Dating rektor at iba pang Tomasino, nominado sa

Transcription

Tomo LXXXVII, Blg. 1 • Ika-29 ng Agosto, 2015 ANG OPISYAL NA PAHAYAGANG PANG MAG-A AR AL NG UNIBERSIDAD NG SANTO TOMAS Maynila, Filipinas
Imahen ng
Santo Niño de
Cebu, bumisita
sa Maynila
MULING pinaalalahanan ang mga
laiko na kanilang responsibilidad ang
alagaan ang kalikasan bilang bahagi ng
kanilang misyon at pananampalataya.
Itinampok sa pagbisita ng imahen
ng Santo Niño de Cebu sa Kalakhang
Maynila ang prusisyon sa Ilog Pasig
noong ika-16 ng Agosto. Tugon ito ng
mga paring Agustino sa Laudato Si’,
ang ikalawang ensiklika ng Santo Papa
Francisco na inilathala noong Hunyo 18.
Ayon kay P. Harold Rentoria,
O.S.A., direktor ng ika-450 na
anibersaryo ng “Kaplag” o ang
pagkakatagpo ng imahen ng Santo
Niño sa Sugbu, idinaan ang prusisyon
sa Ilog Pasig upang ipakita sa mga tao
ang patuloy na pagkasira ng kalikasan.
“The historic fluvial procession in
Pasig River of the image of Santo Niño
de Cebu is in support of the call of Pope
Francis in his encyclical Laudato Si’ to
be good stewards of God’s creation and
Imahen PAHINA 8
PIT SENYOR! Dinagsa ng mga deboto ang pagbisita ng imahen ng Santo Niño de Cebu, ang pinakamatandang relikong Katoliko
sa bansa, sa Parokya ng Nuestra Señora de Gracia sa Makati.
G.L. CADUNGOG
Senior high school, ilulunsad na
UST nanguna
sa Medicine,
Nutrition, OT,
PT exams
NAMAYAGPAG ang mga Tomasino sa
nagdaang licensure examinations para
sa Medicine, Nutrition and Dietetics,
Occupational Therapy (OT) at Physical
Therapy (PT).
Muling
pumangalawa
ang
Unibersidad sa katatapos na NutritionistDietitian Licensure Examinations.
Nagtala ng 98.77-porsiyentong
passing rate ang UST kung saan
80 sa 81 na kumuha ng pagsusulit
ang pumasa. Higit na mataas ito sa
90.53-porsiyentong passing rate noong
nakaraang taon o katumbas ng 86 na
Tomasinong pumasa mula sa 95 na
kumuha ng pagsusulit.
Nasa ikapitong puwesto sa listahan
ng 10 na nakakuha ng pinakamatataas
na marka ang Tomasinong si Chelsea
Rae Mercadillo na nagtamo ng
83.15-porsiyentong marka.
Bahagyang
tumaas
ang
pambansang passing rate ng nutrition
pagsasalaysay
ni
Joselito
Z u l u e t a ,
patnugot ng Philippine
Daily
Inquirer
sa
Lifestyle Arts and
Books, sa kasaysayan ng
Baybayin sa UST.
Ayon dito, taong 1911
nang unang nasilayan
ng mga Filipino ang
sulatin ng Baybayin
habang ipinagdiriwang ng
Unibersidad ang ika-300 na
anibersario nito.
“As against the claim of the American
UPANG makasunod sa pambansang reporma sa
edukasyon, nakatakdang ilunsad ng Unibersidad
sa akademikong taon 2016-2017 ang Senior High
School (SHS), na magdaragdag ng ika-11 at ika-12
na baytang sa mataas na paaralan.
Ayon sa opisyal na pahayag ng UST sa Facebook
PAHINA nito, ang SHS ay alinsunod sa mga
pamantayan sa ilalim ng Philippine Qualifications
Framework at ASEAN Qualifications Framework,
kung saan inuuri ang antas ng kasanayan at
edukasyon na kailangan bilang kuwalipikasiyon sa
iba’t ibang trabaho.
Si Pilar Romero, kasalukuyang supervising
teacher ng Christian Living sa Education High
School ng Unibersidad, ang magiging punongguro ng SHS na magbubukas ng klase sa Gusaling
Buenaventura Garcia Paredes, O.P. sa isang taon.
Ayon kay Romero, malaki ang maitutulong
ng SHS sa pagiging handa ng mga mag-aaral na
tutuloy sa kolehiyo. “It is expected that after two
years in SHS, the students have acquired a certain
degree of maturity not only with the age, but in the
sense that they are ready enough to handle what’s
there in college. It will give them an advantage
because the SHS is a great pre-university training,”
ani Romero sa isang panayam sa Varsitarian.
Dagdag pa niya, ihinahanda na ng Unibersidad
ang mga silid-aralan na gagamitin ng SHS at
inaasikaso na rin ang pagkuha sa mga guro.
“The SHS will be a seedbed of innovations
as we aim not only to ensure, but also enhance
the quality of education that we are giving in the
University,” ani Romero. “We are conceptualizing
a better type of learning space for the
students and we will be getting
faculty members who have
experience, competence
and those who are experts
at their field.”
Samantala,
UST
Junior High School (JHS)
na ang tawag sa dating
UST High School, ayon sa
isang memorandum na inilabas ng Office
of the Secretary General noong ika-31 ng
Hulyo. Mananatili naman ang Education
High School bilang laboratory school ng
College of Education.
Sinimulan ng UST ang pagtanggap
ng aplikasyon para sa SHS noong ika-15
ng Hunyo. Magtatapos ito sa ika-22 ng Enero
ng 2016.
Nakatakdang isagawa ang UST Entrance Test
o USTET para sa SHS sa ika-27 ng Setyembre at
Baybayin PAHINA 3
Senior PAHINA 5
Dating rektor at iba pang Tomasino,
nominado sa Nat’l Book Awards
KABILANG ang dating rektor ng
Unibersidad sa mga Tomasinong
manunulat na nominado para sa
taunang National Book Awards.
Ang sanaysay na “We Become
What We Love” ni P. Rolando V. de
la Rosa, O.P. ay nominado sa Essay
Category-English Language ng
nasabing patimpalak. Magaganap
ang opisyal na paglulunsad
ng kaniyang bagong libro, na
inilimbag ng UST Publishing
House (USTPH), sa mismong araw
ng parangal sa Setyembre.
Tumayong
rektor
ng
Unibersidad si de la Rosa noong
1990 hanggang 1998, at muli noong
2008 hanggang 2012. Nagsilbi rin
siyang tagapangulo ng Commission
on Higher Education noong 2004
hanggang 2005.
Ginawaran siya ng National
Book Award noong 1991 para sa
kaniyang akda na “Beginnings of
the Filipino Dominicans: A Critical
Inquiry into the Late Emergence
of Native Dominicans in the
Philippines and Their Attempt at
Self-Government.”
Ang iba pang mga akdang
nailimbag ng USTPH na nominado
sa patimpalak ngayong taon ay ang
“For Love and Kisses” ni Andrea
Pasion-Flores, para sa kategoryang
Fiction Category-Short Stories;
at “KRITIK/CRITIQUE: Essays
from the J. Elizalde Navarro
National Workshop on the Criticism
of the Arts and Humanities, 20092012” na pinamatnugutan ni Oscar
Campomanes, para sa kategoryang
Anthology.
Samantala, ang “Hiwatig:
Pagsipat sa mga Tekstong Poetiko
at Popular” ni Romulo Baquiran
Jr. ang isa sa mga napili para sa
kategoryang Literary Criticism/
Literary
History-Philippine
Language, kasama ang “Hidden
Codex: Fictive Scriptures” ni Jose
Marte A. Abueg para naman sa
Poetry-English Language.
Ilang tanyag na Tomasino ang
napabilang rin sa listahan ng mga
nominado. Isa na rito si Joselito de
los Reyes, may-akda ng “Paubaya”
na inilabas ng USTPH, para sa
kategoryang
Poetry-Philippine
Language. Nominado rin siya sa
kategoryang Essay para sa “Istatus
Nation.”
Nangibabaw naman ang
tatlong akda ni J. Neil Garcia
sa Literary Criticism/Literary
History-English Language. May
mga pamagat ito na “Homeless
in Unhomeliness:
Postcolonial
Critiques of Philippine Literature”
at “The Postcolonial Perverse”
vol. 1 at vol. 2. Hinirang din na
isa sa mga nominado para sa NonLiterary Division-Food Category,
ang “Espiritu” ni Lourd de Veyra na
Awards PAHINA 3
Exams PAHINA 10
UST Baybayin, inilimbag sa Lumina Pandit II
PATULOY ang UST Archives sa pagpapabatid
ng kahalagahan ng katutubong sistema ng
ating pagsusulat, isang taon makalipas pormal
na igawad ang titulong National Cultural
Treasure (NCT) ng National Archives of the
Philippines (NAP) ang koleksiyon ng sinaunag
mga dokumento na nasusulat sa Baybayin na
pawang matatagpuan lamang sa Arkibo ng
pinakamatangdang pamantasan sa Asya.
Ang Baybayin ang alpabeto ng mga
sinaunang Tagalog bago pa man dumating
ang mga Kastila na nagpakilala ng pagsusulat
sa alpabetong Romano. Binubuo ng 14 katinig
at tatlong patinig ang Baybayin na nagmula
sa panahong bago pa man dumating ang mga
Kristiyano o mga Muslim sa Filipinas.
Kasunod ng pormal na pagkilala sa
tinaguriang “UST Baybayin Scripts” ni
NAP Direktor Victorino Manalo noong ika22 ng Agosto ng nakaraang taon, kasamang
inilimbag ang mga dokumento at pagaaral ng Baybayin sa “Lumina Pandit II: A
Continuum,” isang aklat sa kasaysayan na
inilusad noong ika-16 ng Mayo sa pangunguna
ng UST Miguel de Benavides Library at sa
pakikiisa ng Union Bank of the Philippines.
Sinabi ni UST Arkiwista Regalado
Trota Jose na tanging ang mga dokumentong
nadeklarang NCT ang nailimbag nang buo
samantalang bahagi lamang ito ng sa iba pang
documento sa Baybayin na nasa pangangalaga
ng UST.
Isang buong kabanata ang inilaan sa libro
para sa paglalahad ng mga pag-aaral tungkol
sa Baybayin.
Kasama sa inilimbag na libro ang
2 Balita
Patnugot: Dayanara T. Cudal
IKA-29 NG AGOSTO, 2015
12,000 sumali sa UST Freshmen Walk
Nina KATHRYN V. BAYLON
at ALHEX ADREA M. PERALTA
BITBIT and makukulay na bandera, lobo at mga
instrumento, masayang dumaan sa ilalim ng Arch
of the Centuries ang 12,815 bagong mag-aaral
ng UST noong ika-5 ng Agosto bilang bahagi ng
taunang “Welcome Walk” na simbolo ng kanilang
pagiging ganap na Tomasino.
“Sobrang saya at magical ng experience kasi
ramdam mo na welcome ka talaga,” ani Eliza
Elento, estudiyante mula sa College of Fine Arts
and Design. “Ganap na ganap na Thomasian na
kami.”
Ayon sa Office of the Registrar, naitala ang
pinakamaraming bilang ng mga freshmen sa
Faculty of Arts and Letters na pumatak sa 1,404,
pumangalawa naman ang Graduate School
freshmen na nasa 1,302 at pumangatlo ang Faculty
of Engineering na may 1,252 na freshmen.
Matapos ang pagdaan ng mga estudyante
sa arko, isang Misa ang idinaos sa UST Open
Field kung saan pormal na sinalubong ni Rektor
P. Herminio Dagohoy, O.P ang mga bagong
Tomasino.
Sa kaniyang homiliya, hinikayat ng Rektor
ang mga bagong Tomasino na huwag matakot sa
mga suliranin na kanilang haharapin habang nasa
unibersidad.
“Do not commence the academic year with
a grasshopper mentality, but think that you have
the power of a superhero. Face your giants,” aniya.
“You don’t need to master all the elements and
become an avatar to survive your fears.”
Dagdag pa ni P. Dagohoy kabilang sa mga
kakaharaping “giants” ng mga mag-aaral ay ang
mga propesor, pagsusulit at mga aralin.
“UST is where champions in life are born. We
eat giants for breakfast,” ani P. Dagohoy.
Naging tradisyon na mula noong 2002
ang Welcome Walk, kung saan dumadaan sa
makasaysayang arko sa harap ng Kalye España
ang mga bagong Tomasino.
Ang Arch of the Centuries ay nagsilbing
lagusan ng lumang gusali ng Unibersidad sa
Intramuros, Maynila (nasira noong Ikalawang
Digmaang Pandaigdig), na dinaanan ng mga
bayani at santong Tomasino. Isa-isang inilipat ang
mga bato ng lagusan mula Intramuros patungo
sa kasalukuyang lokasyon nito sa Sampaloc,
hanggang pasinayaan ang arko noong 1954.
3 bagong dekano,
itinalaga ng UST
TATLONG bagong dekano ng Unibersidad ang
naglalayong mas mapabuti pa ang antas ng edukasyon
sa UST upang makasabay sa ibang bansa.
Hinirang na bagong dekano ang mga propesor na
sina Aleth Therese Dacanay ng Faculty of Pharmacy at
Allan de Guzman ng College of Education. Si Romeo
Castro naman ay tumatayong dekano ng College of
Fine Arts and Design (CFAD).
Matapos maglingkod ng dalawang taon bilang
kalihim ng Faculty of Pharmacy, si Dacanay ay hahalili
kay Prop. Elena Manansala, samantalang papalitan
naman ni De Guzman ang officer in charge na si P.
Jesus Miranda O.P. na pansamantalang humalili sa
dating dekano na si Clotilde Arcangel.
Si Castro, instructor mula sa departamento ng
Industrial Design, ang kapalit ni Cynthia Loza na
nagsilbing dekano ng CFAD mula 2009.
Ugnayan sa labas ng bansa
Layunin ng tatlong bagong dekano na mapalawak
pa ang ugnayan ng Unibersidad sa labas ng bansa.
“We need to increase the linkages internationally.
With the advancements in technology, we need to
develop and update the curriculum that best prepares
the students for the industry,” wika ni Castro sa isang
interbyu sa Varsitarian.
Inamin ni Castro na kailangan pang pagbutihin
ng CFAD ang pananaliksik.
“The research capacity of a university is
something international communities look at, so we
need to also work on that. We can admit that the college
still has a lower output in research so we are focusing
on that. However, it is not an overnight process,” ani
Castro.
Sa isang interbyu kay Dacanay, patuloy na
bumubuo ang Unibersidad ng isang “rich academic
environment.”
Sa kanyang paunang talumpati bilang dekano,
hinikayat ni Dacanay ang 3,389 na kasapi ng Faculty
of Pharmacy na harapin ang mga umuusbong na
hamon dulot ng moderninasyon at globalisasyon.
“I am proud to be leading the faculty where
innovative and rigorous academic programs are being
taught by not only competent but excellent faculty,
providing students with the opportunity to become part
of an institution that is dedicated to making a global
impact through cutting-edge research, education,
Dekano PAHINA 11
Dumaan sa ilallim ng Arch of the Centuries ang mga freshmen bilang simbolo ng kanilang pagiging ganap na Tomasino.
BASILIO H. SEPE
Mag-aaral ng Law, Journalism, patnugot ng ‘V’ sa ika-87 nitong taon
PANGUNGUNAHAN ng isang
Civil Law freshman at dalawang
Journalism seniors ang Varsitarian,
opisyal na pahayagang pangmagaaral ng UST, sa ika-87 na taon nito.
Itinalagang punog patnugot si
Lord Bien Lelay, dating patnugot ng
Balita, habang ang dating katuwang
na patnugot ng Balita na si Arianne
Merez ang bagong katuwang na
patnugot. Kasama nila sa Editorial
Board si Angeli Mae Cantillana,
dating manunulat ng Pintig, bilang
tagapamahalang patnugot.
Samantala, ang Graduate
School freshman na si Dayanara
Cudal ang pinangalanang patnugot
ng Balita kasama ang Journalism
senior na si Danielle Ann Gabriel
bilang katuwang na patnugot ng
Balita. Pangungunahan naman
ng Journalism seniors na sina
Mary Gillan Frances Ropero at
Rhenn Anthony Taguiam ang
Natatanging Ulat at Online, ayon
sa pagkakabanggit. Tatayo rin
bilang coordinator ng Agham at
Teknolohiya si Taguiam.
Sa
unang
pagkakataon,
magkakaroon ng katuwang na
patnugot ng Online na gagampanan
naman ng Journalism senior na si
Roberto Vergara Jr.
Ang Tampok ay nasa ilalim ni
Erika Mariz Cunanan, isang Civil
Law freshman habang hawak naman
ni Aliliana Margarette Uyao, isang
estudyante ng Physical Therapy ang
Panitikan.
Patnugot ng Filipino ang
Management Accounting senior na
si Maria Koreena Eslava, habang
patnugot ng Pintig, ang seksiyong
panrelihiyon, ang Pharmacy senior
na si Marie Danielle Macalino.
Tumatayong editor ng Mulinyo
(lifestyle and arts) si Daryl Angelo
Baybado, na isa ring Journalism
senior, at coordinator ng Palakasan
ang Journalism junior na si Delfin
Ray Dioquino.
Samantala, bagong direktor ng
Dibuho ang Fine Arts senior na si
Ava Mariangela Victoria at patnugot
ng Potograpiya ang Fine Arts junior
na si Basilio Sepe.
Ang mga bagong manunulat
ng Balita ay ang mga estudyante
ng Journalism na sina Kathryn Jedi
Baylon, Clarence Hormachuelos,
Alhex Adrea Peralta at Jerome
Villanueva.
Kabilang naman sa Palakasan
sina Carlo Casingcasing, John
Chester Fajardo, Philip Martin Matel
at Randell Angelo Ritumalta, mga
estudyante ng Journalism. Para sa
Natatanging Ulat, ang mga bagong
manunulat ay mga estudyante ng
Journalism na sina Paul Xavier
Jaehwa Bernardo at Monica
Hernandez.
Kasama naman ang Journalism
sophomore na si Maria Corozan Inay,
Education senior na si Mary Grace
Esmaya at Speech and Language
Pathology sophomore na si Vianca
Ocampo sa Tampok.
Samantala, ang Panitikan ay
binubuo nina Zenmond Duque II,
isang Civil Law senior, at Cedric
Allen Sta. Cruz, isang Literature
sophomore.
Ang Filipino ay binubuo
nina Jasper Emmanuel Arcalas at
Bernadette Pamintuan na pawang
estudyante ng Journalism.
Para sa Pintig, kasapi ang
Journalism senior na si Kristel
Nicole Sevilla at Political Science
sophomore na si Lea Mat Vicencio.
Binubuo ng Journalism seniors
na sina Mia Rosienna Mallari at
Kimberly Joy Naparan, kasama ang
Food Technology junior na si Julius
Roman Tolop, na nagsisilbi ring
student assistant ng pahayagan, ang
Agham at Teknolohiya.
Para sa Mulinyo, kasapi
ang Journalism sophomore na
si Amierielle Anne Bulan at
Communication Arts juniors na sina
Czarina Fernandez at Ethan James
Siat.
Kabilang naman sa Dibuho
ang Journalism junior na si Kirsten
Jamilla, Fine Arts senior na si Freya
Torres, at si Iain Rafael Tyapon
na nasa ika-apat na taon na sa
Architecture.
Kasapi naman ng Potograpiya
