przyczyny, sposoby postępowania

www.MODERNPET.pl
przyczyny, sposoby postępowania
ZALECENIA: American Association of Feline
Practitioners (AAFP) oraz International Society
of Feline Medicine (ISFM)
Journal of Feline Medicine and Surgery
,July 2014 “Guidelines for Diagnosing and Solving House-Soiling
Behavior in Cats”, 2014
źródło
Znakowanie
moczem
Każdy przypadek znakowania
moczem, który pojawia się u
kota domowego i niewychodzącego, wymaga w pierwszej
kolejności konsultacji z weterynarzem w celu wykluczenia
zmian chorobowych, tj: kamica nerkowa, zakażenie układu moczowego, przewlekła
niewydolność nerek, cukrzyca,
Znakowanie
terenu to część
kociej natury.
nadczynności tarczycy, zapalenie stawów, nowotwór. Jedną z chorób, które najczęściej
manifestują się poprzez znakowaniem moczem jest FIC - idiopatyczne zapalenie pęcherza
moczowego (ang. Feline Idiopathic Cystitis), która może powstać na skutek stresu.
okolica nabrała jego charakterystycznej woni, dzięki której czuje się w tej
przestrzeni pewniej i bezpieczniej.
Znakowaniu moczem towarzyszy
specyficzna postawa i sekwencja
Koty z natury unikają bezpośredniego ruchów:
spotkania z przedstawicielami swoje• kot zbliża się do pionowej
go gatunku. Tak więc, w celu zakomupowierzchni (ściany, kanapy)
nikowania swojego ostatniego miejsca • wącha powierzchnię
pobytu, znaczą teren za pomocą zapa- • odwraca się tyłem
chu i wskazówek wizualnych: poprzez • stojąc z wyprostowanym ogonem,
kieruje poziomy strumień moczu
drapanie, obcieranie się o przedmioprosto na powierzchnię.
ty, znaczenie terenu moczem lub kaCo bardzo charakterystyczne, ilość
łem.
oddawanego moczu podczas tego
Kot pozostawia swój zapach nie tyl- „incydentu” jest zdecydowanie
ko po to, aby zasygnalizować innym mniejsza w porównaniu do zwyczajokotom swoją obecność, ale też żeby wego siusiania w kuwecie.
Gdy nie istnieją przyczyny zdrowotne, dla których kot znaczy
teren moczem - należy zastanowić się nad przyczynami behawioralnymi wynikającymi z
czynników środowiskowych i
społecznych, w których znajduje się kot.
a
g
a
uw
www.MODERNPET.pl
U zdrowego kota opryskiwanie moczem związane jest z naturalnymi zachowaniami seksualnymi
lub stresową reakcją na środowisko, w którym się
znajduje.
Niekastrowane koty i kotki znaczą teren oznajmiając potencjalnemu partnerowi swoją dostępność i
ochotę do gry miłosnej.
W przypadku kotów kastrowanych zachowanie to
zanika po zabiegu, niemniej u 10% kocurów i 4%
kotek może nadal występować po kastracji.
Znakowanie terenu może być także reakcją
na stresujące kota zmiany, które zaszły w ob-
rębie jego bezpośredniego otoczenia, a zwłaszcza
tzw. zasobów - tj. miejsc gdzie je, bawi się i sypia.
Natomiast niespokojne i lękliwe koty znakują teren aby otoczenie nabrało ich zapachu, a przez to
by poczuć się w nim pewniej.
Stresujące środowisko oraz
FIC (wywołane najczęściej stresem)
wzmaga znaczenie terenu, tak więc
niezwykle ważne jest zidentyfikowanie
przyczyn stresu u kota.
www.MODERNPET.pl
Czynników, które mogą zestresować kota
jest bardzo wiele. Dlatego od chwili pojawienia się przypadków znaczenia terenu,
ogromną rolę w eliminacji tego niepożądanego zachowania odgrywa wnikliwa obserwacja kota i jego zachowania w otoczeniu
oraz analiza zależności w grupie.
ZAPACH
ŚRODOWISKA, a „OBCY”
Kot domowy żyjących w gromadzie
z innymi kotami lub ludźmi uczy się
grupowego zapachu.
