Psoriasis Artriti. Hayatı aktif yaşamak.

Transcription

Hastalar için danışma el kitabı.
Değerli Hastamız,
Profesör Dr. med. Stefan Schewe
Münih
İçindekiler
Hastalıkla ilgili bilgiler
04
Tedaviyle ilgili bilgiler 24
Psoriasis artriti ile yaşamak
40
Sözlük46
Daha fazla bilgi
50
Hastanın iyileşmesine yönelik ilk adım, hastalık üzerine kapsamlı
bir bilgi edinmekle atılır. Bu, özellikle Psoriasis artriti gibi kronik
şikâyetler için geçerlidir. Eklemlerin bu kronik iltihabına özellikle
sedef hastalığından rahatsız insanlarda rastlanmaktadır. Sedef
hastalarının yaklaşık üçte birinde, cilt bulgularının yanına tipik eklem
şikayetleri de eklenir. Bunların biçimi hafif eklem şişliklerinden ve
hafif ağrılardan başlayarak şiddetli ağrılara ve hareket kabiliyetinin
önemli ölçüde kısıtlanmasına varıncaya değin çok farklı olabilir.
Psoriasis artritinin hasta için yol açtığı fiziksel ve ruhsal sıkıntıların
yanı sıra, bu hastalığın sosyal ve ekonomik boyutları da birçok
doktor tarafından uzun bir süre küçümsenmiştir. Psoriasis artritinin
tedavisi için yalnızca kısıtlı sayıda ilaca ruhsat verilmiş olması ve
özellikle uzun süreli tedaviler hakkında pek az güvenilir bilgi
edinilebilmesi nedeniyle, hastalığın tedavisi uzun bir süre tatmin
edici bir gelişme göstermemiştir. Neyse ki tüm bunlar artık geride
kalmıştır: Tıbbi araştırmalar sayesinde sedef hastalığının ve psoriasis
artritinin tedavisinde son yıllarda önemli gelişmeler elde edilmiştir.
Biyolojik ilaçların uygulanması gibi modern tedavi yöntemleri,
yıkıcı hastalık süreçlerinin ilerlemesini önlemekte ve hastalıktan
kaynaklanan şikayetlerin geniş ölçüde, hatta tam olarak yok
olmasını sağlamaktadır.
İyileşmeye yönelik ilk adım her zaman, vücutta vuku bulan süreçler
üzerine bilgi edinmek ve tedaviye aktif bir şekilde katılmaktır.
Psoriasis artriti hastalarının pek çok bilgiye ihtiyacı vardır. Hastalar
için hazırlanmış olan bu danışma el kitabının, psoriasis artriti
hakkında birçok önemli ve güncel bilgi içermesi nedeniyle bilgi
edinme uğraşınıza katkıda bulunacağı inancındayım. Bir hastalığa
karşı en etkin biçimde mücadele etmek, söz konusu hastalık
üzerine azami bilgi sahibi olmakla mümkündür.
Size aydınlatıcı ve ilginç bir okuma diliyorum.
Doktorunuz
Hastalıkla ilgili bilgiler.
Psoriatik artrit hakkinda en önemli özetli bilgiler.
“Her iki organ sistemini etkileyen bu hastalıkta
dermatolog ve romatologlar çok yakın bir
işbirliği yapmalıdır.”
Psoriasis artriti nedir?
Psoriasis artriti (diğer isimleri: psoriatik artropati, artrit veya
artropatik psoriasis) sedef hastalığı (psoriasis) ile bağlantılı olarak
görülen bir eklem iltihabıdır (artrit).
Eklem iltihabı çoğu zaman tipik deri pullanmasıyla paralel yürür.
Hastaların çoğunda (yaklaşık % 60 - 90’ında) bunun yanı sıra
tırnaklarda karakteristik değişiklikler meydana gelmektedir.
Psoriasis artriti diğer kronik iltihaplı eklem hastalıklarıyla birlikte
spondiloartropatiler veya spondiloartritler grubuna dahildir
(Kısaltma: SpA).
Spondiloartrit, muhtemelen iliosakral eklem de (leğen kemiği ile
omurga arası) dahil olmak üzere küçük
nöral yay eklemlerinin- iltihabı
anlamına gelmektedir.
04
Psoriasis artriti ne kadar yaygındır?
Psoriasis artriti nasıl meydana gelir?
Sedef hastalığı Almanya’da nüfusun yaklaşık yüzde 2’sinde
görülmekte ve bu hastaların üçte biri buna ek olarak psoriasis artriti
geliştirmektedir. Dolayısıyla, 1.000 insandan yaklaşık 6’sı (nüfusun
% 0,6’sı) psoriasis artriti hastalığına yakalanmış olmaktadır.
Psoriasis artritinin nedenleri ve oluşumu ve sedef hastalığı ile
bağlan-tıları hakkında pek çok şey henüz bilinmemektedir.
Kimler hastalığa yakalanır?
Henüz ayrıntılarıyla bilinmeyen bazı genlerin eklem hastalığını
geliştirmeye yönelik kalıtımsal yatkınlıktan sorumlu olduğu
varsayılabilir. Ayrıca hastalığın temelinde, bağışıklık sistemindeki
bir bozukluğun yattığına kesin gözüyle bakılmaktadır. Bu bozukluk,
farklı süreçlerden oluşan ve sayısız hücre ve iltihap tetikleyici
haberci maddenin katkıda bulunduğu bir zincirleme reaksiyona
neden olmaktadır.
Oluşumda muhtemelen genetik (kalıtım), immünolojik ve çevresel
faktörlerin bir kombinasyonu önemli bir rol oynamaktadır.
Psoriasis artriti ağırlıklı olarak ilk kez yetişkinlik yaşlarında 20 ile
50 arası yaş grubunda görülmektedir. Hastalık erkek ve kadınlarda
eşit oranlarda ortaya çıkmaktadır.
Sedef hastalığı ve psoriasis artritinin oluşmasına yönelik yapısal
özelliklerin kalıtsal olması nedeniyle, hastaların akrabaları daha
yüksek bir hastalanma riski taşır.
Sonuçta, bu faktörlerin karşılıklı etkileşimi kronik bir iltihaplanmaya
yol açmaktadır.
Hastaların % 75’inde ciltteki karakteristik değişiklikler eklem
iltihabından önce ortaya çıkar; bu bağlamda sedef hastalığı eklem
sorunlarından aylar, hatta yıllarca önce görülebilir. Hastaların
yaklaşık % 10’inde artrit deri bulgularından önce gelişmekte veya
her ikisi eş zamanlı görülmektedir
06
Haberci madde TNF- bu bağlamda ne gibi
bir rol oynar?
Sedef ve psoriasis artriti hastalarının ciltlerindeki değişime uğramış
bölgelerden ve hasta eklemlerin eklem sıvılarından alınan doku
örneklerinde yüksek düzeylerde TNF-a saptanmıştır.
Bu bulguya dayanarak, haberci maddelerin psoriasis artritinin
oluşumunda da esaslı bir rol oynadığından hareket edilmektedir.
Bunun başka bir göstergesi, TNF-a maddesinin gen teknolojisi
yöntemleriyle üretilen ilaçlar (biyolojik ilaçlar) aracılığıyla hedefli
bir şekilde engellenmesi durumunda gerek pullu deri değişimlerinin,
gerekse de psoriasis artritiyle ilişkili eklem iltihaplarının iyileşmesidir.
08
Tümör Nekroz Faktörü alfa (TNF- )
Hangi eklemler etkilenir?
çeşitli kronik iltihaplı hastalıkların iltihabi ve immünolojik süreçlerinde
önemli bir rol oynayan, bağışıklık sistemine ait doğal bir haberci
maddedir (sitokin).
Psoriasis artritinin en sık görüldüğü eklemler diz, ayak bileği, ayak
parmakları ve el parmakları eklemleridir. Bu tutulma örneğine
periferik tip adı da verilir. Hastalığın karakteristik görüntüsünde
iltihap yalnızca az sayıda eklemde eş zamanlı olarak görülür,
hastalık çoğu zaman asimetriktir, yani her iki tarafta aynı zamanda
görülmez. İltihabın bir el veya ayak parmağına tümüyle yerleştiği
Daktilitis de tipik bir durumdur.
Bu faktörün farklı görevleri olmakla birlikte, ilk planda iltihap
tetikleyici (proinflamatuar) bir etkisi bulunmaktadır.

