docstrategjia kombëtare e republikës së kosovës për menaxhimin e
download 
Report Transcription
strategjia kombëtare e republikës së kosovës për menaxhimin e
Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria - Vlada Government __________________________________________________ STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT NATIONAL STRATEGY OF THE REPUBLIC OF KOSOVO ON INTEGRATED BORDER MANAGEMENT NACIONALNA STRATEGIJA REPUBLIKE KOSOVO ZA INTEGRISANO UPRAVLJANJE GRANICOM Prill-April- April 2009 Prishtinë-Pristina-Pri tina STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT PËRMBAJTJA STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT SHKURTESAT ............................................................................................................................... 6 KAPITULLI I HYRJE ............................................................................................................................................ 9 1. KONCEPTI I MENAXHIMIT TË INTEGRUAR TË KUFIRIT ............................................. 10 1.1 Tri shtyllat kryesore që mbështesin konceptin MIK të BE-së ............................................. 10 1.2 Bashkëpunimi brenda shërbimit ........................................................................................... 10 1.3 Bashkëpunimi ndërmjet agjencive ....................................................................................... 10 1.4 Bashkëpunimi ndërkombëtar................................................................................................ 11 2. PËRPARËSITË DHE OBJEKTIVAT E STRATEGJISË ........................................................ 11 2.1 Përparësitë e strategjisë ....................................................................................................... 11 2.2 Objektivat ............................................................................................................................ 12 KAPITULLI II 3. VËSHTRIM POLITIK, KARAKTERISTIKAT GJEOGRAFIKE DHE TOPOGRAFIKE TË REPUBLIKËS SË KOSOVËS .................................................................................................... 14 3.1 Territori i Republikës së Kosovës ....................................................................................... 15 3.2 Të dhënat gjeografike .......................................................................................................... 15 3.3 Të dhënat topografike .......................................................................................................... 16 3.4 Pikat e kalimit kufitar, numri, llojet, kategorizimi dhe standardizimi ................................ 16 3.5 Kategorizimi dhe standardizimi i PKK-ve .......................................................................... 18 3.6 Kufiri i gjelbër ..................................................................................................................... 18 3.7 Kufiri i kaltër ....................................................................................................................... 19 KAPITULLI III 4. ORGANET INSTITUCIONALE ............................................................................................. 20 4.1 Ministria e Punëve te Brendshme (Policia Kufitare) ........................................................... 21 4.2 Ministria e Ekonomisë dhe Financave (Dogana e Kosovës)................................................ 22 2 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 4.3 Agjensioni i Veterinës dhe i Ushqimit të Kosovës ............................................................... 24 4.4 Agjencitë dhe organet tjera të Republikës së Kosovës të përfshira në MIK ...................... 26 KAPITULLI IV 5. AUTORITETI BASHKËRENDUES ....................................................................................... 28 5.1 Detyrat e organit mbikëqyrës dhe vendimmarrës ............................................................... 29 5.2 Detyrat e Bordit Ekzekutiv ................................................................................................. 29 5.3 Mjetet buxhetore ................................................................................................................. 30 KAPITULLI V 6. BASHKËPUNIMI DHE BASHKËRENDIMI I TRI SHTYLLAVE TË MIK ........................ 32 6.1 BASHKËPUNIMI BRENDA AGJENCISË ....................................................................... 34 6.1.1 Policia Kufitare ............................................................................................................... 34 6.1.1.1 Korniza ligjore................................................................................................................ 34 6.1.1.2 Organizimi dhe menaxhimi ........................................................................................... 34 6.1.1.3 Procedurat ...................................................................................................................... 35 6.1.1.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi ..................................................................................... 35 6.1.1.5 Komunikimi .................................................................................................................. 35 6.1.1.6 Teknologjia Informative ................................................................................................ 36 6.1.1.7 Infrastruktura dhe pajisjet .............................................................................................. 36 6.1.2 Dogana e Kosovës ........................................................................................................... 37 6.1.2.1 Korniza ligjore................................................................................................................ 37 6.1.2.2 Organizimi dhe menaxhimi ........................................................................................... 37 6.1.2.3 Procedurat ...................................................................................................................... 38 6.1.2.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi ..................................................................................... 38 6.1.2.5 Komunikimi .................................................................................................................. 39 6.1.2.6 Teknologjia Informative ................................................................................................ 39 6.1.2.7 Infrastruktura dhe pajisjet .............................................................................................. 40 6.1.3 Agjensioni i Veterinës dhe i Ushqimit të Kosovës ......................................................... 41 3 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.1.3.1 Korniza ligjore................................................................................................................ 41 6.1.3.2 Organizimi dhe menaxhimi ........................................................................................... 41 6.1.3.3 Procedurat ...................................................................................................................... 42 6.1.3.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi ..................................................................................... 42 6.1.3.5 Komunikimi .................................................................................................................. 42 6.1.3.6 Teknologjia Informative ................................................................................................ 43 6.1.3.7 Infrastruktura dhe pajisjet .............................................................................................. 43 6.2 BASHKËPUNIMI NDËRMJET AGJENCIVE ................................................................. 44 6.2.1 Korniza ligjore................................................................................................................... 44 6.2.2 Organizimi dhe menaxhimi .............................................................................................. 44 6.2.3 Procedurat ........................................................................................................................ 45 6.2.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi ........................................................................................ 45 6.2.5 Komunikimi ..................................................................................................................... 46 6.2.6 Teknologjia Informative ................................................................................................... 46 6.2.7 Infrastruktura dhe pajisjet ................................................................................................. 46 6.3 BASHKËPUNIMI NDËRKOMBËTARË........................................................................... 47 6.3.1 Policia Kufitare ............................................................................................................... 47 6.3.1.1 Korniza ligjore................................................................................................................ 47 6.3.1.2 Organizimi dhe menaxhimi ........................................................................................... 47 6.3.1.3 Procedurat ...................................................................................................................... 48 6.3.1.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi ..................................................................................... 48 6.3.1.5 Komunikimi .................................................................................................................. 49 6.3.1.6 Teknologjia Informative ................................................................................................ 49 6.3.1.7 Infrastruktura dhe pajisjet .............................................................................................. 49 6.3.2 Dogana e Kosovës .............................................................................................................. 51 6.3.2.1 Korniza ligjore................................................................................................................ 51 6.3.2.2 Organizimi dhe menaxhimi ........................................................................................... 51 4 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.3.2.3 Procedurat ...................................................................................................................... 52 6.3.2.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi ..................................................................................... 52 6.3.2.5 Komunikimi .................................................................................................................. 52 6.3.2.6 Teknologjia Informative ................................................................................................ 52 6.3.2.7 Infrastruktura dhe pajisjet .............................................................................................. 52 6.3.3 Agjensioni i Veterinës dhe i Ushqimit të Kosovës ............................................................ 54 6.3.3.1 Korniza ligjore................................................................................................................ 54 6.3.3.2 Organizimi dhe menaxhimi ........................................................................................... 54 6.3.3.3 Procedurat ..................................................................................................................... 54 6.3.3.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi ..................................................................................... 55 6.3.3.5 Komunikimi .................................................................................................................. 55 6.3.3.6 Teknologjia Informative ................................................................................................ 55 6.3.3.7 Infrastruktura dhe pajisjet .............................................................................................. 55 KAPITULLI VI 7. BASHKËPUNIMI NË FUSHËN E VIZAVE, AZILIT DHE MIGRACIONIT 7.1 Vizat dhe Migracioni ............................................................................................................ 59 7.2 Azili ...................................................................................................................................... 