Energia nuklearraren politika auzitan jarri dute - datu
Transcription
Energia nuklearraren politika auzitan jarri dute - datu
Asteartea Martxoaren 15a 2011. IX. urtea 2.396. zenbakia 1,20 € www.berria.info ‘At!’,gaur,Bilbon Etxepare institutuaren asmoen berri, aktore eta musikarien eskutik q 32 Energia nuklearraren politika auzitan jarri dute Japoniako zentraleko leherketek Japonia alarma nuklearrean dago. Bilakaera nolakoa izango den begira dago mundua, baina Alemaniak eta Suitzak dagoeneko iragarri dituzte hainbat neurri Japonian salbamendu taldeen lehentasuna hondakinetatik bizirik daudenak ateratzea da. Hildakoak 10.000tik gora izan daitezkeela uste dute q 2-3 Haur baten eta emakume baten erradiazio kopurua neurtzen, atzo, Kawamatan, Fukushima eskualdean. Hango zentral nuklearrean izan dira leherketak. ASAHI SHIMBUN / EFE Sortu legezta dezaten exijitu du euskal gehiengo sindikalak Bengoak dio «antolatutako azpijokoa» egon zela Gurutzetako kontratazioetan Iberdrolaren %6 erosi du Qatar Holdingek 2.000 milioi euroren truke Eusko Legebiltzarrean Sortuk ere parte hartuko lukeen osoko bilkura batera dei dezan eskatu dio Iñigo Urkulluk Patxi Lopezi q 6-7 ‘Marguello auzia’dela-eta Legebiltzarrean irekitako ikerketa batzordea amaitu da. Orduko Osasun sailburu Gabriel Inclanek akusazioak ukatu ditu q 11 Akziodun nagusien artean hirugarrena izango da, ACSren eta BBKren atzetik. Oraingoz, ez du administrazio kontseiluan sartzeko asmorik q 16 p GAUR 40 ORRIALDE q HARIAN 2 IRITZIA 4 EUSKAL HERRIA 6 EKONOMIA 16 Athleticek luzapenean lortu du berdinketa Luzapeneko azken segunduetan lortu du talde zuri-gorriak berdinketa Getaferen aurka q 22 2 2 Getafe Athletic MUNDUA 18 q KIROLA 22 q AGENDA 27 q PLAZA 32 2 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Harian› Japonia D Lurrikara %24,9 Martxoaren 11ko lurrikararen epizentroa. Richter eskalan 9 gradu pJaponiako energiaren jatorria. Japonia da munduan erreaktore nuklear gehien dituen hirugarren herrialdea; 54 erreaktore ditu —46.821 megavatioko potentzia— eta beste bi ari dira eraikitzen. Uhartean erabiltzen den argindarraren %24,9 du jatorri nuklearra. Japoniako Itsasoa Fukushima I (Daiichi) JAPONIA Tokio Ozeano Barea 442 Erreaktoreak( *) pMunduan dauden erreaktoreak. IAEA Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziaren azken datuen arabera, munduan 442 erreaktore daude —375.001 megavatio—. Egun 29 herrialdetan ekoizten da energia nuklearra eta beste 65 erreaktore ari dira eraikitzen. pAEB pFrantzia pJaponia pErrusia pHego Korea pErresuma Batua pIndia 104 (1) 59 (1) 54(2) 31(11) 20(5) 19 18(5) Eztabaida nuklearra piztu da Zentral nuklearren egoeraren bilakaera argitu bitartean, berriz, zentralaren inguruan ezarritako hogei kilometroko segurtasun eremutik 184.670 bizilagun mugitu behar izan dituzte. Fukushima ‘‘ Eztabaida sakonari heldu aurretik gertaera nola bukatzen den ikusi behar da oraindik» FERNANDO PLAZAOLA EHUko Fisika Aplikatuko katedraduna «Japoniako gertakizunek energia nuklearraren indarra erakutsi dutela esatea tragikoa da» JOSE LUIS GARCIA Greenpeaceko energia alorreko arduraduna II zentralaren inguruan ere hamar kilometroko babes eremua ezarri dute, bertako arazoak txikiagoak diren arren. Pertsonen erradiazio maila neurtzeari ekin diote Japonian. Irudian, Kawamata herriko biztanleak. ASAHI SHIMBUM / EFE «Seguru aski» hiru erreaktoreren nukleoak urtu direla aitortu du Japoniako Gobernuak; istripua larriagoa dela uste du Frantziak Alemaniako zentralen iraupena luzatzeko plana bertan behera utzi du Merkelek Jon Rejado Fukushima I zentralaren inguruko alarma nuklearrak bete-betean jarraitzen du, eta eztabaida nuklearra piztu da berriz mundu zabalean. Japoniako Gobernuak aitortu duenez, «seguru aski» zentral nuklear horretako sei erreaktoreetatik hirutan nukleoak urtu dira, hau da, erregai nuklearra hozteko ahaleginek huts egin eta erregaia egoera soli- dotik likidora igaro da beroaren ondorioz. Japoniako Gobernuaren usteak beteko balira, nukleo osoa edo zati bat urtu izan balitz, euste ontzia litzateke isuria saihesteko babes nagusia, eta, hain zuzen ere, ontzi horien inguruan ari dira orain lanean, eraikina bere horretan mantentzeko. Altzairu eta betoiz egindako ontzi horiek lurrikaran kalterik izan ez zutela jakinarazi du Japoniako Gobernuak. Erreaktoreen nukleoa urtuta isuri nuklear larria gertatzeko arriskua handitu arren, adituek uste dute, horrelakorik gertatuta ere, ezin dela parekatu Txernobilekin. Fernando Plazaola EHUko Fisika Aplikatuko katedradunak gogorarazi du kasu horretan zentrala lanean ari zela isuria gertatu zenean, eta Fukushimakoa, aldiz, duela lau egun gelditu zutela. Bide batez, Japoniako zentralek euste ontziak dituztela jakinarazi du; Txernobilen ez zegoen horrelakorik. Fukushima I zentralean izandako leherketen inguruko informazioa nahasia da, batez ere, atzo izandakoaren inguruan. Japonian eguerdia zela hidrogeno leherketa bat gertatu zen hirugarren erreaktorean, lehen erreaktorean izandakoaren modukoa. Leherketak bertan lanean zeuden 11 pertsona zauritu zituen, eta isuri nuklearren alarma piztu zuen berriz. Ordea, leherketa «kimikoa, eta ez nuklearra» izan zela argitu du Energia Atomikoko Nazioarteko Erakundeak, eta euste ontzietan kalterik ez duela eragin gaineratu du. Eztandarekin batera, bigarren erreaktorea arazo iturri bihurtu zen atzo. Lehen eta hirugarren erreaktoreekin gertatu bezala tenperatura behar baino gehiago igo zen eta itsasoko urarekin hoztu behar izan zuten, ohiko sistema tsunamiaren ondorioz hondatu baitzen. Hozte sistema horrek nukleoaren urtzea du helburu, batez ere. Gas isuri «kontrolatuak» egin behar izan dituzte azken egunotan istripu larriagoak saiheste aldera. Europa, bilakaeraren zain Japoniako Gobernua egoera kontrolpean mantentzen saiatzen den bitartean, munduko herrialde askok krisi nuklear horren bilakaerari adi daude. Alemanian indarrean dauden zentral nuklearren biziraupena luzatzeko plana hiru hilabetez atzeratzea erabaki du Angela Merkelek. Alemaniako zentral nuklearrak seguruak direla nabarmendu zuen iragan larunbatean kantzilerrak; orain, ordea, batez beste zentralen biziraupena hamabi urtez luzatuko duen planari buruzko erabakia atzeratu du. Suitzak, bitartean, behin-behinean utzi du bertan behera bost zentral nuklearren inguruan zegoen eztabaida. Gobernuak zentral berrietarako baimenak ez banatzeko erabakia hartu du, eta martxan daudenen segurtasuna aztertuko dutela jakinarazi du Suitzako Energia ministroak, Doris Leuthardek. Austrian, berriz, energia nuklearraren aurkako jarrera argia 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 3 8›› Daniel Hegoburu Europe Ecologie Berdeen hautagaia kantonamenduko bozez hizketan 18›› Nazioarteak Gaddafi bakartu badu ere, gerra irabazten ari da Japonia D Lurrikara pKanada pAlemania pUkraina pTxina pSuedia pEspainia pBelgika pTxekia pSuitza *Eraikitzen ari diren erreaktoreak duen herrialdean, Europako zentral guztien segurtasuna aztertzeko probak eskatu du Nikolaus Berlakovich Ingurumen ministroak. Frantzia, berriz, beste muturrean da. Europan erreaktore gehien dituen lurraldea bada ere, istripuei behar besteko garrantzia ez ematea leporatu dio Japoniako Gobernuari. Frantziako Segurtasun Nuklearreko Agintaritzaren arabera Fukushiman gertatutakoa Three Miles Islanden (Pensilvania, AEB) gertatutako istripu nuklearra baino larriagoa da, Txernobilen mailara heldu ez arren. AEBko istripua 5. mailan kokatu zuten istripu nuklearrak neurtzeko mailan. Japoniak 4. mailan kokatu du Fukushimakoa. «Deuseztatzaileena» Azken gertaerek denbora galdu behar ez dela erakusten dutela nabarmendu du Jose Luis Garciak. Greenpeaceko energia alorreko arduradunak uste du energia nuklearra gizakiaren «asmakizun deuseztatzaileena» dela, eta energia mota horrekin bukatzeko pausuak eman behar direla: «Japoniako gertakizunek energia nuklearraren indarra erakutsi dutela esatea tragikoa eta patetikoa da». Energia nuklearra ordezkatzeko nahikoa baliabide daudela azaldu du ere, eta eredu aldaketa ahal den azkarren egin behar duela gaineratu du, horretarako «borondate politikoa» baino ez delako behar. Plazaolak zehaztu du, hala ere, ez dela komeni erabakiak une hauetan hartzea: «Eztabaida sakonari heldu aurretik gertaera nola bukatzen den ikusi behar da oraindik». Fukushima I zentralean gertatzen denaren arabera eztabaidak norabide ezberdinak har ditzakeela uste du. Hala, nukleoa urtu eta isuri toxikoa egonez gero energia mota hori «bertan behera» gelditu badaiteke ere, isuririk gertatzen ez bada industria nuklearrak bere burua berrindartuta ikusi dezakeela gaineratu du. Gertatzen dena gertatzen dela, Fukushima I zentrala ez dutela berriz ere martxan jarriko zehaztu du, isuririk gertatzen ez bada ere, eta zentrala garbitzeko denbora luzea beharko dela. 18 17 15 (2) 11 (27) 10 8 7 6 5 Bielorrusian zentral nuklear bat eraikitzea onartu dute Aleksandr Lukaxenko Bielorrusiako presidenteak zentral nuklear bat eraikitzeko dekretua sinatu izana polemika piztu du. Txernobilgo zentraletik 25 kilometrora dago muga eta herrialdearen %23 kutsatu zen istripu nuklearraren eraginez; 1,7 milioi lagunek pairatzen dituzte egun isuri toxikoaren ondorioak. 131.000 pJaponiako galera ekonomikoak. Credit Suisse bankuak aurreikusi du 131.000 milioi euroko galera ekonomikoak eragingo dituela hondamendiak Japonian; Barne Produktu Gordinaren %3. Eqecat eta Air Worldwide enpresek 72.000 milioi euroko galera aurreikusi dute. Garoña ixteko eskatu dute hainbat talde ekologistak Fukushimakoarekin dituen antzekotasunez ohartarazita, Garoñako zentral nuklearra ixteko eskatu dute Eguzkik eta Ekologistak Martxan-ek —talde horrek jakinarazi du tekniko japoniarrak iazko ekainean egon zirela zentralean—. Bizi! mugimenduak, berriz, elkarretaratzea egingo du ostiralean Baionan. Hildakoen zerrenda ofiziala uneoro ari da puzten, eta erreskate taldeen lana da orain lehentasuna bizirik daudenak ateratzeko; 10.000 hildako baino gehiago egon daitezkeela uste dute. Nahasmena ordu kritikoetan Amagoia Mujika D Otsuchi herriko irudi bat. Iwate prefekturan dago herria. ASAHI SHIMBUN / EFE Hondakinen artean bilaketa lanetan ari diren herritarrak, Otsuchin. A. S. / EFE Erreskate taldeak lanean Natorin, Miyagi prefekturan. ALEX HOFFORD / EFE enbora kontra dauka Japoniak, desagertuak bizirik aurkitzeko orduak kontatuak. Hango erreskate taldeak nazioartekoen laguntzaz gau eta egun zeregin horretan ari dira, baina dagoeneko nabaritzen hasiak dira zein diren joan den ostiralean tsunamia eragin zuen lurrikararen benetako ondorioak. 1.897 zen atzo hildakoen inguruan eman zuten azken kopuru ofiziala, eta 3.002 desagertuena. Izen-abizenekin tarteka ematen duten baieztatutakoen heriotzen zerrenda, ordea, ehunka lagunekin puztuz doa partea zabaltzen duten aldiro, errealitatea askoz gordinagoa dela dakitenen atsekabearekin zabaldu ere, 10.000 baino askoz gehiago izan daitezkeela baitiote iturri ez ofizialek. Miyagiko kostaldean 2.000 gorpuren berri eman zuten atzo; mila inguru Ojikako hondartza batean aurkitu dituzte, eta beste horrenbeste Minamisanrikun. Hiri horretako herritarren erdiak baino gehiago desagerturik daude —9.500 pertsona—, baina litekeena da horietako askok alde egin izana babes bila. Otsuchi kostaldeko herriko 8.000 biztanleen berririk ere ez dago, eta oraindik zerrendetan jasota ez dauden gorpuak pilatzen dira itsasoan eta hondakinen artean. Lurrazala miatzen eta lurra irentsi zuen olatuak utzitako hondamendiaren artean 100.000 baino pertsona gehiago dauden lanean, militar, suhiltzaile, mediku eta boluntarioen artean, eta kanpotik iritsitako laguntza berezia ere ezinbestekoa izaten ari da bizirik daudenak ateratzeko eta gorpuak lehenbailehen topatzeko gaixotasunik eragin ez dezaten. Txina eta Errusia Japoniarekin auzitan diren herrialdeetako buruzagiek ere giza laguntza eta ekonomikoa eskaini dute. Lagunen eta bizilagunen bila dabiltzan profesionalen eta herritarren mugimendua geldiarazten dute tarteka erreplika sendoek, eta izua agertzen da berriro. Dardara hasten denean, lehenbizi nork bere burua arriskuan dagoen begiratu behar du, eta ondoren senideena, eta minutu batzuetara nola dauden bizilagunak. Umetatik erakusten diete modu horretara erantzuten lurrikaretan, eta bete egiten dute. Horrelako egoerek sortzen duten beldurrari buruz ez dago protokolorik ordea, baina testuinguru latzenean egonda ere, harrigarria da herritarrak izaten ari diren jarrera pausatua eta elkartasuna. Ez dago arpilatzerik zer edo zer eramateko aukera dagoen lekuetan, eta elikagaiak eta ura banatzen dituzten puntuetan orduak egiten dituzte zain, inori kontuak eskatu gabe. Eta haien jarrerak baieztatzen du agintariak esaten ari direna: ordezkari politiko, sozial eta ekonomikoak sarraskia herritarren batasunari esker gaindituko dela diote. Egunik gogorrenak Baina batasuna ez da dena, batez ere ezjakintasuna eta nora eza jasaten ari direnentzat, gertukoen berri ez dakitenentzat. Beti bezala, haurrak dira egoera horietan ahulenak, eta gobernuz kanpoko erakundeak esaten ari dira 70.000 ume desplazatu daudela, etxea galdu eta haien inguruarekin zerikusirik ez duten giroetan, urduri, horietako asko gurasoengandik urrun, seismoak, tsunamiak edota alerta nuklearrak banatu dituztelako. Atzokoa astelehen atipikoa izan da japoniar gehienentzat, lanegun ez ohikoa, besteak beste, Tokion igogailurik ez dabilen etxe orratzeko langilearentzat edo lan gehiago eginez greba egitera ohitua dagoenarentzat, fabrikak ixtea erabaki dutelako denbora zehazgabe baterako. 4 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Harian › Iritzia Ziztadatxoak Minamisanriku A J historia luze bezain bortitz baten salaketa, gero berriro barruko orrietara itzuli albisteak, morboa gizendu. Akaso neu ere morboak eraman ninduen, baliteke, ezin nituen begiak kenstebete da, zazpi egun baino ez, du. Auzitegiak erabaki du bere bikotekigaur zortzi martxoaren 8a zen, eta de ohiari 37 labankada ematea ez zela emakumeek, behingoagatik, presentzia izan ankerra, ez zela grinaz aritu, eta 17 irabazi zuten meza medioetan, hori bai, urteko zigorra 12ra jaitsi diote. urteko egun bakarra zutela jakinda. IsilOrain gutxi irakurri nion Mark Twaini tzeko, ezkutatzeko eta azpiratuta manedozein egunetan idazteko modutentzeko estrategiarik onena da, leku ko esaldi bat, baina gaurkoan priegin, ahotsa eman urtean behin, almeran datorrena: historia ez da darrikapenei altaboza jarri, zenbaerrepikatzen, errimatu egiten du. kiak eman, datuak eskaini, erreEta Frida Kahloren Unos portajeak idatzi, injustizia salatu, feministen adierazpenak jaso, cuantos piquetitos koadroa Bilboko manifestazioaren etorri zait gogora. irudiekin ireki albistegiak 1935ekoa da. Ziztadatxo eta egunkariak, egunerobatzuk eman zizkiola Jira koa salbuespen bihurtu, esan zuen gizonak, Xabier Gantzarain egun bakarrera mugatu orduan ere. Zuzendaria: Martxelo Otamendi Zuzendariordea: Enekoitz Telleria Edizio arduraduna: Lurdes Huizi Argitaratzailea: Euskal Editorea SM Publizitatea: Iragarri SM Lege gordailua: SS-0662/03 Batzorde parekidea: 0712I84059 Egoitza nagusia: Martin Ugalde kultur parkea. Gudarien Etorbidea, z/g. 20140 Andoain. Telefonoa: (0034) 943-30 40 30 Faxa: (0034) 943-30 09 43 Webgunea: www.berria.info Posta elektronikoa: [email protected] Publizitatea: [email protected] Harpidetza saila: (0034) 943 - 30 43 45 Date: 15/03/2011 Exemplaire: 2.396 Editeur: Euskal Editorea s.l. Directeur de publication: Martxelo Otamendi Comission paritaire: 0712I84059 Delegation Labourd: Lisses 3, 64100-Baiona. Tel.: (0033) 559256220. Fax: (0033) 559254303. E-mail: [email protected] ORDEZKARITZAK Araba: Bizenta Mogel, 6. Posta kodea: 01008 Gasteiz. Telefonoa: 945-15 04 52. Erredakzioko faxa: 945-14 83 07. Posta elektronikoa: araba @berria.info. Bizkaia: Uribitarte kalea, 18, 3. C. Posta kodea: 48001 Bilbo. Telefonoa: 94-435 26 00. Erredakzioko faxa: 94-423 49 75. Posta elektronikoa: [email protected]. Lapurdi: Lisses, 3. Posta kodea: 64100 Baiona. Telefonoa: 559-25 62 20. Faxa: 559-25 43 03. Posta elektronikoa: lapurdi @berria.info. Nafarroa: Iratxeko Monasterioa, 45, 13. Posta kodea: 31011 Iruñea. Telefonoa: 948-36 66 22. Publizitatea: 948-36 66 23. Posta elektronikoa: [email protected]. berria hen begi luzeek. Zutik geratu den egoitza bakarra ospitale publikoa da. Sinets ezina, zuzenean ikusi izan den Fukushima 1 nukleartegiaren zartaketa bezain. Bizirauleak sukaldeetan zerraturik egoaponia iparraldeko lurrikara eta tsutera behartzen dituzte jagoitik, gune honamiaren ondorioz bi izen iltzatzen rretan, irratiaktibitatea gora doalako. zaizkigu muinetan: Minamisanriku eta Entzun dira europako nuklear lobbyen Fukushima, biak Hokusai margolariak berak nehoiz irudikatuko ez zuen sarras- bozeramaileak agitua hitzez mendratzen, lanjerrik ez bailitzan. ki baten ikur. Breaking news sailetako Basho haiku idazlea sokorrilaitxurak lerratzen dira pantailetan eta rien artean dabil jadanik, itzal. hatsik gabe gaude: uholde erralEz daki nola azaldu herritarren doiak etxeak, beribilak, ontziak, zadolorea. Nehor ez da horrelako karrak, lantokiak denak eramaten makurrari apailatzen. Idatzi du, zituen, ordu erdi eskas gertatu ikanegarrez: hautsi da lurra, uhinararen ondotik. ren ikara, atomo nauzu. Minamisanriku portuan Edo antzeko zerbait. hamar mila jende desaZorionaren irla da fugerturik daude. Hiria karBira tetarik ezabatua dela erakushima eta mundu oro Itxaro Borda kusten dute google eartmina. Euskara eta paleosardoa, senide hurbilak? Juan Martin Elexpuru Idazlea B etidanik asko idatzi izan da euskararen ustezko senideei buruz. Mende luzez aditu gehienek ziurtzat jo zuten iberiera eta euskara gauza bera zirela, eta Iberiar Penintsulako eta Frantzia hegoaldeko zati handi batean hitz egindako hizkuntzaren azken hondarra zela euskara. Baina XX. mendeko lehen herenean alfabeto iberiarra deskodetu eta testuak irakurtzen hasi zirenean, jabetu ziren ez zela gauza handirik ulertzen euskararen laguntzaz, nahiz eta lexiko eta morfologia alorreko zenbait kidetasun egon. Gaur egun ere jarraitzen du auziaren gaineko eztabaidak, baina, antzak antz, gehientsuen ustea da ez direla hizkuntza-familia berekoak. Era berean, oso aspalditik pentsatu izan da Kaukasoko zenbait hizkuntzaren senidea dela, baina badirudi egin diren konparaketalan ugariek urruneko senitasuna besterik ez dutela adierazten. Amaziga, etruskoa, zenbait hizkuntza asiar eta siberiar, eta baita amerindiar ere, begiz jota dituzte hainbat hizkuntzalarik. Orain arte dakigunetik ondoriozta liteke euskara ez dela beti isla izan, oraindik bizirik dagoen zenbait hizkuntzaren senide izango zela antzina-antzina, baina antzak oso txikiak direla gaur egun. Hizkuntzalari gehientsuek diote ez dela garbi identifikatu euskararen senide hurbilik, ez hizkuntza bizien eta ez hildakoen artean. Baina gutxien pentsatzen zen lekutik etorri da ezustekoa, Mediterraneoko Sardinia islatik. Cagliariko Unibertsitatean irakasle den Eduardo Blasco Ferrer hizkuntzalariak (Barzelona 1956), curriculum zabaleko ikertzailea, Paleosardo, le radici linguistiche de la Sardegna neolítica izeneko liburua argitaratu zuen 2010eko udazkenean. Liburu hau mugarria izan daiteke paleosardoari buruzko ikerketetan, eta euskararen historiari buruzkoetan ere garrantzi handikoa, ez baita ahaztu behar erromatarrek isla okupatu arte ez zela sekula herri indoeuroparrik Sardinian sartu. Hizkuntza bat testu idatzirik utzi gabe galtzen denean, toponimia da ia iturri bakarra haren berri jakin ahal izateko. Sardiniarrak aspaldi jabetu ziren toponimia oso berezi baten jabe zirela. Munduko leku gutxitan egingo ziren Sardinian bezalako toponimia-jasotze zehatzak eta argitaratuko ziren hainbeste ikerketa-lan gaiaz. Badute Interneten datubase bat txapela kentzekoa, euskaldunok inbidiaz eta lotsaz uzteko modukoa. Sardiniako toponimian latinetik edo erromantzetik datozen izenak gehiengo dira; ugari dira feniziarretik edo punikotik etorritakoak ere, kartagotarren menpe egon zelako isla bi edo hiru mendez erromatarrak heldu aurretik. Baina toponimo asko eta asko, handi zein txiki, ezin dira interpretatu hizkuntza horien bidez, eta aztertu izan dituzten hizkuntzalariek etruskoa, iberiera, libiar-berbertarra, lidiera eta abarrekin lotu dituzte, eta zenbaitek baita babilo- niera edo akadierarekin ere. Euskararekin ere bai izen banaka batzuk, ur dutenak, esaterako. Horrelako gaiei heltzerakoan diziplina ezberdinak ezkondu beharraz mintzatzen zaigu Blasco Ferrer hitzaurrean: «Diziplina artekotasuna ezinbesteko abiapuntua da gaur eguneko ikerketa paleolinguistikoei ekiterakoan: hizkuntza-substratu bat aztertu nahi duen glotologoak bere gaiaren albo-alorretan sartzen jakin behar du, Historian, Arkeologian eta, gero eta gehiago, Genetika molekularrean». Ikusten da esandakoa egiten saiatu dela bere liburuan. Horrela laburtuko genuke hizkuntzalari katalanaren tesia: euskal lurraldetik joandako migrazio batek populatu zuen isla Mesolitikoan (K.a 8.000-5.000). Geroago ere izango ziren ziurrenik beste migrazio batzuk. ADN mitokondrialaz eginiko azterketek erakus- Liburu hau mugarria izan daiteke paleosardoari buruzko ikerketetan, eta euskararen historiari buruzkoetan ere garrantzi handikoa, ez baita ahaztu behar erromatarrek isla okupatu arte ez zela sekula herri indoeuroparrik Sardinian sartu ten dute jatorria gune euskal-kantauriarrean duen V aplogrupoa oso ugaria dela islaren erdialdean. Kolonizatzaileek eramandako hizkuntza, hizkuntzalariek paleosardoa esaten diotena, Neolitiko osoan eta Brontze Aroan mintzatu zen islan; eta erromatarrek Sardinia okupatu ondoren ere bizirik iraun zuen zenbait mendez konkistatzaileek «Barbaria» deitzen zioten erdialdeko gune zabal batean. Oraindik ere gordetzen du izena eskualdeak. Eskualde honetako zenbait lekutan % 40tik gorakoa da erromatarren aurreko leku-izenen dentsitatea. Egileak toponimiaren azterketa zehatza egin eta toki geografikoak eta beren izenak metodikoki alderatu ondoren, euskal erro ugari aurkitu du. Batzuk aipatze arren: (h)aran, ardi, baso, berri, bide, ertz, goni (goi), gorri, iri, istil, iz, lats, lur, mando, on, orri, (h)osto, (h)otz, (h)obi, (i)turri, ur, zuri. Herri-izenen artean, besteak beste: Aritzo, Ardaule, Asuni, Goni, Loiri, Luras, Olzai, Orgosolo, Ortueri, Osini, Turri, Ulassai, Uras, Uri, Urzulei... Toponimia txikian milaka dira erro euskalduna dutenak. Leku-izenek garbi adierazten dute hizkuntza aglutinantea zela paleosardoa, euskara bezala. Liburua Internet bidez eros daiteke Alemaniako De Gruyter editorialean. Egileak gaztigatzen digu ikerketaren hastapenetan baino ez gaudela oraindik eta alor ezberdinetako ikertzaileen ahalegina behar-beharrezkoa izango dela aurrera egiteko. Eskerrak ematea besterik ez zaigu geratzen hizkuntzalari katalanari hain ikerbide zirraragarria irekitzeagatik. 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 5 Iritzia ‹ Harian b Dardara Hizpideak Haizea dator ekialdetik Iker Aranburu [email protected] ztabaida eskatzen aritu da hainbat urtez lobby nuklearra, zentral atomikoen bizitza luzatzeko eta berriak eraikitzeko balioko zuen itxaropenez. Azkenean piztu da debate hori, baina industria nuklearrak nahi zuenaren aurkako bidean. Azken urteotan alde izan duen haizea bat-batean aldatu da, eta Asia ekialdetik jotzen du orain, kontra eta indartsu. Baretu bitartean, Merkelek bere plan nuklearra geratu du, eta baliteke azkena ez izatea. E r Egia da Europan —edo zentral nuklearrak dituzten herrialde gehienetan— halako lurrikara indartsu bat gertatzeko aukerak oso txikiak direla, baina horrek ez dio arazoaren benetako muinari eragiten: energia nuklearraren arrisku potentziala izugarria da, indar kontrolagaitza delako, eta istripuak, naturalak ala gizakiek eragindakoak izan, beti gertatuko direlako. Kezka besterik ez dute sortzen Europako gobernuek, orain esaten baitute segurtasun neurriak berriro aztertuko dituztela. Ez al ziren inoiz baino seguruagoak? Segurtasunaren gaia ez al zegoen gaindituta? ahatsa biltzen hasteko sasoi da, biltzaileak mahastizainaren argibideak entzuten ari dira. Guraizeak nola erabili, mahats-mordoak nola moztu eta otarretan nola jaso, mahatsa eta txori-mahatsa nola bereizi… Biltzaile gehienak euskal herritarrak dira, baina batzuek ez baitakite euskaraz, mahastizaina gaztelaniaz ari da argibideok ematen. Hitzalditxoa bukatutakoan, galderen zain gelditzen da. Biltzaileetako batek eskua jasotzen du, eta diotso euskara garbian: Aizu, barkatu, baina… argibideak emango zenituzke euskaraz? Ez dakit gaztelaniaz… Denek buruak jiratu dituzte. Eskua jaso duenak ekialdeko aurpegiera du, eta Shinohara Gakuji du izena. Japoniarra da, urtero etortzen da Euskal Herrira. Behin, Japoniari buruz ari ginela, Gakujik esan zidan: Gu dardara baten gainean bizi gara. Orduan pentsatu nuen esaldi eder hura har zitekeela bizitzaren metaforatzat ere. Ikusten ari garena metafora guztien gaindi ez balego… M Hitz beste Anjel Lertxundi Zaldieroa Adjektiboak I kastolan ikasi genuen adjektiboek izenaren nolakotasuna, ezaugarriak eta propietateak aditzera ematen dituztela.Izenak aldatzea eta haiei buruzko informazio gehiago ematea dela haien eginkizun nagusia.Adjektiboak apaingarriak izaten dira maiz; beste batzuetan,ordea,laguntzen duten izena baino garrantzitsuagoak dira ia. Richar Golsteinek erabili zuen lehendabiziko aldiz isilgordeko homofobia izendapena gero eta zabalduagoa dagoen eta begirunezko mozorroa duen homofobia azaltzeko. Egun, zorionez, gaizki ikusiak daude homesexualen kontrako jarrera oldarkorrak, esplizituak, eta kriminalak, baina errespetuzko eta begirunezko hitz askoren pean, estigmatizazioa bizi-bizirik jarraitzen du. Zenbat lagun daude «nik ez dut ezer ere homosexualen kontra» errepikatu, baina ez luketenak horrelako seme-alaba bat nahi inondik ere. Zenbatek barre egiten dute telebistako aurkezle gayekin gizartearen zati handi baten ordezkari ba- Larrepetit Castillo Suarez Slavoj Zizekek zentzuko xenofobia erabiltzen du gaur egungo migrazio politikez hitz egiterakoan u karrak horiek balira bezala, txutxumutxuak kontatzea balitz bezala haien eginkizun bakarra. Xenofobiarekin antzeko zerbait gertatzen da. Robert Basilachek II Mundu Gerran zentzuzko antisemitismoa izendapena erabili zuen. Judutarrak diskriminatu behar ziren, baina ez ziren beharrezkoak kontzentrazio-esparruak eta progromoak. Maita ditzagun judutarrek egindako arte-lanak, baina bazter ditzagun geure gizarteetatik eta babes gaitzan haiengandik. Slavoj Zizekek zentzuko xenofobia erabiltzen du gaur egungo migrazio politikez hitz egiterakoan. Izan ere, egun etorkinei eskatzen zaizkien gauza asko ez zaizkie bertakoei eskatzen, eta haien kultur ezaugarri asko ezabatu nahi dira berdintasunaren izenean. Ameti ditzagun Indiako medikuak, Txinako enpresariak eta Frantziako futbolariak, baina mugak, trabak eta arauak jar diezaizkiogun miseriatik ihesi heldu direnei. Gainera, egin ditzagun gure arazoen (langabezia, gaizkiletasuna, zerbitzuen saturazioa...)errudun nagusiak. Zuzendariari BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dute 1.400 karaktere — espazioak barne— baino luzeago izan behar, eta BERRIAk mozteko eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita: Berria, Martin Ugalde Kultur Parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak Internet bidez bidaltzeko: [email protected]. Desindustrializazioaren porrota Datuak hor daude.Ezkerraldean gertatzen ari diren itxierak agerian uzten ari dira eredu ekonomiko berriaren gabeziak eta,egun,ia 8.000 lagun langabezian daude Barakaldon, adibidez.Kezkagarria da Euskal Herriko ekonomian gertatzen ari direnak,eta,tamalez, gertatuko direnak.Barakaldotarra naiz,eta gure aitak oraindik ere industria elektrikoan lan egiten du,Zorrotzaurren geratzen diren industrializazioaren orubeetan.1984.urtean,estatu Espainarrak EBean sartzekotan zegoenean,desindustrializazioaren agindua oso positibotzat saldu ziguten,eta gaur egun jasotzen ari gara,oraindik ere,ekonomia eredu honen galeraren ondorioak.Zenbait agintari zoriontzen dira bere eredu ekonomiko tertziarioa- ren adibideaz: lan kontratu asko egiten direlakoan,kontratatutako jendeak herrikoak direlakoan…Baina ez dutena esaten da lan kontratuen ezaugarriak: lanaldi partzialak,errotazioa,ezegonkortasuna, prekarietatea…Lehen,industriarekin,lan postua edukitzeak egonkortasun ekonomiko nabarmena eskaintzen zuen,eta gaur egun ordea, working poors klase sozial berriaren barne jauzteko aukera handiak besterik ez da.Hau da,naiz eta lanpostu bat eduki,esklusioaren munduan erortzeko zorian daude langile asko. Hau da,tamalez,eredu ekonomiko honen gabezia.Babcock-en itxiera honen azken kolpea da,eta gobernuburuek pentsa beharko lukete zer egingo ote duten langabezian geratu diren hainbeste profesionalekin. Eder Alvarez. Barakaldo. 6 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Harian › Euskal Herria Sortu legeztatzeko exijitu dio gehiengo sindikalak estatuari ELA, LAB, EILAS, EHNE eta Hiru sindikatuek normalkuntza politikorako pausoen beharra azpimarratu dute Legeztapenaren inguruko eztabaida «faltsua eta antidemokratikoa» dela uste dute Ione Zuazo Bilbo Euskal gehiengo sindikala osatzen duten ELA, LAB, EILAS, EHNE eta Hiru sindikatuek Sortu legeztatzeko exijitu dute. Alderdi eratu berriaren estatutuek «salbuespenezko» espainiar legedia bete egiten duela esan dute, eta salatu dute horren inguruko «eztabaida faltsuekin» PSOE eta PP «interes politiko ilunak» ezkutatzen ari direla. Izan ere, sindikatuen iritziz, Sortuk erregistratzeko eskaria egin zuenetik piztu den eztabaida «faltsua eta antidemokratikoa» da. Ainhoa Etxaide LABeko idazkari nagusiaren arabera, «interes politikoez ari dira» PSOE eta PPren buruzagiak. Interes horiek pertsonen eskubideen gainetik jarri dituztela esan du, eta normalkuntza politikorako bidean oztopoa besterik ez direla nabarmendu du. ‘‘ Sektore politiko eta sozial bat zigortzeko egin zen legea, interes politikoei begira» AINHOA ETXAIDE LAB sindikatuko idazkari nagusia «Legea betetzea edo ez agintari politikoen esku dago, eta hori ez da zuzenbide estatu bat» ADOLFO MUÑOZ ELA sindikatuko idazkari nagusia Sortuk legea betetzeko prestutasuna erakutsi duela adierazi du, halaber, LABeko idazkari nagusiak. «Argi dago legea betetzea ez dela nahikoa, sektore politiko eta sozial oso bat zigortzeko sortu baitzuten». Etxaideren hitzetan, oinarrizko eskubideak urratzeaz gain, Alderdien Legeak kalte handia egin dio Euskal Herriko bizitza politikoari: «Momentu honetan instituzioek ez dute islatzen herritarren benetako borondatea», esan du. Sindikatuen iritziz, Alderdien Legeak «egoera antidemokratikoa» sortu du. Estitxu Ugarte Hiruko komunikazio arduradunak esan du gainontzeko indarrek daukaten «gehiegizko ordezkaritzak» herriak adierazitako borondatea desitxuratu egiten duela; Sortu legez kanporatzeak egoerari eusteko helburua besterik ez duela uste du. Ugartek azaldu du Sortu legeztatzea Euskal Herriko gehiengo politiko, sindikal eta sozialaren exijentzia baino gehiago dela. «Adierazpide politikorik gabe dagoen euskal gizartearen sektorearekiko eskubide eta betebehar demokratikoa da». Normalizaziorako bidean joera politiko guztiek hauteskundeetan berdintasun baldintzetan parte hartu beharko luketela gaineratu du. Adolfo Muñoz ELAko idazkari nagusiak, berriz, sindikatuek eskubide zibil eta politikoen alde duten konpromisoa berretsi du. Alderdikerien gainetik, justizia eta normalizazio politikoa exijitzen dutela esan du. «Horretarako, legez kanporatutako ezker abertzaleak berehala itzuli behar du bizitza politiko eta instituzionalera». Justizia eta politikariei, deia Zuzenbide estatu batean legea bete egin behar dela esan du Muñozek, baina salatu du Espainiako agintarien araberakoa dela legea betetzea edo ez. «Agintariek botere guztiak erabiltzen dituzte euren posizioa hobetzeko. Espainiako Gobernuko presidenteak esan du ETA existitzen den artean legeztapenik ez dela izango, eta Justizia ministroak legea betetzea ez dela nahikoa eskubide batez gozatzeko», salatu du Muñozek. Haren iritziz, oso kezkagarriak dira hitz horiek. «Horrek ez du inolako zerikusirik zuzenbide estatuarekin, banana errepublika itxura hartzen diot nik». Horrela, Espainiako agintariei deia egin die. Gobernuari oztoporik jar ez dezan exijitu dio. «Adimen politikoa izan ezik, azken egunotan denetarik entzun dugu Justizia ministroaren ahotan». Eskuma mediatikoak irabaziz gero Espainian ez dela inoiz normalizazio politikorik lortuko ohartarazi du, halaber, Muñozek. Eta, ordura arte, sindikatuek eskubide guztien alde borrokan jarraituko dutela gaineratu du. Etxaide, Muñoz, Arrondo eta Ugarte, Bilbon atzo eginiko agerraldian. LUIS JAUREGIALTZO / ARGAZKI PRESS Pastorrek dio ezker abertzaleak «benetako urratsa» egin duela Lopezek Sorturi buruz esandakoak kritikatu ditu Basagoitik, eta zuzenketa eskatu du Cospedalek Erredakzioa Madrildik arretaz jarraitzen ari dira PSE-EEko buruzagiak Sorturi buruz esaten ari direnak. PSOEko antolakuntza idazkari Marcelino Iglesiasek ez du alde handirik ikusten Espainiako Gobernuaren eta Eusko Jaurlaritzaren jarreren artean. PPren buruzagiek, baina, ez dute euren haserrea ezkutatu, eta alderdi horretako idazkari nagusi Maria Dolores de Cospedalek zuzenketa eskatu dio Patxi Lopezi. EAEko PPren presidente Antonio Basagoitik ere ez du bat egiten Gasteizko Parlamentuan babesten dituen sozialisten adierazpenekin. Hala ere, nabarmendu du adierazpenak baino gehiago sozialisten «ekintzak» izango dituela kontuan. Lopezek Público egunkariari emandako elkarrizketa batean esandakoak harrotu ditu hautsak. Eusko Jaurlaritzako lehendakariak adierazi du ETA eta Sortu bereizi egin behar direla eta horregatik ez direla lotu behar G Lopezen esanak Igandean Público egunkarian argitaratutako elkarrizketaren pasarte batzuk: pEstatutuak. «Sorturen estatutuak eztabaidaezinak dira, eta erakusten dute mundu hori bide onean doala demokraziarantz, eta lehen aldiz badirudi ezker abertzalea dela erabakiak hartzen ari dena; iniziatiba hartu du, eta ez dio ETAk inposatzen». pInpugnazioak. «Fiskaltzak eta Estatuaren abokatuak Auzitegi Gorenari eramandako informazioan oinarri erlatiboa duten gauzak ikusi ditut. Sorturen estatutuen aurkezpenean lehenago Batasunan egon zen norbait egoteak ez du zertan ezer esan nahi. Hain zuzen, benetan garrantzitsuena dena da eurak direla iraganarekin hausten dutenak». pSorturen errefusa. «Lehen aldia da ezker abertzaleak kale borroka ekintzak edo balizko atentatuak modu irekian errefusatu dituena, eta lehen aldia da taktika hori elektorala ez dela esaten dutena, baizik eta hausnarketa baten ondorio dela eta bakeak ez duela prezio politikorik». ETAren desagertzea eta Sorturen erregistroa. Atzo eginiko adierazpenetan, PSE-EEko eledun Jose Antonio Pastorrek bat egin du Lopezen hitzekin. «Ezker abertzalearen zati handi batek benetako urratsa egin du bakerako bidean. Hautua ez da taktikoa, estrategikoa baizik», nabarmendu du. Pastor baino zuhurragoa da PSOEko antolakuntza idazkari Marcelino Iglesias. Haren ustez, «denbora» behar da indarkeriaren aurrean ezker abertzaleak azaldu duen jarrera «benetakoa den edo ez jakiteko». Nolanahi ere, Lopezek esandakoarekin bat egiten duela adierazi du. «Hobe da ezker abertzaleak esatea indarkeriaren eta atentatuen aurka dagoela isilik geratzea baino». Lopezekin bat eginez, Sortu eta ETA bereizi ditu Francisco Caamaño Espainiako Justizia ministroak ere. «Juridikoki Sortu ez da ETA. Hala izango balitz, sustatzaileak espetxean egongo lirateke». PPren idazkari nagusi Maria Dolores de Cospedalek, berriz, Espainiako Gobernuari eskatu dio Lopezen hitzak zuzentzeko. Samurrago azaldu da EAEko PPren presidente Antonio Basagoiti. Uste du PSE-EEko kideak «bozetara begira» daudela eta horregatik egin dituztela adierazpen horiek. 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 7 Euskal Herria ‹ Harian Alderdi denek parte hartuko duten ekimen bat bultzatzeko proposatu dio EAJk Lopezi Lopezen jarrera aldaketa pozgarritzat jo du Urkulluk, eta euskal erakundeek «ekiteko unea» dela adierazi du Erredakzioa EAJren arabera, euskal erakundeek ere badute zer egin Sorturen legeztatzearen auzian. Hala, atzo, Iñigo Urkullu EAJren Euzkadi Buru Batzarreko presidenteak Patxi Lopez EAEko lehendakariari proposatu zion alderdi guztiek, baita Sortuk ere, parte hartu ahalko duten osoko bilkura bat bultza eta hitzar dezala Eusko Legebiltzarrean. Urkulluren arabe- ra, euskal erakundeak «politikagintzan parte hartu ahal izatearen alde agertzeko unea da», baita «normalizazio politikoaren alde urratsak egiteko» ordua ere. Lopezi proposatutako ekimen hori norabide horretan doala argudiatu zuen Urkulluk. Ostegunean Sortuk kaleratutako oharra «oso garrantzitsutzat» jo zuen Lopezek ostiralean; baina, era berean, adierazi zuen legeztatzeari buruz epaileek erabaki behar dutela eta «ez lehendakariak, edo gobernu edo alderdi batek». Asteburuan, berriz, komunikabide bati emandako elkarrizketan Lopezek adierazi zuen ETA eta Sortu ez direla gauza bera. Adierazpenok erreakzio uholdea eragin zuten. Sorturekin koalizioan joateko prest dago EA Akordio «plural eta interesgarria» lortzeko ekarpena egiteko asmoa dutela azaldu du Pello Urizarrek Erredakzioa Auzitegiek Sortu legezkotzat jotzen badute, maiatzeko udal eta foru hauteskundeetan haiekin koalizioan aurkezteko prest agertu da Pello Urizar EAko idazkari nagusia. Elkarlanerako gonbita Sorturi ez ezik, Alternatibari, Araba Bairi eta «interesaturik dauden independenteei» ere egin zien herenegun Donostiako Loiola auzoan egin zuen agerraldian. «Zerbait plurala eta interesgarria egiteko aukera badago, gu geure ekarpena egiteko prest gaude. EAk argi dauka merezi duela alderdi guztiek euren tokia izango duten jakin arte itxoitea». Hori bai, Urizarrek ez zuen zehaztu nolako formula izango lukeen balizko elkarlan horrek. Horrez gain, ez zuen baztertu alderdia bozetan bakarrik aurkezteko aukera. Ezker abertzalea legezko izateko eskatu dute «Diskriminazio politikoa amaitzeko» eskatu dute nazioarteko hainbat pertsona ezagunek Erredakzioa Ezker abertzalea legeztatzeko eta «diskriminazio politikoa amaitzeko» eskatu du parte hartze politikoaren eskubidearen alde dauden nazioarteko hainbat pertsona ezagun biltzen dituen talde batek. Alderdien legea arbuiatu dute, ezker abertzalea «politikatik kanporatzeko tresna» delako. Halaber, Euskal Herriaren independentziaren eta sozialismoaren alde egitea «bidezkoa eta beharrezkoa» dela esan dute. Izen ezagunak daude sinatzaileen artean, hala nola Raul Zelik, Michel Collon eta Belen Gopegui idazleak; Javier Sabada eta Xose Manuel Beiras katedradunak; Guillermo Toledo aktorea, Carlos Taibo eta James Petras unibertsitateko irakasleak eta Heinz Dieterich analista politikoa. Urkulluren aburuz, pozgarria da Lopezen «jarrera aldaketa», Zapaterok aurreko astean egindako adierazpenetatik bereizten delako. Bertan, Espainiako gobernuburuak esan zuen ETAk iraun artean Sortuk zailtasunak izango dituela legeztatzeko. Hala ere, Urkullu «kezkatuta» azaldu da jarrera aldaketa horren atzean soilik egon daitekeelako legeztatzearen erabakia auzitegien esku utzi nahi izatea. Horregatik, Urkulluk helarazi dio legebiltzarrean ekimena bultzatzeko proposamena. Urkulluren ustez, hitz egiteko unea izateaz gain, «ekiteko ordua» ere bada. Haren ustez, ordea, horretarako «hauteskunde interesak alde batera» utzi behar dira. Iñigo Urkullu, igandean, EAJk Barakaldon egindako ekitaldian. M. TOÑA / EFE 8 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Harian › Euskal Herria Kantonamendu hauteskundeak D Elkarrizketa Daniel Hegoburu q Europe Ecologie Berdeen hautagaia Baiona mendebaldean aurkeztuko da Hegoburu, ekologista guztiak biltzen dituen Europe Ecologie Berdeetako zerrendaburu. «Ekologia politikoa erabat positiboa den elur bola bat da» Jenofa Berhokoirigoin Baiona Ingurumen arloan Kontseilu Nagusiak eraman lanaz oso kritiko da, eta Pauen gauzatu nahi lituzkeen proposamenak ekologia politikoaren ideologian oinarritzen ditu. Ipar Euskal Herriari dagokionez, Euskal Lurralde Elkargo baten alde da, eta euskararen erabilpena «akuilatzeko» politika baten alde da; «erradikala» ez litzatekeena, haatik. Kontseilu Nagusiak eraman lanaz zer iritzi duzu? Jakinez alderdi politiko ezberdinetakoak direla, harritzen nau ikusteak erabaki gehienak adostasun osoan hartuak direla. Politikan dituzten ezadostasunei buruz ari naiz galdeketan. Orokorki, Agenda 21 egitasmoari dagokionez, beranta ikaragarria dute. Garapen iraunkorrari buruz eraman lanari begira, zein da ematen diozun nota? Nota oso-oso apala da. Egitasmoak puntuz puntu hartuz, benetan negargarria da. Arlo sozialean kontratua betetzen dute, haien eskumenek ahalbidetzen dituztenak egiten dituztelako, nahiz urrunago joan daitezkeen oraino. Ingurumenaren arloan, haatik, ez; beranta ikaragarria da. Europe Ecologie Berdeak aurkezten zarete; ez al zarete gehiago Berdeak alderdiaren izenean aurkeztuko? Denbora eman dugu, baina ekologista guztien bateratzea lortu dugu eta orain hau da zerrenda bakarra. Ez da beste ekologistarik aurkezten kantonamenduetan, denak biltzen direlako Europe Ecologie Berdeen baitan. Espero dut ekologista guztiek eta ekologia politikoan sinesten duten guztiek nire hautagaitzan ezagutuko dutela beren burua. Zure kantonamenduan Monique Larran-Lange sozialista nagusitu zen, baina 2008an zentrorantz egin zuen urratsa.Uste al duzu konfiantza galdurik, batzuek ezkerreko beste alderdi bati emango diotela boza? Uste ez dakit, baina espero dut! Serioak bagara, beti ber mezua eta aldarrikapenak atxikitzen ditugu. Kontseiluan aulkiak lortzen baditugu, argi da erabakiak JENOFA BERHOKOIRIGOIN ez direla aho batez pasatuko, gutxienez abstentzioak izanen dira. Adibidez, AHTa eta horren finantzamenduari begira, gu aurka gara. 2004. urtean bozen %8 bildu zenituzten. Zenbat espero duzu aldi honetan? Hautagai andana bada. Ezkerrari dagokionez, Alderdi Sozialista lehen agertuko da, baina espero dut bigarren izatea, eta emaitza onarekin, gainera. Garatu gara, arduratsu gara eta ohartzen gara hautetsiak ditugun erabaki guneetan gauzak aitzinarazten eta mugiarazten ditugula. ABk EH Bairen hautua egin zuenean pena adierazi zenuten. Alta, Iholdin EH Bairi sostengua erakutsi diozue. Puntu komunei lehentasuna ematea posible da,beraz? Ados gara. Beste batzuekin ere hitz egin dugu, Hazparnen EH Baik duen hautagaiarekin adibidez, eta uste dut gure hautagaia bezainbat gogaitua dela, ikusiz hainbat borroka elkarrekin eraman ditugula. Beste kantonamendu batzuetan ere bildu gara, baina EH Bairen eta Europe Ecologie Berdeen arteko benetako dinamika ekarriko zuen akordio politikorik ez dugu lortu. Dolu dut, zeren abertzaleen irekidura hau izan balitz, kantonamendu batzuk lortzen ahalko genituen, bigarren itzulian iritsiko ginelako, bigarren edo hirugarren kokatuz. Zein da pasarazten duzuen mezua? Energia oso inportantea den garai honetan, herritar guztiei sentiarazi nahi diegu hobeki gogoetatu eta antolatu garraio batekin eta etxeak hobeki isolatzen badira kontsumo gastuak gutxituko zaizkiela eta erosteko ahalmena igoko zaiela. Gainera, lanpostu mugiezinak sortuz, hori guztia lortzeko enplegua behar delako. Herri laborantza, tokikoa eta ekologista ere bultzatu nahi dugu, bertan ekoitzia eta banatua. Ekologia politikoa zentzu onaren berreskuratzea da: bertan ekoizten dugu, ama lurra errespetatuz, enplegua sortuz, garraio gutxirekin, eta kontsumitzaileek kalitatea kontsumitzen dute. Erabat positiboa den elur bola bat da. Aniztasun kulturalaren eta linguistikoaren eta Euskal Lurralde Elkargo baten alde gara ere. Aniztasun linguistikoaren alde zarete. Euskara egoera txarrean da. Zein da euskarari begira proposatzen duzuen politika? Politika lasaigarri bat behar dela uste dut. Ni, Hegoburu deitzen naiz, duela hiru belaunaldi ez ginen Euskal Herrian, nire hirugarren semeak euskara mintzo du, baina ez nuen ikastolan emateko kuraia ukan, elebidunean jarri nuen. Jendea lasaitu behar da. Nire ustez, elebitasuna eskola publikoan garatu behar da, eta ber heinean ikastolak ere garatu eta sostengatu behar dira. Dokumentu administratiboak itzuli behar dira euskarara ere. Zein heinetara arte joan behar dugu? Katalunian bezala, administrazioan lan egiteko elebidun izatea behartu behar ote dugu? Neurri erradikalak dira, akuilatzen al dugu, erradikalak izan gabe. Hizkuntza biziarazi behar dugu, baina hiztunak ez direnak baztertu gabe. 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 9 Euskal Herria ‹ Harian Torturaren kontrako elkarretaratzeak egin dituzte Ehunka lagun bildu dira Espainiako Gobernuak Bilbo, Gasteiz, Donostia eta Iruñean dituen ordezkaritzen aurrean Edurne Begiristain Gasteiz Tortura amaitzeko eskatu zuten atzo ehunka lagunek Bilbon, Donostian, Gasteizen eta Iruñean. EAk, ezker abertzaleak, Alternatibak, LABek, ESK-k, EHNEk, Hiruk, EILASek, Amnistiaren Aldeko Mugimenduak eta Torturaren Aurkako Taldeak deituta, elkarretaratzeak egin zituzten iluntzean Espainiako Gobernuak Hego Euskal Herrian dituen ordezkaritzen aurrean. Guardia Zibilak egindako azken polizia operazioan izandako tortura salaketen harira egin zituzten protestak. Atxiloketa gehiago ez! Tortura amaitu! lelopean egin zituzten elkarretaratzeak. Gasteizen, esaterako, dozenaka lagun batu ziren lelo hori zuen pankartaren atzean. Besteren artean, Aitor Bezares ezker abertzaleko ordezkariak parte hartu zuen. Elkarretaratze isila izan zen, eta ordu erdi iraun zuen. Elkarretaratzeetan gogoratu zuten iaz 64 euskal herritarrek salatu zituztela torturak, eta Espainiako Gobernuari «irmo» eskatu zioten errepresio politikak alboratzeko. Azken tortura salaketen ondorioz euskal eragileek hasitako protesta dinamikaren barruan egin zituzten atzo elkarretaratzeak. Kaleko protestaz gain, alderdi, Tortura ikertzeko batzordeari buruz ez da erabakirik hartu Irailetik Nafarroan izan diren tortura salaketak ikertzeko Parlamentuan batzorde bat eratzea proposatu zuen NaBaik.Proposamena atzo zen aztertzekoa Eledunen Mahaian,baina erabakia atzeratu egin zuten alderdietako eledunek.Beste bi ekimen aztertu ziren: lehenengoan,Fiskaltzari Nafarroan torturak salatu dituztenen testigantzak argitzeko auzitegietan esku hartzea galdegiten zitzaion,eta mozioak aurrera egin zuen.Aldiz,martxoaren 4an onartutako beste mozio bat —tortura saihesteko hamar neurri hartzeko eskatzea estatuari— atzera bota zuten.Bileratik at, NaBaik esan zuen Nafarroako erakundeek kezkatu egin behar dutela tortura kasuei buruz. D sindikatu eta elkarteek erakundeetara joko dute torturak bukatzeko neurriak har ditzaten eskatzeko. Torturaren aurkako mozioak aurkezten hasi dira udaletxe guztietan, Batzar Nagusietan eta baita Eusko Legebiltzarrean ere. Gainera, joan den astean iragarri zutenez, testigantzen berri eman eta beharrezko diren neu- rriak eta erantzukizunak exijitzeko harremanak hasiko dituzte nazioartean, eta Nazioarteko Harremanetarako Taldeari ere emango diote tortura salaketen berri. Halaber, Espainiako Arartekoarekin biltzea eskatuko dutela eta torturaren auzia Europako Parlamentura eramaten saiatuko direla jakinarazi dute. Torturaren aurka Gasteizen atzo eginiko bilkura. JUANAN RUIZ/ARGAZKI PRESS 10 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Publizitatea › 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 11 Euskal Herria ‹ Harian Bengoak salatu du «azpijokoa» izan zela Gurutzetako kontratazioetan Gabriel Inclan Osasun sailburu ohiak ukatu egin du iruzurra egon zela, eta egin zuten kudeaketa defendatu du Ainara Arratibel Aurreko bi legegintzaldietan Gurutzetako erietxeko (Barakaldo, Bizkaia) zerbitzuen kontratazioan «antolatutako azpijokoa» izan zela adierazi du Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburu Rafael Bengoak. «Hori argi frogatzen duten txostenak daude». Saihestu egin du, ordea, horren errua aurreko Osasun sailburu Gabriel Inclani leporatzea. «Ikerketa batzordea izango da hori argitu beharko duena, horri buruzko txostenak egin beharko dituena. Ni ez naiz horretan sartu; nik ez dagokit». Irregulartasun horien auzia —Marguello auzia— ikertzen ari den Eusko Legebiltzarreko batzordean agerraldia egin zuen atzo Bengoak. Haren azalpenekin amaitu zen ikerketa batzordea; eta, orain, ondorioak jasotzen dituen txostena ezagutzea baino ez da falta. Egun batzuk igaroko dira horretarako. Agerraldia itxia izan zen, baina horren ostean adierazpenak egin zituen Bengoak. Aurreko astean Jesus Maria Fernandez Osasun sailburuordeak adierazi zuen ezinezkoa zela Inclanek irregulartasun horien berri ez izatea, eta esan zuen auziari Inclan izena jarri beharko litzaiokeela Marguello ordez. Berak egindako adierazpenekin Fernandezek esandakoak zuzendu nahi ote zituen galdetuta, Bengoak ezetz dio. «Halako irregulartasunen bat balego, nik astebete baino gutxiagoan jakingo nuke. Horixe esan nahi izan du sailburuordeak». Batzordeak eta berak jasotako «irainak» ere salatu ditu. «Batzordeak eta txostenak egin dituztenek errespetu osoa merezi dute». Horixe bera eskatu dute, halaber, PSE-EEko legebiltzarkide Blanca Roncalek eta PPko Carmelo Barriok. «Legebiltzarraren izen ona urratu besterik ez dute egiten Inclanek eta EAJk». Roncalen arabera «eskrupulurik gabe» jokatzen ari dira : «Auzi honetan duten erantzukizuna estali nahi dute, lekuz kanpoko biktimismoa erakutsiz». Barriok, berriz, errea- 15 urteko neskato bat «oso larri» dago, meningitisak jota Baztangoa da neskatoa, eta haren ikaskide nahiz senideei eman diete jada eritasunaren aurkako tratamendua Erredakzioa Iruñea Nafarroako Osasun Departamentuak jakitera eman duenez, 15 urteko neskato bat «oso larri» dago Nafarroako Ospitalean, meningitisak jota . Neskatoa Baztangoa da, eta larunbatean ospitaleratu zuten, ustez meningitisa zuelakoan. Medikuek igandean baieztatu zuten diagnostikoa, eta lerro hauek idazterakoan ZIU Zainketa Intentsiboetako Unitatean zegoen «oso larri». Nafarroako Osasun Departamentuak halako egoeretan ohikoa den protokoloa jarri du martxan. Hala, atzo bertan tratamendua eman zieten neskatoaren gertuko senideei eta ikaskideei. Otsailean emakume bat zendu zen B meningitisak jota, Nafarroan. Haurren artean azken kasua iazko azaroan gertatu zen. Leitzako (Nafarroa) 20 hilabeteko ume txiki bat Nafarroako Ospitalean ospitaleratu zuten, ustez meningitisak jota. Pediatriako Zainketa Intentsiboetako Unitatera eraman zuten; eta, berehala, Nafarroako Gobernuko osasun publikoko teknikariak Leitzara bertaratu ziren, gaixotutako haurraren gurasoei eta haren haurtzaindegiko 36 neska-mutilei nahiz lau zaintzaileei gaixotasuna saihesteko tratamendua jartzeko. Rafael Bengoa, erdian, agerraldiaren aurretik Carmelo Barrio eta Laura Garridorekin solasean. ADRIAN RUIZ DE HIERRO / EFE litatea ezkutatu nahi izatea egotzi die. Biek ikerketa batzordearen lana defendatu dute. Inclan «lasai» Bengoa azalpenak ematen ari zen bitartean, prentsaurrekoa eman zuen Inclanek. «Azpijokorik» ez zela izan berretsi zuen, eta ikerketa batzordeari «alderdikeriarik gabekoa eta zuzena» den txosten bat egiteko eskatu zion. Egungo Osasun Sailaren xede bakarra beraiek egindako lana «zikintzea» dela uste du Inclanek. «Oso la- rriak dira egiten ari diren adierazpenak eta akusazioak». «Filtrazio interesatuak» egon izana kritikatu du. «Ezin izan dugu, gainera, horien aurrean defendatu». Eusko Jaurlaritzak gaiari buruz egindako txostenek «akatsak» dituztela ere nabarmendu du. «Ozen eta burua tente esan dezakegu ez zela azpijokorik eta ustelkeriarik izan gure kudeaketan. Oso harro gaude egin genuenaz». Egindako salaketa bakar bat ere ezin izan dutela frogatu azpi- marratu du Inclanek. «Argi geratu da, gainera, ez zela kalterik eragin kutxa publikoan». Batzordearen lehenengo eta azkenengo agerraldia Bengoak egin izana ere kritikatu du. «Zintzo jokatu izan balu ikertzaileei utziko zien azken hitza». Ikerketa batzordeari «guztia» argitzeko eskatu dio. «Har dezatela kontuan, adibidez, nik neuk eman nien txostena. Hor agerian geratzen da kontratazioetan ez zela iruzurrik izan eta akusazioak gezurra direla». 