docTemmuz - Cargill
download 
Report Transcription
Temmuz - Cargill
Cargill Türkiye CargillHaberler Temmuz 2010 Cargill enerji tasarrufu için yeni araçlar geliþtiriyor • • • • M. Arif Özer: “Yatýrým iklimi iyileþtirilmeli” Ý. Aydoðdu: “Cargill, insana yatýrým yapmayý býrakmadý!” Vaniköy Özel Baklava Niþastasý 1969’dan günümüze Türk Diyetisyenliði Cargill - Türkiye CargillHaberler Temmuz 2010 14 Kapak konusu Cargill enerji tasarrufu için yeni araçlar geliþtiriyor 24 08 18 Güncel 1969’dan günümüze Türk Diyetisyenliði Mehmet Arif Özer: “Yatýrým iklimi iyileþtirilmeli” Ýlknur Aydoðdu: “Cargill, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý” 30 Kiþisel geliþim Daha yaratýcý düþünmek için yapabileceðimiz günlük uygulamalar bu sayýda 03 Cargill Türkiye’den - Seçilen ortak olma yolculuðumuz 04 Aktüel - Cargill Ýlköðretim Okulu’nda mezuniyet sevinci - Temiz çevre için el ele 06 Dünyadan - Cargill Nestle’nin araþtýrma raporunda - Çin’de yeni aroma fabrikasý 08 Ýçimizden biri - Ýlknur Aydoðdu: “Cargill, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý!” 14 Kapak konusu - Enerji faturalarý çok mu yüksek? Ne yapmalý? 18 Güncel - 1969’dan günümüze Türk diyetisyenliði 20 Cargill Çözümleri - Ayçiçeði lesitini TopcithinTM SF Cargill Türkiye Sosyal Sorumluluk Faaliyet Raporu Koordinasyon Kurumsal Ýletiþim Departmaný adýna Sera BAYSAL [email protected] Adres Baðlarbaþý, Kýsýklý Caddesi Sarkuysan Ak Ýþmerkezi No: 4-A Blok 8-9-10-11 34662 Üsküdar / Ýstanbul Tel: 0.216 554 18 00 Faks: 0.216 651 24 17 CargillHaberler, Cargill Türkiye’nin tanýtým broþürüdür. 22 Cargill Çözümleri - Vaniköy Özel Baklava Niþastasý 24 Sohbet - Bursa Sanayici ve Ýþadamlarý Derneði (BUSÝAD) Baþkaný Mehmet Arif Özer 30 Kiþisel Geliþim - Her zaman daha yaratýcý fikirler geliþtirebiliriz! CargillHaberler - Ýçindekiler 1 * Önce insan! “Ne kadar acil olursa olsun iþ güvenliði saðlanmadan iþ yapma!” “Tüm baþarýlarýmýzýn arka planýnda “CARGILL TÜRKÝYE ÝÞ GÜVENLÝÐÝ VE SAÐLIÐI POLÝTÝKASI” ve Cargill’in güçlü kurumsal kültürü var.” Murat Tarakçýoðlu Cargill Gýda Türkiye Yönetim Kurulu Baþkaný (*) Cargill Gýda Türkiye Vaniköy Mýsýr Ýþleme Tesisi’nde kazasýz geçen 1000 iþ gününü kutluyoruz. CargillHaberler Seçilen ortak olma yolculuðumuz Ancak Cargill’de Ýþ Mükemmelliði, asla ödül ve takdir daðýtmak için basit bir yol olmadý. 2006 ve 2008 yýllarýnda kazandýðýmýz, bu yýl tekrar baþvurduðumuz Cargill Ýþ Mükemmelliði ödülü sürecinde amacýmýz sadece ödül almak deðil… Sürekli geliþimi saðlamak… Çünkü Ýþ Mükemmelliði yolculuðumuz hiç bitmeyecek. Cargill Mali Ýþlerden Sorumlu Baþkan Yardýmcýsý David MacLennan, þu sözüyle Ýþ Mükemmelliðinin anahtarýný elimize tutuþturuveriyor: “Seçilen ortak olabilmemiz için çalýþanlarýmýzýn baðlýlýðýný saðlamada, müþterilerimizi memnun etmede, çalýþtýðýmýz ve hizmet verdiðimiz toplumu zenginleþtirmede açýk baþarý saðlamalýyýz”. Peki, Ýþ Mükemmelliði Prensibiyle açýk baþarý nasýl saðlanacak? Bunu da Cargill Dünya Baþkan Yardýmcýsý Jerry Rose açýklýyor: "Ýþ Mükemmelliði ve Ýþ Mükemmelliðinin müþteri odaklýlýðý, seçilen ortak olma yolculuðumuza herkesin aklýyla ve kalbiyle baðlanmasý demektir”. Aklýyla ve kalbiyle! Ýkinci anahtarý da Rose veriyor bize… Elimize tutuþturulan bu iki anahtarýn, içinde bulunduðumuz 2010 Yýlý Ýþ Mükemmelliði Ödülü sürecinde zorlandýðýmýzý düþündüðümüz kapýlarý açmada bizlere yardýmcý olacaðýna inanýyoruz. Sistemimizin güçlü yanlarýný ve iyileþtirmeye açýk alanlarda önümüze çýkabilecek fýrsatlarý tanýmlamaya yardýmcý olan Cargill Ýþ Mükemmelliði Prensibi, ayný zamanda sadece þirketimiz deðil, hizmet verdiðimiz müþterilerimiz, ortaklarýmýz ve tedarikçilerimiz de dahil edildiðinde sorunsuz iþleyen büyük bir sistem anlamýna geliyor. Ve sorunsuz iþleyen her sistem, sistemi iþletenlere “açýk baþarýyý” getiriyor. Bu vesileyle Ýþ Mükemmelliði çalýþmalarýmýzýn önemli bir unsuru olan Cargill Türkiye Ýþ Güvenliði ve Saðlýðý Politikasý’ný hayatlarýnýn bir parçasý haline getiren ve Kazasýz 1000 Ýþ Günü’nü geride býrakan Vaniköy Mýsýr Ýþleme Tesisi çalýþanlarýmýzý da tebrik etmek istiyoruz. Esen kalýn! CargillHaberler - Cargill Türkiye’den 3 Cargill Türkiye’den argill Gýda Türkiye, yönetim ve iþgücü organizasyonunun yüksek performansýyla üst üste iki kez Cargill Ýþ Mükemmelliði ödülünü aldý. Ýki yýlda bir verilen bu ödül, 2001 yýlýnda çýktýðýmýz ‘Seçilen ortak olma’ yolculuðumuzda sürekli ve sistematik geliþim yönünde attýðýmýz önemli adýmlarýn sadece bir sembolü. Farkýnda olarak ya da olmayarak aslýnda bu geliþimi her gün yaþýyor ve hissediyoruz. Böylesi ödüller bize durup düþünme ve geriye dönüp bakarak gururlanma vesilesi yaratýyor. C birlikte çalýþ > üret > baþar CargillHaberler Bir þenlik geride kaldý Mezuniyet coþkusu Bu yýl 10.su gerçekleþtirilen ve 5 gün süren Gemlik Özürlüler Þenliði, piknik, kamp eðlenceleri ve futbol karþýlaþmasýna sahne oldu. Þenliðe 25 ilden yaklaþýk 250 zihinsel engelli çocuk ve aileleri katýldý. Gemlik Belediyesi ve Kaymakamlýðýnýn da görev aldýðý organizasyonda Cargill Türkiye, Gemlik dýþýndan gelen ekiplerin konaklama masraflarýný karþýlayarak, çocuklarýn her yýl düzenlenen bu þenlikte gönül- lerince eðlenmelerini saðladý. Þenliðin ikinci gününde Ýznik Gölü kenarýnda piknik yaparak gönüllerince eðlenen özürlü çocuklar ve aileleri, piknik dönüþünde Orhangazi Fabrikasýný ziyaret ettiler. T.C Baþbakanlýk Özürlüler Dairesi yetkilileri, kafile sorumlularý, engelli çocuklar ve ailelerinden oluþan yaklaþýk 300 kiþilik kafile hazýrlattýklarý pankartla fabrika yetkilileri ile hatýra fotoðrafý çektirmeyi ihmal etmediler. Modern tesise öðrenci akýný 120 öðretim görevlisi ve öðrenciyi misafir etti. Cargill’in dünya genelindeki en modern mýsýr iþleme tesislerinden biri olan Orhangazi Fabrikasý, özellikle öðrenci ziyaretçileriyle de dikkat çekiyor. Fabrika son 2 ayda; Bandýrma Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Makine Bölümünden 27, Kocaeli Üniversitesi Ýhsaniye Meslek Yüksek Okulu Gýda Teknolojisi Bölümünden 46, ÝTÜ Gýda Mühendisliði Bölümünden 27 ve Gemlik Ali Kütahya Ýlköðretim Okulundan 20 olmak üzere toplam 4 CargillHaberler - Aktüel Fabrika ziyaretçileri sadece öðrencilerle kalmadý. Eski bir Cargill Türkiye çalýþaný olan ve 6 yýl önce emekli olan Yalova Aktif Sanayici ve Ýþadamlarý Derneði üyesi Hikmet Yaþar da beraberinde Burkina Faso’lu iþ adamlarýyla fabrikayý ziyaret edenler arasýndaydý. Türkiye-Dünya Ticaret Köprüsü 2010 Programý kapsamýnda Yalova’ya iþ görüþmesine gelen Ekrem Oksar baþkanlýðýndaki heyette, Burkina Faso Dýþ Týcaret Müsteþarý SANON S. Félix ve 14 iþ adamý bulunuyordu. Bu ziyaretlerde Burkina Faso iþ adamlarý heyetine ve öðrencilere fabrikanýn deðiþik bölümleri gezdirilerek, üretim, gýda güvenliði, Ar-Ge ve laboratuar uygulamalarý hakkýnda bilgiler verildi. Kýsa geçmiþine raðmen eðitimdeki farkýný ortaya koyan Cargill Ýlköðretim Okulu’nun baþarýlý öðrencileri mezuniyet töreninde kepleri havaya fýrlattýlar. 18 Haziran’da okulun bahçesinde gerçekleþtirilen törende, Okul Müdürü Yýlmaz Aydeyer, öðretmenlere, öðrencilere ve Cargill Türkiye yönetimine teþekkür etti. Okul Aile Birliði Baþkaný Aysel Çokgüler ve velilerin de katýldýðý mezuniyet töreninde 2009-2010 öðretim yýlýnda ilk üçe giren baþarýlý öðrenciler, Cargill Gýda Türkiye tarafýndan ödüllendirildi. Öðrencilere tam, yarým ve çeyrek altýndan oluþan ödüllerini takdim eden Orhangazi Fabrikasý Sorumlu Müdürü Cenan Celebci, eðitime desteklerinin her zaman devam edeceðini belirtti. Celebci, ayrýca bu yýl, Orhangazi ÖSS birincisine de eðitim bursu vermeyi kararlaþtýrdýklarýný sözlerine ekledi. Orhangazi'ye baðlý Ortaköy, yüksek eðitim oraný ile birlikte Orhangazi ve Bursa SBS-ÖSS sýnavlarýnda baþarýlý performans gösteren öðrencileriyle anýlýyor. Tabii bu baþarýda, köye baðlý Orhan Öcalgiray Ýlköðretim Okulu’nun büyük payý var. 17 Haziran’da 2009-2010 öðretim yýlýnýn bitmesi nedeniyle Okul Müdürü Ayhan Sarýboða ve Köy Muhtarý Mustafa Can tarafýndan düzenlenen Anasýnýfý Kep Atma Töreni ve Pilav Gününe yoðun ilgi vardý. Törene Kaymakam Ertan Peynircioðlu olmak üzere bölgedeki köy muhtarlarý, ilçe ve belde belediye baþkanlarý ile kalabalýk bir davetli topluluðu katýldý. Oldukça neþeli geçen etkinliklerin davetlileri arasýnda Orhangazi Fabrikasýndan Hale Toker ve Cenan Celebci de bulunuyordu. Toker ve Celebci, Or- Aktüel Ortaköylü miniklerin Pilav Günü taköylü miniklere Cargill çantasý, defteri, puzzle ve kupa hediye ederek onlarýn yýlsonu sevincine ortak oldu. Temiz çevre için el ele! Doða, insan eliyle kirletilmeye devam ediyor. Peki, çocuklarýmýza nasýl bir çevre býrakmak istiyoruz? Çevre her geçen gün önem kazanýyor. Ancak doðadan en fazla faydayý saðlayan insanoðlu, yaþadýðý çevreyi en fazla kirletenler arasýnda yer alýyor. Peki, çocuklarýmýzýn geleceðine nasýl bir çevre býrakmak istiyoruz? Bu sorunun cevabýný arayan ve çocuklarýna temiz bir çevre býrakmak isteyen Orhangazi fabrikasý çalýþanlarý, aileleri ve çocuklarý ile birlikte çevre kirliliðine karþý duyarsýz kalýnmamasý amacýyla 29 Mayýs’ta güzel bir etkinlik düzenlediler. Hep birlikte “Temiz çevre için el ele” çaðrýsý yaptýlar. Onlarýn temiz çevre çaðrýsýna Cargill Ýlk Öðretim Okulu'ndan 90 öðrenci, öðretmen ve velilerden oluþan bir grup da eþlik etti. Ýznik Gölü kenarýnda düzenlenen ve özellikle çocuklara çevre bilinci aþýlamayý amaçlayan çevre etkinliði, sabah güzel bir piknikle baþladý. Düzenlenen mangal partisinin ardýndan yaklaþýk 200 kiþilik çevreci grup, ellerinde çöp poþetleri ile göl kenarýndaki çöpleri topladýlar. CargillHaberler - Aktüel 5 Dünyadan Sýfýr kalorili ürün pazarýnda Truvia tatlandýrýcýsýnýn baþarýsý Stevia yapraklarýndan elde edilen Cargill’in doðal tatlandýrýcýsý Truvia, piyasaya çýkýþýndan bu yana geçen bir yýlda þeker ikameleri pazarýnda 530 milyon dolar ile üçüncü sýraya yükseldi. Cargill Saðlýk ve Beslenme Bölümü’nden Truvia Pazarlama Ýletiþimi Direktörü Ann Clarck Tucker; “Bu çok ümit verici bir büyüme. Uzun süredir piyasada olan aktörler karþýsýndaki rakamlar gerçekten Cargill ekibinin gücünü gösteriyor” dedi. Yalnýzca bir yýl önce ABD Gýda ve Ýlaç Ýdaresi tarafýndan gýda bileþeni olarak satýþýna izin verilen doðal tatlandýrýcý Truvia’nýn þu anki Pazar payý %8’e ulaþtý. Pazardaki lider markalar, pazarýn yarýsýna hâkim olan Splenda ve hemen arkasýndan ikinci sýrada yer alan Sweet-n-Low. Cargill’in doðal bir ürün olarak pazarladýðý tatlandýrýcýsýný hâlihazýrda 100’ün üzerinde gýda ve içecek üreticisi firma kullanýyor. Zambia’da tahýl satýþ ofisi Çin’de yeni aroma fabrikasý Mart ayýnda Cargill, Zambia’nýn baþkenti ve en büyük þehri Lusaka’da Tahýl ve Yaðlý Tohum Tedarik Zinciri (GOSC) ofisini