ebokfilen - Blogg og bibliotek
Transcription
ebokfilen - Blogg og bibliotek
Roman Omsett frå engelsk av øystein vidne s Det Norske Samlaget oslo 2009 originaltit tel : Little Brother © 2008 by Cory Doctorow © 2009 Det Norske Samlaget www.samlaget.no Omsl ag & sats: Øystein Vidnes Omsl agsillustr a sjon : Yuko Shimizu Si tatet av allen ginsberg på side 212 er henta frå Hyl og andre dikt, gjendikta av Olav Angell, Pax 1968 Sitatet av Jac k K erouac på side 213 er henta frå På kjøret, omsett av Olav Angell, Tiden 1992 B o k a er set t med Warnock Pro 10,7 / 14,3 Pa pir : 80 g Super Snowbright 1,8 Tryk k eri : ScandBook AB, Falun Printed in Sweden ISBN 978-82-521-7331-4 E g g år siste året på skulen Cesar Chavez High i bydelen Mission i San Francisco, og det gjer meg til ein av dei mest overvakte personane i verda. Eg heiter Marcus Yallow, men på den tida då denne historia byrjar, gjekk eg under namnet w1n5t0n. Uttalt «Winston». Ikkje «Dobbel-ve-ein-enn-fem-te-null-enn» – dersom du då ikkje er ein skuleinspektør utan peiling, så nedsnødd at du enno kallar internett for «informasjonsmotorvegen». Eg kjenner ein som har akkurat så lite peiling, og han heiter Fred Benson, ein av dei tre viserektorane ved Cesar Chavez. Han er det du kan kalle eit gapande kjøtsår av eit menneske. Men om du først skal ha ein fengselsbetjent, er det betre med ein utan peiling enn ein som veit kva han driv med. «Marcus Yallow,» sa han over høgtalaranlegget ein fredag morgon. Høgtalaranlegget er ikkje særleg godt i utgangspunktet, og om du kombinerer det med Benson si sedvanlege mumling, får du noko som høyrest meir ut som nokon som prøver å fordøye ein dårleg burrito, enn ei melding frå rektor. Men menneske er flinke til kjenne igjen namnet sitt i eit lydkaos – det er eit overlevingsinstinkt. Eg tok sekken min og slo laptopen tre fjerdedelar igjen – eg ville ikkje avbryte nedlastingane mine – og gjorde meg klar for det uunngåelege. 5 «Meld deg på rektors kontor med ein gong.» Samfunnsfagslæraren min, Galvez, rulla med augene mot meg, og eg rulla med augene mot henne. Dei slo alltid hardt ned på meg, berre fordi eg går gjennom brannmurane til skulen som om dei skulle vere våte papirlommetørkle, lurer programmet som gjenkjenner ganglaget vårt, og nøytraliserer chipane som dei sporar oss med. Galvez er likevel ei bra dame, ho held aldri det mot meg (spesielt når eg hjelper henne med webmailen så ho kan kommunisere med bror sin som er stasjonert i Irak). Kompisen min Darryl gav meg eit klaps på ræva i det eg gjekk forbi. Eg har kjent Darryl sidan vi gjekk med bleier og rømde frå barnehagen, og eg har heile tida sørgd for å få han inn i trøbbel og ut av trøbbel. Eg løfta armane over hovudet som ein verdsmeister i boksing, forlét samfunnsfagstimen og byrja spissrotgangen mot kontoret. Eg var halvvegs då telefonen min ringde. Det var ei anna synd – telefonar er muy proibido på Chavez High – men kvifor skulle det stoppe meg? Eg sneik meg inn på toalettet og låste meg inn på båsen i midten (båsen lengst inne er alltid den verste, fordi dei fleste går rett til den, i håp om å sleppe unna lukta og uhumska – det smarte valet og den gode hygienen er alltid i midten). Eg sjekka telefonen – heime-pc-en min hadde sendt ein epost for å fortelje at det var noko nytt på gang i Harajuku Fun Madness, som tilfeldigvis er det beste spelet som nokon gong er laga. Eg smilte. Å vere på skulen på fredagar var i alle tilfelle urtråkig, og eg var glad for påskotet til å stikke. Eg rusla resten av vegen til Bensons kontor og vinka freidig med handa då eg svevde inn døra. «Nei, er det ikkje Dobbel-ve-ein-enn-fem-te-null-enn?» sa han. Fredrik Benson – personnummer 545-03-2343, fødd 15. august 1962, mors fødenamn Di Bona, heimby Peta6 luma –er mykje høgare enn meg. Eg er stakkarslege 177 cm på strømpelesten, medan han ragar 204 cm over bakken. Basketballdagane hans på college er langt nok tilbake i fortida til at brystmusklane hans har blitt til hengande mannepuppar som var smerteleg synlege gjennom dei typiske dot.com-Tskjortene han hadde fått gratis. Han ser alltid ut som om han skal til å dunke deg i korga, og er veldig glad i den dramatiske effekten han kan oppnå ved å heve stemma. Begge desse tinga blir langt mindre effektive når dei blir brukte for ofte. «Beklagar, nei,» sa eg. «Eg har aldri høyrt om denne Star Wars-figuren du pratar om.» «W1n5t0n,» sa han og stava det igjen. Han gav meg eit illevarslande blikk og venta på at eg skulle bøye av. Det var kallenamnet mitt, sjølvsagt, og det hadde det vore i årevis. Det var identiteten eg brukte når eg posta på nettforum for å yte bidraget mitt til feltet praktisk tryggleiksforsking. Slik som å snike seg ut frå skulen og setje sporingschipen på telefonen min ut av spel. Men han visste ikkje at det var kallenamnet mitt. Veldig få folk visste det, og dei stola eg på til verdas ende. «Eh, det ringer ikkje nokon bjøller,» sa eg. Eg hadde gjort ein del ganske snasne greier på skulen under det kalle namnet – eg var ganske stolt av alle metodane mine for å stoppe radiokjeften på sladrehankteknologien – og dersom han klarte å kople dei to identitetane mine, ville eg sitje i klemma. Ingen på skulen kalla meg w1n5t0n, eller for den del Winston. Ikkje eingong kameratane mine. Det var Marcus eller ingenting. Benson slo seg ned bak skrivebordet og tromma nervøst med den gamle skuleringen sin mot papirblokka. Han gjorde alltid det når ting byrja å gå mindre bra for han. Pokerspelarar kallar dette eit «tell» – noko som lèt deg forstå kva som går føre seg i hovudet til motspelaren. Eg kjende Benson sine tell ut og inn. 7 «Marcus, eg håpar du forstår kor alvorleg dette er.» «Det gjer eg nok, når du forklarer kva dette er, sir.» Eg seier alltid «sir» til autoritetspersonar når eg køddar med dei. Det er mitt eige tell. Han rista på hovudet og såg ned, eit anna tell. Det neste var å byrje å skjelle meg ut. «Høyr her, gut! Det er på tide at du forsonar deg med at vi veit kva du har drive med, og at vi ikkje kjem til å ta lett på det. Du er heldig om du ikkje er utvist når dette møtet er over. Har du lyst til å ta eksamen?» «Herr Benson, du har enno ikkje forklart kva problemet er –» Han slo ei flat hand hardt mot skrivebordet, så retta han peikefingeren mot meg. «Problemet, Yallow, er at du har vore involvert i kriminell aktivitet for å omgå sikringssystemet på skulen, og du har spreidd antisikringstiltak til medelevane dine. Du er klar over at vi utviste Graciella Uriarte i førre veke for å bruke ein av dine metodar?» Uriarte hadde vore uheldig. Ho hadde kjøpt ein radiosignalforstyrrar i nærleiken av t-banen i 16th Street og fekk han til å sende ut mine motsignal i skulekorridoren. Det var ikkje eg som gjorde det, men eg følte med henne. «Og du trur eg har noko med det å gjere?» «Vi har påliteleg etterretning som indikerer at du er w1n5t0n» – igjen stava han det ut, og eg byrja å lure på om han rett og slett ikkje hadde skjønt at 1-talet var ein i og at 5 var ein s. «Vi veit at denne w1n5t0n-figuren står bak tjuveriet av standardtestane i fjor.» Det var ikkje eg, faktisk, men det var eit nydeleg hack, og det var smigrande å høyre at dei trudde det var eg. «Og difor risikerer du fleire år i fengsel om du ikkje samarbeider.» «Har du ’påliteleg etterretning’? Det vil eg gjerne sjå.» Han glodde på meg. «Haldninga di kjem ikkje til å hjelpe deg.» 8 «Om det finst bevis, trur eg at du skulle ringe politiet og gi bevisa til dei, sir. Det høyrest ut som ei veldig alvorleg sak, og eg vil ikkje stå i vegen for ei skikkeleg etterforsking.» «Du vil at eg skal ringe politiet.» «Og foreldra mine, tenkjer eg. Det ville vere det beste.» Vi stira på kvarandre over skrivebordet. Han forventa heilt klart at eg skulle knekke saman i den augeblinken han sleppte bomba. Eg knekk ikkje saman. Eg har eit triks for å stire ned folk som Benson. Eg ser lite grann til venstre for dei og tenkjer på teksten til ei eller anna gammal folkevise med uendeleg mange vers. Det får meg til å sjå fullstendig roleg og ubekymra ut. Gubben og Gamla låg og drog, og ikkje fekk opp rota Men hadde vi hatt han Tolvball her, så hadde vi fått opp rota Og Tolvball kom og Tolvball drog Og Tolvball og Elveball og Tiball og Niball og Åtteball og Sjuball og Seksball og Femball og Fireball og Treball og Toball og Einball og Gubben og Gamla låg og drog – «Du kan gå tilbake til timen no,» sa han. «Eg skal rope deg opp når politiet er klare til å snakke med deg.» «Skal du ringe dei no?» «Det er ein komplisert prosedyre å ringe til politiet. Eg hadde håpa at vi kunne ordne dette raskt og rimeleg, men sidan du insisterer –» «Eg kan vente medan du ringer, det var berre det,» sa eg. «Eg har ikkje noko imot det.» 9 Han tromma med ringen igjen, og eg stålsette meg for det som ville kome. «Gå!» ropte han. «Kom deg ut av kontoret mitt, din usle –» Eg kom meg ut, utan å endre mine. Han kom ikkje til å ringe politiet. Om han hadde nok bevis til å gå til politiet, ville han ha gjort det med ein gong. Han hadde eit horn i sida til meg, og eg gjekk ut frå at han hadde høyrt nokre rykte og prøvde å skremme meg til å bekrefte dei. Eg gjekk lett og lystig nedover korridoren og heldt ganglaget mitt jamt og regelmessig til ære for dei ganglags gjenkjennande kamera. Dei hadde blitt installerte for berre eit år sidan, og eg elska dei fordi dei var så idiotiske. Før hadde vi ansiktsgjenkjennande kamera som dekte nesten heile skulen, men det blei avgjort i ei rettssak at dei var grunnlovsstridige. Så Benson og ei rekke andre paranoide rektorar hadde brukt pengane som skulle ha gått til skulebøker, på idiotkamera som skulle kjenne igjen ganglaget til dei som gjekk forbi. Akkurat, ja. Eg kom tilbake til klasserommet og sette meg på plassen min, og Galvez ønskte meg varmt velkomen. Eg opna skulepc-en og sette han i vanleg klasserommodus. Pc-en var av typen SchoolBook, den sleipaste teknologien du kan tenkje deg, kvart tastetrykk blei logga, all nettverkstrafikken blei overvakt for mistenkjelege ord, kvart klikk blei talt, og alle tankar du kunne finne på å gi uttrykk for, blei haldne oversikt over. Vi fekk maskinene det første året, og det tok berre eit par månader før glansen byrja å falme. Med ein gong folk fann ut at desse «gratis» berbare pc-ane jobba for folka i styreromma – og i tillegg viste ein uendeleg parade av irriterande annonser – byrja dei å verke veldig tunge og tyngande. Å knekke SchoolBooken var lett. Berre ein månad etter at maskinene kom, var det nokon som la ut koden for å knekke maskina, og det var gjort på eit blunk – det var 10 berre å laste ned eit image, brenne det, setje DVD-en inn i SchoolBooken og starte opp, medan du heldt nede ein spesiell kombinasjon av tastar samtidig. DVD-en gjorde resten, installerte ein heil haug med usynlege program på maskina, program som ville halde seg usynlege sjølv om utdanningsstyret tok sine daglege sjekkar av maskina via nettet. Frå tid til anna måtte eg skaffe ei oppdatering av knekkeprogramvara for å omgå styret sine siste testar, men det var ein liten pris å betale for full kontroll over boksen. Eg fyrte opp IMParanoid, det hemmelege direktemeldingsprogrammet eg brukte når eg ville ha ein uoffisiell diskusjon i skuletida. Darryl var allereie logga inn. > Spelet er i gang! Noko stort i gjerde med Harajuku Fun Mad ness. Med eller? > Aldri. I. Verda. Viss eg blir teken i å skulke igjen, blir eg ut vist. Det veit du. Vi dreg etter skuletid. > Du har lunsj, og så leksetime, sant? Det er to timar. Masse tid til å forfølgje dette hintet og kome tilbake før nokon rekk å sakne oss. Eg skal få med gjengen. H a r a juku F un M adne ss er det beste spelet i verda. Eg veit at eg allereie har sagt det, men det toler å bli gjenteke. Det er eit ARG, som står for Alternate Reality Game, og bakgrunnshistoria er at ein gjeng japanske tenåringar oppdagar ein magisk stein som kan kurere sjukdom, ved eit tempel i Harajuku, som er staden der kule japanske tenåringar dei siste ti åra har funne opp alle subkulturar som betyr noko. Dei blir forfølgde av nokre vonde munkar, Yakuza (også kjend som den japanske mafiaen), romvesen, skattefuten, foreldra og ein opprørsk kunstig intelligens. Dei japanske tenåringane sender ut koda meldingar til spelarane, og desse meldingane må vi dekode og bruke til å finne fram til hint som leier fram til fleire koda meldingar og fleire hint. 11 Sjå for deg den beste ettermiddagen du nokon gong har streifa rundt i gatene, studert dei rare folka, dei pussige flygeblada rundt omkring, alle galningane som heng i gatene, og alle dei snodige butikkane. Sjå for deg dette, og legg til skattejakt, ei skattejakt som gjer at du må sjekke ut sprø gamle filmar og songar og tenåringskultur frå heile verda og frå ulike tider. I tillegg er det ein konkurranse, der vinnarlaget kan vinne ti dagar i Tokyo, henge ut på Harajukubrua, nerde seg i Akihabara og ta med seg heim alt Astro Boy-godteriet du kan ete. Bortsett frå at det heiter Atom Boy i Japan. Det er Harajuku Fun Madness, og så snart du har løyst ei gåte eller to, vil det ikkje vere nokon veg tilbake. > Nei, nei. nei. Berre ikkje spør. > Men eg treng deg, D. Du er den beste eg har. Eg skal få oss ut og inn igjen utan at nokon oppdagar det, eg lovar. Det klarer eg, veit du, sant? > Eg veit at du klarer det > Så du er med? > Nei for satan > Kom an, Darryl. Du kjem ikkje til å ligge for døden og øn skje at du hadde vore flittigare på skulen > Eg kjem ikkje til å ligge for døden og ønskje at eg hadde brukt meir tid på arg heller > Nei, men trur du ikkje at du kjem til å ligge for døden og ønskje at du hadde vore meir saman med Vanessa Park? Van var med i laget. Ho gjekk på ein privatskule i East Bay, men eg visste at ho ville skulke og vere med på oppdraget. Darryl hadde vore forelska i henne i fleire år – sjølv før puberteten overauste henne med rikelege gåver. Darryl blei forelska i intelligensen hennar. På ein måte trist. > Dust > Kjem du? 12 Han såg på meg og rista på hovudet. Så nikka han. Eg blinka til han og gjekk i gang med å mobilisere laget. d e t har ik k je alltid vore ARG som var tingen. Eg har ein mørk løyndom: Eg brukte å spele laivrollespel. Laiv, eller levande rollespel, er akkurat slik som namnet tilseier: å springe rundt i eit kostyme, snakke med ein eller annan merkeleg utanlandsk aksent, å late som du er superspion, vampyr eller riddar frå middelalderen. Det er som å leike sisten, berre utkledd, kombinert med litt amatørteater. Dei beste omgangane var dei vi spelte i speidarleirar ute på landet utanfor byen. Desse tredagarsmaratonane var gans ke heftige med lange dagsturar, store slag med plast- og bambussverd og kasting av trolldom på folk ved å hive ein ertepose på bakken og rope «Eldkule!» og slikt. Litt dustete, men veldig gøy. Ikkje på langt nær så nerdete som å sitje rundt eit bord fullt av cola light og spelebrikker, medan du snakka om kva alven din skulle til å gjere, og meir fysisk enn å falle i musekoma framfor eit massivt multiplayerspel på datamaskina heime. Det som laga problem for meg var dei minilaivane vi spelte på hotell. Kvar gong det var ein eller annan science fictionkonferanse i byen, var det nokon i laivmiljøet som overtalte dei til å la oss snylte på leigeavtalen deira og ha eit minispel på hotellet. Ein bøling med entusiastiske ungar som sprang rundt i kostyme, sette farge på konferansen deira, og vi kunne ha det gøy blant folk som var endå meir sosialt avvikande enn oss. Problemet med hotella er at det er ein god del folk der som ikkje er med på spelet – ikkje berre sci-fi-folk. Vanlege folk. Frå statar med namn som byrjar og sluttar på vokalar. På ferie. Og nokre gonger kan dessa folka misforstå. La oss berre seie det slik, OK? 13 Timen slu t ta om ti minu t t, og dermed hadde eg ikkje mykje tid til førebuingar. Det første var dei irri ganglagsgjenkjennande kamera. Som eg sa, dei byrja som ansiktsgjenkjennande, men dei hadde blitt dømde som grunnlovsstridige. Så langt eg veit, er det enno ikkje nokon domstol som har avgjort om ganglagsgjenkjennade kamera er noko meir lovlege, men fram til det eventuelt skjer, er vi stuck med dei. «Ganglag» betyr korleis du går. Folk er generelt ganske gode til å kjenne igjen ganglag. Neste gong du er på telttur, legg merke til korleis lyset frå lommelykta til ein du kjenner går opp og ned når han nærmar seg i mørket. Det kan godt hende du kjenner han igjen berre på desse rørslene, den karakteristiske måten lyset duppar opp og ned på, som fortel apehjernen vår at dette er ein person som nærmar seg. Ganglagsgjenkjennande programvare tek bilete av rørslene dine og samanliknar silhuetten din med bilete frå ein database. Det er ein såkalla biometrisk identifikator, som fingeravtrykk eller augeskanning, men han har langt fleire «kollisjonar» enn nokon av desse. Ein biometrisk «kollisjon» er når ei måling har treff på fleire enn ein person. Fingeravtrykket ditt er det berre du som har, men ganglaget ditt kan vere likt mange andre personar sitt ganglag. Ikkje hundre prosent, sjølvsagt. Den personlege, milli meterpresise gangen din er din, og berre din. Problemet er at den millimeterpresise gangen din endrar seg etter kor trøtt du er, kva golvet er laga av, om du fekk ankelstrekk på basketballtreninga, og om du har kjøpt nye sko i det siste. Så systemet legg inn eit slingringsmonn og ser etter folk som går sånn cirka slik som du. Det er masse folk som går sånn cirka slik som du. Og dessutan, det er lett å ikkje gå sånn cirka slik som du – berre ta av deg ein sko. Sjølvsagt, då vil du gå slik som du vanlegvis går med berre ein sko, så kamera vil kjenne igjen den 14 gangen til slutt. Og difor føretrekker eg å legge inn eit element av slump i angrepa mine på ganglagsgjenkjenninga: Eg puttar ein handfull småstein i kvar sko. Billeg og effektivt, og ingen steg blir like. Pluss at du får ein veldig bra refleksologisk fotmassasje på kjøpet (eg tullar. Refleksologi er omtrent like lite vitskapleg som ganglangsgjenkjenning). Kamera brukte å setje i gang ein alarm kvar gong dei fanga opp nokon dei ikkje kjende igjen. Det verka ikkje. Alarmen gjekk kvart tiande minutt. Når postmannen gjekk forbi. Når ein forelder kom innom. Når det kom arbeidarar for å fikse basketballbanen. Når ein elev kom på skulen med nye sko. Så no prøver dei berre å halde styr på kvar folk er. Dersom nokon forlèt skuleområdet, blir ganglaget sjekka for å sjå om det liknar på ein elev, og dersom det gjer det, så tut-tut-tut! går alarmen. Rundt skulen går det grusvegar. Eg går gjerne med eit par handfullar småstein i veska, i tilfelle. I smug gav eg Darryl ti–femten knudrete småjævlar, og vi lasta opp skoa våre. Timen gjekk mot slutten – og eg kom på at eg hadde gløymt å sjekke nettsida til Harajuku Fun Madness for å sjå kvar den neste leietråden var! Eg hadde vore hyperfokusert på flukta og hadde gløymt å finne ut kvar vi skulle flykte. Nettlesaren vi brukte på SchoolBooken, følgde med maskina. Det var ein låst og spionvareinfisert versjon av Internet Explorer, Microsofts dritlesar som ingen under 40 bruker frivillig. Eg hadde ein kopi av Firefox på USB-disken bygd inn i klokka mi, men det var ikkje nok. SchoolBooken køyrde Windows Vista4Schools, eit antikvert operativsystem laga for å gi rektorar illusjonen om at dei kontrollerte programma elevane kunne køyre. 15 Men Vista4Schools er sin eigen verste fiende. Det finst ein serie program som Vista4Schools ikkje vil at du skal kunne slå av – program som loggar tastetrykk, program som sensurerer kva nettsider du kan besøke – og desse programma køyrer i ein spesiell modus som gjer dei usynlege for systemet. Du kan ikkje avslutte dei fordi du ikkje kan sjå at dei er der. Alle program med namn som startar med $SYS$, er usynlege for systemet. Du finn dei ikkje på harddisken, og heller ikkje i prosessmonitoren. Så min kopi av Firefox var kalla $SYS$Firefox – usynleg for Windows og dermed også for snokprogrammet på nettverket. No då eg hadde ein uavhengig nettlesar framfor meg, trong eg ei nettverkskopling. Nettverket på skulen logga kvart einaste klikk, og det var dårleg nytt dersom du tenkte å surfe innom nettsida til Harajuku Fun Madness for å ha det litt gøy utanfor pensum. Svaret er ein genial ting som blir kalla TOR – The Onion Router. Ein onion router eller løkruter er ei nettside som tek imot førespurnader om nettsider og sender dei vidare til andre løkruterar, og vidare til andre løkruterar, til ein av dei til slutt bestemmer seg for å hente sida og sende henne tilbake gjennom alle laga i løken, til sida når fram til deg. Trafikken fram til løkruteren er kryptert, noko som tyder at skulen ikkje kan sjå kva det er du spør etter, og dei ulike laga i løken veit ikkje kven dei jobbar for. Det er millionar av nodar – programmet blei sett opp av Det amerikanske marineforskingsinstituttet, for å hjelpe folk å omgå sensurprogramvara i land som Syria og Kina, noko som tyder at det er perfekt til bruk innanfor amerikanske high school-veggar. TOR verkar, fordi skulen har ei fast svarteliste av adresser som vi ikkje har lov til å gå inn på, og adressene til dei ulike nodane i TOR endrar seg heile tida – skulen har ikkje 16 sjans til å halde styr på alle. Kombinasjonen Firefox og TOR gjorde meg til den usynleg mannen, utanfor rekkevidda av skulestyret si overvaking, fri til å sjekke ut Harajuku FMnettsida og sjå kva som var på gang. Der var det, eit nytt hint. Som alle hinta i Harajuku Fun Madness hadde det ein fysisk, ein nettbasert og ein mental del. Den nettbaserte delen var ein rebus du måtte løyse, ein som kravde at du måtte finne svara på ein haug obskure spørsmål. Denne gongen var det ein haug med spørsmål om handlinga i dojinshi-teikneseriar. Dojinshi-teikneseriar er teikna av folk som er fan av manga, japanske teikneseriar. Dei er ikkje så store som dei offisielle teikneseriane som er inspirasjonskjeldene, men dei er mykje særare, med historier som kryssar kvarandre, og av og til med heilt sprø songar og handling. Masse kjærleikshistorier. Alle elskar det når favorittfigurane deira finn kvarandre. Eg måtte løyse desse gåtene seinare, når eg kom heim. Dei var lettare å løyse saman med resten av laget, medan vi lasta ned ein haug med dojinshi-filer og gjennomsøkte dei for svar på spørsmåla. Eg var akkurat ferdig med å ta notat av alle hinta då klokka ringde og vi byrja på flukta. Umerkeleg lét eg småsteinane skli ned på innsida av støvlane mine – ankelhøge, av merket Blundstone frå Australia, veldig gode til å springe og klatre med. Og det lisselause designet gjer dei praktiske i forhold til metalldetektorane som er overalt no. Vi måtte også lure oss forbi gammaldags fysisk overvaking, sjølvsagt, men det blir lettare for kvar gong dei legg til ei ny form for overvaking – alle desse dingsane lullar administrasjonen inn i ei falsk tryggleikskjensle. Vi surfa på mengda gjennom gangane, fram mot favorittutgangen min. Vi var halvvegs då Darryl kveste «Faen, eg gløymde at eg har ei bibliotekbok i sekken». 17 «Køddar du?» sa eg og halte han inn på det nærmaste toalettet. Bibliotekbøker er dårleg nytt. Kvar av dei har ein arphid – ein RadioFrequency-ID-tagg – limt inn i omslaget, slik at bibliotekarar kan sjekke inn og ut bøkene ved å halde dei bort til ein radar, og kan la bokhylla gi signal om nokon av bøkene står på feil stad. Men arphidane lèt også skulen halde oversikt over kvar du er til kvar tid. Det er eit av dei lovlege smotthola: Retten vil ikkje la skulane spore oss med arphidar, men dei kan spore bibliotekbøker og bruke låneregisteret til å fortelje kven som har ei viss bok. Eg hadde ein liten Faraday-pung i veska – det er små lommebøker med innsydde tynne kopartrådar som stoppar radiosignal. Men desse pungane var laga for å nøytralisere ID-kort, ikkje bøker som – «Introduksjon til fysikk?» stønna eg. Boka var stor som eit leksikon. « E g tenk te e g skulle ta fysikk når eg byrjar på Berkeley,» sa Darryl. Faren hans underviser ved Berkeley, Universitetet i California, noko som betydde at han ville få gratis undervising når han byrja der. Og heime hos Darryl hadde det aldri vore nokon tvil om at han skulle dit. «Okei, men kunne du ikkje lese om det på nettet?» «Faren min sa eg burde lese denne. Dessutan hadde eg ikkje planar å gjere noko kriminelt i dag.» «Å skulke er ikkje kriminelt. Det er eit regelbrot. Det er noko anna.» «Kva skal vi gjere, Marcus?» «Vi kan ikkje gøyme boka, så vi må nøytralisere henne.» Å knekke arphidar er ein svartekunst. Det er ingen butikkeigarar som vil at vondsinna kundar skal kunne ta ein rusletur rundt i butikken og etterlate seg lobotomerte varer som manglar den usynlege strekkoden, så produsentane har nekta å implementere eit «kill-signal» som du kan sende til arphiden for å slå han av. Du kan omprogrammere arphidar med den rette boksen, men eg hatar å gjere slikt mot bøker. Det er ikkje heilt det same som å rive sidene ut av boka, men det kjennest likevel feil, sidan ei bok med omprogrammert arphid ikkje kan setjast tilbake på rett hylle og ikkje kan bli funnen igjen. Ho blir ei nål i ein høystakk. 19 Dermed var det berre ein ting å gjere: slette heile greia. 30 sekund i mikrobølgjeomn er nok til å øydelegge dei fleste typar arphidar. Og fordi arphiden dermed ikkje ville svare i det heile teke når D sjekka boka inn igjen på biblioteket, ville dei berre utstyre henne med ein ny, og boka ville ende tilbake der ho skulle vere. Alt vi trong, var ein mikrobølgjeomn. «Om to minutt blir lærarrommet tomt,» sa eg. Darryl tok boka og gjekk mot døra. «Gløym det, aldri i verda. Eg går tilbake til timen.» Eg tok tak i albogen hans og drog han tilbake. «Kom an, D, ta det med ro. Det skal gå bra.» «Lærarrommet? Kanskje du ikkje følgde med, Marcus. Om eg blir teken berre ein gong til, blir eg utvist. Høyrer du? Utvist.» «Du kjem ikkje til å bli teken,» sa eg. Den einaste plassen lærarane ikkje var akkurat no, var lærarrommet. «Vi skal gå bakvegen.» Lærarrommet hadde eit lite kjøkken i den eine enden, med ein eigen inngang for lærarar som berre ville ta seg ein kopp kaffi. Mikrobølgjeomnen – som alltid stinka popcorn og gammalt suppesøl – var der, oppå det vesle kjøleskapet. Darryl stønna. Eg tenkte kjapt. «Høyr her, klokka har allereie ringt. Dersom du går til leksetime no, får du merknad. Betre å ikkje kome i det heile. Eg kan snike meg inn og ut av kvart einaste rom på skulen, D. Du har sett det. Eg skal sørgje for at du er trygg, bror.» Darryl stønna igjen. Det var eit av Darryl sine tell: Når han først byrjar å stønne, er han på veg til å gi etter. «Kom,» sa eg, og vi la i veg. Det var perfekt. Vi strauk forbi klasseromma, tok baktrappa ned i kjellaren og kom opp framtrappa rett ved lærarrommet. Ikkje ein lyd kom frå døra. Varsamt vreid eg dørhandtaket og drog Darryl inn opninga før eg lukka henne lydlaust. 20 Boka fekk så vidt plass i mikrobølgjeomnen, som såg endå skitnare ut enn førre gongen eg hadde snike meg inn for å bruke han. Samvitsfullt rulla eg boka inn i tørkerullpapir før eg la henne inn. «For nokon grisar lærarane er,» kveste eg. Darryl var kvit i fjeset og sa ingenting. Arphiden døydde i eit gneisteregn, ganske fint, eigentleg (men ikkje på langt nær så nydeleg som effekten du får av å stråle ei frosen drue, som du ikkje trur før du ser det). No gjenstod det berre å eksfiltrere skuleområdet utan å bli sett. Darryl opna døra og smaug seg ut, eg hakk i hæl. Eit sekund seinare stod han oppå tærne mine, med albogane planta i brystkassa mi, og prøvde å rygge tilbake inn på kjøkkenet. «Tilbake,» kviskra han utolmodig. «Rask på – Charles!» Charles Walker og eg kjem ikkje overeins. Vi går i same klasse, og vi har kjent kvarandre like lenge som eg har kjent Darryl, men der sluttar likskapen. Charles har alltid vore stor for alderen, og no når han speler amerikansk fotball og trenar, er han endå større. Han har problem med å kontrollere sinnet sitt – eg mista ei mjølketann på grunn av han i tredje klasse – men han har unngått trøbbel ved å bli den mest aktive tystaren på skulen. Det er ein dårleg kombinasjon, ei bølle som også er ein tystar, som frydar seg over å gå til læraren med det han observerer. Benson elska Charles. Charles likte å gi seg ut for å ha eit eller anna uspesifisert blæreproblem, som gav han ei gryteklar unnskyldning for å pløye rundt i gangane på Chavez og sjå etter folk å tyste på. Førre gongen Charles hadde fått noko drit på meg, hadde det enda med at eg slutta å laive. Eg hadde ikkje tenkt å bli teken av han igjen. «Kva er det han held på med?» 21 «Han er på veg hit, det er det han held på med,» sa Darryl. Han skalv. «Ok,» sa eg. «Tid for å setje i verk ein nødplan.» Eg tok ut telefonen min. Eg hadde planlagt dette lenge. Charles skulle aldri få ta meg igjen. Eg sende ein epost til serveren min heime, og det var i gang. Nokre få sekund seinare byrja telefonen til Charles å frike ut på spektakulært vis. Eg hadde fått sendt han titusenvis av oppringingar og meldingar samtidig, noko som gjorde at alle ringe- og meldingslydane på telefonen slo ut og ikkje ville stoppe. Angrepet var gjort ved hjelp av eit botnett, noko eg var lei for, men det var for ei god sak. Botnett er staden der infiserte datamaskiner lever etterlivet sitt. Når du får eit virus, sender datamaskina ei melding til ein chattekanal på IRC – som står for Internet Relay Chat. Denne meldinga fortel botmasteren – fyren som sette i gang viruset – at datamaskina di er klar til oppdrag. Botnett er veldig kraftige, sidan dei kan omfatte tusenvis eller til og med hundretusenvis av datamaskiner, spreidd over heile internett, kopla til saftige breibandlinjer og med raske heime-pc-ar til disposisjon. Desse pc-ane lystrar vanlegvis eigarane sine, men når botmasteren sender ein kommando, reiser dei seg som zombiar klare til teneste. Det er så mange infiserte pc-ar på internett at prisen for å leige ein time eller to på eit botnett har falle til eit minimum. Dei fleste av dei jobbar for spammarar og er billege spambotar som stadig fyller innboksen din med reklame for ereksjonspiller eller med nye virus som kan rekruttere maskina di til botnettet. Eg hadde leigd ti sekund på tre tusen pc-ar. Kvar av dei sende ei tekstmelding eller IP-telefonoppringing til Charles. Eg hadde funne nummeret hans på ein gul lapp som låg på Bensons skrivebord ein gong eg var på eit fatalt besøk der. 22 Mobilen til Charles var sjølvsagt ikkje utstyrt til å handtere dette. Først fylte sms-ane minnet, slik at telefonen jobba treigare med rutinefunksjonar som å sende ut ringetonen og logge alle dei falske nummera til oppringingane som kom inn på løpande band (visste du at det er veldig lett å fake det nummeret du ringer frå? Det finst omtrent femti måtar, berre prøv å google «spoof caller id»). Charles stira rådvill på mobilen og trykte febrilsk på knappane. Dei tjukke augebryna hans stramma seg og gjekk opp og ned medan han kjempa med demonane som hadde teke bustad i eit av dei mest personlege verktøya hans. Planen funka så langt, men han gjorde ikkje det han skulle gjere no – det han skulle gjere, var å gå for å finne ein plass der han kunne sitje og prøve å få mobilen sin til å fungere. Darryl rista meg i skuldra, og eg tok augene vekk frå dørsprekken. «Kva gjer han?» kviskra Darryl. «Eg sette mobilen hans ut av spel, men han berre står og stirar på han no, i staden for å gå vekk.» Det kom ikkje til å bli lett å starte om den dingsen. Når minnet var heilt fullt, ville det gå veldig treigt å slette dei falske beskjedane – og den telefonen hadde ikkje nokon funksjon for massesletting, så han ville måtte slette alle dei tusenvis av beskjedane manuelt. Darryl skauv meg tilbake og kika ut. Ein augeblink seinare byrja skuldrene hans å skjelve. Eg blei skremd og tenkte at han fekk panikk, men då han snudde seg, såg eg at han lo så tårene trilla nedetter kinna hans. «Galvez tok han akkurat for å gå rundt i gangen midt i timen og for å ha med telefonen sin – du skulle ha sett henne hakke laus på han. Ho likte det.» Vi tok kvarandre i handa og sneik oss gjennom korridoren, ned trappene, rundt på baksida, ut døra, forbi gjerdet og ut i den strålande ettermiddagssola i Mission. Valencia 23 Street hadde aldri sett så bra ut. Eg såg på klokka og sette i eit lite hyl. «Vi må få fart på! Resten av gjengen skal møte oss ved t-banen om tjue minutt!» Van såg oss f ør st. Ho stod saman med ei gruppe koreanske turistar, som er ein av favorittmåtane hennar å kamuflere seg på når ho skulkar. Heilt sidan skulkebloggen kom på nett, var verda vår full av nærgåande butikkeigarar og snushanar som såg det som si oppgåve å ta bilete av oss og legge dei ut på nettet, der dei kan bli funne av skuleadministratorar. Ho kom ut av mengda og rusla mot oss. Darryl hadde hatt ei greie for Van sidan tidenes morgon, og ho er grei nok til å late som om ikkje veit det. Ho gav meg ein klem før det var Darryl sin tur, og ho gav han eit søsterleg kyss på kinnet som gjorde han raud ut til øyreflippane. Dei to var eit snodig par: Darryl har litt daudvekt, som han rett nok ber ganske bra, og han har ein litt rosa hudfarge som blir til raudfarge på kinna kvar gong han spring eller blir opphissa. Han fekk ansiktshår nok til å få skjegg allereie då vi var 14, men heldigvis byrja han å barbere seg, etter ein kort periode kjend i gjengen vår som «Lincoln-perioden». Og han er høg. Veldig, veldig høg. Basketballhøg. Van på si side er eit halvt hovud lågare enn eg, tynn, med langt, svart hår som ho set opp i sinnssjuke, forseggjorde fletter som ho finn oppskriftene til på nettet. Ho har fin, koparfarga hud og mørke auge, og ho elskar å ha på seg ringar, av glas, store som reddikar. Dei lagar klikk-klakklydar når ho dansar. «Kvar er Jolu?» spurde ho. «Korleis går det med deg, Van?» spurde Darryl med kvelt stemme. Han var alltid eit steg bak i samtalen med Van. 24 «Det går supert, D. Korleis går det med deg?» Darryl såg ut som om han skulle til å svime av. Jolu redda han frå sosialt sjølvmord ved å dukke opp akkurat då, i ei altfor stor baseball-lêrjakke, skarpskodde sneakers og ein kaps med namnet til den meksikanske favorittwrestleren vår, El Santo Junior. Jolu er Jose Luis Torrez, den fjerde medlemmen i kvartetten vår. Han gjekk på ein superstreng katolsk skule i ytre Richmond, så det var ikkje lett for han å kome seg ut. Men han klarte det alltid: Ingen eksfiltrerte som vår Jolu. Han likte jakka si fordi ho hang langt ned, noko som var populært i enkelte delar av byen – og dekte alle katolikkgreiene som verka som dartblink for snushanar med skulkebloggen lagra som bokmerke på mobilen. «Er vi klare til å dra?» spurde eg så snart vi hadde sagt hei. Eg tok ut telefonen min og viste dei kartet eg hadde lasta ned på t-banen. «Så langt eg kan forstå, må vi gå opp til Nikko-hotellet, og så eit kvartal forbi til O’Farrel, så til venstre opp mot Van Ness. Ein stad der skal vi finne det trådlause signalet.» Van gjorde ein grimase. «Det er ein ugrei del av byen.» Eg kunne ikkje motseie det. Den delen av San Francisco dei kallar the Tenderloin er snodig – du går inn gjennom hovudinngangen på Hilton, der alt er turistaktig, med trikkestopp og familierestaurantar. Men om du går gjennom til den andre sida, er du i forbrytarkvarteret, der alle dei outrerte transvestitthorene, dei hardbarka hallikane, kvesande doplangarane og slitne heimlause i byen samlar seg. Ingen av oss var gamle nok til å ta del i det dei selde og kjøpte der (sjølv om det var plenty av horer på vår alder som tråla dei gatene). «Høyr her,» sa eg. «Det einaste tidspunktet du vanlegvis har lyst til å gå inn der, er midt på lysaste dagen. Ingen av 25 dei andre spelarane kjem til å nærme seg før tidlegast i morgon. Det er det vi på laivspråk kallar eit monsterforsprang». Jolu smilte til meg. «Du får det til å høyrast ut som ein bra ting,» sa han. «Betre enn å ete uni,» sa eg. «Skal vi stå og prate, eller skal vi vinne?» sa Van. Etter meg var ho definitivt den mest hardcore spelaren i gruppa vår. Ho tok det å vinne veldig, veldig alvorleg. Vi la i veg, fire gode venner, på veg til å dekode eit hint, vinne spelet – og på veg til å miste alt vi brydde oss om, for alltid. D en f ysisk e delen av dagens hint var eit sett av GPSkoordinatar – det fanst koordinatar for alle dei største byane der Harajuku Fun Madness blei spelt – der vi skulle finne eit signal frå eit trådlaust tilgangspunkt. Signalet blei blokkert med vilje, av eit anna tilgangspunkt i nærleiken som var gøymt slik at det ikkje kunne bli observert av konvensjonelle wifinnarar, små nøkkelhankar som fortel deg om du er innanfor rekkevidda til eit trådlaust nettverk. Vi måtte finne det «gøymde» tilgangspunktet ved å måle signalstyrken til det «synlege» og finne punktet der det på mystisk vis var veikast. Der skulle vi finne eit anna hint – den førre gongen hadde det vore dagens rett på Anzu, den classy sushirestauranten ved Nikko-hotellet. Nikko var eigd av Japan Airlines, ein av sponsorane til Harajuku Fun Madness, og staben hadde gjort stor stas på oss då vi til slutt fann fram til hintet. Dei hadde gitt oss skåler med misosuppe og fekk oss til å prøve uni, som er sushi laga av sjøpiggsvin. Det såg ut som rennande, feit ost og lukta som drypande hundeslev. Men det smakte veldig godt. Eller det var iallfall det Darryl fortalde meg. Aldri i verda om eg skulle ete dei greiene der. 26 Eg fekk inn det trådlause signalet med mobilen min om lag tre kvartal oppover O’Farrel, rett før Hyde Street, framfor eit lugubert asiatisk massasjeinstitutt med eit raudt, blinkande skilt i vindauget der det stod STENGT. Nettverket eg fekk inn, heitte HarajukuFM, så vi visste det var rett stad. «Om det er der inne, så går eg ikkje inn,» sa Darryl. «Har alle wifinnarane sine med?» spurde eg. Darryl og Van hadde telefonar med innebygde wifinnarar, men Jolu, som var for kul til å ha ein mobil som var større enn veslefingeren sin, hadde ein liten separat nøkkelring. «Ok, la oss spreie oss og sjå kva vi finn ut. Sjå etter eit plutseleg fall i signalet, som blir verre når du bevegar deg i ei viss retning.» Eg tok eit steg tilbake og enda med å trakke på tærne til nokon. Ei jentestemme sa «ooff», og eg spann rundt, redd for at nokon skulle stikke ein kniv i meg. I staden stod eg framfor ei jente på min eigen alder. Ho hadde sjokkrosa hår og eit spist, gnagaraktig ansikt, med store solbriller, praktisk talt flygarbriller. Ho var kledd i stripete strømpebukser under ein svart bestemors kjole, med masse små japanske decorer-effektar festa med sikringsnål – anime-figurar, politiske leiarar, utanlandske brusmerke. Ho tok opp eit kamera og knipsa eit bilete av meg og laget mitt. «Smil,» sa ho. «Du er på skjult skulkekamera.» «Aldri i verda,» sa eg. «Du ville ikkje finne på å –» «Eg gjer det,» sa ho. «Eg kjem til å sende dette fotoet til skulkevakta om tretti sekund om de fire ikkje trekker dykk tilbake frå dette hintet og lèt oss finne det. De kan kome tilbake om ein time, då er kysten klar. Meir rettferdig går det ikkje an å gjere det, trur eg.» 27 Bak henne kunne eg sjå tre andre jenter i liknande klede – ei med blått hår, ei med grønt og ei med lilla. «Kven er de, liksom, saftispatruljen?» «Vi er laget som skal slå dykk ned i støvlane i Harajuku Fun Madness,» sa ho. «Og eg er den som akkurat i dette sekund skal til å laste opp eit foto av dykk og gi dykk så mykje trøbbel at de ikkje kan tru det –» Bak meg følte eg at Van var på veg fram. Jenteskulen hennar var berømt for å ha mykje bråk, og eg var sikker på at ho var klar til å dra til denne jenta. Då forandra verda seg for alltid. Først berre følte vi det, den kvalmande kjensla av at sementen blei dradd vekk under beina dine, noko alle i California kjenner instinktivt igjen – jordskjelv. Den første tanken min var, som alltid, å kome seg vekk: «Om du er i trøbbel eller tvil, spring i ring, skrik og hyl.» Men faktum var at vi allereie var den tryggaste staden vi kunne vere, ikkje i ei bygning som kunne falle over oss, ikkje midt ute på vegen der bitar av husfasadar kunne treffe oss i hovudet. Jordskjelv er uhyggeleg stille – til å byrje med iallfall – men dette var ikkje stille. Dette var høglydt, med ein fæl, brølande lyd som var høgare enn noko eg hadde høyrt før. Lyden var så infernalsk at eg blei tvinga i kne, og eg var ikkje den einaste. Darryl rista meg i armen og peikte bort mot bygningane, og då såg vi det: ei diger, svart sky som steig opp i nordaust, frå Bay-området. Det kom eit brak til, og røykskya spreidde seg, i den formasjonen vi alle hadde sett mange gonger i oppveksten, på film. Nokon hadde sprengt noko, noko stort. Fleire brak og fleire skjelv følgde. I vindaugene oppover og nedover gata kom det hovud som stod og såg ut. Vi såg på soppformasjonen. Så byrja sirenene. 28 Eg hadde høyrt slike sirener før – dei testar sivilforsvarssirenene på tysdagar klokka tolv. Men utanom rutinen hadde eg berre høyrt dei gå av i gamle filmar og i dataspel, i slike der nokon slepper bomber over nokon andre. Flyalarm. Oooooooo-lyden gjorde alt mindre verkeleg. «Gå til nærmaste tilfluktsrom.» Tilfluktsrom? Vi såg forvirra på kvarandre. Kva for tilfluktsrom? Skya steig sakte, spreidde seg ut. Var det ei atombombe? Trekte vi våre siste pust no? Jenta med rosa hår tok med seg vennene sine og sprang nedetter gata, mot t-banestasjonen og botnen av bakken. «GÅ TIL NÆRMASTE TILFLUKTSROM.» Det blei skrike no, og sprunge i ring. Turistar – du kan alltid sjå kven dei er, dei er dei som trur CALIFORNIA = VARME og går rundt heile ferien sin og frys i shorts og t-skjorter – sprang i alle retningar. «Vi må gå!» Darryl ropte inn i øyret mitt, så vidt høyrbart gjennom sirenehyla som akkurat hadde fått selskap av vanlege politisirener. Eit dusin politibilar kvein forbi oss. «GÅ TIL NÆRMASTE TILFLUKTSROM.» «Ned til t-banestasjonen,» ropte eg. Vennene mine nikka. Vi samla oss og byrja å gå nedover. V i pa sserte ei mengd menneske på vegen ned til Powel Street. Dei sprang eller gjekk, bleike og stille eller skrikande og paniske. Heimlause sat og skutta seg i dør opningar og såg ut på det heile, ei stor, svart transehore ropte eitt eller anna til to unge fyrar med bart. Di nærmare vi kom t-banen, di verre blei trengsla av kroppar som alle skulle same vegen. Innan vi kom fram til trappene, likna scenen mest på eit gateslagsmål av folk som prøvde å trenge seg ned den smale trappegangen. Fjeset mitt blei trykt hardt mot ein rygg, og nokon blei trykt mot min rygg. Darryl var framleis ved sida av meg – han var stor nok til å vere vanskeleg å skubbe rundt, og Jolu hang rundt midja på han. Eg kunne sjå Vanessa nokre meter borte, fanga i mengda. «Dra til helvete!» høyrde eg Van rope bak meg. «Pervo! Dra til deg fingrane!» Eg fekk snudd hovudet og såg Van sende eit forakteleg blikk mot ein eldre fyr i fin dress som gliste liksom sjølvtilfreds mot henne. Ho grov i veska, og eg visste kva ho grov etter. «Ikkje spray han!» ropte eg gjennom larmen. «Du kjem til å treffe oss òg.» Då han høyrde ordet «spray», såg fyren redd ut og liksom smelta tilbake i mengda, som tok han med seg 30 framover. Der framme såg eg nokon som vakla og fall, ei middelaldrande dame i hippieaktig kjole. Ho skreik då ho datt, og eg såg at ho sprella for å kome opp, men ho klarte det ikkje, presset frå mengda var for stort. Etter som eg kom nærare, bøygde eg meg ned for å hjelpe henne opp og blei nesten skubba overende oppå henne. Eg enda med å trakke henne på magen i det mengda skubba meg forbi henne, men innan den tid trur eg ikkje ho var i stand til å føle noko som helst. Eg var reddare enn eg hadde vore nokon gong før. Det var skrik overalt no, og fleire folk på bakken, og presset bakfrå var som ein bulldosar. Eg hadde nok med å prøve å halde meg på beina. Vi var i menneskestraumen framfor billettmaskinene. Det var ikkje noko betre her – det innestengde rommet sende stemmene rundt, og ekkoet blei til eit brøl som gav gjenklang i hovudet mitt. Lukta og kjensla av alle kroppane rundt meg fekk meg til å føle ein klaustrofobi eg ikkje visste eg hadde i meg. Folk trengde seg framleis ned trappene, og fleire trengde seg forbi billettautomatane og ned på plattformene, men det byrja å bli klart for meg at dette ikkje kom til å ende godt. «Har du lyst til å prøve kva som skjer om vi går opp?» spurde eg Darryl. «Ja, for faen, ja,» sa han. «Dette er forjævlig.» Eg såg mot Vanessa – ho kom aldri i verda til å høyre meg. Eg klarte å få opp telefonen min og sende ei tekstmelding. > Vi går opp Eg såg at ho kjende mobilen vibrere, ho henta han opp, såg ned på han, deretter på meg og nikka energisk. I mellomtida hadde Darryl underretta Jolu. «Kva er planen?» ropte Darryl inn i øyret mitt. 31 «Vi må gå tilbake!» ropte eg tilbake og peikte på den nådelause klumpen av menneske. «Det går ikkje!» sa han. «Det kjem berre til å bli verre jo lenger vi ventar!» Han trekte på skuldrene. Van kom seg over til meg og greip meg i handleddet. Eg tok Darryl, og Darryl tok Jolu i den andre handa, og vi dytta oss bakover. Lett var det ikkje. Vi rørte oss omtrent sju centimeter i minuttet først, og det gjekk endå saktare då vi nærma oss trappene. Folka vi passerte, var ikkje glade for at vi skubba dei heller. Eit par av dei banna høgt til oss, og det var ein fyr som såg ut som om han hadde slått meg ned dersom han hadde klart å få laus armen sin. Vi passerte tre fleire nedtrampa folk under oss, men det var sjanselaust å prøve å hjelpe dei. Eg hadde slutta å tenkje på å hjelpe. Alt eg klarte å tenkje på, var å finne lukene mellom folk, der vi kunne smyge oss gjennom, på Darryl sitt harde, vonde grep om handleddet mitt, og på mitt dødsgrep om handa til Van bak meg. Ei æve seinare sprang vi fri som champagnekorkar i det grå, røykfarga lyset. Flyalarmen hylte enno, og lyden av sirenene frå nødkøyretøya der dei fauk nedetter Market Street, var endå høgare. Det var nesten ingen på gata lenger – berre dei som prøvde å kome seg ned i undergrunnen. Mange gret. Eg såg nokre tome benkar – vanlegvis fullsette av skakkøyrde alkoholikarar – og peikte mot dei. Vi gjekk dit, medan sirenene og røyken fekk oss til å dukke og heise skuldrene. Vi kom til benkane i det Darryl fall framover. Vi skreik, alle fire, og Van tok tak i han og snudde han på ryggen. Den eine sida av skjorta hans var raudfarga, og flekken spreidde seg og blei større. Ho drog opp skjorta, og vi kunne sjå eit langt, djupt kutt langs sida på den solide magen hans. 32 «Nokon har faen meg knivstukke han,» sa Jolu og knytte hendene sine. «Herregud, det er heilt sjukt.» Darryl stønna og såg på oss, og så nedetter magen sin, før han stønna igjen og la hovudet tilbake. Vanessa tok av seg dongerijakka og deretter hettegenseren ho hadde under. Ho krølla han til ein bylt som ho pressa mot såret. «Ta hovudet hans,» sa ho. «Hald det oppe.» Til Jolu sa ho: «Få føtene hans opp – rull saman jakka di eller noko.» Jolu handla fort. Mora til Vanessa er sjukepleiar, og Vanessa hadde fått førstehjelpstrening på sommarleir kvar einaste sommar. Ho elska å gjere narr av folk på film som ikkje klarte å gjere førstehjelp skikkeleg. Eg var så glad ho var med oss. Vi sat der lenge og heldt hettegenseren mot sida til Darryl. Han insisterte gong på gong på at det gjekk bra, at vi skulle la han reise seg, og Van sa gong på gong at han skulle halde kjeft og ligge stille, eller så skulle ho banke han. «Skal vi ikkje ringe 911?» spurde Jolu. Eg følte meg som ein idiot. Eg tok ut telefonen min og slo 911. Lyden eg fekk, var ikkje eingong eit opptekesignal – det lydde som eit klynk av smerte frå telefonsystemet. Du får ikkje ein slik lyd om det ikkje er tre millionar folk som ringer det same nummeret på ein gong. Kven treng botnett når du har terroristar? «Kva med dei?» spurde Darryl og peikte mot gata. Eg såg dit han peikte, og trudde eg skulle få sjå ein politimann eller ein førstehjelpar, men det var ingen der. «Det er ok, kamerat, berre kvil,» sa eg. «Nei, din idiot, kva med dei, politimennene i bilane? Der!» Han hadde rett. Kvart femte sekund var det ein politibil, ein ambulanse eller ein brannbil som fauk forbi. Dei kunne hjelpe oss, for ein idiot eg var. «Kom an,» sa eg, «la oss få deg ein stad der du kan bli sett.» 33 Vanessa likte det ikkje, men eg rekna ikkje med at politiet kom til å stoppe for ein unge som stod og vinka med ei lue på gata, ikkje den dagen. Men dei ville kanskje stoppe når dei såg Darryl ligge der og blø. Vi hadde ein liten, men oppheita diskusjon, og Darryl avgjorde det ved å reise seg halvvegs og dra seg i retning av Market Street. Det første køyretøyet som kvein forbi – ein ambulanse – slakka ikkje eingong ned. Ikkje politibilen heller, eller brannbilen, eller dei neste tre politibilane. Darryl var ikkje i god form – han var bleik og gispa etter luft. Vans genser var gjennomvåt av blod. Eg var lei av at bilane køyrde rett forbi meg. Den neste gongen det kom ein bil ned Market Street, sprang eg rett ut i vegen, vinka med armane over hovudet og ropte «STOPP». Bilen skrensa, og først då såg eg at det verken var ein politibil, ein ambulanse eller ein brannbil. Det var ein militærjeep, ein pansra Hummer, berre at han ikkje hadde nokon militære kjenneteikn. Bilen skrensa og stoppa rett framfor meg, eg hoppa eit steg bakover, mista balansen og enda på bakken. Eg høyrde dørene bli opna, og deretter såg eg eit kaos av støvlar som gjekk forbi. Eg såg opp og fekk sjå eit par soldataktige fyrar i overallar med store rifler i handa og heildekkande gassmasker på hovudet, med sota glas framfor augene. Eg rakk så vidt å sjå dei før riflene deira peikte på meg. Eg hadde aldri sett inn gjennom løpet på eit gevær før, men alt du har høyrt om den opplevinga, er sant. Du frys fast, tida stoppar, og hjertet dundrar i øyrene dine. Eg opna munnen, lukka han igjen, og så, veldig sakte, heldt eg hendene opp framfor meg. Den ansiktslause, augelause, væpna mannen over meg heldt geværet sitt stødig. Eg stoppa å puste. Van skreik noko, og Jolu ropte, og eg såg på dei i brøkdelen av eit sekund, og 34 det var då nokon drog ein grov sekk over hovudet mitt og knytte han tett rundt luftrøret mitt, så raskt og hardt at eg knapt fekk drege inn ein munnfull luft før det heile var festa. Eg blei skubba hardt, men skøytelaust over på magen, noko blei bunde to gonger rundt handledda mine og stramma til, det kjendest som plastikkstreng og grov seg inn i huda. Eg sleppte ut eit skrik, stemma mi blei dempa av hetta eg hadde fått over hovudet. Eg var i fullstendig mørke no. Eg prøvde å høyre kva som skjedde med vennene mine. Gjennom det lyddempande sekkestoffet kunne eg høyre at dei ropte, og i det same blei eg dregen opp på beina etter armane som var bundne bak på ryggen, skuldrene mine stakk av smerte. Eg snubla eit par gonger før ei hand skubba hovudet mitt ned og eg kom inn i bilen. Fleire kroppar blei skubba inn ved sida av meg. «Hei folkens!» ropte eg og fekk eit slag i hovudet. Eg høyrde at Jolu svarte, før eg høyrde at han også fekk eit slag. Hovudet mitt song som ein gongong. «Hei,» sa eg til soldatane. «Høyr her! Vi er skuleelevar. Kameraten vår ligg og blør av knivstikk, og vi ville berre stoppe dykk for å få hjelp.» Eg ante ikkje om nokon kunne høyre dette gjennom den tjukke hetta, men eg heldt fram med å snakke. «Høyr her – dette er ei misforståing. Vi må få kameraten vår på sjukehus –» Nokon slo meg i h0vudet igjen. Det kjendest som om dei brukte ein batong eller noko – det var hardare enn nokon hadde slått meg i hovudet før. Augene mine sumde i tårer, og eg mista pusten av smerte. Ein augeblink seinare fekk eg pusten tilbake, men eg sa ikkje noko meir. Eg hadde lært leksa no. Kven var desse klovnane? Dei hadde ikkje på seg nokon kjenneteikn. Kanskje dei var terroristar! Eg hadde eigentleg 35 aldri trudd på terroristar før – eller, eg visste at dei fanst ein eller annan stad i verda, men dei var ikkje nokon trussel mot meg. Det fanst ein million måtar verda kunne ta livet av meg på – til dømes ved at eg blei påkøyrd av ein fyllekøyrar som kom rasande nedover Valencia Street – som var meir sannsynlege og nærliggande enn terroristar. Terroristar tok livet av mykje færre folk enn glatte badegolv og høgspentleidningar. Å bekymre seg for terroristar slo meg som like nyttig som å bekymre seg for bli treft av lyn. Medan eg sat der og rista i bilen med ei hette over hovudet og hendene bundne på ryggen og kjende hovudet svelle opp av kular, kjendest terrorisme med eitt som ein mykje større risiko. Bilen rista fram og tilbake, vi var på veg oppover. Eg rekna med at vi var på veg over Nob Hill, og ut frå hellinga verka det som om vi tok ei av dei brattare rutene – eg gjetta Powel Street. Med eitt gjekk det like bratt nedover. Dersom det mentale kartet mitt var rett, var vi på veg ned mot Fisherman’s Wharf. Der kunne ein stige i ein båt, kome seg unna. Det passa med terroristhypotesen. Men kvifor i helvete skulle terroristane kidnappe ein gjeng skuleelevar? Bilen stoppa plutseleg i ein nedoverbakke. Motoren blei slått av, og dørene gjekk opp. Nokon drog meg etter armane ut på vegen, skubba meg, og eg snubla nedover ei gate med brustein. Nokre sekund seinare slo eg leggane mot noko hardt. Hendene bak meg gav meg ein dytt, og eg gjekk forsiktig opp trappa, utan å kunne ta meg for med hendene. Etter det tredje trinnet sette eg foten opp for å stige opp på det fjerde, men det var ikkje der. Eg fall nesten igjen, men nye hender tok meg framanfrå og drog meg nedetter eit stålgolv, tvinga meg på kne og låste hendene til noko bak meg. 36 Fleire rørsler og lyden av kroppar som blei låste fast ved sida av meg. Stønn og dumpe smell. Latter. Deretter ei uendeleg lang stund i mørket der det berre var min eigen pust og lyden av min eigen pust i øyrene. E g k l arte fak tisk å få ein slags søvn der, på kne, utan blodomløp i føtene, i nattemørket inne i hetta. Kroppen min hadde spruta eit års forsyning av adrenalin ut i blodomløpet i løpet av ein halvtime, og sjølv om det stoffet kan gi deg styrke til å løfte bilar som ligg oppå folk du elskar, og springe over høge bygningar, så gir det ein helvetes bakrus. Eg vakna av at nokon drog hetta av hovudet mitt. Dei var verken hardhendte eller forsiktige – berre … upersonlege. Som nokon på McDonald’s som set saman hamburgarar. Lyset i rommet var så sterkt at eg måtte klemme augene saman, men sakte klarte eg å opne dei til små sprekkar, før eg kunne opne dei skikkeleg og sjå meg rundt. Vi var bak i ein trailer, ein stor 18-hjular. Eg kunne sjå hjulromma langs sida. Men dette rommet hadde blitt gjort om til eit slags kombinert kommandorom og fengsel. Det var skrivebord av stål langs veggane, med flotte flatskjermar festa i svingarmar. Ved skriveborda var det fancy kontorstolar, med knappar og spakar til å justere kvar millimeter av sitjeoverflata, høgd og vinkel. Så var det fengselsdelen – lengst framme, lengst vekke frå dørene, var det stålstenger som var bolta fast i veggane, og fast i desse stålstengene var det fangar. Eg såg Van og Jolu. Darryl kunne vere blant dei dusin andre fangane som var lenka fast her, men det var umogleg å seie sikkert – mange av dei låg samankrøkte og var vanskelege å sjå. Det stinka sveitte og frykt der bak. Vanessa såg på meg og beit seg i leppa. Ho var redd. Det var eg òg. Det var Jolu òg, augene hans rulla i augeholene så 37 du kunne sjå det kvite. Eg var redd. Og endå verre, eg var pissetrengd som eit vasskraftverk i vårløysinga. Eg såg meg rundt for å sjå dei som heldt oss her. Eg hadde unngått å sjå på dei først, på den same måten som du ikkje vil sjå inn i mørket i eit skap der du har fantasert fram at det er eit monster. Du har ikkje lyst til å vite om du har rett. Men eg berre måtte få eit betre glimt av dei køddane som hadde kidnappa oss. Eg ville vite om dei var terroristar. Eg visste ikkje korleis terroristar såg ut, sjølv om tv hadde gjort sitt beste for å overbevise meg om at dei var arabarar med store skjegg, strikka hattar og bomullsdrakter som hang ned til anklane. Dei som hadde teke oss til fange, var ikkje slik. Dei kunne ha vore cheerleaderar på Super Bowl. Dei såg amerikanske ut på ein måte eg ikkje heilt klarte å definere. Kraftige kjevebein, korte, smarte hårfrisyrar som ikkje var heilt militære. Dei fanst i kvitt og brunt, som menn og kvinner. Dei smilte fritt til kvarandre der dei sat i den andre enden av lasterommet, slo vitsar og drakk kaffi av pappbeger. Dette var ikkje arr-rabarar frå Afghanistan: Dei såg ut som turistar frå Nebraska. Eg stira på ei av dei, ei ung kvinne, kvit i huda og brun i håret, så vidt eldre enn meg, søt, på ein litt skremmande, streng kontordraktmåte. Dersom du stirar på nokon lenge nok, kjem dei til slutt til å sjå tilbake. Noko ho også gjorde, og ansiktet hennar slo over i ein heilt annan fasong, kjenslelaus, robotaktig. Smilet forsvann på ein blunk. «Hei,» sa eg. «Eg skjøner ingenting av kva som skjer her, men eg er veldig pissetrengd, fattar du?» Ho såg rett gjennom meg som om ho ikkje hadde høyrt det eg sa. «Eg meiner det, om eg ikkje får gå på do snart, så kjem eg til å ha ei stygt uhell. Det kjem til å stinke ganske sterkt her bak, forstår du?» 38 Ho snudde seg til kollegaene sine, ein liten gjeng på tre, og dei hadde ein lågmælt diskusjon eg ikkje kunne høyre gjennom viftestøyen frå datamaskinene. Ho snudde seg til meg. «Hald deg i ti minutt, då skal alle få gå på do.» «Eg trur ikkje at eg klarer ti minutt til,» sa eg og lét ein litt større skjelv av hastverk krype inn i stemma enn det eg eigentleg kjende. «Eg meiner det, det er no eller aldri.» Ho rista på hovudet og såg på meg som om eg var ein ynkeleg tapar. Ho og vennene hennar konfererte litt meir seg imellom før ein av dei kom fram. Han var litt eldre, litt over tretti, brei over skuldrene, som om han trena vekter. Han såg kinesisk eller koreansk ut – sjølv ikkje Van kan sjå forskjell på det av og til – men den haldninga som sa amerikansk på ein måte eg ikkje klarte å setje fingeren på. Han drog sportsjakka si til side så eg skulle sjå kva han hadde under: Eg kunne sjå ein pistol, ein elektrosjokkpistol og ein boks med enten tåregass eller peparspray, før han lukka jakka igjen. «Ikkje noko tull no,» sa han. «Nei,» sa eg. Han rørte ved noko i beltet sitt, som fekk handjerna mine til å opne seg, og armane minne datt ned. Det var som om han gjekk rundt eit med eit Batman-belte – handjern med trådlaus fjernstyring! Men det var nok smart: Du ville vel helst unngå å lene deg over fangane med alle dei dødelege våpna i augehøgd – dei kunne for eksempel ta pistolen din med tennene og trykke på avtrekkaren med tunga eller noko slikt. Hendene mine var framleis bakbundne med plaststreng, og no då eg ikkje var lenka med handjerna, merka eg at føtene mine hadde blitt til livlause korkklumpar. For å gjere ei lang historie kort ramla eg rett og slett framover 39 med ansiktet ned. Eg sprella med dei sovande føtene mine, for å prøve å få dei til å lystre så eg kunne få dei under meg. Fyren framfor meg drog meg opp, og eg gjekk med klovnegange til bakenden av traileren, til eit lite transportabelt toalett som stod der. På vegen bakover prøvde eg å få auge på Darryl, han kunne ha vore ein av fem–seks samankrølla personar. Eller ingen av dei. «Inn med deg,» sa mannen. Eg sleit i handledda mine. «Ta av desse, er du snill?» Fingrane mine kjendest som ein bunt lilla blodpølser etter alle timane i plastikkhandjern. Fyren rørte seg ikkje. «Høyr her,» sa eg, og prøvde å ikkje høyrest sarkastisk eller sint ut (noko som ikkje var lett). «Enten skjer du meg laus, eller så må du sikte for meg. Å gå på toalettet er ikkje ein handlausoperasjon.» Nokon i lasterommet fniste. Fyren likte meg ikkje, det kunne eg sjå på måten kjevemusklane stramma seg på. Desse folka var hardt tilknappa. Han henta opp ein veldig pen lommekniv frå beltet sitt. Frå den flikka han ut eit imponerande knivblad som han skar over plastikkhandjerna med, og hendene var mine eigne igjen. «Takk,» sa eg. Han skauv meg inn på toalettet. Hendene mine var ubrukelege, som eit par leirklumpar festa til handledda. Då eg prøvde å riste liv i fingrane byrja dei å krible, før kriblinga blei til ei kjensle av at fingrane byrja å brenne, så vondt at eg nesten byrja å skrike. Eg la ned setet, drog ned buksene og sette meg ned. Eg stolte ikkje på at kroppen min kunne gjere dette ståande. I det blæra mi opna slusene, gjorde augene mine det same. Eg gret stille, og overkroppen pendla fram og tilbake medan tårer og snørr rann nedetter ansiktet. Eg gjorde alt 40 eg kunne for å halde meg frå å gråte høgt, sette ei hand for munnen og heldt lydane inne. Den gleda ville eg ikkje gi dei. Til slutt hadde eg pissa frå meg og gråte frå meg, og fyren utanfor hamra på døra. Eg tørka ansiktet som best eg kunne med toalettpapir, stakk det ned i toalettet og trekte ned, før eg såg meg rundt etter ein vask, men alt eg fann, var ei stor pumpeflaske med handrens, tettskriven utanpå med lista over aktive bioingrediensar. Eg gneid inn hendene med litt av dette stoffet og steig ut av toalettet. «Kva var det du dreiv med der inne?» spurde mannen. «Eg var på toalettet,» sa eg. Han snudde meg rundt, tok hendene mine, og eg kjende eit nytt sett plasthandjern bli klipsa fast. Handledda mine hadde svolle opp i mellomtida, og dei nye handjerna grov seg hardt inn i den ømme huda, men eg ville ikkje gi dei gleda av å høyre meg skrike ut. Han geleida meg tilbake til plassen min og tok tak i den neste i rekka, som, det såg eg no, var Jolu. Ansiktet hans var hovna opp, med eit stygt skrubbsår på kinnet. «Er du ok?» spurde eg han, og kompisen min med Batman-beltet sette handa si mot panna mi og skauv hardt ifrå, slik at bakhovudet mitt trefte metallveggen med ein lyd som ei klokke som slo eitt. «Ikkje noko snakking,» sa han medan eg strevde med å fokusere augene mine. Eg likte ikkje desse folka. Eg svor der og då at dei skulle få betale for alt dette. Ein etter ein gjekk alle fangane på toalettet og kom tilbake, og då dei var ferdige, gjekk vakta tilbake til vennene sine og tok ein ny kopp kaffi – dei drakk ut frå ein stor kartong som det stod Starbucks på, såg eg – og dei hadde ein utydeleg samtale som medførte ein god del latter. Så opna bakdørene seg og det kom frisk luft, ikkje røykfylt som tidlegare, men med eit hint av ozon. I stripa av verda utanfor eg kunne sjå før dørene gjekk igjen, kunne eg 41 sjå at det var mørkt, og at det regna, eit slikt droplande San Francisco-regn som er delvis skodde. Mannen som kom inn, hadde på seg militæruniform. USA-militæruniform. Han helste folka i traileren, dei helste tilbake, og då var det eg skjønte at eg ikkje var teken til fange av ei bande terroristar – eg var fanga av Dei amerikanske sambandsstatane, av USA. D ei set te o pp eit lite skjermbrett bakarst og kom og henta oss ein etter ein, tok av oss handjerna og leidde oss bakover i lasterommet. Etter det eg kunne rekne ut – ved å telje sekund i hovudet, tusen-og-ein tusen-og-to – varte intervjua omtrent sju minutt kvar. Hovudet mitt hamra av dehydrering og koffeinabstinens. Eg var nummer tre, og blei henta av jenta med den strenge frisyren. På nært hald såg ho trøtt ut, med posar under augene og markerte linjer i munnvikene. «Takk,» sa eg automatisk då dei låste meg laus med ein fjernkontroll og drog meg opp på føtene. Eg hata meg sjølv for å vere så høfleg, men eg hadde blitt drilla i dette. Ho lea ikkje på ein muskel. Eg gjekk framfor henne bak i lasterommet og bak skjermbrettet. Det var ein klappstol der, og eg sette meg ned. Dei to som sat der – Streng Frisyre og Batman-belte – såg på meg frå dei ergonomiske superstolane sine. Dei hadde eit lite bord mellom seg, med alt som hadde vore i lommeboka og ryggsekken min. «Hei, Marcus,» sa Streng Frisyre. «Vi har nokre spørsmål til deg.» «Er eg arrestert?» spurde eg. Dette var ikkje eit tilfeldig spørsmål. Dersom du ikkje er under arrest, finst det grenser for kva politiet kan gjere mot deg. Dei kan ikkje halde deg så lenge dei vil utan å arrestere deg, la deg ta ein telefon 42 og gi deg ein advokat. Og ein advokat, ja, det kan du vedde ræva di på at eg skulle snakke med. «Kva er denne til?» sa ho og heldt opp telefonen min. Skjermen viste feilmeldinga du fekk dersom du prøvde å få tilgang til data utan å vite passordet. Det var ei litt uhøfleg melding – ein animasjon av ei hand som viste ein universelt kjend gest – eg likte å tilpasse dingsane mine sånn at eg fekk dei slik eg ville ha dei. «Er eg under arrest?» spurde eg igjen. Dei kan ikkje tvinge deg til å svare på spørsmål dersom du ikkje er under arrest, og når du spør om du er under arrest, må dei svare deg. Slik er reglane. «Du blir halden av Det amerikanske tryggleiksdepartementet,» glefsa dama. «Er eg under arrest?» «Du er nøydd til å bli meir samarbeidsvillig, Marcus, og det må du byrje med no.» Ho sa ikkje «elles», men det låg under. «Eg vil snakke med ein advokat,» sa eg, «eg vil vite kva eg er mistenkt for. Eg vil gjerne sjå identifikasjonspapira dykkar.» Dei to agentane veksla blikk. «Eg synest du burde tenkje nøye gjennom korleis du forheld deg til denne situasjonen,» sa Streng Frisyre. «Og det bør du gjere med ein gong. Vi fann fleire mistenkjelege gjenstandar blant tinga dine. Vi plukka opp deg og kameratane dine nær det verste terroriståtaket dette landet har sett nokon gong. Om vi ser desse to tinga i samanheng, ser det ikkje særleg lyst ut for deg, Marcus. Du kan samarbeide, eller du kan angre veldig, veldig djupt. No, kva er denne til?» «Skal eg vere ein terrorist? Eg er sytten år!» «Den perfekte alderen – al-Qaida elskar å rekruttere påverkeleg, idealistisk ungdom. Vi har googla deg, veit du. Du har posta ein god del veldig ufine greier på internett.» 43 «Eg vil snakke med ein advokat,» sa eg. Streng Frisyre såg på meg som om eg var eit insekt. «Du trur at du har blitt plukka opp av kriminalpolitiet, men der tek du feil. Den tanken må du kvitte deg med. Du er her fordi du er ein potensielt fiendtleg stridande. Om eg var deg, ville eg anstrenge meg hardt for å overbevise oss om at du ikkje er ein fiendtleg stridande. Veldig hardt. Fordi det finst mørke hol som fiendtleg stridande kan forsvinne inn i, veldig mørke, djupe hol, hol der du rett og slett kan forsvinne. For alltid. Høyrer du kva eg seier, unge mann? Eg vil at du skal låse opp denne telefonen, og dekryptere alle filene som ligg på han. Eg vil at du skal gjere greie for deg sjølv: Kvifor var du ute på gata? Kva veit du om åtaket på byen?» «Eg kjem ikkje til å låse opp telefonen min for dykk,» sa eg indignert. På telefonen låg det alle slags private greier: foto, epostar, små hack og modifikasjonar eg hadde installert. «Det er privat.» «Kva har du å skjule?» «Det finst noko som heiter personvern,» sa eg. «Og retten til å snakke med ein advokat.» «Vi skal gi deg ein siste sjanse. Folk som er ærlege, har ikkje noko å skjule.» «Eg vil snakke med ein advokat.» Foreldra mine ville betale for det. Alle FA-ane eg hadde lese på nettet om å bli arrestert, var klare på dette punktet. Hald fram med å spørje om advokat, uansett kva dei seier eller gjer. Det kjem aldri noko godt ut av å snakke med politiet utan advokaten din til stades. Dei to som sat framfor meg, sa at dei ikkje var politi, men om dette ikkje var ein arrestasjon, kva var det? I ettertid innser eg at det smartaste kanskje hadde vore å låse opp telefonen. D e i l å ste me g fa st igjen , drog på meg hetta på nytt og lét meg sitje der eg sat. Lang tid seinare byrja traileren å røre på seg, rulla ned ein bakke, og eg blei løfta på beina igjen. Eg ramla saman med ein gong. Føtene mine var sovna så djupt at dei kjendest som isblokker over det heile, så nær som knea, som var hovna opp og var ømme etter alle timane i knelande posisjon. Hender tok meg ved skuldrene og føtene, og eg blei løfta som ein sekk poteter. Rundt meg var det utydelege stemmer. Nokon gret. Nokon banna. Dei bar meg ikkje langt før dei sette meg ned og låste meg til ei anna jernstong. Knea mine ville ikkje halde meg oppe lenger. Eg fall framover og enda i ein forvridd posisjon på golvet, som ei saltkringle. Så køyrde vi igjen, og denne gongen kjendest det ikkje ut som å bli køyrd i trailer. Golvet under meg rulla roleg. Det vibrerte av tunge dieselmotorar. Eg var på eit skip! Magen min blei til is. Eg blei teken frå Amerikas kyst til ein annan stad, og kven visste kvar eg var? Eg var redd frå før, men dette gjorde meg livredd, lamma meg, gjorde meg fullstendig ordlaus av redsle. Eg forstod at eg kanskje aldri ville få sjå foreldra mine igjen, og eg kjende ein smak av oppkast brenne seg oppover halsen. Sekken eg hadde over hovudet, 45 kjendest som han snurpa seg saman rundt meg, eg klarte knapt å puste, og alt blei forsterka av den vridde posisjonen eg låg i. Men heldigvis var vi ikkje på vatnet så lenge. Det kjendest som ein time, men eg veit no at det var berre eit kvarter, før eg kjende at vi la til kai, merka stega på dekket rundt meg og høyrde andre fangar bli løyste og lempa eller leidde vekk. Då dei kom for å ta meg, prøvde eg å kjempe imot, men det nytta ikkje. Dei bar meg igjen, upersonleg, røft. Då dei tok av meg hetta igjen, var eg i ei celle. Cella var gammal, med veggar som heldt på å smuldre, og ho lukta av sjøluft. Det var eit vindauge høgt oppe, med rustne sprinklar framfor. Det var framleis mørkt ute. Det var eit teppe på golvet og eit lite toalett i metall som stakk ut frå veggen, utan toalettsete. Vakta som tok av meg hetta, gliste mot meg og lukka den massive ståldøra bak seg. Eg masserte føtene mine varsamt, det bruste då blodet kom tilbake i dei og i hendene. Til slutt var eg i stand til å stå og gå sakte fram og tilbake. Eg høyrte folk som snakka, som gret, som ropte. Eg ropte òg: «Jolu! Darryl! Vanessa!» Andre stemde i, ropte andre namn, ropte stygge ting. Dei næraste stemmene høyrdest ut som galne fyllikar på gatehjørne. Kanskje var det slik eg òg høyrdest ut. Vakter ropte for å få oss til å halde kjeft, det fekk oss berre til å rope høgare. Til slutt vrælte vi, skreik til hovudet ville sprengast, til stemma blei hås. Kvifor ikkje? Kva hadde vi å miste? D en ne ste g ongen dei kom for å avhøyre meg, var eg skiten og trøtt, tørst og svolten. Streng Frisyre var med på det nye forhøyrslaget, saman med tre store fyrar som skufla rundt på meg som om eg var eit stykke kjøt. Ein var svart, dei andre to var kvite, ein av dei kunne vere latinamerikansk. 