12 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Harian › Euskal Herria Emakume bati sexu erasoa egiten saiatu zen gizon bati bi urteko zigorra ezarri diote Ertzaintzak 31 urteko gizon bat atxilotu du bikotekide ohiarekiko urruntze agindua urratzea egotzita Erredakzioa Donostia Bi urteko espetxe zigorra ezarri dio Donostiako Zigor Arloko 2. Epaitegiak gizonezko bati, 2007. urtean Donostian emakume bati sexu erasoa egiten saiatzeagatik. Horretaz gain, bost urtean biktimarengandik 300 metro baino urrunago egon beharko du gizonak, eta ezingo dio hitz egin. Era berean, 60 euroko isuna ezarri diote lesio delitu batengatik, eta biktimari 1.000 euroko kalte-ordaina ordaindu beharko dio. Epaiaren arabera, gertaerak 2007ko urriaren 27an jazo ziren, 16:40 aldera. Orduan, akusatuak —29 urte zituen garai hartan— Intxaurrondoko auzoa eta merkataritza gune bat batzen dituen bidean egin zion eraso emakume bati. «Atzetik heldu zion modu bortitzean, eta, kolpeak eman eta iletik tira egiten zion bitartean, belardi batera eraman zuen, irainka». Epaiaren arabera, isiltzeko esan zion emakumeari, bestela «min egingo zion» mehatxuarekin. Lurrera bota, kolpe bat eman eta haren gainean jarri ondoren, musukatzen saiatu zen galtzak jaisten zituen bitartean. Une horretan, baina, bi pertsona igaro ziren bertatik, eta erasotzaileak ihes egin zuen, nahiz eta erasoa ikusi zuen pertsonetako bat haren atzetik joan zen. Erasoaren ondorioz, biktimak hainbat lesio izan zituen lepoan, sudurrean eta betazalean, baita kontraktura bat ere lepoaldean. Epaiketan erasotzaileak onartu egin zuen akusazioa, eta fiskalak egindako eskaerarekin bat etorri zen. Bestalde, Donostiako epaitegi batek 21 hilabeteko kartzela zigorra ezarri dio gizon bati, bere emazte ohiari «tratu txar psikologikoak» egiteagatik. Epaiak dioenez, 2007an dibortziatu zenetik gizonak etengabeko kontrola ezarri dio emakumeari, «emazte ohiak beste gizonen batekin harremana izateaz obsesionatuta». Epaiak dio gizonak «ia egunero» egiten ziola presio emazte ohiari, telefono bidez eta mehatxuen bitartez. Genero indarkeria kasua Ertzaintzak 31 urteko gizon bat atxilotu zuen larunbat goizean, Muskizen (Bizkaia), besteak beste, bere bikotekide ohiarekiko urruntze agindua urratu izana leporatuta. Herrizaingo Sailak ja- kinarazi duenez, gizona biktimaren etxebizitza ingurura joan zen, eta haren bikotekide berriaren autoa jo zuen birritan nahita. Egilea identifikatzeko ikerketak egin ostean, Ertzaintzak haren ibilgailua aurkitu zuen aparkaleku batean, eta aurreko aldean autoak kolpe nabarmenak zituela ikusi zuen. Kalte delitu bat eta bere bikotekide ohiarekiko zuen urruntze agindua urratu izana egotzita, gizona atxilotu egin zuen Ertzaintzak, baina horrek ukatu egin zuen bikotekide ohiarengana hurbildu izana. Bestalde, Ertzaintzak 20 urteko gazte bat atzeman zuen ostiralean, Gasteizen, parke batean adingabeen aurrean ustez masturbatzeagatik. Exhibizionismo delitua eta polizien kontrako atentatua leporatuta atxilotu zuten. Izan ere, Herrizaingo Sailaren arabera, atxilotu egin behar zutenean, ertzainei eraso egiten saiatu zen gaztea. Ertzaintzak adierazi duenez, ostiral iluntzean, 20:50ean, emakume batek jakinarazi zion Poliziari gizonezko bat biluzik eta masturbatzen ari zela Gasteizko Arriaga Lakua parkean. Ertzaintzaren patruila bat bertara joan zen, eta ikusi zuen gizonak galtzak jaitsita zituela eta genitalak ari zitzaizkiola erakusten adingabe batzuei. Irudia qDonostia LILATOI ARRAKASTATSUA Marka guztiak gainditu zituen igandean Lilatoiak, martxoaren 8aren inguruan urtero Donostian antolatzen den emakumeen herri lasterketak. 2.030 emakumek parte hartu zuten, inoiz baino gehiagok; festa, kirola eta aldarrikapena uztartzen ditu proba dagoeneko klasiko horrek. 22. ekitaldiko irabazlea Pili Bodegas donostiarra izan zen, bost kilometroko ibilbidea 18 minutu eta 17 segundoan bete ondoren. Bigarren Rosi Talavera sailkatu zen, eta hirugarren, Carmen Perea. ANDONI CANELLADA / ARGAZKI PRESS 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 13 Euskal Herria ‹ Harian Euskotrenek 32 milioi bidaiari izan zituen iaz, 2009an baino %6 gehiago Jaurlaritzako Garraio sailburu Iñaki Arriolak dio are «lehiakorragoa» egingo duela zerbitzua Donostia aldeko metroak Erredakzioa Donostia Euskotrenek nabarmen egin zuen iaz gora bidaiari kopuruan; Eusko Jaurlaritzako Garraio sailburu Iñaki Arriolak plazaratutako datuen arabera, 32 milioi bidaiari izan zituen, 2009an baino %6 gehiago. Atzo egin zuen iazko jarduneko datuen aurkezpena Eusko Jaurlaritzak, Donostian. Bidaiari kopuruan gora egin arren, trenaren hautua egin zuten bidaiarietan beherakada izan zela aitortu behar izan zuen Arriolak: 2009an 17,1 milioi bidaiari izan ziren; iaz, 16,7. Aldea %2,6koa da. Beherakada horren zio nagusia zerbitzua hobetze aldera Gipuzkoako hainbat trenbide zatitan egiten ari diren obrak direla uste du Arriolak, «eragozpenak» izan baitira zerbitzuan erabiltzaileentzat lan horien ondorioz. Nolanahi ere, bidaiari kopuruan marka guztiak apurtu direla-eta, pozik dago. Tren, tranbia, autobus eta funikular zerbitzuak eskaintzen ditu egun Euskotrenek. Iaz 16,7 milioi bidaiari trenean ibili ziren, 9,8 milioi tranbian eta 5,4 milioi autobusean. Herrialdeka, bidaiari gehie- nak Gipuzkoan izan zituen Euskotrenek: 13,5 miloi. Atzetik datoz Bizkaia eta Araba: 11,5 eta 7 milioi bidaiarirekin, hurrenez hurren. Iazko datuen irakurketa ekonomikoa ere baikorra dela nabarmendu du Arriolak; hasiera batean kalkulatutako defizita 4,6 milioi euroan murriztea lortu dutela jakinarazi du. Tren zerbitzuan egiten ari diren obrak bukatutakoan, gainera, datu horiek nabarmen egingo dute hobera, Arriolaren iritziz. G Datuak %33 pTranbiako bidaiari kopuruak Araban izandako gorakada. Euskotrenen, iaz, bidaiari kopuruan hazkunde handiena tranbiak izan zuen, batez ere Araban. 2009ko datuekin alderatuz, %33 bidaiari gehiago ibili ziren garraiobide horretan. 24.600 pEuskotreni esker isuri ez den C02a, tonatan. Eusko Jaurlaritzak egindako kalkuluen arabera, Euskotreni esker iaz 24.600 tona C02 isurtzea saihestu zen. Klima aldaketaren aurkako onura nabarmendu dute. Euskotreneko tren bat, Lasarte-Oria inguruan, zubibide baten gainean. MADDI SOROA / ARGAZKI PRESS «Obrak purgatorioa dira», azaldu du, «emaitza bikainen atarikoa». Donostia aldean metroa martxan jartzen dutenean, esaterako, zerbitzu hori urtean 30 milioi bidaiarik erabiliko dutela kalkulatzen dute Euskotreneko buruzagiek, eta askoz zerbitzu «lehiakorragoa» izango dela. Lasarte-Oria, Donostia eta Hendaia (Lapurdi) batuz egun topoak eskaintzen duen zerbitzuko bidaiari kopurua bost aldiz handituko dela diote. Gipuzkoan txartel bakarra ezartzean, halaber, bidaiariek gora egingo dutela uste dute; eta aldaketa hori aurki izango dute alde, urtea bukatu baino lehen indarrean jartzeko asmoa baitago. Metrorako sarbideak Bide batez, Donostia aldeko metro egitasmoa errealitate bihurtzeko bidean dela erakusten duten albisteak ematen segitzen du Jaurlaritzak. Orain, metrorako sarbideen diseinua izan dute hizpide. Bilboko metroko sarbideak, aski miretsiak, Norman Foster arkitekto ezagunak diseinatuta- Hilaren 25eko plenoan bozkatuko dute Etxegarateko bidesaria 3,5 tonatik gorako kamioiek ordaindu behar dute bidesaria; datorren urtetik aurrera egongo da indarrean Erredakzioa Donostia Azkenean hilaren 25ean bozkatuko dute Gipuzkoako Batzar Nagusiek ibilgailu astunei Etxegaraten bidesaria ordaintzera behartuko dien araua, eta, itxura guztien arabera, aurrera aterako da. Orain aste batzuk osoko zuzenketak atzera bota ostean, atzo onartu egin zuten arauaren txostena. EAJk, PSE-EEk eta Hamaikabatek bozkatu zuten alde, PPk eta Aralarrek aurka, eta Ezker Batua abstenitu egin zen. Arau horrek aukera ematen du ibilgailu astunei bidesaria ezartzeko Europa Barneko Errepide Sarean dauden bideetan. Gipuzkoaren kasuan, AP-1, A-8, N-1, A-15 eta N121-A dira errepide horiek. Etxegarateko neurria datorren urtetik aurrera egongo da indarrean. Aralarreko batzarkide Patxi Aierbe proiektuaren aurka azaldu da. «Beste bide batzuetan bidesaria ezartzeko aukera ematen du arauak, eta ez soilik kamioien- tzat». Gipuzkoako garraiolariei eragingo liekeen kaltea arintzeko neurririk hartu ez izana ere salatu du. Ezker Batuko ordezkariek ere horixe bera kritikatu dute. Atzo aurkako boza eman zuen beste alderdia PP izan zen. Iñigo Manrique batzarkidearen arabera, ohiko erabiltzaileei izugarrizko kaltea eragingo die: «Araua soilik kobratzeaz kezkatzen da, eta ez ordaindu behar dutenez». Aldundiak maiz defendatu du legearen atzean ez dagoela asmo maltzurrik; dioenez, helburua lurraldeko zirkulazioa modu eraginkorrago batean erregulatzea da, batik bat N-1ean. koak dira, eta Donostiakoak hautatzeko ere lehiaketa goi mailakoa antolatu dutela azaldu du Eusko Jaurlaritzako Garraio sailburuorde Ernesto Gascok. Haren arabera, hasieran 117 diseinu jaso zituzten, eta horietatik 35 hautatu dituzte lehen sailkapenean. «Kalitate handikoak». Orain, 35 horiek are galbahe zorrotzagotik igaroko dituzte, eta apirilaren hasierarako bost aukeratuko dituzte. Azkenik, diseinu horiek nazioarteko sona duten beste bost diseinatzaileren proposamenekin jarriko dituzte lehian. 14 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Harian › Euskal Herria 220 Lagun bat hil da Araban,eta beste bat Lapurdin,istripuz pLanbide Heziketako ikasleak Europan praktikak egiten. Araba, Bizkai eta Gipuzkoako Lanbide Heziketako 220 ikaslek praktikak egingo dituzte Europako hainbat herrialdetako enpresatan. Hetel Heziketa Teknikoko Elkarteko itunpeko 21 ikastetxeetako ikasleak izango dira onuradunak. BAIONA › Larunbatean gizon bat hil zen auto istripuz Lagranen (Araba). 62 urteko gizon bat zendu zen gidatzen zuen autoa errepidetik atera eta errekara erori zelarik. Osasun zerbitzuek ez zuten lortu gizona bere onera ekartzea. Lapurdin ere pertsona bat hil zen igandean. Donibane Lohizunetik Hendaiara zihoan auto bat bidetik atera, eta zuhaitzen kontra jo zuen. Hilik atera zuten autoa gidatzen zuen emaztea. Bergaran azaldutako gorpuak arma zauriak zituen Telefono antenei buruzko arautegia kritikatu dute GASTEIZ › Hainbat auzo elkartek eta erakunde ekologistak kritikatu egin dute Gasteizko Udalak telefono antenen inguruan proposatu duen arautegia, Europako Batasunak gomendatzen duena baino «300 aldiz isuri gehiago» egitea uzten duelakoan. Udalaren proposamena ez onartzeko eskatu diete alderdiei. 2 Laburrean Deba ibaian, hilda agertu zen 46 urteko gizonaren gorpuak arma zuriz egindako hainbat zauri zituen. Ikerketa abiatu du Ertzaintzak, baina albiste agentziek zabaldu dutenez, giza hilketatzat jo du Poliziak. Donostiako Institutu Anatomikora eraman zuten gorpua. 4.373 j DONOSTIA › Larunbatean Bergaran (Gipuzkoa), Erakundeetako eta lan taldeetako ordezkariak, atzo, Leioan. ALFREDO ALDAI / EFE pJaurlaritzak Donostian sustatuko dituen etxebizitzak. Eusko Jaurlaritzak eta Donostiako Udalak hitzarmena sinatuko dute Gipuzkoako hiriburuan 4.373 etxebizitza eraikitzeko. Auditz Akularren eta Txomin Enean egingo dituzte etxebizitzak, eta horietako 3.263 babes ofizialekoak izango dira. 3.532 pDYAk 2010ean Gipuzkoan egindako sorospenak. DYAk 3.532 sorospen zerbitzu egin zituen 2010ean Gipuzkoan, eta horietatik %65 urgentziazkoak izan ziren. Horrez gain, 1.468 laguntza deiri erantzun zien. Espalazio zentroaren Bilboko ordezkaritzak hardware berria garatuko du Erredakzioa Bilbo Bilbo ESS-Bilbao Espalazio Bidezko Europako Neutroi Iturriaren Bilboko ordezkaritzak gaur egungo datu bilketa eta kontrolerako tresnak ordezkatuko dituen hardware berria garatuko du. AEBetako SLAC laborategiko eta Lisboako Goi Institutu Teknikoko zientzialariekin batera egingo du lana. Hiru zentroek atzo egin zuten lehenengo bilera Euskal Herriko Unibertsitatearen Leioako campusean. Azeleratzaile handiek gaur egun erabiltzen dituzten datu bilketarako ekipamenduak 80 eta 90eko hamarkadakoak dira, eta horiek ordezkatu nahi dituzte. Patxi Lopez Eusko Jaurlaritzako lehendakariak bileraren ostean adierazi zuenez, ESSren, SLACen eta Lisboako institutuaren arteko elkarlanak «ondorioak» izango ditu euskal enpresetan. Hilberriak FRANCISCO ZAPIAIN SARASOLA jauna (Kutxako enplegatu jubilatua) Hilaren 11n hil zen, Elizakoak eta Aita Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren. - Goian bego Kutxa-Gipuzkoa Donostia Kutxaren Administrazio Kontseiluak, Lehendakariak, Zuzendariek, Enplegatuek eta Kutxako Jubilatuen Elkarteak. Haren arimaren alde otoitz bat eskatzen dizuete . DONOSTIAN, 2011ko martxoaren 15ean. JOXEPA BERAZA SARASOLA (Juanito Irastorzaren alarguna) † Martxoaren 14an hil zen, 93 urte zituela, Elizakoak eta Aita Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren. - Goian bego Seme alabak: Arantxa eta Jenaro Bordagaray, Kontxi eta Jexus Zuriarrain; bilobak: Olatz eta Joseba Arano, Jon eta Eider Goenaga, Arantxa; birbiloba: Inhar; osaba Joxe Mari; ilobak, lehengusuak eta gainerako ahaideak. Haren arimaren alde otoitz bat eskatzen dizuete eta arren etor zaiteztela hiletara. GAUR izango da, ASTEARTEA, arratsaldeko ZAZPIETAN, Alegiako SAN JOAN BATAIATZAILEA parrokia elizan, gorpua bertan dela. Aldez aurretik, mila esker. ALEGIAN, 2011ko martxoaren 15ean Helbidea: San Juan kalea, 66. Oharra: Gorpu beila Tolosako FUNERARIA ORIA beilatokian egongo da, GAUR, ASTEARTEA, 18:30ak arte. ESKELAK (0034)943 30 40 30 [email protected] 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 15 ‹ Publizitatea 16 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Harian › Ekonomia Ignacio Sanchez Galan Iberdrolako presidentea, prentsaurreko batean. ALFREDO ALDAI / EFE 2.000 milioiren truke Iberdrolaren %6 erosiko du Qatar Holdingek Argindar konpainiako hirugarren akzioduna izango da, ACSren eta BBKren atzetik; ACSren partaidetza %19ra murriztuko du Bazkide berriak ez du administrazio kontseiluan sartzeko interesik, oraingoz Aitziber Arzallus Donostia Asteko operazio bat. Iragan astean, energia berriztagarrien sektoreko filiala —Iberdrola Renovables— irentsiko zuela iragarri zuen Iberdrolak; atzo, berriz, Qatar Holding inbertsio funts subiranoak erosiko duela konpainiaren %6,16. Iberdrolako bazkide estrategiko bilakatuko da horrela, soilik ACS eta BBK izango baititu aurretik. Argindar enpresak jakinarazi du, gainera, qatartarrek ez dutela administrazio kontseiluan sartzeko interesik erakutsi, oraingoz behintzat. Erosketa egiteko, kapitala 1.906 milioi eurotan handitzeko operazio bat gauzatu beharko du Iberdrolak. Merkatura ateratzen dituen akzio guztiez gain, argindar konpainiak bere zorroan dituen tituluetako batzuk —115 milioi eurorenak— ere erosiko ditu inbertsio funtsak. Akzioko 5,633 euro pagatuko ditu; beraz, guztira 2.021 milioi euro kostako zaio Iberdrolaren %6,16 bereganatzea. Bazkide berriaren sarrera primeran datorkio Bizkaiko argindar konpainiari, finantzak indartzea ez ezik, hitzartuta dauzkan operazioak arazorik gabe gauzatzea ahalbidetuko diolako. Dagoeneko adostuta dauka Brasilgo Elektro Electricidades e Servicios oso-osorik bereganatzea eta Iberdrola Renovables irenstea. Azken operazio horretan, baina, aldaketak eragingo ditu qatartarren etorrerak. Joan den astean, Ignacio Sanchez Galanek gidatzen duen taldeak aurreratu zuen kapital hedapen bat egin beharko zuela berriztagarrien arloan duen filiala erosteko. Baina, atzo iragarritako kapital hedapenak ezeztatuta utzi zuen aurrenekoa, titulu propioak erostetik aterako duena nahikoa izango zaiolako Iberdrola Renovablesen erosketa finantzatzeko. Qatarren hainbat bulego jartzeko asmoa duela ere jakinarazi du Iberdrolak, Ekialde Hurbileko jarduerak zuzentzeko. Besteren artean, ikerketa eta garapen arloko jarduerak bultzatzeko asmoa du energia berriztagarrien eta auto elektrikoaren esparruetan eta 2012ko Munduko Kopari begira. Iberdrolako iturriek bazkide berriaren garrantzia nabarmen- du dute, enpresa esanguratsu askotan dituelako luzerako inbertsioak, besteak beste, Volkswagenen, Santander bankuaren Brasilgo adarrean, Hochtiefen, Sainsburyn, Lagarderen eta Credit Suiseen. Iberdrolak berak ere izan ei du negozio harremanik inbertsio funts arabiarrarekin. Jose Luis Rodriguez Zapatero Espainiako gobernuburuak Saudi Arabia eta Qatarrera egindako bidaiak berehalako fruituak eman dituela dirudi. Espainiara bueltatu zenean, bi herrialde horietako gobernuek 3.000 milioi euroren inbertsioak agindu zizkietela kontatu zuen. Eta atzo Iberdrolak iragarritako hitzarmena izango litzateke Zapaterok esandakoaren froga, Qatarko petrolio eta gas baliabideak kudeatzen dituen sozietatea baita Iberdrolaren akziodun berria. 85.000 milioi dolarren aktiboak ditu Qatar Holdingek. Florentinoren amesgaizto Gainontzeko akziodunek Iberdrolaren kapitalean duten partaidetza txikitzea ekarriko du qatartarren sarrerak. Egun, ACS eraikuntza taldea da akziodun nagusia; zuzenean eta zeharka, akzioen %20,2 kontrolatzen ditu. Florentino Perez presidenteak behin baino gehiagotan esan du bere asmoa akzioen %30 eskuratzea dela. Baina Iberdrolak azkenaldian egin dituen urrats guztiak asmo hori zapuztera doaz. Atzo iragarritako operazioarekin, esaterako, %19ra jaitsiko da ACSren partaidetza, eta Iberdrola Renovables irentsi ostean beste %0,5 eta %1,5 artean jaitsiko da. Baina oraingoa ez da Qatar Holding Perezen bidean gurutzatzen den lehen aldia, ez eta haren asmoak zapuzten dituen lehen aldia ere, antzerako zerbait gertatu baitzitzaion Alemaniako Hochtief eraikuntza enpresan ere. Baina ez hori bakarrik. ACSko presidente izateaz gain, Real Madril futbol taldekoa ere bada Perez. Horrenbestez, kirol arloan, Bartzelona du aurkaririk handiena. Bada, Qatar Holding Bartzelonaren babeslea izango da datozen bost denboralditan, eta jokalariek haren izena eramango dute elastikoetan. Beraz, nahita ere, ezin qatartarrez ahaztu. DLaburrak Urtarrilean %12 igo dira etxebizitzen salmentak BILBO › INE Espainiako Estatis- tika Erakundearen arabera, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan 1.583 etxebizitza saldu dira urtarrilean, iaz garai berean baino %12,1 gehiago. Etxebizitza gehienak Bizkaian saldu dira, 773, iaz baino %16 gehiago; Gipuzkoan 493 saldu dira, %19 gehiago; eta Araban 317 saldu dira, %5 gehiago. Ingemarren greba hasi dute kaleratzeen kontra USURBIL › Zuzendaritzak 60 langile kaleratu eta ekoizpena Galiziara lekualdatu nahi duela salatzeko, mugagabeko greba hasi dute Ingemarreko langileek. Kaleratzeak argudiatzeko enpresak aurkeztu dituen emaitzak gezurra direla diote langileek, emaitzak faltsutu dituela. Horrenbestez, erregulazioa ez onartzeko eskatu diote Administrazioari. Langileen protesta. GORKA RUBIO / ARP Gaur astebete langile bat hil zen AHTko obretan ANTZUOLA › Iragan asteartean, AHTaren azpiegiturak eraikitzeko lanetan ari zen langile bat hil zen Antzuolan. Itxura denez, kamioi bat gidatzen ari zela, bihotzekoak jota hil zen langilea. Igandera arte, ordea, inork ez zien gertatutakoaren berri eman hedabideei. AHTko obretan dagoeneko gutxienez lau langile hil direla esan du AHT Gelditu Elkarlanak. Gobernua negoziazioetatik kanpo nahi dute denek MADRIL › Negoziazio kolektibo- aren erreforma hitzartzeko negoziazioetan Espainiako Gobernuaren parte hartzerik ez dute nahi ez CCOO eta UGT sindikatuek, ez eta CEOE eta Cepyme enpresaburuen elkarteek ere. Litekeena da negoziazioak hilaren 24ra arte luzatzea; Gobernuak 19a jarri zuen muga. 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 17 Ekonomia ‹ Harian Gasolioaren garestitzea fakturetan automatikoki islatu behar dela dio Hiruk Garraiolariek protestak egingo dituzte CEN eta Confebask patronalen aurrean, sektorearen egoera salatzeko Miren Garate Azken sei hilabeteetan %20 garestitu da erregaien prezioa, eta gasolioa hileko gastuen erdia bihurtu da garraiolari autonomoentzat. Dumping egoeran, kostuak berdintzea lortzen ez duten egoeran, ari direla lanean salatu du Hiruk. Sindikatuaren arabera, erregaien igoera automatikoki islatu behar litzateke fakturetan. 2008ko ekainean ere gaur egungo mailara iritsi zen erregaien salneurria. «Mobilizazioak egin genituen gasolioaren prezioaren gorabeherak era automatikoan islatu behar zirela fakturan aldarrikatzeko». Hainbat enpresatan fakturak eguneratzeko klausula lortu zutela azaldu du sindikatuak. Haren arabera, ordea, krisiaren eraginez ezerezean geratu dira klausula horiek. Zamatzaileekin prezioak negoziatzeko aukera guztiak galdu dituztela diote garraiolariek. «Sektore honetan historikoa da kostuak fakturetara eramateko ezintasuna, baina une hauetan ez dugu inolako negoziaziorik izan zamatzaileekin, eta, izanez gero, garraiolaria ateratzen da galtzaile ia beti». Prezioak automatikoki aldatzeko klausulak berriro ere indarrean jar daitezela eskatzeko, mobilizazioak iragarri ditu sindikatuak. Datorren astelehenean Confebasken egoitza aurrean egingo dute elkarretaratzea, eta hilaren 28an CEN Nafarroako Enpresaburuen Elkartearen aurrean. Garraiolari bakoitzari bere bezeroekin tarifak negoziatzeko eskatu dio sindikatuak. Hiruren iritziz, administrazio- G Zenbakia 2.800 pSektorea utzi dutenak. Hiruk egindako kontaketaren arabera, Hego Euskal Herriko 2.800 garraiolarik utzi behar izan dute sektorea krisia hasi zenetik. Beste hainbeste daudela arriskuan gaineratu du. ek ere zeresan handia dute garraiolarien egoeran. «Garraio sektorean dumping-a nagusitzea onartu dute, nahiz eta Espainiako eta Europako Batasuneko araudiek eta lehiakortasun arauek legez kanpokotzat jo». Iraupena, kolokan EAEko eta Nafarroako barne produktu gordinaren %7 garraiolariek osatzen dutela gogoratu du, eta zeharkako zergen %40tik gora ematen dituela sektoreak. Datuek horiek kontuan hartuta, sektorearen aldeko neurriak hartzeko eskatu diete Eusko Jaurlaritzari, Nafarroako Gobernuari eta diputazioei. «Dumping-aren kontrako eta garraiolarien lan baldintzak hobetzeko legeak jasotzen dituen kontrol, ikuskaritza eta zigor neurri guztiak zorrotz eta lehenbailehen abian jartzea nahi dugu». Hiruk egindako kontaketaren arabera, krisia hasi zenetik 2.800 garraiolari autonomok baino gehiagok utzi behar izan dute sektorea. Egoera aldatu ezean, beste hainbestek utzi beharko dutela gaineratu du. «Hilabete bat edo bi gehiago iraun dezakegu, baina hiru hilabeteren buruan arazoa lehertu egingo da», azaldu du. Irudia qBilbo TRIODOS BANK EUSKAL HERRIAN DA Finantza errentagarritasuna giza eta ingurumen errentagarritasunarekin uztartzea. Hori da Triodos Banken ezaugarri nagusia. Europako «banku etiko» handiena dela esaten da. Euskal Herrian ere izango du egoitza aurrerantzean, Bilbon hain zuzen. Financial Times egunkariak eta Nazioarteko Finantza Korporazioak urteko banku iraunkorrenaren saria eman diote, ekonomikoki, sozialki eta ekologikoki iraunkorrak diren proiektuak soilik finantzatzeagatik. MARISOL RAMIREZ / ARP 18 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Harian › Mundua Protestak herrialde arabiarretan D Atzerriko soldaduak sartu ditu herrialdean Bahraingo erregimenak Gobernuak dio ez dituztela manifestarien aurka erabiliko eta azpiegiturak babestu baino ez dutela egingo Mikel Rodriguez Muammar Gaddafiren aurkako milizianoak, hegazkinei tiro egiten, Ajdabija hirian (Libiako ekialdea), atzo. MANU BRABO / EFE Atzerrian bakartuta egon arren, gerra bideratuta dauka Gaddafik Borroka frontea Bregan dago orain, eta Ajdabija bonbardatu du Libiako erregimenak; Bengazi gero eta hurbilago du Segurtasun Kontseiluaren ebazpenik gabe esku har daitekeela dio Erresuma Batuak Mikel Rodriguez Muammar Gaddafiren tropek Libiako ekialdera aitzinatzen jarraitu dute, eta oposizioaren hiriburu Bengazi gero eta hurbilago dute. Erregimenaren nagusitasun militarra nabarmenagoa da egunez egun, eta, batez ere, aire baliabideetan dago aldea. Gaddafik lurraldeak berreskuratu eta oposizioa gero eta zokoratuago du, atzerrian bakartuta dagoen arren. Nazioarteak esku hartzeko aukera eztabaidagai duen bitartean, errebolta militarki garaitzeko bidean dago erregimena. Borrokak galdu ahala oposizioaren morala jaisten ari dela jakinda, Gaddafik milizianoei amnistia eskaini die, armak uztearen truke. Barnera begira indartsu egonik ere, Gaddafi jakitun da gerra irabazi arren etorkizun eskasa izanen duela nazioarteak bizkar ematen badio, eta hori saihesteko daukan baliabide nagusia, petrolioa, erabili du. Txinako, Errusiako eta Indiako enbaxadoreekin elkartu da diktadorea, pe- trolio hornikuntza eskaintzeko herrialde horiei, Libiako Jana agentzia ofizialak jakinarazi duenez. Protestak hasi zirenean atzerriko konpainia gehienek alde egin zuten Libiatik, baina Gaddafik orain Az Zauia, Ras Lanuf eta Bregako petrolio hiriak berreskuratu ditu. Oposizioarentzat, berandu Errusiak, baina, herrialdean sartzea debekatu die Gaddafiri, haren sendiari eta hurbileko laguntzaileei; finantza edo banku operazioak ere debekatu dizkie. NBE Nazio Batuen Segurtasun Kontseiluak onartutako zigorrei jarraituz erabaki du hori Moskuk. Nazioarteak erregimena bakartu eta haren aurkako finantza neurriak hartu dituen arren, esku hartzeko aukera adostu gabe jarraitzen du; halakorik erabakitzen badu, gainera, beranduegi izan liteke oposizioarentzat, Gaddafiren indarren erasoaldiaren azkartasuna ikusita. Eztabaidagai nagusia aire eremua debekatzeko neurria da, eta Frantzia eta Erresuma Batua dira proposamen horren sustatzaile nagusiak —Arabiar Liga ere alde dago—. Erresuma Batuko Atzerri ministro William Haguek adierazi du «behar handia dagoenean» herrialdeek esku har dezaketela, «nazioarteko zuzenbideari jarraituz, Segurtasun Kontseiluaren ebazpenik gabe». Parisen Libiako egoera aztertuko duen G8koen bilera hasi aitzinetik erran du hori. Frantziak eta Erresuma Batuak Segurtasun Kontseiluan proposatuko dute Libiako aire eremua ixtea. Iragan astean Ras Lanuf hiria (Tripolitik 700 kilometro ekialdera) borroka gogorren ondotik hartu zuten Gaddafiren indarrek, eta, orain, borroka frontea 110 kilometro ekialderago mugitu da, Bregara. Erregimenak dio herenegundik kontrolpean duela herri hori, baina oposizioa hura berreskuratzen saiatu da, eta herriko gune batzuk hartu dituela aldarrikatu du. Propaganda garrantzitsua da bi aldeentzat: egoera kontrolpean duela erakusteko Gaddafirentzat, eta morala igotzeko oposizioarentzat. Brega herria, berriz, garrantzitsua da bi arrazoi nagusirengatik: petrolio instalazioengatik eta Ajdabija hirirantz jotzeko azken defentsa postu nagusia delako. Ajdabija da Bengazi baino lehen dagoen hiri nagusia —170 kilometro daude bien artean—. Erreboltarien komandante Abdel Fata Junisek aitortu duenez, Ajdabijaren garrantzia «berebizikoa» da. Izan ere, hiri hori bidegurutzea da, Bengazira ez ezik, Tobrukera edo Libiako hegoaldera jotzeko. Tobruk Egiptoko mugatik hurbil dago, eta Gaddafiren indarrek harat joko balute, Bengazi setiatuta geldituko litzateke. Horregatik, lurretik hurbildu baino lehen, Gaddafiren hegazkinak hasi dira Ajdabijaren gune estrategikoak bonbardatzen. The New York Times-en arabera, gutxienez bi leherketa izan dira. Mendebaldeko gotorlekuak Ekialdean, erregimena aitzinera egiten ari da, eta mendebaldean, bere kontroletik at dituen hiriak gero eta estuago ditu. Iragan astean setio gogor baten ondotik Az Zauia (Tripolitik 50 kilometro mendebaldera) berreskuratu eta gero, erregimenak Misratara bideratu du arreta. Libiako hirugarren hiria da, eta hiriburutik 200 kilometro ekialdera dago. Misratak egunak daramatza setiatuta, eta azken bi egunetan Gaddafiren indarrek artilleriarekin bonbardatu dituzte etxebizitza auzoak, berri agentziek jakitera eman dutenez. Oposizioak kontrolpean duen bertze hiri batean, berriz, Zuuaran (Tunisiako mugatik hurbil) lau lagun hil dituzte bonbardaketa batean, Al Arabijaren arabera. GCC Golkoko Lankidetzarako Kontseiluak soldaduak bidali ditu Bahrainera, hango gobernuak eskatuta. Saudi Arabiako mila soldadu sartu dira artxipelagoan bi herrialdeak lotzen dituen pasabidetik, «ordena eta segurtasuna mantentzeko» helburuarekin. Bahrainen joan den hilean hasi ziren gobernuaren eta errege familiaren aurkako protestak, eta estatuko indarrek zazpi lagun hil zituzten. Manifestariek, hala ere, karriketan segitzen dute oraindik, aldaketa eske. GCC erakundea Bahrainek, Kuwaitek, Omanek, Qatarrek, Arabiar Emirerri Batuek eta Saudi Arabiak osatzen dute. Azken herrialde horretako soldaduen lana «oinarrizko eraikinak babestea baino ez da izango», Bahraingo errege jauregiko aholkulari Nabeel al Hamerren arabera. Eraikin horien artean daude petrolio, argindar eta gas instalazioak eta finantza eta banku egoitzak. Arabiar Emirerri Batuek ere poliziak bidali dituzte Bahrainera. Parlamentuko presidente Adel al Muadek adierazi du, berriz, atzerriko tropen sarrera golkoko herrialdeen «elkartasun erakusgarria» dela. Al Muadek dio ez duela uste Saudi Arabiako soldaduak manifestarien aurka bidaliko dituztenik. AEB Ameriketako Estatu Batuen ustez, atzerriko indarren esku hartze hori «ez da herrialde baten inbasioa». Hilabete protestan Bahraingo protestak otsailaren 14an hasi ziren, eta Manama hiriburuko Lulu plaza izan dute erdigune. Tunisiako eta Egiptoko ereduen arrimura hasi ziren mobilizazioak, baina Bahrainen berezko ezaugarria dute aldarrikapenek, botere esparruak gutxiengo sunitaren esku baitaude —errege familia sunita da—, eta gehiengo xiitak bazterketa salatu izan du. Joan den hiletik izan diren borrokarik gogorrenak herenegun gertatu ziren. Manifestariek herrialdeko errepide nagusia blokeatu nahi izan zuten, eta Poliziarekin hainbat orduz borrokan aritu ziren. Lagun bat hil zen. 