Buna ek olarak omurga eklemlerinde ve kalça kemiği
ile kuyruksokumu kemiği arasındaki bağlantıda da
(iliosakral eklem) iltihap görülebilir. Hastalığın bu şekli
merkezi veya aksiyel tip olarak da adlandırılır.
“Psoriasis artriti gösterebileceği olası yayılma açısından
bundan böyle küçümsenmemelidir. Öte yandan hastalığın
seyri son derece değişkendir. Bu nedenle Psoriasis artriti
teşhisi, hastalığın hızla ilerleyeceği ve dezavantajlara yol
açacağı anlamına gelmez.”
Tipik özellikleri nelerdir?
Psoriasis artritinde rastlanan karakteristik şikayetler (baskı
uygulanınca) ağrıyan veya şiş eklemler ve hareket etme
kabiliyetinin, çoğunlukla sabah kalktıktan sonra çok belirgin
olmak üzere, kısıtlanmasıdır.
Bu durumda sabah sertliğinden bahsedilir. Ancak yalnızca
eklemler hastalığa yakalanmaz: Zaman zaman kas kirişlerinin
kemiğe tutunduğu yerlerde de iltihap (entezit) meydana
gelmektedir.

Sıkça etkilenen kiriş bağlantıları aşil kirişi veya ayak
tabanı, diz, kalça kemiği ve kaburgalardaki kiriş
tutunma noktalarıdır.
10
Hangi yan etkiler ortaya çıkabilir?
Psoriasis artriti hastalarının % 90’ının tırnaklarında az veya çok
belirgin değişiklikler meydana gelebilir. Genellikle, eş zamanlı
olarak her iki el ve ayağın birkaç tırnağı ve bazen de tırnağı
çevreleyen deri etkilenir. En yaygın bulgu, benekli tırnak adı verilen
ve tırnak levhasında tırnağın uzamasındaki bozukluklar sonucunda
meydana gelen (toplu iğne başı büyüklüğünde-) çukur şeklindeki
çöküntülerdir. Tırnak yüzeyinin yapısının belirgin değişikliklerine
daha nadir rastlanmaktadır. Tırnak levhasının oturduğu tırnak
yatağı da etkilenebilir:
Bu nedenle bunlar (psoriatik) yağ lekeleri olarak adlandırılır.
Bariz değişimlerde tırnak, tırnak yatağına tutunumunu kaybederek
düşebilir.
Tırnak levhasının altından görülen ve yağlı bir çözeltinin neden
olduğu lekeleri anımsatan sarı-kahverengimsi renk değişiklikleri
sıkça meydana gelmektedir.
12
Sağlıklı deri
Sedef hastalığı çok farklı görüntüler alabilen bir hastalıktır. Psoriasis
vulgaris (“vulgaris” = sıradan, alışılagelmiş) % 90’ın üzerinde bir
oranla en sık görülen şeklidir.
Bu plakların büyüklüğü, yaygınlığı, biçimi ve konumu insandan
insana büyük farklılıklar içermekte ve genellikle farklı gelişme
aşamaları göstermektedir.
Hastalığın görüntüsü minimal bulgulardan başlayarak deri üzerinde
geniş alanları kapsayan belirgin değişikleri içerebilir. Bu bağlamda
oluşan, gümüşi parlak pullarla kaplı, keskin sınırlı, cilt yüzeyinden
yüksek ve kırmızı leke öbekleri şeklindeki tipik deri değişikliklerine
plak adı verilir.
Öbekler ilke olarak vücudun her bölgesinde meydana gelebilir
ancak bazı bölgeler önceliklidir. Bunlara diz ve dirseklerin germe
yanları, kuyruksokumu bölgesi (kaba etlerin üstü), göbek bölgesi,
saçla kaplı baş (kapilityum) ve kulaklar dahildir. Saçla kaplı kafa
derisinde keskin sınırlı, pullu ve iltihaplı kızarık öbekler sıkça görülür.
Psoriasis