Na spektrum zapachu grupy i środowiska składają się indywidualne zapachy pozostałych domowników, a
także przedmiotów we wnętrzu (meble, dywany, rośliny etc.). Wprowadzenie do wnętrza innego człowieka,
innego zwierzęcia lub nawet nowego przedmiotu zaburza zapamiętany
grupowy zapach. W przypadku niektórych kotów jest to wystarczająco
stresująca przyczyna, dla której zaczynają znaczyć teren moczem.
Kot często znaczy te same miejsca
wielokrotnie. Dzieje się tak dlatego,
ze zapach moczu zmienia się z upływem czasu. Powtórne „opstrykanie”
wzmacnia i odświeża pierwotnie pozostawioną kocią wizytówkę. Częstymi ofiarami kocich znaczeń są przedmioty elektryczne, piece, a nawet
tostery – przedmioty które zmieniają
zapach pod wpływem temperatury.
Przedmioty nasiąknięte nowymi, nieznanymi przez kota zapachami z zewnątrz (buty,
plecaki, walizki), a więc nienależącymi do
zapachu grupowego – instynktownie muszą być przez kota oznakowane.
Jeśli kot znaczy moczem okolice okien i
drzwi wejściowych, zwykle zachowanie
to sugeruje, że stresujące dla kota zdarzenie czy sytuacja pochodzi z zewnątrz (obce
koty, psy, ludzie). Zazwyczaj pozostawia
wówczas swoje ślady także w korytarzach i
na klatce schodowej.
Oznaczenie moczem drzwi prowadzących
do pomieszczenia lub samego wnętrza pokoju zwykle wskazuje na stres, którego źródeł należy upatrywać we wnętrzu naszego
domu (zmiana umeblowania, nowe przedmioty, konflikt w kociej gromadzie, strach
przed innym domownikiem).
www.MODERNPET.pl
www.MODERNPET.pl
Tłok, konkurencja
Zbyt duża liczba kotów w jednym
domu, obecność kota-agresora, który monopolizuje dojście do kuwety
może u bardziej wrażliwych kotów
wykształcić mechanizm załatwiania
się poza kuwetą. Niektóre koty unikają kuwet, z których korzysta zbyt
duża liczba kotów, inne nie lubią kuwet ustawionych w zbyt ruchliwym
miejscu. Z natury kot bowiem dąży,
by dotrzeć do „miejsca odosobnienia” nie napotykając po drodze innych kotów. Większość kotów preferuje także ciche, spokojne i ustronne
miejsca do załatwiania swoich potrzeb. Jeżeli zestresowany sytuacją
kot najpewniej czuje się na łóżku
swojego właściciela – zdarza się, że
właśnie to bezpieczne miejsce uzna
za najbardziej stosowne na kuwetę.
błędy właściciela
Autorem niechęci do korzystania
przez kota z kuwety może być także
właściciel, jeśli w pobliżu kuwety
rutynowo wykonuje przy kocie
nielubiane a nawet stresujące kota
zabiegi (podawanie tabletki, obcinanie pazurów), umieścił kuwetę
w pobliżu hałaśliwego urządzenia,
pozwala dzieciom na wyjmowanie
kota w trakcie korzystania przez niego z kuwety lub zapomni dbać regularnie o czystość żwirku w kuwecie.
Kuweta
idealna
Zdrowy kot korzysta z kuwety 4-5
razy na dobę. Gdy zauważysz, że
kot nie korzysta z kuwety – przypatrz się jej dokładnie. Może w jej
wielkości, kształcie, materiale z
którego jest wykonana jest coś co
może przeszkadzać Twojemu kotu.
W gospodarstwie domowym, w
którym przebywa tylko jeden kot
powinny być dwie kuwety umiejscowione w różnych lokalizacjach.
W domach, w których zamieszkuje więcej kotów – klasyczna zasada
głosi, że kuwet powinno być tyle ile
jest kotów plus jedna dodatkowa.
Koty o społecznym charakterze bez
większych problemów będą dzielić
kuwetę z innymi kotami, ale dla
kotów aspołecznych należy przewidzieć kuwetę awaryjną, zlokalizowaną w ustronnym, spokojnym
miejscu, z dala od kuwet z których
korzysta reszta stada. W domach
wielopiętrowych kuwety powinny
znajdować się na każdej kondygnacji. Kuwety powinny stać z dala
od misek z jedzeniem i wodą. Jeśli kuwety ustawiamy obok siebie,
zwróćmy uwagę, by zawsze stały
w stosunku do siebie pod kątem
prostym lub stykały się rogami.
