BeLEAN: copErNIcAANSE rEvoLutIE - B

time to
BINNENLAND
Nieuwe
dienstregeling
Horizon
Saneren om te groeien
BeLeAN:
copernicaanse revolutie
Bestemming beter
# 14 . December 2011
Bestemming beter: een gezamenlijk project
Onder het motto “bestemming beter” bouwt
zoals de beleidsverantwoordelijken, de
Onze mobiliteit zal evolueren naar meer
NMBS sinds 2005 aan een kwalitatieve
infrastructuurbeheerder en iedereen die werkt
duurzame verplaatsingen als het beleid
dienstverlening en een gezonde onderne-
aan een duurzame mobiliteit, is noodzakelijk.
keuzes maakt inzake ruimtelijke ordening,
ming. De geboekte vooruitgang werd door de
financiële en economische crisis van
2008/2009 fors afgeremd, terwijl de
blijvende reizigersgroei een grote druk zet op
de operationele prestaties. Ondertussen heeft
NMBS de belangrijkste strategieën uitgetekend om een kwalitatief hoogstaand aanbod
uit te bouwen.
Dat is nodig: onze studies en de vooruitzichten van het Planbureau wijzen op een forse
groei van het aantal treinreizigers in het
komende decennium. Willen we die groei
opvangen, dan moeten we tijdig maatregelen
nemen. Maar ook de ondersteuning van en de
samenwerking met andere sleutelactoren,
Onze nieuwe treinen zullen nog stipter rijden
op een netwerk dat voldoende capaciteit
verkeersafwikkeling, fiscale stimuli en
investeringen.
biedt, met zo min mogelijk bottlenecks, en dat
optimaal geconfigureerd is (bv. stopplaatsen
voorzien daar waar de vraag een treindienst
rechtvaardigt, vlotte verbindingen kunnen
inleggen tussen dichtbewoonde stedelijke
centra).
Kortom, “bestemming beter” is een gezamenlijk project, waarvoor we de samenwerking
van alle stakeholders nodig hebben. Als we
erin slagen om vanuit een gemeenschappelijke visie op onze mobiliteit onze projecten
Onze reizigers winnen erbij als hun volledige
te realiseren, wint de samenleving drie keer:
traject zo vlot mogelijk verloopt: gemakkelijk
economisch, maatschappelijk en ecologisch.
aankopen van tickets, goed aansluitend
vervoer, aangename en toegankelijke stations
(waar de treinreiziger koning blijft) en
uiteraard een comfortabele treinrit.
Marc Descheemaecker
Gedelegeerd bestuurder
04
> INHOUD
> Engagement
06 > BLIK Sarah Daelman
10 > horizon Saneren om te groeien
14 > samensporen CAP 48
> Actie
16 > PRIKBORD
22 > dossier BeLEAN
28 > binnenland - buitenland
> Achtergrond
30 > EXPERTENWERK Helpdesk bestuurders
32 > DE WERKDAG Stéphane Vandersmissen
34 > TOEN BIJ NMBS 1930, bandwerk
35 > mijn trein Majo de Saedeleer
COLOFON En dank – Concept : NMBS /
– Teksten: Alain-Pierre Meeus, Bruno Van Calster, Vanessa Vandenbruwaene
Foto’s: Leo Goossenaarts, Denis Moinil, Reporters – Opmaak: Kathleen Van Vaerenbergh – Eindredactie: Bruno Van Calster – Druk: IPM Printing
Met de medewerking van Sarah Daelman, Alex Van Ingelgom, Stéphane Vandersmissen – Met dank aan Majo de Saedeleer – Verantwoordelijke
Uitgever: Michaël Vanloubbeeck, Hallepoortlaan 40, 1060 Brussel – Info: [email protected]
06
> BLIK
reflectie in de trein
Voor Sarah Daelman is rijden met de trein
hetzelfde als er even tussenuit zijn, een korte
pauze weg van de verkeersdrukte, de vervuiling en
de files. In de trein heb je immers, anders dan in de
auto, niets om handen. Enkel de voorbijglijdende
landschappen vergezellen je. De treinreis biedt je
een moment van reflectie, niet alleen zie je jezelf
weerspiegeld in de vensters van de trein, ook
de gedachten komen en gaan tijdens het rijden.
Sarah Daelman
Sarah is geboren in 1979 en studeerde 2 jaar grafische vormgeving
aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen en
2 jaar Sint-Lucas Brussel. Als grafisch kunstenaar-illustrator
gebruikt ze diverse visuele media en technieken, zowel analoge als
digitale. Ze vertrekt vanuit haar gevoel en de boodschappen die ze
wil uitdrukken. Haar werk is vooral spontaan en levendig.
Ze wil niet noodzakelijk origineel zijn, haar werk moet vooral
oprechtheid en eerlijkheid uitstralen.
www.sarahdaeleman.be
10
> horizon
SANEREN
OM TE GROEIEN
Nu saneren is een noodzaak wil NMBS in de toekomst kunnen groeien.
Midden oktober keurde de raad van bestuur van NMBS het ondernemingsplan 2012 – 2025
goed. “Even achteruit en een aanloop nemen om dan verder te kunnen springen”, vat
gedelegeerd bestuurder Marc Descheemaecker het plan samen. In de periode 2012-2015
dient vooral bespaard om een positieve bedrijfskasstroom te bereiken. Dat is de voorwaarde
om in de periode 2016-2025 de groei op een kwalitatieve manier te kunnen opvangen.
Crisis uitgommen
niets nog gegarandeerd. We mogen er niet
pensioen gaat, zal niet vervangen worden,
In de periode 2008-2010 heeft NMBS zwaar
op rekenen dat de overheid over eindeloze
zowel op niveau van de administratie als op
geleden onder de gevolgen van de crisis
kredietlijnen beschikt.” De spoorwegmaat-
de werkvloer. Een aantal algemene kosten
en onder de sterke stijging van een aantal
schappij saneert daarom nog niet met de
kunnen omlaag: consultancy, ICT, publiciteit,
belangrijke kosten. Voor Marc Descheemae-
botte bijl. “We hebben, zoals dat in het
huur en schoonmaak van gebouwen. Ook
cker is het essentieel om die verliezen af te
verleden steeds het geval was, oog voor het
de kosten voor prestaties die koepelbedrijf
bouwen: “Als we vandaag onze verantwoor-
maatschappelijke belang van onze activitei-
NMBS-Holding aanrekent, moeten dalen.
delijkheid niet nemen, dan stevenen we af
ten. Er komen evenmin naakte ontslagen”,
En we herbekijken ook het treinaanbod.” Het
op het bankroet. Je kan wel menen dat ook
stelt de gedelegeerd bestuurder. “Wel gaan
gehele plan zou ongeveer 110 miljoen euro
de spoorwegen too big to fail zijn, zoals
we rationeler en productiever werken. Een
moeten opleveren tegen 2015, voldoende
onze banken, maar in het huidige klimaat is
beperkt aantal personeelsleden dat met
voor een positieve bedrijfskasstroom.