Kafa derisindeki pullanma bazen çok az belirgin olup,
deride başka değişiklikler söz konusu olmaksızın yalnızca
genel anlamda hastalığa işaret eder.
Plak
14
Psoriasis artriti nasıl seyreder?
Psoriasis artritinin seyri kişiden kişiye çok farklı olabilir. Hastalık
genel olarak ilerlemeye meyillidir ve zaman içerisinde giderek
daha fazla ekleme yayılır.
Geleneksel olarak farklı seyir biçimleri vardır. Bunlar birbirinden
hastalığın genel görüntüsü (özellikle eklemlerin tutulum örnekleri)
ve görüntüleme yöntemleri aracılığıyla elde edilen bulgular
temelinde ayırt edilmektedir. Ancak geçişli ve karma şekilleri de
bulunmaktadır.
Psoriasis artriti
16
1
Simetrik
poliartrit
2
Asimetrik biçim
(oligoartrit)
“Psoriasis artritinin seyrini öngörmek çok zordur.
Bir hastada hastalık seyrinin daha hızlı
ilerleyeceğini gösteren pek az kriter bulunmaktadır.
Öte yandan, bugün elimizde pahalı sayılmasına
karşın çok etkili olan ve hızla ilerleyerek eklemleri
tahrip eden seyirleri geçmiş yıllara göre çok daha
iyi etkileyen ilaçlar vardır.”
3
Distal interfalanjeal
artrit
4
Spondilit
5
Romatoid artrit
Seyir şekli
Yaygınlık
(tüm vakalar arasında)
Öncelikli olarak tutulan
eklemler
Tipik göstergeler ve özellikler
Asimetrik biçim
(oligoartrit)
% 50’nin üzerinde
El ve ayak parmaklarının orta,
uç ve ana eklemleri, diz ve
kalça eklemleri
Hafif seyir
Az sayıda eklem iltihaplıdır, eklemler
çoğunlukla şiş ve ağrılı
Simetrik poliartrit
% 20 – 40
El eklemleri, el ve ayak
parmaklarının orta ve bitiş
eklemleri
Bulgular çoğunlukla simetrik
ağer seyreder
Distal
interfalanjeal
(DIP) artrit
Yaklaşık % 5
El ve ayak parmaklarının
uç eklemleri
Yalnızca az sayıda eklem iltihaplıdır,
çoğunlukla tek taraflı
Asimetrik biçimdekine benzer şikâyetler,
tırnaklarda sıkça değişimler
Omur iltihabı
(spondiloartrit,
spondilit)
Tek başına nadiren, daha
sık (% 15’e kadar) başka
seyir biçimleriyle birlikte
Kalça kemiği ve kuyruksokumu
kemiği bağlantıları (iliosakral eklemler) ve/veya omur eklemleri
Hareket kabiliyetinin omurga bölgesinde
ağrılar eşliğinde kısıtlanması, bazı hallerde
şikayet oluşturmayan bir seyir
Romatoid artrit
Yaklaşık % 5
El ve ayaklardaki birçok eklem
ancak aynı zamanda omur
eklemleri ve kalça kemiği ile
kuyruksokumu kemiği arasındaki
bağlantı (iliosakral eklem)
Kemiklerde (kemik erimesi) ve eklemlerde
değişiklikler meydana gelmesi nedeniyle ağır
deformasyonlara ve hareket kabiliyetinin
kısıtlanmasına yol açan göreceli ağır bir seyir;
bu değişiklikler çoğu zaman genel bulgular
(örneğin yüksek vücut sıcaklığı, kilo kaybı) ve
belirgin deri bulgularıyla birlikte görülmektedir
Psoriasis artriti nasıl teşhis edilir?
Özellikle önceden bilinen sedef hastalığı varlığında yeni ortaya
çıkan eklem şikâyetleri, hastalığı zamanında ve hedefli bir
şekilde tanıyıp tedavi etmek amacıyla, mümkün olduğunca zaman
kaybetmeden ayrıntılı bir şekilde saptanmalı ve incelenmelidir.
18
Psoriasis artritini diğer benzer (eklem) hastalıklarından ayırt etmek
için tipik şikâyetlerin ve hangi eklemlerin hastalığa yakalandığı
hakkındaki teşhisin yanı sıra röntgenlerin değerlendirilmesi de
yararlıdır, çünkü söz konusu kemik ve eklemlerde çoğu zaman
karakteristik değişikliklere rastlanır.
Böylece değerli zaman
boşa harcanmış olur, çünkü
hastalık şikayetsiz ya da az şikayetle
seyretse dahi, kemik yapısında hareket kısıtlılığına
yol açan değişimlere neden olabilir.
Önemli bir gösterge hastanın kendisinde veya yakın akrabalarında
o anda veya eskiden sedef hastalığının bulunmasıdır. Bazı
hastalarda psoriasis artriti ağrısız seyreder ve hasta bu nedenle
hemen doktora başvurmaz.
Aşağıda sıralanan muayene olanakları yalnızca teşhis için değil,
aynı zamanda seyir kontrolü ve tedavi sonuçlarının izlenmesi
açısından da önem taşımaktadır.

Laboratuvar tetkikleri
Görüntüleme yöntemleri

Hastalığa yakalanmış eklemlerin röntgen görüntüleri çoğu
zaman karakteristik değişiklikler sergilemektedir. Bazı konularda
bilgisayarlı tomografi (B) veya manyetik rezonans tomografisi (MR)
ek veriler sunar. Bu, özellikle kuyruksokumu-kalça eklemleri ve
omurga eklemlerinin tutulduğu durumlar için geçerlidir.
Akut iltihaplanmalar, kontrast maddeli veya kontrast maddesiz
gerçekleştirilebilen MR aracılığıyla henüz erken bir
aşamada tespit edilebilir. Ultrason tekniğine
dayanan eklem sonografisi (ultrasonografi)
kas kirişlerinin kemiğe tutunduğu
yerlerdeki iltihap süreçlerinin
değerlendirilmesine katkı sağlar.
20
Psoriasis artritinin kesin olarak teşhis edilmesini sağlayan spesifik
laboratuvar tetkikleri yoktur. Vücutta genel bir iltihaba işaret
eden bazı tetkik değerleri, iltihap aktivitesine bağlı olarak düşük
veya yüksek oranda artış gösterebilir. Bunlara özellikle eritrosit
sedimentasyon hızı (ESR) ve kan serumunda C-reaktif protein (CRP)
değerinin düzeyi dahildir.
Ancak bu değerler başka iltihaplı hastalıklarda da yükseldiğinden,
tek başlarına fazla bir şey ifade etmezler. Romatoid artritte
çoğunlukla pozitif (yani kanıtlanabilir) bir değer alan romatizma
faktörü, psoriasis artritinde nadiren kanıtlanabilmekte ve bu
nedenle romatoid artrit vakalarını ayırt edebilmek için
kullanılmaktadır.
“Hastalığın ilerlemesi çok belirgin bir şekilde röntgenlerdeki
(ve ayrıca muhtemelen manyetik rezonans tomografi ve diğer
görüntüleme yöntemlerindeki) değişikliklerden anlaşılabilir.
Diğer hangi hastalıklar benzer mahiyettedir?
Benzer bulgu ve şikayetlere başka romatoid hastalıklar da yol
açabilir. Psoriasis artritinden ayırt edilmesi gereken en önemli
hastalıklar arasında romatoid artrit ve ankilozan spondilit
(Bechterew hastalığı) yer almaktadır.
Aşağıda belirtilen göstergeler hastalığın ilerlediğine işaret eder:

Birkaç eklemde gözle görülür şişliklerin meydana gelmesi

Eklem, kiriş tutunum yeri ve derideki iltihap ataklarının
daha belirgin ve daha uzun süreli olması
Bu nedenle, özellikle el ve ayaklarda, hastalığa yakalanan
eklemlerin düzenli röntgen çekimleriyle yaklaşık senede bir
kez olmak üzere kontrole tabi tutulması gereklidir.”

Doktorun kanda sürekli bir şekilde iltihap işaretleri tespit
etmesi

Röntgen veya diğer görüntüleme yöntemleriyle elde
edilen bulguların yeni bazı eklemlerde değişikliklerin
başladığını veya eklemlerdeki tahribatın sürdüğünü
göstermesi
22
Tedaviyle ilgili bilgiler.
Bugün tüm mümkündür öğrenin.
Psoriasis artiti (PsA) nasıl tedavi edilebilir?
UÇ
Psoriasis artriti tedavisi uzmanlık gerektirir ve bir uzman doktorun,
yani bir romatolog ve / veya dermatologun denetiminde
gerçekleştirilmelidir.
Uzman bir doktor tarafından yapılan düzenli kontroller
(yaklaşık her 3 ayda bir) hastalığın gelişmesini izlemek
ve buna karşı uygun tedavi yöntemleriyle önlem
almak için en iyi ön koşuldur.
Tedavinin amacı ağrıları ve diğer şikayetleri hafifletmek, eklemlerin
işlevselliğini ve hareket kabiliyetini korumak ve hastalığın
ilerlemesini engellemektir. Bunun için çoğu zaman bazı ilaçların
alınması gereklidir. Hasta jimnastiği gibi fizyoterapatik önlemler
tedaviyi her zaman destekler niteliktedir.
24
Tedaviyle ilgili bilgiler
İlaç tedavisi