açtý. Çin’de yeni aroma fabrikasýnýn açýlýþýyla birlikte Cargill Aroma Sistemleri (CFS), dünyanýn her bölgesinde üretim tesislerine sahip oldu. Fabrikada yapýlacak aroma üretimiyle Çin’deki içecek, süt ürünleri ve unlu mamuller sektörlerindeki müþterilere hizmet verilecek. GOSC’dan Pieter Reichert , “Zambia’daki tahýl ve yaðlý tohum pazarý son birkaç yýlda hýzlý bir büyüme gösterdi, dolayýsýyla bizim ekibimiz de büyük ölçüde büyüdü. Bölgede yatýrýmlarýmýza devam etmeyi ve gelecek 18-24 ay içinde tahýl ve yaðlý tohum satýþlarýmýzý arttýrmayý planlýyoruz” dedi. Açýlýþ töreninde bir konuþma yapan ABD Büyükelçi Yardýmcýsý Michael Koplovsky, Cargill’in bölgedeki çiftçilerin ilk kez uluslararasý pazarlara açýlmasýna yardýmcý olacaðýný belirterek, Cargill’in dünyaca bilinen kurumsal sosyal sorumluluk çalýþmalarýna Zambia’da da devam edecek olmasýndan büyük gurur duyduklarýný söyledi. GOSC ofisi buðday, mýsýr, soya fasulyesi ve pamuk ticareti yapacak ve pamuk çiftçilerine finansal ve teknik destek de saðlayacak. ZAMBÝA ABD Cargill, Nestle’nin araþtýrma raporunda McDonald’s’dan Cargill’e ödül Nestle’nin 2010 için hazýrladýðý 40 sayfalýk raporun “Sinerjik Ortaklýklarýmýz” baþlýklý bölümünde ilk sýra Cargill’e verildi. McDonald’s en büyük kümes hayvanlarý tedarikçisi Cargill Et Avrupa’ya (CME) 2010 Sürdürülebilirlik Ödülünü verdi ve McDonald’s 2009 “Dünyanýn En Ýyi Yeþili” raporunda yer verdi. Raporda “Cargill ile ortaklýk anlamýnda çalýþmaya inovasyon ortaklýklarý çalýþmalarýmýzdan önce baþladýk. Cargill, Nestle’nin yýllýk ARGE yönetim konferansýnda yer alan ilk dýþ partner. Cargill News dergisi bu özel iliþkimizi çeþitli platformlarda vurguladý” deniyor. McDonald’s “Dünyanýn En Ýyi Yeþili” raporunda CME’ye yumurtadan nihai ürüne kadar tüm tavuk tedarik zincirindeki baþarýlý çevre performansý nedeniyle yer verildiðini belirtti. Ocak 2009’da Nestle Araþtýrma Ýnovasyon Ödülü ilk kez Nestle PetCare ile ortaklaþa geliþtirdikleri soya yemeði için Cargill’den Bill Aimutis’a verilmiþti. 2010 Sürdürülebilirlik Ödülü için de sürdürülebilirlik alanýnda gerçek anlamda önemli baþarýlarý olan bir ortak olarak Cargill’e verildiðini, Cargill’in yýllýk seragazý emisyon oranlarýný %10 azalttýðýný açýkladý. ABD ABD 6 CargillHaberler - Dünyadan Yeni fabrika, Bangalore, Hindistan’daki üretim tesisi ile Þanghay, Çin; Kuala Lumpur, Malezya ve Bangalore’daki uygulama merkezlerinden oluþan CFS Asya operasyonlarýna katýlacak. CFS baþkaný Peter Michielsen “Aroma iþinde önemli bir rekabet üstünlüðüne sahibiz. Yeni tesisimizde de meyve sularý, niþastalar, tatlandýrýcýlar, yaðlar, yapý saðlamlaþtýrýcýlar, kakao ve çikolatadan oluþan geniþ gýda bileþenleri var.” dedi. ÇÝN Organik glukoz ile þekerler biyo-organik sertifikalý olabilecek Cargill’in Blattmann Schweiz AG firmasý, organik ürünleri tercih eden tüketicilere yönelik bir ürün geliþtirdi. Organik buðdaydan elde edilen C*BioSweet glukoz þurubu, þeker kamýþý ve þeker pancarýndan üretilen geleneksel biyo-organik tatlandýrýcýlardan daha fazla iþlevsellik sunuyor. Organik glukoz þurubu viskosite, kaynama noktasý, yapý ve daha birçok özellik açýsýndan avantajlar getiriyor. Bunun yaný sýra da ürünlerini biyo-organik sertifikalý olarak etiketlemek isteyen müþteriler için gerekli þartlarý saðlýyor. ÝSVÝÇRE CargillHaberler - Dünyadan 7 CargillHaberler Ýlknur Aydoðdu Ýnsan Kaynaklarý ve Kalite Güvence Danýþmaný “Cargill, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý!” “Çalýþtýðým dönemde Cargill birçok yapýlanma döneminden geçti ve her seferinde daha da güçlenerek yoluna devam etti. Ama en önemlisi, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý.” Ý knur Aydoðdu, Cargill’in Türkiye’deki 13 yýlýna tanýklýk etmiþ bir isim. Onun tanýklýðýnýn tarihi Vaniköy Mýsýr Ürünleri Firmasý’na, 1991 yýlýna kadar gidiyor. Zamanýn Genel Müdürü, ayný zamanda kendisini de iþe alan -Süleymangil ailesinin firmadaki son kuþaðý- rahmetli Ahmet Süleymangil’dir. “Þirketin Cargill ile birlikte yeni yatýrýmlara hazýrlandýðý ve zamanla yarýþýldýðý bir dönemdi.” diyor Aydoðdu o günler için. Cargill o yýllarda birçok yapýlanma döneminden geçmekte ve her seferinde daha da güçlenerek yoluna devam etmektedir. ” 2004 yýlýnda Cargill’den emekli olan Aydoðdu’nun, o hareketli yýllara dair pek çok anýsý var. Ancak bu süre içerisindeki gözlemlerini þu þekilde özetliyor: “Evet, ekipmanlar, makineler yenileniyor, sürekli yatýrým yapýlýyordu. Ama bana göre en önemlisi; gerek verilen eðitimlerle çalýþanlara, gerekse sosyal sorumluluk projeleriyle topluma yatýrým yapýlmasýydý. Cargill, hiçbir zaman insana yatýrým yapmayý býrakmadý.” Ekip çalýþmasýnýn ve uyumunun baþarýya olan olumlu etkisini ilk defa Çalýþtýðým onüç yýl boyunca bunun son olmadýðýný pek çok defa ve farklý þekillerde yaþama imkâný buldum. 8 CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu Ýlknur Aydoðdu Cargill’de gözlemlemiþtim. ” “Ýnsana yatýrým yapmaktan” bahsettiniz. Bunu biraz açabilir miyiz? Cargill, çokuluslu bir þirket olduðu için 2000’li yýllarýn baþlarýna kadar üst yönetim dahil pekçok yabancý çalýþana sahipti ve bizler de onlarla anlaþabilmek, iþlerimizi birlikte yürütebilmek için yabancý dilimizi geliþtirmek zorundaydýk. Yabancý dilimizi geliþtirebilmemiz için ihtiyacý olan diðer arkadaþlarýmla birlikte önümüze birçok fýrsat sunmaya devam ediyor; ya iþyerine öðretmen getiriyor ya da bizleri çeþitli kurslara gönderiyorlardý. Bunun yaný sýra kiþisel, yönetsel ve mesleki geliþimimiz adýna da çeþitli eðitimler almamýz saðlanýyordu. Bu da þirketimizin bize deðer verdiðini, önemsediðini gösteriyordu ve aidiyet duygumuzu güçlendiriyordu. 1991 ile 2001 yýllarý arasýnda þirketimiz birçok yapýlanma döneminden geçti ve her seferinde daha da güçlenerek yoluna devam etmeyi sürdürdü. En önemlisi Cargill bütün hisseleri alarak þirketin tümüne sahip oldu. Bu arada insana yatýrým yapmayý hiç býrakmadý. En iyi üniversitelerin en yetenekli gençlerini istihdam ederek - ki bugün birçoðu yurtiçi veya yurtdýþý Cargill’de en iyi pozisyonlardalar onlarý mesleki açýdan eðitti, Cargill’in kurumsal kültürü ile yetiþtirdi. Bu süreçte Hendek ve Orhangazi fabrikalarýmýz kuruldu. Ýnsan Kaynaklarý olarak o dönemde çok yoðun ve bir o kadar da keyifle çalýþtýk. Bu arada sosyal sorumluluk projelerimiz ve çevre ile ilgili çalýþmalar aralýksýz devam etti. Çevremizdeki okullarý gerek sportif yönden, gerekse eðitim yönünden destekledik. Belediye ile birlikte çalýþarak yoksul semtlere yardým götürdük. Otistik çocuklarla birlikte olduk, onlarý gezilere, spor karþýlaþmalarýna götürdük. Okullara gidip, çocuklarla birlikte kitap okuyarak onlara kitap okuma sevgisi aþýladýk. Onlarla ilgili bir anýmý da paylaþmak isterim. Kitap okuduðumuz sýnýflardan birinde çocuklara boþ zamanlarýnýzda neler yapýyorsunuz diye sorduðumuzda hepsi çeþitli yanýtlar verdiler. Kara kuru bir erkek çocuðu birazcýk utana sýkýla ayakkabý boyacýlýðý yaptýðýný söyledi. Sene sonu geldiðinde ise birlikte yaptýðýmýz Ýçimizden biri 2004 yýlýnda Cargill’den emekli olan Aydoðdu, her özlem duyduðunda web sitesine girip, Cargill Haberler’i okuyor. CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu 9 CargillHaberler Özel sektördeki ilk iþ deneyiminde 1,5 yýl Pendik’ten Karaköy’e gidip gelen Aydoðdu, o günlerde sabah ezanýyla birlikte yollara düþtüðünü anlatýyor. kitap okuma etkinliðinin onlarda ne gibi deðiþiklikler yaptýðýný sorduðumuzda, ayakkabý boyacýsý çocuk gururla, müþteri beklerken bile kitap okumaya baþladýðýný söyleyince çok mutlu olduk. Ýþ hayatýnýza memuriyet ile baþlamýþsýnýz… Ama sonrasýnda tercihinizi özel sektörden yana kullanmýþsýnýz. Nasýl karar verdiniz? Aslýnda kolay bir karar deðildi. Ben, 1961 Balýkesir doðumluyum ve üniversite dâhil tüm eðitimimi Balýkesir’de tamamladým. Bursa Ýktisadi ve Ticari Ýlimler Akademisi’ne baðlý Balýkesir Ýþletmecilik ve Turizm Yüksek Okulu, Ýþletme Bölümü’nden 1982 yýlýnda mezun oldum. Balýkesir, o yýllarda sanayi yönünden çok fazla geliþmiþ bir þehir deðildi. Ben de þansýmý devlet memurluðunda denemeye karar verdim. Milli Eðitim Bakanlýðý’nýn Türkiye çapýnda açmýþ olduðu sýnavý kazanarak, döner sermayeli bir teknik liseye memur olarak atandým. Ýki yýla yakýn bir süre çalýþtým ve evlilik nedeniyle Ýstanbul Küçükyalý Lisesi (þimdiki adýyla Kadir Has Lisesi)’ne tayin oldum. Köklü dostluklar kazandýðým bu okulda, memurluðun yaný sýra, ücretli öðretmen olarak da çalýþma imkânýna sahip oldum. Bu arada ikiz kýzlarýmýz Ýrem ve Gizem dünyaya geldiler. Çocuklarý çok sevdiðim için herkes bana ‘Allah sana çifter çifter versin’ derdi, çok þükür öyle de oldu. Þu anda 25 yaþýnda olan kýzlarýmla gurur duyuyorum. Okul müdürünün yönlendirmesiyle pedagojik formasyon alýp, kadrolu öðretmenliðe geçmek üzere Marmara Üniversitesi’ne baþvurumu yaptýðým sýrada, eþimin de çalýþmakta olduðu Elgin- 10 CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu Aydoðdu’nun Cargill’deki ilk çalýþma yeri: Vaniköy Niþasta Fabrikasý kan Holding’in Isý Grubu Satýþ Bölümü’nden bir teklif geldi. Bu teklifle birlikte seçimimi özel sektörden yana kullandým. Risk Takip Elemaný olarak satýþ bölümünde çalýþtým. Ama ancak 1,5 yýl dayanabildim, çünkü Pendik’ten Karaköy’e gidip gelmek beni çok zorluyor, ayný zamanda saðlýðýmý ve çocuklarýma ayýracak zamanýmý olumsuz yönde etkiliyordu. Zira sabah ezanýnda kalkýp, 25 dakika yürüyerek evimden tren yoluna iniyor, 45 dakika ve genellikle ayakta süren bir yolculukla Haydarpaþa’ya gidiyor, oradan vapura yürüyor, kýþ ayazýnda vapur bekliyor, vapurla karþýya geçtikten sonra yine bir süre daha yürüyerek þirkete varýyordum. Akþamlarý da bunun tam tersi yönde geri dönüyordum. Bunlarý anlattým, çünkü bugün, baþlangýç aþamasýndaki pek çok çalýþanýn, þirketleri tarafýndan kendilerine sunulan servis hizmetinin kýymetini bilmeyip, evinin önünden geçmesi gibi bir beklenti içinde olduklarýný bizzat yaþamýþ biri olarak biliyorum. Maalesef zahmet çekmeden rahmet olmuyor. Cargill ile tanýþmanýz bundan sonra mý oldu? Hayýr, ECA’dan istifa ettikten sonra bir süre kýzlarýmla tatil yaptým. Fakat bu sürede, sadece eþ ve annelik rolünün bana yeterli gelmediðini gördüm. Evime yakýn bir iþ aradým ve Kartal’da bulunan Vatan Plastik Þirketi’ne Personel Elemaný olarak girdim. Devlet sektöründeki yasal uygulamalar ile özel sektörün yasal uygulamalarý farklýydý, burada bunlarý öðrenme fýrsatýný yakaladým. Ancak kendimi daha fazla geliþtirmek istiyordum ve bir arayýþ içerisindeydim. Bir süre sonra bir gazetede gördüðüm “Vaniköy Mýsýr Ürünleri” baþlýklý ilan ilgimi çekti ve hemen baþvurdum. Bir gün telefon ettiler ve ayný gün beni görüþmeye çaðýrdýlar. Açýkçasý kýyafetim bir iþ görüþmesi için fazla spordu ve bir arkadaþýmýn ceketini ödünç alýp giyerek biraz daha uygun hale gelmiþtim. Müdürüme iþ deðiþtirme isteðimden ve Cargill’i özlediðimde web sitesine girip, Cargill Haberler’i okur, özlem giderirdim. Cargill Haberler’de yer verecek kadar beni önemsemelerinin de ayrý bir gurur kaynaðý olduðunu belirtmek isterim. Bir sessizlik oldu birden… ‘Bu kadar’ dedim ümitsizlikle, çünkü daha fazlasýný anlatmaya Ýngilizcem yeterli deðildi. Bir iki þey daha konuþtuktan sonra her zamanki rutin ‘biz sizi ararýz’ ri- O yýllara dair aklýnýza ilk ne geliyor? Ýlk zamanlar yaklaþýk 15 metrekarelik bir odanýn içinde 6 kiþi çalýþýyorduk ve herkes iþini tek bilgisayarda görmek zorundaydý. Þirket bir yatýrým teþviki almak için hazýrlýk yapýyordu. Arþivden birçok dosya çýkarýlýyor, inceleniyor, evraklar çoðaltýlýyor, dosyalar hazýrlanýyordu. Son gün muhasebe ekibiyle birlikte gece yarýsýna kadar çalýþýp, gerekli dosyalarý tamamlamýþtýk. Zira zamanla yarýþýyorduk ve yetiþtirmenin huzuru içindeydik. Ancak bu huzura takdir edilmenin gururu eklenmiþti. Ekip çalýþmasýnýn ve uyumunun baþarýya olan olumlu etkisini ilk defa Cargill’de gözlemlemiþtim. Çalýþtýðým onüç yýl boyun- “My name is Ýlknur Aydogdu. I was born in Balýkesir. I am 30 years old. I am married. I have two children. I want to work with you.” Bir sessizlik oldu birden… ‘Bu kadar’ dedim ümitsizlikle çünkü daha fazlasýný anlatmaya Ýngilizcem yeterli deðildi. CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu Ýlknur Aydodu O zamanki Muhasebe Müdürü Mustafa Dikman ve Finansman Müdürü Bram Lodder, beni görüþmeye aldýlar. Mesleki bilgimi sorguladýktan sonra, Ýngilizce olarak kendimi anlatmamý istediler. “My name is Ýlknur Aydogdu. I was born in Balýkesir. I am 30 years old. I am married. I have two children. I want to work with you.” tüeliyle ayrýldýk. Kýsa bir süre sonra tekrar aradýlar ve o zamanki Genel Müdür rahmetli Ahmet Süleymangil ile görüþmek üzere tekrar çaðýrdýlar. Arkasýndan da kýsa bir süre sonra iþe baþlattýlar. ” bir iþ baþvurusu yaptýðýmdan daha önce söz etmiþtim. Kendisinden görüþmeye gitmek üzere izin istedim ve bir taksiye atlayýp yola koyuldum. O sýralarda, yani 1991 yýlýnda Kurtköy bomboþtu ve oralara hiç yolum düþmemiþti. Dolayýsýyla þirkete gidene kadar içimden acaba taksi þoförü beni kaçýrýyor mu diye endiþelenmekten de kendimi alýkoyamýyordum. Ýçimizden biri “1991 yýlýnda Kurtköy bomboþtu” diyor Aydoðdu. Hatta ilk iþ görüþmesine giderken ‘acaba taksi þoförü beni kaçýrýyor mu’ diye endiþenlenmiþ. ” 11 CargillHaberler ca bunun son olmadýðýný pek çok defa ve farklý þekillerde yaþama imkâný buldum. Peki, emekliliðinize kadar Vaniköy fabrikada mý çalýþtýnýz? 10 yýl kadar orada çalýþtým, ama son üç yýlým, Ýstanbul Altunizade’de bulunan merkez ofiste geçti. 2000- 2001 yýllarý, hem devreye alýnan Orhangazi fabrikamýza birçok elemanýmýzý gönderdiðimiz, hem de -biraz da krizin etkisiyle- bazýlarýyla yollarýmýzý ayýrmak zorunda kaldýðýmýz yýllardý. Kurtköy’deki fabrikamýzda çalýþan sayýsý epeyce azalmýþtý. Ben de Altunizade ofise geçtim. Üç yýl oradaki Ýnsan Kaynaklarý ekibi ile çalýþtým. Ancak Balýkesir’de yaþayan büyüklerimin saðlýk problemleri nedeniyle onlarla daha fazla ilgilenmem gereken bir zamandý. Þirkete emekli olma isteðimi bildirdim. Personel elemaný olarak baþladýðým ve Kýdemli Ýnsan Kaynaklarý Sorumlusu olarak devam ettiðim iþimden, mali yýlsonunda emekli olmam ve bir süre daha part time devam etmem konusunda direktörümle anlaþtýk. Ama bu arada maalesef babamý kaybettim. Emeklilik sonrasý dinlenmiþsinizdir herhalde… Öyle olmadý ne yazýk ki… Emekli olduðumun ilk hafta sonu, Balýkesir Havran’da bulunan ve dünyanýn en büyük zeytin iþleme tesisi olan Ýþ Bankasý iþtiraki Fora Zeytin’in Ýnsan Kaynaklarý Müdürü ilaný yayýnlandý bir gazetede. Ýlan deðiþik Aydoðdu; Aðaç A.Þ.’nin Göztepe Parký’nda verdiði ‘Peyzaj Bahçývanlýðý’ kursunu tamamlayarak, sertifikasýný almýþ. Gülümseyerek: “Bayramoðlu’ndaki evimizin bahçesinde ben ziraat mühendisi, sevgili eþim de çýrak pozisyonunda bahçývanlýk deneyimlerimizi gerçekleþtiriyoruz” diyor. 12 CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu Ýkiz kýzlarým, Cargill gibi insana deðer veren, etiklerine baðlý, sürekli geliþimi destekleyen, takdir eden, acý ve tatlý günlerinde çalýþanlarýnýn yanýnda olan zihniyette iþyerlerinde çalýþabilsinler… Bu arada Cargill’de part time çalýþmaya devam ediyordum. Ýlana baþvuru süresinin son gününe kadar bekledim. Sonunda ailemin de desteðiyle bir internet kafeye gidip, ilk defa bir özgeçmiþ oluþturdum ve ‘her emeklinin rüyasý, küçük bir sahil kasabasý’ diye baþlayan önyazým eþliðinde faksladým. Ýzmir’de yapýlan iþ görüþmesinden sonra, 2004 yýlý Temmuz ayýnda iþe baþladým. Bu olaydan çýkardýðým sonuç; hayallerinizden vazgeçmeyeceksiniz. Baþladýðým ilk gün masamda Cargill’deki ekip arkadaþlarýmdan gelen ve baþarýlar dileyen kocaman çiçeði duruyordu. Bayramlarda, doðum günlerimde Cargill hep yanýmdaydý, yýlbaþlarýnda kart eþliðinde gönderilmiþ Cargill ajandasýný elime almak büyük mutluluktu. Cargill’den sonra bir Türk þirketinde çalýþmak kurumsal kültür yönünden farklýydý. Cargill’de edindiðim deneyimi, çalýþma disiplini ve görgüsünü, sosyal sorumluluk anlayýþýný oraya kanalize etmeye çalýþtým. Baþarýlý da olduðumu 4 yýl boyunca birlikte çalýþtýðým, mesleðinin duayenlerinden olan fabrika mü- dürümün kendisi iþten ayrýlýrken söylediði þu sözlerden anladým: “Siz þu ana kadar olan meslek yaþantýmda gördüðüm en iyi, en baþarýlý Ýnsan Kaynaklarý Müdürü’ydünüz, çok teþekkür ederim”. Bu kadarýný da hak etmiþ miydim bilemiyorum ama þu anda süt ve süt ürünleri üreten bir firmanýn Genel Müdürü olan o deðerli insandan bu sözleri duymak beni çok mutlu etti. Açýkçasý Cargill’in kiþisel ve mesleki geliþimimdeki etkisini bir kez daha takdir ettim. Emekli olduðum yýl, kýzlarým da üniversite yaþamlarýna baþladýlar. Gizem ODTÜ Kuzey Kýbrýs Kampusu Siyaset Bilimi ve Uluslararasý Ýliþkiler, Ýrem de Edremit’te Zeytin Endüstrisi ve Ýngiltere’de Ýnsan Kaynaklarý eðitimleri aldýlar. Þimdi iþ yaþamlarý baþlayacak ve dua ediyorum ki Cargill gibi insana deðer veren, etiklerine baðlý, sürekli geliþimi destekleyen, teknoloji ve metodolojiyi diðer þirketlerden on adým önde uygulayan, takdir eden, maddi ve manevi kazanýmlar sunan, acý ve tatlý günlerinde çalýþanlarýnýn yanýnda olan zihniyetteki iþyerlerinde çalýþabilsinler… Bugünlerde neler yapýyorsunuz? Son iki yýldýr Ýstanbul’dayým ve bu süre içinde Erksan Holding þirketlerinden Deteks Kimya’nýn yeniden yapýlanmasý ve EASY FOOD’un da kuruluþ aþamasýndaki iþe alým sürecinde yer aldým. Halen Deteks Kimya A.Þ.’nin Ýnsan Kaynaklarý ve Kalite Güvence Danýþmanlýðý’ný yürütmekteyim. Part -time çalýþtýðým için, kendime ayýrdýðým sürelerde, ötelediðim hayallerimden ahþap boyama kurslarýna devam ettim. Bu yýl içinde de Aðaç A.Þ.’nin Göztepe Parký’nda verdiði ‘Peyzaj Bahçý- Aydoðdu, son 2 yýldýr Ýstanbul’da ve bu süre içinde Erksan Holding þirketlerinden Deteks Kimya’nýn yeniden yapýlanma ve EASY FOOD’un da kuruluþ aþamasýndaki iþe alým sürecinde yer almýþ. Halen part-time Deteks Kimya A.Þ.’nin Ýnsan Kaynaklarý ve Kalite Güvence Danýþmanlýðý’ný yürütüyor. Ýçimizden biri bir þekilde kaleme alýnmýþtý ve adeta beni tarif ediyordu. Yýllarca Altýnoluk’taki yazlýðýmýza giderken önünden geçip, ‘ah bi emekli olsam da, buraya yerleþip, þu fabrikada çalýþabilsem’ diye iç geçirdiðim bir iþyeriydi. Üstelik babamýn ölümünden sonra yalnýz kalan anneme de çok yakýndý. vanlýðý’ kursunu tamamlayarak, sertifikalý bir bahçývan oldum. Bayramoðlu’ndaki evimizin bahçesinde ben ziraat mühendisi, sevgili eþim de çýrak pozisyonunda bahçývanlýk deneyimlerimizi gerçekleþtiriyoruz. Cargill çalýþanlarýna ve dostlarýnýza bir mesajýnýz olacak mý? Bir çay içecek zamanlarý olursa Cargill’li dostlarýmý aðýrlamaktan mutluluk duyarým. Cargill’i özlediðimde web sitesine girip, Cargill Haberler’i okur, özlem giderirdim. Cargill Haberler’de yer verecek kadar beni önemsemelerinin de ayrý bir gurur kaynaðý olduðunu belirtmek isterim. Cargill’den emekli eski bir çalýþan olarak þu anda çalýþmakta olan arkadaþlarýma son sözüm; Cargill’li olmak bir ayrýcalýktýr ve eminim sizler de bunu deneyimlemektesiniz veya deneyimleyeceksiniz. CargillHaberler - Ýlknur Aydoðdu 13 CargillHaberler Enerji faturalarý çok mu yüksek? Ne yapmalý? Cargill enerji tasarrufu için yeni araçlar geliþtiriyor ve yeni servislere öncülük ediyor argill yöneticileri son iki yýlda ortalama %17 artan toplam enerji maliyetlerini gördüklerinde þaþýrdýlar. C Gerçekte Cargill, yalnýzca artan enerji maliyetlerini azaltmayý deðil, ayný zamanda çevresel sürdürülebilirlik konusunda da lider olmayý amaçlýyor. Bu amaçla her geçen gün enerji tasarrufu için yeni yollar buluyor. Geçen yýl yapýlan enerji verimliliði geliþtirmeleri ile 180 milyon dolar tasarruf saðlandý. Bu sayede Cargill’in 2001-2010 arasýnda enerji verimliliði oranýnda %20 artýþ oldu. Cargill’in enerji verimliliðini saðlamaya yönelik yenilikçi araç ve tekniklerinden bazý örneklere bakalým. Günlük Enerji Takip Aracý Evlerde fazla tüketimi görmek için yüksek enerji faturalarýný beklemek gerekir. Ama günlük enerji tüketimini takip edip anýnda önlemler alabil- 14 CargillHaberler - Ne yapmalý? mek ne iyi olurdu deðil mi? Ýþte bu Cargill’in Kuzey Amerika Mýsýr Öðütme Tesislerinde mümkün. Buradaki yedi ýslak öðütme tesisinde kullanýlmak üzere günlük enerji takip aracý geliþtirildi. Memphis, Tennessee Mýsýr Öðütme Tesisi mühendislerinden ve enerji takip aracýnýn yaratýcýlarýndan James Pumphrey “Günlük enerji takip aracýný kullanmanýn enerji tüketimimizi bu yýl içinde en az 1 milyon dolar azaltacaðýný tahmin ediyoruz” dedi. 2008 Malcolm Baldrige Ulusal Kalite Ödülünü alan Mýsýr Öðütme Tesisi birkaç yýldýr enerji verimliliði konusuna odaklandý. Ama tüm enerji denetimleri ve yeni enerji verimli teknolojilerinin kullanýlmaya baþlanmasýna raðmen halen yeterince enerji tasarrufu saðlanamadý. Ýki yýl önce tesiste günlük enerji takibi raporu alma fikri ortaya çýktý. Bunun için otomatik veri toplama sistemi ve yazýlýmýndan yararlanýldý. Enerji kullaným miktarýný kaydedip bunlarý belirlenen hedef- lerle karþýlaþtýran ve enerji kaybý ile harcanan para arasýndaki iliþkiyi gösteren bir araç geliþtirildi. Dayton, Ohio Mýsýr Öðütme Tesisi doðal kaynaklar enerji mühendisi Theresa Dziewatkoski “Bu aracýn gücünün en önemli taraflarýndan biri de enerji ile ilgili konularý herkesin anlayabileceði þekilde göstermesi. Örneðin bir raporda suyun kazana 170 derecede girdiðini ama olmasý gerekenin 190 derece olduðunu belirtiyor. Bu önemli bir þey gibi görünmeyebilir ama insanlar