gegrift in het geheugen en is erg emotioneel. Wát ook de reden is waarom hij bij de EHBO en
brandweer is gegaan. Het grote ongeluk op de rijksweg waar vele gewonde en
enkele dode slachtoffers vielen, waaronder zijn tweelingbroer. Het gebeurde
voor zijn ogen... Hij voelde de onmacht en besloot om bij de EHBO en bij de
brandweer te gaan, hij wilde mensen kunnen helpen. Nico heeft ook veel kunnen betekenen voor andere mensen. Hij kijkt terug naar een plezierige tijd bij de
EHBO-vereniging.
Mw. Joke Geenacker
Het verhaal van erelid Mw. Joke Geenacker geboren 17 April 1932, Joke was
50 jaar lid van de EHBO-vereniging. Joke ontving op 25 mei 2001 een onderscheiding en werd op 10 september 2009 tot Ere-lid vernoemd. Ze kreeg les
in het Wit-gele Kruis gebouw. Na twee jaar maakte Joke een ingewikkelde en
moeilijke tijd mee van de EHBO-verenging. Een donkere tijd. Later volgde een
heroprichting van de EHBO-vereniging waar Joke ook aan deelnam. Samen met
nog vier andere personen is de vereniging her opgericht en heeft een doorstart
gemaakt. De EHBO nam plaats in de brandweerkazerne met weinig en oude
materialen. Via het provinciehuis “BB” (burgerlijke bescherming) kreeg men wat
verband, een oude tas met oud materiaal. Alles was toen veel ‘simpeler’ dan
tegenwoordig en niet zo uitgebreid als nu. Als iemand zijn pols brak kwamen
de mensen naar de EHBO aan huis, er was geen arts of huisartsenpost. Omdat
men een herstart heeft gemaakt, moest men ook opnieuw examen doen voor de
Eenheidsdiploma en dat gebeurde in 1980. Joke heeft toen samen met een collega de EHBO-post verzorgt bij de land en tuinbouw-dagen op landgoed Velder.
Meegedaan met de carnavalsoptocht voor werving van leden, pleister-actie,
meegedaan met EHBO-wedstrijden en nog veel meer. Joke is ook als ziekenhulp meegegaan met de zieken-trein naar Lourdes, wat een hele ervaring was.
In de tijd van Joke waren er weinig of geen evenementen en was er weinig inzet
nodig van de EHBO. Later werd dat anders en vele verplichtingen volgde.
38
Mw. Ria Verberk
Het verhaal van bestuurslid Mw. Ria Verberk geboren 16 Oktober 1943, Ria
wilde haar eerste moment om EHBO te verlenen vertellen,” de eerste ervaring”.
Ria is al meer dan 25 jaar lid van de vereniging en ook vele mensen hulp geboden. Erg actief met activiteiten en EHBO-posten vervullen bij evenementen. Ria
vergeet nooit meer haar eerste hulpverlening. Ze was met haar kinderen in een
dierentuin gezellig aan het spelen, waar ze ineens een gegil achter zich hoorde.
Een echtpaar met kinderen, waarvan de vrouw van de draaischijf was gevallen, lag met haar rug op de draaischijf. Ria schrok en stond verstijft, waarop
haar dochter reageerde: “Mam, je hebt toch je EHBO-diploma dan moet je toch
helpen?” Ria heeft toen direct hulp verleend met het weinige wat er om handen
was, De man gevraagd om het gebroken been stabiel te houden en hulp gaan
waarschuwen en hulp verleend met een jas, een natte theedoek en een bekertje
water. Dat was nog eens een ervaring...