60 KAPITULLI VII 8. MONITORIMI DHE VLERËSIMI....................................................................................... 62 SHTOJCAT Struktura organizative e Policisë Kufitare.................................................................................... 65 Struktura organizative e Doganave të Kosovës ............................................................................. 66 Struktura Organizative e AVUK-ut ............................................................................................... 67 Korniza Ligjore ............................................................................................................................. 68 5 SHKURTESAT STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT ANP ANT APK AVUK BE AKZHIE DD DHM DKAM DK DP DOH ECO FAO FRONTEX KSBS FSK KFOR KE LVUK MPB MBPZHR MD MKRS MEF MIK MM MPJ MTPT MSH MSHP OIE PAISSE PKK PK PSO QKSPEZH SIS SANCO TAIEX TI TIMS UA UNHCR UNMIK USAID USDA WAN WCO WHO WORLD BANK ZKM Aeroporti Ndërkombëtar i Prishtinës Analizat për Nevojat dhe Trajnim Agjencia Pyjore e Kosovës Agjencia e Veterinës dhe Ushqimit të Kosovës Bashkimi Evropian Agjencia për Koordinim, Zhvillim dhe Integrime Evropiane Dega Doganore Drejtoria për të Huaj dhe Migracion Departamenti për Kufij, Azil dhe Migracion Doganat e Kosovës Drejtori i përgjithshëm Drejtoria e operimit të të hyrave Zyra e Komisionit Evropian Organizata për Bujqësi dhe Ushqim Agjencia e Bashkimi Evropian Projekti për Mbështetje të Bizneseve Kosovë Forca e Sigurisë së Kosovës Forca e Kosovës Komisioni Evropian Laboratori i Veterinës dhe i Ushqimit të Kosovës Ministria e Punëve të Brendshme Ministria e Bujqësisë,Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural Ministria e Drejtësisë Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit Ministria e Ekonomisë dhe Financave Menaxhimi i Integruar i Kufirit Memorandum Mirëkuptimi Ministria e Punëve të Jashtme Ministria e Transportit dhe Postë-Telekomunikacionit Ministria e Shëndetësisë Ministria e Shërbimeve Publike Organizate Ndërkombëtare e Epizootive Programi i të dhënave në PKK Pikë Kalimi Kufitare Policia Kufitare Procedura Standarde Operative Qendra Kosovare për Siguri Publike Edukim dhe Zhvillim Sistemi i Informacionit Shengen Drejtoria e Përgjithshme për Shëndetësi dhe Mbrojtje të Konsumatorit Asistenca Teknike e Njësisë së Shkëmbimit të Informacioneve Teknologjia Informative Sistemi i Menaxhimit të Teknologjisë së Informacionit Udhëzimet Administrative Komisionari i Lartë i Kombeve të Bashkuara për Refugjatë Misioni i Përkohshëm i Kombeve të Bashkuara në Kosovë Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar Departamenti Amerikan i Bujqësisë Rrjet i Gjerë Organizata Botërore e Doganave Organizata Botërore e Shëndetësisë Banka Botërore Zyra e Kryeministrit 6 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 7 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT KAPITULLI HYRJE 1. KONCEPTI I MENAXHIMIT TË INTEGRUAR TË KUFIRIT 2. PËRPARËSITË DHE OBJEKTIVAT E STRATEGJISË 8 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Hyrje Nocioni Menaxhimi i Integruar i Kufirit (MIK), nënkupton bashkërendimin dhe bashkëpunimin kombëtar dhe ndërkombëtar ndërmjet të gjitha autoriteteve kompetente të përfshira në sigurinë kufitare dhe lehtësimin e lëvizjes së lirë të njerëzve dhe mallrave, si dhe vendosjen e një sistemi efikas dhe efektiv të menaxhimit të integruar të kufirit, në mënyrë që të arrihet qëllimi i përbashkët i kufijve të hapur, por të kontrolluar mirë dhe të sigurt. Ky koncept u zhvillua nga Komisioni Evropian dhe parashikohet në Udhëzimet MIK për vendet e Ballkanit Perëndimor , të cilat shërbejnë si bazë për zbatimin e aktiviteteve për menaxhimin e integruar të kufijve në rajon, si dhe ofron udhëzime për hartimin e Strategjive Kombëtare dhe planeve të veprimit për MIK. Strategjia Kombëtare e Republikës së Kosovës për MIK, ndjek udhëzimet MIK të KE për Ballkanin Perëndimor dhe përqendrohet tek tri agjencitë kryesore që kanë përgjegjësi në Kufi: Policia e Kosovës, Doganat e Kosovës dhe Agjencia e Veterinës dhe Ushqimit të Kosovës si dhe i referohet një sërë agjencish të tjera dhe operatorësh që janë aktiv në fushën e menaxhimit të kufirit. Menaxhimi i integruar i kufirit dhe siguria në kufi, përbën një angazhim të veçantë në raport me Kushtetutën e Republikës së Kosovës, legjislacionin në fuqi, veprimet politike dhe sigurinë kombëtare brenda vendit, si dhe në marrëdhëniet ndërkombëtare veçanërisht në procesin e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, strukturat tjera ndërkombëtare dhe ndërtimin e besimit me shtetet fqinje e më gjerë. Në këtë kontekst Strategjia Kombëtare e Republikës së Kosovës për Menaxhimin e Integruar të Kufirit, si dhe hartimi i Planit të Veprimit për zbatimin e saj, parashikon arritjen e objektivave të afërta më praktikat dhe standardet evropiane, ruajtjen e paqes, stabilitetin e brendshëm dhe rajonal, si pjesë e zhvillimit të përgjithshëm duke lehtësuar tregtinë dhe qarkullimin e njerëzve e njëkohësisht mbylljen e kufirit për të gjitha aktivitetet e kundërligjshme. Strategjia Kombëtare e Republikës së Kosovës për Menaxhimin e Integruar të Kufirit dhe Plani i Veprimit, janë dokumente që mund të plotësohen dhe ndryshohen vazhdimisht. 9 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 1. KONCEPTI I MENAXHIMIT TË INTEGRUAR TË KUFIRIT Koncepti i BE-së mbi MIK për Ballkanin Perëndimor mbulon bashkërendimin dhe bashkëpunimin ndërmjet të gjitha autoriteteve dhe agjencive të rëndësishme, të përfshira në sigurinë kufitare dhe lehtësimin e tregtisë, me qëllim vendosjen e sistemeve të efektshme dhe me rendiment të menaxhimit të integruar të kufirit, me synimin e arritjes së qëllimit të përbashkët për kufij të hapur, por të kontrolluar dhe të sigurt. 1.1 Tri shtyllat kryesore që mbështesin konceptin MIK të BE-së Aspektet kyçe të konceptit MIK janë bashkërendimi dhe bashkëpunimi dhe mbështetet mbi tri shtyllat në vijim: Bashkëpunimi brenda agjencisë; Bashkëpunimi ndërmjet agjencive dhe Bashkëpunimi ndërkombëtar. 1.2 Bashkëpunimi brenda agjencisë Bashkëpunimi brenda agjencisë, nënkupton bashkëpunim përbrenda ministrisë dhe shërbimeve të autorizuara për ndonjë detyrë të caktuar. Ekzistojnë dy lloje të bashkëpunimit të cilat janë të nevojshme: - bashkëpunimi vertikal, nënkupton bashkëpunimin në nivel të ndryshëm administrativ prej një ministrie deri tek njësitë që punojnë në kufi dhe - bashkëpunimi horizontal që nënkupton bashkëpunimin ndërmjet PKK-ve të ndryshme dhe stacioneve policore në brendi të vendit. Të dy format e lartpërmendura të bashkëpunimit kërkojnë një ndarje të qartë të përgjegjësive, komunikim aktiv dhe shkëmbim të rregullt të informacioneve. 1.3 Bashkëpunimi ndërmjet agjencive Bashkëpunimi ndërmjet agjencive bazohet në koordinimin dhe bashkëpunimin e agjencive të autorizuara për menaxhimin e integruar të kufirit shtetëror që përfshin, kontaktet e përditshme operative në PKK (të nivelit formal dhe joformal) dhe shtrihet deri tek nevoja për të bashkërenduar punën ne mënyrë profesionale. Koordinimi duhet të rezultojë me një zgjidhje optimale për çështjet praktike, sikurse është harmonizimi i politikave dhe praktikave kur është e nevojshme, zhvillimi dhe financimi i infrastrukturës së re, mundësitë për përdorim të përbashkët të tyre dhe shërbimet e teknologjisë informative si dhe gjithashtu zhvillim të trajnimit të përbashkët për personelin ekzistues dhe atë të ri. 10 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 1.4 Bashkëpunimi ndërkombëtar Udhëzimet e MIK e ndajnë këtë fushë në tri nivele kryesore: Bashkëpunimi lokal i shërbimeve kufitare në të dy anët e kufirit; Bashkëpunim bilateral mes vendeve kufitare (fqinje); Bashkëpunim multilateral,që ka për qëllim çështjet e menaxhimit të kufirit; Bashkëpunimi lokal i shërbimeve kufitare në të dy anët e kufirit përqendrohet në përmirësimin e operacioneve të përditshme nga zyrtarët e autorizuar të të dy anëve të kufirit më qëllim të zgjidhjes së sfidave të ndryshme në interes të lehtësimit të lëvizjeve të ligjshme ndërkufitare. Bashkëpunimi bilateral, nënkupton takimet mes vendeve fqinje në lidhje me gjendjen e PKK-ve të ndryshme, koordinimi i patrullave kufitare në të dy anët e kufirit, ngritja e patrullimeve të përbashkëta, themelimi reciprok i zyrave ndërlidhëse në mënyrë që të intensifikohet komunikimi dhe shkëmbimi i informacioneve, përgatitja e procedurave për situatat e emergjencës, koordinimi dhe bashkëpunimi në çështjet që ndërlidhen me infrastrukturën si dhe çështjet e përcaktimit të vijës së kufirit dhe demarkacionit. Bashkëpunimi multilateral, nënkupton bashkëpunim shumëkombësh i përqendruar në krimin ndërkufitar, emigrimin e paligjshëm, trafikimin e qenieve njerëzore, terrorizmin dhe kontrabandimin e mallrave. Përpjekjet që bëhen në bashkëpunim multilateral janë gjithashtu një investim në përgatitjet afatgjata të vendeve për integrimet në strukturat e ndryshme të BE-së. 2. PËRPARËSITË DHE OBJEKTIVAT E STRATEGJISË Qëllimi strategjik i Qeverisë së Kosovës, është zhvillimi i një sistemi të mbrojtur dhe të sigurt të kufijve i cili do t i integrojë të gjitha agjencitë e autorizuara për menaxhimin e integruar dhe kontrollin e kufirit shtetëror. Objektivi i Strategjisë MIK, është krijimi i një qendre për koordinim dhe bashkëpunim kombëtar dhe ndërkombëtar ndërmjet të gjitha agjencive përkatëse të përfshira në sigurinë e kufirit dhe lehtësimin e tregtisë, në mënyrë që të krijohet menaxhim efikas dhe i efektshëm i kufijve që do të garantojë kufij të hapur, por të kontrolluar dhe të sigurtë. 2.1 Përparësitë e strategjisë Veprimtaritë e qeverisë për të garantuar kufij të hapur por të kontrolluar dhe të sigurt duhet të përqendrohen në parametrat si në vijim: Korniza ligjore; Organizimi dhe menaxhimi; Procedurat; Burimet njerëzore dhe trajnimi; Komunikimi; Teknologjia informative; Infrastruktura dhe pajisjet; 11 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Buxheti; 2.2 Objektivat Zbatimi i legjislacionit përkatës për të tri shtyllat që garantojnë se agjencitë e autorizuara për menaxhimin e integruar dhe kontrollin e kufirit shtetëror do të organizohen dhe të funksionojnë siç kërkohet nga BE. Bashkëpunimi dhe bashkërendimi i aktiviteteve të agjencive të përfshira në kufi si dhe reformimi në strukturën e tyre organizative dhe menaxhuese. Të gjitha procedurat e agjencive të kufirit lidhur më burimet njerëzore, trajnimeve, financave dhe logjistikës, përcaktohen me rregulloret e brendshme me konsultime të përbashkëta ndërmjet tyre. Procedurat adekuate të përzgjedhjes dhe të emërimit të personelit në agjencitë e kufirit të zbatohen me qëllim të rritjes së profesionalizmit dhe cilësisë. Komunikimi dhe shkëmbimi i informacionit midis agjencive të autorizuara të kufirit duhet të përmirësohet si dhe të krijohet një sistem i përgjithshëm i menaxhimit të informacioneve. Zhvillimi i infrastrukturës dhe pajisjeve të përshtatshme që mbështesin përpjekjet e agjencive në mënyrë që të krijohet shërbim profesional i qytetarëve dhe përfituesve të tjerë. Sigurimi i fondeve të qëndrueshme për ushtrimin e vazhdueshëm të punëve në sistemin e menaxhimit te integruar të kufirit dhe krijimi i mekanizmave për sigurimin e donacioneve ndërkombëtare. 12 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 13 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT KAPITULLI 3. VËSHTRIM POLITIK, KARAKTERISTIKAT GJEOGRAFIKE DHE TOPOGRAFIKE TË REPUBLIKËS SË KOSOVËS 14 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 3.1 Territori i Republikës së Kosovës Territori i Republikës së Kosovës është përcaktuar me propozimin gjithëpërfshirës për zgjidhjen e statusit të Kosovës dhe është përkufizuar me vijën kufitare të ish-Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës brenda ish-Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë, ashtu siç kanë qenë këto vija kufitare me 31 dhjetor 1988. Kufiri me Republikën e Shqipërisë është pjesërisht i shënjuar, ndërsa me Republikën e Maqedonisë, është në finalizim e sipër. Me Republikën e Malit të Zi dhe Republikën e Serbisë pritet të shënjohet në të ardhmen. 