Drama in de LS (6-8 jaar)

INHOUD
Dankbetuiging
Voorwoord
.................................................................................................................................................................................................................................................................
5
...........................................................................................................................................................................................................................................................................
6
Drama in de lagere school
................................................................................................................................................................................................................................
7
Wat is drama?
................................................................................................................................................................................................................................
7
.............................................................................................................................
7
..................................................................................................................................
8
Het belang en doel van drama in de lagere school
Wanneer komt drama voor in de lagere school?
Toelichting bij de methode
.............................................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................
11
.....................................................................................................................................................................................................................................................
17
De verschillende werkvormen van naderbij bekeken
Thema 1: Nieuw
10
Hoi, ken je mij al?
......................................................................................................................................................................................................................
18
Een nieuwe dag!
.......................................................................................................................................................................................................................
22
Donkere kantjes
.........................................................................................................................................................................................................................
25
Ik voel me vandaag zo ...
..................................................................................................................................................................................................
27
....................................................................................................................................................................................................................
30
.............................................................................................................................................................................................................................................
33
Een levende prent
Synthese
..............................................................................................................................................................................................................
35
.......................................................................................................................................................................................................................................................
36
Thema 2: Brr, het wordt koud!
Muze
Wij gaan op berenjacht
Kriebelpoten
.......................................................................................................................................................................................................
38
....................................................................................................................................................................................................................................
40
..........................................................................................................................................................................................................................
43
.........................................................................................................................................................................................................................................
46
.............................................................................................................................................................................................................................................
50
................................................................................................................................................................................................................................................
53
Spinnenkriebels
IJsbeelden
Synthese
Thema 3: Fantasia
..................................................................................................................................................................................................................
54
..................................................................................................................................................................................................................................
57
.....................................................................................................................................................................................................................................
60
Oinkepoinketoinke
Hocus pocus
Marionetten
..............................................................................................................................................................................................................
63
..............................................................................................................................................................................................................................
66
.............................................................................................................................................................................................................................................
71
........................................................................................................................................................................................................................................................
73
Miauw, woef, mééé
Dierencarnaval
Synthese
Thema 4: Groei
Ballonnenpret
De levenscirkel
................................................................................................................................................................................................................................
74
............................................................................................................................................................................................................................
76
...................................................................................................................................................................................................................
79
...................................................................................................................................................................................................................................................
82
Puntje puntje punt
Durven
.........................................................................................................................................................................................................................................
85
.............................................................................................................................................................................................................................................
88
Rozenrood
Synthese
INHOUD
3
Thema 5: Zomerpret
.......................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................
92
.......................................................................................................................................................................................................................................
95
Zomerfantasietjes
Zomerpret
Mmm, lekker!
.............................................................................................................................................................................................................................
100
...........................................................................................................................................................................................................................
103
.........................................................................................................................................................................................................................................
105
.....................................................................................................................................................................................................................................................
107
.....................................................................................................................................................................................................................................................................
108
Expeditieroute
Synthese
Concordantielijst
4
INHOUD
98
.....................................................................................................................................................................................................................
Strandgenoegen
Bibliografie
91
IK VOEL ME VANDAAG ZO …
25 min.
Beginsituatie:
• De leerlingen hebben al enige speldurf ontwikkeld en overwinnen stilaan hun lichamelijke en psychische gêne.
• De leerlingen hebben tijdens de voorbije lessen rond non-verbale spelvormen geïmproviseerd.
Doelstellingen:
VVKBaO
3.3
5.3
7.1
OVSG
1.1
1.6
3.10
GO
3.2
3.5
Materiaal:
• kaarten met gevoelens voor alle leerlingen (zie bijlage)
Klasorganisatie:
• Deze les kan best plaatsvinden in een grote ruimte (refter, turnzaal) tenzij je over een
klaslokaal beschikt waarin voldoende ruimte overblijft wanneer stoelen en banken aan
de kant geschoven zijn.