Dhr. Henk Verhagen
Het verhaal van Dhr. Henk Verhagen geboren op 11 April 1943 en getogen in
Liempde. Henk werd gevraagd om wat op papier te zetten wat hij in de loop
der jaren had meegemaakt met de EHBO-vereniging. Henk is ook een van de
jubilarissen die de vereniging kent. Henk heeft daar zijn tijd voor genomen en
koos voor een levensloop veertig jaar EHBO Liempde. De eerste lessen waren
in het Wit-gele Kruis-gebouw en in de brandweerkazerne. Daarbij waren nog elf
andere mensen; de Boer “de postbode”uit de Hezelaarstraat, van Zandvoort uit
Kasteren, Hein van de Sande, W. Hermus, vd Vleuten, J. vd Boer, C. de Boer,
Nic van Hal, C. Verhagen, M. Kronenburg en Joke Geenacker. Tijdens onze
opleiding gingen we mee naar oefen-avonden in Middelbeers, Oirschot, Son
e.d.. Dat was altijd heel gezellig en dat ging weleens door tot in de late uurtjes.
Vooral na de oefen-avonden waren we zeer goed en wisten we precies hoe het
moest. Mijn eerste hulp die ik verleend heb, was samen met Nic van Hal, bij
het ongeluk van een kind van Meester Beelen. Op de Boxtelseweg vlakbij het
ouderlijk huis, toen daarvoor nog geen huizen stonden, dat is zo’n veertig jaar
geleden. Dan ben je als EHBO-er een heel klein kereltje, als je ziet dat het kind
sterft in de armen van moeder.
Dit vergeet ik nooit meer... Ook de ronde van Liempde samen met Joke Geenacker, op de hoek Rosenhofstraat bij de boerderij van Frans van de Koevering,
was spannend. Er viel een wielrenner bij de braak-kuil. Wij ernaartoe, wilde
helpen om wonden schoon te maken ed., helaas... we kregen de wind van
voren... Hij wou fietsen. Voor de inwendige mens werden wij ook voorzien van
croquetten van W. Broks, ze waren wel koud! Evenementen waren toen wel
een stuk minder. Soms moesten we zelfs schuilen voor de regen onder een zelf
meegenomen paraplu. De oefen-avonden werden toen nog gegeven door Dr
van Laere, maar niet lang. Na enkele jaren doorgemodderd te hebben...Als er
assistentie nodig was werd er gewoon gebeld, geen herhalingslessen... was
39
het einde in zicht? Toen werd na enige tijd, door toedoen van Bart vd Meijden,
weer nieuw leven ingeblazen en met succes. Wel moesten we allemaal opnieuw
examen doen, door verdwijning van papieren. De cursus werd gegeven door
Mw Bevers en Jos Raaijmakers uit Boxtel. Er is mij nog een mooie anekdote
blijven hangen... Er moest bij iemand een lies-slagader dicht gedrukt worden,
die mevrouw is nooit meer terug gekomen. Ze was blijkbaar zo geschrokken,
waar een groot mens toch klein in kan zijn. Ook de zeskampen waren mooie
evenementen op Hezelaar en Bloem en Tuin deden daar niet voor onder. Zei het
dat de mensen soms niet wisten waar ze vóór “stonden”. De jaarvergaderingen
bij De Punder waren ook altijd gezellig, soms te zakelijk. Wat vooral het mooie
is dat: al maak je een fout, er zal niemand je afkammen, je bent steeds om te leren. Zelfs de carnavalsoptocht waar we eens aan mee hebben gedaan, maakte
we bewuste fouten die leuk waren. Het werd door het publiek echt gewaardeerd
en gelachen. Ik kan nog wel van de wedstrijden vertellen, dat was echt een
zenuwachtig gedoe, wie de winnaar was tot de kaders aan toe. Maar wel leuk,
een mitella i.p.v. een brede das of een wond-verband i.p.v. een wond-drukverband enz.. Wat ook mooi was, BHV-opleiding. Net iets sneller en minder secuur.
Prioriteiten stellen gingen daar voor, “jammer, jammer”... Verder kan ik nog wel
een tijdje doorgaan.........
Drs. Boi A.J. Jongejan, C. Hommel en Mw A. Minkels
Het woord aan Drs. Boi A.J. Jongejan, arts,directeur Het Oranje Kruis,
C. Hommel, voorzitter EHBO Noord-Brabant en Mw A. Minkels, Kaderdocente
EHBO.
