Pobierz w postaci pliku PDF

Witamy w Słupsku WILLKOMMEN IN SŁUPSK
Paryża, stolicy Francji i jednego z najpiękniejszych miast w Europie, nikomu nie
trzeba przedstawiać. Warto natomiast zaprezentować turystom Słupsk, miasto
zwane przez znawców Paryżem Północy, lub małym Paryżem. Skąd takie porównanie? Właśnie z powodu architektury i wyglądu miasta, który porównać można
do Paryża.
To właśnie w Słupsku, przechadzając się małymi uliczkami, można zobaczyć historię regionu i miasta rozpiętą od dziejów najdawniejszych do współczesności.
To właśnie w Słupsku można zobaczyć jednocześnie miejsce, gdzie w średniowieczu stracono ostatnią czarownicę i największą w Europie wystawę prac znanego
artysty Stanisława Ignacego Witkiewicza “Witkacego”.
Na koniec, to właśnie w Słupsku po zwiedzaniu i podziwianiu zabytków można wypocząć w jednym z wielu zielonych i kolorowych od kwiatów parków i skwerów.
Aby jednak nie pogubili się Państwo w gąszczu zabytków i atrakcji przygotowaliśmy
niniejszy przewodnik, który w usystematyzowany sposób oprowadzi Was po najważniejszych zabytkach Słupska i miejscach godnych zwiedzenia. Znajdziecie tu jednak nie
tylko informacje dotyczące historii tego miasta. Nasz przewodnik to również idealny
informator dla osób, które chcą pójść do teatru czy kina, spędzić wolne chwile w kawiarni, dyskotece lub wolny czas przeznaczyć na aktywny wypoczynek.
Zamieściliśmy również informacje dotyczące największych atrakcji znajdujących
się w bliskim sąsiedztwie naszego miasta.
Mamy nadzieję, że nasz przewodnik pozwoli Państwu na poznanie Słupska i zachęci do kolejnego przyjazdu.
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
Die Hauptstadt von Frankreich – Paris, eine der schönsten Städte in Europa, muss
man nicht präsentieren. Auch Słupsk, eine Stadt, die von Kennern als Paris des
Nordens oder Kleinparis bezeichnet wird, muss man nicht vorstellen. Woher stammt
dieser Vergleich? Wegen der Architektur und dem Äußeren der Stadt, die man nur mit
Paris vergleichen kann.
Wenn man durch die schmalen Gassen von Słupsk wandert, findet man die Spuren
der regionalen und der Stadtgeschichte, von der Urzeit bis zur Gegenwart.
In Słupsk ist der Ort, an dem im Mittelalter die letzte Hexe verbrannt wurde und
gleichzeitig sich die in Europa größte Sammlung der Werke des bekannten Künstlers
Stanisław Ignacy Witkiewicz – Witkacy befindet.
Hier, in einem der unzähligen Parks und Grünanlage mit vielen Blumenbeeten, kann
man nach einem intensiven Rundgang durch die Stadt, Ruhe und Erholung finden.
Wir haben für Sie diesen Stadtführer vorbereitet, damit Sie die zahlreichen Denkmäler
systematisch besichtigen und die interessanten Gedenkstätten von Słupsk besuchen
können. Man findet hier aber Informationen nicht nur über die Stadtgeschichte. Der
Führer bietet auch Informationen für Besucher, die Theater oder Kino aufsuchen oder
ihre Freizeit im Kaffee oder Diskothek verbringen oder Aktivurlaub machen wollen.
Für Sie haben wir auch die wichtigsten Attraktionen in der unmittelbaren Umgebung
unserer Stadt zusammengestellt.
Wir sind sicher, unser Stadtführer wird Ihnen helfen, die Stadt Słupsk besser kennen zu
lernen und sich auf den nächsten Besuch vorzubereiten.
ZABYTKI Denkmäler
Baszta Czarownic
Baszta Czarownic została wybudowana około
1415 r. Swoją nazwę odziedziczyła jednak dopiero po wydarzeniach z XVII w., kiedy stała
się miejscem więzienia i palenia czarownic
– kobiet osądzanych o czary. Baszta, to jeden z elementów murów obronnych, które
otaczały Słupsk. Elementy murów zachowały
się do dzisiaj. W miejscu, gdzie znajduje się
baszta pierwotnie znajdował się najprawdopodobniej ganek strzelniczy. Później w obiekcie wybudowano cele więzienne. Jak
wynika z kronik z XVII w. w Słupsku odbywały się liczne procesy kobiet oskarżanych
o czary, kończące się najczęściej spaleniem obwinionej na stosie. Ostatnią z ofiar
uznaną za „czarownicę” była mieszkanka Słupska, Trina Papisten, spalona w 1701 r.
W XIX w. Basztę użytkowano jako magazyn, a następnie adaptowano na cele mieszkalne. Uszkodzona w czasie działań wojennych w marcu 1945 r. została zabezpieczona, a następnie w latach 1971–1975 odbudowana i zaadaptowana dla potrzeb
wystawienniczych. Obecnie obiekt zarządzany jest przez Bałtycką Galerię Sztuki.
Zabytki/Denkmäler
Znakiem rozpoznawczym baszty jest wiatrowskaz w kształcie czarownicy umieszczony na dachu. Baszta znajduje się przy ul. Francesco Nullo.
Der Hexenturm wurde ca. 1415 errichtet. Seinen Namen bekam er erst nach den
denkwürdigen Ereignissen im 17. Jahrhundert, weil er als Kerker und Hinrichtungsstätte für Hexen – wegen Hexerei angeklagte Frauen - diente. Ursprünglich gehörte der Turm der Befestigung der Stadt Słupsk an. Die Reste der Stadtmauer sind bis
heute erhalten geblieben. An der Stelle des heutigen Turms befand sich wahrscheinlich nur ein Schiessstand, später wurden hier Kerkerzellen errichtet. Wie die Chroniken
aus dem 17. Jahrhundert berichten, fanden im 17. Jahrhundert in Słupsk zahlreiche
Hexenprozesse statt. Sie endeten meistens mit der Verbrennung der Angeklagten auf
dem Scheiterhaufen. Das letzte, als „Hexe“ verurteilte Opfer war die Bürgerin von
Słupsk Trina Papisten. Sie wurde 1701 verbrannt. Im 19. Jahrhundert wurde der Turm
als Magazin genutzt, später wurde er zu Wohnzwecken adaptiert. Während der
Kriegshandlungen im März 1945 wurde der Turm beschädigt; in den Jahren 19711975 wiederaufgebaut und zum Ausstellungsraum umgebaut. Zu Zeit wird er von der
Baltischen Kunstgalerie genutzt. Sein Wahrzeichen ist die Wetterfahne in Form einer
Hexe. Der Turm steht an der Strasse Francesco Nullo.
Miejskie Bramy Młyńska i Nowa
Brama Młyńska i Nowa w Słupsku to dwie z czterech bram,
które zachowały się do czasów obecnych. Przez bramy prowadziły jedyne drogi, którymi można było wjechać lub wyjechać
z grodu nad Słupią. Ich powstanie datowane jest na XIV w.
W 1834 r. rozebrano basztę Prochową a w 1867 – Bramę Holsztyńską. Brama Młyńska (stoi w okolicy Zamku Książąt Pomorskich) zamykała wjazd do miasta z kierunku Gdańska i Smołdzina. W czasie działań wojennych w marcu 1945 r. brama uległa
zniszczeniu – utraciła stropy, dach i szczyty. Generalny remont
i adaptacja nastąpiła w 1980 r. Do południowej elewacji Bramy
Młyńskiej przylega krótki odcinek miejskiego muru obronnego. Fragment ten jest najwyższym z zachowanych w Słupsku
i ma 8 m wysokości. Brama Nowa (znajduje się przy ul. Anny
Łajming) zamykała wjazd do miasta z kierunku Sławna, Darłowa i Szczecina. Powstała znacznie później niż brama Młyńska i Holsztyńska. W latach 1724–1755 w Bramie
Nowej urządzono więzienie karne oraz Dom Pracy Przymusowej. Od połowy XIX w.
do I Wojny Światowej brama była użytkowana jako warsztaty wojskowe. W 1924 r. po
przeprowadzeniu prac remontowych i adaptacyjnych zlokalizowano tu muzeum regionalne, a obecnie mieści się tu Galeria Sztuki. Na zdjęciu Brama Młyńska.
Von vier Stadttoren haben sich zwei bis in die heutige Zeit erhalten: das Mühlentor und das Neue Tor. Durch die Tore führten die einzigen Strassen in die Stadt an
der Słupia hinein, bzw. hinaus. Ihre Entstehungszeit wurde auf das 14. Jahrhundert
datiert. Im Jahre 1834 wurde der Pulverturm und 1867 das Holsten r Tor abgetragen.
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
Das Mühlentor (es steht in der Nähe des Schlosses der Herzöge von Pommern) versperrte die Einfahrt in die Stadt auf der Strasse von Danzig und Schmolsin. Während
der Kriegshandlungen im März 1945 wurde es beschädigt. Zerstört wurden die Decken, Giebel und das Dach. Generalüberholung und Adaptation erfolgte im Jahre
1980. Im Süden grenz an das Mühlentor ein erhaltenes Stück der Stadtmauer. Es ist 8
m hoch und damit das höchste erhaltene Teil der Stadtmauer. Das Neue Tor (es steht
an der Strasse Anna Łajming) sicherte die Einfahrt aus Richtung Schlawe, Rügenwalde
und Stettin. Es wurde viel später als das Mühlen und das Holstentor errichtet. In den
Jahren 1724–1755 existierte im Neuen Tor ein Gefängnis und Strafarbeitslager. Ab der
Mitte des 19. Jahrhunderts bis zum ersten Weltkrieg wurde es als militärische Werkstatt genutzt. Nach der Renovierung und Adaptation im Jahre 1924 wurde hier das
Regionalmuseum untergebracht. Auf dem Foto: Mühlentor.
Budynek Starostwa Powiatowego
w Słupsku
Jeden z ładniejszych budynków Słupska z około 1903 r. Gmach ten był siedzibą Powiatowej Rady Narodowej. Obecnie mieści się tu
Starostwo Powiatowe, a także Zarząd Parku
Krajobrazowego „Dolina Słupi“. Dominującym akcentem budynku jest wieża zegarowa
zwieńczona hełmem z latarnią. Co ciekawe,
budynek starostwa znajduje się w identycznej
odległości 280 m, mierząc w linii prostej, od XIII-wiecznego kościoła Mariackiego, jak
miejski ratusz. Starostwo od początku budowane było na potrzeby władz powiatu
i taką rolę, z małymi przerwami, kiedy powiatów w Polsce nie było, pełni do dzisiaj.
W latach 1975–1989, kiedy Słupsk nie miał nowoczesnego biurowca przy obecnej ul.
Jana Pawła II, znajdowała się w nim również siedziba Urzędu Wojewódzkiego, Wojewódzkiej Rady Narodowej, a w latach 1990–1998 Urzędu Rejonowego. W 1999 r. na
mapę Polski wróciły powiaty i budynek ten znowu służy władzom powiatu słupskiego.