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 19 Mundua ‹ Harian Afganistango DLaburrak armadaren aurkako erasoan 42 lagun hil dira Sudan 35 lagun hil dira, hegoaldean borroketan gutxienez JUBA › Armadaren eta matxinoKarzai presidenteak NATOri erasoak eteteko eskatu izana ukatu du Afganistango Gobernuak Erredakzioa Alderdi Komunistako ordezkari bat, Pekinen, Herri Batzar Nazionala hasi aurretik. ADRIAN BRADSHAW / EFE Txinan erreforma politikoak egiteko prest daudela iragarri du lehen ministroak Afrika iparraldeko protestek Txinarekin inolako zerikusirik ez dutela adierazi du Wen Jiabaok Elixabet Epelde Pausoz pauso erreforma politikoak ezartzearen alde egin du Wen Jiabao Txinako lehen ministroak urteroko Herri Batzar Nazionalaren amaierako agerraldian. Alderdi Komunistak datozen bost urteetarako bide orria zehaztu du batzar horretan. Jiabaok ez du aldaketa politikoen inguruan ezer zehaztu, baina instituzioetan zenbait erreforma ezarri ezean, azken 30 urteotan lortutako aurrerapen ekonomikoak arriskuan egon litezkeela adierazi du. Hori horrela, demokrazia hitza aipatu gabe, mailaz maila erreformak ezartzearen alde agertu da. Dena den, edozein aldaketa, Txinako Alderdi Komunistaren gidaritzapean egingo dela zehaztu du; 60 urte daramatza alderdiak agintean. Iragan astean, ordea, Wu Bangguo alderdiko buruzagietako batek justu kontrakoa adierazi zuen Legebiltzarrean. «Sistema aldatuz gero, azken hamarkadetako lorpen ekonomikoak galduko dira», adierazi zuen Bangguok orduan. Alderdi bakarreko sistema albo batera uzteak herrialdean liskarrak gailentzea eragingo lukeela ere gaineratu zuen. Jiabaok, berriz, alderdiko diskurtsotik urrundu gabe, parte hartzea handitzeko atea irekita utzi du. Uneotan, herritarrek udal hauteskundeetan parte hartzeko eskubidea dute, soilik. Maila goragoko administrazioetako bozetan parte hartzeko aukeraz galdetuta, Jiabaok ez du Tibeteko Legebiltzarrari ordezkoa izendatzeko eskatu dio dalai-lamak Gehiago itxaron gabe ordezkoa izendatzeko prozesua abian jartzeko eskatu dio dalai-lamak Tibeteko Legebiltzarrari. Erreforma demokratiko baten bidez, boterea «herriak aukeratutako lider bati» emateko asmoa berretsi du. Tibeteko auzia konpondu artean erbestean dauden instituzioek bizirik egon behar dutela ere azpimarratu du. Hori horrela, dalai-lamaren menpekoa izango ez den sistema ezartzeko lan egin behar dutela azaldu du. Datorren igandean erbestean bizi diren 80.000 tibetarrek lehen ministroa aukeratu ahal izango dute. Konstituzioa aldatuz gero, orain arte dalai-lamaren funtzioak har ditzake bozetan garaile suertatzen denak. D ezezkorik esan. «Herrietako kontuak arduraz gobernatzeko gai badira, pentsa genezake hiri eta konderrietako arazoak ere gobernatzeko gai izango direla», aipatu du. Afrikarekin konparaziorik ez Herrialde arabiarretan azken asteotan jazo direnetatik urrundu nahi izan du Jiabaok. Izan ere, Tunisiako iraultzaz geroztik, hainbat protesta antolatzeko saioak egin dituzte Txinan oposizioko kideek sare sozialen bidez. Gobernuak, dena den, errepresio bortitzarekin isilarazi ditu bere aurkako ekimen guztiak. Inflazioa, ustelkeria edo kutsadura arazoei aurre egin beharrean badira ere, herrialde arabiarretako arazoekin zerikusirik ez dutela azaldu du. Dena den, bai etxean eta bai nazioartean «egoera konplexuei» aurre egin behar dietela onartu du. Ekonomiaren hazkundearen estrategia aldatzea adostu du alderdiak Herri Batzar Nazionalean. Iraunkortasunari garrantzia eman nahi dio Txinak, baita hazkundearen kalitateari ere. Horretarako teknologian eginiko inbertsioa handituko duela eta barne kontsumoa indartuko duela argitu du. 2015era arte, urtean %7ko hazkundea izateko plana onartu du Alderdi Komunistak. Helburuak lortzeko, baina, gogor lan egin beharko dutela aitortu du Jiabaok. Gutxienez 35 pertsona hil eta beste 32 zauritu dira Afganistanen armadaren soldaduak errekrutatzeko gune baten aurkako eraso suizida batean. Afganistango Gobernua soldaduak bildu nahian dabil, baina horiek matxinatuen atentatuen helburu bilakatu dira. AEBak eta NATO armadaren eta Poliziaren segurtasunaren aginpidea eskualdatzen hasiko dira datorren uztailean. 2014rako Afganistanek eskuduntza osoa izatea espero dute. Karzairen hitzak zalantzan Iragan larunbatean Hamid Karzai presidenteak erasoaldiak eteteko eskatu zien NATOri eta AEBei. Afganistango Gobernuak Karzairen hitzak gaizki interpretatu zirela dio, orain. Presidenteak zibilak hiltzeari uzteko eskatu nahi zuela azaldu dute. Nazioarteko soldaduak Afganistanen sartu zirenetik urterik odoltsuena izan zen iazkoa. Biktima gehienak matxinoen erasoaldiek eragin zituzten. en arteko borrokaldi batean, gutxienez, 40 matxino eta bi soldadu hil ziren larunbatean Sudan hegoaldean. Gerrillari talde batek Malakal hirian eraso zuen, eta umezurztegi batean ezkutatu ziren; hango 130 haur bahitu zituzten. Bahitutakoak aske utzi zituzten, gero. Erreboltariek armadarekin zuten su-etena hautsi dute eraso horren bidez. Oposizioko liderrak irabazi ditu bozak Nigerren NIAMEI › Mahamadou Issufo oposizioko liderrak irabazi ditu presidentetzarako hauteskundeak Nigerren. Behin-behineko datuen arabera, bozen %57, 95 eskura du Issufok. Trantsizioa bideratu duten agintariei eskaini die garaipena. Junta militarrak, Nigerren administrazio zibila ezartzeko, bide demokratikoen alde egitea erabaki zuen. Gazan, batasun nazionala eskatzeko kalera atera dira JERUSALEM › Ehunka palesti- nar kalera atera dira Gazako hainbat hiritan Zisjordaniako eta Gazako gobernuei adiskidetzeko eskatzeko. Gaurko ere protestak antolatu dituzte. Hamas eta Al Fata adiskidetu artean manifestazioak egingo dituztela iragarri dute. Jendetza biltzea espero dute. 20 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Erdiz erdi › Kirola D Futbol taldeen jabe dirudunak BERRIA Asia, Errusia edota AEBetako enpresariak Europako puntako futbol taldeak erosten hasi dira berriz. Orain arte Ingalaterrako Ligan ohikoa zena Espainiakora hedatu da. Urruneko gutiziak Imanol Magro U rrunekoak beti du xarma. Arrotza bitxia da. Ez da gauza bera etxe alboan erositakoa edo zeru mugaz haratago ekarritakoa. Edo ohiko mugetatik at datorrena. Futbolean ere logikaren eta tradizioaren mugak hautsi dira, diruak hautsi ditu, urruneko sosa gero eta ohikoagoa baita Europa zaharreko taldeen bulegoetan. Ingalaterran, 2000ko hamarkadan hasi ziren Arabia aldeko petrodolarrak eta AEBetako enpresarien akzio erosketak, taldeak burtsan sartu zirenean. Atzerriko jabeak iritsi ziren Manchester United, Chelsea, Arsenal, eta Liverpool taldeen bulegoetara. Sasoi honetan joera Espainiako Ligako bi talde apaletara iritsi da. Dirudunen botere nahi itsu eta duda-mudazko negozio ikusmiraren tartekoak dira erosketak, eta zor handidun taldeak helburua, eta halako asko daude Espainian —Atletico Madrilek 300 milioi zor ditu eta Valentziak 500, esaterako—. Denboraldi hasieran Abdu- lla Bin Nasser Al Thani Qatarko xekeak Espainiako Ligako Malaga erosi zuen, 36 milioi euroko diru sarrera eginez. Jabe berriak 14 milioi euroko zorrak kitatu zuen Espainiako ogasunarekin, eta gero 22 milioi jarri zituen taldea in- Ingalaterrako ligako hogei taldeetatik hamabik jabe atzerritarrak dituzte dartzeko. Zaleak ilusionatu zituen era berean. Neguko merkatuan Baptista, Demichelis, Maresca eta Asenjo jokalari ezagunak fitxatu zituen, baina oraindik ez du lortu taldea jaitsiera postuetatik ateratzea. Santanderko Racingek ere jabe berria du, Ahsan Ali Sied enpresari indiarra. Urtero bere enpresek 6.900 milioi euro fakturatzen dituzte, eta urtarrilean Racingen zorrak kitatu zituen. Ingalaterrako Ligako Blackburn Rovers erosten saiatu zen lehenbizi, baina ez zioten baimenik eman bere enpresa bateko arazo legalak zirela-eta. Racingera 50 milioi eurorekin iritsi dela esan du, eta dagoeneko ordaindu ditu taldeak ogasunari zor zizkion zazpi milioi euroak. Jokalari gehienei ere ordaindu die taldeak zor diena, eta aurreko sasoietako zorrak kitatzea falta zaio. Azken egunetan, baina, enpresariaren inguruko hainbat albiste argitaratu dira, eta 70 milioi eurotik gorako iruzurrak leporatzen diz- kiote Australian eta Malaysian, eta taldeko bulegoetako giroa gaiztotu egin da. Bi erosketa horiek Espainiako Ligan zeresan handia eman dute, baina Ingalaterrakoak oso ohikoak dira. Premier League-ko hogei Taldeek dituzten zor handiak ordainduz sartu dira enpresariak Espainiako Ligan taldeetatik hamabik atzerriko jabeak dituzte. Hor, baina, bi perfil banandu behar dira: talde kutuna puztu nahi duten mezenasak, eta dirua inbertitu nahi duten enpresari multzoak; azken horiek, ia beti, AEBetatik iritsitakoak. Ingala- terrako taldeen artean jaberik ezagunena Roman Abramovitx da: Chelsea indartzeko azken zortzi urteetan 875 milioi euro inbertitu ditu, eta, trukean, hiru liga irabazi. Aberatsena, baina, Lakshmi Mittal indiarra da, Queens Park Rangersen jabea. Forbes aldizkariaren arabera, 20.000 milioi euroko dirutza lortu du altzairuaren sektorean. Euskal Herrian ere hainbat fundizio ditu, Arcelor-Mittal enpresa fusiokoak. Bigarren aberatsena Sulaiman Al Fahid Manchester Cityren jabea da, Abu Dhabiko inbertsio talde bateko burua, eta 16.500 milioi euroko dirutza du. Azken bi sasoietan 200 milioi euro inbertitu ditu taldean, eta egun Txapeldunen Ligarako sailkatzeko postuetan dago. Horiez gain, Alisher Usmanov enpresari errusiarra (1.414 milioi) Arsenalen jabea da; Glazer familia estatu batuarra (1.196 milioi) Manchester Unitedena; Daniel Levy enpresari judua Tottenhamena; Mohamed Al-Fayed Harrodsbiltegien jabea, Fulhamena; John W. Henry enpresari estatubatuarra Liverpoolena… 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 21 ‹ Erdiz erdi Kirola D Futbol taldeen jabe dirudunak Pitermanek ezabatu ezineko arrastoa utzi zuen Alavesen Futbol taldeak erosten dituzten enpresari aberatsak ez da arrotzak Euskal Herrian, Gasteizen inor gutxik ahaztu baitu Dimitri Piterman. Herritartasun estatubatuarreko enpresari ukrainarrak Alavesen akzioen %51a erosi zion Gonzalo Antoni 2003an. Entrenatzaile izan nahi zuen Pitermanek, eta berak hartu zituen kirol mailako erabakiak ere. Bere agintean taldea 2. Mailara jaitsi zen, eta zaleekin izandako liskarrak ugariak izan ziren. Pitermanek 2007an utzi zuen taldea, bere akzioak salduta. Taldera iritsi zenean Alavesek hiru milioi euroko zorra zuen, eta lau urte geroago hogeita hirukoa zen. Gasteizko epaitegi batek presidente ohiaren jabetzen bahiketa agindu zuen 2008an. D Dena ez da pagotxa, halere. Eggert Magnusson enpresari islandiarrak West Ham United taldea erosi zuen 2006an 98 milioi euroren truke, baina urtebetez bakarrik egon zen agintean, eta taldea Landbanski Islandiako bigarren banku handienaren esku gelditu zen. Bankuak porrot egin, eta gobernuak hartu zuen kontrola. Bi urtez kolokan egon ondoren, pornografiaren industrian aberasturiko bi enpresari ingelesek salbatu zuten taldea, eta telebista aurkezle ezagun bat jarri zuten presidente postuan. Italian,familiak Jabe atzerritarrak Ingalaterran eta Espainian zabaldu badira, Italian ere talde gehienak esku pribatuetan daude, baina bertakoak dira. Kasu askotan familiak dira, eta belaunaldiz belaunaldi aldatzen doa jabea. Silvio Berlusconi Italiako presidentea eta hainbat telebistaren jabea, era berean, Milanen jabea da. Agnelli sendiak, besteak beste, FIAT etxearen (Iveco, Ferrari, Alfa Romeo…) %30 du, eta baita Turingo Juventus taldea ere. Massimo Moratti petrolio sektoreko enpresariak bere aita Angelorengandik jaso zuen Milango Inter. Azkenik, Sensi familiak, azken hamazazpi urteetan Erromaren jabea izandakoa, iaz taldea salgai jarri zuen euren enpresek zituzten zergengatik. Aurretik, 2008an, 283 milioi euroko eskaintza bati ezetz esan zion. Europako liga indartsuetatik kanpo badaude mezenasak ere, eta Xaktar Donetsk Ukrainako taldea da kasurik ezagunena. Rinar Atmejov enpresari ukrainarrak taldea erosi eta Txapeldunen Ligako final-laurdenetara eraman du Brasilgo jokalari andana Dimitri Piterman, Alaveseko presidente zen garaian. RAUL BOGAJO fitxatuz. Krisiak, baina, gogor astindu du Atmejov, eta bere dirutza 22.000 milioi eurotik 6.500era gutxitu da bi urtean. Beste kasu batzuk dira Pramod Mittalek, Lakshmiren anai gazteak, Sofiako CSKA erosi zuenekoa, edo Vladimir Romanov enpresari errusiarrak Edinburgoko Hearts bereganatu izana. Zentzua ere badago Frantzian eta Alemanian zailagoa da halako mugimenduak egotea. Bundesligan ‘50+1’ delako legea dute, eta horren arabera taldeen akzioen erdia gehi bat egon behar da gutxienez bazkideen esku. Hala, enpresari batek ezin du taldea kontrolatu. Dena den, egon da mezenasik: Dietmar Hoppen kasua da, Hoffenheim taldeko jokalari ohia, eta taldea diruz lagunduz Hirugarren Mailatik titulurako borrokara eraman du. 20 milioi euro inbertitu ditu, eta 40.000 ikuslerentzako estadioa eraiki. Halere, bere estiloak zerikusi gutxi du Abramovitxenarekin, fitxaketetan beharrean taldearen egitura sendotzen inbertitu baitu. Dena den, taldeak erosi gabe, dirua iritsi da ligara, babesleen eskutik. Bayer eta Volkswagen etxeek taldeak babesten dituzte, eta Gazpromek 25 milioi euro ematen dizkio urtean Schalke 04ri. Liga historikoen artean apalena, arlo ekonomikoari dagokionez, Frantziakoa da. Jabe dirudunak badaude, Margarita Dreyfus eta Marseillako Olympique kasu, baina ligak ez die taldeei nahi beste diru inbertitzen uzten, eta hori muga bat da taldea jostailu moduan erabiltzeko. Ligak Kudeaketaren Kontrol Zuzendaritza Nazionala (DNGC) bulegoa du, eta taldeek hurrengo sasoirako kontuak aurkeztu behar dizkiote. DNGCaren oniritzik gabe ezin dute inolako mugimendu ekonomikorik egin. DNGCa oso zorrotza da bere jardunean, eta hainbat taldek maila galdu dute arazo ekonomikoen erruz. 2003an, adibidez, AS Monako txapeldunordea Bigarren Mailara bidali zuen 80 milioi euro zor zituelako, eta azken orduko abal batek salbatu zuen. Shanksek eraikia, yankiek eraitsia dioen pankarta, Anfield Roaden. M.H. / EFE Manchester United eta Liverpooleko zaleek protestaldi entzutetsuak egin dituzte taldeen jabe estatubatuarrek euren akzioak sal ditzaten. ‘…baina ni ezin nauzu erosi’ I.M. I ragan martxoan gertatu zen, Old Trafforden, Manchester Uniteden zelaian. Argazki historikoa: Unitedeko zaleek eta Liverpoolekoek euren ezinikusia alboratu eta bat egin zuten. Bi taldeetako jabeak AEBetako enpresariak ziren, Glazer familia Manchesterren kasuan eta Tom Hicks eta George Gillet Liverpoolenean. Biek taldeari kargaturiko banku mailegu bidez lortu zuten agintea, burtsan jokatzeko, eta telebista eskubide astronomikoetan pentsatuz; bide batez, zorretan ito zituzten klubak. Egun hartan zaleek taldetik kanpo nahi zituztela argi utzi zuten, besteak beste AEBetako banderak erretzen eta Yankees, go homezioten pankarta handiak erakutsiz (Yankiak, kanpora). Unitedeko zaleek aho batez zera abestu zuten: «Glazer, zauden tokian zaudela: Old Trafford erosi zenuen, baina ni ezin nauzu erosi». Protestek euren ikur ezagunak dituzte. Liverpoolena Shancklyren izpiritua taldea da, eta Unitedena bufanda hori eta berdeak, horiek baitziren taldearen koloreak 1902ra arte —zaleek F.C. United beste talde bat sortu dute kolore horiekin, eta Ingalaterrako behe mailetan ari da—. Ia urtebete geroago, iazko urtarrilean, Unitedek Liverpooleko estadioaren kanpoko aldean AEBetako banderak erre zituzten 826 milioi euroko zorra onartu zuen, eta hala ere Glazer familiak jarraitzen du munduko talde garestienaren leman. Forbesen arabera Unitedek 1.320 milioi euro balio ditu, baina, hala ere, jabeek bonuak atera behar izan dituzte zerga finantzatzeko. Taldea sasoi ona egiten ari da, eta kirol erabakiak ez dira txarrak, baina horrek ere ez ditu zaleak baretu. Azken hilabeteetan enpresari txinatar eta arabiarrek taldea erosi nahian dabiltzala zabaldu da, baina Glazertarrek ukatu egin dute. Liverpoolen kasuan, Shancklyren izpiritua deituriko zale taldeak zuzendu zituen protestaldi publikoak, baina azkenean epaibideak eman zion konponbidea aferari iragan urrian. Martin Broughton presidenteak hiru epaiketa behar izan zituen, bi Londresen eta bat Dallasen (AEB), taldea saltzea beharrezkoa zela erakusteko, eta bide batez kiebra eta ligak jarriko liokeen puntu isuna saihesteko. AEBetako beste enpresari batek, John W. Henryk, 330 milioi eurotan erosi zuen Forbesek 822 milioitan baloraturiko taldea baina zorretan lepo zegoena. Enpresari berria yankia da ere, baina giroa lasaitu egin da presidentearen eskutik. Hicksek eta Gilletek kalte ordainak eskatu zituzten, baina Londresko epaitegi nagusiak ez zien arrazoirik eman. Old Traffordeko harmailak, hori eta berdez estalita eta United maitatu, Glazer gorrotatu dioten pankartekin. BERRIA 22 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Kirola› G Sailkapena LEHEN MAILA 28. jardunaldia Jokatutakoak Almeria-At.Madril Real Madril-Hercules Zaragoza-Valentzia Osasuna-Racing Reala-Malaga Espanyol-Deportivo Levante-Mallorca Vila-real-Sporting Sevilla-Bartzelona Getafe-Athletic Emaitza 2-2 2-0 4-0 3-1 0-2 2-0 1-1 1-1 1-1 2-2 Sailkapena Koikili Lertxundi Athleticeko atzelaria, Pedro Rios Getafeko erdilariaren erdiraketa ezerezean utzi nahian, atzo, Madrilen jokatutako partidan. J. LIZON / EFE Garaipen usainekoa Manu del Moralen bi golekin Getafek garaipena eskura zeukanean, Urko Verak 93. minutuan sartu du berdinketaren gola 42 punturekin, seigarren postuan jarraitzen dute zuri-gorriek, Europako postuetan Unai Zubeldia Athleticek badauka berezia den zerbait. Talde gehienek etsi egingo zuten etxetik kanpo, 92. minutuan, 2-1 galtzen ari zirenean. Baina Athleticek estutzen jarraitzen du. Beti egoten da golen bat sar dezakeen sentsazioa. Eta atzo ere hala gertatu zen. Manu del Moralen bi goli esker, Getafek esku-eskura zeukan garaipena. Baina 93. minutuan Athleticek kornerra atera, eta Urko Verak, buruz, sareetara bidali zuen baloia —Iraizoz ere bertan zegoen errematatzeko—. 2-2. Puntu bat. Garaipen usaineko puntua. Lehen zati apalaren ondoren, erotu egin zen partida bigarrenean. Eta zuri-gorriek, bere txarrean, puntu garrantzitsua lortu zuten. Lotua izan zen lehen zatia, aukera askorik gabea. Presioa goigoian eginez zelairatu zen Getafe, eta Athletici kosta egin zitzaion bizpahiru pase segidan ematea. Joaquin Caparrosek De Marcos zelairatu zuen Llorenteren ondoan, baina lehen zati guztian aurre- Getafe Athletic 2 2 Getafe. Codina; M. Torres, C. Diaz, Marcano, V. Sanchez; Manu, Boateng, Parejo (Casquero, 76. min.), P. Rios (Sardinero, 80. min.); Arizmendi eta Albin (Borja, 83. min.). Athletic. Iraizoz; Iraola, San Jose, Ekiza, Koikili; Muniain, Gurpegi (Orbaiz, 46. min.), Javi Martinez, Susaeta (Urko Vera, 62. min.); De Marcos (David Lopez, 62. min.) eta Llorente. Golak. 1-0. Manu del Moralek (58. min.); 1-1. David Lopezek (69. min.); 2-1. Manu del Moralek (84. min.); 2-2. Urko Verak (90+3. min.). Epailea. Ayza Gamez. Txartel horiak: Getafeko Parejo, Cata Diaz, Casquero eta Borjari; eta Athleticeko David Lopez eta Javi Martinezi. Bestelakoak. 11.000 ikusle inguru Alfonso Perez futbol zelaian, tartean Athleticeko ehun bat ikusle. aldeko bikoa ez zen gai izan aukerarik sortzeko. Cata Diazek gertutik lotu zuen Llorente, eta aurrelaria itzalean utzita, zuri-gorriei kosta egiten zaie arriskua sortzea. Jokorik ezean, Muniainen eta etxeko zaleen arteko liskarra izan zen aipagarriena. «Getafera bidaia egingo dugu, irabazi eta etxera itzuliko gara». Adierazpen horiek egin zituen joan den astean erdilari gazteak, eta Madril aldean minduta sentitu ziren. Erdilariak baloia ukitzen zuen bakoitzean txistuka hasten ziren zaleak. Baina, egiari zor, Muniainek sortu zuen lehen zatiko arrisku apurra, erritmo aldaketei esker. 8. minutuan sortu zuen Getafek lehen aukera, korner baten ondoren Albinek ezkerrez egindako jaurtiketa batekin. Muniainek erantzun zion Getaferi, area ertzetik indartsu jaurtita, baina langa gainetik kanpora joan zen baloia. Hurrengo ordu laurdenean zurigorriek bi pauso aurrera eman, eta errazago utzi zuten ezerezean Getaferen zelai erdiko presioa. Baina, Javi Martinezen kontraeraso ahalegin bat gorabehera, bilbotarrak 41. minutura arte ez ziren gai izan lehen aukera argia sortzeko. Iraolak urrutitik falta atera, eta, behartuta bada ere, Gurpegik area txikian bertan kontrolatu zuen baloia. Azken unean, ordea, atzelariak kornerrera bidali zuen baloia. Eta hurrengo minutuan Getafek eduki zuen gola sartzeko aukera ona. Albinek area ertzetik falta atera zuen, eta Manu del Moral oso gutxigatik ez zen iritsi errematatzera. Athleticek gaizki defendatu zuen jokaldi hori, Manu ez zegoelako jokoz kanpo. Joko gutxikoa izan zen lehen zatia, baina biziago hasi zen bigarrena. Orbaiz zelairatzea erabaki zuen Caparrosek, zelai erdia indartze aldera. Baina erabat kontrako eragina izan zuen aldaketak, erotu egin zelako partida. San Joseren hutsa golean Joan-etorri horretan, etxekoek izan zuten lehen aukera ona, 48. minutuan. Getafek eskuin hegaletik erdiratu, eta Arizmendi eta Albin oso gutxigatik ez ziren iritsi goleko marran. 53. minutuan, berriz, Susaetak eduki zuen eskura 0-1ekoa, baina Codinaren aurrean, ezkerrez, indar gutxirekin egin zuen jaurtiketa. Txistu artean hazi egin zen Muniain, eta lau minutu geroago, jokaldi ederra egin zuen ezkerretik. Erdiratu, Llorentek buruz errematatu, eta Codinak geldiketa ona egin zuen. Baina zuri-gorriak ondoen ari zirenean iritsi zen etxekoen kolpea. Getafeko erdilariek bidalitako baloia itxuraz kontrolpean zeukan San Josek, baina trabatu, eta Albinek lapurtu zion. Uruguaitarrak erdiratu, Arizmendik ukitu, eta Manuk barrura. Jarraian, gainera, Albinek beste baloi bat lapurtu zion Susaetari, eta Getafek gertu eduki zuen 2-0ekoa. Sufritu egin zuen Athleticek hamar minutu horietan, baina David Lopez eta Urko Vera zelairatzearekin batera iritsi zen 11ekoa. David Lopezek falta atera, Puntuak J I B G 75 28 24 3 1 70 28 22 4 2 54 28 16 6 6 51 28 15 6 7 43 28 14 1 13 42 28 13 3 12 39 28 11 6 11 39 28 11 6 11 35 28 10 5 13 35 28 11 2 15 34 28 9 7 12 32 28 9 5 14 32 28 8 8 12 31 28 7 10 11 30 28 7 9 12 30 28 7 9 12 29 28 6 11 11 26 28 5 11 12 26 28 7 5 16 26 28 7 5 16 p Txapeldunen Ligara p Europako Ligara p Bigarren Mailara 1.Bartzelona 2.Real Madril 3.Valentzia 4.Vila-real 5.Espanyol 6.Athletic 7.Sevilla 8.At.Madril 9.Mallorca 10.Reala 11.Getafe 12.Levante 13.Osasuna 14.Deportivo 15.Racing 16.Zaragoza 17.Sporting p 18.Almeria p 19.Hercules p 20.Malaga p p p p p p 29. jardunaldia (mar. 19-20) Martxoak 19 Mallorca-Zaragoza Bartzelona-Getafe At.Madril-R.Madril Martxoak 13 Sporting-Almeria Hercules-Osasuna Racing-Reala Malaga-Espanyol Deportivo-Levante Athletic-Vila-real Valentzia-Sevilla Ordua TB 18:00 GolTV / C+L 20:00 GolTV / C+L 22:00 La Sexta Ordua TB 17:00 O.I. 17:00 O.I. 17:00 O.I. 17:00 O.I. 17:00 O.I. 19:00 GolTV / O.I. 21:00 C+ Manuk atzeraka buruz eman, eta baloia sareetara. Egiari zor, lehen 70 minutuetan egindakoa ikusita, gutxienez berdinketa merezi zuten zuri-gorriek. 1-1ekoaren ondoren, gainera, Muniainek eskura eduki zuen 1-2koa 80. minutuan, kontraerasoan, baina Codinak ondo gelditu zuen jaurtiketa. «Joan, irabazi eta etxera». Esaldi horri bueltaka ibiliko zen ordurako Muniain. Baina Manu del Moralek ixildu zuen Athleticeko erdilaria. Area ertzetik egindako jaurtiketari esker, gol ikusgarria sartu zuen Getafeko erdilariak 84. minutuan. Azken kolpea falta zen, ordea. Urko Veraren urrezko minutua. Bikain errematatu zuen kornerra 93. minutuan, eta garaipen usaineko berdinketa lortu zuen. 