Fjord1 Årsmelding 2010.pdf

Transcription

ÅRSRAPPORT 2010
ÅRSRAPPORT 2010
INNHALD
Dette er Fjord1
Fjord1s visjon og verdiar
Organisasjonskart
Konsernsjefen har ordet
Konsernleiinga
Forretningsområde
Viktige hendingar i 2010
Verksemdstyring
Årsmelding 2010
frå konsernstyret
Leiing: Leiar på nye vegar
Fjord1-kart
3
4
5
6
7
8
10
12
14
20
22
Rapport per forretningsområde
• Ferjedrifta
23
• Hurtigbåtdrifta
26
• Buss
28
• Reiseliv
30
• Andre forretningsområde 32
Helse: Med helsesektoren
som viktig nisje
34
Nøkkeltal
36
Miljø: Frå den første i
verda til den største i verda
40
Fjord1 og samfunnet
42
Miljørapport
43
Tryggleik
47
Tryggleik:WWW.FJORD1.NO
Tryggleiken i søkjelyset 48
2
Årsrekneskap 2010
• Resultatrekneskap
• Balanserekneskap
• Kontantstraumanalyse
• Rekneskapsprinsipp
• Notar
• Revisjonsmelding
• Uttale frå bedriftsforsamlinga 50
52
53
55
56
60
74
76
The Fjord1 Group in brief
Fartøyoversikt
Adresser
77
78
79
ÅRSRAPPORT 2010
Dette er
Fjord1 er eit av dei største transportkonserna i landet med aktivitet på sjø og land i store
delar av Noreg. Konsernet er eigd av Sogn og Fjordane fylkeskommune (59 prosent) og
Møre og Romsdal fylkeskommune (41 prosent) og har hovudkontor i Florø.
Kjerneverksemd
Som følgje av ny strategiplan vart hovudvekta lagd på lagt på sjøverksemd og auka satsing på
bussdrift. Det skjer ei konsolidering i bussbransjen, og Fjord1 vil difor søkje å finne ein partnar
som kan sikre langsiktig lønnsemd. Kjerneverksemda til Fjord1 er dermed sjø- og busstransport
gjennom ferjedrift, passasjer- og ekspressbåtdrift, i tillegg til lokal- og ekspressbussdrift.
Anna verksemd
I tillegg driv konsernet reiseliv- og cateringverksemd i forlenging av ruteproduksjonen
og har aktivitetar innanfor andre forretningsområde som reisebyrå, verkstaddrift,
finans og eigedomsforvaltning.
Dotterselskap
Aktiviteten til Fjord1 vert driven gjennom sju dotterselskap med underliggjande selskap,
i tillegg til eigarinteresser i ei rekkje andre selskap. Dotterselskapa i kjerneverksemda
inkluderer reiarselskapa Fjord1 Fylkesbaatane AS og Fjord1 MRF AS og busselskapa Fjord1 Buss
Møre AS, Fjord1 Nordfjord-Ottadalen AS og Fjord1 Sogn Billag AS.
Formålsparagraf
Fjord1 sitt formål er å sjølv, eller gjennom heilt eller delvis eigarskap i andre verksemder,
drive transport- og reiselivsverksemd. Selskapet kan også engasjere seg i andre forretningsområde når dette er forretningsmessig interessant og er eigna til å styrkje hovudformålet,
eller når dette fører til ei meir rasjonell utnytting av ressursane i selskapet.
Nøkkeltal for drifta i 2010
Tilsette 2149
Tal på ferjer 68
Tal hurtigbåtar og andre båtar 13
Tal bussar 357
Tal transporterte personar på båt, ferje, buss 27 mill.
Tal køyretøy på ferjene 8,6 mill.
Omsetning 3,023 mrd. kroner
Balanse 31.12.10 4,383 mill. kroner
Eigenkapital 31.12.10 1,168 mill. kroner
Resultat før skatt 2010 268 mill. kroner
EBITDA
631 mill. kroner
Investering 765 mill. kroner
WWW.FJORD1.NO
3
ÅRSRAPPORT 2010
Fjord1s visjon og verdiar
Visjonen vår
Best på miljøvennleg og påliteleg transport
Måla og styringsparametrane våre
Vi skal vere best på miljøvennleg transport.
Vi skal gje eigarane våre stabil, god avkastning på investert kapital.
Vi skal halde det vi lovar kundane våre.
Vi skal behandle dei tilsette på ein slik måte at dyktige folk har lyst til å arbeide her.
Vi skal vere ein føretrekt samarbeidspartnar for oppdragsgjevarane våre.
Kulturverdiane våre
Vi legg vekt på å vere tilgjengelege, profesjonelle, offensive, ærlege og opne i samhandlinga vår
med kundar, samarbeidspartar, oppdragsgjevarar, eigarar og eigne tilsette.
Våre 27 millionar reisande (tal frå 2010) utgjer fundamentet i verksemda vår, og vi vil at alle som
reiser med oss, skal få ei saumlaus og positiv reiseoppleving. Vi skal leggje til rette for at folk skal
kunne planleggje dagen sin, komme fram i tide og kjenne seg trygge og tekne vare på anten dei
reiser med ferje, hurtigbåt eller buss. Dette skal vi gjere gjennom god informasjon, presise avgangar, korrekt opptreden og god service i alle ledd.
WWW.FJORD1.NO
4
Organisasjonskart
per 31.12.2010
Fjord1
Nordvestlandske AS
Forretningsområde
eigedom
Moaterminalen
Holding AS
(68 %)
Forretningsområde
SJØ
Forretningsområde
BUSS
Fjord1
Fylkesbaatane AS
Fjord1
MRF AS
Fjord1
Buss Møre AS
Sognefjord
Cruise AS
Kystekspressen ANS
(49 %)
AUKRA AUTO AS
(66 %)
Hareid
Trafikkterminal AS
(63 %)
Fjord1
Nordfjord-Ottadalen
AS
Forretningsområde
SERVICE
Fjord1
Sogn Billag AS
Fjord1
Service AS
Hallingdal Billag AS
Møre Auto AS
Skyss Kroa AS
Skjåk Bil AS
MRF Charter AS
Sogn Bilservice AS
(50 %)
Bolsønes Verft AS
Sjøholt Last og Buss AS
(49 %)
Larsnes Last & Buss AS
(49 %)
Måløy Reisebyrå AS
Div.
eigedomsselskap
WWW.FJORD1.NO
5
ÅRSRAPPORT 2010
Konsernsjefen har ordet
Sterk satsing på sjø og buss
Året 2010 vart eit vendepunkt for Fjord1. Styret vedtok ein ny
strategiplan der hovudvekta vart lagd på sjøverksemda og på
auka satsing på buss saman med ein større partnar. I 2011 vil
vi halde fram med arbeidet etter desse føringane. 2011 er også
Tryggleiksåret i Fjord1. Det betyr at vi vil styrkje arbeidet med
tryggleiks- og driftsforbetringar. Vi har dessverre hatt ei utvikling i mengda uønskte hendingar som vi ikkje er fornøgde
med, og arbeidet med å snu den negative trenden på dette
området har førsteprioritet i Fjord1.
Det er med glede at vi gjennom verksemda vår kan vise
fram dei unike stadene og vere med på å gje fastbuande og
tilreisande verdifulle reiseopplevingar som dei tek med seg
vidare i livet.
2010 gav Fjord1 eit godt økonomisk resultat før skatt på heile
268,2 mill. kroner, men der eingongspostar utgjer så mykje
som 145,4 mill. kroner. Største bidraget her gjeld salsvinst ved
sal av gassferja MF «Fanafjord». Ferja er seld til Havila Ariel
ASA med avtale om tilbakeleige til Fjord1. Dette er gjort for
å betre soliditeten i selskapet. Vidare gjennomførte vi i 2010
forbetringar i drifta som vi er fornøgde med. Spesielt er forbetringane som er utførte innanfor busselskapa i Fjord1, god.
9. mai 2011 feirar konsernet Fjord1 10 år, men tradisjonane
våre som ein av dei viktigaste samferdsleaktørane på
Vestlandet strekkjer seg atskilleg lenger tilbake i tid. Heilt
sidan 1858 har vi vore med på å styrkje framkomsten i Noregs
vestlegaste landsdel, både på sjø og på land. 12. februar 2011
feira Fjord1 Sogn Billag 75 år. Innsatsen som kvar enkelt
medarbeidar hos oss har lagt ned gjennom åra, gjer at vi i
dag har vorte ein ryggrad i transporttilbodet i Noreg, ikkje
minst langs kysten. Våre dyktige tilsette står utrøytteleg på for
å frakte menneske og gods trygt og effektivt frå stad til stad og
for å skape dei gode reiseopplevingane. For befolkninga langs
kysten er vi ein sentral del av kvardagen. Kjem ikkje ferja,
kjem folk seg heller ikkje på jobb eller på gjesting til familie og
venner. Vi er stolte av den historiske tyngda og erfaringa vår, og
vi er audmjuke for den tilliten kundane våre viser oss kvar dag
viser oss.
Kva vert så det viktigaste for Fjord1 å leggje vekt på i åra
framover? Vi meiner det handlar om å liggje i forkant og gripe
dei moglegheitene som byr seg. Vi spår at det offentlege vil
auke delen av transporttenester som vert lagde ut på tilbod,
og at oppdragsgjevarane vil auke frekvens og kapasitet på
fleire samband til beste for dei reisande. Der moglegheitene
dukkar opp, skal Fjord1 vere tilstades med eit miljøvennleg,
trygt og effektivt alternativ.
Vi er allereie verdsleiande når det gjeld gassdrivne ferjer.
Aktørar frå heile verda ser til Fjord1 for å lære. Vi vil halde
fram arbeidet vårt med å påverke sentrale avgjerdstakarar slik at miljøvennlege løysingar i aukande grad vert
etterspurde. Det handlar om å gripe moglegheitene raskt og
omsetje dei til røyndom. Vi er privilegerte av å ha 2149 tilsette
som er opptekne av å utvikle bedrifta vår ytterlegare. Vi er også
klare over at 150 år med erfaring forpliktar. Fjord1 gjev full
gass framover for å innfri.
I Fjord1 er det ei sjølvfølgje å setje kundane våre i sentrum.
For mange er dette flotte ord på papiret, hos oss forpliktar
det. Ved å setje kunden i sentrum gjer vi heile tida vårt beste
for å levere saumlause reiser til kundane våre: Det skal vere
mogleg å planleggje kvardagen etter ferja eller bussen. Det
skal vere enkelt å reise kollektivt med oss. Gjennom å levere
eit miljøvennleg og sikkert transporttilbod hjelper Fjord1 til
at det er mogleg å bu i distrikta, og til at turistar frå inn- og
utland med eigne auge får sjå alt det Noreg har å by på.
Beste helsing
Leif Øverland
konsernsjef
WWW.FJORD1.NO
6
Konsernleiinga i Fjord1
Forutan konsernsjef Leif Øverland består konsernleiinga av av følgjande personar:
Konserndirektør
økonomi og finans,
Viseadm. direktør
Fjord1 Fylkesbaatane,
Dagleg leiar
Fjord1 Nordfjord-Ottadalen,
Hallgeir Kleppe
Deon Mortensen
Asgeir Myklebust
Kommunikasjonsdirektør,
Adm. direktør
Fjord1 MRF,
Dagleg leiar
Fjord 1 Buss Møre,
Anker Grøvdal
Magne Hetle
Viseadm. direktør
Fjord1 MRF,
Dagleg leiar
Fjord1 Sogn Billag,
Frode Ohr
Olav Terje Hove
Jarle Molde (1.1.11–30.4.11)
Per Steinar Sviggum (frå 1.5.11)
Ingrid L. Færøyvik
Konserndirektør fellestenester,
Jøran Nyheim
Adm. direktør
Fjord1 Fylkesbaatane,
Stig Kristoffersen
WWW.FJORD1.NO
7
ÅRSRAPPORT 2010
Forretningsområde
Fjord1-konsernet har organisert verksemda si ut frå om dei er innanfor
eller utanfor konsernet sine strategiske kjerneaktivitetar.
Nytt for 2010 er at godstransport ikkje lenger skal vere ein av kjerneaktivitetane i Fjord1.
Selskapet Fjord1 Transport vart difor selt til Firda Billag AS ved årsskiftet.
Konsernet si kjerneverksemd er:
Ferjedrift
Hurtigbåtdrift
Bussdrift
Anna verksemd i konsernet er definert ut frå følgjande forretningsområde:
Reiselivsverksemd (i forlenging av ruteproduksjonen)
Cateringverksemd
Reisebyrådrift
Drift og forretningsførsel bompengeselskap
Verkstaddrift
Finansforvaltning av strategiske investeringar
Eigedomsforvaltning
bussdrifta er fordelt mellom lokale ruter, skuleruter
og nasjonale ekspressbussruter. Aukra Auto på Aukra er
eigd med 66 prosent av Fjord1 Buss Møre. Hallingdal Billag
på Ål er eigd 100 prosent av Fjord1 Sogn Billag.
Ferjedrifta
Ferjedrifta utgjer den største delen av aktivitetane til
konsernet. Verksemda vert driven gjennom dotterselskapa Fjord1 MRF med hovudkontor i Molde og
Fjord1 Fylkesbaatane med hovudkontor i Florø. Medan
hovudtyngda av ferjedrifta framleis ligg i heimfylka til
desse selskapa – Møre og Romsdal og Sogn og Fjordane
– driv Fjord1 også ferjesamband i Finnmark, Sør-Trøndelag
Hordaland og Rogaland. 2010 har vore prega av
anbodsrekning, planlegging og oppstart av ferjeanbod
selskapa har vunne.
Andre forretningsområde
I tillegg driv konsernet reiseliv- og cateringverksemd i
forlenging av ruteproduksjonen og har aktivitetar innanfor
andre forretningsområde som reisebyrå, verkstaddrift,
finans og eigedomsforvaltning.
Fjord1 si verksemd knytt til reiseliv omfattar mellom
anna turistrutene Lærdal–Kaupanger–Gudvangen,
Flåm–Gudvangen, Geiranger–Hellesylt, Valldal–Geiranger
og ekspressbåtruta mellom Bergen og Flåm. På landsida
køyrer busselskapa turistbussoppdrag i tilknyting til
mellom anna cruisebåttrafikken i Sognefjorden,
Nordfjorden og i Geirangerfjorden/Storfjorden. I all
hovudsak er reiselivsverksemda i konsernet knytt til
sommarhalvåret.
Hurtigbåtdrifta
Hurtigbåtdrifta i Fjord1-konsernet er driven gjennom
dotterselskapet Fjord1 Fylkesbaatane, som opererer
fire ruter mellom Bergen og ulike destinasjonar i Sogn
og Fjordane i tillegg til fleire interkommunale ruter.
Kystekspressen ANS går mellom Trondheim og
Kristiansund og er eigd med 49 prosent av Fjord1 MRF.
Fosen Namsos AS er operatør.
Konsernet si forretningsdrift knytt til eigedom, verkstad
og reisebyrå er organisert i dotterselskapet Fjord1 Service
med hovudkontor i Sykkylven. Formålet med denne
organiseringa er at innsatsen retta mot og spesialiseringa
på forvaltning av eigedom og serviceselskap skal gje best
mogleg kommersielle resultat og bidra til at øvrige selskap
i konsernet kan konsentrere seg om drift av selskapa sine
kjerneaktivitetar.
Bussdrift
Den landbaserte verksemda i Fjord1 er organisert
gjennom dotterselskapa Fjord1 Buss Møre med
hovudkontor i Volda, Fjord1 Nordfjord-Ottadalen
med hovudkontor i Stryn og Fjord1 Sogn Billag med
hovudkontor i Sogndal. Ruteproduksjonen tilknytt
WWW.FJORD1.NO
8
Strategiplan vedteken og fleire tiltak gjennomførte
Anbodskonkurransar og oppstart av nye kontraktar
Nytt strategidokument vart ferdigstilt i første kvartal 2010.
Hovudmålet i den nye strategien er å spisse aktiviteten i konsernet til sjø- og bussaktivitetar. Strategiplanen vart forankra
i organisasjonen og låg til grunn for fleire viktige endringar
i 2010.
Ferjedrifta i Fjord1 har i 2010 i sterk grad vore prega av
anbodsrekning, planlegging og oppstart av ferjeanbod
selskapet har vunne. Fjord1 har i 2010 starta opp nye ferjeanbod i Romsdal, Ytre Sogn og Sunnfjord og lagt til rette for
oppstart av ferjesambanda Flakk–Rørvik i Sør-Trøndelag og
Bruravik–Brimnes i Hordaland frå 1.1.2011.
Synergiprogram 2010 vart starta for å redusere dei årlege
administrasjonskostnadene med 15 prosent frå 2011, som
er 30 millionar kroner lågare enn i 2009. Synergiprogrammet
omfatta heile konsernet, og fleire arbeidsgrupper vart
etablerte for å sikre dei beste løysingane og brei involvering.
Det vart innført lik organisering i sjø- og busselskapa, og
fleire fekk oppgåveansvar på tvers av selskapa.
Sogn og Fjordane fylkeskommune anbodsutsette hurtigbåtrutene til og frå Bergen og lokalruter i Sogn og Fjordane.
Fjord1 vann lokalruteanbodet i Solund/Gulen med oppstart
1.5.2012 og i Indre Sogn med oppstart 1.5.2012. Selskapet
tapte hurtigbåtanbodet mellom Bergen og Sogn og Fjordane
for perioden 1.5.2012 til 30.4.2020.
Å betre soliditeten i selskapa var eit viktig tiltak i planen. Det vart
gjennomført ein strukturert prosess med sal av verksemder
og eigedommar utanfor kjerneområdet og konvertering
av ansvarleg lån til eigenkapital. Eigenkapitalen vart forbetra med 318,6 millionar kroner og eigenkapitaldelen frå
21,6 prosent per 31.12.2009 til 26,7 prosent.
Hovudtiltaka var:
• Sal av Fjord1 Transport AS
• Sal av Molde Reiseservice AS
• Sal av MF «Fanafjord» til Havila Ariel,
med lease-back-avtale
• Sal av eigedommar
• Konvertering av ansvarleg lån til eigenkapital
• Sal av aksjane i Torghatten ASA
Fylkesrådmann Jan Øhlckers og administerande direktør i Fjord1
Fylkesbaatane, Stig Kristoffersen, under signeringa av to kontraktar om
lokale båtruter i Sogn og Fjordane.
Fjord1 Partner AS, eit selskap som er eigd 49 prosent av Fjord1 og
51 prosent av Keolis Nordic AB, starta drifta av Bybanen i Bergen
sommaren 2010. Selskapet konkurrerer vidare om bussanbod i Bergens-regionen.
Konsernsjef Leif Øverland viste til Fjord1 sin nye strategi under
pressekonferansen ved salet av Fjord1 Transport til Firda Billag.
Hallgeir Kleppe vart tilsett som Chief Financial Officer i mai
2010. Han kom frå stillinga som stabsdirektør for Fjord1
Fylkesbaatane, der han starta yrkeskarrieren sin i 1980 og
har her – og i morselskapet Fjord1 Nordvestlandske AS –
hatt ulike stillingar og ansvarsområde innan rekneskap, IT,
økonomi og administrasjon.
Fjord1 på prøvetur med Bybanen i Bergen i forkant av opninga.
WWW.FJORD1.NO
9
ÅRSRAPPORT 2010
Busselskapa i Fjord1 har også vore involvert i anbodsrekning
og oppstart av nye anbod. Fjord1 Nordfjord-Ottadalen vann
drifta av helseekspressen mellom Dombås og Gjøvik, med
oppstart 1. november. Hallingdal Billag fekk sine avtalar på
lokalruter og skuleruter i Hemsedal og Hallingdal prolongert
fram til 1.7.2014, og i tillegg tinga fram ein ny avtale for fire
år om transport av skituristar i Hemsedal.
Fjord1 har ytterlegare fire ferjer under bygging for levering
i 2011. Desse er «Storfjord», «Hjørundfjord», ei 50-bilarsferje
som skal inn på Sandvika–Edøya på Smøla, og den største
gassferja i verda, som vert sett inn som tredje ferje på
sambandet Arsvågen–Mortavika i slutten av 2011 og
skal fungere som reservefartøy på Halhjem–Sandvikvågsambandet på Bjørnefjorden.
Dei nye helseekspressane til Fjord1 er utstyrte med det meste av medisinsk
utstyr som finst i ein ordinær ambulanse.
Fjord1 valde Fiskerstrand Verft AS til bygging av den største gassferja i verda.
Her under kontraktsigneringa.
@.(@
Det vart starta ombygging av ferja «Tresfjord» frå dieselelektrisk til gasselektrisk drift i 2010. Denne ombygginga er
den første i verda i sitt slag og kan opne dører for at fleire
eldre fartøy kan byggjast om til betre miljøalternativ med
vesentleg reduksjon i NOx- og CO2-utsleppa. «Tresfjord» skal
inn på Flakk–Rørvik-sambandet våren 2011 saman med to
andre miljøvennlege gassferjer.
Nybygg og leveransar
I 2010 vart det levert fem nye ferjer: MF «Lifjord» til Lavik–
Oppedal-sambandet, gassferjene «Moldefjord», «Fannefjord»
og «Romsdalsfjord» til Molde–Vestnes-sambandet i tillegg til
gassferja «Korsfjord» til Flakk–Rørvik-sambandet.
Oppgradering av eksisterande ferjer har halde fram i 2010
med montering av nye evakueringssystem, nye redningsfarkostar og andre tiltak for å gjere ferjene tryggare.
Busselskapa har fornya bussparken med 26 nye bussar.
Fjord1 døypte fire ferjer og to hurtigbåtar i 2010. Dette biletet er teke
under dåpsarrangementet av MF «Lifjord» i Florø.
WWW.FJORD1.NO
10
Det vart gjennomført trippel ferjedåp i Polen med Danuta
Walesa som gudmor for gassferja «Korsfjord» og ferjene
«Storfjord» og «Hjørundfjord».
Andre avtalar og samarbeid
Fjord1 inngjekk avtale med Nortura om nytt matkonsept
på ferjene og hurtigbåtane. Avtalen har ein forventa verdi
på cirka 100 millionar kroner og vil i første omgang gjelde
ein periode på fem år. Målet er å doble matomsetninga om
bord.
MS «Fjordprins» og MS «Sognekongen», som er to nye
hurtigbåtar, vart bygde med karbonfibermateriale og sette
i drift. Karbonfiber er vesentleg lettare enn aluminium og
gjev såleis lågare drivoljeforbruk. Hurtigbåtane går i trafikk
mellom Sogn og Fjordane og Bergen.
Danuta Walesa er gudmor for Fjord1 si nyaste gassferje «Korsfjord», som
i dag trafikkerer Flakk–Rørvik-sambandet i Sør-Trøndelag. Saman med
norske gudmødrer og spesielt inviterte feira ho trippeldåp ved Northern
Shipyard, dotterselskap til Remontowa Shipyard 6. november. Her på brua
saman med skipsførar Helge Strand.
Konsernsjef Leif Øverland og salsdirektør for Nortura Storkjøkken,
Jørn-Gunnar Jakobsen, legg opp til at det nye matkonseptet skal heve
reiseopplevinga på Fjord1 sine ferjer og hurtigbåtar.
MS «Sognekongen» er den største sivile karbonfiberbåten som er levert internasjonalt og er ein av to nye miljøvennlege hurtigbåtar som trafikkerer
langrutene frå Selje og Sogn til Bergen. Båten er bygd ved Brødrene Aa AS i Gloppen kommune og vart sett i drift sommaren 2010.
WWW.FJORD1.NO
11
ÅRSRAPPORT 2010
Verksemdstyring
Eigarstyring og selskapsleiing
Standarden for eigarstyring og selskapsleiing gjeld for børsnoterte selskap. Fjord1-konsernet er ikkje børsnotert, men
er stort og omfangsrikt og representerer store interesser
både for eigarane og dei lokalsamfunna som verksemda
opererer i. Såleis er det ønskjeleg å greie ut om konsernet si
verksemdstyring.
Fri omsetning av aksjar
Det er ingen vedtektsfesta avgrensing av omsetninga av
aksjane i selskapet, men eigarane har regulert endringar på
eigarsida gjennom ein eigen aksjonæravtale.
Generalforsamling
I samband med gjennomføring av generalforsamling i
selskapet er det innarbeidd rutinar som sikrar at begge
eigarane skal vere representerte.
Utgreiing for eigarstyring og selskapsleiing
Ei av dei viktigaste oppgåvene til konsernstyret i Fjord1 er å
etablere klare linjer og rutinar for fordeling av ansvar og oppgåver mellom styre og administrasjon med utgangspunkt i
selskapet sin eigar- og selskapsstruktur. Styret meiner at det
er etablert ei formålstenleg eigarstyring og selskapsleiing i
selskapet.
Valkomité
Selskapet har ingen valkomité, og det er heller ikkje
vedtektsfesta at selskapet skal ha ein valkomité. Innstilling
til kandidatar for bedriftsforsamling og styre er regulert
i aksjonæravtalen. Det er Møre og Romsdal fylke og Sogn
og Fjordane fylkeskommune som oppnemner dei ordinære
kandidatane til bedriftsforsamlinga, og dei legg føringar for
bedriftsforsamlinga sitt val av medlemmer til konsernstyret.