Cały gmach o powierzchni 840 m2 został zbudowany w niespełna 18 miesięcy! W maju
1902 r. rozpoczęto prace budowlane, 21 XI 1902 r. odbyła się uroczystość zawieszenia
na budynku tzw. wiechy. 6 XI 1903 r. odbyło się uroczyste przekazanie gotowego gmachu władzom ówczesnego powiatu.
Eines der schönsten Bauwerke in Słupsk wurde im Jahre 1903 errichtet. Das
Gebäude war Sitz des Nationalen Kreisrates (Powiatowa Rada Narodowa) und
nach der Gründung der Wojewodschaft Sitz der Verwaltung der Wojewodschaft und
des Nationalrates der Wojewodschaft. Zu Zeit ist es Sitz der Kreisverwaltung sowie
der Verwaltung des Landschaftspark „Słupia-Tal“. Das dominierende Element des
Bauwerks ist der Turm mit Uhr, bedeckt mit einem Helmdach mit Laterne. Interessant ist die Entfernung des Gebäudes von der Marienkirche aus dem 13. Jahrhundert. Diese Entfernung beträgt 280 m und ist damit genau so lang, wie die Entfer-
Zabytki/Denkmäler
nung der Kirche von dem Rathaus. Ursprünglich wurde das Gebäude für die
Kreisverwaltung errichtet und übt diese Funktion, mit einer kurzen Unterbrechung
als es in Polen keine Kreise gab, durchgehend bis heute aus. In der Zeit von 1975 bis
1989, als es in Słupsk noch kein modernes Bürogebäude an der heutigen Strasse
Jana Pawła II. gegeben hatte, war hier auch die Verwaltung der Wojewodschaft und
des Nationalrates der Wojewodschaft und in der Zeit von 1990 bis 1998 die Verwaltung des Landkreises untergebracht. Im Jahre 1999 kehrten Kreise auf die politische
Karte Polen zurück und das Gebäude erfüllt wieder seinen Zweck als Sitz der Kreisverwaltung. Das ganze Gebäude mit der Fläche von 840 m2 wurde in knapp 18 Monaten errichtet! Die Bauarbeiten begannen im Mai 1902 und am 21.11.1902 wurde
das Richtfest gefeiert. Das Gebäude wurde feierlich am 6. November 1903 von der
Kreisverwaltung in den Dienst genommen.
Kaplica Świętego Jerzego
Kaplica szpitalna Świętego Jerzego powstała
w XV w. Pierwotnie znajdowała się przy szpitalu
w okolicy dzisiejszej ul. Tuwima w Słupsku. Na
obecne miejsce, do parku przy ul. Zamkowej,
kaplica została przeniesiona w 1912 r. Szpital
Świętego Jerzego przeznaczony był dla ubogich
mieszczan, nie mogących uiścić wymaganej
opłaty. Pierwsza wiadomość o zamierzonej budowie szpitala św. Jerzego pochodzi z 1311 r.,
natomiast sama kaplica wzmiankowana jest w 1492 r. Po reformacji kaplica została zaniedbana, dopiero odnowienie w 1610 r. umożliwiło wznowienie nabożeństw. W 1681 r.
świątyńka spłonęła. Być może zniszczało wtedy sklepienie, zastąpione w 1689 r. drewnianym, kopulastym. W takiej postaci dotrwała zasadniczo do dziś. W 1960 r. przeprowadzono prace z bezpieczające: naprawiono konstrukcję dachową i dachówkę zastąpiono
gontem. Warto dodać, że brak jest danych źródłowych, informujących o czasie powstania kaplicy. Wskazana wyżej data nie jest jednoznaczna. Trudno określić, w jakim stopniu
rekonstrukcja na nowym miejscu rozebranej budowli respektowała pierwotną postać.
Die Spitalkapelle zum hl. Georg entstand im 15.Jahrhundert. Das Krankenhaus befand sich ursprünglich an der heutigen Strasse Tuwima in Słupsk. Im
Jahre 1912 wurde es in den Park an der Strasse Zamkowa verlegt. Das Georg-Krankenhaus war für ärmere Schichten der Stadtbevölkerung bestimmt. Die früheste
Erwähnung des Bauvorhabens stammt aus dem Jahre 1311, die Georg-Kapelle
wird ab dem Jahre 1492 erwähnt. Nach der Reformation verfiel die Kapelle. Erst
die Renovierung im Jahre 1610 erlaubte wieder, hier Gottesdienste zu feiern. 1681
fand hier ein Brand statt. Mag sein, dass damals auch die Decke verbrannte. 1689
wurde sie durch eine Holzdecke mit rundem Kuppeldachersetzt. In diesem Zustand hat sie bis heute überdauert. 1960 fand eine Generalüberholung statt: die
Dachkonstruktion wurde erneuert, Dachziegel durch Schindeln ersetzt. Es gibt keine schriftlichen Quellen, wann die Kapelle entstanden sein könnte. Das oben ge-
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
nannte Datum ist nicht eindeutig und es ist nicht klar, in wie fern das übertragene
Bauwerk, die Urfassung der Kapelle wiedergebe.
Kościół Mariacki
Kościół Mariacki to największa budowla sakralna w Słupsku. Data jego budowy
szacowana jest na XIV w. To właśnie wtedy
włodarze Słupska, rozwijającego się na handlu morskim w pobliskiej Ustce, podjęli decyzję o budowie nowego kościoła. Wcześniej,
w miejscu obecnie stojącego kościoła, stała
inna świątynia. Około 1500 r. kościół Mariacki został poważnie rozbudowany. W 1525 r.
w okresie zamieszek związanych z wprowadzeniem w mieście reformacji wzburzony tłum wtargnął do kościoła niszcząc jego wyposażenie, m.in. ołtarz, figury
świętych i obrazy. Kościół przez wieki swojego istnienia był nieustannie przebudowywany i modernizowany. Został zniszczony w czasie II Wojny Światowej, ale
w latach 1945–1948 gruntownie go odbudowano. Ostatnie prace modernizacyjne
przeprowadzono w 2003 r., kiedy na wieży kościoła pojawiła się replika hełmu
z iglicą. Do cenniejszych zabytków świątyni należy późnorenesansowa ambona,
wykonana w latach 1609–1630 przez snycerza słupskiego Pawła Waltersdorfa.
Niebywałą ciekawostkę skrywa w sobie wieża kościelna, która ma prawie 50 m wysokości. Wieża jest nie tylko jednym z większych obiektów w Słupsku, ale również
jest odchylona od pionu o prawie 100 cm.
Die Marienkirche ist das größte sakrale Bauwerk in Słupsk. Der Anfang der Baurarbeiten wird auf das 14. Jahrhundert geschätzt. Damals haben die Stolper
Herren, die den Seehandel von dem nahen Stolpmünde (Ustka) führten, die Entscheidung getroffen, eine neue Kirche zu bauen. Früher stand an dieser Stelle ein
anderes Gotteshaus. Um das Jahr 1500 wurde die Marienkirche bedeutend erweitert. 1525, im Zuge der Unruhen nach der Einführung der Reformation in der Stadt,
drang die Menschenmasse in die Kirche ein, verwüste die Einrichtung: das Altar,
Heiligenstatuen und Bilder. Jahrhunderte lag wurde die Kirche stets renoviert und
modernisiert. Sie wurde im zweiten Weltkrieg zerstört und in den Jahre 1945–1948
wiederaufgebaut. Die letzte Renovierung fand im Jahre 2003 statt, als man auf dem
Kirchturm die Replik des Kuppeldachs mit einer Spitze errichtet hatte.
Zur wertvollen Einrichtung gehört der Ambo, ausgeführt in den Jahren 1609–1630
durch den Schnitzmeister Paul Waltersdorf. Sehr interessant ist der Kirchturm. Er ist
nicht nur fast 50 m hoch und gehört damit zu den höchsten Bauwerken in Słupsk. Er
weicht fast 100 cm vom Lot ab.
Kościół Świętego Jacka
Kościół Świętego Jacka w Słupsku był kościołem przyklasztornym należącym do
dominikanów. Kościół prawdopodobnie w znacznej części zbudowano przed poża-
Zabytki/Denkmäler
rem w 1477 r. Pożar ten strawił niemal cały
Słupsk. Pierwotny kościół zgodnie z wymogami reguły zakonów żebrzących, a takimi byli
dominikanie, nie miał wieży a jedynie sygnaturkę, w której umieszczono dzwon. Obecny
kościół gotycki pochodzi z początku XV w.
W zachowanej krypcie pod ołtarzem głównym pierwotnie umieszczone były sarkofagi
z prochami księżnej Anny i jej syna Ernesta
Bogusława. Sarkofagi te wydobyto w 1976 r.
i poddano je konserwacji, a obecnie eksponowane są w Muzeum Pomorza Środkowego.
W prezbiterium, we wnęce ściany południowo-wschodniej znajduje się barokowy
nagrobek księcia Ernesta Bogusława de Croy z 1682 r. Obramowanie wnęki tworzy
dwóch atlasów wspierających belkowanie z czarnego marmuru – wewnątrz znajduje się klęcząca postać księcia wykonana z białego marmuru. Nagrobek wieńczy
kartusz herbowy księcia i inne elementy dekoracyjne i symboliczne.
W kościele znajdują się również zabytkowe, barokowe organy, które fundował dla
kościoła w XVII w. książę Ernest Bogusław de Croy.
Die Kirche zum hl. Jacek ist die ehemalige Klosterkirche des Dominikanerordens. Das Gros des Gebäudes wurde vor dem Feuer im Jahre 1477 errichtet.
Der Feuersturm hat damals fast das gesamte Słupsk vernichtet. Ursprünglich wurde die Klosterkirche nach der Regel der Bettorden, zu denen die Dominikaner
zählten, mit Dachreiter als Glockenturm statt der Türme errichtet. Die heutige gotische Kirche stammt vom Anfang des 14. Jahrhunderts. In der erhaltenen Krypta
unter dem Hauptaltar befanden sich die Sarkophage mit Überresten der Herzogin
Anna und ihres Sohnes Ernest Bogusław. Die Sarkophage wurden 1976 entdeckt,
restauriert und sind im Museum für Mittelpommern zu besichtigen.
In einer Nische der südöstlichen Mauer des Chores befindet sich das barocke Epitaph
des Herzogs Ernest Bogusław de Croy aus dem Jahre 1682. Am Nischenrand sieht man
zwei Atlanten, die Balken aus schwarzem Marmor tragen. In der Mitte erkennt man im
weißen Marmor die kniende Gestalt des Herzogs. Das Epitaph wird von einer Kartusche mit herzoglichem Wappen und symbolischen Dekorationen geschmückt.
In der Kirche befindet sich auch eine alte historische Orgel, die im 17. Jahrhundert
von Ernest Bogusław de Croy gestiftet wurde..
Miejska Biblioteka Publiczna
Obiekt przy ul. Grodzkiej 3 w Słupsku, w którym funkcjonuje obecnie Miejska Biblioteka Publiczna, jeszcze przed II Wojną Światową był kościołem klasztornym zarządzanym przez siostry Norbertanki. Budynek powstał jednak już w XIV w. W 1311 r.
siostry zakonne otrzymały tereny przy rzece Słupi. To właśnie wtedy zapadła decyzja o budowie kościoła klasztornego. Po wielkim pożarze w 1655 r., który niemal
doszczętnie zniszczył świątynię, odbudowano ją z przeznaczeniem na kościół gar-
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
nizonowy. W 1771 r. został odremontowany
i zaadaptowany na cele szkolne. Następnie
obiekt ten pełnił funkcje magazynu i remizy.