kostendekkingsgraad minder dan 42% bedraagt (of het bedrag dat NMBS uit opbrengsten ontvangt). Van die treinen zijn er 341
waarvan de opbrengsten niet volstaan om
de energiekost te dekken. “Dat zijn eigenlijk subsidies aan de energieproducent”,
vervolgt Marc Descheemaecker. “ Ook die
treinen hebben we weliswaar nog door een
filter gehaald. Die filter behelst de overeenkomsten in het beheerscontract, de techVoor 341 treinen dekken de opbrengsten de energiekost niet.
nische haalbaarheid en het aantal reizigers
aan boord (minder dan 40). Op die manier
Minst rendabele treinen
Aanbod stroomlijnen
komen we op 193 treinen, waar gemiddeld
uit het aanbod
NMBS is niet vanzelf tot die keuze gekomen.
een 14-tal reizigers gebruik van maken.” Het
Eén van de meest gevoelige punten uit het
Op een werkdag rijden er ongeveer 3800
schrappen van die treinen zou een besparing
saneringsplan is de afschaffing van een
treinen. Daarvan zijn er 2830 waarvan de
van 13,7 miljoen euro opleveren.
aantal zeer onrendabele treinen vanaf december 2012. Marc Descheemaecker beseft
dat hij op dit punt de bakens verzet: “Tot
vandaag was het bijna heiligschennis om te
raken aan het aanbod. Maar uitzonderlijke
tijden vragen uitzonderlijke maatregelen en
onze raad van bestuur is de directie daar
gelukkig in gevolgd.” NMBS schrapt 193
treinen die maximaal 9% van hun kosten
Slim aankopen stimuleren
NMBS wil haar klanten stimuleren om meer aan te kopen via de website, gsm en via de
verkoopsautomaten in de stations. Die zullen op korte termijn vervangen worden door
nieuwe apparaten. Als die geleverd zijn, zal NMBS nagaan of het aantal loketten kan
dekken. Ze zijn goed voor 5,1% van het aan-
verminderen (op plaatsen waar minder dan 100 transacties per dag gebeuren). Ook zal
tal treinen, maar treffen slechts 0,5% van de
dan voor de aankoop van een biljet op de trein een vast bedrag van 7 euro moeten
reizigers. Voor die reizigers wil NMBS zoveel
worden betaald, naast de prijs van het traject. Het forfaitaire bedrag moet de discussies en
mogelijk een alternatief bieden, bijvoor-
fraudegevallen aan boord terugdringen, zodat de treinbegeleider zich beter kan toeleggen
beeld door met de regionale vervoersmaat-
op zijn kerntaken (veiligheid, onthaal en informatie).
schappijen na te gaan of een vervangende
busdienst mogelijk is.
In het transportplan 2013 dat in voorbe-
Toekomstige groei voorbereiden
reiding is, zal van de stopplaatsen een
Ondanks de beperkte inkrimping van het
grondige analyse worden gemaakt om de
treinaanbod mikt NMBS voor de toekomst
dienstverlening te optimaliseren. Zowel
op verdere reizigersgroei. “We willen onze
demografische, sociale, financiële en exploi-
eersterangsrol in de mobiliteit blijven
tatiecriteria komen aan bod. Het doel is een
spelen”, zegt Descheemaecker vastberaden.
betere kwaliteit en stiptheid en een hogere
“Zelfs volgens de meest voorzichtige raming
commerciële snelheid. “We willen van de
van het Planbureau zou het aantal reizigers-
trein opnieuw een topproduct maken, dat de
kilometer met 1,8% per jaar blijven groeien.
klanten een vlotte verbinding garandeert”,
Volgens onze prognoses kan dat oplopen
vervolgt Marc Descheemaecker, “en dat im-
tot 3,9% tot 2025. Tegen 2030 is dat bijna
pliceert dat we ons aanbod stroomlijnen. We
een verdubbeling! Dat is het objectief dat
zitten met een erfenis van tientallen kleine
we voor ogen moeten houden. Slechts een
stopplaatsen waarvan we ons de vraag
gezonde financiële basis zal ons de kans ge-
moeten durven stellen wat hun toegevoegde
ven om de investeringen te doen nodig om
waarde is. Omgekeerd zullen we bestuderen
die groei op te vangen, met een kwaliteitsvol
of er nieuwe stopplaatsen nuttig kunnen zijn
aanbod.”
Het transportplan 2013 mikt op betere
kwaliteit en stiptheid en een hogere
commerciële snelheid.
in zones die potentieel hebben.”
jaarlijkse groeivoet
2010-2025
miljard reizigers-km
20
15
10
5
scenario planbureau ‘S2’
3,7%
groeiscenario op horizon 2020
4,3%
groeiscenario op horizon 2025
3,9%
scenario planbureau ‘S0’
1,8%
0
2000
2005
2010
2015
2020
2025
2030
historische groei
4,2%
(2000-2010)
Mobiliteit zonder beperkingen
voor deelnemers CAP48
De vzw CAP 48 wil het grote publiek informeren en sensibiliseren over
treinrit naar Oostende aan te bieden, zodat ze konden deelnemen aan
de sociale en professionele integratie van personen met een handicap
een flashmob op het strand. Die werd opgenomen door RTBF voor de
in onze samenleving. De vzw zamelt fondsen in ter ondersteuning van
realisatie van een promoclip voor de campagne 2011 van CAP48 die in
projecten die de autonomie, integratie en het welzijn van deze mensen
de loop van oktober werd georganiseerd.
bevorderen.
Het werkingsjaar wordt steeds afgesloten met een grootse avond,
ondersteund door vedetten en rechtstreeks uitgezonden door RTBF,
waar de belangrijkste projecten de revue passeren.
Ook NMBS doet grote inspanningen opdat mensen met een beperkte
mobiliteit zich zo vlot mogelijk zouden kunnen verplaatsen. NMBS gaf
CAP 48 een steuntje in de rug door een duizendtal vrijwilligers de
15
Werelddag van verzet tegen Armoede
> samensporen
NMBS ondersteunt sinds enkele jaren de We-
bottom line-aanpak van NMBS.
relddag van verzet tegen Armoede. Dit jaar ging
Het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding
die door op 16 oktober. Belgische verenigingen
onderstreept in haar bedankbrief aan NMBS
kregen in totaal 2.000 treintickets, zodat hun
het belang van deze geste: “Mobiliteit blijft een
minder een dag van de mensen geweest zijn en
leden zich kosteloos naar de Werelddag konden
groot en steeds terugkerend probleem voor
het blijft onze bedoeling van deze dag een dag
verplaatsen. De actie kadert vanwege de grote
mensen in de armoede. Zonder deze inspanning
te maken van de mensen in de armoede zélf en
maatschappelijke impact perfect in de triple
van uwentwege zou de nationale actie veel
hun verenigingen”.