bunun günde 1000 dolar harcanmasýna neden olduðunu görürlerse ne kadar önemli olduðunu anlarlar” dedi. Verilere sahip olmak baþka onlarý kullanabilmek baþka bir þeydir. Aracýn gerçekten etkili olabilmesi için yöneticilerin enerji ölçümlerini günlük olarak incelemesi gerekir. Bu anlamda güzel bir örnek ise yeni yaþandý. Takip aracý Eddyville, Iowa’daki tesiste kazana gelen suyun yeterli olmadýðýný gösterdi ve vana- Kapak Enerji tasarufunda yeni sistemlerin geliþtirilmesinin yaný sýra Orhangazi Fabrikasý çalýþanlarýnca geliþtirilen iki proje ile tesis, 2008 yýlýnýn “Enerji Verimli Endüstriyel Tesisi” seçildi. lar kontrol edilerek gerekli düzenlemeler yapýldý. Enerji takip aracý olmadan bu durumun tespit edilmesi ve düzeltilmesi mümkün olmayacaktý. Aracýn kullanýlmasý hangi onarým çalýþmalarýna öncelik verilmesi gerektiði konusunda da yardýmcý oldu. Mýsýr Öðütme doðal kaynaklar müdürü Mike Turner “Enerji kayýplarýný ölçmek için kýrmýzý, sarý ve yeþil kod sistemleri kullanýyoruz. Bu sayede yöneticiler olarak günlük 100 dolar enerji kayýp maliyeti olanlar yerine ilk önce günlük enerji kayýp maliyeti 1000 dolar olan kýrmýzý iþaretlerle ilgileniyoruz. Þu anda kullanýlmakta olan enerji takip aracý geliþtirilerek yeni nesil teknolojilerle enerji kayýplarý anýnda tespit edilebilecek. Bu çok heyecan verici” dedi. Web Tabanlý Enerji Yönetimi Cargill Gýda Türkiye üretim müdürü Levent Sakarya “Tesisin günlük üretim toplantýsýnda enerji deðerlerini konuþmak benim hayallerimden bi- riydi. Þimdi her gün üç beþ dakika enerji kullanýmýný tartýþýyoruz” dedi. Mýsýr Öðütme Tesislerinin enerji takip aracý gibi Cargill Gýda Türkiye Orhangazi fabrikasýndaki Web tabanlý enerji yönetimi sistemi de günlük enerji kullanýmýný takip ediyor. Fabrikanýn otomasyon departmaný altý yýldýr bu konu üzerinde çalýþarak sisteme müthiþ bileþenler eklediler. Örneðin, her gün bilgisayar otomatik olarak ekipmanlarý enerji verimsizliðine göre sýralayarak “Ýlk 10 Kara Listesi” oluþturuyor ve listeyi teknisyenlere, müdürlere ve süpervizörlere eposta ile gönderiyor. Ýnsanlarýn aksine Web tabanlý sistem asla unutmuyor. 10.000 dolarýn üzerinde tasarruf öngörülen her enerji projesini takip ediyor ve gerçek sonuçlarý tahminlerle karþýlaþtýrýyor. Proje beklendiði gibi gitmiyorsa, sistem proje sahiplerine otomatik olarak bir uyarý mesajý gönderiyor. Enerji yönetimindeki baþarýlarýný bilen müþterileri, enerji tasarrufu konusunda Cargill Gýda Türkiye ile iþbirliði yapmak istediklerini belirtiyor. CargillHaberler - Ne yapmalý? 15 CargillHaberler Geçen yýl dünya çapýnda Cargill iþ üniteleri tarafýndan yapýlan enerji verimliliði geliþtirmeleri ile 180 milyon dolar tasarruf saðlandý. Bu sayede Cargill’in 2001-2010 arasýnda enerji verimliliði oranýnda %20 artýþ oldu.” Sakarya “Enerji tasarrufuna yönelik yeni projeler geliþtirirken bu veriler yöneticilerin çok iþine yarýyor. Önceki projelerin, beklendiði gibi gidip gitmediðini görebiliyorlar” dedi. Sakarya, sistemin kullanýlmasýnýn kolay olduðunu belirtti. Sistem Internet Explorer üzerinde çalýþýyor. Kullanýcýlarýn özel bir program yüklemeleri ve eðitim almalarý gerekmiyor. Mýsýr Öðütme Tesisinin günlük takip aracý gibi bu sistemin de kurulum maliyeti çok düþük. “ Sistem son iki yýlda fabrikanýn enerji tüketiminin %6 oranýnda düþmesini saðlayarak enerji maliyetlerini de 1 milyon USD azalttý. Mevcut durum üç yýllýk enerji tasarrufunun %10’a çýkacaðýný gösteriyor. Enerji tasarrufuna yönelik yeni projeler geliþtirirken yöneticilerin çok iþine yarýyor. Önceki projelerin, beklendiði gibi gidip gitmediðini görebiliyorlar 16 CargillHaberler - Ne yapmalý? Levent Sakarya web tabanlý sistemin verileri ” Kotalý üretim nedeniyle fabrika düþük kapasitede (ve düþük verimle) çalýþmak zorunda kaldýðýnda, enerji yönetimi aracý enerji kullanýmýný en aza indirecek bir üretim planý yapýlmasýna yardýmcý oluyor. Cargill Gýda Türkiye’nin enerji yönetimindeki baþarýsý Cargill dýþýnda da biliniyor. Sakarya, müþterilerinin enerji konusunda onlarla iþbirliði yapmak istediklerini belirtiyor. Fabrika 2008 yýlýnda ülkenin enerji verimliliði en yüksek tesisi olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlýðý tarafýndan ödüllendirildi. Ýþlem Modelleme Enerji tasarrufu ve verimliliði konusunda bazen güçlü ve tescilli bir bilgisayar yazýlýmý gibi bir denetleyici gereklidir. Cargill’de bu rolü Ýþlem Çözümleri Teknoloji Geliþtirme Merkezi üstlenir. Cargill Üretim Ýyileþtirme Ýþ Ünitesi (CPO) ise müþteriler için enerji çözümleri üretir. (CPO, Cargill için yeni iþ fýrsatlarý oluþturmak ve geliþtirmek üzere Yeni Ýþ Geliþtirme Hýzlandýrma projesi olarak baþladý. Ve kýsa sürede Ýþlem Çözümleri bölümünün resmi olarak bir parçasý haline geldi.) Ekip, verimliliðin saptanmasý amacýyla gýda iþleme sürecinin her adýmýný simule eden tescilli bir modelleme yazýlýmý kullanýyor. Ýþlem Çözümleri Modelleme bölümünün baþkaný Charles Sanderson “Tek baþýna bir iþlemde uzman deðiliz aksine 100’ün üzerinde farklý tesiste düzinelerce farklý iþlem üzerinde çalýþarak Kapak Cargill Gýda Türkiye Orhangazi fabrikasýndaki web tabanlý enerji yönetimi sistemi, günlük enerji kullanýmýný takip ediyor. Fabrikanýn otomasyon departmaný son altý yýldýr bu konu üzerinde çalýþarak sisteme müthiþ bileþenler eklediler. Ýnsanlarýn aksine web tabanlý sistem asla unutmuyor. 10.000 dolarýn üzerinde tasarruf öngörülen her enerji projesini takip ediyor ve gerçek sonuçlarý tahminlerle karþýlaþtýrýyor. kapsamlý bir biçimde uygulanabilecek þekilde hazýrlanmýþ bir araç seti geliþtirdik” dedi. En yaygýn kullanýlan araç, enerji tasarrufu olanaklarýný tespit eden sistematik bir yöntem olan “model ve ihtiyaç analizi”. Bu yöntem pek çok iþ biriminde kullanýldý. Özellikle Avrupa ve ABD’deki en önemli kullanýcý Tahýl ve Yaðlý Tohum Tedarik Zinciri (GOSC). Yöntem ABD’de ilk olarak Iowa’daki soya fasulyesi öðütme fabrikasýnda kullanýlmaya baþlandý. Ýhtiyaç analizi ýsý deðiþimi sisteminde 1,5 milyon dolarlýk deðiþiklik gerektiðini gösterdi. Bu pahalý bir yatýrým oldu ama projenin tamamlandýðý 2005 yýlýndan bu yana 3 milyon dolar enerji tasarrufu saðladý. Dünya genelinde Cargill tesislerinde elde edilen sonuçlar öyle etkileyici ki GOSC iþlem modellemeyi Missouri, Kansas City’deki yeni fabrikanýn inþaatýndan önce kullanmaya baþladý. Ýþlem Çö- zümleri, mühendislik firmasý tarafýndan tasarlanan sýnýfýnýn en iyisi tesiste enerji kullanýmýnda %10 ek tasarruf saðladý. Tüm bu geliþmeler fabrikanýn ilk faaliyet yýlýnda 800.000 dolarýn üzerinde enerji tasarrufu yapmasýný saðladý. Florida, Tampa’daki GOSC’un enerji mühendisi Mike Smith “Bazý fabrikalarda %10-15 ile %5-7 arasýnda deðiþen enerji tasarrufu elde edildiðini gördük. Enerjiye ne kadar harcandýðýný düþündüðümüzde bu muhteþem bir þey” dedi. Cargill her enerji tasarrufu olanaðýný CPO aracýlýðýyla müþterileriyle de paylaþýyor (bu baþka tedarikçilerin veremeyeceði benzersiz bir hizmet). Örneðin, kurumsal müþterilerden Rich Products Corporation CPO’dan Tennessee, Arlington’daki tesisi için yardým istedi. Amaçlarý enerji, atýk su ve temizlik kimyasallarýnýn kullanýmýný azaltmaktý. CPO mühendisleri bilgi toplamak için Rich’in tesisine gittiklerinde otoparkta 20 tankerli kamyonun durduðunu gördüler. Sanderson “Bunlarýn niye orada durduðunu sorduðumuzda, tankerlere atýk suyu depolayýp uygun bir yere götürmek için beklettiklerini söylediler. Bu önümüze çýkan ilk tasarruf fýrsatý oldu” dedi. Üretim planý, bir üründen diðerine geçerken ekipmanlarýn yýkanma ihtiyacýný en aza indirecek þekilde deðiþtirilebilir miydi? CPO ekibi Rich’in Arlington fabrikasýnýn müdürü Jeff Lewallen ile gerekli deðiþiklikleri yaptý. Sonuç, ürün kalitesinden ve gýda güvenliðinden ödün vermeden elde edilen yýllýk 255.000 dolar tasarruf oldu. Üstelik atýk su için bekletilen tankerlere de gerek kalmadý. Lewallen “CPO bize kendi baþýmýza yapamayacaðýmýz çok güzel bir þey sundu. Daha önce kaynaklarýmýzý bu kronik sorunlarýn üstesinden gelmek için kullanamýyorduk. Bize sunduklarý çözüm için çok az bir para gerekti. Mükemmel bir projeydi” dedi. CargillHaberler - Ne yapmalý? 17 CargillHaberler 1969’dan günümüze Türk diyetisyenliði 6 Haziran’da 41. yaþýna basan Türkiye Diyetisyenler Derneði, yeni yaþýný Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti’nde gerçekleþtirdiði etkinliklerle kutladý. Amerika’da bu tanýmýn kabul edilmesinden tam 63 yýl sonra 1962’de, yakýn zamanda kaybettiðimiz deðerli bilim adamý merhum Prof. Dr. Ýhsan Doðramacý’nýn öncülüðünde Hacettepe Üniversitesinde ilk Beslenme ve Diyetetik Bölümü açýldý. Üniversite, 1966 yýlýnda ilk diyetisyenlerini mezun etti. 1969 yýlýnda da 5 kurucu üye diyetisyenin öncülüðünde (Türkan Kutluay Merdol, Sevinç Yücecan, Ufuk Güneyli, Güneþ Soysal ve Þenda Tunca) Türkiye Diyetisyenler Derneði (TDD) kuruldu. ” 41. yýlýmýzý sürdüðümüz bugünlerde Yönetim Kurulu olarak yol haritamýzý çizdik. bunlarý üç baþlýkta topladýk. Önümüzdeki dönem gerçekleþtireceðimiz çalýþmalarla Türk diyetisyenliðini daha yukarýlara taþýmayý amaçlýyoruz. CargillHaberler - Türk diyetisyenliði Diyet Uzmaný Mine Akýn Hedeflerimizi belirledik ve 18 eslenme olgusu 20. yüzyýlýn baþýna kadar Týp bilimi içinde geliþimini sürdürdü. Diyetin, doktor ve hemþire dýþýnda baþka bir saðlýk personeli tarafýndan kontrole alýnmasý gerektiði konusu ilk kez Amerika’da gündeme geldi. 1899 yýlýnda da bir meslek olarak kabul edildi ve diyetisyen adý ile tanýmlandý. Ýlk taným ise þöyleydi: “Diyetisyen, besin ve beslenme konusunda eðitim almýþ ve tanýmlanan diyet tedavisini uygulayabilecek kiþidir”. B ” 6 Haziran’da 41. yaþýna basan TDD, yeni yaþýný Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti’nde gerçekleþtirdiði etkinliklerle kutladý. Etkinlikler çerçevesinde 3-6 Haziran tarihleri arasýnda gerçekleþtirilen Toplu Beslenme Sistemleri Sempozyumu’na Kýbrýs Türk Diyetisyenler Derneði de katkýda bulundu. Cargill Gýda Türkiye’nin, Gala Yemeði Sponsoru olduðu sempozyumda; Toplu Beslenme Diyetisyenliði, Toplu Beslenmede Çaðdaþ Yönetim Anlayýþý, Menü Planlama Ýlkeleri, Mutfak Planlama ve Toplu Beslenmede Gýda/Besin Güvenliði gibi önemli konular masaya yatýrýldý. Ayrýca meslekte 20., 30. ve 40. yýlýný dolduran diyetisyenlere düzenlenen bir törenle plaket takdim edildi. “Yol haritamýzý çizdik” TDD Baþkaný Diyet Uzmaný Mine Akýn, “41. Yýlýmýzý sürdüðümüz bugünlerde Yönetim Kurulu olarak yol haritamýzý çizdik. Hedeflerimizi belir- Sempozyumun ilk günü BESVAK (Prof. Dr. Ayþe Baysal Beslenme Eðitim ve Araþtýrma Vakfý) ‘Beslenme Ödül Töreni’ düzenlendi. Ayrýca meslekte 20, 30 ve 40 yýlýný dolduran diyetisyenlere de plaketleri verildi. ledik ve bunlarý üç baþlýkta topladýk” diyor. Geçen 41 yýlda diyetisyenler henüz bir meslek yasasýna kavuþamadý. Bu nedenle gündemlerinin ilk sýrasýnda Saðlýk Bakanlýðý ve Meclis görüþmeleri ile mesleklerini ilgilendiren özlük haklarýnýn alýnmasý çalýþmalarý bulunuyor. Bu konuda, önceki dönemlerde görev yapan TDD yönetimlerinin de çalýþmalarý var. Akýn; “Bu çalýþmalarý biz de sürdürdük ve umuyoruz çok kýsa bir süre sonra meslek yasamýza kavuþmanýn mutluluðunu yaþayacaðýz” diyor. Konuyla ilgili yasa taslaðý hazýrlýklarýnda son düzeltmeler için TDD üyelerinden görüþ istenmiþ. Merhum Prof. Dr. Ýhsan Doðramacý’nýn öncülüðünde Hacettepe Üniversitesinde açýlan Beslenme ve Diyetetik Bölümü, 1966 yýlýnda ilk mezunlarýný verdi. 