Filatelista 1975.19

W NUMERZid
W imieniu Zarz4du
Glownego
0
25-lecie PZF
um
0
Datowniki
propagandowe
0
Recenzja
po 100 latach
0
Dwujezyczne
stemple w NRD
'0
lo
Karty
radzieckie
•
i
'-
Frankotypy
medyczne
..
miniminimii
—
.
Najnitsza i najwyisza wartole z Serii „Dijon Znaczka 1975"; awl
pozostale znaczkl z tej seat reproclukujemy na stir, 430 (p. opts tej
ernisil w nr 18, .str. 388)
. .
Nr 19(478) Rok XXII
WARSZAWA, 1-15 PAZDZIERNIKA 1975
W IMIENIU ZARZADU GLOWNEGO PZF
Drogie Kolatanki, drodzy Koledzy!
TUZ TYLKO kilka tygodni dzieli nas od
zakonczenia roku 1975.
Zapisze sie on w kronikach naszej organizacji dalszyrni osiqgnieciami. Nasi
Koledzy uczestniczyli w wystawach miedzynarodowych: „Espana" w Madrycie,
„Arphila" w Paryiu, „Socphilex" w Moskwie, „Aerofila" w Budapeszcie. Z powodzeniem zorganizowalitmy kolejny wieloetapowy konkurs filatelistyczny dla mlodzieky pod haskm „Pok6j i Socjalizm".
W ramach wspolpracy z bratnimi zwiqzkami filategistycinymi zorganizowaliSmy
wystawe Polsko-Czechosiowackq w Krakowie oraz wystawe „Zgorzelec—Gorlitz",
ktora weszla do programu obchodow
25-lecia podpisania Ukiadu Zgorzeleckiego.
Przed nami kolejna wielka impreza —
XII 0g6Lnopolska Wystawa Filatelistyczna „Lodi 75". Bedzie ona przegladem najlepszych polskich kolekcji znaczkow pocztowych, ale przedstawimy na niej tea
i dorobek wszystkich OkregOw PZF. W
czasie wystawy, na osobnych spotkaniach,
podsumujemy rownie2 nasze osiqgniecia
nie tylko ostatniego roku, ale calego
25-lecia Polskiego Zwiazatu Filatelistow.
Bedziemy jednak mowie takte i o niedostatkach naszego Zycia organizacyjnego,
a tak2e o zadaniach czekakcych nas w
przyszloki.
Pod znakiem Lego wta4nie jubileuszu
przebiega w grodowisku filatelistOw polskich rok 1975. Nie jest to na pewno jubileusz sedziwy, ale przypomina o wydarzeniu duiej wagi w historii polskiej filatelistyki, wydarzeniu, ktfire nadalo ruchowi filatelistycznemu w Poisce innego
znaczenia i postawilo przed nim nowe zadania.
Przed 25 laty, w dniu 21 czerwca 1950
roku, nastqpi/o pokczenie licznych regionalnych, autonomicznych stowarzyszen filatelistycznych w jednq ogOlnokrajowa
organizack — Polski Zwiqzek Filatelistow. Decyzja ta umoiliwita podejmowa7
nie i realizack przedsiewzien, o kt6rych
przedtem moina bylo tylko marzy6; spowodowala tet, ze filatelistyka przeksztalcite sie z form ekskluzywnych w ruch
iicie masowy, zrzeszakcy obecnie okolo
160 000 °sob doroslych i mlodziely, zarowno kobiet, jak i meiczyzn, pracownikow wielu zawod6w.
Na naszym koncie manly do odnotowania wiele wspanialych imprez i wystaw
takich, jak: iwiatowe wystawy filatelistyczne pod patronatem FIP — „Polska 60"
i „Polska 73", 6 wystaw ogolnopolskich,
kilkanaicie wystaw miedzynarodowych,
2 miedzynarodowe konkursy filatelistyczne dla mlodziety i podobne konkursy
o zasiegu ogfilnokrajowym. Naszq obecnok akcentowalifimy we wszystkich wydarzeniach w kraju — politycznych, spolecznych i kulturalnych.
We wszystkich naszych przedsiewzieciach uzyskiwaligrny zawsze duk pomoc
ze strony Ministerstwa Lqcznotcl, z ktOrym kczy nas codzienna wsp6/praca.
Otrzymalilmy i otrzymujemy pomoc od
wladz administracyjnych i licznych zakladow pracy, a takte ze strony wielu
innych instytucji i organizacji. Pomoc ta
jest nam bardzo potrzebna i utwierdza
nas w przekonaniu, ie dzialalnote nasza
jest potrzebna i spolecznie u2yteczna. Ta
drogq dziekujemy za udzielanq nam pomoc i tyczliwy stosunek.
Dorobek i osiqgniecia Polskiego Zwiqzku FilatelistOw, o ktorych mowid bedziemy w okresie trwania XII OWF „Lodi
75", sq jednak przede wszystkim °slunkciami Waszymi, Drogie Koleianki i Drodzy Koledzy. To dzieki Waszej spolecznej
postawie i ofiarnaci moiliwe bylo zrealizowanie imprez, za ktorych organizacje
Polski Zwiqzek Filatelistow spotkal sie
z uznaniem wladz.
Za Wasz codzienny trud, za dobrze pojeta prate spoieczna, w imieniu Zarzadu
Glownego skladamy serdeczne podziekowanie wszystkim dzialaczom KOI, Oddzia16W i Okregow PZF, zespolom redakcyjnym: „Filatellsty" i Riuletynow Filatelistycznych.
Serdecznie dziekujemy Koleiankom
i Kolegom, ktOrzy swoim doAwiadczeniem
dziek sie z innymi na lamach prasy i w •
bezparednich spotkaniach.
Dziekujemy Opiekunom K61 Miodzietowych PZF za ich wysilek w pracy popularyzujacej filatelistykg wirod mlodziety.
Dziekujemy Wystawcom, ktOrzy — zdobywajac wysokie wyroZnienia za swoje
zbiory na wystawach miedzynarodowych — sq dobrymi ambasadorami polskiej filatelistyki i polskiego znaczka.
Dziekujemy serdecznie wszystkim Koletankom i Kolegom. Jestamy przekonani, ie bedziecie czynnie uczestrticzyd w
realizowaniu czekajacych nas nowych zaZ okazji Dnia Znaczka, obchodzonego
w Polsce jut po raz dziewietnasty, skladamy wszystkim Filatelistkom i Filatelistom oraz ich Rodzinom najlepsze trczenia.
Sekretarz ZG PZF
Ryszard Rzepko
Prezes ZG PZF
Zbigniew Zielinski
411
T ad eusz G roiled
25-lecie POLSKIEGO ZWIAZKU FILATELISTOW
(ill)
Stawka na mlodzie%
Rok 1955 w filatelistyce polskiej to rue
tylko poczatek duiych Vstaw filatelistycznych, ale rowniet poczatek wielkiej
akcji xrclodzidowej PZF.
Prace z mlodzie2a rozpoczgly sit jut
znacznie wczesniej, ale oparte byly na
akcjach indywidualnych.
Pionierska pract w tej dziedzinie prowadzil jui od poczatku lat pieedziesiatych
Wincenty Piatak w kola m/odych filatelistow w Domu Dziecka w Turkowicach
(Hrubieszowskie). Wydawal nawet w 1952
roku powielane cz_asopismo dla mlodzie±y
„Uczrny sie filatelistyki". Po przeniesieniu
sit do Hrubieszowa, W. Piatak zorganizowal pracownie filatelistyczna w Domu
Harcerza i wydawal drukowane ju2 pisemko „Nasz Dom", z obszernym dzialem
filatelistycznym.
R6wnie2 w 1951 roku rozwijala sit
szybko ftlatelistyka reilodzieiowa w Rzeszowie. Kolo przy szkole or 1 otrzymalo
nawet numer kolejny organizacyjny „1"
przed kolami doroslych. Od 1952 roku ukazywalo sit powielane pisernko dla mlodzieiy „LVRody zbieracz znaczkgw" (wydano 9 numerdw).
W roku 1953 ()We pract z mlodzie2q
w Oddziale Tarnowskim Mieczyslaw Zaprzal.
W tymie samym roku zacza/ gig w Tarnowie pierwszy roczny kurs filatelistyki,
na ktOrym kodcowe egzaminy zdalo 74
uczestnikow mlodzieiowych.
Przedwczegnie zmarly Mieczyslaw Zaprzal (w 1966 r.) przeprowadzil takich
lcurs6w czterdzietci kilka (w 1965 r. zdalo
egzaminy 300 os6b).
W 1956 roku ukazala sit canna praca
M. Zaprzala „Filatelistyka w teorii i praktyce" (Biuro Wydawnicze „Ruch", Warszawa 1956, str. 144). Opiniodawcami byli
S. Mikstein 1 A. Laszkiewicz.
W 1955 roku Zarzad GlOwny PZF wydal drukiem, w nakladzie 40 tys. egzemplarzy, 4-stronicowy (format duly — A4)
list otwarty do „Ob. Ob. Dyrektorow i
Kierownik6w szkel f plac6wek wychowania pozaszkolnego, Nauczycieli i Wychowawc6w, Komitet6w Rodzicielskich i
dzicow" w sprawie „zainteresowania mlodzie2y szkolnej filatelistyka". Om:mien°
rOwniei formy organizacyjne ruchu filatelistycznego wArdd miodzie2y.
Podobny list „rekrutacyjny" skierowano w lutyrn 1955 roku (neklad 10 tys.)
412
do doroslych filatelistow. W obu listach
podano adresy 20 oddzialow PZF i Zarzade Glownego (wowczas — Mazowiecka
6/8).
W tym samym 1955 roku ukazaly sit; 3
powielane ,,Biuletyny dla mlodziety Oddzialu Polskiego Zwitzku Filatelistow
Stalinogrodzie".
Rgwnie2 w tym okresie powstala pierwsza praca magisterska na tematy filatelistyczne — Barbary Patyry „Zbieractwo
znaczkOw pocztowych u dzieci szkolnych".
W tym goracym dla naszego Zwiazku
okresie przety/em i ja pewnego rodzaju
przygode autorsko-wydavrnicza.
W leek 1935 roku, na kilka dni przed
wyjazdem na urlop, otrzymalem doge
dziwny telefon od wiceprezesa Zarzadu
GlOwnego PZF i jednoczegnie przewodniczacego Komisji Mlodzieiowej (a w „cywilu" dyrektora departamentu Min.
Lriczn.) — Jana Klimka:
— Mo2emy dostad „pare groszy" na
akcje wydawnicza dla xnlodzieiy. Ale muszg mint rekopis broszurki popularyzujacej filatelistyke mlodzie2owa w eiagu ty -godnia. Mamy cos gotowego?
- Nie manly.
.
— Napiszesz?
— Za 3 dni wyjeicliam.
— To dobrze, zrob na pojutrze.
— Sprobuje.
Sprgbowalem. I wyjetdiajac zostawilem
material na 16-stronicowa broszurke na
temat co zbieraf i jak zbiera0.
Tak wyszlo 30 tysiecy egzemplarzy broszurki „Zbieram znaczki pocztowe" —
wydawnictwo dla mlodzieiy, ktOre rozeslano na jesieni do wszystkich szkOl.
Notka na egzemplarzu podpisana przez
Zarzad Glewny PZF stwierdzala:
„Jednodnigwka przeznaczona jest dla
m/odzie2y. Przesylamy ja na rece kierowMandat delegata na 11I Wanly
w 1934 r.
zjazd
OARZAT) riLOWNY
POLSK !TOO 20:A3g
r :L A EL. 5 'I
MA 141)AT
1 I „WALNY ZJAZD
TWIAZMU FILATEL1STOW'
1.1.3X
R,Cr
trnk4111.1l.“1.,
*J.,,1111,
r.,
PZF
nik6w szkOl z proSba o wtakiwe wykorzystanie w kdlkach zainteresowan zgodnie z •isrnem okolnyrn Ministerstwa
Oiwiaty SO 7-7302/54".
W dobrze ilustrowanej broszurce podano nazwisko wykonawcy zdjgo, zapominajgc tylko o nazwisku... autora.
V Walny Zjazd Delegatow PZF odbyl
sic w dniach 23-24 lutego 1957 r., pod
przewodnictwem Wsiewotoda Zawadzkiego.
Wybrano wladze naczelne w skladzie:
zarso orksway.: Stanislaw Chromik (przew.),
Jan Klimek (wiceprzew.), Wsiewolod Zawadzki
(wiceprzew.), Fabian Stara (sekr. gen.), Czestaw
Pienkiewiez (skarbnik) eras Botestaw Bobula,
Czestaw Danowskl, Zugeniusz Duba, Wtodziroterz Goszczyfiski, Jazef Hasman, Stanislaw
Hockedlinger, Zygmunt Katamaga, Marian Nowak, Henryk Podbielski, Jan Ryblewski, Jan
Sawczak-Knihinicki, Tadeusz Sikora, Tadeusz
Smolik, Leon Ter-Oganjan
Kemisia RessizYina: Maciej Perzynski (przew.),
Stanislaw Jarocki (sekr.), Jan Gahm, Josef
kazaneeki, Lech Konopinald, Zygmunt Mroczkowski, wtadystaw Skoczynaki.
sad XolegeAskii Stanislaw Adamaki (przew.),
Marian rainewski (zest. przew.), Marian Haydzickt (salts.) oraz Marian Kosowicz, Stefan
tiukawski, Aleksander Roszkowski, Ludwik
Steinbach, Stanislaw ZO/kiewski.
W dniach 18-26 maja czynna byla w
salach Palacu Kultury i Nauki w Warszawie — VII Ogolnopolska Wystawa Filatelistyczna „Warszawa 1957" pod protdktoratem Ministra Lqczno•i Jana piabanowskiego.
Przewodniczgcym Komitetu Wykonawczego Wystawy byl Fabian Bura, przewodniczacym Jury — Antoni Laszkiewicz.
Dula (ok. 300 wystawc6w) Wystawa,
wspaniale rozmieszczona w pigknych salach PKiN, byla kolejnym i udanym egzaminem organizacyjnym PZF z dziedziny
wystawienniotwa.
Spogrod wielu wystaw w roku 1958
chyba naleiy wspomniee przede wszystkim o Wystawie Ziem Nadbaltyckich
„Gdansk 1958" (17-24.VIII.1958) i malej,
ale niewgtpliwie ciekawej Wystawie
znaczkew lotniczych s sportowych „FRsport 1958" w Lesznie (14-29 czerwca
1958), zorganizowanei w ramach Szybowcowych Mistrzostw Swiata.
Zorganizowano w6wczas pierwszg w Polka poczty szybowcowg (5 lotow numerowanych od 1 do 5).
W 1958 roku odbyla sic rOwnieZ w
PKiN w Warszawie, zorgahizowana przez
Ministerstwo Lgcznoki bardzo ciekawa
Wystawa „400 lat Poczty Polskiej". Oczywikie PZF wlaczyt sic calkowicie do
wsp6tpracy przy jej organizacji, a ruch
filatelistyczny w Polsce mini sw6j wlasny
dzial w ramach tej pigknej wystawy.
Z okazji 400-lecia •ukazala sig mono-
grafia „400 lat Poczty Polskiej". Na otwarcie Wystawy (26 paidziernika) odbyl kurs
Wroclaw — Katowice — Krakow — Kielce — LOdi — Warszawa zabytkewy dyliSans pocztowy z Muzeum.
Oddzial w Rzeszowie wydat w 1958 roku 2 prace (powielone) Antoniego Gromskiego „Mlody filatelista i jego zbier"
oraz „Czy filatelistyka .pomaga w wychowaniu dzieci". Mieczyslaw Zaprzat opracowat na ziecenie Zarzgdu GldwnegoPZF
„Historic zrtaczka pocztowego, poczty i filatelistyki" oraz „Jak powstaje znaczek
pocztowy i jego elementy skladowe", material do masowego szkolenia".
Oba tematy zajciy po 15 stron maszynopisu. Powielono je w lutym 1959 r.
VI Zjazd Delegatow odbyl sic w Warszawie w dniach 23 i 24 maja 1959 r. pod
przewodnictwem Macieja Perzyriskiego.
W sklad nowych wladz weszli:
Zarzad Glawny: Stanislaw Chromik (przew.),
Jan Klimek (wiceprzew.), Antoni Laszkiewicz
(wiceprzew.), Czestaw Pieakiewiez (sekr.), Klemans Wadolowski (skarbnik) oraz Michal IssajeWIcz, Wladystaw Oliszewski, Aleksy Celle,
Jdzet Hasman, Jan Jankowski, Zygmunt Kalesaga, Jaroslaw Krywiak, Marian Lttewka, MaNan Nowak, Henryk podnietski, Jan nybiewski, Jan Sawczak-Knihinicki, Tadeusz Sikora,
Marian Szwemin, Leslaw Zabilski, Mieczyslaw
Zaprzat.
Gleams.. Komiaja Rewhyjnai Wladyslaw Skoczynski (przew), Stanislaw Jarockt (sekr.), Jan
Jacek Rogowaki, Stanislaw Pikliklewlez
Graz zastcpcy Jan Kobos, Kazimierz Koczorowski, Tadeusz Zydowicz.
Glawny Sad Kolegenski: Marian Niklewski
(przew.), Maciej Perzynski (wiceprzew.), Marian Haydzicki (sekr.). Stanislaw
Adamaki,
Ludwlk Steinbach oraz zastapcy: Tadeusz Grodecki, Kazimierz Grzejek, Stanislaw Hochectlingee.
W 1959 roku podpisano 2 pierwsze porozumienia o wspotpracy migdzy PZF i
UCSF (Ustredi Ceskoslovenskych Filatelistu) — 26 maja oraz migdzy PZF i Sektion Philatelic Deutscher Kulturbund —
25 lipca.
RownoczeOnie podpisala parozumienie
o wspelpracy redakcja „Filatellsty" z redakcjami „Filatelie" i „Sammler Express".
W dniach 30.VIII.-13.1X. 1959 r, odbyla sic w Gdansku Mi0dzynarodowa Wystawa Filatelistyczna Portdw Baltyekich
„Balpex I — Gdansk 1959".
Udzial wzicli zbieracze Eanii, Finlandil,
NRD, NRP, Polski, Szwecji, ZSRR oraz
Czechoslowacji (zwigzatiej z Baltykiem
przez porty polskie).
Na czele Komitetu Organizacyjnego stal
Aleksy Celle. Sgdowi konkursowemu (migdzynarodowemu) przewodniczyl Kazimierz
Kopeckl.
Din filatelistow poldkich Wystawa „Balpex" byla ostatnig •rob organizacyjng
przed Wystawq „Polska 60".
