XVII Bydgoski Festiwal Operowy katalog

Transcription

XVII Bydgoski Festiwal Operowy katalog
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Z radością witam wszystkich gości i uczestników XVII Bydgoskiego Festiwalu Operowego. Na tegoroczną wiosnę przygotowaliśmy program złożony z siedmiu przedstawień,
wśród których dominują ważne dzieła teatru operowego XIX wieku, w tym aż trzy w stylu grand opéra. Jak zawsze, czy prawie zawsze, zaczynamy premierą naszego teatru,
ten zaś, tym razem, rozszerza swój repertuar o sławną, choć rzadko wystawianą Giocondę Ponchiellego. Z pięć lat młodszą od niej Aidą Verdiego przybędzie do nas zespół
artystów Teatru Wielkiego z Łodzi. Dwie głośne, również nieczęsto pojawiające się na afiszach opery francuskie pokażą goście z Poznania i Wilna. Litewski Narodowy Teatr
Opery i Baletu - uczestnik różnych festiwali operowych - pokaże Żydówkę Halévy’ego w realizacji z uznaniem przyjętej w Wiedniu i Berlinie. Teatr Wielki z Poznania przyjedzie
natomiast z opartym na Goethem Werterem Masseneta. Eugeniusza Oniegina Czajkowskiego, najsłynniejszą bodaj operę rosyjską, jak Werter zainspirowaną wielką literaturą,
pokażą artyści Opery Bałtyckiej z Gdańska. Amatorów baletu zapraszam na dynamiczny występ słynnego w świecie kubańskiego zespołu Danza Contemporanea de Cuba,
tych zaś, co liczą na dobry musical, spodziewam się spotkać na przedstawieniu Oliver! Teatru Rozrywki z Chorzowa. Tak jak w ubiegłych latach gospodarzem festiwalowych
wieczorów będzie Sławomir Pietras. Z ufnością, że naszą propozycją uda nam się zaspokoić oczekiwania widzów, serdecznie zapraszam na każdy spektakl.
Maciej Figas
PROGR AM
XVII Bydgoskiego
Festiwalu Operowego
LA GIOCONDA
opera
Amilcare Ponchielli
Opera Nova w Bydgoszczy
PREMIERA, 24 kwietnia 2010, godz. 18.00
Inauguracja XVII Bydgoskiego Festiwalu Operowego
OLIVER!
musical
Lionel Bart
Teatr Rozrywki w Chorzowie
27 kwietnia 2010, godz. 18.00
EUGENIUSZ
ONIEGIN
opera
Piotr Czajkowski
Opera Bałtycka w Gdańsku
30 kwietnia 2010, godz. 19.00
AIDA
opera
Giuseppe Verdi
Teatr Wielki w Łodzi
2 maja 2010, godz. 18.00
WERTHER
opera
Jules Massenet
Teatr Wielki im. St. Moniuszki w Poznaniu
4 maja 2010, godz. 19.00
ŻYDÓWK A
opera
Jacques Fromental Halevy
Litewski Narodowy Teatr Opery i Baletu
06 maja 2010, godz. 18.00
DEMO’NCR AZY
SULK ARY
CASI CASA
balety
DEMO’NCR AZY
SULK ARY
CASI CASA
balety
Danza Contemporanea de Cuba (Kuba)
08 maja 2010, godz. 19.00
Danza Contemporanea de Cuba (Kuba)
09 maja 2010, godz. 19.00
Zakończenie XVII Bydgoskiego Festiwalu Operowego
Gospodarzem spektakli festiwalowych jest Sławomir Pietras
1
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
AMILCARE PONCHIELLI
Dyrektor
La Gioconda
Muzyka
Tekst
Prapremiera
Premiera
Kierownictwo muzyczne
Inscenizacja i reżyseria
Scenografia
Kostiumy
Choreografia
Reżyseria świateł
Przygotowanie chóru
Współpraca muzyczna
Asystent scenografa
Asystent kostiumografa
Stylizacja fryzur
I Asystent reżysera
II Asystent reżysera
Asystent choreografa
Postaci i wykonawcy
Gioconda, Śpiewaczka
Laura Adorno, Genuenka
Alvise Badoero
La Cieca, matka Giocondy
Enzo Grimaldo, Książę Genueński
Barnaba, wędrowny pieśniarz
Zuàne, zawodnik w regatach, Śpiewak, Pilot
Isèpo, Skryba
Dyryguje
LA GIOCONDA
Maciej Figas
Opera
Amilcare Ponchielli
Opera w czterech aktach
Tobia Gorrio (Arrigo Boito)
Mediolan, 8 kwietnia 1876
Bydgoszcz, 24 i 25 kwietnia 2010
Ruben Silva
Krzysztof Nazar
Marek Chowaniec
Magdalena Tesławska
Zofia Rudnicka
Bogumił Palewicz
Henryk Wierzchoń
Jerzy Wołosiuk
Mariusz Napierała
Agata Uchman
Lidia Gałązka
Edward Stasiński
Hanna Pawlitka - Pawłowska
Ilona Jaświn - Madejska
Magdalena Barylak, Halina Fulara-Duda,
Katarzyna Nowak-Stańczyk, Gabriela Orłowska-Silva
Anna Borucka, Małgorzata Ratajczak, Darina Gapicz,
Jacek Greszta, Łukasz Goliński, Bartłomiej Tomaka
Barbara Krahel, Anetta Szczesik-Wakarecy
Sylwester Kostecki, Edward Kulczyk, Tadeusz Szlenkier
Leszek Skrla, Adam Woźniak
Łukasz Goliński, Andrzej Nowakowski, Karol Malinowski
Pavlo Tolstoy, Marcin Naruszewicz, Grzegorz Szachnowski
Orkiestra, Chór , Balet oraz Statyści Opery Nova
Ruben Silva
Oper a Nova W Bydgoszczy
OPERA NOVA W BYDGOSZCZY
Akt I
Paszcza lwa
Dziedziniec Pałacu Dożów. W głębi schody z posągami gigantów i portyk della
Carta z drzwiami prowadzącymi do bazyliki Świętego Marka. Na jednej ze ścian
płaskorzeźba z lwim łbem, poniżej inskrypcja: DENONTIAE SECRETE PER VIA /D’INQUISITIONE CONTRA CADA/UNA PERSONA CON L’IMPUNITÀ/SECRETEZA ET BENEFITII GIUSTO ALLE LEGI. Piękny wiosenny dzień w sam raz na uroczyste Regaty
na Canale Grande. Zgromadzony na placu lud obserwuje spod kolumny Barnaba –
uliczny śpiewak, a zarazem szpicel Rady Dziesięciu. Wypatruje Giocondę, wędrowną
śpiewaczkę, którą chciałby zdobyć, a która zmierza właśnie z niewidomą matkę na
nieszpory. Gioconda w głowie ma tylko dalmatyńskiego żeglarza, któremu na imię
Enzo. Zaloty Barnaby oczywiście odtrąca, ten zaś w odwecie lży jej matkę skutecznie judząc przeciw niej tłum pomówieniami o czary. W obronie kaleki dzielnie staje
Enzo, jednakże tumult podburzonego tłumu cichnie dopiero, gdy na placu zjawia
się Inkwizytor Alvise z małżonką. Jej wstawiennictwo sprawia, że niewidomej nic już
nie grozi, toteż ta z wdzięczności ofiaruje weneckiej damie najcenniejszą rzecz, jaką
ma, mianowicie różaniec. Tymczasem Enzo rozpoznaje w żonie inkwizytora Laurę,
kobietę, którą kochał przed laty, z którą los go rozłączył, gdy rodzina wydała ją za
innego.
Zawsze dobrze poinformowany Barnaba zna tę historię, wie też, że Enzo nie jest
żadnym żeglarzem, tylko wygnanym z Wenecji genueńskim księciem Grimaldo di
Santafior. W mig spostrzega, że uczucia rywala nadal są żywe, co daje mu asumpt do
uknucia intrygi. Kiedy tłum znika w kościele, Barnaba sam na sam z nieprzytomnym
z miłości mężczyzną obiecuje mu schadzkę z małżonką inkwizytora. By zabrzmieć
wiarygodnie, oznajmia wprost, że jest szpiegiem Rady Dziesięciu, czego dowodem
jest srebrny znak C.X, który nosi pod płaszczem. Na koniec przyznaje, że czyni to, bo
ma w Enzo rywala, a chce zdobyć Giocondę.
Gdy jest już sam, woła skrybę, któremu dyktuje donos do Alvisa, po czym w euforii,
w jaką go wprawia poczucie władzy, wrzuca list do lwiej paszczy. Jednego nie wie:
że zdarzenie to śledzi z ukrycia Gioconda. Na placu przez który przebiega korowód
rozbawionych Wenecjan w maskach, zostaje Gioconda z matką, obie złamane bólem i porażone zdradą Enza.
2
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Akt II
Różaniec
Noc. Brygantyna zakotwiczona u brzegu niezamieszkałej wysepki na lagunie di Fusìna.
Wśród marynarzy kręci się węsząc przebrany za
rybaka Barnaba. Gdy spostrzega Enza z latarką,
znika. Tymczasem kapitan Hekate nie może się
doczekać Laury… Ta w końcu przypływa łodzią
z Barnabą. Czułe słowa, uściski, wyznania, zaklęcia - spotkanie zrazu ma przebieg namiętny,
potem Enzo schodzi pod pokład, by zarządzić
co trzeba przed odpłynięciem. Laura, która
zostaje sama, modli się pod figurą Madonny.