1969 yýlýnda ise ilk mezunlarýn öncülüðünde Güncel Türkiye Diyetisyenler Derneði kuruldu. Akýn, Meclis ve Bakanlýk çalýþmalarýnýn sonuçlarýný almaya baþladýklarýný ifade ediyor. Diðer yandan yönetim, üniversitelerde açýlan pek çok Beslenme ve Diyetetik Bölümleri ile temasa geçerek mezun olacak meslektaþlarýna Derneðin tanýtýmýný yapmayý ve üye olmalarýný saðlamayý amaçlýyor. Son baþlýkta ise çeþitli bilimsel toplantýlar düzenleyerek, diyetisyenlerin hizmet içi eðitimlerini saðlamak yer alýyor. Bu baðlamda TDD, meslektaþlarýnýn bilimsel çalýþmalarýný ortaya koymayý ve bilimsel veriler ýþýðýnda bilgi güncellenmesinin yapýlmasýnda öncülük etmeyi amaçlýyor. Bu dönem içinde dernek tarafýndan düzenlenen aylýk konferanslarýn yaný sýra deðiþik illerde olmak üzere beþ bilimsel sempozyum gerçekleþtirildi. Bu sempozyumlar; Gaziantep’te Beslenme Günleri, Ýstanbul’da Sporcu Beslenmesi, Kayseri’de Týbbi Beslenmede Güncel Yaklaþýmlar ve son olarak Kýbrýs’ta gerçekleþtirdikleri Toplu Beslenme Sistemleri sempozyumu oldu. Akýn; “Bu bilimsel çalýþmalarla birlikte ayný zamanda üyesi olduðumuz uluslararasý kuruluþlarla iþ birliði yaparak Türk diyetisyenliðini daha yukarýlara taþýmayý amaçlýyoruz” diyor. TDD ayný zamanda, dünya diyetisyenleri arasýnda ülkelerarasý iþ birliðini ve bilgi alýþveriþini saðlamak amacý ile 1950 yýlýnda kurulan Uluslararasý Diyetetik Dernekleri Konfederasyonu (ICDA)’in üyesi. Üyeliði 2000 yýlýnda gerçekleþti. ICDA, 1952 yýlýndan baþlayarak 4 yýlda bir uluslararasý kongreler düzenliyor. Türkiye bu kongrelere ilk kez, 1972 yýlýnda Hannover’de gerçekleþtirilen 6. Kongreye “Türkiye’de beslenme” konulu bir tebliðle (Prof. Dr. Türkan Kutluay Merdol) katýlmýþtý. TDD, 41. yýlýnda diyetisyenlik mesleðinin geleceðine dair hedeflerini gerçekleþtirmeye yönelik çalýþmalarýnýn yaný sýra, Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan yürütülen Obezite ile Mücadele, Tuz kullanýmýnýn kontrol altýna alýnmasý, Kalp hastalýklarýndan korunma ve diyabet gibi ülke sorunlarýný ilgilendiren çalýþmalarda da görev alýyor. CargillHaberler - Türk diyetisyenliði 19 CargillHaberler Ayçiçeði lesitini Topcithin™ SF Çekici bir alternatif Cargill’in yeni premium ürünü ayçiçeði lesitini Topcithin™ SF, gýda imalatçýlarý için soya lesitinine karþý, allerjen etiketlemesi yapýlmasý gerekmeyen çekici bir alternatif olarak göz dolduruyor. argill, ayçiçeði lesitini Topcithin™ SF’yi, gýda iþleyicilerine lesitinin kalite spafikasyonlarýyla ilgili yardýmcý olan bir derecelendirme sistemi olan Lesitin sýnýflandýrmasýnda en üst sýnýf olan ”Premium” ürün olarak sunuyor. Ürünün Amerika’daki daðýtýmýnýn hemen ardýndan, Türkiye’nin de aralarýnda bulunduðu Avrupa, Ortadoðu, Afrika ve Asya Pasifik bölgelerinde satýþýna baþlandý. C Ürünle ilgili Türkiye’deki teknik onay çalýþmalarýný yürüten Cargill Kývam Verici Çözümler Teknik Servisler Müdürü Tolga Bastacý, gýda üreticilerinin son yýllarda üzerinde çalýþtýklarý soya lesitinine ikame projelerini hýzlý ve kolay sonlandýrmaktan mutluluk duyduklarýný vurguluyor. Bastacý: “Ürünümüz fonksiyonellik, tat ve renk açýsýndan soya lesitininin yerini birebir alabilmektedir. Bu sayede genetiði deðiþtirilmiþ organizmalar (GDO) konusunda kabul edilen güncel yasa ve yönetmeliklerimizle de tamamen uyumlu olarak ürünün ithalatý yapýlabiliyor. Topcithin Ayçiçeði lesitini Topcithin™ SF çikolata, sakýz, sos üretiminde yumuþaklýk, iyi yapý ve emülgatör özellikleri sunan ideal bir çözüm. 20 CargillHaberler - Çekici bir alternatif SF lansmanýný yakýn zamanda yapmýþ olmamýza raðmen ürüne olan ilgi ve talep beklentimizin üzerinde gerçekleþti” diyor. Temiz etiket Cargill’in ürün ve ayýrma sistemleri, istenmeyen GDO ve potansiyel allerjenlerin çapraz bulaþma riskine karþý tasarlanmýþ durumda. Cargill bunu ayçiçeði çekirdeklerinin Donetsk, Ukrayna’daki tesislerinde öðütülmesinden Vigonza, Ýtalya’daki fabrikasýndaki son iþleme aþamasýna kadar tedarik zincirinin tamamýnda kontrolü saðlayarak gerçekleþtiriyor. Ýmalatçýlar Topcithin™ SF ile yalnýzca temiz etiketli GDO’suz lesitin elde etmekle kalmýyor, ayný zamanda fonksiyonellik, tat ve renk açýsýndan soya lesitine eþdeðer bir ürüne sahip oluyorlar. Topcithin™ SF performans, tat ve görünüþten ödün verilmeden amonyum fosfatid ve mono sitrik asit esterleri ve digliseridler gibi sentetik olarak üretilmiþ emülgatörlerin yerine de kullanýlabiliyor. Cargill Avrupa, Ortadoðu ve Afrika Kývam Verici Çözümler Þekerleme Kategorisi Müdürü Lorna Macfadyen, ayçiçeðinin tüketiciler tarafýndan kolayca tanýnýp kabul edildiðine dikkat çekerek: “Ayçiçeði lesitini imalatçýlar için soya lesitinine karþý, alerjen etiketlemesi yapýlmasý gerekmeyen çekici bir alternatiftir. Topcithin™ SF çikolata, sakýz, sos üretiminde yumuþaklýk, iyi yapý ve emülgatör özellikleri sunan ideal bir çözüm” diyor. Doðaya saygý Ýthalat maliyetini düþürmek isteyen Avrupalý ve Türk imalatçýlar için Topcithin™ SF’nin elde edildiði ayçiçekleri Avrupa’da yetiþtiriliyor. Ýþlenmemiþ ayçiçeði lesitini üretimi Cargill’in Donetsk, Ukrayna’daki tesislerinde yapýlýyor. Ayçiçeði kabuklarý da Donetsk tesisinde, tesis için gerekli enerji ve buharý üretmek için kullanýlýyor. Arýtma ve standardizasyon Ýtalya’daki Vigonza fabrikasýnda yapýlýyor. Lesitin nedir? Lesitin, ilk olarak 1946’da Fransýz kimyacý Maurice Gobley tarafýndan bulundu. Gobley, portakal renkli bir maddeyi yumurta sarýsýndan izole etti ve yumurta sarýsýnýn Yunanca isminden (lekithos) dolayý bu maddeyi lesitin olarak adlandýrdý. Lesitinin endüstriyel bazda üretimine; 1920’lerde Bollman ekstrasyon tekniði sayesinde soya çekirdeklerinden yüksek miktarda lesitin elde edilmesiyle baþlandý. Bu, geniþ çeþitlilikteki kullaným alanlarý için farklý bitkisel kaynaklardan muhtelif lesitinlerin üretiminin yolunu açtý. Ham lesitin bitkisel ve hayvansal (aðýrlýklý olarak yumurta) hammaddelerden elde edilebilir. Soya tohumlarýna ek olarak kolza, ayçiçeði tohumu, mýsýr gibi yaðlý tohumlarý da kapsayan diðer olasý bitkisel hammaddelerden de elde edilebilir. Günümüzde, ham bitkisel lesitinler bitkisel yað üretiminin bir yan ürünü olarak üretilmektedir. Yaðlý tohumlarýnýn kalite ve kökeni, ham lesitinin kompozisyonu ve kalitesi üzerinde son derece önemli bir etkiye sahiptir. Ham lesitinin kompozisyonunda doðal dalgalanmalara rastlanýr ve bu nedenle yüksek kaliteli son ürünlerde kullanmak için uygun deðildir. Dolayýsýyla rafine edilmiþ olarak kullanýlýr. Rafine edilmiþ lesitin, standardizasyon, filitrasyon, deodorizasyon, enzimatik ya da kimyasal modikasyon (sadece Avrupa’da gýda dýþý uygulamalarda) ve yaðsýzlaþtýrma (toz haline getirme) gibi çeþitli prosesler yoluyla üretilir. Proses teknolojileri en az lesitinin son kullaným alanlarý kadar çeþitlidir. Tüm bu farklý proseslerin amacý, lesitine ilave teknik ve fizyolojik özellikler katarak, özel uygulamalarýn gerekliliklerine olan adaptasyonunu saðlamaktýr. Teknolojik ve beslenme özellikleri sayesinde, lesitin bugün gýda endüstrisinde saðlam bir yere sahiptir. Lesitin birçok gýdanýn kalite ve mükemmelliðine yansýyan görünmez bir son rötuþ saðlar. Örnek verilecek olursa, çikolatanýn yumuþaklýðý, ekmeðin hoþa giden kývamý ve margarinin sürülebilme özelliði gibi. Fakat gýda endüstrisi lesitinin birçok uygulama alanýndan yalnýzca bir tanesidir. Kullanýldýðý diðer alanlar arasýnda gýda takviyeleri, ilaç sana- yi, hayvan yemleri, kozmetik ve biyo-teknoloji endüstrileri bulunmaktadýr. Lesitinin besinsel özellikleri son yýllarda dikkat çekmeye baþlamýþtýr. Ýnsan bedeninde lesitin, baðýrsaklardaki yað emülsifikasyonuna dahil olur ve optimal yað emiliminin saðlanmasý için gereklidir. Lesitin, sinir sistemi, karaciðer ve diðer metabolik iþlevlerin desteklenmesinde önemli bir rol oynayan kolinin de doðal kaynaðýdýr. Cargill çözümleri Gýda sektöründe Lesitin terimi, tipik olarak bir gýda emülgatörü manasýnda kullanýlýr. Lesitin; fosfolipit, glikolipit, karbonhidrat ve bazý durumlarda da trigliserit gibi birçok farklý yapý taþýnýn son derece karmaþýk bir karýþýmýdýr. Fosfolipitler (fosfor içeren polar lipidler) tüm lesitinlerin aktif bileþenidirler. Ayçiçeði lesitini, imalatçýlar için soya lesitinine karþý, alerjen etiketlemesi yapýlmasý gerekmeyen çekici bir alternatif. CargillHaberler - Çekici bir alternatif 21 CargillHaberler Vaniköy Özel Baklava Niþastasý Hünerinizle birleþecek, baklavanýza tat katacak! Baklava ustalarýnýn önerilerini hayata geçiren Cargill Gýda Türkiye, ustalara özel mükemmel tozuyan, yufkalarý parçalamayan ve üretimdeki zorluklarý ortadan kaldýran Vaniköy Özel Baklava Niþastasý’ný geliþtirdi. aklava sektörü emeðe dayalý ve üretimin baþýndan sonuna kadar ustalarýn alýn teri olan bir sektör. Bu nedenle ustalar, kullandýklarý ham maddelere dikkat ederler ve malzemelerini büyük bir titizlikle alýrlar. B ye Kýdemli Teknik Servis Uzmaný Zaim Türk. Baklava ustasý hamuru açarken, mýsýr ve buðday niþastasýný yoðurduðu hamurun gücüne göre belirli oranlarda karýþtýrýp yufkalarýný parçalamadan ve zahmetsizce açýyor. “Bu aþamada iþ bize düþüyor” diyor Türk. “Ýþte bizim hikâyede burada baþlar” diyor Cargill Gýda Türki- 22 CargillHaberler - Hünerlerinizle birleþecek, baklavalarýnýza tat katacak! Çünkü mýsýr ve buðday niþastasý nemli ve diþli ise hamuru parçalayýp baklava ustasýnýn bütün emeklerini boþa çýkartabilir. Bu ise boþa giden emek yanýnda kaliteyi düþürürken maliyeti arttýrýyor. Devamlý müþteri ziyaretlerine giden Zaim Türk ve arkadaþlarýnýn baklava ustalarý ile uzun yýllara dayanan dostluk iliþkileri var. Türk, ustalarýn þikâyet ve taleplerini dinleyerek, onlara özel mükemmel tozuyan, yufkalarýný parçalamayan ve üretimdeki zorluklarý ortadan kaldýracak yeni bir ürün geliþtirmeye karar verdiklerini belirtiyor. Ve yeni ürün ‘Vaniköy Özel Baklava Niþastasý’, Cargill Gýda Türkiye’nin uzmanlýðý ile baklava ustalarýnýn önerilerinin bir bileþimi olarak ortaya çýkýyor. Bu özel baklava niþastasý, doðal mýsýr niþastasýndan elde edilmiþ ve özellikle