ang mga estudyante ng Fine Arts
na sina Geonabeth Cadungog,
Alvin Joseph Kasiban, Amparo
Mag-aaral PAHINA 5
Pag-aaral ng Tomasinong nars, kinilala sa Thailand
Ni DANIELLE ANN F. GABRIEL
KINILALA ang kakayahan ng Unibersidad na
maglabas ng dekalibreng mga Nursing graduate at
alumni sa pag-aaral na nagwagi ng Best Paper Award
sa isang komperensiya sa Thailand.
Sa nakalipas na 1st International Conference on
the Development of Economy, Society, Environment
and Health noong ika-23 hanggang 24 ng Hulyo sa
Thailand Science Park Convention Center, kinilala
ang mataas na passing rate ng UST sa taunang
Nursing board exams.
Sa pag-aaral na pinamagatang, “What it takes
to succeed in the Philippine Nursing Licensure
Examinations (PNLE): A retrospective qualitative
inquiry on the journey of Thomasian Board
Topnotchers,” tinalakay ng propesor na si Marica
Estrada mula sa College of Nursing ang mga salik sa
pagiging topnotcher ng mga Tomasino sa naturang
pagsusulit.
Ayon sa pag-aaral ni Estrada, nagsimulang
maghanda para sa board exams ang mga Tomasinong
topnotcher sa unang taon pa lamang sa kolehiyo.
Isinaisip agad ng mga mag-aaral ang hangad na
manguna sa pagsusulit.
“As early as their first year, these nursing
topnotchers were already visualizing their goal
of coming out on top of the exams. They were
motivating themselves and it showed because
they would create their own study methods and
memorization techniques and they would study the
concepts by heart,” ani Estrada sa isang panayam.
Dagdag niya, malaking bagay ang pakikitungo
ng mga guro at estudyante sa isa’t isa at ang mga
programang maghahatid ng karagdagang kaalaman,
kasiyahan at inspirasyon sa mga mag-aaral.
“There has to be effort from professors to
encourage and guide the students to learn. Kapag
nakikita ng mga estudyante na tinutulungan sila, mas
gaganahan silang mag-aral,” ani Estrada.
Aminado si Estrada na kailangan pang humabol
ng UST pagdating sa makabagong teknolohiya
na magagamit sa pag-aaral, na mayroon ang mga
pamantasan ng ibang Asyanong bansa. Ngunit
tiwala si Estrada na angat ang Unibersidad pagdating
sa “hands-on experience.”
Ayon kay Estrada, mas maraming pagkakataon
ang mga Tomasinong mag-aaral na magamit ang
kanilang kaalaman sa praktikal na paraan dahil
sa nakakasalamuha nila ang mga pasyente.
“We may not have the simulation
and other innovations, but our students
deal with human interaction and real
instances so that is our edge,” ani
Estrada.
Kasama ni Estrada sa ginawang
pag-aaral ang dalawa pang instruktor
galing Nursing na sina La Arnie
Lazalita at April Joy Gascon. Tinalo
nila ang 11 pang presentasyon mula sa
iba’t ibang Asyanong bansa.
Kabilang ang UST sa top-performing schools
ng PNLE. Mula 2007, nagtala ang UST College of
Nursing ng lagpas 98 porsiyento na passing rate at
149 na topnotchers.
Noong nakaraang taon, nagtala ang
Unibersidad ng 99.55 porsiyentong passing rate
kung saan 446 mula sa 448 na kumuha ng exam ang
nakapasa. Mas mataas ito kaysa noong 2013 kung
saan 99.04 porsiyento o 411 mula sa 415 na kumuha
ng pagsusulit ang nakapasa. Bumaba naman ang
pambansang passing rate mula 42.81 porsiyento
noong 2013 hanggang 38.46 porsiyento noong 2014.
Dahil sa pagbabago ng akademikong
kalendaryo ng UST, iniurong ang pagkuha ng PNLE
ng nagsipagtapos na batch ng nursing, na dapat
sana ay noong Mayo. Sa Nobyembre
kukunin ng mga nagsipagtapos ang
pagsusulit.
Ang College of Nursing
ay
itinuturing
ng
Commission
on
Higher Education
na
Center
of
Excellence. Level
III ang accreditation
nito sa Philippine
Association
of
Colleges and Universities
Commission on Accreditation.
Katuwang na Patnugot: Danielle Ann F. Gabriel
Mga departamentong GenEd inianib sa Artlets
Ni ALHEX ADREA M. PERALTA
PITONG akademikong departamento mula sa
pamamahala ng Office of the Vice Rector for
Academic Affairs ang isinailalim na sa Faculty
of Arts and Letters (Artlets) upang masunod
ang alituntuning “vertical articulation” na atas
ng Commision on Higher Education (CHEd).
Dahil sa pagbabago, lumobo sa 350 mula
165 ang bilang ng mga miyembro ng faculty
sa Artlets.
Naipatupad ang pagkakahanay ng mga
departamento ng Philosophy, Literature,
English, History, Foreign Languages, Political
Science at Economics sa fakultad noong
ikalawang semestre ng akademikong taon
2014-2015.
Sampu na ang departamento sa
Artlets kabilang ang mga departamento
ng Communication and Media Studies,
Interdisciplinary Studies, at Sociology na dati
nang nasa ilalim ng fakultad.
“Vertical articulation would provide
synchronization between the academic
disciplines and the faculties and colleges
that they are related to,” ani Prop. Michael
Anthony Vasco, dekano ng Artlets.
Ayon kay Vasco, bago pa man siya
naitalagang dekano noong 2010, iminungkahi
na ang paghahanay ng mga akademikong
departamento sa Artlets noong panahon ng
panunungkulan ni Armando de Jesus, dekano
ng Artlets mula 2006 hanggang 2009.
Matapos ideklara ng CHEd ang
programang philosophy bilang Center of
Excellence at ang mga programang journalism
at literature bilang Center of Development,
isinunod ang realignment project. Inaprubahan
ito ng Academic Senate na kinabibilangan ng
mga dekano, at ng Board of Trustees at Board
of Regents na binubuo ng mga miyembrong
itinalaga ng Order of Preachers.
“There were already proposals to
make A[rtlets] some sort of a service
liberal arts college of the university,
but it took several years to
materialize ... When some of
our academic programs were
able to acquire their center
of excellence and center
of development titles,
we thought that we
were ready to realign
the programs [to the
faculty],” ani Vasco.
Kaugnay pa rin ng
realignment, nailipat ang
Department of Psychology
sa College of Science
habang sa College of
Education naman ang
Kagawaran ng Filipino.
Bahagi ng CHEd Policies and Standards
ang Vertical Articulation Policy na nagsisilbing
basehan ng pagsusuri sa lahat ng mga paaralan
upang masiguro ang magandang antas ng
edukasyon sa bansa.
“Vertical articulation means the programs
from bachelor’s, then master’s, to the doctorate
degree levels are compartmentalized and
aligned accordingly to the academic unit that
grants the degree,” ani Vasco. “This would
also mean that the faculty members are now
managed by an academic unit that is
directly related to the subject that
they are teaching.”
Nilinaw naman ni Vasco
na hindi bibitiwan ng mga
gurong
sumailalim
sa
Artlets
ang
teaching loads mula
sa mga kolehiyong
pinagtuturuan nila
bago maipatupad ang
realignment.
“The
teachers
are only academically
aligned to the faculty.
Magtuturo pa rin sila
sa mga colleges kung
saan nabigyan sila ng
teaching loads,” sabi
ni Vasco.
Ugnayan ng CRS sa Malaysia, magsisimula na
KASADO na ang ugnayan ng College of
Rehabilitation Sciences (CRS) at ng INTI
International University sa Malaysia para
sa student and faculty mobility programs at
research collaborations.
“It is really academic enhancement. With
ASEAN 2015 and the move to be global, we
really have to go beyond the confines of
the University. We have to let our students
experience the world outside while they are
still in the program,” ani Cheryl Peralta,
dekano ng CRS.
Bilang isang programang nagbibigay
ng
pagkakataong
makapag-aral
o
makapagtrabaho sa ibang bansa ang isang
mag-aaral habang tinatapos ang kaniyang
kurso, layunin ng student and faculty
Baybayin
MULA SA PAHINA 1
and Filipino detractors of the
missionary orders that the
Church did nothing to conserve
the cultures of the natives and
in fact set them back further
to primitive times by the
obscurantism and superstition of
the friars, Libertas published the
baybayin,” aniya Zulueta. Ang
Libertas ang dating pahayagang
pangmadla na nilathala ng
Unibersidad.
Makalipas ang tatlong
taon, isinalin ng edukador na si
Ignacio Villamor at ng iskolar
na si Norberto Romualdez,
Wika
MULA SA PAHINA 6
paggamit ng wika sa Unibersidad.
Subalit nabuwag ang nasabing
departamento nang 1970. Ibinalik
lamang ito noong 2009 bilang
Departamento ng Filipino.
Resolusyon
Kaugnay ng mga isyu
na tinalakay sa pambansang
kongreso—kabilang
ang
pangangalaga sa katutubong
wika, pagsasanay sa mga guro
at pagpapaigting ng pagsasalin
sa wikang Filipino—nagpasa ng
tatlong resolusyon ang KWF at
ang mga delegadong dumalo sa
pagpupulong.
Nilagdaan ng mahigit 500
delegado na binubuo ng mga guro,
opisyal, estudyante at iba pa mula
sa iba’t ibang rehiyon ng bansa ang
mga sumusunod na resolusyon:
resolusyong
nagrerekomenda
ng programadong hakbang sa
pagsasalin ng mga textbook;
resolusyon na nagrerekomenda
na magkaroon ng programadong
pagsasanay ng mga guro sa Filipino
mobility program na matulungang maihanda
ng mga mag-aaral ang kanilang sarili para sa
iba’t ibang “potential areas of practice” na
maari nilang siyasatin pagtapos ng kanilang
pag-aaral.
Maliban sa napirmahang memorandum of
understanding, mayroon nang mga pinaplanong
programa ang CRS.
“We have planned at least one outbound
and one inbound student mobility program for
this school year,” ani Peralta.
Bagama’t pinaplano pa rin, bahagyang
nagbahagi ang dekano tungkol sa sistema ng
pagpili ng mga mag-aaral na sasailalim sa
programa.
“When we choose the students, we do
not only consider kung willing sila magbayad
na parehong nagsipagtapos sa
Unibersidad, ang mga sinaunang
dokumento.
Sa isang panayam sa
Varsitarian, sinabi ni Jose na
napabilang ang UST Baybayin
Scripts bilang NCT dahil ito
ang may pinakamahaba at
pinakakumpletong dokumento ng
baybayin.
“Ito lang ‘yung talagang
buong document [and] the whole
document is written in Baybayin,”
aniya.
Dagdag pa ni Jose, ito ang
kauna-unahang dokumento sa
kasaysayan na nadeklara bilang
NCT ng NAP.
Nahahati
sa
dalawang
dokumento ang UST Baybayin
Scripts na nagmula pa noong ikaat resolusyong nagreremokendang
gumawa
ng
programadong
hakbang sa pangangalaga ng mga
katutubong wika.
“Ang paggamit ng wikang
Filipino ay hindi dapat hadlangan
at gamitin sa ilan lamang na
asignatura. Pinalalawak pa natin
ang puwersa sa paggamit ng
Filipino,” ani Roberto Añonuevo,
Direktor-Heneral ng KWF, na
pinangunahan ang paglikha ng mga
resolusyon.
Ito
ang
kauna-unahang
Pambansang
Kongreso
sa
Pagpaplanong Wika na isinagawa
ng KWF sa loob ng mahigit 79 taon.
“Ang pagpaplanong ito’y
makasaysayan dahil napakalaking
pagtitipon nito para harapin ang
mga problema sa pagpapalaganap
ng wika at makaipon tayo ng mga
komentaryo at mungkahi kung
paano pauunlarin ang wikang
pambansa,” ani Virgilio S. Almario,
tagapangulo ng KWF.
Ang Pambansang Kongreso
ay tatlong araw na pagpupulong
ng mga guro, manunulat, at opisyal
mula sa iba’t ibang rehiyon mula
ika-5 hanggang ika-7 ng Agosto sa
Lingayen, Pangasinan.
o kung interesado sila. Hihingan din
ang mga mag-aaral ng outputs mula sa
kanilang naging pag-aaral,” ani Peralta.
Dagdag
pa
niya,
maraming
maitutulong ang ganitong mga programa
para sa mga mag-aaral tulad ng pagiging
exposed sa state-of-the-art facilities at
ang mas malawak na kaalaman sa cultural
competency dulot ng interaksyon sa mga
mag-aaral mula sa ibang bansa.
Kabilang ang Niigata University of
Health and Welfare ng Japan, Seton Hall
University at California Baptist University
sa Estados Unidos at Hong Kong
Polytechnic University sa mga pamantasan
na mayroon nang naunang partnerships sa
CRS. CLARENCE I. HORMACHUELOS
17 na siglo. Tungkol sa deeds of
sale ng lupa sa Tondo ni Doña
Catalina Baycan kay Don Andres
Capiit ang unang dokumento.
Samantala, tungkol naman sa
ibinentang lupa ni Doña Maria
Silang kay Doña Francisca
Longar sa Mayhaligue ang
pangalawa.
Ikalima ang UST Baybayin
Scripts sa mga kinilala bilang
“articles of cultural importance”
o NCT dito sa Unibersidad,
Noong 2010, dineklara ang ilang
apat na pook sa kampusbilang
NCT—ang Arch of the Centuries,
UST Main Building, UST Central
Seminary/ Fathers’ Residence,
at UST Open Grounds. ERIKA
MARIZ S. CUNANAN at MARIA
KOREENA M. ESLAVA
InfoQuest
MULA SA PAHINA 9
21 na siglo.
Ani
De
Leon,
mas
napagtutuunan ng pansin ngayon
ang mga exotic at di-kilalang mga
pagkain pati na rin ang relasyon ng
magandang kinakain sa kalusugan
ng tao.
Ayon naman kay Gatchalian,
kailangang maging ligtas ang
kakainin ng tao mula bukirin
hanggang sa mga plato. Binigyangdiin niya ang food defense, kung
saan sa mga pagawaan at iba pang
negosyo magsisimula ang paniniguro
ng kaligtasan ng kakainin ng
Exams
MULA SA PAHINA 11
anim si Ana Bianca Peralta (89.17),
ikapito si Thomas Vincent Vergara
(89.08) at pangsampu naman si
Lester Bryan Co (88.83).
Tumaas sa 85.28 porsiyento
ang pambansang passing rate para
sa taong ito kung saan 2,491 mula
sa 2,921 na kumuha ng pagsusulit
Awards
MULA SA PAHINA 1
inilimbag ng Anvil Publishing, Inc.
Naitakdang idaos ang National
Book Awards sa Setyembre.
Ang National Book Awards ay
inoorganisa ng Manila Critics Circle
at ng National Book Development
Board, at iginagawad sa mga akda
na isinulat, dinisenyo at nailimbag
sa Pilipinas.
Ngayong taon, idinagdag ang
Language Studies sa mga kategorya
ng patimpalak, at ito ay igagawad
ng Komisyon sa Wikang Filipino.
ZENMOND G. DUQUE II at
CEDRIC ALLEN P. STA. CRUZ
mamamayan. Kabilang sa kanilang
pagsasanay ang hazard analysis,
hazard control, at risk management.
Dagdag ng mga dalubhasa,
kailangang magkaroon ng parte
ang gobyerno sa paniniguro ng
food safety gaya ng pagtulong ng
Department of Health, Department
of Agriculture, Department of Trade
and Industry at Department of the
Interior and Local Government.
Ani De Leon, mabisang
masisimulan ng mga pagawaan
ang paniniguro sa food safety sa
pamamagitan ng paglilinis sa lugar
na pinagtatrabahuhan. Lahat ng
mga manggagawa ay dapat may
tamang kagamitan, nakapag-hugas
ng mga kamay at paa, at nasa tamang
kondisyon upang magtrabaho.
ang pumasa, kumpara sa 81.25
porsiyento o 2,218 na pumasa mula
sa 2,730 na kumuha ng pagsusulit
noong nakaraang taon.
Kasama sa mga bagong duktor
ang dating patnugot sa agham at
teknolohiya ng Varsitarian na
si Alena Pias Bantolo, at dating
manunulat sa seksiyong Pintig
na si Camille Abigael Alcantara.
KATHRYN V. BAYLON at
DAYANARA T. CUDAL
Balita 3
UST gagawing
modelong
career center
Ni CLARENCE I. HORMACHUELOS
SA TULONG ng bansang Amerika, inilunsad
ng UST Counseling and Career Center (UCCC),
dating Guidance and Counseling Department, ang
isang proyektong layong maging “model career
development center” ang Unibersidad sa Filipinas.
Ang programang Career Development
Center ay tutulong na maging mas handa ang mga
Tomasino sa pagkuha ng mga trabaho. Ito ay sa
ilalim ng Science, Technology, Research and
Innovation for Development Program (STRIDE)
ng United States Agency for International
Development.
“STRIDE aims to promote better linkages
and communication between academe and
industries that employ its graduates. The Career
Development Center can definitely build the gaps
between work-related student competencies and
industry needs through more activities that are
very relevant, up-to-date, and readily accessible;
and through strengthened and increased linkages in
different sectors here and abroad,” ani Prof. Lucila
Bance, director ng UCCC, sa isang panayam.
Magkakaroon ng on-campus training para
sa mga miyembro ng UCCC sa ilalim ng mga
kasangguning akademikong institusyon sa Estados
Unidos na kabilang sa proyekto. Inaasahan din
ang mas makabagong sistema sa counseling at
pag-abiso sa mga mag-aaral ukol sa mga karera na
akma sa kanilang kakayahan at pinag-aralan.
Sa susunod na tatlong taon, bubusisiin ng
UCCC kasama ng ilang international consultants
ang iba’t ibang aspekto ng proyekto sa UST.
“The counselors will focus on the
employability of our students once they graduate
from the University,” ani Bance.
Ngayong akademikong taon, nilatag ng
UCCC ang mga proyekto tulad ng “Thomasian
Assessment
Towards
Competence
and
Empowerment” (ThomACE), isang personality
and skill assessment program, at ang Thomasian
Career Readiness and Employment (ThomCARE)
na magtatampok ng career fair at mga externship
programs.
Mga opisina,
binigyan ng
bagong ngalan
BINAGO ng Unibersidad ang pangalan ng ilang mga
tanggapan alinsunod sa pagpapalakas ng mga serbisyo