Zaskakuje ją tam wzburzona Gioconda, która
widziała z ukrycia czułości kochanków i teraz
szaleje z zazdrości. Dochodzi do kłótni. Obie
kobiety tracą w zwadzie panowanie nad sobą,
Gioconda gotowa jest nawet zasztyletować
rywalkę, naraz jednak spostrzega zbliżająca się
łódź Alvisa, a zaraz po tym, w ręku osłupiałej
z trwogi Laury różaniec swej matki. Bez wahania oddaje Laurze płaszcz, maskę i swoją łódź
z wioślarzem, któremu każe odpłynąć jak najdalej od statku.
Gdy na pokładzie zjawia się Enzo, zamiast Laury
zastaje samą Giocondę, która nie kryje radości,
że może mu pokazać łódź z kochanką odpływającą w dal… A z przeciwnej strony blisko
Hekate są już zbrojni Alvisa. By nie dać się pojmać, Enzo podpala statek, dla siebie zaś szuka
ratunku w wodach laguny.
Akt III
Ca’ d’Oro
Wieczorem w pałacu Ca’d’Oro. Alviso uznał,
że Laura za swoją niewierność musi ponieść
śmierć. W rozświetlonym pałacu, w którym niebawem rozpocznie się bal, wręcza żonie fiolkę
z trucizną. Winna zdrady ma wypić ją jeszcze
nim wybrzmi dochodząca zza okien uliczna
pieśń - za zasłoną, w specjalnie na to przygotowanym kącie sali, gdzie stoi katafalk… Po
jego wyjściu przed Laurą staje Gioconda, której
udało się wejść do pałacu i ukryć akurat w tej
sali. Również i ona ma w ręce flakonik zawierający, jak uspokaja nieufną, a nieprzytomną ze
strachu Laurę, silny środek nasenny, który skutecznie upozoruje jej śmierć. Gdy ten jest już
pusty, przelewa do niego truciznę z fiolki Alvisa
i ukrywa się w mroku. Zaraz potem Alviso zastaje żonę martwo leżącą na katafalku.
Tymczasem w Sali obok rozpoczyna się przyjęcie, w którego programie gospodarz kazał
umieścić balet przedstawiający korowód godzin. Jak Pory roku (Le quattro stagioni) tak
i Godziny: Świtu (dell’Aurora), Dnia (del Giorno),
Wieczoru (della Sera) i Nocy (della Notte) to alegoria przemijania, teatralne memento z przywołaniem przysłowia: Czas ucieka, śmierć goni,
wieczność czeka…
Naraz do sali wchodzi Barnaba ciągnąc za sobą
matkę Giocondy, którą złapał w jednej z sal
pałacu. Niewidoma przysięga, że modliła się
w niej za zmarłych… Żałobny dzwon, który
właśnie rozbrzmiewa, potwierdza czyjś zgon,
a obecny na balu zamaskowany Enzo, pojmuje, że bije on na śmierć Laury. Wtenczas Enzo
zrywa maskę i objawia się jako książę Grimaldo, a gdy Alvise odsłania zasłonę, by pokazać
gościom, jak karze się cudzołóstwo, Enzo rzuca się na zabójcę z bronią. Schwytany przez
straż, wpada w śmiertelne niebezpieczeństwo.
Giocondzie nie pozostaje nic innego jak targ
z Barnabą. Za uwolnienie kochanka Gioconda
przysięga oddać się Barnabie.
Akt IV
Kanał Orfano
Wyspa Giudecca. Przedsionek zrujnowanego pałacu z widokiem na lagunę, a dalej na
oświetlony plac Świętego Marka. W tym opuszczonym przez wszystkich miejscu Gioconda
znalazła kryjówkę, tu też jej towarzysze dowożą łodzią bezwładną Laurę. Teraz mają jeszcze
odnaleźć jej matkę, którą Gioconda straciła
z oczu po wydarzeniach w pałacu. Trzymając
w ręce fiolkę z trucizną Gioconda daje się ponieść gorzkim myślom o śmierci: własnej – samobójczej – i Laury, której mogłaby przecież
się pozbyć, gdy tak leży bezsilnie zdana na jej
łaskę lub niełaskę… Z dala, z wody dochodzą
głosy gondolierów – jeden z ponurą nowiną,
że w kanale Orfano znów znaleziono zwłoki.
Z zamyślania wyrywa Giocondę uwolniony
przez Barnabę z więzienia Enzo. Gdy Gioconda, ironizując, oznajmia mu, że grób Laury
jest pusty, Enzo, który opacznie pojmuje ten
gorzki żart, rzuca się na nią z nożem. Pierwsze,
co mu przyszło po tych słowach do głowy, to
podejrzenie, że zdradzona kochanka musiała
zbezcześcić grób. W tej samej chwili Laura budzi się wreszcie z długiego snu. Błogosławiąc
wielkoduszność Giocondy w chwilę potem
uszczęśliwieni kochankowie umykają z Giudecchi łodzią.
Teraz mogę już umrzeć - utwierdza się w swym
postanowieniu Gioconda, w której zapadła
myśl, że z sobą skończy. Nadchodzi Barnaba
odebrać zapłatę. Chciałeś mojego ciała, to je
masz – słyszy patrząc bezsilnie, jak kobieta, której pożąda, wbija sobie w serce nóż. Mściwych
słów, jakie Barnaba próbuje jej jeszcze wykrzyczeć do ucha, o tym, że zatopił jej matkę w kanale, Gioconda już chyba nie słyszy.
La Gioconda
3
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
LIONEL BART
OLIVER!
TEATR ROZRYWKI W CHORZOWIE
Stara Sally
Banda Fagina (gościnnie)
Dyrektor
Oliver!
Tekst i muzyka
Przekład
Prapremiera
Premiera
Reżyseria
Choreografia
Scenografia
Kostiumy
Kierownictwo muzyczne
Aranżacje
Przygotowanie wokalne obsady dziecięcej
Postaci i wykonwcy
Oliver
Fagin
Szelma
Bill Sikes
Nancy
Betinka
Pan Bumble
Pani Corney
Pan Brownlow
Pan Sowerberry
Pani Sowerberry
Karolka
Noe
Dr Grimwig
Pani Bedwin
Dariusz Miłkowski
Musical
Lionel Bart
Daniel Wyszogrodzki
Londyn, 30 czerwca 1960
Chorzów, 25 kwietnia 2009
Magdalena Piekorz
Jacek Badurek
Marcel Sławiński, Katarzyna Sobańska
Dorota Roqueplo
Jerzy Jarosik
William David Brohn
Ewa Zug
Produkcja na licencji Cameron Mackintosh oraz Southbrook Group.
Kacper Andrzejewski
Tomasz Steciuk (gościnnie)
Roger Karwiński
Witold Szulc (gościnnie)
Marta Florek (gościnnie)
Anna Buczkowska (gościnnie)
Jacenty Jędrusik
Marta Tadla
Andrzej Kowalczyk
Mirosław Książek
Aleksandra Zawalska (gościnnie)
Emilia Majcherczyk
Wojciech Stolorz
Jan Bógdoł (gościnnie)
Marta Kotowska (gościnnie)
Teatr Rozrywki w Chorzowie
Małgorzata Gadecka / Agata Witkowska (gościnnie)
Rupert Dryl, James Fordham, Filip Huget, Dominik Karpiński,
Filip Kopeć, Marcin Korelus, Alexander Kiran, Wojciech Kordeusz,
Alan Majnusz, Maciej Pletnia, Mateusz Tomica, Wojciech
Urbaniak, Patryk Wrona
Matka Olivera
Elżbieta Wacławek-Czmok
Rada Starszych
Marian Florek, Dominik Koralewski,
Zbigniew Mikolasz (gościnnie)
Kwiaciarka
Marta Tadla
Mleczarka
Ewa Grysko
Truskawiarka
Dagmara Żuchnicka / Anna Surma
Kawalerzysta / Sprzedawca Noży
Piotr Brodziński
Przełożona Przytułku / Kobieta II
Róża Miczko
Służąca I / Kobieta I
Agata Witkowska (gościnnie)
Służąca II
Beata Jabłońska-Rakoczy
Facet I
Mirosław Riedel
Facet II
Bartosz Jaśkowski
Chłopiec na posyłki
Lucjan Olszówka (gościnnie)
Latarnik
Zbigniew Mikolasz (gościnnie)
Dziewczyna kawalerzysty
Katarzyna Hołub
Policjant I
Kryspin Hermański
Policjant II
Krzysztof Włosiński
Mężczyzna z taczkami
Marcin Wawrzynowicz
Chłopcy z przytułku
Oliwia Barska, Wiktoria Czuba, Anna Haładus, Wiktoria Kuzia
i dziewczęta z parasolkami
Natalia Paczyna, Sandra Siembida, Jacek Bień, Karol Goryl,
Patryk Grzesik, Wojciech Klich, Marcin Knyć, Władysław
Kopeć, Marcin Korelus, Sebastian Krause, Wojciech Maszerowski, Lucjan Olszówka, Dominik Piontek, Karol
Potyka, Mateusz Szewczyk, Artur Wojciechowski, Michał Wanot, Andrzej Żak, Katarzyna Buczkowska, Barbara
Ducka, Jolanta Gabor-Chavez, Katarzyna Korzec, Natalia Kurzawa, Małgorzata Mazurkiewicz, Małgorzata
Ochabowicz, Barbara Skrodzka, Sonia Sosna, Emanuela Żukowska, Sebastian Chwastecki, Tomasz Drożdż,
Cezary Dróżdż, Rafał Gajewski, Kamil Guzy, Jakub Jóźwik, Grzegorz Kaczmarczyk, Jakub Lewandowski
Orkiestra Teatru Rozrywki w Chorzowie
Dyryguje
Jerzy Jarosik
4
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Oliver!