Nie ustawiajmy ich otworami wejściowymi naprzeciwko siebie. Jeśli
z jakiejś przyczyny kot nie korzysta z kuwety, ustaw ją w zupełnie
innym miejscu zachęcając go do
skorzystania z toalety ustawionej
w nowej lokalizacji. Jeśli zmiana miejsca ustawienia „kociego
WC” spodoba sie kotu i zacznie z
niej korzystać– stopniowo, ale nie
szybciej niż przez okres dwu tygodni, przesuwaj kuwetę na docelowe, preferowane przez Ciebie miejsce - pamietając by zawsze było
to miejsce spokojne i ustronne.
WAŻNE:
ilość KUWET = ilość KOTÓW + 1 kuweta DODATKOWO.
ROZMIARY
kuwety
jak i od samych preferencji kota. Jed- równo dla małych kociąt, jak i kocich
seniorów - często schorowanych i ciernakże w przypadku kuwet zakrytych
piących na dolegliwości stawowe.
należy pamiętać o tym, że gromadzą
one zapachy, a ich nadmiar może znieBadania wykazują, że wielkość kuwety chęcić kota do skorzystania z kuwety.
jest równie istotna jak ilość kuwet de- Dlatego jeśli właściciel nie ma możlidykowanych kotu. Idealna kuweta po- wości czyszczenia kuwety raz na dwie
Idealna kuweta powinna być progodziny – powinien sprezentować kotu
winna być prostokątna, o wymiarach
stokątna, o wymiarach 1,5 razy
kuwetę otwartą.
1,5 razy większych niż długość kota
większych niż długość kota, mierzoDobrym rozwiązaniem są także kuwety
mierzona od nosa do nasady ogona,
na od nosa do nasady ogona, ale nie
otwarte z wysokimi bocznymi ścianale nie mniejsza niż 49 cm x 38 cm.
mniejsza niż 49 cm x 38 cm.
Oprócz tradycyjnych otwartych, istnie- kami, zabezpieczającymi ścianę przed
ją także kuwety zakryte – wybór zależy przypadkowym zabrudzeniem.
Wybierając kuwetę należy zwrócić
od dopasowania wielkości kuwety do
uwagę by wyjście z niej było łatwe zawielkości korzystającego z niej kota,
www.MODERNPET.pl
Żwirek
Wybierając żwirek pamiętajmy
przede wszystkim o kocich,
a nie o własnych potrzebach.
Zdarza się, że koty nie lubią
zapachowych żwirków lub tych
o zbyt dużych grudkach, sprawiających że powierzchnia po
której stąpa kot w kuwecie jest
twarda.
Zdrowy kot, zanim wykorzysta kuwetę do celów higienicznych lubi pogrzebać chwilę w
piasku. Dlatego ważne jest, by
głębokość żwirku w kuwecie
nie była mniejsza niż 3 cm.
Nieczystości należy usuwać
z kuwety i dosypywać świeży
żwirek przynajmniej raz na dzień. Optymalną zasadą jest pełna wymiana żwirku i wymycie
kuwety raz na tydzień.
Kuwetę należy myć ciepłą wodą
i mydłem, bez użycia silnych
środków chemicznych i produktów na bazie amoniaku.
Usuwanie zabrudzeń pozostawionych
poza kuwetą.
Regularne sprzatanie miejsc zanieczyszczonych przez kota skutecznie zapobiega ich ponownemu znakowaniu moczem. Przy
sprzątaniu unikajmy środków na bazie amoniaku (których zapach
przypomina kotu zapach jego własnego moczu). Preparaty na
bazie chloru usuwają skutecznie zapach z zanieczyszczonej powierzchni, a 10% roztwór biologicznego proszku do prania usunie
zawartość protein z plamy, którą po wyschnięciu można spryskać
alkoholem isopropylenowym dla jej odtłuszczenia.
www.MODERNPET.pl
jak poprawić
kocie poczucie
bezpieczeństwa
terytorialnego?
właściwa Dystrybucja
zasobów
W gospodarstwie domowym może występować więcej
niż jedna kocia grupa społeczna, w zależności od liczbykotów i ich wzajemnych interakcji. Właściwa dystrybucja zasobów powinna zapewnić, aby koty z odmiennych
grup społecznych nie były zmuszone do dzielenia się
tymi zasobami. Koty o naturze despotycznej świadomie
i celowo monopolizują zasoby i zastraszają jednego lub
większą liczbę kotów mieszkających w domu. Aby złagodzić konflikt należy zabezpieczyć każdemu z kotów
dostęp do wszystkich zasobów, szczególnie gdy wchodzą one w wieku 2-4 lat w etap dorosłości.
