Glosariusz regionalny Województwa Opolskiego Polsko

Transcription

Tomasz Kamusella
Glosariusz
regionalny
Województwa
Opolskiego
Polsko-angielsko-niemiecki
spis treÊci
2
Przedmowa
000
Wskazówki dla u˝ytkownika
000
Samorzàd
000
Administracja centralna i regionalna
000
Polityka i integracja europejska
000
Gospodarka
000
Kultura
000
Geodezja i geografia
000
Administracja koÊcielna i religia
000
Dodatek historyczno-statystyczny
000
Powierzchnia i ludnoÊç
000
Wa˝niejsze miejscowoÊci i obiekty geograficzne
000
Wa˝niejsze czeskie miejscowoÊci i obiekty geograficzne
000
W∏adze Regionu
000
KoÊcielne w∏adze Regionu
000
Podzia∏y historyczne
000
Obszar Regionu w strukturach wy˝szego rz´du
000
Obszar Regionu w koÊcielnych strukturach wy˝szego rz´du
000
J´zyk w Regionie
000
3
o autorze
podzi´kowania
Tomasz Kamusella jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Opolskiego.
Obecnie prowadzi w John W Kluge Center w Bibliotece Kongresu w Waszyngtonie
badania nad problematykà nacjonalizmu i j´zyka w Europie Ârodkowej, które rozpoczà∏ w 2002 roku w European University Institute we Florencji. Wielostronne
wykszta∏cenie z zakresu filologii angielskiej, studiów europejskich oraz nauk politycznych uzyska∏ na uniwersytetach w Katowicach, RPA i Pradze. Prac´ doktorskà na temat
The Emergence of the National and Ethnic Groups in Silesia, 1848-1918 obroni∏
w 2001 roku w Instytucie Zachodnim w Po-znaniu. Jest autorem ksià˝ki Schlonzsko:
Horní Slezsko, Oberschlesien, Górny Âlàsk. Esej o regionie i jego mieszkaƒcach (2001)
oraz kilkudziesićiu publikacji poÊwićonych problematyce etnicznoÊci, nacjonalizmu,
Âlàska oraz integracji europejskiej, wydanych w Europie i Ameryce Pó∏nocnej.
Pomys∏ Glosariusza narodzi∏ si´, kiedy pracowa∏em jako Pe∏nomocnik Wojewody
Opolskiego do Spraw Integracji Europejskiej (1996-1999) i jako Doradca Marsza∏ka
Opolskiego do Spraw Wspó∏pracy z Zagranicà (1999-2002). Pragn´ zatem podzi´kowaç ówczesnemu Wojewodzie Ryszardowi Zembaczyƒskiemu oraz ówczesnemu
Marsza∏kowi Stanis∏awowi Ja∏owieckiemu za lata intensywnej i udanej wspó∏pracy,
dzi´ki której mog∏em uczestniczyç w przygotowaniu naszego Regionu do wyzwaƒ,
jakie stawia przed nim akcesja Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej.
Pragn´ tak˝e wspomnieç o Pani Teresie Matczyƒskiej, bowiem to ona wprowadza∏a mnie w arkana pracy urz´dniczej, jak i o Panach Jaros∏awie Radimierskim
i Joachimie Thannhäuserze - kolegach z Zespo∏u Doradców do Spraw Wspó∏pracy
z Zagranicà w Urz´dzie Marsza∏kowskim. Dzi´kuj´ te˝ Kole˝ankom i Kolegom z Urz´du Wojewódzkiego oraz Urz´du Marsza∏kowskiego, z którymi na codzieƒ dzieli∏em
trudy i sukcesy dzia∏aƒ na polu integracji europejskiej, wspó∏pracy z zagranicà oraz
promocji naszego Regionu.
S∏owa podzi´kowania kieruj´ równie˝ do Pani Klaudii Kluczniok za dopingowanie
do opublikowania Glosariusza, jak i do Pana Romana Hlawacza za podjćie si´ jego
wydania.
Autor
4
5
przedmowa
W roku 1999 wprowadzono w ˝ycie reform´ podzia∏u administracyjnego Rzeczypospolitej Polskiej, co wiàza∏o si´ z utworzeniem administracji samorzàdowej na poziomie województwa oraz powiatu. Decyzja ta uzupe∏ni∏a brakujàce ogniwo polskiej samorzàdnoÊci, która odrodzi∏a si´ w roku 1990. Wtedy to odtworzono
samorzàdowà administracj´ gmin.
Na podstawie Ustawy o samorzàdzie województwa (z 5 czerwca 1998 roku, Dz. U. nr 91 poz. 576) za polityk´ zagranicznà województwa odpowiedzialny jest Marsza∏ek. Intensyfikacja kontaktów z zagranicznymi partnerami oraz instytucjami Unii Europejskiej wià˝e si´ z koniecznoÊcià prowadzenia rozmów, korespondencji, jak
i wydawania materia∏ów promocyjnych w j´zykach obcych. W przypadku Województwa Opolskiego najcz´Êciej u˝ywanymi j´zykami obcymi sà: niemiecki, angielski, czeski. IstotnoÊç j´zyka niemieckiego dla naszego
Regionu wià˝e si´ z faktem, ˝e prawie jedna trzecia jego mieszkaƒców to Niemcy lub osoby zwiàzane z kulturà niemieckà. OczywiÊcie fakt ten przek∏ada si´ na bogate kontakty gmin, miast i powiatów z partnerami
z Niemiec. Z kolei j´zyk angielski, jako de facto j´zyk globalnego handlu i polityki, to lingua franca wspó∏czesnego Êwiata. Nasz Region graniczy z czeskimi krajami - O∏omunieckim i Morawsko-Âlàskim (Ostrawskim).
W dobie post´pujàcej integracji europejskiej tak˝e granica mi´dzy Czeskà Republikà a Polskà staje si´ coraz
bardziej symboliczna. Umo˝liwia to Województwu Opolskiemu nawiàzywanie ÊciÊlejszej wspó∏pracy z wspomnianymi czeskimi krajami. RównoczeÊnie wzrasta ranga j´zyka czeskiego w kontaktach obustronnych.
Wyzwania regionalizacji, integracji europejskiej i globalizacji stawiajà m∏odym samorzàdowym województwom nowe wymagania. Sprostanie im na niwie mi´dzynarodowej wià˝e si´ z umiej´tnoÊcià przedstawiania
w∏asnych interesów w zrozumia∏y sposób. Nie mo˝na osiàgnàç tego celu bez ujednolicenia t∏umaczenia terminologii regionalnej na j´zyki obce. Zadaniu temu wychodzi naprzeciw Polsko-angielsko-niemiecki glosariusz
terminologii regionalnej Województwa Opolskiego. Mamy nadziej´ na jego ˝yczliwe przyjćie, b´dziemy równie˝ wdzićzni za wszelkie uwagi.
6
7
wskazówki dla u˝ytkownika
Przek∏ad na j´zyki obce terminologii uj´tej w Glosariuszu kieruje si´ g∏ównie zasadà zachowania polskiej
specyfiki kulturowej. Tak wić chocia˝ s∏owo województwo mo˝na prze∏o˝yç na angielski jako province, to
w Glosariuszu u˝ywa si´ bli˝szego kulturowo odpowiednika voivodeship. Tego typu terminy mo˝na dodatkowo objaÊniaç, gdy pojawiajà si´ w tekÊcie po raz pierwszy, np. voivodeship, or a Polish region, lub the Seymik, or the assembly of a Polish region.
W angielskich t∏umaczeniach polskich nazw zawierajàcych rzeczowniki zwyk∏e przyj´to podawanie przedimka okreÊlonego the, bowiem ten element gramatyczny sprawia pewnà trudnoÊç polskim u˝ytkownikom.
Zw∏aszcza na gruncie t∏umaczeƒ na j´zyk angielski istnieje tendencja do pomijania przedimka i zamiast np.
poprawnego the Polish Peasant Party (PSL) podaje si´ niepoprawnie *Polish Peasant Party (PSL).
Nazwy urz´dów, stanowisk i komórek organizacyjnych zapisano du˝ymi literami, tak jak tego wymaga praktyka administracyjna. W s∏owniku podano wić Marsza∏ek, a nie *marsza∏ek, Starosta, nie *starosta.
Znaczny problem sprawia t∏umaczenie oraz u˝ywanie w j´zykach obcych nazw urz´dów, partii politycznych
i organizacji oraz skrótowców od nich utworzonych. Przyj´to podawanie w nawiasie skrótowców, zarówno
przy haÊle g∏ównym, jak i w jego t∏umaczeniach np. Ogólnopolskie Porozumienie Zwiàzków Zawodowych
(OPZZ) - (the) Polish Alliance of Trade Unions (OPZZ). Pozwala to na zaznaczenie z obszaru jakiego j´zyka
pochodzi nazwa oryginalna i na jednoznaczne powiàzanie t∏umaczenia z danà nazwà. Dla jasnoÊci t∏umaczeƒ
dokonywanych przy pomocy Glosariusza, proponuje si´ u˝ywaç t∏umaczenia nazwy organizacji i podanie skrótowca w nawiasie. Gdyby nazwa wyst´powa∏a zbyt cz´sto w t∏umaczonym tekÊcie, po wymienieniu jej po raz
pierwszy w pe∏nym brzmieniu wraz ze skrótowcem, w dalszej cz´Êci t∏umaczenia najlepiej stosowaç ju˝ tylko
skrótowiec.
Uj´te w Glosariuszu has∏a starano si´ podawaç, o ile to mo˝liwe, w liczbie pojedynczej. Gdy j´zykowe u˝ycie wymaga s∏owa lub wyra˝enia w liczbie mnogiej, informuje o tym ∏aciƒski skrót pl (plural). Kiedy istotne jest
zaznaczenie, i˝ dany rzeczownik lub wyra˝enie uj´te sà w liczbie pojedynczej, czyni si´ to przy pomocy skrótu
sg (singular). Oba skróty wyst´pujà po rzeczonym s∏owie lub frazie.
Istotnà kwestià jest dobór hase∏. Jak wynika z tytu∏u Glosariusz koncentruje si´ na terminologii regionalnej.
Podano wić wyst´pujàce w regionie nazwy urz´dów, festiwali, krain geograficznych itp., a tak˝e terminy
zwiàzane z samorzàdnoÊcià oraz samorzàdowymi urz´dami (gmin, powiatów). Uwzgl´dniono te˝ nazwy struk-
8
turalnych komórek Urz´du Marsza∏kowskiego, jako jednostki odpowiedzialnej za kontakty zagraniczne województwa i jego promocj´. Ze wzgl´du na zmiany w strukturze organizacyjnej UM, za wyjÊciowy przyj´to stan
z roku 2001. Nowopowsta∏e jednostki zazwyczaj ∏àczà lub rozdzielajà funkcje i kompetencje wczeÊniej istniejàcych departamentów, dlatego korzystajàc z t∏umaczeƒ starych nazw ∏atwo utworzyç nowe. Uwzgl´dniono
równie˝ terminologi´ zwiàzanà z politykà rozwoju regionalnego, bowiem to ona wpisuje Województwo Opolskie w procesy integracji europejskiej.
Przemiany systemowe w Polsce po upadku komunizmu spowodowa∏y uporzàdkowanie kwestii w∏asnoÊci
nieruchomoÊci, co znalaz∏o wyraz w s∏ownictwie z pogranicza prawa i geodezji, tak˝e uj´tym w Glosariuszu.
Owe przemiany doprowadzi∏y do ca∏kowitej zmiany kszta∏tu ˝ycia spo∏ecznego, politycznego i gospodarczego.
Wià˝e si´ to z akceptacjà zjawiska bezrobocia oraz z utworzeniem urz´dów i jednostek odpowiedzialnych
za pomoc bezrobotnym w przekwalifikowaniu zawodowym i znajdowaniu nowego zatrudnienia. Pojawi∏o si´
zatem nowe s∏ownictwo, które odnotowano w Glosariuszu. Podano tak˝e nazwy instytucji i ministerstw centralnych oraz partii politycznych, bowiem to one tworzà kontekst prawno-instytucjonalny, w którym poruszajà
si´ samorzàdy wojewódzkie. Uzupe∏nieniem sà nazwy polskich województw, wa˝niejszych krain i obiektów
geograficznych. Uj´to te˝ nazwy historyczne, które wyst´powa∏y w powszechnym u˝yciu przed rokiem 1989
(np. PZPR).
Poniewa˝ religia stanowi wa˝ny sk∏adnik ˝ycia spo∏ecznego, kulturalnego i politycznego, Glosariusz podaje równie˝ terminy zwiàzane z hierarchià i strukturà KoÊcio∏a Rzymskokatolickiego oraz, w skromniejszym
zakresie, z innymi religiami.
Najliczniej w Glosariuszu reprezentowane sà nazwy instytucji Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej,
bez znajomoÊci których trudno mówiç rzeczowo i pewnie na temat procesu integracji europejskiej. Zakres tego
s∏ownictwa dodatkowo poszerzono o has∏a zwiàzane z niemieckà i czeskà terminologià regionalnà oraz o
nazwy partii politycznych dzia∏ajàcych na terenie Niemiec i Republiki Czeskiej.
W formie uzupe∏nienia w∏àczono do Glosariusza dodatek historyczno-statystyczny. Pozwoli on zapoznaç si´
Czytelnikowi z politycznymi dziejami Regionu oraz z jego wielokulturowym charakterem, tak wyraênie widocznym na tle tradycyjnej wieloj´zycznoÊci.
Autor
9
Samorzàd
The Self-Government
Der Selbstverwaltung
Agencja Rozwoju Opolszczyzny
(ARO)
Beskidy
bezrobocie d∏ugoterminowe
bezrobocie masowe
bezrobocie przejÊciowe
bezrobocie sektorowe
bezrobocie sezonowe
bezrobocie strukturalne
bezrobocie ukryte
bezrobocie zarejestrowane
bezrobotny zniechćony
do poszukiwania pracy
w wyniku braku perspektyw
jej znalezienia
Biuro Badaƒ i Analiz
Strategicznych
Biuro Geodety Województwa
Biuro Kadr
10
(the) Agency for the Development of the Opole Land (ARO)
(the) Beskids
long-term unemployment
mass unemployment,
large-scale ~
frictional unemployment
sectoral unemployment
seasonal unemployment
structural unemployment
hidden unemployment,
concealed ~
registered unemployment
discouraged worker
(the) Office of Strategic
Research and Analyses
(the) Office of the Land Surveyor
of the Voivodeship
(the) Personnel Office
(die) Agentur zur Entwicklung
der Region Oppeln (ARO)
(die) Beskiden
(die) Langzeitarbeitslosigkeit
(die) Massenarbeitslosigkeit
(die) vorübergehende Arbeitslosigkeit
(die) konjunkturelle Arbeitslosigkeit
(die) saisonale Arbeitslosigkeit
(die) strukturelle Arbeitslosigkeit
(die) verdeckte Arbeitslosigkeit
(die) offizielle/n Arbeitslosenzahl/en
Aufgrund von Perspektivlosigkeit
entmutigter Arbeitsloser
(das) Amt für Untersuchungen
und strategische Analysen
(das) Woiwodschaftsamt für
Geodäsie
(das) Personalamt
11
Biuro Partnerstwa Gospodarczego Nadrenii Palatynatu
i Âlàska Opolskiego
(the) Office of Economic Partnership of the Rhineland-Palatinate and Opole Silesia
Biuro Planowania Przestrzennego
Biuro Prawne
Biuro Rolnictwa i Rozwoju Wsi
(the) Spatial Planning Office
(the) Legal Office
(the) Office of Agriculture and for
the Development of the Countryside
(the) Office of the Seymik
Biuro Sejmiku
Biuro Wspó∏pracy z Zagranicà
i Promocji Regionu
Bory Stobrawskie
Burmistrz
Centrum Informacji i Planowania
Kariery Zawodowej (CIPKZ)
Centrum Szkoleniowo-Doradcze
Czechy (kraina geograficzna)
czeski (o krainie geograficznej)
12
(the) Office for Foreign Cooperation and Promotion of the
Region
(the) Stobrawa Forest
Mayor, heads the administration
of the town with the population below 50 thousand
(the) Center of Information and
Career Planning (CIPKZ)
(the) Training and Advisory
Center (for the unemployed)
Bohemia
Bohemian
czeski (o paƒstwie, narodzie)
Cz∏onek Zarzàdu Województwa
Czech
(the) Member of the Board
of the Voivodeship
deklaracja zainteresowania
uczestnictwem w przetargu
departament
Departament Edukacji
Departament Finansów
Departament Infrastruktury
i Gospodarki
expression of interest
department (in the Marshal's Office)
(the) Department of Education
(the) Financial Department
(the) Department of Infrastructure
and Economy
(das) Amt für Partnerschaftsbeziehungen im Wirtschaftsbereich der Oppelner Region
und Rheinland-Pfalz
(das) Amt für Raumplanung
(das) Rechtsamt
(das) Amt für die Entwicklung
der Landwirtschaft
(das) Amt des Sejmik (des Regionalparlaments)
(das) Amt für Internationale
Zusammenarbeit und Regionalförderung
(der) Stoberauer Forst / (die) Stoberauer Wälder
(der) Bürgermeister
(das) Informations- und Karriereplanungszentrum (CIPKZ)
(das) Beratungs- und Schulungszentrum
(das) Böhmen
böhmisch (Bezeichnung einer
geographischen Region
z.B. Böhmischer Wald)
tschechisch
(das) Wojewodschaftsvorstandsmitglied (Woiwodschaftsregierungsmitglied)
(die) Bewerbung um eine
Ausschreibung
(die) Abteilung
(die) Abteilung für Bildungsfragen
(die) Finanzabteilung
(die) Abteilung für Wirtschaft
und Infrastruktur
Departament Integracji
Europejskiej
Departament Kultury i Sportu
Departament Organizacji
i Administracji
Departament Polityki Regionalnej
Departament Zdrowia i Polityki
Spo∏ecznej
dieta p∏acona w trakcie
realizacji kontraktu
dodatek szkoleniowy
dolnoÊlàski
Dolny Âlàsk
dom dziecka
Doradca Marsza∏ka do Spraw
Mi´dzynarodowych
Doradca Przedakcesyjny (PAA)
dost´p
dost´p do pracy
dost´p do rynku pracy
dost´p do zatrudnienia
dostosowanie regionu
dostosowanie rynku pracy
do popytu i poda˝y
Dyrektor
(the) Department of European
Integration
(the) Department of Culture
and Sport
(the) Department of Organization
and Administration
(the) Department of Regional
Policy
(the) Department of Health Care
and Social Policy
allowance, per diem
training supplement
Lower Silesian
Lower Silesia
orphanage
(the) Advisor on International
Affairs to the Marshal
Pre-Accession Advisor (PAA)
access
access to work
access to the labor market
access to employment
adjustment of the region
adjustment of the labor market
Dyrektor
dysproporcje mi´dzyregionalne pl
Head (of the department
in the Marshal’s Office
or in the Voivode’s Office)
Director, Manager
regional disparities pl
edukacja i szkolnictwo zawodowe (VET)
efekt poÊredni
Europa Ârodkowa
Euroregion Pradziad
VET - vocational education
and training
indirect effect
Central Europe
(the) Euroregion Pradziad/Pradíd
(die) Abteilung für Europäische
Integration
(die) Kultur- und Sportabteilung
(die) Abteilung für Organisation
und Verwaltung
(die) Abteilung für Regionalpolitik
(die) Abteilung für Gesundheit
und Soziales
(das) Entgelt im Rahmen
des Vertrages
(der) Zuschuss für die Schulungsmaßnahme
niederschlesisch
(das) Niederschlesien
(das) Kinderheim
(der) Berater des Marschalls
für internationale Fragen
(der) EU-Beitrittsberater (PAA)
(der) Zugang
(der) Zugang zur Arbeit
(der) Zugang zum Arbeitsmarkt
(der) Zugang zur Anstellung
(die) regionale Anpassung
(die) Arbeitsmarktanpassung
an Angebot und Nachfrage
(der) Direktor / (der) Leiter (in
einer Behörde: Abteilungsleiter)
(die) Unterschiede zwischen
den Regionen pl.
(die) Bildung- und Berufsausbildung (VET)
(das) Zwischenergebnis
(das) Mitteleuropa
(die) Euroregion Altvater
13
flaga
fluktuacja zasobów si∏y roboczej
Fundacja Rozwoju Demokracji
Lokalnej (FRDL)
Fundacja Rozwoju Âlàska oraz
Wspierania Inicjatyw Lokalnych
Gabinet Marsza∏ka
flag
labor turnover
(the) Foundation for the Development of Local Democracy
(FRDL)
(the) Foundation for the Development of Silesia and Supporting
Local Initiatives(the)
Marshal’s Bureau
Galicja
galicyjski (o polskim/ukraiƒskim
regionie Galicja)
galicyjski (o hiszpaƒskim regionie Galicja)
Geodeta Województwa
Galicia
Galician
Geodeta Województwa Opolskiego
gimnazjum
g∏ówny specjalista
(the) Land Surveyor of the Opole
Voivodeship
gymnasium (middle school)
senior expert
gmina
gmina, the administrative subdivision of the county (poviat),
sometimes translated as ‘commune’, and comparable with
the German Gemeinde. Its
administration is wholly selfgovernmental
(the) Gmina of Bierawa
urban gmina, comprises one
large town/city and is headed
by the mayor or president
of the town/city; comparable
with the German Stadtgemeinde
urban-rural gmina, comprises
several villages and one town,
where its seat is located
Gmina Bierawa
gmina miejska
gmina miejsko-wiejska
Galician
(the) Voivodeship Land Surveyor
(die) Flagge
(die) Arbeitskräftefluktuation
(die) Stiftung für die Entwicklung
einer lokalen Demokratie
(FRDL)
(die) Stiftung für die Entwicklung
Schlesiens und Förderung
lokaler Initiativen
(das) Dienstzimmer des Marschalls
/ (das) Büro des Marschalls
(das) Galizien
Galizisch (polnisch-ukrainische
Region)
Galicisch (Region in Spanien)
(der) Woiwodschaftslandvermesser
(der) Landvermesser der Oppelner Woiwodschaft
(das) Gymnasium
(der) hauptverantwortliche
Experte
(die) Gemeinde
(die) Gemeinde Birawa
(die) Stadtgemeinde / (die) städtisch geprägte Gemeinde
(die) landstädtische Gemeinde
(die Gemeinde umfasst eine
Stadt und umliegende Dörfer)
gmina wiejska
Gminny Urzàd Pracy
gotowoÊç do zmiany pracy
rural gmina, comprises several
villages, is headed by the Voit,
and its seat is located in the
main village; comparable with
the German Dorfgemeinde
gmina, adjective derived from
the noun gmina, sometimes
the adjective `communal’
is also used
(the) Gmina Office of Employment
job mobility
gotowoÊç projektu
project readiness
góral
góralski
goral, Highlander
Goralian, Highlander
górnoÊlàski
GórnoÊlàski Okr´g Przemys∏owy
(GOP)
Górny Âlàsk
Górskie Ochotnicze Pogotowie
Ratunkowe (GOPR)
Góry Opawskie
Góry Âwi´tokrzyskie
heraldyka
herb
herb wielki
informacje niejawne pl
Upper Silesian
(the) Upper Silesian Industrial
Basin (GOP)
Upper Silesia
(the) Volunteer Mountain Rescue
Service (GOPR)
(the) Opava Mountains
(the) Holy Cross Mountains,
Âwietokrzyski ~
target group of a project
sports hall
covered market
Heytman, heads the administration of the Czech kray
heraldry
coat of arms
grand coat of arms
secret information
inspekcja projektu
inspektor
site visit to the project
inspector, a senior clerk junior
gminny
grupa docelowa
hala sportowa
hala targowa
Hejtman
(die) Dorfgemeinde (die Gemeinde
umfasst ausschließlich Dörfer)
Adjektiv abgeleitet vom Nomen
Gemeinde, häufig auch
als Adjektiv “kommunal”
in Gebrauch
(das) Gemeindearbeitsamt
(die) Bereitschaft zum Wechsel
der Arbeit
(die) Abgeschlossenheit
des Projekts
(der) Gorale
goralisch (Adjektiv abgeleitet
vom Nomen Gorale)
oberschlesisch
(das) Oberschlesische Industrierevier (GOP)
(das) Oberschlesien
(die) Bergwacht (GOPR)
(das) Oppagebirge
(das) Heiligkreuzgebirge
(die) Zielgruppe
(die) Sporthalle
(die) Markthalle
(der) Hejtman (Regierungschef
einer tschechischen Region)
(die) Heraldik
(das) Wappen
(das) große Wappen
(die) Informationen, die der
Geheimhaltung unterliegen pl.
(die) Projektinspektion
(der) Inspektor
14
15
Instytut Ci´˝kiej Syntezy
Organicznej (ICSO)
Instytut Mineralnych Materia∏ów
Budowlanych (IMMB)
Izba Rolnicza
Izba RzemieÊlnicza
Izba Skarbowa
kadencja
kanton
karpacki
Karpaty
Kasa Chorych
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia
Spo∏ecznego (KRUS)
Kaszub
kaszubski
Kaszuby
Kierownik (Referatu)
Klub Pracy (KP)
kodeks pracy (kp)
Komisja Oceniajàca
Komisja Przetargowa
konkurencyjnoÊç (regionów)
Kontrakt Wojewódzki
Konwent Marsza∏ków RP
kraj
16
to the expert
(the) Institute of Heavy Organic
Synthesis (ICSO)
(the) Institute of Mineral Construction Materials (IMMB)
(the) Agriculture Chamber
(the) Craftsmanship Chamber
(the) Internal Revenue Chamber
term of office, cadence
canton
Carpathian
(the) Carpathians
(the) Health Care Management
Office
(the) Framers’ Social Insurance
Fund (KRUS)
Kashub
Kashubian
Kashubia
(the) Head (of the Section)
Job Club (KP)
labor code (kp)
(the) Evaluation Committee
(the) Evaluation Committee
competitiveness of regions
(the) Voivodeship Contract, concluded for the sake of accelerating development of a given
voivodeship, between the
voivodeship authorities and
the central government,
in order to ensure the transfer
of necessary resources to this
end from the central budget
(the) Convent of the Marshals
of the Republic of Poland
kray, self-governmental and
(das) Institut für Schwere Organische Synthese (ICSO)
(das) Institut für Mineralische
Baumaterialien (IMMB)
(die) Landwirtschaftskammer
(die) Handwerkskammer
(das) Finanzamt
(die) Legislaturperiode
(der) Kanton
Karpaten
(die) Karpaten
(die) Krankenkasse
(die) Kasse der Landwirtschaftsversicherung (KRUS)
(der) Kaschube
kaschubisch
(die) Kaschubei
(der) (Referats-)Leiter
(der) Arbeitsklub (KP)
(das) Arbeitsrecht
(die) Prüfungskommission
(die) Ausschreibungsprüfungskommission
(der) (regionale) Wettbewerb
(der) Woiwodschaftskontrakt
wird zwischen dem Woiwodschaftsvorstand (der Woiwodschaftsregierung) und der
polnischen Zentralregierung
vereinbart)
(der) Konvent der Marschälle
der Republik Polen
(das) Land (in Tschechien -
kujawski
Kujawy
kurs przekwalifikowujàcy
liceum
lobbying
lobbowaç
governmental region in the
Czech Republic, comparable
to the Polish voivodeship
(the) Moravian-Silesian Kray
(the) Olomouc Kray
(the) Land of the RheinlandPalatinate
Land, pl Länder, the region
in Germany
national labor market, domestic
job market
lifelong learning, recurrent
education
Kuyavian
Kuyavia
retraining
secondary school
lobbying
(to) lobby
lokalny
Lokalny Pakt na Rzecz Zatrudnienia
local
(the) Local Employment Pact
lubuski
Lubusz (Lebus)
makroregion
Ma∏opolska
macroregion
Malopolska, Little Poland
ma∏opolski
Malopolanian, Little Polish
Marsza∏ek
Marshal, president of the selfgovernment of the Polish
region (voivodeship), head
of the Marshal’s Office, and,
simultaneously, the President
of the Board of the Voivodeship, elected by the Seymik
Kraj Morawsko-Âlàski
Kraj O∏omuniecki
Kraj Zwiàzkowy NadreniaPalatynat
kraj zwiàzkowy, region
w Niemczech
krajowy rynek pracy
kszta∏cenie ustawiczne
vergleichbar mit einer
polnischen Woiwodschaft)
(das) Land Mähren-Schlesien
(das) Olmützer Land
(das) Bundesland Rheinland-Pfalz
(das) Bundesland
(der) Binnenarbeitsmarkt
(die) Erwachsen- und
Weiterbildung
kujawisch
(das) Kujawien
(die) Umschulungsmaßnahme
Lyzeum / (die) Oberstufe
lobbying
(das) Lobbying (betreiben) /
Lobbyarbeit
lokal
(der) örtliche Arbeitsplatzschaffungspakt
Lebuser, nach dem Ort Lebus
(Lubusz)
(die) Makroregion
(das) Kleinpolen (historische
Region und Woiwodschaft
mit der Hauptstadt Krakau)
Kleinpolen
(der) Marschall (Präsident der
regionalen Selbstverwaltung
der Woiwodschaft, Chef des
Marschallamtes, wird vom
Regionalparlament / Sejmik
gewählt)
17
Marsza∏ek Opolski
(the) Opole Marshal, colloquial
designation of the Marshal
of the Opole Voivodeship
Marsza∏ek Województwa
Opolskiego
matura
(the) Marshal of the Opole
Voivodeship
matriculation examination, comparable to the English A-examinations and the German
Abitur, taken by secondary
school-leavers
Mazovian
Mazovia
Masurian
Masuria
‘town’ if with population below
100.000, and ‘city’ if with
population above 100.000
(the) Town of Grodków
(the) City of Opole
gross jobs pl
net jobs pl
(the) local plan of spatial
development
urban
(the) Municipal Housing
Administration (MZBM)
monitoring
Moravian
Moravia
(the) Baltic (Sea)
learning by doing
mazowszaƒski
Mazowsze
mazurski
Mazury
miasto
Miasto Grodków
Miasto Opole
miejsca pracy brutto pl
miejsca pracy netto pl
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
miejski
Miejski Zarzàd Budynków
Mieszkalnych (MZBM)
monitoring
morawski
Morawy
Morze Ba∏tyckie
nauka poprzez dzia∏ania praktyczne
nawiàzywanie szerokich kontaktów (sieci wspó∏pracy)
obec, pl obce
18
(der) Oppelner Marschall
(umgangssprachliche Kurzform
der offiziellen Bezeichnung
„Marschall der Oppelner
Woiwodschaft”)
(der) Marschall der Oppelner
Woiwodschaft
(das) Abitur
masowisch
Masowien
masurisch
(das) Masuren
(die) Stadt
(die) Stadt Grottkau
(die) Stadt Oppeln
(die) Bruttoarbeitsplätze
(die) Nettoarbeitsplätze
(die) lokale Raumplanung
networking
städtische/r/s
(die) Städtische Verwaltung
von Wohnhäusern (MZBM)
(das) Monitoring
mährisch
(das) Mähren
(die) Ostsee
lernen durch praktische Anwendung / “learning by doing”
(die) Netzwerkbildung
obec, self-governmental commune in the Czech Republic,
comparable to the Polish
gmina or soletstvo
(die) Gemeinde (in Tschechien,
nichtstädtisch, z.B. Amtsgebiet
eines Schultheiss / Scholzen
(So∏tys)
obszar
obszar problemowy (borykajàcy
si´ z problemami spo∏ecznymi
i gospodarczymi)
obszar s∏abo zaludniony
obwód
area
area in difficulty, depressed area,
disadvantaged area
Obwód Iwano-Frankiwski
Ochotnicza Stra˝ Po˝arna (OSP)
oczyszczanie miasta
oddzia∏ (szpitalny)
(the) Ivano-Frankivsk Oblast’
(the) Voluntary Fire Brigade (OSP)
municipal cleaning
ward
Oddzia∏ Neonatologii
oddzia∏ wojewódzki
odpady pl
odpady p∏ynne pl
odpady sta∏e pl
odpowiednio upowa˝niony
urz´dnik
Odra
odrzaƒski
(the) Ward of Neonatology
voivodeship branch
waste
liquid waste
solid waste
duly authorized officer
okres
okres, governmental county
in the Czech Republic, comparable to the Polish poviat
planning period
okres planowania (dzia∏aƒ)
programu
opieka spo∏eczna
opiniowanie planu zagospodarowania przestrzennego
Opolanie
sparsely populated area
oblast’, the Ukrainian and Russian region, comparable to the
Polish voivodeship
(the) Oder (River)
Oder
social care
assessing the spatial development plan
1. (the) Opolans, the inhabitants
of the Opole Voivodeship;
2. (the) Opolans, the inhabitants of the City of Opole
(das) Gebiet
(das) Problemgebiet (bezogen
auf soziale und wirtschaftliche
Fragen)
(das) dünn besiedelte Gebiet
Polnische Übersetzung des im
Deutschen bekannten russischen und ukrainischen
Begriffs “Oblast”
(die) Oblast von Ivano-Frankivsk
(die) Freiwillige Feuerwehr
(die) Stadtreinigung
(die) Krankenstation /
(die) Abteilung
(die) Säuglingsstation
(die) Woiwodschaftsabteilung
(die) Abfälle pl., (der) Müll
(die) Abscheidung
(die) Abfälle pl.