3.2 Të dhënat gjeografike Republika e Kosovës gjendet në qendër të pjesës perëndimore të Gadishullit Ballkanik dhe kufizohet me: Republikën e Shqipërisë në jug-perëndim, Republikën e Maqedonisë në jug, Republikën e Malit të Zi në veri-perëndim, Republikën e Serbisë në veri-lindje. Kufiri i Kosovës me vendet fqinje kryesisht kalon nëpër male dhe ka karakter natyror. Pozicioni gjeografik i saj është: KOORDINATA GJEOGRAFIKE Nr Longitude (Gjatësia) Latitude (Gjerësia) Veri 20:48:42.9995 43:16:23.9901 Perëndim 20:00:52.3818 42:43:45.7964 Jug 20:37:17.5130 41:51:07.2305 Lindje 21:47:23.5206 42:39:04.4173 Sipërfaqja e Republikës së Kosovës është 10.908 km2, me gjatësi të kufirit shtetëror si më poshtë: GJATËSIA E KUFIRIT SHTETËROR SIPAS SHTETEVE RRETH KOSOVËS SHQIPËRI 113.551 k m MAQEDONI 170.772 k m MALI I ZI 79.165 k m SERBI 380.068 k m Gjithsej 743.556 km 15 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 3.3 Të dhënat Topografike Pothuajse të gjithë kufijtë e vendit janë rural dhe malor. Relievi nëpër të cilin kalon kufiri shtetëror i Republikës së Kosovës është në përgjithësi malor. Llojet e relievit variojnë nga malor i thyer, kodrinor, fushor dhe liqenor. Kufiri tokësor duke qene kryesisht malor vështirëson qarkullimin kufitar, sidomos në sezonin e dimrit. 3.4 Pikat e kalimit kufitar, numri, llojet, kategorizimi dhe standardizimi Aktualisht në Kosovë funksionojnë 13 pikë kalime kufitare dhe 2 pikë kalime kufitare të përkohshme Krushevë dhe Orqushë, të cilat janë nën mbikëqyrjen e pikë kalimit kufitar të Vermicës. Pikat e kalimit kufitar të trafikut rrugor në mes të Republikës së Kosovës me Republikën e Shqipërisë janë si në vijim : Vërmica; Qafa e Prushit; Qafa e Morinës. Pikë e kalimit kufitar e trafikut rrugor në mes të Republikës së Kosovës, me Republikën e Mali të Zi është: Kulla. Pikat e kalimit kufitar të trafikut rrugor në mes të Republikës së Kosovës, me Republikën e Serbisë janë si në vijim : Bërnjak; Jarinje; Merdare; Mutivodë; Dheu i Bardhë; Muçibabë. Pikat e kalimit kufitar të trafikut rrugor në mes të Republikës së Kosovës, me Republikën e Maqedonisë janë si në vijim : Hani i Elezit; Glloboqica. Pikë e kalimit kufitar të trafikut hekurudhor në mes të Republikës së Kosovës, me Republikën e Maqedonisë është Hani i Elezit ndërsa me Republikën e Serbisë është Leshaku dhe Merdare (jashtë funksionit). Pikë e kalimit kufitar të trafikut ajror është Aeroporti Ndërkombëtar i Prishtinës. 16 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT PRANIA E AGJENCIVE TË AUTORIZUARA PËR MIK NË PKK PKK POLICIA KUFITARE DOGANA E KOSOVËS SHËRBIMI FITOSANITAR SHËRBIMI VETERINAR SIPAS SHTETEVE ANP I Pranishëm I Pranishëm I Pranishëm I Pranishëm Vërmica I Pranishëm I Pranishëm I Pranishëm I Pranishëm Qafa e Prushit I Pranishëm I Pranishëm Shqipëri Qafa e Morinës I Pranishëm I Pranishëm Shqipëri Kullë I Pranishëm I Pranishëm I Pranishëm I Pranishëm Malin e Zi Bërnjak I Pranishëm I Pranishëm I Pranishëm I Pranishëm Serbi Jarinje I Pranishëm I Pranishëm Merdare I Pranishëm I Pranishëm Mutivodë I Pranishëm Dheu i Bardhë I Pranishëm I Pranishëm Muçibabë I Pranishëm I Pranishëm Hani i Elezit I Pranishëm I Pranishëm Glloboqica I Pranishëm I Pranishëm Hani i Elezit (Hekurudhor) I Pranishëm I Pranishëm Shqipëri Serbi I Pranishëm I Pranishëm Serbi Serbi I Pranishëm I Pranishëm Serbi Serbi I Pranishëm I Pranishëm Maqedoni Maqedoni I Pranishëm I Pranishëm Maqedoni Leshaku (Hekurudhor) Serbi Merdare (Hekurudhor) Serbi 17 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 3.5 Kategorizimi dhe Standardizimi i PKK-ve Kriteret për kategorizimin dhe standardizimin e PKK-ve do të bëhen duke marrë në konsideratë vlerësimin e faktorëve të brendshëm dhe të jashtëm, si dhe në bazë të marrëveshjeve ndërshtetërore (marrëveshjet ndërkombëtare). Ky kategorizim duhet të bazohet në situatën aktuale, parashikimet e ardhshme dhe kërkesat e BE-së, siç është: Qarkullimi i njerëzve dhe mallrave; Krimi ndërkufitar; Migracioni dhe azili; Prezenca e agjencive të autorizuara në menaxhimin e integruar dhe kontrollin në kufirin shtetëror; Numri i personelit. Kategorizimi i pikave të kalimit kufitar të trafikut rrugor, hekurudhor dhe ajror do të behët si në vijim: Kategoria A Kategoria B Kategoria C Qeveria e Republikës së Kosovës, me marrëveshje me shtetet relevante fqinje mund të përcaktojë PKK të përkohshme, më qëllim të: Ushtrimit të aktiviteteve kulturore, sportive, fetare, shkencore, profesionale dhe turistike; Reagimit nga fatkeqësitë natyrore dhe rastet emergjente; Zbatimit të marrëveshjeve ndërkufitare; Ushtrimit të aktiviteteve bujqësore, blegtorale apo aktivitete të tjera ekonomike. Standardizimi i PKK-ve, ka për qëllim që PKK-të e kategorisë adekuate duhet të jenë të pajisura me objekte dhe pajisje përcjellëse për ushtrim të kontrollit kufitar sa më të sigurt dhe ekonomik. 3.6 Kufiri i Gjelbër Aktualisht, KFOR-i vazhdon të jetë akoma përgjegjës për Kufirin e Gjelbër. Dogana e Kosovës ka autorizim legal për ushtrimin e kontrollit doganor në kufirin e gjelbër. KFOR-i i paraqet shkeljet e zbuluara tek autoritetet kompetente kufitare, PK së dhe DK-së. Përgjegjësitë për mbikëqyrjen e kufirit të gjelbër dhe të kaltër, duhet në mënyrë graduale t i dorëzohen PK-së. MPB ja, në bashkëpunim me KFOR-in do të formojë grup punues të përbashkët në mënyre që të zhvillohet plani i dorëzimit të përgjegjësive në detale. Elementet themelore të planit duhet të përfshijnë: 18 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Patrullime të përbashkëta KFOR, PK dhe DK, në zonën e vijës kufirit, para dorëzim/pranimit të përgjegjësive. Dorëzimin (tranzicionin) e përgjegjësive për të mundësuar kontrollin, koordinimin dhe mbikëqyrjen e përbashkët të vijës së gjelbër kufitare. 3.7 Kufiri i Kaltër Aktualisht kufiri i kaltër mbikëqyret nga KFOR - i dhe nga DK. Kjo prezencë e limituar në ujë është plotësisht jo e mjaftueshme të ofrojë një mbikëqyrje të sigurt, andaj kërkohet prezenca e të gjitha agjencive të autorizuara të kufirit. Një prezencë e tillë permanente, kërkon ngritje në këto aspekte: në personel, trajnim dhe pajisje. 19 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT KAPITULLI 4. ORGANET INSTITUCIONALE 20 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Agjencitë kryesore të Republikës së Kosovës të përfshira në MIK janë: Policia e Kosovës - MPB Doganat e Kosovës- MEF Agjencia e Veterinës dhe Ushqimit te Kosovës (AVUK ) 4.1 Ministria e Punëve të Brendshme - Policia Kufitare Menaxhimi i Integruar dhe Kontrolli i Kufirit Shtetëror është kryesisht kompetencë e MPB-së. Në kuadër të Policisë së Kosovës funksionon Policia Kufitare (PK) që është përgjegjëse për menaxhimin dhe kontrollin në PKK; menaxhimin, kontrollin dhe mbikëqyrjen përgjatë Kufirit të Gjelbër; menaxhimin kontrollin dhe mbikëqyrjen përgjatë Kufirit të Kaltër; menaxhimin dhe kontrollin brenda Republikës së Kosovë lidhur me çështjet kufitare, lëshimin e dokumente të përkohshme për kalim ndërkufitar, sigurinë në aeroportet ndërkombëtare në bashkëpunim me operatorin e aeroportit dhe autoritetet relevante të autorizuara, parandalimin e akteve terroriste në partneritet me të gjitha agjencitë për zbatimin e ligjit, përcaktimin e së drejtës së çdo personi që dëshiron të hyjë apo të lëshojë Kosovën lidhur me kërkesat për viza dhe hyrje, mbylljen e përkohshme të kufijve mbështetur në vendimin e Qeverisë, dhënien e autorizimit të përkohshëm për të kaluar Kufirin e Gjelbër dhe të Kaltër. Detyrat kryesore të PK-së janë si më poshtë: Kryen kontroll mbi ligjshmërinë e kërkesës së secilit udhëtar për të hyrë në vend; Parandalon dhe ndalon kalimin e paligjshëm të kufirit shtetëror; Kontrollon udhëtarë, duke përfshirë edhe kontrollet e mjeteve të transportit dhe gjësendet personale të tyre në mënyrë që të kalojnë kufirin shtetëror në përputhje me marrëveshjet ndërkombëtare dhe në bashkëpunim me autoritetet e tjera; Kryen, të paktën, kontrollin minimal të shpejtë dhe të drejtpërdrejtë për vlefshmërinë e dokumenteve që autorizojnë mbajtësin legjitim të kalojë kufirin dhe verifikojnë praninë e shenjave të falsifikimeve apo mashtrimeve; Marrin masat e nevojshme nëse një person përmbush kushtet për të hyrë ose për të dalë nga Republika e Kosovës; Përmbush detyrimet e specifikuara në marrëveshjet ndërkombëtare, drejtojnë veprimtarinë e autoriteteve të mandatuara për të hetuar për ngjarjet kufitare, kontrollojnë punën në lidhje me mbikëqyrjen e kufirit shtetëror; Parandalon veprimet e dhunshme ndaj rendit në kufirin shtetëror dhe mjeteve të mbrojtura nga policia kufitare; Kryen detyrat policore për të huajt të specifikuara në ligjin për të huajt dhe në aktet nënligjore; Bashkëpunon në kryerjen e detyrave me organin përgjegjës për migracion dhe azil siç përcaktohet më ligjet përkatëse; Ndërmerr veprime të nevojshme për të menaxhuar çdo emergjencë që përfshin refugjatët dhe situata konflikti që rrezikojnë drejtpërdrejt rendin te kufiri shtetëror; 21 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Bashkëpunon në procedurat administrative të specifikuara nga dispozitat ligjore për të siguruar ruajtjen e rendit në kufirin shtetëror; Ushtron autoritet, mbështetur në dispozitat ligjore, për disa raste të shkeljeve të vogla; Mbledh dhe vlerësojnë informacionin e kërkuar për kryerjen e detyrave të policisë kufitare; Ushtron pushtetin e tyre hetimor në përputhje me legjislacionin e vendit në fuqi: Struktura aktuale organizative e PK-së Policia Kufitare e Kosovës është pjesë e Policisë së Kosovës dhe është e organizuar në nivel qendror, rajonal dhe lokal. Në nivel qendror përbëhet nga tri drejtori, një kryesues të departamentit dhe një ndihmës drejtor i përgjithshëm për Polici Kufitare. Niveli rajonal i Policisë Kufitare përbëhet prej: Rajoni i Veriut Rajoni i Lindjes Rajoni i Perëndimit dhe Aeroporti Ndërkombëtarë i Prishtinës ( i cili është nën komandë të drejtpërdrejtë të Departamentit Kufitar të Komandës Kryesore) Komandat rajonale kufitare menaxhojnë dhe kontrollojnë stacionet policore të Policisë Kufitare të Kosovës në pika të ndryshme kufitare, disa PKK të caktuara hekurudhore apo ndonjë stacion tjetër i hapur për trafik ndërkombëtarë si dhe togjet kufitare. 4.2 Ministria e Ekonomisë dhe e Financave - Dogana e Kosovës Dogana e Kosovës ka një mision të gjerë, duke filluar nga mbrojta e shtetit, ekonomisë dhe qytetarëve. Pra, ky mision mund të ndahet në dy kategori kryesore: Kontributi në çështjet ekonomike Mbledhja e taksave doganore si: taksa doganore, tatimit mbi vlerën e shtuar, akcizën për buxhetin e konsoliduar të Kosovës; Kontrollimi importit dhe eksportit, mbroja e ekonomisë,mbrojta e markave tregtare etj; Statistika të sakta mbi tregtinë me jashtë. Kontributi për sigurinë Luftimi i aktiviteteve ilegale; Rritja e sigurisë përmes prezencës në pikat kufitare, luftimi i krimit kufitar, luftimi i trafikut të drogës etj. 22 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Detyrat kryesore të Doganës së Kosovës janë: Mbledh të hyrat doganore kombëtare; Mbron ambientin; Mbron interesat financiare të vendit; Mbron vendin nga tregtia e paligjshme përderisa mbështetë aktivitetet legale të bizneseve; Rritë konkurrencën e bizneseve në vend, përmes metodave moderne të punës të mbështetura nga një qasje e lehtë në mënyrë elektronike në mjedisin e doganës; Kryen kontrollin kufitar dhe brenda territorit për të lehtësuar qarkullimin e ligjshëm të mallrave; Merr masat e nevojshme në kufijtë e jashtëm dhe brenda territorit për të siguruar pajtueshmërinë me rregullat ndërkombëtare, për të mbrojtur ligjin dhe sigurinë kombëtare dhe lëvizjen e lirë të njerëzve dhe mallrave; Kontrollon në përputhje me ndalesat dhe kufizimet duke mbrojtur kështu sigurinë e qytetarëve dhe të ambientit; Kryen procedurat doganore (lirimin nga dogana) në zyrat e doganës në kufij dhe brenda territorit; Kryen hetime lidhur me faktet e mbledhura gjatë kontrollimit apo vëzhgimit të kufirit; Kryen kontrollin e pasagjerëve, mallrave dhe trafikut të makinave dhe ngarkesave që kalojnë kufirin shtetëror në përputhje me marrëveshjet ndërkombëtare dhe në bashkëpunim me autoritetet tjera; Bën mbledhjen dhe shqyrtimin e informatave të nevojshme për kryerjen e detyrave të doganës; Ndërmerr masa të kontrollit dhe verifikimit doganor si dhe lirimin nga dogana, kontrollin e akcizës dhe të taksave me qëllim të mbledhjes së të hyrave përkatëse; Bashkëpunon në sferat e tregtisë ndërkombëtare, qarkullimit monetar, sanitar, fitosanitar, veterinar dhe rregullon çështje tjera në lidhje me trafikun ndërkufitar të mallrave dhe personave. Struktura aktuale e Doganës së Kosovës Dogana e Kosovës është e organizuar në katër (4) drejtori, të cilat udhëhiqen nga drejtorët e drejtorive dhe menaxhohen nga drejtori i përgjithshëm i doganës. Këto katër drejtori janë: Drejtoria e operimit të të hyrave; Drejtoria e zbatimit të ligjit; Drejtoria ligjore dhe Drejtoria e financave dhe sistemeve; 23 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 4.3 Agjensioni i Veterinës dhe Ushqimit të Kosovës AVUK është përgjegjës për sigurinë e shëndetit publik, shëndetit të kafshëve dhe bimëve si dhe