W latach 1759–1760 stacjonujące w Słupsku wojska rosyjskie używały go jako cerkwi
prawosławnej, ale także jako miejsca swego
zakwaterowania. W 1926 r. mieściła się tu
szkoła dla dzieci upośledzonych umysłowo
oraz kilka klas gimnazjum żeńskiego. Na początku XX w. rozbudowano tu klasztor żeński
szlachetnych panien. Po zniszczeniach wojennych w 1945 r. kościół odbudowano
z przeznaczeniem na Miejską i Powiatową Bibliotekę Publiczną. Uroczyste otwarcie
biblioteki w nowym gmachu nastąpiło 10 września 1971 r.
Bis zum zweiten Weltkrieg war das Bauwerk an der Strasse Grodzka 3 eine
Klosterkirche des Frauenordens der Prämonstratenserinnen. Die Kirche entstand im 14. Jahrhundert. 1311 haben die Nonnen ein Grundstück an der Stolpe
erhalten und die Entscheidung über den Bau der Kirche ist gefallen. Nach der Feuerbrunst im Jahre 1655, die die Kirche fast vollständig vernichtet hatte, wurde die
Kirche als Garnisonskirche wiederaufgebaut. 1771 wurde sie restauriert und zu
Schulungszwecken umgebaut. Danach erfüllte er die Aufgabe als Magazin und
Feuerwehrhaus. 1759–60 haben die hier stationierten russischen Truppen das
Gebäude als orthodoxe Kirche und als Soldatenquartiere genutzt. 1926 waren hier
eine Schule für geistig behinderte Kinder und einige Klassen des Frauengymnasiums untergebracht. Zu Beginn des 20. Jahrhunderts wurde es zum Kloster und
Edelfrauen ausgebaut. Nach der Zerstörung um zweiten Weltkrieg wurde das Bauwerk als Kreis- und Stadtbibliothek ausgebaut. Die feierliche Neueröffnung fand
am 10.September 1971 statt.
Mury obronne w Słupsku
Mury obronne, a dokładniej ich elementy
można zobaczyć między innymi w okolicy
Zamku Książąt Pomorskich, przy ul. Francesco Nullo, przy ul. Jagiellońskiej oraz za
Miejską Biblioteką Publiczną przy ul. Grodzkiej. To najstarsze z elementów dawnego
grodu nad Słupią, które udało się uratować
przed zniszczeniem. Mury powstały w latach
1348–1385. Ich łączna długość pierwotnie
wynosiła 2,4 km. Wcześniej na ich miejscu znajdowały się wały ziemne oraz drewniane konstrukcje z wieżami wartowniczymi. Obwarowania oddzielały stary gród
warowny od podmiejskich wiosek. Do miasta prowadziły tylko bramy wjazdowe
(dwie z nich: Młyńska i Nowa, zachowały się do dzisiaj), pilnie strzeżone przez
wartowników. Trwałe umocnienia w postaci murów zaczęto wznosić po 1325 r. Ze
Zabytki/Denkmäler
względu na to, że bramy były miejscem najsłabszym i najbardziej narażonym na
atak, w pierwszej kolejności wymurowano dolne partie bram. Od strony północnej
– Holsztyńską, od wschodniej – Młyńską, od strony zachodniej – Nową. W drugiej
połowie XIX rozebrano znaczne odcinki murów np. od strony północnej i zachodniej. Już w 1834 r. rozebrano basztę Prochową, w 1867 r. – Bramę Holsztyńską.
Die Stadtmauer, bzw. ihre Abschnitte sind in der Nähe des Schlosses der
Herzöge von Pommern, an den Strassen: Francesco Nullo und Jagiellońska,
sowie hinter der Stadtbibliothek an der Strasse Grodzka erhalten. Sie gehören zu
den ältesten Relikten der Siedlung an der Słupia, die man erhalten werden konnten. Die Mauer entstand in der Zeit von 1348 bis 1385. Ursprünglich war sie 2,4 km
lang. Früher standen an ihrer Stelle Erdwälle und Schutztürme. Verteidigungswälle trennten die alte Siedlung von den umliegenden Dörfern.
In die Stadt führten nur Einfahrtstore (zwei von ihnen: das Mühlentor und das
Neue Tor sind bis heute erhalten), die von Soldaten bewacht wurden. Der Bau der
Steinmauer begann im Jahre 1325. Da die Tore immer zuerst angegriffen wurden,
gehören ihre unteren Partien zu den frühesten Verteidigungsanlagen: im Norden
das Holsten Tor, im Osten das Mühlentor, im Westen das Neue Tor. Im 19. Jahrhundert wurden lange Abschnitte der Stadtmauer im Norden und Westen abgetragen.
Der Pulverturm wurde schon 1834 abgerissen, im Jahre 1867 das Holsten Tor.
Ratusz Miejski w Słupsku
Słupski ratusz to jeden z najbardziej okazałych budynków samorządowych na Pomorzu, który od ponad stu lat nieprzerwanie
służy władzom miasta. Powstał w 1901 r.
Wybudowano go, ponieważ wcześniejszy
ratusz znajdujący się na Starym Rynku, stał
się zbyt ciasny. W miejscu gdzie obecnie stoi
ratusz, na Placu Zwycięstwa, znajdowało
się małe jezioro nazywane przez słupszczan
Quebbe. Po decyzji o budowie w tym miejscu nowego ratusza przez siedem lat
zasypywano jezioro piaskiem, aż całkowicie wyschło. Ratusz budowano w okresie,
kiedy w Słupsku mieszkało tylko 4500 osób. Okazały gmach wzniesiono w ciągu
zaledwie dwóch lat, wg projektu i pod nadzorem berlińskich architektów: Karla
Zaara i Rudolfa Vahla. Budowę rozpoczęto w kwietniu 1899 r. Trwała nieco ponad
2 lata i dwukrotnie przekroczyła planowany budżet. Uroczyste oddanie nowego
gmachu nastąpiło 4 VII 1901 r. Słupski Ratusz należy do nielicznych w Polsce, które
zachowały swój wystrój i specyficzny klimat, jaki nadali mu jego twórcy. Na korytarzach zachowały się nawet lampy z kurkami gazowymi, ponieważ niegdyś gmach
oświetlano gazem. W gabinecie Prezydenta Miasta do dzisiejszych czasów dotrwały oryginalne tapety sprzed ponad stu lat oraz biurko pierwszego burmistrza. Warta odwiedzenia jest również górująca nad miastem ratuszowa wieża.
10
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
Das Słupsker Rathaus gehört zu den bedeutendsten Verwaltungsbauten in
Pommern. Es entstand vor über hundert Jahren und erfüllt ununterbrochen
denselben Zweck. Das neue Rathaus wurde im Jahre 1901 errichtet, weil das alte
Rathaus auf dem Altmarkt zu klein geworden war. Am Platz, an dem sich heute
das Rathaus befindet, heute Plac Zwycięstwa, befand sich ein kleiner See, der von
den Stolpern als Quebbe bezeichnet wurde. Nach der Entscheidung, hier das neue
Rathaus zu bauen, hat man sieben Jahre lang den See mit Sand zugeschüttert, bis
er vollständig trocken gelegt wurde.
Das Rathaus wurde gebaut, als Stolp nur noch 4500 Einwohner zählte. Das eindrucksvolle Gebäude nach den Plänen und unter der Bauleitung der Berliner
Architekten Karl Zaar und Rudolf Vahl wurde in nur zwei Jahren errichtet. Die
Bauarbeiten begannen im April 1899 und dauerten zwei Jahre. Die Baukosten
überstiegen zwei Mal den festgesetzten Betrag. Die feierliche Übergabe erfolgte
am 4. Juli 1901. Das Rathaus gehört zu den wenigen Verwaltungsgebäuden in Polen, die ihr ursprüngliches Aussehen und die von den Bauherren gewünschte Aura
behalten haben. In den Gängen gibt es sogar Lampen mit Gashähnen, weil es
hier früher eine Gasbeleuchtung gegeben hatte. Im Arbeitszimmer des Stadtpräsidenten haben sich über 100 Jahre alte Originaltapeten und der Schreibtisch des
ersten Bürgermeisters erhalten. Empfehlenswert ist der Blick auf die Stadt vom
hohen Turm des Rathauses.
Spichlerz Richtera
Spichlerz Richtera z 1780 r. pierwotnie zlokalizowany był u zbiegu ul. Kopernika i Wolności. W okresie powojennym był magazynem Gminnej Spółdzielni i Wojewódzkiego
Przedsiębiorstwa Handlu Wewnętrznego
w Słupsku. W budynku magazynowano pasze. Następnie przez wiele lat budynek stał
pusty. W 1986 r. właścicielem obiektu zostało
Muzeum Pomorza Środkowego. W listopadzie 1991 r. za zgodą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków budynek rozebrano,
wykonując jednocześnie dokumentację oznakowania elementów spichrza. W 1993 r.
właściciel uzyskał decyzję lokalizacyjną dla obiektu na Rynku Rybackim. W 1994 r. wytyczono położenie obiektu, wykonano palowanie i fundamenty. W latach 1995–1996
wykonano II etap rekonstrukcji tzn. odtworzono konstrukcję ryglową. Do eksploatacji
obiekt został oddany 22 V 1998 r. Obecnie spichrz znajduje się na Rynku Rybackim, nad
rzeką Słupią, przed wlotem do niej kanału Młyńskiego. Obiekt łącznie z położonymi
w sąsiedztwie budynkami Zamku Książąt Pomorskich, Bramy Młyńskiej, Młyna Zamkowego tworzy zespół zabytkowych obiektów Muzeum Pomorza Środkowego.
Der Richter-Speicher aus dem Jahre 1780 befand sich ursprünglich an der
Kreuzung der heutigen Straßen Kopernika und Wolności. Nach dem Krieg be-
Zabytki/Denkmäler
fand sich hier das Magazin des Gemeinschaftsunternehmens und des Wojewodschaftlichen Internen Handelsunternehmens. Man hat darin Tierfutter aufbewahrt. Später stand das Gebäude viele Jahre leer. Im Jahre 1986 wurde es durch
das Museum für Mittelpommern erworben und 1991, nach der Zustimmung des
Konservators der Wojewodschaft, nach der entsprechenden Dokumentation auseinander genommen. 1993 hat das Museum für den Speicher Gebiet auf dem Fischermarkt zugewiesen bekommen. 1994 hat man die Pläne auf das Gebiet übertragen und die Fundamente erstellt. In der Zeit von 1995 bis 1998 wurde die
zweite Etappe der Rekonstruktion durchgeführt, d.h. der Wiederaufbau der Fachwerkkonstruktion. Am 22. Mai 1998 wurde das Gebäude in betrieb genommen.
Der Speicher steht jetzt auf dem Fischermarkt, kurz vor der Mündung des Mühlenkanals in den Fluss Słupia und grenzt an die anderen Gebäude des Schlosses
der Herzöge von Pommern.
