final book arabik.indd

Transcription

á«æ«£°ù∏ØdG á«æWƒdG á£∏°ùdG
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG
Qƒ¶æe øe á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ™bGh ∫ƒM á«YÓ£à°SEG á°SGQO
…QGOE’G QOÉμdGh ,ºcÉëŸG »©LGôeh Ú°VÉ≤àŸGh ,ÚeÉëŸGh ,IÉ°†≤dGh ,ΩÉY πμ°ûH Qƒ¡ª÷G
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ídÉ°üd äóYC
q G á°SGQO
á«dhódG á«ªæà∏d á«μjôeC’G ádÉcƒdG øe ºYóH
2009
1
¿É°ù«f
á`` ` `«FÉ°†≤dG á`` `£∏°ùdG ™`` bGh ∫ƒ`` `M á`` `«YÓ£à°SEG á`` °SGQO
áXƒØfi ™jRƒàdGh ô°ûædG ¥ƒ≤M
2009 ¿É°ù«f – ˆG ΩGQ
Qƒ¶æe øe á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ™bGh ∫ƒM á«YÓ£à°SG á°SGQO
…QGOE’G QOÉμdGh ,ºcÉëŸG »©LGôeh Ú°VÉ≤àŸGh ,ÚeÉëŸGh ,IÉ°†≤dGh ,ΩÉY πμ°ûH Qƒ¡ª÷G
õcôe á°SGQódG òØf .á«dhódG á«ªæà∏d á«μjôeC’G ádÉcƒdG øe πjƒªàH ΩÉ¶f ´hô°ûe ∫ÓN øe á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ídÉ°üd á°SGQódG äóYCG
.(OGQhCG) á«ªæàdGh çƒëÑ∏d »Hô©dG ⁄É©dG
.iôNCG á¡L …CG ô¶f á¡Lh øY IQhô°†dÉH È©J ’h ,§≤a Ú©∏£à°ùŸG ô¶f á¡Lh øY á°SGQódG È©J :á¶MÓe
ò«ØæJh º«ª°üJ
2
äÉjƒàëŸG ¢Sô¡a
5
7
11
11
12
23
29
29
30
52
57
57
58
81
85
85
86
109
113
113
114
137
141
141
142
159
3
≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ¢ù«FQ áª∏c
áeÉ©dG á«Ø∏ÿG
¿QÉ≤e Qƒ¶æe øe äÉMƒ°ùŸG èFÉàf á°UÓNh á°SGQódG á«é¡æe :∫hC’G Aõ÷G
áeÉ©dG á«é¡æŸG •
èFÉàædG π«∏– •
áeÉY äÉ«°UƒJh äÉLÉàæà°SG •
(á«æWƒdG áæ«©dG) ΩÉ©dG …CGôdG ´Ó£à°SG :ÊÉãdG Aõ÷G
á«é¡æŸG •
äÉ«°UƒJh äÉLÉàæà°SG •
IÉ°†≤dG í°ùe :ådÉãdG Aõ÷G
á«é¡æŸG •
ÚeÉëŸG í°ùe :™HGôdG Aõ÷G
á«é¡æŸG •
Ú°VÉ≤àŸGh ºcÉëŸG »©LGôe í°ùe :¢ùeÉÿG Aõ÷G
á«é¡æŸG •
ºcÉëŸG ‘ ÚØXƒŸG QOÉc í°ùe :¢SOÉ°ùdG Aõ÷G
á«é¡æŸG •
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
.8
4
Ú°VÉ≤àŸGh ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dGh ,ΩÉY πμ°ûH Qƒ¡ªé∏d á∏ã‡ äÉæ«Y AGQBG ´Ó£à°SEÉH πãªàŸGh ,ÒÑμdG ´hô°ûŸG Gòg RÉ‚EG ”q óbh ÉeCG
’ ¬fq EÉa ,á≤aôŸG á°SGQódG ‘ É¡©«ªŒh ,äÉæ«©dG √òg èFÉàf π«∏–h ,á°UÉN IQƒ°üH É¡«a πeÉ©dG …QGOE’G QOÉμdGh ºcÉëŸG »©LGôeh
á«dhódG á«ªæà∏d á«μjôeC’G ádÉcƒdG º¡àeó≤e ‘h ´hô°ûŸG Gòg ìÉ‚EG ‘ ºgÉ°S øe πq μd ÉæfÉæàeGh Éfôμ°T ≥«ªY øY È©f ¿CG ’q EG Éæ©°ùj
áaÉμd ôjó≤àdGh ôμ°ûdÉH Ωó≤àf ¿CG ’EG Éæ©°ùj ’ ,∂dòc .(OGQhCG) á«ªæàdGh çƒëÑ∏d »Hô©dG ⁄É©dG õcôe h ,ΩÉ¶f ´hô°ûe -USAID
q ¿hóH ºgÉ°S …òdG ôeC’G ,ºgÉjEG √ƒëæe …òdG ÚªãdG º¡àbh ≈∏Yh ,IòØæŸG äÉ¡÷G ™e º¡fhÉ©àd á°SGQódG √òg äÉæ«Y ‘ ÚcQÉ°ûŸG
∂°T
.¬«dEG äQÉ°U …òdG πμ°ûdÉH É¡MÉ‚EGh á°SGQódG √òg AGôKEG ‘
áaÉc ô¶f á¡Lh ´Ó£à°SEGh ,á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG π°UÉØe áaÉc ∫ƒM á∏eÉ°Th á≤ª©e á«YÓ£à°SEG á°SGQO AGôLEG Iôμa q¿EG
CÉé∏J Ée »cÉëj Ék jQÉ°†M Ék cƒ∏°S ¢ùμ©j á¡L øe ƒ¡a .á«ªgC’G ájÉZ ‘ Ék «é«JGÎ°SEG Gk Qƒ£J q≥ëH Èà©jo ,AÉ°†≤dÉH ábÓ©dG äGP äÉÄØdG
á«∏ª©H Ék eób »°†ŸG ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG IOÉ«b áÑZQ ¢ùμ©j iôNCG á¡L øeh ,É¡JÉ°ù°SDƒe IQGOEG ‘ ⁄É©dG ‘ áãjó◊G äÉª«¶æàdG ¬«dEG
,Ö°ùëa ¬JÉ©HÉàeh ¬JÉ¶MÓe ≈∏Y á«æÑŸG ¬JÉLÉàæà°SEG ≥ahh ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› äÉ¡LƒJh äGQÉÑàYEG ≥ah ¢ù«d ,ôjƒ£àdGh ìÓ°UE’G
√òg q¿CÉH Ék eRÉL ¢ù∏éŸG ó≤à©jh .á°UÉîH ¿ƒfÉ≤dÉH Ú∏¨à°ûŸGh ,áeÉ©H »æ«£°ù∏ØdG Qƒ¡ª÷G äÉ©∏£Jh äÉLÉMh AGQBG ≥ah Ék °†jCG É‰EGh
É‰EGh ,IÒNC’G ¿ƒμJ ødh É¡Yƒf øe ¤hC’G »g á°SGQódG √òg q¿CG ≈∏Y Oó°üdG Gò¡H ócDƒfh .ájôgƒL äÉMÓ°UEG ≥«≤ëàd ≈∏ãe á≤jôW
.á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG AGOCG ≈∏Y á≤MÓdG äGQƒ£àdG É¡ÑLƒÃ ¢SÉ≤à°S »àdG á«°SÉ°SC’G áæÑ∏dG πμ°ûà°S
¬ÑfÉL øe òNCÉ«°S ¬fCÉH ó©j ¬fq CG ’q EG ,É¡°†©H ™e ¢ù∏éŸG ∞∏àNG ¿EGh ,AGQBG øe ¬≤æà©j Ée AGóHEG ‘ ¢üî°T πq c q≥ëH øeDƒj PEGh ,¢ù∏éŸG q¿EG
äÉÄØdG á«ÑdÉZ ¬àMóàeEG …òdG OƒªëŸG è¡ædG á∏°UGƒe ≈∏Y πª©«°S ¢ù∏éŸÉa .qó÷G πªfi ≈∏Y ¬°üîJ
q »àdG äÉ¶MÓŸGh äÉ«°UƒàdG
.á©∏£à°ùŸG
¢ù∏°S »ª∏Y Üƒ∏°SCÉH â¨«°U É¡JÉ«°UƒJh É¡éFÉàfh á°SGQódÉa ,ÉgQGôμJ ó«©f ødh ,á°SGQódG √òg ‘ IOQGƒdG èFÉàædG ≈∏Y Éæg ≥∏©f ød ÉæfEG
.Oƒ°ûæŸG Ò«¨àdG ¤EG ’k ƒ°Uh ,¬°üîj
q …òdG ÖfÉ÷G ò«ØæJ ≈∏Y ¬à¡L øe πq c πª©j ¿CGh ,É¡«∏Y ´ÓWE’G ™«ª÷G øe πeCÉf ,í°VGhh §«°ùH
á¡L ájCG äô©°T ¿EGh ,á©∏£à°ùŸG äÉÄØdG …CGQ É‰EGh ¬jCGQ ¢ùμ©J ’ á°SGQódG √òg ‘ IOQGƒdG AGQB’G q¿CG ócq Dƒj ¢ù∏éŸG q¿EÉa ,ΩÉàÿG ‘h
Aƒ°V ‘ ¢ù«d äÉYÓ£à°S’G √òg èFÉàf CGô≤J ¿CG πeCÉfh .á∏«Ñf ±GógCG äGP á«æ¡e á«ª∏Y á°SGQO √òg q¿CG ≈∏Y ó«cCÉàdG ÉæÑ°ùëa ,±ÉëLE’ÉH
¢Uôë«°S »àdG áeOÉ≤dG äÉYÓ£à°SE’G ™e áfQÉ≤ŸÉH É‰EGh ,Ö°ùëa IÒNC’G äGƒæ°ùdG ∫ÓN ™bGƒdG ¢VQCG ≈∏Y á≤≤ëàŸG äGRÉ‚E’G ºéM
.á°UôØdG âë«JCG Éª∏c ,ájQhO IQƒ°üH É¡FGôLEG ≈∏Y ¢ù∏éŸG
QGô°T ƒHCG ≈°ù«Y QÉ°ûà°ùŸG
É«∏©dG áªμëŸG ¢ù«FQh ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ¢ù«FQ
5
6
áeÉY á«Ø∏N
áeÉY á«Ø∏N
AÉæHh ,¿ƒfÉ≤dG IOÉ«°S õjõ©Jh ,Ú£°ù∏a ‘ ÊƒfÉ≤dG ΩÉ¶ædG QGô≤à°SEG πLCG øe ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› É¡dòÑj »àdG Oƒ¡÷G QÉWEG ‘
áaOÉ¡dGh ,2010 -2008 ΩGƒYCÓd á«é«JGÎ°SE’G ¬à£N ¢ù∏éŸG ≥∏WCG ,ó«°TôdG ºμ◊G ¤EG ’k ƒ°Uh ádGó©dG äÉ°ù°SDƒe ÚH á«∏eÉμJ äÉbÓY
ºYO ∫ÓN øe ádGó©dG äÉ°ù°SDƒe ájƒ≤Jh ,QGóàbEGh á«dÉY á«dÉ©ØH É¡eÉ¡Ã ΩÉ«≤dG øe á«FGõ÷Gh á«fóŸG á«æ«£°ù∏ØdG ºcÉëŸG Úμ“ ¤EG
.ádGó©dG ´É£≤d á«aÉØ°ûdGh ádAÉ°ùŸGh ágGõædG õjõ©Jh ,ÉjÉ°†≤dG IQGOEGh ºcÉëŸG ≥aGôe ôjƒ£Jh ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG
á£∏°ùdG ™bGh øY á«ª∏©dG äÉeƒ∏©ŸÉH √óaQh ,á«é«JGÎ°SE’G ¬aGógCG Æƒ∏Hh √GDhQ ≥«≤– ‘ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› IóYÉ°ùeo π«Ñ°S ‘h
ΩÉ¶f ´hô°ûe ∫ÓN øe ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ídÉ°üd á°SGQódG √òg ò«ØæJ ”q ,ádGó©dG äÉ°ù°SDƒÃ ábÓ©dG …hP Qƒ¶æe øe á«FÉ°†≤dG
.(OGQhCG) á«ªæàdGh çƒëÑ∏d »Hô©dG ⁄É©dG õcôe á°SGQódG òØfh ,á«dhódG á«ªæà∏d á«μjôeC’G ádÉcƒdG øe πjƒªàHh
äÉMƒ°ùŸG AGôLG Qò©Jh ,§≤a á«Hô¨dG áØ°†dG ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH Iô°TÉÑe ábÓY É¡d »àdG äÉÄØdG ±ó¡à°ùJ äÉMƒ°ùe ¢ùªN AGôLEG ”q
á∏ã‡ á«æWh áæ«Y πª°T …òdG »æWƒdG í°ùŸG :»g äÉMƒ°ùŸG √òg .á«æ«£°ù∏ØdG á«æWƒdG á£∏°ùdG Iô£«°ùd É¡Yƒ°†N ΩóY ÖÑ°ùH ,IõZ ‘
‘ Ú∏é°ùŸG ÚeÉëŸG øe áæ«Y πª°T ådÉãdGh ,IÉ°†≤dG ™«ªL πª°T ÊÉãdG í°ùŸGh ,Ú¨dÉÑdG á«Hô¨dG áØ°†dG ¿Éμ°ùd Ék ë«ë°U Ók «ã“
QOÉμdG â∏ª°T IÒNC’G áæ«©dGh ,á«Hô¨dG áØ°†dG ºcÉfi ‘ Ú°VÉ≤àŸGh Ú©LGôª∏d á∏ã‡ áæ«Y â∏ª°T á©HGôdG áæ«©dGh ,á«Hô¨dG áØ°†dG
.ºcÉëŸG ‘ πeÉ©dG …QGOE’G
á¡Lh øe AÉ°†≤dG RÉ¡L AGOCG ƒëf á«Hô¨dG áØ°†dG äÉ¶aÉfi ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH ábÓ©dG …hP AGQBG ≈∏Y ±ô©àdG ¤EG á°SGQódG âaóg
ΩÉ¶f IóYÉ°ùeh ,»HÉéjEG ƒg Ée ºYO πLCG øe πNóà∏d ,ΩÉ¶ædG Gòg ¬LGƒJ »àdG äÉjóëàdGh πcÉ°ûŸG ≈∏Y ±ô©àdGh ,á°ùªÿG äÉÄØdG ô¶f
á°SGQódG øY á≤ãÑæŸG äÉfÉ«ÑdG IóYÉb q¿EG Éªc .IOƒ°ûæŸG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ±GógCG ≥«≤ëàd äÉjóëàdG RhÉŒh ,πcÉ°ûŸG πq M ‘ ádGó©dG
á£∏°ùdG ôjƒ£J ‘ Úªà¡ŸGh ábÓ©dG …hPh QGô≤dG »©fÉ°U É¡∏ª› ‘ ΩóîJ ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG øY á∏eÉ°Th á«ª∏Y äGô°TDƒe Ωóq ≤oJ
:»gh ,á°ùªÿG äÉMƒ°ùŸG èFÉàf ¢Vô©à°ùJ AGõLCG áà°S á°SGQódG øª°†àJ .É¡ãjó–h á«FÉ°†≤dG
áØ∏àîŸG äÉÄØdG äÉ¡Lƒàd èFÉàædG ºgC’ äÉfQÉ≤e ó≤©jh ,á°ùªÿG äÉMƒ°ùŸG èFÉàf á°UÓN á°SGQódG √òg øe ∫hC’G Aõ÷G øª°†àj
.Ú©∏£à°ùª∏d
á≤∏©àŸG ÉjÉ°†≤dÉH Qƒ¡ª÷G ΩÉªàgEG ióeh ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf »æ«£°ù∏ØdG Qƒ¡ª÷G äÉ¡Lƒàd èFÉàædG ºgCG ÊÉãdG Aõ÷G ¢Vô©à°ùjh
ábÓY º¡d âfÉc øjòdG Ú°VÉ≤àŸGh Ú©LGôŸG Qƒ¡ª÷ ºcÉëŸG É¡eqó≤oJ »àdG äÉeóÿG iƒà°ùe á°SGQódG ó°UôJ .á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH
Qƒ¡ª÷G äÉ¡LƒJ Ú°ù– πLCG øe πNóà∏d áeÉY äÉ«°UƒJ Aõ÷G Gòg Ωó≤jh .øWƒdG äÉ¶aÉfi ∞∏àfl ‘ ºcÉëŸÉH ó«©H hCG Öjôb øe
.AÉ°†≤dG ƒëf
º¡jCGQ ≈∏Y ±ô©àdGh ,»FÉ°†≤dG πª©dG ‘ º¡àHôŒ ™bGh øe Ú£°ù∏a ‘ ádGó©dG ΩÉ¶f ƒëf IÉ°†≤dG äÉ¡LƒJ ådÉãdG Aõ÷G ó°Uôj
,áHÉ«ædGh ,áWô°ûdGh ,IÉ°†≤dG É¡cQój Éªc ºcÉëŸG áÄ«Hh ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCGh ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d áØ∏àîŸG äÉfƒμŸG AGOCG ¿CÉ°ûH
¢ù∏›h IÉ°†≤dG πªY ΩóîJ á«°ü°üîJ á©«ÑW äGP äÉ«°UƒJ ôjô≤àdG øe Aõ÷G Gòg Ωó≤j .ΩÉY πμ°ûH
m áeƒμ◊Gh ,¿ƒeÉëŸGh ,ºcÉëŸGh
.ºcÉëŸG äGAGôLEG øe ´ôq °ùJh º¡FGOCG øe ø°ù–h ≈∏YC’G AÉ°†≤dG
QhOh ,»æ«£°ù∏ØdG AÉ°†≤dG ádGóY å«M øe ,»FÉ°†≤dG ∂∏°ùdG ‘ º¡àHôŒ ≈∏Y ±ô©àdGh ÚeÉëŸG äÉ¡LƒJ ¤EG ™HGôdG Aõ÷G ¢Vô©àj
™e º¡∏eÉ©J ∫ÓN øe AGƒ°S É¡fƒ¡LGƒj »àdG πcÉ°ûŸG ∂dòch ,¬àjOÉ«Mh ¬àgGõf ≈∏Y á¶aÉëŸGh AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ ádhódG
¢ûjÉ©àj Éªc áªμëŸG áÄ«H ‘ É¡fƒ¡LGƒj »àdG πcÉ°ûŸGh ºcÉëŸG ‘ á©ÑàŸG äGAGôLE’G á©«ÑW ≈∏Yh ,ºcÉëŸG »ØXƒe ™e hCG Ú°VÉ≤àŸG
.¿ƒeÉëŸG É¡©e
â“q øjòdG ,º¡«∏Y ≈YóŸGh ÚYóŸG Ú°VÉ≤àŸG ¤EG áaÉ°VE’ÉH ,ºcÉëŸG »©LGôe AGQCGh äÉ¡LƒJ á°SGQódG ¢Vô©à°ùJ ¢ùeÉÿG Aõ÷G ‘
ÖÑ°ùH hCG ,äGAGôLE’G ó«≤©J øe AGƒ°S ,ºcÉëŸG ƒeóîà°ùe ¿ƒæWGƒŸG É¡¡LGƒj »àdG πcÉ°ûŸG á°SGQódG ó°UôJ .ºcÉëŸG ΩÉeCG º¡à∏HÉ≤e
7
É°VQ áLQOh ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dGh Ú°VÉ≤àŸG ÚH ábÓ©dG á°SGQódG ¢üî°ûJh .ΩÉY πμ°ûH ºcÉëŸG áÄ«H øe hCG ,ºcÉëŸG »ØXƒe πeÉ©J
.º¡H Ú°VÉ≤àŸG á≤Kh
,ºcÉëŸG áÄ«H AGREG (ÚØXƒŸG) á«Hô¨dG áØ°†dG ºcÉfi ‘ …QGOE’G QOÉμdG äÉ¡LƒJ á°SGQódG ¢Vô©à°ùJ ÒNC’Gh ¢SOÉ°ùdG Aõ÷G ‘
,áWô°ûdG ∂dP ‘ ÉÃ ,*1AÉ°†≤dÉH á∏°üdG äGP áØ∏àîŸG äÉ°ù°SDƒŸG AGOCGh º¡FGOCGh º¡ÑjQóJ øY É°VôdG ióeh º¡∏ªY ±hôX ∂dòc
π°UGƒàdGh ∫É°üJE’G Ö«dÉ°SCG Ú°ù– ∫ƒM á°ü°üîàe äÉ«°UƒJ á°SGQódG Ωó≤Jh .ΩÉY πμ°ûH
m áeƒμ◊Gh ,ÚeÉëŸGh ,2ºcÉëŸGh ,áHÉ«ædGh
.IÉ°†≤dGh ÚØXƒŸG ÚH á≤ãdG iƒà°ùe Ú°ù–h πª©dG •ƒ¨°V øe ∞«ØîàdGh ΩÉ°ùbC’Gh ôFGhódG ∞∏àfl ÚH
ÖjQóàdG ΩÉ¶f OGóYEG ,áfRGƒŸG ´hô°ûe OGóYEG :¬JÉ«MÓ°U øeh ,AÉ°†YCG 9 øe πμ°ûŸG ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› πÑb øe QGóJ á«eÉ¶ædG ºcÉëŸG q¿EÉa ,2002 áæ°ùd 1 ºbQ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¿ƒfÉ≤d Ék ≤ah 1
Gòg .á°ü°üîàe ôFGhO ¤EG É¡ª«°ù≤Jh É«∏©dG áªμëŸGh ±ÉæÄà°SE’Gh í∏°üdG ºcÉfi ∫ÉªYCG º«¶æJ ,IÉ°†≤dG IQÉYEG ,º¡Hófh IÉ°†≤dG π≤f ,IÉ°†≤dG Ú«©J,πª©∏d º¡Jô°TÉÑe πÑb IÉ°†≤dG π«gCÉJh
.AÉ°†≤dG ΩÉeCG ¬∏ãÁh Ò¨dÉH ¬JÓ°U ‘ ¬æY Üƒæj Éªc ,¢ù∏éŸG äGQGôb ò«ØæJ á©HÉàe ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ¢ù«FQ ¤ƒàjh .»FÉ°†≤dG ¢û«àØàdÉH á∏°üàŸG πFÉ°ùŸG ¤EG áaÉ°VE’ÉH
: øe ,2001 á«fóŸGh á«FGõ÷G äGAGôLE’G ÚfGƒbh ,2001 á«eÉ¶ædG ºcÉëŸG π«μ°ûJ ¿ƒfÉbh ,2002 ΩÉ©d á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ÚfGƒ≤d Ék ≤ah á«æ«£°ù∏ØdG ºcÉëŸG ¿ƒμàJ 2
.á£«°ùÑdG ihÉYódG ‘ ô¶ædG É¡H •ƒæŸG í∏°üdG ºcÉfi .í∏°üdG áªμfi ¢UÉ°üàNEG ‘ πNóJ ’ »àdG äÉÑ∏£dGh ihÉYódG ™«ªL ô¶f ‘ áeÉ©dG áj’ƒdG áÑMÉ°U »g ájGóÑdG ºcÉfi ΩÉμMC’G ∞fCÉà°ùJh ,á«aÉæÄà°S’G É¡àØ°üH É¡JôFGO ‘ á©bGƒdG ájGóÑdG áªμfi ¤EG í∏°üdG ºcÉfi øe IQOÉ°üdG äGQGô≤dGh ΩÉμMC’G ∞fCÉà°ùJ ,á«fÉãdG »°VÉ≤àdG áLQO »g ±ÉæÄà°SE’G ºcÉfi .±ÉæÄà°S’G áªμfi ΩÉeCG áLQO ∫hCG áªμfi É¡àØ°üH ájGóÑdG áªμfi øe IQOÉ°üdG äGQGô≤dGh
É¡«dEG áYƒaôŸG ¿ƒ©£dG ∂dòch ,Úª∏°ùŸG Ò¨d á«°üî°ûdG ∫GƒMC’G πFÉ°ùeh á«fóŸGh á«FGõ÷G ÉjÉ°†≤dG ‘ ±ÉæÄà°SE’G ºcÉfi øY É¡«dEG áYƒaôŸG ¿ƒ©£dG ‘ ô¶ædÉH ¢üàîJ ¢†≤ædG áªμfi .á«aÉæÄà°SE’G É¡àØ°üH ájGóÑdG ºcÉfi øY
hCG Ú«©àdG å«M øe á«eƒª©dG ∞FÉXƒdÉH á≤∏©àŸG äÉYRÉæŸGh ,´hô°ûe ÒZ ¬LƒH ÚaƒbƒŸG ¢UÉî°TC’G øY êGôaE’G ôeGhCG QGó°UEÉH á°UÉÿG äÉÑ∏£dG ‘ ô¶ædÉH ¢üàîJ
É«∏©dG ∫ó©dG áªμfi q
.á«Ø«XƒdG ∫ÉªYC’ÉH ≥∏©àj Ée ôFÉ°Sh ,π°üØdG hCG ´Gó«à°S’G hCG ÖjOCÉàdG hCG ¢TÉ©ŸG ¤EG ádÉME’G hCG π≤ædG hCG äÉÑJôŸG hCG äGhÓ©dG hCG á«bÎdG
8
9
10
¿QÉ≤e Qƒ¶æe øe äÉMƒ°ùŸG èFÉàf á°UÓNh á°SGQódG á«é¡æe
∫hC’G Aõ÷G
:áeó≤e
Qƒ¡ª÷G :ºgh ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ∫ƒM á°ùªÿG Úaó¡à°ùŸG ™«ªL äÉ¡Lƒàd »©LôŸG ´Ó£à°SE’G èFÉàf á°UÓN Aõ÷G Gòg øª°†àj
Gòg Ωó≤jh .á«Hô¨dG áØ°†dG ºcÉfi ™«ªL ‘ ¿ƒjQGOE’G ¿ƒØXƒŸGh ,ºcÉëŸG ƒ©LGôeh ¿ƒ°VÉ≤àŸGh ,¿ƒeÉëŸGh ,IÉ°†≤dGh ,ΩÉY πμ°ûH
m
.á«eƒª©dG áØ°üdG É¡d »àdG äÉ«°UƒàdG ¢†©Hh È©dGh èFÉàædG ¢ü∏îà°ùjh ,áØ∏àîŸG äÉ¡Lƒà∏d Ék fQÉ≤eh Ók eÉ°T Ók «∏– Aõ÷G
:±GógC’G
:É¡≤«≤– Aõ÷G Gòg ∫hÉëj »àdG ±GógC’G ºgCG »∏j Éª«a
AÉ°†≤dG ¢ù∏› ∂dP ‘ ÉÃ ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d áØ∏àîŸG äÉfƒμŸG AGOCG ¿CÉ°ûH Ú©∏£à°ùŸG ™«ªL AGQBGh äÉ¡LƒJ ≈∏Y ±ô©àdG
.ΩÉY πμ°ûH
m áeƒμ◊Gh ,≈∏YC’G
.∂dP AGQh áæeÉμdG ÜÉÑ°SC’Gh ,º¡∏cÉ°ûe πq ◊ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¤EG Aƒé∏d Ú©∏£à°ùŸG OGó©à°SEG iƒà°ùe ≈∏Y ±ô©àdG
.É¡∏ª©Hh á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH Ú©∏£à°ùŸG ™«ªL áaô©e áLQO ó°UQ
.Ú°VÉ≤àªc hCG äÉeóî∏d ÚÑdÉ£c Ak Gƒ°S ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ™e »≤«≤◊G »æ«£°ù∏ØdG Qƒ¡ª÷G ÜQÉŒ º¡a
.≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG ¿CÉ°ûH º¡JÉ¡LƒJ ´Ó£à°SEG
.ºcÉëŸG QOGƒch ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dÉc á«æ¡ŸG äÉYƒªéª∏d á«≤«≤◊G ÜQÉéàdG º¡a
.Ú«æ«£°ù∏ØdG ÚæWGƒŸG áeóN ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG AGOCG ôjƒ£àd ájQhô°†dG äÉMÓ°UE’G ≈∏Y ±ô©àdG
-
:á«é¡æŸG
´hô°ûeh ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› øY ¿ƒ∏ã‡ ∑QÉ°T å«M ,ácQÉ°ûŸG ≈∏Y Ωƒ≤J á«é¡æe ≈∏Y á«fGó«ŸG äÉMƒ°ùª∏d Ò°†ëàdG óªàYEG
Ú°ù–h ôjƒ£àd á∏eÉ°Th á©°SGh äGQhÉ°ûe ‘ º¡JÉ©ªàéÃ áaô©ŸG º¡jód ø‡ Ú«fGó«e ÚãMÉH ¤EG ák aÉ°VEG ,(OGQhCG) õcôeh ,ΩÉ¶f
AGôLEÉH (OGQhCG) õcôe ΩÉb ,»æ«£°ù∏ØdG Qƒ¡ª÷G äÉeÉªàgEGh äÉLÉ«àMEGh AGQBG Qƒ°†M øe ócCÉàdG πLCG øeh .á«é¡æŸGh áfÉÑà°SE’G
áØ°†dG ≥WÉæe ‘ áØ∏àîŸG äÉÄØdG ™e á«ÑjôŒ ák ∏HÉ≤e (84) ¿ƒfÉªKh ™HQCG iôLCG å«M ,áaó¡à°ùŸG äÉÄØdG ™«ªL ™e á«ÑjôŒ äGQÉÑàNEG
.çÉfEGh QƒcP º¡æ«H øe ¿Éch ,áØ∏àîŸG ájôª©dG äÉÄØdGh á«fÉμ°ùdG äÉ©ªéàdG ¿ƒ∏ãÁ ¢UÉî°TCG ™eh ,ák aÉc á«Hô¨dG
(É¡©jRƒJh äÓHÉ≤ŸG OóY) »ÑjôéàdG QÉÑàNE’G :(1) ºbQ ∫hóL
11
á≤£æŸG
äÓHÉ≤ŸG OóY
±ó¡dG
äÉ¶aÉëŸG ™«ªL ,ºcÉfi 6
30
ºcÉëŸG ƒ©LGôe
(á≤£æe πc ‘ 4) ≥WÉæe 6
24
á«æWƒdG áæ«©dG
(á≤£æe πc ‘ 2) ≥WÉæe 6
12
¿ƒeÉëŸG
(áªμfi πc ‘ 2) ºcÉfi 6
12
ºcÉëŸG ƒeóîà°ùe
)á≤£æe πc ‘ (1 ≥WÉæe6
6
IÉ°†≤dG
óbh .Ék aô°ûeh Ék ÑbGôeh Ék «fGó«e Ék ãMÉH (50) ¿ƒ°ùªN ¬«a ∑QÉ°Th ,2008 Èªaƒf 16 h 8 »eƒj ÚH í°ùŸG Gò¡d ÊGó«ŸG πª©dG AGôLEG ”q
‘ »ÑjQóJ Ωƒj º«¶æJ ”q Éªc .ÚãMÉÑdG ™«ª÷ ˆG ΩGQ áæjóe ‘ Úeƒj Ióe äôªà°SEG áØãμe á«ÑjQóJ IQhO ò«ØæJ í°ùŸG AGôLEG ≥Ñ°S
äÉª«∏©J ™jRƒJ ”q h ,á«é¡æŸG ≈∏Y ¬dÓN õ«cÎdG iôL ,(Üƒæ÷Gh ,§°SƒdG ,∫Éª°ûdG) á«Hô¨dG áØ°†dG øe áKÓãdG á«°SÉ°SC’G ≥WÉæŸG
∂dP ‘ ÉÃ ,Gk ó«≤©Jh ák KGóM áÑbGôŸG äÉ«dBG ÌcCG ΩGóîà°SEG ”q ,ÊGó«ŸG πª©dG IOƒL øe ócCÉà∏dh .ÊGó«ŸG πª©dG ≥jôa ≈∏Y á«aÉ°VEG
.(πeGƒ©dG π«∏– ∂dP ‘ ÉÃ) iôNCG á«FÉ°üMEG äGQÉÑàNEGh ,á«ØJÉ¡dG áHÉbôdG ,á«fGó«ŸG áHÉbôdG
áaó¡à°ùe áYƒª› πq c Ö°ùM äÓHÉ≤ŸG ´GƒfCG :(2) ºbQ ∫hóL
äÓHÉ≤ŸG ´ƒf
±ó¡dG
áªμëŸÉH QÉ¶àfE’G äÉYÉb
º¡æμ°S ™bGƒe ‘ ¬Lƒd É¡Lh
áªμëŸÉH QÉ¶àfE’G äÉYÉb ‘ ,»eÉëŸG Öàμe ‘ ,¬Lƒd Ék ¡Lh
πª©dG ¿Éμe
ºgóLGƒJ øcÉeCG ‘ ¬Lƒd Ék ¡Lh
¿ƒeÉëŸG
IÉ°†≤dG
äÓHÉ≤e AGôLEÉH ≥jôØdG ΩÉb ,IÉ°†≤dG ádÉM »Øa .áaó¡à°ùŸG äÉÄØdG øe πq μd á∏ã‡ á«FGƒ°ûY äÉæ«Y ™e äÓHÉ≤e ≈∏Y í°ùŸG èFÉàf óªà©J
OôJ ø‡) ÚdhGõŸG ÚeÉëŸG øe %40 ¤EG ák aÉ°VEG ,ºcÉëŸG QOGƒc øe %39 ™e äÓHÉ≤e AGôLEG ”q Éªc .Ék Ñjô≤J IÉ°†≤dG ™«ªL ™e
,ô°SCÓd á«dÉªàMEG áæ«Y ΩGóîà°SEG ”q »æWƒdG ΩÉ©dG …Gô∏d ´Ó£à°SG QÉWG ‘h .(ÚeÉëŸG áHÉ≤æd á«ª°SôdG ÚeÉëŸG áªFÉb ≈∏Y ºgDhÉª°SCG
óbh .¿RGƒàdG á«JGP áæ«Y ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d »Ñ°ùædG ™jRƒàdG ΩGóîà°SEÉH πMGôe çÓK äGP á«©«ªŒ áª¶àæe á«FGƒ°ûY áæ«Y QÉ«àNEG ”q å«M
.ºcÉëŸG ‘ QÉ¶àfE’G äÉYÉb ‘ øjóLGƒàe GƒfÉc øjòdG Ú©LGôŸG øe áª¶àæe á«FGƒ°ûY áæ«Y ∫ÓN øe ºcÉëŸG »©LGôe QÉ«àNEG iôL
É¡©jRƒJh áæ«©dG ºéM :(3) ºbQ ∫hóL
áæ«©dG ™jRƒJ
áæ«©dG ºéM
±ó¡dG
áªμfi 12 , áª¶àæe IÎa ΩGóîà°SEG
345
(áØ°†dG ‘ äÉ¶aÉfi 10) IOó©àe πMGôe ≈∏Y
1010
á«Hô¨dG áØ°†dG »eÉfi øe%40) áª¶àæe á«≤ÑW áæ«Y
(áHÉ≤ædG ‘ Ú∏é°ùŸG
358
¿ƒeÉëŸG
≥Ñ£æJ øjòdG ÚØXƒŸG øe %39) áª¶àæe á«≤ÑW áæ«Y
(áæ«©dG º¡«∏Y
124
á«Hô¨dG áØ°†dG ‘ øjóLGƒàŸG IÉ°†≤dG ™«ªL
107
IÉ°†≤dG
π«MôJ ”q ,ádhó÷Gh π«∏ëàdG ¢Vô¨dh .É¡æjõîJh ,É¡≤«bóJh ,äÉfÉ«ÑdG ∫ÉNOE’ áeRôc (Access) Üƒ°SÉ◊G èeÉfôH ΩGóîà°SEG ”q
øe ÉgÒZh ,äÉbhôØdG π«∏–h ,á°Vô©à°ùŸG ádhó÷Gh ,QGôμàdG ≈∏Y äÉfÉ«ÑdG π«∏– πªà°TEG óbh .(SPSS) ∞∏e ¤EG äÉfÉ«ÑdG
.(á«fÉ«ÑdG ∫Éμ°TC’G) iôNCG á«MÉ°†jEG ∫Éμ°TCGh ∫hGóL πμ°T ≈∏Y èFÉàædG ¢VôY ”q Éªc .á«FÉ°üME’G äGQÉÑàNE’G
èFÉàædG π«∏–
ÚÑ«éà°ùŸG ¢üFÉ°üN .1
Ú°ùæ÷G ÚH IƒéØdG •
q¿CG ÚÑJ å«M ,áë°VGh á«°ùæL Iƒéa OƒLh ,»æWƒdG í°ùŸG AÉæãà°SEÉH ,äÉMƒ°ùŸG ™«ªL ô¡¶J á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH ≥∏©àj Éª«a
12
.çÉfE’G øe ºg ºcÉëŸG ºbGƒW øe %29h ,ºcÉëŸG »©LGôe øe %16h ,IÉ°†≤dG øe %10h ,ÚeÉëŸG øe %11
ÜÉÑ°ûdG äÉÄa •
QÉªYCGh ,Ék eÉY 30 - 18 ÚH ºcÉëŸG QOGƒc á«Ñ∏ZCG QÉªYCG ìhGÎJ å«M ,ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dGh ºcÉëŸG QOGƒc ≈∏Y ÜÉÑ°ûdG Ö∏¨j
IÉ°†≤dG á«ÑdÉZ QÉªYCG q¿CG Éªc .Ék eÉY 50 – 31 ÚH º¡æe % 44 QÉªYGh ,ÉeÉY 30 – 23 ÚH ÚeÉëŸG øe %42 ‹GƒM
.Ék eÉY 50 øe πbCG (%66 øe ÌcCG)
º«∏©àdG iƒà°ùe Ö°ùM á«ªgCG hP õ«– óLƒj ’ •
ƒëf π«“ á∏«Ä°V IOÉjR ™e ,¿Éμ°ùdG á«≤H ÚH óFÉ°ùdG º«∏©àdG iƒà°ùe ™e ΩAGƒàj »ª«∏©J iƒà°ùÃ ºcÉëŸG ƒ©LGôe ™àªàj
™ØJôj ,º«∏©àdG øe Úàæ°S øe ÌcCG ≈∏Y Gƒ∏°üM ób Ú¨dÉÑdG ¿Éμ°ùdG øe %23 q¿CG å«M ,Ú©LGôŸG ÚH º«∏©àdG iƒà°ùe IOÉjR
.(•É≤f 7 ≠∏Ñj ¥QÉa) %30 ¤EG ºcÉëŸG »©LGôe ÚH ∫ó©ŸG
iôNCG ¿Gó∏H ‘ IÈÿG •
øe %13 ¢SQÉe Éªæ«H ,iôNCG ¿Gó∏H ‘ á«∏ªY IÈîH (%5 øe πq bCG) ºcÉëŸG QOGƒch IÉ°†≤dG øe IÒ¨°U áÑ°ùf ™àªàJ
.iôNCG ¿Gó∏H ‘ IÉeÉëŸG ÚeÉëŸG
(ájƒÄŸG áÑ°ùædG) áæ«©dG ¢üFÉ°üN ¢†©H :(4) ºbQ ∫hóL
√É°†≤dG
¿ƒeÉëŸG
89^6
71^0
89^0
84^0
49^9
QƒcP
10^4
29^0
11^0
16^0
50^1
çÉfEG
4^7
52^4
42^3
33^1
40^0
30-18
61^7
39^5
44^1
50^0
42^1
50-31
33^6
8^1
13^6
16^9
17^8
áæ°S 50 øe ÌcCG
-----
----
----
6^4
7^0
-----
1^6
----
28^8
38^1
…OGóYEG
-----
30^6
----
34^6
31^8
…ƒfÉK
----
Ωƒ∏HO ¢SƒjQƒdÉμHh
----
12^5
7^5
Ωƒ∏HO
(78^3)
(%62^9)
¢SƒjQƒdÉμH (74)
17^7
15^5
¢SƒjQƒdÉμH
-----
(4^0)
(3^7) ‹ÉY Ωƒ∏HO
(21^7)
(0^8)
≈∏YCGh Òà°ùLÉe
(22^2)
4^7
4^8
13^0
----
----
iôNCG ¿Gó∏H ‘ IÈN
»eCG
á«aGô¨÷G IƒéØdG .2
.ájOÉ°üàbE’G áª°UÉ©dGh á«æ«£°ù∏ØdG á«æWƒdG á£∏°ùdG õcôe »g Éªc ,»æ«£°ù∏ØdG »FÉ°†≤dG RÉ¡÷G õcôe πãq “o ˆG ΩGQ q¿CG äÉfÉ«ÑdG í°VƒJ
,ÚeÉëª∏d »∏μdG Oó©dG ¢ùªNh ºcÉëª∏d õcGôe áKÓK É¡«a óLƒj ,¿Éμ°ùdG OóY å«M øe äÉ¶aÉëŸG ÈcCG »g π«∏ÿG á¶aÉfi q¿CG ºZQ
±ó¡à°ùŸG áæ«©dG ™ªà› øe %16 ‹GƒM ˆG ΩGQ πμq °ûoJ .ºcÉëŸG »©LGôe øe %21h ,ºcÉëŸG QOGƒc øe %16h ,IÉ°†≤dG øe %18h
øe %21h ,ºcÉëŸG QOGƒc øe %31 ‹GƒMh ,ÚeÉëŸG å∏Kh ,IÉ°†≤dG øe %36 É¡«a óLƒj ¬fq CG ÒZ , »æWƒdG ΩÉ©dG …Gô∏d ´Ó£à°SÓd
13
‹GƒMh ,ÚeÉëŸG øe %16 ‹GƒM É¡«a øμdh ,Ú©LGôŸG øe %19 ‹GƒMh ¿Éμ°ùdG øe %18 ¢ù∏HÉf á¶aÉfi πμq °ûoJh .ºcÉëŸG »©LGôe
QOGƒc áÑ°ùf Éªæ«H ,%15 ≠∏ÑJ É¡«a Ú©LGôŸG áÑ°ùf q¿CG å«M ,á°ûª¡e á¶aÉëªc ÚæL hóÑJh .IÉ°†≤dG øe %16h ,ºcÉëŸG QOGƒc øe %15
.%7 ÜQÉ≤J IÉ°†≤dGh ÚeÉëŸG øe πq c áÑ°ùfh ,%6 øY πq ≤J É¡«a ºcÉëŸG
(ájƒÄŸG áÑ°ùædG) äÉ¶aÉëŸG ≈∏Y áæ«©dG ™jRƒJ :(5) ºbQ ∫hóL
IÉ°†≤dG
¿ƒeÉëŸG
17^7
16^1
20^0
21^0
25^8
π«∏ÿG
16^0
14^5
15^5
18^8
17^8
¢ù∏HÉf
35^5
30^6
33^0
21^2
16^2
ˆG ΩGQ
7^5
5^6
7^0
15^1
12^9
ÚæL
6^5
11^3
7^5
9^6
7^9
ΩôμdƒW
6^5
8^9
10^0
5^5
7^7
º◊ â«H
0^9
3^2
1^0
2^3
3^0
¢SÉHƒW
0^9
2^4
1^0
1^7
3^0
â«Ø∏°S
3^7
2^4
2^5
2^9
2^9
ÉëjQCG
4^7
4^8
2^5
1^7
2^8
á«∏«≤∏b
»æ«£°ù∏ØdG AÉ°†≤dG RÉ¡L AGOCG º««≤J .3
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH á©ØJôe »Yh äÉjƒà°ùe 1^3
k
Gòg Èà©j Éªæ«Hh .á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ É¡jCGQ AGóHE’ GOGó©à°SEG É¡«∏Y äÉMƒ°ùŸG âjôLCG »àdG äÉÄØdG ™«ªL äóHCG
Ëó≤J ¤EG áLÉ◊ÉH äÉÄØdG ™«ªL ô©°ûJ å«M ,Ék °†jCG ¬H ΩÉªàgE’G ≈∏Y ô°TDƒe ¬fq EÉa ,ΩÉ¶ædG Gò¡H áaô©ŸG ≈∏Y Gk ô°TDƒe OGó©à°SE’G
áª¶fC’G πq c øe ≈∏YCGh ,á«fÉãdG áÑJôŸG ‘ á«fOQC’G á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH áaô©ŸG iƒà°ùe »JCÉj .É¡≤∏b ™HÉæeh ,É¡FGQBGh ,É¡JÉª««≤J
ºFÉ≤dG ΩÉ¶ædG ÒÑc óq ◊ ¬Ñ°ûj »æ«£°ù∏ØdG ΩÉ¶ædG q¿CG á≤«≤M ¤EGh ‘Gô¨÷G ÜQÉ≤àdG ¤EG Ék «FõL ∂dP iõ©j ób .iôNC’G á«LQÉÿG
á£∏°ùdG ádÉM ‘ º¡æe %21 ™e ák fQÉ≤e ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ º¡jCGQ AGóHEG øY á«æWƒdG áæ«©dG øe %4 øe πq bCG ™æàeEG óbh .¿OQC’G ‘
,áª¶fC’G ™«ªL ‘ ø¡jCGQ AGóHEG ‘ OOÎdG AÉ°ùædG ≈∏Y Ö∏¨j .»°ùfôØdGh ÊÉæÑ∏dG ÚeÉ¶ædG ádÉM ‘ º¡æe %40h ,á«fOQC’G á«FÉ°†≤dG
πq bCG ø¡æ«H »ª«∏©àdG π«°üëàdG iƒà°ùe ∂dòch ,ΩÉ¶ædÉH ø¡cÉμàMEG iƒà°ùe q¿CG ¤EG iõ©jo ób Ée ƒgh ,»æ«£°ù∏ØdG ΩÉ¶ædG É¡«a ÉÃ
.∫ÉLôdG iód ¬æe
14
(ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) ¿Gó∏ÑdG øe πc ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ …CGQ øY GhÈ©j ⁄ øjòdG (á«æWƒdG áæ«©dG øe) ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf :(1) ºbQ πμ°T
45
40
40
34
ωϮϤΠϤϟ΍
40
38
36
32
35
30
29
27
30
25
ήϛΫ
22
20
30
26
25
21
20
20
18
ϰΜϧ΃
14
15
10
4
2
4
5
0
ϥΎϨΒϟ
Ύδϧήϓ
ΎϴϧΎτϳήΑ
ήμϣ
ΎϜϳήϣ΃
ϥΩέϷ΍
ϦϴτδϠϓ
¿OQC’G É¡«∏j ,á«Hô¨dG ¿Gó∏ÑdG 2^3
√òg ™«ªL q¿CG ÒZ ,á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG (ágGõfh ,OÉ«Mh ,ádGóY)`d É¡ª««≤J ‘ á©∏£à°ùŸG äÉÄØdG ÚH ÒÑc ´ƒæJ Oƒ°ùj
Ú£°ù∏a »JCÉJ (IÉ°†≤dG ádÉM AÉæãà°SEÉH) ä’É◊G Ö∏ZCG ‘ .∫GDƒ°ùdG πfi á©Ñ°ùdG ¿Gó∏ÑdG ÚH á«fóàe áÑJôe ‘ Ú£°ù∏a ™°†J äÉÄØdG
¿ƒëæÁ º¡fCG Éªc ,≈∏YCG ÖJGôe IóëàŸG äÉj’ƒdGh É«fÉ£jôHh É°ùfôa ¿ƒÑ«éà°ùŸG íæÁ ,∫GƒMC’G πq c ‘h .IÒNC’G áãdÉãdG áÑJôŸG ‘
áKÓãdG ÖJGôŸG ≈∏Y ô°üeh ¿ÉæÑd ™e Ú£°ù∏a ¢ùaÉæàJ Éªæ«H ,í°ùŸG ‘ áLQóŸG á«Hô©dG ¿Gó∏ÑdG ÚH øe ≈∏YC’G áÑJôŸG ¿OQC’G
.É«fódG
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ Ú∏eÉ©dÉH á≤ãdG 3^3
áæ«©dG …CGQ Ö°ùM á«bƒKƒe πbC’G Éªæ«H ,ºcÉëŸG QOGƒc áÄa º¡«∏Jh ,á©∏£à°ùŸG äÉÄØdG πq c ÚH øe á«bƒKƒe ÌcC’G áÄØdG IÉ°†≤dG πμq °ûjo
q¿EÉa ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG …CGQ Ö°ùMh .áWô°ûdG äGAGôLEGh ÚeÉëŸG áæ«Y »g ºcÉëŸG QOGƒc áæ«Yh ,ºcÉëŸG »©LGôe áæ«Yh ,á«æWƒdG
.á«bƒKƒe πq bC’G »g áWô°ûdGh áeÉ©dG áHÉ«ædG äGAGôLEG
(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) á«dÉàdG äÉÄØdÉH ¿ƒ≤ãj ø‡ á©∏£à°ùŸG äÉÄØdG πc øe ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(6) ºbQ ∫hóL
IÉ°†≤dG
94^4
93^5
¿ƒeÉëŸG
78^0
73^9
77^1
´É£≤dG
IÉ°†≤dG
78^5
44^5
90^3
67^7
59^5
53^6
65^7
53^6
68^3
66^9
71^0
49^2
72^8
54^5
61^4
ºcÉëª∏d …QGOE’G QOÉμdG
AÉYO’G iód ≥«≤ëàdG äGAGôLEG
ΩÉ©dG
¿ƒeÉëŸG
49^5
56^5
33^0
47^8
59^5
áWô°ûdG iód ≥«≤ëàdG äGAGôLEG
3
IÉ°†≤∏d ¬LƒŸG §¨°†dG ∑GQOEG 4^3
Qó°üeh á©∏£à°ùŸG áÄØdG øe πq c Ö°ùM Gk Òãc øjÉÑàJ ä’ó©ŸG q¿EÉa ,Ée áLQód •ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CÉH ΩÉY ¥ÉØJEG óLƒj Éªæ«H
πÑb øe (IÒÑc hCG á£°Sƒàe áLQód) •ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CG ÚeÉëŸG øe ÌcCG hCG %62 ó≤à©j ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a .§¨°†dG
πÑb øe §¨°†∏d ¢Vô©àdG ¿G ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG øe ójó©dG í°Vh ó≤d .ÜQÉbC’Gh á«æeC’G Iõ¡LC’Gh ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG
Gògh ,ÚæWGƒŸG ihÉμ°ûd áHÉéà°SGh ΩÉeCÓd ∑ôëàdGh RÉ‚E’G ≈∏Y IÉ°†≤dG å◊ ¿É«MC’G øe Òãc ‘ ¿ƒμj ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏›
≈∏Y »∏©ØdG ÒKÉàdG hCG áHÉéà°S’G IQhô°†dÉH »æ©j ’ ób ¬fCG ºgC’Gh ,ä’É◊G πc ‘ É«Ñ°S ¿ƒμj ’h á«Yƒ°VƒŸG á«MÉædG øe π©ØdÉH √OƒLh IQhô°†dÉH »æ©j ’ §¨°†∏d ¢Vô©à∏d ÚHƒéà°ùŸG Ωƒ¡Øe ¿EG 3
.§≤a äÉ¡Lƒà∏d ¢ù«dh ™bGƒ∏d á°SGQO Ö∏£àj á«°†≤dG √òg ≈∏Y »Yƒ°Vƒe ºμM …CG ¿EG .ΩÉμMC’Gh AGOC’Gh äGAGôLE’G
15
AÉ°†YCG πÑb øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CG Qƒ¡ª÷G á«Ñ∏ZCG ó≤à©jh .É«Ñ∏°S Éeƒ¡Øe øª°†àj ’ ä’É◊G √òg ‘ §¨°†dG ¿CG ócDƒj
OƒLƒH Gk QGôbEG πbC’G ºg
q ºcÉëŸG QOGƒch IÉ°†≤dG Éªæ«Hh .ÜQÉbC’G hCG ¢UÉÿG ´É£≤dG hCG ™aQCG IÉ°†bhCG ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ‘
%36h ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ‘ AÉ°†YCG πÑb øe •ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CG ¿ƒdƒ≤j IÉ°†≤dG øe %49 ÜQÉ≤j Ée q¿EÉa ,•ƒ¨°†dG
.»©jô°ûàdG ¢ù∏éŸG AÉ°†YCG ±ôW øe »JCÉJ •ƒ¨°†dG q¿CG ¿ƒdƒ≤j º¡æe
(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) •ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CÉH ¿hô≤j øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf :(2) ºbQ πμ°T
70
65
64
62
60
50
57
49
49
48 48
4545
52 52
50
44
40
32
30
30
26
23
22
31
28
24
19
20
14
10
10
0
•ƒ¨°†d Ék «°üî°T Gƒ°Vô©J º¡fCÉH IÉ°†≤dG øe %10 ÜQÉ≤j Ée ôq bCÉa ,•ƒ¨°†∏d º¡°Vô©J ¿CÉ°ûH ºcÉëŸG QOGƒch IÉ°†≤dG ∫GDƒ°S ”q óbh
QGôbEÓd OGó©à°SEG …CG ºcÉëŸG QOGƒc ô¡¶j ⁄ Éªæ«H .ÚeÉëŸG øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj º¡fCÉH %11h ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG øe
.ÜQÉbC’Gh ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG ÉgQó°üe •ƒ¨°V OƒLƒH GhôbCG º¡æe %5 q¿CG ÒZ ,º¡«∏Y á«ªgCG äGP •ƒ¨°V …CÉH
(ÚeÉëŸGh IÉ°†≤∏d ¬Lƒe) ábÓ©dG äGP äÉYƒªéŸG πÑb øe (á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) •ƒ¨°V …C’ kÉ«°üî°T â°Vô©J πg :(3) ºbQ πμ°T
11
ϲόϳήθΘϟ΍βϠΠϤϟ΍˯Ύπϋ΃
ϑέΎόϤϟ΍ϭΏέΎϗϷ΍
˯ΎϗΪλϷ΍ϭ
6
2
ΓΎπϘϟ΍
3
ΔϴϨϣϷ΍ΓΰϬΟϷ΍
5
11
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
0
0
ϲϔχϮϣ
ϢϛΎΤϤϟ΍
5
2
4
6
8
10
12
ádhódG QhO 5^3
ÉgQhód º««≤J ≈fOCG Oƒ°ùj Éªæ«H ,(Ú«eƒª©dG ÚØXƒŸG øe ÚàÄØdG Óc) IÉ°†≤dGh ºcÉëŸG QOGƒc ÚH ádhódG Qhód º««≤J ≈∏YCG Oƒ°ùj
AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¢ùjôμJ ‘ ádhódG QhO º«q ≤oJ äÉÄØdG πc ÚH á«Ñ∏ZCG óLƒJ ΩÉY πμ°ûHh ¬fCG ÒZ .ÚeÉëŸGh ºcÉëŸG »©LGôe ÚH
.(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) Ék «HÉéjEG
16
?(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¢ùjôμJ ¤EG ≈©°ùJ ádhódG q¿CÉH ¿hô©°ûj øŸ ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(4) ºbQ πμ°T
90
84
78
80
70
62
60
57
54
50
40
30
20
10
0
:á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEÉH áaô©ŸG 6^3
º¡ã∏K øe ÌcCG q¿CG ΩÉªàgEÓd ÒãŸG øe ¬fCG ó«H ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEÉH áaô©e ≈∏Y º¡fCG ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG á«ÑdÉZ ó≤à©j
º¡fCG º¡à«ÑdÉZ ∫ƒ≤j Éªæ«H ,á«é«JGÎ°SE’ÉH áaô©e ≈∏Y º¡fCG ºcÉëŸG QOGƒc øe %46 ∫ƒ≤j Éªc .É¡H áaô©e ≈∏Y Gƒ°ù«d º¡fCG ¿ƒdƒ≤j
.É¡H áaô©e ≈∏Y Gƒ°ù«d
(2010-2008) á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEÉH áaô©ŸG :(5) ºbQ πμ°T
46
ϦϴϔχϮϤϟ΍
62
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
63
ΓΎπϘϟ΍
0
10
20
30
40
50
60
70
ºcÉëŸG äGQGôb ádGóY 7^3
ádOÉY âfÉc ºcÉëŸG äGQGôb q¿CG º¡æe %66 ó≤à©j å«M ,Qƒ¡ª÷G á«ÑdÉZ ÚH ºcÉëŸG äGQGôb ¿CÉ°ûH á«HÉéjEG äÉYÉÑ£fEG Oƒ°ùJ
∂dP ô°TDƒj ób .(59 ¤EG π°üàd á£≤f 17 ¬àª«b ÉÃ ºcÉëŸG »©LGôe ÚH ¢†ØîæJ áÑ°ùædG q¿CG ÒZ .(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód)
¤EG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH ∑ÉμàME’G »°†Øj ó≤a ¢ùμ©dG ≈∏Y πH ,¬∏ªY øY äÉYÉÑ£fE’G Ú°ù– ¤EG …ODƒj ’ ΩÉ¶ædÉH ∑ÉμàME’G q¿CG ¤EG
.√ƒëf á«Ñ∏°S äÉ¡LƒJ
17
(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) ádOÉY ºcÉëŸG äGQGôb q¿CG ¿ƒdƒ≤j øŸ ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(6) ºbQ πμ°T
66
ΔϴϨσϮϟ΍ΔϨϴόϟ΍
59
ϢϛΎΤϤϟ΍ϲόΟ΍ήϣ
54
56
58
60
62
64
66
68
á«Hƒ°ùëŸG 8^3
™°SGh ´ÉÑ£fEG á«æWƒdG áæ«©dG ÚH Oƒ°ùj ¬fq CG ô¡¶a ,ºcÉëŸG ‘ á«Hƒ°ùëŸG OƒLh ∫ƒM º¡JÉYÉÑ£fEG Gƒeó≤j ¿CG Ú«æ«£°ù∏ØdG øe Ö∏Wo
.á∏«∏b áLQóH IOƒLƒe á«Hƒ°ùëŸG q¿CG %16 Èà©j Éªæ«H ,á£°Sƒàe hCG á«dÉY áLQóH ÉgOƒLƒH ¿hó≤à©j º¡fCG %45 ∫Éb å«M ÉgOƒLƒH
.iôNC’G äÉÄØdG ≈∏Y ∫GDƒ°ùdG Gòg ìôW ºàj ⁄h Gòg
ºcÉëŸG äÉeóN ‘ á«Hƒ°ùëŸG OƒLƒH ¿hô©°ûj øŸ ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(7) ºbQ πμ°T
30
25
24
21
20
16
15
10
5
0
ΓήϴΒϛΔΟέΩϰϟ·
ΔτγϮΘϣΔΟέΩϰϟ·
ΔϠϴϠϗΔΟέΩϰϟ·
≈ãfG ΩG kGôcP ¬fƒc »°VÉ≤dG π«°†ØJ 9^3
ó«jCÉJ OƒLh ≈∏Y Ék eÉg Gk ô°TDƒe ∂dP Èà©jh .»°VÉ≤dG ¢ùæ÷ Oófi π«°†ØJ º¡jód óLƒj ’ ¬fCÉH º¡YÓ£à°SEG iôL øe á«ÑdÉZ ∫Éb
á«°SÉ°ù◊G ‘ Ék æjÉÑJ ô¡¶oJ äÉfÉ«ÑdG q¿CG ÒZ .Iƒ£ÿG √ò¡d ºgó«jCÉJ øY á«Ñ∏ZC’G È©q jo å«M ,çÉfEG IÉ°†b Ú«©J ‘ QGôªà°SEÓd »©ªà›
ΩÉªàgEÓd ÒãŸG øe ¬fCG ÒZ .»°VÉ≤dG ¢ùæL ≈∏Y »æÑe π«°†ØJ º¡jód óLƒj ’ ¬fq CÉH ÚeÉëŸG øe %74 ∫ƒ≤j å«M ,¢ùæ÷G ádCÉ°ùe ƒëf
ób É‡ ,ΩÉ©dG Qƒ¡ª÷G øe §≤a %54 …CGôdG º¡cQÉ°ûj Éªæ«H ,»°VÉ≤dG ¢ùæ÷ π«°†ØJ º¡jód ¢ù«d ºcÉëŸG »©LGôe øe %71 q¿CG
ºcÉëŸG »©LGôe ΩÉªàgEG q¿CG å«M ,äÉ«LƒdƒjójC’ÉH ¬æe ÌcCG áeóÿÉH OhõàdÉH ΩÉªàgEG ¤EG …ODƒj ΩÉ¶ædÉH ∑ÉμàME’G q¿CG ¤EG Ò°ûjo
18
É‡ ,ºcÉëŸG äÉLQO áaÉc ‘ AÉ°ùf Qƒ°†M Ghó¡°T ób Ú©LGôŸG q¿CG Éªc .»°VÉ≤dG ¢ùæL ≈∏Y ¬æe ÌcCG äÉeóÿG IOƒL ≈∏Y Ö°üæ
q eo
k.’ƒÑb ÌcCG ‹ÉàdÉHh ,Ék «©«ÑW Qƒ°†◊G Gòg π©éj
≈ãfCG »°VÉb hCG ôcP »°VÉb π«°†ØJ :(8) ºbQ πμ°T
ΙΎϧ·
100% 4
80%21
60%
40%74
20%
0%
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
7
21
10
34
71
έϮϛΫ
54
ϢϛΎΤϤϟ΍ϲόΟ΍ήϣ
ϕήϓϻ
ϱΪϨϋ
πHÉ≤e %56) çÉfE’G ÚH áÑ°ùædG øe ÌcCG »°VÉ≤dG ¢ùæL ≈∏Y »æÑe π«°†ØJ OƒLh ΩóY QƒcòdG øe áÑ°ùf ø∏©J ΩÉ©dG Qƒ¡ª÷G ÚH øeh
,≈ãfCG »°VÉb øgÉjÉ°†b ô¶æJ ¿CG ø∏°†Øjo çÉfE’G äÉÑ«éà°ùŸG øe %14 ÜQÉ≤j Ée q¿CG á¶MÓe ΩÉªàgEÓd ÒãŸG øe ¬fCG ÒZ .(%52
.(%32) çÉfE’G ÚH É¡æe (%36) QƒcòdG ÚH ¤EG ôcòdG »°VÉ≤∏d π«°†ØàdG áÑ°ùf ≈≤ÑJh .QƒcòdG ÚÑ«éà°ùŸG øe %6 ™e ák fQÉ≤e
(Ö«éà°ùŸG ¢ùæL Ö°ùM) ≈ãfCG »°VÉb hCG ôcP »°VÉb π«°†ØJ :(9) ºbQ πμ°T
60
56
52
50
έϮϛΫ
36
40
32
30
ΙΎϧ·
20
14
10
6
0
ϱΪϨϋϕήϓϻ
ΙΎϧ·
έϮϛΫ
ÚeÉëŸG ‘ AGQB’G 10^3
k
πμ°ûH , ÚeÉëŸG »£©J çÓãdG äÉÄØdG q¿CG ÒZ .ºcÉëŸG »©LGôeh Qƒ¡ª÷G øe ÚeÉëª∏d GOÉ≤àfEG ÌcCG Gƒfƒμj ¿CG ¤EG IÉ°†≤dG π«Á
áLQód IAÉØμH º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG q¿CG IÉ°†≤dG å∏K ó≤à©j Éªc .º¡«∏cƒe π«ã“ ‘ º¡JAÉØc å«M øe (Ék £°Sƒàe) Ék ª««≤J ,ΩÉY
.IOhófi
19
IAÉØμH º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG ¿CG ¿ƒdƒ≤j øŸ ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(10) ºbQ πμ°T
70
61
60
57
50
40
34
30
20
17
13
10
5
0
:4äÉYRÉæŸG ájƒ°ùàd QÉ«îc »FÉ°†≤dG ΩÉ¶ædG ¤G Aƒé∏dG/QÉ«àNG 11^3
¿Éc , äÉYGõædG ájƒ°ùàd á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¿hQÉàî«°S º¡fCÉH ádCÉ°ùŸG √òg ∫ƒM É¡FGQBG øY á©∏£à°ùŸG äÉÄØdG á«ÑdÉZ ìô°üoJ Éªæ«H
IÉ°†≤dG øe %10 øe ÌcCG q¿CG ΩÉªàgEÓd IQÉKEG ÌcC’G øe ¬fCG Éªc .∂dòH ΩÉ«≤∏d øjó©à°ùe ÒZ Qƒ¡ª÷G ™HQ ‹GƒM ¿CG ßMÓŸG øe
Gòg AGQh øªμJ »àdG πeGƒ©dG ¿CÉ°ûH ä’DhÉ°ùJ Òãj É‡ ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG GhQÉàîj ¿C’ OGó©à°SEG ≈∏Y Gƒ°ù«d ÚeÉëŸG øe %14h
.IÉ°†≤dGh ÚeÉëª∏d á«°üî°ûdG áaÉ≤ãdG hCG/h á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á©«Ñ£H á∏°üàe âfÉcCG Ak Gƒ°S ,±É°ûàcE’G
:äÉaÓÿG ájƒ°ùàd ºcÉëŸG QÉ«àN’ øjó©à°ùŸG ÚÑ«éà°ùª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(11) ºbQ πμ°T
100
88
90
83
80
71
70
60
50
40
30
20
10
0
ΓΎπϘϟ΍
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
q¿CG ÒZ ,(%68) çÉfE’G øe ÌcCG (%75) (äÉYGõædG π◊ QÉ«îc)á«eÉ¶ædG/ºcÉëŸG QÉ«àN’ Gk OGó©à°SEG ÌcCG QƒcòdG q¿CG ÚÑJ óbh
Aƒé∏dG ¿CÉ°ûH ,äGOOÎe hCG ,Ú≤j ≈∏Y ø°ùd ø¡æe ÈcCG áÑ°ùf q¿EG πH ,AÉ°†≤dG QÉ«àN’ OGó©à°SEG ≈∏Y ø°ùd AÉ°ùædG q¿CG »æ©j ’ ∂dP
,(á°UÉÿG IôFGódG) á∏FÉ©dG hCG Iô°SC’G πNGO äÉaÓÿG πq M ≈∏Y AÉ°ùædG ™é°ûJ »àdG á«aÉ≤ãdG ó«dÉ≤àdG ¤EG ∂dP iõ©jo ób .¬«dEG
ΩÉ¶ædG ∫ÓN øe ø¡°ùØfC’ ádGó©dG ≥«≤– ≈∏Y IQó≤dG ø¡jód ¢ù«d ¬fCÉH AÉ°ùædG ¢†©H ÚH óFÉ°ùdG Qƒ©°ûdG ¤EG ™Lôj ób ¬fCG Éªc
.»ª°SôdG
.ÉjÉ°†≤dG ‘ âÑ∏d ÓjƒW Éàbh òNCÉJ ºcÉëŸG ¿G º¡ª∏©dh AÉ°†≤∏d ´ƒLôdG ¿hO IÒ°û©dG hG AÉ¡LƒdG hG á∏FÉ©dG ∫ÓN øe á£«°ùÑdG äÉYGõædG ájƒ°ùJ »æ«£°ù∏ØdG ™ªàéŸG π°†Øj 4
20
(á«æWƒdG áæ«©dG) ¢ùæ÷G Ö°ùM äÉaÓÿG ájƒ°ùàd ºcÉëŸGQÉ«àN’ øjó©à°ùŸG ÚÑ«éà°ùª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(12) ºbQ πμ°T
75
Ϣόϧ
68
ΙΎϧ·
20
ϻ
ϑήϋ΃ϻ
0
22
έϮϛΫ
5
10
10
20
30
40
50
60
70
80
ºcÉëŸG AGOCG .4
áªcÉëŸG É¡bô¨à°ùJ »àdG á«æeõdG IóŸG 1^4
Éªæ«H ,ádƒ≤©e É¡Jóe ¿CG º¡à«≤H ∫ƒ≤jh ,Ók jƒW Ék àbh ¥ô¨à°ùJ äÉªcÉëŸG ¿CG ºcÉëŸG »©LGôeh (%66) ÚeÉëŸG á«ÑdÉZ iôj
.¿ƒ©bƒàj GƒfÉc É‡ πbCG ¿Éc ÉgóeCG ¿CG IÒ¨°U áÑ°ùf ∫ƒ≤J
(πjƒW) áªcÉëŸG äGAGôLG óeCG ¿CG ¿hô©°ûj ø‡ ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(13) ºbQ πμ°T
66
66
65
64
63
62
61
60
60
59
58
57
ìÓ°UE’G äÉLÉ«àMEGh äGƒéØdG 2^4
≥Øàjh ,ájOÉ°TQE’G äÉMƒ∏dGh ,Ö°SÉæŸG å«KCÉàdGh ,ÊÉÑŸG áfÉ«°üH á≤∏©àŸG ÖfGƒ÷G ‘ IÉ°†≤dG ÉgGôj Éªc äGƒéØdG ™°ShCG øªμJ
ájOÉ°TQE’G äÉMƒ∏dÉH á≤∏©àŸG ÖfGƒ÷G ‘ Ék °SÉ°SCG øªμJ äGƒéØdG q¿EÉa ,ÚeÉëª∏d áÑ°ùædÉH ÉeCGh .ºcÉëŸG QOGƒc ∂dP ‘ º¡©e
.ºcÉëŸG áaÉ¶fh
21
(»Ñ∏°ùdG º««≤àdG) ÚeÉëŸGh ,áªμëŸG ºbGƒWh ,IÉ°†≤dG É¡ª«≤j Éªc á«dÉàdG ÖfGƒ÷ÉH á≤∏©àædG äGƒéØdG :(14) ºbQ πμ°T
70
68
67
60
54
51
50
51
44
42
40
30
2627
22
33
31
28
26
36
32
44
36
20
10
0
0
0
0
»μd π°†aCG ÒHGƒW º«¶æJ ádCÉ°ùe É¡«∏Jh ,ºgC’G ájƒdhC’G πμ°ûJ áaÉ¶ædG ádCÉ°ùe q¿CG ÚÑJ ó≤a ,ºcÉëŸG »©LGôÃ ≥∏©àj Éª«ah
º¡æe %43 iôjh .äGAGôLE’G ó«≤©J ádCÉ°ùe ºK øeh ,É¡à©HÉàeh ihÉμ°ûdG ™e ÜhÉéàdG áLQO ∂dP »∏jh .Ú©LGôŸG É¡H Ωõà∏j
.Ú©LGôª∏d ÚØXƒŸG ΩGÎMEG áLQóH ≥∏©àJ Iƒéa ∑Éæg q¿CG %40h ,á«dÉ©ØdG ‘ Iƒéa ∑Éæg q¿CG
(ºcÉëŸG »©LGôe …CGQ Ö°ùM »Ñ∏°S hCG §°Sƒàe º««≤J) QOÉμdGh ájQGOE’G äGAGôLE’G ‘ äGƒéØdG :(15) ºbQ πμ°T
69^0 á`` ` aÉ``¶ædG
59^1 Ú©LGôª∏d ÒHGƒW º«¶æJ
57^2 É¡à©HÉàeh …hÉμ°ûdG ™e ÜhÉéàdG
55^3 äGAGôLE’G ádƒ¡°S
43^2 á«dÉ©ØdG
39^8 ÚØXƒŸG ΩGÎMEG
22
áeÉY äÉLÉàæà°SEG
QOGƒc áÄa º¡«∏Jh ,á©∏£à°ùŸG äÉÄØdG πq c ÚH øe á«bƒKƒe ÌcC’G áÄØdG IÉ°†≤dG πμq °ûjo :á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ Ú∏eÉ©dÉH á≤ãdG .1
äGAGôLEGh ÚeÉëŸG ºg ºcÉëŸG QOGƒc áæ«Yh ,ºcÉëŸG »©LGôe áæ«Yh ,á«æWƒdG áæ«©dG …CGQ Ö°ùM á«bƒKƒe πbC’G Éªæ«H ,ºcÉëŸG
.á«bƒKƒe πq bC’G »g áWô°ûdGh áeÉ©dG áHÉ«ædG äGAGôLEG q¿EÉa ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG …CGQ Ö°ùMh .áWô°ûdG
ÚØXƒŸG øe ÚàÄØdG Óc) IÉ°†≤dGh ºcÉëŸG QOGƒc ÚH ádhódG Qhód º««≤J ≈∏YCG Oƒ°ùj :AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ¢ùjôμJ ‘ ádhódG QhO .2
äÉÄØdG πc ÚH á«Ñ∏ZCG óLƒJ ΩÉY πμ°ûHh ¬fCG ÒZ .ÚeÉëŸGh ºcÉëŸG »©LGôe ÚH ÉgQhód º««≤J ≈fOCG Oƒ°ùj Éªæ«H ,(Ú«eƒª©dG
.(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) Ék «HÉéjEG AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¢ùjôμJ ‘ ádhódG QhO º«q ≤oJ
º¡fCG ¿ƒdƒ≤j º¡ã∏K q¿CG ó«H ,ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SEÉH áaô©e ≈∏Y º¡fCG ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG »ã∏K ôcP :ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SG .3
≈∏Y Gƒ°ù«d º¡fCG º¡à«ÑdÉZ ∫ƒ≤j Éªæ«H ,á«é«JGÎ°SE’ÉH áaô©e ≈∏Y º¡fCG ºcÉëŸG QOGƒc øe %46 ∫ƒ≤j Éªc .É¡H áaô©e ≈∏Y Gƒ°ù«d
.É¡H áaô©e
äGQGôb q¿CG º¡æe %66 ó≤à©j å«M ,Qƒ¡ª÷G á«ÑdÉZ ÚH ºcÉëŸG äGQGôb ¿CÉ°ûH á«HÉéjEG äÉYÉÑ£fEG Oƒ°ùJ :ºcÉëŸG äGQGôb ádGóY .4
¤EG π°üàd á£≤f 17 ¬àª«b ÉÃ ºcÉëŸG »©LGôe ÚH ¢†ØîæJ áÑ°ùædG q¿CG ÒZ .(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) ádOÉY âfÉc ºcÉëŸG
∑ÉμàME’G »°†Øj ó≤a ¢ùμ©dG ≈∏Y πH ,¬∏ªY øY äÉYÉÑ£fE’G Ú°ù– ¤EG …ODƒj ’ ΩÉ¶ædÉH ∑ÉμàME’G q¿CG ¤EG ∂dP ô°TDƒj ób .(59
.√ƒëf á«Ñ∏°S äÉ¡LƒJ ¤EG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH
áæ«©dG ÚH Oƒ°ùj ¬fq CG ô¡¶a ,ºcÉëŸG ‘ á«Hƒ°ùëŸG OƒLh ∫ƒM º¡JÉYÉÑ£fEG Gƒeó≤j ¿CG Ú©∏£à°ùŸG øe Ö∏Wo :ºcÉëŸG ‘ á«Hƒ°ùëŸG .5
á«Hƒ°ùëŸG q¿CG %16 Èà©j Éªæ«H ,á£°Sƒàe hCG á«dÉY áLQóH ÉgOƒLƒH ¿hó≤à©j º¡fCG %45 ∫Éb å«M ÉgOƒLƒH ™°SGh ´ÉÑ£fEG á«æWƒdG
.á∏«∏b áLQóH IOƒLƒe
»£©J çÓãdG äÉÄØdG q¿CG ÒZ .ºcÉëŸG »©LGôeh Qƒ¡ª÷G øe ÚeÉëª∏d Gk OÉ≤àfEG ÌcCG Gƒfƒμj ¿CG ¤EG IÉ°†≤dG π«Á :ÚeÉëŸG º««≤J .6
¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG q¿CG IÉ°†≤dG å∏K ó≤à©j Éªc .º¡«∏cƒe π«ã“ ‘ º¡JAÉØc å«M øe (Ék £°Sƒàe) Ék ª««≤J ,ΩÉY πμ°ûH , ÚeÉëŸG
.IOhófi áLQód IAÉØμH º¡«∏cƒe
á£∏°ùdG ¤EG Aƒé∏d ¿hó©à°ùe º¡fCÉH ádCÉ°ùŸG √òg ∫ƒM É¡FGQBG øY á©∏£à°ùŸG äÉÄØdG á«ÑdÉZ ìô°üoJ Éªæ«H :á«FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d Aƒé∏dG .7
øe ¬fCG Éªc .∂dòH ΩÉ«≤∏d øjó©à°ùe ÒZ Qƒ¡ª÷G ™HQ ‹GƒM ¿CG ßMÓŸG øe ¿Éc ,ó©H É¡∏M ºàj ⁄ ÉjÉ°†b ájƒ°ùàd á«FÉ°†≤dG
.á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¤EG GƒÄé∏j ¿C’ OGó©à°SEG ≈∏Y Gƒ°ù«d ÚeÉëŸG øe %14h IÉ°†≤dG øe %10 øe ÌcCG q¿CG ΩÉªàgEÓd IQÉKEG ÌcC’G
É¡Jóe ¿CG º¡à«≤H ∫ƒ≤jh ,Ók jƒW Ék àbh ¥ô¨à°ùJ äÉªcÉëŸG ¿CG ºcÉëŸG »©LGôeh (%66) ÚeÉëŸG á«ÑdÉZ iôj :áªcÉëŸG IÎa .8
.¿ƒ©bƒàj GƒfÉc É‡ πbCG ¿Éc ÉgóeCG ¿CG IÒ¨°U áÑ°ùf ∫ƒ≤J Éªæ«H ,ádƒ≤©e
º¡fCÉH IÉ°†≤dG øe %10 øe ÜQÉ≤j Ée ôcPh ,ÚeÉëŸG øe •ƒ¨°†d Gƒ°Vô©J º¡fÉH IÉ°†≤dG øe %11 ‹GƒM ôcP :•ƒ¨°†∏d ¢Vô©àdG .9
ÒZ ,º¡«∏Y á«ªgCG äGP •ƒ¨°V …CÉH ºcÉëŸG QOGƒc ô¡¶j ⁄ Éªæ«H ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG øe •ƒ¨°†d Ék «°üî°T Gƒ°Vô©J
.ÜQÉbC’Gh ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG ÉgQó°üe •ƒ¨°V OƒLƒH GhôbCG º¡æe %5 q¿CG
,ÊÉÑŸG áfÉ«°üH á≤∏©àŸG ÖfGƒ÷G ‘ IÉ°†≤dG ÉgGôj Éªc »FÉ°†≤dG ΩÉ¶ædG ‘ äGƒéØdG ™°ShCG øªμJ :ºcÉëª∏d á«àëàdG á«æÑdG .10
Ék °SÉ°SCG øªμJ äGƒéØdG q¿EÉa ,ÚeÉëª∏d áÑ°ùædÉH ÉeCGh .ºcÉëŸG QOGƒc ∂dP ‘ º¡©e ≥Øàjh ,ájOÉ°TQE’G äÉMƒ∏dGh ,Ö°SÉæŸG å«KCÉàdGh
.ºcÉëŸG áaÉ¶fh ájOÉ°TQE’G äÉMƒ∏dÉH á≤∏©àŸG ÖfGƒ÷G ‘
ÒHGƒW º«¶æJ ádCÉ°ùe É¡«∏Jh ,ºgC’G ájƒdhC’G πμ°ûJ áaÉ¶ædG ádCÉ°ùe q¿CG ÚÑJ ó≤a ,ºcÉëŸG »©LGôÃ ≥∏©àj Éª«ah :ºcÉëŸG áÄ«H .11
%43 iôjh .äGAGôLE’G ó«≤©J ádCÉ°ùe ºK øeh ,É¡à©HÉàeh ihÉμ°ûdG ™e ÜhÉéàdG áLQO ∂dP »∏jh .Ú©LGôŸG É¡H Ωõà∏j »μd π°†aCG
.Ú©LGôª∏d ÚØXƒŸG ΩGÎMEG áLQóH ≥∏©àJ Iƒéa ∑Éæg q¿CG %40h ,IAÉØμdG ‘ Iƒéa ∑Éæg q¿CG º¡æe
23
áeÉY äÉ«°UƒJ
AGOG øY Qƒ¡ªé∏d äÉeƒ∏©ŸG ÒaƒJ Ö∏£àj ,É¡àjOÉ«Mh É¡àgGõfh á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGóY AGREG Qƒ¡ª÷G äÉ¡LƒJ Ú°ù– πLG øe .1
,äÉeƒ∏©ŸG É«LƒdƒæμJ ΩGóîà°SÉH hCG áØ∏àîŸG ΩÓYE’G πFÉ°Sh ÈY AGƒ°S Úªà¡ŸG πÑb øe äÉeƒ∏©ŸG ∫hÉæJ Ò°ù«Jh á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG
äÉ°ù°SDƒŸG ‘ ¢UÉN πμ°ûHh á«ª°SôdG ÒZh á«ª°SôdG äÉ°ù°SDƒŸG ‘ ¿ƒfÉ≤dG IOÉ«°Sh AÉ°†≤dÉH á≤ãdG á«ªgCÉH »YƒdG ô°ûf ∫ÓN øe hG
.á«ª«∏©àdG
âÑdG ‘ ´Gô°SE’Gh »FÉ°†≤dG ¥ÉæàN’G øe ∞«ØîàdG »g É¡eÉªàgG πq L É¡«dƒJ ¿CG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ≈∏Y »àdG áë∏ŸG ÉjÉ°†≤dG øe .2
á«WGôbhÒÑdG øe ∞«ØîàdGh ºcÉëŸG ‘ äÉeóÿG Ú°ù– ¤EG áaÉ°VE’ÉH ,á∏jƒW äGƒæ°S òæe É¡æe á≤∏©ŸG á°UÉNh ÉjÉ°†≤dÉH
øe ºcÉëŸG »ØXƒe AGOCG Ú°ù– ∂dòc .º¡JÓeÉ©e RÉ‚Ód áHƒ∏£ŸG äGAGôLE’ÉH Qƒ¡ª÷G ∞jô©Jh Ú©LGôŸG áª¡e π«¡°ùJh
á£∏°ùdG AGREG Qƒ¡ª÷G äÉ¡LƒJ ø°ùëj ¿G ¬fCÉ°T øe ∂dP πc .º¡eGÎMGh Ú©LGôŸG á∏eÉ©e Ú°ù–h äÓeÉ©ŸG RÉ‚G áYô°S ∫ÓN
.AÉ°†≤dG ádGóYh á«FÉ°†≤dG
k G Öéj .¿ƒfÉ≤dG IOÉ«°S ¢ùjôμJh ¿ƒ°U ‘ ÉgQhOh áeƒμ◊G AGOCÉH ,IÒÑc áLQóH ,á£ÑJôe á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«bGó°üe q¿CG .3
GPE
á«bGó°üe q¿EG .ÚæWGƒª∏d …OÉ°üàb’Gh ,»YÉªàL’Gh ,»°SÉ«°ùdG øeCÓd Ék bƒKƒe Gk Qó°üe íÑ°üJ å«ëH ájõcôŸG áeƒμ◊G QhO ájƒ≤J
.πμc ™ªàéŸG ™e Ék ©æ≤e Gk QhO áeƒμ◊G âÑ©d Ée GPEG Rõ©àà°S á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG
√òg ÚH á«æ«ÑdG §HGhôdG q¿EG .Ék °†jCG áHÉ«ædGh áWô°ûdG πªY øeh πH ,Ö°ùëa É¡∏ªY øe ºcÉëŸG á«bGó°üeh á©ª°S ô°üà≤J ’ .4
AGOCG ôjƒ£J IQhô°†dÉH ¬©eh ,ºcÉëŸG ΩÉ¶f ôjƒ£J π°UGƒàj ¿CG Öéjh Éªc .ôjƒ£Jh ,õjõ©Jh ,π«∏– ™°Vƒe ≈≤ÑJ ¿CG Öéj Iõ¡LC’G
.áHÉ«ædGh áWô°ûdG