sigurinë e produkteve me origjinë bimore. Detyrat dhe përgjegjësitë e AVUK: Në fushën e veterinarisë: Parandalimi dhe luftimi i sëmundjeve infektive të kafshëve; Kontrolli i sigurisë së ushqimit me prejardhje shtazore; Mirëqenia e kafshëve; Qarkullimi i produkteve me origjinë shtazore në përputhje me ndarjen e autorizimeve midis ministrive për të siguruar mbikëqyrjen dhe kontrollin mbi trajtimin e ushqimit; Qarkullimi i mbeturinave me orgjinë shtazore; Sigurinë e ushqimit; Qarkullimi i medikamenteve veterinare, produkteve farmaceutike veterinare dhe produkteve tjera për kujdesin ndaj kafshëve; Do të marrë pjesë se bashku me autoritetet kompetente në qarkullimin e ushqimit të kafshëve si dhe të shtesave të ushqimit; Regjistrimi i fermave, matrikullimi i kafshëve dhe tufave, shënjimi i tufave, kontrolli i lëvizjeve të kafshëve; Kontrolli, ekspertiza veterinare dhe klasifikimi i trupave të mishit; Në fushën fitosanitare: Të krijojë një strukturë operative dhe të mjaftueshme që në mes tjerash, do të lejonte përmirësimin e procedurave të kontrollit fitosanitar në kufi; Kontrollojë përputhjen e ngarkesave të mallit, që përmbajnë bimë dhe prodhime të bimëve, gjatë hyrjes në Kosovë me kërkesat fitosanitare të caktuara me legjislacion; Refuzimin e transportimit të ngarkesave, që përmbajnë bimë dhe prodhime të bimëve, nëse ngarkesa nuk përputhet me standardet e referuara; Ndalimi i lëvizjes së ngarkesave që përmbajnë bimë dhe prodhime të bimëve, sipas kërkesave fitosanitare të caktuara me legjislacion; Rregullojë shkatërrimin e ngarkesave që përmbajnë bimë dhe prodhime të bimëve, nëse mendohet se është e nevojshme, sipas kërkesave fitosanitare; Rregullojë pranimin e mostrave për analiza tek laboratorët e akredituara; Kryerja e rregullt e numërimit dhe regjistrimit të ngarkesave që do të kontrollohen; Mbledhja e taksave për kontrollin fitosanitar; Bashkëpunojë me ministritë , doganat, policinë kufitare dhe shërbimet e tjera; Bashkëpunojë me institucionet e ngjashme publike brenda dhe jashtë territorit p.sh. ministritë, universitetet, shërbimet doganore; etj. Duke i zbatuar detyrat e sipërpërmendura, AVUK siguron në bashkëpunim të ngushtë edhe me institucionet tjera relevante, mbrojtjen nga bioterrorizmi. AVUK- detyrat dhe përgjegjësitë i ushtron brenda Republikës së Kosovës dhe në PKK. 24 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Struktura organizative e AVUK-ës AVUK është e organizuar në divizione, sektor dhe në LVUK dhe atë: Divizioni i Administratës; Sektori i Shëndetit të Kafshëve; Sektori i Shëndetit Publik Veterinar; Sektori i Mirëqenies së Kafshëve; Sektori i Medikamenteve dhe Mbetjeve; Sektori i Regjistrimit dhe Identifikimit; Sektori i Inspekcionit Veterinar Kufitar; Sektori i Inspekcionit Fitosanitar Kufitar; Sektori për Buxhet dhe Financa; Sektori i Prokurimit dhe Laboratori Veterinar. Me shpalljen e ligjit të ushqimit do të ndryshojë struktura organizative e AVUK -të, që garanton funksionalitet me të lartë dhe të qëndrueshëm, në fushën e shëndetit publik dhe shëndetit të kafshëve si dhe sigurinë e ushqimit. 25 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 4.4 Agjencitë dhe organet tjera të Republikës së Kosovës të përfshira në MIK Në Menaxhimin e Integruar të Kufirit përfshihen edhe agjencitë dhe organet tjera që nuk janë drejtpërdrejtë të përfshira në punën praktike kufitare, por në një masë të caktuar varen ose ndërveprojnë me agjencitë kryesore të MIK-ut. Agjencitë apo organet tjera të lartpërmendura janë, por nuk kufizohen në: Departamenti i Transportit Rrugor MTPT Departamenti i Inspektoratit - MTPT Departamenti i Transportit të Aviacionit Civil, Hekurudhor dhe Detar- MTPT Agjencia e Kosovës për Produkte Medicinale - MSH Inspektorati Sanitar - MSH Agjencia Kadastrale e Kosovës- MSHP Departamenti i Teknologjisë Informative - MSHP Agjencia Pyjore e Kosovës - MBPZHR Po ashtu,në MIK përfshihen edhe MD, MPJ, MEF, MAPL, AKZHIE-ZKM si dhe në raste të situatave emergjente MFSK, si dhe akterët tjerë jo shtetërore të cilët operojnë në PKK. 26 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 27 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT KAPITULLI 5. AUTORITETI BASHKËRENDUES 28 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Më qëllim të bashkërendimit dhe bashkëpunimit për MIK, Qeveria e Republikës së Kosovës do të krijojë strukturën bashkërenduese me fuqi vendimmarrëse që do të përfshijë përfaqësues nga ministritë drejtpërdrejtë të përfshira në MIK. Kjo strukturë bashkërenduese do të këtë një organ mbikëqyrës dhe vendimmarrës,i kryesuar nga Ministria e Punëve te Brendshme dhe do të përbehet nga përfaqësuesit e MEF, MBPZHR, MTPT, MSH dhe MPJ. Në kuadër të kësaj strukture koordinuese do të themelohet Bordi Ekzekutiv i cili do të përbehet nga: Koordinatori Kombëtar për MIK; Ndihmës Drejtori i Përgjithshëm për Policinë Kufitare; Drejtori i Përgjithshëm i Doganës së Kosovës; Kryeshefi i Agjencisë për Veterinë dhe Ushqim të Kosovës; Kryeshefi i AKZHIE dhe Përfaqësues nga institucionet tjera sipas nevojës. 5.1 Detyrat e organit mbikëqyrës dhe vendimmarrës: Identifikimi i përparësive në fushën e MIK-ut; Sigurimi i mjeteve të mjaftueshme financiare nga buxheti i Kosovës dhe fondet e jashtme për të jetësuar reformat në kuadër te MIK-ut; Miratimi i dokumenteve zyrtare në lidhje me MIK-ut ; Monitorimi i vënies në jetë të strategjisë së MIK-ut; Bashkërendimi i strategjisë me vendet fqinje, si dhe mbikëqyrja e vënies në jetë e veprimtarive që lidhen me bashkëpunimin ndërkombëtar në fushën e bashkërendimit dhe bashkëpunimit të MIK-ut me organet e tjera bashkërenduese të nivelit të lartë në rajon; Mbikëqyrja e punës së Bordit Ekzekutiv; 5.2 Detyrat e Bordit Ekzekutiv: Inicimi dhe bashkërendimi i reformave të nevojshme për të siguruar që ekzistojnë kushtet administrative, institucionale dhe legjislative për vënien në jetë të MIK-ut; Vënia në jetë e pjesëve të planit të veprimit sipas tri shtyllave të MIK-ut; Dhënia e rekomandimeve për përmirësimin e bashkëpunimit dhe bashkërendimit ndërmjet agjencive; Përditësimi i rregullt i Strategjisë së MIK-ut dhe Planit të Veprimit; Bashkëpunimi me të gjitha organet e administratës shtetërore dhe organet rajonale për çështje që lidhen me MIK-un; Sigurimi i ndihmës për organet e administratës shtetërore në çështjet e MIK-ut, duke përfshirë bashkërendimin e veprimtarive apo projekteve të veçanta; Rishikimi i strategjisë së MIK-ut dhe i planit të veprimit; Krijimi dhe bashkërendimi i nën-grupeve të punës për zbatimin e planit të veprimit; Ofrimi i sugjerimeve për zgjidhjen e çështjeve të kontestuara midis organeve të administratës shtetërore të përfshira në MIK si dhe të personave juridik të përfshira në trafikun kufitar; Detyra të tjera, siç kërkohet nga organi drejtues politik dhe vendimmarrës. 29 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 5.3 Mjetet buxhetore Për zbatimin e Strategjisë së MIK-ut dhe Planit të Veprimit, një prej faktorëve kyç është sigurimi i mjeteve të mjaftueshme financiare apo fonde të qëndrueshme. Aktualisht të gjitha agjencitë e përfshira në MIK financohen nga buxheti i Republikës së Kosovës dhe përballen me probleme financiare për shkak të buxhetit të limituar në kuadër të ministrive përkatëse. Buxheti i veçantë për MIK mungon. Pasi MIK të jetë vënë në zbatim, disa prej shpenzimeve do të rriten dhe disa prej tyre do të reduktohen. Rritja e shpenzimit do të jetë kryesisht një pasojë e angazhimeve shtesë dhe detyrimeve që rrjedhin nga strategjia MIK. Nga ana tjetër disa prej shpenzimeve do të shkurtohen (përdorimi i përbashkët i pajisjeve, grupet e përbashkëta, infrastruktura e përbashkët, etj) dhe ato mund të rishpërndahen për qëllime të tjera ose aty ku janë vënë re mangësitë. Pa angazhime buxhetore transparente dhe të përcaktuara qartë do të ishte e vështirë jo vetëm të vihej në zbatim Strategjia MIK dhe Plani i Veprimit, por edhe garantimi i punës profesionale të gjitha agjencive. Mënyra më e volitshme do të ishte një buxhet për MIK i ndarë nga buxheti i Republikës së Kosovës dhe shpërndarje për çdo ministri të përfshirë në MIK. Buxheti për MIK duhet të ndahet nga buxheti kryesor i cili i caktohet çdo ministrie, rregullisht dhe në një periudhë të rregullt kohore. Përveç kësaj, shpenzimi i buxhetit MIK duhet të bashkërendohet në marrëveshje me të gjitha agjencitë. 30 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 31 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT KAPITULLI 6. BASHKËPUNIMI DHE KOORDINIMI I TRI SHTYLLAVE TË MIK 32 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Ky kapitull është thelbi i strategjisë së përshkruar me objektivat strategjikë të saj. Kapitulli është i ndarë në nën-kapituj sipas tri shtyllave të MIK: bashkëpunimi midis shërbimeve, bashkëpunimi midis agjencive dhe bashkëpunimi ndërkombëtar. Secili prej nën-kapitujve mbulon fushat në vijim të bashkëpunimit: Korniza ligjore; Organizimi dhe menaxhimi; Procedurat; Burimet njerëzore dhe trajnimi; Komunikimi; Teknologjia Informative; Infrastruktura dhe pajisjet; Për secilën fushë të bashkëpunimit bëhet një përshkrim i shkurtër i gjendjes ekzistuese, vlerësimi i mangësive aktuale dhe objektivat strategjikë të secilit parametër. Hapat specifik që do të ndërmerren drejt vënies në jetë të qëllimeve të strategjisë do të përshkruhen në planin e veprimit. 33 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.1 BASHKËPUNIMI BRENDA AGJENCISË 6.1.1 POLICIA KUFITARE Bashkëpunimi brenda PK-së në bazë të tetë parametrave që paraqiten në Strategjinë Kombëtare për Menaxhimin e Integruar të Kufirit është në nivel të mirë, por ende ka vend për përmirësim. Ky bashkëpunim ushtrohet në tri nivele, në nivelin Lokal, Regjional dhe Qendror. Në vijim do ti elaborojmë të gjitha parametrat e paraqitura në strategjinë e MIK-ut. 6.1.1.1 Korniza ligjore PK-ja detyrat dhe përgjegjësitë e saj i ushtron në mbështetje të Kushtetutës së vendit, Ligjit për Policinë, Kodit të Procedurës Penale, Ligjit për Menaxhimin e Integruar dhe Kontrollin e Kufirit Shtetëror, Ligjit për të Huajt, Ligjit për Azilin si dhe Rregullores së Brendshme të Policisë dhe akteve tjera nënligjore që rregullojnë fushëveprimin e PK-së në punën kufitare. Të gjitha ligjet që rregullojnë fushën e Policisë Kufitare janë në fuqi dhe janë të harmonizuara me legjislacionin e BE-së. Objektiv i PK-së është harmonizimi i rregullores së brendshme të Policisë së Kosovës me legjislacionin në fuqi, ku do të bëhet përshkrimi i saktë i detyrave për PK-në, me qëllim të rritjes së efikasitetit në punë. 6.1.1.2 Organizimi dhe menaxhimi Struktura aktuale organizative e Policisë Kufitare nuk garanton menaxhimin efikas të burimeve njerëzore, financiare dhe logjistike. Kjo strukturë nuk i plotëson as kushtet minimale për të funksionuar dhe për t i mbuluar nevojat dhe detyrat e përditshme. Struktura në fjalë është planifikuar për kohën kur shumica e departamenteve, regjioneve dhe stacioneve të PK-së kanë qenë të paformuara dhe të patransformuara (ende nën Komandën e UNMIK-ut). Një ndër objektivat e PK-së është që të paraqesë një strukturë të re organizative që do t i mundësonte PK-së menaxhimin e burimeve njerëzore, financiare dhe materiale në mënyrë të pavarur. Objektiv tjetër i PK-së është marrja graduale e përgjegjësive nga KFOR-i për kontrollimin e vijës së Gjelbër dhe të Kaltër. 34 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.1.1.3 Procedurat Procedurat që kryhen në kufi bazohen në ligjet në fuqi dhe janë të afërta me standardet e BE-së. Përgjegjësitë e personelit policor janë të qarta në raport me përgjegjësitë e agjencive tjera. Të gjitha detyrat që i kryen policia kufitare janë të rregulluara me PSO . Objektiv i PK-së është bashkëpunimi i ngushtë me departamentet tjera në Policinë e Kosovës, me qëllim të kontrollimit të vijës kufitare dhe kur paraqitet nevoja edhe brendësinë e territorit të vendit. Kjo bëhet me qëllim të përcaktimit të qartë të analizës së rrezikut. 6.1.1.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi Duhet të hartohet dhe të përditësohet një manual specifik i trajnimit, i cili do të ofrojë trajnime ( të specializuara dhe të përgjithshme) për gjithë stafin me qëllim të arritjes së një numri të mjaftueshëm të personelit të specializuar. Për të forcuar efektivitetin e përgjithshëm, me qëllim të parandalimit të aktivitetet të paligjshme dhe kriminale manuali i trajnimeve ndër të tjera duhet të mbështetet në: Ligjin për Azilin, Ligjin për të Huajt, luftimin e kontrabandës dhe trafikimit të qenieve njerëzore, zbulimin e dokumenteve të falsifikuara, zbulimin dhe përpunimin e automjeteve të vjedhura, luftimin e kontrabandës me narkotikë, armëve, eksplozivëve dhe substancave tjera të rrezikshme. Për të arritur këtë duhet të respektohet edhe menaxhimi me trajnime sipas kritereve që përcakton policia kufitare, dhe të respektohet menaxhimi i burimeve njerëzore në mënyrë të pavarur nga PK-ja sipas marrëveshjes së Shengenit. 