LINTJES VOOR HET GOEDE DOEL
Eupen-Oostende met een rijtuig gewijd aan het
onderzoek naar borstkanker en getuigenissen
over deze aandoening. Reizigers kregen de kans
om met dokters en patiënten te praten, maar
ook met de organisatoren van de campagne. In
december ging een andere campagne van start,
dit keer met het rode lintje dat kenmerkend is
voor de Wereldaidsdag. Die campagne bestaat
De Pink Ribbon-trein tegen borstkanker.
sinds 1987 en blijft, ondanks de vooruitgang
De afgelopen maanden schaarde NMBS zich
die de medische wereld geboekt heeft, een
achter twee opmerkelijke initiatieven die onder-
absolute noodzaak. Wereldwijd leven meer dan
tussen een vaste waarde zijn onder de sensi-
33 miljoen mensen met de ziekte. De treinbe-
biliseringscampagnes. In oktober ging de Pink
geleiders van NMBS konden op vrijwillige basis
Ribboncampagne van start met de “Pink Ribbon
de campagne steunen door het rode lintje op te
Train”. Deze trein reed heel de dag op de as
spelden.
Het rode lintje voor Wereldaidsdag.
De camera loopt
Iedereen kent wel een aantal legenda-
De aanvragen komen uit binnen- en bui-
NMBS voor een opname van de bij de zui-
rische films waar de trein een rol in speelt,
tenland. Zowel Eén, VTM, VT4, VIJFtv, Can-
derburen succesvolle reeks “Sans Chichis”,
zoals de klassieker “Murder on the Orient
vas, RTL-TVi als zenders zoals BBC en TF1
terwijl VTM voor een item in het zaterdag-
Express”. Treinen, stations en al wat daar
hebben in 2011 aangeklopt bij NMBS. In de
programma “De Stip” in de tractiewerk-
bij hoort, blijven reporters, cineasten, film-
meeste gevallen gaat het om reportages,
plaats van Antwerpen-Noord kwam filmen.
ploegen en fotografen inspireren. Jaarlijks
nu en dan gaat het om een langspeelfilm.
krijgt NMBS ongeveer 200 aanvragen om te
Recent deed RTBF-La Une een beroep op
filmen in en rond de treinen.
Een cameraploeg is voor de VTM-uitzending
“De Stip” aan het werk in de tractiewerkplaats Antwerpen.
17
> PRIKBORD
Een Japanse filmploeg gaat aan de slag. Heel wat beelden worden
door de ramen gefilmd, eerst poetsen dus.
NMBS lanceert chipkaart
voor abonnees
De Japanse filmploeg in volle actie. In de oudere rijtuigen van
NMBS kunnen de raampjes nog open, dat is meegenomen!
Bijzondere aandacht komt uit Japan. Voor
de uitzending “European Railways” stuurt
de zender BS Fuji gedurende meerdere
dagen een cameraploeg op pad om België
vanuit de trein gezien, vast te leggen. De
Vanaf midden 2012 krijgen alle
en ze past gemakkelijk in alle
abonnees van NMBS – circa
portefeuilles. NMBS ontwikkelde
520.000 personen – een chipkaart
nog heel wat zelf en investeerde
die hun papieren abonnement
ongeveer 2 miljoen euro in de
vervangt. De kaart werkt volgens
intermodale kaart.
dezelfde technologie als de
MoBIB-kaarten van de Brusselse
Voor reizigers die een gecombi-
vervoersmaatschappij MIVB. Het
neerd abonnement NMBS/MIVB
nier om toerisme in ons land te promoten.
is daarom een belangrijke stap
hebben, volstaat vanaf midden
Om op spoorwegdomein of in de treinen
naar een universele transport-
2012 één kaart. Het is de bedoe-
te filmen, is een toestemming vereist. Een
kaart. De chipkaart heeft heel wat
ling dat tegen 2013 ook De Lijn
aanvraag indienen kan via infocorporate@
voordelen tegenover een papie-
en MIVB met de MoBIB-kaarten
nmbs.be.
ren kaart: ze is veiliger, steviger
van start gaan.
bedoeling is dat de kijker de treinreis als
het ware zelf ervaart. Of een originele ma-
Locomotieven type 18 goed onthaald
De instroom van de nieuwe locomotieven
type 18 is volop aan de gang. In totaal heeft
NMBS 120 van deze toestellen besteld en de
eerste zijn ondertussen in dienst. Het gaat
nog om een proefperiode om na te gaan of de
locomotieven beantwoorden aan de vereisten
en om eventuele kinderziektes op te sporen.
Maandelijks komen een tiental locomotieven
toe zodat tegen einde 2012 het volledige
De ergonomie aan boord is grondig bestudeerd.
Een blik in de machinekamer van de type 18.
standigheden te garanderen. Vroeger zat de
de toegankelijkheid en de zichtbaarheid van
Michael Wittebrouck, instructeur voor deze
bestuurder op een klapstoel die voortdurend
alle boordinstrumenten optimaal is. Het is echt
locomotieven, is zeer te spreken over het com-
bewoog. In de type 18 heeft de stoel een pneu-
een plezier om met deze machine te rijden.”
fort voor de bestuurder: “De ergonomie en het
matische ophanging en is die dus veel comfor-
comfort van de stuurpost werden uitgedacht
tabeler. Ook de geluidsdemping is een stuk
De verwachtingen voor de nieuwe spoorbolide
om de treinbestuurder de beste arbeidsom-
beter, terwijl de ergonomie van de stuurpost,
zijn hooggespannen. Aangezien het om nieuw
contingent geleverd zal zijn. De eerste evaluaties zijn alvast positief.
materieel gaat, zou de locomotief veel minder
pannegevoelig moeten zijn. Bovendien gaat
Type 18-19: technische fiche
• 120 elektrische locomotieven waarvan 24 met automatische koppeling aan één kant
• Maximumsnelheid: 200 km/u
• Maximaal tractievermogen variërend van 300 kN tot 250 kN tussen 0 km/u en 72 km/u
• Constant vermogen van 5 megaWatt (6 megaWatt gedurende 20 min.)
• 3 kV DC (beperkt vermogen van 2,4MW onder 1,5 kV) en 25 kV AC 50 Hz
• Elektrodynamische recuperatierem van 5MW onder 3 kV DC (2,4MW onder 1,5kV)
en 25 kV AC
• Rheostatische elektrodynamische rem van 2,6 MW onder 3 kV DC en 1,5 kV DC
• ETCS niveau 1 en 2, TBL1, TBL 2, TBL1+, Memor 2+ en KVB
het om krachtige toestellen, die over heel wat
reservevermogen beschikken om kleine vertragingen in te halen. Op de verbindingen waar
hij gaat rijden, zou dat een positieve impact op
de stiptheid moeten hebben. Wat veiligheid
betreft, is de type 18 o.a. uitgerust met ETCS,
het meest geavanceerde Europese veiligheidssysteem, dat ook het Belgische systeem TBL1+
kan aansturen (systeem dat de treinen automatisch doet stoppen voor een rood sein als
de richtsnelheid 300 meter voor het sein overschreden wordt).
35.000 bezoekers voor open dagen NMBS
19
> PRIKBORD
Van eind september tot eind oktober zette
schuilgaan achter hun dagelijkse treinrit. Ze
zij de aanwervingsstands in alle werkplaat-
NMBS de deuren open van 10 grote werk-
hebben met eigen ogen kunnen zien hoe
sen konden ze meteen ook proberen van hun
plaatsen voor het onderhoud van treinen.
duizenden spoormannen en –vrouwen achter
droom hun carrière te maken.