413
DATOWNIRI PROPAGANDOWE
Stale i sezonowe
Datowniki propagandowe zrobily ostatnio ogromng „karierg". Jest to zwiezane
zarOwno ze sta/ym rozwojem zbior6w tematycznych w ogOlnoici, jak ze wzrostem
znaczenia stempli w zbiorach filatelistycznych oraz nieprzemijajaca mode na zbiory o tematyce krajoznawczej, kt6ra zdecydowanie goruje wgrod datownikOw propagandowych.
W nr 13 (str. 302) J. Malik °mown kilka nowych clatownikOw ozdobnych z terenu krakowskiego. No talc, ale przeciei
na terenie DOPiT w Krakowie stosowanych jest ok. 90 ciatownikOw propagandowych, wprowadzonych w rainych latach (niektOre w latach wrgcz zamierzchlych). Wprawdzie ten teren jest akurat
znacznie lepiej opracowany ni2 inne, ale
z kolei wszelkie opracowania trace doSd
szybko aktualnote.
0 ile znamy przewainie daty wprowadzenia stempli propagandowych, to dat
kh wycofania dowiadujemy sie przewatnie tylko wowczas, gdy zastgpowane sa
nowymi. Nie mamy tadnych oficjalnych
wiadomo4ci, w przypadkach definitywnego wycofania stempla z uZycia, bedi tat
zastepienia zniszczonego nowym — nie
zawsze identycznym.
Wielokrobnie DOPiT nie informuja w
ogdle o niektOrych datownikach propagandowych, uwatajscc te obowiazek „zatwierdzania" i „informowania" dotyczy
datownikow okolicznokiowych, a taki
propagandowy, to przeciet „zwykly stempel, tyle ze ozdobny".
Pragnac ulatwie zbieraczom zorientowanie ste w aktualnym stank ostemplowan
propagandowych, zestawiliSmy dane z teren6w poszczegOlnych DOPiT z okresu
tegoroesnego lata.
Uzyskaliimy je dzigki tyczliwemu etanowisku Ministerstwa Lecznoki. Wydzial
Emisji Znaczkow Departamentu Sluiby
Pocztowej wystapil w ezerwcu •br. ze specjalnym poleceniem w tej sprawie.
Tego rodzaju letnia „fotografia" aktualnego stanu datownik6w stalych, badi sezonowych powinna byd oczywitcie periodycznie uzupelniana, aby mogla przez
dlukszy eras zachowad swg aktualnoSC.
Datowniki sezonowe bywajg badi stosowane (powtarzane) co roku (te same
egzemplarze), badi tei sluZa tylko przez
jeden sezon, a w nastepnym roku wprowadzane sr} inne o zmienionym rysunku.
Przykladem pierwszych mogg by6 datowniki w DOPiT Poznan-Puszczykowo,
Lagow Lubuski, Gniezno, a drugich —
datowniki z DOPiT w Olsztynie — From414
boric, Milcolajki, Ketrzyn-Giertot, Lidzbark Warmidski...
Duta liczba datownikow prop. stosowana jest w miejscowokiach o charakterze
turystycznym, a wigs na terenach DOPiT
przede wszystkim w Krakowie, a nastepnie Wroclawiu i Olsztynie.
W DOPiT na terenie wojewodztw centralnych liczba stalych datownikow prop
jest znikoma.
DOPiT GDANSK
W Dyrekcji Gdadskiej do datownikow
stalych i sezanowych przybywa jeszeze
jeden rodzaj — „stosowane w czasie rejso". Dotyczy to agencji i potrednictw
pocztowych na statkach (agencja jest tylko na ts„fs „Stefan Batory").
Datowniki stale
1. Gdansk 4 * Prom (Baza promowa) —
„Miedzynarodowa Linia Promowa PolskaFinlandia MF „Gryf", od 16(?).VI.1973.
2. Gdansk 31 — „Chwala Obroficom
Poczty Polskiej", od 5.VI11.1967 (nr 67-135).•
3. Wiadyslawowo 3 — „Latarnia morska Rozewie".
Uprzednio, od polowy lass r., stosowano detown ik o taklm samym rysunku, ale z okreSlenlem poczty „Rozewle" (nr 62-080) .
Datowniki sezonowe
4. Kruszwica — „MOwie wieki... Mysia
Wieta", 1.VI.-15.IX. stosowany w rotnych okresach od poczetku 1960 (nr 60 002),
wznowiony 1.V1.1974.
5. Cieekocinek — „Uzdrowislio twiata
pracy", 1.V.-30.IX., od 1.V.1974 stosowany z drobnymi zmianami w rysunku od
VIII.1959 (nr 59-055).
6. Gdansk 30 * Westerplatte — „Chwala •bohaterskim obroricom Wybrzeia",
1.V1.-30.IX., od 1974.
7. Weneeja (Oupt. Mogilno) — „Muzeum
kolejek waskotorowych", 1.V1.-30.IX., od
1974.
8. Malbork 1 Zamek, 1.V.-30.IX., od
V711.1973 (nr 73-259).
Podobny datownik (niewlelkie, Chad latwo
dostrzegalne roZnIce W rysunku) s Los° Wa n y
by) od polowy 1959 (nr 59-045).
• Numeracla wg „Katalogu Polskleb Stem p li
Okolleznotelowyeh" A, My6lieldego.
DOPIT GDANSK
LATARRIA MORSKA
ROZEWIE
oe ,HOCM/
CHWAkA
MATEE RSKIM
ORRONCOM
W YBRZEZA
unusiresKo
5404TA
DRACY
1939
pASA.
• 10.7 75-6
16 6,1516
8
GoPOT
-
7 17515
1-87216
10
9541914
wSZKOLNIC1WIE
MORSKIM
up,
#
?5 4.7415T
9. Sztutowo — ,,Muzeum Stutthof", 1.V.
—30.IX., od 20.X.1967 (nr 67-334).
10. Gasawa — „Biskupin-Wykopaliska",
1.V1.-30.IX., stosowany w Mdnych okresach od V.1959 (sir 59 - 019).
11. Sopot 1 — „Perla Baltyku", 15.VI.—
30.IX., od 15.VI.1974.
Podebny datownik z wyrainymt r62nicatni
VM.1959 (59-046).
w rysunku stosowany
DatownikI stosowane w ezasie rejsOw
12. s/s Dar Pomorza, od 1.V111.1972 (nr
72-561).
SEA FISHERIES
1651 !WE
GDYNIA
POLAND
13. s/t Jan Turlejski — „XX lat ws2ficolnictwie marskim 1954-1974", od 18.IV.1974.
14. r/v Profesor Siedleeki — „Sea Fisheries Institute Gdynia Poland", od 12.VIII.
1972 (nr 72 - 562).
15. tsis Stefan Batory — „Polish Ocean
Lines", od 11.IV.1969 (nr 69-040).
DOPIT KATOWICE
swym terenie 7 datownikow
stalych.
1. Chorzow — „Stach on ghtski", od
1.VIII.1970 (nr 70-332).
Stosuje ma
415
DOPIT KATOWICE
STA DI ON
SLASK1
\all
10 715 h
`e
Pt ANET/iRitim
4.13itIe
tORSERWATORIUM C
16/75,1
ity-
1.
.
HOR265
ASTRONOMIC7NE CHORZOW
2
AAUZEUM MARTYROLOGII
wok.,
L4\ 4'
4.7
9.7.:515
N rW
WOJENNYCH
POMNIK CZYNtl
POWSTANC2EGG
SOU 4 ANNY
r
3
25 86719
• OPOLE•SIERKOWICE
5
SZYNDZIELNIA
.10 31 ,, fiZ/c..
„n„
,
,
QZ
9-779-9
SCNRCNISKO
STOZEK 975
C-_
4
-
,. ,
WZABRZE
i.
^‘, 6 - 1156 ;
7
2. Chorzow — „Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne Chorzow".
3. Cora 6w. Anny — „Pomnik Czynu
Powstanczego GOra 6w. Anny", od 21.171.
1971 (nr 71-177).
4. Lambinowice — „Muzeum Martyrologii Jerlcow Wojennych", od 10.111.1968
(nr 68-013).
5. Opole 5 (PO/wieS) — „Muzeum Wsi
Opolskiej, Opole-Bierkowice", od 23.VIII.
1971 (nr 71-213).
6. Wisla — „Schronisko Stotek 975 m
npm.".
7. Szyndzielnia — „Schronisko Szyndzielnia 1031 m ripm.", od 15.1.1975.
Datownik o takim samyrn rysunku i tekacie
stosowal Up. „Kamlenica na Slasku" w latach
1956-61 (nr 56-064). Po uruchomieniu Potrednictwa POcatowego „Szyndzielnia” wykoraystano
stary wzar ze zmieniona nazwa.
8. Zabrze — „MGO Adana weglowa kbpaint Zabrze, 503 m pod ziemia", od
1.1X.1971.
6
Nu
ll
ro0
(17
A:2D
AA
(14
3
SCIANA W E GLOWA
KO PALN I > ZABRZE <
8
DOPiT LUBLIN
Dysponuje 1 datownikiem stalym (w Muzeum na Majdanku) i 1 — sezonowym.
1. Lublin 18 — „1941-1944 Majdanek",
od 1962 (nr 62-136).
2. Studzianki Pancerne — „Bitwa pancerna pod Studziankami 9-16.VIII.1944",
co rok 9-16 sierpnia.
Stosowany jut w 1964 roku w Upt. nosracyrn
w6weaas nazwe „Studztank1 lt/Kortentc" (94-128).
DOPiT LODZ
Stosuje na swym terenie 4 stale datowniki ozdobne oraz 3 stemple dodatkowe
stale (w Upt. Polichno).
1. Inowlodz, od 24.X.1973 (nr 73-254).
2. Lipce, od 24.X.1973 (nr 73-253).
3. Lod — „Poczta harcerska Polesie",
od 11{11.1972 (nr 72-534).
4. Mahon:1w — „NieborOw Muzeum Narodowe", od 20.11.1970 (nr 69-397)
Wg DOP1T Lodi stoso•any dopiero w nastepnym roku.
DOPiT LUBLIN
BMWo
PANCERM /r
(
Pot)
--",3TuDzigKAtw ,
9.16.1W 1994
416
4'Ct'r
-9-015121
5. Poliehno - „Muzeum Czynu Partyzanckiego w Polichnie", od 13.X.1968 (or
68-557).
6. jw (or 68-558).
7. jw (or 68-559).
DOPiT OLSZTYN
Dyrekcja w Olsztynie wprowadza co
rok kilkanaficie datownikew sezonowych
w okresie 1.VII.-30.IX. Co rok mamy
nowe opracowanie graficzne i now „liste"
miejscowoSci, ktOre mogg (ale nie musza)
sig powtarzaC.
Oczywlicte, powtarzaja sic popularne
miejscowoici turystyczne, jak op.: Augustow, Frombork, Grunwald-Pole Bitwy,
Kettz3rn-Gierlot, Lidzbark Warminski, Mikolajki It/Mrqgowa... (p. wykaz i ilustracje tegorocznych datownik6w w nr 7, str.
146 i 'w nr 14, str. 317).
DOP1T POZNAN
DOPiT Poznan stosuje 4 stale datowniki ozdobne w poznanskim ZOO i jeden
w Koicieku Is/Kola oraz szereg datownik6w sezonowych z okazji TargOw, bad2
w miejscowoaciach turystycznych.
Datowniki stale
od 2.1.1975.
1. Koleielee
2. Poznan 6 ZOO - „Zapraszamy do
ZOO", od 1967 (or 67-058).
3. Poznafi 6 ZOO - „Zwiedzajcie ZOO",
od 1967 (or 67-057).
4. Poznan 6 ZOO - „Budujemy nowe
ZOO w Poznaniu PICO I 0/58 k-to 5-9-1102",
od 1.11.1968 (or 68-009).
5. Poznan 6 ZOO - „Budojemy nowe
ZOO w Poznaniu", od 1.171.1969 (nr 69-117).
Datowniki sezonowe
•
6. Gniezno 1 - „Zwiedzajcle grfid Lecha", stosowany 1.V.-30.IX.
7. Kornik 1 - „Zamek Muzeum", 1.V.30.1X.
8. Lubniewice, od v1I1.1963, stosowany
1.V.-30.IX. (or 63-101).
9. Lagow Lubuski, od 29.171.1963, stosowany 1.V.-30.IX. (or 63-083).
10. Poznan 2 - „Migdzynarodowe Targi
Poznanskie", od VI.1975, stosowany w czasie MTP.
11. Poznan 2 - „Miedzynarodowe Targi
Poznanskie", od VI.1975, stosowany w czasie MTP.
12. Poznan 2 - „Wiosenne Targi Krajowe" od 1973, stosowany w czasie TargOw (nr 73-013).
13. Poznan 2 - „Jesienne Targi Krajowe", stosowany w czasie Targow.
14. Puszezykowo 1 - „Wielkopolski Park
Narodowy", od V.I964, stosowany 1.V.30.2X. (or 64-038).
15. Sterakow Wlkp. - „Letnisko", od
29.7/1.1963, stosowany 1.V.-30.IX. (nr 63-084).
16. Skorzgein - „Plata", od 29.VI.1963,
stosowany 1.V.-30.IX. (nr 63-085).
417
DOPIT POZNAN
zynACc5A6CIE
675.0,
00
W POZNANIV
PKO OM If-to 6•9-1302
ZAMEK MUZEUM
17. Slaws, stosowany 1.V.-30.1X.
Wprowadzony od V111.1963 z nazwa poczty
„Slawa Slaska", obecnie stosowany pu wykasoweniu „Masks" (nr 63-103).
DOPiT SZCZECIN
3 ozdobne datowniki stale Pyrekcji
Szczecinskiej stosowane sa na statkach.
1. m/s Obroncy Poesty — „Obrona Poczty Polskiej w Gdansku. Pamiecl 1.9.1939",
od 1.IV.1973 (nr 73-018).
2. Swinoujboie 8 * Prom — „MF. Skan418
dynawia, Sw inoujicie—Ystad", od 5.VI.
1974.
3. Swinoujscie 8 * Prom — „MF. Wawel, Swinoujscie--Ystad", od 5.VI.1974.
W dniach 1.1.-31.V111.1975 stosowano datownth ozdobny w ponrednictwie pocztowym na
milt Manifest Lipccnvy (p. „snatensta", nr 4/
/1975, stf. 85).
DOPiT WARSZAWA
W stalym uZyciu jest 10 datownikow,
stosowanych przez caly rok.
1. Isabella k. W-wy — „Kampinoski
Park Narodowy", od 1.111.1973 (nr 73-010).
2. Warszawa 1 — „Teatr Wielki".
3. Warszawa 10, od 11.1954 (nr 54-035).
4. Warszawa 39 — „Muzeum X Pawilonu, Brama Stracen", od VII1969 (nr 69-414).
5. Warszawa 40, od ICII.1954 (nr 54-034).
6. Warszawa 40 — „Salon Wydawnictw
Ruch, Warszawa, Stare Miasto", od 15.11.
1971 (nr 71-009).
7. Warszawa 40 — „Odbudowa Zamku
Kr6lewskiego w Warszawie", od 3.X11971
(nr 71-356).
8. Warszawa 41 — „Urzad Przyjaini
Polsko-Czechoslowackiej".
9. Warszawa Palm Kultury I Nauki.
10. Zelazowa Wola — Chodakow — Koleblta Chopina.
Zlikaidowano pogrednictwo poeztowe w 0drodku Wyeieczkowym w Zegrzynku (upt. Serock n. Narwle), gdzie byl stosowany catownik ozdobny.
Datowniki propagandowe z DOPiT w
Krakowie i Wroclawiu omdwimy w nastepnym, albo nawet nastepnych numerach. Na terenie tych dw6ch Dyrekcji
stosowanych jest bowiem znacznie wiocej
nia potowa wszystkich datownik6w propagandowych i ozdobnych uZywanych w
Po1sce.
edn
Gr.
419
Antoni Laszkiewicz
RECENZJA PO 100 LATACH
TWIERDZENIE poczatku filatelistyki
,--7 zorganizowanej •nie nastrecza wickszych trudnotci. Wystarczy ustalenie daty
zezwolenia wladz adrninistracyjnych na
utworzenie organizacji filatelistycznej, lub
tet daty zarejestrowania stowarzyszenia,
o ile rejestracja to nie wymagala oddzielnego zezwolenia •wladz. Najbardziej tolerancyjne przepisy o stowarzyszeniach
mia/ Labor austriacki, to %Weenie w dniu
6 stycznia 1893 roku odbylo sie w Krakowie zebranie organizacyjne Klube. Filatelist6w, kt6rego utworzenie zostalo zatwierdzone dnia 18.11.1893 r.
Nie ulega watpliwotci, ze zanim powstela organizacja musieli bye filatelitct —
osoby, ktOre nie tylko zbieraly znaczki,
czy nawet je klasyfikowaly wedlug katalogow zagranicznych, prowadzily wymianc, czy handel znaczkaml, -lecz prowadzily rowniet prate badawcte, More
dotyczyiy nowych, dotad ale opanowanych dziedzin filatelistyki i wyniki swych
prac publikowaly, uprzystepniajtc je og6lowi zbieraczy. Niewatpliwie dob6r dziedziny batter') by/ trudny, gdyt zabory
dzielily dote szczelnie obszar Poiski, nie
bylo tez w Polsce, procz kretkiego okresu
w Kongresowce, ani znaczkow, ant stempli wyrtiniajacych sit od znakow pocztowych paristw zaborczych. Zatem ternstu filatelistycznej pracy badawczej naletalo szukae giownie poza granicami Polski.
Analiza najwczetniejszych publikacji
filatelistycznych Polakew pozwala uznae
za czynitcq powyiszym wymogom prate
Samuela Koprowskiego' o znakach pocztowych ziemstw rosyjskich, apublikowana
w jtzyku francuskim pt. Les timbres-poste ruraux de Russie, nomenclature
generate de toes timbres connus jusqu'a
ce jour avec leur prim de wente. Precede
d'une introduction sur l'histoire des posses rurales, twee notes geographiques et
historiques. Par Samuel Koprowski, ilustre de 130 gravures. Bruxelles, J. B. Moens, Libraire-Editeur, Galerie Bortier 7.
1875, pp. XXIII + 108 in 8* (format
138X205 mm) brosz.
Dzit niezbyt popularne u nas' znaczki
ziemstw rosyjskich, ktore pojawily sic
w 1865 r., w okresie opublikowania pracy
Koprowskiego byly jut znane z 84 powiatew f wzbudzaly zywe zainteresowanie wtrod zbieraczy. Czasopisma filatelistyczne donosity o pojawianiu sic coraz
nowych wydarl, wartotei, odmian, co pietrzylo przed zbieraczami nowe watpliwotci. Wiekszote zbieraczy zachodnich nie
S
znala jczyka rosyjskiego, zat filatelistyka
w Rosji znajdowaia sic jeszcze w startle
embrionalnym. Tylko zbieracze znajacy
jezyk rosyjski i jeden z zachodnich mogli
o znaczkach ziemstw przeicazae jakiet
wiadomoici poza wykazem istniejacych
wartoki i odmian. Przew. a.tnie byli to
cudzoziemcy czasowo przebywajacy w Rosji i niezbyt zainteresowani znaczkami
rosyjskimi, a mieszkajac w stolicy lub
w wielkich miastach nie majacy okazji
zetkniecia sic z poczty ziemstw.