Zamek Książąt Pomorskich
Zamek Książąt Pomorskich, to jeden z najstarszych zespołów zamkowych w naszym regionie. Obecnie znajduje się
w nim siedziba Muzeum Pomorza Środkowego. Obiekt wybudowany został w 1507 przez księcia Bogusława X. Pierwotnie był to obiekt o charakterze gotyckim. Po przebudowie zamieniony został na styl renesansowy. W przeszłości
zamek był rezydencją książąt pomorskich z dynastii Gryfitów. Później, za czasów panowania niemieckiego, zamek służył jako magazyn zboża i broni oraz więzienie. Użytkowanie
to przyczyniło się do jego znacznej dewastacji. Zamek wyremontowano dopiero po II Wojnie Światowej. Odbudowano
między innymi głowicę wieży zamkowej. Zamek jest usytuowany w sąsiedztwie rzeki Słupi, w obrębie dawnego średniowiecznego grodu słupskiego. Tak zwany kompleks zamkowy stanowią: sam zamek, szachulcowy budyneczek dyrekcji Muzeum Pomorza
Środkowego, Młyn Zamkowy i Brama Rybacka. W sąsiedztwie znajduje się również
Spichlerz Richtera. Młyn zamkowy należy do najstarszych czynnych obiektów przemysłowych w Polsce. Przed zamkiem usytuowany jest pomnik Bogusława X.
Das Schloss der Herzöge von Pommern gehört zu den ältesten Schlossanlagen
in unserer Region. Jetzt hat hier das Museum für Mittelpommern seinen Sitz.
Das Schloss wurde von Herzog Bogusław X. im Jahre 1507 errichtet. Ursprünglich
hatte das Schlossgebäude keinen gotischen Charakter. Nach Umbaumaßnahmen
erhielt es sein Renaissance-Aussehen. In Vergangenheit war es eines der herzoglichen Schlösser der Greifen-Dynastie. Später, in der deutschen Zeit, diente es als
Magazin Korn und Waffen, sowie als Gefängnis. Diese Nutzungsart hat die Verwahrlosung des Bauwerks vorangetrieben.
Das Schloss wurde erst nach dem zweiten Weltkrieg generalrenoviert. Unter anderem wurde der Schlossturm wiederaufgebaut. Es steht in der Nähe des Flusses
11
12
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
Słupia auf dem Gebiet der mittelalterlichen Festungsanlage. Zu dem Schlosskomplex gehören: das Schloss, das Fachwerkgebäude, im dem sich die Museumsleitung befindet, die Schlossmühle und das Fischertor. In der Nähe befindet sich
auch der Richter-Speicher. Die Schlossmühle gehört zu den ältesten, in Betrieb
befindlichen Industriedenkmälern in Polen. Vor dem Schloss befindet sich das
Denkmal für Bogusław X.
muzea i galerie Museen und Galerien
Muzeum Pomorza Środkowego
Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku
mieści się w zabytkowym kompleksie, w którego skład wchodzą: Zamek Książąt Pomorskich i Młyn Zamkowy, gdzie prezentowane
są wystawy stałe i czasowe. W skład zabytkowego kompleksu wchodzi również restauracja; Spichlerz Richtera, gdzie można oglądać
wystawy czasowe, Brama Młyńska, gdzie
znajdują się pracownie konserwatorskie
Muzeum Pomorza Środkowego
i tzw. Dworek, gdzie mieści się biblioteka i biura muzeum.
w Słupsku
Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku to muzeum wieul. Dominikańska 5–9, 76–200 Słupsk lodziałowe. Na wystawach stałych prezentowane są obiekty
tel.: 59 842 40 81 lub 59 842 40 82
związane z historią Pomorza i panującej tu niegdyś dynafax: 59 842 65 18 stii Gryfitów, a także kulturą materialną zarówno rdzennej
e-mail: [email protected] ludności regionu, jak i przybyłych tu po wojnie osadników.
www.muzeum.slupsk.pl
Muzeum posiada także bogatą kolekcję dzieł sztuki dawnej
i współczesnej. Największą jednak dumą muzeum jest największa na świecie kolekcja związana ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem – Witkacym. Obecnie znajduje
się tutaj ponad 260 dzieł tego znanego artysty. Muzeum Pomorza Środkowego zarządza również Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach, gdzie prezentowana jest kultura
materialna jednej z ostatnich grup rdzennej ludności Pomorza – Słowińców oraz Zagrodą Muzealną w Swołowie, gdzie zobaczyć można dawne życie codzienne na wsi
pomorskiej oraz wystawy poświęcone browarnictwu i tkactwu.
Das Museum für Mittelpommern hat seinen Sitz in einem historischen Komplex, der sich aus dem Schloss der Herzöge von Pommern und der Schlossmühle zusammensetzt. Hier werden Dauer- und temporäre Ausstellungen präsentiert. Zu dem Schlosskomplex gehören ein gehobenes Restaurant und der
Richter-Speicher, in dem ebenfalls temporäre Ausstellungen stattfinden. Schließlich gehören dazu der Mühlenturm mit Restaurierungswerkstätten und das sogenannte Gutshaus, in dem sich eine Bibliothek und Büros befinden.
Muzea i galerie/Museen und Galerien
13
Das Museum für Mittelpommern verfügt über unterschiedliche Sammlungsgebiete. In der Dauerausstellung werden Exponate aus der Geschichte Pommerns
und der einst hier herrschenden Greifen – Dynastie, aber auch die materielle Kultur der hiesigen Bevölkerung und der nach dem Krieg eingewanderten Siedler präsentiert. Das Museum verfügt auch über eine umfangreiche Sammlung der alten
und modernen Kunst. Den Stolz des Museums stellt die weltweit größte Sammlung der Werke des Künstlers Stanisław Ignacy Witkiewicz- Witkacy. Die Kollektion
besteht aus 260 Werken des bekannten Künstlers.
Zu dem Museum für Mittelpommern gehören auch das Freilichtmuseum in Kluki,
in dem die materielle Kultur der Slowinzen, einer der letzten Gruppen der Urbevölkerung Pommerns präsentiert werden und der historische Bauernhof in
Swołowo (Schwolew), in dem man den Alltag eines pommerschen Dorfes sowie
die Brau- und Webkultur kennenlernen kann.
Galeria Bursztynowa
Galeria Bursztynowa istnieje od 1969 r. Jej
powstanie to osobisty sukces Mistrza Bursztynnika Narcyza Kalskiego, którego pasja, ambicja, a przede wszystkim miłość do bursztynu
doprowadziła do powstania galerii. W galerii
wytwarzana jest biżuteria secesyjna i nowoczesna, rzeźba, sztuka użytkowa oraz okolicznościowe statuetki z bursztynu i srebra. Prowadzone są tu lekcje bursztynowe, jak również
można obejrzeć wystawy malarstwa, rzeźby i ceramiki. Aktualnie w galerii znajduje się wystawa inkluzji roślinnych i zwierzęcych. W galerii mieści się ekspozycja, 1000 bursztynowych
serc, ponad 300 odmian barwnych bursztynu, okazy fauny
i flory sprzed 10 milionów lat, ponad 1000 bursztynowych
inkluzji, 200 rzeźb w całości wykonanych w bursztynie i blisko
500 naturalnych form bursztynu. Galeria Bursztynowa czynna
jest: pn–pt 10:00 – 18:00, so 10:00–15:00.
Galeria Bursztynowa
ul. Tuwima 9, Dominikańska 5–9,
76–200 Słupsk
tel.: 59 842 73 33
e-mail:
[email protected]
www.galeriabursztynowa.prv.pl
Die Bernsteingalerie existiert seit 1969. Ihre Entstehung verdankt sie dem Bernsteinmeister Narcyz Kalski, seiner unermüdlichen Arbeit und Durchsetzungskraft
und vor allem seiner Liebe zum Bernstein. In der Galerie werden Jugendstilschmuck
und moderner Schmuck, Plastik, angewandte Kunst, sowie Silber- und Bernsteingegenstände hergestellt.
Im Augenblick kann man in der Galerie eine interessante Ausstellung mit tierischen
und pflanzlichen Bernsteininklusionen besichtigen. Die Galerie präsentiert eine
Sammlung von 1000 Bernsteinherzen, über 300 Farbtöne von Bernstein, zahlreiche
Exemplare von Fauna und Flora, die älter sind, als 10.000.000 Jahre, über 1000 Bern-
14
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
Muzea i galerie/Museen und Galerien
15
16
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
steininklusionen, 200 Plastiken aus Bernstein und nahezu 500 Beispiele von Naturbernstein. Die Bernsteingalerie ist geöffnet Mo.–Fr. 10–18 Uhr, Sa. 10–15 Uhr.
Muzeum Miasta Słupska
Muzeum Miasta Słupska to nowa, prywatna
inicjatywa mieszkańców grodu nad Słupią,
którzy postanowili w jednym miejscu zebrać
pamiątki z tego miasta. Muzeum Powstało
w Lasku Północnym, w budynku dawnej restauracji „Waldkater”, która działała tu przez
II Wojną Światową. W obiekcie, w trzech salach muzealnych, o łącznej powierzchni ponad 100 m2 zobaczymy pamiątki po dawnych
Muzeum Miasta Słupska
browarnikach, aptekarzach, rzemieślnikach i przedstawiul. Bauera 14, 76–200 Słupsk
cielach innych zawodów działających przed laty w Słupsku.
tel.: 606 171 163
Prezentowane są tu zbiory należące do słupskich kolekcjoWszystkie rodzaje biletów – 4 zł
nerów ze Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Słupskiej.
Grupy powyżej 10 osób – 15% zniżki Na dwóch z trzech sal prezentowany jest Słupsk do 1945 r.
Wycieczki szkolne – 3 zł
Dodatkowo miasto zaprezentowano na starych pocztówkach, widokówkach i zdjęciach. Są materiały dotyczące przemysłu, a także wybitnych postaci związanych z miastem. Zobaczyć można również wiele ciekawostek
historycznych. Na trzeciej sali wyeksponowane zostały dodatkowo zbiory dotyczące
tego, co dziś jest utożsamiane ze Słupskiem.
W okolicy muzeum funkcjonuje również największy w Polsce Park Linowy, mała
gastronomia, ptaszarnia z unikalnymi gatunkami ptaków z całego świata oraz hostel z tanimi noclegami.
Das Stadtmuseum von Słupsk ist eine neue private Initiative jener Stadtbürger,
die beabsichtigt haben, Erinnerungen an die Stadt an einem Ort zusammen zu
tragen. Das Museum entstand im Nordwäldchen, im Gebäude des ehemaligen vor
dem zweiten Weltkrieg hier befindlichen Restaurants „Waldkater“.
In drei Ausstellungsräumen mit einer Gesamtfläche von über 100 m2 kann man Erinnerungen an alte Braumeister, Apotheker, Handwerker und Vertreter anderer Berufe
finden, die vor Jahren in Słupsk/Stolp tätig waren. Gezeigt werden alte Kleidungsstücke, die von den Sammlern aus dem Verein der Freunde des Stolper Landes zusammengetragen wurden.