Glukokortikoidler (kortizon)
Hastalığı modifiye eden antiromatizmal ilaçlar

Metotreksat

Şikayetlere ve hastalığın safhasına göre farklı madde grupları
mevcuttur. Hastada aynı zamanda psoriasis bulunuyorsa,
kullanılan ilacın derideki değişikliklere de iyi gelmesi yerinde olur.
Eklemlerin akut ve yoğun bir iltihabı durumunda, ağrıları ve şişliği
hızla yatıştırmak için glukokortikoidleri (kortizon) doğrudan ekleme
enjekte etmek (intraartiküler) mümkündür. Glukokortikoidler,
böbreküstü bezinin kabuk bölgesinde üretilen doğal bir hormon
olan kortizolün türevleridir. Bunlar insan vücudunda çok yönlü
etkilerde bulunmaktadır.
Steroidal olmayan antifilojistiklerle yapılan tedavinin istenilen
sonucu vermemesi veya hastalığın giderek ağırlaşan seyri
durumunda genel olarak hastalığı modifiye eden antiromatizmal
ilaçlar kullanılmaktadır. Bunlar genelde romatoid artrit ve başka
kronik iltihaplı hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlardır.
Modifiye etkili antiromatizmal ilaçların yalnızca küçük bir bölümü
psoriasis artriti tedavisinde de kullanılmak için ruhsatlandırılmıştır.
Bunlar arasında metotreksat (MTX), leflunomid ve altın bileşimleri
vardır.
Metotreksat (MTX) çok yönlü etkileri olan bir ilaçtır. Psoriasis
artritinde ağırlıklı olarak iltihaplanma sürecine müdahale ederek
bağışıklık sisteminin aşırı tepkilerini önlemek suretiyle etkili olur.
MTX hem eklem iltihabına, hem de derideki değişikliklere karşı
etkili olup, her iki kullanım alanı için ruhsatlıdır.
Kortizonsuz iltihap önleyiciler

Tedavinin başlangıcında genel olarak steroid içermeyen
(= kortizonsuz) antiromatikler (NSAR) veya klasik romatizma ilaçları
olan antifilojistikler kullanılır. Bunlar ilk planda iltihabı önleyici ve
ağrı kesici olarak etki göstermektedir.
Ancak bu maddelerin bazıları aynı zamanda derideki değişiklikleri
kötüleştirebilir veya mide-bağırsak şikayetlerine neden olabilir.
Sonuncusu, özellikle bu madde grubunun eski temsilcileri için
geçerlidir (örneğin asetilsalisilik asit, ibuprofen, diklofenak).
Daha yeni maddeler COX-2 inhibitörleri (coxibler) olarak
adlandırılır. Bunlar özel etki şekilleri sayesinde mideye daha iyi
bir uyumluluk gösterir.
26
Kortizon preparatları tıbbi terminolojide glukokortikoidler,
kortikoidler veya steroidler olarak da adlandırılır. İltihabı güçlü bir
şekilde önleyici bir etkiye sahip olmakla birlikte, aynı zamanda
psoriasisi artırabilirler.
Bazı başka maddelerin de psoriasis artritine karşı etkili olduğu
görülmüştür. Örneğin ağır bir sedef hastalığına karşı siklosporin ile
tedavi gören hastalarda, çoğu kez eş zamanlı eklem iltihaplarında
da iyileşmeler görülmektedir.
Madde, enjeksiyon solüsyonu ve tablet halinde mevcuttur ve
haftada bir kez alınmaktadır. Hastalar tarafından kullanıma hazır
bir şırınga aracılığıyla gerçekleştirilmek üzere subkutan (deri altı)
enjeksiyon da mümkündür. En önemli yan etkiler karaciğerde ve
kan tablosunda görülen değişikliklerdir. Hastalar MTX tedavisi
sırasında karaciğeri korumak için alkollü içkiler içmemelidir.
Ayrıca güneş ışınlarına yoğun bir şekilde maruz kalmaktan da
kaçınılmalıdır.
Bunun dışında yaygın olarak iştahsızlık, bulantı, kusma, karın
ağrısı ve ishal görülür. Yan etkilerin tam listesini ilgili ambalaj
prospektüsünde bulabilirsiniz.
“Psoriasis artriti hastaları, eklemleri tahrip etmeye meyilli
olan ciddi bir hastalığa tutuldukları konusunda
bilgilendirilmelidir.
Bu nedenle, hastalığın seyrini değerlendirmek amacıyla
düzenli olarak uzman bir doktora muayene olmalıdırlar.
Öte yandan hastalar hızlı ilerleyen bir seyir durumunda
bugün artık gayet etkili tedavilerin mevcut olduğunu
da bilmelidirler.”
28
Tedaviyle ilgiliBlindtext
bilgiler

Leflunomid

Enjeksiyonluk altın
Leflunomid psoriasis artritinde iltihabı, bağışıklık sisteminin bozuk
tepkilerini ve doku üretiminin aşırı artışını önlemek suretiyle etki
göstermektedir. Tablet şeklinde ve genelde günde bir kez alınır.
Psoriasis artriti tedavisinde altın preparatlarının önemi, son yıllarda
daha yeni ve etkili tedavi olanaklarının ortaya çıkması nedeniyle
büyük ölçüde azalmıştır. Dolayısıyla, günümüzde artık nadiren
kullanılmaktadırlar.
En sık görülen yan etkileri arasında iştahsızlık, bulantı, kusma,
karın ağrıları, ishal, baş ağrısı, yorgunluk, saç dökülmesi veya ciltte
döküntü sayılabilir. Bazı hastalarda hafif bir tansiyon artışı veya
geçici bir kilo kaybına rastlanmaktadır.
Özellikle altının derideki değişikliklerinin kötüleşmesine yol açması
olumsuz bir durumdur.
UÇ
Tedavi süresince ilk altı ay içerisinde her iki haftada bir
ve daha sonra dörtsekiz haftada bir kontrol muayeneleri
yapılması gereklidir. Bu muayenelerde tansiyon ölçülür
ve kan ve idrar tahlilleri temelinde karaciğer ve böbrek
fonksiyonları ve ayrıca vücudun kan üretimi kontrol edilir.