Z pracy Koprowskiego wynika, ze poczt4 ziemskt interesowal sic gruntownie
i od dote dawna. We wsttrpie (11 stron)
opisuje on utworzenie w Rosji w 1884 r.
samorzadu powiatowego zwanego ziemstwem, ktore m.in. mialo prawo organizowad ,na swym terenie ziernska poczte,.
zwana czasem poczty wiejskg. Stet bowiem poczt panstwowych obejmowala tylko miasta powiatowe, tak iz odlegkxle
sasiednich urzedOw pocztowych przekraczala czasem 150 km. Otwarcie poczty
ziemskiej wymagalo nie' tylko uchwaly
samorzadu, lecz zatwierdzenia tej uchwab, przez wladze administracyjne, podobnie jak wysokote oplat i 'wydanie znaczk6w. Rowniet wladze administracyjne mogly zawiesie dziatalnote poczty ziemskiej
i ingerowae w jej dzialalnote.
Jut w 1865 roku utworzono poczty
ziemskie w powiatach Wietiuga i Szlisselburg, a w nastonych latach dalsze.
Wysokoici oplat za przewez przesylek
listowych' byly refine, znaczki mogly miee
dowolny rysunek, byle nie natladowaly
poczty paristwowej. Koprowski starannie
notuje rowniet to powiaty, kt6re majac
poczte ziemska nie postugiwaly sie znaczkami, badi nie pobierajac oplat, badi
oznaczajec wysokote naleinotri w in -ny
spos6b. Takich powiat6w wymienia 19.
Ze wstepu wynika rOwniet, ze Koprowski prowadzit szezoka korespondencje
w celu nabycia znaczkow ziemstw. Wymienia szereg ziemstw, ktore odm6wity
sprzedaty swych znaczkew, dalej takie,
ktore przyslaly zaledwie po kilka sztuk
i wreszcie takie, ktdre zaprzeczyly w ogole utywania znaczkow. Wlatnie gromadzac znaczki i catostki ziemskie Koprowski nawiaza/ stosunki z Jean - Baptiste
Moensem (1833-1908), ktdry w tym czasie prowadzii w Brukseli sklep filatelistyczny (od 1852 r.), a od 1862 r. strut sit
wydawca, 15.111.1863 rozpoczal wydawae
czasopismo Le Timbre-Poste. Zasiugi Moensa jako organizatora belgijskiego han-
dlu filatelistycznego zostaly docenione
przez wydanie znaczka z jego podobizng
dnia 15.X.1973 r. wartoici 10 fr z okazji
50-lecia Izby Kupoiw Filatelistycznych.
Moans nawi4zal koresporidencjt z Koprowskim i sklonit go do opracowania
znaczkow ziemstw rosyjskich. Opracowanie Koprowskiego, chop pierwsze, bylo
bardzo gruntowne i uwzglgdnialo to
wszystko, co mogto interesowad zbieracza.
Zajmuje sit blizej tematyk4 rysunkowg
znaczkOw ziematw. Jako wytwory grafiki
miejscowej, zwiaszcza w pierwszym okresie, informujg o ksztalbcrwaniu sit smaku
poczucia estetycznego oraz moZliwoSci
C):0"•::.1)
18
ZOCI
.4U6C111.fa
areit
Hp ieatupura
U gory: Aladyr (rok wydania nleznany) 1 kop.
sklatt czcionkowy, typogranat
Borysoglebsk (1873) 3 kop. Rysunek przedstawia pszczelarstwo (u1) 1 rolnictwo (tray wory maid). Litografia na pap. warn lub
wym;
Jellsawietgrad — °beanie Hirowsrad (przed
1871) 5 kop. Herb w kola z naptseni po bokach kolumny„ ponifej kslaika z napisem pomiedzy kolumnami 1 kolem zewnetrznym po
obu stronach snopy zbo2a, pidro 1 kosa, w otoku zewnetrznym napis. Litografia;
W Srodku: Kotieltilez (1889) 3 kop. Skiad anionkowy, znaczek aklada sie z dw6ch =OM. lewa
do pokwitowann odb(oru. Arkusz druku zawiera 4 znaczki, bedace rdtnymi typami.
pogralla;
TT doh,: Mielitopol (przed 1871) 3 kop. Rysunek
Podobny do rysunku znaczkow poczty
stwowej, diatego wkratce po wydanw wycolany. Litografia;
Ust'Sysolsk —obecnie Syktywker (1872) 3 kop.
Rysunek niediwiedzia miai zachecad mySiiwych
do uzyskania premli 1 skory. Litografia;
SzlIsselburs — obecn(e Pletroknepost (1885)
5 kop. Rysunek przedstawia cyfre „5" 1 klum.
Litografia.
421
technicznych. Najbardziej prymitywne
wykonane sa typograficznie ze skladu
czcionkowego, jak Atatyr czy Kotielnicz.
Wykonane specjalnie rysunki znaczkow
przedstawiaj4 herb miasta powiatowego
(np. Jelisawietgrad) lub sa wytworzone
z rysunku cyfry wartoki i nazwy powiatu. Inne znaczki przedstawiaja nazwo
powiatu w postaci zagadki rysunkowej,
sip. Krapiwna (pokrzywa), Wotezansk
(wilk), Sumy (torba), Szlisselburg (Schlitssel = kluez). Wreszcie pewna liczba
znaczkaw ilustruje glowne zajecie rnieszkancOw powiatu lub jego zasoby i osobliwoki, np. zyzne powiaty gub. tambowskiej, jak Borysoglebsk, Szack i Tambow
urnieszczaja na znaczkach ule I wory
Szadrynsk — kraj lisow polarnych,
soboli, gronostai i in. futerkowych ukazuje zwierzo, kttre mcrima przyjae ra katde z wytej wymienionych, wreszcie Ust'Sosylsk znany z plagi wilkow i niediwiedzi (kt6re rocznie wyrzadzab , szkody na
sumo 30 000 rb., tak i. ustalono wysokie
nagrody: 5 rb, za gkwe wilka i 10 rb.
za glowe niedtwiedzia — sktra tel przechodzita na wlasnofd myaliwego) unne8nit na znaczku rysunek niedtwiedzia.
130 ilustracji w pracy Koprowskiego
wykonane sq drzeworytem sztorcowym
tzw. facsimilowym, kt6ry pozwala nie
ujawnia6 aladow rylca, a nawet stworzy6
zludzenie rysunku wykonanego inns technika. Dzia take drzeworyty stosowane sq
tylko w grafice artystycznej, ilustracje
ksiatkowe wykonywane sa fotochemicznie. Na og61 jednak nie osi4gaja jakoki
drzeworytu facsimilowego. Dla przykladu
na fig. 1 podaje kilka ilustracji z pracy
Koprowskiego, kt6re chof reprodukowane
se fotochemicznte, dajt pojecie o poprawnoici drzeworytdw oryginalnych.
Niestety, drzeworyty do pracy Koprowskiego wykonane zostaly w Brukseli, a rytownik nie znajac pisma rosyjskiego popelnil wiele bled6w w napisach. Znaczna
odlegloge dzielaca autora od wydawcy nie
pozwolila na dokonante korekty. Wada to
zostala czekiowo zpiwelowana powtorzentem tekstowym wszystkich napisew,
rowniet ich wymowy i przekladu.
0 osobie Samuela Koprowskiego wiemy niewiele. A. Snietko zajmujcc sic Koprowskim, zwhiszcza opraeowujac jego tyciorys dia Polskiego Slownika Biograficznego, dysponowat glowine tym, co zostato
tODZ 75
utrwalone w pikniennictwie filatelistycznym. Przypuszczalnie Kaprowski urodzil
sit w Dziadkiewiczach na Wolyniu, lecz
daty urodzenia nie udalo sic ustalid. Koprowski zajmowal sie numizmatyka, sfragistykR, nasttpnie pieczeciami pocztowymi, znaczkami, jak pierwszym polskim,
a kick znaczkami rosyjskimi. Opracowanie znaczkdw poczt ziemstw jest pierwsza
publikacja Koprowskiego, pierwsza pracy
filatelistycznk polska i pierwszym opracowaniem ziemstw. Na tg prace cztsto
powoluja sie poiniejsi autorzy, lecz pod
nazwiskiem wydawcy J.-B. Moensa. Zasluga wydawcy jest duza. Dzieki jego zabiegom dzieto, obejmujtce wydania poczt
ziemskich z I pdtrocza 1875 roku, ukazalo
sie jut w sierpniu tegot roku, o czym
iwiadczy, dedykacja autora z 12 sierpnia
1875 r. (fig. 2) na egzemplarzu btdacym
w posiadaniu Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wroclawiu.
K
6
Fig. 2. Autograf Koprowskiego na egzemplarzu
Jeno pracy o znaczkach poczt rosyjskich
ziemstw oraz data, Zwiadczace o termtnowym
ukazanla ale pracy
Inne prace Koprowski oglaszat w prasie polskiej. Dnia 17.X.1894 r. zostal wybrany czlonkiem honorowym Krakowakiego Klubu Filatelist6w, a utrzymujac kontakt z krakowskimi filatelistaml, w 1899 r.
zarejestrowat sic jako cztonek Zwiazku
Polskich Zbieraczy Znaczkow Pocztowych
w Krakowie.
Zbior znaezkOw ziemstw Koproweki
zlikwidowal w Petersburgu na licytacji
w 1898 r. W ostatnich latach tycia nie
udzielat sit. Zmart w rodzinnej posiadloki w Dziadkiewiczach k. ROwnego w
1908 roku.
XII Ogelnepolska Wystawa Filatelistyczna
„ Lodi 75 "
22.XI.— 5.XII. 1975 r.
/....110,■•■■■■•■••■•■■■■■■■■■•-■■■
422
Winston Gruszczyk
Kanada
DWUJEZYCZNE DATOWNIKI W NRD NA LUZYCACH
Mija jui prawie 10 lat od chwili oficjalnego wprowadzenia dwujczycznych
kasownikOw na Lutycach w NRD. Powoli
zaczynaja dostrzegae interesujacy obiekt
zbieracze i prasa filatelistyczna.
Tematem lutyckim zajmowalem sic prawie od pierwszych ehwil wprowadzenia
tych stempli i postaralem sic uzyskaa of icjalne dane od tamtejszych wladz pocztowych. Na podstawie swego zbioru opracowalem artykut dla czasopisma „The American Philatelist", kV:0'y ukazal sic w maju
1975 r. i sadzac na podstawie listow od
zbieraczy amerykariskich wzbudzil tu
pewne zainteresowanie. Akurat w tym samym czasie ukazal sic finny artykut na ten
temat w „German Postal Specialist". Rowniet warszawski „Biuletyn Filatelistyczny"
w numerze 3/1974 dal opracowanie zwyklych datownik6w dwujczycznych piora
Z. Krogulskiego. Warto by wicc dad dalsze informacje, zwlaszcza na temat datownikow okolicznoAciawych, ktere wydaje mi sic nie zostaly jeszcze doktadnie
opracowane.
Pisatem do Glownego Urzedu Pocztowego w Budziszynie w 1967 i 1968 r. w cdu
ofiejalnego wyjagnienia charakteru stempli
dwujczycznych. Otrzymatem doll szczeg6Iowa odpowiedi na papierze z naglowkiem
dwujezycznym „Deutsche Post - Hauptpostamt - Illowny postowy zarjad, 86 Bautzen/Budysin".
Po wymienieniu wszystkich urzcdow
utywajacych dwujazycznych kasownikew
wyjainiono, ze wladze Niemieckiej RepubBad 9.1uskau-Muzakow
Bautzen-Budysin 1, 2, 3, 4, 5, 6
• Bernsdorf-Njedzicbow
Boxberg-Hamor
Burg-Borkowy
Calau-Kalawa
Cottbus-Chosebuz 1, 2, 3, 4, 5,
6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15
Cottubs/Madlow-Chosebuz/Moctla
Cottbus(Sachsendorf-Chosebia/
/Knorawa
DredwItz Sud-Drjejce poludnje
Grossclubrau-Wulka Dubrawa
Grosspostwitz-BudestecY
Gross Sarchen-Wulke Zdary
Hochkirch-Dukecy
Hoyerswerda-Wojerecy 1, 2, 3,
4, 5, 6, 7, 8
Datownik dwujezyczny z Ltibben 1 - Lubin 1
liki Demokratycznej konstytucyjnie zapewnity Lutyczanom swobodny rozwcij narodowy. Wedlug pisma, pierwszy datownik
dwujazyczny wprowadzono w Budziszynie
1 w dniu 21 stycznia 1966 r. i w ciagu
tego samego roku rozpoczcto uzy,wanie w
innych urzedach tej strefy. Na moje zapytanie dodano, ze inne rekwizyty pocztowe,
jak np. „eeki" nie sa dwujazyczne. Poniewa2 w swaim zhiarze mein sternple
okolicznosciowe dwujczyczne jeszcze 2
1947 raku, staralem sic znowu °Rejoin/a
to wyjaSriid. Odpowiedziano mi, ±e chodzi
tu raczej o prywatnie inicjowane okolicznoiciowa datawniki.
Dzig, gdy wide Polak6w bywa czesto w
NRD Die bcdzie zbyt trudno uzyskae zwykle dwujczyezne datowniki, dlatego podaja tu wykaz na podstawie mego zbioru - wydaje mi sic kompletny:
Janschwalde Ost-Jansojce Podzajtso
Kamenz-Kamjenc 1, 2, 3
Klelnwelka-Maly Wjelkow
Knappenrode-Hornikecy
Kolwitz-Golkojce
Konigswa rtha-Rakesy
1Crauschwitz-Kruswica
Kubschutz-Kubsicy
Lauta-Luta 1
Lohsa-Laz
Ltibbenau-LubnjoW 1, 2
Laubuseh-Lubus 1, 2
Neuzanche-Nowa 871wa
Neschwitz-Nieswacidlo
Nieskau-Nizka I
Panschwltz Kuckau-Panctcy
Kukow
Jeieli idzie o stemple okolicznoiciowe,
zwlaszcza starsze, radze szukaa jak najszybciej, gdyi wiele jest trudnych do znalezienia. Oto lista na podstawie mego zbioru, prawdopodobnie niekompletna:
Peitz-Men°
Pornrnritz-Pornorcy
Radlbor-Radwor
Rietschau-Racicy
Schleife-Slepo
S^hwar-, Purnpe-Carna Pumpa
1, 2, 3
Schwarzkolm-Carny Cholmc
Spremberg-Grodk 1, 2, 3
Straypttz-Tsupe
Torno-Tornow
Uhyst-Delnl Wujezd
Vetschau-Wetosow 1, 2
watichenau - Kulow
Wiednitz - Wetnica
weisskolm - Bela Cholme
Weisswasser-Bela Woda 1
sautzen/i3uctysin 11.5.1947 „Tydzien Wspoltycia"
(tylko w 18zyku niemieck1m)
Etautzen/BudysIn 23.8.1997 „100 lecie Stowarzyszenta SerbOw Lu±yckieh"
Bautzen'audysin 10.6.1256 „Zjazd Lulyczan"
423
BautzenIBudysin 12.4.1988 „ISO lade urodzin Y.
A. Smolera" (stertmel poiniej powtorzony)
Bautzen1Budysin 8.10.1966 „Wystawa Fllatenstyezna PionierOW"
Bautzen/Budysin 4.8.1967 „Festival Robotately —
Wystawa FilatellstycZna”
Bautzenflaudysln 18.8.1987 „Festiwal Robotniczy"
Bautzen/Budysin 222.1068 „12 Festiwa1 Kultury
Lutycider
Bautzen/Budysin 26.5.1966 to same. okazia z dodatkowym Mtyckim napisem u dolu stem-
Boo
"t 8 6
ts>. •
114.66,1
7.A.SM.OLER
150.narodniny
150.6eburtsta9
10 76-1966
O
11 BA,
NY' 86 '"'","
‘27
11-tipc•W
86 •
6.66.-11)
aA.SMOLER •
150.norodniny
150.Geburtsta9
1076-196 6
°D
<9
-itt,A 1/800
Co• Jr
Is 1. 4 sms4F-3 1 .1z
KuLitiRt - . •
.7.
1968
a
-7.18
•
• 444/kiteRuks 44
A
_V
-coo
?r.r.r
029
"Cd-,
N4,
29-862-12 ":...11
Asti
'.2.3KA EriZ 1:1;
"•%-•;•,FOPSTF 2 ST
Qr E29
829
vt,
27 -6.70 -12
25-6.71-14
C7..-c, KAMEtael2
VI:I'lKAMEN2ER -1
z.;,, ,FORSTFES7
.4'27.;2,47., 8.
4'4. 829
L
• , ,
-.."-.
731," .;7
KAM DIZER
0 RSTFEST
Qr1r, J23, 8.
424
67-18
1E:6.
.v21.-23. 3
fb
•
66-17
Bautzen/Budystn• 27.5.1972 „DI Festlwal Lutycklej
Kultury"
Bautzen/Budysln, cterw1ec 1967 wirnik a letnim
festlwalu filmowym
Sautten/Budysin (prawdopoclobnle 1 nine urzedy) Wirnik propagujecy kod pocztowy, roil
1967
Kamenz/Kamjenc 7.10.1968 „III Powlatowa Wystawa Fllatellstyczna"
Kamenz/Kamjenc 29.8.1969 „SwIeto Legnictwa"
Kamenz/Kamjenc 27.8,1970 „awleto Leintewa"
Kamenz/Kamjenc 25.6.1971 „SwIeto LegnIctwa"
Kamenz/Kamjenc 91.10.1971 „MO lode Unit kolejowej Kament—RadbergKamenz/Kamjenc 28.8.1972 „Swleto Le5nictwa"
Kamenz/Kamjenc 28.8.1979 „Swieto LeAnIctwa"
PanschwItt Kuckau/Paneicy Kukow 28.8.1954 „MO
lecie utodzIn Ciatnskiego"
Cotfbus/Chosebuz 12.5.1971 6-ty etap Wy5clgu Pokoju Warszawa—Berlin—Praga
Hoyerswerda/Wojerecy 23.2.1873 „20-1ec1e filatelll"
Wittichenau/Kulow 6.12.1974 „III Wystawa
llstyczna"
noyerswerda/Wojerecy 27.10.1973 „DzIen fllatellstyki letniczej".