6.1.1.5 Komunikimi Për të siguruar një komunikim efikas, komunikimi vertikal dhe horizontal duhet të jetë i qëndrueshëm dhe pa ndërhyrje nga jashtë. Kjo bëhet fillimisht duke siguruar së paku nga një linjë telefonike për secilën PKK, me qëllim që të kemi një komunikim më efikas dhe më të shpejtë. Për të mundësuar bashkëpunim më të ngushtë dhe efikasitetit më të lartë operacional në terren mes PK-së dhe shtyllave tjera policore, duhet të funksionojë një sistem i komunikimit për shkëmbimin e informatave. 35 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.1.1.6 Teknologjia informative Policia kufitare gjendet në një situatë jo të kënaqshme sa i përket teknologjisë informative. Një nga elementet bazë në mbështetje të efikasitetit të shërbimeve kufitare është shtrirja e një rrjeti të TI-së moderne. Sistemi i TI-së duhet të garantojë komunikim efikas përmes një sistemi të unifikuar në nivelin qendror, regjional dhe lokal si p.sh intraneti. Duhet të kemi një bazë të të dhënave si dhe një sistem të efektshëm të TI-së me qëllim të mbledhjes, përpunimit dhe shpërndarjes së informatave për të gjitha aktivitetet në kufi duke përfshirë secilën PKK dhe njësi në teren. Këto sisteme duhet të jenë të besueshme dhe të mbrojtura. 6.1.1.7 Infrastruktura dhe pajisjet Nga 15 PKK (dy nga këto janë të përkohshme) dhe në tri vija hekurudhore, kushtet rreth infrastrukturës rrugore, objekteve dhe pajisjeve janë minimale ku mund të veçohen PKK-të që për objekt zyrtarët policor shfrytëzojnë kontejnerët. Duhet të bëhen plane reale të investimeve për tu siguruar që infrastruktura dhe pajisjet të jenë në vend të nevojshëm. Këto plane duhet të mbulojnë PKK-të, drejtoritë regjionale dhe qendrën. Me qëllim që të kemi shërbime sa më efikase dhe në rritjes së sigurisë në përgjithësi, zyrtarët duhet të jenë të trajnuar në mënyrë adekuate dhe të pajisur me qenë zyrtarë-Njësia K-9, e cila duhet të jetë në kuadër të policisë kufitare. 36 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.1.2 DOGANA E KOSOVËS Bazuar në tetë parametrat e pasqyruar në Strategjinë Kombëtare për MIK, bashkëpunimi në kuadër të shtyllës së parë është i një niveli të strukturuar dhe mirë të koordinuar si në aspektin horizontal dhe vertikal në mes të të gjitha drejtorive, departamenteve, sektorëve dhe njësive. Bashkëpunimi brenda agjencisë shtrihet në dy nivele, atë lokal dhe qendror. Në vijim do të elaborojmë të gjithë parametrat e paraqitura në strategjinë e MIK-ut. 6.1.2.1 Korniza ligjore Dogana e Kosovës, detyrat dhe përgjegjësitë e saj i ushtron në bazë të ligjeve të aplikueshme të Republikës së Kosovës, duke përfshirë, Kodin Doganor dhe të Akcizave nr. 03/L-109, Kodin Penal dhe Kodin e Procedurës Penale, strategjive të ndryshme, rregulloreve dhe UA të brendshme të Doganës , një pjesë e të cilave janë trashëguar nga ish-Administrata Doganore e UNMIK-ut, në të cilat është e nevojshme të ndërhyhet me qëllim të harmonizimit me ligjet e reja që janë nxjerrë nga Kuvendi i Kosovës. Mangësi që paraqitet gjatë kryerjes së detyrës zyrtare është mos nxjerrja e akteve nënligjore për zbatimin e Kodit Doganor dhe të Akcizave (Ligji nr. 03/L-109). Objektiv i DK-së është nxjerrja e akteve nënligjore, harmonizimi i rregulloreve të punës së Doganës në raport me PSO-të. 6.1.2.2 Organizimi dhe menaxhimi Organizimi dhe menaxhimi në Doganën e Kosovës bazohet në strukturën organizative të aprovuar nga ministri i MEF-it, me propozim të drejtorit të përgjithshëm të doganës. Dogana e Kosovës është e organizuar në katër (4) drejtori, të cilat udhëhiqen nga drejtorët e drejtorive dhe menaxhohen nga drejtori i përgjithshëm i doganës, i cili i raporton direkt ministrit të MEF-it. Në kuadër të zyrës së drejtorit të përgjithshëm vepron edhe auditimi i brendshëm dhe kabineti i tij. Drejtoritë e DK-së janë: Drejtoria e Operimit të Hyrave, e cila është e organizuar në tri (3) departamente dhe tetëmbëdhjetë (18) sektorë; Drejtoria e Zbatimit të Ligjit, e cila është e organizuar në tri (3) departamente dhe tetë (8) sektorë; Drejtoria Ligjore, e cila është e organizuar në një (1) departament dhe pesë (5) sektorë si dhe Drejtoria e Financave dhe Sistemeve, e cila është e organizuar në katër (4) departamente dhe dhjetë (10) sektorë; 37 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Struktura organizative që është në funksion në Doganën e Kosovës (KSO 2009-2011) nuk është një strukturë që i plotëson të gjitha kushtet optimale për funksionim të kënaqshëm dhe për t i përmbushur detyrat zyrtare. Kjo strukturë është planifikuar dhe parasheh funksionimin edhe të PKK-ve Bërnjak dhe Jarinje, PKK këto në të cilat Dogana e Kosovës ende nuk ka prezencë të personelit të vet, për shkak të shkatërrimit të tyre pas shpalljes së pavarësisë. Aktualisht në këto PKK operon EULEX - komponentë e Doganës. Objektiv i DK-së është organizimi dhe menaxhimi i një strukturë organizative që i përgjigjet gjendjes aktuale në vendin tonë, me qëllim të menaxhimit sa më të mirë të personelit duke ju përgjigjur kërkesave ligjore të komunitetit të biznesit dhe qytetarëve të Republikës së Kosovës. 6.1.2.3 Procedurat Të gjitha procedurat e punës bazohen në kodin doganor dhe të akcizave, rregulloret dhe udhëzimet administrative (UA). Janë përpiluar edhe strategji dhe plane veprimi në kuadër të drejtorive dhe departamenteve të cilat përfshijnë një afat kohorë një deri në tri vjet. Menaxhmenti i Doganës së Kosovës angazhohet që procedurat të jenë në pajtim me ligjin dhe të gjejnë zbatim në praktikë. Mungon harmonizimi i procedurave me legjislacionin në fuqi. Dogana e Kosovës planifikon që t i rishikojë dhe përgatis procedurat standarde operacionale ekzistuese në mënyrë që veprimet e ndërmarra të jenë në harmoni të plotë me kodin doganor dhe të akcizave dhe ligjet tjera të aplikueshme. 6.1.2.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi Burimet njerëzore dhe trajnimi brenda DK-së bëhen duke u bazuar në ligjet e aplikueshme të vendit tonë dhe strukturës organizative. Për menaxhimin e burimeve njerëzore aplikohet Rregullorja për Shërbimin Civil (Rreg. 2001/36) dhe Kodi Doganor dhe i Akcizave. Organizimi, caktimi dhe trajnimi bëhet në bazë të analizave të nevojave për trajnim (ANT) në nivel të drejtorive, departamenteve dhe sektorëve, si dhe në bazë të rezultateve të zyrtarëve doganor gjatë kryerjes së detyrës dhe testimeve që organizohen. Për shkak të disa specifikave që ka dogana, shpeshherë krijohen vështirësi në organizimin, caktimin dhe mbajtjen e trajnimeve. Disa prej këtyre vështirësive janë: Të dhënat e mangëta; Identifikim i dobët i nevojave për trajnim; Ndryshimet dhe lëvizjet e shpeshta të stafit brenda strukturës organizative; Mungesa e trajnerëve të përhershëm të fushave respektive me detyrë prioritare për zhvillimin e trajnimeve; Largimi i stafit; Mundësitë buxhetore; Logjistika; 38 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Është i nevojshëm zhvillimi i planit operacional të trajnimit duke u bazuar në strukturën organizative dhe të harmonizohen objektivat strategjike të sektorit të trajnimeve. Duhet të bëhet harmonizimi i Procedurave Standarde të Operimit për trajnim, me ligjet, aktet nënligjore dhe strategjitë aktuale të aplikueshme. Trajnimi i personelit të doganës duhet të bëhet sipas kërkesave dhe nevojave, duke u bazuar në dokumentin EU Blueprint dhe sipas praktikave më të mira dhe kërkesave të BE-së . 6.1.2.5 Komunikimi Sistemi i komunikimit në doganën e Kosovës, funksionon në mënyra dhe forma të ndryshme si: përmes tel. fiks, tel. mobil zyrtar, internetit, intranetit si dhe përmes qendrës operative. Në këtë mënyrë komunikimi në mes zyrtarëve doganor në nivel të drejtorive, departamenteve, degëve doganore, sektorëve dhe njësiteve të ndryshme është i mirë, dhe i shpejtë. Organizohen edhe takime në baza ditore, javore, mujore dhe sipas nevojës, këto takime ushtrohen në nivelin qendror dhe lokal si dhe në vijën vertikale dhe horizontale. Vështirësitë në komunikim aktualisht janë të nivelit teknik, si rënia e kohë paskohëshme e sistemit TIMS dhe rrjetit të intranetit, sistemit të telefonisë për shkak të mosfunksionimit adekuat të gjeneratorëve nëpër disa D.D dhe PKK. Mangësi tjetër është edhe shkëmbimi i informacionit dhe mos komunikimi përmes radiolidhjeve i cili komunikim me herët ka funksionuar. Në mënyrë që komunikim të jetë në nivelin më të mirë të mundshëm, duhet të mirëmbahen në vazhdimësi gjeneratorët dhe rrjeti i sistemit TIMS. Është e nevojshme që të bëhet funksionalizimi i mënyrës së shkëmbimit të informacioneve përmes radiolidhjeve jo vetëm brenda doganës por edhe me Policinë Kufitare, përmes frekuencave të përbashkëta dhe të veçanta. 6.1.2.6 Teknologjia informative Gjendja aktuale në DK sa i përket teknologjisë informative është e mirë, por konsiderohet se ka hapësirë për përmirësim të mëtutjeshëm. Ekzistojnë disa pajisje të cilat i plotësojnë kushtet deri në një masë mesatare. Bashkëpunimi me Departamentin e Teknologjisë Informative e cila është përgjegjëse për mirëmbajtjen e këtyre pajisjeve të teknologjisë informative dhe rrjetit ekzistues që është në shfrytëzim është në nivel të kënaqshëm dhe çdo kërkesë nga degët doganore dhe departamentet tjera, merret me prioritet për shkak të specifikave të punës që ushtron dogana . Mangësitë në sistemin e TI-së për momentin janë të nivelit teknik. Mungon sistemi TI në në PKK Bërnjak dhe Jarinje. Objektiv i DK-se është avancimi i sistemit të TI-së me forma tjera aplikative me qëllim që të përmbushen standardet sipas dokumentit më objektiva strategjike EU Blueprint . 39 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.1.2.7 Infrastruktura dhe pajisjet Në të gjitha PKK të dhe DD-të, infrastruktura rrugore, objektet dhe pajisjet mund të konsiderohet se janë të pranueshme, mirëpo ka hapësirë për përmirësim të mëtutjeshëm. Kushtet minimale për punë janë në PKK-të e Glloboqicës, Muçibabës dhe Mutivodës ku për objekt, zyrtarët doganor shfrytëzojnë kontejnerët. Sa ju përket PKK -ve hekurudhore nga tri sa janë vetëm një kontrollohet nga Dogana, ai në Han të Elezit. PKK hekurudhor në Leshak nuk kontrollohet nga dogana,ndërsa PKK hekurudhor në Merdare është jashtë funksionit. Janë shumë faktorë që ndikojnë në këtë aspekt, mirëpo më të theksuara janë: Mungesa e objekteve, Mungesa e infrastrukturës rrugore, Mungesa e pajisjeve adekuate për punë , Mungesa e pajisjeve të specializuara për mbikëqyrjen dhe kontrollin e kufirit dhe mjeteve që e kalojnë PKK-në, Infrastruktura e dëmtuar pas shkatërrimit të dy PKK-ve në veri të Kosovës. Objektiv kryesor i DK-së është ofrimi i kushteve, hapësirave dhe pajisjeve adekuate për punë për personelin doganor. Ky objektiv do të arrihet në bashkëpunim edhe me institucionet dhe agjencitë tjera të përfshira në MIK. 40 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.1.3 AGJENSIONI I VETERINËS DHE USHQIMIT TË KOSOVËS Bashkëpunimi brenda AVUK-ut realizohet në bazë të legjislacionit në fuqi dhe është i koordinuar ndërmjet njësive organizative të agjencisë në fushat që në një mënyrë apo tjetrën janë të lidhura me realizimin e kontrolleve kufitare nga fusha e veterinarisë. Në sajë të këtij bashkëpunimi në Republikën e Kosovës kemi një situatë stabile epizootiologjie. 6.1.3.1 Korniza ligjore AVUK bazë ligjore për funksionimin e vet e ka legjislacionin e aplikueshëm në vend, duke filluar nga Kushtetuta , Ligji për Veterinën, Ligji për Përkujdesjen ndaj Kafshëve , Ligji për Produktet Medicinale Veterinare, si dhe akteve nënligjore të nxjerra për zbatimin e këtyre ligjeve. Dispozitat e memorandumeve të mirëkuptimit të lidhura ndërmjet MBPZHR, Doganave dhe Policisë së Kosovës, po ashtu janë një bazë e mirë juridike për veprimin e kësaj agjencie në fushën e ruajtjes së shëndetit publik veterinar. Mosharmonizimi i legjislacionit vendor nga fusha e veterinarisë dhe ushqimit me Acquis Communitaire është mangësi. Objektiv i AVUK-së është arritja e standardeve evropiane në fushën e legjislacionit për veprime efikase edhe në ruajtjen nga bioterrorizmit, veçanërisht pas miratimit të Ligjit të Ushqimit, në mënyrë që të jetë një kontroll rigoroze e ushqimit dhe që ushqimi të jetë i sigurt. 