Biyolojik maddeler (TNF- -antagonistleri)
Kortizonsuz iltihap önleyiciler ve hastalığı modifiye edici antiromatizmal ilaçlar yeterince etkili olmazsa, TNF-a-antagonistleriyle
bir tedavi olanağı bulunmaktadır. Bunlar biyolojik ilaçlar adı verilen
yeni nesil bir ilaçlar grubunun içinde yer almaktadır.
Burada gen teknolojisiyle üretilen ve vücuttaki doğal maddelerin
aktivitesini artırmak veya önlemek suretiyle tedavi amaçlı kullanılan
farklı proteinler söz konusudur. Bunlar biyoteknolojik yöntemlerin
yardımıyla canlı hücrelerden elde edilir.
Preparatların çoğu deri altına (subkutan) enjekte edilmekte ve
gerekli eğitim verildikten sonra bu işlem hastaların kendisi
tarafından yapılabilmektedir. Biyolojik ilaçlar tam anlamıyla belli
bir hedefe yönelik oldukları için, görünüşe göre vücuttaki doğal
(fizyolojik) süreçleri geleneksel ilaçlar kadar etkilememekte ve
yan etkileri daha az olmaktadır.
32
“Biyolojik ilaçlar kavramı altında, eklemdeki veya kiriş
tutunum yerlerindeki iltihap süreci açısından önem taşıyan
doğal haberci maddeleri doğrudan etkileyen ilaçlar
toplanmıştır. Bu ilaçlar aracılığıyla iltihap süreci belirgin
bir şekilde yavaşlatılabildiği gibi, bazı durumlarda tam
olarak durdurulabilmektedir.”
En sık görülen yan etkiler, enjeksiyondan sonra enjeksiyon
yerindeki kızarıklık, şişme, ağrı ve kaşıntı gibi tepkilerdir. Bunun
haricinde yine sıkça rastlanan yan etkiler enfeksiyonlar, alerjik
tepkiler ve ateştir.
bilgi
TNF-a-antagonistleri etkilerini, iltihabı tetikleyen ve psoriasis
artriti ile sedef hastalığının ortaya çıkmasında önemli bir rol
oynayan haberci madde Tümör Nekroz Faktörü alfayı
engellemek suretiyle gösterirler. TNF-a, hücrelerin yüzeyinde
yer alan ve reseptör adı verilen protein yapılarına
kenetlenerek bazı hücrelere etkide bulunmaktadır.
Bu reseptörler aracılığıyla hücreye önemli sinyaller
aktarılmaktadır. Bazı TNF-a-antagonistleri
haberci maddenin kendisini bloke
ederken, diğerleri reseptörü işgal
ederek haberci maddenin etkisini
göstermesini önlerler.
Biyolojik ilaçların geliştirilmesi ve üretimi son derece külfetlidir.
Bu nedenle bu maddeler, hastalıkları aktif ve hızlı bir seyir
gösteren ve modifiye edici antiromatizmal ilaçlarla bir sonuç
alınamayan yetişkin psoriasis artriti hastalarında bir seçenek olarak
kullanılmalıdır. Bu ilaçlarla ağır vakalarda bile önemli iyileşmeler
elde edilmektedir. Bu bağlamda TNF-a-antagonistleri genelde
hem eklem iltihabına hem de derideki değişikliklere karşı etkilidir.
Fiziksel tedavi önlemleri
Eklem fonksiyonlarının korunması için ilaç tedavisinin yanı sıra çeşitli
fiziksel tedavi önlemleri önem taşımaktadır. Bu nedenle söz konusu
egzersizlerin bir fizyoterapistin uzmanca kılavuzluğu doğrultusunda
öğrenilmesi önemlidir. Hasta, bunun ardından egzersizleri evde
kendi başına ve düzenli olarak yapabilir. Hastalığın çok belirgin
olduğu durumlarda veya akut ataklarda çoğu zaman yalnızca
pasif egzer-sizler yapılabilmekle birlikte, bunlar da aynı şekilde
önemlidir.
Kaplıca tedavileri (balneoterapi) aynı anda hem deri hem de
eklem bulgularını olumlu yönde etkilemek için bir fırsattır. Buna
termal ve kükürt banyolarının yanı sıra, özellikle yoğun tuzlu su
banyolarının (sole) ultraviyole ışınlarıyla kombinasyonu da dahildir
(balneo-fototerapi, foto-soleterapi). Lut Gölünde yapılan iklim
terapisi bunun özel bir biçimidir.
UÇ
Bazı durumlarda soğuk veya sıcak terapileri,
masajlar, elektroterapi veya başka fiziksel
yöntemler yararlı olabilir.
bilgi
Aktif hasta cimnastiği egzersizleri psoriasis artriti tedavisinin
temel öğelerinden biridir. Uzman bir kişinin kılavuzluğunda
özel hareket egzersizleri yapılır ve optimal hareket kabiliyetini
yeniden elde etmek veya korumak amaçlanır.
Söz konusu egzersizler bireysel olarak her hastanın fiziksel
durumuna ve hastalığın safhasına uygun olmalıdır.
34
Tedaviyle ilgiliBlindtext
bilgiler
Cerrahi yöntemler
Psoriasis artritinde bazen cerrahi müdahaleler gerekli olmaktadır.
Bazı önlemler eklemlerdeki tahribatın daha fazla büyümesini
önlemek için alınmaktadır.
Eklem veya kirişlerde artık oluşmuş bir hasar söz konusuysa,
bunların fonksiyonu onarım amaçlı cerrahi bir müdahaleyle
iyileştirilebilir.
Radyoaktif sinovektomi yöntemiyle de böylesi bir sonuç elde
edilebilir. Bu yöntemde iltihaplı dokunun yok edilmesi için ekleme
radyoaktif bir madde enjekte edilmektedir.
Bazen de bir eklemin sabitleştirilmesi (artrodez) veya hastaya
yapay bir eklemin takılması (endoprotez) gerekli olabilir. Böylesi
bir operasyonun anlamlı olup olmadığı ve ne zaman yapılması
gerektiği, eklemin türü ve fonksiyonu, hastalığın safhası ve hasarın
boyutları gibi faktörlere bağlıdır.
bilgi
Tek veya az sayıda eklemde, hastalığa bağlı olarak
değişikliğe uğrayan eklem kapsülünün iç zarı (sinoviyal zar)
endeskopik bir müdahaleyle alınabilir. Bu tür bir müdahale
sinovyal ektomi (sinovektomi) olarak adlandırılmaktadır.
36
Diğer ek önlemler
Psoriasis artritinin hastalarda yalnızca bedensel şikayetlere değil,
aynı zamanda ruhsal sıkıntılara da yol açması nedeniyle esas tedavinin yanı sıra psikoterapik önlemler ve/veya psikososyal bir bakım
ve gözetim hastalıkla bağlantılı pek çok sorunun üstesinden gelmek
üzere büyük bir destek oluşturabilir.
“İlerleme gösteren bir psoriasis artritinin alternatif tıp
yöntemleriyle etkilenmesi mümkün değildir, dolayısıyla
hastalığın seyrini izlemeyi amaçlayan muayenelerin
tedaviden bağımsız olarak uzman bir doktor tarafından
mutlaka sürdürülmesi gerekmektedir.”
Amaca uygun stratejiler aracılığıyla ağrılara verilen tepkiler olumlu
yönde etkilenebilir. Bu bağlamda davranış terapisi, gevşeme
egzersizleri, meditasyon, Yoga veya Tai Chi gibi farklı yöntemler
yararlı olabilir.
Bunlar sıkıntı ve ağrılarla daha iyi başa çıkılmasını olanaklı kıldığı
gibi, yaşam kalitesinin artırarak hastalığın uzun vadede daha iyi bir
seyir göstermesini de sağlamaktadir.
Bu metotlar ayrıca, hastalıkla ilişkili olarak görülen depresyon veya
yorgunluk belirtileri gibi psikolojik sorunların üstesinden gelmeye de
katkıda bulunabilir.
Hangi yöntemin sizin için doğru olduğunu ve sizi ilgilendirdiğini
zaman içerisinde kendiniz keşfetmelisiniz. Çünkü her yöntem her
hasta için uygun değildir. Bu konuda elbette doktorunuza veya
terapistinize de danışabilirsiniz.
38
Psoriasis artriti ile yaşamak.
Özyardım ve günlük yaşamı düzenlemeye yönelik öneriler.
Kronik bir hastalıkla yaşamak aynı zamanda belli bir baskı altında
olmak anlamına da gelmektedir. Bunun ötesinde tedavi ve tedaviyi
destekleyen önlemler çoğu zaman zahmet verici ve zaman alıcıdır.
Aşağıda sunulan öneriler hastalıkla daha iyi yaşayabilmeniz ve
başa çıkabilmeniz açısından size yardımcı olacak ve tedavinin
başarısına nasıl katkıda bulunabileceğinizi gösterecektir