Pam' tym stempla propagandowego uzywano w Weissenberg(Wospork przez diugi okras.
Wiele z podanych stempli bylo w utyciu przez kilka dni lab tygodni. Daty podatem tylko na podstawle stempli w moim
zbiorze.
Do tematu nalky rdwniei szereg znaczkow wydanych w NRD. Podaje numery
wg katalogu Michla:
nr 535 nr 100-lecie urodzin Cisinalclego, wartad 50 fen., role 1956
no 1076/77 parka strojow ludowych po 10 fen.,
role 1964
nr 1179 z serii pigkno natury, 10 fen., rok 1964
nr 1353/56 serla strojew ludowych, wartoact
10, 20, 40, 50 fen., rok 1968
nr 1688/71 serla strojow tanecznych warto9c1
10, 20, 25, 40 fen., rok
Polniej wydano podobne 2nactkl do nr 1669/71
ale w tmniejszonyrn formacie 1 tylko o warto9ci 10 1 20 fen. (Michel 1723/24). Oba znaczki
utywane byly w teszyciltsch trtamkowych 2a
2 Ink. (4 wartoici po 10 fen lub ratem 2 X 10
fen I 2 X 20 fen). Male arkualk1 z zeszyt6W byte Mete z dutych arkusty tzw. „Markenheftehenbogen", ktere mialy dodatkowe naplsy „Deutsche
Wertpapier Druckerel"' Istnlej9 rownlet zescYend znaczlcowe po 1 Mk. 01099 2 powpistych
&Linn arkusty, sa jednak bardto madkie.
nr 1733 z serif znanyeh osoblstotM znaczek
z K. A. Kocorem, 25 fen., rok 1972.
Polska graniczy &it bezpo6rednio z Lutycami, zbinr stempli dwujezycznych i
znaczkow bedzie ciekawym dokumentem
historycznym naszej epoki.
Cezary Rudzifiski
NAJBARDZIEJ POSZUKIWANE
Oszalamiajaca kariera radzieckich kart pocztowych
W 1971 roku poczta radziecka emitowala znak pocztowy nowego w ZSRR rodzaju: wielobarwna calostke — karty pocztowq ze specjalnym znakiem oplaty oraz
dodatkowa ilustracja po stronie adresowej. Calostka, zaprojektowana przez obecnego prezesa WOF, ludowego artyste
RSFR.R i naczelnego grafika AP „Nowosti" A. N. Jara-Krawczenke, upamietniala
10-lecie pierwszego w dziejach lotu czlowieka w kosmos. Projektant attar, fantazyjnie przedstawil statek „Wostok 1" na
tie gwiazd j planet, w lewej za6 czeici
karty umiegcil, rysowany z natury w 1967
roku, portret JurIja Gagarina w putkownikowskim mundurze. Portret ten, wydany zostal oddzielnie, w serif podobizn kosmonautnw narysowanych przez Jara-Krawczenke. karta wive jest dwutematyczna. •alifikuje sie zarnwno do zbiorow „kosmicznych" jak i po6wicoonych
sztuce, no i oczywitcie do zbioru calostek.
Dzin karta to naleiy w ZSRR do najbardziej poszukiwanych walornw powojennych emisji, konkurujqc (pomimo red nych cen) o palme pierwszenstwa z zielonyrn blakiem „Igrzyska Olimpijskie —
Tokio 1984". Osiagnela, czy nawet przeknoczyla jut w ciagu 4 fat od dnia wyda-
nia nie tylko 100-krotna warto66 nominalna, ale stala sie swoista jednostkq platnicza w transakejach filatelistycznych. Na
spotkaniach wymiennych gdy kton nie
chce sprzedad posiadanych dubletnw a nie
znajduje dla stable nic godnego uwagi aby
dokonad wymiany, nierzadko •mnwi: —
chetnle wezme w zamian 1, 2, 3 (w zale2no6c1 od warbo6ci obiektu) „Gagariny".
Bo wie, it za to uzyska najpewniej potrzebne .pozycje i to na dogodnych warunkach.
Dotychczas w ciagu 4 fat poczta radziecka wydala 30 radnych tego rodzaju kart,
ostatnio zloiona z 10 sztuk Berle
upamigtniajacq 30-lecie zwyciestwa nad
faszyzmem oraz wszystkie miasta ZSRR
posiadajace tytuf „Bohatera". Zapoczatkowato to nowe zbiory, chwilowo jeszcze
skromne, ale z daymi perspektywami.
Poczta zapowiada ■bowiern wydawanie co
roku killcu nowych emisji, w zwiekszonych nakladach. 0 fie bowiem niektifire
karty, zwlaszcza wydawane w pierwszym
roku, mialy nakiady nawet tylko 50-tysieczne, co w skali ZSRR jest Smie.sznie
malo, z reguly za6 100-tysieczne, to ostatnio ctrukuje ale jut nakiady 200-tysieczne.
A i tak ludzie cierpliwie stali np. po se425
6. 100-lecie pierwszej rosyjskiej karty pocztowet
7. 30-rocznica utworzenia
pulku lotniczego
Normandie-Niemen. Znak oplaty: odznaka putkowa. Rysunek dodatkowy: samoloty tej francuskiej jednostki walczecej u bola.; Arlon Czerwonej.
8. se-lecte lotnictwa cywilnego w ZSRR. Samoloty. znak „Aeroflotu".
fot.
rie miast w tasiemcowych kolejkach, aby
kupie po 1 komplecie, majac zreszta zagwarantowany komplet w abonamencie
WOF.
Robiace taka karierg calostki, poczta
radziecka zaczcla wydawad na wniosek
Wszechzwiazkowego Towarzystwa Filatelistow ZSRR (WOF), majac za wzor —
co niejecLnokrotnie podkreila sic — Calostki poczty polskiej. Poniewa2 radzieckie walory ciesza sig. zainteresowaniem
takle w naszym kraju, zamieszczam nitej
wykaz i opis dotychczas emitowanych calostek — kart pocztowych ZSRR nowego
typu, a take kilka ich reprodukcji.
1971
1. 10-lecte lotu Jurija Gagarina, 1otnIcza, nominal znaku oplaty 4 kop., cena sprzedaina
5 kop. (lot. 1).
Uwaga: Wszystkle karty z jednym wyjatkiem
se lotnicze o identycznym nominate.
2. Miedzynarodowy Kongres Geochemiczny
Moskwie. Gmach Uniwersytetu 1m. M. Lorrionosowa, glob, symbole. Z lewd strony portret
akademika W. I. Wernadskiego.
3. XVIII Miedzynarailowy Kongres Litnnologicz 6 y.
tot. 3
1973
9. 10-rocznica lotu w Kosmos pierwszej kobiety. Na znaku oplaty portret W. W. Tierieszkowej. Z lewej strony start rakiety.
10. Swiatowy Kongres Sit pokoju w Moskwie.
Na znaku oplaty symbolicznY glob 1 dloalc.
Z lewej strony manIfestanci na tIe globu i
tekst: ..Pokoj — sprawa wszystkich 1 ka±clego".
IL 50-rocznica otwarcia pierwszej w ZSRR
Wystawy Rolnictwa i Rzemlosta. Na znaku
oplaty miejsko-przemystowy krajobraz oraz
pomnik ,.Robotnik i KolchoinIca" w Moskwie.
Z lewej strony powiekszona reprodukcja znaczka ZSRR nr Zumst. 210.
12. 100 rocznica urodzin A. W. Szczuslewa. Na
znaku oplaty portret architekta i D•orzec Kazatiskl w Moskwie, z lewej strony 4 Mne zaprojektowane 1 zreallzowane jego budowle.
13. Lotnik-oblatywacz G. .7. Bacheziwandel.
1909-1913. Na znaku oplaty: pierwszy radziecki samolot oclrzutowy BI-1, z jewel strony podoblzna oblatywacza taiga samoloty, Bohatera
Zwigzku kacuieckiego G. T. Bachcztwandii
(lot. 2).
1974
14. 33-rocznica wyzwolenla Sewastopola. Na
znaczku oplaty herb miasta, jedna z badowli
I salut zwycle,stwa oraz okolicznolciowy tekst.
Z lewej strony scena walki.
15. 53.-rocznica zatoienta Kaukaskiego Parka
Nzurodowego. Na znaku oplaty tube, z lewd
lot. 4
lot. 2
1972
4. Mistrzostwa Swiata w szybkim pl5ovarau
pod woo. Zna3c oplaty: pletwonurek i medal
mistrzostw. Z lewej strony syrena 0 dwif ogo each 1 tekst w J. ros. i franc. „Swiatowa Iconferencja dziaIalnotci podwodnej".
Zwykla.
znak oplaty 3 kop., cena sprzedaena 4 kop.
5. 25-lecte Wszechzwigzkowego Towarzystwa
„Wiedza", z okazjl VI Zjazdu Towarzystwa.
428
strony gfirski pejza2, pasmo Aiszcho I szczyt
Bezymianka (rot. 3).
16. 175-rocznica urodzin Aleksandra Puszkina. Na znaku oplaty pomnik poesy (dluta Opiekuszyna) w Moskwie. Z lewej strony reproduk1(5
portretu, mal. W. Trop/nina.
17. 50-lecie Wszechrosyjskiego Towarzystwa
Ochrony Przyrody. Na znaku oplaty golab wypuszczany z (Boni. Z jewel strony symboticzny
rysunek ettotvieka. sionea i prryrody.
lot. 6
26. Odessa — slynne schody — zejkie do
portu.
27. Kercz — Obelisk Zwyclostwa I port.
28. Noworosyjsk — Park Nadmorskf, wlecznY
znicz, marynarska kotwica.
29. Sewastopol — fragment pomnika Obrot,
cow Sewastopola i herb miasta (lot. 7).
30. MWF ..Soefilex 75". Karta to zmana jest
w dwu znaczrue r62nlacych sie odmianaeh kolordw tOltobrunatnego.
fot. 5
50-lecle wytworni
flimowej
Znak oplaty: symboliczny spares filmowy. Z
lewej strony rzetba W. Muchtnej „Robotrilk
KolchotnIca" — zarazem znak tirmowy wytwOrni.
19. 100-lecle UPU. Znak oplaty — pomnik
UFO' w Bernie. Z jewel strony koperta lotnicza, dylitans I startujaca rakieta (fot. 9).
1975
Soria: aftasta-Bohaterowle. Na znakach oplaty 9 kart Order Zwyciestwa w rOynym — innym dla kaidej karty ujeciu. Na ka2dej karcte Zlota Gwiazda Bohatera Zwiazku Radzleckiego. Dodatkowe ilustracje:
20. Moskwa — WieZa Spasska Kremla. salut
zwyclestwa, medal „Za obrone Moskwy".
23. Leningrad — nabrzete Newy, medal „Za
obrone Leningradu".
22. Kljow — gmach Rady Najwyiszej USRR.
23. Minsk — Obelisk Zwyciestwa (fot. 5).
24. Wolgograd — fragment pomnika Bttwy
nad Wolga.
25. Brze3C — znak oplaty: plecioramierma
gwiazda, tarcza z okollcznoaciowyrn napisem
Ztota Gwiazda. Z lewej strony fragment
pomnika ObroncOw Twlerdzy Brzeskiej i Order
Zwyciestwa (fot. 6).
fot. 7
Na rok bieigcy pants radziecka zapowiedziala wydanie jeszcze 9 dalszych kart
tego typu.
Pawel Mikulski
HASLA MEDYCZNE NA FRANKOTYPACH
Temat „medycyna" wymaga ciaglego
poszerzania zbiordw zar6wno od strony
opisywanych fakt6w lub zagadnien, jak
I od strony materialu filatelistycznego.
Material frankaturowy stanowi to bogate, a wcigi malo znane ZrOdio. Latwiejsza procedura formalna i techniczna prowadzsca do timieszczenia okreilonego napisu lub rysunku w naldadce frankotypu
sprawls, Ze jest on bardziej operatywnym
i aktualnym Srodkiem masowego przekazu w psrownaniu ze znaczkiem pocztowym. Zarzut mniejszej popularnoSei traci
na wadze wobec coraz szerszego stosowania maszyn frankaturowych. Stowarzyszenia lekarskie, instytuty, ticzelnie' medyczne, szpitale, -army farmaceutyczne
wykorzystuja to forme do przekazania
szeregu hasel propagandowych. Nakladki
frankotypOw czesto zawierajg zarowno
wainy i godny zainteresowania tekst w
prostej i przekonujgcej formie, jak i dobre rozwigzanie graficzne. Frankotyp
Amerykanskiego Towarzystwa Lekarskiego w Chicago jest ilustrowany rysunkiem
reki• dawcy (rys. 1). Stylizowana kropla
427
WM:toot
it- 6
( 7..,_
10
,...,9g --, ,: 2-7-7---•
CIO noourtmvu or.
THE
METHOD
HOSPITAL
ant - s711
‘,.;;,:7
+1.1.5
Schools
'42-e
11
2
ele-6 WEEP Been
OUR NEVI
■
■
oul.r0=1 0T:nit
12
'SUNNI 11K r;-la
FOR SICK CAP PFZI.1
ar
111111111.1001KM"
13
/3.
Gto
on
smog Norm
FOR Ma CHUM
6”5
J
mot 1X4871451 5P5041
14
NIODERNI IMEOICINWS
15
ModicIna- o o'D
dergyned for hadth.
produced will care.
SAVE LIVES AND
MONEY THROUGH
BASIC MEDICAL
RESEARCH •
17
a
*CANADA
PROTECT 0111.1PRFN
(OCR UP P015015
1113.011 COITAL ROM
"IOUS IIDATAL Of MI011401
MEDICAL
RESEARCH
21017/
ir r a Will
18
• 7:
- '4!>
krwi uzupelnia frankotyp Szpitala Metodyst6w w Houston (rys. 2). 0 wiele prostszy, surowy napis w ramce na ten sam
temat przekazuje Szpital Uniwersytecki
w Kopenhadze (rys. 3). Dute trudnaci
z niedoborem 6redniego personelu medycznego wystapujacego w szpitalach calego twiata sa tematem dwoch nastapnych nakiadek (rys. 4 i 5) propagujacych
szkolenie pielagniarek. Ciekawostka mote
byd utycie pozbawionego kalendarza,
ozdobionego rysunkiem glowy pielggniarki, frankotypu Akademii Medycznej
i Szpitala im. Hahnemanna w Filadelfii.
Na przesylce odbitki z tej same) maszyny
na dwdch paskach papieru, z data, zerooplaty i bez nakladki, zowa
staly utyte do zalepienia napisdw „First
class mail" i „Returned for postage 18 c".
Jak widad, nadawca wobec koniecznoaci
doplaty, podjal decyzje o zmianie klasy
przesylki." Do najbardziej oryginalnych
wtrod przytoczonych, nalety frankotyp
propagujgcy walka z rakiem, na przesylce
Departamentu Zdrowia Stanu Nowy Jork
w Albany (rys. 6). Dyskretne przypomnienie o koniecznotai poddawania sig raz
w roku badaniom, majacym na celu wykrycie wczesnych objawdw raka u kobiet,
jest ozdobione wyrdwnujacym to przylank rysunkiem amiedmigtego kwiatka.
Centrum Medyczne Uniwersytetu Nebraska w Omaha przypomina o innym wrogu
eziowieka cywilizowanego, jakim sg choroby serca (rys. 7). Walks — poprzez masowe badania — z szerzaca sia plan narkornanii i lekomanii jest tematem nakiadki ozdobionej rysunkiem strzykawki
i kolby laboratoryjnej (rys. 8). Znany ze
statystyki olbrzymi procent wszystkich zatrue w grupie dzieci, sklonil administra-
cja Szpitala Dziecigcego Stanu Michigan
w Detroit do przypomnienia na dwdch
nakladkach o koniecznaci trzymania trucizn pod kluczem (rys. 9) i o stosowaniu
opakowari niedostgpnych •dla dzieci. Drugs z naldadek zawiera rysunek sylwetek
dzieci, utywany jako symbol szpitala.
Czastym tematem napisdw na frankotypach sg wezwania o poparcie akcji pomocy finansowej. Poparcie dla Narodowych Szkdl Medycznych jest ujate w
pieknym hale o pomoc w szkoleniu raid,
ktdra uzdrawia (rys. 11). ZalokonY w
1855 r. Szpital Dzieciacy w Filadelfii nawoluje do pomocy w budowie nowego
Szpitala i Centrum Poradnictwa Dziecigcego (rys. 12). Podobnie jak poprzednio,
w nalcladce wystgpuje symbol szpitala w
postaci liter i 06wki dziecka. Frankotyp
ten odbijany w kolorze czerwonym
i ciemnoniebieskim, motna spotkad z kalendarzem i bez niego. Doroczny gwiateczny apel o poparcie finansowe dla
Szpitala Dziecigcego w Toronto znajdujemy na identycznych nakladkach frankotyp6w z numerami (P.B.meter) 145840
i 153637. Pierwszy z nick byl odbijany
w kolorze czerwonym, drugi natomiast
w jasnozielonym.
Niewatpliwie, eel reklamowy jest pobudka do umieszczania napisow w nakladkach frankotypdw wystcpujacych na
korespondencji firm farmaceutycznych.
Jednak ich trend mote zawierad sluszne
i godne zastanowienia mysli (rys. 15 i 16).
Naleiy pamiatad, ze finny to sa fundatorami powatnych badan naukowych,
o znaczeniu podstawowym. Podstawowe
badania medyczne i ich celowad sa rowniet tematem ostatnich dwdch nakladek
(rys. 17 i 18).
C.)..f 4 POLSKIE
Z okazji XII 0g6lnopolskiej Wystawy
Filatelistycznej „Lodi 75", organizovianej
z okazji 25-lecia Polskiego Zwiazku Filatelistew, Ministerstwo Lacznoici wprowadzi do obiegu znaczek wartoici 4,50 za
To mark the occasion of the Twelfth
przedstawiajacy obraz polskiego malarza i
Polish Philately Exhibition, called „Lodi
rysownika abstrakcjonisty, pedagoga, teo75",
organized in connection with the 25th
retyka sztuki i publicysty — Wladyslawa
anniversary of the Polish Philately Union,
Strzemidskiego (1893-1952) pt „Pejzat
the Ministry of Communication intends
Lodzki". Obraz ten znajduje sig w zbiorach Muzeum Sztuki w Lodzi.
to issue a 4.50 zloty stamp showing the
Znaczek bcdzie wydrukowany technikg
picture „Lodi Landscape" by Wladyslaw
rotograwiurowa, na papierze kredowanym, . Straminski (1893-1952), a Polish painter
w arkuszach po 20 sztuk znaczk6w, w naand engraver of abstract art, teacher, art
kladzie 2 min sztuk oraz w formie blocztheoretician and journalist. This painting
ka — w natadzie 700 tys. sztuk.
belongs to the collection of the Lodi Art
Format znaczka w arkuszach dutych
Museum.