5
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Autor musicalu Oliver! to fenomen w historii
teatru muzycznego. Po pierwsze, samodzielnie
napisał libretto, muzykę i słowa piosenek, po
drugie wspaniały Oliver! – niestety – jest jego
jedynym musicalem, który odniósł znaczący
sukces. Bart urodził się 1 sierpnia 1930 roku
jako najmłodsze z siedmiu dzieci ubogiej, żydowskiej rodziny zamieszkującej londyński East
End. Rodzice przyjechali z Galicji, jeszcze gdy
ta prowincja była częścią cesarstwa. Ojciec był
krawcem. Bart zaczynał od pisania satyrycznych
piosenek dla niedzielnego programu radia BBC.
Największe sukcesy przed Oliverem odnosił w
muzyce popularnej. Zaczęło się od singla Living
Doll, wielkiego przeboju Cliffa Richarda. Do innych sukcesów zalicza się tytułową piosenkę
do drugiego filmu z cyklu przygód Jamesa
Bonda From Russia With Love (Pozdrowienia
z Rosji, 1963). Ukoronowaniem jego imponującej kariery było stworzenie musicalu według
powieści najważniejszego brytyjskiego pisarza
XIX wieku. Charles Dickens był pierwszym, który
pokazał Anglikom, jak bardzo niesprawiedliwy
jest świat, w którym żyją. Wyprzedzająca epokę
świadomość społeczna pisarza kazała mu piętnować katastrofalne warunki życia nędzarzy
i prawo, które regulowało stosunek państwa
do biednych i sankcjonowało stosowanie dziecięcej siły roboczej (przypadki śmierci „kominiarczyków” w przewodach kominowych były
nagminne).
Bart dokonał mistrzowskiej adaptacji libretta.
Z obszernej powieści wybrał wątki najistotniejsze (a także najbardziej „teatralne”), nakreślił
czytelne relacje między głównymi postaciami
i odmalował losy tytułowego bohatera, dając mu szanse na rozwój i odkrywanie świata.
Podchodząc z szacunkiem do powieściowego
oryginału Bart pozostawił wiele z książkowych
dialogów. Napisał piosenki, które nie tylko komentują akcję, ale stają się okazją do zaprezentowania postaci. Całość wzbogacił o muzykę
Teatr Rozrywki w Chorzowie
tak przebojową, że musical Oliver! nie ma równych w zakresie liczby wpadających
w ucho „evergreenów”.
Musical miał premierę na scenie New Theatre (przemianowanym potem na The
Albery Theatre) 30 czerwca 1960 roku i po zapadnięciu kurtyny artyści wychodzili
23 razy pokłonić się przed publicznością. Pierwszą inscenizację pokazano w Londynie 2618 razy. Po amerykańskiej premierze, 6 stycznia 1963, wystawiono go na
Brodway’u 774 razy, ale po latach miał tam wracać wielokrotnie. Był to zarazem
pierwszy musical z West Endu, który podbił Brodway – prekursorski w tendencji,
która sprawiła, że pod koniec stulecia legendarny amerykański Brodway został przyćmiony przez teatr muzyczny z Europy.
W 1968 roku powstał film muzyczny Oliver! w reżyserii Carola Reeda. Ta ekranizacja
musicalu odniosła spektakularny sukces – z jedenastu nominacji Oliver! zebrał sześć
Oscarów, w tym za „Najlepszy film”. Następnym filmem, który otrzymał najważniejszego Oscara był dopiero musical… Chicago – 34 lata później. Bart nie potrafił wykorzystać sukcesu, który sprawił, że pod koniec lat 60. Na samym Oliverze! zarabiał
około 15 funtów na minutę. Autor popadł w alkoholizm, a jego tryb życia sprawił,
że był w stanie roztrwonić każdą fortunę… Kolejne przedsięwzięcia spotykały się
z coraz mniejszym uznaniem. Musicale Blitz (1962) i Maggie May (1964) cieszyły się
jeszcze pewną popularnością, ale Twang inspirowany historią Robin Hooda okazał
się fiaskiem, jeszcze gorzej poszło z opartym na filmie Felliniego musicalem La strada, który zszedł z afisza tuż po premierze…
Daniel Wyszogrodzki
6
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
PIOTR CZAJKOWSKI
Dyrektor naczelny i artystyczny
Eugeniusz Oniegin
Muzyka
Libretto
Prapremiera
Premiera
Kierownictwo muzyczne
Inscenizacja i reżyseria
Scenografia
Choreografia
Przygotowanie chóru
Postaci i wykonawcy
Łarina
Tatiana
Olga
Niania
Oniegin
Leński
Griemin
Sekundant
Zapiewajło
Triquet
Rotmistrz
Dyryguje
EUGENIUSZ
ONIEGIN
Marek Weiss
Opera
Piotr Czajkowski
Sceny liryczne w 3 aktach
Modest Czajkowski według poematu Aleksandra Puszkina
Moskwa, 29 marca 1879
Gdańsk, 25 kwietnia 2009
José Maria Florêncio
Marek Weiss
Jagna Janicka
Izydora Weiss
Dariusz Tabisz
Joanna Cortès
Galina Kuklina
Małgorzata Pańko
Joanna Wesołowska
Mikołaj Zalasiński
Paweł Skałuba
Piotr Nowacki
Taras Kuzmych
Witalij Wydra
Jacek Szymański
Krzysztof Rzeszutek
Orkiestra, Chór, Balet Opery Bałtyckiej w Gdańsku
José Maria Florêncio
Eugeniusz Oniegin
OPERA BAŁTYCKA W GDAŃSKU
Akt I
Scena pierwsza.
Gorący sierpniowy dzień w porze dożynek. W dworze wdowy Łariny jej dwie córki:
pogodna Olga i sentymentalna Tatiana śpiewają starą pieśń. Jej słowa przypominają
matce niespełnioną młodzieńczą miłość do przystojnego cudzoziemca. Los chciał,
że zamiast ożenku z wyśnionym elegantem musiała pójść za mąż za człowieka narzuconego przez rodziców. Niania Filipiewna zna tę historię i wtóruje swej pani potakiwaniem. Z pól wracają żniwiarze z pięknie przystrojonym snopkiem żyta. Do
dworu zajeżdżają też dwaj goście: sąsiad, Leński, który jest już po słowie z Olgą, i
jego przyjaciel Oniegin. Na skłonnej do egzaltacji Tatianie robi on duże wrażenie.
Zachowuje się jak światowiec, przypomina na dodatek bohaterów romantycznych
powieści. On też pozostaje pod urokiem urody i naiwności Tatiany, ale nie daje tego
po sobie poznać. Co innego Leński, który odczuwa potrzebę wciąż mówić Oldze, jak
ją kocha (arioso Kocham panią, Olgo)
Scena druga.
Tatiana przeżywa pierwszą miłość. To dla niej nowy stan, coś, czego jeszcze nie doświadczyła, dlatego próbuje wziąć na spytki stareńką nianię, ale i tę wydano za mąż
bez pytania, jak jej się podoba narzucony mąż, toteż niewiele ma na ten temat do
powiedzenia. Tatiana postanawia napisać list. Do Oniegina. Wbrew towarzyskim zasadom i konwenansom wyznaje mu w nim wprost swoje uczucia. Pisze przez całą
noc, rankiem list doręcza adresatowi niania.
Scena trzecia.
Teraz Tatiana wyczekuje już tylko spotkania z Onieginem. Ten, i owszem, staje niebawem przed nią, ale po to, by jak najuprzejmiej dać jej do zrozumienia, że nie odwzajemnia jej uczuć, co więcej, w ogóle nie wierzy w trwałą miłość i nawet do głowy mu
nie przyszło, że mógłby się związać małżeństwem (aria Któż nam powróci młode lata).
7
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Oper a Bałtyck a w Gdańsku
8
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Akt II
Scena pierwsza.
Imieniny Tatiany. W dworze Łariny odbywa się
z tej okazji bal, na którym bawi się całe sąsiedztwo. Zabawny Francuz, Monsieur Triquet, śpiewa na część solenizantki staroświeckie kuplety.
Na balu jest też przyprowadzony przez Leńskiego Oniegin. Poirytowany paplaniem prowincjonalnych dam, które plotkarsko łaczą go już
z Tatianą, na złość Leńskiemu zaczyna uwodzić
Olgę. Leńskiego trawi zazdrość, aż dochodzi do
kłótni, skandalu i wyzwania na pojedynek.
Scena druga.
O świcie Leński czeka nad rzeką na pojedynek
z byłym przyjacielem. Jest pełen żalu, złych
przeczuć i obaw. Przychodzi Oniegin, który za
sekundanta ma własnego kamerdynera. On też
żałuje tego, do czego doszło, ale i on nie umie
zdobyć się na pojednanie. Na znak Zareckiego, który jest sekundantem Leńskiego, padają
strzały i Leński pada martwy na ziemię.