46 Alle hadde gevær. Det var som ein Benetton-reklame kryssa med ein omgang Counter-Strike. Dei lenka saman føtene og hendene då dei henta meg. Eg såg meg rundt medan vi gjekk. Eg høyrde vatn ein stad der ute og tenkte kanskje vi var på Alcatraz – det var eit fengsel, trass alt, sjølv om det hadde vore ein turistattraksjon i fleire generasjonar, staden dit du drog for å sjå kvar Al Capone og dei andre gangsterane frå den tida sat inne. Men eg hadde vore på Alcatraz på ein skuletur. Det var gammalt og rustent, nesten middelaldersk. Denne staden verka som om han stamma frå den andre verdskrigen, ikkje kolonitida. Alle celledørene hadde klistremerker med laserutskrifter av strekkodar og nummer, men bortsett frå dette var det ingenting utanpå dørene som fortalde kva som var bak dei. Avhøyrsrommet var moderne, med lysrør, ergonomiske stolar – ikkje til meg, rett nok, eg fekk ein samanleggbar hagestol i plast – og eit stort trebord. Den eine veggen var dekt av ein stor spegel, akkurat som i politiseriane, og eg tenkte at det sikkert var nokon som såg på frå den andre sida. Streng Frisyre og vennene hennar tok kaffi frå ei kanne på eit lite bord (eg skulle ha sett tennene mine i strupen hennar der og då, så hadde eg òg fått smake kaffi), før dei sette ein isoporkopp med vatn framfor meg – utan å låse opp hendene mine, som var bakbundne, eg kunne ikkje drikke av det. Til å le seg skakk av. «Hei, Marcus,» sa Streng Frisyre. «Korleis går det med innstillinga i dag, då?» Eg svarte ikkje. «Det kan bli verre enn dette, veit du,» sa ho. «Faktisk kan det ikkje bli stort betre. Sjølv når du fortel oss det vi vil vite, sjølv om du klarer å overbevise oss om at du berre var på feil stad til feil tid, er du ein merkt mann. Vi kjem til å sjå 47 deg uansett kvar du går og kva du gjer. Du har vist deg som ein som har noko å skjule, og det liker vi ikkje.» Ynkeleg var det, men det som kverna rundt i hjernen min, var frasen «overbevise oss om at du berre var på feil stad til feil tid». Dette var det verste som nokon gong hadde hendt meg. Eg hadde aldri følt meg dårlegare eller reddare. Orda «feil stad til feil tid», desse fem orda, var som ei redningsline som dingla framfor meg medan eg sprella for å kome opp til overflata. «Hallo, Marcus?» sa ho og knipsa med fingrane framfor ansiktet mitt. «Her er eg, Marcus.» Ho hadde eit lite smil på leppene, og eg hata meg sjølv for å la henne sjå at eg var redd. «Marcus, det kan bli langt verre enn dette. Dette er ikkje den verste staden vi kan sende deg til, ikkje på langt nær.» Frå under bordet henta ho opp ein stresskoffert som ho opna med eit knepp. Ho tok opp telefonen min, arphid sniffaren, wifinnaren og minnepinnane mine. Ho la tinga ned på bordet, ein etter ein. «Her er det vi vil du skal gjere. Du låser opp telefonen for oss i dag. Dersom du gjer det, vil du få utandørs- og badeprivilegium. Du vil få lov til å dusje og til å gå rundt i luftegarden. I morgon vil vi hente deg tilbake og be deg dekryptere data på desse minnepinnane. Gjer det, og du vil få lov til å ete i kantina. Dagen etter vil vi ha epostpassorda dine, og då vil du få lov til å gå på biblioteket. Ordet «nei» var på leppene mine, som ein rap som ville opp, men ikkje ville kome. «Kvifor?» var ordet som kom ut i staden. «Vi vil vere sikre på at du er det du ser ut til å vere. Dette handlar om din eigen tryggleik, Marcus. Sei at du er uskuldig. Du kan godt vere skuldig, men kvifor ein uskuldig ville opptre som om han har så mykje å skjule, går over hovudet på meg. La oss seie at du er uskuldig: Du kunne ha 48 vore på den brua då ho gjekk i lufta. Foreldra dine kunne ha vore der. Vennene dine. Vil du ikkje at vi skal ta dei folka som gjekk til åtak på heimen din?» Det er snodig, men då ho snakka om å få «privilegium», skremde ho meg til å underkaste meg. Eg følte det som om eg måtte ha gjort noko for å ende opp der eg var, kanskje det var min feil, iallfall litt, som om eg kunne gjere noko for å endre det. Men så snart ho skifta tema til denne svadaen om «tryggleik», fekk eg ryggrada tilbake. «Høyr her,» sa eg, «du snakkar om åtak på heimen min, men så langt eg kan døme, så er de dei einaste som har gått til åtak på meg i det siste. Eg trudde eg budde i eit land med ei grunnlov. Eg trudde eg budde i eit land der eg hadde rettar. Det du snakkar om, er å forsvare fridommen min ved å rive grunnlova i fillebitar.» Eit blaff av irritasjon strauk over ansiktet hennar og forsvann. «Veldig melodramatisk i dag, Marcus. Ingen har gått til åtak på deg. Du blir halden av regjeringa medan vi søker å finne ut detaljane omkring det verste terroråtaket som nokon gong har blitt utført i dette landet. Du har makt til å hjelpe oss å kjempe denne krigen. Du vil altså verne om den amerikanske grunnlova? I så fall kan du hjelpe oss å hindre vondsinna folk i å sprenge byen i lufta. No har du nøyaktig 30 sekund til å låse opp den telefonen før eg sender deg tilbake til cella. Vi har mange andre intervju å gjere i dag.» Ho såg på klokka. Eg rørte på handledda, rasla med kjettingane som hindra meg i rekke fram og låse opp telefonen. Ja, eg skulle gjere det. Ho hadde fortalt meg om vegen mot fridom – til verda, til foreldra mine – og det hadde gitt meg håp. No trua ho med å sende meg vekk, med å sende meg ein annan veg, håpet mitt hadde 49 krasjlanda, og alt eg klarte å tenkje på, var å kome meg tilbake i retning fridommen. Så eg røska i kjettingane, eg ville strekke meg fram og låse opp telefonen min for henne, og ho berre såg kaldt på meg, på klokka. «Passordet,» sa eg, då eg til slutt skjønte kva ho ville ha frå meg. Ho ville at eg skulle seie det høgt her, så det kunne kome med på opptaket, så vennene hennar kunne høyre det. Ho ville ikkje berre at eg skulle låse opp telefonen. Ho ville at eg skulle underkaste meg henne. Gi henne ansvaret for meg. Gi frå meg alle løyndommar, alt privatliv. «Passordet,» sa eg igjen, og så fortalde eg passordet. Gud hjelpe meg, eg underkasta meg viljen hennar. Ho smilte eit lite, samansnurpa smil, som måtte vere denne isdronninga sitt svar på ein scoringsdans, og vaktene leidde meg vekk. I det døra gjekk igjen, såg eg at ho bøygde seg ned over telefonen og tasta inn passordet. Eg skulle ønskje at eg hadde tenkt på at noko slikt kunne skje, og laga eit falskt passord som låste opp ein fullstendig uskuldig partisjon av telefonen, men eg var ikkje på langt nær så paranoid eller lur. Du lurer sikkert på kva slags mørke løyndommar eg hadde låst inne på telefonen, minnepinnane og eposten. Sanninga er at eg hadde alt å skjule, og ingenting. Frå telefonen, minnepinnane og eposten ville du få ein ganske god idé om kven vennene mine var, kva eg syntest om dei, alle dei idiotiske tinga vi hadde gjort. Du kunne lese loggane over dei elektroniske kranglane vi hadde hatt og dei elektroniske forsoningane. Du forstår, eg slettar ingenting. Kvifor skulle eg det? Lagringsplass er billeg, og du veit aldri når du får lyst til å gå tilbake til noko. Spesielt dei teite tinga. Du hugsar den kjensla du får nokre gonger når du sit på t-banen og det 50 er ingen å snakke med og du plutseleg hugsar ein eller annan bitter krangel du hadde, ein eller annan fæl ting du sa? Vel, vanlegvis er det ikkje så gale som du hugsar. Å kunne gå tilbake og sjå det igjen er ein bra måte å minne deg på at du kanskje ikkje er ein så fæl person som du trur at du er. På den måten har Darryl og eg kome over fleire kranglar enn eg kan telje. Men det er ikkje det som er problemet. Eg veit at telefonen min er privat. Eg veit at minnepinnane mine er private. Det er på grunn av kryptografi – forvrenging. Matematikken bak krypto er god og solid, og du og eg kan få tilgang til den same kryptoen som bankane og det amerikanske National Security Agency. Det finst berre ein type krypto som alle kan bruke: offentleg kjend, open krypto. Det er slik du kan vite at den verkar. Det er noko veldig frigjerande ved å ha eit hjørne av livet som er ditt, som ingen får lov å sjå, berre du. Det er litt som å vere naken eller drite. Alle er nakne av og til. Alle må drite. Det er ikkje noko pinleg, avvikande eller merkeleg ved det. Men kva om eg bestemte at frå no av, kvar gong du trong å bli kvitt noko materielt kroppsleg avfall, så måtte du gjere det i eit glasbur midt på Times Square i New York, og at du måtte gjere det splitter naken? Sjølv om du skulle ha ein feilfri kropp – og kor mange av oss kan seie det? – måtte du vere ganske rar for å synast det var ein god idé. Dei fleste av oss ville rømme med eit skrik. Dei fleste av oss ville halde oss til vi eksploderte. Ikkje på grunn av at det er noko pinleg ved handlinga. Det handlar om at det er privat. Det handlar om at livet ditt tilhøyrer deg. Dei heldt på å ta det frå meg, bit for bit. Medan eg var på veg tilbake til cella, kom ho snikande igjen, denne kjensla av at eg hadde fortent det. Kanskje det var dette som var rettferd. 51 Kanskje var dette fortida som kom tilbake for å ta meg. Trass alt var det fordi eg skulka at eg hadde vore der eg var. Eg fekk dusje. Eg fekk gå rundt i luftegarden. Det var ein flik av himmel der oppe, og det lukta som hamneområdet, men bortsett frå det ante eg ikkje kvar eg var. Eg kunne ikkje sjå nokon andre fangar medan eg lufta meg, og blei ganske lei av å gå rundt i ring. Eg strekte på øyrene for å fange opp kva som helst slags liten lyd som kunne fortelje meg kva slags stad dette var. Alt eg kunne høyre, var ein bil no og då, nokre fjerne samtalar, eit fly som landa ein stad i nærleiken. Dei tok meg tilbake til cella og gav meg mat, ein halv pepperonipai frå Goat Hill Pizza, som eg kjende godt, det låg på Potrero Hill. Kartongen med dei kjende teikningane, bokstavane og telefonnummeret 415 var ei påminning om at berre ein dag tidlegare hadde eg vore ein fri mann i eit fritt land, og at eg no var ein fange. Eg bekymra meg konstant for Darryl og tenkte mykje på dei andre. Kanskje hadde dei vore meir samarbeidsvillige og hadde blitt lauslatne. Kanskje hadde dei snakka med foreldra mine, som akkurat no ringde frenetisk rundt. Kanskje ikkje. Cella var fantastisk naken, like tom som eg kjende meg. Eg fantaserte at veggen på motsett side av benken var ein skjerm, at eg kunne sitje og hacke akkurat no, at eg kunne hacke opp celledøra. Eg fantaserte om arbeidsbenken min heime og prosjekta der. Dei gamle boksane eg heldt på å gjere om til eit getto-surroundanlegg, luftfotograferingsdraken eg heldt på å bygge, den heimebygde laptopen. Eg ville ut. Eg ville heim, eg ville ha vennene, skulen, foreldra mine og livet mitt tilbake. Eg ville gå dit eg hadde lyst til å gå, ikkje vere stuck ein plass der alt eg kunne gjere, var å gå fram og tilbake, fram og tilbake. 52 Neste steg var at dei tok passorda til USB-minne pinnane. Dei inneheldt mellom anna ein del interessante meldingar eg hadde lasta ned frå eit eller anna forum, nokre chatloggar, kommunikasjon der folk hadde hjelpt meg med noko eg trong å vite. Det var ingenting der som du ikkje kunne finne på Google, sjølvsagt, men eg trudde ikkje det ville tale til min fordel. Eg fekk lufte meg igjen den ettermiddagen, og denne gongen var det andre i luftegarden då eg kom, fire andre menn og to kvinner. Eg gjekk ut frå at det var fleire som gjorde ting for å få «privilegium». Dei gav meg ein halv time, og eg prøvde å snakke med den mest normalt utsjåande av dei andre fangane, ein svart fyr omtrent på min alder, med kort afrosveis. Men då eg sa kva eg heitte og strekte ut handa, skaut han blikket mot kamera som var montert i alle hjørna, og heldt fram med å gå utan å endre ansiktsuttrykk. Men då, rett før dei ropte namnet mitt og henta meg inn, opna døra seg, og ut kom – Vanessa! Eg hadde aldri vore gladare for å sjå eit vennleg ansikt. Ho såg trøtt og ulykkeleg ut, men ikkje skadd, og då ho såg meg, ropte ho namnet mitt og sprang bort til meg. Vi klemde kvarandre hardt, og eg merka at eg skalv. Så merka eg at ho skalv også. «Er du ok?» spurde ho og heldt meg med strake armar. «Eg er ok,» sa eg, «dei fortalde meg at dei ville sleppe meg fri om eg gav dei passorda mine.» «Dei driv og spør meg om deg og Darryl.» Ei stemme buldra over høgtalaren, ropte at vi skulle slutte å snakke, at vi skulle gå, men vi gav blaffen. «Svar dei,» sa eg med ein gong. «Svar på alt dei spør om. Om det vil få deg fri.» «Korleis går det med Darryl og Jolu?» «Eg har ikkje sett dei.» 53 Døra sprang opp, og fire store vakter kom stormande. Dei tok oss. Dei tvinga meg i bakken og snudde hovudet mitt vekk frå Vanessa. Eg kunne høyre at ho fekk same behandling. Plasthandjern kom på, før eg blei dregen opp og ført tilbake til cella. Det kom ikkje middag den kvelden. Det kom ikkje frukost neste morgon. Ingen kom for å ta meg til forhøyr. Plasthandjerna hadde dei ikkje teke av, og skuldrene mine brann først, før dei byrja å verke, for så å bli nomne og sidan byrje å brenne igjen. Eg mista all kjensle i hendene mine. Eg måtte pisse. Eg kunne ikkje opne buksa mi. Eg måtte verkeleg, verkeleg pisse. Eg pissa på meg. Dei kom for å hente meg etter det, då det varme pisset hadde kjølna og blitt klamt, slik at den allereie skitne buksa mi klistra seg til låra og beina mine. Dei tok meg med ned den lange gangen med dører langs veggen, der kvar dør hadde ein strekkode, der kvar strekkode stod for ein fange som meg. Dei tok meg ned korridoren og inn på forhøyrsrommet, og det var som ein annan planet då eg kom inn der, ei verd der ting var normale, der det ikkje stinka av urin. Eg følte meg så skiten og skamfull, og alle dei kjenslene av at eg fortente det eg fekk, kom tilbake til meg. Streng Frisyre var allereie på plass. Ho var perfekt: nyfrisert og med berre eit hint av sminke. Eg kunne lukte det ho hadde hatt i håret. Ho rynka på nasen over meg. Eg kjende skamma stige. «Du har visst vore ein veldig uskikkeleg liten gut, har du ikkje? For ein skiten liten pjokk!» Skam. Eg såg ned i bordet. Våga ikkje å sjå opp. Eg ville berre fortelje henne epostpassordet mitt og forsvinne. «Kva snakka du og venninna di om i garden?» 54 Eg lo ein bjeffande latter mot bordet. «Eg bad henne om å svare på spørsmåla dine. Eg bad henne samarbeide.» «Så det er du som gir ordrane?» Eg følte blodet stige til øyrene. «Åh, kom an,» sa eg. «Vi speler eit spel i lag. Det heiter Harajuku Fun Madness. Eg er lagkaptein. Vi er ikkje terroristar, vi er high school-elevar. Eg gir ikkje ordrar. Eg sa til henne at vi må vere ærlege så vi kunne få mistankane sletta og kome oss ut herifrå.» Ho sa ikkje noko på ei lita stund. «Korleis går det med Darryl?» spurde eg. «Kven?» «Darryl. De plukka oss opp i lag. Vennen min. Nokon stakk han ned ved t-banestasjonen i Powell Street. Det var difor vi var der vi var. For å skaffe han hjelp.» «Då går det sikkert fint med han,» sa ho. Det knytte seg i magen min, og eg kasta nesten opp. «Du veit ikkje? Er han ikkje her?» «Kven vi har her og kven vi ikkje har her, er ikkje noko vi kjem til å diskutere med deg, nokon gong. Det er ikkje noko du kjem til å få vite. Marcus, du har sett kva som skjer når du ikkje samarbeider med oss. Du har sett kva som skjer når du ikkje er lydig. Du har vore litt samarbeidsvillig, og det har fått deg nesten til det punktet der du kanskje kan gå fri. Om du vil at det skal gå slik, må du halde deg til å svare på spørsmåla mine.» Eg sa ikkje noko. «Du lærer, det er bra. No, epostpassorda dine, takk.» Eg var godt førebudd på dette. Eg gav dei alt: server adresse, login-namn, passord. Ingenting av dette betydde noko. Eg hadde ikkje noko epost liggande på serveren. Eg lasta ned alt og lagra det på laptopen heime, som lasta ned og sletta eposten frå serveren kvart minutt. Dei ville ikkje få noko ut av eposten min. 55 Tilbake til cella, men denne gongen løyste dei handjerna, gav meg ein dusj og eit par oransje fengselsbukser. Dei var altfor store og hang lågt på hoftene, som hos ein meksikansk gjengfyr i Mission-distriktet. Det er der moten med store bukser som heng ned på rumpa di kjem frå, visste du det? Frå fengsel. Det er mindre gøy når det ikkje er eit fashion statement, det kan du seie til kidsa og helse frå meg. Dei tok frå meg dongeribuksa mi, og eg sat ein dag til i cella. Veggane var sement klatta på ein stålkonstruksjon. Det kunne du sjå fordi stålet rusta i den salte lufta, og konstruksjonen skein raudoransje gjennom den grøne malinga. Foreldra mine var ein stad der ute. Neste dag kom dei og henta meg igjen. «Vi har lese mailen din i ein dag no. Vi forandra pass ordet så heime-pc-en din ikkje kunne hente han.» Sjølvsagt hadde dei det. Eg ville ha gjort det same, no når eg fekk tenkt meg om. «Vi har nok på deg til å bure deg inne i lang, lang tid, Marcus. Desse artiklane» – ho viste med ein gest til dingsane mine – «og data vi har henta ut frå telefonen og minne pinnane dine, i tillegg til det subversive materialet vi utan tvil ville finne dersom vi raida huset ditt og tok datamaskina di. Det er nok til å bure deg inne til du er ein gammal mann. Forstår du det?» Eg trudde ikkje eit sekund på det. Ingen dommar i verda ville seie at desse tinga var verkelege brotsverk. Det var frie ytringar, teknologisk fikling. Ikkje brotsverk. Men kven kunne garantere at desse folka nokon gong ville stille meg framfor ein dommar? «Vi veit kvar du bur, vi veit kven vennene dine er. Vi veit korleis du opererer og korleis du tenkjer.» Det demra for meg. Dei heldt på å la meg gå. Det lysna liksom i rommet. Eg høyrde meg sjølv puste, korte små pust. 56 «Vi vil berre vite ein ting: Kva var leveringsmekanismen for bombene på brua?» Eg slutta å puste. Rommet mørkna igjen. «Hæ?» «Det var ti ladningar på brua, langs heile lengda. Det var i bagasjeromma på bilar. Dei hadde blitt plasserte der. Kven plasserte dei ut, korleis kom dei dit?» «Hæ?» sa eg igjen. «Dette er den siste sjansen din, Marcus,» sa ho. Ho såg trist ut. «Du klarte deg så bra til no. Fortel oss dette, og du kan dra heim. Du kan få deg ein advokat og eit forsvar i ein rettssal. Det finst sikkert formildande omstende som du kan bruke til å forklare det du har gjort. Berre fortel oss dette, og du er fri.» «Eg aner ikkje kva du snakkar om!» Eg gret og brydde meg ikkje om det. Gret og snufsa. «Eg aner ikkje kva du snakkar om!» Ho rista på hovudet. «Marcus, ver så snill. La oss hjelpe deg. Du burde forstå no at vi alltid får det vi vil ha.» Eg høyrde ein utydeleg, bablande lyd frå bak i hjernen min ein stad. Dei var galne. Eg tok meg saman, arbeidde hardt for å stoppe tårene. «Høyr her, dette er galskap. Du har sett gjennom tinga mine, du har sett alt. Eg er ein sytten år gammal high school-elev, ikkje ein terrorist. Du kan ikkje for alvor tru at –» «Marcus, har du ikkje forstått at vi meiner alvor?» Ho rista på hovudet. «Du får ganske gode karakterar. Eg trudde du var smartare enn som så.» Ho vifta med handa, og vaktene tok meg under armane og drog meg opp. Tilbake i cella kom eg på hundre små talar eg kunne ha halde. Franskmennene kallar dette «espirit d’escalier» – ånda i trappa, dei kvikke svara som kjem til deg etter at du går ut av rommet og ruslar ned trappa. Inni hovudet mitt 57 stod eg og talte, talte om at eg var ein borgar som elska fridommen min, noko som gjorde meg til patrioten og henne til forrædaren. Inni hovudet mitt kasta eg skam over henne for å gjere landet mitt til ein militærleir. Inni hovudet mitt var eg veltalande og briljant og fekk henne til å gråte. Men ingen av dei fine orda kom til meg då dei drog meg ut den neste dagen. Alt eg kunne tenkje på, var fridom. Foreldra mine. «Hei, Marcus,» sa ho. «Korleis har du det?» Eg såg ned i bordet. Ho hadde ein ryddig bunke dokument framfor seg, med den evinnelege koppen frå Starbucks ved sida av. Det var ei slags trøyst, ei påminning om at det fanst ei verkeleg verd ein stad der ute, utanfor veggane. «Vi er ferdige med å etterforske deg, for denne gongen.» Ho lét det henge i lufta. Kanskje meinte ho at dei ville la meg gå. Kanskje betydde det at dei skulle kaste meg i eit hol og gløyme at eg fanst. «Og?» sa eg til slutt. «Og eg vil understreke for deg at vi tek dette veldig alvorleg. Landet vårt har opplevd det verste åtaket som nokon gong har blitt utført her. Kor mange 11. september vil du at vi skal måtte oppleve før du er villig til å samarbeide? Detaljane i etterforskinga vår er hemmelege. Vi vil ikkje la noko stoppe oss i forsøka på å bringe forbrytarane som har utført desse handlingane, for retten. Forstår du dette?» «Ja,» mumla eg. «Vi kjem til å sende deg heim i dag, men du er ein merkt mann. Du har ikkje vist deg å vere utanfor mistanke – vi slepper deg berre fordi vi er ferdige med å forhøyre deg for denne gongen. Men frå no av tilhøyrer du oss. Vi vil halde auge med deg. Vi vil vente på at du skal trakke feil. Forstår du at vi kan halde nøye oppsyn med deg, heile tida?» «Ja,» mumla eg. 58 «Godt. Du kjem aldri til å snakke om det som har skjedd her til nokon, nokon gong. Dette er eit spørsmål om nasjonal tryggleik. Du veit at det framleis er dødsstraff for forræderi i krigstid?» «Ja,» mumla eg. «Flink gut,» mol ho katteaktig. «Vi har nokre papir du må signere.» Ho dytta papirbunken over bordet til meg. Små post-it-lappar med SIGNER HER hadde blitt klistra på. Ei vakt løyste handjerna mine. Eg bladde gjennom papira, augene fløymde over og hovudet skya til. Eg klarte ikkje å få noko ut av dei. Eg prøvde å forstå jusspråket. Det verka som om det eg heldt på å signere, var ei erklæring om at eg var blitt halden og forhøyrt frivillig. «Kva skjer om eg ikkje signerer dette?» spurde eg. Ho reiv papira tilbake og vifta med handa igjen. Vaktene drog meg opp på beina. «Vent!» skreik eg. «Ver så snill! Eg skal signere!» Dei drog meg til døra. Alt eg kunne sjå, var den døra, alt eg kunne tenkje på, var at ho no skulle slå igjen bak meg. Eg mista fatninga. Eg gret. Eg bad tynt om å få lov til å signere. Å vere så nær fridommen og så få han riven vekk frå meg, det gjorde meg villig til å gjere kva som helst. Eg har ikkje tal på alle gongene nokon har sagt «åh, eg ville heller døy enn å gjere eitt-eller-anna» – eg har sagt det sjølv. Men dette var den første gongen eg forstod kva det verkeleg betydde. Eg ville heller ha døydd enn å bli send tilbake til cella. Eg trygla medan dei tok meg ut i korridoren. Eg sa at eg skulle signere kva som helst. Ho ropte til vaktene, og dei stoppa. Dei tok meg tilbake. Dei sette meg ned. Ein av dei plasserte pennen i handa mi. Eg signerte, sjølvsagt, eg signerte og signerte. 59 D ongeribuk sa o g t-sk jorta mi låg i cella, nyvaska og bretta. Dei lukta vaskemiddel. Eg tok dei på, vaska ansiktet mitt, sette meg på benken og stira i veggen. Dei hadde teke alt frå meg. Først privatlivet mitt, så sjølvrespekten. Eg kunne ha signert kva som helst. Eg ville ha signert ei til ståing om at eg hadde drepe Abraham Lincoln. Eg prøvde å gråte, men det var som om augene mine var uttørka, tome for tårer. Dei kom og henta meg igjen. Ei vakt nærma seg med ei hette, av same type som den dei hadde sett på meg då dei plukka oss opp, når det enn var, for fleire dagar sidan, fleire veker sidan. Hetta kom over hovudet mitt og blei snørt rundt halsen. Eg var i fullstendig mørke, og lufta var kvelande og tjukk. Eg blei reist opp på føtene og ført ned fleire korridorar, opp trapper, over grus. Opp ein gangplanke. Opp på eit skipsdekk. Hendene mine blei lenka bak meg, til eit rekkverk. Eg knelte der på dekket og høyrde på hamringa til dieselmotorane. Skipet var i rørsle. Eit hint av salt luft kom inn i hetta. Det duskregna, og kleda mine blei tunge av vatn. Eg var ute, sjølv om hovudet mitt var i ein sekk. Eg var ute, i verda, ikkje langt frå fridommen. Dei leidde meg av båten og over ujamn grunn. Opp tre metalltrapper. Hendene mine blei løyste. Hetta blei teken av. Eg var tilbake i traileren. Streng Frisyre var der, ved det vesle skrivebordet. Ho hadde ein liten gjennomsiktig plastpose med klemmelås, og inni den var telefonen min og dei andre dingsane, lommeboka mi og småpengane eg hadde hatt i lommene. Ho gav dei til meg utan eit ord. Eg fylte lommene mine. Det kjendest så rart å få alt tilbake på dei vante plassane, å ha på meg mine eigne klede. Utanfor bakdøra til traileren høyrde eg dei kjende lydane frå den byen eg kjende så godt. 60 Ei vakt gav meg ryggsekken min. Dama retta ut handa til meg. Eg berre såg på henne. Ho tok ned handa og gav meg eit beiskt smil. Så gjorde ho ein gest som om ho lukka leppene sine med glidelås, peikte på meg og opna døra. Utanfor var det dag, grå, våt dag. Eg kunne sjå nedover ei bakgate, mot bilar, lastebilar og syklar som suste forbi ute på vegen. Eg stod stivna i døra, på det øvste steget og stira på fridommen. Knea mine skalv. Eg forstod at dei leika med meg igjen. Om ein augeblink ville vaktene ta tak i meg og dra meg inn igjen, sekken ville bli dregen over hovudet mitt igjen, og eg ville vere på veg med båten og snart tilbake i cella, til dei endelause spørsmåla som ikkje hadde nokon svar. Eg klarte så vidt å unngå å stikke knyttneven i munnen og bite til. Eg tvinga meg sjølv til å gå ned eit trinn. Så eitt til. Det siste trinnet. Skoa mine knasa mot rusket som låg strødd på bakken i smauet, glasbrot, ei sprøyte, grus. Eg tok eit steg. Eitt til. Eg kom til enden av smauet og steig ut på fortauet. Det var ingen som greip meg. Eg var fri. Så kjende eg eit par sterke armar som slyngde seg rundt meg. Eg heldt på å skrike. Men det var Van, og ho skreik og omfamna meg så hardt at eg ikkje kunne puste. Det kunne vere det same. Eg gjengjelde omfamninga, begrov ansiktet mitt i håret hennar. «Du klarte deg!» sa ho. «Eg klarte meg,» klarte eg å få fram. Til slutt sleppte ho meg, og eit nytt par armar slengde seg rundt meg. Jolu! Dei var der begge to. Han kviskra i øyret mitt: «Du er trygg, bror,» og klemde meg endå hardare enn Vanessa hadde gjort. Då han sleppte, såg eg meg rundt. «Kvar er Darryl?» spurde eg. Dei såg på kvarandre. «Kanskje han er i traileren enno,» sa Jolu. Vi snudde oss og såg på bilen i enden av smauet. Det var ein anonym 18-hjular. Nokon hadde allereie drege opp den vesle samanleggbare trappa. Baklysa lyste raudt, og bilen rygga mot oss og sende ut eit jamt piip, piip, piip. «Vent!» ropte eg i det han akselererte mot oss. «Vent! Kva med Darryl?» Traileren kom nærare. Eg heldt fram med å rope. «Kva med Darryl?» Jolu og Vanessa tok meg i ein arm kvar og drog meg vekk. Eg kjempa imot og ropte. Traileren kom ut av smauet og rygga ut i gata, sette nasen nedover og køyrde 62 vekk. Eg prøvde å springe etter, men Van og Jolu ville ikkje sleppe meg. Eg sette meg på fortauet med armane rundt knea og gret. Eg gret og gret og gret, høge hulk av den typen eg ikkje hadde sleppt frå meg sidan eg var ein liten gut. Dei ville ikkje slutte å kome. Eg klarte ikkje å slutte å skjelve. Vanessa og Jolu fekk meg på beina og flytta meg litt opp i gata. Dei sette meg ned på benken ved eit busstopp. Dei gret også, begge to, og vi heldt kvarandre ei stund, og eg visste at vi gret for Darryl, som ingen av oss trudde vi nokon gong skulle sjå igjen. Vi var nord f or Chinatown , i den delen der det byrja å gå over til North Beach, eit nabolag fullt av strippeklubbar med neonlys, der den legendariske, motkulturelle bokhandelen City Lights låg, der beatpoesirørsla blei starta på femtitalet. Eg kjende denne delen av byen veldig godt. Den italienske yndlingsrestauranten til foreldra mine låg her, og dei tok meg ofte med dit for å ete store porsjonar linguini og italienske iskremberg med kandisert fiken og små, dødelege espressoar til slutt. No var staden annleis, no var det ein stad der eg smakte fridommen for første gongen på det som verka som ei æve. Vi gjennomsøkte lommene våre og fann nok pengar til å få eit bord på ein av dei italienske restaurantane, på fortauet, under ei markise. Den søte servitrisa tende opp ein gassvarmar med ein grilltennar, tok opp bestillingane våre og gjekk inn. Kjensla av å gi bestillingar, av å styre min eigen skjebne, var det mest fantastiske eg nokon gong hadde kjent. «Kor lenge var vi der inne?» spurde eg. «Seks dagar,» sa Vanessa. «Eg kom til fem,» sa Jolu. 63 «Eg talde ikkje.» «Kva gjorde dei mot deg?» spurde Vanessa. Eg ville ikkje snakke om det, men dei såg på meg. Då eg først byrja, klarte eg ikkje slutte. Eg fortalde dei alt, også om då eg blei tvinga til å pisse på meg, og dei tok inn det eg fortalde utan eit ord. Eg stoppa då servitrisa kom med brus, og venta til ho var utanfor rekkevidd før eg heldt fram. Medan eg fortalde, blei det heile fjernare, trekte seg vekk. Til slutt klarte eg ikkje å avgjere om eg broderte på sanninga, eller om eg fekk alt til å høyrast mindre ille ut. Minna sumde rundt som små fisk eg prøvde å gripe, og nokre gonger glapp dei ut av hendene mine. Jolu rista på hovudet. «Dei tok deg hardt, mann,» sa han. Han fortalde oss om sitt opphald. Dei hadde forhøyrt han, mest om meg, og han hadde heile tida fortalt sanninga, hadde halde seg til ei rett fram forteljing av fakta om den dagen og om vennskapen vår. Dei hadde fått han til å repetere det om igjen og om igjen, men dei hadde ikkje kødda med hovudet hans, slik dei hadde med meg. Han hadde ete måltida sine i messehallen med mange andre folk og hadde fått gå til eit tv-rom, der dei hadde vist filmar frå i fjor. Vanessa si historie var litt annleis. Etter at ho hadde gjort dei sinte ved å snakke med meg, hadde dei teke frå henne kleda og gitt henne eit ein oransje fengselsoverall. Ho hadde blitt stengd inne på cella i to dagar, men fått mat. Elles var det likevel mykje det same som Jolu: dei same spørsmåla om igjen og om igjen. «Dei må verkeleg ha hata deg,» sa Jolu. «Dei var ute etter deg. Kvifor?» Eg ante ikkje kvifor. Så hugsa eg. Du kan samarbeide, eller du kan angre veldig, veldig djupt. «Det var fordi eg ikkje ville låse opp telefonen min for dei, den første kvelden. Det er difor dei peikte meg 64 ut.» Eg hadde vanskeleg for å tru det, men det kunne ikkje vere noka anna forklaring. Det hadde vore rein hemntørst. Hjernen min spann ved tanken. Dei hadde gjort alt dette som ei straff for at eg trassa autoriteten deira. Eg hadde vore redd. No blei eg sint. «Dei jævlane,» sa eg mjukt. «Dei gjorde det for å ta igjen for at eg var stor i kjeften.» Jolu banna, og Vanessa byrja på ein koreansk salve, noko ho berre gjorde når ho var veldig, veldig sint. «Eg skal ta dei,» kviskra eg og stira på glaset mitt. «Eg skal ta dei.» Jolu rista på hovudet. «Det kan du ikkje, veit du. Du kan ikkje kjempe imot slikt.» Ingen av oss ville snakke om hemn. I staden snakka vi om kva vi skulle gjere no. Vi måtte heim. Batteria på mobilane våre var døde, og det var årevis sidan det hadde vore telefonautomatar i dette nabolaget. Vi måtte berre heim. Eg tenkte til og med på å ta ein taxi, men vi hadde ikkje nok pengar. Så vi gjekk. På hjørnet la vi nokre småpengar på ein avisboks med San Francisco Chronicle, stilte oss opp og las framsida. Det hadde gått fem dagar sidan bombene small, men det var framleis førstesidestoff. Streng Frisyre hadde snakka om at «brua» hadde blitt sprengd, og eg hadde utan vidare gått ut frå at ho snakka om Golden Gate, men eg tok feil. Terroristane hadde sprengt Bay Bridge. «Kvifor i helvete sprengde dei Bay Bridge?» sa eg. «Golden Gate er den som er på alle postkorta.» Sjølv om du ikkje har vore i San Francisco, er det gode sjansar for at du veit korleis Golden Gate ser ut: Det er den store, raud oransje hengebrua som er sveipt dramatisk ut mellom den gamle militærbasen kalla Presidio to Sausalito, der alle dei 65 småidylliske vindistriktlandsbyane er med dei parfymerte stearinlysbutikkane og kunstgalleria sine. Brua er pittoresk som fy og praktisk talt symbol for heile California. Om du dreg til Disneyland California, er det ein kopi av brua rett innanfor inngangen, med ein liten minijernbane som går over. Så naturlegvis gjekk eg ut frå at dersom du skulle blåse i lufta ei bru i San Francisco, så ville det vere den. «Dei blei sikkert skremde av alle kamera og sånn,» sa Jolu. «National Guard sjekkar alltid bilane i begge endane, og så er det alle dei sjølvmorda og all den driten som går føre seg der.» Folk har hoppa frå Golden Gate heilt sidan ho opna i 1937. Dei slutta å telje etter sjølvmord nr. 1000 i 1995. «Ja,» sa Vanessa. «Pluss at Bay Bridge faktisk fører ein stad.» Bay Bridge fører frå sentrum av San Francisco til Oakland og vidare til Berkeley og East Bay, der mange av dei som jobbar i byen bur. Det er ein av dei få stadene i Bay-området der ein normal person kan ha råd til eit hus ein verkeleg kan strekke seg ut i, og det er også universitet og ein haug med småindustri der. BART-banen (Bay Area Rapid Transit) går under bukta og knyter saman dei to byane også, men det er brua som har mest trafikk. Golden Gate er ei fin bru for turistar og rike pensjonistar som bur i vindistriktet, men ho er mest ornamental. Bay Bridge er – var – arbeidshesten av bruene i San Francisco. Eg tenkte på det litt. «De har rett, folkens,» sa eg. «Men eg trur ikkje det er alt. Vi driv og tenkjer at terroristar går til åtak på landemerke fordi dei hatar landemerke. Terroristar hatar ikkje landemerke eller bruer eller fly. Dei vil berre øydelegge ting og skremme folk. Lage terror. Så sjølvsagt tok dei Bay Bridge etter at Golden Gate fekk kameraovervaking – etter at flyplassane blei fylte av metalldetektorar og røntgen.» Eg tenkte litt meir over det, stira tomt ut på 66 bilane som rulla forbi, folk som gjekk forbi på fortaua, på byen rundt meg. «Terroristar hatar ikkje fly eller bruer. Dei elskar terror.» Det var så innlysande at eg ikkje kunne tru at eg aldri hadde tenkt på det før. Det var vel slik at nokre dagar med å bli behandla som ein terrorist hadde hjelpt på for å klarne tankane. Dei andre to stira på meg. «Eg har rett, har eg ikkje? All denne sikringsdriten, alle røntgensjekkane, identitetssjekkane, dei er heilt poenglause, ikkje sant?» Dei nikka sakte. «Verre enn poenglause,» sa eg, og stemma mi voks og sprakk. «Fordi dei enda med oss i fengsel, med Darryl –» Eg hadde ikkje tenkt på Darryl sidan vi sette oss ned, og no kom det tilbake, kameraten min, vekk, sakna, forsvunnen. Eg slutta å snakke og pressa kjevane mot kvarandre. «Vi må fortelje det til foreldra våre,» sa Jolu. «Vi burde få ein advokat,» sa Vanessa. Eg tenkte på å fortelje historia mi. På å fortelje verda kva som hadde skjedd med meg. På videoane som utan tvil ville kome ut, av meg, gråtande, redusert til eit krypande dyr. «Vi kan ikkje fortelje dei noko,» sa eg, utan å tenkje. «Kva meiner du?» spurde Van. «Vi kan ikkje fortelje dei nokon ting,» sa eg igjen. «Du høyrde kva ho sa. Dersom vi snakkar, kjem dei etter oss. Dei kjem til å gjere mot oss slik dei har gjort med Darryl.» «Eg håpar du spøker,» sa Jolu. «Du vil at vi skal –» «Eg vil at vi skal kjempe tilbake,» sa eg. «Eg vil at vi skal halde oss frie, sånn at vi kan gjere det. Om vi går og plaprar, kjem dei berre til å seie at vi er dritungar som finn på ting. Vi veit ikkje eingong kvar det var vi var! Ingen kjem til å tru oss. Så, ein dag, vil dei kome og ta oss. Eg kjem til å fortelje foreldra mine at eg var i ein av dei leirane på den andre sida av bukta. Eg kom over for å møte 67 dykk, vi blei stranda der og kom oss ikkje ut før i dag. Det står i avisa at folk framleis er på veg heim frå dei leirane.» «Eg kan ikkje gjere det,» sa Vanessa. «Etter det dei gjorde mot deg, korleis kan du i det heile teke tenkje på å gjere det?» «Det skjedde med meg, det er poenget. Det er meg mot dei no. Eg skal ta dei, eg skal finne Darryl. Eg skal ikkje la meg knekke. Men så snart foreldra våre er involverte, då er det over. Ingen vil tru oss, og ingen vil bry seg. Om vi gjer det på min måte, så vil folk bry seg.» «Kva er din måte?» spurde Jolu. «Kva er planen?» «Eg veit ikkje enno,» innrømte eg. «Gi meg tid til i morgon tidleg, gi meg det, i det minste.» Eg visste at så snart dei hadde halde det hemmeleg ein dag, måtte det bli hemmeleg for alltid. Foreldra våre ville bli endå meir skeptiske om vi plutseleg «hugsa» at vi hadde blitt haldne i eit hemmeleg fengsel i staden for å bli tekne vare på i ein flyktningleir. Van og Jolu såg på kvarandre. «Eg spør berre om ein sjanse,» sa eg. «Vi jobbar fram historia medan vi går, slik at ho blir truverdig. Gi meg ein dag, berre ein dag.» Dei andre to nikka dystert, og vi gjekk vidare nedover, på veg heim. Eg budde på Potrero Hill, Vanessa budde i North Mission og Jolu i Noe Valley – tre vilt forskjellige nabolag berre få minutts gange frå kvarandre. Vi gjekk rundt hjørnet inn i Market Street og stoppa som fastfrosne. Gata var barrikadert på kvart einaste hjørne, alle sidegatene var reduserte til eitt køyrefelt, og parkert nedover heile lengda av Market Street var store, umerkte 18-hjularar som den vi hadde blitt frakta i. Alle hadde ståltrapper ut frå bakenden der det summa av aktivitet. Soldatar, folk i dress og politi gjekk inn og ut. Dei dresskledde hadde små skilt på jakkeslaga, som blei skanna av soldatane når dei gjekk ut og inn – trådlause 68 identitetsskilt. I det vi gjekk forbi ein av dei, fekk eg teke ein nærare kik og såg den kjende logoen: DHS, Department of Homeland Security, Tryggleiksdepartementet. Soldaten såg at eg stira, og stira hardt tilbake, glodde. Eg skjønte meldinga og gjekk vidare. Eg forlét gjengen ved Van Ness. Vi klynga oss til kvarandre, gret og lova å ringe kvarandre. Spaserturen heim til Potrero Hill har ei lett rute og ei tung rute. Den tunge tek deg over nokre av dei brattaste høgdene i byen, slike dei ofte viser i biljaktscenar i actionfilmar, der bilane gjer hopp i det dei kjem over toppen. Eg går alltid den tunge vegen. Det er bustadområde heile vegen, med dei gamle viktorianske husa dei kallar «mala damer», på grunn av dei fargerike, forseggjorde fasadane, og framfor dei er det hagar med duftande blomster og høgt gras. Huskattar stirar på deg frå hekkar, og det er nesten ingen heimlause. No var det så stille i desse gatene at det fekk meg til å ønskje at eg hadde teke den andre ruta, gjennom Mission, som er … grov er kanskje eit ord for det. Høglydt og livfull. Masse bråkete fyllikar og sinte narkolangarar og bevisstlause junkiar, men også familiar med barnevogner, gamle damer som står og pratar på hustrapper, rånarar med bilstereoar som sender sine dunk-dunk-dunk nedover gatene. Det var hipsterar og dystre, emo kunststudentar og til og med eit par oldschool pønkarar, middelaldrande fyrar med kulemagar som bula ut under Dead Kennedys-T-skjortene. Og dragqueens, aggressivt nervøse gjengungdommar, graffitikunstnarar og desorienterte bustadspekulantar som prøvde å unngå å bli drepne medan investeringane deira modna seg. Eg gjekk opp Goat Hill og forbi Goat Hill Pizza, som fekk meg til å tenkje på fengselet eg hadde vore i, og måtte 69 setje meg ned på benken utanfor restauranten til skjelvinga gjekk over. Så såg eg traileren oppe på bakken, ein 18-hjular utan noko merke med tre metalltrinn ved bakenden. Eg kom meg opp og gjekk vidare. Eg følte auge som såg på meg frå alle retningar. Eg skunda meg resten av vegen. Eg såg ikkje på dei mala damene eller huskattane. Eg såg ned. Begge bilane til foreldra mine stod i innkøyrsla, sjølv om det var midt på dagen. Sjølvsagt. Pappa jobbar i East Bay, så han var stuck heime medan dei jobba med brua. Mamma – vel, kven veit kvifor mamma var heime. Dei var heime på grunn av meg. Før eg hadde fått låst opp døra, blei ho røska ut av handa mi og slengd på vidt gap. Der var begge foreldra mine, grå og utslitne stira dei storøygde på meg. Vi stod frosne fast i eit tablå ein augeblink, før begge storma fram og drog meg inn i huset så eg heldt på gå over ende. Dei snakka så høgt og fort at alt eg kunne høyre, var eit ordlaust drønnande skvalder, medan dei klemde meg og gret, eg gret òg, og vi berre stod der i den vesle gangen, gret og sa nesten-ord til vi gjekk tome og gjekk inn i kjøkkenet. Eg gjorde det eg alltid gjorde når eg kom heim: tok meg eit glas vatn frå filtermugga i kjøleskapet og grov ut eit par kjeks frå «kjekstønna» som søstera til mamma hadde sendt frå England. Normaliteten ved dette fekk hjertet mitt til å slutte å hamre, til endeleg å lyde hjernen, og snart sat vi ved bordet, alle tre. «Kvar har du vore?» spurde dei, meir eller mindre i kor. Eg hadde tenkt ein del på dette på vegen heim. «Eg stod fast,» sa eg. «I Oakland. Eg var der med nokre venner, vi dreiv med eit prosjekt, og så blei vi sett i karantene.» «I fem dagar?» «Jepp,» sa eg. «Jepp, det var ganske ille.» Eg hadde lese 70 om karantenane i Chronicle og stal skamlaust frå sitata dei hadde publisert. «Alle som fekk skya over seg. Dei trudde vi hadde blitt angripne av ei eller annan slags supersmitte, og dei stua oss inn i konteinarar på hamna, som sardinar. Det var skikkeleg varmt og klissete. Ikkje mykje mat heller.» «Herregud,» sa pappa og slo knyttnevane i bordet. Pappa underviser tre dagar i veka på Berkeley og jobbar med nokre studentar i bibliotekvitskap. Resten av tida er han konsulent for selskap i byen og nede på halvøya, dotcomfolk i den tredje dotcombølgja som gjer ulike ting med arkiv. Han er ein mild og vennleg bibliotekar til vanleg, men han hadde vore skikkeleg radikal på sekstitalet, og på high school dreiv han med bryting. Eg hadde sett han bli skikkeleg sint – det var til og med eg som hadde gjort han så sint – og han kunne verkeleg miste fatninga når han blei i Hulk-humør. Ein gong kasta han eit huskestativ frå Ikea heile vegen over bestefars plen då det datt i hop den femtiande gongen han prøvde å setje det saman. «Barbarar,» sa mamma. Ho hadde budd i USA sidan ho var tenåring, men ho blir framleis tvers igjennom britisk når ho treffer amerikansk politi, helsevesen, flytryggleiksfolk eller heimlause. Då er ordet «barbarar», og aksenten hennar kjem tilbake med ein snert. Vi hadde vore i London to gonger for å besøke familien hennar, og eg kan ikkje seie at det kjendest noko meir sivilisert enn San Francisco, berre litt trongare. «Men dei lét oss gå og sende oss over med ferje i dag.» Eg improviserte no. «Er du skadd?» spurde mamma. «Svolten?» «Søvnig?» «Ja, litt av alt det. Og Brille, Lystig, Prosit, Minsten, Sinnataggen og Blygen.» Vi hadde ein familietradisjon med Dei sju dvergane-vitsar. Dei smilte, men augene deira var 71 framleis fuktige. Eg syntest veldig synd på dei. Dei måtte ha vore frå seg av bekymring. Eg var glad for ein sjanse til å skifte tema. «Det hadde vore kult med litt mat.» «Eg skal bestille ein pizza frå Goat Hill,» sa pappa. «Nei, ikkje det,» sa eg. Dei såg på meg som om eg hadde fått tentaklar som grodde ut av hovudet. Vanlegvis har eg ei greie for Goat Hill-pizza – som tyder at eg vanlegvis et det som ein gullfisk et maten sin, gomlar det i meg til det enten er tomt eller eg sprekk. Eg prøvde å smile. «Eg har berre ikkje lyst på pizza,» sa eg tamt. «La oss bestille noko karri, ok?» Takk og lov at San Francisco er verdas største take away-oase. Mamma gjekk til skuffa med take away-menyar (meir normalitet, som eit glas vatn for ein tørr, sår hals) og bladde gjennom dei. Vi brukte eit par forvirra minutt på å gå gjennom menyen frå den pakistanske halalsjappa i Valencia. Eg bestemte meg for ein blanda tandoori-grill med krema spinat og farmer’s cheese, ein salta mango lassi (mykje betre enn det høyrest ut til) og små, steikte kaker i sirup. Etter at maten var bestilt, byrja spørsmåla igjen. Dei hadde høyrt frå familiane til Van, Jolu og Darryl og prøvd å melde oss sakna. Politiet tok imot namn, men det var så mange sakna personar at dei ikkje ville opprette politimapper på nokon før det hadde gått sju dagar. I mellomtida hadde millionvis av har-du-sett-sider poppa opp på nettet. Eit par av nettstadene var gamle MySpace-klonar som hadde gått tom for pengar, men som no fekk ein ny vår. Det var jo også kapitalistinvestorar som hadde familiemedlemmer som var sakna i Bay-området. Kanskje ville nettsidene trekke til seg nye investeringar om dei klarte å bidra til å skaffe til rette personane. Eg tok pappas laptop og såg gjennom sidene. Dei var fulle av reklame, sjølvsagt, og bilete av sakna folk, for det meste skulefoto, bryllaupsfoto og slikt. Det var temmeleg ekkelt. 72 Eg fann biletet av meg sjølv og såg at det var lenka til biletet av Van, av Jolu og Darryl. Det var eit lite skjema for å merke folk som funne og eit anna for å fylle ut detaljar om fleire sakna. Eg fylte ut skjemaet for meg, Jolu og Van, men lét Darryl stå. «Du gløymde Darryl,» sa pappa. Han likte ikkje Darryl noko særleg – etter at han oppdaga at nokre centimeter mangla frå ei av flaskene i barskapet hans, og til mi store skam gav eg Darryl skulda. Når sant skal seiast, hadde det vore begge to, sjølvsagt, vi berre leikte oss, prøvde cola med vodka ein gong i løpet av ei lang dataspelnatt. «Han var ikkje med oss,» sa eg. Løgna smakte bittert i munnen. «Herregud,» sa mamma. Ho vreid seg i hendene. «Vi rekna berre med at de hadde vore i lag.» «Nei,» sa eg, og løgna voks. «Nei, han skulle møte oss, men kom aldri. Han er sikkert berre stuck i Berkeley. Han skulle ta BART-banen.» Mamma ynka seg. Pappa rista på hovudet og lukka augene. «Veit du ikkje om BART-banen?» spurde han. Eg rista på hovudet. Eg byrja å forstå kvar dette leidde. Det kjendest som bakken kom nærare under meg. «Dei sprengde han,» sa pappa. «Jævlane sprengde han samtidig med brua.» Det var ikkje på framsida av Chronicle, men sjølvsagt, ei sprenging under vatnet var ikkje på langt nær så fotogen som bileta av brua som hang i fillebitar over bukta. BARTtunellen frå Embarcadero i San Francisco til West Oakland stasjon var under vatnet. Eg surfa gjennom overskriftene. Ingen var sikre, men talet på døde var fleire tusen. Tala på folk som hadde drukna i banevognene og i bilane som hadde ramla seksti meter frå brua ned i sjøen, steig stadig. Ein journalist hevda 73 å ha intervjua ein «identitetsforfalskar» som hadde hjelpt «dusinvis» å forlate dei gamle liva sine ved å forsvinne etter åtaka, få nye ID-ar, sleppe unna dårlege ekteskap, roten gjeld og rotne liv. Pappa fekk tårer i augene, og mamma gret ope. Dei klemde meg igjen, klappa meg på ryggen, som for å forsikre seg om at eg verkeleg var der. Dei fortalde igjen og igjen at dei elska meg. Eg sa at eg elska dei òg. Vi hadde ein tåredrypande middag, og mamma og pappa drakk eit par glas vin kvar, noko som var mykje til dei å vere. Eg sa at eg var trøtt, noko som var sant, og krabba opp på rommet. Men eg skulle ikkje i seng. Eg måtte kome meg på nett og finne ut kva som skjedde. Eg måtte snakke med Jolu og Vanessa. Eg måtte kome i gang med å finne Darryl. Eg kraup opp på rommet mitt og opna døra. Eg hadde ikkje sett mi eiga seng på det som kjendest som tusen år. Eg la meg ned og strekte meg over nattbordet etter laptopen. Eg måtte ha sett pluggen dårleg i – adapteren måtte lirkast til på akkurat rette måten – så han hadde gått tom for batteri medan eg var vekk. Eg plugga han i og gav han eit minutt eller to til å lade før eg prøvde å slå på igjen. Eg brukte tida til å kle av meg og kaste kleda mine i søpla – eg hadde ikkje lyst til å sjå dei igjen, nokon gong – og hadde på meg ein rein bokser og ei t-skjorte. Dei nyvaska kleda, rett ut frå skuffene heime, var så kjende og behagelege, det kjendest som å bli klemd av foreldra mine igjen. Eg slo på maskina og la eit par puter på plass bak meg oppå senga. Eg lente meg bak, opna loket og la maskina på låra mine. Ho heldt framleis på å starte, og faen så bra dei såg ut, ikona som kraup over skjermen. Oppstarten var ferdig, og så byrja maskina å gi fleire åtvaringar om lite straum. Eg sjekka kabelen igjen, vrikka på han, og åtvaringane forsvann. Straumkontakten heldt verkeleg på å ta kvelden. 74 Faktisk var det så ille at eg ikkje fekk gjort noko. Kvar gong eg tok handa vekk frå kontakten, byrja maskina å klage på batteriet. Eg tok ein nærare kikk. Heile dekselet på maskina var litt ute av posisjon, det var ei opning mellom over- og underdekselet som starta som ein smal sprekk framme og vidare mot baksida. Nokre gonger kan du ta eit blikk på ein dings og oppdage noko slikt. Og du lurer: «Har det alltid vore slik?» Kanskje du berre ikkje har lagt merke til det. Men med laptopen min var ikkje det mogleg. Eg bygde han sjølv, nemleg. Etter at statsskulestyret utstyrte oss alle med SchoolBookar, var det ikkje ein sjanse i havet for at foreldra mine skulle kjøpe ei eiga datamaskin til meg, sjølv om SchoolBooken teknisk sett ikkje tilhøyrde meg og eg ikkje hadde lov til å installere program eller modde han på nokon som helst måte. Eg hadde spart litt pengar – jobbar her og der, julegåver og bursdagsgåver, litt smart ebaying. Til saman hadde eg akkurat nok pengar til å kjøpe ei skikkeleg dritmaskin som var fem år gammal. Så Darryl og eg bygde maskiner i staden. Du kan kjøpe tome laptopkabinett på same måten som du kan til stasjonære pc-ar, sjølv om dei er litt meir spesialiserte. Eg hadde bygd eit par pc-ar saman med Darryl gjennom åra, kjøpt delar frå Craigslist, garasjesal og billege taiwanske seljarar vi fann på nettet. Eg fann ut at å bygge ein laptop var den beste måten å få den krafta eg ville ha på, til ein pris eg hadde råd til. Når du skal bygge din eigen laptop, startar du med å bestille ei «barebook» – ei maskin med berre minimalt med komponentar og alle dei rette utgangane. Det som var bra, var at då eg var ferdig, hadde eg ei maskin som var eit halvt kilo lettare enn Dell-maskina eg hadde sett på, i tillegg til å 75 vere raskare og koste ein tredel av det Dell-maskina ville ha kosta. Det som ikkje var like greitt, var at å setje saman ein laptop er litt som å bygge eit skip i ei flaske. Ein masse pirke arbeid med pinsett og forstørringsglas for å prøve å få alt til å passe i den vesle kassa. Inni ein vanleg pc er det for det meste luft, men i ein laptop er kvar kvadratmillimeter lova bort til ein viktig funksjon. Kvar gong eg trudde eg hadde fått det til, skrudde eg det heile saman berre for å finne ut at noko hindra dekselet i å kunne lukkast skikkeleg, og eg var tilbake der eg byrja. Så eg visste nøyaktig korleis dekselet skulle sjå ut når maskina var lukka, og det skulle ikkje sjå ut slik som dette. Eg heldt fram med å vrikke på straumkontakten, men det var håplaust. Eg kom aldri til å få greia til å starte utan å ta henne frå kvarandre. Eg stønna og plasserte maskina ved senga. Eg fekk gjere det i morgon. Det var te orien , iallfall. To timar seinare låg eg framleis og stira i taket, i hovudet mitt blei det spelt filmar av det dei hadde gjort mot meg, det eg skulle ha gjort, alt eg angra på, esprit d’escalier. Eg rulla meg ut av senga. Det hadde blitt midnatt, og eg høyrde foreldra mine gå til køys klokka elleve. Eg tok laptopen, rydda litt rom på skrivebordet og klipsa fast LED-lamper til forstørringsglasa og tok fram eit sett av små presisjonsskrujern. Eit lite minutt seinare hadde eg opna dekselet, teke ut tastaturet og stira på innmaten. Eg tok ein boks komprimert luft og blåste ut støvet som vifta hadde drege inn og såg over det heile. Det var noko som ikkje stemde. Eg kunne ikkje setje fingeren på det, men det var månadsvis sidan eg hadde opna denne greia. Heldigvis, den tredje gongen eg hadde måtta opne maskina og strevde med å få lukka henne igjen, 76 hadde eg vore smart: Eg hadde teke eit bilete av innmaten med alt på plass. Heilt smart hadde eg ikkje vore: Til å byrje med hadde eg berre late biletet ligge på harddisken, og naturlegvis kunne eg ikkje sjå på det når maskina var open. Men så hadde eg skrive det ut og lagt det i roteskuffen, gravplassen for alle garantibevisa og leidningsdiagramma. Eg bladde gjennom dei – dei låg meir rotete enn eg hugsa – og fann fram biletet. Eg la det ned ved sida av datamaskina og myste, prøvde å sjå etter ting som ikkje stemde. Så såg eg det. Bandkabelen som kopla tastaturet til hovudkortet, sat ikkje skikkeleg. Det var snodig. Det var ikkje ein del som flytta seg under normal bruk av maskina. Eg prøvde å presse kabelen på plass og oppdaga at det ikkje var pluggen som var laus – det var noko mellom pluggen og hovud kortet. Eg tok ut pluggen med eit pinsett og lyste på han. Det var ein ny del. Ein liten chip, berre 1,5 millimeter tjukk, utan påskrift. Tastaturet var plugga til chipen og chipen var plugga i hovudkortet. Med andre ord, dingsen var perfekt plassert for å fange opp alle tastetrykka mine. Det var ein avlyttingschip. Eg kjende hjertet banke ut i øyrene. Det var mørkt og stille i huset, men det var ikkje ei roande stille. Det var auge der ute, auge og øyre, og dei følgde meg. Overvakte meg. Overvakinga på skulen hadde følgt meg heim, men denne gongen var det ikkje berre statsskulestyret som såg meg over skuldra: Dei hadde fått selskap av Tryggleiksdepartementet. Eg heldt på å ta chipen ut. Så kom eg på at den som plasserte han der, ville forstå det. Eg lét han stå. Det gjorde meg kvalm. Eg sjekka om noko anna var forandra. Eg såg ikkje noko, men betydde det at ingenting var forandra? Nokon hadde brote seg inn på rommet og planta denne dingsen – hadde teke maskina frå kvarandre og sett henne saman 77 igjen. Det fanst mange andre måtar å avlytte ei datamaskin på. Eg kunne aldri vere sikker på om eg hadde fått med meg alt. Heller ikkje denne gongen ville dekselet gå skikkeleg på plass, men straumkabelen funka. Eg starta opp og sette fingrane mine til tastaturet og tenkte at eg skulle køyre nok re diagnostiseringar for å sjekke ting. Men eg kunne ikkje. Rommet mitt kunne jo også vere avlytta. Kanskje var det eit kamera som spionerte på meg no. Eg hadde følt meg paranoid på veg heim. No gjekk eg nesten ut av mitt eige skinn. Det kjendest som å vere tilbake i fengselet, tilbake i avhøyrsrommet, forfølgd av krefter som hadde meg i si hole hand. Eg hadde lyst til å gråte. Berre ein ting å gjere. Eg gjekk inn på badet, tok av dorullen og sette inn ein ny ein. Heldigvis var rullen nesten tom. Eg rulla av resten av papiret og leita gjennom kassa mi med diverse elektronikk til eg fann ein liten plastkonvolutt med ultrasterke lysdiodar eg hadde teke ut av ei død sykkellykt. Eg stakk hol i dorullen til diodane med ei nål, kopla diodane i serie med metallklips og leidning som eg kopla til eit nivolts batteri. No hadde eg eit rør med retningssensitive diodar i ring rundt, og eg kunne halde røret opp og sjå gjennom det. Eg hadde bygd eit slikt rør til naturfagskonkurransen i fjor, men hadde blitt kasta ut av konkurransen då eg viste at det var skjulte kamera i halvparten av klasseromma på Chavez High. Videokamera med nålehovudstore linser kosta mindre enn ein god middag på restaurant, så dei poppa opp overalt. Grisete butikkekspeditørar plasserer dei i prøverom eller solarium og kosar seg på pervovis med opptaka – eller berre legg dei på nett. Å vite korleis ein lagar ein kameradetektor av ein dorull og elektronikk for tre dollar er berre sunt bondevett. 78 Dette er den enklaste måten å oppdage eit spionkamera på. Dei har ørsmå linser, men reflekterer lys som berre fy. Det funkar best i eit rom med lite lys: Kik gjennom røret og flytt det sakte langs veggane og alle andre stader der nokon kan ha plassert eit kamera, og vent til du ser eit lysglimt. Om lysglimtet blir ståande stille medan du flyttar deg, så er det ei linse. Det var ikkje noko kamera i rommet – ikkje eit eg kunne påvise iallfall. Det kunne vere mikrofonar der, sjølvsagt. Eller kamera. Eller ingenting. Er det rart eg var paranoid? Eg elska den laptopen. Eg kalla han Salmagundi, som betyr laga av reservedelar. Når du går så langt som å gi namn til laptopen din, veit du at de verkeleg har eit djupt forhold. No, derimot, visste eg ikkje om eg nokon gong hadde lyst til å ta på han igjen. Eg hadde lyst til å kaste Salmagundi ut vindauget. Kven kunne vite kva dei hadde gjort med han? Eg lukka laptopen, putta han i ein skuff og såg opp i taket. Det var seint, og eg skulle ha vore i seng. Men aldri i verda om eg klarte å sove no. Eg blei avlytta. Kanskje alle var avlytta. Verda hadde forandra seg for alltid. «Eg skal finne ein måte å ta dei på,» sa eg. Det var ein eid, eg visste det då eg høyrde det, sjølv om eg aldri hadde svore ein eid før. Eg kunne ikkje sove etter det. Og dessutan, eg hadde ein idé. Ein eller annan stad i skapet mitt var ein Xbox Uni versal, framleis i originalpakninga. Xbox har alltid blitt seld langt under kostnad – Microsoft tener pengane sine på å selje rettane til å lage spel for Xbox – men Xbox Universal var den første versjonen av konsollen som Microsoft bestemte seg for å gi vekk heilt gratis. Før jul i fjor stod det hjelpelause taparar på kvart gate hjørne, kledde som krigarar frå Halo-spela, og delte ut 79 posar med desse spelkonsollane, så fort dei berre kunne. Det verka, ser det ut til – alle seier at dei selde lassevis av spel. Sjølvsagt var det restriksjonar i systemet som gjorde at du berre kunne spele spel som var produserte av selskap som hadde kjøpt lisensar frå Microsoft. Men hackarar slo tunell på desse restriksjonane. Den originale Xbox blei knekt av ein gut frå Massachusetts Institute of Technology som skreiv ei bestseljande bok om det, og så måtte Xbox 360 gi tapt, og deretter måtte den kortliva Xbox Portable (som vi kalla «slepbar» – han vog 1,5 kilo!) kaste inn handkleet. Xbox Universal skulle vere skotsikker. High school-elevane som knekte denne konsollen, var brasilianske linuxhackarar som budde i ein favela – ein slags slum av husokkupantar. Du må aldri undervurdere unge folk med mykje tid og lite pengar. Etter at brasilianarane hadde publisert knekkemetoden, gjekk vi laus på det, alle saman. Snart var det dusinvis av alternative operativsystem for Xbox Universal. Favoritten min var ParanoidXbox, ein variant av Paranoid Linux. Paranoid Linux er eit operativsystem som går ut frå at den som bruker det, er under åtak av styresmaktene (det blei laga for bruk av kinesiske og syriske dissidentar), og det gjer alt det kan for å skjule all kommunikasjon og alle dokument. Det lagar til og med ein haug av falsk kommunikasjon for å kamuflere det du verkeleg held på med. Så medan du tek imot ei politisk melding, teikn for teikn, læst Paranoid Linux som det sit nokon og surfar på nettet, fyller ut spørje skjema og flørtar i chatterom. Kvart femhundrande teikn du tek imot, er den verkelege meldinga, ei nål gøymd i ein diger høystakk. Eg brende ein DVD med ParanoidXbox då han først kom, men eg hadde aldri kome så langt som å pakke ut 80 Xboxen i skapet mitt, finne ein tv å kople til og så vidare. Rommet mitt er fullt nok av ting frå før, og eg treng ikkje krasjvare frå Microsoft til å ta opp endå meir plass. Men i natt skulle eg gjere dette offeret. Det tok om lag tjue minutt å kome i gang. Det å ikkje ha ein tv var det vanskelegaste, men så kom eg på at eg hadde ein liten lcdprosjektør som hadde standard tv-inngangar på baksida. Eg kopla til Xboxen, retta prosjektøren mot døra mi og installerte ParanoidLinux. No var eg i gang, og ParanoidLinux såg etter andre Xboxar å snakke med. Alle Xbox Universal kjem med innebygd trådlaust nettverkskort for å spele saman med andre. Du kan kople deg til naboen og til internett, om du har ei trådlaus nettkopling. Eg fann tre naboar innan rekkevidd. To av dei hadde Xbox Universal som også var kopla til internett. ParanoidXbox elska den konfiguasjonen: Eg kunne snylte på naboane sine nettkoplingar og bruke dei til å kome på nett gjennom spelenettverket. Naboane ville aldri sakne nettverkspakkane sine: Dei betalte for uavgrensa nettbruk, og dei dreiv ikkje akkurat og surfa så veldig mykje klokka to om natta. Det aller beste med dette var det eg følte: Eg hadde kontroll. Teknologien arbeidde for meg, tente meg, beskytta meg. Han spionerte ikkje på meg. Difor var det eg elska teknologi: Om du brukte han rett, kunne han gi deg makt og eit privatliv. Hjernen min gjekk i hundre no. Det fanst mange grunnar for å køyre ParanoidXbox – den beste var at alle kunne lage spel for det. Det fanst allereie ein port av MAME, Multiple Arcade Machine Emulator, så du kunne spele praktisk talt alle spel som nokon gong hadde blitt laga – heilt tilbake til Pong – spel for Apple ii+ og for spelkonsollen Colecovision, spel for NES og Dreamcast og så vidare. 81 Endå betre var alle dei kule multiplayerspela spesialutvikla for ParanoidXbox – heilt gratis hobbyspel som alle kunne køyre. Alt i alt ein gratis konsoll full av gratis spel, og gratis internett på toppen av det heile. Og det beste – for meg – var at ParanoidXbox var paranoid. Kvar einaste informasjonsbit som gjekk gjennom lufta, var forvrengd til det ugjenkjennelege. Du kunne avlytte så mykje du ville, men du ville aldri klare å finne ut kven som snakka, kva dei snakka om, eller kven dei snakka med. Anonym web, epost og chat. Akkurat det eg trong. Alt eg måtte gjere, var å overbevise alle eg kjende om å bruke det også. Tru det eller ei, foreldra mine tvinga meg til å gå på skulen dagen etter. Først klokka tre hadde eg falle i oppjaga søvn, men klokka sju dagen etter stod pappa ved fotenden av senga og trua med å dra meg ut etter føtene. Eg klarte å kome meg opp – noko hadde døydd i munnen min etter at det hadde limt augeloka mine saman – og inn i dusjen. Eg lét mamma tvinge i meg eit halvt smørbrød og ein banan og ønskte febrilsk at foreldra mine ville la meg få lov å drikke kaffi heime. Eg kunne snike meg til ein kaffi på veg til skulen, men å sjå dei sitje der og supe i seg det svarte gullet medan eg slepte meg rundt i huset for å kle på meg og putte bøkene i sekken – var grufullt. Eg har gått vegen til skulen tusen gonger, men i dag var alt annleis. Det var trailerar overalt då eg gjekk over høgda for å kome ned i Mission. Eg såg nye sensorar og trafikkamera på mange av stoppskilta. Nokon hadde ei mengd overvakingsutstyr liggande og vente på første høve til å bli utplassert. Åtaket på Bay Bridge var tydelegvis akkurat det dei trong. Det var akkurat som om det gjorde byen rolegare, som om alle stod i ein heis, brydde av å stå så tett inntil naboen og under overvaking av allstadsnærverande kamera. Den tyrkiske kaffisjappa på 24th Street fiksa meg ein tyrkisk ta-med-kaffi. Tyrkisk kaffi er rett og slett gjørme 83 som prøver å late som han er kaffi. Han er tjukk nok til at skeia står av seg sjølv, og har meir koffein enn barnedrikke som Red Bull og liknande. Ta dette frå ein som har lese Wikipedia-artikkelen: Slik var det dei erobra Det ottomans ke riket: Galne hestesoldatar fyrt opp på dødeleg, oljesvart kaffigjørme. Eg tok fram bankkortet mitt for å betale, og han gjorde ein grimase. «Ikkje meir bankkort,» sa han. «Hæ? Kvifor ikkje?» Eg hadde betalt for kaffivanen min med kort i årevis hos tyrkaren. Han brukte å erte meg, seie at eg var for ung for det stoffet der, og i skuletida ville han ikkje servere meg i det heile, overbevist om at eg skulka. Men gjennom åra har tyrkaren og eg utvikla ei slags brysk form for forståing. Han rista trist på hovudet. «Du vil ikkje forstå. Gå til skulen, gut.» Det finst ikkje nokon sikrare måte for å få meg til å vilje forstå enn å fortelje meg at eg ikkje kjem til å forstå. Eg smiska med han og forlangte at han skulle fortelje grunnen. Han såg på meg som om han skulle til å kaste meg ut, men då eg spurde han om han trudde eg ikkje var bra nok til å handle der, opna han seg opp. «Tryggingstiltaka,» sa han og såg rundt i butikken med boksane med bønner og frø, hyllene med tyrkiske daglegvarer. «Regjeringa. Dei overvaker alt no, det stod i avisa. PATRIOT Act II gjekk gjennom Kongressen i går. No kan dei overvake kvar gong du bruker kortet ditt. Eg seier nei. Eg vil ikkje at butikken min skal hjelpe dei å spionere på kundane mine.» Kjeven min datt ned på vidt gap. «Du trur ikkje at det er viktig, kanskje? Kva er problem med makta vite du kjøper kaffi? Jo, det er metode for å vite kvar du er, kvar du har vore. Kvifor du trur eg forlét Tyrkia? 