39,5 X 51 mm.
429
Format znaczka z bloczka — 40 X 51
mm.
Format bloczka — 80 X 102 mm.
Na gornym marginesie bloczka umieszczono znak wystawy „Lodi 75" i napis
„XII Ogolnopolska Wystawa Filatelistyczna", a na dolnyrn marginesie: „25 lat
Polskiego Zwiqzku FilatelistOw".
W dniu wprowadzenia znaczka do obiegu znajdq sie w sprzedaiy koperty FDC
opatrzone okolicznoSciowym datownikiem
stosawanym w upt. Lodi 1.
Znaczek, kopertg i datownik zaprojektowat art. plastyk Zbigniew Stasik.
DZIE51 ZNACZKA 75
s
The stamp will be printed in the rotogravure technique, on coated paper, in
sheets of 20 stamps, in an edition of two
million stamps and in block-form of
700,000 copies.
Format of the stamp in large sheets —
39.5 X 51 mm.
Format of the stamp issued in blocks-40 X 51 mm.
Format of the block — 80 X 102 men.
The upper margin of the block carries the symbol of the exhibition —
, Lodi 75" and the inscription „Twelfth
Polish Philately Exhibition" and the bottom margin: „25 Years of the Polish Philately Union".
On the day the stamp will be put into
circulation First Day Covers will be sold,
with the cancellation mark of Lodi 1
post office.
The stamp, First Day Cover and cancellation mark were designed by the artist
Zbigniew Stasik.
8.IX. wszedl do obiegu 1 znaczek pocztowy .„Migdzynarodowy Rok Kobiet" —
p. zapowiedi w nr 14, str. 338 (Pismo ok61ne Min. 7...lcznoici z 19.VIII.).
10.IX. wprowadzona zostala do obiegu
seria skladajaca sic z 2 znaczkdw, wydana
z okazji 50-lecia pierwszego znaczka lotniczego — p. zapowiedi w nr 14, str. 339
(Pismo &One Min. Lqcznoici z 19.VIII.).
KARTKI
20.VIII. wprowadzono do obiegu 1 kartkg ze znaczkiem pocztowym wart. 1 zt,
z okazji 25 rocznicy ogloszenia Apelu
Sztokholmskiego (Pismo ok6lne Min. Lqcznoici z 19.VIII.).
23.VIII. weszta do obiegu 1 kartka pocztowa ze znaczkiem wart. 1 zl z okazji
gwiqta „Trybuny Ludu" (Pismo okolne
Min, Lqcznoici z 19,VIII.).
Ukazaly sig
ZNACZKI
30.VIII. wprowadzono do biegu serig
sIdadajacq siq z 4 znaczkOw pocztowych,
wydana dla popularyzacji idei budowy
Centrum Zdrowia Dziecka („Telewizyjne
filmy dziecigce") — p. zapowiedi w nr
14, str. 316 (Pismo olcOlne Min. Lacznoki
z 19.VIII).
1.IX. ukazal sic 1 znaczek pocztowy z
okazji 40 Sesji Migdzynarodowego Instytutu Statystycznego w Warszawie — p.
zapowiedi w nr 15, str. 338 (Pismo okolne Min. Lqcznoaci z 19.VIII.).
430
25.VIII. ukazala sie 1 kartka ze znaczkiem pocztowypi wart. 1 zl, wydana z
okazji Dotynek Centralnych 1975 w Koszalinie (Pismo ok61ne Min. Lqcznoaci z
19.VIII.).
Datowniki plerwszego ania: (z lewej) emisji
„Telewlzyjne filmy dzieciece" i (z prawel) —
„Miedzynarodowy Rok Robiet"
Stemple okolicznatiowe
Za zgodq MM. Lacznoki DOPtT zawiadamiaja o stosowaniu:
17.1X. w Upt. Plaseczno 1 — datownika: XX-lecie Szkoly Ruchu Drogowego (pismo z 10.IX.).
20.IX. w Upt. Warszawa 1 — datownika: SeMa Naukowa — 25 lat ksztalcenta inZynieraw
sanitarnych w Politechnice Warszawskiej (pismo z 18.IX.).
1-30.X. w Upt. Poznan 2, Wroclaw 2 — nakladkl prop.: Paidzlernik Mleslacem Oszczqdnoaci.
5.X. w Upt. Wrzegnia — datownika: XXIV
Ogolnopolskt Rajd Przyjainl (pismo •z 6.1C.).
1-02.X. w Upt. Warszawa 1 nakladki prop.:
Med.. Tydzien Pisania ListOw (ptsmo z 20.1X.).
9X. w Upt. Warszawa 2 — nakladad: Doled
Znaczka (pismo z 20.1X.),
9.X. w Upt. Flock 1 (stoisko w Domu Teen-
1. s.
1
/.. q•
-1
16
El
so.
MI5
DLL
`Zt a
NA
RO
OD
0
WY
EMIWAL PIO SIM
16 80P07 1 1 4 .8.1975 .....,
80i11811A MUM MIINSIWIU
2
S
-1011
nika) — datownika: Krajowy zjazd TechnikOw
i Intynierfow AutomatykOw (pismo z 19.IX.).
10.X. w Upt. Sanok 1 — datownika: Wyst.
FM Kola PZF nr 85 pray SDK w Sanoku.
Miedz. Rok Kobiet (pismo z 23.IX.).
12.X. w Upt. Rzeszew 1 --datownika: Okregowa Wystawa Fllatelistyczna — Wanda Siemaszkowa — Kobieta w Filatelistyce (pismo
z 12.IX.).
18-20.X. w Upt. Warszawa 1 — nakladki
prop.: DzIeti LgeznoSciowca.
22.X. w Upt. Warszawa 22 1 w hotelu „Nowotel" — datownika: rillqdzynarodowe Forum
UNESCO. XXX rocznica zakonczenta II wojny
Swiatowej.
25-28.X. w Upt. Poznan 2 — datownika: Mkdzynarodowa Wystawa Ps6w Rasoviych.
26.X. w Upt. Poznan 1 — datownika: V WIelkopolska Mlodzielowa Wystawa Fllatellstyczna.
30.XL w Woj. Upt. Lode — datownika: XIV
Spotkanie CzIonkOw Klubu „Mien Znaczka".
1
"'
AI
.1a
g el wirs
Tra
ZAGRANICZNE
ALBANIA. 15.VII. — 8 znaczkOw i I 61ok znaczkowy
„Wystawa obrazOw — Sztuka
walczaca": 5 q (Shygyri Konapart — portret Musa Yari,
bohatera pracy socjalistycznej),
10 q (Agirn Vaja — ,,Kobieta
ratuje dziect"), 15 q (Petra
Ceno — „Rewolucyjne wystapienia 12.XL1012 r."), 20 q (Sall
Shijaku — „Jednoge robotnik6w"), 25 q (Ismail Lulani —
„Partyzant ShOta Golica"), 30 q
(Nestor Jonuzi — „Bojownley
ruchu oporu"), 80 q (VIlson
Hamill — „Partyzanct"), 2.25 1
(Fatmir Ilaxtdu — „Dzien Republiki"), blok 2.05 1 (Abdurahtm BUM — „Tarliee ludoWY).
ARABIA SAUDI/35RA
— 3 znaczkl 1 blok „Kr61 Fajsal": '4, 16, 29 p, blok 40 p
(podobIzna Fajsala).
10.V11. — 3 znaczkI sett]. stale): 7 p (rulny Madayin Saleh),
14 1 24 p (tama wodna).
12.VII. — 1 znaczek .5. Ron/arena% Mintstr6w spraw zagranicznych paristw islamu":
10 p (emblemat KonferencD).
ARGENTYNA. 28.VI. — 5 znaczkow „Plonlerzy": 2 dol. (Hugo Acuna I wyspy Orkat), 2
dol. (Fr. Morenu i p6twysep
QUetrlhue), 2 dol. (kpt Carlos
M. Moyano), 2 dol. (oficer marynarld L.P. Buena 1 okrqt)
1 2 dol. (oficer Jose Sobral i
„dom Snietny" na Antarktydzie).
AUSTRALIA. 1.VII. — 2 onecolt drukowane obok sieble
„Australijska komtsja (Vs poorly 1 lacznonci": 10 c (liters
P w kola), 10 c (Mara T w
Kole).
AUSTRIA. 16.IX. — 1 znaczek
„K. rocznica amieral Leo Falls
— kompozytora austriacklego":
2 sz (jego podobizna).
BARBADOS. VII.1975 —4 znacold I blok „150-lecie dlecezj1
kogefola anglikanskiego w Barbadosie": 5 a (katedry Ow.
M1chata), 13 c (podobIzna biskupa Colerdlge), 50 c (Ko2c161
Wszystkich Swiqtych) 1 1 dol.
(wItrat z katedry Ow. 1141chala),
blok obejmuje wszystkie znamkt z sern.
B.I.O.T. — 4 znac-215 „Dzikle
krzewy I kwlaty": 50 C, 65 c,
1 r, 150 r.
BRAZYLTA. 15.1113. — 1 znaczek „Rok SW1ety 1975": 3,30 cr
(rzetba Madorrny).
BULGARIA. 15.V. — 1 znaczek „Festival humortt GABROVO 1575": 2 st (stylizowana sowa 1 kula ziemska).
25.V. — 1 znaczek „Miedzynaroclowy Rok Koblet": 13 st
(stylizowana gtowa kobtety 1
emblemat Roku).
BURUNDI. 10.VII. — 16 znaczkow drukowanych obok sieSte
eksperyment kosmiczny": 4X
X20 fr (a. kosmonauci radzieccy, b. Apollo, c. So)uz, d. astronauct arnerykansey), 4X31 fr
(a. Apollo i Solos przed polgczeniem, b. odpalen1e raklety
Sojuza, c. odpalenie rakiety
Apolla, d. pigclu kosmonautow), 4X27 fr — lotnicze (jalc
zrfaczki po 26 fr), 4X49 fr —
lotnicze Usk znaczkl po 31 fr).
EGIPTU REP. ARABSKA.
20.V11. — 1 znaczek „Doted
Znaczka 1975": 10 in (kwlat)•
EKWADOR. 16.11I. — 2 znaczki „Mledzynarodowy Rok Roble": 1 s (postad kobtety), 1 s
(postaO kobtety z globem Itemskim 1 flagd.
FINLANDIA. 29.V11. — 1 znaczek „308-)ecie zamku OlaylnIlona": 0.70 mk (zamek na wysepce skaIned.
431
FRANCJA. 11.1711I. — 1 znaczek „80-lede teatru ludowego
Bussanga": 85 C (gmach teatru
podobizna Maurice Pottechera).
GABON. 8.VII. — 1 znaczek
bez drutu": 40 fr
(mapa Gabonu i stacje tale(mapa
grafu).
22:YU. — 1 znaczek „Miedzynarodowy Rok Koblet": 50 fr
(glowy koblet 1 emblemat Baku).
GII.BERTA I ELLICE Wyapy.
1.VnI. — 4 znaczki „Legen'ely
o nazwacla wysp": 4 c (wyspa
Baru — reka 1 paczek kwittto), 10 c (wyspa Anotoa —
olbrzym6w), 25 c (wyspa Abaiang — kraj pOtnocny), 35 c
(wyspa Merakel — plywajeca
putapka).
GRENADA. VII. 1975 — 7
znacdc6w 1 blok „14. gwiatowe
jamboree skaut6w w Norwegli": 1/2 c (ochrona Srodowiska), 1 c (wycleczkl w g6ry),
2 c (czytanie map), 35
(Pierwsza pomoc), 40 c (aimnastyka), 78 c (teglarstwo),
2 dol. (tycie towarzyskie), blok
1 dol. (budowa todd).
GWATEMALA. 25.VII. — 2
znaczkl lotnieze „Mledzynarodowy Rok Holder': 8 1 20 c
(Inclianka 1 papugi).
HOLANDIA. 29.VII. — 1 znaczek „Mtedzynarodowy Rok
Koblet": 35 fr (kobieta I metczyzna z goleblem f plarem).
INDIE. 23.VI. — 4 znaczkl
drukowane obok siebie „500-10Smiercl Michata Antolo":
•
2X50 p (stworzenie Swiata), 2X
80 p (stworzenie czlowleka).
JAMAJKA. 25.VIEL — 4 znaczki 1 blok „Motyle": 10, 20, 25,
30 0: blok obejmuje wszystkie
powyisze znaczki.
JUGOSLAW/A. 9.VII. — 1
znaczek „150-lecie powstania
w RAM i Hercegowinie": 1.20
din (repr. obrazu F. Quiquereza „Powstaacy w zasadce").
KAJMANY. 25.V11. — 4 znaczkl „Piraci": 19, 12, 20 1 30 c.
KANADA. 14.177/. — 1 znaczek „Miedzynarodowy Rok
Koblet": 8 c (symb. rysunek).
KONGO REP. LUD. 15.VIL —
2 znaczki „Zwyclezcy afrykanallege turnieju w Oka nOtna
1974": 30 fr (zwycigska druiyna), 40 fr (zawodnicy z trenerem i pucharem).
17.VII. — 4 znaczki „Dawne
samochody": M fr (Citroen z
1935 r. 1 Notre Dame w Paryt u), 40 fr (Alfa Romeo z 1917r.
1 bazylika Ow. Piotra w Roymie), 50 fr (Rolls Royce z
1528 r. i gmach parlamentu w
Londynie). 75 fr (CIF Duryea
z 1893 r. 1 Manhatan w Nowym
Jorku).
KUBA. 1.V11. — 1 znaczek
„10-lode CNIC (Narodowe Cantrum Badafi Naulcovrych)": 13 c
(gmach 1 emblematy CNIC).
432
LESOTHO. VII. 1975 — 8
znaczkew „Wtaday Lesotho": 9,
4, 5, 6, 10, 15, 20, 25 c (pOdobizny kolejnych wladc6w).
MALL 7.VII. — 3 znaczki lotMaze„200-tecie nIepodlegto3ci StanOw Zjednoczonych AP”:
290 fr (podobizna La Fayetta
aeon walk)), 300 fr (P0 110-
MonaWszygtIcewalk)), 370 fr (podobizna Tie Oresse'a 1 scena walk!).
MALTA. 15.VEL. — 2 znaczki
„Europa 1975 — malarstwo":
5 C (Francesco Mura — Alegorla), 15 c (Valentin de Boulbgne Judyta 1 Holofernes).
MEKSYK. 19.VI. — 1 znaczek
lotniczy „Konferencja koszniczna i Mleclzynarodowy Rok Nobler: 1.80 p (emblemat ONZ
1 emblematy Rokit Koblet).
MONAKO. XI.1975 — 2 znaczk1 „Kalatgta Monako — repr.
obrazOw": 2 fr (lionore III),
4 fr (Catherine de Brignole-Sale).
MONGOLIA. V.1975 — 7
znaczkOw lotniczych f blok
„Raciziecko-amerykanski eksperyment kosmIczny": 10 m
(start Sojuza), 20 m (start
Apollo), 30 m (Sojuz 1 Apollo
na tie Mona, 90 in (Sojuz
Apollo pried polaczeniem),
50 m (potation pojazdy w
czasle lotu), 60 m (Sojuz na orbide), 1 t (Apollo 1 Sojuz),
blok 4 t (kosmonauch.
NAURU. 23.VIL — 4 znaczki
„75-lode odkrycla fosfataw"
5 c (podobizna A. Ellisa i maps Nauru), 7 c (reczne vordobycle fast:shim), 15 c (elektryczna kole)ka do przewotenia fosfat6w), 25 c (Bacheniczne wydobycie fosfat6w).
NIGER. 16.VIL — 4 znaczki
„Dawn samochody": 59 fr
(Peugeot z 1892), 75 fr (Daimler
z 1895), 100 fr (Flat z 1899) 1
175 fr (Cadillac z 1903 r.).
NIGERIA. 3.V1L — 4 znaczki
„Wprowadzente daleicoptsu":
5, 12, 18 1 3D k (mapa kra)u
lIntaml dalekopisu 1 aparat —
w ratnych uklaclach graficznych).
NORFOLK. 18.VIIL — 2 2naez„150-lecie ['ragtag° osledle•
na wyspie w 1828 r.”:
ala
10 c (kUter w zatoce) 1 95 Zr
(..Osiedleacy w Kingston" wg
obrazu Thomasa Sallera).
NORWEGIA. 4.VII. —2 znaczId „IN-lade emigracji do
USA": 1.25 kr (rodzlna kolonIst6w), 1.40 kr (podobizna
Clenga Peersona, zwanego 0)cem emigrantow).
NOWA ZELANDIA. 6.VIII. —
3 =amid z doplaut na fundusz
zdrowia z repr. Paled i zwierzat: 3+1 c, 4+1 1, 5+ 1 0.
NOWE HEBRYDY. VIII. 1975
— 4 znaczki „Swlatowe jamboree skaut6w w Norwegii":
• c (wioStarz na kanu), 35 c
(skaut przygotowuje positek),
1 fr (czytanie mapy), 5 fr (towienie ryb).
17RD. 15.VII. — 4 znaczki
,,V. Spartakiada dzied 1 miodziety NRD": 10 Pf (blegaez z
pochodnia), 20 Pf (bieg przez
plotki), 25 Pf (plywaczka na
starcie), 25 Pf (gimnastyczka
na rownowatni).
RF. 14.VIU. — 1 znaczek
„Mimi Znaczka 1975": 10 Pf
(wywieszka pruskiej konnej
sted1 pocdowej 2 1776 r.).
R1LTMUNIA. 5.VI. — 1 znaczek
serif stale) „GO. rocznica
Sm(ercl Anny Ipatescu, rewoluejonistki z 1848 r.": 55 b (Se)
podobizna).
VL1975 — 3 znaCzkl
de unit MIchala Odwatnego":
55 b (podobizna Michele Clwatnego), 1.20 1 (postaniee otomahski wrecza Michatowl 05watnemu podarunki), 2.75 1 (Mtahal Odwatny w czasie bltwy
pod Calugarenl).
RWANDA. 30.VI. — 8 znaczktav „Ptak) wodne": 29, 30,
50 0, 1, 4, 10. 34, 85 ft. Wydano rowniet 2 bloki znaczkowe
40 1 80 fr.
SALOMONA Wyspy. 4.VIII.
— 4 znaczki 1 blok „5. zawOdY
sportowe KrajOw Pd Pacyftku": 4 c (bieg na 000 m oraz
bojownicy z tarczami 1 siekieram)), 9 c (ekok w dal t kanu), 15 c (rzut oszczepem
chats tubylc6w), 45 c
notna 1 staelion), blok obejmuje wszystkie 4 znaczkL
SAN MARINO. 10.V71. — 5
znaczkow „Rok Swiety 1975":
10, 40, 50, 100, 500 1 (freski
Giotta).