Akt III
Scena pierwsza.
Oniegin, który po pojedynku opuścił Rosję
i przez szereg lat podróżował po świecie, wraca
do Petersburga. Odwiedza dom swego starego
przyjaciela, księcia Gremina, u którego odbywa
się właśnie uroczysty bal. Jest zdumiony, gdy
w eleganckiej żonie księcia rozpoznaje Tatianę,
a zaskoczony, gdy odkrywa, że wrażenie,
jakie Tatiana na nim wywarła, obudziło dawne uczucia. Tymczasem musi wysłuchać wyznań przyjaciela, jak wielkie szczęście znalazł
w małżeństwie z tą kobietą (aria Wszechmocnie
włada miłość święta).
Scena druga.
Oniegin nie jest już w stanie zapanować ani
nad namiętnością, ani nad rozpaczą. Zjawia
się u Tatiany, prosi o przebaczenie, błaga, by
odwzajemniła jego uczucia, roi o wspólnym
życiu, jeśli Tatiana zechce porzucić dla niego
księcia. Dla Tatiany to ciężka chwila. Wie, że
wciąż kocha Oniegina. Otwarcie mu to wyznaje. Równocześnie oświadcza mu także, że nie
złamie ślubów, nie zniszczy małżeństwa i nie
skrzywdzi męża, którego ceni jako człowieka,
i który ją kocha. To jej ostateczna odpowiedź
i ostatnie z Onieginem spotkanie. Oniegin zostaje sam. Świadom tego, co stracił, przeklina los.
Eugeniusz Oniegin
9
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
GIUSEPPE VERDI
Dyrektor
Aida
Muzyka
AIDA
Libretto
Prapremiera
Premiera
Kierownictwo muzyczne
Inscenizacja i reżyseria
Dekoracje i światła
Kostiumy
Choreografia
Kierownictwo chóru
Marek Szyjko
Opera
Giuseppe Verdi
Opera w czterech aktach
Antonio Ghislanzoni
Kair, 24 grudnia 1871
Łódź, 18 lutego 2006
Tadeusz Kozłowski
Marek Weiss-Grzesiński
Paweł Dobrzycki
Maria Balcerek
Izadora Weiss
Marek Jaszczak
Postaci i wykonawcy
Faraon
Amneris, jego córka
Aida, niewolnica etiopska
Rafał Pikała
Jolanta Bibel
Monika Cichocka
Radames, dowódca wojsk egipskich
Ramfis, arcykapłan egipski
Amonasro, król etiopów
Kapłanka
Posłaniec
Dyryguje
TEATR WIELKI W ŁODZI
Akt I
Krótki dalog arcykapłana Izydy, Ramfisa, z młodym wodzem, Radamesem, wprowadza w akcję. Oto za chwilę bogini ma dokonać wyboru wodza, który powiedzie wojska egipskie przeciw Etiopom. Radames pragnie otrzymać to dowództwo; pokochał
on młodą niewolnicę, Aidę, pojmaną w czasie poprzednich walk, i spodziewa się że
jeśli teraz wróci jako zwycięzca, Faraon nie odmówi mu niczego: przywróci wolność
Aidzie, a jemu pozwoli ją polubić (aria Celeste Aida). Marzenia młodzieńca przerywa córka Faraona, Amneris. Od dawna kocha ona Radamesa, niepokoi ją więc jego
obojętność. Gdy na widok wchodzącej Aidy Radames ulega wzruszeniu, Amneris
zaczyna nurtować podejrzenie, że ma rywalkę, i że jest nią niewolnica.
Przed Faraonem staje posłaniec z wieścią o napadzie Etiopów pod wodzą króla
Amonastra .Faraon wzywa Egipcjan do boju, oznajmia też, że Izyda na wodza wojsk
wyznaczyła Radamesa. Wśród okrzyków Radames odbiera od Amneris święty sztandar, po czym wszyscy udają się do świątyni. Aida jest w rozterce: z jednej strony
pragnie, by Radames wrócił jako triumfator, z drugiej boleje, że jego zwycięstwo
oznacza klęskę i niedolę bliskich (aria Ritorno vincitor).
W świątyni trwa nabożeństwo. Kapłanki tańczą swoje sakralne tańce przed posągiem bogini Ptah, arcykapłan Ramfis wręcza Radamesowi poświęcony miecz.
Łódzka ZŁOTA MASKA sezonu 2005/2006 dla Moniki Cichockiej
za rolę Aidy
Akt II
Krzysztof Bednarek
Robert Ulatowski
Zenon Kowalski
Jolanta Bobras
Krzysztof Marciniak
Chór, Balet, Orkiestra Teatru Wielkiego w Łodzi
Tadeusz Kozłowski
W pałacu w Memfis Amneris oczekuje powrotu Radamesa jako zwycięzcy. W rozmowie
z Aidą utwierdza się w przekonaniu, że niewolnica zakochana jest w Radamesie. Wtedy
z dumą oznajmia, że ona – córka faraona – też go kocha i jest jej rywalką (duet Fu la sorte
dell’armi). Zgiełk i radosne odgłosy trąb zapowiadają powrót egipskich wojsk.
Przemarsz zwycięskich hufców Egipcjan przez bramę Teb. Amneris wiesza na szyi
Radamesa wieniec zwycięstwa, faraon obiecuje mu spełnić każde jego życzenie. Radames każe przywieść przed Faraona jeńców. Wśród nich jest mężczyzna,
w którym Aida rozpoznaje Amonastra, swego ojca i króla Etiopów. Ten jasnym gestem nakazuje jej milczeć, a do Faraona sam się zwraca z prośbą o łaską dla pojmanych. Przyznaje, że jest ojcem Aidy, tai jednak, że jest królem kłamiąc, że Amonastro
poległ w bitwie. Radames prosi o wolność dla zwyciężonych. Ramfis uważa, że to
nierozważne, toteż radzi, by zatrzymać Aidę z ojcem jako zakładników. Faraon aprobuje tę radę, Radamesowi zaś, jako specjalny znak łaski, ofiaruje rękę Amneris. Aida
jest w rozpaczy, także Radames, który nie może zlekceważyć gestu Faraona.
Z uwagi na różnicę wyposażenia scen AIDĘ, zrealizowaną w Teatrze Wielkim w Łodzi w roku 2006,
publiczność XVII Bydgoskiego Festiwalu Operowego obejrzy w adaptacji dostosowanej
do parametrów sceny Opery Nova.
Integralną wersję, zgodną z oryginalnym zamysłem twórców, można zobaczyć na macierzystej scenie
w Teatrze Wielkim w Łodzi.
Teatr Wielki w Łodzi
10
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Aida
11
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Akt III
Amneris z Ramfisem i orszakiem kapłanek udaje
sie do świątyni Izydy nad brzegiem Nilu. Ma tam
spędzić na modłach ostatnią noc przed poślubieniem Radamesa. Nad rzeką pojawia się Aida.
Ma się tu po raz ostatni spotkać z ukochanym.
Jest w rozdarciu: trudno jej się pogodzić z utratą
ukochanego, mocno też tęskni za ojczyzną (aria
O Patria mia). Pojawia się Amonastro. Słyszał, że
Radames znów ma ruszyć przeciw Etiopom
i chce, by Aida przeciągnęła go na przeciwną
stronę, a przynajmniej wydobyła, gdzie granice
Egiptu są najmniej strzeżone. Aida najpierw się
opiera, potem ulega. (duet Ciel! Mio padre!). Gdy
nadchodzi Radames, Amonastro kryje się w zaroślach.
Między Aidą i Radamesem powstaje spór: ona
odtrąca jego wyznania, przypominając mu
o małżeństwie z Amneris, on zrazu nawet nie
wyobraża sobie, że mógłby uciec z Egiptu,
w końcu jednak miłość bierze górę. Rozważając
drogę ucieczki, mimowolnie zdradza tajemnice
wojskowe. To, co odkrywa, wystarcza Amonastro, który ujawnia się nagle i ku zgrozie wodza
daje się poznać jako wrogi król. W tej samej chwili pojawia się Amneris z Ramfisem. Aidzie z Amonastrem udaje się uciec, natomiast Radames
w poczuciu winy oddaje się w ręce arcykapłana.
Akt IV
Amnesris po raz kolejny próbuje wzbudzić
uczucia Radamesa. Przyrzeka wyjednać mu
łaskę uniewinnienia, jeśli przyrzeknie, że ją poślubi i na zawsze odsunie Aidę. Radames odmawia. Odkąd Aida przepadła, chce tylko umrzeć.
Na przesłuchaniu, które prowadzi Ramfis,
uporczywie milczy. W ten sposób potwierdza
swa winę, za którą skazany zostaje na śmierć
przez zamurowanie żywcem. Dopiero ten wyrok uprzytomnia Amneris, do czego doprowadziła jej dumna zazdrość.
Radames jest już zamknięty w grobowcu. Przekonany, że tkwi tam sam, z przerażeniem, ale
i radością widzi, jak naraz z głębokiej ciemności
wyłania się Aida. Miała szczęście i udało jej się
ujść cało, słyszała jednak o wyroku, jaki na Radamesa wydał sąd, i postanowiła podzielić jego
los. Kiedy w oczekiwaniu na śmierć oboje oddają się marzeniom o przyszłym, wiecznym szczęściu (duet O terra addio), Amneris, nad kryptą,
szuka ukojenia w modlitwie.