6.1.3.2 Organizimi dhe menaxhimi AVUK është i organizuar në divizione, sektorë dhe në LVUK të cilat udhëhiqen nga shefat e njësive përkatëse që menaxhohen nga kryeshefi ekzekutiv i agjencisë. Në strukturën organizative të AVUK të nuk janë të ndara qartë përgjegjësitë ndërmjet njësive organizative dhe kjo si pasojë e mungesës së një përshkrimi më profesional të tyre, sepse Udhëzimi Administrativ NR. 11/04 mbi rolin, përgjegjësitë dhe organizimin e AVUK së nuk është në nivelin e punëve që i kryen kjo agjenci. Veç kësaj kryerja e punëve në dy PKK, Bërnjak dhe Jarinje, AVUK nuk ka qasje për shkak të rrethanave të njohura. Objektiv kryesor i AVUK-ut në aspektin organizativ në një periudhe shumë të afërt është riorganizimi i AVUK-ut në bazë të Ligjit për Ushqimin. 41 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Në bazë të Ligjit për Ushqimin, AVUK do ta merr një formë krejt të ndryshme organizative sepse përgjegjësia do të jetë e centralizuar dhe e zgjeruar, me ç rast në këtë agjenci do të inkorporohen edhe inspektorët komunal veterinar, fitosanitar dhe sanitar si dhe Inspektorati Sanitar i Kosovës. 6.1.3.3 Procedurat AVUK me legjislacionin e aplikueshëm i ka të përcaktuara procedurat e veprimit të cilat i kryen në bashkëpunim të ngushtë me Policinë e Kosovës dhe Doganën e Kosovës si dhe me subjektet relevante, varësisht nga natyra e veprimeve si p.sh. dërgimi i dërgesave në vende të caktuara, karantinimi i tyre, përkujdesja shëndetësore, marrja mostrave të gjakut, analizat dhe në fund varësisht nga rezultatet edhe asgjësimi i tyre. PSO , përgjegjësit dhe detyrat kryesore të AVUK-ut në PKK janë të ndara qartë. Mos efikasiteti i gjykatave kompetente ndikon që edhe AVUK të ketë vështirësi në përfilljen e procedurave të përcaktuara ligjore. Kjo vërehet sidomos tek zvarritja e lëndëve për lirimin apo jo të kafshëve të gjalla, zvarritje kjo e cila shkakton edhe shpenzime të panevojshme të mjeteve buxhetore. Ka raste kur vendimet e gjykatave janë kontradiktore sepse me njërin vendim urdhërohet therja e kafshëve i cili edhe ekzekutohet, e pas ekzekutimit me tjetrin vendim kërkohet lirimi i tyre. Objektiv i AVUK-ut është harmonizimi i procedurave me legjislacionin në fuqi dhe arritja e standardeve efikase në zbatimin e tyre. 6.1.3.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi Në AVUK tashmë janë të plotësuara të gjitha pozitat me zyrtar, ndërkaq trajnimet bëhen varësisht nga natyra e punëve dhe mundësitë buxhetore të kësaj agjencie, duke mos i anashkaluar prioritetet e trajnimeve dhe mundësisht ndarjen proporcionale të tyre duke përfshire sa më shumë zyrtar të trajnuar. Për shkak të specifikave nga fusha e veterinarisë trajnimet e mirëfillta bëhen jashtë vendit, trajnime këto të cilat në disa raste nuk mundë të realizohen për shkak të kostos financiare. Objektiv kryesor i AVUK - së për burimet njerëzore mbetet avancimi i tyre konform kërkesave dhe nevojave të kësaj agjencie si dhe trajnimi i vazhdueshëm i tyre në fushën e veterinarisë dhe posaçërisht në laboratorë të akredituar dhe në fushën e sigurisë së ushqimit. 6.1.3.5 Komunikimi Në AVUK komunikimi është i rregulluar në mënyra dhe forma të ndryshme dhe atë nëpërmjet tel fiks, tel mobil zyrtar, internetit, Outlook ( intranetit ). 42 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Po ashtu, PKK-të janë të pajisura me sistemi e softuerit për futjen e të dhënave ku secili zyrtar mund të komunikoj me qendrën për informacione të ndryshme përfshirë të hyrat e importit gjatë ditës, me përjashtim të pikave kufitare Bërnjak dhe Jarinje, ku për të gjitha aktivitetet e kryera sipas nevojës organizohen takime të ndryshme në baza ditore, javore, mujore. Në fushën e komunikimit si mangësi paraqiten aspektet teknike si p.sh. mosfunksionimi i rrjetit nëpër pika inspektuese kufitare, mos pajisja me mbushje telefonike për inspektor apo edhe vet kufizimi i shpenzimeve të telefonisë fikse për komunikim të ndërsjellë. Për një funksionim më efikas të komunikimit, AVUK ka objektiv përsosjen e vazhdueshme të pajisjeve komunikuese si dhe mirëmbajtjen e tyre, me qëllim të rritjes së efikasitetit dhe të kontrollit të punës në pikat inspektuese kufitare. 6.1.3.6 Teknologjia informative AVUK ka një sistem relativisht të mirë të TI me përjashtim të PKK-ve, Bërnjak dhe Jarinje. Aktualisht AVUK posedon me softuerin, në të cilin janë të futura të gjitha të dhënat e identifikimit dhe regjistrimit të kafshëve, fakt ky që e mundëson përcaktimin e kafshëve të kontrabanduara sepse edhe inspektorët në teren janë të pajisur me PDA, si dhe janë në gjendje që t i verifikojnë të dhënat për secilën kafshë të regjistruar. Mangësitë në fushën e TI janë kryesisht të natyrës teknike me ç rast krijohen vështirësi komunikimi. Mungesa e personelit të specializuar të TI, për mirëmbajtjen e pajisjeve teknologjisë informative krijon vështirësi. AVUK në bashkëpunim me departamentin e TI do të bej përpjekje për përmirësimin e TI nëpër të gjitha pikat inspektuese kufitare, si dhe do të shikohet mundësia e avancimit të sistemit të TI në forma të ndryshme me qëllim të rritjes së efikasitetit në punë. 6.1.3.7 Infrastruktura dhe pajisjet Në të gjitha pikat inspektuese kufitare me përjashtim të PKK-ve Bërnjak dhe Jarinje, AVUK qëndron relativisht mirë me infrastrukturë dhe pajisje. Aktualisht zyrtarët e kësaj agjencie shfrytëzojnë hapësira të përbashkëta me DK ose kanë zyre të veçanta. Kontrolli në PKK-të, të linjës hekurudhore dhe aeroportit, është i organizuar në mënyrë mobile sipas kërkesës për inspektim për të dy shërbimet atë veterinar kufitar dhe fistosanitar kufitar. Mungesa e zyrave të veçanta për inspektor kufitar është evidente. Objektiv i AVUK-ut është që inspektorët e tij ti kenë zyrat e veçanta përfshirë edhe dy pikat inspektuese kufitare, aeroportin dhe stacionin hekurudhor, si dhe vënia në funksion e pikave Bërnjak dhe Jarinje. 43 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.2 BASHKËPUNIMI NDËRMJET AGJENCIVE Me qëllim të krijimit të një sistemi gjithëpërfshirës dhe efikas të menaxhimit të kufirit, bashkëpunimi i ngushtë në mes të gjitha agjencive të përfshirë është esencial. Ky bashkëpunim nuk duhet të kufizohet vetëm në PKK-të , mirëpo duhet të shtrihet edhe në fusha tjera duke përfshirë edhe nivelin qendror. Në shërbim të kësaj, koordinimi i punëve në mes të PK-së, DK-së dhe AVUK-ut është i domosdoshëm. Kjo duhet të bëhet me qëllim të rritjes së efikasitetit duke e minimizuar dyfishimin e veprimeve si dhe mospërputhjet. E gjithë kjo do t i shërbej objektivit kryesor që është kufij të hapur, mirëpo të sigurt dhe të kontrolluar. 6.2.1 Korniza ligjore Aktualisht, korniza ligjore në fuqi nuk paraqet ndonjë pengesë të theksuar në këtë fushë, sidoqoftë mund të bëhen përmirësime të mëtutjeshme në kornizën ekzistuese. Po ashtu, ekzistojnë edhe disa memorandume të bashkëpunimit në mes të agjencive të përfshira në menaxhimin e integruar të kufirit, sidoqoftë ekziston nevoja për memorandume shtesë të mirëkuptimit, të cilat do të ishin më gjithëpërfshirëse. Në këtë aspekt ka nevojë edhe për arritjen e marrëveshjeve shtesë në mes të agjencive të përfshira në MIK si dhe deklaratave të qëllimit. Duhet të avancohet bashkëpunimi edhe në fushën e luftimit të krimit transnacional, si dhe të bëhet ndarja e qartë e detyrave, posaçërisht në PKK-të në të cilat nuk janë të pranishme të gjitha agjencitë (Kategoria B dhe C). Po ashtu,duhet të detajizohen edhe procedurat e shkëmbimit të informatave si dhe të bëhet shkëmbimi i praktikave më të mira në mes të agjencive relevante. Duhet të rishikohet edhe mundësia e lidhjes së memorandumeve të mirëkuptimit edhe me agjencitë tjera relevante, të cilat nuk janë të përfshira në mënyrë direkte në MIK. 6.2.2 Organizimi dhe menaxhimi Aktualisht agjencitë e përfshira në MIK ndërmarrin operacione të përbashkëta, si dhe mbahen takime të rregullta në mes të zyrtarëve të agjencive në fjalë. Sidoqoftë, ekziston nevoja për bashkëpunim më të thellë në këtë fushë. Bashkëpunimi mund të thellohet përmes rritjes së numrit të operacioneve të përbashkëta si dhe me organizimin më të 44 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT shpeshtë të takimeve. Formimi i një grupi punues në mes të agjencive të përfshira do ta lehtësonte bashkëpunimin në mes të agjencive në fjalë. Është shumë i rëndësishëm krijimi i një plani të përbashkët të rrezikut me qëllim të adresimit të anëve të forta dhe të dobëta të pikave të caktuara kufitare dhe aktiviteteve që bëhen në këto pika. Është po ashtu e rëndësishme edhe hartimi i planeve të veprimit në rast të situatave të ndryshme dhe planeve emergjente me qëllim të sqarimit dhe ndarjes së përgjegjësive në mes të agjencive në raste të situatave të jashtëzakonshme, si p.sh. fluksit të papritur të refugjatëve, epidemive dhe aktiviteteve terroriste. 6.2.3 Procedurat Të gjitha agjencitë kryesore të përfshira në MIK i posedojnë PSO-të e tyre të bazuara në ligjet përkatëse. Mungesa e stafit dhe procedurat e ngarkuara administrative krijojnë vështirësi gjatë zbatimit të PSO-ve. Për këtë arsye procedurat në PKK duhet të harmonizohen dhe të thjeshtësohen me qëllim të evitimit të dyfishimit të punëve. Duhet të bëhet koordinim më i mirë i kontrolleve në PKK dhe po ashtu edhe të organizohen operacione të përbashkëta apo të koordinuara me qëllim të sinkronizimit të aktiviteteve. Për të pasur rezultat në luftën kundër krimit ndërkufitar dhe aktiviteteve të kundërligjshme duhet të organizohen dhe zbatohen veprime të përbashkëta bazuar në analizën e riskut. Informacionet e marra nga sistemet e analizës së riskut mund të shërbejnë si bazë për kontrollet me përzgjedhje. 6.2.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi Sipas gjendjes momentale numri i personelit në agjencitë e autorizuara për MIK nuk i plotëson nevojat dhe kërkesat ditore. Vështirësitë të cilat shfaqen në terren gjatë kryerjes së detyrave ditore janë të natyrave të ndryshme, mirëpo vlen të ceket se si pengesë është edhe mosnjohja adekuate e ligjeve në fuqi të agjencive kufitare, kompetencave, funksioneve dhe detyrave që i kryejnë këto agjenci. Sferë tjetër është edhe mungesa e trajnimeve të përbashkëta. Duhet të bëhet plotësimi i vendeve të punës sipas strukturës organizative të agjencive dhe të organizohen trajnime të përbashkëta lidhur më funksionet, detyrat dhe përgjegjësitë e secilës agjenci kufitare. Trajnimet duhet të jenë të bazuara në konceptin e MIK-ut. Po ashtu, duhet të fillohet me organizimin e trajnimeve në fushën e kalimit kufitar (CBT-UNDP). 45 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.2.5 Komunikimi Komunikimi zyrtar në mes të agjencive të MIK-ut, në nivel qendror dhe rajonal është në nivelin e duhur, kurse në nivel lokal ka disa vështirësi në komunikim dhe shkëmbim të informatave ditore. Duhet të rritet komunikimi në të gjitha nivelet si dhe të shkëmbehen informatat gjatë kryerjes së detyrave ditore. Po ashtu, duhet të shikohet mundësia e organizimit të takimeve të rregullta në mes të agjencive të përfshira në PKK. Të shikohet mundësia që informacioni në lidhje me PKK-të ti vihet në dispozicion publikut. 6.2.6 Teknologjia informative Në shumicën e PKK-ve, është i vendosur sistemi i TI-së, interneti, intraneti, radio komunikimi dhe telefoni fiks si dhe është i vendosur sistemi i vëzhgimit me kamera në shumicën e PKK nga dogana. Ekziston edhe sistemi PAISSE i Policisë Kufitare( në pesë PKK) i cili në raste specifike shfrytëzohet si burim informimi edhe për Doganën e Kosovës. Në Doganën e Kosovës aplikohet sistemi TIMS. Po ashtu, AVUK posedon sistemin e softuerit për futjen e të dhënave, me përjashtim të pikave kufitare Bërnjak dhe Jarinje. Mungesa e një baze unike të dhënave, ndërprerjet e shpeshta të funksionimit të sistemit TIMS, internetit dhe telefonave janë evidente. Duhet të bëhen të gjitha përpjekjet për ti integruar sistemet aktuale dhe ato që do të ngritën në të ardhmen në mënyrë që të behët një shkëmbim më efikas dhe me më pak shpenzime. 6.2.7 Infrastruktura dhe pajisjet Shumica e PKK-ve, nuk i kanë objektet, hapësirat dhe pajisjet adekuate për punë. Kabinat statike nuk janë të vendosura aty ku duhet dhe nuk e kryejnë funksionin e punës dhe kontrollit të përbashkët, që është standard i MIK-ut. Kushtet e lartë përmendura krijojnë vështirësi në kryerjen e detyrave në mënyrë efikase dhe paraqesin një imazh jo profesional për agjencitë e përfshira në MIK. Përmirësimi i infrastrukturës, ndërtimi i objekteve dhe hapësirave të reja në PKK si dhe renovimi i objekteve dhe hapësirave ekzistuese, është e nevojshme. Po ashtu, para projektimit të objekteve në PKK, duhet të konsultohen të gjitha agjencitë e MIK-ut. Agjencitë e MIK-ut, duhet të bëjnë përdorimin e përbashkët të mjediseve të caktuara. Infrastruktura e PKK-ve nuk është në përputhje me kërkesat e BE-së ( ndarja e trafikut, ndarja e zonës së kontrollit kufitar, vendosja e shenjave në PKK) përcjellë me infrastrukturën e nevojshme që ndikon në shtimin e efikasitetit në punë. 46 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.3 BASHKËPUNIMI NDËRKOMBËTAR 6.3.1 POLICIA KUFITARE Me qëllim të ngritjes së efikasitetit në menaxhimin e kufirit, është shumë i rëndësishëm edhe bashkëpunimi ndërkombëtar. Ky bashkëpunim më së miri mund të bëhet përmes shkëmbimit të informatave, përcaktimit të procedurave emergjente, kanaleve të komunikimit. PK-ja synon që ta avancojë bashkëpunimin ndërkombëtar në të tri nivelet; atë multilateral, bilateral dhe lokal. Po ashtu, PK synon që të kyçet më aktivisht në proceset multilaterale të bashkëpunimit Evropian, përmes pjesëmarrjes aktive në grupet relevante punuese të Procesit të Budapestit. 