84 Eit land der regjeringa spionerer på folket sitt er ikkje godt land. Eg flytta hit tjue år sidan for å leve i fridom – eg vil ikkje hjelpe med å ta fridom vekk.» «Du kjem til å miste mykje sal,» glapp det ut av meg. Helst ville eg ta han i handa og fortelje han at han var ein helt, men det var det som kom ut. «Alle bruker bankkort.» «Kanskje ikkje så mykje no lenger. Mange kjem hit fordi dei veit at eg elskar fridom også. Eg lagar skilt i vindauge. Kanskje andre butikkar gjer det same. Eg høyrer at American Civil Liberties Union kjem til å saksøke regjeringa for dette.» «Eg skal berre handle her frå no av,» sa eg. Eg meinte det. Eg stakk handa i lomma. «Eh, men eg har ikkje pengar på meg.» Han spissa leppene og nikka. «Mange folk seier det same. Er ok. Du berre gi pengane til ACLU.» På to minutt hadde tyrkaren og eg utveksla fleire ord enn vi hadde gjort på heile den tida eg hadde kome til butikken hans. Eg tenkte berre på han som den vennlege koffeinlangaren min i nabolaget. No tok eg han i handa då eg forlét butikken, eg kjende det som om eg og han hadde danna eit lag. Eit hemmeleg lag. Eg hadde vore vekke frå skulen to dagar, men det verka ikkje som om eg hadde mista mykje undervising. Dei hadde stengt skulen ein av dei dagane då byen framleis prøvde å kome seg etter terroråtaket. Den neste dagen, verka det som, hadde blitt sett av til å sørgje over dei som var sakna og rekna som døde. Avisene trykte nekrologar, personlege minneord. Nettet var fylt med små nekrologar, tusenvis. Eg var blant dei. Men eg steig inn på skuleområdet utan å vite det. Nokon ropte, og eit sekund seinare var det hundre folk rundt meg som slo meg på ryggen og tok meg i handa. Eg 85 par jenter eg ikkje eingong kjende, kyssa meg, og det var meir enn vennskaplege kyss. Eg kjende meg som ei rockestjerne. Lærarane var berre lite grann meir dempa. Galvez gret like mykje som mor mi hadde gjort, og klemde meg tre gonger før eg fekk gå til pulten min. Det var noko i rommet som ikkje hadde vore der før, framme ved kateteret. Eit kamera. Galvez såg at eg stira på det, og sende meg ein lapp på brevpapir med skulens logo. Statsskulestyret i San Francisco hadde halde eit hastemøte i helga og einstemmig stemt for å be foreldra til alle elevane i byen om samtykke til å plassere ut overvakingskamera i alle klasseromma og korridorane. Lova sa at dei kunne ikkje tvinge oss til å gå på skulen med kamera overalt, men det stod ingenting om at det ikkje var lov å gjere det frivillig, å gi opp dei grunnlovfesta rettane. Brevet sa at styret var sikre på at dei ville få fullmakt av alle foreldra i byen, men at dei ville sørgje for at dei barna som hadde foreldre som ikkje godkjende overvakinga, ville bli underviste i separate «ubeskytta» klasserom. Kvifor hadde vi kamera i klasserommet no? Terroristar. Sjølvsagt. Ved å sprenge ei bru hadde terroristane indikert at skular var det neste. På ein eller annan måte var det iallfall det som var styret sin konklusjon, iallfall. Eg las notatet tre gonger før eg rekte opp handa. «Ja, Marcus?» «Om denne lappen?» «Ja, Marcus.» «Er ikkje poenget med terrorisme å gjere oss redde? Det er difor dei kallar det terrorisme, er det ikkje?» «Eg går ut frå det.» Klassa stira på meg. Eg var ikkje den beste eleven på skulen, men eg likte ein god klassediskusjon. Dei venta på kva eg skulle seie. «Så er ikkje det vi driv med, nettopp det terroristane vil 86 vi skal gjere? Blir det ikkje dei som vinn, dersom vi lèt redsla ta innersvingen på oss og plasserer kamera i alle klasse romma og slikt?» Det var litt nervøs knising. Ein av dei andre rekte opp handa. Det var Charles. Galvez gav han klarsignal. «Å setje opp kamera gjer oss trygge, noko som gjer oss mindre redde.» «Tryggare for kva?» sa eg, utan å vente på tur. «Terrorisme,» sa Charles. Dei andre nikka. «Korleis gjer dei oss tryggare? Om ein sjølvmordsbombar rasa inn her og sprengde oss i lufta, så –» «Fru Galvez, Marcus bryt skulereglane. Vi får ikkje lov til å vitse om terroriståtak –» «Kven vitsar?» «Takk, begge to,» sa Galvez. Ho såg ulykkeleg ut. Eg var på ein måte lei for å ha kapra timen hennar. «Eg synest dette er ein verkeleg interessant diskusjon, men eg vil gjerne ta han i ein annan time. Eg trur desse tinga er for kjensleladde til at vi diskuterer dei i dag. No, la oss gå tilbake til suffragettene, sant?» Så vi brukte resten av timen på å snakke om suffragettene og lobbystrategiane dei brukte. Dei sende fire kvinner inn på kontoret til kvar einaste kongressmedlem for å legge press på han, få han til å forstå kva det ville bety for den politiske framtida hans om han heldt fram med å nekte kvinner stemmerett. Dette var normalt slikt eg verkeleg likte – småkids som fekk dei på toppen til å handle ærleg. Men i dag klarte eg ikkje å konsentrere meg. Det måtte vere fordi Darryl ikkje var der. Vi likte samfunnsfag begge to, og vi ville ha hatt SchoolBookane våre framme og chatta, for å snakke om timen bak ryggen på dei andre. Eg hadde brent tjue kopiar av ParanoidXbox-DVD-ar dagen før, og eg hadde dei i sekken. Eg gav dei til folk eg 87 visste var veldig hekta på speling. Alle hadde fått ein Xbox Universal eller to året før, men dei fleste hadde slutta å bruke dei. Spela var veldig dyre, og ikkje så gøy. Eg tok desse folka til sides i lunsjen og leksetimen og prisa ParanoidXboxspela opp i skyene. Gratis moro – vanedannande, sosiale spel med mange spelarar frå heile verda. Å gi vekk noko for å selje noko anna er det dei kallar ein «barberbladhandel». Selskap som Gillette gir deg gratis handtak for så å ta ein liten formue for barberblada. Skrivarblekk er eit endå verre eksempel – den dyraste champagnen i verda er billeg samanlikna med skrivarblekk, som kostar omtrent 20 øre literen å produsere. Å drive barberbladhandel er avhengig av at «blada» ikkje kan skaffast andre stader enn hos deg. Om Gillette kan tene ni dollar på eit barberblad til ti dollar, kvifor ikkje starte ein konkurrent som berre tener fire dollar på eit identisk blad: 80 prosent profittmargin er slikt som gir ein heilt gjennomsnittleg forretningsmann vatn i munnen og store auge. Så barberbladselskap som Microsoft legg mykje innsats i å gjere det vanskeleg og/eller ulovleg å konkurrere med dei om barberblada. I Microsofts tilfelle hadde kvar Xbox innebygde restriksjonar som skulle hindre deg i å køyre program laga av folk som ikkje betalte Microsoft sine blodpengar for retten til å selje program for Xbox. Folka eg prata med, tenkte ikkje mykje på desse tinga. Men dei lyste opp då eg fortalde at spela ikkje blei overvakte. I desse dagar er alle nettbaserte spel fulle av spelarar av alle sortar, også slike du ikkje vil ha noko med å gjere. Først er det pervoane som prøver å få deg med seg til ein eller annan krok eller krik langt vekke slik at dei kan flippe ut og bli heilt Hannibal Lecter på tomannshand. Så er det purkane, som læst som dei er lettlurte småkids, slik at dei kan ta pervo ane. Men verst av alle er overvakarane som sit og bruker 88 all tida si på å spionere på diskusjonane våre og tek oss for å bryte Bruksvilkåra, som vil seie inga flørting, inga banning og ikkje «språk som på ope eller maskert vis refererer til seksuell orientering eller seksualitet». Eg er ikkje nokon fulltids kåtgris, men eg er ein sytten år gammal gut. Sex blir tema i diskusjonar frå tid til anna. Men gud hjelpe deg om det kjem opp i ein chat medan du sit og speler. Det legg ein skikkeleg dempar på festen. Ingen overvakte ParanoidXbox-spela, fordi dei ikkje var styrte av eit selskap: Det var berre spel som hackarar hadde skrive for å ha det gøy. Dette var ting som spelekidsa elska å høyre. Dei tok grådig imot diskane og lova å brenne kopiar til alle vennene sine – spel er alltid gøyast når du speler med kompisane dine. Då eg kom heim, las eg at ei gruppe foreldre ville saksøke skulestyret på grunn av overvakingskamera, men at dei allereie hadde tapt kampen om ei foreløpig rettsavgjerd imot overvakinga. E g veit ik k je k ven som kom på namnet Xnet, men det blei hengande. Du kunne høyre folk snakke om det på trikken. Van ringde meg for å spørje om eg hadde høyrt om det, og eg heldt på å miste pusten då eg forstod kva ho snakka om: Diskane eg hadde byrja å distribuere veka før, hadde blitt sniknedlasta og kopiert heile vegen til Oakland i løpet av to veker. Det fekk meg til å sjå meg over skuldra – som om eg hadde brote ein regel og Tryggleiksdepartementet ville kome og bure meg inne for alltid. Det hadde vore harde veker. t-banen hadde heilt gått vekk frå vanlege billettar no og over til trådlause arphidar som du vifta framfor automatane for å gå gjennom. Dei var kule og praktiske, men kvar gong eg brukte dei, tenkte eg på korleis eg blei spora. Nokon på Xnet posta ein link til 89 ein artikkel frå Electronic Frontier Foundation om korleis desse greiene blei brukte til å spore folk, og i artikkelen stod det også historier om små grupper som hadde protestert ved t-banestasjonane. Eg brukte Xnet for nesten alt no. Eg fekk sett opp falske epostadresser gjennom Piratpartiet, eit svensk politisk parti som hata internettovervaking og lova å halde epostkontoane hemmelege for alle, også for politiet. Eg logga meg berre inn via Xnet og hoppa frå ein nabo si internettlinje til ei anna og heldt meg anonym – håpa eg – heilt til Sverige. Eg brukte ikkje w1n5ton meir. Om Benson kunne finne ut av det, så kunne alle. Det nye kallenamnet mitt, det første eg kunne kome på, var M1k3y, og eg fekk lassevis av epostar frå folk som høyrde via chatterom og meldingstavler at eg kunne hjelpe dei med Xnet-konfigurasjonane deira og nettkoplingane. Eg sakna Harajuku Fun Madness. Selskapet hadde innstilt spelet på ukjend tid. Dei sa at av «tryggleiksgrunnar» trudde dei ikkje at det ville vere ein god idé å gøyme ting for så å sende folk for å finne dei. Kva om nokon trudde det var ei bombe? Kva om nokon plasserte ei bombe på same stad? Kva om eg blei treft av lynet medan eg gjekk med paraply? Forby paraplyar! Nedkjemp lynnedslag! Eg heldt fram med å bruke laptopen min, sjølv om eg kjende det som om det klødde innanfor huda når eg gjorde det. Den som avlytta han, kven det enn var, ville byrje å lure dersom eg ikkje brukte han. Eg tenkte eg fekk gjere litt tilfeldig surfing kvar dag, litt mindre for kvar dag, slik at det for den som overvakte meg, ville sjå ut som ei sakte endring av vanane heller enn ei plutseleg omsnuing. For det meste las eg dei ekle nekrologane – om alle dei tusenvis av vennene og naboane mine som var døde på botnen av bukta. For å vere ærleg, så gjorde eg mindre og mindre lekser kvar dag. Eg hadde anna å gjere. Eg brende nye bunkar av 90 ParanoidXbox kvar dag, femti eller seksti, og tok dei med rundt i byen til folk eg hadde høyrt var villige til å brenne seksti sjølv og dele dei ut til vennene sine igjen. Eg var ikkje altfor bekymra for å bli teken i dette, for eg hadde ganske god krypto på mi side. Krypto er kryptografi, eller «hemmeleg skrift», og det har eksistert sidan romersk tid (bokstavleg talt: Augustus Cæsar var ein stor fan og likte å finne på sine eigne kodar, og nokre av dei er i bruk enno, for ting som å kryptere poenget i vitsar i epostar). Krypto er matte. Rein matte. Eg vil ikkje prøve å forklare det i detalj, for eg har ikkje god nok kontroll på matten sjølv – slå det opp på Wikipedia om du verkeleg vil vite. Men her er versjonen for dummies: Nokre typar matematiske funksjonar er veldig lette å gjere i ei retning, men vanskelege å gjere i den andre retninga. Det er lett å multiplisere to primtal og få eit digert tal. Det er veldig, veldig vanskeleg å ta eit gitt stort nummer og finne ut kva primtal som multiplisert med kvarandre gir det nummeret. Det betyr at om du kan kome opp med ein måte å forvrenge ting på som er basert på å multiplisere store primtal, så vil det vere vanskeleg å vikle det ut igjen. Vilt vanskeleg. Så vanskeleg at alle datamaskiner som nokon gong er laga, ikkje ville klare å løyse det om dei jobba døgnet rundt ein trillion år. Det er fire delar i alle kryptomeldingar: Den originale meldinga, kalla «klartekst». Den forvrengde meldinga, kalla «chiffertekst». Forvrengingssystemet, kalla «chiffer», og til slutt er det chiffernøkkelen: hemmelege ting du matar inn i chifferet i tillegg til klarteksten, for å lage chiffertekst. Før prøvde folk som dreiv med krypto, å halde det hemmeleg. Alle byrå og regjeringar hadde sine eigne chiffer og chiffernøklar. Verken nazistane eller dei allierte ville at den andre skulle vite korleis dei krypterte meldingane 91 sine, og iallfall ikkje kjenne nøklane dei kunne bruke for å dekryptere dei. Det høyrest ut som ein god idé, sant? Usant. Første gongen nokon fortalde meg om denne greia med å multiplisere primtal, sa eg med ein gong: «Aldri i verda, det er berre sprøyt. Eg meiner, sjølvsagt er det vanskeleg å gjere denne primtalmultipliseringsgreia, kva du no enn kallar det. Men før i tida var det rekna som umogleg å flyge eller dra til månen eller lage ein harddisk med plass til meir enn nokre få kilobyte. Nokon må ha funne opp ein måte å dekryptere desse meldingane på.» Eg såg for meg eit holt fjell fullt av National Security Agency-matematikarar som sat og las alle epostane i verda og fniste. Faktisk var det omtrent det som skjedde under den andre verdskrigen. Det er grunnen til at livet ikkje er meir slik som Castle Wolfenstein, der eg har brukt mange dagar på å jakte på nazistar. Greia er at chiffer er vanskelege å halde hemmelege. Det skal mykje matematikk til for å lage eit, og dersom dei har mange brukarar, så må dei som bruker dei, også halde dei hemmelege, og dersom nokon skiftar side, så må du lage eit nytt chiffer. Nazistchifferet blei kalla Enigma, og dei brukte ei lita mekanisk datamaskin kalla Enigma-maskina for å kryptere og dekryptere meldingane dei fekk. Alle ubåtar, båtar og stasjonar på land trong ei av desse maskinene, så det var uunngåeleg at dei allierte ville få kloa i ei. Og då dei gjorde det, knekte dei maskina. Det arbeidet blei gjort av den største helten eg kan tenkje meg, ein fyr som heitte Alan Turing, som meir eller mindre fann opp datamaskiner slik vi kjenner dei i dag. Dessverre for han var han homofil, så den idiotiske britiske regjeringa tvinga han til å ta hormonsprøyter for å «kurere» homofilien hans, og 92 til slutt tok han livet av seg. Darryl gav meg ein biografi om Turing til 14-årsdagen – pakka inn i tjue lag med papir og i ein brukt leike-batmobile, han gjorde alltid slik med gåver – og eg har vore ein Turing-junkie sidan då. No hadde dei allierte ei Enigma-maskin, og dei kunne snappe opp radiomeldingane til nazistane, noko som ikkje skulle ha betydd noko særleg, sidan alle kapteinar hadde sin eigen hemmelege nøkkel. Sidan dei allierte ikkje hadde nøklane, skulle det ikkje ha hjelpt å ha maskina. Men her kjem grunnen til at hemmeleghald er dårleg for kryptografi. Enigma-chifferet hadde ein feil. Då Turing såg nøye på det, kom han fram til at nazikryptografane hadde gjort ein matematisk feil. Ved å få tak i ei Enigma-maskin, kunne Turing finne ut korleis han skulle knekke alle meldingane frå nazistane, uansett kva nøkkel dei brukte. Det kosta nazistane sigeren i krigen. Misforstå meg rett. Det er godt nytt. Ta det frå ein Castle Wolfenstein-veteran. Du har ikkje lyst til å ha ei naziregjering i landet. Etter krigen brukte kryptografane mykje tid på å grub le over dette. Problemet hadde vore at Turing var smartare enn fyren som fann opp Enigma. Så snart du har eit chiffer, så er du sårbar overfor ein som er smartare enn deg, og som kan finne ein måte å knekke chifferet på. Og di meir dei grubla over det, di meir innsåg dei at kven som helst kan kome opp med eit tryggingssystem som han sjølv ikkje kan knekke. Men ingen kan vite kva ein smartare person kan vere i stand til. Du må publisere eit chiffer for å kunne vite at det verkar. Du må fortelje så mange som mogleg korleis det verkar, så dei kan hamre laus på det med alt dei har, for å teste kor sikkert det er. Di lenger det går utan at nokon har funne ein feil, di sikrare er du. 93 Slik blir det gjort no. Om du vil vere trygg, bruker du ikkje krypto som eit eller anna geni fann på veka før. Du bruker greier som folk har brukt så lenge som mogleg utan at dei har blitt knekte. Enten du er ein bank, ein terrorist, ei regjering eller ein tenåring, så bruker du dei same chiffera. Om du prøvde å bruke ditt eige chiffer, ville det vere ein sjanse for at nokon der ute hadde funne ein feil du hadde oversett, tok innersvingen på deg som ein annan Turing, dechiffrerte alle dei «hemmelege» meldingane dine og fniste av det dumme sladderet ditt, dei finansielle transaksjonane og militærløyndommane dine. Så eg visste at krypto ville gjere meg trygg for snikane, men eg var ikkje førebudd på å handtere histogram. E g gjek k av t-banen og vifta kortet mitt over automaten på veg opp til stasjonen på 24th Street. Som vanleg var det mykje rare folk som hang rundt på stasjonen: fyllikar, Jesus-frelste, meksikanarar som stira intenst i bakken, og nokre gjengar. Eg såg rett forbi dei i det eg jogga opp trappene til overflata. Bagen min var tom no og bula ikkje lenger ut av alle ParanoidXbox-diskane eg hadde distribuert, og det fekk skuldrene mine til å kjennast lette, og eg fekk ein ekstra sprett i stega på veg opp på gata. Forkynnarane var på arbeid enno og prisa Jesus på både spansk og engelsk. Solbrilleseljarane med falske merkesolbriller var ikkje der lenger, men dei hadde blitt bytt ut med fyrar som selde robothundar som bjeffa nasjonalsongen, og som løfta eit bakbein om du viste dei eit bilete av Osama bin Laden. Det var sikkert nokre kule greier som gjekk føre seg i dei små elektrohjernane deira, og eg lova meg sjølv å kjøpe eit par ein gong, for ta dei frå kvarandre. Ansiktsgjenkjenning er ganske nytt i leiker, det er berre nyleg at det fann vegen frå det militære til kasino som prøver å kjenne igjen juksarar, og til politiet. 94 Eg byrja å gå nedover 24th Street mot Potrero Hill og heimover, eg rulla med skuldrene, trekte inn burritoluktene som seiv ut frå restaurantane, og tenkte på middag. Eg veit ikkje kvifor eg tilfeldigvis såg bak meg, over skuldra, men det gjorde eg. Kanskje var det nokon underbevisste sjette-sans-greier. Eg visste at nokon følgde etter meg. Det var to kjøtfulle kvite fyrar med tynne bartar som enten minte meg om politi eller homsesyklistane som sykla opp og ned bydelen Castro. Men homsane hadde vanlegvis betre frisyrar. Dei hadde på seg sykkeljakker med farge som gammal sement, og dongeribukser med beltet skjult. Eg tenkte på alle tinga ein politimann kunne ha i beltet, på beltet som DHS-fyren i traileren hadde på seg. Begge desse fyrane hadde blåtannhovudtelefonar på seg. Eg gjekk vidare, medan hjertet hamra i brystet. Eg hadde venta på dette. Eg hadde venta på at DHS skulle finne ut kva eg heldt på med. Eg var så forsiktig eg kunne, men Streng Frisyre hadde sagt at ho ville halde oppsyn med meg. Ho hadde sagt at eg var ein merkt mann. Eg innsåg at eg hadde venta på å bli plukka opp og teken med tilbake til fengselet. Kvifor ikkje? Kvifor skulle Darryl vere i fengsel og ikkje eg? Hadde eg vore noko betre? Eg hadde ikkje eingong hatt mot til å fortelje foreldra mine – eller hans – kva som verkeleg hadde hendt. Eg auka takta og gjorde ei mental vareoppteljing. Eg hadde ikkje noko kriminaliserande i ryggsekken. Ikkje så veldig kriminaliserande iallfall. SchoolBooken min køyrde det knekkeprogrammet som lét meg chatte og slikt, men halvparten av folka på skulen hadde det. Eg hadde endra måten eg krypterte ting på telefonen på – no hadde eg faktisk ein falsk partisjon som eg kunne gjere om til klartekst med eit passord, men alle dei saftige sakene var gøymde og trong eit passord til. Den gøymde delen såg berre ut som tilfeldig 95 skrap – når du krypterer data, blir det sjåande ut som tilfeldig støy – og dei ville ikkje eingong oppdage at det var der. Eg hadde ingen diskar i sekken. Laptopen hadde ikkje nokon kriminaliserande bevis. Om dei tenkte på å sjå veldig nøye på Xboxen min, ville spelet sjølvsagt vere over. Bokstavleg talt. Eg stoppa. Eg hadde gjort så bra arbeid som eg kunne med å dekke over meg sjølv. Det var på tide å vende ansiktet mot skjebnen. Eg gjekk inn i den næraste burritosjappa og bestilte ein med carnitas – hakka svinekjøt – og ekstra salsa. Like bra å gå under på full mage. Eg fekk ei bøtte med horchata også, ein iskald risdrikk som er som flytande, halvsøt rispudding (betre enn det høyrest ut). Eg sette meg ned for å ete, og ei stor ro fall over meg. Enten skulle eg i fengsel for «brotsverka» mine, eller så skulle eg det ikkje. Fridommen min etter at eg hadde vore inne, hadde berre vore ein forbigåande ferie. Landet eg budde i, var ikkje vennen min lenger: Vi var no på ulike sider, og eg hadde heile tida skjønt at eg ikkje kunne vinne. Dei to forfølgjarane mine kom inn i restauranten i det eg var ferdig med burritoen og på veg til disken for å bestille churros – frityrsteikt deig med kanel og sukker – til dessert. Dei blei vel leie av å vente på utsida. Dei stod bak meg ved disken, omringa meg. Eg tok imot churroen frå den hyggelege gamle dama, betalte henne og åt eit par munnfullar før eg snudde meg rundt. Eg ville ete litt av desserten min, i det minste. Det kunne bli den siste desserten eg fekk på lenge, lenge. Så snudde eg meg. Dei var så nær at eg kunne sjå kvisa på kinnet til han til venstre og busemannen oppi nasen på den andre. «Unnskyld meg,» sa eg, og prøvde å kome forbi. Han med busemannen flytta seg for å sperre vegen. 96 «Min unge herre,» sa han, «kan du bli med oss bort hit?» Han gestikulerte mot utgangsdøra. «Unnskyld, men eg held på å ete», sa eg og rørte på meg igjen. Denne gongen plasserte han handflata på brystet mitt. Han pusta fort gjennom nasen, så busemannen dirra. Eg trur eg pusta hardt, eg òg, men det eg la merke til, var hjertet mitt som hamra. Den andre opna ein klaff framme på sykkeljakka som hadde eit skilt der det stod San Francisco Police Depart ment. «Politi,» sa han. «Ver vennleg og kom med oss.» «La meg berre hente tinga mine,» sa eg. «Vi skal ta oss av det,» sa han. Busemannen tok eit steg fram, slik at han stod med foten mellom beina mine. Ein gjer slik i nokre kampsportar. Det gjer at du kan føle om motstandaren skifter vekta mellom føtene, klar til å røre på seg. Men eg skulle ikkje springe. Eg visste eg ikkje kunne springe frå skjebnen. D ei tok me g med u t og rundt hjørnet, til ein umerkt politibil. Ikkje slik å forstå at nokon i nabolaget ville ha hatt vanskeleg for å skjøne at det var ein politibil. Berre politiet køyrde store Crown Victoria no då bensinen nærma seg to dollar literen. Og dessutan, berre politiet kunne parkere ulovleg midt på Van Ness Street utan å bli taua av stimane av blodtørstige tauebilar som krinsa endelaust rundt, klare til å handheve dei uforståelege parkeringsreglementa i San Francisco og til å ta løysepengar for å ha kidnappa bilen din. Busemannen snytte seg. Eg sat i baksetet, det same gjorde han. Partnaren hans sat framme og tasta med ein finger på ein gamal feltlaptop som såg ut som om han hadde hatt Fred Flintsone som første eigar. Busemannen såg nøye på ID-kortet mitt igjen. «Vi vil berre stille deg nokre få rutinespørsmål.» «Kan eg få sjå politiskilta dykkar?» spurde eg. Desse karane var heilt klart politi, men det kunne ikkje skade å la dei skjøne at eg kjende rettane mine. Busemannen vifta skiltet sitt framfor meg for fort til at eg klarte å sjå nøye på det, men Kvisa i framsetet lét meg ta ein lang kik på hans. Eg såg avdelingsnummeret og memorerte det firesifra tenestenummeret. Det var lett: 1337 er også måten hackarar skriv «leet» på, eller «elite». 98 Begge var veldig høflege, og ingen av dei prøvde å audmjuke meg slik DHS hadde gjort. «Er eg under arrest?» «Du blir midlertidig halden, for din eigen og for publikum sin tryggleik,» sa Busemannen. Han gav ID-kortet mitt til Kvisa, som tasta det inn med fingeren over tastaturet som nebbet på ein fugl som hakka etter makk i jorda. Eg såg at han skreiv ein feil og heldt på å korrigere han, men kom på at det var betre å berre halde munn. «Er det noko du har lyst til å fortelje meg, Marcus? Kallar dei deg Marc?» «Marcus er fint,» sa eg. Busemannen såg ut som om han kunne vere ein ålreit fyr. Bortsett frå at han hadde kidnappa meg inn i bilen sin, sjølvsagt. «Marcus. Noko å fortelje?» «Som kva? Er eg under arrest?» «Du er ikkje under arrest,» sa Busemannen. «Men har du lyst til å bli det?» «Nei,» sa eg. «Godt. Vi har følgt etter deg sidan du forlét t-banestasjonen. Fast Pass-kortet ditt fortel at du har køyrt mange rare stader til rare tider.» Eg kjende at noko sleppte taket inni brystet mitt. Dette handla altså ikkje om Xnet, altså, ikkje eigentleg. Dei hadde følgd med på t-banebruken min og ville vite kvifor han hadde vore så merkeleg i det siste. Så totalt idiotisk. «Så de driv altså og følgjer etter alle som kjem ut av tbanen med snodig reisestatistikk? De må ha det travelt.» «Ikkje alle, Marcus. Vi får eit alarmutslag når nokon med ein uvanleg profil kjem ut, og det hjelper oss med å avgjere om vi skal undersøke. I ditt tilfelle gjekk vi vidare fordi vi ville vite kvifor ein smart utsjåande gut som du hadde ein så snodig reisestatistikk?» 99 No då eg visste at eg ikkje var på veg i fengsel, byrja eg å bli sint. Desse fyrane hadde ikkje noko med å spionere på meg – herregud, t-baneselskapet hadde ikkje noko med å hjelpe dei å spionere på meg. Kvifor i helvete skulle t-banebilletten min sladre på meg for å ha ein «snodig reisestatistikk»? «Eg trur eg har lyst til å bli arrestert no,» sa eg. Busemannen lente seg bakover i setet og heiste augebryna mot meg. «Verkeleg? Mistenkt for kva?» «Å, du meiner at det ikkje er kriminelt å bruke offentleg transport på uvanlege måtar?» Kvisa lukka augene og gneid dei med tomlane. Busemannen sukka eit påteke sukk. «Høyr her, Marcus, vi er på di side. Vi bruker systemet til å ta forbrytarar. For å ta terroristar og narkolangarar. Kanskje du er ein narkolangar. Eit Fast Pass er ein ganske god måte å kome seg rundt i byen på. Anonymt.» «Kva er gale med anonymt? Det var bra nok for Thomas Jefferson. Og forresten, er eg under arrest?» «La oss køyre han heim,» sa Kvisa. «Vi kan snakke med foreldra hans.» «Det er ein kjempeidé,» sa eg. «Eg er sikker på at foreldra mine døyr etter å høyre at skattepengane deira blir brukt til –» Eg hadde gått for langt. Busemannen hadde vore på veg til å opne døra, men no snudde han seg, heilt Hulk i trynet, med blodårar som vida seg ut. «Kanskje burde du halde kjeft no, medan du framleis har sjansen? Etter alt som har hendt no dei to siste vekene, ville det ikkje vere for mykje forlangt at du skulle samarbeide med oss. Veit du, kanskje vi skulle arrestere deg. Så kan du få ein dag eller to i fengsel medan advokaten din leitar etter deg. Mykje kan hende på den tida. Mykje. Kva ville du synast du om det?» 100 Eg sa ikkje noko. Eg hadde vore lettsindig og sint. No var eg vettskremd. «Unnskyld,» sa eg og hata meg sjølv igjen for å seie det. Busemannen sette seg i framsetet, Kvisa sette bilen i gir, og vi gleid oppover 24th Street og over Potrero Hill. Adressa mi hadde dei frå ID-kortet. Mamma opna døra då dei ringde på, men lét kjettingen henge på. Ho såg ut gjennom dørsprekken, såg meg og sa, «Marcus? Kven er desse mennene?» «Politi,» sa Busemannen. Han viste fram politiskiltet sitt, lét henne sjå godt på det –vifta det ikkje fort forbi som med meg. «Kan vi kome inn?» Mamma lukka døra, tok kjettingen av og lét dei kome inn. Dei tok meg med seg, og mamma gav oss eitt av dei spesielle blikka sine. «Kva handlar dette om?» Busemannen peikte på meg. «Vi ville stille sonen din nokre rutinespørsmål om rørslene hans i byen, men han nekta å svare. Vi følte det var best å ta han med hit.» «Er han under arrest?» Mamma sin britiske aksent braut sterkt gjennom. Gode gamle mamma. «Er du amerikansk statsborgar, frue?» spurde Kvisa. Ho gav han eit blikk som kunne ha reinsa ein vegg for maling. «Det skal vere sikkert og visst, høh høh,» sa ho, med brei sørstatsaksent. «Er eg under arrest?» Dei to politimennene veksla blikk. Kvisa tok affære. «Det ser ut til at vi kom litt skeivt ut her. Vi identifiserte sonen dykkar som ein med ein ustandard bruksprofil når det gjeld offentleg transport, som ein del av eit nytt proaktivt program. Når vi oppdagar folk som har uvanlege reiser, eller som passar med ein mistenkjeleg profil, så undersøker vi nærare.» «Vent,» sa mamma. «Korleis veit de at son min bruker t-banen?» 101 «Fast Pass-kortet,» sa han. «Det sporar og lagrar reisene.» «Eg forstår,» sa mamma og la hendene i kors. At ho la hendene i kors var eit dårleg teikn. Det var dårleg nok at ho ikkje hadde tilbode dei ein kopp te – i mammaland var det omtrent det same som ikkje å opne døra og la dei rope gjennom brevsprekken – men når ho la hendene i kors, kom det ikkje til å ende bra for dei. Der og då hadde eg lyst til å gå og kjøpe henne ein diger bukett blomster. «Marcus her nekta å fortelje kvifor rørslene hans hadde vore slik dei var.» «Seier du at du trur son min er ein terrorist på grunn av måten han tek bussen på?» «Terroristar er ikkje dei einaste forbrytarane vi tek på denne måten,» sa Kvisa. «Narkolangarar. Gjengungdom. Til og med butikknaskarar som er smarte nok til å slå til i forskjellige nabolag for kvar gong.» «Trur du at sonen min er ein narkolangar?» «Vi seier ikkje det –» byrja Kvisa. Mamma klappa i hendene framfor han for å få han til å halde munn. «Marcus, gi meg sekken din.» Det gjorde eg. Mamma opna han og såg gjennom, med ryggen til. «Tenestemenn, eg kan no stadfeste at det ikkje er narkotika, eksplosiv eller naska gods i son min sin sekk. Eg trur vi er ferdige her. Eg vil gjerne ha tenestenummeret dykkar før de går, er de snill.» Busemannen snerra mot henne. «Frue, American Civil Liberties Union har saksøkt tre hundre lokale politimenn, du blir nok nøydd til å stille deg i kø.» M a mm a l a g a e i n k opp te til meg og skjente på meg for å ha ete middag når eg visste at ho hadde laga falaffel. Pappa kom heim medan vi framleis var ved bordet, 102 og mamma og eg skifta på å fortelje historia. Han rista på hovudet. «Lillian, dei gjorde berre jobben sin.» Han hadde framleis på seg den blå blazeren og kakibuksene han hadde dei dagane han var konsulent i Silicon Valley. «Verda er ikkje den same som ho var førre veke.» Mamma sette ned tekoppen sin. «Drew, det er ein tåpeleg ting å seie. Sonen din er ikkje ein terrorist. Måten han bruker offentleg transport på er ikkje ein gyldig grunn til politietterforsking.» Pappa tok av seg blazeren. «Vi gjer dette heile tida på jobben. Slik har datamaskiner blitt brukte til å finne alle slags feil og anomaliar. Du ber datamaskina om å lage ein profil på ei gjennomsnittleg oppføring i ein database, og så kan du be maskina finne ut kva for oppføringar i basen som er lengst unna gjennomsnittet. Det er såkalla bayesisk analyse, og det har blitt brukt i hundreår. Utan det kunne vi ikkje ha noko spamfilter på eposten –» «Så du seier at du synest politiet skulle gjere ein like dårleg jobb som spamfilteret mitt?» spurde eg. Pappa blei aldri sint for at eg krangla med han, men no kunne eg sjå at han anstrengde seg for å la vere. Eg kunne ikkje stå imot. Min eigen far, på politiet si side! «Det eg seier, er at det er heilt fornuftig av politiet å byrje etterforsking med innhenting av data, for så å følgje opp med fotarbeid, der eit menneske faktisk går inn og ser kvifor abnormiteten er slik han er. Eg meiner ikkje at datamaskiner skal fortelje politiet kven dei skal arrestere, men politiet kan godt bruke dei til å sortere gjennom høystakken for å finne nåla.» «Men ved å hente inn alle dei data frå transportsystemet så lagar dei sin eigen høystakk,» sa eg. «Det blir eit gigantisk fjell av data, og det er nesten ingenting der som 103 er verdt å sjå nærare på, frå politiet sin synsstad. Det er eit stort sløseri.» «Eg forstår at du ikkje liker at systemet skapte problem for deg, Marcus. Men du, av alle, burde forstå alvoret i denne situasjonen. Ingen skade skjedd, er det vel? Dei gav deg jo til og med skyss heim.» Dei trua med å sende meg i fengsel, tenkte eg, men forstod at det ikkje var noko poeng å seie det. «Dessutan har du enno ikkje fortalt oss kvar i heitaste holaste du har vore for å lage eit slikt uvanleg trafikkmønster.» Der stod eg fast. «Eg trudde de stolte på meg, at de ikkje ville spionere på meg.» Han hadde sagt dette ofte før. «Vil du verkeleg at eg skal gjere greie for alle turane eg har teke?» E g ko pl a opp Xb ox en så snart eg kom inn på rommet. Eg hadde skrudd prosjektøren fast i taket, så han kunne skine på veggen over senga (eg hadde måtta ta ned det urstilige veggmaleriet av punkflygeblad eg hadde plukka frå telefonstolpar og limt opp på store papir). Eg slo på Xboxen og såg på at skjermen vakna. Eg skulle sende epost til Van og Jolu for å fortelje dei om maset med politiet, men i det eg plasserte fingrane mine på tastaturet, stoppa eg igjen. Ei kjensle kom krypande, ikkje ulikt kjensla eg fekk då eg skjønte at dei hadde gjort stakkars gamle Salmagundi til ein svikar. Denne gongen var det kjensla av at mitt kjære Xnet kanskje kringkasta alle brukarane sine posisjonar til DHS. Det var det pappa hadde sagt: Du ber datamaskina om å lage ein profil på ei gjennomsnittleg oppføring i ein database, og så kan du be henne finne ut kva for oppføringar i basen som er lengst unna gjennomsnittet. 104 Xnet var sikkert, fordi brukarane ikkje var direkte kop la til internett. Dei hoppa frå Xbox til Xbox til dei fann ein som var kopla til nettet, og så sneik dei kommunikasjonen sin inn som ugjenkjennelege, krypterte data. Ingen kunne skilje Xnet sine nettverkspakkar frå vanleg bankkommunikasjon, e-handel og andre krypterte data. Du kunne ikkje finne ut kven som var bindeleddet mellom Xnet og resten av nettet, og endå mindre kven som brukte Xnet. Men kva med pappas «bayesiske analyse»? Eg hadde leika meg litt med bayesisk matematikk tidlegare. Darryl og eg prøvde å lage vårt eige forbetra spamfilter ein gong, og for å lage eit spamfilter må du bruke bayesisk matematikk. Thomas Bayes var ein britisk matematikar på 1700-talet som ingen brydde seg om før eit par hundre år etter at han døydde, då dataingeniørar forstod at teknikken hans for å analysere store fjell av data ville vere supernyttig for dei moderne Himalaya-fjellkjedene av informasjon. Her er litt om korleis bayesisk analyse verkar. La oss seie at du har ein haug med spam. Du tek alle orda i spamen og tel kor mange gonger dei kjem. Det blir kalla eit «ordfrekvenshistogram», og det fortel deg kor sannsynleg det er at ei kva som helst slags samling ord er spam. Neste steg er å ta eit tonn med epost som ikkje er spam – kjennarar kallar det «ham» – og gjer det same. Vent til ein ny epost kjem inn, og tel orda som står i han. Så bruker du ordfrekvenshistogrammet over den nye eposten for å kalkulere kor sannsynleg det er at han høyrer til i haugen med «spam» eller i haugen med «ham». Om du finn ut at han er spam, justerer du «spam»-histogrammet tilsvarande. Det finst mange måtar å raffinere denne teknikken på – å sjå på ordpar, kaste vekk forelda data – men slik er grunnfunksjonen. Det er ein av desse nydelege, enkle ideane som verkar innlysande etter at du høyrer om dei. 105 Det kan brukast til mykje – du kan få datamaskina til å telje linjene i eit bilete for å sjå om det er meir likt frekvenshistogrammet «hund» enn frekvenshistogrammet «katt». På denne måten kan du finne porno, banksvindel og diskusjonsgrupper som utartar til ordkrig. Nyttige ting. Og det var dårleg nytt for Xnet. La oss seie at du har tilgang til å overvake heile internett – som DHS har, sjølvsagt. Du kan ikkje sjå kven som sender vidare nettverkspakkane frå Xnet gjennom å sjå på innhaldet i pakkane, takka vere kryptografi. Det du kan gjere, er å finne ut kven som sender mykje, mykje meir kryptert trafikk enn alle andre. For ein normal internettsurfar er ein vanleg surfeseanse omtrent 95 prosent klartekst og fem prosent chiffertekst. Om nokon sender ut 95 prosent chiffertekst, kan du kanskje sende ut dei datakunnige ekvivalentane til Busemannen og Kvisa for å spørje dei om dei er terroristnarkolangarar og Xnet-brukarar. Dette hender heile tida i Kina. Ein eller annan smart dissident får ideen om å omgå Den Kinesiske Brannmuren, som blir brukt til å sensurere heile landet si nettkoppkopling, ved å bruke ei kryptert kopling til ei datamaskin i eit anna land. Partiet i Kina kan ikkje sjå kva sider dissidenten surfar på: Kanskje det er porno eller oppskrifter for å lage bomber, eller dei frekke breva frå kjærasten på Filippinane, eller politisk materiale, eller godt nytt om scientologi. Dei treng ikkje å vite det. Alt dei treng å vite, er at denne fyren har mykje meir kryptert trafikk enn naboane sine. Då sender dei han til ein arbeidsleir for å setje eit eksempel, så alle kan sjå kva som hender med folk som trur dei er smarte. Så langt kunne eg vedde på at Xnet var utanfor radaren til DHS, men det ville ikkje bli slik for alltid. Etter i kveld var eg ikkje sikker på om eg var tryggare enn ein kinesisk dissident. Eg sette alle som logga seg på Xnet, i fare. Lova brydde 106 seg ikkje om du faktisk gjorde noko gale; dei var villige til å plassere deg under mikroskopet berre for å vere statistisk abnorm. Og eg kunne ikkje eingong stoppe det – no då Xnet var oppe og gjekk, hadde det eit liv på eiga hand. Eg måtte fikse det på ein eller annan måte. Eg skulle ønskje at eg kunne snakke med Jolu om dette. Han jobba for ein internettleverandør som heitte Pigspleen Net. Dei hadde tilsett han då han var tolv, og han visste mykje meir om nettet enn eg gjorde. Om nokon visste nok til å halde oss på frifot, så var det han. Heldigvis planla Van, Jolu og eg å møtast for å ta ein kaffi på yndlingsstaden vår i Mission etter skuletid dagen etter. Offisielt var det vekas Harajuku Fun Madness-møte, men med spelet innstilt og Darryl forsvunnen så var det ikkje stort anna enn ein gråteorgie, supplert av om lag seks telefonsamtalar og chattebeskjedar om dagen, som gjekk: «Går det bra med deg? Opplevde vi verkeleg det vi trudde vi opplevde?» Det ville bli bra å ha noko anna å snakke om. « Du er ik k je rik tig k l ok ,» sa Vanessa. «Har det faktisk totalt, tvers gjennom tørna for deg, eller?» Ho hadde kome i jenteskuleuniforma si, fordi ho måtte ta den lange vegen dersom ho skulle heim, heile vegen til San Mateo-brua og tilbake opp i byen med skulebuss. Ho hata å bli sett offentleg med uniforma, som var heilt Sailor Moon og matrosdressaktig – med plisséskjørt, jakke og knestrømper. Ho hadde vore i dårleg humør heilt sidan ho kom til kafeen, som var full av eldre, kulare, dystre, emo kunststudentar som fniste ned i latten sin då ho dukka opp. «Kva er det du vil eg skal gjere, Van?» spurde eg. Nervane mine byrja òg å bli tynnslitne. Skulen var uuthaldeleg no, utan spelet, utan Darryl. Heile dagane, i timane, trøsta eg meg med tanken om å sjå laget mitt, det som var igjen. Og så krangla vi. 107 «Eg vil at du skal slutte å ta så store risikoar, M1k3ey.» Håra reiste seg i nakken min. Sjølvsagt, vi brukte alltid kallenamna våre på lagmøte, men no då kallenamnet mitt var knytt til Xnet, blei eg skremd av å høyre det bli sagt høgt offentleg. «Ikkje bruk det namnet på offentlege stader,» glefsa eg. Van rista på hovudet. «Det er akkurat det eg snakkar om. Du kan ende i fengsel for dette, Marcus, og ikkje berre du. Ein masse folk. Etter det som hende med Darryl –» «Eg gjer dette for Darryl!» Kunststudentane snudde seg for å sjå på oss, og eg senka stemma. «Eg gjer dette fordi alternativet er å la dei sleppe unna med alt saman.» «Trur du at du skal stoppe dei? Du er galen. Det er styresmaktene vi snakkar om her.» «Det er framleis vårt land,» sa eg. «Vi har framleis retten til å gjere dette.» Van såg ut som om ho skulle til å gråte. Ho pusta djupt inn eit par gonger og reiste seg. «Eg kan ikkje, eg er lei for det. Eg kan ikkje sjå på at du gjer dette. Det er som å sjå på ei bilulykke i sakte film. Du kjem til å øydelegge deg sjølv, og eg er for glad i deg til å sjå på det.» Ho bøygde seg ned og gav meg ein energisk klem og eit hardt kyss på kinnet som hamna på kanten av munnen. «Ta vare på deg sjølv, Marcus,» sa ho. Munnen min brann på staden leppene hadde pressa seg mot. Ho gav Jolu same behandling, men på kinnet. Så gjekk ho. Jolu og eg stira på kvarandre etter at ho hadde gått. Eg la ansiktet i hendene. «Faen,» sa eg til slutt. Jolu klappa meg på ryggen og bestilte ein latte til. «Det kjem til å gå bra,» sa han. «Du skulle tru at Van, av alle, ville forstå.» Halve Vans familie budde i Nord-Korea. Foreldra gløymde aldri at dei hadde slektningar som levde under ein galen diktator, ute av stand til å rømme til Amerika, slik dei hadde gjort. 108 Jolu trekte på skuldrene. «Kanskje det er difor ho frikar ut. Fordi ho veit kor farleg det kan bli.» Eg forstod kva han snakka om. To av Vans onklar hadde kome i fengsel, og ingen hadde sett dei igjen. «Ja,» sa eg. «Så kvifor var du ikkje på Xnet i går kveld?» Eg var takknemleg for temaskiftet. Eg forklarte han alt, alle dei bayesiske greiene og korleis eg frykta at vi ikkje kunne halde fram med å bruke Xnet utan å bli tekne. Han lytta tankefull. «Eg forstår kva du seier. Problemet er at dersom det er for mykje kryptert trafikk på nettoppkoplinga di, så peiker du deg ut. Men om du ikkje krypterer, gjer du det lett å bli overvakt.» «Jepp,» sa eg. «Eg har grubla på det heile dagen. Kanskje vi kunne seinke farten på nettet, spreie oppkoplinga ut over fleire folk sine kontoar –» «Funkar ikkje,» sa han. «For å få det sakte nok til å forsvinne inn i støyen, må du så godt som stenge ned nettverket, noko som ikkje er eit alternativ.» «Du har rett,» sa eg. «Men kva anna kan vi gjere?» «Kva om vi forandra definisjonen på normalt?» Og det var difor Jolu fekk jobb på Pigspleen då han var tolv. Gi han eit problem med to dårlege løysingar og han kjem opp med ei tredje, heilt annleis løysing basert på å kaste alt du har trudd i søpla. Eg nikka ivrig. «Fortel!» «Kva om den gjennomsnittlege nettbrukaren i San Francisco hadde langt meir kryptert trafikk i løpet av ein gjennomsnittleg dag på internett? Viss vi kunne endre prosenten til nærmare femti prosent klartekst og femti prosent chiffertekst, så ville dei brukarane som supplerer koplinga til Xnet, sjå heilt normale ut.» «Men korleis gjer vi det? Folk bryr seg ikkje nok om privatlivet sitt til å surfe på nettet gjennom ei kryptert 109 kopling. Dei synest ikkje eingong at det betyr noko at folk spionerer på kva dei googlar etter.» «Ja, men nettsider utgjer lite trafikk. Om vi kunne få folk til rutinemessig å laste ned nokre få gigantiske krypterte filer kvar dag, så ville det lage like mykje chiffertekst som tusenvis av nettsider.» «Du snakkar om indienet,» sa eg. «Der har du det,» sa han. indienet – berre små bokstavar, alltid – var det som gjorde Pigspleen Net til ein av dei mest suksessrike nettleverandørane i verda. Då dei store plateselskapa byrja å saksøke fansa sine for å laste ned musikken deira, var det mange av dei mindre, sjølvstendige selskapa som var forskrekka. Korleis kan du tene pengar ved å saksøke kundane dine? Grunnleggaren av Pigspleen hadde funne svaret: Ho opna for ein avtale med alle artistar som ville samarbeide med fansen sin i staden for motarbeide dei. Gi Pigspleen retten til å distribuere musikken din til kundane sine, og du ville få ein prosent av abonnementsinntektene, basert på kor populær musikken din var. For ein indieartist er det ikkje piratnedlasting som er problemet, men det å vere usynleg: Ingen bryr seg nok om songane dine til å stele dei eingong. Det verka. Hundrevis av indieartistar og indieselskap teikna avtale med Pigspleen, og di meir musikk dei kunne tilby, di meir fans skifta over til å få internett gjennom Pigspleen, og di meir pengar blei det til artistane. I løpet av eitt år hadde Pigspleen hundre tusen nye kundar, og no hadde dei ein million – meir enn halvparten av breibandkundane i byen. «Ei overhaling av indienetkoden har vore på plakaten i månadsvis allereie,» sa Jolu. «Dei originale programma blei skrivne veldig fort og gale, og dei kunne bli mykje meir effektive med litt arbeid. Men eg har berre ikkje hatt tid. 110 Ein av tinga høgt på lista har vore å kryptere koplingane, berre fordi Trudy liker det slik.» Trudy Doo var grunnleggaren av Pigspleen. Ho var ei gammal punklegende i San Francisco, som songar, låtsnikkar og frontfigur i det anarko feministiske bandet Speedwhores, og ho var ein hund etter personvern. Eg hadde ikkje vanskeleg for å tru at ho ville ha musikktenesta si kryptert på prinsipielt grunnlag. «Vil det bli vanskeleg? Eg meiner, kor lang tid vil det ta?» «Hm, det er masse kryptokode ein kan finne gratis på nettet, sjølvsagt,» sa Jolu. Han gjorde det han brukte når han grov djupt i eit saftig kodingsproblem – blei fjern i blikket, tromma med handflatene i bordet, så kaffien skvulpa oppi tefata. Eg hadde lyst til å le høgt – alt var kanskje øydelagt og drit og skummelt, men Jolu kom til å skrive den koden. «Kan eg hjelpe?» Han såg på meg. «Trur du ikkje eg kan klare det?» «Hæ?» «Eg meiner, du gjorde heile denne Xnet-tingen utan å fortelje meg om det eingong. Utan å snakke med meg. Eg trudde på ein måte at du ikkje trong mi hjelp med desse greiene.» Eg kunne ikkje svare på det. «Hæ?» sa eg igjen. Jolu såg opphissa ut no. Det verka som om dette hadde plaga han lenge. «Jolu –» Han såg på meg, og eg kunne sjå at han var rasande. Korleis kunne eg ikkje ha lagt merke til dette før? Herregud, for ein idiot eg var av og til. «Høyr her, mann, det er ikkje noka stor greie» – og det betydde at det var ei verkeleg stor greie – «det er berre det at du ikkje eingong spurde. Eg hatar DHS. Darryl var min venn òg. Eg kunne verkeleg ha hjelpt.» Eg hadde mest lyst til å stikke hovudet mitt ned mellom knea. «Høyr her, Jolu, det var verkeleg dumt av meg. 111 Eg gjorde det sånn cirka klokka to om natta. Eg var heilt inne i desse greiene. Eg –» Eg kunne ikkje forklare det. Jepp, han hadde rett, og det var problemet. Klokka hadde vore to om natta, men eg kunne ha snakka med Jolu om det neste dag eller dagen etter eller dagen etter. Eg hadde ikkje gjort det fordi eg visste kva han ville ha sagt – at det var eit stygt hack, at eg måtte tenkje gjennom det betre. Jolu var alltid den som klarte å gjere to-om-natta-ideane mine om til skikkeleg kode, men det han kom opp med, var alltid litt annleis enn det eg hadde kome opp med. Eg hadde hatt lyst til å ha prosjektet for meg sjølv. Eg hadde gått totalt opp i rolla som M1k3y. «Unnskyld,» sa eg til slutt. «Eg er veldig, veldig lei for det. Du har heilt rett. Eg gjekk frå konsepta og gjorde noko dumt. Eg treng verkeleg hjelp. Eg kan ikkje få dette til utan deg.» «Meiner du det?» «Sjølvsagt meiner eg det,» sa eg. «Du er den beste kodaren eg kjenner. Du er eit jævla geni, Jolu. Det ville vere ei ære for meg om du ville hjelpe meg med dette.» Han tromma litt meir med fingrane. «Det er berre det – du veit. Du er leiaren. Van er den smarte. Darryl var … Han var nummer to, den som alltid organiserte, såg etter detaljane. Å vere programmeraren, det var mi greie. Eg følte det som om du sa at du ikkje trong meg.» «Åh, mann, eg er ein stor idiot. Jolu, du er den eg kjenner som kan gjere dette. Eg er veldig, veldig, veldig –» «Ålreit, ålreit. Stopp. Fint. Eg trur deg. Vi er ille ute, alle saman. Så ja, sjølvsagt kan du hjelpe. Vi kan sikkert betale deg også – eg har eit lite budsjett for frilansprogrammerarar.» «Er det sant?» Ingen hadde nokon gong betalt meg for å skrive kode. «Ja visst. Du er sikkert god nok til å vere verdt det.» Han gliste og slo meg på skuldra. Jolu er skikkeleg omgjengeleg 112 det meste av tida, noko som òg er ein grunn til at han skremde meg slik. Eg betalte for kaffien, og vi gjekk ut. Eg ringde foreldra mine og fortalde kva som skjedde. Mora til Jolu insisterte på å lage smørbrød til oss. Vi låste oss inn på rommet hans med datamaskina hans og koden for indienet, og vi la ut på ein av dei aller lengste programmeringsseansane våre. Etter at familien til Jolu gjekk til sengs rundt halv tolv, kunne vi kidnappe kaffitraktaren og gå amok med det magiske kaffi bønnelageret vårt. Om du aldri har programmert data, så burde du prøve. Det finst ikkje noko som liknar i heile verda. Når du programmerer ei datamaskin, så gjer maskina akkurat det du seier ho skal. Det er som å designe ei maskin – kva som helst slags maskin, ein bil, ei tappekran, ein hydraulisk døropnar – ved hjelp av matematikk og instruksjonar. Dritkult og overveldande. Ei datamaskin er den mest kompliserte mekanismen du nokon gong kjem til å bruke. Ho er laga av millionvis mikroskopiske transistorar som kan bli konfigurerte til å køyre kva program som helst. Men når du set deg ned ved tastaturet for å skrive ei linje med kode, så gjer transistorane som du vil. Dei færraste av oss kjem nokon gong til å bygge ein bil. Så godt som ingen av oss vil konstruere ein flygande farkost. Designe ein bygning. Planlegge ein by. Det er kompliserte maskiner, og dei er utanfor rekkevidda for dei fleste av oss. Men ei datamaskin er ti gonger så komplisert, og ho vil danse etter pipa di. Du kan lære å skrive enkel kode i løpet av ein ettermiddag. Start med eit språk som Python, som var laga for å gjere det lettare for ikkje-programmerarar å få datamaskina si til å lystre. Om du så berre skriv kode ein dag, ein ettermiddag, så må du 113 gjere det. Datamaskiner kontrollerer deg, eller dei lettar arbeidet ditt – om du vil styre maskinene dine, i staden for omvendt, må du lære korleis du skriv kode. Vi skreiv mykje kode den natta. E g var ik k je den eina ste som kom i klemma på grunn av histogramma. Det er mange som har abnorme trafikkmønster, abnorme brukarmønster. Abnormitet er så vanleg at det praktisk talt er normalt. Xnet var fullt av desse historiene, og det same var avisene og nyhendeprogramma på tv. Ektemenn blei tekne i å vere utru mot konene sine, koner blei tekne i å vere utru mot mennene sine, ungdom blei tekne i å snike seg ut med kjærastar foreldra hadde forbode dei å ha. Ein gut som ikkje hadde fortalt foreldra sine at han hadde AIDS, blei teken i å dra til klinikken for å bli medisinert. Dette var folk med noko å skjule – ikkje skuldige folk, men folk med løyndommar. Det var endå fleire folk utan noko å skjule, men som likevel motsette seg å bli plukka opp og avhøyrde. Tenk deg at nokon låste deg inne i ein politibil og forlangte at du skulle bevise at du ikkje er ein terrorist. Det var ikkje berre offentleg transport. Dei fleste privatbilar i Bay-området har eit FasTrak-kort klipsa fast i vindaugsviskarane. Dette er ei lita radiobasert «lommebok» som betaler bompengane for deg når du passerer bruene, og sparer deg for bryderiet med å sitje timevis i kø på bompengestasjonane. Dei hadde tredobla prisen for å betale kontant (sjølv om dei hadde selt det inn som at FasTrak var billegare, 115 og ikkje at anonyme pengar var dyrare). Etternølarane som framleis ville bruke pengar, forsvann etter at kontantfelta blei reduserte til berre eitt, slik at kontantkøane blei endå lengre. Så om du bur i området, eller om du køyrde ein bil som var leigd av eit lokalt selskap, så hadde du ein FasTrak. Det viste seg at bompengestasjonar ikkje var dei einaste stadene FasTrak-kortet blei lese heller. DHS hadde plassert ut FasTrack-lesarar over heile byen – når du køyrde forbi, logga dei tidspunktet og ID-nummeret ditt og bygde eit endå meir perfekt bilete av kven som drog kvar, og når, i ein database som blei utfylt av «fotoboksar», «lyskrysskamera» og alle dei andre formene for bilskiltkamera som hadde dukka opp som sopp over heile byen. Ingen hadde tenkt så veldig mykje over det. Og no då alle byrja å bli meir merksame, byrja vi å legge merke til småting, som det faktumet at FasTrak ikkje har nokon av-knapp. Så om du køyrde bil, så risikerte du også at nokon i ein politibil ville vite kvifor du tok så mange turar til Home Depot i det siste, og kva gjorde du oppe i Sonoma ved midnatt førre veke? Dei små helgedemonstrasjonane rundt i byen voks. Etter ei veke med denne overvakinga marsjerte femti tusen nedover Market Street. Det kunne ikkje ha brydd meg mindre. Dei som hadde okkupert denne byen, brydde seg ikkje om kva innbyggarane ville. Dei var ein okkupasjonshær. Dei visste kva vi meinte om det. Ein morgon kom eg ned til frukost akkurat i tide til å høyre pappa fortelje mamma at dei to største taxiselskapa skulle gi «rabatt» til alle som brukte spesielle kort til å betale turane, visstnok for å gjere sjåførane tryggare ved å redusere mengda av kontantar dei måtte ha med seg. Eg tenkte på kva som hende med informasjonen om kven som tok taxi, og kvar. 116 Eg innsåg kor nær eg hadde vore. Den nye indienetklienten hadde blitt køyrd ut som ei automatisk oppdatering akkurat i det alt dette hadde byrja å bli ille, og Jolu fortalde meg at 80 prosent av trafikken gjennom Pigspleen no var kryptert. Xnet var kanskje redda. Men pappa dreiv meg til vanvit. «No er du paranoid, Marcus,» sa han til meg over frukosten ein dag då eg fortalde om folka eg hadde sett politiet ransake på t-banen dagen før. «Pappa, det er heilt latterleg. Dei tek ikkje nokon terroristar på den måten, gjer dei vel? Det berre skremmer folk.» «Kanskje dei ikkje har teke nokon terroristar enno, men dei får verkeleg fjerna ein del dritsekkar frå gatene. Sjå på narkolangarane – det står i avisa at dei har arrestert dusinvis etter at dette byrja. Hugsar du då du blei rana av dei der narkomane fyrane? Om vi ikkje får teke langarane deira, så blir det berre verre.» Eg hadde blitt rana året før. Dei gjekk ganske sivilisert fram. Ein tynn fyr som lukta stygt, sa at han hadde ein pistol, og den andre spurde etter lommeboka mi. Dei lét meg til og med behalde ID-kortet, sjølv om dei tok bankkortet og Fast Pass-kortet. Men likevel blei eg vettskremd og såg meg paranoid over skuldra i vekevis etterpå. «Men dei fleste dei stoppar, gjer ikkje noko gale, pappa,» sa eg. Dette byrja å gå inn på meg. Min eigen far! «Det er galskap. For kvar skuldige person dei tek, må dei straffe tusenvis av uskuldige. Det kan ikkje vere bra.» «Uskuldige? Fyrar som er utru mot konene sine? Narkolangarar? Du forsvarer dei, men kva med alle som døydde? Om du ikkje har noko å skjule –» «Så du ville ikkje ha noko imot om dei taua deg inn?» Pappa sine histogram hadde vist seg deprimerande normale så langt. 117 «Eg ville sjå på det som mi plikt,» sa han. «Eg ville vere stolt. Det ville få meg til å føle meg tryggare.» Lett for han å seie. Vane ssa lik te ik k je at eg snakka om desse greiene, men ho var for taktfull rundt det til at eg klarte å halde meg unna temaet. Vi møttest heile tida og snakka om vêret og skulen og slik, og så, på ein eller annan måte ville eg alltid tilbake til dette temaet. Vanessa tok det roleg når det hende – ho blei ikkje heilt Hulk igjen – men eg kunne sjå at det uroa henne. Likevel. «Og så seier pappa, ‘eg ville sjå på det som mi plikt’. Kva gir du meg? Herregud! Det var rett før eg fortalde han om at eg hadde vore i fengsel, og spurde han om han trudde det var ei ‘plikt’!» Vi sat på graset i Dolores Park etter skulen og såg på hundane som jakta på frisbeear. Van hadde vore heimom og skifta til ei gammal t-skjorte for eit av favorittbanda hennar, tekno-brega-bandet Carioca Proibidão – den forbodne fyren frå Rio. Ho hadde fått skjorta på ein konsert vi alle hadde gått på for to år sidan, då vi sneik oss ut for å dra til Cow Palace, og ho hadde sprotte nokre centimeter i vêret sidan då, så skjorta var tettsitjande, blei dregen opp på magen og viste den flate, vesle navlen hennar. Ho låg bakover i den bleike sola med augene lukka bak solbrillene og vrikka med tærne i flipp-flopp-sandalane. Eg hadde kjent Van alltid, og når eg tenkte på henne, såg eg som regel den vesle jentungen eg hadde kjent med hundrevis av skranglande armband laga av oppklipte brusboksar, som spelte piano og som ikkje kunne danse om det så stod om livet. Då vi sat der ute i Dolores Park, såg eg henne plutseleg som ho var. 118 Ho var totalt h3it. Det var som å sjå på det der biletet av ein vase og oppdage at det også var eit bilete av to ansikt. Eg kunne sjå at Van berre var Van, men eg kunne også sjå at ho var jævlig pen, noko eg ikkje hadde lagt merke til før. Darryl hadde sjølvsagt visst det heile tida, og ikkje tru at eg ikkje blei trist av å tenkje på det. «Du kan ikkje fortelje faren din om det, det veit du,» sa ho. «Du ville setje oss alle i fare.» Augene hennar var lukka, og brystet hennar gjekk opp og ned med pusten hennar, noko som var distraherande på ein skikkeleg flau måte. «Ja,» sa eg mørkt. «Men problemet er at han berre er full av drit. Om du vinka pappa til sides og fekk han til å bevise at han ikkje var ein barnemishandlande, narkolangande terrorist, ville han gå berserk. Han ville gå heilt av skjenene. Han hatar å bli sett på når han ringer om kredittkortrekninga si. Å bli låst inne i baksetet av ein bil og forhøyrd i ein time ville gi han blodpropp.» «Dei kjem berre unna med det fordi dei normale er så sjølvgode i forhold til dei unormale. Om alle blei vifta til sides, ville det bli ein katastrofe. Ingen ville kome nokon stad, alle måtte stå i kø for bli avhøyrde av politiet. Fullstendig samanbrot.» Åh! «Van, du er eit geni,» sa eg. «Ja, ikkje sant,» sa ho. Ho hadde eit dovent smil og såg på meg gjennom halvopne auge, nesten romantisk. «Seriøst. Vi kan gjere dette. Vi kan lage rot i profilane. Å få folk vifta til sides er lett.» Ho sette seg opp, børsta håret vekk frå ansiktet og såg på meg. Eg kjende noko snu seg lett i magen og tenkte at ho verkeleg var imponert av meg. «Arphidklonarane,» sa eg. «Dei er kjempelette å lage. Det er berre å byte ut fastvara i ein tidollars radiosendar frå 119 Radio Shack. Det vi kan gjere, er å gå rundt og byte folk sine taggar, skrive over Fast Pass- og FasTrak-korta med andre sine kodar. Det vil få alle til å sjå heilt skrudde og abnorme ut og gjere at dei ser skuldige ut. Og så: fullstendig samanbrot.» Van spissa leppene og drog ned solbrillene, og eg forstod at ho var så sint at ho ikkje kunne snakke. «Farvel, Marcus,» sa ho og reiste seg. Før eg visste ordet av det, var ho på veg så fort at ho praktisk talt sprang. «Van!» ropte eg, reiste meg på beina og gjekk etter. «Van! Vent!» Ho auka farten, så eg måtte springe for å nå henne igjen. «Van, for helvete!» sa eg og tok henne i armen. Ho røska han til seg så hardt at eg slo meg sjølv i ansiktet. «Du er heilt psyko, Marcus. Du kjem til å få alle dei små Xnet-kameratane dine i livsfare, og i tillegg kjem du til å gjere alle i heile byen til terroristmistenkte. Kan du ikkje stoppe før du skader nokon?» Eg opna og lukka munnen min eit par gonger. «Van, det er ikkje eg som er problemet, dei er problemet. Eg arresterer ikkje folk, puttar dei i fengsel, får dei til å forsvinne. Det er Tryggleiksdepartementet som gjer det. Eg kjempar for å få dei til slutte.» «Korleis, ved å gjere det verre?» «Kanskje det må bli verre for at det skal bli betre, Van. Var det ikkje det du sa? Om alle blei vifta til sides –» «Det var ikkje det eg meinte. Eg meinte ikkje at du skulle få alle arresterte. Om du har lyst til å protestere, så slutt deg til protestrørsla. Gjer noko positivt. Lærte du ikkje noko som helst av Darryl? Ingenting?» «Det kan du vere jævlig sikker på at eg gjorde,» sa eg. «Eg lærte at dei ikkje er til å stole på. At om du ikkje kjempar mot dei, så hjelper du dei. At dei vil gjere heile landet til eit fengsel om vi lèt dei gjere det. Kva lærte du, Van? Å vere 120 redd heile tida, å sitje pal med hovudet lågt og håpe at ingen legg merke til deg? Trur du at det kjem til å bli betre? Om vi ikkje gjer noko, så blir det ikkje betre enn dette. Det blir berre verre og verre frå no av. Vil du hjelpe Darryl? Hjelp meg å ta rotta på dei!» Der var han igjen. Eiden min. Ikkje å få sett Darryl fri, men å ta rotta på heile DHS. Det var galskap, sjølv eg skjønte det. Men det var det eg planla å gjere. Ingen tvil om det. Van skubba meg hardt med begge hendene. Ho var sterk etter alle dei atletiske aktivitetane dei dreiv med i gymmen på jenteskulen – fekting, lacrosse, landhockey – og eg enda opp på rumpa på det ekle San Francisco-fortauet. Ho forsvann, og eg følgde ikkje etter. > det viktige med sikringssystem er ikkje korleis dei verkar, men korleis dei feilar. Det var den første linja på den første bloggposten min på Open Revolt, Xnet-sida mi. Eg skreiv som M1k3ey, og eg var klar til krig. > Kanskje det er meininga at all den automatiske overva kinga skal bidra til å ta terroristar. Kanskje dei kjem til å ta ein terrorist før eller sidan. Problemet er at dei tek oss også, sjølv om vi ikkje gjer noko gale. > Di fleire folk som blir tekne, di meir skjørt blir systemet. Om for mange blir tekne, så døyr systemet. > Tek du hintet? Eg limte inn ei oppskrift på ein arphidklonar og nokre tips for å kome nær nok innpå folk til å lese og skrive til taggane deira. Eg putta min eigen klonar i lomma på den gamle, svarte motocross-skinnjakka mi med metallverna lommer og gjekk til skulen. Eg klarte å klone seks taggar på vegen heimanfrå til Chavez High. Det var krig dei ville ha, og krig skulle dei få. 121 Om du nokon g ong bestemmer deg for å gjere noko så dumt som å bygge ein automatisk terroristdetektor, her er ein matteleksjon du må lære først. Leksjonen er kalla «falsk positiv-paradokset» og er noko utanom det vanlege. La oss seie at det finst ein ny sjukdom som er kalla Super-AIDS. Av ein million personar er det berre éin som får Super-AIDS. Du utviklar ein test for Super-AIDS som er 99 prosent presis. Altså, i 99 prosent av tilfella gir testen korrekt resultat – positiv om subjektet for testen er smitta, og negativ om subjektet er friskt. Du gir testen til ein million personar. Berre éin blant ein million har Super-AIDS. Ein av hundre testar gir ein «falsk positiv» – testen vil seie at personen har Super-AIDS sjølv om han ikkje har det. Det er tydinga av «99 prosent presis»: éin prosent feil. Kva er éin prosent av ein million? 1 000 000 / 100 = 10 000 Éin av ein million personar har Super-AIDS. Om du testar ein million tilfeldige folk, vil du sannsynlegvis berre finne eitt tilfelle av ekte Super-AIDS. Men testen vil ikkje identifisere ein person som eit Super-AIDS-tilfelle. Testen vil identifisere 10 000 tilfelle. Den 99 prosent presise testen din vil ta 99,99 prosent feil. Det er falsk positiv-paradokset. Når du prøver å finne noko som er veldig sjeldan, må testen vere presis nok til å måle seg med kor sjeldan den tingen du leitar etter er. Om du prøver å peike på ein enkelt piksel på dataskjermen din, vil ein skarp blyant vere ein bra peikestokk: Blyantspissen er mindre (altså meir presis) enn pikslane. Men ein blyantspiss er ikkje spiss nok til å peike på eit enkelt atom på skjermen din. Til det treng du ein peikestokk – ein test – med ein spiss som er like stor som eller mindre enn eit atom. Og slik verkar falsk positiv-paradokset på terrorisme: 122 Terroristar er sjeldne. I ein by som New York kan det kanskje vere ein eller to terroristar. Kanskje ti utanfor sentrum. 10 / 20 000 000 = 0,00005 prosent. Ein tjuetusandedel av ein prosent. Det er det eg kallar sjeldan. La oss no seie at du har eit program som kan leite gjennom alle kontoutskriftene, eller bompasseringane, eller passasjeroversiktene for offentleg transport, eller alle telefonsamtalane i ein by, og vere 99 prosent sikker på at du kan ta terroristar på denne måten. Av ei mengd på 20 millionar vil ein 99 prosent presis test identifisere 200 000 som terroristar. Men berre ti av dei er faktisk terroristar. For å ta ti skurkar må du hale inn og etterforske 200 000 uskuldige personar. Og veit du kva? Terroristtestar er ikkje i nærleiken av å vere 99 prosent presise. Dei er meir i nærleiken av 60 prosent presise. Ned mot 40 prosent presise, nokre gonger. Alt dette betydde at Tryggleiksdepartementet hadde lagt opp til at dei kom til å mislykkast med glans. Dei prøvde å oppdage utruleg sjeldne fenomen – at ein person er terrorist – med upresise system. Er det rart vi klarte å lage skikkeleg rot i systemet? E g gjek k plystr ande ut utgangsdøra ein tysdag morgon ei veke ut i Operasjon Falsk Positiv. Eg rocka i veg til noko ny musikk eg hadde lasta ned frå Xnet natta før – masse folk sende små digitale gåver til M1k3y som takk for å ha gitt dei håp. Eg gjekk inn i 23rd Street og gjekk varsamt ned steintrinna som var hogde inn i bakken. Etter som eg gjekk nedover, passerte eg herr Wienerhund. Eg veit ikkje kva herr Wienerhund eigentleg heiter, men eg ser han nesten kvar dag, der han går tur med wienerhundane sine opp trappa til det vesle platået. Å smyge seg forbi han og hundane er meir 123 eller mindre umogleg, og eg endar alltid opp med å bli vikla inn i eit hundeband, dytta inn i nokon sin hage eller balansert opp på støytfangaren til ein bil parkert ved fortauet. Herr Wienerhund er heilt klart ein Viktig Person, for han har ei fancy klokke og går alltid med ein pen dress. Eg hadde rekna med at han jobba nede i finansdistriktet. I dag, medan eg smaug meg forbi, utløyste eg arphidklonaren, som allereie var ladd der nede i lomma på lêrjakka mi. Klonaren saug til seg nummeret på kredittkorta og bil nøklane, passet hans og hundredollarsetlane i lommeboka. Medan det blei gjort, bytte klonaren dei ut med nye nummer, tekne frå andre folk eg hadde smoge meg forbi. Det var som å byte registreringsskilt på ein masse bilar, men usynleg og momentant. Eg smilte unnskyldande til herr Wienerhund og heldt fram nedover trappene. Eg stoppa ved tre av bilane lenge nok til å byte FasTrak-taggane deira med nummer tekne frå alle bilane eg hadde gått forbi dagen før. Du synest kanskje eg var litt aggro her, men eg var forsiktig og konservativ i samanlikning med ein god del Xnetarar. Eit par jenter som studerte kjemi ved Berkeley, hadde utvikla eit harmlaust stoff som ville trigge eksplosivsniffarar. Dei hadde det gøy med å drysse stoffet på stresskoffertane og jakkene til professorane, for så å gøyme seg og sjå dei same professorane prøve å kome seg inn i auditoria eller biblioteka på universitetet, berre for å bli sklitakla av dei nye vaktstyrkane som hadde dukka opp overalt. Andre ville prøve å finne ut korleis dei kunne drysse konvoluttar fulle av stoff som ville teste positivt på miltbrannbakteriar, men alle andre meinte det var galskap. Heldigvis verka det ikkje som dei ville klare å finne ut av det. Eg passerte San Francisco General Hospital og nikka tilfreds då eg såg dei lange køane ved inngangsdørene. Dei hadde ei politisperring også, sjølvsagt, og det var nok 124 Xnetarar som jobba som praktikantar og kelnerar i kafeen og slikt, til at alle sine identitetsmerke hadde blitt sogne opp og bytte rundt. Eg hadde lese at tryggingskontrollane hadde lagt ein time til alle sin arbeidsdag, og at fagforeiningane trua med streik om ikkje sjukehuset gjorde noko med det. Nokre kvartal bortanfor såg eg ein endå større kø utanfor t-banen. Politiet gjekk opp og ned langs køen og peikte ut folk som dei tok til sides for å forhøyre, ransake og kroppsvisitere. Dei blei stadig saksøkte for dette, men det verka ikkje som det la nokon dempar på aktiviteten. Eg kom til skulen litt før tida og bestemte meg for å gå ned til 22nd Street for å få meg ein kaffi – og eg passerte ei politisperring der dei vifta til sides bilar for grundig inspeksjon. På skulen var det ikkje mindre vilt – vaktene med metalldetektorar las også av skulebevisa våre og tok til sides elevar med underleg reisestatistikk. Sjølvsagt hadde vi underleg reisestatistikk alle saman. Sjølvsagt byrja timane ein time eller meir for seint. Timane var heilt vanvittige. Eg trur ikkje nokon var i stand til å konsentrere seg. Eg overhøyrde to lærarar som snakka om kor lenge det hadde teke å kome seg heim frå arbeid dagen før, og om korleis dei planla å snike seg ut tidleg den dagen. Det var så vidt eg klarte å la vere å le. Falsk positiv- paradokset slår til igjen! Som venta lét dei oss gå tidleg frå timen, og eg tok den lange vegen heim og tok rundar i Mission for å sjå på kaoset. Lange bilkøar. t-banekøar rundt kvartalet. Folk som forbanna minibankar som ikkje ville betale ut pengane deira, fordi kontoane var frosne på grunn av mistenkjeleg aktivitet (det er faren med å knyte bankkontoen din direkte til FasTrak-kortet og Fast Pass-kortet!). 125 Eg kom heim, laga meg eit smørbrød og logga meg på Xnet. Det hadde vore ein god dag. Folk frå over heile byen skrytte av det dei hadde fått til. Dei hadde klart å få heile San Francisco til å stå stille. Nyhenderapportane kalla det DHS på bærtur og gav skulda til alle «tryggingstiltaka» som skulle trygge oss mot terrorisme. Næringslivsdelen av San Francisco Chronicle slo opp på framsida eit estimat over kva tiltaka til DHS kosta, i form av tapte arbeidstimar, møte og så vidare. Ifølgje økonomen i Chronicle ville ei veke av denne driten koste meir enn bombinga av Bay Bridge. Hoåå-hå-hå-hå. Det beste med alt: Pappa kom seint heim den kvelden. Veldig seint. Tre timar for seint. Kvifor? Fordi han hadde blitt vinka til sides, ransaka, avhøyrd. Og så hende det igjen. To gonger. To gonger! H a n var så sint at eg trudde at det heldt på å klikke for han. Eg sa kanskje at han mista fatninga berre veldig sjeldan? Den kvelden mista han fatninga meir enn han nokosinne hadde gjort før. «Du vil ikkje tru det. Denne politimannen, han var ikkje meir enn atten eller så, gjentok og gjentok ‘Men, sir, kvifor var du i Berkeley i går, dersom klienten din er i Mountain view?’ Eg måtte forklare igjen og igjen at eg underviser ved Berkeley, og då sa han ‘eg trudde du var konsulent,’ og vi måtte starte på nytt. Det var som ein komiserie der politiet har blitt utsett for ei eller anna stråling som gjer dei til idiotar. Verre var det at han insisterte på at eg hadde vore i Berkeley i dag også, og eg sa gjentekne gonger at det hadde eg ikkje vore, og han sa at det hadde eg. Så viste han meg FasTrak-rekninga mi, og der stod det at eg hadde køyrt over San Mateo-brua tre gonger i dag!» «Og det er ikkje alt,» sa han og tok eit djupt innpust som lét meg skjøne at no var han verkeleg sint. «Dei hadde informasjon om stader eg hadde vore, der det ikkje var bompengestasjonar. Dei hadde lese av passeringskortet mitt på gata, på tilfeldige stader. Og det var feil! Fanden spikke, eg meiner, dei spionerer på oss, og så er dei så langt inne i granskogen inkompetente!» 127 Eg hadde styrt skritta inn på kjøkkenet medan han rasa der inne, og no såg eg på han frå døropninga. Mamma møtte blikket mitt, og vi reiste augebryna begge to, som for å seie Kven av oss skal seie ‘kva var det vi sa’ til han? Eg nikka til henne. Ho kunne bruke dei ekteskaplege kreftene sine til å nullifisere sinnet hans på ein måte som ikkje var innanfor rekkevidda til ein meinig son. «Drew,» sa ho og tok han i armen for å få han til å slutte å trampe att og fram på golvet i kjøkkenet medan han veiva med armane som ein gatepredikant. «Kva?» glefsa han. «Eg trur du skuldar Marcus ei unnskyldning.» Ho heldt stemma jamn og låg. Pappa og eg er villstyringane i hushaldet, ho er grunnfjellet. Pappa såg på meg. Augene hans smalna medan han tenkte i nokre sekund. «Ålreit,» sa han til slutt. «Du har rett. Eg snakka om kompetent overvaking. Desse fyrane var amatørar. Eg er lei for det, Marcus,» sa han. «Du hadde rett. Det der var latterleg.» Han tok meg i handa, før han gav meg ein solid, uventa klem. «Herregud, kva er det vi gjer med dette landet, Marcus? Din generasjon fortener å arve noko betre enn dette.» Då han sleppte meg, kunne eg sjå dei djupe rynkene i ansiktet hans, linjer som eg ikkje hadde lagt merke til før. Eg gjekk opp på rommet og spelte nokre Xnet-spel. Det var ein god multiplayergreie der, der spelarane er opptrekkbare piratdokker. Du måtte utføre oppdrag kvar dag eller annankvar dag, og for kvar gong måtte du trekke opp fjørmekanismane til mannskapet ditt før du kunne dra ut og røve og plyndre igjen. Det var eit slikt spel som eg hata, men ikkje kunne slutte å spele: Masse repetitive oppdrag som ikkje var så tilfredsstillande å gjennomføre, litt spelarmot-spelar-kamp (krangling for å sjå kven som skulle vere 128 kaptein) og ikkje så mange kule rebusar du måtte løyse. For det meste fekk slike spel meg til å lengte til Harajuku Fun Madness, som hadde ein fin balanse mellom å springe rundt i den verkelege verda, å løyse rebusar på nett og å jobbe med laget sin strategi. Men i dag var dette akkurat det eg trong. Hjernedød underhaldning. Stakkars pappa. Eg hadde gjort det mot han. Før var han glad, full av tillit til at skattepengane hans gjekk til å gjere han trygg. Eg hadde øydelagt den tilliten. Det var falsk tillit, sjølvsagt, men det hadde funka for han. Å sjå han no, ulykkeleg og knekt, fekk meg til å lure på om det var betre å vere klarsynt og utan håp enn å leve i dei dummes paradis. Skamma – den skamma eg hadde følt sidan eg gav frå meg passorda, sidan dei knekte meg – kom tilbake og etterlét meg likeglad, berre med lengt etter å kome meg vekk frå meg sjølv. I spelet var eg ein dekksgut på piratskipet Zombie Charger, og trekk-opp-fjøra mi hadde spunne ned medan eg var vekke frå nett. Eg måtte sende chattemeldingar til alle dei andre spelarane på skipet før eg fann nokon som var villig til å trekke meg opp. Det heldt meg i aktivitet. Eg likte det, faktisk. Det var noko magisk med at ein totalt framand gjorde deg ei teneste. Og sidan dette var Xnet, visste eg at alle dei framande var venner, på ein eller annan måte. > Kvar er du? Personen som trekte meg opp, kalla seg Lizanator og var ei jente, noko som ikkje betydde at det var ei jente i det verkelege livet. Gutar hadde ein eller annan snodig forkjærleik for å spele jenter. > San Francisco Skreiv eg. > Nei dust, kvar er du i San Fran? 129 > Korleis det, er du 1 pervo? Det skulle vanlegvis vere nok til å ende den delen av samtalen. Alle spel var sjølvsagt fulle av pedoar og pervoar og politi som spelte lokkemat for pedoar og pervoar (men eg håpa verkeleg at det ikkje var nokon slike på Xnet!). Ein slik klage var nok til å endre samtaleemnet ni av ti gonger. > Mission? Potrero Hill? Noe? East Bay? > Berre trekk meg opp, ver så snill? Ho slutta å trekke opp. > R du redd? > Held meg på den trygge sida – kvifor d? > Berre nysgjerrig Eg fekk dårlege vibbar av henne. Ho var heilt klart litt meir enn berre nysgjerrig. Kall det paranoia. Eg logga av og slo av Xboxen. Pappa såg på me g over bordet neste morgon og sa: «Det ser ut som om det skal bli betre, iallfall.» Han rekte meg avisa, opna på side tre: > Ein talsmann for Tryggleiksdepartementet har stadfesta at San Francisco-kontoret har bedt om ei 3o0 prosent budsjettog personellauke frå dc. Hæ? > Generalmajor Graeme Sutherland, kommandoansvarleg for dhs’ operasjonar i Nord-California, stadfesta påkravet på ein pressekonferanse i går, og oppgav den kraftige auken i misten kjeleg aktivitet i Bay-området som grunn. «Vi sporar ein kraftig auke i undergrunnsaktiviteten og har grunn til å tru at sabotørar fabrikkerer måtar å utløyse falsk alarm på, for å underminere ar beidet vårt.» Augene mine såg i kryss. Kva i heitaste. > «Desse falske alarmane er potensielt ‘radarstøy’ meint å skulle kamuflere verkelege åtak. Den einaste effektive måten å 130 kjempe mot dette på er å auke innsatsen med personell og ana lyse, så vi kan etterforske alle moglege spor.» > Sutherland understreka at alle forseinkingane over heile byen er «uheldige», og at dei vil gjere det dei kan for å eliminere dei. Eg såg for meg byen med fire–fem gonger så mange DHS-soldatar, kalla inn for å kjempe imot dei idiotiske ideane mine. Van hadde rett. Di meir eg kjempa imot, di verre kom det til å bli. Pappa peikte på avisa. «Desse folka er kanskje idiotar, men dei er metodiske idiotar. Dei kjem berre til å kaste ressursar etter dette problemet til dei løyser det. Det lèt seg gjere, veit du. Innhente alle tilgjengelege data frå heile byen og følgje alle spora det gir. Dei kjem til å ta terroristane.» Det glapp for meg. «Pappa! Høyrer du kva du sjølv seier? Dei snakkar om å etterforske praktisk talt alle i San Francisco!» «Ja, nettopp,» sa han, «det stemmer. Dei kjem til å ta alle som sluntrar unna barnebidraga, alle narkolangarane, alle dritsekkane og alle terroristane. Berre vent og sjå. Dette kan vere det beste som nokon gong har hendt i dette landet.» «Sei at du køddar,» sa eg. «Ver så snill. Trur du at det var det dei tenkte på då dei skreiv grunnlova? Kva med grunnlovstillegga om borgarrettar?» «Grunnlova blei skriven lenge før datainnhenting fanst,» sa han. Han var imponerande roleg, overbevist om at han hadde rett. «Organisasjonsfridommen er vel og bra, men kvifor skal ikkje politiet ha lov til å hente inn informasjon om det sosiale nettverket ditt for å sjå om du heng saman med gjengvaldtektsmenn og terroristar?» «Fordi det er brot på privatlivet mitt!» sa eg. «Kva er så farleg med det? Vil du heller ha privatliv enn terroristar?» 