Teatr Wielki w Łodzi
12
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
JULES MASSENET
Dyrektor
Muzyka
Werther
Libretto
Prapremiera
Premiera francuskiego oryginału
Premiera
Kierownictwo muzyczne
Reżyseria
Dekoracje
Kostiumy
Światła i projekcje
Kierownictwo chóru
Asystent dyrygenta
Asystent reżysera
Postaci i wykonawcy
Werther
Charlotte
Sophie
Johann
Albert
Brühlman
Schmidt
Sędzia
Käthchen
Dyrygent
WERTHER
Michał Znaniecki
Jules Massenet
Opera
Dramat muzyczny w czterech aktach
Edmond Blau, Paul Milliet, Georges Hartmann
Według Cierpień młodego Wertera Johanna Wolfganga Geothego
Wiedeń, 16 lutego 1892
(w niemieckim tłumaczeniu Maxa Kalbecka)
Paryż, 16 stycznia 1893
Poznań, 27 marca 2010
Roberto Tolomelli
Ignacio García
Carnina
˜ Valencia Tamayo
Kornelia Piskorek
Bogumił Palewicz
Mariusz Otto
Aleksander Gref
Wiesław Bednarek
Jeongki Cho
Irina Zhytynska
Małgorzata Olejniczak
Tomasz Mazur
Imants Erdmans
Lech Algusiewicz
Karol Bochański
Andrzej Ogórkiewicz
Joanna Kleinszmidt
Chór żeński i Orkiestra Teatru Wielkiego w Poznaniu
oraz statyści
Roberto Tolomelli
Werther
TEATR WIELKI IM. ST. MONIUSZKI
W POZNANIU
Akt I
Zapobiegliwy Sędzia Le Bailli próbuje z dziećmi kolędę, choć wokół słoneczny lipiec.
Johann i Schmidt, przyjaciele domu, kłaniają się uprzejmie młodszej córce Sędziego, ślicznej Sophie, choć szukają wzrokiem starszej Charlotty. Przed wielkim balem
w Wetzlar wszyscy plotkują o młodym i melancholijnym panu Wertherze, faworycie
księcia. Gdy scena pustoszeje, staje na niej pogrążony w marzeniach Werther, zachwycony widokiem Charlotty wychodzącej z domu w towarzystwie dzieci. Sędzia
przedstawia córkę młodzieńcowi, który oczu oderwać nie może od tej wizji domowego szczęścia. Werther zabiera pięknie przystrojoną Charlottę na bal, podczas gdy
Sędzia idzie z Johannem i Schmidtem do oberży. Wówczas w ogrodzie pojawia się
Albert, którego Sophie wita z radością jako swego przyszłego szwagra. Charlotta
i Werther powracają z balu; wystarczyło kilka godzin spędzonych razem, by serce
młodzieńca ogarnęła żarliwa namiętność. Sędzia przerywa idyllę, ogłaszając powrót
Alberta, którego zmarła matka Charlotty wybrała sobie na zięcia. Werther nie posiada się z rozpaczy.
Akt II
Trzy miesiące później w Wetzlar Johann i Schmidt siedzą przy stole w oberży, podziwiając Charlottę i Alberta idących do kościoła. Z dala obserwuje ich również blady
z bólu Werther. Po mszy Albert i Sophie bezskutecznie próbują rozweselić młodzieńca, ich słowa jednak ledwo do niego docierają. Gdy pojawia się Charlotta, Werther
próbuje do niej przemówić, ona jednak nie chce go słuchać, wyznaczając mu spotkanie – na Boże Narodzenie. Werther poczyna myśleć o samobójstwie. Przechodzącej Sophie mówi, że wybiera się w długą, daleką podróż, a ton ma tak przejmujący,
że dziewczyna wybucha płaczem. Na tę wiadomość Charlottę przeszywa dreszcz,
Albert zaś pojmuje nareszcie przyczynę rozpaczy młodzieńca.
13
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Teatr Wielki im. St. Moniuszki w Poznaniu
14
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Akt III
W dzień Wigilii Charlotta czyta stare listy Werthera, odkrywając ze wzruszeniem, jak dalece
nie jest on jej obojętny. Trzeci list zawiera ledwo zawoalowaną pogróżkę: jeżeli nie pojawi
się na Boże Narodzenie, to znak, że trzeba go
opłakiwać. Widząc wchodzącą Sophie, Charlotta spiesznie ukrywa listy. Sophie opowiada,
jaki smutek ogarnął cały rodzinny dom, odkąd
Werther wyjechał, Charlotta zaś nie może powstrzymać łez. Sophie wydziera jej przyrzeczenie, że spędzi święta z rodziną, skoro Albert
wyjeżdża. Samotna Charlotta szuka pociechy
w modlitwie, gdy w drzwiach staje nagle Werther. Charlotta przypomina mu wówczas wiersze Osjana, które zaczął kiedyś tłumaczyć – a on
dobrze je pamięta. Nie mogąc się oprzeć, Charlotta pada mu w ramiona, po czym wyrywa się,
przerażona tą chwilą słabości i ucieka. Werther
również odchodzi, pogrążony w rozpaczy.
W pustym pokoju pojawia się wówczas Albert,
uprzedzony o nagłym powrocie Werthera.
Nadbiega roztrzęsiona Charlotta, której służący
wręczył list do Alberta: przed podróżą młodzieniec prosi przyjaciela, by mu pożyczył swoje
rewolwery. Albert rozkazuje spokojnie, by mu
je zaniesiono, Charlotta zaś dopiero po chwili
rozumie sens tej prośby i wybiega.
Akt IV
Pierwsza odsłona.
Noc Wigilijna.
Druga odsłona.
Gabinet roboczy Werthera. Śmiertelnie ranny
młodzieniec leży przy swoim biurku, gdzie go
znajduje oszalała z bólu Charlotta. Po raz pierwszy wyznaje mu miłość i całuje go namiętnie.
Werther wydaje ostatnie tchnienie, podczas
gdy w oddali dzieci śpiewają kolędę.
Piotr Kamiński, w: Tysiąc i jedna opera
Werther
15
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
JACQUES FROMENTAL
HALEVY
ŻYDÓWKA
LITEWSKI NARODOWY
TEATR OPERY I BALETU
Synopsis
Akt I
Dyrektor
Żydówka
La Juive
Muzyka
Libretto
Prapremiera
Premiera
Kierownictwo muzyczne
Reżyseria i scenografia
Kostiumy
Przygotowanie chóru
Postaci i wykonawcy
Eudoxie
Rachel
Eleazar
Kardynał Brogny
Leopold
Ruggiero
Albert
Oficer
Dyrygent
Gintautas Kévisâs
Opera
Jacques Fromental Halévy
opera w 5 aktach (i 2 częściach) po francusku
Augustin Eugène Scribe
Paryż, 23 lutego 1835
Wilno, 15 października 2004 roku
Martynas Staškus
Günter Krämer
Isabel Ines Glathar
Česlovas Radžiūnas
Regina Šilinskaitė
Joana Gedmintaitė
John Uhlenhopp
Vladimiras Prudnikovas
Edmundas Seilius
Arūnas Malikėnas
Deividas Staponkus
Deividas Staponkus
Orkiestra, Chór Litewskiego Narodowego Teatru Opery i Baletu
oraz statyści
Martynas Staškus
Litewski Narodowy Teatr Opery i Baletu
Rok 1414. Konstancja nad Jeziorem Bodeńskim w czasie soboru. Właśnie nadeszła
wiadomość, że wojska cesarskie, pod dowództwem księcia Leopolda pokonały husytów. Z katedry rozbrzmiewa Te Deum, raduje się lud, na uroczystości ściąga tłum . Tylko
z jednego z złotniczych warsztatów dochodzi stuk młotka: to Eleazar, Żyd, który nie
czuje się członkiem chrześcijańskiej wspólnoty, zamiast świętować jak inni, pracuje jak
co dzień. Oburzony tłum wywleka go z domu z córką Rachelą, a burmistrz Konstancji
ogłasza go winnym zbezczeszczenia świątecznego dnia i skazuje na śmierć. W tym
momencie na placu zjawia się kardynał de Brogni. Twarz Żyda wydaje mu się znajoma,
zamieszanie zaś tak duże, że dopytuje o powód. Kiedy nie był jeszcze kapłanem, znany
ze swojej religijnej surowości de Brogni skazał w Rzymie na stos dwu synów Eleazara,
jego samego zaś wygnał z miasta. Krótko potem dom de Brogniego strawił pożar, bez
śladu też zaginęły jego żona i córka. Zrozpaczony ojciec i mąż uznał to za karę Bożą,
zmiękł, przywdział szaty duchowne, stał się ludzki i czuły na cierpienia i nieszczęścia
ludzkie, w końcu został kardynałem. Teraz Żyda, którego prosi o zapomnienie krzywd,
bierze z córką w obronę, a wszystkich obecnych wzywa do miłosierdzia (aria Si, la rigueur). W odpowiedzi słyszy od Eleazara kategoryczne: przenigdy! Trochę później Eleazar z Rachelą przypatrują się uroczystej procesji ze stopnia katedry. Ktoś naraz zwraca na to uwagę, podburza tłum, który znowu się burzy i wzywa straże. Oboje ratuje
z opresji ukochany Racheli, którego ona zna jako młodego malarza Samuela. Ku jej
zdumieniu oficer straży na jedno tylko skinienie ukochanego puszcza ją z ojcem wolno, Samuelowi zaś jakby oddaje honory… Bo malarz nie jest tym, za kogo się podał,
tylko samym księciem Leopoldem, który tu, w Konstancji ma poślubić siostrzenicę
cesarza, Eudoksję. Rachelę kocha, ale wie, że wkrótce będzie musiał się z nią na zawsze
rozstać. Tymczasem nastaje najważniejsza chwila uroczystości: przejazd przez miasto
cesarza Zygmunta.