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 23 26›› Irujo-Merino II.a eta Olaizola II.a-Beginoren arteko lehia, Bilboko pilotalekua estreinatzeko Txapeldunak espero baino lehenago esan dezake agur Joanekoan 0-1 irabazi zuen Bayern Munichek, eta gaur lana biribildu nahi du, Inter Milan kanporatuta Erredakzioa Donostia Bayern Munichek eta Inter Milanek Txapeldunen Ligako finala jokatu zuten iazko maiatzaren 22an Madrilen. Italiako taldea nagusitu zen (2-0), eta hirugarrenez irabazi zuen titulua. Hamar hilabete geroago, bi taldeok final kutsua duen partida jokatuko dute. Gaur ez da titulurik izango jokoan, titulua irabazteko amets egiten jarraitzeko aukera baizik. Bayern Munichek du abantaila, Italian jokatutako joaneko partidan harentzat izan baitzen garaipena (0-1). Hori gutxi balitz bezala, Ale- maniako taldeak etxean jokatuko du gaur. Municheko Allianz Arena estadioa beteko duten 66.000 ikusleen babesa izango dute lagun. Louis Van Gaalek zuzendutako taldea, gainera, konfiantzaz lepo dago, Alemaniako Ligako azken jardunaldian Hanburgori astindu latza eman eta gero (6-0). Bayern da faborito final-laurdenetarako sailkatzeko. Alemaniarrak, hala ere, ez dira Inter Milanekin fidatzen. Ondo egiten dute, Italiako talde bat tartean dagoenean ez baita komeni gehiegi konfiatzea. Lehiakorrak dira ezeren gainetik, eta ez dute inoiz amore ematen. Inter Milan ez da salbuespena. Horri, gainera, Leonardok bere aginduetara dituen jokalarien kalitatea gehitu behar zaio: Julio Cesar, Maicon, Lucio, Zanetti, Sneijder, Eto’o... Edozeini irabazteko moduko taldea du entrenatzaile brasildarrak. DLaburrak Aperribai: «Lasai gaude, oso ondo ari gara» REALA › Jokin Aperribai Realeko presidenteak atzo aitortu zuen talde txuri-urdinak jokatu dituen azken bi partidak galdu arren «lasai» daudela, taldea «oso denboraldi ona» egiten ari delako. Nekunam eta Soriano ez dira ariko Alacanten G Txapeldunen Liga OSASUNA › Osasunak bigarren partida irabazi zuen jarraian herenegun, eta sei puntura du jada jaitsiera. Racingen aurkako partidak, halere, izan zuen ondorio txarrik, Sorianok txartel gorria ikusi baitzuen, eta Nekunamek bosgarren txartel horia. Hala, ez bata ez bestea ez dira ariko igandean Alacanten. FINAL-ZORTZIRENAK Athleticek tinko eusten dio lehen postuari Robben eta Ribery Bayern Munichekoak,entrenatzen,atzo. ANDREAS GEBERT / EFE Eguneko beste kanporaketan ere etxeko taldea da faboritoa: Manchester United. Ingelesek hutsean berdindu zuten joanekoan Olympique Marseillaren zelaian, eta gaur lana errematatu nahi dute, bosgarren aldiz jarraian finallaurdenetarako sailkatuta. Frantziako taldeak, berriz, ustekabea eman nahi du, eta lehiaketako oilarretako bat kanporatu. pGaurko partidak Bayern Munich-Inter M. United-O. Marseilla pBiharko partidak Real Madril-O. Lyon Chelsea-Kopenhage (1-0) (0-0) (1-1) (2-0) SUPERLIGA ›Athleticek astindua eman zion herenegun Sant Gabrieli (6-1),eta horri esker lehen postuari eusten dio.Realak,aldiz,2-0 galdu zuen Prainsaren aurka,eta azken-aurrena da. 24 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Kirola › Zonakako defentsa Irudia qValladolid G Sailkapena ACB LIGA 25. jardunaldia Jokatutakoak Fuenlabrada-Baskonia Unicaja-Bilbo Basket Manresa-Kanaria Handia Valentzia-Joventut Valladolid-Lagun Aro GBC Menorca-Bartzelona Cajasol-CAI Zaragoza Menorca-Kanaria Handia Real Madril-Alacant Andoni Urbistondo Mingainean bizarrik ez J I G PA PK p 1. Bartzelona 25 21 4 1930 1635 p2.Real Madril 25 20 5 1929 1742 p3.Valentzia 25 16 9 1867 1777 p 4.Baskonia 25 15 10 1958 1853 p 5.Bilbo Basket 25 15 10 1913 1829 p 6.Valladolid 25 15 10 1839 1777 p 7.Fuenlabrada 24 14 10 1846 1839 p 8.Unicaja 25 13 12 1850 1812 9.Cajasol 25 13 12 1848 1814 10.Kanaria Handia 25 13 12 1815 1793 11.Estudiantes 25 13 12 1808 1825 12.Joventut 25 12 13 1946 2032 13.CAI Zaragoza 24 10 14 1755 1856 14.Lagun Aro GBC 25 9 16 1837 1906 15.Manresa 25 8 17 1616 1772 16.Alacant 25 7 18 1667 1756 p 17.Granada 25 5 20 1740 1945 p 18.Menorca 25 5 20 1683 1884 pKanporaketetarap Urrezko LEB Ligara Esaldigintza. Muturreko egoeretan askoz sakonagoak izaten dira hausnarketak, eta askoz mamitsuagoak hausnarketa horien ondorioak. Porrot mingarriak jaso dituzte hiru euskal taldeek asteburuan, eta haien entrenatzaileek esandakoak balantze honetara ekartzea merezi. Norbera minduta sentitzen denean mingainean bizarrik ez duela hitz egiteko joera nabaria baita. Imanol Lazkanorena da esamoldea, eta sentitzen dena natural esateko balio du. Beldurrik gabe hitz egitea. Esaldigintza esango genioke, ogibidez. Honatx adibide batzuk; Dusko Ivanovicena lehena: «Hutsarte bat eskatu dut, taldearen norabidea zuzentzeko. Ez dut lortu, eta hortxe bukatzen da nire lana, erantzukizuna jokalariena da». Fotis Katsikarisek, bigarrena: «Ez dut onartuko taldeak hain jarrera traketsa erakustea, nekea bezalako aitzakia merkeak erabiliz; ez da errepikatuko, zin dagizuet». Eta Pablo Laso, bukatzeko: «Jokalari batzuk ez dira Valladoliden egon. Bederatzi partida geratzen dira, eta ez dut jokalariak lasaitzerik onartuko». Zenbaki beltzak. Negu gorria zen. 2011 urtea hasi berria. Zerua urdin-urdin ikusten zen Donostian, eta sailkapenean laugarren postua, 7-5 balantzearekin. Bi hilabete pasa dira, eta garaipen kopurua apenas hazi da. Bi gehiago. Galdutako partidena, aldiz... 11 galdu ditu Lagun Arok azken hamahiru norgehiagoketatik. Asko galtzea da hori, eta sasoi bukaera gogorra izango da. Gauzak ondo, jaitsiera arriskurik ez dago, beste hiru talde okerrago ari direla eskerrak, eta behekoen presiorik eza eta gorago daudenengana iristeko aukerarik ez; horixe, kirol helbururik gabeko lehiaketa. Buruz hauskorra da Lasoren taldea, eta kolpe pare bat jasotzen duenean kosta egiten zaio jaikitzea. Bilbo Basket eta Real Madrilen aurka merezi gabe galdu zuen, baina Valladoliden merezita eta zaplazteko pare bat jasota. Taldeko makulu diren asko herren dabiltza, eta entrenatzailea bera ere oso ziur ez. Joan den sasoiko hamahiru garaipenak gainditzea zen erronka, baina bederatzi partidaren faltan, kopuru hori oso urrun ikusten da. Bilbo Basketek joko antolatzaile postuan daukan gabezia konpondu behar du, eta azkar. Josh Fischer galduta dabil, eta Javi Rodriguez haserre. Aaron Jacksonek indarrean segitzen ez badu, kontuz USTEAK ERDIA USTEL Albert Mirallesek errebote hori berreskuratzeko orduan erakutsitako intentsitatea ikusita, edonork esango luke Lagun Arok garaipena lortu zuela Valladoliden, baina justu kontrakoa gertatu zen. Espainiako taldeak lortu zuen garaipena, eta astindu handi samarra eman gipuzkoarrei (90-73). Erreboteen estatistikako desoreka izan zen, gainera, porrotaren arrazoietako bat. 38 hartu zituen Valladolidek, eta 26 Lagun Arok. Argazkian beldurtu antzean agertzen den Marcus Slaughterrek zortzi, eta indarrean agertzen den Mirallesek hiru baino ez. Usteak erdia ustel. NACHO GALLEGO / EFE Etxean otso,kanpoan uso. Baskonia XXI. mendeko liga erregular kaskarrena egiteko bidean da. Bederatzi partida falta dira, oraindik, eta dagoeneko hamar galdu ditu. Horietatik ia denak, bederatzi, etxetik urrun. Datu argigarriago bat: Baskoniak, batez beste 18,6 puntuko aldeaz galdu ditu etxetik galdutako demak, eta horrek jokalarien zabarkeria erakusten du, borrokatzeko grina falta. Sevilla, Alacant, Valladolid, Fuenlabrada... Muturreko mingarriak jaso ditu denetan. Fuenlabradan emandako itxura arduratzeko modukoa izan da: batasunik gabeko taldea, jokalari batzuk besteekin mokoka, Ivanovic erantzukizun guztia jokalarien bizkar uzten... Jaikiko da, edo itxaropena badago, baina martxoko kolpeek min handia egiten dute, eta apirilekoek edo maiatzekoek zer esanik ez. Orain arte utopia zena forma hartzen ari da pixkanaka. Baskoniak bi garaipenera bakarrik du bederatzigarren postua. Inork gutxik ikusten du Gasteizko taldea titulua lortzeko kanporaketetatik at, baina, kontuz, egutegi zaila du eta. ‘‘ Ezin dugu ligako azken herena zakarretara bota, eta norbaitek hori egin nahi badu, jai du nirekin» PABLO LASO Lagun Aro GBC taldeko entrenatzailea Jorge Garbajosa. ALBERTO MARIN / EFE Garbajosak Malagan jokatuko du Zaharrak berri. Valentzian pasa zen orain hilabete eskas, eta Malagan larunbatean. Bilbo Basketek bere defentsa ona du arrakasta giltzarri, baina bere defentsa hobetzen duten taldeen aurka komeriak ditu. Eta Unicajak defentsa bikaina egin eta partidatik atera zuen. Kolpeka, gainera. Bizkaitarrak itzali egiten direlako defentsan asmatzen ez dutela jabetzen badira. Unicaja gorantz dator, Jorge Garbajosa fitxatu du, eta modu ulertezinean puntu aldea galtzea arazo larria izan liteke. Beste taldeen emaitzen arabera erabakiko da hori, halere. Taldeak joko antolatzaile postuan daukan gabezia etxean konpondu beharko dute. Josh Fischer galduta dabil, eta Javi Rodriguez haserre. Aaron Jacksonek indarrean segitzen ez badu, kontuz. Emaitza 84-68 92-72 70-77 94-71 90-73 73-78 72-84 67-76 80-62 UNICAJA› Jorge Garbajosa Real Madrileko jokalari ohiak Malagako Unicaja taldean jokatuko du sasoia bukatu arte. Hala baieztatu zuten atzo bi aldeek, eta bolo-bolo zebilen berria baieztatu. Garbajosak Unicajan jokatu zuen 2006an, NBAra jauzi egin aurretik, eta han har dezake erretiroa, 33 urte baititu. 3.972 p‘Haiti gogoan’ kanpainaren alde Ilunben bildutako euro kopurua. Real Madrilen aurkako partidan egin zuten diru bilketa, eta 3.972 lagunek erabaki zuten euro bana ematea, Haitiko lurrikaran kaltetutakoen alde. Sport Mundi erakundeak eta Gipuzkoa Basket klubak zaleen laguntza eta jokalariek musu truk euren jantziren bat emateko prestutasuna eskertu nahi izan dute. 26. jardunaldia (martxoak 18, 19 eta 20) Ostirala Ordua TB Baskonia-Cajasol 20:30 ETB Bartzelona-Estudiantes 20:45 Larunbata Ordua TB Unicaja-Real Madril 17:00 TDP. Fuenlabrada-Valentzia 19:30 Granada-Manresa 20:00 Igandea Ordua TB Zaragoza-Menorca 12:15 Alacant-Valladolid 12:30 Lagun Aro-Joventut 12:30 Kanaria Handia-Bilbo Basket 12:30 ETB ESTATISTIKAK Puntuak partidako 1.Jaycee Carroll (KNH) 2.Juan Carlos Navarro (BAR) 3.Rafa Martinez (VAL) 4.Will McDonald (JOV) 5.Carl English (JOV) 6.Jimmy Baron Jr.(LGA) 7.Nik Caner-Medley (EST) 8.Mirza Teletovic (CLB) 9.Rob Kurz (GRA) 10.Paul Davis (CAJ) 18,1 16,7 15,2 15,1 15,1 14,9 14,5 14,2 13,9 13 Erreboteak partidako 1.Rob Kurz (GRA) 2.Nik Caner-Medley (EST) 3.Stanko Barac (CLB) 4.Jakim Donaldson (MEN) 5.C.J.Wallace (KNH) 6.Justin Doellmann (ALA) 7.Esteban Batista (CLB) 8.Jordi Trias (JOV) 9.Joel Freeland (UNI) 10.Albert Miralles (LGA) 9,06 7,59 7 6,84 6,48 6,4 6,36 6,29 6,28 6,24 Asistentziak partidako 1.Marcelinho Huertas(CLB) 2.Omar Cook (VAL) 3.Ricky Rubio (BAR) 4.Kristaps Valters (FUE) 5.Diego Ciorciari (MEN) 6.Ritxi Uriz (LGA) 7.Quino Colom (FUE) 8.Stephane Dumas (VLL) 9.Pablo Prigioni (RMA) 10.Rodrigo San Miguel (MAN) 5,96 5,16 4,6 4,59 4,4 3,96 3,96 3,79 3,78 3,72 ACBko balorazioak 1.Rob Kurz (GRA) 2.Nik Caner-Medley (EST) 3.Fernando San Emeterio(CLB) 4.Carlos Suarez (RMA) 17,4 17,3 16,6 15 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 25 ‹ Publizitatea 26 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Kirola › Tony Martinek pausoa eman du Paris-Niza irabazita Cadel Evansek irabazi du Tirreno Adriatikoko seigarren etapa, eta, azken etaparen faltan, lidergoa sendotu du Erredakzioa Donostia Jan Ullrich erretiratu zenetik, izar berriren baten beharrean zeuden Alemanian, eta badirudi izar horietako bat argitzen hasi dela. Tony Martinek (Highroad) nagusitasunez irabazi zuen herenegun Paris-Niza, ostiraleko erlojupekoan lortutako alde ederrari azken bi etapetan aise eutsita. Eta Frantziako Tourrari begira jarri da jada. «Zoragarria da. Oso pozik nago. Denboraldia hasteko modu bikaina da, eta konfiantza handia emango dit. Frantziako Tour ona egiteko daukadan aukerarik onena da. Prest nagoela uste dut». Andreas Kloeden (RadioShack) sailkatu da bigarren Paris-Nizan, Martinengandik 36 segundora, eta Bradley Wiggins (Sky) hirugarren, 41era. Samuel Sanchez (Euskaltel-Euskadi), berriz, bosgarren izan da, 1.13 minutura. Euripean egin zuten herenegun azken etapa, eta Thomas Voecklerrek (Europcar) irabazi zuen, bigarrenez. Mendatean behera utzi zuen frantziarrak atzean Diego Ulissi (Lampre), ihesaldiari eutsi zion azken txirrindularia. Hamabost kilometro falta ziren artean helmugarako, eta Ulissirekiko 23 segundoko aldearekin iritsi zen helmugara. Voecklerrengandik 1.06 minutura iritsi ziren Julien El Fares (Cofidis), Samuel Sanchez eta David Lopez (Movistar). Sailkapen nagusian Gorka Verdugo (Euskaltel-Euskadi) izan da lehen euskalduna, 24. postuan, 13.41 minutura. Tirreno Adriatikoan, berriz, liderraren maillota jantzita irabazi zuen atzo Cadel Evansek (BMC) seigarren etapa, azkenaurrekoa. Eguraldiak eraginda, azken unean aldatu egin behar izan zuten ibilbidea, eta antolatzaileek bi kilometro eskaseko aldapa gogorra sartu zuten ibilbidean —%18ko aldapa bat ere bazegoen tartean—. Txirrindulariek lau itzuli eman behar izan zizkioten azken zirkuitu horri, eta azken itzuli ikusgarrian, esprintean, Evans nagusitu zen. Evans bera dago lider, eta bederatzi segundora dauka Michele Scarponi (Lampre). G Sailkapenak PARIS-NIZA (NAGUSIA) 1.Tony Martin (HTC-Highroad)34.03.37 2.Andreas Kloeden (RadioShack) 36ra 3.Bradley Wiggins (Sky) 41era 4.Rein Taaramae (Cofidis) 1.10era 5.Samuel Sanchez (Euskaltel) 1.13ra 24.Gorka Verdugo (Euskaltel)13.41era TIRRENO (6. ETAPA) 1.Cadel Evans (BMC) 4.37.58 2.Giovanni Visconti (Farnese Vini) d.b. 3.Michele Scarponi (Lampre) d.b. 4.Vincenzo Nibali (Liquigas) d.b. 20.Jonathan Castroviejo (Eus.) 26ra TIRRENO (NAGUSIA) 1.Cadel Evans (BMC) 27.26.33 2.Michele Scarponi (Lampre) 9ra 3.Ivan Basso (Liquigas) 12ra 4.Robert Gesink (Rabobank) 15era 23.Jonathan Castroviejo (Eus.) 2.16ra Irujo makurtuta, min keinuarekin, Labriten jokaturiko aurtengo binakako txapelketako partida batean. IÑIGO URIZ / ARP Irujoren osasunaren zain tzotan banatuta, eta larunbatean hasiko da, Baigorrin. Atarikotik sailkaturiko parte hartzaileen artean ustekabeko handi bat egon da, Patrick Ezkurra aurrelari beteranoa txapelketara itzuliko baita —43 urte ditu—. Patrick Ozafrainek, berriz, ez du parte hartuko. Bilboko pilotalekua larunbatean irekiko da, eta enpresek Irujo-Merino II.a eta Olaizola II.a-Beginoren arteko binakako partida aukeratu dute lehen jaialdirako. Bizkaiko Aldundiak Irujo eta Olaizola II.a nahi zituen lehen jaialdian, eta apustua garesti irten daiteke, Iberokoak, belauneko minez, oraindik ez baitaki jokatzeko moduan egongo den. «Tendinitisa da nire arazoa, eta oraindik astelehena da... Ni baikorra naiz, egunak daudelako, baina ez dakit jokatu ahal izango dudan. Minaren eboluzioaren arabera erabakiko dut». Lehen jardunaldiko beste partida Gonzalez-Laskurain eta Xala-Barriolaren artekoa izango da, igandean, Eibarko Astelenan. Bilbon partida hori antolatzea erabaki bitxia da, Asperen aldetik logikoena Irujo enpresako beste bikote baten aurka hastea litzakeelako; Aspek hiru bikote ditu finalerdietan. Ez dago sasoi onean, eta, ordezko bat bilatzekotan, hobe enpresakoen aurka izatea, eta ez Bilbokoaren moduko pilotaleku baten inaugurazioan. Iberokoaren eskuak, gainera, ez daude ondo. «Minberatuta ditut, ez baitut errekuperatzeko denborarik izan. Ez dago betarik». Buruz buruko txapeldunak, gainera, oraindik ez du probatu Bilboko pilotaleku berria, baina hitz egin diote. «Ona omen da, baina, normala denez, zorua higatzeke dago». Finalerdietako bi partidak ikusteko kantxek 40 euro balioko dute. Bilboko pilotaleku berrian prezio askotako sarrerak daude, eta merkeenek, hirugarren solairukoek, hamar euro balioko dute. Pilota aukeraketak, ohiko denez, bihar eta etzi izango dira. Bestalde, binakako trinket txapelketa aurkeztu zuten atzo, Baionan. Sei bikote ariko dira bi mul- DLaburrak Montenegron jakingo da Itxako lehena den edo ez Vazquez: «Titulurako borrokan sar naiteke» ESKUBALOIA › Buducnostek 32-21 hartu zuen mendean herenegun Oltchim. Beraz, igande honetan Buducnostek eta Itxakok Montenegron jokatuko duten partidako emaitzak zehaztuko du nor izango den multzoko lehena. Bost gol baino gehiagoko aldeaz galdu ezean, Lizarrako taldea izango da lehena. Bestalde, Arratek Antequerari egingo dio gaur bisita Asobal ligan (20:45). MOTOZIKLISMOA › Efren Vazquez konfiantzaz dago igande honetan Qatarren hasiko den Munduko Motoziklismo Txapelketari begira. «Gogo handia daukat lehia hasteko, inoiz baino prestatuago ikusten baitut neure burua. Titulurako borrokan sar naiteke, baina horretarako faktore askok egin behar dute bat: ni ondo aritzea, motoa... Hala ere, argi dut: ez diot ezeri uko egiten». Iberokoak oraindik ezin du ziurtatu larunbatean Bilboko pilotaleku berrian jokatzeko moduan egongo den I.Magro Donostia Ingalaterrak eskura du Sei Nazioen torneoa ERRUGBIA › Ingalaterrak 22-16 irabazi zion herenegun Eskoziari, eta eskura du Sei Nazioen torneoa eta Grand Slam-a. Galesek bakarrik ken diezaioke garaipena. Azken jardunaldian Irlandan ariko da Ingalaterra, eta Frantzian Gales. G Jaialdiak IGANDEKO EMAITZAK pEibar . Retegi Bi 22; Aritz Lasa13. Xala-Barriola 8; Bengoetxea VI.a-Albisu 22. Rico IV.a-Argote 2; Gorka-Merino I.a 22. pSenpere. Ezkurra-Lanbert 40; Agirre-Bonebeltxe 27. GAURKO PARTIDAK pGalarreta (16:00). Matxin VI.a-Urko / Endika-Barrenetxea IV.a. Juaristi-Lizaso / UrrizaOlazar. Agirresarobe-Aizpurua II.a / Matxin III.a-Zubizarreta. 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 27 D ‹Agenda Ekitaldiak Zure ekitaldia BERRIAn agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/ Musika pBilbo. Hostoak ikuskizuna: Kukai dantza taldea, Oreka TX eta Amaren alabak. Bihar, Arriaga antzokian. pDonostia. Fagot kontzertua. Gaur, 18:00etan, Kursaalean. pDonostia. Kalakan. Bihar, Koldo Mitxelenan. pDonostia. Trigonometric. Bihar, Dokan. pElgoibar.I.Bereziartua musika talde instrumentala.Gaur,Musika eskolako auditoriumean. pErmua. Alboka Musika eskolako ikasleak. Bihar, 19:30ean, Ermua antzokian. pGasteiz. AEK Korrika kulturala: Petti. Gaur, 20:30ean, Parral taberna. pGasteiz. Big City. Bihar, Unibertsitate pabiloian. pIruñea. Alta Traizion. Gaur, 20:00etan, Onkixin taberna. pIruñea. Sin Direccion. Bihar, Onkixin taberna. pLegazpi. Serse operaren 2. zatiaren emanaldia DVDan. Bihar, 20:30ean, Kultur Etxeko Areto Nagusian. Antzerkia pDonostia. Behibi’s taldearen haurrentzako antzerkia. Gaur, 11:00etan, Lugaritz kultur etxean. Bertsolaritza pGasteiz. Bertsokatu txapelketa: Miren Amuriza, Xabi Igoa, Ane Labaka, Julen Zulaika. Bihar, 21:00etan, Aranba taberna. Dantza pBilbo. Urbeltzen Dantza Ganbara, dantza egiteko saio irekia. Bihar, 20:00etan, Kafe Antzokian. Hitzaldiak pArrasate. Mugimendu feminista egun Euskal Herrian, mahai-ingurua. Gaur, 18:00etan, Emakume Txokoan. pBilbo. MIkel Arredondo, Afrikan barna. Bihar, 11:00etan, Kafe Antzokian. pBilbo. Txinaren prozesua sozialismorantz hitzaldia emango du Cheng Enfu ekonomialariak. Gaur, 16:00etan, Bizkaia Aretoan. Bihar, 11:00etan. pDonostia. Comprar, tirar, comprar dokumentala eta solasaldia, Cosima Dannoritzer zuzendariarekin. Gaur, 19:00etan, Kristina Eneako Ingurumen Baliabideen Etxea. pDonostia. Gabriel Celayaren inguruko hitzaldiak, Jose Manuel Martin eta Carlos Aurtenetxerekin. Gaur, 19:30ean, Koldo Mitxelena kulturunean. pGasteiz. Cómo ayudarles en las tarean escolares? Iñaki Eizmendi, gizarte hezitzailearen eskutik. Bihar, 18:30ean, Ignacio Aldekoa kultur etxea. pLegazpi. Legazpi 1936 argirtalpenaren aurkezpena. Gaur, 19:00etan, kultur etxean. pLizarra. Konkistak 500 urte. Deuseztatu ezin izan duten oroimena. Bihar, 19:30ean, Pinupe gaztetxean. pOiartzun. Dieta orekatuari buruzko hitzaldia, asteartean Elizalden. Gaur, 15:00etan. pPasaia. Irlandatik Euskal Herrira: gatazkak konpontzeko urratsak eta gakoak, Txente Rekondorekin. Gaur, 19:00etan, Basari elkartean. Ikastaroak pDonostia. Erlajazio tailerra. Gaur, 17:00etan, Martuteneko Haurtxokoan. pGasteiz. Zientzialaria izan nahi dut. Gaur, 17:30ean, El Pilar gizarte etxean. Ikus-entzun pBergara. Film laburren zirkuitua. Gaur, 19:30ean, Zabalotegi antzokian. pDonostia. Malko Gorriak zein Gerra eta Errepresioa Elgetan dokumentalak aurkeztuko dituzte. Gaur, 19:30ean, San Jeronimo kaleko sotoan. pIruñea. Izan, egin, eragin, Euskal Herrian Euskaraz. Bihar, 19:00etan, Akelarre elkartean (Txantrea). pIruñea. Izan, egin, eragin, Euskal Herrian Euskaraz, dokumentala. Gaur, 20:30ean, Irrintzi Euskaltegian (Donibane auzoan). pLizarra. Izan, egin, eragin, Euskal Herrian Euskaraz dokumentala. Gaur, 19:30ean, Lizarrako Kultur Etxean. pTafalla. Izan, egin, eragin, Euskal Herrian Euskaraz dokumentala. Bihar, 20:00etan, kulturetxeko zinema aretoan. pZarautz. Izan, egin, eragin, Euskal Herrian Euskaraz dokumentala. Gaur, 19:30ean, Arrano elkartean. Bestelakoak pAzkoitia. Ordu bietan Frontoian Jokin Ansorenarekin. Gaur, Elkarguneko erakustokian. pBasauri. Ariel Dorfmanen Herioa eta dontzeila antzezlanaren irakurketa dramatizatua. Bihar, 19:00etan, Pozokoetxeko Kultur Etxean. pGasteiz. Metamorfosis, liburua, bideoa eta performancea. Gaur, 19:00etan, Montehermoso kultur gunean. pIurreta. Iratxe Esnaolaren Galerna nobelaz arituko dira. Bihar, 19:00etan, liburutegian. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS Cosima Dannoritzer q Dokumentalgilea Bonbillen iraupena gutxitzeko industriak hasitako konspirazioa gure ekonomiaren funts bihurtu dela azalduko du zuzendari alemaniarrak Donostian, dokumental batekin eta solasaldian. «Hazten jarraitzeko, laster, dena egunero bota beharko dugu, dena berriz erosteko» Edu Lartzanguren Cosima Dannoritzer zinemagileak (Dortmund, Alemania, 1965) zaharkitze programatua ikertu du The Light Bulb Conspiracy (Comprar, tirar, comprar) dokumentalean. Kontsumitzailearen Egunaren harira, lan hori emango dute gaur, 19:00etan, Kristina Eneko Ingurumen Baliabideen Etxean (Donostia), eta Dannoritzerrekin hitz egin ahalko da. Industriak gauzak berehala zahartzeko apropos diseinatzen dituela... Konspirazio teoria ikertzen hasi zinen, eta egia dela ondorioztatu duzu? Bonbillak kasu tipikoa dira: nahi izanez gero, ez dakit betirako baina bai askoz gehiago iraun zezaketeela frogatuta dago. Agiriak topatu ditugu, erakusteko ekoizleek aztertu egin zutela nola egin askoz gutxiago iraun zezaten, eta nola egin zieten sabotajea, gauzak ondo egin nahi zituzten enpresei. 1930eko hamarkadan konspirazioa izan zena orain jokabide ofiziala da, ekoizpenaren eremu ia guztietan. Bai. Zaharkitze programatuak forma asko hartu ditu: inprimagailuek txip bat dute, hainbat orri inprimatzen dituztenean, huts egin dezaten. Baina, badago zaharkitze psikologikoa ere, modaren bidez. Jantzi edo telefonoren bat bota egin behar dugula sentitzen dugu, ez delako azken modakoa. Esaterako, ordenagailuaren pantaila laua behar dugula sentiarazten digute, eta ondo zebilen bestea bota egiten dugu. Informatikan askotan erabiltzen dute bateraezintasuna: duzun softwareak ez du balio gailu berrirako, edo alderantziz. Orain USBrik ez duten ordenagailuak egin behar dituzte, eta gailu askok soilik USBrekin erabil ditzakezu. Baina pantaila lauarekin begiak ez dira horrenbeste nekatzen. Ez al da zaharkitze hori batzuetan gauza gero eta hobeak izateko ordaindu behar dugun prezioa? Inork ez du aurrerapena gelditu nahi, baina ezin al dira gauzak beste modu batera diseinatu, zer edo zer berritu behar denean gailu osoa bota behar ez izateko, edo behintzat piezak birziklatzeko? Zaharkitze programatuak ekonomia bizkortzen du, eta lanpostuak sortzen ditu, baina planetaren baliabideak xahutzen ari gara, eta zabor asko ekoizten, eta ezin dugu horrela jarraitu betirako. Kontuak ez dira ateratzen. Hazkuntzan oinarrituriko ekono- mian hazten jarraitzeko, laster dena egunero bota beharko dugu zaborretara eta berriz erosi. Europako telebista askotan eman dute zure lana, eta Interneten ere ikusgai dago. Zer-nolako erreakzioak sortu ditu ? Igartzen da jendea beste bizimodu baten bila dabilela, kontsumismoarekin zoriontsua ez delako. Krisia une ona da horretarako. Jendeak sare sozialak erabiltzen ditu produktuen inguruko informazioa trukatzeko, edo tokiko produktuak kontsumitzeko taldeak osatzeko. Diseinatzaileek beste modu batera egin zezaketen lana, irautea eta birziklatzea errazteko. Bide politikoan, bizimodua apaltzeko mugimendua dago, Serge Latouchek dokumentalean azaltzen duena. Gauzetan gutxiago gastatzea proposatzen du, eta giza-harremanetan gehiago inbertitzea, esaterako, lagunekin afaltzen. Alderdi politikoa ere badute Frantzian. Huts egiteko txipa duten inprimagailuen egileek idatzi al dizute? Inork ez dit haserre idatzi. Badira, dena den, gauzak eskastu beharrean hobetzen saiatzen ari diren enpresak. Beste askok argi dute: sistemak funtzionatzen badie, zertarako aldatu? 28 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Agenda › b Eguraldia JON ALBISU Joera t° Itsasoa pItsasoko egoera. Lehenengo 20 milietan norabide aldakorreko haizea ibiliko da. Arratsaldean ipar-mendebaldeko haizea izango da, 4ko indarrarekin. pOlatuak. Metro bat eta bi metro artekoak. t° t° Osteguna, 17 t° Bihar Ostirala, 18 Larunbata, 19 p Baiona 10/17 p Bakio 9/18 p Donostia 10/16 p p Bilbo 9/18 p p p Balmaseda 9/17 Leitza 7/13 Arrasate 9/16 Amurrio 9/17 Euria eta ipar haizea, tenperatura behera pZerua. Eguraldiak okerrera egingo du. Pirinioetako eta Italiako Penintsulako zurrunbiloek giroa nahastuko dute. Oso lainotua egongo da, eta euria egingo du ia Euskal Herri osoan. Gainera, hoztu egingo du zertxobait. Ilunabarrean, mendialdean, ekaitza altxatuko da. pHaizea. Ipar haizea. pTenperatura. Behera. Iparisurialdean eta mendi inguruetan, 9 eta 15 gradu artekoak izango dira beroenak; barnealdean, berriz, 7 eta 17 gradu artekoak izango dira. p p p Maule 7/19 Donibane Garazi 18/11 Eibar 9/16 p Abaurregaina 7/19 p p p Gasteiz 7/15 Agurain 7/14 Gaur t° Giro nahasia pZerua. Goizean, hodeitsu egongo da, eta zaparradak izango dira ia Euskal Herria osoan. Norabide aldakorreko haizea ibiliko da, eta gero, pixkanaka, ipar ukitua hartuko du. Egunak aurrera egin ahala, euri gehiago egingo du. Ilunabar alderako, ekaitza izango da Pirinioetan. b Iruñea 7/14 p p Tafalla 8/15 Guardia 7/14 pHaizea. Norabide aldakorrekoa. pTenperatura. Behera. Ipar isurialdean, 12 eta 18 gradu artekoak izango dira beroenak; barnealdean, 8 eta 19 gradu artekoak. p Tutera 8/15 Itsasaldiak ORDUA METROAK Itsasgora 00:07 3.09 Itsasbehera 06:04 1.56 Itsasgora 12:58 3.06 Itsasbehera 18:34 1.56 Isobara mapa Eguzkia S0RTU 07:27 Ilargia Martxoaren 19a, larunbata Ilbehera Martxoaren 26a, larunbata Ilberri Apirilaren 3a, igandea Ilgora Apirilaren 11, astelehena BAGABIGA G Hitz gurutzatuak 2 3 19:21 Ilbete Hitz jokoak 1 GORDE EGUNA 4 G Sudokua 5 6 7 8 9 10 11 12 6 1 2 7 7 4 8 2 7 3 3 3 2 2 9 5 4 3 8 5 6 9 1 4 5 6 9x9-ko laukian hutsik dauden gelaxkak bete behar dituzu, 1etik 9ra bitarteko zenbakiak idatziz, eta kontuan izanik zenbaki bakar bat ere ez dela bi aldiz azaltzen errenkada eta zutabe berean, ezta dagokion 3x3-ko laukian ere. 6 7 8 3 2 4 8 8 9 10 11 12 Ezker-eskuin 1. Maila tekniko handikoa. 