I tillegg utpeiker tilsetteorganisasjonane eit avtalt tal
tilsettekandidatar.
Verksemd
Selskapet si verksemd er presentert i vedtektene § 2 på
følgjande måte: «Selskapet sitt formål er sjølv, eller gjennom
heilt eller delvis eigarskap i andre verksemder, å drive
transport-, kommunikasjons- og reiselivsverksemd. Selskapet
kan også engasjere seg i andre forretningsområde når dette
er forretningsmessig interessant og er eigna til å styrkje
hovudformålet, eller dette fører til ei meir rasjonell utnytting
av selskapet sine ressursar.» Innanfor ramma av vedtektene
har selskapet også utarbeidd klare mål og strategiar for
verksemda i strategidokumentet «Best på miljøvennleg
og påliteleg transport – Strategi 2010». Styret meiner at
vedtektene og strategiplanen avspeglar aktivitetane til
konsernet på ein tilfredsstillande måte.
Bedriftsforsamling og val av styre
Bedriftsforsamlinga er samansett med sikte på brei
representasjon frå selskapet sine eigarar og tilsette.
Samansetjinga av bedriftsforsamlinga er regulert i aksjonæravtalen mellom eigarane. Bedriftsforsamlinga utpeiker styret
sine medlemmer – med bakgrunn i dei avtalte vilkåra i
aksjonæravtalen. Utpeiking av styreleiar og nestleiar er
regulert i aksjonæravtalen.
Styret sitt arbeid
Konsernstyret fastset årleg ein plan for arbeidet sitt med
særleg vekt på mål, strategi og gjennomføring. Styret legg
også til grunn ein årleg evaluering både av arbeidet sitt og
kompetansen sin. Den valde nestleiaren i styret fungerer når
styreleiaren ikkje kan eller bør leie styret sitt arbeid.
Selskapskapital og utbytte
Selskapet har per i dag ein eigenkapital som er tilpassa dagens
mål, strategi og risikoprofil, men framtidige investeringsprogram som resultat av vunne anbodskontraktar kan endre
dette. Styret har som målsetjing å ha ein klar og føreseieleg
utbyttepolitikk som grunnlag for dei utbytteforslaga som
vert fremja for generalforsamlinga. Det vert likevel lagt til
grunn at utbyttepolitikken må sjåast i samanheng med den
eigenkapitalsituasjonen og dei finansielle utfordringane som
til ei kvar tid råder.
Risikostyring og intern kontroll
Styret har etablert formålstenleg system for risikostyring etter omfanget av og verksemda til konsernet. I informasjonsfoldaren «Slik vil vi ha det» har vi klargjort verdigrunnlaget og
etiske retningslinjer i konsernet for dei tilsette og tillitsvalde.
Styret meiner at det er etablert tilfredsstillande system for
risikostyring og intern kontroll.
Likebehandling av aksjeeigarar og transaksjonar
med nærståande
Selskapet har ein aksjeklasse. Det er etablert rutinar for
handtering av alle vesentlege transaksjonar mellom selskapet og aksjeeigar, styremedlem, leiande tilsette eller
nærståande av desse. Det skal liggje føre ei verdivurdering
frå ein uavhengig tredjepart. Selskapet har retningslinjer
som sikrar at styremedlemmer og leiande tilsette melder
frå til styret dersom dei direkte eller indirekte har ei vesentleg
interesse i ein avtale som vert inngått av selskapet.
Godtgjersle til styret
Bedriftsforsamlinga fastset årleg godtgjersla til styret. Denne
godtgjersla reflekterer styreansvaret, kompetansen,
tidsbruken og kompleksiteten til verksemda. Godtgjersla
er fast og ikkje resultatavhengig. I årsrapporten vert det
informert om alle godtgjersler til styret. Dersom det har
vore gjeve godtgjersle utover vanleg styrehonorar, vert
dette spesifisert særskilt.
WWW.FJORD1.NO
12
Godtgjersle til leiande tilsette
Det er fastsett retningslinjer for godtgjersle til leiande tilsette.
Retningslinjene vert presenterte årleg for generalforsamlinga
til orientering. Fastsetjing av lønn og anna godtgjersle til
dagleg leiar vert gjort av styret i møte. Det er ikkje etablert
noko opsjonsprogram eller ordningar om tildeling av aksjar
til tilsette i konsernet.
Revisor
Revisor deltek i styremøte som behandlar årsrekneskapen.
I desse møta går revisor gjennom eventuelle vesentlege
endringar i selskapet sine rekneskapsprinsipp, vurdering
av vesentlege rekneskapsestimat og alle vesentlege forhold
der det måtte ha vore usemje mellom revisor og administrasjonen. I samband med dette møtet er det også etablert ein
praksis der revisor går gjennom selskapet sin interne kontroll,
herunder identifiserte svake sider og forslag til forbetringar.
I ordinær generalforsamling orienterer styret om revisor si
godtgjersle fordelt på revisjon og andre tenester. I sitt årlege
engasjementsbrev gjev revisor ei stadfesting på at han har eit
uavhengig forhold til selskapet. Engasjementsbrevet gjev også
ei oversikt over andre tenester enn revisjon som kan leverast til selskapet. Både revisor og styreleiar stadfestar dette
skriftleg.
Informasjon og kommunikasjon
Styret har fastsett retningslinjer for selskapet si rapportering
av finansiell og anna informasjon. Det vert kommunisert ope
om delårsrapportar. Informasjon til eigarane skjer i første
rekkje i samband med dei halvårlege bedriftsforsamlingane
og generalforsamlinga. Anna kommunikasjon med eigarane
utover dette skjer på initiativ frå styret og/eller frå dei leiande
eigarrepresentantane.
Overtaking
Eigarane av selskapet har regulert endringar på eigarsida
gjennom aksjonæravtale.
WWW.FJORD1.NO
13
ÅRSRAPPORT 2010
Årsmelding 2010 Fjord1-konsernet
Fjord1-konsernet er eit av dei største transportselskapa i
Noreg. Konsernet hadde 2149 tilsette og omsette i 2010 for
3,0 milliardar.
kroner i 2010 mot 180,9 millionar kroner i 2009. Resultatsvekkinga kjem i hovudsak av bortfall av marginar på avslutta forhandla kontraktar og oppstartskostnader for nye
anbodskontraktar.
Styret vedtok ny strategiplan våren 2010 der vekta er lagd på
sjøverksemd og satsing på bussdrift saman med ein større
partnar. Fjord1 si kjerneverksemd konsentrerer seg dermed
om sjø- og busstransport gjennom ferjedrift, passasjer- og
ekspressbåtdrift i tillegg til lokal- og ekspressbussdrift. I tillegg driv konsernet reiseliv- og cateringverksemd i forlenging av ruteproduksjonen og har aktivitetar innanfor andre
forretningsområde som reisebyrå, verkstaddrift, finans og
eigedomsforvaltning.
EBITDAog
og EBITDA
EBITDA-margin
EBITDA
- margin
700
22,5 %
600
20,0 %
631
500
578
400
Sjø- og busselskapa driftar kollektivtrafikk basert på vunne
anbod eller har forhandla kontraktar med ulike fylkeskommunar og Statens Vegvesen i tillegg til eksterne kundar.
467
12,5 %
449
10,0 %
300
200
Fjord1 har sjøretta verksemd i mange fylke langs kysten, frå
Rogaland i sør til Finnmark i nord. Innan sjøtransport utgjer
ferjedrift den største verksemda. Fjord1 sitt engasjement
på hurtigbåtområdet er konsentrert til Sogn og Fjordane
og mellom Sogn og Fjordane og Bergen. I tillegg er Fjord1
engasjert i slik drift mellom Kristiansund og Trondheim i
samarbeid med Torghatten ASA-konsernet gjennom det
felleseigde selskapet Kystekspressen ANS.
17,5 %
15,0 %
269
7,5 %
299
5,0 %
100
2,5 %
0,0 %
0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
EBITDA for 2010 for konsernet vart 631,2 millionar kroner
mot 577,6 for 2009. Totalverksemda i Fjord1-konsernet gav
i 2010 eit årsresultat på 202,2 millionar kroner etter skatt.
Fjord1 si bussverksemd er knytt til aktivitetar i Sogn
og Fjordane og i Møre og Romsdal og i Ottadalen og i
Gudbrandsdalen, i Hallingdal og Hemsedal. Fjord1 Partner,
eigd saman med Keolis-konsernet, starta drifta av Bybanen
i Bergen i 2010.
Konsernstyret og konsernleiinga har gjennom året gjort
vurderingar knytte til grunnlaget for moglege nedskrivingar
på skip og andre transportmiddel, og dei har sett av for
moglege framtidige tap på kontraktar. Med basis i slike
nedskrivingstestar har det ikkje vore naudsynt å gjennomføre nedskrivingar av varige driftsmiddel og immaterielle
eigedelar, ei heller å setje av for framtidige tap på kontraktar
i rekneskapen for 2010.
Det er gjennomført ei betydeleg administrativ omstilling
med lik organisering i sjø- og busselskapa. Det vart etablert
sentrale matrisefunksjonar for å leggje til rette for enklare
løysingar og samarbeid på tvers. Vidare vart fellestenestene
lokaliserte til Molde og Florø med ein meir effektiv organisasjon. Styret meiner det er lagt eit godt grunnlag for eit
effektivt transportkonsern.
Styret meiner at årsrekneskapen gjev eit rettvisande bilete
av Fjord1-konsernet sine eigedelar og gjeld, finansielle stilling
og resultat.
Konsernet har hovudkontor i Florø.
Resultatet i morselskapet
Morselskapet Fjord1 Nordvestlandske AS hadde i 2010 eit
driftsresultat på 126,3 millionar kroner. Dette beløpet knyter
seg til administrasjon og styring av morselskapet, inklusive
konserngjennomgåande fellesfunksjonar. I 2010 selde morselskapet gassferja MF «Fanafjord» med avtale om langsiktig
tilbakeleige. Selskapet hadde i 2010 driftsinntekter på 264,1
millionar kroner som i hovudsak er knytte til salsvinst ved sal
av MF «Fanafjord» og utleige av ferjer til dotterselskap.
Om årsrekneskapen 2010
Konsolidering av rekneskapen
Det vert i konsernet berre utarbeidd konsernrekneskap på
Fjord1-nivå. Det vert såleis ikkje lagt fram eigne konsernrekneskapar for dei underliggjande selskapssystema.
Konsernresultat
Resultatet før skattekostnad utgjer 268,2 millionar kroner
for 2010, mot 98,3 millionar kroner for 2009.
Dotterselskap i konsernet gav for 2010 totalt 71,9 millionar
kroner i konsernbidrag til morselskapet. Dette er ført som
inntekt frå dotterselskap. Resultatet før skattekostnad er
163,0 millionar kroner, medan resultat etter skattekostnad
er på 125,8 millionar kroner.
I resultatet for 2010 inngår gevinstar frå eingongspostar på
samla 145,4 mill. kroner (der vinst frå sal av gassferja MF
«Fanafjord» er den største), ved sal av aksjar, eigedommar,
fartøy og andre transportmiddel. Når vi ser vekk frå postar av eingongskarakter både for 2010 og 2009, har vi eit
samanliknbart konsernresultat før skatt på 122,8 millionar
I morselskapet er det gjennomført nedskrivingar på aksjar i
dotterselskap og andre selskap på i alt 1,9 millionar kroner.
WWW.FJORD1.NO
14
Soliditet og grunnlaget for vidare drift
Disponering av resultatet i morselskapet
Den framlagde resultatrekneskapen og balansen per
31. desember 2010 gjev etter styret sitt syn eit godt og
rettvisande bilete av den reelle statusen for morselskapet
Fjord1 Nordvestlandske AS. Det har ikkje skjedd noko etter
avsluttinga av rekneskapen som har hatt innverknad på
denne vurderinga av selskapet.
Fjord1 føreset i det strategiske fundamentet at det skal
leggjast til rette for ein eigarvennleg, balansert og langsiktig utbyttepolitikk. Konsernet er inne i ein periode med
ekstraordinært omfattande investeringsaktivitetar og
tilhøyrande stort kapitalbehov. Styret har likevel valt å auke
utbytte frå 15 millionar kroner i 2009 til 30 millionar kroner
i 2010 som følgje av at fleire tiltak for å betre soliditeten i
selskapet fall på plass i 2010.
Utvikling i eigenkapital
og arbeidskapital
i Fjord1- konsernet
Utvikling
i eigenkapital
og arbeidskapital
i Fjord1-konsernet
1 300
30,0 %
1 100
27,5 %
900
Styret tilrår etter dette denne disponeringa av årsresultatet:
Foreslått utbytte:
30,000 mill. kroner
Overført til annan eigenkapital:
97,788 mill. kroner
Sum disponert:
125,788 mill. kroner
25,0 %
800
1168
700
600
799
745
22,5 %
20,0 %
850
647
17,5 %
Morselskapet sin totale eigenkapital er etter denne disponeringa 1042,1 millionar kroner. Den frie eigenkapitalen er per
31.12.10 på 461,1 millionar kroner. Morselskapet har ikkje
gjeve konsernbidrag til dotterselskap i 2010.
400
15,0 %
300
200
12,5 %
100
0
-100
10,0 %
-7
-85
-211
-356
-113
-200
-300
Investeringar i konsernet
Konsernet har i 2010 investert 764,9 millioner kroner i varige
driftsmiddel.
2,5 %
-400
-500
7,5 %
5,0 %
2006
2007
Eigenkapital
2008
Arbeidskapital
2009
2010
0,0 %
På landsida er det investert i 26 nye bussar og 11 nye
godsvogner i 2010. Motsvarande er det selt 36 bussar og 16
godsvogner.
EK-%
Føresetnaden for vidare drift er til stades, og rekneskapen for
selskapet er sett opp under denne føresetnaden.
Investeringar i varige driftsmiddel
I heile mill. kr
Konsernstyret har også i 2010 arbeidd aktivt for å auke
eigenkapitalen og betre likviditeten til konsernet. Nye
kontraktar på sjøsida er kapitalkrevjande, og konsernet har
gjennom året selt ein del aktiva for å betre finansiering og
kapitalisering. Gassferja MF «Fanafjord», Fjord1 Transport AS,
aksjar i Torghatten ASA og eigedom er selde gjennom året. I
desember konverterte eigarane eit ansvarleg lån på 150 millionar kroner til eigenkapital. Saman med resultatet for året
har desse tiltaka betra eigenkapitalen med 318,6 millionar
kroner samanlikna med status per 31.12.2009. Dette gjev ein
eigenkapital-prosent på 26,7, opp frå 21,6 ved siste årsskifte.
Per 31.12.10 har konsernet ein unytta trekkrett i Nordea på
300 millionar kroner.
1200
1100
1000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
4500
4374
1154
3500
WWW.FJORD1.NO
15
3000
870
2500
765
588
2000
560
1500
437
1000
500
0
2005
Konsernet si stilling er tilfredsstillande både med omsyn til
likviditet og soliditet og som grunnlag for ytterlegare deltaking i marknadsbaserte anbodskonkurransar innanfor
kjerneverksemda.
4000
2006
2007
2008
2009
2010
Sum
Sum over perioden i mill. kr
1 000
500
Konsernstyret har såleis i rekneskapen for 2010
sett av for eit utbytte til utbetaling i 2010 på totalt
30,0 millionar kroner, tilsvarande kroner 120 per aksje.
32,5 %
1 200
ÅRSRAPPORT 2010
Kontantstraumoppstillinga viser ein netto auke i likviditetsbehaldninga på 259,9 millionar kroner. Frå verksemda er
det tilført 360,0 millionar kroner. Netto likviditetsendring frå
investeringar er -262,8 millionar kroner og netto likviditetsendring frå finansiering er på 162,6 millionar kroner.
Kort om dei ulike forretningsområda
Også i 2011 vil det gjerast betydelege investeringar i driftsmiddel i Fjord1. For eksisterande drift og vunne anbod som
ikkje er starta opp, vil investeringstakta verte betydeleg
redusert frå og med 2012. Konsernet konkurrerer om nye
oppdrag på sjø og land, og framtidig investeringsnivå vil
avhenge av utfall av desse konkurransane.
Ferjedrift
For det største forretningsområdet i kjerneverksemda
i konsernet, ferjedrifta, var dei underliggjande driftsøkonomiske resultata svakare enn for året før når vi justerer for
eingongspostar. Resultatsvekkinga skriv seg i hovudsak frå
bortfall av marginar på avslutta kontraktar og oppstartingskostnader for nye anbodskontraktar.
For den underliggjande drifta på dei ulike forretningsområda
kan driftsåret 2010 oppsummerast slik:
Finansiell risiko
400
Marknadsrisiko
Marknadsrisiko er definert som konsekvensen av variasjonar i oljepris, rente og valuta. Konsernet er eksponert for
marknadsrisiko. Eksponeringa i valuta er direkte gjennom
skipsbyggingskontraktar teikna i euro og indirekte gjennom
at den gassoljen konsernet kjøper, er notert i USD. Selskapet
gjer, etter nærare retningslinjer fastsett av konsernstyret,
sikringsforretningar som reduserer konsekvensane av endringar i oljepris, rente og valuta.
350
Innanfor kjerneverksemda har konsernet fram til i dag vore
lite risikoeksponert som følgje av langsiktige kontraktsforhold med offentlege transportkjøparar. Med monaleg
intensivering gjennom vedtekne og gjennomførte program
for anbodsutsetjing spesielt i ferjedrifta har marknadsrisikoen
auka tilsvarande for Fjord1.
0
365
300
250
286
200
150
100
240
253
2007
2008
158
50
2006
Ferje EBITDA i mill. kr
2009
22,5 %
20,0 %
17,5 %
15,0 %
12,5 %
10,0 %
7,5 %
5,0 %
2,5 %
0,0 %
2010
Ferje EBITDA-margin i %
Bidraga frå dei ulike kontraktsområda i ferjedrifta har vore
varierande. Året 2010 har vore prega av utfordrande drift
av enkeltkontraktar. Det vert arbeidd aktivt for å betre
økonomien i desse. Det vart gjort tapsavsetningar på nokre
ferjekontraktar i 2009. Nedskrivingstestar i 2010 viser at nedskrivinga gjord i fjor er tilstrekkeleg for aktuelle kontraktar.
Ferjesambandet Bremsnes–Kristiansund vart avvikla i samband med opning av Atlanterhavstunnelen i desember 2009.
Kredittrisiko
Risikoen for at kundar og kontraktspartnarar ikkje har økonomisk evne til å gjere opp for seg, er vurdert til å vere låg.
Historisk sett har konsernet hatt låge tap på krav. Brutto
kredittrisiko per 31.12.10 utgjer totalt 77,7 millionar kroner
for konsernet og 0 kroner for morselskapet. Dei opplista tala
for konsernet er eksklusiv fordringar på konsernselskap. Det
er ikkje inngått avtalar som reduserer denne risikoen.
Også 2010 har vore prega av anbodsarbeid i ferjedrifta. Per
31.12.2010 er dei fleste ferjestrekningar i Norge lyste ut på
anbod. Selskapa i Fjord1 har derfor no merksemda retta mot
å følgje opp kontraktar som no er inne i operasjonsfasen,
eller som står føre oppstart
Likviditetsrisiko
Styret vurderer likviditeten i selskapet som tilfredsstillande.
Det er, og vil verte gjort, nye investeringar i tilknyting til
anbodskontrakter, som gjev ein auke i likviditetsrisikoen.
Konsernstyret viser elles til informasjonen under punkt
3.3 framanfor om handtering av spørsmål knytte til
kapitalsituasjonen i konsernet.
Hurtigbåtdrift
Resultata for forretningsområdet hurtigbåt var i 2010 tilfredsstillande, men likevel svakare enn for 2009.
Konsernet deltok i anbodskonkurransen om hurtigbåtruter
mellom Bergen og Sogn og Fjordane med operasjon i perioden 1.5.2012–30.4.2020 med opsjon på to nye år. Denne
konkurransen vart vunnen av Tide Sjø AS. Konsernet ser no
på ein disponeringsstrategi etter 1.5.2012 ettersom vi har
fire gode hurtigbåtar.
Konsernet har i 2010 i inngått avtale med Nordea om ein 5 års
forlengd bank- og finansieringsavtale. I tillegg til prosjektfinansiering gjev avtalen tilgang til ei laupande kredittramme
på 300 millionar kroner. Konsernet har rammeavtalar med
sine største leverandørar der mellom anna betalingsvilkår
er definerte. Konsernet har, med unntak av offentlege
oppdragsgjevarar, få store enkeltkundar.
Konsernet fekk tildelt kontrakt på operasjon av lokale
hurtigbåtruter i Sogn på tampen av året med operasjon frå
1.5.2012–30.4.2020 med opsjon på to nye år.
Konsernet eig 49 prosent av Kystekspressen ANS.
WWW.FJORD1.NO
16
40
35
30
35
25
20
15
23
24
22
24
10
5
0
2006
2007
2008
2009
Reiseliv
Fjord1 har hatt ein stor produksjon knytt til sesongavhengige
reiselivsaktivitetar både på sjø og på land også i 2010.
18,0 %
16,0 %
14,0 %
12,0 %
10,0 %
8,0 %
6,0 %
4,0 %
2,0 %
0,0 %
Geirangerfjorden
Bergen–Flåm Nerøyfjorden
Sum
Catering
Konsernet har i 2010 vidareutvikla og styrkt posisjonen som
catering har som eit svært viktig forretningsområde i Fjord1,
både i aktivitetsvolum og i inntening for konsernet.
95
68
58
2007
2008
Buss EBITDA i mill. kr
2009
3,1 %
2,7 %
11,0 %
423 043
395 538
7,0 %
Godsdrift land
Styret justerte våren 2010 konsernet sin strategi etter
spesifikke satsingsområde. Gods land var ikkje del i denne
strategien, og som eit resultat av denne endringa vart
selskapet Fjord1 Transport AS i desember 2010 selt til Firda
Billag AS med verknad frå 31.12.2010.
Rekrutteringsutfordringar har prega driftssituasjonen også
i 2010, men har betra seg noko i forhold til året før.
Rekrutteringsarbeidet held fram for fullt, med sikte på å
stimulere eksisterande medarbeidarar til å verte verande i
konsernet og tilsvarande stimulere ny rekruttering.
2006
151 9671
47 825
195 746
Konsernet har ambisjon om å utvikle reiselivssatsinga betydeleg i åra som kjem, gjennom industrialisering og samarbeid
med andre aktørarar med komplementerande aktivitet.
Bussdrift og bybane
Verksemda i busselskapa i konsernet gav i 2010 gode resultat,
både totalt og for einskildselskapa. Konsernet sin bussaktivitet er venta å verte fullt ut konkurranseutsett frå 2016/
2017. Styret er tilfreds med utviklinga i innteninga og vil ta
del i dei venta konkurransane.
86
156 694
49 111
217 238
Denne marknaden gjekk inn i ei negativ utvikling utover
ettersommaren og hausten 2008, noko som heldt fram i
2009. Styret er godt nøgd med at trafikken er kommen godt
tilbake i 2010-sesongen. Dei økonomiske resultata er samla
sett tilfredsstillande.
Hurtigbåt og lokalbåt EBITDA-margin i %
81
Reisande 2009 Endring
2010
Hurtigbåt og lokalbåt EBITDA i mill. kr
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Reisande 2010
Styret er godt nøgd med at det økonomiske resultatet viste
ei betring gjennom 2010.
Reisebyråverksemda i konsernet består no av Måløy Reisebyrå
AS etter at Molde Reiseservice AS vart selt. Måløy Reisebyrå
AS har levert eit godt resultat for året.
20,0 %
18,0 %
16,0 %
14,0 %
12,0 %
10,0 %
8,0 %
6,0 %
4,0 %
2,0 %
0,0 %
Selskapa innan verkstaddrifta leverer alle positive resultat.
Finansinntekter er elles med og bidreg positivt til totalresultatet for Fjord1-konsernet også i 2010. Nivået er likevel
fallande som følgje av bruk av likvidar i omfattande prosjektfinansiering der det er krav til eigenkapitalfinansiering,
i tillegg har lågt rentenivå spelt ei rolle.
Tilleggsinformasjon
Konsernstyret viser elles til nærare informasjon og kommentarar til dei ulike forretningsområda under eigne, separate
avsnitt i den trykte årsrapporten for Fjord1-konsernet og til
årsmeldingar og rekneskapar for dei enkelte konsernselskapa.
2010
Buss EBITDA-margin i %
Gjennom det felleseigde selskapet Fjord1 Partner AS (Fjord1
49 prosent) har vi saman med partnaren Keolis Nordic AB
vunne kontrakt på drift av Bybanen i Bergen. Operasjonen
starta 22. juni 2010. Bybanen har fått særs mykje og positiv
merksemd gjennom året. Ein del utfordringar i oppstartsfasen har det vore, men alt i alt har det vore ein vellukka
operasjon. Styret er nøgd med at selskapet viser overskot i
første driftsår.