75 jaar EHBO Liempde
Geachte vereniging,
1936-2011
Van harte gefeliciteerd met het 75 jarig bestaan van uw EHBO-vereniging.
Het Oranje Kruis is u zeer erkentelijk voor uw activiteiten gedurende deze periode. Mede door de inspanningen van uw EHBO-vereniging zijn er vele mensen
die in staat zijn op een adequate wijze eerste hulp verlenen aan een medemens
in nood. Mede namens het bestuur van Het Oranje Kruis wens ik u voor de
toekomst ook veel succes toe!
Met vriendelijke groeten,
Het Oranje Kruis,
Drs. Boi A.J. Jongejan, arts,
directeur
40
Met groot genoegen ben ik op het verzoek van EHBO vereniging Liempde
ingegaan om even stil te staan bij het 75 jarig bestaan. Mei 2011 is de maand
waarop het 75 jarig bestaan van de vereniging gevierd zal worden. 75 jaar
belangeloos hulp verlenen aan de medemensen van Liempde en ver daarbuiten. Er wordt tegenwoordig steeds meer van de plaatselijke EHBO-er verwacht.
Bij diverse grote en kleine evenementen zijn zij altijd aanwezig. Ik denk hierbij
dan ook speciaal aan de diverse cursussen die gevolgd moeten worden om die
hulp te kunnen verlenen zoals o.a. Reanimatie en AED enz.. Op de scholen in
Brabant wordt tegenwoordig overal jeugd EHBO gegeven door ervaren EHBOers. Door veel te oefenen moeten de EHBO-ers hun kennis op peil houden. Dit
kan alleen maar door veel aan praktijk mee te doen. Met alleen theorie volgen
is dit niet mogelijk. Samen met politie en de brandweer heeft de EHBO een
duidelijke taak in de rampenbestrijding. Zij zijn het die als eerste aanwezig zijn
bij eventuele calamiteiten. Dat de leden van de vereniging hier voor klaar zijn
is duidelijk. Bestuur en leden wij feliciteren u met uw 75 jarig bestaan en ook
feliciteren wij de bevolking van Liempde met HUN EHBO vereniging.
C. Hommel. Voorzitter
EHBO Noord-Brabant
Staand: Jan Nijssen, Frans van Haaren, Bert van Aarle,
Frans van den Meerendonk, Piet Bressers, Hein van den Broek.
Zittend: Marinus de Laat, Gerard van de Laar, Edmund Schumacher,
Piet van de Wijdeven
41
Het feit dat de EHBO-vereniging Liempde dit jaar haar 75-jarig bestaan viert, is
zeker iets om bij stil te staan en iets om te vieren.
De vereniging leidt vrijwilligers op, om in geval van nood in staat te zijn deskundig eerste hulp te verlenen. Deze eerste hulp kan levensreddend zijn.
Na de basiscursus zijn er elk jaar vervolg-lessen om het niveau op peil te
houden. Er wordt vaak geoefend met LOTUS-slachtoffers. Zo kan een praktijksituatie met bepaalde letsels uitgebeeld en uitgewerkt worden. Aangezien we
ook elk jaar op een andere locatie oefenen, krijgen hulpverleners ook een beter
beeld over hoe ze dan moeten reageren. Er zijn dan niet altijd pasklare oplossingen en moeten mensen improviseren. Elk jaar wordt het programma voor de
vervolg-lessen daarom met zorg samengesteld. Er worden ook lezingen ingepland over allerlei verschillende onderwerpen. Denk maar aan: de brandweer,
de Hartstichting, de brandwonden-stichting enz.. Deze lezingen worden door
de leden druk bezocht, want vaak is het iemand die deskundig is op dat gebied. Veel eerste hulpverleners assisteren bij een plaatselijk evenement, waaronder zeker het gebruik van een AED belangrijk is geworden de laatste jaren.