SENEGAL. CV/. — 1 znaczek
„Mtedzynarodowa FW ARPHILA 75": 95 fr (glowa Apolla,
000=15, emblemat wystawy).
ST. KITTS-NEVIS. VII. 1975
— 4 znaczkl „Otwarcle kurs6w
nauki gry w gotta": 4, 25, 40 c
i I dol. (stylizowana postal zawodnlica).
ST. PIERRE et MIQUELON.
17.VII. — 2 znaczki „Motyle":
1 fr, 1.20 fr.
ST. VINCENT. 31.VII. — 5
znaczkow „Turystyka": 15 c
(nurkowanie), 20 c (gra w golfa), 33 c (koncert orktestry),
45 0 (morskie kaptele) 1.25 dol.
(teglarstwo).
24.VII. — 510 wysepek Grenadines — 4 znaczki Male St.
Vincent": 5 c (pawilon wYPOczynkowy). 35 C (port). 45 o
(molo), 1 dol. (teglowanie na
lagun(e).
SUAZL 18.V111. — 4 znaczmiedzynarodowych
potaczen lotniczych": 3 C (wle*a kontrolna w porcie lotn. vr
Matsapa). 9 c (stra2 potarna),
15 C (samolot Douglas C-97),
SO c (samolot Hawker Sicideley
748 w 1011e)•
SYRYJSKA REP. ARABSEA.
VI.1975 — 5 znaczkow drukoWanych obok stable „Miadzynarodowy pokaz kwiataw w
Damaszku": 5, 10, 15, 20, 25 p
(kwiaty).
k)
VL1975 — 1 znaczek „Odzyskanie miasta Kuneitry": 50 p
(wIdok zn1szczonego miasta).
TUNEZJA. 12.V/. — 6 znaczk6w„Tunezja wczoraj I dzia —
widoki miast”: 10 m (Djerba),
15 m (Tunis), 20 m (Monalir),
65 m (Sousse), 500 m (Toreur),
1 a (Kairouan).
5.VU. — 1 znaczek ,,Beapieezelistwo ruchu": 25 m (samoclod I doled. na pasach dla
pleszych).
USA. 26.VIII, — 1 znaczek
..ltffedzynarodowy Rok Kobiet":
10 0 (symb. rysunek).
WEGRY. 1.VII. — 7 znaczkder „Radzieeko-amerykafiski
ekSperyment kosmlczny": 40
(Sputnik U), 60 f (Merkury-Atlas 5), BO f (Lunochod 1),
1.20 11 (Apollo 15), 2 ft (Solon
na wymutril), 4 ft (wyrzutnla
w Cap Caneyeral), 6 ft (polaczenle Apollo 1 Sojuz). Wydano blok znaczkowy l0 it
(Apollo i Sojuz pried polaczeWarn).
WIELKA BRYTAIOIA — Jersey. 28.1/IL — 4 znaczki „Ptaki morskie": 4, .5, 8 1 25 p
(Maki).
WYBRZEZE KOSCI SLONIGWSJ. 1.VII. — 3 znaczkl „TO-Mole portu Abidjan": 95 fr
(port), 40 fr (stocznia w Grand
Bassam) 1 100 fr (port w prayszto(ci).
ZSRR. 9.VII. — 1 znaczek
„Miedzynarodowy Festiwal Fllmowy — Moskwa 1975": 6 kop.
(glob ziemski 1 tatma ElmoWa).
15.VU — 4 znaczki i blok
kosmiczny
USA—SORE": 10 kop. ( 5 kosUSA—SORE":
monautbw, ffagi USA i ZSRR),
12 kop (pojazdy pried polaczeMein), 12 kop (polaczone pojazdy I kula ziernska), 16 kop
(start Sojuza), blok 50 kop (5
kosmonautow, emblemat wspalnego loth).
— 6 znaczkow„Wystawa Swiatowa Expo 75 na
Okinawle”: 3 kop (Morze Kaspijskie), 4 kop (Morze Czarne),
5 kop (Morn BaltyckM), 10
kop (Morze POtnocne), 16 kop
(jeziora na Dalekim Wschodale), 20 kop (Ocean Spokojny). Wydano rawniet blok z 2
znaczkami po 90 kop (delfiny
napts „Morze 1 jego prayszto6e).
•
tkfosmofilafelia,
W ostatnich tygodmach poczty wielu krajOw
emltowaly nowe calostki oraz stosowaly kasowniki 0 tematyce kosmonautycznej. Zamieszcz.amy kolejny ich wykaz:
AUSTRIA. Upt. Gmand, Niedertisterreich, stosowal w dnItt 17.7. br. okolicznoSciowy datownik
z okazji amerykafisko-radziecklej wspOlPraey
kosmicznej oral loth „Sojuz-Apollo". Rysunek
datownika, majacego numery rozpoznawcze 1-4,
przedstawla moment zblitenia obu statkdw oral
odznake PISA, tekst informuje: „15 Jahre Test
Apollo-Sojuz (ASTP) Projekt FISA" (Cot. 1).
cy statek kosmicany na tie gwiazd oraz zawiera tekst: „El Cosmos del Futuro" (Cot. 2).
v.. 06,
••%.
Lai
12 atort 1975 (j_
r
RIMER DIA
M OS
4ti
tot. 2
NRD. Upt. Berlin-Oberschoneweide 116 stosowal W dntu 28.5 br., a talcie w dniach stalednick, okolleznoiciowy datownik z okazji 25-1ecia Parku 1lonle66w im. E. Thalmann. Ilytelnek kasownika pl-zedstawia symboliczna raklete na tie ksietyca t symbolu atomu, tekst informuje: „25 Jahre Pionierpark Ernst Thalmann".
Upt. Erfurt 1, stosowal w dn. 17.7.75, a Praw dopodobnie takte w dniach sasiedn1ch, okolicznotclowy datownik z okazji potaczenia statIcow
„Sojuz" 1 „Apollo". Rysunek przedstawla emblemat tego eksperymentu, tekst inIormuje:
„Sojus-Apollo-Test-Projekt 1975" (fot. 3).
KOPPLUNO VON
SOWS-APOLLO
fot. 1.
BULGARIA. Okolleznotelowe znaczki 1 blok
z okazji loth statkow „Sojuz" 1 „Apollo'. kasowane byty na kopertach PierwSZeg0 data obit gu okolicznatclowym datownikiem w upt. Sofia, dnla 15.7.75. Rysunek kasownika zawiera
emblemat elcsperymentu, dookola zat napis „15
„Tull 1975".
FRANCJA. Z okazji uruchomienia nowej
Europejskiej Agencji Kosmicznej, upt. Neuilly
sur Seine stosowal w dniu 15.7.75 okolicznoiciowy datownik.
KURA.. W Dniu Kosmonautyki, 12.4.75 Upt.
Hawana stosowal okolicznotelowy datownik
merwszego dnla do seril ,.Kosmonautyka praysalmict". Rysunek kasownika przedstawia taco-
fot.
RFN. Upt. M(inchen 40, stosowal W dniach
90.8.-6.9.75 okolicznoiclowy datownik propagujacy wystawe pod nazwa „Badanie kosmosu
ochrona przyrody w ZSRR". Rysunek kasownika zawiera emblemat tej imprezy, tekst inf ormule: ,Ausstellung Weltraumforsehung and
Umwelts.chuta In der UdSSR.
Oyimplahalle
Manchen".
433
RUMUNIA. Jedna z calosek propagujacych
Muzeum Techniki w Bukareszcie zawiera w
ezetei ilustracyjnej fotografie — eksponat mu•
zeum — maklety raclzleckiego pojazdu ksletycower, „Lunoahod" (fot. 4).
fot.
.dr
.41/
A (3 11 A
fot. 4
USA. Upt. Cincinnati, Ohio 452636 stosowal U
Kenmalpex Station kasownik (8112sza data nieznana) z rysunkiem momentu larzenia sie statkOw „Sojuz" 1 „Apollo" oraz tekstem: „Apollo-Soyus Test Project".
Upt. Houston, Tx 77213 stosowal 17.7.75 olioliconokiowy datownik z rysunkiem momentu
polecoenia statkOw „Sojuz .' 1 „Apollo" oraz
tekstem: „A,pollo-Soyuz
Upt. Houston, Tx stosowal w JSC-Spacepex
Sta. okolicznoiciowy datownik z rysunkiem
emblematu eksperymentu Graz statkami „Sojuz" i „Apollo" na orbitach. Kasownik ma
tekst: „ASTP—International Cooperation in
Outer Space".
Upt. Manchester. Conn., 06040 stosowal w
dniu 26.4.75 na wystawle Manpex 75 okolicznotelowy datownik z rysunkiem emblematu eksperymentu kosmicznego oraz tekstem „Apollo
Soyuz. Peaceful use of outer space" (fot, 5).
fol. 7
tot. 5
Opt. New Britain, Ct. 06050 stosowal w dniu
1.8.75 na wystawle NEBPEX 75 kasownik z rysunkiem statkow ;,Sojuz" i ,,Apollo" nad frogmentem globe.
WSjGRY. Upt. Budapest 4 stosowal w dniu
7.7.75 okolicznotriowy datownik 1-go dole oblegu do bloku i serii „Radoieeko-amerykanska
wspOlprara kosmiczna". Rysunek znaczka przedstawia start rakiety oraz zawiera tekst: „Saoyjet-Amerikai Kozos Urrepules 1975".
ZSRR. Parole radzleeka wydala nastepujace
calostkl: — .koperte z wydrukowanym znaklem
oplaty 4 kop. emisji 1986 r., z lewej strony
Uustracja (samolot) oraz tekst: „Orenburg. Samolot na kotorym oburzalsia letnomu masterstwu plerwyj w mire kosmonawt T. A. GagaAn" (tot. 6). Zarzedoenle wprowadzajace Ministerstwa Laeznotei ZSRR z dnia 25.3.75.
— koperte lotnicaa z wydrukowanym znarzklem 6 kop. emisji 1986 roku, z lewej strony
ilustracja (orbitujeCy A. Leonow) oraz tekst:
„10-letle plerwogo wychoda ezelowieka w otkrytyj Kosmos.,Waschod-2" 18 marta 1065 gods" (tot. 7). korzadzenle wprowadmjece z
8.4.75,
434
lot. 8
Tot 9
— koperte lotnieza z wydrukowanym znaez'dam 8 kop. emisji. 1966 roku, z lewej strony
padoblzny kosmonautOw, wczestnikOw ekspery•
mentu „Sojuz-Apollo" na tie emblematu tego
lotu oraz tekst: ,,Eksperymentablyj point korablej i nApollon". a takte nazwiska
kosmonautow. Zarzgdzenie wprowadzajgee z
18.6.75 (fot. 8).
Znaczkl, wydane dla upamietnienia kosmIcznego spotkania kasowane byty w upt. Moskwa-PoexIamt — 15.7.1975 datownikiem z rysunkiem
emblematu wyprawy i tekstem ,,Plerwyj lien.
Premier jour" (fat. 9).
W okresie trwania lotu apt. Meskwa-MleZdunerednY1 Pocztamt stosowal okolieznotelowy
datownlk z rysunk1em emblematu wyprawy
oraz tekstem: „Sksperymentalnyj polot korabloj Sojuz i Apolton" (got. 8). Ukazata sie takSe urzedowa koperta 1-go dole obiegu (fot. 9).
G E DEN KBLATT
1854-1974
C.R.
LJ S IIa
a w y
Nr. oo.000
11.1..111.111./.011111.1111.
WIEN '75
W dniach od 27 listopada do 7 grudnia
1975 odbedzie sie w Wiedniu migdzynarodowa wystawa filatelistyczna „Wien '75".
Wystawa, *mid ktdra wysoki protektorat
0140 Prezydent Republiki dr Rudolf Kirschlfiger zarganizowana jest z okazji 125-lecia znaczkow pocztowych w Austrii.
Ekspozycja wystawowa umieszczona zostala w pieknych salach starego, petnego
tradycji, barokowego Palacu Targow, zajmujao 13 hal wystawowych.
Oceny zbioraw dokona sad konkursowy
w skladzie 22 sedziaw z 9 krajow. Wartotd zgloszonych zbiorow przekroczyla jut
gigantyczna sume 500 milionow szylingew,
w czym rowniet znajduje sie ekspanat
Ministerstwa Lacznotci PRL oraz w klasie konkursowej zbiory czterech zbieraczy
z Polski.
Organizatorzy spodziewaja sig, it Wieden bgdzie w grudniu 1975 T. miejscern
spotkania filatelistaw z catego gwiata, a
liczne imprezy towarzyszace, tak filatelistyczne jak i kulturalno-rozrywkowe
•uprzyjemnig ich pobyt.
Z okazji wystawy zostal wydany przez
Stowarzyszenie Filatelistaw w Austrii blok
pamiatkowy, na ktOrym widnieje odbitka
°platy pocztowej na catostki przedlotona
przez wiedexiskiego rytownika Radnickiego zarzadowi poczt w 1854 r. i przez ten
zarzad niewykarzystana. Blok jest numerowany.
W czerwcu ukazaly sie kartki pocztowe
propagujgce wystawy, z widokami wszystkich (train Austrii.
Zostanie wydana monografia, ktora
oprocz fachowych artykulow na tematy
zwiazane z jubiteuszem znaczka bgclzie
zawierala rowniet pamigtke filatelistyczMa.
Wreszcie w czasie trwania wystawy
„Wien '75" do kaidego biletu wstgpu zostanie dolgozona inna pamiatic.a filatelistyczna.
Nalety sadzid, be dzialacze austriackiego
Stowarzyszenia Filatelistew, ktOrzy organizowali jut szereg miedzynarodowych
wystaw w latach 1881, 1890, 1910, 1923,
1933, 1950, 1965 i 1968 rOwniet i w jubileuszowym roku 1975 zorganizujg wystawg, ktora ,badzie sig pamietad.
Andrzej Lipski
MEDALE KOPERNIKOWSKIE
W Muzeum Mikolaja Kopernika we
Fromborku otwarto 11 lipca Wystawg Medali Kopernikowskich z kolekcji Zygmunta HaropIa, znanego zbieracza i dzialacza
filatelistycznego.
Unikalna eksponowana kolekcja obejmuje ponad 150 egzemplarzy (jest to fragment zbioru).
Wystawa deny Big ogromnym powodzeniem i trwad bgdzie do kozica patdziernika br. (we Fromborku). Nastgimie
przeniesiona bedzie do Warszawy.
Projektowane jest pokazanie jej rawniet w kilku Trmych miastach.
(G)
435
RECENZJE
Michel Briefmarken Katalog — Deutschland 1976.
Z tradycyjna punktualnoicia ukazal sic
nowy katalog znaczkow padstw niemiecItich na rok 1976 redakcji MICHEL. Stanowi on praktycznie pierwsza cr.* katalogu
krajow europejskkh wyclawnictwa
Schwaneberger Verlag GmBH w Monachium.
W nowym wydaniu katalogu poglebiona
zostala trek niektOrych emisji. Powainej
rewizji poddano ceny wszystkich znaczkow w oparciu o trendy rynku europejskiego, kt6ry sygnalizuje duty popyt na
dokumentacje lat migdzywojennych. Dla
znaczkow lat 1920-1934 wprowadzono
trzy pozycje cenowe; czyste, idealnie
czyste (postfrisch) i uZywane. Wycena
znaczkow czystych wydanych po 1934 roku dotyczy egzemplarzy „postfrisch". Jak
widad, w tym przypadku przyjela sic na
dobre taktyka kupiecka lansowania walor6w, przetrzymywanych w klaserach
i sejfach.
Katalog obejmuje 457 strop, a cena jego wynosi 8,50 mkz.
FB
Rozdienije marki — Jefrem Borisowicz
Sorokin. Wyd. „Swjad", Moskwa 1975,
str. 175, cena 32 kop.
W 20 opowiadaniach autor przypomina
historic wydania pierwszego znaczka Swiata — angielskiej 1-pensaWki z portretem
krolowej Wiktorii, pierwszego znaczka rosyjskiego, a takie kilkunastu emisji radzieckich I wybranych znaczkow innych
krajow wspolnoty socjalistycznej. Ksiaika
opiera sic na bogatych danych trodlov.cych, obticie wykorzystanych, przynosi
wicc troche nowych szczegolow, zwlaszcza
dotyczacych znaczk6w ZSRR. Klucz, jakim posluZyl sic autor dobierajac to a rde
inne emisje, jest raczej form•lny: pierwszy znaczek RSFRR, pierwszy znaczek
okolicznokiowy dobroczynny, pierwsze
znaczki z Leninem, lotnicze, arlityczne,
sportowe, wojenne, kosmiczne itp. W ten
sposob umknclo uwadze autora wiele naprawde interesujacych emisji o niebanalnej genezie, tyle, ze nie mieszczacych sic
w przyjetej koncepcji, a wirod omowionyeh sq takte pozycje mniej cielcawe.
Rzetelna wiedza J. Sorokina oraz obfi
tote faktow, z jakirni usiluje on zapozna
czytelnika, traci sporo wskutek przyjgtej
konwencji pisarskiej; nadmiernego zbeletryzowania, niby-relaejonowania fikcyjnych, chociai prawdopodobnych, scenek
I szczegOlOw nie majacych istotnego zwiq436
zku z tematem itp. Przykladowo: opisujac
geneze emisji dobroczynnych z doplata
na rzecz bezdomnrch dzieci w 1922 r.,
autor omawia czym przyjechal tow.
DzieriyIrski na posiedzenie Komisji Dzieciecej WCIK, tworzy banalne dialogi itp.,
aby — po zuzyciu dziesiatkOw zbednych
w tym miejscu &Ow — dojge do naprawde interesujacych czytelnika fakt&w. W rezultacie wyszla z tego ksiaieczka, ktora
polecie motna przede wszystkim mlodym
filatelistom. Znajda oni w niej sporo nowych danych.
Cezary Itudzirisk1
CO PISZ4 !NM_
Kobiety na znaczkach pocutoWyelz
Interesujacy artykul na ten temat, plora
Frantiska Nedopila, opublikowala (w or
14/75) praska „Filatelie". Autor omawia w
nim znaczki przedstawiajace kobiety,
szezegolowiej zatrzymujac sic nad wladczymiami, rewolucjonistkami, uczonymi,
dajac m.M. przyklady znaczkow z portretami Marti Sktodowskiej-Curie itp. W artykule zawarto wiele materialu; mote on
bye inspiracja tematyczna dla co najmnidj
kilku rdtinych zbiorow.