baklava sektörü için tasarlanmýþ bir ürün. Cargill Gýda Türkiye uzmanlarý ‘Vaniköy Özel Baklava Niþastasý’ný geliþtirmek için bir yýlý aþkýn bir süre gece- gündüz demeden çalýþtýlar ve sonunda ustalarla birlikte gerçekleþtirilen birçok deneme ürününün ardýndan nihayet doðru ürünün formülünü buldular. Vaniköy Özel Baklava Niþastasý çok iyi tozuyor, oklava ve merdanede çok iyi akýþ saðlýyor. Bu sayede baklava hamuru parçalanmýyor. Ürünün deneme aþamalarýnda, deðiþik yörelerde özellikle niþasta kaynaklý problemler yaþayan ustalara ulaþýldý. Hatta iki ayrý firmada, “kesinlikle kullanmam, hamurumu parçalar, iþlerimi zora sokar” diyen ve görüþmek istemeyen ustalarla bile çalýþýldý. Her iki baklava ustasý da buðday ve mýsýr niþastasýný kendi tecrübelerine dayanarak belli oranlarda karýþtýrmýþlar, ancak ekono- Lezzet ve kalitenin buluþmasý Ýþte Vaniköy Özel Baklava Niþastasý’nýn birkaç üstün özelliði: mik olarak pahalý bir çözüm bulmuþlardý. Denemelerde Vaniköy Özel Baklava Niþastasý ile sorunsuz bir þekilde baklava yufkasý açabildiler ve çok memnun kaldýlar. • Doðal mýsýr niþastasýndan elde ediliyor. • Ýçerdiði amiloz ve amilopektin sayesinde çok daha doðal bir gevreklik sunuyor. • Modern, hijyenik ambalaj ve depolama seçenekleri “ Zaim Türk, “Ýþte o gün aradýðýmýz formülü bulmuþ olduðumuzu anladýk” diyor. ile maliyet avantajý ile iþçilik ve zamandan tasarruf Bundan sonra baklava ustalarý, Vaniköy Özel Baklava Niþastasý ile en yüksek kaliteye en az maliyetle ulaþýrlarken, tatlý çeþitlerinde en doðal olan lezzeti yakalayacaklar. • Hamuru parçalama riski taþýmýyor. saðlýyor. • Tatlýlarýn raf ömrünün uzun olmasýný saðlýyor. • Tatlý çeþitlerinde kalite dalgalanmalarýný ortadan kaldýrarak, en mükemmel yapýyý ayný standartta yakalamayý saðlýyor. Vaniköy Özel Baklava Niþastasý çok iyi tozuyor, oklava ve merdanede çok iyi akýþ saðlýyor. Bu sayede baklava hamuru parçalanmýyor. Yeni ürünümüz ‘Vaniköy Özel • Tatlýlarýn parlaklýðýnda iyileþme saðlýyor, albenisini arttýrýyor. Baklava Niþastasý’, Cargill önerilerinin bir bileþimi olarak ortaya çýktý. ” Cargill çözümleri ile baklava ustalarýmýzýn Zaim Türk Gýda Türkiye’nin uzmanlýðý CargillHaberler - Hünerlerinizle birleþecek, baklavalarýnýza tat katacak! 23 CargillHaberler Mehmet Arif ÖZER Bursa Sanayici ve Ýþadamlarý Derneði (BUSÝAD) Baþkaný “Yatýrým iklimi iyileþtirilmeli” “Ýstihdam direkt olarak yatýrýmla baðlantýlý olduðu için yenilikçi, rekabetçi bir ekonomi mimarisi oluþturmalý, kýsa, orta ve uzun perspektifli sanayi vizyon ve stratejileri ortaya konularak meslek eðitimi, þirketler için de “inovasyon”. Baþkan; “Her iki çözümde de sanayi ve üniversite iþbirliðine ihtiyaç var” diyor. Dünya geçtiðimiz yýl krizi konuþtu. Krizin Bursa’ya yansýmalarý konusunda genel bir deðerlendirme yapar mýsýnýz? ülkemizde yatýrým iklimi ve koþullarýnýn süratle düzeltilmesi saðlanmalý. Sürdürülebilir büyüme ve kalkýnma için bu þarttýr.” eçtiðimiz yýl dünyanýn yaþadýðý en büyük ekonomik krizlerinden birinin içerisinden geçtik. Bugünlerde Avrupa’daki kriz ülkeler krizine dönüþtü; artýk þirketlerin batmasýndan deðil ülkelerin batmasýndan bahsediliyor. Belki de bu nedenle 2010, baþka bir isimle de anýlýyor: “Krizden çýkýþ yýlý”. Ancak iþçisinden patronuna, köylüsünden kentlisine herkes þu can alýcý sorunun cevabýný merak ediyor: “Türkiye ekonomisi, söylendiði gibi hýzla çýkýyor mu bu krizden?”. Biz de bu zor soruyu Türk sanayinin kalelerinden biri olan Bursa iþ dünyasýnýn sevilen ismi, Bursa Sanayici ve Ýþadamlarý Derneði (BUSÝAD) Baþkaný Mehmet Arif Özer’e soruyoruz. G Bilindiði gibi Bursa’da öne çýkan sektörler otomotiv ana ve yan sanayi, tekstil-hazýr giyim ve makine sanayi sektörleridir. Bu sektörler büyük ölçüde ihracat yapar. Talep daralmasý nedeniyle global krizden en çok etkilenen sektörler bunlar oldu. Diðer taraftan bu sektörlerdeki kuruluþlar, kurumsal yapýda ve belirli bir tecrübeye sahip kuruluþlar olup, kriz konusunda da tedbir açýsýndan bilgi birikimleri olan kuruluþlardý. Bu nedenle “hasar” göreceli oldu, hatta bazý firmalarýmýz krizi fýrsata çevirdiler. ������ Özer; “Evet, kriz bitti, büyüme baþladý ama iyileþme zaman alacak” diyor. “Bunu göstergelerden de görebiliyoruz; ihracatýn yavaþ artmasý, iþsizlik probleminin hala devam etmesi... Bunlar iyileþmenin zaman alacaðýný gösteriyor ki biliyorsunuz krizin yeni komplikasyonlarý da ortaya çýkýyor”. Baþkan’a Bursa’yý soruyoruz: “Bugün Bursa’yý öne çýkaracak faktör, tarihidir” diyor. Önemli bir konuya da dikkat çekmeyi ihmal etmiyor; Bursa’ya hem Anadolu hem de dünyanýn her köþesinden kaliteli ulaþým saðlanmalýdýr, aktarmalý deðil… 24 CargillHaberler - Mehmet Arif Özer Bunun yaný sýra yakýn zamanda önümüzdeki en büyük ekonomik sorunun istihdam olduðunu vurguluyor. Ýstihdam sorununun bir baþka boyutuna dikkat çeken Baþkan, mesleksizliðin, rekabetin aðýrlaþtýðý günümüz þartlarýnda Türkiye için büyük bir handikap olduðuna dikkat çekiyor. Özer’in çözüm için iki anahtarý var: Ýstihdam için Peki, ilk altý ayý nasýl deðerlendiriyorsunuz? Geçen yýl 100 bine yakýn insan iþsiz kalmýþtý. Þimdi bu insanlar yavaþ yavaþ iþlerine dönmeye baþladýlar. Bir de geçen yýl ÖTV ve KDV’deki indirimler özellikle otomotiv ve mobilya sanayinde bir rahatlamaya yol açtý. Yine buna baðlý olarak iþsizlik ödeneði de þirketlerde bir rahatlama saðladý. Dolayýsýyla Bursa sanayi ve ihracat kenti olduðu için direkt olarak en fazla etkilenen þehirlerden bir tanesiyiz. Ama bugünden geçmiþe dönüp baktýðýmýz zaman da çok büyük kayýplar olmadýðýný görüyoruz. Ýstihdamýn baþka bir yönüne dikkat çekiyorsunuz: “mesleksizlik sorunu”. Biraz açar mýsýnýz? Bildiðiniz gibi ülkemizde her sene çalýþma hayatýna nüfus artýþýmýzdan kaynaklanan ortalama 700 bin kiþi dâhil olmakta. Bu gençlere iþ yaratýl- Sohbet masý, ülke genelinde istihdam yaratacak yatýrýmlarýn yanýnda bu gençlerin meslek sahibi olmalarý ile saðlanabilir. Ýþsizlik sorununun baþka bir boyutu da mesleksizlik sorunudur, iþ arayanlara nasýl bir iþ arýyorsun diye sorulduðunda karþýnýza “Her iþi yaparým” cevabýný veren, meslek sahibi olmayan bir kitle çýkýyor. Dünya deðiþiyor, sanayi þekilleri deðiþiyor. Uzmanlýklara dayalý rekabetin yoðunlaþtýðý bir dünyada, insanlarýmýzýn çok büyük bölümünün meslek sahibi olmamasý bizim için büyük bir handikaptýr. Bu ülkede mesleksizliðin maliyetini ve ortaya çýkardýðý verimsizliði maalesef ölçme þansýmýz yok. Mesleksizliðin çözümüyle alakalý olarak üzerinde durulmasý gereken husus; meslek liselerinin kalitesinin arttýrýlmasý ve düz liselere olan talebin meslek liselerine kaydýrýlmasýnýn saðlanmasýdýr. Ancak, verilecek meslek eðitiminin sanayicinin önerileri dikkate alýnarak, ömrünü tamamlamýþ olmayan mesleklerde verilmesi gerektiðini düþünüyorum. Bu da bir milli eðitimsanayi iþbirliði ile yapýlacak milli eðitim ve meslek eðitimi politikasý ile gerçekleþtirilebilir. Bu noktada meslek eðitimi ön plana çýkýyor. Bu konuda iþ dünyasý olarak çalýþmalarýnýz var mý? Bu konuda AB kaynaklý birçok projeye imza attýk. Bunlardan biri de Bursa Eðitimi Geliþtirme Vakfý (BEGEV). BUSÝAD olarak kendi ara elemanýmýzý yetiþtirmek için Vakýf aracýlýðýyla çeþitli kurslar vermeye baþladýk. Bu Türkiye’de bir ilkti. Þimdi Vakýf, BUTGEM (Bursa Ticaret ve Sanayi Odasý Eðitim Vakfý) adýyla faaliyet gösteriyor. Yapýlan ortak çalýþmalarda iki binden fazla sayýda gencimize, sanayinin ihtiyaç duyduðu branþlarda mesleki eðitim verildi ve bu eðitimler sonunda gençlerimizin iþ bulmalarýna imkân saðlanmýþ oldu. Sanayicilerimiz de bu eðitim çalýþmalarýný çok olumlu deðerlendirdiler. Þimdi gündemde sanayi bölgelerine birer meslek lisesi kurulmasý fikri var. Bu fikir bizim çalýþmalarýmýzdan doðdu; Türkiye’nin birçok kentinden Bursa’ya geldiler ve BEGEV’i incelediler. Çünkü bu tür kurumlarda direkt hedefe yönelik eðitim yapýyorsunuz; o mesleðin bütün inceliklerini, bütün hassas noktalarýný inceliyor ve o çocuklarý sanayinin ihtiyaç duyduðu þekilde eðitiyorsunuz, klasik þekilde deðil. Bundan sonrasýn- Özer, 1950 Maraþ doðumlu. Tekstille uðraþýyor. Özer halen BUSIAD Yönetim Kurulu Baþkanlýðý görevinin yanýnda, UÝB Konfeksiyon ve Hazýr Giyim Yönetim Kurulu Baþkan Yardýmcýlýðý ve TÝM üyeliði görevlerini de yürütüyor. CargillHaberler - Mehmet Arif Özer 25 CargillHaberler da da bu çalýþmalara deðerli paydaþlarýmýzla birlikte devam edeceðiz. Bir açýklamanýzda “farklýlaþamazsak fasoncu olarak kalýrýz” diyorsunuz. Farklýlaþmaktan kastýnýz nedir ve bu konudaki önerileriniz neler? Firmalar ve kurumlar için “müþterilerinin talep ve beklentilerinin en üst seviyede karþýlanmasý” temel kalite politikasýdýr. Bu politikayý gerçekleþtirmek için belirlenen stratejiler içerisinde ve þirket deðerlerinin içerisinde yenileþim (inovasyon) muhakkak yer almalýdýr. “ Bursa için gýda ve içecek sektörü çok önemli… Zaten sanayileþmeden önce Bursa, sonra hýzla sanayileþti. Ama bugün Bursa hala bir gýda kenti. Yani o sanayileþmenin yanýnda gýdacý kimliðini de þu anda muhafaza ediyor. Verilecek meslek eðitimi sanayicinin önerileri dikkate Mehmet Arif Özer bir gýda kentiydi. 1970’lerden ” alýnarak ömrünü tamamlamýþ olmayan mesleklerde verilmelidir. Bu da bir milli eðitim- sanayi iþbirliði ile yapýlacak milli eðitim ve meslek eðitimi politikasý ile gerçekleþtirilebilir. 26 CargillHaberler - Mehmet Arif Özer Türkiye’deki iþçilik maliyetlerine baktýðýnýz zaman ve özellikle dövizin yýllardan beri düþük olduðunu düþündüðünüz zaman para kazanamýyorsunuz. Bunun için ne yapmak lazým? Farklý olmak lazým. Farklýlýk neyle olacak? Bilgi üreterek, yenilik yaparak, ürünlerde farklýlýk yaratarak olacak. Ýnovasyon artýk olmazsa olmazlardan bir tanesi. Fasoncu olarak kalmamamýz için inovasyon, þirketlerimizin genetik kodlarýna iþlenmelidir. Firmalarýn ayakta kalabilmeleri, rakipleri ile rekabet edebilme güçlerine ve farklýlýk yaratmalarýna baðlýdýr. Dünyadaki deðiþim ve geliþmeleri yakýndan takip etmek ARGE, yenilikçilik ve yaratýcýlýk faaliyetlerinin arttýrýlmasý ve þirketlerimizde yaratýlan inovasyon iklimi ile mümkün olacaktýr. Bu baðlamda bilgi üretimi için sanayi ve üniversite iþbirliðine ihtiyaç vardýr. Ýnovasyon ile teknoloji üreten ve ihraç eden bir konuma gelmek, fasonculuktan kurtulmak bu iþbirliði ile mümkündür. Geçtiðimiz aylarda “Bursa Ýþ dünyasýnýn Oscar’ý” olarak kabul edilen ödülleriniz daðýtýldý. Yýlýn Ýþadamý, gýda sektöründen bir isim, Mehmet Erbak oldu. Buradan hareketle tarým, gýda ve Bursa üçlemesinde ekonomi için yaratýlan katma deðer açýsýndan bu sektörleri deðerlendirir misiniz? Bursa için gýda ve içecek sektörü çok önemli… Zaten sanayileþmeden önce Bursa, bir gýda kentiydi. 