(der) befugte Beamte
(die) Oder
Adjektiv abgeleitet vom Hauptwort Oder
(der) Landkreis in Tschechien
(die) Gesamtplanungszeit des
Projekts / (die) Gesamtplanungszeit zur Umsetzung der
einzelnen Projektabschnitte
(die) Sozialfürsorge
(die) Beurteilung der Raumplanung
1. (die) Oppelner, 2. (die)
Bewohner der Woiwodschaft
Oppeln, 3. (die) Opolanen
(in der Geschichtswissenschaft
für die Angehörigen des altslawischen Stammes)
19
Opolska Kasa Chorych
osoba dokonujàca ewaluacji
(the) Health Care Management
Office of the Opole Voivodeship
(the) Opole Land, colloquial name
non-governmental organization
(NGO)
evaluator
osoba dokonujàca oceny
evaluator
oÊrodek regionalny
oÊrodek subregionalny
partnerstwo publiczno-prywatne
regional center
subregional center
public-private partnership
pe∏nomocnik
Pe∏nomocnik Marsza∏ka Opolskiego do Spraw Ochrony
Informacji Niejawnych
plenipotentiary
(the) Plenipotentiary on the Protection of Secret Information
to the Opole Marshal
Pe∏nomocnik Zarzàdu Województwa Opolskiego do Spraw
Profilaktyki i Rozwiàzywania
Problemów Alkoholowych
(the) Plenipotentiary on Preventing and Solving AlcoholismRelated Problems to the Board
of the Voivodeship
Pe∏nomocnik Zarzàdu Województwa Opolskiego do Spraw
Przeciwdzia∏ania Narkomanii
(the) Plenipotentiary on Preventing Drug Abuse to the Board
of the Voivodeship
Pe∏nomocnik Zarzàdu Województwa Opolskiego do
Spraw Realizacji Programu
„Odnowa Wsi”
piel´gniarka
piel´gniarz
pismo wyjaÊniajàce
(the) Plenipotentiary on the Actualization of the Program ‘Renewal of the Countryside’ to the
Board of the Voivodeship
nurse
nurse
explanatory note
planowana alokacja
indicative allocation
Opolszczyzna
organizacja pozarzàdowa (NGO)
20
(die) Oppelner Krankenkasse
(das) Oppelner Land
(die) Nichtregierungsorganisation (NGO)
(die) bewertende Person / eine
Person die evaluiert
(die) Person, die eine Bewertung/Schätzung vornimmt
(das) Regionalzentrum
(das) subregionale Zentrum
(die) öffentlich-private Partnerschaft
(der) Beauftragte
(der) Beauftragte des Marschalls
der Oppelner Woiwodschaft
für Angelegenheiten, die der
Geheimhaltung unterliegen
(der) Beauftragte des Oppelner
Woiwodschaftsvorstandes
(der Woiwodschaftsregierung)
für die Behandlung des Alkoholmissbrauchs und deren
Prophylaxe
Woiwodschaftsvorstandes (der
Woiwodschaftsregierung) zur
Drogenabhängigkeitsprävention
Woiwodschaftsvorstandes
(der Woiwodschaftsregierung)
für die Dorferneuerung
(die) Krankenschwester
(der) Krankenpfleger
(das) erläuternde Schreiben, ggf.
(das) Begründungsschreiben
(die) geplante Zuteilung
planowanie
planowanie przestrzenne
(skala urbanistyczna)
(skala wielkoprzestrzenna)
planning
physical planning
(die) Planung
(die) städtische Raumplanung
spatial planning
P∏askowy˝ G∏ubczycki
podinspektor
(the) G∏ubczyce Plateau
deputy inspector, junior
to the inspector
Subcarpathia
Subcarpathian
(die) Raumplanung (hier bezogen
auf einen näher zu bestimmenden Raumbegriff)
(das) Leobschützer Hochplateau
(der) Inspektor (Dienstgrad
unterhalb des Oberinspektors)
(das) Vorkarpatien
Adjektiv abgeleitet von
Vorkarpatien
(das) Podlachien
podlachisch
(die) Masurische Seenplatte
(die) Pommersche Seenplatte
Podkarpacie
podkarpacki
Podlasie
podlaski
Pojezierze Mazurskie
Pojezierze Pomorskie
polecenie administracyjne
Polesie
poleski
Politechnika Opolska
polityka zatrudnienia
pomoc pracodawcy w znalezieniu pracy dla pracowników
przeznaczonych do zwolnienia
pomoc spo∏eczna
Podlasia
Podlasian
(the) Masurian Lakeland
(Lake District)
(the) Pomeranian Lakeland
(Lake District)
administrative order
Polesia
Polesian
(the) Opole Polytechnic
employment policy
outplacement
pomorski
social assistance, social aid,
welfare
Pomeranian
pomorsko-kujawski
Pomorze
Pomeranian-Kuyavian
Pomerania
popyt na si∏´ roboczà
poradnictwo zawodowe
labor demand, demand for labor
career advice services pl, vocational guidance, occupational ~
(die) (administrative) Empfehlung
Podlesien
podlesisch
(die) Technische Hochschule Oppeln
(die) Arbeitspolitik
(das) Outplacement
(die) Sozialhilfe
1. pommersch (ohne Pommerllen (Pomorze Gdaƒskie =
Woj. Pomorskie), 2. pommerellisch (bei Bezug zu “Pommerellen”)
(das) Kujawien-Pommern
(das) Pommern und
(das) Pommerellen
(der) Arbeitskräftebedarf
(die) Berufsberatung
21
poszukiwanie pracy
poszukujàcy pracy
poÊrednictwo pracy
powiat
powiat grodzki
Powiat Olesno
powiat ziemski
powiatowy
Powiatowy Urzàd Pracy (PUP)
poziomy jednostek terytorialnych: mikro, mezo, makro
pozwolenie na budow´
praca
praca (zatrudnienie)
praca chroniona
pracownik opieki spo∏ecznej
preferencje krajowe pl
Prezydent Miasta
procedura
22
job search, job-seeking
person searching for a job
job finding, job broking
poviat, the administrative subdivision of the voivodeship,
sometimes translated as
‘county’, and comparable with
the German Kreis.
Its administration is wholly
self-governmental
urban poviat, coincides only
with one large urban gmina.
The Starost of the urban
poviat is also the Mayor / President of this urban gmina
(the) Poviat of Olesno
poviat, comprises several gminas
poviat, adjective derived from
the noun poviat, sometimes
the adjective ‘county’ is also
used
(the) Poviat Employment Office
(PUP)
levels of territorial units: micro,
mezzo, macro
planning permission
labor
job
safeguard job
social worker
country preference, domestic ~,
national ~
President, heads the administration of the town/city with the
population above 50 thousand
procedure
(die) Arbeitssuche
(der) Arbeitsuchende
(die) Arbeitsvermittlung
steht sowohl für „Landkreis”
(powiat ziemski) als auch
für „kreisfreie Stadt” (powiat
grodzki)
profil regionalny
Program „Odnowa Wsi”
Program dla Odry 2006
Program Regionalny Ochrony
Ârodowiska (PROÂ)
program specjalny
Program Wojewódzki
(die) kreisfreie Stadt
(der) Landkreis Rosenberg
(der) Landkreis
Adjektiv abgeleitet vom Hauptwort „powiat”
(das) Kreisarbeitsamt (PUP)
Ebenen territorialer Einheiten:
Mikro-, Mezzo-, Makro(die) Baugenehmigung
(die) Arbeit, (die) Tätigkeit
(die) Beschäftigung
quotierte Arbeitsplätze (z.B. für
Behinderte, Schwangere etc.)
(der) Sozialarbeiter
(die) staatlichen Vergünstigungen / Begünstigungen
(der) Stadtdirektor / ggf. (der)
Oberstadtdirektor (Kriterien in
den deutschen Bundesländern
verschieden)
(die) Prozedur / (das) Prozedere
(negativ besetzt) / (der) Arbeitsprozess
projekt pilota˝owy
projekt uchwa∏y (Sejmiku)
prowincja (jednostka administracyjna)
przeciwdzia∏aç bezrobociu
Przedgórze Karpackie
Przedgórze Sudeckie
Przednosta
przejrzystoÊç procedur
przekszta∏cenie strukturalne
przekwalifikowanie
Przewodniczàcy Rady Gminy
regional profile
(the) Program ‘Renewal of the
Countryside’
(the) Program for the Development of the Oder 2006
(the) Regional Program of Environment Protection (PROÂ)
special program
(the) Voivodeship Program,
document that translates the
broad development goals of
the Strategy of Regional Development into a set of specific
tasks to be carried out.
The Voivodeship Program
spans two to three years while
the Strategy of Regional Development ten or more years
pilot project
(Seymik) bill
province
(to) combat unemployment,
(to) counteract ~
(the) Carpathian Foothills
(Foreland)
(the) Sudeten (Sudetic) Foothills
(Foreland)
Prednost, heads the administration of the Czech okres
transparency of procedures
reconversion
retraining
(the) President of the of the
Gmina
(das) regionale Profil
(das) Dorferneuerungsprogramm
(das) Programm „Oder 2006”
(das) regionale Umweltschutzprogramm (PROÂ)
(das) Sonderprogramm
(das) Woiwodschaftsprogramm
(fasst Ziele regionaler Entwicklungsstrategien zu einem
Aktionsprogramm für zwei
bis drei Jahre zusammen,
während die regionale
Entwicklungsstrategie auf zehn
Jahre oder mehr angelegt ist)
(das) Pilotprojekt
(der) Beschlussentwurf des
Regionalparlaments
(die) Provinz (Verwaltungseinheit
in Zentralstaaten)
(die) Arbeitslosigkeitsprävention
(die) Vorläufer der Karpaten
(die) Vorläufer der Sudeten
(der) Landrat bzw. der (OberKreisdirektor (in Tschechien)
(die) Transparenz des Arbeitsprozesses
(der) Strukturwandel
(die) Umschulung
(der) Gemeinderatsvorsitzende
(ist in einigen deutschen Bundesländern der „Bürgermeister”)
23
Przewodniczàcy Rady Powiatu
(the) President of the Council
of the Poviat
Przewodniczàcy Zarzàdu
Województwa
(the) President of the Board
of the Voivodeship
przeznaczyç (Êrodki w bud˝ecie)
Rada Powiatu
(to) earmark (sources in a budget)
(the) Council of the Poviat, elected in the direct elections
emergency
Editor
Editor-in-Chief
section, a subdivision of the
department either in the Marshal’s Office or the Voivode’s
Office
(the) Section of Research and
Information on the Employment Market
(the) Section of the Schools
reanimacja
Redaktor
Redaktor Naczelny
referat
Referat Badaƒ i Informacji
o Rynku Pracy
Referat do Spraw Jednostek
OÊwiatowych
Referat do Spraw Jednostek
S∏u˝by Zdrowia i Polityki
Spo∏ecznej
Referat Geodezji i Kartografii
Referat Gospodarki
Referat Gospodarki NieruchomoÊciami
Referat Infrastruktury
Referat Kontroli Finansowej
Referat Ksi´gowo-Finansowy
Referat Kultury
Referat Obs∏ugi Informatycznej
Referat Ochrony Ârodowiska
Referat Organizacyjno-Administracyjny
24
(the) Section in Charge of Health
Care Providers and Social Policy
(the) Section of Land Survey
and Cartography
(the) Section of Economy
(the) Section of Real Estate
Management
(the) Section of Infrastructure
(the) Section of Financial Control
(the) Section of Bookkeeping
and Finances
(the) Section of Culture
(the) IT Section
(the) Section of Environment
Protection
(the) Section of Organization
and Administration
(der) Vorsitzende des Kreistages
(ist in einigen deutschen Bundesländern der „Landrat”)
(der) Vorsitzende des Woiwodschaftsvorstandes (der Woiwodschaftsregierung)
(im Haushaltsplan) ansetzen
(der) Kreistag
(die) Wiederbelebung
(der) Redakteur
(der) Chefredakteur
(das) Referat
Referat Planowania Bud˝etu
i SprawozdawczoÊci
Referat Polityki Edukacyjnej
Referat Polityki Zdrowotnej
(the) Section of Budget Planning
and Reporting
(the) Section of Educational Policy
(the) Section of Health Care Policy
Referat Poradnictwa Zawodowego
(the) Section of Vocational
Guidance
(the) Section of Job Finding
(the) Section for Monitoring /
Programming the Employment
Market
(the) Section for Actualizing
the Strategy of Regional
Development
(the) Section of Alterations
and Investment
(the) Section of Agriculture
(the) Section for the Development of the Countryside
(the) Section of Sport and
Recreation
(the) Section of Training
and Information
Referat PoÊrednictwa Pracy
Referat Programowania Rynku
Pracy
Referat Realizacji Strategii
Rozwoju Regionalnego
Referat Remontów i Inwestycji
(das) Referat zur Erforschung
des Arbeitsmarktes
(das) Bildungsreferat
(das) Referat für Fragen
des Gesundheitswesens
und der Sozialpolitik
(das) Referat für Geodäsie
und Kartographie
(das) Wirtschaftsreferat
(das) Referat für Immobilienwirtschaft
(das) Infrastrukturreferat
(das) Referat zur Finanzkontrolle
(das) Referat für Finanzbuchhaltung
(das) Kulturreferat
(das) EDV-Referat
(das) Umweltschutzreferat
(das) Referat für Organisation
und allgemeine Verwaltung
Referat Rolnictwa
Referat Rozwoju Obszarów
Wiejskich
Referat Sportu i Rekreacji
Referat Szkoleƒ i Informacji
Referat Zagranicznych Funduszy
Pomocowych i Programów
Wspólnotowych
referent
region
region opóêniony (w rozwoju)
region s∏abo rozwini´ty
region zapóêniony (w rozwoju)
(the) Section of Foreign Aid
Programs and EU Programs
regionalista
regionalizacja
Regionalna Izba Obrachunkowa
(RIO)
regionalny
regionalist
regionalization
(the) Regional Chamber
of Auditors (RIO)
regional
clerk, junior to deputy inspector
region
region lagging behind
underdeveloped region
region lagging behind
(das) Referat für Haushaltsplanung und Berichtswesen
(das) Referat für Bildungspolitik
(das) Referat für Gesundheitspolitik
(das) Berufsberatungsreferat
(das) Arbeitsvermittlungsreferat
(das) Referat für die Entwicklung
des Arbeitsmarktes
(das) Referat zur Umsetzung
regionalen Entwicklungsstrategie
(das) Referat für Sanierung
und Investitionen
(das) Landwirtschaftsreferat
(das) Referat zur Entwicklung
dörflicher Strukturen
(das) Referat für Sport
und Erholung
(das) Referat für die Fortund Weiterbildung sowie
Information
(das) Referat für grenzüberschreitende Hilfs- und EU-Programme
(der) Referent
(die) Region
(die) minderentwickelte Region
(die) schwach entwickelte Region
(die) unterentwickelte / rückständige Region
(der) Regionalist
(die) Regionalisierung
(die) regionale Rechnungskammer (RIO)
Adjektiv abgeleitet von Region
25
26
Regionalny Komitet Sterujàcy
(the) Regional Steering Committee
Regionalny Pe∏nomocnik
do Spraw Realizacji Programu
Regionalny Urz´dnik Zarzàdzajàcy Programem (RPAO)
regulamin pracy urz´du
rekonwersja
Rektor
(the) Regional Program Authorizing Officer
(the) Regional Project Authorising Officer (RPAO)
work rules of an office pl
reconversion
Rector, the top executive official
of a university/higher education
institution in Poland
rewitalizacja obszarów problemowych
rozwój
rozwój egzogeniczny
rozwój endogeniczny
rozwój lokalny
rozwój niezrównowa˝ony
rozwój regionalny
rozwój samoodnawialny
renewal of depressed areas
rozwój skoordynowany
rozwój wielofunkcyjny
rozwój zintegrowany
rozwój zrównowa˝ony
Równina Opolska
równoÊç szans
ryzyko projektu
Rzecznik Prasowy Marsza∏ka
coordinated development
multifunctional development
integrated development
sustainable development
(the) Opole Plain
equal opportunities pl, equality
of opportunities pl
risks of the project pl
(the) Spokesperson of the Marshal
samorzàd
samorzàdowy
self-government
self-governmental
Sejmik
(the) Seymik, the official name
of the directly elected regional
assembly of the voivodeship
development
exogenous development
endogenous development
local development
unsustainable development
regional development
(das) Regionale Steuerungskomitee
(der) Regionalbeauftragte in
Sachen Programmrealisation
(der) regionale RPAO-Programmverwalter
(die) Dienstanweisungen pl.
(die) Rückwandlung
(der) Rektor (im Polnischen Leiter
einer Hochschule / Universität,
im Deutschen auch Leiter einer
Schule)
(die) Konversion der Problemgebiete
(die) Entwicklung
(die) exogene Entwicklung
(die) endogene Entwicklung
(die) lokale Entwicklung
(die) schwankende Entwicklung
(die) Regionalentwicklung
(die) sich selbst tragende
Entwicklung
(die) koordinierte Entwicklung
(die) polyfunktionelle Entwicklung
(die) integrierte Entwicklung
(die) stabile Entwicklung
(die) Oppelner Ebene
(die) Chancengleichheit
sekretariat
sekretarka
sekretarz
Skarbnik Województwa
secretariat
secretary, office administrator
secretary, office administrator
(the) Treasurer of the Voivodeship
Sklep z Pracà „Oferta”
sk∏adowanie odpadów
so∏ectwo
(the) Job Shop ‘Oferta’
waste disposal
1. The office of the soltis; 2.
Soletstvo, a village construed
as a unit of self-government
So∏tys
Soltis, headperson of a village,
directly elected by the
inhabitants
specjalista
stacja radiowa
stacja telewizyjna
sta∏e zatrudnienie
expert, junior to senior expert
radio station
TV station
permanent employment,
full-time ~
documentation stand
Starost, heads the administration
of the Czech obec
Starost, heads the administration
of the poviat
training
(das) Projektrisiko
(der) Pressesprecher des Marschalls
(die) Selbstverwaltung
Adjektiv abgeleitet vom Hauptwort Selbstverwaltung
(das) Regionalparlament (einer
Woiwodschaft) / (der) Sejmik
stopa bezrobocia
stopa zatrudnienia
Stowarzyszenie Wspó∏pracy
Polska-Wschód
Strategia Rozwoju Regionalnego
stanowisko dokumentacyjne
Starosta
Starosta
sta˝
unemployment rate
employment rate
(the) Poland-East Cooperation
Association
(the) Strategy of Regional Development, the basic document
the Marshal’s Office works out
in order to streamline development of the voivodeship
(das) Sekretariat
(die) Sekretärin
(der) Sekretär
(der) Kämmerer / (der) Finanzbeauftragter der Woiwodschaft
(der) Job Shop „Oferta”
(die) Mülldeponierung
1. der Verwaltungssitz des
Scholtis / Schultheiss / Scholzen, 2. wird auch als selbstverwaltetes Dorf gedeutet
(der) Ortsbürgermeister (in den
meisten deutschen Bundesländern), in den ostelbischen
Gebieten regional unterschiedlich (der) Scholtis / Schultheiss / Schulz oder Scholz
(der) Experte
(der) Radiosender
(der) Fernsehsender
(die) Festanstellung
(die) Dokumentationsstelle
Landrat in Polen (powiat)
Starosta
Bürgermeister bzw. Gemeindedirektor in Tschechien (obec)
(die) Probezeit / (das) Berufspraktikum
(die) Arbeitslosenquote
(die) Beschäftigungsrate
(der) Verband für die Zusammenarbeit Polens mit dem Osten
(die) Strategie für Regionalentwicklung (Grundlagendokument des Marschallamtes, das
Charakteristika und Entwicklungspotentiale der Woiwod-
27
in agreement with the local,
regional, state and EU priorities
Strategia Rozwoju Regionalnego
Województwa Opolskiego
subregionalny oÊrodek rozwoju
subsydiarnoÊç
sudecki
Sudety
szkolenie
szkolenie doskonalàce
szkolenie elementarne
szkolenie zawodowe
szko∏a podstawowa
szko∏a policealna
szko∏a pomaturalna
szko∏a zawodowa
szpital
sztandar
Âlàsk
Âlàsk Opolski
28
(the) Strategy of Regional Development of the Opole Voivodeship
subregional center of development, subregional development center
subsidiarity
Sudeten, Sudetic
(the) Sudeten (Sudetic) Mountains
training
advanced training
basic training
vocational training
elementary school
post-secondary school, attended
by those who finished the
secondary school without the
matriculation certificate
post-matriculation school, attended by those who finished
the secondary school with
the matriculation certificate
vocational school
hospital
banner
Silesia
Opole Silesia, colloquial name
schaft unter Berücksichtigung
lokaler, regionaler, staatlicher
und europäischer Prioritäten
beinhaltet)
(die) Strategie für Regionalentwicklung der Woiwodschaft
Oppeln
(das) subregionale Entwicklungszentrum
(die) Subsidiarität
Adjektiv abgeleitet vom Hauptwort Sudeten
(die) Sudeten
(die) Schulung
(die) Fortbildung
(die) Grundlagenschulung
(die) Berufsausbildung
(die) Grundschule
(die) Hochschule ohne Zugangskriterium Abitur
(die) Hochschule mit Zugangskriterium Abitur
(die) Berufsschule
(das) Krankenhaus
(die) Standarte, (das) Banner
Schlesien (das gesamte Niederund Oberschlesien)
Âlàsk Opolski
(das) Oppelner Land (in der
polnischen Sprache wird
die Woiwodschaft Oppeln
umgangssprachlich als „Oppelner Schlesien” bezeichnet)
Êlàski
Silesian
Âlàzacy opolscy
Tatry pl
trzymacz
tworzenie nowych miejsc pracy
1. The Opole Silesians-the inhabitants of the Opole Voivodeship;
2. The ethnic/regional group of
Slavic-speaking and bilingual
(Slavic- and German-speaking)
Upper Silesians from the territory of the Opole Voivodeship, or,
more broadly, from Germany’s
interwar Oppeln Regency from
which the eastern section
(i.e., the interwar Silesian
Voivodeship) was transferred
to Poland in 1922
matriculation certificate, received
by secondary school-leavers
who successfully passed
the matriculation examination
(the) Tatras, Tatra Mountains pl
supporter
job creation
unieszkodliwianie odpadów
rendering waste harmless
Urzàd Gminy
Urzàd Gminy Paw∏owiczki
(the) Office of the Gmina
(the) Office of the Gmina
of Paw∏owiczki
(the) Marshal’s Office, the official
name of the self-governmental
regional authority of the Polish
region (voivodeship)
(the) Marshal’s Office of the
Opole Voivodeship
(the) Municipality
(the) Municipality of Brzeg
(the) Office of the Poviat
Êwiadectwo maturalne
Urzàd Marsza∏kowski
Urzàd Marsza∏kowski
Urzàd Miasta
Urzàd Miasta Brzeg
Urzàd Powiatowy
schlesisch (niederund / oder
oberschlesisch)
1. (die) Bewohner des Oppelner
Landes bzw. der Oppelner
Woiwodschaft, 2. (die) Westoberschlesier (Ostoberschlesier
sind die Bewohner der Teile
Oberschlesiens, die 1922
an Polen fielen( bzw. (die)
Oberschlesier der Woiwodschaft Oppeln, 3. (die) im
ethnisch-regionalen Sinne
bilingual slawisch-deutsch
sprechende Bevölkerung
(das) Abiturzeugnis
(die) Tatra sing.
(der) Träger, (der) Halter
(die) Schaffung neuer Arbeitsplätze
(die) Dekontaminierung
von Abfällen
(das) Gemeindeamt
(das) Pawlowitzker Gemeindeamt
(das) Marschallamt (Amt des
Präsidenten der regionalen
Selbstverwaltung der
Woiwodschaft)
(das) Marschallamt der Woiwodschaft Oppeln
(das) Rathaus
(das) Brieger Rathaus
(das) Landratsamt, (die) Landkreisverwaltung
29
ustawiczne szkolenie zawodowe
continuing vocational training
Warmia
warmiƒski
Warszawa
weksologia, nauka o flagach
Varmia
Varmian
Warsaw
vexillogy, science of flags
Wielkopolska
Wielkopolska, Great Poland
wielkopolski
Wielkopolanian, Great Polish
wielokulturowa spo∏ecznoÊç
regionalna
Wieloosobowe Stanowisko ds.
Obs∏ugi Finansowo-Ksi´gowej
Funduszy Celowych
multicultural regional society
wieÊ
wieÊ (teren wiejski)
wi´ê funkcjonalna (mi´dzy
departamentami)
village
(the) countryside
functional connection (between
departments)
wioska
hamlet
Wojewódzka Rada Zatrudnienia
(the) Voivodeship Employment
Council
voivodeship
wojewódzki
Wojewódzki OÊrodek
Metodyczny (WOM)
Wojewódzki Urzàd Pracy (WUP)
30
(the) Multi-Person Position for
Servicing the Finances and
Bookkeeping of the Aim Funds
(the) Voivodeship Methodological Center (WOM), it organizes
further education of teachers
and focuses on the improvement of teaching curricula
(the) Voivodeship Employment
Office (WUP)
(die) Berufs- und Erwachsenenbildung
(das) Ermland
ermländisch
Warschau
(die) Vexillologie / (die) Flaggenkunde
(das) Großpolen (historische
Region und Woiwodschaft
mit der Hauptstadt Posen)
Großpolnisch (bezogen auf die
historische Region oder die
Woiwodschaft Großpolen)
(die) regionale multikulturelle
Gesellschaft
(die) von mehreren Bediensteten
besetzte Stelle im Bereich der
Finanzen und Buchhaltung
von Zweckfonds
(das) Dorf
(das) ländliche Gebiet
(die) funktionelle Zusammenarbeit (zwischen den Abteilungen)
(der) Weiler / (das) Dörflein /
(das) kleine Dorf
(der) Woiwodschaftsrat
für Beschäftigung
Adjektiv abgeleitet vom Hauptwort Woiwodschaft
(das) methodisch-didaktische
Schulungszentrum (WOM)
(Fortbildungszentrum
für Lehrer)
(das) Woiwodschaftsarbeitsamt
(WUP)
województwo
voivodeship, the name of the
Polish region at the level
of which self-governemntal
and governmental administrations co-exist
Województwo DolnoÊlàskie
(the) Lower Silesian Voivodeship,
Voivodeship of Lower Silesia
(the) Kuyavian-Pomeranian
Voivodeship
(the) Lublin Voivodeship
(the) Lubusz (Lebus) Voivodeship
(the) Lodz Voivodeship
(the) Malopolanian (Little Polish)
Voivodeship, Voivodeship of
Malopolska (Little Poland)
(the) Opole Voivodeship, official
name of the region
(the) Subcarpathian Voivodeship,
Voivodeship of Subcarpathia
(the) Podlasian Voivodeship,
Voivodeship of Podlasia
(the) Pomeranian Voivodeship,
Voivodeship of Pomerania
Województwo KujawskoPomorskie
Województwo Lubelskie
Województwo Lubuskie
Województwo ¸ódzkie
Województwo Ma∏opolskie
Województwo Opolskie
Województwo Podkarpackie
Województwo Podlaskie
Województwo Pomorskie
Województwo Âlàskie
Województwo Âwi´tokrzyskie
(the) Silesian Voivodeship,
Voivodeship of Silesia
(the) Holy Cross (Swi´tokrzyski)
Voivodeship, Voivodeship of
the Holy Cross (Swi´tokrzyski)
Mountains
(die) Woiwodschaft (Name
einer polnischen Region,
die verwaltungstechnisch
eine Zwitterstellung einnimmt, da sie Elemente
der Selbstverwaltung Regionalparlament / Sejmik), ebenso beinhaltet wie Elemente
einer Provinz, die der
Aufsicht des Zentralstaates
(der Woiwode ist oberster
Aufsichtsbeamter unterliegt)
(die) Woiwodschaft Niederschlesien
(die) Woiwodschaft KujawienPommern
(die) Woiwodschaft Lublin
(die) Woiwodschaft Lebus
(die) Woiwodschaft Lodsch
(die) Woiwodschaft Kleinpolen
(die) Woiwodschaft Oppeln
(die) Woiwodschaft Vorkarpatien
(die) Woiwodschaft Podlachien
(die) Woiwodschaft Pommerellen
(siehe unter: pomorski,
Pomorze)
(die) Woiwodschaft Schlesien
(die) Woiwodschaft Heiligkreuz
(um das Heiligkreuzgebirge Góry Âwi´tokrzyskie)
31
Województwo WarmiƒskoMazurskie
Województwo Wielkopolskie
Województwo Zachodniopomorskie
Wójt
wspólnota autonomiczna
Wspólnota Autonomiczna Galicji
wspó∏czynnik aktywnoÊci
(zawodowej)
wspó∏dzia∏anie w sieciach
wychowanie obywatelskie
(przedmiot szkolny)
wymiennoÊç pracy
wyrównanie poziomu dochodów
regionu
Wy˝yna Krakowsko-Cz´stochowska
Wy˝yna Lubelska
Wy˝yna Ma∏opolska
32
(the) Masurian-Varmian Voivodeship, Voivodeship of Masuria
and Varmia
(the) Wielkopolanian (Great
Poland) Voivodeship, Voivodeship of Wielkopolska (Great
Poland)
(the) West Pomeranian Voivodeship, Voivodeship of Pomerania
?????????
(the) autonomous community,
the Spanish region comparable to the Polish voivodeship
(the) Autonomous Community
of Galicia
activity rate
networking
civics
Wy˝yna Âlàska
job rotation
adjustment of the region’s
gross income
(the) Cracovian-Cz´stochowa
Upland
(the) Lublin Upland
(the) Malopolska (Little Poland)
Upland
(the) Silesian Upland
zachodniopomorski
zadania samorzàdu wojewódzkiego
West Pomeranian
responsibilities of the voivodeship self-government
(die) Woiwodschaft ErmlandMasuren
(die) Woiwodschaft Großpolen
(die) Woiwodschaft Westpommern
wird im Oppelner Land als
Gemeindevorsteher bezeichnet; auch: (der) Bürgermeister
(die) Autonome Gemeinschaft
(diese spanische Verwaltungseinheit ist auf die polnischen
Verhältnisse in etwa übertragbar)
(die) Autonome Gemeinschaft
Galicien
(der) Aktivitätskoeffizient
(die) Arbeit im Netzwerk,
(das) Networking
(die) Gesellschaftskunde
(Schulfach)
(die) "job rotation"
(der) regionale Einnahmefinanzausgleich
(der) Krakau-Tschenstochauer
Höhenzug
(der) Lubliner Höhenzug
(der) Kleinpolnische Höhenzug
(der) Oberschlesische Muschelkalkrücken
westpommersch
(die) Aufgaben der Woiwodschaftsselbstverwaltung
zagro˝ony bezrobociem
threatened with unemployment
Zalew Szczeciƒski
Zalew WiÊlany
za∏o˝enia i ryzyko zwiàzane
z projektem pl
(the) Szczecin Lagoon
(the) Vistulian Lagoon
risks and assumptions pl
zarezerwowaç (Êrodki w bud˝ecie)
(to) earmark (sources in a budget)
Zarzàd Gminy
(the) Board of the Gmina,
elected by the Council
of the Gmina
(the) Board of the Poviat, elected
by the Council of the Poviat
(the) Board of the Voivodeship,
the executive of the selfgovernmental administration
of the voivodeship, elected by
the Seymik
project management, cycle ~
PPP - (the) polluter pays principle
Zarzàd Powiatu
Zarzàd Województwa
zarzàdzanie projektem
zasada; zanieczyszczajàcy p∏aci
(PPP)
Zatoka Gdaƒska
zatrudnienie
zatrudnienie w niepe∏nym
wymiarze godzin
Zespó∏ OrganizacyjnoAdministracyjny
Zespó∏ Planu Zagospodarowania
Przestrzennego
Ziemia Lubuska
zrównowa˝ony rozwój regionalny
zwiàzek celowy
zwiàzek gmin
(der) von Arbeitslosigkeit
Bedroht
(das) Stettiner Haff
(die) Frische Haff
(die) Voraussetzungen und Risiken, die mit einem Projekt
verbunden sind
(die) Mittelbereitstellung
(im Haushalt)
(der) Gemeindevorstand (wird
vom Gemeinderat gewählt)
(der) Kreisvorstand (wird vom
Kreistag gewählt)
(der) Woiwodschaftsvorstand
(die Woiwodschaftsregierung
wird vom Regionalparlament /
Sejmik gewählt)
(das) Projektmanagement
(das) Verursacherprinzip (PPP)
(the) Gulf of Gdaƒsk
employment
part-time employment
(die) Danziger Bucht
(die) Beschäftigung
(die) Teilzeitbeschäftigung
(the) Team of Work Organization
and Administration
(the) Team of the Master Plan
of Spatial Development
(the) Lubusz (Lebus) Land
sustainable regional development
(die) Arbeitsgruppe für Verwaltung und Organisation
(die) Arbeitsgruppe für die
Raumplanung
(das) Lebuser Land
(die) ausgewogene Regionalentwicklung
(der) Zweckverband
common task association, established by gminas or poviats
for the sake of achieving
a common goal
association of gminas
(der) Gemeindeverbund
33
Zwiàzek Gmin Âlàska Opolskiego
(ZGÂO)
zwiàzek mi´dzygminny
zwiàzek mi´dzypowiatowy
(the) Union of the Gminas
of Opole Silesia (ZGÂO)
intergmina association, established for the sake of achieving
a common goal
interpoviat association, established for the sake of achieving
a common goal
(der) Gemeindeverband
der Region Oppeln (ZGÂO)
(der) Gemeindeverbund
Administracja centralna i regionalna
The Terminology of the C...
The Terminology of the C...