∑Éæg ¿CG hóÑj å«M ,ÚeÉëŸG πªY ƒëf IÉ°†≤dG äÉ¡LƒJ Ú°ù– ≈∏Y πª©dG πLCG øe IOófi äÉ«dBG ôjƒ£J ¤EG á°SÉe áLÉ◊G .5
ÚeCÉJ ,ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG ÚH Ohó◊Gh ábÓ©∏d π°†aCG Éë«°VƒJ äÉ«dB’G √òg ióMEG øª°†àJ ób .∫ÉéŸG Gòg ‘ á≤ãdG ΩóY øe Qób
OƒLh ÜÉÑ°SCGh ,ÚàÄØdG ÚH á°UÉÿG ábÓ©dG á°SGQOh ,ácÎ°ûŸG äÉ°ù∏÷Gh πª©dG äÉ°TQh ∫ÓN øe º¡æ«H ôªà°ùeh º¶æe QGƒM
.á≤ãdG ΩóY
ióMEG .¢û«àØàdG á«∏ªY ƒëf ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG äÉ¡LƒJ Ú°ù– ¤EG ±ó¡J √ÉŒ’G á«FÉæK á«é«JGÎ°SEG ôjƒ£àd áLÉM ∑Éæg .6
≈∏Y ±ôq ©àdG πLCG øe ,º¡°ùØfCG IÉ°†≤dG ™e IóFÉ°ùdG ÒjÉ©ŸGh äGAGôLE’G á°ûbÉæe ‘ QGôªà°SE’ÉH πãªàj á«é«JGÎ°SE’G √òg ÖfGƒL
»àdG IÉ°†≤dG äÉMGÎbEG øª°†àJ É¡fCG Éªc .¢û«àØà∏d %5`dG ∫ó©e IOÉjR ìGÎbE’G Gòg øª°†àj .√ÉŒE’G Gòg ‘ áHƒ∏£ŸG äÉæ«°ùëàdG
≥«Ñ£Jh ,™bGƒª∏d Ék ≤Ñ°ùe áæ∏©e ÒZ äGQÉjõH ΩÉ«≤dGh ,Ú°ûàØª∏d π°†aCG ÖjQóJ Ëó≤J âæª°†J »àdGh ,í°ùŸG Gòg AÉæKCG Égƒ°VôY
øe ¢û«àØàdG äGAGôLEÉH IÉ°†≤dG ™«ªL áaô©e øe ≥≤ëàdG á«é«JGÎ°SE’G øª°†àJ ,kCÉ«fÉKh .¢û«àØàdG á«∏ª©d ák «æ¡eh ák jóL ÌcCG áHQÉ≤e
.¢TÉ≤ædGh º«ª©à∏d áãjóM äÉ«æ≤J ΩGóîà°SG ìÎ≤jo ∂dòc .ácÎ°ûe πªY äÉ°TQhh äÉYÉªàLEG ‘ º¡«Yh ™aQ ∫ÓN
,™≤J äÉaÓN ájCG πq ◊ ≈∏Y’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ™e ¿hÉ©àdG π«©ØJ ¿ƒeÉëŸG ìÎbEG :ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG ÚH äÉbÓ©dG Ú°ù– πLG øe .7
äGQGô≤d ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ΩGÎMEGh ,ácÎ°ûe äÉÑjQóJh äÉ°ù∏L ó≤Yh ,áHÉ≤ædGh ¢ù∏éŸG ÚH ô°TÉÑŸG π°UGƒàdG ∫ÓN øe
,IÉ°†≤dG Ú«©J ¿CÉ°ûH áHÉ≤ædG ™e QhÉ°ûàdG ,»FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ¥ôa ‘ ÚeÉëŸG ¢†©H Ú«©J ,¿ƒfÉ≤dÉH Úaô£dG ΩGõàdEG ,áHÉ≤ædG
IQhô°†H GƒMÎbG Éªc .É¡ëFGƒdh É¡à«∏μ«g ‘ ô¶ædG IOÉYEGh ,áHÉ≤ædG AÉæH IOÉYEÉH GƒÑdÉW ÚeÉëŸG øe Òãc .äÉªcÉëŸG óeCG ™jô°ùJh
¿hôNBG êÎbEG Éªc .ábÓ©dG äGP äÉ°ù°SDƒŸG øe √ÒZh ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› iód ÚeÉëŸG π«ã“ ‘ á«dÉ©a ÌcCG QhóH áHÉ≤ædG ΩÉ«b
.º¡æ«H »YƒdG ™aQh ÚeÉëŸG IAÉØc ™aQ ‘ á«dÉ©a ÌcCG QhóH áHÉ≤ædG ΩÉ«b IQhô°†H
áeó≤ŸG äÉeóÿG Ú°ù–h äGAGôLE’G øe ∞«ØîàdG ’hG Ö∏£àj »æ«£°ù∏ØdG AÉ°†≤dG ƒëf Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG äÉ¡LƒJ Ú°ùëàd . .8
á«Ø«c øY ájOÉ°TQ’G íFGƒ∏dGh á«°SÉ°SC’G äÉeƒ∏©ŸG ÒaƒJ Ö∏£àj Éªc ,áHƒ∏£ŸG áYô°ùdÉH º¡JÓeÉ©e RÉ‚’ Ú©LGôŸG Qƒ¡ª÷
ø°ùM ¿G Éªc .á«ª«∏©àdG äÉjƒà°ùŸG ∞∏àîŸ áeƒ¡Øeh áë°VGh äÉeƒ∏©ŸG ¿ƒμJ å«ëH iƒYódG äGAGôLEGh áeóÿG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G
.¬àdGóYh AÉ°†≤dG AGRG º¡JÉ¡LƒJ Ú°ù– ‘ É«°SÉ°SG GQhO Ö©∏J Ú°VÉ≤àŸGh Ú©LGôŸG Qƒ¡ª÷ ºcÉëŸG ‘ ÚØXƒŸG á∏eÉ©e
24
∫É°üJ’G ∞©°V ¤EG ∂dP ÜÉÑ°SCG Oƒ©J ÉÃQ ,»FÉ°†≤dG RÉ¡÷G ‘ øjôN’Gh ºcÉëŸG ‘ ÚØXƒŸG ÚH á≤K áeRG OƒLh ßMÓŸG øe .9
¤EG óà“ ¿G Öéj πH ÚØXƒŸG øe É«∏©dG äÉÄØdG ≈∏Y óLh ¿G π°UGƒàdG ô°üà≤j ’ ¿G Öéj Gòd ,äÉYƒªéŸG √òg ÚH π°UGƒàdGh
øe ºcÉëŸG »ØXƒÃ º¡àbÓYh ÚeÉëª∏d áÑ°ùædÉH ÉeG .πª©dG ¬LGƒJ »àdG äÉÑ≤©dG ádGRGh ä’Éμ°T’G ™«ªL π◊ É«fódG äÉjƒà°ùŸG
.ídÉ°üŸGh ∫ÉªY’G ÜQÉ°†J ™æ“ å«ëH Éª¡æ«H ábÓ©dG Oó– IOófi äÉ«dG ™°Vh …Qhô°†dG
∞°UƒdGh á«Ø«XƒdG ΩÉ¡ŸG áªFÓe ióeh ÚØXƒª∏d »Ø«XƒdG ÅÑ©dG ∫ƒM á∏eÉ°T á°SGQO AGôLGh …QGOG º««≤J AGôLEG …Qhô°†dG øe .10
.ÖJGhôdG º∏°S ‘ ô¶ædG ™e ,¬àØ«Xh ‘ ∞Xƒe πc É¡¡LGƒj »àdG äÉjóëàdGh πcÉ°ûŸG ≈∏Y ±ô©àdGh ∞Xƒe πμd »Ø«XƒdG
25
26
27
28
(á«æWƒdG áæ«©dG) ΩÉ©dG …CGôdG ´Ó£à°SG
ÊÉãdG Aõ÷G
:áeó≤e
Qƒ¡ªL äÉ¡LƒJ ™∏£à°ùjh,) á«Hô¨dG áØ°†dG ¿Éμ°S ≈∏Y iôL
p oCG …òdG »æWƒdG ΩÉ©dG …GôdG ´Ó£à°SG èFÉàæd Ók «∏– ôjô≤àdG Gòg Ωqó≤jo
iƒà°ùe ´Ó£à°SE’G ¢üëØj Éªc .á«Hô¨dGh á«Hô©dG ¿Gó∏ÑdG ¢†©H ‘ AÉ°†≤dG ádGó©H áfQÉ≤e ,»æ«£°ù∏ØdG AÉ°†≤dG ádGóY ƒëf áæjÉ©ŸG
Gƒ°VÉN øjò∏d ºcÉëŸG äGAGôLEG áHƒ©°U hCG ádƒ¡°S ióe ≈∏Y ±ô©àdGh ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG äÉfƒμÃ ≥∏©àj Éª«a º¡JÉ¡LƒJh º¡aQÉ©e
.º¡àHôŒ ™bGh øeh É¡©e áHôŒ
:±GógC’G
:á«dÉàdG ±GógC’G ≥«≤– ¤EG ≈©°S óbh ,á«Hô¨dG áØ°†dG ‘ Qƒ¡ª÷G »æWƒdG í°ùŸG ±ó¡à°SEG
,ºcÉëŸGh ,áHÉ«ædGh ,áWô°ûdG ∂dP ‘ ÉÃ ,ádGó©dG ∫É› ‘ á∏eÉ©dG áØ∏àîŸG äÉ°ù°SDƒŸG AGOCG ¿CÉ°ûH Qƒ¡ª÷G äÉ¡LƒJ ≈∏Y ±ô©àdG
.ΩÉY πμ°ûH
m áeƒμ◊Gh ,ÚeÉëŸGh
.á«ÑæLC’Gh á«Hô©dG ∫hódÉH áfQÉ≤e á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH Qƒ¡ª÷G áaô©e π«∏–
.∂dP AGQh áæeÉμdG ÜÉÑ°SC’Gh ,AÉ°†≤∏d Aƒé∏d ¿Éμ°ùdG OGó©à°SEG ióe ≈∏Y ±ô©àdG
.ºcÉëŸG ΩÉeCG Ú°VÉ≤àªc hCG äÉeóî∏d Ú≤∏àªc Ak Gƒ°S á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ™e á«≤«≤◊G ¿Éμ°ùdG ÜQÉŒ º¡a
.¿Éμ°ùdG áeóÿ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG AGOCG Ú°ù– ¤EG áLÉ◊G ¢SÉ«b
-
:á«é¡æŸG
≈YGQ πμ°ûHh
,ák aÉc á«æμ°ùdG äÉ©ªéàdG ´GƒfCG ¿ƒ∏ãÁ ,á«Hô¨dG áØ°†dG ‘ äÉ¶aÉëŸG ™«ªL øe ¿Éμ°S ™e á«ÑjôŒ á∏HÉ≤e ¿ƒKÓK âjôLCG
m
:á«dÉàdG ÖfGƒ÷G »£¨J AGõLCG á©HQCG ≈∏Y ¿É«Ñà°SE’G IQÉªà°SEG â∏ªà°TEG óbh .Ú°ùæ÷G øe ájôª©dG äÉÄØdG π«ã“
.Ö«éà°ùŸG øY ájOÉ°üàbEG-á«YÉªàLEG á«Ø∏N
.áØ∏àîŸG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG äÉfƒμe ƒëf äÉ¡LƒàdG
.É¡JÉeóN ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d ÚYÉ°ùdG ºcÉëŸG »©LGôe ÜQÉŒ
.Ú°VÉ≤àŸG ÜQÉŒ
-
:ÊGó«ŸG πª©dG
,ÚÑbGôŸGh ,Ú«fGó«ŸG ÚãMÉÑdG øe ¿ƒ°ùªN ¬«a ∑QÉ°T å«M ,2008 Èªaƒf 16 h 13 »eƒj ÚH í°ùŸG Gò¡d ÊGó«ŸG πª©dG …ôLoCG
.¬Lƒd Ék ¡Lh ô°TÉÑŸG πYÉØàdG ∫ÓN øe ÚÑ«éà°ùŸG ∫RÉæe ‘ äÓHÉ≤ŸG AGôLEG ”q óbh .Úaô°ûŸGh
:áæ«©dG QÉ«àNEG
∫ƒ°üë∏d »Ñ°ùædG ™jRƒàdG ΩGóîà°SEÉH πMGôŸG IOó©àe á«FGƒ°ûY áæ«Y QÉ«àNEG ”q .ô°SCÓd á«dÉªàMEG áæ«Y ™e äÓHÉ≤e ≈∏Y í°ùŸG èFÉàf óªà©J
√qóYCG …òdGh ,2007 ΩÉ©dG ‘ ÒNC’G ÊÉμ°ùdG OGó©àdG øY äQó°U »àdG äÉfÉ«ÑdG ≈∏Y óªà©j áæ«©dG QÉ«àNEG ¿EG .π«ãªàdG øª°†J áæ«Y ≈∏Y
,äÉ¶aÉëŸGh ,á«fÉμ°ùdG äÉ©ªéàdG ´GƒfCGh ,≥WÉæŸG πq c ¿ƒ∏ãÁ ¢UÉî°TCG (1010) áæ«©dG ºéM ¿Éc .»æ«£°ù∏ØdG AÉ°üMEÓd …õcôŸG RÉ¡÷G
øe OóY ¢ü«°üîJ iôLh .ájOÉ°üàbE’G-á«YÉªàLE’G äGÒ¨àŸG øe ÉgÒZh ,á«ª∏©dG áLQódGh ,ôª©dGh ,»YÉªàLE’G ´ƒædGh ,AÉ«MC’Gh
29
,ÚÄLÓdG º«flh ,ájô≤dGh ,áæjóŸG ¢SÉ°SCG ≈∏Y äÉfÉ«Ñà°SE’G √òg âYRh Éªæ«H ,É¡fÉμ°S OóY ™e Ö°SÉæàdÉH á¶aÉfi πq μd äÉfÉ«Ñà°SE’G
.π«°üØàdÉH á«æμ°ùdG äGóMƒdGh ´QGƒ°ûdGh á«æμ°ùdG AÉ«MC’G ÚÑJ áMÉàe §FGôN ΩGóîà°SEÉH áæ«©∏d äGóMh ¤EG ÊÉμ°S ™ªŒ πc º°ùb å«ëH
™e ≥«°ùæàdÉH ,¿ƒ«fGó«ŸG ¿ƒãMÉÑdG Ωóîà°SG óbh .Iô°SCG áFÉe ‹GƒM É¡æe πq c ‘ áæ«©dG äGóMh øe OóY ¤EG ÊÉμ°S ™ªŒ πq c º«°ù≤J ”q h
óq Y IÎa Ö°ùM ÉgQÉ«àNEG ºàj
q »àdGh ,¿ƒ«fGó«ŸG ¿ƒãMÉÑdG É¡«dEG ¬Lƒà«°S »àdG ô°SC’G Ú«©àd §FGôÿG ,Ú«≤WÉæŸGh ÚjõcôŸG Úaô°ûŸG
øe ÚÑ«éà°ùŸG ≈∏Y …hÉ°ùàdÉH äÓHÉ≤ŸG ™jRƒJ ”q h .(ÉgDhGôLEG Üƒ∏£ŸG äÓHÉ≤ŸG OóY ≈∏Y Ék eƒ°ù≤e áæ«©dG IóMh ‘ ô°SC’G OóY) IOófi
.É¡©e/¬©e á∏HÉ≤ŸG AGôLEG ºàà°S …òdG ¢üî°ûdG ójóëàd z¢û«c{ ∫hóL ¿ƒeóîà°ùj º¡fEÉa ,∫õæŸG ‘ ¿ƒãMÉÑdG ¿ƒμj ÉŸÉMh .çÉfE’Gh QƒcòdG
,»æ¡ŸG ´É£≤dGh ,πNódG iƒà°ùeh ,áæ¡ŸGh ,á«LhõdG ádÉ◊Gh ,»ª∏©dG π«°üëàdGh ,ôª©dG Ö°ùM »Ñ°ùædG π«ãªàdG øª°†Jh ¿RGƒàdG á«JGP áæ«©dG
.%3 øe πq bCG áæ«©dG πeÉμd CÉ£ÿG ¢ûeÉg ≠∏Ñjh .¢ùæ÷G Ö°ùMh ‘Gô¨÷G ™jRƒàdG ¤EG áaÉ°VE’ÉH ,Aƒé∏dG ádÉMh
:èFÉàædG π«∏–
ábÓ©dG äGP ¢UÉ°üàNE’G äÉ¡Lh á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf Qƒ¡ª÷G äÉ¡LƒJ .1
¿QÉ≤e Qƒ¶æe :Ú£°ù∏a ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG º««≤J 1^1
¿Gó∏H á©Ñ°S øY º¡dGDƒ°S ”q å«M ,ájOÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG ∫ƒM á∏Ä°SC’G ¿CÉ°ûH ÚÑ«éà°ùŸG AGQB’ π«∏– óæÑdG Gòg ‘ ”q
øe Ö∏Wo .(É«fÉ£jôHh É°ùfôah IóëàŸG äÉj’ƒdG) á«HôZ ¿Gó∏Hh ,(ô°üeh ¿ÉæÑdh ¿OQC’G) á«HôY ¿Gó∏Hh Ú£°ù∏a É¡æ«H øe
å«ëH ,(OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG) ¢ù«jÉ≤e áKÓK ≈∏Y ó∏H πc ‘ ádGó©dG ΩÉ¶f º««≤àd (10 ¤EG 1 øe) áLQO íæe ÚÑ«éà°ùŸG
:»∏j Éªc äÉë∏£°üŸG ∞jô©J ”q ,í°ùŸG Gòg ¢Vô¨dh .≈fOC’G áLQódG ≈g (1) áLQódGh ≈∏YC’G áLQódG (10) áLQódG ¿ƒμJ
.¿ƒfÉ≤∏d Ék ≤ah äÉæ«H øe Ωó≤j Ée Aƒ°V ≈∏Y Ú°VÉ≤àŸG ÚH ≥◊G ¥É≤MEG :ádGó©dG •
.QGô≤dG Qhó°U Ú◊h áªcÉëŸG Ò°S AÉæKCG ¿ƒfÉ≤dG ™e ¢VQÉ©àJ »àdG äGôKDƒŸG øe …C’ »°VÉ≤àdG á«∏ªY ´ƒ°†N ΩóY :ágGõædG •
.º¡æe …C’ RÉ«ëfE’G ΩóYh Ωƒ°üÿG ÚH IGhÉ°ùŸG :OÉ«◊G •
,(7 ¤EG 4 øe) §°Sƒàe ,(3 ¤EG 1 øe) ∞«©°V :º««≤à∏d äÉjƒà°ùe áKÓK ¤EG áMƒæªŸG äÉLQódG º«°ù≤J ”q ,»JB’G π«∏ëàdG ‘
.IóM ≈∏Y ó∏H πq μd áÑ°ùædÉH ¢ù«jÉ≤ŸG øe πq μd »HÉ°ù◊G §°SƒdG ΩGóîà°SEG ”q ∂dP ¤EG áaÉ°VE’ÉHh ,(10 ¤EG 8 øe) ™ØJôeh
:Úà«dÉàdG ÚàdCÉ°ùŸG ¤EG IQÉ°TE’G º¡ŸG øe ,QÉ«©e πq μd á«∏«°üØàdG èFÉàædG ¢VôY πÑb
‘ º¡FGQBG øY ÒÑ©àdG øY º¡æe Òãc ™æàeEG Éªæ«H ,Ú£°ù∏a ‘ ádGó©dG ΩÉ¶f ¿CÉ°ûH áë°VGh AGQBG øY ¿ƒÑ«éà°ùŸG ÈY
q •
Ée iôNCG áª¶fCG º««≤J ≈∏Y º¡JQób ΩóY øY GhÈY
q øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf â¨∏H ó≤a .iôNCG ¿Gó∏H ‘ ádGó©dG º¶f
…CGQ º¡d øμj ⁄ øe áÑ°ùf â¨∏H ,πHÉ≤ŸG ‘ .(¿ÉæÑd ‘ ádGó©dG ΩÉ¶æd) %34 h ,(¿OQC’G ‘ ádGó©dG ΩÉ¶æd) %21 ÚH
É¡Ø°UƒH ádCÉ°ùŸG √ò¡H ΩÉªàgE’G iƒà°ùe ¤EG Ò°ûj áaô©ŸG øe iƒà°ùŸG Gòg .§≤a %3^5 Ú£°ù∏a ‘ ádGó©dG ΩÉ¶f ‘
¤EG Ò°ûJ É¡fCG Éªc .IójóY á≤HÉ°S äÉ°SGQO Ék °†jCG ∂dòd äQÉ°TCG Éªc ,Ú«æ«£°ù∏ØdG øe ≈ª¶©dG á«ÑdÉ¨dG iód ájƒdhCG
.»æ«£°ù∏ØdG AÉ°†≤dG ΩÉ¶f AGOCG ∫ƒM AGQB’G ´ƒæJ
‘ ΩÉ¡dG øe ¿ƒμ«°S ¬fEÉa ∂dòdh ,iôNC’G ¿Gó∏ÑdG ‘ á«FÉ°†≤dG áª¶fC’ÉH áaô©ŸG ‘ ∞©°V iƒà°ùe ¿ƒÑ«éà°ùŸG ióHCG •
øe Ée kiƒà°ùe GƒYqOG øjòdG ∂ÄdhCG …CG) º¡jCGQ øY GhÈY
q øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe º««≤àdG iƒà°ùe ÜÉ°ùM á«dÉàdG ΩÉ°ùbC’G
.(Ik ô°TÉÑe ÒZ ΩCG âfÉc Ik ô°TÉÑe ,áaô©ŸG
OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG ∫ƒM AGQB’G 2^1
.áfÉÑà°SE’G ‘ áLQóŸG ¿Gó∏ÑdG øe ó∏H πq μd (OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG) áLQO º««≤J ÚÑ«éà°ùŸG øe Ö∏£dG ”
øY – √ÓYCG ¬«dEG Éfô°TCG Éªc – È©q jo Gògh ,Ú£°ù∏a ‘ ádGó©dG áLQO ¿CÉ°ûH …CGQ …CG øY GhÈ©q jo ⁄ ÚÑ«éà°ùŸG øe %3^5 ‹GƒM •
30
l G ¬fCG hóÑj Éªch ,º¡d á«ªgCG …P ΩÉ¶æc Ú£°ù∏a ‘ ádGó©dG ΩÉ¶æH ΩÉªàgE’G áLQO
‘ Ék «°SÉ°SCG Gk QhO Ö©∏j ΩÉ¶ædG Gòg q¿CÉH ∑GQOE
º¡æμ“ AÉ°†≤dG ΩÉ¶f øY “á«aÉc” äÉeƒ∏©e º¡jód q¿CG ¿hó≤à©j Ú«æ«£°ù∏ØdG q¿CG ≈∏Y ócDƒj Gòg q¿CG Éªc .¿ƒfÉ≤dG IOÉ«°S õjõ©J
hCG ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ™e ô°TÉÑŸG πeÉ©àdG øe ™ÑæJ ,(á≤Kƒe-á«Yƒ°Vƒe) äÉeƒ∏©ŸG √òg ¿ƒμJ ób .¬«∏Y “ºμM” Ëó≤J øe
,á«ªgC’G ‘ ájÉZ ΩÉ©dG …CGôdG q¿EÉa ,ÚàdÉ◊G Óc ‘ .á«°VôY hCG Iô°TÉÑe ÒZ iôNCG ÜQÉŒ øe IÉ≤à°ùe É¡fƒc (á«LÉàæà°SEG)
.áÑ°SÉæe äÉeƒ∏©Ã Qƒ¡ª÷G ójhõJ á«ªgCG ™ÑæJ Éæg øeh
øe %21 ™æàeEG ó≤a ,iôNC’G ¿Gó∏ÑdG ‘ ΩÉ¶ædG äGòH º¡àaô©e ™e ihÉ°ùàj ’ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH Ú«æ«£°ù∏ØdG áaô©e iƒà°ùe •
πbC’G á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG q¿EG .ájô°üŸG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH %29h ,á«fOQC’G á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH …CGQ …CG AGóHEG øY ÚÑ«éà°ùŸG
AGóHEG øY ÚÑ«éà°ùŸG øe %34 ™æàeEG å«M ,á«fÉæÑ∏dG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒg áLQóŸG ¿Gó∏ÑdG πq c ÚH øe Ú«æ«£°ù∏Ø∏d ák aô©e
ÚH äGQÉjõdG ∫OÉÑJ á∏b ¤EG hCG ,Ú«fÉæÑ∏dG ™ªàéŸG hCG ΩÉ¶æ∏d Ú«æ«£°ù∏ØdG ¢Vô©J ∞©°V ¤EG ∂dP iõ©jo óbh .¬«a …CGQ …CG
.Úaô£dG
È©j
q ⁄ å«M ,á«μjôeC’G á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH ák aô©e ÌcCG GƒfÉc ÚÑ«éà°ùŸG q¿EÉa ,í°ùŸG ‘ áLQóŸG á«Hô¨dG ¿Gó∏ÑdÉH ≥∏©àj Éª«ah •
á£∏°ùdG ºK ,¬«a …CGQ …CG øY GhÈ©j ⁄ ø‡ %30 áÑ°ùf ™e á«fÉ£jÈdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¬«∏j ,¬«a …CGQ …CG øY º¡æe %25
ΩÉ¶æ∏d Ék «Ñ°ùf á©°SGƒdG áaô©ŸG iõ©oJ óbh .¬«a …CGQ …CG øY GhÈ©j ⁄ øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG øe %32 áÑ°ùf ™e á«°ùfôØdG á«FÉ°†≤dG
.á«μjôeC’G ΩÓYE’G πFÉ°Sƒd ™°SGƒdG Ú«æ«£°ù∏ØdG ¢Vô©J π«Ñb øe πeGƒY ¤EG »μjôeC’G
.(OÉ«◊G)h (ágGõædG) »°SÉ«≤e ≈∏Y É°†jCG ≥Ñ£æJ √ÓYCG áLQóŸG äÉ¡LƒàdG •
(ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) ¿Gó∏ÑdG øe πc ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ …CGQ øY GhÈ©j ⁄ øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf :(16) ºbQ πμ°ûdG
45
40
40
40
38
34
36
32
ωϮϤΠϤϟ΍
35
30
29
27
25
22
ήϛΫ
30
20
30
26
25
21
20
20
18
14
15
ϰΜϧ΃
10
4
2
4
5
0
ϥΎϨΒϟ
Ύδϧήϓ
ΎϴϧΎτϳήΑ
ήμϣ
ΎϜϳήϣ΃
ϥΩέϷ΍
ϦϴτδϠϓ
:º¡jCGQ øY GhÈY øjòdG ∂ÄdhCG ÚH á«dÉàdG èFÉàædG äô¡X
äÉLQO ≈∏Y π°ü– »àdG á«Hô¨dG ¿Gó∏ÑdG :áKÓãdG ¢ù«jÉ≤ŸG ≈∏Y AÉæH ÚàÄa ¤EG áLQóŸG ™Ñ°ùdG ¿Gó∏ÑdG ¿ƒÑ«éà°ùŸG º°ù≤j
q •
.ák aÉc ¢SÉ«≤dG äGhOCG ΩGóîà°SEÉH á«fóàe äÉLQO ≈∏Y π°ü– »àdG á«Hô©dG ¿Gó∏ÑdGh ,á©ØJôe
áÑJôŸG ‘ IóëàŸG äÉj’ƒdG É¡«∏J Éªæ«H ,á©ªà› áKÓãdG ¢ù«jÉ≤ŸG ≈∏Y ≈∏YC’G äÉLQódG É°ùfôah É«fÉ£jôH ¿ƒÑ«éà°ùŸG íæÁ •
.áãdÉãdG
31
»HÉ°ù◊G §°SƒdG ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y .á©°SGh á«Hô©dGh á«Hô¨dG ¿Gó∏ÑdG ‘ á«FÉ°†≤dG áª¶fC’G ƒëf äÉ¡LƒàdG ÚH IƒéØdG •
4^87 Ú£°ù∏Ødh ,(áLQO 1^56 ≠∏Ñj ¥QÉa) áLQO 5^7 ¿OQCÓd ≠∏H Éªæ«H ,áLQO 7^26 ≠∏H ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y É«fÉ£jÈd
.(áLQO 2^39 ≠∏Ñj ¥QÉa …CG) áLQO
øjòdG ÚÑ«éà°ùª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG ≠∏ÑJ å«M ,ádGó©dG ƒëf äÉ¡Lƒà∏d ájƒÄŸG Ö°ùædG Ëó≤J óæY Ék MÉ°†JEG ÌcCG ô¡¶J IƒéØdG •
ƒëf πãŸÉH ¿hô©°ûj øe áÑ°ùf â¨∏H Éªæ«H ,%60 ‹GƒM (ádOÉY) áª¶fCG »g á«°ùfôØdGh á«fÉ£jÈdG áª¶fC’G ¿CÉH ¿ƒdƒ≤j
.(á£≤f 50 ¥QÉØH …CG) §≤a %10 »æ«£°ù∏ØdGh …ô°üŸG ÚeÉ¶ædG
.ô°üªa Ú£°ù∏a ºK øeh ,¿ÉæÑd ¬«∏j ,áKÓãdG ¢ù«jÉ≤ŸG ≈∏Y äÉLQO ≈∏YCG ¿OQC’G πé°ùj á«Hô©dG áª¶fC’G ÚH øe •
(ádGó©dG) ¢SÉ«≤e ≈∏Y á«FÉ°†≤dG áª¶fC’G º««≤J :(7) ºbQ ∫hóL
(10 øe) §°SƒdG
(á°†Øîæe ádGóY) %
(á£°Sƒàe ádGóY) %
(á©ØJôe ádGóY) %
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
7^13
10^0
30^1
60^0
É°ùfôa
1
7^26
10^8
31^6
57^7
É«fÉ£jôH
2
7^04
13^4
30^6
56^1
IóëàŸG äÉj’ƒdG
3
5^7
18^5
56^5
25^0
¿OQC’G
4
5^13
24^8
59^2
16^0
¿ÉæÑd
5
4^87
25^5
64^5
10^0
Ú£°ù∏a
6
4^80
26^5
63^5
10^0
ô°üe
7
≈∏Y ∂dòch ≈fOCÓd ≈∏YC’G øe Ék «dRÉæJ ÖJôŸG íLôŸG »HÉ°ù◊G §°SƒdG áª«b ≈∏Y óªà©j ádGó©dG AGREG äÉ¡LƒàdG Ö«JôJ •
.ájƒÄŸG Ö°ùædG
á«HÉ°ùM äÉ£°Sƒàe ≈∏Y IóëàŸG äÉj’ƒdGh É°ùfôah É«fÉ£jôH π°ü– å«M ,(ágGõædG) ¢SÉ«≤e ≈∏Y ≥Ñ£æJ É¡JGP äÉ¡LƒàdG •
.(¿OQC’G) áLQO 5^48 h (ô°üe) áLQO 4^8 ÚH á«Hô©dG ¿Gó∏Ñ∏d âëæeo »àdG äÉLQódG âMhGôJ Éªæ«H ,áLQO 6^85 ió©àJ
%10 Éªæ«H ,ágGõædG øe á©ØJôe áLQóH ¿É©àªàj »°ùfôØdGh ÊÉ£jÈdG ÚeÉ¶ædG ¿CÉH ¿ƒæeDƒj ÚÑ«éà°ùŸG øe %51 øe ÌcCG •
.Ö«JÎdÉH Ú£°ù∏ah ô°üe ‘ Ú«FÉ°†≤dG ÚeÉ¶ædG ¿CÉ°ûH Qƒ©°ûdG ¢ùØf º¡jód §≤a %15 h
(10 øe) §°SƒdG
(ágGõædG) ¢SÉ«≤e ≈∏Y á«FÉ°†≤dG áª¶fC’G º««≤J :(8) ºbQ ∫hóL
(á°†Øîæe ágGõf) % (á£°Sƒàe ágGõf) % (á©ØJôe ágGõf) %
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
6^97
10^1
38^2
51^7
É°ùfôa
1
6^98
10^0
38^9
51^1
É«fÉ£jôH
2
6^85
12^4
38^6
48^9
3
5^48
20^1
67^0
12^9
¿OQC’G
4
5^18
15^4
47^1
37^5
¿ÉæÑd
5
4^93
28^4
56^5
15^1
Ú£°ù∏a
6
4^80
25^5
64^8
9^7
ô°üe
7
Éª¡à∏J ,6^8 √Qób »HÉ°ùM §°Sƒàe É°ùfôah É«fÉ£jôH øe πc â≤∏J å«M ,Ék °†jCG ájOÉ«◊G ¢SÉ«≤e ≈∏Y IƒéØdG â∏°UGƒJ •
Ú£°ù∏a ºK ,áLQO 5^21`H ¿ÉæÑd √ÓJ ,áLQO 5^44 ≈∏Y ¿OQC’G π°üMh .áLQO 6^58 ≈∏Y É¡dƒ°üëH IóëàŸG äÉj’ƒdG
32
.áLQO 4^96 ≈∏Y â∏°üM »àdG ô°üe Gk ÒNCGh ,áLQO 5^04`H
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¿CG %48 iôj å«M ,(á©ØJôŸG ájOÉ«◊G) ƒëf äÉ¡LƒàdÉH ôeC’G ≥∏©àj ÉeóæY í°VhCG Gk ÒÑ©J óŒ IƒéØdG •
.ô°üŸ %12h Ú£°ù∏Ød %17 áÑ°ùæH ák fQÉ≤e ,Ék jOÉ«M á«fÉ£jÈdG
(10 øe) §°SƒdG
(ájOÉ«◊G) ¢SÉ«≤e ≈∏Y á«FÉ°†≤dG áª¶fC’G º««≤J :(9) ºbQ ∫hóL
(á°†Øîæe ájOÉ«M) % (á£°Sƒàe ájOÉ«M) % (á©ØJôe ájOÉ«M) %
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
6^80
11^6
40^9
47^6
É«fÉ£jôH
1
6^79
11^4
41^5
47^1
É°ùfôa
2
6^85
12^4
43^4
44^1
3
5^44
20^7
60^1
19^2
¿OQC’G
4
5^21
21^7
62^4
15^9
¿ÉæÑd
5
5^04
28^3
54^5
17^2
Ú£°ù∏a
6
4^96
23^9
63^9
12^2
ô°üe
7
ájOÉ«M É¡fCG ≈∏Y É¡«dEG ô¶æj »àdG áª¶fC’Éa ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG äÉfƒμe πμd óMƒe ∑GQOEG ∑Éæg ¿CG èFÉàædG ô¡¶J ΩÉY πμ°ûH
m
6^8 √QGó≤e É«HÉ°ùM É£°Sƒàe ÉÑfÉ£jôH ¿ƒÑ«éà°ùŸG íæÁ ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a .Ék °†jCG ádOÉY É¡fCG ≈∏Y É¡«dEG ô¶æj ,á¡jõfh
,OÉ«ë∏d áLQO 4^96 ô°üe ¿ƒëæÁ º¡fEÉa ,∂dP ±ÓîHh .ádGó©∏d áLQO 7^26h ,ágGõæ∏d áLQO 6^98h ,OÉ«ë∏d áLQO
5^04 √QGó≤e Ék «HÉ°ùM Ék £°Sƒàe á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¿ƒÑ«éà°ùŸG »£©j ,Ú£°ù∏ØH ≥∏©àj Éª«ah .ádGó©dGh ágGõæ∏d áLQO 4^8h
.ádGó©∏d áLQO 4^87h ,ágGõæ∏d áLQO 4^93h ,OÉ«ë∏d áLQO
ájOÉ°üàbE’G-á«YÉªàLE’G á«Ø∏ÿÉH á∏°U äGP Ú£°ù∏a ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf äÉ¡LƒàdG q¿CG Ék °†jCG èFÉàædG ô¡¶oJ Éªc
.ÚÑ«éà°ùª∏d
øe »JCÉj Ók «°†ØJ πq bC’G º««≤àdG q¿EÉa ,ˆG ΩGQ áæjóe ‘ IõcÎe á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG q¿CG øe ºZôdG ≈∏Y
á≤£æŸG ¿Éμ°S øe %6 øe πq bCG ô©°ûj å«M ,ˆG ΩGQ á¶aÉfi øe ¢UÉN πμ°ûHh
,á«Hô¨dG áØ°†dG øe ≈£°SƒdG á≤£æŸG
m
.∫Éª°ûdG ‘ %13 ‹GƒMh ,Üƒæ÷G ‘ %8`H ák fQÉ≤e ,ÒÑc πμ°ûH ádOÉY á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG q¿CÉH á«Hô¨dG áØ°†∏d ≈£°SƒdG
.ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y (%8^6) AÉ°ùædÉH ák fQÉ≤e (%11^6) ∫ÉLôdG ÚH Ék «Ñ°ùf á«HÉéjEG ÌcCG äÉª««≤J Oƒ°ùJ
Ók «°†ØJ ÌcCG Ék ª««≤J ¿ƒëæÁ (á«eƒμ◊G ÒZ äÉª¶æŸG) »∏gC’G ´É£≤dGh ¢UÉÿG ´É£≤dG ‘ ¿ƒ∏ª©j øjòdG ¢UÉî°TC’G
.(%6^6) Ú«eƒª©dG ÚØXƒŸG øe (%9^7)
.ádGó©dG áLQO º««≤J ‘ á«ªgCG hP Gk QhO ¿ÉÑ©∏j ’ ôª©dGh »ª∏©dG π«°üëàdG
33
•
•
•
•
(%9^7 »æWƒdG ∫ó©ŸG) äGÒ¨àŸG Ö°ùM (IÒÑc áLQO ¤EG ∫OÉY) »æ«£°ù∏ØdG ΩÉ¶ædG ¿CÉH Ú∏FÉ≤dG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf :(10) ºbQ ∫hó÷G
%
»YÉªàL’G ´ƒædG
%
á¶aÉëŸG
11^6
QƒcP
14^4
ÚæL
8^6
çÉfEG
32^1
¢SÉHƒW
%
»ª∏©dG π«°üëàdG
13^2
ΩôμdƒW
10^0
7^4
á«∏«≤∏b
10^7
ΩGƒYCG 9 øe πbCG
Ék eÉY 12 – 9
9^2
¢ù∏HÉf
8^4
Ék eÉY 12 øe ÌcCG
16^7
â«Ø∏°S
%
ôª©dG
13^1
∫Éª°ûdG á≤£æe
10^1
3^6
ÉëjQCG
9^2
Ék eÉY 30 – 18
Ék eÉY 50 – 31
6^4
ˆG ΩGQ
11^5
5^9
§°SƒdG á≤£æe
%
πª©dG ´É£b
7^9
º◊ â«H
6^6
»eƒμ◊G ´É£≤dG
8^0
π«∏ÿG
9^7
»∏gC’Gh ¢UÉÿG ÚYÉ£≤dG
8^0
Üƒæ÷G á≤£æe
,¿ƒfÉ≤dG IOÉ«°S õjõ©J ‘ ádhódG QhO ¤EG Iô¶ædG πãe iôNC’G πeGƒ©dG øe ójó©dÉH Ék °†jCG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG º««≤J ≥∏©àjh
Öàμe ,áWô°ûdG ,…QGOE’G QOÉμdG ,¿ƒeÉëŸG ,IÉ°†≤dG) ΩÉ¶æ∏d áØ∏àîŸG ô°UÉæ©dÉH á≤ãdGh ,ºcÉëŸÉH •ÉæŸG QhódÉH áaô©ŸGh
:á∏°üdG äGP äÉLÉàæà°SE’G øe OóY ô¡¶J á«dÉàdG äÉfÉ«ÑdG .(ΩÉ©dG ÖFÉædG
ºcÉëŸG äGQGôb q¿CÉH ¿hó≤à©j øjòdG ∂ÄdhCG ÚH Oƒ°ùj »æ«£°ù∏ØdG »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d Ók «°†ØJ πq bC’G º««≤àdG q¿EG
∫Ó≤à°SEG õjõ©J ‘ Gk QhO Ö©∏J ¿CG É¡æμÁ ’ áeƒμ◊G q¿CGh ,º¡H ¥ƒKƒdG Öéj ’ ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG q¿CGh ,ádOÉY ÒZ
.AÉ°†≤dG
Gƒ≤∏J øjòdG ∂ÄdhCG º««≤J q¿CG å«M ,¬«dEG Qƒ¡ª÷G Iô¶f ¬JGP óq ëH ø°ùë
q jo ’ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ™e ô°TÉÑŸG πeÉ©àdG q¿EG
.¢†jô©dG Qƒ¡ª÷G ÚH øe äÉeóÿG √òg πãe Gƒ≤∏àj ⁄ øjòdG ∂ÄdhCG øY Gk Òãc ∞∏àîJ ’ ºcÉëŸG øe äÉeóN
øe ák «Ñ∏°S ÌcCG ∫ó©e º¡æ«H Oƒ°ùj (Ú°VÉ≤àªc) ºcÉëŸG ΩÉeCG á«°†b øe Gk AõL GƒfÉc øjòdG ∂ÄdhCG ¿EÉa ,¢ùμ©dG ≈∏Yh
Ú°VÉ≤àŸG ÚH »Ñ∏°ùdG º««≤àdG ∫ó©e ≠∏Ñj á≤«≤◊G ‘ .¢†jô©dG Qƒ¡ª÷G ™e áfQÉ≤ŸÉH »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d º¡ª««≤J å«M
.Gk óHCG ºcÉëŸG ΩÉeCG á«°†b ‘ Ék aGôWCG GƒfÉc ¿CG º¡d ≥Ñ°ùj ⁄ øjòdG ∂ÄdhCG ÚH %25 `H ák fQÉ≤e ,%34 ‹GƒM
øe »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d Ók «°†ØJ ÌcCG º««≤J ºcÉëŸG ‘ ΩGÎMEÉH º¡©e πeÉ©àdG ”q ób ¬fCG ¿ƒdƒ≤j øjòdG ∂ÄdhCG ÚH Oƒ°ùj
.ΩGÎMEÉH º¡©e πeÉ©àdG ºàj
q ⁄ ¬fq CG ¿ƒdƒ≤j øjòdG ∂ÄdhCG
•
•
•
•
34
ájƒÄŸG áÑ°ùædG – »æ«£°ù∏ØdG ádGó©dG ΩÉ¶f ™e äGÈÿGh ºcÉëŸG ádGóY ƒëf äÉ¡LƒàdG ÚH ábÓ©dG :(11) ºbQ ∫hó÷G
∫OÉY
Ée kÉYƒf ∫OÉY
∫OÉY ÒZ
12^7
61^5
25^8
º¡jód áaƒdCÉe ºcÉëŸG äGQGôb
9^0
65^7
25^3
º¡jód áaƒdCÉe â°ù«d ºcÉëŸG äGQGôb
17^2
66^2
16^6
á¡jõf äGQGô≤dG ¿hÈà©j øjòdG
6^1
54^7
39^1
á¡jõf ÒZ äGQGô≤dG ¿hÈà©j øjòdG
12^0
70^2
17^8
ÚbƒKƒe IÉ°†≤dG ¿hÈà©j øjòdG
2^1
41^1
56^8
ÚbƒKƒe ÒZ IÉ°†≤dG ¿hÈà©j øjòdG
11^0
66^8
22^3
ºgDhÓch ¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG ¿hÈà©j øjòdG
6^1
54^7
39^1
13^1
66^6
20^4
ºgDhÓch ¿ƒ∏ãÁ ’ ÚeÉëŸG ¿hÈà©j øjòdG
Ék «HÉéjEG Gk QhO Ö©∏J áeƒμ◊G ¿CG ¿hÈà©j øjòdG
3^4
58^9
37^7
Gk QhO Ö©∏J ’ áeƒμ◊G ¿CG ¿hÈà©j øjòdG
10^0
64^5
25^5
áæ«©dG ‹ÉªLEG
13^0
66^0
*21^0
Ωƒ«dG ¢ùØf ‘ áeóN Gƒ≤∏J øjòdG
7^3
65^9
*26^8
9^5
56^8
*33^8
Ωƒ«dG ¢ùØf ‘ áeóN Gƒ≤∏àj ⁄ øjòdG
ºcÉëŸG ΩÉeCG á«°†b ‘ Ék aôW GƒfÉc øjòdG
10^0
65^2
*24^8
ºcÉëŸG ΩÉeCG á«°†b ‘ Ék aôW Gƒfƒμj ⁄ øjòdG
10^9
58^7
*30^4
ºcÉëŸG ‘ ΩGÎMÉH º¡©e πeÉ©àdG ” øjòdG
8^3
50^0
*41^7
ΩGÎMÉH º¡©e πeÉ©àdG ºàj ⁄ øjòdG
.∞∏àfl ∫ó©e ¤EG äOCG ,Ú©aGÎŸGh Úeóîà°ùŸG øe ô¨°UCG áæ«Y *
.∂dP øY ´ÉæàeE’G hCG äÉYGõædG ájƒ°ùàd á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG QÉ«àNG ‘ ¿Éμ°ùdG QGôb ‘ ôKDƒJ ádGó©dG ƒëf äÉ¡LƒàdG q¿EG
ÚH Oƒ°ùJ (%88) äÉYGõædG ájƒ°ùàd AÉ°†≤dG QÉ«àN’ OGó©à°SE’G øe áÑ°ùf ≈∏YCG q¿EÉa ,‹ÉàdG »ë«°VƒàdG πμ°ûdG ÚÑj
q Éªch
AÉ°†≤dG ¿hQÉàî«°S º¡fG ¿ƒdƒ≤j ÚdG ∂ÄdhG áÑ°ùf ™LGÎJh Éªc .(∫OÉY) ΩÉ¶f ƒg ΩÉ¶ædG ∂dP q¿CÉH ¿ƒæeDƒj øjòdG ∂ÄdhCG
ÚH %58 ¤EG ≈fóàJ Éªæ«H ,Ée Ék Yƒf ádOÉY á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG q¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ∂ÄdhCG ÚH %74 ¤EG äÉYGõædG ájƒ°ùàd
.∫OÉY ÒZ ¬fCG ¿hó≤à©j øjòdG ∂ÄdhCG
ádGó©dG ƒëf ¬LƒàdG Ö°ùM äÉYGõædG ájƒ°ùàd »FÉ°†≤dG ΩÉ¶ædG QÉ«àN’ OGó©à°SE’G :(17) ºbQ πμ°ûdG
100
88
80
74
Ϣόϧ
90
70
58
60
50
ϻ
36
40
30
17
20
9
10
0
ϝΩΎϋήϴϏ
35
Ύϣ˱ΎϋϮϧϝΩΎϋ
ϝΩΎϋ
ádhódG QhO 3^1
∂dP ‘ Ék MÉ‚ ≥≤– âfÉc Ée GPEGh ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ á«dÉ©ØH áWôîæe á«æ«£°ù∏ØdG áeƒμ◊G âfÉc Ée GPEG ¿ƒÑ«éà°ùŸG πÄ°Sop
áª¡ŸG ∂∏àH Ωƒ≤J áeƒμ◊G q¿CG %36 ∫Éb Éªc ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ≈∏Y (IÒÑc áLQód) πª©J áeƒμ◊G q¿CG %26 ôcP å«M ,√ÉŒE’G
¿ƒ°U πLCG øe Å°T …CÉH Ωƒ≤J ’ hCG IOhófi áLQóH ∂dòH Ωƒ≤J áeƒμ◊G q¿CG %25 ôcP ,∂dP øe ¢ùμ©dG ≈∏Yh .(á£°Sƒàe) áLQóH
.AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG
?AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ¤EG ≈©°ùJ áeƒμ◊G ¿CG ó≤à©J áLQO …CG ¤EG :(18) ºbQ πμ°ûdG
40
35 36 36
35
29
30
26
24
25
20
18
15
15
10
13
12
15
12 13
10
5
5
0
,∂dP ≥«≤– ‘ âë‚ ób áeƒμ◊G q¿CG %7 ≠∏ÑJ IÒ¨°U á«∏bCG ó≤à©J ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ á≤≤ëŸG ìÉéædG áLQóH ≥∏©àj Éª«ah
πμ°ûH âë‚ áeƒμ◊G q¿CG ¿hó≤à©j %47 º¡àÑ°ùf Ée q¿CGh ,á£°Sƒàe áLQO ¤EG âë‚ áeƒμ◊G q¿CG (%43) IÒÑc áÑ°ùf ó≤à©J Éªæ«H
.Gk óHCG íéæJ ⁄ hCG Ohófi
?AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ âë‚ áeƒμ◊G q¿CG ó≤à©J áLQO …CG ¤EG :(19) ºbQ πμ°ûdG
50
47
43
45
39
40
35
35
30
27
23
19
25
20 20
20
15
7
4
2
3
7 7
10
5
0
âbh ¤EG êÉà– Oƒ¡÷G √òg èFÉàf q¿CG ó«H ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°üd ∫òÑJ Gk Oƒ¡L ¿hó¡°ûj Ú«æ«£°ù∏ØdG q¿CG èFÉàædG √òg ÚÑJ
q ΩÉY πμ°ûH
m
.Qƒ¡ª÷G É¡H ô©°ûj »μd
36
ΩÉ¶ædÉH áaô©ŸG 4^1
q º¡fCÉH (%23) ÜÉLCÉa ,ºcÉëŸG πª©H º¡àaô©e øY ¿ƒ«æ«£°ù∏ØdG πÄ°So
»àdG ºcÉëŸG äGQGôb øe ÌcCG hCG óMGh QGôb ≈∏Y ¿ƒ©∏£e
.äGQGô≤dG √òg πãÃ %75 ±ô©j ⁄ Éªæ«H ,IÒNC’G á°ùªÿG ΩGƒYC’G ∫ÓN äòîoJG
?IÒNC’G á°ùªÿG ΩGƒYC’G ∫ÓN äQó°U ºcÉëª∏d äGQGôb …CG øY ±ô©J πg :(20) ºbQ πμ°ûdG
2
22
Ϣόϧ
ϻ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
75
Éªc ,iôNCG á≤£æe …CG øe á«Hô¨dG áØ°†dG ∫Éª°T ‘ ÌcCG ºcÉëŸG äGQGô≤H áaô©e º¡jód q¿CG GƒdÉb øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf âfÉc ó≤d
»ª«∏©àdG π«°üëàdG áLQO óq ©Jh .çÉfE’G äÉÑ«éà°ùŸÉH ák fQÉ≤e ºcÉëŸG äGQGô≤H ¿ƒaô©j º¡fCG GƒdÉb QƒcòdG ÚÑ«éà°ùŸG øe ÈcCG áÑ°ùf q¿CG
ÚÑ«éà°ùŸG q¿EÉa ∂dòc .ºcÉëŸG äGQGô≤H áaô©ŸG iƒà°ùe ™e »ª«∏©àdG π«°üëàdG áLQO ´ÉØJQEG iRGƒàj å«M ,Oó°üdG Gòg ‘ Ék ª¡e Ók eÉY
.Ék æ°S ÈcC’G ÚÑ«éà°ùŸG øe ÌcCG ºcÉëŸG äGQGô≤H áaô©e º¡jód q¿CÉH ∫ƒ≤∏d ¿ƒ∏«Á Ék æ°S πq bC’G
äGÒ¨àŸG øe OóY Ö°ùM ºcÉëª∏d ÌcCG hCG óMGh QGô≤H áaô©e º¡jód ¿CÉH ¿ƒdƒ≤j øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf :(12) ºbQ ∫hó÷G
%
%
á¶aÉëŸG
28^2
QƒcP
18^5
ÚæL
16^8
çÉfEG
33^3
¢SÉHƒW
%
32^5
ΩôμdƒW
17^8
28^6
á«∏«≤∏b
21^0
Ék eÉY 12 – 9
23^5
¢ù∏HÉf
34^6
56^7
â«Ø∏°S
ôª©dG
26^6
42^9
ÉëjQCG
23^8
Ék eÉY 30 – 18
Ék eÉY 50 – 31
14^0
ˆG ΩGQ
17^8
18^2
*πª©dG ´É£b
16^7
º◊ â«H
30^6
19^6
π«∏ÿG
31^6
18^9
%
23^1
%
.â«ÑdG êQÉN ¿ƒ∏ª©j º¡fCÉH GƒdÉb ø‡ ¿ƒμàJ ô¨°UCG áæ«Y *
37
(%53) á«ÑdÉ¨dG .§≤a óMGh QGô≤H áaô©e º¡jód ¬fCG º¡æe %29 ∫Éb ,º¡jód áaƒdCÉe ºcÉëŸG äGQGôb ¿CG GƒdÉb øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe
.ºcÉëª∏d äGQGôb á°ùªN øe ÌcCG øY ¿ƒaô©j º¡fCG %19 ∫Éb Éªc .ºcÉëŸG äGQGôb øe á°ùªN ¤EG øjQGôb øY ¿ƒaô©j º¡fCG GhôcP
ádOÉY) âfÉc äGQGô≤dG ∂∏J q¿CG ¿hó≤à©j %13 ‹GƒM ,ºcÉëŸG äGQGô≤H áaô©e º¡jód q¿CG GƒYOEG øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe q¿EÉa ,∂dòd ák aÉ°VEG
áLQO ¤EG ádOÉY) äGQGô≤dG ∂∏J q¿CG GƒdÉb %14 Éªæ«H ,(á£°Sƒàe áLQO ¤EG ádOÉY) âfÉc äGQGô≤dG q¿CÉH %53 ó≤à©j Éªc ,(ÒÑc óq M ¤EG
.Gk óHCG ádOÉY øμJ ⁄ äGQGô≤dG q¿CG GƒdÉb %16h ,(IOhófi
(kÉÑ«éà°ùe 226) ?á¡jõf ºcÉëŸG äGQGôb q¿CG iôJ áLQO …CG ¤EG ,∂jCGQ ‘ :(21) ºbQ πμ°ûdG
60
53
50
40
30
16
20
14
13
10
4
0
ϑήϋ΃ϻ
ϰϠϋΔϬϳΰϧήϴϏ
ϕϼσϻ΍
óLƒj ’ Éªæ«H ,Ék æ°S ÈcC’Gh º∏©∏d Ók «°ü– ≈∏YC’G ÚÑ«éà°ùŸG ∂ÄdhCG ÚH OÉM πμ°ûH
m ºcÉëŸG äGQGôb ágGõæd »HÉéjE’G º««≤àdG ≈fóàj
ºcÉëŸG äGQGôb q¿CG ¿hó≤à©j (%18^8) Üƒæ÷G øe ÚÑ«éà°ùŸG øe ÈcCG áÑ°ùf .çÉfE’Gh QƒcòdG ÚÑ«éà°ùŸG ÚH ¿CÉ°ûdG Gòg ‘ ¥ôa
§°Sh ‘ (%2^8) Gk óL Ék «fóàe ºcÉëŸG äGQGô≤d »HÉéjE’G º««≤àdG ¿Éch .∫Éª°ûdG ‘ (%12^6) áÑ°ùæH ák fQÉ≤e ,IÒÑc áLQO ¤EG á¡jõf
.(ˆG ΩGQ ‘ …CG) á«Hô¨dG áØ°†dG
äGÒ¨àŸG øe OóY Ö°ùM (IÒÑc áLQO ¤EG) á¡jõf ºcÉëŸG äGQGôb ¿CÉH ¿ƒdƒ≤j øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf :(13) ºbQ ∫hó÷G
%
πª©dG ´É£b
%
»YÉªàLE’G ´ƒædG
14^7
12^8
QƒcP
11^9
12^8
çÉfEG
%
á≤£æŸG
%
12^6
17^5
2^6
15^2
Ék eÉY 12 – 9
18^8
6^3
%
ôª©dG
14^9
12^9
Ék eÉY 30 – 18
Ék eÉY 50 – 31
6^3
38
≈∏Y .á«¡Ø°Th ,Iô°TÉÑe ÒZh ,á«ª°SQ ÒZ QOÉ°üe »g ÉgQOÉ°üe ºgCG q¿CG å«M ,É¡«dEG QÉ°ûŸG áaô©ŸG √òg á«Yƒf ‘ É°†jCG ô¶ædG Öéj
.AÉbó°UC’G ƒg %56 äÉeƒ∏©e Qó°üe q¿EÉa ∂dòc ,ºcÉëŸG äGQGôb ¿CÉ°ûH º¡JÉeƒ∏©e Qó°üe GƒfÉc º¡HQÉbCG q¿CG %64 ∫Éb ,∫ÉãŸG π«Ñ°S
.ΩÓYE’G πFÉ°Sh ≈∏Y º¡àaô©e π«°ü– ‘ GhóªàYEG º¡fCG GƒdÉb %31h ,á«°üî°T ÜQÉŒ ≈∏Y óªà©J º¡àaô©e q¿CG GhócCG ÚÑ«éà°ùŸG å∏K
Gk óL á°ü°üîàe áØ«ë°U »gh ,5äÉeƒ∏©ŸG ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d (IÉeÉëŸG) ÚeÉëŸG áHÉ≤æd á«ª°SôdG á∏éŸG Gƒeóîà°SEG º¡fCG GƒdÉb %5 §≤a
.ÚeÉëŸG ±ó¡à°ùJ
(º©æH GƒHÉLCG øŸ ájƒÄŸG áÑ°ùædG) ºcÉëŸG äGQGôb ¿CÉ°ûH äÉeƒ∏©ŸG Qó°üe :(22) ºbQ πμ°ûdG
65
64
70
60
50
40
31
33
30
20
10
5
0
ϦϴϣΎΤϤϟ΍ΔΑΎϘϧΔϠΠϣ
ϡϼϋϻ΍Ϟ΋Ύγϭ
ΓήΒΨϟ΍ϱϭΫ
˯ΎϗΪλ΃
˯ΎΑήϗ΃
á«FÉ°†≤dG á«∏ª©dÉH á≤ãdG 5^1
IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG áæ«©dG OGôaCG øe %19 ∫Éb å«M ,ák «bƒKƒe ÌcC’G áÄØdÉc IÉ°†≤dG ô¡¶j ,»°VÉ≤àdG á«∏ªY ô°UÉæY ™«ªL ÚH øe
º¡H ¿ƒ≤ãj ’ hCG (IOhófi áLQO) ¤EG IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG GƒdÉb %19 ƒëf q¿CG Éªc .(á£°Sƒàe áLQO) ¤EG %58h ,(IÒÑc áLQO) ¤EG
Éªc .(%17^6) ∫Éª°ûdGh (%18^1) Üƒæ÷ÉH ák fQÉ≤e ,(%27^5) á«Hô¨dG áØ°†dG §°Sh ‘ IÉ°†≤dÉH á≤ã∏d iƒà°ùe ≈fOCG ô¡¶j .Gk óHCG
ák ≤K πq bCG Ék æ°S ÈcC’G ¿ƒÑ«éà°ùŸG hóÑj Éªc .(%16^3) çÉfE’G äÉÑ«éà°ùŸG øe (%23^1) IÉ°†≤∏d Gk OÉ≤àfEG ÌcCG QƒcòdG ÚÑ«éà°ùŸG ¿CG
πc â«≤Hh .Ék æ°S πbC’G ÚÑ«éà°ùŸG øe %18`H ák fQÉ≤e ,IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj ’ º¡fCG hCG á≤ãdG øe π«∏b º¡jód ¿CG º¡æe %25 ∫Éb å«M ,IÉ°†≤dÉH
.IÉ°†≤dÉH á≤ãdG ádÉ°ùe ¿CÉ°ûH AGQB’G ≈∏Y IôKDƒe ÒZ πeGƒ©c πª©dG ´É£bh »ª∏©dG π«°üëàdG áLQO øe
.äGƒæ°S 3 ƒëf òæe Qhó°üdG øY âØbƒJh IÉeÉëŸG áHÉ≤f øY äQó°U á°ü°üîàe á∏›
39
5
äGÒ¨àŸG øe OóY Ö°ùM IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj ’ º¡fCÉH ¿ƒdƒ≤j øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf :(14) ºbQ ∫hó÷G
%
%
á¶aÉëŸG
23^1
QƒcP
17^0
ÚæL
16^3
çÉfEG
17^0
¢SÉHƒW
%
22^5
ΩôμdƒW
20^5
7^1
á«∏«≤∏b
20^4
Ék eÉY 12 – 9
18^5
¢ù∏HÉf
17^5
13^3
â«Ø∏°S
ôª©dG
17^6
18^9
Ék eÉY 30 – 18
24^0
ÉëjQCG
18^1
Ék eÉY 50 – 31
33^0
ˆG ΩGQ
24^9
27^5
πª©dG ´É£b
10^0
º◊ â«H
21^6
20^0
π«∏ÿG
20^3
18^1
%
%
ó≤a .áWô°ûdG É¡H Ωƒ≤J »àdG ≥«≤ëàdG äGAGôLEG º¡«∏j ,á«FÉ°†≤dG á«∏ª©dÉH á∏°üdG äGP äÉÄØdG ÚH øe ák «bƒKƒe πq bC’G ºg ¿ƒeÉëŸG ¿Éc
GƒdÉb %12 §≤a .ºcÉëŸG ΩÉeCG ¿hô¡¶j øjòdG ÚeÉëŸÉH ,á≤ã∏d ΩÉJ ÜÉ«Z hCG ,á≤ãdG øe π«Ä°V Qób º¡jód q¿CG ÚÑ«éà°ùŸG øe %35 ∫Éb
(%34) ÚÑ«éà°ùŸG øe á∏KÉ‡ áÑ°ùf .(á£°Sƒàe áLQO) ¤EG º¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG GƒdÉb %50h ,(IÒÑc áLQO) ¤EG ÚeÉëŸÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG
¿ƒ≤ãj %42 h (IÒÑc áLQO) ¤EG É¡H ¿ƒ≤ãj %18 Éªæ«H ,áWô°ûdG äGAGôLEÉH ,á≤ã∏d ΩÉJ ÜÉ«Z hCG ,á≤ãdG øe π«Ä°V Qób º¡jód q¿CG GƒdÉb
.(á£°Sƒàe áLQO) ¤EG É¡H
‘h ºcÉëª∏d …QGOE’G QOÉμdÉH ,á≤ã∏d ΩÉJ ÜÉ«Z hCG ,á≤ãdG øe π«Ä°V Qób º¡jód q¿CG GƒdÉb %25 ¤EG π°üJ áÑ°ùf q¿EÉa ,∂dP ¤EG ák aÉ°VEG
.(á£°Sƒàe áLQO) ¤EG %56 h (IÒÑc áLQO) ¤EG ºcÉëŸG QOÉμH ¿ƒ≤ãj º¡fCÉH GƒdÉb %13 ¿EÉa ,∂dP øe ¢ùμ©dG ≈∏Yh .áHÉ«ædG äGAGôLEG
.(á£°Sƒàe áLQO) ¤EG %48 h (IÒÑc áLQO) ¤EG É¡H ¿ƒ≤ãj %19 ¿EÉa ,áHÉ«ædG äGAGôLEÉH ≥∏©àj Éª«ah
...á«dÉàdG äÉÄØdÉH á≤ã∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(23) ºbQ πμ°ûdG
70
58
56
50
60
48
50
42
40
ϰϟ·
ΔΟέΩ
ΓήϴΒϛ
30
18
ϰϟ·
ΔΟέΩ
ΔτγϮΘϣ
12
19
19
13
20
10
0
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
ϱέ΍Ωϻ΍έΩΎϜϟ΍
Δσήθϟ΍Ε΍˯΍ήΟ΍
ΔΑΎϴϨϟ΍Ε΍˯΍ήΟ΍
ΓΎπϘϟ΍
40
IÉ°†≤dG ≈∏Y ¢SQÉªŸG §¨°†dG 6^1
.º¡«∏Y ¢SQÉ“ ób á«LQÉN á«fƒfÉb ÒZ äÉWƒ¨°V …CG øe IÉ°†≤dG ájÉªM AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ áeƒμ◊ÉH •ÉæŸG QhódG øª°†àj
IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf ¿CG í°ùŸG ÚÑj
q .äÉWƒ¨°†dG √òg πãŸ GƒÑ«éà°ùj ød IÉ°†≤dG ¿CG øe ócCÉàdG øª°†àj Éªc
ÈcC’G §¨°†dG .∂dòH ¿hó≤à©j ’ øjòdG ∂ÄdhCG áÑ°ùf øe ≈∏YCG ™ªàéŸG ‘ IôKDƒŸG äÉYÉª÷G øe ójó©dG πÑb øe •ƒ¨°V ¤EG ¿ƒ°Vô©àj
¢ù∏éŸG πÑb øe äÉWƒ¨°V ¤EG ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CG Qƒ¡ª÷G øe %56 iôj å«M ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ±ôW øe »JCÉj ¬fhôj Éªc
:á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQO ¤EG IÉ°†≤dG ≈∏Y Ék Wƒ¨°V ¢SQÉ“ á«dÉàdG äÉYÉª÷G ¿CG ¿hó≤à©j %50 ¿CG Éªc .á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQO ¤EG
q¿CG %48 ‹GƒM ó≤à©j Éªc .á«æeC’G Iõ¡LC’Gh ,AÉbó°UC’Gh ,ÜQÉbC’Gh ,¢UÉÿG ´É£≤dG øe PƒØædG ÜÉë°UCGh ,ák ÑJôe ≈∏YC’G IÉ°†≤dG
¢ù∏éŸG AÉ°†YCG πÑb øe »JCÉj §¨°†dG Gòg πãe q¿CÉH ¿ƒæeDƒj %44h ,ÚeÉëŸG πÑb øe á«fƒfÉb ÒZ äÉWƒ¨°V ¤EG ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG
.»æ«£°ù∏ØdG »©jô°ûàdG
?á«dÉàdG äÉYÉª÷G πÑb øe º¡JGQGôb ‘ ÒKCÉà∏d §¨°V ¤EG ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CG ó≤à©J ióe …CG ¤EG :(24) ºbQ πμ°ûdG
35
31
30
29
27
27
27
26
25
25
25
26
25
23
22
20
18
15
14
10
5
0
ϲόϳήθΘϟ΍βϠΠϤϟ΍˯Ύπϋ΃
Ε΍˯΍ήΟ·ΝέΎΧϦϴϣΎΤϤϟ΍
ϯϮϋΪϟ΍
ϑέΎόϤϟ΍ϭΏέΎϗϷ΍
˯ΎϗΪλϷ΍ϭ
ιΎΨϟ΍ωΎτϘϟ΍ϲϓϥϭάϔϨΘϤϟ΍
˯ΎπϘϟ΍βϠΠϣ˯Ύπϋ΃
ϰϠϋϷ΍
ΔΟέΩϰϠϋϷ΍ΓΎπϘϟ΍
IÉ°†≤dG q¿CG º¡æe á«ÑdÉ¨dG øeDƒJ ,á«fƒfÉb ÒZ äÉWƒ¨°V ¤EG Ók ©a ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG ∂ÄdhCG ÚH øe
’ IÉ°†≤dG q¿CG ¿hócDƒj IÉ°†≤dG ≈∏Y ¢SQÉ“ äÉWƒ¨°V ∑Éæg q¿CG ¿hôj øe ÚH øe %6 øe πq bCG .§¨°†dG øe ´ƒædG Gòg ™e ¿ƒHhÉéàj
.√ÓYCG áLQóŸG äÉYÉª÷G øe …Cx G øe §¨°†dG ™e ¿ƒHhÉéàj
...á«dÉàdG äÉYÉª÷G πÑb øe ¬d ¿ƒ°Vô©àj …òdG §¨°†dG ™e ¿ƒHhÉéàj IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j øe áÑ°ùf :(25) ºbQ πμ°ûdG
50
47
42
42
42
42
42
42
45
40
35
24
26
24
27
28
30
30
25
20
16
15
10
ΔΟέΩϰϟ·
ΓήϴΒϛ
5
ΔΟέΩϰϟ·
ΔτγϮΘϣ
0
z
ΝέΎΧϦϴϣΎΤϤϟ΍
ϯϮϋΪϟ΍Ε΍˯΍ήΟ·
41
βϠΠϤϟ΍˯Ύπϋ΃
ϲόϳήθΘϟ΍
ΏέΎϗϷ΍
ϑέΎόϤϟ΍ϭ
˯ΎϗΪλϷ΍ϭ
ϲϓϥϭάϔϨΘϤϟ΍
ιΎΨϟ΍ωΎτϘϟ΍
βϠΠϣ˯Ύπϋ΃
ϰϠϋϷ΍˯ΎπϘϟ΍
ϰϠϋϷ΍ΓΎπϘϟ΍
ΔΟέΩ
(»°VÉ≤dG) áæ¡e ƒëf äÉ¡LƒàdG 7^1
óæY Ék fCÉ°T ™aQC’G »g »°VÉ≤∏d á«YÉªàLE’G áfÉμŸG q¿CG í°ùŸG ô¡¶j å«M ,ΩGÎME’G øe ÒãμH AÉ°†≤dG áæ¡e ¤EG ¿ƒ«æ«£°ù∏ØdG ô¶æj
:‹ÉàdG ¬æ«Ñj Ée ƒgh ,iôNC’G ø¡ŸG ™e É¡àfQÉ≤e
.í°ùŸG ‘ áLQóe ø¡e ™Ñ°S ÚH øe áLQO ≈∏YCG (»°VÉb) áæ¡e Gƒëæe ÚÑ«éà°ùŸG øe %24 ‹GƒM •
áæ¡e áãdÉãdG áLQódG ‘ ÉgÓJh ,≈∏YC’G áLQódG ÚÑ«éà°ùŸG øe %21 É¡ëæe å«M ,Ò¨°U ¥QÉØH ák «fÉK (ÒØ°S) áæ¡e äAÉL •
.≈∏YC’G áLQódG ÚÑ«éà°ùŸG øe %18 É¡ëæe »àdG (ßaÉfi)
.%13`H ák °ùeÉN (»©eÉL PÉà°SCG) áæ¡e ºK øeh ,%15 ≈∏Y É¡dƒ°üëH á©HGôdG áÑJôŸG ‘ (IQGRh π«ch) áæ¡e äAÉLh •
%6 ≈∏Y Éª¡dƒ°üëH Ö«JÎdG IôNDƒe ‘ ÚJó«©H ÉJAÉL ,™«aQ »æeCG ∫hDƒ°ùe áæ¡eh ,á«eƒμM á°ù°SDƒe ‘ ΩÉY ôjóe áæ¡e q¿CG Éªc •
.Ö«JÎdÉH %4h
á«aGô¨÷G ≥WÉæŸG ÚH áfQÉ≤ŸG óæY ¬fEÉa ∂dP ™eh ,äÉ¶aÉëŸG πc ÚH øe »°VÉ≤dG áæ¡Ÿ π°†aC’G º««≤àdG â«Ø∏°S á¶aÉfi âëæe ó≤d
πeGƒ©dG ¿EG .§°SƒdGh ∫Éª°ûdG ™e áfQÉ≤ŸÉH »°VÉ≤dG áæ¡e ƒëf á«HÉéjEG ÌcCG GƒfÉc Üƒæ÷G á≤£æe øe ÚÑ«éà°ùŸG ¿EÉa ,ΩÉY πμ°ûH
áæ¡e ƒëf äÉ¡LƒàdG ≈∏Y á«ªgCG hP ÒKCÉJ É¡d øμj ⁄ πª©dG ´É£bh ,»YÉªàLE’G ´ƒædGh ,»ª«∏©àdG π«°üëàdG iƒà°ùeh ,ø°ùdÉc ,iôNC’G
.»°VÉ≤dG
ø¡e ™Ñ°S ÚH øe ≈∏YC’G áfÉμŸG »°VÉ≤dG áæ¡e ¿ƒëæÁ øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf :(15) ºbQ ∫hó÷G
%
%
á¶aÉëŸG
22^9
QƒcP
22^3
ÚæL
24^8
çÉfEG
23^3
¢SÉHƒW
%
15^0
ΩôμdƒW
25^8
17^9
á«∏«≤∏b
21^9
Ék eÉY 12 – 9
25^7
¢ù∏HÉf
23^0
40^0
â«Ø∏°S
ôª©dG
23^3
17^2
ÉëjQCG
24^2
Ék eÉY 30 – 18
Ék eÉY 50 – 31
14^2
ˆG ΩGQ
26^3
14^7
πª©dG ´É£b
40^3
º◊ â«H
22^7
26^7
π«∏ÿG
23^2
29^9
%
22^3
%
IÉ°†≤dGh »YÉªàLE’G ´ƒædG 8^1
∑Éæg ¢ù«d ¬fCG ÚÑ«éà°ùŸG øe %54 ‹GƒM ôcP ó≤a .I/»°VÉ≤∏d (»YÉªàLE’G ´ƒædG) å«M øe π«°†ØJ º¡jód ¢ù«d Ú«æ«£°ù∏ØdG á«ÑdÉZ
ÚÑ«éà°ùŸG å∏K ‹GƒM ¿CG á≤«≤M ¿CÉ°T øe π∏≤j ’ ∂dP ¿CG ÒZ .≈ãfCG ΩCG ôcP ¢VÉb ΩÉeCG ô¶æoJ º¡à«°†b âfÉc Ak Gƒ°S º¡d áÑ°ùædÉH á«ªgCG
k øe ÌcCG ≈ãfCG ¢VÉb º¡à«°†b ‘ ô¶æJ ¿CG ¿ƒ∏°†Øj (%10) â¨∏H ô¨°UCG á«∏bCG ¿CGh ,≈ãfCG ¢VÉb ≈∏Y Gk ôcP ¢VÉb k ¿ƒ∏°†Øj
.GôcP ¢VÉb
42
I/»°VÉ≤∏d »YÉªàL’G ´ƒædG Ö°ùM IÉ°†≤dG π«°†ØJ :(26) ºbQ πμ°ûdG
3
10
54
34
ϕήϓϻ
έϮϛΫϦϴϣΎΤϣ
ΙΎϧ·ϦϴϣΎΤϣ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
ÅLÉØŸG ÒZ øe .»YÉªàLE’G ´ƒædG ¤EG õμJôŸG π«°†ØàdG ôjÈàd ÚHƒéà°ùŸG πÑb øe É¡MGQOEG ” »àdG ÜÉÑ°SC’G ‹ÉàdG ∫hó÷G ¢üî∏j
¿CG å«M ,çÉfE’Gh QƒcòdG IÉ°†≤dG øe πc ¤EG ™ªàéŸG OGôaCG É¡H ô¶æj »àdG á≤jô£dG ≈∏Y ôKDƒJ AÉ°ùædGh ∫ÉLô∏d á«£ªædG Qƒ°üdG ¿CG
,ÚdÉ©ah ,ÚjQGOEGh ,Ú«fÓ≤Yh ,Úª°SÉMh ,AÉjƒbCG)`c ºgô¡¶J »àdG ∫ÉLôdÉH á£ÑJôŸG á«HÉéjE’G á«£ªædG Qƒ°üdG øe ÈcCG OóY ∑Éæg
øe ádƒ¡°S ÌcCGh ,á«ØWÉY ,á¡jõf) É¡fCG ≈∏Y ICGôŸG ô¡¶J »àdGh AÉ°ùædÉH á£ÑJôŸG á«HÉéjE’G á«£ªædG Qƒ°üdG ∂∏J øe (Ú∏gDƒeh
ÒZh ,äÉØ«©°V ,äÉ°Vôë ,äÉ«ØWÉY)`c AÉ°ùædG ƒëf ÌcCG á¡Lƒe á«Ñ∏°ùdG á«£ªædG Qƒ°üdG hóÑJ Éªæ«H .(ÖWÉîàdGh ∫ƒ°UƒdG å«M
çÉfE’G äÉ«°VÉ≤dG ídÉ°U ÒZ ‘ iôNCG á«°†b .(ÚØWÉ©àe ÒZh ,AÉ°ùæ∏d ÚªgÉa ÒZ)`c º¡d ô¶æjo øjòdG ∫ÉLôdG øe ÌcCG (äÉ«fÓ≤Y
.AÉ°†≤dG á°SQÉ‡ øe AÉ°ùædG ™æÁ øjódG ¿CG A’Dƒg ó≤à©j å«M ,øjódG É¡H ¢†©ÑdG ô°ùØj »àdG á≤jô£dG ‘ πãªàJ Oó°üdG Gòg ‘
»YÉªàL’G ´ƒædG ≈∏Y õμJôŸG π«°†ØàdG ôjÈàd áeó≤ŸG ÜÉÑ°SC’G :(16) ºbQ ∫hó÷G
AÉ°ùædG äÓ«°†ØJ
.≥◊G ¥É≤MEG ≈∏Y Ik Qób ÌcCG AÉ°ùædG
.AÉ°ùædG øe øgGƒ°S º¡a ≈∏Y IQób ÌcCG AÉ°ùædG
.Ék ØWÉ©J ÌcCG AÉ°ùædG
.ák dƒ¡°S ÌcCG AÉ°ùædG áÑWÉfl
.äÓgDƒe Ék °†jCG AÉ°ùædG
∫ÉLôdG äÓ«°†ØJ
•
•
•
•
•
.ák «ØWÉY πbCG ∫ÉLôdG
.AÉ°ùædG øe ák «fÓ≤Y ÌcCG ∫ÉLôdG
.Ék ª°ùM ÌcCGh iƒbCG ∫ÉLôdG
.π°†aCG á≤jô£H ∫ÉLôdG øe ºgGƒ°S ¿ƒª¡Øj ∫ÉLôdG
.á«dÉ©a ÌcCGh π°†aCG ¿ƒjQGOEG ∫ÉLôdG
.AÉ°ùæ∏d ≥◊G äGP íæÁ ’h ,AÉ°†≤dG ‹ƒJ ‘ ≥◊G ∫ÉLôdG íæÁ øjódG
.§¨°†dGh äGójó¡à∏d ák °VôY ÌcCG AÉ°ùædG
.AÉ°ùf äÉ«°VÉb OƒLƒH ™ª°ùf ⁄
.≥◊G ¥É≤MEG ≈∏Y IQób ÌcCG ∫ÉLôdG
•
•
•
•
•
•
•
•
•
,ôª©dGh ,»YÉªàLE’G ´ƒædÉc ,iôNCG ájOÉ°üàbEG-á«YÉªàLEG πeGƒ©H ôKCÉàJ çÉfE’G äÉ«°VÉ≤dGh QƒcòdG IÉ°†≤dG ƒëf äÉ¡LƒàdG q¿EÉa ∂dòc
.Ö«éà°ùª∏d »ª∏©dG π«°üëàdG áLQOh
.(%32 πHÉ≤e %36) ≈ãfCG ¢VÉb
m ΩÉeCG »°VÉ≤àdG øe ÌcCG Gk ôcP ¢VÉb ΩÉeCG »°VÉ≤àdG ¿ƒ∏°†Øj ø‡ ∫ÉLôdG øe ÈcCG áÑ°ùf ∑Éæg
.(%6 πHÉ≤e %14) ôcP ¢VÉb ΩÉeCG »°VÉ≤àdG øe ÌcCG ≈ãfCG ¢VÉb ΩÉeCG »°VÉ≤àdG ø∏°†Øj AÉ°ùædG øe ÈcCG áÑ°ùf
.(%49 πHÉ≤e %51) I/»°VÉ≤∏d »YÉªàLE’G ´ƒædG ¢SÉ°SCG ≈∏Y Ghõ«q Á ⁄ AÉ°ùædGh ∫ÉLôdG á«ÑdÉZ ¿CG ÒZ
.Üƒæ÷Gh §°SƒdG ‘ ¬æe áØ°†dG ∫Éª°T ‘ ≈∏YCG á«°VÉ≤dG ≈∏Y »°VÉ≤dG π«°†ØJ áLQO q¿EG
43
•
•
•
•
¿ƒ∏°†Øj º¡fCÉH GhôcP á«ª«∏©àdG äÉÄØdG ™«ªL å∏K øe Ók «∏b ÌcCG q¿CG å«M ,QƒcòdG IÉ°†≤dG ¿ƒ∏°†Øj øjòdG ∂ÄdhC’ áÑ°ùædÉH Éª¡oe Ók eÉY º«∏©àdG Èà©j ’
k ≈∏Y Gk ôcP ¢VÉb
π«°üëàdG …hP ÚH ¢†Øîæj ÚM ‘ ,§°SƒàŸG »ª«∏©àdG π«°üëàdG …hP ÚH »°VÉ≤dG ≈∏Y á«°VÉ≤dG π«°†ØJ OGOõj Éªæ«H .≈ãfCG ¢VÉb
∫Éb å«M ,IÉ°†≤∏d »YÉªàLE’G ´ƒædÉH Ék eÉªàgG πbC’G º¡fCG ≈∏Y ÚeÉ©d á«ª«∏©àdG É¡›GôH óà“ »àdG äÉ«∏μdG »éjôN ¿CG ô¡Xh ,≈∏YC’Gh πbC’G »ª«∏©àdG
á°SQóŸG IOÉ¡°T »∏eÉM ÚH %48h ,¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO »∏eÉM ÚH %54 ák fQÉ≤e ,»YÉªàLE’G I/»°VÉ≤dG ´ƒæd Ú©e π«°†ØJ º¡jód ¢ù«d ¬fCG º¡æe %62
.(»eƒμ◊G ÒZ) »∏YC’G ´É£≤dG ‘ Ú∏eÉ©dG iód ¬æe áeƒμ◊G »ØXƒe ÚH ≈∏YCG QƒcòdG IÉ°†≤dG π«°†ØJ q¿CG âØ∏ŸG øe .á«FGóàH’G
äGÒ¨àŸG øe OóY Ö°ùM QƒcP IÉ°†b ¿ƒ∏°†Øj º¡fCG ¿ƒdƒ≤j øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf :(17) ºbQ ∫hó÷G
%
%
á¶aÉëŸG
35^7
QƒcP
38^5
ÚæL
31^5
çÉfEG
26^7
¢SÉHƒW
%
38^8
ΩôμdƒW
33^3
28^6
á«∏«≤∏b
34^4
Ék eÉY 12 – 9
37^2
¢ù∏HÉf
35^1
56^7
â«Ø∏°S
ôª©dG
37^9
27^6
ÉëjQCG
29^9
Ék eÉY 30 – 18
Ék eÉY 50 – 31
33^5
ˆG ΩGQ
33^1
32^6
πª©dG ´É£b
28^2
º◊ â«H
40^5
28^1
π«∏ÿG
34^2
28^1
%
37^7
%
ÚeÉëŸG º««≤J 9^1
áLQóH ¿ƒ©àªàj ÚeÉëŸG q¿CG (IÒÑc áLQO ¤EG) ¿hó≤à©j %17 ‹GƒM .ÚeÉëŸG AGOCG ¿CÉ°ûH á£∏àîŸG ôYÉ°ûŸG á«dÉàdG äÉfÉ«ÑdG ócDƒJ
,IAÉØμdG √ò¡H ¿ƒ©àªàj ÚeÉëŸG q¿CG (á£°Sƒàe áLQO ¤EG) %61 ó≤à©j Éªc .ºcÉëŸG ΩÉeCG º¡«∏cƒe π«ãªàd áeRÓdG IAÉØμdG øe á«aÉc
.¥ÓWE’G ≈∏Y IAÉØc …CÉH ¿ƒ©àªàj ’ ¿ƒeÉëŸG ¿CG ¿hó≤à©j %5h ,(á∏«∏b áLQO ¤EG) ∂dP %13 ó≤à©j ∂dP øe ¢ùμ©dG ≈∏Yh
?ºcÉëŸG ΩÉeCG º¡«∏cƒe π«ãªàd áeRÓdG IAÉØμdG º¡jód ÚeÉëŸG ¿CG ó≤à©J áLQO …CG ¤EG :(27) ºbQ πμ°ûdG
5
3
17
13
ϰϠϋΓ˯ΎϔϜϟΎΑϥϮόΘϤΘϳϻ
ϕϼσϻ΍
ϑήϋ΃ϻ
61
44
’ º¡fCG hCG IOhófi á≤jô£H ∂dòH ¿ƒeƒ≤j º¡fCG »g áHÉLE’G q¿CG %30 ó≤à©j ,áfÉeCÉH º¡«∏cƒe π«ãªàH ¿ƒeÉëŸG Ωƒ≤j ¿Éc Ée GPEG ∫ƒMh
ÚeÉëŸG ¿CG ¿hó≤à©j §≤a %17 .(á£°Sƒàe áLQO ¤EG) áfÉeCÉH º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG ¿CG %50 ó≤à©jh .¥ÓWE’G ≈∏Y ∂dòH ¿ƒeƒ≤j
.(IÒÑc áLQO ¤EG) ∂dòH ¿ƒeƒ≤j
?áfÉeCÉH º¡«∏cƒe π«ãªàH ¿ƒeƒ≤j ÚeÉëŸG ¿CG ó≤à©J áLQO …CG ¤EG :(28) πμ°ûdG
5
17
11
18
ϢϬϴϠϛϮϣϥϮϠΜϤϳϻ
ϕϼσϻ΍ϰϠϋ
ϑήϋ΃ϻ
50
ÜÉ©JC’G ¿CÉH ¿hôj §≤a ÚÑ«éà°ùŸG ¢ùªN Éªæ«H ,(á©ØJôe) hCG (Gk óL ál ©ØJôe) ÚeÉëŸG ÜÉ©JCG q¿CG (%66) ÚÑ«éà°ùŸG á«ÑdÉZ ô©°ûjh
.(Gk óL á°†Øîæe) hCG (á°†Øîæe) É¡fCG ¿hó≤à©j %2 ‹GƒMh ,áÑ°SÉæe
?»g πg ,ÚeÉëŸG QƒLCG-ÜÉ©JCG ∞°üJ ∞«c :(29) πμ°ûdG
11.2
2
΍˱ΪΟ˲ΔόϔΗήϣ
ΔόϔΗήϣ
20
ΔπϔΨϨϣΔπϔΨϨϣ
΍˱ΪΟ
ϑήϋ΃ϻ
66
:äÉYGõædG ájƒ°ùàd AÉ°†≤dG Aƒé∏d OGó©à°SE’G 10^1
¤EG Aƒé∏d ¿hó©à°ùe º¡fCG ÚÑ«éà°ùŸG øe %71 ∫Éb ó≤a ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¤EG Aƒé∏d ºgOGó©à°SEG øY ¿ƒHô©j ÚÑ«éà°ùŸG á«ÑdÉZ