In zwei von drei Ausstellungsräumen wird Słupsk vor 1945 präsentiert. Darüber hinaus
wird die Stadt auf alten Postkarten und Fotographien abgebildet. Es gibt auch Industrieexponate, sowie bedeutende Söhne und Töchter der Stadt. Es gibt viele interessante historische Stücke zu sehen. Im dritten Ausstellungsraum werden Exponate
präsentiert, die man mit dem heutigen Słupsk in Verbindung bringt.
In der Nähe des Museums existiert der größte Seilpark in Polen, es gibt eine Gaststätte, ein Vogelgehege mit Tieren aus ganzer Welt und ein Hostel mit preiswerten
Übernachtungsmöglichkeiten.
Muzea i galerie/Museen und Galerien
17
Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej
Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej jest jedyną instytucją na terenie subregionu słupskiego, której zadaniem jest upowszechnianie
sztuki współczesnej. W jej skład wchodzą dwa
salony wystawiennicze: Galeria Kameralna
mieszcząca się przy ul. Partyzantów 31a, Baszta Czarownic przy al. Francesco Nullo. Przy
czym zarówno Galeria Kameralna jak i Baszta
Czarownic znajdują się w Słupsku, natomiast
Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej
trzeci salon wystawienniczy należący do Bałtyckiej Galerii
ul. Partyzantów 31a, 76–200 Słupsk
Sztuki Współczesnej mieści się w zabytkowym spichlerzu
tel./fax: 59 842 56 74
portowym w Ustce przy ul. Zaruskiego 1a.
e-mail: [email protected]
W swoich obiektach Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej
www.baltic-gallery.art.pl
prowadzi różnego rodzaju formy działalności związane
z upowszechnianiem sztuki współczesnej. Rocznie odbywa się tu około 36 wystaw.
Oprócz działalności wystawienniczej i edukacyjnej Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej organizuje również cykliczne Ogólnopolskie Biennale Sztuki Młodych “Rybie Oko” oraz międzynarodowe spotkania performerów.
Die Baltische Galerie der Modernen Kunst ist die einzige Galerie der Subregion mit der Aufgabe, die moderne Kunst zu präsentieren. Sie verfügt über drei
Ausstellungsräume: die Galeria Kameralna an der Strasse Partyzantów 31a, der
zweite im Hexenturm an der Strasse Francesco Nullo, der dritte Ausstellungsraum
befindet sich in dem historischen Speicher in Ustka an der Strasse Zaruskiego 1a.
Die Baltische Galerie bietet in ihren Räumen unterschiedliche Arten der Präsentation der modernen Kunst an. Im Jahr finden hier ca. 36 Ausstellungen statt. Außer Ausstellungen und Vorträgen organisiert die Baltische Galerie der Modernen
Kunst regulär die Biennale der Jungen Kunst „Fischauge“ und internationale Treffen der Performance-Künstler.
Izba Pamięci Słupszczan
Izba Pamięci Słupszczan została otwarta 9 VII
2005 r. Służy pamięci tych, którzy Słupsk
wznosili i budowali, tym, którzy są znani ze
swojej dzielności, jak również i tym, którzy
nie są znani. Celem Izby jest upamiętnianie
zmarłych mieszkańców miasta, jego historii.
Można tu zobaczyć między innymi informacje o zmarłych mieszkańcach Słupska, pochowanych na słupskich cmentarzach oraz
innych nekropoliach w kraju i zagranicą. W Izbie gromadzone są również informacje o instytucjach, zakładach pracy, placówkach oświatowych i innych podmiotach
18
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
Izba Pamięci Słupszczan
ul. Rabina dr. Maxa Josepha 4,
76–200 Słupsk
Starszy Specjalista d/s IP:
Andrzej Obecny
tel.: 609 781 705
e-mail: [email protected]
działających na terenie miasta. Prowadzona jest również
działalność popularyzatorska o wyżej wymienionych ludziach, zdarzeniach i instytucjach.
Die Gedenkstube der Stolper Bürger wurde am 9.Juli
2005 eröffnet. Sie Erinnert an diejenigen, die Słupsk/
Stolp erbaut haben und an diejenigen, die durch ihre
Taten bekannt sind wie auch an diejenigen, deren Namen
wir nicht kennen. Das Ziel ist, diese Menschen und die Geschichte der Stadt bekannt zu machen. Man kann hier Informationen über die
Bürger von Słupsk/Stolp finden, die auf hiesigen Friedhöfen oder im Ausland beigesetzt wurden. Es werden hier Informationen über Institutionen, Fabriken, Schulen und anderen Objekten gesammelt, die im Stadtgebiet sind oder tätig waren.
Es wird auch eine pädagogische Arbeit über diese Persönlichkeiten, Institutionen
und Ereignisse geleistet.
Muzeum Kryminalistyki w Szkole Policji
w Słupsku
W Słupskiej Szkole Policji od 2008 r. funkcjonuje Muzeum Kryminalistyki. Znajduje się
tu najbogatsza w Polsce kolekcja zbiorów
poświęconych tej tematyce. Zgromadzono
eksponaty historyczne obrazujące rozwój
techniki kryminalistycznej na przestrzeni kilkudziesięciu lat. W muzeum zgromadzono
także egzemplarze broni palnej zabezpieczoSzkoła Policji
nej przestępcom w latach 70 i 80-tych jak również elemenul. J. Kilińskiego 42, 76–200 Słupsk
ty uzbrojenia policyjnego. Wyeksponowano tu narzędzia
tel. 59 841 72 00
i przedmioty służące do popełniania przestępstw. Mieści
e-mail:
się tu również ekspozycja poświęcona medycynie sądowej,
[email protected] fotografii sygnalitycznej oraz fałszerstwu pieniędzy i dokuwww.slupsk.szkolapolicji.gov.pl
mentów. Na ścianach korytarzy piwnicznych zaprezentowano liczne dokumenty m.in. list gończy za Józefem Piłsudskim
czy Wincentym Witosem. W muzeum odtworzono także celę aresztu, jaka mieściła
się w tym miejscu w latach 50-tych w czasie funkcjonowania Centrum Wyszkolenia
Milicji Obywatelskiej w Słupsku. Zwiedzanie muzeum jest możliwe po wcześniejszym, telefonicznym uzgodnieniu terminu pod numerem 59 841 74 21.
In der Polizeischule in Słupsk existiert seit dem Jahre 2008 ein Museum für
Kriminalgeschichte. Es birgt die größte Sammlung von Exponaten zu diesem
Thema in Polen. Es wurden historische Exponate der Kriminalgeschichte aus mehreren Jahrzehnten zusammengetragen. Im Museum befinden sich auch eine
Sammlung von Schusswaffen, die in den siebziger und achtziger Jahren den Verbrechern abgenommen wurden und eine Sammlung von Polizeiwaffen. Präsen-
Muzea i galerie/Museen und Galerien
19
tiert werden Werkzeuge und Geräte zur Ausübung von Straftaten. Viel Platz nehmen Exponate der Gerichtsmedizin, Verbrecherkartei und Werkzeuge zur
Fälschung von Dokumenten und Banknoten. In den Kellergängen findet man diverse Steckbriefe, u.a. nach dem späteren Marschall Józef Piłsudski und dem Politiker Wincenty Witos. Es wurde auch eine Arrestzelle rekonstruiert, wie sie in dem
Schulungszentrum der Volksmiliz in Słupsk in den fünfziger Jahren verwendet wurde. Der Besichtigung des Museums ist nach telefonischer Voranmeldung unter
der Tel. 59 841 74 21 möglich.
Muzeum Wędkarstwa
Muzeum Wędkarstwa powstało z chęci zachowania dla potomności czynów i osiągnięć
wielotysięcznej rzeszy wędkarzy – tak często
przecież anonimowych w swojej pasji i działalności. Co ciekawe to jedyne w Polsce, oficjalne muzeum sprzętu wędkarskiego. Wielu
wędkarzy posiada stary sprzęt wędkarski,
trzymany tylko przez sentyment. Tymczasem
mógłby on stać się częścią ekspozycji muzealMuzeum Wędkarstwa funkcjonuje
nej. Właśnie z takiego założenia wyszedł Eugeniusz Friede,
przy Sklepie Wędkarskim Jaxon Club
który założył we własnym sklepie muzeum. Pomagają mu
ul. Marii Dąbrowskiej 3,
w tym miłośnicy wędkarstwa z całego świata, którzy sukce76–200 Słupsk
sywnie dosyłają nowe eksponaty. Zobaczyć tam można nie
tel.: 504 116 390, 505 112 639
tylko wędki, kołowrotki i akcesoria wędkarskie, ale także
e-mail: [email protected]
znaczki, zdjęcia, puchary, dyplomy i publikacje sprzed lat.
www.jaxonclub.slupsk.pl
Najstarsze eksponaty – zgłoszenia o kłusownictwie – to listy przewozowe dla przesyłek kolejowych z czasów zaboru austriackiego. Pochodzą
z początku XX w. Ekspozycja stale się powiększa.
Das Anglermuseum entstand, um die Taten und Errungenschaften, der Siege
und der Arbeit der vielen tausenden häufig namenloser Angler in Erinnerung
zu behalten. Es ist das einzige offizielle Museum der Anglerausrüstung in Polen.
Viele Angler behalten ihre alten Angelruten aus sentimentalen Gründen. Sie
könnten aber in dem Museum ihren Platz finden. Das war der Ausgangspunkt für
Eugeniusz Friede, der in seinem Fachgeschäft ein solches Museum gegründet hatte. In seinem Vorhaben wird er von Anglern aus ganzer Welt unterstützt, die ihm
nach und nach neue Exponate schickten. Zu sehen sind nicht nur Angelruten, Angelrollen und Werkzeuge, sonder auch Marken, Fotografien, Pokale, Diplome und
alte Publikationen. Zu den ältesten Exponaten gehören Frachtbriefe für Fischtransporte mit der Eisenbahn aus dem österreichischen Teilgebiet. Sie stammen
vom Anfang des 20. Jahrhunderts. Die Exposition wächst von Tag zu Tag.
20
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
Cykliczne imprezy/ Reguläre Veranstaltungen
Cykliczne imprezy Reguläre Veranstaltungen
Jarmark Gryfitów
To impreza odbywająca się od 1998 r. pod
hasłem: „Letnie Muzealne spotkania z Historią, Sztuką i Folklorem”. Odbywa się w każdą
niedzielę od początku lipca do końca sierpnia, a jej organizatorem jest Muzeum Pomorza Środkowego. Miejscem Jarmarku jest
Rynek Rybacki i Dziedziniec Zamkowy.
Diese Veranstaltung mit dem Motto
„Sommertreffen mit Geschichte, Kunst
und Folklore“ findet ab dem Jahre 1998 alljährlich statt. Sie wird durch das Museum für Mittelpommern organisiert und findet am jeden Sonntag in Juli und August
am Fischermarkt und Burgvorplatz statt.
Święto Ryby w Słupsku
Pierwsze „Święto Ryby” w Słupsku odbyło
się 14 IX 1997 r. Jest to jedyne w swym rodzaju w Polsce święto organizowane zawsze
na przełomie lipca i sierpnia i adresowane
do mieszkańców regionu, turystów oraz gości zagranicznych przebywających na ziemi
słupskiej. Impreza ta jest świętem gospodarki rybackiej – polskich rybaków i przetwórców ryb, wszystkich ludzi związanych
z rybołówstwem morskim i śródlądowym.