Akt II
Wieczerza paschalna w domu Eleazara, w której prócz domowników uczestniczy
Samuel. Uroczystość przerywa księżniczka Eudoksja. Przybywa, żeby zamówić
u złotnika łańcuch, który nazajutrz chce zawiesić na piersi pogromcy husytów. Samuelowi udaje się prze nią ukryć, ponieważ jednak męczą go wyrzuty sumienia,
przyznaje sie potem Racheli…, że jest chrześcijaninem. Rachela z przerażeniem pojmuje, że mimo różnicy wiary, nie umiałaby bez niego żyć, toteż gotowa jest nawet
na wspólną ucieczkę. Uniemożliwia ją zbudzony hałasem Eleazar. On też dowiadu-
16
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
je się od młodzieńca, że jest chrześcijaninem.
Choć zrazu jest tym tak oburzony, że aż sięga
po sztylet, potem mając na względzie szczęście
Racheli, przystaje nawet na jej związek z chrześcijaninem. Leopold pojmuje, że posunął się za
daleko, a ponieważ nie wie, jak z kłopotu wyjść,
ucieka. Rachela płacze, w Eleazarze zaś ponownie budzi się pragnienie zemsty i rzuca na goja
przekleństwo.
Akt III
Uczta w pałacowych ogrodach. W obecności
cesarza księżniczka Eudoksja ma odznaczyć
narzeczonego złotym łańcuchem wykonanym
i dostarczonym przez Eleazara. Rachela, która
przybywa z nim, rozpoznaje w Leopoldzie swego ukochanego malarza. We wzburzeniu, nad
którym nie umie zapanować, głośno zarzuca
niewiernemu zdradę. Ponieważ wie, że za związek chrześcijanina z Żydówką prawo każe śmiercią, zdaje sobie sprawę, że przyniesie to zgubę
jej, Samuelowi-Leopoldowi i jej ojcu. Tak też się
dzieje: wszyscy troje zostają uwięzieni, a kardynał Brogni rzuca na nich klątwę.
Akt IV
By ocalić ukochanego, Eudoksja udaje się do
więzienia i błaga Rachelę, by przejęła winę na
siebie. Żydówka zrazu odmawia, potem silniejsza
okazuje się jej miłość do Leopolda. Oskarżonych
próbuje ratować również kardynał, namawiając
Eleazara, by przyjął z córką chrzest. Eleazara ta
propozycja oburza i obraża. Śmierci, powiada,
już się nie boi, co do córki, to nie jest jego rodzoną córką, tylko sierotą uratowaną z pożaru; choć
wie o niej dużo więcej, do śmierci nie zdradzi,
kim jest. Już po wyjściu kardynała popada jednak w watpliwości, czy godzi mu się skazywać
na śmierć isotę, która nie wie kim jest, i ma go
za ojca, on zaś wie, że nie jest ani jego córką, ani
Żydówką. Poza tym kocha ją jak rodzone dziecko (aria Rachel, Quand du Seigneur…). Jest bliski
zmiany decyzji. Zza okna dochodzą go wrogie
okrzyki fanatycznego tłumu. To utwierdza go
w pragnieniu zemsty, nawet jeśli ceną za to jest
życie jego i przybranej wprawdzie, lecz bliskiej
mu córki.
Akt V
Plac straceń. Tłum czeka na makabryczne widowisko. Zgodnie z prawem winnych czeka śmierć
przez ugotowanie żywcem. Z wyroku, który czyta burmistrz, wynika, że spotka to tylko Eleazara
i Rachelę; dzięki zeznaniom Racheli Leopold wychodzi z opresji cało, karą dla niego jest wygnanie z kraju i wyklęcie ze społeczności chrześcijan.
Eleazar znów popada w rozterkę. Chce ratować
Rachelę, pyta, czy nie przyjęłaby chrztu, ta jednak
czuje się prawowierną Żydówką i chce dzielić los
z ojcem. Sama też rusza ku katom. Brogni prosi
Eleazara, by wyjawił mu, co się stało i gdzie może
być jego zaginiona córka, na co Żyd odpowieda mu krótko: „tam!” w chwili, gdy kaci wrzucają
Rachelę do kotła.
Żydówk a
17
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Litewski Narodowy Teatr Opery i Baletu.
Większą część repertuaru operowego wypełnia
kanon światowej literatury jak Don Giovanni
Mozarta, Rigoletto, Bal maskowy, Aida, Moc przeznaczenia Verdiego, Dama pikowa Czajkowskiego, Holender tułacz Wagnera, Żydówka Halévy’ego. Zespół baletu, obok klasycznych pozycji
(Jezioro łabędzie, Śpiąca królewna, Giselle, Don
Kichot), ukierunkowany jest na wykonywanie
choreografii XX-wiecznych twórców; na afiszu
często goszczą realizacje Borysa Ejfmana Rosyjski Hamlet, Czerwona Giselle, Lorki Massina Grek
Zorba. Romeo i Julia Prokofiewa w choreografii Wladimira Vasiljewa pozostaje „wizytówką”
artystycznych tournées. Aby podkreślić narodowy charakter, teatr ma w repertuarze dzieła
rodzimych twórców: balet Acid City Mindaugasa Urbaitisa oraz opery: Pilenai Vytautasa Klova,
Niedźwiedź Broniusa Kutaviciusa, Dalia Balysa
Dvarionasa. W sezonie artystycznym Teatr gra
zwykle 15 tytułów z repertuaru bieżącego i przygotowuje 4 premiery.
Zespoły zapraszane są na występy gościnne
i na najsłynniejsze festiwale. W ciągu ostatniej
dekady litewski balet występował m.in.w Evian,
w Waszyngtonie, Osace, Kairze, Londynie, Moskwie, Bolonii. Zespół operowy prezentował się
na festiwalach w Roncole i Rawennie (Włochy),
w Savonlinne (Finlandia), w Anglii, Polsce, Słowenii , na Węgrzech i na Tajwanie.
Lata 2004-2005 przyniosły znakomite realizacje,
które zyskały międzynarodowy rozgłos:
Holender tułacz reż. Francesca Zambello (USA)
Żydówka reż. Günter Krämer (Niemcy)
Madama Butterfly reż. Anthony Minghella (USA)
Saloma reż. David Aldon
Walkiria reż. Eimuntas Nekrosius
Pasja wg św. Jana reż. Robert Wilson
Mały książę Rachel Portman, opera dla dzieci,
na zlecenie Houston Grand Opera.
W 2008 r. Borysa Godunowa wyreżyserował na
scenie LTOiB Mariusz Treliński.
http://www.opera.lt
Günter Krämer, reżyser.
Studiował historię i filozofię na uniwersytetach
uniwersytetach Heidelbergu i Freiburgu.
Karierę reżyserską rozpoczął w 1970 r. Jego dorobek artystyczny obejmuje realizacje dla Deutsche Oper w Berlinie, Opery w Kolonii, Staatsoper w Wiedniu, Metropolitan Opera w Nowym
Jorku , Semperoper w Dreźnie, Théâtre Chatelet
w Paryżu oraz scen w Monachium, Hamburgu,
Lyonie, Wenecji, Wilnie, Tokio. Reżyseruje na
słynnych Festiwalach w Salzburgu i Spoleto.
Wiele z jego realizacji zostało uhonorowanych
nagrodami. Produkcje były rejestrowane przez
telewizje w Niemczech, Francji i Austrii oraz na
DVD.
Litewski Narodowy Teatr Opery i Baletu
18
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
DANZA CONTEMPOR ANEA DE CUBA
DEMO’NCR AZY
Choreografía
Muzyka
Kostiumy
Światła
Wykonawcy
Rafael Bonachela
Razones Bebe, Early That Summer Julia Wolfe,
Ne me quitte, Nina Simon , Pas Estrella Morente
Arsenal Of Democracy Julia Wolfe.
Carlos Díaz, Rafael Bonachela
Manolo Garriga
Michel Avalos, Heidy Batista, Lisvet Barcia, George Céspedes,
Daileidys Carrazana, Yosmell Calderón, Edson L. Cabrera,
Norge Cedeño, Osnel Delgado, Wuilleys Estacholi,
Alberto González, Yelda Leyva, Daylis López, Jennifer Martín,
Jenny Nocedo, Marta Ortega, Yaday Ponce, Abel Rojo, Joel Suárez,
Jennifer Tejeda, Aymara Vila.