Właściciele kotów często są przekonani, że gdy zwierzęta jedzą obok siebie oznacza to iż mają dobre wzajemne relacje. W rzeczywistości koty będą często tolerować nawzajem swoją obecność w miejscu karmienia
ze względu na wagę dostępu do pożywienia, jednakże z natury jadają samotnie i spożywanie posiłków w grupie może być
dla niektórych z nich wysoce stresujące. Dlatego też koty powinny być karmione osobno. Koty strachliwe mogą być przez
inne, bardziej pewne siebie zwierzęta pozbawiane dostępu do
niezbędnych zasobów takich jak kuweta, miejsca odpoczynku
czy miseczki z wodą.
Pewne siebie koty o naturze despotycznej będą blokować drogi do tych zasobów, atakować inne koty czy też uporczywie
wpatrywać się w nie. Im więcej będzie miejsc rozlokowania
zasobów w przestrzeni domu, tym łatwiej każdy kot znajdzie
do nich bezpieczny dostęp.
www.MODERNPET.pl
Zabezpieczenie przed widokiem
obcych kotów
Bezpieczeństwo kota na jego własnym terytorium można poprawić wybierając lokalizację misek z jedzeniem i
wodą oraz miejsc odpoczynku tak, aby znajdowały się one
z dala od okien i szklanych, przezroczystych drzwi. Jeżeli
pojawiające się za oknem bądź drzwiami obce koty wywołują u naszego zwierzęcia potrzebę znaczenia moczem
swojego terytorium, wówczas należy zasłonić mu widok
poprzez zastawienie lub zamalowanie przezroczystych
drzwi i okien.
Dobre rezultaty, łagodzące stres, a co za tym idzie
także epizody oddawania moczu poza kuwetą,
osiąga się przy pomocy terapii feromonowej.
Specjalne spray’e i dyfuzory zawierające syntetyczny feromon można rozpylić w całym mieszkaniu, a zwłaszcza w pomieszczeniu gdzie znajduje się kuweta.
ochrona zapachu grupowego
Jeżeli jeden z kotów opuszcza dom, czyli strefę grupowego zapachu, pamiętaj by po powrocie wprowadzać go do kociej gromady powoli, wpierw pozostawiając go w innym pomieszczeniu by
jego futro przeniknęła zapachem domu. Dla odniesienia lepszego
i szybszego skutku można przetrzeć sierść ubraniem właściciela.
Ograniczenie podstawowego terytorium
Ograniczenie podstawowego terytorium kota poprzez zmniejszenie przestrzeni, której musi bronić zmniejszy jego stres,
szczególnie w przypadku kotów płochliwych, starszych czy o
delikatnej osobowości. Ograniczenie przebywania kota do kilku lub nawet tylko jednego pomieszczenia może obniżyć w nim
poziom niepokoju.
www.MODERNPET.pl
www.MODERNPET.pl
5 filarów
zdrowego
kociego
otoczenia
Zdaniem AAFP i ISFM spełnienie tych 5 zasad wspomaga kocie samopoczucie, komfort emocjonalny i zdrowe relacje pomiędzy ludźmi i zwierzętami. Spełnienie tych fundamentalnych zasad to podstawa strategii zapobiegania lub niwelowania objawów znaczenia domu moczem przez kota.
5 filarów
zdrowego
kociego
otoczenia
ZASADA 2
ZBUDUJ Poczucie
bezpieczeństwa w domu.
ZASADA 1
Zapewnij kotu dostęp do odosobnionego, spokojnego miejsca w domu, gdzie może się
skryć w sytuacji, w której czuje
zagrożenie. Pozwoli mu to na
schronienie się przed nowymi i
dziwnymi zapachami, dźwiękami, osobami.
PILNUJ KLUCZOWYCH ZASOBÓW
Zapewnij , by kluczowe zasoby (miejsce do spania, jedzenia,
zabawy, drapania, toaleta) były różnorodne i znajdowały się
w osobnych miejscach.
• osobne miejsce do karmienia dla każdego kota, usytuowane z dala od kuwet.
• kilka pojników z wodą ustawionych w różnych miejscach
mieszkania, ale nigdy w pobliżu misek z jedzeniem.