Kvalitet, tryggleik og miljø
Kvalitets- og driftsstyringssystem
Søkjelyset på tryggleik i alle ledd er grunnleggjande i
Fjord1-konsernet. Etter ei negativ utvikling i mengda
uønskte hendingar over tid har konsernet styrkt innsatsen
WWW.FJORD1.NO
17
ÅRSRAPPORT 2010
gjennom driftsforbetringar på tryggleiks- og driftsforbetringar
gjennom å gjere 2011 til Tryggleiksåret i Fjord1. Målet er
å snu den negative trenden på dette området. Tilsette er
med å identifisere tiltak gjennom tryggleikskonferansar som
konsernet held.
nasjonalt opphav, avstamming, hudfarge, språk, religion og
livssyn. Fjord1 arbeider aktivt og målretta for å fremje lova
sitt formål innanfor verksemda i konsernet.
Fjord1-konsernet har som mål å vere ein arbeidsplass der det
ikkje førekjem diskriminering på grunn av nedsett funksjonsevne. Konsernet arbeider aktivt og målretta for å utforme og
leggje til rette dei fysiske tilhøva slik at dei ulike funksjonane
verksemda har, kan nyttast av flest mogleg. For arbeidstakarar og arbeidssøkjarar med nedsett funksjonsevne legg vi
til rette arbeidsplassane og arbeidsoppgåvene individuelt.
Sjøselskapa i konsernet har også i 2010 ført vidare arbeidet
med å konsolidere og forbetre driftssystema som oppfyller
dei normene og krava som sjøfartsstyresmaktene stiller
på dette området. Alle delar av verksemda i desse selskapa
inngår i desse driftssystema, system som skal sikre kvalitet
og tryggleik i heile tenesteproduksjonen vår. Gjennom
oppfølging skal vi identifisere risiko, analysere uønskte
hendingar og gjennom målretta tiltak søkje å fjerne eller
redusere desse. Gjennom forbetringsprosjekt i konsernet
utviklar vi desse kvalitetssystema vidare etter ein felles
Fjord1-mal, som i prinsippa er innførte også for landselskapa
våre, og som i 2010 er utvikla vidare.
Ytre miljø
Transportverksemd medfører forureining av det ytre miljøet.
Forureininga er særleg knytt til bruk av fossilt brensel med
utslepp av NOx og CO2. Gjennom samarbeid i næringa,
med motorleverandørar og forskingsmiljø søkjer selskapa i
konsernet å finne tiltak som kan redusere nivået på uheldige
utslepp til luft. Nivået per i dag ligg innanfor dei formelle
krava styresmaktene stiller. Dette gjeld både for sjø- og
landverksemda.
Ruteproduksjon og trafikkavvikling vart også i 2010
gjennomført på ein trygg og god måte. Av ca. 19 millionar
transporterte passasjerar på selskapet sine ferjer og
hurtigbåtar (inkl. sjåførar i ferjetransporten) vart det i 2010
registrert til saman 20 personskadar (dei fleste av desse
mindre kutt-, slag- og fallskadar), mot 19 skadar i 2009 og
23 skadar i 2008. Av vel 8,6 millionar transporterte køyretøy
var det 93 bilar (104 i 2009) som vart påførte skadar.
Dette omfattar skadar som både Fjord1 har eit ansvar for,
og andre skadar som skriv seg frå aktlaus køyring frå den
enkelte trafikant si side. Av ca. 8,3 millionar passasjerar på
bussida har selskapet vore innblanda i ei alvorleg bilulukke i
2010, der møtande bil kom over i feil køyrebane og personar
i bilen omkom.
Konsernet arbeider med desse utfordringane gjennom å føre
vidare konsernet si satsing på gassdrivne ferjer, etter at den
første vart sett i drift i 2000. Vi er avhengige av kontraktmessig medverknad frå oppdragsgjevaren vår for å kunne
setje denne vidare satsinga ut i livet. Styret er utifrå dette
miljøperspektivet svært tilfreds med den 10-års kontrakten
konsernet har med Statens Vegvesen om drift av to samband med fem nye gassdrivne ferjer i Hordaland og Rogaland.
Desse ferjene har alle vore i drift frå primo 2007.
På nyåret 2010 skreiv konsernet kontrakt med Statens
Vegvesen som legg til rette for bygging av ei gassferje
nummer seks for innfasing under kontrakten i Rogaland og
Hordaland. Denne ferja er no under bygging og vert levert
30. november 2011 og sett inn på Boknafjorden i sambandet Arsvågen–Mortavika i Rogaland – og skal i tillegg fungere som reservefartøy på Halhjem–Sandvikvåg-sambandet
i Hordaland.
Forsking og utvikling
Forskings- og utviklingsrelatert verksemd i morselskapet har
i 2010 særleg vore knytt til kontrahering, bygging og levering
av nye ferjer basert på gassdrift, nye energisparande hurtigbåtkonsept og til implementering av felles IKT-plattform for
konsernet
Med grunnlag i vunnen driftskontrakt for sambanda Molde–
Vestnes i Møre og Romsdal og Flakk–Rørvik i Sør-Trøndelag
hadde konsernet under bygging og levering fire nye gassdrivne ferjer ved verft i Polen. I tillegg til desse sette vi i gang
med ombygging av ferja «Tresfjord» til gassdrift. Konsernet
vil etter dette i 2011 ha tolv store gassdrivne ferjer i drift.
Arbeidsmiljø og likestilling
I 2010 var det 2149 tilsette i konsernet. Av desse var kvinnedelen på 14,9 prosent.
Den låge kvinnedelen må sjåast i samanheng med at kvinner
tradisjonelt sett ikkje har valt å utdanne seg i maritim retning
eller til sjåføryrka, og at det dermed ikkje har vore kvinner
til desse yrka. VI arbeider framleis for å auke utdanning og
rekruttering av kvinner til maritime yrke og sjåføryrke.
Sjøselskapa i konsernet har inngått avtale om levering
av miljøfarleg avfall (mellom anna spillolje) til godkjende
mottakarar.
I konsernstyret sit tre kvinner av åtte medlemmer .
Styret ser positivt på Fjord1 sine moglegheiter framover.
Styret vil gje stor honnør og takke alle tilsette i konsernet for
god og konstruktiv innsats i 2010. Dette året har også vore
utfordrande på grunn av parallelt arbeid med Synergiprogram
og forbetringsprosjekt, anbodsarbeid og investeringsaktivitetar i stort omfang i tillegg til driftsoppfølginga i alle
delar av verksemda. Styret vil særleg takke pensjonistar
og tilsette i drifta som har stilt opp på ekstraordinært vis
for å bidra til å handtere bemanningsutfordringar både på
sjø og land.
Arbeidsmiljøet i konsernselskapa er generelt sett godt,
og arbeidsstokken er på dei fleste områda stabil. Det er i
2010 registrert eit sjukefråvære i konsernet på 7,8 prosent.
Tilsvarande tal i 2009 var 8,3 prosent.
Det er innrapportert til saman 40 skadar på eigne tilsette i
året. Desse skadane var i hovudsak fall-, skli- og kuttskadar.
Diskriminering
Diskrimineringslova sitt formål er å fremje likestilling, sikre
like rettar og hindre diskriminering på grunn av etnisk eller
WWW.FJORD1.NO
18
Jarle Skartun
Oskar J. Grimstad
Toril Melheim Strand
Edith Aarebrot Madsen
styreleiar, kommunalsjef
nestleiar, stortingsrepresentant, medlem
Energi- og miljøkomiteen
skulefagleg rådgjevar
direktør
Aksjonærvald styremedlem
frå Møre og Romsdal fylke.
Styremedlem sidan 2004.
frå Sogn og Fjordane
fylkeskommune.
fylkeskommune.
Styreleiar sidan 2001.
Olav Støbakk
Torgeir Dahl
Åshild Kjelsnes
Atle Olav Trollebø
skipsførar i Fjord1 MRF
dagleg leiar
fagarbeidar kontorfag
Tilsetterepresentant
i styret sidan 2001.
fylkeskommune.
sjøkaptein i Fjord1
Fylkesbaatane
Tilsetterepresentant i styret
sidan 2008. Tidlegare vara for
tilsetterepresentant.
Florø, 31. desember 2010 / 4. april 2011
Jarle Skartun
styreleiar
Oskar Grimstad
nestleiar
Åshild Høivik Kjelsnes
Torgeir Dahl
Atle Olav Trollebø
Olav Støbakk
Leif Øverland
konsernsjef
WWW.FJORD1.NO
19
ÅRSRAPPORT 2010
WWW.FJORD1.NO
20
LEIING
LEIAR
PÅ NYE VEGAR
Konsernsjef Leif Øverland sin filosofi er å høyre på dei tilsette i selskapet.
Det er ikkje så rart då, kanskje, at noko av det første han gjorde, var å gå inkognito
i bedrifta i TV-programmet Undercover Boss.
Tekst: Nina Blågestad Foto: Rubicon
– Eg lærte utruleg mykje på dei fem dagane
eg var «undercover». For ein ny leiar var det ei
rask og enkel opplæring. I ei slik setting slepp
ein også det filteret som ofte er der når sjefen
møter tilsette, fortel Leif Øverland.
– Ein del av filosofien min er at topp- og mellomleiarar skal vere meir ute i felten. Difor var det
lett å seie ja til programmet, seier Øverland,
som har sett seg som mål å høyre på dei tilsette.
– Leiestjerna mi er at dei tilsette som møter
kunden kvar dag, veit kva kunden meiner
er viktig. Å lytte til medarbeidarane er ofte
rimelegare og meir verdifullt enn alle slags
kundeundersøkingar, meiner Øverland.
Ein del av leiarfilosofien har vore å etablere
arenaer for felles læring og utvikling, som
å arrangere leiartreningskurs og innføre
«Fjord1-dagen».
FART PÅ FORBETRINGANE
Konsernsjefen meiner deltakinga i Undercover
Boss gav ein ekstra ’trøkk’ til forbetringar.
– Eg fekk sjå kor utruleg mange dyktige medarbeidarar som går på jobb kvar dag for at Fjord1
skal levere ei bra teneste – og kor nær kontakt
dei har med dei reisande. Dei er limet i samfunnet, og når dei spreier glede, er det mange
som får ein god dag, seier Øverland, som har
sett i gang fleire konkrete tiltak i etterkant.
– Vi arbeider no med ein ’app’ der ein kan sjå
kvar ferja eller bussen er til alle tider. Vi har
også bestemt at alle leiarar skal ut i felten for å
MAKT TIL MEDARBEIDARANE
I den nye strategiplanen står det mellom
anna at Fjord1 alltid skal involvere dei riktige
avgjerdstakarane, også dei som blir råka. Det
gir avgjerdskvalitet.
– Eg har lært at ein skal gi makt til dei medarbeidarane som møter kunden. Ein informert
medarbeidar tek ansvar og gjer det rette overfor kunden, seier Øverland, som trur sjølvstyrte
einingar er best til å takle utfordringane som
kjem.
– Før ei avgjerd er det eit krav at dei dette
vedkjem, får gitt sine innspel. Det kan vere
krevjande i ein hektisk kvardag, men eg er
overtydd om at resultatet blir betre. Reint
praktisk har vi prøvd å få dette til gjennom å
auke bruken av arbeidsgrupper og arrangere
fellessamlingar på tvers av fagområde, seier
konsernsjefen og legg til:
– På denne måten får vi utfordra kompetansen
på tvers. Når mange kloke hovud er samla, blir
det også synergiar der 2 + 2 blir meir enn 4.
Gjennom å lytte til andre blir ein flinkare sjølv
og meir open som person.
jobbe minst to dagar i året, og vi skal lyfte fram
serveringa gjennom lansering av ein ny ferjemeny basert på tilbakemeldingar frå kundane
våre, fortel han.
Noko blir likevel uendra.
– Eg visste frå før at svela var viktig, men ikkje
så viktig. Svela er så godt likt av kundane våre
at ho blir framleis å finne på menyen framover,
seier sjefen bestemt.
WWW.FJORD1.NOWWW.FJORD1.NO
21
21
ÅRSRAPPORT 2010
Fjord1
Fjord1-verksemda strekkjer seg i dag frå Finnmark i nord
til Rogaland i sør og dekkjer heile 11 av 19 fylke i landet. Vi
gjer det mogleg for folk å bu i distrikta og komme seg til og
frå dei viktigaste knutepunkta på ein påliteleg og saumlaus
måte gjennom ferje-, hurtigbåt- og busstilboda våre. Vi er
opptekne av at alle 27 millionar som reiser med oss i løpet av
eit år, skal få ei trygg og god reiseoppleving.
Turbussaktivitet: Utover
dei fylka vi i dag er lokaliserte
i, opererer vi også svært ofte i
andre fylke ut frå etterspørsel,
herav ofte både i Oslo og
Bergen.
Finnmark
Ferje
Sør-Trøndelag
Ferje
Ekspressbuss
Møre og Romsdal
Ferje
Bussruter med lokale områdekonsesjonar
Ekspressbuss
Turistrute (Hellesylt–Geiranger)
Turbussaktivitet
Sogn og Fjordane
Ekspressbåt
Lokalbåt
Ferje
Turistruter
Ekspressbuss
Turbussaktivitet
Oppland
Ekspressbuss
Turbussaktivitet
Buskerud
Ekspressbuss
Turbussaktivitet
Hordaland
Ferje
Ekspressbåt (til/frå Bergen
–Sogn og Fjordane)
Ekspressbuss
Hedmark
Ekspressbuss
Akershus
Ekspressbuss
Rogaland
Oslo
Ferje
Ekspressbuss
WWW.FJORD1.NO
22
Ferjedrift
Anker Grøvdal
Stig Kristoffersen
adm. direktør Fjord1 MRF
adm. direktør Fjord1 Fylkesbaatane
Grøvdal (f. 1946) er cand.oecon. frå Universitetet i Oslo
1974. Grøvdal kom til Fjord1 Fjord1 MRF i 1989 og var
tidlegare førsteamanuensis ved Høgskulen i Molde.
Før Grøvdal kom til Fjord1 MRF, var han kontorsjef for
samferdselsavdelinga i fylkeskommunen og seinare leiar
for avdeling valuta/utland ved Romsdals Fellesbank.
Kristoffersen (f. 1954) er cand.mag. frå Distriktshøgskolen
i Molde / Universitetet i Bergen. Kristoffersen kom
til Fjord1 Fylkesbaatane i 1986. Kristoffersen har
tidlegare hatt ulike stillingar i Fjord1 Fylkesbaatane,
Det Stavangerske Dampskipsselskap AS, Norges
Rutebileierforbund og Jebsens Rederi AS.
WWW.FJORD1.NO
23
ÅRSRAPPORT 2010
Ferjedrift
Ferjedrifta i Fjord1 har i 2010 i sterk grad vore prega
av oppstart av ferjeanbod selskapet har vunne.
sjåførar) i 2010. Statistikkane syner ein nedgang
i biltrafikken på -1,5 prosent rekna i køyretøy og
ein reduksjon i talet på reisande inkludert førar på
-1,7 prosent.
Fjord1 har i 2010 starta opp nye ferjeanbod i
Romsdal og Ytre Sogn og har elles lagt mykje arbeid
i å følgje opp dei driftsøkonomisk føresetnadene
som ligg i allereie oppstarta anbod.
Nedgangen i biltrafikken kjem i all hovudsak
av nedlegginga av ferjesambandet Bremsnes–
Kristiansund då Atlanterhavstunnelen opna. Ser
ein bort frå fråfallet av dette sambandet, hadde
Fjord1 i 2010 ein samla trafikkvekst i ferjerutene
på 4,6 prosent. Sjølv med denne trafikkveksten
frå 2009 til 2010 vart talet på gjenståande bilar
redusert med heile 9,4 prosent i same perioden.
2010 har elles vore prega av stor nybyggsaktivitet
og ombygging av eldre ferjer. I 2010 er det elles
kontrahert to nye ferjer som skal setjast i drift i
2011 – ei konvensjonell 50 PBE-ferje som skal gå
inn i sambandet Edøya–Sandvika på Nordmøre,
og ei 212 PBE-gassferje som skal setjast i drift på
sambandet Arsvågen–Mortavika i Rogaland.
Driftsøkonomisk har ferjedrifta gjeve varierande
bidrag til det totalt sett akseptable økonomiske
resultatet Fjord1-konsernet har oppnådd i 2010.
Fleire av anbodskontraktane er krevjande og
vil stille store krav til økonomisk oppfølging og
effektiv drift i tida framover.
Ferjedrifta, som vert driven i regi av Fjord1
Fylkesbaatane og Fjord1 MRF, representerer den
klart største aktiviteten i Fjord1-konsernet. Til
saman frakta dei 68 ferjene i konsernet 8 677 000
køyretøy og 17 979 000 passasjerar (medrekna
WWW.FJORD1.NO
24
I 2010 har Fjord1 fått levert fire nye ferjer –
«Fannefjord», «Romsdalsfjord», «Korsfjord» og
«Lifjord». Som følgje av vunne anbodskontraktar
har Fjord1 vidare fire ferjer under bygging for
levering i 2011. Oppgradering av eksisterande
ferjer har halde fram i 2010 med montering av
nye evakueringssystem, nye redningsfarkostar og
andre tiltak for å gjere ferjene tryggare.
Ferjedrift 2010
Ruteproduksjon og trafikkavviklinga i ferjedrifta
vart også i 2010 gjennomført utan alvorlege
personskadar, men vi har sett ei utvikling mot
fleire og meir alvorlege kaikollisjonar. Fjord1konsernet har definert 2011 som Tryggleiksåret
med mål om å redusere talet på uønskte
hendingar.
Fjord1 MRF
Fjord1 Fylkesbaatane
741,9
786,1
Årsomsetning (i mill.) Tal på ferjer
38
30
PBE-plassar 2 371
2 537
Driftstimar 165 044
127 368
Gjennomsnittleg alder på ferjene 23
21
Personar transporterte (i mill.) inkl. bilførarar 8,5
9,5
Køyretøy transporterte (i mill.) 4,3
4,3
WWW.FJORD1.NO
25
ÅRSRAPPORT 2010
WWW.FJORD1.NO
26
Hurtigbåtdrift
Hurtigbåtdrifta i konsernet gav i 2010 eit økonomisk sett tilfredsstillande resultat.
i denne konkurransen, der Tide Sjø overtek desse
rutene. Vidare anbodsutsette Sogn og Fjordane
fylkeskommune lokale hurtigbåtruter i Solund/
Gulen og lokale ruter i indre Sogn gjeldande frå
1. mai 2012. Fjord1 Fylkesbaatane vann begge
desse kontraktane som gjeld i ein periode på
åtte år.
Hurtigbåtdrifta til Fjord1 MRF er drift i regi av
Kystekspressen. Selskapet eig 49 prosent av
Kystekspressen, som hadde eit dårlegare resultat
enn venta i 2010.
Sogn og Fjordane anbodsutsette hurtigbåtrutene
til/frå Bergen med oppstart 1. mai 2012, gjeldande
i ein åtteårsperiode. Fjord1 Fylkesbaatane som har
kontrakt fram til dette tidspunktet, vann ikkje fram
Fjord1 Fylkesbaatane har fått levert to nye
hurtigbåtar frå Br. Aa i Hyen og har selt to eldre
hurtigbåtar i perioden.
Fjord1
MRF
Årsomsetning
Tal på fartøy
Personar transporterte (i mill.)
41,8
2
0,325*
* Tala gjeld 100 prosent av Kystekspressen ANS mellom
Kristiansund og Trondheim der MRF eig 49 prosent.
Catering 2010
Dei økonomiske resultata frå cateringaktiviteten
i Fjord1 i 2010 har gjennomgåande vore tilfredsstillande. Den medstraumsaktiviteten som cateringdrifta representerer, gjev ferje- og hurtigbåtdrifta eit tilleggsfundament å kvile på. Det
har i 2010 vore investert i nye tekniske løysingar
i kiosk- og restaurasjonsområda på fartøya,
og i tillegg har vi arbeidd med nye matkonsept i denne marknaden. Gjennom synergiprogrammet vi avslutta i 2010, vil oppfølginga
vere knytt til ei endå sterkare vekt på produktutvikling og samhandling mellom dei to
sjøselskapa.
Fjord1 inngjekk avtale med Nortura om nytt
matkonsept på ferjene og hurtigbåtane. Avtalen
har ein forventa verdi på ca. 100 millionar kroner
og vil i første omgang gjelde ein periode på fem
år. Målet er å doble matomsetninga om bord.
WWW.FJORD1.NO
27
Fjord1
Fylkesbaatane
174,3
9
0,451
Sum
216,1
11
0,776
ÅRSRAPPORT 2010
Bussdrift
Asgeir Myklebust
Magne Hetle
Olav Terje Hove
dagleg leiar
Fjord1 Nordfjord Ottadalen
dagleg leiar
Fjord1 Buss Møre
dagleg leiar
Fjord1 Sogn Billag
Myklebust (f. 1958) har høgskuleutdanning
i transportfag og var tidlegare driftssjef i Fjord1
Sogn Billag. Myklebust kom til Fjord1
Nordfjord-Ottadalen i 2007.
Hetle (f. 1956) er cand.mag. frå
Høgskulen i Molde og kom til
Fjord1 Buss Møre i 1992.
Hove (f. 1950) er siv.ing. frå NTH i
Trondheim og var tidlegare distriktssjef i Statens Vegvesen. Olav Terje
Hove slutta i selskapet 31.12.2010.
WWW.FJORD1.NO
28
Bussdrift
Fjord1 driv bussdrift gjennom dotterselskapa
Fjord1 Sogn Billag AS, Fjord1 Nordfjord-Ottadalen
AS og Fjord1 Buss Møre AS. Fjord1 Sogn Billag eig
100 prosent av aksjane i Hallingdal Billag AS, og
Fjord1 Buss Møre AS eig 66 prosent av aksjane i
Aukra Auto AS.
Helseekspressar
Fjord1 Nordfjord–Ottadalen driv to helseekspressar etter avtalar med helseføretaka. Det gjeld
strekningane Dombås–Gjøvik og Lillehammer
–Oslo.
Turkøyring
Fjord1-selskapa driv også omfattande turkøyring.
Om sommaren er oppdraga knytte til køyring for
turoperatørar og for cruisebåtar som kjem til
Hellesylt/Geiranger, Nordfjord og Sognefjorden.
Gjennom bussverksemdene si lokalisering i
Hallingdal, Hemsedal og Lillehammer er det også
stor aktivitet med turkøyring om vinteren til og
frå skidestinasjonane. Selskapa har ein stor turaktivitet for kundar i lokalområda.
Dei viktigaste aktivitetane i bussdrifta
På forhandla avtalar med fylkeskommunane
driv busselskapa lokal-, regional- og skuleruter i
Oppland, Sogn og Fjordane, Buskerud og Møre og
Romsdal. Lengda på avtalane varierer med inntil
seks nye år. Størsteparten av bussverksemdene
sine aktivitetar er knytt til desse avtalane.
Ekspressruter
Fjord1-selskapa er ein av dei største aktørane i
det landsdekkjande ekspressbussnettet. Selskapa
har følgjande ekspressbussruter under merkevara
NOR-WAY Bussekspress:
Nordfjordekspressen, Måløy–Oslo
Valdresekspressen, Årdal–Oslo
Øst-Vest Xpressen, Bergen–Sogn–Lillehammer
Sogn og Fjordane Ekspressen, Førde–Sogn–Oslo
Vestlandsbussen, Bergen–Sogn
og Fjordane–Ålesund
Fjordekspressen, Bergen–Ålesund
Ekspressbussen Bergen–Trondheim
Sognebussen, Sogndal/Årdal–Bergen
Møre-ekspressen, Sunnmøre–Stryn–Oslo
Gudbrandsdalsekspressen, Bismo–Oslo
Hallingbussen, Geilo–Oslo
Konkurransesituasjonen
Konkurransen om persontransport er sterk,
med stramme rammevilkår i kontraktskøyring med
fylkeskommunane og større konkurranse med
andre selskap frå inn- og utland i turkøyringa.
Frå desember 2009 vart eit nytt regelverk for offentleg kjøp av bussruteteneste gjeldande. Dette
inneber at når noverande avtaleperiodar er omme,
vert desse fylkeskommunale bussrutetenestene
sette ut på anbod. Ein stor del av bussverksemda
opererer i utkantområde med relativt lite
befolkningsgrunnlag og dermed også eit avgrensa
rekrutteringsgrunnlag. Det er ei utfordring å sørgje
for attraktive og kompetansehevande arbeidsplassar som kan sikre framtidig rekruttering. Det
er sett inn tiltak for å møte denne utfordringa, og
så langt ser vi positive verknader av dette.
FØLGJANDE SELSKAP DRIV BUSSVERKSEMD I FJORD1:
Fjord1
Buss Møre*
Årsomsetning (i mill.)
Tal på bussar
Køyrde km. (i mill.)