øe ÌcCG ¿CG ô£ÿG ¢SƒbÉf ¥ój Ée ¿CG ÒZ .±ÓN ájƒ°ùJ ‘ º¡≤M ÚeCÉJ º¡«∏Y Ú©àj ¬fCG Ghô©°T GPEG CGóÑŸG å«M øe á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG
.∂dP øe Ú≤KGh ÒZ %8 ‹GƒM q¿CGh ,äÉaÓÿG ájƒ°ùJ ¢Vô¨d »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d GhCÉé∏j ød º¡fCG ¿ƒdƒ≤j ÚÑ«éà°ùŸG ¢ùªN
45
äÉYGõædG ájƒ°ùàd AÉ°†≤∏d CÉé∏J πg ,kÉ≤M ∂jód ¿CG âª∏Y GPEG :(30) πμ°ûdG
8
˯ΎπϘϠϟ΄Πϟ΄γ
21
˯ΎπϘϠϟ΄Πϟ΃Ϧϟ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
71
‹ÉàdG ∫hó÷G ÚÑj
q Éªc .Ú«æ«£°ù∏ØdG iód ¬à«ªgCG ióe ∫ƒM ΩÉ°ù≤fE’G ô°ùØJ
q á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf ôcòdG á≤HÉ°ùdG äÉ¡LƒàdG q¿EG
Gòg º¡jód ¢ù«d øjòdG ∂ÄdhCGh ,äÉYGõædG ájƒ°ùàd AÉ°†≤∏d Aƒé∏d OGó©à°SE’G º¡jód øjòdG ∂ÄdhCG ¢†©H É¡H ™aO »àdG ÜÉÑ°SC’G ¢†©H
á«ª∏°S á≤jôW √òg q¿CÉH äÉaÓN ájƒ°ùàd ºcÉëŸG ¤EG ¿hCÉé∏j ±ƒ°S º¡fCG ¿ƒdƒ≤j øjòdG ¢SÉædG á«ÑdÉZ ô©°ûj á«MÉf øªa .OGó©à°SE’G
º¡bƒ≤M IOÉYEG ≈∏Y Gk QOÉb ¿ƒμj ød ΩÉ¶ædG q¿CÉH ¿hô©°ûj ºcÉëŸG ¤EG Aƒé∏d øjó©à°ùŸG ÒZ q¿EÉa ,∂dP ¢ùμY ≈∏Yh .äÉaÓÿG ájƒ°ùàd
.¬jõf ÒZh ó°SÉa ΩÉ¶ædG ¿CG º¡æe Òãc iôjh ,áØ∏μeh Gk óL á∏jƒW á«∏ª©dG q¿CG ¿hô©°ûj º¡fCG Éªc .º¡d á«fƒfÉ≤dG
äÉYGõædG ájƒ°ùàd ºcÉëŸG ¤G Aƒé∏d øY ´ÉæàeE’G hCG ¬LƒàdG ÜÉÑ°SCG :(18) ºbQ ∫hó÷G
AÉ°†≤∏d CÉ÷G ød
.ºcÉëŸÉH á≤K óLƒJ ’
.»bƒ≤M á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG øeDƒJ ød
.Ók jƒW Ék àbh á«∏ª©dG ¥ô¨à°ùJ
.Gk óL áØ∏μe á«∏ª©dG
.á«Hƒ°ùfih OÉ°ùa óLƒj
kÓM øeq Dƒà°Sh Ik ô°TÉÑe ÌcCG ájôFÉ°û©dG πFÉ°SƒdG
.±GôWC’G πμd
.§≤a äÉYGõædG Rõ©J ±ƒ°S ºcÉëŸG
.ºcÉfi ¿hO ƒØ©dG ≈∏Y IQó≤dÉH ≈∏ëàf ¿CG Éæ«∏Y
AÉ°†≤∏d CÉ÷G ±ƒ°S
•
•
•
•
•
•
•
•
.äÉaÓÿG ájƒ°ùàd Ió«MƒdG á≤jô£dG
.π°†aC’G á≤jô£dG ƒg ¿ƒfÉ≤dG
.∫Éà≤dGh ∞æ©dG øY OÉ©àHE’G
.á«ª∏°S ¥ôW ¤EG Aƒé∏dG
.πcÉ°ûŸG πM ‘ ádƒîŸG Ió«MƒdG á¡÷G »g ºcÉëŸG
.øeC’Gh ádGó©∏d Ék °SÉªàdEG
.ádÉ©a hCG ádOÉY â°ù«d á«ª°SôdG ÒZ – ájôFÉ°û©dG πFÉ°SƒdG
.á«fƒfÉb á«∏ªY ∑Éægh íl °VGh ¿ƒfÉ≤dG
.¿ÉÑ°ù◊ÉH ±GôWC’G ™«ªL òNCÉj ¿ƒfÉ≤dG
.¿ƒfÉ≤dG IOÉ«°S õjõ©àd
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ájOÉ°üàbE’G-á«YÉªàLE’G á«Ø∏ÿG ÚHh äÉYGõædG ájƒ°ùàd á«FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d Aƒé∏d OGó©à°SE’G ÚH ábÓY ∑Éæg q¿CG èFÉàædG ÚÑJ
q Éªc
.ÚÑ«éà°ùª∏d
.(%68) AÉ°ùædG øe (%75) ºcÉëŸG ¤EG Aƒé∏d Gk OGó©à°SEG ÌcCG ∫ÉLôdG •
¤EG Aƒé∏d ÈcCG OGó©à°SEG º¡jód ≈∏YC’G »ª∏©dG π«°üëàdG …hP ÚÑ«éà°ùŸG ¿CG å«M ,»ª∏©dG π«°üëàdG iƒà°ùÃ ∂dP ≥∏©àj •
™°ùJ øY πq ≤J IóŸ Gƒª∏©J ø‡ %65h Ú«eC’G øe %64 ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y .º∏©∏d Ók «°ü– πbC’G ∂ÄdhCG øe á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG
á«∏c ‘ º«∏©àdG øe Úàæ°S ≈∏Y Ú∏°UÉ◊G ÚH øe %76`H ák fQÉ≤e ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¤EG ¬Lƒà∏d Gk OGó©à°SEG ¿hóÑj äGƒæ°S
.¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO ≈∏Y Ú∏°UÉ◊G ÚH øe %72h ,á£°Sƒàe
46
ák fQÉ≤e ,(%67) »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d ¿hCÉé∏«°S º¡fCÉH ∫ƒ≤∏d Gk OGó©à°SEG πbCG á«Hô¨dG áØ°†dG §°Sh ¿Éμ°S øe ¿ƒÑ«éà°ùŸG hóÑj •
.(%76) ∫Éª°ûdGh (%71) Üƒæ÷ÉH
á£∏°ù∏d ¿ƒÄé∏«°S º¡fCÉH ∫ƒ≤∏d Ók «e πq bCG Ék æ°S ÈcC’G ¿ƒÑ«éà°ùŸG hóÑj å«M ,Oó°üdG Gòg ‘ á«ªgCG ¬d ôª©dG πeÉY q¿EÉa ∂dòc •
.Ék æ°S ô¨°UC’G ÚÑ«éà°ùŸG ÚH %75`H ák fQÉ≤e ,(%62) á«FÉ°†≤dG
äGÒ¨àŸG øe OóY Ö°ùM á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¤EG Aƒé∏d øjó©à°ùŸG ÚÑ«éà°ùª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(19) ºbQ ∫hó÷G
%
%
á¶aÉëŸG
75^0
QƒcP
81^5
ÚæL
68^0
çÉfEG
50^0
¢SÉHƒW
%
82^5
ΩôμdƒW
67^6
64^3
á«∏«≤∏b
72^6
Ék eÉY 12 – 9
75^0
¢ù∏HÉf
73^2
70^0
â«Ø∏°S
ôª©dG
75^5
51^7
ÉëjQCG
70^6
Ék eÉY 30 – 18
Ék eÉY 50 – 31
69^5
ˆG ΩGQ
61^9
66^8
πª©dG ´É£b
64^1
º◊ â«H
76^6
67^7
π«∏ÿG
75^9
71^0
%
75^4
%
:‹ÉàdG πμ°ûdG ∂dP ÚÑj
q Éªc ,ºcÉëŸG ΩÉeCG IOÉ¡°û∏d º¡FÉYóà°SEG ƒëf ÚÑ«éà°ùŸG äÉgÉŒEG ≈∏Y äÉYõædG ¢ùØf ≥Ñ£æJ Éªc
?≥aGƒà°S πg ,áªμëŸG ‘ ó¡°ûJ ¿CG ∂æe Ö∏Wo GPEG :(31) πμ°ûdG
4%
13%
ΔϤϜΤϤϟ΍ϲϓΪϬη΄γ
ΔϤϜΤϤϟ΍ϲϓΪϬη΃Ϧϟ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
83%
47
Ú°VÉ≤àŸGh ºcÉëŸG »eóîà°ùe äGÈN .2
Ú©LGôªc »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d Gƒ¡LƒJ º¡fCG Gƒæ∏YCG øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG øe á«æWh áæ«Y øe IÉ≤à°ùŸG äÉfÉ«Ñ∏d Gk õLƒe Ék Ø°Uh ‹ÉàdG Aõ÷G Ωq ó≤j
Ék Ñ«éà°ùe 77) Ú°VÉ≤àŸG hCG (≈°übCG óëc Ék Ñ«éà°ùe 150) Ú©LGôŸG øe Ò¨°üdG Oó©dG .Ú°VÉ≤àªc hCG (»°VÉ≤àdG á«∏ªY QÉWEG êQÉN)
èeq óJ ±ƒ°S á«dÉ◊G äÉfÉ«ÑdG ¿CG ÒZ .äÉLÉàæà°SE’G ‘ á¨dÉÑe ájCG ¿hóHh Qò◊G øe ÒãμH äÉfÉ«ÑdG Ωóîà°ùf ÉæfCG ≈∏Y πdój (≈°übCG óëc
±ƒ°Sh .ák ∏HÉ≤e 345 øe ¿ƒμàJ áæ«Y ™e ,§≤a Ú°VÉ≤àŸGh Ú©LGôŸG ±ó¡à°SEG ¢UÉN í°ùe øe É¡«∏Y ∫ƒ°ü◊G iôL »àdG äÉfÉ«ÑdG ‘
.Ú°VÉ≤àŸGh Ú©LGôŸÉH ¢UÉÿG í°ùŸÉH ¢UÉÿG ôjô≤àdG ‘ π°üØe π«∏– Ëó≤J ºàj
q
Ú©LGôŸG äGÈN 1^2
ΩÉY πμ°ûH ºcÉëŸG äÉeóN ∫Éª©à°SEG •
¢ùªÿG äGƒæ°ùdG ∫ÓN πbC’G ≈∏Y á«bQƒdG äÓeÉ©ŸG ´GƒfCG óMCG AGôLE’ ºcÉfi á«æWƒdG áæ«©dG ‘ ÚÑ«éà°ùŸG øe %15 øe πq bCG QGR
‘ äAÉLh .¬«∏Y ∫ƒ°üë∏d áªμëŸG GhQGR º¡fCG ÚÑ«éà°ùŸG øe %10 ∫Éb å«M ,(ádÉch) êPƒ‰ ≈∏Y Ö∏W áÑ°ùf ≈∏YCG âfÉc óbh ,á≤HÉ°ùdG
IOÉ¡°Th ,º°ù≤dÉH ´ƒØ°ûe íjô°üJ ,∞∏e ï°ùf ,á«dó©dG ádÉØμdG) êPÉ‰ ºcÉëŸG »©LGôe ÚH É¡d êÉ«àME’G áÑ°ùf å«M øe á«fÉãdG áÑJôŸG
´GójEG IOÉ©à°SEGh áªμfi QGôb ï°ùf âfÉc Éªæ«H ,É¡«∏Y ∫ƒ°ü◊G πLCG øe ºcÉëŸG ¤EG ÚÑ«éà°ùŸG øe %3 ¬LƒJ »àdGh ,(á«eƒμfi ΩóY
.%2 øY π≤J áÑ°ùæH ,ÉYƒ«°T πbC’G äÉeóÿG
(º©f ¿ƒÑ«éj %) ?á«dÉàdG äÉeóÿG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ¢Vô¨d ∂°ùØæH áªμfi äQR πg :(32) πμ°ûdG
1
ΕΎϧΎϣ΃ω΍Ϊϳ·ϭ΃Ω΍ΩήΘγ΍
2
ϢϜΣέ΍ήϗήϳϮμΗ
3
ΔϴϣϮϜΤϣϡΪϋ
3
ϢδϘΑωϮϔθϣ΢ϳήμΗ
3
ϒϠϣήϳϮμΗ
3
ΔϴϟΪϋΔϟΎϔϛ
10
12
10
ΔϟΎ˰˰ϛϭ
8
6
4
2
0
Ú©LGôŸG ™jRƒJ 2^2
:ºcÉëŸG äÉeóN »eóîà°ùe ¿CÉ°ûH »∏j Ée êÉàæà°SEG ÉææμÁ ‹ÉàdG ∫hó÷G ¤EG ô¶ædÉH
‘ %8^8) iôNC’G ≥WÉæŸG ‘ º¡àÑ°ùf øe ≈∏YCG âfÉc (%13^2) ∫Éª°ûdG ‘ (ádÉch) ≈∏Y Gƒ∏°üM øjòdG ∂ÄdhCG áÑ°ùf q¿EG
.(Üƒæ÷G ‘ %6^2h ,§°SƒdG
¢ùØf ≈∏Y Gƒ∏°üM øe ±É©°VCG áKÓK øe ÌcCG ¿Éc (%14^9) QƒcòdG øe (ájQhO ádÉch) ≈∏Y Gƒ∏°üM øjòdG ∂ÄdhCG áÑ°ùf ¿EG
.(%5^3) AÉ°ùædG øe ìPƒªædG
.º«∏©à∏d Ók «°ü– πbC’G ∂ÄdhCG øe äÉeóN ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d Ók «e ÌcCG ¿hóÑj º«∏©à∏d Ók «°ü– ÌcC’G ¢UÉî°TC’G ¿EG
.Ék æ°S ô¨°UC’G ÚÑ«éà°ùŸG øe äÉeóN ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d Ók «e ÌcCG ¿hóÑj Ék æ°S ÈcC’G ¿ƒÑ«éà°ùŸG
•
•
•
•
48
äGÒ¨àŸG øe OóY Ö°ùM (ájQhO ádÉch) êPƒ‰ ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d ºcÉëŸG GhQGR º¡fCG GƒdÉb øjòdG ÚÑ«éà°ùª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(20) ºbQ ∫hó÷G
%
%
á¶aÉëŸG
14^9
QƒcP
8^5
ÚæL
5^3
çÉfEG
10^0
¢SÉHƒW
%
12^5
ΩôμdƒW
7^6
17^9
á«∏«≤∏b
9^2
Ék eÉY 12 – 9
18^4
¢ù∏HÉf
16^2
3^3
â«Ø∏°S
ôª©dG
13^2
17^2
ÉëjQCG
12^9
Ék eÉY 30 – 18
Ék eÉY 50 – 31
7^3
ˆG ΩGQ
15^6
8^8
πª©dG ´É£b
2^6
º◊ â«H
14^4
7^3
π«∏ÿG
16^0
6^2
%
4^5
%
:(»°VÉ≤àdG QÉWEG êQÉN) ºcÉëŸG »©LGôe á«Ø∏N á«dÉàdG èFÉàædG ÚÑJ
q
.(çÉfE’G øe %27 πHÉ≤e %73) QƒcòdG øe ºg ºcÉëŸG »©LGôe á«ÑdÉZ •
øe ΩGƒYCG áà°S øe πbCG ≈∏Y Ú∏°UÉM %10 ,Ú«eCG %5) πbCG hCG º«∏©àdG øe Ék eÉY 12 ≈∏Y Gƒ∏°üM (%63) ºcÉëŸG »©LGôe á«ÑdÉZ •
≈∏Y Gƒ∏°üM ó≤a (%37) á«≤ÑdG ÉeCGh .(…ƒfÉãdG º«∏©àdG Gƒ∏ªcCG %29h ,πbCG hCG º«∏©àdG øe ΩGƒYCG Iô°ûY ≈∏Y Ú∏°UÉM %19 ,º«∏©àdG
.¢SƒjQƒdÉμÑdG IOÉ¡°T »∏eÉM øe º¡à«ÑdÉZ ,º«∏©àdG øe Ék eÉY ô°ûY »æKG øe ÌcCG
.(ÉëjQCGh ˆG ΩGQ) §°SƒdG øe %19h ,Üƒæ÷G øe %25 Éªæ«H ,∫Éª°ûdG ¿Éμ°S øe ºg ºcÉëŸG »©LGôe øe %56 ‹GƒM •
:äÉeóÿG º««≤J 3^2
:áeó≤ŸG äÉeóÿG º««≤J øY IQƒ°U »£©J á«dÉàdG äÉfÉ«ÑdG
∫Éb Éªæ«H ,(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) áeóÿG iƒà°ùe øY Ú°VGQ GƒfÉc %77 ‹GƒM ,ádÉch ≈∏Y Gƒ∏°üM øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe
.(Ék bÓWEG Ú°VGQ ÒZ hCG á∏«∏b áLQód Ú°VGQ) º¡fCG %20
.Ωƒ«dG ¢ùØf ‘ É¡«dEG ¿ƒLÉàëj »àdG äÉeóÿG Gƒ≤∏J º¡fCG ¿ƒdƒ≤j äÉeóÿG »ÑdÉW øe %70 ‹GƒM
ÚH Ióe ∫ÓN º¡©HQ ‹GƒMh ,IóMGh ám YÉ°S øe πbCG ∫ÓN Égƒ≤∏J %49 ,Ωƒ«dG ¢ùØf ‘ äÉeóÿG Gƒ≤∏J øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe
.ÚàYÉ°S øe ÌcCG ó©H áeóÿG Gƒ≤∏J ó≤a (%26) á«≤ÑdG ÉeCGh .ÚàYÉ°S ¤EG áYÉ°S
.(ó«L hCG Gk óL ó«L) ¿Éc Ú©LGôŸG ¤EG ÚØXƒŸG øe ¬LƒŸG ΩGÎME’G iƒà°ùe ¿CÉH ¿hô©°ûj Ú©LGôŸG »ã∏K
.(ó«L hCG Gk óL ó«L) ¿Éc ÚØXƒŸG á«dÉ©a iƒà°ùe ¿CG ¿hô©°ûj Ék Ñjô≤J áÑ°ùædG ¢ùØf
.ºcÉëŸG (áaÉ¶f) ≈∏Y áÑ°ùædG äGP ≥Ñ£æJh ,(Ió«L hCG Gk óL Ió«L) âfÉc (äGAGôLE’G ádƒ¡°S) q¿CG GƒdÉb %50 øe πq bCG
.(ó«L hCG Gk óL ó«L) ¿Éc (QhódÉH ΩGõàdE’G) q¿CG GƒdÉb %47 ‹GƒM
.(ó«L hCG Gk óL ó«L) (ihÉμ°ûdG ™e ÜhÉéàdG)`d %42 ‹GƒM º««≤J ¿Éc Éªæ«H
49
•
•
•
•
•
•
•
•
OƒLƒH %16 ô©°T …òdG âbƒdG ‘ ,áªμëŸG ‘ º¡àHôŒ ∫ÓN (á«Hƒ°ùëŸG) OƒLƒH Ghô©°ûj ⁄ %35 ‹GƒM Ú©LGôŸG ÚH øe •
Ghô©°T %61 ,πªéŸG ‘ .IÒÑc áLQód %24 h á£°Sƒàe áLQód ÉgOƒLƒH Ghô©°T %12 øe ÌcCG .IÒ¨°U áLQO ¤EG á«Hƒ°ùëŸG
.Ée áLQO ¤EG á«Hƒ°ùëŸG OƒLƒH
(äGAÉYóà°SE’G áÑàc ) á°UÉÿG ÖJÉμŸG QhO 4^2
.ºcÉëŸG äÉeóN ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d áHƒ∏£ŸG á«bQƒdG êPÉªædG ∫Éªμà°SEG ≈∏Y º¡JóYÉ°ùŸ á°UÉN ÖJÉμe äÉeóN ¿ƒ«æ«£°ù∏ØdG Ωóîà°ùj
.áHƒ∏£ŸG á«bQƒdG êPÉªædG ∫Éªμà°SEG ≈∏Y º¡JóYÉ°ùŸ á°UÉÿG ÖJÉμŸG äÉeóN %71 ‹GƒM Ö∏W •
.á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQO ¤EG º¡JóYÉ°S á°UÉÿG ÖJÉμŸG äÉeóN ¿CG á«ÑdÉ¨dG ô©°ûJ •
%18 ‹GƒMh ,ºcÉëŸG »ØXƒe øe É¡«∏Y %20 π°üM Éªæ«H ,á°UÉÿG ÖJÉμŸG √òg øe áHƒ∏£ŸG êPÉªædG ≈∏Y Gƒ∏°üM %61 ‹GƒM •
.É¡«∏Y Gƒ∏°üM øjCG øe Ghôcòàj ⁄
äGOÉ°TQE’Gh øeC’G 5^2
:á«ªgCG äGP á«dÉàdG äGô°TDƒŸG ó©J ,ºcÉëŸG ‘ øeC’ÉH ≥∏©àj Éª«a
.áªμëŸG º¡dƒNO iód áWô°ûdG πÑb øe º¡°üëa ” ¬fCG GhôcP §≤a %14
á«≤ÑdG ÉeCGh .á«aÉc øμJ ⁄ É¡fCÉH ¿hô©°ûj %39 Éªæ«H ,á«aÉc âfÉc á«æeC’G äAGôLE’G ¿CG ¿hô©°ûj (%49) ∞°üædG øe Ók «∏b πbCG
.ádCÉ°ùŸG ‘ º¡jCGQ Ghôcòj º∏a (%12)
.º¡àjÉZ ¤EG ∫ƒ°UƒdG ≈∏Y ºgóYÉ°ùJ äÉMƒd ∑Éæg âfÉc ¬fCG GƒdÉb Ú©LGôŸG »ã∏K ‹GƒM
π«¡°ùàd ±Éc
m πμ°ûH
m á∏°üØe âfÉc äÉMƒ∏dG √òg ¿CG %74 ∫Éb ,ájOÉ°TQEG äÉMƒd ∑Éæg âfÉc ¬fCG GƒdÉb øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øeh
.º¡àª¡e
.º¡d äGOÉ°TQE’G Ëó≤àd øjôaƒàe GƒfÉc ºcÉëŸG »ØXƒe ¿CG GƒdÉb %50 ‹GƒM
•
•
•
•
•
ºcÉëŸG ΩÉeCG Ú°VÉ≤àŸG ÜQÉŒ .3
ºcÉëŸG ΩÉeCG ÉjÉ°†≤dG ‘ •GôîfE’G ióe 1^3
.á«°VÉŸG ¢ùªÿG äGƒæ°ùdG ∫ÓN á«°†b ‘ Ék aGôWCG GƒfÉc á«æWƒdG áæ«©dG »Ñ«éà°ùe øe %7 ‹GƒM
.GOƒ¡°T GƒfÉc %10h ,º¡«∏Y ≈Yóe GƒfÉc %50 Éªæ«H ,ÚYóªc
q Ék aGôWCG GƒfÉc %40 ‹GƒM
.á«°VÉŸG áæ°ùdG ∫ÓN á«°†b ‘ Ék aGôWCG GƒfÉc º¡æe %47 `dG ÜQÉ≤j Ée
.áªμëŸG øe á«ª°SQ ≠«∏ÑJ Iôcòe Gƒ≤∏J º¡fCG GƒdÉb Ú°VÉ≤àŸG øe %59 ‹GƒM
.áªμëŸG ‘ º¡àHôŒ π«¡°ùàd ±Éc
m πμ°ûH
m ák ë°VGh âfÉc IôcòŸG ¿CG GƒdÉb %87 ,A’Dƒg ÚH øe
.OóëŸG âbƒdG ‘ äCGóH áªμëŸG ‘ ´Éªà°SE’G á°ù∏L q¿CG GƒdÉb §≤a %30
Oƒ¡°ûdG ¿CG %16 ∫Éb Éªæ«H ,GhôNCÉJ Ú°VÉ≤àŸG q¿CG %22 ∫Ébh ,áªμëŸG QOÉc ôNCÉJ ¿Éc ÖÑ°ùdG ¿CG %56 ∫Éb ,π«LCÉàdG ÜÉÑ°SCG ¿CÉ°ûHh
.GhôNCÉJ
•
•
•
•
•
•
•
áªμëŸG ΩÉeCG á∏eÉ©ŸG 2^3
.(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) áªcÉëŸG äGAGôLEG øY ¿ƒaô©j GƒfÉc º¡fCG %62 ‹GƒM ∫Éb •
.º¡d »°VÉ≤àdG äGAGôLEG ä/ìô°T I/»°VÉ≤dG ¿CG %54 ‹GƒM ∫Ébh •
.¿ƒfÉ≤∏d Ék ≤ah º¡°ùØfCG øY ´ÉaódG ‘ º¡≤M Gƒëæp eo º¡fCG GƒdÉb Ú©aGÎŸG ∞°üf øe πbCG •
50
.áªμëŸG äÉ°ù∏L AÉæKCG ΩGÎMEÉH º¡à∏eÉ©e â“ ób ¬fCG GƒdÉb Ú°VÉ≤àŸG ´ÉHQCG áKÓK
.áªμëŸG ‘ ºgó°V (õ«q –) ∑Éæg ¿Éc ¬fCG %24 ô©°T âbƒdG ¢ùØf ‘
É¡fCG Ghô©°T %17h ,(ádƒ≤©e) âfÉc É¡fCG %32 ô©°T Éªæ«H ,(á∏jƒW) âfÉc áªcÉëŸG É¡àbô¨à°SEG »àdG IóŸG ¿CG Ghô©°T %47 ‹GƒM
.(Gƒ©bƒJ É‡ ô°übCG)
ÚH Ée âbô¨à°SEG É¡fCG %20h ,ô¡°TCG áKÓK øe πbCG âbô¨à°SEG É¡fCG %39 ∫Éb ,áªcÉëŸG É¡àbô¨à°SEG »àdG á«≤«≤◊G IóŸÉH ≥∏©àj Éª«ah
.IóMGh áæ°S øe ÌcC’ äóàeEG É¡fCG %40 ∫Éb Éªæ«H ,IóMGh áæ°Sh ô¡°TCG áKÓK
,ÚeÉëª∏d Oƒ©j ¬fCG %29h ,Oƒ¡°û∏d Oƒ©j ¬fCG %36h ,IÉ°†≤∏d Oƒ©j ÖÑ°ùdG ¿CG %39 ∫Éb ,π«LCÉàdG ¤EG äOCG »àdG ÜÉÑ°SC’G ÚH øeh
.π«é°ùàdG á«∏ª©d π«LCÉàdG ¿hôNBG %29 GõY Éªæ«H
•
•
•
•
•
áªμëŸG áÄ«H º««≤J 3^3
.ºcÉëŸG ‘ ºgOƒLh AÉæKCG (á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) ¿ÉeC’ÉH Ghô©°T (%88) Ú°VÉ≤àŸG á«ÑdÉZ
.(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) ájOÉ°TQE’G äÉMƒ∏dG OƒLƒH Ú°VÉ≤àŸG ´ÉHQCG áKÓK ‹GƒM ô©°Th
.(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) Iôaƒàe âfÉc áaÉ¶ædG ¿CÉH á∏KÉ‡ áÑ°ùf äô©°T Éªc
.(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) Iôaƒàe âfÉc ájƒ¡àdGh ,´Éª°ùdG ≈∏Y IQó≤dGh ,IAÉ°VE’G ¿CG äô©°T á«ÑdÉ¨dG
.(ó«L hCG Gk óL Gk ó«L) Ú©LGôª∏d ÚØXƒŸG ΩGÎMEG iƒà°ùe ¿CG Ghô©°T Ú°VÉ≤àŸG øe %65 ‹GƒM
.(ó«L hCG Gk óL Gk ó«L) ¿Éc (QhódÉH ΩGõàdE’G) ¿CG GƒdÉb %59 ÜQÉ≤j Ée
.(ó«L hCG Gk óL Gk ó«L) âfÉc äGAGôLE’G ádƒ¡°S iƒà°ùe q¿CG GhóLh %54 ‹GƒM
.(ó«L hCG Gk óL Gk ó«L) âfÉc ÚØXƒŸG á«dÉ©a iƒà°ùe q¿CG %51 ÜQÉ≤j Ée ô©°T
.(ó«L hCG Gk óL Gk ó«L) (ihÉμ°ûdG ™e ÜhÉéàdG)`d %45 º««≤J ¿Éc Éªæ«H
.(Ió«L hCG Gk óL Ik ó«L) âfÉc Ωƒ°SôdG q¿CG GƒdÉb §≤a %28
,á£°Sƒàe áLQO ¤EG %11 ÉgOƒLƒH ô©°T Éªæ«H ,áªμëŸG ‘ º¡àHôŒ AÉæKCG (á«Hƒ°ùëŸG) OƒLƒH Ghô©°ûj ⁄ %47 Ú°VÉ≤àŸG ÚH øe
.Ée áLQO ¤EG (á«Hƒ°ùëŸG) OƒLƒH Ghô©°T %47 ,πªéŸG ‘ .IÒÑc áLQO ¤EG %20h
51
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
:äÉ«°UƒJh äÉLÉàæà°SG
ä’É›h áeÉ©dG äÉ°SÉ«°ùdÉH á∏°üdG äGP äÉ«°UƒàdG ºg’ áaÉ°VE’ÉH ,»æWƒdG í°ùŸG äÉYÓ£à°SG ‘ èFÉàædG ºgC’ á°UÓN »∏j Éª«a
:ôjƒ£àdG
IOÉ«°S õjõ©J ‘ ÉgQhóHh ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádCÉ°ùÃ Gk Òãc ºà¡j »æ«£°ù∏ØdG Qƒ¡ª÷G q¿CG äÉfÉ«ÑdG ô¡¶oJ :¿ƒfÉ≤dG IOÉ«°ùH ábÓ©dG .1
á£∏°ùdÉH áaô©ŸG øe Ék «aÉc Gk Qób º¡jód ¿CG ¿ƒdƒ≤j øjòdG Ú«æ«£°ù∏ØdG áÑ°ùf ∫ÓN øe á«°†≤dG √òg ábÓY ô¡¶J å«M ,¿ƒfÉ≤dG
,⁄É©dGh á≤£æŸG ‘ iôNC’G ∫hódG ≈∏Y ¬°ùØf ôeC’G ≥Ñ£æj ’ øμdh .É¡∏ªY á«Ø«c ‘ …CGQ AGóHE’ ¿hó©à°ùe º¡fCG áLQód á«FÉ°†≤dG
.á«FÉ°†≤dG É¡àª¶fC’ º««≤J Ëó≤àH IôeÉ¨ª∏d OGó©à°S’G º¡à«ÑdÉZ …óÑj ’ å«M
Ak Gƒ°S .ΩÉ¶ædÉH áaô©ŸG √ògh ΩÉªàg’G Gòg ≈∏Y AÉæÑdÉH Gƒeƒ≤«d äÉ°SÉ«°ùdG ´Éæ°üd ák °Uôa Ωó≤J ΩÉªàgE’G øe áLQódG √òg :á«°UƒJ
Ék °SÉ°SCG πμ°ûJh á«≤«≤M Qƒ¡ª÷G AGQBG ¿EÉa ,á«°VôY ÜQÉŒh äÉYÉÑ£fEG ≈∏Y ΩCG (á«ÁOÉcCG) á«≤«≤M áaô©e ≈∏Y ák ªFÉb AGQB’G âfÉc
¬æμÁ ÊÓ≤Y ÜÉ£N ∫ÓN øe Qƒ¡ª÷G ™e •GôîfE’G (QGô≤dG) äÉ°SÉ«°ùdG ´Éæ°U ≈∏Y ¿CÉH êÉàæà°SE’G ¤EG äÉfÉ«ÑdG Oƒ≤Jh .πª©∏d
πª©dG äÉ°TQh º«¶æJh ,á«ª«∏©àdG äÉ°ù°SDƒŸGh ,ΩÓYE’G πFÉ°Sh ∫ÓN øe ¬≤«≤– øμÁ Ée ƒgh ,™ªàéŸG äÉÄa ∞∏àfl ¤EG ∫ƒ°UƒdG
.IAÉæq H á«FÉ°†b áaÉ≤K ô°ûf ¤EG õ«cÎdG ¬Lƒàj ¿CG Öéjh .§«ëŸG ‘ øμdh ,Ö°ùëa õcôŸG á≤£æe ‘ ¢ù«d ,äGô“DƒŸGh
¿ƒ«æ«£°ù∏ØdG íæÁ âbƒdG äGP ‘h .ák ÑJôe πbC’G á«Hô©dG (á«FÉ°†≤dG) áª¶fC’G ÚH Ú£°ù∏a ™≤J :(kÉ£°Sƒàe) kÉª««≤J »£©J á«ÑdÉ¨dG .2
á«Ñ∏ZC’G ¿CG ¤EG IQÉ°TE’G º¡ŸG øe ≈≤Ñj øμdh ,ÒãμH ≈∏YCG Ék ª««≤J (ÊÉ£jÈdGh »°ùfôØdG ¢UÉN πμ°ûHh)
á«Hô¨dG á«FÉ°†≤dG áª¶fC’G
m
k
k
.(OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG) ¢ù«jÉ≤e ≈∏Y (É£°Sƒàe) Éª««≤J Ú£°ù∏a ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG íæ“
GƒeÉb ºg ¿EÉa .IOƒ°ûæŸG á«FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d º¡àjDhQ ¿CÉ°ûH QGôb PÉîJEG Ú«æ«£°ù∏ØdG (QGô≤dG) äÉ°SÉ«°ùdG ´Éæ°U ≈∏Y ÖLƒàj :á«°UƒJ
ÊÉ£jÈdGh »°ùfôØdG ÚeÉ¶ædG ¤EG ¿hô¶æj Ú«æ«£°ù∏ØdG ¿CG í°VGƒdG øe .º¡d êPƒªæc ΩÉ¶f …CG QÉ«àNEG º¡fÉμeEÉH ¿ƒμ«°S ∂dòH
¿CG Ú£°ù∏a ≈∏Y »¨Ñæj Éªc .¿É°ùëà°SE’G ÌcCG ≈≤∏J á«fOQC’G á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¿EÉa á≤£æŸG ∫hO ÚH øe .ôjó≤àdG øe Qób ÈcCÉH
.»æ«£°ù∏ØdG Ö©°ûdG á≤ãH ™àªàJ »àdG iôNC’G ¿Gó∏ÑdG øe º∏©àJ
áLQO º««≤J ÚHh ºcÉëŸG äGQGô≤H áaô©ŸG ÚH ájOôW ábÓY ∑Éæg â°ù«d ¬fCG hóÑj :á«aÉc ºcÉëŸG äGQGô≤H áaô©ŸG Èà©J ’ .3
¿ƒ©∏q £e Gƒ°ù«d º¡fCG ¿ƒdƒ≤j øjòdG ∂ÄdhCGh ºcÉëŸG äGQGôb ≈∏Y ¿ƒ©∏q £e º¡fCG ¿ƒdƒ≤j øjòdG ∂ÄdhCÉa .á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ ádGó©dG
,ágGõædG πãe äÉ¡LƒàdG ‘ Gk QhO iôNCG πeGƒY Ö©∏Jh .á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGóY iƒà°ùŸ Ék ¡HÉ°ûàe Ék ª««≤J ¿ƒëæÁ É¡«∏Y
ÌcCG Gƒfƒμj ¿’ ¿ƒ∏«Á á¡jõf ºcÉëŸG ÉgòîàJ »àdG äGQGô≤dG ¿G ¿hÈà©j øjòdG Ú©∏£à°ùŸG ¿G å«M .áeƒμ◊Gh IÉ°†≤dG QhOh
.á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ágGõfh ájOÉ«Mh ádGóY áLQód º¡ª««≤J ‘ á«HÉéjG
Qƒ¡ªé∏d äÉeƒ∏©ŸG ÒaƒJ Ö∏£àj ,É¡àjOÉ«Mh É¡àgGõfh á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGóY AGREG Qƒ¡ª÷G äÉ¡LƒJ Ú°ù– πLG øe :á«°UƒJ
É«LƒdƒæμJ ΩGóîà°SÉH hCG áØ∏àîŸG ΩÓYE’G πFÉ°Sh ÈY AGƒ°S Úªà¡ŸG πÑb øe äÉeƒ∏©ŸG ∫hÉæJ Ò°ù«Jh á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG AGOG øY
äÉ°ù°SDƒŸG ‘ ¢UÉN πμ°ûHh á«ª°SôdG ÒZh á«ª°SôdG äÉ°ù°SDƒŸG ‘ AÉ°†≤dÉH á≤ãdG á«ªgCÉH »YƒdG ô°ûf ∫ÓN øe hG ,äÉeƒ∏©ŸG
.á«ª«∏©àdG
Gƒ≤∏àj ⁄h ΩÉ¶ædG ¤EG GhCÉ÷ øjòdG øe ≈∏YCG áÑ°ùf á¡L øªa ,Gk Òãe Ék °VQÉ©J äÉfÉ«ÑdG ô¡¶oJ :øjóM hP ∞«°S ΩÉ¶ædG ‘ •GôîfE’G .4
øjòdG ∂ÄdhCG ÌcCG âbƒdG ¢ùØf ‘h .Ωƒ«dG ¢ùØf ‘ áeóÿG Gƒ≤∏J øÃ áfQÉ≤e ,∫OÉY ÒZ ΩÉ¶ædG ¿CG ¿hó≤à©j Ωƒ«dG ¢ùØf ‘ äÉeóN
øe ÈcCG áÑ°ùf óLƒJ ,iôNCG á¡L øe øμdh .ádOÉY á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¿CG ¿ƒæeDƒj ºcÉëŸG ‘ ΩGÎMEÉH º¡©e πeÉ©àdG ” ¬fCG GƒdÉb
Oƒ≤j .ºcÉëŸG ΩÉeCG á«°†b ‘ Ék aôW Gƒfƒμj ⁄ øjòdG ∂ÄdhCÉH ák fQÉ≤e ,∫OÉY ÒZ ΩÉ¶ædG ¿CÉH ¿ƒæeDƒj ø‡ ºcÉëŸG ΩÉeCG Ú°VÉ≤àŸG
,Úeóîà°ùŸG iód á°Sƒª∏e ìÓ°UE’G Gòg QÉKBG âëÑ°UCG å«ëH äÉeóÿG ìÓ°UEG ó«©°U ≈∏Y Ωó≤J RGôMEG ” ób ¬fCG ∫ÉªàMEG ¤EG ∂dP
¿hóH …CG) §≤a ºcÉëŸG πÑb øe áeó≤ŸG äÉeóÿG Ú°ù–h ìÓ°UEG ¿CG âæ«q H É¡fCG Éªc .Ék «°ùμY Gk ôKCG »£©J Ú°VÉ≤àŸG ÜQÉŒ ¿CG ’EG
πÑb øe Ú°VÉ≤àŸÉH ÜPÉéàdG ¿CG å«ëa .Gk Òãc π¡°SCG (áHÉ«ædG hCG ,ÚeÉëŸG hCG ,áWô°ûdÉc iôNCG äÉ°ù°SDƒe ™e πeÉ©àdG ¤EG áLÉ◊G
™e ÜQÉŒ º¡jód Ú©LGôŸG A’Dƒg ¿CÉH ¬jƒæàdG øe óH ’ ¬fCG Éªc .Ik ÒJh CÉ£HCGh ák Hƒ©°U ÌcCG ìÓ°UE’G á«∏ªY π©éj äÉ°ù°SDƒŸG √òg πc
52
»àdG á«Ø«μdG ≈∏Y ±ô©àdG ó«ØŸG øe ¿ƒμ«°Sh .§≤a á«°VÉŸG áæ°ùdG ∫ÓN ¢ù«dh ,IÒNC’G ¢ùªÿG äGƒæ°ùdG ∫ÓN á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG
.πÑ≤à°ùŸG ‘ AGQB’G √òg ≈∏Y ájQÉ÷G äÉMÓ°UE’G É¡«a ôKDƒà°S
‘ ´Gô°SE’Gh »FÉ°†≤dG ¥ÉæàN’G øe ∞«ØîàdG »g É¡eÉªàgG πq L É¡«dƒJ ¿CG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ≈∏Y »àdG áë∏ŸG ÉjÉ°†≤dG øe :á«°UƒJ
á«WGôbhÒÑdG øe ∞«ØîàdGh ºcÉëŸG ‘ äÉeóÿG Ú°ù– ¤EG áaÉ°VE’ÉH ,á∏jƒW äGƒæ°S òæe É¡æe á≤∏©ŸG á°UÉNh ÉjÉ°†≤dÉH âÑdG
øe ºcÉëŸG »ØXƒe AGOCG Ú°ù– ∂dòc .º¡JÓeÉ©e RÉ‚Ód áHƒ∏£ŸG äGAGôLE’ÉH Qƒ¡ª÷G ∞jô©Jh Ú©LGôŸG áª¡e π«¡°ùJh
á£∏°ùdG AGREG Qƒ¡ª÷G äÉ¡LƒJ ø°ùëj ¿G ¬fCÉ°T øe ∂dP πc .º¡eGÎMGh Ú©LGôŸG á∏eÉ©e Ú°ù–h äÓeÉ©ŸG RÉ‚G áYô°S ∫ÓN
.AÉ°†≤dG ádGóYh á«FÉ°†≤dG
IOÉ«°S õjõ©J ‘ Ék eÉg Gk QhO Ö©∏J áeƒμ◊G ¿CG ¿hô©°ûjh IÉ°†≤dÉH ¥ƒKƒdG Öéj ¬fCG ¿hôj øjòdG ∂ÄdhCG :áeƒμ◊Gh IÉ°†≤dG QhO .5
.πμc ΩÉ¶ædG ágGõfh OÉ«Mh ádGóY áLQód º¡ª««≤J ‘ ÌcCG Ú«HÉéjEG Gƒfƒμj ¿C’ ¿ƒ∏«Á ¿ƒfÉ≤dG
≈∏Yh ,¿Éμ°ùdG »Yhh äÉ¡LƒJ πjó©J hCG π«μ°ûàd ák °Uôa íæÁ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¤EG ¿hCÉé∏j ¢SÉædG ¢†©H ¿ƒc á≤«≤M q¿EG :á«°UƒJ
∫É› ‘ ÉgOƒ¡L õjõ©J ‘ QGôªà°SE’G á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ≈∏Y Öéj .øμªŸG ≈°übC’G ó◊G ¤EG á°UôØdG √òg ºæà¨J ¿CG á£∏°ùdG
Ú°VÉ≤àª∏d äÉeóÿG Ëó≤J Ú°ù– πLCG øe óeC’G Ió«©Hh áë°VGh Oƒ¡éH Ωƒ≤J ¿CG Ék °†jCG É¡«∏Y ÖLƒàj ¬fCG ÒZ .äÉeóÿG Ëó≤J
.iôNC’G á«FÉ°†≤dG á«∏ª©dG äÉfƒμe ™e Ú≤«ª©dG ≥«°ùæàdGh ¿hÉ©àdÉH
IÉ°†≤dG ¿CG èFÉàædG ÚÑJ
q .á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«bGó°üŸ á«ªgCG ÌcC’G ÉÃQ »g IÉ°†≤∏d Qƒ¡ª÷G Iô¶f q¿EG :º¡ª««≤Jh IÉ°†≤dÉH á≤ãdG .6
É¡£°Sh ‘ ¬æe á«Hô¨dG áØ°†dG ÜƒæLh ∫Éª°T ‘ ÌcCG Oƒ°ùj …òdG ôeC’G ƒgh ,Ú«æ«£°ù∏ØdG ÚH ΩGÎME’G äÉLQO ≈∏YCÉH º¡«dEG ô¶æjo
ÌcCG á«ØjôdG ≥WÉæŸG ‘h ,∫ÉLôdG øe ÌcCG AÉ°ùædG ÚH »°VÉ≤dG áæ¡e ΩGÎMEG Oƒ°ùj Éªc .Gk Qƒ°†M ÌcCG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG å«M
¿CG ∂dP »æ©j π¡a ,øjóM äGP áé«àf √òg .¬d Ók «°ü– ÌcC’G ∂ÄdhCG øe º∏©∏d Ók «°ü– πbC’G ¢UÉî°TC’G ÚHh ,¿óŸG õcGôe øe
äÉÄa ¢†©H ÚHh ≥WÉæŸG ¢†©H »Øa ,…ƒ«M QhO É¡d πYÉØàdGh áaÉ≤ãdG áLQO ¿CG í°VGƒdG øe ?πbCG ¿hQqó≤j ÌcCG ¿ƒaô©j øjòdG ∂ÄdhCG
Oô› Ωƒ¡Øªc ¢ù«d IÉ°†≤∏d ¿hô¶æj º¡a ák aô©eh Ék °Vô©J ÌcC’G ∂ÄdhCG ÉeCG .(ΩÉN hCG ,á«dÉãe ,á«ÁOÉcCG) AGQB’G ∫GõJ ’ ™ªàéŸG
’k É©aCGh Ék ª«b ¿hô¡¶jo º¡fCGh ,á°ùfÉéàe áYƒª› ¿ƒ∏μ°ûj ’ IÉ°†≤dG ¿CG ¿ƒÑbGôŸG óéj á≤«≤◊G √òg §°Sh .»≤«≤M Å°ûc πH ,Ö°ùëa
.¬YÉÑ£H ¿ƒ©Ñk £e º¡a ,™ªàéŸG OGôaCG á«≤H Égô¡¶j »àdG ∂∏J ¬HÉ°ûJ
≈∏Y á¶aÉëŸG Öé«a ,»°VÉ≤dG áæ¡e √ÉŒ IóFÉ°ùdG á«HÉéjE’G AGQB’G ≈∏Y AÉæÑdG (QGô≤dG) äÉ°SÉ«°ùdG »©fÉ°U ≈∏Y ÖLƒàj :á«°UƒJ
.á«∏ëŸG º¡JÉ©ªà› ‘ á«bGó°üeh IAÉØc ÜÉë°UCG IÉ°†≤c º¡«dEG ô¶æjo øjòdG IÉ°†≤∏d áªFÓŸG äÉæ««©àdG ∫ÓN øe á«bGó°üŸG √òg
øe º¡æ«©H Il É°†b IÉ°†≤dG áfÉμe Gƒª«q b øjòdG ¿ƒÑ«éà°ùŸG ôcq òj å«M ,áª¡e á«dÉ©dG ÖJGôŸG …hP IÉ°†≤dG á©ª°S ¿EÉa ¢UÉN πμ°ûHh
≈∏YC’G πãŸG Ωƒ¡Øe õjõ©J »¨Ñæj .IÉ°†≤∏d ΩÉ©dG º¡ª««≤J ≈∏Y ∂dP Gƒ°ùμYh ,á«fóàe hCG á«dÉY á«bGó°üe …hP º¡fCG ≈∏Y º¡≤WÉæe
»¨Ñæj øjòdG ,Ék æ°S ô¨°UC’G IÉ°†≤dG ™e Gk QhO GƒÑ©∏«d áæ°ù◊G á©ª°ùdG …hPh ΩóbC’G IÉ°†≤dG ™«é°ûJ ÖLƒàj å«M ,(Ihó≤dG êPƒªædG)
.á«HÉéjE’G ó«dÉ≤àdG ≈∏Y ®ÉØ◊G º¡«∏Y
ô¡X ,Úaó¡à°ùŸG ¿Éμ°ùdG ´ƒª› øe %16 É¡fÉμ°S πμ°ûjh ,ˆG ΩGQ áæjóe ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG õcÎJ :≥WÉæŸG ÚH ±ÓàN’G .7
ójóŒ ™e ≈àMh .ºcÉëŸG QOÉch ,ÚeÉëŸGh ,IÉ°†≤dG å∏K É¡«a óLƒj å«M ,ˆG ΩGQ á≤£æe ‘ IOƒLƒe OQGƒŸG ÌcCG ¿CG ìƒ°VƒH
πãe äÉ¶aÉfi ‘ ≈∏YCG á«FÉ°†≤dG äÉeóÿG ≈∏Y Ö∏£dG ≈≤Ñj , ºcÉfi çÓK É¡H »àdG π«∏ÿÉc iôNCG äÉ¶aÉfi ≈∏Y õ«cÎdG
äÉaÓÿG π◊ Ωóîà°ùj …òdG (»ª°SôdG ÒZ …ôFÉ°û©dG ΩÉ¶ædG) Iƒb πãe á«aÉ°VEG πeGƒY ¤EG ∂dP iõ©jo ób .¢ù∏HÉfh ˆG ΩGQ
π«∏ÿÉc øcÉeCG ‘ ∞©°VCG âdGR Ée á«æ«£°ù∏ØdG á£∏°ùdG á«bGó°üeh QhO ¿EÉa ∂dP ¤EG ák aÉ°VEG .π«∏ÿG á≤£æe ‘ ™°ShCG ¥É£f ≈∏Y
.iôNC’G ≥WÉæŸG ™e áfQÉ≤ŸÉH
Oƒ¡÷G á«ªgCG ™e áfQÉ≤ŸÉH »Øμj ’ Gòg ¿CG ó«H .á«FÉ°†≤dG á«∏ª©∏d Ék ª¡e Gk ôeCG ó©jo ≥WÉæŸG áaÉc ‘ á«àëàdG á«æÑdG ôjƒ£J q¿EG :á«°UƒJ
Úμ“ Öéj Éªc .É¡àeôH ¿ƒfÉ≤dG IOÉ«°S ádCÉ°ùe á÷É©e ÖLƒàj á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG õjõ©J ºàj »μ∏a .IóFÉ°ùdG áaÉ≤ãdG Ò«¨àd á«eGôdG
≥WÉæŸG ‘ ó©°üdG πc ≈∏Y OQGƒŸG á«ªæJ Ék °†jCG »¨Ñæj .Égôjƒ£àd êÉà– ∫GõJ ’ »àdG ä’ÉéŸG ‘ ΩÉY πμ°ûH á«æ«£°ù∏ØdG á£∏°ùdG
53
»YƒdG ™aQ ä’É› ‘ ák °UÉN ,≥WÉæŸG √ò¡d áaOÉg äÉWÉ°ûf ¬«LƒJ Öéjh ,øeC’G ôjƒ£Jh ájOÉ°üàb’G á«ªæàdG ∂dP ‘ ÉÃ ,á°ûª¡ŸG
.ÖjQóàdGh
AÉ°ùædÉa ,hm É°ùàe πμ°ûH
m äÉÄØdG ™«ª÷ Ék MÉàe ¢ù«d á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¤EG ∫ƒ°UƒdG ¿CG Ék °†jCG äÉfÉ«ÑdG ócDƒJ :»YÉªàL’G øjÉÑàdG .8
‘É≤ãdGh »YÉªàLE’G ¬bÉ«°S ‘ ∂dP º¡a Öéjh .ΩÉ¶ædG ¤EG ∫ƒ°UƒdG ≈∏Y πbCG IQób º¡jód Ék ª«∏©J πbC’G ¢UÉî°TC’Gh ÜÉÑ°ûdGh
ô¡¶oJ ,á≤HÉ°ùdG äÉ«£©ŸG ∫Éëch .iôNC’G äÉÄØdG ™e áfQÉ≤ŸÉH QOÉ°üŸG ¤EG ∫ƒ°UƒdG øe Qó≤dG ¢ùØæH äÉÄØdG √òg πc ™àªàJ ’ å«M
‘ ºg ºcÉëŸG QOGƒch ,IÉ°†≤dGh ,ÚeÉëŸGh ,ºcÉëŸG »©LGôe øe ≈ª¶©dG á«ÑdÉ¨dG ¿CG iôNC’G ôjQÉ≤àdG É¡eó≤J »àdG äÉfÉ«ÑdG
Gk Oƒ¡L ∑Éæg ¿CG í°VGƒdG øe ¬fCG ÒZ .á«JÉ°SÉ«°ùdGh á«YÉªàL’G á«Hƒ°ùëŸG øe πjƒW
m ïjQÉJ
m ¤EG iõ©jo Ée ƒgh ,∫ÉLôdG øe á≤«≤◊G
.ä’ÉéŸG √òg ‘ ¿RGƒàdG øe ák LQO OÉéjEG πLCG øe É¡dòH ºàj
É¡©à“ øe ócCÉàdGh äÉÄØdG √òg ±Gó¡à°S’ óeC’G á∏jƒW á«é«JGÎ°SEG áZÉ«°U ÜƒLh á≤«≤M »æãà°ùj ’ √ÓYCG π«∏ëàdG q¿EG :á«°UƒJ
ÒμØJ ≈∏Y áªFÉb á«é«JGÎ°SEG ™°Vh ºàj ¿CG Öéj .äGRÉ«àe’ÉH ™àªàJ »àdG iôNC’G äÉÄØdG ¿CÉ°T ∂dP ‘ É¡fCÉ°T äÉeóÿG √ò¡H
,ø°ùdG ≈∏Y áªFÉ≤dG ¿RGƒàdG ΩóY øe iôNC’G ∫Éμ°TC’G Oƒ¡÷G √òg »YGôJ ¿CGh ,ºcÉëŸG ΩÉ¶f ‘ IÉ«◊G åH ¿Éª°V πLCG øe ≥ª©e
‘ Gk ôNDƒe ò«ØæàdG õ«q M â∏NO áãjóM äÉ°SQÉ‡h äÉ°SÉ«°S ájƒ≤J ∫ÓN øe ∂dP ≥«≤– øμÁ .º«∏©àdGh ,á«YÉªàL’G á≤Ñ£dGh
Öéj Éªc .ák aÉc Ék ¶M πbC’G äÉÄØdG IQó≤d ¿RGƒàdG IOÉYEGh Ú°ù– ¿CÉ°ûH äGOÉ°TQEG Ωó≤J á°SGQO AGôLEG Öéj Éªc .á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG
.ák aÉc á°ûª¡ŸG äÉÄØdG ≈∏Y »YƒdG ™aQh ÖjQóàdG èeGôH õcôJ ¿CG
á«Hƒ°ùëŸG OƒLƒH OÉ≤àY’G ¿CG ÒZ .á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ìÓ°UEG πLCG øe …ôŒ Iôªà°ùe Gk Oƒ¡L ¿CG í°VGƒdG øe :…QGOE’G ìÓ°UE’G .9
á≤∏©àŸG ∂∏àc á∏°üdG äGP ÉjÉ°†≤dG øe ÉgÒZh áªcÉëŸG Ióe ∫ƒW á«°†b ∑ÎJ Éªc .Ú©LGôŸGh Qƒ¡ª÷G ÚH Gô°ûàæe ∫GGR Ée
.Ú°VÉ≤àŸGh Ú©LGôŸG ÚH ák °UÉNh ,Qƒ¡ª÷G iód Ék «Ñ∏°S ÉYÉÑ£fG ,ºcÉëŸG QOÉch ,áHÉ«ædGh ,áWô°ûdG äÉ°SQÉªÃ
É¡ÑfGƒL áaÉμH ≥∏©àJ äGAGôLEG PÉîJEG ºàj ¿CG Öéj ¬fEÉa ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ìÓ°UEG ‘ ìÉ‚ …CG ájQÉ÷G Oƒ¡÷G ≈≤∏J »μdh :á«°UƒJ
øe ¢ü∏îà∏d ºgOƒ¡L ‘ Ghôªà°ùj ¿CG (QGô≤dG) äÉ°SÉ«°ùdG »©fÉ°U ≈∏Y »¨Ñæjh .áHÉ«ædGh áWô°ûdG äGAGôLEG ∂dP ‘ ÉÃ ,áØ∏àîŸG
.ºcÉëŸG ‘ á£°SGƒdGh á«Hƒ°ùëŸG ∫Éμ°TCG ™«ªL
54
55
56
IÉ°†≤dG í°ùe
ådÉãdG Aõ÷G
:áeó≤e
AÉ°†≤dG ádGóY ƒëf º¡JÉ¡LƒJ ™∏£à°ùjh ,á«Hô¨dG áØ°†dG IÉ°†b ≈∏Y iôL
p oCG …òdG IÉ°†≤dG í°ùe èFÉàæd Ók «∏– Aõ÷G Gòg Ωqó≤jo
á£∏°ùdG äÉfƒμÃ ≥∏©àj Éª«a º¡JÉ¡LƒJ ´Ó£à°SE’G ¢üëØj Éªc .á«Hô¨dGh á«Hô©dG ¿Gó∏ÑdG ¢†©H ‘ AÉ°†≤dG ádGó©H ák fQÉ≤e ,»æ«£°ù∏ØdG
øjòdG øe IÉ°†b 107 ™e äÓHÉ≤e AGôLEG ”q .ºgô¶f á¡Lh øe ºcÉëŸG äGAGôLEG áHƒ©°U hCG ádƒ¡°S ióe ≈∏Y ±ô©àdGh ,á«FÉ°†≤dG
.Ék «°VÉb 114 π°UCG øe á«Hô¨dG áØ°†dG ‘ øjóLGƒàe GƒfÉc
:±GógC’G
¤EG ≈©°S óbh ,á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG πNGO ‘ á«Hô¨dG áØ°†dG ‘ ¿ƒ∏ª©j øjòdG IÉ°†≤dG ™«ªL ¢ü°üîàŸG í°ùŸG Gòg ±ó¡à°SEG
:á«dÉàdG á«ãëÑdG ±GógC’G ≥«≤–
,áHÉ«ædGh ,áWô°ûdG ∂dP ‘ ÉÃ ,»æ«£°ù∏ØdG »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d áØ∏àîŸG äÉfƒμŸG AGOCG ¿CÉ°ûH IÉ°†≤dG äÉ¡LƒJ ≈∏Y ±ô©àdG
.ΩÉY πμ°ûH
m áeƒμ◊Gh ,ÚeÉëŸGh ,ºcÉëŸGh
.á«HôZh á«HôY ∫hóH ák fQÉ≤e á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf IÉ°†≤dG äÉ¡LƒJ π«∏–
.á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ™e á«≤«≤◊G IÉ°†≤dG ÜQÉŒ º¡a
.≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG ¿CÉ°ûH IÉ°†≤dG äÉ¡LƒJ ´Ó£à°SEG
.IÉ°†≤dG É¡cQój Éªc ºcÉëŸG áÄ«H ƒëf IÉ°†≤dG äÉ¡LƒJ º¡a
.IÉ°†≤dG ÉgGôj Éªc á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG AGOCG ôjƒ£àd ájQhô°†dG äÉMÓ°UE’G ≈∏Y ±ô©àdG
-
:á«é¡æŸG
™°Vƒ∏d É¡àÑ°SÉæeh É¡à«bó°U øe ócCÉàdG πLCG øeh .¿OQC’G ‘ âeóîà°SEG »àdG áfÉÑà°SE’G ≈∏Y ÒÑc πμ°ûH »æ«£°ù∏ØdG ≥jôØdG óªàYEG
QÉ«àNEG ”q å«M ,á«Hô¨dG áØ°†dG øe áØ∏àfl ≥WÉæe ‘ äÉ¶aÉfi â°S øe Im É°†b ™e á«ÑjôŒ äÓHÉ≤e â°S AGôLEG ” ,»æ«£°ù∏ØdG
á≤∏©àŸG äÓjó©àdG ¢†©H âjôLoCG óbh .çÉfE’Gh QƒcòdG øe IÉ°†b º¡æ«H øe ¿Éch ,áØ∏àfl IÈN äÉjƒà°ùeh ájôªY äÉÄa øe IÉ°†b
,¬Lƒd Ék ¡Lh äÓHÉ≤ŸG AGôLEG ≥jôØdG ≈∏Y Ú©J
s Éªc .á«ÑjôéàdG äÓHÉ≤ŸG √òg èFÉàf ≈∏Y Gk OÉªàYEG á∏Ä°SC’Gh ,äGô°TDƒŸGh ,äÉë∏£°üŸÉH
.í°ùŸG º«ª°üJ óæY Gk Qƒ°ünàe ¿Éc Éªc ∞JÉ¡dG ≥jôW øY ¢ù«dh
äGQÉ¡ŸG …hP øe Ék aô°ûeh Ék «fGó«e Ék ãMÉH ô°ûY ÉæKG ¬«a ∑QÉ°T å«M ,2008 Èªaƒf 30 h 17 »eƒj ÚH í°ùŸG Gò¡d ÊGó«ŸG πª©dG …ôLoCG
™e ó«YGƒe ójó– ÚãMÉÑdG ≈∏Y Ú©J
q óbh .¬Lƒd Ék ¡Lh ô°TÉÑe πYÉØJ ∫ÓN øe IÉ°†≤dG ÖJÉμe ‘h ºcÉëŸG ‘ äÓHÉ≤ŸG â“ .á«dÉ©dG
.»°üî°ûdG πYÉØàdG ∫ÓN øe É¡æe ôNBG Oó©d OGóYE’G ”q Éªæ«H ∞JÉ¡dG ÈY äÓHÉ≤ŸG øe OóY ó«cCÉJ ” å«M ,äÓHÉ≤ŸG πÑb IÉ°†≤dG
á∏HÉ≤ŸG AGôLEÉH Gƒëéæj ¿CG πÑb äGQÉjR Ió©H ΩÉ«≤dG ¤EG ¿ƒãMÉÑdG ôq £°VEG å«M äGAÉæãà°SE’G ¢†©H ™e ,ΩÉY πμ°ûH ¿ƒfhÉ©àe IÉ°†≤dG ¿Éc
GƒfÉc IÉ°†≤dG q¿CG á«fGó«ŸG ôjQÉ≤àdG äOÉaCG óbh .OÓÑdG êQÉN GƒfÉc ó≤a (á©Ñ°S ºgOóYh) º¡à∏HÉ≤e ºàJ ⁄ øjòdG IÉ°†≤dG ÉeCGh .Ók ©a
¿CG ÒZ .Ò°üb âbh ‘ äÓHÉ≤ŸG ∫Éªμà°SE’ Ghô£°VEGh âbƒdG §¨°V â– ºgÒZ ¿Éc Éªæ«H ,í°ùŸG á∏Ä°SCG øY áHÉLE’G ¿CÉ°ûH øjQòM
.á«≤«≤◊G º¡FGQCG øY øjÈ©eh ÚfhÉ©àe GƒfÉc IÉ°†≤dG øe ≈ª¶©dG á«ÑdÉ¨dG q¿CG »Øæj ’ ∂dP
57
:Úà«dÉàdG Úà£≤ædG ¤EG IQÉ°TE’G øe óq H ’ äÓ«∏ëàdGh äÉfÉ«Ñ∏d »©bGh º¡Ød
ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf â¨∏H óbh .á°SGQódG √òg øe Gk AõL Gƒfƒμ«d Éaó¡à°ùe Ik /Ék «°VÉb 114 ∑Éæg ¿CG å«M ,Ò¨°U IÉ°†≤dG áæ«Y ™ªà› q¿CG .1
πμ°ûH á«Hô¨dG áØ°†dG ‘ Ú«æ«£°ù∏ØdG IÉ°†≤dG ÚH IóFÉ°ùdG AGQBÓd Ék Ñjô≤J ák ∏eÉ°T á°SGQódG π©éj É‡ ,IÉ°†≤dG ´ƒª› øe %94
.πeÉc
óbh .ôªà°ùe πμ°ûH º¡∏ªY á©HÉàÃ ¢ù∏éŸG Ωƒ≤j å«M ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› IQGOEG â– ¿ƒ∏ª©j ¿ƒ«eƒªY ¿ƒØXƒe ºg IÉ°†≤dG ¿CG .2
≈∏Y º¡JQób ‘ ôKDƒj ób ¬æμdh ,á¡L øe º¡HQÉŒ øY á«≤«≤M IQƒ°U Ωó≤q j É‡ ,ºcÉëŸG ‘h º¡ÑJÉμe ‘ º¡©e äÓHÉ≤ŸG âjôLoCG
.iôNCG á¡L øe Ék °†jCG º¡JGP øY áMGô°üH ÒÑ©àdG
ábÓ©dG äGP ¢UÉ°üàNE’G äÉ¡Lh á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf IÉ°†≤dG äÉ¡LƒJ .1
Ú£°ù∏a É¡æ«H øe ¿Gó∏H á©Ñ°S øY º¡dGDƒ°S ” å«M ,OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG ∫ƒM á∏Ä°SC’G ¿CÉ°ûH IÉ°†≤dG AGQB’ πl «∏– »∏j Éª«a
áLQO íæe IÉ°†≤dG øe Ö∏Wo óbh .(É«fÉ£jôHh É°ùfôah IóëàŸG äÉj’ƒdG) á«HôZ ¿Gó∏Hh ,(ô°üeh ¿ÉæÑdh ¿OQC’G) á«HôY ¿Gó∏Hh
(10) áLQódG ¿ƒμJ å«ëH ,(OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG) ¢ù«jÉ≤e áKÓK ≈∏Y ó∏H πc ‘ ádGó©dG ΩÉ¶f º««≤àd (10 ¤EG 1 øe)
:»∏j Éªc äÉë∏£°üŸG ∞jô©J ” ,í°ùŸG Gòg ¢Vô¨dh .≈fOC’G áLQódG ≈g (1) áLQódGh ≈∏YC’G áLQódG
.¿ƒfÉ≤∏d Ék ≤ah äÉæ«H øe Ωó≤j Ée Aƒ°V ≈∏Y Ú°VÉ≤àŸG ÚH ≥◊G ¥É≤MEG :ádGó©dG
.QGô≤dG Qhó°U Ú◊h áªcÉëŸG Ò°S AÉæKCG ¿ƒfÉ≤dG ™e ¢VQÉ©àJ »àdG äGôKDƒŸG øe …C’ »°VÉ≤àdG á«∏ªY ´ƒ°†N ΩóY :ágGõædG
.º¡æe …C’ RÉ«ëfE’G ΩóYh Ωƒ°üÿG ÚH IGhÉ°ùŸG :OÉ«◊G
™ØJôeh ,(7 ¤EG 4 øe) §°Sƒàe ,(3 ¤EG 1 øe) ∞«©°V :º««≤à∏d äÉjƒà°ùe áKÓK ¤EG áMƒæªŸG äÉLQódG º«°ù≤J ” ,»JB’G π«∏ëàdG ‘
:á«dÉàdG á«°SÉ°SC’G äÉ¡LƒàdG ¤EG IQÉ°TE’G º¡ŸG øe ¬fEÉa ,QÉ«©e πμd á«∏«°üØàdG èFÉàædG ‘ ¢VƒÿG πÑbh .(10 ¤EG 8 øe)
¿Gó∏H ‘ ádGó©dG º¶f ‘ AGQBG …CG øY ÒÑ©àdG ‘ º¡æe Òãc OOôJ Éªæ«H ,Ú£°ù∏a ‘ ádGó©dG ΩÉ¶f ‘ ºgAGQBG øY IÉ°†≤dG ÈY
q •
h (¿OQC’G ‘ ádGó©dG ΩÉ¶æd) %39 ÚH Ée iôNCG áª¶fCG ‘ º¡jCGQ øY GhÈ©j
q ⁄ øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf âMhGôJ ó≤a ,iôNCG
Ò°ùØJ øμÁ .(É«fÉ£jôHh ,IóëàŸG äÉj’ƒdGh ,É°ùfôah ,¿ÉæÑd øe πc ‘ ádGó©dG ΩÉ¶æd) %60h ,(ô°üe ‘ ádGó©dG ΩÉ¶æd) %47
‘ º¡fCG IÉ°†≤dG ¢†©H ô©°ûj å«M ,á«fÓ≤©dGh ™°VGƒàdG ∫Éμ°TCG øe πμ°ûc iôNCG ¿Gó∏H ¿CÉ°ûH AGQBG …CG øY ìÉ°üaE’G ‘ OOÎdG Gòg
,áμæ◊G ∫Éμ°TCG øe πμ°T É¡fCG ≈∏Y ÉgÒ°ùØJ øμÁ Éªc .á°ShQóe ÒZ äÉYÉÑ£fEG hCG áeÉY ám aô©e ≈∏Y …CGQ AÉæH º¡æμÁ ’ ™bGƒdG
.iôNCG ¿Gó∏H ¿CÉ°ûH AGQBG AÉ£YEG ‘ áÑZôdG ΩóYh á«°SÉeƒ∏HódG hCG
Ö©°üj å«ëH ,ΩÉ¶f …C’ Gk óL á«fóàe áLQO Ék Ñjô≤J º¡jCG íæÁ ⁄ ,áª¶fC’G ™«ªL ‘ º¡jCGQ øY GhÈY øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe •
Ú≤Ñd Gƒfƒμj ¿C’ º¡∏«e øY È©j hCG ,á«≤«≤◊G IÉ°†≤dG AGQBG Gòg ¢ùμ©j ób .Iô°ûY øe á©HQCG øe πbCG ák LQO óéj ¿CG ÇQÉ≤dG ≈∏Y
.É¡æY ¿hÈ©j »àdG AGQB’ÉH ≥∏©àj Éª«a Ú«°SÉeƒ∏HOh
hCG Ék °ü«°üîJ ÌcC’G á∏Ä°SC’G ≈∏Y º¡JÉHÉLEG âfÉc ,É¡Ñ∏ZCG ‘ »HÉéjE’G ÖfÉ÷G ‘ áeÉ©dG á∏Ä°SC’G ≈∏Y IÉ°†≤dG äÉHÉLEG ™≤J Éªæ«H •
å«M ,ΩÉªàg’G äÉLQO ≈∏YCÉH ÖfGƒ÷G √òg ¤EG ô¶ædG »¨Ñæj .™bGƒdG á≤«≤M ≈∏Y Ik AÉ°VEG ÌcCG á«eƒ«dG QƒeC’G Ò°S á©«Ñ£H á≤∏©àŸG
.πÑ≤à°ùª∏d §£Nh äÉ°SÉ«°S áZÉ«°U óæY QÉÑàYE’G ‘ ºgAGQBG òNCG Öéjh ,á©°SGh IÈîH IÉ°†≤dG ™àªàj
á£°Sƒàe) É°VQ áLQO øY È©J »àdG º¡JÉHÉLEG ≈∏Y Ék °†jCG õ«cÎdG ºàj
q ¿CG º¡ŸG øe ,äÉ«°UƒJh äGƒéa ájCG ≈∏Y ±ô©à∏d ÉæàdhÉfi ‘ •
.∫GDƒ°ùdG QÉãe á«°†≤dG ¿CÉ°ûH (á«fóàe hCG
58
.áfÉÑà°SE’G ‘ áLQóŸG ¿Gó∏ÑdG øe ó∏H πμd (OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG) áLQO º««≤J IÉ°†≤dG øe Ö∏£dG ”q
‘ …CGQ øY IÉ°†≤dG πc ÈY ¬JGP âbƒdG ‘ .Ú£°ù∏a ‘ ádGó©dG áLQO ¿CÉ°ûH …CGQ …CG øY GhÈ©j ⁄ IÉ°†≤dG øe %3^7 ‹GƒM •
.(OÉ«◊Gh ,ágGõædG) πFÉ°ùe
≈fOCG âfÉc óbh .ájô°üŸG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ %51h á«fOQC’G á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ …CGQ …CG AGóHEG øY IÉ°†≤dG øe %38 ™æàeEG •
.É°ùfôah ,É«fÉ£jôHh ,IóëàŸG äÉj’ƒdGh ,¿ÉæÑd ‘ á«FÉ°†≤dG áª¶fC’ÉH á≤∏©àŸG ∂∏J ‘ …CGôdG øY ÒÑ©à∏d áÑ°ùf
.(OÉ«◊G)h (ágGõædG) »°SÉ«≤e ≈∏Y Ék Mƒ°Vh ÌcCG Gk ÒÑ©J óŒ √ÓYCG áLQóŸG äÉ¡LƒàdG •
(ágGõædG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) ¿Gó∏ÑdG øe πc ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ …CGQ øY GhÈ©j ⁄ øjòdG IÉ°†≤dG áÑ°ùf :(33) ºbQ πμ°ûdG
70
60
60
59
60
56
50
47
39
40
30
20
10
0
Ύδϧήϓ
ΎϜϳήϣ΃
ϥΎϨΒϟ
ΎϴϧΎτϳήΑ
ήμϣ
ϥΩέϷ΍
0
ϦϴτδϠϓ
øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe º¡HÉ°ùàMEG ºàj ¿CG Öé«a ,AGô≤∏d á«ªgCG äGP ÊÉ©e …CG IÉ°†≤dG É¡æY ÈY AGQBG ájC’ ¿ƒμJ »μdh
:ô¡¶J á«dÉàdG äÉ¡LƒàdG ¿EÉa ∂dòH Éæªb GPEGh .AGQBG øY GhÈY
,áãdÉãdG áÑJôŸG ‘ IóëàŸG äÉj’ƒdG Gk ó«©H É¡«∏Jh ,á©ªà› áKÓãdG ¢ù«jÉ≤ŸG ≈∏Y ≈∏YC’G äÉLQódG É°ùfôah É«fÉ£jôH IÉ°†≤dG íæÁ •
.ágGõædG ¢SÉ«≤e ≈∏Y ≈∏YC’G áLQódG Ú£°ù∏a â≤q ∏J Éªæ«H ,ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y áLQO ≈∏YCG ¿OQC’G ≈£YoCG á«Hô©dG ¿Gó∏ÑdG ÚH øe
á°ùeÉÿG áÑJôŸG ‘ Ú£°ù∏a äAÉL ΩÉ©dG ∫ó©ŸG ‘ .OÉ«◊G ¢SÉ«≤e ≈∏Y É¡JGP áÑJôŸG ‘ Ú£°ù∏ah ¿OQC’G øe πc ähÉ°ùJ óbh
.OÉ«◊G ¢SÉ«≤e ≈∏Y (¿OQC’G ™e ∑QÉ°ûàdÉH) á°ùeÉÿGh ,ágGõædG ¢SÉ«≤e ≈∏Y á©HGôdGh ,ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y
øjòdG ÚÑ«éà°ùª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG â¨∏H å«M ,áë°VGh á«Hô©dGh á«Hô¨dG ¿Gó∏ÑdG ‘ á«FÉ°†≤dG áª¶fC’G ƒëf äÉ¡LƒàdG ÚH IƒéØdG •
øŸ ájƒÄŸG áÑ°ùædG â¨∏H Éªæ«H ,%90 øe ÌcCG (IÒÑc áLQO ¤EG ádOÉY) áª¶fCG »g á«°ùfôØdGh á«fÉ£jÈdG áª¶fC’G q¿CÉH ¿ƒdƒ≤j
≈∏Y á£≤f 37h 47 ¥QÉØH …CG) %53 á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëfh ,%43 ájô°üŸG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf πãŸÉH ¿hô©°ûj
.(‹GƒàdG
59
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
0^0
7^2
92^2
É°ùfôa
1
0^0
7^9
92^1
É«fÉ£jôH
2
0^0
30^1
69^9
3
1^5
39^3
59^2
¿OQC’G
4
1^9
39^3
53^4
Ú£°ù∏a
5
2^2
49^0
48^8
¿ÉæÑd
6
0^0
56^7
43^3
ô°üe
7
øe áLQO ≈∏YCÉH ™àªàj ÊÉ£jÈdG ΩÉ¶ædG ¿CG IÉ°†≤dG øe %91 ó≤à©j å«M ,(ágGõædG) ¢SÉ«≤e ≈∏Y ≥Ñ£æJ É¡JGP äÉ¡LƒàdG •
ô©°ûj ,∂dP øe ¢ùμ©dG ≈∏Yh .‹GƒàdÉH ÊÉæÑ∏dGh …ô°üŸG ÚeÉ¶ædG √ÉŒ Qƒ©°ûdG äGòH §≤a %40h %37 ô©°ûj Éªæ«H ,ágGõædG
.ágGõædG øe á«dÉY áLQóH ™àªàJ á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¿CG IÉ°†≤dG øe %64
(á°†Øîæe ágGõf) %
(á£°Sƒàe ágGõf) %
(á©ØJôe ágGõf) %
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
0^0
8^6
91^4
É«fÉ£jôH
1
2^3
26^1
71^6
É°ùfôa
2
2^3
26^1
71^6
3
1^9
34^5
63^6
Ú£°ù∏a
4
0^0
50^8
49^2
¿OQC’G
5
0^0
60^3
39^7
¿ÉæÑd
6
0,0
63^2
36^8
ô°üe
7
»°ùfôØdG »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d %87 ô¶æj å«M ,(á©ØJôŸG OÉ«◊G áLQO) ƒëf äÉ¡LƒàdÉH ôeC’G ≥∏©àj ÉeóæY ÌcCG IƒéØdG ≥ª©àJ •
.¿ÉæÑ∏d %43h ô°üŸ %50h ,¿OQC’Gh Ú£°ù∏Ød %63`H ák fQÉ≤e ,(%84)`H ÊÉ£jÈdG ΩÉ¶ædG ¬«∏j ,IÒÑc áLQóH ójÉfi ¬fCG ≈∏Y
(OÉ«◊G) ¢SÉ«≤e ≈∏Y á«FÉ°†≤dG áª¶fC’G º««≤J :(23) ºbQ ∫hóL
(á°†Øîæe ájOÉ«M) %
(á£°Sƒàe ájOÉ«M) %
(á©ØJôe ájOÉ«M) %
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
0^0
12^9
87^1
É°ùfôa
1
0^0
15^9
84^1
É«fÉ£jôH
2
2^1
27^6
70^3
3
0^0
37^4
62^6
Ú£°ù∏a
4
1^4
46^2
53^3
¿OQC’G
5
0^0
50^2
49^8
ô°üe
6
2^1
54^4
43^5
¿ÉæÑd
7
60
IƒéØdG ó°UQ øμÁ ¬fCG ÒZ .ák aÉc í°ùŸG ‘ áLQóŸG á«FÉ°†≤dG áª¶fCÓd º¡ª««≤J ‘ ¿ƒ«HÉéjEG IÉ°†≤dG ¿CG èFÉàædG ô¡¶oJ ΩÉY πμ°ûH
m
k
É°ùfôah É«fÉ£jôH ¿CG äÉfÉ«ÑdG ÚÑJ
q .ÉjCGQ GhóHCG øjòdG IÉ°†≤dG πÑb øe ΩÉ¶f πμd IÉ£©ŸG á«Ñ°ùædG ÖJGôŸGh äÉLQódG ¤EG ô¶ædÉH
¿Éà∏dG ô°üeh ¿ÉæÑd ºK ,¿OQC’Gh Ú£°ù∏a ∂dP »∏j ºK .IóëàŸG äÉj’ƒdG Éª¡«∏J ,¢ù«jÉ≤ŸG πc ≈∏Y ¥É°ùJEÉH »∏YC’G äÉLQódG ¿É«≤∏àJ
.≈fOC’G äÉLQódG ≈∏Y Éà∏°üM
.IÉ°†≤dG á«Ø∏Nh Ú£°ù∏a ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf äÉ¡LƒàdG ÚH ábÓY ∑Éæg ¿CG Ék °†jCG èFÉàædG ô¡¶oJ
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGóY ‘ ÈcCG áYÉæb øY ¿hÈ©j (ˆG ΩGQ ‘ º¡à«ÑdÉZ) á«Hô¨dG áØ°†dG §°Sh ‘ ¿ƒ∏ª©j øjòdG IÉ°†≤dÉa
IÉ°†≤dG ÚH á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGó©H πq bCG ¿ÉÁEG Oƒ°ùj Éªæ«H ,(%53) ∫Éª°ûdG øe IÉ°†≤dG ∂dP ‘ º¡«∏j ,(%58) á«æ«£°ù∏ØdG
.(%48) Üƒæ÷G øe
.çÉfEÓd (%40) πHÉ≤e ,(Qƒcò∏d %55) çÉfE’G IÉ°†≤dG øe ÌcCG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGó©H QƒcòdG IÉ°†≤dG øeDƒj
øe πq bCG º¡jód ø‡ IÉ°†≤dG øe %52 ‹GƒM ∫ƒ≤j å«M ,IÈÿG Ióeh ôª©dG IOÉjõH á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGó©H ¿ÉÁE’G ójõj
äGƒæ°S ô°ûY ¤EG ¢ùªN øe º¡jód ø‡ (%60 h %58)`H ák fQÉ≤eh ,(IÒÑc áLQód ∫OÉY) ΩÉ¶ædG q¿CG IÈÿG øe äGƒæ°S ¢ùªN
.‹GƒàdG ≈∏Y IÈÿG øe äGƒæ°S Iô°ûY øe ÌcCG º¡jód øeh ,IÈÿG øe
πbCG ∫ƒ≤j PEG ,Gk OÉ≤àfEG ÌcCG Òà°ùLÉŸG áLQO á∏ªM øe IÉ°†≤dG ¿CG å«M ,ádGó©dG áLQO º««≤J ‘ Ék eÉg Gk QhO »ª∏©dG π«°üëàdG Ö©∏j
.¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO á∏ªM ÚH øe %60 `H ák fQÉ≤e ,IÒÑc áLQód ∫OÉY ΩÉ¶ædG ¿CG º¡ã∏K øe
•
•
•
•
ájƒÄŸG áÑ°ùædG –äGÒ¨àŸG øe OóY Ö°ùM (ádGó©dG ¢SÉ«≤e) ádGó©dG ΩÉ¶æd IÉ°†≤dG äÉª««≤J :(24) ºbQ ∫hóL
∫OÉYÒZ
Ée kÉYƒf ∫OÉY
∫OÉY
1^6
46^8
51^6
áeóN äGƒæ°S 5 øe πbCG
5^3
36^8
57^9
áeóN äGƒæ°S 10 - 5 øe
0^0
40^0
60^0
áeóN äGƒæ°S 10 øe ÌcCG
2^2
42^4
55^4
QƒcP
0^0
60^0
40^0
çÉfEG
0^0
40^0
60^0
¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO »∏eÉM
9^1
59^1
31^8
≈∏YCÉa Òà°ùLÉŸG áLQO »∏eÉM
2^6
44^7
52^6
á«Hô¨dG áØ°†dG ∫Éª°T
2^6
39^5
57^9
á«Hô¨dG áØ°†dG §°Sh
0^0
52^0
48^0
á«Hô¨dG áØ°†dG ÜƒæL
QhOh ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ ádhódG QhO ¤EG Iô¶ædG πãe iôNC’G πeGƒ©dG øe ójó©dÉH Ék °†jCG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG º««≤J ≥∏©àj
’ áeƒμ◊G q¿CÉH ¿hó≤à©j øjòdG ∂ÄdhCG ÚH Oƒ°ùj »æ«£°ù∏ØdG »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d Ók «°†ØJ πq bC’G º««≤àdG q¿EG .≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏›
¿ƒëæÁ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› áÑ©∏j …òdG QhódG øY ¿ƒ°VGôdG ∂ÄdhCG q¿CG Éªc .AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U πLCG øe ±Éc
m ƒg ÉÃ Ωƒ≤J
Ók eÉY (2010-2008) ΩGƒYCÓd á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SG ≈∏Y ´Óq W’G áLQO Èà©J ’h .ΩÉ¶ædG AGOC’ Ók «°†ØJ ÌcCG Éª««≤J
.á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG º««≤J ‘ Éª°SÉM
61
≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏›h áeƒμ◊G QhO ƒëf äÉ¡LƒàdG Ö°ùM (ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) ádGó©dG ΩÉ¶f äÉª««≤J :(25) ºbQ ∫hóL
q W’Gh
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ≈∏Y ´Ó
∫OÉY ÒZ
Ée kÉYƒf ∫OÉY
∫OÉY
0^0
37^2
62^8
AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG õjõ©J ¤EG áeƒμ◊G ≈©°ùJ
0^0
61^5
38^5
AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG õjõ©J ¤EG áeƒμ◊G ≈©°ùJ ’
1^4
40^6
58^0
≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG øY ¢VGQ
m
3^2
58^1
38^7
4^5
27^3
68^2
m ÒZ
q
ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SEG ≈∏Y ™∏£e
0^0
51^2
48^8
0^0
37^5
62^5
q
ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SEG ≈∏Y Ók «∏b ™∏£e
q ÒZ
ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SEG ≈∏Y ™∏£e
äÉYGõædG ájƒ°ùàd AÉ°†≤∏d Aƒé∏d OGó©à°SE’G 3^1
º¡jód q¿CG GƒdÉb IÉ°†≤dG øe %88 áÑ°ùf .∂dòd º¡àLÉM ∫ÉM ‘ »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d Aƒé∏dOGó©à°SE’G º¡jód IÉ°†≤dG øe ≈ª¶©dG á«ÑdÉ¨dG
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG GhQÉàîj ød º¡fCÉH ÚãMÉÑd Gƒë°üØj ¿CG ¿hó©à°ùe IÉ°†≤dG øe %11 q¿CG ≥∏≤dGh ΩÉªàgEÓd ÒãŸG øe .OGó©à°SE’G Gòg