Het EHBO-onderwijs heeft in de loop der jaren een hele verandering ondergaan. Waar vroeger een bord en een krijtje voldoende waren om uitleg te geven,
natuurlijk het Oranje Kruis-boekje niet te vergeten (!) worden er tegenwoordig
ook heel andere werkvormen gebruikt. Denk maar aan een laptop en een beamer, technische mogelijkheden, waardoor je een grote(re) groep van uitleg kunt
voorzien. De mogelijkheden van tegenwoordig zijn legio: behalve uit tijdschriften
voor EHBO-ers kan informatie gehaald worden vanaf internet, zelfs filmpjes zijn
te gebruiken! Willen de docenten in de EHBO hun kennis bijhouden, dan krijgen
ze ook via dit medium de achtergrondinformatie aangereikt. Waar de leden hun
kennis bij moeten houden, is dit natuurlijk ook voor de docenten noodzakelijk.
Jaarlijks worden vaardigheden onder de loep genomen, besproken en bijgewerkt. Ook een kader-instructeur is nooit te oud om te leren! Zo zijn er de laatste
jaren verschillende vaardigheden bijgekomen, zoals verbandleer, reanimatie
met gebruik van AED, eerste hulp aan kinderen.
Wat is een vereniging zonder leden? Gelukkig hebben we het afgelopen jaar
een opleidingscursus kunnen geven. Daardoor kan het ledenaantal op peil
blijven, want elk jaar vallen er personen af. En waar mensen zich afvragen, een
cursus te volgen: bij EHBO-vereniging Liempde is iedereen welkom! Dat het tevens een gezellige vereniging is, blijkt wel uit de mensen die we al jaren mogen
begroeten tijdens de lessen. Betrokkenheid naar elkaar komt dan ook terug in
het dagelijkse leven. Hoewel vrijwillig, niet altijd vrijblijvend, maar wel betrokken
met mens en maatschappij!
Ada Minkels
Kaderdocente EHBO.
42
75
jaar
Tot slot
43
Het woord van de EHBO
vereniging Liempde:
Als U dit boek gelezen hebt is het jubileum alweer voorbij. Voor dit 75 jarig
jubileum wilden wij graag iets speciaals doen. En dat werd een boek. Voor
het maken van dit boek ging heel wat vooraf; het idee lanceren, besprekingen,
een zoektocht naar oud-leden, oproepen plaatsen, interviews afnemen, mensen
benaderen voor oude materialen en foto’s, archieven bezoeken op zoek naar
bijzondere gegevens, musea bezoeken, fotograferen en kopiëren, sponsorwerving en nog meer. Kortom teveel om op te noemen. Ook de leden zijn benaderd
en gevraagd om te helpen, ieder zijn bijdrage. Voor U ligt het resultaat.
Wij danken de vele particulieren, die foto’s en materialen ter beschikking
hebben gesteld voor dit boek en voor de tentoonstelling “75 jaar EHBO
Liempde”. Het feestcommité en alle anderen die hebben mee gewerkt aan
het welslagen van dit jubileum en het tot stand komen van dit boek.
Een bijzonder dank aan Shirley schoenmakers, onze nieuwe voorzitster vanaf
april 2010. Mede door haar enorme inzet is dit boek tot stand gekomen, petje af.
Heel veel EHBO-ers zijn al heel lang trouw lid, sommige al meer dan 25 jaar.
En daarbij ook onze nieuwe leden waar we heel blij mee zijn.
Zonder vrijwilligers kunnen wij dan ook niet. Door hun enthousiasme en grote
inzet is onze vereniging nog steeds bloeiend en opbouwend.
Hopenlijk blijft onze vereniging nog lang bestaan....
Hartelijk dank aan iedereen voor hun bijdrage aan ons jubileum.
“Zonder vrijwilligers is er geen leven, mensen die je vreugde geven”.
Het bestuur EHBO Liempde
44
Geraadpleegde boeken en sites
• Eigen bewaard gebleven stukken beheer EHBO-Liempde
• Oud-leden en familie van oud-leden die hun verhaal hebben verteld en nog
wat oud materiaal/foto/krantenknipsels hadden.
Boeken
• 75 jaar Rode Kruis Helmond en omstreken
door Paul Jacobs
• Bijdehand bij EHBO
door Federatie Nederlandse EHBO
• Archief: “Brabants centrum 1944-...”