CASI CASA
Choreografia
Muzyka
Kostiumy i dekoracje
Asystent scenografa
Światla
Wykonawcy
Mats Ek
Fläskkvartetten – Fluke, Appartement
Peder Freiij
Katrin Brännström
Eric Berglund
Michel Avalos, Heidy Batista, Daileidys Carrazana,
Yosmell Calderón, Edson L. Cabrera, Norge Cedeño,
Osnel Delgado, Wuilleys Estacholi , Alberto González
Yelda Leyva, Daylis López, Jenny Nocedo, Marta Ortega,
Gabriela Piñeiro , Yaday Ponce, Abel Rojo, Joel Suárez,
Jennifer Tejeda, Aymara Vila.
Danza Contempor anea de Cuba
SULK ARY
Choreografia
Muzyka
Kostiumy
Światla
Wykonawcy
Dyrektor
Marketing
Reżyser
Pedagodzy tańca
Stali choreografowie
Choreografowie gościnni
Rzecznik prasowy
Produkcja i szef sceny
Dźwięk
19
Eduardo Rivero
Yorubá cubana con arreglo de la orqussta de percusión
de Danza Contemporanea de Cuba
Eduardo Arrocha
Ramiro Maseda
Michel Avalos, Yoerlis Brunet, Heidy Batista,
Osnel Delgado, Jenny Nocedo, Yaday Ponce.
Miguel Ángel Iglesias Ferrer
Jorge Brooks Gremps
Isidro Rolando Thondike
Luís Roblejo, Dulce María Vale, Isabel Blanco,
Margarita Vilela, Luz M. Collazo, Yoerlis Brunet
Isidro Rolando, Jorge Abril, George Céspedes,
Julio César Iglesias, Osnel Delgado.
Jan Linkens, Joaquín Sabaté , Gianni di Cicco,
Kenneth Kvamström, Samir Akika, Cathy Marston,
Rafael Bonachela, Mats Ek.
Fernando García
Federico Romillo
Ernesto de Armas
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Danza Contemporanea de Cuba
Dyrektor Miguel Ángel Iglesias Ferrer
Swą obecną nazwę zespół nosi dopiero od
1987 roku, istnieje jednak o wiele dłużej. Powstał bowiem, żeby rzecz ująć ściśle - 25 września 1959 roku i zrazu przyjął nazwę Conjunto
de Danza Moderna. Niedługo potem kompania
jeszcze dwukrotnie zmieniała nazwę: od 1962
roku występowała jako Conjuto Nacional de
Danza Moderna, a od 1974 jako Danza Nacional
de Cuba.
Od samego początku zespół zyskał międzynarodowe uznanie. W ciągu półwiecza jego
artyści- tancerze przygotowali ponad dwieście
osiemdziesiąt premier. Ich występy spotykały
się z owacyjnym przyjęciem publiczności i entuzjazmem krytyki, nieodmiennie wysoko oceniającej kolejne produkcje. Zespół dał się poznać
w całym świecie: kubańskich tancerzy podziwiali widzowie w Teatrze Sarah Bernhardt
w Paryżu, gdy zespół dawał występy w ramach
V Festiwalu Narodów, oklaskiwała ich również
publiczność Canadian Art Center w Ottawie
oraz słynnego centrum Sztuk Pięknych i Narodowego Audytorium w Meksyku. Do słynnych miejsc, gdzie fetowano tancerzy kubańskich, dodać wypada: Théâtre de La Monnaie
w Brukseli, Teatro La Fenice i Teatro Malibran
w Wenecji, The Sadler’s Well oraz Colisseum
w Londynie. Wielkim sukcesem były też występy przed parotysięczną międzynarodową widownią Festiwalu Arena di Verona. Zespół uprawia różne style tańca. Chętnie i stale sięga tak
do najlepszych tradycji kubańskiego baletu jak
i dziedzictwa afrykańskich przodków. Jego rozległy i różnorodny repertuar daje szerokie spectrum interpretacyjnych możliwości. Poprzez
swój stylistyczny eklektyzm, w najlepszym tego
słowa znaczeniu, zespół Danza Contemporanea de Cuba jest jedną z najbardziej wszechstronnych kompanii w świecie. W repertuarze
kubańskich artystów są balety utrzymane
w poetyce neoklasycyzmu, jak na przykład Folia, dzieła kontemplacyjne, jak El Resgo del Placer oraz choreograficzne obrazy o wyjątkowej
dynamice – do tej kategorii przynależą takie tytuły jak Nayara***, Demon-m/Crazy, Restaurante El Paso, El Peso de una Isla. Specjalne miejsce
zajmują wielkie spektakle odzwierciedlające
najnowsze tendencje w sztuce tańca: Compas
oraz Carmina burana.
Danza Contemporanea de Cuba
20
XVII Bydgoski
dgoski Festiwal Operowy
OPEROWE
FORUM
MŁODYCH
Impreza towarzysząca
XVII Bydgoskiemu Festiwalowi Operowemu
Akademia Muzyczna we Wrocławiu
OTTO NICOLAI WESOŁE KUMOSZKI Z WINDSORU
26.04.godz. 18:00
Reżyseria
Opieka pedagogiczna i ruch sceniczny
Kierownictwo muzyczne i instrumentacja
Współpraca muzyczna i akompaniament
Współpraca muzyczna - asystent dyrygenta
Współpraca muzyczna w przygotowaniu chóru
Kostiumy
Postaci i wykonawcy
Sir John Falstaff
Pani Fluth
Pani Reich
Pan Fluth
Pan Reich
Fenton
Panicz Spärlich
Anusia Reich
Ewa Kutryś
Elżbieta Lejman-Krzysztyniak
Tadeusz Zathey
Anna Danielewicz
Anna Grabowska-Borys
Monika Tropper
Bajka Tworek
Marek Berkowicz, Jerzy Butryn
Anna Krzyżowska–Kawałko, Joanna Prykiel
Marta Ligocka, Magdalena Garbat
Krzysztof Kmieć, Radosław Rzepecki
Szymon Wach
Jakub Bieszczad, Adam Michalak
Damian Chróściński, Paweł Grund, Andrzej Zborowski
Elżbieta Nowotarska, Monika Piechaczek, Chantal Prymka
Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy
GIACOMO PUCCINI GIANNI SCHICCHI
28.04.godz. 18:00
Kierownictwo muzyczne
Reżyseria
Scenografia
Postaci i wykonawcy
Gianni Schicchi
Lauretta
Zita
Rinuccio
Gherardo
Nella
Guccio
Gherardino
Betto di Signa
Simone
Ciesca
Marco
Spinelloccio
Notaro
Pinellino
Maja Metelska
Paweł Łysak
Ewa Machnio
Jakub Gąska, Marek Murawa
Krystyna Nowak, Monika Sadłowska, Karolina Maczek-Rynkowska
Małgorzata Niezborała, Dominika Paczkowska
Przemysław Jendrzejewski, Paweł Krasulak, Adam Węgliński
Szymon Rona, Przemysław Cierzniewski, Marcin Gargała
Ewa Jagielska, Jadwiga Kot
Jacek Wróbel
Katarzyna Konieczna
Janusz Stolarski., Michał Hajduczenia
Przemysław Baranek, Rafał Pawnuk
Anna Pawlak
Dominik Opaliński, Jakub Zarębski
Piotr Kujawiak, Dominik Opaliński, Rafał Pawnuk
Dawid Komuda, Jakub Gąska, Marek Murawa
Paweł Doronowski
Oper a Nova w Bydgoszczy
Uniwersytet Muzyczny im. Fryderyka Chopina w Warszawie
ADAM MICKIEWICZ
STANISŁAW MONIUSZKO
DZIADY WIDMA
29.04.godz. 18:00
Reżyseria
Opieka reżyserska
Scenografia
Opieka scenograficzna
Kierownictwo muzyczne - dyrygent
Opieka wokalna
Postaci i wykonawcy
Partie śpiewane
Guślarz
Widmo
Starzec
Zosia i Dziewczyna
Aniołek
Partie mówione
Zespół solistów (2 kwartety wokalne)
soprany
alty
tenory
basy
Zespół muzyczny
fortepian
lira korbowa
skrzypce
altówka
wiolonczele
kontrabas
Paweł Paszta, Karolina Kolendowicz
Ryszard Peryt
Anna Nurzyńska, Marta Zając
Paweł Dobrzycki
Marta Kluczyńska
Jerzy Knetig, Ella Susmanek, Ryszard Karczykowski
Dawid Biwo, Tomasz Raff
Piotr Łapiński
Piotr Jabłoński
Ewelina Siedlecka, Aleksandra Klimczak, Aleksandra Orłowska
Michał Sławecki, Paulina Łuba
Angelika Kurowska, Arkadiusz Śliwa, Aleksandra Długosz
Jan Staszczyk, Mateusz Sacharzewski, Jacek Beler, Natalia Sikora
Marcin Januszkiewicz, Maciej Cierliński, Martyna Kowalik,
Przemysław Wyszyński
Klaudia Ziajkowicz, Marcelina Russak
Ewa Thomas, Jadwiga Niebelska
Song Uk Choi, Paweł Lipowski
Eunbae Jeon, Piotr Jabłoński
Miłosława Brzezińska
Maciej Cierliński
Julia Ciesielska, Helena Zambrano, Weronika Tadzik,
Agnieszka Świgut, Angelika Środoń
Marek Chojnacki
Julia Biłat, Paulina Wiśniewska
Jakub Langiewicz
Spektakle w wykonaniu studentów polskich Akademii Muzycznych
prezentowane są na Scenie Kameralnej im. prof. Felicji Krysiewiczowej