208,1
125
6,3
3,5
* Inkl. Aukra Auto
** Inkl. Hallingdal Billag AS
WWW.FJORD1.NO
29
Fjord1
Sogn Billag**
225,5
121
6,7
2,5
Fjord1
N
ordfjord-Ottadalen
158,2
111
6,1
2,3
ÅRSRAPPORT 2010
WWW.FJORD1.NO
30
Reiseliv/turisme
Tal Bussar I Fjord: 367
Buss Møre,
Nordfjord
Auto sikre gode løysingar i trafikksvake
Ottadalen
Reiselivsområdet på sjøsida i Fjord1 omfattar
ruter inkl.
ForAukra
å kunne
125 har det vore svært viktig at både det
111
på Nærøyfjorden, Geirangerfjorden og hurtigbåt
periodar
mellom Bergen og Flåm. Det var i 2010 gjennomført
offentlege og andre samarbeidspartar bidreg for
produksjonsendring i Sogn gjennom nedlegging av
å kunne oppretthalde eit tilbod som marknaden
Sogn Billag
rutedrifta på Fjærlandsfjorden og rutereduksjon
etterspør.
inkl. Hallingdal Billag
på strekninga Lærdal–Kaupanger–Gudvangen.
121
I 2010 transporterte konsernet samla 421 400
Produksjonsreduksjon kombinert med ei god
passasjerar, ein auke på 3,5 prosent samanlikna
trafikkutvikling resulterte i at den sjøretta verkmed i 2009.
semda leverte eit tilfredsstillande resultat i 2010.
8,3 mill. passasjerer i 2010
Langsiktig og strategisk marknadsføring har prega
marknadsarbeidet i Fjord1. Målretta arbeid mot dei
ulike marknadene både nasjonalt og internasjonalt
skjer systematisk gjennom heile året.
Reiseliv og turisme betyr også mykje for bussselskapa i Fjord1. I sommarmånadene er det
hektisk bussaktivitet både knytt opp mot såkalla
overlandskøyring og utfluktsturar når turistskipa
kjem inn til dei kjende reisemåla på Vestlandet.
Sesongutviding og bidrag til trafikk på trafikksvake
2,3
dagar er døme på fokusområde i marknadsarbeidet.
Buss Møre,
inkl. Aukra Auto
3,5
Nordfjord
Ottadalen
Sogn Billag
2,5
Ruter
Geirangerfjorden
Bergen–Flåm
Fjærlandsfjorden
Nærøyfjorden
Endring frå førre år
Geirangerfjorden
Bergen–Flåm
Fjærlandsfjorden
Nærøyfjorden
* Samband nedlagd
2009
2010
Fordeling 2010
151 967
156 594
47 825
49 111
Fordeling mellom
offentleg
13 436
-
kontraktbetaling 194
og 025
andre inntekter
215 694
2009
- 13 %
- 2 %
-Kontraktsinntekter
34 %
31,9 %
- 15 %
2010
3%
3%
- 100 % *
11 %
Salgsinntekter
68,1 %
Tabellen viser passasjertal inklusive sjåførar.
Tal passasjerar
fordelt
på Fjord1
Passasjertal fordelte
på Fjord1 sine
sjøbaserte
reiselivsruter i 2010
sine sjøbasserte reiselivsruter i 2010
Geirangerfjorden
27,0 %
Nerøyfjorden
51,4 %
Bergen−Flåm
11,6 %
WWW.FJORD1.NO
31
37,2 %
11,7 %
0
51,1 %
ÅRSRAPPORT 2010
Innanfor andre forretningsområde har konsernet
følgjande aktivitetar:
Reisebyrådrift
Eigedomsdrift
Verkstaddrift
Drift av bomstasjonar
Finansforvaltning
Verkstaddrift
Fjord1 Service AS har eigarinteresse i fem verkstadselskap. Desse selskapa er:
Namn
Møre Auto
Skjåk Bil Sogn Bilservice
Sjøholt Last og Buss Larsnes Last & Buss
Fjord1-konsernet har gjennom dotterselskapa
ansvar for forretningsførsel for fleire bomstasjonar
i Sogn og Fjordane.
Verksemda gav positive resultatbidrag i 2010.
Finansforvaltninga er innretta mot forvaltning
av anleggsaksjar og kontinuerleg oppfølging av
finansielle engasjement.
EigardelSamarbeid
100 %
100 %
50 %
49 %
49 %
Scania/Volvo
Sjølvstendig
Volvo
Volvo
Volvo
Samla omsetning frå verkstadselskapa var i 2010
på 105 millionar kroner; det er på same nivå som
i 2009. Første halvåret 2010 var det vesentleg
mindre aktivitet, men etterspørselen etter
verkstadtenester tok seg opp i andre halvåret
2010. Når det gjeld resultat, kom verkstadselskapa ut med eit overskot på 4,5 millionar
kroner som gav ein driftsmargin på 4 prosent
– litt svakare enn i 2009. Fjord1 Buss Møre og
tre av verkstadselskapa våre gjekk i 2010 inn
på ein ny fireårig kontraktavtale om bussvedlikehald. Effektiviteten i selskapa er gjennomgåande god, og det vert rapportert om god trivsel
og lågt sjukefråvære. Det gode samarbeidet med
Volvo og Scania om kompetanseheving av dei
tilsette har halde fram i 2010 og skal styrkjast ytterlegare styrkt i 2011. Utsiktene for 2011 er gode.
Når det gjeld eigedom, reisebyrå og verkstader, er
dette nærare omtalt under avsnittet om Fjord1
Service.
Fjord1 Service AS
Serviceområdet omfattar forvaltning av interessene i Fjord1-konsernet innanfor eigedom, verkstaddrift og reisebyrå.
Totalt har Fjord1 Service AS seks dotterselskap og
tre tilknytte selskap (lågare eigardel enn
50 prosent). Samla omsetning i Fjord1 Service
inkludert desse selskapa var i 2010 på 127 millionar
kroner, og talet på tilsette 80. Dotterselskap og
tilknytte selskap leverte utbytte og konsernbidrag til Fjord1 Service på totalt 3,9 millionar kroner i 2010. Vidare leverte Fjord1 Service
konsernbidrag til Fjord1 Nordvestlandske AS på 5
millionar kroner i 2010.
Reisebyrå
Fjord1 Service AS selde i 2010 aksjane sine i
Molde Reiseservice AS til Centrum Reisebyrå AS
i Grimstad. Dermed har vi eitt reisebyrå igjen i
konsernet, og det er Måløy Reisebyrå AS i Måløy.
Måløy Reisebyrå leverte også i 2010 eit solid
resultat med eit overskot på 1 million kroner før
skatt.
Eigedom
Fjord1 Service AS forvaltar i stor grad eigedommar
i konsernet der eigne selskap og eksterne selskap
er leigetakarar. Dei eigedommane som selskapa
disponerer sjølve, inngår ikkje i Fjord1 Service sin
portefølje.
I 2010 har Fjord1 selt anlegg på Sjøholt og
Sykkylven. Samla salsvinst var på 18,1 millionar
kroner. Arbeidet med å selje eigedommar der Fjord1
har få eigne leigeinteresser, vil halde fram i 2011.
Dette er ei prioritert oppgåve for å slanke balansen
i konsernet og styrkje likviditet og eigenkapital.
Samla leigeinntekter var i 2010 på 9 millionar
kroner.
Byråleiar Berit Kvalheim (t.v.) og reisekonsulentar AnnElisabeth Blaalid Thorsen og Ingvild Vetrhus Sunde i Måløy
Reisebyrå leverte solide resultat også i 2010.
WWW.FJORD1.NO
32
Gods Land – sal av Fjord1 Transport
Finland. Transporttenestene til selskapet vart utførte med basis i avdelingane i Møre og Romsdal,
Sogn og Fjordane og Oppland fylke, med godstrafikkar over heile landet, Sverige, Finland m.m.
Som følgje av Fjord1 sin strategiprosess i 2010, der
konklusjonen var at konsernet skal rette all innsats
mot passasjertrafikk på sjø og land, valde Fjord1 å
selje selskapet Fjord1 Transport til ein aktør som
vil satse endå sterkare på gods-transport. Dette
medverka til at Firda Billag frå og med 31.12.2010
står som nye eigarar av Fjord1 Transport. Fjord1
Nordvestlandske er dermed ute av landbasert
godstransport som driftsområde.
Store og betydelege oppdragsgjevarar inkluderer
DB Shencker, Norcem, Tine, Nortura, Nortransport,
Europrofil, Møre Trafo og fleire større og mindre
kundar. Etterspørselen i 2010 har vore svært
varierande innan mange aktivitetsområde,
på grunn av generelt varierande marknad og
aktivitet hos kundane. Det har dermed vore
brukt mykje energi på fleksibilitet og tilpassing
av kapasitet, som har måtta tilpasse seg
marknadssituasjonen. Mange større og mindre
kontraktar vart i 2010 reforhandla som
følgje av skjerpt konkurranse og marknadskrav.
Enkeltkontraktar og aktivitetar har også vortne avvikla på grunn av uakseptable pris- og lønnsemdsnivå.
Nøkkeltal for Fjord1 Transport per 31.12.10:
Lars Elling Bjåstad i Fjord1 Transport og konsernsjef Leif
Øverland, her saman med Peter Midthun i Firda Billag under
pressekonferansen om salet av Fjord1 Transport.
111 vogner i drift
70 hengarar
6 600 000 produserte km
3 056 000 l forbruk diesel
170 årsverk
Fjord1 sin godsaktivitet har fram til 31.12.2010 vore
samla i Fjord1 Transport AS, med hovudkontor i
Ålesund og driftsavdelingar i Stryn, Kaupanger og
Otta. Selskapet sine transporttenester vart i 2010
utført av vel 123 godsbilar med basis i avdelingane
i Møre og Romsdal, Sogn og Fjordane og Oppland
fylke, med trafikk over heile landet, Sverige og
WWW.FJORD1.NO
33
ÅRSRAPPORT 2010
WWW.FJORD1.NO
34
HELSE
MED HELSESEKTOREN SOM
VIKTIG NISJE
I slutten av 2010 fekk Fjord1 den andre helseekspressruta si.
Ein viktig nisje å satse på, meiner administrerande direktør i Fjord1
Nordfjord-Ottadalen.
Tekst: Ina-Cristine Helljesen Foto: Charlotte Sverdrup
Fjord1 har frå før ein helseekspress som
trafikkerer mellom Sjukehuset Innlandet på
Lillehammer og Ullevål Universitetssjukehus
i Oslo. Den nye ruta går mellom Dombås og
sjukehusa på Gjøvik og Lillehammer.
– Det er eit avgrensa tal på helseekspressar
her i landet, og vi ser på denne aktiviteten
som ein viktig nisje å satse på, seier administrerande direktør Asgeir Myklebust i Fjord1
Nordfjord-Ottadalen.
heimstaden til sjukehuset, og som pasienttransport mellom sjukehusa.
– Bussane legg over 200 000 kilometer bak
seg i året og blir veldig godt mottekne, fortel
Myklebust.
Ruta mellom Lillehammer og Ullevål frakta om
lag 8000 pasientar i 2010, og med den nye ruta
på plass trur Myklebust at dette talet vil meir
enn doble seg i løpet av 2011.
– Ruta mellom Dombås, Lillehammer og
Gjøvik har større pasienttrafikk, forklarer han.
TILSVARER EIN AMBULANSE
SATSAR PÅ VEKST
Pasienttransporten opererer frå måndag til
fredag og er registrert som ambulanse. På
innsida er dei spesialbygde bussane utstyrte
med det meste av medisinsk utstyr som finst i
ein ordinær ambulanse. I tillegg til 24 ordinære
sitjeplassar og ei bakre avdeling med fem
sitjeplassar rommar han også to båreplassar,
rullestolplass, toalett, arbeidsbord, heis og
oksygenflasker. Det blir i tillegg stilt krav til
personalet om bord.
– Både sjåførar og personell om bord har vore
gjennom ei grundig opplæring i førstehjelp
med opplæring i hjarte- og lungeredning og
bruk av hjartestartar. Dette medverkar til ei
intern kompetanseheving i Fjord1, forklarer
Myklebust.
I tillegg er det leigd inn autoriserte helsearbeidarar med bakgrunn som hjelpearbeidar
eller tilsvarande.
– Ved større ulykker kan bussane også bli sette
inn og bli brukte som ambulanse på ulykkesstaden, seier Myklebust.
Den siste bussen er ein Volvo 9700H som blei
henta frå Finland i midten av oktober i fjor.
Det tok rett i overkant av ein månad å registrere bussen som ambulanse og montere det
medisinske utstyret om bord.
– Totalt ser vi på ei investering på nærare 4
millionar kroner, fortel Myklebust.
Med to helseekspressruter i stallen i løpet av
to år ser ikkje Myklebust bort frå at det kan
komme fleire til.
– Vi har moglegheiter til å samordne med den
ordinære rutetrafikken både på administrasjons- og sjåførsida. Ettersom helseekspressen
har så mange fellestrekk med den ordinære
bussdrifta, ser vi eit stort potensial til vidare
vekst, avsluttar han.
@.(@
MANGE PASIENTAR OG KILOMETER
Fjord1 jobbar på oppdrag frå helseføretaka i
områda. I dag fungerer bussane som ein helseekspress for pasientar som skal fraktast frå
35
35
Forholdstal
1
2 500 000
750
0
500
22,5
%
1,50
951
2001
698
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
631
578
467
449
ÅRSRAPPORT
PBE Fjord1 2010 Andel Fjord1
PBE i Norge
250
299
269
20,0 %
1,00
0,50
0
0,00
2005
2006
2007
2008
Renterberande gjeld
2009
EBITDA
Nøkkeltal
2010
Forholdstal
Utvikling i ferjetransporten i Norge og Fjord1 sin andel av denne
52,5 %
50,0 %
Konserntal
forforFjord1
Nordvestlandske
AS
Konserntal
Fjord1 Nordvestlandske
AS
3933
3611
3271
3023
2820
2355
2922
2823
2270
2097
1936
2005
2001
2002
2006
2003
2007
2008
2009
2004
2005
2006
2007
2008
Balanseutvikling mill. kr
Omsetning mill. kr
1000 pbe - km totalt
Fjord1 pbeEBITDA−margin
i % km
2010
2010
2009
45,0 %
22 %
42,521%%
40,020%%
19 %
37,5 %
18 %
35,017%%
32,516%%
15 %
30,0 %
14 %
27,513%%
25,012%%
22,511%%
10 %
20,09 %
%
17,58 %
%
%
15,07 %
6%
12,5 %
5%
10,04 %
%
7,53%%
2%
5,0 %
1%
2,50%%
0,0 %
Fjord1 sin relative del av ferjetransporten i Norge
47,5 %
4382
Heile 1000 MNOK
270 000
260 000
250 000
240 000
230 000
4800
220 000
4600
210 000
4400
4200
200 000
4000
190 000
3800
180 000
3600
170 000
3400
160 000
3200
150 000
3000
140 000
2800
130 000
2600
120 000
2400
2200
10 000
2000
100 000
1800
90 000
1600
80 000
1400
70 000
1200
60 000
1000
50 000
800
40 000
600
30 000
400
200
20 000
10 000 0
0
Fjord1 sin andel
Omsetning andel ulike forretningsområder
Forholdet mellom rentebærande gjeld og EBITDA
66 %
63 %
Forholdet mellom renteberande gjeld og EBITDA
2500
60 %
4,50
57 %
2250
54 %
1000 pbm-km totalt
51 %
2000
48 %
1750
45 %
3,50
2125
2154
3,00
1819
42 %
1500
39 %
1250
36 %
1701
2,50
2,00
33 %
1000
30 %
1,50
27 %
750
24 %
500
21 %
18 %
250
15 %
0%
12
9%
951
698
631
578
467
449
1,00
0,50
299
269
0,00
2005
2006
3%
2007
2008
Renterberande gjeld
0%
EBITDA
2009
2010
Forholdstal
-3%
-6%
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Snøggbåt, lokal og turistbåtar
Buss
Gods
Konserntal for Fjord1 Nordvestlandske AS
Andre forretningsområder
Catering
Reiseliv
NOK
Ferje
4800
4600
4400
4200
4000
3800
3600
3400
3200
3000
2800
WWW.FJORD1.NO
36
3611
3271
4382
3933
22 %
21 %
20 %
19 %
18 %
17 %
16 %
15 %
14 %
13 %
Forholdstal renteberande gjeld / EBITDA
4,00
Nøkkeltal per område
FERJEDRIFT
Fjord1 MRF Fjord1 Fylkesbaatane
Sum
741,9
38
2 371
165 044
23
8,5
4,3
786,1
30
2 537
127 368
21
9,5
4,3
1 528
68
4 908
292 412
22
18
8,6
Fjord1 MRF*
Fjord1 Fylkesbaatane
Sum
Tal på ferjer
PBE-plassar
Driftstimar
Gjennomsnittleg alder ferjene (år)
Køyretøy transporterte (i mill.)
HURTIGBÅTAR, PASSASJERFERJER
41,8174,3
216,1
Tal på fartøy
2
9
11
0,325*
0,451
0,776
* Tala gjeld 100 prosent av Kystekspressen ANS mellom
Kristiansund og Trondheim der MRF eig 49 prosent.
BUSSDRIFT
Fjord1 Buss Møre*
Fjord1
Sogn Billag**
Fjord1 Nordfjord-
Ottadalen
Sum
208,1
125
6,3
3,5
225,5
121
6,7
2,5
158,2
111
6,1
2,3
591,8
357
19,1
8,3
Tal på bussar
Køyrde kilometer (mill. km)
Personar transporterte (i tusen)
*Inkl. Aukra Auto
**Inkl. Hallingdal Billag
på bussar iI Fjord1:
357367
TalTalBussar
Fjord:
Nordfjord
Ottadalen
111
8,3 mill. passasjerar i 2010
Nordfjord
Ottadalen
2,3
Buss Møre,
inkl. Aukra Auto
125
Buss Møre,
inkl. Aukra Auto
3,5
Sogn Billag
2,5
Sogn Billag
121
WWW.FJORD1.NO
37
ÅRSRAPPORT 2010
OMSETNINGSFORDELING
Ferje
Hurtigbåt
Buss
Gods
Reiseliv
Catering Andre forr. omr.
og elimineringar
1 632 000 54 %
216 000 7 %
538 000 18 %
226 000 7 %
62 000 2 %
Sum
197 000
7 %
152 000 5 %
3 023 000
Catering
Andre forr. omr.
Sum
EBITDA OG EBITDA-MARGIN I PROSENT FOR ULIKE DRIFTSOMRÅDE I FJORD1
Ferje
Hurtigbåt
Buss
Gods
Reiseliv
286 000
17,5 %
23 000 10,5 %
95 000 17,6 %
28 000
12,5 %
10 000
15,3 %
21 000 169 000 10,4 %
Omsetning andel ulike forretningsområde
Reiseliv
2%
Catering
7%
Andre
7%
Hurtigbåt
7%
Ferje 54 %
Gods 7 %
Buss 18 %
WWW.FJORD1.NO
38
340 000 20,9 %
Omsetning, EBITDA og EBITDA-margin for ulike driftsområde i Fjord1
Omsetning, EBITDA og EBITDA-margin for ulike driftsområde i Fjord1
2 0 ,0 %
1 632
1 8 ,0 %
1 7 ,6 %
1 7 ,5 %
1 6 ,0 %
1 5 ,3 %
1 4 ,0 %
1 2 ,5 %
1 2 ,0 %
1 0 ,5 %
1 0 ,4 %
1 0 ,0 %
8 ,0 %
538
6 ,0 %
4 ,0 %
286
226
216
95
F
e
erj
28
Omsetning
152
62
21
,
båt r
rtig rute
u
H ale
lok
Go
B
197
23
ds
uss
ing
er
Cat
EBITDA−margin i %
3250
35 %
33 %
30 %
28 %
25 %
23 %
20 %
18 %
15 %
13 %
10 %
8%
5%
3%
0%
3000
2750
2500
2250
2000
1750
1500
1250
1000
750
500
250
0
2005
2006
2007
Driftsinntekter
2008
2009
Kontraktsinntekter
WWW.FJORD1.NO
39
dre r
An som
ng
i
etn
r
for
EBITDA
2010
2 ,0 %
0 ,0 %
åde
eliv
is
Re
169
10
Samansetjing av inntektene
Heile mill. kr
1 900
1 800
1 700
1 600
1 500
1 400
1 300
1 200
1 100
1 000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
ÅRSRAPPORT 2010
WWW.FJORD1.NO
40
MILJØ
FRÅ DEN FØRSTE I VERDA
TIL DEN STØRSTE I VERDA
Fjord1 er verdsleiande på gassferjer. I år 2000 sjøsette transportkonsernet
den første gassferja i verda. No kan dei også skilte med at dei snart skal setje i drift
den største i verda.
Tekst: Ina-Cristine Helljesen
TRAVLE BYGGJEDAGAR
I midten av 2010 inngjekk Fjord1 ein kontrakt
med Fiskestrand BLRT AS om prosjektering
og bygging av den største gassferja i verda.
Ferja skal leverast i slutten av 2011 og blir sett
inn på Boknafjorden i sambandet Arsvågen–
Mortavika i Rogaland. Ho skal i tillegg fungere
som reservefartøy på sambandet Halhjem–
Sandvikvåg i Hordaland.
– Den nye ferja vil vere med på å auke sambandskapasiteten og lette trafikktrykket betrakteleg.
Ho vil vere med på å sikre hyppigare avgangar
og mindre ventetid. Sambanda ho skal operere
på, representerer nemleg to av dei tre mest
trafikkerte strekningane i landet, seier Oscar
Bergheim, driftsleiar for begge sambanda ferja
skal operere på.
Gassferja er for tida under bygging i Klaipeda,
den einaste hamnebyen i Litauen. Stig Førde
er prosjektleiar og kan fortelje om travle, men
spennande produksjonstider.
– Vi har kome eit godt stykke på veg.
Teiknearbeidet begynte like etter at kontrakten
blei inngått i juni i fjor, og stålbygginga eller
skjelettkonstruksjonen tek alt til å nærme seg
slutten, fortel Førde, som til dagen held til i
Florø.
– Det er ein forholdsvis ny teknologi som skal
på plass, og regelverket er ferskt, så det er
mykje å setje seg inn i for både meg og resten
av prosjektteamet mitt med Frode Bekkenes,
Ole Jonny Håbet og Lars Bertil Gjerde.
GLEDELEG FOR MILJØET
SEGLAR I MEDVIND
Miljøomsynet står høgt på prioriteringslista til
Fjord1, og dei naturgassdrivne ferjene er i tråd
med dette omsynet.
– Dei nye ferjene er viktige for at vi skal kunne
redusere NOx- og klimautslepp, uttrykkjer
Bergheim.
Samanlikna med dieselelektriske ferjer blir
NOx-utsleppa reduserte med opp mot 90
prosent, CO2 med 20–25 prosent, samstundes som sot og partikkelureining omtrent
blir eliminert. Fjord1 er framleis leiande i
marknaden når det gjeld drift av bilførande
gassferjer. Selskapet har sett fem gassferjer
i drift på sambanda langs Kyststamvegen i
Rogaland og Hordaland.
– Den nye gassferja blir med det den sjette i
rekkja i dette området, påpeiker Bergheim.
Gassferjesambanda
i Hordaland og Rogaland
Skroget blir slept til Fiskestrand Verft AS i sommar, og der skal det avsluttande utrustingsarbeidet gjerast. Når han er ferdig, skal båten ha
plass til 600 passasjerar inkludert mannskap
og 242 personbilar. Han vil måle 129,9 meter i
lengda og 19,2 meter i breidda. Gassmotorane
vil kunne yte ein servicefart på om lag 20
knop. Etter planen skal båten begynne å gå i
månadsskiftet november/desember.
– Vi har hatt medvind så langt, så det er berre
å krysse fingrane for at vi held fram på ei god
bølgje, seier Førde, som gleder seg til å sjå den
nye ferja i drift.
– Det er jo den største i verda, og det er klart
at det gjer det nesten endå meir spennande,
avsluttar han.
2007
2010
Differane
%
PBE
3 436 108
3 944 581
508 473
14,8
Kjøretøy
1 851 637
2 160 326
308 689
16,7
Pass
2 329 977
2 693 890
363 913
15,6
MC
Sum pass
18 216
18 846
630
3,5
4 199 830
4 873 062
673 232
16,0
* Fjord1 tok over strekningane Arsvågen–Mortavika og Halhjem–Sandvikvåg i 2007 og har opplevd ein stor auke i trafikken
sidan den gongen. Tala over demonstrerer ei samla stigning på dei to sambanda.
41
41
ÅRSRAPPORT 2010
Fjord1 og samfunnet
I Fjord1 er vi opptekne av at verksemda vår i så liten grad som
mogleg skal påverke miljøet på ein negativ måte. Likeeins vil vi
at våre reisande og tilsette har ein trygg og god kvardag hos
oss. Difor gjer vi mange små og store tiltak på desse områda,
og set oss nye mål undervegs for å verte endå betre.