Olumlu düşünün. Pozitif ve kendine güvenli bir bakış açısı
sayesinde, hastalık ve tedavinin beraberinde getirdiği pek
çok baskı ve kısıtlamanın üstesinden daha iyi gelebilirsiniz.

Hastalığın günlük yaşamda size kısıtlar koymasına izin
vermeyin, tam tersine hayatınızı hayattan zevk alacak bir
şekilde ve boş zamanlarınızı ailenizle ve arkadaşlarınızla
birlikte değerlendirerek, seyahatlere çıkarak v. s.
biçimlendirin.
40

Tedaviye çok büyük ölçüde katkıda bulunmanız
gerektiğinin bilincinde olun. Hasta jimnastiği ve diğer
destekleyici önlemler de dahil olmak üzere kararlaştırılan
tüm tedavi önlemlerinin başarıya ulaşması önemli ölçüde
sizin kendi tutumunuza bağlıdır. Tedaviye aktif bir şekilde
katkıda bulunun. Doktorunuzla ve diğer tıbbi personelle
uyumlu bir şekilde işbirliği yapmanız önem taşımaktadır.

Hastalığınız hakkında bilgi edinin ve uzmanlardan ve
örneğin hasta gruplarında tanıştığınız başka hastalardan
yardım ve tavsiye alın. Paylaşılan bir acı yarım acıdır –
Bu nedenle, bu tür özyardım grupları büyük bir destek
demektir. İnsan dünyada sorunlarıyla yalnız başına
değildir ve çeşitli şekillerde desteklenir.

Özyardım grupları psoriasis artritinin teşhis ve tedavisinin
optimizasyonuna katkıda bulunabilir.
Blindtext
Bedensel hareket ve spor
“İşleyen demir pas tutmaz” – Bu atasözü psoriasis artriti hastaları
için de geçerlidir. Eklemlerin katılaşmasını önlemek, kasları ve
kirişleri (eklemlerin yükünü hafifletmek üzere) güçlendirmek ve duruş
bozukluklarının önüne geçmek için düzenli hareket etmek gerekli
ve amaca uygundur. Hedefli egzersizler sayesinde vücudun destek
ve hareket sisteminin öğeleri (kemikler, kıkırdaklar, kaslar) daha
iyi kanlanır ve beslenir, ve böylece kasların gücü ve dayanıklılığı
artırılır. Bu da bedensel ve ruhsal sağlığın korunmasına katkıda
bulunur. Bedensel aktivitenin ayrıca çok olumlu psikolojik etkileri
bulunmaktadır.
Hasta jimnastiği de dahil olmak üzere her türlü egzersiz, hastanın
sağlık ve egzersizlere alışkanlık koşullarına uygun olmalıdır.
Hastalığın seyri yoğun değil ve hastanın genel sağlık durumu
iyiyse, hedefli bir dayanıklılık ve/veya güç egzersizi yapılabilir.
Ancak bunlar, önceden doktor veya fizyoterapist ile görüşülmelidir.
Bu grubun içerisinde özellikle ani hareket ve durmalar içeren tenis,
squash (duvar topu), futbol veya topla yapılan başka spor türleri
yer almaktadır. Bu konuyla ilgili olarak bir fizyoterapiste danışın.
En doğrusu, bir fizyoterapiste kendinize uygun bireysel bir
egzersiz programı hazırlatmanız ve bu programı düzenli bir şekilde
uygulamanızdır.
UÇ
Diğer iltihaplı hastalıklar için geçerli olan ilke psoriasis artriti için
de geçerlidir: Hastalığa yakalanan eklemleri mümkün olduğu
ölçüde hareket ettirmek, onları hareketsiz bırakmaktan daha iyidir.
“Bu bağlamdaki amacınız aşırı zorlanma olmadan hareket
etmek olmalıdır. Belirgin şekilde iltihaplı olan eklemler de,
hareketsiz tutulmak yerine, mümkün olduğunca hareket
ettirilmelidir.”
Özellikle eklemlerde fazla yük oluşturmayan yüzme (özellikle
sırtüstü yüzme), bisiklete binme, (Nordic) yürüyüş veya kros kayağı
gibi spor türleri önerilmektedir. Buna karşılık eklemlere çok ya da
hatalı yük bindiren veya eklemlerin zarar görmesine neden olan
aktivitelerden uzak durmalısınız.
42
Blindtext
Beslenme ve keyif verici maddeler
Bugüne değin beslenmenin psoriasis artritinin oluşması ve seyri
üzerinde belirleyici bir etkide bulunduğuna dair bilimsel olarak
kanıtlanmış bir bilgi yoktur. Bu nedenle özel bir diyet söz konusu
değildir. Buradan hareketle, yemek listenizi çok fazla kısıtlamak
zorunda değilsiniz.

Daha fazla Balık yiyin. Balık yağlarının içerdiği doymamış
Omega-3-yağ asitlerinin iltihabı önleyici bir etkisi olduğu
bilinmektedir. Bu asitler özellikle somon ve uskumru gibi yağlı
deniz balıklarında bulunmaktadır. Sofranızda haftada bir veya
iki kez deniz balığı yemekleri bulunması tavsiye edilmektedir.
Ancak ilke olarak dengeli ve tam değerli bir beslenme tarzı
tavsiye edilmektedir. Bunun içerisinde bol taze meyve ve sebzeler,
salatalar, hububat ürünleri (tam taneli ürünler), baklagiller ve
(az yağlı) süt ürünleri yer almaktadır. Bunun haricinde aşağıda
belirtilen tavsiyeler faydalı olabilir:

Eklemleri aşırı bir yük altında bırakmamak için mutlaka fazla
kilolardan kaçının.

Alkolün iltihaplanmayı tetiklemesi nedeniyle, aşırı alkol
tüketiminden kaçının.