6.3.1.1 Korniza ligjore Aktualisht, në fushën e bashkëpunimit ndërkombëtar, PK-ja bazohet në memorandumet e bashkëpunimit të nënshkruara me të gjitha vendet fqinje, përveç me Republikën e Serbisë. Rol të rëndësishëm në këtë aspekt kanë edhe marrëveshjet bilaterale për demarkacionin e vijës kufitare me vendet fqinje, ku marrëveshja me Republikën e Maqedonisë është në përfundim e sipër dhe se në të ardhmen pritet të bëhet edhe demarkacioni i vijës kufitare me vendet tjera fqinje. Sidoqoftë, ekziston nevoja e ripërtëritjes të disa marrëveshjeve ekzistuese si dhe memorandumeve të bashkëpunimit. Është shumë e rëndësishme që të provohet të lidhet memorandumi i bashkëpunimit edhe me Republikën e Serbisë me qëllim të avancimit të menaxhimit të kontrollit të kufirit, pasi që kjo është në interes të dyanshëm, duke pasur parasysh se Republika e Kosovës ka vijën më të gjatë të kufirit me këtë Republikë. Gjatë rishikimit të marrëveshjeve ekzistuese të bashkëpunimit, në fokus të veçantë duhet të jetë avancimi në fushat e shkëmbimit të informatave, intensifikimin e patrullave të përbashkëta dhe të sinkronizuara, themelimin e zyrave të ndërlidhjes apo zyrave të kontaktit. 6.3.1.2 Organizimi dhe menaxhimi Aktualisht, PK mbanë takime ndërkufitare të nivelit lokal dhe regjional që janë takime të rregullta, kurse takimet e nivelit qendror janë të kohëpaskohshme (nuk janë të rregullta). Në këtë fushë PK synon të jetë më aktive sa i përket marrëdhënieve bilaterale duke avancuar kontaktet me shërbimet kufitare të shteteve fqinje si dhe duke i priorizuar ato. Kjo synohet të bëhet, fillimisht duke caktuar personat e kontaktit (në ato vende ku nuk janë caktuar ende), pastaj hapjen e zyrave të ndërlidhjes si dhe të synohet edhe hapja e zyrave të përbashkëta të ndërlidhjes 47 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT me vendet fqinje. Më këtë do të sigurohej shkëmbim efikas i informatave dhe atë jo vetëm për nevojat e PK-së, por kjo do tu ndihmonte edhe agjencive dhe institucioneve tjera brenda Republikës së Kosovës, siç janë: Policia e Kosovës, Doganat, Gjykata. 6.3.1.3 Procedurat Korniza ligjore që ka të bëjë me bashkëpunimin ndërkombëtarë brenda të cilës operon PK është e kënaqshme, sidoqoftë ka nevojë për përmirësime. Po ashtu, në këtë fushë duhet pasur parasysh edhe situatën aktuale e cila është specifike në Republikën e Kosovës, posaçërisht sa i përket vijës së gjelbër dhe të kaltër të kufirit, e cila është në përgjegjësi të plotë të KFOR-it. Në kuadër të këtyre rrethanave PK-ja herë pas here kryen patrullime të përbashkëta të kufirit edhe me policitë e disa vendeve fqinje. PK-ja synon që të shtohet numri i patrullimeve të përbashkëta të vijës kufitare dhe se kjo të bëhet gradualisht me ndryshimin e rrethanave (kalimi i përgjegjësive nga KFOR-i, tek PK, sa i përket vijës së gjelbër kufitare) si dhe me ripërtëritjen e marrëveshjeve ekzistues dhe lidhjen e marrëveshjeve të reja të bashkëpunimit me vendet fqinje. Me qëllim të rritjes së efikasitetit të menaxhimit të kufirit, PK synon që në të ardhmen të hartoj plane të përbashkëta operacionale dhe planeve të veprimit në rast të situatave të ndryshme dhe sistem të komunikimit emergjent me vendet fqinje. 6.3.1.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi PK ka mungesë të burimeve njerëzore dhe ekziston nevoja për një rritje të ndjeshme të burimeve njerëzore në kuadër të PK-së. Zyrtarët e PK-së marrin pjesë në disa trajnime të cilat mbahen në AKSPEZH, sidoqoftë trajnimet që organizohen dhe të cilat i ndjekin zyrtarët e PK-së nuk i plotësojnë nevojat e shërbimit, dhe për këtë arsye duhet të organizohen trajnime shtesë për zyrtarët e PK-së. Në trajnimet shtesë që do të organizoheshin në të ardhmen, përveç trajnimeve që ndërlidhen në mënyrë direkte me punën e zyrtarëve të PK-së, është shumë e rëndësishme të organizohen edhe trajnime të gjuhëve, siç janë: gjuhë angleze, maqedonase, si dhe në gjuhën serbe, me qëllim të rritjes së shkathtësive të komunikimit në mes të zyrtarëve të PK-së me zyrtarët e vendeve fqinje. Gjuha angleze është posaçërisht e rëndësishme për pjesëmarrje në nivel ndërkombëtar. Po ashtu trajnime të specializuara duhet të organizohet edhe në fushën e menaxhimit të integruar të kufirit, njohurive për Schengen, trajnimeve në fushën e krimit transnacional si dhe trajnimeve të përbashkëta me pjesëtarët e Policive Kufitare të vendeve fqinje si dhe vendeve tjera të rajonit dhe më gjerë, me qëllim të shkëmbimit të praktikave më të mira. 48 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT PK është gjithëpërfshirëse sa i përket gjinisë dhe përkatësisë etnike, po ashtu ajo vazhdon të fuqizojë pjesëmarrjen në këtë proces. 6.3.1.5 Komunikimi Komunikimin me agjencitë policore dhe agjencitë tjera të shteteve të rajonit dhe më gjërë, PK-ja e ushtron në mënyra të ndryshme duke filluar nga takimet e rregullta si dhe përmes zyrave ndërlidhëse që janë në kuadër të Policisë së Kosovës dhe Policisë Kufitare. Një ndër mangësitë kryesore të komunikimit me shtetet fqinje është mos komunikimi për mes radiolidhjeve ose mundësia e thirrjeve në stacionin më të afërt policor të shtetit fqinjë nga PKKja e Republikës së Kosovës. Në të ardhmen do të angazhohemi që të kemi komunikim me policinë e shteteve fqinje përmes radiolidhjeve, dhe mundësinë e thirrjeve nga PKK-të përmes rrjetit të telefonit fiks. Po ashtu,do të shikohet edhe mundësia e shkëmbimit të raporteve javore si dhe raporteve ad hoc, me qëllim të monitorimit sa më të mirë të situatës në kufij. Do të shikohet edhe mundësia e intensifikimit të takimeve bilaterale, si dhe atyre rajonale me qëllim të paraqitjes së pozicioneve të përbashkëta dhe harmonizimit të politikave që kanë të bëjnë me menaxhimin e integruar të kufirit. 6.3.1.6 Teknologjia informative Gjendja aktuale në PK sa i përket teknologjisë informative mbetet të përmirësohet. Janë disa pajisje të cilat plotësojnë kushtet deri në një masë mesatare. Bashkëpunimi me drejtorin e teknologjisë informative e cila është edhe përgjegjëse për mirëmbajtjen e këtyre pajisjeve të teknologjisë informative është në nivel të kënaqshëm dhe çdo kërkesë nga PK-ja merret prioritet për shkak të specifikave të punës që ushtron ajo. Një ndër qëllimet kryesore do të jenë marrëveshjet e bashkëpunimit për lejimin e përdorimit të aseteve nga dy agjencitë në raste të arsyeshme, të zhvillohet rrjeti kompjuterik i brendshëm i PK-së dhe të përshpejtohet kompjuterizimi i njësive të PK-së, rrjet që do të jetë i lidhur vertikalisht dhe horizontalisht me të gjitha strukturat e PK-së dhe organizatat tjera. 6.3.1.7 Infrastruktura dhe pajisjet Nga 15 PKK kushtet rreth infrastrukturës rrugore, objekteve dhe pajisjeve janë minimale e mund të veçohen PKK-të ku për objekt zyrtarët policor shfrytëzojnë kontejnerët. Në një gjendje të tillë janë PKK Bërnjak, Jarinje, Merdar, Mutivod, Dheu i Bardhë, Muqibabë, dhe Kulla. Sa i përket PKK-ve hekurudhore nga tri sa janë vetëm një kontrollohet nga PK-ja ajo në Han të Elezit, kurse ajo në Jarinje nuk kontrollohet , ndërsa në Merdare nuk është funksionale. 49 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Mungon koordinimi ndërkufitarë për infrastrukturën rrugore dhe objekteve, që në kohët sezonale për shkak të këtij mos koordinimi krijohen kolona të gjata të automjeteve. Investimi i objekteve ndaras ku në disa vende ka vetëm 50 metra distancë larg njëra tjetrës nuk është në funksion të efikasitetit. Objektiv për të ardhmen është që të ndërtohen objekte funksionale së bashku me agjencitë tjera kombëtare dhe ndërkombëtare që shërbejnë në PKK. 50 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.3.2 DOGANA E KOSOVËS Ekziston bashkëpunimi ndërkufitar i Doganës së Kosovës me autoritetet doganore të vendeve fqinje, i bazuar në marrëveshjet e mirëkuptimit të nënshkruara më herët me autoritetet doganore të vendeve fqinje nga ish Dogana e UNMIK-ut. Dogana e Kosovës sa i përket bashkëpunimit ndërkombëtarë bazohet edhe në kodin doganor dhe të akcizave si dhe me legjislacionin tjetër në fuqi. Dogana e Kosovës është trashëguese e marrëveshjes CEFTA. 6.3.2.1 Korniza ligjore Ekziston një bashkëpunim i ndërsjellë ndërmjet vendeve fqinje i bazuar në MM të nënshkruara nga agjencitë kufitare në forma të veçanta. Dogana e Kosovës i trashëgon MM, me: Doganën e R.Shqipërisë; Doganën e R.Malit të Zi; Doganën e R.Maqedonisë; dhe Doganën e R.Serbisë. Kodi Doganor dhe i akcizave (Ligji nr. 3/L-109), parasheh bashkëpunim për çështje doganore dhe ato që ndërlidhen me shkëmbimin e informatave rreth mallrave, kontrabandimit, krimit ndërkufitar dhe procedurave që duhet ndjekur. Problematikë në relacionet ndërkombëtare paraqet edhe mosnjohja e pavarësisë së Republikës së Kosovës nga ana e R.Serbisë dhe R. së Bosnje dhe Hercegovinës dhe njëkohësisht edhe mosnjohja e dokumentacionit zyrtar doganor me vulë dhe mbishkrim Republika e Kosovës. Objektiv i DK është rishikimi i marrëveshjeve ekzistuese, hartimi i memorandumeve të reja për bashkëpunim në sfera të interesit të ndërsjellë. 6.3.2.2 Organizimi dhe menaxhimi Zhvillohen takime të rregullta mujore në nivelin lokal në mes të shërbimeve kufitare (jo me të gjitha shtetet). Mbahen takime edhe në nivelin bilateral me përfaqësuesit e shteteve fqinje për çështje kufitare me iniciativë dhe organizim të organizatave dhe institucioneve ndërkombëtare që janë prezente në këto shtete. Janë mbajtur dhe mbahen takime edhe në nivelin e bashkëpunimit multilateral për çështje e MIK-ut të cilat po ashtu organizohen nga faktori ndërkombëtar. Objektiv i DK-së është krijimi i një mekanizmi të përbashkët për veprime në rast të situatave të ndryshme. 51 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.3.2.3 Procedurat Procedurat janë të përcaktuara në MM. Mirëpo PSO-të nuk janë gjithëpërfshirëse dhe nuk i plotësojnë standardet dhe praktikat e BE-së. Objektivë i DK është hartimi i PSO-ve me karakter bashkëpunimi dhe bashkërendimi të aktiviteteve. 6.3.2.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi Janë organizuar trajnime dhe seminare të përbashkëta në shumë sfera të bashkëpunimit me pjesëmarrje të gjerë të agjencive kufitare me iniciativë të përbashkët dhe në organizim të organizatave ndërkombëtare. Vështirësitë të cilat shfaqen janë të natyrave të ndryshme, si politike dhe organizative, mirëpo vlen të ceket se si pengesë është edhe mosangazhimi adekuat në këtë lëmi. E një rëndësie të veçantë është vendosja e kontakteve të mirëfillta. Objektiv i DK është pjesëmarrja në trajnime dhe seminare të përbashkëta për çështje doganore. 6.3.2.5 Komunikimi Komunikimi me agjencitë kufitare të shteteve rajonale ndryshon varësisht prej shteteve. Me një pjesë të shteteve komunikimi zhvillohet në të gjitha nivelet e mundshme, ndërsa me pjesën tjetër bëhet vetëm shkëmbimi i informatave me karakter zyrtar dhe atë sa i përket krimit ndërkufitar, emigrimit të paligjshëm, kontrabandimit të mallrave, terrorizmit, etj. Objektiv i DK-ës është ngritja e nivelit të komunikimit për të gjitha fushat. 6.3.2.6 Teknologjia informative Në shumicën e PKK-ve është i vendosur sistemi i TI-së, interneti, intraneti, radio komunikimi dhe telefoni fiks nga Dogana dhe Policia Kufitare, secila veç e veç. Ka mungesë te theksuar te shkëmbimit të dhënave. Objektiv i DK-ës është integrimi i sistemeve aktuale dhe ato që do të ngritën në të ardhmen në mënyrë që të bëhet një shkëmbim më efikas i informatave. 6.3.2.7 Infrastruktura dhe pajisjet Shumica e PKK-ve nuk i kanë objektet, hapësirat dhe pajisjet adekuate për punë me qëllim të rritjes së profesionalizmit dhe cilësisë. 52 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Kushtet e lartpërmendura krijojnë vështirësi në kryerjen e detyrave në mënyrë efektive dhe efikase. Objektiv në të ardhmen është përmirësimi, zhvillimi i infrastrukturës, ndërtimi i objekteve dhe hapësirave të reja në PKK si dhe sigurimi i mjeteve dhe pajisjeve të përshtatshme që mbështesin përpjekjet e agjencive për punë dhe shërbim profesional për qytetarët dhe përfituesit tjerë. 