(der) Landkreisverbund
Agencja Budowy i Eksploatacji
Autostrad
Agencja Mienia Wojskowego
(the) Agency for the Construction
and Use of Motorways
(the) Military Property Agency
Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa
(the) Agency for Restructuring
and Modernization
of Agriculture
(the) Agency for State Reserves
Agencja Rezerw Materia∏owych
Agencja Rozwoju Komunalnego
Agencja Rozwoju Przemys∏u SA
Agencja Rynku Rolnego
Agencja Techniki i Technologii
Agencja W∏asnoÊci Rolnej
Skarbu Paƒstwa
agent celny
archiwum paƒstwowe
autostrada
autostrada p∏atna
34
(the) Agency for Municipal
Development
(the) Agency for Industrial
Development Ltd
(the) Agency for the Agricultural
Market
(the) Agency for Technology
(the) Agency for the Agricultural
Real Estate of the Treasury
of the State
custom broker
state archive
motorway
paid motorway
(die) Agentur für den Bau und
die Nutzung von Autobahnen
(die) Agentur für das Militärvermögen
(die) Agentur für Umstrukturierung und Modernisierung
der Landwirtschaft
(die) Agentur für Materialreserven
(die) Agentur für kommunale
Entwicklung
(die) Agentur für Industrieentwicklung AG
(die) Agentur für den Agrarmarkt
(die) Agentur für Technik
und Technologie
(die) Agentur für landwirtschaftlichen Bodenbesitz
(der) Zollbeamte
(das) Staatsarchiv
(die) Autobahn
(die) kostenpflichtige Autobahn
35
badania i rozwój (B + R)
R & D (research and development)
Biuro Bezpieczeƒstwa Narodowego
celnik
Centralny Inspektorat Standaryzacji
Centralny Zarzàd S∏u˝by
Wi´ziennej
dostosowanie
Dyrekcja Generalna Lasów
Paƒstwowych
Dyrektor Generalny Urz´du
Wojewódzkiego
efekt bezpoÊredni
(the) National Security Office
efekt netto
ekwiwalent grantu netto
ekwiwalent pomocy publicznej
netto
Fundacja Programów Pomocowych dla Rolnictwa (FAPA)
Fundusz Obs∏ugi Gwarantowanych Âwiadczeƒ Pracowniczych (FOÂP)
Generalna Dyrekcja Dróg
Publicznych
G∏ówna Komisja Badania
Zbrodni Przeciwko Narodowi
Polskiemu
g∏ówny
net effect
net grant equivalent
net grant equivalent
G∏ówny Geodeta Kraju
(the) Chief Land Surveyor
of the Republic of Poland
(the) Central Inspectorate
of Seed Supervision
for Plant Protection
G∏ówny Inspektorat Inspekcji
Nasiennej
G∏ówny Inspektorat Ochrony
RoÊlin
36
custom officer
(the) Central Office of Standardization
(the) Central Penitentiary
Authority
structural (re)adjustment
(the) General Management
of the State Forests
(the) Director General
of the Voivode’s Office
direct effect
(the) Foundation of Assistance
Programs for Agriculture (FAPA)
(the) Fund of the Guaranteed
Fringe Benefits for Employees
(FOÂP)
(the) Central Management
of the Public Roads
(the) Central Commission
for the Investigation of Crimes
Against the Polish Nation
main, chief, central
(die) Untersuchungen
und Entwicklungen
(das) Staatssicherheitsbüro
(der) Zöllner
(das) Zentralinspektorat
für Standarisierung
(die) Zentralverwaltung
der Justizvollzugsbeamten
(die) Anpassung
(die) Generaldirektion
für Staatsforsten
(der) Generaldirektor des
Woiwodschaftsamtes
(die) unmittelbare Wirkung,
(der) Direkteffekt
(die) Nettowirkung
(der) Nettozuwendungsgegenwert
(der) Gegenwert der öffentlichen
Hilfe (netto)
(die) Stiftung für Hilfsprogramme
in der Landwirtschaft (FAPA)
(der) Topf für Leistungen
aufgrund erbrachter Arbeit
(FOÂP)
(die) Generaldirektion für öffentliche Straßen
(die) Zentralkommission für die
Untersuchung von Verbrechen
gegen die polnische Nation
Zentral-, Haupt-, auch: zentral
(adjektivisch)
(der) oberste Geodät
der Republik Polen
(das) Zentrale Inspektorat
für Saatgut
für Pflanzenschutz
G∏ówny Inspektorat Ochrony
Ârodowiska
G∏ówny Inspektorat Skupu i Przetwórstwa Artyku∏ów Rolnych
for Environment Protection
(the) Central Inspectorate for
Procurement and Processing
of Agricultural Products
G∏ówny Komitet Przeciwpowodziowy
G∏ówny Urzàd Ce∏ (GUC)
G∏ówny Urzàd Geodezji
i Kartografii (GUGK)
(the) Central Flood Committee
Kancelaria Prezydenta
Kancelaria Sejmu
(the) Central Customs Office (GUC)
(the) Central Office of Land
Survey and Cartography
(GUGK)
(the) Central Office of Measures
(the) Central Office of Construction Supervision
(the) State Office of Statistics
(GUS)
border
of Trade Supervision
(the) Institute of National
Memory (IPN)
(the) Chancellery of the President
(the) Chancellery of the Seym
Kancelaria Senatu
(the) Chancellery of the Senate
Kanclerz (Niemiec)
klub parlamentarny
komenda g∏ówna
Komisja Papierów WartoÊciowych i Gie∏d
komisja sejmowa
komisja senacka
Komitet Badaƒ Naukowych
(KBN)
Komitet Kinematografii
Chancellor (of Germany)
parliamentarian caucus
headquarters
(the) Commission on Securities
and Stock Exchanges
Seym commission
Senate commission
(the) Committee of Scientific
Research (KBN)
(the) State Committee
of Cinematography
G∏ówny Urzàd Miar
G∏ówny Urzàd Nadzoru Budowlanego
G∏ówny Urzàd Statystyczny
(GUS)
granica
Inspekcja Handlowa - G∏ówny
Inspektorat
Instytut Pamići Narodowej (IPN)
für Umweltschutz
für den Ankauf und die Verarbeitung landwirtschaftlicher
Erzeugnisse
(das) Zentralkomitee
für den Hochwasserschutz
(das) Hauptzollamt (GUC)
(das) Zentralamt für Landvermessung und Kartographie
(GUGK)
(das) Hauptamt für das Eichwesen
(das) Zentralamt für Bauaufsicht
(das) Zentrale Amt für Statistik
(GUS)
(die) Grenze
(die) Zentralamt für Handelsaufsicht
(das) Institut für Nationales
Gedenken (IPN)
(das) Polnische Präsidialamt
(die) Verwaltung des Polnischen
Sejms
(die) Verwaltung des Polnischen
Senats
(der) Bundeskanzler
(die) Gruppe von Parlamentariern
(die) Hauptkommandantur
(die) Kommission für Wertpapiere und Börsen
(die) Sejmkommission
(die) Senatskommission
(das) Komitee für wissenschaftliche Untersuchungen (KBN)
(das) Polnische Filmkomitee
37
Koordynator Krajowy Pomocy
(the) National Aid Coordinator
Krajowa Baza Ofert (KBO)
Krajowa Izba Gospodarcza
(the) Central Polish Data Base
of Job Offers (KBO)
(the) Polish Chamber of Commerce
Krajowa Rada Radiofonii
i Telewizji
Krajowa Rada Sàdownictwa
(the) National Broadcasting
Council
(the) National Judicial Council
Krajowa Rada Spó∏dzielcza
(the) National Cooperative Council
Krajowe Stowarzyszenie Agencji
Rozwoju Regionalnego
(NARDA)
krajowy
(the) National Association
of Regional Development
Agencies (NARDA)
national, central
Krajowy Urzàd Pracy (KUP)
Marsza∏ek Sejmu
(the) State Employment Office (KUP)
(the) Speaker of the Seym
minister w∏aÊciwy
(the) responsible minister for...
Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN)
Ministerstwo Finansów (MF)
Ministerstwo Gospodarki (MG)
Ministerstwo Kultury i Sztuki
(MKiS)
Ministerstwo ¸àcznoÊci (M¸)
(the) Ministry of National Education (MEN)
(the) Ministry of Finance (MF)
(the) Ministry of Economy (MG)
(the) Ministry of Culture
and the Arts (MKiS)
(the) Ministry of Communication
(M¸)
(the) Ministry of National
Defence (MON)
(the) Ministry for the Protection
of Environment, and of Natural Resources and Forestry
(MOÂZNiL)
(the) Ministry of Labor
and Social Policy (MPiPS)
Ministerstwo Obrony Narodowej
(MON)
Ministerstwo Ochrony Ârodowiska, Zasobów Naturalnych
i LeÊnictwa (MOÂZNiL)
Ministerstwo Pracy i Polityki
Socjalnej (MPiPS)
38
(der) Landeskoordinator
von Hilfeleistungen
(das) Polnische Register offener
Stellen (KBO)
(die) Polnische Wirtschaftskammer
(der) Polnische Rundfunkrat
(der) Polnische Rat für das
Justizwesen
(der) Rat für Wirtschafts- und
Handelsunternehmen in Polen
(die) Polnische Gesellschaft
für Regionalentwicklungsagenturen (NARDA)
National-, Zentral-, national /
zentral (adjektivisch)
(das) Polnische Arbeitsamt (KUP)
(der) Sejmmarschall (der Parlamentspräsident)
(der) verantwortliche Minister
für...
(das) Bildungsministerium (MEN)
(das) Finanzministerium (MF)
(das) Wirtschaftsministerium (MG)
(das) Kultusministerium (MKiS)
(das) Verkehrsministerium (M¸)
(das) Verteidigungsministerium
(MON)
(das) Ministerium für Umwelt,
Naturressourcen und Forstwirtschaft (MOÂZNiL)
(das) Ministerium für Arbeit
und Soziales (MPiPS)
Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki ˚ywnoÊciowej (MRiG˚)
Ministerstwo Skarbu Paƒstwa
(MSP)
Naczelna Dyrekcja
Naczelna Izba Lekarska
Naczelna Organizacja Techniczna
(NOT)
Naczelna Prokuratura Wojskowa
Naczelna Rada Adwokacka
Naczelny Sàd Administracyjny
(NSA)
Najwy˝sza Izba Kontroli (NIK)
Narodowa Strategia Rozwoju
Regionalnego (NSRR)
Narodowy Bank Polski (NBP)
Narodowy Program Przygotowaƒ do Cz∏onkostwa w Unii
Europejskiej (NPPC)
Niezale˝ny Samodzielny Zwiàzek
Zawodowy „SolidarnoÊç”
obywatelski
obywatelstwo
ocena potrzeb infrastruktury
transportowej (TINA)
odprawa celna
ogó∏ obywateli
okr´g wyborczy
organy administracji geodezyjnej pl
OÊrodek Doradztwa Rolniczego
(ODR)
paƒstwo
Paƒstwowa Agencja Atomistyki
(the) Ministry of Agriculture
and Food (MRiG˚)
(the) State Treasury (MSP)
(the) Head Office
(the) Supreme Medical Chamber
(the) Central Organization
for Technology (NOT)
(the) Office of the Chief Military
Prosecutor
(the) Polish Bar Association
(the) Supreme Administrative
Court (NSA)
(the) Supreme Board of Supervision (NIK)
(the) National Strategy of Regional Development (NSRR)
(the) National Bank of Poland
(NBP)
(the) National Program of Preparation for EU Accession (NPPC)
(the) Independent Self-Governing Trade Union ‘Solidarity’
civil, civic
citizenship
transport infrastructure needs
assessment (TINA)
custom examination
citizenry
constituency
(the) land survey authorities pl
(the) Center of Agricultural
Advice (ODR)
state
(the) State Atomic Energy Agency
(das) Ministerium für Landwirtschaft und Ernährung (MRiG˚)
(das) Ministerium für Staats
eigentum (MSP)
(die) Hauptdirektion
(die) Zentrale Ärztekammer
(die) Zentrale Organisation
für Technik (NOT)
(die) Zentrale Militärstaatsanwaltschaft
(der) Polnische Rat der Rechtsanwälte
(das) Zentrale Wirtschaftsgericht
(NSA)
(die) höchste polnische Kontrollkammer (NIK)
(die) Polnische Strategie für Regionalentwicklung (NSRR)
(die) Polnische Nationalbank
(NBP)
(das) Nationale Programm
für den EU-Beitritt (NPPC)
(die) Unabhängige Gewerkschaft
„Solidarität”
zivil
(die) Staatsangehörigkeit
(die) Beurteilung der Bedürfnisse
der Infrastruktur des Verkehrswesens (TINA)
(die) Zollabfertigung
(die) Bevölkerung, (das) Volk
(der) Wahlkreis
(die) Landvermessungsorgane
(das) Zentrum für Landwirtschaftliche Beratung (ODR)
(der) Staat
(die) Staatliche Agentur für Atomenergie
39
Paƒstwowa Agencja Inwestycji
Zagranicznych SA
Paƒstwowa Agencja Radiokomunikacji
Paƒstwowa Inspekcja Pracy (PIP)
Paƒstwowa Inspekcja Telekomunikacyjna i Pocztowa
Paƒstwowa Komisja Wyborcza
Paƒstwowa Stra˝ Po˝arna
Paƒstwowe Przedsi´biorstwo
U˝ytecznoÊci Publicznej
„Poczta Polska”
paƒstwowy
Paƒstwowy System Odniesieƒ
Przestrzennych (PSOP)
Paƒstwowy Urzàd Nadzoru
Ubezpieczeƒ
state, national, central, governmental
(the) Governmental Research
Institute - Silesian Institute
(PIN-IÂ), Opole
(the) Polish System of Points
of Reference (PSOP)
(the) State Office of Insurance
Supervision
Pe∏nomocnik do Spraw Realizacji
Programu (PAO)
(the) Program Authorizing Officer
(PAO)
Pe∏nomocnik Rzàdu do Spraw
Obs∏ugi Ârodków Pomocowych
Pochodzàcych z Unii Europejskiej (NAO)
Pe∏nomocnik Wojewody Opolskiego do Spraw Integracji
Europejskiej
podmiot publiczny
Policja
Polska Agencja Informacyjna SA
(the) National Authorizing Officer
(NAO)
Paƒstwowy Instytut Naukowy Instytut Âlàski (PIN-IÂ), Opole
40
(the) State Agency for Foreign
Investments Ltd
(the) State Agency for Radio
Communication
(the) State Labor Inspectorate
(PIP)
(the) State Inspectorate for Telecommunications and Postal
Services
(the) State Electoral Commission
(the) State Fire Brigade
(the) State Public Utility Enterprise ‘Polish Post’
(the) Plenipotentiary on European
Integration to the Opole
Voivode
public entity
(the) Police
(the) Polish Information Agency
Ltd
(die) Staatliche Agentur für Ausländische Investitionen AG
(die) Staatliche Agentur für das
Rundfunkwesen
(die) Staatliche Inspektion
für Arbeit (PIP)
(die) Staatliche Inspektion
für Post- und Telekommunikationswesen
(die) Staatliche Wahlkommission
(die) Staatliche Feuerwehr
(das) Staatliche Unternehmen
für das Gemeinwohl
„die Polnische Post”
staatlich, national
Polska Agencja Prasowa (PAP)
Polska Akademia Nauk (PAN)
(das) Staatliche Wissenschaftliche Institut - Schlesisches
Institut (PIN - IÂ), Oppeln
(das) Staatliche System räumlicher Bezugspunkte (PSOP)
(das) Staatliche Amt für die Aufsicht über das Versicherungswesen
(der) Beauftragte für Fragen
der Umsetzung von Programmen (PAO)
(der) Regierungsbeauftragte
in Sachen EU-Fördermittel
(NAO)
Polskie Linie Lotnicze LOT SA
posterunek celny
Premier Tadeusz Mazowiecki
Woiwoden für Fragen
der Europäischen Integration
(die) öffentliche Stelle
(die) Polizei
(die) Polnische Informationsagentur AG
Polska Wytwórnia Papierów
WartoÊciowych SA
Polski Fundusz Gwarancyjny SA
Polski Komitet Normalizacyjny
Polski Komitet Olimpijski (PKOL)
Polski Zwiàzek Pi∏ki No˝nej
(PZPN)
Polskie Centrum Badaƒ i Certyfikacji
Polskie Koleje Paƒstwowe (PKP)
Prezes Rady Ministrów
Prezydent Rzeczypospolitej
Polskiej
Prezydium Sejmu
Prezydium Senatu
projekt ustawy
przekszta∏cenie strukturalne
przemys∏ schy∏kowy
przemys∏ upadajàcy
QUANGO, pseudo-organizacja
pozarzàdowa
Rada G∏ówna Szkolnictwa
Wy˝szego
Rada Ministrów
restrukturyzacja
roÊlina prawnie chroniona
rozporzàdzenie
(the) Polish Press Agency (PAP)
(the) Polish Academy of Sciences
(PAN)
(the) Polish Securities Mill Ltd
(the) Polish Guarantee Fund Ltd
(the) Polish Committee of Standardization
(the) Polish Olympic Committee
(PKOL)
(the) Polish Soccer Association
(PZPN)
(the) Polish Center for Testing
and Certification
(the) Polish Railways (PKP)
(the) LOT Polish Airlines Ltd
custom house, customs
Prime Minister Tadeusz Mazowiecki
(the) Chairman of the Council of
Ministers (i.e., Prime Minister)
(the) President of the Republic
of Poland
(the) Presidium of the Seym
(the) Presidium of the Senate
bill
industry in decline
industry in decline
QUANGO, Quasi NGO
(the) Polish Council of Higher
Education
(the) Council of Ministers
legally protected plant
decision
(die) Polnische Presseagentur (PAP)
(die) Polnische Wissenschaftsakademie (PAN)
(die) Polnische Wertpapieranstalt AG
(der) Polnische Garantiefond AG
(das) Polnische Angleichungskomitee
(das) Polnische Olympische
Komitee (PKOL)
(der) Polnische Fußballverband
(PZPN)
(das) Polnische Untersuchungsund Zertifizierungszentrum
(die) Staatliche Polnische Eisenbahngesellschaft (PKP)
(die) Polnische Fluglinie LOT AG
(das) Zollhaus, (das) Zollamt
(der) Premierminister Tadeusz
Mazowiecki
(der) Vorsitzende des Ministerrates
(der) Präsident der Republik
Polen
(das) Sejmpräsidium
(das) Senatspräsidium
(der) Gesetzentwurf
(der) Strukturwandel
(die) untergehende Industrie
(die) sterbende Industrie
(die) QUANGO, (die) PseudoNichtregierungsorganisation
(der) Zentralrat für das Hochschulwesens
(der) Ministerrat
(die) Umstrukturierung
(die) geschützte Pflanze
(die) Verordnung
41
Rzàdowe Centrum Studiów Strategicznych (RCSS)
rzàdowy
Rzecznik Interesu Publicznego
(the) Government Center for
Strategic Studies (RCSS)
government, governmental
(the) Public Interest Spokesperson
Rzecznik Praw Obywatelskich
(the) Ombudsman
Rzeczpospolita Polska (RP)
Sàd Najwy˝szy
Sejm
(the) Republic of Poland
(the) Supreme Court
(the) Seym, lower chamber
of the Polish Parliament
Senat
(the) Senate, higher chamber
of the Polish Parliament
sesja plenarna Sejmiku
plenary session of the Seymik
S∏u˝ba Bezpieczeƒstwa (SB)
s∏u˝ba geodezyjna i kartograficzna
(the) Security Force (SB)
land survey and cartographic
service
(the) Union of the Democratic
Left (SLD)
(the) Special Preparatory
Program (SPP)
Sojusz Lewicy Demokratycznej
(SLD)
Specjalny Program Przygotowawczy do Funduszy Strukturalnych (SPP)
Stowarzyszenie KonserwatywnoLiberalne (SKL)
strategia
strategia rozwoju lokalnego
strategia rozwoju regionalnego
strefa przygraniczna
tajemnica paƒstwowa
tajemnica s∏u˝bowa
tajemnica specjalnego znaczenia
Trybuna∏ Konstytucyjny
Urzàd Celny
Urzàd do Spraw Kombatantów
i Osób Represjonowanych
42
(the) Conservative-Liberal
Association (SKL)
strategy
local development strategy
regional development strategy
border zone
state secret
office secret
top secret
(the) Constitutional Tribunal
(the) Customs, Custom Office
(the) Office for War Veterans and
Victims of Political Repression
(das) Regierungszentrum für
strategische Studien (RCSS)
Adjektiv vom Hauptwort Regierung
(der) Sprecher für Fragen öffentlicher Interessen
(der) Ombudsmann /
(der) Bürgerbeauftragte
(die) Republik Polen
(das) Höchste Gericht
(der) Sejm, (eine der beiden
Kammern im polnischen
Parlamentarismus)
(der) Senat, (eine der beiden
Kammern im polnischen
Parlamentarismus)
(die) Plenarsitzung des Regionalparlaments/Sejmiks
(der) Polnische Sicherheitsdienst (SB)
(der) Landvermessungsund kartographische Dienst
(die) Union der Demokratischen
Linken (SLD)
(das) Sonderprogramm zu den
Strukturfonds (SPP)
(die) Konservativ-Liberale
Vereinigung (SKL)
(die) Strategie
(die) lokale Entwicklungsstrategie
(die) Regionalentwicklungsstrategie
(das) grenznahe Gebiet
(das) Staatsgeheimnis
(das) Amtsgeheimnis
(die) Sache höchster Geheimhaltung
(das) Verfassungsgericht
(das) Zollamt
(das) Amt für Kriegsveteranen
und Kriegsgeschädigte
Urzàd Dozoru Technicznego
Urzàd Generalnego Konserwatora Zabytków
Urzàd Mieszkalnictwa i Rozwoju
Miast
Urzàd Nadzoru nad Funduszami
Emerytalnymi
Urzàd Nadzoru Ubezpieczeƒ
Spo∏ecznych
Urzàd Ochrony Konkurencji
i Konsumentów
Urzàd Ochrony Paƒstwa (UOP)
Urzàd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
Urzàd Regulacji Energetyki
urz´dnik
urz´dnik s∏u˝by cywilnej
ustawa
Wicewojewoda
Wojewoda
Wojewódzki Fundusz Ochrony
Ârodowiska i Gospodarki
Wodnej (WFOÂiGW)
Wojewódzki Inspektor Nadzoru
Geodezyjnego
Wojewódzki Konserwator
Przyrody
Wojewódzki Konserwator
Zabytków
Wojewódzki Kurator OÊwiaty
Wojewódzki OÊrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej
Wojewódzki Urzàd Statystyczny
(WUS)
(the) Office of Technical Supervision
(the) Office of the Chief Conservator of Monuments
(the) Office of Housing
and Urban Development
(the) Office for Supervision
of the Pension Funds
(the) Health Insurance Supervision Office
(the) Office for the Protection
of Competition and Consumers
(the) State Security Office (UOP)
(the) Polish Patent Office
(das) Amt für Technische Aufsicht
(das) Hauptamt für Denkmalschutz
(das) Amt für Wohnungswesen
und Stadtentwicklung
(das) Amt zur Überwachung
von Rentenversicherungen
(das) Amt zur Überwachung
der Krankenversicherungen
(das) Amt für Verbraucherschutz
(the) Energy Regulatory Authority
officer, clerk
civil servant
act
Vice-Voivode, Deputy Voivode
Voivode, governor of the Polish
region (voivodeship), appointed by the central government
(the) Voivodeship Fund of Environment Protection and Water
Management (WFOÂiGW)
(the) Voivodeship Inspector
of Land Survey Control
(the) Voivodeship Conservator
of Natural Environment
(the) Voivodeship Conservator
of Monuments
(the) Voiovodeship School
Superintendent
(the) Voivodeship Documentation Center of Land Survey
and Cartography
(the) Voivodeship Office
of Statistics (WUS)
(das) Energieregulierungsamt
(der) Beamte
(der) Verwaltungsangestellte
(das) Gesetz
(der) Vizewoiewode
(der) Woiwode (eingesetzter
oberster Aufsichtsbeamter der
Woiwodschaft)
(der) Woiwodschaftsfond
für Umwelt- und Wasserwirtschaftsschutz (WFOÂiGW)
(der) Woiwodschaftsinspektor
der Landvermessungsaufsicht
(der) Woiwodschaftsbeauftragte
für Naturschutz
(der) Woiwodschaftsdenkmalschutzkonservator
(der) Bildungskurator
der Woiwodschaft
(das) Woiwodschaftszentrum
für die Dokumentation
der Geodäsie und Kartographie
(das) Woiwodschaftsamt
für Statistik (WUS)
(das) Amt für Staatssicherheit (UOP)
(das) Polnische Patentamt
43
Wojewódzkie Kuratorium OÊwiaty
Wojsko Ochrony Pogranicza
(WOP)
Wojsko Polskie (WP)
wojskowa s∏u˝ba zast´pcza
wydzia∏
Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych
(ZUS)
Zarzàd Dróg Wojewódzkich
(ZDW)
zasada de minimis
zasady pomocy paƒstwa pl
(the) Voivodeship School
Administration
(the) Border Guards (WOP)
(das) Woiwodschaftsbildungskuratorium
(der) Grenzschutz (WOP)
(the) Polish Army (WP)
alternative military service
department (in the Voivode’s
Office)
(the) Office of Social Security
(ZUS)
(the) Administration of the
Voivodeship Roads
de minimis rule
state aid provisions pl
(die) Polnische Armee (WP)
(der) Zivildienst
(die) Abteilung (im Woiwodschaftsamt)
(die) Sozialversicherungsanstalt
(ZUS)
(das) Amt für Straßen der
Woiwodschaft
(das) De-minimis-Prinzip
(die) Grundsätze für den Erhalt
staatlicher Hilfen pl.
(der) stellvertretende Beauftragte
für die Durchführung
des Programms
(die) Amtsfähigkeit
(die) institutionelle Fähigkeit
(die) Arbeitsgruppe / (die) Sondereinheit / (die) Sonderarbeitsgruppe / (die) Spezialeinheit,
(die) Task Force-Gruppe
Zast´pca Pe∏nomocnika do
Spraw Realizacji Programu
Deputy PAO
zdolnoÊç administracyjna
zdolnoÊç instytucjonalna
zespó∏ zadaniowy
administrative capacity
institutional capacity
task force
Polityka i integracja europejska
Politics and European Integration
Politik und europäische Integration
acquis communautaire (dorobek
prawny Wspólnot Europejskich)
Adriatyk
Agencja P∏atnicza (PA)
akcesja
akcja afirmacyjna
Akcja Wyborcza SolidarnoÊç
(AWS)
akredytacja
alianci pl
alokacja
aneks
aproksymacja
acquis communautaire
(das) Europäische Recht
(the) Adriatic (Sea)
(the) Paying Agency (PA)
accession
Affirmative action
(the) Solidarity Caucus (AWS)
autorytaryzm
badanie stanu Êrodowiska
naturalnego
bezpieczeƒstwo
bezstronnoÊç
biuro poselskie
authoritarianism
environmental screening
(die) Adria
(die) Zahlungsagentur (PA)
(der) Beitritt
(die) zustimmende Tätigkeit
(die) Wahlaktion Solidarität/
SolidarnoÊç (AWS)
(die) Akkreditierung
(die) Alliierten
(die) Allokation
(der) Anhang
(der) Näherungswert,
(die) Approximation
(der) Autoritarismus
(die) Umweltuntersuchung
biuro senatorskie
centralistyczny
centralizacja
44
accreditation
(the) allies pl
allocation
annex
approximation
security
impartiality
MP office, Office of the Member
of the Parliament
senatorial Office, office
of the Senator
centralist
centralization
(die) Sicherheit
unparteiisch (sein)
(das) Abgeordnetenbüro
(das) Senatorenbüro
zentralistisch
(die) Zentralisierung
45
Centrum Dokumentacji Europejskiej (CDE)
cudzoziemiec
cywilny
Czeska Partia Socjalno-Demokratyczna (»SSD)
decentralizacja
decyzja
dekoncentracja
dekret
demokracja
demonstracja
(the) European Documentation
Center (EDC)
foreigner
civil
(the) Czech Social Democratic
Party (»SSD)
decentralization
decision
deconcentration
decree
democracy
demonstration
despotyzm
Deutscher Freundschaftskreis
(DFK)
despotism
(DFK), the basic territorial organizational unit of the German
minority in Poland, from which
the Towarzystwo Spo∏ecznoKulturalne Niemców na Âlàsku
Opolskim (Socio-Cultural
Society of Germans in Opole
Silesia) is composed
allowance, per diem
dieta (Êrodki wyp∏acane pracownikowi w czasie oddelegowania, delegacji)
46
dobro ogó∏u
dokumenty Funduszy Strukturalnych
Dom Europejski, Opole
Doradca Przedakcesyjny (PAA)
dostosowanie
common good
(EU) Structural Funds documents
dostosowanie do norm
i standardów UE
dyktatura
Dyrekcja Generalna do Spraw
Polityki Regionalnej (w ramach
Komisji Europejskiej)
alignment with the EU norms
and standards
dictatorship
(the) Directorate General
for Regional Development
(DG Regio)
(the) European House, Poland
(the) Pre-Accession Adviser (PAA)
approximation
(das) Europäische Dokumentationszentrum (EDZ)
(der) Ausländer
zivil
(die) Tschechische Sozialdemokratische Partei (»SSD)
(die) Dezentralisierung
(die) Entscheidung
(die) Dekonzentration
(der) Erlass, (die) Verfügung
(die) Demokratie
(die) Präsentation, (die) Demonstration
(der) Despotismus
(DFK), Ortsverband der Deutschen Minderheit in Polen,
sind im Oppelner Land zur
„Sozial-Kulturellen Gesellschaft
der Deutschen (SKGD)
im Oppelner Schlesien”
zusammengeschlossen)
(die) Reisekostenpauschale
(schließt alle Aufwendungen
im Zusammenhang der Dienstreise ein)
(das) Allgemeinwohl
(die) Unterlagen des EU-Strukturfonds
(das) Europahaus, Oppeln
(der) Beitrittsberater (PAA)
(die) Anpassung,
(die) Angleichung
(die) Anpassung an EU-Standards bzw. EU-Normen
(die) Diktatur
(die) Generaldirektion Regionalpolitik (im Rahmen der Europäischen Kommission)
Rozszerzenia UE (w ramach
Stosunków Zewn´trznych
(w ramach Komisji Europejskiej)
Zatrudnienia (w ramach
dyrektywa
Dzia∏ania Innowacyjne (w Funduszach Strukturalnych)
dzia∏anie (w Funduszach Strukturalnych)
ECU
for Enlargement
efekt katalityczny (w rozumieniu
Phare)
Euro
Euro-Info (centrum informacji
europejskiej dla ma∏ych
i Êrednich przedsi´biorstw)
Europa Ârodkowa
Europa Ârodkowo-Wschodnia
Europa Wschodnia
Europa Zachodnia
Europejska Karta J´zyków Regionalnych i MniejszoÊciowych
catalytic effect
Europejska Konwencja Praw
Cz∏owieka
Europejska Perspektywa Rozwoju Przestrzennego (ESDP)
Europejski Bank Centralny
Europejski Bank Inwestycyjny
(EIB)
Europejski Bank Odbudowy
i Rozwoju
(the) European Convention
on Human Rights
(the) European Spatial Development Perspective (ESDP)
(the) European Central Bank
(the) European Investment Bank
(EIB)
(the) European Bank of Reconstruction and Development
(EBRD)
for External Relations
for Employment
directive
(the) Innovative Measures
(within the Structural Funds)
measure (within the Structural
Funds)
ECU (European Currency Unit)
(the) Euro
(the) Euro-Info
Central Europe
East-Central Europe
Eastern Europe
Western Europe
(the) European Charter for Regional or Minority Languages
(die) Generaldirektion Erweiterung (im Rahmen der Europäischen Kommission)
(die) Generaldirektion Außenbeziehungen (im Rahmen
der Europäischen Kommission)
(die) Generaldirektion Beschäftigung und Soziales (im Rahmen
der Europäischen Kommission)
(die) Direktive
(die) innovativen Maßnahmen
(innerhalb von Strukturfonds)
(die) Maßnahme (innerhalb
von Strukturfonds)
(die) Europäische Währungsunion (ECU)
(der) katalytische Effekt (innerhalb des Programms Phare)
(der) Euro
(das) Europäisches Informationszentrum (für kleine und Mittelständige Unternehmen)
(das) Mitteleuropa
(das) Ostmitteleuropa
(das) Osteuropa
(das) Westeuropa
(die) Europäische Charta für
Regional- und Minderheitensprachen
(die) Europäische Menschenrechtskonvention
(das) Europäische Raumentwicklungskonzept (EUREK)
(die) Europäische Zentralbank (EZB)
(die) Europäische Investitionsbank (EIB)
(die) Europäische Bank für Wiederaufbau und Entwicklung
(EBWE)
47
Europejski Fundusz Orientacji
i Gwarancji Rolnej (EAGGF)
Europejskie Stowarzyszenie
Agencji Rozwoju Regionalnego
(EURADA)
Europejskie Stowarzyszenie Szkó∏
Planowania (AESOP)
Europol
euroregion
faszyzm
feminizm
Finansowy Instrument Wspierania
Rybo∏ówstwa (FIFG)
fiszka, karta projektowa, czyli
standardowy wniosek aplikacyjny prezentujàcy projekt
Fundusz Kohezyjny
Fundusz SpójnoÊci
Fundusz Strukturalny
globalizacja
globalny
Grupa Wyszehradzka
48
(the) European Agriculture
Guidance and Guarantee
Fund (EAGGF)
(the) European Association
of Regional Development
Agencies (EURADA)
(the) Association of European
Schools of Planning (AESOP)
Europol
euroregion
fascism
feminism
(the) Financial Instrument
for Fisheries Guidance (FIFG)
fiche, application form
GUUAM (grupa wspó∏pracy
i bezpieczeƒstwa - Gruzja,
Ukraina, Uzbekistan, Azerbejd˝an, Mo∏dowa)
(the) Cohesion Fund
(the) Cohesion Fund
(the) Structural Fund
globalization
global
(the) Visegrad Group, cooperation forum of the Czech
Republic, Hungary, Poland
and Slovakia
GUUAM (the cooperation and
mutual security group - Georgia, Ukraine, Uzbekistan, Azerbaijan and Moldova)
Inicjatywa Unii Europejskiej (CI)
Instrument Przedakcesyjnej
Polityki Strukturalnej (ISPA)
(the) Community Initiative (CI)
(the) Instrument for Structural
Policies for Preaccession (ISPA)
Instytucja zarzàdzajàca (w Funduszach Strukturalnych)
instytucje Unii Europejskiej pl
(the) Managing Authority
EU institutions pl
(der) Europäische Ausrichtungsund Garantiefond für Landwirtschaft (EAGFL)
(der) Europäische Dachverband
für Regionalentwicklungsagenturen (EURADA)
(der) Europäische Schulverband
für Raumforschung und Landesplanung (AESOP)
Europol
(die) Euroregion
(der) Faschismus
(der) Feminismus
(das) Finanzinstrument für die
Ausrichtung der Fischerei (FIAF)
(das) Standartformular für Applikationsprojekte (stellt ein Projekt vor)
(der) Kohäsionsfond
(der) Kohäsionsfond
(der) Strukturfond
(die) Globalisierung
global
(die) Visegrad-Staaten (Tschechien, Ungarn, Polen und
die Slowakei
instytucje unijne pl
Jednolity Akt Europejski (SEA)
EU institutions pl
(the) Single European Act (SEA)
Jednolity Dokument Programowy
(SPD)
Jednostka Finansujàco-Kontraktujàca (JFK lub CFCU)
Jednostka Wdra˝ajàca (IA)
Jednostka Zarzàdzajàca (PMU)
(die) GUUAM-Gruppe für Sicherheit und Zusammenarbeit
(bestehend aus Georgien,
der Ukraine, Usbekistan,
Aserbaidschan und Moldawien)
(die) Gemeinschaftsinitiative
(das) Strukturpolitische Instrument zur Vorbereitung
auf den EU-Beitritt (ISPA)
(die) Verwaltungsinstitution
(innerhalb von Strukturfonds)
(die) EU-Institutionen pl.
korupcja
kraj kandydacki
kraj kandydujàcy do UE
kryteria kopenhaskie pl
kwalifikowanie si´ regionów lub
innych obszarów do ubiegania
si´ o wsparcie, np. z Funduszy
Strukturalnych
(the) Single Programming
Document (SPD)
(the) Central Financing
and Contracting Unit (CFCU)
(the) Implementing Agency (IA)
(the) Project Management Unit
(PMU)
junta
term (in office)
cornerstone
cohesion
(the) European Commission
(the) Economic-Social Committee
(ECOSOC)
(the) Committee of the Regions
(COR)
(the) Phare Managemment
(Steering) Committee
military-industrial complex
communism
conservatism
(the) Framework Convention for
the Protection of National
Minorities
corruption
candidate country, ~state
candidate country, ~state
(the) Copenhagen criteria pl
eligibility of regions, areas, for
instance, within the Structural
Funds
junta
kadencja
kamieƒ w´gielny
kohezja
Komisja Europejska
Komitet Ekonomiczno-Spo∏eczny
Komitet Regionów
Komitet Zarzàdzajàcy (Sterujàcy)
Programem Phare
kompleks militarno-przemys∏owy
komunizm
konserwatyzm
Konwencja Ramowa o Ochronie
MniejszoÊci Narodowych
liberalizm
linia Odry i Nysy
manifestacja
liberalism
(the) Oder-Neisse Line
demonstration
(die) Unionsinstitutionen pl.