Bitkisel gıdaları tercih edin. Et ve salam tüketiminizi haftada
en fazla iki sefere indirin. Hayvansal yağlar yerine geniş
ölçüde bitkisel yağlar kullanın.
44
Sözlük.
 A
Analjezik (çoğul: Analjezikler)
ağrı kesici
Anamnez
tıbbi geçmiş
Ankilozan spondilit (= Bechterew hastalığı)
kronik iltihaplı eklem hastalığının belli bir türü
Antagonist
belli bir etki veya yapıya karşı (örneğin reseptör)
yönelik olan madde
antiinflamatuar
iltihap önleyici
Antifilojistik
iltihap önleyici
Antijen
bağışıklık sisteminde bir tepki tetikleyebilen vücuda
yabancı veya vücuda ait madde
Antikor (= İmmünglobulin)
bağışıklık sisteminin bir tepkisi olarak meydana gelen
ve spesifik bir şekilde belli bir madde veya yapıya
(antijen) karşı yönelen bir protein
Antipsoriatik
sedef hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar
46
Antiromatizmal (çoğul: Antiromatizmaller)
romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanılan ve
farklı etkiler gösteren ilaçlar
Artrit
bir eklemin iltihabı
Artrodez
eklemin sabitleştirilmesi
Artrografi
bir eklemin kontrast maddeli röntgeni
Artropati
bir eklemin (iltihaplı veya dejeneratif) hastalığı
Artroskopi
bir eklemin endoskopi yardımıyla görüntülenmesi
Artroz
(aşırı zorlama veya yükleme nedeniyle oluşan)
kronik-dejeneratif eklem bozukluğu
 B
Bağışıklık sistemi
vücudun korunma sistemi; organizmadaki yabancı
maddelerin (antijenler) veya bozulmuş vücut
hücrelerinin (kanser) savuşturulmasından sorumlu olan
tüm yapıların toplamı (hücreler, antikorlar, haberci
maddeler vs.)
Balneoterapi
kaplıca tedavisi
Bechterew Hastalığı
bkz. Ankilozan spondilit; morbus (Latince) = hastalık
Benekli tırnak
sedef hastalığı ve psoriasis artriti için tipik olan ve
tırnak levhasında tırnağın uzamasındaki bozukluklar
sonucunda meydana gelen (toplu iğne başı
büyüklüğünde) çukur şeklindeki çöküntüler
Biyolojik ilaç
(Çoğul: Biyolojik ilaçlar; İngilizce: Biologics,
Biologicals)
biyoteknolojik yöntemlerle elde edilen maddeler,
“biyolojik maddeler”
 C
C-reaktif Protein (CRP)
kan serumunda oluşan belli iltihaplı süreçlerde,
yoğunluğu birkaç saat içerisinde 1000 katına
çıkabilen bir protein
 D
Daktilitis
bir el veya ayak parmağının bütününün iltihaplı
ve şiş olması
Dermatoloji
tıbbın deri, deri uzantıları ve mukoza zarıyla ilgilenen
uzmanlık dalı
Diferansiyel teşhis
birbirine benzer hastalık görüntülerinin ayırt edilmesi
ve birbirine karşı sınırlandırılması
DMARD
bkz. hastalığı modifiye eden antiromatizmal ilaç
 E
Efüzyon
sıvı birikmesi, örneğin eklemde; dışarıdan şişme
olarak görünür ve yan bölgelerin sinirlerine baskı
uygulandığında ağrıyabilir
Ekstraartiküler (eklem dışı)
eklemler haricindeki organlarla
(organ sistemleriyle) ilgili
Endoprotez
vücudun bir uzvunun yerine konan ve yapay bir
malzemeden üretilmiş parça, örneğin eklem protezi
Entezit
tendon bağlantı yerinin iltihabı
Eritrosit sedimentasyon hızı (ESR)
bir kan numunesi (pıhtılaşmayı önleyici bir madde
katılarak) bir-iki saat dinlenmeye bırakıldığında, kan
hücrelerinin (kan yuvarları) yerçekimi gereğince çökme
hızı. Yüksek bir ESR, vücuttaki akut veya kronik bir
iltihabın göstergesi olabilir
İnterleukinler (İL)
Lökositlerin (akyuvarlar) ürettiği ve bağışıklık sisteminin
içerisinde bilgi alışverişini sağlayan, başka hücreleri
aktive eden ve ayrıca hormon benzeri etkileri
bulunan haberci maddeler. İnterleukinler türüne göre
(İL-1 – İL-18) çok farklı etkiler gösterir.
 F
İntraartiküler
eklem içine, içinde
Fototerapi
doğal ve yapay ışınlarla yapılan tedavi
 K
 H
Hastalığı modifiye eden antiromatizmal ilaç
(DMARD = Disease Modifying Antirheumatic Drug)
uzun süre etkili olan hastalığı modifiye edici
antiromatizmal ilaç
 I
İmmünoloji
bağışıklık sisteminin yapısı ve fonksiyonuyla ilgilenen
bilim dalı
İmmünsupresif
bağışıklık sisteminin tepkisini önleyen veya
zayıflatan ilaç
Kortiko(stero)idler
kortizondan türemiş olan, ağırlıklı olarak iltihap önleyici
etkiye sahip olan, ancak bunun ötesinde başka etkileri
de bulunan ilaç grubu
Kortizon
böbreküstü bezinde üretilen kortizol hormonunun
yapay olarak elde edilen bir türevi; glukokortikoidlere
dahildir
 L
Leukozyt
weiße Blutzelle
Lymphozyt
Unterart der weißen Blutzelle (Leukozyt), die eine
wichtige Rolle bei der Abwehr spielt
Blindtext
Sözlük
 M
 P
Medyatörler
hücreler arası iletişimi sağlayan haberci maddeler
Parenteral
ilacın ağız yoluyla değil başka yollardan
(örn. damardan, deriden) uygulanması
Monoartrit
tek bir eklemin iltihabı
Monoartiküler
tek bir eklemle ilgili
Monoklonal
Bir hücreden çıkan veya bir hücre tarafından
oluşturulan
Monoterapi
tek bir ilaçla veya etkin maddeyle yepılan tedavi
 O
Oligoartiküler
az sayıda eklemle ilgili
Oligoartrit
az sayıda eklemin iltihabı (1 ile 3 adet arası eklem)
Oral
ağızda, ağızdan
Otoantikorlar
vücudun kendi karşı yönelen antikorlar; otoantikorlar
otoimmün hastalıklarında görülmektedir
48
Protein
amino asitlerden oluşan organik bileşikler
Protez
yapay vücut uzvu
Patogenez
hastalıkların meydana gelmesi ve gelişmesi
Psoriasis
sedef hastalığı
Plak
deride görülen plaka şeklinde, zeminden hafifçe
yükselmiş değişiklikler, sedef hastalığı için tipik
PUVA (=Psoralen + UV-A)
Işın duyarlılığını artırmak üzere psoralen ilave edilerek
yapılan UV-A radyoterapisi (fotokemoterapi); psoralen
hem tablet şeklinde, hem de dıştan sürülerek verilebilir.
Bunun özel bir türü, maddenin banyo suyuna katıldığı