nito.
Ang Guidance and Counseling Department ay
kilala na sa tawag na University Counseling and Career
Center (UCCC), bahagi diumano ng mga hakbang
tungo sa pagpapakadalubhasa sa paggabay sa bawat
Tomasinong mag-aaral, partikular sa mga karerang
kanilang tinatahak.
“The structural changes in the department will bring
about intensified career programs and services such as
career competencies training, industry partnerships,
mock interviews, on-campus recruitment, career
coaching, internships, and externships. These activities
aim to facilitate career success for every Thomasian,”
ayon sa opisyal na Facebook PAHINA ng UST.
Mayroong 43 guidance counselors at 16 satellite
offices ang UCCC sa buong Unibersidad, na direktang
nasa ilalim ng Office of the Vice Rector for Academic
Affairs.
Kikilalanin naman sa bagong pangalan na Office of
the Vice Rector for Research and Innovation ang dating
Office for Research and Innovation.
Ang dating titulong Assistant to the Rector for
Research and Innovation ni Prop. Maribel Nonato ay
itinaas sa hanay ng mga pangalawang rektor at tatawagin
na Vice Rector for Research and Innovation.
Ang Office of the Vice Rector for Research and
Innovation na unang tinawag na Office for Research
and Development ang namumuno sa programang
pananaliksik ng Unibersidad. Kabilang rito ang
Research Center for Natural and Applied Sciences;
Research Cluster on Culture, Education and Social
Issues; Research Center for Health Sciences at Center
for Health Research and Movement Science.
Ito rin ang namamahala sa Intellectual Property
and Technology Transfer Office at nagsisiguro sa
implementasyon ng intellectual property policies sa
Unibersidad.
Pinalitan na rin ang pangalan ng UST High School,
na ngayon ay UST Junior High School na. Ito ay dahil
sa napipintong pagbubukas ng UST Senior High School
sa isang taon (basahin ang kaugnay na balita sa p. 1). J.P.
VILLANUEVA
4 Opinyon
Editoryal
Filipino bilang
poligloto
SA KABILA ng mabilis at samu’t saring pagbabago
sa komunikasyon, pantay na pagpapahalaga pa rin
ang dapat ituon natin sa Filipino, katutubong wika, at
dayuhang wika na humuhubog sa kultura at kasaysayan
ng Filipinas.
Sa paglulunsad ng “Linguistic Atlas ng Filipinas”
ng Komisyon ng Wikang Filipino (KWF) na naglalayong
itala ang mga impormasyon gaya ng distribusiyon,
deskripsiyon, at mapa ng mga wika sa bawat rehiyon,
mas mapagyayaman at mabibigyang-pansin ang mga
katutubong wika. Ilan sa mga ito ang unti-unti nang
nawawala o iilan na lamang ang nagsasalita.
Kasabay ng mga hakbang upang mas makilala ang
mga wika na tila isinasantabi na, dapat ring palakasin ng
gobyerno at akademiya ang patuloy na pagpapayabong
ng dayuhang wika—Kastila at Ingles—na naging
bahagi na ng ating kasaysayan at pagkakakilalan.
Kilala ang mga Filipino sa mahusay na paggamit
ng salitang Ingles sa iba’t ibang larangan. Ingles ang
pangunahing wikang ginagamit sa mga kolehiyo at
unibersidad, gobyerno, trabaho, mga legal dokumento
at iba pa. Malaking bahagdan din ng midya sa bansa,
lalo na sa mga peryodiko.
Sa kabilang banda, napakalaking bahagi ng
kasaysayan ng Filipinas ang nakasulat sa wikang
Kastila. Maraming pahayagan ng mga Filipino ang
nalathala sa Kastila sa loob at labas ng bansa, katulad
ng La Solidaridad ng mga Propagandista: nagsisilbi ang
mga ito na fuente o balong ng mga impormasyon sa
pagsisiyasat sa kasaysayan ng bansa.
Hanggang sa bisperas ng digmaan, Kastila
ang lingua franca, ang wika ng liderato pulitikal at
komersiyo, ang wika ng mga pantas at dalubhasa, ang
wika ng mga makata’t artista. Ito rin ang wika ng mga
mga sinasabing hijos de pais at mga nasyonalista. Kastila
ang wika ng mga pundador ng bayang Filipinas—nina
Rizal, Del Pilar, Mabini at Aguinaldo. Ang tinuturing na
Bibliya ng bansang Filipinas ay nakasulat sa Kastila—
ang Noli Me Tangera at El Filibusterismo.
Isa rin ang Kastila sa mga tinuturing na “Romance
languages” na halaw sa Latin, ang lingua franca ng Pax
Romana. Kabilang sa mga wikang ito ang Pranses,
Portuges, at Italyano, pawang mayayamang wika. Dahil
din sinakop ng mga Romano ang Britanya, maraming
salitang Ingles ay halaw sa Latin.
Dagdag pa rito, binubuo ng mga hiram na salita
mula sa mga Kastila ang mga pang-araw-araw na
salitang gamit ng mga Filipino sa pakikipag-usap.
Halimbawa na lamang ang paggamit ng mga numerong
Kastila sa pagsasabi ng halaga ng pera at oras.
Kastila at ibang wikang “romance” ang salita
ng humigit-kulang na isang bilyong tao. Kastila ang
salita ng mga nangungunang mga manunulat, makata,
dalubhasa sa mundo. Ang kultura popular na mula
sa Espanya at Latino Amerika ay isang kulturang
Editoryal PAHINA 6
Pagpapakatotoo at pagiging Filipino
MADALAS kong itinatanong
sa sarili na kung ipinanganak
kaya akong lahing Kanluranin
sa halip na Filipino, mas
magiging maganda kaya ang
aking buhay?
Mula
pagkabata,
hinubog
ako
ng
mga
tradisyon
at
kaugaliang
sariling atin na tunay na
maipagmamalaki.
Lumaki
akong sanay na magmano at
gumamit ng "po" at "opo"
bilang tanda ng pagrespeto sa
mga nakatatanda.
Madalas akong kumain
nang nagkakamay. Nabuo
ang aking pagkabata sa
paglalaro ng mga larong
katutubo kabilang na ang
tumbang preso, patintero, at
luksong-baka.
Naaalala ko pa noong
musmos pa lang ako, paborito
kong panuorin ang “Batibot,”
“Sineskwela,”
“Hiraya
Manawari” at iba pang lokal
na programang pambata.
Masaya rin ako sa
pagkain ng mga kakanin
gaya ng suman, palitaw,
puto at marami pang iba
tuwing meryenda. At nanatili
pa rin ang sinigang bilang
Kailangan nating
magkaroon ng
internasiyunal na
pag-iisip, hindi para
abandunahin ang ating
pagka-Filipino, ngunit
para pahalagahan ito.
pinakapaborito kong pagkain.
Sa kabila ng pagkagiliw
ko sa mga banyagang
palabas, libro at pagkain,
hindi pa rin nawala sa akin
ang pagmamahal ko sa
bansang Filipinas.
Gayunpaman,
hindi
ko rin naman maitatanggi
na unti-unti ring nagiiba ang persepsiyon ko
sa aking identidad bilang
isang Filipino simula nang
tumanda ako at mamulat
sa mga modernong bagay
kabilang na ang telebisiyon
at Internet.
Marami
sa
mga
Filipino ang mas nagnanais
makapangibang-bansa at mas
ginugustong magkaroon ng
foreign citizenship.
Ayon
sa
pag-aaral
ng Pew Research Center
sa kanilang 2013 Global
Attitudes Project, nakita na
nangunguna ang Filipinas sa
mga bansang may “favorable
view” sa US at sa mga
Amerikano.
Kabilang rin tayo sa mga
ibang lahi na namamalagi
sa US simula pa 1990.
Noong 2013, naitala ang
mga Filipino bilang may
pinakamalaking populasyon
ng migrante sa US—4.5
porsiyento mula sa kabuuang
41.3 milyong populasyon
ng mga migrante sa Estados
Unidos.
Dahil sa kagustuhan
ng marami sa atin na
makapagsimula ng bagong
buhay sa banyagang bansa,
karamihan sa ating mga skilled
workers at professionals
ang nangingibang-bayan na
nagiging sanhi ng “brain
drain.”
Hindi
naman
natin
sila masisisi dahil na rin sa
kakulangan ng oportunidad
dito sa ating bansa. Sa kabila
nito, naniniwala pa rin ako
na darating ang pagkakataon
na matatagpuan ng mga
taong marunong magtiyaga
at magpursigi sa kanilang
larangan,
kahit
gaaano
pa kahirap, ang bansang
kanilang kalalagyan.
Dapat nating mapagtanto
na sa halip na itakwil natin
ang buhay sa sariling bansa
upang mamuhay sa bayang
hindi
natin
sinilangan,
sikapin nating ialay ang ating
mga talento at kakayahan sa
pagpapaganda at pagpapalago
ng ating Inang Bayan.
Nagsasawa na akong
Excelsior PAHINA 5
Piling-piling pelikula ng ating panahon
ITINATAG NOONG ENERO 16, 1928
LORD BIEN G. LELAY
Punong Patnugot
ANGELI MAE S. CANTILLANA
Tagapamahalang Patnugot
ARIANNE F. MEREZ
Katuwang na Patnugot
DAYANARA T. CUDAL Patnugot ng Balita
DANIELLE ANN F. GABRIEL Katuwang na Patnugot ng Balita
MARY GILLAN FRANCES G. ROPERO Patnugot ng Natatanging Ulat
ERIKA MARIZ S. CUNANAN Patnugot ng Tampok
ALILIANA MARGARETTE T. UYAO Patnugot ng Panitikan
MARIA KOREENA M. ESLAVA Patnugot ng Filipino
MARIE DANIELLE L. MACALINO Patnugot ng Pintig
DARYL ANGELO P. BAYBADO Tumatayong Patnugot ng Mulinyo
RHENN ANTHONY S. TAGUIAM Patnugot ng Online
ROBERTO A. VERGARA, JR. Katuwang na Patnugot ng Online
AVA MARIANGELA C. VICTORIA Direktor ng Dibuho
BASILIO H. SEPE Patnugot ng Potograpiya
Balita Kathryn Jedi J. Baylon, Clarence I. Hormachuelos, Alhex Adrea M.
Peralta, Jerome P. Villanueva
Pampalakasan Carlo A. Casingcasing, Delfin Ray M. Dioquino, John
Chester P. Fajardo, Philip Martin L. Matel, Randell Angelo B. Ritumalta
Natatanging Ulat Paul Xavier Jaehwa C. Bernardo, Monica M. Hernandez
Tampok Mary Grace C. Esmaya, Maria Corazon A. Inay, Vianca A. Ocampo
Panitikan Zenmond G. Duque II, Cedric Allen P. Sta. Cruz
Filipino Jasper Emmanuel Y. Arcalas, Bernadette A. Paminutan
Pintig Krystel Nicole A. Sevilla, Lea Mat P. Vicencio
Agham at Teknolohiya Mia Rosienna P. Mallari, Kimberly Joy V. Naparan,
Julius Roman M. Tolop
Mulinyo Amierielle Anne A. Bulan, Ma. Czarina A. Fernandez, Ethan
James M. Siat
Dibuho Kirsten M. Jamilla, Freya D.L.R. Torres, Iain Rafael N. Tyapon
Potograpiya Alvin Joseph Kasiban, Amparo Klarin J. Mangoroban, Miah
Terrenz Provido
FELIPE F. SALVOSA II
Katuwang na Tagapayo
JOSELITO B. ZULUETA
Tagapayo
Tumatanggap ang Varsitarian ng mga sulat/komento/mungkahi/
kontribusyon. Tanging ang mga sulat na may lagda ang
kikilalanin. Ang mga orihinal na akda ay dapat typewritten,
double-spaced, at nakalagay sa bond paper, kalakip ang
sertipikasyon na naglalaman ng pangalan ng may-akda, contact
details, kolehiyo at taon. Maaring gumamit ng sagisag-panulat
ang may-akda. Ipadala ang kontribusyon sa opisina ng THE
VARSITARIAN, Rm. 105, Tan Yan Kee Student Center Bldg.,
University of Santo Tomas, España, Maynila.
“ANONG paborito mong
pelikula?”
Malaki ang posibilidad
na banyagang pelikula ang
sagot mo, at malapit na
akong sumang-ayon sa ibang
nagsasabi na wala na talagang
patutunguhan ang industriya ng
pelikulang Filipino subalit hindi
maaaring magbulag-bulagan
ako sa ibang lokal na pelikulang
nag-aalok ng alternatibong
perspektibo at karanasan.
Nakakasawa nga naman
kung
paulit-ulit
lamang
ang kwento o storyline ang
makikita sa takilya. Paulitulit na usapang kabit, pagiibigang mayaman at mahirap,
at kung ano pa mang kwentong
halos wala nang (at madalas)
kwenta pero bumebente pa rin
dahil sikat ang mga artistang
gumaganap sa mga ito.
Noong 2014, sa taunang
Metro Manila Film Festival,
tinanghal na top four films
ang "The Amazing Praybeyt
Benjamin,” “Feng Shui 2,” “My
Big Bossing” at “English Only,
Please.” Dalawa sa apat na
pelikula ay umiikot sa slapstick
na komedya, habang ang isa
ay nagrisiklo na lamang ng
minsang pumatok na pelikula.
Sa kabila ng pagkabigo
ng nasabing film festival na
maghatid ng mga pelikulang
babalik-balikan
matapos
ang
ilang
henerasyon,
isinalba naman tayo ng iilang
Para sa iba, ang mga
pelikula ay maaring
isang pampalipas-oras
lamang. Pero para sa
iba, isa itong paraan
para masilip ang
pinipilit na kinubling
realidad ng mundo.
makabagong rebolusyonaryo
ng takilya.
Hindi ko maaaring hindi
isama sa usapan sina Brilliante
Mendoza, Erik Matti, Lav Diaz,
Adolfo Alix Jr., Jim Libiran at
marami pang ibang direktor,
na iwinagayway ang bandila
ng ating bansa sa maraming
international film festivals sa
Estados Unidos, Cairo, Berlin,
Cannes, Venice, Vienna at
Rotterdam. Kahit pa nilangaw
ang mga pelikula nila sa lokal
na takilya, ay kataas-taasang
puri at parangal naman ang
naging katumbas sa ibang
bansa.
Masakit isipin na kulang
na nga ang suporta ng mga
Filipino sa independent films
dito sa Pilipinas ay kulang pa rin
ang suporta ng ating gobyerno
sa ating mga kapuwa Filipinong
sumusugal sa kanilang sining.
Dapat nating pangalagaan
ang mga tao, bagay, at lugar
na naipamamalas ang ating
kultura. Kasama na rito ang
mga pelikula, na nagsisilbing
repleksyon ng panahon natin at
kung nasaan tayo bilang isang
lipunan.
Batay sa opisyal na website
ng ating gobyerno, sa national
budget ng 2016 na mahigit P3
trilyon, P1.3 bilyon lamang
ang mapupunta sa National
Commission for Culture and
the Arts, na pinaghahatian
pa ng apat na subsections,
kasali ang National Historical
Commission, National Library,
at National Archives. May
pondo namang P120 milyon
ang Film Development Council
of the Philippines.
Totoo naman na hindi
maaaring ipagpalit ang pagkain
ng isang nagugutom na pamilya
sa dignidad ng isang pelikula,
pero importante rin na maglagay
tayo ng sapat at naayong pondo
para sa ikatatagal at ikatatatag
ng ating sining.
Buti na lamang, maraming
independent at nongovernment
organizations ang nagsisikap
buhayin at panatiliin ang apoy
ng ating kultura at sining, lalo na
ang pelikulang Filipino. Patotoo
rito ang mga film festival tuland
ng Cinemalaya, CineFilipino,
Cinemanila, at Cinema One
Originals. Dagdag pa dito ang
pagsisikap ng ABS-CBN Film
Restoration, na isapubliko muli
ang mga klasikong pelikulang
Filipino tulad ng kina Mike de
Leon (Kisapmata, Batch '81,
Sister Stella L), Ishmael Bernal
(Relasyon, Himala), Lino
Brocka (Tinimbang Ka Ngunit
Kulang, Maynila sa mga
Kuko ng Liwanag, Insiang) at
Marilou Diaz-Abaya (Karnal,
Jose Rizal, Muro Ami).
Isa sa mga dahilan kung
bakit malaki ang respeto ko
sa mga indie films, maliban sa
madalas ay hindi malaki ang
pondo, exposure at suporta para
sa mga taong nasa likod nito, ay
ang kakayahan nitong tumagos
sa pagkatao ng isang manonood.
Mula sa mga usaping sensitibo
ukol sa sex, diborsyo, droga,
homoseksuwalidad, at maging
relihiyon, nagsisilbing isang
eye-opener ang mga naturang
pelikula sa parehong tamis at
alat ng tunay na buhay.
Gayunpaman,
hindi
Tempus PAHINA 5
Opinyon 5
Kasarinlan para sa mga may kapansanan
KUNG ikaw ay ipinanganak na
may kapansanan, nakikita ka ba
ng iba bilang isang tao sa unang
tingin? O ang iyong inkapasidad
ba agad ang nagbibigay ng
depinisyon sa iyong pagkatao?
Ayon sa pinakahuling
datos ng World Health
Organization (WHO) noong
2010, mahigit sa isang bilyon
o 15 porsiyento ng populasyon
sa buong mundo ang mayroong
pisikal na kapansanan na
nagsisilbing hadlang sa kanilang
pamumuhay. At 80 porsiyento
mula sa bilang na ito ay mula sa
mga developing countries, kung
saan limitado ang serbisyong
rehabilitasyon para sa kanilang
kalagayan.
Isa na rito ang Filipinas.
Nakasaad sa 2010 datos na
inilabas ng National Statistics
Office (NSO) na mayroong 16
na “persons with disability”
(PWD) sa bawat 1,000 Filipino,
40 porsiyento nito ay nagmula
sa pangkat na may edad na 15
hanggang 49.
Kung ganito kalaki ang
populasyon ng mga taong may
kapansanan sa ating bansa, bakit
sila hindi mabigyan ng puwesto
at kahalagahan sa lipunan?
Mag-aaral
MULA SA PAHINA 2
Klarin Mangoroban, at Medical
Technology sophomore na si
Miah Terrenz Provido.
Nananatiling tagapayo ng
pahayagan ang patnugot sa Arts
and Books ng Philippine Daily
Inquirer Arts na si Joselito Zulueta,
kasama pa rin ang Journalism
lecturer at mamamahayag na si
Felipe Salvosa II bilang katuwang
na tagapayo.
Upang mapabilang sa
pahayagan, nagdaan ang mga
bagong manunulat sa matinding
proseso ng pagpili na binubuo
ng dalawang pagsusulit, isang
Senior
MULA PAHINA 1
ika-6 ng Disyembre ngayong
taon, at ika-31 ng Enero ng
susunod na taon. Ang resulta ay
ilalabas sa ika-15 ng Marso sa
susunod na taon.
‘Academic strands’
Maaaring pumili ang
bawat estudyante ng SHS sa
anim na “academic strands”
upang
makapaghanda
sa
kolehiyo: Science, Technology,
Engineering and Mathematics
Strand; Liberal Arts, Education
and Social Science Strand;
Accountancy and Business
Management Strand; Music and
Arts Strand; Physical Education
and Sports Strand; at HealthAllied Strand.
Binago ng Unibersidad
ang panukalang “tracks” ng
pamahalaan mula sa sumusunod:
Academic,
TechnicalVocational-Livelihood at Sports
and Arts. Ang Academic track
na panukala ng pamahalaan ay
may tatlong strands: Business,
Accountancy,
Management
Tempus
MULA SA PAHINA 4
maaaring itanggi na malaking
bahagi ng ating populasyon
ang hindi nagpapahalaga sa
malalim na kahulugan ng mga
pelikulang "indie."
Para sa iba, ang mga
pelikula ay maaring isang
pampalipas-oras lamang. Pero
para sa iba, isa itong paraan
para masilip ang pinipilit na
kinubling realidad ng mundo,
na madalas ay tinatakpan ng
mga nagsasampalan na mga