Inleiding
Kern en slot
THEMA 1: ACTIVITEIT 4 – IK VOEL ME VANDAAG ZO …
27
Werkwijze:
Inleiding:
Het spel ‘Schipper mag ik overvaren’
Jij bent de schipper. Telkens wanneer de leerlingen het lied gezongen hebben, geef je
hen de opdracht om met een bepaald gevoel over te lopen: bang, boos, blij, verliefd,
zenuwachtig ... Leerlingen die je niet kunnen overtuigen worden afgetikt.
Kern:
Fase 1:
De leerlingen gaan in een kring zitten. Vraag hen om een heel boos gezicht te trekken.
Daarna moeten ze een blij, bang, verdrietig, verliefd ... gezicht trekken.
Fase 2:
Jij begint met een gezicht te trekken naar de leerling links van jou. Die leerling moet
dat gezicht nadoen en hetzelfde gezicht trekken naar de leerling ernaast ... Zo gaat het
gezicht de hele klas rond. Op het einde vraag je welk gezicht je getrokken hebt.
Herhaal het spel met verschillende gevoelens.
Fase 3:
Je deelt kaartjes uit met de gevoelens bang / boos / blij / verdrietig. Iedere leerling krijgt
een kaartje. Je duidt één leerling aan, die in het midden van de kring zijn gevoel met
behulp van mime mag komen uitbeelden. De leerlingen die denken dat ze hetzelfde gevoel hebben, mogen erbij komen staan en trekken hetzelfde gezicht. Controleer de kaartjes. Alle gevoelens komen op die manier aan bod. Je kunt het spel een paar keer herhalen.
Slot:
Dirigentje
Eén leerling verlaat even de kring. Er wordt een ‘dirigent’ aangeduid die een bepaald gezicht trekt. Al de andere leerlingen doen hem na. De dirigent verandert af en toe van
gelaatsuitdrukking; de andere leerlingen moeten hem volgen. De leerling die uit de groep
werd gehaald moet raden wie de ‘dirigent’ is.
Varianten:
• Bij fase 2 kun je ook de leerlingen een emotie in de kring laten overbrengen. Ze trekken dan een kaartje, beelden het vermelde gevoel uit naar hun buur links enz.
• Wanneer de leerlingen bij het spel met de kaarten niet alleen in het midden van de
kring durven te komen staan, kun je hen ook in stilte laten rondlopen en hen zo hun
gevoel laten uitdrukken, zodat ze op die manier hun andere groepsleden kunnen terugvinden.
Tips:
• Let erop dat de leerlingen de nadruk op hun mimiek leggen! Het is niet de bedoeling
om hier met klanken en geluiden te werken.
28
THEMA 1: ACTIVITEIT 4 – IK VOEL ME VANDAAG ZO …
THEMA 1: ACTIVITEIT 4 – IK VOEL ME VANDAAG ZO …
29
IJSBEELDEN
25 min.
Beginsituatie:
• De leerlingen hebben al rond ‘tableau vivant’ gewerkt.
• De leerlingen hebben tijdens een vorige les al ervaring opgedaan rond het gericht
kijken naar een houding, om die later over te nemen.
Doelstellingen:
VVKBaO
1.1
1.5
2.1
2.2
2.5
OVSG
1.5
1.7
1.17
GO
3.7
Materiaal:
• een ruim lokaal
• tekeningen met een zeer verschillend karakter en een uiteenlopende uitstraling: skiër,
bergbeklimmers, skater (zie bijlage)
Klasorganisatie:
• Een ruim lokaal is ideaal, maar als je stoelen en banken aan de kant kunt schuiven,
komt een gewoon klaslokaal ook in aanmerking.
Inleiding
46
Kern en slot
THEMA 2: ACTIVITEIT 5 – IJSBEELDEN
Werkwijze:
Inleiding:
De leerlingen verspreiden zich over de ruimte. Geef hen telkens de opdracht om zich op
een andere manier voort te bewegen: vlug, traag, met grote passen, op de tenen,
hoog en laag ... Zorg voor variatie in tempo en houding.