(die) Einheitliche Europäische
Akte (EEA)
(das) Einheitsdokument
für Programme
(die) Zahlstelle
(die) Einführungsagentur (IA)
(das) Projektmanagement
(die) Junta
(die) Legislaturperiode
(der) Eckstein
(die) Kohäsion
(die) Europäische Kommission
(die) Fachkommission für Wirtschaft und Sozialpolitik (ECOS)
(der) Ausschuss der Regionen
(AdR)
(die) Phare-Programmverwaltung
(der) Militär- und Industriekomplex
(der) Kommunismus
(der) Konservativismus
(die) Rahmenkonvention
zum Schutz Nationaler
Minderheiten
(die) Korruption
(das) Beitrittsland
(das) EU-Beitrittsland
(die) Kopenhagener Kriterien pl.
(die) Erfüllung von Kriterien
durch Regionen oder andere
territoriale Einheiten im Hinblick auf die Förderung
z.B. aus den Strukturfonds
(der) Liberalismus
(die) Oder-Neiße-Linie
(die) Kundgebung
49
Memorandum Finansowe
misja pokojowa
MniejszoÊç Niemiecka (MN)
(the) Financing Memorandum
peace mission
(the) German Minority (MN),
the shorthand synonym for the
Socio-Cultural Society of Germans in Opole Silesia (TSKN)
Morze Czarne
Morze Pó∏nocne
Morze Âródziemne
nacjonalizm
nak∏adanie si´ na siebie dzia∏aƒ
(programów)
(the) Black Sea
(the) North Sea
(the) Mediterranean (Sea)
nationalism
overlapping
narodowoÊç
Narodowy Fundusz (Êrodków z UE)
Narodowy Program Przygotowania do Cz∏onkostwa w Unii
Europejskiej (NPPC)
narodowy socjalizm
naród
NATO (Sojusz Pó∏nocnoatlantycki)
nationality
(the) National Fund (NF)
(the) National Program for the
Adoption of the Acquis (NPAA)
nazism
niebezpieczeƒstwo
Niemcy (naród)
Niemiec
Niemka
niepodleg∏oÊç
nieprawid∏owoÊç
niezawis∏oÊç
50
national socialism
nation
NATO (the North Atlantic Treaty
Organization)
nazism
danger
(the) Germans
(a) German (man)
(a) German woman
independence
irregularity
independence
numer projektu nadawany przez
Komisj´ Europejskà
desiree number
NUTS - Nomenklatura Jednostek
Terytorialnych do celów
Statystycznych
NUTS - the Nomenclature
of Territorial Units for Statistics
(das) Finanzmemorandum
(die) Friedensmission
(die) Deutsche Minderheit (MN),
Abkürzung für die Sozial-Kulturelle Gesellschaft der Deutschen im Oppelner Land
(SKGD)
(das) Schwarze Meer
(die) Nordsee
(das) Mittelmeer
(der) Nationalismus
(die) Überlappung (der Aktivitäten im Rahmen eines
Programms)
(die) Nationalität
(der) Nationalfond (NF)
(das) Nationale Programm
zur Vorbereitung auf den
EU-Beitritt
(der) Nationalsozialismus
(die) Nation
NATO (das Nordatlantische
Verteidigungsbündnis)
(der) Nazismus
(die) Gefahr
(die) Deutschen (als Volk)
(der) Deutsche (männlich)
(die) Deutsche (weiblich)
(die) Unabhängigkeit
(die) Unkorrektheit
(die) Unabhängigkeit,
(die) Selbstständigkeit
(die) Projektnummer,
die von der Europäischen
Kommission vergeben wird
NUTS - (die) gemeinsame Klassifikation der Gebietsbezeichnungen für die Statistik
ocena wp∏ywu na Êrodowisko
og∏oszenie o zbieraniu projektów aplikacji (na granty
z Funduszów Strukturalnych)
Ogólnopolskie Porozumienie
Zwiàzków Zawodowych (OPZZ)
okr´g wyborczy
ONZ
opinia
opinia publiczna
organizacja nadzorujàca
Organizacja Wspó∏pracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)
oÊ rozwoju
Paƒstwa Osi pl
Paƒstwo Cz∏onkowskie
paƒstwo narodowe
paƒstwo prawa
paƒstwo wykluczone ze spo∏ecznoÊci mi´dzynarodowej
paƒstwo zbójnicze
Parlament Europejski (EP)
Partia Komunistyczna Czech
i Moraw (KS»M)
Partia Socjaldemokratyczna
Niemiec (SPD)
Partnerstwo dla Cz∏onkostwa
Partnerstwo dla Samorzàdu
Terytorialnego (LGPP)
Phare - Program SpójnoÊç
Gospodarcza i Spo∏eczna
(Phare ESC)
plan rozwoju (w Funduszach
Strukturalnych)
EIA - environmental impact
assessment
call for proposals
(the) Polish Alliance of Trade
Unions (OPZZ)
constituency
(the) UN
opinion
public opinion
umbrella organization
(the) Organization for Economic
Cooperation and Development
(OECD)
development axis (pl axes)
(the) Axis States pl
Member State
nation-state
rule of law
pariah state
rogue state
(the) European Parliament (EP)
(the) Communist Party of Bohemia and Moravia (KS»M)
(the) Social Democratic Party
of Germany (SPD)
(the) Accession Partnership
(the) Local Government Partnership Program (LGPP)
Phare Economic and Social
Cohesion Program (Phare ESC)
development plan (within
the Structural Funds)
(die) Beurteilung von Einflüssen
auf die Umwelt
(die) Verlautbarung über die
Zusammenstellung von Applikationsprojekten (für Zuwendungen des Strukturfonds)
(das) Polnische Gewerkschaftsübereinkommen (OPZZ)
(der) Wahlbezirk
(die) UNO
(die) Meinung
(die) öffentliche Meinung
(die) Schirmorganisation
(die) Organisation für nachhaltige wirtschaftliche Zusammenarbeit und Entwicklung (OECD)
(die) Entwicklungsachse
(der) Achsenmächte pl.
(die) Mitgliedsstaaten
(die) Nationalstaaten
(der) Rechtsstaat
(die) aus der internationalen
Gemeinschaft ausgeschlossenen Staaten
(der) Schurkenstaat
(das) Europaparlament (EP)
(die) Kommunistische Partei
Böhmen und Mährens (KS»M)
(die) Sozialdemokratische Partei
Deutschlands (SPD)
(die) Beitrittspartnerschaft
(die) Partnerschaft für Territoriale
Selbstverwaltung
Phare - (das) Programm
für wirtschaftliche
und soziale Kohäsion
(der) Entwicklungsplan (im Strukturfond)
51
Podkomitet Monitorujàcy Program Phare (Podkomitet JMC)
podstawa
Podstawy Wsparcia Wspólnoty
pokój
Polska i W´gry: Pomoc dla
Restrukturyzacji Gospodarek
(PHARE)
Polska Rzeczpospolita Ludowa
(PRL)
Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL)
pomoc doradcza (techniczna)
pomoc dwustronna
pomocniczoÊç
populizm
Prawa Cz∏owieka pl
prawo wspólnotowe (prawo
europejskie)
prawo wtórne Unii Europejskiej
Prezydencja Unii Europejskiej
priorytet
priorytetowe traktowanie polityki
równoÊci praw kobiet
i m´˝czyzn
program
program horyzontalny (w Funduszach Strukturalnych i Phare)
program indykatywny
program operacyjny
program regionalny (w Funduszach Strukturalnych)
program restrukturyzacji regionu
52
(the) Phare Monitoring Subcommittee
basis, framework
(the) Community Support
Framework (CSF)
peace
(the) Poland and Hungary:
Action for Restructuring
of Economies (PHARE)
(the) People’s Republic of Poland
(PRL)
(the) Polish Peasant Party (PSL)
technical assistance
bilateral assistance
subsidiarity
populism
Human Rights (HRs) pl
community law (European law)
EU secondary law
(the) Presidency of the European
Union, the EU Presidency
priority
gender mainstreaming
program
horizontal program (within
the Structural Funds and Phare)
indicative program
(the) operational program (OP)
regional program (within
the Structural Funds)
regional restructuring program
(das) Unterkomitee zum Monitoring des Phare-Programms
(die) Grundlage, (die) Basis
(der) Gemeinschaftliche
Förderrahmen (CSF)
(der) Frieden
PHARE - (die) Wirtschaftshilfe
für die Republik Ungarn
und die Volksrepublik Polen
(die) Volksrepublik Polen
(die Abkürzung VRP war
nur in der DDR üblich)
(die) Polnische Bauernpartei (PSL)
(die) Beratungshilfe
(die) bilaterale Hilfe
(die) Subsidiarität
(der) Populismus
(die) Menschenrechte pl.
(das) Gemeinschaftsrecht,
(das) Europäische Recht
(das) sekundäre EU-Recht
(die) Präsidentschaft der
Europäischen Union
(die) Priorität
(das) Gemeinschaftsprogramm
für Chancengleichheit
von Frauen und Männern
(das) Programm
(das) horizontale Programm
(in Strukturfonds und Phare)
(das) Indikativprogramm
(Programm bei Gemeinschaftsinitiativen)
(das) Operationsprogramm
(das) Regionalprogramm
(in Strukturfonds)
(das) Umstrukturierungsprogramm für Regionen
program wieloletni
program wielonarodowy
Program Wspó∏pracy Przygranicznej (CBC)
program wst´pny
programowanie (w Funduszach
Strukturalnych)
projekt bliêniaczy
projekt indywidualny (w rozumieniu Funduszy Strukturalnych)
protest
przedakcesyjny
Przedakcesyjny Instrument
Wsparcia dla Rolnictwa
i Obszarów Wiejskich
(SAPARD)
multi-annual program
multi-country program
(the) Phare Crossborder
Cooperation program (CBC)
indicative program
programming (within the
Structural Funds)
twinning project
major project
Przedstawicielstwo Komisji
Europejskiej w Polsce
(Ambasada Unii)
przeglàd
przeglàd prawa
(the) Delegation of the European
Commission in Poland
(EU Embassy)
screening
law screening
przejrzystoÊç
przekupstwo
przepisy Wspólnoty (wspólnotowe)
przydzia∏ Êrodków
przystàpienie
Rada Europejska
Rada Europy (CoE)
Rada Unii Europejskiej (dawniej
Rada Ministrów)
transparency
bribing
(the) Community rules
allocation
accession
(the) European Council
(the) Council of Europe (CoE)
(the) Council of the European
Union (formerly the Council
of Ministers)
(the) Council of Mutual Economic
Assistance (CMEA), Comecon
(the) Community Support Framework (CSF)
framework
Rada Wzajemnej Pomocy
Gospodarczej (RWPG)
Ramowy Plan Wsparcia (CFS)
ramy pl
protest
preaccession
(the) Support for Preaccession
Measures for Agriculture and
Rural Development (SAPARD)
(das) mehrjährige Programm
(das) multinationale Programm
(das) Programm für grenzüberschreitende Kooperation
(der) Programmvorschlag
(die) Programmplanung (innerhalb der Strukturfonds)
(das) Zwillingsprogramm
(das) individuelle Projekt
(aus Sicht der Strukturfonds)
(der) Protest
vor dem EU-Beitritt
(das) Heranführungsinstrument
„Sonderaktion zur Vorbereitung
auf den Beitritt in den Bereichen Landwirtschaft und ländliche Entwicklung” (SAPARD)
(die) Vertretung der Europäischen Kommission in Polen
(die) Übersicht
(die) Zusammenstellung
von Rechtsgrundlagen
(die) Transparenz
(die) Korruption
(die) Vorschriften der Gemeinschaft
(die) Mittelzuweisung
(der) Beitritt
(der) Europäische Rat
(der) Europarat
(der) Rat der Europäischen
Union (der frühere Ministerrat)
(der) Rat fur Gegenseitige Wirtschaftshilfe (RGW), Comecon
(der) Rahmenplan für Entwicklungshilfe
(die) Rahmenbedingungen
53
54
ramy instytucjonalne pl
referendum
Regionalny Komitet Monitorujàcy (w programie Phare ESC)
institutional framework
referendum
(the) Regional Monitoring Committee (within Phare ESC)
Republika Czeska
(the) Czech Republic
restrukturyzacja
rezerwat przyrody
rozporzàdzenie
równoÊç szans
ruch zielonych
scentralizowany
screening
socjaldemokracja
Socjalistyczna Partia JednoÊci
Niemiec (SED)
socjalizm
spe∏nianie niezb´dnych warunków do ubiegania si´
o wsparcie, np. z Funduszy
Strukturalnych
spo∏eczeƒstwo obywatelskie
spo∏eczeƒstwo otwarte
spójnoÊç
SpójnoÊç Gospodarcza
i Spo∏eczna (ECS)
sprawiedliwoÊç
Sprawy Wewn´trzne i Wymiar
SprawiedliwoÊci (III Filar)
Stany Zjednoczone (USA)
Stowarzyszenie Badaƒ
Regionalnych (RSA)
restructurization
sanctuary, reserve
regulation
equal opportunity
ecologism
centralized
screening
social democracy
(the) Socialist Unity Party
of Germany (SED)
socialism
eligibility of regions, areas,
for instance, within the Structural Funds
Stowarzyszenie Studiów
Regionalnych (RSA)
strajk
(the) Regional Studies Association (RSA)
strike
civil society
open society
cohesion
Economic and Social Cohesion
(ESC)
justice
Domestic Affairs and Justice
(III Pillar)
(the) United States (USA)
(the) Regional Science Association (RSA)
(der) institutionellen Rahmen
(das) Referendum
(das) Regionalkomitee zur Kontrolle des Programmfortganges
(im Rahmen des Programms
Phare ESC)
(die) Tschechische Republik,
(das) Tschechien
(die) Umstrukturierung
(das) Naturschutzgebiet
(die) Verordnung
(die) Chancengleichheit
(die) ökologische Bewegung
zentralisiert
(das) Screening
(die) Sozialdemokratie
(die) Sozialistische Einheitspartei
Deutschlands (SED)
(der) Sozialismus
(die) Erfüllung der Vorraussetzungen für die Beantragung
einer Hilfe, z.B. im Strukturfond
(die) Zivilgesellschaft
(die) offene Gesellschaft
(die) Kohäsion
(die) wirtschaftliche und soziale
Kohäsion (ESC)
(die) Justiz
(die) Justiz und Innenangelegenheiten
(die) Vereinigten Nationen (USA)
(die) Regionale Gesellschaft
für wissenschaftliche
Untersuchungen (RSA)
(die) Gesellschaft für Regionalstudien
(der) Streik
strefa wolnego handlu
struktura
struktury euro-atlantyckie
struktury europejskie
suwerennoÊç
Êrodkowoeuropejski
Ârodkowoeuropejski Obszar
Wolnego Handlu (CEFTA)
Âwiatowa Baza Danych o Zasobach Naturalnych (GRID)
Âwiatowa Organizacja Handlu
(WTO)
Êwiatowy
tablica informacyjna (o projekcie
umieszczona w miejscu jego
realizacji)
tablica pamiàtkowa
TAIEX - Biuro Wymiany Informacji o Pomocy Technicznej (jednostka Komisji Europejskiej)
totalitaryzm
transeuropejskie sieci transportowe (TENs)
transparencja
transza (Êrodków finansowych
na konto programu)
tyrania
uczciwoÊç
Uk∏ad o Stowarzyszeniu
(Uk∏ad Europejski)
Uk∏ad Warszawski
umowa
Umowa Finansowania
(w Phare i ISPA)
umowa ramowa
umowa twinningowa (bliêniacza)
Umowa z Schengen
unia celna
free trade area
structure, framework
(the) Euro-Atlantic structures
(the) European structures
sovereignty
Central European
(the) Central European Free
Trade Area (CEFTA)
(the) Global Resource Information Database (GRID)
(the) World Trade Organization
(WTO)
global, world, worldwide
commemorative plaque, site
billboard
(die) Freihandelszone
(die) Struktur
(die) euroatlantischen Strukturen
(die) europäischen Strukturen
(die) Souveränität
mitteleuropäisch
(die) EFTA, (die Europäische
Freihandelsassoziation)
(das) globale Gradnetz
für Bodenschätze (GRID)
(die) Welthandelsorganisation
(WTO)
global
(die) Informationstafel
(am Projektstandort)
commemorative plaque
TAIEX - Technical Assistance
Information Exchange Office
(die) Gedenktafel
TAIEX - (das) Amt für Informationsaustausch über technische Hilfe
(der) Totalitarismus
(die) transeuropäischen
Verkehrs-Netzwerke (TENs) pl.
(die) Transparenz
(die) Tranche (die Finanzmittel
für ein Programmkonto)
(die) Tyrannei
(die) Ehrlichkeit
(der) Vertrag über die EU
totalitarianism
(the) Trans-European Networks
(TENs)
transparency
lot
tyranny
honesty, righteousness
(the) Association (Europe)
Agreement
(the) Warsaw Treaty
agreement
(the) Financing Agreement
framework agreement
twinning covenant
(the) Schengen Agreement
customs union
(der) Warschauer Pakt
(der) Vertrag
(der) EG-Vertrag als Grundlage
für Phare- und ISPA Programme
(der) Rahmenbeschluss
(der) Zwillingsvertrag
(das) Schengener Abkommen
(die) Zollunion
55
Unia ChrzeÊcijaƒsko-Demokratyczna (CDU)
Unia ChrzeÊcijaƒsko-Demokratyczna-Czeska Partia Ludowa
(KDU-»SL)
Unia ChrzeÊcijaƒsko-Spo∏eczna
(CSU)
Unia Gospodarcza i Walutowa
Unia Pracy (UP)
Unia WolnoÊci (UW)
uprawnienie do ubiegania si´
o wsparcie, np. z Funduszy
Strukturalnych
utrzymywanie pokoju
uzupe∏niajàcy dokument programowy
uzupe∏nienie
wed∏ug oceny i uznania
(np. Komisji)
wielki projekt (w rozumieniu
Funduszy Strukturalnych)
w∏adza (administracja)
w∏adza (si∏a polityczna i wp∏ywy
paƒstwa lub w∏adcy)
w∏adza sàdownicza
w∏adza ustawodawcza
w∏adza wykonawcza
w∏adze centralne pl
w∏adze lokalne (gminne i powiatowe) pl
56
(the) Christian-Democratic Union
(CDU)
(the) Christian Democratic
Union-Czech Peasant Party
(KDU-»SL)
(the) Christian-Social Union
(CSU)
(the) Economic and Monetary
Union (EMU)
(the) Labor Union (UP)
(the) Freedom Union
eligibility of regions, areas, for
instance, within the Structural
Funds
peace keeping
Program Complement
addendum (pl addenda)
at (the Commission’s) discretion
major project
(the) authorities pl
power
judiciary
legislative
executive
(the) central authorities pl
(the) local (gmina and poviat)
authorities pl
w∏adze regionalne pl
wojewódzki program operacyjny
(dla Phare ESC)
(the) regional authorities pl
voivodeship operational
program (within Phare ESC)
wojna z terroryzmem
war on terrorism
(die) Christlich Demokratische
Union (CDU)
(die) Christlich-Demokratische
Union - Tschechische Volkspartei (KDU-»SL)
(die) Christlich-Soziale Union
(CSU)
(die) Wirtschafts- und Währunsunion
(die) Arbeitsunion (UP),
polnische Partei
(die) Freiheitsunion (UW)
(die) Befugnis zur Beantragung
von Mitteln z.B. aus Strukturfonds
(der) Friedenserhalt
(das) Ergänzungsdokument
für ein Programm
(die) Ergänzung
nach Beurteilung (z.B. der
Kommission)
(das) Großprojekt (im Sinne
der Strukturfons)
(die) Verwaltung
(die) politische Macht
(die) Macht der Judikative
(die) Legislative
(die) Exekutive
(die) zentrale Verwaltung
(die) örtliche Verwaltung
(bei Gemeinden), (die) Kreisverwaltung (bei Landkreisen)
(die) Regionalverwaltung
(das) Operativprogramm der
Woiwodschaft (für das PhareProgramm)
(die) Terrorbekämpfung
Wolna Partia Demokratyczna
(FDP)
wolnoÊç s∏owa
(the) Free Democratic Party (FDP)
wschodnioeuropejski
Wspólna Polityka Rolna (CAP)
East European
(the) Common Agricultural Policy
(CAP)
(the) Common Foreign and Security Policy (II Pillar)
(the) Commonwealth of Independent States (CIS)
(the) European Communities
Wspólna Polityka Zagraniczna
i Bezpieczeƒstwa (II Filar)
Wspólnota Niepodleg∏ych
Paƒstw (WNP)
Wspólnoty Europejskie
Wspólny Komitet Monitorujàcy
(JMC)
Wspólny Rynek
freedom of speech
Wspó∏praca Przygraniczna (CBC)
wspó∏praca z g∏osem doradczym
(the) Joint Monitoring Committee
(JMC)
(the) Common Market, Single
Market
Cross Border Cooperation (CBC)
advisory cooperation
wstàpienie
wybory parlamentarne pl
wybory prezydenckie pl
zachodnioeuropejski
zagro˝enie
Zakres Obowiàzków (TOR)
accession
parliamentary elections pl
presidential election
West European
danger
(the) Terms of Reference (TOR)
zalecenie
za∏àcznik
zaprowadzanie pokoju
recommendation
annex
peace making
zasada dodatkowoÊci
zasada koncentracji
principle of additionality
principle of concentration
zasada partnerstwa
zasada programowania
principle of partnership
principle of programming
(die) Freie Demokratische Partei
(FDP)
(die) Freiheit der Gedanken,
(die) Pressefreiheit
osteuropäisch
(die) gemeinsame Agrarpolitik
(die) gemeinsame Außenund Sicherheitspolitik
(die) Gemeinschaft Unabhängiger Staaten (GUS)
(die) Europäischen Gemeinschaften (EG)
(das) Gemeinsame MonitoringKomitee
(der) Gemeinsame Markt (der EU)
(die) grenznahe Zusammenarbeit
(die) Zusammenarbeit
mit beratender Stimme
(der) Beitritt
(die) Parlamentswahl
(die) Präsidentschaftswahl
westeuropäisch
(die) Gefahr
(das) Paket zu erfüllender
Pflichten
(die) Anordnung
(der) Anhang
(die) Friedensstiftung
(als Tätigkeit)
(das) Zusatzprinzip
(das) Prinzip der Konzentration /
Bündelung
(das) Prinzip der Partnerschaft
(das) Prinzip zur Entwicklung
und Durchführung von Programmen
57
58
zasada subsydiarnoÊci
zatwierdzenie
principle of subsidiarity
endorsement, approval
zdecentralizowany
zgodnoÊç
zgodnoÊç z normami UE
decentralized
compliance
compliance with the EU norms
zgodnoÊç z zasadami pomocy
publicznej
Zgromadzenie Regionów Europy
(ZRE/AER)
zimna wojna
Zwiàzek ChrzeÊcijaƒsko-Narodowy (ZChN)
Zwiàzek Socjalistycznych Republik Sowieckich (ZSRS)
compliance with state aid
provisions
(the) Assembly of the European
Regions (AER)
(the) Cold War
(the) Christian-National Union
(ZChN)
(the) Union of Soviet Socialist
Republics (USSR)
zwolennik rozwiàzaƒ militarnych
dove
zwolennik rozwiàzaƒ pokojowych
hawk
˝elazna kurtyna
(the) Iron Curtain
(das) Subsidiaritätsprinzip
(die) Bestätigung,
(die) Einwilligung
dezentralisiert
(die) Übereinstimmung
(die) Übereinstimmung
mit den EU-Normen
(die) Übereinstimmung mit den
Prinzipien öffentlicher Hilfen
(die) Versammlung der Regionen
Europas (VRE)
(der) kalte Krieg
(die) Christlich-Nationale Union
(ZChN)
(die) Union der sozialistischen
Sowjetrepubliken (UdSSR),
(die) Sowjetunion
(der) Anhänger militärischer
Lösungen
(der) Anhänger friedlicher
Lösungen
(der) eiserne Vorhang
Gospodarka
The Economy
Ökonomie
absolwent
agencja rozwoju lokalnego
graduate
local development agency
agencja rozwoju regionalnego
regional development agency
agencja wykonawcza
akceptacja p∏atnoÊci
akcjonariusz
amortyzacja i zmiana wartoÊci
nie finansowych aktywów
analiza ekonomiczna
implementing agency
approval of payment
shareholder
depreciation and value adjustments on non-financial assets
economic analysis
analiza finansowa
analiza kosztów i korzyÊci (CBA)
analiza skutecznoÊci
analiza SWOT
financial analysis
(the) Cost-Benefit Analysis (CBA)
cost effectiveness analysis
SWOT analysis
analiza wra˝liwoÊci
aneks
anulowanie wczeÊniej zarezerwowanych Êrodków
audyt
BAT - najlepsza dost´pna technologia
sensitivity analysis
annex
decommitment
audit
BAT - the Best Available Technology
(der) Absolvent
(die) Agentur für Lokalentwicklung
(die) Agentur für Regionalentwicklung
(die) Vollzugsagentur
(die) Zahlungsakzeptanz
(der) Aktionär
(die) Abschreibung und Wertänderung nichtfinanzieller Aktiva
(die) betriebswirtschaftliche
Analyse
(die) Finanzanalyse
(die) Kosten-Nutzenalyse (CBA)
(die) Effizienzanalyse
(die) SWOT-Analyse (StärkenSchwächen- bzw. ChancenRisiken-Analyse)
(die) Volatilitätsanalyse
(der) Anhang
(die) Annullierung bereitgestellter Mittel
(die) Wirtschaftsprüfung
BAT - die beste aller zugänglichen Technologien
59
benchmarking (porównywanie
z najlepszymi)
beneficjent
beneficjent dotacji
bezpoÊredni beneficjent
bezpoÊrednie przyznanie (dotacji)
bezrobotna
bezrobotni
bezrobotny
bieg∏y rewident
bilans
bilans p∏atniczy
bilans zasobów wodnych
biznes
biznes plan
brutto
budowanie na osiàgnićiach
bud˝et projektu
cel
cel bezpoÊredni
cel horyzontalny
cel ogólny (generalny)
cel operacyjny
cel regionalny
cel szczegó∏owy
cel szerszy
cena
cena bie˝àca
cena graniczna
cena kontraktowa
cena nominalna
cena realna
60
benchmarking
beneficiary
grant beneficiary
direct beneficiary
direct award (of a grant),
direct agreement
unemployed woman
the unemployed
1. unemployed person;
2. unemployed man
auditor
balance sheet
balance of payments
water (resources) budget
business
business plan
gross
building on the basis
of achievements
project funding package
aim, goal, objective
immediate objective
horizontal objective
general objective
operational objective
regional objective
immediate objective,
specific objective
wider objective
price
current price
border price
contract price
nominal price
real price
(das) Benchmarking (der Vergleich mit den Besten)
(der) Begünstigte
(der) Zuschussbegünstigte
(der) unmittelbar Begünstigte
(die) unmittelbare Bewilligung
(des Zuschusses)
(die) Arbeitslose
(die) Arbeitslosen
(der) Arbeitslose
(der) Revidnet, (der) sachkundige
Prüfer
(die) Bilanz
(die) Zahlungsbilanz
(die) Wasserbestandsbilanz
(das) Geschäft
(der) Businessplan
brutto
basierend auf Ergebnissen
cena rozrachunkowa
cena rynkowa
cena sta∏a
centrum (obszaru rozwoju)
accounting (shadow) price
market price
constant price
core (of the development area)
centrum decyzyjne
cluster, sieç wspó∏pracy podmiotów gospodarczych
c∏o
cykl ˝ycia projektu
czas wykonania
cz´Êç zamówienia
czynnik ryzyka
darczyƒca
data opracowania
data wygaÊnićia (programu)
decision-making center
cluster
dawca (pomocy)
degradacja Êrodowiska
donor
degradation of natural environment
tender dossier
dokumentacja przetargowa
(das) Projektbudget
(das) Ziel, (der) Zweck
(das) unmittelbare Ziel,
(der) unmittelbare Zweck
(das) horizontale Ziel
(das) oberste Ziel
(das) operative Ziel
(das) regionale Ziel
(das) detaillierte Ziel
(das) breitere Ziel
(der) Preis
(der) gängige Preis
(das) Preislimit
(der) Vertragspreis
(der) nominale Preis
(der) reale Preis
custom duty
project life cycle
time for completion
lot
risk (factor)
donor
date of drafting
expiry date (of the program)
dokumentacja techniczna
donor (dawca pomocy,
darczyƒca, donator)
technical documentation
donor
doradca
doradca edukacyjny
doradca finansowy
doradca prawny
doradca zawodowy
dostawca us∏ug
dost´p
dost´pnoÊç
dostosowanie
dotacja
dumping
dyskontowanie przep∏ywów
pieni´˝nych
advisor
educational advisor
financial advisor
legal advisor
vocational advisor
service provider
access
accessibility
adjustment
grant in aid
dumping
ash flow discounting
(der) Verrechnungspreis
(der) Marktpreis
(der) Festpreis
(der) Kern (des Entwicklungsbereiches)
(das) Entscheidungszentrum
(der) Cluster, (das) Unternehmernetzwerk
(der) Zoll
(der) Projektzyklus
(die) Realisierungsphase
(der) Teil der Bestellung
(der) Risikofaktor
(der) Spender
(das) Bearbeitungsdatum
(das) Datum des Ablaufs
(des/eines Programms)
(der) Helfer
(die) Umweltverschmutzung
(die) Ausschreibungsdokumentation
(die) technischen Unterlagen
(der) Spender (finanziell:
der Geldgeber, der Zuwendungsgeber bei beantragten Mitteln)
(der) Berater
(der) Bildungsberater
(der) Finanzberater
(der) Rechtsberater
(der) Berufsberater
(der) Dienstleistungsberater
(der) Zugang
(die) Zugänglichkeit
(die) Anpassung
(der) Zuschuss
(das) Dumping
(die) Abzinsung des Finanzflusses (der Cashflow)
61
dzia∏alnoÊç informacyjna
dzia∏alnoÊç pozarolnicza
information activity
non-agricultural activity
dzia∏alnoÊç promocyjna
promotion activity
dzia∏alnoÊç wydawnicza
dzia∏anie
dzia∏anie optymalne
dzia∏anie zwiàzane z projektem
dzia∏ka (budowlana)
efekt dodatkowy
efekt negatywny
efekt niekorzystny
efekt nieoczekiwany
efekt odwrotny od oczekiwanego
efekt selekcji („zbieranie Êmietanki”)
efekt transgraniczny
efekt uboczny
efekt zast´powania (substytucji)
efekt zewn´trzny
efektywnoÊç
ekologia
ekonomiczna stopa wzrostu
ekonomiczna wartoÊç bie˝àca
netto (ENPV)
ekosystem
ekspert
ekspert d∏ugookresowy
ekspert krótkookresowy
ekspert niezale˝ny
ekspert wewn´trzny
ekspert zewn´trzny
elastycznoÊç
Elita Opolskich Eksporterów
publishing activity
activity, measure
(the) best practice
linked activity
(construction) plot
additional effect
adverse effect
adverse effect
unexpected effect
adverse effect
skimming-off effect
cross-border impact
by-effect, side effect
substitution effect
external effect
efficiency
ecology
economic rate of return (ERR)
economic net present value
(ENPV)
ecosystem
expert
long-term expert
short-term expert
free-lance expert
in-house expert
external expert
flexibility, adaptability
(the) competition Top Exporters
soil erosion
evaluation
registry of land and real estate
erozja gleb
ewaluacja
ewidencja gruntów i budynków
62
(die) Informationsdienstleistung
(die) nichtlandwirtschaftliche
Tätigkeit
(das) Bewerben (einer Dienstleistung oder eines Produktes)
(die) publizistische Tätigkeit
(die) Tätigkeit, (die) Aktivität
(das) beste Vorgehen
(die) Projekttätigkeit
(die) Parzelle
(der) Zusatzeffekt
(die) negative Wirkung
(die) Nebeneffekt
(der) unerwartete Effekt
(die) entgegengesetzte Wirkung
(der) Optimierungseffekt
(die) grenzüberschreitende Wirkung
(die) Nebenwirkung
(die) Ersatzwirkung
(die) Außenwirkung
(die) Effizienz
(die) Ökologie
(das) Wachstum der Wirtschaftsrate
(der) laufende Bruttowirtschaftswert (ENPV)
(das) Ökosystem
(der) Experte
(der) Langzeitexperte
(der) Kurzzeitexperte
(der) unabhängige Experte
(der) interne Experte
(der) externe Experte
(die) Flexibilität, (die) Elastizität
(die) Elite der Oppelner Experten
(die) Bodenerosion
(die) Evaluation
(die) Evidenz der Grundstücke
und Gebäude
faktura
finansowa stopa wzrostu
finansowa wartoÊç bie˝àca
(FNPV)
firma
formularz aplikacyjny
funkcja obszaru
gospodarka wodna
grant
grant globalny
grunty niewykorzystane rolniczo pl
invoice
financial rate of return (FRR)
financial net present value
(FNPV)
business
application form
function of the area, (the) area’s
function, a function a given
area is used for or performs
chief accountant
waste management
spatial development, town
and country development
water management
grant
global grant
underdeveloped land
grunty opuszczone pl
grunty rolne pl
derelict land
arable land
grunty zdegradowane pl
grunty zdewastowane pl
degraded land
devastated land
grzywna celna
custom fine
harmonogram
harmonogram kontraktowania
i p∏atnoÊci
harmonogram realizacji
harmonogram realizacji
(np. inwestycji)
harmonogram wdra˝ania
harmonogram wydatkowania
harmonogram zobowiàzaƒ (kontraktowania) i wydatkowania
Êrodków finansowych
horyzontalny
schedule, timetable
contracting and disbursement
schedule
implementation schedule
time schedule
g∏ówny ksi´gowy
gospodarka odpadami
gospodarka przestrzenna
(die) Rechnung
(die) Finanzwachstumsrate
(der) finanzielle Zeitwert (FNPV)
(die) Firma
(das) Applikationsformblatt
(die) Bereichsfunktion
(der) Hauptbuchhalter
(die) Abfallwirtschaft
(die) Raumplanung
(die) Wasserwirtschaft
(die) Zuwendung
(die) globale Zuwendung
(die) landwirtschaftlich nicht
genutzten Flächen pl.