Meer dan 35.000 bezoekers keken hun ogen
de schermen werken aan veilig en vlot trein-
uit in de grote “garages” van de spoorwegen.
verkeer, elke dag weer.
Grote blikvangers waren de stuurposten van
de nieuwe locomotief type 18, de nieuwe
motorstellen Desiro en diverse hijskranen en
werktuigen.
Bezoekers zagen hoe duizenden spoormannen
-en vrouwen werken aan veilig en
vlot treinverkeer, elke dag weer
Heel wat enthousiaste bezoekers ontdekten
voor de eerste keer een NMBS-werkplaats.
Passie voor de trein
“Knap, boeiend, goed georganiseerd”, waren
In alle werkplaatsen stonden tientallen gepas-
veelgehoorde opmerkingen. Ook de orde en
sioneerde NMBS-medewerkers klaar voor de
netheid in de werkplaatsen wekten bewon-
bezoekers. Ze delen hun passie trouwens met
dering. Maar belangrijker nog: de bezoekers
vele jonge en minder jonge bezoekers, die een
hebben een beter zicht gekregen op de in-
kinderdroom zagen uitkomen: zelf het stuur in
spanningen en de technologische kennis die
handen nemen van een locomotief. En dank-
De stuurposten van locomotieven trokken de aandacht van heel wat bezoekers.
TRAIN INFO SERVICES:
NIEUWE MOGELIJKHEDEN
Treinreizigers hebben nood aan snelle en
correcte informatie. Een zo breed mogelijk
informatieaanbod ontwikkelen via diverse
media – en zo mogelijk in real time – is één
van de prioriteiten van NMBS. Momenteel zet
NMBS sterk in op de nieuwe elektronische
mogelijkheden, o.a. door het ontwikkelen
van mobiele applicaties voor smartphones.
Dit najaar werd een nieuwe versie van deze
‘apps’ gelanceerd.
NMBS Mobility, verantwoordelijk voor het
binnenlandse reizigersvervoer, volgt de technologische evolutie op de voet en ontwikkelde
toepassingen op maat van elke smartphone.
Er bestaan drie varianten van deze ‘app’:
Train Info on iPhone
Elke reiziger die beschikt over een iPhone kan
de toepassing ‘Train Info on iPhone’ downloaden via de App Store.
Train Info on Android
Voor de reizigers die gebruik maken van
gsm met Android als besturingssysteem (bv.
Samsung …) is er een gelijkaardige toepassing
beschikbaar via Android Market.
Train Info voor andere smartphones
Iedereen met een smartphone die gebruik
maakt van het Java-besturingssysteem
Locomotieven
type 73 verkocht
In 2010 werden de laatste rangeerlocomotieven type 73, die NMBS aankocht in de
jaren ’70, buiten dienst gesteld.
NMBS probeert altijd eerst om haar oude,
Info over treinen
binnen handbereik
dankzij de apps
van NMBS.
nog operationele locomotieven te verkopen
aan fabrieken die ze nog verder kunnen gebruiken. Lukt dat niet, dan worden de loco-
(bv. Nokia, Blackberry …) kan ‘Train Info’
downloaden via de Ovi-store, de AppStore
van Blackberry of via m.nmbs.be/java.
Nieuwe versies
Op basis van feedback van gebruikers en na
grondige analyse, werden deze toepassingen verder uitgebreid. Een reiziger die een
trein opzoekt bij vertrek of aankomst in een
bepaald station zal nu ook het spoor te zien
krijgen. Het betreft het voorziene spoor, geen
real time spoorinfo. Daarnaast kan de treinreiziger een aparte pagina raadplegen met
real time informatie over de storingen op
het net (iPhone en Android app).
Deze toepassingen zijn een groot succes:
er werden al meer dan 200.000 downloads
geregistreerd.
motieven als schroot verkocht. De verkoop
brengt uiteraard meer op.
De werkplaats van Stockem heeft onlangs
een locomotief weer rijklaar gemaakt, die
verkocht werd aan een bedrijf uit de Elzas.
De locomotief werd per vrachtwagen naar
Frankrijk vervoerd. Het was geen evidente
opdracht om de machine op te tillen en op
de oplegger te plaatsen. Op termijn zullen 8
locomotieven van dit type verkocht worden.
25.000 gebruikers voor SMS 2828
Ongeveer 25.000 personen maakten al gebruik van de diensten ‘SMS 2828’ en ‘My Train Info’,
diensten die ongeveer twee jaar geleden opgestart werden door NMBS. In die twee jaar werden
er ongeveer een half miljoen berichtjes verwerkt via deze twee kanalen.
‘My Train Info’ biedt de treinkaarthouders de mogelijkheid om gratis geïnformeerd te worden
over vertragingen of afgeschafte treinen. ‘SMS 2828’, een betalende dienstverlening, informeert
de reizigers over hoe ze op de snelste manier hun bestemming kunnen bereiken.
Een locomotief type 73 wordt op een
oplegger geplaatst.
Shoppingbiljet voor eindejaarsperiode
Tijdens alle weekends van december 2011 en januari 2012 en tijdens de volledige kerstvakantie (van 24/12/2011 tot en met
08/01/2012) kunnen treinreizigers opnieuw genieten van het voordelige Shoppingbiljet van NMBS. Vorig jaar werden meer
dan 380.000 dergelijke biljetten verkocht.
21
> PRIKBORD
Het Shoppingbiljet is een ideaal alternatief voor wie er graag in alle rust en zonder parkeerproblemen of fileleed op uit
trekt tijdens de kerst- en koopjesperiode. Voor een treinreis heen en terug in 2de klas tussen 2 Belgische stations betaalt
de klant slechts 9,90 euro. In 1ste klas bedraagt de prijs 14,90 euro. De heen- en terugreis moet op dezelfde dag gebeuren.
NMBS Europe, ‘beste reis-site Award 2011’
De website www.nmbseurope.com werd door
Sitecore verkozen tot
‘Website van het jaar’
in de categorie van
de reis- en transportsites. Deze prijs wordt
jaarlijks uitgereikt aan
de beste websites die gebruik maken van de
Sitecore-technologie. Sitecore is één van de
beste Content management-systemen ter
wereld, en ook NMBS Europe heeft haar website ermee ontwikkeld, in samenwerking met
de webleverancier Delaware Consulting.
De prijs van ‘Website van het jaar’ wordt
uitgereikt door een jury van Sitecore-experten
en de selectie gebeurt op basis van een aantal
criteria, zoals:
• Creativiteit en aantrekkelijkheid
van de presentatie,
• Integratie met de informatiebronnen
en -systemen,
• Optimaal gebruiksgemak en klant vriendelijkheid,
• Mogelijkheid tot interactie en
informatiedeling.
Volgens de jury scoort de website van NMBS
Europe goed voor de volgende aspecten: een
unieke informatie- en boekingsmodule, een
aanpak die zorgt voor een integratie tussen de
website en het Contact Center NMBS Europe,
het aanbod van producten en extra diensten
(hotelovernachtingen, autoverhuur, annulatieverzekeringen enz.).
Sinds de lancering van de nieuwe website
in mei 2010 is de onlineverkoop meer dan
verdubbeld.
Momenteel verwerkt de website van NMBS
Europe meer dan 30.000 boekingen per
maand. En dit aantal blijft toenemen.