May kakayahan
tayong hubugin ang
tiwala ng mga PWD
sa kanilang sarili
sa pamamagitan ng
pagpapakita na sila ay
may importansya rin
sa ating komunidad.
Bago pa man magkaroon
ng terminong PWD, ang malimit
na ginagamit na salita patukoy
sa mga may kapansanan ay
negatibo, tuland ng “lame”
o “crippled” o “baliw.” Para
sa iba, walang masama rito.
Ngunit, natanong na ba natin
ang ating mga sarili kung gaano
kinahon ng mga salitang ito ang
mga taong may kapansanan
na hindi naman ginusto ang
kanilang kalagayan?
Sa
pamamagitan
ng
terminong PWD, nagkaroon
sila ng pagkikilala bilang mga
tao na likha rin ng Panginoon
at mga indibidwal na kapantay
ng mga normal na tao. Sa ating
bansa, nakasanayan na natin
tingnan nang may awa sa ating
mga mata ang mga PWD o kaya
naman ay isipin na sila ay mas
mababa sa atin dahil sa kanilang
mga “pagkukulang.”
Hindi man natin ito
namamalayan, nakikita at
nararamdaman ito ng bawat
PWD. Tuluyan lamang nagiging
disabled kung pati ang tingin
nila sa kanilang sarili ay walang
kapasidad at kakayahan.
Nakakabahalang isipin na
kaysa protektahan natin ang
mga PWD, tila tinutulak pa
natin ang kanilang kalooban
papalayo sa atin.
Dahil dito, sila ay
nagkakaroon ng takot sa
lipunan at nahihiyang maging
panayam sa komite ng pagpili
at iba’t ibang staff development
activities.
Ang
komite
ay
pinangunahan
ni
Christian
Esguerra, mamamahayag ng
ANC at dating punong patnugot
ng Varsitarian. Kasama ni
Esguerra sina Eldric Paul Peredo,
abogado at propesor sa Commerce
na dating punong patnugot ng
Varsitarian, at Palanca awardee
at dating katuwang na patnugot
ng pahayagan na si Carlomar
Daoana.
Kasama rin sa komite ang
dekano ng Graduate School na si
Marilu Madrunio at direktor ng
UST Center for Creative Writing
and Literary Studies na si Cristina
Pantoja-Hidalgo, na pawang
doktorado.
Excelsior
makakita ng mga taong pilit
ikinukubli ang kanilang
tunay na identidad bilang
mga
Filipino—mga
kinikulayan
ng
blonde
ang buhok, pinapaputi ang
balat at kung anu-ano pang
pisikal na modipikasyon para
magmukhang “foreigner.”
Lingid
sa
kanilang
kaalaman, ang pagiging
foreigner
o
banyaga
sa sariling bayan ang
pinakamalaking insulto na
maaari nilang makuha.
Marahil kung tatanungin
ko ang mga Filipino tungkol
(BAM); Humanities, Education,
Social
Sciences
(HESS);
at
Science,
Technology,
Engineering,
Mathematics
(STEM).
Idinagdag ng UST ang
Health-Allied Strand at Music
and Arts Strand.
Ayon naman sa opisyal
na website ng UST, may
magkakatulad
na
core
subjects ang mga programang
akademikong
nakahanay
sa curriculum guides ng
Department
of
Education
(DepEd).
Kontekstwalisado
ang mga asignatura ayon sa
katangian ng bawat strand.
“Each strand likewise has
specialized subjects that prepare
the students for the tertiary
program they intend to pursue,”
sabi ng UST website.
Maglalaan ang Science,
Technology,
Engineering
and Mathematics Strand ng
kinakailangang
academic
grounding sa mga gustong
kumuha ng kurso sa kolehiyo sa
physical sciences, mathematics,
engineering at technology.
Nakadisenyo
ang
Liberal Arts, Education, and
Social Science Strand upang
mabigyan ng kaalaman at
kasanayan ang mga mag-aaral
na naglalayong kumuha ng
kurso sa liberal arts (philosophy,
literature, communication arts,
journalism), education at social
science (sociology, history,
behavioral science, psychology
and asian studies).
Makatutulong
ang
Accountancy and Business
Management
Strand
sa
pagbibigay ng sapat na
pre-university
training
sa
mga gustong magtuloy ng
kurso sa entrepreneurship,
banking, accountancy, finance
at management sa mga
korporasyon at sa industriya ng
hotel at turismo.
Ihahanda ng Music and
Arts Strand ang mga gustong
magtuloy sa performing arts,
media and visual arts at industrial
arts, habang ang Physical
Education and Sports Strand
ay naglalayong makapagsanay
ng mga mag-aaral sa physical
education at sports science.
Para naman sa mga papasok
sa mga tertiary programs tulad
ng
biochemistry,
medical
kontrabida, naghahabulan na
mga "goons" na nakasuot ng
leather jacket at mga pulis,
o "pa-tweetums" ng mga
teen stars na mas siguradong
kakagat sa masa.
Mahirap sabihing wala
nang
patutunguhan
ang
industriya
ng
pelikulang
Filipino kung sa mga mall lang
tayo manunuod. Ang tunay na
mga pelikulang nangungusap sa
atin bilang manonood ay nasa
mga tagong lugar na kailangan
nating hanapin. Ang tunay na
pelikula ay mananatili sa mga
buhay natin, matapos mang
magsara ang takilya.
Pagboto
MULA SA PAHINA 4
MULA SA PAHINA 8
Vote,” isang voters’ education
program, na naglalayong
maisakatuparan ang malinis na
halalan at matalinong pagboto
sa 2016.
Ani Henrietta De Villa,
tagapangulo
ng
PPCRV,
ang inilunsad na kampanya
ay naglalayong gumabay
sa mamamayan tungo sa
“Catholic vote,” na aniya’y
boto na hindi naka-depende
sa anumang bagay bukod sa
sa paghingi ng tulong sa atin
at sa ating pamahalaan. Sa
huli, nakikita nila ang kanilang
mga sarili bilang kahihiyan sa
lipunan.
Subalit,
tila
hindi
prayoridad ng pamahalaan ang
mga pangangailangan ng mga
PWD. Makikita natin ito sa
mga itinatayong imprastruktura
at gusali na walang mga tiyak
na pasilidad para sa madaling
pagpunta at paggamit ng mga
taong may kapansanan.
Malinaw na nakasaad sa
Republic Act 7277 na bahagi
ng ating lipunan ang mga PWD
at kailangan silang bigyan ng
suporta ng pamahalaan para
sa kanilang pangkalahatang
pagpapabubuti sa sarili.
Gayunpaman,
kahit
maganda ang layunin ng batas
na ito, hindi pa rin ito lubusang
naisasakatuparan.
Kaysa mapaglaanan ng
pondo ang mga pangangailangan
ng bawat PWD, mas napupunta
pa ang kaban ng bayan sa
mga proyektong wala namang
makabuluhang benepisyo sa
lahat.
Imago PAHINA 10
sa mga bagay patungkol sa
Filipinas, maraming hindi
makasasagot. Sa katunayan,
marami pa rin sa mga magaaral sa elementarya ang
hindi nakaaalam sa pamagat
ng ating pambansang awit.
Isa
itong
patunay
na hindi nagbibigay ng
dedikasyon ang mga Filipino
upang linangin ang pag-aaral
ng kultura at identidad ng
isang tunay na mamamayang
Filipino.
Kung
hindi
ko
ipagmamalaki na isa akong
Filipino at kung hindi
tatanggapin ng iba na Filipino
rin sila, habang panahong
malulugmok ang ating bansa
Excelsior PAHINA 10
technology, nursing, nutrition
and dietetics, pharmacy, physical
and occupational therapy, at
speech pathology ang HealthAllied Strand.
Solusyon
Nauna nang ibinalita ng
Varsitarian na ang SHS ang
isa sa mga solusyon ng UST sa
pansamantalang pagkawala ng
mga mag-aaral sa kolehiyo dahil
sa pagpapatupad ng repormang
K to 12.
Sa isang taon, 13 na
programa sa kolehiyo lamang
ang bubuksan sa UST, dahil
inaasahang kaunti lamang ang
mga mag-aaral na papasok sa
unang taon ng kolehiyo. Sa 2016,
papasok sa ika-11 na baytang
ang mga mag-aaral sa halip na
tumuloy sa kolehiyo.
Ang sistemang K to 12 ay
binubuo ng kindergarten, anim
na taon ng elementarya, apat
na taon ng Junior High school
at ang karagdagang dalawang
taon sa SHS. Ito ang hakbang
ng DepEd sa pagpapaigi ng
kaledad ng basic education sa
bansa. A.A.M. PERALTA AT J.P.
VILLANUEVA
kunsensiya ng isang botante.
“One Good Vote campaign
is specialized, it is peopledriven, and it is communityconscience based,” ani De Villa
sa isang panayam sa Ucanews
noong ika-16 ng Abril.
Dagdag pa ni De Villa,
ang “One Good Vote” ay nakasentro sa mga kabataan, at ilan
sa mga proyekto nito ay ang
pagbibigay kaalaman sa mga
botante tungkol sa karakter at
kakayahan ng bawat kandidato.
Hadlang sa Katolikong boto
Sa isang pagsusuri na
pinamagatang “The Child in
Pagpapakatao
sa social media
BINIYAYAAN ang tao ng kapasidad
na intindihin ang iba na kung tawagin
ay “empathy” o pang-unawa, na
nagsilbing gabay sa paglaganap (o
instrumento ng pagkawasak) ng mga
sibilasyson at kultura na humubog sa
mundong ginagalawan natin ngayon.
Ayon sa pag-aaral nina Jean
Decety at Kalina Michalsa ng Social
Cognitive Neuroscience Laboratory,
naaayon sa pangangailangan ng
ebolusyon ang kapasidad ng tao na
umunawa, at nalilinang ito habang
tayo ay tumatanda.
Hindi na mahirap isipin na ang ating pang-unawa rin ang
nagiging susi upang makisama sa iba, kahit na ang personal na
pakikisama ay pinapalitan na ng chat log at Skype.
Sa mga tulad kong kabataan na lumaki sa pagitan ng mga
tradisyunal na laro at paglaganap ng teknolohiya, madaling sabihin
na kaya kong makihalubilo sa iba sa loob at labas ng social media.
Sa kasamaang palad, hindi ito madali para sa mga kabataang hindi
naabutan ang pikunan sa Pendong Peace, at unahan sa pag-“viva”
tuwing naghahanap ng taya.
Ayon sa aklat ni Danah Boyd na “It’s Complicated” at pagaaral ni Nick Pernisco, hirap gamayin ng modernong kabataan ang
kanilang mga personalidad bagamat nasa iisang “mundo” (ang
social media) lamang sila.
Dagdag ng pag-aaral ng grupo nina L. Mark Carrier
sa California State University, bagamat may empathy sa
pakikihalubilo sa social media, mas tumitibay ng lima o anim na
beses ang mga relasyong nahuhubog ng personal na interkasyon.
Sa “fast culture” kung saan lahat ay mabilis (mula pagkain
hanggang sa pagkuha ng impormasyon), nasasanay ang kabataan
na ipagpaliban ang maaaring gawin nang personal kung kayang
gawin ito online—maging ang paghahayag ng saloobin na maaari
namang ibahagi sa iilang mga kaibigan na mas maiintindihan ito.
Nakikita na ngayon na mas nabibigyang halaga ang pakikihalubilo
sa social media maski na ito ay isang artipisyal na pamamaraan ng
Sa social media na natin napapagana
ang empatiya, dahil iniisip nating
mas kaya nating umintindi kapag
nakatago tayo sa likod ng screen.
pakikisama.
Ayon pa sa pag-aaral ni Marcos Suliveres, ang direct
interaction na siyang pinakamahalaga sa lahat ng klase ng
komunikasyon ay unti-unting nawawala sa paglaganap ng social
media. Buhat sa pakikipag-usap sa pamamagitan ng isang text box
na puro salita ang laman, mauudyok ang paglabas ng samu’t saring
emosyon para lamang ipaintindi ang sarili sa iba.
Ito ang malaking kabalintunaan ng social media. Tinatawag
itong “hyperconnectivity,” o ang pagbibigay ng kapangyarihan
ilahad ang saloobin sa buong mundo kapalit ng pagsubaybay sa
mundo ng iba. Ito ang kabayaran sa pagiging konektado sa virtual
world.
Bagamat nabigyan na tayo ng kapasidad ng social media
na makihalubilo nang hindi nakikipag-usap sa totoong buhay,
nawawalan ng saysay ang direct interaction. Bakit mo pa kailangan
isaad ang iyong nararamdaman nang personal kung kaya mo na
itong gawin sa text?
Ito marahil ang dahilan kung bakit may tinatawag na “moral
panic” sa social media, o ang konsepto na maaaring maging banta
sa lipunan ang isang bagay dahil sa mga istorya at artikulo na
nababasa ukol dito. Masyado na tayong nagiging dependent sa
kakayahan ng social media na palitan ang pakikihalubilo natin sa
iba.
Sa social media na natin napapagana ang empatiya, dahil
iniisip ng iba na mas kaya nating umintindi kapag nakatago tayo sa
labas ng ating mga screen, na kaya nating ipakita ang pag-intindi sa
pagsasabi ng “totoo”—ng lahat—nang hindi natatakot.
Kailangang maalis ang takot na ito lalo na sa kabataan.
Bagamat unti-unting nagiging isang pangangailangan ang pagiging
Aletheia PAHINA 10
Pagwawasto
Sa editoryal ng nakaraang edisyon, Environmental Degradation Traced to Individualism,
Corruption (Volume LXXXVI, No. 11, ika-22 ng Agosto 2015), sinabing unang ensiklika
ni Papa Francisco ang Laudato Si’, na pawang mali. Ikalawa na ito at nauna na ang Lumen
Fidei, na lumabas noong 2013. Humihingi kami ng paumanhin sa pagkakamali. –Patunugot
Matthew 18:2, isn’t he a best
presidential bet?” ipinaliwanag
ni P. Leander Barrot, O.A.R. ng
Catholic Biblical Association of
the Philippines (CBAP) na ang
kahirapan ay nagiging hadlang
sa pagsulong Catholic vote. Ito
ang dahilan kaya talamak ang
bilihan ng boto tuwing halalan.
“Dishonesty, fraud, vote
buying and vote bullying
will always be around the
bend come voting period.
Nevertheless, the campaign
for a free election is supposed
to be the work not only of the
Catholic church,” ani Barrot sa
kanyang pagsusuri na inilahad
sa isang kumperensiya noong
Abril.
Ipinaliwanag ni Barrot
na ang pagboto ay nararapat
lamang na ayon sa konsensiya
ng bawat botante at may
layunin na mapabuti ang
political na sektor ng bansa.
“Every single, free, true,
and morally authentic vote
is in reality a powerful tool
for leadership change that
will lead to societal progress
and inclusive growth and
development. This is the hope
after every true vote is cast,”
aniya. KRYSTEL NICOLE A.
SEVILLA
6 Filipino
Patnugot: Maria Koreena M. Eslava
Katatasan sa pagtuturo ng wikang Filipino,
binigyang-diin sa pambansang kongreso
Ni JASPER EMMANUEL Y. ARCALAS
Ruth Mabanglo
Mga kuha ni
ALVIN JOSEPH KASIBAN
HINAMON ng mga dalubhasa sa wikang
Filipino ang mga guro na lalong pag-ibayuhin
ang kanilang pagtuturo ng wikang pambansa at
wikang katutubo.
“Hindi tayo makakaasa na maging mahusay
na mahusay ang mga mag-aaral kung hindi
mahusay na mahusay ang modelo (mga guro)
nito,” ani Ruth Mabanglo, dating propesor
sa Unibersidad ng Hawaii, sa unang araw ng
Pambansang Kongreso sa Pagpaplanong Wika
na idinaos sa Sison Auditorium, Lingayen,
Pangasinan noong ika-5 ng Agosto.
Ayon kay Mabanglo, kailangang suriin
ang kakayahan ng mga guro na nagtuturo ng
wikang Filipino gayundin ang mga materyales na
kanilang ginagamit na nakalulumpo sa kakayahan
nilang magturo at manaliksik.
“Sa
kasalukuyan,
hindi
naman
makatotohanan ang mga aklat na pinagagamit sa
mga estudyante. Isinulat ito ng mga awtor na ang
nasa isip ay leksiyon ang tangi [nitong] layunin,
upang mapadali ang gawain,” aniya.
Makabubuting gamitin bilang panturo ang
mga “soap opera” at pelikulang Filipino sapagkat
hindi nakatuon ang mga ito sa pagtuturo kundi sa
gumagamit ng wika, at makahuhubog pa ang mga
ito sa pandinig ng mga mag-aaral.
Batid naman ni Jimmy Fong, komisyoner
ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF), na ang
papalit-palit na kurikulum ang nagpahirap sa mga
gurong magturo sa wikang katutubo.
“Ang pagbabaybay sa mother tongue at sa
Filipino ay parehong-pareho. Ito ang sabihin
ninyo sa kanila (mga mag-aaral),” ani Fong.
“Maraming mag-aaral ang nawawalan
ng motibasyong matututo sa wikang Filipino
pagtuntong ng ika-apat na baitang dahil sa
kasanayan sa wikang katutubo,” dagdag pa niya.
‘Patakarang Pangwika’
“Higit sa kawalan ng kasanayan sa pagtuturo
sa wikang Filipino, nakababahala din ang kawalan
ng isang unibersidad ng sarili nitong patakarang
pangwika o language policy dahil nawawalan
ng tiyak na tunguhin ang mga itinuturo sa magaaral,” ayon kay Prop. Prospero De Vera III, Vice
President for Public Affairs ng Unibersidad ng
Pilipinas.
“Mekanismo ito (patakarang pangwika)
upang ang galing ng [wikang Filipino] ay
umusbong at lumabas. Walang direksyon sa
kaguruan, sa mga estudyante lalo nang walang
nailalaang atensyon doon sa pagproduce ng
knowledge products,” sabi ni De Vera sa isang
panayam sa Varsitarian.
Ayon kay Roberto Ampil, tagapangulo
ng Departamento ng Filipino, ang patakarang
pangwika ang siyang nagtatakda kung anong
wika ang dapat gamitin—Ingles o Filipino—sa
larang ng pananaliksik, paguturo sa klase, maging
sa pag-uusap sa isang pulong o sa mga magulang
hanggang sa mga sertipiko at palatandaan.
“Ang patakarang pangwika ang nagbibigay
sa atin ng identidad kung ang institusyon ba ay
maka-Ingles o maka-Filipino,” sabi ni Ampil sa
isang panayam sa Varsitarian. “At malinaw na ang
Unibersidad ay walang patakarang pangwika.”
Sa kaso ng UST, naisasantabi ang mga
proyektong nagsusulong sa wikang Filipino
lalo na sa pananaliksik at paggamit nito sa iba’t
ibang disiplina dahil sa kawalan ng patakarang
pangwika. Dagdag pa rito, hindi napalalakas
ang wikang Filipino at ang kursong kaugnay
nito, tulad ng Bachelor of Science in Education
Major in Filipino, patungo sa pagkakaroon ng
Masteral at Doktorado na programa, ayon kay G.
Jonathan Geronimo, guro ng Filipino sa College
of Commerce and Business Administration.
“Kung may malinaw na polisiya, madaling
masusuportahan ang ganitong mga simulain
(proyekto) sa pagtuturo gamit ‘yung Filipino
sa teknikal na disiplina at gayon din ang
pangangailangan sa lumalakas na pananaliksik sa
larangan ng Filipino sa UST,” ani Geronimo sa