Das Festival der jungen Talente „Niemen Non Stop“ wird alljährlich durch
das Jugend-Kulturzentrum MCK und die Vereinigung Nota Anamnesis, ehemals Vereinigung Pro Cultura Non Stop, organisiert. Das
erste Festival fand im Jahre 2006 statt. Integraler Bestandteil des Festivals ist Gesangwettbewerb der Jugendlichen im Alter von
15 bis 25 Jahren, die Lieder des Komponisten Czesław Niemen vortragen. Das Festival
wird von Auftritten der bekannten polnischen Künstler begleitet, etwa von Ewa
Bem, Stanisław Soyka, Marek Bałata, Artur Dutkiewicz, Kayah, u.a.
Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej
Podczas dorocznych festiwalowych koncertów prezentują się najwybitniejsi mistrzowie
gry na organach (nie tylko polscy), znakomite zespoły kameralne, wirtuozi różnych
instrumentów, soliści i chóry.
Während des alljährlichen Festivals der
Kammer- und Orgelmusik in Slupsk treten die berühmtesten Künstler der Orgelmusik (nicht nur aus Polen), bekannte Kammerensembles, unterschiedliche Musiker und Chöre auf.
Das erste „Fischfest“ in Słupsk fand am 14.September 1997 statt. Es handelt
sich um das einzige Veranstaltung dieser Art in Polen, die stets an der Wende
vom Juli zum August organisiert wird. Die Ansprechpartner sind nicht nur die Bürger von Słupsk, sondern auch inländische und ausländische Touristen, die das Stolper Land besuchen. Die Veranstaltung ist ein Fest der fischverarbeitenden Industrie, der polnischen Fischer, der Fischindustrie und aller Menschen, die mit der
See- und Binnenfischerei verbunden sind.
Festiwal Pianistyki Polskiej
Największa impreza o charakterze ogólnopolskim organizowana przez Słupskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne. Pierwszy Festiwal
odbył się w dniach się od 7–17 IX 1967 r. FPP
– to jedyna tego rodzaju impreza muzyczna
w Polsce, gdzie swój kunszt wykonawczy prezentują najwybitniejsi polscy pianiści z kraju
i z zagranicy.
Festiwal Młodych Talentów - Niemen Non Stop
Doroczny festiwal młodych talentów Niemen Non Stop organizowany jest przez
Młodzieżowe Centrum Kultury oraz Stowarzyszenie Nota Anamnesis wcześniej Stowarzyszenie Pro Cultura Non Stop. Pierwsza edycja odbyła się w 2006 r. Integralną
częścią festiwalu jest Konkurs Piosenki scen@niemena adresowany do młodzieży
w wieku od 15 do 25 lat, którego przedmiotem jest dorobek artystyczny Czesława
Niemena. Festiwal uświetniają koncerty gwiazd polskiej sceny muzycznej, takich
jak: Ewa Bem, Stanisław Soyka, Marek Bałata, Artur Dutkiewicz, Kayah itd.
Komeda Jazz Festival
Festiwal muzyki jazzowej wystartował w Słupsku jesienią 1995 r., z inicjatywy Słupszczanina, mieszkającego tu i tworzącego kompozytora i pianisty – Leszka Kułakowskie-
Das große Festival der Polnischen Klaviermusik wird durch den Stolper Gesellschaftlich-Kulturellen Verein veranstaltet. Das erste Festival fand in der Zeit vom 7. bis zum 17. September 1967 statt. Die
Einzigartigkeit des Festivals kommt durch die Tatsache zustande, dass hier die berühmtesten Klavierspieler aus Polen und der ganzen Welt ihr Können präsentieren.
21
22
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
go. Patronem festiwalu jest jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów, twórca
jazzu nowoczesnego w Europie — Krzysztof
Komeda. Impreza odbywa się corocznie na
przełomie października i listopada.
Das Komeda Jazz Festival begann in
Słupsk im Herbst des Jahres 1995. Es
war eine Idee des in Słupsk lebenden und
wirkenden Jazzkomponisten und Musikers
Leszek Kułakowski. Das Jazz Festival ist
Krzysztof Komeda gewidmet, dem bedeutendsten polnischen Komponisten und
Jazzmusiker und dem Begründer des Modernjazz in Europa. Das Festival findet
alljährlich Ende Oktober, Anfang November statt.
Witkacy pod strzechy
Ogólnopolski Konkurs Interpretacji Dzieł
Stanisława Ignacego Witkiewicza ma na
celu popularyzację twórczości artysty.
Formy prezentacji: monodram, recytacja,
fragmenty dramatów, teksty śpiewane, instalacje plastyczne, performance.
Witkacy unter die Dächer – lautet das
Motto des Polnischen Präsentationswettbewerbs der Werke von Stanisław Ignacy
Witkiewicz. Ziel des Vorhabens war die Bekanntmachung des künstlerischen Schaffens des berühmten Malers und Dichters. Als Präsentationsformen werden anerkannt: Monodrama, mündlicher Vortrag, Vortrag eines Dramenausschnitts, gesungene Texte, plastische Installationen, Performance.
Amber Cup – piłka halowa
Jest to jeden z największych w Polsce cyklicznych eventów sportowo-muzycznych
organizowany pod hasłem doskonałej zabawy, łączącej sport z muzyką. Impreza odbywa się corocznie w styczniu.
Amber Cup ist einer der größten
sportlich-musikalischen Events in Polen, die in regulären Abschnitten veranstaltet werden. Der Zweck der Veranstaltung
ist eine Verbindung von Sport mit guter Unterhaltung und viel Spaß. Amber Cup
findet alljährlich im Januar statt.
Informacje praktyczne/Allgemeine Information
Miejsca kultury KULTURPUNKTE
Kina Kino
Kino Rejs przy MCK
ul. 3. Maja 22, 76–200 Słupsk
tel.: 59 843 11 30
e-mail: [email protected]; www.kinorejs.emcek.pl
Multikino CH Jantar
ul. Szczecińska 58, 76–200 Słupsk
tel: 59 712 18 10, 59 712 18 24
email: [email protected]; www.multikino.pl
Teatry Theater
Nowy Teatr im. Witkacego w Słupsku
ul. Lutosławskiego 1, 76–200 Słupsk
tel.: 59 846 70 00
e-mail: [email protected]
www.nowyteatr.pl
Ośrodek Teatralny Rondo
ul. Niedziałkowskiego 5, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 63 49
e-mail: [email protected]
www.rondo.sok.slupsk.pl
Państwowy Teatr Lalki Tęcza
ul. Waryńskiego 2, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 87 94
e-mail: [email protected]; www.tecza.slupsk.net
Polska Filharmonia Sinfonia Baltica w Słupsku
ul. Jana Pawła II 3, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 84 34
e-mail: [email protected]
www.orchestra-agency.com.pl
Domy Kultury Kulturhaus
Młodzieżowe Centrum Kultury MCK
ul. 3. Maja 22, 76–200 Słupsk
tel.: 59 843 54 34
e-mail: [email protected]; www.emcek.pl
Młodzieżowy Dom Kultury
ul. Szarych Szeregów 8, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 50 52
e-mail: [email protected]; www.mdkslupsk.pl
Słupski Ośrodek Kultury SOK
ul. Braci Gierymskich 1, 76–200 Słupsk
tel.: 59 845 64 42
e-mail: [email protected]; [email protected]
www.sok.slupsk.pl
Klub Osiedlowy Kwadrat
ul. Witosa 8, 76–200 Słupsk
tel.: 59 845 23 60
www.kwadrat.slupsk.pl
Rekreacja i sport ERHOLUNG UND SPORT
Baseny, kąpieliska
Schwimmbäder, Freibäder
Kąpielisko miejskie Städtisches Freibad
Kąpielisko działa od 15 VII do 31 VIII.
Geöffnet vom 15. Juli bis zum 31.August.
Kąpielisko znajduje się w Słupsku w Parku Trendla.
Das Freibad befindet sich in Trendel-Park.
Pływalnia kryta (SOSiR) Schwimmbad (SOSIR)
ul. Szczecińska 99, 76–200 Słupsk
tel.: 59 843 40 16
e-mail: [email protected]
Park Wodny w Redzikowie Wasserpark in Redzikowo
Ośrodek Sportu i Rekreacji Gminy Słupsk Sp. z o.o.