1970’lerden sonra hýzla sanayileþti. Ama bugün Bursa hala bir gýda kenti. Yani o sanayileþmenin yanýnda gýdacý kimliðini de þu anda muhafaza ediyor. Çok ciddi þirketlerimiz de var; Penguen gibi, Cargill Türkiye gibi… Yaný sýra Aroma, Kafkas, Uludað, Sütaþ ve daha sayamadýðým niceleri… Bu þirketlerin kaliteli ürünler üretme anlamýnda hakikaten büyük çalýþmalarý var. Mesela tohumculuk… Yönetim Kurulu üyemiz Mehmet Ali Yorulmaz arkadaþýmýzýn firmasý MAY Tohumculuk, çok inovatif çalýþmalar yapýyor, gen teknolojileri ile uðraþýyor. Gerçekten hem tohumculukta olsun hem de gýda ve içecek konusunda olsun çok kuvvetli þirketlerimiz var. Ödüle gelince; bizim ödül kriterlerimiz var. Ona birebir uyuyordu ve Mehmet Bey o ödülü zaten oybirliðiyle aldý. Bunu gerçekten hak etti. Ben þöyle diyorum: “Bursa, Türkiye’nin TARIM TEKNOKENTÝ’dir”. Ülkemizde üretilen dondurulmuþ gýdanýn yüzde 25'inin, meyve suyunun yüzde 45'inin, salçanýn yüzde 30'unun Bursa’da üretildiðini biliyoruz. Bursa, yýlda 2,5 milyar dolara yakýn tarýmsal katma deðere sahip bir kent. Bu, Türkiye’nin diðer bölgeleri için de bir baþarý hikâyesi, bir model. Yani, Türk sanayinin lokomotif kentlerinden olan Bursa’nýn tarýmsal alandaki potansiyelinin de yadsýnamaz bir gerçek olduðu aþikâr. Ancak, Bursa’nýn bu gücü yeterince deðerlendirilemiyor. Bu alanda inovatif düþünce ile hareket edilmesi gereðine inanýyorum. Özer, Orhangazi’de müthiþ bir sanayi olduðunu belirtiyor. Ancak vizyon anlamýnda bir eksikliði olduðunu da vurgulamadan geçemiyor. Eksikliklerin giderilmesi ile ilçenin geliþmesinin önünün açýlacaðýný vurguluyor. Tarým ve sanayi deyince Orhangazi ilk akla gelen ilçelerden biri oluyor. Orhangazi hakkýndaki düþüncelerinizi alabilir miyiz? Sohbet Orhangazi çok önemli bir noktada. Bir kere müthiþ bir sanayi var Orhangazi’de, inanýlmaz! Konumu itibariyle de yollarýn kesiþtiði bir yerde… Fakat vizyon anlamýnda Orhangazi’nin bir eksikliði olduðunu düþünüyorum. Bildiðim kadarý ile Orhangazi’nin ekonomisi tarým ve sanayiye dayanýyor. Ama gelecekte hangisinin öne çýkacaðý konusunda belirlenmiþ bir vizyonu yok. Ýlçede narenciye dýþýnda her türlü meyve ve sebze yetiþiyor, ayrýca ilçeye baðlý 25 köyde zeytincilik de geliþmiþ durumda. Sanayi olarak Orhangazi’de tekstil ve metal sanayi kuruluþlarý etkin. Bu kadar yabancý þirketin olduðu bir baþka sanayi bölgesi görmek de mümkün deðil, ancak maalesef ilçede hala bir OSB-Organize Sanayi Bölgesi oluþturulamamýþ, kuruluþlar daðýnýk olarak yerleþmiþ. Bu da bazý lojistik konulardan ortak faydalanmada güçlüklere sebep olmakta. Ýlçede yatýrým yapan kuruluþlar içerisinde yabancý sermayelilerin de olmasý ilçe sanayine renklilik getirmekte, bölge ekonomisine ciddi katma deðer ve istihdam saðlamaktadýr. Orhangazi bu yapýsý ile önemli bir sanayi potansiyeline CargillHaberler - Mehmet Arif Özer 27 CargillHaberler sahip olma yolundadýr. Ancak sanayileþmede henüz belirlenmiþ bir yol haritasý yok. Bu husustaki eksikliðin giderilmesi ile ilçenin geliþmesinin önü açýlmýþ olacak. Bursa, en fazla yabancý yatýrýmýn olduðu illerin baþýnda geliyor. Ama 2009 yýlsonu itibari ile uluslararasý doðrudan yatýrým giriþlerinin bir önceki yýla göre düþtüðü görülüyor. Bunu sadece krize baðlayabilir miyiz? Krize baðlamak çok doðru deðil. Önceki yatýrýmlarýn birçoðu özelleþtirmeyle beraber gelmiþti. Türkiye iyi bir pazar, genç bir nüfusu var. Ama sonuç itibariyle yabancý sermayenin buraya gelip yatýrým yapmasý, dýþarýya ihracat yaparken bir taraftan da Türkiye pazarýna hitap etmesi, kýsacasý her þey yatýrým ikliminin iyi olmasý ile mümkün. Bursa’ya baktýðýmýzda 45 ülkeden gelen 310 yabancý þirketin, 19 farklý alanda faaliyet gösterdiðini görüyoruz. Rakamlardan anlaþýlacaðý gibi, Bursa, yabancý sermaye için cazibe merkezi. Kentimize yaklaþýk 3,5 milyar dolar sermaye getiren bu yabancý þirketlerin faaliyetleri sonucu, yaklaþýk 40 bin kiþiye de istihdam imkâný saðlanýyor. Bursa'daki yabancý sermayeli þirketlerin hemen tamamý ihracata dönük üretim yaptýklarý için bu krizden büyük ölçüde etkilendikleri doðru. Yeni yabancý sermaye yatýrýmlarýndaki düþüþ de büyük ölçüde global krizin sonucu. Önümüzdeki günlerde bu konudaki artýþý birlikte yaþayarak göreceðiz. Üyeleriniz arasýnda Avrupa’dan kalite konusunda ödülleri toplayýp Türkiye’ye getiren firmalar var. Buradan hareketle Türkiye’nin AB süreci hakkýnda neler söylersiniz? BUSÝAD olarak baþýndan beri, Türkiye’nin AB üyeliðini destekleyen bir çizgi izledik ve izlemeye devam ediyoruz. Ülkemiz iyi bir ihracat potansiyeline sahip. Ýhracat yapýlan ülkelerin büyük çoðunluðu ise AB’ye mensup ülkeler. Bu durum, Türk sanayinin müktesebat olarak AB’ye zaten girmiþ olduðunu gösteriyor. Kalite konusunda da Türk firmalarý uluslararasý alanda en büyük ödülleri almaktalar. Ancak, Hükümet’in bu konudaki çalýþmalarý eski sürati- 28 CargillHaberler - Mehmet Arif Özer ni kaybetmiþ gözüküyor. Krizden çýkýlmaya baþlanan þu günlerde bu konulara tekrar hýz verilmesinin gereðine inanýyorum. Bursaspor þampiyon olarak Anadolu ekonomisindeki liderliðinizi spora taþýdý. Dünya Bursa’yý futbolla da tanýyacak. Bu tanýtýmýn artmasý için yeni çalýþmalarýnýz olacak mý? Bu soruya geçmiþte verilecek yanýt, Bursa’nýn doðal güzellikleri, yeþili, denizi ve daðý þeklinde olurdu. Ancak günümüzde Bursa’yý öne çýkaracak faktör, tarihidir. Bursa, özellikle yurtdýþýnda tarihi yapýsý ve kültür, inanç ve folklorik öðeleri ile Anadolu’da da hem marka hem de model oluþturabilir. Ama þu çok önemli; Bursa’ya hem Anadolu hem de dünyanýn her köþesinden kaliteli ulaþým saðlanmalýdýr, aktarmalý deðil… Son olarak BUSÝAD dýþýndaki Özer’i soralým… 1950 Maraþ doðumluyum. Çalýþma hayatýna Ýstanbul Ýktisadi ve Ticari Ýlimler Akademisi’ni bitirdikten sonra, 1974 yýlýnda, “mali müþavirlik” yaparak baþladým. Ýlginç bir þey Ýstanbul’da okurken… Hani insanýn hayatýna yön veren þeyler olur ya… Beyoðlu’nun alt sokaklarýnda bir yerde kalýyordum. Bir komþumuz vardý, Josef Crispi; Jojo derdik biz ona. Böyle kýrmýzý yanaklý, babacan bir bey. Plastik baský iþi yapardý. Jojo’nun hayatýný dinlediðim zaman baktým yaþamý o kadar enteresan ki! Adam manifaturacýlýk yapmýþ, film prodüktörlüðü yapmýþ, þimdi plastik baskýcýlýk yapýyor. Bir gün sordum kendisine; “Jojo, birçok iþ yapmýþsýn. Nasýl bir duygu bu?”. “Kuzum” dedi, “Ýnsan öyle bir varlýktýr ki istedikten sonra her rolü oynar. Yeter ki iþini sevsin ve rolünü iyi oynasýn. Unutma, bir rol oynayacaksan o rolü en iyi þekilde oynayacaksýn. Ne iþ yapacaksan en iyisini yapacaksýn.” Nedense bu laf hiç aklýmdan çýkmaz. Yani yaþam bir rol aslýnda. Ben öyle algýladým. Burada dernek baþkanlýðý yapýyorsunuz, evinizde aile reisliði, iþinizde liderlik. Hepsinin rolü ayrý ve çok önemli. Ben halen BUSÝAD Yönetim Kurulu Baþkanlýðý görevimin yanýnda, Uludað Ýhracatçý Birlikleri Konfeksiyon ve Hazýr Giyim Yönetim Kurulu Baþkan Yardýmcýlýðý ve Türkiye Ýhracatçýlar Meclisi üyeliði görevlerini de yürütmekteyim. Sohbet Bursa deyince ilk aklýnýza gelen nedir? Bursa’yý bir þehir, bir kültür, bir yaþam biçimi olarak nasýl tanýmlarsýnýz? Bursa’da tekstil ve hazýr giyim öne çýkan sektörler arasýnda yer alýyor. “ Ne iþ yapacaksan en iyisini yapacaksýn. Nedense bu laf 1988 yýlýnda modaya yönelik bayan dýþ giyim imalatý ve ihracatý yapmak üzere Etay Giyim Sanayi’ni, daha sonra 1996 yýlýnda Etay Giyim Dýþ Ticaret A.Þ.’yi kurdum. Halen bu þirketin Yönetim Kurulu Baþkanlýðý’ný yürütmekteyim.2003 yýlýnda BUSÝAD-KalDer tarafýndan EFQM “Mükemmellik Modeli” çerçevesinde düzenlenen Bursa Kalite Ödül Yarýþmasý kapsamýnda Baþarý Ödülü’nü kazanan Etay Giyim, ayný zamanda Türkiye’de etik sistemini bünyesine entegre ederek Firma Etik Deðerler kitapçýðýný hazýrlayan, bunu uygulayan ve Türkiye Etik Deðerler Merkezi (TEDMER)’nden Etik Teþvik Ödülü alan ilk kuruluþ oldu. hiç aklýmdan çýkmaz. Yani yaþam bir rol aslýnda. Ben öyle algýladým. Burada dernek baþkanlýðý yapýyorsunuz, evinizde aile reisliði, iþinizde liderlik. Hepsinin rolü ayrý ve çok önemli. CargillHaberler - Mehmet Arif Özer Mehmet Arif Özer Bursaspor’a, þampiyonluk sürecinde, BUSÝAD Yönetim Kurulu üyeleri olarak, iki deplasman maçýnda sponsorluk desteðinde bulunduk. Tabii þampiyonluðun Bursa’ya gelmesi kentimiz için büyük bir þans. Bursa’nýn tanýnýrlýðýnýn artmasýnda da önemi büyük. Bugüne dek sanayi kuruluþlarý ve iþ hayatý ile tanýnan Bursa’nýn bilinirliðinin, futbolu ile hem uluslararasý hem de ulusal alanda artacaðýna inanýyoruz. BUSÝAD üyeleri de bu süreçte zaten maddi ve manevi katkýda bulunuyor, bulunmaya da devam edeceklerine inanýyorum. Bunun yanýnda Bursasporlu olmak ortak bir payda ve kentlilik bilincinin yerleþmesinde bu ortak paydayý iyi deðerlendirmek lazým. ” 29 CargillHaberler Daha yaratýcý düþünmek için yapabileceðimiz günlük uygulamalar Her zaman daha yaratýcý fikirler geliþtirebiliriz! Geçen yazýmda, ‘Daha yaratýcý düþünebilmek ve böylece inovasyonu kolaylaþtýrmak için neler yapabiliriz?’ sorusunun cevabýný aramýþ; yaný sýra yaratýcýlýðýn bir ölçüde genetik olarak taþýdýðýmýz bir özellik olsa da, daha yaratýcý düþünebilmenin geliþtirebileceðimiz bir yetenek olduðunu belirtmiþtim. Yekta Özözer [email protected] u yazýmda yaratýcýlýðý arttýracak ipuçlarýna deðinmek istiyorum. Bu konu ile ilgili yurtdýþýndan ve yurtiçinden birçok dergiyi, birçok yurtdýþý kitabý yýllardýr takip ederim. Bu konuda da týpký zayýflama diyetleri alanýndaki gibi tam bir karmaþa söz konusu. Sorunun özünde ise belirli bir temeli olmayan önerilerin salýk verilmesi yatmakta. Hatta bunlarýn önerenler tarafýndan bile denenmediðini, olur da denenmiþse de zaten önerinin sahibine bile yararý olmamýþ olduðunu düþünmekteyim. Örneðin, bugüne kadar, birçok batýlý dergide önerilen “gece yatma ve sabah kalkma saatlerini sürekli deðiþtirmenin” o kiþinin yaratýcýlýðýný arttýrdýðýný görmedim. Sadece gün içerisinde biraz daha sersemliyorlar, o kadar. Bu nedenle, (benimkiler de dahil olmak üzere) okurlarýmýzýn akýllarýnýn yatmadýðý ve birkaç kez denediklerinde iþlerine yaramayan hiçbir öneriyi kullanmamalarýný öneriyorum. Magazin dergilerinde bile her zaman görebileceðiniz “günlük rutininizi farklý yolla yapýn, farklý yollardan iþinize gidin veya sürekli gözünüzün önünde olan eþyalarýn yerlerini deðiþtirin” gibi önerileri ise deðerli zamanýnýzý almamak için es geçiyorum. B Ýlk makalede bu bölümdeki önerilerime temel teþkil eden bilimsel gerçeklere de ayný nedenle yer verdim. Ýþin mekaniðini biraz olsun çözebilelim ve aklýnýzýn yattýðý ipucunu kullanabilin diye. Bir de, her kiþinin yaratýcýlýðýný arttýran uygulamanýn kiþiye göre farklýlýk gösterebileceðini unutmamak lazým. Çevrenizi farklý bir perspektifle izleyin Gördüðünüz nesnelerin geometrik þekil, renk, doku, isim