.äÉaÓÿG ájƒ°ùàd
?äÉYGõædG ájƒ°ùàd á«FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d CÉé∏J πg ,kÉ≤M ∂jód ¿CG âª∏Y GPEG :(34) πμ°ûdG
11
1
˯ΎπϘϠϟ΄Πϟ΃Ϧϴϟ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
88
OGó©à°SE’G Gò¡d á«dÉàdG ÜÉÑ°SC’G ¿ƒLQój äÉYGõædG ájƒ°ùàd á«FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d Aƒé∏d OGó©à°SE’G º¡jód ¿CG ¿ƒdƒ≤j øjòdG IÉ°†≤dG
:(á°UÉÿG º¡JÉª∏μH)
äÉaÓÿG π◊ ≈∏°†ØdGh Ió«MƒdG á≤jô£dG
¿ƒfÉ≤dG É¡H ≥Ñ£j »àdG á≤jô£dG »g √òg
á«aÉ°VEG πcÉ°ûe øY OÉ©àH’G
á«ª°SôdG á«dB’G »g ºcÉëŸG
ádGó©dG ≥≤– ºcÉëŸG
∫OÉY ÒZh π°TÉa »∏Ñ≤dG ΩÉ¶ædG
óMƒe ΩÉ¶æH ™àªàjh í°VGh ¿ƒfÉ≤dG
62
™ªàéŸG ‘ ¿ƒfÉ≤dG IOÉ«°S Rõ©j π«Ñ°ùdG Gòg ¬jõf ¿ƒfÉ≤dG Gk ôNDƒe ójGõàdG ‘ äòNCG ΩÉ¶ædG ‘ á≤ãdG :(á°UÉÿG º¡JÉª∏μH) á«dÉàdG ÜÉÑ°SC’G ¿ƒbƒ°ùj äÉaÓÿG π◊ ºcÉëŸG ΩÉ¶f ¤EG GhCÉé∏j ød º¡fCG ¿ƒdƒ≤j øjòdG IÉ°†≤dG
ƒØ©dGh ¿É«°ùædG ≈∏Y IQó≤dÉH ≈∏ëàdG ¢SÉædG ≈∏Y ÖLƒàj º¡°†©H ™e ¢ù«d øμdh ,Ò¨dG ™e áªMQ ÌcCG ¿ƒfƒμ«°S IÉ°†≤dG ∞∏μe ΩÉ¶ædG ±GôWC’G πμd π°†aCG »ª°SôdG ÒZ …ôFÉ°û©dG AÉ°†≤dG á«Hƒ°ùëŸGh OÉ°ùØdG á∏jƒW á«æeR äGÎa ¥ô¨à°ùJ ÉjÉ°†≤dG ºcÉëŸÉH ≥ãf ’ ¢SÉædG ¥ƒ≤M ¿Éª°V ≈∏Y IQOÉb ÒZ ºcÉëŸG -
ádhódG QhO 4^1
Ék MÉ‚ ≥≤– âfÉc Ée GPEGh ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG (¢ùjôμJ) ¿ƒ°U ‘ á«dÉ©ØH áWôîæe á«æ«£°ù∏ØdG áeƒμ◊G âfÉc Ée GPEG IÉ°†≤dG πÄp °So
¿CG %38 ∫Éb ∂dP ¤EG ák aÉ°VEG .AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ¿ƒ°üd (IÒÑc áLQód) πª©J áeƒμ◊G ¿CÉH º¡æe %41 ÜÉLCÉa ,’ ΩCG Oó°üdG Gòg ‘
’ É¡fCG hCG ,(IOhófi áLQód) QhódG Gò¡H Ωƒ≤J áeƒμ◊G ¿CG %17 ∫Éb ,∂dP øe ¢ùμ©dG ≈∏Yh .(á£°Sƒàe áLQód) ∂dòH Ωƒ≤J áeƒμ◊G
.AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ¿ƒ°üd ¥ÓWE’G ≈∏Y πªY …CÉH Ωƒ≤J
?AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ¿ƒ°U ¤EG ≈©°ùJ áeƒμ◊G ¿CG ó≤à©J áLQO …CG ¤EG :(35) ºbQ πμ°ûdG
41
45
40
38
35
30
25
20
14
15
10
6
5
2
0
ϑήϋ΃ϻ
ϕϼσϻ΍ϰϠϋϰόδΗϻ
.(%13) Üƒæ÷G Gk ÒNCGh ,(%22) §°SƒdG ¬«∏j ,(%24) á«Hô¨dG áØ°†dG ∫Éª°T ‘ OƒLƒe áeƒμ◊G QhóH ±GÎYEG πq bCG •
’ áeƒμ◊G q¿CG ¿ƒdƒ≤j º¡æe %29 q¿CG å«M ,áeƒμ◊G Qhód Gk OÉ≤àfEG ÌcCG Gƒfƒμj ¿C’ (äGƒæ°S 10 øe ÌcCG) Ik ÈN ÌcC’G IÉ°†≤dG π«Á •
.…CGôdG ¢ùØf º¡fƒcQÉ°ûj Ik ÈN πbC’G IÉ°†≤dG øe §≤a %14 Éªæ«H ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ Gk Ohófi Gk QhO Ö©∏J É¡fCG hCG ,Gk QhO Ö©∏J
áYƒª› .(IÒÑc áLQód) áª¡ŸG √òg ‘ âë‚ áeƒμ◊G ¿CG §≤a %22 ó≤à©j ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ áeƒμ◊G ìÉ‚ áLQO ¿CÉ°ûHh
≈∏Y ìÉ‚ …CG n≥∏J ⁄ É¡fCG hCG IOhófi áLQód âë‚ É¡fCG ¿hó≤à©j %19 Éªæ«H ,(á£°Sƒàe áLQód) âë‚ É¡fCG ¿hó≤à©j (%45) ÈcCG
.¥ÓWE’G
63
?á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ∫Ó≤à°SG ¿ƒ°U ‘ áeƒμ◊G âë‚ áLQO …CG ¤EG :(36) ºbQ πμ°ûdG
70
58
60
50
40
30
22
20
16
10
3
1
0
ϑήϋ΃ϻ
ϕϼσϻ΍ϰϠϋ΢ΠϨΗϢϟ
á«é«JGÎ°SE’Gh ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› º««≤J 5^1
¬àØ°üH ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG øY ¿ƒ°VGQ º¡fCG º¡«ã∏K ∫Éb å«M ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG ∫ƒM º¡FGQBG ‘ IÉ°†≤dG º°ù≤æj
¿hôj %32 ‹GƒM .≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› QhO øY Ú°VGQ ÒZ º¡fCG IÉ°†≤dG å∏K ∫Éb ∂dP ±ÓîHh .á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ôjóJ »àdG á¡÷G
äÉLÉ«àME’G √ò¡d Ö«éà°ùj ¢ù∏éŸG q¿CG %49 ‹GƒM iôj Éªc ,(IÒÑc áLQód) ºcÉëŸG äÉLÉ«àME’ Ö«éà°ùj ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ¿CG
.QhódG Gòg øY (¥ÓWE’G ≈∏Y Ú°VGQ ÒZ hCG á«fóàe áLQód ¿ƒ°VGQ) º¡fCG %16 ∫Éb ∂dP øe ¢ùμ©dG ≈∏Yh ,(á£°Sƒàe áLQód)
≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG øY É°VôdG :(37) ºbQ πμ°ûdG
3
Ϣόϧ
ϻ
32
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
65
%32 ™e ák fQÉ≤e ,¬æY Ú°VGQ ÒZ º¡fCG º¡æe (%38) ∫ƒ≤j å«M ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG øY Ék °VQ πbC’G ºg §°SƒdG øe IÉ°†≤dG
ÌcC’G IÉ°†≤dG q¿CG Éªc .¬æY Ú°VGQ ÒZ º¡fCG §≤a %16 ∫Éb å«M ,Üƒæ÷G ‘ QhódG Gòg øY É°Vô∏d iƒà°ùe ≈∏YCG ≠∏H óbh .∫Éª°ûdG ‘
áÑ°ùf â¨∏H å«M ,Gk ô°TDƒe óq ©jo »ª∏©dG π«°üëàdG iƒà°ùe q¿EÉa ∂dòc .(%28) IÈN πbC’G IÉ°†≤dG øe (%34) Ék °VQ πbCG Ék °†jCG ºg Ik ÈN
.¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO á∏ªM ÚH %30h ,Òà°ùLÉŸG IOÉ¡°T á∏ªM øe IÉ°†≤dG ÚH %35 É°VôdG ΩóY
IÒãe äGQÉ°TEG ∑Éæg ,(2008 QÉjCG) ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› É¡≤∏WCG »àdG á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ´É£b á«é«JGÎ°SEÉH ≥∏©àj Éª«ah
q hCG ,á«é«JGÎ°SE’G √òg ≈∏Y Ú©∏£e
q ÒZ IÉ°†≤dG á«Ñ∏ZCG q¿CÉH √ÉÑàfEÓd
º¡fCG §≤a º¡æe %22 ócDƒj å«M ,á∏«∏b áLQód É¡«∏Y Ú©∏£e
q º¡fCG GƒdÉb %40 Éªæ«H ,(IÒÑc áLQód) á«é«JGÎ°SE’G ≈∏Y ¿ƒ©∏£e
ÉeEG º¡fCG %37 ∫Éb ÚM ‘ ,(á£°Sƒàe áLQód) É¡«∏Y ¿ƒ©∏£e
.¥ÓWE’G ≈∏Y É¡«∏Y Ú©∏£e ÒZ hCG (IOhófi áLQód) á«é«JGÎ°SE’G ≈∏Y ¿ƒ©∏£e
64
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ´É£b á«é«JGÎ°SG ≈∏Y ´ÓW’G :(38) ºbQ πμ°ûdG
22
22
ϰϠϋϦϴόϠτϣήϴϏ
ϕϼσϹ΍
16
40
º¡fCG ¿ƒdƒ≤j Ék «Ñ°ùf Oó÷G IÉ°†≤dG ¿CG ßMƒd ¬fCG ó«H .á≤£æŸG Ò¨àH Ò¨àj ’ ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SEÉH áaô©ŸG áLQO ¿CG óLh óbh
q
º¡fEÉa ,á£°Sƒàe IÈN º¡jód øjòdG IÉ°†≤dG ÉeCGh .(%19) IÈN ∫ƒWC’G IÉ°†≤dG øe ÈcCG πμ°ûH (%27) á«é«JGÎ°SE’G ≈∏Y ¿ƒ©∏£e
áaô©e ≈∏Y º¡fCG ¿ƒdƒ≤j ¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO á∏ªM IÉ°†≤dG øe %23 ‹GƒM ¿EÉa ∂dòch .(%10) á«é«JGÎ°SE’G ≈∏Y Ék YÓWEq G πbC’G
.ÌcCG hCG Òà°ùLÉŸG áLQO á∏ªM IÉ°†≤dG øe %17 `H ák fQÉ≤e ,(IÒÑc áLQód) ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SEÉH
É¡fCG %52 ó≤à©j å«M ,á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG AGOCG Ú°ù– ¤EG »°†ØJ ±ƒ°S ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SEG q¿CÉH ¿ƒ∏FÉØàe IÉ°†≤dG q¿EG
á£∏°ùdG AGOC’ ΩÉg Ú°ù– …C’ »°†ØJ ød É¡fCG %13 iôj ÚM ‘ ,(á£°Sƒàe áLQód) %29h ,(IÒÑc áLQód) ¬FGOCG Ú°ù– ¤EG Oƒ≤à°S
.á«FÉ°†≤dG
¿CG %71 ‹GƒM iôj å«M ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› º«ª°üJ áLQO º««≤àH ôeC’G ≥∏©àj ÉeóæY Ék Mƒ°Vh ÌcCG Gk ÒÑ©J óéj ∫DhÉØàdG Gòg
øe πq bCG .(á£°Sƒàe áLQód) ¬LƒàdG ∂dP ‘ …óL ¬fCG %19 iôjh ,ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SEG ≥«Ñ£J ‘ (IÒÑc áLQód) …óL ¢ù∏éŸG
.¿CÉ°ûdG Gòg ‘ Gk OÉL ¢ù«d ¢ù∏éŸG ¿CG ¿hôj %10
?á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ≥«Ñ£J ‘ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ájóL ióe Ée :(39) ºbQ πμ°ûdG
80
71
70
60
50
40
30
19
1
2
ϑήϋ΃ϻ
ϕϼσϻ΍ϰϠϋϱΪΣβϴϟ
20
10
6
0
å«M ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ≥«Ñ£J ‘ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ájóL ¿CÉ°ûH ’k DhÉØJ πbC’G ºg §°SƒdG øe IÉ°†≤dG q¿CG ÚÑJ óbh
ÚÑJ
q Éªc .Üƒæ÷G øe IÉ°†≤dG øe %81h ,∫Éª°ûdG øe IÉ°†≤dG øe %74 `H ák fQÉ≤e ,IÒÑc áLQód …óL ¢ù∏éŸG q¿CG º¡æe %62 ‹GƒM iôj
65
(IÒÑc áLQód) Ol ÉL ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ¿CG º¡æe %62 ∫Éb å«M ,Gk OÉ≤àfEG ÌcC’G ºg (á£°SƒàŸG) IÈÿG ÜÉë°UCG øe IÉ°†≤dG q¿CG
å«M øe ô°übC’G IÈÿG …hP IÉ°†≤dG øe %75 h Ik ÈN ÌcC’G IÉ°†≤dG øe %71 `H ák fQÉ≤e ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ≥«Ñ£J ‘
¿ƒ∏FÉØàe ¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO á∏ªM IÉ°†≤dG øe %68 ¿CG å«M ,ôNBG Gk ô°TDƒe ó©j »ª∏©dG π«°üëàdG iƒà°ùe q¿CG óLh Éªc .É¡JGƒæ°S OóY
.Òà°ùLÉŸG IOÉ¡°T á∏ªM ÚH øe %82 `H ák fQÉ≤e ,IÒÑc áLQód OÉL ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ¿CÉH
ºcÉëŸG äGQGô≤H áaô©ŸG 6^1
≥∏©àj Éª«ah .É¡H áaô©e ≈∏Y º¡fCÉH (%95) ≈ª¶©dG º¡à«ÑdÉZ ÜÉLCÉa ,¢†≤ædG áªμfi äGQGô≤H º¡àaô©e ióe øY IÉ°†≤dG πÄ°So
‘ áLQóŸG QOÉ°üŸG øe IóMGh …Cq G hCG á«°üî°T ÜQÉŒ É¡«a ÉÃ ,IOó©àe QOÉ°üe Gƒeóîà°SEG º¡fCÉH %45 ÜÉLCG ,áaô©ŸG √òg QOÉ°üÃ
º¡JÉeƒ∏©Ÿ øjQó°üŸG øjòg óMCG GhôcP øe áÑ°ùf â¨∏H å«M ,áaô©ª∏d á«dhCG QOÉ°üe Ék °†jCG âfÉc ºcÉëŸG ∞«°TQCGh πª©dG AÓeR .í°ùŸG
ÚeÉëŸG áHÉ≤f á∏› GhôcP øe áÑ°ùf äô°üàbEGh .ºcÉëŸG äGQGôb ∫ƒM º¡JÉeƒ∏©Ÿ Qó°üªc *6»Øà≤ŸG GhôcP %13 ‹GƒM .%21
.§≤a %1 ≈∏Y äÉeƒ∏©ª∏d Qó°üªc (äGƒæ°S çÓK òæe Qhó°üdG øY áØbƒàŸG)
50
45
45
40
35
30
21
25
21
20
15
13
10
5
1
0
ϦϴϣΎΤϤϟ΍ΔΑΎϘϧΔϔϴΤλ
ϲϔΘϘϤϟ΍ΞϣΎϧήΑ
˯ϼϣΰϟ΍Ϧϣ
ξϘϨϟ΍ΔϤϜΤϣϒϴηέ΃
έΪμϣϦϣήΜϛ΃
á«fƒfÉb ÇOÉÑªc (IÒÑc áLQód) ΩóîJ äGQGô≤dG √òg q¿CG º¡ã∏K ∫Éb ,ºcÉëŸG äGQGô≤H áaô©e ≈∏Y º¡fCÉH GƒHÉLCG øjòdG IÉ°†≤dG ÚH øe
ΩóîJ É¡fCG %17 ∫Éb ÚM ‘ ,(á£°Sƒàe áLQód) ¢Vô¨dG ∂dP …ODƒJ äGQGô≤dG √òg ¿CÉH ºgOÉ≤àYEG øY %50 ÜôYCG Éªc .áë°VGh
.(¥ÓWE’G ≈∏Y ¢Vô¨dG Gòg iODƒJ ’ É¡fCG hCG IOhófi áLQód) áë°VGh á«fƒfÉb ÇOÉÑªc
áë°VGh á«fƒfÉb ÇOÉÑŸ Qó°üªc ¢†≤ædG áªμfi äGQGôb º««≤J :(41) ºbQ πμ°ûdG
60
50
50
40
33
30
20
16
10
1
1
0
ióe ≈∏Y É¡©ªL ” ™jô°ûJ 13^0000 ≈∏Y …ƒà– ÉgQhóH »àdGh äÉ©jô°ûàdÉH á°UÉN äÉfÉ«H IóYÉb ≈∏Y …ƒà– åÑM , âjRÒH á©eÉL πÑb øe É¡JQGOG ºàj áª¶æe äÉfÉ«H IóYÉb :»Øà≤ŸG
ΩÉY òæe É«∏©dG Ú£°ù∏a áªμfi πÑb øe IQƒ°ûæŸG ºcÉëŸG ΩÉμMG ™«ªL ≈∏Y …ƒà– ÉgQhóH »àdGh ºcÉëŸG ΩÉμMÉH á°UÉN äÉfÉ«H IóYÉb ≈∏Y …ƒà– Éªc , ô°UÉ©ŸG Ú£°ù∏a ïjQÉJ øe ÉeÉY 150
.1994
6
66
º¡cQÉ°ûjh ,á«fƒfÉb ÇOÉÑªc ΩóîJ ’ ºcÉëŸG äGQGôb ¿CG §≤a º¡æe %10 ∫ƒ≤j å«M ,§°SƒdG IÉ°†b ÚH »Ñ∏°ùdG º««≤àdG ≈fóàj •
.∫Éª°ûdG ‘ IÉ°†≤dG øe %25h Üƒæ÷G IÉ°†b øe %13 …CGôdG Gòg ‘
ΩóîJ ’ É¡JGQGôb ¿CG º¡æe %19 ôcòj å«M ,ºcÉëŸG äGQGô≤d Gk OÉ≤àfG ÌcCG ºg πbC’G IÈÿG äGƒæ°S ÜÉë°UCG øe IÉ°†≤dG •
.‹GƒàdG ≈∏Y á©°SGƒdGh á£°SƒàŸG IÈÿG ÜÉë°UCG IÉ°†≤dG øe %14 h %12 …CGôdG Gòg º¡cQÉ°ûjh ,á«fƒfÉb ÇOÉÑªc
%36 øe ÌcCG .Òà°ùLÉŸG áLQO ¿ƒ∏ªëj øjòdG ∂ÄdhCGh ¢SƒjQƒdÉμÑdG IOÉ¡°T á∏ªM øe IÉ°†≤dG ÚH Gk óL á©°SGh ô¡¶J IƒéØdG •
Gò¡H ¿ƒcQÉ°ûj ø‡ %10 ™e ák fQÉ≤e ,á«fƒfÉ≤dG ÇOÉÑŸG ΩóîJ ’ ºcÉëŸG äGQGôb ¿CG ¿hó≤à©j ÌcCG hCG Òà°ùLÉŸG áLQO á∏ªM øe
.¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO á∏ªM øe …CGôdG
¿ƒdƒ≤j øjòdG IÉ°†≤∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(26) ºbQ ∫hó÷G
äGÒ¨àŸG øe OóY Ö°ùM á«fƒfÉ≤dG ÇOÉÑŸG ΩóîJ ’ ºcÉëŸG äGQGôb ¿CG
%
17^8
QƒcP
0^0
çÉfEG
%
»ª∏©dG π«°üëàdG iƒà°ùe
10^3
¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO
%36^4
ÌcCG hCG Òà°ùLÉŸG áLQO
%
IÈÿG äGƒæ°S OóY
18^0
äGƒæ°S 5 øe πbCG
11^8
äGƒæ°S 10 ¤EG 5 øe
14^3
äGƒæ°S 10 øe ÌcCG
%
á≤£æŸG
25^0
∫Éª°ûdG
10^0
§°SƒdG
13^0
Üƒæ÷G
‹GƒMh ,(IÒÑc áLQód) IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG º¡æe %63 ∫Éb ó≤a ,ÌcCG º¡°ùØfCÉH IÉ°†≤dG ≥ãj ,á«FÉ°†≤dG á«∏ª©dG ô°UÉæY πc ÚH øe
.%5 ≈∏Y äô°üàbEG Ék bÓWEG º¡H ¿ƒ≤ãj ’ hCG (IOhófi áLQód IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj) º¡fCG GƒdÉb øjòdG IÉ°†≤dG áÑ°ùf .(á£°Sƒàe áLQód) %31
.Ék bÓWEG IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj ’ º¡fCG GƒdÉb %1 §≤a
%45 ôcP ó≤a ,IÉ°†≤dG ÉgGôj Éªc á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ô°UÉæY ÚH øe á«bƒKƒe πbC’G »g áHÉ«ædG É¡H Ωƒ≤J »àdG ≥«≤ëàdG äGAGôLEG âfÉch
≥«≤ëàdG äGAGôLEG »g IÉ°†≤dG iód á«bƒKƒe ô°UÉæ©dG πbCG ÊÉK âfÉch .(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) É¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG §≤a IÉ°†≤dG øe
§≤a IÉ°†≤dG øe %3 ∫Éb Éªæ«H .(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) É¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG §≤a IÉ°†≤dG øe %50 ∫Éb å«M ,áWô°ûdG É¡H Ωƒ≤J »àdG
‘ ºcÉëª∏d …QGOE’G QOÉμdG AÉLh .(á£°Sƒàe áLQód) ÚeÉëŸÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG º¡æe %68 ∫Éb ,(IÒÑc áLQód) ÚeÉëŸÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG
.(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) º¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG IÉ°†≤dG øe %79 ∫Éb å«M ,IÉ°†≤dG á≤K å«M øe ¤hC’G áÑJôŸG
67
...á«dÉàdG äÉÄØdÉH ¿ƒ≤ãj øjòdG IÉ°†≤dG øe ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(42) ºbQ πμ°ûdG
80
68
65
64
70
60
50
46
40
ΔΟέΩϰϟ·
ΓήϴΒϛ
ΔΟέΩϰϟ·
ΔτγϮΘϣ
31
29
16
30
20
13
4
10
3
0
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
ΓΎπϘϟ΍
á«dÉàdG ä’ƒ≤ŸG ≥Ñ£æJ ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y .iôNC’G á«YÉªàLE’G πeGƒ©dG øe OóYh áØ∏àîŸG äÉfƒμŸÉH á≤ãdG ÚH ábÓY ∑Éæg ¿CG ÚÑJh
:ÚeÉëŸÉH IÉ°†≤dG AGQBG ≈∏Y
.(%21) ∫Éª°ûdG øe ºgAÓeR øe ÚeÉëŸÉH ák ≤K πbCG (%33) Üƒæ÷Gh §°SƒdG øe IÉ°†≤dG øe ÈcCG áÑ°ùf •
.iôNCG á¡L øe ÚeÉëŸÉH á≤ãdG iƒà°ùeh ,á¡L øe »YÉªàLE’G ´ƒædGh IÈÿG iƒà°ùe ÚH ábÓY óLƒJ ’ •
.(%27) ¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO á∏ªM øe IÉ°†≤dÉH ák fQÉ≤e (%35) ÚeÉëŸÉH ák ≤K πbCG Òà°ùLÉŸG áLQO á∏ªM øe IÉ°†≤dG •
ÚeÉëŸG ¿CG IÉ°†≤dG øe §≤a %5 iôj å«M ,ÚeÉëŸG AGOCG ¿CÉ°ûH ,√ÓYCG É¡«dEG QÉ°ûŸGh ,IÉ°†≤∏d á£∏àîŸG ôYÉ°ûŸG á«dÉàdG äÉfÉ«ÑdG ¢ùμ©J
IÉ°†≤dG øe %34 iôj ÚM ‘ ,(á£°Sƒàe áLQód) ∂dP ¿hôj øjôNBG %57 h ,(IÒÑc áLQód) á«∏YÉØH ºcÉëŸG ΩÉeCG º¡«∏cƒe π«ãªàH ¿ƒeƒ≤j
ÌcCG á∏jƒ£dG á«∏ª©dG IÈÿG …hP øe IÉ°†≤dG .Ék JÉàH ÚdÉ©a ÒZ ÚeÉëŸG ¿CG ¿hó≤à©j %5h ,(IOhófi áLQód) QhódG Gòg ¿hODƒj ÚeÉëŸG ¿CG
iôNCG á¡L øeh .πbC’G IÈÿG ÜÉë°UCG øe IÉ°†≤dG ÚH (%34) `H ák fQÉ≤e ,(%52) º¡«∏cƒe π«ã“ ‘ ÚeÉëŸG á«dÉ©a ¿CÉ°ûH ÒãμH Ék μμ°ûJ
∫Éª°ûdG øe IÉ°†≤dÉH ák fQÉ≤e ,º¡«∏cƒe π«ã“ ‘ ÚeÉëŸG á«dÉ©Ød Gk OÉ≤àfEG ÌcCG GƒfÉc §°SƒdG øe (%43)h Üƒæ÷G øe IÉ°†≤dG øe (%44)
.(%35) ¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO á∏ªM øe IÉ°†≤dG øe (%39) Gk OÉ≤àfG ÌcCG GƒfÉc Òà°ùLÉŸG áLQO á∏ªM øe IÉ°†≤dG ¿CG ÚÑJ Éªc .(%29)
?ºcÉëŸG ΩÉeCG º¡«∏cƒe π«ãªàd áeRÓdG IAÉØμdG º¡jód ÚeÉëŸG ¿CG ó≤à©J áLQO …CG ¤EG :(43) ºbQ πμ°ûdG
5
5
ϰϠϋΓ˯ΎϔϜϟΎΑϥϮόΘϤΘϳϻ
ϕϼσϻ΍
34
57
∂dòH ¿ƒeƒ≤j ÚeÉëŸG ¿CG ¿hó≤à©j º¡fCG IÉ°†≤dG øe %30 ∫Éb ,(áfÉeCÉH) º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ¿ƒeÉëŸG ¿Éc GPEG Ée ∫ƒM ∫GDƒ°S ≈∏Y ák HÉLEGh
,(á£°Sƒàe áLQód) áfÉeCÉH º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG ¿CG ¿hó≤à©j º¡fCG GƒdÉb %59 ‹GƒM .Gk óHCG ∂dòH ¿ƒeƒ≤j ’ hCG Gk óL ¿óàe
m πμ°ûH
m
.(á«dÉY áLQód) ∂dòH ¿ƒeƒ≤j ÚeÉëŸG ¿CG GƒdÉb IÉ°†≤dG øe §≤a %8 Éªæ«H
68
?áfÉeCÉH º¡«∏cƒe π«ãªàH ¿ƒeƒ≤j ÚeÉëŸG ¿CG ó≤à©J áLQO …CG ¤EG :(44) ºbQ πμ°ûdG
4
3
8
27
ϰϠϋϢϬϴϠσϮϣϥϮϠΜϤϳϻ
ϕϼσϻ΍
ϑήϋ΃ϻ
59
É¡Ñ∏£j »àdG ÜÉ©JC’G ¿CG IÉ°†≤dG øe %15 iôj å«M ,ÚeÉëŸG QƒLCG –ÚeÉëŸG ÜÉ©JCG ∫ƒM øjÉÑJ ∑Éæg ¿CG äÉfÉ«ÑdG øe í°†àj
¿CG IÉ°†≤dG ™HQ iôj Éªæ«H ,(áÑ°SÉæe) ÚeÉëŸG ÜÉ©JCG ¿CG ¿hô©°ûj IÉ°†≤dG øe %35 ‹GƒM .(á©ØJôe) hCG (Gk óL á©ØJôe) ¿ƒeÉëŸG
.(Gk óL á«fóàe) hCG (á«fóàe) ÚeÉëŸG ÜÉ©JCG
?»g πg ,ÚeÉëŸG QƒLCG-ÜÉ©JCG ∞°üJ ∞«c :(45) ºbQ πμ°ûdG
2
13
27
˱΍ΪΟΔόϔΗήϣ
ΔόϔΗήϣ
ΔΒγΎϨϣ
ΔπϔΨϨϣ
΍˱ΪΟΔπϔΨϨϣ
1
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
35
22
IÉ°†≤∏d ¬LƒŸG §¨°†dG 8^1
¿ƒc »æãà°ùj ’ ∂dP ¿CG ÒZ .ábÓ©dG äGP äÉYÉª÷G hCG äÉ°ù°SDƒŸG øe …Cx G øe äÉWƒ¨°V ájC’ ¿ƒ°Vô©àj º¡fCÉH IÉ°†≤dG ôq ≤j ’ ΩÉY πμ°ûH
IÉ°†≤dG ¿CGq %45 ∫Éb å«M ,ÜQÉbC’G ±ôW øe »JCÉJ äÉWƒ¨°†dG ÌcCG .äÉWƒ¨°†dG øe áØ∏àfl äÉLQO OƒLƒH ¿ƒaÎ©j º¡æe áeÉg áÑ°ùf
äÉ°ù°SDƒŸG πÑb øe §¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CG ¿ƒdƒ≤j %35 ‹GƒM ¿CG Éªc .(IÒ¨°U hCG á£°Sƒàe hCG ,IÒÑc áLQód) É¡d ¿ƒ°Vô©àj
%31 ∫ƒ≤j å«M ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ±ôW øe »JCÉj §¨°†∏d ådÉãdG Qó°üŸG ÉeCGh .(IÒ¨°U hCG á£°Sƒàe hCG ,IÒÑc áLQód) á«æeC’G
äÉWƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj º¡fCG IÉ°†≤dG ¢ùªN ‹GƒM ∫Éb ó≤a .áØ∏àfl äÉLQóH ´ƒædG Gòg øe äÉWƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj º¡fCG IÉ°†≤dG øe
´É£≤dG øe øjôKDƒe OGôaCG πÑb øe »JCÉJ á∏KÉ‡ äÉWƒ¨°V ¿CG %19 ∫ƒ≤jh .ÚeÉfi øeh ¿CÉ°ûdG QÉÑc IÉ°†b πÑb øe áJhÉØàe äÉLQóH
.%10 áÑ°ùæH ,»©jô°ûàdG ¢ù∏éŸG AÉ°†YCG øe äÉWƒ¨°†dG πbCG »JCÉJh .¢UÉÿG
%29) iôNC’G ≥WÉæŸG øe (%38) ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG πÑb øe •ƒ¨°†∏d ¢Vô©àdÉH GQGôbEG ÌcCG §°SƒdG øe IÉ°†≤dG •
.(Üƒæé∏d %20h ,∫Éª°û∏d
ÜÉë°UCG ∂ÄdhG øe (%43) IÉ°†≤dG É¡d ¢Vô©àj »àdG •ƒ¨°†∏d ¢Vô©àdÉH GQGôbEG ÌcCG Ék °†jCG ºg ÌcC’G IÈÿG ÜÉë°UCG IÉ°†≤dG ¿CG Éªc •
.(IÈÿG øe äGƒæ°S 5 øe πbCG º¡d øŸ %27h ,IÈÿG øe äGƒæ°S 10 ¤EG 5 øe º¡d øjòdG IÉ°†≤dG ÚH %25) πbC’G IÈÿG
69
.(%27) çÉfE’G IÉ°†≤dG øe (%31) QƒcòdG IÉ°†≤dG ÚH Ée Ék Yƒf ÌcCG äÉWƒ¨°V OƒLƒH QGôbE’G q¿CG Éªc •
¿ƒ∏ªëj øjòdG øe (%39) äÉWƒ¨°†d IÉ°†≤dG ¢Vô©àH QGôbEÓd Ók «e ÌcCG ≈∏YCG hCG Òà°ùLÉŸG áLQO á∏ªM øe IÉ°†≤dG q¿EÉa ∂dòc •
.(%28) ¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO
....á«dÉàdG äÉYƒªéŸG πÑb øe äÉWƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j øŸ ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(46) ºbQ πμ°ûdG
45
50
45
40
35
35
31
30
19
21
25
21
20
15
10
10
5
0
βϠΠϤϟ΍˯Ύπϋ΃ ϲϓϥϭάϔϨΘϤϟ΍
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
ϰϠϋϷ΍ΓΎπϘϟ΍ βϠΠϣ˯Ύπϋ΃ ΔϴϨϣϷ΍ΓΰϬΟϷ΍
ϲόϳήθΘϟ΍
ιΎΨϟ΍ωΎτϘϟ΍ Ε΍˯΍ήΟ·ΝέΎΧ
ΔΟέΩ
ϟ΍
ΏέΎϗϷ΍
ϑέΎόϤϟ΍ϭ
Ύϗ Ϸ΍
IÉ°†≤dG ¿CG Ék °†jCG ¿hó≤à©j º¡æe á«ÑdÉ¨dG ¿EÉa ,º¡eÉμMCG ‘ ÒKCÉà∏d äÉWƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©àj øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øeh
¢ù∏› AÉ°†YCG É¡°SQÉÁ »àdG äÉWƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj ’ IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j §≤a º¡æe %18 Éªæ«H ,äÉWƒ¨°†dG √òg πãŸ ¿ƒÑ«éà°ùj
.áLQO ≈∏YC’G IÉ°†≤dG hCG ,ÜQÉbC’G hCG ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG
á«dÉàdG äÉYƒªéŸG πÑb øe äÉWƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG IÉ°†≤∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(47) ºbQ πμ°ûdG
79
73
73
82
82
73
90
80
70
65
60
50
40
30
20
10
0
ϲϓϥϭάϔϨΘϤϟ΍ ΔϴϨϣϷ΍ΓΰϬΟϷ΍
ΏέΎϗϷ΍
ϑέΎόϤϟ΍ϭ
˯ΎϗΪλϷ΍ϭ
ϰϠϋϷ΍ΓΎπϘϟ΍ βϠΠϣ˯Ύπϋ΃ βϠΠϤϟ΍˯Ύπϋ΃
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
ΔΟέΩ
ϲόϳήθΘϟ΍
Ε΍˯΍ήΟ·ΝέΎΧ
ϯϮϋΪϟ΍
≈∏Y äÉWƒ¨°V OƒLƒH QGôbEÓd ¿hó©à°ùe IÉ°†≤dG ¿ƒμj Éªæ«Ña .Ég/¬°ùØf øY I/»°VÉ≤dG ∫GDƒ°S óæY πq ≤J äÉWƒ¨°V OƒLƒH QGôbE’G q¿EG
≈∏Y IÉ°†≤dG øe IÒ¨°U áÑ°ùf ¿EÉa ,™bGƒdG Gòg πX ‘h .(’...Ék «°üî°T ,º©f...¿hôNB’G) º¡°ùØfCG øY É¡fƒØæj º¡a ,øjôNBG IÉ°†b
øe áJhÉØàe äÉLQóH äÉWƒ¨°†d Gƒ°Vô©J Ék «°üî°T º¡fG º¡æe %10 ‹GƒM ∫Éb ó≤a ,á«°üî°T äÉWƒ¨°V OƒLƒH QGôbEÓd OGó©à°SEG
º¡fCÉH GhôbCG %8 ‹GƒM .AÉbó°UC’Gh ÜQÉbC’G øe »JCÉJ »àdG äÉWƒ¨°†dG ≈∏Y É¡JGP áÑ°ùædG ≥Ñ£æJh ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG πÑb
GhôbG %4 §≤a .¿CÉ°ûdG »©«aQ IÉ°†bh ,á«æeC’G äÉ°ù°SDƒŸGh ,»©jô°ûàdG ¢ù∏éŸG :á«dÉàdG äÉYƒªéŸG ióMEG πÑb øe äÉWƒ¨°†d Gƒ°Vô©J
.ÚeÉëŸG πÑb øe %2h ,¢UÉÿG ´É£≤dG øe øjôKDƒe OGôaCG πÑb øe äÉWƒ¨°†d Ék «°üî°T Gƒ°Vô©J º¡fCÉH
IÒÑc áLQód Rõ©àJ É¡fCG ≈∏Y á«dÓ≤à°SE’G ¤EG ô¶æj å«M ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdGh IÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ádÉ°ùÃ äÉWƒ¨°†dG ádCÉ°ùe ≥∏©àJ
q¿CG (IÒÑc áLQód) ¿hó≤à©j IÉ°†≤dG ´ÉHQCG áKÓK ‹GƒM ,(ÚÑ«éà°ùŸG øe %96 øY π≤j ’ Ée) IÉ°†≤∏d íæ“ »àdG (áfÉ°ü◊G) π©ØH
70
á£∏°ùdG ¿ƒfÉb π©ØH (IÒÑc áLQód) Rõ©àJ á«dÓ≤à°SE’G q¿CG Éªc ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG õjõ©J πLCG øe …ƒ«M ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› QhO
.AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SE’ ájƒ«M »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG á«∏ªY q¿CG (IÒÑc áLQód) ¿hôNBG %64 ó≤à©jh .IÉ°†≤dG øe %67 …CGQ Ö°ùM á«FÉ°†≤dG
AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG Rõ©J á«dÉàdG πeGƒ©dG ¿CG (IÒÑc áLQód) ¿hó≤à©j øjòdG IÉ°†≤∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(48) ºbQ πμ°ûdG
120
96
100
80
74
67
64
60
40
20
0
ϲ΋ΎπϘϟ΍ζϴΘϔΘϟ΍
Δϴ΋ΎπϘϟ΍ΔτϠθϟ΍ϥϮϧΎϗ
ϰϠϋϷ΍˯ΎπϘϟ΍βϠΠϣ
ϲοΎϘϟ΍ΔϧΎμΣ
»FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f º««≤J 9^1
ÒjÉ©e ≈∏Y ´ÓWEG ≈∏Y GƒfÉc Ée GPEG IÉ°†≤dG πÄp °So óbh .ΩÉY øe πq bCG πÑb ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› πÑb øe ¢û«àØàdG ÒjÉ©e π«©ØJ ”q
º¡fCG º¡©HQ ∫Éb Éªæ«H ,(á£°Sƒàe áLQód) ¿ƒ©∏£e º¡fCÉH %41h ,(IÒÑc áLQód) ¿ƒ©∏£e º¡fCÉH º¡ã∏K øe ÌcCG ÜÉLCÉa ,’ ΩCG ¢û«àØàdG
.(¥ÓWE’G ≈∏Y Ú©∏£e ÒZ hCG á∏«∏b áLQód) ¿ƒ©∏£e
»FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG äGAGôLEG ≈∏Y ´ÓW’G :(49) πμ°ûdG
9%
15%
35%
ϰϠϋΔϓήόϣϢϬϳΪϟβϴϟ
ϕϼσϻ΍
41%
%36 ∫Éb å«M ,ák aô©e πq bC’G ºg á«Hô¨dG áØ°†dG §°Sh øe IÉ°†≤dÉa .ΩÉªàgEÓd áàØ∏e äÉ¡LƒàdG øe Gk OóY ∑Éæg q¿CG äÉfÉ«ÑdG π«∏– ÚÑjo
‘ %16 h Üƒæ÷G ‘ %20 `H ák fQÉ≤e ,(¥ÓWE’G ≈∏Y ±ƒdCÉe ÒZ hCG á∏«∏b áLQód) º¡jód ±ƒdCÉe »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f q¿CÉH º¡æe
á∏«∏b áLQód) ±ƒdCÉe ¬fCG %48 ∫ƒ≤j å«M ,¢û«àØàdG ÒjÉ©eh ΩÉ¶æH ák aô©e πq bC’G ºg ∫ƒWC’G IÈÿG ÜÉë°UCG IÉ°†≤dG q¿CG Éªc .∫Éª°ûdG
∂dòc .πbC’G IÈÿG …hP IÉ°†≤dG øe %17h ,(á£°SƒàŸG) IÈÿG ÜÉë°UCG IÉ°†≤dG øe %20 `H ák fQÉ≤e ,(¥ÓWE’G ≈∏Y ±ƒdCÉe ÒZ hCG
±ƒdCÉe ÒZ hCG á∏«∏b áLQód) ø¡jód ±ƒdCÉe ¢û«àØàdG ΩÉ¶f ¿CÉH ø¡æe %11 âdÉb å«M ,ÒjÉ©ŸG √ò¡H ák aô©e ÌcCG çÉfE’G äÉ«°VÉ≤dG q¿EÉa
.Å°ûdG äGP GƒdÉb øjòdG QƒcòdG IÉ°†≤dG øe %26 `H ák fQÉ≤e ,(¥ÓWE’G ≈∏Y
71
IÉ°†≤dG øe %40 ∫ƒ≤j å«M ,á≤ã∏d πo gCG º¡fCG ¿hôj á«Ñ∏ZC’G ¿EÉa ,¢û«àØàdG á«∏ªY øY ÚdƒÄ°ùŸG ¢UÉî°TC’ÉH á≤ãdG áLQO å«M øe ÉeCGh
%9 ‹GƒM .(á£°Sƒàe áLQód) É¡H ¿ƒeõà∏e º¡fCG GƒdÉb %37 ,(IÒÑc áLQód) áHƒ∏£ŸG ÒjÉ©ŸÉH ¿ƒeõà∏e Ú°ûàØŸG ¿CG ¿hó≤à©j º¡fCG
.¥ÓWE’G ≈∏Y É¡H Úeõà∏e ÒZ º¡fCG %3 ∫Éb Éªæ«H ,(á∏«∏b áLQód) ÒjÉ©ŸÉH ¿ƒeõà∏e Ú°ûàØŸG ¿CG GƒdÉb
»FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG øY ÚdƒÄ°ùŸG ¢UÉî°TC’ÉH á≤ãdG :(50) πμ°ûdG
45
40
40
37
35
30
25
20
15
10
9
10
5
3
0
ϑήϋ΍ϻ
ϰϠϋΎϬΑϥϮϣΰΘϠϣήϴϏ
ϕϼσϻ΍
AGOCG IOƒ÷ Ék «Yƒf Ék ª««≤J øª°†J É¡H ∫ƒª©ŸG ÒjÉ©ŸG ¿CG º¡æe (%57) ∫É≤a ,¢û«àØàdG äGAGôLEG IOƒ÷ º¡ª««≤J øY IÉ°†≤dG πÄp °So Éªc
.¢û«àØàdG á«∏ªY IOƒéH π«∏b ¿ÉÁEG %7 iód ¿Éc Éªæ«H ,(á£°Sƒàe áLQód) ∂dP ¿hó≤à©j º¡fCG (%32) ∫Ébh .(IÒÑc áLQód) IÉ°†≤dG
iƒà°ùe hCG ,á«∏ª©dG IÈÿG Ióe hCG ,ájôª©dG äÉÄØdG ±ÓàNEÉH ÒjÉ©ŸG IOƒ÷ IÉ°†≤dG äÉª««≤J ÚH áeÉg äÉbhôa ∑Éæg øμj ⁄h
.áØ∏àîŸG ≥WÉæŸG hCG ,»ª∏©dG π«°üëàdG
?IÉ°†≤dG AGOC’ kÉ«Yƒf kÉª««≤J É¡H ∫ƒª©ŸG ¢û«àØàdG äGAGôLEG øeqDƒJ πg :(51) πμ°ûdG
57
60
50
40
32
30
20
5
2
10
5
0
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
ϕϼσϻ΍ϰϠϋϥϮϨϣΆϳϻ
%13 å«M ,¢û«àØàdG á«∏ª©d Gk OÉ≤àfEG ÌcCG IÉ°†≤dG íÑ°UCG ,¢û«àØà∏d ™°†îJ »àdG ÉjÉ°†≤dG áÑ°ùæc Oófi AGôLEG øY IÉ°†≤dG ∫GDƒ°S iódh
k ¿Éª°†d Ö°SÉæe »∏μdG ÉjÉ°†≤dG OóY øe %5 ≈∏Y ¢û«àØàdG q¿CG ¿hó≤à©j §≤a IÉ°†≤dG øe
%29 º¡cQÉ°Th ,(IÒÑc áLQód) ºFÓe
¢û«àØJ
o
ák aÉ°VEG ,§≤a (á∏«∏b áLQód) ºFÓe %5`dG QÉ«©e q¿CG ¿hô©°ûj IÉ°†≤dG øe %24 q¿EÉa πHÉ≤ŸG ‘h .(á£°Sƒàe áLQód) øμd ∂dP ‘ …CGôdG
.Gk óHCG Ö°SÉæe ÒZ QÉ«©ŸG Gòg q¿CG ¿hô©°ûj IÉ°†≤dG å∏K q¿CG ¤EG
72
?º«∏°S AGôLEG ƒg ÉjÉ°†≤dG øe %5 ´É°†NG ¿CG ó≤à©J πg :(52) πμ°ûdG
13
29
ϰϠϋΐγΎϨϣήϴϏ
ϕϼσϻ΍
33
25
…QGOE’G ΩÉ¶ædG º««≤J .2
Ö°ùëH ,±ÓàNE’G ójó°T …QGOE’G QOÉμ∏d º¡ª««≤J AÉLh .ºcÉëŸG IQGOEG ΩÉ¶æd áØ∏àîŸG ÖfGƒ÷G AGREG IÉ°†≤dG ÚH áYƒæàe AGQBG Oƒ°ùJ
AÉ°SDhQ IAÉØμd %7h ,ÚÑ°SÉëŸG IAÉØμ`d Ék «Ñ∏°S º¡ª««≤J ¿Éc §≤a IÉ°†≤dG øe %4 ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a .º««≤àdG πq fi …QGOE’G QOÉμdG áÄa
‹GƒM º««≤J ¿Éch .»°VÉ≤dG áÑàμd %27h ,Ú∏°SGôª∏d %29h ,øjô°†ëŸG IAÉØμ`d »Ñ∏°S º««≤J %63 iód ¿Éc ,∂dP ¢ùμY ≈∏Yh .ΩÓbC’G
.Ék «Ñ∏°S πé°ùdG áÑàc IAÉØμd IÉ°†≤dG øe %16
áªμëŸG QOGƒc IAÉØc (kÉ«Ñ∏°S) Gƒª«q b øjòdG IÉ°†≤∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(53) πμ°ûdG
70
63
60
50
40
27
29
30
20
16
4
10
7
0
ΐγΎΤϤϟ΍
ϢϠϘϟ΍βϴ΋έ
ϞΠδϟ΍ΔΒΘϛ
ϡϼϗϷ΍ϭ
ΐΗΎϛΔΒΘϜϟ΍
ΕΎόΑΎτϟ΍ϲοΎϘϟ΍
ϥϮϠγ΍ήϤϟ΍
ϥϭήπΤϤϟ΍
%40`dG ÜQÉ≤j Ée ≈£YCG å«M ,º¡æ«H Éª«a ¿ƒª°ù≤æe Ék °†jCG IÉ°†≤dG q¿CG ÚÑJ
q ó≤a ,äÉYƒªéŸG √òg ágGõf ‘ IÉ°†≤dG …CGQ ¿CÉ°ûH ÉeCGh
øe §≤a %8 º««≤J ¿Éc πHÉ≤ŸÉH ,(Ú∏°SGôŸG) ¿CÉ°ûH Qƒ©°ûdG ¢ùØæH IÉ°†≤dG øe %20 ô©°ûj Éªc ,øjô°†ëŸG ágGõæd Ék «Ñ∏°S Ék ª««≤J º¡æe
AÉ°SDhQ) áÑàμdG ‹ƒÄ°ùeh ,ÚÑ°SÉëŸG áÄØd QOÉμ∏d »Ñ∏°ùdG º««≤àdG øe iƒà°ùe ≈fOCG Gƒ∏é°S Éªæ«H ,πé°ùdG áÑàc ágGõæd Ék «Ñ∏°S IÉ°†≤dG
.»°VÉ≤dG áÑàch ,(º∏≤dG
73
áªμëŸG QOGƒc ágGõf (kÉ«Ñ∏°S) Gƒª«q b øjòdG IÉ°†≤∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(54) πμ°ûdG
45
40
40
35
30
25
20.5
20
15
4.2
5.8
10
7.8
6.8
5
0
ΐγΎΤϤϟ΍
ϢϠϘϟ΍βϴ΋έ
ϞΠδϟ΍ΔΒΘϛ
ϡϼϗϷ΍ϭ
ϥϮϠγ΍ήϤϟ΍
ϥϭήπΤϤϟ΍
¿CG ¿hô©°ûj º¡æe %84 øe ÌcCG ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y ,±Éc
m ÒZ ºgOóY ¿CG IÉ°†≤dG á«ÑdÉZ ó≤à©j å«M …QGOE’G QOÉμdG OóY ájÉØc ¿CÉ°ûH
.Ék «aÉc ¢ù«d ΩÓbC’G AÉ°SDhQ OóY ¿CG IÉ°†≤dG øe %66 iôj Éªc .Ék «aÉc ¢ù«d Ú∏°SGôŸGh ,øjô°†ëŸGh ,»°VÉ≤dG áÑàch πé°ùdG áÑàc OóY
áªμëŸG QOGƒc OóY ‘ ¢ü≤f ∑Éæg ¿CG ¿hôj øjòdG IÉ°†≤∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(55) πμ°ûdG
100
84.1
86.9
86.9
86.9
90
80
70
65.7
60
50
40
30
20
10
0
ϢϠϘϟ΍βϴ΋έ
ϥϮϠγ΍ήϤϟ΍
ϥϭήπΤϤϟ΍
ϲοΎϘϟ΍ΐΗΎϛΔΒΘϜϟ΍ ϡϼϗϷ΍ϭϞΠδϟ΍ΔΒΘϛ
ΕΎόΑΎτϟ΍
:á«dÉàdG AGQB’G øY IÉ°†≤dG ÈY
q ó≤a ,áªμëŸG áÄ«H ∫ƒM ÉeCGh
.ìƒ°VƒH ´Éª°ùdG ≈∏Y º¡JQób ‘ hCG ,øeC’G ‘ hCG ,ájƒ¡àdG ‘ hCG ,ºcÉëŸG ‘ IAÉ°VE’ÉH ≥∏©àJ πcÉ°ûe ájCG ∑Éæg ¿CG ¿hôj ’ IÉ°†≤dG á«ÑdÉZ •
k áaÉ¶ædG iƒà°ùe ¿CÉH ºgÒZ %47 ô©°ûj Éªæ«H ,ºcÉëŸG áaÉ¶f ‘ á∏μ°ûe ∑Éæg ¿CÉH IÉ°†≤dG øe %36 iôj •
áLQód) ±Éc
.(á£°Sƒàe
É¡d ô¶æjo å«M ,ájOÉ°TQE’G äÉMƒ∏dG ¢ü≤f »¡a ºcÉëŸG áÄ«H ‘ á«dÉμ°TEG ÌcC’G É¡fCG ≈∏Y IÉ°†≤dG É¡«dEG ô¶æj »àdG á«°†≤dG ÉeCGh •
.(á£°Sƒàe áLQód) ±Éc
m ájOÉ°TQE’G äÉMƒ∏dG iƒà°ùe ¿CG ¿ƒdƒ≤j IÉ°†≤dG øe %36 ¿CG Éªc .º¡æe %51 πÑb øe ∂dòc
äGõ«ŸGh ÖJGhôdG º««≤J 1^2
ÒZ) º¡ÑJGhQ ¿CG º¡æe %59 ∫Éb ó≤a .iôNC’G äGõ«ŸGh º¡ÑJGhQ øY Ú°VGQ ÒZ ,πªéŸG ‘ ,IÉ°†≤dG ¿EÉa πª©dG ±hô¶H ≥∏©àj Éª«a
74
.(Gk óL áÑ°SÉæe hCG áÑ°SÉæe) ÖJGhôdG ¿CG §≤a º¡æe %15 ô©°ûjh .(ádóà©e áLQód áÑ°SÉæe) º¡ÑJGhQ ¿CG º¡æe %27 ∫Ébh ,(áÑ°SÉæe
?IÉ°†≤∏d á«dÉ◊G ÖJGhô∏d ∂ª««≤J ƒg Ée :(56) πμ°ûdG
4
11
΍˱ΪΟΐγΎϨϣ
ΐγΎϨϣ
ϝΪΘόϣ
ϥΪΘϣ
27
59
.(%100 - %80) áÑ°ùæH IOÉjõdG ¿ƒμJ ¿CG (%46) º¡æe ÈcC’G áÄØdG âÑdÉW ó≤a ,ÖJGhôdG ≈∏Y IÉ°†≤dG É¡©bƒàj »àdG IOÉjõdG áÑ°ùf ∫ƒM
º¡ÑJGhQ ≈∏Y %50 - %31 ÚH ìhGÎJ IOÉjR áÑ°ùf ¿CG IÉ°†≤dG øe %35 iôj Éªæ«H ,%80 - %51 ≠∏ÑJ IOÉjR áÑ°ùf øjôNBG %11 ìÎ≤jh
.ádƒÑ≤e áÑ°ùf »g %30 øe πbCÉH ÖJGhô∏d IOÉjR áÑ°ùf ¿CG ¿hô©°ûj IÉ°†≤dG øe §≤a %9 .áªFÓe
?ÖJGhôdG IOÉjR ºàJ ¿CG Öéj áÑ°ùf …CÉH :(57) πμ°ûdG
8
1% - 30%
31% - 50%
46
51% - 80%
35
81% - 99%
11
∂dP ¢ùμ©Hh .(Ö°SÉæe hCG Gk óL Ö°SÉæe) ÉgGƒà°ùe ¿CG §≤a º¡æe %4 iôj å«M ,á«aÉ°VE’G äGRÉ«àeE’G ¿CÉ°ûH ÌcCG Í¨H IÉ°†≤dG ô©°ûj
.(áÑ°SÉæe ÒZ) äGRÉ«àeE’G √òg ¿CG %91 iôj
75
?IÉ°†≤dG ÉgÉ≤∏àj »àdG á«aÉ°VE’G äGRÉ«àe’G iƒà°ùe º«q ≤J ∞«c :(58) πμ°ûdG
3 1
5
΍˱ΪΟΐγΎϨϣ
ΐγΎϨϣ
ϝΪΘόϣ
ϥΪΘϣ
91
IOÉjR §≤a º¡æe %6 ójCG å«M ,IOÉjõdG √òg ¿ƒ°VQÉ©j ΩÉY πμ°ûH IÉ°†≤dG ¿CG ÚÑJ ,πª©dG äÉYÉ°S OóY IOÉjR ¿hójDƒ«°S GƒfÉc Ée GPEG º¡dGDƒ°S iódh
.á«dÉ◊G IÉ°†≤dG πªY äÉYÉ°S π«∏≤J º¡æe %39 ójq CGh ,Ò«¨J ¿hóH á«dÉ◊G πª©dG äÉYÉ°S ≈∏Y AÉ≤HE’G º¡æe %54 ójCG Éªæ«H ,πª©dG äÉYÉ°S
πª©dG äÉYÉ°S IOÉjR øe ∞bƒŸG :(59) πμ°ûdG
1
6
ϡ΍ϭΪϟ΍ΕΎϋΎγΓΩΎϳί
ϪϴϠϋϲϫΎϣϰϠϋΎϬ΋ΎϘΑ·
39
ϡ΍ϭΪϟ΍ΕΎϋΎγϞϴϠϘΗ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
54
IOÉjR %7 ójCG Éªæ«H ,ìGÎb’G Gò¡d Ék «∏c ¿ƒ°VQÉ©e º¡fCG º¡æe %68 ∫Éb å«M ,ºcÉëŸG ‘ πª©dG äÉYÉ°S OóY IOÉjR ¿ƒ°VQÉ©j IÉ°†≤dG á«ÑdÉZ
.IÉ°†≤dG øe %11 (á£°Sƒàe áLQód) ÉgójCG ÚM ‘ ,(IÒÑc áLQód) ÉghójCG %8 ‹GƒMh ,áªμëŸG ‘ πª©dG äÉYÉ°S IOÉjõd Gk óL IOhófi
áªμëŸG ‘ πª©dG äÉYÉ°S OóY IOÉjR ó«jCÉJ :(60) πμ°ûdG
80
68
70
60
50
40
30
20
7
6
11
8
10
0
ϑήϋ΃ϻ
ϰϠϋϥϮοέΎόϣ
ϕϼσϻ΍
76
:º¡∏ª©H á≤∏©àŸG ÖfGƒ÷G øe √ÒZh ∞«XƒàdG ‘ á«Hƒ°ùfi OƒLƒH ≥∏©àj Éª«a áØ∏àfl AGQBG IÉ°†≤∏dh
%14h ,á£°Sƒàe áLQód %25h ,IÒÑc áLQód %19) á«bÎdG ∫É› ‘ á«Hƒ°ùëŸG øe ák LQO ∑Éæg ¿CG ¿hó≤à©j º¡æe %58 ‹GƒM
.á«bÎdG ∫É› ‘ á«Hƒ°ùfi …CG ∑Éæg ¢ù«d ¬fCG ¿hó≤à©j º¡æe %36 ‹GƒM .(á∏«∏b áLQód
%13h ,á£°Sƒàe áLQód %23h ,IÒÑc áLQód %16) Ék °†jCG Ú«©àdG ∫É› ‘ á«Hƒ°ùfi ∑Éæg ¿CG ¿hó≤à©j IÉ°†≤dG øe %52 ‹GƒM
.Ú«©àdG ∫É› ‘ á«Hƒ°ùfi …CG ∑Éæg ¿CG ¿hó≤à©j ’ º¡æe %41 ‹GƒM .(á∏«∏b áLQód
%18h ,IÒÑc áLQód %21) ΩÉY πμ°ûH IÉ°†≤dG á∏eÉ©e ‘ á«Hƒ°ùëŸG øe ák LQO ∑Éæg ¿CÉH ¿hó≤à©j IÉ°†≤dG OóY ∞°üf ‹GƒM
.∂dP ¢ùμ©H ¿hó≤à©j º¡æe %46 ‹GƒM .(á∏«∏b áLQód %10h ,á£°Sƒàe áLQód
áLQód %16h ,IÒÑc áLQód %11) á«ÑjQóàdG äGQhó∏d IÉ°†≤dG ÜGóàfEG ‘ á«Hƒ°ùfi ∑Éæg ¿CG ¿hó≤à©j IÉ°†≤dG å∏K øe ÌcCG
äGQhó∏d IÉ°†≤dG ÜGóàfEG ∫É› ‘ á«Hƒ°ùfi …CG ∑Éæg ¢ù«d ¬fCG ¿hó≤à©j º¡æe %57 ‹GƒM .(á∏«∏b áLQód %8h ,á£°Sƒàe
.á«ÑjQóàdG
á«Hƒ°ùëŸG øe ´ƒædG Gòg ¿CG º¡æe %29 ó≤à©j å«M ,(áeóÿG AÉ¡fEG) ∫É› ‘ »g IÉ°†≤dG ÉgGôj »àdG á«Hƒ°ùfi äÉLQO πbCG
…CG ∑Éæg ¢ù«d ¬fCG ¿hó≤à©j º¡æe %57 ‹GƒM Éªæ«H ,(á∏«∏b áLQód %10h ,á£°Sƒàe áLQód %11h ,IÒÑc áLQód %9) OƒLƒe
.∫ÉéŸG Gòg ‘ á«Hƒ°ùfi
•
•
•
•
•
á«dÉàdG ä’ÉéŸG ‘ á«Hƒ°ùëŸG øe ák LQO ∑Éæg ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG IÉ°†≤∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(61) πμ°ûdG
70
58
49
60
52
50
40
35
29
30
20
10
0
ΔϣΪΨϟ΍˯ΎϬϧ·
Ε΍έϭΪϠϟΏ΍ΪΘϧϻ΍
ΓΎπϘϟ΍ϊϣϞϣΎόΘϟ΍
ϦϴϴόΘϟ΍
ΔϴϗήΘϟ΍
IÉ°†≤dG ¢ü°üîJ IÉ°†≤dG øe %22 ¢VQÉ©j Éªæ«H ,∂dP º¡æe (%78) á«ÑdÉ¨dG ójDƒJ ,IÉ°†≤dG ÚH »YƒædG ¢ü°üîàdG ¤EG áLÉ◊G ∫ƒMh
.IOófi ä’É› ‘
77
IÉ°†≤dG ¢ü°üîJ ó«jCÉJ :(62) πμ°ûdG
22
Ϣόϧ
ϻ
78
IOófi ÉjÉ°†b πHÉ≤e áeÉY äÉëjô°üJ 2^2
´ÉÑ£fEÉH AôŸG êôîj ób Éªc .ÉjÉ°†≤dG Ö∏ZCG ¿CÉ°ûH ¥ÉØJEG É¡æ«H á°ùfÉéàe ák Yƒª› ¿ƒ∏μ°ûj IÉ°†≤dG q¿CG ÇQÉ≤dG èàæà°ùj ób ¤hC’G á∏gƒ∏d
Ók «∏– q¿CG ÒZ .áëjô°U á≤jô£H ºgAGQBG øY ÒÑ©à∏d øjó©à°ùe ÒZ º¡fCG hCG áªFÉ≤dG ádÉ◊G øY Ék eÉ“ ¿ƒ°VGQ ÉeEG IÉ°†≤dG q¿CÉH √OÉØe
ÉjÉ°†≤dG π«∏– ¤EG äÉ«eƒª©dG øe Éæ∏≤àfEG GPEG ák °UÉN ,§«°ùÑàdG ‘ áWôØe äÉYÉÑ£fE’Gh äÉLÉàæà°SE’G √òg q¿CG ÚÑj
q äÉfÉ«Ñ∏d Ék «fCÉàe
±ô°üH ,IÉ°†≤dG ™«ªL AGQBG QÉÑàYE’G Ú©H òNCÉJ ¿CG Öéj á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ôjƒ£àd IOÉL ádhÉfi ájCG q¿CG ∂dP ¤EG ±É°†j .IOóëŸG
ÉÑ∏°S ¿ƒª«≤j øjòdG ∂ÄdhCGh ,¢UôØdÉH ≥∏©àJ CGQÉμaCG ¿ƒeó≤j ÉHÉéjEG ¿ƒª«≤j øjòdG ∂ÄdhCÉa .èFÉàædG É¡∏ã“ »àdG ájƒÄŸG Ö°ùædG øY ô¶ædG
:IÉ°†≤dG AGQBG á©«Ñ£d á«©bGh ÌcCG á∏°üfi øY á∏ãeCG á©°†H øY IQÉÑY »∏j Ée .äÉjóëàdÉH ≥∏©àJ Gk QÉμaCG ¿ƒeó≤j
¢ùØf ‘h .≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ‘ AÉ°†YCG øe (áJhÉØàe äÉLQóH) •ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj º¡fCG ¿ƒdƒ≤j §≤a IÉ°†≤dG øe %11
.•ƒ¨°†dG √òg πãŸ ¿ƒ°Vô©àj (øjôNBG) IÉ°†b ¿CG IÉ°†≤dG øe %79 ó≤à©j âbƒdG
º¡æe %13 ,IÉ°†≤∏d Ék «Yƒf Ék ª««≤J øeq DƒJ IóFÉ°ùdG »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ÒjÉ©e ¿CG (IÒÑc áLQód) IÉ°†≤dG øe %57 ó≤à©j Éªæ«H
.Ék «Yƒf Ék ª««≤J øeDƒj ÉjÉ°†≤dG ‹ÉªLEG øe %5 ¢üëa ≈∏Y ºFÉ≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f ¿CG ¿hó≤à©j §≤a
Ö«éà°ùj ¢ù∏éŸG ¿CG §≤a %32 ∫ƒ≤j ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG øY (IÒÑc áLQód) ¿ƒ°VGQ º¡fCG IÉ°†≤dG øe %65 ∫ƒ≤j Éªæ«H
.ºcÉëŸG äÉLÉ«àME’ (IÒÑc áLQód)
πq bCG áÑ°ùf á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ≥«Ñ£J ¿CÉ°ûH Ol ÉL ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› q¿CÉH IÉ°†≤dG øe %71 ó≤à©j …òdG âbƒdG ‘
.á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ôjƒ£J ¤EG Oƒ≤J ±ƒ°S á«é«JGÎ°SE’G q¿CG (IÒÑc áLQód) ¿ƒæeDƒj (%52) º¡æe
QOGƒc q¿CÉH º¡æe %76 ó≤à©j ,iôNCG hCG áLQód á«bƒKƒŸÉH ¿ƒà©ªàjh ¿ƒbOÉ°U (ΩÓbC’G AÉ°SDhQ) ¿CÉH IÉ°†≤dG øe %90 ó≤à©j Éªæ«H
.ÚeÉëŸG πÑb øe •ƒ¨°†d ΩÉY πμ°ûH ¿ƒ°Vô©àj ºcÉëŸG
•
•
•
•
•
kGOÉ≤àfEG ÌcCG AGQBG ¤EG π«ŸG ¤EG Oƒ≤J á«eóbC’G 3^2
óæY á°UÉÿG ÉjÉ°†≤dG øe Oó©d Gk OÉ≤àfEG ÌcCG Gƒfƒμj ¿CG ¤EG ¿ƒ∏«Á ,ÌcCG hCG äGƒæ°S Iô°ûY º¡d ø‡ ,∫ƒWC’G IÈÿG …hP IÉ°†≤dG
.(IÈÿG øe äGƒæ°S ¢ùªN øe πbCG º¡d ø‡ …CG) Ék ãjóM Úæ«©ŸG IÉ°†≤dÉH º¡àfQÉ≤e
Ö©∏J hCG ,QhO …CG Ö©∏J ’ áeƒμ◊G ¿CG º¡æe %29 ∫ƒ≤j å«M ,áeƒμ◊G Qhód Gk OÉ≤àfG ÌcCG Gƒfƒμj ¿C’ ¿ƒ∏«Á Ik ÈN ÌcC’G IÉ°†≤dG •
.…CGôdG º¡fƒcQÉ°ûj Ik ÈN πbC’G IÉ°†≤dG ÚH øe §≤a %14 ‹GƒM .AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG (¿ƒ°U) ¢ùjôμJ ‘ ,Gk Ohófi Gk QhO
78
.(%28) IÈN πbC’G ºgAÓeR øe (%34) ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG øY Ék °VQ πbCG ºg Ik ÈN ÌcC’G IÉ°†≤dG
.(%34) Ik ÈN πbC’G IÉ°†≤dG øe (%52) º¡«∏cƒe π«ã“ ‘ ÚeÉëŸG á«dÉ©a ¿CÉ°ûH ÒãμH Ék μμ°ûJ ÌcCG IÈN ÌcC’G IÉ°†≤dG
øe %25) Ik ÈN πbC’G IÉ°†≤dG øe (%43) IÉ°†≤dG ≈∏Y •ƒ¨°V OƒLƒH ÉaGÎYEG ÌcCG Gƒfƒμj ¿C’ Ék °†jCG ¿ƒ∏«Á Ik ÈN ÌcC’G IÉ°†≤dG
.(IÈÿG øe äGƒæ°S 5 øe πbCG º¡jód øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe %27h ,IÈÿG øe äGƒæ°S 10-5 øe º¡d ø‡ IÉ°†≤dG ÚH
:áeÉ©dG á©«Ñ£dG äGP ÉjÉ°†≤dG ∂∏J ák °UÉNh ,iôNCG ÉjÉ°†b ¿CÉ°ûH Gk OÉ≤àfEG ÌcCG ºg ,Ik ÈN πbC’Gh ,Ék æ°S ô¨°UC’G IÉ°†≤dG q¿EÉa ,∂dP ºZQ
,(IÒÑc áLQód ádOÉY) á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG q¿CG ¿ƒdƒ≤j IÈÿG øe äGƒæ°S ¢ùªN øe πbCG º¡jód ø‡ IÉ°†≤dG øe %52 ‹GƒM
øe äGƒæ°S ô°ûY øe ÌcCG º¡jód øjòdG ∂ÄdhCG hCG ,IÈÿG øe äGƒæ°S 10-5 øe º¡jód øjòdG IÉ°†≤dG øe %60 h %58`H ák fQÉ≤e
.(‹GƒàdÉH) IÈÿG
º¡cQÉ°ûj Éªæ«H ,á«fƒfÉ≤dG ÇOÉÑŸG ΩóîJ ’ É¡eÉμMCG ¿CG º¡æe %19 ∫ƒ≤j å«M ,ºcÉëŸG ΩÉμMC’ Gk OÉ≤àfEG ÌcCG Ik ÈN πbC’G IÉ°†≤dG
.‹GƒàdÉH á©°SGƒdGh á£°SƒàŸG IÈÿG ÜÉë°UCG IÉ°†≤dG øe %14 h %12 …CGôdG Gòg
q ÌcCG º¡fCG ¿ƒdƒ≤j Oó÷G IÉ°†≤dG ¿CG á¶MÓe Ék °†jCG ΩÉªàgEÓd ÒãŸG øe
≈∏Yh , á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SG ≈∏Y Ék YÓWG
,Öjôb âbh òæe ≥FÉKƒdG √ò¡H πª©dG AóH ¤EG iõ©j ób …òdG ôeC’G ƒgh ,Ik ÈN ÌcC’G IÉ°†≤dG øe ,»FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG äGAGôLEG
.Qƒ£àdG Gòg πãe øªq °†J AÉ°†≤dG π≤M ‘ øjóéà°ùªc º¡ÑjQóJ ¿CGh
•
•
•
•
•
•
•
:≥WÉæŸG ÚH ±ÓàNE’G 4^2
á«°†≤dG ≈∏Y óªà©J èFÉàædG q¿EG πH ,á≤∏£e äÉª«ª©Jh áª°SÉM äÉ¡LƒJ óLƒJ ’ ¬fCG ÒZ ,á≤£æŸG ≈∏Y Ak ÉæH IÉ°†≤dG ÚH ¥hôa ∑Éæg óLƒJ
:∫GDƒ°ùdG QÉãe á°UÉÿG
,á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGó©H ÌcCG ¿ÉÁEG º¡jód (ˆG ΩGQ ‘ º¡à«ÑdÉZ) §°SƒdG øe IÉ°†≤dG :ΩÉ¶ædÉH ΩÉ©dG ¿ÉÁE’G •
.Üƒæ÷G øe Gk ÒNCGh ,∫Éª°ûdG øe IÉ°†≤dG º¡«∏j
.Üƒæ÷Éa ,§°SƒdG ¬«∏j ,∫Éª°ûdG ‘ Oƒ°ùj áeƒμ◊G QhóH ±GÎYEÓd iƒà°ùe πbCG :áeƒμ◊G QhO •
.∫Éª°ûdG øe IÉ°†≤dG º¡«∏j ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› QhO øY Ék °VQ πbC’G ºg §°SƒdG øe IÉ°†≤dG :≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG •
.Ék °VQ ÌcC’G ºg Üƒæ÷G øe IÉ°†≤dG
≥«Ñ£J ‘ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ájóL ¿CÉ°ûH ’k DhÉØJ πbC’G ºg §°SƒdG øe IÉ°†≤dG :≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ájóL ióe •
.Üƒæ÷G ºK ,∫Éª°ûdG øe IÉ°†≤dG º¡«∏j ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG
.∫Éª°ûdG ºK øeh ,Üƒæ÷G IÉ°†b º¡«∏j ,§°SƒdG IÉ°†b ÚH ºcÉëŸG ΩÉμMC’ »Ñ∏°ùdG º««≤àdG ¢†Øîæj :ºcÉëŸG ΩÉμMCG •
.∫Éª°ûdG ‘ º¡FÓeR øe ÚeÉëŸÉH ák ≤K πbCG Üƒæ÷Gh §°SƒdG øe IÉ°†≤dG :ÚeÉëŸÉH á≤ãdG •
.∫Éª°ûdG øe IÉ°†≤dÉH ák fQÉ≤e º¡«∏cƒe π«ã“ ‘ ÚeÉëŸG á«dÉ©Ød Gk OÉ≤àfEG ÌcCG §°SƒdGh Üƒæ÷G øe IÉ°†≤dG :ÚeÉëŸG á«dÉ©a •
AÉ°†≤dG ¢ù∏› πÑb øe •ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CÉH ±GÎYEÓd Ók «e ÌcCG ºg §°SƒdG øe IÉ°†≤dG :•ƒ¨°†dG ¤EG ¢Vô©àdG •
.Üƒæ÷Gh ∫Éª°ûdG øe º¡FÓeR øe ≈∏YC’G
q ÌcCG º¡fCG ¿ƒdƒ≤j §°SƒdG øe IÉ°†≤dG :ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SEG ≈∏Y ´ÓW’G
q iƒà°ùe •
´É£b á«é«JGÎ°SEG ≈∏Y Ék YÓWG
.Üƒæ÷Gh ∫Éª°ûdG øe º¡FÓeR øe á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG
IÉ°†≤dG Ö«JôJ ¿ÉμeE’ÉH ¿EÉa ,á«é¡æŸG ‘ áMÎ≤ŸG ÜÉ°ù◊G á«∏ª©Hh ,‹ÉàdG ∫hó÷G ‘ á°Vhô©e »g Éªc ,√òg í°ùŸG èFÉàf πX ‘
1h ,§°SƒàŸG º««≤à∏d 2h ,Ók «°†ØJ ÌcC’G º««≤à∏d 3) áLQO á«fÉªãdG á«dhC’G äGô°TDƒŸG øe ô°TDƒe πc Éæ«£YCG ƒd .ºgÉ°VQ áLQO Ö°ùM
∫Éª°û∏dh ,(13) »g §°Sƒ∏d É°Vô∏d á«dÉªLE’G áLQódG ¿CG ó‚ ±ƒ°ùa ,á«ªgC’G ¢ùØf ¬jód ô°TDƒe πc ¿CG ¢Vôa ≈∏Yh – (ÊóàŸG º««≤à∏d
¬fEÉa ,(äGô°TDƒe 8) äGô°TDƒŸG OóY ≈∏Y á«∏μdG áLQódG º«°ù≤J ≈∏Y óªà©j ÉeÉY Gô°TDƒe Éæ©°Vh ƒdh .(19) »g Üƒæé∏dh ,(16) »g
.(2^37) Üƒæ÷Gh ,(2^00) ∫Éª°ûdGh ,(1^62) §°SƒdG :»∏j Éªc áKÓãdG ≥WÉæŸG øe πμd É°VQ ô°TDƒe ¤EG ÉfOƒ≤j ±ƒ°S
79
k «°†ØJ πbC’G ¤EG Ó
k «°†ØJ ÌcC’G øe ≥WÉæŸG Ö°ùM IÉ°†≤dG äÉ¡LƒJ :(27) ºbQ ∫hó÷G
Ó
3 áÑJôŸG
2 áÑJôŸG
1 áÑJôŸG
á«°†≤dG
Üƒæ÷G
∫Éª°ûdG
§°SƒdG
∫Éª°ûdG
§°SƒdG
Üƒæ÷G
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG (ágGõfh ,ájOÉ«Mh ,ádGóY)`H ΩÉ©dG ¿ÉÁ’G
?AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG õjõ©J ‘ Gk QhO áeƒμ◊G Ö©∏J πg
§°SƒdG
∫Éª°ûdG
Üƒæ÷G
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG áeóN ‘ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG
§°SƒdG
∫Éª°ûdG
Üƒæ÷G
á«é«JGÎ°S’G ≥«Ñ£J ‘ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ájóL
∫Éª°ûdG
Üƒæ÷G
§°SƒdG
ºcÉëŸG ΩÉμMCG ágGõf
§°SƒdG
Üƒæ÷G
∫Éª°ûdG
ÚeÉëŸÉH á≤ãdG
§°SƒdG
∫Éª°ûdG
Üƒæ÷G
§°SƒdG
Üƒæ÷G
∫Éª°ûdG
•ƒ¨°†∏d ¢Vô©àdG
q
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ≈∏Y ´ÓW’G
(1^62) §°SƒdG
(2^00) ∫Éª°ûdG
(2^37) Üƒæ÷G
áLQódGh »∏μdG ‹GƒàdG
1
ÉeCG .ÚjôNC’G Úà≤£æŸG ‘ º¡FÓeR øe ΩÉY πμ°ûH Gk OÉ≤àfEG ÌcCG Gƒfƒμj ¿C’ ¿ƒ∏«Á §°SƒdG øe IÉ°†≤dG ¿CG øY ∞°ûμJ äÉLQódG √òg
.Üƒæ÷G ‘ πéu °ùa
o IÉ°†≤dG ÚH É°Vô∏d iƒà°ùe ≈∏YCG
»YÉªàLE’G øjÉÑàdG 5^2
IÉ°†≤dG ≥Øàj ÉjÉ°†≤dG á«Ñ∏ZCG ‘ .»ª∏©dG π«°üëàdG iƒà°ùeh »YÉªàLE’G ´ƒædG Ö°ùM áYRƒe IÉ°†≤dG AGQBG âfÉc ,ä’É◊G ¢†©H ‘
:ÉjÉ°†≤dG ¢†©H ¿CÉ°ûH áØ∏àfl AGQBG º¡jód ¿CG ÒZ ,QƒcòdGh çÉfE’G
.(á£≤f 15 ≠∏ÑJ IƒéØH) çÉfE’G äÉ«°VÉ≤dG øe ÌcCG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGó©H ÌcCG ¿ÉÁEG º¡jód QƒcòdG IÉ°†≤dG
q ÌcCG çÉfE’G äÉ«°VÉ≤dG
.(á£≤f 15 ≠∏ÑJ IƒéØH) QƒcòdG IÉ°†≤dÉH ák fQÉ≤e ,»FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f ≈∏Y Ék YÓWG
.(•É≤f 4 ≠∏ÑJ IƒéØH) çÉfE’G äÉ«°VÉ≤dG øe QƒcòdG IÉ°†≤dG ÚH π«∏≤H Ék Yƒ«°T ÌcCG §¨°†∏d ¢Vô©àdÉH ±GÎYE’G iƒà°ùe
Gƒfƒμj ¿C’ ¿ƒ∏«Á ÌcCG hCG Òà°ùLÉŸG IOÉ¡°T »∏eÉM øe IÉ°†≤dG ¿CG å«M ,á«ªgCG hP Ók eÉY »ª«∏©àdG π«°üëàdG iƒà°ùe óq ©j Éªc
:¢SƒjƒdÉμÑdG áLQO »∏eÉM º¡FÓeR øe Gk OÉ≤àfEG ÌcCG
IƒéØH) ¢SƒjƒdÉμÑdG áLQO »∏eÉM IÉ°†≤dG øe ÌcCG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGóY áLQód Gk OÉ≤àfEG ÌcCG Òà°ùLÉŸG IOÉ¡°T á∏ªM IÉ°†≤dG
.(á£≤f 27 ≠∏ÑJ
≠∏ÑJ IƒéØH) ¢SƒjƒdÉμÑdG áLQO »∏eÉM øe •ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj º¡fCÉH ∫ƒ≤∏d Ék MÉàØfEG ÌcCG Òà°ùLÉŸG IOÉ¡°T »∏eÉM øe IÉ°†≤dG
.(•É≤f 11
»∏eÉM IÉ°†≤dG øe ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG øY ºgÉ°VQ ΩóY øY ¿ƒæ∏©j Òà°ùLÉŸG IOÉ¡°T »∏eÉM øe IÉ°†≤dG øe ÈcCG áÑ°ùf
.¢SƒjƒdÉμÑdG áLQO
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ≥«Ñ£J ‘ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ájóL ¿É°ûH ’k DhÉØJ ÌcCG ¢SƒjƒdÉμÑdG áLQO »∏eÉM øe πbCG áÑ°ùf
.Òà°ùLÉŸG IOÉ¡°T »∏eÉM IÉ°†≤dG øe
•
•
•
•
•
•
•
•
80
:äÉ«°UƒJh äÉLÉàæà°SG
:ôjƒ£àdG ä’É›h áeÉ©dG äÉ°SÉ«°ùdÉH á∏°üdG äGP äÉ«°UƒàdG ºg’ áaÉ°VE’ÉH ,IÉ°†≤dG í°ùe äÉYÓ£à°SG ‘ èFÉàædG ºgC’ á°UÓN »∏j Éª«a
∫Ó≤à°SG ¢ùjôμJ ¤EG á«dÉ©ØHh ≈©°ùJ áeƒμ◊G ¿ÉH ¿hó≤à©j IÉ°†≤dG øe %80 ‹GƒM ¿G èFÉàædG ô¡¶J :¿ƒfÉ≤dG IOÉ«°S ¢ùjôμJ ‘ ádhódG QhO .1
.AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ¿ƒ°üd IOhófi áLQóH ≈©°ùJ áeƒμ◊G ¿G ¿hó≤à©j º¡æe %17 áÑ°ùfh ,Oó°üdG Gòg ‘ ÉMÉ‚ ≥≤–h AÉ°†≤dG