Op een afgesproken teken, bv. handgeklap, vraag je de leerlingen om de houding van
dat moment te ‘bevriezen’. Samen met de leerlingen overloop je de kenmerken van die
houding: hoog of laag, op de tenen, benen ver open ... Op die manier worden de leerlingen zich bewust van hun eigen lichaamshouding.
Kern:
Fase 1:
Bekijk en bespreek een aantal foto’s en/of beelden samen met de leerlingen. Wat is de
richting van de foto’s? De leerlingen vertellen in welke richting de zaken op de foto bewegen. Hoe zien ze dat? We kunnen dat afleiden uit houdingen, bv. het lichaamsgewicht
helt naar voor ...
Splits de groep vervolgens in twee. De ene groep kijkt toe hoe de andere groep bepaalde
opdrachten uitvoert. Telkens wanneer de leerlingen ‘bevroren’ zijn, overloop je samen
met de andere leerlingen hun lichaamshouding.
Opdrachten:
• Ga naar de deur en bevries.
Bespreking: ogen gericht op de deur, benen uit elkaar, voorste been richting deur ...
• Ga per twee staan, buig naar elkaar toe en bevries.
Bespreking: lichaam helt naar voor, trui valt vooraan wat naar beneden, achteraan gaat
trui omhoog ...
• Ga op je hurken zitten en bevries.
Bespreking: benen in een hoek, handen klaar om op de grond te zetten ...
• Veeg het bord af en bevries.
Bespreking: hand in de lucht ...
• Huppel en bevries.
Bespreking: één been gebogen omhoog, armen lichtjes gespreid ...
• Geef elkaar een hand en bevries.
Bespreking: handen gaan naar elkaar toe of hebben elkaar al vast, leerlingen kijken
elkaar aan of kijken naar elkaars handen ...
Fase 2:
Hang telkens een foto aan het bord. Samen met de leerlingen overloop je de personages op de foto, hun richting, hun houding. Laat telkens enkele leerlingen naar voor komen die de personages zo correct mogelijk moeten uitbeelden, rekening houdend met
hun richting en houding.
Fase 3:
Deel de klasgroep in kleinere groepen van drie of vier leerlingen in. Geef elke groep
een foto, die ze moeten bespreken zoals voordien klassikaal gebeurd is. Nadien beeldt
elke groep de foto in een ‘tableau vivant’ uit.
Slot:
Hang de foto’s van de verschillende groepen aan het bord. De leerlingen komen groep
per groep vooraan hun foto uitbeelden. De andere leerlingen in de klas geven aan welke foto met het beeld overeenkomt. Vraag waaruit ze dat afleiden. Is de houding correct? Is de richting correct?
THEMA 2: ACTIVITEIT 5 – IJSBEELDEN
47
Tips:
• Geef een duidelijke tijdsduur, met begin en einde, van een fixatie aan. Laat de leerlingen niet té lang staan. Dat leidt tot een te grote inspanning en zelfs tot verkramping.
48
THEMA 2: ACTIVITEIT 5 – IJSBEELDEN
THEMA 2: ACTIVITEIT 5 – IJSBEELDEN
49
DURVEN
25 min.
Beginsituatie:
• De leerlingen zitten in de ontwikkelingsfase waarin ze stilaan hun eigen willetje gaan
doordrukken. Ze dagen elkaar uit, willen stoer zijn ...
• De leerlingen zijn waarschijnlijk al wel eens betrapt toen ze iets deden wat niet mocht.
• De leerlingen hebben al met gedichten gewerkt.
Doelstellingen:
VVKBaO
3.1
5.4
8.3
10.3
OVSG
1.16
2.7
3.6
3.9
GO
3.2
3.5
3.7
Materiaal:
• gedicht ‘Durven’” van DEPONDT, L., Dichter bij mij, Mechelen, Bakermat, 1998 (zie
bijlage)
• eventueel zonnebrillen, leren vest, jeansvest, muziek, microfoon ...
Klasorganisatie:
• Deze les kan gewoon in de klas plaatsvinden.