131 Agh. Eg hata å krangle med pappa på denne måten. Eg trong ein kaffi. «Pappa, kom an. Å ta vekk privatlivet er ikkje å ta terroristar: Det er berre å plage vanlege folk.» «Korleis veit du at det ikkje er å ta terroristar?» «Kvar er terroristane dei har teke?» «Eg er sikker på at vi vil sjå arrestasjonar etter kvart. Berre vent og sjå.» «Pappa, kva helvete det er som er skjedd sidan i går? Du var klar til å droppe atombomba på politiet for at dei vinka deg til sides –» «Ikkje bruk den tonen mot meg, Marcus. Det som har skjedd sidan i går, er at eg har hatt sjansen til å tenkje over det og til å lese dette.» Han rista avisa. «Grunnen til at dei tok meg, er at skurkane aktivt blokkerer dei. Dei må justere teknikkane sine for å omgå blokkeringa. Men det klarer dei. I mellomtida er eit stopp eller to ein liten pris å betale. Dette er ikkje tida for å leike advokat med grunnlova i handa. Dette er tida for å gjere nokre offer for å halde byen vår trygg.» Eg klarte ikkje å ete opp brødskiva. Eg sette tallerkenen i oppvaskmaskina og gjekk på skulen. Eg måtte kome meg ut. X netar ane var ik k je gl ade for den auka politi overvakinga, men dei kom ikkje til å la det knekke seg. Nokon ringde til eit innringingsprogram på lokalradioen og sa at politiet kasta vekk tida, at vi kunne stikke nye kjeppar i hjula fortare enn dei klarte å fjerne dei gamle. Opptaket av dette var den mest populære nedlastinga den kvelden. «Dette er California Live, og vi snakkar med ein anonym innringar frå ein telefonautomat i San Francisco. Han har sin eigen informasjon om alle forseinkingane vi har opplevd rundt i byen denne veka. Ver så god, du er på lufta.» «Hallo, ja, yo, dette er berre starten, forstår du? Eg meiner, vi har berre så vidt byrja, liksom. Berre la dei setje inn 132 ein billion purk og sperringar på kvart hjørne. Vi skal jamme heile driten! Og, liksom, all dette dritpreiket om terroristar? Vi er ikkje terroristar! Ta deg ei pølse, eg meiner det! Vi jammar systemet fordi vi hatar Tryggleiksdep, og fordi vi er glade i byen. Terroristar? Eg kan ikkje stave jihad eingong. Peace out.» Han høyrdest ut som ein idiot. Ikkje berre dei usamanhengande setningane, men også den sjølvgode tonen. Han høyrdest ut som ein dritunge som var ukledeleg stolt av seg sjølv. Han var ein dritunge som var ukledeleg stolt av seg sjølv. Xnet flama ut over dette. Mange meinte han var ein idiot som ringde inn, medan andre meinte han var ein helt. Eg var bekymra for at det sikkert var eit kamera som var peikt mot telefonautomaten han hadde brukt. Eller ein arphid lesar som hadde sniffa Fast Passet hans. Eg håpa han hadde vore smart nok til å pusse vekk fingermerka frå mynten han hadde brukt, gått med hette og late alle arphidane ligge heime. Men eg tvilte. Eg lurte på om nokon kom til å banke på døra hans snart. Når det hadde skjedd noko stort på Xnet, merka eg det ved at eg med eitt fekk ein million epostar frå folk som ville halde M1k3y oppdatert. Det var då eg las om herr Kan-Ikkje-Stave-Jihad at innboksen min frika ut. Alle hadde ein beskjed til meg – ein link til livejournal på Xnet – ein av dei mange anonyme bloggane som var baserte på publiseringssystemet Freenet, også brukt av kinesiske demokratiaktivistar. > På nære nippet > Vi dreiv og jamma rundt på Embarcadero i kveld og hadde det gøy og gav alle ein ny bilnøkkel, husnøkkel eller Fast Pass el ler FasTrak og heiv rundt oss litt lauskrut. Det var politi overalt, men vi var litt smartare enn dei; vi er der nesten kvar kveld og vi blir aldri tekne. 133 > Men i kveld blei vi tekne. Det var eit idiotisk feilskjer vi var uforsiktige vi blei tekne. Det var ein undercover som tok kamera ten min og deretter resten av oss. Dei hadde sett på folkemengda ei lang stund frå ein av trailerane i nærleiken, og dei tok fire av oss, men fekk ikkje med seg resten. > Traileren var stappfull som ein sardinboks, med alle typar folk, gamle unge svarte kvite rike fattige alle mistenkte, og det var to politi som prøvde å stille oss spørsmål og undercoverfolka henta inn fleire og fleire. Dei fleste prøvde å kome fram i køen for å bli ferdige med avhøyret så vi dreiv og gjekk bakover i køen og vi var der i timevis og det blei fullare og fullare der inne. > Sånn i åttetida var det vaktskifte og to nye politi kom inn og avløyste dei to som var der og dei var liksom kva i helvete? kva har de eigentleg gjort her. Dei krangla skikkeleg og dei to gamle politimennene gjekk og dei to nye sette seg ned ved skri vebordet og kviskra til kvarandre ei stund. > Så reiste den eine seg og byrja å rope alle saman berre gå heim herregud vi har betre ting å gjere enn å pepre dykk med spørsmål om du har gjort noko gale så berre ikkje gjer det igjen og ta dette som ei åtvaring. > Nokre fyrar i dress blei skikkeleg sure noko som var dritmorosamt fordi liksom ti minutt før dreiv dei og klaga på at dei blei haldne der og no var dei skikkeleg sure for å bli sette fri, be stem dykk liksom! > Vi skilde lag fort og gjekk heim for å skrive dette. Det er undercoverfolk overalt, tru oss. Om du jammar, hald augene opne og ver klar til å springe når problema kjem. Om du blir teken så prøv å ta det med ro og vent til dei har så mykje å gjere at dei kan skje berre lèt dykk gå. > Det var vi som gjorde dei så travle! Alle dei folka i traileren var der fordi vi jamma dei. Så jam i veg! 134 Eg hadde mest lyst til å kaste opp. Desse fire småkidsa – folk eg aldri hadde møtt – dei blei nesten sende vekk for alltid, på grunn av noko eg hadde starta. På grunn av noko eg hadde sagt dei skulle gjere. Eg var ikkje noko betre enn ein terrorist. DHS fekk budsjettpåkravet innvilga. President en kom på tv saman med guvernøren for å fortelje oss at for tryggleik var ingen pris for høg. Vi måtte sjå det på morgonsamlinga på skulen neste dag. Pappa jubla over det. Han hadde hata presidenten sidan den dagen han blei vald, og sa at han ikkje var det døyt betre enn han som kom før, og han som kom før hadde vore ein total katastrofe, men alt han kunne snakke om no, var kor handlekraftig og dynamisk den nye fyren var. «Det er best å ikkje vere for streng mot far din,» sa mamma ein kveld eg kom heim frå skulen. Ho arbeidde heimanfrå så mykje ho kunne. Mamma er ein frilans relokeringsspesialist som hjelper britar å finne seg til rette i San Francisco. Den britiske høgkommissæren betaler henne for å svare på epostar frå perplekse britar over heile landet som er forvirra over kor merkelege vi amerikanarar er. Ho lever av å forklare amerikanarar, og ho har sagt at desse dagane var det betre å gjere det heimanfrå, der ho ikkje trong å møte nokon amerikanarar eller snakke med dei. Eg har ingen illusjonar om Storbritannia. Amerika er kanskje villig til å kaste grunnlova i søpla kvar gong ein jihadist ser strengt på oss, men som eg lærte då eg skreiv særoppgåve i samfunnsfag i niande klasse, så har ikkje britane eingong noka grunnlov å kaste i søpla. Dei har lover der borte som kunne få håret på tærne dine til å reise seg: Dei kan setje deg i fengsel i eit heilt år dersom dei er skikkeleg sikre på at du er terrorist, men ikkje har nok til å bevise det. 135 Kor sikre kan dei vere om dei ikkje har nok bevis til å bevise det? Korleis blei dei så sikre? Såg dei at du gjorde terroristhandlingar i ein skikkeleg livaktig draum? Og overvakinga i Storbritannia får Amerika til å sjå ut som amatørar. Den gjennomsnittlege London-buaren blir fotografert 500 gonger om dagen, berre ved å gå i gatene. Alle registreringsskilt blir fotograferte ved alle hushjørna i heile landet. Alle saman, frå bankar til busselskap, er entusiastiske overvakarar og sporarar om dei trur at du har gjort noko som er det minste mistenkjeleg. Men mamma såg ikkje slik på det. Ho hadde forlate Storbritannia då ho var halvvegs gjennom high school, og ho hadde aldri kjent seg heime i USA, uansett kor mykje ho gifta seg med ein fyr frå Pataluma og oppdrog ein son her. For henne hadde dette alltid vore barbarane sitt land, og Storbritannia ville alltid vere heime. «Mamma, han tek rett og slett feil. Du av alle burde forstå det. Alt som gjer dette landet bra, er i ferd med å bli skylt ned i toalettet, og han er med på det. Har du lagt merke til at dei ikkje har teke nokon terroristar? Pappa berre seier ‘Vi må vere trygge,’ men han treng å vite at dei fleste av oss føler oss ikkje trygge. Vi føler oss utrygge heile tida.» «Eg veit alt dette, Marcus. Tru meg. Eg liker ikkje det som skjer med dette landet. Men faren din er –» Ho avbraut seg sjølv. «Då du ikkje kom heim etter åtaket, trudde han at –» Ho reiste seg og laga seg ein kopp te, noko ho alltid gjorde når ho var uroleg eller ute av fatning. «Marcus,» sa ho. «Marcus, vi trudde du var død. Forstår du? Vi sørgde over deg i fleire dagar. Vi såg for oss at du var sprengd i fillebitar, på botnen av sjøen. Død fordi ein eller annan idiot hadde bestemt seg for å drepe hundrevis av framande for å sende ei politisk melding.» 136 Det sokk sakte inn. Altså, eg forstod at dei hadde vore bekymra. Det var mange som døydde i bombingane – fire tusen var det nyaste estimatet – praktisk talt alle kjende nokon som ikkje kom heim den dagen. Det var to stykke frå skulen min som var forsvunne. «Faren din var klar til å drepe nokon. Kven som helst. Han gjekk heilt frå vettet. Du har aldri sett han slik. Eg har aldri sett han slik heller. Han gjekk heilt frå sans og samling. Han sat berre ved bordet og banna og banna. Fæle ord, ord eg aldri hadde høyrt han seie. Ein dag – den tredje dagen – var det nokon som ringde, og han var sikker på at det var deg, men det var feil nummer, og han kasta telefonen så hardt at han gjekk i tusen bitar.» Eg hadde lurt på kvifor kjøkkentelefonen var ny. «Noko gjekk i stykke i faren din. Han elskar deg. Vi els kar deg, begge to. Du er det viktigaste i livet vårt. Eg veit ikkje om du innser det. Hugsar du då du var ti, då eg drog heim til London så lenge? Hugsar du?» Eg nikka utan eit ord. «Vi heldt på å skilje oss, Marcus. Åh, det betyr ikkje noko lenger. Det var berre ei dårleg periode, slikt som hender når folk som elskar kvarandre, sluttar å vere merksame på kvarandre i årevis. Han kom og henta meg og overbeviste meg om å kome tilbake på grunn av deg. Vi kunne ikkje halde ut å gjere det mot deg. Vi blei forelska igjen på grunn av deg. Vi er i lag no på grunn av deg.» Eg hadde ein klump i halsen. Eg hadde aldri visst dette. Ingen hadde fortalt meg om det. «Så faren din har det vanskeleg no. Han er ikkje seg sjølv. Det kjem til å ta tid før han kjem tilbake til oss, før han er den mannen eg elskar igjen. Vi må ta vare på han til det skjer.» Ho gav meg ein lang klem, og eg la merke til kor tynne armane hennar hadde blitt, kor laust huda i nakken sat. Eg 137 tenkte alltid på mor mi som ung, bleik, raudkinna og munter der ho kika lurt på meg gjennom brillene med metallinnfatning. No såg ho litt ut som ei gammal dame. Eg hadde gjort det mot henne. Tryggleiksdepartementet hadde gjort det mot henne. På ein merkeleg måte var vi på same side, og mamma og pappa og alle dei vi hadde lurt, var på den andre sida. E g fek k ik k je sove den kvelden. Eg fekk ikkje mamma sine ord ut av hovudet. Pappa hadde vore spent og stille ved middagen, og vi hadde knapt veksla eit ord, fordi eg ikkje stolte på at eg kunne la vere å seie noko feil, og fordi han var heilt i hundre over dei siste nyhenda, at al-Qaida definitivt stod bak bombinga. Seks forskjellige terroristgrupper hadde hevda å stå bak åtaket, men berre al-Qaidas internett video inneheldt informasjon som DHS sa at dei ikkje kunne ha fått tak i på andre måtar. Eg låg på senga og høyrde på eit nattleg innringingsprogram på radio. Temaet var sexproblem, og den homofile fyren som var programleiar, likte eg vanlegvis veldig godt å høyre på. Råda han gav var heilt rå, men gode, og han var skikkeleg morosam og overdrive entusiastisk. I natt kunne eg ikkje le. Dei fleste som ringde inn, spurde om kva dei skulle gjere med det faktumet at dei ikkje fekk seg noko med partnarane sine etter åtaket. Sjølv ikkje på sexpratradio slapp eg unna temaet. Eg slo av radioen og høyrde ein durande bilmotor nede frå gata. Soverommet mitt er i øvste etasje i huset vårt, ei av dei mala damene. Eg har skråtak, med vindauge i begge endar – eitt der eg kan sjå ut over heile Mission, det andre ut mot gata på framsida av huset. Det var ofte bilar som køyr de forbi til alle tider på døgnet, men det var noko som var annleis med denne motorduren. Eg gjekk til gatevindauget 138 og drog opp rullegardina. Nede på gata under meg var ein kvit, umerkt varebil med ei mengd antenner montert på taket, fleire antenner enn eg nokon gong hadde sett på ein bil. Han cruisa veldig sakte nedover gata, med ein liten paraboltallerken som gjekk rundt og rundt på toppen. Medan eg såg på, stoppa bilen, og ei av bakdørene spratt opp. Ein fyr i DHS-uniform – eg kjende dei igjen på hundre meters avstand no – steig ut på gata. Han hadde ein dings i handa som det lyste blått av, opp i ansiktet på han. Han spaserte fram og tilbake, først bort til naboen, medan han noterte noko på dingsen sin, før han kom mot meg. Det var noko kjent med måten han gjekk på, måten han såg ned på – Han gjekk med ein wifinder! DHS speida etter Xnetnodar. Eg sleppte rullegardina og stupte gjennom rommet etter Xboxen. Eg hadde late han stå på medan eg lasta ned nokre kule animasjonar ein av Xnetarane hadde laga av presidentens ingen-pris-er-for-høg-tale. Eg drog straumkabelen ut av veggen, sprang tilbake til vindauget og opna gardina ein liten halvcentimeter. Fyren såg ned på wifinderen sin, gjekk fram og tilbake framfor huset vårt. Ein augeblink seinare gjekk han tilbake inn i bilen og køyrde vekk. Eg tok fram kameraet mitt og tok så mange bilete eg kunne av bilen og antennene på taket. Så opna eg bileta i eit gratis biletredigeringsprogram som heiter GIMP og redigerte vekk alt frå fotoa unnateke sjølve bilen, tok vekk gata og alt som kunne identifisere meg. Eg posta bileta på Xnet og skreiv ned alt eg kunne om desse bilane. Desse folka var definitivt på jakt etter Xnet, det kunne eg sjå. No kunne eg verkeleg ikkje sove. Det var ikkje anna å gjere enn å spele trekk-opp-pirat spelet. Det var mange som spelte, sjølv på denne tida av 139 døgnet. Det eigentlege namnet på spelet var Clockwork Plunder, og det var eit hobbyprosjekt laga av death metaltenåringar frå Finland. Det var heilt gratis å spele og gav like mykje underhaldning som ei av dei tenestene som kosta 15 dollar i månaden som Ender’s Universe, Middle Earth Quest eller Discworld Dungeons. Eg logga meg inn igjen, og der var eg enno, på dekket av Zombie Charger, og trong nokon til å trekke meg opp. Eg hata denne delen av spelet. > Hei du Skreiv eg til ein pirat som gjekk forbi. > Trekk meg opp? Han stoppa og såg på meg. > Kvifor? > Vi er på same lag. Pluss at du får erfaringspoeng. For ein dust. > Kvar r du? > San Francisco Dette byrja å verke kjent. > Kvar i San Francisco? Eg logga ut. Det var noko rart som gjekk føre seg i det spelet. Eg gjekk inn på livejournal-sidene og surfa på bloggane der. Eg kom gjennom eit halvt dusin før eg fann noko som fekk blodet mitt til å fryse i årane. Folk på livejournal elskar spørjeskjema. Kva for ein hobbit er du? Er du god i senga? Kva planet liknar du mest på? Kva for ein person frå ein eller annan film er du? Kva slags emosjonell type er du? Dei fyller dei ut, og vennene fyller dei ut og samanliknar resultata. Harmlaus moro. Men det spørjeskjemaet som hadde gått som eld i tørt gras gjennom Xnet den kvelden, var det som skremde meg, for det var alt anna enn harmlaust: • Kva kjønn er du? 140 • Kor gammal er du? • Kva for ein skule går du på? • Kvar i byen bur du? Skjemaet plotta resultata inn på eit kart med farga knappenåler for skular og nabolag og kom med dustete tilrådingar for stader der ein kunne kjøpe pizza og slikt. Men sjå på dei spørsmåla. Tenk på svara mine: • Mann • 17 • Chavez High • Potrero Hill Det var berre to personar på heile skulen som matcha den profilen. På dei fleste skulane ville det vere om lag det same. Om du hadde lyst til å finne ut kven Xnetarane var, kunne du bruke dette skjemaet for å finne alle. Det var ille nok, men endå verre var det som dette innebar: Nokon frå DHS brukte Xnet for å ta oss. Xnet var knekt av DHS. Vi hadde spionar blant oss. E g hadde git t Xnet-disk ar til hundrevis av folk, og dei hadde gjort det same. Eg kjende folka eg gav diskane til ganske godt. Eg hadde budd i det same huset heile livet, og i løpet av den tida hadde eg hatt hundrevis av venner, alt frå folk eg hadde gått i barnehagen med, til folk eg hadde spelt fotball med, spelt laiv med, gått på ungdomsklubb med, alle folka frå skulen. ARG-laget mitt var dei næraste vennene mine, men det var ein masse folk eg kjende og stolte nok på til å kunne gi dei Xnet-diskar. Eg trong dei no. Eg vekte Jolu ved å ringe mobilen hans og legge på etter første ring, tre gonger på rad. Eitt minutt seinare var han på Xnet, og vi kunne ha ein trygg chat. Eg sende han ei lenke til 141 bloggposten min om radiovarebilane, og han kom tilbake eit minutt seinare, heilt utfrika. > Sikker på det er oss dei er ute etter? Som svar sende eg han vidare til spørjeskjemaet. > omg det er ute med oss > Nei, så gale er det ikkje, men vi treng å finne ut kven vi kan stole på. > Korleis? > Det er det eg ville spørje deg om – kor mange folk har du som du verkeleg kan gå god for, verkeleg stole på til verdas ende? > Hm 20 eller 30 eller der omkring > Eg har lyst til å samle ein gjeng med folk vi kan stole på, og arrangere ei nøkkelutveksling til ei tillitsnettverkgreie. Tillitsnettverk er ein av dei kule kryptogreiene eg hadde lese om, men aldri prøvd. Det var ein nesten idiotsikker metode for å sikre at du kunne snakke med folka du stolte på, utan at nokon andre kunne høyre på. Problemet er at det krev at du møter folka i nettverket minst ein gong, for å kome i gang. > Eg forstår, klart. Ikkje dårleg. Men korleis skal du få samla alle saman til nøkkelsignering? > Det var det eg skulle spørje deg om – korleis kan vi gjere det utan å bli tekne? Jolu tasta nokre ord som han viska ut, skreiv meir og viska ut igjen. > Darryl ville ha visst Eg skreiv. > Faen, dette var sånne greier han var så god på. Jolu skreiv ikkje noko. Men så: > Kva med ein fest? skreiv han. > Kva om vi møtest ein eller annan stad som om vi er ten åringar som har ein fest og dermed har vi ei unnskyldning klar om nokon kjem og spør kva vi gjer der? 142 > Det ville funke skikkeleg bra! Du er eit geni, Jolu. > Det veit eg. Og du kjem til å elske dette: Eg veit akkurat kvar vi skal gjere det også. > Kvar? > Sutro Baths! Kva ville du gjere om du fann ut at du hadde ein spion i rekkene? Du kunne peike han ut, setje han opp mot veggen og likvidere han. Men etterpå kunne du ende opp med ein spion til i rekkene, og den nye spionen ville vere forsiktigare enn den gamle og ville kanskje ikkje vere så lett å ta. Her er ein betre idé: Bryt deg inn i kommunikasjonslinja til spionen og fôr han og oppdragsgivarane hans med feilinformasjon. La oss seie at oppdragsgivarane instruerer han om å innhente informasjon om kvar du går. La han forfølgje deg og notere så mykje han vil, men bruk damp til forsiktig å opne konvoluttane han sender til hovudkvarteret, og byt ut rapportane hans med falske rapportar. Om du vil, kan du få han til å verke utilrekneleg og ikkje til å stole på, slik at dei kvittar seg med han. Du kan fabrikkere kriser som kan få den eine eller den andre sida til å avsløre identiteten til andre spionar. Kort sagt, du har overtaket. Dette blir kalla mellommannåtak, og om du tenkjer nøye over det, så er det ganske skremmande. Nokon som går inn som mellommann i kommunikasjonen din, kan lure deg på alle moglege måtar. Det finst sjølvsagt ein veldig god metode for å unngå mellommannåtak: Bruk krypto. Med krypto betyr det ingenting om fienden kan sjå meldingane dine, fordi han 144 kan ikkje dechiffrere dei, endre dei og sende dei på nytt. Det er ein av hovudgrunnane til å bruke krypto. Men hugs: For at krypto skal verke, må du ha nøkkelen til dei folka du vil kommunisere med. Du og kommunikasjonspartnaren din må ha ein løyndom eller to som de deler, nokon nøklar som du kan bruke til å kryptere og dekryptere meldingar, slik at alle mellommenn blir låste ute. Det er der ideen om offentlege nøklar kjem inn. Dette er litt innvikla, men utruleg elegant også. I offentleg-nøkkel-krypto får kvar brukar to nøklar. Nøklane er lange rekker av matematisk kaudervelsk, og dei har ein nesten magisk kvalitet. Alt du krypterer med ein nøkkel, vil den andre låse opp, og motsett. Og vidare, desse er dei einaste nøklane som kan gjere dette – om du kan dekryptere ei melding med ein nøkkel, veit du at ho var kryptert med den andre (og motsett). Så du tek ein av desse to nøklane (det betyr ikkje noko kva for ein av dei), og du publiserer han. Du gjer han fullstendig uløynd. Du vil at kven som helst i heile verda skal kjenne til denne nøkkelen. Dette er, av openberre grunnar, kalla «den offentlege nøkkelen» din. Den andre nøkkelen skal du gøyme i dei mørkaste kråene i hovudet ditt. Den skal du verne med ditt liv. Du lèt aldri nokon vite kva han er. Denne blir kalla (jepp, du gjetta rett) «den private nøkkelen» din. No, la oss seie at du er ein spion og du har lyst til å snakke med sjefane dine. Den offentlege nøkkelen deira er kjend av alle. Den offentlege nøkkelen din er kjend av alle. Berre du kjenner den private nøkkelen din. Berre dei kjenner den private nøkkelen sin. Du vil sende dei ei melding. Først krypterer du henne med den private nøkkelen din. Du kunne berre sende den meldinga, og det ville funke ganske bra, når dei fekk meldinga, 145 ville dei skjøne at ho kom frå deg. Korleis? Fordi om dei kan dekryptere meldinga med den offentlege nøkkelen din, kan ho berre ha blitt kryptert med den private nøkkelen din. Dette er det same som å plassere eit segl eller ein signatur på slutten av eit brev. Det seier: «Eg skreiv dette, ingen andre. Ingen andre har tukla med eller endra denne meldinga.» Dessverre vil ikkje dette faktisk gjere meldinga di hemmeleg. Det er fordi den offentlege nøkkelen din er velkjend (det må han vere, elles kan du berre sende meldingar til dei få som har den offentlege nøkkelen din). Alle som får tak i meldinga di, kan lese henne. Dei kan ikkje endre henne og få ei falsk melding til å sjå ut som ho kom frå deg, men om du ikkje vil at folk skal få vite kva du seier, så treng du ei bet re løysing. Så i staden for å berre kryptere meldinga med den private nøkkelen din, kan du også kryptere henne med den offentlege nøkkelen til sjefen din. No har ho blitt dobbelt nedlåst. Den første låsen – sjefen sin offentlege nøkkel – kan berre opnast med sjefen sin private nøkkel. Den andre låsen – din private nøkkel – kan berre låsast opp med din offentlege nøkkel. Når sjefane din får meldinga, låser dei henne opp med begge nøklane, og no kan dei vere sikre på at: a) du skreiv henne, og b) berre dei kan lese henne. Det er veldig kult. Den dagen eg oppdaga det, utveksla eg og Darryl straks nøklar og gneid oss i hendene medan vi utveksla militærløyndommane våre om kvar vi skulle møtast etter skulen, og om Van nokon gong ville legge merke til han. Men om du har lyst til å ha ei djupare forståing av tryggleik, må du tenkje over dei mest paranoide eventualitetane. Kva om eg lurte deg til å tru at min offentlege nøkkel var den offentlege nøkkelen til sjefen din? Du ville kryptere meldinga med den private nøkkelen din og min offentlege nøkkel. Eg kunne dekryptere meldinga, lese henne, kryptere henne 146 igjen med sjefen din sin verkelege offentlege nøkkel, og sende henne vidare. Så langt sjefen din veit, kunne ikkje nokon andre enn du ha skrive meldinga, og ingen andre enn han kunne lese henne. Så kan eg sitje imellom som ein feit edderkopp i nettet, og alle løyndommane dine tilhøyrer meg. Den lettaste måten å fikse dette på er å spreie den offentlege nøkkelen din så mykje som mogleg. Om det er verkeleg lett for kven som helst å vite kva den verkelege nøkkelen din er, så blir det vanskelegare og vanskelegare å utføre mellommannåtak. Men veit du kva? Å spreie noko for å gjere det velkjent er like vanskeleg som å halde noko hemmeleg. Tenk på det – kor mange milliardar dollar blir brukt på sjampo reklame og anna skrap berre for å vere sikker på at mange folk veit om noko som eit selskap vil at du skal vite om? Her er ein billegare måte å fikse mellommannproblemet på: tillitsnettverk. La oss seie at før du forlèt hovudkvarteret, set du og sjefane dine seg ned over ein kaffi og utvekslar nøklar. Mellommannproblemet er eliminert! Du er absolutt sikker på kven sine nøklar du har, fordi du fekk dei opp i handa. Feitt nok. Men det er ei naturleg grense for dette: Kor mange folk kan du fysisk møte for å utveksle nøklar med? Kor mange timar om dagen har du lyst til å bruke på ekvivalenten til å skrive ned nummera i telefonboka di? Kor mange er villige til å bruke så mykje tid på deg? Det hjelper å tenkje på dette som ei telefonbok. Ein gong var verda ein stad med mange telefonbøker, og når du trong eit nummer, slo du opp i boka. Men mange av nummera du behøvde i løpet av ein dag, kunne du enten utanboks eller kunne spørje nokon andre om. Sjølv i dag, når eg er ute og går med mobiltelefonen, spør eg Jolu eller Darryl om dei har eit nummer som eg leitar etter. Det er raskare og 147 lettare enn å slå det opp på nettet, og dei er meir til å stole på òg. Om Jolu har eit nummer, så stolar eg på han, og dermed på nummeret òg. Det er kalla «transitiv tillit» – tillit som bevegar seg rundt i vennenettverket vårt. Eit tillitsnettverk er ein større versjon av dette. La oss seie at eg møter Jolu og får nøkkelen hans. Eg kan putte nøkkelen på «nøkkelringen» min – ei liste av nøklar eg har signert med den private nøkkelen min. Det tyder at du kan låse opp nøkkelringen med den offentlege nøkkelen min og vite heilt sikkert at eg – eller iallfall nokon som har nøkkelen min – seier at «denne nøkkelen tilhøyrer denne fyren». Så eg gir deg nøkkelringen min. Og så lenge du stolar på at eg har møtt folka og verifisert alle nøklane i ringen, kan du ta nøkkelringen min og legge han til din eigen nøkkelring. Så kan du møte nokon andre og gi heile ringen vidare. Slik blir ringen større og større. Så lenge du stolar på den neste personen i kjeda, og han stolar på den neste personen i kjeda, og så vidare, så er du ganske trygg. Noko som fører meg vidare til nøkkelsigneringsfestar. Desse festane er akkurat det dei høyrest ut som: ein fest der alle kjem saman og signerer alle dei andre sine nøklar. Då vi utveksla nøklar, hadde Darryl og eg ein slags mininøkkelsigneringsfest, ein med berre to triste og nerdete deltakarar. Men med fleire folk sår du eit frø til eit tillitsnettverk, og du kan utvide nettverket derifrå. Etter som alle med nøkkelringen din går ut i verda og møter fleire folk, kan dei legge til fleire og fleire namn i ringen. Du treng ikkje å møte dei nye folka, du treng berre å stole på at den signerte nøkkelen du får frå folka i nettverket, er gyldig. Så difor er det tillitsnettverk og festar går saman som peanøttsmør og sjokolade. 148 « Sei til dei at det er ein superprivat fest, berre for spesielt inviterte,» sa eg. «Be dei om ikkje å ta med seg kven som helst, elles vil dei ikkje kome inn.» Jolu såg på meg over kaffien. «Du spøker, sant? Sei dét til folk, og dei tek med seg ekstra mange venner.» «Argh,» sa eg. Eg var ein kveld i veka hos Jolu desse dagane, for å oppdatere koden på indienet. Pigspleen betalte meg faktisk pengar for å gjere dette, noko som kjendest skikkeleg rart. Eg hadde aldri trudd at eg skulle få betalt for å kode. «Så kva gjer vi? Vi vil berre ha folk vi verkeleg stolar på her, og vi har ikkje lyst til å nemne grunnen før vi har alle nøklane klare og kan sende hemmelege meldingar.» Jolu dreiv og debugga, og eg såg over skuldra hans. Dette brukte å bli kalla «ekstremprogrammering», noko som var litt flautt. No kallar vi det berre «programmering». To personar er mykje flinkare til å sjå bugar – programfeil – enn éin person. Som ordtaket seier: «Under mange nok auge blir alle bugar trivielle.» Vi jobba oss gjennom bugrapportane og gjorde oss klare til å sende ut den nye versjonen. Alt blei automatisk oppdatert i bakgrunnen, så brukarane våre trong ikkje å gjere noko, dei vakna berre opp ein gong i veka eller så med eit betre program. Det var ganske sjukt å tenkje på at koden eg skreiv, ville bli brukt av hundretusenvis, i morgon! «Så kva gjer vi? Eg veit ikkje, mann. Eg trur vi berre må leve med det.» Eg tenkte tilbake på Harajuku Fun Madness-dagane våre. Det var ein masse sosiale utfordingar når store grupper skulle delta i spelet. «OK, du har rett. Men la oss i det minste prøve å halde dette hemmeleg. Sei at dei kan ta med seg maksimalt éin person, og det må vere nokon dei har kjent personleg i minimum fem år.» 149 Jolu såg opp frå skjermen. «Hei,» sa han. «Hei, det kan funke. Eg ser det for meg. Eg meiner, om du sa at dei ikkje skulle ta med seg nokon, ville dei tenkje slik: ‘Kven i helvete trur han at han er?’ Men når du seier det på den måten, høyrest det ut som skikkeleg spennande Agent 007-greier.» Eg fann ein bug. Vi drakk kaffi. Eg gjekk heim og spelte litt Clockwork Plunder og prøvde ikkje å tenkje på trekkopp-piratar med nærgåande spørsmål, og sov som eit barn. Su tr o B ath s e r Sa n Fr a n c i s c o s autentiske fals ke romerske ruinar. Då det opna i 1896, var det det største innandørs badehuset i verda, eit stort viktoriansk glassolarium fylt med basseng og badekar og til og med ei vassklie. Det gjekk nedover med anlegget på femtitalet, og i 1966 sette eigarane fyr på det for å få forsikringspengar. Alt som er igjen, er ein labyrint av vêrsliten stein blant svaberga på Ocean Beach. Det ser ut som ein romersk ruin, smuldra og mystisk, og bortanfor ligg nokre holer som endar ute i sjøen. Ved høg sjø slår bølgjene gjennom holene og over ruinane – dei er kjende for å suge ein og annan turist i drukningsdøden. Ocean Beach ligg langt ute, forbi Golden Gate-parken. Ei skarp klippe flankert av dyre hus med kuplar stuper ned til ei smal strand full av manetar og modige (galne) surfarar. Ein stor, kvit stein stikk opp frå grunna like utanfor. Denne steinen er kalla Seal Rock og brukte å vere staden der sjøløvene samla seg før dei blei flytta til dei meir turistvennlege omgivnadene rundt Fisherman’s Wharf. Når det er mørkt, er det nesten ingen der. Det kan bli veldig kaldt, med ein saltsprøyt som væter deg inntil beinet, om du lèt han gjere det. Steinane er skarpe, og det er glasbrot og ei og anna narkissprøyte. Det er ein fantastisk plass å ha ein fest. 150 Å ta med presenningar og kjemiske hanskevarmarar var min idé. Jolu fann ut kvar vi fekk tak i øl – storebroren, Javier, hadde ein kompis som faktisk dreiv ein heil drikkesørvis for mindreårige: Betal han godt nok, og han rygga inn til den skjulte feståstaden din med iskasser og så mange flasker du ville ha. Eg sveid av litt av pengane eg hadde tent på å programmere indienet, og fyren kom presis: 20.00, ein god time etter solnedgang, og lempa seks iskasser av isopor ut av pickupen og ned til badruinane. Han hadde til og med ei ekstra kasse til tomflasker. «Hald det i trygge former, då, gutar,» sa han og tok handa opp til cowboyhatten. Han var ein feit samoanar med eit stort smil og ei skremmande, ermelaus t-skjorte som håret under armane, på magen og på skuldrene stritta ut frå. Eg løyste tjuedollarsetlar frå rullen min og gav dei til han – prispålegget hans var 150 prosent. Ikkje nokon dårleg geskjeft. Han såg på rullen min. «Du veit, eg kunne berre ta den frå deg,» sa han, framleis med eit smil om munnen. «Eg er jo kriminell.» Eg putta rullen i lomma og såg han inn i augene. Eg hadde vore dum nok til å vise kva eg hadde på meg, men eg visste at det fanst tidspunkt då ein ikkje skulle vike. «Eg berre køddar med deg,» sa han til slutt. «Men pass på pengane dine, gut. Ikkje gå rundt og vift med dei.» «Takk,» sa eg. «Men Tryggleiksdepartementet passar på meg, i alle fall.» Han smilte endå breiare. «Ha! Dei er ikkje eingong skikkeleg purk. Dei hakkespettane skjøner ingenting.» Eg såg mot pickupen hans. Godt synleg i vindauget hans var ein FasTrak. Eg lurte på kor lang tid det ville gå før han blei teken. «Er det jenter på veg i kveld? Er det grunnen til all ølen?» 151 Eg smilte og vinka til han som om han var på veg tilbake til bilen, slik han burde ha vore. Han tok hintet til slutt og køyrde av garde. Smilet hans veik ikkje ein millimeter. Jolu hjelpte meg å gøyme kjølarane i steinhaugane, vi hadde på oss panneband med diodelykter som lyste kvitt. Så snart kjølarane var på plass, kasta vi små nøkkelringar med kvitt diodelys i kvar av dei, så dei ville lyse når du tok av isoporloket, slik at det blei lettare å sjå kva du heldt på med. Det var ein månelaus, overskya kveld, og gatelysa i det fjerne lyste berre så vidt dit vi var. Eg visste at vi ville stå ut som flammer på eit bilete teke med infraraudt kamera, men vi ville uansett ikkje klare å samle ein haug med folk utan å bli observerte. Eg nøya meg gjerne med å få det avskrive som ein fyllefest på stranda. Eg drikk eigentleg ikkje noko særleg. Det har vore øl og marihuana og ecstasy på dei festane eg har gått på sidan eg var 14, men eg kunne ikkje fordra å røyke (sjølv om eg ikkje har noko imot ein hasjbrownie ein gong imellom), ecstasy tok for lang tid – kven har tid til å bruke ei heil helg på å bli høg og kome ned igjen – og øl, vel, det var ok, men eg skjønte vel ikkje heilt greia. Favoritten min var store, kunstferdige cocktaildrinkar, slike som blei serverte i keramikkoppar forma som vulkanar, som hadde seks lag og blei sette fyr på og hadde ei plastikk-ape sitjande på kanten, men det var mest på grunn av det teatrale ved dei. Eg liker faktisk å vere full. Eg liker berre ikkje å vere fyllesjuk. Og fyllesjuk, det kan du tru eg blir. Men på den andre sida, det kan ha noko å gjere med kva slags drinkar som blir serverte i keramikkvulkanar. Men du kan ikkje arrangere ein fest utan å hive ei ølkasse eller to på is. Det blir forventa. Det løyser ting opp. Folk gjer dumme ting etter for mange øl, men vennene mine er ikkje av den sorten som har bilar. Folk gjer dumme 152 ting. Det er eit sentralt faktum. Øl eller hamp eller kva som helst er følgjer av dette faktumet. Jolu og eg opna kvar vår øl – Anchor Steam for hans del, ein Bud Lite til meg – og klinka flaskene mot kvarandre der vi sat på ein stein. «Du sa klokka ni?» «Ja,» sa han. «Eg òg.» Vi drakk utan eit ord. Bud Lite var det i iskassa med minst alkohol. Eg trong eit klart hovud seinare. «Blir du aldri redd?» sa eg til slutt. Han snudde seg mot meg. «Nei, mann, eg blir ikkje redd. Eg er alltid redd. Eg har vore redd heilt sidan eksplosjonen. Eg er så redd nokre gonger at eg ikkje har lyst til å gå ut av senga.» «Kvifor gjer du det då?» Han smilte. «Akkurat,» sa han. «Det er ikkje sikkert eg kjem til å gjere det så mykje lenger. Eg meiner, det har vore veldig bra å hjelpe deg. Veldig bra. Heilt topp. Eg veit ikkje om eg nokon gong har gjort noko like viktig. Men Marcus, min venn, eg må seie at …» Han braut seg sjølv av. «Kva?» sa eg, sjølv om eg visste kva som kom. «Eg kan ikkje halde fram for alltid,» sa han til slutt. «Kanskje ikkje eingong ein månad til. Eg trur eg er ferdig. Det er for risikabelt. DHS, du kan ikkje gå til krig mot dei. Det er galskap. Faktisk skikkeleg galskap.» «Du høyrest ut som Van,» sa eg. Stemma mi var mykje bitrare enn eg hadde tenkt. «Det er ikkje meint som kritikk, altså. Eg synest det er fantastisk at du har mot til å gjere dette heile vegen. Men eg har det ikkje. Eg klarer ikkje å leve i evig frykt.» «Kva er det du vil fram til?» «Eg vil fram til at eg må slutte. Eg kjem til å bli ein av dei 153 folka som læst som alt er ok, som om det kjem til å gå tilbake til det normale ein dag. Eg kjem til å bruke internett slik eg alltid har gjort, og berre bruke Xnet til å spele spel. Eg må slutte. Eg kjem ikkje til å vere ein del av planane dine meir.» Eg sa ikkje noko. «Eg veit at det er å setje deg i knipe. Eg vil ikkje det, tru meg. Eg vil mykje heller at du gir opp saman med meg. Du kan ikkje erklære krig mot regjeringa i USA. Det er ikkje ein kamp du kjem til å vinne. Å sjå deg prøve på det er som å sjå ein fugl flyge på vindauget igjen og igjen.» Han ville at eg skulle seie noko. Det eg ville seie var Herregud, Jolu, takk for at du set meg i knipe! Har du gløymt korleis det var å bli sperra inne? Har du gløymt korleis det var i dette landet før dei tok over? Men det var ikkje det han ville eg skulle seie. Det han ville eg skulle seie, var: «Eg forstår, Jolu. Eg respekterer valet ditt.» Han drakk resten av ølen, tok ut ein til og opna. «Ein ting til,» sa han. «Kva?» «Eg hadde ikkje tenkt å nemne det, men eg vil at du skal forstå kvifor eg må gjere dette.» «Herregud, Jolu, kva?» «Eg hatar å måtte seie det, men du er kvit. Det er ikkje eg. Kvite blir tekne med kokain og må ein liten tur på rehabilitering. Brune folk blir tekne med kokain og må tjue år i fengsel. Kvite ser politi på gata og kjenner seg tryggare. Brune folk ser politi på gata og lurer på om dei kjem til å bli ransaka. Du snakkar om korleis DHS behandlar deg? Lova i dette landet har alltid vore slik for oss.» Dette var så urettferdig. Eg bad ikkje om å bli fødd kvit. Eg trudde ikkje at eg var modigare berre fordi eg er kvit. Men eg forstod det Jolu sa. Om politiet stoppa nokon i Mission og spurde om å få sjå identitetspapir, så var det 154 sannsynlegvis ein person som ikkje var kvit. Uansett kva eg risikerte, så risikerte Jolu meir. Uansett kva slags straff eg ville få, ville Jolu få meir. «Eg veit ikkje kva eg skal seie,» sa eg. «Du treng ikkje svare,» sa han. «Eg ville berre at dette skulle bli sagt.» Eg såg folk som kom ned stien. Det var venner av Jolu, to meksikanske fyrar og ei jente eg kjende frå rundt omkring, kort og nerdete, alltid med søte, svarte Buddy Hollybriller som fekk henne til å sjå ut som outsiderkunststudenten som kjem tilbake som den mest populære av dei alle i ein tenåringsfilm. Jolu presenterte meg og gav dei øl. Jenta tok ikkje imot, men tok i staden fram ei lita sølvlerke med vodka frå veska si og baud meg. Eg tok ein slurk – varm vodka må vere ei tilvenningssak, trur eg – og gav henne ein kompliment for flaska, som hadde eit inngravert mønster med motiv frå playstaytionspelet Parappa the Rapper. «Flaska er japansk,» sa ho medan eg lyste med lykta på henne. «Dei har alle desse alkoholgreiene baserte på spel for barn. Ganske sjukt.» Eg sa namnet mitt, og ho sa sitt. «Ange,» sa ho, og eg tok handa hennar – tørr, varm, med korte negler. Jolu presenterte meg for kompisane, som han hadde kjent sidan dataleiren i fjerde klasse. Fleire kom til – fem, ti, tjue. Det var ein skikkeleg gjeng no. Vi hadde sagt til folk at dei måtte kome innan halv ti, og vi venta til kvart på ti for å sjå kven som ville kome. Om lag tre fjerdedelar var venner av Jolu. Eg hadde invitert alle eg verkeleg stolte på. Enten var eg meir kresen enn Jolu eller mindre populær. No då han hadde sagt at han skulle slutte, tenkte eg at han var mindre kresen. Eg var dritsint på han. Eg prøvde å skjule det ved å konsentrere meg om å bli kjend 155 med folk. Men han var ikkje dum. Han forstod kva som hende. Eg kunne sjå at han hadde det dårleg. Bra. «Ok,» sa eg, medan eg steig opp på ein ruin. «Ok, hei, hallo?» Nokre av dei nærmaste la merke til meg, men dei lenger bak heldt fram med å prate. Eg heiste armane i vêret som ein dommar, men det var for mørkt. Til slutt kom eg på å slå på nøkkelringlykta mi og peike med henne etter tur mot alle dei som prata, og så mot meg sjølv. Gradvis blei mengda stille. Eg ønskte dei velkomne og takka dei for at dei hadde kome, før eg bad dei kome nærare så eg kunne forklare kvifor vi var der. Eg merka at dei blei tiltrekte av hemmeleghaldet, fascinerte og litt oppvarma av ølen. «Så her er greia. De bruker Xnet, alle saman. Det er ikkje tilfeldig at Xnet blei danna rett etter at DHS tok over byen. Folka som gjorde det, er ein organisasjon som arbeider for personleg fridom, og som oppretta nettverket for å vere trygge mot DHS sine spionar og lange armar.» Jolu og eg hadde funne ut av dette på førehand. Vi skulle ikkje stå fram som dei som stod bak det heile, ikkje for nokon. Det var altfor risikabelt. I staden skulle vi stå fram som meinige i «M1k3y»s hær, som jobba for å organisere den lokale motstanden. «Xnet er ikkje reint,» sa eg. «Det kan bli brukt av den andre sida like godt som av oss. Dei bruker sosial manipulering for å få oss til å avsløre oss sjølve, så dei kan ta oss. Om Xnet skal lykkast, må vi finne ut korleis vi kan hindre dei i å spionere på oss. Vi treng eit nettverk i nettverket.» Eg tok ein pause og lét dette søkke inn. Jolu hadde ymta om at dette kunne vere litt tungt – å bli fortald at du er i ferd med å bli med i ei revolusjonscelle. «Men eg er ikkje her for å be dykk om å gjere noko aktivt. De treng ikkje å dra ut og jamme eller noko slikt. De er bodne hit fordi vi veit de er greie, vi veit de er til å stole på. 156 Det er den tilliten eg vil at de skal bidra med i kveld. Nokre av dykk kjenner kanskje allereie til tillitsnettverk og nøkkelsigneringsfestar, men for dykk andre skal eg gi ei kjapp innføring –» Og det gjorde eg. «Det eg vil de skal gjere i kveld, er å bli kjende med dei som er her, og finne ut kor mykje de kan stole på dei. Vi skal hjelpe dykk med å generere nøkkelpar som de kan dele med kvarandre.» Dette var den vanskelege delen. Å spørje folk om å ta med sine eigne laptopar ville ikkje ha funka, men vi trong å gjere nokre jævlig kompliserte greier vi ikkje akkurat ville greie med penn og papir. Eg heldt opp ein laptop som eg og Jolu hadde bygd opp frå grunnen dagen før. «Eg stoler på denne maskina. Kvar einaste komponent i henne blei sett på plass med våre eigne hender. Ho køyrer ein nyinstallert versjon av ParanoidLinux, starta opp frå DVD-en. Om det er éin pc igjen i verda som ein kan stole på, så kan det godt hende det er denne. Eg har ein nøkkelgenerator starta opp her. De kjem opp hit og gir maskina noko tilfeldig input – trykk på tastane, flytt på musa – og så vil maskina bruke det som utgangspunkt for å lage ein tilfeldig offentleg og privat nøkkel for deg, som vil bli vist på skjermen. Du kan ta eit bilete av den private nøkkelen med telefonen din, og trykke på ein tast for å få nøkkelen til å forsvinne for alltid – han blir ikkje lagra på disken. Så vil den offentlege nøkkelen bli vist. På det tidspunktet roper du til deg alle dei her som du stoler på, og som stoler på deg, og så kan dei ta eit bilete av skjermen, med deg ståande ved sida av, så dei veit kven sin nøkkel det er. Når de kjem heim, må de konvertere bileta til nøklar. Dette kjem til å bli mykje arbeid, er eg redd, men de treng berre å gjere dette ein gong. De må vere supernøye når de tastar tala inn – éin feil, og alt går til helvete. Heldigvis har 157 vi ei metode for å sjå om du har fått det til: Under nøkkelen vil det vere eit mykje kortare nummer, eit ‘fingeravtrykk’. Når du har tasta inn nøkkelen, kan du generere eit fingeravtrykk ut frå det og samanlikne med fingeravtrykket på skjermen. Om dei er like, så har du fått det til.» Alle såg på meg med store, tvilande auge. Ok, eg hadde spurt dei om å gjere noko ganske sært, det er sant, men likevel. J o lu reiste se g. «Det er her det byrjar, folkens. Slik er det vi kan vite kva side de er på. De er kanskje ikkje villige til å gå ut på gata og bli arresterte for det de trur på, men om de har noko de trur på, så vil dette vere ein måte å vise det på. Dette vil danne eit tillitsnettverk som viser kven som er med, og kven som ikkje er med. Viss vi nokon gong skal få landet vårt tilbake, så må vi gjere dette. Å gjere noko slikt som dette er heilt nødvendig.» Nokon blant tilhøyrarane – det var Ange – rekte handa i vêret, med ei ølflaske. «De kan kanskje kalle meg litt dum, men eg forstår ingenting. Kvifor vil de at vi skal gjere dette?» Jolu såg på meg, og eg såg tilbake. Alt verka så innlysande då vi organiserte det. «Xnet er ikkje berre ein stad der du kan spele gratis spel. Det er det siste opne kommunikasjonsnettverket i Amerika. Det er den siste måten å kommunisere på utan å bli avlytta av DHS. For at det skal verke, må vi vite at den vi snakkar med, ikkje er ein spion. Det tyder at vi må vite at dei folka vi sender meldingar til, er dei folka vi trur dei er. Og det er der de kjem inn. De er her fordi vi stolar på dykk. Eg meiner, verkeleg stolar på dykk. Stolar på dykk med livet som innsats.» 159 Nokre der ute stønna. Det høyrdest melodramatisk og teit ut. Eg reiste meg igjen. «Då bombene gjekk av,» sa eg, før noko vella opp i brystet på meg, noko vondt. «Då bombene gjekk av, blei fire av oss tekne, oppe ved Marker Street. Av ein eller annan grunn avgjorde DHS at det gjorde oss mistenkjelege. Dei drog hetter over hovudet på oss, plasserte oss på eit skip og avhøyrde oss i dagevis. Dei audmjuka oss. Dei leikte med hovuda våre. Så sleppte dei oss fri. Alle unnateke ein. Min beste venn. Han var med oss då dei plukka oss opp. Han hadde blitt skadd og trong lege. Han kom aldri ut igjen. Dei seier dei aldri såg han. Dei seier at om eg nokon gong fortel om dette, arresterer dei oss og får oss til å forsvinne. For alltid.» Eg skalv. Skamma. Den forbanna skamma. Jolu lyste på meg. «Åh herregud,» sa eg. «De er dei første eg har fortalt om dette. Om denne historia spreier seg, kan du vedde på at dei veit kven som lak det ut. Då kan du vedde på at dei kjem og bankar på døra mi.» Eg pusta djupt inn nokre gonger. «Det er difor eg melde meg til Xnet. Det er difor livet, frå no av, handlar om å kjempe mot DHS. Med kvart einaste pust. Kvar einaste dag. Til vi er frie igjen. Kven som helst av dykk kan få meg i fengsel igjen no, om de vil.» Ange rekte opp handa igjen. «Vi skal ikkje tyste på deg,» sa ho. «Aldri i verda. Eg kjenner omtrent alle her, og eg kan love deg det. Eg veit ikkje korleis eg kan vite kven eg kan stole på, men eg veit kven eg ikkje kan stole på: gamle folk. Foreldra våre. Vaksne. Når dei tenkjer på nokon som blir spionert på, tenkjer dei på nokon andre, ein som er full av djevelskap. Når dei tenkjer på nokon som blir teken og 160 send i fengsel, er det alltid nokon andre – ein som har brun hud, er ung, utlending. Dei har gløymt korleis det er å vere på vår alder. Å vere mistenkt heile tida! Kor ofte har du ikkje stige inn på ein buss og fått blikk frå alle om bord som om du hadde gurgla lort og flådd kattungar? Endå verre, folk blir vaksne i yngre og yngre alder. Før i tida sa dei ‘ikkje stol på nokon over 30’. Eg seier: ‘Ikkje stol på ein einaste jævel over 25!’» Det hausta latter, og ho lo også. Ho var søt, på ein underleg, litt hesteaktig måte, med eit langt ansikt og lang kjeve. «Eg køddar eigentleg ikkje, forstår de? Eg meiner, tenk litt. Kven var det som valde desse skitstøvelklovnane? Kven var det som lét dei invadere byen vår? Kven var det som stemde for å plassere kamera i klasseromma og forfølgje oss med uhyggelege spionvarechipar i t-banekorta og bilane våre? Det var ikkje nokon på 16. Vi er kanskje dumme, vi er kanskje unge, men vi er ikkje avskum.» «Eg vil ha det på ei t-skjorte,» sa eg. «Det ville gjort seg bra,» sa ho. Vi smilte til kvarandre. «Kvar skal eg gå for å få nøklane mine?» spurde ho og tok ut telefonen sin. «Vi gjer det her borte, ved holene. Eg skal vise veg og gjere alt klart, så gjer de slik eg forklarte, og tek med ma skina rundt til vennene dykkar for å ta bilete av den offentlege nøkkelen, så dei kan legge han inn når dei kjem heim.» Eg heva stemma. «Åh! Ein ting til! Herregud, eg kan ikkje tru at eg gløymde dette. Slett bileta med ein gong du har tasta inn nøklane! Det siste eg vil ha, er ein Flickrstraum full av bilete av oss som konspirerer i lag.» Eg kunne høyre litt godlynt, nervøs smålatter, så slo Jolu av lyset, og i det plutselege mørket kunne eg ikkje sjå nokon ting. Gradvis vande augene mine seg til det, og eg 161 gjekk mot hola. Nokon gjekk bak meg. Ange. Eg snudde meg og smilte til henne, og ho smilte tilbake med tenner som lyste i mørket. «Takk for det,» sa eg. «Kjempebra, det du sa.» «Var det alvor det du sa om hette over hovudet og alt?» «Det var alvor,» sa eg. «Det hende. Eg har ikkje fortalt nokon om det, men det hende.» Eg tenkte meg om ein augeblink. «Veit du, med all den tida som har gått, utan å seie noko om det, så byrja det å kjennast som ein vond draum. Men det var verkeleg.» Eg stoppa og klatra opp, inn i hola. «Eg er glad at eg fortalde det til nokon til slutt. Om det hadde gått meir tid, hadde eg byrja å tvile på om eg var heilt frisk i hovudet.» Eg plasserte laptopen på ein tørr flekk på steinen og starta opp frå DVD-en, medan ho såg på. «Eg kjem til å starte om for kvar person. Dette er ein standard ParanoidLinuxdisk, men det må du nesten berre ta mitt ord for.» «For faen,» sa ho. «Det er tillit det handlar om, er det ikkje?» «Ja,» sa eg. «Tillit.» Eg gjekk litt tilbake medan ho køyrde nøkkelgeneratoren, eg høyrde henne trykke på tastane og flytte på musa for å tilføre slump, eg høyrde på bølgjene som slo, på festlydane der borte der ølen var. Ho kom ut av hola med laptopen i hendene. På skjermen, i store, kvite, lysande teikn, var den offentlege nøkkelen hennar, fingeravtrykket og epostadressa hennar. Ho heldt skjermen opp ved ansiktet sitt og venta til eg kunne få fram telefonen min. Eg tok eit bilete og la telefonen tilbake i lomma. Ho gjekk rundt til festdeltakarane og lét alle ta bilete av henne og skjermen. Det var festleg. Gøy. Ho hadde utstråling – du hadde ikkje lyst til å le av henne, du ville le med henne. Og 162 for faen, det var gøy! Vi erklærte hemmeleg krig mot det hemmelege politiet. Kven faen trudde vi at vi var? Slik heldt det fram, den neste timen eller så, alle tok bilete og laga nøklar. Eg fekk møte alle som var der. Eg kjende mange av dei – nokre hadde eg invitert sjølv – og dei and re var venner av venner, eller venner av dei igjen. Vi burde vere kompisar alle saman. Det var vi, innan kvelden var over. Alle var bra folk. Då alle var ferdige, gjekk Jolu for å lage ein nøkkel, og så snudde han seg vekk, med eit fårete smil. Men eg var ikkje sint på han lenger. Han gjorde det han måtte. Eg visste at uansett kva han sa, ville han alltid vere der for meg. Og vi hadde vore gjennom DHS-fengselet saman. Van også. Uansett kva som hende, ville det halde oss saman for alltid. Eg laga min eigen nøkkel og gjekk runden for å bli teken bilete av. Så gjekk eg opp på det same punktet eg hadde snakka frå tidlegare, og bad om at alle skulle høyre etter. «Nokre av dykk har påpeikt at det er ein vesentleg feil med denne prosedyren: Kva om denne laptopen ikkje er til å stole på? Kva om han loggar instruksjonane våre i skjul? Kva om han spionerer på oss? Kva om Jose-Luis og eg ikkje er til å stole på?» Meir godlynt smålatter. Litt varmare enn tidlegare. Meir ølprega. «Eg meiner det,» sa eg. «Dersom vi var på feil side, kunne dette få oss – alle dykk – ut i ein haug med problem. Fengsel, kanskje.» Latteren blei meir nervøs. «Det er difor eg skal gjere dette,» sa eg og tok fram ein hammar eg hadde teke med frå verktøyskrinet til pappa. Eg sette laptopen ned ved sida av meg på steinen og svinga hammaren. Jolu følgde slaget med lykta si. Krasj – eg hadde alltid drøymt om å ta knekken på ein laptop med ein 163 hammar, og no gjorde eg det. Det kjendest perverst godt. Og fælt. Smasj! Dekselet gjekk laus, knust i tusen bitar, og tasta turet stod nakent igjen. Eg heldt fram til tastaturet datt av og blottla hovudkortet og harddisken. Krasj! Eg sikta på harddisken, slo så hardt eg kunne. Det tok tre slag før dekselet sprakk, og dei skjøre lagringsmedia inni kom til syne. Eg heldt fram med å slå til det ikkje var noko igjen som var større enn ein sigarettlighter, så la eg heile greia i ein søppelpose. Festdeltakarane jubla – høgt nok til at eg blei bekymra for at nokon høgt over oss kunne høyre oss gjennom bølgjeslaga og ringe politiet. «Ålreit!» ropte eg. «Om de har lyst til å bli med meg så skal eg ta dette med ned til sjøen og bløyte det i saltvatn i ti minutt.» Ingen ville bli med først, men så kom Ange fram og tok armen min med den varme handa si og sa: «Det der var vakkert,» inn i øyret mitt, og vi gjekk ned mot sjøen i lag. Det var heilt mørkt nede ved sjøen, og skummelt, sjølv med nøkkelringlyktene. Sleipe, skarpe steinar som var vanskelege nok å gå på utan å balansere tre kilo knust elektronikk i ein plastpose. Eg snubla ein gong og trudde eg skulle skjere meg, men ho tok meg med eit overraskande hardt grep og heldt meg på beina. Eg blei dregen inn tett mot henne, tett nok til å lukte parfymen hennar, som lukta som nye bilar. Eg elska den lukta. «Takk,» fekk eg fram og såg rett inn til dei store augene, som blei ytterlegare forstørra av dei mandige, svartinnfatta brillene hennar. Eg kunne ikkje sjå kva farge dei var i mørk et, men eg gjetta noko mørkt, basert på det mørke håret og den olivenbrune huda hennar. Ho såg ut som om ho kom frå Middelhavet, kanskje gresk eller spansk eller italiensk. Eg bøygde meg ned og dyppa posen i sjøen og fylte han 164 med saltvatn. Eg sklei litt, skoen min blei våt, eg banna og ho lo. Vi hadde knapt sagt eit ord på veg ned til sjøen. Det var noko magisk med denne ordlause stilla. På det tidspunktet hadde eg totalt sett kyssa tre jenter i livet, om eg ikkje tel med den gongen eg kom tilbake til skulen og fekk heltevelkomst. Det er ikkje eit kjempestort tal, men det er ikkje kjempelite heller. Eg har ein akseptabel jenteradar, og eg trur eg kunne ha kyssa henne. Ho var ikkje h3it i den tradisjonelle tydinga, men det er noko med ei jente og ein kveld og ei strand, pluss at ho var smart og lidenskapleg og engasjert. Men eg kyssa henne ikkje, og eg tok henne ikkje i handa. I staden hadde vi ein augeblink som eg berre kan beskrive som spirituell. Bølgjene, kvelden, sjøen og steinane, og pusten vår. Augeblinken varte. Eg sukka. Dette hadde vore litt av eit ritt. Eg hadde ein masse tasting å gjere i kveld, for å få alle dei nøklane inn på nøkkelringen min, signere dei og publisere dei signerte nøklane. Starte tillitsnettverket. Ho sukka også. «La oss gå,» sa eg. «Ja,» sa ho. Og vi gjekk tilbake. Det var ein fin kveld, det der. J o lu blei ver ande for å vente på at kompisen til bror hans skulle kome og hente kjølekassene sine. Eg gjekk saman med dei andre til det nærmaste busstoppet og gjekk om bord. Ingen av oss brukte ekte busskort. Alle Xnetarar brukte kort som dei klona av nokon andre tre–fire gonger om dagen, med ein ny identitet for kvar tur. Det var vanskeleg å halde seg roleg på bussen. Vi var litt fulle alle saman, og å sjå på ansikta våre i det sterke lyset var på ein måte heilt hysterisk. Vi blei rimeleg høglydte, og sjåføren brukte høgtalaranlegget to gonger til å spørje om vi 165 kunne dempe oss, før han til slutt bad oss halde kjeft, elles skulle han ringe politiet. Det gjorde at vi sleppte laus latteren igjen, og vi gjekk av samtidig, før han ringde politiet. Vi var i North Beach no, og det var ein masse bussar, taxiar, t-banestasjonen i Market Street, neonopplyste klubbar og kafear vi kunne løyse opp gruppa i, så vi dreiv frå kvarandre. Eg kom heim, fyrte opp Xboxen og byrja å taste inn nøklane frå skjermen på telefonen. Det var kjedeleg, hypnotisk arbeid. Eg var litt full, og det lulla meg inn i ein halvsøvn. Eg var omtrent klar til å takke for meg då eit nytt chattevindauge poppa opp. > helten! Eg kjende ikkje igjen namnet – spexgril – men eg hadde ei aning om kven som stod bak. > hei Skreiv eg forsiktig. > det er eg, frå i kveld Så limte ho inn eit langt avsnitt kryptoskrift. Eg hadde allereie lagt inn den offentlege nøkkelen hennar i nøkkelringen min, så eg gav chatklienten beskjed om å prøve å dekryptere koden med den nøkkelen. > det er eg, frå i kveld Det var henne! > Tenk å møte deg her Skreiv eg, så krypterte eg det med nøkkelen min og sende det. > Det var fint å møte deg Skreiv eg. > Deg òg. Eg møter ikkje for mange smarte gutar som også er søte og sosialt oppegåande. Gode gud, mann, du gir ikkje ei jente mykje val. Hjertet mitt hamra i brystet. 166 > Hallo? Bank bank? Er denne greia på? Eg blei ikkje fødd her, folkens, men eg døyr. Ikkje gløym å tipse servitrisene, dei jobbar hardt. Eg er her heile veka. Eg lo høgt. > Eg er her, eg er her. Eg berre ler for hardt til å kunne skrive > Vel, i det minste har eg det svarte beltet i chattekomikk intakt Kremt. > Det var fint å møte deg òg > Jepp, det er vanlegvis det. Kvar skal vi? > Skal vi? > På det neste eventyret? > Eg har ikkje akkurat planlagt noko > Oki – då skal eg ta deg med. Laurdag. Dolores Park. Ulovleg utandørskonsert. Ver der, eller ver eit dodekaeder. > Vent, hæ? > Les du ikkje Xnet eingong? Det står overalt. Har du høyrt om Speedwhores? Eg heldt på å miste pusten. Det var bandet til Trudy Doo – dama som betalte meg og Jolu for å oppdatere indienetkoden. > Ja eg har høyrt om dei > Dei skal ha eit digert show og dei har sånn omtrent femti band på plakaten, dei skal stille seg opp på tennisbanen og ha med seg eigne lydanlegg og halde på heile natta Det kjendest som om eg hadde levd under ein stein. Korleis kunne eg ha gått glipp av det? Ein anarkistbokhandel på Valencia Street som eg nokre gonger gjekk forbi på veg til skulen, hadde ein plakat med ei gammal revolusjonsdame som heitte Emma Goldman, med biletteksten «Om eg ikkje får danse, vil eg ikkje vere med på revolusjonen din». Eg hadde brukt all energien min på å finne ut korleis eg skulle bruke Xnet til å organisere folk til å kjempe, til å 167 jamme DHS, men dette var så mykje kulare. Ein stor konsert – eg hadde ikkje peiling på korleis ein arrangerte slikt, men eg var glad for at nokon hadde det. Og når eg tenkte over det, var eg jævlig stolt av at dei brukte Xnet til å gjere det. D en ne ste dagen var eg ein zombi. Ange og eg hadde chatta – flørta – til klokka fire. Heldigvis for meg var det laurdag, og eg kunne sove lenge, men bakfull og søvnig klarte eg ikkje å tenkje to samanhengande tankar. Ved lunsjtid klarte eg å grave meg opp og kome meg ut på gatene. Eg stavra meg ned til tyrkaren for å kjøpe meg kaffi – på denne tida, om eg var åleine, kjøpte eg alltid kaffien min der, som om eg og tyrkaren var del av ein hemmeleg klubb. Eg gjekk forbi ein masse fersk graffiti på vegen. Eg liker graffitien i Mission; ofte var det store, overdådige veggmaleri, eller sarkastiske kunststudentstensilar. Eg likte at taggarane i Mission heldt det gåande, under nasen på DHS. Eit anna Xnet, tenkte eg – dei måtte ha alle slags måtar å vite kva som gjekk føre seg på, kvar dei kunne male, kva for overvakingskamera som verka. Nokre av kamera var overmala, la eg merke til. Kanskje dei brukte Xnet. Mala i tre meter høge bokstavar på gjerdet rundt ein parkeringsplass stod dei drypande orda: IKKJE STOL PÅ NOKON OVER 25. Eg stoppa. Hadde nokon gått frå «festen» min i går og kome rett hit med ei malingsflaske? Mange av folka budde i nabolaget. Eg fekk kaffien min og vandra ein liten runde i byen. Eg tenkte fleire gonger at eg burde ringe nokon, spørje om dei ville sjå ein film eller noko. Det var slik det brukte å vere på 168 ein lat laurdag som dette. Men kven skulle eg ringe? Van snakka ikkje med meg, eg trudde ikkje eg var klar for å snakke med Jolu, og Darryl – Vel, eg kunne ikkje ringe Darryl. Eg drakk kaffien, gjekk heim og søkte litt rundt på Xnet-bloggane. Forfattarane av desse anonyme bloggane var umoglege å spore – om ikkje forfattaren var dum nok til å skrive namnet sitt i dei – og det var mange av dei. Dei fleste var apolitiske, men mange var ikkje det. Dei skreiv om skulane og det urettferdige der. Dei skreiv om politiet. Om tagging. Det viste seg at det hadde vore planar om konserten i vekevis. Det hadde spreidd seg frå blogg til blogg og blitt til ei heil rørsle, utan at eg hadde lagt merke til det. Og konserten blei kalla Ikkje stol på nokon over 25. Vel, det forklarte kvar Ange fekk det frå. Og det var eit godt slagord. M å ndag morg on bestemte eg meg for å sjekke ut den anarkistbokhandelen igjen, kanskje få tak i ein av dei Emma Goldman-plakatane. Eg trong den påminninga. Eg gjekk ned til 16th Street og Mission på veg til skulen, og så opp til Valencia og over gata. Butikken var stengd, men eg merka meg opningstidene på døra og forsikra meg om at dei framleis hadde den plakaten. I det eg gjekk nedover Valencia, blei eg slått av kor mykje IKKJE STOL PÅ NOKON OVER 25-greier det var der. Halvparten av butikkane hadde IKKJE STOL PÅ-varer i vindaugene: matboksar, dokkeklede, penal, skuggeluer. Hipsterbutikkane har stadig blitt raskare og raskare, sjølvsagt. Når nye namn sveiper over nettet i løpet av eit par dagar, har butikkane blitt flinkare til å få varer ut i vindaugene som følgjer trendane. Ein morosam youtube-snutt – av ein 169 fyr som flyg ved hjelp av jetmotorar av kolsyreladde vassflasker – landa i innboksen din på måndag, og på tysdag kunne du kjøpe t-skjorter med stillbilete frå videoen. Men det var fantastisk å sjå noko gjere spranget frå Xnet til butikkane. Kunstig nedslitne designarbukser med slag ordet pertentleg skrive med blå kulepenn. Broderte lappar. Godt nytt spreier seg fort. Det var skrive på tavla då eg kom inn til Galvez’ samfunnsfagtime. Vi sat på pultane våre og smilte av det, alle saman. Det verka som det smilte tilbake. Det var noko djupt oppstemmande ved ideen om at vi kunne stole på kvarandre, og at fienden kunne bli identifisert. Eg visste at det ikkje var heilt sant, men det var ikkje heilt usant heller. Galvez kom inn, retta på håret, sette ned SchoolBooken sin på skrivebordet og slo han på. Ho tok opp kritet og snudde seg mot tavla. Vi lo, alle saman. Ein godlynt latter, men vi lo. Ho snudde seg og lo også. «Slagordskribentane har blitt tekne av inflasjon, ser det ut til. Kor mange av dykk veit kvar frasen kjem frå?» Vi såg på kvarandre. «Hippiear?» sa nokon, og vi lo. Det er hippiear rundt i heile San Francisco, både den gamle marihuanarøykande typen med stort skjegg og batikkfarga klede, og den nye typen, som er meir ute etter å kle seg ut og kanskje spele hacky-sack enn å protestere mot noko. «Vel, ja, hippiear. Men når vi tenkjer på hippiear no for tida, så tenkjer vi berre på kleda og musikken. Kleda og musikken var berre ein del av det som gjorde den tida, seksti talet, viktig. De har høyrt om borgarrettsrørsla for å få slutt på raseskiljet, om kvite og svarte unge folk som dykk som tok buss til Sørstatane for å hjelpe til med å registrere svarte veljarar og protestere mot statleg rasisme. California var ein av 170 dei stadene det kom flest borgarrettsleiarar frå. Vi har alltid vore litt meir politiske enn resten av landet, og dette er også ein del av landet der svarte har fått dei same fabrikkjobbane med dei same fagforeiningane som dei kvite, så dei hadde det litt betre enn fetrane i sør. Studentane ved Berkeley sende ein stadig straum av fridomsryttarar sørover, og dei rekrutterte dei via informasjonsbord på campus, på Bancroft og Telegraph Avenue. De har sikkert sett at det står bord der, den dag i dag. Vel, campus prøvde å stenge desse borda. Presidenten ved universitetet forbaud politisk organisering på campus, men borgarrettsungdommane ville ikkje gi opp. Politiet prøvde å arrestere ein fyr som delte ut litteratur frå eit av desse borda, og dei putta han i ein bil, men 3000 studentar omringa bilen og nekta å sleppe han gjennom. Dei ville ikkje la dei setje denne mannen i fengsel. Dei stod oppå varebilen og heldt talar om Det første grunnlovstillegget og ytringsfridom. Det vekte til liv ytringsfridomsrørsla. Det var startskotet for hippieane, det var også der dei meir radikale studentrørslene kom frå. Svarte aktivistgrupper som Black Panthers – og seinare homseaktivistgrupper som Pink Panthers også. Radikale kvinnegrupper, sjølv ‘lesbiske separatistar’ som ville avskaffe menn, rett og slett! Og yippieane. Er det nokon som har høyrt om yippieane?» «Var det ikkje dei som fekk Pentagon til å sveve?» sa eg. Eg hadde sett ein dokumentar om dette. Ho lo. «Eg hadde nesten gløymt det, men ja, det var dei! Yippiear var som veldig politiske hippiear, men dei var ikkje alvorlege på den måten vi tenkjer på politiske grupper i dag. Dei var veldig leikne. Spøkefuglar. Dei kasta pengar inn i New York-børsen. Dei gjekk i sirkel rundt Pentagon med hundrevis av demonstrantar og gjentok eit magisk trylleformular som skulle få bygget til å sveve. Dei fann opp 171 ein oppdikta type LSD som du kunne spraye på folk med vasspistolar, og dei skaut kvarandre og lest som dei blei påverka. Dei var morosame og gjorde seg godt på tv – ein yippie, ein klovn som kalla seg Wavy Gravy, brukte å få hundre vis av folk til å kle seg ut som julenissen, slik at kamera skulle vise politifolk som arresterte og drog av garde med julenissen den kvelden – og dei mobiliserte ei mengd folk. Den store augeblinken deira var årsmøtet i Det demokratiske partiet i 1968, der dei ville starte demonstrasjonar mot Vietnam-krigen. Tusenvis av demonstrantar kom til Chicago, sov i parkane og demonstrerte kvar dag. Dei hadde mange bisarre stunt det året, som å nominere ein gris ved namn Pigasus til presidentkandidat. Politiet og demonstrantane slost i gatene – det hadde dei gjort mange gonger før, men Chicago-politiet var ikkje glupe nok til å la journalistar gå i fred. Dei banka opp journalistane, og journalistane tok igjen ved endeleg å vise kva som gjekk føre seg på desse demonstrasjonane, så heile landet såg på at ungane deira blei brutalt slått ned av Chicago-politiet. Dei kalla det ‘politibråk’. Yippieane elska å seie ‘Ikkje stol på nokon over 30.’ Dei meinte at folk som var fødde før ei viss tid, då Amerika hadde kjempa imot fiendar som naziane, ikkje kunne forstå kva det betydde å elske landet nok til å nekte å kjempe mot vietnamesarane. Dei meinte at når du blei 30, stivna haldningane dine, og du kunne ikkje eingong forstå kvifor dei unge gjekk ut i gatene, droppa ut av skulen, av jobben, frika ut. Det var i San Francisco det byrja. Revolusjonshærar blei grunnlagde her. Nokre av dei sprengde bygningar eller rana bankar for saka si. Nokre av dei ungdommane som var med, byrja å leve ganske normale liv då dei blei vaksne, medan andre enda i fengsel. Nokre av dei som droppa ut av universitetet, gjorde store ting – for eksempel Steve Jobs og Steve Wozniak, som grunnla Apple og fann opp pc-en.» 172 Eg lytta med øyrene på stilk. Eg visste litt om desse tinga, men eg hadde aldri høyrt det bli fortalt slik. Eller kanskje det berre ikkje hadde verka så viktig før. Med eitt verka ikkje dei poenglause, alvorlege, vaksne gatedemonstrasjonane så poenglause lenger. Kanskje det var rom for slikt også på Xnet. Eg rekte opp handa. «Vann dei? Vann yippieane?» Ho gav meg eit langt blikk, som om ho tenkte seg om. Ingen sa noko. Alle ville høyre svaret. «Dei tapte ikkje,» sa ho. «Dei imploderte, på ein måte. Nokre av dei kom i fengsel for narkotika og andre ting. Nokre av dei skifta beite og blei jappar og reiste rundt og heldt foredrag om kor dumme dei hadde vore, snakka om verdien av å vere grådig, og korleis dei ikkje hadde skjønt det før. Men dei forandra verda likevel. Vietnamkrigen tok slutt, og det var ikkje lenger på moten å vere konform og lydig og la vere å stille spørsmål. Rettar for svarte, kvinner og homofile kom mykje lenger. Rettar for folk av meksikansk opphav, for funksjonshemma, heile tradisjonen med borgarrettar blei danna eller styrkt av desse folka. Dagens protestrørsler er direkte etterkomarar etter desse kampane.» «Eg kan ikkje tru at du snakkar slik om dei,» sa Charles. Han lente seg så langt fram i setet at han halvvegs stod, og det spisse, tynne ansiktet hans var raudt. Han hadde våte, store auge og store lepper, og når han blei opphissa, såg han litt ut som ein fisk. Galvez stivna litt, så sa ho: «Hald fram, Charles.» «Dei du har beskrive, var terroristar. Faktiske terroristar. Dei sprengde bygningar, sa du. Dei prøvde å øydelegge børsen. Dei banka opp politimenn og hindra politiet i å arrestere folk som braut lova. Dei gjekk til åtak på oss!» Galvez nikka sakte. Eg kunne sjå at ho prøvde å tenkje ut korleis ho skulle handtere Charles, som såg ut til å kunne 173 eksplodere kvar augeblink no. «Charles tek opp eit viktig punkt. Yippieane var ikkje utanlandske agentar, dei var amerikanske borgarar. Når du seier ‘dei gjekk til åtak på oss’, må du finne ut kven ‘dei’ og ‘oss’ er. Når det er dine landsmenn –» «Sprøyt!» ropte han. Han stod på beina no. «Vi var i krig med dei. Desse folka gav hjelp og støtte til fienden. Det er lett å seie kven vi og dei er: Om du støttar Amerika, er du oss. Om du støttar folka som skyt på amerikanarar, er du dei.» «Er det nokon andre som har lyst til å kommentere dette?» Fleire hender kom i vêret. Galvez peikte på dei etter tur. Nokre påpeikte at grunnen til at vietnamesarane skaut på amerikanarar, var at amerikanarane hadde floge til Vietnam og byrja å springe rundt i jungelen med skytevåpen. Andre meinte at Charles hadde eit poeng, at folk ikkje skulle bli gitt lov til å gjere ulovlege ting. Alle hadde ein god debatt, unnateke Charles, som berre ropte til folk og avbraut dei når dei prøvde å få fram poenget sitt. Galvez prøvde å få han til å vente på tur eit par gonger, men det ville han ikkje ha noko av. Eg slo opp noko på SchoolBooken min, noko eg hugsa eg hadde lese. Eg fann det. Eg reiste meg. Galvez såg avventande på meg. Dei andre følgde blikket hennar og blei stille. Sjølv Charles såg på meg etter ei stund, dei store, våte augene hans brann av hat mot meg. «Eg hadde lyst til å lese noko,» sa eg. «Det er kort. ‘Vi meiner at regjeringar er innstifta blant menneska for å sikre desse rettane, og at retten deira til å styre byggjer på samtykket frå dei som blir styrt over. Når ei styreform blir slik at ho skader desse vilkåra, har folket rett til å avskaffe henne og setje opp eit nytt styre, bygd på dei prinsippa og organisert i dei formene som viser seg mest tenlege for å sikre velferd og lykke.’» Smilet til G alve z var breit t. «Er det nokon som veit kvar det er frå?» Fleire sa i kor: «Sjølvstendefråsegna.» Eg nikka. «Kvifor las du det til oss, Marcus?» «Fordi det verkar på meg som at dei som grunnla dette landet, sa at regjeringar berre skulle vare så lenge vi meiner at dei fungerer for oss, og dersom vi sluttar å tru på dei, skal vi felle dei. Det er det det står, sant?» Charles rista på hovudet. «Det var hundrevis av år sidan!» sa han. «Det er annleis no!» «Kva er annleis?» «Vel, for det første har vi ikkje nokon konge lenger. Dei snakka om ei regjering som eksisterte fordi tipptippoldefaren til ein eller annan jævel trudde at Gud gav han makt, og drap alle som var ueinige. Vi har ei demokratisk vald regjering –» «Eg stemde ikkje på henne,» sa eg. «Så det gir deg rett til å sprenge bygningar?» «Hæ? Kven har sagt noko om å sprenge bygningar? Yippieane og hippieane og alle dei folka meinte at regjeringa hadde slutta å høyre på folket – tenk på korleis dei behandla alle dei som prøvde å registrere veljarar i Sørstatane! Dei blei banka opp, arresterte –» 175 «Nokre av dei blei drepne,» sa Galvez. Ho sette hendene i vêret og venta til eg og Charles hadde sett oss ned. «Tida er nesten ute for i dag, men eg vil gjerne takke alle saman for ein av dei mest interessante timane eg har hatt nokon gong. Dette har vore ein utmerkt diskusjon, og eg har lært mykje av dykk. Eg håpar de har lært frå kvarandre òg. Takk for bidraga, alle saman. Eg har ei ekstra oppgåve til alle som vil ha litt ekstra utfordring. Eg vil at de skal skrive ein stil som samanliknar det politiske svaret på antikrigs- og borgarrettsrørsla i Bayområdet med dagens borgarrettssvar til Krigen mot terror. Minimum tre sider, men bruk så lang tid de vil. Eg er interessert i å sjå kva de kjem fram til.» Klokka ringte ein augeblink seinare, og alle gjekk på rekke ut av klassa. Eg blei sitjande og vente på at Galvez skulle legge merke til meg. «Ja, Marcus?» «Det var fantastisk,» sa eg. «Eg visste ikkje alle dei greiene om sekstitalet.» «Syttitalet òg. Denne byen har alltid vore ein spennande stad å bu i politisk ladde tider. Eg likte opplesinga di frå Sjølvstendefråsegna – det var veldig intelligent.» «Takk,» sa eg. «Det berre kom. Eg skjønte aldri heilt kva dei orda betydde, før i dag.» «Det er ord alle lærarar liker å høyre, Marcus,» sa ho og tok meg i handa. «Eg er spent på stilen din.» Eg k jøp te E mm a G oldm an-pl ak aten på veg heim og limte han opp over skrivebordet, over den gamle sjølvlysande plakaten som hang der. Eg kjøpte òg ei IKKJE STOL PÅT-skjorte som hadde eit photoshoppa bilete av Alfa og Bjarne Betjent som kastar dei vaksne O. Tidemand og Leonora ut frå Sesam Stasjon. Det fekk meg til å le. Eg fann seinare ut at 176 det hadde vore minst seks photoshopkonkurransar for slagordet på nettet, på nettsider som Fark, Worth1000 og B3ta, og det var hundrevis av bilete som flaut omkring, klare til å bli trykte på alle slags varer nokon ville produsere. Mamma heva augebryna over t-skjorta, og pappa rista på hovudet og gav meg eit foredrag om ikkje å be om trøbbel. Reaksjonen hans gav meg ei viss tilfredsstilling, merka eg. Ange fann meg på nettet igjen, og vi chatflørta til langt på natt. Den kvite varebilen med antennene kom tilbake, og eg slo av Xboxen til han hadde passert. Vi hadde blitt vande med å gjere det, alle saman. Ange var i fyr og flamme over dette med festen. Det skulle bli digert. Det var så mange band som var påmelde at dei snakka om å setje opp ein ekstrascene. > Korleis fekk dei løyve til å fyre laus lyd heile kvelden i den parken? Det er masse hus rundt der > Løy-ve? Kva er «løy-ve»? For-tel meir om menn-eske-løy-ve. > Wow, er det ulovleg? > Eh, hallo? Er du bekymra for å bryte lova? > Godt poeng > lol Men eg kjende ei lita aning av nervøsitet. Eg meiner, eg skulle ta med denne heilt fantastiske jenta på deit i helga – eller, teknisk sett skulle ho ta med meg – på eit illegalt rave midt i eit hektisk og befolka nabolag. Det var uansett dømt til å bli interessant. I n tere ssant. Folk byrja sive inn i Dolores Park utover den lange søndagsettermiddagen, blant frisbeespelarane og dei som gjekk tur med hunden. Nokre av dei som kom, spelte frisbee eller gjekk tur med hunden. Det var ikkje heilt klart korleis 177 konserten skulle gå føre seg, men det var mykje politi og undercoverpoliti rundt omkring. Du kunne sjå undercoverfolka fordi dei, akkurat som Kvisa og Busemannen, hadde Castro-hårsveis og Nebraska-fysikk: tjukke fyrar med kort hår og uryddige bartar. Dei flaut rundt og såg utilpass ut i store shorts og flagrande skjorter som utan tvil hang ned utanpå shortsen for å skjule lysekronene av utstyr dei hadde hengande rundt livet. Dolores Park er fin og solrik, med palmar, tennisbanar, ein masse haugar og vanlege tre ein kunne springe mellom eller sitje ved. Heimlause søv der om nettene, men det gjer dei overalt i San Francisco. Eg møtte Ange nede i gata, ved anarkistbokhandelen. Det var mitt forslag. I ettertid ser eg at det var eit gjennomsiktig grep for å verke kul og skarp, men akkurat då ville eg svore på at eg valde det fordi det var ein praktisk plass å møtast. Ho stod og las ei bok med tittelen Up Against the Wall Motherfucker då eg kom. «Fine greier,» sa eg. «Kyssar du mor di med den munnen?» «Mødrer klagar ikkje,» sa ho. «Faktisk er det historia om ei gruppe folk som likna på yippieane, men var frå New York. Dei brukte det ordet som etternamn, som ‘Ben M-F’. Ideen var å ha ei gruppe ute i gatene som gjorde ting som kom i avisa, men som hadde eit namn som ikkje kunne trykkast. Berre for å kødde med media. Ganske artig, faktisk.» Ho sette boka tilbake på hylla, og no lurte eg på om eg skulle klemme henne. Folk i California gir kvarandre klemmar heile tida for å seie hei og ha det. Bortsett frå når dei ikkje gjer det. Og nokre gonger kysser dei på kinnet. Det er veldig forvirrande. Ho avgjorde det for meg ved å ta rundt meg, gi meg ein klem og dra hovudet ned for å gi meg eit hardt kyss på 178 kinnet, før ho bles meg i nakken og laga fiselyd. Eg lo og skubba henne vekk. «Lyst på ein burrito?» spurde eg. «Spør du eller slår du det fast?» «Det er ein ordre.» Eg hadde med nokre morosame klistremerker med setninga DENNE TELEFONEN ER AVLYTTA, i rett storleik til å lime på røret til telefonautomatane som framleis stod langs gatene i Mission, det var den typen nabolag der det vanka folk som ikkje nødvendigvis hadde råd til mobiltelefon. Vi gjekk ut i kveldslufta. Eg fortalde Ange om det eg hadde sett i parken på veg dit. «Eg veddar på at dei har hundre stykke av dei trailerane parkerte rundt kvartalet,» sa ho. «Så dei kan arrestere deg.» «Eh.» Eg såg meg rundt. «Eg hadde på ein måte håpa at du ville seie noko i retning av: ‘Åh, dei kjem aldri i verda til å gjere noko med dette’.» «Eg trur ikkje det er det som er ideen. Ideen er å få ei mengd sivile folk i ein posisjon der politiet må avgjere: Skal vi behandle desse vanlege folka som terroristar? Det er litt som jamminga. Du jammar, sant?» Nokre gonger gløymer eg at ikkje alle vennene mine veit at Marcus og M1k3y er same person. «Jepp, litt,» sa eg. «Dette er som å jamme, med masse fantastiske band.» «Eg forstår.» Burritoane i Mission er legendariske. Dei er billege, gigantiske og lekre. Tenk deg eit rør på storleik med ein bazooka, fylt med godt krydra grilla kjøt, guacamole, salsa, tomatar, bønnestuing, ris, løk og koriander. Det har same forhold til Taco Bell som ein Lamborghini har til ein leikebil. Det er om lag to hundre burritosjapper i Mission. Dei er heroisk stygge, alle saman, med ubehagelege sete, minimal dekor – falma meksikanske turistplakatar og elektrisk 179 opplyste hologram av Jesus og Maria – og høg mariachimusikk. Det som gjer at dei skil seg frå kvarandre, for det meste, er kva type eksotisk kjøt dei fyller i. Dei verkeleg autentiske plassane har hjernar og tunge, som eg aldri bestiller, men det er godt å vite at det går an. Plassen vi gjekk til, hadde både hjernar og tunge, som vi ikkje bestilte. Eg tok carne asada, ho tok kyllingstrimlar, og begge tok ein stor kopp horchata. Så snart vi sette oss ned, rulla ho ut burritoen og tok ei lita flaske ut av veska. Det var ei lita sprayflaske i rustfritt stål som såg ut akkurat som ei peparsprayflaske til sjølvforsvar. Ho sikta på innmaten av burritoen og dynka han med den raude, oljeaktige sprayen. Eg snuste inn eit hint av det, og augene mine vall opp av tårer. «Kva i helvete er det du gjer med den stakkars forsvarslause burritoen?» Ho gav meg eit smil fullt av vondskap. «Eg er hekta på sterk mat,» sa ho. «Dette er capsaicinolje på boks.» «Capsaicin –» «Ja, det stoffet som er i peparspray. Det er som pepar spray, men litt svakare. Og mykje betre. Tenk på det som litt ekstra krydra cajuninspirerte augedropar, om det hjelper.» Augene mine brann berre ved tanken. «Du køddar,» sa eg. «Du kjem ikkje til å ete det der.» Augnebryna hennar heva seg. «Det høyrest ut som ei utfordring, veslegut. Du skal snart få sjå.» Ho rulla burritoen saman like varsamt som eit dop hovud som rulla ein joint, ho bretta inn endane og la på igjen folien. Ho opna den eine enden og heva burritoen til munnen, heldt han rett ved leppene. Heilt fram til ho beit til, trudde eg ikkje at ho kom til å gjere det. Altså, det var meir eller mindre eit antipersonellvåpen ho hadde spreidd på middagen sin. 180 Ho beit til. Togg. Svelgde. Gav alle moglege inntrykk av å vere i gang med ein herleg middag. «Vil du ha ein bit?» spurde ho uskuldig. «Gjerne,» sa eg. Eg liker sterk mat. Eg bestiller alltid karrirettane med fire chiliar ved sida av i menyen på dei pakistanske stadene. Eg bretta til side meir folie og tok ein stor bit. Eit stort feilgrep. Du veit om den kjensla du får når du tek ein stor bit peparrot eller wasabi eller kva som helst, og det kjennest som om biholene dine blir stengde samtidig med luftrøret og hovudet ditt blir fylt av innestengd, atombombeheit luft som prøver å trenge seg ut gjennom dei vassfløymande augene og nasegangane dine? Kjensla av at det straks kjem til å kome damp ut gjennom øyrene dine, som på ein teikneseriefigur? Dette var mykje verre. Dette var som å legge handa di på ei varm kokeplate, berre at det ikkje er handa di, det er heile innsida av hovudet ditt, og matrøret heilt ned til magen. Heile kroppen min braut ut i ei sveittetokt, og eg kveltest og kveltest. Utan eit ord sende ho meg horchataen min, og eg klarte å få sugerøret inn i munnen og saug hardt på det, svelgde ned halvparten på ein gong. «Det finst ein skala, Scoville-skalen, som vi chili elskarar bruker for å snakke om kor sterk ulike type pepar er. Rein capsaicin er om lag 15 millionar Scoville. Tabasko er om lag 50 000. Peparspray er gode tre millionar. Desse greiene er stakkarslege 200 000, omtrent som ein mild scotch bonnet-pepar. Eg jobba meg opp til det i løpet av eit år. Nokre skikkeleg hardcore folk kan ete ting som er rangert til ein million, tjue gonger sterkare enn tabasko. Det er ganske jævlig sterkt. Ved slike Scoville-temperaturar badar 181 hjernen din i endorfin. Det er ein betre måte å bli høg på enn hasj. Og det er sunt.» Øyregangane var i ferd med å opne seg igjen, og eg var i stand til å puste utan å gispe. «Du kjem sjølvsagt til å merke ein skikkeleg ring av eld når du går på dass,» sa ho og blunka. Au. «Du er galen,» sa eg. «Fine ord frå ein som har som hobby å bygge og knuse laptopar,» sa ho. «Ein–null til deg,» sa eg og slo meg i panna. «Vil du ha litt?» Ho heldt fram sprayboksen. «Pass,» sa eg så fort at vi lo, begge to. Då vi gjekk ut av restauranten og gjekk mot Dolores Park, tok ho handa rundt midja på meg, og eg merka at ho var akkurat så høg at det passa at eg tok handa rundt skuld rene hennar. Det var nytt. Eg hadde aldri vore ein høg fyr, og alle jentene eg hadde deita, hadde vore like høge som eg. Tenåringsjenter veks raskare enn gutar, eitt av naturen sine vondskapsfulle triks. Det var fint. Det kjendest fint. Vi runda hjørnet på 20th Street og gjekk oppover mot Dolores. Før vi hadde teke eit einaste seg, kunne vi føle summinga. Det var som ein million bier. Det var ein masse folk som strøymde mot parken, og då eg såg sjølve parken, såg eg at det var hundre gonger meir folksamt enn då eg gjekk for å møte Ange. Synet av det gjorde blodet mitt heitare i årane. Det var ein vakker, kjølig kveld, og vi skulle feste, feste skikkeleg, som om morgondagen ikkje fanst. «La oss eta og drikka; for i morgon døyr me!» Utan å seie noko byrja vi begge å springe. Det var mykje politi rundt omkring, dei hadde stramme ansikt, men kva i helvete kunne dei eigentleg gjere? Det var ein masse folk i 182 parken. Eg er ikkje så god til å telje folkemengder. Avisene siterte seinare dei som organiserte på at det var 20 000; politiet sa 5000. Kanskje det var 12 500. Same kan det vere. Det var fleire enn eg nokon gong hadde stått i lag med, som del av eit uannonsert, ikkje tillate, ulovleg arrangement. Vi var inne blant dei på ein blunk. Eg kan ikkje sverje på det, men eg trur ikkje det var nokon over 25 i denne kroppspressa. Alle smilte. Nokre småkids var der, 10 eller 12, og det fekk meg til å føle meg tryggare. Ingen ville gjere for dumme ting med så unge folk i mengda. Ingen ville sjå småungar bli skadde. Dette skulle berre vere ein strålande vårleg festkveld. Eg fann ut at det vi måtte gjere, var å presse oss gjennom til tennisbanane. Vi tråkla oss gjennom mengda, og for å halde saman tok vi kvarandre i hendene. Berre at det å halde saman ikkje kravde at vi tvinna fingrane inn i kvar andre. Det gjorde vi berre fordi vi hadde lyst til det. Alle banda var inne på tennisbanane, med gitarane og miksarane og tangentbretta og til og med eit trommesett. Seinare, på Xnet, fann eg ein Flickr-straum der det var bilete av korleis dei smugla alle desse greiene inn, bit for bit, i gymbagar og under jakkene. På toppen av det heile var det digre høgtalarar der, slike som du ser i forretningar for bilrekvisita, og ved sida av, ein stabel … bilbatteri. Eg lo. Genialt! Det var slik dei fekk straum. Frå der eg stod, kunne eg sjå at det var batteri frå ein hybridbil, ein Prius. Nokon hadde teke ut innmaten i ein økobil for å gi straum til underhaldninga. Batteria heldt fram utanfor banen, i ein stabel opp mot gjerdet, kopla til hovudstabelen med leidningar gjennom sprinklane. Eg talde – 200 batteri! Herregud! Dei greiene vog eit tonn også. Dei måtte ha hatt epost og wikiar og epostlister for å organisere dette. Og folk som var så smarte som dette, 183 kunne ikkje ha brukt det offentlege internettet. Heile greia hadde gått føre seg på Xnet, det ville eg ha vedda støvlane mine på. Vi berre stod og blei puffa rundt i mengda ei stund medan banda stemde gitarane og diskuterte. Eg såg Trudy Doo langt borte på tennisbanane. Ho såg ut som om ho var i eit bur, som ein proffbrytar. Ho hadde på seg ei fillete helse trøye, og håret var i lange, sjølvlysande rosa dreads ned til midja. Ho hadde militærbukser og digre goth-aktige støvlar med stålplater over tærne. Medan eg såg på, tok ho opp ei tung motorsykkeljakke, sliten som ein baseballhanske, og tok henne på som om ho var ei armert rustning. Ho var sikkert armert, innsåg eg. Eg prøvde å vinke til henne, sikkert for å imponere Ange, men ho såg meg ikkje, og eg såg litt ut som ein dust, så eg stoppa. Energien i mengda var fantastisk. Du høyrer folk snakke om «vibbar» og «energi» om store folkeforsamlingar, men før du har opplevd det, tenkjer du sikkert at dei snakkar i metaforar. Det gjer dei ikkje. Smila er smittsame og store som vassmelonar, og dei finst på alle ansikt. Alle dansar litt til ein rytme ingen kan høyre, svingar på skuldrene. Går med rullande hofter. Vitsar og ler. Alle stemmer har ein tett og opphissa tone, som fyrverkeri som skal til å gå av. Og du kan ikkje anna enn å bli ein del av det. Fordi du er det. Innan banda sette i gang, var eg heilt stein på vibbar. Opningsbandet spelte ei eller anna form for serbisk turbofolkemusikk, som eg ikkje kunne finne ut av å danse til. Eg kan danse til nøyaktig to typar musikk: trance (subb rundt og la musikken styre rørslene) og punk (hopp rundt til du blir skadd eller utsliten eller begge delar). Den neste gruppa var hiphoparar frå Oakland, med eit thrashmetallband som akkompagnement, noko som var betre enn det høyrest ut. 184 Så noko tyggegummipop. Så kom Speedwhores på scenen, og Trudy Doo steig fram til mikrofonen. «Eg heiter Trudy Doo, og du er ein idiot dersom du stolar på meg. Eg er trettito, og det er for seint for meg. Eg er fortapt. Eg er stuck i gamle tenkjemåtar. Eg tek framleis fridommen min for gitt og lèt folk ta han frå meg. De er den første generasjonen som veks opp i Gulag-Amerika, og de veit kva fridommen dykkar er verdt, til siste forbanna øre!» Mengda brølte. Trudy spelte raske, lette, nervøse akkordar på gitaren, og bassgitaristen – ei diger, feit jente med lesbesveis, endå større støvlar og eit smil du kunne opne ølflasker med – var allereie i gang med å legge eit hardt og tett bassteppe under musikken. Eg hadde lyst til å hoppe. Eg hoppa. Ange hoppa saman med meg. Vi sveitta fritt ut i kvelden, som osa av sveitte og marihuanarøyk. Varme kroppar krasja inn i oss frå alle sider. Dei hoppa òg. «Ikkje stol på nokon over 25!» ropte ho. Vi brølte. Vi var ein einaste stor dyrekjeft som brølte. «Ikkje stol på nokon over 25!» «Ikkje stol på nokon over 25!» «Ikkje stol på nokon over 25!» «Ikkje stol på nokon over 25!» «Ikkje stol på nokon over 25!» «Ikkje stol på nokon over 25!» Ho hamra ut nokre harde akkordar på gitaren, og den andre gitaristen – ei lita fe av ei jente med eit ansikt som bogna av piercingar – fylte inn, spelte tviddelidi, høgt oppe, forbi tolvte bandet på gitaren. «Det er vår jævla by! Det er vårt jævla land. Ingen terrorist skal ta det frå oss så lenge vi er frie. Når vi ikkje er frie, så er det terroristane som vinn! Ta det tilbake! Ta det tilbake! De er unge nok og dumme nok til ikkje å vite at de ikkje kan vinne, så de er dei einaste som kan vinne! Ta det tilbake!» 185 «TA DET TILBAKE!» brølte vi. Ho slo hardt på strengane. Vi brølte noten tilbake, og så blei alt saman veldig veldig HØGT. E g dansa til e g var så u tsliten at eg ikkje kunne danse eit einaste steg til. Ange dansa ved sida av meg. Teknisk sett gneid vi dei sveitte kroppane våre mot kvarandre i fleire timar, men tru det eller ei, eg var ikkje nokon kåtpeis der og då. Vi dansa, fortapte i den guddommelege rytmen og trampinga og skrikinga – TA DET TILBAKE! TA DET TILBAKE! Då eg ikkje kunne danse meir, tok eg handa hennar, og ho klemde mi som om eg heldt henne igjen frå å falle ned frå ein høg bygning. Ho drog meg mot utkanten av mengda, der det var opnare og kjøligare. Der ute, i utkanten av Dolores Park, kom den kjølige lufta, og sveitten blei straks iskald på kroppen. Vi skalv og ho kasta armane rundt meg. «Varm meg,» kommanderte ho. Eg trong ikkje noko hint. Eg klemde henne tilbake. Hjertet hennar var eit ekko av dei raske rytmane frå scenen – breakrytmar no, raske og aggressive og ordlause. Ho lukta sveitte, ein skarp dåm som akkurat då kjendest god i nasen. Eg visste eg lukta sveitte òg. Nasen min var sikta rett mot toppen av hovudet hennar, og ansiktet hennar var akkurat ved kragebeinet mitt. Ho tok hendene sine opp på nakken min og drog til. «Kom deg ned her, eg tok ikkje med gardintrapp,» sa ho, og eg prøvde å smile, men det er vanskeleg å smile medan du kyssar. Som sagt, eg hadde kyssa tre jenter i mitt liv. To av dei hadde aldri kyssa nokon før. Ei av dei hadde deita sidan ho var tolv år. Ho hadde problem. Ingen av dei kyssa som Ange. Ho gjorde heile munnen sin mjuk, som innsida av ei moden frukt, og stakk ikkje 186 tunga hardt inn i munnen min, men sneik henne inn, og saug leppene mine inn i munnen sin samstundes, slik at det var som om munnane våre smelta saman. Eg høyrde meg sjølv klynke og eg klemde henne hardare. Sakte, varsamt, la vi oss ned på graset. Vi låg på sida og heldt om kvarandre, og kyssa og kyssa. Verda forsvann, det var berre eit kyss igjen. Hendene mine fann rumpa hennar, midja hennar. Kanten av t-skjorta hennar. Den varme magen, den mjuke navlen. Dei sneik seg oppover. Ho klynka òg. «Ikkje her,» sa ho. «La oss gå dit.» Ho peikte over gata til den kvite kyrkja som gir Mission Dolores Park og Mission-bydelen namna sine. Hand i hand, med rask gange, gjekk vi over vegen til kyrkja. Det var store søyler ved inngangen. Ho skauv ryggen min opp mot ein av dei, og drog hovudet mitt ned mot hennar igjen. Hendene mine gjekk raskt og modig tilbake til skjorta hennar. Eg sneik dei opp over på framsida. «Det er bak du opnar,» kviskrar ho inn i munnen min. Eg hadde ein stå som var hard nok til å skjere glas med. Eg flytta hendene hennar bak til ryggen, som var sterk og brei, og fann hekta med fingrane, dei skalv. Eg fomla ei lita stund, og tenkte på alle vitsane om kor elendige gutar er til å opne bh-ar. Eg var elendig. Så gjekk hektene opp. Ho gispa inn i munnen min. Eg sneik hendene rundt, og kjende kor våt ho var under armane – noko som av ein eller annan grunn kjendest sexy og ikkje det minste ekkelt – og strauk langs sidene av puppane hennar. Då starta sirenene. Dei var høgare enn noko eg hadde høyrt før. Ein lyd du kunne kjenne på kroppen, som noko som kunne blåse deg over ende. Ein lyd så høg som det høgaste øyrene dine kunne ta imot, og så endå høgare. 187 «LØYS DYKK OPP MED EIN GONG,» sa ei stemme, som om det var Gud som romsterte i hovudet mitt. «DETTE ER EI ULOVLEG FORSAMLING. LØYS DYKK OPP MED EIN GONG.» Bandet hadde slutta å spele. Lyden av mengda på andre sida av gata endra seg. Det var lyden av frykt. Av sinne. Eg høyrde eit klikk då høgtalaranlegget av bilhøgtalarar og bilbatteri blei slått på igjen. «TA DET TILBAKE!» Det var eit trassig rop, som noko ropt mot bølgjene frå ei klippe. «TA DET TILBAKE!» Mengda snerra, ein lyd som fekk håret i nakken min til å reise seg. «TA DET TILBAKE!» messa dei. «TA DET TILBAKE TA DET TILBAKE TA DET TILBAKE!» Politiet gjekk inn på linje, med plastskjold og Darth Vader-hjelmar som dekte ansikta deira. Alle hadde svarte politikøller og infraraude briller. Dei såg ut som soldatar frå ein eller annan futuristisk krigsfilm. Dei tok eit unisont steg framover, og alle slo politikøllene mot skjolda, eit bulder som om jorda heldt på å sprekke opp. Eit steg fram, eit nytt knak. Dei var rundt heile parken no, og nærma seg. «LØYS DYKK OPP MED EIN GONG,» sa Guds stemme igjen. Det var helikopter over hovuda våre. Men ingen flomlys. Infraraude briller, nettopp. Sjølvsagt. Dei hadde infraraude teleskop der oppe også. Eg drog Ange med mot døropninga i kyrkja, bort frå politiet og helikoptra. «TA DET TILBAKE!» brølte høgtalaranlegget. Det var Trudy Doo, og eg høyrde gitaren hennar slamre fram nokre akkordar, deretter trommene og den store, djupe bassen. «TA DET TILBAKE!» svarte mengda, og dei kokte over, ut av parken, mot politilinjene. 188 Eg har aldri vore i krig, men no trur eg at eg veit korleis det er. Korleis det er når forskremde ungar spring over ei slette, medan dei veit kva som kjem, rømmer, skrik, vræler. «LØYS DYKK OPP MED EIN GONG,» sa Guds stemme. Ho kom frå trailerar som stod parkerte rundt heile parken, trailerar som hadde svinga på plass dei siste få sekunda. Det var då skodda fall. Ho kom ut frå helikoptra, og vi var berre ved kanten av henne. Det fekk toppen av hovudet mitt til å kjennast som om han skulle bli blåst av. Det fekk biholene mine til å kjennast som om nokon stakk ishakar inn i dei. Augene mine hovna opp og blei overfløymde av vatn, halsen snørte seg igjen. Peparspray. Ikkje 200 000 Scoville. Ein og ein halv million. Dei gassa folkemengda. Eg såg ikkje det som skjedde no, men eg høyrde det, over lyden av meg sjølv og Ange som heldt på å bli kvelte og heldt rundt kvarandre. Først kvelelydane, oppkastlydane. Gitaren, trommene og bassen som heldt opp, brått som ein kollisjon. Så hosting. Så hyling. Hylinga heldt fram lenge. Då eg kunne sjå igjen, hadde politiet brillene sine oppe i panna, og helikoptra fløymde Dolores Park med så mykje lys at det såg ut som dagslys. Alle såg på parken, noko som var godt nytt, for når lyset kom på slik, blei alt synleg. «Kva gjer vi?» spurde Ange. Stemma hennar var tungpusta, redd. Eg stola ikkje nok på stemma til å seie noko ein augeblink. Eg svelgde nokre gonger. «Vi går vekk herifrå,» sa eg. «Det er alt vi kan gjere. Gå herifrå. Som om vi berre var forbipasserande. Ned til Dolores og til venstre opp mot 16th Street. Som om vi berre gjekk forbi. Som om dette ikkje har noko med oss å gjere. «Det går ikkje,» sa ho. 189 «Betre forslag har eg ikkje.» «Du trur ikkje vi skulle prøve å springe?» «Nei,» sa eg. «Viss vi spring, så kjem dei etter oss. Om vi går, så trur dei ikkje vi har gjort noko, og lèt oss vere i fred. Dei har mange å arrestere. Dei kjem til å vere opptekne lenge.» Parken var ei rullande mengd av kroppar, barn og vaksne som klora seg sjølve i ansiktet og gispa. Politiet drog dei etter armholene, batt handledda deira saman med plasthandjern og kasta dei inn i trailerane som tøydokker. «Ok?» sa eg. «Ok,» sa ho. Og det var det vi gjorde. Gjekk, heldt kvarandre i hendene, raskt og forretningsmessig, som to personar som ville unngå nokon andre sine problem. Den typen gange du går når du læst som om du ikkje ser ein tiggar eller ikkje vil bli involvert i eit slagsmål. Det funka. Vi kom til hjørnet og heldt fram. Ingen av oss torde å snakke før vi hadde gått to kvartal. Så pusta eg ut eit gisp av luft eg ikkje visste at eg hadde halde inne. Vi kom til 16th Street og gjekk ned mot Mission Street. Vanlegvis er det eit skremmande nabolag klokka to om natta på ein laurdag. Den natta var det ei lette – dei same gamle narkisane og horene og langarane og fyllikane. Ingen politi med køller, ikkje noko gass. «Mmm,» sa eg i det vi kunne puste inn nattelufta. «Kaffi?» «Heim,» sa ho. «Heim no, trur eg. Kaffi seinare.» «Ja,» sa eg. Ho budde oppe i Hayes Valley. Eg såg ein taxi som køyrde forbi, og vinka han til meg. Det var eit lite mirakel – det er nesten ingen drosjer når du treng dei i San Francisco. «Har du pengar til å kome deg heim?» «Jepp,» sa ho. Taxisjåføren såg på oss gjennom vind auget. Eg opna bakdøra så han ikkje skulle dra frå oss. 190 «God natt,» sa eg. Ho tok hendene bak hovudet mitt og drog ansiktet mitt til seg. Ho kyssa meg hardt på munnen, det var ikkje noko seksuelt ved det, men difor også meir intimt på eit vis. «God natt,» kviskra ho i øyret mitt og steig inn i taxien. Medan hovudet mitt sumde, augene rann og skamma brann for å ha overlate alle dei Xnetarane i hendene på DHS og politiet, gjekk eg heim. Måndag morgon stod Fred Benson bak bordet til Galvez. «Galvez kjem ikkje til å undervise denne klassa meir,» sa han då vi hadde sett oss. Han hadde ein sjølvtilfreds tone eg kjende igjen med ein gong. På eit innfall såg eg bort på Charles. Han smilte som om han hadde bursdag og hadde fått den finaste presangen i verda. Eg rekte opp handa. «Kvifor ikkje?» «Det er ikkje styret sin politikk å diskutere personalsaker med andre enn den tilsette og disiplinærkomiteen,» sa han, utan eingong å prøve å skjule kor mykje han likte å seie det. «Vi skal ta fatt på ein ny fagbolk i dag, om nasjonal tryggleik. Dei nye tekstane er lagde klare på SchoolBookane dykkar. Ver vennlege og opne dei og gå til det første skjermbiletet.» Opningsskjermen var pryda med ein DHS-logo og tittelen: DET ALLE AMERIKANARAR BØR VITE OM TRYGGLEIK I HEIMLANDET. Eg hadde lyst til å hive SchoolBooken i golvet. E g hadde av talt å møte Ange på ein kafé i nabolaget hennar etter skulen. Eg hoppa på t-banen og fann meg sjølv sitjande bak to fyrar i dress. Dei las i San Francisco Chronicle, som hadde ei heilside om «ungdomsbråket» i Mission Dolores Park. 191 Dei uffa seg og rista på hovudet over det. Den eine av mennene sa: «Det er som om dei er hjernevaska eller noko. Herregud, var vi så dumme ein gong?» Eg reiste meg og flytta meg til eit anna sete. « H orer er det dei er ,» sa Ange og spytta ordet ut. «Eller, det er ei fornærming mot alle dei hardtarbeidande horene i verda. Dei er, dei er profitørar.» Vi såg gjennom ein stabel aviser vi hadde plukka opp og teke med oss til kafeen. Alle hadde «rapportar» frå festen i Dolores Park, og alle som ein fekk det til å høyrast ut som ein fylle- og narkoorgie av ungar som hadde gått til åtak på politiet. USA Today rekna ut kor mykje «bråket» kosta, og inkluderte kostnaden ved å vaske vekk restane av peparsprayen etter gassbombinga, utbrotet av astmaanfall som fylte opp akuttmottaka i byen, og kostnaden ved å ta seg av dei åtte hundre arresterte «bråkmakarane». Ingen såg det frå vårt perspektiv. «Vel, Xnet fekk det rett, iallfall,» sa eg. Eg hadde lagra ein del av bloggane og videoane og fotostraumane på telefonen min og viste dei til henne. Dei var førstehandsrapportar frå folk som hadde blitt gassa og banka opp. Videoen viste korleis vi dansa og hadde det gøy, viste dei fredelege politiske talane og ropet om å «ta det tilbake,» og Trudy Doo som snakka om at vi var den einaste generasjonen som kunne tru på å kjempe for fridommane våre. «Folk må få vite dette,» sa ho. «Ja,» sa eg mørkt. «Det er ein god teori.» 193 «Trur du ikkje at pressa nokon gong vil skrive noko frå vårt perspektiv?» «Det var du som sa det, dei er horer.» «Ja, men horer gjer det for pengar. Dei kunne selje meir aviser og annonsar om dei hadde meir konflikt. Alt dei har no, er eit brotsverk – konflikt er mykje større.» «Ok, godt poeng. Så kvifor gjer dei det ikkje? Journalistar klarer vel knapt å søke gjennom vanlege bloggar, langt mindre få ferten av Xnet. Det er ikkje akkurat ein vaksenvennleg stad.» «Nettopp,» sa ho. «Men vi kan fikse det, kan vi ikkje det?» «Hæ?» «Skriv alt ned. Legg det på ein stad, med alle lenkene, slik at pressa kan finne det og sjå heile saka. Lenk det opp mot Xnet sine hjelpedokument. Internettbrukarar kan jo gå inn på Xnet, så lenge dei ikkje bryr seg om at DHS følgjer med på kvar dei surfar.» «Trur du at det funkar?» «Vel, om det ikkje gjer det, så er det iallfall noko positivt som vi kan gjere.» «Kvifor skulle dei høyre på oss, forresten?» «Kven ville vel ikkje høyre på M1k3y?» Eg sette frå meg kaffien, stakk telefonen min i lomma, reiste meg, snudde på hælen og gjekk ut av kafeen. Eg valde ei tilfeldig retning og gjekk. Ansiktet mitt kjendest stramt, blodet hadde dalt ned i magen, som rumla. Dei veit kven du er, tenkte eg. Dei veit kven M1k3y er. Om Ange hadde skjønt det, så hadde DHS òg. Eg var fortapt. Eg hadde visst det sidan dei sleppte meg fri frå DHStraileren, ein dag skulle dei kome og arrestere meg og sende meg vekk for alltid, sende meg dit dei hadde sendt Darryl, kvar no det var. Alt var over. 194 Ho takla meg nesten då eg kom til Market Street. Ho hadde ikkje meir pust igjen og såg rasande ut. «Kva i helvete er det som er problemet ditt, mister?» Eg rista henne av meg og heldt fram. Alt var over. Ho tok tak i meg igjen. «Stopp, Marcus, du skremmer meg. Kom an, snakk til meg.» Eg stoppa og såg på henne. Ho blei uklar framfor augene mine. Eg kunne ikkje fokusere på noko. Eg stod med ei vill lyst til å hoppe framfor ein av trikkane som rasa forbi midt i vegen. Betre å døy enn å bli teken tilbake. «Marcus!» Ho gjorde noko eg berre hadde sett folk gjere i filmar. Ho klapsa til meg, eit hardt piskeslag i ansiktet med handa. «Snakk til meg, for satan!» Eg såg på henne, tok handa mi til ansiktet der det stakk. «Ingen skal vite kven eg er,» sa eg. «Eg kan ikkje seie det klarare enn det. Om du veit det, så er alt over. Med ein gong folk veit, så er alt over.» «Åh, herregud, unnskyld. Høyr her, eg veit det berre fordi eg pressa det ut av Jolu. Etter festen forfølgde eg deg litt, for å finne ut om du verkeleg var så bra som du verka, eller ein øksemordar. Då eg spurde Jolu om deg, så fossa det ut av han, som om du var Kristi gjenkomst eller noko slikt, men eg forstod at det var noko han ikkje fortalde meg. Eg har kjent Jolu lenge. Han deita søstera mi på dataleir då han var mindre. Eg har mykje drit på han, for å seie det slik. Eg sa at eg skulle spreie det for all verda om han ikkje sa det.» «Så han sa det.» «Nei,» sa ho. «Han bad meg dra til helvete. Så fortalde eg noko om meg sjølv. Noko eg aldri hadde fortalt nokon før.» «Kva?» Ho såg på meg. Såg seg rundt. Såg tilbake på meg. «Okei. Eg skal ikkje be deg sverje på å halde det hemmeleg, 195 for kva er poenget med det? Enten kan eg stole på deg, eller så kan eg ikkje det.» «I fjor –» Ho avbraut seg sjølv. «I fjor stal eg standardtestane og publiserte dei på nettet. Det var berre på gøy. Eg gjekk tilfeldigvis forbi rektors kontor og eg såg dei i safen hans, og døra var open. Eg stupte inn på kontoret hans – det var seks kopiar av testane, og eg tok ein i sekken min og gjekk. Då eg kom heim, skanna eg dei og la dei på ein Pirate Bay-server i Danmark.» «Var det du?» sa eg. Ho raudna. «Eh. Ja.» «Fyttihelvete!» sa eg. Det hadde vore stort. Stats skulestyret hevda at testane, med tittelen ‘Ingen barn i bakleksa’, hadde kosta titals millionar dollar å lage, og at dei måtte bruke tilsvarande summar for å lage dei på nytt no når dei hadde blitt utsette for lekkasje. Dei kalla det «utdanningsterrorisme». Pressa hadde spekulert i det uendelege om dei politiske motiva bak, om det var ein lærar som protesterte, eller ein elev, eller ein tjuv, eller ein misnøgd kontraktsarbeidar. «Var det DU?» «Det var eg,» sa ho. «Og du sa det til Jolu –» «Fordi eg ville at han skulle vere sikker på at eg skulle halde på løyndommen. Om han kjende min løyndom, så hadde han noko han kunne bruke for å setje meg i fengsel om eg ville bruke mi felle mot han. Gi litt, og få litt tilbake. Quid pro quo, som i Nattsvermeren.» «Og han fortalde det til deg.» «Nei,» sa ho. «Det gjorde han ikkje.» «Men –» «Så sa eg kor interessert eg var i deg. Korleis eg planla å dumme meg skikkeleg ut og kaste meg over deg. Då fortalde han meg det.» 196 Eg kom ikkje på noko å seie då. Eg såg ned på tærne mine. Ho tok hendene mine og eg klemde dei. «Eg er lei for at eg pressa det ut av han. Det var du som skulle fortelje det til meg ein gong, om nokon gong. Eg hadde ingenting med å –» «Nei,» sa eg. No då eg visste korleis ho fann ut av det, byrja eg å roe meg. «Nei, det er bra at du veit. Du.» «Eg,» sa ho. «Vesle gode gamle meg.» «Okei, eg kan leve med dette. Men det er ein ting til.» «Kva?» «Det er umogleg å seie dette utan å høyrast ut som ein kødd, så eg skal berre seie det. Folk som deitar kvarandre – eller kva det no er vi gjer – går frå kvarandre. Når dei går frå kvarandre, blir dei sinte på kvarandre. Av og til hatar dei kvarandre. Det er skikkeleg kaldt av meg, men vi må tenkje på det.» «Eg lovar på tru og ære at det ikkje finst noko i verda du kunne gjere imot meg som kunne få meg til å avsløre løyndommen din. Ingenting. Pul eit dusin heiajenter i senga mi medan mor mi ser på. Tving meg til å høyre på Britney Spears. Ta laptopen min, knus han med ein hammar og bløyt han i saltvatn. Eg lovar. Ingenting. Nokon gong.» Eg sleppte ei mengd luft ut frå lungene. «Hmm,» sa eg. «Dette vil vere eit bra tidspunkt å kysse meg på,» sa ho og snudde ansiktet oppover. M 1 k3ys ne ste store prosjek t på Xnet var å setje saman den definitive samlinga av rapportar frå IKKJE STOL PÅ-festen i Dolores Park. Eg sette saman den største, tøffaste nettsida eg kunne, med avdelingar som viste kva som skjedde på ulike stader i parken, på ulike tidspunkt, etter ulike kategoriar – politivald, dansing, etterspel, syning. Eg lasta opp heile konserten. 197 Det var omtrent alt eg arbeidde med heile kvelden. Og kvelden etter. Og den neste. Innboksen min fløymde over med innspel. Dei sende meg bilete frå telefonane og lommekamera sine. Så fekk eg ein epost frå eit namn eg kjende igjen – Dr. Eeevil (med tre e-ar), ein av dei viktigaste vedlikehaldarane av ParanoidLinux. > M1k3y > Eg har følgt Xnet-eksperimentet ditt med stor interesse. Her i Tyskland har vi jo mykje erfaring med kva som skjer når sty resmaktene kjem ut av kontroll. > Ein ting du burde vite om er at alle kamera har ein unik «støysignatur» som kan bli brukt til å kople eit bilete til eit visst kamera. Det tyder at fotoa du publiserer på nettsida di, potensielt sett kan bli brukt til å identifisere fotografane, om dei skulle bli tekne for noko anna. > Heldigvis er det ikkje så vanskeleg å fjerne desse signatu rane, om du vil. Det er eit verktøy på ParanoidLinux-distroen du bruker som gjer det – det heiter photonomous, og du finn det i / urs/bin. Berre les man-sidene for rettleiing. Det er ganske lett. > Lykke til med det du held på med. Ikkje bli teken. Ver fri. Ver paranoid. > Dr. Eeevil Eg fjerna fingeravtrykka frå alle fotoa eg hadde posta, og la dei ut på nytt, med ei forklaring av det Dr. Eeevil hadde sagt, og bad alle om å gjere det same. Alle hadde den same grunnleggande ParanoidXbox-installasjonen, så vi kunne anonymisere alle bileta våre. Det var ingenting eg kunne gjere med bileta som allereie hadde blitt lasta ned og lagra, men frå no av skulle vi vere smartare. Meir tenkte eg ikkje på det den kvelden, til eg gjekk ned til frukost neste morgon og mamma hadde radioen på, med nyhendesendinga frå NPR. 198 «Det arabiske nyhendebyrået Al-Jazeera har bilete, video og førstehandsrapportar frå ungdomsbråket i Mission Dolores Park,» sa opplesaren i det eg drakk eit glas appelsinjuice. Eg klarte å la vere å sprute juicen gjennom rommet, men eg sette han i halsen. «Journalistane i Al-Jazeera hevdar at desse rapportane blei publiserte på det såkalla ‘Xnet’, eit hemmeleg nettverk brukt av studentar og al-Qaida-sympatisørar i Bayområdet. Rykta om dette nettverket har gått lenge, men i dag er første gongen det blir kjent i massemedia.» Mamma rista på hovudet. «Akkurat det vi treng,» sa ho. «Som om politiet ikkje var ille nok. Ungar som spring rundt, læst som dei er gerilja og gir dei påskot til verkeleg å slå til.» «Webloggane på Xnet har lagt ut hundrevis av rapportar og multimediafiler frå unge folk som var til stades på opprøret, og hevdar at samlinga var fredeleg før politiet gjekk til åtak på dei. Her er ein av dei rapportane. ‘Alt vi gjorde var å danse. Eg tok med veslebroren min. Det var band som spelte, og vi snakka om fridom og at vi held på å miste fridommen over til dei der jævlane som seier dei hatar terroristar, men som angrip oss sjølv om vi ikkje er terroristar. Eg trur det er fridommen dei hatar, ikkje terroristar. Vi dansa og banda spelte og det var berre gøy og bra og så byrja politiet å rope at vi skulle løyse oss opp. Alle saman ropte ta det tilbake! Altså ta Amerika tilbake. Politiet gassa oss med peparspray. Veslebroren min er tolv. Han måtte vere vekke frå skulen i tre dagar. Dei dumme foreldra mine seier det er min feil. Kva med politiet? Vi betaler dei og det er meininga dei skal gjere oss trygge, men dei gassa oss utan grunn, gassa oss slik dei gassar fiendtlege soldatar.’ Liknande forteljingar, inkludert lyd og video, kan bli funne på nettsida til Al-Jazeera og på Xnet. På NPR si heime side kan du finne lenker for å gå inn på det såkalla Xnet.» 199 Pappa kom ned. «Bruker du Xnet?» spurde han. Han såg intenst på ansiktet mitt. Eg krympa meg. «Det er til å spele spel på,» sa eg. «Det er det dei fleste bruker det til. Det er berre eit trådlaust nett. Det er det alle gjorde med dei gratis Xboxane som blei delte ut i fjor.» Han glodde på meg. «Spel? Marcus, du forstår det ikkje, men du dekker over for folk som planlegg å angripe og øydelegge dette landet. Eg vil ikkje ha noko av at du bruker dette Xnet. Ikkje no meir. Forstått?» Eg hadde lyst til å krangle. Faen, eg hadde lyst til å ta han i skuldrene og riste han. Men det gjorde eg ikkje. Eg såg vekk. Eg sa: «Greitt, pappa.» Eg gjekk på skulen. F ør st var e g let ta då eg skjønte at Benson ikkje skulle stå for undervisinga i samfunnsfag. Men dama dei fann til erstatning, var eit mareritt. Ho var ung, rundt tjueåtte eller tjueni, og søt, på ein sunn måte. Ho var blond og snakka med sørstatsaksent då ho presenterte seg for oss som fru Andersen. Det fekk alarmklokka til å ringe med ein gong. Eg visste ikkje om nokon kvinner under seksti som kalla seg sjølv «fru». Men eg var førebudd på å oversjå det. Ho var ung, søt, ho hadde ei fin stemme. Ho var sikkert ok. Ho var ikkje ok. «Under kva for omstende burde dei føderale styresmaktene vere førebudde på å setje til sides grunnlova?» spurde ho og snudde seg mot tavla og skreiv ned ei rekke tal, ein til ti. «Aldri,» sa eg, utan å vente på tur. Det var lett. «Konstitusjonelle rettar er absolutte.» «Det er ikkje ein særleg avansert måte å sjå det på.» Ho såg på klassekartet. «Marcus. For eksempel, la oss seie at 200 ein politimann utfører ei ransaking utan løyve til det – han går ut over den fullmakta han har fått. Han oppdagar overbevisande bevis på at ein forbrytar drap far din. Det er det einaste beviset som finst. Skulle forbrytaren gå fri?» Eg visste svaret på dette, men eg kunne ikkje heilt forklare det. «Ja,» sa eg til slutt. «Men politiet skulle ikkje utføre ransakingar utan løyve –» «Feil,» sa ho. «Den rette reaksjonen på polititenestefeil er ein disiplinærreaksjon mot politiet, ikkje å straffe heile samfunnet for ein politimann sin feil.» Ho skreiv «Straffeskuld» under punkt ein på tavla. «Andre måtar grunnlova kan bli sett til side på?» Charles retta opp handa. «Om du roper brann i ein full teatersal?» «Veldig bra» – ho såg på klassekartet – «Charles. Det er mange tilfelle der Det første grunnlovstillegget ikkje er absolutt. La oss liste opp litt fleire.» Charles retta opp handa igjen. «Å setje ein polititeneste mann i fare.» «Ja, å avsløre identiteten til ein undercoverpolitimann eller etterretningsoffiser. Veldig bra.» Ho skreiv det ned. «Andre ting?» «Nasjonal tryggleik,» sa Charles, utan å vente på tur. «Injurie. Utukt. Pedofili. Barneporno. Bombeoppskrifter.» Fru Andersen skreiv ned desse raskt, men stoppa ved barneporno. «Barneporno er berre ei form for utukt.» Eg kjende meg kvalm. Dette var ikkje det eg hadde lært eller trudde om landet mitt. Eg retta opp handa. «Ja, Marcus?» «Eg forstår ikkje. Du får det til å høyrast ut som om grunnlova er ei valfri greie. Grunnlova er absolutt.» «Det er ei vanleg forenkling,» sa ho og gav meg eit falskt smil. «Men faktum er at dei som skreiv den amerikanske 201 grunnlova, meinte at det skulle vere eit levande dokument som skulle bli revidert over tid. Dei forstod at den amerikanske republikken ikkje kunne vare evig om regjeringa plutseleg ein dag ikkje kunne styre etter krava i ei ny tid. Dei ville ikkje at grunnlova skulle bli sett på som ein religiøs doktrine. Når alt kjem til alt, så kom dei jo hit fordi dei flykta frå religiøse doktrinar.» Eg rista på hovudet. «Hæ? Nei. Dei var forretningsmenn og handverkarar som var lojale mot kongen, inntil han byrja ein politikk som gjekk imot interessene deira. Dei religiøse flyktningane kom mykje tidlegare.» «Nokre av opphavsmennene nedstamma frå religiøse flyktningar,» sa ho. «Og grunnlova er ikkje noko du kan peike på og velje frå. Det opphavsmennene hata, var tyranni. Det er det grunnlovstillegga om borgarrettar skal setje ein stoppar for. Dei var ein revolusjonshær, og dei ville ha eit sett av prinsipp som alle kunne vere einige i. Liv, fridom og å søke lykke. Folket sin rett til å kaste undertrykkarar.» «Ja, ja,» sa ho og vinka til meg. «Dei trudde på folk sin rett til å bli kvitt kongane sine, men –» Charles smilte, og då ho sa det, smilte han endå breiare. «– dei skreiv grunnlovstillegga om borgarrettar fordi dei meinte at absolutte rettar var betre enn å risikere at nokon skulle ta rettane vekk. Som det første grunnlovstillegget: Det skal trygge oss ved å hindre at styresmaktene skal lage to former for tale, lovleg tale og ulovleg tale. Dei ville ikkje risikere at eit eller anna fjols skulle bestemme at det han ikkje likte, skulle vere ulovleg.» Ho snudde seg og skreiv «Liv, fridom og å søke lykke» på tavla. «Vi går litt fort fram her, men de verkar som ei avansert klasse.» Dei andre lo av dette, ein nervøs latter. 202 «Regjeringa si rolle er å sikre borgarane rettane til liv, fridom og å søke lykke. I den rekkefølgja. Det er som eit filter. Om regjeringa vil gjere noko som gjer oss litt mindre lykkelege, eller tek vekk litt av fridommen vår, er det ok, dersom det er for å redde liva våre. Det er difor politiet kan låse deg inne dersom dei meiner at du er ein fare for deg sjølv eller andre. Du mistar fridommen og lykka for å verne liv. Om du har liv, så kan du kanskje få fridom og lykke seinare.» Nokre av dei andre hadde hendene i vêret. «Tyder ikkje det at dei kan gjere det dei vil, om dei seier at det er for å hindre nokon i å skade oss i framtida?» «Einig,» sa ein annan. «Det høyrest ut som om du seier at nasjonal tryggleik er viktigare enn grunnlova.» Eg var så stolt av medelevane mine då. Eg sa: «Korleis kan du verne fridom ved å setje til sides grunnlova?» Ho rista på hovudet som om ho syntest vi var veldig dumme. «Dei ‘revolusjonære’ grunnlovsfedrane skaut landssvikarar og spionar. Dei trudde ikkje på absolutt fridom, ikkje når republikken var trua. Tenk no på desse Xnet-folka –» Eg prøvde hardt å ikkje stivne. «– desse såkalla jammarane som media snakka om i dag tidleg. Etter at folk som har erklært krig mot landet vårt, gjekk til åtak på denne byen, gjekk dei i gang med å sabotere tryggingstiltaka som er sette opp for å ta forbrytarane og hindre dei i å gjere det igjen. Dei gjorde dette ved å setje medborgarane sine i fare og plage dei –» «Dei gjorde det for å vise at rettane våre held på å bli tekne frå oss, under dekke av å verne dei!» sa eg. Okei, eg ropte. Herregud, ho tirra meg så. «Dei gjorde det fordi styresmaktene behandla alle som terrormistenkte.» «Så dei ville bevise at dei ikkje burde bli behandla som terroristar,» ropte Charles tilbake, «og difor oppførte dei seg som terroristar? Difor gjorde dei seg skuldige i terrorisme?» 203 Eg kokte. «Å for Guds skuld. Gjorde seg skuldige i terrorisme? Dei viste at overvaking overalt er farlegare enn terrorisme. Sjå på det som hende i parken i helga. Dei folka dansa og høyrde på musikk. Kvar er terroren i det?» Læraren gjekk gjennom rommet og stod framfor meg i truande positur til eg tagde. «Marcus, du ser ut til å meine at ingenting har forandra seg. Du må forstå at bombinga av Bay Bridge endra alt. Tusenvis av vennene og familiemedlemmene våre ligg døde på botnen av bukta. Dette er ei tid då landet må stå saman overfor det valdelege overgrepet landet vårt har gjennomlidd –» Eg reiste meg. Eg hadde fått nok av dette «alt er forandra»-dritpreiket. «Landet må stå saman? Heile poenget med Amerika er at vi er landet der meiningsskilnader er velkomne. Vi er eit land av dissidentar og kranglefantar og halvstuderte røvarar og ytringsfridomselskarar.» Eg tenkte på den siste timen til Galvez og dei tusenvis av Berkeley-studentar som hadde omringa politibilen då dei prøvde å arrestere ein fyr for å distribuere borgarrettslitteratur. Ingen prøvde å stoppe trailerane som køyrde vekk med alle dei som hadde dansa i parken. Eg prøvde ikkje. Eg gjekk derifrå. Kanskje alt hadde forandra seg. «Eg trur du veit kvar Bensons kontor er,» sa ho til meg. «Du har å møte opp hos han med ein gong. Eg vil ikkje ha noko av at timane mine blir avbrotne av respektlaus oppførsel. For å vere ein som hevdar å elske ytringsfridom, er du svært så villig til å rope ned alle som er ueinige med deg.» Eg tok opp SchoolBooken og sekken min og storma ut. Døra hadde dørpumpe, så ho var umogleg å smelle igjen, elles hadde eg gjort det. Eg gjekk fort til Bensons kontor. Kamera filma meg medan eg gjekk. Ganglaget mitt blei teke opp. Arphidane 204 på studentbeviset mitt kringkasta identiteten min til sensorar i gangen. Det var som å vere i fengsel. «Lat igjen døra, Marcus,» sa Benson. Han snudde dataskjermen sin rundt så eg kunne sjå den direkte videostraumen frå samfunnsfagtimen. Han hadde følgt med. «Kva har du å seie til ditt forsvar?» «Det der var ikkje undervising, det var propaganda. Ho fortalde oss at grunnlova ikkje betyr noko!» «Nei, ho sa at grunnlova ikkje var ein religiøs doktrine. Og du gjekk til åtak på henne som ein eller annan slags fundamentalist og beviste at ho har rett. Marcus, du av alle burde forstå at alt blei forandra då brua blei bomba. Kameraten din, Darryl –» «Berre ikkje sei eit jævla ord om han,» sa eg, sinnet kokte. «Du skal ikkje snakke om han. Ja, eg forstår at alt er annleis no. Før budde vi i eit fritt land. Ikkje no lenger.» «Marcus, kjenner du omgrepet ‘nulltoleranse’?» Eg rygga. Han kunne utvise meg for «truande oppførsel». Det var meint å bli brukt mot elevar som trakasserte lærarane. Men han ville sjølvsagt ikkje ha nokon skruplar mot å bruke det på meg. «Ja,» sa eg. «Eg veit kva det er.» «Eg trur du skuldar meg ei unnskyldning,» sa han. Eg såg på han. Han klarte så vidt å undertrykke det sadistiske smilet sitt. Ein del av meg hadde lyst til å krype. Eg hadde lyst til å tigge om forlating for all skamma eg følte. Eg trampa ned den delen og bestemte meg for at eg heller ville bli utvist enn å be om unnskyldning. «‘Vi meiner at regjeringar er innstifta blant menneska for å sikre desse rettane, og at retten deira til å styre byggjer på samtykket frå dei som blir styrt over. Når ei styreform blir slik at ho skader desse vilkåra, har folket rett til å avskaffe henne og setje opp eit nytt styre, bygd på dei prinsippa 205 og organisert i dei formene som viser seg mest tenlege for å sikre velferd og lykke.’» Eg hugsa det ordrett. Han rista på hovudet. «Å, hugse ting er ikkje det same som å forstå dei, vesle venn.» Han bøygde seg over datamaskina og klikka nokre gonger. Skrivaren hans summa. Han gav meg eit varmt brevpapir med skulestyret sin logo på, der det stod at eg var utvist i to veker. «Eg sender epost til foreldra dine no. Om du framleis er på skuleområdet om ein halvtime, blir du arrestert for innbrot.» Eg såg på han. «Du har ikkje lyst til å erklære krig mot meg på min eigen skule,» sa han. «Det er ein krig du ikkje kan vinne. GÅ!» Eg gjekk. X n et var ik k je myk je g øy midt i skuletida, i og med at alle som brukte det, var på skulen. Eg hadde brevet i baklomma på dongeribuksa, og eg heiv det ut på kjøkkenbordet då eg kom heim. Eg sette meg i stova og slo på tv-en. Eg såg aldri på tv, men det gjorde foreldra mine. Tv-en og radioen og avisene var kjeldene til alle ideane dei hadde om verda. Det eg såg var fælt. Det var så mange grunnar til å vere redd. Amerikanske soldatar døydde over heile verda. Ikkje berre soldatar heller. Nasjonale vaktstyrkar, som trudde dei melde seg for å redde folk frå orkanar, blei stasjonerte andre stader i verda i årevis, i ein lang og endelaus krig. Eg zappa rundt på nyhendekanalane, den eine etter den andre, ei uendeleg rekke av representantar for regjeringa som fortalde oss om grunnar til å vere redde. Ein parade av bombebilete frå heile verda. Eg heldt fram med å zappe, og plutseleg såg eg eit kjent fjes. Det var fyren som hadde kome inn til oss i traileren og snakka med Streng Frisyre, medan eg sat fastbunden baki. Han hadde militæruniform. Biletteksten identifiserte han som generalmajor Graeme Sutherland, Regionskommanderande i DHS. «I handa mi har eg litteratur som var til sals på den såkalla konserten i Dolores Park i helga.» Han heldt fram 207 ein bunke pamflettar. Det hadde vore mykje pamflettar der, hugsa eg. Om du samlar ei gruppe av folk i San Francisco, vil det alltid vere pamflettar der. «Eg vil at de skal sjå litt på desse. La meg lese titlane for dykk. ‘Utan samtykke: Borgarens handbok for å felle staten.’ Her er ein: ‘Skjedde 11. september-åtaket eigentleg?’ Og ein annan: ‘Korleis bruke deira eigne tryggingstiltak mot dei’. Denne litteraturen viser oss det verkelege målet med den ulovlege samlinga på laurdag. Det var ikkje berre ei utrygg forsamling av tusenvis av unge folk, utan skikkeleg sikring, eller toalett, for den del. Det var eit rekrutteringsstemne for fienden. Det var eit forsøk på å korrumpere ungar for å få dei til å omfamne ideen om at Amerika ikkje bør forsvare seg sjølv. Høyr på dette slagordet: ‘Ikkje stol på nokon over 25.’ Finst det nokon betre måte å sikre at ingen oppegåande, balansert, vaksen diskusjon nokon gong snik seg inn i proterroristbodskapen din på, enn å ekskludere vaksne, avgrense gruppa di til lettpåverkelege, unge folk? Då politiet kom til åstaden, fann dei eit rekrutteringsstemne for USAs fiendar. Samlinga hadde allereie forstyrra kvelden for hundrevis av dei som bur i nabolaget, og som ikkje hadde blitt spurde då dette nattlege ravepartyet blei planlagt. Politiet gav ordre om at mengda skulle løyse seg opp – det kan vi sjå i videoen – og då opprørarane ville gå til åtak, egga opp av musikarane på scenen, dempa politiet dei ved å bruke ikkje-dødelege mengdekontrollteknikkar. Dei arresterte var gjengleiarar og provokatørar. 827 av dei blei sette i varetekt. Mange av dei var tidlegare dømde. Meir enn hundre av dei hadde uteståande arrestordrar. Dei er framleis i varetekt. Mine damer og herrar, Amerika kjempar ein kamp på mange frontar, men ingen stader er vi meir i fare enn her, 208 her heime, enten vi blir angripne av terroristar eller av dei som sympatiserer med dei.» Ein journalist retta opp handa og sa: «General Sutherland, du meiner vel ikkje på alvor at desse barna i parken var terroristsympatisørar fordi dei gjekk på ein fest?» «Sjølvsagt ikkje. Men når unge folk kjem under påverknad av fiendane våre, er det lett for dei å ende med vatn over hovudet. Terroristar vil svært gjerne rekruttere ein femtekolonne for å kjempe krigen på heimefronten. Om dette var mine barn, ville eg vere alvorleg uroa.» Ein annan journalist stemde i. «Men dette var vel berre ein vanleg friluftskonsert, herr general? Det var ikkje akkurat rifletrening.» Generalen tok fram ein bunke bilete og byrja å halde dei opp. «Dette er bilete som politifolk tok med infraraude kamera før dei storma.» Han heldt bileta opp ved ansiktet sitt og bladde gjennom dei, eitt for eitt. Han viste folk som dansa hardt, nokre som blei skvisa eller trakka på. Så viste dei sex i buskane, ei jente med tre fyrar, to fyrar som klinte. «Det var ungar ned til tiårsalderen på dette arrangementet. Ein dødeleg cocktail av narkotika, propaganda og musikk som enda i dusinvis av skadar. Det er eit under at ingen døydde.» Eg slo av tv-en. Dei fekk det til å sjå ut som om det hadde vore berre bråk. Om foreldra mine hadde trudd eg var der, ville dei spent meg fast til senga i ein månad og berre sloppe meg ut med radiohalsband. Apropos, dei kom til å bli forbanna når dei fann ut at eg hadde blitt utvist. De i tok det ik k je pent. Pappa ville gi meg husarrest, men mamma overtalte han til å la vere. «Du veit at rektoren har hatt eit horn i sida til Marcus i årevis,» sa mamma. «Siste gong vi møtte han, banna du 209 i ein halvtime etterpå. Eg trur ordet ‘dritsekk’ blei nemnt fleire gonger.» Pappa rista på hovudet. «Å forstyrre klassa for å krang le med Tryggleiksdepartementet –» «Det er samfunnsfag, pappa,» sa eg. Eg var langt frå å bry meg lenger, men eg følte at dersom mamma skulle forsvare meg, så måtte eg hjelpe henne. «Vi snakka om DHS. Er ikkje debatt ein bra ting?» «Høyr her, son,» sa han. Han hadde byrja å kalle meg «son» heile tida. Det fekk meg til å kjenne det som om han hadde slutta å tenkje på meg som ein person og gått over til å tenkje på meg som ei slags halvforma larve som måtte få rettleiing ut av ungdommen. Eg hata det. «Du blir nøydd til å lære å leve med det faktumet at vi lever i ei anna verd i dag. Du har all rett til å seie kva du meiner, sjølvsagt, men du burde vere førebudd på konsekvensane av det. Du må forsone deg med at det er folk som lir, som ikkje har lyst til å krangle om dei finare nyansane i grunnlova, når livet deira står på spel. Vi er i livbåten no, og når du er i livbåten, er det ingen som vil høyre på pratet om kor dårleg kapteinen oppfører seg.» Eg klarte så vidt å halde meg frå å rulle med augene. «Eg har fått i oppgåve å gjere sjølvstendige studium, skrive ein stil i alle faga og bruke byen som bakgrunn – ein historiestil, ein samfunnsfagsstil, ein engelskstil, ein fysikkstil. Det er betre enn å sitje heime og sjå tv.» Pappa såg hardt på meg, som om han mistenkte at eg pønska på noko, så nikka han. Eg sa god natt til dei og gjekk opp på rommet. Eg fyrte opp Xboxen, opna eit skriveprogram og byrja å idémyldre til stilane. Kvifor ikkje? Det var verkeleg betre enn å sitje tiltakslaus. 210 E g enda o pp med å chatte lenge med Ange den kvelden. Ho forstod alt saman og sa at ho skulle hjelpe meg med stilane om eg ville møte henne etter skuletid dagen etter. Eg visste kvar skulen hennar var – ho gjekk på same skule som Van – heilt borte i East Bay, der eg ikkje hadde vore sidan bombene. Eg var skikkeleg spent på å sjå henne igjen. Kvar kveld sidan festen hadde eg gått til sengs med to tankar i hovudet: synet av folkemengda som går mot politiet, og kjensla av sida av puppen hennar under skjorta då vi lente oss mot søyla. Ho var fantastisk. Eg hadde aldri vore med ei så … aggressiv jente før. Det hadde alltid vore eg som hadde prøvd meg, og så blitt dytta vekk. Eg fekk kjensla av at Ange var like mykje av ein kåtpeis som eg var. Det var ein pirrande tanke. Eg sov godt den natta, med spennande draumar om meg og Ange og det vi kanskje ville gjere på ein eller annan tilbaketrekt stad. Neste dag sette eg i gang med å jobbe med stilane. San Francisco er ein god stad å skrive om. Historie? Det er det massevis av, frå gullrushet til skipsbyggeplassane frå verdskrigen, dei japanske interneringsleirane, oppfinninga av pc-en. Fysikk? Eksploratoriet har dei kulaste utstillingane av alle museum eg nokon gong har vore på. Eg hadde ei pervers glede i å sjå på simuleringa av jordsmelting under store jordskjelv. Engelsk? Jack London, beatpoetar, science fiction-forfattarar som Pat Murphy og Rudy Rucker. Samfunnsfag? Ytringsfridomsrørsla, Cesar Chavez, homorettsforkjemparar, feminisme, antikrigsrørsla … Eg har alltid elska å lære ting for moro skuld. Berre for å vere smartare enn verda omkring meg. Eg trong ikkje gjere meir enn å gå gjennom byen for å lære noko. Eg bestemte meg for å skrive ein engelskstil om beatpoetane først. Bokhandelen City Lights hadde eit supert bibliotek i 211 andre etasje, der Allen Ginsberg og kompisane hans hadde laga den radikale, dopinfluerte poesien sin. Det vi hadde lese i engelsktimane, var Hyl, og eg kom aldri til å gløyme opningslinjene, dei gav meg frysningar på ryggen: Jeg så min generasjons beste hjerner gå til grunne av galskap, sultende, hysterisk nakne slepe seg gjennom negergatene i grålysinga på jakt etter ei hissig sprøyte engleaktige hipstere som brant av lengsel etter den urgamle himmelske kontakten med den stjerneglitrende dynamoen i nattas maskineri Eg likte måten han kombinerte orda på, «sultende, hysterisk nakne». Eg visste korleis det kjendest. Og «min generasjons beste hjerner» fekk meg til å tenkje også. Det fekk meg til å tenkje på parken og politiet og gassen som fall. Dei tok Ginsberg for utukt på grunn av Hyl – det dreia seg om ei linje om homsesex som ikkje ville få oss til å heve eit augebryn i dag. Det gjorde meg glad på ein måte å vite at vi hadde gjort litt framsteg. At ting hadde vore endå meir restriktive før. Eg fortapte meg heilt på biblioteket, blei sitjande og lese alle dei vakre, gamle utgåvene av bøkene. Eg fortapte meg i Jack Kerouacs På kjøret, ein roman eg hadde tenkt å lese lenge, og ein butikkmedarbeidar som kom for å sjå etter meg, nikka godkjennande og fann ei billeg utgåve som han selde meg for seks dollar. Eg gjekk inn i Chinatown og åt dim sum-bollar og nudlar med sterk saus, som eg tidlegare hadde tenkt på som veldig sterk, men som aldri meir ville verke sterk, ikkje etter at eg hadde smakt Ange spesial. Etter kvart som dagen blei til ettermiddag, hoppa eg på t-banen og skifta til buss over San Mateo-brua for å kome 212 til East Bay. Eg las i På kjøret og elska utsikta som fauk forbi. På kjøret er ein halvsjølvbiografisk roman om Jack Kerouac, forfattar, narkobrukar og hard på flaska, som haikar rundt i Amerika, tek dårlege jobbar, hyler gjennom gatene om natta, møter folk og forlèt dei. Hipsterar, landstrykarar med triste ansikt, svindlarar, lommetjuvar, avskum og englar. Boka har ikkje eigentleg handling – Kerouac skal ha skrive det heile på tre veker på ein lang papirrull, totalt stein – berre ein masse fantastiske ting, den eine etter den andre. Han blir venn med sjølvdestruktive typar som Dean Moriarty, som involverer han i merkelege planar som aldri blir noko av, men som det likevel blir noko av, om du forstår kva eg meiner. Orda hadde rytme, det var herleg, eg kunne høyre stemma inne i hovudet mitt. Eg fekk lyst til å legge meg ned på planet i ein pickup og vakne i ein liten støvete landsby, i ein dal på vegen til Los Angeles, ein av dei stadene der det berre er ein bensinstasjon og ein kafé, berre dra ut og møte folk og sjå ting og gjere ting. Det var ein lang busstur, og eg må ha døst litt – å vere oppe seint for å chatte med Ange gjekk ut over døgnrytmen min, sidan mamma framleis venta meg ned til frukost. Eg vakna og skifta buss, og ikkje lenge etter var eg på skulen til Ange. Ho kom springande ut av porten i skuleuniforma – eg hadde aldri sett henne i uniforma før, det var søtt på ein rar måte og minte meg om Van. Ho gav meg ein lang klem og eit hardt kyss på kinnet. «Hei du!» sa ho. «Heia!» «Kva les du?» Eg hadde venta på dette. Eg hadde merka av passasjen med ein finger. «Høyr her: ‘De danset bortover gaten som noen sprellemenn, og jeg labbet etter slik jeg har gjort hele livet etter folk som interesserer meg, for de eneste jeg bryr 213 meg om er de helsprø, de som er helsprø etter å leve livet, helsprø etter å prate, helsprø etter å bli reddet, som er grådige på alt mulig på en gang, de som aldri gjesper eller sier noe alminnelig, men som hele tiden brenner og brenner og brenner som fantastiske romerske lys til de eksploderer som store edderkopper mot stjernene, og i midten ser du det blå lyset som smeller og alle bryter ut i et “Ååååh!” ’» Ho tok boka og las avsnittet på nytt sjølv. «Wow, sprellemenn! Eg elskar det! Er heile boka slik?» Eg fortalde om dei delane eg hadde lese, medan vi gjekk sakte bortover fortauet mot busstoppet. Då vi kom til hjørnet, la ho armen rundt meg, og eg slengde min rundt skuldra hennar. Bortover gata med ei jente – med kjærasten min? Ja, kvifor ikkje? – medan vi snakka om ei kul bok. Det var himmelsk. Eg gløymde alt vondt ei stund. «Marcus?» Eg snudde meg. Det var Van. Langt nede i det underbevisste ein stad hadde eg venta på dette. Det skjønte eg fordi eg merka at eg ikkje var det minste overraska. Skulen var ikkje stor, og alle fekk fri samtidig. Eg hadde ikkje snakka med Van på vekevis, og dei vekene kjendest som månader. Vi brukte å pratast kvar dag. «Hei, Van,» sa eg. Eg undertrykte lysta til å ta armen min vekk frå skuldra til Ange. Van verka overraska, men ikkje sint; meir oskebleik, forbløffa. Ho såg nøye på oss begge. «Angela?» «Hei, Vanessa,» sa Ange. «Eg kom for å hente Ange,» sa eg og prøvde å halde tonen nøytral. Eg var plutseleg flau over å bli sett med ei anna jente. «Åh,» sa Van. «Vel, det var fint å sjå deg.» «Fint å sjå deg òg, Vanessa,» sa Ange og svinga meg rundt og marsjerte meg i retning busstoppet. «Kjenner du henne?» spurde Ange. 214 «Ja, det har eg alltid gjort.» «Har de vore kjærastar?» «Hæ? Nei! Aldri! Vi var berre venner.» «De var venner?» Eg kjende det som om Van gjekk rett bak oss og høyrde på, sjølv om ho måtte ha jogga for å halde følgje med oss, med det tempoet vi heldt. Så lenge som mogleg motstod eg freistinga det var å sjå over skuldra, men så gjorde eg det. Det var mange jenter frå skulen bak oss, men ingen Van. «Ho var med meg og Jose-Luis og Darryl då vi blei arresterte. Vi brukte å laive i lag. Vi fire, vi var liksom bestevenner.» «Kva skjedde?» Eg senka stemma. «Ho likte ikkje Xnet,» sa eg. «Ho trudde vi ville få trøbbel på grunn av det. At eg ville lage vanskar for andre.» «Og difor slutta de å vere venner?» «Vi glei frå kvarandre.» Vi gjekk nokre steg. «De var ikkje, altså, meir enn venner?» «Nei!» sa eg. Eg var heit ansiktet. Eg kjende det som om eg hadde sagt noko som høyrdest ut som ei løgn, endå eg sa sanninga. Ange røska til, bråstoppa og studerte ansiktet mitt. «Var de?» «Nei! Seriøst! Berre venner. Darryl og ho – ikkje heilt, men Darryl var så forelska i henne. Det var ikkje mogleg at –» «Men om ikkje Darryl hadde vore forelska i henne, så ville du ha vore, eller?» «Nei, Ange, nei. Ver så snill, berre tru meg og la det ligge. Vanessa var ein god venn, og ho er det ikkje no lenger, og det er eg lei for, men eg var aldri interessert i henne på den måten, greitt?» 215 Ho furta litt. «Okei, okei. Unnskyld. Eg kjem ikkje heilt overeins med henne, det er berre det. Vi har aldri kome overeins alle dei åra vi har kjent kvarandre.» Åh nei, tenkte eg. Slik gjekk det til at Jolu hadde kjent henne så lenge og at eg aldri hadde møtt henne; ho hadde eitt eller anna imot Van, og han ville ikkje ta henne med. Ho gav meg ein lang klem, og vi kyssa, og ein gjeng jenter passerte oss og sa oooo, og vi retta oss opp og gjekk mot busstoppet. Framfor oss gjekk Van, som måtte ha gått forbi oss medan vi kyssa. Eg kjende meg som ein skikkeleg kødd. Sjølvsagt var ho ved busstoppet og på bussen, og vi sa ikkje eit ord til kvarandre, og eg prøvde å prate med Ange heile vegen, men det var rart. Planen var å stoppe og ta ein kaffi og så dra heim til Ange og «gjere lekser», dvs. surfe på Xnet på Xboxen hennar etter tur. Mor til Ange kom seint heim på tysdagar, som var ettermiddagen for yoga og middag med venner, og søstera til Ange skulle ut med kjærasten, så vi kom til å ha huset for oss sjølve. Eg hadde hatt pervotankar om det heilt sidan vi la planen. Då vi kom heim til henne, gjekk vi rett opp på rommet og lukka døra. Rommet hennar var ganske bomba, dekt av lag med klede og kladdebøker og pc-delar som grov seg inn i sokkelestføtene dine som antikke fotfeller. Skrivebordet hennar var verre enn golvet, med høge stablar bøker og teikneseriar, så vi enda med å setje oss på senga, noko som var heilt i orden for meg. Den rare kjensla av å møte Van hadde forsvunne litt, og vi fekk Xboxen i gang. Han stod i midten av eit leidningsreir. Nokre av dei gjekk inn i ei trådlaus antenne som ho hadde hacka inn i Xboxen og plassert i vindauget, slik at ho kunne få inn naboen sitt trådlause nett. Nokre leidningar gjekk til eit par gamle laptopskjermar ho hadde gjort om 216 til sjølvstendige monitorar, balansert på stativ og bognande av naken elektronikk. Skjermane stod på begge nattborda, noko som var eit fortreffeleg oppsett for å sjå filmar eller chatte frå senga – ho kunne legge skjermen på sida og ligge på senga, og skjermen ville vere rett framfor henne uansett kva side ho låg på. Begge visste kva vi eigentleg var der for, der vi sat ved sida av kvarandre. Eg skalv litt og var hypermerksam på varmen i leggen og skuldra som ho lente mot meg, men eg måtte gå gjennom seremonien med å logge meg på Xnet og sjå kva slags epost eg hadde fått og slikt. Det var ein epost frå ein fyr som likte å sende inn gøyale telefonvideoar av DHS som frika skikkeleg ut – den siste var av at dei tok ei barnevogn frå kvarandre etter at ein bombehund hadde markert på vogna, og dei demonterte henne der på gata, ved marinaen, der alle dei rike folka gjekk forbi og stira og undra seg på kva som hende. Eg hadde lenka til videoen, og folk hadde vore galne etter å laste han ned. Fila hadde blitt husa hos Internet Archive sin spegelserver Alexandria, i Egypt, der dei ville huse kva som helst gratis, så lenge du publiserte det under Creative Commons-lisens, slik at kven som helst kunne remikse og dele det. USA-arkivet – som låg i Presidio, berre nokre minutt unna – hadde blitt tvinga til å fjerne alle videoane av omsyn til den nasjonale tryggleiken, men Alexandria-arkivet hadde brote med resten av organisasjonen og tok imot alt som gjorde USA forlegen. Denne fyren – kallenamnet hans var Kameraspie – hadde sendt meg ein endå betre video no. Videoen var frå inngangen til City Hall i Civic Center, ei diger blautkake av eit bygg, dekt av statuar i små bogegangar og forgylte blad og lister. DHS hadde forsvarsverk rundt heile bygget, og videoen til Kameraspie var eit dritbra opptak frå ein 217 kontrollstasjon der ein fyr kjem inn i offisersuniform, viser identitetsbevis og legg kofferten sin på røntgenbeltet. Alt var i orden heilt til ein av DHS-folka såg noko han ikkje likte på røntgenskannaren. Han spurde generalen, som rulla med augene og sa noko uhøyrbart (videoen hadde blitt teken opp frå andre sida av gata, tydelegvis med eit heimelaga zoomobjektiv, så lyden var mest frå folk som gjekk forbi, og trafikklydar). Generalen og DHS-fyren byrja å krangle, og etter kvart som krangelen heldt fram, samla det seg fleire DHSfolk rundt dei. Til slutt rista generalen sint på hovudet, vifta med fingeren mot brystet på DHS-mannen, tok kofferten sin og byrja å gå vekk. DHS-fyren ropte mot han, men han stoppa ikkje. Kroppsspråket hans sa: «Eg er skikkeleg forbanna.» Så skjedde det. DHS-fyren sprang etter generalen. Kameraspie slakka ned på videoen her, så vi kunne sjå i sakte film, bilete for bilete, korleis generalen snudde seg med eit ansiktsuttrykk som sa: «Ikkje faen om du er i ferd med å takle meg no,» for så å endre seg til gru, i det tre digre DHS-vakter smelte inn i han og slo han over ende, ei takling hard nok til å gjere ende på ein karriere i amerikansk fotball. Generalen – middelaldrande, med stålgrått hår, med rynka og distingvert ansikt – gjekk i bakken som ein sekk poteter, spratt to gonger og slo ansiktet mot fortauet, det kom blod ut av nasen hans. DHS batt hendene og føtene hans bak på ryggen. Generalen ropte no, ropte høgt, og ansiktet blei raudlilla av blodet som strøymde frå nasen. Vi såg føter som gjekk forbi framfor kameralinsa. Forbipasserande såg på at denne fyren i uniform blei bunden fast, og du kunne sjå av ansiktet hans at dette var det verste, den rituelle audmjukinga, å få verdigheita kledd av seg. Det var slutten på klippet. «Å, du store Buddha,» sa eg då skjermen gjekk i svart, og starta videoen igjen. Eg puffa til Ange og viste henne klippet. Ho såg, mållaus, med vidopen munn. 218 «Post det,» sa ho. «Post det post det post det post det!» Eg posta det. Eg klarte knapt å taste medan eg skreiv ei lita skildring av det eg hadde sett, la til eit spørsmål om nokon kunne identifisere den militærkledde mannen i videoen, om nokon visste noko meir om denne hendinga. Eg trykte på publiser. Vi såg på videoen. Vi såg han igjen. Epostprogrammet plinga. > Eg kjenner igjen den fyren – du kan finne artikkelen om han på Wikipedia. Det er General Claude Geist. Han leidde fns fredsoperasjon på Haiti. Eg sjekka artikkelen. Det var eit bilete av generalen ved ein pressekonferanse og ein omtale av rolla hans i den vans kelege Haiti-operasjonen. Det var heilt klart den same fyren. Eg oppdaterte posten. Teoretisk sett var dette Ange og min sin sjanse til å kline, men det var ikkje det vi gjorde. Vi tråla Xnet-bloggar, på utkik etter fleire rapportar om DHS som ransaka folk, takla folk, invaderte dei. Dette var ei kjend oppgåve, det same eg hadde gjort med alt fotomaterialet og rapportane frå bråket i parken. Eg oppretta ein ny kategori på bloggen min for dette, MaktMisbruk, og la inn dei nye funna. Ange kom på fleire ting eg kunne søke etter, og før mor hennar kom heim, hadde den nye kategorien 70 postar, med City Halloverfallet på General Geist øvst. Heile neste dag jobba eg med beatpoetstilen min heime, las Kerouac og surfa på Xnet. Eg planla å møte Ange på skulen, men feiga heilt ut ved tanken på å møte Van igjen, så eg teksta henne med påskot om at eg måtte jobbe med stilen. Det kom inn alle slags bra forslag til kategorien MaktMisbruk; hundrevis av små og store ting, med bilete og lyd. Meme-et spreidde seg. 219 Det spreidde seg. Morgonen etter var det endå fleire. Nokon starta ein ny blogg som også heitte MaktMisbruk, som samla hundrevis av fleire eksempel. Bunken voks. Vi konkurrerte om å finne dei saftigaste historiene, dei sjukaste bileta. Avtalen med foreldra mine var at eg skulle ete frukost med dei kvar morgon og snakke om prosjekta eg heldt på med. Dei likte at eg las Kerouac. Det hadde vore ei favorittbok for dei begge, og det viste seg at dei allereie hadde eit eksemplar på soverommet. Pappa henta det ned, og eg bladde gjennom. Det var passasjar som var markerte med penn, sider med eseløyre, notat i margen. Pappa hadde verkeleg elska denne boka. Dette fekk meg til å hugse ei betre tid, då pappa og eg kunne snakke saman i fem minutt utan å rope til kvarandre om terrorisme, og vi hadde ein super frukost der vi snakka om korleis boka var bygd opp, alle dei ville eventyra. Men ved frukosten neste morgon sat begge limte til radioen. «Maktmisbruk – det er siste skrik på San Franciscos berykta Xnet, og det har fått verda til å lytte. Rørsla kallar seg MM, og dei som er med, fungerer som ‘veslebror’ som overvaker antiterrortiltaka til Tryggleiksdepartementet. Dei dokumenterer feilgrepa og overtrampa. Det mest populære samlingsropet er eit viralt videoklipp av general Claude Geist, ein pensjonert trestjerners general, som blir takla av DHS-vakter på fortauet framfor City Hall i San Francisco. Geist har ikkje kommentert hendinga, men det har hagla med kommentarar frå unge folk som er opprørte over korleis dei sjølve har blitt behandla. Rørsla har fått publisitet over heile verda. Stillbilete frå Geist-videoen har vore på framsida av aviser i Korea, Storbritannia, Tyskland, Egypt og Japan, og tv-selskap over 220 heile verda har vist klippet i nyhendesendingane. Saka kom for ein dag i går kveld, då BBCs National News Evening køyrde ein reportasje om at ingen amerikanske medium har dekt historia. Kommentarar på nettsida til BBC påpeikte at den amerikanske utgåva av BBCs program ikkje tok med denne reportasjen.» Dei køyrde eit par intervju: britiske medieekspertar, ein fyr frå det svenske Piratpartiet som kom med hånande kommentarar om den korrupte pressa i USA, ein pensjonert nyhendejournalist som budde i Tokyo; så sende dei eit kort klipp frå Al-Jazeera, som samanlikna amerikanske medium med media i Syria. Eg kjende det som om foreldra mine stira på meg, at dei visste kva eg dreiv med. Men då eg rydda tallerkenane mine, såg eg at dei såg på kvarandre. Pappa heldt kaffikoppen så hardt at hendene hans skalv. Mamma såg på han. «Dei prøver å setje oss i vanry,» sa pappa til slutt. «Dei prøver å sabotere tiltaka som er sette i verk for å trygge oss.» Eg opna munnen, men mamma såg på meg og rista på hovudet. I staden gjekk eg opp på rommet og jobba med Kerouac-stilen. Då eg hadde høyrt døra slå to gonger, fyrte eg opp Xboxen og kom meg på nett. > Hei, M1k3y. Eg er Colin Brown. Eg er produsent for Canadian Broadcasting Corporation sitt nyhendeprogram The National. Vi la gar ei historie om Xnet og har sendt ein journalist til San Francisco for å dekke det derifrå. Ville du vere interessert i gjere eit intervju for å diskutere gruppa di og det de blir skulda for? Eg stira på skjermen. Herregud. Dei ville intervjue meg om «gruppa mi»? > Eh, nei takk. For meg handlar det om privatliv. Og det er ikkje «mi gruppe». Men takk for at du vil dekke saka! Ein augeblink seinare, ein ny epost. 