Vi er stolte av å vere «først og fremst» på bruk av miljøvennleg
gass i ferjedrifta. Gjennom naturgassdrivne ferjer reduserer vi
NOx-utsleppa med 90 prosent og CO2-utsleppa med 25–30
prosent samanlikna med konvensjonelle dieselferjer. Med slike
resultat seier det seg sjølv at det lønner seg å velje miljøvennleg, og det gjev grobotn for vidare engasjement på
området.
Vi set søkjelyset på miljø
Sjølv om all transportverksemd medfører forureining av det
ytre miljøet, kan ein gjere mykje for å minske utsleppa og
sørgje for at miljøpåverkinga vert så liten som mogleg. Fjord1
har ein uttalt visjon om å verte best på miljøvennleg og påliteleg transport og arbeider med samfunnsansvaret gjennom å
integrere samfunns- og miljøomsyn i både strategi og dagleg
drift.
I tillegg til at Fjord1 i dag er leiande på bruk av gass som
drivstoff, har selskapet retta merksemda si mot utvikling av
miljøvennleg teknologi. Vi er med i ulike forskings- og utviklingsprosjekt med våre samarbeidspartar i næringa.
For å sikre at våre miljøtiltak dekkjer den totale verksemda
vår, har vi bestemt oss for å gå for Miljøfyrtårnsertifisering.
Fjord1 Fylkesbaatane, som er første selskap ut, planlegg å ha
sertifisertinga i hamn innan 2012. Deretter har vi mål om å få
alle Fjord1-selskapa sertifiserte fortlaupande for konsekvens.
«Best på miljøvennleg og påliteleg transport»
Vi meiner at miljøtiltak, forretningssuksess og kundenytte bør
gå hand i hand. For at vi skal få eit meir miljøvennleg samfunn,
må det lønne seg å ta i bruk miljøvennleg teknologi. Det er
difor viktig og gledeleg at oppdragsgjevarane våre i stor grad
legg vekt på miljø i anbodskonkurransane sine.
Vidare er det viktig at næringa innser at å rette merksemda
mot berekraftig utvikling skaper tillit til bedrifta og kan i mange
tilfelle styrkje konkurranseevna, via betre omdømme og auka
motivasjon og trivsel blant tilsette. Miljøtiltak som reduserer
forbruk, tel også krone for krone på botnlina.
Satsinga vår på tryggleik
Vi fraktar 27 millionar passasjerar i året på ferjene, båtane og
bussane våre og kjenner eit stort ansvar for å sørgje for tryggleiken om bord.
Vi har som mål å ikkje forårsake ulykker, dødsfall eller skade
på personell og materiell. Tryggleiken skal vere ivareteken i
heile verksemda. Dette inneber at vi skal vere godt budde på
å handtere naudssituasjonar som kan dukke opp, og vi skal
ha ein tryggleikskultur der vi er opne, ansvarlege og handlekraftige. Ved at vi har tryggleik som grunntanke, skal vi levere
ei trygg reise for passasjerane og vere ein sikker arbeidsplass.
Etter å ha sett ein auke i talet på uønskte hendingar har vi sett
i gang Tryggleiksåret 2011. Gjennom konkrete tryggingstiltak
skal vi redusere driftsavbrot og skadar. Haldninga vår er at
ein aldri kan ha for stor merksemd retta mot dette temaet.
Tryggleiks- og risikostyring er difor prioriterte oppgåver for alle
selskapa i Fjord1.
WWW.FJORD1.NO
42
Miljørapport 2010
Transportverksemd medfører forureining av det ytre miljøet.
har mellom anna gjort Fjord1 leiande i verda på naturgassdrivne
ferjer. Gjennom samarbeid i næringa, med totalleverandørar
og forskingsmiljø, søkjer Fjord1 også å finne andre tiltak som
kan redusere nivået på uheldige utslepp til luft.
Selskapa i Fjord1-konsernet sine utslepp er i hovudsak knytte
til utslepp til luft og vatn. Desse utsleppa kan delast inn i tre
typar utslepp: operasjonelle utslepp som er ein del av den
normale drifta, indirekte utslepp (døme på dette er transport
av innsatsfaktorar og forflytting av eige mannskap) og utslepp
som kjem frå uhell og ulukker. Fjord1-konsernet har som mål
å redusere alle desse utsleppa.
Samanliknar vi dei nye LNG-drivne ferjene med tilsvarande
ferjer med dieselframdriftssystem, er NOx-utsleppa reduserte
med 90 prosent og CO2-utsleppa er reduserte med
25–30 prosent. SO2-utsleppa er tilnærma lik null ved bruk av
gassmotorar. Det er vår vurdering at det også vil vere ei god
miljøinvestering å investere i nye motorar på eksisterande
ferjer – motorar som nyttar brennstoffet betre, og der ein kan
ta i bruk katalysatorteknologi og vassinjeksjon for å redusere
NOX-utsleppa.
Ein reduksjon av operasjonelle utslepp kan oppnåast gjennom:
Bruk av ny miljøvennleg teknologi
Systematisk plan for handtering av søppel, avfall og
spesialavfall med godkjende firma
Tilstandsbasert vedlikehald
Utføre miljøanalyse i planlegging og gjennomføring
av alle typar reiser, innkjøp, transport og vedlikehald
Vurdering av risiko
Rapportering av avvik, uønskte hendingar, nestenulukker
og faktiske ulukker
På sjøtransportsida er ureining særleg knytt til bruk av
fossilt brensel med utslepp av NOx, CO2 og svovel. CO2-utslepp
har global verknad, medan NOx-utslepp påverkar nærmiljøet.
Sjøtransport har også utslepp til sjø i form av lensevatn og
forureining frå botnstoff.
Fjord1-konsernet vurderer den største operasjonelle belastninga på miljøet å vere køyretøya og fartøya sine utslepp til
luft, det vil seie forbruk av brennstoff og følgjeleg utslepp av
CO2, NOX og SO2.
Både i utforming av nye fartøy og ombyggingar av eksisterande
fartøy er selskapet oppteke av å bruke teknologi som gjev
lågast mogleg utslepp til ytre miljø.
I 2010 har selskapet vidare arbeidd med nye utviklingsprosjekt
saman med leverandørar og styresmakter knytte til bruk av
biodiesel i ferjedrifta og med bruk av eit forenkla dieselelektrisk
framdriftsanlegg, der systemet nyttar permanentmagnifiserte
elektromotorar og ein heilt nyutvikla thrustartype.
Aktivitetar knytte til å redusere desse utsleppa er:
Overgang til bruk av naturgass i staden for diesel
Utskifting av gamle dieselmotorar med nye med betre
forbrenningseigenskapar og lågare miljøutslepp
Ombygging og renovering av eksisterande motorar og
oppgradering med meir optimale propellanlegg,
med sikte på å redusere utslepp av miljøskadelege stoff
Demping av fart for å redusere utslepp, der dette er
mogleg innanfor rutetidene
Haldningsskapande tiltak og kurs i miljøvennleg køyring
på landsida
Utforming av «Standard bru» både på ferje og
hurtigbåtar for å sikre gode, innarbeidde køyrerutinar
Val av dei mest miljøvennlege motorane ved kjøp
av nye bussar og lastebilar
I tillegg til dette søkjer selskapet å finne ytterlegare tiltak
som kan redusere nivået på uheldige utslepp til luft gjennom
samarbeid i næringa, med motorleverandørar og forskingsmiljø. Nivået per i dag ligg innanfor dei formelle krava styresmaktene stiller.
Nokre døme på Fjord1 si pågåande satsing på ferjer med nye
og betre miljøeigenskapar er den første gassferja i verda,
MF «Glutra», som vart levert i 2000, og MF «Nordfjord», MF
«Volda» og MF «Eira» som vart bygde etter DNV-klassa «clean
design» og leverte i 2002.
Fjord1 arbeider også med å redusere andre operasjonelle utslepp. I 2010 har det mellom anna vore gjort slike investeringar
og tiltak på desse områda:
Bruk av justerbar interseptor på hurtigbåt for å oppnå
redusert drivstofforbruk. Dette vert innført i 2010, men full
effekt vil komme i 2011.
Rette merksemda mot haldningsskapande arbeid for å få
ned oljeforbruk
Bruk av miljøvennlege botnstoff
Det er Fjord1 si vurdering at den beste miljøinvesteringa vil
vere å investere i nytt transportmateriell som har betre miljøeigenskapar enn eksisterande materiell. Denne miljøsatsinga
WWW.FJORD1.NO
43
ÅRSRAPPORT 2010
I 2004 fekk konsernet dessutan levert MF «Julsund», i 2005 fekk
vi levert MF «Dryna», og i 2006 kom dei konvensjonelle nybygga
MF «Harøy», MS «Tansøy» og MF «Lote», i 2008 MF «Årdal» og
i 2009 MF «Vågsøy» og MF «Davik». Desse fartøya er drivne av
moderne dieselmotorar med lågt NOx-utslepp. I 2010 fekk vi
levert MF «Lifjord».
Fjord1 underteikna kontrakt med Fiskerstrand BLRT i juni 2010
på bygging av ny gassferje til sambandet Arsvågen–Mortavika.
Det er forventa at denne ferja har 15–20 prosent lågare LNGforbruk enn dei andre LNG-ferjene på sambandet. Ferja skal
leverast frå verft i november/desember 2011.
I november 2006 fekk konsernet levert MF «Bergensfjord», den
første av fem nye gassferjer. I 2007 tok Fjord1 over dei neste
fire, MF «Fanafjord», MF «Raunefjord», MF «Stavangerfjord»
og MF «Mastrafjord». Desse ferjene vil til liks med MF «Glutra»
ha gode miljøeigenskapar. Ferjene går no i rute i Hordaland
(Halhjem–Sandvikvåg) og i Rogaland (Arsvågen–Mortavika).
Desse ferjene representerer ein betydeleg miljøvinst samanlikna med dei ferjene som tidlegare trafikkerte desse sambanda.
I 2009 døypte Fjord1 tre nye gassferjer ved Remontowa verft
i Gdansk, Polen. Først ut var MF Moldefjord, som vart overlevert og sett i rute ved årsskiftet, medan dei to søsterskipa MF
Fannefjord og MF Romsdalsfjord vart ferdigstilt og sett i rute
i 2010.
På ferja «Førdefjord» vart det gjennomført ombygging av
hovudmotor for å få redusert NOx-utslepp. Ombygginga var
basert på leveranse frå motorprodusenten MAN Diesel. Ferja
fekk redusert NOx-utslepp med 20 prosent og tilfredstiller no
NOx-utslepp innanfor Marpol Tier II-krav.
Selskapet har i 2010 gjennomført følgjande tiltak
Oversikt over miljøsparingar ved flåtefornying og oppgraderingar av eksisterande materiell på sjøsida:
Fjord1 har inngått avtale med firma om montering av EGRanlegg på ferja «Selje» og forventar å oppnå ein 50 prosent
reduksjon i NOx-utsleppa når ho vert sett i drift.
I 2010 sette selskapet tre nye naturgassferjer i drift på
Molde–Vestnes-sambandet som gjev ein vesentleg reduksjon
i NOx-utsleppa. Samanliknar ein alle gassferjene våre med
konvensjonelle dieseldrivne ferjer, er NOx-utsleppa reduserte
med rundt 90 prosent. Vidare vert utslepp av røyk og sotpartiklar så godt som borte, og CO2-reduksjonen vil verte på
om lag 20 prosent samanlikna med dieseldrivne ferjer.
I 2010 auka selskapet PBE-kapasiteten for den første gassferja i verda, MF «Glutra», frå 87 til 125 PBE. Ferja vart forlengd
med 26 meter for å oppfylle kapasitetskrava på Flakk–Rørviksambandet og vil bli sett i drift like over årsskiftet saman med
dei to andre LNG-ferjene MF «Korsfjord» og MF «Tresfjord».
I april fekk selskapet også levert ferja «Lifjord» frå Fiskerstrand
Verft som vart sett i drift på sambandet Oppedal–Lavik. Ferja
har installert NOx-optimale motorar i tillegg til at ho har
optimalt skrogdesign som medfører lågt oljeforbruk. M/F
«Lifjord» erstatta indirekte «Svanøy» som gjekk som b-ferje,
og bidrog til vesentleg reduksjon i oljeforbruk og miljøutslepp
på dette sambandet, med om lag 50 prosent lågare
brennstofforbruk.
MF «Korsfjord» er ei heilt ny LNG-ferje med128 PBE, som vart
ferdigstilt og levert selskapet i desember 2010.
Fjord1 fekk også starta ombygginga av MF «Tresfjord» frå
diesel-elektrisk framdrift til LNG-elektrisk drift og ventar denne
ferdigstilt i løpet av april/mai 2011. Dermed har Flakk–Rørviksambandet fått eit heilt spesielt knippe gassferjer for eit
miljøvennleg ferjealternativ som samstundes er kostnadseffektivt. LNG-ferjene representerer også eit viktig miljøskifte
på det første sambandet med dette fokuset i Sør-Trøndelag.
Selskapet fekk levert hurtigbåten «Sognekongen» frå
Brødrene Aa i månadsskiftet juli/august 2010. «Sognekongen»
erstatta «Solundir» på ruta Bergen–Sogn / Bergen–Nordfjord
og har om lag 25 prosent lågare oljeforbruk og 50 prosent
lågare NOx-utslepp enn det gamle fartøyet. Systerskipet
«Fjordprins» vart ferdigstilt og levert i byrjinga av 2011 og
erstattar «Fjordprins1» på same ruta. Samla sett har desse to
nye hurtigbåtane ein NOx-reduksjon på i overkant av 80 tonn
samanlikna med dei gamle fartøya.
Selskapet fekk revidert avfallshandteringssystemet for
sambandet Molde–Vestnes, som har medført ein reduksjon
i avfallsmengd og reduserte avfallskostnader og ei betre utnytting av avfall. Dette har også medført at vi har eit mykje
ryddigare forhold rundt terminalane for dei ferjene dette
gjeld.
WWW.FJORD1.NO
44
9%
3%
0%
-3%
-6%
2001
2002
2003
Ferje
2004
Buss
2005
2006
2007
2008
2009
Snøggbåt, lokal og turistbåtar
Andre forretningsområder
Selskapet har også bytt framdriftsmotorar i MF «Julsund»,
slik at fartøyet har fått lågare utslepp av miljøgassar.
Fjord1 held framleis på med å utvikle eit nytt og miljøvennleg
framdriftssystem for MF «Eiksund». Dette prosjektet er no i
inspurtsfasen med tilhøyrande sjøprøvar, og resultatet er difor
ikkje kjent enno.
Catering
2010
Gods
Reiseliv
Fjord1 MRF har for heile verksemda inngått avtale om levering
av miljøfarleg avfall (mellom anna spillolje). Det er i 2010 levert
ca. 191 tonn miljøfarleg avfall. Fjord1 Fylkesbaatane har hatt
slik avtale sidan 1997.
Selskapet har inngått avtalar om kjeldesortering med dei
kommunane i fylket som har eit slikt tilbod. Selskapet har elles
avtale med godkjent firma for å handtere miljøskadeleg avfall
og nyttar elles godkjende mottakarar av vanleg avfall.
Fjord1 har i 2010 arbeidd med å optimalisere manøverprofilar
for fartøya for å redusere forbruk og utslepp der dette er mogleg innanfor rutetidene. Selskapet vil rette merksemda mot
Den sjøretta aktiviteten i konsernet står for om lag 85 prosent
dette området framover, sjølv om oppdragsgjevarane sine krav
av dei totale utsleppa:
PBEmot
- km produsert
til avgangshyppigheit og effektivitet målt1000
opp
liggjetidi 2010,
i 63 % produsert med LNG ferjer
nokre tilfelle kan føre til auka belastning og hastigheit, som
Utslepp *
2010
2009
igjen fører tilHalhjem−Sandvikvåg
høgare
forbruk og utslepp.
Arsvågen−Morta
Molde−Vestnes
Lavik−Oppedal
I 2010 døypte
selskapet ferjene MF «Storfjord» og MF
Festøya−Solevågen
Aursnes−Magerholm
«Hjørundfjord»,
som vart sette i drift på Festøya–SolavågenManheller−Fodnes
Halsa−Kanestraum
sambandet i februar
og mars 2011. Ferjene har installert NOxSølsnes−Åfarnes
optimale motorar
i tillegg til at ferjene har optimalt skrogSeivika−Tømmervågen
Hella−Dragsvik
design som medfører
lågt oljeforbruk. Med dei nye ferjene er
Lote−Anda
Aukra−Hollingsholm
oljeforbruk og miljøutslepp redusert med om lag 20–25 prosent
Hasvik−Øksfjord
i forhold tilAukan
tidlegare
ferjer i sambanda. Vidare har selskapet
(Sandvika)−Edøy
Kaupanger−Gudvangen
starta eit prøveprosjekt
med testing av eitt nytt miljøvennleg
Brattvåg−Dryna
botnstoff som Isane−Stårheim
sikrar låg friksjon på ei av ferjene – for ekstra
miljøgevinst. Geiranger−Hellesylt
Med
mindre groe på skroget og glattare overflate
Stranda−Liabygda
Eidsdal−Linge
vil ein kunne
oppnå
lågare motstand og derav lågare brennKrakhella−Rysjedalsvika
stofforbruk og ytterlegare
reduksjon i utslepp.
Måløy−Oldeide
Smørhamn−Kjelkenes
Solhomen Kvanne−Rykkjern
Askvoll−Værlandet
Molde−Sekken
Dale−Eikenes
Askvoll−Gjervik
Leknes−Sæbø
Arasvika−Hennset
Lokalruter S&F
Valldal−Geiranger
Finnøya−Sandøya
Nåra−Daløy
Fjord1 MRF er også med i Rederienes Landsforening (RLF)
sitt miljøutval, der ein ser på framtida, og der vi i samarbeid
med dei andre reiarlaga ser på tiltak som ytterlegare kan betre
miljøet. Fleire av punkta er område vi allereie har sett i gang
tiltak på. Dette arbeidet vart begynt i 2008 og varer ut 2011.
Selskapet har i løpet av dei siste åra investert i oppsamlingstankar for kloakk på fartøya.
0
2500
5000
7500
10000 12500 15000 17500
CO2 NOX SO2 198 736 tonn
1958 tonn
74,1 tonn
204 609 tonn
2116 tonn
81,6 tonn
*totalt – begge sjøselskapa
Utsleppsfaktor2010
CO2 NOX SO2 CO2 NOX SO2 3,17 kg/kg olje
28–60 g/kg olje
2,70 g/kg olje
2,49 kg/kg LNG
4,5–7 g/kg LNG
Tilnærma 0 g/kg LNG
MERK: Overgang til gassferjer og ombygging av eksisterande
ferjer til å bli meir miljøvennlege er endringar som bidreg til
lågare utslepp i 2010 enn i 2009. I 2010 var det registrert eitt
mindre oljeutslepp frå thruster som vart rapportert til lokale
myndigheiter.
20000
22500
25000
27500
30000
32500
35000
37500
- kg NOx
tonn CO
pr.per
1000 1000
PBE-kmPBE-km
Fjord1 -Fjord1
kg NOx
ogogtonn
CO
22
3,0
50,0
45,0
kg NOx 1000 pbe-km
35,0
2,0
30,0
1,5
25,0
20,0
1,0
15,0
10,0
0,5
05,0
0,0
00,0
2001
2002
2003
2004
2005
kg Nox
2006
2007
2008
Tonn CO2
WWW.FJORD1.NO
45 for Fjord1 sin busspark
Utvikling i gram NOx per kwh
14,0
13,0
2009
2010
Tonn CO2 per 1000 pbe-km
2,5
40,0
10,0
0,5
05,0
0,0
00,0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
ÅRSRAPPORT 2010
kg Nox
Tonn CO2
Utvikling i gram
kwh
Fjord1
sin busspark
UtviklingNOx
i gramper
NOx per
kwh for
for Fjord1
sin busspark
14,0
13,0
12,0
11,0
10,0
9,0
8,0
7,0
6,0
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
(omdanning til ester) av planteoljar. I tillegg til miljøinnsatsen
på transportmateriellet har Fjord1 lagt vekt på opplæring av
sjåførane på landsida i miljøvennleg køyring for å redusere
drivstofforbruket og redusere CO2-utsleppet.
Landtransport
Når det gjeld transportmateriell på land, har Fjord1 hatt som
mål å redusere utslepp på store køyretøy. På materiellsida er
dette i hovudsak gjort ved val av miljøvennlege motorar på nye
bussar. Som følgje av dette målet har NOx (nitrogenoksid)
vortne reduserte frå 8 g/kwh for Euro 1 i 1993 – til 3,4 g/kwh
for Euro 4-motorane i 2008. I 2009 og 2010 vart det berre
bestilt motorar av typen Euro 5 og med redusert NOx til 2 g/
kwh. Når det gjeld PM (partikkelutslepp eller svevestøv), har
denne vorte redusert frå 0,40 g/kwh i Euro 1-motoren til ca.
0,03 g/ kwh i Euro 5-motoren.
Framtidige utslepp
Som grafen viser, har det vore ein tydeleg utsleppsreduksjon frå
bussmotorane til Fjord1 frå 2001 og fram til i dag. Konsernet
arbeider aktivt med å halde seg oppdatert på siste teknologi på
både forbrennings- og utsleppsida og har fleire miljøprosjekt
på gang i samarbeid med både leverandørar og styresmakter.
For å få fortgang på nybygging og miljøoppgraderingar er det
naudsynt at oppdragsgjevarane våre syner vilje til å delta i
dette arbeidet. Konsernet har ikkje definert eigen strategi på
indirekte utslepp.
På buss- og godstransportsida bruker Fjord1 i dag biodiesel
(B5) som inneber at den ordinære fossile dieseloljen er tilsett
5 prosent biologisk diesel framstilt gjennom forestering
PBE 2010 transportert
P B Efordelt
2010 på strekningane
Arsvågen - Mortavika
Halhjem - Sandvikvåg
Molde - Vestnes
Aursnes - Magerholm
Festøya - Solevågen
Manheller - Fodnes
Lavik - Oppedal
Sølsnes - Åfarnes
Lote - Anda
Halsa - Kanestraum
Aukra - Hollingsholm
Hella - Dragsvik
Seivika - Tømmervågen
Kvanne- Rykkjem
Eidsdal - Linge
Stranda - Liabygda
Solholmen - Mordalsvågen
Isane - Stårheim
Brattvåg- Dryna
Aukan(Sandvika) - Edøy
Måløy- Oldeide
Askvoll- Gjervik
Smørhamn - Kjelkenes
Krakhella - Rysjedalsvika
Arasvika - Hennset
Leknes - Sæbø
Hasvik - Øksfjord
Geiranger - Hellesylt
Dale - Eikenes
Askvoll- Værlandet
Finnøya - Sandøya
Nåra- Daløy
Kaupanger- Gudvangen
Molde - Sekken
Lokalruter S&F
Valldal- Geiranger
0
250 000
500 000
750 000
1 000 000
1 250 000
WWW.FJORD1.NO
46
1 500 000
1 750 000
2 000 000
2 250 000
2 500 000
Tryggleik
Eigne tilsette
Fjord1-konsernet ønskjer å betre trivsel og arbeidsmiljøet på
arbeidsplassen gjennom systematisk helse-, miljø- og tryggleiksarbeid. For å oppnå dette har konsernet oppretta verne- og
miljøutval som representerer dei ulike yrkesgruppene.
Av 8,3 millionar passasjerar på bussida har selskapet vore
innblanda i ei alvorleg bilulukke i 2010, der møtande bil kom
over i feil køyrebane og personar i bilen omkom.
Gjennom året har ein på landsida gjort ulike førebyggjande
tiltak med bakgrunn i analyse av hendingar og risikovurderingar. Dette har mellom anna ført til auka merksemd retta mot
beltebruk i bussane – særleg med tanke på skuleelevar ved
skulestart – og meir aktiv bruk av TQM-systemet for systematisk rapportering av alle avvik. Vi har og sett inn tiltak retta
mot enkelte sjåførar/skift som har vore gjengangarar når det
gjeld avvik.
Verne- og miljøutvala i sjøselskapa registrerte i 2010 til
saman 33 skadar på eigne tilsette (mot 31 skadar i 2009 og 32
skadar i 2008). Skadane var i stor grad fall-, skli- og kuttskadar.
Sjukefråværet var i 2010 på 7,3 prosent i Fjord1 Fylkesbaatane og
9,4 prosent i Fjord1 MRF.
Den landbaserte verksemda har til saman registrert sju skadar
på tilsette i 2010 (mot tre skadar i 2009 og seks skadar i
2008). Sjukefråværet ligg på 7,1 prosent i Fjord1 Sogn Billag,
9,1 prosent i Fjord1 Nordfjord-Ottadalen og 9,79 prosent i
Fjord1 Buss Møre.
I 2010 har vi merka eit stigande omfang av driftsavbrot og
kontaktskadar på sjøsida (kaikollisjonar og grunnstøytingar).
Dette har ført til at 2011 er utpeikt som «Tryggleiksår» der vi
rettar søkjelyset mot sikker og skadefri drift av fartøya våre.
Representantar for kvart fartøy er med i prosessen med å
identifisere og gjennomføre konkrete tiltak på dette området.