Gemeente Boxtel, Will Doyen en Jo Meulenaars.
• Professoren van de stad: het Athenaeum Illustre en de Universiteit van...
door Peter Jan Knegtmans 2007
Websites
• www.ok.nl – site Oranje Kruis
• www.fne.nl – site Federatie Nederlandse EHBO
• www.ehbonoordbrabant.nl – site ver. EHBO-Noord-Brabant
• www.nationalebond.nl – site (Kath.)Nationale Bond voor EHBO
• www.knv ehbo.nl – site Koninklijke Nederlandse Vereniging EHBO
• www.nod-ehbo.nl – site Nederlandse Organisatie Docenten EHBO
• www.johanniter.nl -site Johanniter Orde
• www.onderscheidingen.nl -site over allerlei onderscheidingen
• www.lintjes.nl -site over koninklijke onderscheidingen
• www.brabantscentrum.nl -site weekblad Brabants Centrum
• www.brabantsdagblad.nl -site Brabants Dagblad
• www.demeierij.nl -site weekblad De Meierij
• www.stadsarchief.nl -site stadsarchief s ‘Hertogenbosch
• www.bing.nl -zoekmachine
• www.google.nl -zoekmachine
• www.brabantsleven.nl -site museum Brabantsleven
• www.bhic.nl -site Brabants Historisch Informatie Centrum
• www.hvb.nl -site Historische Vereniging Brabant 45
Lijst van bedrijven en personen die de uitgave van
dit boek mede mogelijk hebben gemaakt
Aannemersbedrijf van Nunen, Liempde
Arn. Saris en zonen installatiebedrijf v.o.f., Liempde
Autobedrijf Bekkers, Liempde
Bloemenbinderij ‘t Erfke, J. vd Coevering, Liempde
Bouw Groep Moonen s’Hertogenbosch BV, s’Hertogenbosch
Cafe het wapen van liempde, Liempde
Cafe ‘t huukske, Liempde
Clown Snoepy, Liempde
De Pompoen Liempde, groente en fruitspeciaalzaak, Liempde
Dobey Dierenspeciaalzaak, Hans van Erp, Boxtel
Drukkerij Service Boxtel, Peter Reizevoort, Boxtel
Elektro Technisch Buro G. Saris BV., Liempde
FNV Bouw, s’Hertogenbosch
Fotospeciaalzaak, Combi van Bergeijk, Boxtel
Fysionova Fysiotherapie, Peter vd Heijden, Liempde
Gasterij De Punder, Liempde
Geerts Adviesgroep, Gemonde
Henk Thomassen; Eerste Liempdse Drukkerij, Henk Thomassen, Liempde
Het Raadhuis verzekeringen en hypotheken BV, Liempde
Hofstad 2000 calculaties, Liempde
J. van den Biggelaar grondwerken, Liempde
46
Kapsalon Martie, Liempde
Kindercentrum ‘t Clowntje
La Moustache, relatiegeschenken, Boxtel
Liba Campers BV, Liempde
Maarten van Son, gereedschappen, Liempde
Mircom, koeriersdienst/transport en ict, Liempde/Eindhoven
Peijnenburg Advertising, Roy Peijnenburg, Liempde
Sanders machinebouw, Liempde
Schildersbedrijf M.van de Loo
Slagerij Willy Beerens, Liempde
Sobi BV, Liempde
Stichting vd Anker en slijters, Liempde
Taxibedrijf J. van Kronenburg-Sanders, Liempde ‘t Liempds Pakhuis, Doe -het- zelf, Liempde
Van Krieken Makelaardij, Liempde
Van de Wetering kozijnen en zonwering, Liempde
Van Abeelen schilderwerken, Liempde
Van de Sande, v.o.f. Bouwbedrijf , Liempde
Van den Boomen, Aannemer-Grond-Weg en Waterbouw, Liempde
Van Lierop, Houtwormverdelging, Liempde
Van Nunen Design, Liempde
VDS evenement en show BV, Liempde
47