NMBS Corporate film in de prijzen
De bedrijfsfilm van NMBS ‘Time to B’ won in oktober 2011 op het Cannes Corporate Media & TV
festival een Zilveren Dolfijn. In de competitie deden 410 producties uit 27 landen een gooi naar
de in professionele middens hoog aangeschreven awards. In totaal wonnen 83 films een Gouden,
Zilveren of Zwarte Dolfijn.
De NMBS-film valt op door een ongewone split screen-aanpak en een blauw getint kleurenpallet. Voor het productiehuis Arizona was dit een ware uitdaging, aangezien vooral met reeds
bestaande rushes diende gewerkt binnen een krap budget.
Te bekijken op www.nmbs.tv.
Tweets #nmbs
Welke pendelaars willen meeschrijven aan
een #treinboekje vol met anekdotes over het
leven als pendelaar met de #nmbs ?
Tuesday, November 29, 2011 16:31:24
by Fons.be
Another train, another delay.. We love nmbs
31 Mar at 12:09 PM
by pampoezeken
Attention, les trains ne font pas grève! Si
exceptionnel qu’on en fait un communiqué.
@dibatch: info #SNCB #railtime http://t.co/
Uu77DAiv
1 Dec at 13:15 PM
by Chrislefevre
Dankt de #nmbs voor een vlekkeloze dag op
het spoor
1 Dec at 20:25 PM
by Bartvanbelle
Copernicaanse revolutie
voor de werkplaatsen
23
> dossier
De NMBS-werkplaatsen voor onderhoud en herstelling vormen het hart
van de spoorwegen. Zonder de dagelijkse inzet van de duizenden werknemers
kan geen trein veilig en comfortabel rijden.
Deze werkplaatsen staan voor een revolutie. De
tayloriaanse, sterk hiërarchische aanpak van de
werkorganisatie wordt volledig herzien om op de uitdagingen van morgen een antwoord te bieden. Dat is
de inzet van het ambitieuze project BeLEAN: de invoering
van lean management-principes moet leiden tot een meer
horizontale organisatie, empowerment van de medewerkers op
de werkvloer, inspirerende coaching en assertieve teams.
Finale inzet: tevreden klanten.
momenteel gebaseerd op die van een typische productieomgeving,
waar arbeiders routinetaken vervullen en waar een strikte hiërarchie
heerst.
Maar de tijden veranderen. Meer en meer werknemers in de werkplaatsen zijn hoogopgeleide technici. De aard van het werk verandert
eveneens: minder routineklussen en meer probleemoplossende taken,
minder voorgeprogrammeerd werk tegenover meer flexibiliteit. De
tijdsdruk neemt toe. Het treinmaterieel dat miljoenen euro’s kost,
moet zo snel mogelijk weer in dienst kunnen om zo rendabel mogelijk
te worden ingezet. Veranderingen verlopen sneller: op technologisch
vlak, op economisch vlak. Ondernemingen moeten flexibel genoeg
zijn om daar meteen op in te spelen. Een eenvoudige structuur, met
korte beslissingslijnen, biedt dan een voordeel. Dat is niet het geval in
de NMBS-werkplaatsen, waar tot 10 beslissingsniveaus een rol spelen.
Bovendien staat NMBS voor grote uitdagingen: de massale uitstroom
van pensioengerechtigd personeel in de komende jaren gaat gepaard
Meer en meer werknemers in de werkplaatsen zijn hoogopgeleide
technici.
met een forse toename van het werkvolume (meer materieel).
Terzelfdertijd moet NMBS haar financiën op orde krijgen en klaar zijn
voor de liberalisering van het binnenlandse reizigersverkeer.
The times they are a-changin’
De eerste spoorwerkplaats in ons land dateert van 1837 (Mechelen).
Parallel met de evolutie van het spoornet werden werkplaatsen over
heel België gebouwd. Doorheen de geschiedenis zijn deze werkplaatsen erin geslaagd zich aan te passen aan nieuwe technologieën. Nu
staan ze voor een volgende grote uitdaging. De werkorganisatie is
TW Oostende
TW Antwerpen-Noord
CW Gentbrugge
CW Mechelen
TW Merelbeke
TW Schaarbeek
TW Hasselt
TW Kinkempois
TW Vorst
NMBS beschikt over 4 centrale werkplaatsen en 9 tractiewerkplaatsen.
CW Cuesmes
CW Salzinnes
TW Charleroi
De centrale werkplaatsen staan in voor het langetermijnonderhoud en de
modernisering van het rollend materieel. De tractiewerkplaatsen staan in
voor het kortetermijnonderhoud en de herstelling van locomotieven,
motorstellen, motorwagens en rijtuigen. De hst-tractiewerkplaats Vorst is
gespecialiseerd in het onderhoud van hogesnelheidstreinen.
TW Stockem
De uitdagingen van de toekomst
1 Klaar zijn voor de liberalisering
Met de toenemende liberalisering is het niet ondenkbaar dat er zich
nieuwe spelers aandienen voor treinonderhoud. Het volstaat te kijken
naar Nederland, waar al verschillende treinondernemingen actief zijn:
de nieuwkomers besteden het onderhoud uit aan gespecialiseerde
privéondernemingen of doen het zelf. NS, de historische openbare
vervoerder, heeft haar onderhoudswerkplaatsen op haar beurt
ondergebracht in een zelfstandige dochteronderneming (NedTrain).
2 Kwaliteit en betrouwbaarheid blijven leveren
Goed onderhoud is een cruciale factor om veilig en stipt treinverkeer
te verzekeren. Het verder verhogen van het veiligheidsniveau van het
treinverkeer is topprioriteit. De werkplaatsen spelen hier een
De instroom van nieuw materieel, zoals de locomotief type 18, zal het
werkvolume doen toenemen.
primordiale rol, door de versnelde installatie van het veiligheidssysteem TBL1+ en door een nauwgezet onderhoud van slijtgevoelige
3 Meer materieel onderhouden
onderdelen (wielen en remmen). NMBS is ook vastbesloten om haar
Door de levering van nieuw treinmaterieel (Desiro-motorstellen,
stiptheidscijfers te verbeteren en kwalitatief werk is één van de
locomotieven T18) zal het aantal te onderhouden eenheden met
factoren die meehelpen in dat opzicht de prestaties te verbeteren.
1.000 exemplaren toenemen (of + 25%). Alle materieel moet
bovendien maximaal inzetbaar zijn, vanwege de sterke reizigersgroei.
De tijd voor het onderhoud moet zo kort mogelijk zijn. Dat vereist een
slimmere inzet van het aanwezige effectief en op middellange termijn
ongetwijfeld de aanwerving van extra krachten.
4 Een nieuwe generatie aantrekken en opleiden
NMBS heeft een onevenredig groot aantal oudere werknemers in
dienst, waarvan er velen de komende jaren het bedrijf zullen verlaten.