2. Nafarroa Behereko mendia. Ez arrunt. 3. Itsas zabaleko arraingunea. Barnean gaztainak dauzkan oskol arantzatsu. 4. Bernardino Bienabe ..., Irungo pintorea. Naizen hau. A bikoitza. 5. Gizon izena. Puntu kardinal. 6. Emakume izena. Ehunak ehotzen dituen langile. Ibaiaren hasiera. 7. Sufrearen ikurra. Idazlan mota. Barazki mota. 8. (Her.) Eta. Erritmo biziko dantza. Bokala. Euskal fonema. 9. Adi. Nekatuak. 10. ... de Janeiro, Brasilgo hiria. Ardi, hitz elkartzeetan. Haran, ibar. 11. Armadaren sarraldi. Larru. Egiptoko jainkoa. 12. Senide arra. Izanak. Goitik behera 1. Urka bilurra (bi hitz). 2. Aran. Jardunean. 3. Nafarroako herria, Arga ibaiaren ertzean. Bizkaieraz, noa. 4. Erreka handia. Ondoez. Atzizkia. 5. Selenioaren ikurra. Gela handi. Bokala. Lehen bokala. 6. Kontsonantea. Mila. Ekandua. 7. Pirinioetako aintzira. Irun hiriaren izenarekin historian zehar uztartu izan den izena. 8. Epailearen aurrean norbaiten kontra eginiko salaketa. Bokala. Nor pluralaren atzizkia. 9. Arkuen azpiko gune. Zatia. 10. (Fam.) Teodoro. Bokala. Bokala. H2 0. Nitrogenoaren ikurra. 11. Lapurdiko herri batekoa. 12. Erraz, aise. Euskaraz ez dakiten euskal herritarrei eman ohi zaien izena. G Esaldi ezkutua «B_ltz_r_ l_k_ _g_t_n d__n _rtz_d_rr_ d_ b_z_tz_». Falta diren bokalak idatzita Yevgeny Yevtutxenko poeta errusiarraren gogoeta bat azalduko zaizu. G Atzoko erantzunak H A U T S O N T Z E R R A I N M A R K A G A I B I M S A N O I L E A I H O A O I N A K O N O A T A R D A G A E G A I 9 6 4 1 2 5 8 7 3 1 7 5 9 8 3 2 6 4 4 7 6 9 5 1 A L 8 2 3 O R E 5 4 8 3 1 2 6 9 7 N A K 2 3 9 5 6 7 4 1 8 E R R A Z U I O K A K A I D E A K R A B A T A K L U A K R R F R A A L A I I E R I X A R B O T A T U K N O A O S T A R K U 7 1 6 8 4 9 5 3 2 4 5 7 6 3 8 1 2 9 3 9 1 2 5 4 7 8 6 6 8 2 7 9 1 3 4 5 Esaldi ezkutua: Zer axola du katua zuria ala beltza izateak saguak harrapatzen baditu?. 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 29 ‹ Agenda 1 Aretoak Nafarroa IRUÑEA D GOLEM BAIONA (948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena. El discurso del rey 16:45 19:15 22:00 Mañana cuando la guerra empiece 17:00 El oso Yogi 3D 16:00 18:00 20:00 Araba Torrente 4 3D Cuestión de principios El discurso del rey Rango Destino oculto Cisne negro Valor de ley D YELMO MEGAPARK GASTEIZ Erribera etorbidea z/g (94-4181672).Ikuslearen eguna: astelehena. D ABACO BOULEVARD Boulevard merkataritza gunea (902-221622).Ikuslearen eguna: osteguna. Enredados Saw VII Destino oculto Mañana cuando la guerra empiece Primos El oso Yogi 3D Torrente 4.Lethal Crisis 3D 23-F Valor de ley Cisne negro Rango Torrente 4 En tiempo de brujas Sígueme el rollo The Mechanic Chico & Rita El santuario 16:00 18:05 20:15 22:15 16:15 18:20 20:25 22:35 16:05 18:15 20:25 22:30 16:10 18:00 20:15 22:30 16:15 18:15 20:20 22:15 16:05 18:15 20:25 22:35 16:10 18:15 20:25 22:30 16:00 18:15 20:30 22:45 16:25 18:25 20:25 22:20 15:50 18:05 20:20 22:35 16:00 18:00 20:00 22:00 16:20 18:20 20:20 22:30 D FLORIDA San Prudentzio,22 (94-5231940).Ikuslearen eguna: asteazkena. Torrente 4 Chico & Rita El estudiante Incendies Cisne negro Cuentos de principios Cuidadores Bienvenidos al Sur 17:30 20:00 17:30 20:00 17:30 20:00 17:30 20:00 18:00 20:15 18:00 20:15 18:00 20:15 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 Torrente 4 3D Torrente 4 2D El discurso del rey En tiempo de brujas Mañana cuando la guerra... The Mechanic Destino oculto Sígueme el rollo Rango Enredados 3D Cisne negro 2D Saw VII 3D Valor de ley Secuestrados The fighter 18:00 19:00 20:15 21:15 22:30 17:30 19:45 22:00 17:45 20:05 22:25 17:40 19:50 22:00 17:50 18:20 22:35 18:05 20:15 22:25 20:10 18:00 20:15 17:50 20:10 22:25 22:30 20:00 22:15 18:10 20:00 22:20 D IBAIGANE Primos 20:00 D SOCIAL ANTZOKIA Ez dago emanaldirik. DBERMEO. Nestor Basterretxea. Ez dago emanaldirik. DDERIO. Gurea aretoa. Ez dago emanaldirik. Torrente 4 3D 20:00 DELORRIO. Arriola. Ez dago emanaldirik. D GURIDI San Prudentzio,6 (94-5231940).Ikuslearen eguna: asteazkena. El discurso del rey En tiempo de brujas Sígueme el rollo Ispansi En el centro de la tormenta Destino oculto Rango Los chicos están bien Torrente 4 3D 17:30 20:00 17:30 20:00 17:30 20:00 17:30 20:00 18:00 20:15 18:00 20:15 18:30 20:30 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 D YELMO GORBEIA 3D DERMUA. Ermua Antzokia. Ez dago emanaldirik. DGALDAKAO. Torrezabal. Come reza ama 19:00 DGERNIKA-LUMO. Lizeo Antzokia. Ez dago emanaldirik. GETXO Torrente 4 3D 16:00 17:45 18:15 22:00 22:45 16:00 16:30 18:00 20:30 22:15 22:30 18:00 20:15 16:00 16:00 18:15 20:30 16:00 18:15 20:20 16:10 18:00 20:00 16:00 18:00 20:00 Cisne negro El oso Yogi 3D Destino oculto Bienvenidos al Sur El discurso del rey En tiempo de brujas Rango Sígueme el rollo 19:50 20:30 18:3020:00 22:45 22:45 22:15 22:15 D PRINCIPE En el centro de la tormenta Bienvenidos al sur Cisne negro Cuidadores De dioses y hombres Valor de ley Los chicos están bien El discurso del rey Ispansi Chico & Rita Incendies Cuestión de principios Arriluze z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: asteazkena. Torrente 4 3D Torrente 4 Rango El discurso del rey Destino oculto En tiempo de brujas Cisne negro The Mechanic Secuestrados Sígueme el rollo Saw VII 3D La trampa del mal Valor de ley Sed de venganza Primos El oso Yogi 3D Enredados El santuario 3D También la lluvia Mañana cuando la guerra empiece Sígueme el rollo En tiempo de brujas Primos Los chicos están bien Valor de ley Chico & Rita The Mechanic Bienvenidos al Sur Rango El discurso del rey Cisne negro Torrente 4 3D Torrente 4 Destino oculto DIGORRE. Lasarte aretoa. 17:00 19:00 22:00 17:00 19:30 22:00 17:00 19:30 22:00 17:00 19:30 22:00 17:00 19:30 22:00 17:00 19:30 22:00 17:00 19:30 22:00 17:00 19:30 22:00 17:00 19:30 22:00 17:00 19:30 22:00 17:00 19:30 22:00 17:00 19:30 22:00 17:30 20:00 22:30 20:00 22:30 17:00 19:30 22:00 17:00 19:30 22:00 17:15 20:00 22:30 17:30 20:00 22:30 17:15 19:45 22:15 16:45 19:45 22:00 16:45 19:30 22:15 17:15 19:45 22:15 16:45 Ez dago emanaldirik. El discurso del rey (JBA) Incendies (JBA) 17:00 19:30 22:00 17:00 19:30 22:00 DANDOAIN. Bastero zinema. Ez dago emanaldirik. DARETXABALETA. Zaraia. Ez dago emanaldirik. DARRASATE. Amaia. Ez dago emanaldirik. DATAUN. Herri antzokia. Ez dago emanaldirik. DAZKOITIA. Baztartxo. Ez dago emanaldirik. DBEASAIN. Usurbe. Ez dago emanaldirik. EIBAR D COLISEO Ez dago emanaldirik. Artea merkataritza gunea (902-333 231).Ikuslearen eguna: asteazkena. BILBO Torrente 4 The Mechanic Cisne negro El oso Yogi 3D Sigueme el rollo Destino oculto Rango El discurso del rey Torrente 4 3D D CAPITOL Villarias,10 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena. En tiempo de brujas Cisne negro Torrente 4 El discurso del rey 18:00 20:30 18:00 20:30 18:00 20:30 18:00 20:30 D GOLEM ALHONDIGA D KULTUR LEIOA Gracias por fumar (94-6070767). Torrente 4 3D Cuestion de principios Bienvenidos al Sur Destino oculto Rango Los chicos están bien Cisne negro Winter’s Bones El discurso del rey 17:15 20:00 17:15 20:00 17:15 20:00 20:10 17:30 17:15 17:30 20:10 20:10 17:15 20:00 22:15 22:15 Ez dago emanaldirik. 22:15 DMUSKIZ. Meatzari aretoa. 22:15 22:15 22:15 22:15 D MULTICINES Los chicos están bien Incendies Valor de ley Ispansi Women Without Men Bienvenido al sur Pan negro Chico & Rita En el centro de la tormenta Cuidadores 20:00 DLEKEITIO. Ikusgarri zinema. DMUNGIA. Olalde. Ez dago emanaldirik Eskutza kalea,13 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena. 17:30 22:15 17:15 19:45 22:00 17:30 19:45 22:15 17:30 17:30 20:00 20:00 22:15 20:00 22:15 17:30 20:00 22:15 17:30 19:45 22:15 D ZUBIARTE Ez dago emanaldirik. DONDARROA. Bide Onera. Ez dago emanaldirik. PORTUGALETE D BALLONTI Torrente 4 3D Torrente 4 Rango En tiempo de brujas Enredados Sígueme el rollo Cisne negro The Mechanic Valor de ley 18:00 20:00 22:15 17:30 19:45 22:00 17:45 19:45 17:45 20:00 22:15 17:45 17:30 22:05 19:45 22:10 20:00 22:20 BARAKALDO 17:30 19:45 22:15 17:15 19:45 22:15 17:30 20:00 22:30 D ANTIGUO BERRI (943-001200).Ikuslearen eguna: astelehena. Rango Torrente 4 Chico & Rita Primos The Mechanic Destino oculto Sígueme el rollo Torrente 4 3D En tiempo de brujas Cisne negro El estudiante Los chicos están bien Bienvenidos al sur Más allá de la vida Valor de ley Sigueme el rollo The fighter Cisne negro Torrente 4 3D Rango Los chicos están bien (JBA) Valor de ley Torrente 4 2D En tiempo de brujas Más allá de la vida Destino oculto 16:30 16:15 19:00 22:00 19:15 22:00 19:15 22:00 19:00 22:00 22:45 22:30 22:30 22:45 22:45 22:30 DHERNANI. Biteri. Ez dago emanldirik. IRUN D CINEBOX MENDIBIL Mendibil merkataritza gunea (943-630223).Ikuslearen eguna: osteguna. En tiempo de brujas Chico & Rita Rango Torrente 4 Destino oculto Sígueme el rollo The Mechanic Cisne negro Enredados 18:05 20:15 22:30 22:30 18:15 20:20 18:15 20:30 22:45 18:15 20:20 22:30 20:15 22:30 18:00 20:05 22:30 18:05 D TXINGUDI (943-635441).Ikuslearen eguna: astelehena. 16:30 18:00 18:30 20:00 20:30 22:00 22:45 16:10 16:00 18:10 20:30 22:30 16:15 18:15 20:15 22:15 16:00 18:00 20:15 22:30 16:00 18:15 20:30 22:45 16:15 18:15 20:15 22:15 17:15 19:45 22:15 17:00 19:45 22:15 17:00 19:45 22:15 17:15 20:00 22:30 17:00 19:45 22:15 17:15 20:00 22:30 17:00 19:45 22:15 17:15 20:00 22:15 D LA BRETXA Arraindegi eraikina (943-421371). Enredados Ez dago emanaldirik. DTOLOSA.Leidor. Ez dago emanaldirik. D COLISEO MAX OCIO 16:45 16:00 16:30 17:15 20:00 18:00 20:15 17:15 19:45 18:00 17:30 20:00 20:15 19:45 17:30 DORDIZIA.Herri antzokia. Ez dago emanaldirik. Kareaga kalea z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena. 16:00 16:45 16:30 16:00 Torrente 4 3D Torrente 4 En tiempo de brujas Rango Destino oculto Cisne negro Sígueme el rollo Enredados DOÑATI. Herri zinema. DONOSTIA 17:00 19:15 22:00 17:00 19:00 21:00 18:00 20:00 22:00 22:00 18:00 20:00 22:00 19:15 22:00 19:15 22:00 18:00 20:00 22:00 17:00 19:15 22:00 19:15 22:00 D NIESSEN ZINEMAK (943-345291). DLEGAZPI. Latxartegi zinema. Ez dago emanaldirik. Gipuzkoa 16:00 DZUMARRAGA. Arizti. 22:30 22:30 20:30 22:30 D GOLEM YAMAGUCHI Incendies Inspansi Bienvenidos al sur Los chicos estan bien Winter’s Bone Pan negro De dioses y hombres 17:15 20:00 18:30 20:30 16:30 18:30 20:30 20:00 16:30 20:30 16:30 18:30 17:15 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 D SAIDE CARLOS III (948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena. Torrente 4 3D Torrente 4 Destino oculto Bienvenidos al sur Cisne negro 17:15 19:45 17:30 20:00 17:30 20:00 17:30 20:00 17:30 20:00 22:30 22:30 22:30 22:30 22:30 20:00 17:15 19:45 22:00 17:30 20:00 22:00 17:30 17:15 19:45 22:00 Ez dago emanaldirik. LIZARRA 20:00 16:00 18:00 20:00 22:15 16:00 18:00 20:00 22:15 16:30 19:45 22:15 16:00 16:30 19:45 22:15 16:00 22:15 16:30 22:15 14:00 20:00 18:00 14:00 14:00 14:00 13:45 14:00 14:00 14:15 18:30 16:15 20:45 14:15 14:30 D OCINE Tiempo de brujas Destino oculto Torrente 4 Enredados Sígueme el rollo El discurso del rey The mechanic Cisne negro El oso Yogi 3D Torrente 4 3D Rango Valor de ley 18:30 20:30 22:30 18:30 19:30 20:30 21:30 22:30 23:30 18:00 20:00 22:15 19:00 22:00 18:10 20:20 22:30 19:15 18:15 20:15 21:15 22:15 18:30 20:30 22:30 D ITAROA (902-463269).Ikuslearen eguna: osteguna. 18:30 20:45 16:30 16:30 19:00 21:30 16:00 18:00 20:00 22:00 16:00 18:00 20:00 22:00 16:30 19:00 22:00 21:30 21:30 16:00 18:00 20:00 16:30 DONIBANE LOHIZUNE D LE SELECT Le marquis La ligne droite L’assaut Le rite Les femmes du 6e étage La permission de minuit Après la folie Les fils à Jo TUTERA UHARTE 20:30 16:15 14:00 14:00 14:00 14:00 14:00 14:00 14:00 D GOLEM LOS LLANOS Ez dago emanaldirik. 18:15 ANGELU Torrente 4 3D 16:00 Torrente 4 2D Destino oculto 16:20 Rango 16:10 El discurso del rey 16:00 En tiempo de brujas 16:20 Mañana,cuando la guerra empiece 16:00 The mechanic Sígueme el rollo 16:00 Chico & Rita 16:10 El oso Yogi 3D 16:10 Saw VII 3D Cisne negro 16:00 Valor de ley Enredados 16:00 18:00 20:00 17:00 19:00 18:20 20:20 18:10 20:10 18:10 20:20 18:20 20:20 22:20 21:00 22:20 22:10 22:30 22:20 18:00 20:00 18:10 20:20 18:10 20:10 18:10 20:15 18:10 20:20 18:00 20:10 22:10 22:30 22:10 22:15 22:30 22:20 VIANA 21:00 21:00 21:00 18:00 18:00 18:00 18:00 21:00 DHAZPARNE. Haritz Barne. Les chemins de la liberté 21:00 DHENDAIA. Les Varietes. Toi,moi,les autres DKANBO. L’Aiglon. 22:30 22:45 22:30 22:45 22:45 22:45 (948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena. DALTSASU. Iortia. D CGR CENTRE (0559-599090). D MONCINE Fighter L’assaut Le marquis Sans identité True Grit Largo winch 2 Les femmes du 6e étage Rien à déclarer Le discours d’un roi 19:30 20:30 22:45 16:30 18:30 El río En el centro de la tormenta Ispansi En tiempo de brujas El discurso del rey BAIONA La permission de minuit Jimmy Riviere Black Swan Les femmes du 6e etage Clearstream Le cercle Une femme disparaît 17:30 18:30 22:30 18:30 20:30 18:30 20:30 17:30 20:00 17:15 20:00 17:15 20:00 17:30 20:00 17:30 20:00 20:30 16:30 18:30 17:30 20:00 (948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena. Lapurdi Ma part du gateau L’assaut Le marquis Le rite Avant l’aube Sans identite Une pure affaire Sanctum 3D Largo winch 2 Les femmes du 6e etage Sex friends 16:30 21:30 16:30 16:30 Torrente 4 Rango Destino oculto En tiempo de brujas El discurso del rey Sigueme el rollo The Mechanic Saw VII 3D El oso Yogi 3D Cisne negro Valor de ley Enredados Primos D SAIDE OLITE Más alla de la vida 19:30 22:15 (05559-555298). DLAZKAO. Areria aretoa. Ez dago emanaldirik. Rango Destino oculto En tiempo de brujas DZUMAIA. Aita Mari aretoa. Ez dago emanaldirik. ERRENTERIA DZORNOTZA. Zornotza aretoa. Ez dago emanaldirik. (94-4839244).Ikuslearen eguna: asteazkena. 16:00 18:00 20:00 22:00 16:15 19:15 22:00 22:00 16:00 18:00 20:00 22:00 19:15 22:00 17:00 16:15 19:00 22:00 16:15 19:00 22:00 19:15 22:00 16:15 19:00 17:00 Más alla de la vida 19:30 22:15 D L’AUTRE CINEMA DZALLA. Antzokia. Ez dago emanaldirik. SANTURTZI 18:15 20:30 22:45 18:00 20:25 22:45 18:15 20:30 22:45 18:00 20:00 22:00 20:00 22:15 16:00 18:00 22:45 16:00 18:15 20:30 20:00 22:30 16:00 18:00 DZARAUTZ. Modelo. We want sex equality True Grit (JBA) Torrente 4 3D 18:00 20:15 22:30 16:00 16:00 15:45 16:00 16:00 DVILLABONA. Gurea aretoa. Ez dago emanaldirik. Ez dago emanaldirik. El oso Yogi 3D Bienvenidos al sur En tiempo de brujas Destino oculto Enredados Cisne negro Rango Sígueme el rollo The Mechanic Torrente 4 D SERANTES Leizaola Lehendakariaren kalea, Torrente 4 3D Torrente 4 Ispansi Primos En tiempo de brujas Enredados Cisne negro Sígueme el rollo Destino oculto Rango El oso Yogi 3D 16:00 16:30 17:00 18:00 18:30 19:00 20:00 20:30 21:00 22:00 22:30 23:00 17:30 19:30 21:30 22:30 16:00 18:10 20:20 22:30 16:00 18:15 20:30 22:45 16:00 18:00 20:10 22:20 16:00 18:10 20:20 19:30 22:00 Torrente 4 3D El oso Yogi 3D Destino oculto El discurso del rey Torrente 4 En tiempo de brujas Cisne negro Enredados The Mechanic Rango Sígueme el rollo Saw VII D L’ATALANTE D CINESA ARTEA Bizkaia D URBIL (05559-557363). DELGOIBAR. Herriko Antzokia. LEIOA USURBIL Urbil merkataritza gunea (943-221622). 22:30 D TRUEBA Gorbeia merkataritza gunea (94-5460623).Ikuslearen eguna: asteazkena. 18:00 19:15 20:15 21:30 22:30 17:30 18:30 19:45 20:45 22:00 18:15 20:15 17:45 20:00 22:15 18:35 20:40 22:45 17:45 19:45 21:45 18:00 20:15 22:30 18:20 20:20 22:20 19:30 20:00 22:00 22:05 18:20 20:30 22:40 21:50 18:10 17:30 22:15 18:05 20:05 Rodrigo Grande zuzendariaren Cuestión de principios filma. BERRIA S.Esnaola,10 (943-271391).Ikuslearen eguna: asteartea. D GETXO ZINEMAK 22:30 22:30 22:45 D GOLEM LA MOREA Torrente 4 3D San Joan,10 (943-421247).Ikuslearen eguna: asteazkena. DDURANGO. Zugaza. 22:30 22:30 22:30 (948-222333).Ikuslearen eguna: astelehena. Torrente 4 BASAURI 17:30 20:10 17:15 20:00 17:15 20:00 17:30 20:10 17:15 20:00 17:15 20:00 21:00 D LAS CAÑAS Torrente 4 3D Torrente 4 En tiempo de brujas Rango Cisne negro Sígueme el rollo Mañana cuando empiece la guerra El discurso del rey Enredados Más allá de la vida The mechanic Valor de ley 17:30 20:00 22:30 18:00 20:15 22:45 17:30 19:45 22:15 18:00 20:15 22:40 17:30 20:00 22:30 20:10 22:40 17:30 19:45 17:15 20:00 22:30 18:00 22:15 22:30 17:30 20:00 Ez dago emanaldirik. MIARRITZE Nafarroa Beherea D ROYAL DDONIBANE GARAZI. Le Vauban. Avant l’aube 14:00 Boxing Gym (JBA) 16:00 Des hommes et des dieux 17:35 Faites le mur 19:35 La permission de minuit 17:40 La princesse de Montpensier 21:10 Le discours d’un roi (JBA) 14:00 18:40 True Grit (JBA) 16:20 21:00 We want sex equality (JBA) 14:00 19:45 Winter’s bone (JBA) 15:50 21:45 La permission de minuit 21:00 DDONAPALEU. St.Louis. Largo Winch 2 20:30 Zuberoa DMAULE-LEXTARRE. Baitha. Même la pluie Les chemins de la liberté 20:30 20:30 30 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Agenda › Komunikazioa D Erabili eta bota Ekografiak Jokin Labaien D agoeneko atzean utzi ditu Lady Gaga eta Barack Obama. Sarean bera da ospetsuena. Prentsan ere, denbora gutxian hamaika aldiz azaldu da haren izena: Charlie Sheen. Duela gutxi arrakasta- ren aparretan bizi zenTwo and a half men telesailaren protagonista. Haren lan onari esker, 1,3 milioi euro jasotzen zituen atal bakoitzeko. Batez beste, 15 milioi ikus-entzule baitzituen astero. Ez zen dena hain ederra izango, ordea. Duela hilabete pare bat, egun batetik bestera, zuria beltz bihurtu baitzen. Kokaina, alkohola eta sexua abizenak jarri zizkioten bere izena zuen eskandaluari. Telesailaren grabaketa eten egin zuten, errehabilitazioa behar zuela eta. Handik gutxira, osasuntsu zegoela zabaldu zuten. Hasi omen ziren grabaketak. Eta denboraldi berriari merezi bezalako propaganda egite aldera, elkarrizketak ematen hasi zen. Horietako batean, prime time-an, telesaileko arduradunetako baten aurkako adierazpen gordinak egin zituen. Azkar iritsi zen erantzuna: saioa behin betiko eten zuten. Baina auzia ez da hor amaitu. Aktoreak auzitara eraman du ekoizlea, 100 milioi dolarreko ordaina eskatuz. Gainera, haren ibilbidea kudeatuko duen bekaduna aurkitzeko lan deialdia egin du, eta 73.000 hautagai erantzunaren zain daude. Eta bukatzeko, iragan astean, laguntza eskatu du. Burua galtzen ari dela onartu eta bere egoera tamalgarria islatzen duen bideo bat sareratu du. Ez naiz Charlie Sheen epaitzen hasiko. Ez dut nahikoa ezagupen. Interesgarriagoa iruditzen zait arrakastak puztu eta ohartzerako kontrolik gabe dagoen horrek gugan duen eragina. Finean gaixo dagoen pertsona iruditu beharrean, erakargarri egiten zaigu. Morboa da eragiten diguna. Inondik inora ez genuke haren larruan egon nahi, baina gustatu egiten zaigu norbere buruaren suntsiketa amaigabearen gurpil eroa. Horrelakoak gara gutako Iker Zabala q Hamaika telebistako aurkezlea ‘Bat eta bat’magazina aurkezten du Zabalak egunero, 20:45etik aurrera. Gertatzen denaren «ikuspegi ahalik eta pluralena» ematen saiatzen dira saioan, hainbat atalen bitartez. «Beste hedabideetan lekurik ez duten gaiekin hutsuneak bete nahi ditugu» Maite Alustiza Hamaika telebistako aurkezle eta erredaktorea da Iker Zabala (Bilbo, 1985). Telebista kateko hainbat saiotan aritu da lanean; halere, «zinemaren esparrua» du gustukoen. Orain Bat eta bat magazina aurkezten du, eta, horrekin batera, Harrobia Athletic taldearen inguruko saioan ere parte hartzen du. Bat eta bat saioko albistegian tokiko ikuspegitik nazionalera salto egin duzue.Nolakoa izan da aldaketa? Berrikuntzen eremuan sartu gara orain Bat eta bat saioan. Hamaika telebista bere jaiotzatik saiatu da tokiko ikuspegi hori mantentzen, eta egia esan salto hori tokiko ikuspegia albo batera utzi gabe egin nahi izan dugu. Albisteak era zabalagoan lantzen saiatzen gara orain. Perspektiba eraldaketa bat dakar, baina gaiak era lokalean lantzen genituenean ere, ikuspegi nazionala ez genuen ahazten. Beraz, prozesu natural baten nolabaiteko burutzea izan da. Denbora eta baliabide nahikoa al duzue gaiak landu ahal izateko? Orain saio luzeagoa egiten dugu, eta horrek lan gehiago ere eskatzen du. Denborari dagokionez, gurea baldintzapenez josita dagoen hedabidea da. Lan talde txikia gara, eta horrek suposatzen du lana biderkatu egiten dela kide bakoitzarentzat. Bi urte darama- BERRIA tzagu telebistan, eta egokituta gaude telebistak eskatzen duen erritmo honetara, ohituta gaude horrela lan egitera. Zerk egiten du berezi Bat eta bat saioko albistegia? Lehenik eta behin, euskaraz dela. Eta, horretaz gain, albisteak era nazionalean jorratzen ditugun arren tokikotasuna ez dugula sekula ahazten. Tokiko esentzia ematen saiatzen gara gure albisteei. Gainera, gure albistegian azaltzen diren gaiak eta horien tratamenduak ez dira oso ohikoak, eta beste inon azaltzen ez diren gaiak izaten ditugu zenbaite- tan, beste hedabideetan lekurik egiten ez dieten albisteak. Horrek ez du esan nahi interesa ez dutenik; beraz, hutsune horiek betetzen saiatzen gara gu. Ostiraletan Albisteak 2.0 tartea eskaintzen duzue. Telebista eta Internet uztartzearen aldeko apustua da? Patxi Gaztelumendiren eta Galder Gonzalezen proiektu pertsonala da Albisteak 2.0. Baina Hamaika telebistan telebistaz daukagun kontzeptuarekin oso ondo uztartzen da. Teknologia berrien inguruko saioa da, eta horrek modernotasuna dakar. Hamaika te- lebistak beti izan du interesa proiektu teknologikoekiko eta teknologia berrien inguru horrekiko. Gainera, magazinean gaiak konplexuak eta serioak dira askotan, eta freskotasun puntu bat oso ondo doakio programari. Ostiraletan izaten dugun tarte horrek asko aberasten du programa, beste perspektiba batetik lantzen duelako gaia. Albistegia eta magazina bateratzeak zein abantaila dakar? Hamaika telebistak hastapenetik egindako apustua da, ez baita oso ohikoa albistegia magazinaren barruan ezartzea. Badirudi bi kontzeptu kontrajarri direla, baina guk hasieratik uste genuen bateragarriak izan zitezkeela. Albisteak protagonismoa hartu behar du, azken finean hori baita telebista baten funts nagusia. Baina, aldi berean, hori ere bateragarria da beste tonu batekin. Albisteak integratuta dauzka gure magazinean, eta horrek ere markatzen du gure nortasun zigilua. Zein albiste ematea gustatuko litzaizuke gehien? Oraingo testuinguru politikoarekin erlazionatuta dagoen zerbait gustatuko litzaidake. Oraintxe egingarria den heinean Sortu alderdiaren legeztatzea gustatuko litzaidake, adibidez. Beste gai batzuekin lotuta, Athleticek tituluren bat irabazi duela kontatu ahal izatea. batzuk. Beste gehienek bai, hartuko lukete haren bidea. Garrantzia atal bakoitzaren truke jasotako diruari emango diote. Edo aurki epaitegietan patrikaratu dezakeen zenbaki zentzugabeari. Kameren fokua amestuz. Titular handiak. Pentsatu ere ez, diru horrek eragin diola burua galtzea. Gaixotu egingo direla haiek ere. Guztiok sortzen ditugu halako munstroak. Gidoigileek —ikusentzunezkoen hariak mugitzen dituztenak— eta zaleek —hariak izan edo harien eromenaz gozatzen dugunok—. Erabili eta botatzeko. Rufi Etxeberria elkarrizketatuko dute gaur Euskadi Irratiko ‘Faktoria’ saioan Joxe Juan Ugaldek gidatzen duen saioan 09:05etik aurrera hitz egingo du ezker abertzaleko kideak Erredakzioa Euskadi Irratiko Faktoria saioan Rufi Etxeberriari elkarrizketa egingo diote gaur, goizeko bederatzietako albiste emanaldiaren ondoren. Joxe Juan Ugaldek gidatzen duen irratsaioan elkarrizketatuko dute ezker abertzaleko kidea, BERRIAk jakin duenez. Orain bi aste, legez kanpoko erakundeei espaziorik ez emateko eskatu zion Eusko Legebiltzarrak EITBko Zuzendaritza Nagusiari. PSE-EE, PP eta UPDren botoekin onartu zuten EITBri eskatzea «galaraz dezala Batasuneko ordezkariek eta legez kanpoko taldeek elkarrizketa saioetan eta tertulietan parte hartzea». Iazko abenduaren 16an ere elkarrizketatu zuten Etxeberria, Radio Euskadiko Boulevard saioan. T Berria.info Inkesta eta eztabaida: pInkestako aurreko galdera: Funtzionatzen al du Athleticen harrobiak? Jasotako botoak: 345. -Bai: %45. -Ez: %55. Horrez gain, hamazazpi iruzkin egon dira. pInkestako oraingo galdera: Energia nuklearra etorkizunerako aukera al da? 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 31 ‹ Agenda E Gaurko filmak Senderos de gloria 11111 p La Sexta3, 17:35 Zuz.: Stanley Kubrick. Akt.: Kirk Douglas, Ralph Meeker, Adolphe Menjou. AEB. 1957. Tambores fraternos 11 p ETB2, 18:40. Zuz.: Nathan Juran. Akt.: Audie Murphy. AEB. 1954. Energia nuklearraz solastatuko dira Txapeldunen Ligako partidak zuzenean Aristokrazia familia bati buruzko telesaila Arraun taldeei buruzko erreportaje sorta La vida que te espera Japonian gertatutakoa ikusita, energia nuklearraz mintzatuko dira Igor Peñalba ingeniaritza irakaslea, Iñaki Barcena Ekologistak Martxan-eko kidea eta Fernando Plazaola fisikari nuklearra. Txapeldunen Ligako final-zortzirenetako Bayern Munich eta Milango Inter taldeen arteko partida emango du La1k.Manchester eta Marseillaren artekoa,berriz, TF1ek.Partida hori ETBSaten ere emango dute (22:30). XX. mende hasieran girotutako Downtown Abbey telesaila ematen hasiko dira gaur Antena3en. Crawley aristokrazia familiaren gorabeherak kontatzen ditu. Erresuma Batuan arrakasta handia izan du. Urdaibai-Bermeo arraun taldea gertutik ezagutuko dute gaurko saioan; Kresala arrauna erreportaje sortaren lehen atala izango da. Bestalde, Arcachonera joango dira, hango ostra haztegiak bisitatzera. El mundo nunca es suficiente 11 ‘Faktoria’. Euskadi Irratia, 09:30. Futbola. La1, 20:45. TF1, 20:35. ‘Downtown Abbey’. Antena3, 22:00. ‘Kresala’. ETB1, 23:15. 111 p La2, 22:00. Zuz.: Manuel Gutierrez Aragon. Akt.: Juan Diego, Luis Tosar, Marta Etura. Espainia. 