.¿ƒfÉ≤dG IOÉ«°S ¢ùjôμJh ¿ƒ°U ‘ ÉgQhOh áeƒμ◊G AGOCÉH ,IÒÑc áLQód ,á£ÑJôe á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«bGó°üe q¿CG :á«°UƒJ
q¿EG .ÚæWGƒª∏d …OÉ°üàb’Gh ,»YÉªàL’Gh ,»°SÉ«°ùdG øeCÓd Ék bƒKƒe Gk Qó°üe íÑ°üJ å«ëH ájõcôŸG áeƒμ◊G QhO ájƒ≤J Gk PEG Öéj
.πμc ™ªàéŸG ™e Ék ©æ≤e Gk QhO áeƒμ◊G âÑ©d Ée GPEG Rõ©àà°S á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«bGó°üe
á£∏°ùdG ô°UÉæY ÚH øe á«bƒKƒe πb’G »g áHÉ«ædG iód ≥«≤ëàdG äGAGôLG ¿G èFÉàædG äô¡XG :øjôNB’G AÉcô°ûdG ÚH §HGhôdG .2
»g AÉ°†≤dG iód á«bƒKƒe ô°UÉæ©dG πbG ÊÉK .É¡H ¿ƒ≤ãj º¡fG §≤a IÉ°†≤dG øe %45 ôcP ó≤a ,IÉ°†≤dG ÉgGôj Éªc á«FÉ°†≤dG
.É¡H ¿ƒ≤ãj º¡fG §≤a IÉ°†≤dG øe %50 ôcP å«M ,áWô°ûdG É¡H Ωƒ≤J »àdG ≥«≤ëàdG äGAGôLG
Iõ¡LC’G √òg ÚH á«æ«ÑdG §HGhôdG ¿Eq G .Ék °†jCG áHÉ«ædGh áWô°ûdG πªY øeh πH ,Ö°ùëa »g É¡∏ªY øe ºcÉëŸG á«bGó°üeh á©ª°S ô°üà≤J ’ :á«°UƒJ
.áHÉ«ædGh áWô°ûdG AGOCG ôjƒ£J IQhô°†dÉH ¬©eh ,ºcÉëŸG ΩÉ¶f ôjƒ£J π°UGƒàj ¿CG Öéjh Éªc .ôjƒ£Jh ,õjõ©Jh ,π«∏– ™°Vƒe ≈≤ÑJ ¿CG Öéj
%68 áÑ°ùfh IÒÑc áLQóH %3) á£°Sƒàe hG IÒÑc áLQóH ¿ƒ≤ãj IÉ°†≤dG øe %71 ¿G èFÉàædG äô¡XG :ÚeÉëŸÉH á≤ãdG iƒà°ùe .3
.á∏«∏b áLQóH º¡H ¿ƒ≤ãj hG ÚeÉëŸÉH ¿ƒ≤ãj ’ IÉ°†≤dG øe %29 ¿G …CG (á£°Sƒàe áLQóH
∑Éæg ¿CG hóÑj å«M ,ÚeÉëŸG πªY ƒëf IÉ°†≤dG äÉ¡LƒJ Ú°ù– ≈∏Y πª©dG πLCG øe IOófi äÉ«dBG ôjƒ£J ¤EG á°SÉe áLÉ◊G :á«°UƒJ
QGƒM ÚeCÉJ ,ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG ÚH Ohó◊Gh ábÓ©∏d π°†aCG Éë«°VƒJ äÉ«dB’G √òg ióMEG øª°†àJ ób .∫ÉéŸG Gòg ‘ á≤ãdG ΩóY øe Qób
.á≤ãdG ΩóY OƒLh ÜÉÑ°SCGh ,ÚàÄØdG ÚH á°UÉÿG ábÓ©dG á°SGQOh ,ácÎ°ûŸG äÉ°ù∏÷Gh πª©dG äÉ°TQh ∫ÓN øe º¡æ«H ôªà°ùeh º¶æe
IÉ°†≤dG »ã∏K ‹GƒM ôcP å«M ,≈∏Y’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOG ∫ƒM º¡FGQG ‘ IÉ°†≤dG º°ù≤æj :≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ™e ábÓ©dG .4
øe %81 ôcP Éªc .¢ù∏éŸG AGOG øY Ú°VGQ ÒZ º¡fG º¡ã∏K ‹GƒM ôcP ∂dP ±ÓîHh ,¢ù∏éŸG AGOG øY ¿ƒ°VGQ º¡fG %65
º¡fG %16 ∫Éb ∂dP øe ¢ùμ©dG ≈∏Yh ,á£°Sƒàeh á«dÉY áLQóH ºcÉëŸG äÉLÉ«àM’ Ö«éà°ùj ≈∏Y’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ¿G IÉ°†≤dG
.¢ù∏éŸG QhO øY ¿ƒ°VGQ ÒZ
¢ù∏› AGOCG ƒëf äÉ¡LƒàdG ¿ƒμJ ób .IÉ°†≤dG ÚH ¬Øbƒe Ú°ù– πLCG øe πª©dÉH ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ôªà°ùj ¿CG Öéj :á«°UƒJ
.∫É°üJE’G ∞©°V øe á≤à°ûe ¿ƒμJ ób ∂dòc É¡æμdh ,á«≤«≤M ÉjÉ°†b ¿CÉ°ûH IÉ°†≤dG Qƒ¶æe ‘ ±ÓàNEG øe IÉ≤à°ùe ≈∏YC’G AÉ°†≤dG
äÉ«æ≤àd ¬eGóîà°SEG ≥jôW øY Ók ãe) ¬∏ªY IQƒ°U ‘ IÉ°†≤dG ™°†«d äÉWÉ°ûædG øe ójõe º¶æj ¿CG ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏éŸ øμÁ
.º¡ª¡J ÉjÉ°†b ¿CÉ°ûH IÉ°†≤dG ™e QhÉ°ûàdG iƒà°ùe Ú°ù– ¢ù∏éŸG ¿ÉμeEÉH ¿CG Éªc .(äGAÉ≤d º«¶æJh ,ájQÉÑNEG πFÉ°SQ OGóYEG ,áãjóM
áLÉM ∑Éæg ¿CG Éªc .ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SEÉH IÉ°†≤dG áaô©e Ú°ù– πLCG øe πª©dG øe ójõe ¤EG áLÉM ∑Éæg ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y
.»FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d GOóŒh ájƒ«M ÌcCG áHQÉ≤e AóÑd IRÉà‡ IóYÉb ¿ƒ∏μq °ûj Oó÷G IÉ°†≤dG q¿EÉa ∂dòc .≥WÉæŸG áaÉc ±Gó¡à°SE’
á∏«∏b áÑ°ùf .ábÓ©dG äGP äÉYÉª÷G hCG äÉ°ù°SDƒŸG øe …CG øe •ƒ¨°V OƒLƒH IÉ°†≤dG ô≤j ’ ΩÉY πμ°ûH :IÉ°†≤∏d á¡LƒŸG •ƒ¨°†dG .5
OƒLƒH ¿hó≤à©j øjòdG IÉ°†≤dG ô¶f á¡Lh øe IÉ°†≤dG É¡d ¢Vô©àj »àdG •ƒ¨°†dG ÌcCG •ƒ¨°†dG √òg πãe OƒLƒH ¿hó≤à©j º¡æe
‘ …QGO’G QOÉμdG É°†jG ¢Vô©àj Éªc .≈∏Y’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG É¡«∏Jh á«æe’G Iõ¡L’G ºK øeh ÜQÉbC’G øe »JCÉJ •ƒ¨°V
.πª©dG •ƒ¨°V É¡«a ÉÃ IÉ°†≤dG ô¶f á¡Lh øe •ƒ¨°†dG ∫Éμ°TG ∞∏àîŸ ºcÉëŸG
.áØ∏àîŸG äÉÄØdG πÑb øe É¡d ¿ƒ°Vô©àj »àdG á«fƒfÉ≤dG ÒZ •ƒ¨°†dG øe IÉ°†≤dG ájÉª◊ IójóL äÉ«dBG QÉμàHG ÖLƒàj :á«°UƒàdG
¢ù∏› AÉ°†YCGh IÉ°†≤dG ÚH ábÓ©dG ø°ù–
q ¿CG É¡fCÉ°T øe äGAGôLE’G á«æ¡e IOÉjRh ,πª©dG äÉ«bÓNCGh äGAGôLE’G ìƒ°Vh q¿EG
Éªc .iôNCG QOÉ°üe øe É¡d ¿ƒ°Vô©àj »àdG á«fƒfÉ≤dG ÒZ •ƒ¨°†dG øe IÉ°†≤∏d ájÉª◊G ôaƒJ ¿CG É¡fÉμeEÉH Éªc ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG
√òg ‘ ô¶ædÉH á°üàfl áæ÷ Ωƒ≤J ¿CG Öéjh .•ƒ¨°†dG √òg øe QOÉμdG ájÉªM ƒëf É¡¡«LƒJh áØJÉμàe Gk Oƒ¡L ∫òÑoJ ¿CG Öéj
.√ÉŒE’G Gòg ‘ IOófi äGƒ£N ìGÎbEG πLCG øe ≥ªYh á°VÉØà°SEÉH É¡à°SGQóHh á«°†≤dG
81
çÓK ôcP ó≤a ΩÉY øe πbG πÑb ≈∏Y’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› πÑb øe »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ÒjÉ©e π«©ØJ ” :»FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG äGAGôLEG .6
≈∏Y Ú©∏£e ÒZ º¡fG GhôcP º¡æe %25 ¿G ÚM ‘ ,á£°Sƒàeh á«dÉY áLQóH ¢û«àØàdG ÒjÉ©e ≈∏Y ¿ƒ©∏£e º¡fG IÉ°†≤dG ´ÉHQG
º¡æe %9 §≤a á≤ã∏d πgG º¡fG ¿hôj á«ÑdÉ¨dG ¿Éa ,¢û«àØàdG á«∏ªY øY ÚdƒÄ°ùŸÉH á≤ãdG å«M øeh .á∏«∏b áLQóH Ú©∏£e hG ÒjÉ©ŸG
.¥ÓW’G ≈∏Y Úeõà∏e ÒZ º¡fG GhôcP %3 áÑ°ùfh á∏«∏b áLQóH ¢û«àØàdG ÒjÉ©Ã ¿ƒeõà∏e Ú°ûàØŸG ¿G GhôcP
ióMEG .¢û«àØàdG á«∏ªY ƒëf IÉ°†≤dG äÉ¡LƒJ Ú°ù– ¤EG ±ó¡J √ÉŒ’G á«FÉæK á«é«JGÎ°SEG ôjƒ£àd áLÉM ∑Éæg :á«°UƒàdG
≈∏Y ±ôq ©àdG πLCG øe ,º¡°ùØfCG IÉ°†≤dG ™e IóFÉ°ùdG ÒjÉ©ŸGh äGAGôLE’G á°ûbÉæe ‘ QGôªà°SE’ÉH πãªàj á«é«JGÎ°SE’G √òg ÖfGƒL
»àdG IÉ°†≤dG äÉMGÎbEG øª°†àJ É¡fCG Éªc .¢û«àØà∏d %5`dG ∫ó©e IOÉjR ìGÎbE’G Gòg øª°†àj .√ÉŒE’G Gòg ‘ áHƒ∏£ŸG äÉæ«°ùëàdG
≥«Ñ£Jh ,™bGƒª∏d Ék ≤Ñ°ùe áæ∏©e ÒZ äGQÉjõH ΩÉ«≤dGh ,Ú°ûàØª∏d π°†aCG ÖjQóJ Ëó≤J âæª°†J »àdGh ,í°ùŸG Gòg AÉæKCG Égƒ°VôY
¢û«àØàdG äGAGôLEÉH IÉ°†≤dG ™«ªL áaô©e øe ≥≤ëàdG á«é«JGÎ°SE’G øª°†àJ ,kCÉ«fÉKh .¢û«àØàdG á«∏ª©d ák «æ¡eh ák jóL ÌcCG áHQÉ≤e
.¢TÉ≤ædGh º«ª©à∏d áãjóM äÉ«æ≤J ΩGóîà°SG ìÎ≤jo ∂dòc .ácÎ°ûe πªY äÉ°TQhh äÉYÉªàLEG ‘ º¡«Yh ™aQ ∫ÓN øe
IÉ°†≤dG øe §≤a %4 ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y .º««≤àdG ó«b …QGO’G QOÉμdG AGRG IÉ°†≤dG ÚH áYƒæàe AGQG Oƒ°ùJ :ájQGOE’G ºbGƒ£dG á«dÉ©a .7
É«Ñ∏°S Éª««≤J IÉ°†≤dG øe %63 iód ¿Éc ∂dP øe ¢ùμ©dG ≈∏Y .ºcÉëŸG AÉ°SDhQ IAÉØμd %7 áÑ°ùfh ÉÑ∏°S ÚÑ°SÉëŸG IAÉØc Gƒª«b
.É«Ñ∏°S πé°ùdG áÑàc IAÉØμd %16 h IÉ°†≤dG áÑàμd %27h Ú∏°SGôª∏d %29 h øjô°†ëŸG IAÉØμd
,IAÉØμdGh á«YƒædG å«M øeh .Ú∏°SGôŸGh ,øjô°†ëŸGh ,áÑàμdG øe ák °UÉNh ,QOGƒμdG øe ÈcCG OGóYCG OƒLh ‘ IÉ°†≤dG ÖZôj :á«°UƒàdG
Ú°ù– ‘ ΩÉ¡°SE’G ≈∏Y IQOÉb ák Ä«H Ö∏£àj »YƒædG Ú°ùëàdG ¿EG .Ú∏°SGôŸGh øjô°†ëŸG á«bGó°üe Ú°ù– ƒëf Oƒ¡L ∫òH »¨Ñæj Gòd
.ÜÉ≤©dGh ÜGƒã∏d íl °VGh Ωl É¶f QÉμàHG Öéj Éªc .≈∏YCG ÖJGhQh áë°VGh äGAGôLEGh óYGƒb Ö∏£àJ É¡fCG Éªc .ájQGOE’G QOGƒμdG AGOCG
ô¶æj »àdG á«°†≤dG .øe’G ‘ hG ájƒ¡àdG ‘ hG ºcÉëŸG ‘ IAÉ°V’ÉH ≥∏©àJ πcÉ°ûe OƒLh ¿hôj ’ IÉ°†≤dG á«ÑdÉZ :ºcÉëŸG ±hôX .8
∑Éæg ¿ÉH IÉ°†≤dG øe %36 iôj Éªc .ájOÉ°TQ’G äÉMƒ∏dG ¢ü≤f »¡a ºcÉëŸG áÄ«H ‘ á«dÉμ°TG Ìc’G É¡fG ≈∏Y IÉ°†≤dG É¡«dG
.á£°Sƒàe ºcÉëŸG ‘ áaÉ¶ædG áLQO ¿G ¿hôj IÉ°†≤dG øe %47 áÑ°ùfh ºcÉëŸG áaÉ¶f ‘ á∏μ°ûe
(ájOÉ°TQE’G äÉMƒ∏dG)`d äGOÉ≤àfG Gƒ¡Lh Éªc ,ºcÉëŸG ‘ áaÉ¶ædG iƒà°ùe øY Ú°VGQ ÒZ Ö∏ZC’G ‘ IÉ°†≤dG ¿Éc :á«°UƒàdG
∫ÉªYG ∫É– ¿G øμªŸG øe .ºcÉëŸG áÄ«H Ú°ù– ≈∏Y óYÉ°ùj ±ƒ°S ÖfGƒ÷G √òg ôjƒ£J ¿EG .ºcÉëŸG ‘ øeCÓd ,Ée áLQO ¤EGh
.ºcÉëŸG ‘ áÄ«ÑdG øeh áaÉ¶ædG iƒà°ùe øe ™aôj ób É‡ πªY Oƒ≤Y πHÉ≤e ¢UÉÿG ´É£≤dG ¤G ºcÉëŸG ‘ áaÉ¶ædG
å«M ,iôN’G äGõ«ŸGh º¡ÑJGhQ øY Ú°VGQ ÒZ πªéŸG ‘ IÉ°†≤dG ¿G :á«Hƒ°ùëŸG OƒLhh πª©dG ±hô¶H á≤∏©àŸG äÉ¡LƒàdG .9
%91 IÉ°†≤dG á«ÑdÉZ ô©°ûjh .ádóà©e áLQóH áÑ°SÉæe É¡fG ¿hó≤à©j %27 áÑ°ùfh ,áÑ°SÉæe ÒZ º¡ÑJGhQ ¿G IÉ°†≤dG øe %59 ôcP
øe %36 ó≤à©j å«M ,á«bÎdG ‘ á«Hƒ°ùëŸG ¿CÉ°ûH áØ∏àfl AGQG IÉ°†≤∏dh .áÑ°SÉæe ÒZ É¡fhÈà©jh á«aÉ°V’G äGRÉ«àe’G ¿CÉ°ûH Í¨H
%23 ,IÒÑc áLQód %16) Ú«©àdG ∫É› ‘ á«Hƒ°ùëŸG øe ´ƒf OƒLƒH %52 ó≤à©j Éªc .á«bÎdG ∫É› ‘ á«Hƒ°ùfi OƒLƒH IÉ°†≤dG
.á«ÑjQóàdG äGQhó∏d ÜGóàf’G ∫É› ‘ á«Hƒ°ùëŸG øe ´ƒf OƒLƒH IÉ°†≤dG å∏K ó≤à©jh .á∏«∏b áLQód %13 ,á£°Sƒàe áLQód
,á«bÎdGh ,á∏eÉ©ŸGh ,Ú«©àdG É¡«a ÉÃ ,IOó©àe ä’É› ‘ Gk ô°VÉM ∫Gõj ’ á«Hƒ°ùëŸG ¿CG IÉ°†≤dG øe Òãc ô©°ûj :á«°UƒàdG
áÑ°ùædÉH Ék ª°SÉM Ók eÉY ó©j Qƒ©°ûdG Gòg πãe ¿CG PEG ,á«Hƒ°ùëŸG Gòg πãÃ IÉ°†≤dG ô©°ûj ’ ¿CG »¨Ñæj .á«ÑjQóàdG äGQhó∏d ÜGóàf’Gh
‘ óYÉ°ùj ±ƒ°S ÉjÉ°†≤dG √òg πc ™e πeÉ©àj ±ÉØ°T ΩÉ¶f ≥∏Nh ,áë°VGh äGAGôLEG OƒLh ¿EG .á«æ¡ŸG º¡bÓNCGh º¡JÉjƒæ©e ¤EG
ójôj ’ .IÉ°†≤dG ÚH ´ÉªLG ¬Ñ°T É¡«∏Y á«°†≤dG √òg ¿G å«M IÉ°†≤dG ÖJGhQ ™aQ ‘ ô¶ædG IQhô°V ∂dòc .√ÉŒ’G Gòg ¤EG ¬LƒàdG
.∞YÉ°†àJ ÉgGôj ¿CG á≤«≤◊G ‘ Oƒj º¡æe ÈcC’G º°ù≤dG ¿EG πH ,Ö°ùëa º¡ÑJGhQ IOÉjR ºàJ ¿CG IÉ°†≤dG
ΩÉ¶f IOƒL Ú°ù– πLG øe ,IOófi ä’É› ‘ IÉ°†≤∏d »YƒædG ¢ü°üîàdG %78 áÑ°ùæH IÉ°†≤dG á«ÑdÉZ ójDƒJ :»YƒædG ¢ü°üîàdG .10
.¬H πª©dG πÑb ¬JÉ«Ñ∏°Sh ¢ü°üîàdG äÉ«HÉéjG áaô©Ÿ á≤ª©e á°SGQO ¤EG êÉàëj ´ƒ°VƒŸG Gòg .ºcÉëŸG
ó¡©ŸG QhO ¤EG ¿hô¶æjh ,πª©dG ‘ º¡FGOG ôjƒ£J ‘ Ék eÉg Gk QhO Ö©∏j ÖjQóàdG q¿CÉH IÉ°†≤dG á«ÑdÉZ ô©°ûj :ÖjQóàdG ‘ QGôªà°SE’G .11
.ÖjQóà∏d ¢Uôa øe ¬eó≤j ÉŸ á«HÉéjEG á≤jô£H »FÉ°†≤dG
82
83
84
Ú`` èÉëŸG í°ùe
™HGôdG Aõ÷G
ÚeÉëŸG í°ùe
:áeó≤e
AÉ°†≤dG ádGóY ƒëf º¡JÉ¡LƒJ ™∏£à°ùjh ,á«Hô¨dG áØ°†dG øe ÚeÉëŸG ≈∏Y iôL
p oCG …òdG ÚeÉëŸG í°ùe èFÉàæd Ók «∏– Aõ÷G Gòg Ωó≤j
á£∏°ùdG äÉfƒμÃ ≥∏©àj Éª«a º¡JÉ¡LƒJ ´Ó£à°SE’G ¢üëØj Éªc .á«Hô¨dGh á«Hô©dG ¿Gó∏ÑdG ¢†©H ‘ AÉ°†≤dG ádGó©H áfQÉ≤e ,»æ«£°ù∏ØdG
≥Ñ£æJ ø‡ É«eÉfi 358 ™e äÓHÉ≤e AGôLEG ” .ºgô¶f á¡Lh øe ºcÉëŸG äGAGôLEG áHƒ©°U hCG ádƒ¡°S ióe ≈∏Y ±ô©àdGh ,á«FÉ°†≤dG
.á«Hô¨dG áØ°†dG ‘ Ék °SQÉ‡ Ék «eÉfi 1205 ÚH øe •hô°ûdG º¡«∏Y
:±GógC’G
≥«≤– ¤EG ≈©°S óbh ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG πNGO ‘ á«Hô¨dG áØ°†dG ‘ ¿ƒ∏ª©j øjòdG ÚeÉëŸG ™«ªL ¢ü°üîàŸG í°ùŸG Gòg ±ó¡à°SEG
:á«dÉàdG á«ãëÑdG ±GógC’G
,áHÉ«ædGh ,áWô°ûdG ∂dP ‘ ÉÃ ,»æ«£°ù∏ØdG »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d áØ∏àîŸG äÉfƒμŸG AGOCG ¿CÉ°ûH ÚeÉëŸG äÉ¡LƒJ ≈∏Y ±ô©àdG
.ΩÉY πμ°ûH
m áeƒμ◊Gh ,IÉ°†≤dGh ,ºcÉëŸGh
.á«HôZh á«HôY ∫hóH áfQÉ≤e á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf ÚeÉëŸG äÉ¡LƒJ π«∏–
.á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ™e á«≤«≤◊G ÚeÉëŸG ÜQÉŒ º¡a
.≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG ¿CÉ°ûH ÚeÉëŸG äÉ¡LƒJ ´Ó£à°SEG
.¿ƒeÉëŸG É¡cQój Éªc ºcÉëŸG áÄ«H ƒëf ÚeÉëŸG äÉ¡LƒJ º¡a
.¿ƒeÉëŸG ÉgGôj Éªc á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG AGOCG ôjƒ£àd ájQhô°†dG äÉMÓ°UE’G ≈∏Y ±ô©àdG
-
:á«é¡æŸG
¿OQC’G ‘ âeóîà°SEG »àdG áfÉÑà°SE’G óªàYEGh ,¿Gó«ŸG ‘ Ú∏eÉ©dG ÚeÉëª∏d á∏ã‡ áæ«Y ≈∏Y …ôLoCG í°ùe ∫ÓN øe äÉfÉ«ÑdG AÉ≤à°SEG ”
áØ∏àfl ≥WÉæe áKÓK ‘ ÚeÉfi ™e á«ÑjôŒ ák ∏HÉ≤e Iô°ûY »àæKG AGôLEG ” .»æ«£°ù∏ØdG ™°Vƒ∏d É¡àÑ°SÉæeh É¡à«bó°U øe ócCÉàdG ó©H
óbh .çÉfE’Gh QƒcòdG øe ÚeÉfi º¡æ«H øe ¿Éch ,áØ∏àfl IÈN äÉjƒà°ùeh ájôªY äÉÄa øe ÚeÉfi QÉ«àNEG ” .á«Hô¨dG áØ°†dG øe
.á«ÑjôéàdG äÓHÉ≤ŸG √òg èFÉàf ≈∏Y Gk OÉªàYEG á∏Ä°SC’Gh ,äGô°TDƒŸGh ,äÉë∏£°üŸG ≈∏Y äÓjó©àdG ¢†©H âjôLoCG
ó«cCÉJ ” å«M ,äÓHÉ≤ŸG πÑb ÚeÉëŸG ™e ó«YGƒe ójó– ÚãMÉÑdG ≈∏Y Ú©J
q óbh ,ÚeÉëŸG ÖJÉμe ‘ ¬Lƒd Ék ¡Lh äÓHÉ≤ŸG âjôLCG
,ΩÉY πμ°ûH ¿ƒfhÉ©àe ¿ƒeÉëŸG ¿Éc óbh .»°üî°ûdG πYÉØàdG ∫ÓN øe É¡æe ôNBG Oó©d OGóYE’G ”q Éªæ«H ∞JÉ¡dG ÈY äÓHÉ≤ŸG øe OóY
Éªc .π«∏ÿG ‘ ák °UÉN ,Ók ©a á∏HÉ≤ŸG AGôLEÉH Gƒëéæj ¿CG πÑb äGQÉjR Ió©H ΩÉ«≤dG ¤EG ¿ƒãMÉÑdG ô£°VEG å«M äGAÉæãà°SE’G ¢†©H ™e
ÚfhÉ©àe GƒfÉc º¡æe ≈ª¶©dG á«ÑdÉ¨dG q¿CG ÒZ .Ò°üb âbh ‘ äÓHÉ≤ŸG ∫Éªμà°SE’ Ghô£°VEGh âbƒdG §¨°V â– ÚeÉëŸG ¢†©H ¿Éc
.á«≤«≤◊G º¡FGQCG øY øjÈ©eh
,ÚeÉëŸG áHÉ≤f øe »ª°SQ πμ°ûH É¡«∏Y ∫ƒ°ü◊G ”q ÚeÉëŸG AÉª°SCÉH áªFÉb ∫ÓN øe áª¶àæe á≤jô£H ÚeÉëª∏d á∏ã‡ áæ«Y QÉ«àNEG ”q
ôª©dGh á≤£æŸG äGÒ¨àe QÉÑàYEG ™e ∂dPh ,á«Hô¨dG áØ°†dG ‘ Ék °SQÉ‡ Ék «eÉfi 1205 ÚH øe Ék «eÉfi 358 ™e äÓHÉ≤e AGôLEG ”q å«M
.IÈÿG iƒà°ùeh ¢ùæ÷Gh
85
:»∏j Éªc äGÒ¨àŸG øe OóY Ö°ùM ÚeÉëŸG áæ«Y âYRƒJ
.çÉfEG %11h ,QƒcP ÚeÉëŸG øe %89 ‹GƒM
Éªæ«H ,(%44) Ék eÉY 50 ¤EG 31 øe ájôª©dG áÄØdG øª°V GƒfÉc º¡©e äÓHÉ≤e AGôLEG ” øjòdG ÚeÉëª∏d ájôª©dG äÉÄØdG ÈcCG
.´É£≤dG Gòg ‘ Ú∏eÉ©dG ÚeÉëª∏d »Ñ°ùædG ÜÉÑ°ûdG ¤EG Ò°ûj É‡ ,Ék eÉY 30h 23 ÚH %42 QÉªYCG âMhGôJ
º¡æe %22 πªëj Éªæ«H ,‹É©dG Ωƒ∏HódG IOÉ¡°T %4 πªëjh ,¢SƒjQƒdÉμÑdG IOÉ¡°T ¿ƒ∏ªëj (%74) ÚeÉëŸG øe IÒÑc á«ÑdÉZ
.ÌcCG hCG Òà°ùLÉŸG áLQO
á°ùªNh óMGh ΩÉY ÚH óà“ á«∏ªY IÈN º¡jód ÚeÉëŸG øe %44 ¿CG å«M ,IÈÿG iƒà°ùe Ö°ùM ÚÑ«éà°ùŸG ÚH ¥hôa äô¡X
.ΩGƒYCG Iô°ûY øe ÌcC’ º¡æe %31 IÈN óà“ Éªæ«H ,ΩGƒYCG Iô°ûYh áà°S ÚH Ée IÈÿG øe º¡d º¡©HQ ‹GƒMh ,ΩGƒYCG
.êQÉÿG ‘ á«∏ªY IÈN %87 iód óLƒj ’ Éªæ«H ,iôNCG ¿Gó∏H ‘ Gƒ∏ªY º¡fCG GƒdÉb ÚÑ«éà°ùŸG øe %13 ‹GƒM
ºcÉëŸGh »FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d ájõcôŸG äGô≤ŸG ø°†à– »àdG á¶aÉëŸG É¡fƒc (%32) ÚeÉëŸG øe áÑ°ùf ≈∏YCÉH ˆG ΩGQ ™àªàJ
º¡∏ª°ûJ øjòdG ÚeÉëŸG øe (%17) øe ÜÎ≤J áÑ°ùæH áãdÉãdG áÑJôŸG ‘ π«∏ÿG »JCÉJh ,(%18) ¢ù∏HÉf á¶aÉfi É¡«∏J ,á«°ù«FôdG
.%10 º◊ â«Hh ,%11 ÚæL á¶aÉëŸ ¿Éc Éªæ«H ,áæ«©dG
ÉjÉ°†≤dG ≈∏Y Ö°üæe ¬fCG %24 ∫Éb Éªæ«H ,á«fóŸG ÉjÉ°†≤dG ≈∏Y »°SÉ°SCG πμ°ûH Ö°üæe º¡eÉªàgEG ¿CG ÚeÉëŸG øe %73 ôcP
.ájQÉéàdG ÉjÉ°†≤dG ≈∏Y %3h ,á«FÉæ÷G
.øjôNBG ÚeÉfi hCG ΩÉfi
m ™e ácQÉ°ûŸÉH ¿ƒ∏ª©j ôNB’G ∞°üædG Éªæ«H ,ºgOôØÃ º¡∏ªY ¿ƒ°SQÉÁ ÚeÉëŸG ∞°üf
•
•
•
•
•
•
•
•
ábÓ©dG äGP ¢UÉ°üàNE’G äÉ¡Lh á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf äÉ¡LƒàdG .1
¿Gó∏Hh Ú£°ù∏a É¡æ«H øe ¿Gó∏H á©Ñ°S øY º¡dGDƒ°S ” å«M ,OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG ∫ƒM á∏Ä°SC’G ¿CÉ°ûH ÚeÉëŸG AGQB’ πl «∏– Gòg
¤EG 1 øe) áLQO íæe ÚeÉëŸG øe Ö∏Wo óbh .(É«fÉ£jôHh É°ùfôah IóëàŸG äÉj’ƒdG) á«HôZ ¿Gó∏Hh ,(ô°üeh ¿ÉæÑdh ¿OQC’G) á«HôY
≈∏YC’G áLQódG (10) áLQódG ¿ƒμJ å«ëH ,(OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG) ¢ù«jÉ≤e áKÓK ≈∏Y ó∏H πc ‘ ádGó©dG ΩÉ¶f º««≤àd (10
:»∏j Éªc äÉë∏£°üŸG ∞jô©J ” ,í°ùŸG Gòg ¢Vô¨dh .≈fOC’G áLQódG ≈g (1) áLQódGh
.¿ƒfÉ≤∏d Ék ≤ah äÉæ«H øe Ωó≤j Ée Aƒ°V ≈∏Y Ú°VÉ≤àŸG ÚH ≥◊G ¥É≤MEG :ádGó©dG •
.QGô≤dG Qhó°U Ú◊h áªcÉëŸG Ò°S AÉæKCG ¿ƒfÉ≤dG ™e ¢VQÉ©àJ »àdG äGôKDƒŸG øe …C’ »°VÉ≤àdG á«∏ªY ´ƒ°†N ΩóY :ágGõædG •
.º¡æe …C’ RÉ«ëfE’G ΩóYh Ωƒ°üÿG ÚH IGhÉ°ùŸG :OÉ«◊G •
.á≤aôŸG ∫hGó÷G ‘ áLQóe á«∏«°üØàdG èFÉàædG .(10 ¤EG 8 øe)
:OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dÉH á≤∏©àŸG AGQB’G 2^1
âbƒdG ‘h ,Ú£°ù∏a ‘ ádGó©dG ΩÉ¶f OÉ«Mh ágGõfh ádGóY áLQO ¿CÉ°ûH º¡jCGQ øY GhÈ©j
q ⁄ ÚÑ«éà°ùŸG øe %2 ¤EG %1 ‹GƒM •
.áKÓãdG ¢ù«jÉ≤ŸG ≈∏Y ádGó©dG ΩÉ¶f ‘ º¡FGQBG øY ÚeÉëŸG øe ≈ª¶©dG á«ÑdÉ¨dG äÈY ¬JGP
Éªæ«H ,ÊÉ£jÈdG ádGó©dG ΩÉ¶f ‘ %32h ÊOQC’G ádGó©dG ΩÉ¶f ádGóY áLQO ‘ º¡jCGQ øY GhÈ©j ⁄ ÚeÉëŸG øe %20 ‹GƒM •
.É°ùfôah ,IóëàŸG äÉj’ƒdGh ,ô°üeh ,¿ÉæÑd øe πc ‘ á«FÉ°†≤dG áª¶fC’ÉH á≤∏©àŸG ∂∏J »g …CGôdG øY ÒÑ©àdG Ö°ùf ≈fOCG âfÉc
.Ék °†jCG (OÉ«◊G)h (ágGõædG) »°SÉ«≤e ≈∏Y √ÓYCG áLQóŸG äÉ¡LƒàdG ≥Ñ£æJ •
86
(ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) ¿Gó∏ÑdG øe πc ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ …CGQ øY GhÈ©j ⁄ øjòdG ÚeÉëŸG áÑ°ùf :(63) ºbQ πμ°ûdG
60
48
50
35
35
40
34
32
30
20
20
10
1
0
ϥΎϨΒϟ
ήμϣ
ΎϜϳήϣ΃
Ύδϧήϓ
ΎϴϧΎτϳήΑ
ϥΩέϷ΍
ϦϴτδϠϓ
.AGQBG øY GhÈY øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe º¡HÉ°ùàMEG ºàj ¿CG Öé«a ,AGô≤∏d á«ªgCG äGP ÊÉ©e …CG ÚeÉëŸG É¡æY ÈY AGQBG ájC’ ¿ƒμJ »μdh
:ô¡¶J á«dÉàdG äÉ¡LƒàdG ¿EÉa ∂dòH Éæªb GPEGh
øeh ,áãdÉãdG áÑJôŸG ‘ IóëàŸG äÉj’ƒdG É¡«∏Jh ,á©ªà› áKÓãdG ¢ù«jÉ≤ŸG ≈∏Y ≈∏YC’G äÉLQódG É°ùfôah É«fÉ£jôH ¿ƒeÉëŸG íæÁ •
áÑJôŸG ‘ ¿ÉæÑdh Ú£°ù∏a øe πc äAÉL Éªæ«H ,á©ªà› áKÓãdG ¢ù«jÉ≤ŸG ≈∏Y áLQO ≈∏YCG ¿OQC’G ≈£YoCG á«Hô©dG ¿Gó∏ÑdG ÚH
äAÉL Éªæ«H ,OÉ«◊G ¢SÉ«≤e ≈∏Y äÉLQódG ¢ùØf ¿ÉæÑdh Ú£°ù∏ah ô°üe øe πc â∏é°S .ágGõædG ¢SÉ«≤e ≈∏Y É¡JGP áãdÉãdG
.ÚeÉëŸG º««≤J Ö°ùM ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y IÒNC’G áÑJôŸG ‘ Ú£°ù∏a
øjòdG ÚÑ«éà°ùª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG â¨∏H å«M ,áë°VGh á«Hô©dGh á«Hô¨dG ¿Gó∏ÑdG ‘ á«FÉ°†≤dG áª¶fC’G ƒëf äÉ¡LƒàdG ÚH IƒéØdG •
¿hô©°ûj øŸ ájƒÄŸG áÑ°ùædG â¨∏H Éªæ«H ,%82 (IÒÑc áLQO ¤EG ádOÉY) áª¶fCG »g á«°ùfôØdGh á«fÉ£jÈdG áª¶fC’G ¿CÉH ¿ƒdƒ≤j
.(‹GƒàdG ≈∏Y á£≤f 64h 57 ¥QÉØH …CG) %18 á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëfh ,%25 á«fÉæÑ∏dG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf πãŸÉH
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
2
16
82
É°ùfôa
1
3
15
82
É«fÉ£jôH
2
6
24
70
ÉμjôeCG
3
6
45
49
¿OQC’G
4
11
54
35
ô°üe
5
10
65
25
¿ÉæÑd
6
13
69
18
Ú£°ù∏a
7
»°ùfôØdGh ÊÉ£jÈdG ÚeÉ¶ædG ¿CG ÚeÉëŸG øe %76 øe ÌcCG ó≤à©j å«M ,(ágGõædG) ¢SÉ«≤e ≈∏Y ≥Ñ£æJ É¡JGP äÉ¡LƒàdG •
Ú«FÉ°†≤dG ÚeÉ¶ædG ƒëf %19h …ô°üŸG ΩÉ¶ædG √ÉŒ Qƒ©°ûdG äGòH §≤a %15 ô©°ûj Éªæ«H ,ágGõædG øe áLQO ≈∏YCÉH ¿É©àªàj
.»æ«£°ù∏ØdGh ÊÉæÑ∏dG
87
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
3
21
76
É«fÉ£jôH
1
2
22
76
É°ùfôa
2
6
30
64
ÉμjôeCG
3
10
61
28
¿OQC’G
4
17
63
19
¿ÉæÑd
5
19
62
19
Ú£°ù∏a
6
13
72
15
ô°üe
7
»°ùfôØdG »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d %76 ô¶æj å«M ,(á©ØJôŸG OÉ«◊G áLQO) ƒëf äÉ¡LƒàdÉH ôeC’G ≥∏©àj ÉeóæY IƒéØdG OƒLh ôªà°ùjh •
.¿ÉæÑdh ô°üeh Ú£°ù∏a øe πμd %23h ,¿OQCÓd %32`H ák fQÉ≤e ,(%73)`H ÊÉ£jÈdG ΩÉ¶ædG ¬«∏j ,IÒÑc áLQóH ójÉfi ¬fCG ≈∏Y
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
3
21
76
É°ùfôa
1
4
23
73
É«fÉ£jôH
2
7
26
66
ÉμjôeCG
3
10
58
32
¿OQC’G
4
14
63
24
ô°üe
5
16
61
23
Ú£°ù∏a
6
13
65
22
¿ÉæÑd
7
ó°UQ ¿CG ÒZ ,í°ùŸG ‘ áLQóŸG á«Hô©dG á«FÉ°†≤dG áª¶fCÓd §°Sƒàe º««≤J Ëó≤J ¤EG ¿ƒ∏«Á ÚeÉëŸG ¿CG èFÉàædG ô¡¶oJ ΩÉY πμ°ûH
m
É°ùfôah É«fÉ£jôH ¿CG äÉfÉ«ÑdG ÚÑJ
q .Ék jCGQ GhóHCG øjòdG ÚeÉëŸG πÑb øe ΩÉ¶f πμd IÉ£©ŸG á«Ñ°ùædG ÖJGôŸGh äÉLQódG ≈∏Y óªà©j IƒéØdG
ô°üeh ¿ÉæÑdh Ú£°ù∏a øe πc É¡«∏J ,¿OQC’G ∂dP »∏j ºK .IóëàŸG äÉj’ƒdG Éª¡«∏J ,¢ù«jÉ≤ŸG πq c ≈∏Y ¥É°ùJEÉH »∏YC’G äÉLQódG ¿É«≤∏àJ
.≈fOC’G äÉLQódG ≈∏Y â∏°üM »àdG
.ÚeÉëŸG á«Ø∏Nh Ú£°ù∏a ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf äÉ¡LƒàdG ÚH ábÓY ∑Éæg ¿CG Ék °†jCG èFÉàædG √òg ô¡¶oJ
ádGó©d Gk OÉ≤àfEG ÌcCG (á«∏ª©dG IÈÿG øe äGƒæ°S 10 ¤EG 6 ÚH º¡d øjòdG ∂ÄdhCG …CG) á£°SƒàŸG IÈÿG …hP øe ¿ƒeÉëŸG
.IÈÿG øe πbCG äGƒæ°S º¡jód ø‡ (%21)`H ák fQÉ≤e ,(∫OÉY) ΩÉ¶ædG ¿CG º¡æe %14 ‹GƒM ∫ƒ≤j å«M ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG
.(%27) çÉfE’G äÉ«eÉëŸG øe (%18) á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGó©H πbCG ¿ÉÁEG QƒcòdG ÚeÉëŸG ÚH Oƒ°ùj
∫ƒ≤j PEG ,Gk OÉ≤àfEG ÌcCG Òà°ùLÉŸG áLQO á∏ªM øe ÚeÉëŸG ¿CG å«M ,ádGó©dG áLQO º««≤J ‘ Ék eÉg Gk QhO »ª∏©dG π«°üëàdG Ö©∏j
.¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO á∏ªM ÚH øe %21 `H ák fQÉ≤e ,IÒÑc áLQód ∫OÉY ΩÉ¶ædG ¿CG º¡æe %13 øe πbCG
∂dP ‘ º¡«∏j ,(%25) á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGóY ‘ ÈcCG áYÉæb øY ¿hÈ©j ∫Éª°ûdG ‘ ¿ƒ∏ª©j øjòdG ¿ƒeÉëŸG
.(%12) Üƒæ÷G ºK ,(%14) §°SƒdG øe ¿ƒeÉëŸG
•
•
•
•
88
ájƒÄŸG áÑ°ùædG –äGÒ¨àŸG øe OóY Ö°ùM (ádGó©dG ¢SÉ«≤e) ádGó©dG ΩÉ¶æd ÚeÉëŸG äÉª««≤J :(31) ºbQ ∫hóL
∫OÉY ÒZ
Ée kÉYƒf ∫OÉY
∫OÉY
9^5
69^4
21^1
IÈN äGƒæ°S 5 ¤EG áæ°S øe
17^4
68^6
14^0
IÈN äGƒæ°S 10 - 6 øe
13^3
67^6
19^0
13^6
68^9
17^5
QƒcP
5^4
67^6
27^0
çÉfEG
12^3
67^1
20^6
¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO »∏eÉM
13^6
73^9
12^5
ÌcCÉa Òà°ùLÉŸG /‹É©dG Ωƒ∏HódG áLQO »∏eÉM
11^1
63^7
25^2
15^9
69^8
14^3
11^1
76^7
12^2
AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ ádhódG QhO ¤EG Iô¶ædG πãe iôNC’G πeGƒ©dG øe ójó©dÉH Ék °†jCG »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d ÚeÉëŸG º««≤J ≥∏©àjh
.IÉ°†≤dGh ºcÉëŸGh
Gk OÉ≤àfEG ÌcCG Gƒfƒμj ¿C’ ¿ƒ∏«Á AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°üd πª©dG øe »Øμj ÉÃ Ωƒ≤J ’ áeƒμ◊G ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ¿ƒeÉëŸG •
Ö©∏J áeƒμ◊G ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚeÉëŸG ÚH øe %8`H ák fQÉ≤e ,∫OÉY ÒZ ΩÉ¶ædG ¿CG º¡æe %19 ∫ƒ≤j å«M ,ΩÉ¶ædG (ádGóY)`d
.AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ Gk QhO
%6`H ák fQÉ≤e ,∫OÉY ô`«Z ¬fCG ≈∏Y ΩÉ¶æ∏d •ƒ¨°V ¤EG ¿ƒ`°Vô©àj IÉ`°†≤dG ¿CG ¿hó`≤à©j øjòdG ÚèÉëŸG øe %16 º««≤J AÉ`L Éªc •
.•ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj ’ IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚeÉëŸG ÚH øe
ák fQÉ≤e ,(∫OÉY ÒZ) ΩÉ¶ædG ¿CG ¿hôj áë°VGh á«fƒfÉb ÇOÉÑe Rõ©oJ ,ºcÉëŸG ΩÉμMCG ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚeÉëŸG øe %12 ‹GƒM •
.áë°VGh ÇOÉÑe Rõ©oJ ºcÉëŸG äGQGôb ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe %20`H
IÉ°†≤dGh ºcÉëŸGh áeƒμ◊G QhO ƒëf äÉ¡LƒàdG Ö°ùM (ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) ádGó©dG ΩÉ¶f äÉª««≤J :(32) ºbQ ∫hóL
∫OÉY ÒZ
Ée kÉYƒf ∫OÉY
∫OÉY
7^9
72^0
20^1
18^5
66^2
15^3
16^1
72^8
11^1
•ƒ¨°†∏d IÉ°†≤dG ¢Vô©àj
5^6
61^1
33^3
•ƒ¨°†∏d IÉ°†≤dG ¢Vô©àj ’
12^4
69^9
17^6
áë°VGh á«fƒfÉb ÇOÉÑe Rõ©oJ ºcÉëŸG ΩÉμMCG
20^0
71^4
8^6
áë°VGh á«fƒfÉb ÇOÉÑe Rõ©oJ ’ ºcÉëŸG ΩÉμMCG
øjòdG ¿ƒeÉëŸG π«Á ∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a .É¡JGP ºcÉëŸG AGOCÉH á∏°üàŸG Iô°TÉÑŸG πeGƒ©dG øe Oó©H á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG º««≤J ≥∏©àj Éªc
º¡æe %28 ¬ëæÁ å«M ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGóY áLQód ák «HÉéjEG ÌcCG Ék ª««≤J Gƒeó≤j ¿C’ ‘Éc »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f q¿CG ¿hó≤à©j
.±Éc ÒZ »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f q¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚeÉëŸG øe %13 `H ák fQÉ≤e ,á©ØJôe ák LQO
89
É¡«a π°üØ∏d (Gk óL Ók jƒW) Ék àbh ¥ô¨à°ùJ ºgÉjÉ°†b q¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚeÉëŸG ÚH á«FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d ák «HÉéjEG πq bCG º««≤J Oƒ°ùjh
øY GhÈY øjòdG ÚeÉëŸG q¿EÉa ∂dòc .(%28) ’k ƒ≤©e hCG Gk Ò°üb Ék àbh ¥ô¨à°ùj ÉjÉ°†≤dG ‘ π°üØdG q¿CG ¿hó≤à©j øÃ ák fQÉ≤e ,(%13)
.äGAGôLE’G √òg øY Ú°VGôdG ÒZ º¡FÓeR øe (%18) ΩÉ¶æ∏d º¡ª««≤J ‘ á«HÉéjEG ÌcCG ºcÉëŸG äGAGôLEG øY ºgÉ°VQ
ºcÉëŸG πªY º««≤J Ö°ùM (ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) ádGó©dG ΩÉ¶f äÉª««≤J :(33) ºbQ ∫hóL
∫OÉY ÒZ
Ée kÉYƒf ∫OÉY
∫OÉY
10^5
61^8
27^6
‘Éc ¢û«àØàdG ΩÉ¶f
14^4
73^0
12^6
‘Éc ÒZ ¢û«àØàdG ΩÉ¶f
15^4
72^0
12^6
πjƒW âbh ÉjÉ°†≤dG ¥ô¨à°ùJ
8^9
63^3
27^8
πjƒW âbh ÉjÉ°†≤dG ¥ô¨à°ùJ ’
9^7
72^3
18^0
ºcÉëŸG äGAGôLEG øY ¢VGQ
m
15^4
75^6
9^0
ºcÉëŸG äGAGôLEG øY ¢VGQ
m ÒZ
äÉYGõædG ájƒ°ùàd AÉ°†≤∏d Aƒé∏d OGó©à°SE’G 3^1
q¿CG GƒdÉb ÚeÉëŸG øe %83 áÑ°ùf .∂dòd º¡àLÉM ∫ÉM ‘ »FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d Aƒé∏d OGó©à°SE’G º¡jód ÚeÉëŸG øe ≈ª¶©dG á«ÑdÉ¨dG
»FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d GhCÉé∏j ød º¡fCÉH ÚãMÉÑd Gƒë°üØj ¿CG ¿hó©à°ùe ÚeÉëŸG øe %15 ‹GƒM q¿CG .CGóÑŸG å«M øe OGó©à°SE’G Gòg º¡jód
.¿hócCÉàe ÒZ º¡fCG GƒdÉb %2 ‹GƒM q¿CGh ,äÉaÓÿG ájƒ°ùàd
?äÉYGõædG ájƒ°ùàd á«FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d CÉé∏J πg ,kÉ≤M ∂jód ¿CG âª∏Y GPEG :(64) πμ°ûdG
2
15
˯ΎπϘϠϟ΄Πϟ΃Ϧϴϟ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
83
º¡JÉª∏μH) OGó©à°SE’G Gò¡d á«dÉàdG ÜÉÑ°SC’G ¿ƒLQój á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¤EG Aƒé∏d OGó©à°SE’G º¡jód ¿CG ¿ƒdƒ≤j øjòdG ¿ƒeÉëŸG
:(á°UÉÿG
äÉaÓÿG π◊ ≈∏°†ØdGh Ió«MƒdG á≤jô£dG
¿ƒfÉ≤dG É¡H ≥Ñ£j »àdG á≤jô£dG »g √òg
á«aÉ°VEG πcÉ°ûe øY OÉ©àH’G
á«ª°SôdG á«dB’G »g ºcÉëŸG
ádGó©dG ≥≤– ºcÉëŸG
90
∫OÉY ÒZh π°TÉa »∏Ñ≤dG ΩÉ¶ædG
óMƒe ΩÉ¶æH ™àªàjh í°VGh ¿ƒfÉ≤dG
™ªàéŸG ‘ ¿ƒfÉ≤dG IOÉ«°S Rõ©j π«Ñ°ùdG Gòg
¬jõf ¿ƒfÉ≤dG
¿ƒfÉ≤dG πãq eCG »æfEÉa I/Ék «eÉfi Êƒc
-
:(á°UÉÿG º¡JÉª∏μH) á«dÉàdG ÜÉÑ°SC’G ¿ƒbƒ°ùj äÉaÓÿG π◊ ºcÉëŸG ΩÉ¶f ¤EG GhCÉé∏j ød º¡fCG ¿ƒdƒ≤j øjòdG ¿ƒeÉëŸG
±GôWC’G πμd π°†aCG »ª°SôdG ÒZ …ôFÉ°û©dG AÉ°†≤dG
á«Hƒ°ùëŸGh OÉ°ùØdG
á∏jƒW á«æeR äGÎa ¥ô¨à°ùJ ÉjÉ°†≤dG
ºcÉëŸÉH ≥ãf ’
¢SÉædG ¥ƒ≤M ¿Éª°V ≈∏Y IQOÉb ÒZ ºcÉëŸG
»eÉëªc »JQƒ°U ≈∏Y ßaÉMCG ¿CG ójQCG
-
:á«dÉàdG äÉ¡LƒàdG á¶MÓe ΩÉªàgEÓd ÒãŸG øe ¬fCG Éªc
§°SƒdG øe ÚeÉëŸÉH ák fQÉ≤e ,(%74) »ª°SôdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d ¿ƒÄé∏«°S º¡fCÉH ∫ƒ≤∏d Ók «e πbC’G ºg Üƒæ÷G øe ¿ƒeÉëŸG •
.(Éª¡æe πμd %86) ∫Éª°ûdGh
,(%93) ∂dòd GƒLÉàMEG GPEG á«ª°SôdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d Aƒé∏d Gk OGó©à°SEG ÌcC’G ºg (Ék eÉY 30 h 23 ÚH) Ék æ°S ô¨°UC’G ¿ƒeÉëŸG •
.(%80) Ék eÉY 50 øY ºgQÉªYCG ójõJ øjòdG ÚeÉëŸGh ,(%73) Ék eÉY 50 ¤EG 31 øe ájôª©dG áÄØdG øe ÚeÉëŸÉH ák fQÉ≤e
IOÉ¡°T á∏ªM øe (%84) äÉYGõædG πMh ájƒ°ùàd á«FÉ°†≤dG á£∏°ù∏d Aƒé∏d Gk OGó©à°SEG ÌcCG ¢SƒjQƒdÉμÑdG IOÉ¡°T á∏ªM ¿ƒeÉëŸG •
.(%76) Òà°ùLÉŸGh ‹É©dG Ωƒ∏HódG
ádhódG QhO 4^1
Ék MÉ‚ ≥≤– âfÉc Ée GPEGh ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG (¢ùjôμJ) ¿ƒ°U ‘ á«dÉ©ØH áWôîæe á«æ«£°ù∏ØdG áeƒμ◊G âfÉc Ée GPEG ¿ƒeÉëŸG πÄp °So
∫Éb ∂dP ¤EG ák aÉ°VEG .AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°üd (á£°Sƒàe áLQód) πª©J áeƒμ◊G ¿CÉH º¡æe %31 ‹GƒM ÜÉLCÉa ,’ ΩCG Oó°üdG Gòg ‘
,(IOhófi áLQód) QhódG Gò¡H Ωƒ≤J áeƒμ◊G ¿CG %25 ∫Éb ,∂dP øe ¢ùμ©dG ≈∏Yh .(IÒÑc áLQód) ∂dòH Ωƒ≤J áeƒμ◊G ¿CG %23
.AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°üd ¥ÓWE’G ≈∏Y πªY …CÉH Ωƒ≤J ’ É¡fCG %20h
91
35
31
30
25
23
20
25
20
15
10
5
2
0
ϑήϋ΃ϻ
ϕϼσϻ΍ϰϠϋϰόδϳϻ
.(%65) Üƒæ÷G Gk ÒNCGh ,(%52) §°SƒdG ¬«∏j ,(%49) á«Hô¨dG áØ°†dG ∫Éª°T ‘ OƒLƒe áeƒμ◊G QhóH ±GÎYEG πbCG
6 ÚH á«∏ª©dG º¡JÈN Ióe ìhGÎJ øjòdG ÚeÉëŸG øe %60) áeƒμ◊G QhóH Ék aGÎYEG ÌcCG Gƒfƒμj ¿C’ Ik ÈN ÌcC’G ¿ƒeÉëŸG π«Á
.(äGƒæ°S 5 øY á«∏ª©dG º¡JÈN Ióe π≤J øjòdG ÚeÉëŸG øe %49) ô°übC’G á«∏ª©dG IÈÿG …hP º¡FÓeR øe (äGƒæ°S 10 ¤EG
.ôª©dG ójGõàH ®ƒë∏e πμ°ûH áeƒμ◊G QhóH ±GÎYE’G ójGõàj
.çÉfE’G äÉ«eÉëŸG øe ÌcCG áeƒμ◊G QhóH ±GÎYE’G ¤EG ¿ƒ∏«Á QƒcòdG ¿ƒeÉëŸG
áLQód) áª¡ŸG √òg ‘ âë‚ áeƒμ◊G ¿CG §≤a ÚeÉëŸG øe %9 ó≤à©j ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ áeƒμ◊G ìÉ‚ áLQO ¿CÉ°ûHh
áLQód âë‚ É¡fCG ¿hó≤à©j %47 øe ÌcCG .(á£°Sƒàe áLQód) âë‚ É¡fCG ¿hó≤à©j (%44) ÈcCG áYƒª› Éªæ«H ,(IÒÑc
.¥ÓWE’G ≈∏Y ìÉ‚ …CG n≥∏J ⁄ É¡fCG hCG IOhófi
•
•
•
•
•
?á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ∫Ó≤à°SG ¿ƒ°U ‘ áeƒμ◊G âë‚ áLQO …CG ¤EG :(66) ºbQ πμ°ûdG
50
44
45
40
35
29
30
25
20
18
15
9
10
5
1
0
ϑήϋ΃ϻ
≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏›h á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG º««≤J 5^1
q º¡fCG %46 ∫Éb Éªæ«H ,(IÒÑc áLQód) á«é«JGÎ°SE’G ≈∏Y Ú©∏£e
q º¡fCG º¡©e äÓHÉ≤e âjôLCG øjòdG ÚeÉëŸG øe §≤a %17 ìô°U
¿ƒ©∏£e
.¥ÓWE’G ≈∏Y É¡«∏Y Ú©∏£e ÒZ hCG (á∏«∏b áLQód) á«é«JGÎ°SE’G ≈∏Y ¿ƒ©∏£e ÉeEG º¡fCG %36 ∫Éb ÚM ‘ ,(á£°Sƒàe áLQód) É¡«∏Y
92
ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SEG ≈∏Y ´ÓW’G :(67) ºbQ πμ°ûdG
3
19
17
ϕϼσϹ΍
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
25
37
å«M ,á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG AGOCG Ú°ù– ¤EG »°†ØJ ±ƒ°S á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ¿CÉH Gk Òãc Ú∏FÉØàe ÒZ ¿ƒeÉëŸGh
ød É¡fCG %11 iôj ∂dP ±ÓîHh .(á£°Sƒàe áLQód) %43h ,(IÒÑc áLQód) ¬FGOCG Ú°ù– ¤EG Oƒ≤à°S É¡fCG §≤a º¡æe %19 ó≤à©j
.á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG AGOC’ ΩÉg Ú°ù– …C’ »°†ØJ
? »æ«£°ù∏ØdG AÉ°†≤dG ôjƒ£J ¤EG …ODƒà°S á«é«JGÎ°SE’G ¿CG ó≤à©J áLQO …CG ¤EG :(68) ºbQ πμ°ûdG
4
11
19
ϕϼσϻ΍ϰϠϋϱΩΆΗϦϟ
23
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
43
¿CG ÚeÉëŸG øe %19 ‹GƒM iôj å«M ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› º«ª°üJ áLQO º««≤àH ≥∏©àj ÉeóæY Ék Mƒ°Vh ÌcCG Gk ÒÑ©J óéj ôe’G Gòg
πbCG .(á£°Sƒàe áLQód) ¬LƒàdG ∂dP ‘ …óL ¬fCG %37 iôjh ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ≥«Ñ£J ‘ (IÒÑc áLQód) …óL ¢ù∏éŸG
.¥ÓWE’G ≈∏Y ¿CÉ°ûdG Gòg ‘ OÉL ÒZ ¬fCG hCG á∏«∏b áLQód OÉL ¬fq CG ÉeEG ¿hôj %10 øe
93
? á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ≥«Ñ£J ‘ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ájóL ióe Ée :(69) ºbQ πμ°ûdG
3
19
17
ϕϼσϹ΍
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
25
37
Ék æ°S ô¨°UC’Gh Ik ÈN πbC’G ÚeÉëŸG ¿CG ÚÑJ ¬fCG ó«H ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ájóL ióe ¿CÉ°ûH ÚeÉëŸG äÉ¡LƒJ ÚH áeÉg äÉbhôa óLƒJ ’
¿CÉ°ûH (%59) ÒãμH ’k DhÉØJ ÌcCG ¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO ¿ƒ∏ªëj øjòdG ÚeÉëŸG q¿CG Éªc .Ék æ°S ÈcCGh IÈN ÌcC’G º¡FÓeR øe ’k DhÉØJ ÌcCG ºg
.(%46) Òà°ùLÉŸG hCG ‹É©dG Ωƒ∏HódG áLQO ¿ƒ∏ªëj øjòdG ÚeÉëŸÉH ák fQÉ≤e á«é«JGÎ°SE’G ≥«Ñ£J ‘ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ájóL
Gƒ°ù«d º¡fCG %32 ∫Éb Éªæ«H ,É¡H áaô©e ≈∏Y º¡fCÉH (%66) º¡à«ÑdÉZ ÜÉLCÉa ,¢†≤ædG áªμfi äGQGô≤H º¡àaô©e ióe øY ¿ƒeÉëŸG πÄ°So
.É¡«∏Y ´ÓWEG ≈∏Y
(%85)h ,∫Éª°ûdG ‘ (%62)`H ák fQÉ≤e ,(%58) §°SƒdG á≤£æe ‘ ÚeÉëŸG ÚH ºcÉëŸG äGQGô≤H áaô©ŸG äÉjƒà°ùe ≈fOCG óLƒJ •
.Üƒæ÷G ‘
.º«∏©àdG iƒà°ùeh ,á«∏ª©dG IÈÿG Ióeh ,ôª©dG IOÉjõH ºcÉëŸG äGQGô≤H áaô©ŸG iƒà°ùe ójõj •
.(%50) çÉfE’G äÉ«eÉëŸÉH ák fQÉ≤e (%69) ºcÉëŸG äGQGô≤H ák aô©e ÌcCG º¡fCG ¿ƒdƒ≤j QƒcòdG ¿ƒeÉëŸG •
IóMGh …Cq G hCG á«°üî°T ÜQÉŒ É¡«a ÉÃ ,IOó©àe QOÉ°üe Gƒeóîà°SG º¡fCÉH ÚeÉëŸG øe %35 ÜÉLCG ,áaô©ŸG √òg QOÉ°üÃ ≥∏©àj Éª«ah
º¡JÉeƒ∏©Ÿ Qó°üªc ºghôcP øe áÑ°ùf â¨∏H å«M ,áaô©ª∏d á«dhCG QOÉ°üe Ék °†jCG GƒfÉc πª©dG AÓeR .í°ùŸG ‘ áLQóŸG QOÉ°üŸG øe
QOÉ°üªc (‹GƒàdÉH) %15h %13 ÉªgôcP å«M ,ºcÉëŸG äGQGôb ∫ƒM º¡JÉeƒ∏©Ÿ QOÉ°üªc »Øà≤ŸGh ºcÉëŸG ∞«°TQCG ¿Éc ∂dòc .%29
.§≤a %8 ≈∏Y äÉeƒ∏©ª∏d Qó°üªc ÚeÉëŸG áHÉ≤f á∏› GhôcP øe áÑ°ùf äô°üàbEGh .º¡JÉeƒ∏©Ÿ
40
35
29
35
30
25
20
13
15
15
10
8
5
0
ϦϴϣΎΤϤϟ΍ΔΑΎϘϧΔϔϴΤλ
ξϘϨϟ΍ΔϤϜΤϣϒϴηέ΃
ϲϔΘϘϤϟ΍ΞϣΎϧήΑ
˯ϼϣΰϟ΍Ϧϣ
έΪμϣϦϣήΜϛ΃
94
(IÒÑc áLQód) ΩóîJ äGQGô≤dG √òg ¿CG π«∏≤H º¡ã∏K øe ÌcCG ∫Éb ,ºcÉëŸG äGQGô≤H áaô©e ≈∏Y º¡fCÉH GƒHÉLCG øjòdG ÚeÉëŸG ÚH øeh
%15 ∫Éb ÚM ‘ ,(á£°Sƒàe áLQód) ¢Vô¨dG ∂dP …ODƒJ äGQGô≤dG √òg q¿CÉH ºgOÉ≤àYEG øY %48 ÜôYCG Éªc .áë°VGh á«fƒfÉb ÇOÉÑªc
.(¥ÓWE’G ≈∏Y ¢Vô¨dG Gòg iODƒJ ’ É¡fCG hCG IOhófi áLQód) áë°VGh á«fƒfÉb ÇOÉÑªc ΩóîJ É¡fCG
áë°VGh á«fƒfÉb ÇOÉÑŸ Qó°üªc ¢†≤ædG áªμfi äGQGôb º««≤J :(71) ºbQ πμ°ûdG
60
48
50
40
35
30
20
11
2
10
5
0
ϑήϋ΃ϻ
ϰϠϋνήϐϟ΍ϱΩΆΗϻ
ϕϼσϻ΍
¿ƒ≤ãj º¡fCG º¡æe %21 ∫Éb ó≤a ,øjôNB’G ÚeÉëŸÉH º¡à≤K øe ÌcCG IÉ°†≤dÉH ¿ƒeÉëŸG ≥ãj ,á«FÉ°†≤dG á«∏ª©dG ô°UÉæY πc ÚH øe
¿ƒ≤ãj ’ hCG (IOhófi áLQód) IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG ¿hôNBG %21 ∫Ébh ,(á£°Sƒàe áLQód) %57 ‹GƒMh ,(IÒÑc áLQód) IÉ°†≤dÉH
.Ék bÓWEG º¡H
¿ƒ≤ãj º¡fCG GƒdÉb ¿hôNBG %26 øμdh .(á£°Sƒàe áLQód) %59h ,(IÒÑc áLQód) øjôNB’G ÚeÉëŸÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG GƒdÉb %13 q¿CG ó«H
.Ék bÓWEG º¡H ¿ƒ≤ãj ’ hCG (IOhófi áLQód) øjôNB’G ÚeÉëŸÉH
ôcP ó≤a ,¿ƒeÉëŸG ÉgGôj Éªc á«FÉ°†≤dG á«∏ª©dG ô°UÉæY ÚH øe á«bƒKƒe πbC’G »g áWô°ûdG É¡H Ωƒ≤J »àdG ≥«≤ëàdG äGAGôLEG âfÉch
,áHÉ«ædG äGAGôLEG »g ÚeÉëŸG iód á«bƒKƒe ô°UÉæ©dG πbCG ÊÉK ¿Éch .(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) É¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG §≤a º¡æe %33
≈∏YCG ºcÉëª∏d …QGOE’G QOÉμdÉH á≤ãdG iƒà°ùe ¿CG ÚÑJh .(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) É¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG §≤a ÚeÉëŸG øe %54 ∫Éb å«M
.(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) ºcÉëª∏d …QGOE’G QOÉμdÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG %60 ∫Éb å«M ,∂dP øe
95
(á£°SƒàehCG IÒÑc áLQO ¤EG)...á«dÉàdG äÉÄØdÉH ¿ƒ≤ãj øjòdG ÚeÉëŸG øe ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(72) ºbQ πμ°ûdG
90
78
73
80
70
60
60
54
50
40
33
30
20
10
0
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
ΓΎπϘϟ΍
»àdG äÉWƒ¨°†dG ÌcCG .ábÓY äGP äÉYÉªL hCG äÉ°ù°SDƒe øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG ¿ƒeÉëŸG iôj ,á∏°U ¢SP ´ƒ°Vƒe ‘h
¿CG Éªc .(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) É¡d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG %65 ó≤à©j å«M ,á«æeC’G äÉ°ù°SDƒŸG ±ôW øe »JCÉJ ¿ƒeÉëŸG É¡cQój
Qó°üŸG ÉeCGh .(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG πÑb øe §¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG ¿ƒdƒ≤j %62 ‹GƒM
äÉWƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG ÚeÉëŸG øe %49 ∫ƒ≤j å«M ,¢UÉÿG ´É£≤dG øe øjôKDƒe OGôaCG ±ôW øe »JCÉj ¬fEÉa ,§¨°†∏d ådÉãdG
hCG IÒÑc áLQód) AÉbó°UC’Gh ÜQÉbC’G πÑb øe §¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG %46 ∫Éb Éªc .á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód áÄØdG √òg øe
øe »JCÉJ á∏KÉ‡ äÉWƒ¨°V ¿CG %30 iôjh .¿CÉ°ûdG QÉÑc IÉ°†b πÑb øe äÉWƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG GƒdÉb áÑ°ùædG ¢ùØfh ,(á£°Sƒàe
.%23 áÑ°ùæH ,»©jô°ûàdG ¢ù∏éŸG AÉ°†YCG øe äÉWƒ¨°†dG πbCG »JCÉJh .ÚeÉëŸG πÑb
(á£°Sƒàe hCG ,IÒÑc áLQód) á«dÉàdG äÉYƒªéŸG πÑb øe äÉWƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j øŸ ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(73) ºbQ πμ°ûdG
65
70
62
60
46
46
49
50
40
30
30
23
20
10
0
ϲόϳήθΘϟ΍
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
ΔΟέΩ
ΏέΎϗϷ΍
ϑέΎόϤϟ΍ϭ
˯ΎϗΪλϷ΍ϭ
βϠΠϣ˯Ύπϋ΃
≥WÉæŸG øe (%71) ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG πÑb øe •ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CÉH GQGôbEG ÌcCG §°SƒdG øe ¿ƒeÉëŸG •
.(Üƒæé∏d %52h ,∫Éª°û∏d %59) iôNC’G
ÚeÉëŸG ∂ÄdhCG øe (%55) •ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CÉH QGôbEÓd Ók «e πbCG ºg ÌcC’G IÈÿG ÜÉë°UCG ÚeÉëŸG ¿CG Éªc •
øe äGƒæ°S 5 øe πbCG º¡d øŸ %63 ,IÈÿG øe äGƒæ°S 10 ¤EG 6 øe º¡d øjòdG ÚeÉëŸG ÚH %68) πbC’G IÈÿG ÜÉë°UCG
.(IÈÿG
96
¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG (Ék eÉY 30 – 23) ájôª©dG áÄØdG øe ÚeÉëŸG øe %69 iôj å«M ,áeÉ¡dG πeGƒ©dG óMCÉc ôª©dG ô¡¶jh •
.Ék eÉY 50 øY ºgQÉªYCG ójõJ øe ÚH øe (%46)`H ák fQÉ≤e ,•ƒ¨°†∏d
.(%58) çÉfE’G äÉ«eÉëŸG ÚH ¬æe (%62) QƒcòdG ÚeÉëŸG ÚH Ée Ék Yƒf ÌcCG äÉWƒ¨°V OƒLƒH QGôbE’G ¿CG Éªc •
¿ƒ∏ªëj øjòdG øe (%70) äÉWƒ¨°†d IÉ°†≤dG ¢Vô©àH QGôbEÓd Ók «e ÌcCG ≈∏YCG hCG Òà°ùLÉŸG áLQO á∏ªM øe ÚeÉëŸG ¿EÉa ∂dòc •
.(%58) ¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO
IÉ°†≤dG ¿CG Ék °†jCG ¿hó≤à©j º¡æe %78 ¿EÉa ,º¡eÉμMCG ‘ ÒKCÉà∏d äÉWƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øeh
äÉWƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj ’ IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j §≤a ÚeÉëŸG øe %3 Éªæ«H ,iôNCÉH hCG áLQóH äÉWƒ¨°†dG √òg πãŸ (Ék «HÉéjEG) ¿ƒÑ«éà°ùj
.≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG É¡°SQÉÁ »àdG
(á£°Sƒàe hCG ,IÒÑc áLQód) á«dÉàdG äÉYƒªéŸG πÑb øe äÉWƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚeÉëª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(74) ºbQ πμ°ûdG
90
74
64
49
50
78
68
80
70
60
52
50
40
30
20
10
0
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
ϲόϳήθΘϟ΍
ΏέΎϗϷ΍
ϑέΎόϤϟ΍ϭ
˯ΎϗΪλϷ΍ϭ
ΔΟέΩ
βϠΠϣ˯Ύπϋ΃
.(%71) Ék æ°S ÈcC’G ÚeÉëŸÉH ák fQÉ≤e (%80) ÜÉÑ°ûdG ÚeÉëŸG ÚH ≈∏YCG •ƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj IÉ°†≤dG q¿CÉH OÉ≤àYE’G •
.(%76) QƒcòdG ÚeÉëŸÉH ák fQÉ≤e (%91) çÉfE’G äÉ«eÉëŸG ÚH ≈∏YCG •ƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj IÉ°†≤dG q¿CÉH OÉ≤àYE’G •
ák fQÉ≤e (%85) Òà°ùLÉŸG hCG ‹É©dG Ωƒ∏HódG áLQO ¿ƒ∏ªëj øjòdG ÚeÉëŸG ÚH ≈∏YCG •ƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj IÉ°†≤dG q¿CÉH OÉ≤àYE’G •
.(%75) ¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO ¿ƒ∏ªëj øjòdG ÚeÉëŸÉH
(%85) º¡æe IÒÑc á«ÑdÉZ ó≤à©j å«M ,º¡FGOC’ ‹ÉY ôjó≤J º¡jód ¿EÉa ,º¡°ùØfCÉH ¿ƒ≤ãj É‡ ÌcCG IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj ÚeÉëŸG ¿CG ºZôHh
QhódG Gòg ¿hODƒj º¡fCG º¡æe %11 ó≤à©j ∂dP ±ÓîHh .(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) á«dÉ©ØH ºcÉëŸG ΩÉeCG º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ º¡fCG
.¥ÓWE’G ≈∏Y á«dÉ©ØH ºgQhO ¿hODƒj ’ º¡fCG %1 ‹GƒMh ,(IOhófi áLQód)
97
?ºcÉëŸG ΩÉeCG º¡«∏cƒe π«ãªàd áeRÓdG IAÉØμdG º¡jód ÚeÉëŸG ¿CG ó≤à©J áLQO …CG:(75) ºbQ πμ°ûdG
1 2
11
15
ϰϠϋΓ˯ΎϔϛϢϬϳΪϟβϴϟ
ϕϼσϻ΍
ϑήϋ΃ϻ
70
∂dòH ¿ƒeƒ≤j ’ hCG Gk óL ¿óàe
m πμ°ûH
m ∂dòH ¿ƒeƒ≤j ÚeÉëŸG ¿CG º¡æe %14 ∫Éb ,áfÉeCÉH º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ¿ƒeÉëŸG ¿Éc ¿EG º¡dGDƒ°S iódh
¿ƒeƒ≤j ÚeÉëŸG ¿CG GƒdÉb %25 Éªæ«H ,(á£°Sƒàe áLQód) áfÉeCÉH º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG ¿CG ¿hó≤à©j º¡fCG GƒdÉb %60 ‹GƒM .Gk óHCG
øjòdG º¡fGôbCÉH ák fQÉ≤e (%86) ÌcCG »HÉéjEG ÖfÉ÷G Gò¡d ¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO ¿ƒ∏ªëj øjòdG ÚeÉëŸG º««≤J .(á«dÉY áLQód) ∂dòH
.(%79) ≈∏YCG á«ª∏Y äÉLQO ¿ƒ∏ªëj
?áfÉeCÉH º¡«∏cƒe π«ãªàH ¿ƒeƒ≤j ÚeÉëŸG ¿CG ó≤à©J áLQO …CG ¤EG:(76) ºbQ πμ°ûdG
1 2
13
25
ϰϠϋϢϬϴϠϛϮϣϥϮϠΜϤϳϻ
ϕϼσϻ΍
ϑήϋ΃ϻ
60
á©ØJôe) ¿ƒeÉëŸG É¡Ñ∏£j »àdG ÜÉ©JC’G q¿CG ÚeÉëŸG øe %13 iôj å«M ,ÚeÉëŸG QƒLCG –ÚeÉëŸG ÜÉ©JCG ∫ƒM øjÉÑJ ∑Éæg ¿CG Éªc
ÜÉ©JCG ¿CG ÚeÉëŸG ™HQ øe ÌcCG iôj Éªæ«H ,(áÑ°SÉæe) ÚeÉëŸG ÜÉ©JCG ¿CG ¿hô©°ûj ÚeÉëŸG øe %43 ‹GƒM .(á©ØJôe) hCG (Gk óL
.(Gk óL á«fóàe) hCG (á«fóàe) ÚeÉëŸG
98
?»g πg ,ÚeÉëŸG QƒLCG-ÜÉ©JCG ∞°üJ ∞«c :(77) ºbQ πμ°ûdG
1
5
8
12
˱΍ΪΟΔόϔΗήϣ
ΔόϔΗήϣ
ΔΒγΎϨϣ
ΔπϔΨϨϣ
32
΍˱ΪΟΔπϔΨϨϣ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
43
IÉ°†≤dGh ÚeÉëŸG ÚH ábÓ©dG 8^1
,iôNCG ø¡Ã É¡àfQÉ≤e óæY ≈∏YC’G »g áæ¡ŸG √ò¡d á«YÉªàLE’G áfÉμŸG q¿CG ¿hôj å«M ,ÒÑc ΩGÎMEÉH »°VÉ≤dG áæ¡e ¤EG ¿ƒeÉëŸG ô¶æj
:á«dÉàdG •É≤ædG ¬æ«ÑJ Ée ƒgh
.í°ùŸG ‘ áLQóe ø¡e á©Ñ°S ÚH øe ≈∏YC’G áfÉμŸG »°VÉ≤dG áæ¡e ÚeÉëŸG øe %30 ≈£YCG •
áæ¡e ∂dP ‘ ÉgÓJ ,≈∏YC’G áfÉμŸG É¡d ¿CG ≈∏Y ÚeÉëŸG øe %22 ÉgÈàYEG å«M ,á«fÉãdG áÑJôŸG ‘ (ßaÉfi) áæ¡e äAÉL •
.%18 áÑ°ùæH (ÒØ°S)
.%9 áÑ°ùf ≈∏Y â∏°üM PEG á°ùeÉÿG áÑJôŸG ‘ (»©eÉL PÉà°SCG) áæ¡e ºK ,%12 áÑ°ùæH á©HGôdG áÑJôŸG ‘ (IQGRh π«ch) áæ¡e äAÉLh •
%3h %6 ≈∏Y Éª¡dƒ°üëH ∞∏ÿG ‘ Gk ó«©H ÉJAÉéa áÑJôdG ‹ÉY øeCG §HÉ°Vh á«eƒμM á°ù°SDƒe ‘ ΩÉY ôjóe »àæ¡e ÉeCGh •
.‹GƒàdÉH
ó≤à©j Éªc .IÒÑc áLQód º¡fƒeÎëj IÉ°†≤dG q¿CG %29 ‹GƒM ó≤à©j å«M ,ΩGÎMEÉH º¡fƒ∏eÉ©j IÉ°†≤dG q¿CG ¿ƒeÉëŸG ô©°ûj ΩÉY πμ°ûH
áLQód º¡fƒeÎëj IÉ°†≤dG ¿CG ÚeÉëŸG øe %11 ô©°ûj ∂dP ±ÓîHh .á£°Sƒàe áLQód º¡fƒeÎëj IÉ°†≤dG q¿CG ÚeÉëŸG øe %56
.º¡fƒeÎëj ’ IÉ°†≤dG ¿CG ÚeÉëŸG øe §≤a %3 ìô°Uh .á∏«∏b
?ΩGÎMÉH ºcÉëŸG »ØXƒe IÉ°†≤dG πeÉ©j πg :(78) πμ°ûdG
3
11
1
29
ϰϠϋϡ΍ήΘΣΎΑϢϬϧϮϠϣΎόϳϻ
ϕϼσϻ΍
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
56
99
ÚH ¿hõ«Á IÉ°†≤dG q¿CÉH º¡æe %33 ô©°ûj å«M ,ÚeÉëŸG ÚH ¿hõ«Á IÉ°†≤dG q¿CG ÚeÉëŸG á«ÑdÉZ ô©°ûj , á«Hƒ°ùëŸG å«M øeh
óLƒj ’ ¬fCG §≤a %12 ∫Éb óbh .á∏«∏b áLQód %14 ‹GƒMh ,á£°Sƒàe áLQód á«Hƒ°ùëŸÉH º¡æe %40 ô©°ûj Éªc .IÒÑc áLQód ÚeÉëŸG
.IÉ°†≤dG πÑb øe ¥ÓWE’G ≈∏Y á«Hƒ°ùfi
?ÚeÉëŸG ÚH IÉ°†≤dG õ«Á πg :(79) πμ°ûdG
1
12
33
14
ϰϠϋΰϴϴϤΗΪΟϮϳϻ
ϕϼσϻ΍
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
40
q¿CG %42 ∫Éb Éªæ«H ,(IÒÑc áLQód) º¡àdOCGh º¡ééM í«°Vƒàd Ék «aÉc Ék àbh º¡fƒëæÁ IÉ°†≤dG q¿CG ÚeÉëŸG øe %22 ∫Éb ∂dòd Ék aÓNh
º¡àdOCGh º¡ééM í«°Vƒàd ‘ÉμdG âbƒdG º¡fƒëæÁ IÉ°†≤dG ¿CG ÚeÉëŸG ™HQ ‹GƒM ∫Ébh .(á£°Sƒàe áLQód) ∂dòH ¿ƒeƒ≤j IÉ°†≤dG
.¥ÓWE’G ≈∏Y ∂dòH ¿ƒeƒ≤j ’ º¡fCG %10 ∫Ébh ,(á∏«∏b áLQód)
?∂à«°†b ¢Vô©àd kÉ«aÉc kÉàbh IÉ°†≤dG ∂«£©j πg :(80) πμ°ûdG