Rlasyka wegierska pod lupa
Specjalistyczny kwartalnik wegierski
„Philatelica" przynosi w nr 1/75 dalsze
trzy, znakomite i gwietnie ilustrowane
artykuly: Ferenca Orbana z Silkeborga w
Danii o I typie znaczka 5-krajcarowego
1874 roku, Laszlo Pakozdi z Budapesztu — o stuleciu znaczkow wegierskich z
rysunkiem koperty oraz Tomasza Banfalvy ze Sztokholmu o formach pierwszych
znaczkOw 5-krajcarowych.
Jeszcze o czeeboslowackleh prowizoriach
majowych 1945 roku
Dwa obszerne artykuly na temat dokumentow pocztowych prowizoriOw oraz
ostemplowan tzw. „rewolucyjnych" z
pierwszego okresu po wyzwoleniu Czechoskwacji w 1945 roku, omawia — z wieloma nowymi szczegdlami o poszczegolnych ostemplowaniach — Karel Habr w
nr 14 i 15 ..Filatelie".
Francusko-radziecka Operacja ARAKS
Uczeni francuscy I radzieccy prowadza
wspolne badania zjawiska zorzy polarnej.
W kodcu ub. roku wystrzelono z wyspy
Kerguelen w rejanie Antarktydy francusIca rakietc typu „Eridan" z radziecka aparatura elektroniczna na pokladzie. Badania, noszace nazwe „Operacja A.R.A.K.S.",
znalazly odbicie na znaczkach pocztowych
oraz ostemplowaniach. Omawia je Dieter
Querndt w nr 14/75 dwutygodnika berlitiskiego „Sammler Express".
Gibraltar I Malta
W kolejnych odcinkach „geografii filatelistycznej", publikowanej w zagrzebskim
miesieczniku „Filatelia" w nr 5-6/75, zaprezentowano czytelnikom historie oraz
znaki pocztowe i dzieje poczty w Gibraltarze oraz na Malcie.
„Hrakov 1975"
Pod tym ,tytulem Josef Hoffman, generainy sekretarz SCSP oraz przewodniczacy
delegacji czechoslowackiej na wystawe
„Krakow 1975", a zarazem czlonek jury,
omawia tg irnpreze i towarzyszace jej
aroczystotei, podpisanie protokolu o wspOlpraey PZF—SCSP na late 1975-76 oraz
wydawnictwa w7s taw 3W2.
Listy grudniowe 1923 roku
NRD coraz wickszym zainteresowanim clesza sic oryginaine przesylki, zwlaszcza z ciekawych okresOw dziej6w najnowszych I inflacji po I wojnie twiatowej
i prowizoriow stosowanych po razgromieniu hitleryzmu. W nr 14 1 15/75 dwutygodnika „Sammler Express" 0. Griep omawia tzw. listy grudniowe 192.3 roku. Szalejgcej inflacji kres polotyhi dopier() reforma walutowa, wprowadzona w R'publice Weimarskiej z clniem 1 grudnia 1923
roku. W rekach obywateli pozostala wowezas pewna ilote znaczkdw o nominalach
od 1 miliona do 50 miliardOw, ktore trzeba
bylo zuZyd w obrocie pocztowym. Przyjeto przeliczenie 10 mid marek = 1 nowy
fenig, tzw. Rentenpfennig. Stare znaczki
moina bylo stoscrwad zarowno oddzielnie,
jak i /acznie z wydanymi•w nowej walucie. Autor omawia w artykule 425 znanych
mu listow z tego okresu, zamieszczajac
takte interesujace reprodukeje.
W
Most o dobryeh fundarnentaeh
Pod tym tytulem relacjonuje Kurt Dunger w 15/75 arumerze berlitiskiego dwutygodnika „Sammler-Express" towarzyskg
wystawc filatelistyczng „Gorlitz-Zgorzelac". Autor omawia zwigzane z tym uroczystofci w obu miastach, kt6re Nczy
Most Przyjaini na Nysie LuZyckiej, sporo
slOw potwicca eksponatom, informuje
takie o podjctej decyzji organizowania
podobnej imprezy co 5 let.
Eumufiska Marynarka POnlenna
Dzie6 Marynarki Wojennej, obchodzony
w RUM= ii 15 sierpnia, stal sic pretekstem
do opublikowania w sir 7/75 bukaresztefi-
skiego miesiccznika „Filatelia" artykulu o
znaczkach, calostkach i kasownikaeh na
ten temat. Autor — Virgiliu Moroianu
bogato zilustrowal swoj artykul.
Flags meeltostowacka
Vratislav Novak zamietcil w nr 16
i 17 praskiej „Filatelie" opracowanie oraz
zestawienie katalogowe: flags czechosiowacka na znaczkach, calostkach, kasownikach, kopertach I-go dnia obiegu itp. emitowanych w innych krajach. Nie brak
wtrod omawianych i reprodukowanych
walorow takte wydawnictw polskich.
Rybolowstwo
Temat wakacyjny, ale chyba nie tylko,
gdyi amatoraw wedkarstwa liczy ale na
tysigce. 0 paiwieconych temu tematowi
znaczkach wydanych na iwiecie, pisze w
nr x'75 bukareszteriskiego miesiccznika
„Filatelia" V. Surijcev.
Dodatkowe stemple gumowe
Poczta NRD stosowala thinego rodzaju
dodatkowe stemple gumowe, przewatnie
z has/and politycznymi lob informacyjnymi. Omawia je — reprodukujgc, 6 r6inych — Wolfgang Sperling w nr 15/75 berlifiskiego „Sammler-Expressu".
Poeata okratowa marynarki wojennej
Austro-Wegier w latach 1914-1918
Jiri Nekvasil, rozpoczal w nr 16/75
w ramach tzw. „Zeszytow filatelistycznych", publikacjg na temat marynarki wojennej Austro-Wegier w latach
1914-18 oraz jej poczty okrctowej.
(rib
Filateltstyka w prasle medycznej
Rzadko moina spotkae w prasie niefilatelistycznej, a tym bardziej fachowej,
solidne opracowania wykraczajgce poza
ramy pobieinych i przypadkowych informacji o kilku znaczkach. Cechy systematvcznego ujecia tematu, zarazem przystepnego dla laikow, nosi artykul dr Johna
W. Kinga zatytulowany „Blood banking
and philately" zamieszczony w trzecim
numerze z ubieglego roku czasopisma medycznego ,,The Cleveland Clinic Quarterly"
(44: 149-157, 1974). Autor wskazuje we
wstgpie na olbrzymie moiliwotci oddzialywania znaczka w trudnych masowych
akcjach spc4ecznych. Dr King wykorzysta./ znaczki w propagandzie wizualnej
krwiodawstwa za pomocg reprodukcji, dekorujgcych tciany Banku Krwi Kliniki
w Cleveland. Zainteresowanie autora to
437
tematyka wywolal artykul z innego czasopisma medycznego — R. A. Kyle, I. J.
Wolman — „Blood transfusion and philately; encouraging the Post Office to honor blood donors" (Clinical Pediatrics 7:
636-638, 1968) podajacy Este 39 znaczk6w wydanych przez 22 administracje
pocztowe. Dr King lista tc uzupelnia o 60
pozycji wydanych przez 33 administracje.
Na 9 stronach druku autor ilustruje temat 16 reprodukcjami znaczkow i 1 FDC
oraz podaje tabelaryczny uklad wydati.
z krajem i rokiem wydania, numerem
wg katalogu Scotta, okregleniern charakteru wydania, nominalem i krotkim opisem.
Krwiodawstwo, zdaniem autora, jest tematem, ktdry mozna rozszerzyd do setek
pozycji znaczkowych. Szczegolne miejsce
w zbiorze powinny zajad postacie odkrywcy ukladu kraienia Williams Harvey'a (1578-1657) oraz Karola Landsteinera (1868-1943) odkrywcy grup krwi
i laureata nagrody Nobla.
W dalszej czeici artykulu autor podaje
szereg przyklad6w gorowania fantazji
grafika nad realiami i niegnishAci w odniesieniu do aktualnej techniki przetaczania krwi.
Pawel DIEculski
Prawo t filatelistyka
Franeiseek Balaj
W „Gazeeie Sadowej" nr 16 (286) ukazal sie duty, 6-szpaltowy artykul Zbigniewa Lenartowicza pt. „Prawo i filatelistyka".
Autor omawia problematyka znaczkOw
rdznych kraj6w, zazebiajacq sic z zagadnieniami prawnymi, jak np.: Deklaracja
Praw Czkwieka, kongresy prawnicze, polieja, Interpol, przepisy ruchu drogowego,
bhp, wielcy prawnicy...
kk
Z tea
r instruktora
mtodziekivego,
III Mlodzie2owa Wystawa Filatelistyczna
Radzyn-75
Wystawa zorganizowano staraniem Zarzadu Kola PZF nr 55 im. M. Kopernika
w Radzyniu Podlaskim.
Patronat nad wystawy objet Kurator
Otwiaty i Wychowania woj. lubelskiego
mgr Eugeniusz Korolczuk, ktory dokonal
rownie2 jej otwarcia.
Wystawk ugwietnik 0g6lnopolskie Zawody Modeli WoInolatajacych — LOK
(28-29 czerwca) w Radzyniu Podlaskirn.
Eksponowano 27 zbiordw mlodzietowych
(w tym 1 zbidr filumenistyczny) oraz
2 zbiory doroslych.
Sad Konkursowy przyznal za zbiory
m/odzietow.e:
438
dyplom w randze Zeta= ziotego — 1,
pozlacanego — 6, srebrnego — 3, posrebrzanego — 8 i brazowego — 6 oraz za
zbidr filumenistyczny — dyplom w randze
Zetonu pozlacanego.
Komitet Organizacyjny wydal z okazji
wystawy kopertc pamiatkowq.
W dniu otwarcia wystawy byl stosowany okolicznoSciowy datownik na stoisku
pocztowym.
Komenda Hufea ZHP w Radzyniu Podlaskim zorganizowala na terenie wystawy
„Poczta harcerska".
Wystawa byla jednoczdnie przeglqdem
3-letniego dorobku Kola nr 55 (powstalo
19 czerwca 1.972 r.).
Wspomnienta z pobytu w Bulgarii
W finale ogOlnopolskim IVIlodzidowego
Konkursu Filatelistycznego „Maraton 75"
pt.: „Pok6j i socjalizm" zajqlem I miejsce
w grupie starszej. Nagroda byl 2-tygodniowy pobyt w Bulgarii ufundowany
przez PZF. Na lotnisku w Sofii oczekiwal
nas sekretarz do spraw m/odziety Bulgarskiego Zwiazku Filatelist6w — Christi)
Nikolezew. Nastepnego dnia, wraz z naszym opiekunem, czlonkiem Komisji Miodzidowej ZG PZF, Edwardem Kowalem
i filatelista z grupy mlodszej Jaroslawem
Zygo, udaliSmy sic do malowniczo polotone] miejscowofei Sliven. Nieopodal Sliyen rozciaga sic pasmo doge wysokich g6r
zwanych „Sinije Kamni". Na jednej z g6r
tego pasma „Karandilli" znajdowal sic
dorn wypoczynkowy im. Georgi Dymitrowa, gdzie nas zakwaterowano.
Nazajutrz uczestniczyli§my w uroczystym otwarciu obozu pionierskiego, bo taki
charakter mialo nasze zgrupowanie. Naszymi obozowymi kolegami byli pionieCSRS i Bulgarii. Rozklad
rzy-filateliici
dnia byl tak uloiony jak na obozie szkoleniowym. Przed poludniem zajacia teoretyczne, po poludniu — praktyczne, naturalnie z filatelistyki. Wyklady, tlumaczone na jczyk rosyjski, byly uzupelniane
przezroczami i planszami. Zajecia teoretyczne obejmowaty zasady tworzenia
zbiordw oraz rys historyczny powstania
i rozwoju filatelistyki. Cenne wskazdwki
I wiadomogci katcly wykorzystal w zrobionym przez siebie kilku kartowyrn zbiorze. Kolejne dni byly pogwigcone reinej
problematyce. I tak byt dzien: „30-lecia
zwyclestwa nad faszyzmem", „Walki
o poked i przyjairl", „Znaczka bulgarskiego" oraz „Dzien czechoslowacki" i „Dzien
polski". Wieczory urozmaicane byly rdtnego rodzaju konkursami o tematyce filatelistycznej, gdzie nagrodami byly znaczki
i inne pamiotki filatelistyczne.
Dalszo atrakcjo pobytu byla wycieczka
nad Morze Czarne. Z olden autobusu
obserwowaligmy talc charakterystyczne
dla• butgarskiego krajobrazu winnice, sady
oraz ciagi cieplarn. Nasza droga wiodla
przez Burgas, Neseber do Stonecznego
Brzegu. Urzekla nas swojo przepiekno,
stars i nietknigto wiekiem architekturo
osada Neseber.
Na zakonezenie obozu kaidy z uczestnikdw otrzymal srebrno mlodzietowo odznake Butgarskiego Zwiazku Filatelistow.
Wraz z grupo czesko udaligmy sig do Sofii, gdzie trzy dni pogwigeiligmy na zwiedzanie stoney.
W Bulgarii sprawami filatelistyki interesuje sig nawet Komitet Centralny Butgarskiej Partii Komunistyeznej oraz organizacje mlodzielowe, a w niektorych szkolach podstawowych wprowadzono w formie eksperymentu jedno godzing lekcyjno
w tygodniu pogwigeono filatelistyce.
W czasie calego pobytu wszedzie
my podejmowani bardzo gogcirmie i serdecznie, dlatego tet pobyt w Bulgarii talc
mile wspominam.
Zacek Steindel
ZNOW CIEKAWOSTKI
DLA MARYNISTOW
W inatiu 1973 r. port gdanski uzyskal sezonowe poloczerde promowe z portami
Travemiinde (RFN) i Leningrad (p. „Filatelista" nr 22/1973, str. 509). Owczesny
prom m/s „GOSTA HEELING" zachodzil
do Gclanska r6wniet w sezonie letnim
1974 oraz na poczotku sezonu 1975 ale
jut pod zmieniono nazwo „MARY POPPINS". Poniewat ze strony firiskiej bylo
duie zapotrzebowanie na ustugi promowe, przeto w czerwcu nastopna zmiana
promeiw i armator niemiecki TT-Linie na
miejsce „MARY POPPINS" skierowal na
tg link wickszy i bardziej luicsusowy
prom m/s „OLIVER TWIST" (4 391 BRT),
ktdry aprOcz Gdariska i Leningradu odwiedza rowniel Helsinki.
Nowy prom ma wlasno agencje poczty
okrgtowej i znaczki na przesylkach
wane so 2-obroczkowym datownikiem
(i) 35 mm (typu jak na ex „GOSTA HEELING"): DEUTSCHE SCHIFFPOST OST-
SEE — FAHRDIENSTE/MS OLIVER
TWIST/TT-LIN1E" 2 kalendarzem miedzy
poprzeczkami (fot. 1).
Oprdcz datownika stosowany jest staikowy (niepocztowy) podlutny stempel
gumowy (47X22 tarn), odbijany tuszem
fioletowym. Pod sylwetko promu znajduje sig 3-wierszowy napis: „M/S „OLIVER
TWIST /Traverniinde-Danzig/ Helsinki-Leningrad" (fot. 2),
Natomiast dzieriawiony na sezon 1975
roku szwedzki prom „THJELVAR" z Visby (2 774 BRT), kursujocy obecnie z zaloga mieszano polsko-szwedzko ma limit
Gdatisk—Sztokholm, nie posiada wprawdzie agencji pocztowej na pokladzie lecz
sot
LAME UUL
'‘e4
ails „TN/EINAR"
INTIMECHArtTut OP
/*4$71 OCEAN 10 "'
tot. 3
kotespondencji stosuje ciekawy — choe
niepocztowy poIsko-angielski owalny stempel (49X28 mm): „POL,SKIE LINIE OCEANICZNE M/s „THJELVARVIN TIME
CHARTER OF/POLISH OCEAN LINES"
(tot. 3).
Jest to rOwniet stempel gumowy
w kolorze fioletowym.
na
Zbigniew KrogulsIti
COPERNICANA
GORNA WOLTA
Podana przez nas za praso zagraniczno
informacja w wykazie znakOw pocztowych Roku Kopernikowskiego o bloku
300 frs, emitowanym przez poczty Gornej Wolty, okazata sic niegcisla. Talc wyjagnll zarzod poczty tego kraju, nie wydal on tadnej emisjl pogwigconej naszemu astronomowl.
KANADA
W Upt. Islington, Ont. dnia 17.6.75 (a
bye mote takte w innym terminie) oraz
w Upt. Toronto, Ont. dnia 22.6.75 — talcte to data mote okazad sig nie jedyno —
stosowano wirniki z nakladkami jednoli-
439
tag° wzoru z tekstem: „Visit/Visitez Caravan, 75 Caravane Copernicus/Copernic
Exhibition/Exposition June 22 Juin — Jyly 1 Juil".
C.R.
nr
154
Of 0 L I \V 0.7CL
IZNACZKOW
Kol. Plotr Markstein z Gdynl nadeslat
reprodukcje szeregu ciekawostek I usterek na znaczkach ze swojego specjalizowanego zbioru Polski:
nr 141 (500 mk) — brak zgbkowania
prawego;
nr 181 (2 min mk) — podwojne zabk.
poziome;
nr 154 (4 mk) — brak zgbkowania poziomego;
nr 79 przepotowiony znaczek 50 h na
pigmie wys/anym 30 stycznia 1920 r. zt
Starostwa w Buczaczu do Starostwa w
Szeszowie;
nr 174 (30 tys. mk ) — ZG 111/2 :113/4
z przesunietym zabkowaniem w czasie
perforowania arkusza;
druk na zagietym panr 91C (50 f)
pierze;
nr 128 (2 mk) — czeiciowa odbitka na
odwrocie;
nr 166 (5000 ink) — biala plama na
ornamencie lisci po lewej stronie znaczka. Z posiadanego fragmzntu (80 znaczkow) wynika, ze usterka to znajduje sie
na 14 i 19 znaczku w arkuszu albo na
24 i 29 (arkusz nie ma gornego ani dolnego marginesu);
nr 317 (50 gr) — przesuniete zabkowanie poziome;
nr 571 (45 gr) — przesunicte zabkowanie pionowe;
nr 1751 (20 gr) — liczne usterki druku.
Fragment tego arkusza zakupiono na
poczcie w Bydgoszczy.
nr
nr
nr 174
171
nr IC
111101111010111
1
111443
11110741101100
1111111
00,000
"ts. $$$$$$$$ toss e^rf $$$$$$i$$
nr
123
nr
166
t0 COW 0 crcs•
VII WIEKOW CHNCIN
Miasto Checiny (ok. 14 km od Kielc)
lety w Pagmie Checinskim Go!' Swietokrzyskich.