olarak birbirlerine benzeyenlerini belirleyin. Farklý nesneleri, canlýlarý, þekilleri, renkleri bir arada düþününün, onlardan farklý kombinasyonlar yaratýn. Amerikalý bilimkurgu ve korku romaný yazarý Thomas Michael Disch’in 30 CargillHaberler - Her zaman daha yaratýcý fikirler geliþtirebiliriz! belirttiði üzere, “Yaratýcýlýk sanatý, aralarýnda iliþki gözükmeyen þeylerin bu iliþkisini görebilmektir”. Örneðin, dikdörtgen bir kapýya bakmak sizi bir olimpik havuz, bir tarla, bir masa, düzgün kesimli bir bahçe, bir tabut, bir kitap, (enine baktýðýnýzda ise) bir resim tablosu veya sinema perdesini, hatta onlarýn çaðrýþtýrabileceði baþka bir kavramý, fikri tetikleyebilir. Bu tür egzersizleri yapmanýz ve beyninizin kendiliðinden benzerlikleri yakalayabilmesi, ele aldýðýnýz bir problemi farklý konseptlerden analoji yaparak çözme konusunda yararý olacaktýr. Hayatýnýzda mizaha yer olsun. Yaratýcýlýk ile gülme kadar birbiriyle baðlantýlý, iç içe, birbirini destekleyen ve geliþtiren çok az iki kavram vardýr. Bu ikisi birbirlerini olumlu bir döngü ile tetikler. Espri dediðimiz kavram, bizim farklý yorumumuzla ‘bir kalýpta ilerlerken baþkalarýnýn fark edemediði bir baðlantý bulabilerek farklý bir kalýba geçebilmektir’. Reklâmlarý deðiþik bir gözle izleyin Örneðin TV reklâmlarý, filmlerden farklý olarak 10–60 saniye arasýnda yayýnlandýðý için uyarýlarýyla bizlerde kýsa zamanda farklý duyularý ve bilinçdýþýmýzý harekete geçirmeye çalýþýrlar. Zaten doðrudan bilinçdýþýmýz için tasarýmlanmýþlardýr; renkleri, ýþýklarý, müziði, tiplemeleri, vurgularý bu amaca yöneliktir. Dolayýsý ile kýþkýrtýcýdýrlar. Koklama yetinizi geliþtirin Bilindiði üzere koku alma yetimiz görsel hafýzamýzla yakýn iliþkili çalýþýr. Dolayýsý ile kokular yardýmýyla zihnimizdeki birçok bilinçaltý görün- Dikdörtgen bir kapýya bakmak sizi bir olimpik havuz, bir tarla, bir masa, düzgün kesimli bir bahçe, bir tabut, bir kitap, (enine baktýðýnýzda ise) bir resim tablosu veya sinema perdesini, hatta onlarýn kavramý, fikri tetikleyebilir. Kiþisel geliþim çaðrýþtýrabileceði baþka bir Farklý nesneleri, canlýlarý, þekilleri, renkleri bir arada düþününün, onlardan farklý kombinasyonlar yaratýn. CargillHaberler - Her zaman daha yaratýcý fikirler geliþtirebiliriz! 31 CargillHaberler Kendinize minimum yaratýcý fikir üretme sýnýrý koyun. Ýlle de mantýklý olmasý gerekmiyor. Burada önemli olan çok sayýda ve farklý fikir üretmeye beyninizi þartlamanýzdýr. tüyü ve dolayýsý ile fikri bilinç üstüne çýkartabiliriz. Kiþisel olarak bu baðlantýdan çokça yararlanýyorum. Deðiþik kokularý ayýrt etmeye çalýþýn. Bu sizin tat alma yetinizi geliþtirmenize de yardýmcý olur. Hoþ kokular ayrýca olumlu düþünebilmenizi ve dolayýsý ile daha çeþitli ve radikal yaratýcý çözümler bulabilmenize yardýmcý olabilir. Mutlaka müzik dinleyin Farklý ritimdeki, farklý tarzdaki müzikleri (etnik müziklerini de) zevkinize fazlaca uymasa da arada sýrada dinlemeyi alýþkanlýk haline getirin. Buradaki temel prensip müziðin bilinçaltýmýzý, onunla ilintili duygularýmýz ve anýlarýmýz kanalýyla da deðiþik ve çeþitli birçok veriyi kullanabilmemize olanak tanýmasýdýr. Egzersiz yapmayý ihmal etmeyin Hareketliliðiniz kanýnýzdaki oksijen oranýný yükseltir, endorfin salgýlanmasýný ve sinirlerin beyinle iletiþimini arttýrýr. Bazý yabancý kaynaklar hýzlý koþmak, bisiklete binmek, tenis oynamak, bir þeyleri ovmak, temizlik yapmak gibi aktiviteleri önerseler de ben belirli bir seviyede konsantrasyon göstermeniz gereken hareketlerin sadece ilk aþamalarda Beta dalgalarýný artýrarak sadece belirli ölçüde yararý olacaðýný düþünüyorum. Ancak bilindiði üzere odaklanma gerektiren iþlemler Alfa ve Teta dalgalarýnýn varlýðýný gerektiren fikir geliþtirme, çaðrýþýmlarý algýlama, hayal kurma fonksiyonlarý için uygun olmayabiliyorlar. Hareketi yaparken o kadar yoðun konsantrasyon gerektirmeyen farklý þeyler düþünebileceðiniz, hayal kurabileceðiniz ve olabildiðince ritim içeren yüzmek, yürümek, jimnastik yapmak gibi egzersizlerin yararýna daha çok 32 CargillHaberler - Her zaman daha yaratýcý fikirler geliþtirebiliriz! tivitelere yönelin. 15 dakikalýk bir ara bile verseniz dönüþte probleme veya yaratýcý çözüme çok daha farklý yaklaþtýðýnýzý, arada bilinçaltýnýzýn ilginç baðlantýlar yapabildiðini göreceksiniz. Meraklý olun Bu son derece önemlidir. Ýlle de mantýklý çözümler ve fikirler üretmeniz gerekmiyor, burada önemli olan çok sayýda ve farklý fikir üretmeye beyninizi þartlamanýzdýr. Edison hem kendisi hem de yanýnda çalýþanlarý için belirli kotalar koyuyordu. Kendisi için alt limit her 10 günde bir ufak bir icat ve her 6 ayda bir de önemli bir icat yapmaktý. Bazý yazarlar haftada belirli sayýda sayfa yazmaya kendilerini zorlarlar. Bunlardan büyük bir bölümü hiçbir zaman yayýnlanmaz. Ancak, hem aralarýndan bazýlarý büyük eserlere dönüþür, hem de sürekli ve sistematik yazmak yazarlýklarýnýn geliþmesine katkýda bulunur. Benzeri bir hedef ressamlarda da vardýr. Yapýlan çok sayýda egzersiz yeni kalýplar oluþturmasýný veya mevcut kalýplarý etkin kullanmasýný saðlayarak sanatçýya mükemmel eserler verme konusunda yardýmcý olur. Þimdiye kadar tanýþtýðým tüm yaratýcý kiþiler mutlaka ama mutlaka ayný zamanda meraklý kiþilerdi. Zaten yaratýcýlýðýn doðasý itibariyle merak olmazsa yeni kalýplarýn açýlabilmesi ve bilgi ile donanmasý süreci de gerçekleþemez. Yaratýcý baðlantýlar için gerekli olan farklý bilgi, veriler ve çaðrýþýmlar saðlanamaz. Thomas Edison’un en önemli hasletlerinden birisinin her ama her konuya fazlasýyla ilgi duymasý olduðunu unutmayýn. Motorlarda %20 civarýnda yakýt tasarrufu saðlayan Motor Silk ürününün hammadde formülünün oluþturulmasýnda yaratýcý fikirleriyle büyük katký saðlayan Türk bilim adamý Prof. Ali Erdemir, bu katkýsýný, küçüklüðünden beri çevresindeki olaylara ve maddelere son derece meraklý olmasýna, bu sayede Bor Asidi’nin özelliklerini çok iyi öðrenmesine borçludur. Alexander Fleming penisilini 1928 yýlýnda zararlý bir bakteri türü olan stafilokoklarý lam üzerinde incelerken tesadüfen oluþan küfün etkisini merak ettiðinden geliþtirilebilmiþtir. Düþünmeye ara verin Bir problem üzerinde çalýþýrken (Beta) bir konuya takýldýðýnýzda, yaratýcý bir fikir üretemediðinizde o konu üzerinde düþünmeye ara verin. O sorun veya konuyu bir kenara býrakýp tercihen Alfa ve Teta dalgalarýnýzý harekete geçirecek ak- Aklýmýza en çarpýcý fikirler, sýkýcý bir dersi veya konferansý dinlerken, kötü bir film izlerken veya bir konserde gelir. Kendinize minimum yaratýcý fikir üretme sýnýrý koyun. Mutlaka not edin Çünkü Alfa durumunuz yaratýcý baðlantý kurma olasýlýðýnýzý arttýrýr ama bu fazda fikirlerin akýlda kalma ihtimali azdýr. Orhan Veli’nin birçok þiirini bilebilmemizi, civardaki peçete veya gazete kâðýtlarýnýn varlýðýna borçluyuz. Aysel Gürel de aklýna birden geliveren ‘þarký sloganlarýný’ çevresinde bulduðu kâðýt parçalarýna yazdýðýný, sonradan üzerlerinde çalýþarak tam bir güfte haline getirdiðini belirtmiþtir. Bu nedenle yanýnýzda küçük bir bloknot taþýmak yararlý olabilir. Notlarýnýzý bir yerde saklayýn, arada sýrada geriye dönük olarak okuyun. Kiþisel geliþim inanýyorum. Ben ve önerdiðim kiþiler bu aktivitelerden daha fazla verim alýyoruz. Shakira, Behçet’in Kübü gibi birçok Yaratýcý Düþünme Tekniði’ni oluþturmama yardýmcý olan yaratýcý þimþek, derin denizde belirli bir tempo ile yüzerken (yani zihnim su yutup yutmayacaðýma takýlý kalmamýþken) zihnimde çaktý. Arada sýrada deðiþik yerlere gidin Kýrtasiyeciler, dergi satan bayiler, hatta ToyÝki’ler, semt pazarlarý içerdikleri farklý renk, koku ve þekillerle benim düþüncelerimi her zaman harekete geçirmiþlerdir. Dekorasyon dergilerine de fýrsat buldukça göz atarým. Benim derdim olabildiðince fazla renk çeþitliliði, kontrastý ve tonlamasýný görebilmek, uyumlarý ve farklarý yakalamak, bunlardan yola çýkarak belli bir estetik duyguya ulaþmak. Renkler daha duygusal titreþimler yaratarak doðrudan bilinçaltýmýza hitap ettiðinden burada bulunan doðrusal düþünmeyle yakalayamayacaðýmýz verileri harekete geçiriyor. Sýkýcý toplantýlarý kaçýrmayýn Aklýmýza en çarpýcý fikirler, sýkýcý bir dersi veya konferansý dinlerken, kötü bir film izlerken veya bir konserde gelir. Bir konferansta veya toplantýda, uzatýlan konuþmalar gibi yerinizden kalkmadan izlemeniz gereken ve sýkýntýdan patladýðýnýz durumlarda beyninizin yaratýcý fikirler üretme yeteneðine hayran kalabilirsiniz. Parlak ve radikal fikirler üretebilmek için bu deðerli rutin ve sýkýcý anlarý sakýn kaçýrmayýn! Buralarda duyacaðýmýz deðiþik sözcükler, sayýlar zihnimizde çaðrýþýmlar yapma ve farklý baðlantýlara geçebilme þansýný bizlere verir. Saðlýcakla kalýn ve her zaman yaratýcý fikirler geliþtirmenin mümkün olabileceðini unutmayýn. Kakao ve çikolatada sürdürülebilir bir iş devrimi Cargill Kakao ve Çikolata’da yenilikçilik kakaonun kaynağında başlar. Yüksek kaliteli kakao tedariğinde 50 yılın üzerindeki tecrübemizle, uzun süredir dünya çapında bir tedarik zinciri oluşturmakla uğraşıyoruz. Bu yüzden, sürdürülebilir kakao üretiminin başlatılmasına önderlik etmiş olmamız sürpriz değil. Sonuç olarak, artık sertifikalı sürdürülebilir kakao ve çikolataları pazara sunabiliyoruz. Uzun süredir kakao üretici ülkelerde; daha iyi kalite, verim ve toplumsal gelişim için katkıda bulunuyor, günümüz ve gelecek nesil kakao çifçilerini başarıya taşıyoruz. Bu noktada, sosyal, çevresel ve ekonomik sürdürebilir tarımı destekleyen UTZ sertifika insiyatifinin kurucu ortaklığını yapmak yerinde bir adım oldu. İlk UTZ sertifikalı kakao çekirdekleri, müşterilerinize mükemmel kakao ve çikolata tecrübesini garanti etmek üzere Fildişi Sahilleri’nden elimize ulaştı. Sürdürebilir başlangıçtan lezzetli sona varıldı. Sürdürülebilir tedarikteki bu devrim, yenilikçiliği nasıl gördüğümüzün açık bir örneği. Herkese daha iyi çözümler sunabilmek için gerekenleri bir araya getiriyoruz. Bu konu veya kakao ve çikolata yeniliklikleri ile ilgili daha fazla bilgi için [email protected] adresine yazabilirsiniz. b i r l i k te ç a l ı ş > ü ret > b aşar © 2010 Cargill, Incorporated www.cargillcocoachocolate.com www.cargill.com www.cargillcocoachocolate.com
Similar documents
Kasim - Cargill
dün yaptýklarýyla yetinmediler. Cargill Gýda Türkiye’de tek tek herkes; þirketimizin, müþterilerimizin
ve doðal olarak Türkiye’nin büyümesine her gün ayrý bir katký saðlýyor. Hepimiz biliyoruz ki k...
5_5- Venedik ok.FH11 - İSMEK - İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Ýstanbul onun elmas taþýdýr. Ýstanbul geçmiþ ile geleceðin
Asya ile Avrupanýn buluþtuðu tarihe tanýklýk eden bir
þehirdir.
Eski dünyanýn en önemli merkezlerinden biri olan Ýstanbul,
binlerce yýllý...