11
1
22
24
ϰϠϋϚϟάΑϥϮϣϮϘϳϻ
ϕϼσϻ΍
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
42
∂dP ±ÓîHh .ºcÉëŸG ‘ ÉjÉ°†≤∏d º¡∏«é°ùJ iód »°VÉ≤dG ájƒg ¿CÉ°ûH Oófi π«°†ØJ …G º¡jód ¢ù«d ¬fCG GƒdÉb (%54) ÚeÉëŸG á«ÑdÉZ
¿ƒ©àªàj øjòdG IÉ°†≤dG ¿ƒ∏°†Øj º¡fCG äÓHÉ≤ŸG AÉæKCG ¿ƒeÉëŸG ∫Éb óbh .Úæ«©e IÉ°†b iód ºgÉjÉ°†b π«é°ùJ ¿ƒ∏°†Øj º¡fCG %46 ∫Éb
.áfhôŸÉHh á∏jƒW IÈîH
100
?Úæ«©e IÉ°†b π°†ØJ πg :(81) πμ°ûdG
ϞϴΠδΗϞπϓ΃
ΓΎπϗϡΎϣ΃ϱΎϳΎπϗ
ϦϴϨϴόϣ
46
ϲϓϱΪϨϋϕήϓϻ
ϚϟΫ
54
º¡∏«é°ùJ iód º¡jód Ék bôa πμ°ûj ’ »°VÉ≤dG ¢ùæL ¿CG ÚeÉëŸG øe IÒÑc á«Ñ∏ZCG âdÉb ,¢ùæ÷G ¢SÉ°SCG ≈∏Y IÉ°†≤∏d π«°†ØàdG å«M øe
.≈ãfCG »°VÉb ΩÉeCG %4 §≤ah ,ôcP »°VÉb ΩÉeCG ÉjÉ°†≤dG π«é°ùJ ¿ƒ∏°†Øj º¡fCG %21 ∫Éb Éªæ«H ,≈ãfCG hCG ôcP »°VÉb ΩÉeCG Ak Gƒ°S ,ÉjÉ°†≤dG
ÚeÉëŸG ÚH IÉ°†≤dG ¢ùæL ¢SÉ°SCG ≈∏Y π«°†ØàdG :(82) πμ°ûdG
4
1
21
ϱΪϨϋϕήϓϻ
έϮϛΫΓΎπϗ
ΙΎϧ·ΓΎπϗ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
74
§≤a %16 ôbCÉa ,º¡∏cƒe Qƒ°†M ¿hóHh ,á«ª°SôdG äGƒæ≤dG êQÉN »°VÉb ™e ó©H É¡«a ºμëjo ⁄ á«°†b Gƒ°ûbÉf GƒfÉc ¿EG ¿ƒeÉëŸG πÄp °Sh
o
.Ék eÉ“ ∂dP çhóM ôμæJ (%75) á«ÑdÉ¨dG ¿CG ÒZ .çóM Ée Gk QOÉf ∂dP ¿CG %7 ∫Éb Éªc .äGôe ™°†H hCG IóMGh Iôe ∂dòH GƒeÉb º¡fCÉH
?...á«ª°SôdG äGƒæ≤dG êQÉN »°VÉb ™e á«°†b â°ûbÉf ¿CG çóM πg :(83) πμ°ûdG
80
75
70
60
50
40
30
20
7
9
7
10
2
0
ήϛΫ΃ϻ
101
ϰϠϋϚϟΫΙΪΤϳϢϟˬϻ
ϕϼσϻ΍
ϚϟΫΙΪΣΎϣ˱΍έΩΎϧ
ΔϠϴϠϗΕ΍ήϣˬϢόϧ
ΓΪϳΪϋΕ΍ήϣˬϢόϧ
⁄ ¢TÉ≤ædG ∂dP ¿CG º¡æe %43 ∫Éb ,á«ª°SôdG äGƒæ≤dG êQÉN IÉ°†b ™e ÉjÉ°†b Gƒ°ûbÉf º¡fCÉH GƒMô°U øjòdG ÚeÉëŸG ∂ÄdhCG ÚH øeh
hCG á£°Sƒàe áLQód ¬H äôKCÉJ IÉ°†≤dG ΩÉμMCG ¿CG GƒdÉb ÚÑ«éà°ùŸG øe %36 øμdh .¥ÓWE’G ≈∏Y »°VÉ≤dG √Qó°UCG …òdG ºμ◊G ≈∏Y ôKDƒj
.á∏«∏b áLQód äôKCÉJ É¡fCG GƒdÉb %15h ,IÒÑc
?»°VÉ≤dG ºμM ≈∏Y ¢TÉ≤ædG ôKCG πg :(84) πμ°ûdG
50
45
43
40
34
35
30
25
20
15
15
10
6
1
5
0
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
ϕϼσϻ΍ϰϠϋήΛΆϳϢϟ
ógÉ©e »éjôN ¿CG ¿hó≤à©j º¡æe %41 ¿CG ΩÉªàgEÓd ÒãŸG øe ¿Éch ,á«æ«£°ù∏ØdG ¿ƒfÉ≤dG ógÉ©e »éjôN º««≤J ÚeÉëŸG øe Ö∏p Wo Éªc
§≤ah ,á£°Sƒàe áLQód Ú∏gDƒe º¡fCG %50 ó≤à©j ∂dòd Ék aÓNh .á∏«∏b áLQód Ú∏gDƒe hCG ,¥ÓWE’G ≈∏Y Ú∏gDƒe ÒZ á«æ«£°ù∏ØdG ¿ƒfÉ≤dG
.(IÒÑc áLQód) Ú∏gDƒe º¡fhÈà©j %9
?Ú∏gDƒe á«æ«£°ù∏ØdG ¿ƒfÉ≤dG ógÉ©e »éjôN ¿CÉH OÉ≤àY’G :(85) πμ°ûdG
60
50
50
40
32
30
20
9
9
10
1
0
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
ϰϠϋϦϴϠϫΆϣήϴϏ
ϕϼσϻ΍
ÚeÉëŸG AÉ£YEG Öéj ¬fCG º¡æe %60 iôj å«M ,»FÉ°†≤dG ∂∏°ùdG ‘ Ú«©à∏d Ók «gCÉJ ÌcC’G áÄØdG º¡fCG ≈∏Y º¡°ùØfCG ¤EG ¿ƒeÉëŸG ô¶æj
Öéj AÉ°†≤dG Ö°üæŸ Ú«©àdG ‘ á«fÉãdG ájƒdhC’G ¿CG ¿hó≤à©jh ,IÉ°†≤dG Ú«©J óæY ¤hC’G ájƒdhC’G äGƒæ°S ô°û©d IÉeÉëŸG áæ¡Ÿ ÚdhGõŸG
ó≤à©jh .≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ™e ¿hÉ©àdÉH ∫ó©dG IQGRh ¬ª¶æJ ¿ÉëàeEG GhRÉàéj ¿CG •ô°ûH äGƒæ°S ™HQC’ ÚdhGõŸG ÚeÉëª∏d ≈£©J ¿CG
ºcÉëŸG áÑàc áÄa äAÉLh .»FÉ°†≤dG ∂∏°ùdG ‘ Ú«©à∏d IAÉØc ÌcC’G ºg »FÉ°†≤dG ó¡©ŸG øe Ωƒ∏HO ≈∏Y Ú∏°UÉ◊G ÚeÉëŸG ¿CG §≤a %8
.ÚeÉëŸG …CGQ Ö°ùëH »FÉ°†≤dG ∂∏°ùdG ‘ Ú«©à∏d Ók «gCÉJ πbC’G áÄØdÉc »FÉ°†≤dG ó¡©ŸG ‘ á«ÑjQóJ äGQhO ‘ GhóahCG øjòdG
102
?IÉ°†≤c º¡æ««©àd ¤hC’G ájƒdhC’G ≈£©J ¿CG Öéj á«dÉàdG äÉÄØdG ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚeÉëª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(86) πμ°ûdG
0
ϰϟ·ΓέϭΩϲϓϢϛΎΤϤϟ΍ΔΒΘϛΩΎϔϳ·
ϲ΋ΎπϘϟ΍ΪϬόϤϟ΍
10
20
30
40
50
60
70
6
ϡϮϠΑΩϰϠϋϼλΎΣϥϮϜϳϥ΃
ϲ΋ΎπϘϟ΍ΪϬόϤϟ΍
8
ΓΪϤϟ˱ϻϭ΍ΰϣ˱ΎϴϣΎΤϣϥϮϜϳϥ΃
ίΎΘΠϳϥ΃ρήθΑΕ΍ϮϨγϊΑέ΃
ϝΪόϟ΍Γέ΍ίϭϪϤψϨΗϥΎΤΘϣ΍
ϲ΋ΎπϘϟ΍βϠΠϤϟ΍ϊϣϥϭΎόΘϟΎΑ
26
ΔϨϬϤϟ΍ϝϭ΍ΰϣ˱ΎϴϣΎΤϣϥϮϜϳϥ΃
Ε΍ϮϨγήθϋΓΪϤϟ
60
»FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f º««≤J 9^1
AGôLEG ” øjòdG ÚeÉëŸG øe §≤a %23 ó≤à©j ,π«∏≤H ΩÉY øe ÌcCG πÑb ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› πÑb øe ¢û«àØàdG ÒjÉ©e π«©ØJ ”
%8 ∫Ébh .á«aÉc ÒZ ¢û«àØàdG á«∏ªY ÒjÉ©e ¿CG %69 iôj Éªæ«H ,IÉ°†≤dG AGOCG ≈∏Y áHÉbô∏d á«aÉc É¡H ∫ƒª©ŸG ÒjÉ©ŸG ¿CG º¡©e äÓHÉ≤e
.∂dP øe øjócCÉàe ÒZ º¡fCG ÚeÉëŸG øe
(PIE) ?IÉ°†≤dG ∫ÉªYCG ≈∏Y áHÉbô∏d ±Éc
m kÉ«dÉM ºFÉ≤dG »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f ¿CÉH ó≤à©J πg :(87) πμ°ûdG
8
23
Ϣόϧ
ϻ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
69
¿ƒeÉëŸG ¿Éμa ,»FÉ°†≤dG RÉ¡÷G á«dÓ≤à°SEG ≈∏Y ôKDƒJ áªFÉ≤dG ¢û«àØàdG ÒjÉ©e âfÉc Ée GPEG Éª«a º¡jCGQ øY ¿ƒeÉëŸG πÄp °So Éªc
ôKDƒj Ék «dÉM ºFÉ≤dG »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f ¿CG ¿hó≤à©j º¡fCÉH %45 ÜÉLCG ó≤a .Ék °†jCG á«°†≤dG √òg ∫ƒM …hÉ°ùàdÉH º¡æ«H Éª«a ¿ƒª°ù≤æe
.∂dP ¢ùμY ¿hó≤à©j º¡fCG ¿hôNBG %45 ∫Éb Éªæ«H ,AÉ°†≤dG RÉ¡L ∫Ó≤à°SEG ≈∏Y
103
?AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ≈∏Y kÉ«dÉM ºFÉ≤dG »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f ôKDƒj πg :(88) πμ°ûdG
10
Ϣόϧ
ϻ
45
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
45
%21 ó≤à©j å«M ,á«∏ª©dG √ò¡d Gk OÉ≤àfEG ÌcCG GƒëÑ°UCG ÚeÉëŸG ¿CG ÚÑJ ,¢û«àØàdG á«∏ªY øª°V Oófi AGôLEG øY ¿ƒeÉëŸG πÄp °So ÉeóæYh
¿CG %42 ó≤à©j ∂dP ±ÓîHh .IQOÉ°üdG ΩÉμMC’G á«Yƒf ≈∏Y (Ék «HÉéjEG) ôKDƒj ádƒ°üØŸG ÉjÉ°†≤dG OóY ≈∏Y õ«cÎdG ¿CG §≤a ÚeÉëŸG øe
.Ék HÉéjEG hCG Ék Ñ∏°S ôKDƒj ød ∂dP ¿CG %30 ∫Éb Éªæ«H ,IQOÉ°üdG ΩÉμMC’G á«Yƒf ≈∏Y (Ék «Ñ∏°S) ôKDƒj ∂dP
IQOÉ°üdG ΩÉμMC’G á«Yƒf ≈∏Y ôKDƒ«°S ádƒ°üØŸG ÉjÉ°†≤dG OóY ≈∏Y õ«cÎdG ¿CG ó≤à©J πg :(89) πμ°ûdG
6
Ύ˱ ΒϠγήΛΆϴγ
42
31
Ύ˱ ΑΎΠϳ·ήΛΆϴγ
ϻϭ˱ΎΒϠγϻήΛΆϳϦϟ
Ύ˱ ΑΎΠϳ·
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
21
»°VÉ≤àdG äGAGôLEG 10^1
,(’k ƒ≤©e) Ék àbh ¥ô¨à°ùJ É¡fCG %28h ,(Gk óL Ók jƒW) Ék àbh ¥ô¨à°ùJ ºcÉëŸG ΩÉeCG IQƒ¶æŸG ÉjÉ°†≤dG ¿CG (%66) ÚeÉëŸG á«ÑdÉZ ó≤à©j
.Gƒ©bƒJ É‡ ô°übCG Ék àbh ¥ô¨à°ùJ É¡fCG º¡æe %5 ∫Éb Éªæ«H
104
?...áªcÉëŸG É¡àbô¨à°ùJ »àdG IóŸG ¿CG ó≤à©J πg :(90) ºbQ πμ°ûdG
5
1
ϼ
˱ ϳϮσ
28
ϻ
˱ ϮϘόϣ
ΖόϗϮΗΎϤϣήμϗ΃
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
66
√òg ÊÉK ¿Éc Éªæ«H ,≠«∏ÑàdG äGAGôLEG ¤EG π«LCÉàdG (%82) ÚeÉëŸG á«Ñ∏ZCG äõY ,áªcÉëŸG äÉ°ù∏L π«LCÉJ ÜÉÑ°SCG øY Gƒ∏Äp °So ÉeóæYh
ÚeÉëŸG AGQBG âæjÉÑJ .áªcÉëŸG äÉ°ù∏L π«LCÉJ ‘ ÖÑ°ùJ º¡HÉ«Z ¿CG ÚeÉëŸG øe %63 ∫Éb å«M ,Oƒ¡°ûdG Qƒ°†M ΩóY á«ªgCG ÜÉÑ°SC’G
ÚÑ«éà°ùŸG øe %50 ∫Éb å«M ,É¡æY GƒHÉZ º¡fCG hCG áªcÉëŸG äÉ°ù∏L π«LCÉJ AGQh ÖÑ°ùdG ºg ¿ƒeÉëŸG hCG IÉ°†≤dG ¿Éc Ée GPEG ∫ƒM
óMCÉc QÉÑàY’G ‘ òNDƒj ¿CG Öéj ôNBG Ék ÑÑ°S AGÈÿG Qƒ°†M ΩóY ¿Éc ∂dòc .IÉ°†≤dG ÜÉ«Z hCG ÚeÉëŸG ÜÉ«Z ÉeEG ¿Éc ÖÑ°ùdG ¿CG
√òg øe óMGh ÖÑ°S øe ÌcCG ¤EG Oƒ©j π«LCÉàdG ¿CG ÚÑ«éà°ùŸG ∞°üf øe ÌcCG ó≤à©jh .ÚeÉëŸG øe %36 ¬bÉ°S å«M ,π«LCÉàdG ÜÉÑ°SCG
.ÜÉÑ°SC’G
,á∏¡°S äGAGôLE’G √òg ¿CG ¿ƒeÉëŸG iôj ,ΩÉY πμ°ûH .ájQGOE’G äGAGôLE’G øY ºgÉ°VQ iƒà°ùe ‘ º¡jCGQ AGóHEG ÚeÉëŸG øe Ö∏W Éªc
áÑ©°U âfÉc É¡fCG %7 ∫Éb Éªæ«H ,á©jô°Sh á∏¡°S iƒYódG π«é°ùJ äGAGôLEG ¿CG º¡æe %73 ó≤à©j ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y .ádƒ≤©eh ,á©jô°Sh
.áÄ«£Hh
%4 ∫Éb Éªæ«H ,IÒÑc áLQód ádƒ≤©e É¡fCG %28h ,á£°Sƒàe áLQód ádƒ≤©e É¡fCG ÚeÉëŸG øe %56 ìô°U ó≤a ,π«é°ùàdG Ωƒ°SQ ¿CÉ°ûH ÉeCGh
.á©ØJôe âfÉc Ωƒ°SôdG ¿CG §≤a
,º¡«∏cƒe ídÉ°üd ¿Éc ºμM ≈∏Y É¡H Gƒ∏°üM iƒYO ôNBG ‘ ºμM ôNBG ¿CG (%75) º¡©e äÓHÉ≤e âjôLCG øjòdG ÚeÉëŸG á«ÑdÉZ ìô°Uh
øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øeh .øjócCÉàe Gƒfƒμj ⁄ º¡fCG GƒdÉb %9 q¿CG ΩÉªàgEÓd ÒãŸG øeh .º¡«∏cƒe ídÉ°üd øμj ⁄ ºμ◊G ¿CG %16 ∫Éb Éªæ«H
.ºμ◊G ±ÉæÄà°SE’ á«ædG º¡jód øμJ ⁄ %28 Éªæ«H ,¬aÉæÄà°SEG ¿hƒæj GƒfÉc º¡fCG %67 ∫Éb ,º¡«∏cƒe ó°V AÉL ºμ◊G ¿qCG GƒdÉb
%14 ∫Éb Éªc .(ºμ◊G) QGô≤dÉH º¡àYÉæb ΩóY ¤EG ™Lôj ÖÑ°ùdG ¿CG (%90) Ék Ñjô≤J ÚeÉëŸG ™«ªL ∫Éb ,ºμ◊G ±ÉæÄà°SEG ÜÉÑ°SCG ∫ƒMh
.QGô≤dG π«£©J ‘ º¡àÑZQ ¤EG Oƒ©j ÖÑ°ùdG q¿CG
≈∏Y Ék Ñ∏°S ôKDƒj ±ƒ°S AGôLE’G Gòg ¿CG ¿hó≤à©j º¡fCG º¡æe %28 ∫É≤a ,»°VÉ≤àdG äGAGôLEG áÑ°SƒM ‘ º¡jCGQ øY ¿ƒeÉëŸG πÄp °So Éªc
.AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ≈∏Y Ék Ñ∏°S ôKDƒJ ød äGAGôLE’G áÑ°SƒM ¿CG ¿hó≤à©j º¡fCG GƒdÉb (%66) á«ÑdÉ¨dG ¿CG ÒZ .AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG
105
?AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ≈∏Y ôKDƒJ ób »°VÉ≤àdG äGAGôLEG áÑ°SƒM ¿CG ó≤à©J πg :(91) ºbQ πμ°ûdG
6
28
Ϣόϧ
ϻ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
66
…QGOE’G ΩÉ¶ædG º««≤J .2
áÄa Ö°ùëH ±ÓàNE’G ójó°T …QGOE’G QOÉμ∏d º¡ª««≤J AÉL å«M ,ºcÉëŸG IQGOEG ΩÉ¶æd áØ∏àîŸG ÖfGƒ÷G AGREG ÚeÉëŸG AGQBG øjÉÑàJ
≈∏Y º¡fCG ≈∏Y %66 º¡ª«q b å«M ,IAÉØc äÉÄØdG ÌcCG ÚÑ°SÉëŸG ¿CG ÚeÉëŸG Èà©j ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏©a .º««≤àdG πfi …QGOE’G QOÉμdG
.∂dòc »°VÉ≤dG áÑàch áÑàμdG IAÉØc iƒà°ùe %26 º«bh ,iƒà°ùŸG ¢ùØæH ΩÓbC’G AÉ°SDhQ IAÉØc %40 º«bh ,IAÉØμdG øe Gk óL á«dÉY áLQO
%32 ∂dòch ,Ék «Ñ∏°S º¡JAÉØμd %63 º««≤J ¿Éc å«M ,IAÉØμdG å«M øe äÉÄØdG ≈fOCÉc øjô°†ëŸG áÄa º««≤J AÉL ,∂dP ¢ùμY ≈∏Yh
.Ú∏°SGôª∏d
á«dÉàdG ájQGOE’G áªμëŸG QOGƒc IAÉØc (kÉ«Ñ∏°S) Gƒª«q b øjòdG ÚeÉëª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(92) πμ°ûdG
40
34
35
30
25
20
15
13
4
5
7
10
8
5
0
ϥϮΒγΎΤϤϟ΍
ϢϠϘϟ΍˯Ύγ΅έ
ϡϼϗϷ΍ϭϞΠδϟ΍ΔΒΘϛ
?ϲοΎϘϟ΍
ΕΎόΑΎτϟ΍
ϥϮϠγ΍ήϤϟ΍
ϥϭήπΤϤϟ΍
≈∏Y ¿hô°†ëŸG ÈàYG å«M ,º¡æ«H Éª«a ¿ƒª°ù≤æe Ék °†jCG ÚeÉëŸG ¿CG ÚÑJ
q ó≤a ,äÉYƒªéŸG √òg ágGõf ‘ ÚeÉëŸG …CGQ ¿CÉ°ûH ÉeCGh
áÄØd ágGõædG å«M øe º««≤J ≈fOCG ÊÉK AÉLh .øjô°†ëŸG ágGõæd Ék «Ñ∏°S Ék ª««≤J ÚeÉëŸG øe %24 ≈£YCÉa ,ák gGõf äÉÄØdG πbCG º¡fCG
áLQO º¡«£©J »àdG ÚeÉëŸG AGQBG øe (%68) ≈∏Y º¡dƒ°üëH iôNCG Iôe ágGõæ∏d áLQO ≈∏YCG ÚÑ°SÉëŸG áÄa â∏é°S Éªæ«H .Ú∏°SGôŸG
.(%51) áÑ°ùæH »°VÉ≤dG áÑàc áÄa º¡«∏J ,ágGõædG øe á©ØJôe
106
á«dÉàdG ájQGOE’G áªμëŸG QOGƒc ágGõf (kÉ«Ñ∏°S) Gƒª«q b øjòdG ÚeÉëª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(93) πμ°ûdG
30
24
25
20
15
9
3
4
3
10
4
5
0
Ϸ
¿hô©°ûj º¡æe %76 ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y .‘Éc ºgóY ¿CG ÚeÉëŸG á«ÑdÉZ ô©°û«a ,áYƒª› πc ‘ …QGOE’G QOÉμdG OóY ájÉØc ¿CÉ°ûH ÉeCGh
OóY ¿CG %73h ,Ék «aÉc øjô°†ëŸG OóY ¿CG ÚeÉëŸG øe %86 iôj Éªc ,Ék «aÉc »°VÉ≤dG áÑàc OóY ¿CG %68h ,É«aÉc πé°ùdG áÑàc OóY ¿CG
q¿CG ÚeÉëŸG øe %59 iôj å«M ,ÚeÉëŸG …CGQ ‘ Oó©dG å«M øe ájÉØc πbC’G áÄØdÉc ¿RÉîŸG AÉæeCG áÄa äAÉLh .Ék «aÉc Ú∏°SGôŸG
.Ék «aÉc ºgOóY
‘Éc …QGOE’G áªμëŸG QOÉc OóY ¿CG ¿hôj øjòdG ÚeÉëª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(94) πμ°ûdG
100
86
68
73
76
90
80
70
59
60
50
40
30
20
10
0
?ΕΎϋΩϮΘδϤϟ΍ϱέϮϣ΄ϣ
ΕΎϧΎϣϷ΍
ΕΎόΑΎτϟ΍
ϥϮϠγ΍ήϤϟ΍
ΔΒΘϜϟ΍
ϥϭήπΤϤϟ΍
≈∏Y ÒKÉàdG º¡æμÁ ’ ¬fCÉH %35 ìô°U ó≤a ,ºcÉëª∏d …QGOE’G QOÉμdG ≈∏Y ÒKCÉàdG ≈∏Y º¡JQób ¿CÉ°ûH áæjÉÑàe ÚeÉëŸG AGQBG äAÉLh
.á£°Sƒàe áLQód %31h ,IÒÑc áLQód ∂dP º¡æμÁ ¬fCG %15 ∫Éb Éªæ«H ,ºcÉëª∏d …QGOE’G QOÉμdG
107
…QGOE’G áªμëŸG QOÉc ≈∏Y ÒKCÉàdG º¡æμÁ ¬fCG ¿hôj øjòdG ÚeÉëª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(95) πμ°ûdG
2
15
35
ϕϼσϻ΍ϰϠϋήϴΛ΄Θϟ΍ϢϬϨϜϤϳϻ
31
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
17
:á«dÉàdG AGQB’G øY ¿ƒeÉëŸG ÈY
q ó≤a ,áªμëŸG áÄ«H ∫ƒM ÉeCGh
´Éª°ùdG ≈∏Y º¡JQób ‘ hCG ,øeC’G ‘ hCG ,ájƒ¡àdG ‘ hCG ,ºcÉëŸG ‘ IAÉ°VE’ÉH ≥∏©àJ πcÉ°ûe ájCG ∑Éæg ¿CG ¿hôj ’ ÚeÉëŸG á«ÑdÉZ •
.ìƒ°VƒH
áLQód) ±Éc áaÉ¶ædG iƒà°ùe ¿CÉH ºgÒZ %38 ô©°ûj Éªæ«H ,ºcÉëŸG áaÉ¶f ‘ á∏μ°ûe ∑Éæg q¿CÉH ÚeÉëŸG øe %50 iôj •
.(á£°Sƒàe
É¡d ô¶æjo å«M ,ájOÉ°TQE’G äÉMƒ∏dG ¢ü≤f »¡a ºcÉëŸG áÄ«H ‘ á«dÉμ°TEG ÌcC’G É¡fCG ≈∏Y ¿ƒeÉëŸG É¡«dEG ô¶æj »àdG á«°†≤dG ÉeCGh •
.(á£°Sƒàe áLQód) ±Éc
m ájOÉ°TQE’G äÉMƒ∏dG iƒà°ùe ¿CG ¿ƒdƒ≤j ÚeÉëŸG øe %25 ¿CG Éªc .º¡æe %67 πÑb øe ∂dòc
108
äÉ«°UƒJh äÉLÉàæà°SEG
ä’É›h áeÉ©dG äÉ°SÉ«°ùdÉH á∏°üdG äGP äÉ«°UƒàdG ºg’ áaÉ°VE’ÉH ,ÚeÉëŸG í°ùe äÉYÓ£à°SG ‘ èFÉàædG ºgC’ á°UÓN »∏j Éª«a
:ôjƒ£àdG
¿OQ’G Gƒ£YG ó≤a á«Hô©dG ¿Gó∏ÑdG ¢†©H ‘ AÉ°†≤dG ádGóY ‘ º¡jGQ øY GhÈY øjòdG ¿ƒeÉëŸG :»FÉ°†≤dG RÉ¡÷G ƒëf äÉ¡LƒàdG .1
¢SÉ«≤e ≈∏Y áãdÉãdG áÑJôŸG ‘ ¿ÉæÑdh Ú£°ù∏a øe πc äAÉL Éªæ«H ,IÒNC’G áÑJôŸG ‘ Ú£°ù∏ah ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y áLQO ≈∏YCG
,IÒÑc áLQóH πª©J %23 áÑ°ùfh ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ¿ƒ°U ≈∏Y á£°Sƒàe áLQóH πª©J áeƒμ◊G ¿G ÚeÉëŸG øe %31 ôcP .ágGõædG
IÉ°†≤dÉH ¿ƒeÉëŸG ≥ãj .á∏«∏b áLQóH πª©J hG AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ¿ƒ°U ≈∏Y ÉbÓWG πª©J ’ áeƒμ◊G ¿G º¡æe %45 ó≤à©j ÚM ‘
âfÉc .á£°Sƒàe áLQóH %57 áÑ°ùfh IÒÑc áLQóH IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj ÚeÉëŸG øe %21 áÑ°ùf ,øjôNB’G ÚeÉëŸÉH º¡à≤K øe ÌcCG
πbG ÊÉK .¿ƒeÉëŸG ÉgGôj Éªc á«FÉ°†≤dG á«∏ª©dG ô°UÉæY ÚH øe á«bƒKƒe πb’G »g áWô°ûdG É¡H Ωƒ≤J »àdG ≥«≤ëàdG äGAGôLG
äÉ°ù°SDƒŸG πÑb øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj º¡fG ÚeÉëŸG øe %65 ó≤à©j Éªc .áHÉ«ædG äGAGôLG »g ÚeÉëŸG iód á«bƒKƒe ô°UÉæ©dG
.(á£°Sƒàeh IÒÑc áLQóH) á«æe’G
,¬«∏Y ¿ƒ©∏£eh á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG πNGO ¿ƒ∏ª©j á¡L øe º¡a ,á«LQÉN-á«∏NGO IôgÉX πã“ áÄØc ÚeÉëŸG ¿G hóÑj :á«°UƒàdG
º¡JÉ¡LƒàH ôKCÉàJ ΩÉ¶ædG ájOÉ«Mh ,ágGõfh ,ádGó©H á≤∏©àŸG º¡FGQBG q¿EG .ÖfGƒ÷G ∞∏àfl øe √AGOCG Ió°ûH ¿hó≤àæj iôNCG á¡L øeh
:á«dÉàdG ÖfGƒ÷G ƒëf
ÌcCG AGQBG ¤EG …ODƒj AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¢ùjôμJh ¿ƒ°U ‘ ÉgQhOh áeƒμ◊G AGOCÉH á≤ãdG øe ójõŸG q¿CG å«M ,áeƒμ◊G QhO ájƒ≤J .á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ á«HÉéjEG
OƒLh á≤K ¤EG …ODƒJ IÉ°†≤dG ≈∏Y •ƒ¨°V OƒLƒH OÉ≤àYE’G IOÉjR ¿CG å«M ,º¡d á¡LƒŸG •ƒ¨°†dG ƒëf äÉ¡LƒàdGh IÉ°†≤dG ágGõf .á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdÉH πbCG
á£∏°ùdG ádGó©H ÌcCG ¿ÉÁE’G ¤EG ¿ƒ∏«Á ádOÉY ºcÉëŸG äGQGôb ¿CÉH ¿ƒæeDƒj øjòdG ∂ÄdhCG ¿CG å«M ,ºcÉëŸG äGQGôb ádGóY áLQO .á«FÉ°†≤dG
∫ƒ≤©e äÉªcÉëŸG óeCG ¿CGh ,Ék «Ñ°ùf á∏¡°S äGAGôLE’G ¿CÉH ¿hó≤à©j øjòdG ÚeÉëŸG ¿CG å«M ,»°VÉ≤àdG á«∏ª©d »FGôLE’G ÖfÉ÷G .á«HÉéjEG ÌcCG Gƒfƒμj ¿C’ ¿ƒ∏«Á
á«∏ªY AÉæKCG IójóY •É≤f ‘ ™WÉ≤àj ÚàYƒªéŸG ÚJÉg πªY ¿CG å«M ,ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG ÚH äÉbÓ©dG OhóM í«°VƒJ IQhô°V Ék ªFGO É¡©e »WÉ©àdG ºàj ’ ¬fCG hCG ,‘Éc πμ°ûH áë°VGh hóÑJ ’ ÚàYƒªéŸG ÚJÉg ÚH ábÓ©dG OhóM ¿CG äÉfÉ«ÑdG ô¡¶Jh .»°VÉ≤àdG
»Øæj Éªæ«Hh .IÉ°†≤dG ≈∏Y ÒKCÉàdG º¡àdhÉfi ∫ÓN øe äÉØdÉîŸG ¢†©H OƒLh øY ÚeÉëŸG øe OóY ìô°U ó≤a .óYGƒ≤dG Ö°ùëH
ΩÉ«≤dG Öéj ¬fCG ¢VÎØj É‡ ,¢ùμ©dG ∫ƒ≤j º¡°†©H ¿EÉa ,º¡JGQGôb ‘ ôKDƒj IÉ°†≤dG ≈∏Y ¬fƒ°SQÉÁ …òdG §¨°†dG ¿CG º¡æe Òãc
.ÚeÉëŸG πÑb øe º¡d ¬LƒŸG §¨°†dG øe IÉ°†≤dG ájÉª◊ πª©dG øe ójõÃ
äQGô≤H º¡àaô©e q¿CGh ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SG ≈∏Y Ú©∏£e ÒZ ÚeÉëŸG å∏K øe ÌcCG :º«ª©àdGh äÉeƒ∏©ŸGh º«∏©àdG .2
áaô©e QOÉ°üÃ ≥∏©àj Éª«a .É¡«∏Y ´ÓWG ≈∏Y Gƒ°ù«d º¡fG ÚeÉëŸG å∏K ‹GƒM ôcP å«M IOhófi ¢†≤ædG áªμfi (ΩÉμMCG)
èeÉfôHh %13 ¢†≤ædG áªμfi ∞«°TQG É¡«∏J %8 äÉeƒ∏©ª∏d Qó°üe πbCÉc ÚeÉëŸG áHÉ≤f áØ«ë°U äAÉL ºcÉëŸG äGQGô≤H ¿ƒeÉëŸG
.%15 »Øà≤ŸG
áLQóHh ,á«°üî°T ÚeÉëŸG ÜQÉŒ á«ÑdÉZ q¿CG Éªc .á«eÉ¶f hCG áª¶æe ÒZ á«ª°SôdG äÉeƒ∏©ŸG QOÉ°üe ¿CG í°VGƒdG øe :á«°UƒàdG
ájô¡°T Iô°ûf ìGÎbE’G Gòg øª°†àj ób .ÚeÉëŸG ÚH äÉeƒ∏©ŸG º«ª©àd ák «é¡æe ÌcCG áHQÉ≤e OÉéjEG »Yóà°ùj É‡ ,á«ª°SQ ÒZ Ée
.ÚeÉëŸG áHÉ≤fh ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ÚH ¿hÉ©àdÉH Qó°üJ
ºcÉëŸG ΩÉeG IQƒ¶æŸG ÉjÉ°†≤dG ¿G %66 áÑ°ùædGh ÚeÉëŸG á«ÑdÉZ ó≤à©j :…QGO’G ΩÉ¶ædGh äÉªcÉëŸG óeCGh »°VÉ≤àdG äGAGôLE’G .3
¤EG Oƒ©j ÒNÉàdG ÜÉÑ°SCG ¿G %82 áÑ°ùædGh ÚeÉëŸG á«Ñ∏ZG ó≤à©j .’ƒ≤©e Éàbh ¥ô¨à°ùJ É¡fG %28 áÑ°ùfh ÓjƒW Éàbh ¥ô¨à°ùJ
109
ôKDƒJ ød »°VÉ≤àdG äGAGôLG áÑ°SƒM ¿G ¿ƒeÉëŸG »ã∏K Èà©jh .Oƒ¡°ûdG Qƒ°†M ΩóY á«ªgCG π«LCÉàdG ÜÉÑ°SCG ÊÉKh ,≠«∏ÑàdG äGAGôLG
IAÉØc Ìc’G ºcÉëŸG ‘ »Ñ°SÉëŸG QOÉμdG ¿ƒeÉëŸG Èà©j …QGOE’G RÉ¡÷G ó«©°U ≈∏Yh .√Rõ©J πH AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ≈∏Y ÉÑ∏°S
ÚeÉëŸG º««≤J ‘ äÉÄØdG ≈fOCÉc øjô°†ëŸG º««≤J AÉL ∂dP øe ¢ùμ©dG ≈∏Yh ,ΩÓb’G AÉ°SDhQ º¡jÉj
á≤HÉ°ùdG èFÉàædG øe .Oƒ¡°ûdG ÜÉ«Zh äÉªcÉëŸG óeCG ádÉWEG ÖÑ°ùc äGAGôLE’G ó≤©J ≈∏Y Ωƒ∏dG ÚeÉëŸG á«ÑdÉZ »≤∏j :á«°UƒàdG
:á«dÉàdG äÉ«°UƒàdG ¢UÓîà°SG øμÁ
âbƒdG π«∏≤àd áæμ‡ áLQO ≈°übCG ÚeCÉJh äGAGôLE’G §«°ùÑJ πLCG øe å«ã◊G πª©dG ‘ QGôªà°S’G ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ≈∏Y .ºcÉëŸG ‘ ÉjÉ°†≤∏d Üƒ∏£ŸG
≈∏Y »Ñ∏°S ÒKCÉJ çGóMEG ∫ÉªàMEG ¿CÉ°ûH ¿ƒ≤∏b º¡°†©H Éªæ«H ,»°VÉ≤àdG á«∏ªY áÑ°SƒM ¿CÉ°ûH ¿ƒ°ùªëàe ÚeÉëŸG º¶©e ¿ƒc É¡≤«Ñ£J ‘ IÒÑc ájÉæY ™e øμdh ,áÑ°Sƒ◊G øe ójõe √ÉŒEÉH πª©dG »Yóà°ùj ∂dP ¿EG .∂dòd ák é«àf á«FÉ°†≤dG á«∏ª©dG ∫Ó≤à°SEG
.á«Ñ∏°S QÉKBG ájC’ Ék ÑæŒ
∫ÓN øe •ƒ¨°†dG √òg øe º¡àjÉªM Öéj Gòdh ,ºcÉëŸG QOGƒc πªY ≈∏Y ÒKCÉàdG ¿ƒdhÉëj ÚeÉëŸG ¢†©H q¿CG ¤EG äÉfÉ«ÑdG Ò°ûJ .ÚàÄØdG ÚH ábÓ©dG º¶æJ »àdG Ohó◊Gh äGAGôLEÓd í«°VƒàdG øe ójõe
.ºcÉëŸG IQGOEG ÖfGƒL øe ÖfÉ÷G Gòg Ú°ù– ¿Éª°†d äGƒ£N PÉîJEG ∫ÓN øe Ú∏°SGôŸGh øjô°†ëŸÉH á≤ãdG Ú°ù– áÑ°ùf å«M ,QƒcòdG øe ºg í°ùŸG Gòg ‘ ÚcQÉ°ûŸG ÚeÉëŸG øe ≈ª¶©dG á«ÑdÉ¨dG :á«aGô¨÷G IƒéØdGh Ú°ùæ÷G ÚH IƒéØdG .4
%18 ¢ù∏HÉf á¶aÉfi É¡«∏J %32 º¡àÑ°ùfh ÚeÉëŸG øe áÑ°ùf ≈∏YÉH ˆG ΩGQ ™àªàJ Éªc .%11 çÉf’Gh %89 ÚeÉëŸG øe QƒcòdG
.%17 áãdÉãdG áÑJôŸG ‘ π«∏ÿG »JCÉJh
øëÑ°üj ¿CG ≈∏Y AÉ°ùædG IQób øe óq – »àdG áé¡æªŸG äGOóëŸG º¡a »Yóà°ùj …òdG ôeC’G Ú°ùæ÷G ÚH IƒéØdG ¢ü«∏≤J IQhô°V :á«°UƒàdG
¿ƒ∏°†Øj º¡fCG GƒdÉb πbC’G ≈∏Y º¡°ùªN ¿CG å«M ,»°ùæ÷G ¿RGƒàdG á«°†b ∫ƒM ÚeÉëŸG »Yh ™aQ º¡ŸG øe ¬fCG Éªc .äÉ°SQÉ‡ äÉ«eÉfi
.ÉfÉμ°S Ìc’G π«∏ÿG ¿G ÚM ‘ É¡«a §°ûædG »JÉ°ù°SDƒŸGh …OÉ°üàb’G ∑Gô◊G É¡«a ˆG ΩGQ ¿G ºZQ .≈ãfCG »°VÉb ≈∏Y ôcP »°VÉb
øe %23 ó≤à©j .π«∏≤H ΩÉY øe πbG πÑb ≈∏Y’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› πÑb øe ¢û«àØàdG ÒjÉ©e π«©ØJ ” :»FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f .5
¿G º¡æe %45 ÜÉLCG Éªc ,á«aÉc ÒZ ÒjÉ©ŸG ¿G %69 iôj Éªæ«H IÉ°†≤dG AGOG ≈∏Y áHÉbô∏d á«aÉc É¡H ∫ƒª©ŸG ÒjÉ©ŸG ¿G ÚeÉëŸG
AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ≈∏Y ôKDƒj É«dÉM ºFÉ≤dG »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f
ºFÉ≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f ‘ Ók «gCÉJ ÌcCG ºbGƒW Ú«©J IQhô°†H ¿ƒeÉëŸG ìÎ≤j »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f ôjƒ£J πLG øe :á«°UƒàdG
.¢û«àØàdG á«∏ª©d ÉjÉ°†≤dG øe ÈcCG OóY ´É°†NEGh ÌcCG á«fGó«e äGQÉjõH ΩÉ«≤dG GƒMÎbEG Éªc ,Ék «dÉM
¿G ÚeÉëŸG øe %29 ó≤à©j å«M ΩGÎMÉH º¡fƒ∏eÉ©j IÉ°†≤dG ¿ÉH ¿ƒeÉëŸG ô©°ûj ΩÉY πμ°ûH :ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG ÚH äÉbÓ©dG .6
§≤a ∂dP ±ÓîHh ,á£°Sƒàe áLQóH º¡fƒeÎëj IÉ°†≤dG ¿G º¡æe %56 ó≤à©j Éªc IÒÑc áLQóH ΩGÎMÉH º¡fƒ∏eÉ©j IÉ°†≤dG
¿hõ«Á IÉ°†≤dG ¿G ÚeÉëŸG øe %33 ô©°ûj á«Hƒ°ùëŸG å«M øe .á∏«∏b áLQóH º¡fƒeÎëj IÉ°†≤dG ¿G ¿hô©°ûj ÚeÉëŸG øe %11
IÉ°†≤dG ¿G ¿hó≤à©j ÚeÉëŸG øe %12 §≤a .á∏«∏b áLQóH %14 h á£°Sƒàe áLQóH ¿hõ«Á %40 áÑ°ùfh IÒÑc áLQóH ÚeÉëŸG ÚH
.ÉbÓWG ÚeÉëŸG ÚH ¿hõ«Á ’
ájCG πq ◊ ≈∏Y’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ™e ¿hÉ©àdG π«©ØJ ¿ƒeÉëŸG ìÎbEG :ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dG ÚH äÉbÓ©dG Ú°ù– πLG øe :á«°UƒàdG
≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ΩGÎMEGh ,ácÎ°ûe äÉÑjQóJh äÉ°ù∏L ó≤Yh ,áHÉ≤ædGh ¢ù∏éŸG ÚH ô°TÉÑŸG π°UGƒàdG ∫ÓN øe ,™≤J äÉaÓN
Ú«©J ¿CÉ°ûH áHÉ≤ædG ™e QhÉ°ûàdG ,»FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ¥ôa ‘ ÚeÉëŸG ¢†©H Ú«©J ,¿ƒfÉ≤dÉH Úaô£dG ΩGõàdEG ,áHÉ≤ædG äGQGô≤d
GƒMÎbG Éªc .É¡ëFGƒdh É¡à«∏μ«g ‘ ô¶ædG IOÉYEGh ,áHÉ≤ædG AÉæH IOÉYEÉH GƒÑdÉW ÚeÉëŸG øe Òãc .äÉªcÉëŸG óeCG ™jô°ùJh ,IÉ°†≤dG
Éªc .ábÓ©dG äGP äÉ°ù°SDƒŸG øe √ÒZh ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› iód ÚeÉëŸG π«ã“ ‘ á«dÉ©a ÌcCG QhóH áHÉ≤ædG ΩÉ«b IQhô°†H
.º¡æ«H »YƒdG ™aQh ÚeÉëŸG IAÉØc ™aQ ‘ á«dÉ©a ÌcCG QhóH áHÉ≤ædG ΩÉ«b IQhô°†H ¿hôNBG êÎbEG
110
111
112
Ú°VÉ≤àŸGh ºcÉëŸG »©LGôe í°ùe
¢ùeÉÿG Aõ÷G
:áeó≤e
.(Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG) Ú°VÉ≤àŸGh (»°VÉ≤àdG QÉWEG êQÉN) ºcÉëŸG »©LGôŸ ¬LƒŸG í°ùŸG èFÉàæd Ók eÉ°T Ók «∏– Aõ÷G Gòg Ωó≤j
áØ°†dG ºcÉfi ΩÉeCG ¬Lƒd Ék ¡Lh º¡à∏HÉ≤e â“q øjòdG Ú°VÉ≤àŸGh Ú©LGôŸG øe 345 ™e äÓHÉ≤e AGôLEG í°ùŸG Gòg AÉæKCG iôL óbh
.á«Hô¨dG
:±GógC’G
:á«dÉàdG ±GógC’G ≥«≤– ¤EG ≈©°S óbh ,á«Hô¨dG áØ°†dG ‘ ºcÉëŸG »©LGôe øe áæ«Y ¢ü°üîàŸG í°ùŸG Gòg ±ó¡à°SEG
.á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ™e Iô°TÉÑe áHôŒ º¡d ø‡ Ú«æ«£°ù∏ØdG äÉ¡LƒJ ≈∏Y ±ô©àdG
.Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÜQÉŒ ∫ÓN øe á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG πªY á«Ø«c º¡a
,áWô°ûdG ∂dP ‘ ÉÃ ,‹ó©dG ΩÉ¶ædG QÉWEG ‘ á∏eÉ©dG áØ∏àîŸG äÉ°ù°SDƒŸG AGOCG ¿CÉ°ûH Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG äÉ¡LƒJ ≈∏Y ±ô©àdG
.ΩÉY πμ°ûH
m áeƒμ◊Gh ,ÚeÉëŸGh ,ºcÉëŸGh ,áHÉ«ædGh
.á«HôZh á«HôY ∫hóH áfQÉ≤e »æ«£°ù∏ØdG AÉ°†≤dG RÉ¡L ƒëf Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG äÉ¡LƒJ π«∏–
.¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG É¡cQój Éªc ºcÉëŸG áÄ«H ≈∏Y ±ô©àdG
.¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG ÉgGôj Éªc AÉ°†≤dG RÉ¡L AGOCG ôjƒ£àd áHƒ∏£ŸG äÉMÓ°UE’G ∫ƒM äÉ«°UƒJ Ëó≤J
-
:á«é¡æŸG
ÚH IÎØdG ∫ÓN ºcÉëŸG á«æHCG ‘ GhóLGƒJ øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe OóY ≈∏Y …ôLoCG í°ùe ∫ÓN øe äÉfÉ«ÑdG AÉ≤à°SEG ”q
É¡à«bó°U øe ócCÉàdG πLCG øeh ,¿OQC’G ‘ âeóîà°SEG »àdG áfÉÑà°SE’G ≈∏Y ÒÑc πμ°ûH äÓHÉ≤ŸG äóªàYEG .2008 Èªaƒf 30 h 17 »eƒj
øe áØ∏àfl ≥WÉæe ‘ äÉ¶aÉfi â°S
q øe Ú°VÉ≤àeh Ú©LGôe ™e á«ÑjôŒ ák ∏HÉ≤e ¿ƒKÓK âjôLCG ,»æ«£°ù∏ØdG ™°Vƒ∏d É¡àÑ°SÉæeh
áªμfi hCG ájGóÑdG áªμfi - ºcÉëŸG øe ÚYƒf ¿hó°ü≤j GƒfÉc øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ™e äÓHÉ≤e âjôLCG óbh .á«Hô¨dG áØ°†dG
QƒcòdG øe ¿ƒ°VÉ≤àeh ¿ƒ©LGôe º¡æ«H øe ¿Éch ,áØ∏àfl ájôªY äÉÄa øe á«ÑjôéàdG áæ«©dG QÉ«àNEG ”q h .á¶aÉfi πc ‘ - í∏°üdG
á∏Môe ∫ÓN äô¡X »àdG äÉ¶MÓŸG ≈∏Y Ak ÉæH á∏Ä°SC’Gh ,äGô°TDƒŸGh ,äÉë∏£°üŸÉH á≤∏©àŸG äÓjó©àdG ¢†©H âjôLoCG óbh .çÉfE’Gh
.QÉÑàNE’G
¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG ô£°†j å«M ,ºcÉëŸG πNGO QÉ¶àfE’G äÉYÉb ‘ ¬Lƒd Ék ¡Lh ô°TÉÑe πYÉØJ ∫ÓN øe äÓHÉ≤ŸG âjôLoCG óbh
º¡æe GƒÑ∏Wh ,¿hô¶àæj GƒfÉc øjòdG ºcÉëŸG OGhôd ¬LƒàdÉH ¿ƒãMÉÑdG ΩÉb Éªc .º¡JÓeÉ©e ∫Éªμà°SEG ÚM ¤EG áæ«©e äÉbhC’ QÉ¶àfEÓd
ô£°VEG å«M äGAÉæãà°SE’G ¢†©H ™e ,ΩÉY πμ°ûH ¿ƒfhÉ©àe ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG ¿Éc .ácQÉ°ûŸG º¡Ñ∏ZCG πÑb óbh ,í°ùŸG ‘ ácQÉ°ûŸG
º¡d ôaƒàj ⁄h Ú∏¨°ûæe º¡fƒc ¤EG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ¢†©H OOôJ iõ©j óbh .ácQÉ°ûŸÉH º¡YÉæbE’ IÒÑc Oƒ¡L ∫òH ¤EG ¿ƒãMÉÑdG
å«M ,á«°ùØædG º¡àdÉM ÖÑ°ùH ÚHhÉéàe ÒZ ¿hôNBG ¿Éch .áYÉ°S ∞°üf ¤EG π°üJ ób Ióe ¥ô¨à°ùJ ób á∏HÉ≤e AGôLE’ ‘ÉμdG âbƒdG
‘ ácQÉ°ûŸG hCG áeóN ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d á∏jƒW IóŸ QÉ¶àfEÓd ºgQGô£°VE’h áªμfi ‘ ºgOƒLh ÖÑ°ùH IÒÑc •ƒ¨°V ICÉWh â– GƒfÉc
.ÚëàØæeh ÚfhÉ©àe GƒfÉc ÚÑ«éà°ùŸG øe ≈ª¶©dG á«ÑdÉ¨dG q¿CÉH á«fGó«ŸG ôjQÉ≤àdG äOÉaCG .á°ù∏L
áª¶æe QÉ«àNEG á«∏ª©d Ék ≤ah ºgQÉ«àNEG iôL å«M ,πªY ΩÉjCG Iô°ûY ∫ÓN ºcÉëŸG GhQGR øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÚH øe áæ«©dG QÉ«àNEG ”q
.Ék Ø∏°S IOófi ΩÉbQCG ≈∏Y Ak ÉæH áæ«©dG GhQÉàNEGh ,QÉ¶àfE’G äÉYÉb ‘ GhóLGƒJ øjòdG ºcÉëŸG …ôFGõd óq ©dG á≤jôW ¿ƒãMÉÑdG É¡«a Ωóîà°SEG áæ«©∏d
113
:á«dÉàdG èFÉàædG ¢UÓîà°SEG øμÁ Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG áæ«Y ™jRƒàd π«∏– ∫ÓN øe
.çÉfE’G øe GƒfÉc (%16) §≤ah ,(%84) QƒcòdG øe ºg Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe á≤MÉ°ùdG á«ÑdÉ¨dG
,»eƒμ◊G ´É£≤dG øe (%19) ™e áfQÉ≤ŸÉH ,(%75) ¢UÉÿG/»eƒμ◊G ÒZ ´É£≤dG øe ºg Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG äÉÄa á«Ñ∏ZCG ¿EG
äÉfÉ«ÑdG º¶©e Ò°ûJ å«M ,»≤«≤◊G ∫ó©ŸG øe πbCG ΩÉ©dG ´É£≤dG π«ã“ .»∏gC’G ´É£≤dG πãe iôNCG äÉYÉ£b øe (%6) ‹GƒMh
.á∏eÉ©dG iƒ≤dG ™HQ ‹GƒM πμ°ûj ΩÉ©dG ´É£≤dG ¿CG ¤EG
(%16^5) ¿ƒØXƒŸG πμ°ûjh .(%20^5) ∫Éª©dG ºK ,(%25) QÉéàdG áÄa »g Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÚH Ók «ã“ äÉÄØdG ÌcCG
.(%5) øe πbCG ¿ƒYQGõŸGh ¿ƒ«æ¡ŸG πãÁ Éªæ«H ,(%14^7) ¿ƒ«aô◊Gh
ÚH ájôª©dG áÄØdG øe å∏ãdG ¿Éc Éªæ«H ,Ék eÉY 50 – 31 ÚH ºgQÉªYCG ìhGÎJ (%50) Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôª∏d ájôª©dG äÉÄØdG ÈcCG
.Ék eÉY 50`dG øY º¡æe (%17) ‹GƒM QÉªYCG äOGRh ,Ék eÉY 30 – 18
§°Sƒàe Ωƒ∏HO áLQO ¿ƒ∏ªëj º¡æe %30h ,πbCG hCG º«∏©àdG øe Ék eÉY ô°ûY »æKG Gƒ≤∏J Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %70 ‹GƒM
¤EG ≥°ùàj ™jRƒàdG Gòg .ÌcCG hCG (á«©eÉ÷G á°SGQódG øe ΩGƒYCG á©HQCG) ¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO hCG (äÉ«∏c ‘ á°SGQódG øe ¿ÉeÉY)
.Ú¨dÉÑdG Ú«æ«£°ù∏ØdG ¿Éμ°ùdG ÚH ºFÉ≤dG »≤«≤◊G ™jRƒàdG ™e ÒÑc óM
øe π«∏≤H ÌcCG ≠∏ÑJh ,Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe áÑ°ùf ÈcCG (∫ƒë∏Mh GQhOh π«∏ÿG ‘ çÓãdG É¡ªcÉëÃ) π«∏ÿGh ˆG ΩGQ ‘
â¨∏Hh .áæ«©dG º¡à∏ª°T øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG OóY øe %18^8 ‹GƒëH ådÉãdG õcôŸG ‘ ¢ù∏HÉf Éª¡«∏J ,Éª¡æe πμd %21
áÑ°ùæH â«Ø∏°Sh á«∏«≤∏bh ¢SÉHƒWh ÉëjQCG øe πc ºK ,%5^5 áÑ°ùæH º◊ â«H É¡«∏J ,%9^6 ΩôμdƒW ‘h %15^1 ÚæL ‘ º¡àÑ°ùf
.É¡æe πμd %2 ÜQÉ≤J
‘ º¡°ùªN ¿Éc Éªæ«H ,(º¡«∏Y ≈Yóe hCG ÚYóe) Ú°VÉ≤àŸG øe GƒfÉc (%65^5) áæ«©dG º¡à∏ª°T øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG á«ÑdÉZ
.Oƒ¡°ûc ∑Éæg GƒfÉc %14^5h ,(Ú©LGôŸG) äÉeóN ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ¢Vô¨d áªμëŸG
ΩGƒYC’G ∫ÓN (Ú°VÉ≤àe) ºcÉëŸG ΩÉeCG ô¶æJ á«°†b ‘ Ék aGôWCG GƒfÉc äÉeóN ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d áªμëŸG ‘ GƒfÉc ø‡ %7 ‹GƒM
.∂dòc ≥HÉ°ùdG ‘ Ú°VÉ≤àe GƒfÉc Oƒ¡°ûdG øe %4 ¿CG óLhh ,á«°VÉŸG á°ùªÿG
•
•
•
•
•
•
•
•
ábÓ©dG äGP ¢UÉ°üàNE’G äÉ¡Lh á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf äÉ¡LƒàdG .1
É¡æ«H øe ¿Gó∏H á©Ñ°S øY º¡dGDƒ°S ” å«M ,OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG ∫ƒM á∏Ä°SC’G ¿CÉ°ûH Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG AGQB’ πl «∏– Gòg
/Ú©LGôŸG øe Ö∏Wo óbh .(É«fÉ£jôHh É°ùfôah IóëàŸG äÉj’ƒdG) á«HôZ ¿Gó∏Hh ,(ô°üeh ¿ÉæÑdh ¿OQC’G) á«HôY ¿Gó∏Hh Ú£°ù∏a
¿ƒμJ å«ëH ,(OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG) ¢ù«jÉ≤e áKÓK ≈∏Y ó∏H πc ‘ ádGó©dG ΩÉ¶f º««≤àd (10 ¤EG 1 øe) áLQO íæe Ú°VÉ≤àŸG
:»∏j Éªc äÉë∏£°üŸG ∞jô©J ” ,í°ùŸG Gòg ¢Vô¨dh .≈fOC’G áLQódG ≈g (1) áLQódGh ≈∏YC’G áLQódG (10) áLQódG
.º¡æe …C’ RÉ«ëfE’G ΩóYh Ωƒ°üÿG ÚH IGhÉ°ùŸG :OÉ«◊G
.á≤aôŸG ∫hGó÷G ‘ áLQóe á«∏«°üØàdG èFÉàædG ¿CG ÒZ ,(10 ¤EG 8 øe)
.¿É«Ñà°S’G IQÉªà°SEG ‘ áLQóŸG ¿Gó∏ÑdG øe ó∏H πμd (OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG) áLQO º««≤J Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe Ö∏p Wo
114
…CGQ øY º¡æe %5 È©j ⁄ ¬JGP âbƒdG ‘ .Ú£°ù∏a ‘ ádGó©dG áLQO ¿CÉ°ûH …CGQ …CG øY GhÈ©j ⁄ ÚÑ«éà°ùŸG øe %4^6 ‹GƒM •
.(OÉ«◊Gh ,ágGõædG) »àdCÉ°ùe ‘
AÉ°†≤dG RÉ¡L ¿CÉ°ûH %36h ,ÊOQC’G AÉ°†≤dG RÉ¡L ádGóY áLQO ¿CÉ°ûH …CGQ …CG AGóHEG øY Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %33 ™æàeEG •
ÊÉ£jÈdGh ,(%42^9) »°ùfôØdG AÉ°†≤dG RÉ¡Lh ,(%49^3) ÊÉæÑ∏dG AÉ°†≤dG RÉ¡÷ ÒÑ©à∏d iƒà°ùe πq bCG AÉLh .»μjôeC’G
.(%41^2) …ô°üŸG AÉ°†≤dG RÉ¡L ºK ,(%41^4)
.(OÉ«◊G)h (ágGõædG) »°SÉ«≤e ≈∏Y √ÓYCG IOQGƒ∏d á∏KÉ‡ äÉ¡LƒJ ≥Ñ£æJ •
(ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) á«dÉàdG ¿Gó∏ÑdG øe πc ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ …CGQ øY GhÈ©j ⁄ øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG áÑ°ùf :(96) ºbQ πμ°ûdG
60
49
50
43
41
41
36
40
33
30
20
10
5
0
ϥΎϨΒϟ
Ύδϧήϓ
ΎϴϧΎτϳήΑ
ήμϣ
ΎϜϳήϣ΃
ϥΩέϷ΍
ϦϴτδϠϓ
:ô¡¶J á«dÉàdG äÉ¡LƒàdG ¿EÉa ∂dòH Éæªb GPEGh .AGQBG øY GhÈY øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe á«dÉàdG Ö°ùædG ÜÉ°ùàMEG
áLQO ≈∏YCG Gƒ£YCG Éªc .(OÉ«◊Gh ágGõædG) »°SÉ«≤e ≈∏Y ≈∏YC’G äÉLQódG É°ùfôah É«fÉ£jôH ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG íæÁ •
ágGõædG) »°SÉ«≤e ≈∏Y áãdÉãdG áÑJôŸG πà– IóëàŸG äÉj’ƒdG .(ádGó©dG) ¢SÉ«≤e ≈∏Y »μjôeC’Gh ÊÉ£jÈdG ÚeÉ¶æ∏d
.(OÉ«◊Gh
≈∏Y ¿ÉæÑdh ô°üeh Ú£°ù∏a â∏°üM Éªæ«H ,á©ªà› áKÓãdG ¢ù«jÉ≤ŸG ≈∏Y áLQO ≈∏YCG ¿OQC’G πé°S á«Hô©dG ¿Gó∏ÑdG ÚH øeh •
.äÉLQódG ≈fOCG
ÚÑ«éà°ùª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG â¨∏H å«M ,áë°VGh á«Hô©dGh á«Hô¨dG ¿Gó∏ÑdG ‘ á«FÉ°†≤dG áª¶fC’G ƒëf äÉ¡LƒàdG ÚH IƒéØdG •
ájƒÄŸG áÑ°ùædG â¨∏H Éªæ«H ,%61 ‹GƒM (IÒÑc áLQO ¤EG ádOÉY) áª¶fCG »g á«°ùfôØdGh á«fÉ£jÈdG áª¶fC’G ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG
40 ≈∏Y ƒHôj ¥QÉØH …CG) %20 ájô°üŸG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëfh ,%18 á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf πãŸÉH ¿hô©°ûj øŸ
.(á£≤f
115
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
10^1
27^6
62^3
IóëàŸG áμ∏ªŸG
1
14^1
25^2
60^8
2
10^8
33^0
56^3
É°ùfôa
3
13^5
50^0
36^5
¿OQC’G
4
18^2
60^1
21^7
¿ÉæÑd
5
28^1
52^2
19^7
ô°üe
6
32^2
49^5
18^3
Ú£°ù∏a
7
ÊÉ£jÈdGh »°ùfôØdG ÚeÉ¶ædG ¿CG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %60 ó≤à©j å«M ,(ágGõædG) ¢SÉ«≤e ≈∏Y äÉYõædG ¢ùØf ≥Ñ£æJh •
.Ö«JÎdÉH ÊÉæÑ∏dGh …ô°üŸG ÚeÉ¶ædG √ÉŒ á≤jô£dG ¢ùØæH §≤a %17h %13 ô©°ûj Éªæ«H ,ágGõædG øe á«dÉY áLQóH ¿É©àªàj
.ágGõædG øe á«dÉY áLQóH ™àªàj á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¿CG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %21 ô©°ûj ,áfQÉ≤ŸÉHh
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
14^2
26^1
59^7
1
13^7
27^6
58^6
É°ùfôa
2
19^2
29^6
51^2
3
19^0
51^4
29^5
¿OQC’G
4
30^5
49^0
20^5
Ú£°ù∏a
5
18^5
65^0
16^5
¿ÉæÑd
6
32^3
54^5
13^1
ô°üe
7
Éª¡fCG ≈∏Y ÊÉ£jÈdGh »°ùfôØdG ÚeÉ¶æ∏d %60 ô¶æj å«M ,(OÉ«◊G áLQO) ƒëf äÉ¡LƒàdÉH ôeC’G ≥∏©àj ÉeóæY IƒéØdG ôªà°ùJh •
.ô°üŸ %20h ¿ÉæÑ∏d %23h ,Ú£°ù∏Ød %27h ,¿OQCÓd %32`H ák fQÉ≤e ,IÒÑc áLQóH ¿GójÉfi
(á°†Øîæe OÉ«M) %
(á£°Sƒàe OÉ«M) %
(á©ØJôe OÉ«M) %
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
12^6
26^3
61^1
É°ùfôa
1
13^9
26^2
59^9
2
15^2
25^4
59^4
3
17^5
50^4
32^1
¿OQC’G
4
31^0
41^9
27^1
Ú£°ù∏a
5
14^9
61^8
23^3
¿ÉæÑd
6
21^6
58^6
19^8
ô°üe
7
116
Éªc .í°ùŸG ‘ áLQóŸG á«FÉ°†≤dG áª¶fC’G πμd º¡JÉª««≤J å«M øe Ió°ûH Úª°ù≤æe Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG q¿CG èFÉàædG ô¡¶oJ ΩÉY πμ°ûH
m
k
»àdG á°ùªÿG äÉÄØdG ÚH øe »æ«£°ù∏ØdG »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d GOÉ≤àfEG ÌcC’G áÄØdG ¿ƒ∏μ°ûj Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG áÄa ¿CG äÉfÉ«ÑdG ô¡¶J
Éª¡«∏Y …ôLCG Úà∏dG ÚàÄØdG ÚH øeh .(ÚeÉëŸGh ,ÚØXƒŸGh ,IÉ°†≤dGh ,Qƒ¡ª÷G …CG) åëÑdG Gòg ¢Vô¨d äÓHÉ≤e É¡©e âjôLCG
.Gk OÉ≤àfEG ÌcC’G ºg Ú°VÉ≤àŸG ¿EÉa ,(Ú°VÉ≤àŸGh Ú©LGôŸG) á°SGQódG øe Aõ÷G Gòg ‘ í°ùŸG
:Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG á«Ø∏îH ≥∏©àJ πeGƒYh Ú£°ù∏a ‘ AÉ°†≤dG RÉ¡L ƒëf äÉ¡LƒàdG ÚH ábÓY ∑Éæg ¿CG èFÉàædG ô¡¶oJ Éªc
AÉ°†≤dG RÉ¡L (ádGóY) áLQO ƒëf º¡JÉ¡LƒJ ¿CÉ°ûH º¡æ«H Éª«a Ék eÉ°ù≤fEG ÌcCG ∫Éª°ûdG á≤£æe øe Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG
/Ú©LGôŸG øe %31 »£©j ∂dòd Ék aÓNh .á©ØJôe áLQO %23 ¬«£©jh ,á«fóàe áLQO º¡æe %36 ¬«£©j å«M ,»æ«£°ù∏ØdG
‘h .á©ØJôe áLQO §≤a %13 ¬«£©j Éªæ«H ,á«fóàe áLQO AÉ°†≤dG RÉ¡÷ (ˆG ΩGQ øe Ék ÑdÉZ) §°SƒdG á≤£æe øe Ú°VÉ≤àŸG
.á©ØJôe áLQO %13 ¬«£©j Éªæ«H ,»æ«£°ù∏ØdG AÉ°†≤dG RÉ¡L ádGóY áLQód á«fóàe áLQO %26 »£©j Üƒæ÷G
.»æ«£°ù∏ØdG AÉ°†≤dG RÉ¡L ádGó©H á≤∏©àŸG AGQB’G ≈∏Y ÉgÒKCÉJ å«M øe áeÉg º«∏©àdG iƒà°ùeh ôª©dG πeGƒY Èà©J ’
,á«ªgCG hP Ók eÉY (πª©j ’ hCG πª©j Ö«éà°ùŸG ¿ƒc …CG) ájô°ûÑdG iƒ≤dÉH ábÓ©dG πeÉY ¿CG á¶MÓe ΩÉªàgEÓd ÒãŸG øe ¬fCG ÒZ
.¿ƒ∏ª©j ø‡ %27`H ák fQÉ≤e ,AÉ°†≤dG RÉ¡L ádGó©d á«fóàe áLQO πª©dG øY Ú∏WÉ©dG øe %43 »£©j å«M
áLQO AÉ°†≤dG RÉ¡L º¡æe %29 »£©j å«M ,π«∏≤H Gk OÉ≤àfEG ÌcCG ¢UÉÿG ´É£≤∏d ¿ƒªàæj ø‡ Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ¿CG Éªc
.ΩÉ©dG ´É£≤dG ‘ Ú∏eÉ©dG ÚH øe á∏KÉ‡ áLQO Gƒ£YCG ø‡ %23 ™e ák fQÉ≤e ∂dPh ,á«fóàe
•
•
•
•
ájƒÄŸG áÑ°ùædG - äGÒ¨àŸG øe OóY Ö°ùM (ádGó©dG ¢SÉ«≤e) ádGó©dG ΩÉ¶æd Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG äÉª««≤J :(37) ºbQ ∫hó÷G
∫OÉY ÒZ
Ée kÉYƒf ∫OÉY
∫OÉY
36^0
40^9
23^2
31^3
55^4
13^3
26.0
61.0
13.0
30^3
52^3
17^3
QƒcP
43^1
35^3
21^6
çÉfEG
31^6
50^7
17^8
πbCG hCG Ék eÉY 12 º«∏©àdG Ióe
34^0
47^6
18^4
30^3
50^5
19^3
Ék eÉY 12 øe ÌcCG º«∏©àdG Ióe
Ék eÉY 30 - 18 ôª©dG
32^7
51^5
15^8
Ék eÉY 50 - 31 ôª©dG
34^6
42^3
23^1
Ék eÉY 50 øe ÌcCG ôª©dG
27^4
56^1
16^6
πª©j
42^9
36^2
21^0
πª©dG øY πWÉY
23^3
55^8
20^9
ΩÉY ´É£b
29^3
54^3
16^5
¢UÉN ´É£b
,»FÉ°†≤dG RÉ¡÷G AGOCG ƒëf áeÉ©dG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG äÉ¡LƒJ ≈∏Y ΩÉg ôKCG ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dÉHh ádhódÉH á≤ãdG iƒà°ùŸ óLƒj
»ã∏K ≈£YCG ó≤a .IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj ’ øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÚH »æ«£°ù∏ØdG »FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d Ók «°†ØJ πbC’G º««≤àdG Oƒ°ùj å«M
IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj ø‡ §≤a %21 ≈£YCG Éªæ«H ,»FÉ°†≤dG RÉ¡÷G ádGó©d á«fóàe áLQO IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj ’ º¡fCG GƒdÉb øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG
.RÉ¡÷G Gò¡d á∏KÉ‡ áLQO
117
RÉ¡é∏d á«fóàe áLQO áfÉeCÉH º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG ¿CG ¿hó≤à©j ’ ø‡ %45 »£©j å«M ,á«ªgCG ÚeÉëŸÉH á≤ãdG iƒà°ùŸ q¿CG Éªc
.%25 ¿ƒbOÉ°U ÚeÉëŸG q¿CG ¿hó≤à©j øe ÚH øe á«fóàe áÑ°ùf RÉ¡÷G Gòg Gƒëæe øe áÑ°ùf âfÉc Éªæ«H ,»FÉ°†≤dG
Ék «HÉéjEG Gk QhO Ö©∏J ’ áeƒμ◊G q¿CG ¿hôj øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %48 »£©j å«M ,ádhódG QhO ƒëf äÉ¡LƒàdG ≈∏Y ôeC’G ≥Ñ£æjh
Gk QhO Ö©∏J ádhódG q¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ∂ÄdhCG øe %23 `H ák fQÉ≤e ,»FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d á«fóàe áLQO AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG (¢ùjôμJ) ¿ƒ°U ‘
.Ék «HÉéjEG
ájƒÄŸG áÑ°ùædG - ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dÉH á≤ãdGh áeƒμ◊G QhO ƒëf äÉ¡LƒàdG Ö°ùM (ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) AÉ°†≤dG RÉ¡L º««≤J :(38) ºbQ ∫hó÷G
∫OÉY ÒZ
Ée kÉYƒf ∫OÉY
∫OÉY
23,0
52,9
24,1
47,9
42,0
10,1
21,0
54,3
24,7
IÉ°†≤dÉH ≥KCG
67,9
32,1
00,0
IÉ°†≤dÉH ≥KCG ’
25,1
54,0
20,9
¿ƒbOÉ°U ¿ƒeÉëŸG
44,8
44,8
10,4
ÚbOÉ°U ÒZ ¿ƒeÉëŸG
øe (%43) Gk OÉ≤àfEG ÌcCG Gƒfƒμj ¿C’ ¿ƒ∏«Á º¡«∏Y ≈Yqn óoŸG ¿CG å«M ,Ú°VÉ≤àŸG ∞bƒÃ ábÓY É¡d ádGó©dG ƒëf äÉ¡LƒàdG q¿EÉa ∂dòc
.ºcÉëŸG RÉ¡L ™e Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÜQÉéàH ≥∏©àJ AÉ°†≤dG RÉ¡L ‘ AGQB’G ¿EÉa ∂dòd ák aÉ°VEG .(%33) ÚYqp óoŸG
q¿CG ¿hó≤à©j ø‡ %24 »£©j ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y .AÉ°†≤dG RÉ¡÷ Gk OÉ≤àfEG πq bCG ºg á∏¡°Sh ádÉ©a ºcÉëŸG ‘ äGAGôL’EG q¿CG ¿hó≤à©j øjòdG
.ádÉ©a ÒZ äGAGôLE’G ¿CG ¿hó≤à©j ø‡ %30 ™e áfQÉ≤ŸÉH ∂dPh ,AÉ°†≤dG RÉ¡÷ á«fóàe áLQO ádÉ©a äGAGôLE’G
%42`H ák fQÉ≤e ,»FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d á«fóàe áLQO º¡d Gk ó«L áªcÉëŸG äGAGôLEG í«°VƒJ ”q ¬fCG GƒdÉb øjòdG Ú°VÉ≤àŸG øe %33 »£©j
RÉ¡L º««≤J ‘ Gk óL Ék eÉg Ók eÉY πμq °ûjo Ú©LGôª∏d ÚØXƒŸG ΩGÎMEG q¿CG Éªc .±Éc πμ°ûH
m º¡d í°Vs ƒn Jo ⁄ äGAGôLE’G √òg q¿CÉH GƒdÉb ø‡
¬«£©j Éªæ«H ,»FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d á«fóàe áLQO ΩGÎMEÉH º¡©e πeÉ©àdG ºàj
q ⁄ ¬fCG GƒdÉb øjòdG Ú°VÉ≤àŸG øe %64 »£©j å«M ,ºcÉëŸG
º¡à«°†b ‘ áªμëŸG ºμM q¿CG ¿hó≤à©j øjòdG Ú°VÉ≤àŸG øe %64 »£©jh .á∏KÉ‡ áLQO ΩGÎMEÉH º¡©e πeÉ©àdG ”q ¬fq CG GƒdÉb ø‡ %33
.’k OÉY ¿Éc º¡à«°†b ‘ áªμëŸG ºμM q¿CG ¿hó≤à©j ø‡ %30 ™e áfQÉ≤ŸÉH ∂dPh ,»FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d á«fóàe áLQO ’k OÉY øμj ⁄
⁄ ¬fCG GƒdÉb ø‡ %43 ≈£YCG ó≤a .»FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d º¡ª««≤J ‘ Ék eÉg Ók eÉY πμq °ûjo äÉeƒ∏©ŸG ôaGƒJ q¿CG hóÑ«a ,Ú©LGôŸÉH ≥∏©àj Éª«ah
¬fCG GƒdÉb øjòdG Ú©LGôŸG ÚH øe %20 ≈£YCG ∂dP ±ÓîHh .»FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d á«fóàe áLQO äGAGôLE’ÉH á«aÉc äÉeƒ∏©e º¡jód øμJ
.»FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d á∏KÉ‡ áLQO á«aÉc äÉeƒ∏©e º¡jód âfÉc
118
ájƒÄŸG áÑ°ùædG - ºcÉëŸG ™e ÜQÉéàdG á©«ÑW Ö°ùM (ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) AÉ°†≤dG RÉ¡L º««≤J :(39) ºbQ ∫hó÷G
∫OÉY ÒZ
Ée kÉYƒf ∫OÉY
∫OÉY
32^7
41^6
25^7
»Yóe
42^5
47^5
10^0
¬«∏Y ≈Yóe
24^1
47^5
28^4
á«aÉc äÉeóÿG
29^3
55^4
15^2
á«aÉc ÒZ äÉeóÿG
33^4
44^9
17^3
áªcÉëŸG äGAGôLEG í«°VƒJ ”
42^1
43^9
14^0
áªcÉëŸG äGAGôLEG í«°VƒJ ºàj ⁄
33^3
49^7
17^0
ΩGÎMÉH º¡©e πeÉ©àdG ”
63^9
30^6
5^6
30^0
60^0
10^0
ΩGÎMÉH º©¡e πeÉ©àdG ºàj ⁄
’k OÉY ¿Éc áªμëŸG ºμM
63^6
27^3
9^1
’k OÉY øμj ⁄ áªμëŸG ºμM
19^6
63^0
17^4
áeóÿG »≤∏àd áHƒ∏£ŸG äGAGôLE’G øY á«aÉc äÉeƒ∏©e º¡jód
42^9
35^7
21^4
áeóÿG »≤∏àd áHƒ∏£ŸG äGAGôLE’G øY á«aÉc äÉeƒ∏©e º¡jód ¢ù«d
ádhódG QhO 3^1
âfÉc Ée GPEGh ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG (¢ùjôμJ) ¿ƒ°U ‘ ’k É©a Gk QhO Ö©∏J áeƒμ◊G âfÉc GPEG Ée ‘ º¡jCGQ øY ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG πÄp °So
∫Ébh ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U πLCG øe (IÒÑc áLQód) πª©J áeƒμ◊G q¿CG º¡æe %26 ‹GƒM ÜÉLCÉa ,∫ÉéŸG Gòg ‘ äGRÉ‚EG ≥≤–
áeƒμ◊G q¿CG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %36 ∫Éb ∂dòd Ék aÓNh .¢Vô¨dG Gòg πLCG øe (á£°Sƒàe áLQód) πª©J áeƒμ◊G q¿CG º¡æe %31
.AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U πLCG øe Ék Ä«°T π©ØJ ’ É¡fCG hCG ,IOhófi áLQód ∂dòH Ωƒ≤J
35
31
30
26
25
22
20
14
15
10
7
5
0
ϑήϋ΃ϻ
119
ϕϼσϻ΍ϰϠϋϰόδΗϢϟ
Ék ª««≤J º¡æe %43 íæe å«M ,á«Hô¨dG áØ°†dG ∫Éª°T á≤£æe ‘ Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÚH áeƒμ◊G QhóH πq bCG ±GÎYEG óLƒj •
QhO øY Ék °VQ ÌcCG §°SƒdG á≤£æe ‘ ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG ¿Éc Éªæ«H ,Üƒæ÷G á≤£æe ‘ %35 ™e ák fQÉ≤e áeƒμ◊G Qhód Ék «Ñ∏°S
.ÉgQhód Ék «Ñ∏°S Ék ª««≤J §≤a º¡æe %24 ≈£YCG å«M ,áeƒμ◊G
Ö«éà°ùŸG ¿ƒc …CG) ájô°ûÑdG iƒ≤dÉH ábÓ©dG πeÉY ¿CG ÒZ .¢ùæ÷Gh º«∏©àdG iƒà°ùeh ôª©dG πeGƒY Ö°ùM áeÉg äÉbhôa óLƒJ ’ •
º¡cQÉ°ûj Éªæ«H ,áeƒμ◊G Qhód Ék «Ñ∏°S Ék ª««≤J πª©dG øY Ú∏WÉ©dG øe %36 »£©j å«M ,á«ªgCG hP Ók eÉY πμ°ûj (πª©j ’ hCG πª©j
.¿ƒ∏ª©j øe ÚH øe §≤a %26 …CGôdG
√òg ‘ âë‚ áeƒμ◊G q¿CG ¿hó≤à©j §≤a Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %10 q¿EÉa ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ ìÉéædG áLQO ¿CÉ°ûH ÉeCGh
q¿CG %45 ó≤à©j Éªæ«H ,(á£°Sƒàe áLQód) áª¡ŸG √òg ‘ âë‚ áeƒμ◊G q¿CG (%43) ÈcCG ál Yƒª› ó≤à©Jh .(IÒÑc áLQód) áª¡ŸG
.¥ÓWE’G ≈∏Y íéæJ ⁄ É¡fCG hCG IOhófi áLQód áª¡ŸG √òg ‘ âë‚ áeƒμ◊G
?AÉ°†≤dG RÉ¡L ∫Ó≤à°SG ¿ƒ°U ‘ âë‚ áeƒμ◊G ¿CG ó≤à©J áLQO …CG ¤EG :(98) ºbQ πμ°ûdG
50
45
43
40
35
30
23
25
22
20
15
10
10
5
2
0
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
º¡©HQ øe πq bCG ∫É≤a ,á«°VÉŸG ¢ùªÿG ΩGƒYC’G ∫ÓN äQó°U »àdG ºcÉëŸG ΩÉμMCG ≈∏Y º¡YÓWEG ióe øY ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG πÄp °Sh
o
.ΩÉμMC’G √ò¡H Úª∏e ÒZ º¡fCG Ék Ñjô≤J º¡YÉHQCG áKÓK ∫Éb Éªæ«H ,É¡H ¿ƒª∏e º¡fCG
q âfCG πg :(99) ºbQ πμ°ûdG