PUVA banyo tedavisidir.
Plasebo
yalancı ilaç
Poliartiküler
çok sayıda eklemle ilgili
Poliartrit
birkaç veya çok sayıda eklemin iltihabı
 R
Proinflamatuar
iltihap tetikleyici
Rehabilitasyon
eski haline getirmek, sağlık bozukluklarını gidermek
üzere yeniden entegre etmek veya önleyici tedbirler
almak
Prognoz
bir hastalığın veya durumun tahmini seyrinin
değerlendirilmesi
Remisyon
hastalık belirtilerinin kalıcı veya geçici olarak yok
olması; şikâyetlerin olmadığı durum
Progredient
ilerleyen, progresif
Progresyon
ilerleme (bir hastalığın veya bir değişimin)
Reseptör
Çoğunlukla bir hücrenin yüzeyinde bulunan ve haberci
maddeler tarafından iletilen sinyalleri alarak hücrenin
merkezine aktaran hücre yapısı. Reseptörler belli
haberci maddeler üzerinde uzmanlaşmıştır ve hücreye,
haberci maddeye tepki verme kabiliyeti kazandırırlar.
Romatizmal faktör (RF)
Vücutta üretilen proteinlere karşı etkide bulunan
antikorlar; bunlar bazı kronik-romatizmal hastalıklarda,
özellikle romatoid artritte ve daha ender olmak üzere
sağlıklı kişilerde kanıtlanabilir (“pozitif”)
Sinovyal zar (= Sinovialis)
eklem boşluğunu kaplayan ve sinovyal sıvıyı üreten
eklem kapsülünün bağ dokusundan oluşan iç zarı
Sinovyal sıvı = Sinovya
kemik yüzeylerinin sürtünmesini azaltmaya katkıda
bulunan ve eklem boşluklarında (sinovyal boşluklar)
bulunan koyu sıvı
Steroid
bkz. Kortikosteroidler
Steroid içermeyen antiromatizmal
(NSAR veya İngilizce NSAID)
kortizondan (steroid) türetilmeyen, ağrı ve iltihap
önleyici etkisi olan ve prostaglandin üretimine
dayanan bir etkin madde
Sistemik
bir organ sistemiyle veya (geniş anlamda) organlar
sistemiyle, yani tüm organizmayla ilgili
Subkutan (s. c.)
deri altı, deri altına
 T
Siklooksigenaz (COX)
prostaglandin üretiminde anahtar bir rol oynayan
enzim kompleksi
Sitokin
Bağışıklık sisteminin hücreleri ile başka hücreler
arasında sinyaller ileten ve böylece bağışıklık
sisteminin tepkilerinde önemli bir rol oynayan çok
sayıdaki doğal haberci maddeye verilen ortak ad.
Sitokinler iltihap tetikleyici (proinflamatuar), bağışıklık
sistemini düzenleyici ve kan üretimini yönlendirici
çok farklı fonksiyonlara sahiptir. Sitokinlere örneğin
interlökinler veya TNF-a dahildir.
Sinovit (= Sinovialitis)
sinovyal zarın iltihabı
Spondilit
omurga bölgesinde iltihap
Sinovyal eklem
içerdiği kemik yüzeyleri bir eklem kıkırdağı zarıyla
kaplı olan ve boşluğu sinovyal sıvıyla dolu olup, bir
sinovyal zarla sarılı olan ve bir bağdoku kapsülü ve
bağlarla güçlendirilmiş eklem
Spondiloartropati
çoğu zaman omurgada da değişikliklere tol açan
iltihaplı-romatizmal hastalık
Romatoid Artrit (RA), kronik poliartrit
eklemlerin kronik iltihaplı hastalığı, halk arasında
romatizma olarak da adlandırılır
 S
TNF-a-inhibitörü
TNF-a-antagonisti (karşıt)
Tümör nekroz faktörü (TNF) alfa (a)
bağışıklık sisteminde çok farklı etkilere sahip olan ve
pek çok iltihap sürecinde merkezi bir rol oynayan
doğal bir haberci madde (sitokin)
Blindtext
Sözlük
Daha fazla bilgi.
Özyardım grupları
İnternet adresleri
Kitap önerileri
 Deutsche Rheuma-Liga Bundesverband e. V.
Maximilianstr. 14
53111 Bonn
Tel.: 02 28 / 7 66 70 80
Faks: 02 28 / 7 66 06 20
www.rheuma-liga.de
 www.rheumanet.org
Das Deutsche Rheumahaus (Alman Romatizma Evi) romatizmal hastalıklar
hakkında çeşitli bilgi ve linkler
 Arthritis psoriatica.
Wolfgang Miehle
Rheumamed Yayınevi, 2006
Deutsche Rheuma-Liga Bundesverband e. V. (Federal Alman Romatizma
Birliği) yaklaşık 250.000 üyeyle sağlık alanındaki en büyük özyardım
kuruluşudur. Sunulan hizmetler arasında hastalar için yardım ve özyardım,
bedensel hareket olanakları, kamuoyunun bilgilendirilmesi ve romatizma
hastalarının çıkarlarının temsil edilmesi bulunmaktadır.
 www.rhzmev.de
Rheumazentrum München (Münih Romatizma Merkezi): A’dan Z’ye
romatizma, psoriasis artriti ile ilgili sayısız resim, doktor bulma olanağı
 Deutscher Psoriasis Bund (DPB) e. V.
Seewartenstr. 10
20459 Hamburg
Tel.: 0 40 / 22 33 99-0
Faks: 0 40 / 22 33 99 -22
Almanya’da “Deutsche Psoriasis Bund e.V.” (DPB) (Alman Psoriasis Birliği)
sedef ve psoriasis artriti hastalarının çıkarlarını temsil etmektedir.
www.psoriasis-bund.de adresi altında yerel yardımlaşma gruplarını ve
bağlantı kurabileceğiniz kişileri bulabilirsiniz.
50
 www.rheuma-online.de
Romatizma hakkında A’dan Z’ye bilgiler. Hastalık ve tedavi imkânları
üzerine güncel bilgiler. Hastalar arasında deneyim alışverişi olanağı.
ISBN-13: 978-3717701262
 Psoriasis und Gelenkerkrankungen.
(Psoriasis ve Eklem Hastalıkları.)
Uwe Wollina, Gert Hein ve Burkhard Knopf
Urban & Fischer Yayınevi, 2002
ISBN-13: 978-3334609859
 www.rheuma-wegweiser.de
Romatizmal hastalıklarla ilgili tavsiye edilebilir nitelikteki web sitelerinin bir
listesi
 www.psoaktuell.com
Sedef hastalığı ile ilgili tavsiyeler, hastalıkla baş etme konulu tavsiyeler,
“PSO aktuell” dergisini sipariş etme olanağı
 www.psoriasis-behandeln.de
Psoriasis (sedef hastalığı) hakkında bilgiler Burada sedef hastalığıyla
ilgili tüm sorularınıza yanıt bulabilirsiniz
Daha fazla bilgi
Pfizer Pharma GmbH
Telephone 030 - 55 00 55 01
Fax
030 - 55 00 54 99 999
Monday – Friday 8:00 a.m. – 6:00 p.m.
www.pfizer.com/[email protected]
62333/Vers. 1/04-12
Hastalar için danışma el kitabı.

Psoriasis Artriti. Hayatı aktif yaşamak.

Transcription

Similar documents

incele - Emsan

COPD - Uebersetzung Tuerkisch