221 > Vi kan maskere deg og sikre anonymiteten din. Tryggleiks departementet har ikkje noko imot å stille med eigen talsperson. Eg vil ha dykkar side av saka òg. Eg lagra eposten. Han hadde rett, men eg måtte vere galen om eg gjorde dette. For alt eg visste, så var han DHS. Eg plukka opp Kerouac. Ein epost til kom inn. Same spørsmål, eit anna nyhendebyrå: KED ville møte meg og gjere eit radiointervju. Ein stasjon i Brasil. Australian Broadcasting Corporation. Deutsche Welle. Heile dagen kom spørsmåla inn. Heile dagen heldt eg fram med å avslå dei høfleg. « Hald ein pre ssekon fer anse,» sa Ange då vi sat i kafeen like ved der ho budde ein kveld. Eg ville ikkje dra ut på skulen hennar og bli fanga på bussen med Van igjen. «Hæ? Er du galen?» «Gjer det i Clockwork Plunder. Berre finn ein stad der det ikkje er lov med PvP, og sei eit tidspunkt. Du kan logge deg inn herifrå.» PvP er kamp spelar mot spelar, Player-versus-Player. Delar av Clockwork Plunder var nøytral grunn, som betydde at eg teoretisk sett kunne ta med meg ein haug noobar av nokon journalistar utan å måtte uroe meg for at andre spelarar skulle drepe dei midt i pressekonferansen. «Eg veit ikkje noko om pressekonferansar.» «Åh, men Google veit alt. Eg er sikker på at nokon har skrive ein artikkel om korleis du kan ha ein vellykka pressekonferanse. Eg meiner, om presidenten kan klare det, så er eg sikker på at du kan. Han ser ut som om han så vidt klarer å knyte skoa sine utan hjelp.» Vi bestilte meir kaffi. «Du er ei veldig smart kvinne,» sa eg. «Og eg er vakker,» sa ho. «Det òg,» sa eg. E g h adde bl o g g a pressekonferansen før eg sende ut invitasjonane til pressa. Eg skjønte at dei hadde lyst til å gjere meg til ein leiar eller general eller øvstkommanderande geriljasoldat, og ein måte å løyse det på ville vere å ha ein haug med andre Xnetarar som sprang rundt og svarte på spørsmål òg. Så sende eg epostar til pressa. Svara varierte frå rådløyse til entusiasme – berre journalisten frå amerikanske Fox News var «opprørt» over at eg var frekk nok til å be henne spele eit spel for å stille opp på tv-showet hennar. Dei andre verka om dei syntest var ein kul vri, sjølv om mange trong mykje hjelp for å kome i gang med spelet. Eg valde klokka 20.00, etter middag. Mamma hadde masa om alle kveldane eg hadde vore ute av huset, før eg til slutt plumpa ut med det med Ange. Då blei ho heilt rørt og såg på meg med eit åh-vesleguten-min-held-på-å-blivaksen-blikk. Ho ville møte Ange, og eg brukte dette som forhandlingskapital. Eg lova å ta henne med dagen etter, om eg kunne «gå på kino» med Ange i kveld. Mora og søstera til Ange var ute igjen – dei var ikkje sånne som var mykje heime – slik at eg og Ange var åleine på rommet med Xboxen hennar, og min. Eg kopla Xboxen min til ein av skjermane ved senga så vi kunne logge oss på samtidig. 223 Begge Xboxane stod uverksame, logga inn på Clock work Plunder. Eg gjekk fram og tilbake. «Det kjem til å gå bra,» sa ho. Ho såg på skjermen sin. «Seks hundre spelarar på Petter Augelapps plass no!» Vi hadde valt Petter Augelapps plass fordi det var nær torget, der nye spelarar starta. Dersom journalistane ikkje spelte Clockwork Plunder allereie – ha! I bloggposten hadde eg generelt bedt folk om henge rundt på ruta mellom inngangsporten og Petter Augelapps plass, for å kunne vise veg for journalistar som hadde gått seg ville. «Kva i helvete skal eg fortelje dei?» «Du berre svarer på spørsmåla deira – og om du ikkje liker eit av spørsmåla, så ignorer det. Nokon andre kan svare. Det går fint.» «Dette er galskap.» «Det er perfekt, Marcus. Om du verkeleg vil ta rotta på DHS, så må du gjere dei til latter. Du kan ikkje akkurat skyte dei. Det einaste våpenet ditt er evna til å få dei til å sjå ut som idiotar.» Eg lét meg falle ned på senga, og ho tok hovudet mitt i fanget sitt og strauk meg over håret. Eg hadde leika med ulike hårfrisyrar før bombinga, farga håret i alle slags rare fargar, men etter at eg kom ut av fengselet, brydde eg meg ikkje lenger. Det hadde blitt langt og teit og lurvete, og eg hadde gått inn på badet og teke ei maskin og barbert det ned til ein centimeter rundt heile, noko som var lett å halde ved like og hjelpte meg til å sjå anonym ut når eg var ute og jamma og klona arphidar. Eg opna augene og stira inn i dei store, brune augene bak brillene hennar. Dei var runde og våte og uttrykksfulle. Ho kunne få dei til å bule ut når ho ville få meg til å le, eller gjere dei mjuke og triste, eller late og søvnige på ein måte som fekk meg til å smelte til ein dam av kåtskap. 224 Det var det ho gjorde akkurat no. Eg sette meg opp sakte og klemde henne. Vi kyssa. Ho var fantastisk til å kysse. Eg veit at eg allereie har sagt det, men det toler gjentaking. Vi kyssa mykje, men av ein eller annan grunn stoppa vi alltid før det blei for heftig. No hadde eg lyst til å gå lenger. Eg fann kanten på tskjorta hennar og drog. Ho tok hendene over hovudet og flytta seg lite grann. Eg visste at ho kom til å gjere det. Eg hadde visst det sidan kvelden i parken. Kanskje det var difor vi ikkje hadde gått lenger – eg visste eg ikkje kunne stole på at ho kom til å stoppe det, noko som gjorde meg litt redd. Men eg var ikkje redd no. Den snarlege pressekonferansen, kranglane med foreldra mine, den internasjonale merksemda, kjensla av at det var ei rørsle som fauk rundt i byen som ballen i eit flipperspel på villspor – alt fekk det til å krible i huda og synge i blodet. Og Ange var vakker og smart og flink og morosam, og eg var i ferd med å bli forelska i henne. Skjorta hennar glei av. Ho bøygde ryggen for å hjelpe meg få henne av. Ho strekte hendene bak på ryggen, fikla, og bh-en datt av. Eg stira storøygd, urørleg og andelaus, og så tok ho mi skjorte og drog henne over hovudet mitt, greip meg og drog det nakne brystet mitt mot hennar. Vi rulla rundt på senga, tok på kvarandre, gneid kroppane våre mot kvarandre og stønna. Ho kyssa meg over heile overkroppen, og eg gjorde det same med henne. Eg klarte ikkje å puste, eg klarte ikkje å tenkje, eg klarte berre å røre på meg og kysse og slikke og ta på. Vi utfordra kvarandre til å gå vidare. Eg opna bukseknappen hennar. Ho opna. Eg drog ned glidelåsen hennar, ho drog ned min, og drog av meg buksene. Ein augeblink seinare var vi nakne begge to, bortsett frå sokkane mine som eg skrella av med tærne. 225 Det var då eg fekk auge på vekkarklokka som hadde rulla ned på golvet for lenge sidan, og låg der og lyste opp på oss. «Helvete!» hylte eg. «Det byrjar om to minutt!» Eg kunne faen ikkje tru at eg skulle til å avslutte det eg var i ferd med å avslutte, då eg skulle til å avslutte det. Eg meiner, om du hadde spurt meg: «Marcus, eg ser du er i ferd med å DEBUTERE SEKSUELT, vil du stoppe om eg detonerer denne atombomba i det same rommet som du er i?», så ville svaret ha vore eit rungande utvitydig NEI. Og likevel stoppa vi for dette. Ho tok tak i meg og drog ansiktet mitt mott sitt og kyssa meg til eg trudde eg skulle besvime, før vi begge tok kleda, kledde på oss meir eller mindre, tok tastatur og mus og la i veg til Petter Augelapps plass. D u kunne let t sjå kven som var journalistar: Dei var noobs, nybyrjarar, som spelte personane sine som ravande fyllikar, luska fram og tilbake, opp og ned, prøvde å få dreisen på det heile og av og til trykte på feil knapp, så dei baud framande alle eller store delar av eigedelane sine eller gav dei ufrivillige klemmar og spark. Xnetarane var lette å sjå også: Alle saman spelte Clockwork Plunder når vi hadde tid (eller ikkje hadde lyst til å gjere lekser), og vi var ganske velutstyrte personar med kule våpen og idiotfeller på trekk-opp-nøklane som stakk ut av ryggane våre så ingen skulle prøve å ta dei og la oss ligge igjen utan å kunne bli trekte opp. Så byrja det. Ei systemmelding viste «M1K3Y HAR KOME TIL PETTER AUGELAPPS PLASS – VELKOMEN, SJØULK, VI TILBYR GODE VARER FOR BYTTET DITT». Alle spelarane fraus til, og så samla dei seg rundt meg. Chatten eksploderte. Eg tenkte på å slå på talekommunikasjonen og ta på meg hovudtelefonar, men med så mange 226 folk som prøvde å snakke på ein gong, innsåg eg kor forvirrande det ville vere. Tekst var mykje lettare å følgje, og dei kunne ikkje feilsitere meg (he he). Eg hadde sett meg rundt på åstaden før, saman med Ange – det var supert å gjere ting saman med henne, sidan vi begge kunne trekke kvarandre opp. Det var eit høgt punkt oppå ein stabel saltkasser som eg kunne stå på og bli sett frå alle stader på plassen. > God kveld og takk, alle saman, for at de har kome. Eg hei ter M1k3ey, og eg er ikkje leiar for noko som helst. Rundt dykk er Xnetarar som har like mykje å seie om kvifor vi er her som eg har. Eg bruker Xnet fordi eg trur på fridom og grunnlova og usa. Eg bru ker Xnet fordi dhs har gjort om byen min til ein politistat, der vi alle er mistenkte terroristar. Eg bruker Xnet fordi du ikkje kan forsvare fridom ved å rive grunnlova i fillebitar. Eg lærte om grunnlova ved ein skule i California, og eg blei oppdregen til å elske landet mitt for den fridommen vi har. Eg har ein filosofi, og den er slik: > Vi meiner at regjeringar er innstifta blant menneska for å sikre desse rettane, og at retten deira til å styre byggjer på sam tykket frå dei som blir styrt over. Når ei styreform blir slik at ho skader desse vilkåra, har folket rett til å avskaffe henne og setje opp eit nytt styre, bygd på dei prinsippa og organisert i dei for mene som viser seg mest tenlege for å sikre velferd og lykke. > Det var ikkje eg som skreiv det, men eg trur på det. dhs har ikkje mitt samtykke til å styre. > Takk Eg hadde skrive det dagen før, sende utkast fram og tilbake med Ange. Å lime det inn tok berre ein augeblink, men det tok alle deltakarane litt tid å lese det. Mange av Xnetarane jubla, store, prangande pirat-«hurra» med heva sablar og papegøyar som skreik og flaug i ring. Gradvis fekk også journalistane fordøydd det. Chatten gjekk fort, så fort at det var vanskeleg å lese, masse Xnetarar 227 som sa ting som «Heilt einig» og «Amerika, til å elske eller forlate» og «Ned med DHS» og «Amerika ut av San Francisco», slagord som hadde vore store i Xnet-bloggosfæren. > M1k3y, dette er Priya Rajneesh frå bbc. Du seier at du ikkje er leiar for ei rørsle, men meiner du at det er ei rørsle? Og er namnet på denne rørsla Xnet? Masse svar. Mange sa at det ikkje var ei rørsle, nokre sa at det var det, og mange hadde idear om kva rørsla heitte: Xnet, Veslebrørne, Veslesøstrene, og den personlege favoritten min, Dei amerikanske sambandsstatane. Dei kokte verkeleg. Eg lét dei halde på, medan eg tenkte på kva eg skulle seie. Då eg hadde det, skreiv eg: > Eg trur det svarer på spørsmålet ditt, på ein måte? Det kan vere at det finst ei eller fleire rørsler, og det kan vere at dei heiter Xnet, eller ikkje. > M1k3y, eg er Doug Christensen frå Washington Internet Daily. Kva meiner du dhs burde gjere for å hindre eit nytt åtak på San Francisco, om det dei gjer ikkje er vellykka? Meir chatting. Mange sa at terroristane og regjeringa var dei same – enten bokstavleg talt eller i tydinga like ille. Nokre sa at regjeringa visste korleis dei skulle ta terroristar, men lét det vere, fordi «krigspresidentar» blei gjenvalde. > Eg veit ikkje Skreiv eg til slutt. > Eg veit verkeleg ikkje. Eg stiller meg sjølv det spørsmålet ofte, fordi eg ikkje har lyst til å bli sprengd i lufta, og eg vil ikkje at byen min skal bli sprengd i lufta. Men her er det eg har funne ut: Om det er dhs sin jobb å halde oss trygge, så klarer dei det ik kje. Ingenting av den driten dei har gjort, ville hindre brua i å bli sprengd igjen. Å spore oss rundt i byen? Ta vekk fridommen vår? Gjere oss mistenksame overfor kvarandre? Kalle alle dissentarar svikarar? Poenget med terrorisme er å gjere oss redde. dhs gjer meg redd. 228 > Eg har ikkje noko eg skulle ha sagt i forhold til det terroris tane gjer mot meg, men om dette er eit fritt land, så burde eg i det minste ha lov til å seie kva politiet gjer mot meg. Eg burde kunne halde dei frå å terrorisere meg. > Eg veit at det ikkje er eit godt svar. Sorry. > Kva meiner du når du seier at dhs ikkje ville greie å stoppe terroristar? Korleis veit du det? > Kven er du? > Eg er frå Sydney Morning Herald. > Eg er 17 år. Eg er ikkje ein skuleelev som vassar i seksa rar eller noko slikt. Likevel klarte eg å finne ut korleis eg skulle fikse eit internett som dei ikkje kan overvake. Eg fann ut korleis eg skulle blokkere sporingsteknologien deira. Eg kan gjere uskul dige folk til mistenkte og skuldige til uskuldige i deira auge. Eg kan få med meg metall på eit fly eller omgå ei svarteliste. Eg fann ut dette ved å leite på nettet og bruke hovudet. Om eg kan det, så kan terroristar òg. Dei har fortalt oss at dei tok vekk fridommen vår for å gjere oss trygge. Føler du deg trygg? > I Australia? Ja, det gjer eg. Piratane lo. Fleire journalistar stilte spørsmål. Nokre var sympatisk innstilte, nokre var fiendtlege. Då eg gjekk lei, gav eg tastaturet til Ange og bad henne vere M1k3y ei stund. Eg følte det uansett ikkje heilt som at M1k3y og eg var den same personen lenger. M1k3y var ein slik fyr som snakka med journalistar frå heile verda og sette i gang ei rørsle. Marcus blei utvist frå skulen og krangla med far sin og lurte på om han var bra nok for superkjærasten sin. Klokka elleve hadde eg fått nok. Og dessutan venta mamma og pappa meg heim snart. Eg logga ut av spelet, og Ange gjorde det same. Vi låg der ei lita stund. Eg tok handa hennar og klemde henne hardt. Vi klemde. Ho kyssa meg i nakken og mumla noko. 229 «Kva?» «Eg sa eg elskar deg,» sa ho. «Vil du at eg skal sende eit telegram i staden?» «Wow,» sa eg. «Var det så overraskande?» «Nei. Eh. Det var berre det – eg skulle til å seie det til deg.» «Heilt sikkert,» sa ho og beit meg i nasetippen. «Det er berre det at eg aldri har sagt det før,» sa eg. «Så eg måtte jobbe litt med det.» «Du har ikkje sagt det enno, veit du. Ikkje tru eg ikkje la merke til det. Vi jenter legg merke til slikt.» «Eg elskar deg, Ange Carvelli,» sa eg. «Eg elskar deg òg, Marcus Yallow.» Vi kyssa og gnei nasene mot kvarandre og eg byrja å puste tungt, og det gjorde ho òg. Det var då mor hennar banka på. «Ange,» sa ho. «Eg trur det er på tide at vennen din går heim, trur ikkje du?» «Ja, mor,» sa ho og lest som ho svinga ei øks i lufta. I det eg tok på meg sokkane og skoa mine, mumla ho: «Dei kjem til å seie om Angela at ho var så snill ei jente, kven skulle trudd det, då ho var ute i hagen og hjelpte mora si med å slipe den øksa.» Eg lo. «Du veit ikkje kor lett du har det. Aldri i verda om mine folk ville la oss vere i fred på soverommet mitt til klokka elleve.» «23.45,» sa ho og såg på klokka. «Faen,» sa eg og knytte skoa mine. «Gå,» sa ho, «spring ut i fridommen! Sjå deg to gonger for før du går over vegen! Skriv om du får deg ein jobb! Ikkje stopp for ein klem! Om du ikkje er ute herifrå når eg har talt til ti, så får du problem, mister. Ein. To. Tre.» 230 Eg fekk henne til å halde kjeft ved å hoppe opp i senga, lande på henne og kysse henne til ho slutta å prøve å telje. Fornøgd med sigeren trampa eg ned trappene med Xboxen under armen. Mor hennar stod ved foten av trappa. Ho såg ut som ein eldre, høgare versjon av Ange – Ange sa at det var faren som var den korte av dei – med kontaktlinser i staden for briller. Ho såg ut til å ha klassifisert meg som ein bra fyr inntil vidare, og det sette eg pris på. «God natt, fru Carvelli,» sa eg. «God natt, herr Yallow,» sa ho. Det var eit av dei små rituala våre, sidan eg hadde kalla henne fru Carvelli første gongen vi møttest. Eg blei ståande litt utilpass ved døra. «Ja?» sa ho. «Eh,» sa eg. «Takk for at eg fekk kome.» «Du er alltid velkomen i heimen vår, unge mann,» sa ho. «Og takk for Ange,» sa eg til slutt og høyrde kor teit det høyrdest ut. Men ho smilte breitt og gav meg ein kort klem. «Inga årsak,» sa ho. Heile bussturen heim tenkte eg på pressekonferansen, på Ange som snodde seg naken saman med meg på senga, på mor hennar som smilte og viste meg døra. Mamma venta på meg. Ho spurde meg om filmen, og eg gav henne svaret eg hadde tenkt ut på førehand, ut frå filmmeldinga i Bay Guardian. I det eg heldt på å sovne, kom pressekonferansen tilbake. Eg var skikkeleg stolt. Det var så kult å ha alle desse viktige journalistane med i spelet, få dei til å lytte til meg og til alle dei folka som trudde på det same som eg. Eg sovna med eit smil om leppene. 231 E g skulle h a visst betre. Xnet-sjef: Eg kan få metall om bord i fly DHS har ikkje mitt samtykke til å styre Xnet-ungommar: USA ut av San Francisco Det var dei gode overskriftene. Alle sende meg artiklane så eg kunne blogge dei, men det var det siste eg hadde lyst til. Eg hadde bomma. Pressa hadde kome til pressekonferansen og konkludert med at vi var terroristar eller offer for dei. Den verste var Fox News-journalisten, som tydelegvis hadde dukka opp likevel, og som vigde ein ti minutt lang kommentar til å snakke om det «kriminelle forræderiet» vårt. Punchlinja hennar, gjenteken på alle nyhendesendingane, var: «Dei seier dei ikkje har noko namn. Eg har eit til dei. La oss kalle desse bortskjemde ungane Cal Qaida. Dei gjer arbeidet for terroristane på heimefronten. Når – ikkje om, men når – California blir angripe igjen, vil det vere like mykje desse dritungane sin feil som den saudiarabiske kongefamilien.» Leiarar for antikrigsrørsla stempla oss som marginale element. Ein fyr kom på tv og sa han trudde vi hadde blitt fabrikkerte av DHS for å setje dei i vanry. DHS heldt ein eigen pressekonferanse der dei annonserte at dei ville doble tryggingstiltaka i San Francisco. Dei heldt opp ein arphidklonar som dei hadde funne, og demonstrerte korleis den verka, korleis han kunne brukast til biltjuveri, og åtvara alle om å vere på vakt mot ungdommar som oppførte seg mistenkjeleg, spesielt dei som hadde hendene ein stad der ein ikkje kunne sjå dei. Dei spøkte ikkje. Eg avslutta Kerouac-stilen og byrja på ein stil om Summer of Love, sommaren 1967, då antikrigsrørsla og hippieane gjekk saman i San Francisco. Folka som 232 starta Ben and Jerry’s iskrem – gamle hippiear sjølve – hadde også starta eit hippiemuseum i Haight, og det var fleire andre arkiv og utstillingar å sjå rundt i byen. Men det var ikkje lett å kome seg rundt. Innan veka var omme, blei eg ransaka gjennomsnittleg fire gonger om dagen. Politiet sjekka ID-en min og forhøyrde meg om kvifor eg var ute på gata, og las utvisingsbrevet mitt nøye. Eg var heldig. Ingen arresterte meg. Men resten av Xnet var ikkje like heldige. Kvar kveld annonserte DHS fleire arrestasjonar, «gjengleiarar» og «operasjonsleiarar» for Xnet, folk eg ikkje kjende og aldri hadde høyrt om, blei viste fram på skjermen saman med arphidsniffarar og andre dingsar dei hadde hatt i lommene. Dei erklærte at desse folka «kom med namn», «avslørte Xnet-nettverket» og at fleire arrestasjonar var venta snart. Namnet «M1k3y» blei høyrt ofte. Pappa elska dette. Han og eg såg på nyhendeprogram saman, han godta seg, og eg krympa meg, frika stille ut. «Du skulle sett dei greiene dei kjem til å bruke på desse ungdommane,» sa pappa. «Eg har sett det. Dei tek eit par av dei, og så ser dei på chatvennelistene og hurtigtastane på telefonen, ser etter namn som går igjen, ser etter mønster, tek inn fleire ungdommar. Dei kjem til å rekke opp desse greiene som ein gammal strikkegenser.» Eg avlyste Anges middag heime hos oss og byrja å vere meir der. Anges veslesøster Tina byrja å kalle meg «husgjesten», som i «skal husgjesten ete middag med meg i kveld?». Eg likte Tina. Alt ho brydde seg om, var å gå ut og feste og treffe gutar, men ho var morosam og veldig oppofrande overfor Ange. Ein kveld vi vaska opp, tørka ho hendene og sa selskapeleg: «Veit du, du verkar som ein grei kar, Marcus. Søstera mi er galen etter deg, og eg liker deg òg. Men eg må seie deg noko: Om du sviktar henne, skal eg forfølgje deg og dra pungen din over hovudet ditt. Det blir ikkje eit pent syn.» 233 Eg forsikra henne at eg mykje heller ville dra min eigen pung over hovudet mitt enn å svikte Ange, og Tina nikka. «Då er vi einige om det.» «Søstera di er frå vettet,» sa eg då vi låg i Anges seng igjen og las Xnet-bloggar. Det var omtrent alt vi gjorde: tøysa rundt og las Xnet. «Brukte ho pungreplikken på deg? Eg hatar at ho gjer det. Ho berre elskar ordet ‘pung’, forstår du. Ikkje ta det personleg.» Eg kyssa henne. Vi las litt til. «Høyr på dette,» sa ho. «Politiet reknar med fire til seks hundre arrestasjonar denne helga, i det dei seier vil bli det største koordinerte raidet på Xnet-dissidentar til dags dato. Eg hadde lyst til å kaste opp. «Vi må stoppe dette,» sa eg. «Veit du at det er folk som gjer meir jamming no, berre for å vise at dei ikkje er redde? Er ikkje det vanvittig?» «Eg synest det er modig,» sa ho. «Vi kan ikkje la dei skremme oss til å gi etter.» «Hæ? Nei, Ange, nei. Vi kan ikkje la hundrevis av folk bli sende i fengsel. Du har ikkje vore der. Det har eg. Det er verre enn du trur. Det er verre enn du kan tenkje deg.» «Eg har ganske frodig fantasi.» «Slutt, er du snill? Ver alvorleg ein augeblink. Eg vil ikkje dette. Eg vil ikkje sende desse folka i fengsel. Om eg gjer det, så er eg den som Van trur eg er.» «Marcus, eg er alvorleg. Trur du ikkje desse folka ikkje veit at dei kan kome i fengsel? Dei trur på saka. Du trur på saka. Ha såpass tiltru til dei at dei veit kva dei gir seg ut på. Det er ikkje opp til deg å avgjere kva risiko dei får lov til å ta.» «Det er mitt ansvar, for om eg ber dei slutte, så sluttar dei.» «Eg trudde at du ikkje var leiaren?» «Det er eg ikkje, sjølvsagt er eg ikkje det. Men eg kan 234 ikkje hjelpe for det om dei søker råd hos meg. Så lenge dei gjer det, har eg eit ansvar for at dei skal vere trygge. Du forstår det, sant?» «Alt eg ser, er at du gjer deg klar til å springe med ein gong du ser problem lenger framme. Eg trur du er redd for at dei skal finne ut kven du er. Eg trur du er redd for din eigen del.» «Det er urettferdig,» sa eg og trekte meg unna. «Verkeleg? Kven var det som nesten fekk hjerteinfarkt då han trudde at den hemmelege identiteten hans var avslørt?» «Det var noko anna,» sa eg. «Dette handlar ikkje om meg. Det veit du. Kvifor er du slik?» «Kvifor er du slik?» spurde ho. «Kvifor er ikkje du villig til å vere den fyren som var modig nok til å starte det heile?» «Dette er ikkje modig, det er sjølvmord.» «Billeg tenåringsmelodrama, M1k3y.» «Ikkje kall meg det!» «Hæ, ‘M1k3y’? Kvifor ikkje, M1k3y?» Eg tok på meg skoa. Eg løfta sekken. Eg gjekk heim. > Kvifor eg ikkje jammar > Eg vil ikkje fortelje nokon andre kva dei skal gjere, fordi eg ikkje er leiaren for nokon, uansett kva Fox News trur. > Men eg skal fortelje dykk kva eg planlegg å gjere. Om du meiner det er det rette å gjere, så gjer kanskje du det same. > Eg jammar ikkje. Ikkje denne veka. Kanskje ikkje neste veke heller. Det er ikkje fordi eg er redd. Det er fordi eg er smart nok til å vite at eg er betre fri enn i fengsel. Dei fann ut korleis dei skulle stoppe taktikken vår, så vi treng ein ny taktikk. Kva den nye taktikken er, kan vere det same, men eg vil at han skal verke. Det er dumt å bli arrestert. Det er ikkje jamming dersom du ikkje kjem unna med det. > Det finst òg ein annan grunn til å ikkje jamme. Om du blir teken, kan dei bruke deg til å ta vennene dine, og deira venner 235 igjen, og så vidare. Det kan godt vere dei tek vennene dine sjølv om dei ikkje er på Xnet, fordi dhs er som ein illsint okse, og dei bryr seg ikkje særleg om dei har teke rett person eller ikkje. > Eg skal ikkje seie kva du skal gjere. > Men dhs er dumme og vi er smarte. Jamming beviser at dei ikkje kan nedkjempe terrorisme, fordi det beviser at dei ikkje eingong klarer å stoppe ein haug småkids. Om du blir teken, så får det dei til å sjå ut som om dei er smartare enn oss. > dei er ikkje smartare enn oss! Vi er smartare enn dei. La oss vere smarte. La oss finne ut korleis vi skal jamme dei, uan sett kor mange bøller dei plasserer ut i byen vår. Eg posta det. Eg la meg. Eg sakna Ange. A nge o g e g snak k a ikkje saman dei neste fire dagane, inkludert helga, og då måtte eg tilbake på skulen. Ein million gonger ringde eg henne nesten, og eg skreiv tusen epostar og chattemeldingar som aldri blei sende. No var eg tilbake i samfunnsfagtimen, og fru Andersen helste meg overdrive og sarkastisk høfleg og spurde meg sukkersøtt korleis «ferien» min hadde vore. Eg sette meg ned utan å mumle noko som helst. Eg kunne høyre Charles fnise. Timen handla om «manifestert skjebne», ideen om at amerikanarane sin skjebne var å ta over heile verda (eller slik fekk ho det iallfall til å høyrast ut), og det verka som om ho prøvde å provosere meg til å seie noko så ho kunne kaste meg ut. Eg følte klassa sine auge på meg, og det minte meg om M1k3y og folka som såg opp til han. Eg var dritlei av å bli sett opp til. Eg sakna Ange. Eg kom meg gjennom resten av dagen utan at noko som helst gjorde inntrykk på meg. Eg trur ikkje eg sa åtte ord. 236 Endeleg var det over, og eg strena mot dørene, på veg mot portane og det dustete Mission og det meiningslause huset heime. Eg var så vidt ute av porten då nokon krasja inn i meg. Det var ein uteliggar, ung, kanskje på min eigen alder, kanskje litt eldre. Han hadde ein lang, feittete frakk, posete bukser og rotne joggesko som såg ut som om dei hadde vore gjennom ei treskemaskin. Det lange håret hans hang ned i ansiktet, og han hadde kjønnshårliknande skjegg som forvilla seg nedover halsen hans til den fargelause strikkegenseren. Eg tok inn alt dette medan vi låg ved sida av kvarandre på fortauet. Folk gjekk forbi oss og gav oss rare blikk. Det verka som om han hadde kollidert med meg medan han sprang ned Valencia Street, framoverbøygd under ein ryggsekk som no låg open ved sida av han på fortauet, mala full av geometriske figurar utanpå med permanenttusj. Han sette seg opp på knea og svaia fram og tilbake, som om han var full eller hadde slått seg i hovudet. «Beklagar kamerat,» sa han. «Såg deg ikkje. Er du skadd?» Eg sette meg opp òg. Ingenting kjendest skadd ut. «Eh. Nei, alt i orden.» Han reiste seg og smilte. Tennene hans var overraskande kvite og heile, som ein annonse for ein tannlegeklinikk. Han retta ut handa mot meg, og grepet var sterkt og fast. «Eg er verkeleg lei for det.» Stemma hans var også klar og intelligent. Eg hadde venta at han skulle høyrast ut som dei fyllikane som snakkar til seg sjølve der dei sjangla rundt i Mission om natta, men han høyrdest ut som ein kunnskapsrik bokhandelmedarbeidar. «Ikkje noko problem,» sa eg. Han retta ut handa si ein gong til. «Zeb,» sa han. 237 «Marcus,» sa eg. «Gler meg, Marcus,» sa han. «Eg håpar å råke deg igjen ein gong!» Han lo medan han plukka opp sekken sin, snudde på hælen og skunda seg vidare. E g gjek k re sten av ve gen heim i ein tilstand av tåkete forvirring. Mamma var ved kjøkkenbordet, og vi hadde ein liten prat om absolutt ingenting, slik vi brukte å ha før alt forandra seg. Eg gjekk opp trappa til rommet mitt og lét meg falle ned i stolen. For ein gongs skuld hadde eg ikkje det minste lyst til å logge meg på Xnet. Eg hadde vore innom om morgonen før skulen og oppdaga at notatet mitt hadde laga ein stor kontrovers mellom folk som var einige med meg, og folk som med rette var forbanna for at eg bad dei slutte med favorittsporten sin. Eg hadde tre tusen prosjekt som eg hadde vore midt i, då alt starta. Eg dreiv og bygde eit spionkamera av lego, eg hadde leika meg litt med luftfotografi ved hjelp av drakar og brukt eit gammalt digitalkamera med ein utløysar laga av elastisk kitt som blei strekt ut ved oppsendinga og sakte drog seg tilbake og aktiverte utløysaren med jamne mellomrom. Eg hadde ein rørforsterkar som eg dreiv og bygde inn i ein gammal, rusta olivenoljeboks som såg ut som eit arkeologisk funn – når eg var ferdig med det, planla eg å lage ein dock for telefonen og eit sett 5.1 surroundhøgtalarar av tunfiskboksar. Eg såg på arbeidsbenken min, og til slutt tok eg fram spionkameraet. Å setje saman legodelar på metodisk vis var omtrent så mykje som eg kunne klare no. Eg tok av meg klokka og den digre to-finger-ringen med ein ape og ein ninja som skulle til å slåst, og kasta dei begge i 238 den vesle boksen der eg legg alt skrotet eg puttar i lommene og rundt halsen før eg går ut om morgonen: mobil, lommebok, nøklar, wifinnar, småpengar, batteri, samantrekkbare leidningar … Eg dumpa alt i boksen, og mellom fingrane mine fann eg noko eg ikkje kunne hugse å ha hatt i lomma. Det var ein papirbit, grå og mjuk som flanell, med ujamne kantar, som om det var ein bit av eit større ark. Lappen var dekt av den minste, mest forseggjorde handskrifta eg nokon gong hadde sett. Eg bretta ut lappen og heldt han opp. Skrifta dekte begge sidene, frå øvst til venstre på eine sida til ein kludrete signatur nedst til høgre på andre sida. Signaturen var ganske enkelt ZEB. Eg løfta papiret og byrja å lese. > Kjære Marcus, > Du kjenner ikkje meg, men eg kjenner deg. Dei siste tre ve kene, sidan Bay Bridge blei sprengd, har eg blitt halde fanga på Treasure Island. Eg var i luftegarden den dagen du snakka med den asiatiske jenta og blei lagd i jern. Du var modig. Bra for deg. > Eg fekk sprokken blindtarm dagen etter og enda opp på sjukestova. I senga ved sida av var ein gut som heiter Darryl. Vi var begge rekonvalesente ei lang stund, og innan vi blei bra igjen, var vi for pinlege for dei til at dei berre kunne setje oss fri. > Så dei bestemte seg for at vi måtte vere skuldige. Dei for høyrde oss kvar dag. Du har vore gjennom forhøyra deira, veit eg. Tenk deg at det held fram i månadsvis. Darryl og eg enda opp som cellekameratar. Vi veit at vi blei avlytta, så vi snakka berre om uviktige ting. Men om kvelden, i køyene våre, klappa vi varsamt fram meldingar til kvarandre i morsekode (eg visste at amatør radiodagane mine skulle kome til nytte ein dag). > I byrjinga spurde dei berre om det same tullet som før, kven gjorde det, korleis gjorde dei det. Men etter ei stund byrja dei å spørje oss om Xnet. Vi hadde sjølvsagt aldri høyrt om det. Det heldt dei ikkje frå å spørje. 239 > Darryl fortalde meg at dei hadde kome med arphidklona rar, Xboxar, alle slags forskjellig teknologi, og kravde at han skul le fortelje dei kven som brukte dei, kvar dei lærte å modde dei. Darryl fortalde meg om spela de spelte. > Spesielt: DHS spurde oss om vennene våre. Kven kjende vi? Korleis var dei? Var dei politisk interesserte? Hadde dei hatt problem på skulen? Med lova? > Vi kalla fengselet Vesle Gitmo. Det er ei veke sidan eg kom ut, og eg trur ikkje at nokon veit at sønene og døtrene deira er fengsla midt i San Francisco Bay. Om natta kunne vi høyre folk som lo og festa inne på fastlandet. > Eg kom meg ut førre veke. Eg vil ikkje fortelje deg korleis, i tilfelle dette kjem i feil hender. Kanskje andre har lyst til å ta den same ruta. > Darryl fortalde meg korleis eg kunne finne deg, og fekk meg til å love å fortelje deg det eg visste. No då eg har gjort det, er eg på veg ut herifrå, cirka i går. På den eine eller andre måten, eg forlèt landet. Til helvete med Amerika. > Ver sterk. Dei er redde for deg. Gi dei eit spark frå meg. Ikkje bli teken. > Zeb Eg hadde tårer i augene då eg hadde lese ferdig. Eg hadde ein lighter ein eller annan stad på arbeidsbenken som eg brukte til å smelte isolasjonen av leidningar, og eg fann han fram og heldt han mot papirlappen. Eg visste at eg skulda Zeb å øydelegge brevet og sørgje for at ingen andre såg det, i tilfelle det kunne setje dei på sporet av han, kvar han enn var på veg. Eg heldt flammen og eg heldt brevet, men eg kunne ikkje gjere det. Darryl. Oppi all driten med Xnet og Ange og DHS hadde eg nesten gløymt at han eksisterte. Han hadde blitt eit spøkelse, 240 ein gammal venn som hadde flytta eller reist på utveksling. Heile denne tida hadde dei forhøyrt han, kravd at han tysta på meg, forklarte Xnet, jamminga. Han hadde vore på Treasure Island, den gamle, forlatne militærbasen som låg på halvvegen over den fillesprengde Bay Bridge. Han hadde vore så nær at eg kunne ha sumt ut til han. Eg la ned lighteren og las brevet igjen. Innan eg hadde gjort det, gret eg, hulka eg. Alt kom tilbake, dama med den strenge frisyren og spørsmåla ho hadde stilt og stanken av piss og dei stive lerretsaktige buksene etter at urinen tørka. «Marcus?» Døra mi var open, mamma stod i opninga og såg bekymra på meg. Kor lenge hadde ho stått der? Eg tørka tårene frå ansiktet og drog inn snørret. «Mamma,» sa eg. «Hei.» Ho kom inn på rommet og omfamna meg. «Kva er det? Vil du snakke om det?» Brevet låg på bordet. «Er det frå kjærasten din? Er alt i orden?» Ho hadde gitt meg ein veg ut. Eg kunne berre legge skulda på problem med Ange, og ho ville gå ut av rommet og la meg i fred. Eg opna munnen for å gjere akkurat det, og så var det dette som kom ut: «Eg var i fengsel. Etter at brua blei sprengd. Eg var i fengsel heile den tida.» Hulka som kom då, høyrdest ikkje ut som mi eiga stemme. Dei høyrdest ut som ein dyrelyd, kanskje ein apekatt eller lyden av villkattar om natta. Eg grein så halsen brann og verkte, og brystkassa heiv etter luft. Mamma tok meg i armane sine, slik ho brukte å gjere då eg var liten, ho strauk meg over håret, mumla i øyret mitt og vogga meg, og gradvis, sakte, slutta eg å gråte. 241 Eg pusta djupt inn, og mamma henta eit glas vatn. Eg sat på kanten av senga, ho sat på kontorstolen min og eg fortalde henne alt. Alt. Vel, det meste. Ti l å byrje med såg mamma sjokkert ut, så blei ho forbanna, og så gav ho opp og lét berre munnen henge open medan eg fortalde om forhøyra, om korleis eg blei tvinga til å pisse på meg, om sekken over hovudet, Darryl. Eg viste henne lappen. «Kvifor –?» I dei to stavingane låg all skuldkjensla eg hadde kjent den kvelden, kvar einaste augeblink eg hadde mangla mot til å fortelje verda kva det verkeleg handla om, kva eg eigentleg kjempa mot, kva som eigentleg var bakgrunnen for Xnet. Eg pusta djupt inn. «Dei fortalde meg at eg ville kome i fengsel om eg snakka om det. Ikkje berre for nokre dagar. Men for alltid. Eg var – eg var redd.» Mamma sat med meg lenge, utan å seie noko. Så: «Kva med faren til Darryl?» Ho kunne like godt ha stukke ein strikkepinne inn i brystet på meg. Faren til Darryl. Han måtte ha tenkt at Darryl var død, for lenge sidan. Og var han ikkje det? Etter at DHS hadde halde deg ulovleg i tre månader, ville dei nokon gong sleppe deg fri? Men Zeb kom seg fri. Kanskje ville Darryl også kome seg fri. Kanskje eg og Xnet kunne hjelpe Darryl ut. 243 «Eg har ikkje fortalt han noko,» sa eg. No gret mamma. Ho gret ikkje ofte. Ei britisk greie. Det gjorde dei små hikstelydane hennar endå verre å høyre på. «Du må fortelje han det,» fekk ho fram. «Du må.» «Det skal eg.» «Men først må du fortelje det til far din.» Pa ppa h adde ik k je lenger ei fast tid han kom heim på. Etter alle konsulentklientane sine – som hadde mykje arbeid no då DHS var ute etter nye dataanalysefirma frå halvøya – og den lange vegen til Berkeley kunne han kome heim når som helst mellom klokka seks og midnatt. Denne kvelden ringde mamma og sa at han skulle kome heim med ein gong. Han sa eitt eller anna, og ho gjentok det: med ein gong. Då han kom heim, hadde vi plassert oss i stova med brevet på salongbordet. Det var lettare å fortelje for andre gong. Løyndommen kjendest lettare. Eg pynta ikkje på det, eg la ikkje skjul på noko. Eg la alle korta på bordet. Eg kjende til uttrykket, men eg hadde ikkje forstått kva det innebar før eg gjorde det. Å halde på løyndommen hadde fått meg til å føle meg skiten, det hadde skitna meg til, langt inn i sjela. Det hadde fått meg til å føle meg redd og skamfull. Det hadde gjort meg til alt Ange sa eg var. Pappa sat stiv som ein pinne heile tida, med eit ansikt hogd i sein. Då eg viste han brevet, las han det to gonger og la det ned varsamt ned. Han rista på hovudet, reiste seg og gjekk mot utgangsdøra. «Kvar skal du?» spurde mamma bekymra. «Eg må gå ein tur,» var alt han klarte å gispe fram, med knekk i stemma. 244 Vi stira utilpass på kvarandre, mamma og eg, og venta på at han skulle kome tilbake. Eg prøvde å førestelle meg kva som gjekk føre seg i hovudet hans. Han hadde vore så annleis etter bombeåtaka, og eg visste frå mamma at det som hadde endra han, var dei dagane då han trudde eg var død. Han hadde trudd at terroristane nesten hadde drepe sonen hans, og det dreiv han frå konsepta. Nok frå konsepta til å gjere alt DHS bad om, stille seg i kø som ein annan sau og la dei kontrollere han, styre han. No visste han at det var DHS som hadde sett meg i fengsel, at DHS hadde kidnappa San Franciscos barn og heldt dei i Vesle Gitmo. Det var logisk, no då eg tenkte over det. Sjølvsagt hadde det vore på Treasure Island. Kva andre stader var ti minutt med båt frå San Francisco? Då pappa kom tilbake, såg han sintare ut enn eg nokon gong hadde sett han. «Du skulle ha snakka med meg!» brølte han. Mamma gjekk imellom. «Du legg skulda på feil person,» sa ho. «Det var ikkje Marcus som kidnappa og trakasserte.» Han rista på hovudet og trampa i golvet. «Eg legg ikkje skulda på Marcus. Eg veit akkurat kven som har skulda. Eg. Eg og idiotane i DHS. Få på deg skoa, ta på dykk jakkene.» «Kvar skal vi?» «Vi skal snakke med faren til Darryl. Så skal vi til Barbara Stratford.» E g k jende na mnet Barbara Stratford frå ein stad, men eg kunne ikkje hugse kvar. Eg tenkte kanskje ho var ein gammal venn av foreldra mine, men eg kunne ikkje heilt plassere henne. I mellomtida var vi på veg til faren til Darryl. Eg hadde aldri følt meg vel til pass rundt den gamle mannen, som hadde vore radiooperatør i marinen, og som styrte 245 hushaldet som eit skip. Han hadde lært Darryl morsekode då han var liten, noko eg alltid hadde synst var kult. Det var ein av grunnane til at eg visste eg kunne stole på brevet frå Zeb. Men som motvekt mot kule ting som morsekode hadde faren til Darryl ein slags vill militærdisiplin som det verka som han kravde for disiplinen si eiga skuld, som å insistere på sjukehushjørne på sengetøyet og barbering to gonger om dagen. Det dreiv Darryl til vanvit. Mora til Darryl hadde ikkje sett pris på det heller og hadde reist tilbake til familien sin i Minnesota då Darryl var ti – Darryl var der om somrane og i jula. Eg sat i baksetet og kunne sjå bakhovudet til pappa medan han køyrde. Musklane i nakken var knytte og rørte på seg når han gnura kjevane mot kvarandre. Mamma heldt handa si på armen hans, men det var ingen som trøsta meg. Om eg berre kunne ringe Ange. Eller Jolu. Eller Van. Kanskje eg kunne det når dagen var over. «I hovudet sitt må han for lengst ha gravlagt sonen sin,» sa pappa medan han skrensa gjennom hårnålssvingane opp gjennom Twin Peaks til den vesle hytta Darryl og faren delte. Det var skodde på Twin Peaks, som det ofte var om kvelden i San Francisco, slik at frontlyktene reflekterte lyset tilbake til oss. Kvar gong vi svinga, såg eg dalane i byen under oss, som skåler med blinkande lys i skodda. «Er det her?» «Ja,» sa eg. «Her er det.» Eg hadde ikkje vore hos Darryl på fleire månader, men eg hadde vore der nok opp gjennom åra til å kjenne det igjen med ein gong. Vi stod rundt bilen, alle tre, ein lang augeblink og venta for å sjå kven som ville gå og ringe på. Overraskande nok var det eg. Det ringde og vi venta ei kort stund i andelaus spenning. Eg ringde på igjen. Bilen til faren til Darryl stod parkert, og 246 vi hadde sett lys i stova. Eg skulle til å ringe på for tredje gong då døra gjekk opp. «Marcus?» Faren til Darryl var ikkje slik eg hugsa han. Ubarbert, i morgonkåpe, berrføtt, med lange tånegler og raude auge. Han hadde lagt på seg, og ei mjuk dobbelthake bølgja under den faste militærkjeven. Det tynne håret hans var pistrete og ustelt. «Herr Glover,» sa eg. Foreldra mine trengde seg på. «Hei Ron,» sa mamma. «Ron,» sa pappa. «De òg? Kva er det som skjer?» «Kan vi kome inn?» Stova h ans lik na på slike nyhendeinnslag dei viser om ungar som foreldra har gått frå, og som har vore innestengde ein månad før dei blir redda av naboane: pappkartongar frå frosenmiddagar, tome ølboksar og juiceflasker, mugne skåler med frukostblanding og stablar med aviser. Det stinka kattepiss, og søppel knasa under føtene våre. Sjølv utan kattepisset var lukta ufatteleg, som toalettet på ein busstasjon. Sofaen var reidd opp med eit skitent laken og eit par feittete puter som hadde merke etter hovudet hans. Vi stod der tause ei lang stund, skamkjensla overvelda alle andre kjensler. Faren til Darryl såg ut som om han hadde lyst til å døy. Sakte tok han av lakenet frå sofaen og tok stablane med matbrett frå eit par av stolane, bar alt inn på kjøkkenet, og, slik høyrdest det ut, kasta det på golvet. Vi sette oss varsamt på sitjeplassane han hadde rydda, han kom òg inn og sette seg. «Eg beklagar,» sa han vagt. «Eg har ikkje kaffi å by dykk. Eg får varer på døra i morgon, no er eg nesten tom –» 247 «Ron,» sa pappa. «Høyr på oss. Vi har noko å fortelje deg, og det kjem ikkje til å vere lett å høyre.» Han sat som ein statue medan eg snakka. Han såg ned på lappen, las utan å sjå ut til å forstå, las og las ein gong til. Gav meg lappen tilbake. Han skalv. «Han er –» «Darryl er i live,» sa eg. «Darryl er i live og blir halden fanga på Treasure Island.» Han stakk knyttneven i munnen og gav frå seg ein grufull lyd. «Det er ei vi kjenner,» sa pappa, «som skriv for Bay Guardian. Ho er gravejournalist.» Det var der eg hadde namnet frå. Gratisavisa Guardian mista ofte journalistane sine til større dagsaviser og internett, men Barbara Stratford hadde vore der alltid. Eg hadde eit vagt minne om at vi hadde middag med henne då eg var liten. «Vi skal dit no etterpå,» sa mamma. «Vil du vere med oss, Ron? Vil du fortelje historia om Darryl?» Han la hovudet i hendene og pusta djupt. Pappa prøvde å legge ei hand på skuldra hans, men Glover rista henne vekk. «Eg må ordne meg,» sa han. «Gi meg ei lita stund.» Glover kom ned trappa som ein annan mann. Han hadde barbert seg og vasskjemt håret sitt bak, teke på seg ei stram militæruniform, med ei rad utmerkingsband på brystet. Han stoppa ved foten av trappa og gav ei slags helsing. «Eg har ikkje mykje reine klede akkurat no. Og dette verka passande. Du veit, om dei vil ta bilete.» Han og pappa sat framme, og eg sette meg bak. På nært hald lukta han litt øl, som om det kom ut av porene hans. 248 D e t var midnat t då vi kom fram til innkøyrsla hos Barbara Stratford. Ho budde utanfor byen, nede i Mountain View, og på vegen nedover var det ingen av oss som sa eit ord. Dei høgteknologiske bygningane langs motorvegen flaut forbi. Dette var ein heilt annleis Bay Area enn den eg budde i, og likna meir på det forstads-Amerika eg hadde sett på tv. Masse opne vegar og rekker av identiske hus, byar der det ikkje var nokon uteliggarar som gjekk nedover fortaua med handlevogner – det var ikkje fortau der eingong! Mamma hadde ringt til Barbara Stratford medan vi venta på at Glover skulle kome ned igjen. Ho hadde lagt seg, men mamma hadde vore så opphissa at ho gløymde å vere britisk og forlegen over å vekke henne. I staden fortalde ho, oppkava, at ho hadde noko å snakke med henne om, og ho måtte gjere det ansikt til ansikt. Då vi svinga inn til Barbara Stratfords hus, gjekk tankane mine i retning huset til familien Brady – eit lågt gardshus med ei murpipe framfor. Musteinane hadde eit abstrakt mønster, og ei gammaldags UHF-tv-antenne stakk opp bak. Vi gjekk rundt til inngangen og såg at det var lys på. Journalisten opna døra før vi rakk å ringe på. Ho var på alder med foreldra mine, ei høg dame med haukenase og skarpe auge som det gjekk tydelege latterlinjer ut frå. Ho hadde på seg dongeribukser som var hippe nok til å bli sett i butikkane langs Valencia Street, og ein laustsitjande indisk bomullsbluse som gjekk ned på låra. Ho hadde små, runde briller som blinka i lyset i gangen. Ho smilte eit stramt, lite smil mot oss. «Du tok med heile klanen, ser eg,» sa ho. Mamma nikka. «Du kjem straks til å forstå kvifor,» sa ho. Glover tok eit steg til sides frå bak pappa. «Og du ringde marinen også?» 249 «Alt til si tid.» Vi helste på henne, ein etter ein. Ho hadde eit fast handtrykk og lange fingrar. Huset hennar var møblert i japansk minimalistisk stil, berre nokre få, presist utmålte, låge møblar, store kera mikkvasar med bambus som voks til taket, og noko som såg ut som ein stor bit av ein dieselmotor oppå ei stor, polert marmorsøyle. Eg bestemte meg for å like det. Golva var gammalt treverk, sandblåst og mala, men ikkje slipt og sparkla, så du kunne sjå sprekkar og kvistar under lakken. Det likte eg verkeleg, særleg då eg gjekk over golvet i sokkelesten. «Eg har sett på kaffi,» sa ho. «Kven vil ha?» Vi rekte opp handa alle saman. Eg glodde utfordrande på foreldra mine. «Akkurat,» sa ho. Ho forsvann inn i eit anna rom og kom tilbake med eit grovt bambusbrett med ei toliters termoskanne og seks koppar i streng design, men med grove, slurvete dekorasjonar. Eg likte dei òg. «No,» sa ho då ho hadde servert oss. «Det er veldig fint å sjå dykk igjen, alle saman. Marcus, den førre gongen eg såg deg, var du kanskje sju, trur eg. Eg kan hugse at du var i fyr og flamme over nokre nye videospel du viste meg.» Eg kunne ikkje hugse det, men det høyrdest ut til å vere meg, slik eg var då eg var sju. Det var sikkert Sega Dreamcast-boksen eg hadde brukt. Ho tok fram ein kassettopptakar, ei journalistblokk og ein penn og tvinna pennen mellom fingrane. «Eg er her for å høyre på det de har å fortelje meg, og eg lovar at alt skjer konfidensielt. Men eg kan ikkje love at eg skal gjere noko med det, eller at det kjem til å bli publisert.» Måten ho sa det på, fekk meg til å forstå at mamma hadde bedt om 250 ei ganske stor teneste då ho fekk denne dama ut av senga, uansett kor gode venner dei var. Det må vere ein pest og ei plage å vere ein kjend gravejournalist. Det var sikkert ein million folk som ville at ho skulle skrive om dei. Mamma nikka mot meg. Sjølv om eg hadde fortalt historia mi tre gonger den kvelden, var det vanskeleg å kome i gang no. Dette var noko anna enn å fortelje til foreldra mine. Noko anna enn å fortelje det til faren til Darryl. Dette – dette ville vere ei ny vending i spelet. Eg byrja sakte, og såg på at Barbara noterte. Eg drakk ein heil kopp kaffi berre medan eg fortalde kva arg var, og korleis eg sneik meg ut frå skulen for å spele. Mamma, pappa og Glover høyrde nøye etter under denne delen. Eg helte i påfyll og drakk medan eg forklarte korleis vi blei tekne til fange. Innan eg hadde kome gjennom heile historia, hadde eg drukke heile kanna og var pissetrengd som eit vasskraftverk. Badet var like nakent som stova, med ei brun, bio dynamisk såpe som lukta som rein gjørme. Eg kom tilbake, og dei vaksne såg stille på meg. Glover fortalde si historie etterpå. Han forklarte at han var ein veteran, og at sonen hans var ein grei kar. Han snakka om korleis det var å tru at sonen hans hadde døydd, om korleis ekskona hans kollapsa og enda på sjukehus då ho fekk vite det. Han gret litt, usjenert, tårene rann nedover det rynkete ansiktet og sette mørke merke på uniformskragen. Då det var over, gjekk Barbara inn på eit anna rom og kom tilbake med ei flaske irsk whisky. «Dette er ein Bushmills, 15 år gammal, modna i romtønner,» sa ho og sette fram fire glas. Ikkje til meg. «Denne har ikkje vore i sal på ti år. Eg trur dette er det rette tidspunktet å opne han på.» Ho slo oppi glasa deira, heva sitt eige glas og tok ein slurk som tømde halve glaset. Dei andre vaksne følgde på. Dei tok ein slurk til og drakk ut glasa. Ho slo oppi ein gong til. 251 «Ålreit,» sa ho. «Her er det eg kan seie med ein gong. Eg trur på dykk. Ikkje berre fordi eg kjenner deg, Lillian. Historia høyrest sannsynleg ut og stemmer med rykte eg har høyrt. Men eg kan ikkje berre ta ordet dykkar for det. Eg kjem til å måtte gjere grundige undersøkingar om denne saka, og om dykk. Eg treng å vite om det finst noko de ikkje fortel meg, noko som kan brukast til å diskreditere dykk etter at dette kjem for ein dag. Eg treng alt. Det kan ta veker før eg er klar til å publisere. De må også tenkje på tryggleiken dykkar, og Darryls. Om han verkeleg er ein ‘ikkje-person’, så kan press på DHS føre til at dei flyttar han mykje lenger vekk. Som til Syria, eller liknande. Dei kan også gjere verre ting.» Ho lét det henge i lufta. Eg visste at ho meinte at dei kunne drepe han. «Eg skal ta dette brevet og skanne det no. Eg vil ha bilete av dykk begge, både no og seinare – vi kan sende ut ein fotograf, men eg vil dokumentere dette så grundig som mogleg i kveld òg.» Eg gjekk med henne inn på kontoret for å skanne. Eg hadde venta ei stilfull, mindre kraftig datamaskin som ville passe med møblementet, men i staden var gjesterommet/ kontoret overfylt av pc-ar av beste sort, store flatskjermar og ein skannar stor nok til å få med ei heil fullformatavis. Ho jobba raskt med utstyret òg. Eg noterte meg nøgd at ho køyrde ParanoidLinux. Denne dama tok jobben sin alvorleg. Viftene på datamaskinene sette opp eit effektivt lydskjold av kvit støy, men likevel lukka eg døra og gjekk tett bort til henne. «Øh, Barbara?» «Ja?» «Du veit det du sa, det om ting som kunne bli brukt til å diskreditere meg?» «Ja?» 252 «Det eg fortel deg, kan du ikkje bli tvinga til å fortelje vidare, sant?» «I teorien. La meg seie det på denne måten. Eg har gått i fengsel to gonger, fordi eg ikkje ville tyste på kjelder.» «Ok, ok. Bra. Wow. Fengsel. Wow. Ok.» Eg pusta djupt inn. «Du har høyrt om Xnet? Om M1k3y?» «Ja?» «Eg er M1k3y.» «Åh,» sa ho. Ho styrte skannaren og snudde lappen for å ta baksida. Ho skanna i ei eller anna utruleg oppløysing, 10 000 prikkar per tomme eller større, og på skjermen såg det ut som biletet frå eit elektronmikroskop. «Vel, det kompliserer saka.» «Ja,» sa eg. «Det gjer vel det.» «Foreldra dine veit det ikkje.» «Nei. Og eg veit ikkje om eg vil at dei skal vite det.» «Det er noko du må finne ut. Eg må tenkje over dette. Kan du kome på kontoret mitt? Eg har lyst til å snakke med deg om kva dette betyr, heilt eksakt.» «Har du ein Xbox Universal? Eg kan ta med ein installasjonsdisk.» «Ja, det trur eg kan ordnast. Når du kjem, sei til resepsjonisten at du er herr Brown og har ein avtale med meg. Dei veit kva det tyder. Ingen noterer at du kjem inn, og opptaka frå tryggingskamera den dagen vil bli automatisk sletta og kamera deaktiverte til du går.» «Wow,» sa eg. «Du tenkjer som eg.» Ho smilte og gav meg eit slag på skuldra. «Småen, eg har vore i dette gamet jævlig lenge. Så langt har eg klart å halde meg på frifot lenger enn eg har vore bak lås og slå. Paranoia er ein nær venn.» 253 E g var ein z ombi på skulen neste dag. Eg fekk omtrent tre timar søvn, og sjølv ikkje tre koppar koffeingjørme frå tyrkaren klarte å få i gang hjernen min. Problemet med koffein er at det er for lett å venne seg til det, så du treng høgare og høgare dosar for å kome over normalen. Natta hadde gått med til å tenkje over kva eg skulle gjere. Det var som å springe gjennom ein labyrint med ein masse like gangar som alle leidde til den same blindvegen. Når eg gjekk for å snakke med Barbara, ville alt vere over for meg. Det var resultatet, uansett korleis eg tenkte over det. Da skuledagen var over, ønskte eg ikkje noko anna enn å dra heim og krype til sengs. Men eg hadde ein avtale på kontoret til Bay Guardian, nede ved hamna. Eg heldt blikket på føtene mine i det eg vakla ut porten, og i det eg runda hjørnet inn til 24th Street var det eit anna par føter som fall inn i gangrytmen min. Eg kjende igjen skoa og stoppa. «Ange?» Ho såg ut på same måten som eg følte meg, med vaskebjørnauge fulle av søvnmangel og triste parentesar på kvar side av munnen. «Hei der,» sa ho. «Overrasking. Eg gav meg sjølv fri frå skulen. Eg kunne ikkje konsentrere meg uansett.» «Øhm,» sa eg. «Hald kjeft og gi meg ein klem, din idiot.» Det gjorde eg. Det kjendest godt. Det kjendest som om eg hadde amputert vekk ein del av meg, og så fått han sett på igjen. «Eg elskar deg, Marcus Yallow.» «Eg elskar deg, Angela Carvelli.» «Ok,» sa ho og løyste seg frå meg. «Eg likte posten din om kvifor du ikkje jammar. Eg kan respektere det. Kva har du gjort med å finne ein måte å blokkere dei på utan å bli teken?» 254 «Eg er på veg til å møte ein gravejournalist som skal skrive ei historie om korleis eg blei send i fengsel, korleis eg starta Xnet, og om at Darryl blir halden ulovleg av DHS i eit hemmeleg fengsel på Treasure Island.» «Åh,» ho såg seg rundt. «Kunne du ikkje finne på noko, eh, ambisiøst?» «Vil du bli med?» «Eg blir med, ja. Og eg vil at du skal forklare meg dette i detalj, om du ikkje har noko imot det.» Av alle gjenforteljingane var denne, på vegen til Potrero Avenue og ned til 15th Street, den lettaste. Ho heldt handa mi og klemde henne ofte. Vi tok to steg om gongen opp trappa til Bay Guardian sitt kontor. Hjertet mitt slo. Eg kom til resepsjonen og sa til jenta som sat og kjeda seg bak disken: «Eg er her for å møte Barbara Stratford. Herr Green heiter eg.» «Eg trur du meiner herr Brown?» «Ja,» sa eg og raudna. «Herr Brown.» Ho gjorde noko på datamaskina og sa: «Sett dykk ned. Barbara kjem straks. Vil de ha noko medan de ventar?» «Kaffi,» sa vi i kor. Ein annan grunn til å elske Ange: Vi var hekta på same dop. Resepsjonisten – ei søt latina, berre nokre få år eldre enn oss, med klede frå Gap, så gamle at dei var retrohippe – nikka, gjekk ut og kom tilbake med to koppar med avisa sin logo på. Vi drakk utan eit ord og såg på gjestane og journalistane som gjekk forbi. Til slutt kom Barbara og henta oss. Ho hadde omtrent det same på seg som i går. Det kledde henne. Ho rynka på eit augnebryn mot meg då eg ho såg at eg hadde teke med meg følgje. «Hei,» sa eg. «Øh, dette er –» «Fru Brown,» sa Ange og rekte fram handa. Å, så klart, 255 identitetane våre skulle jo vere hemmelege. «Eg jobbar med herr Green.» Ho dulta lett til meg med albogen. «La oss gå inn,» sa Barbara og leidde oss inn til eit møterom som hadde lange glasveggar med persienner som var dregne for. Ho sette fram eit fat med kjeks, ein digital opptakar og ei ny journalistblokk. «Har du lyst til å ta opp dette òg?» spurde ho. Eg hadde ikkje tenkt over det. Eg kunne sjå kvifor det ville vere nyttig, dersom eg ville nekte på noko av det Barbara skreiv. Men om eg ikkje kunne stole på at ho ytte meg rettferd, så var eg fortapt uansett. «Nei, det er i orden,» sa eg. «Fint, la oss setje i gang. Unge dame, eg heiter Barbara Stratford, og eg er gravejournalist. Eg reknar med at du veit kvifor eg er her, og eg er nysgjerrig på å vite kvifor du er her.» «Eg jobbar saman med Marcus på Xnet,» sa ho. «Må du vite kva eg heiter?» «Det må eg ikkje, akkurat no iallfall,» sa Barbara. «Du kan vere anonym om du vil. Marcus, eg bad deg fortelje denne historia fordi eg må vite korleis det passar med historia du fortalde meg om vennen din Darryl og lappen du viste meg. Eg kan sjå korleis det kan vere ei god sideforteljing; eg kan framstille det som starten på Xnet. ‘Dei skapte ein fiende dei aldri kjem til å gløyme,’ noko slikt. Men for å vere ærleg vil eg helst sleppe å fortelje den historia om eg ikkje må. Eg vil heller ha ei enkel forteljing om det hemmelege fengselet rett ved dørstokken vår, utan å måtte diskutere om fangane der er slike folk som med ein gong dei slepp ut, etablerer ei undergrunnsrørsle, oppsette på å destabilisere styresmaktene. Det forstår du sikkert.» Det gjorde eg. Dersom Xnet var ein del av historia, ville nokon seie: «Sjå der, dei må setje slike folk i fengsel, eller så lagar dei bråk.» 256 «Du styrer dette,» sa eg. «Eg trur du må fortelje verda om Darryl. Når du gjer det, kjem DHS til å skjøne at det er eg som har gått offentleg ut, og dei kjem etter meg. Kanskje dei finn ut då at eg er involvert i Xnet. Kanskje dei koplar meg til M1k3y. Det eg seier, er vel at med ein gong du skriv om Darryl, er det heile over for meg uansett. Eg har forsona meg med det.» «Like bra å bli hengd for ein sau som for eit lam,» sa ho. «Akkurat. Vel, då er vi innforstått med det. Eg vil at de fortel meg alt de kan om grunnlegginga og drifta av Xnet, og så vil eg ha ein demonstrasjon. Kva bruker de det til? Kven andre bruker det? Kven laga programvara? Alt.» «Dette vil ta ei stund,» sa Ange. «Eg har ei stund,» sa Barbara. Ho tok ein slurk kaffi og ein kjeks. «Dette kan vere den viktigaste historia i Krigen mot terror. Dette kan vere historia som feller regjeringa. Når du har ei slik historie, er du nøye med alt.» Så vi f ortalde alt. Det var ganske gøy, faktisk. Å lære folk korleis dei bruker teknologi, er alltid spennande. Det er kult å sjå folk finne ut korleis teknologien kan gjere liva deira betre. Ange var flink òg – vi var eit supert team. Vi bytte på å forklare korleis alt verka. Barbara var ganske god på desse tinga frå før, sjølvsagt. Det viste seg at ho hadde dekt kryptokrigane, perioden tidleg nittitalet då borgarrettsgrupper som Electronic Frontier Foundation kjempa for amerikanarar sin rett til å bruke sterk krypto. Eg visste litt om den perioden, men Barbara forklarte det på ein måte som gav meg gåsehud. Det er utruleg i dag, men det var ein periode då styresmaktene klassifiserte krypto som våpenmateriell og gjorde det ulovleg for kven som helst å eksportere eller bruke det. Kan du forstå det? Ein gong hadde vi altså ulovleg matematikk i dette landet. Det var det amerikanske National Security Agency (NSA) som var initiativtakarane til forbodet. Dei hadde ein kryptostandard dei sa var sterk nok for bankar og bankkundar, men ikkje sterk nok til at mafiaen kunne halde arkiva sine hemmelege for dei. Standarden, DES-56, var sagt å vere praktisk talt uknuseleg. Så bygde ein av EFF-grunnleggarane ein DES-56-knusar som kunne knekke chifferet på to timar. 258 Likevel meinte NSA at dei burde ha lov til å forby amerikanarar å ha løyndommar dei ikkje kunne få snusen i. Så sette EFF inn dødsstøyten. I 1995 representerte dei matematikkstudenten Dan Bernstein i retten. Bernstein hadde skrive ein introduksjon til krypto som inneheldt datakode for å lage eit chiffer som var sterkare enn DES-56. Millionar gonger sterkare. I augene til NSA blei artikkelen eit våpen og difor forboden. Vel, det er kanskje vanskeleg å få ein dommar til å forstå krypto og kva det tyder, men det viste seg at den gjennomsnittlege dommaren ved amerikanske appelldomstolar ikkje er særleg ivrig etter å avgrense kva slags artiklar studentar har lov til å skrive. Kryptokrigane enda med seier for dei gode, då Amerikas niande appelldomstol avgjorde at kode er ei form for ytring som blir verna av det første grunnlovstillegget. Om du nokon gong har kjøpt noko på nettet, sendt ei hemmeleg melding eller sjekka saldoen på bankkontoen din, så har du brukt krypto som EFF fekk gjort lovleg. Og det er bra: NSA er rett og slett ikkje så smarte. Alt dei klarer å knekke, kan du vere sikker på at terroristar og gangsterar kan knekke òg. Barbara hadde vore ein av journalistane som hadde bygd opp renommeet sitt gjennom å dekke saka. Ho hadde vakse opp då borgarrettsrørsla i San Francisco gjekk mot slutten, og såg likskapane mellom kampen for grunnlova i den verkelege verda og kampen i cyberspace. Så ho skjønte det. Eg trur ikkje eg kunne ha forklart desse greiene til foreldra mine, men med Barbara var det lett. Ho stilte intelligente spørsmål om dei kryptografiske protokollane og tryggingsprosedyrane våre, av og til om ting eg ikkje visste svaret på – nokre gonger påpeikte ho potensielle svake punkt i prosedyren vår. Vi plugga i Xboxen og kom på nett. Det var fire opne trådlause nett vi kunne sjå der frå møterommet, og eg fekk 259 Xboxen til å skifte mellom dei ved tilfeldige intervall. Ho skjønte dette òg – når du først var på Xnet, så var det akkurat som å vere på internett, berre at nokre ting var litt tregare og alt var anonymt og umogleg å spore. «Så kva no?» sa eg då vi nærma oss slutten. Eg hadde snakka meg tom, og eg hadde ei frykteleg, syreaktig kjensle frå all kaffien. Dessutan dreiv Ange og klemde handa mi under bordet på ein måte som gav meg lyst til å styrte ut for å finne ein skjerma stad der vi kunne avslutte gjenforeininga etter den første krangelen vår. «No byrjar eg på journalistikken. Du går ut, og eg undersøker alt de har fortalt meg, for å prøve å få det stadfesta så godt som mogleg. Eg vil la dykk lese gjennom det eg skal trykke, og de får vite når det skjer. Eg ville føretrekke at du ikkje snakka med nokon andre om dette no, fordi eg vil ha skupet, og fordi eg vil forsikre meg om at eg får historia før alt blir tilskitna av spekulasjon i pressa og strategiar frå DHS. Eg vil bli nøydd til å ringe DHS for kommentarar før trykking, men eg skal gjere det på ein måte som skjermar deg i størst mogleg grad. Eg vil også gi deg beskjed før eg gjer det. Ein ting som må vere klart: Dette er ikkje di historie lenger. Det er mi historie. Du var veldig sjenerøs som gav henne til meg, og eg skal prøve å gjengjelde den gåva, men du får ikkje rett til å redigere vekk noko, å endre historia eller stoppe meg. Dette er i rørsle no og vil ikkje stoppe. Forstår du det?» Eg hadde ikkje tenkt på det på den måten, men når ho sa det, var det innlysande. Det betydde at raketten var skoten ut, og eg ville ikkje vere i stand til å stoppe han. Han kom til å falle ned der han var sikta inn, eller bomme, men han var i lufta og kunne ikkje stoppast. Ein dag i nær framtid skulle eg slutte å vere Marcus – eg ville vere ein offentleg figur. Eg ville vere han som angav DHS. 260 Eg ville vere ein vandrande død. Ange tenkte nok i dei same banane, for ho hadde blitt ein stad mellom kvit og grøn i ansiktet. «La oss kome oss ut,» sa ho. Mo r a til Ange og søstera var ute igjen, noko som gjorde det lett å avgjere kvar vi skulle den kvelden. Det var forbi middagstid, men foreldra mine visste at eg skulle møte Barbara og ville ikkje bli sinte om eg kom seint heim. Då vi kom heim til Ange, hadde eg ikkje lyst til å plugge i Xboxen. Eg hadde fått nok Xnet den dagen. Alt eg kunne tenkje på, var Ange, Ange, Ange. Å vere utan Ange. Å vite at Ange var sint på meg. Ange som ikkje ville snakke med meg igjen. Ange som ikkje ville kysse meg igjen. Ho hadde tenkt det same. Eg såg det i augene hennar då vi lukka døra på soverommet hennar og såg på kvarand re. Eg var svolten på henne, slik du er svolten på middag etter ikkje å ha ete på dagevis. Slik du ville vere tørst etter eit glas vatn etter å ha spelt fotball i tre timar. Ikkje som noko av det. Det var meir. Det var noko eg aldri hadde følt før. Eg hadde lyst til å ete henne heil, sluke henne. Fram til no hadde ho vore den seksuelle i forholdet vårt. Eg hadde late henne setje rytmen. Det var fantastisk erotisk når ho tok tak i meg og drog av meg skjorta, drog ansiktet mitt til hennar. Men i dag kunne eg ikkje halde igjen. Eg ville ikkje halde igjen. Døra small igjen og eg treiv etter kanten på t-skjorta hennar og drog, gav henne så vidt tid til å løfte armane. Eg drog mi eiga skjorte over hovudet og høyrde bomullsstoffet knitre då saumane lausna. Augene hennar skein, munnen var open, pusten rask. Min òg, eg kjende pusten og hjertet og blodet dure i øyrene. 261 Eg tok av oss resten av kleda med like stor iver og kasta dei blant haugane av skitentøy og reint tøy på golvet. Det var bøker og papir over heile senga og eg sveipa det til sides. Vi landa på dei uoppreidde sengekleda eit sekund seinare, med armane rundt kvarandre og klemde hardt, som om vi ville dra kroppane gjennom kvarandre. Ho stønna inn i munnen min, og eg laga den same lyden tilbake, og eg kjende duren frå stemma hennar i mine eigne stemmeband, ei kjensle meir intim enn eg hadde følt nokon gong før. Ho reiv seg laus og strekte seg etter nattbordet. Ho opna skuffen og kasta ein kvit apotekpose på senga framfor meg. Eg såg ned i posen. Kondom. Av merket Trojan. Eit dusin spermdrepande. Framleis forsegla. Eg smilte til henne, ho smilte tilbake, og eg opna pakken. I åre vis h adde e g tenk t på korleis det ville vere. Hundre gonger om dagen hadde eg sett det for meg. Nokre dagar hadde eg praktisk talt ikkje tenkt på anna. Det var ikkje slik eg hadde førestelt meg det. Nokre ting var betre. Nokre ting var mykje verre. Medan det pågjekk, verka det uendeleg. Etterpå verka det som det var over på ein blunk. Etterpå kjende eg meg som den same personen som før. Men eg kjende meg også annleis. Noko hadde endra seg mellom oss. Det var rart. Vi var sjenerte, begge to, medan vi tok på oss kleda og pusla rundt i rommet, såg vekk, møtte ikkje augene til kvarandre. Eg pakka kondomet i ein kleenex frå ein pakke ved senga, tok det med inn på badet, pakka det meir inn i toalettpapir og stakk det djupt ned i søpla. Då eg kom inn igjen, sat Ange i senga framfor Xboxen. Eg sette meg ned ved sida av henne og tok henne i handa. Ho snudde seg mot meg og smilte. Vi var begge utslitne, skjelvne. 262 «Takk,» sa eg. Ho sa ikkje noko. Ho snudde seg mot meg. Ho smilte stort, men hadde store, feite tårer nedover kinna. Eg omfamna henne og ho klemde meg hardt. «Du er ein god mann, Marcus Yallow,» kviskra ho. «Takk.» Eg visste ikkje kva eg skulle seie, men eg klemde tilbake. Til slutt løyste vi oss frå kvarandre. Ho gret ikkje meir, men smilte framleis. Ho peikte på Xboxen min på golvet ved senga. Eg tok hintet. Eg tok han opp, plugga han i og logga inn. Det same gamle. Masse epost. Dei nye postane på bloggane eg las, strøymde inn. Spam. Herregud, eg fekk så mykje spam. Den svenske epostboksen min blei ofte «joejobba» – brukt som avsendaradresse i spam send til hundrevis av millionar mottakarar, slik at alle returane og dei sinte svarmeldingane kom til meg. Eg visste ikkje kven som stod bak. Kanskje DHS prøvde å overfløyme eposten min. Kanskje det berre var nokon som ville spele meg eit puss. Men Piratpartiet hadde ganske gode filter, og alle som ville, fekk 500 gigabyte lagringsplass, så det var ikkje fare for flaum heilt enno. Eg filtrerte alt ut, hamra på sletteknappen. Eg hadde ein eigen epostboks for innkomande ting som var kryptert med den offentlege nøkkelen min, sidan det truleg var Xnet-relatert og sensitivt. Spammarane hadde enno ikkje skjønt at å bruke offentlege nøklar ville gjere søppelposten deira meir plausibel, så det funka fint inntil vidare. Det var eit par dusin krypterte meldingar frå folk i tillits nettverket. Eg skumma gjennom dei – lenker til videoar og bilete av meir maktmisbruk frå DHS, skrekkhistorier om rømmingsforsøk, skvalder om ting eg hadde blogga. Det vanlege. Så kom det noko som berre var kryptert med den offentlege nøkkelen min. Det betydde at ingen andre kunne 263 lese det, men eg hadde inga aning om kven som hadde skrive det. Det stod at det kom frå Masha, som enten var eit namn eller eit kallenamn – det kunne eg ikkje vite. > M1k3y > Du kjenner ikkje meg, men eg kjenner deg. > Eg blei arrestert den dagen brua blei sprengd. Dei forhøyrde meg. Dei bestemte seg for at eg var uskuldig. Dei tilbaud meg ein jobb: å hjelpe dei å jakte på terroristane som drap naboane mine. > Det verka som ein god deal først. Eg innsåg ikkje at den faktiske jobben min ville bli å spionere på unge folk som motset te seg at byen deira blei til ein politistat. > Eg infiltrerte Xnet den dagen det opna. Eg er i tillitsnettver ket ditt. Om eg ville røpe identiteten min, kunne eg sende deg ein epost frå ei adresse du ville stole på. Tre adresser, faktisk. Eg er så mykje på innsida av nettverket ditt som ein tilfeldig 17-åring kan vere. Noko av eposten du har fått, har vore nøye vald des informasjon frå meg og mine overordna. > Dei veit ikkje kven du er, men dei nærmar seg. Dei held fram med å få folk til å skifte side, å knekke dei. Dei trålar dei so siale nettverka og truar folk til å bli informantar. Det er hundrevis som jobbar for dhs på Xnet akkurat no. Eg har namna deira, kal lenamna og nøklane. Private og offentlege. > Få dagar etter at Xnet opna, byrja vi å jobbe med å finne svake punkt i ParanoidLinux. Dei tinga vi har klart å finne så langt, har vore små og uvesentlege, men det er uunngåeleg at vi kjem til å knekke det til slutt. Så snart vi har eit dag null-angrep, er du ferdig. > Eg trur eg trygt kan seie at dersom mine overordna visste at eg skreiv dette, ville eg bli bura inne på Vesle Gitmo til eg var gammal. > Sjølv om dei ikkje skulle klare å knekke ParanoidLinux, så flyt det rundt forgifta utgåver av ParanoidLinux. Sjekksummane på diskane er ikkje dei same, men kven er det eigentleg som 264 sjekkar det? Andre enn slike som eg og du? Mange av kidsa er ferdige, utan å vite det. > Alt som gjenstår for meg og mine overordna, er å finne det beste tidspunktet å ta deg på, for å gjere størst mogleg oppstuss i media. Den tida vil vere snart, om ikkje lenge. Tru meg. > Du lurer sikkert på kvifor eg fortel deg dette. > Eg òg. > Her er mine tankar. Eg verva meg for å nedkjempe terroris tar. I staden spionerer eg på amerikanarar som trur på ting som dhs ikkje liker. Ikkje folk som planlegg å sprenge bruer, men folk som protesterer. Eg kan ikkje gjere det lenger. > Men det kan ikkje du heller, enten du veit det eller ikkje. Som eg seier, det er berre eit spørsmål om tid før du er lenka fast på Treasure Island. Spørsmålet er ikkje om, men når. > Så eg er ferdig her. Nede i Los Angeles er det nokre folk som seier dei kan skjule meg om eg vil ut. > Eg vil ut. > Eg vil ta deg med, om du vil. Betre å vere ein kjempande enn ein martyr. Om du blir med, kan vi finne ut korleis vi kan vin ne saman. Eg er like smart som deg. Tru meg. > Kva seier du? > Her er den offentlege nøkkelen min. > Masha Om du er i trøbbel eller tvil, spring i ring, skrik og hyl. Høyrt det før? Det er ikkje eit godt råd, men lett å følgje. Eg sprang ut av senga og gjekk fram og tilbake på golvet. Hjertet mitt slo, og blodet mitt song ein fæl parodi på den opphissinga eg hadde kjent då eg kom heim. Dette var ikkje seksuell opphissing, det var rein skrekk. «Hæ?» sa Ange. «Hæ?» Eg peikte på skjermen på mi side av senga. Ho rulla rundt, tok tastaturet mitt og tok borti touchpaden med fingeren. 