2004. p LaSexta, 22:15. Zuz.: Michael Apted. Akt.: Pierce Brosnan, Sophie Marceau, Denise Richards. AEB. 1999. El último golpe 111 p ETB2, 22:30. Zuz.: David Mamet. Akt.: Gene Hackman, Danny DeVito, Delroy Lindo. AEB. 2001. D D Telebista ETB 1 ETB 2 Hamaika Antena 3 Cuatro TF1 06:35: Marrazki bizidunak. Nafarroarako deskonexioan, 09:50 arte. 07:00: Bidaide. 07:55: Mihiluze. 08:25: Travel notes. 08:55: Hitzetik hortzera. 09:50: Oinak izarretan. 10:25: Euskal Herritik. 10:55: Nick dut nik. 11:25: Bidaiariak trenera! 12:15: Supernanny USA 4. 12:55: Kerman mintzalagun bila. 13:00: Bidaide. 14:00: Gaur egun. 14:50: Kerman mintzalagun bila. 14:55: Arratsaldero. 18:00: Iparraldearen orena. 18:05: Arratsaldero. 20:00: Gaur egun. 20:55: Azpimarra. Gonbidatuak: Asier Blas eta Garbiñe Mendizabal. 21:25: Kerman mintzalagun bila. 21:30: Mihiluze. 22:10: Goenkale. 23:15: Kresala. 00:00: Gauberri. 00:30: Azpimarra. 01:00: Sautrela. 01:30: Musika gauak jazz. 04:25: Barne barnetik. 08:00: Egun on Euskadi. 08:05: Forum. Gonbidatua: Manuel Vicent. 08:30: Egun on Euskadi. Gonbidatua: Odon Elorza Donostiako alkatea. 10:15: Kerman mintzalagun bila. 10:25: El revolver maldito. Telesaila. 11:20: Bonanza. 12:20: Kerman mintzalagun bila. 12:25: Bonanza. 13:25: Navarra directo. Nafarroarako deskonexioan. 13:30: Euskadi directo. 13:45: Euskadi Directo. Nafarroarako deskonexioan. 14:25: Robin Food. 14:58: Teleberri. 16:10: Ni más ni menos. 18:40: Zinema. ‘Tambores fraternos’. Zuz.: Nathan Juran. 1954. 20:10: Euskadi directo. 20:58: Teleberri. 22:15: La noche de... 22:30: Zinema. ‘El último golpe’. Zuz.: David Mamet. 2001. 00:35: Teleberri. 01:10: EITB kultura. 01:35: Kerman... 08:00: Lazkao txiki. 08:20: Leku txiki bat. 08:50: Bat eta bat. 10:05: Euskal Herria esnatuz. 12:10: Azpeitiko inauteriak. 13:00: Ikusmira. Foruko San Martin elizako aztarnak. 13:30: Onein. 14:00: Bat eta bat. 15:15: Hamaikakoa. Errealaren inguruko mahai-ingurua. 16:15: Bitartean. Kandido Uranga. 17:00: Klik. 17:30: Erritmoz bizi. 19:25: Pernando amezketarra. 19:50: Gipuzkua kultura. 20:20: Leku txiki bat. 20:45: Bat eta bat. 21:45: Harrobia. Athleticen mahai-ingurua. 22:45: Frontoia. 06:15: Las noticias de la mañana. 08:45: Espejo público. 12:30: La ruleta de la suerte. Jorge Fernandezek aurkeztutako lehiaketa. 14:00: Los Simpson. 15:00: Antena3 noticias1. 16:00: Bandolera. 17:00: El secreto de Puente Viejo. 17:45: El tercero en discordia. 18:45: El diario. 20:15: Karlos Argiñano en tu cocina. 21:00: Antena3 noticias2. 22:00: Downtown Abbey. Telesaila. 00:15: Deberías saber de mí. ‘Isabel Pantoja, así es la vida’. 01:45: Sin rastro. 02:30: El futuro en tus manos. 07:00: Patito feo. 07:45: El zapping de surferos. 08:30: Equipo de rescate. 09:30: Alerta Cobra. 12:30: Las mañanas de Cuatro. 14:00: Noticias Cuatro. 14:50: Deportes Cuatro. 15:50: Tonterías las justas. 17:30: Fama ¡a bailar!. 19:00: Alla tú. 20:00: Noticias Cuatro. 21:00: Bob esponja. 21:30: El hormiguero 2.0. Gonbidatua: Santi Millan eta Marta Torne. 22:30: NCIS: Los Angeles. ‘Soldaditos de plomo’. ‘A todo gas’. ‘Vinculos de sangre’. 01:15: House. 03:00: Cuatro astros. 08:25: Téléshopping. 09:15: Soeur Therese.com. 11:05: Las Vegas. 12:00: Les 12 coups de midi!. 13:00: Journal. 13:55: Les feux de l’amour. 14:55: Telefilma. ‘Pour le coeur d’un enfant’. Zuz.: Douglas Barr. 2006. 16:45: Brothers & sisters. 17:35: Ghost whisperer. 18:25: Une famille en or. 19:05: Le juste prix. Vincent Lagafek aurkeztutako lehiaketa. 20:00: Journal. 20:35: Futbola. Manchester United - Marseilla. 22:50: Les Experts: Manhattan. 00:30: Columbo. 02:30: Reportages. La 1 Tele 5 Arte France 2 ‘Goenkale’ telesaila. 22:05 Odon Elorza. 08:30 06:30: Telediario matinal. 09:00: Los desayunos de TVE. 10:15: La mañana de La1. 14:00: Albistegia. 14:30: Corazón. 15:00: Telediario 1. 16:05: El tiempo. 16:15: Amar en tiempos revueltos. 17:05: Soy tu dueña. 17:55: El clón. 18:20: España directo. 20:00: Gente. 20:30: Desafío champions. 20:45: Futbola. Bayern Munich - Milango Inter. 21:30: Telediario2. 22:35: Españoles en el mundo. 23:30: Destino: España. 00:20: Repor. 01:35: La noche en 24 horas. 03:35: TVE es música. 04:30: Noticias. 06:30: Informativos Telecinco. 09:00: El programa de Ana Rosa. 12:45: Mujeres y hombres y viceversa. 14:15: De buena ley. 15:00: Informativos Telecinco. David Canterok eta Marta Fernandezek aurkeztutako albistegia. 15:45: Sálvame diario. 20:00: Pasapalabra. Christian Galvezek aurkeztutako lehiaketa. 20:55: Informativos Telecinco. 22:00: Angel o demonio. 00:00: Enemigos íntimos. 02:30: Locos por ganar. 04:00: Infocomerciales. 05:00: Fusión sonora. 10:10: 68, année zéro. 12:00: Le Dessous des cartes. 12:15: Globalmag. 12:45: Arte journal. 13:00: Chapeau melon et bottes de cuir. 14:00: La traversée de l’Atlantique à la voile. 14:45: Se souvenir des belles choses. 16:35: Les cowboys n’ont pas peur de mourir. 16:50: Les animaux à sang froid. 17:40: X:enius. 18:10: Chapeau melon et bottes de cuir. 19:00: Arte journal. 19:30: Globalmag. 19:55: La vie privée des crocodiles. 20:40: Notre poison quotidien. 22:55: Cut up. 23:40: Double jeu. 09:10: Des jours et des vies. 09:30: Amour, gloire et beauté. 10:55: Motus. 11:25: Les z’amours. 12:00: Tout le monde veut prendre sa place. 13:00: Journal. 14:00: Toute une histoire. 15:10: Comment ca va bien!. 16:20: Le renard. 17:10: Paris sportifs. 17:20: En toutes lettres. 17:55: Cd’aujourd’hui. 18:00: On n’demande qu’a en rire. 20:00: Journal. 20:35: Prise directe. Beatrice Schonberg-ek aurkeztutako magazinea. 22:50: Thé ou café. 00:35: Journal. 00:55: Zinema. ‘Ignace’. 1937. ETB 3 ETB Sat La 2 La Sexta Teledeporte France 3 14:35: Nick eta Perry. 15:00: Hamtaro. 15:40: Hirukiak. 16:30: Hartz txiki. 17:15: Munstro txikiak. 17:30: Sagarra da apple. 17:40: Woofy. 17:45: Harriketarrak. 18:35: Berebiziko espioiak. 18:55: Kare kano. 19:20: Berebiziko espioiak II. 19:45: Viva piñata. 20:05: One piece. 20:30: Galactik football II. 20:50: One piece. 21:15: Shaggy eta Scooby Doo usnan. 21:35: Zonbi hotela. 22:00: Gaztea klip. 22:30: Orain. 22:35: KTX. 23:05: Gaztea XS. 23:35: Korrika 17 euskalaklipak. 23:55: Gaztea klip. 08:25: Arratsaldero. 12:00: Nick dut Nik. 12:30: Sautrela. 12:55: Robin Food. 13:25: Euskadi Directo. 14:30: Gaur egun. 15:15: Eguraldia. 15:20: Lazkao Txiki. 15:30: Txirrindularitza. Tirreno-Adriatico. 16:30: Tribuna gol berezi. 17:30: Ni más, ni menos. 19:30: Navarra directo. 19:55: Robin Food. 20:30: Txirrindularitza. Tirreno-Adriatico. 21:30: Teleberri. 22:25: Viajes. 22:30: Champions league. ManchesterMarseilla. 23:30: Zu kirolari. 00:00: Boxeo izarrak. 00:25: El conquistador del fin del... 08:30: Documentales culturales. 09:30: Aqui hay trabajo. 10:00: La aventura del Saber. 11:00: Babel en TVE. 11:30: Para todos La2. 13:10: Página 2. 13:40: Grandes documentales. 14:35: Documentales culturales. 15:30: Saber y ganar. 16:00: Grandes documentales. 17:55: Documentales culturales. 19:00: America e Indonesia mítica. 19:30: Programa de mano. 20:00: Noticias. 20:30: Gafapastas. 21:00: Cazadores de nazis. 22:00: Zinema. ‘La vida que te espera’. 2004. 00:15: Archivos tema. 08:10: Lo mejor de La Sexta. 09:00: Crímenes imperfectos. 11:00: Crímenes imperfectos: Estados Unidos. 12:05: Crímenes imperfectos: investigadores forenses. 13:00: Crímenes imperfectos: ricos y famosos. 14:00: La Sexta noticias. 14:55: La Sexta / Deportes. 15:20: Sé lo que hicisteis... 17:05: Jag: alerta roja. 18:05: Navy. 20:00: Noticias. 20:55: Deportes. 21:30: El intermedio. 22:15: Zinema. ‘El mundo nunca es suficiente’. 1999. 00:40: Buenafuente. 02:00: El intermedio. 02:35: Astro tv. 07:30: Kitesurf. ‘Gisela Pulido vs. Ferry’ erreportajea. 07:45: Saskibaloia. Valentzia - Perfumerias Avenida. 09:15: Patinajea. Abiadurako munduko txapelketa. 11:15: Igeriketa. Europako txapelketa. 13:15: Zona ACB. Saskibaloiari buruzko saioa. 13:30: Albistegia. 13:45: Tenisa. Masters 1000 Indian Wells. 18:45: Tenisa. Masters 1000 Indian Wells, AEBetatik zuzenean. 22:45: Desafio Champions. Futbolari buruzko saioa. 23:15: Tenisa. Masters 1000 Indian Wells, AEBetatik zuzenean. 07:10: Ludo. 08:50: Des histoires et des vies. 09:45: Avocats & associés. 10:50: Midi en France. 11:45: Le 12/13. 13:45: En course sur France3. 14:00: Keno. 14:05: Inspecteur Derrick. 14:55: Assemblée nationale. 16:10: Nous nous sommes tant aimés. 16:45: Slam. 17:25: Des chiffres et des lettres. 18:00: Questions pour un champion. 18:40: Le 19/20. 20:10: Plus belle la vie. 20:35: Louis La Brocante. 22:10: Soir 3. 22:40: Ce soir (ou jamais!). 00:05: Tout le sport. 00:10: Chabada. 01:00: Les grands... 32 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Plaza›Kultura Performancea eramango du dFeriara Sleepwalk Collectivek Bilboko ACT jaialdian iaz saritutako pieza taularatuko du konpainiak Viktoria Eugeniako Clubean Erredakzioa Donostia At! ikuskizunaren entseguak hainbat sortzaile bildu zituen joan den astean, Bilboko Harrobia Eskena zentroan. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS Asmoen adierazpena Etxepare institutua aurkezteko 60tik gora sortzailek ondutako ‘At!’ikuskizuna Bilboko Arriaga antzokian estreinatuko dute gaur Euskarazko eta gaztelaniazko 25 idazleren testuak antzeztuko dituzte hainbat aktorek Irune Berro Bilbo Orri huts eta zurian, gabezia markatuko dute, premia agerian uzteko eta helburua zehazteko. Agertoki hutsa bete egingo dute, orri zuria izkiriatzen den legez. Aktoreak izango dira tinta, eta testu bihurtuko dituzte idazleen pentsamenduak eta hitzak. Dantzarien koreografiek jarriko dituzte puntuazio ikurrak: puntu aparteak eta puntu segidak. Hala, tinta tantak etengabeak izango dira obran aurrera, espazio eszenikoa eraldatzeraino. Etxepare institutuaren «asmoen adierazpena» osatzeraino, Mireia Gabilondo eta Fernando Bernues Tanttaka antzerki taldeko buru eta At! ikuskizunaren zuzendariek azaldu dutenez. Euskara eta euskal kultura munduratzeko xedez jardungo den erakundea jendaurrean aurkezteko baliatuko dute Bilboko Arriaga antzokian gaur, 19:30ean hasita, egingo duten ekitaldia. Partaidetza zabal eta askotarikoarekin ondutako adierazpena izango da. Denera, 90 bat lagunek parte hartu dute ekoizpen lanetan. Agertokian ere makina bat izango dira: 26 aktore, zazpi musi- kari, sei dantzari eta bi idazle. Baina horren guztiaren sorburua literatura izan da. ‘Kontrapas’-en bariazioak Bernat Etxepareren 1545eko Kontrapas poemako esaldi ezagunarekin, Jalgi hadi plazaradioeneko horrekin pieza labur bana ontzeko eskatu zieten institutuko ordezkariek euskarazko eta gaztelaniazko 25 idazleri. Eta literatur lan horiek izan dira Bernuesek zuzendutako ikuskizunaren habeak. Nolanahi ere, idazleen multzoa horren ugaria izanik, testuak ere elkarren artean arras desberdinak direla azaldu du zuzendariak. «Idazle batzuk bete-betean sartu dira Kontrapas-ean; beste batzuek nolabaiteko hurbilpena egin dute; eta badira ere oso urrutitik begiratu diotenak». Ondorioz, testu sorta zabala jaso du Bernuesek: poema, elkarrizketa, gogoeta, ipuin, saiakera eta fikzio handiko piezak. Hainbat egilerenak dira: Uxue Alberdi, Julia Otxoa, Jose Fernandez de la Sota, Karmele Jaio, Lurdes Oñederra, Iban Zaldua, Luisa Etxenike, Unai Elorriaga, Eli Tolaretxipi, Teresa Calo, Miren Agur Meabe, Arantxa Urretabizkaia, Ramiro Pinilla, Ricardo Arregi, Mariasun Landa, Patxo Telleria, Aingeru Epaltza, Harkaitz Cano, Felipe Juaristi, Arantxa Iturbe, Itxaro Borda, Anjel Lertxundi, Aurelia Arkotxa, Kirmen Uribe eta Bernardo Atxaga. Azken bi horien testuak ez dituzte aktoreek errezitatuko, idazleek haiek baizik. Orobat, aktore zerrenda mamitsuak parte hartuko du At!-en: Olaia Gil, Itziar Lazkano, Kike Diaz de Rada, Dorleta Urretabiz- Agertokitik 41 artista igaroko dira: bi idazle, 26 aktore, sei dantzari eta zazpi musikari Berriro taularatzea zaila izango da, baina grabatu egingo dute, eta testuak argitaratu kaia, Pinpix, Joseba Apaolaza, Esther Velasco, Patxo Telleria, Aitor Mazo, Patxi Perez, Vito Rogado, Aitor Beltran, Maite Agirre, Ainhoa Aierbe, Mireia Gabilondo, Asier Hernandez, Jose Ramon Soroiz, Maite Arrese, Manu Elizondo, Miren Gaztañaga, Galder Perez, Eneko Olasagasti, Maiken Beitia, Itziar Ituño, Ander Lipus eta Naiara Arnedo. Hortaz, Etxepare institutuaren sorrera manifestu eta intentzioen adierazpenak izenpetzaile ugari izango ditu hasieratik bertatik. Eta At!-ek iraungo duen bi orduetan gehituz joango dira, hasieran hutsik izango den agertokia betez joango den bezala. Iñaki Salvadorrek ondu du musika, eta haren piano doinuek emango diote hasiera obrari. Musikarien taldea Joli Pascualena (ahotsa), Mikel Andueza (saxofoia eta klarinetea), Julen Izarra (saxoa eta txirula), Matthieu Haranboure (baxua), Xabier Zeberio (biolin) eta Luis Caminok (perkusioa) osatuko dute. Eta dantzan, Kukai taldea arituko da, Jon Maiaren koreografiak interpretatuz. Denen artean plazara aterako dute «nor eta zer garen. Edo, bederen, literatura, musika eta dantzaren bitartez garenaren esentziaren zati bat erakutsiko dute». Arriagan bezala behin baino ez duten emango arren, At!-ek bidea egingo du. Obra bera bideoz grabatuko dute eta 25 egileen testuak liburu batean argitara emango dituzte, Euskal sortzaileak bildumari hasiera emanez. Hurrengo hilabeteetan poesia eta narratibako antologiak argitaratu dituzte sail horretan. Mari Jose Olaziregi Etxepareko Euskara sustatzeko zuzendariak jakinarazi du Manhattango New York unibertsitatean Euskal literaturari buruzko Atxaga katedra sortuko dutela, baita heldu den ikasturtean Kaliforniako Stanford unibertsitatean irakurletza abian jarriko dutela ere. Irakurleen sarea zabaltzeko harremanetan dira «goi mailako beste unibertsitate» batzuekin. Donostian askotariko dantza eta antzerki ikuskizunak ikusteko aukera eskainiko du dFeria arte eszenikoen azokaren bigarren egunak. Sleepwalk Collective taldeak performancetik eta antzerki esperimentaletik edaten duen pieza eskainiko du: As the Flames Rose We Danced to the Sirens, the Sirens. Iara Solano Arana bakarka ariko da taula gainean ordubeteko ikuskizun intimo eta minimalistan, «arriskuaz, indarrez heltzeaz eta ondoren salbatua izateko zain egoteaz» hitz egiteko. Soinua, mugimendua, testua eta bideoartea nahasten dituen obragatik Sammy Metcalferen zuzendaritza lana saritu zuen iaz Bilboko ACT jaialdiak. Viktoria Eugeniako Club aretoan taularatuko dute lana, 23:00etan. Oso bestelako lana erakutsiko du La Pavana konpainiak. 1977an Ettore Scolak zuzendu zuen Una giornata particolare filma egokitu, eta antzezlan bihurtuta taularatuko du, 18:00etan, Antzoki Zaharrean. Jatorrizko obrak Mussoliniren menpeko Italian girotutako istorioa kontatzen du, baina La Pavanak frankismo garaian kokatu du kontakizuna. Faxismoaren ondorioak jasaten dituzten bi bizilagunen arteko harremana da obraren ardatza. Vaiven konpainiak, berriz, genero indarkeriaren gaia jarriko du mahai gainean Duda razonable ikuskizunarekin. 20:00etan Victoria Eugenia antzokian eskainiko du lana. Bi dantza ikuskizun Dantzari dagokionez, bi ikuskizun ikusi ahalko dira gaur Donostian. Batetik, Karrikanikuskizun berria prestatzen ari da Kukai konpainia, eta hura osatzen duten hiru koreografietako bat aurkeztuko du, Sorbatza. Viktoria Eugenia Antzokiko Club aretoan izango da emanaldia, 13:45ean. Natxo Monterok, berriz, Carni di prima qualitá dantza ikuskizuna eskainiko du Egiako Gazteszena aretoan, 12:30ean. Haurrentzako ikuskizunik ere bada gaurko egitarauan. Behibi’s konpainiak Historia de papel eskainiko du Lugaritzen, 11:00etan, 5 urtetik gorako umeentzat. 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 33 Kultura ‹ Plaza Laburbirak euskarazko bederatzi film labur erakutsiko ditu herriz herri Bergaran egingo da gaur 27 emanaldietan lehena, eta sortzaileekin solasaldiak egingo dituzte saio gehienetan Erredakzioa Bilbo Ainhoa Sarasola Donostia «Euskarazko sorkuntza sarri ikusezina izaten da, baita euskaldunak garenontzat ere; euskaraz egiten den zinemak ez du promoziorik herri honetan». Errealitate hori gainditu nahi du Topaguneak, Euskara Elkarteen Federazioak, eta Laburbira antolatu du horretarako, zortzigarrenez. Euskarazko ikus-entzunezko lanen urteko uzta ezagutarazi eta herrietako kultur eskaintza aberasteko, bederatzi lan labur erakutsiko dituzte, herriz herri izango diren 27 emanaldietan. «Euskal kulturari, kasu honetan ikus-entzunezkoari, plaza eman nahi diogu», azaldu du Manuel Moreno Topaguneko ordezkariak. Gaur iluntzean Bergaran (Gipuzkoa) hasiko da zirkuitua, eta Oskotzen (Nafarroa) amaituko da, apirilaren 16an. «Euskararen erabilerarako guneak eta uneak sortzea» da Topagunearen xedea, Morenok adierazi duenez. Horretarako, euskarazko kultur jarduerak antolatzen ditu, Laburbira tarteko, euskarazko eskaintzaren «ezagutza, hedapena eta kontsumoa» sustatzeko. Euskarazko ikus-entzunezkoen sorta bat aukeratu eta herritarrei hurbilduko dizkie zirkuituak, tokian tokiko euskara elkarteekin elkarlanean. Halaber, bederatzi lanak ikusi ostean, 21 saiotan sortzaileekin solasaldiak egingo dituztela nabarmendu du Morenok. «Guretzat berebiziko garrantzia du egileak eta ikus-entzuleak harremanetan jartzea». Egile berrien eta eskarmentu handiagoa dutenen lanak aukeratu dituzte zirkuiturako. Hala, Asier Altunaren eta Angel Aldarondoren lan berrienekin batera, Kepa Errastik, Jon Artolak, Saioa Aizpuruak, Aitor Artolak, Irune Gurtubaik eta Ibai Vigil-Escalerak ondutakoak ikusi ahal izango dira, besteak beste. Sortzaile berrien plaza izateko asmoa du egitasmoak. Hori dela eta, iazko udazkenean Ermuan (Bizkaia) egindako Kameratoia-n sortutako hiru film labur ere erakutsiko dituzte. Topaguneak antolatzen du Kameratoia, gazteentzako ikus-entzunezko rallya: lau eguneko epean, lan labur baten ideia idatzi, irudiak grabatu eta edizioa egin behar dute lehiakideek, aurrez emana zaien gaia oinarri hartuta. Zapatilla Films, Trastaka eta Kontraplano taldeek iaz ‘Cuidadores’ filmaz jardungo dute Zineguneak topaketetan, gaur, Bilbon Asier Altunaren Artalde ikus-entzunezko lan laburra dago zirkuituan erakutsiko diren lanen artean. sortutako lanak herriz herri erakutsiko dira orain. Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroa zeharkatuko ditu Laburbirak. Ohiko zinema eskaintza izaten duten hirietan eskainiko dira emanaldi batzuk, tartean, Irun, Gasteiz, Durango, Arrasate edo Barakaldon. Baina urtean zinema euskaraz ikusteko aukerarik ez dagoen herri txikiagoetara ere iritsiko da, Arespalditza, Murgia, Laguardia edo Zizurkilera, esaterako. Hainbat herritan Ko- G Film laburrak ‘Maritxu’. Kepa Errasti. ‘Artalde’. Asier Altuna. ‘Ondar ahoak’. Angel Aldarondo. ‘S@rtaldea’. Jon Artola. ‘Esku-titi’. Saioa Aizpurua Txintxetilla. ‘Blank Postcards’. Aitor Artola, Irune Gurtubai eta Ibai Vigil-Escalera. ‘Biak bat’. Zapatilla Films. ‘Barrura begira’. Trastaka. ‘Nire bista faboritoa’. Kontraplano taldea. rrika Kulturalaren egitarauaren barruan aurkeztuko da saioa. Aurreko urteetan bezala, Euskal Herritik kanpo ere izango da emanaldirik. Lehenago Bartzelonan edo Shanghain bezala, aurten Londresen egongo da euskarazko film laburrak ikusteko aukera. Oxford Housen izango da emanaldia, apirilaren 12an, London Basque Societyk antolatuta. Zabaldu beharreko proiektua 2004an jarri zuten martxan euskarazko film laburren zirkuitua, eta, ordutik, askotariko 60 lan erakutsi dituzte, argumentuzkoak, sormenezkoak, dokumentalak, bideoklipak nahiz animaziozkoak. Zortzi urteotan 250 emanaldi egin dira herriz herri, eta 30 zuzendarik edo taldek parte hartu dute. Asier Altuna da horietako bat. Bergaran, jaioterrian aurkeztuko du gaur Artalde, «gaur egungo gizartean artaldean mugitzeko dugun joerarekin» jolas egiten duen lana, haren hitzetan. «Bergaran ez da egoten aukera handirik film laburrak edo herriko seme baten lanak ikusteko; azkenean kanpoan buelta gehiago ematen ditugu geure lanekin bertan baino». Ho- rregatik, halako egitasmoak beharrezkoak direla uste du zuzendariak. «Zirkuitu komertzialetan gu oso txikiak gara, eta herrietara iristea garrantzitsua da, gero eta gehiago. Handiak gero eta handiagoak dira, eta txikiek bere lekua hartzea ere inportantea da». 2008an Armiarma gizona lanarekin Kameratoia-n bigarren saria irabazi ondoren, Esku-titi lana erakutsiko du Saioa Aizpuruak zirkuituan. Bere lana zabaltzeko Euskal Herritik kanpo gehiago deitu diotela dio. «Eskerrak orain Laburbirarekin mugituko den». Morenoren hitzetan, emanaldiak antolatzeko herrietatik eskaera asko jasotzen dituzte, baina guztiei erantzuteko baliabideak falta dituztela azaldu du. Bitarteko gehiagorekin urte osoan emanaldi gehiago egin ahalko liratekeela adierazi du, eskaera egon badagoelako. «Nori dagokio hori sustatzea? Ez dakigu, baina gu prest gaude». Informazio gehiago bildu edo herriz herriko egitaraua ikusi nahi izanez gero, bisitatu webgune hau: www.topagunea.org/laburbira @ Euskadiko Filmategiak antolatzen dituen Zineguneak topaketen hirugarren saioa egingo dute gaur, EITBko Multibox aretoan, Bilbon (19:30). Cuidadores filmaren zuzendari Oscar Tejedorrekin solasteko aukera izango dute topaketara hurbiltzen direnek. Alzheimer gaixotasuna duten pertsonak zaintzen dituztenek jasandako efektu emozionalak erakusten ditu filmak. Zaintzaileak dira protagonista kasu honetan. Moztu Filmak-ek ekoiztu eta Tejedorrek zuzendutako filma da. Joan den urteko urrian hirugarren saria lortu zuen Seminci Valladolideko (Espainia) Nazioarteko Zinemaldiaren Tiempo de Historia sailean. Celayaren obran sakonduko dute Bilbon, haren mendeurrena ospatzeko Erredakzioa Bilbo Bilboko Bidebarrieta Kulturguneak Gabriel Celayaren inguruko bi jardunaldi antolatu ditu, bihar eta etzi. Lehenengo saioan, Celayak bere garaikide izan zen Blas de Oterorekin izan zuen harreman pertsonal eta literarioa aztertuko dute Mar del Platako Unibertsitateko (Argentina) Laura Scarano irakasleak eta EHUko Juanjo Lanzek, bi poeten arteko gutun trukaketa ugariaren bidez. Felipe Juaristi eta Jorge Gonzalez Aranguren idazleek Celayaren irudian sakonduko dute ostegunean. Horren ondoren, Udane Goikoetxeak poesia errezitaldia eskainiko du. 34 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Plaza › Kultura Barneko iruditeria, edota errealitatea interpretatzeko fantasia jolas bat Daniel Tamayok azken hamarkadan sortutako 26 margolan bildu ditu Arte Eder museoak ‘Alegiak’erakusketan Irune Berro Bilbo Ez pintore ez artista. Irudi bildumagiletzat du bere burua Daniel Tamayok (Bilbo, 1951). Irudiz bete du Arte Eder museoko 33. sala. Eta istorioz josi ditu paretak, alegiez, narrazioez eta ipuinez. Edo «txingoteez», Tamayok berak dioenez. Azken hamarkadan sortutako 26 margolan jarri ditu, inoiz erakutsi gabeak gehienak, eta aro baten amaiera erakusten dutenak denak ere. Bilbon ikus daitekeen Lessismore townobra izango da aldi bien arteko zubi. Koloreen paleta murriztu egin da lan horretan, tarteka baino ez da ageri, espazio gris batean. Ez dago giza figurarik ez txingoterik. «Asmaturiko hiri eta irudien arkitektura fantastikoak landuko ditudalakoan nago», aurreratu du artistak Alegiak erakusketaren aurkezpenean. 70eko hamarkadan hasi zuen ibilbidearen garapenaren ondo- rio dira Bilbon irekitako erakusketako lanak. Tamayoren iruditeriaren erakusle dira, baina artistak errealitatea interpretatuz egiten dituen jolasak ere badira. Erakusketaren harira argitaratutako katalogoan Tamayok azaldu du orain arte pintura «jostailuz beteriko fantasia mundua eraikitzeko laborategia» izan dela berarentzat. «Abentura handi, garrantzitsu eta bakar baten protagonista sentitzen naiz, zeinetan pintzelak arraunak diren koadroaren espazioan, eta ozeano zabalaren ziurgabetasunaren aurka borrokatzen den Odiseo naizen». Abentura horretan, abentura ugari pintatu ditu Tamayok. Lan bakoitza izan daiteke lan bakar bat edo lan askok osaturiko lan bat. Espazio zehaztugabean, hau da, artistak aipatzen duen ziurgabetasunaren ozeano zabalean, irudi, egoera eta pertsonaia askok bat egiten dute. Mundu andanak. Horien artean daude arte primitiboa, geometria, alfabetoa, zeinu eta ikurrak, grafitiak, erlijio irudiak, artisautza, folklore eta zirkua, publizitatea, diseinua, literatura... Askotariko osagaiak dauzkate Tamayoren lanek. Euskal tradizioko ikur esanguratsuez gain, XV. mendeko pintore italiar eta Daniel Tamayo, Bilboko Arte Eder museoan irekitako Alegiak erakusketan. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS flandriarren eragina ere badute. Paolo Ucello, Fra Angelico eta Pieter Brueghelen arrastoak daude, obrarik obra. «Aurrerantzean hiri eta irudien arkitektura fantastikoak landuko ditudalakoan nago» Boscoren obra batek izaera fantastikoko narrazio piktorikoekiko zaletasuna piztu zion Tamayok berak aitortu du hamabost urte zituela Boscoren Gozamenen lorategia ikusi zuela Madrilgo Prado museoan. «Izaera fantastikoko narrazio piktorikoekiko zaletasuna piztu zidan». Estilo bat eraikitzea Aparejadore ikasketak egin zituen Tamayok 60ko hamarkadaren akaberan, baina berehala bazter utzi zuen mundu hori, bere egiazko pasioan, pinturan murgiltzeko. Aurrena, publizitatean behar egin zuen, marrazkilari moduan. Bartzelonan, Diseinua, Marrazketa eta Pintura ikasi zituen ondoren, eta Londresen eta Parisen bizi ostean, Bilbon ireki berria zen Arte Ederretako eskolako lehen promozioko ikasle izan zen, 1970ean. EHUko Arte Ederretako fakultateko pintura saileko irakaslea da 1980tik. Pop mugimenduko zenbait joeretatik eratorritako figurazioaren eraginpean egin zituen lehen urratsak. Eta, era berean, Luis Gordilloren abstrakziotik edan zuen. Tamayok estilo artistiko sendoa eraiki du, oso berea eta gutxirekin nahastezina. Marrazki geometriko bihurriak eta neurririk gabeko fantasia polikromatikoa. Artistak argi du: «Ezin izan dut besterik egin. Ez dakit hobeto pintatzen. Ez espero nigandik erakusketa honetan ez denik». ‘ALEGIAK’ pArtista: Daniel Tamayo. pLekua: Arte Eder museoa. Bilbo. pNoiz arte. Ekainaren 12a arte. 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 35 Kultura ‹ Plaza Arbelari begira Beñat Gaztelumendi Ikusezintasunaz izkuntza txikiek ba al daukate munduari gauza handirik ematerik? Askotan egiten diguten galdera da. Konplexuetatik abiatuta, agian. Eta gogoratzen hasten gara: euskarazko zein antzezlan ikusi ditugun, euskarazko zein liburu irakurri edo euskarazko zein kanta entzun. Eta munduari era- H kusteko moduko gauzak direla iruditzen zaigu. Baina nola erakutsiko diogu munduari gure auzokoak badenik ere ez dakien hori? Nola eramango dugu mundura hemen antzoki txiki bat betetzeko ere lanak dituena? Euskal Kulturak Gipuzkoan duen egoera aztertu du Sorguneak ikertegiak, Gipuzkoako Foru Aldundiak eskatu- den Kulturak Cervantesen hizta, eta datu eta guzti etorri dira Eskoriatzara. 