isang panayam sa Varsitarian.
“Gusto natin maging premiere university sa
pananaliksik [ngunit hindi tayo] makapagsagawa
ng pananaliksik dahil ang inaakala natin ay dapat
sa Ingles lang ito gayong ang daming oportunidad
at pagkakataon para sa Filipino – galugarin at
magsagawa ng pananaliksik sa wikang Filipino
bilang midyum,” ani Ampil.
Sa mahigit apat na dekada ng Unibersidad,
hindi ito nagkaroon ng sariling patakarang
pangwika. Taong 1938 nang itinaguyod ni Jose
Villa Panganiban, nagtatag ng Varsitarian, ang
Departamento ng Tagalog upang isulong ang
Roberto Añonuevo
Jimmy Fong
Wika PAHINA 3
Virgilio Almario
Usapang Uste
Editoryal
Diwa ng Kabataan
MULA SA PAHINA 4
Ni BERNADETTE A. PAMINTUAN
NOON pa man, kayunin na ng
Unibersidad ang palawakin at
paunlarin ang kaalaman at wastong
paggamit ng wikang pambansa
kung kaya't isang kapisanan ang
itinatag ng mga mag-aaral mula
sa Kolehiyo ng Edukasyon noong
Agosto 1947.
“Diwa ng Kabataan” ang
naging tawag sa naturang samahan
sapagkat pangunahing adhikain
nito ang buksan ang kamalayan ng
mga Tomasino sa kagandahan at
kahalagahan ng Wikang Filipino.
Kinabilangan ito noon ng mga
mag-aaral ng Bachelor of Science
in Education Major in Filipino.
Si Jose Villa Panganiban, isang
lengguwista’t unang tagapangulo
ng Departamento ng Filipino sa
Unibersidad, ang naging unang
tagapayo nito samantalang si
Emiliano Rico Silverio naman
ang unang nahalal na pangulo.
Magugunitang si Panganiban din
ang itinuturing na tagapagtatag
o
“Ama
ng
Varsitarian”
dahil pinangunahan niya ang
pagkakatatag ng pahayagan noong
1928.
Setyembre
1947
nang
ipagdiwang ang tinaguriang pista
ng Diwa ng Kabataan na dinaluhan
naman ng mga mananagalog.
Idinaos ang animo’y kapihan ng
mga tanyag na mambabalarila at
mga bantog na pangalan sa larangan
ng panitikang Filipino. Nagkaroon
ng tulaan at awitan, tampok ang
mga lathala ng mga manunulat. Sa
pagtitipon ding ito pinagkasunduang
gawaran ang ilang miyembro bilang
Mutya ng Pagtitipon, Mutya ng
Inang Wika at Mutya ng Diwa
ng Kabataan.
Isang buwan makalipas
ang pista, ginawaran ng
kapisanan sa Caloocan ang
ilang manunulat sa Filipino.
Nilahukan ito nina Lope K.
Santos, Dionisio San Agustin,
Nemesio Caravana at marami pang
ibang peryodista sa iba’t ibang
pahayagan at magasin.
Sa
kasalukuyan,
ipinagpapatuloy ng mga samahang
pampanitikan sa Unibersidad, tulad
ng UST Panulat, Tanggol Wika at
marami pang iba, ang mga layunin
at gampanin na sinimulan ng Diwa
ng Kabataan. Layon nila na imulat
ang kamalayan ng mga Tomasino
sa pambansang wika at bigyan ng
panibagong sigla ang paggamit nito.
Katuwang
ang
mga
guro, mga mag-aaral at mga
nagpapakadalubhasa sa wika,
inaasahang mas magiging malaki
ang maiaambag ng Unibersidad
sa pagyabong ng Filipino sa mga
henerasiyong darating.
unang organisasiyon sa Filipinas
na kumakalinga at nagbibigay
ng edukasiyon sa mga hearingimpaired. Naitatag ito bilang pagalala sa kaniyang namayapang anak.
Tinutulungan ng nasabing nonprofit foundation ang mga batang
may kapansanan sa pandinig at
pagsasalita. Napamahal na kay
Buhay at magiliw siyang tinatawag
na “Teacher Mom” ng mga batang
kaniyang natulungan.
Dagdag pa rito, naging kaunaunahang tagapangulo ng Speech
Department ng Unibersidad si
Buhay, at nagsilbi bilang speech
therapist sa Manila Hearing Aid
Center at sa Apolinario Mabini
Rehabilitation Center na nasa loob
mismo ng UST Hospital.
Walang
pag-iimbot
na
ibinahagi ni Buhay ang kaniyang
kaalaman at ginamit ito upang
makatulong sa kaniyang kapuwa.
Bukod sa pagiging isang alagad ng
agham panrehabilitasiyon, isa rin
siyang prominenteng may-akda at
respetadong akademiko.
Pinarangalan siyang “Most
Exalted Sister” ng Phi Lambda
Sigma Sorority at ng iba pang
samahan kagaya ng Honorary
Society for Women in Speech in
America at Quota International, Inc.
Tomasino Siya
Dugong
Tomasino
ang
nananalaytay sa isang tanyag na
speech therapist na ginugol ang
buhay sa paglilingkod at pagaaruga sa mga may kapansanan sa
pagsasalita at pandinig.
Nagtapos ng kursong AB
Philosophy sa Faculty of Philosophy
and Letters (ngayon Arts and
Letters) si Leticia Nietes-Buhay
noong 1952 at nagpakadalubhasa
sa larangan ng Speech Therapy sa
Unibersidad ng Illinois sa Estados Tomasalitaan
Unidos.
Upasala (PNG) - paghamak sa
Taong 1987 nang itatag kapuwa; panlalait; pagmumura
niya ang Maria Lena Buhay
Memorial Foundation, Inc. at
Usapang Uste PAHINA 10
nagsilbing direktor nito. Ito ang
global. Tinatayang sa susunod na hererasyon,
ang magiging presidente ng Estados Unidos
ay Kastila ang unang wika. Maging ang mga
Koreano, Hapon at Sino ay nag-aaral ng Kastila
para lalong mapatingkad ang kanilang komersiyo.
Bukod sa pagiging bahagi ng araw-araw
na buhay ang paggamit sa wikang Ingles at
Kastila, ang kasanayan sa paggamit ng mga ito
ay nagbibigay ng potensiyal sa mga Filipinong
umangat sa labas ng bansa.
Pinapatunayan ito ng iba’t ibang
pandaigdigang enkuwesta o panlipunang
pagsisiyasat na pumapalo mula sa ikatlo hanggang
sa ika-anim na puwesto ang Filipinas bilang
bansang may pinakamalaking English-speaking
population.
Sa kabila nito, nakababahala na marami pa
rin sa mga Filipino, kahit na mga nakapagtapos
na sa kolehiyo, ang hirap sa pakikipagtalastasan
gamit ang mga pandaigdigang wika, lalo na sa
Ingles, kung saan ang mga naunang henerasiyon
ay garil na. Lalo pang nakababahala na hindi na
pinagyaman ng Filipino ang Kastila, na tulad ng
Ingles ay isang "global language."
Hindi rin kaaya-aya para sa tinaguriang
pangalawa sa mga pinakamalaking “business
process outsourcing (BPO) country” ang resulta
na isang pag-aaral ng IT & Business Process
Association of the Philippines na walo hanggang
10 porsiyento lamang ang hiring rate na naitatala
sa Filipinas dahil sa kakulangan sa kasanayan,
lalo na sa paggamit ng wikang Ingles.
Marami ang nakakapagsalita ng Ingles,
ngunit sa hindi tamang paraan—kulang ang
kaalaman sa paggamit ng tamang balarila at hindi
pulido ang pagbuo ng mga pangungusap.
Samantala, maaari sanang mapalawig
ang lakas ng Filipinas sa BPO kung marunong
lamanag mag-Kastila ang Filipino dahil maging
ang mga malalaking kumpanya sa Estados
Unidos at sa Kanluran ay nangangailangan ng
Editoryal PAHINA 10
Tumatayong Patnugot: Daryl Angelo P. Baybado
Mulinyo 7
Dalawang Tomasino bida sa opera ni Rossini
TAMPOK ang tinig ng mga Tomasinong
sina Noel Azcona at Ronaldo Abarquez
sa konsiyertong La Cenerentola,
isang rendisyon ng klasikong opera na
pagsasadula ng kuewentong Cinderella,
ng Italyanong si Gioachino Rossini sa
Meralco Theater noong ika-15 Agosto.
Ang baritonong si Azcona ay
gumanap bilang si Don Magnifico, ang
pangunahing kontra-bidang amain ni
Cenerentola, habang ang robalo (bass)
namang si Abarquez ang gumanap sa
papel ni Propesor Alidoro.
May kaunting pagkakaiba sa
orihinal na istorya ng Cinderella ang
bersyon ni Rossini: nagpanggap bilang
kawal ang prinsipeng si Ramiro, at ang
pagbibigay ng pulseras ni Cenerentola
kay Ramiro imbis na pagkaiwan ng glass
slipper. Pinalitan naman ni Propesor
Alidoro ang papel ng fairy godmother.
Sa tulong ni Propesor Alidoro,
nakarating sa palasyo si Cenerentola
dahilan kung paano nagkatagpo sila
ni Prinsipe Ramiro. Napahimig ng
isang matikas at malambing na duweto
ang dalawa, at nang alukin ni prinsipe
Ramiro ng kasal si Cenerentola ay agad
siyang umalis at iniwan sa Prinsipe ang
suot na pulseras.
Tungo sa dulo ng konsiyerto,
nakilala ni Ramiro kung sino ang may-ari
ng pulseras dahil nakita nito sa bahay ni
Don Magnifico ang kapares na pulseras
Rossini PAHINA 10
Kabilang ang dalawang Tomasinong sina Noel Azcona at Rolando Abarquez sa mga pangunahing mang-aawit sa “La Cenerentola,” ang Italyanong comic opera ni Giaochino Rossini na itinanghal sa Meralco
Theater noong ika-15 ng Agosto. G.L. CADUNGOG
Tunog at himig inilarawan
ng sining biswal
KUNG nakikita ng mga mata ang musika,
ano nga ba ang magiging hitsura nito?
Dalawang Tomasino ang kasama sa
In Transit, isang natatanging art eksibit na
naglalayong mabigyan ng tulay ang dalawang
magkaibang uri ng sining: musika at visual
arts.
Pawang mga produkto ng College of
Fine Arts and Design sa kursong Advertising
Arts, kasama sina Ronald Caringal at Geloy
Concepcion sa mga 19 na mga likhang-sining
upang isalarawan o bigyang kokreto ang mga
piyesang gawa ng mga 19 na musikero.
Gamit ang musika ng bentilador at
mga padyak ng sapatos na ginawa ng
kaniyang katambal na kompositor, nabuo ni
Caringal ang likhang pinamagatang “Linear
Movement” na binubuo ng dalawang piyesa:
isang oil-on-canvas at isang LED sign.
Isang serye ng horizontal linear dots
na nagpapalit-kulay mula sa matingkad
patungo sa madilim na kulay ang kuwadro.
Samantala, lupon ng mga asul na bilog na
gumagalaw sang-ayon sa kuwadro ang likha
niyang electrical LED sign na lumilikha ng
isang optical illusion: isang imahe ng sabay
na paggalaw ng dalawang nasabing obra.
“Movement for me is consumption
of time and space. Kasi the concept of the
exhibit is movement. I wanted to represent a
journey. I wanted to represent moving from
one point to another na ‘yung pinakabasic
form na puwede, kinalabasan niya ay ‘yung
dots,” sabi ni Caringal sa isang panayam ng
Varsitarian.
“‘Yung ginawa ng kapartner ko na
work, it’s more of trickling sounds where the
process required me to listen to the audio for
eight straight hours. I made a series of manual
optical illusion dots that I complemented
with a LED light which I think is a sign for
transit,” dagdag ni Caringal.
Gumamit naman si Concepcion ng
“mixed media” sa kaniyang “Etraksid”—
dalawang black-and-white na retrato at isang
canvas painting. Ang unang retrato ay mga
taong naghihintay ng masasakyan sa isang
eskinita, at ang isa naman ay retrato ng mga
manok sa kulungan. Para sa sentrong obra,
nagpinta siya ng isang pigura ng tao sa tema
ng itim at abo.
Ayon sa pintor, isang street slang ang
“Etraksid” na ang ibig sabihin ay diskarte
kapag binaliktad.
“I basically just listened to the music
while working on the painting and picking
the photos. I did not require myself to make
an artwork that will fit the music. I just made
an artwork while listening to the music,” ani
Concepcion sa isang e-mail sa the Varsitarian.
“For me In Transit is the feeling of going
somewhere but you still do not have a final
destination in mind. You can go back, you
can stop, you can do whatever you want.”
Ginamit din ang kaniyang painting
bilang isang freedom wall para sa mga
tagamasid ng eksibit.
“The freedom wall is really not in the
plan. During the installation, I just had an
idea to put a pen and let the viewers write
what they feel about the music, and so the
collaboration continues.” MA. CZARINA D.
FERNANDEZ
Pinakikinggan ng isang tagapagmasid ang
musikang pinanggalingan ng obrang binigyangkahulugan. G.L. CADUNGOG
“Pinagaaralan Pa,” “Viral” at “Mabuhey... Babalik Ka Rin “” ni Melvin Culaba.
MGA NAPAPANAHONG usapin sa lipunan
ang itinampok ng Tomasinong pintor na
si Melvin Culaba sa kaniyang eksibisyong
pinamagatang Marker na itinanghal mula
Hulyo hanggang Agosto sa Sentrong
Pangkultura ng Pilipinas o CCP.
Sa pamamagitan ng kaniyang mga obra
na gumagamit ng istilong social realism,
umaasa si Culaba na magsilbi itong paalala sa
publiko na alagaan ang mga historical sites ng
bansa.
“Ito ay pagpapahalaga o paggalang sa
kasaysayan o historical sites na pinapabulok
at nasisira,” ani Culaba sa isang mensahena
ipinadala sa Varsitarian.
Maliwanag ang paggamit ng nasabing
istilo sa “Wala nang Aangguluhan, Tibagin na
‘Yan,” na naglalarawan ng isang itim na asong
kagat ang retrato ng Rizal Monument at ng
pinagtatalunang kondominyum ng Torre de
Manila.
“Sabi ni [Joseph] Estrada na [um]anggulo
ka lang daw para hindi makuha sa picture ang
Torre,” ani Culaba. “Ang solusyon ko, tibagin
na.”
Para kay Culaba, ang kanyang
pagtatanghal ay naglalahad ng kaniyang mga
sentimyento sa mga isyu na tinatalakay at
kinakatawan ng bawat larawan.
“Ang ‘Debateng O-A
(apple-orange)’ ay patungkol sa
walang silbing pulitiko,” aniya,
samantalang. ang “Pinag-aaralan
Pa” ay tungkol naman sa kalidad
at mga problema sa edukasyon
sa bansa.
Isa pa sa mga nilikha
ni Culaba, ang “I Was
Here” na naglalarawan
ng isang bata na
kinukuhanan ng “selfie”
ang kaniyang sarili.
Samantala,
ang mga larawan na
“Mabuhey… Babalik
Ka Rin” at “Makibaboy… ‘Wag Matakot” ay
nagpapakita ng mahirap na pamumuhay sa
lungsod ng Maynila.
Sa pamamagitan ng “Marker,” nais
maiparating ng pintor ang mensahe
ng korupsiyon, kamamangman ng
masa, at kawalan ng katarungang
panlipunan.
Melvin
Culaba,
binuhay sa
obra ang
mga isyung
panlipunan
8 Pintig
Patnugot: Marie Danielle L. Macalino
Pagkukulang ng administrasyong Aquino,
inilahad ng mga obispo at lider Katoliko
Nina KRYSTEL NICOLE A. SEVILLA
at LEA MAT P. VICENCIO
NAGKULANG ang kasalukuyang administrasyon
sa pagpapatupad ng nararapat na aksiyon upang
malutas ang problema sa korupsiyon at kahirapan
sa bansa, pahayag ng ilang Katolikong lider bansa.
Inilahad ni Obispo Broderick Pabillo, auxiliary
bishop ng Maynila, ang ilang butas sa mga isinambit
ng pangulo sa kanyang huling State of the Nation
Address (SONA).
Ayon kay Pabillo, ang mga nabanggit sa SONA
ni Pangulong Benigno Aquino III noong ika-27 ng
Hulyo ay mga magagandang bagay na kanyang
nagawa, ngunit nakaligtaan nitong banggitin man
lang ang kaniyang mga pagkukulang.
“Yung mga kapalpakan niya, hindi niya
binanggit katulad ng Mamasapano, pork barrel,
Freedom of Information at Disbursement
Acceleration Program. Hindi niya talaga binigay
yung totoong ‘state of the nation,’” ani Pabillo sa
Varsitarian sa isang panayam.
Sa huling SONA ng Pangulo, ipinagmalaki
ni Aquino ang mga kaunlarang tinamo ng bansa
sa ilalim ng kanyang pamamalakad. Inilahad niya
sa kanyang SONA ang pagbuti ng kalagayan ng
ekonomiya ng bansa simula ng kanyang termino
noong 2010.
Ani Aquino, may stable inflation rate na
1.7 porsiyento sa loob ng ikalawang quarter
ngayong taon. Ilan pa sa mga inihayag niya ay ang
unemployment rate para sa taong 2015 na pumalo
ng 6.8 porsiyento, ang pinakamababang natamo
simula noong 2005.
Ang administrasyon din di umano ni Aquino
ang may pinakamaraming nailaan sa mga sector ng
edukasyon at pangkalusugan. Bilang halimbawa,
ibinida niya ang kaniyang proyekto na Pantawid
Pilipino Program na nagbigay ayudo sa 4.4M na
pamilya.
Gayunpaman, hindi sang-ayon si Pabillo sa
ibinida ng pangulo na “pag-unlad ng kalagayan ng
mga mahihirap.”
Ayon sa kanya, dumarami ang pera ng bansa
ngunit sa mga nasa “itaas” napupunta at hindi sa
mga tunay na nangangailangan.
“Hindi naman naging inclusive ‘yung
growth. Ibig sabihin kung tumaas man ‘yung ating
income, yung GDP natin, hindi naman bumaba sa
pangangailangan ng mga tao,” aniya.
Dagdag ni Pabillo, maraming ibang solusyon
ang maaaring gawin upang mabawasan ang
kahirapan sa bansa tulad na lamang ng land reform
at pagbibigay ng permanenteng trabaho sa mga
mamamayan.
Sang-ayon si P. Guiseppe Arsciwals,
O.P., rektor ng Santo Domingo Church,
na hindi pa rin nawawala ang kahirapan
sa bansa at iginiit na hindi ito matatanggal
sa isang iglap.
“It will take a lot of time and effort.
Perhaps, hindi pa nagti-trickle down yung
mga programs for the poor kaya hindi pa
ito nasusugpo,” ani P. Arsciwals.
Hinimok ni P. Arsciwals na dapat mas
pagtuunan ng pansin ng Pangulo ang mga kailangan
ayusin sa halip na balikan ang mga pagkukulang
ng nakaraang administrasyon.
Komposisyon ng
Filipinong Dominiko,
‘jubilee hymn’ ng
Order of Preachers
ITINALAGANG opisyal na awit
para sa pagdiriwang ng ika-800
taon ng pagkakatatag ng Order
of Preachers ang komposisyon
ng isang Filipinong Dominiko.
Ayon kay P. Guiseppe
Arsciwals, O.P., kompositor ng
Dominican Jubilee Hymn at
rektor ng Dambana ng Santo
Domingo sa lungsod Quezon,
layunin ng awit na “Laudare,
Benedicere,
Praedicare”
na ipaalala ang ganda ng
Dominikong pamumuhay at
hikayatin ang mga laiko na
makisali sa pagdiriwang.
Sa isang taong, gugunitain
ng mga Dominiko ang lumipas
na walong siglo simula noong
aprubahan ng Santo Papa
Honorio III ang orden taong
1216.
Ani P. Arsciwals, bawat
saknong ng kanta ay naglalarawan
sa misyong isinasabuhay ng mga
Dominiko—pag-aalay sa Diyos