Redzikowo 16b, 76–200 Słupsk
tel./fax: 59 841 25 51; tel./fax: 59 841 25 55
Korty tenisowe Tennisplätze
Korty przy stadionie 650-lecia,
ul. Madalińskiego, 76–200 Słupsk
Korty Słupsk Hubalczyków
ul. Hubalczyków 7, 76–200 Słupsk
e-mail: [email protected]
www.korty.slupsk.pl
23
24
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
Korty tenisowe w Parku Kultury i Wypoczynku
ul. Rybacka
Stadiony, boiska Stadien, Spielplätze
Stadion Słupskiego Klubu Piłkarskiego ,,Gryf 95”
Zielona 8, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 75 56
Stadion 650-lecia (SOSiR)
ul. Madalińskiego 1, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 84 88
e-mail: [email protected]; www.sosir.slupsk.pl
Inne Andere
Park Kultury, Sportu i Rekreacji (SOSiR) Park der
Kultur, des Sports und der Erholung (SOSiR)
ul. Rybacka 8, 76–200 Słupsk
tel.: 605 239 440
e-mail: [email protected]; www.sosir.slupsk.pl
Informacje praktyczne/Allgemeine Information
Skatepark
ul. Małcużyńskiego, 76–200 Słupsk
www.sosir.slupsk.pl
Strzelnica Schießstand
ul. Zamiejska 30, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 67 69
czynne Geöffnet: pn–pt: 9–18; so: 9–13
Paintball Słupsk
ul. Portowa, 76–200 Słupsk
tel.: 888 563 532
e-mail: [email protected]; www.paintballslupsk.pl
Kręgielnia Kegelbahn
3 Kule
ul. Garncarska 19, tel.: 59 842 80 29 wew. 23
MK Bowling C. H. Jantar
ul. Szczecińska 58, 76–200 Słupsk
tel.: 59 841 29 55 (rezerwacje)
tel.: 59 841 29 60 (biuro)
baza noclegowa ÜBERNACHTUNGEN
Hotele
Hotel Atena**
ul. Kilińskiego 7, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 88 14
[email protected]; www.hotelatena.ta.pl
Hotel et Cetera***
ul. Kaszubska 18, 76–200 Słupsk
tel.: 59 841 16 05, 59 841 26 60
[email protected]; www.et.cetera.pl
Hotel Staromiejski***
ul. Jedności Narodowej 4, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 84 64, 59 842 84 65
[email protected]
www.przymorze.com.pl
Hotel Zamkowy**
ul. Dominikańska 9, 76–200 Słupsk
tel. 59 842 52 94, 59 842 52 95,
[email protected]
www.przymorze.com.pl,
Hotel PTTK Mikołajek*
ul. Szarych Szeregów 1, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 29 02
[email protected]; www.pttkslupsk.tp1.pl
Hotel Piast
ul. Jedności Narodowej 3, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 52 87, 59 842 52 86
[email protected]; www.hotelpiast.slupsk.pl
Hotel Pod Kluką***
ul. Kaszubska 22, 76–200 Słupsk
tel.: 59 844 54 99, 728 728 665,
[email protected]; www.hotelpodkluka.pl
Hotel Portus
ul. Towarowa 2, 76–200 Słupsk
tel.: 59 841 19 98, 698 980 098
[email protected]; www.hotelportus.pl
Hotel Słupsk**
ul. Poznańska 11, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 63 48
[email protected]; www.hotelslupsk.pl
Hotel Wela
ul. Na Wzgórzu 8, 76–200 Słupsk
tel.: 59 840 14 20
[email protected]; www.hotelwela.pl
Inne Andere
Pałac Aureus
ul. Boh. Westerplatte 4, 76–200 Słupsk
tel.: 602 347 202, 600 055 619
[email protected]; www.aureus.slupsk.pl
Pension Girjot
ul. Gdyńska 83, 76–200 Słupsk
tel.: 59 848 22 01, 601 052 900
Pensione Antonio
ul. Wileńska 7, 76–200 Słupsk
tel. 59 848 30 80, 841 34 13
www.pensjonat.slupsk.pl
Bursa Pracowni Gastronomiczno-Hotelarskich
Burse der Gastronomie- und Hotelwerkstätten
ul. Szczecińska 60a, 76–200 Słupsk
tel.: 59 845 61 82
[email protected]; www.bursa.ckpslupsk.pl
Szkolne Schronisko Młodzieżowe Jugendherberge
ul. Chopina 3, 76–200 Słupsk
tel.: 59 842 49 21, 535 206 389
[email protected]; www.scku.slupsk.pl
Szkolne Schronisko Młodzieżowe Jugendherberge
ul. Hubalczyków 7, 76–200 Słupsk
tel.: 59 840 43 01
[email protected]; www.sp5.pl
Villa Intryga
ul. Kozietulskiego 2–3, 76–200 Słupsk
tel.: 59 841 15 24
[email protected]; www.intryga.com
Wynajem pokoi dla firm Übernachtungen für Firmen
ul. Norwida 17, 76–200 Słupsk
tel,: 503 765 551
[email protected]
Baza gastronomiczna ESSEN UND TRINKEN
Restauracje Restaurants
Restauracja Atena
ul. Kilińskiego 7; tel.: 59 842 89 06
Restauracja et Cetera
ul. Kaszubska 18
tel.: 59 841 16 05, 59 841 26 60
[email protected]; www.et.cetera.pl
Adamek
ul. Mickiewicza 1; tel.: 59 842 63 10
Anna de Croy
ul. Dominikańska 5
tel.: 59 848 16 50; e-mail: [email protected]
Atmosphere RESTAURANT & CAFE
ul. Norwida 20; tel. 59 844 40 44
Biały Dom
ul. Gdańska 35
tel.: 59 842 73 86; www.bialydom.info
Franciszkańska
ul. Jedności Narodowej 2; tel.: 59 842 27 41
Jasminum
ul. Portowa 22; tel.: 602 184 004,
e-mail: [email protected]
www.jasminum.slupsk.pl
Karczma pod Kluką
ul. Kaszubska 22
tel.: 59 842 34 69; e-mail: [email protected]
Metro
ul. Anny Łajming 3; tel.: 59 842 25 83
e-mail: [email protected]; www.rest-metro.pl
Portus
ul. Towarowa 9
tel.: 59 843 91 18, 602 222 238 www.hotelportus.pl
Staromiejska
ul. Jedności Narodowej 4; tel.: 59 842 02 36
www.hoteleslupsk.pl/hotele/staromiejski/gastronomia/
Va Bene
ul. Szczecińska 6 (hipermarket Real)
tel.: 59 847 20 20
ul. Gierymskich 2; tel.: 59 843 43 00
Villa i Restauracja Intryga
ul. Kozieulskiego 2/3; tel. 59 841 15 24
e-mail: [email protected]; www.intryga.com
Zamkowa
ul. Dominikańska 9; tel.: 59 842 04 79, www.zamkowa.afr.pl/onas.htm
25
26
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
Złoty Smok
ul. Anny Łajming 3; tel. 59 842 37 41
Szafran
ul. Gdańska 1; tel. 694 746 751
Kawiarnie Cafés
Buddhas
ul. Grodzka 11
tel. 59 841 46 99; e-mail: [email protected]
Cafe Księgarnia
ul. Mostnika 7; tel.: 59 840 16 00
Caffeteria Retro
ul. Sienkiewicza 3; tel.: 59 841 42 35
Cechowa
ul. Kowalska 1
tel.: 59 842 98 76; www.cechowa.com
Gryfia Bar Kawiarnia
ul. Szczecińska 99; tel. 59 843 40 16
Herbaciarnia w Spichlerzu
ul. Rynek Rybacki 1 (zamek Książąt Pomorskich),
tel.: 59 842 40 81
www.herbaciarnia.slupsk.pl
Mikołajek
ul. Szarych Szeregów 1; tel. 59 840 24 04, 663 775 73
www.kawiarniamikolajek.pl
Marilyn Monroe cafe
ul. Kopernika 39
tel.: 792 513 109; e-mail: [email protected]
Muszelka
ul. Wojska Polskiego 54; tel. 59 842 82 91
Orient Cafe
ul. Mickiewicza 54–55 (róg Konopnickiej),
e-mail: [email protected]; ul. Nowobramska 2
Rokoko Cafe
ul. Tuwima 17
tel. 508 131 001, 507 048 798
e-mail: [email protected]
Sesil
ul. Starzyńskiego 6-7 (Galeria handlowa podkowa)
Pizzerie & Fast Food Pizzerien & Fast Food
Black Jack
ul. Ostroroga 15
tel.: 59 843 03 46
czynne Geöffnet: pn–nd Mo. – So. 11–23
Informacje praktyczne/Allgemeine Information
Chata Macochy
ul. Wojska Polskiego 30a
tel.: 59 840 22 80; www.chatamacochy.pl
czynne Geöffnet: pn–pt Mo.–Fr. 10–22, so Sa.
10–23, nd So. 12–22
City Bar
ul. Starzyńskiego (Podkowa)
tel.: 59 840 35 03
czynne Geöffnet: pn–nd Mo. – So. 9–22 (lub do
ostatniego klienta bis zum letzten Gast) Corner
ul. 3. Maja 72; tel.: 59 848 27 88
czynne Geöffnet: pn– nd Mo.–So. 11–23
Davide
ul. 3. Maja 82
tel.: 59 843 22 22; www. davide.eslupsk.pl
czynne Geöffnet: pn– nd Mo.–So. 10–22
Etna
ul. Wielińska 27
tel.: 59 848 28 98; czynne Geöffnet: pn–nd
Mo.–So. 9–23 Zamówienia telefoniczne: 11–22.
Prosimy o dokonywanie rezerwacji stolika na
60 min. wcześniej Telefonbestellungen; 11–22
Tischreservierung bitte 60 min. früher
K-2
ul. Bohaterów Westerplatte 7; tel.: 59 841 17 03
czynne Geöffnet: pn– so Mo.–Sa. 11–23, nd So. 12–22
Kameleon
ul. Kniaziewicza 10; tel. 59 840 08 88
Kaspertino
ul. Szczecińska 61a; tel.: 59 843 46 33
czynne Geöffnet: pn–czw Mo.–Do. 10–21, pt–so
Fr.–Sa. 10–22, nd So. 12–22
Majestic
ul. Szczecińska 62
tel. 59 845 60 90; www.majestic.eslupsk.pl
Merano
ul. Królowej Jadwigi 7; tel. 59 845 53 53
czynne Geöffnet: pn–nd Mo.–So. 12–22
Mini-Max
ul. Mickiewicza 28
tel.: 59 840 23 23, 889 011 171
czynne Geöffnet: pn–sb Mo.–Sa. 10–22, nd So. 12–20
Pe Pe Bistro
ul. Sienkiewicza 7; tel.: 59 840 18 14
czynne Geöffnet: pn–so Mo.–Sa. 12–24, nd So. 12–21
Pinokio
ul. Towarowa 9; tel.: 59 841 19 98
czynne Geöffnet: pn–nd Mo.–So. 10–24
Pizzeria Corleone
ul. Gen. Andersa 5F
tel.: 59 845 59 99
e-mail: [email protected]
www.corleone.slupsk.pl
czynne Geöffnet: czw Do. 10–22, pt Fr. 10–24 so Sa.
12–24 nd So. 12–23
Pod Kasztanem
ul. Wojska Polskiego 52
tel.: 59 842 70 46
czynne Geöffnet: pn–so Mo.–Sa. 10–22, nd So. 12–22 PSS Społem
ul. Wojska Polskiego 46
tel.: 59 842 50 24
czynne Geöffnet: pn–pt Mo.–Fr. 8–19, so–nd
Sa.–So. 9–17 Planetarium
ul. Rzymowskiego 2a; tel.: 59 845 29 99
czynne Geöffnet: pn–sb Mo. – Sa. 11–1(!), nd So.
12–24
Tutto
ul. Szczecińska 83, tel.: 59 846 70 80
www. tutto.eslupsk.pl
czynne Geöffnet: pn–sb Mo. – Sa. 11–22, nd So.
12–22 Va Bene
ul. Szczecińska 6; tel. 59 847 20 20
ul. Gierymskich 2
czynne Geöffnet: pn–so Mo.–Sa. 9–22, nd So. 10–20 Vegas
ul. Grottgera 22; tel. 59 844 14 43
czynne Geöffnet: pn–so Mo.–Sa. 10–22, nd So.
12–22. Zamówienia telefoniczne przyjmujemy do
godziny 21:30. Telefonbestellungen bis 21.30 Uhr.