• różnorodne miejsca zabaw, w tym przynajmniej jedno
miejsce z powieszonymi wysoko półkami, na które kot
może się wspiąć by obserwować otoczenie z bezpiecznej
dla niego perspektywy.
• odpowiednia do ilości kotów ilość kuwet usytuowanych w
różnorodnych lokalizacjach.
www.MODERNPET.pl
ZASADA 3
Zapewnij KOTU miejsce
do zabawy i realizowania swoich instynktów
drapieżcy.
Nuda stresuje koty. Polowanie to dla
nich zarówno zabawa, jak i droga do
zdobycia pożywienia. Zabawy i spożywanie posiłków na modłę naśladująca
łowienie zwierzyny zaspokajają koci
instynkt nakazujący mu lokalizować,
śledzić i zabijać swoje ofiary. Ten typ
aktywności dostarcza fizycznej i umysłowej stymulacji, która może spowodować obniżenie ryzyka wystąpienia
otyłości, nudy i niepożądanych zachowań. Bazująca na zabawie interakcja z
opiekunem oraz wykorzystanie przedmiotów i urządzeń zmuszających kota
do aktywnego zdobywania pożywienia
mogą wypełnić większą część dziennej
aktywności. Stymulując kota zaoferuj-
my mu zabawy takie jak pogoń za piłkami ze smakołykami, zabawki edukacyjne czy poszukiwanie smakołyków w
różnych miejscach domu.
Chowajmy dyspensery ze smakołykami w pudełkach lub wysoko umieszczonych miejscach, aby wzmóc zainteresowanie kota. Dobrze sprawdzają się
także niewielkie, pluszowe maskotki,
które kot może zaatakować, pochwycić
i z nimi uciec.
Częste i krótkie (od 1 do 10 minut) sesje zabawowe przy użyciu wskaźnika
laserowego i wędki również przeciwdziałają znudzeniu.
W trakcie zabawy wskaźnikiem
laserowym należy kierować światło wskaźnika na przedmiot, który kot może pochwycić – inaczej
tylko wzmocnimy jego frustrację.
www.MODERNPET.pl
Zadbaj o budowanie
przyjaznych i
pozytywnych relacji
człowiek-kot
ZASADA 4
Koty potrzebują regularnych, przyjaznych
interakcji z ludźmi. Konsekwentna, łagodna
i przyjazna opieka nad kocięciem począwszy od wczesnego okresu życia buduje silną więź kot-człowiek i minimalizuje u kota
ogólny poziom stresu i obawy przed człowiekiem. Tolerancja i ochota na kontakty
z człowiekiem jest różna u różnych kotów
i w różnych stadiach ich życia. Większość
kotów zazwyczaj poszukuje częstych i niezbyt intensywnych, krótkich sesji pieszczot
obejmujących pyszczek i głowę. Właściciele, którzy preferują rzadsze lecz długotrwałe interakcje jak np. długie głaskanie mogą
wywołać u kota stres. Właściciel powinien
umożliwić kotu zarówno zainicjowanie interakcji, jak i jej zakończenie.
www.MODERNPET.pl
www.MODERNPET.pl
ZASADA 5
Buduj środowisko
szanujące koci zmysł
węchu
lub w jego ocenie groźne bodźce
węchowe, może to prowadzić
do pojawienia się problemów
behawioralnych związanych ze
Zmysł węchu to podstawowe
strachem. Znaczenie moczem
źródło, za pomocą którego koty
jest ważną formą komunikacdokonują oceny otoczenia w
ji węchowej. Jednym z fundaktórym się znajdują. Przyjazny
mentów zapewnienia bezpieczapach wzmacnia poczucie kom- znego i znajomego środowiska
fortu i bezpieczeństwa w ich pod- zapachowego jest nie karanie
stawowej przestrzeni życiowej.
kotów za znakowanie domu
Ważne, aby właściciele zwierząt moczem.
karcenie kota za załatwianie się
i inni ludzie unikali wprowadzapoza kuwetą potęguje u niego
nia zapachów i substancji takich
jak detergenty, leki, żywność ,
stres i może skutkować
pranie czy nieznane kotom ubrazwiększoną ilością „epizodów
nia, które zaburzają zmysłową
pozakuwetowych”.
ocenę otoczenia przez kota. Gdy
kot napotyka na nieprzyjemne