at pagpapalaganap ng Mabuting
Balita.
Ipinahihiwatig
nito
na
dapat tularan si Santo Domingo
de Guzman, ang nagtatag ng
pandaigdigang orden ng mga
tagapangaral kung saan ang
mga kasapi ay kilala bilang mga
Dominiko.
“‘Laudare,
Benedicere,
Praedicare’ itself describes the
life of the Dominicans. The title
speaks for itself,” aniya sa isang
panayam.
Nagsimulang
mapukaw
ng kanta ang atensiyon ng
mga mananampalataya nang
manalo ito sa International
Competition for a Jubilee Hymn
ng
International
Liturgical
Commission of the Order of
Preachers, noong nakaraang
‘Cultural problem’
Sa isang liham pastoral kaugnay ng SONA
at ng nalalapit na eleksiyon noong Agosto 11,
ipinaliwanag ni Arsobispo Socrates Villegas,
pangulo ng Catholic Bishops’ Conference of the
Philippibes (CBCP), na ang
korupsiyon ay
isang “cultural problem” at
kinakailangang pagtuunan
ng malaking pansin.
“The problem of
corruption has become
cultural. It has become
part of our cultural
norm behaviour
so it will
certainly take more than just policies. Because the
problem of corruption is really systematic, we have
to be very serious about this,” ani Villegas.
Ani Villegas, nararapat pa ring pagtuunan ng
pansin ang mga mahihirap lalo na at binigyang-diin
ni Aquino ang umanoy pag-unlad ng ekonomiya ng
bansa.
“While there are figures to prove that
investments have risen and that economic
fundamentals are strong, as pastors, we are deeply
concerned with the inclusiveness of economic gain.
Government and corporate figures remain items of
cold statistics until they are translated into better
lives by those now most disadvantaged,”
sambit niya.
CBCP suportado ang edukasyon
tungo sa tamang pagboto
SUPORTADO
ng
Simbahang
Katoliko ang pag-eendorso ng mga
laiko ng kanilang mga pambato sa
pambansang halalan sa 2016.
Subalit iginiit ni Arsobispo
Socrates Villegas, pangulo ng Catholic
B i s h o p s ’ Conference of the
Philippines
(CBCP),
na
“There was a competition
organized by the curia of the
Dominican Order in Rome.
They invited composers to put
music into the lyrics that they
have created,omaniya.
Ani
P.
Arsciwals,
hindi
naging
madali
ang paggawa ng kanta
sapagkat ang titik nito
ay binubuo ng apat na
banyagang
wika—Latin,
Kastila, Ingles at Pranses,
mga opisyal na wika ng Order
of Preachers.
Epekto sa laiko
Para kay Richard Pazcoguin,
katuwang na director ng
Campus Ministry, ang Jubilee
Hymn ang magsisilbing daan
upang magkaroon ng kaalaman
ang laiko sa buhay Dominiko.
Dagdag niya, ang huling
bahagi ng kanta ay humahamon
sa laiko na dalhin ang
pananampalataya sa lahat.
“Ang unang epekto siguro
ay awareness, kung ano talaga
`yung
Dominican
identity.
`Yung huling saknong nu’ng
kanta, hinahamon ka niya,” ani
Pazcoguin.
Ngunit hindi magiging
madali ang pag-unawa nito sa
laiko, ayon kay Joan Trocio,
associate professor mula sa
Institute of Religion. “Ang
karisma
talaga
ni
Santo
Domingo ay preaching. Nandito
naman `yun sa kanta,” aniya.
Iginiit ni Trocio na ang
pinakadiwa ng turo ni Santo
Domingo
ay
mananatiling
nakaukit sa mensahe ng kanta.
DARYL ANGELO P. BAYBADO
at MARIE DANIELLE L.
MACALINO
“It’s very easy to blame the previous
administration. I think tama na ‘yung blaming ng
previous administration and just stick to what he has
done,” aniya.
hindi kailanman mag-eendorso ng
kandidato ang Simbahan. Ipauubaya
ang pagpili sa mga botante nang
naaayon sa turo ng Simbahan, aniya.
“While the CBCP and the
Catholic Church in the Philippines
will never endorse a particular
candidate or a particular party,
leaving the consciences of voters
sovereign in this respect, in keeping
with long-accepted moral teachings
of the Church, we commend efforts
such as these to arrive at a collective
discernment on the basis of Catholic
standards and principles, that are not
necessarily sectarian,” ani Villegas sa
isang liham pastoral noong Agosto 11.
Hinikayat ng CBCP ang mga
laiko at diyosesis na magdaos ng
mga pampublikong harapan ng mga
kandidato upang mas mailahad
nila ang kanilang mga saloobin at
plataporma.
“As the political engine is revved
for the presidential elections, we urge
our lay persons to be actively engaged
in the apostolate of evangelizing
the political order ... We encourage
debate among the candidates, and we
hope that our dioceses will organize
public fora and debates that allow the
public to familiarize themselves with
the positions, platforms, plans, beliefs
and convictions of our candidates,”
ani Villegas, ang arsobispo ng
Lingayen-Dagupan.
Voters’
education
para
sa
Katolikong boto
Isinulong naman ng Parish
Pastoral Council for Responsible
Voting (PPCRV) ang “One Good
Pagboto PAHINA 5
Imahen ng Santo Niño de Cebu, bumisita sa Maynila
MULA SA PAHINA 1
address the effects of climate change in the country and the
world,” ani P. Rentoria sa panayam sa Varsitarian.
Dagdag niya, ipinahatid rin ng fluvial procession na
masasagip pa ang mga nilikha ng Diyos na tila namamatay
na, tulad ng Ilog Pasig, kung magtutulungan at mas
papahalagahan pa ang mga ito.
“The Santo Niño de Cebu who holds the world in
his hands would like us to take care of the gift of creation.
An example is the Pasig River. The work to save the Pasig
River should not only be a concern of a few, but of us all,”
aniya. We have to pray for conversion of heart that instead
of destroying our environment, we have to save it and be
good stewards.”
Idinaos ang prusisyon mula daungan sa Intramuros
hanggang sa Guadalupe Viejo sa lungsod ng Makati.
Pagkatapos, dinala ang imahen sa Parokya ng Nuestra
Señora de Gracia.
Nagkaroon ng Banal na Misa bago ito inilipat sa
Parokya ng Santo Niño de Cebu sa Biñan, Laguna noong
ika-17 ng Agosto.
Pagpapaigting ng Katolikong pananampalataya
Maliban sa pag-aalaga ng kalikasan, layunin rin ng
pagbisita ng imahen na paalalahanan ang mga Katoliko
ng kanilang pananampalataya at misyon na ihayag ang
mabuting balita ng Panginoon.
“Since the image of Santo Niño de Cebu is the oldest
religious icon in the Philippines and the symbol of our
Catholic Faith, the visit reminds the people of their Catholic
faith and invites them to reflect and deepen their faith in
Jesus Christ,” ani P. Rentoria.
Kinakailangang alalahanin ng mga laiko ang kanilang
misyon bilang mga Kristiyano sa imahen ng batang Hesus,
ani P. Andres Rivera, Jr. O.S.A. sa Banal na Misang ginanap
sa Parokya ng Nuestra Señora de Gracia.
“Ito’y nagpapahiwatig at nagpapaalala sa ating misyon
bilang mga Katoliko. Nawa’y ipahayag natin ang Mabuting
Balita at maranasan natin ang makapangyarihang salita ng
Diyos,” ani P. Rivera.
Isa lamang ang pagbisita ng imahen sa Maynila sa
mga pangyayari kaugnay ng Kaplag 2015, ang ika-450 na
anibersaryo ng pagkakatagpo sa imahen ng Santo Niño
noong ika-28 ng Abril 1565.
Nakatakdang bumisita ang imahen sa mga parokya sa
bansa bago matapos ang pagdiriwang sa ika-28 ng Agosto
2016, kung saan pangungunahan ni P. Alejandro Moral,
O.S.A., prior general o pinuno ng Orden ng San Agustin sa
Pilipinas, ang selebrasyon.
Ito rin ang ika-450 na anibersaryo ng mga Agustino
sa Pilipinas at ika-50 na anibersaryo naman ng pagiging
“Basilica Minore” ng simbahan ng Santo Niño sa Cebu. Ang
imahen ng Santo Niño ang pinakamatandang relihiyosong
reliko sa bansa. Handog ito ni Ferdinand Magellan kay
Reyna Juana nang mabinyagan siya noong 1521 sa Cebu.
Natagpuan ang imahen noong 1565 nang simulan ng
mga Kastila, sa pamumuno ni Miguel Lopez de Legazpi,
ang pananakop sa Pilipinas. KRYSTEL NICOLE A.
SEVILLA at LEA MAT P. VICENCIO
Agham at Teknolohiya 9
UST kasado sa malakas na lindol
Ni MIA ROSIENNA P. MALLARI
HANDA ang Unibersidad sa posibleng
pagdating ng “The Big One”—ang
lindol mula sa West Valley Fault na
maaaring umabot sa 7.2 magnitude at
magdulot ng malawakang pinsala sa
kalakhang Maynila.
Matapos mailunsad ang “shake
drill” sa kalakhang Manila noong ika30 ng Hulyo, ang pangkalahatang hatol
sa pagresponde ng Unibersidad ay tiyak
ang kahandaan para sa kalamidad.
Batid ng direktor ng Office of
Public Affairs na si Giovanna Fontanilla
na matagumpay at maayos na nailunsad
ang earthquake drill dahil sa maagang
pagpaplano at masigasig na pagaaral ng mga posibleng sitwasyon sa
isang lindol. Malaking tulong rin ang
seryosong pakikiisa ng mga tao sa
aktibidad.
“Sinusubukan nating gawing
second nature ang safety ng mga tao,
[na makakamit] kapag paulit-ulit [na
ginagawa ang mga drill],” ani Fontanilla
na nangangasiwa sa impormasiyon
sa ilalim ng UST Crisis Management
Committee na pinamumunuan naman
ni P. Manuel Roux, O.P., vice rector for
finance ng Unibersidad.
Ang
Crisis
Management
Committee ay hindi pa nakakapaglabas
ng post-drill evaluation na maglalaman
ng mahahalagang detalye ukol sa drill
tulad ng mga mungkahi kung alin pang
aspekto ang maaaring pagbutihin sa
paghahanda ng Unibersidad, pati ang
mga pagkukulang sa nasabing drill.
Gayunpaman, sinabi ni Bureau of
Fire Protection Inspector Efren Bereñas
na ang pagsasagawa ng earthquake drill
sa Unibersidad ay pumatak lamang
sa dalawang antas, “very evident” at
“evident.”
Gawa ito ng mabilis na
pagresponde ng mga kalahok sa drill
pati na ang sistema ng paniniguro kung
mayroong mga “nasaktan” o naiwan sa
loob ng bawat gusali.
Ayon kay Bereñas, kung mayroon
mang dapat pagbutihin sa drill, ito
ang pagtawag o roll call ng bawat
incident commander sa kani-kanilang
departamento.
“Nasa [incident] commander na
po ‘yan. Kailangan alam nila kung
kumpleto, kung ilan `yung under nila,”
aniya.
Dahil
sa
populasyon
ng
Unibersidad na lampas sa 40,000, batid
ng kumander ng Security Office na si
Joseph Badinas na sa panahon ng krisis
ay halos imposible nang magpatuloy ng
mga sibilyan sa loob ng Unibersidad.
Sinang-ayunan ito ni Bereñas na
naglinaw pa na ang mga ahensya ng
gobyerno ang mamumuno pagdating sa
paglikas ng mga tao sa komunidad sa
paligid ng Unibersidad.
Sakop ng shake drill noong
Hulyo ang paglikas ng mga
residente sa mga apektadong lugar
hanggang sa pagresponde ng mga
awtoridad. Kalahok sa aktibidad ang
mga ahensya tulad ng Department
of Health, Department of Social
Welfare and Development at Metro
Manila Development Authority.
Ito
ang
kauna-unahang
metro-wide na earthquake drill sa
kasaysayan ng bansa.
Kasado ang depensa
Samantala,
siniguro
ng
mga opisyal ng Unibersidad na
makakayanan ng mga gusali sa loob ng
pamantasan ang isang 7.2-magnitude
na lindol.
Sa naunang ulat ng Varsitarian,
sinabi
ni
Lawrence
Pangan,
tagapamahala ng Buildings and
Grounds ng Unibersidad, na kayang
labanan ng mga gusali ang isang lindol
na aabot sa 8.0 magnitude.
Bagaman maaaring magkaroon ng
malalaking pinsala sa mga gusali, hindi
sila mapapatumba ng lindol.
Propesor ng biology kinilala
ng Metrobank Foundation
KINILALA ang isang Tomasino bilang isa sa
sampung Outstanding Teachers ng Metrobank
Foundation Inc. para sa kaniyang kontribusyon
sa larangan ng biology.
Si Thomas Edison de la Cruz, propesor,
tagapangulo ng Department of Biological
Sciences ng College of Science at isang
mananaliksik mula sa Research Center for
Natural and Applied Sciences (RCNAS), ay
isa sa mga nagwagi para sa Higher Education
category, kasama si Analyn Salvador-Amores
ng University of the Philippines-Baguio.
Taxonomy ang pangunahing interes ni de
la Cruz na kaniyang nakuha noong nag-aaral
siya sa Braunschweig University of Technology
sa Alemanya para sa kaniyang doktorado noong
2006. Tumatalakay ang disiplina sa pagkilala ng
mga uri at klase ng hayop at halaman.
Pinagtutuunan ng pansin ni de la Cruz ang
fungal taxonomy, o ang pagkakaiba-iba ng mga
fungi at paghahanap ng bagong species nito,
dahil kakaunti lamang ang nagpapakadalubhasa
sa larangang ito sa bansa.
“Gusto naming malaman ang mga klase
ng fungi na mayroon tayo at kung maaari,
maghanap ng mga bagong species nito dahil
mga yaman itong dapat ingatan,” aniya.
Dedikasyon sa larangan
Binanggit ni de la Cruz na bagaman
marami na siyang natanggap na parangal, ang
kaniyang hilig at pagmamahal sa pananaliksik
ang naghihikayat sa kanya na pagbutihin pa lalo
ang trabaho bilang isang siyentipiko.
“Ito ang nag-uudyok sa akin, kapag
gumagawa ako ng pananaliksik, dahil gusto
ko talaga itong gawin. Ang mahalaga, gusto at
mahal natin ang ginagawa natin,” ani de la Cruz.
Naniniwala ang propesor na ang
pagmamahal sa gawain ang magsisilbing unang
hakbang upang maging matagumpay ang
sinuman sa kahit anong karera.
“Mahirap harapin ang mga pagsubok,”
aniya. “Kung mahal mo talaga ang ginagawa
mo, susunod na ang lahat.”
Sasama si de la Cruz sa hanay ng higit na
300 guro na binigyang parangal ng Metrobank
Foundation Inc. mula 1985, matapos na mapili
mula sa higit 400 na nominado.
Ayon sa Facebook PAHINA ng Metrobank
Foundation Inc., tatanggap ng P500,000 ang
pinanggalingang paaralan, at ang guro ng
tropeo at plaque. Gaganapin ang seremonya ng
pagpaparangal sa ika-3 ng Setyembre.
Nabigyang-parangal din si de la Cruz
noong nakaraang taon ng National Academy of
Science and Technology-The World Academy
of Sciences (NAST-TWAS) Prize for Young
Scientists in Biology para sa kaniyang pag-aaral
ng biodiversity at ecological patterns ng mga
fungus katulad ng marine at mangrove fungi,
endophages, macrofungi at fruticose lichens.
Bukod pa rito, itinanghal din siyang
Outstanding Young Scientist noong 2012 para
sa disiplinang mycology, o ang pag-aaral ng
mga fungi.
Isang advisory body ng Department
of Science and Technology ang NAST na
kumikilala sa mga siyentipikong Filipino at ang
kanilang mga naitulong sa iba’t ibang larangan
ng agham, habang layunin naman ng TWAS
ang maitaguyod ang pagbabago at pag-usbong
ng agham at teknolohiya sa pamamagitan ng
pagpaparangal at pagkakaloob ng research
grants sa mga miyembro mula sa iba’t-ibang
bansa.
Iginagawad ang NAST-TWAS Prize
for Young Scientists taun-taon para sa mga
mananaliksik na nakapagbigay ng mga
kontribusyon sa iba’t ibang larangan tulad ng
biology, chemistry, mathematics at physics.
Si de la Cruz ay isang propesor sa College
of Science kung saan din niya natapos ang
kaniyang bachelor’s degree sa larangan ng
microbiology noong 1996. Sa Unibersidad
din niya nakuha ang kaniyang master’s degree
noong 1999. KIMBERLY JOY V. NAPARAN at
RHENN ANTHONY S. TAGUIAM
Dagdag
ni
Rene
Echavez, inhinyero sa Manila
City Hall, pinapayuhan ng
mga dalubhasa ang mga mayari ng mga bahay at gusali
na kailangang patibayin ang
mga ito laban sa lindol.
“Anticipated na rin kasi
sa design ng mga gusali ang
mga lindol na tulad nito,”
aniya. “Nagbago na kasi
ang Building Code matapos
ang lindol noong 1990 [sa
Luzon].”
Ang lindol noong 1990, na may
lakas na 7.8 magnitude at may epicenter
sa Nueva Ecija, ay kumitil ng 1,621
na buhay. Ito ang naging basehan ng
mga pagbabago sa ilalim ng Republic
Act No. 6541 o ang National Building
Code na dapat sundin ng mga gusaling
ginagawa at pinapaayos sa buong
bansa.
Ayon kay Reynaldo Rosario,
isang inhinyero at tagapamahala ng
Maintenance Division ng National
Capital Region para sa Department of
Public Works and Highways (DPWH),
ang mga departamento ng gobyerno
tulad ng DPWH ay nakahanda na sa
isang malawakang plano sakali mang
mangyari ang mga trahedya tulad ng
lindol.
InfoQuest
Nakasaad sa Republic Act 10121 o
ang Philippine Disaster Risk Reduction
and Management Act of 2010 ang
bawat gampanin ng mga government
organizations,
non-government
organizations, at local government units
sa panahon ng sakuna.
Noong nakaraang taon, inilabas
ng Philippine Institute of Volcanology
and Seismology ang kanilang pagsusuri
sa West Valley Fault na mayroong
malaking posibilidad na magsimula ng
lindol na yayanig sa kalakhang Maynila
at mga karatig lalawigan.
Ang nasabing lindol ay maaaring
magdulot ng higit P2.6-bilyong halaga
ng pinsala sa ekonomiya bukod pa
ang higit-kumulang na 31,000 buhay
na nasa peligro at tinatayang 14,000
hanggang 385,000 na kataong sugatan.
Tanong ni Thomas Sergio P. Andal
mula sa Faculty of Arts and Letters
Maiiwasan ba ang food poisoning?
Nina RHENN ANTHONY S. TAGUIAM
at JULIUS ROMAN F. TOLOP
MAHIGPIT na magkatunggali ang suka-sibuyaspipino combo at ang minatamis na sawsawan sa
tradisyunal na tambayan sa kanto lalo na’t pinagaagawan ito ng mga mamimiling dalubhasa sa