Det er ei prioritert oppgåve å få ned sjukefråværet i alle
Fjord1-selskapa.
På sjøsida nyttar Fjord1 simulatortrening som ein viktig del i
tryggleiksopplæringa for tilsette på både ferjer og hurtigbåtar.
Det kan her nemnast særskilt oppbygging av ny ferjesimulator
ved Måløy vidaregåande skule, som bruker Fjord1 si «standard
bru» for realistisk simulering av ferje- og hurtigbåtkøyring.
Ei slik simulatortrening sikrar gode og innarbeidde rutinar
som minskar sjansen for ulukker, i tillegg til å redusere
drivstofforbruket.
Passasjerar
Den samla ruteproduksjonen og trafikkavviklinga i Fjord1 vart
i 2010 gjennomført på ein trygg og god måte.
Av knapt 27 millionar transporterte passasjerar på selskapet
sine ferjer og hurtigbåtar, inkl. sjåførar, vart det i 2010 registrert til saman 20 personskadar (dei fleste av desse mindre
kutt-, slag- og fallskadar), mot 19 skadar i 2009 og 23 skadar
i 2008. Av vel 8,6 millionar transporterte køyretøy var det 93
bilar (104 i 2009) som fekk skadar. Dette omfattar skadar som
både Fjord1 har eit ansvar for, og andre skadar som skriv seg
frå aktlaus køyring frå den enkelte trafikant si side.
Fjord1 vil arbeide vidare med å sikre at alle kundane våre får ei
trygg og god reise.
47
ÅRSRAPPORT 2010
WWW.FJORD1.NO
48
TRYGGLEIK
TRYGGLEIKEN
I SØKJELYSET
Fjord1 rettar merksemda mot tryggleik og har døypt 2011 til Tryggleiksåret.
Tiltaka som blir gjorde i år, skal bere frukter i framtida. – Tryggleiken for kundane
våre er alfa og omega, seier leiar for prosjektet, Deon Mortensen.
Tekst: Nina Blågestad Foto: Gøril Sætre
For Fjord1 står 2011 i tryggleikens teikn.
Personalsjef Tor Kristoffersen forklarer bakgrunnen til at Fjord1 konsentrerer seg ekstra
om tryggleik i år.
– Dei siste tre åra har vi hatt eit aukande tal
uhell på fartøya våre, spesielt støyt mot kai.
Det gir auka kostnader både på materiell og til
drift. Driftsavbrot reduserer også servicenivået
overfor kundane våre, noko vi ønskjer dei skal
vere forutan. Vi vil difor leggje vekt på å betre
tryggleiken og på det viset stoppe den uheldige
utviklinga, seier Kristoffersen.
Støyt mot kai og driftsavbrot er uhell Fjord1
ønskjer å redusere, og eit godt samspel mellom
dei tilsette om bord og administrasjonen for å
få til dette er viktig.
BYGGJE BARRIERAR
– Dei tilsette om bord er dei som er det
utøvande leddet, men det er administrasjonen
som lagar rammevilkåra for dei om bord,
påpeiker Kristoffersen. Han understrekar at
ein ikkje alltid kan gardere seg mot uønskte
hendingar.
– Vi vil alltid oppleve at noko sviktar. Men vi kan
byggje barrierar som gjer at når det oppstår ein
uheldig situasjon, skal ein kunne komme seg
ut av han utan uhell eller materielle skadar,
seier han.
GJELD SJØSELSKAPA
Tryggleiksåret 2011 går parallelt i begge sjøselskapa til Fjord1.
– Dette inneber eit særskilt søkjelys på sikker
drift og å få uhellfrekvensen ned på eit nivå
som er forventa av Fjord1. I år arbeider vi
med å etablere gode rutinar, men dette er ein
prosess som skal halde fram etter 2011 også,
fortel personalsjefen.
Som ein del av Tryggleiksåret blei det arrangert
to store konferansar der involverte frå alle
fartøya var representerte.
– Vi har hatt to store samlingar med 80 deltakarar kvar gong. Her har representantar frå
fartøya og administrasjonen diskutert tiltak
for å heve tryggleiken, både om bord og frå
administrasjonen si side, seier Kristoffersen,
som legg til at dei fekk mange gode forslag i
etterkant av samlinga. Ei arbeidsgruppe på 10
til 15 personar skal jobbe vidare med tiltaka for
å sjå korleis vi kan konkretisere og implementere dei i drifta i løpet av 2011. Ansvarleg for
prosjektet, Deon Mortensen, seier prosjektet
går som planlagt.
– Den store jobben blir å setje dei ulike forslaga
ut i livet og gjennomføre alle dei endringane vi
måtte ønskje, seier Mortensen.
Dei tilsette er trena for å handtere ulykker
gjennom basisutdanninga, tryggleikskurs og
øvingar om bord, og dei er positive til meir
merksemd retta mot tryggleik i 2011.
– Responsen internt har vore god. Vi har engasjerte medarbeidarar, og alle sjøfolk er opptekne
av tryggleik i kvardagen, seier Kristoffersen.
Både han og Mortensen meiner tryggleik er
viktig for kundane.
– Tryggleiken for kundane våre er alfa og omega.
Dei skal kunne stole på at fartøya våre er trygge
å vere om bord i, og vi skal framleis vere det
staute, gode selskapet, seier Mortensen.
49
49
ÅRSRAPPORT 2010
Årsrekneskap 2010
WWW.FJORD1.NO
51
ÅRSRAPPORT 2010
Resultatrekneskap 2010
Morselskap
31-12-09
(tal i 1 000 kr)
31-12-10
Konsern
Notar
Rekneskap
Rekneskap
Driftsinntekter
136 422 148 479 Salsinntekter
29
- - Kontraktsinntekter rutedrift
115 667 Andre driftsinntekter
1/28/30
136 422 264 146 Sum driftsinntekter
Driftskostnader
- - Varekostnad
8
29 300 36 068 Lønn og sosiale kostnader
16/21
62 182 56 743 Avskrivingar
1
13 970 Nedskriving av varige driftsmiddel
og immaterielle eigedelar
1/28
21 787 31 052 Andre driftskostnader
9/22/25/28
113 269 137 833 Sum driftskostnader
23 153 126 313 Driftsresultat
31-12-10
31-12-09
Rekneskap
Rekneskap
1 821 500 965 214 236 744 3 023 458 1 842 695
946 862
132 936
2 922 493
146 311 1 237 936 275 552 143 123
1 240 327
263 522
15 352 1 008 018 2 683 169 140 021
961 460
2 748 453
340 289 174 040
123 598
78 568
-9 393
-1 935
114
31
0
16 855
42 096
47 403
23 743
21 815
79 317
82 396
46
33
-53 309
-36 678
Finansinntekter og kostnader
Inntekt/utbytte på investering i dotterselskap
2
7 433
Inntekt på investering i tilknytte selskap
3
1 004
Nedskriving på finansielle anleggsmiddel
23
-3 547
Anna renteinntekt
2 303
Anna finansinntekt
11/24
29 430
Renteinntekt frå selskap i same konsern
Rentekostnader til selskap i same konsern
Anna rentekostnad
103 796
Anna finanskostnad
4 877
Netto finanskostnader
72 050
75 283
4 567
75 733
76 462
Ordinært resultat før skatt
268 239
98 307
24 030
37 203 Skattekostnad
15
52 433
125 788 Årsresultat
65 995
27 728
202 244
70 579
14
2 294
1 960
162 991
0
0
52 433
125 788
Årsresultat etter minioriteten sin del
199 950
68 619
15 000
30 000
37 433
95 788
52 433
125 788
Overføringar og disponeringar:
Foreslått utbytte
Overført anna eigenkapital
13
Sum disponert
30 600
169 350
199 950
15 750
52 869
68 619
Ytt konsernbidrag til dotterselskap
9 229
Minioriteten sin del av overskotet
999
-2 056
2 559
2 615
WWW.FJORD1.NO
52
Balanserekneskap 2010
Morselskap
31-12-09
(tal i 1 000 kr)
31-12-10
Konsern
Notar
31-12-10
31-12-09
EIGEDELAR
Anleggsmiddel
Imaterielle eigedelar
- - Goodwill
1
5 946 7 572
24 768 Forskings- og utviklingsprosjekt
1
24 768
24 768
- Sum immaterielle eigedelar
5 946
32 340
Varige driftsmiddel
1 125 964 Tomter, bygningar og annan fast eigedom
1/18
164 384 175 767
1 165 666 973 130 Skip
1/18/28
3 384 933 3 115 182
536 470 Transportmiddel
1/18
196 591 257 294
5 666 5 123 Driftslausøyre, inventar, verktøy og liknande
1/18
28 361 35 605
1 172 993
979 687 Sum varige driftsmiddel
3 774 269
3 583 848
Finansielle anleggsmiddel
680 526 652 374 Investeringar i dotterselskap
2
2 940 2 940 Lån til tilknytte selskap
2 940 2 940
49 49 Investeringar i tilknytte selskap
3
3 250 2 990
29 684 5 550 Investeringar i aksjar og andeler
4/23
9 959 28 855
- Obligasjonar og andre fordringar
5
4 327 4 785
1 333 928 1 815 579 Langsiktig fordring til konsernselskap
6/7
- Pensjonsmidlar
16
3 049 8 242 2 047 127
2 476 492 Sum finansielle anleggsmiddel
23 525
47 812
3 244 888
3 456 179 Sum anleggsmiddel
3 803 740
3 663 999
Omløpsmiddel
Varer
8
32 401 2 088 3 798 Kundefordringar
9
77 726 180 135 143 062 Kortsiktig fordring på konsernselskap
7/10
Marknadsbaserte aksjar og obligasjonar
11
23 268
785 26 428 Andre kortsiktige fordringar
10
129 228 1 665 251 531 Bankinnskot, kontantar o.l
18
316 256 184 673
424 819 Sum omløpsmiddel
578 879
3 429 561
3 880 998 SUM EIGEDELAR
4 382 619
WWW.FJORD1.NO
53
28 934
111 964
20 057
51 636
56 406
268 997
3 932 996
ÅRSRAPPORT 2010
Balanserekneskap 2010
Morselskap
31-12-09
Konsern
31-12-10
Notar
31-12-10
31-12-09
EIGENKAPITAL OG GJELD
Eigenkapital
100 000
250 000
360 924 360 924 460 924
610 924
Innskoten eigenkapital
Aksjekapital
12
Overkursfond
Sum innskoten eigenkapital
335 340 431 127 335 340
431 127
-
-
Opptent eigenkapital
Anna eigenkapital
Anna eigenkapital
13
Anna konsernkapital
13
538 866
369 545
Sum opptent eigenkapital
538 866
369 545
Minoritetsinteresser
14
18 364
19 098
Sum eigenkapital
796 264
1 042 051
250 000
360 924 610 924
100 000
360 924
460 924
1 168 154
849 567
187 883
29 859
150 915
368 657
123 168
47 463
162 329
332 960
Gjeld
96 687
133 891
1 643
1 319
98 330
135 210
Avsetning for forpliktingar
Utsett skatt
15
Pensjonsforpliktingar
16
Andre avsetningar for forpliktingar
17/28
Sum avsetning for forpliktingar
1 927 810
2 134 982
259 293 242 125 150 000
2 337 103
2 377 107
Anna langsiktig gjeld
Gjeld til kreditinstitusjonar
18
2 149 868
1 945 147
Gjeld til konsernselskap
7Anna langsiktig gjeld
19/27/28
3 835
180 202
Sum annen langsiktig gjeld
2 153 703
2 125 349
144 433
242 810
5 870
9 027
8 909
8 164
-
15 000
30 000
23 652
36 628
197 864
326 629
Kortsiktig gjeld
7 -Skuldige offentlege avgifter
78 982
84 275
Leverandørgjeld
190 534
167 329
Betalbar skatt
15
1 851
2 576
Utbytte
30 600
15 750
Anna kortsiktig gjeld
20
390 138
355 190
Sum kortsiktig gjeld
692 105
625 120
2 633 297
2 838 946
Sum gjeld
3 214 465
3 083 429
3 429 561
3 880 997
SUM EIGENKAPITAL OG GJELD
4 382 619
3 932 996
Florø, 31. desember 2010 / 4. april 2011
Jarle Skartun
styreleiar
Oskar Grimstad
nestleiar
Åshild Høivik Kjelsnes
Torgeir Dahl
Atle Olav Trollebø
Olav Støbakk
Leif Øverland
konsernsjef
WWW.FJORD1.NO
54
Kontantstraumanalyse
Morselskap
2009
Konsern
2010
2010
2009
76 462
162 991
-138 432
62 182
56 743
9 393
15 905
427
-324
2 696
-745
-2 088
-1 710
22 123
57 728
171 195
152 156
Kontantstraum frå operasjonelle aktivitetar
Resultat før skatt
Betalt skatt
Vinst/tap ved sal av eigedelar
Resultat frå investering i tilknytte selskap
Ordinære avskrivingar
Nedskriving på anleggsmiddel
Skilnad mellom kostnadsført pensjon og inn-/utbetalingar
Endring i vareleverandørgjeld
Endring i varer, kundekrav og leverandørgjeld
Endring i andre tidsavgrensingspostar
Kjøp/sal av kortsiktige verdipapir
Netto likviditetsendring frå verksemda
-9 910
-84 837
-1 358
-3 491
-6 247
347 867
79 540
355 196
-2 940
-857 961
-160 607
-178 306
-166 442
Likvidar tilførte/brukte på investeringar
Investeringar i varige driftsmiddel
-764 929
Investering i immaterielle eigedelar
0
Utbetaling ved kjøp av aksjar og andelar
-1 536
Sal av varige driftsmiddel (salssum)
399 676
Endring driftsmiddel ved avgang dotterselskap
63 312
Innbetaling ved sal av aksjar/andelar
40 236
Tilbakebetalt innskoten kapital
Innbetalinger på lånefordringar (korts./langs.)
458
Utbetaling andre lånefordringar (korts./langs.)
0
Utbetalingar på lånefordring konsern (korts./langs.)
Utbetaling lån til tilknytte selskap
Netto likviditetsendring frå investeringar
-262 783
698 534
858 506
-343 964
-17 169
-332 709
-651 334
0
98 378
-9 229
-15 000
-15 000
6 861
264 152
Likvidar tilførte/brukte på finansiering
Opptak av ny langsiktig gjeld
832 141
Utbetaling gjeld konsernselskap
Nedbetaling av gammal gjeld
-653 787
Innbetaling gjeld konsernselskap
Utbetaling av konsernbidrag til dotterselskap
Utbytte (utbetalt)
-15 750
Netto likviditetsendring frå finansiering
162 604
-250
249 866
Netto endring i likvidar i året
259 850
-16 819
1 915
1 665
Kontantar og bankinnskot per 1.1
56 406
73 225
1 665
251 531
Likviditetsbehaldning per 31.12.
316 256
56 406
1 665
251 531
Denne består av:
Bankinskot mv.
316 256
56 406
Unytta kreditt på konsernkontoen utgjer i tillegg
300 000
89 700
89 700
300 000
WWW.FJORD1.NO
55
268 239
-2 576
-176 340
-260
275 552
18 899
-12 411
23 205
30 771
-61 839
-3 211
360 029
98 307
-2 083
-17 841
-223
263 522
143 074
939
-8 219
-1 527
-4 909
0
471 040
-860 615
-9 471
-22 232
58 003
1 080
-3 370
-836 605
700 053
-335 307
-16 000
348 746
ÅRSRAPPORT 2010
Rekneskapsprinsipp
Årsrekneskapen er sett opp i samsvar med rekneskapslova og
god rekneskapsskikk.
Kjøpte dotterselskap rekneskapsfører vi i konsernrekneskapen
basert på morselskapet sin kjøpskost. Kjøpskost blir tilordna
identifiserbare eigedelar og gjeld i dotterselskapet, som vert
oppført i konsernrekneskapen til verkeleg verdi på kjøpstidspunktet. Eventuell meirverdi utover kva som kan tilførast
til identifiserbare eigedelar og gjeld, balansefører vi som
goodwill. Goodwill vert behandla som ein residual post og
vert balanseført med den delen som er observert i kjøpstransaksjonen. Meirverdiar i konsernrekneskapen vert avskrivne
over den forventa levetida til dei oppkjøpte eigedelane.
Bruk av estimat
Tillaginga av rekneskap i samsvar med rekneskapslova krev
bruk av estimat. Vidare krev bruk av selskapet sine rekneskapsprinsipp at leiinga må utøve skjønn. Område som i stor
grad inneheld slike skjønnsmessige vurderingar, høg grad av
kompleksitet, eller område der føresetnader og estimat er
vesentlege for årsrekneskapen, er beskrivne i notane.
Rekneskapsprinsipp for aksjar i dotterselskap og
tilknytte selskap
Dotterselskap er selskap der morselskapet har kontroll og
dermed avgjerande innverknad på selskapet sin finansielle og
operasjonelle strategi, normalt ved å eige meir enn halvparten
av den kapitalen som gjev røysterett. Investeringar i selskap
der Fjord1 eig 20–50 prosent av kapital som gjev røysterett og
har vesentleg påverknad, vert definerte som tilknytte selskap.
For oversikt over selskap som inngår i konsernet 31.12.10, sjå
note 2.
Driftsinntekter
Sal av verdikort for passasjerar og kjøretøy i ferjerutene
inntektsfører vi på brukstidspunktet, og der selskapa har
ansvar for unytta verdiar. Unytta verdiar vert klassifiserte som
anna kortsiktig gjeld i balansen.
Inntektsføring ved sal av varer skjer på leveringstidspunktet.
Tenester vert inntektsførte i takt med utføringa.
Driftsinntekter, bil-, passasjer- og godsfraktinntekter, andre
driftsinntekter og kontraktsbetaling frå offentlege oppdragsgjevarar er inntektsførte i det året dei gjeld.
Kontraktsbetalinga er balanseført som fordring dersom ho
ikkje fullt ut er innbetalt per årsskiftet.
Investeringar i selskap vurderer vi til kjøpskost for aksjane,
med mindre nedskriving har vore naudsynt. Konsernbidrag til
dotterselskap, med frådrag for skatt, fører vi som auka kostpris for aksjane. Utbytte/konsernbidrag er inntektsført same
året som det er avsett i rekneskapen for dotterselskapet /
det tilknytte selskapet. Når utbytte/konsernbidrag vesentleg
overstig andel av resultat som er halde tilbake i selskapet
etter kjøpet, vurderer vi den overskytande delen som tilbakebetaling av investert kapital og trekkjer den frå verdien på
investeringa i balansen.
Delar av kontraktsbetalinga vert periodisert med utgangspunkt i forskjell mellom nedbetalingstida for driftsmiddel
som er lagt til grunn i kontraktar med det offentlege, og dei
rekneskapsmessige avskrivingane. Den periodiserte inntekta
vert klassifisert som langsiktig gjeld i balansen.
For dei kontraktene der kontraktsmotpart har teke ansvaret
for ikkje-nytta verdiar i selde verdikort, skjer inntektsføring
på salstidspunktet.
I konsernrekneskapen bruker vi eigenkapitalmetoden som
prinsipp for investeringar i tilknytte selskap. Bruk av metoden
fører til at rekneskapsført verdi i balansen tilsvarer delen av
eigenkapitalen i det tilknytte selskapet, korrigert for eventuelle gjenverande meirverdiar frå kjøpet og urealiserte
internvinstar. Resultatdelen i resultatrekneskapen vert basert
på delen av resultatet etter skatt i det tilknytte selskapet og
korrigert for eventuelle avskrivingar på meirverdier og urealiserte vinstar. I resultatrekneskapen vert resultatdelen vist
under finanspostar.
Klassifisering og vurdering av balansepostar
Eigedelar meint til varig eige eller bruk klassifiserer vi som
anleggsmiddel. Eigedelar som er tilknytte varekrinsløpet,
klassifiserer vi som omløpsmiddel. Fordringar blir klassifiserte
som omløpsmiddel dersom dei skal tilbakebetalast i løpet av
eitt år etter utbetalingstidspunktet. For gjeld legg vi analoge
kriterium til grunn.
Konsolideringsprinsipp
Dotterselskap blir konsoliderte frå det tidspunktet kontrollen
er overført til konsernet (kjøpstidspunktet).
Omløpsmiddel vert vurderte til det lågaste av kjøpskost og
verkeleg verdi. Kortsiktig gjeld i norske kroner blir balanseført
til nominelt beløp på etableringstidspunktet.
I konsernrekneskapen erstattar vi posten aksjar i dotterselskap med dotterselskapet sine eigedelar og gjeld.
Konsernrekneskapen vert utarbeidd som om konsernet var éi
økonomisk eining. Interne transaksjonar, urealisert forteneste
og anna mellomverande mellom selskapa i konsernet vert
eliminert.
Anleggsmiddel vurderer vi til kjøpskost. Renter knytte
til produksjon av anleggsmiddel blir balanseførte. Varige
anleggsmiddel som fell i verdi, vert avskrivne lineært over
forventa økonomisk levetid. Anleggsmiddel vert nedskrivne
til verkeleg verdi ved verdifall, dersom rekneskapsreglane krev
dette. Langsiktig gjeld i norske kroner vert balanseført til
nominelt beløp på etableringstidspunktet. Avsetningar vert
neddiskonterte dersom renteelementet er vesentleg.
WWW.FJORD1.NO
56
Immaterielle eigedelar og goodwill
Goodwill har oppstått i samband med kjøp av dotterselskap.
Goodwill vert avskrive over forventa levetid for kjøpsobjektet.
Utgifter til forsking og utvikling vert balanseført i den utstrekning kriteria for balanseføring er oppfylt. Det betyr at
forskings- og utviklingskostnader vert balanseførte når vi
vurderer det som sannsynleg at dei framtidige økonomiske
fordelane knytte til eigedelen vil gå inn i selskapet, og vi har
komme fram til ei påliteleg måling av kjøpskost for eigedelen.
Balanseført forsking og utvikling vert avskrivne lineært over
forventa levetid.
Leasing
Ein leigeavtale vert klassifisert som finansiell eller operasjonell
i samsvar med den enkelte avtalen sitt reelle innhald. Dersom
det vesentlegaste av økonomisk risko og kontroll knytt til det
underliggjande leigeobjektet er gått over på leigetaker, vert
avtalen klassifisert som finansiell. Andre leigeavtalar blir klassifiserte som operasjonelle.
Driftsmiddel knytte til leigeavtalar vurderte som finansiell
leasing vert aktiverte i balansen til verdien av vederlaget
i leigeavtalen og vert avskrivne som varige driftsmiddel.
Avdragsdelen av leigevederlaget vert vist som langsiktig gjeld.
Det samla vederlaget blir redusert med betalt leige etter
frådrag for berekna rentekostnad.
Utgifter til andre immaterielle eigedelar vert balanseførte i den
utstrekning kriteria for balanseføring er oppfylte. Dette
inneber at utgifter til andre immaterielle eigedelar vert balanseførte når ein ser det som sannsynleg at dei framtidige
økonomiske fordelane knytte til eigedelen vil gå inn i selskapet, og vi har komme fram til ei påliteleg måling av kjøpskost
for eigedelen.
For avtalar som vert klassifiserte som operasjonell leasing,
vert leigebetalingane behandla som ein driftskostnad som
vert fordelt systematisk over heile leigeperioden.
Andre langsiktige aksjeinvesteringar
Kostmetoden vert brukt som prinsipp for investeringar i andre
aksjar mv. Utdelingar vert rekneskapsførte i utgangspunktet
som finansinntekt, når utdelinga er vedtteken. Dersom utdelingane vesentleg overstig delen av opptent eigenkapital etter
kjøpet, vert det overskytande ført til reduksjon av kostprisen.
Varige driftsmiddel
Varige driftsmiddel vert balanseførte og avskrivne lineært over
driftsmidla si forventa levetid dersom dei har ei forventa levetid på over 3 år og har ein kostpris som overstig 15 000 kroner.
Når det gjeld avskrivingstid på investeringar/påkostnader/
større utskiftingar, følgjer desse avtalt avskrivingsplan i
kontraktar med oppdragsgjevar. Ein har i 2010 endre rekneskapsprinsipp for klassifisering av forskotsbetalingar for
driftsmiddel under bygging. Dette blir no klassifisert som
varige driftsmiddel. Tidligare vart dette klassifisert som andre
kortsiktige fordringar.
Felleskontrollert verksemd
For felleskontrollert verksemd nyttar vi bruttometoden
for ansvarlege selskap (ANS) i selskapsrekneskapen og
konsernrekneskapen.
I rekneskapen er Fjord1 MRF AS sin del på 49 prosent i
Partrederiet Kystekspressen ANS teke inn etter reglane
om felleskontrollert verksemd, det vil seie etter bruttometoden. Etter bruttometoden vert andelen i Partrederiet
Kystekspressen ANS teken inn linje for linje, samstundes
som vesentlege mellomverande mellom Fjord1 MRF AS
og Partsrederiet Kystekspressen ANS blir eliminert. Ifølgje
selskapsavtalen er det krav om full semje mellom eigarane
med omsyn til kjøp og sal av skip og ved endring av ruteopplegg. Dette er så vesentlege forhold at ingen av eigarane
kan seiast å ha avgjerande innverknad åleine. Eigarane røyster
etter sin andel.