21
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
OPERA I EKRAN
Twarzą w twarz ze Sławomirem Piertrasem
Michał Batory
Przegląd filmów z oferty Universal Music Polska
w sali kameralnej im. Prof. F. Krysiewiczowej
1979 - 1985 Studia w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi, wydział grafiki, specjalność plakat
(w pracowni prof. Bogusława Balickiego )
1986 - 1987 Stypendium polskiego Ministerstwa Kultury i Sztuki dla młodych artystów
1988 - 1993 praca w agencjach graficznych w Paryżu
od 1994
grafik niezależny
Realizacje
1994
Le fil d’argent, wystawa w Cité des Sciences et de l’Industrie, La Villette, Paryż
1994 - 1997 Plakaty i publikacje dla Théâtre National de la Colline, Paryż
1995
Espace, wystawa w Cité des Sciences et de l’Industrie, La Villette, Paryż
1995
Realizacja broszur dla wystawy Nature vive, Musée National d’Histoire Naturelle, Paryż
2001
Realizacja trzech kolekcji CD dla Radio France, Paryż
2001 - 2003 Plakaty do spektakli dla Arsenal, Metz, Francja
2001 - 2008 Realizacja linii graficznej dla Théâtre National de Chaillot, Paryż
2002
Victor Hugo, promeneur du Luxembourg, wystawa zorganizowana przez Senat i Bibliothèque Nationale
de France, Paryż
2004
Książka Photos clic et pigeon vole, wyd. Dessain et Tolra, Paryż
2004
Książka 150 ans de Publicité, UCAD ( Union Centrale des Arts Décoratifs )
2005
Kreacja linii graficznej dla CDA95 (Centre des Arts d’Enghien-les-Bains)
2006
Kreacja linii graficznej dla Forum les Halles, Paryż
Wystawy indywidualne
1991
Mévoire, galeria Philippe Gand, Paryż
1999
Galeria Typografica, Bruksela
2000
Uniwersytet PARIS X
2004
Galeria Anatome, Paryż
2004
FNAC St-Lazare, Paryż
2005
Muzeum Plakatu w Wilanowie
2005
Pekin i Chongqing (uniwersytet), Chiny
2005
Ośrodek kultury, Douarnenez, Francja
2006
Uniwersytet w Laval, Quebec, Kanada
2006
Mediathéque w Enghien-les-Bains, Francja
Nagrody
1996
Nagroda Publiczności na Festiwalu plakatu w Chaumont, Francja ( za plakat La Femme sur le lit )
1998
III nagroda w konkursie L’enfance n’est pas un jeu d’enfant, Muzeum Plakatu w Essen, Niemcy
1998
I nagroda w konkursie francuskiego plakatu kulturalnego( za plakat Le Siège de Leningrad )
1999
II nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Plakatu w Chaumont, Francja( za plakat IRCAM-EIC )
2001
III nagroda na International Poster Triennial, Sofia, Bułgaria( za plakat Agora )
2004
I nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Plakatu w Chaumont, Francja( za plakat Power Book )
2008
Srebrny medal na Międzynarodowym Biennale Plakatu w Chicago, USA( za plakat Piano-Folies )
2008
III nagroda na Międzynarodowym Biennale Plakatu w Meksyku ( za plakat Piano-Folies )
Środa 05.05.2010 r., godz. 18.00
Vincenzo Bellini
Purytanie (I Puritani)
Występują:
Anna Netrebko, Eduardo Valdes, Maria Zifchak,
Franco Vassallo, John Relyea, Eric Cutler, Valerian
Ruminski, Raymond Hughes,
Reżyseria: Gary Halvorson
Dyrygent: Patrick Summers
Metropolitan Opera Chorus,
Ballet and Orchestra
Piątek 07.05.2010 r., godz. 18.00
John Neumaier
Dama Kameliowa (Die Kameliendame)
do muzyki Fryderyka Chopina
Występują
Marcia Haydée, Ivan Liska, Lynne Charles, Jeffrey
Kirk, François Klaus, Gigi Hyatt, Colleen Scott,
Vladimír Klos, Beatrice Cordua, William Parton
Reżyseria i choreografia: John Neumaier
Dyrygent: Heribert Beissel
Ballett der Hamburger Staatsoper, Sinfonieorchester des Norddeutschen Rundfunks
Oper a Nova w Bydgoszczy
Urodzony 25 sierpnia 1959 r. w Łodzi. Od września 1987 r. mieszka w Paryżu
Wystawa prac autora w foyer Opery Nova w trakcie trwania festiwalu
22
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
Specjalne podziękowania
za pomoc w przygotowaniu
Ministerstwu Kultury
i Dziedzictwa Narodowego
Urzędowi Marszałkowskiemu
Województwa Kujawsko-Pomorskiego
Urzedowi Miasta
Bydgoszczy
XVII Bydgoskiego
Festiwalu Operowego
Urząd Marszałkowski Województwa
Kujawsko-Pomorskiego
organizatorzy składają:
Gorące podziękowania organizatorzy
XVII Bydgoskiego Festiwalu Operowego
składają sponsorom
BYDGOSKIE FABRYKI MEBLI SA
JUTRZENKA COLIAN Sp. Z o.o
P.W. SERWAL
SOLBET Sp. z o.o.
LAFARGE CEMENT SA
ENERGIA Sp. z o.o.
SODA POLSKA CIECH Sp. z o.o
KPEC Sp. z o.o.
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe
PUBR Sp. z o.o.
PROJPRZEM SA
NORDEA BANK POLSKA SA
MIEJSKIE WODOCIĄGI I KANALIZACJA sp. z o.o.
UNILEVER POLSKA SA
BANK PEKAO SA
ENEA SA
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe
EBUDPRZEMYSŁÓWKA Sp. z o.o.
FIRMA GOTOWSKI Sp. z o.o.
PGNIG SA
Pomorski Oddział Obrotu Gazem
Gazownia Bydgoska
GZELLA Sp. z o.o.
ZPW TRZUSKAWICA SA
POINTEL Sp. z o.o.
PKO BANK POLSKI SA
ELWIND Sp. z o.o.
PKP ENERGETYKA Sp. z o.o.
GRUPA PZU SA
POLON ALFA Sp. z o.o.
Przedsiębiorstwo Informatyki
ZETO BYDGOSZCZ SA
Oper a Nova w Bydgoszczy
P G E ZESPÓŁ ELEKTROCIEPŁOWNI
BYDGOSZCZ SA
23
XVII Bydgoski Festiwal Operowy
ORGANIZATORZY
Dyrektor Festiwalu
Biuro Festiwalowe
XVII BYDGOSKI FESTIWAL OPEROWY
Maciej Figas
Józef Baliński, Ewa Chałat, Piotr Karczewski,
Alicja Kuklińska, Wanda Borowicz,
Robert Chojnacki, Jarosław Jeziorski,
Karolina Stańkowska, Daniela Stasiak,
Krystyna Skrzypczak
Projekt znaku graficznego
Bydgoskiego Festiwalu Operowego
Projekt plakatu XVII BFO
Projekt plakatu La Gioconda
Andrzej Borkowski
Rosław Szaybo
Michał Batory
Fotografie:
Oliver!
Eugeniusz Oniegin
Aida
Werther
Żydówka
Danza Contemporanea de Cuba
Tomasz Zakrzewski
Krzysztof Mystkowski
archiwum Teatru Wielkiego Łódź
Marek Grotowski
archiwum Litewskiego Narodowego Teatru Opery i Baletu
Gerardo Iglesias
Redakcja programu i publikacji festiwalu
Opera Nova w Bydgoszczy
Józef Baliński, Ewa Chałat, Alicja Kuklińska
Materiały zawarte w programie pochodzą z dokumentów
nadesłanych przez teatry i zespoły zaproszone
do udziału w XVII Bydgoskim Festiwalu Operowym.
Wydawca
Opera Nova w Bydgoszczy
Projekt,
opracowanie graficzne
Agencja Reklamowa DARADE
85-790 Bydgoszcz , ul. Wyzwolenia 96/18
tel. 52 362 96 76
www.darade.com.pl, [email protected]
Współpraca
Józef Baliński
Skład
i przygotowanie do druku
ALWAR - Maciej Charczuk
tel./fax 52 321 25 70 • www.studio-alwar.pl
Druk i oprawa
85-006 Bydgoszcz, ul. Marszałka F. Focha 5
tel. sekretariat 052 325 15 10
tel. centrala 052 325 15 02
Dział Promocji i Obsługi Widzów
tel. 052 325 16 55, fax 052 325 16 36
www.opera.bydgoszcz.pl
Oper a Nova w Bydgoszczy
Drukarnia Abedik
ul. Glinki 84 885−861 Bydgoszcz
tel./fax 52 370 07 10
www.abedik.pl, [email protected]
24

Similar documents

xviii bydgoski festiwal operowy

xviii bydgoski festiwal operowy Inscenizacja i reżyseria Kierownictwo muzyczne Scenografia

More information

Program w PDF - E

Program w PDF - E to wszystko możliwe bez głębokiego rozumienia sztuki operowej naszego szefa Sławomira Pietrasa. który - należąc raczej do grona miłośników tradycyjnej opery. gdzie w marszu triumfalnym maszerują wi...

More information