pagkain ng tokneneng, isaw at iba pang street
food.
Lingid sa kaalaman ng Tomasinong street
food gourmet, umaabot sa 40 milyon hanggang 81
milyon ang nagiging kaso ng foodborne illnesses
sa buong mundo kada taon. Nakapapatay ito ng
8,000 hanggang 12,000 na katao taun-taon, ayon
pa sa datos ng Quality Partners Company Ltd.
Bagaman likas na sa mga mag-aaral ang
maging stressed habang pumapasok, naging
paksa na ng ilang mga pag-aaral ang relasyon ng
pagkain sa stress ng tao. Sa pag-aaral nila Tanja
Adam at Elissa Epel ng University of California,
San Francisco, naisaad na mas napapakain ang
isang indibidwal kapag stressed kaysa hindi.
Hindi maikakailang maraming posibleng
panggalingan ng kontaminasyon. Maaaring
magmula ang kontaminasyon sa pagkain, mga
kagamitan, at mula sa naghahanda.
Mahahati ang mga food hazards, o mga
bagay na delikadong ihalo sa pagkain, sa tatlong
bahagi: ang biological hazards na mula mismo sa
pagkain, ang chemical hazards kabilang na ang
masyadong maraming additives at preservatives,
at ang physical hazards na mula sa kapaligiran.
Halimbawa,
ang
salmonella
at
staphylococcus, mga bacteria na karaniwang
nahahanap sa pagkain, ay madaling kumalat sa
mainit na temperatura. Nahahanap sila sa mga
parte ng katawan katulad ng ilong at lalamunan
at maaaring maikalat sa pamamagitan ng
paghawak. Kapag hindi ito naagapan, maaari
itong maging sanhi ng lagnat, pagtatae at iba
pang komplikasyon.
K a r a n i w a n g
pinagmumulan
ng
impeksyon
ang
tubig,
hangin,
basura,
mga
insekto
at
hayop, ang
mismong
pinagbalutan
ng pagkain,
pati na rin ang
mga mismong
naghanda ng
pagkain.
Nagsisimula
sa loob
A y o n
kila
Miliflora
Gatchalian, chief
executive officer
ng Quality Partners
Company at Sonia de Leon,
pangulo ng Foundation for
the Advancement of Food
Science & Technology, ang
kasalukuyang
problema ng
food poisoning
ay maaaring malutas na sa loob pa lamang ng
pagawaan at hindi sa labas nito.
Naibahagi nila noong ika-5 ng Agosto sa
isang food safety forum sa Quezon Avenue na
kailangang makasunod ang mga kumpanya sa
mga trend sa larangan ng pagkain ngayong ikaInfoQuest PAHINA 3
Mayroon ka bang mga siyentipikong katanungan? Hayaang sagutin iyan ng Varsitarian! Ipadala ang inyong mga
katanungan kalakip ang inyong pangalan at kolehiyo sa [email protected]. Itatampok sa InfoQuest section
sa pahina ng Science and Technology ang mga piling katanungan kasama ang kasagutan mula sa mga dalubhasa.
10 Buhay Tomasino
Direktor ng Dibuho: Ava Mariangela C. Victoria
NINA KIRSTEN M. JAMILLA, FREYA D.L.R. TORRES AT IAIN RAFAEL N. TYAPON
Editoryal
MULA SA PAHINA 6
mga marunong mag-Kastila para sa
kanilang industriya.
Bagaman lahat ng paaralan sa
bansa ay mayroong required subject na
naglalayong luminang sa abilidad ng
mga mag-aaral na magsalita ng Ingles,
nabibilang lang sa daliri ang mga
unibersidad at kolehiyo na mayroong
required subject sa wikang Kastila,
kabilang na rito ang Unibersidad ng
San Carlos sa Cebu at Unibersidad ng
Santo Tomas.
Imago
MULA SA PAHINA 5
Nariyan ang kamakailan lamang
na isinakatuparang paggamit ng
smart card na Beep para sa Light Rail
Transit (LRT) at Metro Rail Transit
(MRT). Sa simula pa lang, hirap nang
gumamit ang mga PWD ng LRT at
MRT ng walang gabay ng ibang tao
ngunit kaysa bigyan ng atensiyon
ang problemang ito na sana ay may
solusyon na dati pa, ito ay hindi
napagtuunan ng pansin.
Isang pang malinaw na halimbawa
ng pagwawalang-bahala ng gobyerno
sa mga alalahanin ng PWD ay ang
mga makikitid na pintuan ng mga
silid sa mga pampublikong opisina at
maging sa ibang mga ospital at klinika,
na hindi madaanan ng wheelchair na
Usapang Uste
MULA SA PAHINA 6
Hal.: Hindi niya inalintana ang
mga upasala dahil alam niyang walang
katotohanan ang mga ito.
Mga Sanggunian:
The Varsitarian: Tomo XVII Blg.
9, Agosto 11, 1947
11, Septyembre 10, 1947
18, Oktubre 10, 1947
Rossini
MULA SA PAHINA 7
na iniwan ni Cenerentola sa kaniya. Sa
parteng ito din ipinamalas ng mga bidang
mang-aawit ang grandiyosong giant
double crescendo—isa sa mga kilalang
istilo ni Rossini sa opera.
Nagtapos ang kuwento sa
pagpapatawad ni Cenerentola sa kaniyang
mga hermanastra (stepsisters) kung kailan
narinig ang nakakahumaling na kresendo
at diminuendo ng kanilang mga boses.
Bidang Tomasino
Naging posible ang pagganap ni
Azcona at Abarquez, na pawang nagtapos
Maituturing bilang malaking
kontribusiyon ang pagsisikap ng
Unibersidad na panatalihin ang
kalinangan sa wika dayuhan o sariling
wikang Filipino at mga katutubo.
Sumasalamin sa pagsisikap ng UST na
mapahalagahan ang iba’t ibang wika
sa minsang pagkakaroon ng Libertas,
isang Katolikong peryodikong itinatag
ni P. Buenaventura Paredes, O.P.
na nakasulat sa wikang Kastila, ng
Kalayaan, pahayagan sa Tagalog, at
Varsitarian, na mayroong regular na
seksiyong Filipino.
Iilan na lang rin ang mga
institusyong
kagaya
ng
UST
ang gumugunita sa mayamang
kontribusyon ng mga Kastila—
mula sa disenyo at arkitektura
ng mga impratruktura hanggang
sa pagkakalimbag ng dalawang
bersiyon ng Lumina Pandit na
naglalaman ng mga makasaysayang
aklat at publikasiyon na naikubli ng
Unibersidad simula noong ika-16
siglo.
Ang
kasanayan
sa
pakikipagtalastasan gamit ang iba’t
ibang global language ay maiituring
bilang isang competitive edge ng isang
bansa.
Mapalad ang Filipinas dahil
sa bukod sa yaman ng kultura,
maipagmamalaki rin nito ang
human resources na pinapatunayan
ng 2.3 milyong overseas Filipino
workers, ayon sa huling ulat noong
2014. Bagaman karamihan dito ay
mga unskilled workers, malaking
konsiderasyon pa rin ang kasanayan sa
pagsasalita ng wikang Ingles.
Ngunit hindi dapat hayaan ng
mga Filipino na ang pagiging isa sa
mga top English-speaking na mga
bansa ay manatiling isang bansag o
taguri lamang.
Kasabay
ng
patuloy
na
pagpapayaman at pagbuhay sa mga
kadalasang gamit ng mga PWD.
Nariyan din ang maliliit na sukat
ng mga banyo na hindi magamit
ng mga PWD. Nakakalimutan ding
lagyan ng mga rampa ang harapan
ng mga gusali at handrail ang gilid ng
hagdanan para sa mas madaling nilang
transportasyon.
Maging sa trabaho, mas maliit ang
oportunidad para sa mga PWD kaysa
sa mga walang kapansanan. Marahil
ito rin ay dahil sa diskriminasyon sa
mga PWD.
Malaki ang pagkakaiba natin sa
Amerika kung saan maging ang ilang
silid-pahingahan ay may braille na
nakadikit sa pader para sa mga bulag.
Maraming trabaho rin ang bukas sa
bansang ito para sa mga PWD na may
sapat na suweldo at konsiderasyon sa
pasilidad ng mga opisina.
Hindi maitatanggi na maaaring
ang problema ay nakaatang sa ating
kultura bilang Filipino na matagal
nang nakakahon sa pag-iisip na
ang mga PWD ay pasakit. Dahil
dito nagkakaroon ng problema sa
komunikasyon o social barriers sa
pagitan ng mga normal at mga may
kapansanan, na mahirap buwagin.
Kadalasan, nakakaligtaan natin
na bilang mga mamamayan, tungkulin
nating
makipagkapuwa-tao
at
respetuhin ang dignidad ng bawat isa,
normal man o may kapansanan.
May kakayahan tayong hubugin
ang tiwala ng mga PWD sa kanilang
mga sarili sa pamamagitan ng
pagpapakita sa kanila na sila ay may
importansya rin sa ating komunidad
at pagkumbinsi sa kanila na kaya rin
nilang makipagsabayan sa iba’t ibang
larangan.
Dito pumapasok ang Community-
Based Rehabilitation (CBR) kung saan
tinuturuan ang mga PWD at kanilang
mga pamilya ng mga nararapat
na exercises at treatments para sa
kanilang kondisyon. Layunin ng CBR
na maging independent ang bawat
PWD at mamuhay sila ng may sariling
kasarinlan.
Maging ang Unibersidad ng Santo
Tomas ay nagsisikap na maging bahagi
ng CBR taon-taon. Sa kasalukuyan,
may walong partner communities ang
UST para sa CBR, kabilang ang mga
lugar sa Naga City, Camarines Sur at
Bataan.
Sa huli, responsibilidad ng bawat
isa sa atin na ipakita sa mga PWD na
sila ay may lugar din sa ating lipunan.
Kailangan nating ipadama sa kanila
na sila ay hindi naiiba sa ating mga
normal na Filipino upang sila ay
magkaroon ng tunay na kasarilan.
The Varsitarian: Tomo XX Blg. 7,
Agosto 10, 1948
The Varsitarian: Tomo XX Blg. 9,
Agosto 28, 1948
2014 TOTAL Awards Souvenir
Program.
Leticia
Nietes-Buhay.
Nakuha
mula
sa
http://www.
p h i l s t a r. c o m / e d u c a t i o n - a n d home/2014/07/03/1341916/
outstanding-thomasian
Leticia Nietes-Buhay. Nakuha
mula sa http://www.mb.com.ph/totallythomasian/
Exams
Nagtala ang Unibersidad ng
80.33-porsiyentong passing rate sa OT
board exams kung saan 49 na Tomasino
ang pumasa mula sa 61 na kumuha ng
pagsusulit. Mas mataas ito sa 65.52
porsiyento na nakuha ng UST noong
nakaraang taon.
Dalawang
Tomasino
ang
napabilang sa limang nakakuha ng
pinakamatataas na marka. Naghati sa
ikalimang puwesto sina Mark Timothy
Arroz at Edmund John Cayanong na
parehong nakakuha ng gradong 80.
Tumaas ang pambansang passing
rate ng OT board exams sa 62.94
porsiyento o 107 na pumasa mula sa 170
na kumuha ng pagsusulit, kumpara sa
57.06 porsiyento noong nakaraang taon.
Nagtala naman ang UST ng
passing rate na 88.76 porsiyento sa PT
licensure examinations kung saan 79 na
Tomasino ang nakapasa mula sa 89 na
kumuha ng pagsusulit. Bahagya itong
mababa kumpara sa 91.74 porsiyento
noong nakaraang taon kung saan 100
pagsusulit.
Pumangalawa ang Tomasinong
Excelsior
na perspektibo ukol sa iba’t
ibang kultura ng mundo dahil
sa modernisasyon. Sa panahon
ngayon, kailangan na ng mga taong
magkaroon ng internasiyunal na
pag-iisip, hindi para abandunahin
ang identidad natin bilang mga
Filipino, ngunit para mas lalo pa
nating pahalagahan ito.
Sa kabila ng mga patungpatong na suliraning kinakaharap
ng Filipinas at samu’t saring
negatibong impresyon ng mga
banyaga sa mga Filipino, hindi
ko pa rin maikakaila na marami
pa ring rason para ipagmalaki
ko sa buong mundo na isa akong
Filipino.
sa Conservatory of Music, dahil sa
imbitasyon ni Joseph Uy, tagapamahala
ng Manila Chamber Orchestra
Foundation.
Bagamat dalubhasa na sa pagkanta
ng Italyano, inamin ni Azcona na hindi
madali ang kanilang pagsasanay para sa
konsiyerto.
“I have sung many Italian songs
and a number of Italian operas but this
particular opera is quite challenging," ani
Azcona. "Not only vocally but to get used
to the text being sung at a very fast tempo
was taxing.”
Kasalukuyang assistant music
director ng UST Singers si Azcona at
dati namang miyembro ng UST Singers,
UST Coro Tomasino at UST Liturgikon
MULA SA PAHINA 1
board exams sa 64.74-porsiyento,
katumbas ng 705 na pumasa mula sa
1,089 na sumailalim sa pagsusulit,
kumpara sa 63.59-porsiyento noong
nakaraang taon o 634 na pumasa mula
sa 997 na kumuha ng pagsusulit.
Samantala, natatanging topperforming school naman ang
Unibersidad
sa
OT
licensure
examinations.
Ensemble si Abarquez, na nagtapos ng
Bachelor of Music in Voice.
Kabilang rin sa mga tampok na
mang-aawit sina Karin Mushegain na
gumanap bilang si Cenerentola, Arthur
Espiritu bilang si Prinsipe Ramiro,
Byeong-In Park bilang Dandini, Myramae
Meneses bilang Clothilde at Tanya
Corcuera bilang Tisbe. Kasama nila ang
Manila Symphony Orchestra at Aleron
all-male choir sa ilalim ng pamamatnubay
ng konduktor na si Darrell Ang.
Mapupunta sa Juan Antonio Lanuza
Endowment Fund for Advance Vocal
Studies ang mga malilikom mula sa
konsiyerto upang makatulong sa mga
kabataang may hangaring maging mangaawit.
MULA SA PAHINA 5
sa kahirapan. dahil magsisimula
lamang ang pag-asenso kapag
naging totoo tayo sa ating mga
sarili.
Dapat rin nating mapagtanto na
maraming nagbuwis ng buhay para
ipaglaban ang ating kalayaan at
karapatan nating maging malaya—
ang tawagin at kilalanin ng ating
mga mananakop bilang isang lahi
na kayang tumayo sa sarili nating
mga paa.
Hindi
mapipigilan
ang
pagkakaroon ng mas malawak
rehiyunal na pananalita, nararapat ring
mas pagtibayin pa ng mga Filipino ang
kakayahan sa pagsasalita ng Ingles at
Kastila. Hindi maaalis ang katotohanan
na ang Filipinas ay hindi native
speaker ng mga wikang ito, ngunit
ang bilang ng mga mamamayang
makapagsasalita,
makapagsusulat,
at makapagbabasa nito sa kahit sa
pinakasimpleng paraan ay maituturing
na isang kakayahan.
Kung nagagawang buhayin ang
mga naghihingalong wikang rehiyunal
sa bansa, marahil kaya ring pagtibayin
ang kakayahang makipagtalastasan
nang tama sa wikang Ingles at Kastila.
Aletheia
MULA SA PAHINA 5
konektado natin sa Internet, hindi ibig
sabihin ay kailangan nating ibahagi ang
bawat aspeto ng ating pagkatao rito. Sa
lahat ng maaari nating iugnay sa social
media, kailangang makita na ang tunay
na pakikisama ay hindi makikita sa screen
at maibabahagi gamit ang keyboard at
touch pad.
Ang social media ay naging isang
ilusyon ng pagpapakatao, isang artipisyal
na medium upang bigyan ng pisikal na
anyo ang ating mumunting mundo sa
ating mga isipan.
Kaya lamang ipakita ng social media
ang mga mumunting mundo na maaari
nating makita sa iba, ngunit nasa personal
pakikisama natin ang kapangyarihang
maging bahagi ng mundo nila.
Exams PAHIINA 11
Palakasan 11
UST, panatag ang loob sa Season 78
Ni CARLO A. CASINGCASING
HAMON ngayon sa UST na depensahan ang UAAP General
Championship sa pagsisimula ng bagong UAAP season sa Sept. 5.
Ayon kay Gilda Kamus, kalihim ng Institute of Physical
Education and Athletics (IPEA) at board member ng University
Athletics Association of the Philippines (UAAP), aasahan ang
mas mahigpit na kumpetisyon sa pagitan ng mga unibersidad
sa darating na Season 78 upang masungkit sa pangkalahatang
kampeonato.
“Everybody can be a champion for a particular season. We
win some, we lose some. This year we [will] try our best. Our
athletes always give their best, but other schools also prepare,”
ani Kamus.
Aniya, mas naging sabik diumano ang mga Tomasino na
makamit ang overall championship matapos makaranas ng
dalawang taong pagkabigo kontra sa De La Salle University.
Sa kabilang banda, hindi hadlang ang hindi pagkakaroonng
UST ng “prized rookies” upang makamit ang titulo sa ikalawang
sunod na taon, bagkus isa itong oportunidad
upang makagawa ang UST ng sarili nitong
mga dekalibreng manlalaro, ani Kamus.
“‘Yung passion ng players, ‘yung
willingness nila to win, matters. Malaking
factor ang recruitment. Sabihin
na natinna [‘yung iba] nakukuha
nila ‘made’ na. Tayo, gumagawang
[sariling] ‘stars’,” ani Kamus.
Malaking parte ang gagampanan
ng individual sporting events at
kumpiyansa si Kamus na mapapanatili
ng
Unibersidad
ang
overall
championship sa darating naseason.
Sa kasalukuyan, nangunguna pa
rin ang UST sa dami ng pangkalahatang
kampeonato, taglay ang 40 na
titulosimula nang maitatag ang
UAAP noong 1938.
Tigresses nakahandang bumawi
Ni JOHN CHESTER P. FAJARDO
KUMPIYANSA ang UST Growling
Tigresses na mamamayagpag sila sa
darating na UAAP Season 78 kahit
na underdog ang tingin sa kanilang
nakararami.
Sa paglisan ng mga beterano
na sina Mythical Five member Lore
Rivera, three-point specialist Kristine
Siapoc, at Kim Reyes, naging maliit at
undermanned ang lineup ng koponan,
ngunit hindi ito nakikitang hadlang ng
Tigresses.
Bagkus, ginawa nila itong
motibasyon upang mapaigting ang
kanilang running system.
“From the start hanggang dulo
tatakbo nang tatakbo ang mga players
natin,” ani head coach Chris Cantojos
sa Varsitarian. “Hindi tayo magso-slow
down o magre-relax.”
Tiwala si team captain Maica Cortes
na kahit maliit ang kanilang lineup,
kakayanin pa rin nilang makipagsabayan.
“Dati kasi lahat ng mga senior
talagang may mga talent. Ngayon kahit
maliliit, pursigido sila na lumaban.
Kumbaga nandoon ‘yung buong puso
nila, hindi kagaya last year, confident na
papasok pero walang napuntahan,” wika
ni Cortes.
Hindi magiging madali ang
kampanya ng Tigresses dahil kapwa
malalakas ang lineup ng De La Salle
University at defending champions
National University Lady Bulldogs.
Gayunpaman, magiging kritikal
ang karanasan at kumpiyansa na nakuha
ng koponan sa kanilang pagkapanalo
ng kampeonato sa Filipino-Chinese
Basketball League at pagkamit ng
ikalawang puwesto sa Fr. Martin Preseason Cup.
“Malayo ‘yung mararating namin,
ngayon iba ‘yung samahan namin. Okay
‘yung commitment ng lahat at ang goal
namin, [mag-champion], hindi lang Final
Four o runner-up,” ani Cortes.
Pangungunahan ni Cortes ang
Tigresses samantalang magiging kritikal