De komende vijf jaar zal ongeveer 22% van het personeel vertrekken,
de komende tien jaar is dat zelfs 56%. Dat creëert een dubbele
uitdaging: voldoende nieuw geschoold en gemotiveerd personeel
aantrekken en terzelfdertijd de kennisoverdracht van de oude op de
nieuwe generatie verzekeren. Het onderhoud van treinen leer je
immers niet op de schoolbanken. De efficiëntiewinsten die BeLEAN
oplevert, zullen dus niet tot ontslagen leiden. In de aanvangsfase is
Het nauwgezette onderhoud van slijtgevoelige onderdelen (wielen en
remmen) is van groot belang voor de veiligheid van het treinverkeer.
het wel zo dat bepaalde profielen die het bedrijf verlaten, niet
vervangen worden.
BeLEAN: de principes
BeLEAN stelt de klant centraal in de werkorganisatie. De focus ligt op
Management
Systemen
wat de klant als toegevoegde waarde beschouwt. Op basis daarvan
wordt gekeken naar de operationele praktijken en de managementsystemen. Het hele proces wordt gedragen door het personeel, zodat ook
houding en gedrag een belangrijke rol spelen bij de implementatie van
de lean-methodologie.
KLANT
‘BeLEAN staat voor drie kernwaarden:
betrokkenheid, professionalisme
Operationele
praktijken
en klantgerichtheid
Attitudes
en gedrag
Klant centraal
In lean management wordt tot op het bot ontleed wat de klant werkelijk
wil en wat de klant absoluut niet wil. Wie een krentenbrood koopt wil
een voldoende aantal krenten; de bakker mag er niet te weinig in doen,
efficiënte manier de verlangens van de klant invult. Daarnaast moet hij
maar ook niet te veel. Hij moet dus een product maken dat op een
vermijden dat hij een product aflevert met een zware tekortkoming.
De volledige organisatie wordt vervolgens opgezet in functie van wat
de klant wil. Wat in het productieproces niet bijdraagt tot het realiseren
van die doelstelling, wordt beschouwd als verspilling (wachttijden,
nutteloze handelingen, overproductie, defecten …) en dient te worden
geëlimineerd.
Management op mensenmaat
Naast de implementatie van de lean-principes is de evolutie naar een
matrixorganisatie onontkoombaar: elke werknemer heeft zijn specialiteit, maar vervult meerdere rollen. Specialisatie wordt op een zo laag
mogelijk niveau georganiseerd, terwijl de overgrote meerderheid van
de werknemers polyvalent kan werken. Dit vereist een andere manier
van leiding geven: niet meer zuiver directief, maar als coach. Ideaal
investeert een leidinggevende de helft van zijn tijd in de ondersteuning
van zijn mensen. Management is dan niet langer “command & control”
Het einddoel van BeLEAN: tevreden klanten.
maar wordt “connect, support & collaborate”.
‘BeLEAN mikt op een betere valorisering van het
menselijke kapitaal in de onderneming’
Teamwerk en assertiviteit
De werknemers zijn het belangrijkste kapitaal van een onderneming.
Een boutade misschien, maar in een kenniseconomie ook een harde
waarheid. BeLEAN mikt op een betere valorisering van dat kapitaal. Lean
management gaat er van uit dat beslissingen op het laagst mogelijke
niveau moeten kunnen genomen worden. De bakkersgast die merkt dat
er te weinig meel voorzien is, moet dat niet melden aan zijn afdelingsverantwoordelijke, die dan ten rade gaat bij de chefbakker om te vragen
wat er dient te gebeuren. Hij moet autonoom kunnen beslissen of er al
dan niet extra meel moet worden toegevoegd. Voor complexere taken is
het aan het team op de werkvloer om zelf te beslissen.
Dit vraagt assertieve medewerkers, die de nodige opleiding, steun en
omkadering krijgen, passend bij hun verantwoordelijkheid.
De invoering van BeLEAN gebeurt gefaseerd in de verschillende werkplaatsen en met duidelijk gedefinieerde projectgroepen. De werkplaatsen van
Oostende en Salzinnes beten de spits af in maart 2011. In Oostende ging
een proefproject van start met de elektromecaniciens voor de elektrische
tractie. In Salzinnes kwam de afdeling logistiek, die instaat voor de verdeling
van wisselstukken en onderdelen naar de diverse werkplaatsen, als eerste
aan bod.
Ondertussen zijn in werkplaatsen zoals Mechelen en de wagenwerkplaats
Antwerpen projecten opgestart, terwijl in Oostende en Salzinnes ook andere
afdelingen met BeLEAN beginnen. Niet enkel de werkvloer is betrokken: een
aantal afdelingen van de centrale diensten van NMBS Technics zijn
eveneens van start gegaan met het proces.
Missie / Visie
Communicatiedoelstellingen
KPI’s
Management op mensenmaat
Een lean-organisatie is een lerende organisatie met een continu
verbeteringsproces:
1 een duidelijke definitie van de doelstellingen, verwachtingen Dagelijkse
evaluatie
PERFORMANCE
vertaald in key performance indicators (kpi);
Betrokkenheid
organisatie
2 het nauwer betrekken van de medewerkers bij de productie en een continue observatie van de werkvloer;
3 meting van de evolutie van de competenties van de medewerkers aan de hand van een Persoonlijk OntwikkelingsPlan (POP);
4 dagelijkse evaluatie van de prestaties van de teams en de werk-
Opvolging
competenties
plaats;
5 toetsing aan de missie en visie en evt. bijsturing van de doelstellingen.
28
> BINNENLAND
NIEUWE DIENSTREGELING
Sinds 11 december 2011 heeft NMBS de
op deze as krijgen zo een betrouwbaardere en Leuven, met vertrek te Hasselt om 20u28 dienstregeling aangepast. Het gaat hoofdzake-
treinverbinding. 5% van deze klanten en aankomst te Leuven om 21u13.
lijk om kleine wijzigingen, die rekening houden
(komende van of met bestemming Maastricht) • Door infrastructuurwerken aan de Albert-
met werkzaamheden op het spoornet en met
moet in Luik overstappen.
kanaalbruggen kunnen quasi geen treinen aangepaste dienstregelingen in het buitenland.
• Om de stiptheid op de lijn Antwerpen – Gent te meer rijden op het ringspoor rond Antwerpen. verbeteren, rijden de stoptreinen niet Antwerpen-Oost en Antwerpen-Dam worden Belangrijkste aanpassingen:
verder dan Lokeren. De IC P-treinen stoppen daarom niet meer bediend door de stoptrein • De trein Brussel-Luik-Maastricht wordt voortaan wel tussen Lokeren en Gent (haltes Antwerpen – Essen – Roosendaal. Reizigers vervangen door een verbeterde verbinding Beervelde en Gentbrugge). Reizigers voor naar Roosendaal winnen zo 5 minuten. Door Brussel-Luik-Visé (21 treinen per dag, 11 Beervelde en Gentbrugge genieten dus van de werkzaamheden wordt ook de piekuurtrein vanuit Brussel en 10 naar Brussel). Tussen een kortere reistijd.
van Antwerpen-Centraal (16u20) naar Essen Maastricht en Luik rijdt elk uur een stoptrein, • Sinds 25 september rijdt een nieuwe
(16u57) afgeschaft. De reizigers kunnen een die aansluit op de IC A-treinen naar studententrein op zondagavond tussen Hasselt stoptrein of IC-trein als alternatief nemen.