(die) verlassenen Ländereien pl.
(die) Ländereien, (die) landwirtschaftlichen Grundstücke pl.
(die) degradierten Grundstücke pl.
(die) verwüsteten Grundstücke
pl., (die) Wüstungen pl.
(die) Geldbuße aufgrund eines
Zollvergehens
(der) Arbeitsplan
(der) Vertrags- und Zahlungsplan
implementation schedule
disbursement schedule
(the) Commitment and Disbursement Schedule
(der) Realisierungsplan
(der) Realisierungsplan
(z.B. einer Investition)
(der) Implementierungsplan
(der) Ausführungsplan
(der) Schulden-, Vertrags- und
Ausgabenplan der Finanzmittel
horizontal
horizontal
63
implementacja
informatyczna baza danych
infrastruktura spo∏eczna
infrastruktura techniczna
inkubator przedsi´biorczoÊci
inna praca zarobkowa
instrukcja obs∏ugi
instrument
instrument po˝yczkowy
Instytucja Kontraktujàca
instytucja otoczenia biznesu
implementation
computerized data base
social infrastructure
technical infrastructure
business incubator
other gainful job
servicing manual
instrument, measure
lending (loan) instrument
(the) Contracting Authority
business environment institution
instytucja wspierajàca przedsi´biorczoÊç
interes
internet
inwestycja
inwestycja infrastrukturalna
inwestycja materialna
inwestycja na bazie istniejàcej
infrastruktury
inwestycja niematerialna
inwestycja od podstaw
in˝ynieria finansowa
izba gospodarcza
Jednostka Zamawiajàca
Jesienne Targi Us∏ug Medycznych, Opole
kamieƒ milowy (wa˝na data
w realizacji) projektu
karta projektu
kataster
kataster gruntowy
kataster wodny
kierunki polityki przestrzennej pl
business support organization
know-how
Kodeks handlowy (kh)
64
business
(the) internet
investment
infrastructure investment
tangible investment
brownfield investment
intangible investment
greenfield investment
financial engineering
chamber of commerce
(the) Autumn Fair of Medical
Services, Opole
milestone of a project
standard summary project fiche
cadaster
cadastral survey
water cadaster
directions of the spatial development policy pl
know-how
(the) Commerce Code (kh)
(die) Vertragserfüllung
(die) Computerdatenbank
(die) Sozialinfrastruktur
(die) technische Infrastruktur
(der) Business Incubator
(die) andere Erwerbsquelle
(die) Bedienungsanweisung
(das) Instrument
(das) Leihinstrument
(die) Vertragsinstitution
(die) Institution zur Geschäftsförderung
(die) geschäftsunterstützende
Institution
(das) Geschäft
(das) Internet
(die) Investition
(die) Infrastrukturinvestition
(die) materielle Investition
(die) Investition auf Basis
der bestehenden Infrastruktur
(die) nichtmaterielle Investition
(die) Basisinvestition
(das) Finanzingenieurswesen
(die) Wirtschaftskammer
(der) Auftraggeber
(die) Herbstmesse für medizinische Dienstleistungen, Oppeln
(der) Meilenstein (wichtiges
Datum) beim Projekt
(das) Projektblatt
(das/der) Kataster
(das) Grundbuch
(das) Gewässergrundbuch
(die) Stoßrichtungen der Raumpolitik
(das) Know-how
(das) Handelsgesetzbuch
Kodeks post´powania administracyjnego (kpa)
Kodeks post´powania cywilnego
(kpc)
Kodeks post´powania karnego
(kpk)
Kodeks pracy (kp)
komitet monitorujàcy
komitet sterujàcy
komplementarnoÊç
komunalna oczyszczalnia Êcieków
konto odsetkowe
konto oprocentowane
kontrakt
kontrakt ∏àczony
kontrakt mieszany
kontrakt na dostawy
kontrakt na pomoc doradczà
kontrakt na roboty budowlane
kontrakt na us∏ugi
kontrakt obmiarowy
kontrakt ramowy
kontrakt rycza∏towy
kontrakt w oparciu o stawk´
(honorarium)
kontraktowanie
kontrola (finansowa)
kontrola finansowa
kontrola przeprowadzona
na miejscu realizacji projektu
kontrola zarzàdcza
koƒcowy beneficjent
korporacja otwarta (w Stanach
Zjednoczonych)
kosztorys
koszty „utopione” pl
koszty alternatywne pl
koszty bezpoÊrednie pl
(the) Code of Administrative
Procedure (kpa)
(the) Code of Civil Procedure
(kpc)
(the) Code of Penal Procedure
(kpk)
(the) Labor Code (kp)
monitoring committee
steering committee
complementarity
communal water treatment plant
interest account
interest-bearing account
contract
mixed contract
mixed contract
supply contract
technical assistance contract
works contract
service contract
unit-price contract
framework contract
lump sum contract
fee-based contract
(die) Verwaltungsordnung
contracting
audit
financial control
check on site, on-site visit
(die) Vertragsvereinbarung
(die) Kontrolle
(die) Finanzprüfung
(die) Vorortkontrolle (im Ort
der Projektdurchführung)
(die) Führungskontrolle
(der) Finalbegünstigte
(die) offene Korporation
(in den USA)
(der) Kostenvoranschlag
(die) „versenkten” Kosten
(die) alternativen Kosten
(die) Direktkosten
managerial control
final beneficiary
PLC - public limited company
breakdown of prices
sunk costs pl
opportunity costs pl
direct costs pl
(die) Zivilprozessordnung
(das) Strafgesetzbuch
(das) Arbeitsgesetzbuch
(der) Aufsichtsauschuss
(das) Führungskomitee
(die) Komplementarität
(die) kommunale Kläranlage
(das) Zinskonto
(das) Abzinskonto
(der) Vertrag
(der) Bindungskontrakt
(der) Mischkontrakt
(der) Zulieferungsvertrag
(der) Beratungshilfevertrag
(der) Bauarbeitsvertrag
(der) Dienstleistungsvertrag
(der) Einheitspreisvertrag
(der) Rahmenvertrag
(der) Pauschalvertrag
(der) Honorarvertrag
65
66
koszty i korzyÊci pl
koszty kwalifikowalne pl
koszty nie podlegajàce zwrotowi pl
koszty operacyjne pl
koszty pl
koszty podlegajàce zwrotowi pl
koszty poÊrednie pl
koszty pracowników (zatrudnienia) pl
koszty utrzymania pl
krajowy przetarg nieograniczony
costs and benefits pl
eligible costs pl
non-reimbursable costs pl
krajowy przetarg otwarty
kredyt celny
kryterium
kryterium inwestycyjne
ksi´ga rejestrowa
ksi´ga wieczysta
kuroniówka
kwota przeznaczona na dzia∏ania specjalne lub dodatkowe
(rezerwa)
kwoty zatrzymane pl
lokalny przetarg nieograniczony
local open procedure
custom credit
criterion (pl criteria)
investment criterion
register book
land and mortgage register
dole
contingencies pl
lokalny przetarg otwarty
macierz projektu
Ma∏e i Ârednie Przedsi´biorstwa
(MÂP) pl
marginalizacja
marketing regionalny
miara
mi´dzynarodowy przetarg
nieograniczony
Mi´dzywojewódzka Izba
Gospodarcza „Âlàsk”
logframe matrix
Small and Medium Enterprises
(SMEs) pl
marginalization
regional marketing
measure
international open tender
operational costs pl
costs pl
reimbursable costs pl
indirect costs pl
staff costs pl
maintenance costs pl
retention money
(the) Inter-Voivodeship Commerce Chamber ‘Silesia’
(die) Kosten und Nutzen
(die) Qualifizierungskosten
(die) nicht zurückzuzahlenden
Kosten
(die) Betriebsaufwendungen
(die) Kosten
(die) Rückgabekosten
(die) Gemeinkosten
(die) Arbeitskosten
monitor
monitoring
monitorowaç
monta˝ finansowy
nadu˝ycie finansowe
najkorzystniejsza oferta przetargowa
najlepsze wzory
Najlepszy Produkt Opolszczyzny
(die) Lebenshaltungskosten
(die) landesweit unbegrenzte
Ausschreibung
(die) öffentliche Ausschreibung
(der) Zollkredit
(das) Kriterium
(das) Investitionskriterium
(das) Registerbuch
(das) Grundbuch
(das) „Stempelgeld”
(der) Reservebetrag für Sonderaufgaben
najni˝sze wynagrodzenie
nak∏ady pl
naros∏e odsetki pl
nie wydatkowaç (pieni´dzy,
Êrodków) w ca∏oÊci
niekorzystne oddzia∏ywanie
(np. na Êrodowisko)
nieprawid∏owoÊç finansowa
o du˝ej skali
(der) Retentionsbetrag
(die) lokale unbegrenzte
Ausschreibung
(die) lokale öffentliche Ausschreibung
(die) Projektmatrix
kleine und mittelständische
Unternehmen
(die) Marginalisierung
(das) Regionalmarketing
(das) Maß
(die) internationale öffentliche
Ausschreibung
(die) Interwoiwodschafts-Wirtschaftskammer „Schlesien”
(Eigenname - gemeint ist: “die
woiwodschaftsübergreifende”)
monitor
monitoring
(to) monitor
financial engineering
fraud
(the) most advantageous tender,
~bid, ~offer
(the) best practice
(the) competition The Best Product of the Opole Voivodeship
minimum salary
inputs pl
interest accrued
(to) underspend
adverse impact (for instance,
on the environment)
fraud
niestandardowy aspekt (procedura) zawierania kontraktu
obowiàzujàce specyfikacje pl
obowiàzujàce wymaganie
ocena
ocena czàstkowa
ocena gospodarcza i finansowa
non-standard aspect (procedure)
ocena koƒcowa
ocena poÊrednia
ocena w po∏owie okresu programowania
ocena w toku
ocena wielokryteriowa
ex post evaluation, final evaluation
interim evaluation
mid-term evaluation
ocena wst´pna (ex ante)
ochrona
ochrona inwestycji
ex ante evaluation
protection
protection of investment
mandatory specification
mandatory requirement
appraisal
interim evaluation
economic and financial appraisal
interim evaluation
multicriteria evaluation
(der) Monitor
(das) Monitoring
(das) Monitoring (betreiben)
(die) Finanzmontage
(der) finanzielle Missbrauch
(das) günstigste Ausschreibungsangebot
(die) besten Muster
(das) beste Produkt der Oppelner
Woiwodschaft
(der) Mindestlohn
(der) Aufwand, (die) Auflage
(der) Zinsgewinn
(die) finanziellen Mittel nicht
vollständig verwenden
(die) ungünstige Einwirkung
(z.B. auf die Umwelt)
(die) finanzielle Unregelmäßigkeit
von großer Auswirkung
(Bedeutung), (die) Defraudation
(die) nichtstandardmäßige Prozedur einer Vertragsvereinbarung
(die) gültigen Spezifikationen
(die) derzeit bestehenden Vorgaben
(die) Beurteilung, (die) Bewertung
(die) Teilauswertung
(die) Wirtschafts- und Finanzbeurteilung
(die) Endauswertung
(das) Zwischenergebnis
(die) Zwischenevaluierung
(die) Zwischenauswertung
(die) auf verschiedenen Kriterien
beruhende Beurteilung
(die) Eingangsevaluation
(der) Schutz
(der) Investitionsschutz
67
ochrona praw w∏asnoÊci
protection of property rights
ochrona przed nieuczciwà
konkurencjà
ochrona rozszerzona przez
niektóre przepisy
protection against unfair competition
protection extended under
the relevant rights
ochrona w∏asnoÊci intelektualnej
protection of intellectual property
oczyszczalnia Êcieków
odbiorca pomocy
water treatment plant
beneficiary
oddzia∏ywanie (np. projektu)
impact
odpady komunalne pl
odpady przemys∏owe pl
odpowiednia starannoÊç
odpowiednie zatrudnienie
odpowiedzialnoÊç (np. finansowa)
refuse (municipal ~, gmina ~)
industrial waste
due diligence
suitable employment
accountability
odsetki pl
odsetki zap∏acone pl
odszkodowanie
odszkodowanie umowne (za nie
wywiàzanie si´ z umowy)
oferent
oferta
oferta (przetargowa)
oferta finansowa
oferta przetargowa
oferta techniczna
og∏osiç przetarg na wykonanie
interest
interest paid
damages
liquidated damages
(der) Schutz des Rechts
auf Eigentum
(der) Schutz vor unlauterem
Wettbewerb
(die) Schutzmaßnahmen pl.
(die durch andere Gesetze
ausgestaltet sind)
(der) Schutz des geistigen
Eigentums
(die) Kläranlage
(der) Hilfeempfänger,
(der) Zuwendungsempfänger
(die) Einwirkung (z.B. auf ein
Projekt)
(die) kommunalen Abfälle pl.
(die) industriellen Abfälle pl.
(die) angemessene Sorgfalt
(die) angemessene Einstellung
(die) Verantwortung (z.B. finanzielle)
(die) Zinsen
(die) getilgten Zinsen
(der) Schadensersatz
(die) Konventionalstrafe
tenderer, offerer
offer, proposal, bid
bid
financial offer
tender
technical offer
(to) invite tenders for a piece
of work
(the) Polish Fair of Ecology,
Ecological Foodstuffs
and of Natural Medicine
‘Closer to Nature’
(the) Polish Fair of Tourism,
Sports and Recreation
(der) Anbieter
(die) Offerte, (das) Angebot
(das) Ausschreibungsangebot
(das) finanzielle Angebot
(das) Ausschreibungsangebot
(das) technische Angebot
(etwas zur Durchführung)
ausschreiben
(die) Polnische Messe für Ökologie, biologische Ernährung
und natürliche Medizin „Näher
der Natur”
(die) Polnische Messe für Tourismus, Sport und Erholung
Ogólnopolskie Targi Ekologii,
˚ywnoÊci Ekologicznej i Medycyny Naturalnej „Bli˝ej Natury”
Ogólnopolskie Targi Turystyki,
Sportu i Wypoczynku
68
okres planowania
okres utrzymania, czyli czas
wyznaczony w kontrakcie na
ukoƒczenie robót i usunićie
usterek przez wykonawc´
planning period
maintenance period
okres wydatkowania
disbursement period
operacja
opis
op∏ata celna
op∏ata za autostrad´
op∏aty celne pl
Opolska Izba Gospodarcza
operation, an activity or program
undertaken by the end recepient of structural aid
description
custom duty
toll
custom fees, charges pl
(the) Opole Commerce Chamber
Opolski Sejmik Samorzàdu
Gospodarczego (OSSG)
(the) Opole Union of Economic
Self-Government (OSSG)
Opolskie Targi Budownictwa
„Mój Dom”
Opolskie Targi Mebli i Wyposa˝enia Wn´trz
osoba majàca du˝y udzia∏
w danym przedsi´wzićiu
ostateczny termin (sk∏adania ofert,
dokonywania p∏atnoÊci itp.)
oszacowanie (np. potrzeb,
post´pu, zgodnoÊci)
(the) Opole Construction Fair
‘My Home’
(the) Opole Fair of Furniture
and Interior Decoration
stakeholder
oszacowanie strat
OÊrodek Wspierania Przedsi´biorczoÊci
otwarty przetarg mi´dzynarodowy
damage assessment
(the) Center for the Support
of Entrepreneurship
international open procedure
park naukowo-przemys∏owy
science and industry park
partia zamówienia
lot
deadline
assessment
(die) Planungszeit
(die) Zeit der Vertragsrealisierung
(die Zeit, die man im Vertrag
für die Beendigung der Arbeiten und Beseitigung der Fehler
durch den Hersteller setzt)
(die) Zeit, in der finanziell
investiert wird
(die) Handlung, (die) Operation
(die) Beschreibung
(die) Zollgebühr
(die) Maut
(die) Zollgebühren pl.
(die) Wirtschaftskammer
der Woiwodschaft Oppeln
(das) Selbstverwaltungsgremium
der Wirtschaft der Woiwodschaft Oppeln (OSSG)
(die) Baumesse der Woiwodschaft Oppeln „Mein Haus”
(die) Oppelner Messe für Möbel
und Innenausstattung
(die) treibende Kraft (innerhalb
einer Maßnahme)
(die) Deadline
(die) Schätzung (z.B. der Bedürfnisse, der Fortschritte, der Übereinstimmungen)
(die) Schadensabschätzung
(das) Zentrum für Unternemensförderung
(die) öffentliche internationale
Ausschreibung
(der) Wissenschafts- und Industriepark
(die) Bestellmenge
69
pionowy
PKB - produkt krajowy brutto
PKB per capita (na jednego
mieszkaƒca)
PKB wed∏ug parytetu si∏y
nabywczej
plac
plac budowy
Plan rozwoju gminy
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa
p∏atnoÊç
p∏atnoÊç z do∏u
p∏atnoÊç z góry
PNB - produkt narodowy brutto
podmiot uprawniony
podstawowe informacje pl
podwykonawca
polityka przestrzenna (rozwoju
przestrzennego)
polityka regionalna
polityka strukturalna
pomoc
pomoc doradcza
pomoc w rozumieniu Funduszy
Strukturalnych
pomoc w uruchomieniu dzia∏alnoÊci gospodarczej
post´powanie o udzielenie
zamówienia publicznego
poÊredni beneficjent
poÊredniczenie w przekazywaniu
Êrodków finansowych
70
vertical
GDP - gross domestic product
GDP per capita
GDP according to PPP (purchasing power parity)
square
construction site
(the) Development Master Plan
of the Gmina
(the) Spatial Development Master
Plan of the Voivodeship
spatial planning
payment
payment in arrears
payment in advance
GNP - gross national project
authorized entity, enterprise or
institution authorized to carry
out a task envisaged in the
Voivodeship Contract
basic information
subcontractor
spatial development policy
vertikal
(das) Bruttoinlandsprodukt
pro Kopf / per capita
nach Kaufkraftparität
(der) Platz
(der) Bauplatz
(der) Gemeindeentwicklungsplan
(der) Raumbewirtschaftungsplan
der Woiwodschaft
(die) Raumplanung
(die) Fälligkeit
(der) Zahlungsrückstand
(der) Zahlungsvorschuss
(das) Bruttosozialprodukt
(das) autorisierte Rechtssubjekt
(die) Grundinformationen
(der) Subunternehmer
(die) Raumplanungspolitik
regional policy
structural policy
assistance
technical assistance
assistance within the Structural
Funds
start-up aid
(die) Regionalpolitik
(die) Strukturpolitik
(die) Hilfe
(die) Beratungshilfe
(die) Entwicklungshilfe bei
Strukturfonds
(die) Starthilfe für Unternehmer
procurement procedure
(das) Verfahren zur Beteiligung
an öffentlichen Aufträgen pl.
(der) indirekte Nutznießer
(die) Vermittlung bei der zur Verfügungsstellung finanzieller
Mittel
indirect beneficiary
on-lending
powiàzania komunikacyjne pl
powierzanie pewnych ubocznych
zadaƒ firmy instytucjom
zewn´trznym (podwykonawcom)
powierzyç realizacj´ kontraktu
communication network
outsourcing
(die) Verkehrsverbindungen
(das) Outsourcing
(to) award a contract
powszechne towarzystwo
emerytalne
poziom ˝ycia
poziomy
po˝yczka szkoleniowa
praca na akord
prace geodezyjne
pracodawca
prawo geodezyjne i kartograficzne
Prezes
universal old age pension
society
living standard
horizontal
training loan
job work
land survey work
employer
law on land surveying
and cartography
President
jemanden mit der Vertragsausführung betrauen
(die) Rentenversicherungsanstalt
procedura negocjacyjna
procedura przetargowa
negotiated procedure
tender procedure
procedura wy∏aniania kontraktora
contract award procedure
procedura zawarcia kontraktu
contract award procedure
Program „Odnowa Wsi”
(the) Program ‘Renewal
of the Countryside’
(the) Program for the Development of the Oder 2006
(the) Regional Program of Environment Protection (PROÂ)
special program
(the) Voivodeship Program,
document that translates
the broad development goals
of the Strategy of Regional
Development into a set of
specific tasks to be carried out.
Program dla Odry 2006
Program Regionalny Ochrony
Ârodowiska (PROÂ)
program specjalny
Program Wojewódzki
(der) Lebensstandart
horizontal
(das) Bildungsdarlehn
(die) Akkordarbeit
(die) Landvermessungsarbeiten
(der) Arbeitgeber
(das) Landvermessungsund kartographische Recht
(der) Vorsitzende, (der) Präsident
(abhängig von der Organisationsform)
(die) Verhandlungsmodalitäten pl.
(die) Ausschreibungsmodalitäten pl.
(die) Modalitäten zur Auswahl
des/der Vertragspartner/s
(die) Vertragsabschlussmodalitäten
(das) Dorferneuerungsprogramm
(das) Programm „Oder 2006”
(das) Regionale Umweltschutzprogramm (PROÂ)
(das) Sonderprogramm
(das) Woiwodschaftsprogramm
(fasst Ziele regionaler Entwicklungsstrategien zu einem
Aktionsprogramm für zwei
bis drei Jahre zusammen,
während die regionale
71
programowanie za pomocà
celów (stosowane w programie Phare)
projekt techniczny
projekt wsparcia inwestycyjnego
design, technical design
investment support project
projekt wybudowania obiektu
z oddaniem „pod klucz”
projektant
promocja regionu
próg (np. rentownoÊci)
próg rentownoÊci
przeci´tne wynagrodzenie
przedmiar robót
turnkey project
przedsi´wzićie
przemys∏owa oczyszczalnia
Êcieków
przep∏ywy pieni´˝ne pl
przetarg
przetarg nieograniczony
przetarg ograniczony
przetarg otwarty
przygotowaç (projekt)
przynosiç rezultat
przynosiç zysk
publiczna spó∏ka akcyjna z ograniczonà odpowiedzialnoÊcià
rachunek (denominowany)
w EUR
raport
72
The Voivodeship Program
spans two to three years,
while the Strategy of Regional
Development ten or more years
PBO - programming by objectives
designer
promotion of the region
threshold
break-even point
mean salary
bills of quantity
measure
industrial water treatment plant
cash flow
ajudication by tender
open tender, ~procedure
restricted tender, ~procedure
open tender, ~procedure
(to) draw (a project)
(to) yield an effect
(to) yield profit
PLC - public limited company
account denominated in EUR
report
Entwicklungsstrategie auf zehn
Jahre oder mehr angelegt ist)
(die) Programmplanung und durchführung unter Beachtung
der Zielvorgaben (beim
Programm Phare)
(die) technische Zeichnung
(der) Plan zur Unterstützung
von Investitionen
(das) Projekt für ein schlüsselfertiges Gebäude
(der) Designer
(die) Werbung für die Region
(die) Schwelle
(die) Rentabilitätsschwelle
(der) Durchschnittslohn
(die) Aufstellung eines dezidierten Kostenvoranschlages
bzw. eines Projektkostenvoranschlages mit Begründung
(das) Vorhaben
(die) Kläranlage für industrielle
Abwässer
(der) Kassenzufluss, (der) Cashflow
(die) Ausschreibung
(das) unbegrenzte Ausschreibung
(die) begrenzte Ausschreibung
(die) offene Ausschreibung
(ein Projekt) vorbereiten
Ergebnisse erzielen/zeitigen
Gewinn bringen
(die) öffentliche Aktiengesellschaft
mit beschränkter Haftung
(die) (denominierte) Rechnung
in EUR
(der) Bericht
raport koƒcowy
raport oddzia∏ywania (projektu
lub programu na otoczenie)
final report
impact report
raport okresowy
raport post´pu prac
raport wp∏ywu
raport wp∏ywu (projektu lub programu na otoczenie)
raport wst´pny
raport zaawansowania projektu
raport zamknićia
rata p∏atnoÊci
realizacja (programu)
realizowaç projekt
redukcja zatrudnienia
Regionalny Fundusz Inwestycyjny (RFI)
Regionalny Komitet Sterujàcy
(RSC)
regulamin organizacyjny
rezultat
roboty publiczne pl
interim report
progress report
impact report
impact report
rok finansowy
rolnicza przestrzeƒ produkcyjna
inception report
progress report
closure report
instalment of payment
implementation
(to) carry out a project
staff reduction, downsizing
(the) Regional Investment
Fund (RFI)
(the) Regional Steering Committee (RSC)
organizational rules pl
result
public works pl, the unemployed
are provided with jobs by
a self-government or other
public institutions
financial year
area of agricultural production
rozbicie ceny globalnej
breakdown of the overall price
rozpoczćie dzia∏alnoÊci gospodarczej
rozwój zasobów ludzkich
(kapita∏u ludzkiego)
business start-up
rozwój zrównowa˝ony
rynek
market
human resources development
(HRD)
(der) Abschlussbericht
(der) auf das Projekt oder
die Umgebung einwirkende
Bericht
(der) Zwischenbericht
(der) Arbeitsfortschrittsbericht
(der) Wirkungsbericht
(der) Wirkungsbericht (auf das
Projekt oder die Umgebung)
(der) Anfangsbericht
(der) Projektfortschrittsbericht
(der) Abschlussbericht
(die) Zahlungsrate
(die) Realisierung (des Programms)
ein Projekt umsetzen
(der) Arbeitsplatzabbau
(der) Regionale Investitionsfond
(RFI)
(das) regionale Leitungskomitee
(das) Organisationsregelwerk
(das) Resultat
(die) öffentlichen Arbeiten pl.
(das) Finanzjahr
(die) landwirtschaftliche Produktionsfläche
(die) Zusammenbruch des Weltmarktpreises
(das) Gründungsdatum
(des Unternehmens)
(die) Entwicklung der Humanressourcen (des menschlichen
Kapitals)
(die) ausgewogene Entwicklung
(der) Markt (bezogen auf
die Wirtschaft)
73
rynek miejski
rynek pracy
Rynek Âlàski Sp. z o. o.
employment market, labor ~
(the) Silesian Market Co. Ltd.
rysunek techniczny
seria (produktu)
sieç informatyczna
sieç osadnicza
Sieç Wspó∏pracy Mi´dzy Przedsi´biorstwami (BC-NET)
technical design
lot
network
settlement network, network
of localities
(the) Business Cooperation
Network (BC-NET)
skutecznoÊç
spadek gospodarczy
effectiveness
economic decline
specyfikacja
specyfikacja techniczna
sprzeniewierzenie du˝ej sumy
pieni´dzy
sprz´t
specification
technical specification
embezzlement
standardowa fiszka streszczenia
projektu
stopa ˝yciowa
strata
straty pl
Strona Kontraktu
struktura wydatków
studium wykonalnoÊci
supermarket
SWOT
synergia
szacunek kosztów
Êcieki
74
market square
equipment
living standard
damage
damage
Contracting Party
expenditure profile
feasibility study
shopping mall
SWOT (Strengths, Weaknesses,
Opportunities, Threats)
synergy
cost estimation
sewage
(der) Ring (rechteckiger Marktplatz der in ostelbischen Gebieten im Zuge der deutschen Ostkolonisation angelegt wurde)
(der) Arbeitsmarkt
(die) „Rynek Âlàski-GmbH”
(Schlesischer Markt GmbH)
(die) technische Zeichnung
(die) Produktionsserie
(das) Informationsnetzwerk
(das) Siedlungsnetzwerk
(das) Netzwerk für die Zusammenarbeit von Unternehmen
(BC-NET)
(die) Effizienz
(der) Wirtschaftsrückgang,
(der) Abschwung
(die) Spezifizierung
(die) technische Spezifizierung
(die) Veruntreuung eines großen
Geldbetrages
(die) Ausstattung, (die) Geräte
pl., (das) Equipment
(die) standardisierte Projektkurzbeschreibung
(der) Lebensstandart
(der) Verlust
(die) Verluste pl.
(der) Vertragspartner
(die) Ausgabenstruktur
(die) Ausführbarkeitsuntersuchung
(der) Supermarkt
SWOT (siehe auch „analiza
SWOT”)
(die) Synergie
(die) Kostenschätzung
(die) Abwässer pl.
Êlepy kosztorys
bills of quantity pl
Êrodek
Êrodek ∏agodzàcy
Êrodki (np. do realizacji projektu)
measure
mitigation measure
means (required to do
the project) pl
aid sg, structural funds pl
final acceptance certificate
balance sheet
market
fair
(the) Economic Fair of Entrepreneurship and Craftsmanship
‘Inter Region’
(the) Fair of Telecommunications
and Office Equipment ‘MicroTech’
sustainability of a project
fair competition
facility
Êrodki pomocowe pl
Êwiadectwo odbioru koƒcowego
tabela bilansowa
targ
targi
Targi Gospodarcze Przedsi´biorczoÊci i Rzemios∏a „Inter
Region”
Targi Telekomunikacji i Techniki
Biurowej „Micro-Tech”
trwa∏oÊç (projektu)
uczciwa konkurencja
udogodnienie
udokumentowane zasoby
wodne pl
udzia∏owiec w spó∏ce
umowa
umowa ramowa
actual water resources pl
uproszczona procedura przetargowa
urzàdzenia (maszyny, urzàdzenia
wbudowane na sta∏e w realizowany projekt) pl
urz´dnik celny
ustalenia dotyczàce realizacji pl
simplified procedure
utracone korzyÊci pl
opportunity costs pl
uwarunkowania i kolejnoÊç
(najwa˝niejszych) dzia∏aƒ
conditionality and sequencing
shareholder
contract
framework agreement, ~contract
plant
custom officer
implementation arrangements pl
(der) „über den Daumen gepeilte” Kostenvoranschlag
(das) Mittel
(das) Linderungsmittel
(die) Mittel (z.B. zur Projektumsetzung)
(die) Strukturfonds pl.
(das) Endabnahmezeugnis
(die) Bilanztabelle
(der) Wochenmarkt
(die) Messe
(die) Wirtschafts-, Unternehmerund Handwerksmesse „Inter
Region”
(die) Telekommunikations- und
Bürotechnikmesse „MicroTech”
(die) Projektnachhaltigkeit
(die) faire Konkurrenz
(die) Vergünstigung,
(die) Verbesserung
(die) nachgewiesenen Wasserressourcen
(der) Gesellschafter
(der) Vertrag, (die) Vereinbarung
(der) Rahmenvertrag,
(die) Rahmenvereinbarung
(die) vereinfachten Ausschreibungsmodalitäten pl.
(die) Anlagen (Maschinen, fest
eingebaute Geräte bei der
Projektumsetzung)
(der) Zollbeamte
(die) Vereinbarungen zur Ausführung
(der) entgangene Nutzen /
(die) Alternativkosten
(die) Voraussetzungen und
die Reihenfolge (der wichtigsten) Tätigkeiten
75
uwarunkowania zagospodarowania pl
uzasadnienie
uzupe∏nianie si´
u˝ytecznoÊç (programu
w zaspokojeniu potrzeb
grupy docelowej)
u˝ytki rolne pl
w drodze przetargu
w drodze przetargu nieograniczonego
wahania w stanie produktów pl
waloryzacja
wartoÊç bie˝àca (zaktualizowana, bie˝àca) netto (NPV)
wartoÊç dodana
warunki pl
warunki ogólne pl
warunki szczegó∏owe pl
wdra˝aç (projekt)
76
development conditions pl
justification
complementarity
utility
agricultural land (under cultivation)
by tender
by unlimited tender
variation in stock
valorization
net present value (NPV)
value added
conditions pl
general conditions pl
special conditions pl
(to) implement (a project)
wdra˝anie
implementation
wertykalny
Wewn´trzna Stopa Zwrotu (IRR)
Wicedyrektor
wielkoÊç projektu
wielofunkcyjny rozwój obszarów
wiejskich
wniosek
wniosek aplikacyjny
vertical
(the) Internal Rate of Return (IRR)
Vice-Director, Deputy Director,
Deputy Manager
project size
multidirectional development
of the countryside
application form
wniosek o refundacj´ kosztów
wniosek o wyp∏at´
wody podziemne pl
wody powierzchniowe pl
payment claim form
payment application
underground water
surface water
(die) Bewirtschaftungskonditionen
(die) Begründung
sich ergänzen
(die) Nutzbarkeit (des Programms
im Hinblick auf den Zielgruppenbedarf)
(die) Nutzböden pl.
durch die Ausschreibung
durch die öffentliche Ausschreibung
(die) Produktionsschwankungen
(die) Geldaufwertung
(der) Zeitwert (netto)
(der) Mehrwert
(die) Bedingungen pl.
(die) allgemeinen Bedingungen pl.
(die) Sonderbedingungen pl.