Forskjellen mellom dei kontraktsmessige verdiane for
selskapet sine skip i kontraktane med offentlege oppdragsgjevarar, og dei rekneskapsmessige verdiane, er avsett som
langsiktig gjeld i balansen. Den årlege skilnaden mellom nedbetaling av selskapet sine skip i kontraktane med offentlege
oppdragsgjevarar, og rekneskapsmessige avskrivingar, vert
førte som kontraktsinntekt. Denne rekneskapsføringa skaper
samanstilling mellom kostnader (avskrivingar) og inntekter
(klassifiserte som kontraktsinntekter dersom dei er mottekne i løpet av året, og under andre driftsinntekter dersom
rein periodisering).
Vedlikehald av driftsmiddel vert kostnadsført kontinuerleg
under driftskostnader. Påkostnader eller forbetringar vert
tillagt driftsmidlet sin kostpris og blir avskrivne i takt med
driftsmidlet. Skiljet mellom vedlikehald og påkostnad/
forbetring reknar vi etter driftsmidlet sin tekniske stand ved
kjøp av driftsmidlet.
Nedskriving av anleggsmiddel
Ved indikasjon på at balanseført verdi av eit anleggsmiddel er
høgare enn verkeleg verdi, gjennomfører vi test for verdifall.
Vi vurderer om gjenvinningsbeløpet på anleggsmidla relatert
til den tilhøyrande vurderingseininga overstig balanseført
verdi. Testen vert gjennomført for det lågaste nivået av
anleggsmiddel som har sjølvstendige kontantstraumar.
Alle skipa inngår i eit årleg vedlikehaldsprogram.
Klassifikasjonskostnader og vedlikehaldskostnader vert utgiftsførte i samband med det årlege vedlikehaldsprogrammet.
Det er gjort eit unntak for gassferjer og store hurtigbåtar, der
det vert avsett for påløpt vedlikehald for motorar og vassjet.
Gjenvinningsbeløp vert utrekna som det høgaste av vurderingseininga sin bruksverdi og netto salsverdi. Med bruksverdi
meiner vi noverdien av framtidige kontantstraumar som
er forventa å oppstå frå vurderingseininga, medan netto
WWW.FJORD1.NO
57
ÅRSRAPPORT 2010
Rekneskapsprinsipp
salsverdi vert definert som forskjellen mellom marknadsverdi
på balansedagen og estimerte salskostnader. I dei tilfella anleggsmidla i vurderingseininga er bunde opp i kontraktar og
ikkje kan realiserast utan at kontraktsbrot vert halde fram av
avtaleparten, bruker ein berre bruksverdi som eit alternativ
for gjenvinningsbeløp. Framtidige kontantstraumar omfattar
vurderingseininga sine kontantstraumar frå operasjonelle
aktivitetar og tilhøyrande anleggsmiddel sin terminalverdi ved
utgang av dei kontraktene som eventuelt er grunnlaget for
vurderingseininga.
resterande del av hovudstol frå motparten. I månader der
aktuell marknadsrente ligg under nivået som vi har gjort
sikringsavtale for, vil konsernet betale mellomlegget rekna
etter resterande del av hovudstol til motparten. For avtalt
beløp og periode vil konsernet ha fast rente gjennom slike
avtalar.
Konsernet har i mindre grad gjort seg bruk av avtalar der vi er
sikra ein pris- eller rentekorridor. Målet med slike avtalar er
å sikre seg mot konsekvensar ved ekstreme utslag på underliggjande prisutvikling.
Dersom balanseført verdi er høgare enn både salsverdi og
gjenvinningsbeløp, vert det gjennomført nedskriving til det
høgaste av salsverdien og gjenvinningsbeløpet.
Varer
Lager av innkjøpte varer vert vurdert til det lågaste av
kjøpskost etter FIFO-prinsippet og verkeleg verdi. Det vert
gjennomført nedskriving for pårekneleg ukurans.
Tidlegare nedskrivingar vert reverserte dersom føresetnadene
for nedskrivinga ikkje lenger er til stades (med unntak for
nedskriving av goodwill).
Fordringar
Kundefordringar og andre fordringar vert førte opp i balansen
til pålydande etter frådrag for avsetning til forventa tap.
Avsetning til tap vert gjennomført på grunnlag av individuelle
vurderingar av dei enkelte fordringane. I tillegg gjennomfører
vi ei uspesifisert avsetning for å dekke forventa tap på andre
fordringar.
Sikring
Konsernet har ikkje nytta verdisikring.
Kontantstraumsikring
Terminkontraktar som sikrar framtidige inn-/utbetalingar,
vert rekneskapsførte ved relisasjon av terminkontrakten.
Sikringsobjektet vert rekneskapsført på transaksjonstidspunktet.
Andre fordringer, både omløpsfordringar og anleggsfordringar, vert førte opp til det lågaste av pålydande og verkeleg
verdi. Verkeleg verdi er noverdien av forventa framtidige
innbetalingar. Det vert likevel ikkje gjennomført neddiskontering når effekten av neddiskontering er uvesentleg for
rekneskapen. Avsetning til tap blir vurdert på same måte som
for kundefordringar.
Med basis i vedteken sikringsstrategi nyttar konsernet ulike
sikringsinstrument og fastprisavtalar for å sikre kontantstraumane, då særleg innan olje, LNG, renter og valuta. Bruk
av sikringsinstrument vurderer konsernet opp mot om reguleringsklausulane i aktuelle kontraktar gjev tilfredsstillande
dekning for faktisk prisutvikling. Om aktuelle reguleringsklausular for ein kontrakt ikkje vert vurderte til å gi tilfredsstillande dekning for prisutviklinga på aktuell innsatsfaktor, vil
konsernet i samsvar med sikringsstrategien kunne bruke
tilgjengelege sikringsinstrument for å redusere eller eliminere
prisutviklingsrisikoen.
Kortsiktige plasseringar
Kortsiktige plasseringar (aksjar og andelar som er omløpsmiddel) vert vurderte til det lågaste av gjennomsnittleg kjøpskost og verkeleg verdi på balansedagen. Motteke utbytte og
andre utdelingar vert inntektsførte som anna finansinntekt.
Garantiansvar
Venta utgifter til framtidige garantiarbeid knytt til sal /
avslutta prosjekt er kostnadsførte og førte som avsetning
i balansen. Avsetninga vert basert på historiske erfaringstal
for garantiar.
Olje og LNG
Konsernet bruker terminkontraktar der vi avtaler marknadspris per tonn i NOK eller USD med levering kvar månad for
avtalt periode. I månader der aktuell marknadspris ligg over
sikringsprisen, vil konsernet få utbetalt mellomlegget frå
motparten. I månader der aktuell marknadspris ligg under
sikringsprisen, vil konsernet betale mellomlegget til motparten. For aktuelt avtalt volum vil konsernet ha ein fastpris
i NOK eller USD for den avtalte perioden.
Tapskontraktar
Verksemda til konsernet inneber mellom anna at det vert
inngått kontraktar med det offentlege om levering av
kollektivtenester. For fleire av desse kontraktene har selskapet
ein stor del av risikoen for utviklinga i fleire kostnadsartar
(t.d. lønn, rente og drivstoff), utan at inntektene vert endra
tilsvarande. Dette kan resultere i at kontraktane vert ulønnsame
dersom kostnadene aukar i større omfang enn inntektene.
Selskapet måler derfor noverdien av framtidige forventa
kontantstraumar frå operasjonelle aktivitetar i den enkelte
kontrakten, der estimerte utbetalingar omfattar alle
Renter
Konsernet bruker rentebyteavtalar der vi avtaler rente og
nedbetalingstid med ein motpart. I månader der aktuell
marknadsrente ligg over nivået som vi har gjort sikringsavtale for, vil konsernet få utbetalt mellomlegget rekna etter
WWW.FJORD1.NO
58
uunngåelege framtidige betalbare driftskostnader.
Av- og nedskrivingar, finanskostnader er ikkje inkluderte.
I den grad den enkelte kontrakten vert rekna som ei kontantgenererande eining, vert kontanstraumen definert på same
måten som den som vert lagt til grunn i nedskrivingstestar for anleggsmidla, med unntak av at anleggsmidla sin
terminalverdi ved utgangen av kontraktane ikkje vert teken
med. Dersom utrekningane viser ein negativ noverdi, balansefører vi dette beløpet som ei avsetning. Før det eventuelt vert
gjort avsetning for tapskontraktar, vert behovet for å gjere
nedskriving av anleggsmiddel vurdert.
pensjonering. Pensjonsutbetalinga er normalt avhengig av
fleire faktorar, som alder, tal på år i selskapet og lønn. Den
balanseførte forpliktinga knytt til ytelsesplanar er noverdien
av dei definerte ytingane på balansedagen minus verkeleg
verdi av pensjonsmidlane (innbetalte beløp til forsikringsselskap), justert for ikkje resultatførte estimatavvik og
ikkje resultatførte kostnader knytte til pensjonsopptening i
tidlegare periodar. Pensjonsforpliktinga blir utrekna årleg av ein
uavhengig aktuar ved bruk av ein lineær oppteningsmetode.
Planendringar blir amortiserte over forventa gjenverande
oppteningstid. Det same gjeld estimatavvik som kjem av
ny informasjon eller endringar i dei aktuarmessige føresetnadene, i den grad dei overstig 10 prosent av den største
av pensjonsforpliktingane og pensjonsmidlane (korridor).
Avsetning for tapskontraktar vert balanseført under
Avsetning for forpliktingar (langsiktig gjeld). Avsetning for
tapskontraktar knytt til varekrinsløpet eller som har forventa
oppgjerstidspunkt innan eit år frå balansedagen, vert
klassifisert som anna kortsiktig gjeld.
Skatt
Skattekostnaden i resultatrekneskapen omfattar både
den betalbare skatten i perioden og endring i utsett skatt.
Utsett skatt blir rekna med aktuell skattesats (28 prosent)
på grunnlag av dei mellombelse forskjellane som eksisterer
mellom rekneskapsmessige og skattemessige verdiar, i tillegg til eventuelt likningsmessig underskot til framføring ved
utgangen av rekneskapsåret. Skatteaukande og skattereduserande mellombelse forskjellar som blir reverserte, eller
kan reverserast i same perioden, blir utlikna. Oppføring av
utsett skattefordel på netto skattereduserande forskjellar
som ikkje kan utliknast, og underskot til framføring er basert
på venta framtidig inntening. Utsett skatt og skattefordel
som kan balanseførast, er oppførte netto i balansen.
Avsetninga vert reversert i takt med eventuell reduksjon av
negativ noverdi i seinare periodar.
Valuta
Pengepostar i utanlandsk valuta vert vurder etter kursen ved
slutten av rekneskapsåret.
Terminkontrakter
Konsernet bruker i større grad terminkontraktar på utanlandsk valuta for å sikre antekne framtidige inn-/utbetalingar
i framand valuta (kontantstraumsikring).
Vinst eller tap på sikring av transaksjonar som fører til
balanseføring av t.d. ferjer, blir inkludert i kostpris.
Skatt på ytt konsernbidrag som blir ført som auka kostpris
på aksjar i andre selskap, og skatt på motteke konsernbidrag
som blir ført direkte mot eigenkapitalen, fører vi direkte mot
skatt i balansen (føringa skjer mot betalbar skatt dersom
konsernbidraget har verknad på betalbar skatt, og mot utsett
skatt om konsernbidraget har verknad på utsett skatt).
Terminkontraktar som sikrar framtidige inn-/utbetalingar, blir
ikkje rekneskapsførte.
Pensjonar
Konsernet har ulike pensjonsordningar. Pensjonsordningane
er finansierte gjennom innbetalingar til offentleg eller
privat administrerte forsikringsplanar/-selskap, med unntak
av AFP-ordningar og nokre ordningar som er dekte over
drifta. Selskapet har både innskotsplanar og ytingsplanar.
Kontantstraumoppstilling
Kontantstraumoppstillinga blir utarbeidd etter den indirekte
metoden. Kontantar og kontantekvivalentar omfattar
kontantar, bankinnskot og andre kortsiktige, likvide plasseringar
som med ein gong og med uvesentleg kursrisiko kan
konverterast til kjende kontantbeløp, og med forfallsdato
kortare enn tre månader frå opphavsdato. Ved avgang av
dotterselskap er balanseendringane som ei følgje av salet
behandla på lik linje med andre balanseendringar i konsernet.
Vi viser dermed ikkje netto kontantinnbetaling ved
avgangen.
Inskotsplanar
Ved innskotsplanar betaler konsernet innskot til offentlege
eller privat administrerte forsikringsplanar/-selskap.
Konsernet har inga ytterlegare betalingsplikt etter at innskota
er betalte. Innskota blir rekneskapsførte som lønnskostnad.
Eventuelle forskotsbetalte innskot blir balanseførte som
eigedel (pensjonsmidlar) i den grad innskotet kan refunderast
eller redusere framtidige innbetalinger.
Ytingsplanar
Ein ytingsplan er ei pensjonsordning som ikkje er ein innskotsplan. Typisk er ein ytingsplan ei pensjonsordning som
definerer ei pensjonsutbetaling som ein tilsett vil få ved
WWW.FJORD1.NO
59
ÅRSRAPPORT 2010
Notar 2010
NOTE 1. Varige driftsmiddel
VARIGE DRIFTSMIDDEL
MOR
Bygningar,
eigedom
og tomt
Bygg
under
oppføring
Skip
Skip under
oppføring
Driftsløysøyre,
verktøy, inventar med meir
Sum varige
driftsmiddel
Goodwill
Fou
Sum
anleggsmiddel
Kostpris og ordinære avskrivingar
Kostpris 1.1
1 607 1 290 946
13 525
1 306 078
59 185 1 365 263
+ tilgang i år
5 717
75 586
3 534
84 837
84 837
- avgang i år
265 616
265 616
265 616
Kostpris 31.12.
1 607 1 031 047
75 586
17 059
1 125 299
59 185 1 184 484
Akkumulerte ordinære
avskrivingar 31.12.
644
133 503
10 436
144 583
46 245 190 828
Akk. nedskriving 31.12.
1 030
1 030
12 940
13 970
Rekneskapsmessig
bokført verdi 31.12.
963 897 544
75 586
5 593
979 686
0 979 686
Avskrivingar i år
161
41 638
3 114
44 913
11 829
56 742
Nedskrivingar i år
1 030
1 030
12 940
13 970
% ordinære lineære avskrivingar
10 %
3,33 %
20-33,33 % 20-33,33%
VARIGE DRIFTSMIDDEL
KONSERN
Bygg
Bygningar,
under
eigedom
og tomt oppføring
Skip
Driftsløysøyre,
Skip under Transport- verktøy, invenoppføring
middel tar med meir
Sum varige
driftsmiddel
Goodwill
Fou
Kostpris og ordinære avskrivingar
Kostpris 1.1
286 172
28 356 3 881 402 698 569
989 437
164 507
6 048 443
32 212
59 185
+ tilgang i år
6 952
3 147
17 469 639 897
86 668
10 796
764 929
+ tilgang ovf. av ferdige
driftsmiddel
31 503
-31 503
827 978 -827 978
0
- avgang i år
18 558
328 968
255 376
1 440
604 342
Kostpris 31.12.
306 069
0 4 397 881 510 488 820 729
173 863
6 209 030 32 212
59 185
Akkumulerte ordinære
avskrivingar 31.12.
141 674 1 380 558
617 444
144 657
2 284 333
24 622
46 245
Akk. nedskrivingar 31.12. 11 142 878
6 694
845
150 428
1 644
12 940
Rekneskapsmessig
bokført verdi 31.12.
164 384
0 2 874 445 510 488
196 591
28 361
3 774 269
5 946
0
Avskrivingar i år
10 365
155 198
79 663
16 871
262 097
1 626
11 829
Nedskrivingar i år
511
1 056
845
2 412
12 940
% ordinære lineære avskrivingar 3-20% 3,33 -10%
10-20%
13-33,33 %
20 % 20-33,33%
Sum
anleggsmiddel
6 139 840
764 929
0
604 342
6 300 427
2 355 200
165 012
3 780 215
275 552
15 352
Prinsippa for klassifisering av forskotsbetalingar som gjeld bygging av skip, er endra. Tidlegare vart dette bokført under kortsiktig fordringar.
Samanlikningstala for 2009 er endra til det nye prinsippet. Beløpet utgjer MNOK 698,6.
Inkludert i noten for varige driftsmiddel er investeringar i transportmiddel med finansiell leasing. Eigedomsretten knytt til desse vognene
ligg hos leasingselskapet. Goodwill er knytt til oppkjøpet av Bolsønes Verft AS og Bo-Sement AS i 2009.
Ein stor del av inntektene i selskapet er og vil verte knytte til langsiktige kontrakter (anbod). Per 31.12.10 er det gjort ei vurdering av verdien av sjøselskapa sine varige driftsmiddel basert på framtidig EBITDA for kvar enkelt anbodskontrakt der det er
indikasjon på verdifall. Anteken restverdi er sjøselskapa sitt beste estimat på verdien av varige driftsmiddel ved
utgangen av anbodsperioden. Det er også innhenta eksterne vurderingar av restverdien på ein del av dei varige driftsmidla. Det er nytta
eit vekta avkastningskrav for totalkapitalen etter skatt i berekninga.
Gevinst ved sal av driftsmiddel er klassifisert som andre driftsinntekter.
WWW.FJORD1.NO
60
Investeringar og sal (salssum) for varige driftsmiddel (konsern)
2010 2009 200820072006
Investering
SalInvestering
SalInvestering
SalInvestering
SalInvestering
Goodwill
0
8 113
2 613
Fou
0
1 358
11 704
14 260
Maskinar, inventar og
transportmiddel
97 464
9 083
92 425
7 232
114 402
7 104
99 342
12 902
Skip
657 366 364 038
704 344
47 280
427 275
10 735
1 025 043
3 827
Bygningar 10 099
28 000
63 847
3 330
4 443
15 125
616
Internt sal bussar/bilar
20 200
Sum
764 929 401 121
870 087 57 842
560 437 38 039 1 153 770 17 345
Sal
23 284
80 847
474 445
9 556
15 927
1 680
16 742
588 132
34 349
Balanseført finansiell leasing:
DriftsmiddelBalanseførtverdi
Bussar
406
Godsvogner
Sum
406
I
NOTE 2. Opplysningar om dotterselskap
DOTTERSELSKAP
Form Kontorstad
Eigardel
Røysterett
Fjord1 Fylkesbaatane AS
Underkonsern
Florø
90 %
Fjord1 MRF AS
Underkonsern
Molde
90 %
Fjord1 Sogn Billag AS
Underkonsern
Sogndal
100 %
Fjord1 Nordfjord-Ottadalen AS
Underkonsern
Stryn
100 %
Fjord1 Buss Møre AS
Underkonsern
Volda
100 %
Fjord1 Service AS Underkonsern
Ålesund
100 %
Moaterminalen Holding AS Ålesund
68 %
Dotterdotterselskap
Sogn Bilservice AS
Sogndal
50 %
Årdal Bilag Eiendom AS
Årdal
66 %
Måløy
100 %
Skjåk Bil AS
Skjåk
100 %
Møre Auto AS
Volda
100 %
Ål
100 %
Hareid Trafikkterminal AS
Hareid
63 %
MRF Charter AS
Molde
100 %
Trolløya Eiendom AS
Ål
100 %
Sognefjord Cruise AS
Florø
100 %
Naviera Sognekongen SA
Chile
49 %
Aukra Auto AS
Aukra
66 %
Skyss Kroa AS
Sogndal
100 %
Bolsønes Verft AS
Molde
100 %
Dotterselskapa Fjord1 Transport AS, Sunnmøre Romsdal Billag Anleggstransport AS og Molde Reiseservice AS er selde i 2010.
Vinst ved sal av dotterselskapa er klassifisert som inntekt/utbytte på investering i dotterselskap.
WWW.FJORD1.NO
61
100 %
100 %
100 %
100 %
100 %
100 %
68 %
50 %
66 %
100 %
100 %
100 %
100 %
63 %
100 %
100 %
100 %
49 %
66 %
100 %
100 %
ÅRSRAPPORT 2010
Notar 2010
DOTTERSELSKAP
Aksjekapital
Totalt tal
på aksjar
Vår tal
på aksjar
Eigenkapital i
dotterselskap
88 840
88 840
79 956
Fjord1 MRF AS
25 000
25 000
22 500
25 560
255 600
172 000
Fjord1 Nordfjord-Ottadalen AS 11 200
112 000
112 000
2 360
94 396
94 396
Fjord1 Service AS
2 000
1 000
1 000
Moaterminalen Holding AS 279
27 932
19 010
Samla dotterselskap
325 662 256 594 48 691 45 899 47 472 18 240
23 691
766 249
Resultat i
dotterselskapa
Bokført
verdi
60 938 26 413 5 313
2 487
16 395
4 964
2 182
118 692
Dotterdotterselskap
Sogn Bilservice AS
2 360
2 360
1 180
5 002
1 157
Årdal Bilag Eigedom AS
2 750
2 750
2 750
6 999
84
300
50
50
1 955
762
5 000
5 000
5000
8 690
3 164 Trolløya Eiendom AS
1 000
1 000
1000
1 736
24 Skjåk Bil AS
100
100
100
1 599
263
Møre Auto AS
536
10 725
10 725
2 778
304
Hareid Trafikkterminal AS
1 200
1 200
710
2 037
184
MRF Charter AS
500
15 000
15 000
4 345
-70
Sognefjord Cruise AS
280
560
560
Aukra Auto AS
1 000
50
46
15 045
1 733
Skyss Kroa AS
100
100
100
46
-176
Bolsønes Verft AS
100
100
100
2 003
864
52 235
8 293
Avgjeve
Avgjeve
utbytte konsernbidrag
268 906
189 000
55 600
34 497
3
63 866
453
35 135
5 370
652 374
456
34 140
7 396
4 556
18 776
7 000
71 868
7 301
9 938
1 777
5 822
2 147
800
1 217
768
3 810
280
5 280
100
23 000
62 240
NOTE 3. Aksjar i tilknytte selskap
TILKNYTTA SELSKAP
Forretningskontor
Andel/
stemmedel
kjøpskost
Sjøholt Last og Buss AS
Ørskog
49,0 %
Larsnes Last & Buss AS
Larsnes
49,0 %
Terminalbygg AS
Kaupanger
35,0 %
Fjord1 Partner
Bergen
49,0 %
Sum
Endring i bokført
verdi tilknytt selskap
245 99 450 49 843 Resultat
i 2010
819 700 107 457 2 083 Del av
resultatet
401 343 37 224 1 006 Bokført eigenkapital
31.12.10
1 563
1 918
1 452
856
5 789
20102009
AndreSumAndre Sum
Bokført verdi 1.1
2 990 2 990 2 766 Netto kjøp - Del av resultat
1 006 1 006 998 Utbytte
(746)
(746)
(775)
Gevinst/tap ved realisasjon av aksjar
Bokført verdi 31.12.10
3 250 3 250 2 990 WWW.FJORD1.NO
62
2 766
998
(775)
2 990
NOTE 4. Investeringar i aksjar og eigardelar
Morselskap
Antall aksjar/
MarknadsSELSKAP
eigardelar
Eigardel
verdi
Bokført verdi
Fjord Invest AS
4 529 7 250 7 %
Fjord Invest Sørvest AS
- Møre og Romsdal Såkornfond AS
1 000 20 000 Bølgen Invest
3 000 Norway Bussekspress AS
12 %
Fergebo AS
50 %
Fjord Tours AS
29 %
Geiranger Fjordsenter AS
Andre aksjar og eigardelar
21 Sum aksjar og eigardelar
- 5 550 NOTE 5. Obligasjonar og andre fordringar
Lån tilsette
Kapitalinnskot KLP
Anna langsiktige fordringar
741 2 404 1 182 4 327 20102009
370 035 458 614
1 445 544 1 815 579 875 314
1 333 928
143 062 Anna langsiktig gjeld
Føretak i same konsern
Langsiktige fordringar
20102009 20102009
Føretak i same konsern
5 095
1 000
1 000
538
1 000
1 326
9 959
463
2 178
2 144
4 785
NOTE 7. Mellomverande mellom selskap i samme konsern
Mor
Andre fordringar
Bokført verdi
9 075 200 2 000 150 1 000 533 633 1 500 1 326 16 417 20102009
Interne lån, trekk på konsernkontoen
Langsiktig lån, utanfor konsernkontoen, sjøselskapa
Kostpris
Konsern
NOTE 6. Langsiktige fordringar til konsernselskap, morselskap
Konsernselskap
180 135 1 815 579 1 333 928
20102009 20102009
242 125 259 293 NOTE 8. Varer
Varelager består av varer innkjøpt for vidare sal. Der er ikkje gjort nedskriving for ukurans.
WWW.FJORD1.NO
63
242 810 144 433
ÅRSRAPPORT 2010
Notar 2010
NOTE 9. Kundefordringar
Konsern
20102009
Kundefordringar til pålydande 31.12.