Vincenzo Ristorante
ul. Wojska Polskiego 26a
tel. 59 844 14 43
czynne Geöffnet: pn–nd Mo.–So. 10–23 W Piwnicy
ul. Bema 9–10
czynne Geöffnet: nd–po So.–Mo. 12–23, wt–so
Die.–Sa. 11–13 MARINA
ul. Starzyńskiego 2; tel. 59 725 61 45 czynne Geöffnet: po–nd Mo.–So. 11–22 Kebabistan
ul. Szczecińska 36k, tel. 608 023 523
e-mail: [email protected]; www.kebabistan.pl
Kręgielnia 3 Kule
ul. Garncarska 19; tel. 59 846 50 46
www.kregielnia.slupsk.pl
Mc Donald’s
ul. Szczecińska 36i; tel. 59 843 19 33
KFC
Szczecińska 58, CH Jantar
Dla dzieci FÜR KINDER
Sala Zabaw „Planeta” Spielsaal „Der Planet”
Cafe Club „Mama i Ja”
ul. Kołłątaja 32, dworzec PKP
Sala Zabaw otwarta – codziennie między 12–19
Spielsaal täglich geöffnet von 12 bis 19 Uhr
tel.: 530 979 313
email: [email protected]
www.planeta.slupsk.pl
Sala Zabaw Słupsk – Projekt Wyspa Spielsaal
Słupsk – Projekt Insel
ul. Mochnackiego
tel.: 59 720 50 19, 696 190 193
e-mail: [email protected]
www.projektwyspa.slupsk.pl
27
28
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
Okoliczne Atrakcje Sehenswertes in der Umgebung
Muzealna Zagroda w Swołowie
Swołowo znajduje się 14km na północny-zachód od Słupska. To centrum Krainy w Kratę,
w której skład wchodzi kilkanaście miejscowości na terenie powiatu słupskiego, gdzie
zachowały się do dzisiaj słowiańskie chaty
wybudowane metodą szachulcową. W części z nich nadal mieszkają ludzie. Część
zamieniona została na obiekty muzealne,
gdzie można poznać historię i codzienne żySwołowo 8, 76–206 Słupsk
cie dawnych mieszkańców tego regionu.
tel.: 59 832 48 97
Das Dorf Swołowo liegt etwa 14 km nord-östlich
e-mail:
von Słupsk entfernt. Es ist das Zentrum des „Landes
[email protected]
im Karomuster“, dem mehrere Ortschaften im Landkreis
www.muzeum.swolowo.pl
Słupsk angehören. Das gemeinsame Charakteristikum
der Dörfer ist die Fachwerkarchitektur. Einige Höfe sind bewohnt, ein Teil von ihnen in museale Ensembles, in welchen man die Geschichte und das tägliche Leben der ehemaligen Einwohner kennenlernen kann.
Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach
Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach powstało z myślą ratowania kultury materialnej dawnej ludności kaszubskiej, zwanej
Słowińcami. Położenie Muzeum w środku
funkcjonującej małej, wiejskiej społeczności, w centrum Słowińskiego Parku Narodowego, dodaje mu autentyczności i podkreśla symbiozę z otaczającą go przyrodą.
Kluki 27, 76–214 Smołdzino
Das Freilichtmuseum Slowinzendorf in Kluki enttel.: 59 846 30 20
stand, um die materielle Kultur der alten kaschufax: 59 832 66 00
bischen Bevölkerung, genannt Slowinzen, zu retten. Die
e-mail: [email protected]
Lage des Museums innerhalb einer kleinen funktioniewww.muzeumkluki.pl
renden Dorfgemeinde im Zentrum des Slowinischen Nationalparks macht diese Institution authentisch und betont die historische Verbundenheit der Menschen mit der Natur.
Latarnia Morska w Ustce
Budynek z czerwonej cegły powstał w 1892 r., u nasady wschodniego falochronu.
Wcześniej stała tu stacja pilotów – doświadczonych marynarzy, którzy pełnili w sta-
Okoliczne atrakcje/Sehenswertes in der Umgebung
cji dyżury, pomagając żeglarzom proszącym
o pomoc w wejściu do portu w Ustce. Obecny
budynek latarni posiada ośmiokątną wieżę
o wysokości 21,5 m, wysyła białe światło na
odległość prawie 30 km. W sezonie letnim latarnia udostępniana jest turystom.
Der Leuchtturm aus rotem Backstein
wurde am Ansatz der östlichen Mole in
Ustka im Jahre 1892 erbaut. Früher stand
hier ein Lotsenhaus – eine Station mit erfahrenen Seeläuten, die fremden Seglern halfen, in den Hafen von Ustka/ Stolpmünde zu navigieren. Der achteckige Leuchtturm ist 21,5 m hoch und schickt sein Licht
auf die Entfernung von fast 30 km. Im Sommer ist der Leuchtturm begehbar.
Słowiński Park Narodowy
Park jest jednym z najcenniejszych polskich
parków narodowych, jego obszar objęty jest
wieloma konwencjami międzynarodowymi
a także znajduje się na liście Światowego
Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. Bilet normalny 4,4 zł ulgowy 2,2 zł. Smołdzino ul. Bohaterów Warszawy 1a, tel.: 59 8117 204.
Der Slowinische Nationalpark (SPN) gehört zu den wertvollsten ökologischen
Naturschutzanlagen in Polen. Auf seinem Gebiet befinden sich zahlreiche Naturschutzgebiete mit internationalen Konventionen und das SPN als Ganzes gehört
dem Weltkulturerbe der UNESCO an. Normaler Eintritt 4,4 zł, ermäßigt 2,3 zł. Verwaltung: Smołdzino, Strasse Bohaterów Warszawy 1a, Tel.: 59 811 72 04.
Muzeum Chleba w Ustce
W Polsce jest tylko kilka takich muzeów. Na
poddaszu starej piekarni obejrzeć można stary sprzęt piekarniczy m.in. XVII wieczne urządzenie do wyrabiania ciasta. Są mieszadła
do ciast i masy kremowej oraz gofrownice
z początku XX w. Ciekawostki to przedwojenny automat do sprzedaży cukierków i jedna
z pierwszych lodówek. Muzeum mieści się
przy ul. Marynarki Polskiej 49, tel.: 59 814 48 40.
Bilety w cenie 5 zł. Maksymalnie 15 osób jednorazowo.
In Polen gibt es nur wenige Museen wie das Brotmuseum. Im Dachgeschoß
einer alten Bäckerei kann man altes Backgerät besichtigen, darunter u.a.
29
30
Słupsk i okolice/Stolp und Umgebung
Rührgerät zur Herstellung des Brotteigs aus dem 17. Jahrhundert, alte Rührgeräte
zur Herstellung von Kreme und Waffelbleche. Interessant ist ein Bon-Bon-Automat aus der Vorkriegszeit. Das Brotmuseum befindet sich in der Straße Marynarki
Polskiej 49, Tel.: 59 814 48 40. Eintritt 5 zł. Gruppen bis max. 15 Personen.
Muzeum Ziemi Usteckiej
Obecnie można zobaczyć wystawy o tematyce historycznej miasta Ustki i stoczni Ustka.
Prezentowane są elementy wyposażenia stoczni oraz miniatury projektowanych tam statków
i kutrów. Muzeum czynne jest dla zwiedzających: wt–so 10–17, tel.: 59 814 33 02. Bilety
w cenie: 5 zł – osoby dorosłe, 3 zł – dzieci
i młodzież.
Im Ustkaer Museum (Regionalmuseum) kann man die Ausstellung über
die Geschichte der Stadt und der Werft
besichtigen. Gezeigt werden auch Einrichtungsgegenstände der Werft und Modelle der gebauten Schiffe und Fischkutter. Das Museum ist vom Dienstag bis Samstag von 10.00 bis 17.00 Uhr geöffnet. Tel.: 59 814 33 02. Eintritt 5 zł, Kinder und
Jugendliche 3 zł.
Bunkry i pozostałości z II Wojny Światowej
Magazyny broni, stanowiska działek przeciwlotniczych i armat artyleryjskich, a do tego kilometry podziemnych korytarzy. Tak wygląda
zachodnia strona Ustki, która w czasie II Wojny
Światowej a także w czasie tzw. Zimnej Wojny
wykorzystywana była przez wojska rosyjskie
i niemieckie do obrony linii brzegowej. Do dzisiaj zachowała się większość instalacji wojskowych, które są dostępne do zwiedzania.
Zu den Bunkeranlagen aus dem zweiten Weltkrieg gehören Waffenmagazine,
Stellungen der Flugabwehrgeschütze, Stellungen für schwere Uferkanone und
kilometerlange unterirdische Korridore. So saht die Westseite von Stolpmünde und
später Ustka aus, die im zweiten Weltkrieg und später im kalten Krieg von den deutschen und sowjetischen Truppen zur Küstenverteidigung ausgebaut wurde. Bis heute
hat sich das Gros der Verteidigungsanlagen erhalten und kann besichtigt werden.
Latarnia Morska w Czołpinie
Latarnia Morska Czołpino położona jest pomiędzy Łebą, a Rowami na terenie Słowińskiego Parku Narodowego. Zbudowano ją między jeziorami Gardno i Łebsko
około 1000 m od brzegu morskiego, na wysokiej wydmie. Dom latarnika wraz z za-
Okoliczne atrakcje/Sehenswertes in der Umgebung
pleczem gospodarczym znajduje się u podnóża wydmy od strony lądu. Latarnię można
zwiedzać codziennie w godzinach 10–18.
Ceny biletów normalny 3 zł, ulgowy 2 zł.
Der Leuchtturm in Czołpino (Scholpin)
liegt zwischen Łeba und Rowy (Rowe)
auf dem Gebiet des Slowinischen Nationalparks (SPN). Er wurde zwischen dem Gardaer See und Leba-See, in Entfernung von etwa
1000 Meter vom Stand auf einer hohen
Düne erbaut. Das Haus des Leuchtwarts und die Wirtschaftsgebäuden wurden am
Fuß der Düne von der Landseite errichtet. Den Turm kann man täglich von 10.00
bis 18.00 Uhr besichtigen. Eintritt kostet 3 zł, ermäßigt 2 zł.
Góra Rowokół
Największe wzniesienie w naszym regionie
(115 m). Góra inaczej nazywana jest „Świętą
Górą Słowińców”. Górę Rowokół charakteryzuje fakt, iż była w odległej przeszłości miejscem kultu pogańskiego Pomorskich Słowian.
Do historii Rowokół przeszedł jednak przede
wszystkim jako znane w całej średniowiecznej Europie pielgrzymkowe miejsce kultu
Maryjnego. Przez około 400 lat na jej szczycie
znajdowało się sanktuarium poświęcone Najświętszej Maryi Pannie.
Der Hügel Rowokół (Revekol) ist mit seinen 115 m die höchste Erhebung in
der Region. Er wird auch als „Heiliger Berg der Slowinzen“ bezeichnet. Charakteristisch für den Berg ist, dass er in der Vergangenheit eine heidnische Kultstätte der pommerschen Slawen war. In die Geschichte ging der Berg aber als ein
in ganz Europa bekannter Marienwahlfahrtort. Über 400 Jahre lang existierte
auf dem Gipfel ein Sanktuarium der hl Jungfrau Maria.
31
Witamy w Słupsku ● 1
WILLKOMMEN IN SŁUPSK ● 1
ZAbytki ● 2
Denkmäler ● 2
muzea i galerie ● 12
Museen und Galerien ● 12
cykliczne imprezy ● 20
Reguläre Veranstaltungen ● 20
informacje praktyczne ● 23
Allgemeine Information ● 23
okoliczne atrakcje ● 28
Sehenswertes in der Umgebung ● 28
Wydawca:
LOT „Ustka i Ziemia Słupska”
ul. Marynarki Polskiej 87
76–270 Ustka
tel. 59 814 71 70
e-mail: [email protected]
www: lot.ustka.pl
tekst: Hubert Bierndgarski
zdjęcia: Hubert Bierndgarski
tłumaczenie: Krzysztof Rumiński
© Copyright by LOT „Ustka i Ziemia Słupska”
Przygotowanie do druku:
Wydawnictwo REGION
ul. Goska 8
81–574 Gdynia
tel. 58 629 59 47
e-mail: [email protected]
www: wydawnictworegion.pl
księgarnia internetowa: www.podgryfem.eu
Druk:
Bernardinum, Pelplin
ISBN 978-83-7591-275-3