300. 000 dira Gipuzkoan kuntzan egiten du hitz. Ezin baitira euskararen eta euskaraz dakiten pertsonak. Askoz gutxiago dira, ordea, euskaraz- gaztelaniaren egoerak parekatu. Euskara espazioak irabazi ko sorkuntzara hurbiltzen direnahian ari da gizartean, funtzionak. Bidean zerbaitek huts egiten ak bete nahian. Baina, oraindik, duen seinale. Kulturaren alde egiten da gaur, gaztelania da funtzio eta espazio guztiak betetzeko balio duen banormalizazio garai hauetan. karra. Euskaraz mintzo garenok Maiuskulaz idatzitako Kulturaelebidun izango gara kasurik ren alde. Hizkuntzarik gabeko onenean etenez betetako gizarte Kulturaren alde. Eta, hala, hizhonetan. Eta eten horien gainetik kuntzarik gabeko Kultura horrejauzi egin behar du euskarazko tan bi hizkuntzetako kulturak kulturak egunero. jartzen dira elkaOraindik ere «eusrren pare-parean. Euskal kal», «euskarazko» Baina biak ez dira Kulturaren edo zer den asmatu egoera berean bizi: Transmisioari nahian. batek antzokiak beBuruzko 3. Hemen, sortu tetzen ditu; besteGraduondokoa sortzen da, baina ak, ez. Eta, hala, www.mondragon.edu/huhezi/ekt zenbaterainoko merkatuko lehiatik tartea eskaintzen garaile ateratzen Etorkizunerako adibide DLaburrak Kritika Miguel Angel Alvarezen lanak jaso ditu Ekainek Arte mota Euskadiko Ikasleen Orkestra Zuzendaria: Iker Sanchez. Biolin jotzailea: Julen Zelaia. Egitaraua: C. Bernaolaren ‘Tierra’, F. Mendelssohnen ‘Biolinerako Kontzertua’ eta L. van Beethovenen ‘5. Sinfonia’. Lekua: Donostiako Kursaal auditoriuma. Eguna: Martxoak 12 Arkaitz Mendoza E z dira heldutasunera iritsi, baina bidean dabiltza Euskadiko hiru kontserbatorio eta musika eskoletako musikari gaztetxo hauek. Duela sei urte sortutako musika talde honek sekulako arrakasta izan zuen iaz Venezuelan egindako kontzertu biran, eta aurten sasoi betean azaldu dira Kursaal auditoriumean. Oraingoan, gaurkota- suna eta etorkizuna bere esku dituen sekulako musika izarra izan genuen bakarlari gisa: Julen Zelaia. Hamasei urte besterik ez ditu, eta biolinarekin gauzatzen dituen teknika korronte zalapartatsuak ikaragarrizkoak dira. Teknologiaz eta baliabidez josita dagoen gizarte honetan badugu esfortzua, ahalegina, nekea eta kemena hitzak ulertzen dituen gazteria. Haurtzaro eta gaztaro bidean lan eta ikaste gogor txalogarria aurrera eramaten duten musikariak genituen Beethovenen sinfonia bortitz bat, Mendelssohnen obra pisutsu bat eta Bernaolaren musika arrotz bat gozatzen. Zorioneko adibide eta ispilu izan ziren larunbat arratsean Kursaala erdi bete zutenentzat. Hortaz, Iker Sanchez zuzendariak biribildutako emaitzak onuragarritasunetik dotoreziara zabaldu ziren. Mendelssohnen nondik nora- koak guztiz ulertzeko aski denbora izango du hurrengo urteetan Zelaia gazteak, eta, horrenbestez, ez dut bere soinu edo melodien interpretazioan sakondu nahi izan, bere baikortasun aipagarriak nabarmentzeko garaia baita. Afinazio, erraztasun eta izaera sakoneko musikari gazte horrek laguntza berezia izan zuen Sanchezen gidaritzapean garatu zen interpretazio duin mamitsuan, horra hor amaierako Allegro molto vivace zirraragarria. Bernaolaren obra interpretatzean, haize metal fina agertu zuen EIOk, hari atalaren ezbeharrak konpontzeko ardurapean. Disonantzia eta artikulazio aldaketak argitasunez saihestu zituzten. Beethovenen kasuan tronpak eta tronpetak, zoragarri; flautak eta hari grabea, ozta-ozta; fagota, dotore, eta biolak, maisuki. Etorkizun oparoa dute begi bistan, aprobetxa dezatela! zaio telebistan? Zenbat hedabide elebidunetan? Zenbat hedabide erdaldunetan? Zein hizkuntzatan programatzen dira larunbat gauak hiriburuetan? Kultura ikusezinek ez dute antzokirik betetzen. Eta, hala ere, gehiegi sortzen dugula entzun behar izaten dugu. Diru laguntzetatik bizi garela. Arrakasta saldutako sarreretan neurtzen jarraitzen dugu, kulturaren funtzio bakarra hori balitz bezala. Baina kultura ikusezin batek nekez beteko du antzokirik. Hizkuntza gutxitu batean kultura egiteak ondorioak baitauzka. Sortzaileek, banatzaileek eta publikoak sare trinkoa daukate eraiki beharra. Eta administrazioak bereziki lagundu beharko du lehiaz gain leihoak ere eraikitzen. Euskararen alde egiten ez dena ere zerbaiten alde egiten baita. Felix de Guarania idazle paraguaiarra hil da riak Miguel Angel Alvarezen Apunteak eta zirriborroak erakusketa paratu du. 60-70eko hamarkadetan Gipuzkoako herri, erakunde eta enpresetan egindako horma pinturaren zirriborroak jarri dituzte. LITERATURA › Guarani hizkuntzan idatzitako literaturaren sortzaile nabarmenetako bat hil zen atzo, Felix de Guarania. Poesia, antzerkia, itzulpengintza, hiztegigintza eta beste hainbat arlo jorratu zituen 80tik gora liburuz osatutako obran. Alderdi Komunistako kidea zen eta horregatik Argentinan, Kuban eta Errusian bizi zen Alfredo Stroessneren diktadura garaian. 86 urte zituen. Elirale taldeak ‘Ninika’ estreinatuko du bihar Eric Burdon eta Dr. John Bilbon izango dira DANTZA › Elirale konpainiak MUSIKA› Musik Legends egita- Ninika sorkuntza estreinatuko du bihar, Hendaian. Pantxika Telleria koreografoak zuzendutako obra hori 4 urtetik gorako haurrentzat da. Igandean berriz emango dute, Hendaiako Mendi Zolan aretoan, 17:00etan. Celia Thomas, Lorentxa Iturralde eta Jose Cazaubon dira dantzariak. rauan Dr.John eta Eric Burdonen emanaldiak izango dira,uztailaren 4an eta 20an hurrenez hurren.Kontzertuok BBK aretoan izango dira.Wilko Johnsonek zabaldu zuen egitaraua,eta ondoren Ian Anderson aritu zen. Marianne Faithfullek emango du hurrengo kontzertua,eta sarrerak dagoeneko saldu dira. ARTEA › Donostiako Ekain gale- Manex Agirre sailkatu da Arabako Txapelketako finalera Aramaion eta Agurainen jokatuko dira beste bi finalaurrekoak, larunbatez eta igandez hurrenez hurren Erredakzioa Gasteiz Oihane Perea eta Manex Agirre, igandeko saioan. JOSEBA ZINKUNEGI Manex Agirrek lortu zuen puntu gehien iragan igandean Zigoitiko kultur zentroan jokaturiko Arabako Bertsolari Txapelketako lehen finalaurrekoan. 354,5 puntu lortu zituen, eta Gasteizen jokatuko den finalerako lehen txartela eskuratu zuen. Apirilaren 2an izango da finala. Haren atzetik geratu ziren Oihane Perea (348,5), Felipe Zelaieta (294,5), Serapio Lopez (291), Ainhoa Comas (283) eta Irati Anda (278). Ainhoa Comasek, finalaurrekoetako ordezkoak, Andere Arriolabengoaren lekua bete zuen, hark azken momentuan ezin izan zuelako joan. Bertsolariek urduri hasi zuten saioa, baina lasaitu ahala saioa berotuz joan zen. Zortziko handian Agirrek eta Pereak erakutsi zuten daukaten maila, eta oso ofizio polita osatu zuten. Zortziko txikian Agirrek berak eta Comasek oso saio arina egin zuten telefono konpainia bateko langilearen eta eskaintza jasotzen duenaren paperean. Kartzelako lanean, bi punturi erantzun eta bakarkako gaiari bi bertso botatzea izan zen bertsolarien lana. Orain beste bi finalaurreko falta dira finalean ariko den seikotea osatzeko. Datorren asteburuan jokatuko dira beste bi saio horiek, larunbatean Aramaion eta igandean Agurainen. 36 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Plaza › Bizia Esnearen Interpretazio Zentroa ireki dute Etxeberrin, eta hurbiltzen direnei esnegintzaren nondik norakoak hurbiletik ezagutzeko aukera eskaintzen diete, behitegian ere bisita gidatuak eginez. Esnearen atzean dagoena Iñigo Astiz Etxeberri Martin Seligman, Fidel Delgado, Luis Huete, Toni Segarra eta Luis Rojasen hitzaldiak daude Miramarren S upermerkatuan erosi, etxera eraman, ontzia ireki, isuri eta edan. Hori da esnearen ibilbidea jende askorentzat. Sektore oso bat dago ekintza horren atzean, ordea: esnegintzarena. Eta hori da, hain zuzen ere, Lacturale etxeko esnegileek jendeari erakutsi nahi diotena. Etxera zuri, hotz eta ontziratuta heltzen den esnearen atzealdea. Behitegian hasi eta supermerkatuan bukatzen den beste ibilbide hori. Esnearen Interpretazio Zentroa izeneko etxea eraiki dute horretarako Etxeberrin (Nafarroa) duten ukuiluan, eta bisita gidatuak ere eskaintzen dituzte eskolentzako eta behitegi baten funtzionamendua ezagutu nahi duten guztientzako. Oraingoan, 9 eta 10 urte arteko haurrak joan dira bisita egitera. Etxarri Aranazko Andra Mari ikastolakoak (Nafarroa). Hogeita hamar baino gehiago bai, denak borobila osatuz eserita, eta denen erdian dago Ainhize Muraturi. Bera izango da gida. Galdera egin die: «Hemen diren animalia guztiak emeak dira, denak behiak. Ez dago arrik. Ea asmatzen duzuen zergatik». Erantzuna berehala dator. «Esnea, esnea!», oihukatu dute ume guztiek, oihukatu bitartean, hitz egiteko baimena eskatzeko eskua altxaz. Hasi da bisita. Txahalak dira lehen geldialdia. «Eskolan bezala daude», azaltzen du Muraturik. «Adinaren arabera daude ordenatuta. Bi hilabetera artekoak daude lehen zatian, bitik laura artekoak bigarrenean, lau hilabetetik zortzira artekoak hirugarrenean, eta zortzitik hamarrera bitartekoak, azkenekoan». Ume gutxik egiten diote, ordea, kasu. Txahalei jaten eman diezaieketela esan die lehenago, eta horretan dabiltza. Pentsua hartu, eta ahora ematen diete. Berdin ariko dira migekin ere. Benetako zoriontasunaz ariko dira gaur Sukaldeko Solasaldietan Erredakzioa Donostia Behitegian txahalei eta migei jaten emateko aukera dute bisitariek. LANDER FERNANDEZ ARROIABE / ARGAZKI PRESS jakiten du robotak zein den eta zenbat esne eman duen». Umeak, Etxeberrin, egurrezko behi bat jezten. LANDER FDZ ARROIABE / ARGAZKI RESS «Migak? Zer dira migak?», galdetu dute haurrek. Muraturik du erantzuna: «Txekor izan gabe, oraindik erditu ez diren behiak». Eta, azkenik, behiak datoz. «Hara ze errape kozkorrak!», haurrek. «Esnea emateko», Muraturik. Haien elikaduraz hitz egiten die, garbiketa sistemaz, adarrak erretzearen zergatiaz. «Robotak ikusiko ditugu orain», eta aho za- balik haurrak hitzarekin. Esnea jezteko makinez ari da Muraturi. Kasik guztiz automatikoak dira Etxeberriko ukuilukoak. Makinak bilatzen dizkio errapeak behiari, eta berak bakarrik jartzen dizkio. Behia da, gainera, makinaraino bere kasa joaten dena. «Behiak nahi duenean bakarrik jezten du makinak, eta bakoitzak daraman lepokoari esker Ekoizpen bateratua Ekoizpen bateratua da Etxeberriko ukuilukoa, baita Lacturale enpresako beste ukuiluetakoa ere. Lege zorrotzagoak bete behar ditu abeltzainak marka hori lortzeko. Adibidez, eurek ekoizten dute behiek jaten duten belar eta alpapa, eta ingurumen eta garbitasun errespetu-parametro zorrotzagoak bete behar dituzte. Hori da ukuiluaren ondoan egin duten Esnearen Interpretazio Zentroan bisitariei azaltzen zaiena. Esnea dastatu eta egurrezko behi bat jezteko aukera ere badute haurrek. Lau milioi euroko gastua izan dute Etxeberrin berrikuntzak egiteko, eta 1,9 milioiko laguntza eman die Nafarroako Gobernuak. Bisitak doakoak dira, baina aurrez eskatu behar da txanda telefonoz. (0034) 948-60 04 49 zenbakira deitu behar da. Martin Seligman New Yorkeko psikologoak emango dio gaurko Sukaldeko Solasaldien jardunaldunaldiari hasiera. Psikologia positiboa eta sukaldaritza izeneko hitzaldia emango du, eta psikologiaren alor horren nondik norakoak azalduko ditu. Benetako zoriontasuna, bizi osoan izan behar den sentsazio modura ulertzen du psikologoak. Benetako zoriontasuna kontzeptuak zer esan nahi duen azaltzen saiatuko da. Horrekin batera, zoriontasunerako bide bat baino gehiago dagoela erakutsi nahi du, baita gizabanako bakoitzak berea aukeratu behar duela ere. Sukaldaritzak horretan daukan garrantzia ere erakutsiko du. Seligman Pensilvaniako Unibertsitateko Psikologia Departamentuko zuzendaria da, eta American Psychological Associationeko presidente ohia. Ni-en eskaintza izugarri zabala dago eskura izenpean, flexibilitatearen eta adaptaziorako kapazitatearen inguruko azalpenak emango ditu Fidel Delgadok. Kafetxo bat hartu ondoren, Luis Huetek talentuaren garapenari buruzko hausnarketak egingo ditu. Arratsaldean, Toni Segarra izango da Desikasi izeneko hitzaldian, sormenaren inguruan. Hitzaldiak amaitzeko, Optimismoa eta umore ona emango du Luis Rojas Marcos psikiatrian espezializatutako medikuak. Egunarekin eta jardunaldiekin amaitzeko, berriz, Nola lor ditzakegu hazkuntza pertsonala bultzatuko duten giroak izeneko mahai ingurua izango da, hizlari guztiekin eta Massimo Botturarekin. Lidergoari buruzko gogoetak Alonso Puigek eman zien atzo hasiera jardunaldiei Nola izan norberaren lider izeneko hitzaldiarekin. «Erosotasuneko gunearen barruan zein kanpoan egon liteke gizakia. Barruan gaudenean, gauza ezagunak dauzkagu, baina ez daukate zertan erosoak izan. Kanpoan arrazionala ez dena daukagu, beldurra ematen diguna». Erosotasun gunetik irten behar dela dio Puigek, iluntasunerantz joan. «Gauza baliagarriak aurkitzeko beldurra alde batera utzi behar da». 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 37 Bizia ‹ Plaza Osasuna D Langileen erdiek baino gehiagok etxetik kanpo bazkaltzen dute egunero. Hala izanda ere, dieta osasuntsu bat jarraitzea komeni da. Jakintza batzuk izanez gero, oso modu orekatuan eta egokian jan dezakegu. Janariaren kantitatea eta maiztasuna zaintzea beharrezkoa da. Etxetik kanpo, osasuntsu jan Elikadura Arantza Lorenzo K ontsumitzaile eta Erabiltzaileen Erakundeak dioenez, langileen %60k etxetik kanpo bazkaltzen du. Horietatik % 10ek bakarrik eramaten omen du janaria etxetik —hori litzateke aukerarik osasungarriena etxean dieta orekatuaren oinarriak ezagutu eta praktikatzen badira, behintzat—. Gainontzeko guztien aukerak honako hauek izan ohi dira: eguneko menua eskaintzen duten taberna edo jatetxeak; fast food edo janari lasterra eta aurrez prestatutako jakiak. Kontsultara ere maiz etorri izan da jendea «nik ez dut etxean bazkaltzen eta zaila da horrela dieta bat egitea» esanez. Baina hori… ez da egia. Elikadura eta dieta orekatuari buruzko oinarrizko jakintza batzuk izanez gero, oso modu orekatu eta egokian elika gaitezke, zenbait otordu etxetik kanpo egin arren. Lehenengo, oso garrantzitsua da janarien maiztasun eta gutxi gorabeherako kantitateari buruzko taula aurrean izatea. Hori aurrean izanik, gutxi gorabehera, kanpoan bazkaltzeak eskatzen duen malgutasunez, Komeni da barazkiak egunero jatea. IMANOL OTEGI / ARGAZKI PRESS asteko dieta antola dezakegu. Lehen esan bezala etxetik eramaten badugu, primeran. Baina prestatzeko denborarik izango ez bagenu eta taberna edo jatetxe batera joan behar badugu, honako hauek kontutan hartu: 1. Otorduaren egitura errespetatu: 1. platera: barazkiak, entsalada, zopa, pasta edo arroza. 2. platera: lekaleak, haragia, arraina edo arrautza. Postrea: fruta edo esnekia. 2. Gogoan izan gero afalduko denarekin oreka gorde behar dela. Beraz, ez dira janariak errepikatu behar. Adibidez: afaltzeko entsalada eta arraina baldin badugu, egokiena bazkaltzeko pasta edo arroza eta haragia edo arrautza izango dira. G Helduen batez besteko elikadura beharrak Janari taldea Ogia Zerealak/zituak Patata Arroza Pasta Azukreak/gozoak Olioa Barazkiak Frutak Esnekiak Lekaleak (garbantzu,dilista…) Haragia Arraina Arrautza Fruitu lehorrak Hestebeteak Margarina / Gurina Gozogintza / Opilgintza Maiztasuna Egunero Egunero Egunero Astean 1-2 aldiz Astean 1-2 aldiz Egunero Egunero Egunero Egunero Egunero Astean 2-4 aldiz Kantitatea Barra laurden erdia 2-4 koilarakada Barazki/lekaleekin egosiak Platerkada bat Platerkada bat 5-8 koilara txiki edo baliokideak 3 koilara/pertsonako ggb 1-2 platerkada 2-4 ale 2-3 Platerkada bat 3. Bigarren plateretan, hobe plantxan, egosi edo erreak hartzen baditugu, arrautzeztatua edo ogitan pasatua baino. Eta goarnizio gisa egokiena entsalada, tomate, piper edo barazki goarnizioak aukeratzea da. Tarteka, patata frijituak. 4. Askotan fruta edo esnekia baino, eskaintzen dituzten postreko beste aukera batzuk nahiago izaten ditugu. Tarteka, kanpoan bazkaltzen edo afaltzen badugu, ez du hainbesteko garrantzirik. Baina ia eguneroko kontua bada, oso garrantzizkoa izango da hori zaintzea. 5. Maiz ateratzen dituzten janari kantitateak (platerkadak) oso handiak izaten dira. Egiten duzun kirola, adina —gazteek, helduek baino energia gehiago Asteartea Asteazkena Osteguna Astean 3-4 aldiz 150-200 g Astean 3-4 aldiz 150-200 gr Astean 3-5 Astean 2-3 aldiz Meriendan,afarian 2º Astean 3 aldiz gehienez 30-50 g ggb Ez ezinbestekoak Hauek hartuz olioa gutxitu Ospakizunetarako bakarrik Ostirala Larunbata Igandea Bazkaria pHaragi gisatua,barazkiekin (patata,azenario,kalabazin, orburu,berenjena). pEntsalada (tomatea, erremolatxa...). pLekaleak (lenteja,garbantzu, babarrun,soja,baba lehorra...). pBarazki menestra,urdaiazpiko eta arrautza egosiarekin. pPasta tomate,atunarekin eta txakarekin. pEntsalada,lekaleak. pEspinaken purea. pHaragi bolak. pArroza,oilaskoarekin. pPostre berezia. Afaria pEntsalada edo barazkiak pArrautza (nahi den bezela: tortillan,frijitua,egosia...). pZopa. pArraina. pEtxean egindako pizza, barazkiekin (barrengorri, kalabazin,piper...) eta antxoekin. pEntsalada edo barazkiak. pArrautza. pZopa,arraina. pEntsalada edo zopa. pArrautza. pEntsalada. pFruitu lehorrak (3 intxaur eta 5 hur,adibidez). Produktua Ogia zinbesteko jakia gure egunerokotasunean, oreka nutritiboari eutsi nahi badiogu. 261 Kcal dauzka 100 gramoko, 51 g karbohidrato konplexu inguru, koipe (1,6 g/100 g) eta proteina (8,5 g/100 gko) gutxirekin. Horiekin batera, hainbat bitamina eta gatz mineral, eta, integrala bada, zuntza (9 g/100 gko). Esan bezala ogia egunero hartu behar da. Pertsona batetik bestera aldatzen dena kantitatea da. Guztiok egunero barra normal baten laurdena hartu beharko genuke gutxienez, eta 18 urteko mutil kirolari batek agian barra osoa behar dezake. Beraz, egiten duzun kirolaren arabera kopurua kontrolatu, baina ez inoiz ogia alde batera utzi, ez eta argaltzeko dietetan ere. E 2 behar dute—, garaiera, gizon edo emakume zaren kontutan izanda —baldintza beretan gizonen energia beharrak handiagoak dira—, barneratzen den kopurua norberaren gutxi gorabeherako beharretara egokitu beharko da. 6. Edaria ohitura bezala ura izan dadila. Ardoa edo garagardoa aukeratzen badira, gogoan izan emakumezkoek, otorduko, edari horien baso bat —80-100 mililitro ardoa eta 200 mililitro garagardoa— edan dezaketela, eta gizonezkoek bi baso. Azkenik, hona hemen tupper bat edo bitan, aste batean etxetik eraman daitezkeen aukera osasuntsuak, eta afaltzeko konbinaketak —postrea fruta edo/eta esnekia izango litzateke—: G Menuak Astelehena 2 Galdera Koipeak kaltegarriak direla esaten denez, hobe litzateke batere koiperik gabe janariak prestatzea? oipeak oso beharrezkoak dira gure gorputzean, dena bezala bere neurrian: energiaren % 25-30. Kaltegarriak dira kopuru hortatik gora. Koipe motak ere badu garrantzia. Gehiengoak, 2/3 asegabea izan behar du, eta 1/3 soilik asea. Koipe asegabeak arrainean eta barazki jatorriko koipe guztietan aurkitzen dira, kokoan eta palman ezik —oliba-ekilore-arto olioetan; fruitu lehor koipetsuetan: intxaurrak-urrak-almendrak-pinaziak…—, azken bi horiek sukaldaritzan ez erabili arren, opilgintza/gozogintza industrian erabiltzen dira gehienbat. Beraz, sukaldaritzan koipea (asegabea) neurriz erabiltzea gomendagarria da, eta koipe aseak gutxitu eta asegabeak handitzea. K 38 berria 2011ko martxoaren 15a, asteartea Plaza › Bizia Ezarian D Inauterietako argazki lehiaketa 1. Saria. Julen Urkia. Añorgako Amassorrain ikastolan inauteri ostiralean ateratako argazkia da. Koloreek bete dituzte kaleak inauterietan, eta kolorez beteak dira BERRIAko inauterietako argazki lehiaketan parte hartu duten irudiak ere. Donostiako Julen Urkiak irabazi du lehen saria, Añorgan ateratako argazki batekin. Xingola koloretsuen saria Erredakzioa L antzeko txapel koloretsuen xingolek arreta erakartzen dute, eta argazkilari askoren begiak erakarri dituzte aurten ere. Horietako argazki batekin lortu du BERRIAk antolatutako Inauterietako argazki lehiaketan lehen saria Donostiako Julen Urkiak. Bigarren saria, berriz, Errenteriako Karmele Mendik jasoko du. Eta Berriozarko Mikel Zorozarentzat izango da hirugarren saria. Inauterietako ehun argazki baino gehiago jaso ditugu lehian parte hartzeko. Mila esker lehiaketan parte hartu duzuen guztioi! G Sariak 1. Saria. Julen Urkia (Donostia) ATXASPI HOTELEAN, bi lagunentzako erlaxatzeko ASTEBURUA Bittiria, 24 Lesaka Tel.: 948-63 75 36. www.atxaspi.com 2. Saria. Karmele Mendi (Errenteria) LA PERLA TALASOTERAPIAN, bi lagunentzako gastronomia eta relax programa Kontxako pasealekua z/g. Tel.: 943-45 88 56 www.la-perla.net 3. Saria. Mikel Zoroza (Berriozar) ARROKA BERRI JATETXEAN, bi lagunentzako dastatze menua. Higer bidea 6. Hondarribia. Tel.: 943-64 27 12 www.arrokaberri.com 2. Saria. Karmele Mendi. Lantzeko inauteriak. 2011ko martxoaren 15a, asteartea berria 39 Bizia ‹ Plaza Ezarian D Inauterietako argazki lehiaketa 3. Saria. Mikel Zoroza. Ganbaran, inauterietarako itxaroten. Lizarrako inauterietan hartutako irudi koloretsu bat. GAIZKA UNTZUETA Txanogorritxo aho zabalka. EDURNE UGARTE Haurra amaren besoetan lo. PELLO SAN MILLAN Zumaiako inauterietan ateratakoa. Pirata ona ala gaiztoa Haur taldea, muralaren aurrean. MARI JOSE URKIZU ote da Uxu? Bere begiradak esaten du dena. IMANOL MANTEROLA r Zakilixut Sukaldean ibiltzea gustatzen zaio David Monaguillori. Idiazabalgo gazta erabilita opil bat sortu du.‘Idiazabalkitos’jarri dio izena, Phoskitos gozokiaren itxura daukalako. Maratila Gazta txokolatearekin Santi Leone Potemkin dizkiotenak. Besteak beste, show cookings-ak, aholkularitzak, iritzi artikuluak... «Lanbidez informatikaria naizen arren, sukaldearekin lotutako gero eta proiektu gehiago sortzen ari zaizkit. Denbora libre gutxiago daukat, baina hori ere eskertu egiten da». Blogaria ere bai Pecados del monaguillo izeneko bloga kudeatzen du sukaldari afizionatuak, eta bertan jarrita dauka errezeta. Bloga sarri eguneratzen du; izan ere, bi edo hiru egunetik behin errezeta berri bat jartzen du. Bere egunerokotasunaren berri ematen du, eta musikaren inguruko gomendioak egiten ditu, betiere, umore ukituak erabilita. «Ez da blog arrunta, hasieratik garbi neukan ez nuela beste bat gehiago izan nahi». Errezetak ematen dituzten atari asko dauden arren, askotan errezeta nahiko arruntak jarri ohi dituztela dio. «Nire blogean, etxerako moduko goi sukaldaritzako errezetak jartzen ditut». Idiazabalkitos opilak txokolate urtuarekin estali aurretik daukan itxura, espiralean bilduta. DAVID MONAGUILLO enbaitetan, Iruñeak ez du Iruñea iduri. Batzuetan, arreta paratu ezean, pentsatzen ahalko genuke bertze nonbait gaudela, hiri zabal, kultu eta tolerante batean, konparaziorako. Iruñea ez den bertze Iruñe batean, Boris Vianen lerroa moldatzea zilegi bazait. Zenbaitetan. Niri, adibidez, aurten gertatu zait: egun bertsuetan, La hormiga atómica-k urteak bete zituen (hiru, oker ez banabil), eta Mequierovivir-ek ateak zabaldu zituen. Liburu dendak dira biak. Lehendabizikoak gai politikoak jorratzen ditu; bigarrenak, artea. Biak bertze nonbait —bertze nonahi— irudikatzen ditut hobeki, Iruñean baino, bietan aurkitzen baititugu gure hiri honetako bertze dendetan harrapatzen ez ditugun liburuak eta giroa. Bietan, papera saltzea baino urrunago doazen helburuak eta ilusioa. Gero, autobusa hartzera joan eta hantxe ikusten duzu gure alkatearen argazkia, villavesa batean jarrita, herritar batek zer erraten dion adi-adi. Jendearen ahotik ikasi baitu, segur aski ere, hondar urte hauetako politika baztertzailea. Makurrena da hauteskundeetarako iragarki horietako fikzioa egia bihurtuko balitz, alkateak benetan herritarren ahotsa adituko balu, akaso anitzek eskatuko lioketela egin duen politika egitea. Euskaldunon hiri buruzagi hau estaltzen duen zeru goibela ez baita soilik politikarien kontua. Zenbaitetan, Iruñeak ez du Iruñea iduri. Gutitan. Martxoaren 20an Potemkin filmoteka hetsi behar dute. Han ere, eskaintza diferentea zen, eta giroa, bertzelakoa. Egun hartarik aitzin, Iruñea Pamplonago izanen da. Grisago, alegia. Itogarriago. Z D I diazabalgo gaztarekin egindako bizkotxoa, espiralean bildu eta txokolatez estalia. Haurrek —eta ez hain haurrek— jaten dituzten Phoskitosen itxurakoa. Idiazabalkitos izena jarri dio opil berezi horri sortzaileak, David Monaguillok. Ez da ez euskal herritarra ezta sukaldaria ere —lanbidez ez, behintzat—. Salamancakoa da (Espainia), eta ingeniari informatikoa, baita sukaldaritzan zaletua ere. Zenbaitentzat bekatua litzateke horrelakorik egitea; gazta txokolatearekin nahastea alegia, batez ere, Idiazabalgo gaztaren zaleentzat, baina sortzaileak ez du gazta horientzako hitz zikinik: «Nire gustukoenetakoa da, nortasun propioduna eta oso ekilibratua; gatzagi ederrekoa, gainera. Horri guztiari esker nabarmentzen da gazten edozein taulatan». Blogari esker ezagututako bi lagunek Aranburu gazta bat oparitu ziotenean hasi zen probak egiten Idiazabalgo gazta- rekin. «Lehenago blogean jarrita neukan errezeta bati jarraipena emateko egin nuen opila. Aurrenekoa, sagardotegiko menu tipikoko produktuekin egin nuen: bakailaoa, irasagarra, intxaurrak... Idiazabalkitos opilaren kasuan, Euskal Herriko sukaldaritzaren erritual bat aukeratu nuen, gazta eta irasagarraren postrea, alegia». Gazta, txokolatea, azukrea, arrautza, irina eta irasagarra dira erabiltzen dituen osagai nagusiak. «Kontsumo propiorako» egiten ditu errezeta guztiak, baita Idiazabalkitos ere. Baina jende askok blogetik errezetak hartu eta prestatu egiten dituela dio, baita Idiazabalgo gaztaren opila ere. «Nire proposamenak egin dituzten jendearen idatziak iristen zaizkit, askotan argazkiak ere bidaltzen dituzte froga moduan. Zure sorkuntzak jendearen errezeta zerrenda aberasten duela jakiteak sentsazio sinestezina sortzen du». Sortzen dituen jakiak «oihartzuna» izaten ari direla uste du, eta gero eta gehiago omen dira zerbitzuak eskatzen Asteartea 2011ko martxoaren 15a Xabier Otamendi
Similar documents
berria - datu
ezta gaixo dauden presoak espetxean jarraitzea ere». Bizi osorako kartzela zigorrak ere indarrean jarri ziren bide beretik «indargabetu» daitezkeela gaineratu du
More information