ang mga magiging kontribusyon nina Jen
Angeles, Candice Magdaluyo at Sophia
Felizarta.
Malaki ang inaasahan sa kapatid
ni Lore na si rookie Elondra Rivera na
makapag-ambag kaagad sa koponan
kasama sila Christina Fenus at Ruby
Teresa Portillo nakapuwa nanggaling sa
Team B.
Pagsangga
Exams
MULA SA PAHINA 12
MULA SA PAHINA 10
dahil na rin sa paglakas ng ibang
UAAP teams.
Pangungunahan ni team captain
Patricia Barredo ang laban para sa
Lady Shuttlers ngunit kailangang
ma-angat nila Steffi Aquino, Sugar
Vizmonte at Airish Macalino ang
kanilang performance upang lumaki
ang tiyansa ng koponan na makapasok
sa Final Four.
Maaari pang hindi makalaro ang
ibang key players ng team matapos
magkaroon ng problema sa class
schedule ang mga Commerce students
na kabilang sa koponan.
“Natapat ‘yung schedule ng pasok
sa training. Ang available na schedule
sa kanila 5-9 ng gabi, iyon ‘yung
training schedule namin.”
Kung hindi magagawan ng paraan
ang schedule ng training, mapipilitang
ipasok ang mga players mula Team
B upang punan ang mga puwestong
maiiwan ng mga hindi makakapagensayo.
si Ma. Jessica Sarah Isaac (markang
85.75) sa listahan ng 10 na nakakuha ng
pinakamatataas na marka.
Tumaas ang national passing rate
sa PT kung saan 63.36 porsiyento o 550
pagsusulit, kumpara sa 58.47 porsiyento
noong nakaraang taon.
Samantala, natamo naman ng
Unibersidad ang ikalimang pwesto sa
listahan ng top-performing schools
sa katatapos na Physician Licensure
Examination ngayong Agosto, habang
limang Tomasino ang kabilang sa 10 na
may pinakamatataas na marka.
Nagtamo ang Unibersidad ng
98.31-porsiyentong passing rate kung
saan 408 mula sa 415 na kumuha ng
pagsusulit ang pumasa—pinakamarami
sa bansa ngayong taon.
Pumangalawa si Jan Christian
Feliciano (90 porsyento), ikalima si
George Michael Sosuan (89.25), ika-
Dekano
larangan ng teacher education, nutrition
and dietetics, food sciences at library
and information science.
“As the new servant leader of the
College of Education, I have this strong
conviction that the college is a fertile
ground for innovative breakthroughs in
the areas of teacher education, nutrition
and dietetics, food sciences and library
and information science,” ani de
Guzman sa isang panayam. “[W]e shall
adopt a collaborative framework that will
operate under the dictum ‘dividing the
work, multiplying the results’.” D.A.F.
GABRIEL, C.I. HORMACHUELOS at
A.A.M. PERALTA
MULA SA PAHINA 2
clinical practice and professional
service,” aniya.
Plano ni Dacanay na dagdagan ang
mga seksiyon ng clinical pharmacy at
bumalangkas ng mga estratehiya upang
mapanatili ang matataas na resulta ng
board exams sa Pharmacy at Medical
Technology sa tulong ng enrichment
programs.
Para naman kay de Guzman, ang
College of Education ay lugar para
sa makabagong mga tagumpay sa
Exams PAHINA 3
Cortes
Tigers, kumbinsidong
makaaabot sa Final 4
Junior Tigershark,
nagtala ng bagong
rekord sa Singapore
Ni CARLO A. CASINGCASING
HUMAKOT ng tatlong ginto at tatlong pilak na
medalya at nakapag-set ng bagong records ang
isang Junior Tigershark sa kakatapos lamang
na 2015 Singapore Invitational Swimming
Championship na ginanap sa Singapore
Island Country Club noong ika-2 ng
Agosto.
Nasungkit ni Junior
Tigershark Sean Terence
Zamora ang tatlong gintong
medalya sa
100-meter
butterfly, 100-meter backstroke
a t
200-meter individual medley
e v e n t s sa kategoryang boys’ 14-15.
Bukod pa rito, nagawang basagin ni Zamora
ang 100-meter butterfly record matapos magtala
ng 1:01.27 minuto kumpara sa 1:02.16 na tala ni
Joseph Schooling na isang multi-gold medalist
sa katatapos lang na Incheon Asian Games at
Southeast Asian Games.
Nagtala rin ng bagong rekords na 1:02.95
minuto sa 100-meter backstroke at 2:16.75
minuto sa 200-meter individual medley si
Zamora upang maungusan ang mga rekords ni
Schooling na itinala noong 2010.
Subalit kinapos ang Junior Tigershark sa
mga events na 50-meter backstroke, 100-meter
freestyle at 100-meter breaststroke, dahilan
upang makapag-uwi lamang siya ng pilak sa mga
ito.
Para kay Zamora, ang kanyang exposure
sa mga internasiyonal na paligsahan ay
makapagbibigay sa kaniya ng karanasan at
kumpiyansa sa kanyang pagsabak sa darating na
UAAP.
“My focus is to improve myself so both
winning gold and breaking records are just
secondary. Ang sa akin lang ay ma-improve ko
‘yung sarili ko, masaya na ako na ma-experience
‘yung ganoong leagues,”ani Zamora.
Kinilala rin ang kahusayan ni Zamora sa
larangan ng paglanggoy matapos siyang gawaran
ng Philippine Swimming League bilang Male
Swimmer of the Year noong Enero.
Noong nakaraang UAAP Season 77, naguwi rin si Zamora ng dalawang gintong medalya
mula sa 200-meter individual medly at 100-meter
butterfly events at apat na pilak na medalya
mula naman sa 200-meter backstroke, 50-meter
backstore, 200-meter freestyle at 200-meter
butterfly events.
Ni RANDELL ANGELO B. RITUMALTA
SA PAGBUBUKAS ng panibagong UAAP season, muling
nangangakong magpapakitang-gilas ang UST Growling Tigers matapos
ang nakadidismayang kampanya noong nakaraang taon.
Siguradong gutom sa kampeonato ang Tigers dahil 2006 pa noong
huli nilang masungkit ang korona.
Para kay head coach Bong dela Cruz, malayo ang mararating ng
Tigers ngayon kung maiiwasan lang ang injuries.
“Last year kasi ‘di healthy ‘yung team, ‘di naman natinp uwedeng
sabihin na alibi sa tao na hindi healthy ‘yungteam. ‘Pag healthy, we can
go all the way. Ang target is Final Four and next is finals,” ani dela Cruz.
Pangungunahan nina co-captains Kevin Ferrer at Ed Daquioag ang
kampanya ng koponan sa taong ito. Makakasama pa rin nila ang twotime Mythical Five member na si Karim Abdul.
Sisiguruhin naman ni Ferrer na hindi na mauulit ang lahat ng
pagkakamali noong nakaraang taon, kasabay ng mentalidad na
magiging isa siyang mabuting halimbawa sa kaniyang mga
teammates bilang isa sa mga go-to guys ng koponan.
Ayon kay Daquiaog, maiituturing na isa sa magpapatibay
ng kanilang koponan ang pagsali ni PBA legend Alvin
Patrimonio sa kampo ng coaching staff ng UST.
“Nakakatulong ‘yung mga pinapagawa niya tuwing
tune-up game, naa-apply [namin] ‘yung mga natutuhan
[sa kaniya]. Kumbaga, ‘yun ‘yung bala namin na baon
pagdating sa UAAP,” ani Daquioag.
Sa pagpasok ni Patrimonio, aasahan ang mga
magiging kontribusiyon nina Jeepy Faundo at Jon
Macasaet bilang mga backup ni Karim Abdul.
Iginiit ni dela Cruz na higit pa sa handa ang
Tigers sa kanilang pagbawi ng korona at mataas ang
kumpiyansa na mas maganda ang ilalaro ng grupo
sa paparating na season.
“Everybody has learned the lesson from last year.
Hopefully, ine-expect namin mataas ‘yung magiging
place,” aniya.
Unang masusubukan ang bangis ng mga Tigre kontra
sa koponan ng Adamson sa pagbubukas ng panibagong
season sa ikalima ng Setyembre.
Zamora
Palakasan
Pagsangga
para sa
titulo
Aries
Capispisan
“Malakas pa rin ang
tiyansa ng Tiger Jins na maretainang championship, dahil
halos wala namang nawala
mula sa Season 77,” wika ni
Bautista.
Ng SPORTS TEAM
MATAPOS putulin ng UST ang paghahari ng De La Salle University
noong nakaraang season para sa kanilang ika-40 na overall crown, higit
na inaasahan ang mga first semester sports upang bigyan ng maagang
abante ang Unibersidad sa karera para sa UAAP general championship.
Cherry
Rondina
Lady Booters,
La Salle nagtabla
sa Football Cup
Ni DELFIN RAY M. DIOQUINO
HINDI nagpatinag ang UST Lady Booters sa
endgame at naitabla ang laban kontra De La
Salle University Lady Archers, 1-1, sa Philippine
Football Federation Women’s Invitational Cup sa
Rizal Memorial Stadium noong ika-23 ng Agosto.
Matapos ang ilang missed attempts, naibuslo
ni Lady Booter Charisa Lemoran ang equalizer sa
penalty time sa ika-91 na minuto galing sa assist
ni Hazel Lustan.
Tangan ngayon ng UST ang 1-1-0 win-drawloss nakartada.
Nagkaroon ng pagkakataong maitabla ng
Lady Booters ang laro nang mas maaga sa ika83 at ika-88 na minute ng regulation period mula
sa mga atake ni Lemoran, ngunit matibay ang
depensa ng La Salle.
Kontrolado ng UST ang ball possession
at nagtala ng 15 on-target goal attempts subalit
nahirapan sila sa pag-iskor dahil sa maling spacing
sa loob ng pitch.
“Ang nangyayari, more on crowded spaces
kami so hindi namin nako-convert into goals. So
ang gagawin namin next time, kailangan magwiden at mag-communicate para maka-convert,”
ani acting head coach Geraldine Cabrera.
Maagang nakapuntos ang Lady Archers sa
likod ng ika-39 minuto na goal ni Nicole Andaya
ngunit nahirapan nasilang makaiskor muli dahil
sa higpit ng depensa ng UST na pinangunahan ni
goalkeeper Ivy Lopez.
Samantala, ginulat ng Lady Booters, na
nagtapos sa huling standings noong nakaraang
UAAP season, angdefending women’s football
champions Far Eastern University, 1-0, sa
kanilang unang laro noong ika-21 ng Agosto.
BEACH VOLLEYBALL
Tiger Spikers
Nakaraang taon: Ikalawang puwesto
Prediksiyon: Kampeon
Pangungunahan ni Season 76 Rookie of the
Year Kris Roy Guzman ang kampanya ng Tiger
Spikers ngayong taon patungo sa titulo kasama
ang bagong katambal na si Anthony Lemuel
Arbasto.
Mamumuhunan sa depensa ang koponan
bunsod ng pagkawala ng beteranong si Mark Gil
Alfafara na pinangunahan ang koponan sa huling
dalawang taon.
“Nag-mature na siya (Guzman) at saka
nakapaglaro na siya sa Nestea [beach volleyball
competition] kaya malaki‘yung advantage niya,”
ani Tiger Spikers assistant coach John Paul
Doloiras.
Bagaman kailangan pang pagtuunan ng
pansin si Arbasto, kumpiyansa si Doloiras na
magagawang masungkit ng koponan ang titulo
dahil na rin sa haba ng preparasyon na kanilang
ginagawa.
Makatutulong
ang
pagkawala
ng
kasalukuyang kampeon mula sa National
University na sina Edwin Tolentino at Season 77
Most Valuable Player Joseph Henry Tipay upang
mangibabaw ang Tiger Spikers ngayong taon.
Lady Spikers
Nakaraang taon: Kampeon
Pagtitibayin lalo ng Lady Spikers ang
kanilang kapit sa korona gamit ang mas mahigpit
na depensa at opensa sa loob ng sand court.
Bagaman mas lumakas ang koponan ng
Ateneo de Manila University, Far Eastern
University at Adamson University, kumbinsido
si Doloiras na muling gagana ang sistemang
kanilang ipinakita sa nakaraang taon.
Kahit na kagagaling lang sa injury ang
katambal na si Rica Jane Rivera, ang Rookie
of the Year noong nakaraang season, handang
pangunahan ni Season 77 Most Valuable Player
Cherry Anne Rondina ang koponan patungo sa
pangalawang sunod na titulo.
Inaasahang makatutulong ang pagkakalantad
ni Rondina noong Hunyo sa Queen of the Sands
beach volleyball tournament kung kailan
nasungkit niya ang ikatlong puwesto.
“Hindi pa naman sila mature pero
ang nilalaban namin, ‘yung technique
talaga. Sa skills kami bumabawi at sa
tamang approaches,” ani Doloiras.
Junior Tigresses
Nakaraang
taon:
Ikalawang
puwesto
Prediksiyon: Finals
Matapos
silang
kapusin
noong nakaraang season, muling
nagbabalik ang mas pinalakas na
Junior Tigresses upang bawiin ang
nakawalang kampeonato ngayong
Season 78.
Pangungunahan nina co-captains
Eya Laure at Mary Regina Mangulabnan ang
mas maliit at batang koponan ng Tigresses.
Sa kabila ng paglisan nina Pauline Gaston,
Alyssa Teope at Gyra Baroga, mataas pa rin
ang kumpiyansa ni head coach Emilio Reyes
na magiging championship caliberang team at
muling aabot sa finals.
“Kakayanin naming bawiin. ‘Di lang tayo
sasali, magko-compete tayo. ‘Di man ganoon
kalalaki, pero ‘yung puso ng mga bata na ito naguumapaw,” ani Reyes.
Handa na ring magpakitang gilas ang mga
rookie na sina Joanne de Guzman, Bernadeth
Pepito at Joyce Abueg upang lalong mapagtibay
ang magiging kampanya ng koponan.
TAEKWONDO
Tiger Jins
Nakaraang taon: Kampeon
Matapos bawiin ng Tiger Jins ang
kampeonato mula sa De La Salle University,
pipiliting panatilihin ng UST ang korona ng men’s
taekwondo sa pangunguna ni Season 77 Most
Valuable Player Paul Romero at ng nagpapagaling
na si Rookie of the Year Aries Capispisan.
Ayon kay assistant coach Gershon Bautista,
handang-handa ang Tiger Jins para sa pagbubukas
ng susunod na season, kabilang na ang pagdating
ni rookie Russell Gargantes mula Butuan City.
Lady Jins
Nakaraang taon: Ikatlong
Puwesto
Mula sa isang mapait na
pagkatalo ng Lady Jins noong
nakaraang taon, nagbabalik ang mga
beterano upang bawiin ang korona mula
sa University of the Philippines.
Muling magpapakitang-gilas sin
Korina Paladin at Abigail Cham, kasama
ang rookie na si Alyssa Asegurado upang
lumaban para maibalik ang korona sa
España.
Kabilang sa mga kasama sa Lady
Jins ngayong taon ay ang mga nagkamit ng
gintong medalya sa Philippine National Games
Luzon leg noong Hulyo na sina Colleen Heria
(finweight), Arriane Asegurado (featherweight) at
Marjelle Sy (welterweight).
“Kayang-kaya ng Lady Jins na makuha ulit
ang championship, at sa tingin ko naman ay
gagawin nila ang lahat upang manalo,” ani
Bautista.
BADMINTON
Male Shuttlers
Nakaraang Taon: Ikalimang puwesto
Prediksiyon: Ikalimang puwesto
Sa pagkawala ni former team captain
Patrique Magnaye, magiging mahirap ang landas
na tatahakin ng UST Male Shuttlers upang
makaabot sa Final Four, ayon kay head coach
Noli Cajefe.
“Kahit isa lang ‘yung nabawas, malaking
kawalan, kasi siya ‘yung leader,” ani coach
Cajefe. “May mga junior at rookie pero hindi pa
ganoon ka-competitive.”
Nasa balikat ngayon nina Paul Pantig, Mark
Sotea, Alcaed Lee Sabanal at John Edgar Reyes
ang pag-angat sa bandera ng mga Male Shuttler
na may haharaping malaking balakid sa kanilang
mga counterpart sa NU, Ateneo, UP at La Salle
upang makasingit sa Final Four.
Female Shuttlers
Nakaraang Taon: Ikalimang puwesto
Prediksiyon: Final Four
Nananatitiling buo ang roster ng UST Lady
Shuttlers, ngunit katulad ng Male Shuttler, maliit
pa rin ang tiyansa nilang masungkit ang korona
Pagsangga PAHINA 11
Bonleon, bagong bangis na aabangan sa Tigers
MATAPOS ang dalawang taong pananatili sa sidelines
dahil sa UAAP residency rule, handa nang magpakitanggilas si Mario Bonleon para sa UST Growling Tigers.
Magiging isa sa mga scoring options ng koponan si
Bonleon matapos itong magtala ng double digit outputs
sa nakaraang FilOil Flying V Premier Cup bilang
shooting guard, isa sa mga puwestong nagkaproblema
ang UST noong nakaraang season dahil sa injuries nina
Ed Daquioag at Kevin Ferrer.
Nagpamalas ang dating miyembro ng RP Under-18
Youth Team ng kaniyang maalab na scoring nang siya ay
magtala ng 13 sa kaniyang 22 puntos sa huling
yugto ng kanilang panalo laban sa Mapua
Institute of Technology, 78-59, noong
ika-30 ng Abril.
“Tutulungan ko ang mga veteran
sa scoring. Pero ‘yung scoring,
secondary na lang, ang iniisip ko
muna is defense,” ani Bonleon.
Inatasan
si
Bonleon
ni head coach Bong dela
Cruz na pagtuunan ng
pansin ang kaniyang
depensa dahil siya ang
inaasahang pumigil sa
mga star players ng
iba’t ibang koponan
tulad nina Kiefer Ravena at Jeron Teng.
Kumpiyansa ang dating University of the East Red
Warrior na makababalik ang koponan sa Final Four, sa
pangunguna ng mga beteranong sina Ferrer, Daquioag, at
Karim Abdul.
“Ikumpara [natin] ang skill set ng Tigers sa ibang
UAAP team, malalim talaga ang team natin this year,”
aniya.
Bagama’t hindi pa siya naglalaro para sa Growling
Tigers sa UAAP, bitbit na niya ang karanasan ng pagkapanalo
noong naglaro siya sa De La Salle University-Greenhills
na dinala niya ang Greenies sa finals.
Naging parte rin siya ng Adidas Nations
Global Team noong 2013 kung kalian
nakadaupang palad niya ang mga
kasalukuyang rookies sa National
Basketball
Association
(NBA)
na sina Jahlil Okafor at Stanley
Johnson.
“Ang promise ko lang
wala pa akong sinalihang
school na hindi pumunta sa
finals. Sana makatulong
ako sa pagdadala sa
finals.” PHILIP MARTIN
L. MATEL

Dating rektor at iba pang Tomasino, nominado sa

Transcription

Similar documents

mbb_Is mevavà he diksyunari te heepat he kinegiyan, 1980.tif

OPM/POP - Platinum Karaoke

Coastal Resource Management Project

phl4-2009 - KPCCenter

kalayaan na may disiplina - Muslim Library Muslim Library

Ang Sakripisyo - Muslim Library Muslim Library

Isang Labanang Bumago sa Kasaysayan Isang Labanang Bumago

MAY .indd - Muslim Library Muslim Library

APRIL .indd - Muslim Library Muslim Library

D:\YAGYAG small NEW\YagYag Jan.