(das Projekt) einführen /
implementieren
(die) Einführung, (die) Implementierung
vertikal
(der) Interne Rückgabensatz
(der) stellvertretende Direktor
(die) Projektgröße
(die) multifunktionelle Dorfentwicklung
(der) Antrag
(der) standardisierte Applikationsantrag
(der) Kostenentschädigungsantrag
(der) Auszahlungsantrag
(das) Grundwasser
(die) Oberflächengewässer
wp∏yw (np. projektu)
wskaênik
wskaênik „wejÊcia”
wskaênik dok∏adny
wskaênik kluczowy
wskaênik kwantyfikowalny
wskaênik mierzalny
wskaênik o najwa˝niejszym
znaczeniu
wskaênik obiektywnie werfikowalny
wskaênik osiàgni´ç
wskaênik produktu
wskaênik rezultatu
wskaênik wk∏adu
wskaênik wp∏ywu (oddzia∏ywania)
wsparcie
impact
indicator
baseline indicator
precise indicator
key indicator
quantified indicator
measurable indicator
key indicator
wsparcie inwestycyjne
wsparcie z programu Phare
wspieranie rozwoju regionalnego
investment support
Phare assistance
support for regional development, regional development
support
co-financing, financial engineering
pre-feasibility study
wspó∏finansowanie
wst´pne studium wykonalnoÊci
objectively verified indicator
(OVI)
indicator of achievement
output indicator
result indicator
input (resource) indicator
impact indicator
assistance
wydatek
wydatkowaç (pieniàdze, Êrodki)
ponad przyznany limit
expenditure
(to) overspend
wydatkowanie
disbursement
wydatkowanie dotacji
wykonawca
disbursement of a grant
contractor
wykonawca kontraktu us∏ugowego
service provider
(der) Einfluss (auf das Projekt)
(die) Kennziffer, (die) Kennzahl
(die) Eingangskennziffer
(die) genaue Kennziffer
(die) Schlüsselkennziffer
(die) Quantitätskennziffer
(die) messbare Kennziffer
(die) Kennziffer der höchsten
Priorität
(die) objektiv überprüfbare Kennziffer
(die) Erfolgskennziffer
(die) Produktkennziffer
(die) Ergebniskennziffer
(die) Inputkennziffer
(die) Einflusskennziffer
(die) Zuwendung, (die) Förderung, (die) Unterstützung
(die) Investitionsförderung
(die) Phare-Zuwendung
(die) Regionalentwicklungsförderung
(die) Co-Finanzierung
(die) Vorprüfung der Ausführbarkeit
(die) Ausgabe
(die) Verwendung (von finanziellen Mitteln) über das Limit
hinaus
(die) Verwendungen pl., (die)
Ausgaben pl.
(die) Zuwendungsverwendung
(der) Hersteller, (der) Projektausführende
(der) Dienstleistende / Vertragsausführende
77
wykup przedsi´biorstw przez
kadr´ kierowniczà (MBO)
wynik
wyraêne rozgraniczenie (rozró˝nienie) pomi´dzy dwoma
programami
wytyczne dla sk∏adajàcych
wnioski (aplikantów) pl
wywo∏ywaç (powodowaç) efekt
(w ramach projektu)
wzrost gospodarczy
zabezpieczenie (np. kredytu)
zadanie
zagospodarowanie odpadów
zagospodarowanie terenu
zak∏ad produkcyjny
za∏àcznik
za∏o˝enie
zamawiaç
zamawiajàcy
Zamawiajàcy
zamknićie rachunku
zamówienia publiczne pl
zamówienie publiczne
zanieczyszczenie wody
zarzàdzanie przez cele (MBO)
78
management buy-out (MBO)
output
demarcation between two
programs
guidelines for applications pl
(to) trigger an effect (within
a project)
economic growth
collateral
task
waste management, waste
disposal
land development
plant
annex
assumption
(to) order
orderer
clearance of the account
procurement
procurement order, act
of procurement
water pollution
Management by Objectives
(MBO)
zasi∏ek dla bezrobotnych
unemployment benefit
zasoby energii odnawialnej pl
non-exhaustible energy resources pl
zasoby przyrody pl
zasoby wodne pl
zatrudnienie
zawarcie kontraktu (potocznie)
zawieranie kontraktu
zbiorowisko roÊlinne
zdolnoÊç (produkcji)
zdolnoÊç absorpcyjna
zdolnoÊç dostosowania
lub przystosowania si´
Zespó∏ Obs∏ugi do Spraw Obs∏ugi
Funduszu Âwiadczeƒ Pracowniczych
zespó∏ przyrodniczo-krajobrazowy
natural environment resources pl
water resources pl
employment
commitments pl
contracting
phytocoenosis, plant community
capacity
absorption capacity
adaptability
(die) Naturgüter pl.
(die) Wasserressourcen pl.
jemanden einstellen
(die) Vertragsschließung
einen Vertrag schließen
(die) Pflanzung
(die) Produktionsfähigkeit
(die) Absorbierungsfähigkeit
(die) Anpassungsfähigkeit
(the) Team for Servicing the Fund
of the Guaranteed Fringe
Benefits for Employees
plant and landscape society
(die) Flächenbewirtschaftung
(der) Herstellungsbetrieb
(der) Anhang
(die) Annahme, (die) Gründung
(z.B. eines Unternehmens)
bestellen, beauftragen
(der) Besteller
(der) Auftraggeber
(der) Rechnungsabschluss
(die) öffentlichen Aufträge
(der) öffentliche Auftrag
zmniejszanie skali zatrudnienia
w firmie
zniekszta∏cenie (równej) konkurencji
downsizing
zobowiàzanie
zrównowa˝ony rozwój regionalny
zwalnianie ludzi z pracy
commitment
sustainable regional development
downsizing, lay-off
zwrot Êrodków
zysk lub strata z dzia∏alnoÊci
refund, repay
profit or loss on activities
(die) Wasserverunreinigung
(das) MbO (dynamische System,
dass versucht das unternehmerische Wachstums- und
Gewinnstreben mit dem
Leistungs- und Selbstentfaltungswillen der Führungskräfte
und Mitarbeiter zu integrieren)
(das) Arbeitslosengeld,
(die) Arbeitslosenunterstützung
(die) Ressourcen erneuerbarer
Energie pl.
zysk operacyjny
zyski operacyjne pl
êród∏o informacji
operating profit
operating income
source of information
(die) Servicegruppe zur Betreuung der Sozialversicherungstöpfe
(das) Natur- und Landschaftsensemble
(die) Minderung der Belegschaftszahl
(die) Unterminierung des
Wettbewerbs (eingependelter
Wettbewerbsstrukturen)
(die) Verpflichtung
(die) stetig Regionalentwicklung
jemanden entlassen, jemandem
kündigen
(die) Mittelerstattung
(der) Gewinn oder Verlust
im Unternehmen
(der) operative Gewinn
(die) operativen Gewinne
(die) Informationsquelle
(der) Rückkauf des Unternehmens
durch einen Führungskader
(das) Ergebnis, (der) Output
(die) klare Differenzierung
zwischen zwei Programmen
(die) Modalitäten für die Antragstellung pl.
Impulse auslösen (im Rahmen
eines Projekts)
(der) Wirtschaftsaufschwung
(die) Sicherung (z.B. eines Kredits)
(die) Aufgabe
(die) Abfallverwertung
distortion of competition
79
Kultura
Culture
Kultur
Bal ˚ó∏to-Niebieski, Opole
(the) Yellow-Blue Ball, Opole
Biesiada Âlàska, Popielów
Centralne Muzeum Jeƒców
Wojennych w ¸ambinowicachOpolu
Dni Elsnerowskie, Grodków
Dni Muzyki Pasyjnej, Opole
(the) Silesian Feast, Popielów
(the) Central Museum of POWs
in ¸ambinowice and Opole
Dni Xaverianum, Opole
dobra kultury pl
Dobrodzieƒskie Âwi´to Poezji,
Dobrodzieƒ
dom kultury
Dziekan
dziekanat
Festiwal Chórów i Zespo∏ów
Âpiewaczych MniejszoÊci Niemieckiej, Walce
Festiwal Kol´d i Pastora∏ek, Nysa
Festiwal Kompozytorów Âlàskich,
Opole
80
(the) Elsner Days, Grodków
(the) Days of Passion Music,
Opole
(the) Xaverianum Days, Opole
heritage
(the) Dobrodzieƒ Holiday
of Poetry, Dobrodzieƒ
house of culture
Dean
(the) Dean’s Office
(the) Festival of Choirs and Singer Groups of the German
Minority, Walce
(the) Festival of Carols and Christmas Songs, Nysa
(the) Festival of Silesian Composers, Opole
(der) Gelb-Blaue Oppelner Ball
(gelb-blau sind die Farben
Oberschlesiens und mithin
der Woiwodschaft Oppeln)
(das) Schlesische Fest, Poppelau
(das) Zentrale Museum der Kriegsgefangenen des Arbeitslagers
Lamsdorf-Oppeln
(die) Elsner-Tage in Grottkau
(die) Tage der Passionsmusik,
Oppeln
(die) Xaverianum-Tage, Oppeln
(die) Kulturgüter pl.
(das) Guttentager Poesiefest,
Guttentag
(das) Kulturhaus
(der) Dekan
(das) Dekanat
(das) Festival der Chöre und
Gesanggruppen der Deutschen
Minderheit, Walzen
(das) Festival der Weihnachtslieder und Pastorale, Neiße
(das) Festival Schlesischer
Komponisten, Oppeln
81
Festiwal MniejszoÊci Niemieckiej,
Izbicko
Festiwal Piosenki Angielskiej
„Face the Music”, Brzeg
Festiwal Piosenki Religijnej,
Opole
Festiwal Âlàski im. Ludwika
van Beethovena, miejscowoÊci
Âlàska Opolskiego
(the) Festival of the German
Minority, Izbicko
(the) Festival of the English Song
‘Face the Music’, Brzeg
(the) Festival of the Religious
Song, Opole
(the) Ludwig van Beethoven Silesian Festival, various localities
in Opole Silesia
Festiwal TwórczoÊci Artystycznej
Dzieci, Grodków
Interdyscyplinarny Plener Artystyczny „G∏ucho∏azy”, G∏ucho∏azy
(the) Festival of Art Created
by Children, Grodków
(the) Interdisciplinary Plein-Air
of Art ‘G∏ucho∏azy’, G∏ucholazy
Jarmark Wielkanocny, Opole Bierkowice
Konkurs Literacki „Krajobrazy s∏owa”, K´dzierzyn-Koêle
(the) Easter Shopping Fair, Opole
- Bierkowice
(the) Writing Competition ‘Landscapes - Words’, K´dzierzynKoêle
(the) Competition of Amateur
Art, Namys∏ów
(the) Painting Competition
‘The Picnic at the Museum
of the Opole Countryside:
The Master and the Pupil’,
Opole - Bierkowice
(the) J. Eichendorff Declamatory
Competition, Prudnik
(the) Declamatory Competition
of Silesian Poetry ‘The Youth
are Reciting Silesian Poetry’,
Gogolin
(the) National Festival of the
Polish Song, Opole
(the) Summer Exhibition
of Flowers, Otmuchów
(the) Summer Course of Music,
G∏ucho∏azy
Konkurs na Amatorskà TwórczoÊç Artystycznà, Namys∏ów
Konkurs Plastyczny „Majówka
w Skansenie Mistrz - Uczeƒ”,
Opole - Bierkowice
Konkurs Recytatorski
im. J. Eichendorffa, Prudnik
Konkurs Recytatorski Poezji Âlàskiej „M∏odzie˝ recytuje Êlàskà
poezj´”, Gogolin
Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej, Opole
Lato Kwiatów, Otmuchów
Letni Kurs Muzyczny, G∏ucho∏azy
82
(das) Festival der Deutschen
Minderheit, Stubendorf
(das) Festival des englischen
Liedes „Face the Music”, Brieg
(das) Festival des religiösen
Liedes, Oppeln
(das) Ludwig-van-BeethovenSchlesienfestival, in verschiedenen Ortschaften des Oppelner Landes
(das) Festival der Kinderkunst,
Grottkau
(das) Interdisziplinäre Freilichtkunsttreffen „G∏ucho∏azy”,
Ziegenhals
(der) Ostermarkt, Freilichtmuseum Oppeln-Birkowitz
(der) Literaturwettbewerb „Wortlandschaften”, Kandrzin-Cosel
(der) Wettbewerb für Leihenkunst, Namslau
(der) Wettbewerb für Bildende
Kunst „das Meister- und
Schülermaifest im Freilichtmuseum”, Oppeln-Birkowitz
(der) J. von Eichendorff-Rezitationswettbewerb, Neustadt O.S.
(der) Rezitationswettbewerb
der Schlesischen Lyrik „Jugend
trägt schlesische Gedichte
vor”, Gogolin
(das) Nationale Festival des
Polnischen Liedes, Oppeln
(der) Blumensommer, Ottmachau
(der) Sommermusikkurs, Ziegenhals
Mi´dzynarodowe Spotkania
M∏odych, Wo∏czyn
Mi´dzynarodowe Spotkania
Zespo∏ów Ludowych, K´dzierzyn-Koêle
Mi´dzynarodowy Festiwal
Chórów Szkó∏ Muzycznych,
G∏ubczyce
Filmów Nieprofesjonalnych,
K´dzierzyn-Koêle
M∏odych Pianistów, G∏ubczyce
Mi´dzynarodowy Konkurs
Saksofonowy, Opole
Mi´dzynarodowy Najazd Poetów
na Zamek Piastów Âlàskich,
Brzeg
Mi´dzynarodowy Plener „Spotkania Malarskie Odra”, K´dzierzyn-Koêle
Mi´dzynarodowy Plener Malarski „Moszna - Zamek”, Moszna
(the) International Meeting
of the Youth, Wo∏czyn
of Folk Groups, K´dzierzynKoêle
(the) International Festival
of Music Schools’ Choirs,
G∏ubczyce
(the) International Festival
of Amateur Films, K´dzierzynKoêle
(the) International Festival of
Young Pianists, G∏ubczyce
(the) International Saxophone
Competition, Opole
(the) Poets’ International Foray
into the Castle of the Silesian
Piasts, Brzeg
(the) International Plein-Air
‘The Odra Painting Meetings’,
K´dzierzyn-Koêle
(the) International Painting PleinAir ‘Moszna - Castle’, Moszna
Mi´dzynarodowy Plener Malarski, Opole
Mi´dzywojewódzki Konkurs
Plastyki Obrz´dowej, Rudniki
of Plein-Air Painting, Opole
(the) Intervoivodeship Competition of Ritual Art, Rudniki
M∏odzie˝ Recytuje Poezj´ Âlàskà,
Bia∏a
M∏odzie˝owy Konkurs Literacki
„In der Sprache des Herzens” „W j´zyku serca”, Gogolin
(the) Youth Are Reciting Silesian
Poetry, Bia∏a
(the) International Youth Literary
Competition ‘In der Sprache
des Herzens’ - ‘In the Language of the Heart’, Gogolin
(the) Museum of the Insurrectionists’ Deed of Valor, LeÊnica
(the) Diocesan Museum, Opole
Muzeum Czynu Powstaƒczego,
LeÊnica
Muzeum Diecezjalne, Opole
(das) Internationale Jugendtreffen, Konstadt
(das) Internationale Treffen
der Folkloregruppen, KandrzinCosel
(das) Internationale Chorfestival
der Musikschulen, Leobschütz
(das) Internationale Leihen-Filmfestival, Kandrzin-Cosel
(das) Internationale Jugendpianistenfestival, Leobschütz
(der) Internationale Saxophonwettbewerb, Oppeln
(die) Internationale Belagerung
des Schlosses der Schlesischen
Piasten durch Lyriker, Brieg
(das) Internationale Freilichtkunsttreffen „das Malertreffen
Oder”, Kandrzin-Cosel
(der) Internationale Freilichtkunstwortshop „Schloss Moschen”,
Moschen
(das) Internationale Malertreffen,
Oppeln
(der) Woiwodschaftsübergreigfende Wettbewerb der rituellen
Kunst, Rudnik
Jugend rezitiert Schlesische Lyrik,
Zülz
(der) Jugendwettbewerb für Lyrik
„In der Sprache des Herzens” „W j´zyku serca”, Gogolin
(das) Museum der Aufständischen Tat, Leschnitz
(das) Diözesanmuseum, Oppeln
83
84
Muzeum im. Jana Dzier˝ona
w Kluczborku
Muzeum im. Józefa Elsnera
w Grodkowie
Muzeum Jana Cybisa, Opole
Muzeum Piastów Âlàskich
w Brzegu
Muzeum Âlàska Opolskiego
w Opolu
Muzeum Wsi Opolskiej,
Opole-Bierkowice
(the) Jan Dzier˝on Museum
in Kluczbork
(the) Józef Elsner Museum
in Grodków
(the) Museum of Jan Cybis, Opole
(the) Museum of the Silesian
Piasts in Brzeg
(the) Museum of Opole Silesia
in Opole
(the) Museum of the Opole
Countryside, Opole-Bierkowice
Muzeum Ziemi Prudnickiej,
Prudnik
Muzyczne Âwi´to Kwitnàcych
Azalii, Moszna
ochrona dóbr kultury
Ogólnopolski Festiwal Filmów
Niezale˝nych „Przez Czerƒ Film
Festiwal”, Opole
Ogólnopolski Festiwal Ma∏ych
Form Literackich i Plastycznych, Kluczbork
Ogólnopolski Festiwal Teatrów
Lalek, Opole
Ogólnopolski Plener Malarski,
Lewin Brzeski
Ogólnopolski Przeglàd Piosenki
Nowej, Olesno
Turystycznej i Poezji Âpiewanej
„Wrzosowisko”, K´dzierzynKoêle
˚eglarskiej i Poezji Morskiej
„Szantki”, K´dzierzyn- Koêle
Ogólnopolskie Forum Teatrów
Dziecićych, Opole
(the) Museum of the Prudnik
Land, Prudnik
(the) Music Holiday of the Blooming Azalea, Moszna
protection of cultural heritage
(the) Polish Festival of Independent Films ‘The Through Black
Film Festival’, Opole
(the) Polish Festival of Small Literary and Art Forms, Kluczbork
(the) Polish Festival of Doll
Theaters, Opole
(the) Polish Meeting of Plein-Air
Painting, Lewin Brzeski
(the) Polish Review Festival
of the New Song, Olesno
(the) Polish Review Festival
of the Tourist Song and Sung
Poetry ‘Heatherfield’, K´dzierzyn-Koêle
(the) Polish Review of the Sailing
and Maritime Song ‘Shanties’,
K´dzierzyn-Koêle
(the) Polish Competition
of Children Theaters, Opole
(das) Johannes-DzierzonMuseum in Kreuzburg
(das) Joseph-Elsner-Museum
in Grottkau
(das) Jan-Cybis-Museum, Oppeln
(das) Museum der Schlesischen
Piasten in Brieg
(das) Museum des Oppelner
Schlesiens
(das) Freilichtmuseum des Dorfes
des Oppelner Landes,
Birkowitz-Oppeln
(das) Museum des Neustädter
Landes, Neustadt O.S.
(das) Musikfest der blühenden
Azaleen, Moschen
(der) Denkmalschutz
(das) Nationale Festival unabhängiger Filme „Durchs
Schwarze”, Oppeln
(das) Nationale Festival der
literarischen und bildenden
Kleinkunst, Kreuzburg
(das) Nationale Festival
der Puppentheater, Oppeln
(der) Nationale Malertreffen,
Löwen
(das) Nationale Festival
des Neuen Liedes, Rosenberg
Wander- und Kunstliedes
„Heidekraut”, Kandrzin-Cosel
Seemannsliedes „Shanties”,
Kandrzin-Cosel
(das) Nationale Forum
der Kindertheater, Oppeln
Ogólnopolskie Konfrontacje
Poetyckie „SYFON czyli ciàg
dalszy nastàpi”, Brzeg
Ogólnopolskie Malarskie Spotkania, K´dzierzyn-Koêle
Ogólnopolskie Prezentacje
Muzyczne „Terepaczków”,
Paczków
Ogólnopolskie Spotkania M∏odych Poetów, Brzeg
Ogólnopolskie Spotkania Teatrów
Alternatywnych, Opole
Ogólnopolskie Spotkanie Zespo∏ów Artystycznych MniejszoÊci
Narodowych i Etnicznych
„èród∏o”, Dobrodzieƒ
Ogólnopolskie Warsztaty Wokalne dla M∏odzie˝y, Opole
Opolskie Dni Oratoryjne, Opole
(the) Polish Poetic Competition
‘SIPHON or To Be Continued’,
Brzeg
(the) Polish Painting Meeting,
K´dzierzyn-Koêle
(the) Polish Music Productions
‘Terepaczków’, Paczków
(das) Nationale Poesiefestival
„SYFON - es wird fortgesetzt”,
Brieg
(das) Nationale Malertreffen,
Kandrzin-Cosel
(die) Nationale „Terepaczków”
Musikpräsentation, Patschkau
(the) Polish Meeting of Young
Poets, Brzeg
(the) Polish Meeting of Alternative Theaters, Opole
(the) Polish Meeting of Artist
Groups of the National and
Ethnic Minorities ‘The Spring’,
Dobrodzieƒ
(the) Polish Singing Workshop
for the Youth, Opole
(the) Opole Oratorio Days, Opole
Opolskie Konfrontacje Teatralne
„Klasyka Polska”, Opole
Opolskie Âwi´to PieÊni Ludowej,
Gogolin
Otwarty Konkurs Fotograficzny
„Zabytki drewniane architektury wiejskiej Opolszczyzny”
(the) Opole Theater Competition
‘Polish Classics’, Opole
(the) Opole Holiday of the Folk
Song, Gogolin
(the) Open Photography Competition ‘The Monuments
of Wooden Architecture
of the Opole Countryside’
palace
(die) Polnische Begegnung
junger Poeten, Brieg
(das) Polnische Treffen Alternativer Theater, Oppeln
(das) Polnische Festival der
Künstlergruppen nationaler
Minderheiten „die Quelle”,
Guttentag
(der) Nationale Jugendgesangworkshop, Oppeln
(die) Oppelner Oratorientage,
Oppeln
(das) Oppelner Theaterfestival
„Polnische Klassik”, Oppeln
(das) Oppelner Fest des Volksliedes, Gogolin
(der) Fotowettbewerb „Denkmäler der Oppelner Holzarchitektur”
pa∏ac
Paƒstwowa Filharmonia im.
Józefa Elsnera w Opolu
Pi´kna WieÊ Opolska
Plener Malarski Plastyków
Nieprofesjonalnych, Olesno
?????????????????????????
(the) competition The Most
Beautiful Village of the Opole
Voivodeship
(the) Plein-Air Painting Meeting
of Amateur Artists, Olesno
(der) Palast, (das) Palais (Palais
bei Gebäuden des 18. und 19.
Jahrhunderts)
(die) Joseph-Elsner-Philharmonie
in Oppeln
(das) Schöne Dorf der Woiwodschaft Oppeln
(das) Freilichtmalertreffen für
Leihenkünstler, Rosenberg
85
Plener Malarski, Paczków
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (PTTK)
Przeglàd Orkiestr i Kapel MniejszoÊci Niemieckiej, LeÊnica
Przeglàd Teatrów Szkolnych
„Scena”, Opole
Przeglàd Zespo∏ów Artystycznych
Nieprzetartego Szlaku, Grodków
Przeglàd Zespo∏ów Dziecićych
i M∏odzie˝owych MniejszoÊci
Niemieckiej, LeÊnica
Przeglàd Zespo∏ów Kol´dniczych
i Kol´dujàcych, Grodków
Regionalny Przeglàd Grup
Obrz´dowych „Wodzenie Niedêwiedzia“, Tarnów Opolski
Regionalny Turniej Historyczny
„Przesz∏oÊç oraz Zwyczaje
Ludowe Âlàska Opolskiego”,
Opole
Rewia Zespo∏ów Muzycznych,
Olesno
Salon Jesienny - wystawa dorobku opolskiego Êrodowiska
artystycznego, Opole
Spotkanie M∏odych Filatelistów,
G∏ucho∏azy
Spotkanie Muzyków Jazzowych
Województw Po∏udniowej
Polski, Rudniki
Studencka Wiosna Kulturalna
„Piastonalia”, Opole
Âwiatowy Zjazd Mieszkaƒców
Âlàska Opolskiego
86
(the) Plein-Air Painting Meeting,
Paczków
(the) Polish Associations of Tourists
and Country-Lovers (PTTK)
(the) Review Festival of Orchestras and Music Bands of the
German Minority, LeÊnica
(the) Review Festival of School
Theaters ‘The Stage’, Opole
(the) Review Festival of Artist
Groups of the Untrodden
Route, Grodków
(the) Review Festival of Children
and Youth Groups of the German Minority, LeÊnica
(the) Review Festival of Caroling
and Carol-Singing Groups,
Grodków
(the) Regional Review Festival
of Ritual Groups ‘Dancing with
the Bear’, Tarnów Opolski
(the) Regional Historical Competition ‘The Past and Folk
Customs of Opole Silesia’,
Opole
(the) Revue of Music Groups,
Olesno
(the) Autumn Salon: The Exhibition of the Achievements
of the Opole Artist Milieu, Opole
(the) Meeting of Young Philatelists, G∏ucho∏azy
(the) Jazz Jamboree of the
Southern Polish Voivodeships,
Rudniki
(the) Student Cultural Spring
‘Piastonalia’, Opole
(the) Worldwide Meeting of the
Inhabitants of Opole Silesia
(das) Freilichtmalertreffen,
Patschkau
(der) Polnische Touristisch-Landeskundliche Verband (PTTK)
(das) Festival der Orchester
und Musikgruppen der Deutschen Minderheit, Leschnitz
(das) Festival der Schultheater
„Szene”, Oppeln
(das) Festival der Künstlergruppen des unbetretenen
Pfades, Grottkau
(das) Kinder- und Jugendmusikgruppenfestival der Deutschen
Minderheit, Leschnitz
(das) Festival des Weihnachtsliedgutes, Grottkau
Âwi´to M∏odzie˝y, Góra Âw. Anny
Wojewódzki Dziecićy Festiwal
Piosenki, Korfantów
(the) Youth Holiday, Góra Âw. Anny
(the) Voiviodeship Children Festival of the Song, Korfantów
Teatr im. Jana Kochanowskiego,
Opole
Wojewódzki Festiwal Teatrów
Szkolnych, Olesno
Wojewódzki Konkurs M∏odych
Talentów „...I ty bàdê poetà”,
Byczyna
??????????????
Wojewódzki Przeglàd Amatorskiej TwórczoÊci Artystycznej
„Wiatraki”, Opole
Wojewódzki Przeglàd Teatrów
Szkolnych, Olesno
(the) Voivodeship Review Festival of Amateur Art ‘Windmills’,
Opole
Voivodeship Review Festival
of School Theaters, Olesno
(das) Regionale Festival der
„Bärentreiber”- Brauchtumsgruppen, Tarnau
(der) Regionale Geschichtswettbewerb „die Vergangenheit
und das Volksbrauchtum des
Oppelner Landes”, Oppeln
(die) Musikgruppenrevue,
Rosenberg
(der) Herbstsalon - die Kunstausstellung Oppelner Künstler,
Oppeln
(das) Jugendphilatelietreffen,
Ziegenhals
(das) Jazzmusikertreffen der südpolnischen Woiwodschaften,
Rudnik
(der) Studentenkulturfrühling
„Piastonalien”, Oppeln
(das) Welttreffen der Oberschlesier des Oppelner Landes
Wojewódzki Przeglàd Zespo∏ów
Kol´dniczych „Herody”, Lewin
Brzeski
Wojewódzki Przeglàd Zespo∏ów
Tanecznych „Plàsowad∏a”,
Ozimek
Wojewódzkie Spotkania Amatorskich Teatrów Dramatycznych,
Publicystycznych, Poezji
i Kabaretów „Proscenium”, Nysa
(the) Voivodeship Review
Festival of Caroling Groups
‘Herody’, Lewin Brzeski
(the) Voivodeship Review
Festival of Dancing Groups
‘Plàsowad∏a’, Ozimek
(the) Voivodeship Meeting of
Amateur Dramatic and Current
Affairs Theaters as well as of
Poetry and Cabarets ‘Proscenium’, Nysa
monument
castle
(the) Winter Festival of the Song,
Opole
(the) Polish Scouts’ Union (ZHP)
zabytek
zamek
Zimowa Gie∏da Piosenki, Opole
Zwiàzek Harcerstwa Polskiego
(ZHP)
(the) Voivodeship Festival
of School Theaters, Olesno
(the) Voivodeship Competition
of Young Talents ‘...and You
Will Be a Poet Too’, Byczyna
(das) Jugendtreffen, Annaberg
(das) Liederfestival der Kinder
aus der Woiwodschaft Oppeln,
Friedland O.S.
(das) Jan-Kochanowski_Theater
in Oppeln
(das) Festival der Schultheatergruppen, Rosenberg
(der) Wettbewerb für junge
Talente der Woiwodschaft
Oppeln „...auch du sei ein
Poet”, Pitschen
(das) Festival der Leihenkunst
der Woiwodschaft Oppeln
„die Windmühlen”, Oppeln
(der) Schultheaterwettbewerb
der Woiwodschaft Oppeln,
Rosenberg
(das) Festival der Sternsänger
„Herodes” (im Deutschen
nur im Singular), Löwen
(das) Tanzgruppenfestival
„Plàsowad∏a”, Malapane
(das) Treffen der Leihentheatergruppen, -Publizisten, -Poeten
und -Kabarettisten „Proscenium”, Neiße
(das) Architekturdenkmal
(das) Schloss
(das) Winterfestival des Liedes,
Oppeln
(der) Polnische Pfadfinderverband (ZHP)
87
Geodezja i geografia
Land Surveying and Geography
Geodäsie und Geografie
88
arkusz
Geograficzny System Informacji
(GIS)
god∏o mapy
katalog punktów odniesieƒ
Krajowy System Informacji
o Terenie (KSIT)
mapa (naziemnej, nadziemnej,
podziemnej) sieci uzbrojenia
terenu
mapa administracyjna
mapa analogowa
mapa cyfrowa
mapa glebowo-rolnicza
sheet
(the) Geographic Information
System (GIS)
sign of the map
points-of-reference catalog
(the) Polish Land Information
System (KSIT)
map of the (ground, overground, underground) territorial
development network
administrative (division) map
analog map
digital map
agricultural soil map
mapa hydrograficzna
mapa numeryczna
mapa satelitarna
mapa sozologiczna
mapa tematyczna
mapa topograficzna
mapa u˝ytkowania ziemi
mapa wektorowa
opracowanie fotogrametryczne
hydrographic map
numerical map
satellite map
environmental map
subject map
topographic map
land use map
vectorial map
photogrammetric study
(das) Blatt
(das) Geographische Informationssystem (GIS)
(die) Legende
(der) Bezugspunktekatalog
(das) Polnische Landinformationssystem (KSIT)
(die) Karte des (überirdischen,
unteririschen, ebenerdigen)
Geländeerschließungsnetzes
(die) Verwaltungskarte
(die) herkömmliche Landkarte
(die) digitale Landkarte
(die) Böden- und Landwirtschaftskarte
(die) Wassernetzkarte
(die) numerische Karte
(die) Sattelitenkarte
(die) Umweltkarte
(die) thematische Karte
(die) topographische Karte
(die) Bodennutzungskarte
(die) Vektorkarte
(die) fotografische Bearbeitung
89
rzeêba terenu
uprawnienia zawodowe z zakresu geodezji i kartografii pl
(topographic) profile
land survey and cartography
professional qualifications pl
wspó∏rz´dna geodezyjna
wspó∏rz´dna geograficzna
wykaz rodzajów materia∏ów stanowiàcych tajemnic´ paƒstwowà lub s∏u˝bowà w dziedzinie
geodezji
zdjćie lotnicze
zdjćie satelitarne
zg∏oszenie prac geodezyjnych
i kartograficznych
geodesic coordinate
geographic coordinate
list of the kinds of materials that
constitute state secret in the
field of land survey
air photograph
satellite photograph
notice of land survey and cartographic work
(die) Topographie
(die) Arbeitsberechtigung
im Bereich der Geodäsie
und Kartographie
(die) Landvermessungskoordinate
(die) geographische Koordinate
(die) Liste, die ein Staats- oder
anderes Amtsgeheimnis
im Bereich der Geodäsie
beinhaltet
(das) Luftbild
(das) Sattelitenbild
(die) Ankündigung von Landvermessungsarbeiten und kartografischen Vorhaben
Administracja koÊcielna i religia
Ecclesiastical Administration and Religion
Kirchliche Administration und Religie
Adwent
agnostyk
anio∏
archidiecezja
Arcybiskup
ateista
Autokefaliczny KoÊció∏
Prawos∏awny Serbii
Awesta
bazylika
Betlejem
Biblia
Bierzmowanie
Biskup
Biskup Pomocniczy
biskupstwo
bliêni
bogini
Bo˝e Cia∏o
Bóg
bóstwo
bó˝nica
bracia (zakonni) pl
90
(the) Advent
agnostic
angel
archdiocese
Archbishop
atheist
(the) Autocephalic Orthodox
Church of Serbia
(the) Avesta
basilic, basilica
Bethlehem
(the) Bible
Confirmation
Bishop
Suffragan Bishop
bishopric, i.e., 1. the office
of the bishop; 2. diocese
neighbor
goddess
Corpus Christi
God
godhead
Synagogue
brethren pl
(der) Advent
(der) Agnostiker
(der) Engel
(das) Erzbistum
(der) Erzbischof
(der) Atheist
(die) Autokephalische Orthodoxe
Kirche Serbiens
(das) Avesta
(die) Basilika
(das) Bethlehem
(die) Bibel
(die) Firmung
(der) Bischof
(der) Suffragan
(das) Bistum, (die) Diözese
(der) Nächste
(die) Göttin
(der) Leib Christi
(der) Gott
(die) Gottheit, (der) Götze
(die) Synagoge, (das) Gotteshaus
(die) Ordensbrüder
91
92
Buddysta
Buddyzm
cerkiew
Buddhist
Buddhism
Orthodox church
cherubin
choinka
cherub (pl cherubim)
Christmas tree
chrzciç
Chrzest
ChrzeÊcijanin
chrzeÊcijaƒski
ChrzeÊcijaƒstwo
cmentarz
czas Bo˝ego Narodzenia
(to) baptize
Baptism
Christian
Christian
Christianity
cemetery
Yultide, Christmas
czyÊciec
dekanat
denominacja (jeden z od∏amów
protestanckich)
diabe∏
dialog ekumeniczny
diecezja
Diecezja Opolska
diecezjalny
purgatory
deanery
denomination
dobra doczesne pl
dobro
dobry uczynek
doczesnoÊç
duch
Duch Âwi´ty
duchowieƒstwo
duchowny
dusza
Dziesi´ç Przykazaƒ
dzwonnica
ekumenizm
worldly possessions pl
good
good work
worldliness
spirit
(the) Holy Spirit
clergy
clergyman
spirit
(the) Ten Commandments
bell tower
ecumenism
devil
ecumenical dialog
diocese, suffragan see
(the) Opole Diocese
diocesan
(der) Buddhist
(der) Buddhismus
(die) orthodoxe Kirche
(das Gotteshaus)
(der) Cherubim
(der) Weihnachtsbaum (norddeutsch), (der) Christbaum
(süddeutsch)
taufen
(die) Taufe
(der) Christ
christlich
(das) Christentum
(der) Friedhof
(die) Weihnachtszeit,
(zu) Weihnachten
(das) Fegefeuer, (das) Purgatorium
(das) Dekanat
(die) Denomination (christliche
Religionsgemeinschaft)
(der) Teufel
(der) ökumenische Dialog
(die) Diözese
(die) Oppelner Diözese
Diözese
(die) weltlichen Güter pl.