Inleiding, kern en slot
82
THEMA 4: ACTIVITEIT 4 – DURVEN
Werkwijze:
Inleiding:
Tijdens het inleidende kringgesprek vraag je aan de leerlingen of ze wel eens durven
schelden. Wanneer doen ze dat? Welke scheldwoorden gebruiken ze dan? De leerlingen mogen gedurende een bepaalde tijd schelden. Alle scheldwoorden die ze kennen,
mogen ze roepen.
Vraag hen vervolgens of dat wel mag. Zijn ze al eens betrapt geweest? Hoe voelden ze
zich toen?
Kern:
Fase 1:
Organiseer een wedstrijdje ‘Wie kijkt het stoerst?’.
Jij bent de presentator en wijst de leerlingen in de klas op de houding die de leerlingen
vooraan in de klas aannemen.
De leerlingen gaan zich inleven in het gevoel om stoer, cool, uitdagend te zijn. Ze komen
per vier naar voor, waar jij zonnebrillen, een leren vest, een jeansvest ... hebt liggen. De
leerlingen mogen een attribuut kiezen en kijken om ter stoerst in de klas: armen gekruist,
brutale snoet, uitdagende blik ... De leerlingen in de klas, die op dat moment jury zijn, kiezen de stoerste van de vier. Die mag blijven staan. Herhaal de oefening tot iedere leerling vooraan is geweest. De stoersten gaan nog een keertje met zijn allen naar voor en
dan wordt de allerstoerste gekozen. De leerlingen verwoorden waarom ze hem of
haar gekozen hebben en verwijzen daarbij naar de houding van de leerling.
Fase 2:
Idem als fase 1, maar nu wordt het een wedstrijdje ‘Wie is het meest geschrokken of
verlegen?’. De leerlingen moeten zich inbeelden dat ze net door hun mama betrapt zijn
bij het stelen van een snoepje uit de snoepdoos.
Fase 3:
Leer de leerlingen het gedicht ‘Durven’ aan.
Fase 4:
De leerlingen gaan het gedicht dramatiseren. Op basis van de oefeningen uit fase 1 en
2 kunnen ze zich ‘stoer’ en ‘betrapt’ gedragen. Doe dit eerst een paar keer klassikaal.
Daarna oefenen de leerlingen het gedicht per twee in.
Slot:
De leerlingen brengen hun gedicht per twee voor de klas. De durvers mogen ook alleen
naar voor komen als ze dat willen.
De leerlingen in de klas observeren zorgvuldig. Verdeel hen in twee groepen. De ene
groep let op het stemgebruik. Klonk het uitdagend, durfden ze te roepen, hoorde je dat
ze geschrokken waren? De andere groep let op de lichaamshouding. Keken ze uitdagend en nadien geschrokken? Geef de leerlingen voldoende de kans om hun mening te
verwoorden, durf doorvragen ... Ze moeten kritisch naar elkaar en zichzelf leren kijken.
Tips:
• Je kunt de wedstrijd opvrolijken door de leerlingen te laten defileren, zoals in een
modeshow. Jij kunt hen aankondigen met een microfoon en de leerlingen in de klas
wijzen er telkens op hoe de lichaamshouding van de leerlingen vooraan in de klas is.
• Bij de bespreking van hun voordracht is het belangrijk dat de leerlingen eerst positieve commentaar krijgen. Laat de leerlingen in de klas eerst verwoorden wat heel
goed was. Vraag hen daarna waarop de spelers nog moeten letten. Vervolgens verwoord jij één aandachtspunt waaraan de leerlingen de volgende keer extra aandacht
moeten schenken.
THEMA 4: ACTIVITEIT 4 – DURVEN
83
Bijlage:
Gedicht:
Durven
Ik
niet durven?
O nee?
Luister maar:
“Stomme uil!”
“Flauwe trien!”
“Blote kont!”
O jee!
De juf heeft het gehoord
‘k Hou beter maar mijn mond.
(DEPONDT, L., Dichter bij mij, Mechelen, Bakermat, 1998)
84
THEMA 4: ACTIVITEIT 4 – DURVEN