265 Eg gjekk fram og tilbake. «Dette må vere løgn,» sa ho. «DHS køddar med hovudet ditt.» Eg såg på henne. Ho beit seg i leppa. Ho såg ikkje ut som ho trudde på det ho sa. «Trur du?» «Klart. Dei kan ikkje ta deg på andre måtar, så dei kjem etter deg på Xnet.» «Ja.» Eg sette meg ned på senga. Eg pusta raskt igjen. «Roleg,» sa ho. «Det er berre manipulasjon. Her.» Ho hadde aldri teke frå meg tastaturet før, men no var det ein ny intimitet mellom oss. Ho trykte på svar og skreiv: > Godt forsøk. Ho skreiv som M1k3y no. Vi var saman på ein måte som var annleis enn før. «Signér det, la oss sjå kva ho seier.» Eg visste ikkje om det var den beste ideen, men eg hadde ikkje nokon som var betre. Eg signerte og krypterte meldinga med min private nøkkel og med Mashas offentlege. Svaret kom med ein gong. > Eg trudde du skulle seie noko slikt. > Her er ein hack du ikkje har tenkt på. Eg kan tunellere vi deo anonymt via dns. Her er nokre lenker til videoklipp som du kanskje har lyst til å ta ein kikk på før du bestemmer deg for at eg køddar. Desse folka overvaker kvarandre heile tida, som for sikring mot å bli dolka i ryggen av sine eigne. Det er ganske lett å spionere på dei medan dei spionerer på kvarandre. > Masha Vedlagt var kjeldekoden til eit lite program som verka som det gjorde akkurat som Masha hevda: henta video gjennom Domain Name Service-protokollen. La meg ta eit steg tilbake og forklare noko. Når alt kjem til alt, er alle internettprotokollar berre ein serie teikn 266 sende fram og tilbake i ei avtalt rekkefølgje. Det er som å ha ein lastebil og setje ein bil på lasteplanet, og så setje ein motorsykkel i bagasjerommet på bilen, og så plassere ein sykkel bakpå motorsykkelen, og så henge eit par rulleskøyter på sykkelen. Berre at på nettet kan du, om du vil, henge lastebilen på rulleskøytene. Ta til dømes Simple Mail Transport Protocol, eller SMTP, som blir brukt til å sende epost. Her er ein liten samtale mellom meg og epostserveren min når eg sender ei melding til meg sjølv: > helo littlebrother.com.se 250 mail.pirateparty.org.se Hello mail.pirateparty.org.se, pleased to meet you > mail from:[email protected] 250 2.1.0 [email protected]... Sender ok > rcpt to:[email protected] 250 2.1.5 [email protected]... Recipient ok > data 354 Enter mail, end with “.” on a line by itself > Om du er i trøbbel eller tvil, spring i ring, skrik og hyl. >. 250 2.0.0 k5SMW0xQ006174 Message accepted for delivery quit 221 2.0.0 mail.pirateparty.org.se closing connection Connection closed by foreign host. Grammatikken i denne samtalen blei definert i 1982 av Jon Postel, ein av internett sine heltemodige forfedrar, som ein gong i tida køyrde dei viktigaste serverane i nettet under pulten sin på Universitetet i California, i paleolitikum ein gong. Tenk deg no at du kopla ein epostserver til ein chat. Du kunne sende ei melding til serveren som gjekk slik: «HELO littlebrother.com.se», og serveren ville svare: «250 mail. 267 pirateparty.org.se Hello mail.pirateparty.org.se, pleased to meet you.» Med andre ord, du kunne ha den same samtalen over ein chat som du har via SMTP. Med litt jobb kan heile epostserveraktiviteten på nettet skje via chat. Eller via websurfing. Eller kva som helst. Dette blir kalla «tunellering». Du puttar SMTP inni ein chat-«tunell». Du kunne også putte chatten inni ein SMTPtunell om du verkeleg ville skilje deg ut, og putte tunellen inni ein annan tunell. Faktisk er alle internettprotokollar sårbare overfor ein slik prosess. Det er kult, for det betyr at om du er på eit nettverk med tilgang berre til weben, kan du tunellere eposten din via weben. Du kan tunellere favorittfildelingsprogrammet ditt gjennom weben. Du kan til og med tunellere Xnet – som i seg sjølv er ein tunell for dusinvis av protokollar – via weben. Domain Name Service er ein interessant og gammal internettprotokoll som stammar frå 1983. Han blir brukt til å konvertere namnet på ei datamaskin – som pirateparty.org. se – til IP-nummeret som datamaskiner bruker til å kommunisere på nettet, som 204.11.50.136. Det verkar generelt sett med magisk stabilitet, sjølv om mekanismen har millionvis av delar – alle nettleverandørar køyrer ein DNS-server, og det same gjer dei fleste styresmakter og mange private føretak. Desse DNS-boksane snakkar med kvarandre heile tida, spør og svarer kvarandre heile tida, slik at uansett kor obskure namn du matar inn i datamaskina di, så klarer maskina å konvertere det til eit nummer. Før DNS var det HOSTS-fila som blei brukt. Tru det eller ei, det var eitt enkelt dokument med ei liste over namn og nummer til alle datamaskinene som var kopla til internett. Alle maskinene hadde ein kopi. Denne fila blei til slutt for stor til å drive og flytte på, så DNS blei oppfunne og køyrde på ein server under skrivebordet til Jon Postel. Dersom 268 vaskepersonalet kom til å dra ut kontakten, mista heile internett evna til å finne seg sjølv. Seriøst. Greia i dag er at DNS er overalt. Alle nettverk har ein DNS-server knytt til seg, og alle dei serverane er sette opp til å snakke med kvarandre og til tilfeldige personar over heile internett. Det Masha hadde gjort, var å finne ut korleis ho kunne tunellere ein videostraum over DNS. Ho braut opp videoen til milliardar av bitar som ho gøymde i normale meldingar til ein DNS-server. Ved å køyre koden hennar, kunne eg hente videoen frå alle DNS-serverane, over heile nettet, i ein utruleg fart. Det må ha sett bisart ut på nettverkshistogramma, som om eg prøvde å slå opp namna på alle datamaskinene i heile verda. Men det hadde to fordelar som eg sette pris på med ein gong: Eg kunne hente videoen i eit svimlande tempo – med ein gong eg klikka på lenka, fekk eg fullskjermbilete utan støy eller hakking – og eg ante ikkje kvar vertsmaskina for videoen var. Det var fullstendig anonymt. Først oppfatta eg ikkje eingong innhaldet i videoen. Eg var totalt slått i golvet over kor dyktig denne hacken var. Å strøyme video frå DNS? Det var så smart og snodig, det var praktisk talt perverst. Gradvis byrja det å søkke inn kva det var eg såg. Det var eit møtebord i eit lite rom med ein spegel på ein av veggane. Eg kjende det rommet. Eg hadde sete der, medan Streng Frisyre hadde fått meg til å seie passordet mitt høgt. Det var fire behagelege stolar rundt bordet, med fire personar som sat behageleg, i DHS-uniform. Eg kjende igjen generalmajor Graeme Sutherland, øvstkommanderande for DHS Bay Area, i lag med Streng Frisyre. Dei andre var nye for meg. Dei såg på ein videoskjerm ved bordenden, og på skjermen var det eit uendeleg meir kjent ansikt. 269 Kurt Rooney var kjend som presidentens sjefsstrateg, mannen som fekk partiet sitt inn i regjering for tredje periode på rad, og som stemna mot ei fjerde. Dei ga han tilnamnet «Skruppellaus», og eg hadde sett eit innslag ein gong om kor strengt regime han heldt over staben sin, korleis han ringde dei, sende chatbeskjedar, overvakte rørslene deira, kontrollerte kvart steg. Han var gammal, med rynkete ansikt, bleike, grå auge og ein flat nase med breie, raudaktige nasegangar og tynne lepper, ein mann som såg ut som han konstant kjende ei vond lukt. Det var mannen på skjermen. Han snakka, og alle and re hadde augene retta mot skjermen, alle noterte så fort dei klarte å taste, og prøvde å sjå smarte ut. «– seier dei er sinte på dei styrande, men vi må vise dette landet at det er terroristar, ikkje regjeringa, som har skulda. Forstår de det eg seier? Nasjonen elskar ikkje denne byen. For nasjonen er han eit Sodoma og Gomorra av homsar og ateistar som fortener å rotne i helvete. Den einaste grunnen til at landet bryr seg med kva folk i San Francisco tenkjer, er at dei har vore så heldige å bli blåst til helvete av islamistiske terroristar. Desse Xnet-ungane har gått så langt at dei snart kan bli nyttige for oss. Di meir radikale dei blir, di meir forstår resten av nasjonen at det er truslar overalt.» Publikumet hans gjorde ferdige notata. «Vi kan kontrollere det, meiner eg,» sa Streng Frisyre. «Folka våre på Xnet har bygd opp mykje innverknad. Dei kinesiske bloggarane køyrer så mykje som femti bloggar kvar. Dei overfløymer chattekanalane, lenker til kvarandre, og for det meste snakkar dei berre denne M1k3y og partiet hans etter munnen. Men dei har allereie vist at dei kan provosere fram radikal handling, sjølv når M1k3y slår på bremsene.» 270 Generalmajor Sutherland nikka. «Vi har planlagt å la dei vere under jorda til om lag ein månad før valet. Det er etter den originale planen. Men det høyrest ut som –» «Vi har ein annan plan for valet,» sa Rooney. «Hem meleg, sjølvsagt, men de bør ikkje planlegge å reise den månaden, for å seie det slik. Kutt laus Xnet no, så fort de kan. Så lenge dei er moderate, er dei ei byrde. Hald dei radikale.» Videoen stoppa. Ange og eg sat på sengekanten og såg på skjermen. Ange strekte ut armen og starta videoen igjen. Vi såg han ein gong til. Det var verre den andre gongen. Eg kasta tastaturet til sides og reiste meg. «Eg er så dritlei av å vere redd,» sa eg. «La oss ta dette med til Barbara og få henne til å publisere heile greia. Putte alt på nettet. La dei arrestere meg. I det minste veit eg kva som hender på den måten. I det minste kan eg vere sikker på nokon ting i livet.» Ange greip tak i meg og omfamna meg, roa meg. «Eg veit, kjære deg, eg veit. Det er fælt, alt saman. Men du fokuserer på dei negative tinga, og ikkje på dei gode. Du har starta ei rørsle. Du har utmanøvrert køddane i Det kvite huset og skurkane i DHS-uniformene. Du har plassert deg i ein posisjon der du kan vere ansvarleg for å blåse loket av heile den rotne DHS-greia. Klart dei er ute etter deg. Sjølvsagt. Har du ein augeblink tvilt på det? Men Marcus, dei veit ikkje kven du er. Tenk på det. Alle dei folka, pengar, skytevåpen og spionar, mot deg, ein sytten år gammal high school-elev – du slår dei likevel. Dei veit ikkje om Barbara. Dei veit ikkje om Zeb. Du har jamma dei i gatene i San Francisco og audmjuka dei framfor heile verda. Så slutt å henge med hovudet, ok? Du er i ferd med å vinne.» «Men dei kjem og tek meg. Det ser du. Dei kjem til å setje meg i fengsel for alltid. Ikkje eingong fengsel. Eg berre 271 forsvinn, som Darryl. Kanskje verre. Kanskje Syria. Kvifor halde meg i San Francisco? Eg er ei byrde så lenge eg er i USA.» Ho sette seg på senga med meg. «Ja,» sa ho. «Det.» «Det.» «Du veit kva du må gjere, sant?» «Hæ?» Ho såg peikande på tastaturet mitt. Eg kunne sjå tårene som rann nedover kinna. «Nei! Du er galen. Trur du at eg skal rømme med ein eller annan tilfeldig fjott frå nettet? Ein spion?» «Har du ein betre idé?» Eg sparka ein av skitentøyshaugane hennar opp i lufta. «Same faen. Greitt. Eg skal snakke meir med henne.» «Snakk med henne,» sa Ange. «Og sei at du og kjærasten din vil ut.» «Hæ?» «Hald kjeft, hestkuk. Synest du at du er i fare? Eg er i like mykje fare, Marcus. Det er kalla medskuldig. Når du er ferdig, så er eg ferdig òg.» Kjeven hennar skaut fram i ein opprørsk vinkel. «Du og eg – vi er saman no. Det må du forstå.» Vi sette oss på senga saman. «Om du vil ha meg, då,» sa ho til slutt, med låg stemme. «Du køddar, sant?» «Ser eg ut som om eg køddar?» «Aldri i verda om eg ville dra frivillig utan deg, Ange. Eg kunne ikkje ha spurt deg om å bli med, men eg er ekstatisk over at du tilbaud deg det.» Ho smilte og heiv tastaturet over til meg. «Send ein epost til denne Masha-figuren. La oss sjå kva denne baben kan gjere for oss.» Eg sende henne ein epost, krypterte meldinga og venta på svar. Ange gneid nasen sin mot meg, eg kyssa henne, og vi klinte. Noko med faren og pakta om å reise i lag – det fekk 272 meg til å gløyme det sjenerte ved sexen, gjorde meg helvetes jævlig kåt. Vi var halvnakne igjen då Mashas epost kom. > To? Herregud, som om det ikkje ville vere vanskeleg nok frå før. > Eg får ikkje lov til å gå ut, anna enn for å gjere etterretning i felten, etter ein stor Xnet-ståhei. Skjøner du? Dei overordna følgjer alle stega mine, men eg får frie tøylar når noko skjer med Xnetarar. Då blir eg send i felten. > Gjer noko stort. Eg blir send dit. Eg får oss begge ut. Alle tre, om du insisterer. > Men gjer det fort. Eg kan ikkje sende deg mange mailar, forstår du? Dei overvaker meg. Dei nærmar seg deg. Du har ikkje mykje tid. Veker? Kanskje berre dagar. > Eg treng deg for å kome meg ut. Det difor eg gjer dette, om du skulle lure på det. Eg kan ikkje kome meg ut på eiga hand. Eg treng ein stor Xnet-distraksjon. Det er di oppgåve. Ikkje svikt meg, M1k3y, eller så eg vi begge døde. Og jenta di òg. > Masha Telefonen min ringde, vi skvatt, begge to. Det var mamma som ville vite når eg kom heim. Eg sa eg var på veg. Ho sa ingenting om Barbara. Vi hadde blitt einige om at vi ikkje skulle snakke om noko av dette på telefonen. Det var pappas idé. Han kunne vere like paranoid som eg. «Eg må gå,» sa eg. «Foreldra våre vil bli –» «Eg veit det,» sa eg. «Eg såg kva som skjedde med foreldra mine då dei trudde eg var død. Å vite at eg er på flukt kjem ikkje til å bli så mykje betre. Men dei vil heller at eg er ein flyktning enn at eg er i fengsel. Trur eg. I alle fall, så snart vi forsvinn, kan Barbara trykke historia utan å bekymre seg for at vi får problem.» Vi kyssa i døropninga. Ikkje eit av dei heite, sølete 273 nummera vi vanlegvis gjekk gjennom for å seie farvel. Eit søtt kyss. Eit sakte kyss. Eit farvelkyss. T ur ar med t-banen er introspektive. Når toget voggar fram og tilbake og du prøver å la vere å få augekontakt med dei andre passasjerane og prøver å la vere å lese reklamane for plastisk kirurgi, kausjonsagentar og aidstesting, når du prøver å ignorere graffitien og ikkje sjå for nøye på golvet. Det er då hjernen din byrjar å kverne og kverne. Du voggar fram og tilbake, og hjernen din går gjennom alle tinga du har oversett, speler om igjen alle filmane frå livet ditt der du ikkje er nokon helt, der du er ein treskalle og ein idiot. Hjernen din kjem opp med teoriar som denne: Dersom DHS ville ta M1k3y, finst det nokon betre måte enn å lure han ut på open mark, få han til å leie ei eller anna stor, offentleg Xnet-greie? Ville ikkje det vere verdt ein liten, forsmedeleg videolekkasje? Hjernen din kjem opp med slike ting sjølv om turen berre varer to eller tre stopp. Når du går av og byrjar å røre på deg, byrjar blodet å sirkulere igjen, og av og til hjelper hjernen deg ut igjen. Nokre gonger gir hjernen deg løysingar i tillegg til problem. 274 D e t fanst ei tid då yndlingstingen min i verda var å ta på meg ei kappe og henge rundt på hotell, late som eg var ein usynleg vampyr som alle stira på. Det er komplisert og ikkje på langt nær så sært som det høyrest ut. Laiv kombinerer dei beste aspekta av Doun geons & Dragons med amatørteater og deltaking på science fiction-konferansar. Eg forstår at dette kanskje ikkje høyrest så forlokkande ut som det gjorde for meg då eg var 14. Dei beste laivane var dei vi hadde i speidarleirar utanfor byen: Hundre tenåringar, gutar og jenter, kjempa mot fredagstrafikken, utveksla historier, spelte handhaldne spel, tøffa seg i timevis. For så å dra ut for å stå i graset framfor ei gruppe vaksne menn og kvinner i urstilige, heimelaga rustningar, bulka og oppskrapa, som rustningar må ha vore i gamle dagar, ikkje slik dei ser ut i filmar, men som soldat uniformer etter ein månad i villmarka. Desse folka blei vanlegvis betalte for å styre spela, men du fekk ikkje jobben utan å vere ein slik person som ville ha gjort det gratis. Dei hadde allereie delt oss opp i lag, basert på spørjeskjema vi hadde fylt ut på førehand, og vi fekk oppdraga våre då, som å bli ropt opp til fotballag. Så fekk du brifingpakkane. Dei var som brifingane som 275 spionar får i filmane: Dette er identiteten din, dette er oppdraget ditt, her er løyndommane du veit. Etterpå var det middagstid: knitrande bål, kjøtbitar grilla på spyd, tofu frest i panne (dette er Nord-California, å ikkje ha eit vegetaralternativ er ikkje eit alternativ) og ein ete- og drikkestil som berre kan beskrivast som slafsing. Dei ivrige kidsa hadde gått inn i rollene allereie. I det første spelet mitt var eg ein trollmann. Eg hadde ein sekk med erteposar som skulle førestelle trolldommar – når eg kasta ein, skulle eg rope ut namnet på trolldommen eg kasta – eldkule, magisk rakett, lyskjegle – og spelaren eller «monsteret» eg kasta han på, ville falle om dersom eg nådde fram med trolldommen. Eller ikkje – nokre gonger måtte vi tilkalle ein dommar for å mekle, men for det meste var vi ganske gode på ærleg spel. Ingen likte å måtte kaste terning for å avgjere. Innan sengetid hadde alle gått inn i rollene. Då eg var 14, var eg ikkje supersikker på korleis ein trollmann skulle høyrast ut, men eg henta inspirasjon frå filmar og bøker. Eg snakka i lange, avmålte stavingar, heldt ansiktet i eit passande mystisk uttrykk og tenkte mystiske tankar. Oppdraget var komplisert og gjekk ut på å hente tilbake ein heilag relikvie som hadde blitt stole av eit uhyre som var fast bestemt på å underkue folka i landet. Det betydde ikkje så mykje. Det som betydde noko, var at eg hadde eit privat oppdrag, å fange ein spesiell smådjevel som skulle vere tenaren min, og at eg hadde ein hemmeleg nemesis, ein annan spelar på laget som hadde teke del i eit raid som drap familien min då eg var liten, ein spelar som ikkje visste at eg hadde kome tilbake, fast bestemt på hemn. Ein eller annan stad, sjølvsagt, var det ein annan spelar med eit liknande nag mot meg, så sjølv medan eg naut kameratskapen i laget, måtte eg alltid ha eit auge ope for ein kniv i ryggen, for gift i maten. 276 Dei neste to dagane spelte vi. Delar av helga var som gøyme-og-leite, delar var øvingar i å overleve i øydemarka, delar var rebusløysing. Spelmeistrane hadde gjort ein super jobb. Og du blei verkeleg kjend med dei andre folka du delte oppdrag med. Darryl var målet for det første mordet mitt, og eg la breisida til, sjølv om han var vennen min. Grei kar. Synd eg måtte drepe han. Eg tok han med ei eldkule, medan han samla utbytte. Vi hadde utrydda ei gruppe orkar, med stein-saks-papir mot kvar ork for å avgjere kven som vann. Det er mykje meir spennande enn det høyrest ut. Det var som ein sommarleir for teaterfrikar. Vi snakka til langt på natt i telta våre, såg på stjernene, hoppa i elva når vi blei varme, drap mygg med flathanda. Blei bestevenner, eller erkefiendar. Eg veit ikkje kvifor foreldra til Charles sende han på laiv. Han var ikkje ein som verkeleg syntest slikt var gøy. Han var meir typen til å synast det var gøy å plukke vengane av fluger. Eller kanskje ikkje. Men han var berre ikkje så interessert i å springe utkledd rundt i skogen. Han gjorde ikkje anna enn å drive rundt, kome med spottande kommentarar til alle og alt og prøve å overbevise oss om at vi ikkje hadde det så gøy som vi trudde vi hadde det. Du har heilt sikkert treft ein slik person før, ein som føler seg kalla til å forsikre seg om at alle har det skikkeleg drit. Den andre tingen med Charles var at han ikkje klarte å få dreisen på simulert kamp. Når du først kjem i gang med å springe rundt i skogen og spele desse omstendelege, halvmilitære spela, så er det lett å bli heilt adrenalinpumpa til det punktet der du er heilt klar til å skjere strupen over på nokon. Dette er ikkje ein god tilstand å vere i når du går rundt og ber på eit rekvisittsverd, ei klubbe, eit spyd eller anna utstyr. Difor er det aldri lov å slå nokon, under noko 277 omstende, i desse spela. Når du kjem nær nok til å slåst med nokon, speler du i staden eit par kjappe rundar stein-sakspapir, med modifikasjonar baserte på erfaringa, våpna og tilstanden din. Dommarane meklar i kranglar. Det er ganske sivilisert, og litt sært. Du spring etter nokon i skogen, når dei igjen, snerrar mot dei, og så set de dykk ned for å spele eit simpelt spel. Men det funkar – og alt er trygt og fint. Charles fekk ikkje heilt dreisen på dette. Eg trur han var heilt i stand til å forstå at regelen var «ingen kontakt», men han var også heilt i stand til å bestemme seg for at regelen ikkje betydde noko, og at han ikkje skulle følgje han. Dommarane slo ned på han fleire gonger i løpet av helga, og han lova gong på gong at han skulle skjerpe seg, men gjekk tilbake på lovnaden gong på gong. Han var ein av dei større der allereie, og han likte å takle deg «ved eit uhell» på slutten av ei jakt. Ikkje kjekt å bli takla på den steinete skogbotnen. Eg hadde akkurat ramma Darryl på ei lita opning der han hadde vore på jakt etter skattar, og vi lo litt over kor ekstremt sleip eg hadde vore. Han skulle ut for å mons tre – spelarar som blei drepne, kunne gå over til å spele monster, som betydde at lenger ut i spelet blei det fleire og fleire monster som kom etter deg, det betydde at alle fekk halde fram å spele, og at slaga blei meir og meir storslåtte. Det var då Charles kom ut av skogen bak meg og takla meg, eg fall i bakken så hardt at eg ikkje kunne puste. «Har deg!» ropte han. Eg kjende han berre så vidt før dette, og eg hadde aldri likt han noko særleg, men no var eg klar for mord. Eg kom meg sakte på føtene og såg på han der han stod, andpusten, glisande. «Du er så død,» sa han. «Eg tok deg skikkeleg.» Eg smilte, og noko kjendest feil og sårt i ansiktet mitt. Eg tok meg til overleppa. Det var blod der. Nasen min 278 blødde, og leppa var kløyvd, kutta på ei rot ansiktet mitt hadde blitt planta i då han takla meg. Eg tørka av blodet på buksebeinet og smilte. Eg lest som om eg syntest alt var greitt. Eg lo litt. Eg gjekk mot han. Charles lét seg ikkje lure. Han rygga bakover, prøvde å forsvinne inn i skogen. Darryl flytta seg for å stoppe han frå sida. Eg gjekk mot den andre sida. Plutseleg snudde han seg og sprang. Foten til Darryl trefte ankelen hans og sende han sprellande framover. Vi nådde han igjen akkurat i tide til å høyre dommarfløyta. Dommaren hadde ikkje sett Charles ta meg, men han hadde sett Charles spele den helga. Han sende Charles tilbake til leirinngangen og sa at han var ute av spelet. Charles klaga høglydt, men til glede for oss ville ikkje dommaren høyre på han. Då Charles var vekke, gav han oss ei overhaling også og sa at hemnen var ikkje noko betre enn åtaket til Charles. Det var greitt. Den kvelden, etter spelinga, fekk vi varme dusjar. Darryl og eg stal kleda og handkleet frå Charles. Vi knytte dei saman i buntar og la dei i urinalet. Dei andre gutane bidrog med glede til å gjennomvæte dei. Charles hadde vore veldig ivrig med taklingane sine. Eg skulle ønskje eg kunne sjå han då han kom ut frå dusjen og oppdaga kleda sine. Det er ei vanskeleg avgjerd: Spring du naken gjennom leiren, eller opnar du dei stramt samanknytte buntane, gjennomvåte av piss? Han valde å springe naken. Eg ville sikkert ha gjort det same. Vi stilte oss opp langs ruta frå dusjane til skuret der sekkane var lagra, og applauderte. Eg stod fremst, leidde applausen. Speidarleir h el gene hadde vi berre tre–fire gonger i året, noko som etterlét meg og Darryl – og ein masse andre laivarar – med ein seriøs laivmangel i liva våre. 279 Heldigvis hadde vi Wretched Daylight-spela på hotella i byen. Wretched Daylight er namnet på eit laivspel. Dei som organiserte spelet, hadde eit godt forhold til hotella i byen og lét det bli kjent at dei ville ta dei ledige romma på fredag kveld og fylle dei med spelarar som ville springe rundt på hotellet og spele diskré Wretched Daylight i korridorane, rundt badebassenget og så vidare, ete i hotellrestauranten og betale for trådlaus nettverkstilgang. Dei stengde bookinga fredag ettermiddag, sende epost til oss, og vi kom rett frå skulen til hotellet med ryggsekkane våre. Vi sov seks–åtte stykke på kvart rom i helga, levde på hurtigmat, spelte til tre om natta. Det var god, trygg moro som foreldra våre kunne støtte. Organisatorane var ein velkjend støtteorganisasjon for lese- og skriveopplæring som dreiv skriveworkshops for barn, dramaworksops og så vidare. Dei hadde drive spelet i ti år utan problem. Alt var strengt alkohol- og narkotika fritt, så ikkje organisatorane skulle bli tekne for anklagar om pedofili eller noko slikt. Vi hadde fått med mellom ti og hundre spelarar, det varierte, og for prisen av eit par filmar kunne du ha to og ein halv dag solid moro. Men ein dag kom dei over ei handfull rom på Monaco, eit hotell i Tenderloin som hadde ein kundekrins av eldre kunstinteresserte turistar, den typen stad der alle rom hadde ein gullfiskbolle og lobbyen var full av vakre gamle menneske i fine klede som viste fram resultatet av den plastiske kirurgien sin. Vanlegvis brukte dei jordiske – ordet vårt for ikkjespelarar – berre å ignorere oss og sjå på oss som ungar som leikte seg. Men den helga var det ein redaktør for eit italiensk reisemagasin der, og han blei nysgjerrig. Han gjekk fram til meg då eg stod og lurte i lobbyen i håp om at leiaren av den rivaliserande klanen skulle gå forbi, så eg kunne stupe over han og drikke blodet hans. Eg stod opp mot veggen 280 med armane i kryss over brystet og var usynleg, då han kom bort og spurde meg, med tung italiensk aksent, kva eg og vennene mine gjorde ved hotellet den helga? Eg prøvde å vifte han vekk, men han lét seg ikkje stoppe. Så eg berre tenkte at eg skulle finne på noko som kunne få han til å gå vekk. Eg ante ikkje at han skulle trykke det. Eg ante verkeleg ikkje at det ville bli plukka opp av amerikansk presse. «Vi er her fordi prinsen vår er død, så vi kom hit for å finne eit nytt overhovud.» «Ein prins?» «Ja,» sa eg og lét meg rive med. «Vi er Det Gamle Folket. Vi kom til Amerika på 1500-talet og har hatt vår eigen kongefamilie i villmarka i Pennsylvania. Vi lever eit enkelt liv i skogane. Vi bruker ikkje moderne teknologi. Men prinsen var den siste i rekka, og han døydde for ei veke sidan. Det var ein eller annan forferdeleg tæringssjukdom som tok han. Dei unge mennene i klanen min har drege for å finne etterkomarane av grandonkelen hans, som forlét oss på bestefaren min si tid, for å slutte seg til dei moderne. Det blir sagt at han har etterkomarar, og vi er på jakt etter dei for å hente dei tilbake der dei høyrer til.» Eg les mange fantasyromanar. Slike ting kom lett. «Vi fann ei kvinne som kjende desse etterkomarane. Ho fortalde oss at ein av dei budde på dette hotellet, og vi har kome for å finne han. Men vi har blitt forfølgde av ein rivaliserande klan som ønskjer å hindre oss i å bringe prinsen vår heim, for å halde oss veike og lette å dominere over. Difor er det viktig at vi held oss for oss sjølve. Vi snakkar ikkje med Det Nye Folket utan at det er strengt nødvendig. Å snakke med deg no er svært ubehageleg for meg.» Han såg skarpt på meg. Eg hadde løyst opp armane mine, som betydde at eg no var «synleg» for rivaliserande vampyrar, 281 og ein av dei hadde snike seg sakte innpå oss. I siste augeblinken snudde eg meg og såg henne, ho stod med spreidde armar, freste mot oss og vampa seg til i beste vampyrstil. Eg slo ut med armane og freste tilbake, og storma gjennom lobbyen, sprang over ein lêrsofa og lét henne jakte meg rundt ein potteplante. Eg hadde sett ei fluktrute ned trappa til helsestudioet i kjellaren. Eg tok denne ruta og rista henne av meg. Eg såg ikkje journalisten igjen den helga, men eg fortalde historia til nokre av medlaivarane mine, som fann mange høve til å gjenfortelje henne i løpet av helga. Det italienske magasinet hadde ein i staben som hadde skrive masteroppgåve om antiteknologiske Amish-grupper i Pennsylvania, og ho syntest vi verka svært interessante. Basert på notata og intervjuopptak frå sjefen hennar på tur i San Francisco skreiv ho ein fascinerande, hjerteskjerande artikkel om desse sære sektungdommane som kryssa Amerika på jakt etter «prinsen» sin. Folk trykker kva som helst. Men greia er at slike historier blir plukka opp og publi serte i nye former. Først var det italienske bloggarar, så enkelte amerikanske bloggarar. Folk over heile landet rapporterte «observasjonar» av Det Gamle Folket. Om dei berre fann på det, eller om det var andre som spelte det same spelet, visste eg ikkje. Det jobba seg oppover næringskjeda i media, heile vegen opp til New York Times som dessverre har ein uheldig appetitt for faktasjekking. Journalisten dei sette på historia, fann til slutt fram til Monaco Hotel, som sette dei i kontakt med laivarrangørane, som fulle av latter plumpa ut med heile historia. Vel, etter alt dette blei laiving plutseleg langt mindre kult. Vi blei kjende som nasjonens fremste bløffmakarar, som sære, patologiske løgnhalsar. Pressa som vi, utan å 282 vere klare over det, hadde lurt til å dekke historia om Det Gamle Folket, var no interesserte i å rette opp inntrykket ved å skrive om kor utruleg sære laivarane var, og det var då Charles lét alle på skulen vite at Darryl og eg var dei største laivnerdane i byen. Det var ikkje eit godt halvår. Nokre av dei andre i gjengen brydde seg ikkje om det, men vi gjorde det. Ertinga var nådelaus. Charles leidde det. Eg fann plasthoggtenner i sekken min, og småungar eg gjekk forbi i gangen, sa «bleh bleh» som teikneserievampyrar eller snakka med liksomtransylvansk aksent når eg var til stades. Vi gjekk over til ARGing ganske snart. Det var gøyare på nokre måtar, og mykje mindre sært. Men frå tid til anna sakna eg kappa mi og helgene på hotell. D e t motset te av esprit d’escalier er måten alle audmjukingane vi har opplevd, kjem tilbake og heimsøker oss på, sjølv lenge etterpå. Eg hugsa alle dei dumme tinga eg nokon gong hadde sagt eller gjort, hugsa dei krystallklart. Kvar gong eg følte meg nedfor, byrja eg heilt naturleg å tenkje på andre gonger eg hadde følt det slik, ei Topp 20 av audmjukingar på rekke og rad i hjernen min. Medan eg prøvde å konsentrere meg om Masha og min eigen snarlege undergang, kom episoden med Det Gamle Folket stadig tilbake. Eg hadde hatt ei liknande, kvalm, søkkande undergangskjensle då, medan fleire og fleire medie kanalar plukka opp historia, medan det blei meir og meir sannsynleg at nokon fann ut at det var eg som hadde kasta denne historia etter den dumme italienske redaktøren i designarbukser med krokete saumar, stiva skjorte utan krage og altfor store briller med metallinnfatning. Det finst eit alternativ til å dvele ved feila du har gjort. Du kan lære av dei. 283 Ein god teori, iallfall. Kanskje grunnen til at det underbevisste kjem trekkande med alle desse sørgjelege spøkelsa frå fortida, er at dei treng ei verdig avslutning før dei kan kvile fredeleg i audmjukingsparadiset. Det underbevisste sende meg stadig spøkelse, i håp om at eg ville gjere noko for å la dei kvile i fred. Heile vegen heim tenkte eg på dette minnet og tanken på kva eg ville gjere med «Masha» i tilfelle ho ikkje hadde ærlege motiv. Eg trong ei eller anna forsikring. Og innan eg kom heim – der eg blei sopt opp til melankolske klemmar frå mamma og pappa – hadde eg ideen. K ne pet var å time det te slik at det hende så fort at DHS ikkje rakk å førebu seg, men med lang nok planlegging til å få med Xnet-folk i store mengder. Knepet var å arrangere dette slik at det var for mange av oss til stades til at alle kunne arresterast, ein stad der pressa kunne sjå det, og dei vaksne, slik at DHS ikkje berre ville gasse oss igjen. Knepet var å kome opp med noko som var like medie vennleg som å få Pentagon til å sveve. Knepet var å ha eit samlingspunkt, på same måten som 3000 Berkeleystudentar som nekta å la ein av dei bli ført vekk i ein politibil. Knepet var å få pressa dit, klare til å fortelje vidare kva politiet gjorde, slik dei hadde gjort i 1968 i Chicago. Det måtte bli litt av eit knep. Eg forlét skulen ein time for tidleg neste dag, med dei vanlege teknikkane mine for å kome seg ut, utan å bry meg om det ville utløyse ein eller annan DHS-alarm som ville gi foreldra mine beskjed. På den ein eller andre måten ville det siste problemet til foreldra mine etter i morgon vere om eg hadde problem på skulen. 284 Eg møtte Ange heime hos henne. Ho måtte gå frå skulen endå tidlegare enn eg, men ho hadde gjort mykje ut av menssmertene sine og låst som om ho skulle til å besvime, så dei sende henne heim. Vi byrja å spreie ryktet på Xnet. Vi sende epost til venner vi stola på, chatta med alle på vennelistene våre. Vi streifa omkring på skipsdekka og landsbyane i Clockwork Plunder og fortalde det til lagvennene våre. Å gi nok informasjon til at dei ville kome, men ikkje nok til å få DHS på alerten var vanskeleg, men eg trudde eg hadde akkurat den rette balansen: > vampyrinvasjon i morgon > Om du er ein gothar, kle deg for å imponere. Om du ikkje er ein gothar, finn ein gothar og lån nokre klede. Tenk vampyr. > Spelet startar presis 08.00 i morgon. presis. Ver der og ver klar til å bli delt opp i lag. Spelet varer 30 minutt, så de har god til å gå på skulen etterpå. > Åstaden vil bli avslørt i morgon. Send den offentlege nøk kelen til [email protected], og sjekk inn boksen klokka 07.00 for oppdateringa. Om det er for tidleg for deg, så ver oppe heile natta. Det er det vi kjem til å gjere. > Dette er det gøyaste du kjem til å gjere i år, garantert. > Tru meg. > M1k3y Så sende eg ei kort melding til Masha. > I morgon > M1k3y Eit minutt seinare svarte ho: > Eg tenkte meg det. VampyrInvasjon, hæ? Kjapt jobba. Ha på deg raud lue. Og ta med lite bagasje. K va tek du med deg på flukt? Eg hadde teke med nok tunge ryggsekkar til speidarleirar til å vite at kvart gram du 285 tek med deg skjer seg inn i skuldrene for kvart steg, med tyngdekrafta si knusande kraft – eit gram er ikkje berre eit gram, det er eit gram du må bere ein million steg. Det er eit tonn. «Akkurat,» sa Ange. «Smart. Og du tek aldri med deg klede til meir enn tre dagar heller. Du kan skylje dei i vasken. Betre å ha ein flekk på t-skjorta enn ein koffert for stor og tung til å stikke under eit flysete.» Ho hadde teke fram ein nylonbag som gjekk over brystet hennar, mellom puppane – noko som gjorde meg litt sveitt – og diagonalt over ryggen. Han var romsleg inni, og ho sette han ned på senga. No la ho klede ut ved sida av. «Eg tenkjer tre t-skjorter, ein shorts, tre skift undertøy, tre sokkepar og ein genser får halde.» Ho tømde gymbagen og tok opp toalettsakene. «Eg må hugse å legge i tannbørsten i morgon før eg går ned til Civic Center.» Det var imponerande å sjå henne pakke. Ho var nådelaus. Det var også sjukt – det fekk meg til å forstå at dagen etter skulle eg dra vekk. Kanskje for ei lang stund. Kanskje for alltid. «Tek eg med Xboxen?» spurde ho. «Eg har masse greier på harddisken, notat og kladdar og epost. Eg vil ikkje at det skal hamne i feil hender.» «Alt er kryptert,» sa eg. «Det er standard i Paranoid Xbox. Men la Xboxen bli igjen. Det er masse av dei i LA. Berre lag ein Piratparti-konto og send ein epost med eit image av harddisken til deg sjølv. Eg skal gjere det same når eg kjem heim.» Det gjorde ho, og sette eposten i sendingskø. Det kom til å ta eit par timar for alt å skvise seg gjennom naboen sit trådlause nettverk og heile vegen til Sverige. Så lukka ho bagen og stramma reimane. Ho hadde ein klump på storleik med ein fotball på ryggen no, og eg såg 286 beundrande på det. Ho kunne gå ned gata med det under armen, og ingen ville sjå rart på henne – ho såg ut som om ho var på veg til skulen. «Ein ting til,» sa ho og gjekk til nattbordet og tok ut kondoma. Ho tok remsa med dongar ut av kartongen og la dei i sekken, og så gav ho meg eit klaps på rumpa. «Kva no?» sa eg. «No går vi heim til deg og tek dine greier. Det er på tide eg møter foreldra dine, ikkje sant?» Ho la igjen bagen mellom kleshaugane og rotet på golvet. Ho var klar til å snu ryggen til det heile, berre for å vere med meg. Berre for å støtte saka. Det fekk meg òg til å føle meg modig. M a mm a var allereie heime då eg kom. Ho hadde laptopen open på kjøkkenbordet og svarte på epost medan ho snakka inn i eit headset, ho hjelpte ein eller annan stakkar og familien hans frå Yorkshire med å finne seg til rette i Louisiana. Eg kom gjennom døra, og Ange kom etter, ho smilte som berre det, men med så hardt grep om handa mi at det kjendest som om beina gneid mot kvarandre. Eg forstod ikkje kva ho var så bekymra for. Det var ikkje akkurat slik at ho kom til å henge så mykje med foreldra mine, sjølv om det skulle gå dårleg. Mamma avslutta telefonen med yorkshiremannen i det vi kom inn. «Hei, Marcus,» sa ho og gav meg eit kyss på kinnet. «Og kven er dette?» «Mamma, dette er Ange. Ange, dette er mor mi, Lilli an.» Mamma reiste seg og gav Ange ein klem. «Veldig kjekt å treffe deg,» sa ho og saumfór henne frå topp til tå. Ange såg ganske presentabel ut, trur eg. Ho var 287 flink å kle seg, avdempa, du skjønte kor smart ho var berre ved å sjå på henne. «Kjekt å møte deg, fru Yallow,» sa ho. Ho høyrdest veldig sjølvsikker ut. Mykje meir enn eg var då eg møtte mor hennar. «Kall meg Lillian, kjære deg,» sa ho. Ho saug til seg alle detaljar. «Blir du til middag?» «Ja, takk, gjerne,» sa ho. «Et du kjøt?» Mamma er ganske akklimatisert til California. «Eg et alt som ikkje et meg først,» sa ho. «Ho er hekta på sterke sausar,» sa eg. «Du kunne servere henne gamle bildekk, og ho ville ete dei så lenge ho kan begrave dei i salsa.» Ange dulta meg vennleg i skuldra. «Eg tenkte å bestille thai,» sa mamma. «Eg kan legge eit par av fem-chili-rettane deira til på bestillinga.» Ange takka høfleg, og mamma styrte rundt på kjøkkenet, gav oss glas med juice og ein tallerken kjeks og spurde tre gonger om vi ville ha te. Eg vreid meg litt. «Takk, mamma,» sa eg. «Vi går opp ei lita stund.» Mamma smalna augene litt, og så smilte ho. «Sjølvsagt,» sa ho. «Faren din kjem heim om ein time, då kan vi ete.» Eg hadde vampyrgreiene mine langt bak i skapet. Eg lét Ange bla gjennom det medan eg gjekk gjennom kleda mine. Eg skulle berre til LA. Dei hadde butikkar der, alle kleda eg hadde bruk for. Eg hadde berre bruk for tre eller fire favoritt-T-skjorter og ei favorittbukse, ein deodorant, tanntråd. «Pengar!» sa eg. «Ja,» sa ho. «Eg tenkte å tøme bankkontoen min i ein minibank på veg heim. Eg har kanskje fem hundre oppspart.» «Har du?» «Kva skal eg bruke det til?» sa ho. «Sidan Xnet har eg ikkje trunge å betale noko for nett eller telefon heller.» 288 «Eg har kanskje tre hundre.» «Det er jo fint. Ta det på veg til Civic Center i morgon.» Eg hadde ein stor sekk som eg brukte om eg trong å ha med mykje greier gjennom byen. Det var mindre mistenkjeleg enn campingryggsekken min. Ange gjekk gjennom haugane mine utan nåde og reduserte dei til favorittane hennar. Då sekken min var pakka og lagd under senga, sette vi oss ned. «Vi må verkeleg opp tidleg i morgon,» sa ho. «Ja, ein stor dag.» Planen var å sende ut beskjedar om ein haug falske åstader for VampyrInvasjon i morgon og sende folk ut til tilbaketrekte stader få minutts gange frå Civic Center. Vi skar ut ein sjablong til å spraymale gjennom, der det stod: VAMPYRINVASJON CIVIC CENTER –> –>, og denne beskjeden kunne vi spraye på desse stadene rundt klokka fem. Det ville hindre at DHS stengde Civic Center før vi kom dit. Eg hadde mailboten klar til sende ut meldingane klokka sju – eg måtte berre la Xboxen min stå på når eg gjekk ut. «Kor lenge …» ho avbraut seg sjølv. «Det har eg òg lurt på,» sa eg. «Det kan bli lenge. Men kven veit. Når Barbara sin artikkel kjem ut» – eg hadde lagt klar ein epost til henne som òg skulle bli send om morgonen – «og alt, kanskje vi er heltar om to veker.» «Kanskje,» sa ho og trekte på skuldrene. Eg la armen rundt henne. Skuldrene hennar rista. «Eg er livredd,» sa eg. «Det ville vere galskap å ikkje vere livredd.» «Ja,» sa ho. «Ja.» Mamma ropte oss ned på middag. Pappa tok Ange i handa. Han såg ubarbert og bekymra ut, slik han hadde sett ut heilt sidan vi drog for å snakke med Barbara, men då han 289 møtte Ange, kom litt av den gamle pappa tilbake. Ho kyssa han på kinnet, og han insisterte på at ho skulle kalle han Drew. Middagen var faktisk skikkeleg god. Isen lausna då Ange tok fram flaska med sterk saus, gav tallerkenen sin ein god dose og oss ei utlegning om Scoville-målingar. Pappa prøvde ein munnfull av maten hennar og sjangla inn på kjøkkenet for å drikke fire liter mjølk. Tru det eller ei, men mamma prøvde likevel og såg på alle måtar ut til å like det. Det viste seg at mamma var ein uoppdaga tilhengar av sterk mat, eit naturtalent. Før ho drog, pressa Ange flaska med sterk saus på mamma. «Eg har ei reserveflaske heime,» sa ho. Eg hadde sett at ho hadde pakka henne. «Du ser ut som ei som treng ei slik.» H e r er e p osten som gjekk ut klokka 07.00 neste dag, medan Ange og eg spraymala VAMPYRINVASJON CIVIC CENTER –> –> på strategiske stader rundt i byen. > REGLAR FOR VAMPYRINVASJON > Du er del av ein klan av dagslysvampyrar. De har oppda ga løyndommen om korleis de skal overleve det fæle sollyset. Løyndommen er kannibalisme: Blodet til ein annan vampyr kan gi dykk styrke til å vandre blant dei levande. > Du må bite så mange andre vampyrar du kan for å bli ve rande i spelet. Om det går eitt minutt utan eit bit, er du ute. Om du er ute, snu skjorta di bak fram og bli dommar – hald auge med to eller tre vampyrar for å sjå om dei bit frå seg. > For å bite ein annan vampyr må du seie «bit!» fem gonger før dei gjer det. Så du spring fram til ein vampyr, får augekontakt og roper «bit bit bit bit bit!», og om du får sagt dette før henne, lever du, og ho blir til støv. > Du og dei andre vampyrane du møter på møtepunktet, er eit lag. Dei er klanen din. Du får ikkje nokon effekt frå blodet deira. > Du kan «bli usynleg» ved å stå stille og legge armane i kryss over brystet. Du kan ikkje bite usynlege vampyrar, og dei kan ikkje bite deg. > Dette spelet baserer seg på ærleg spel. Poenget er å få ut den indre vampyren i deg og ha det gøy, ikkje å vinne. 291 > Det finst eit sluttspel som vil bli formidla munnleg et ter som vinnarane byrjar å bli klare. Spelmeistrane startar ein kviskrekampanje når tida kjem. Sprei kviskringa så fort du kan og sjå etter det avtalte teiknet. > M1k3y > bit bit bit bit bit! Vi hadde håpa at hundre stykke ville vere villige til å spele VampyrInvasjon. Vi hadde sendt om lag to hundre invitasjonar kvar. Men då eg sette meg rett opp og ned framfor Xboxen klokka fire om natta, var det 400 svar der. Fire hundre. Eg mata boten med adressene og sneik meg ut av huset. Eg høyrde far min snorke og mor mi snu seg i senga medan eg gjekk ned trappa. Eg låste døra bak meg. Klokka 04.15 var Potrero Hill like stille som ein stasjon langt ute på landsbygda. Det var litt trafikkrumling i det fjerne, og på eit tidspunkt var det ein bil som køyrde forbi meg. Eg stoppa ved ein minibank og henta ut 320 dollar i tjuedollarsetlar som eg rulla saman, batt med strikk og stakk i ei glidelåslomme på låret av vampyrbuksene. Eg hadde kappe på meg, ei skjorte med rysjer og dressbukser omsydde med lommer til å romme alle dingsane mine. Eg hadde spisse boots, med hovudskallespenner av sølv, håret hadde eg rufsa til ein svart løvetannsveis. Ange skulle ha med seg kvit sminke, og hadde lova å legge eye liner og svart naglelakk på meg. Kvifor ikkje? Når ville eg få sjansen til å kle meg ut neste gong? Ange og eg møttest framfor huset deira. Ho hadde sekken sin på, og nettstrømpebukser, ein gotisk struttekjole, kvit ansiktsmaling, forseggjord augemaling i kabukistil; hals og hender strutta av sølvsmykke. «Du ser bra ut!» sa vi til kvarandre i kor, så lo vi stille og sneik oss ut i gatene med spraymalingsboksar i lommene. 292 Me dan e g reko gnoserte på Civic Center, tenkte eg på korleis det ville sjå ut når 400 vampyrar rykte inn. Eg venta dei om ti minutt, framfor City Hall. Den store plassen vrimla allereie av folk på veg til jobben som gjekk i bogar for å unngå å trakke på uteliggarane. Eg har alltid hata Civic Center. Det er ei samling av digre bryllaupskakeaktige bygg: rettssalar, museum og offent lege bygg som City Hall. Fortaua er breie, bygningane er kvite. I turistguidane til San Francisco klarer dei alltid å fotografere det slik at det ser ut som familieparken Epcot Center, futuristisk og minimalistisk. Men på bakken er det skitent og ekkelt. Det søv uteliggarar på alle benkane. Området er tomt klokka 18.00, bortsett frå fyllikar og narkisar, for det er ikkje nokon grunn til å henge der etter solnedgang. Det liknar meir på eit kjøpesenter enn eit nabolag, og dei einaste forretningane er kausjonsagentar og spritkioskar, sjapper som rettar seg inn på familiane til skurkar på tiltalebenken og loffarane som har plassen som heim om natta. Dette forstod eg først skikkeleg då eg las eit intervju med ein gammal, fantastisk byplanleggar, ei dame som heitte Jane Jacobs og var den første til verkeleg å slå fast kvifor det var feil å la riksvegar skjere seg gjennom byane, plassere alle dei heimlause i sosialbustader og bruke sonelover til å halde tett kontroll med kven som får lov til å gjere kva kvar. Jacobs forklarte at verkelege byar er organiske og har stor variasjon – med rike og fattige, kvite og brune, anglo og meks, område med både handel og bustadhus, og til og med industri. I eit slikt nabolag går alle slags folk forbi, på alle tider av døgnet, slik at du får forretningar som rettar seg mot alle typar behov, folk i gatene heile tida, som ser det som går føre seg. Du har opplevd det før. Du går gjennom eit eller anna gammalt nabolag i ein by, og du ser at det er fullt av kule 293 butikkar, folk i dress og moteløver, fancy restaurantar og kafear som osar av atmosfære, ein liten kino, kanskje, hus med forseggjorde fasadar. Ja da, kanskje er det ein Starbucks-kafé der, men det er også ein fin fruktmarknad og ein blomsterseljar som ser ut som ho er tre hundre år gammal, der ho steller blomstrane i vindaugene. Det er det motsette av eit planlagt område. Det kjennest som ein viltveksande hage eller til og med ein skog: som om det veks. Du kunne ikkje kome lenger frå ein slik stad enn Civic Center. Eg las eit intervju med Jacobs der ho snakka om det fine, gamle nabolaget dei reiv for å bygge senteret. Det hadde vore akkurat eit slikt rotete nabolag, ein slik stad som oppstår utan løyve eller ein tanke bak. Jacobs spådde at om nokre få år ville Civic Center vere eit av dei verste nabolaga i byen, ein spøkelsesby om natta, ein stad som heldt liv i eit lite knippe slitne spritsjapper og loppeinfiserte motell. I intervjuet verka ho ikkje glad for å seie dette; det verka som om ho snakka om ein død venn då ho beskreiv kva Civic Center hadde blitt. No var det rushtid, og Civic Center var på sitt mest hektiske. t-banestasjonen ved Civic Center er også hovudstasjonen for trikken, og dersom du skal skifte frå den eine til den andre, så er det her du gjer det. Klokka 08.00 var det tusenvis av folk som gjekk opp trappene, ned trappene, steig på bussen og av bussen. Dei blei skvisa av DHS-sjekkpunkt ved dei ulike kontorbygga, gjekk omvegar utanom aggressive tiggarar. Alle lukta av sjampoane og etterbarberingsvatnet dei brukte, nydusja og rusta til arbeid i dressane sine, med pc-vesker og stresskoffertar som dei svinga fram og tilbake. Klokka 08.00 var det Civic Center som var sentrum for næringslivet. Og der kom vampyrane. Ein gjeng på veg ned Van Ness, ein gjeng på veg opp Market Street. Fleire på veg frå andre 294 sida av Market Street. Fleire på veg opp frå Van Ness. Dei sneik seg langs husveggane, kvitmala i ansiktet, med svart eyeliner, svarte klede, lêrjakker, store, knehøge støvlar. Finger lause fiskenetthanskar. Dei byrja å fylle plassen. Nokre av forretningsfolka gav dei raske blikk og såg vekk igjen, dei ville ikkje sleppe desse merkelege vesena inn i liva sine medan dei tenkte på den driten dei skulle kjempe seg gjennom på kontoret dei neste åtte timane. Vampyrane virra rundt, usikre på når spelet byrja. Dei samla seg i store grupper, som eit filmopptak av oljesøl spelt baklengs, med alt dette svarte stoffet som samla seg på ein stad. Mange av dei hadde gammaldagse hattar, bowlerhattar og flosshattar. Mange av jentene hadde elegante gotiske lolitakostyme med store plattformsko. Eg prøvde å estimere kor mange dei var. 200. Så, fem minutt seinare var det 300. 400. Dei strøymde framleis inn. Vampyrane hadde teke med seg vennene sine. Nokon tok meg på rumpa. Eg spann rundt og såg Ange, ho lo så hardt at ho måtte halde seg på låra, framoverbøygd. «Sjå på dei alle saman, sjå på dei!» gispa ho. Det var dobbelt så mykje folk på plassen som berre få minutt tidlegare. Eg ante ikkje kor mange Xnetarar det var der, men minst 1000 var det som dukka opp på denne vesle festen min. Herregud. DHS og lokalt politi byrja å røre på seg, snakke inn i radioane sine og samle seg i grupper. Eg kunne høyre ei sirene i det fjerne. «Ålreit,» sa eg, og rista armen til Ange. «Ålreit, set i gang.» Vi gleid inn i mengda og så snart vi såg ein vampyr sa vi begge, høgt: «Bit bit bit bit bit!» Offeret mitt var ei lamslått – men søt – jente med edderkoppnett teikna på hendene og maskara smurd utover, nedover kinna. Ho sa: «Æsj,» og gjekk ut av vegen, erkjende at eg hadde teke henne. 295 «Bit bit bit bit bit»-ropet hadde fått fart på dei andre vampyrane i nærleiken. Nokre av dei gjekk til åtak på kvarandre, andre gjekk for å gøyme seg. Eg hadde fått mitt offer for det næraste minuttet, så eg luska vekk, gøymde meg blant dei jordiske. Rundt meg runga ropet «bit bit bit bit bit!» og skrik og latter og forbanningar. Lyden spreidde seg som eit virus gjennom mengda. Alle vampyrane visste at spelet var i gang no, og dei som var samla i klumpar, fall som fluger. Dei lo og banna og steig til sides, gav dei andre vampyrane signal om at spelet framleis var i gang. Og for kvart sekund kom det fleire vampyrar. 8.16. Det var på tide å ta ein ny vampyr. Eg krøkte meg ned og gjekk blant beina til streitingane på veg mot trappa ned til t-banen. Dei rykte til av overrasking og gjorde unna manøvrar for å unngå meg. Eg hadde augene mine laserfesta til eit par svarte plattformstøvlar med ståldragar over tærne, og det var heilt uventa då eg møtte ein annan vampyr ansikt til ansikt, ein fyr på 15 eller 16, med håret i sleik og ei Marylin Manson-jakke i PVC, med masse halsband av falske hoggtenner med intrikate symbol på. «Bit bit bit –» byrja han, i det ein av dei jordiske snubla over han og dei ramla framover begge to. Eg sprang fram til han og ropte «bit bit bit bit bit!» før han kunne vikle seg ut igjen. Fleire vampyrar kom til. Folka i dress fekk panikk. Spelet fløymde over fortauet og bevega seg ned Van Ness, oppover til Market Street. Bilar tuta, trikkane utstøytte sinte ding. Eg høyrde fleire sirener, men no hadde trafikken gått i stå i alle retningar. Det var heilt forbanna vedunderleg. BIT BIT BIT BIT BIT! Lyden kom frå overalt rundt meg. Det var så mange vampyrar der, og dei spelte så innbite at det var som eit bulder. Eg tok sjansen på å reise meg og sjå rundt meg, og eg 296 såg at eg var midt i ei mengd vampyrar som strekte seg ut så langt eg kunne sjå i alle retningar. BIT BIT BIT BIT BIT! Dette var endå betre enn konserten i Dolores Park. Den var seriøst vill og rocka, men dette var – vel, det var berre gøy. Det var som å vere tilbake på leikeplassen, dei episke omgangane med sisten som vi spelte i matfriminuttet når det var sol, med hundrevis av folk som jaga kvarandre rundt. Dei vaksne og bilane gjorde det berre gøyare, latterlegare. Det var det det var: Det var latterleg. Vi lo alle saman no. Men politiet heldt verkeleg på å mobilisere. Eg høyrde helikopter. Kvar augeblink ville det vere over. På tide å starte sluttspelet. Eg tok tak i ein vampyr. «Sluttspel: når politiet gir oss ordre om å spreie oss, lat som om du har blitt gassa. Send det vidare. Kva var det eg sa no?» «Akkurat,» sa eg. «Send det vidare.» Ho smelta inn i mengda, eg visste Ange gjorde det same som eg. Ein stad i mengda kunne det vere infiltratørar, falske Xnetarar, men kva kunne dei gjere med denne kunnskapen? Politiet hadde ikkje akkurat noko val. Dei kom til å gi oss ordre om å spreie oss. Heilt sikkert. Eg måtte kome meg fram til Ange. Planen var å møtast ved statuen av bygrunnleggarane på plazaen, men det kom til å bli vanskeleg å nå fram dit. Mengda rørte ikkje på seg lenger, ho tetna seg, slik ho hadde gjort på veg ned til tbanestasjonen den dagen bombene gjekk av. Eg kjempa for å kome gjennom i det høgtalarane på undersida av helikopteret blei slått på. «DETTE ER Tryggleiksdepartementet. VI GIR ORDRE OM AT ALLE MÅ SPREIE SEG NO.» 297 Rundt meg fall hundrevis av vampyrar i bakken, tok seg til halsen, klorte seg i augene, gispa etter luft. Det var lett å late som om vi hadde blitt gassa, alle hadde hatt god tid til å studere opptaka av festdeltakarane i Dolores Park som fall under peparsprayskyene. «SPREI DYKK NO.» Eg sette meg ned, heldt på ryggsekken min og tok den raude baseball-lua som eg hadde stukke ned i bukselinningen. Eg tok henne på hovudet, tok handa til halsen og utstøytte grufulle harkelydar. Dei einaste som framleis stod oppreiste var dei jordiske, lønstakarane som berre hadde vore på veg til arbeidet sitt. Eg såg meg så godt rundt som eg kunne medan eg kveltest og gispa. «DETTE ER Tryggleiksdepartementet. VI GIR ORDRE OM AT ALLE MÅ SPREIE SEG NO.» Guds stemme fekk innvolane mine til å verke. Eg kjende det i jekslane og i hoftene og i ryggrada. Forretningsfolka var redde. Dei rørte seg så fort dei klarte, men ikkje i noka spesiell retning. Helikoptra verka som dei var rett over hovudet ditt uansett kvar du stod. Politiet vada inn i mengda no, og dei hadde teke på seg hjelmane sine. Nokre hadde skjold. Nokre hadde gassmasker. Eg gispa sterkare. Så byrja forretningsfolka å springe. Eg ville sikkert ha gjort det same. Eg såg ein fyr ta av seg ei jakke til 500 dollar og legge henne framfor ansiktet før han sprang sørover mot Mission, berre for å snuble og ramle så lang han var. Salvane med banning som han kom med, blanda seg med koret av kvelelydar. Dette var ikkje etter planen – kvelinga skulle berre sette folk ut og forvirre dei, ikkje lage panikk og flukt. Det kom skrik no, skrik eg kjende altfor godt igjen frå kvelden i parken. Det var lyden av folk som var vettskremde, 298 som sprang på kvarandre medan dei kjempa som galne for å kome seg vekk. Og så byrja luftvernsirenene. Eg hadde ikkje høyrt den lyden sidan bombene gjekk av, men eg ville aldri gløyme han. Lyden skar gjennom meg, skar meg rett inn i ballane, gjorde beina mine til gelé. Lyden gav meg lyst til å springe vekk i panikk. Eg kom meg på beina, med raud kaps på hovudet og berre ein ting i tankane: Ange. Ange og grunnleggarstatuen. Alle var på beina no, dei sprang skrikande i alle retningar. Eg dytta folk ut av vegen, heldt sekken og lua fast, på veg mot grunnleggarstatuen. Masha var på utkikk etter meg, eg var på utkikk etter Ange. Ange var der ute ein stad. Eg skubba og banna. Gav nokon ein alboge i sida. Nokon trakka meg på foten så hardt at eg kjende det seie knas, og eg skubba han så hardt at han datt. Han prøvde å kome seg opp, men nokon trakka på han. Eg dytta framover og skauv til sides. Eg rekte ut armen for å dytte nokon i det eit par sterke hender tok tak i handleddet og albogen min, i ei sveipande rørsle som førte armen min bak på ryggen. Det kjendest som om skuldra skulle blei hekta av ledd, og eg bøygde meg framover og ropte, ein lyd som knapt kunne høyrast gjennom folkelevenet, helikopterklapringa, sirenehyla. Ryggen min blei retta opp av dei sterke hendene som heldt meg, dei styrte meg som ei marionettdokke. Grepet var så perfekt at eg ikkje kunne tenkje på å vri meg. Eg klarte ikkje å tenkje på støyen eller helikopteret eller Ange. Alt eg kunne tenkje på, var å gå i den retninga eg blei ført. Eg blei snudd slik at eg k0m ansikt til ansikt med personen som førte meg. Det var ei jente med eit spist, gnagaraktig ansikt, halvt gøymd bak eit par digre solbriller. Over solbrillene stakk ein manke av lyserosa hår ut i alle retningar. 299 «Du!» sa eg. Eg kjende henne. Ho hadde teke eit bilete av meg og trua med å melde meg til skulkevakta. Det var fem minutt før alarmane. Det var ho, skruppellaus og utspekulert. Begge hadde vi sprunge frå den same staden i Tenderloin med lyden av bilhorn i hælane, og begge hadde vi blitt plukka opp av politiet. Eg hadde vore fiendtleg innstilt, og dei hadde bestemt seg for at eg var ein fiende. Ho – Masha – blei ein alliert. «Hei, M1k3y,» kveste ho i øyret mitt, nær som ein els kar. Eg fekk frysingar på ryggen. Ho sleppte armen min, og eg rista på han. «Herregud,» sa eg. «Du!» «Ja, eg,» sa ho. «Gassen kjem til å senke seg her om to minutt. La oss få ræva i gir.» «Ange – kjærasten min – er ved grunnleggarstatuen.» Masha såg over folkemengda. «Umuleg,» sa ho. «Om vi prøver å kome oss dit, er vi fortapte. Dei gassar oss om to minutt, om du ikkje skjønte det.» Eg stoppa. «Eg dreg ikkje utan Ange,» sa eg. Ho trekte på skuldrene. «Lykke til,» ropte ho i øyret mitt. «I di eiga gravferd.» Ho byrja å skubbe seg gjennom mengda, nordover, mot sentrum. Eg heldt fram i retning grunnleggarstatuen. Eit sekund seinare var armen min tilbake i vondt grep på ryggen min, og eg blei svinga rundt, skubba hardt framover. «Du veit for mykje, din dåsemikkel,» sa ho. «Du har sett ansiktet mitt. Du blir med meg.» Eg skreik til henne, kjempa imot så det kjendest som om armen min skulle knekke, men ho skauv meg framover. Den vonde foten min var ei pine for kvart steg, skuldra mi kjendest som om ho skulle knekke. Med meg som rambukk gjorde vi god veg i vellinga. Ulet frå helikopteret endra seg, og ho skubba meg hardare. «SPRING!» ropte ho. «No kjem gassen!» 300 Lyden frå mengda endra seg òg. Kvelelydane og skrika blei mykje, mykje høgare. Eg hadde høyrt den tonehøgda før. Vi var tilbake i parken. Gassen regna over oss. Eg heldt pusten og sprang. Vi kom ut av mengda, og ho sleppte armen min. Eg rista han. Eg halta så fort eg kunne opp fortauet der mengda blei glisnare. Vi var på veg mot ei gruppe DHS-politi med skjold og hjelmar og masker. I det vi kom nær, flytta dei på seg for å blokkere oss, men Masha heldt fram eit merke og dei smelta vekk som om ho var Obi Wan Kenobi som sa «dette er ikkje droidane de ser etter.» «Di forbanna dritkjerring,» sa eg medan vi hasta opp etter Market Street. «Vi må gå tilbake og hente Ange.» Ho spissa leppene og rista på hovudet. «Eg føler med deg, kamerat. Eg har ikkje sett kjærasten min på fleire månader. Han trur sikkert eg er død. Det er krig. Om vi går tilbake etter Ange, er vi fortapte. Om vi held fram, så har vi ein sjanse. Så lenge vi har ein sjanse, så har ho ein sjanse. Desse kidsa skal ikkje til Gitmo alle saman. Dei tek sikkert nokre hundre inn til avhøyr og sender resten heim.» Vi gjekk oppover Market Street no, forbi strippeklubbane der dei små samlingane av uteliggarar og narkisar sat og stinka som opne toalett. Masha viste meg inn til eit lite holrom ved den lukka døra til ein av strippeklubbane. Ho tok av jakka si og vrengde henne – fôret hadde eit dempa stripemønster, og når jakka var ut inn, såg ho heilt annleis ut. Ho tok ei ullue opp frå lomma og drog henne over håret, med luetoppen lystig på snei. Så tok ho fram nokre sminkefjerningsserviettar og gjekk laus på ansiktet og fingerneg lene. På ein blunk var ho ei heilt anna jente. «Kostymeskift,» sa ho. «Din tur. Vekk med skoa, vekk med jakka, vekk med kapsen.» Eg tok poenget. Politiet kom til å sjå veldig nøye på alle som såg ut som om dei var med 301 på VampyrInvasjonen. Eg kasta kapsen av meg – eg hadde aldri likt baseballkaps. Så pressa eg jakka ned i sekken og tok ut ein genser med eit bilete av Rosa Luxemburg på og drog han over den svarte t-skjorta mi. Eg lét Masha tørke av meg sminka og naglelakken, og kort tid etter var eg rein. «Slå av telefonen,» sa ho. «Har du nokon arphidar?» Eg hadde elevbeviset mitt, bankkortet og Fast Passkortet. Alle gjekk ned i ein sølvfarga pose ho heldt fram, ein radiosikker Faraday-pose. Men i det ho putta det heile i lomma innsåg eg at eg akkurat hadde gitt henne identitetsbevisa mine. Om ho var på feil side … Det som akkurat hadde skjedd, byrja å søkke inn. I tankane mine hadde eg sett for meg å ha Ange med meg no. Med Ange ville vi vere to mot ein. Ange ville hjelpe meg å sjå om det var noko som ikkje stemde. Om Masha ikkje var den ho sa ho var. «Ta desse småsteinane i skoa før du tek dei på –» «Det er OK, eg vrikka foten. Ingen ganglagsgjenkjennande program kjenner meg igjen no.» Ho nikka ein gong, som ein proff til ein annan, og slengde sekken sin på ryggen. Eg tok opp min, og vi la i veg. Heile skiftet hadde gått på mindre enn eit minutt. Vi såg ut som og gjekk som heilt andre personar. Ho såg på klokka og rista på hovudet. «Kom an,» sa ho. «Vi må rekke avtalen. Ikkje tenk på å rømme. Du har to val no. Meg eller fengsel. Dei kjem til å analysere opptak frå opptøya i dagevis, men når dei er ferdige, vil alle ansikta gå inn i databasen. Flukta vår vil bli lagd merke til. Vi er ettersøkte no.» V i sving a u t av Market Street ved det neste kvartalet, tilbake inn i Tenderloin. Eg kjende dette nabolaget. Det var her vi hadde vore på jakt etter eit ope trådlaust nettverkspunkt den dagen, då vi spelte Harajuku Fun Madness. 302 «Kvar skal vi?» spurde eg. «Vi skal haike,» sa ho. «Hald kjeft og la meg konsentrere meg.» Vi gjekk fort, og sveitten strøymde nedover ansiktet mitt frå hårrøtene, fann vegen nedover ryggen, ned rumpe sprekken og nedover låra. Foten min var skikkeleg vond, og eg såg gatene i San Francisco rase forbi, kanskje for aller siste gong. Det hjelpte ikkje det grann at vi pløgde i veg rett oppover bakken, mot området der det lurvete Tenderloin må vike til fordel for dei knallharde bustadprisane på Nob Hill. Pusten min gjekk i ujamne kast. Ho førte oss for det meste opp gjennom smale smau, brukte dei breie gatene berre for å kome frå eitt smau til eit anna. Vi var akkurat på veg inn i eit slikt smau, Sabin Place, då nokon kom på oss bakfrå og sa: «Stopp der.» Stemma var full av vondsinna fryd. Vi stoppa og snudde oss. Ved inngangen til smauet stod Charles, i eit halvhjerta vampyrkostyme med svart t-skjorte, svart dongeribukse og kvit ansiktsmaling. «Hallo, Marcus,» sa han. «Kvar er du på veg?» Han smilte eit digert, vått smil. «Kven er kjærasten din?» «Kva er det du vil, Charles?» «Vel, eg har hengt rundt på det der forræderske Xnet heilt sidan eg såg deg drive og dele ut DVD-ar på skulen. Då eg høyrde om VampyrInvasjonen din, tenkte eg at eg skulle gå og henge i utkanten, berre for å sjå om du dukka opp, og kva du gjorde. Veit du kva eg såg?» Eg sa ikkje noko. Han hadde telefonen sin i handa, peikt mot oss. Han tok opp. Kanskje klar til å slå 911. Ved sida av meg hadde Masha blitt stiv som ein stokk. «Eg såg at du var leiar for heile greia. Og eg tok det opp, Marcus. Så no skal eg ringe politiet, og vi skal vente her på dei. Og du skal i rævkøyringsfengsel, lenge, lenge.» Masha tok eit steg fram. 303 «Bli ståande, vesla.» sa han. «Eg såg at du fekk han med deg ut. Eg såg alt –» Ho tok eit steg til fram, reiv telefonen ut av handa hans, henta lommeboka si opp frå baklomma med den andre handa og heldt henne open framfor han. «DHS, din pikk,» sa ho. «Eg er DHS. Eg har følgt denne dusten tilbake til dei overordna folka hans for å sjå kvar han skulle. Det var det eg heldt på med. No har du øydelagt det. Vi har eit namn for det. Vi kallar det ‘Å hindre nasjonal tryggleik’. Det er ein frase du straks kjem til å høyre langt oftare.» Charles tok eit steg bakover med hendene opp framfor seg. Han hadde blitt endå bleikare under sminka. «Hæ? Nei! Eg meiner – eg visste ikkje! Eg prøvde å hjelpe!» «Det siste vi treng, er ein haug high school-elevar som prøver å ‘hjelpe’, kamerat. Forklaringa kan du ta for dommaren.» Han steig bakover, men Masha var rask. Ho tok han i handleddet og vreid han inn i det same judogrepet ho hadde brukt på meg. Handa hennar gjekk ned i baklomma og kom opp med eit plasthandjern som ho raskt tvinna rundt handledda hans. Det var det siste eg såg før eg la på sprang. E g kom så l angt som til enden av smauet før ho nådde meg igjen, takla meg bakfrå og sende meg på hovudet framover. Eg kunne ikkje springe særleg raskt, ikkje med den skadde foten min og ryggsekken. Eg hamna med ansiktet mot bakken og skrubba ansiktet mot den skitne asfalten. «Herregud,» sa ho. «Du er ein forbanna idiot. Du trudde ikkje på det der, gjorde du?» Hjertet mitt banka i brystet. Ho sat på meg, sakte fekk eg lov å reise meg. 304 «Må eg setje handhjern på deg, Marcus?» Eg kom meg på beina. Eg hadde vondt overalt. Eg hadde lyst til å døy. «Kom an,» sa ho. «Det er ikkje langt dit no.» « D i t» viste se g å vere ein trailer på veg ned ei side gate på Nob Hill, ein sekstenhjular på storleik med DHSbilane som var overalt, og som framleis var å sjå rundt hushjørna i San Francisco, struttande av antenner. Men denne hadde «Tre fyrar og ein flyttebil» skriven på sida, og dei tre fyrane var i høgste grad å sjå, på veg ut og inn av ei høg bustadblokk med grøn markise. Dei bar på skranglete møblar og sirleg merka kasser som dei lasta ein etter ein inn i traileren. Masha gjekk ein gong rundt kvartalet, såg ut til å vere misnøgd med noko, og så, ved neste passering, fekk ho auge kontakt med ein mann som stod og passa på bilen, ein eldre, svart fyr med nyrebelte og tunge hanskar. Han hadde eit snilt ansikt og smilte mot oss i det han leidde oss raskt, som på slump, opp dei tre trinna og inn i lasterommet på traileren. «Under det store bordet,» sa han. «Vi laga litt rom til dykk der.» Lasterommet var meir enn halvfullt, men det var ein liten passasje rundt eit digert bord med eit lappeteppe slengt over og pakka rundt beina. Masha skauv meg under bordet. Det var innestengt og stilt og støvete under der, og eg heldt tilbake ein nys i det vi krøkte oss inn blant kassene. Det var så lite plass der at vi låg oppå kvarandre. Eg trur ikkje Ange ville ha fått plass. «Dritkjerring,» sa eg og såg på Masha. «Hald kjeft. Du burde kysse støvlane mine og takke meg. Du ville ha hamna i fengsel om ei veke, toppen to. Ikkje Vesle Gitmo. Syria, kanskje. Eg trur det er dit dei har sendt dei som dei verkeleg vil ha til å forsvinne.» 305 Eg la hovudet mot knea og prøvde å puste djupt. «Kvifor ville du gjere noko så dumt som å erklære krig mot DHS, forresten?» Eg fortalde henne kvifor. Eg fortalde henne om korleis vi hadde blitt tekne, og om Darryl. Ho klappa seg på lommene og tok fram ein telefon. Det var Charles sin. «Feil mobil.» Ho tok fram ein annan. Ho slo han på, og lyset frå skjermen fylte det vesle fortet vårt. Etter å ha fikla eit sekund viste ho meg skjermen. Det var biletet ho hadde teke av oss, rett før bombene gjekk av. Det var biletet av Jolu og Van og eg og – Darryl. I handa mi hadde eg bevis på at Darryl hadde vore med oss rett før vi blei tekne av DHS. Bevis på at han hadde vore i live og frisk og saman med oss. «Du må gi meg ein kopi av dette,» sa eg. «Eg treng det.» «Når vi kjem til LA,» sa ho og reiv til seg telefonen. «Når du har blitt brifa på korleis du skal vere ein flyktning utan å få oss begge tekne til fange og sende til Syria. Eg vil ikkje at du skal få idear om å redde denne fyren. Han er trygg nok der han er – inntil vidare.» Eg tenkte på å prøve å ta telefonen frå henne med makt, men ho hadde allereie vist kva ho var god for. Ho måtte ha svart belte eller noko. Vi sat der i mørket, høyrde på dei tre fyrane som lasta bilen med kasse etter kasse, batt dei fast, grynta av strevet. Eg prøvde å sove, men klarte det ikkje. Masha hadde ikkje det problemet. Ho snorka. Det kom framleis lys gjennom den smale passasjen som førte ut til den friske lufta utanfor. Eg stira på lyset der i halvmørket og tenkte på Ange. Mi Ange. Håret som sveipa over skuldrene i det ho snudde hovudet, medan ho lo av noko eg hadde sagt. Ansiktet 306 hennar då eg sist såg henne, i det vi slutta oss til mengda i VampyrInvasjonen. Alle folka på VampyrInvasjonen som låg og vreid seg, som dei i parken den gongen, og DHS på veg inn med batongar. Alle dei som forsvann. Darryl. Fange på Treasure Island, med magen sydd, teken ut av cella for å gå gjennom endelause avhøyr om terroristar. Faren til Darryl, ruinert og forfylla, ubarbert. Nyvaska og kledd i uniform, «du veit, om ho vil ta bilete». Gret som ein liten gutunge. Min eigen far og korleis han hadde blitt forandra då eg forsvann. Han hadde vore like nedbroten som faren til Darryl, men på sin eigen måte. Og ansiktet hans då eg sa kvar eg hadde vore. Det var då eg forstod at eg ikkje kunne rømme. Det var då eg forstod at eg måtte bli og kjempe. M a sha p usta djup t og regelmessig, men då eg strekte handa ned i lomma hennar etter telefonen, sakte som ein smeltande isbre, snøfta ho og skifta stilling. Eg stoppa og pusta ikkje eingong dei neste to minutta, talde, tusen-ogein, tusen-og-to. Sakte byrja ho å puste djupare igjen. Eg drog telefonen ut av jakkelomma millimeter for millimeter, fingrane og armen min skalv av å røre seg så sakte. Så hadde eg han, ein liten sjokoladeplateforma ting. Eg snudde meg for å gå mot lyset då eg plutseleg hugsa noko: Charles som heldt telefonen sin fram, dingla han framfor oss, hånte oss. Det var ein telefon på storleik med ei sjokoladeplate, sølvfarga, overklistra med logoar for den haugen med selskap som hadde subsidiert prisen på telefonen. Det var ein slik telefon der du måtte høyre på ein reklame kvar gong du ville ringe. 