53 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 6.3.3 AGJENSIONI I VETERINËS DHE USHQIMIT TË KOSOVËS 6.3.3.1 Korniza ligjore AVUK ka një bashkëpunim me pikat inspektuese kufitare të shteteve fqinje përveç me Republikën e Serbisë me të cilën bashkëpunimi nuk është në nivel të duhur, veçanërisht në paralajmërimin e sëmundjeve të kafshëve obligim ky i autoriteteve kompetente të gjitha shteteve të rajonit dhe me gjerë. Veç kësaj, për shkak të specifikave në fushën e veterinarisë, kjo agjenci bashkëpunon ngushtë edhe me OIE, DG, SANCO, FAO, TAIEX, USAID, KSBS, USDA, WHO, WORLD BANK, ECO, me të cilat shkëmben informacione për situatën epizitiologjike në rajon dhe me gjerë. Mosnjohja e pavarësisë së Republikës së Kosovës nga Republika e Serbisë dhe Bosnjës dhe Hercegovinës, si dhe mos njohja e dokumentacionit zyrtar paraqesin vështirësi në arritjen e objektivave të bashkëpunimit apo kontrollit kufitar. AVUK bashkëpunimin ndërkombëtar e ushtron në bazë të legjislacionit përkatës i cili nuk paraqet ndonjë vështirësi të theksuar në këtë fushë. Sidoqoftë, ekziston nevoja për harmonizimin e këtij legjislacioni me standardet e BE-së, dhe se ky do të jetë edhe objektiv i AVUK-ut në këtë parametër. 6.3.3.2 Organizimi dhe menaxhimi AVUK mban takime të herëpashershme nga fusha e veterinarisë me përfaqësues të autoriteteve kompetente ndërkombëtare për rritjen e kontrollit kufitar nga fusha e veterinarisë, të cilat kanë të bëjnë me sigurinë ushqimore dhe parandalimin e sëmundjeve të ndryshme. Mungesa e kontakteve të rregullta me përfaqësuesit e autoriteteve kompetente veterinare shquhet si pengesë e një bashkëpunimi me efikas të kontrollit kufitar. AVUK synon ngritjen e bashkëpunimit profesional me autoritete kompetente veterinare ndërkombëtare, duke krijuar kështu një ambient me të sigurt sa i përket sëmundjeve të kafshëve dhe sigurisë së ushqimit. 6.3.3.3 Procedurat Deri me tani AVUK nuk ka procedura të përcaktuara për bashkëpunim ndërkombëtar me përjashtim të obligimeve ligjore për lajmërimin e sëmundjeve të kafshëve. Çështja e procedurave të bashkëpunimit të ndërsjellë ndërkombëtarë do të përcaktohet me nënshkrimin e marrëveshjeve ndërkombëtare. 54 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT AVUK synon që ti unifikoj procedurat me autoritetet relevante ndërkombëtare në fushën e vet, për punë më efikase në fushën e MIK-ut. 6.3.3.4 Burimet njerëzore dhe trajnimi Janë organizuar trajnime ndërkombëtare në fushën e MIK në të cilat kanë marrë pjesë edhe zyrtar të AVUK-ut. Numri i kufizuar i stafit, mungesa e trajnimeve të mjaftueshme ndërkombëtare kanë ndikuar që niveli i bashkëpunimit ndërkombëtar të mos jetë i kënaqshëm. Objektiv i AVUK-ut është organizimi i trajnimeve si dhe unifikimi i planeve të trajnimit me vendet tjera. 6.3.3.5 Komunikimi Nga fusha e veterinarisë AVUK komunikon me autoritetet relevante ndërkombëtare në forma të raportimit të rasteve të paraqitjes së sëmundjeve, shkëmbimit të informatave nëpërmjet postës elektronike dhe në formë të shkruar të cilat kanë të bëjnë me rastet e kontrabandimit të mallrave të dyshimta. Komunikimi nuk është i rregullt dhe nga një herë për shkak të vonesës në komunikim krijohen vështirësi në kontrollin kufitar nga fusha e veterinës. Objektiv i AVUK-ut është avancimi i komunikimit me të gjitha autoritetet kompetente të rajonit dhe me gjerë, duke i respektuar dispozitat ligjore nga kjo fushë. 6.3.3.6 Teknologjia informative Në pikat inspektuese kufitare komunikimi është i rregulluar nëpërmjet; tel fiks, tel mobil zyrtar, internetit, Outlook ( intranetit ). Në shumicën e PKK-ve është i vendosur sistemi i TI-së, interneti, intraneti, radio komunikimi dhe telefoni fiks, sidoqoftë ka mungesë të theksuar të shkëmbimit të dhënave. Objektiv i AVUK-ut është integrimi i sistemeve aktuale dhe ato që do të ngritën në të ardhmen si dhe komunikimi me qendrën e të dhënave, me qëllim që të behët një shkëmbim më efikas i informatave. 6.3.3.7 Infrastruktura dhe pajisjet AVUK momentalisht nuk ka objekte të veçanta në PKK dhe posedon vetëm me nga një zyrë brenda objekteve të PK-së ose DK-së. 55 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Objektiv për të ardhmen është që të ndërtohen objekte funksionale së bashku me agjencitë tjera kombëtare dhe ndërkombëtare si dhe furnizimi i tyre me pajisje telekomunikuese. 56 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 57 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT KAPITULLI 7. BASHKËPUNIMI NË FUSHËN E VIZAVE, AZILIT DHE MIGRACIONIT 58 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 7.1 VIZAT DHE MIGRACIONI Deri më tani Republika e Kosovës nuk ka aplikuar regjim të vizave, edhe pse sistemi i vizave është paraparë me Ligjin për të Huajt. Pas hyrjes në fuqi të Ligjit për të Huajt, procedura e hyrjes, daljes dhe qëndrimit të të huajve në Republikën e Kosovës do të rregullohet përmes akteve nënligjore. Gjithashtu, do të behët ndarja e qartë e përgjegjësive në mes të DKAM-së dhe Drejtorisë për Migracion dhe të Huaj brenda PK-së, në fushën e të huajve. Do të krijohet një bazë e të dhënave për të gjithë të huajt të cilët hyjnë, qëndrojnë dhe largohen nga Kosova. Po ashtu, në fushën e vizave dhe migracionit luan rol të rëndësishëm edhe DKAM-i i cili është pjesë e Ministrisë së Punëve të Brendshme. Sidoqoftë pritet që së shpejti, përgjegjësia kryesorë në fushën e vizave dhe migracionit do të kaloj në DKAM. Aktualisht, DMH-ja në bazë të strukturës organizative, vepron në kuadër të Policisë Kufitare. Në strukturimin e brendshëm, kjo drejtori është e ndarë në dy njësi; Njësia për Migrim dhe Njësia për Regjistrimin e të Huajve. Drejtoria raporton te Kryesuesi i Policisë Kufitare. Gjatë zbatimit të detyrave të tij DMH vënë theks të veçantë në koordinimin dhe bashkëpunim me: Drejtorinë e Operativës së Policisë Kufitare; Me Drejtoritë Regjionale të PK-së; Me stacionin policor në Aeroportin e Prishtinës Zyra e Migracionit; Me të gjitha PKK-të; Njësinë e Inteligjencës të Policisë Kufitare; Drejtorinë e Administratës Mbështetëse ( Trajnimet, Logjistika, Financat, MTO etj). Koordinimi dhe bashkëpunimi i DMH-së me departamentet tjera të Policisë së Kosovës: Departamentin kundër krimit të organizuar ( SHTQNJ-në, Njësitin Anti-Terrorizëm, Delikteve Ekonomike etj) Departamentin e Operativës të Policisë së Kosovës; Mangësitë në fushën e migracionit janë: Mungesa e sistemit të vizave; Ndarja e qartë e përgjegjësive në mes te DKAM dhe DMH; Mungesa e qendrës për mbajtjen e të Huajve; Mungesa e akteve nënligjore për rregullimin e procedurave për hyrje,qëndrim dhe dalje të të huajve nga Republika e Kosovës; Mungesa e personelit; 59 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 7.2 AZILI Në Republikën e Kosovës ende si organ kompetent për fushën e azilit është UNHCR-ja . Republika e Kosovës është bërë me Ligjin për Azilin, i cili shfuqizon Rregulloren e UNMIK-ut 2005/16 mbi lëvizjen e personave të huaj brenda dhe jashtë Kosovës. I huaji, i cili hyn ilegalisht në territorin e Republikës së Kosovës me qëllim të kërkimit të azilit, duhet t i parashtrojë pa vonesë kërkesën për azil tek PK-ja. Përpara transferimit të azilkërkuesit Policia e Kosovës duhet t i marrë shenjat e gishtërinjve dhe fotografitë e azilkërkuesit. Nëse një gjë e tillë nuk është e mundur, atëherë kjo bëhet në periudhën më të shkurtë të mundshme. Azilkërkuesi dërgohen në qendrën e pranimit të azilkërkuesve, ose në ndonjë lokacion tjetër që e përcakton DKAM. Policia Kufitare në PKK, në pikën e hyrjes apo në stacionin policor ku është hasur azilkërkuesi në fillim do ta kenë përgjegjësinë e plotësimit të formularit dhe transferimit të azilkërkuesit në Qendrën e Azilit,e cila pritet të ndërtohet dhe të funksionalizohet së shpejti. DKAM DA do të njoftojë pa vonesë Komisionarin e Lartë të Kombeve të Bashkuara për Refugjatë UNHCR-në mbi fillimin e procedurës për azil. Mangësitë rreth fushës së azilit janë si në vijim: Mungesa e objektit Shtëpisë së Azilit për trajtimin e azilkërkueseve; Ofrimi i kushteve adekuate të Divizionit të Azilit; Plotësim i stafit në bazë të organogramit për Qendrën e Azilit; Trajnimet e stafit; Krijimi i një arkivi adekuat për ruajtjen e dokumenteve për azilkërkuesit të cilat duhen të jenë konfidenciale; 60 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT 61 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT KAPITULLI 8. MONITORIMI DHE VLERËSIMI 62 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Monitorimi i zbatimit të Strategjisë së MIK i referohet vlerësimit të progresit në drejtim të arritjes së objektivave të strategjisë. Monitorimi i zbatimit të të gjitha objektivave të strategjisë dhe vlerësimi i ndikimit të tyre në lidhje me efektet e qëllimshme siguron se një politikë e tërë zhvillohet në mënyrë dinamike dhe është e aftë që tërë kohën t i rafinoj objektivat e veta dhe t i adaptojë dhe përmirësoj programet dhe metodat e veta, duke ofruar kështu kundërveprim për përmirësim të vazhdueshëm të strategjive aktuale. Procesi i monitorimit ofron një mekanizëm për reagim të hershëm që mundëson identifikim të shpejtë dhe zgjidhje të problemeve me përpjekje minimale, shpenzime dhe resurse dhe mund të parandaloj që këto probleme të rishfaqen. Vlerësimi është proces i shqyrtimit të situatës në fushën e Menaxhimit të Integruar të Kufirit në intervale të përkufizuara kohore. Monitorimi si proces i vazhdueshëm i mbledhjes së të dhënave ofron informacion rreth progresit në drejtim të ndikimit të masave që janë ndërmarr në terren, si dhe të vlerësohet dhe të tregohen rezultatet. Natyra e procesit të monitorimit do të varet nga të dhënat, mjeteve të verifikimit, burimeve të mundshme të dhënave që do të shfrytëzohen dhe metodologjitë që do të përdoren. Struktura bashkërenduese nëpërmjet instrumenteve të saj (Organit Mbikëqyrës dhe Vendimmarrës, Bordi Ekzekutiv , grupeve dhe nëngrupeve të ndryshme të punës) do të ketë përgjegjësinë për monitorimin e procesit të vënies në zbatim të strategjisë MIK dhe planit të saj të veprimit. Detyrat e strukturës koordinuese janë përcaktuar në strategji dhe ajo do të monitorojë vazhdimisht zbatimin e tyre. 63 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT Shtojcat 64 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT SHTOJCA 1 Struktura organizative e Policisë Kufitare * Në pritje të Strukturës së Re (4/2009) 65 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT SHTOJCA 2 Struktura organizative e Doganave te Kosovës 66 STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT SHTOJCA 3 Struktura Organizative e AVUK-ut 67 SHTOJCA Organ mbikëqyrës dhe vendimmarrës Struktura e bashkëpunimit dhe bashkërendimit për MIK Struktura e propozuar e bashkëpunimit për MIK MBPZHR MEF MTPT MSH MPB MPJ Sekretariati Ndihmës Drejtori i Përgjithshëm për Policinë Kufitare Nën-grupet punuese sipas parametrave të MIK Grupet punuese sipas tri shtyllave të MIK Bordi Ekzekutiv Koordinatori Kombëtar për MIK Grupi Punues Bashkëpunimi brenda agjencisë Drejtori i Përgjithshëm i Doganës së Kosovës Kryeshefi i Agjencisë për Veterinë dhe Ushqim të Kosovës Grupi Punues Bashkëpunimi ndërmjet agjencive Kryeshefi i AKZHIE Grupi Punues Bashkëpunimi ndërkombëtar Nën-grupi Punues 1 Nën-grupi Punues 2 Nën-grupi Punues 3 Nën-grupi Punues 4 Korniza ligjore Procedurat Organizimi dhe menaxhimi Burimet njerëzore dhe trajnimi Komunikimi Teknologjia Informative Infrastruktura dhe pajisjet STRATEGJIA KOMBËTARE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS PËR MENAXHIMIN E INTEGRUAR TË KUFIRIT SHTOJCA 4 Korniza Legjislative 1. Ligji për Policinë ( 03/L-035) 2. Kodi Penal i Kosovës (2003/25) 3. Kodi për Procedurën Penale ( nr.2003/26) 4. Ligji për Menaxhimin e Integruar dhe Kontrollin e Kufirit Shtetëror ( 03/L-065) 5. Ligji për të Huajt ( 03/L-126) 6. Ligji për Azilin ( 03/L- 066) 7. Kodi Doganor dhe i Akcizave (03/L-109) 8. Ligji për Veterinarinë (nr.2004/21) 9. Ligji për Përkujdesjen ndaj Kafshëve( 02/L-10) 10. Ligji për Inspektoratin Sanitar ( nr.2003/22) 11. Ligji për Produktet Medicinale dhe Pajisjet Medicinale (nr.2003/26) 68
Similar documents
plani i veprimit i strategjisë kombëtare të republikës së kosovës për
Republika e Kosovës
Republika Kosova-Republic of Kosovo
Qeveria - Vlada – Government
__________________________________________________
1970 – 2012 - Universiteti i Prishtinës
institucioni është pikërisht arritja e standardeve më të përparuara ndërkombëtare në
fushën e arsimit të lartë, të cilat ndërlidhen
edhe me Deklaratën e Bolonjës.
Universiteti i Prishtinës është bë...