?... ºcÉëŸG äGQGôb ≈∏Y ™∏£e
1
24
Ϣόϧ
ϻ
ήϛάΗ΃ϻ
75
120
%53 ∫Éb Éªc .ºcÉëŸG äGQGôb ¿CÉ°ûH º¡JÉeƒ∏©e QOÉ°üe óMCG GƒfÉc ºgAÉbó°UCG ¿CG %63 ∫Éb ó≤a ,áaô©ŸG √òg QOÉ°üÃ ≥∏©àj Éª«ah
∫Éb Éªæ«H ,á«°üî°T ÜQÉŒ ≈∏Y óªà©J ºcÉëŸG ΩÉμMCÉH º¡àaô©e q¿CG %44 ‹GƒM ∫Ébh .º¡JÉeƒ∏©Ÿ Qó°üªc ÜQÉbC’G ≈∏Y GhóªàYEG º¡fCG
.äÉeƒ∏©ª∏d Qó°üªc ΩÓYE’G πFÉ°Sh ≈∏Y GhóªàYEG º¡fCG %36
(º©æH GƒHÉLCG øŸ ájƒÄŸG áÑ°ùædG) ºcÉëŸG ΩÉμMCG ¿CÉ°ûH äÉeƒ∏©ŸG Qó°üe :(100) ºbQ πμ°ûdG
70
63
60
53
50
44
40
36
30
20
4
10
0
˯ΎϗΪλϻ΍
ΏέΎϗϻ΍ϭϞϫϻ΍
ΔϴμΨηΓήΒΧ
ϡϼϋϻ΍Ϟ΋Ύγϭ
ϦϴϣΎΨϤϟ΍ΔΑΎϘϧΔϠΠϣ
áLQód) ádOÉY ΩÉμMC’G √òg ¿CG º¡æe %10 ó≤à©j ,ºcÉëŸG ΩÉμMCG ≈∏Y ¿ƒ©∏£e º¡fCG GƒdÉb øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÚH øeh
ádOÉY ΩÉμMC’G √òg ¿CG º¡æe %41 ó≤à©j ∂dP ±ÓîHh .(Gá£°Sƒàe áLQóH) ádOÉY É¡fCG ¿hó≤à©j ø‡ %49^4 ¤EG ák aÉ°VEG ,(IÒÑc
.¥ÓWE’G ≈∏Y ádOÉY ÒZ hCG á∏«∏b áLQód
ºcÉëŸG ΩÉμMCG (ádGóY) º««≤J :(101) ºbQ πμ°ûdG
60
49
50
40
30
25
20
16
10
10
0
ϕϼσϻ΍ϰϠϋΔϟΩΎϋήϴϏ
IÉ°†≤dG ¤EG Iô¶ædG 5^1
IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG %74 ∫Éb å«M ,iôNCG áÄa …CG øe ÌcCG IÉ°†≤dÉH ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG ≥ãj ,»°VÉ≤àdG á«∏ªY ô°UÉæY ™«ªL ÚH øe
/Ú©LGôŸG øe %66 ∫Éb å«M ,ájQGOE’G ºcÉëŸG QOGƒc »g á«bƒKƒe äÉÄ≤dG ÌcCG ÊÉK âfÉc Éªæ«H .(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQO) ¤EG
.(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQO) ¤EG º¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG Ú°VÉ≤àŸG
121
%48 ∫Éb å«M ,Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÚH ák «bƒKƒe »°VÉ≤àdG á«∏ªY ô°UÉæY πbCÉc áWô°ûdG É¡H Ωƒ≤J »àdG ≥«≤ëàdG äGAGôLEG äAÉLh
,ák «bƒKƒe »°VÉ≤àdG á«∏ªY ô°UÉæY πbCG ÊÉãc ΩÉ©dG AÉYO’G äGAGôLEG äAÉL Éª«a .(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQO) ¤EG É¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG §≤a
º¡fCG (%55) Ék Ñjô≤J á∏KÉ‡ áÑ°ùf âdÉbh .(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQO) ¤EG É¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %54 ∫Éb å«M
.(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód) ÚeÉëŸÉH ¿ƒ≤ãj
(á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQO ¤EG) ...á«dÉàdG äÉÄØdÉH ¿ƒ≤ãj øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(102) ºbQ πμ°ûdG
74
70
66
54
80
60
55
48
50
40
30
20
10
0
ϯΪϟϖϴϘΤΘϟ΍Ε΍˯΍ήΟ΍
Δσήθϟ΍
ϯΪϟϖϴϘΤΘϟ΍Ε΍˯΍ήΟ΍
ϡΎόϟ΍˯ΎϋΩϻ΍
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
ϢϛΎΤϤϠϟϱέ΍Ωϻ΍έΩΎϜϟ΍
ΓΎπϘϟ΍
á«dÉàdG ä’ƒ≤ŸG ≥Ñ£æJ ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y .iôNCG á«YÉªàLEG πeGƒ©H ábÓY ¬d áØ∏àîŸG á«FÉ°†≤dG á«∏ª©dG ô°UÉæ©H á≤ãdG iƒà°ùe q¿CG ÚÑJh
:IÉ°†≤dG ‘ Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG AGQBG ≈∏Y
§°SƒdG á≤£æe øe Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe ÌcCG (%82) IÉ°†≤dÉH á«Hô¨dG áØ°†dG ÜƒæL øe ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG ≥ãj •
.(%70) ∫Éª°ûdG á≤£æeh (%74)
º¡fCG Ék eÉY 50 øY ºgQÉªYCG ójõJ ø‡ %75 ∫Éb å«M ,IÉ°†≤∏d º¡ª««≤J ‘ ák «HÉéjEG ÌcCG Ék æ°S ÈcC’G ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG •
.(Ék eÉY 30 øe πbCG) Ék æ°S πbC’G ÚÑ«éà°ùŸG øe %70`H ák fQÉ≤e ,IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj
.(%68) çÉfE’G äÉÑ«éà°ùŸÉH ák fQÉ≤e (%76) IÉ°†≤dÉH ák ≤K ÌcCG QƒcòdG ¿ƒÑ«éà°ùŸG •
.(%70) πª©dG øY Ú∏WÉ©dG Í«éà°ùŸÉH ák fQÉ≤e (%76) IÉ°†≤dÉH ák ≤K ÌcCG ¿ƒ∏ª©j øjòdG ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG •
.(%75) ¢UÉÿG ´É£≤dG øe ÚÑ«éà°ùŸG øe (%82) IÉ°†≤dÉH ák ≤K ÌcCG ÚÑ«éà°ùŸG øe áeƒμ◊G ƒØXƒe •
,ΩÉY πμ°ûH
m .áØ∏àfl IôKDƒe äÉ¡L πÑb øe IÉ°†≤dG É¡d ¢Vô©àj »àdG •ƒ¨°†dG ƒëf äÉ¡LƒàdÉH AÉ°†≤dG RÉ¡L ƒëf äÉ¡LƒàdG ôKCÉàJ Éªc
.á°SGQódG √òg É¡∏ª°ûJ iôNCG áÄa …CG øe ÌcCG IÉ°†≤dG ≈∏Y •ƒ¨°V OƒLƒH Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG áÄa ó≤à©J
•ƒ¨°†dG √òg πãe OƒLƒH %59 ó≤à©j Éªæ«H ,º¡HQÉbCGh º¡FÉbó°UCG πÑb øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj ’ IÉ°†≤dG ¿CG §≤a %27 ó≤à©j
.(áØ∏àfl äÉLQóH)
,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG øeh ¢UÉÿG ´É£≤dG ‘ øjôKDƒe ¢UÉî°TCG πÑb øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj ’ IÉ°†≤dG q¿CG %29 ó≤à©j
.ÚàÄØdG ÚJÉg øe πc πÑb øe •ƒ¨°†dG √òg πãŸ ¿ƒ°Vô©àj º¡fCÉH (‹GƒàdÉH) %51 h %55 ó≤à©j Éªæ«H
.(áØ∏àfl äÉLQóH) •ƒ¨°†dG √òg πãe OƒLƒH %52 ó≤à©j Éªæ«H ,á«æeC’G Iõ¡LC’G πÑb øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj ’ IÉ°†≤dG ¿CG %32 ó≤à©j
•ƒ¨°†dG √òg πãe OƒLƒH %47 ó≤à©j Éªæ«H ,º¡æe áLQO ≈∏YCG IÉ°†b πÑb øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj ’ IÉ°†≤dG q¿CG %35 ó≤à©j
.(áØ∏àfl äÉLQóH)
.(áØ∏àfl äÉLQóH) •ƒ¨°†dG √òg πãe OƒLƒH %41 ó≤à©j Éªæ«H ,ÚeÉëŸG πÑb øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj ’ IÉ°†≤dG ¿CG %41 ó≤à©j
•
•
•
•
•
122
√òg πãe OƒLƒH %39 ó≤à©j Éªæ«H ,»æ«£°ù∏ØdG »©jô°ûàdG ¢ù∏éŸG AÉ°†YCG πÑb øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj ’ IÉ°†≤dG q¿CG %42 ó≤à©j •
.(áØ∏àfl äÉLQóH) •ƒ¨°†dG
º¡©ÑàJ ,AÉbó°UC’Gh ÜQÉbC’G áÄa πÑb øe »JCÉJ IÉ°†≤dG ≈∏Y äÉWƒ¨°†dG ÌcCG q¿CG ¿hó≤à©j Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG q¿CG ¤EG ∂dP Ò°ûj •
.≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG ºKq ,á«æeC’G Iõ¡LC’G ºKq ,¢UÉÿG ´É£≤dG øe øjôKDƒŸG ¢UÉî°TC’G áÄa
πÑb øe (áØ∏àfl äÉLQóH) •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(103) ºbQ πμ°ûdG
....á«dÉàdG äÉYƒªéŸG
70
52
52
55
59
47
39
60
50
41
40
30
20
10
0
ϲόϳήθΘϟ΍
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
ϰϠϋϷ΍ΓΎπϘϟ΍ βϠΠϣ˯Ύπϋ΃ ΔϴϨϣϷ΍ΓΰϬΟϷ΍ ϲϓϥϭάϔϨΘϤϟ΍
ΔΟέΩ
ΏέΎϗϷ΍
ϑέΎόϤϟ΍ϭ
˯ΎϗΪλϷ΍ϭ
º¡æe %33 ∫Éb å«M ,IÉ°†≤dG ≈∏Y ¢SQÉ“ •ƒ¨°V OƒLƒH OÉ≤àYEÓd Ók «e πbC’G ºg ∫Éª°ûdG á≤£æe øe ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG •
øe Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %33 ÈY ,∂dòd Ék aÓNh .≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG πÑb øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj ’ IÉ°†≤dG q¿CG
.¬°ùØf …CGôdG øY ,§°SƒdG á≤£æe øe %21h ,Üƒæ÷G á≤£æe
.Ék ª«∏©J ÌcC’G ∂ÄdhCG øe %25`H ák fQÉ≤e ,•ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj ’ IÉ°†≤dG q¿CG Ék ª«∏©J πbC’G ¢UÉî°TC’G øe %30 ó≤à©j •
%24 …CGôdG º¡cQÉ°ûj Éªæ«H ,•ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG ¿ƒ∏ª©j ø‡ %31 »Øæj å«M ,Ò¨àe πeÉY ≈∏Y ¬JGP §ªædG ≥Ñ£æjh •
.πª©dG øY Ú∏WÉ©dG øe
AÉ°†YCG πÑb øe •ƒ¨°†∏d ¿ƒ°Vô©àj ’ IÉ°†≤dG q¿CG (Ék eÉY 50-31) ájôª©dG áÄØdG øª°V ºg øe ÚH øe ÚÑ«éà°ùŸG å∏K ó≤à©jh •
.Ék eÉY 50 øY ºgQÉªYCG ójõJ ø‡ %23 …CGôdG º¡cQÉ°ûj Éªæ«H ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏›
¿ƒÑ«éà°ùj IÉ°†≤dG q¿CG Ék °†jCG á«ÑdÉ¨dG ó≤à©J ,á«fƒfÉb ÒZ •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CG ¿hó≤à©j øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÚH øe
´É£≤dG øe øjôKDƒe ¢UÉî°TCG É¡°SQÉÁ »àdG äÉWƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj ’ IÉ°†≤dG q¿CG º¡æe %5 øe πq bCG ó≤à©j PEG ,äÉWƒ¨°†dG √òg πãŸ
.»©jô°ûàdG ¢ù∏éŸG AÉ°†YCGh ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCGh ,ák ÑJôe ≈∏YCG IÉ°†bh ,á«æeC’G Iõ¡LC’Gh ,¢UÉÿG
123
πÑb øe (IÒÑc áLQóH) äÉWƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(104) ºbQ πμ°ûdG
á«dÉàdG äÉYƒªéŸG
38
29
30
40
41
45
40
35
32
30
25
20
14
15
10
5
0
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
ΏέΎϗϷ΍
ϑέΎόϤϟ΍ϭ
˯ΎϗΪλϷ΍ϭ
βϠΠϤϟ΍˯Ύπϋ΃ βϠΠϣ˯Ύπϋ΃ ϰϠϋϷ΍ΓΎπϘϟ΍ ΔϴϨϣϷ΍ΓΰϬΟϷ΍
ϲόϳήθΘϟ΍
ΔΟέΩ
hóÑj á°SGQódG ‘ á©∏£à°ùŸG äÉÄØdG πc ÚH øªa ,á«YÉªàLE’G º¡àfÉμe ÚHh IÉ°†≤dG AGOCG ƒëf äÉ¡LƒàdG ÚH ábÓY ∑Éæg q¿CG Éªc
Ö∏W Éeóæ©a .á«YÉªàLE’G áfÉμŸG ¢SÉ«≤e ≈∏Y Ék fCÉ°T ™aQC’G º¡fCG ≈∏Y IÉ°†≤dG ¤EG ô¶æJ ¿CÉH ’k ÉªàMEG πbC’G áÄØdÉc Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG
ø¡e ™Ñ°S ÚH øe á°ùeÉÿG áÑJôŸG »°VÉ≤dG áæ¡e Gƒ£YCG ,¢SÉ«≤ŸG Gòg ≈∏Y áæ¡e ™aQCG ∫hC’ ºgQÉ«àNEG AÉ£YEG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe
.áæ¡e ™aQCG ÊÉK ójó– Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe Ö∏W ÉeóæY á°ùeÉÿG áÑJôŸG ‘ »°VÉ≤dG áæ¡e äAÉL ó≤a ∂dòc .í°ùŸG ‘ áLQóe
.Ék fCÉ°T ø¡ŸG ™aQCG ÊÉãc ÉghQÉàNEG %9 ¤EG ák aÉ°VEG ,Ék fCÉ°T ø¡ŸG ™aQC’ ∫hCG QÉ«àNEÉc »°VÉ≤dG áæ¡e ÚÑ«éà°ùŸG øe §≤a %10 QÉàNEG óbh
iôNCG ák «eƒμM Ék æ¡e ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG Èà©jh .áæ¡e ™aQCG ¢SOÉ°ùc %25h ,áæ¡e ™aQCG ¢ùeÉîc »°VÉ≤dG áæ¡e º¡æe %24 OóMh
.»°VÉ≤dG áæ¡e øe Ék fCÉ°T ™aQCG (ÒØ°ùdGh ,IQGRƒdG π«chh ,ßaÉëŸG ø¡ªc)
%21^2 ‹GƒM ∫Éb ó≤a .¬eÉeCG ¿ƒ∏ãª«°S …òdG »°VÉ≤dG ¢ùæ÷ π«°†ØJ º¡jód ¢ù«d (%71) Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe ≈ª¶©dG á«ÑdÉ¨dG
á«aGô¨ÁO-á«YÉªàLEG πeGƒYh π«°†ØàdG ÚH ábÓY ∑Éæg ¿CG ô¡X óbh .≈ãfCG ¢VÉb %7h ,ôcP ¢VÉb º¡à«°†b ‘ ô¶æj ¿CG ¿ƒ∏°†Øj º¡fCG
.iôNCG
™e áfQÉ≤e ,(%78) º¡jód »°VÉ≤dG ¢ùæL ≈∏Y AÉæH π«°†ØJ OƒLh ΩóY ¤EG §°SƒdG á≤£æe øe ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG π«Á
.(%69) Üƒæ÷Gh ∫Éª°ûdG
ájôª©dG äÉÄØdG øe Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe ÌcCG (%25) ôcP ¢VÉb π«°†ØJ ¤EG Ék æ°S ô¨°UC’G ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG π«Á
.(Ék eÉY 50 øY ºgQÉªYCG ójõJ øe ÚH %18) iôNC’G
‘ ¿ƒ∏ª©j øjòdG ∂ÄdhCG øe ÌcCG (%35) ôcP ¢VÉb π«°†ØJ ¤EG ΩÉ©dG ´É£≤dG ‘ ¿ƒ∏ª©j øjòdG ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG π«Á
.(%20) ¢UÉÿG ´É£≤dG
.ádCÉ°ùŸG √òg ¿CÉ°ûH É¡°ùØf AGQB’G çÉfE’Gh QƒcòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÚH Oƒ°ùj
.Ék °†jCG ádCÉ°ùŸG √ògh º«∏©àdG iƒà°ùe ÚH ábÓY óLƒJ ’
•
•
•
•
•
124
»°VÉ≤dG ¢ùæL Ö°ùM IÉ°†≤dG π«°†ØJ :(105) ºbQ πμ°ûdG
1%
21%
έϮϛΫΓΎπϗ
ΙΎϧ΍ΓΎπϗ
ϱΪϨϋϕήϓϻ
7%
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
71%
ÚeÉëŸG º««≤J 6^1
,ÚeÉëŸG ™e Iô°TÉÑe äGÈN º¡d øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÚH øªa .ÚeÉëŸG AGOCG ∫ƒM ,á£∏àîŸG AGQB’G ócDƒJ á«dÉàdG äÉfÉ«ÑdG
IAÉØμH ¿ƒ©àªàj ÚeÉëŸG ¿CG ¿hôNBG %53 ó≤à©jh .(IÒÑc áLQód) IAÉØμH ºcÉëŸG ΩÉeCG º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG ¿CG %19 ‹GƒM ó≤à©j
¿ƒeÉëŸG ¿CG ¿hó≤à©j %5h ,(á∏«∏b áLQód) ÚeÉëŸG IAÉØμH Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %21 ó≤à©j ∂dP ±ÓîHh .(á£°Sƒàe áLQód)
.¥ÓWE’G ≈∏Y IAÉØμH º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ’
?IAÉØμH º¡«∏cƒe ¿ƒeÉëŸG πãÁ πg :(106) ºbQ πμ°ûdG
5%
2%
19%
21%
ϕϼσϻ΍
ϑήϋ΃ϻ
53%
ÚeÉëŸG ¿CG ¿hó≤à©j º¡fCG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %31 ∫Éb ,(áfÉeCÉH) º¡«∏cƒe π«ãªàH ¿ƒeƒ≤j ÚeÉëŸG ¿Éc ¿EG Gƒ∏Ä°S ÉeóæYh
áfÉeCÉH º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG ¿CG º¡æe %48 ó≤à©jh .¥ÓWE’G ≈∏Y áfÉeCÉH º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ’ º¡fCG hCG ,IOhófi áLQód ∂dòH ¿ƒeƒ≤j
.(IÒÑc áLQód) ∂dòH ¿ƒeƒ≤j ÚeÉëŸG q¿CG §≤a %17 ó≤à©jh ,(á£°Sƒàe áLQód)
.(Ö«JÎdÉH %68 πHÉ≤e %61) Ú©LGôŸG øe áfÉeCÉH º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG q¿CÉH OÉ≤àYEÓd Ók «e πq bCG ¿ƒ°VÉ≤àŸG •
Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe ÌcCG áfÉeCÉH º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG q¿CÉH OÉ≤àYEÓd ¿ƒ∏«Á ¿ƒ∏ª©j øjòdG ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG •
.7(Ö«JÎdÉH %61 πHÉ≤e %67) πª©dG øY Ú∏WÉ©dG
.á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQO ¤EG 7
125
?áfÉeCÉH º¡«∏cƒe ¿ƒeÉëŸG πãÁ πg :(107) ºbQ πμ°ûdG
4%
17%
13%
19%
ϕϼσϻ΍
ϑήϋ΃ϻ
47%
ÜÉ©JCG q¿CG º¡æe %26 ó≤à©j Éªæ«H ,(á©ØJôe) hCG (Gk óL ál ©ØJôe) ÚeÉëŸG ÜÉ©JCG q¿CG (%66) Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG á«ÑdÉZ ô©°ûjh
.(Gk óL á°†Øîæe) É¡fCG º¡æe …CG ó≤à©j ’ ÚM ‘ ,(á°†Øîæe) É¡fCG ¿hó≤à©j §≤a %2 ‹GƒMh ,(áÑ°SÉæe) ÚeÉëŸG
.(%62) Ú©LGôŸG øe ÌcCG (%67) Gk óL á©ØJôe hCG á©ØJôe ÚeÉëŸG ÜÉ©JCG q¿CÉH OÉ≤àYE’G ¤EG ¿ƒ°VÉ≤àŸG π«Á •
hCG á©ØJôe É¡fCG º¡æe %76 ó≤à©j å«M ÚeÉëŸG ÜÉ©JCG iƒà°ùe øY Ék °VQ πq bC’G ºg Üƒæ÷G á≤£æe øe ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG •
.(%59) ∫Éª°ûdGh (%66) §°SƒdG »à≤£æÃ áfQÉ≤e ,Gk óL á©ØJôe
.(%58) çÉfE’G øe (%67) ÚeÉëŸG ÜÉ©JCG øY Ék °VQ πq bCG QƒcòdG ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG •
?ÚeÉëŸG ÜÉ©JCG iƒà°ùe º«q ≤J ∞«c :(108) ºbQ πμ°ûdG
2
6
΍˱ΪΟΔόϔΗήϣϭ΃ΔόϔΗήϣ
25
ΔΒγΎϨϣ
΍˱ΪΟΔπϔΨϨϣϭ΃ΔπϔΨϨϣ
ϑήϋ΃ϻ
67
Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÜQÉŒ .2
,IóM ≈∏Y áÄa πq μH á°UÉN á∏Ä°SCG ¬«LƒJ ”q óbh ,ºcÉëŸG ™e áÄa πq c ÜQÉéàH ≥∏©àJ Ú°VÉ≤àŸGh Ú©LGôŸG »àÄØd á∏Ä°SCG í°ùŸG øª°†J
.Ék ©e ÚàÄØdG ÓμH ≥∏©àJ ácÎ°ûe á∏Ä°SCGh
ácÎ°ûŸG äÉeóÿG º««≤J 1^2
èFÉàædG äAÉéa ,á©ÑàŸG äGAGôLE’Gh …QGOE’G QOÉμdG á«∏YÉØdh ,ΩÉY πμ°ûH á∏eÉ©ª∏d º¡ª««≤J Gƒeó≤j ¿CG Ú°VÉ≤àŸGh Ú©LGôŸG øe Ö∏Wo
:»∏j Éªc á«°SÉ°SC’G
126
:º¡d ÚØXƒŸG ΩGÎMEG 1^1^2
¬fCÉH %40h ,(Gk óL ó«L) ¬fCÉH %20 ¬Ø°Uh å«M ,Ék «HÉéjEG º¡d ºcÉëŸG »ØXƒe ΩGÎMEG iƒà°ùe Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG á«ÑdÉZ º«q b
/Ú©LGôŸG øe %13 ∞°Uh ∂dòd Ék aÓNh .(á£°Sƒàe) É¡fCÉH º¡d ºcÉëŸG »ØXƒe á∏eÉ©e º¡æe %27 ∞°Uh Éªæ«H ,(ó«L)
.(Gk óL áÄ«°S hCG áÄ«°S) É¡fCÉH º¡d ÚØXƒŸG á∏eÉ©e Ú°VÉ≤àŸG
¬fCG Ú©LGôŸG øe %68 ¬Ø°Uh å«M ,Ú°VÉ≤àŸG º««≤J øe á«HÉéjEG ÌcCG º¡d ºcÉëŸG »ØXƒe ΩGÎMEG iƒà°ùŸ Ú©LGôŸG º««≤J
.iƒà°ùŸG ¢ùØæH √ƒØ°Uh øjòdG Ú°VÉ≤àŸG øe %55`H ák fQÉ≤e ,(ó«L hCG Gk óL ó«L)
á≤£æŸ %53h ,§°SƒdG á≤£æŸ %56`H ák fQÉ≤e ,(%64) á«HÉéjEG ÌcC’G ƒg ∫Éª°ûdG á≤£æe øe Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG º««≤J ¿Éc
.Üƒæ÷G
Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÚH %64h ,Ék eÉY 30-18 áÄØdG ÚH %53) ôª©dG IOÉjõH í°ùŸG øe ÖfÉ÷G Gò¡d »HÉéjE’G º««≤àdG ójõj
.(Ék eÉY 50 øY ºgQÉªYCG ójõJ øjòdG
ó«L) ¬fCÉH ÚØXƒŸG ΩGÎMEG iƒà°ùe çÉfE’G äÉÑ«éà°ùŸG øe %70 ∞°üJ å«M ,∫ÉLôdG ¬H ô©°ûj É‡ ÈcCG ΩGÎMEÉH AÉ°ùædG ô©°ûJ
.QƒcòdG ÚÑ«éà°ùŸG ÚH %57`H ák fQÉ≤e ,(ó«L hCG Gk óL
.(%52) Ék ª«∏©J ÌcC’G øe ÌcCG (%62) ÚØXƒŸG ΩGÎMEÉH ¿hô©°ûj Ék ª«∏©J πbC’G ¿ƒÑ«éà°ùŸG
•
•
•
•
•
•
:äGAGôLE’G ádƒ¡°Sh á«dÉ©a 2^1^2
Éªæ«H ,(ó«L) ¬fCG ≈∏Y %32 ¬ª«bh ,(Gk óL ó«L) ¬fCG ≈∏Y (äGAGôLE’G ádƒ¡°S) iƒà°ùe Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %12 º«b
.(Gk óL A»°S hCG A»°S) ¬fCÉH äGAGôLE’G (ádƒ¡°S) iƒà°ùe %27 ∞°Uh ∂dòd Ék aÓNh .(§°Sƒàe) ¬fCÉH º¡æe %29 ∞°Uh
.ádCÉ°ùŸG √òg ∫ƒM Ú°VÉ≤àŸG áÄah Ú©LGôŸG áÄa ÚH á«ªgCG äGP äÉbhôa ô¡¶J ⁄
,(Gk óL Ió«L hCG Ió«L) º¡æe %34 É¡Ø°Uh å«M ,äGAGôLE’G øY Ék °VQ πq bC’G ºg Üƒæ÷G á≤£æe øe ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG
.∫Éª°ûdG á≤£æŸ %48h ,§°SƒdG á≤£æŸ %45`H ák fQÉ≤e
É¡fCÉH äGAGôLE’G Ék eÉY 30-18 ájôª©dG áÄØdG ‘ ºg ø‡ %35 ∞°üj å«M ,ôª©dG IOÉjõH äGAGôLE’G øY É°VôdG iƒà°ùe ójGõàjh
.Ék æ°S ÈcC’G ájôª©dG äÉÄØdG ÚH %47`H ák fQÉ≤e ,(Gk óL Ió«L hCG Ió«L)
.ádCÉ°ùŸG √ò¡H ≥∏©àj Éª«a á«ªgCG äGP â°ù«d º«∏©àdG iƒà°ùeh ¢ùæ÷G Ö°ùM äÉbhôØdG
´É£≤dG ‘ ¿ƒ∏ª©j øjòdG ∂ÄdhCG øe (%33) äGAGôLE’G øY Ék °VQ πbCG ΩÉ©dG ´É£≤dG ‘ ¿ƒ∏ª©j øjòdG ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG
.(%42) ¢UÉÿG
•
•
•
•
•
•
:ÚØXƒŸG IAÉØc 3^1^2
IAÉØc iƒà°ùe º¡æe %12 ∞°Uh å«M ,ºcÉëŸG »ØXƒe IAÉØc iƒà°ùe ∫ƒM …CGôdG ‘ ¿ƒØ∏àfl Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG q¿CG ÚÑJ
iƒà°ùe %9 ∞°Uh ∂dòd Ék aÓNh .(§°Sƒàe) ¬fCÉH º¡æe %34 ¬Ø°Uh Éªæ«H ,(ó«L) ¬fCG ≈∏Y %40h ,(Gk óL ó«L) ¬fCÉH ÚØXƒŸG
.(Gk óL A»°S hCG A»°S) ¬fCÉH ÚØXƒŸG IAÉØc
iƒà°ùe Ú°VÉ≤àŸG øe %49 ∞°Uh ó≤a ,Ú©LGôŸG ™e áfQÉ≤ŸÉH ºcÉëŸG »ØXƒe IAÉØc iƒà°ùe øY Ék °VQ πq bCG Ú°VÉ≤àŸG q¿CG Éªc
.á≤jô£dG ¢ùØæH √ƒØ°Uh øjòdG Ú©LGôŸG øe %57`H ák fQÉ≤e ,(Gk óL ó«L hCG ó«L) ¬fCÉH º¡JAÉØc
øe ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG Éªæ«H ,(%57) ºcÉëŸG »ØXƒe IAÉØc øY Ék °VQ ÌcC’G ºg ∫Éª°ûdG á≤£æe øe ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG
.(Gk óL ó«L hCG ó«L) ¬fCÉH ÚØXƒŸG IAÉØc iƒà°ùe %50 ∞°Uh §°SƒdG á≤£æe ‘h .(%45) Ék °VQ πbC’G ºg Üƒæ÷G á≤£æe
.(%45) Ék ª«∏©J ÌcC’G ∂ÄdhCÉH º¡àfQÉ≤e óæY (%55) Ék °VQ ÌcCG GƒfÉc Ék ª«∏©J πbC’G ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG
127
•
•
•
•
:ºcÉëŸG áaÉ¶f 4^1^2
ó«L) É¡«a áaÉ¶ædG iƒà°ùe ¿CG §≤a º¡æe %9 ∫Éb å«M ,ºcÉëŸG áaÉ¶f iƒà°ùe øY Ék °VQ πbCG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG q¿CG ÚÑJ •
áaÉ¶f iƒà°ùe ¿CG º¡æe %42 ∫Éb ∂dòd Ék aÓNh .(§°Sƒàe) ¬fCÉH º¡æe %28 ‹GƒM ¬Ø°Uh Éªæ«H ,(ó«L) ¬fCG %22h ,(Gk óL
.(Gk óL Å«°S hCG Å«°S) ºcÉëŸG
§°SƒdG »à≤£æe ‘ º¡æe ,(%42) ºcÉëŸG ‘ áaÉ¶ædG iƒà°ùe øY Ék °VQ ÌcCG GƒfÉc ∫Éª°ûdG á≤£æe øe ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG •
.(Éªæ¡e πμd %20 ‹GƒM) Üƒæ÷Gh
:ihÉμ°û∏d áHÉéà°SE’G 5^1^2
,’ ΩCG É¡fƒ©HÉàj GƒfÉc Ée GPEGh ºgGhÉμ°T ™e ¿ƒHhÉéàe ºcÉëŸG ‘ ¿ƒdƒÄ°ùŸG ¿ƒØXƒŸG ¿Éc Ée GPEG ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG πÄ°So •
º¡ã∏K ‹GƒM ∞°Uh Éªæ«H ,(ó«L) ¬fCG %30h ,(Gk óL ó«L) ¬fCG ≈∏Y ºcÉëŸG IQGOEG øe ÖfÉ÷G Gò¡d §≤a º¡æe %9 º««≤J ¿Éμa
.(Gk óL Å«°S hCG Å«°S) ¬fCG ≈∏Y ÖfÉ÷G Gòg ÚÑ«éà°ùŸG ™HQ º«q b ∂dòd Ék aÓNh .(§°Sƒàe) ¬fCÉH ihÉμ°ûdG ™e ÜhÉéàdG iƒà°ùe
¬fCÉH ÚØXƒŸG ÜhÉŒ iƒà°ùe Ú©LGôŸG øe %47 ∞°Uh å«M ,Ú°VÉ≤àŸG ÚH ¬æe á«HÉéjEG ÌcCG ÖfÉ÷G Gò¡d Ú©LGôŸG º««≤J •
.…CGôdG ¢ùØf Ú°VÉ≤àŸG øe §≤a %38 º¡cQÉ°T Éªæ«H ,(Gk óL ó«L hCG ó«L)
äÓHÉ≤e AGôLEG ” øjòdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG …CGQ Ö°ùM ihÉμ°ûdG ™e Ék HhÉŒ ÌcC’G ºg ∫Éª°ûdG á≤£æe ‘ ºcÉëŸG ƒØXƒe •
Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %35 ™e ák fQÉ≤e ,(Gk óL ó«L hCG ó«L) ¬fCÉH ÚØXƒŸG ÜhÉŒ iƒà°ùe ¿CG º¡æe %43 ∫Éb å«M ,º¡©e
.Üƒæ÷Gh §°SƒdG »à≤£æe øe
:QhódÉH ΩGõàdE’G 6^1^2
%24 ‹GƒM ¬ª«q b Éªæ«H ,(ó«L) ¬fCG ≈∏Y %31h ,(Gk óL ó«L) ¬fCG ≈∏Y QhódÉH ΩGõàdE’G Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe §≤a %9 º«q b •
.(Gk óL A»°S hCG A»°S) ¬fCG ≈∏Y ÖfÉ÷G Gòg ÚÑ«éà°ùŸG øe %35 º«q b ∂dòd Ék aÓNh .(§°Sƒàe) ¬fCG ≈∏Y
ÚH øe %49`H ák fQÉ≤e ,(ó«L hCG Gk óL ó«L) ¿Éc QhódÉH ΩGõàdE’G q¿CG º¡æe %39 ∫Éb å«M ,Ék °VQ πq bCG ¿ƒ°VÉ≤àŸG ¿Éc iôNCG Ik ôeh •
.Ú©LGôŸG
ΩGõàdE’G iƒà°ùe ¿CG º¡æe %44 ∞°Uh å«M ,Ék °†jCG ÖfÉ÷G Gòg øY Ék °VQ ÌcC’G ºg ∫Éª°ûdG á≤£æe øe ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG •
.Üƒæ÷Gh §°SƒdG »à≤£æe øe Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe %35 …CGôdG º¡≤aGh Éªæ«H ,(ó«L hCG Gk óL ó«L) ¿Éc QhódÉH
:äÓ°UGƒŸG 7^1^2
Gƒeóîà°SEG º¡©HQ øe ÌcCG q¿CG ÚÑJh .áªμëŸG ¤EG ∫ƒ°Uƒ∏d Égƒeóîà°SEG »àdG äÓ°UGƒŸG á∏«°Sh øY Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG πÄ°So •
IôLC’G äGQÉ«°S ∂dP ‘ ÉÃ ,iôNCG áeÉY äÓ°UGƒe πFÉ°Sh º¡«ã∏K Ωóîà°SEG Éªæ«H ,áªμëª∏d Qƒ°†ë∏d (á°UÉN IQÉ«°S)
.ΩGóbC’G ≈∏Y Ék «°ûe áªμëŸG ¤EG Ghô°†M %7 øe πq bCG .äÓaÉ◊Gh
,º¡JGQÉ«°S ∞«bƒàd ¿Éμe OÉéjEG ‘ äÉHƒ©°U (%53) º¡Ñ∏ZCG ¬LGh ,á°UÉÿG º¡JGQÉ«°S Gƒeóîà°SEG øjòdG ∂ÄdhCÉH ≥∏©àj Éª«ah •
.¿CÉ°ûdG Gòg ‘ äÉHƒ©°U ájCG Gƒ¡LGƒj ⁄ º¡fCG %47 ∫Éb Éªæ«H
Ú°VÉ≤àŸG äGÈN 2^2
:Ú°VÉ≤àŸG á«Ø∏N 1^2^2
.º¡«∏Y ≈Yqn óeo º¡fCÉH º¡°ùØfCG º¡æe %54 ∞°Uh Éªæ«H ,¿ƒYós eo º¡fCÉH º¡°ùØfCG Ú°VÉ≤àŸG øe %46 ‹GƒM ∞°Uh •
π«∏ÿG) çÓãdG É¡ªcÉëÃ (%23^8) π«∏ÿG á¶aÉfi ‘ âfÉc äÓHÉ≤e º¡©e âjôLCG øjòdG Ú°VÉ≤àŸG øe áYƒª› ÈcCG •
.(%18^6) ˆG ΩGQ á¶aÉfi ºK (%23^3) ¢ù∏HÉf á¶aÉfi É¡à∏J ,(%5^8 ∫ƒë∏Mh ,%6^8 GQhOh , %11^2
128
ºK ,(%6^8) áÑ°ùæH º◊ â«H á¶aÉfi Éª¡à∏J ,Éª¡æe πμd %10^5 ¬àÑ°ùf Ée ÚæLh ΩôμdƒW »à¶aÉfi øe ¿ƒ°VÉ≤àŸG πμ°T •
.É¡æe πμd %2 øe πbCG (â«Ø∏°Sh ¢SÉHƒWh á«∏«≤∏b) äÉ¶aÉëŸG á«≤H â∏μ°Th .(%2^5) áÑ°ùæH ÉëjQCG á¶aÉfi
‘ á≤HÉ°S ÜQÉŒ (%29) á«≤Ñ∏d ¿Éc Éªæ«H ,(%71) Ú°VÉ≤àŸG øe ≈ª¶©dG á«ÑdÉ¨∏d ¤hC’G áªμëŸG ‘ áHôéàdG ∂∏J âfÉc •
.ºcÉëŸG
.»°VÉŸG ΩÉ©dG ∫ÓN (%73) º¡à«ÑdÉ¨d áHôéàdG ∂∏J â∏°üM ,ºcÉëŸG ‘ á≤HÉ°S áHôŒ º¡d øe ÚH øe •
:á«°†≤dG π«é°ùJ 2^2^2
¥ô¨à°SEG π«é°ùàdG q¿CG %23 ∫Ébh ,πbCG hCG IóMGh áYÉ°S ¥ô¨à°SEG áªμëŸG iód º¡à«°†b π«é°ùJ ¿CG GhôcP Ú°VÉ≤àŸG ∞°üf ‹GƒM •
.äÉYÉ°S ÊÉªKh çÓK ÚH Ée ¥ô¨à°SEG º¡à«°†b π«é°ùJ ¿CG á«≤ÑdG ∫Éb Éªæ«H ,ÚàYÉ°S ‹GƒM
πjƒW QÉ¶àfEG QhO OƒLh ƒg ÒNCÉà∏d ¢ù«FôdG ÖÑ°ùdG ¿CG IóMGh áYÉ°S øe ÌcCG á«°†≤dG π«é°ùJ º¡bô¨à°SEG øjòdG ¿ƒ°VÉ≤àŸG ôcP •
äÉYÉ°S ΩÉ¶àfEG ΩóYh %18h áªμëŸG ‘ QOÉμdG ¢ü≤f º¡©HQ ôcP Éªæ«H ,(Ú°VÉ≤àŸG øe %65 ¬eób …òdG ÖÑ°ùdG) ºcÉëŸG ‘
.8ÒNCÉà∏d á°ù«FQ ÜÉÑ°SCÉc ÚØXƒŸG πªY
:áªcÉëŸG äÉ°ù∏L 3^2^2
¢†©H Ghô°†M º¡fCG %16 ∫Éb Éªæ«H ,Ék «°üî°T áªcÉëŸG äÉ°ù∏L º¶©e hCG πc Ghô°†M º¡fCG (%74) Ú°VÉ≤àŸG ´ÉHQCG áKÓK ôcP •
.äÉ°ù∏L …CG Ghô°†ëj ⁄ º¡fCG (%10) á«≤ÑdG äôcPh ,äÉ°ù∏÷G
?äÉ°ù∏L …CG kÉ«°üî°T äô°†M πg :(109) ºbQ πμ°ûdG
74
80
70
60
50
40
30
20
10
7
9
0
ήϛΫ΃ϻ
10
0
ΔδϠΟϱ΃ήπΣ΃Ϣϟ
ΕΎδϠΟϦϣϼϴϠϗ΍ΩΪϋ
ΔϤϜΤϤϟ΍
ΔϤϜΤϤϟ΍ΕΎδϠΟξόΑ ΔϤϜΤϤϟ΍ΕΎδϠΟϢψόϣ
⁄ Éªæ«H ,Égƒª∏°ùàj ⁄ º¡fCG º¡æe %31 ∫Éb Éªæ«H ,áªμëŸG øe (äGQÉ£NEG - Qƒ°†M Iôcòe) Gƒª∏°ùJ º¡fCG Ú°VÉ≤àŸG »ã∏K ôcP •
.øjócCÉàe á«≤ÑdG øμj
.Ú«eƒª©dG ÚØXƒŸG É¡°VÉN »àdG á∏°UGƒàŸG äÉHGô°VEÓd ΩGhódG ΩÉ¶àfG ΩóY iõ©jo å«M ,2007 ΩÉ©dGh 2006 ΩÉ©dG øe ÊÉãdG ∞°üædÉH ¢UÉN πμ°ûH ≥∏©àj ÖÑ°ùdG Gòg
129
8
?áªμëŸG øe á«ª°SQ Qƒ°†M Iôcòe âª∏°ùJ πg :(110) ºbQ πμ°ûdG
1%
31%
Ϣόϧ
ϻ
ήϛΫ΃ϻ
68%
äÉeƒ∏©ŸG πc âæª°†Jh áë°VGh âfÉc IôcòŸG ¿CG %89 ∫Éb ,áªμëŸG øe á«ª°SQ Qƒ°†M Iôcòe Gƒª∏°ùJ øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe •
.áë°VGh øμJ ⁄ IôcòŸG ¿CG %11 ∫Éb ∂dP ±ÓîHh .áeRÓdG
?...±Éc πμ°ûH áë°VGh Qƒ°†◊G Iôcòe âfÉc πg :(111) ºbQ πμ°ûdG
11%
Ϣόϧ
ϻ
89%
Ú©J ¬fCG %83 ∫Éb ∂dP ±ÓîHh .É¡d OóëŸG âbƒdG ‘ äCGóH É¡fCG §≤a %16 ∫É≤a ,áªcÉëŸG äÉ°ù∏L ájGóH øY ¿ƒ°VÉ≤àŸG πÄ°So •
.QÉ¶àfE’G º¡«∏Y
?...OóëŸG âbƒdG ‘ áªcÉëŸG á°ù∏L äCGóH πg :(112) ºbQ πμ°ûdG
1%
16%
ΖϗϮϟ΍ϲϓΕ΃ΪΑ
ΩΪΤϤϟ΍
Εέήτπο΍
έΎψΘϧϼϟ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
83%
™aO å«M ,(Qƒ°†◊G ‘ GhôNCÉJ IÉ°†≤dG hCG áªμëŸG QOÉc) q¿CG ¿ƒ°VÉ≤àŸG √ôcP Ée Ö°ùM äÉ°ù∏÷G ÒNCÉJ ÜÉÑ°SCG ºgCG ÚH øe •
.GhôNCÉJ øjôNB’G á«°†≤dG ±GôWCG ¿CG %11 ∫Éb Éªæ«H ,ÖÑ°ùdG Gò¡H º¡æe %49
130
áªcÉëŸG ÒNCÉJ ÜÉÑ°SCG :(113) ºbQ πμ°ûdG
4
ήϛΫ΃ϻ
2
˯΍ήΒΨϟ΍ϭΩϮϬθϟ΍ήΧ΄Η
3
˯ϼϛϮϟ΍ήΧ΄Η
11
ϡϮμΨϟ΍ήΧ΄Η
31
ϯήΧ΃ΏΎΒγ΃
87
ΔϤϜΤϤϟ΍ΔΌϴϫήΧ΄Η
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
,(Ók jƒW) Ék àbh âbô¨à°SEG á«∏ª©dG ¿CG º¡æe %60 ∫Éb å«M ,Ú°VÉ≤àŸG º¡J »àdG ÉjÉ°†≤dG øe IóMGh áªcÉëŸG É¡àbô¨à°ùJ »àdG IóŸG πμ°ûoJ
.Gƒ©bƒJ É‡ ô°übCG Ék àbh âbô¨à°SEG É¡fCG º¡æe %3 ∫Éb Éªæ«H ,(’k ƒ≤©e) Ék àbh âbô¨à°SEG É¡fCG %29h
?...áªcÉëŸG É¡àbô¨à°SG »àdG IóŸG ¿CÉH äô©°T πg :(114) ºbQ πμ°ûdG
8
3
ϼϳϮσ
ϻϮϘόϣ
ΖόϗϮΗΎϤϣήμϗ΃
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
29
60
Oƒ¡°ûdG Qƒ°†M ΩóY ƒg ÖÑ°ùdG ¿CG %39 ∫Ébh .∂dP AGQh ÖÑ°ùdG GƒfÉc (IÉ°†≤dG) ¿CG %56 ∫Éb ,áªcÉëŸG Ióe ádÉWEG ÜÉÑ°SCG ÚH øeh
óeCG ádÉWE’ iôNC’G ÜÉÑ°SC’G ÚH øe ¿ƒeÉëŸG ¿Éch .≠«∏ÑàdG äGAGôLEG á«dÉ©a ΩóY ¤EG Oƒ©j ÖÑ°ùdG ¿CG øjôNBG %36 ∫Ébh ,áªμëŸG ¤EG
øe IóY ¤EG Oƒ©j ádÉWE’G ÖÑ°S ¿CG Ú°VÉ≤àŸG øe %42 ∫Éb óbh .(%13) ºcÉëŸG AGÈNh ,(%25) ¿ƒ°VÉ≤àŸG ÉgôcP »àdG áªcÉëŸG
.á©ªà› ÜÉÑ°SC’G √òg
131
?áªcÉëŸG óeCG ádÉWEG AGQh âfÉc »àdG ÜÉÑ°SC’G »g Ée :(115) ºbQ πμ°ûdG
56
60
50
42
39
36
40
30
25
20
13
10
0
ϦϣήΜϛ΃ϯήΧ΃
ΐΒγ
έϮπΣϡΪϋ
˯΍ήΒΨϟ΍
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
ώϴϠΒΘϟ΍Ε΍˯΍ήΟ΍
έϮϬθϟ΍έϮπΣϡΪϋ
ΓΎπϘϟ΍
áLQód) %37h ,(IÒÑc áLQód) äGAGôLE’G √ò¡H áaô©e ≈∏Y GƒfÉc º¡fCG º¡æe %19 ∫Éb ,áªcÉëŸG äGAGôLEÉH Ú°VÉ≤àŸG áaô©e ∫ƒMh
√ò¡H áaô©e ≈∏Y Gƒfƒμj ⁄ º¡fCG %24 ∫Ébh ,(IOhófi áLQód) º¡jód áaƒdCÉe âfÉc äGAGôLE’G ¿CG Ú°VÉ≤àŸG ¢ùªNo ∫Ébh ,(á£°Sƒàe
%54 ∫Éb ∂dP ±ÓîHh .»°VÉ≤àdG äGAGôLEG º¡d GƒMô°T IÉ°†≤dG ¿CG Ú°VÉ≤àŸG øe %40 ∫Éb Oó°üdG Gòg ‘h .¥ÓWE’G ≈∏Y äGAGôLE’G
.º¡d äGAGôLE’G √òg í«°VƒàH Gƒeƒ≤j ⁄ IÉ°†≤dG ¿CG
áªcÉëŸG äGAGôLEÉH áaô©ŸG :(116) ºbQ πμ°ûdG
5%
24%
19%
41%
54%
20%
37%
¬àÑ°ùf Ée ∫Éb Éªæ«H ,¿ƒfÉ≤dG ¬«∏Y ¢üæj Ée Ö°ùM º¡°ùØfCG øY ´Éaó∏d á°UôØdG Gƒëæeo º¡fCG GƒdÉb (%52) Ú°VÉ≤àŸG øe á∏«Ä°V á«Ñ∏ZCG
.º¡°ùØfCG øY ´Éaó∏d á°UôØdG GƒëæÁo ⁄ º¡fCG º¡æe %40
132
?∂°ùØf øY ´Éaó∏d á°UôØdG â«£YoCG πg :(117) ºbQ πμ°ûdG
60
52
50
40
40
30
20
8
10
0
ϑήϋ΃ϻ
ϻ
Ϣόϧ
∫Ébh .ΩGÎMEÉH º¡à∏eÉ©e â“ º¡fCG º¡æe %75`dG ÜQÉ≤j Ée ∫É≤a ,áªcÉëŸG AÉæKCG ΩGÎMEÉH Gƒ∏eƒY ób GƒfÉc Ée GPEG ¿ƒ°VÉ≤àŸG πÄ°So Éªc
OƒLƒH Ghô©°T º¡fCG %20 ∫Éb ,ºgó°V RÉ«ëf’ ∑Éæg ¿Éc ¬fCG ¿ƒ°VÉ≤àŸG ô©°T Ée GPEG ∫ƒMh .ΩGÎMEÉH º¡à∏eÉ©e ºàJ ⁄ ¬fCG º¡æe %17
.RÉ«ëfG …CG OƒLƒH Ghô©°ûj ⁄ º¡fCG %71 ∫Éb Éªæ«H ,RÉ«ëfEG
RÉ«ëf’Gh ΩGÎM’ÉH Qƒ©°ûdG :(118) ºbQ πμ°ûdG
7%
9%
20%
17%
76%
71%
º¡fCG GƒdÉ≤a (%40) á«≤ÑdG ÉeCGh .º¡∏«ãªàH ÚeÉfi GƒØ∏c º¡fCG Ú°VÉ≤àŸG øe §≤a %60 ∫Éb ,áªcÉëŸG AÉæKCG ÚeÉëŸÉH º¡àbÓY ∫ƒMh
∫Éb ∂dP ±ÓîHh ,äGAGôLE’G º¡d GƒMô°T º¡«eÉfi ¿CG ÚeÉfi GƒØ∏c øjòdG Ú°VÉ≤àŸG ´ÉHQCG áKÓK ∫Ébh .º¡∏«ãªàd ÚeÉfi GƒØ∏μj ⁄
.º¡d äGAGôLE’G ìô°ûH Gƒeƒ≤j ⁄ ÚeÉëŸG ¿CG º¡æe %25
ÚeÉëŸG ™e ábÓ©dG :(119) ºbQ πμ°ûdG
1%
1%
25%
39%
60%
74%
133
.º¡«eÉfi GhÒ¨j ⁄ º¡fCG º¡æe %80 ∫Éb Éªæ«H ,áªcÉëŸG IÎa AÉæKCG º¡«eÉfi Ò«¨J ¤EG Ghô£°VG º¡fCG Ú°VÉ≤àŸG øe %20 ‹GƒM ∫Ébh
.äGôe çÓK hCG ÚJôe º¡«eÉfi GhÒZ %44 Éªæ«H ,§≤a IóMGh IôŸ ∂dòH GƒeÉb º¡«eÉfi GhÒZ øjòdG ∂ÄdhCG á«ÑdÉZ
ÚeÉëŸG ™e ábÓ©dG :(120) ºbQ πμ°ûdG
1%
18%
19%
56%
26%
80%
:á«dÉàdG AGQB’G øY ¿ƒ°VÉ≤àŸG ÈY ,áªμëŸG áÄ«H ∫ƒMh
.(%41) á«dÉμ°TEG ÌcC’G É¡fCG ≈∏Y äÉMƒ∏dGh äGOÉ°TQE’G á«°†b ¤EG ¿ƒ°VÉ≤àŸG ô¶æj
.*9(%31) á«dÉμ°TEG ÉghÈàYG »àdG ÉjÉ°†≤dG ÌcCG ÊÉãc áªμëŸG ‘ ´Éª°ùdG ≈∏Y IQó≤dGh è«é°†dG iƒà°ùe á«°†b äAÉLh
.(%28) ºcÉëŸG ‘ áaÉ¶ædG á«°†b »g á«dÉμ°TEG ÉjÉ°†≤dG ÌcCG ådÉK
.(%10) IAÉ°VE’Gh ,(%18) øeC’ÉH Qƒ©°ûdG ºK ,(%20) ák «dÉJ ájƒ¡àdG á«°†b äAÉLh
•
•
•
•
á«dÉμ°TEG Èà©J ºcÉëŸG øe á«dÉàdG ÖfGƒ÷G ¿CG ¿hó≤©àj øjòdG Ú°VÉ≤àª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(121) ºbQ πμ°ûdG
41
45
40
35
31
30
28
25
18
20
20
15
10
10
5
0
Δϳ΅ήϟ΍
ϞΧ΍ΩϦϣϷΎΑέϮόθϟ΍
ΔϤϜΤϤϟ΍
ΔϳϮϬΘϟ΍
ΔϓΎψϨϟ΍
ϊϤδϟ΍
ΔϳΩΎηέϻ΍΢΋΍ϮϠϟ΍
ϦϴόΟ΍ήϤϠϟ
Ú©LGôŸG ÜQÉŒ 3^2
:*10áHƒ∏£ŸG äÉeóÿG ´GƒfCG 1^3^2
∫ƒ°üë∏d áªμëŸG ≈æÑe ‘ º¡fCG Ú©LGôŸG øe %39 ∫Éb å«M ,(ádÉch) ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G »g ¿ƒ©LGôŸG É¡Ñ∏£j »àdG äÉeóÿG ÌcCG •
.É¡«∏Y
.¬«∏Y ∫ƒ°üë∏d áªμëŸG ‘ GƒfÉc º¡fCG %24 ∫Éb å«M ,(º°ù≤dÉH ´ƒØ°ûŸG íjô°üàdG) ƒg Ú©LGôŸG ÚH Ék Ñ∏W ÌcC’G êPÉªædG ÊÉK •
. áªμëŸG ≈æÑe πNGOh êQÉN øe ΩOÉb ôNBG è«é°V …Gh ≥jô£dG/´QÉ°ûdG è«é°V πª°ûjh è«é°†dG iƒà°ùe
..ïdG ïdG, ò«ØæàdG IôFGO ,∫ó©dG ÖJÉc IôFGO øe áeó≤ŸG iôN’G äÉeóÿG É°†jGh äÉYGõædG π°üa äÉjÉ¨d á«æ«£°ù∏ØdG ºcÉëŸG ≈æÑe
9
10
134
.%21 É¡«∏Y ∫ƒ°üë∏d áªμëŸG ‘ GƒfÉc øjòdG Ú©LGôŸG áÑ°ùf â¨∏H å«M ,(ádÉØμdG) áãdÉãdG áÑJôŸG ‘ AÉLh •
ºμM á≤«Kh hCG ∞∏e ï°ùf ,(%5 ‹GƒM) á«eƒμfi ΩóY IOÉ¡°T :êPÉ‰ É¡æeh á∏«∏b Ö°ùæH áHƒ∏£e âfÉc iôNC’G äÉeóÿG º¶©e •
.(%3 øe πbCG)
?á«dÉàdG äÉeóÿG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G ¢Vô¨d Ú©LGôŸG áÑ°ùf :(122) πμ°ûdG
15
ΔϠϣΎόϣϦϣήΜϛ΃ϯήΧ΃
ϢϜΣέ΍ήϗήϳϮμΗ
3
ϒϠϣήϳϮμΗ
3
4
ΔϴϣϮϜΤϣϡΪϋ
21
ΔϴϟΪϋΔϟΎϔϛ
24
ϢδϘϟΎΑωϮϔθϣ΢ϳήμΗ
39
ΔϟΎϛϭ
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
º¡fCG º¡æe %12 ‹GƒM ∫Éb å«M ,(ádÉch) êPƒ‰ GƒÑ∏W øjòdG ∂ÄdhCG GƒfÉc áªμëŸG äÉeóN iƒà°ùe øY Ék °VQ Ú©LGôŸG πbCG
ΩóY øY %19 ÈY Éªæ«H ,(á£°Sƒàe áLQód) Ú°VGQ º¡fCG GƒdÉb ø‡ %69 ¤EG áaÉ°VEG ,(IÒÑc áLQód) É¡æY Ú°VGQ GƒfÉc
.IOhófi áLQód ’EG äÉeóÿG √òg iƒà°ùe øY ºgÉ°VQ
áªμëŸG äÉeóN iƒà°ùe øY Ú°VGQ GƒfÉc º¡fCG (º°ù≤dÉH ´ƒØ°ûe íjô°üJ) ≈∏Y Gƒ∏°üM øjòdG Ú©LGôŸG ´ÉHQCG áKÓK ∫Éb
.äÉeóÿG √òg iƒà°ùe øY ºgÉ°VQ ΩóY øY %17 ÈY Éªæ«H ,(á£°Sƒàe áLQód) ¿ƒ°VGQ º¡fCG %8 ∫Ébh ,(IÒÑc áLQód)
áeóÿG á«Yƒf ¤EG IQhô°†dÉH ¢ù«dh ,äÉeóÿG √òg øe πc øY É¡dGDƒ°S ” »àdG áæ«©dG ºéM ô¨°U ¤EG äÉaÓàNE’G √òg Oƒ©J ób
.™bGƒdG ‘
º¡fCG º¡æe %18 ∫Éb Éªæ«H ,Ωƒ«dG ¢ùØf ‘ ÉgƒÑ∏W »àdG áeóÿG Gƒ≤∏J º¡fCG GƒdÉb (%76) ÚÑ«éà°ùŸG øe ≈ª¶©dG á«ÑdÉ¨dG
.ÌcCG hCG ÚJQÉjõH ΩÉ«≤∏d Ghô£°VEG
•
•
•
•
:(äGAÉYóà°SE’G áÑàc) á°UÉÿG ÖJÉμŸG QhO ∫ƒM äÉeƒ∏©e 2^3^2
≥FÉKƒdGh ájQhô°†dG äÉeƒ∏©ŸG πc º¡jód âfÉc ¬fCG Ú©LGôŸG øe %76 ∫Éb ,äÉeóÿG ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d áHƒ∏£ŸG äÉeƒ∏©ŸG å«M øe •
.º¡d áª¡ŸG √òg (äGAÉYóà°SE’G áÑàc /á°UÉÿG äÉeóÿG ÖJÉμe) â∏¡°S å«M ,É¡fhójôj »àdG áeóÿG ≈∏Y ∫ƒ°üë∏d áeRÓdG
⁄ º¡fCG %32 ∫Éb Éªæ«H ,áHƒ∏£ŸG ¥GQhC’G ∫Éªμà°SE’ äGAÉYóà°SE’G áÑàc øe IóYÉ°ùe Gƒ≤∏J º¡fCG Ú©LGôŸG øe %65 ∫Éb Éªc
.IóYÉ°ùª∏d Ék Ñ∏W äGAÉYóà°SE’G áÑàc ¤EG GhCÉé∏j
%22h ,(IÒÑc áLQód) π¡°S ¿Éc º¡d Aƒé∏dG ¿CG %76 ‹GƒM ∫Éb ,äGAÉYóà°SE’G áÑàc ¤EG GhCÉ÷ øjòdG Ú©LGôŸG ÚH øe •
.π¡°S øμj ⁄ ∂dP ¿CG §≤a %2 ∫Éb óbh .(á£°Sƒàe áLQód)
»ØXƒe øe Égƒ≤∏J º¡fCG º¡æe %21 ∫Éb Éªæ«H ,äGAÉYóà°SE’G áÑàc øe áHƒ∏£ŸG êPÉªædG Gƒ≤∏J º¡fCG Ú©LGôŸG øe %62 ∫Éb Éªc •
.áªμëŸG
:äGOÉ°TQE’Gh øeC’G 3^3^2
.áªμëŸG ≈æÑe º¡dƒNO iód º¡à°ûàa áWô°ûdG q¿CG Ú©LGôŸG øe §≤a %6 ∫Éb •
135
¢ùμY %32 ∫Éb Éªæ«H ,º¡àeÓ°S ¿Éª°†d á«aÉc âfÉc øeC’G äGAGôLEG ¿CG ¿hó≤à©j º¡fCG Ú©LGôŸG øe %60 ∫Éb âbƒdG ¢ùØf ‘ •
.∂dP
á∏°U äGP ÉjÉ°†bh - øeC’G :(123) πμ°ûdG
6%
8%
32%
60%
94%
√òg ¿CG %41 ∫Éb ∂dP ±ÓîHh ,º¡àjÉZ ¤EG ∫ƒ°UƒdG ‘ ºgóYÉ°ùàd ájOÉ°TQEG äÉMƒd óLƒJ ⁄ ¬fCG Ú©LGôŸG øe %57 ‹GƒM ∫Éb •
.áªμëŸG ‘ IOƒLƒe âfÉc äÉMƒ∏dG
?... ájOÉ°TQEG äÉMƒd ájCG óLƒJ πg :(124) πμ°ûdG
2
Ϣόϧ
41
ϻ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
57
ÚØXƒe ∑Éæg ¿Éc ¬fCG %38 ∫Éb Éªæ«H ,áªμëŸG ‘ OÉ°TQE’Gh IóYÉ°ùŸG ¢Vô©d ÚØXƒe óLƒj ⁄ ¬fCG Ú©LGôŸG øe %62 ∫Éb Éªc •
.∂dòH ¿ƒeƒ≤j
º¡fCG (%71) Ú©LGôŸG á«ÑdÉZ ∫Éb ó≤a ,ºcÉëŸG OGhQ OÉ°TQEÉH Ú°üàfl ÚØXƒe hCG ájOÉ°TQEG äÉMƒd OƒLh øY ô¶ædG ¢†¨Hh •
.áHƒ©°üH Égƒ∏°Uh º¡fCG %27 ∫Éb Éªæ«H ,ádƒ¡°ùH º¡àjÉZ Gƒ∏°Uh
136
äÉ«°UƒJh äÉLÉàæà°SEG
ä’É›h áeÉ©dG äÉ°SÉ«°ùdÉH á∏°üdG äGP äÉ«°UƒàdG ºg’ áaÉ°VE’ÉH ,IÉ°†≤dG í°ùe äÉYÓ£à°SG ‘ èFÉàædG ºgC’ á°UÓN »∏j Éª«a
:ôjƒ£àdG
ΩÉ¶æ∏d GOÉ≤àfG ÌμdG Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG áÄa ¿G äÉfÉ«ÑdG ô¡¶J :»æ«£°ù∏ØdG AÉ°†≤dG AGRG Ú°VÉbÉàŸG /Ú©LGôŸG äÉ¡LƒJ .1
Ú°VÉ≤àŸG /Ú©LGôŸG øe ÚÑ«éà°ùŸG »ã∏K ≈£YG ó≤a .äÓHÉ≤ŸG É¡©e âjôLCG »àdG á°ùªÿG äÉÄØdG ÚH øe »æ«£°ù∏ØdG »FÉ°†≤dG
º¡«∏cƒe ¿ƒ∏ãÁ ÚeÉëŸG ¿G ¿hó≤à©j ’ ø‡ %45 ≈£YG Éªc .»FÉ°†≤dG RÉ¡÷G ádGó©d á«fóàe áLQO AÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj ’ øjòdG
≥∏©àj Éª«a .%33 ÚYóŸG øe %43 GOÉ≤àfG ÌcCG Gƒfƒμj ¿’ ¿ƒ∏«Á º¡«∏Y ≈YóŸG ¿G .»FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d á«fóàe áLQO Gƒ£YG áfÉeÉH
º¡jód øμJ ⁄ ¬fG GƒdÉb ø‡ %43 ≈£YG ó≤a .»FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d º¡ª««≤J ‘ Éª¡e ÓeÉY πμ°ûj äÉeƒ∏©ŸG ôaƒJ ¿Éa Ú©LGôŸÉH
.»FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d á«fóàe áLQO äGAGôL’G øY á«aÉc äÉeƒ∏©e
‘ º¡°VƒN ¿EÉa ,Qƒ¡ª÷G AGQBG í°ùe èFÉàf ™e áfQÉ≤ŸÉHh ,Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG øe IÉ≤à°ùŸG äÉfÉ«ÑdG ¤EG ô¶ædÉH :á«°UƒàdG
¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸÉa .¬JÉeóN ¿ƒ≤∏àj øjòdG ∂ÄdhCG ÚH É«HÉéjG RÉ¡÷G Gòg º««≤J øe Rõ©J ’ »FÉ°†≤dG RÉ¡÷G ™e áHôŒ
/Ú©LGôŸG øe Òãc iód ¿CG ¤EG ∂dP iõ©j óbh ,ΩÉ©dG Qƒ¡ª÷G øe »FÉ°†≤dG RÉ¡é∏d º¡ª««≤J ‘ á«Ñ∏°S ÌcCG ™bGƒdG ‘ ºg
.IOƒ÷G øe áæμ‡ áLQO ≈∏YCÉHh ,øμ‡ âbh ´ô°SCG ‘ º¡JÉLÉ«àMEG á«Ñ∏J Öéj ¬fCÉH ¿hô©°ûj º¡fCGh ,≈∏YCG äÉ©bƒJ Ú°VÉ≤àŸG
áeó≤ŸG äÉeóÿG Ú°ù–h äGAGôLE’G øe ∞«ØîàdG ’hG Ö∏£àj »æ«£°ù∏ØdG AÉ°†≤dG ƒëf Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG äÉ¡LƒJ Ú°ùëàd
á«Ø«c øY ájOÉ°TQ’G íFGƒ∏dGh á«°SÉ°SC’G äÉeƒ∏©ŸG ÒaƒJ Ö∏£àj Éªc ,áHƒ∏£ŸG áYô°ùdÉH º¡JÓeÉ©e RÉ‚’ Ú©LGôŸG Qƒ¡ª÷
ø°ùM ¿G Éªc .á«ª«∏©àdG äÉjƒà°ùŸG ∞∏àîŸ áeƒ¡Øeh áë°VGh äÉeƒ∏©ŸG ¿ƒμJ å«ëH iƒYódG äGAGôLEGh áeóÿG ≈∏Y ∫ƒ°ü◊G
.¬àdGóYh AÉ°†≤dG AGRG º¡JÉ¡LƒJ Ú°ù– ‘ É«°SÉ°SG GQhO Ö©∏J Ú°VÉ≤àŸGh Ú©LGôŸG Qƒ¡ª÷ ºcÉëŸG ‘ ÚØXƒŸG á∏eÉ©e
º¡æe %74 ôcP å«M ,iôNG áÄa …CG øe ÌcCG IÉ°†≤dÉH ¿ƒ°VÉ≤àŸG/¿ƒ©LGôŸG ≥ãj :»FÉ°†≤dG RÉ¡÷ÉH Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG á≤K .2
øe %66 ócG å«M ÚjQGO’G ºcÉëŸG QOGƒc ºg á«bƒKƒe äÉÄØdG ÌcCG ÊÉK ,á£°Sƒàeh IÒÑc áLQO ¤EG IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj º¡fG
á¡Lh øe á«bƒKƒe πbG âfÉc áWô°ûdG iód ≥«≤ëàdG äGAGôLG ÉeG .á£°Sƒàeh ÒÑc áLQóH º¡H ¿ƒ≤ãj º¡fG Ú°VÉ≤àŸG /Ú©LGôŸG
.ÚeÉëª∏d º¡ª««≤J áLQódG ¢ùØæHh Ú°VÉ≤àŸG /Ú©LGôŸG ô¶f
äGAGôLG PÉîJG øe óH ’ Gòd ,»æ«£°ù∏ØdG AÉ°†≤dG á©ª°S ¬jƒ°ûJ ‘ É«°ù«FQ GQhO áWô°ûdG iód ≥«≤ëàdG äGAGôLG Ö©∏J :á«°UƒàdG
ób ¿ƒμf ∂dòH ÚØdÉîŸG ≥ëH áeQÉ°U äÉHƒ≤Y ¢Vôah áWô°ûdG iód ≥«≤ëàdG äGAGôLG ≈∏Y áHÉbQh áª¶fGh ÚfGƒb ™°Vhh á©jô°S
.Qƒ¡ª÷G ¿ƒ«Y ‘ AÉ°†≤dG IQƒ°U Ú°ù– ƒëf IÒÑc Iƒ£N Éfƒ£N
º¡æe %60 ôcP å«M Ú°VÉ≤àŸG º¡J »àdG ÉjÉ°†≤dG øe IóMGh áªcÉëŸG É¡bô¨à°ùJ »àdG IóŸG πμ°ûJ :ºcÉëŸG ™e Ú°VÉ≤àŸG ÜQÉŒ .3
ô¶f á¡Lh øe áªcÉëŸG ádÉWG ÜÉÑ°SCG ¿G .’ƒ≤©e Éàbh âbô¨à°SG É¡fG GhôcP º¡æe %29 áÑ°ùfh ÓjƒW Éàbh âbô¨à°SG á«∏ª©dG ¿G
ΩóY ¤EG ÖÑ°ùdG Oƒ©j %36 áÑ°ùfh ,Oƒ¡°ûdG Qƒ°†M ΩóY ¤EG Oƒ©j ÖÑ°ùdG ¿G %39 ôcPh %56 áÑ°ùædGh IÉ°†≤dG ¤EG Oƒ©j Ú°VÉ≤àŸG
Ú°VÉ≤àŸG øe %44 ôcP áªcÉëŸG äGAGôLÉH áaô©ŸG ∫ƒMh .ÚeÉëŸG ¤EG Oƒ©J iôN’G ÜÉÑ°SC’G ÚH øe .≠«∏ÑàdG äGAGôLG á«dÉ©a
Gƒëæe º¡fG GhôcP %52 Ú°VÉ≤àŸG øe á∏«Ä°V á«Ñ∏ZG .¥ÓW’G ≈∏Y É¡H áaô©e ≈∏Y Gƒfƒμj ’ hG IOhófi äGAGôL’ÉH º¡àaô©e ¿G
.º¡°ùØfG øY ´Éaó∏d á°UôØdG GƒëæÁ ⁄ º¡fG %40 ôcP Éªæ«H ,¿ƒfÉ≤dG ¬«∏Y ¢üæj Ée Ö°ùM º¡°ùØfG øY ´Éaó∏d á°UôØdG
AÉ°†≤dG ¢ù∏› ¿G ºZQ .»FÉ°†≤dG ¥ÉæàN’G ºbÉØàd á«°ù«FôdG ÜÉÑ°SC’G øe »g ÉjÉ°†≤dÉH âÑdG ‘ ÒNCÉàdG á«°†b :á«°UƒàdG
πjƒW âbh ¤EG êÉà– á∏μ°ûŸG √òg ¿G ¤EG ,IÉ°†≤dG OóY IOÉjR ∫ÓN øe á∏μ°ûŸG √òg IóM øe ∞«Øîà∏d GógÉL πª©j ≈∏Y’G
óYGƒbh áª¶fG ™°Vh ∂dòc .≠«∏ÑàdGh π«é°ùàdG äGAGôLG á°UÉN äGAGôL’G øe ∞«ØîàdG ƒg á∏μ°ûŸG IóM øe ∞«ØîàdG .É¡∏◊
áªcÉëŸG Ióe ádÉWG ‘ ÒÑc QhO º¡d ¿ƒeÉëŸG ¿’ ÚeÉëŸG áHÉ≤f ™e ≥«°ùæàdÉH ÚeÉëŸGh Ú°VÉ≤àŸG ÚH ábÓ©dG Oó– áeQÉ°U
.º¡°ùØfG Ú°VÉ≤àŸG ô¶f á¡Lh øe
è«é°†dG ÉeG .%41 áÑ°ùædGh á«dÉμ°TG Ìc’G ÉgôaƒJ ΩóYh ºcÉëŸG πNGO ájOÉ°TQ’G äÉMƒ∏dG ¿G ¿ƒ°VÉ≤àŸG iôj :ºcÉëŸG áÄ«H .4
137
»g á«dÉμ°TG äGP ÉjÉ°†≤dG ÌcCG ådÉK .%31 áÑ°ùædGh á∏μ°ûe äÈàYG ÉjÉ°†≤dG ÌcCG ÊÉK âfÉc ´Éª°ùdG ≈∏Y IQó≤dGh áªμëŸG πNGO
á«aÉc øμJ ⁄ øe’G äGAGôLG ¿G Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG å∏K ôcP ó≤a øe’G á∏μ°ûe ÉeG .%28 áÑ°ùædGh ºcÉëŸG ‘ áaÉ¶ædG á∏μ°ûe
.º¡àeÓ°S ¿Éª°†d
ßØëjh Qƒ¡ª÷G äÓeÉ©e RÉ‚ÉH ´Gô°S’G ‘ ÒÑc óM ¤EG π¡°ùJ RQÉH ¿Éμe ‘h Ú©LGôª∏d ájOÉ°TQG äÉMƒd ÒaƒJ ¿G :á«°UƒàdG
äGAGôLÓd áÑ°ùædÉH .∫ÉéŸG Gòg ‘ ÌcCG OQGƒe ΩGóîà°SÉH É¡d ájQòL ∫ƒ∏M OÉéjG …Qhô°†dG øe áaÉ¶ædG á∏μ°ûe ÉeG .º¡àbh
º¡≤∏b øY GhÈ©j hCG Ék eÉªàgEG ∂dP GhÒ©j ⁄ º¡æe Òãc øμdh ,á«æeCG äGAGôLEG ∑Éæg øμJ ⁄ ¬fCG ºcÉëŸG OGhQ á«ÑdÉZ ôcP á«æe’G
.∫ÉéŸG Gòg ‘ ójõŸG πª©d áLÉM ∑Éæg ¿CG ÒZ .áªμëŸG πNGO øeC’ÉH º¡à«ÑdÉZ ô©°T å«M ,¬æe
Gƒ≤∏Jh áeRÓdG ≥FÉKƒdGh áHƒ∏£ŸG äÉeƒ∏©ŸG ≈∏Y Gƒ∏°üM º¡fG Ú°VÉ≤àŸG /Ú©LGôŸG øe %65 ôcP :á°UÉÿG äÉeóÿG ÖJÉμe QhO .5
.äGAÉYóà°S’G áÑàc/á°UÉÿG äÉeóÿG ÖJÉμe ∫ÓN øe IóYÉ°ùe
,…ƒ«M QhO ƒg IófÉ°ùe á«fƒfÉb äÉeóN Ωó≤J »àdG AÉYóà°SE’G áÑàc/á°UÉÿG ÖJÉμŸG ¬Ñ©∏J …òdG QhódG ¿CG í°VGƒdG øe :á°UÓÿG
.É¡æ«°ù– ¢Vô¨d ™°ShCG á°SGQOh ΩÉªàgE’ Gk QÉãe ádÉ°ùŸG √òg ≈≤ÑJh .Ú©LGôŸG πLCG øe ák °UÉN
ÌcCG Qƒ©°T ∫Éª°ûdG á≤£æe ‘ Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÚH OÉ≤àY’G Oƒ°ùj Üƒæ÷G ≈∏Y õ«cÎdG Öéjh ,∫Éª°ûdG ‘ π°†aCG ™°VƒdG .6
äÉeóÿG √òg øY É°Vô∏d ∫ó©e ≈fOCG Oƒ°ùjh ,§°SƒdG á≤£æe ‘ º¡fGôbCÉH ák fQÉ≤e ºcÉëŸG äÉeóN ¬LhCG áaÉc å«M øe É°VôdÉH
.Üƒæ÷G á≤£æe ‘ Ú°VÉ≤àŸG/Ú©LGôŸG ÚH
OGhQ q¿CG ¤EG Ò°ûJ í°ùŸG Gòg èFÉàf ¿EG å«M ∂dP ÜÉÑ°SCG øe ≥≤ëàdG ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ™HÉàj ¿G …Qhô°†dG øe :á°UÓÿG
Ëó≤J ‘ ≈∏YCG á«dÉ©ah ,IÉ°†≤dG ≈∏Y πbCG AÉÑYCGh ,ºcÉëŸG ‘ π°†aCG IQGOEGh ,π°†aCG áÄ«H OƒLƒH GhôbCG ∫Éª°ûdG á≤£æe ‘ ºcÉëŸG
.äÉeóÿG
138
139
140
ÚØXƒŸG í°ùe
¢SOÉ°ùdG Aõ÷G
ÚØXƒŸG í°ùe
:áeó≤e
¢UÉN πμ°ûHh ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ áØ∏àîŸG äÉ°ù°SDƒŸG ‘ Ú∏eÉ©dG ÚØXƒª∏d ¬LƒŸG í°ùŸG èFÉàæd Ók «∏– ôjô≤àdG øe Aõ÷G Gòg Ωó≤j
,ÚØXƒŸG øe 124 ™e äÓHÉ≤e ò«ØæJ í°ùŸG Gòg AÉæKCG iôL óbh .ábÓ©dG äGP iôNC’G Iõ¡LC’Gh ,ºcÉëŸGh ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏›
,áfÉ«°üdG ºbGƒWh ,áfPC’G OÉ©Ñà°SEG ” .%40 ´ƒªéŸG øe ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf â¨∏H óbh .áæ«©dG •hô°T º¡«∏Y â≤Ñ£fEG Ék ØXƒe 318 ÚH øe
.áæjÉ©ŸG QÉWEG øe §≤a Ú∏°SGôŸGh Ú≤FÉ°ùdGh
:±GógC’G
:á«dÉàdG ±GógC’G ≥«≤– ¤EG ≈©°S óbh ,á«Hô¨dG áØ°†dG ‘ ¿ƒ∏ª©j øjòdG ºcÉëŸG »ØXƒe øe áæ«Y ¢ü°üîàŸG í°ùŸG Gòg ±ó¡à°SEG
,ºcÉëŸGh ,áHÉ«ædGh ,áWô°ûdG ∂dP ‘ ÉÃ ,á«FÉ°†≤dG äÉ«∏ª©∏d áØ∏àîŸG äÉ°ù°SDƒŸG AGOCG ¿CÉ°ûH ÚØXƒª∏d ‹É◊G ∞bƒŸG ¢SÉ«b
.ΩÉY πμ°ûH
m áeƒμ◊Gh ,ÚeÉëŸGh
.á«HôZh á«HôY ∫hóH áfQÉ≤e á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf ÚØXƒŸG äÉ¡LƒJ º¡a
.á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ™e á«≤«≤◊G ÚØXƒŸG ÜQÉŒ º¡a
.ÚeÉëŸGh ,IÉ°†≤dGh ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG ¿CÉ°ûH ÚØXƒŸG äÉ¡LƒJ ´Ó£à°SEG
.¿ƒØXƒŸG ÉgGôj Éªc ºcÉëŸG áÄ«H ≈∏Y ±ô©àdG
ÉgGôj Éªc ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG AGOCG ôjƒ£àd áHƒ∏£ŸG ,IQGOE’Gh Ò«°ùàdÉH á≤∏©àŸG ∂∏J ák °UÉN ,äÉMÓ°UE’G áªFÉ≤H êhôÿG
.¿ƒØXƒŸG
-
:á«é¡æŸG
≈∏Y ÒÑc πμ°ûH ≥jôØdG óªàYEG .»æ«£°ù∏ØdG ºcÉëŸG ΩÉ¶f ‘ Ú∏eÉ©dG ÚØXƒŸG ≈∏Y …ôLoCG í°ùe ∫ÓN øe äÉfÉ«ÑdG AÉ≤à°SEG ”q
ák ∏HÉ≤e Iô°ûY »àæKEG AGôLEG ”q ,»æ«£°ù∏ØdG ™°Vƒ∏d É¡àÑ°SÉæeh É¡à«bó°U øe ócCÉàdG πLCG øeh .¿OQC’G ‘ âeóîà°SEG »àdG áfÉÑà°SE’G
ájôªY äÉÄa øe á«ÑjôéàdG áæ«©dG QÉ«àNEG ”q å«M ,á«Hô¨dG áØ°†dG øe áØ∏àfl ≥WÉæe ‘ äÉ¶aÉfi â°S
q øe ÚØXƒe ™e á«ÑjôŒ
o
äÓjó©àdG ¢†©H âjôLCG óbh .çÉfE’Gh QƒcòdG øe ¿ƒØXƒe º¡æ«H øe ¿Éch ,áØ∏àfl ÖJGôeh πªY á©«ÑWh ,áØ∏àfl IÈN äÉjƒà°ùeh
.QÉÑàNE’G á∏Môe ∫ÓN äô¡X »àdG äÉ¶MÓŸG ≈∏Y Ak ÉæH á∏Ä°SC’Gh ,äGô°TDƒŸGh ,äÉë∏£°üŸÉH á≤∏©àŸG
äGQÉ¡ŸG …hP øe Ék aô°ûeh Ék «fGó«e Ék ãMÉH ô°ûY »æKEG ¬«a ∑QÉ°T å«M ,2008 Èªaƒf 30 h 17 »eƒj ÚH í°ùŸG Gò¡d ÊGó«ŸG πª©dG …ôLoCG
™e ≥«°ùæàdGh ºcÉëŸG IQÉjõH ¿ƒãMÉÑdG ΩÉb å«M ,¬Lƒd Ék ¡Lh ô°TÉÑe πYÉØJ ∫ÓN øe ÚØXƒŸG ÖJÉμe ‘ äÓHÉ≤ŸG âjôLoCG .á«dÉ©dG
¿ƒfhÉ©àe ¿ƒØXƒŸG ¿Éc óbh .≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏›h ºcÉëŸG AGQóe πÑb øe á°SGQódÉH Gƒª∏YoCG ób ¿ƒØXƒŸG ¿Éch .áªμfi πq c ôjóe
äOÉaCGh .Ók ©a á∏HÉ≤ŸG AGôLEÉH Gƒëéæj ¿CG πÑb äGQÉjR Ió©H ΩÉ«≤dG ¤EG ¿ƒãMÉÑdG ô£°VEGG å«M äGAÉæãà°SE’G ¢†©H ™e ,ΩÉY πμ°ûH
πq c äÉLÉ«àMEG ≈∏Y Gk OÉªàYEGh .ádÉ©q ah áëjô°U á∏HÉ≤e AGôLEG øeq DƒJ áÄ«H OÉéjEG ƒg í°ùŸG Gòg ‘ ÈcC’G ióëàdG ¿CG á«fGó«ŸG ôjQÉ≤àdG
É¡«a º¡cQÉ°ûj ÖJÉμe ‘ hCG ,á°UÉÿG º¡ÑJÉμe ‘ ÚØXƒŸG á∏HÉ≤e â“q ,≈æÑŸG πNGO á∏HÉ≤ŸG AGôLE’ ádõ©æe øcÉeCG ôaƒJ ≈∏Yh ,∞Xƒe
‘ º¡FÉ°SDhQ hCG ,º¡FÓeR hCG ,Ú©LGôŸG ÖÑ°ùH ÚØXƒŸG √ÉÑàfEG âà°ûJ ¿CG çóM ä’É◊G ¢†©H ‘ .ádõ©æe áaôZ ‘ hCG ,¿hôNBG ¿ƒØXƒe
.øjOOÎeh √ÉÑàfE’G »àà°ûe ¿É«MC’G ¢†©H ‘ GƒfÉc ó≤a ,ÚjóLh Úëjô°Uh Ú¡Ñàæe Ék ÑdÉZ ¿ƒØXƒŸG ¿Éc Éªæ«Hh .πª©dG
141
:Úà«dÉàdG Úà«°SÉ°SC’G Úà£≤ædG ¤EG IQÉ°TE’G øe óq H ’ èFÉàædG π«∏– πÑb
óbh ,áæ«©dG •hô°T º¡«∏Y â≤Ñ£fEG Ék ØXƒe 318 ÚH øe Ik /Ék ØXƒe 124 á∏HÉ≤e ” ¬fCG å«M ,Ék «Ñ°ùf Ò¨°U ÚØXƒŸG áæ«Y ™ªà› ¿CG .1