Brussel. 95% van de 17.000 dagelijkse klanten NMBS klaar voor BK en WK Cyclocross in januari 2012
Januari 2012 staat in het teken van het veld-
schap cyclocross door in Hooglede-Gits, op 28
midden op het parcours aankomen.
rijden. Op 8 januari gaat het Belgisch kampioen-
en 29 januari volgt het wereldkampioenschap in
In Koksijde werkt NMBS samen met De Lijn voor
Koksijde.
een naadloos vervoer. Er worden zowel
extratreinen als extra bussen ingelegd om een
Ook NMBS is van de partij om de bezoekers van
deze topevents een vlotte mobiliteit te
deel van de naar schatting 40.000 liefhebbers ter
plaatse te brengen.
garanderen. Ter herinnering: het WK 2007
lokte niet minder dan 14.000 treinreizigers naar Hooglede-Gits. Voor het
Belgisch kampioenschap in
Hooglede-Gits heeft NMBS
opnieuw een tijdelijk perron
voorzien, zodat de fans
Voor beide evenementen biedt NMBS
een voordelig all-inticket aan
(vervoer + toegang).
Meer info op www.nmbs.be.
29
BESTEMMING KINSHASA, DELHI OF
TORONTO MET THALYS
> BUITENLAND
Thalys en NMBS werken samen met Brussels
maatschappijen Brussels Airlines en Jet
Airlines en Jet Airways om het centrum van
Airways.
Parijs via het spoor te verbinden met
Deze samenwerking werd mogelijk gemaakt
Brussels Airport.
dankzij een nieuwe distributietechnologie,
Thalys Le Salon
Wie productief wil reizen, kan zijn vergaderingen
ook al reizend doen. Zakenmensen die voor
Thalys kiezen, kunnen terecht in “Le Salon”, een
ontwikkeld door NMBS Europe, die de
vergaderruimte voor vier personen die de nodige
Sinds 30 oktober 2011 kunnen de reizigers
reservatiegegevens van de verschillende
privacy biedt. Maar ook families of vrienden
vanuit Parijs met Thalys naar Brussels Airport
partners compatibel maakt. NMBS kan zich op
kunnen de ruimte reserveren. Dat kan via het
reizen en daar het vliegtuig nemen naar één
deze manier positioneren als belangrijke
van de vele bestemmingen van de luchtvaart-
speler in de spoorweg-luchtvaart distributie.
Contact Center van NMBS Europe
(www.nmbs-europe.com).
Voordelen van Le Salon
• Alle diensten uit Comfort 1: extra ruimte, maaltijd aan de zitplaats, internationale Amsterdam
Schiphol
kranten, Wi-Fi...
• Lederen zetels
La Haye
• Vertrouwelijke sfeer, rust en comfort
Utrecht
Rotterdam
Essen
Düsseldorf
Antwerpen
Brussels Airport
London
Maastricht
Liège
Roissy CDG
Dûsseldorf
Köln
Köln / Bonn
Thalys
Eurostar
aansluiting
Dienstregeling (dagelijks vertrek)
Brussel Nationale Luchthaven 09:46 – Paris-Nord 11:35
Paris-Nord 06:25 – Brussel Nationale Luchthaven 08:12
• Maximale flexibiliteit
Gebruiksvoorwaarden
• U dient de hele ruimte te reserveren
Brussel
Paris
Duisburg
• Gepersonaliseerd onthaal
(4 plaatsen)
• Reserveren mogelijk tot 1 dag voor het vertrek
• Enkele reis of heen-en-terug
• Beschikbaar in Comfort 1
Jean Bruggeman
in actie
Helpdesk voor
treinbestuurders
Jean Bruggeman bemant samen met drie andere collega’s de helpdesk voor
treinbestuurders. Treinbestuurders met technische problemen kunnen hen bellen.
Samen proberen ze dan zo snel mogelijk het probleem op te lossen.
Een initiatief dat moet bijdragen tot een betere stiptheid.
Jean Bruggeman zit net naast de tractie-
stuurpostrijtuig die tijdens de rit of bij het
verdelers en nabij de verkeersleidings-
eerste vertrek van de trein technische
centra van NMBS en Infrabel. Dit is het
problemen hebben die ze zelf niet direct
hart van het Belgische treinverkeer.
kunnen oplossen, kunnen ons rechtstreeks bellen. Wij proberen hen dan
De helpdesk voor de treinbestuurders
voort te helpen. Door een snelle tussen-
nmbs.tv
werd nog maar recent opgestart. Hoe
komst kan de bestuurder sneller opnieuw
Bekijk het filmpje over Jean
gaan jullie precies te werk?
vertrekken en zijn de gevolgen voor de
Bruggeman en de helpdesk
“Sinds eind juni is de helpdesk voor de
stiptheid van de treinen beperkt.
op www.nmbs.tv.
treinbestuurders operationeel. Bestuur-
De helpdesk is elke weekdag bereikbaar
ders van een locomotief, motorstel of
van 06u00 tot 22u00. Buiten deze uren
31
De helpdesk moet een gunstige invloed
hebben op de stiptheid
> EXPERTENWERK
kunnen treinbestuurders rechtstreeks
terecht bij de verdelers (het personeel
Wat als jullie het probleem van op
dat de planning en opvolging van de
afstand ook niet kunnen oplossen?
treinen verzekert).
“Onze tussenkomst duurt gemiddeld 5 à
10 minuten. Soms kan dat echter ook
Kunnen alle treinbestuurders bij jullie
oplopen tot 30 minuten. Als wij echter
terecht?
voelen dat we het probleem ook niet
“Momenteel kunnen enkel de bestuur-
kunnen oplossen, contacteren wij zo snel
ders bij ons terecht die problemen
mogelijk een technicus, die eventueel
hebben met een locomotief type 27, type
kan tussenkomen in het volgende
21 en stuurpostrijtuig M6. Binnenkort
station.”
De treinbestuurder kan terecht bij ervaren
professionals voor eventuele problemen.
komen daar ook nog de locomotieven
type 18 bij, nadat wij een opleiding
Hoe komt het dat jullie zo goed op de
technicus geweest en hebben een
gevolgd hebben. Voor alle andere
hoogte zijn en heel wat problemen
specifieke opleiding gevolgd over de
problemen met andere types materieel
kunnen oplossen?
locomotief type 27 en de stuurpost van
kunnen de bestuurders nog steeds
“De vier personen die hier momenteel
de M6-rijtuigen. Wij hebben dus allemaal
terecht bij de verdelers.”
werken zijn ofwel treinbestuurder ofwel
een goede technische kennis van het
materieel. Bovendien hebben we hier een
uitgebreide depannagehandleiding bij
Doeltreffendheid van de helpdesk
opgelost maar
trein toch afgeschaft
ons die we indien nodig kunnen inkijken.