(die) Güte
(das) gute Werk
(das) Diesseits
(der) Geist
(der) Heilige Geist
(die) Geistlichkeit
(der) Geistliche
(die) Seele
(die) Zehn Gebote
(der) Glockenturm
(die) Ökumene
Episkopat
eschatologia
etyczny
etyka
Ewangelia
ezoteryczny
Franciszkanie pl
Franciszkanin
franciszkaƒski
(the) Episcopate
eschatology
ethic
ethics
(the) Gospel
esoteric
(the) Franciscans pl
(a) Franciscan
Franciscan
gnoza
grobowiec
grób
grzech
grzech pierworodny
Hinduista
Hinduizm
ikonostas
Islam
jarmu∏ka
Judaizm
Judaista
kapitu∏a katedralna
kaplica
kap∏an
Kap∏aƒstwo
kardyna∏
katedra
Katolikos
gnosis
tomb
grave
sin
original sin
Hindu
Hinduism
iconostasis
Islam
yarmulka
Judaism
Judaist
chapter
chapel
priest
Priesthood
cardinal
cathedral
Catholicos
Komunia Âwi´ta
Konfirmacja
Konfucjanizm
Koran
koÊcielny
koÊció∏ (budynek)
KoÊció∏ (organizacja wyznaniowa)
Holy Communion
Confirmation
Confucianism
(the) Koran
beadle
church
(the) Church
(das) Episkopat
(die) Eschatologie
ethisch
(die) Ethik
(das) Evangelium
esoterisch
(die) Franziskaner pl.
(der) Franziskaner
franziskanisch (z.B. der Franziskanische Orden)
(die) Gnosis
(die) Gruft
(das) Grab
(die) Sünde
(die) Erbsünde
(der) Hindu
(der) Hinduismus
(der) Ikonostas
(der) Islam
(das) Käppchen
(der) Judaismus
(der) Anhänger des Judaismus
(das) Domkapitel
(die) Kapelle
(der) Priester
(das) Priesteramt
(der) Kardinal
(der) Dom
(der) Katholikos (Oberhaupt der
armenischen Nationalkirche)
(die) Heilige Kommunion
(die) Konfirmation
(der) Konfuzianismus
(der) Koran
kirchlich
(die) Kirche (das Gotteshaus)
(die) Kirche (die Institution)
93
KoÊció∏ Ewangelicko-Augsburski
(Luteraƒski)
KoÊció∏ Grekokatolicki (KoÊció∏
Unicki)
koÊció∏ pod wezwaniem
NajÊwi´tszej Marii Panny
KoÊció∏ Prawos∏awny
KoÊció∏ Rzymsko-Katolicki
krypta
Ks. J. Adamski
ksiàdz
kult
kuria
kuria biskupia
liturgia
lud wybrany
LudzkoÊç
Luteranin
luteraƒski
∏aska boska
∏awka (w koÊciele)
Ma∏˝eƒstwo
manicheizm
matka chrzestna
meczet
mesjasz
mćzennik
mćzeƒstwo
mi´dzyreligijny
minaret
ministrant
mistycyzm
mit
mitologia
mityczny
monoteizm
94
(the) Evangelical Church of the
Augsburg Confession, popularly known as the Lutheran
Church
(the) Greek Catholic Church
(Uniate Church)
(the) Holy Virgin Mary Church
(the) Orthodox Church
(the) Roman Catholic Church
crypt
Ft. J. Adamski
priest
cult
curia
diocesan curia
liturgy
chosen people
Humankind
Lutheran
Lutheran
providence
pew
Marriage
manicheism
godmother
mosque
messiah
martyr
martyrdom
interreligious
minaret
alter boy
mysticism
myth
mythology
mythic
monotheism
(die) Evangelisch-Augsburgische
Kirche
moralnoÊç
Mormon
Msza Âwi´ta
morality
Mormon
Holy Mass
(die) Unierte Griechisch-Orthodoxe Kirche
(die) Kirche der Heiligen Jungfrau
Maria
(die) Orthodoxe Kirche
(die) Römisch-Katholische Kirche
(die) Krypta
Pfarrer J. Adamski
(der) Pfarrer
(der) Kult
(die) Kurie (Sitz der päpstlichen
Zentralbehörde)
(die) Diözesanverwaltung
(die) Liturgie
(das) auserwählte Volk
(die) Menschheit
(der) Lutheraner
lutherisch
(die) Gnade Gottes
(die) Kirchenbank
(die) Ehe
(der) Manichäismus
(die) Taufpatin
(die) Moschee
(der) Messias
(der) Märtyrer
(das) Martyrium
interreligiös
(das) Minarett
(der) Messdiener
(die) Mystik
(der) Mythos
(die) Mythologie
mythisch
(der) Monotheismus
Muzu∏manin
NajÊwi´tsza Maria Panna
Narodzenie Jezusa Chrystusa
Nazarejczyk
niebo
niebo (raj)
niepokalane poczćie
Nowy Testament
objawienie
Obrzezanie
Ojciec chrzestny
o∏tarz
OpatrznoÊç
ordynariusz
Ordynariusz Opolski
oÊwiecenie
Pan Bóg
Papie˝
parafia
parafianie pl
Muslim
Holy Virgin Mary
(the) Nativity of Jesus Christ
Nazarathean
(the) sky
heaven
immaculate conception
(the) New Testament
revelation
Circumcision
godfather
altar
Providence
ordinary, bishop
(the) Opole Bishop
enlightenment
(the) Lord
Pope
parish
(the) faithful of the parish pl
pastor
Patriarcha
patron Êwi´ty
piek∏o
Pierwsza Komunia
Pićioksiàg Moj˝eszowy
Pismo Âwi´te
pochówek
pogaƒstwo
pogrzeb
politeizm
pop
Pra∏at
prawo kanoniczne
pastor
Patriarch
patron saint
hell
First Communion
(the) Pentateuch
(the) Holy Scripture
funeral
paganism, heathenism
burial
polytheism
pope
Prelate
canon law
(die) Moral
(der) Mormone
(die) Heilige Messe /
(der) Gottesdienst
(der) Moslem
(die) heilige Jungfrau Maria
(die) Geburt Jesu Christi
(der) Nazaräer
(der) Himmel
(das) himmlische Paradies
(die) unbefleckte Empfängnis
(das) Neue Testament
(die) Offenbarung
(die) Beschneidung
(der) Taufpate
(der) Altar
(die) Vorsehung
(der) Diözesanbischof
(der) Oppelner Diözesanbischof
(die) Erleuchtung
(der) Herrgott
(der) Papst
(die) Pfarrei, (die) Pfarrgemeinde
(die) Gemeinde (Gesamtheit der
Gemeindemitglieder)
(der) Pastor
(der) Patriarch
(der) Schutzheilige
(die) Hölle
(die) Erste Heilige Kommunion
(der) Pentateuch
(die) Heilige Schrift
(das) Begräbnis
(das) Heidentum
(die) Beerdigung
(der) Polytheismus
(der) Pope
(der) Prälat
(das) kanonische Recht
95
Prawos∏awni pl
96
prawos∏awny
proboszcz
prorok
Protestant
przedsi´biorca pogrzebowy
rabi
raj
religia
religia pierwotna
rozgrzeszenie
ruch religijny
ryt
rytualny
rytua∏
sakrament
sekta
Spowiedê
Stary Testament
Stolica Apostolska
Sufragan
Sunnizm
synagoga
Szintoista
Szintoizm
Szyizm
Szyita
Sunnita
Êmierç
Âwiadek Jehowy
Âwi´ta Bo˝ego Narodzenia
Orthodox Christians, the Orthodox pl
Orthodox
pastor, parish-priest
prophet
Protestant
undertaker
rabbi
Paradise, Eden
religion
animism
absolution
religious movement
rite
ritual
ritual, rite
sacrament
sect
Confession
(the) Old Testament
(the) Holy See
Suffragan Bishop
Sunnism
synagogue
Shintoist
Shintoism
Shi’ism
Shi’ite
Sunni, Sunnite
death
Jehovah Witness
Christmas
Âwi´ta Wielkiej Nocy
Âwi´to Trzech Króli
Êwi´ty
Easter
Twelfth Day
saint
Êwi´ty (osoba)
(a) saint
(die) Mitglieder der griechischorthodoxen Kirche pl.
griechisch-orthodox
(der) Pfarrer
(der) Prophet
(der) Protestant
(der) Leichenbestatter
(der) Rabbi
(das) Paradies
(die) Religion
(der) Animismus
(die) Absolution
(die) Religionsbewegung
(der) Ritus
rituell
(das) Ritual
(das) Sakrament
(die) Sekte
(die) Beichte
(das) Alte Testament
(der) Apostolische Stuhl
(der) Suffragan
(die) Sunnahlehre
(die) Synagoge
(der) Schintoist
(der) Schintoismus
(der) Schiismus
(der) Schiit
(der) Sunnit
(der) Tod
(der) Zeuge Jehovas
(das) Weihnachtsfest, Weihnachten
(das) Osterfest, Ostern
(das) Dreikönigsfest
heilig (in Verbindung mit einem
Heiligennamen = Sankt, Kurzform = St.)
(der) Heilige
T∏usty Czwartek
Watykan
wiara
Wielki Piàtek
Wielki Post
wierni pl
wizja
wolna wola
wyÊwićenie
wyznanie
wyznanie wiary (credo)
Shrove Thursday
(the) Vatican
faith
Good Friday
(the) Lent
the faithful pl
vision
free will
ordination
confession
creed
Zakon Franciszkanów
zakonnica
zakonnik
zakrystia
zaÊwiaty
Zbawiciel
zbawienie
ZielonoÊwiàtkowiec
Ziemia Âwi´ta
z∏o
z∏y duch
zmartwychwstanie
Zoroastryzm
zwiàzek wyznaniowy
˝ycie
˝ycie doczesne
Królestwo Bo˝e
Jeruzalem
Droga Krzy˝owa
nieszpory pl
ró˝aniec
kadzid∏o
Talmud
Zielone Âwiatki pl
Niedziela Zielonych Âwiàt
Poniedzia∏ek Zielonych Âwiàt
˝ycie pozagrobowe
(the) Order of the Franciscans
nun
monk
sacristy
hereafter
Savior
salvation
Pentecostal
(the) Holy Land
evil
evil spirit
resurrection
Zoroastrianism
religious association
life
life on earth
(the) Kingdom of God
Jerusalem
(the) Way of the Cross
vespers pl
rosary
incense
(the) Talmud
Whitsuntide, Pentecost
Whit Sunday
Whit Monday
hereafter
(die) Weiberfastnacht
(der) Vatikan
(der) Glaube
(der) Karfreitag
(die) Fastenzeit (vor Ostern)
(die) Gläubigen pl.
(die) Vision
(der) freie Wille
(die) Weihe
(die) Konfession
(das) Credo (das Glaubensbekenntnis)
(der) Franziskanerorden
(die) Nonne
(der) Mönch
(die) Sakristei
(das) Jenseits
(der) Erlöser (der Heiland)
(die) Erlösung
(das) Mitglied der Pfingstkirche
(das) Heilige Land
(das) Böse
(der) böse Geist
(die) Auferstehung
(die) zoroastrische Lehre
(die) Religionsgemeinschaft
(das) Leben
(das) Zeitliche
(das) Reich Gottes
(das) Jerusalem
(der) Kreuzweg
(die) Vesperandacht
(der) Rosenkranz
(der) Weihrauch
(der) Talmud
(das) Pfingstfest, (das) Pfingsten
(der) Pfingstsonntag
(der) Pfingstmontag
(das) Jenseits
97
Historisch-statistischer Anhang
Powierzchnia i ludnoÊç
Area and Population
Größe und Einwohnerzahlen
Jednostka terytorialna
Territorial Entity
Gebietskörperschaft
LudnoÊç
Population
Einwohner
Obszar (km2)
Area (sq km)
Größe in km2
Województwo Opolskie
The Opole Voivodeship
Woiwodschaft Oppeln
1 089 586
9 412
93 992
53 510
110 235
72 709
73 698
44 491
149 876
876
673
625
852
442
748
1 224
Powiaty
Poviats
Landkreise
Brzeg
G∏ubczyce
K´dzierzyn-Koêle
Kluczbork
Krapkowice
Namys∏ów
Nysa
98
99
Olesno
Opole
Prudnik
Strzelce Opolskie
71 904
139 646
63 229
86 740
974
1 587
571
744
7 307
12 442
8 820
8 490
10 020
6 666
7 027
9 376
11 370
14 279
3 865
16 362
25 208
26 988
13 401
8 193
20 206
5 673
7 907
3 888
70 239
12 505
40 136
7 147
11 098
10 209
26 970
7 547
9 381
13 804
117
196
119
122
183
82
71
131
163
91
114
170
294
168
100
154
286
85
113
89
123
140
217
84
56
180
98
211
95
159
Gminy
Gminas
Gemeinden
Baborów
Bia∏a
Bierawa
Branice
Byczyna
Chrzàstowice
Cisek
Dàbrowa
Dobrodzieƒ
Dobrzeƒ Wielki
Domaszowice
G∏ogówek
G∏ubczyce
G∏ucho∏azy
Gogolin
Gorzów Âlàski
Grodków
Izbicko
Jemielnica
Kamiennik
K´dzierzyn-Koêle
Kietrz
Kluczbork
Kolonowskie
Komprachcice
Korfantów
Krapkowice
Lasowice Ma∏e
LeÊnica
Lewin Brzeski
100
Lubrza
Lubsza
¸ambinowice
¸ubniany
Murów
Namys∏ów
Niemodlin
Nysa
Olesno
Olszanka
Opole
Otmuchów
Ozimek
Paczków
Pakos∏awice
Paw∏owiczki
Pokój
Polska Cerekiew
Popielów
Praszka
Prószków
Prudnik
Rad∏ów
Reƒska WieÊ
Rudniki
Skoroszyce
Strzelce Opolskie
Strzeleczki
Âwierczów
Tarnów Opolski
Tu∏owice
Turawa
Ujazd
Walce
Wilków
Wo∏czyn
Zawadzkie
Zdzieszowice
Z´bowice
4 795
8 484
8 164
9 580
6 420
26 746
14 063
60 968
19 995
5 231
129 553
15 007
22 561
14 145
3 963
9 095
5 714
5 274
8 754
14 431
10 099
30 630
4 719
9 780
8 804
6 547
35 526
8 547
3 512
10 571
5 727
10 452
6 908
6 476
4 654
15 006
14 171
18 304
4 392
83
213
124
125
160
290
183
217
241
???
96
188
127
80
74
154
133
60
176
102
121
122
117
98
101
104
202
117
110
82
81
172
83
69
101
240
82
96
96
101
Nazwa
polska
Polish name
Polnischer
Name
Czasowa
powojenna
nazwa polska
Temporary
postwar
Polish name
Zeitweiliger
polnischer
Nachkriegs
-name
Tradycyjna
nazwa
niemiecka
Traditional
German name
Traditioneller
deutscher
Name
Zmieniona
nazwa
niemiecka
Changed
German name
Deutscher
Ortsname
aufgrund
einer
Umbenennung
ab 1933
Prudnik
Strzelce Opolskie
Nazwa czeska
(morawska)
Czech
(Moravian)
name
Tschechischer
bzw. (mährischer)
Name
Stolica Województwa
The Capital of the Voivodeship
Woiwodschaftshauptstadt
Opole
Brzeg
G∏ubczyce
K´dzierzyn
-Koêle
Kluczbork
Krapkowice
Namys∏ów
Olesno
Opole
102
G∏àbczyce,
G∏upczyce
K´dzierzyn,
Koêle
Kluczborek
Chrapkowice
OleÊno
Baborów
Bia∏a
Bierawa
Branice
Brzeg
Byczyna
Chrzàstowice
Opolí
Dobrodzieƒ
Dobrzeƒ Wielki
Domaszowice
Siedziby powiatów
The Administrative Seats of the Poviats
Kreisverwaltungssitze
Brieg
Leobschütz
Kandrzin,
Cosel
Kreuzburg
Krappitz
Namslau
Rosenberg
Oppeln
Heydebreck
Breh
Hlupcic,
Hlubcice
Kandrzin,
Kozlí
Kluczborec
Krapkovice
Namyslov
OleÊno
Opolí
Neustadt
Groß Strehlitz
Pradnik
Strelce
Siedziby gmin
The Administrative Seats of the Gminas
Sitze der Gemeinde- bzw. Stadtverwaltungen
Cisek
Dàbrowa
Oppeln
Pràdnik
Strzelce,
Strzelce Wielkie,
Wielkie Strzelce
G∏ogówek
G∏ubczyce
G∏ucho∏azy
Gogolin
Gorzów Âlàski
Grodków
Izbicko
Jemielnica
Kamiennik
Baworów,
Zaborów
Bia∏a Prudnicka,
Bia∏a Pràdnicka
Birawa
Chronsty,
Chràsty,
Chrzàsty
Ciski
Dàbrówka,
Dàbrowa
Niemodliƒska
Nawroty,
Zawrócona
G∏àbczyce,
G∏upczyce
Kozia Szyja
Imielnica
Bauerwitz
Bavorov,
Baworow
Belá
Zülz
Birawa
Branitz
Brieg
Pitschen
Chronstau
Reigersfeld
Czissek
Dambrau
Friedenau
Guttentag
Groß Döbern
Ritterswalde
Birava, Birawa
Branicze
Breh
Kranz
Dobrodzien
Döbern
Oberglogau
Leobschütz
Horní Hlohov
Hlupcic, Hlubcice
Ziegenhals
Gogolin
Landsberg
Grottkau
Stubendorf
Himmelwitz
Kamnig
Hlucholazy
Gogolin
Gorzow
Grodkov
Steinhaus
Kamník
103
K´dzierzyn
-Koêle
Kietrz
Kluczbork
Kolonowskie
Komprachcice
Korfantów
Krapkowice
Lasowice Wielkie
LeÊnica
Lewin Brzeski
Lubrza
Lubsza
¸ambinowice
Murów
Namys∏ów
Niemodlin
Nysa
Olesno
Olszanka
Opole
Otmuchów
Ozimek
Paczków
Pakos∏awice
Paw∏owiczki
Pokój
Polska Cerekiew
Popielów
Praszka
Prószków
Prudnik
Rad∏ów
Reƒska WieÊ
K´dzierzyn,
Koêle
Kietsz, Kiercz
Kluczborek
Frylàd, Fyrlàd
Chrapkowice
Nowa Naprawa
Nisa
OleÊno
Bogdanowice,
S∏owniewice
Paw∏owice,
Paw∏owicki
Cerekiew Polska
Pruszków
Pràdnik
Renoltowice,
Ryƒska WieÊ,
Rajska WieÊ
Kandrzin,
Cosel
Katscher
Kreuzburg
Kolonnowska
Comprachtschütz
Friedland
Krappitz
Groß Lassowitz
Leschnitz
Löwen
Leuber
Leubusch
Lamsdorf
Murow
Namslau
Falkenberg
Neiße
Rosenberg
Alzenau
Oppeln
Ottmachau
Malapane
Patschkau
Bösdorf
Pawlowitz,
Pawlowitzke
Carlsruhe O.S.
Polnisch Neukirch
Poppelau,
Alt Poppelau
Proskau
Neustadt
Radlau
Reinschdorf
Heydebreck
Grafenweiler
Gumpertsdorf
Schlosswalden
Bergstadt
Kandrzin,
Kozlí
Ketr, Krcze
Kluczborec
Kollonowska
Rudniki
Skoroszyce
Friedland
Krapkovice
Strzeleczki
LeÊnice, Leênica
Âwierczów
Tarnów Opolski
Strzelce Opolskie
Lubre
Tu∏owice
Turawa
Ujazd
Hermannsthal
Namyslov
Nemodlín
Nisa
OleÊno
Opolí
Otmuchow
Packov
Gnadenfeld
Groß Neukirch
Walce
Wilków
Wo∏czyn
Zawadzkie
Zdzieszowice
Z´bowice
Kubinów, Kopaƒ,
Mirków Âlàski
Strzelce,
Strzelce Wielkie,
Wielkie Strzelce
Strzelce Ma∏e,
Ma∏e Strzelce,
Strzeliczki
Tarnów,
Tarnów Âlàski
Tylowice
Ujazd Âlàski,
Ujazd Wielki
Walcownia
Zawadzki
Eisenhammer
Friedwalde
Groß Strehlitz
Strelce
Klein Strehlitz
Male Strlecky
Schwirz
Tarnau
Tillowitz
Turawa
Ujest
Walzen
Wilkau
Konstadt
Zawadzki
Deschowitz
Zembowitz
Bischofstal
Ujezd, Ujazd
Willenau
Wo∏czyn
Andreashütte
Odertal
Föhrendorf
Dzieszowice
Wa˝niejsze obiekty geograficzne Województwa Opolskiego
The Significant Geographic Objects in the Opole Voivodeships
Andere bedeutende topografische Bezeichnungen in der Woiwodschaft Oppeln
Pavlovizna
Karlsruhe
Cerekev Polská
Popelov
Praszka
Pradnik
Radelsdorf
Rynská-Ves
Bia∏a (rz)1
Bierawka (rz)
Biskupia Kopa (g)2
Brynica (rz)
Che∏m (g)
Czapka (g)
D∏ugota (g)
G∏owa (g)
Góra Parkowa
(Góra Chrobrego)
Góry Opawskie
Biala
Birawka
Bischofskuppe
Brünne
Chelm
Hutberg
Langeberg
Hutberg
Holzberg
Oppagebirge
Zülzer Wasser
Bíla
Birawka
Biskupska Kupa
Brynica
Zlatohorská vrchovina
1
(rz) - rzeka, river
2
(g) - góra, mountain
104
105
Jezioro Nyskie
Jezioro
Otmuchowskie
Jezioro Turawskie
Kana∏ Gliwicki
Kana∏ K∏odnicki
(Stary Kana∏)
K∏odnica (rz)
Krzy˝ówka (g)
Ma∏a Panew (rz)
Nysa K∏odzka (rz) Nisa K∏odzka
Odra (rz)
Olszak (g)
Opawa (rz)
Osob∏oga (rz)
Przednia Kopa (g)
Psina (rz)
Cyna
Srebrna Kopa (g)
Stobrawa (rz)
Stradunia (rz)
Szyndzielowa Kopa (g)
Ârednia Kopa (g)
Troja (rz)
Tylna Kopa (g)
Zamkowa Góra
Neißer Staubecken
Ottmachauer
Staubecken
Turawa-Stausee
Hitlersee
A.-Hitler-kanal
Klodnitzkanal
Klodnitz
Kreuzburg
Malapane
Glatzer Neiße
Oder
Birkberg
Oppa
Hotzenplotz
Vorderkoppe
Zinna, Czinna
Silberkoppe
Stober
Straduna
Schinderkoppe
Mittelkoppe
Troja
Hinter-koppe
Schloßberg
Kladnice
Malapanev
Kladská Nisa
Odra
Nazwa czeska
Czech name
Tschechischer
Name
Opava
Osoblaha
Goldene Ader
Pstína, Psyna
Stobrava
Stradunka
WczeÊniejsza
tradycyjna
nazwa czeska
Former traditional
Czech name
Früherer
traditioneller
tschechischer
Name
Tradycyjna
nazwa
niemiecka
Traditional
German name
Traditioneller
deutscher
Name
Nazwa polska
Polish name
Polnischer
Name
Olmütz
Ostrau
O∏omuniec
Ostrawa
Freiwaldau
Freudenthal
Mährisch Schönberg
Troppau
Frywa∏d, Jesionik
Stolice krajów
Capitals of Krays
Hauptstädte der Länder
Olomouc
Ostrava
Troja
Siedziby okresów
The Admministrative Seats of the Okreses
Kreisverwaltungssitze
Jeseník
Bruntál
Sumperk
Opava
Fryvaldov
Opawa
Siedziby obecy
The Administrative Seats of the Obeces
Verwaltungssitze der Gemeinden
Adolfovice
Bartultovice
106
Adelsdorf
Bartelsdorf
107
Bílá Voda
Bíly Potok
Ceská Ves
Chuchelná
Domaöov
Filipovice
Hlucín
Horní Benesov
Javorník
Jindrichov
Karlova Studánka
Koberíce
Kravare
Krnov
Lázne Jeseník
Lípová Lázne
Mála Moravka
Mesto Albrechtice
Mesto-Albrechtice
Mikulovice
Osoblaha
Ostruzná
Petríkov
Písecná
Píst’
Ramzová
Rejviz
Rymarov
Sudice
Velke Losiny
Vidnava
Vrbno pod Pradedem
Vysoká
Zlate Hory
Weißwasser
Weißbach
Bömischdorf
Kuchelna
Thomasdorf
Philippsdorf
Hultschin
Bennich
Jauernig, Jawornik
Hennersdorf
Karlsbrunn
Köberwitz
Deutsch Karwarn
Jägerndorf
Gräfenberg
Bad Lindewiese
Kleinmohrau
Olbersdorf Stadt
Olbersdorf
Niklasdorf
Hotzenplotz
Spornhau
Petersin
Wa˝niejsze obiekty geograficzne w przygranicznych okresach czeskich
The Significant Geographic Objects in the Czech Okreses Bordering on the Opole Voivodeship
Bedeutende geografische Bezeichnungen im Grenzgebiet Tschechiens zur Woiwodschaft Oppeln
Hluczyn
Beneszów
Jawornik
Jedrzychów
Karniów
Lipowa
Albrechcice
Olbrachcice
Osob∏oga
Piaseczna
Cukmantl
Ramsau
Reihwiesen
Römerstadt
Zauditz
Groß-Ullersdorf
Weidenau
Würbenthal
Wysoka
Zuckmantel
Rejwiz
Widnawa
Werbno
Bela (rz)1
Bílá Opava (rz)
Biskupská Kupa (g)2
Cerná Opava (rz)
Cesko
Biela
Weiße Oppa
Bischofskoppe
Schwarze Oppa
Böhmen
Cizina (rz)
Desná (rz)
Hlucinsko
Hruby Jeseník
Hvozdnice (rz)
Keprnik (g)
Cziczina
Teß
Hultschiner Ländchen
(das) Altvatergebirge
Hoßnitz
Glaserberg
Morava
Moravice (rz)
Odra (rz)
Opava (rz)
Opavsko
Orlík (g)
Praded (g)
Prudnik (rz)
Rychlebské Hory
Solná hora (g)
Mähren
Mohra
Oder
Oppa
Sudetenschlesien,
Westschlesien
Urlichkuppe
Altvater
Prudnik
Reichensteiner Gebirge
Salzberg
Strední Opava (rz)
Mittlere Oppa
Tesínsko
Teschener Schlesien,
Ostschlesien
Weidenau
Goldbach
Vidnávka (rz)
Zlaty Potok (rz)
Bia∏a (G∏ucho∏aska)
Bia∏a Opawica
Biskupia Kopa
Czarna Opawica
Czechy (zachodni region
Republiki Czeskiej)
Kraik (Âlàsk) Hluczyƒski
Morawy
Morawica
Odra
Opawa
Âlàsk Opawski
Pradziad
Prudnik
Góry Z∏ote
Âlàsk Cieszyƒski
Widna
1
(rz) - rzeka, river
2
(g) - góra, mountain
108
109
W∏adze Regionu
The Authorities of the Region
Die Regierenden der Oppelner Region
2. Prowincja GórnoÊlàska, 1919-1945
The Province of Upper Silesia 1919-1945
Provinz Oberschlesien 1919-1945
1919-1938 ze stolicà w Oppeln
(Opolu), w jej sk∏ad wchodzi∏a
Rejencja Oppeln (Opolska);
1941-1945 ze stolicà w Kattowitz (Katowicach), w jej sk∏ad
wchodzi∏y Rejencja Oppeln
(Opolska) i Rejencja Kattowitz
(Katowicka).
1. Rejencja Oppeln (Opolska), 1815-1945
The Oppeln (Opole) Regency, 1815-1945
Regierungsbezirk Oppeln, 1815/16-1945
Prezydenci
Presidents
Regierungspräsidenten
Karl Heinrich Fabian Graf von Reichenbach
Theodor Gottlieb von Hippel
Erdmann Graf von Pückler-Limpurg
Dr. Georg von Viebahn
Robert Eduard von Hagemeister
Friedrich Karl August Ludwig Konstantin Freiherr von Quadt und Hüchtenbruck
Dr. Robert Graf von Zedlitz-Trützschler
Traugott Adalbert Ernst Graf von Baudissin
Dr. Joseph von Bitter
Friedrich Ludwig Elisa von Moltke
Hans Franz Max von Pohl
Ernst Holtz
Friedrich Ernst von Schwerin
Oskar Gustav Rudolf Hergt
Walther von Miquel
Joseph Bitta
Dr. Roland Heinrich Wilhelm Brauweiler
Dr. Alfons Prosek
Dr. Hans Lukaschek
Artur Schmidt
Albrecht Schmelt
Dr. Mehlhorn
110
1816-1820
1823-1835
1835-1858
1858-1871
1871-1877
1878-1881
1881-1886
1886-1888
1888-1898
1898-1900
1900
1901-1907
1908-1915
1916-1917
1917-1919
1919-1921
1921-1923
1923-1929
1929-1933
1933-1940
1941-1944
1944-1945
1919-1938 with the capital
at Oppeln (Opole), the province
comprised the Oppeln (Opole)
Regency;
1941-1945 with the capital at
Kattowitz (Katowice), the province comprised the Oppeln (Opole)
Regency and the Kattowitz (Katowice) Regency.
1919-38 mit Sitz in Oppeln schloss den gesamten Regierungsbezirk Oppeln ein.
1941-1945 war Kattowitz Sitz
der Provinzregierung, während
die Provinz Oberschlesien nun
in die Regierungsbezirke Oppeln
und Kattowitz aufgeteilt war.
Nadprezydenci
Oberpresidents
Oberpräsidenten
Joseph Bitta
Dr. Alfons Proske
Dr. Hans Lukaschek
Helmuth Brückner
Josef Wagner
Gauleiter Fritz Bracht
1919-1922
1923-1929
1929-1933
1933-1934
1935-1938
1941-1945
3. Województwo Opolskie (administracja rzàdowo-samorzàdowa), 1950-1974
The Opole Voivodeship (governmental-cum-self-governmental administration), 1950-1974
Woiwodschaft Oppeln (mit Elementen der Selbstverwaltung), 1950-74
Przewodniczàcy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej
Presidents of the Presidium of the Voivodeship National Council
Vorsitzende des Präsidiums des Woiwodschaftsnationalrats
Szczepan Jurzak
Jan Mrocheƒ
Ryszard Hajduk
Józef Buziƒski
Józef Masny
Andrzej ˚abiƒski
1950-1952
1953-1956
1957
1958-1971
1973
1974
111
KoÊcielne w∏adze Regionu
The Ecclesiastical Authorities of the Region
Katholische Autoritäten der Region
4. Województwo Opolskie (administracja rzàdowa), od 1975
The Opole Voivodeship (governmental administration), since 1975
Woiwodschaft Oppeln (ohne Elemente der Selbstverwaltung) ab 1975
Wojewodowie
Voivodes
Woiwoden
Józef Masny
Henryk Stachowiak
Zbigniew Miko∏ajewicz
Kazimierz Dzier˝on
Ryszard Zembaczyƒski
Adam P´zio∏
Leszek Pogan
El˝bieta Rutkowska
1975-1979
1980-1981
1981-1983
1984-1990
1990-1998
1999-2001
2001-2003
2003-
5. Województwo Opolskie (administracja samorzàdowa), od 1999
The Opole Voivodeship (self-governmental administration), since 1999
Woiwodschaft Oppeln (Selbstverwaltungsstruktur), ab 1999
112
Administratorzy
Administrators
Administratoren
Ft dr Boles∏aw Kominek
Ft Emil Kubierzycki
Biskup (Bishop) Franciszek Jop
1945-1951
de facto 1951-1956
de jure 1951-1972, de facto 1956-1972
2. Diecezja Opolska, od 1972
The Opole Diocese, since 1972
Oppelner Diözese, ab 1972
Marsza∏kowie
Marshals
Marschalls
Dr Stanis∏aw Ja∏owiecki
Ryszard Galla
Grzegorz Kubat
1. Administratura Apostolska Âlàska Opolskiego, 1945-1972
The Apostolic Administration of Opole Silesia, 1945-1972
Apostolische Administratur des Oppelner 1945-1972
1999-2001
2001- 2003
2003
Biskupi
Bishops
Bischöfe
Franciszek Jop
Alfons Nossol
1972-1976
1977- Arcybiskup ad personam od (since) 1999
113
Podzia∏y historyczne
The Historical Divisions
Historische Zeitabschnitte
Obszar Województwa Opolskiego odpowiada g∏ównie Ksi´stwu
Oppeln (Opolskiemu), ale tak˝e
Ksi´stwu Ratibor (Raciborskiemu), Ksi´stwu Cosel-Beuthen
(Kozielsko-Bytomskiemu), Ksi´stwu Strehlitz (Strzeleckiemu),
Ksi´stwu Falkenberg (Niemodliƒskiemu) i biskupiemu Ksi´stwu
Neiße (Nyskiemu).
The territory of the Opole Voivodeship corresponds mainly to the
Oppeln (Opole) Duchy, but also
to the Ratibor (Racibórz) Duchy,
the Cosel-Beuthen (Koêle-Bytom)
Duchy, the Strehlitz (Strzelce)
Duchy, the Falkenberg (Niemodlin) Duchy and the ecclesiastical
Neiße (Nysa) Principality.