.%40 ´ƒªéŸG øe ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf â¨∏H
.ôªà°ùe πμ°ûH º¡∏ªY á©HÉàÃ ¢ù∏éŸG Ωƒ≤j å«M ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› IQGOEG â– ¿ƒ∏ª©j ¿ƒ«eƒªY ¿ƒØXƒe ºg ÚØXƒŸG ¿EG .2
øY ÒÑ©àdG ≈∏Y º¡JQób ‘ ôKDƒj ¬æμdh ,á¡L øe º¡HQÉŒ øY á«≤«≤M IQƒ°U Ωó≤q j É‡ ,º¡ÑJÉμe ‘ º¡©e äÓHÉ≤ŸG âjôLoCG óbh
≥jôa ó≤à©jh .(ÚeÉëŸGh IÉ°†≤dÉc) iôNCG áÄa …CG øe ÌcCG ÚØXƒŸG ÚH ¬d Gk ÒÑ©J óéj ÒKCÉàdG Gòg .iôNCG á¡L øe Ék °†jCG º¡JGP
.iôNC’G äÉÄØdG iód É¡æe ÒãμH ≈∏YCG âfÉc º¡jCGQ øY ÒÑ©àdG óæY ÚØXƒŸG áÄa É¡JóHCG »àdG Qò◊G áLQO ¿CG åëÑdG
ÚØXƒŸG ¢üFÉ°üN .1
:ºcÉëŸG ‘ ÚØXƒŸG äÉØ°U ºgCG Ö°ùM áæ«©dG ™jRƒJ ÚÑj ‹ÉàdG π«∏ëàdG
»ØXƒe ™jRƒàH á≤∏©àŸG äÉfÉ«ÑdG ™e – ÒÑc óM ¤EG – ≥°ùàj Ée ƒgh ,çÉfE’G øe %29h ,QƒcòdG øe ºg ÚØXƒŸG øe %71 ‹GƒM
ÒãμH ≈∏YCG Ö°ùf É¡«a óLGƒàJ áë°üdGh º«∏©àdGh á«HÎdÉc äGQGRƒdG ¢†©H ¿CG ™e ,ΩÉY πμ°ûH »YÉªàLE’G ´ƒædG Ö°ùM áeƒμ◊G
.çÉfE’G øe
ºgQÉªYCG âMhGôJ %41 Éªæ«H ,Ék eÉY 50 – 30 ÚH ºgQÉªYCG ìhGÎJ (%50) É¡©e äÓHÉ≤e AGôLEG ” »àdG ÚØXƒŸG äÉÄa ÈcCG q¿EG
.Ék «Ñ°ùf IÒ¨°U ´É£≤dG Gòg »ØXƒe QÉªYCG ¿CG ¤EG Ò°ûj É‡ ,Ék eÉY 29 – 19 ÚH
‘ á°SGQódG øe ¿ÉeÉY) Ωƒ∏HódG áLQO ¿ƒ∏ªëj º¡æe %63h ,πbCG hCG º«∏©àdG øe Ék eÉY ô°ûY »æKEG Gƒ≤∏J ÚÑ«éà°ùŸG øe %32 ‹GƒM
.É«∏Y äÉLQO »∏eÉM øe %5 øe πbCG Éªæ«H ,(á«©eÉ÷G á°SGQódG øe ΩGƒYCG á©HQCG) ¢SƒjQƒdÉμÑdG áLQO hCG (äÉ«∏c
øe ÌcCG .(áæ°S øe πbCG) Oó÷G Úæ«©ŸG øe º¡æe %33 áÑ°ùf q¿CG å«M ,ºcÉëŸG ‘ IÈÿG iƒà°ùŸ Ék ©ÑJ ¿ƒÑ«éà°ùŸG ´Rƒàj
Ióe ¤EG º¡æe %16 IÈN óà“h ,äGƒæ°S ¢ùªNh IóMGh áæ°S ÚH ìhGÎJ IóŸ ΩÉ¶ædG πNGO Gƒ∏ªY (%35^5) ÚÑ«éà°ùŸG å∏K
√òg ócDƒJ .á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ á«∏ª©dG IÈÿG øe äGƒæ°S ô°ûY øe ÌcCG º¡jód %24 ÜQÉ≤j Ée .äGƒæ°S ô°ûYh â°S ÚH ìhGÎJ
.áHÉ°ûdG ºbÉ£dG á©«ÑW äÉfÉ«ÑdG
.êQÉÿG ‘ á«∏ªY IÈN …CG øY Gƒ¨∏q Ñj ⁄ %95 Éªæ«H ,iôNCG ¿Gó∏H ‘ º¡∏ªY ∫É› ¢ùØf ‘ Gƒ∏ªY %5 øe πbCG
,(»∏μdG ´ƒªéŸG øe %30 ‹GƒM πμ°ûJ »àdG) (ΩÓbC’Gh πé°ùdG) áÑàμdG áÄa »g ájQGOE’G ºbGƒ£dG ÚH øe äÉYƒªéŸG ÈcCG
‹GƒM Ú«fƒfÉ≤dG ¿ƒãMÉÑdGh ¿hóYÉ°ùŸG πμq °ûjh .%11 ‹GƒM áÑ°ùæH º¡jóYÉ°ùeh ΩÓbC’G AÉ°SDhQ ,%17 áÑ°ùæH ¿hô°†ëŸG º¡«∏j
.%5 ‹GƒM ¥hóæ°üdG AÉæeCG-¿ƒÑ°SÉëŸGh ,%9
á£∏°ùdG »ØXƒe øe ÈcC’G áÑ°ùædG É¡«a πª©j å«M ,Èc’G Ö«°üædÉH ˆG ΩGQ ™àªàJ ,ÚØXƒª∏d ‘Gô¨÷G ™jRƒàdG å«M øeh
øe %15 ‹GƒëH ådÉãdG õcôŸG ‘ ¢ù∏HÉf ºK ,%16^1 áÑ°ùæH áKÓãdG É¡ªcÉëÃ π«∏ÿG á¶aÉfi É¡«∏J ,%21 ≠∏ÑJ »àdGh ,á«FÉ°†≤dG
.º◊ â«H á¶aÉfi øe %10 h ,ΩôμdƒW á¶aÉfi øe º¡æe %11 ¿Éch .áæ«©dG º¡à∏ª°T øjòdG ÚØXƒŸG OóY
•
•
•
•
•
•
•
¿QÉ≤e Qƒ¶æe :Ú£°ù∏a ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG º««≤J .2
Ú£°ù∏a É¡æ«H øe ¿Gó∏H á©Ñ°S øY º¡dGDƒ°S ” å«M ,OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG ∫ƒM á∏Ä°SC’G ¿CÉ°ûH ºcÉëŸG »ØXƒe AGQB’ πl «∏– Gòg
øe) áLQO íæe ÚØXƒŸG øe Ö∏Wo óbh .(É«fÉ£jôHh É°ùfôah IóëàŸG äÉj’ƒdG) á«HôZ ¿Gó∏Hh ,(ô°üeh ¿ÉæÑdh ¿OQC’G) á«HôY ¿Gó∏Hh
áLQódG (10) áLQódG ¿ƒμJ å«ëH ,(OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG) ¢ù«jÉ≤e áKÓK ≈∏Y ó∏H πc ‘ ádGó©dG ΩÉ¶f º««≤àd (10 ¤EG 1
:»∏j Éªc äÉë∏£°üŸG ∞jô©J ” ,í°ùŸG Gòg ¢Vô¨dh .≈fOC’G áLQódG ≈g (1) áLQódGh ≈∏YC’G
142
ÚØXƒŸG í°ùe
.º¡æe …C’ RÉ«ëfE’G ΩóYh Ωƒ°üÿG ÚH IGhÉ°ùŸG :OÉ`` ` «◊G
:á«dÉàdG á«°SÉ°SC’G äÉ¡LƒàdG ¤EG IQÉ°TE’G º¡ŸG øe ¬fEÉa ,QÉ«©e πμd á«∏«°üØàdG èFÉàædG ‘ ¢VƒÿG πÑbh .(10 ¤EG 8 øe)
ádGó©dG º¶f ‘ AGQBG …CG øY ÒÑ©àdG ‘ º¡æe IÒÑc áÑ°ùf äOOôJ Éªæ«H ,Ú£°ù∏a ‘ ádGó©dG ΩÉ¶f ‘ ºgAGQBG øY ¿ƒØXƒŸG ÈY
q .1
%31 ÚH Ée ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y iôNCG áª¶fCG ‘ º¡jCGQ øY GhÈ©j
q ⁄ øjòdG ÚÑ«éà°ùŸG áÑ°ùf âMhGôJ ó≤a .iôNCG ¿Gó∏H ‘
äÉj’ƒdG ‘ ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y º¡jCGQ øY GhÈ©j ⁄ øe áÑ°ùf â¨∏H Éªæ«H ,(¿ÉæÑd ‘ ΩÉ¶æ∏d) %59h (¿OQC’G ‘ ΩÉ¶æ∏d)
øY ìÉ°üaE’G ‘ OOÎdG Ò°ùØJ øμÁ .É°ùfôa ‘ %49h ,(É«fÉ£jôH) IóëàŸG áμ∏ªŸG ‘ %44h ,ô°üe ‘ %41h ,%40 IóëàŸG
º¡æμÁ ’ ™bGƒdG ‘ º¡fCG ÚØXƒŸG ¢†©H ô©°ûj å«M ,á«fÓ≤©dGh ™°VGƒàdG ∫Éμ°TCG øe πμ°T ¬fCG ≈∏Y iôNCG ¿Gó∏H ¿CÉ°ûH AGQBG …CG
áÑZôdG ΩóYh á«°SÉeƒ∏HódG hCG ,áμæ◊G ∫Éμ°TCG øe πμ°T ¬fCG ≈∏Y √Ò°ùØJ øμÁ Éªc .äÉYÉÑ£fEG hCG áeÉY ám aô©e ≈∏Y …CGQ AÉæH
.iôNCG ¿Gó∏H ¿CÉ°ûH AGQBG AÉ£YEG ‘
.áª¶fC’G øe …C’ á«fóàe áLQO âëæe §≤a IÒ¨°U áÑ°ùf ,á«FÉ°†≤dG áª¶fC’G ™«ªL ‘ º¡jCGQ øY GhÈY øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe .2
øe %10 ¬ëæe å«M ,ágGõædG ájhGR øe …ô°üŸG »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d âfÉc »Ñ∏°ùdG º««≤àdG øe áLQO ≈∏YCG ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y
.(á«fóàe) áLQO ÚØXƒŸG
.áfÉ«Ñà°SE’G ‘ áLQóŸG ¿Gó∏ÑdG øe ó∏H πμd (OÉ«◊Gh ,ágGõædGh ,ádGó©dG) áLQO º««≤J ÚØXƒŸG øe Ö∏£dG ”q
‘ …CGQ øY ÚØXƒŸG πq c ÈY ¬JGP âbƒdG ‘ .Ú£°ù∏a ‘ ádGó©dG áLQO ¿CÉ°ûH …CGQ …CG øY GhÈ©j ⁄ ÚØXƒŸG øe %1 øe πq bCG •
.(OÉ«◊Gh ,ágGõædG) πFÉ°ùe
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ %35h ,á«fÉæÑ∏dG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ágGõfh OÉ«M áLQO ¿CÉ°ûH …CGQ …CG AGóHEG øY ÚØXƒŸG øe %54 ™æàeEG •
.ájô°üŸG
(ágGõædG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) á«dÉàdG ¿Gó∏ÑdG øe πc ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ‘ …CGQ øY GhÈ©j ⁄ øjòdG ÚØXƒŸG áÑ°ùf :(125) ºbQ πμ°ûdG
60
54
47
50
44
43
40
35
29
30
20
10
0
ϥΎϨΒϟ
Ύδϧήϓ
ΎϜϳήϣ΃
ΎϴϧΎτϳήΑ
ήμϣ
ϥΩέϷ΍
0
ϦϴτδϠϓ
á«Hô©dG ¿Gó∏ÑdG ÚH øeh .á©ªà› áKÓãdG ¢ù«jÉ≤ŸG ≈∏Y ≈∏YC’G äÉLQódG IóëàŸG äÉj’ƒdGh É«fÉ£jôHh É°ùfôa ¿ƒØXƒŸG íæÁ •
≈∏Y á«Hô©dG ¿Gó∏ÑdG ÚH øe ≈∏YC’G äÉLQódG Ú£°ù∏a â∏é°S Éªæ«H ,ô°üe ¬à∏Jh ,ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y áLQO ≈∏YCG ¿OQC’G ≈£YoCG
Ú£°ù∏a äAÉL ,ΩÉ©dG ∫ó©ŸG ‘h .OÉ«◊G ¢SÉ«≤e ≈∏Y áÑJôŸG ‘ ô°üeh ¿OQC’G øe πq c ähÉ°ùJ óbh .OÉ«◊Gh ágGõædG »°SÉ«≤e
.OÉ«◊Gh ágGõædG »°SÉ«≤e ≈∏Y á©HGôdGh ,ádGó©dG ¢SÉ«≤e ≈∏Y á°SOÉ°ùdG áÑJôŸG ‘
143
øjòdG ÚØXƒª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG â¨∏H å«M ,áë°VGh á«Hô©dGh á«Hô¨dG ¿Gó∏ÑdG ‘ á«FÉ°†≤dG áª¶fC’G ƒëf äÉ¡LƒàdG ÚH IƒéØdG •
øŸ ájƒÄŸG áÑ°ùædG â¨∏H Éªæ«H ,%63 øe ÌcCG (IÒÑc áLQO ¤EG ádOÉY) áª¶fCG »g á«°ùfôØdGh á«fÉ£jÈdG áª¶fC’G q¿CG ¿hó≤à©j
≈∏Y á£≤f 35 h 43 ¥QÉØH …CG) %28 á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëfh ,%20 á«fÉæÑ∏dG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf πãŸÉH ¿hô©°ûj
.(‹GƒàdG
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
4^7
31^8
63^5
É°ùfôa
1
4^3
32^8
62^9
É«fÉ£jôH
2
8^3
36^7
55^0
ÉμjôeCG
3
3^5
51^2
45^3
¿OQC’G
4
5^4
63^0
31^6
ô°üe
5
0^8
70^8
28^4
Ú£°ù∏a
6
9^7
70^6
19^7
¿ÉæÑd
7
øe áLQO ≈∏YCÉH ™àªàj »°ùfôØdG ΩÉ¶ædG q¿CG ÚØXƒŸG øe %60 ó≤à©j å«M ,(ágGõædG) ¢SÉ«≤e ≈∏Y ≥Ñ£æJ É¡JGP äÉ¡LƒàdG •
,∂dP øe ¢ùμ©dG ≈∏Yh .‹GƒàdG ≈∏Y ÊÉæÑ∏dGh …ô°üŸG ÚeÉ¶ædG √ÉŒ Qƒ©°ûdG äGòH §≤a %27h %25 ô©°ûj Éªæ«H ,ágGõædG
.ágGõædG øe á«dÉY áLQóH ™àªàJ á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG q¿CG ÚØXƒŸG øe %40 ô©°ûj
(á°†Øîæe ágGõf) % (á£°Sƒàe ágGõf) %
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
3^0
38^0
59^0
É°ùfôa
1
4^2
39^5
56^3
É«fÉ£jôH
2
7^2
45^0
47^8
ÉμjôeCG
3
6^5
53^2
40^3
Ú£°ù∏a
4
5^6
60^3
34^1
¿OQC’G
5
2^1
70^9
27^1
¿ÉæÑd
6
14^7
60^5
24^8
ô°üe
7
ójÉfi ¬fCG ≈∏Y »μjôeC’G ΩÉ¶æ∏d %64 ô¶æj å«M ,(á©ØJôŸG OÉ«◊G áLQO) ƒëf äÉ¡LƒàdÉH ≥∏©àj Éª«a IƒéØdG OƒLh ôªà°ùjh •
%33h ô°üŸ %34h ,Ú£°ù∏Ød %52 ™e áfQÉ≤ŸÉH ∂dPh ,(%57)`H ÊÉ£jÈdGh ,(%59)`H »°ùfôØdG ΩÉ¶ædG á«∏j ,IÒÑc áLQód
.¿ÉæÑ∏d %22h ,¿OQCÓd
144
ÚØXƒŸG í°ùe
ó∏ÑdG
Ö«JÎdG
6^2
29^8
64^0
ÉμjôeCG
1
3^2
38^1
58^8
É°ùfôa
2
3^0
40^2
56^9
É«fÉ£jôH
3
8^8
38^7
52^5
Ú£°ù∏a
4
10^9
55^0
34^1
ô°üe
5
12^7
54^7
32^6
¿OQC’G
6
12^4
65^8
21^8
¿ÉæÑd
7
%71 ‹GƒM .áKÓãdG ¢ù«jÉ≤ŸG ≈∏Y á«Hô©dG á«FÉ°†≤dG áª¶fCÓd (§°Sƒàe) º««≤J AÉ£YE’ ¿ƒ∏«Á ÚØXƒŸG q¿CG èFÉàædG ô¡¶oJ ,ΩÉY πμ°ûH
m
Éªc .(‹GƒàdG ≈∏Y) ágGõædGh ádGó©dG »°SÉ«≤e ≈∏Y (á£°Sƒàe) áLQO Ú£°ù∏a Gƒëæe º¡jCGQ øY GhÈY øjòdG ÚØXƒŸG øe %53 h
áLQO á«Ñ∏ZC’G â£YCG ∂dP øe ¢ùμ©dG ≈∏Yh .áKÓãdG ¢ù«jÉ≤ŸG ≈∏Y (á£°Sƒàe) áLQO ¿OQC’Gh ,¿ÉæÑdh ,ô°üe øe πc á«Ñ∏ZC’G âëæe
.áKÓãdG ¢ù«jÉ≤ŸG á«μjôeC’Gh ,á«fÉ£jÈdGh ,á«°ùfôØdG á«FÉ°†≤dG áª¶fCÓd (á©ØJôe)
.ÚØXƒŸG á«Ø∏Nh Ú£°ù∏a ‘ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ƒëf äÉ¡LƒàdG ÚH ábÓY ∑Éæg q¿CG Ék °†jCG èFÉàædG ô¡¶oJ Éªc
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ágGõæH á≤ãdG øe iƒà°ùe πq bCG º¡æ«H Oƒ°ùj (ˆG ΩGQ ‘ Ék ÑdÉZ) §°SƒdG á≤£æe ‘ ¿ƒ∏ª©j øjòdG ¿ƒØXƒŸÉa
≈∏Y ¬JGP §ªædG ≥Ñ£æjh .(Éª¡æe πμd %42) Üƒæ÷Gh ∫Éª°ûdG »à≤£æe øe ¿ƒØXƒŸG ∂dP ‘ º¡«∏j ,(%37) á«æ«£°ù∏ØdG
.ájhGõdG √òg øe ΩÉ¶æ∏d Gk OÉ≤àfEG ÌcCG §°SƒdG á≤£æe øe ¿ƒØXƒŸG q¿CG å«M ,OÉ«◊G ¢SÉ«≤e
á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¿CG QƒcòdG ÚØXƒŸG øe %43 ∫ƒ≤j å«M ,çÉfE’G º¡JÓ«eR øe ák «HÉéjEG ÌcCG QƒcòdG ¿ƒØXƒŸG
.çÉfE’G º¡JÓ«eR øe §≤a %33 ™e ák fQÉ≤e ,IÒÑc áLQód IójÉfi
Ék eÉY 45`dG øY ºgQÉªYCG ójõJ øjòdG ÚØXƒŸG øe %45 ‹GƒM ∫ƒ≤j å«M ,ôª©dG IOÉjõH á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ádGó©H ¿ÉÁE’G ójõj
ájôª©dG áÄØdG ‘ ºg øŸ %39h ,(Ék eÉY 45-31) ájôª©dG áÄØdG ‘ ºgQÉªYCG ™≤J ø‡ %41`H ák fQÉ≤e ,ágGõædÉH ™àªàJ á£∏°ùdG ¿CG
.Ék eÉY (30-18)
øe πbCG hCG äGƒæ°S ¢ùªN º¡jód ø‡ ÚØXƒŸG øe %38 ∫ƒ≤j å«M ,ÚØXƒª∏d á«∏ª©dG IÈÿG Ióe ≈∏Y ¬JGP ôeC’G ≥Ñ£æjh
.IÈÿG øe äGƒæ°S Iô°ûY øe ÌcCG º¡jód øjòdG ∂ÄdhCG ÚH øe %50`H ák fQÉ≤e ,ágGõædÉH ™àªàj ΩÉ¶ædG q¿CG IÈÿG
º«∏©àdG øe Ék eÉY ô°ûY »æKEG øe ÌcCG ≈∏Y Gƒ∏°üM øjòdG ∂ÄdhCG øe %38 ∫ƒ≤j PEG ,Gk OÉ≤àfEG ÌcCG º«∏©à∏d Ók «°ü– ÌcC’G ¿ƒØXƒŸG
.º«∏©àdG øe Ék eÉY ô°ûY »æKEG øe πq bCG ≈∏Y Ú∏°UÉ◊G ÚØXƒŸG ÚH øe %45 `H ák fQÉ≤e ,IÒÑc áLQód ágGõædÉH ™àªàj ΩÉ¶ædG q¿CG
145
•
•
•
•
•
ájƒÄŸG áÑ°ùædG –äGÒ¨àŸG øe OóY Ö°ùM (ágGõædG ¢SÉ«≤e) ádGó©dG ΩÉ¶æd ÚØXƒŸG äÉª««≤J :(43) ºbQ ∫hóL
á«fóàe ágGõf
á£°Sƒàe ágGõf
á©ØJôe ágGõf
8^8
52^9
38^2
áeóN äGƒæ°S 5 øe πbCG
4^5
54^5
40^9
áeóN äGƒæ°S 10 - 5 øe
0^0
50^0
50^0
9^2
52^3
38^5
Ék eÉY 30 – 18 ÚH ôª©dG
2^6
56^6
41^0
5^0
50^0
45^0
Ék eÉY 45 – 31 ÚH ôª©dG
Ék eÉY 45 øe ÌcCG ôª©dG
5^7
51^1
43^2
QƒcP
8^3
58^3
33^3
çÉfEG
7^5
47^5
45^0
πbCG hCG Ék eÉY 12 º«∏©àdG Ióe
6^0
56^0
38^1
Ék eÉY 12 øe ÌcCG º«∏©àdG Ióe
11^5
46^2
42^3
2^4
61^0
36^6
3^2
54^8
41^9
¢ù∏› QhOh AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ ádhódG QhO ¤EG Iô¶ædG πãe iôNC’G πeGƒ©dG øe ójó©dÉH Ék °†jCG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG º««≤J ≥∏©àjh
ƒg ÉÃ Ωƒ≤J ’ áeƒμ◊G ¿CÉH ¿hó≤à©j øjòdG ÚØXƒŸG ÚH »æ«£°ù∏ØdG »FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d Ók «°†ØJ πbC’G º««≤àdG Oƒ°ùj .≈∏YC’G AÉ°†≤dG
ÌcCG Ék ª««≤J ¿ƒëæÁ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ¬Ñ©∏j …òdG QhódG øY Ú°VGôdG ÚØXƒŸG q¿CG Éªc .AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U πLCG øe ±Éc
m
º««≤J ‘ á«ªgCG hP Ók eÉY (2010-2008) ΩGƒYCÓd ádGó©dG ´É£b á«é«JGÎ°SEG ≈∏Y ´Óq WE’G áLQO Èà©J ’h .ΩÉ¶ædG AGOC’ Ók «°†ØJ
q ÌcCG º¡fCG ¿ƒYój
.Gk OÉ≤àfEG ÌcCG Gƒfƒμj ¿C’ ¿ƒYõæj Ék YÓWG
q øjòdG ÚØXƒŸG ¿EG ,™bGƒdG ‘ .á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG
≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏›h áeƒμ◊G QhO ƒëf äÉ¡LƒàdG Ö°ùM (ágGõædG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) ádGó©dG ΩÉ¶f º««≤J :(44) ºbQ ∫hó÷G
q W’G áLQOh
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SG ≈∏Y ´Ó
á«fóàe ágGõf
á£°Sƒàe ágGõf
á©ØJôe ágGõf
1^5
41^5
56^9
AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG õjõ©J ¤EG áeƒμ◊G ≈©°ùJ
22^2
66^7
11^1
AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG õjõ©J ¤EG áeƒμ◊G ≈©°ùJ ’
0^0
44^4
55^5
m
19^5
63^4
17^1
2^2
63^0
34^8
m ÒZ
q
É«∏©dG áªμëŸG ΩÉμMCG ≈∏Y ™∏£e
9^2
47^4
43^4
q ÒZ
É«∏©dG áªμëŸG ΩÉμMCG ≈∏Y ™∏£e
»Ø«XƒdG É°VôdÉH á≤∏©àe á«°üî°T πeGƒY ÒKCÉJ â– ™≤j á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG º««≤J q¿CG hóÑj ¬fEÉa ,áeÉ©dG äÉ¡LƒàdG √òg ¤EG ák aÉ°VEGh
:á«Hƒ°ùëŸÉH Qƒ©°ûdGh
¢ùμ©dGh .á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ágGõf ióŸ π°†aCG º««≤J øY ,º¡ØFÉXh øY Ú«°VGôdG ÚØXƒŸG øe ÈcCG áÑ°ùf È©j •
146
ÚØXƒŸG í°ùe
.º¡ØFÉXh øY Ú°VGôdG ÒZ ÚØXƒª∏d áÑ°ùædÉH í«ë°U
¿hó≤à©j ’ øjòdG ∂ÄdhCG øe Gk OÉ≤àfEG ÌcCG Gƒfƒμj ¿CG ¤EG ¿ƒ∏«Á ∞«XƒàdG äGAGôLEG ‘ á«Hƒ°ùfi OƒLƒH ¿hó≤à©j øjòdG ¿ƒØXƒŸG •
. á«Hƒ°ùëŸG √òg πãe OƒLƒH
á«HÉéjEG ÌcCG Ik ô¶f ¿ƒæÑàj É¡«a GƒcQÉ°T øjòdG ∂ÄdhCG q¿CG å«M ,Ék °†jCG Ék eÉg Gk ôeCG ó©j á«ÑjQóàdG äGQhódGh äÉ°TQƒdG ‘ ácQÉ°ûŸG q¿EG •
.GƒcQÉ°ûj ⁄ øjòdG ∂ÄdhCG øe ΩÉ¶ædG ágGõæd
»Ø«XƒdG É°VôdG Ö°ùM (ágGõædG ¢SÉ«≤e ≈∏Y) ádGó©dG ΩÉ¶f º««≤J :(45) ºbQ ∫hóL
á«fóàe ágGõf
á£°Sƒàe ágGõf á©ØJôe ágGõf
8^3
33^3
58^3
º¡àØ«Xh øY ¿ƒ°VGQ
9^5
66^7
23^8
º¡àØ«Xh øY Ú°VGQ ÒZ
3^8
26^9
69^2
OƒLƒe ÒZ »Ø«XƒdG á«Hƒ°ùëŸG
8^7
63^0
28^3
OƒLƒe »Ø«XƒdG á«Hƒ°ùëŸG
4^5
53^6
42^0
á«ÑjQóJ äÉ°TQh ‘ GƒcQÉ°T
25^0
50^0
25^0
á«ÑjQóJ äÉ°TQh ‘ GƒcQÉ°ûj ⁄
ádhódG QhO 2^2
∫Ó≤à°SEG (¢ùjôμJ) ¿ƒ°U πLCG øe (IÒÑc áLQód) πª©J áeƒμ◊G q¿CG º¡æe %52 ‹GƒM ôcP ,áeƒμ◊G Qhód ÚØXƒŸG º««≤J óæY
áLQód πª©J áeƒμ◊G q¿CG %15 ìô°U Éªæ«H ,¢Vô¨dG Gòg πLCG øe (á£°Sƒàe áLQód) πª©J áeƒμ◊G q¿CG º¡æe %32 ìô°Uh ,AÉ°†≤dG
.AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U πLCG øe Ék Ä«°T π©ØJ ’ hCG IOhófi
60
52
50
40
32
30
20
8
7
ϕϼσϻ΍ϰϠϋϰόδΗϢϟ
10
1
0
ϑήϋ΃ϻ
πª©J áeƒμ◊G q¿CG ∑Éæg ÚØXƒŸG øe §≤a %39 ∫Éb å«M ,á«Hô¨dG áØ°†dG §°Sh á≤£æe ‘ áeƒμ◊G QhóH ±GÎYEG πbCG óLƒj •
™°ShCG óLƒj å«M ,(%65) Üƒæ÷G GÒNCG ºK ,(%56) ∫Éª°ûdG á≤£æe É¡à∏J ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U πLCG øe (IÒÑc áLQód)
.QhódG Gò¡H ±GÎYEG
%8 ∫ƒ≤j å«M ,áeƒμ◊G Qhód Gk OÉ≤àfEG πbCG Gƒfƒμj ¿CG ¤EG (äGƒæ°S 10 øe ÌcCG) ∫ƒWCG á«∏ªY IÈN º¡jód ø‡ ¿ƒØXƒŸG π«Á •
…hP ÚØXƒŸG øe %32 ‹GƒM .AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U πLCG øe Gk Ohófi Gk QhO Ö©∏J hCG ,QhO …CG Ö©∏J ’ áeƒμ◊G q¿CG §≤a º¡æe
.…CGôdG º¡fƒcQÉ°ûj á£°SƒàŸG IÈÿG
147
‘ Gk Ohófi Gk QhO Ö©∏J hCG QhO …CG Ö©∏J ’ áeƒμ◊G q¿CG ø¡æe %22 âMô°U å«M ,áeƒμ◊G QhO OÉ≤àfE’ Ók «e ÌcCG çÉfE’G äÉØXƒŸG •
.QƒcòdG ø¡FÓeR øe %12 ‹GƒM ¬JGP …CGôdG ø¡cQÉ°ûj Éªæ«H ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U
ó≤à©Jh .(IÒÑc áLQód) áª¡ŸG √òg ‘ âë‚ áeƒμ◊G ¿CG ¿ƒæeDƒj §≤a %18 q¿EÉa ,AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SEG ¿ƒ°U ‘ ìÉéædG áLQO ¿CÉ°ûH ÉeCGh
áª¡ŸG √òg ‘ âë‚ áeƒμ◊G ¿CG %19 ó≤à©j Éªæ«H ,(á£°Sƒàe áLQód) áª¡ŸG √òg ‘ âë‚ áeƒμ◊G q¿CG (%63) ÈcCG ál Yƒª›
.(ìÉ‚ …CG n≥∏J ⁄ É¡fCG hCG IOhófi áLQód)
?AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ¿ƒ°U ‘ âë‚ áeƒμ◊G ¿CG ó≤à©J áLQO …CG ¤EG :(127) ºbQ πμ°ûdG
70
63
60
50
40
30
18
20
13
10
6
1
0
ϑήϋ΃ϻ
≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› QhO º««≤J 3^2
øY É°VôdÉH ¿hô©°ûj º¡fCG º¡æe %58 ∫Éb å«M ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCÉH á≤∏©àŸG ºgAGQBG ¿CÉ°ûH ºcÉëŸG »ØXƒe ÚH ΩÉ°ù≤fEG ∑Éæg
øY É°VôdÉH ¿hô©°ûj ’ º¡fCG ÚØXƒŸG å∏K ∫Éb Éªæ«H ,»FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d äÉeóÿG Ωó≤J »àdG á¡÷G ¬Ø°UƒH ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG
.≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› QhO
?≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG øY É°VôdÉH ô©°ûJ πg :(128) ºbQ πμ°ûdG
9%
Ϣόϧ
ϻ
33%
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
58%
148
ÚØXƒŸG í°ùe
q¿CG º¡æe %48 ìô°üj Éªc .(IÒÑc áLQód) ºcÉëŸG äÉLÉ«àME’ Ö«éà°ùj ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› q¿CG ÚØXƒŸG øe %29 ‹GƒM ó≤à©j
Ö«éà°ùj ¢ù∏éŸG q¿CG ÚØXƒŸG øe %21 ìô°üj ∂dP ±ÓîHh .(á£°Sƒàe áLQód) ºcÉëŸG äÉLÉ«àME’ Ö«éà°ùj ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏›
.(Gk óHCG Ö«éà°ùj ’ hCG IOhófi áLQód)
ºcÉëŸG äÉLÉ«àM’ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› áHÉéà°SG ióe :(129) ºbQ πμ°ûdG
60
48
50
40
29
30
20
13
8
10
2
0
ϑήϋ΃ϻ
ϰϠϋϥϮΑϭΎΠΘϳϻ
ϕϼσϻ΍
øe %54 ∫Éb »àdG ∫Éª°ûdG á≤£æÃ ák fQÉ≤e ,(%46) ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG øY Ék °VQ πbC’G ºg §°SƒdG á≤£æe øe ¿ƒØXƒŸG •
.É°VôdÉH ¿hô©°ûj º¡fCG ∑Éæg %81 ∫Éb å«M ,Üƒæ÷G á≤£æe ‘ É°Vô∏d áLQO ≈∏YCG Oƒ°ùJh .¬FGOCG øY ¿ƒ°VGQ º¡fCG É¡«ØXƒe
(ÈcCG hCG Ék eÉY 46) Ék æ°S ÈcC’G ÚØXƒŸG øe %85 ∫ƒ≤j å«M ,ôª©dG IOÉjõH ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG øY É°VôdG áLQO ójGõàJ •
.πbCG hCG Ék eÉY 45 ºgQÉªYCG ≠∏ÑJ ø‡ %53 ‹GƒM ™e áfQÉ≤ŸÉH ,É°VôdÉH ¿hô©°ûj º¡fCG
.(%55) πbC’G IÈÿG …hP øe ÚØXƒŸG øe (%75) Ék °VQ ÌcCG ºg (äGƒæ°S 10 øe ÌcCG) ∫ƒWC’G á«∏ª©dG IÈÿG ÜÉë°UCG ¿ƒØXƒŸG •
.(%50) çÉfE’G äÉØXƒŸG øe (%61) ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG øY Ék °VQ ÌcCG QƒcòdG ÚØXƒŸG q¿CG Éªc •
ÚH øe ák eÉg ák Ñ°ùf ¿CG å«M ≥∏≤dG ÒãJ äGQÉ°TEG ∑Éæg q¿EÉa ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› É¡≤∏WCG »àdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ¿CÉ°ûH ÉeCGh
¿ƒª∏e º¡fCG %38 ∫Ébh .(IÒÑc áLQód) á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEÉH ¿ƒª∏e º¡fCG §≤a %8 ócCG å«M ,á«é«JGÎ°SE’G »∏Y á©∏£e ÒZ ÚØXƒŸG
.(%32 – Gk óHCG É¡H ¿ƒª∏e ÒZ hCG - %21 – IOhófi áLQód) É¡H ¿ƒª∏e ÉeEG º¡fCG ÚØXƒŸG øe %53 ∫Éb ∂dP ±ÓîHh .(á£°Sƒàe áLQód) É¡H
á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SÉH áaô©ŸG iƒà°ùe :(130) ºbQ πμ°ûdG
2%
32%
8%
37% ϕϼσϻ΍ϰϠϋΎϬΑϥϮϤϠϣήϴϏ
ϑήϋ΃ϻ
21%
149
Ék æ°S ô¨°UC’Gh Ék ãjóM Úæ«©ŸG ÚØXƒŸG ¿CG ßMƒd ¬fCG ÒZ .iôNCG ¤EG á≤£æe øe Ò¨àJ ’ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEÉH ΩÉŸE’G áLQO
ΩÉŸE’G áLQO ¢ùØf çÉfE’Gh QƒcòdG ÚØXƒŸG iód .IÈN ÌcCGh Ék æ°S ÈcC’G ÚØXƒŸG øe á«é«JGÎ°SE’ÉH Ék eÉŸEG πbCG º¡fCG ¿ƒdƒ≤j Ék «Ñ°ùf
.á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEÉH
%28 ó≤à©j ,á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG AGOCG Ú°ù– ¤EG Oƒ≤J ¿CG øμÁ á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ¿CÉH ÚØXƒŸG áYÉæb ∫ƒMh
q¿CG %10 ôcP ∂dP ±ÓîHh .(á£°Sƒàe áLQód) ∂dòd Oƒ≤J ±ƒ°S É¡fCG %39 ó≤à©jh ,(IÒÑc áLQód) ∂dòd Oƒ≤J ±ƒ°S É¡fCG º¡æe
.(øjócCÉàe ÒZ) º¡fCG ÚØXƒŸG øe %24 ìô°U Éªc .ΩÉg ø°ù– …CG ¤EG Oƒ≤J ød á«æ«£°ù∏ØdG á«FÉ°†≤dG á«é«JGÎ°SE’G
%30 ócq CG Éªc .(IÒÑc áLQód) á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ≥«Ñ£J ‘ OÉL ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› q¿CG ÚØXƒŸG øe %42 øe ÜQÉ≤j Ée óq cCG
.(øjócCÉàe ÒZ) º¡fCG %18 ìô°Uh ,¿CÉ°ûdG Gò¡H OÉL ÒZ ¢ù∏éŸG q¿CG §≤a %11 ìô°U Éªæ«H ,(á£°Sƒàe áLQód) ∂dòH OÉL ¢ù∏éŸG q¿CG
?á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG á«é«JGÎ°SEG ≥«Ñ£J ‘ ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› ájóL ióe Ée :(131) ºbQ πμ°ûdG
42
45
40
35
30
30
25
20
18
15
4
10
6
5
0
ϑήϋ΃ϻ
ϰϠϋϥϮΑϭΎΠΘϳϻ
ϕϼσϻ΍
ÒZ º¡fCG º¡æe %61 ∫Éb ∂dòd Ék aÓNh .É¡H ¿ƒª∏e ¿CG º¡æe %37 ∫É≤a ,É«∏©dG áªμëŸG äGQGô≤H º¡àaô©e ióe øY ¿ƒØXƒŸG πÄp °So
.äGQGô≤dG √òg πãÃ Úª∏e
q âfCG πg :(132) ºbQ πμ°ûdG
?á«°VÉŸG kGô¡°T 12`dG ∫ÓN É«∏©dG áªμëŸG äGQGôb ≈∏Y ™∏£e
2%
37%
Ϣόϧ
ϻ
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
61%
150
ÚØXƒŸG í°ùe
á«FÉ°†≤dG á«∏ª©dG ágGõf 4^2
áLQód º¡H ¿ƒ≤ãj hCG º¡H ¿ƒ≤ãj ’) º¡fCG ÚØXƒŸG øe %49^2 ÜQÉ≤j Ée ∫Éb å«M ,¿ƒeÉëŸG ºg ÚØXƒŸG ÚH ák «bƒKƒe äÉÄØdG πbCG
áLQód) º¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG %48 ∫Éb Éªæ«H ,(IÒÑc áLQód) ÚeÉëŸÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG GƒdÉb ºcÉëŸG »ØXƒe øe %1 øe πq bCG .(IOhófi
.(á£°Sƒàe
¿ƒ≤ãj hCG É¡H ¿ƒ≤ãj ’) º¡fCG º¡æe %37 ∫Éb å«M ,áWô°ûdG É¡H Ωƒ≤J »àdG ≥«≤ëàdG äGAGôLEÉH Gk Òãc ¿ƒ≤ãj ’ ºcÉëŸG »ØXƒe ¿CG Éªc
.(á£°Sƒàe áLQód) %46h ,(IÒÑc áLQód) äGAGôLE’G √ò¡H ¿ƒ≤ãj %11 ‹GƒM .(§≤a IOhófi áLQód É¡H
áLQód É¡H ¿ƒ≤ãj hCG É¡H ¿ƒ≤ãj ’) º¡fCG ºcÉëŸG »ØXƒe øe %22 ∫Éb å«M ,á≤ãdG ¢SÉ«≤e ≈∏Y áãdÉãdG áÑJôŸG ‘ áeÉ©dG áHÉ«ædG »JCÉJh
.(á£°Sƒàe áLQód) %42 h ,(IÒÑc áLQód) É¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG GƒdÉb %26 ‹GƒM .(§≤a IOhófi
áLQód) %40h ,(á£°Sƒàe áLQód) º¡H º¡à≤K øY %51 ÈY Éªæ«H ,ájQGOE’G ºcÉëŸG QOGƒμH ¿ƒ≤ãj ’ ºcÉëŸG »ØXƒe øe %10 ‹GƒM
∫Éb ∂dP ±ÓîHh .IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj ’ º¡fCG §≤a º¡æe %6 ∫Éb å«M ,IÉ°†≤∏d º¡à≤K øe iƒà°ùe ≈∏YCG ºcÉëŸG ƒØXƒe ≈£©jh .(IÒÑc
.(IÒÑc áLQód) º¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG %3h ,(á£°Sƒàe áLQód) IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG º¡æe %51
...á«dÉàdG äÉÄØdÉH ¿ƒ≤ãj øjòdG ÚØXƒŸG øe ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(133) ºbQ πμ°ûdG
90
94
100
90
80
68
70
57
60
49
50
40
30
20
10
0
ϦϴϣΎΤϤϟ΍
ϡΎόϟ΍˯ΎϋΩϻ΍Ε΍˯΍ήΟ΍
ϢϛΎΤϤϟ΍έΩΎϛ
ΓΎπϘϟ΍
AÉ°†≤dG ¢ù∏› ±ôW øe »JCÉJ ácQóŸG äÉWƒ¨°†dG ÌcCG .•ƒ¨°†dG √òg πãe OƒLƒH ¿ƒØXƒŸG ôq ≤j ,IÉ°†≤∏d á¡LƒŸG •ƒ¨°†dG ¿CÉ°ûHh
q¿CG ÚØXƒŸG øe %47 ∫Éb Éªc .(IÒ¨°U hCG á£°Sƒàe hCG ,IÒÑc áLQód) É¡d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CG ÚØXƒŸG øe %51 ∫Éb å«M ,≈∏YC’G
ák ÑJôe ≈∏YCG IÉ°†b ±ôW øe »JCÉ«a IÉ°†≤dG ≈∏Y §¨°†dG QOÉ°üe ådÉK ÉeCGh .AÉbó°UC’Gh ÜQÉbC’G πÑb øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG
‹GƒM ∫Ébh .¢UÉÿG ´É£≤dG øe »JCÉJ É¡fCG %39h ,á«æeC’G Iõ¡LC’G πÑb øe »JCÉJ IÉ°†≤dG ≈∏Y •ƒ¨°†dG q¿CG %42 ∫Ébh .%46 â¨∏H áÑ°ùæH
.»©jô°ûàdG ¢ù∏éŸG AÉ°†YCG øe »JCÉJ •ƒ¨°†dG √òg πãe ¿CG %23 ,IÉ°†≤dG ≈∏Y Ék Wƒ¨°V ¿ƒ°SQÉÁ ÚeÉëŸG q¿CG %35
151
....á«dÉàdG äÉYƒªéŸG πÑb øe •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚØXƒª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(134) ºbQ πμ°ûdG
51
47
46
42
39
35
23
0
10
20
30
40
50
60
√òg πãŸ ¿ƒÑ«éà°ùj IÉ°†≤dG ¿CG Ék °†jCG á«ÑdÉ¨dG ó≤à©J ,á«fƒfÉb ÒZ •ƒ¨°†d ¿ƒ°Vô©àj IÉ°†≤dG q¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚØXƒŸG ÚH øeh
.ÜQÉbC’G hCG ,»©jô°ûàdG ¢ù∏éŸG AÉ°†YCG É¡°SQÉÁ »àdG äÉWƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj ’ IÉ°†≤dG ¿CG §≤a º¡æe %14 ó≤à©j PEG ,äÉWƒ¨°†dG
IÉ°†≤dG ¿CG %10 ∫ƒ≤j Éªc .º¡æe ák ÑJôe ≈∏YCG IÉ°†b É¡°SQÉÁ »àdG äÉWƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj ’ IÉ°†≤dG ¿CG ÚØXƒŸG øe %4 øe πbCG ∫ƒ≤jh
.≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› º¡«∏Y É¡°SQÉÁ »àdG äÉWƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj ’
á«dÉàdG äÉYƒªéŸG πÑb øe äÉWƒ¨°†∏d ¿ƒÑ«éà°ùj IÉ°†≤dG ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚØXƒŸG øe ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(135) ºbQ πμ°ûdG
16
14
14
13
12
14
12
10
10
8
8
6
4
4
2
0
ΔΟέΩ
βϠΠϣ˯Ύπϋ΃ ΝέΎΧϦϴϣΎΤϤϟ΍ ϲϓϥϭάϔϨΘϤϟ΍
Ε΍˯΍ήΟ·
ϯϮϋΪϟ΍
ΏέΎϗϷ΍
ϑέΎόϤϟ΍ϭ
˯ΎϗΪλϷ΍ϭ
ϲόϳήθΘϟ΍
hCG ÚeÉëŸG hCG ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AÉ°†YCG hCG ,≈∏YCG IÉ°†b ±ôW øe •ƒ¨°V ájC’ Gƒ°Vô©àj ⁄ º¡fCG ÚØXƒŸG øe %84 ‹GƒM ôcP
AÉ°†YCG hCG ,á«æeC’G Iõ¡LC’G hCG ,¢UÉÿG ´É£≤dG øe •ƒ¨°†∏d Gƒ°Vô©J º¡fCG ÚØXƒŸG øe %91 ôμæj Éªc .πÑb øe AÉbó°UC’Gh ÜQÉbC’G
AÉ°†YCG øe •ƒ¨°†d Gƒ°Vô©J º¡fCG %15h ,ÚeÉfi hCG IÉ°†b øe •ƒ¨°†d Gƒ°Vô©J º¡fCG %17 ‹GƒM ∫ƒ≤j ,∂dP ºZQ .»©jô°ûàdG ¢ù∏éŸG
.ÜQÉbC’G hCG ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏›
(áfÉ°ü◊G) π©ØH IÒÑc áLQód Rõ©àJ É¡fCG ≈∏Y á«dÓ≤à°SE’G ¤EG ô¶æjo å«M ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ∫Ó≤à°SEG ádCÉ°ùÃ •ƒ¨°†dG ádCÉ°ùe ≥∏©àJ
øe …ƒ«M ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› QhO ¿CG ¿hó≤à©j ÚØXƒŸG øe á≤MÉ°ùdG á«ÑdÉ¨dG .(ÚÑ«éà°ùŸG øe %98 øY π≤j ’ Ée) IÉ°†≤∏d áMƒæªŸG
.»FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG á«∏ªYh á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG ¿ƒfÉb π©ØH (IÒÑc áLQód) Rõ©àJ á«dÓ≤à°SE’G q¿CG Éªc ,á«FÉ°†≤dG á£∏°ùdG õjõ©J πLCG
152
ÚØXƒŸG í°ùe
AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG Rõ©J á«dÉàdG πeGƒ©dG ¿CG (IÒÑc áLQód) ¿hó≤à©j øjòdG ÚØXƒŸG øe ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(136) ºbQ πμ°ûdG
80
78
78
76
76
74
73
72
70
69
68
66
64
ϰϠϋϷ΍˯ΎπϘϟ΍βϠΠϣ
ϲ΋ΎπϘϟ΍ζϴΘϔΘϟ΍
Δϴ΋ΎπϘϟ΍ΔτϠδϟ΍ϥϮϧΎϗ
ϲοΎϘϟ΍ΔϧΎμΣ
,IÉ°†≤dG πªY áÑbGôe ≈∏Y ΩÉ¶ædG Gòg IQób ¿CÉ°ûH Úª°ù≤æe GƒfÉμa ,Ék «dÉM ¬H ∫ƒª©ŸG »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f øY ¿ƒØXƒŸG πÄp °So óbh
.Ék «aÉc ¢ù«d ΩÉ¶ædG q¿CG º¡æe %43 ∫Éb Éªæ«H ,±Éc
m ¢û«àØàdG ΩÉ¶f q¿CG º¡æe %46 ∫Éb å«M
?IÉ°†≤dG AGOCG áÑbGôŸ ±Éc
m ¬H ∫ƒª©ŸG »FÉ°†≤dG ¢û«àØàdG ΩÉ¶f ó≤à©J πg :(137) πμ°ûdG
11%
46%
Ϣόϧ
ϻ
43%
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
…QGOE’G ΩÉ¶ædG º««≤J 5^2
øjô°†ëŸG ¤EG ák «Ñ∏°S ÌcC’G º««≤àdG Gƒëæe º¡æμdh .»HÉéjEG ºcÉëŸG QOGƒc øe áØ∏àîŸG äÉYƒªéŸG AGOC’ ÚØXƒŸG º««≤J ΩÉY πμ°ûH
.º¡∏ªY ‘ AÉØcCG ÒZ º∏≤dG AÉ°SDhQh ÚÑ°SÉëŸG ¿CG ¿hôNBG %9 ∫Éb Éªæ«H ,º¡∏ªY ‘ AÉØcCG ÒZ º¡fCG %21 ∫ƒ≤j å«M ,Ú∏°SGôŸGh
153
áªμëŸG QOGƒc øe á«dÉàdG äÉÄØdG á«dÉ©a (kÉ«Ñ∏°S) Gƒª«q b øjòdG ÚØXƒª∏d ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(138) πμ°ûdG
25
21
21
20
15
9
9
10
5
3
5
0
ϥϭήπΤϤϟ΍
ϥϮϠγ΍ήϤϟ΍
ϥϮΒγΎΤϤϟ΍
á«bGó°üe Ék «Ñ∏°S º¡æe %26`dG ÜQÉ≤j Ée º«q b ó≤a .º¡æ«H Éª«a ¿ƒª°ù≤æe Ék °†jCG ÚØXƒŸG q¿CG ÚÑJ
q ó≤a ,äÉÄØdG √òg ágGõf ¿CÉ°ûH ÉeCGh
º¡æe §≤a %7 º«q b ,∂dP ±ÓîHh .(Ú∏°SGôŸG) √ÉŒ Qƒ©°ûdG ¢ùØf øY ÚØXƒŸG øe %15 ÈY Éªc .øjô°†ëŸG º¡FÓeR ágGõfh
.áÑàμdGh ,πé°ùdG áÑàch ,º∏≤dG AÉ°SDhQ áÄØd »Ñ∏°S º««≤J πbCG ¿Éc Éªæ«H ,Ék «Ñ∏°S ÚÑ°SÉëŸG ágGõf
á«dÉàdG ºcÉëŸG QOGƒc äÉÄa ágGõf (kÉ«Ñ∏°S) Gƒª«q b øjòdG ÚØXƒŸG øe ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(139) πμ°ûdG
30
26
25
20
15
15
10
7
5
4
3
5
0
ϥϭήπΤϤϟ΍
ϥϮϠγ΍ήϤϟ΍
ϥϮΒγΎΤϤϟ΍
.º∏≤dG AÉ°SDhQ OóY AÉæãà°SEÉH ,±Éc
m ÒZ ºgOóY ¿CG ÚØXƒŸG á«ÑdÉZ ó≤à©j ,áÄa πc ‘ ájQGOE’G QOGƒμdG ‘ Ú∏eÉ©dG OóY ájÉØc ∫ƒMh
¿CG %75 ô©°ûj Éªc .±Éc ÒZ Ú∏°SGôŸG OóY ¿CG %82 ó≤à©jh ,±Éc ÒZ øjô°†ëŸG OóY q¿CG ÚØXƒŸG øe %87 ô©°ûj ,∫ÉãŸG π«Ñ°S ≈∏Y
.±Éc
m ÒZ ¬fCG ÚØXƒŸG øe %44 ∫Éb å«M ,º∏≤dG AÉ°SDhôd äÉÄØdG πc ÚH øe ák jÉØc ÌcC’G Oó©dG ÉeCG .±Éc ÒZ øjô°†ëŸG OóY
154
ÚØXƒŸG í°ùe
±Éc ÒZ QOGƒμdG OóY ¿CG GƒdÉb øjòdG ÚØXƒŸG øe ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(140) πμ°ûdG
44
75
ϥϭήπΤϤϟ΍
82
ϥϮϠγ΍ήϣ
ϲοΎϘϟ΍ΐΗΎϛΔΒΘϜϟ΍
ΕΎόΑΎτϟ΍
87
0
20
40
60
80
100
ÒZ º¡fCG §≤a º¡æe %5 ∫Éb å«M ,º¡FGOCG øY ΩÉY πμ°ûH
m ¿ƒ°VGQ ÚØXƒŸG q¿EÉa ,äÉeóÿG ≈∏Y QOGƒμdG OóY ‘ ¢ü≤ædG QÉKBG ¿CÉ°ûHh
º¡à«≤H ∫Éb Éªæ«H ,ÉjÉ°†≤dG π«é°ùJ Ωƒ°SQ øY ºgÉ°VQ ΩóY øY áÑ°ùædG ¢ùØf äÈYh
q .ÉjÉ°†≤dG π«é°ùJ äGAGôLEG iƒà°ùe øY Ú°VGQ
.á£°Sƒàe hCG IÒÑc áLQód ¿ƒ°VGQ º¡fCG
áHÉéà°SE’G ∫ƒM ÉeCGh .iƒà°ùŸG Gòg øY ºgÉ°VQ ΩóY øY §≤a %5 ÈY å«M ,Ú©LGôª∏d ÚØXƒŸG ΩGÎMEG iƒà°ùe øY ¿ƒ°VGQ á«Ñ∏ZC’G
.É¡æY ºgÉ°VQ ΩóY øY ÚØXƒŸG øe %11 ÈY ó≤a ,É¡d ÚØXƒŸG á©HÉàeh ihÉμ°û∏d
:ºcÉëŸG áÄ«H ∫ƒM á«dÉàdG AGQB’G øY ¿ƒØXƒŸG ÈY
q ó≤a
ájDhôdG ≈∏Y IQó≤dG q¿CG GƒdÉb §≤a %10 .(IÒÑc áLQód) Iôaƒàe ºcÉëŸG πNGO ájDhôdG ≈∏Y IQó≤dG ¿CG ÚØXƒŸG á«ÑdÉZ ó≤à©J •
.áÑ°SÉæe ÒZ
.áÑ°SÉæe ÒZ (´Éª°ùdG ≈∏Y IQó≤dG) q¿CG %23 ó≤à©j •
.Ö°SÉæe ÒZ ájƒ¡àdG ΩÉ¶f øe πc q¿CG %27 ó≤à©j •
.Ö°SÉæe ÒZ øe’G ¿G ÚØXƒŸG øe %27 ó≤à©j •
áLQód) ±Éc áaÉ¶ædG iƒà°ùe ¿CG ºgÒZ %40^3 ô©°ûj Éªæ«H ,á∏μ°ûe ¬fCG ≈∏Y ºcÉëŸG áaÉ¶f iƒà°ùŸ ÚØXƒŸG øe %32 ô¶æjh •
.(á£°Sƒàe
ÚØXƒŸG øe %36 ∫Éb Éªc .ºcÉëŸG áÄ«H ‘ á«dÉμ°TEG ÌcC’G á«°†≤dG É¡fCG ≈∏Y ájOÉ°TQE’G äÉMƒ∏dG ¤EG ÚØXƒŸG øe %36 ô¶æjh •
.(á£°Sƒàe áLQód) ±Éc ájOÉ°TQE’G äÉMƒ∏dG iƒà°ùe ¿CG
%42 øe ÌcCG ∫Éb ó≤a .ÊÉÑŸG áfÉ«°Uh çÉKC’G øY Ék °VQ πbCG º¡fEÉa ,º¡d Ωó≤ŸG …OÉŸG ºYódG øY ÚØXƒŸG É°VQ áLQóH ≥∏©àj Éª«ah
.Iôaƒàe ÒZ á«°SÉWô≤dG ¿CG º¡ã∏K ‹GƒM ∫Éb Éªc ,(ÚÑ°SÉæe ÒZ) ÊÉÑŸG áfÉ«°Uh çÉKC’G ¿CG º¡æe
πª©dG ±hôX º««≤J 6^2
¿hô©°ûj º¡fCG º¡æe %36 ‹GƒM ∫Éb Éªc .(IÒÑc áLQód) º¡ØFÉXh øY É°VôdÉH ¿hô©°ûj º¡fCG GƒdÉb (%29) ÚØXƒŸG å∏K øe πbCG
ºgÉ°VQ ΩóY øY GhÈY ø‡ %17 º¡æ«H øe ¿Éch ,ºgÉ°VQ ΩóY øY º¡æe %35 ÈY ∂dòd Ék aÓNh .(á£°Sƒàe áLQód) É¡æY É°VôdÉH
.≥∏£e πμ°ûH
155
á«dÉ◊G áØ«XƒdG øY É°VôdG iƒà°ùe :(141) πμ°ûdG
17
18
36
29
0
5
10
15
20
25
30
35
40
.º¡∏ª©H á≤∏©àŸG ÖfGƒ÷G øe √ÒZh Ú«©àdG ‘ á«Hƒ°ùfi OƒLh ¿CÉ°ûH ¿ƒª°ù≤æe ÚØXƒŸG q¿CG Éªc
áLQód %3h ,á£°Sƒàe áLQód %33h ,IÒÑc áLQód %37) Ú«©àdG ‘ á«Hƒ°ùfi ∑Éæg q¿CG ÚØXƒŸG øe %73 øe ÌcCG ó≤à©j
.∫É› Gòg ‘ á«Hƒ°ùfi óLƒj ’ ¬fCG §≤a º¡æe %21 ó≤à©jh .(á∏«∏b
,á£°Sƒàe áLQód %21h ,IÒÑc áLQód %32) á«bÎdG ∫É› ‘ á«Hƒ°ùëŸG øe áLQO óLƒJ ¬fCG ÚØXƒŸG øe %58 ‹GƒM ó≤à©j
.á«bÎdG ∫É› ‘ á«Hƒ°ùëŸG ÜÉ«¨H ¿hó≤à©j ’ ÚØXƒŸG øe %31 ‹GƒM .(á∏«∏b áLQód %5h
%15h ,IÒÑc áLQód %18) ºbÉ£dG äGQób AÉæHh ÖjQóà∏d ÜGóàfE’G ∫É› ‘ á«Hƒ°ùfi ∑Éæg ¿CG ÚØXƒŸG øe %38 ‹GƒM ó≤à©j
.á«Hƒ°ùëŸG Gòg πãe OƒLh Ωó©H º¡æe %50 ó≤à©j ∂dP ±ÓîHh .(á∏«∏b áLQód %6h ,á£°Sƒàe áLQód
Éªæ«H ,á«Hƒ°ùëŸG Gòg πãe OƒLƒH º¡æe %55 ó≤à©j ∂dP ±ÓîHh .áeóÿG AÉ¡fEG ∫É› ‘ á«Hƒ°ùfi ∑Éæg q¿CG §≤a %22 ó≤à©j
.øjócCÉàe Gƒ°ù«d %24 ‹GƒM
•
•
•
•
á«dÉàdG ä’ÉéŸG ‘ á«Hƒ°ùëŸG øe ák LQO ∑Éæg ¿CG ¿hó≤à©j øjòdG ÚØXƒŸG øe ájƒÄŸG áÑ°ùædG :(142) πμ°ûdG
22
38
58
73
80
60
40
20
0
156
ÚØXƒŸG í°ùe
AGôLEG ”q øjòdG ÚØXƒŸG øe §≤a %6 ∫Ébh .º©æH º¡à«ÑdÉZ (%58) âHÉLCG ,ΩGÎMEÉH º¡fƒ∏eÉ©j IÉ°†≤dG ¿Éc ¿EG ÚØXƒŸG ∫GDƒ°S óæYh
.(á£°Sƒàe áLQód) ΩGÎMEÉH º¡fƒ∏eÉ©j IÉ°†≤dG q¿CG ºgÒZ %35 ∫Éb Éªæ«H ,ΩGÎMEÉH ÚØXƒŸG ¿ƒ∏eÉ©j ’ IÉ°†≤dG ¿CG º¡©e äÓHÉ≤e
?ΩGÎMÉH ºcÉëŸG »ØXƒe IÉ°†≤dG πeÉ©j πg :(143) πμ°ûdG
5
11
34
58
ϕϼσϻ΍
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
ô©°ûj å«M ,ºgÒZ ÜÉ°ùM ≈∏Y ÚØXƒŸG ¢†©H ¿ƒHÉëj IÉ°†≤dG q¿CG ¿hô©°ûj ÚØXƒŸG á«ÑdÉZ q¿EÉa ,ôcòdG á≤HÉ°S èFÉàædG ±ÓîHh
.(IOhófi áLQód %12h ,á£°Sƒàe áLQód %44h ,IÒÑc áLQód %17) ÚØXƒŸG ¢†©H ¿ƒHÉëj IÉ°†≤dG q¿CG %73 ‹GƒM
?ºgÒZ ÜÉ°ùM ≈∏Y ÚØXƒŸG ¢†©H IÉ°†≤dG »HÉëj πg :(144) πμ°ûdG
2
17
25
ϕϼσϻ΍
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
12
44
º¡æe %11 ójCG å«M ,IOÉjõdG √òg ¿hójDƒj ’ º¡fCG ÚÑJ ,IÉ°†≤dG ΩGhO äÉYÉ°S OóY IOÉjR ¿hójDƒj GƒfÉc Ée GPEG ÚØXƒŸG ∫GDƒ°S iódh
¢ü«∏≤J º¡æe %12 ójq CG ∂dP ±ÓîHh .Ò«¨J ¿hóH á«dÉ◊G ΩGhódG äÉYÉ°S ≈∏Y AÉ≤HE’G º¡æe %75 ójCG Éªæ«H ,ΩGhódG äÉYÉ°S IOÉjR §≤a
.á«dÉ◊G IÉ°†≤dG ΩGhO äÉYÉ°S
157
IÉ°†≤∏d ΩGhódG äÉYÉ°S IOÉjR øe ∞bƒŸG :(145) πμ°ûdG
2
11
12
ϲϫΎϣϰϠϋΎϬ΋ΎϘΑ·
ϪϴϠϋ
ϡ΍ϭΪϟ΍ΕΎϋΎγϞϴϠϘΗ
ϡ΍ϭΪϟ΍ΕΎϋΎγΓΩΎϳί
Ϊϛ΄ΘϣήϴϏ
75
ÖjQóàdG 7^2
‹GƒM ô©°ûjh .πª©dG ¬LÉàëj á«dÉ©ØdG øe øμ‡ Qób ÈcCÉH º¡JÉÑLGh ájOCÉàd áªFÓe º¡JGQóbh º¡JGQÉ¡e q¿CG Ék Ñjô≤J ÚØXƒŸG πq c ô©°ûj
áªFÓe ÒZ º¡JGQÉ¡e ¿CG ÚØXƒŸG øe …CG π≤j ⁄ .(á£°Sƒàe áLQód) ∂dòc É¡fCG %15 h ,(IÒÑc áLQód) áªFÓe º¡JGQÉ¡e ¿CG %84
.πª©dG ájOCÉàd
äÉ°TQh …CG ‘ GƒcQÉ°ûj ⁄ º¡fCG §≤a %10 ∫Ébh .πbC’G ≈∏Y IóMGh á«ÑjQóJ πªY á°TQh ‘ GƒcQÉ°T º¡fCG ÚØXƒŸG á«ÑdÉZ ôcP Éªc
øe ÉªgÒZh ,á≤£æŸGh ,¢ùæ÷G Ö°ùM º¡æ«H äÉæjÉÑàdG ¢†©H äô¡X ,á«ÑjQóJ äÉ°TQh ‘ GƒcQÉ°T º¡fCG á«ÑdÉ¨dG âdÉb Éªæ«Hh .á«ÑjQóJ
:á«dÉàdG •É≤ædG í°VƒJ Éªc ,πeGƒ©dG
.(%83) çÉfE’G º¡FÓeR øe äÉÑjQóJ ‘ âcQÉ°T (%93) QƒcòdG ÚØXƒŸG øe ÈcCG áÑ°ùf •
πbCG âfÉc (%85) á«Hô¨dG áØ°†dG §°Sh á≤£æe øe äÉÑjQóJ ‘ GƒcQÉ°T øjòdG ÚØXƒŸG áÑ°ùf q¿CG á¶MÓe ΩÉªàgEÓd ÒãŸG øe •
.(%93) Üƒæ÷Gh ∫Éª°ûdG »à≤£æe ‘ É¡æe
ÚØXƒŸG ™e áfQÉ≤ŸÉH (%100) ÌcCG á«ÑjQóJ äÉ°TQh ‘ GƒcQÉ°T º¡fCG Ik ÈN ÌcCGh Ék æ°S ÈcC’G ¿ƒØXƒŸG ∫ƒ≤j ¿CG »©«Ñ£dG øe •
.(%85) IÈN πbCGh Ék æ°S ô¨°UC’G
áLQód) %43 h ,(IÒÑc áLQód) º¡FGOCG ôjƒ£J ‘ âª¡°SCG É¡fCG %43 ∫Éb å«M ,á«ÑjQóàdG äÉ°TQƒdG √ò¡d ÚØXƒŸG º««≤J øjÉÑJ óbh
ôjƒ£J …CG ¤EG Ou DƒJ ⁄ É¡fCG %14 ∫Ébh ,(IOhófi áLQód) ºgAGOCG äQƒW á«ÑjQóàdG äÉ°TQƒdG ¿CG º¡æe %9 ∫Éb ∂dP ±ÓîHh .(á£°Sƒàe
:πeGƒ©dG øe ÉªgÒZh á≤£æŸGh ¢ùæ÷G »∏eÉY Ö°ùM øjÉÑJ á«ÑjQóàdG äÉ°TQƒdG √òg á«dÉ©a º««≤J q¿CG Éªc .º¡FGOCG ≈∏Y
.(%33) çÉfE’G º¡JÓ«eõH áfQÉ≤e (%46) IÒÑc áLQód ádÉ©a âfÉc á«ÑjQóàdG äÉ°TQƒdG q¿CÉH ∫ƒ≤∏d Ók «e ÌcCG QƒcòdG ¿ƒØXƒŸG •
ák fQÉ≤e ,IÒÑc áLQód ádÉ©a âfÉc á«ÑjQóàdG äÉ°TQƒdG q¿CG º¡æe %35 ∫Éb å«M ,GOÉ≤àfEG ÌcCG ∫Éª°ûdG á≤£æe ¿Éμ°S øe ¿ƒØXƒŸG •
.Üƒæ÷Gh §°SƒdG »à≤£æe ‘ %48`H
30 – 18 øe) Ék æ°S ô¨°UC’G áÄØdG øe %32 ∫Éb å«M ,Ék æ°S ÈcC’G º¡FÓeR øe GOÉ≤àfEG ÌcCG Ék °†jCG ºg Ék æ°S ô¨°UC’G ¿ƒØXƒŸG •
.Ék eÉY 45 øe ÌcCG ôª©dG øe Gƒ¨∏H øjòdG ÚØXƒŸG øe %58`H ák fQÉ≤e ,IÒÑc áLQód ádÉ©a âfÉc á«ÑjQóàdG äÉ°TQƒdG ¿CG (Ék eÉY
158
ÚØXƒŸG í°ùe
:äÉ«°UƒJh äÉLÉàæà°SEG
ä’É›h áeÉ©dG äÉ°SÉ«°ùdÉH á∏°üdG äGP äÉ«°UƒàdG ºg’ áaÉ°VE’ÉH ,IÉ°†≤dG í°ùe äÉYÓ£à°SG ‘ èFÉàædG ºgC’ á°UÓN »∏j Éª«a
:ôjƒ£àdG
∫Ó≤à°SGh ¿ƒ°U πLG øe IÒÑc áLQóH πª©J áeƒμ◊G ¿G ºcÉëŸG ‘ ÚØXƒŸG øe %52 ôcP :AÉ°†≤dG ∫Ó≤à°SG ‘ ádhódG QhO .1
∫Ó≤à°SG ¿ƒ°U ¢Uƒ°üîH ÉÄ«°T π©ØJ ’ hG IOhófi áLQóH πª©J áeƒμ◊G ¿G %15 ôcP ÚM ‘ á£°Sƒàe áLQóH %32 áÑ°ùfh AÉ°†≤dG
âë‚ áeƒμ◊G ¿G GhôcP %63 áÑ°ùfh IÒÑc áLQóH áª¡ŸG √òg ‘ âë‚ áeƒμ◊G ¿G §≤a ÚØXƒŸG øe %18 øeDƒjh .AÉ°†≤dG
´É£b á«é«JGÎ°SEG ¿CÉ°ûH ÉeCGh .ìÉ‚ …CG ≈≤∏J ⁄ hG IOhófi áLQód âë‚ É¡fG ¿hó≤à©j %19 áÑ°ùf Éªæ«H ,á£°Sƒàe áLQóH
»∏Y á©∏£e ÒZ ÚØXƒŸG ÚH øe ák eÉg ák Ñ°ùf ¿CG å«M ≥∏≤dG ÒãJ äGQÉ°TEG ∑Éæg q¿EÉa ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› É¡≤∏WCG »àdG ádGó©dG
.(%32 – Gk óHCG É¡H ¿ƒª∏e ÒZ hCG - %21 – IOhófi áLQód) É¡H ¿ƒª∏e ÉeEG º¡fCG ÚØXƒŸG øe %53 ∫Éb å«M ,á«é«JGÎ°SE’G
áé«JGÎ°SG ≈∏Y º¡YÓWGh ¬dÓ≤à°SGh AÉ°†≤dG á«ªgÉH á«YƒàdGh ÖjQóàdG øe ójõŸG ¤G ºcÉëŸG ‘ Ú∏eÉ©dG êÉàëj :á«°UƒàdG
.AÉ°†≤dG AGRG º¡JÉ¡LƒJ ≈∏Y É«HÉéjG ∂dP ¢ùμ©j É‡ º¡à°û«©e ±hôX Ú°ù– ¤G áaÉ°V’ÉH ,ádGó©dG ´É£b
å«M ,≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCÉH á≤∏©àŸG ºgAGQBG ¿CÉ°ûH ºcÉëŸG »ØXƒe ÚH ΩÉ°ù≤fEG ∑Éæg :≈∏Y’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› QhO º««≤J .2
Éªæ«H ,»FÉ°†≤dG ΩÉ¶æ∏d äÉeóÿG Ωó≤J »àdG á¡÷G ¬Ø°UƒH ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› AGOCG øY É°VôdÉH ¿hô©°ûj º¡fCG º¡æe %58 ∫Éb
AÉ°†≤dG ¢ù∏› q¿CG ÚØXƒŸG øe %29 ‹GƒM ó≤à©j .≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› QhO øY É°VôdÉH ¿hô©°ûj ’ º¡fCG ÚØXƒŸG å∏K ∫Éb
äÉLÉ«àME’ Ö«éà°ùj ≈∏YC’G AÉ°†≤dG ¢ù∏› q¿CG º¡æe %48 ìô°üj Éªc .(IÒÑc áLQód) ºcÉëŸG äÉLÉ«àME’ Ö«éà°ùj ≈∏YC’G
Ö«éà°ùj ’ hCG IOhófi áLQód) Ö«éà°ùj ¢ù∏éŸG q¿CG ÚØXƒŸG øe %21 ìô°üj ∂dP ±ÓîHh .(á£°Sƒàe áLQód) ºcÉëŸG
.(Gk óHCG
Éª¡æ«H π°UGƒàdG iƒà°ùe Ú°ù–h ≈∏Y’G AÉ°†≤dG ¢ù∏›h ºcÉëŸG ‘ …QGOE’G ºbÉ£dG ÚH IƒéØdG ô°ùL øe óH ’ :á«°UƒàdG
ôNG ≈æ©Ã …CG º¡∏ªY ‘ É¡fƒ¡LGƒj »àdG äÉHƒ©°üdG π«dòJh º¡∏cÉ°ûe ≈∏Y ±ô©à∏d º¡©e ájQhO äÉYÉªàLG ó≤Y ∫ÓN øe
øjô°†ëŸG ≈∏Y IójóY ihÉμ°T ∑Éæg ¿G äÉMƒ°ùŸG èFÉàf äô¡XG ó≤a .º¡FGOG iƒà°ùe ™aôj É‡ ,º¡∏cÉ°ûeh º¡ÑdÉ£Ÿ ´Éªà°S’G
.ºgÒZh
º¡fCG ÚØXƒŸG øe %49^2 ÜQÉ≤j Ée ∫Éb å«M ,¿ƒeÉëŸG ºg ÚØXƒŸG ÚH ák «bƒKƒe äÉÄØdG πbCG :»FÉ°†≤dG ΩÉ¶ædG ô°UÉæ©H á≤ãdG .3
,(IÒÑc áLQód) ÚeÉëŸÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG GƒdÉb ºcÉëŸG »ØXƒe øe %1 øe πq bCG .(IOhófi áLQód º¡H ¿ƒ≤ãj hCG º¡H ¿ƒ≤ãj ’)
É¡H Ωƒ≤J »àdG ≥«≤ëàdG äGAGôLEÉH Gk Òãc ¿ƒ≤ãj ’ ºcÉëŸG »ØXƒe ¿CG Éªc .(á£°Sƒàe áLQód) º¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG %48 ∫Éb Éªæ«H
äGAGôLE’G √ò¡H ¿ƒ≤ãj %11 ‹GƒM .(§≤a IOhófi áLQód É¡H ¿ƒ≤ãj hCG É¡H ¿ƒ≤ãj ’) º¡fCG º¡æe %37 ∫Éb å«M ,áWô°ûdG
»ØXƒe øe %22 ∫Éb å«M ,á≤ãdG ¢SÉ«≤e ≈∏Y áãdÉãdG áÑJôŸG ‘ áeÉ©dG áHÉ«ædG »JCÉJh .(á£°Sƒàe áLQód) %46h ,(IÒÑc áLQód)
%42 h ,(IÒÑc áLQód) É¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG GƒdÉb %26 ‹GƒM .(§≤a IOhófi áLQód É¡H ¿ƒ≤ãj hCG É¡H ¿ƒ≤ãj ’) º¡fCG ºcÉëŸG
áLQód) º¡H º¡à≤K øY %51 ÈY Éªæ«H ,ájQGOE’G ºcÉëŸG QOGƒμH ¿ƒ≤ãj ’ ºcÉëŸG »ØXƒe øe %10 ‹GƒM .(á£°Sƒàe áLQód)
’ º¡fCG §≤a º¡æe %6 ∫Éb å«M ,IÉ°†≤∏d º¡à≤K øe iƒà°ùe ≈∏YCG ºcÉëŸG ƒØXƒe ≈£©jh .(IÒÑc áLQód) %40h ,(á£°Sƒàe
.(IÒÑc áLQód) º¡H ¿ƒ≤ãj º¡fCG %3h ,(á£°Sƒàe áLQód) IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj º¡fCG º¡æe %51 ∫Éb ∂dP ±ÓîHh .IÉ°†≤dÉH ¿ƒ≤ãj
∞©°V ¤EG ∂dP ÜÉÑ°SCG Oƒ©J ÉÃQ »FÉ°†≤dG RÉ¡÷G ‘ øjôN’Gh ºcÉëŸG ‘ ÚØXƒŸG ÚH á≤K áeRG OƒLh ßMÓŸG øe :á«°UƒàdG
óà“ ¿G Öéj πH ÚØXƒŸG øe É«∏©dG äÉÄØdG ≈∏Y óLh ¿G π°UGƒàdG ô°üà≤j ’ ¿G Öéj Gòd äÉYƒªéŸG √òg ÚH π°UGƒàdGh ∫É°üJ’G
ºcÉëŸG »ØXƒÃ º¡àbÓYh ÚeÉëª∏d áÑ°ùædÉH ÉeG .πª©dG ¬LGƒJ »àdG äÉÑ≤©dG ádGRGh ä’Éμ°T’G ™«ªL π◊ É«fódG äÉjƒà°ùŸG ¤EG
.ídÉ°üŸGh ∫ÉªY’G ÜQÉ°†J ™æ“ å«ëH Éª¡æ«H ábÓ©dG Oó– IOófi äÉ«dG ™°Vh …Qhô°†dG øe
º««≤àdG Gƒëæe º¡æμdh .»HÉéjEG ºcÉëŸG QOGƒc øe áØ∏àîŸG äÉYƒªéŸG AGOC’ ÚØXƒŸG º««≤J ΩÉY πμ°ûH :…QGOE’G ΩÉ¶ædG º««≤J .4
AÉ°SDhQh ÚÑ°SÉëŸG ¿CG ¿hôNBG %9 ∫Éb Éªæ«H ,º¡∏ªY ‘ AÉØcCG ÒZ º¡fCG %21 ∫ƒ≤j å«M ,Ú∏°SGôŸGh øjô°†ëŸG ¤EG ák «Ñ∏°S ÌcC’G
159
ÒZ ºgOóY ¿CG ÚØXƒŸG á«ÑdÉZ ó≤à©j ,áÄa πc ‘ ájQGOE’G QOGƒμdG ‘ Ú∏eÉ©dG OóY ájÉØc ∫ƒMh .º¡∏ªY ‘ AÉØcCG ÒZ º∏≤dG
ÒZ Ú∏°SGôŸG OóY ¿CG %82 ó≤à©jh ,±Éc ÒZ øjô°†ëŸG OóY q¿CG ÚØXƒŸG øe %87 ô©°ûj .º∏≤dG AÉ°SDhQ OóY AÉæãà°SEÉH ,±Éc
m
øe %44 ∫Éb å«M ,º∏≤dG AÉ°SDhôd äÉÄØdG πc ÚH øe ák jÉØc ÌcC’G Oó©dG ÉeCG .±Éc ÒZ øjô°†ëŸG OóY ¿CG %75 ô©°ûj Éªc .±Éc
.±Éc
m ÒZ ¬fCG ÚØXƒŸG
á«Ø«XƒdG ΩÉ¡ŸG áªFÓe ióeh ÚØXƒª∏d »Ø«XƒdG ÅÑ©dG ∫ƒM á∏eÉ°T á°SGQO AGôLGh …QGOG º««≤J AGôLEG …Qhô°†dG øe :á«°UƒàdG
º∏°S ‘ ô¶ædG ™e ,¬àØ«Xh ‘ ∞Xƒe πc É¡¡LGƒj »àdG äÉjóëàdGh πcÉ°ûŸG ≈∏Y ±ô©àdGh ∞Xƒe πμd »Ø«XƒdG ∞°UƒdGh
.ÖJGhôdG
á∏μ°ûe OƒLƒH ÚØXƒŸG å∏K ‹GƒM ó≤à©jh ,ÚÑ°SÉæe ÒZ øe’ÉH Qƒ©°ûdGh ájƒ¡àdG ΩÉ¶f ¿G ÚØXƒŸG øe %27 ó≤à©j :ºcÉëŸG áÄ«H .5
.ÊÉÑŸG áfÉ«°Uh çÉKC’G øY Ék °VQ πbCG º¡fEÉa ,º¡d Ωó≤ŸG …OÉŸG ºYódG øY ÚØXƒŸG É°VQ áLQóH ≥∏©àj Éª«ah .áaÉ¶ædG iƒà°ùe ‘
.Iôaƒàe ÒZ á«°SÉWô≤dG ¿CG º¡ã∏K ‹GƒM ∫Éb Éªc ,(ÚÑ°SÉæe ÒZ) ÊÉÑŸG áfÉ«°Uh çÉKC’G ¿CG º¡æe %42 øe ÌcCG ∫Éb ó≤a
πM ≈∏Y ájóL IQƒ°üH πª©dG ÖLƒà°ùj É‡ í°ùŸG äÉÄa ∞∏àfl É¡«∏Y ™ªéj ºcÉëŸG ‘ áaÉ¶ædG á∏μ°ûe ¿G ßMÓŸG øe :á«°UƒàdG
.¢UÉÿG ´É£≤dG ≈∏Y ºcÉëŸG áaÉ¶f ´ƒ°Vƒe ádÉMG IQhô°†H ÉæMÎbGh ≥Ñ°Sh á∏μ°ûŸG √òg
%3h ,á£°Sƒàe áLQód %33h ,IÒÑc áLQód %37) Ú«©àdG ‘ á«Hƒ°ùfi ∑Éæg q¿CG ÚØXƒŸG øe %73 øe ÌcCG ó≤à©j :πª©dG ±hôX .6
áLQO óLƒJ ¬fCG ÚØXƒŸG øe %58 ‹GƒM ó≤à©jh .∫É› Gòg ‘ á«Hƒ°ùfi óLƒj ’ ¬fCG §≤a º¡æe %21 ó≤à©jh .(á∏«∏b áLQód
¿Éc ¿EG ÚØXƒŸG ∫GDƒ°S óæYh .(á∏«∏b áLQód %5h ,á£°Sƒàe áLQód %21h ,IÒÑc áLQód %32) á«bÎdG ∫É› ‘ á«Hƒ°ùëŸG øe
,ΩGÎMEÉH ÚØXƒŸG ¿ƒ∏eÉ©j ’ IÉ°†≤dG ¿CG ÚØXƒŸG øe §≤a %6 ∫Ébh .º©æH º¡à«ÑdÉZ (%58) âHÉLCG ,ΩGÎMEÉH º¡fƒ∏eÉ©j IÉ°†≤dG
ÚØXƒŸG á«ÑdÉZ q¿EÉa ,ôcòdG á≤HÉ°S èFÉàædG ±ÓîHh .(á£°Sƒàe áLQód) ΩGÎMEÉH º¡fƒ∏eÉ©j IÉ°†≤dG q¿CG º¡æe %35 ∫Éb Éªæ«H
%17) ÚØXƒŸG ¢†©H ¿ƒHÉëj IÉ°†≤dG q¿CG %73 ‹GƒM ô©°ûj å«M ,ºgÒZ ÜÉ°ùM ≈∏Y ÚØXƒŸG ¢†©H ¿ƒHÉëj IÉ°†≤dG q¿CG ¿hô©°ûj
.(IOhófi áLQód %12h ,á£°Sƒàe áLQód %44h ,IÒÑc áLQód
É©æe áØ«XƒdG øY ¿ÓY’Gh ÚØXƒŸG ¿GƒjO É¡©°Vh »àdG ¢ù°S’G ≥ah ∞«XƒàdG ÒjÉ©Ã ΩGõàd’G …Qhô°†dG øe :á«°UƒàdG
∫É› ‘ AGƒ°S á«Yƒ°VƒŸG ÒjÉ©ŸG äÉYGôe IQhô°†H ºcÉëŸG ‘ IÉ°†≤dG ≈∏Y ≥Ñ£æj Gògh .á«bÎdG ‘ hG Ú«©àdG ‘ á«Hƒ°ùëª∏d
.ÉgÒZh á«ÑjQóJ IQhO ¤EG OÉØj’G hG á«bÎdG
160

final book arabik.indd

Transcription

Similar documents

bootyz

ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺍﻧﻔﺼﺎﻟﻴﺔ ﻣﺴﺨﺮﺓ ﲢﺎﻭﻝ ﺇﺷﻌﺎﻝ ﺍﻷﻭﺿﺎﻉ ﺍﻷﻣﻨﻴﺔ ﺑ