Pierwsze wzmianki o Checinach pochodza z 1275 roku. W 1325 roku Checiny
uzyskaly prawa miejskie. W XV i XVI
wieku rozwijalo sie w okolteach miasta
gOrnictwo (rudy olowiu i miedzi). Poiniej
rozpoczeto eksploatacje barwnych wapieni, tak zwanych „marmurow chechiskich".
Z okazji VII wiekow Checin miejscowy
Urzad poczt. stosowal 22 maja datownik
nr 571
okol. z rysunkiem ruin gotyckiego zamku
z XIII wieku.
Wydano rowniei pamiatkowe kaperty
jubileuszowe z nadrukowanq historiq
miasta (fatalnie znieksztatcona przez korektg).
P. M.
KTO ZNA TAXI DATOWNIK1
Pan Zbigniew Kiedecki z Kalisza ma
swoich zbiorach koperte 7 datownikiem
z 1.IX.1939 z Kopca na Sowificu (p. fot.).
W
Jak piaze:
...Takiego datownika nie • rejestruj4 polskis katalogi. MoZe ktoS megtby cog na
ten temat powiedziee? Kekoerte to po441
siadam w swoim zbiorze chyba z 25 lat,
otrzymalem jt po wojnie od znajomego
filatelisty z Krakowa. Poinformowal on
mnie, ze stempel ben nie zostal wprowadzony do obiegu, a koperta ta zostala
grzecznoSciowo ostemplowana.
FRANCUSKIE WIRNIKI
Zamieszczamy kilka dalszych, spogrOd
wielu nowych wirnikow, ktorych reprodukcje nadeslala nam poczta francuska.
Wyrotniajt sig one estetycznym opracowaniem graficznym oraz sa z reguly etarannie odbijane na przesylkach.
od blisko 10 tysiecy dotychczas wydanych
radzieokich kopert z wydrsskowanym znakiem oplaty, ta ma znak specjalnie zaprojektowany, ale bedacy powtorzeniem istniejteego niezaletnie od tego znaczka:
na tie Bids widad kwiaty i warzywa
(fat.).
F.
J
MILLET
15 )4
1975
9.
•.:.
BARBIZON
LAMURE
se. Azergoes
d
21-•
S 1975 '4'
Ow,
CAMnNG
PECHE
PISCINE
PROMENADES
Motocross
dernier Dimanche de Juiltet
",;,' SULLY
•
LOIRE ■'•
14
_m
JUIN -JUILLET.CAMPING.PLAGL,T1
DLA UPANUETNIENIA „NAJLADNIEJSZEGO"
W plebiscycie na najladniejszy znaczek
emitowany przez poczte bulgarska w
1974 r. zwycietyt znaczek z reprodukcjt
obrazu N. Mirczewa „Lenin". Zakoriczenie konkursu, podobnie jak w roku ubieglym, poczta ,bulgarska uczcila okolicznoSciowq koperta oraz specjalnym datownikiem z tekstem „Konkurs za najchubata
butgarska poszczenska marka izdana prez
1974 r.". Kasownik ten stosowano w Sofii
15.4.75 (fot.).
DWAGA, FALSYFIKAT:
R. Bayer z Wiednia ostrzega na lamach
praskiej „Filatelli" przed niebezpiecznym
falsyfikatem stempla austriackiego z miejscowoSci Gorna Sucha — Ober Sucha.
Stempel ten, starego typo, stosowany byl
takte w Republica Czechoslowackiej at
do roku 1920, m.in. w oleresie Plebiscytu
na Slasku. Falsyfikat r6ini sit od oryginatu m.M. nitszymi o 0,5 mm (3 zamiast
3,5 mm) literami w nazwie miejscowoici
oraz brakiem mytlnika mied.zy slowami
Ober i Sucha, a takte znaku zmickczenta
nad stowem G6rna.
SWIA.T ORCHIDEI
NOWT TYP RADZJECKIEJ CALOSTKI
Poczta radziecka wydala, na podstawie
zarzadzenia Ministerstwa Ltcznoici z 11.5.
1975, nowt catostke — koperte z wydrukowanym znakiem oplaty oraz dodatkowa
itustracjt. Catostke to emitowano z okazji
XII Miedzynarodowego Kongresu Batanicznego w Leningradzie. W odroinieniu
442
W RFN ukazal sie w sprzedaty katalog
znaczkOw przedstawiajtcych orchidee. Ma
on tytut „Die Welt der Orchideen"; napisali go H. 0. Schwab i W. Stephan, a
wydalo H. 0. Schwab-Verlag we Frankfurcie nad Menem. Katalog ma 80 stron,
23 wielobarwne wktadki i kosztuje 3,70
DM.
PROCES: SZTYCIIARZ — DRURARNIA
Znany rytownik zamieszkaly w Szwecji,
Czestaw Slania, wykonal ostatnio nowy
znaczek z portretem krolowej dunekiej
Malgorzaty II. Drukarnia wykonala swoja pracg podobno tak niedbale, to rytownik skorzystat z prawa autorskiego I
wstrzymal dalszy druk oraz zabronil wprowadzenia znaczkow w tej postaci do oblegu. Drukarnia broni sig argumentem, te...
takte sztych Slant nie byl idealny.
CZYTEINICY‘fri-Jzotg-ao
Kol. Janusz Lojek z Klele prostuje informacjg z art. kol. J. Barczyka „Final
Konkursu Maraton 75" (nr 12, str. 263)
Opiekunem dynamicznie pracujacego Kota jest wlainie kol. Lojek (a nie kol Otga,
jak podal autor).
0 tym wyrotrilajacym sig SKF im. Hubalczykow pisaliemy w nr 15 (str. 345)
KIELCE
REEDY NA POLSILICH ZNACZKACH
Praska „Filatelie" zwraca uwage na bk.
dy rzeczowe, jakie popen11 J. Jaworowski, autor sent znaczkem ,poLskich z 1966
roku z okazji Mistrzostw Swiata w pike
noinej, W 1934 roku bramkarze nie byli
jeszcze oznaczani numerami. Czechcslowaccy bramkarze nie nosili takie wowczas
czarnych dres6w. Ponadto w 1938 roku
Wggrzy nie mogli mied na koszulkach...
herb6w Wegierskiej Republiki Ludowej
jak to przedstawil J. Jaworowski.
(rd)
KOMUNIKAT DOPiT
W WARSZAWIE
DOPIT w Warszawie informuje nas, ie
kiedy w podleglych plac6wkach (m. in.
Upt. Warszawa 1 i WDUpt. Warszawa 2)
bywajg stosowane nakladki na wirniki
z okolicznokiowymi haslami, do urzadow
tych nadchodzi duta dots korespondencji
(Po kilka tysigcy) filatelistycznej.
Filatelitci wysy/ajac swoje walory, stawiaja urzedom wymagania co do sposobu
i miejsca ostemplowania znaczkow.
Wobec tego, te sa to stemplownice mechaniczne, poczta nie mote uwzgledniae
tych Syczeri.
Do urzed6w stosujacych nakladki na
wirnik stemplownicy mechanicznej mozna
nadsytae jedynie kartki pocztowe tub koperty. Bldg one stemplowane w sposob
wynikajacy z dzialania stemplownicy mechanicznej, to jest wzdlui g6rnego brzegu
koperty lub karty
WNIANA z Zagtaniect
Wymiana mote wig odbywae
zachowantem przeplsow eelnych 1 regularninu-tnstrukeji
PZF.
(Litery w nawtasaeh otnaczaje w jaklm jqzyku korespondowse).
Kiub FilatelistOw o Zainteresowaniach
Gorniczych „Kopasyny"
Biuletyn Informacyjny
Kielce
slerplen 1975
Nr 28
W numerze:
A. Laszkiewicz — Jan Jonston.
Krajowe Spotkanie CzIonk6w Kiubu
„Kopasyny" w Chacinach.
M. Paulewicz — Poczatki gernictwa
checifiskiego i fazy jego rozwoju do polowy XVII w.
B. Ciesielski — Siarka w filatelistyce
polskiej.
T. Langner — Zlotoryja, miasto gerniczych tradycji.
OWF „XXX rocznica zwyciestwa nad
faszyzmem" w Gliwicach. 0 lepszy dal&
materials filatelistycznego i wyiszy poziom opracowywania zbiorow. 0 specjalizacje jurorOw .
WARSZAWA
Wiadomoicl Filumenistyczne
Rok VII
wrzeslen 1975
Nr 7'24
W numerze:
Z. Turowicz — Technologia produkcji
zapalek.
M. Miazek — Nowoki Imports wtakiwego.
M. Miazek — Nowe etykiety metalowe.
J. Boss — Ciekawostki i osobliwoici
mojego zbioru.
M. Miazek — Pseudoetykieta na zapatki
gabinetowe.
F. Kietowiez — Wiadomoki o fabryce
zapalek Franciszka Dydackiego.
Ze twiata Z prasy. Zgpalki, ale nie filumenistyka. Nowe wydawnictwo filumenistyczne. Polonica. Informacje.
V.M Bobrov, ul. Lermontowa 49. wieS Ranotowka, Worn .szi1owgradskoj obtasti. ZSRR
dernatyczne).
DDR - 324 Haldensleben, NRD
(ternatyczne).
Tu. Laletln. ul. Naberetnapi
IL 813100 Stobodskoj. ZSRR (te-
A. Osipenko, ut. KuWeals 37,
Batalsk 7, Rostowskoj ob1astl.
ZSRR (tematyetne)
A. Arepjew, at. Batsbuchi 84,
341033 Zdanow. ZSRR (r.a,n),
tematyczne.
matyezne)
V. Zabljaka z USA pros) 0
podanle aoresu I nsswiska Pans T.D r 04trOlv. ktOry sisal
do niego 22.1 ,7.1875 Odpowledt
necks w Redakcji.
Cornelia Wendt, Sled!unseats,
Vactav Trpelek, Pacov 83, P.
Kicany 2, Praha-vychod, 0012R
(a,n,r).
A. Kowalonok, ul. Krylowa
32 m 77, 232051 Vilnius. ZSRR
(P.0•
I. ZilnWow, per. Polarityi 5,
885018 Chabatowsk, PURR.
M. ViaBas, Nurme 8, sow.
Pitrnu, miasto Piirnu, Estonska
SRR, ZSRR.
0.1. Kotkin. Leningradskij
prospekt 75 m 88, 123037 Moskwa, ZSRR (ternatyczne).
W. Stenzel, Glacbauf Str. 5.
DDR-758 Weisswasser, NRD.
A.G. Kaplan, 12 Mikrorajon,
dons 13 m 9, Sumgait. Azerbajatanska snit. zsRR (tematycone).
L.W Tarasow. pr. Mira 45
m 53, 881013, Komsomolsk-m-Amure. ZSRR.
F.I. Pak, ul. Sziszkowa 5,
korpus 2. rn 35, Gorklj 122,
ZSRR (tematyczne)•
St. Benda, Rymarovska 55.
78505 Sternberk, CSRR.
Suley Valdmaa, Sopruse
15-15, 203308 Tallinn. Estonska
SRR, ZSRR.
S. Kunin, ul. Cakalowa 95
rrr 3, 327917 Nikolajew, ZSRR
(r.a).
W. Jurczenko, ul. Suworowa
7 m 40, 275100 Bendery, ZSRR.
P. Be1ousow, Algirdas 15 m
9 232)36 Vilnius. Z3RR Stemat acme) .
W Poluga. ul. Miussksja 1 , 3a,
SNOB LwOw, ZSRR (tematyczne).
Wolfgang
Ehrhardt,
133
Sahwedt. Marie Curie Str. 21.
NRD.
Helict Ruus, Sopruse pat 217
- 39. 20)034 Tallinn, Estonska
SRR. PURR.
A. Tupieyn, ul. Letena 25 m
M. 630039 NowosibIrsk. ZSRR
Bernd.).
Oleg Koskin. ul. K. Marksa
78 - 42. 627430 Iszim, ZSRR
Sternal.)
filDitcgs W04117)
Greed stare znaczki zbieram.
N. Itmniaa, Warynaklego 8157,
Warszawa. (1)-109)
Kup10 ablory Sub poszczegoine aerie 1 119W Austril,
NI:aniec, Bola add, Szwajcaril
P..)3.11 camaid. Lovicki %Vieslaw, Warszawa. al. Paryska 3
m 8. (D-410)
Ketur.°5 7355.R - kasowniki
okolmanatclowe na kopertach,
kartscb 100852.. Mieczyslaw 151.16majewski. 80.120 Gdansk, Marksa 95/2. (0-411/1)
..F1latOP. ledszcze do wielokrotnie odejmowanego beziladowego praylepiania znaeekdw
czystych. kasowanyeh. Informade znaczek na odpowiedt Emil Watcher, skrytka pocztowa 275, 50-350 0.601 1. (F-388/1)
Sprzedam z rabatern, zamienie na monety, medale. brod
nasternlistee znaczki: komplet
I luzakJ PRL. Zbiru
kolond Memieckich, znaczki
Anglil, ZSRR inne. Sprzedam
komplet monet ClechosloWacil,
AustrIl (repUblik1). Kupig GG
nr ON 44-69, ONII 1-13 oraz
znaczki 1 banknoty uktalaskie.
Kuple rzadsze banknoty 001side. Pilch, 32-560 Krzesaowlee, skrytka 99.
an915
Poszukale niestemploWF-3
znackOwChitsejR.Lozkuk wykazetw oferowanych
znacalcOw Povazsay, 8000 Szekesfebirvar, Box 8, WefFr-Y4•10
Llstyprzedfialstyczne1
jenieck1e dam za polsktc calostki przedwojenne 2 °Mean
Jakubiak, 2eroniskiego 12, 27-600 Sandumiers.
Zumstelna 1975 sprzedamn
(F- 4a7wiecel oferulammu. J 6.1s."skleh,ryta54.61-80Poz
nan 12.
(F-00)
Posiadam
niestemplowane
znaczki NRD 2 tat 1981-75 1 Austrii z lat 1973-75, kt6re wymieISO
znaczki PRL. Stefan
skrytka 235. 41-201
Sosnowiec. (F-411)
Sprzedam znaczki czyste PRL,
ZSRR, NRD, Indonezji z rabatem 35%. J. Dialtdalk, 43-440
Goleszow 471. woj. Metairie.
(F-4125
Kurile stemplowane wedlug
mankolisty RFN. Blzone, Berlin, Austria, ZSRR, Wagry. Odma FDC Polski, Szwecji,
RFN. Styibinaki, skrytkat 11532),
34-500 Zakopane. F-4
Posaukuil czyste Road nr
108608. 1842/53. Vdatykan 205/208.
L. Baran, Bielskal-Biala. dwierezewskiego 5. (F-4145
Zanalanie tub sprzedam 15 rocznik6w czystych Liechtenstein,
Luxemburg, Malta, RFN. Berlin. San Marino. Watykan.
Honalk, 43-300 Bielsko-Biala,
Miczurina or 35.
Sprzedam znaczki coyote,
(F te,
stemplowane Szwajcarii, Wegner. Butgard, Raman% GO,
starych Mende°, kolonle oraz
Cxechoslowacje do 1980. Likwidais) zbiOr FRI. czyste, FDC
od roku 1957. Udzielam rabatu.
Jastrubski. Baidachawka 5a,
(F-41.6)
Poszukuje wszelkiej borespondencji z anemia° 1 terenOw
okupowanych w drugiej woJnie
oraz lepszych
rzeczy oi'mdlskleh do 19(5F6-4;
ku. Ittelarawica. Slowackiego
(Mwlacim.
Posaulruje oryglnalnych 11staw z kopertami z czasow Kaigstwa Warszawskiego. Jan Filmkowlak, Nowy Tomy61, And'
Czerwond 4. (F-418)
Szukam rzadszych znaczkOw
obszaru Chin 1 starego katalogu Gibbons. Dobrzynaki,ClechanOw, PoWatadc6w 17.
(F-49)
Posaukuja starsze znaczki
StanOw Zjednoczonych kasowaid I na Ilstach. Odstapie copsty alai& Bulgard 1945-75 tasty
Icadv balonowych Pal.. oraz
malarstwo. Int. Zblgnlew Babel, 81-815 Poznan, Fr. Rataiczaka MAO, tel. 552-78. (F-420)
Redaguje kolegium w
akladzle: Fabian Bum, Tadeusz Grodeckl (red. mica.).
Wieslawa Kawecka, Carary RudzIaskl, zygmunt Szymanski.
Adres Redakcji: ul. Wiclok 72, 00/023 Warszawa, tel.
27-30-13. Artykuldw niezam6wionych redakcja nie
maraca.
Wydawca: RSW „Pram-Fistatka-Ruch - - Mlodzietowa Agenda WydaVialma, ul Komykowa GA.
00-564 Warszawa. Telelony:
28-09-72: 21-21-29. Blum Reklam t Ogloszeft, ul.
62, 00.079 Warszawa,
tel. 28-07-82, konto PICO
I 0/M W-wa nr 1-6-100296
.P. ,
Cena ogloszea: 3 z1 za goad w ostomeniach drobnyCh I 18 al za cm kw.
w ogloszeniach handlowych.
Drobnych ogloszed o charakterze handlowym me
przyjmujemy.
Cena prenumeraty krajowd kwartaide - zl 15,-,
potrocznie - .1 M.-, taconie - 01 60.Instytude 1 zaktady pracy maJace Merizlbe w miastach wojew6dskich 1 powlatowych zamawiaja 1 0placaja prenumeraty wylaetnie at miejscowych Oddzialach 1 Delegaturach
RSW „Prasa-Ksialka-Ruch"
w termlnie do 55 listopada
na rok nastapny.
Instytude t zaklady Macy z siedada w rniejscowo4ciach gdzie nie ma Orl021056w 1 Delegatur RSW
„Prasa-Ksiatka-Ruchn, jab
rOwniet prenumeratorzy 1ndywIdualni, oplacaJa Prenumerate tylko we wlaaciwych dla doreczed pocztoWith placOwkach pocztowo telekomurdkaddnyeh
lub u cloraczyciell - at
terminie do 10 [Intel mle.
sisters poprzedzajacego okree
prenumeraty.
Prenumeratg ze niecenlem wysylki za granted,
ktOra lest drotsza o 40%
od prenumeraty krajowe),
przyjmuje AM „Prase-Kslatka-Ruch" Eluro KolPortatu Wydawnietw Zagranicznych at Warszawie,
ul. Wronla 23 konto PKO
nr 1-6-100024. Egzempiarze
zdezaktualizowane as uprzednle pisemne zam6wienie prowadzi CKPIW,
00-839 Warszawa, ul. Tows.rowa 28.
Naklad 20.141. ObbetetO
15 ark. Format 135. Papier
ilustr. V 101. 70 g. 70X10e.
RSW Zak!. Graf. W-wa,
ul. Srebrna 18: z.. 686-75 , 0.
0-70 INDEKS 35902/33904