Das Gebiet der Woiwodschaft
Oppeln gehörte hauptsächlich
zum Herzogtum Oppeln, in Teilen
jedoch auch zum Herzogtum
Ratibor (Racibórz), zum Herzogtum Cosel-Beuthen (KoêleBytom), zum Herzogtum Groß
Strehlitz (Strzelce), zum Herzogtum Falkenberg (Niemodlin) und
zum Bistum Neiße (Nysa).
1. Opolanie, 500-990
The Opolanians, 500-990
Opolanen, 500-990
2. Ksi´stwo Oppeln (Opolskie)
The Oppeln (Opole) Duchy
Das Herzogtum Oppeln
Piastowie / The House of Piast / Dynastie der schlesischen Piasten
Boles∏aw I / Boleslaus I.
Jaros∏aw / Jaroslaus
Mieszko I
Kazimierz I / Kasimir I.
Mieszko II
W∏adys∏aw I / Wladislaus I.
Boles∏aw I / Boleslaus I.
Boles∏aw (Bolko) II / Boleslaus (Bolko) II.
W∏adys∏aw II / Wladislaus II.
Bolko III
Henryk / Heinrich
114
1163-1197
1198-1201
1202-1211
1211-1230
1211-1246
1246-1281
1281-1313
1313-1356
1356-1401
1366-1382
-1394
Jan Kropid∏o / Johann Kropid∏o
Boles∏aw (Bolko) IV / Boleslaus (Bolko) IV.
Jan / Johann
Bernard / Bernhard
Boles∏aw (Bolko) V / Boleslaus (Bolko) V.
Miko∏aj I / Nikolaus I.
Miko∏aj II / Nikolaus II.
Jan (Dobry) / Johann
-1421
- 1437
-1439
-1455
-1460
-1476
1476-1497
1476-1532
W∏asnoÊç Korony Czeskiej / The property of the Czech Crown / unter der Krone Böhmens
Habsburgowie / The Habsburgs / (die) Habsburger
1532-1550
Królowa W´gier / The Hungarian Queen Isabella / unter der ungarischen Königin Isabella
1551-1557
Habsburgowie / the Habsburgs / (die) Habsburger
1558-1597
Ksià˝e Transylwanii / The Prince of Transylvania / unter dem Prinz von Siebenbürgen Sigismund Bathory
1598
1599-1621
Ksià˝e Transylwanii / The Prince of Transylvania / unter dem Prinzen von Siebenbürgen Gabriel Bethlen 1622-1623
1624-1644
Król Polski / The King of Poland W∏adys∏aw IV / (der) König von Polen
1645-1648
Król Polski / The King of Poland Jan Kazimierz II / (der) König von Polen Johann II. Kasimir
1648-1666
1667-1740
W roku 1740 wi´kszoÊç Âlàska
wraz z ca∏oÊcià obszaru dzisiejszego Województwa Opolskiego
zosta∏a przy∏àczona do Prus.
W latach 1741-1815 obszar
Województwa Opolskiego pokrywa∏ si´ w ca∏oÊci lub w cz´Êci
z powiatami: Oppeln (Opole),
Namslau (Namys∏ów), Kreuzburg
(Kluczbork), Rosenberg (Olesno),
Brieg (Brzeg), Falkenberg (Niemodlin), Grottkau (Grodków), Neiße
(Nysa), Neustadt (Prudnik), Leobschütz (G∏ubczyce), Cosel (Koêle),
Ratibor (Racibórz), Gleiwitz
(Gliwice), Strehlitz (Strzelce).
In 1740 most of Silesia together
with all the terrritory of the present-day Opole Voivodeship was
incorporated into Prussia. In the
period 1741-1815 the territory
of the Opole Voivodeship corresponded to the following counties: Oppeln (Opole), Namslau
(Namys∏ów), Kreuzburg (Kluczbork), Rosenberg (Olesno), Brieg
(Brzeg), Falkenberg (Niemodlin),
Grottkau (Grodków), Neiße
(Nysa), Neustadt (Prudnik), Leobschütz (G∏ubczyce), Cosel (Koêle),
Ratibor (Racibórz), Gleiwitz
(Gliwice), Strehlitz (Strzelce).
Im Jahre 1740 wurde fast ganz
Schlesien einschließlich des
gesamtes Gebiets der heutigen
Woiwodschaft Oppeln ein Teil
Preußens. In den Jahren 17411815 bestand dieses Gebiet aus
den Landkreisen: Oppeln (Opole),
Namslau (Namys∏ów), Kreuzburg
(Kluczbork), Rosenberg (Olesno),
Brieg (Brzeg), Falkenberg (Niemodlin), Grottkau (Grodków),
Neiße (Nysa), Neustadt (Prudnik),
Leobschütz (G∏ubczyce), Cosel
(Koêle), Ratibor (Racibórz),
Gleiwitz (Gliwice) Strehlitz
(Strzelce).
115
Obszar Regionu w strukturach wy˝szego rz´du
The Territory of the Region as Included in Higher
Political Structures
Das Gebiet der Region als Teil großräumiger
politischer Strukturen
1. Struktury przedpaƒstwowe,
a) Scytowie - VI-IV w. pne
b) Celtowie - III w. pne - III w. ne
c) Wandalowie, 250-400
d) S∏owianie, 400/500
1. Pre-state structures
a) Scythians - 6th-4th cc. BC
b) Celts - 3rd c. BC - 3rd c.
c) Vandals, 250-400
d) Slavs, 400/500
2. Cesarstwo Attyli, 430-450
3. Chanat Awarski, 560-610
2. The Empire of Attila, 430-450
3. The Avar Khanate, 560-610
4. Paƒstwo Samona, 623-658
5.Paƒstwo Wielkomorawskie,
870-906
6. Ksi´stwo Czeskie, 907-990
4. Samo’s Realm, 623-658
5. The Greater Moravian Empire,
870-906
6. The Principality of Bohemia,
907-990
7. The Principality of Poland,
990-1138
8. The Principality of Silesia,
1138-1163
9. The period of independent
Silesian duchies, 1163-1327
7. Ksi´stwo Polski, 990-1138
8. Ksi´stwo Âlàska, 1138-1163
9. Okres niezale˝nych ksi´stw
Êlàskich, 1163-1327
10. Ksi´stwa Êlàskie cz´Êcià
Królestwa Czech, 1327-1348
11. Ksi´stwa Êlàskie cz´Êcià
ziem Korony Czeskiej,
1348-1740 de facto,
1340-1918 de jure
116
10 The Silesian duchies incorporated in the Kingdom of Bohemia, 1327-1348
11. The Silesian duchies incorporated into the lands of the
Czech Crown, 1348-1740 de
facto, 1340-1918 de jure
1. Vorstaatliche Strukturen
a) (die) Skythen, 6. Jh.-4. Jh. v. Chr.
b) (die) Kelten, 3. Jh. v. Chr.3. Jh. n. Chr.
c) (die) Wandalen, 250-400
d) Slawen, 400/500
2. (das) Reich des Attila, 430-450
3. (das) Chanat der Awaren,
560-610
4. (das) Reich des Samo, 623-658
5. (das) Großmährische Reich,
870-906
6. (das) Herzogtum Böhmen,
907-990
7. (das) Herzogtum Polen
990-1138
8. (das) Herzogtum Schlesien,
1138-63
9. (die) Zeit selbstständiger
schlesischer Herzogtümer,
1163-1327
10. (die) Zeit der in das Königreich Böhmen inkorporierten schlesischen Herzogtümer, 1327-48
11. (die) Zeit der in die Krone
Böhmens inkorporierten schlesischen Herzogtümer 1348-1740
de facto, 1340-1918 de jure
12. Wraz z Królestwem Czech
i ziemiami Korony Czeskiej ksi´stwa Êlàskie wchodzà w sk∏ad
Âwi´tego Cesarstwa Rzymskiego, 1327-1806
12. Together with the Kingdom
of Bohemia and the lands of the
Czech Crown the Silesian
duchies are part of the Holy
Roman Empire, 1327-1806
13. Âlàsk w unii personalnej
z Królestwem W´gier,
1474-1491
14. Âlàsk cz´Êcià ziem dziedzicznych Habsburgów, 1526-1740
15. Âlàsk cz´Êcià Królestwa Prus,
1740-1946
a) w Prusach Âlàsk jest zorganizowany jako Prowincja Âlàska,
1741-1919
b) prowincja ta jest podzielona
na dwie kamery. Kamera Breslau
(Wroc∏awska), zawiera obszar
Województwa Opolskiego,
1741-1815
c) w latach 1815-1919 Prowincja Âlàska jest podzielona na trzy
rejencje, w tym Rejencj´ Oppeln
(Opolskà)
13. Silesia in the personal union
with the Kingdom of Hungary,
1474-1491
14. Silesia is part of the hereditary lands of the Habsburgs,
1526-1740
15. Silesia is part of the Kingdom of Prussia, 1740-1946
a) In Prussia Silesia is overhauled
into the Province of Silesia,
1741-1919
b) This province is divided into
two districts. The Breslau (Wroc∏aw) District comprises the territory of the present-day Opole
Voivodeship, 1741-1815
c) In the period 1815-1919 the
Province of Silesia is divided into
three regencies including the
Oppeln (Opole) Regency
16. Prusy wraz ze Âlàskiem
w Zwiàzku Niemieckim,
1815-1866
w Niemieckim Zwiàzku Celnym,
1834-1867
w Zwiàzku Pó∏nocnoniemieckim,
1866-1871
16. Prussia together with Silesia
in the German Confederation,
1815-1866
in the German Customs Union,
1834-1867
in the North German Union,
1866-1871
12. Zusammen mit dem Königreich Böhmen und den Ländern
der böhmischen Krone und
somit auch der schlesischen
Herzogtümer als Teil des Heiligen Römischen Reiches
1327-1806
13. Schlesien in Personalunion
mit dem Königreich Ungarn
1474-91
14. Schlesien als Teil der von
den Habsburgern geerbten Länder, 1526-1740
15. Schlesien als Teil des Königreichs Preußen 1740-1945
a) unter Preußen bestand 17411919 die Provinz Schlesien
b) die Provinz ist in zwei
„Kriegs- und Domänenkammern” aufgeteilt. Die Breslauer
Kammer umfasste das Gebiet
der heutigen Woiwodschaft vollständig 1741-1815
c) in den Jahren 1815-1919
war die Provinz Schlesien in drei
Regierungsbezirke aufgegliedert,
darunter der Regierungsbezirk
Oppeln
16. Preußen mit Schlesien als
Teil des Deutschen Bundes,
1815-66
17. Preußen mit Schlesien
im Deutschen Zollverein,
1834-67
18. Preußen mit Schlesien als
Teil des Norddeutschen Bundes,
1866-71
117
118
19. Prusy wraz ze Âlàskiem stajà
si´ jednym z paƒstw sk∏adowych
Cesarstwa Niemieckiego,
1871-1918
20. Prusy wraz ze Âlàskiem stajà
si´ jednym z krajów zwiàzkowych Republiki Niemieckiej,
1918-1933
21. Wi´kszoÊç Górnego Âlàska,
a w tym wschodnia po∏owa
obszaru Województwa Opolskiego, przechodzi pod administracj´ Ligi Narodów jako GórnoÊlàski Obszar Plebiscytowy, 19191922 (de facto wojska alianckie
przyby∏y na Górny Âlàsk w lutym
1920). Na Obszarze Plebiscytowym pod nadzorem Ligi Narodów obowiàzuje polsko-niemiecka Konwencja Genewska,
1922-1937
22. Podzia∏ Górnego Âlàska mi´dzy Polskà a Niemcami. Obszar
obecnego Województwa Opolskiego pozostaje w granicach
Niemiec, 1922
19. Prusia together with Silesia
becomes one of the constitutive
states of the German Empire,
1871-1918
becomes one of the Länder
of the German Republic,
1918-1933
21. Most of Upper Silesia including the eastern half of the present-day Opole Voivodeship
under the jurisdiction of the
League of Nations as the Upper
Silesian Plebiscite Area, 19191922 (de facto the Allied forces
arrived in Upper Silesia in February 1920). The League of
Nations administers the Plebiscite Area where the Polish-German Geneva Convention obtains, 1922-1937
22. The division of Upper Silesia
between Poland and Germany.
The territory of the present-day
Opole Voivodeship remains in
Germany, 1922
23. Okres Trzeciej Rzeszy,
1933-1945
24. Dualistyczna administracja
polsko-sowiecka na terenie
przedwojennego Województwa
Âlàskiego oraz okupacja sowiecka na obszarze mi´dzywojennej
Prowincji GórnoÊlàskiej,
styczeƒ/marzec-sierpieƒ 1945
23. The period of the Third
Reich, 1933-1945
24. Dual Polish-Soviet administration at the territory of the
prewar Silesian Voivodeship and
Soviet occupation at the territory
of the interwar Province of
Upper Silesia, January/MarchAugust 1945
19. Preußen mit Schlesien
als Teil Deutschen Kaiserreichs,
1871-1918
20. Preußen mit Schlesien wird
eines der Länder des Deutschen
Reiches (Republik) 1918-33
(de jure bis 1945)
21. Der Großteil Oberschlesiens
stand ohne westliche Gebiete
der heutigen Woiwodschaft
Oppeln unter der Verwaltung
des Völkerbunds als Oberschlesisches Abstimmungsgebiet 191922, de facto besetzten Alliierte
Streitkräfte im Februar 1920 das
Abstimmungsgebiet). Im unter
Aufsicht des Völkerbundes stehenden Abstimmungsgebiets gilt
die Genfer Konvention, 1922-37
22. 1922 erfolgte die Teilung
Oberschlesiens zwischen Polen
und Deutschland, wobei das
Gebiet der heutigen Woiwodschaft Oppeln vollständig
deutsch blieb
23. (das) Dritte Reich 1933-45
24. Dualismus einer polnischsowjetischen Verwaltung auf
dem Gebiet der polnischen Vorkriegswoiwodschaft Schlesien
und gleichzeitig sowjetische
Besetzung der deutschen Provinz
Oberschlesien der Zwischenkriegszeit, Januar/März-August 1945
25. Ca∏oÊç Górnego Âlàska
i wi´kszoÊç Dolnego Âlàska
przy∏àczona do Polski, 1945
26. Âlàsk cz´Êcià wschodnich
ziem niemieckich pod tymczasowà administracjà Polski i ZSRR,
1945-1991
27. Obszar Województwa Opolskiego w ramach tzw. Województwa Âlàsko-Dàbrowskiego,
1945-1950
28. Polska wraz ze Âlàskiem
w bloku sowieckim (ostatnie
wojska sowieckie/radzieckie
opuÊci∏y terytorium RP w 1993) ,
1947-1989
29. Polska wraz ze Âlàskiem
w RWPG, 1949-1991
25. The whole of Upper Silesia
and most of Lower Silesia incorporated into Poland, 1945
26. Silesia as part of the east
German territories under the
temporary Polish and Soviet
administration, 1945-1991
27. The territory of the presentday Opole Voivodeship within
the borders of the so-called Silesian-Dàbrowa Voivodeship,
1945-1950
28. Poland with Silesia in the
Soviet bloc (the last Soviet/Russian troops left the territory
ofthe Republic of Poland in
1993), 1947-1989
29. Poland with Silesia in the
Comecon, 1949-1991
31. Polska wraz z Województwem Opolskim w Uk∏adzie
Warszawskim, 1955-1991
32. Województwo Opolskie w
Rzeczypospolitej Polskiej, 198933. Polska wraz z Województwem Opolskim cz∏onkiem stowarzyszonym Wspólnoty Europejskiej, 1991-2004
30. The Opole Voivodeship in
the People’s Republic of Poland,
1952-1989
31. Poland with the Opole
Voivodeship in the Warsaw Pact,
1955-1991
32. The Opole Voivodeship in
the Republic of Poland, 198933. Poland with the Opole
Voivodeship is an associated
member of the European Community, 1991-2004
34. Polska wraz z Województwem Opolskim w NATO, 1999-
Voivodeship in NATO, 1999-
35. Polska wraz z Województwem Opolskim w Unii Europejskiej, 2004-
Voivodeship in the European
Union, 2004-
30. Województwo Opolskie
w PRL, 1952-1989
25. das gesamte Oberschlesien
und der Großteil Niederschlesiens sind Teil Polens, 194526. Schlesien als Teil der unter
polnischer und sowjetischer Verwaltung stehenden Ostgebiete
Deutschlands, 1945-91
27. Das Gebiet der heutigen
Woiwodschaft Oppeln als Teil
der so genannten Woiwodschaft
Schlesien-Dàbrowa, 1945-50
28. Polen unter Einschluss
Schlesiens als Teil des Ostblocks
(die letzten sowjetischen Truppen verließen die Republik Polen
1993), 1947-89
29. Polen unter Einschluss
Schlesiens als Teil des RGW,
1949-91
30. Die Woiwodschaft Oppeln
als Teil der Volksrepublik Polen,
1952-89
31. Polen unter Einschluss der
Woiwodschaft Oppeln im Warschauer Pakt, 1955-91
32. Die Woiwodschaft Oppeln
als Teil der Republik Polen, 198933. Polen unter Einschluss der
Woiwodschaft Oppeln als
Anwärter auf die Mitgliedschaft
in der Europäischen Union,
1991-2004
34. Polen unter Einschluss der
Woiwodschaft Oppeln Mitglied
der NATO, 199935. Polen unter Einschluss der
Woiwodschaft Oppeln als Teil
der Europäischen Union 2004-
119
Obszar Regionu w koÊcielnych strukturach wy˝szego rz´du
The Territory of the Region as Included in Higher
Ecclesiastical Structures
Die Region als Teil höherer katholischer Strukturen
1. Diecezja Breslau (Wroc∏awska),
1000-1930
2. Prowincja KoÊcielna Gniezno,
1000-1821
3. Pod bezpoÊrednim zwierzchnictwem Stolicy Apostolskiej,
1821-1930
4. Archidiecezja Breslau (Wroc∏awska), 1930-1945
(de jure - 1972)
5. Wschodnioniemiecka Prowincja KoÊcielna ze stolicà w Breslau (Wroc∏awiu), 1930-1945
(de jure - 1972)
6. Tymczasowa nie uznawana
polska administracja koÊcielna
na wi´kszoÊci obszaru wschodnich ziem niemieckich,
1945-1972
7. Wroc∏awska Prowincja
KoÊcielna, 1972-1992
8. GórnoÊlàska Prowincja
KoÊcielna ze stolicà w Katowicach, 19929. Po∏udniowa cz´Êç obszaru
pomi´dzy miastami G∏ubczyce
i Branice
a) Diecezja Praga, 973-1063
b) Prowincja KoÊcielna Mainz,
973-1344
120
1. The Breslau (Wroc∏aw) Diocese,
1000-1930
2. The Gniezno Ecclesiastical
Province, 1000-1821
3. Under the direct jurisdiction
of the Holy See, 1821-1930
4. The Breslau (Wroc∏aw) Archdiocese, 1930-1945
(de jure - 1972)
5. The East German Ecclesiastical Province with the capital at
Breslau (Wroc∏aw), 1930-1945
(de jure - 1972)
6. The temporary and not internationally recognized Polish ecclesiastical administration over
most east German territories,
1945-1972
7. The Wroc∏aw Ecclesiastical
Province, 1972-1992
8. The Upper Silesian ecclesiastical province with the capital at
Katowice, 19929. The southern part of the territory of the Opole Voivodeship
centered on G∏ubczyce
and Branice
a) The Prague Diocese, 973-1063
b) The Mainz Ecclesiastical Province,
1. (die) Breslauer Diözese,
1000-1930
2. (die) Kirchenprovinz Gnesen
(Gniezno), 1000-1821
3. Unter unmittelbarer päpstlicher Verwaltung (römische Kurie)
1821-1930
4. (das) Erzbistum Breslau,
1930-45 (de jure -1972)
c) Diecezja Olmütz (Olomouc),
1063-1776
d) Praska Prowincja KoÊcielna,
1344-1776
e) Archidiecezja Olmütz (Olomouc), 1777-1945 (de jure - 1977)
f) Morawska Prowincja KoÊcielna
ze stolicà w Olomouc,
1777-1945 (de jure -1977)
g) Administratura Apostolska
Âlàska Opolskiego, 1945-1972
(de facto)
h) Diecezja Opolska, 1972-
c) The Olmütz (Olomouc)
Diocese, 1063-1776
d) The Prague Ecclesiastical Province, 1344-1776
e) The Olmütz (Olomouc) Archdiocese, 1777-1945
(de jure - 1977)
f) The Moravian Ecclesiastical
province with the capital at Olomouc, 1777-1945 (de jure -1977)
g) The Apostolic Administration
of Opole Silesia, 1945-1972 (de
facto)
h) The Opole Diocese, 1972-
c) (die) Diözese Olmütz (Olomouc), 1063-1776
d) Die Prager Kirchenprovinz,
1344-1776
e) (das) Erzbistum Olmütz (Olomouc), 1777-1945
(de jure -1977)
f) (die) mährische Kirchenprovinzmit Sitz in Olmütz (Olomouc), 1777-1945 (de jure -1977)
g) (die) Apostolische Administratur des Oppelner Schlesiens
(deutsch: des Oppelner Landes),
1945-72 (de facto)
h) (die) Diözese Oppeln, 1972-
5. Die ostdeutsche Kirchenprovinz mit Sitz in Breslau, 1930-45
(de jure -1972)
6. Die vorübergehende, international nicht anerkannte polnische Kirchenverwaltung über
den Großteil der deutschen Ostgebiete, 1945-1972
7. (die) Breslauer Kirchenprovinz,
1972-92
8. (die) Oberschlesische Kirchenprovinz mit Sitz in Kattowitz,
19929. Der südliche Teil der Woiwodschaft Oppeln um Leobschütz
und Branitz
a) (die) Diözese Prag, 973-1063
b) (die) Mainzer Kirchenprovinz,
973-1344
121
J´zyk w Regionie
Language in the Region
Sprachen der Region
1. J´zyk oficjalny
The official language
Amtssprachen
a) ¸acina - X-XIII w.,
b) ¸acina i kancelaryjny niemiecki - XIV-XV w.,
c) ¸acina, kancelaryjny czeski i
kancelaryjny niemiecki, a niekiedy kancelaryjny polski - XVI w.1740,
a) Latin - 10th-13th cc.
b) Latin and chancery German 14th-15th cc.
c) Latin, chancery Czech (Bohemian) and chancery German, but
sometimes chancery Polish too,
16th c.-1740
d) Standardowy niemiecki,
1740-1945
e) Standardowy rosyjski, styczeƒsierpieƒ 1945,
f) Standardowy polski, 1945-
d) standard German,
1740-1945
e) standard Russian, JanuaryAugust 1945
f) standard Polish, 1945-
a) Latain 10.-13. Jh.
b) Latain und Kanzleisprache
deutsch 14.-15. Jh.
c) Latain, Kanzleisprache tschechisch (böhmisch) und Kanzleisprache deutsch, manchmal
Kanzleisprache polnisch, 16. Jh.1740
d) Deutsche Hochsprache,
1740-1945
e) (Groß-)russische Sprache,
Januar-August 1945
f) Polnische Hochsprache, 1945-
2. J´zyk KoÊcio∏a
The ecclesiastical language
Amtssprachen der (katholischen) Kirche
122
a) ¸acina jako jedyny j´zyk liturgii do 1970
b) Standardowy polski jako jedyny j´zyk liturgii, 1970-1989
a) Latin as the only liturgical
language until 1970
b) Standard Polish as the only
liturgical language, 1970-1989
c) Standardowy polski i strandardowy niemiecki jako j´zyki
liturgii, 1989d) Dialekt s∏owiaƒski jako j´zyk
pos∏ugi duszpasterskiej X-XIX w.
c) Standard Polish and standard
German as liturgical languages,
1989d) The Slavic dialect as the language of pastoral services 10th-19th cc.
a) Latain als einzige liturgische
Sprache bis 1970
b) Polnische Hochsprache als
einzige liturgische Sprache,
1970-89
c) Polnische und die deutsche
Hochsprache als liturgische Sprachen, 1989d) Slawischer Dialekt als Sprache
der Seelsorge - 10.-19. Jh.
e) Dialekt germaƒski i kancelaryjny niemiecki oraz standardowy
niemiecki jako j´zyki pos∏ugi
duszpasterskiej - XIII w.-1945
i 1989f) Standardowy polski i j´zyk
morawski jako j´zyki pos∏ugi
duszpasterskiej, 1850-1919
g) Standardowy polski jako j´zyk
pos∏ugi duszpasterskiej, 19181938, 1945-
e) Germanic dialect, chancery
German and, later, standard
German as languages of pastoral services, 13th c.-1945 and
1989f) Standard Polish and the Moravian language as languages
of pastoral services, 1850-1919
g) Standard Polish as the language of pastoral services, 19181938, 1945-
e) Deutscher Dialket, deutsche
Kanzleisprache und später deutsche Hochsprache als Sprachen
der Seelsorge, 13. Jh-1945 und
1989f) Polnische Hochsprache und
die mährische Sprache als Sprachen der Seelsorge, 1850-1919
g) Polnische Hochsprache als
Sprache der Seelsorge im polnischen Teil Oberschlesiens,
1918-38, 1945-
a) ¸acina, miejscowy dialekt germaƒski, kancelaryjny niemiecki,
kancelaryjny czeski, standardowy niemiecki i lokalny dialekt
s∏owiaƒski w szkolnictwie podstawowym do 1848/1850
a) Latin, the local Germanic dialect, chancery German, chancery
Czech (Bohemian), standard German and the local Slavic dialect
in elementary education - until
1848/1850
b) Standardowy niemiecki, standardowy polski i j´zyk morawski
w szkolnictwie podstawowym
i Êrednim nauczycielskim,
1850-1872
c) Standardowy niemiecki
w szkolnictwie podstawowym,
1872-1918, 1938/1939-1945
d) Standardowy niemiecki
i standardowy polski w szkolnictwie podstawowym, 19181938/1939
e) Standardowy polski w szkolnictwie podstawowym,
1945-1989
b) Standard German, standard
Polish and the Moravian language in elementary education
and teacher secondary schools,
1850-1872
c) Standard German in elementary education, 1872-1918,
1938/1939-1945
d) Standard German and standard Polish in elementary education, 1918-1938/1939
a) Latain, der örtliche deutsche
Dialekt, die deutsche oder tschechische Kanzleisprache (böhmischer Variante), die deutsche
Hochsprache und der örtliche
slawische Dialekt in den Grundschulen, bis 1848/50
b) Deutsche und polnische Hochsprache und der mährische
Dialekt in Grundschulen und
mittleren Lehrerseminaren,
1850-1872
c) 1939-1945/ Deutsche Hochsprache in Grundschulen, 18721918, 1938/1939-1945
d) Deutsche und polnische
Hochsprache in Grundschulen,
1918-38/39
e) Standard Polish in elementary
education, 1945-1989
e) Polnische Hochsprache
in Grundschulen, 1945-1989
3. J´zyk nauczania
The medium of instruction
Unterrichstsprachen
123
f) Standardowy polski i standardowy niemiecki w szkolnictwie
podstawowym, 1990g) ¸acina w szkolnictwie Êrednim
i wy˝szym - do po∏owy XIX w.
124
h) Kancelaryjny niemieckie, standardowy niemiecki i ∏acina
w szkolnictwie Êrednim
i wy˝szym - XV-XIX w.
f) Standard Polish and standard
German in elementary education, 1990g) Latin in secondary and university education - until
the mid-19th c.
h) chancery German, standard
German and Latin in secondary
and university education - 15th16th cc.
i) Standardowy niemiecki
w szkolnictwie Êrednim,
1872-1918, 1938/1939-1945
j) Standardowy niemiecki i standardowy polski w szkolnictwie
Êrednim,
k) Standardowy polski w szkolnictwie Êrednim, 1945-1989
i) Standard German in secondary
education, 1872-1918,
1938/1939-1945
j) Standard German and standard Polish in secondary education, 1918-1938/1939
k) Standard Polish in secondary
education, 1945-1989
l) Standardowy polski i standardowy niemiecki w szkolnictwie
Êrednim, 1990m) Standardowy niemiecki
w szkolnictwie wy˝szym,
1850-1945
n) Standardowy polski w szkolnictwie wy˝szym, 1945o) ¸acina, kancelaryjny i standardowy niemiecki w seminarium
duchownym w Breslau (Wroc∏awiu) - do 1849
p) ¸acina, niemiecki i standardowy polski w seminarium
duchownym w Breslau (Wroc∏awiu), 1849-1945
q) Standardowy polski i ∏acina
w seminarium duchownym
w Nysie, 1945-1977
l) Standard Polish and standard
German in secondary education,
1990m) Standard German in university education, 1850-1945
n) Standard Polish in university
education, 1945o) Latin, chancery German and
standard German in the theological seminary at Breslau (Wroc∏aw) - until 1849
p) Latin, German and standard
Polish in the seminary at Breslau
(Wroc∏aw), 1849-1945
q) Standard Polish and Latin
in the seminary at Nysa,
1945-1977
f) Polnische und deutsche Hochsprache in Grundschulen, 1990g) Latain in weiterführenden
Schulen und Hochschulen, bis
zur Mitte des 19. Jh.
h) Deutsche Kanzleisprache
und die deutsche Hochsprache
sowie Latain in weiterführenden
Schulen und Hochschulen,
15.-16. Jh.
i) Deutsche Hochsprache in
weiterführenden Schulen,
1872-1918, 1938/39-45
j) Deutsche und polnische Hochsprache in weiterführenden
Schulen 1918-38/39
k) Polnische Hochsprache
in weiterführenden Schulen
1945-1989
l) Polnische und deutsche Hochsprache in weiterführenden
Schulen, 1990m) Deutsche Hochsprache
in Hochschulen, 1850-1945
n) Polnische Hochsprache
in Hochschulen, 1945o) Latain, die deutsche Kanzleisprache und deutsche Hochsprache am katholischen Priesterseminar in Breslau, bis 1849
p) Latain, deutsch und polnische
Hochsprache am katholischen
Priesterseminar in Breslau,
1849-1945
q) Polnische Hochsprache und
Latain am Priesterseminar Neiße
1945-77
r) Standardowy polski, standardowy niemiecki i ∏acina w seminarium duchownym
w Nysie/Opolu, 1977-
r) Standard Polish, standard German and Latin in the seminary
in Nysa/Opole, 1977-
r) Polnische und deutsche Hochsprache und Latain im Priesterseminar Neiße und später
in Oppeln, 1977-
a) Dialekt s∏owiaƒski - VI-XII w.,
b) Dialekt s∏owiaƒski i dialekt
germaƒski - XIII w. do dzisiaj,
c) Standardowy niemiecki wÊród
warstw z wykszta∏ceniem Êrednim i wy˝szym - XVIII-1945
a) The Slavic dialect - 6th-12th cc.
b) The Slavic dialect and the
Germanic dialect - 13th c.-today
c) Standard German among
those with secondary and university education - 18th c.-1945
d) S∏owiaƒsko-germaƒski kreol
wÊród robotników i na terenach
uprzemys∏owionych - od po∏owy
XIX w. do dzisiaj,
d) The Slavic-Germanic creole
among the industrial workers
and in the industrialized areas the mid-19th c.-today
e) Standardowy polski wÊród
warstw z wykszta∏ceniem Êrednim i wy˝szym, 1945-
e) Standard Polish among those
with secondary and university
education, 1945-
f) Inne j´zyki obecne w przesz∏oÊci na obszarze Województwa
Opolskiego: jidisz, hebrajski,
romski, czeski, rusiƒski (ukraiƒski)
f) Other languages present on
the territory of the Opole Voivodeship in the past: Yiddish,
Hebrew, Romani, Czech, Ruthenian (Ukrainian)
g) Inne j´zyki obecnie wyst´pujàce na obszarze Województwa
Opolskiego: romski, ∏emkowski
(rusiƒski), ukraiƒski, polski dialekt kresowy
g) Other languages used nowadays on the territory of the
Opole Voivodeship: Romani,
Lemko (Ruthenian), Ukrainian,
the Polish dialect of Lwów (Lviv)
a) Slawischer Dialekt, 6.-12. Jh.
b) Slawischer und deutscher Dialekt, 13. Jh. bis heute
c) Deutsche Hochsprache unter
denen, die eine weiterführende
Schule oder eine Hochschule
besucht haben, 18. Jh.-1945
d) Slawischs-deutsches “Kreol”
(Sprachmischung) unter den
Arbeitern in der Industrie und
in industrialisierten Gebieten,
Mitte des 19. Jh. bis heute
e) Polnische Hochsprache unter
dennen, die eine weiterführende
Schule oder Hochschule besucht
haben, 1945f) Andere Sprachen, die im
Gebiet der heutigen Woiwodschaft Oppeln gesprochen wurden: jiddisch, hebräisch, romani,
tschechisch, ruthenisch (ukrainisch)
g) Andere Sprachen, die heute
in der Woiwodschaft Oppeln
gespro-chen werden: romani,
lemkisch (ruthenisch), ukrainisch,
polnischer Dialekt des Gebietes
um Lemberg (polnisch: Lwów,
ukrainisch: Lviv)
4. J´zyk ludnoÊci
The vernacular
die Sprache der Bevölkerung
125
5. Nauczane j´zyki obce
Foreign languages taught at school
Gelehrte Fremdsprachen in der Region
126
a) ¸aciƒski, w∏oski i francuski
do XIX w.
b) Francuski i angielski do 1945
a) Latin, Italian and French until
the 19th c.
b) French and English, until 1945
c) Rosyjski, angielski i francuski,
1945-1989
d) Angielski, niemiecki, francuski
i rosyjski, 1989-
c) Russian, English and French,
1945-1989
d) English, German, French and
Russian, 1989-
a) Latain, italienisch und französisch bis zum 19. Jh.
b) Französisch und englisch
bis 1945
c) Russisch, englisch und französisch, 1945-89
d) Englisch, deutsch, französisch
und russisch, 1989-
127
128

Glosariusz regionalny Województwa Opolskiego Polsko

Transcription

Similar documents

Palast-Parkkomplex

Polen-Analysen Nr. 96 - Länder

Projekt des Jahrhunderts - Hrvatsko – njemačko društvo Split

calbe wählt - Grafisches Centrum Cuno

Machbarkeitsstudie für die Entwicklung eines