307 Det var for mørkt til å sjå telefonen klart i mørket, men eg kunne føle det. Var han full av klistremerker? Ja? Ja. Eg hadde akkurat stole Charles’ telefon frå Masha. Eg snudde meg sakte, sakte, og sakte, sakte, sakte, sneik eg handa ned i lomma hennar igjen. Hennar telefon var større og tjukkare, med eit betre kamera og kven veit kva anna? Eg hadde vore gjennom dette ein gong før – det gjorde det litt lettare. Millimeter for millimeter lurte eg igjen ein telefon ut av lomma hennar og stoppa to gonger av at ho snufsa og rykte til. Eg hadde telefonen og rygga bakover då handa hennar skaut ut, rask som ein slange, og tok tak i handleddet mitt, hardt, fingertuppane hennar grov seg inn til dei små, mjuke beina ved handa mi. Eg gispa og stira inn i Mashas vidopne, stirande auge. «For ein idiot du er,» sa ho, som for å starte ein samtale, medan ho tok telefonen og trykte på tastane med den andre handa. «Korleis var det du hadde tenkt å låse opp denne?» Eg svelgde. Eg kjende bein skrape mot kvarandre i handleddet mitt. Eg måtte bite meg i leppa for å halde meg frå å skrike. Ho heldt fram med å taste i veg med den andre handa. «Var det dette du trudde du skulle kome unna med?» Ho viste meg biletet av oss, Darryl, og Jolu, Van og eg. «Dette biletet?» Eg sa ikkje noko. Handleddet mitt kjendest som om det skulle knusast. «Kanskje eg berre skulle slette det, fjerne freistinga.» Ho gjorde nokre fleire rørsler med den ledige handa. Telefonen hennar spurde om ho var sikker, og ho måtte sjå på skjermen for å finne rett knapp. Det var då eg slo til. Eg hadde framleis Charles’ telefon i den andre handa, og eg brukte denne til å slå så hardt eg kunne over grepet hennar, knokane mine slo mot bordet 308 over oss. Eg slo handa hennar så hardt at ho klynka og handa blei slapp. I det same greip eg etter den andre handa hennar, etter telefonen hennar som no var ulåst, framleis med tommelen over ok-knappen. Fingrane hennar greip i lause lufta då eg snappa til meg telefonen. Eg kraup på hender og føter nedover den smale passasjen, på veg mot lyset. Eg kjende handa hennar gripe etter føtene mine to gonger, og eg måtte skuve til sides nokre av kassene som stengde oss inne som ein Farao i gravkammeret sitt. Nokre av dei datt ned bak meg, og eg høyrde Masha grynte bak meg. Bakdøra var så vidt open, og eg stupte mot den opne sprekken, sklei ut. Trinna hadde blitt tekne opp, og eg fann meg sjølv hengande over vegbanen, slo hovudet mot asfalten med ein støyt som ringde i øyrene som ein gongong. Eg klamra meg til støytfangaren og drog desperat ned dørhandtaket, slo døra igjen. Masha skreik der inne – eg måtte ha teke fingertuppane hennar. Det kjendest som om eg skulle til å kaste opp, men det gjorde eg ikkje. Eg låste døra i staden. Ingen av dei tre f yr ane var å sjå, så eg la på sprang. Hovudet mitt gjorde så vondt at eg trudde eg blødde, men hendene mine forblei tørre då eg kjende etter. Den forstua ankelen min hadde sovna, så eg sprang som ei øydelagd dokketeaterdokke. Eg stoppa berre ein gong, for å kansellere slettinga av biletet på Mashas telefon. Eg slo av radioen på telefonen – både for å spare batteri og for å hindre at han blei brukt for å spore meg – og sette dvaleinnstillinga til to timar, det lengste som gjekk an. Eg prøvde å stille han inn til ikkje å krevje passord etter dvale, men den funksjonen kravde i seg sjølv passord. Eg måtte rett og slett trykke på ein tast ein gong annankvar time inntil eg kunne finne ein måte å overføre biletet frå telefonen på. Eg ville trenge ein mobilladar. Eg hadde ikkje nokon plan. Eg trong ein. Eg hadde bruk for å setje meg ned, kome meg på nettet – for å finne ut kva eg skulle gjere. Eg var lei av at andre la planar for meg. Eg ville ikkje handle på grunn av kva Masha gjorde, eller kva DHS eller pappa gjorde. Eller Ange? Kanskje eg ville handle på grunn av Ange. Det ville passe meg ganske bra, faktisk. Eg hadde gått nedover bakken, gjennom bakgater når eg kunne, prøvde å gli inn blant folka i Tenderloin. Eg visste ikkje kvar eg skulle. Innimellom putta eg handa i lomma og rørte ved ein av tastane på Mashas telefon, for å hindre 310 at han gjekk i dvale. Jakka mi bula ut av telefonen som låg open i lomma. Eg stoppa og lente meg mot ein vegg. Ankelen min heldt på å ta livet av meg. Og kvar var eg eigentleg? O’Farrell, i Hyde Street. Framfor eit tvilsamt «Asiatisk Massasjeinstitutt». Dei forræderske føtene mine hadde teke meg rett tilbake der eg kom frå – der biletet på Mashas telefon blei teke, få sekund før Bay Bridge bles i lufta, før livet mitt blei endra for alltid. Eg hadde mest lyst til å setje meg ned på fortauet og hyle, men det ville ikkje løyse problema. Eg måtte ringe Barbara Stratford, fortelje henne kva som hadde skjedd. Vise henne biletet av Darryl. Kva var det eg tenkte på? Eg måtte vise henne videoen, den Masha hadde sendt meg – den der presidenten sin stabssjef hoverte over åtaka på San Francisco, innrømte at han visste når dei neste åtaka ville skje, og at han ikkje ville stoppe dei fordi det ville hjelpe dei å bli gjenvalde. Det var ein plan, altså: Ta kontakt med Barbara, gi henne dokumenta, få dei trykte. VampyrInvasjonen måtte ha sett folk skikkeleg ut, fått dei til å tenkje at vi verkeleg var ein gjeng terroristar. Sjølvsagt, då eg planla det heile, hadde eg tenkt på kor bra det ville vere, ikkje kor bra det ville sjå ut for ein eller annan NASCAR-far i Nebraska. Eg skulle ringe Barbara, og eg skulle gjere det på den smarte måten, frå ein telefonautomat, med hetta på hovudet så det uunngåelege overvakingskameraet ikkje skulle få teke bilete av meg. Eg fann ein kvartdollar i lomma og polerte han på skjorta, fekk av fingeravtrykka. Eg gjekk vidare nedover, ned til t-banestasjonen og telefonautomatane der. Eg kom til trikkestoppet då eg såg framsida av denne vekas utgåve av Bay Guardian, lagt i ein bunke ved sida av ein heimlaus, svart fyr som smilte til meg. 311 «Berre les framsida, det er gratis – men å lese inni kostar femti cent.» Overskrifta var sett i den største skrifta eg hadde sett sidan 11. september 2001: I VESLE GITMO Under, i litt mindre typar: «Korleis DHS har halde barna og vennene våre fanga i hemmelege fengsel rett utanfor stovedøra vår. Av Barbara Stratford, Eksklusivt for Bay Guardian.» Avisseljaren rista på hovudet. «Kva trur du om det?» sa han. «Rett her i San Francisco. Denne regjeringa syg, mann.» Teoretisk sett var Bay Guardian gratis, men denne fyren verka som han hadde raska til seg alle eksemplara på den lokale marknaden. Eg hadde ein kvartdollar i handa. Eg sleppte han ned i koppen og fiska etter ein til. Eg brydde meg ikkje med å polere vekk fingeravtrykka denne gongen. «Vi blei fortalde at verda endra seg for alltid då Bay Bridge blei spengd av ukjende gjerningsmenn. Tusenvis av vennene og naboane våre døydde den dagen. Nesten ingen av dei har blitt funne; vi går ut frå at restane deira kviler på havbotnen rett utanfor byen. Men ei merkverdig historie fortald til denne journalisten av ein ung mann som blei arrestert av DHS berre minutt etter eksplosjonen, tyder på at regjeringa har halde mange av dei som var rekna som døde, fanga på Treasure Island, som hadde blitt evakuert og erklært forbode for sivilistar kort tid etter bombinga …» Eg sette meg på benken – den same benken, kom eg på, med ei kjensle av at håra i nakken reiste seg, der vi hadde sett Darryl ned etter at vi hadde kome oss ut frå t-banestasjonen – og las gjennom heile artikkelen. Eg måtte kjempe med meg sjølv for ikkje å byrje å gråte der og då. Barbara hadde funne nokre bilete av meg og Darryl som tøysa rundt, 312 og dei følgde teksten. Bileta var kanskje eit år gamle, men eg såg så mykje yngre ut på dei, som om eg var ti eller elleve. Eg hadde blitt mykje vaksnare dei siste par månadene. Artikkelen var nydeleg skriven. Eg kjende meg stadig sint på vegner av dei stakkars ungdommane ho skreiv om, før eg igjen kom på at det var meg ho skreiv om. Lappen frå Zeb var der, med den kludrete handskrifta hans reprodusert stort, over ei halvside i avisa. Barbara hadde grave fram meir info om andre ungdommar som var sakna og rekna som døde, ei lang liste, og spurde kor mange som var haldne fanga på øya, berre få mil frå stovedøra til foreldra. Eg fann fram endå ein kvartdollar frå lomma, før eg ombestemte meg. Kva var sjansen for at Barbaras telefon ikkje var avlytta? Aldri i verda om eg kunne ringe henne no, ikkje direkte. Eg trong ein mellommann til å kontakte henne og få henne til å møte meg ein stad på sørsida. Så mykje hadde eg att for å legge planar. Det eg verkeleg, verkeleg trong, var Xnet. Korleis i helvete skulle eg kome meg på nettet? Wi finderen på telefonen min blinka frenetisk, men eg hadde ikkje nokon Xbox eller tv eller ein cd med ParanoidXbox å starte frå. Trådlaust, trådlaust overalt … Det var då eg såg dei. To fyrar, omtrent på min eigen alder, dei gjekk rundt blant menneska ved nedgangen til t-banestasjonen. Eg la merke til dei på grunn av måten dei gjekk på, liksom klønete, dulta borti dei som var på veg til jobben og turistane. Begge hadde hendene i lommene, og kvar gong dei såg på kvarandre, fniste dei. Dei kunne ikkje ha vore meir tydelege jammarar, men menneska rundt la ikkje merke til dei. I det nabolaget prøver du å unngå heimlause og galningar, så du unngår augekontakt, prøver å ikkje sjå deg rundt i det heile teke, om du kan la vere. 313 Eg smaug meg fram til ein av dei. Han såg veldig ung ut, men han kunne ikkje ha vore yngre enn eg. «Hei,» sa eg. «Kan de to kome hit ein augeblink?» Han lest som han ikkje høyrde meg. Han såg rett gjennom meg, slik du ville sjå gjennom ein uteliggar. «Kom an,» sa eg. «Eg har dårleg tid.» Eg greip han i skuldra og kveste inn i øyret hans. «Politiet er etter meg. Eg er frå Xnet.» Han såg redd ut no, som om han hadde lyst til å springe, og vennen hans nærma seg oss. «Eg meiner alvor,» sa eg. «Berre høyr på det eg har å seie.» Vennen hans kom bort. Han var høgare, og fyldig – som Darryl. «Hei,» sa han. «Noko gale?» Vennen hans kviskra i øyret hans. Dei såg ut som om dei var på nippet til å stikke. Eg tok fram eksemplaret mitt av Bay Guardian frå under armen min og rista det framfor dei. «Bla opp på side fem, ok?» Det gjorde dei. Dei såg på overskrifta. Biletet. Eg. «Å, mann,» sa den første. «Vi er lite ikkje uverdige då.» Han gliste mot meg som ein galen, og den fyldige fyren klappa meg på ryggen. «I holaste –» sa han. «Du er M –» Eg la handa over munnen hans. «Kom bort hit, ok?» Eg tok dei tilbake til benken min. Eg la merke til at det var noko gammalt og brunt som farga fortauet under benken. Darryls blod? Det fekk skinnet mitt til å krympe seg. Vi sette oss ned. «Marcus heiter eg,» sa eg og svelgde hardt i det eg sa det verkelege namnet mitt til desse to som allereie kjende meg som M1k3y. Eg avslørte meg, men Bay Guardian hadde allereie gjort den koplinga. «Nate,» sa den minste av dei. «Liam,» sa den største. 314 «Mann, det er ei så stor ære å møte deg. Du er verkeleg fakta den store helten vår –» «Ikkje sei det,» sa eg. «Ikkje sei det. De to er som eit blinkande reklameskilt som seier ‘eg jammar, ver vennleg og arrester oss og send oss til Vesle Gitmo’. Det kunne ikkje ha vore meir openlyst.» Liam såg ut som om han skulle til å gråte. «Ta det roleg, de blei ikkje tekne. Eg skal gi dykk nokre tips seinare.» Han lyste opp igjen. Det som etter kvart blei underleg klart, var at desse to verkeleg idoliserte M1k3y, og at dei ville gjere alt eg sa. Dei gliste som idiotar. Det gjorde meg ukomfortabel, kvalm. «Høyr her, eg må kome meg på Xnet, no, utan å dra heim eller nokon stad i nærleiken av heime. Bur de her omkring?» «Ja, eg gjer det,» sa Nate. «Oppe på toppen av California Street. Eit stykke å gå – oppover bakkane.» Eg hadde akkurat gått nedover. Masha var der oppe ein stad. Men likevel. Det var betre enn eg hadde nokon rett til å håpe på. «La oss gå,» sa eg. N ate l ånte me g ba seballua si og bytte jakke med meg. Eg trong ikkje å uroe meg for ganglagsgjenkjenning, ikkje når ankelen min stakk som han gjorde – eg halta som ein statist i ein westernfilm. Nate budde i ei stor fireroms leilegheit på toppen av Nob Hill. Bygarden hadde dørvakt i raud frakk med gullbrokade, og han helste til lua og kalla Nate «herr Nate» og ønskte oss alle velkomne der. Staden var prikkfri og lukta møbelpoleringsmiddel. Eg prøvde å la vere å måpe for mykje over det som måtte vere ein kåk til fleire millionar. «Pappa,» forklarte han, «var aksjemeklar. Hadde ei diger livsforsikring. Han døydde då eg var 14, og vi fekk alt 315 saman. Foreldra mine hadde vore skilde i mange år, men han testamenterte alt til mamma.» Frå det heildekkande vindauget hadde du ei fantastisk utsikt til den andre sida av Nob Hill, heilt ned til Fisherman’s Wharf, til den stygge stumpen av det som hadde vore Bay Bridge, kaoset av kraner og lastebilar. Gjennom disen kunne eg så vidt skimte Treasure Island. Endå så langt vekke det var, fekk eg ei vill lyst til å hoppe. Eg kom meg på nettet med Xboxen til Nate og ein diger plasmaskjerm i stova. Han viste meg kor mange opne trådlause nett ein kunne nå her oppe frå, tjue, tretti. Dette var ein god stad å vere Xnetar på. Det var ein masse epost på M1k3y-kontoen, 20 000 meldingar sidan Ange og eg hadde lagt i veg i dag tidleg. Mange var frå pressa, som spurde om intervju, men det meste var frå Xnetarar, folk som hadde sett artikkelen i Guardian, og som skreiv at dei ville gjere alt for å hjelpe meg, alt eg trong. Det var utslaget. Det byrja å renne tårer nedover kinna mine. Nate og Liam såg på kvarandre. Eg prøvde å stoppe, men det hjelpte ikkje, eg gret no. Nate gjekk bort til ei gammal bokhylle i eik på ein av veggane og drog ut ein bar frå ei av hyllene, med rader av flasker. Han skjenkte eit glas av noko brunt og blankt som han gav til meg. «Ein sjeldan irsk whisky,» sa han. «Mammas favoritt.» Det smakte eld og gull. Eg nippa til det, prøvde å ikkje setje det i halsen. Eg likte eigentleg ikkje sterk sprit, men dette var annleis. Eg pusta djupt, fleire gonger. «Takk, Nate,» sa eg. Han såg ut som om eg akkurat hadde hengt ein medalje på skjortebrystet hans. Han var ein bra fyr. «Ålreit,» sa eg, og tok fram tastaturet. Dei to gutane 316 såg fascinerte på medan eg bladde gjennom eposten min på den gigantiske skjermen. Først og fremst såg eg etter epost frå Ange. Kanskje hadde ho klart å kome seg unna. Kanskje. Eg var ein idiot som torde å håpe på det. Det var ingenting frå henne. Eg byrja å gå gjennom eposten så fort eg kunne, plukka ut presseførespurnadene, fanposten, hatposten, spamen … Og det var då eg fann det: ei melding frå Zeb. > Det var ikkje kjekt å vakne i dag tidleg og lese brevet eg trudde du ville øydelegge, i avisa. Ikkje kjekt i det heile teke. Det fekk meg til å kjenne meg – jakta på. > Men eg har byrja å forstå kvifor du gjorde det. Eg veit ikkje om eg kan gå god for taktikken din, men motiva dine er lette å forstå. > Om du les dette, er det sannsynleg at du har gått under jorda. Det er ikkje lett. Det har eg lært. Eg har lært mykje meir. > Eg kan hjelpe deg. Det burde eg. Du gjer alt du kan for meg. (Sjølv om du gjer det utan å spørje.) > Svar om du får dette, om du er på rømmen og åleine. Eller svar om du er teken til fange, blir plaga av Gitmo-vennene våre, om du er ute etter ein måte å få smerta til å forsvinne på. Om dei har deg, så gjer som dei seier. Det er best. Eg tek den sjansen. > For deg, M1k3y.» «Vaaooh,» sa Liam. «Gå ta banen.» Eg hadde lyst til å slå til han. Eg snudde meg for å seie noko stygt og få han til å teie still, men han stira på meg med tinntallerkenauge, klar til å falle på kne og tilbe meg. «Kan eg berre få lov til å seie,» sa Nate, «kan eg berre få seie at å hjelpe deg er den største æra eg har hatt i livet? Kan eg berre få seie det?» Eg raudna no. Det skulle ikkje meir til. «Kan eg –» eg svelgde. «Kan eg få litt privatliv her?» 317 Dei gjekk slukøyra ut av rommet som to skamfulle småkvalpar, og eg kjende meg som ein dust. Eg tasta fort. «Eg kom meg unna, Zeb. Og eg er på rømmen. Eg treng all hjelpa eg kan få. Eg har lyst til å gjere slutt på dette no.» Eg hugsa å ta Mashas mobil ut av lomma og trykke på ein tast for å halde han frå å gå i dvale. Dei lét meg låne dusjen, gav meg eit klesskifte, ein ny ryggsekk med halve utstyret dei hadde liggande i tilfelle jordskjelv – energiplater, medisin, varme- og fryseposar og ein gammal sovepose. Dei la til og med inn ein reserveXbox Universal med ParanoidXbox installert. Ein fin gest. Eg måtte setje grensa ved ein signalpistol. Eg sjekka eposten fleire gonger for å sjå om Zeb hadde svart. Eg svarte på fanposten. Eg svarte på eposten frå pressa. Eg sletta hatposten. Eg venta halvt å få noko frå Masha, men mest truleg var ho halvvegs til LA no, med skadde fing rar, ute av stand til å skrive noko som helst. Eg trykte på telefonen hennar igjen. Dei oppmoda meg om å ta ein blund, og i ein kort, skamfull augeblink blei eg totalt paranoid, som om desse fyrane ville angi meg med ein gong eg sovna. Noko som var idiotisk. Dei kunne angi meg like lett medan eg var vaken. Eg kunne berre ikkje takle at dei hadde så høge tankar om meg. Eg hadde visst, intellektuelt sett, at det fanst folk som ville følgje M1k3y, eg hadde møtt nokre av dei denne morgonen, dei ropte BIT BIT BIT og fekk ut sin indre vampyr ved Civic Center. Men desse to var komne nær meg. Dei var berre vanlege, greie, sprø fyrar, dei kunne ha vore kven som helst av vennene mine i tida før Xnet, to tenåringskameratar som sprang rundt i tenåringseventyret. Dei hadde meldt seg frivillig til ein hær, min hær. Eg hadde eit ansvar for dei. Overlatne til seg sjølve ville dei bli ferska, det var berre eit spørsmål om tid. Dei var for tillitsfulle. 318 «Hei, høyr her lite grann. Eg har noko alvorleg eg må snakke om.» Dei stod nesten i givakt. Det hadde vore morosamt om det ikkje var så skremmande. «Her er greia. No då de har hjelpt meg, har alt blitt farlegare. Om de blir tekne, blir eg teken. Dei får alt de veit ut av dykk –» Eg heldt hendene opp for å stoppe protestane deira. «Nei, stopp. De har ikkje vore gjennom det. Alle snakkar. Alle bryt saman. Om du blir teken, så fortel du dei alt, med ein gong, så fort du kan. Dei får alt ut av deg til slutt uansett. Det er slik dei gjer det. Men de blir ikkje tekne, fordi: De er ikkje jammarar meir. De er no ferdige med aktiv teneste. De er ei –» eg fiska i minnet etter vokabular frå spionthrillerar – «de er ei sovecelle. Tre av. Gå tilbake til å vere normale gutar. På ein eller annan måte kjem eg til å knekke denne greia, bryte henne opp, få slutt på henne. Eller så vil ho ta meg, gjere ende på meg. Om de ikkje høyrer frå meg innan 72 timar, gå ut frå at dei tok meg. Gjer kva de vil då. Men dei neste tre dagane – og for alltid, om eg greier det eg prøver på – tre av. Lovar de det?» Dei lova på tru og ære. Eg lét dei overtale meg til å ta ein lur, men fekk dei til å love å vekke meg ein gong i timen. Eg måtte trykke på Mashas telefon, og eg ville vite det med ein gong Zeb tok kontakt. Møtet var i ei t-bane vo gn, noko som gjorde meg nervøs. Dei er fulle av kamera. Men Zeb visste kva han gjorde. Han ville møtast i den siste vogna av eit visst tog frå stasjonen i Powel Street, på eit tidspunkt då den vogna var full av pressande kroppar. Han sneik seg inntil meg i mengda, og dei reisande i San Francisco rydda plass til han, det holrommet som alltid omgir dei heimlause. 319 «Fint å sjå deg igjen,» mumla han, med ansiktet vendt mot utgangen. I spegelbiletet i det mørke glaset kunne eg sjå at ingen var nær nok til å tjuvlytte, ikkje eingong med nokon slags høgeffektiv mikrofon, og dersom dei visste nok til å kome etter oss med ein, var vi fortapte uansett. «Du òg, bror,» sa eg. «Eg – eg er lei for det, forstår du?» «Hald opp. Ikkje ver lei for det. Du var modigare enn eg. Er du klar til å gå under jorda no? Klar til å forsvinne?» «Ja, det, ja.» «Ja?» «Det er ikkje det som er planen.» «Åh,» sa han. «Høyr her, ok? Eg har – eg har bilete, video. Bevis.» Eg tok handa i lomma og rørte ved Mashas telefon. Eg hadde kjøpt ein ladar på Union Square på veg hit, og hadde stoppa på ein kafé for å lade lenge nok til å få batteriet opp til fire–fem strekar. «Eg må få desse tinga til Barbara Stratford i Guardian. Men dei overvaker henne heilt sikkert – for å sjå om eg dukkar opp.» «Du trur ikkje dei held utkikk etter meg òg? Om du planlegg at eg skal gå nokon stad i nærleiken av der denne dama bur eller jobbar –» «Eg vil at du skal få Van til å kome og møte meg. Fortalde Darryl deg nokon gong om Van? Jenta som –» «Han fortalde meg om henne, ja. Trur du ikkje dei følgjer henne? Trur du ikkje dei følgjer alle som blei arresterte?» «Det trur eg. Men eg trur ikkje ho er så hardt overvakt. Og Van er heilt rein. Ho var aldri med på –» eg svelgde. «Prosjekta mine. Så dei slappar kanskje litt meir av med henne. Om ho ringer Bay Guardian og lagar ein avtale for å forklare at eg berre er full av løgn, så får ho kanskje lov til å halde den avtalen.» 320 Han stira på døra ei lang stund. «Du veit kva som skjer når dei tek oss ein gong til.» Det var ikkje eit spørsmål. Eg nikka. «Er du sikker? Nokre av dei som var på Treasure Island med oss blei tekne med i helikopter. Dei blei tekne ut av landet. USA outsourcar tortur til andre land, veit du det, mann? Land der du kan ligge og rotne for alltid. Land der du berre skulle ønskje dei ville gjere slutt på det snart, få deg til å grave ei grøft og skyte deg i hovudet der du står ved kanten.» Eg svelgde og nikka. «Er det verdt risikoen? Vi kan gå under jorda i lang, lang tid her. Ein gong får vi kanskje landet vårt tilbake. Vi kan vente og halde ut.» Eg rista på hovudet. «Du kjem ingen veg med å gjere ingenting. Det er landet vårt. Dei har teke det frå oss. Terroristane som går til åtak på oss, er frie enno – men det er ikkje vi. Eg kan ikkje gå under jorda i eitt år, ti år, heile livet, medan eg ventar på at nokon skal gi meg fridom. Fridom er noko du må ta.» D e n k velden f orlét Van skulen som vanleg, bakarst i bussen med ei sky av venner rundt seg, lo og spøkte som vanleg. Dei andre på bussen la spesielt merke til henne, ho laga så mykje lyd, og dessutan hadde ho på seg den dustete, digre hatten, noko som såg ut som ein del av kostymet i eit teaterstykke om sverdfektarar i renessansen. På eit tidspunkt klynga dei seg saman, så snudde dei seg for å sjå ut bakvindauget på bussen, peikte og lo. Jenta som hadde på seg hatten no, var like høg som Van, og bakanfrå såg ho akkurat ut som henne. Ingen la merke til den vesle asiatiske jenta som gjekk av bussen nokre stopp før t-banestasjonen. Ho hadde på 321 seg ei vanleg skuleuniform og såg sjenert ned i bakken då ho steig av. Dessutan, akkurat i den same augeblinken, sette den støyande koreanske jenta i eit hyl, og vennene hennar stemde i, dei lo så høgt at bussjåføren slakka ned, snudde seg i setet og gav dei eit strengt blikk. Van skunda seg ned gata med hovudet bøygd, håret stukke ned i kragen på den veldig lite moteriktige boblejakka. Ho hadde lagt solar i skorne som gjorde henne fem ustø centimeter høgare, teke ut kontaktlinsene og teke på seg eit par briller ho hata, med digre glas som dekte halve ansiktet. Sjølv om eg venta på henne ved busstoppet og visste når ho skulle kome, kjende eg henne knapt igjen. Eg reiste meg og gjekk bak henne, over gata, eit halvt kvartal bak. Dei eg gjekk forbi, såg vekk så fort som mogleg. Eg såg ut som ein heimlaus unge, med eit møkkete pappskilt i handa, skiten frakk, diger holete, overteipa ryggsekk. Ein heimlaus gategut er det ingen som ser på, for om du møter blikket hans, vil han berre tigge. Eg hadde gått rundt i Oakland heile ettermiddagen, og dei einaste personane som hadde snakka med meg, var ein frå Jehovas vitne og ein scientolog, og begge prøvde å omvende meg. Det kjendest ekkelt, som å bli sjekka opp av ein pervo. Van følgde instruksjonane nøye. Zeb hadde overlevert dei på same måten han hadde gitt meg brevet sitt – ved å kollidere inn i henne då ho venta på bussen. Eg hadde skrive brevet kort og enkelt: Eg veit at du ikkje samtykker i det eg gjer. Eg forstår. Men no gjeld det. Dette er den viktigaste tenesta eg nokon gong har spurt deg om. Ver så snill. Ver så snill. Ho kom. Eg visste at ho ville kome. Vi hadde kjent kvarandre lenge, Van og eg. Ho likte ikkje det som hadde skjedd, ho heller. Som ei vondskapsfull, småleande stemme i hovudet mitt påpeikte, ho var dessutan under mistanke no då artikkelen til Barbara var trykt. 322 Vi gjekk slik seks–sju kvartal, heldt nøye oppsyn med kven som var nær oss, kva bilar som køyrde forbi. Zeb hadde fortalt meg om fempersonsforfølgingar, der fem ulike agentar skifta på å forfølgje deg og gjorde det nesten umogleg å oppdage dei. Du måtte gå til ein skikkeleg snaublåst stad, der kven som helst ville verke mistenkjeleg. Overgangen til 880-motorvegen var berre nokre få kvartal frå Coliseum-stasjonen, og uansett kor mange omvegar Van gjekk, tok det ikkje lang tid å kome fram. Støyen over hovuda våre var døyvande. Ingen mistenkjelege folk i nærleiken. Eg hadde rekognosert på førehand og sett etter stader der nokon kunne gøyme seg. Det var ingen. Ho stoppa der ho hadde fått beskjed om, og eg gjekk kjapt fram til henne. Ho blinka ugleaktig til meg bak dei store brilleglasa. «Marcus,» kviskra ho, ho fekk tårer i augene. Eg merka at eg òg gret. Eg gjorde ein dårleg figur som rømling. Altfor sentimental. Ho klemde meg så hardt at eg mista pusten. Eg klemde tilbake endå hardare. Så kyssa ho meg. Ikkje på kinnet, ikkje som ei søster. Rett på leppene, eit heitt, vått, varmt kyss som verka som det varte uendeleg. Eg var så overvelda av kjensler at – Nei, det er pissprat. Eg visste kva eg gjorde. Eg gjengjelde kysset. Så stoppa eg og drog henne unna, nesten skubba henne. «Van,» gispa eg. «Oops,» sa ho. «Van,» sa eg igjen. «Unnskyld,» sa ho, «eg –» Plutseleg skjønte eg noko, noko eg burde ha skjønt for lenge, lenge sidan. 323 «Du liker meg, gjer du ikkje?» Ho nikka fortvila. «I årevis,» sa ho. Å, herregud. Darryl, så forelska han var i henne, i alle desse åra, og heile tida var det meg ho såg på, tenkte på. Og så enda eg opp med Ange. Ange sa at ho alltid hadde krangla med Van. Og eg sprang rundt og rota meg inn i så mykje rart. «Van,» sa eg. «Van, eg er så lei for det.» «Gløym det,» sa ho og såg vekk. «Eg veit at det ikkje kan bli slik. Eg ville berre gjere det ein gong, i tilfelle eg aldri –» ho beit seg av. «Van, du må gjere noko for meg. Noko viktig. Du må møte journalisten frå Bay Guardian, Barbara Stratford, ho som skreiv den artikkelen. Du må gi henne noko.» Eg forklarte alt om Mashas mobil, og om videoen som Masha hadde sendt meg. «Kva skal dette vere godt for, Marcus? Kva er poenget?» «Du har rett, Van, iallfall delvis. Vi kan ikkje få verda på rett kjøl ved å utsetje andre for risiko. Eg må løyse problemet ved å fortelje det eg veit. Det var det eg skulle ha gjort frå byrjinga av. Skulle ha gått rett ut frå fengselet og fortalt faren til Darryl alt eg visste. Men no har eg bevis. Desse tinga – det kan forandre alt. Det er det siste håpet eg har. Det einaste håpet om å få Darryl ut, om å ha eit liv som ikkje er under jorda, på rømmen frå politiet. Og du er den einaste som kan gjere dette for meg.» «Kvifor eg?» «Du køddar, sant? Sjå på kor bra du handterte dette. Du er proff. Du er den beste av oss til slikt. Du er den einaste eg kan stole på. Difor.» «Kvifor ikkje Angie?» Ho sa namnet utan noko tonefall som helst, som om det var ei sementblokk. Eg såg ned. «Eg trudde du visste det. Dei arresterte henne. Ho er i Vesle Gitmo – på Treasure Island. Ho har 324 vore der i fleire dagar.» Eg hadde prøvd å la vere å tenkje på dette, på kva som kanskje hende med henne no. No klarte eg ikkje å halde meg og byrja å gråte. Eg kjende ei smerte i magen, som om nokon hadde sparka meg, og eg pressa hendene inn i midja for å halde alt inne. Eg bøygde meg framover, og før eg visste ordet av det, låg eg på sida i grusen under motorvegen og gret. Van sette seg på kne ved sida av meg. «Gi meg den telefonen,» sa ho med sint, kvesande stemme. Eg tok han ut av lomma og gav han til henne. Litt flau slutta eg å gråte og sette meg opp. Eg visste at det rann snørr nedetter ansiktet mitt. Van såg fråstøytt på meg. «Du må passe på at han ikkje går i dvale,» sa eg. «Eg har ein ladar her.» Eg rota gjennom ryggsekken. Eg hadde ikkje sove ei heil natt sidan eg fekk tak i den telefonen. Eg sette telefonalarmen til å gå av kvart nittiande minutt så eg skulle vakne. «Ikkje fold han saman heller.» «Og videoen?» «Det er verre,» sa eg. «Eg sende ein kopi til meg sjølv på epost, men eg kan ikkje gå på Xnet lenger.» I nødsfall kunne eg ha gått tilbake til Nate og Liam for å bruke Xboxen deira, men eg ville ikkje ta den risikoen. «Eg skal gi deg brukarnamnet og passordet til Piratpartiet sin epostserver. Du må bruke Tor for å få tilgang – Homeland Security skannar heilt sikkert etter folk som loggar på P-partiet sin epost.» «Brukarnamnet og passordet ditt,» sa ho og såg litt overraska ut. «Eg stolar på deg, Van. Eg kjenner meg sikker på at eg kan stole på deg.» Ho rista på hovudet. «Du gir aldri frå deg passorda, Marcus.» «Eg trur ikkje det har noko å seie lenger. Enten så klarer du dette, eller så – så er det enden på Marcus Yallow. 325 Kanskje eg kan få meg ein ny identitet, men eg trur ikkje det. Eg trur dei kjem til å finne meg. Eg trur eg har visst det heile tida, at dei kjem til å ta meg ein gong.» Ho såg på rasande meg. «Så bortkasta. Kvifor gjorde du alt saman, eigentleg?» Av alle dei tinga ho kunne ha sagt, kunne ingenting ha såra meg meir enn det. Det var som endå eit spark i magen. Bortkasta, alt saman, meiningslaust. Darryl og Ange, forsvunne. Kanskje ville eg aldri få sjå familien min igjen. Og likevel, Homeland Security heldt landet mitt fanga i ein gigantisk, irrasjonell gisselaksjon, der alt var lov for å stoppe terrorisme. Van såg på meg som om ho venta at eg skulle seie noko, men eg hadde ingenting å seie til det. Så gjekk ho. Z eb hadde piz z a til meg då eg kom «heim» – til teltet under ein vegovergang han hadde sett seg ut i Missionområdet. Han hadde sett opp eit lite militærtelt, med SAN FRANCISCO KOORDINERINGSSENTER FOR HEIMLAUSE skrive på i store bokstavar. Pizzaen var frå Domino’s, kald og blaut, men god likevel. «Liker du ananas på?» Zeb smilte nedlatande til meg. «Gratisianarar kan ikkje vere kresne.» «Gratisianarar?» «Som vegetarianarar, men vi et berre gratis mat.» «Gratis mat?» Han smilte igjen. «Du veit – gratis mat. Frå gratisbutikken.» «Har du stole dette?» «Nei, din dust. Dette er frå den andre butikken. Det vesle utsalet på baksida? Det blå, av stål? Det med litt sterkare lukt?» 326 «Du fann dette i søpla?» Han slengde hovudet bakover og lo høgt. «Jepp, jaja mensann. Du skulle sett fjeset ditt no. Det er ok, mann. Det er ikkje rote. Det var ferskt, berre ein feilordre. Dei heiv det med kartongen på. Dei spreier rottegift over søpla når dei stenger, men om du er rask, så går det fint. Du skulle sett alt som daglegvarebutikkane kastar! Vent til frukost. Eg skal lage ein utruleg fruktsalat til deg. Så snart eitt jordbær får lite grann grøn pels, så hiv dei heile kartongen –» Øyrene mine skifta kanal. Pizzaen var grei. Det var ikkje slik at han blei infisert eller noko fordi han låg i søp la. Om han var ekkel, så var det berre fordi han kom frå Domino’s – den verste pizzaen i byen. Eg hadde aldri likt maten der, og eg hadde slutta å handle der då kjeda hadde finansiert ein gjeng ultraidiotiske politikarar som trudde at global oppvarming og evolusjonsteori var djevelens verk. Det var vanskeleg å riste av seg den litt ekle kjensla. Men det fanst ein annan måte å sjå det på. Zeb hadde vist meg noko hemmeleg, noko eg ikkje hadde venta: Det fanst ei heil skjult verd der ute, ein måte å klare seg på, utan å vere ein del av systemet. «Gratisianarar, sa du?» «Jogurt også,» sa han og nikka ivrig. «Til fruktsalaten. Dei kastar han dagen etter best-før-datoen, men han myg lar jo ikkje over natta. Det er jo jogurt, det er jo sur mjølk i utgangspunktet.» Eg svelgde. Pizzaen smakte rart. Rottegift. Forderva jogurt. Jordbær med pels. Eg merka at dette ville krevje litt tilvenning. Eg tok ein bit til. Faktisk smakte Domono’s-pizzaen mykje betre når du fekk han gratis. Soveposen eg hadde fått av Liam, var varm og god etter 327 ein lang og emosjonelt utmattande dag. Van hadde sikkert fått kontakt med Barbara no. Barbara hadde fått videoen og biletet. Eg skulle ringe henne i morgon og finne ut kva ho syntest eg skulle gjere. Eg måtte nok kome inn så snart ho publiserte det, for å backe opp historia. Eg tenkte på det medan eg lukka augene, tenkte på korleis det ville vere å melde meg sjølv, korleis alle kamera ville følgje den berykta M1k3y på veg inn i ein av dei høge bygningane ved Civic Center. Lyden av bilane som suste forbi over oss, blei til ein slags sjølyd i det eg døste vekk. Det var andre telt i nærleiken, heimlause folk. Eg hadde møtt nokre av dei den ettermiddagen, før det blei mørkt og alle trekte seg tilbake og kraup saman utanfor telta sine. Alle var eldre enn meg og såg slitne ut. Men ingen såg galne eller valdelege ut. Dei såg ut som folk som hadde vore uheldige, eller teke uheldige avgjerder, eller begge delar. Eg må ha sovna, for eg hugsar ingenting før eit sterkt lys skein meg i ansiktet og blenda meg. «Det er han,» sa ei stemme bak lyset. «Set hette på han,» sa ei anna stemme, ei eg hadde høyrt før, ei eg hadde høyrt igjen og igjen i draumane mine, som prata i veg, som kravde at eg skulle gi frå meg passorda mine. Streng Frisyre. Hetta kom raskt over hovudet mitt og blei bunden så hardt rundt halsen at eg kasta opp gratisianarpizzaen. Medan eg harka og drog etter pusten, blei handledda mine bundne hardt saman, og deretter anklane. Eg blei rulla opp på ei båre og løfta, og så bar dei meg inn i eit køyretøy, opp nokre metallklingande trinn. Dei sleppte meg ned på eit polstra golv. Det var ikkje ein lyd å høyre etter at dei lukka dørene. Polstringa dempa alt, bortsett frå mi eiga harking. 328 «Vel vel, hallo igjen,» sa ho. Eg kjende bilen røre på seg i det ho kraup inn til meg. Eg harka framleis, prøvde å få teke ein djup pust. Munnen var full av spy, og det kom ned i luftrøret. «Vi kjem ikkje til å la deg døy,» sa ho. «Om du sluttar å puste, så sørgjer vi for at du byrjar igjen. Så ikkje tenk på det.» Eg gispa hardare. Eg heiv etter pusten. Litt luft kom gjennom. Brystkassa og ryggen min rista av djupe, surklande host som flytta på spyet. Meir pust. «Sjå der, ja,» sa ho. «Ikkje så gale. Velkomen heim, M1k3y. Vi har lagt opp ei fin reiserute for deg.» Eg la meg på ryggen, kjende bilen gynge. Lukta av alle reie eten pizza var overveldande i byrjinga, men som med alle sterke stimuli så vande hjernen seg raskt til henne, filt rerte henne ut til ho berre var ein fjern aroma. Gynginga til traileren kjendest nesten trygg. Det var då det skjedde. Ei utruleg, djup ro la seg over meg, som om eg låg på ei strand og sjøen skylde inn og løfta meg, varsamt som ein far eller ei mor, og bar meg med seg ut på eit varmt hav under ei varm sol. Eg var teken, etter alt som hadde hendt, men det betydde ingenting. Eg hadde fått gitt informasjonen til Barbara. Eg hadde organisert Xnet. Eg hadde vunne. Og om eg ikkje hadde vunne, så hadde eg iallfall gjort det eg kunne. Meir enn eg nokon gong trudde eg kunne. Eg tok ei oppteljing, tenkte på alt eg hadde oppnådd, alt vi hadde oppnådd. Byen, landet, verda var full av folk som ikkje ville leve slik DHS ville vi skulle leve. Vi kom til å kjempe. Dei kunne ikkje bure inn alle. Eg sukka og smilte. Ho hadde snakka heile vegen, forstod eg plutseleg. Eg hadde vore så langt inne i lykkeland at ho berre hadde forsvunne. «– ein smart gut som deg. Skulle tru du visste betre enn å kødde med oss. Vi har halde auge med deg heilt sidan den 329 dagen du gjekk fri. Vi kunne teke deg sjølv om du ikkje hadde gått og klaga til lesbejournalistforrædaren din. Eg forstår det berre ikkje – vi hadde ein avtale, du og eg …» Vi rumla over ei metallplate, traileren rista, og så forandra gynginga seg. Vi var ute på vatnet. På veg til Treasure Island. Ja ja, Ange var der. Darryl òg. Kanskje. H et ta blei ik k je tek en av før eg var på cella. Dei brydde seg ikkje med handjerna og fotjerna, berre rulla meg av båra og ned på golvet. Det var mørkt, men i månelyset frå det eine, vesle vindauget høgt oppe på veggen kunne eg sjå at madrassen var fjerna frå benken. Det som var i rommet, var eg, eit toalett, ein benk og ein vask, elles ingenting. Eg lukka augene og lét havet løfte meg. Eg flaut av garde. Ein eller annan stad, langt nedanfor meg sjølv, var kroppen min. Eg forstod kva som kom til å skje no. Dei skulle la meg ligge her og pisse meg ut. Igjen. Eg visste korleis det kjendest. Eg hadde pissa meg ut før. Det lukta. Det klødde. Det var audmjukande, som å vere ein liten baby. Men eg hadde overlevd det. Eg lo. Lyden var rar og dreiv meg tilbake inn i min eigen kropp. Eg hadde vore gjennom det verste dei kunne dra meg gjennom, eg hadde overlevd det, og eg hadde vunne over dei, vunne over dei i månadsvis, vist kva slags korka despotar dei var. Eg hadde vunne. Eg lét blæra mi sleppe ut det ho heldt på. Ho var full og verkande, og utset aldri til i morgon det du kan gjere i dag. Havet løfta meg av garde. Om morg onen kom to effektive, upersonlege vakter og kutta av hand- og fotjerna. Eg kunne likevel ikkje gå – då eg reiste meg, svikta beina som på ei marionettdokke utan trådar. For lang tid i same stilling. Vaktene tok armane mine 330 over skuldrene og halvvegs drog, halvvegs bar meg ned korridoren som eg kjende godt igjen. Strekkodane på dørene hadde krølla seg og heldt på å lausne no, i den salte lufta. Eg fekk ein idé. «Ange!» ropte eg. «Darryl!» ropte eg. Vaktene mine auka farten, forvirra, usikre på kva dei skulle gjere. «Det er eg, Marcus! Hald motet oppe!» Det var nokon som gret bak ei av dørene. Nokon ropte ut på noko som høyrdest ut som arabisk. Så blei det til ein kakofoni, tusen ulike ropande stemmer. Dei tok meg til eit nytt rom. Det var ein gammal garderobedusj, framleis med dusjhovud som stakk ut av flisene på veggen. «Hei, M1k3y,» sa Streng Frisyre. «Det ser ut som du har hatt ein spennande morgon.» Ho rynka demonstrativt på nasen. «Eg pissa meg ut,» sa eg oppstemd. «Du burde prøve det ein gong.» «Kanskje vi skulle gi deg eit bad, då,» sa ho. Ho nikka, og vaktene bar meg til ei båre. Ho hadde stroppar som hang heile vegen langs sidene. Dei la meg ned, og det var iskaldt og vått. Før eg visste ordet av det, hadde dei lagt stroppen over skuldrene, hoftene og anklane mine. Straks etter la dei på tre stroppar til. Eit par hender tok handtaka ved hovudet mitt, løyste nokon sperrer og vippa meg ned, med hovudet lågare enn føtene. «La oss starte med noko enkelt,» sa ho. Eg strekte halsen for å sjå henne. Ho stod ved eit bord der det stod ein Xbox, kopla til ein flatskjerm som såg dyr ut. «Kunne du vere så vennleg å fortelje meg brukarnamnet og passordet til Piratparti-eposten din?» Eg lukka augene og lét havet løfte meg ut frå stranda. «Veit du kva waterboarding er, M1k3y?» Stemma hennar sveiva meg inn. «Du blir bunden fast slik som dette, 331 og vi tømmer vatn over hovudet ditt, opp i nasen og ned i munnen din. Du kan ikkje undertrykke kvelingsrefleksane. Ei simulert avretting, kallar dei det, og så vidt eg kan døme frå denne enden av rommet, så er det ei god beskriving. Du vil ikkje klare å undertrykke kjensla av at du held på å døy.» I tankane prøvde eg å forsvinne. Eg hadde høyrt om waterboarding. No kom det, verkeleg tortur. Og dette var berre byrjinga. Eg kunne ikkje forsvinne. Havet kom ikkje og henta meg. Det tetna i brystet, augeloka mine vibrerte. Eg kunne kjenne klamt piss rundt beina mine og klam sveitte i håret. Huda mi klødde av størkna spy. Ho svevde inn i synsranda over meg. «La oss byrje med brukarnamnet,» sa ho. Eg lukka augene, pressa dei igjen. «Gi han noko å drikke,» sa ho. Eg høyrde folk røre på seg rundt meg. Eg trekte pusten og heldt meg. Vatnet byrja som ei pipling, ei ause med vatn som blei varsamt tømd over kinna, over leppene. Opp nasegangane. Det gjekk ned i halsen og byrja å kvele meg, men eg ville ikkje hoste, ville ikkje gispe og trekke vatnet opp i lungene. Eg heldt pusten og pressa augeloka saman. Eg høyrde eit rabalder utanfrå rommet, ein kaotisk lyd av støvlar som trampa, og sinte, opprørte rop. Ausa med vatn blei tømd over ansiktet mitt. Eg høyrde henne mumle noko til nokon i rommet, så sa ho til meg: «Berre brukarnamnet, Marcus. Det er eit enkelt spørsmål. Kva kan eg bruke det til, uansett?» Denne gongen var det ei bøtte med vatn, alt på ein gong, ein flaum som ikkje ville stoppe, det må ha vore ei diger bøtte. Eg kunne ikkje hjelpe for det. Eg gispa og drog vatnet inn i lungene, hosta og drog inn meir vatn. Eg visste 332 at dei ikkje ville drepe meg, men eg klarte ikkje å få kroppen min til å tru på det. I kvar einaste fiber i kroppen visste eg at eg skulle døy. Eg kunne ikkje skrike eingong – vatnet fløym de framleis over meg. Så slutta det. Eg hosta og hosta og hosta, men i den vinkelen eg låg i, rann vatnet eg hosta opp tilbake inn i nasen og brann ned gjennom biholene. Hosta var så djupe at dei gjorde vondt, gjorde vondt bak ribbeina og i hoftene då eg vreid meg. Eg hata å kjenne korleis kroppen bedrog meg, korleis hjernen ikkje kunne kontrollere han, men det var ingenting eg kunne gjere med det. Endeleg gav hostinga seg nok til at eg fekk med meg litt av det som gjekk føre seg rundt meg. Folk ropte, og det høyrdest ut som om nokon slost. Eg opna augene og blinka mot det sterke lyset, så strekte eg på hovudet, hosta framleis litt. Det var mange fleire folk i rommet no enn det var då dette byrja. Dei fleste hadde på seg pansra uniformer, hjelmar med sota visir. Dei ropte mot vaktene, som ropte tilbake, halsane deira bogna av blodårar. «Overgi dykk!» sa ein av dei pansra. «Overgi dykk og hald hendene i vêret. De er arresterte!» Streng Frisyre snakka i telefonen. Ein av dei pansra såg henne, gjekk mot henne og slo telefonen ut av hendene hennar med ei hanskekledd hand. Alle blei stille i det telefonen segla gjennom lufta i ein boge frå eine enden av rommet til den andre og trefte golvet i ei sky av smådelar. Stilla blei broten i det dei uniformskledde gjekk inn i rommet. To av dei greip torturistane mine. Eg klarte nesten å mønstre eit smil over ansiktsuttrykket til Streng Frisyre då to menn tok henne ved skuldrene, snudde henne rundt og batt hendene hennar med plasthandjern. Ein av dei uniformerte gjekk fram frå døropninga. Han hadde eit videokamera på skuldra, ein skikkeleg rigg med 333 blendande kvitt lys. Han filma rundt i rommet, gjekk to gonger rundt meg medan han filma meg. Eg sat heilt stille, som om eg sat modell for eit maleri. Det var heilt idiotisk. «Er det nokon som kan hjelpe meg ut av denne greia?» klarte eg å få ut, med berre litt harking. To av dei uniformerte kom bort til meg, ei av dei var ei kvinne, dei byrja å løyse meg. Dei opna visira og smilte til meg. Dei hadde raude kors på skuldrene og hjelmane. Under korsa var eit anna teikn: CHP. California Highway Patrol. Dei var statspoliti. Eg byrja å spørje dei ut om kva dei gjorde der, og det var då eg såg Barbara Stratford. Ho hadde tydelegvis blitt halden igjen i korridoren, men no skauv ho seg inn. «Der er du,» sa ho og heldt meg fast i den lengste, hardaste klemmen hittil i livet. Det var då eg forstod det – Vesle Guantanamo var i hendene på fienden sin. Eg var redda. D e i lét B arbar a o g me g vere igjen åleine i rommet, og eg brukte ein av dusjane der til å vaske meg – eg var plutseleg flau over å vere full av piss og spy. Då eg var ferdig, var Barbara full av tårer. «Foreldra dine –» byrja ho. Eg kjende det som om eg skulle til å kaste opp igjen. Herregud, dei stakkars folka mine. Alt dei måtte ha gått gjennom. «Er dei her?» «Nei,» sa ho. «Det er komplisert.» «Hæ?» «Du er framleis arrestert, Marcus. Alle her er det. Dei kan ikkje berre kome inn og opne dørene. Alle her må bli klarerte gjennom rettssystemet. Det kan ta, eh, det kan ta fleire månader.» «Må eg vere her i månadsvis?» Ho tok hendene mine. «Nei, eg trur vi skal få deg stemna og prøvelauslaten ganske fort. Men ‘ganske fort’ er relativt. Eg ville ikkje forvente at det skjer i dag. Men det kjem ikkje til å bli slik som det var då desse folka var ansvarlege. Det blir skikkeleg mat. Ingen avhøyr. Besøk frå familien. Sjølv om DHS er ute av biletet, tyder ikkje det at du berre kan gå rett ut herifrå. Det som skjer no, er at vi kjem ut 335 av den parodien på eit rettssystem som dei har innstifta, og byter det ut med det gamle systemet. Systemet med dommarar, opne rettssaker og advokatar. Så vi kan prøve å få deg overført til eit barnefengsel på fastlandet, men, Marcus, dei stadene kan vere tøffe. Dette er kanskje den beste staden for deg, før vi får deg lauslaten mot kausjon.» Kausjon. Sjølvsagt. Eg var ein kriminell – eg hadde ikkje blitt tiltalt enno, men det var sikkert mange tiltalar dei kunne finne på. Det var praktisk talt ulovleg å tenkje negativt om regjeringa. Ho tok hendene mine igjen. «Opplegget stinkar, men det er slik det må vere. Poenget er at det er over. Guvernøren har kasta DHS ut av staten, demontert sperringane. Riksadvokaten har sendt ut arrestordre på alle som har delteke i ‘stressforhøyr’ og hemmelege arrestasjonar. Dei kjem i fengsel, Marcus, og det er på grunn av det du gjort.» Eg var nomen. Eg høyrde det ho sa, men eg fekk det ikkje til å gi meining. På ein måte var det over, men på ein annan måte var det ikkje det. «Høyr her,» sa ho. «Vi har kanskje ein time eller to før dette roar seg, før dei kjem tilbake og stenger deg inne igjen. Kva har du lyst til å gjere? Gå ein tur på stranda? Ete noko? Desse folka hadde eit utruleg personalrom – vi raida det på vegen inn. Skikkeleg gourmet.» Endeleg eit spørsmål eg kunne svare på. «Eg har lyst til å finne Ange. Eg har lyst til å finne Darryl.» Eg prøvde å bruke ei datamaskin eg fann for å slå opp cellenummera, men ho kravde passord, så vi blei nøydde til å gå opp og ned korridorane og rope namna. Bak dørene ropte fangane tilbake, eller dei skreik, eller trygla oss om å sleppe 336 dei fri. Dei forstod ikkje kva som akkurat hadde skjedd, kunne ikkje sjå dei tidlegare vaktene sine bli førte til kaiene i plasthandjern, tekne vekk av spesialstyrkar frå California. «Ange!» ropte eg gjennom larmen. «Ange Carvelli! Darryl Glover! Det er Marcus!» Vi gjekk langs heile rekka av celler, og dei svarte ikkje. Eg hadde lyst til å gråte. Dei hadde blitt sende utanlands – dei var i Syria eller det som verre var. Eg kom aldri til å sjå dei igjen. Eg sette meg ned, lente meg mot korridorveggen og grov ansiktet ned i hendene. Eg såg ansiktet til Streng Frisyre, såg henne smile sjølvtilfreds i det ho spurde meg om brukarnamnet mitt. Det var ho som hadde gjort alt dette. Ho skulle i fengsel for det, men det var ikkje nok. Eg tenkte at når eg fekk sjå henne igjen, ville eg kanskje drepe henne. Ho fortente det. «Kom igjen,» sa Barbara. «Kom igjen, Marcus, ikkje gi opp. Det er fleire her, kom igjen.» Ho hadde rett. Dei dørene vi hadde gått forbi, var gamle, rustne greier som stamma frå tida då denne basen blei bygd. Men heilt i enden av korridoren stod ei ny, høgsikra dør på gløtt, tjukk som eit leksikon. Vi drog henne opp og drista oss inn i den mørke korridoren på den andre sida. Det var fire celledører til der, dører utan strek kodar. Utanfor kvar av dørene var det små elektroniske nummertastatur. «Darryl?» sa eg. «Ange?» «Marcus?» Det var Ange, ho ropte frå døra lengst vekke. Ange, mi Ange, engelen min. «Ange!» skreik eg. «Det er eg, det er eg!» «Åh, herregud, Marcus,» ropte den halvkvelte stemma hennar før ho løyste seg opp i hikst. 337 Eg hamra på dei andre dørene. «Darryl! Darryl, er du her?» «Eg er her.» Stemma var veldig tynn og veldig hås. «Eg er her. Eg er veldig, veldig lei for det. Ver så snill. Unnskyld.» Han høyrdest … knekt ut. Knust. «Det er eg, D,» sa eg og lente meg mot døra. «Det er Marcus. Det er over – dei har arrestert vaktene, dei har sparka ut Tryggleiksdepartementet. Vi får skikkelege rettssaker, opne rettssaker. Og vi skal vitne, mot dei.» «Unnskyld,» sa han. «Ver så snill, eg er så lei for det.» California-politifolka kom til syne i døropninga. Kameraet deira rulla framleis. «Fru Stratford?» sa ein. Han hadde visiret oppe og såg ut som ein vanleg politimann, ikkje som ein redningsmann. Han såg ut som ein som kom for å bure meg inne. «Kaptein Sanchez,» sa ho. «Vi har funne to av dei omtalte fangane her. Eg vil gjerne at dei blir sleppte ut så eg kan inspisere dei.» «Vi har ikkje aksesskodane til dei dørene enno,» sa han. Ho heldt ei hand i vêret. «Det er ikkje etter avtalen. Eg skulle få tilgang til heile fengselet. Det var meldinga direkte frå guvernøren. Vi gir oss ikkje før du opnar desse cellene.» Ansiktet hennar var fullstendig roleg, utan teikn til rykkingar. Ho meinte det. Kapteinen såg ut som om han trong søvn. Han skar ein grimase. «Eg skal sjå kva eg kan gjere,» sa han. D ei k l arte å opne c ellene til slutt, om lag ein halv time seinare. Dei prøvde tre gonger, men til slutt fekk dei slått inn dei rette kodane. Cella til Ange blei opna først. Ho var kledd i ein sjukehusfrakk som var open i ryggen, og cella hennar var endå naknare enn mi – berre polstring overalt, ikkje nokon vask, 338 ikkje seng, ikkje lys. Ho blunka då ho kom ut i korridoren, politikameraet var retta mot henne med det sterke lyset rett i ansiktet hennar. Barbara steig høfleg inn mellom oss og kameraet. Ange tok eit prøvande steg ut av cella, ho subba litt. Det var noko rart med augene hennar, med ansiktet. Ho gret, men det var ikkje det. «Dei dopa meg ned,» sa ho. «Då eg ikkje ville slutte å skrike på advokat.» Det var då eg klemde henne. Ho sokk mot meg, men klemde tilbake òg. Ho lukta gammal sveitte, men eg var ikkje betre. Eg ville ikkje sleppe. Då opna dei cella til Darryl. Han hadde rive sund sjukehusfrakken, som var av papir. Han sat samankropen, naken, heilt inst i cella og skygde for lyset, verna seg mot blikka våre. Eg sprang bort til han. «D,» kviskra eg i øyret hans. «D, det er eg. Marcus. Det er over. Vaktene har blitt arresterte. Vi blir lauslatne på kausjon, vi skal heim.» Han skalv og pressa augene igjen. «Unnskyld,» kviskra han og snudde ansiktet vekk. Dei tok meg med, då, ein politimann i pansra uniform og Barbara, tilbake til cella, der dei låste døra, og det var der eg sov den natta. E g hugsar ik k je myk je frå turen til tinghuset. Dei lenka meg til fem andre fangar, som alle hadde vore der mykje lenger enn eg. Ein av dei snakka berre arabisk – han var ein gammal mann som skalv på hendene. Dei andre var unge. Eg var den einaste kvite. Då vi blei samla på dekket av ferja, såg eg at nesten alle som hadde vore fanga på Treasure Island, hadde ein eller annan bruntone i huda. Eg hadde berre vore inne ei natt, men det var for lenge. Eit lett regn draup på oss, normalt sett noko som ville få meg 339 til å heise skuldrene og sjå ned, men i dag slengde vi hovudet bakover, alle saman, vende ansiktet mot den uendelege, grå himmelen og naut det stikkande, våte, på vegen over bukta. Dei tok oss vidare i bussar. Lenkene gjorde det vanskeleg å kome seg inn på bussane, og det tok lang tid før alle var på plass. Ingen brydde seg. Når vi ikkje kjempa med det logistikkproblemet det var å få seks personar samanlenka nedover den smale midtgangen, såg vi oss rundt, på byen og bygningane der oppe. Alt eg klarte å tenkje på, var å finne Darryl og Ange, men ingen av dei var å sjå. Det var ei stor folkemengd, og vi kunne ikkje røre oss fritt. Statspolitiet som handterte oss, var vennlege nok, men dei var framleis store, pansra og væpna. Eg trudde stadig vekk at eg såg Darryl, men det var alltid nokon andre som såg like nedslitne og samankrøkte ut. Han var ikkje den einaste dei hadde knekt. Ved tinghuset marsjerte dei oss gruppevis inn til intervjurom. Ein advokat frå American Civil Liberties Union stilte spørsmål og noterte ned informasjon om oss – då ho kom til meg, smilte ho og helste meg med namn – og så leidde ho oss inn i rettssalen framfor dommaren. Han hadde på seg ei skikkeleg dommarkappe og såg ut som han var i godt humør. Avtalen verka å vere at alle som hadde ein familiemedlem som kunne kausjonere, slapp ut, og alle andre blei sende i fengsel. Dommaren frå ACLU snakka ein masse med dommaren, spurde om nokre timar ekstra tid til å samle dei pårørande og hente dei inn i rettslokalet. Dommaren var ganske grei, men då eg forstod at nokre av desse folka hadde vore bura inne sidan brua blei sprengd, rekna som døde av familiane sine, utan rettssak, utsette for avhøyr, isolasjon, tortur – hadde eg berre lyst til å springe bort og løyse lenkene og setje alle fri. 340 Då eg kom fram for dommaren, såg han ned på meg og tok av seg brillene. Han såg trøtt ut. Advokaten såg trøtt ut. Rettsbetjentane såg trøtte ut. Bak meg kunne eg høyre ei plutseleg mumling i det namnet mitt blei ropt opp av rettsbetjenten. Dommaren slo ein gong med klubba, utan å sjå vekk frå meg. Han gneid seg i augene. «Herr Yallow,» sa han. «påtalemakta har identifisert deg som ein potensiell risiko. Eg trur dei har eit poeng. Du har i alle fall meir, kva skal vi seie, historie, enn dei andre som er her. Eg er freista til å halde deg i varetekt fram til rettssaka, uansett kor mykje kausjon familien din er villig til å betale.» Advokaten min byrja å seie noko, men dommaren fekk henne til å teie med eit blikk. Han gneid seg i augene. «Har du noko å seie til forsvar?» «Eg hadde sjansen til å flykte,» sa eg. «For ei veke sidan. Nokon tilbaud seg å ta meg med, få meg ut av byen, hjelpe meg til å få ein ny identitet. I staden stal eg telefonen hennar og rømde frå traileren der vi gøymde oss. Eg sende inn telefonen – som inneheldt bevis om vennen min, Darryl Glover – til ein journalist, og gøymde meg her, i byen.» «Du stal ein telefon?» «Eg bestemte meg for at eg ikkje kunne rømme. At eg måtte stå for retten – at fridommen min ikkje var verdt noko om eg var etterlyst, eller om byen framleis var under DHS si makt. Om vennene mine framleis var fanga. At fridom for meg ikkje var så viktig som eit fritt land.» «Men du stal ein telefon.» Eg nikka. «Eg håpar å kunne gi den tilbake, dersom eg nokon gong ser igjen jenta som eig han.» «Vel, takk for den talen, herr Yallow. Du er ein vel talande ung mann.» Han stira på påtalemakta. «Nokon vil seie ein modig mann, òg. Det blei send ein video på tv i dag 341 tidleg som viste at du kanskje hadde legitime årsaker til å flykte frå styresmaktene. I lys av det, og av den vesle talen din her, vil eg setje deg fri mot kausjon, men eg vil også få påtalemakta til å legge til ein tiltale for tjuveri av telefonen. For dette ventar eg 50 000 dollar ekstra i kausjon.» Han slo ein gong til med klubba, og advokaten min klemde handa mi. Han såg ned på meg igjen og tok på seg brillene. Han hadde flass, der på kappeskuldrene. Meir flass dryste ned i det brillene gjekk gjennom det strie, krølla håret hans. «Du kan gå no, unge mann. Hald deg på den rette sida av lova.» Då e g snudde me g for å gå, var det nokon som tak la meg. Det var pappa. Han løfta meg bokstavleg talt opp i lufta og klemde meg så hardt at ribbeina mine knaka. Han klemde meg slik eg hugsa at han hadde klemt meg då eg var liten, då han spann meg rundt i fantastiske, kvalmande flyleikar som enda med at han kasta meg i lufta og fanga meg igjen akkurat slik, så hardt at det nesten var vondt. Eit par mjukare hender tok meg varsamt ut av armane hans. Mamma. Ho heldt meg på armlengds avstand ein augeblink, såg over ansiktet mitt etter noko, utan å seie noko, med tårer nedetter ansiktet. Ho smilte eit smil som blei til ein gråt, før ho òg heldt meg i armane og pappa sine armar omslutta oss begge to. Då dei sleppte, fekk eg til slutt sagt noko. «Darryl?» «Eg trefte faren hans. Han er på sjukehus.» «Når kan eg sjå han?» «Det er neste stopp,» sa pappa. Han såg alvorleg ut. «Han –» pappa stoppa. «Dei seier at han kjem til å bli bra.» Stemma hans var gråtkvelt. «Kva med Ange?» 342 «Mora hennar tok henne med heim. Ho ville vente her på deg, men …» Eg forstod. Eg følte meg full av forståing no for korleis det måtte kjennast for familiane til alle dei som hadde vore fanga. Rettslokalet var fullt av tårer og klemmar, og sjølv ikkje rettsbetjentane kunne stoppe det. «La oss dra og finne Darryl,» sa eg. «Og kan eg låne telefonen din?» Eg ringde Ange på vegen til sjukehuset der Darryl var – San Francisco General Hospital, rett ned i gata for oss – og avtalte å møte henne etter middag. Ho snakka med oppjaga kviskrestemme. Mora hennar visste ikkje om dei skulle straffe henne eller ikkje, og Ange ville ikkje utfordre skjebnen. Det var to politifolk i korridoren der Darryl var. Dei heldt ein hær av journalistar på avstand. Journalistane stod på tå for å sjå rundt dei og ta bilete. Blitsane fyrte i ansiktet på oss som strobelys, og eg rista på hovudet for å få det vekk. Foreldra mine hadde teke med reine klede, og eg hadde skifta i baksetet, likevel kjende eg meg ekkel, sjølv etter å ha skrubba meg i garderobane i tinghuset. Nokre av journalistane ropte namnet mitt. Å ja, det var sant, eg var berømt no. Politifolka såg på meg òg – dei hadde kjent igjen enten ansiktet mitt eller namnet mitt då journalistane ropte det. Faren til Darryl møtte oss i døra på rommet hans, han kviskra lågt, så ikkje journalistane skulle høyre. Han var sivilkledd, med dongeribukse og genser slik eg hugsa han vanlegvis brukte, men han hadde æressløyfene sine festa til brystet. «Han søv,» sa han. «Han vakna for ei lita stund sidan og byrja å gråte. Han kunne ikkje slutte. Dei gav han noko som skulle få han til å sove.» 343 Han tok oss med inn, og der var Darryl, han låg med nyvaska og kjemt hår og sov med open munn. Det var noko kvitt i munnvikene hans. Han hadde eit dobbeltrom, og i den andre senga var det ein arabisk utsjåande mann i 40åra. Eg oppdaga at det var han eg hadde vore lenka til på veg frå Treasure Island. Vi utveksla forlegne vink. Så snudde eg meg tilbake til Darryl. Eg tok handa hans. Neglene hans hadde blitt bitne ned til rota. Han hadde bite negler sidan han var liten, men han hadde blitt kvitt vanen då vi byrja på high school. Eg trur det var Van som fekk han frå det då ho sa kor ekkelt det var at han hadde fingrane i munnen heile tida. Eg høyrde at foreldra mine og faren til Darryl tok eit steg bakover, og drog gardinene for rundt oss. Eg la hovudet mitt ned på puta. Han hadde eit strittande, ujamt skjegg som minte meg om Zeb. «D,» sa eg. «Du klarte det. Du kjem til å bli ok.» Han snorka litt. Eg sa nesten «eg elskar deg,» ei setning eg berre hadde sagt til ein person utanfor familien, ei setning det var underleg å seie til ein annan fyr. Eg enda med berre å klemme handa hans ein gong til. Stakkars Darryl. B a rbar a ringde me g på kontoret i helga rundt den amerikanske nasjonaldagen, 4. juli. Eg var ikkje den einaste som hadde kome inn for å jobbe i helga, men eg var den einaste som hadde det påskotet at permisjonsprogrammet ikkje gav meg lov til å reise ut av byen. Til slutt blei eg dømd for å ha stole mobilen til Masha. Kan du tru det? Påtalemakta hadde gjort ein handel med advokaten min for å droppe alle tiltalane om «elektronisk terrorisme» og «oppfordring til opptøyar» mot at eg sa meg skuldig i tjuveri. Eg fekk tre månader i eit dagpermisjonsprogram i eit ope ungdomsfengsel i Mission. Eg sov i det opne fengselet, delte sovesal med ein haug ekte brotsmenn, gjengungdommar, narkoungdommar, eit par skikkelege galningar. Om dagen var eg «fri» til å gå ut og jobbe på «arbeidet». «Marcus, dei slepper henne fri,» sa ho. «Johnstone, Carrie Johnstone,» sa ho. «Den lukka militærdomstolen fridde henne for alle tiltalane. Fila er forsegla. Ho blir send tilbake til aktiv teneste. Dei sender henne til Irak.» Carrie Johnstone var det verkelege namnet til Streng Frisyre. Det kom fram av høyringane av høgsteretten i California, men det var omtrent det einaste som kom fram. Ho ville ikkje seie eit einaste ord om kven ho fekk ordre frå, 345 kva ho hadde gjort, kven som hadde sete i fengsel og kvifor. Ho berre sat heilt stille, dag etter dag, i rettssalen. I mellomtida hadde det føderale politiet kjefta og smelt om guvernøren si «einsidige, ulovlege» stenging av fengselet på Treasure Island og borgarmeisteren si utkasting av føderalt politi frå San Francisco. Mange av politimennene enda opp i fengsel saman med vaktene frå Vesle Guantanamo. Ein dag la Det kvite huset lokk på det heile, dei ville ikkje kommentere saka, og den neste dagen var det ein tørr, spent pressekonferanse på trappa utanfor guvernørbustaden, der leiaren for DHS og guvernøren annonserte «overeinskomsten» sin. DHS skulle halde ein lukka militærdomstol for å etterforske «mogleg svikt i dømekraft» etter åtaket på Bay Bridge. Domstolen ville bruke alle middel for å sikre at dei kriminelle handlingane blei straffa. Til gjengjeld skulle kontrollen over DHS sine operasjonar i California gå gjennom statssenatet, som ville ha makt til å nedlegge, inspisere eller omprioritere all sikringspolitikken i staten. Ropa frå journalistane hadde vore øyredøyvande, og Barbara hadde kome gjennom med det første spørsmålet, som var: «Herr guvernør, med all respekt: Vi har ugjendrivelege bevis for at Marcus Yallow, borgar av denne staten og fødd her, blei utsett for ei simulert avretting av DHStenestemenn, etter alt å døme på ordre frå Det kvite huset. Er staten California verkeleg villig til å gå bort frå alle gode pretensjonar om rettferd for borgarane når han no står overfor tilfelle av ulovleg, barbarisk tortur?» Stemma hennar skalv, men knakk ikkje. Guvernøren slo ut med hendene. «Militærdomstolane vil sørgje for at rettferd skjer. Dersom Yallow – eller kven som helst som har noko å klage på Tryggleiksdepartementet 346 for – vil ha meir rettferd enn det, så har han sjølvsagt rett til å saksøke dei føderale styresmaktene for så mykje som han meiner dei skuldar han.» Det var det eg gjorde no. Over tjue tusen sivile søksmål blei stemna mot DHS i veka etter guvernøren si erklæring. Søksmålet mitt blei handtert av American Civil Liberties Union, og dei hadde søkt om innsyn i resultata av dei lukka militærdomstolane. Så langt verka dei vanlege domstolane positivt innstilte. Men dette hadde eg ikkje venta. «Ho kom frå det utan ei skramme?» «Pressemeldinga seier ikkje så mykje. ‘Etter ein nøye gjennomgang av hendingane i San Francisco og den spesielle antiterrorvaretekta på Treasure Island finn denne domstolen at Johnstone sine handlingar ikkje gir grunn til vidare disiplinærtiltak.’ Det er eit ord der, ‘vidare’, som om dei allereie har straffa henne.» Eg snøfta. Eg hadde drøymt om Carrie Johnston nesten kvar natt sidan eg slapp ut frå Vesle Guantanamo. Eg hadde sett ansiktet hennar sveve over meg med det vesle snerrande smilet sitt i det ho bad dei gi meg noko å «drikke». «Marcus –» sa Barbara, men eg braut henne av. «Det er greitt. Det går fint. Eg skal lage ein video om dette. Få det ut etter helga. Måndagar er veldig bra for videospreiing. Alle kjem heim frå helgeferie, glade for å ha noko gøy å sende vidare, rundt på skulen eller kontoret.» Eg gjekk til psykolog to gonger i veka som ein del av avtalen med det opne fengselet. Då eg hadde kome over å sjå på det som ei straff, hadde det vore fint. Han hadde hjelpt meg å fokusere på konstruktive ting eg kunne gjere når eg var sint, i staden for å la det ete meg opp innanfrå. Videoane hjelpte. «Eg må legge på,» sa eg og svelgde hardt for å halde kjenslene tilbake. 347 «Ta vare på deg sjølv, Marcus,» sa Barbara. Ange klemde meg bakfrå då eg la på. «Eg las akkurat om det på nettet,» sa ho. Ho las ein million nyhendefeeds, med ein lesar som saug inn historiene så snart dei var ute på nettet. Ho var den offisielle bloggaren vår, og ho var god til det, snappa opp dei interessante historiene og la dei på nettet som ein hurtigkokk som ekspederte frukostbestillingar. Eg snudde meg rundt i armane hennar så eg kunne klemme henne framanfrå. For å seie det som det var, hadde vi ikkje gjort mykje jobb den dagen. Eg fekk ikkje lov å gå ut av fengselet etter middagstid, og ho kunne ikkje kome på besøk. Vi såg kvarandre på kontoret, men vanlegvis var det mange andre folk der òg som stakk kjeppar i hjula for klemminga og kyssinga. Å vere åleine på kontoret ein dag var ei for stor freisting. Det var varmt og lummert òg, noko som betydde ermelause t-skjorter, shorts og mykje hudkontakt medan vi jobba ved sida av kvarandre. «Eg har lyst til å lage ein video,» sa eg. «Og eg vil legge han ut i dag.» «Bra,» sa ho. «Vi gjer det.» Ange las pressemeldinga. Eg las inn ein monolog, la det over dei berømte bileta av meg på vassbrettet, med villskap i augene i det grelle lyset, tårer som strøymde nedetter ansiktet, og håret i tjafsar fulle av spy. «Dette er eg. Eg ligg på eit vassbrett. Eg blir torturert i ei simulert avretting. Ansvarleg for torturen er ei kvinne som heiter Carrie Johnston. Ho jobbar for styresmaktene. Kanskje hugsar du henne frå dette videoklippet.» Eg la inn klipp av videoen av Johnstone og Kurt Rooney. «Det er Johnstone og statssekretær Kurt Rooney, presidenten sin sjefsstrateg. Nasjonen elskar ikkje denne byen. For nasjonen er han eit Sodoma og Gomorra av homsar og ateistar som fortener 348 å rotne i helvete. Den einaste grunnen til at landet bryr seg med kva folk i San Francisco tenkjer, er at dei har vore så heldige å bli blåst til helvete av islamistiske terroristar. Han snakkar om byen der eg bur. Ved siste oppteljing blei 4215 av naboane mine drepne den dagen han snakkar om. Men nokre av dei blei kanskje ikkje drepne. Nokre av dei forsvann inn i det same fengselet der eg blei torturert. Nokre fedrar og mødrer, barn og elskarar, brør og søstrer vil aldri sjå sine kjære igjen – fordi dei blei hemmeleg fengsla i eit ulovleg fengsel, rett her i San Francisco. Dei blei sende utanlands. Alt blei nøye registrert i eit arkiv som Carrie Johnston har krypteringsnøklane til.» Eg klipte tilbake til Carrie Johnston, bileta av henne som sat ved bordet saman med Rooney og lo. Eg klipte inn sekvensen der Johnstone blei arrestert. «Då dei arresterte henne, trudde eg at vi skulle få eit rettferdig oppgjer. For alle folka ho knekte og fekk til å forsvinne. Men presidenten» – eg klipte til eit stillbilete der han stod og lo medan han spelte golf på ein av dei mange feriane han hadde – «og sjefsstrategen hans» – no eit bilete av Rooney som handhelste på ein berykta terroristleiar som ein gong var på «vår side» – «greip inn. Dei sende henne til ein hemmeleg militærdomstol, og no har den domstolen reinvaska henne. Dei såg ikkje noko gale i noko av det ho har gjort.» Eg klipte inn ein montasje av fangeportretta, med alle bileta av fangane i cellene sine som Barbara hadde publisert på nettsidene til Bay Guardian den dagen vi slapp ut. «Vi valde desse folka. Vi betaler lønningane deira. Dei skal jobbe for oss. Jobben deira er å forsvare fridommen vår. Men desse folka» – ein serie bilete av Johnstone og dei andre som hadde blitt stilte for militærdomstolen – «misbrukte tilliten vår. Det er fire månader til valet. Det er god tid. Du har god tid til å gå og finne fem av naboane dine – fem personar 349 som har gitt opp å stemme, fordi førstevalet deira er ‘ingen av dei på lista’. Snakk med naboane dine. Få dei til å love å stemme. Få dei til å love å ta landet tilbake frå torturistane og bandittane. Dei som lo av vennene mine før dei hadde rokke å byrje å rotne i gravene sine på botnen av bukta. Få dei til å love å snakke med naboane sine. Dei fleste av oss har ingen på lista som førsteval. Det funkar ikkje. Du må velje – vel fridom. Eg heiter Marcus Yallow. Eg blei torturert av mitt eige land, men eg elskar det framleis. Eg er sytten år. Eg har lyst til å vekse opp i eit fritt land. Eg har lyst til å bu i eit fritt land.» Eg fada ut til nettsida sin logo. Ange hadde laga sidene med hjelp frå Jolu, som gav oss all den lagringsplassen vi trong på Pigspleen. Kontoret var ein interessant stad. Teknisk sett var namnet vårt Koalisjonen av veljarar for eit fritt Amerika, men alle kalla oss Xnetarane. Organisasjonen – ei ikkjekommersiell velgjerdsstifting – hadde blitt stifta av Barbara og nokre av advokatvennene hennar rett etter frigjeringa av Treasure Island. Stiftinga blei sparka i gang av nokre nerdemillionærar som blei seriøst imponerte av at ein gjeng hackerkids hadde måka DHS av banen. Nokre gonger inviterte dei oss ned til halvøya, til Sand Hill Road, der alle kapitalistinvestorane var, for å gi ein liten presentasjon av Xnet-teknologien. Det var omtrent ein trillion oppstartsfirma som prøvde å profittere på Xnet. Det kunne vere det same – eg hadde ingenting med det å gjere, og eg fekk eit skrivebord og eit kontor på gateplan med vindauge ut mot Valencia Street, der vi delte ut ParnoidXbox-cd-ar og heldt workshops for å bygge betre antenner for trådlause nett. Overraskande mange vanlege 350 folk stakk innom for å gi donasjonar, både maskinvare (du kan køyre ParanoidLinux på omtrent kva som helst, ikkje berre Xbox Universal) og kontantar. Dei elska oss. Den store planen var å lansere vår eigen laiv i september, akkurat i tide til valet, og å kombinere det med å registrere veljarar og få dei til vallokala. Berre 42 prosent av amerikanarane stemde ved det førre valet – heimesitjarane hadde overveldande fleirtal. Eg prøvde stadig å få med Darryl og Van på planleggingsmøta, men dei avslo kvar gong. Dei var mykje saman, og Van insisterte på at det var strengt ikkje-romantisk. Darryl ville nesten ikkje snakke til meg i det heile, sjølv om han sende meg lange epostar om omtrent kva som helst som ikkje handla om Van eller terrorisme eller fengsel. Ange klemde handa mi. «Herregud, eg hatar den dama,» sa ho. Eg nikka. «Endå ei roten handling mot Irak,» sa eg. «Om dei sende henne til heimbyen min, ville eg sikkert bli terrorist sjølv.» «Du blei terrorist då dei sende henne til byen din.» «Det gjorde eg,» sa eg. «Skal du til Galvez si høyring på måndag?» «Så klart.» Eg hadde introdusert Ange for Galvez for eit par veker sidan, då gamlelæraren min inviterte meg på middag. Lærarforeininga hadde fått stelt i stand ei høyring for henne framfor Distriktsskulestyret for at ho skulle få den gamle jobben tilbake. Det blei sagt at den førtidspensjonerte Fred Benson kom til å vitne mot henne. Eg såg fram til å sjå henne igjen. «Har du lyst på ein burrito?» «Veldig.» «Eg skal berre hente den sterke sausen,» sa ho. Eg sjekka eposten min ein gong til – Piratparti-eposten, 351 der det framleis pipla inn epostar frå gamle Xnetarar som ikkje hadde funne den nye adressa mi enno. Den siste meldinga var frå ei bruk-og-kast-adresse ved ei av dei nye brasilianske anonymiseringstenestene. > Eg fann henne, takk. Du sa ikkje at ho var så h3it. «Kven er det frå?» Eg lo. «Zeb,» sa eg. «Hugsar du Zeb? Eg gav han epostadressa til Masha. Eg tenkte om dei begge var under jorda, kunne eg like godt presentere dei for kvarandre.» «Han synest Masha er heit?» «Ikkje hald det mot han, han har heilt klart fått hjernen tåkelagd av alt som har hendt.» «Og du?» «Eg?» «Har hjernen din blitt tåkelagd av alt som har hendt?» Eg heldt Ange på ei armlengds avstand og såg på henne, nedover og oppover. Eg heldt henne på kinna og stira gjennom dei tjukt innfatta glasa hennar, inn i dei store, mistenksame augene hennar. Eg drog fingrane gjennom håret hennar. «Ange, eg har aldri tenkt klarare i heile mitt liv.» Ho kyssa meg då, og eg kyssa henne tilbake, og det tok litt tid før vi gjekk ut for å finne den burritoen.