We beschikken daarnaast over een
9%
database waarin de steeds terugkerende
problemen vermeld worden. Maar we
27%
niet opgelost
scholen ons ook constant bij. Zo rijden we
64%
af en toe mee met een treinbestuurder
opgelost en
trein rijdt verder
Aantal problemen opgelost door de
helpdesk tussen 20 juni en 31 augustus
(op een totaal van 250 oproepen)
om in levende lijve te ondervinden hoe
een locomotief reageert op bepaalde
situaties.“
ELEKTROMECHANICUS
Stéphane Vandersmissen
> Stéphane Vandersmissen is in 1982 geboren in Ukkel. > Hij volgt studies
elektronica aan het INRACI in Vorst. Vervolgens begint hij een stage als
geluidsingenieur, maar hij stelt vast dat de markt redelijk verzadigd is. > In 2006
begint hij een stage in de hst-werkplaats van Vorst, waarna hij aangeworven wordt als
technicus-elektromechanicus. Hij wil opklimmen tot eerste elektromechanicus.
07:00
DE WERKDAG VAN
STéPHANE VANDERSMISSEN
09:00 Motorblok
Stéphane bevindt zich in een zeer nauwe
gang en opent het motorblok om een
reeks testen te doen. Hij gaat na of
bepaalde onderdelen niet geleden
hebben, vervormd zijn of oververhit
geraakt zijn. Dit werk vraagt al behoorlijk
wat tijd en de welverdiende middagpauze
komt in zicht.
Magazijn
Stéphane gaat naar het magazijn de
nodige uitrusting halen, in dit geval
een geijkte meter om de hoogte van
de antennes te controleren onder de
trein, die deel uitmaken van de
veiligheidsuitrusting.
11:00
Intikken gegevens
Net voor de pauze geeft
Stéphane aan zijn chef de
checklists van de verschillende taken. De lijsten
worden vervolgens ingevoerd
om de reparaties en
bestellingen te plannen van
onderdelen (indien nodig).
33
> de werkdag
06:30
Bureau
Stéphane en zijn collega’s gaan na welke taken er
voor vandaag opgelijst staan. Stéphane krijgt drie
hoofdtaken. Eerst moet hij de antennes controleren,
dan het motorblok en vervolgens de stuurpost.
07:30
Werkput
Stéphane registreert zich alvorens in de
werkput af te dalen om zijn aanwezigheid door
te geven en te vermijden dat de trein
verplaatst wordt terwijl hij bezig is. Daarna
plaatst hij de geijkte meter (een metalen lat)
op het spoor om de hoogte van de borstel te
meten. De borstel speelt een grote rol in de
veiligheid: als hij niet op de juiste hoogte
hangt, komt hij niet in contact met de krokodil
in de sporen of beschadigt hij het toestel (de
krokodil geeft door aan de seininrichting of er
al dan niet een trein op het spoor is).
08:30
Trein aarden
Vooraleer aan het motorblok te
werken, aardt Stéphane de trein
zodat hij niet meer onder spanning
zou staan. Met een lamp bedient
hij de schakelaars om de
spanning uit te zetten.
13:00
Stuurpost
Stéphane logt in op het centraal
informaticanetwerk van de trein om
de geregistreerde gebreken te
verifiëren. Er blijken problemen met
de klimaatregeling te zijn, terwijl ook
de reservoirs van de toiletten
geleegd moeten worden.
14:30
Checklist
Op het einde van zijn
werkdag gaat Stéphane nog
even langs in het bureau
om met zijn chef de laatste
checklist door te nemen.
34
> Toen bij nmbs
Jaren ‘30
NMBS voert bandwerk in
Al einde jaren twintig voerde NMBS een
werkorganisatie volgens tayloriaanse
principes in. Door een centrale planning van
het werk en een nauwgezette omschrijving
van de taken op werkfiches, daalde het
gemiddeld aantal arbeidsuren per locomotief
met 31%, terwijl het gemiddelde traject van
een herstelde locomotief met 24% steeg.
Begin jaren dertig schakelde NMBS over op
bandwerk, in eerste instantie voor het
uitrusten van goederenwagens met
luchtremmen. In de toenmalige Centrale
Werkplaats Leuven kon die klus geklaard
Werkplaats van de maatschappij Baume & Marpent
(1950). Door haar aanpak vanaf de
jaren dertig heeft NMBS bijgedragen tot de
reorganisatie van de werkplaatsen van haar
belangrijkste leveranciers van rollend materieel.
worden op 22 uur; bij sommige spoorwegmaatschappijen duurde dat tot 80 uur.
De productiviteitswinsten van de nieuwe
onderhoud van locomotieven aan de lopende
organisatie zette NMBS ertoe aan bandwerk
band leidde tot een besparing op arbeids-
ruimer in te voeren. De herstelling en het
krachten van 15%. In totaal bedroeg de
omschakeling op bandwerk in diverse
diensten van de maatschappij 20%.
NMBS ging nog verder: ook haar toeleveranciers van rollend materieel dienden de
nieuwe inzichten toe te passen. Enkel
constructeurs uitgerust voor seriewerk
mochten intekenen op aanbestedingen. Ze
vroeg in bepaalde gevallen zelfs de werkfiches en de uitvoeringstijd van elke verrichting op.
De toepassing van die nieuwe organisatietechnieken leidde tussen 1931 en 1935 tot
een daling van het personeelsbestand met
De werkplaatsen van NMBS waren een ideaal terrein om nieuwe organisatiemethodes
toe te passen.
22%, een noodzaak gezien de oprukkende
economische crisis.
35
> MIJN NMBS
Wat als NMBS een stad was?
Leuven! Zondagavond als student langs de veertien stationnetjes vanuit het provinciestadje waar ik woonde. Zaterdagmiddag in omgekeerde zin. Daardoor zit er voor mij aan stations en
treinen ook een weemoedig trekje: afscheid nemen hoort erbij.
Je lief ging toen nog niet elk weekend met je mee.
Een dier?
Een katachtige ongetwijfeld. Lenig, slank, gestroomlijnd, spits als de
elegantie van de nieuwste treinen. Snel als het erop aankomt, maar af
en toe om haar eigen redenen eigenzinnig een pauze inlassend.
Een film?
Le Fabuleux Destin d’ Amélie Poulain. Vrolijk en dramatisch,
ingetogen en druk, stijlvol en nostalgisch. Een kleurrijke,
ontroerende caleidoscoop als de afwisseling onder de reizigers.
Majo
De Saedeleer
Majo de Saedeleer is directeur van Stichting Lezen, de vereniging
die in opdracht van de Vlaamse overheid werkt aan een beter
leesklimaat en mensen aanmoedigt om eens vaker naar een boek
te grijpen. Met NMBS heeft Stichting Lezen al sinds jaren een fijne
samenwerking. In de trein vind je immers de lezers bij uitstek:
onderweg naar verrassende of vertrouwde bestemmingen met een
boek. Eigenlijk gaat de reis altijd te snel.
(foto Koen Broos)
Een kleur?
Flessengroen. Bij voorkeur uitgevoerd in fluweel en
daardoor met een verrassende, zilveren glans als je
tegen de weefrichting in strijkt. De tint groen van de
door Henry Van de Velde in de pioniersjaren
ontworpen zitbanken van de eerste klasse, waar mijn
moeder in mocht toen ze mijn zusje verwachtte.
Een beroemde persoon?
Raymond van het Groenewoud. Iemand
die ernstig met zijn vak bezig is, met een
groot hart voor wat mensen beweegt en
een originele manier van kijken.