Delkredereavsetning 31.12.
Kundefordringar 31.12.
Konstaterte tap på fordringar i år
Tap på fordringar
81 956
-4 230
77 726
116 899
-4 935
111 964
1 135
1 135
1 392
1 392
Tap på fordringar inngår i posten andre driftskostnader.
NOTE 10. Andre kortsiktige fordringar
Mor
Motteke konsernbidrag
Andre fordringar på konsernselskap
Kortsiktige fordringar
til konsernselskap
20102009
71 867
71 195
130 054
50 081
143 062
180 135
MorKonsern
2010200920102009
Internlån Transferd, ligg i
konsernkontosystemet
21 880
21 880 Forskotsbetalingar 4 509
4 509 19 058
Andre fordringar
39
785
76 038 22 070
Til gode meirverdiavgift
26 801 10 508
Andre kortsiktige fordringar 31.12.
26 428
785
129 228
51 636
NOTE 11. Marknadsbaserte aksjar og obligasjonar
Marknadsbaserte
aksjar og obligasjonar Bokført verdi
Marknadsverdi
Kostpris
Aksjar som inngår i selskapets si
finansforvaltning (handelsportefølje)
Rentepapir med låg risiko
23 268
23 268
22 500
Sum
23 268 23 268 22 500 NOTE 12. Aksjekapital og eigarstruktur
Sogn og Fjordane Fylkeskommune
Møre og Romsdal Fylke
Tal på
59 000
41 000
100 000
Pålydande
2 500
2 500
2 500
WWW.FJORD1.NO
64
Pålydande
verdi
147 500 000
102 500 000
250 000 000
Urealisert
gevinst / tap i år
768
768
Del av røysteretten
59 %
41 %
100 %
NOTE 13. Eigenkapital
Endring av eigenkapital i året:
KonsernMor
Aksjekapital
Overkursfond
Anna
konsernkapital
Minioritetsinteresser
Sum
eigenkapital
AksjeOverkapital kursfond
Annan
eigenkapital
Sum
Eigenkapital 1.1.10
100 000 360 924 369 545 19 098 849 567 100 000 360 924 335 335 796 259
Årsresultat
199 950 2 293 202 243 125 787 125 787
Minoriteten sin del
- Avsett utbytte
(30 600) (30 600) (30 000) (30 000)
Konvertering av ansvarleg lån
til aksjekapital
150 000 150 000 150 000 150 000
Endring ved kjøp/sal/
fusjon av selskap
(2 478)
(2 478) Minoriteten sin del av EK
(550)
(550)
Anna (28) (28) Eigenkapital 31.12.10
250 000 360 924 538 867 18 364 1 168 155 250 000 360 924 431 122 1 042 046
NOTE 14. Minoritetsinteresser
20102009
Minoritetsinteresser 31.12.
19 098 Minoriteten sin del av resultat
2 295 Tilgang/avgang minoritetsinteresser
(3 029)
Avgang minoritetsinteresser
Minoritetsinteresser 31.12.
18 364
17 888
1 960
(750)
19 098
WWW.FJORD1.NO
65
ÅRSRAPPORT 2010
Notar 2010
NOTE 15. Rekneskapsmessig behandling av skatt
MorselskapKonsern
20102009 2010 2009
Betalbar skatt kjem fram slik:
Ordinært resultat før skatt
162 991
76 463
Permanente skilnader
(30 123)
9 357
Endringar mellombelse skilnader
(124 519)
(68 944)
Endring i underskot godtgjersle til framføring
(8 349)
(23 332)
Motteke konsernbidrag direkte balanseført
6 456
Grunnlag betalbar skatt
0
0
(-) ytt konsernbidrag
Skattepliktig inntekt (grunnlag for betalbar skatt)
0
0
Skattekostnaden for året kjem fram slik:
Betalbar skatt på årsresultatet
1 851
For mykje/lite avsett i fjor
Endring utsett skatt som følgje av avgang
dotterselskap
(571)
Endring utsett skatt
37 203
24 030 64 715
Total skattekostnad for året
37 203 24 030 65 995 4 100
23 628
27 728
Betalbar skatt i balansen kjem fram slik:
Betalbar skatt på årsresultatet
1 851
Skatteverknad av konsernbidrag
Betalbar skatt direkte i balansen
som følgje av oppkjøp
Sum betalbar skatt
-
-
1 851 2 576
Spesifikasjon av grunnlag for utsett skatt:
Skilnader som vert utlikna:
Driftsmiddel 352 137
372 070 773 841
Fordringar -
-
(5 598)
Varelager (39)
Gevinst- og tapskonto 145 105
183 948
Periodisering kontraktsbetaling (165 815)
Avsetningar etter god rekneskapsskikk (977)
(6 270)
Pensjonar (1 318)
(1 643)
(26 728)
Aksjar og andre verdipapir -
Andelar i deltakarliknande selskap 9 202
Underskot og godtgjersle til framføring (16 767)
(25 115)
(91 530)
Grunnlag for utsett skatt/skattefordel i balansen 478 180 345 312 671 011 Utsett skattefordel / utsett skatt 133 890 96 687 187 883 Ikkje oppført utsett skattefordel Utsett skatt/skattefordel i rekneskapen 133 890 96 687 187 883 626 852
(6 457)
(127)
34 723
(162 116)
(4 338)
(36 893)
13 992
(26 212)
439 425
123 039
130
123 169
WWW.FJORD1.NO
66
2 576
NOTE 16. Pensjonsplikter
MORSELSKAP
Bidragsbaserte pensjonsordningar
Kollektive tenestepensjonsordningar
Dei kollektive bidragsbaserte pensjonsordningane i konsernet
vert rekneskapsførte i samsvar med norsk standard for pensjonar.
Ordningane gjev rett til definerte framtidige bidrag. Desse er i hovudsak
avhengige av talet på oppteningsår, lønnsnivå, lønnsnivå ved oppnådd
pensjonsalder og storleiken på ytinga frå folketrygda. Forpliktinga er
dekt gjennom forsikringsselskap. Pensjonskostnad og forplikting/midlar
er i noten vist under sikra pensjonsordningar.
Konsernsjef
Konsernsjefen er medlem av den ordinære pensjonsordninga til
selskapet. Han har også ein tilleggspensjonsordning der Fjord1
Nordvestlandske AS set av 175 000 kroner per år på ein bankkonto som
er Fjord1 Nordvestlandske AS sin eigedel.
Dette beløpet skal regulerast årleg etter auken i konsumprisindeksen. I tillegg
skal avkastning på bankkonto leggjast til pensjonskapitalen.
Pensjonen vert utbetalt frå fylte 65 år. Dersom konsernsjefen fråtrer
før fylte 65 år, kan han krevje å få betalt ut opptent tilleggspensjon ved
tidspunktet han går ut.
Avtalefesta pensjon
Dei fleste tilsette utanom sjøfolk er tilslutta ordninga om Avtalefesta
Førtidspensjon (AFP) frå 62 til 67 år.
Per 31.12.2010 er 240 000 kroner inkludert arbeidsgjevaravgift avsett
for å dekkje det som til no er opptent. Ordninga er klassifisert som ei
innskotsordning.
Den nye AFP-ordninga, som gjeld frå og med 1. januar 2011, er å sjå
som ei ytingsbasert fleirføretaksordning, men vert rekneskapsført
som ei innskotsordning fram til det finst påliteleg og tilstrekkeleg
informasjon slik at selskapet kan rekneskapsføre sin proporsjonale del
av pensjonskostnad, pensjonsforpliktingar og pensjonsmidlar i ordninga.
Selskapet si forplikting er dermed ikkje balanseført som gjeld.
Selskapet her ein førtidspensjonsavtale med tidlegare konsernsjef og
betaler ut 66 prosent av lønna frå fylte 65 til 67 år frå konsernsjefen vi
har i dag, si lønn. Denne ordninga er ikkje sikra og vert dekt av drifta til
selskapet. Ordninga er vist under usikra pensjonar.
AFP-forpliktinga etter den gamle ordninga var balanseført som gjeld
(bidragsbasert ordning) og er inntektsført i 2010, med unntak for den
forpliktinga som knyter seg til tidlegare tilsette som no er pensjonistar
i denne ordninga.
I noten for pensjonskostnader er ordninga vist som ei usikra pensjonsordning sidan denne ordninga ikkje er sikra i eit forsikringsselskap.
Avtalefesta pensjon
Selskapet er tilslutta ordninga om Avtalefesta Førtidspensjon (AFP) frå
62 til 67 år.
Den nye AFP-ordninga, som gjeld frå og med 1. januar 2011, er å sjå
som ei ytingsbasert fleirføretaksordning, men rekneskapsførast som
ei innskotsordning fram til det føreligg påliteleg og tilstrekkeleg informasjon slik at selskapet kan rekneskapsføre sin proporsjonale del av
pensjonskostnad, pensjonsforpliktingar og pensjonsmidlar i ordninga.
Selskapet si forplikting er dermed ikkje balanseført som gjeld.
I pensjonskostnaden for konsernet i år inngår også ei avsetning på
6 183 000 kroner inkludert arbeidsgjevaravgift for å dekkje opp
ei forventa utbetaling knytt til ei underdekning i den tidlegare AFPordninga. Denne avsetninga er balanseført som langsiktig gjeld i lag
med dei øvrige pensjonsforpliktingane.
AFP-forpliktinga etter den gamle ordninga var balanseført som
gjeld (bidragsbasert ordning) og er inntektsført i 2010, med unntak
for den forpliktinga som knyter seg til tidlegare tilsette som no er
pensjonistar i denne ordninga. I noten for pensjonskostnader er ordninga vist som ei usikra pensjonsordning sidan denne ordninga ikke er
sikra i eit forsikringsselskap.
Innskotsbaserte pensjonsordningar
Innskotspensjon
Innskotsbaserte pensjonar er ordningar der selskapet forpliktar seg til
å betale ein årleg premie. Pensjon er avhengig av innbetalte midlar
og avkastinga på midlane. For selskapet er kostnaden i år lik årspremien.
Pensjonstrygda for sjømenn
Dei sjøtilsette har pensjonsordning gjennom Pensjonstrygda for
sjømenn. Dette er klassifisert som ei innskotsbasert ordning sidan
konsernet har oppfylt forpliktingane sine ved å innbetale årspremien til
Pensjonstrygda for sjømenn.
I pensjonskostnaden for selskapet i år inngår også ei avsetning på
218 558 kroner inkludert arbeidsgjevaravgift for å dekkje opp ei forventa
utbetaling knytt til ei underdekning i den tidlegare AFP-ordninga. Denne
avsetninga er balanseført som langsiktig gjeld i lag med dei øvrige
pensjonsforpliktingane.
Kollektive tenestepensjonsordningar
Dei siste åra har tilsette vorte overførte frå dotterselskap til morselskap
i samband med etablering av felles stabsfunksjonar. Overført personale
har vorte ståande i dei pensjonsordningane til selskapet dei kom frå.
Pensjonskostnad for desse er kostnadsført som innskotspensjon med
2 269 059 kroner. Kom desse frå eit selskap med innskotspensjon, er
forpliktinga balanseført i dette selskapet.
Pensjonar over drift
I konsernet er det fem personar som får betalt pensjonar over drift.
Kostnader og forpliktingar dette representerer, er i noten vist under
usikra pensjonsordningar.
KONSERN
Konsernet har i 2010 hatt ein gjennomgang av pensjonsordningane i
selskapa. Eksisterande ordningar i sjøselskapa og morselskap er lukka
for nye medlemmer frå og med 31.12.2010. Ny felles innskotsordning
for nytilsette i morselskap og sjøselskap etter 1.1.2011 er etablert.
Samordningsprosess jf. bussbransjeavtalen er tidlegare gjennomført
for busselskapa.
WWW.FJORD1.NO
67
ÅRSRAPPORT 2010
Pensjonskostnad bidragsbaserte ordningar
MorselskapKonsern
Pensjonskostnad:
Noverdi av pensjonsopptening i året
Rentekostnad av
pensjonsforpliktingane
Forventa avkastning på pensjonsmidlane
Resultatført planendring
Resultatføring av estimatavvik
Avsetning for underdekning i tidlegare
AFP-ordning
Opphøyr av ordning
Tilsette sitt bidrag ekskl. aga.
Arbeidsgjevaravgift
Netto pensjonskostnad
USIKRA SIKRAUSIKRATOTALT
2 0102009
20102009 20102009
200
272
11 380
9 889
624
2 546
12 004
12 435
31
0
-941
-65
61
0
0
7
9 341
-6 756
-9 266
2 222
9 203
-6 483
0
1 893
619
0
-11 097
-2 064
1 053
0
0
-32
9 960
-6 756
-20 362
158
10 256
-6 483
0
1 861
5 419
0
0
0
0
908
478
-5 591
4 045
5 419
0
0
2 880
3 302
0
-167
2 256
20 157
192
0
0
0
0
60
47
-523
387
0
0
0
0
-167
1 972
1 778
8 893
16 112
Endring i oppsamla forplikting
Oppsamla forplikting ved byrjinga av året
1 394
1 044
169 856 176 269
23 013
21 534
Noverdi av pensjonsoppteninga i året
200
272
11 380
9 889
624
2 546
Rentekostnad på pensjonsforpliktingane
31
61
9 195
9 203
619
1 053
Planendring
-824
0
-20 380
-9 760
Estimatendringar
-119
17
9 520
-692
495
Avsetning for underdekning i tidlegare
AFP-ordning
192
0
5 419
Overteken forplikting frå dotterselskap 0
0
0
etter organisasjonsendring
0
0
0
-89
Utbetalte ytingar fra ordningane
0
0
-4 812
-5 125
-3 249
-2 521
Endring i pensjonsforplikting som
ei følgje av avgang dotterselskap
0
-1 878
-1 124
Oppsamla forplikting ved utgangen av året
873
1 394
193 261
169 856
14 850
23 018
Endring i pensjonsmidlar
Verkeleg verdi av pensjonsmidlane
ved byrjinga av året
Estimatendringar
Avkasting på pensjonsmidlane
Opphøyr av ordning
Innbetalt Utbetalte pensjonar frå ordningane
Endring i pensjonsmidlar som ei følgje av
avgang dotterselskap
Verkeleg verdi av pensjonsmidlane
ved utgangen av året
20102009
192 874
12 004
9 814
-9 760
8 824
197 803
12 435
10 256
-19 885
5 419
0
0
-8 061
-89
-7 646
-3 003
208 110
192 874
0
0
129 010 121 985
0
0
129 010
121 985
0 0 0 0
0
0
-2 800
-10 167
0
0
-2 800
-10 167
0
0
6 708
6 483
0
0
6 708
6 483
0
0
-98
0
0
0
-98
0
0
0
12 221
15 834
3 249
2 553
15 470
18 387
0
0
-4 812
-5 125
-3 249
-2 553
-8 061
-7 678
0
0
Avstemming av pensjonsordningane
sin finansierte status mot beløp i balansen:
Netto pensjonsforplikting
-873
Arbeidsgjevaravgift
-123
Ikkje resultatførte estimatavvik
0
Ikkje resultatførte planendringar
-83
Sum netto pensjonsmidlar (+)
forplikting (-)
-1 079
Sum netto pensjonsmidlar
(+) forplikting (-) er i rekneskapen
balanseført som
Overfinansierte ordningar 0
Underfinansierte ordningar -1 079
Sum netto pensjonsmidlar
(+) forplikting (-)
-1 079
Antall aktive tilsette i ordninga:
1
Antall pensjonistar i ordninga:
0
-2 009
0
-2 009
0
138 220
129 010
0
0
138 220
129 010
-1 394
-197
0
-13
-55 041
-7 747
52 065
0
-40 846
-5 778
30 586
0
-14 850
-2 031
-196
166
-23 018
-2 819
-2 413
1 211
-69 891
-9 778
51 869
166
-63 864
-8 597
28 173
1 211
-1 603
-10 723
-16 037
-16 911
-27 039
-27 634
-43 076
0
-1 603
1 984
-12 706
4 347
-20 384
0
-16 911
0
-27 039
1 984
-29 618
4 347
-47 423
-1 603
-10 723
-16 037
-16 911
-27 039
-27 634
-43 076
39
0
1 083
118
1 059
171
51
57
1 200
119
WWW.FJORD1.NO
68
MorselskapKonsern
USIKRA USIKRAUSIKRA TOTALT
20102009
2010 2009
Konsernet sine totale pensjonskostnader
(bidragsbaserte og innskotsbaserte)
Kostnad bidragsbaserte ordningar jf. note
Kostnad innskotsbaserte ordningar
Sum pensjonskostnad
-524
2 881
2 357
387
2 751
3 138
Avstemming av konsernet sine
pensjonsmidlar/forplikting mot balansen:
Midlar
Innskotspensjonsfond 0
0
Overfinansierte bidragsbaserte ordningar
0
0
Sum pensjonsmidlar
oppført som eigedel i balansen
0
0
Forplikting
Avsetning skuldig innskotspensjon konsernsjef
Underfinansierte ordningar Sum pensjonsforplikting
oppført som gjeld i balansen
Avsett konstraktsbetaling
Avsett til vedlikehaldsfond
Avsett tap på kontrakt
Andre avsetningar
Sum andre avsetningar
19 770
38 156
57 926
1 065
1 984
3 895
4 347
3 049
8 242
-240
-1 079
-40
-1 603
-240
-29 618
-40
-47 423
-1 319
-1 643
-29 858
-47 463
Økonomiske føresetnader for berekning av
bidragsbasert pensjon
Diskonteringsrente
Forventa regulering av lønn
Forventa auke av pensjonar under utbetaling
Forventa G-regulering
Forventa avkasting på pensjonsmidlar
Uttaksrate AFP
NOTE 17. Avsetningar elles
3 302
50 715
54 017
Konsern
20102009
108 320 21 907 20 587 100 150 914 117 841
23 723
20 587
178
162 329
WWW.FJORD1.NO
69
i %
i%
4,60 5,40
4,00 4,50
1,3-3.751,60-3.00
3,75 4.25
5,60 5,70
0,00 20-40
ÅRSRAPPORT 2010
Notar 2010
NOTE 18. Pantstilling, garantiansvar og liknande
MorselskapetKonsernet
Krav med forfall seinare enn eitt år
Andre langsiktige krav
Sum
20102009 20102009
1 674 179
1 674 179 1 214 732
1 214 732 -
-
-
-
Gjeld
Gjeld til kredittinstitusjonar
2 134 982
1 927 810
2 149 868 1 945 147
Oppsamla renter
Langsiktig gjeld til kredittinstitusjonar
Sum 2 134 982 1 927 810 2 149 868 1 945 147
Sum gjeld med laupetid lengre enn 5 år
547 028
596 228 1 369 316
1 187 959
Sum garantiansvar, kausjonsansvar,
garanti for trafikkløyve o.l.
207 000
135 000
457 986
190 079
Bokført verdi av eigedelar som er stilte mot sikring
Factoring
Maskinar, inventar og transportmateriell
Varelager
Bygningar og tomter
Skip
973 130
1 165 636
Sum
973 130
1 165 636
Likviditeten til Fjord1-konsernet er organisert i ei tredeling mellom ei
konsernkonto-ordning, eit langsiktig låneengasjement for å ta hand
om eldre lån hos konsernselskapa og eit langsiktig engasjement for å
ta hand om finansiering av nye låneopptrekk knytte til nytt materiell
generelt og gassferjene spesielt. Alle desse engasjementa er samla hos
Nordea i ein 5-årig rammeavtale. Rammeavtalen gjeld frå 2010.
2 977
196 591
3 155
164 384
3 384 933
3 752 040 2 683
257 294
3 440
147 411
3 115 182
3 526 010
Selskapet sine krav er stilte som sikring for total gjeld i konsernkontoordninga. Total tilgodehavande i konsernet si konsernkonto-ordning per
31.12.10 er 104,1 millionar kroner.
Når det gjeld skattetrekkskontoar, har Nordea gjeve ein garanti til dei
respektive kontorkommunane for skatteansvaret. Utanom denne
ordninga er det per 31.12.10 bundne skattetrekksmidlar på 0 millionar
kroner. I morselskapet er skyldig skattetrekk per 31.12.10 på 1,375 millionar. Skattetrekksgarantien per 31.12.10 er på 2,0 millionar kroner.
I samband med denne konsernkonto-ordninga er det etablert ei
trekkramme på inntil 300 millionar kroner mellom banken og Fjord1
Nordvestlandske AS. Denne fasiliteten skal femne både om kassekreditt
og interne lån i konsernet. Dette inneber at dotterselskapa sine
underkonti formelt sett vert handsama som krav og gjeld på morselskapet Fjord1 Nordvestlandske AS. Innskot på konsernkontoen er
klassifiserte som krav på konsernselskap i balansen, medan trekk på
konsernkontoen er klassifiserte som gjeld til konsernselskap i balansen.
Langsiktig gjeld i tilknyting til konsernavtale er per 31.12.10 på 2.134,5
millionar kroner. Gjeld knytt til ferjer og hurtigbåtar er pantsett i enkelte
fartøy. For anna langsiktig gjeld er pantet knytt til vognpark, eigedommar og andre eigedelar i det enkelte selskap i konsernet.
Balanseført finansiell leasing:
NoverdiLeige Leige Leige Sum
Driftsmiddel
år 1
år 2-5
etter år 5
Bussar
390
406
Godsvogner
Sum
390 406 - - Noverdiforpliktinga er berekna etter ei diskonteringsrente på 6 prosent.
NOTE 19. Anna langsiktig gjeld
MorKonsern
20102009 2010 2009
Ansvarleg lån til eigarane 150 000
Gjeld knytt til balanseførte leasingavtalar
406
Anna langsiktig gjeld
3 429
Andre kortsiktige fordringar 31.12.
0 150 000
3 835
WWW.FJORD1.NO
70
150 000
27 259
2 943
180 202
406
406
NOTE 20. Anna kortsiktig gjeld
MorselskapKonsern
20102009 2010 2009
Kortdatabase, sjøselskapa
140 920 Bankinnskot Transferd
24 696
Skyldig/opptent lønn og feriepengar
2 434
2 412
142 361 Skyldig utbytte til Fylkeskommunane frå 2008
15 000 Anna kortsiktig gjeld
9 498
6 240 106 858 SUM
36 628 23 652 390 138 NOTE 21. Lønn og sosiale kostnader
114 232
143 221
15 000
82 737
355 190
MorselskapKonsern
2010 200920102009
Lønn
Arbeidsgjevaravgift
Pensjonskostnader
Andre ytingar
Lønnskostnader
Tal på sysselsette årsverk
25 580 3 108 2 357 5 023 36 068 44 22 361 2 933 3 138 868 29 300 46
997 464 128 977 54 017 57 477 1 237 935 2 149
989 462
127 682
57 926
65 257
1 240 327
2 189
Pensjonsforpliktingar til dei tilsette i morselskapet er balanseførte i rekneskapane til dotterselskapa Fjord1 Fylkesbaatane AS og Fjord1 MRF
AS. Ordningane er dekte gjennom forsikringsselskap og KLP. Totalt er det kostnadsført ein pensjonskostnad på 3 138 000 kroner i Fjord1
Nordvestlandske AS. Konsernet sine pensjonsordningar tilfredsstiller krava i lov om obligatorisk tenestepensjon. Det er ikkje ytt lån eller stilt
trygd til administrerande direktør, styreleiar eller andre nærståande partar.
Det er ikkje ytt lån eller stilt trygd som utgjer meir enn 5 prosent av eigenkapitalen til selskapet.
YTINGAR TIL LEIANDE PERSONAR
KonsernsjefStyret/bedriftsforsamling
Lønn 1 500
Pensjonskostnader324
Anna godtgjersle
75 953
Revisor (i tusen kroner)
Morselskap
Konsern
20102009 2010 2009
Lovpålagd revisjon (inkludert tekn.hjelp med årsrsk.)
614
391 Skatterådgjeving (inkl. tekn. hjelp med likningspapira)
25
10 Attestasjonstenester
Andre tenester
86
392 Tenestekjøp hos revisor 725 793 2 708
244
72
208
3 232 2 569
186
131
704
3 590
NOTE 22. Postar som er slåtte saman i rekneskapen
MorselskapKonsern
Andre driftskostnader
20102009 2010 2009
Rutekostnader
31 874
Skipskostnader
638 790
Avsetning på tap på kontrakt
Andre driftskostnader
31 052 21 788 337 354
Sum andre driftskostnader
31 052 21 788 1 008 018 WWW.FJORD1.NO
71
48 992
624 928
20 587
266 953
961 460
ÅRSRAPPORT 2010
Notar 2010
NOTE 23. Nedskriving finansielle anleggsmiddel
Morselskap Konsern
20102009 2010 2009
Bølgen Invest AS
150 150 AS Fergebo
175 Fjord Invest AS
1 245 437 1 404 Fjord Invest SørVest AS
146 Møre og Romsdal Såkornfond AS
540 1 060 540 Fjord1 Transport AS
1 500 Geiranger Fjordservice AS
505 Fjord1 Nordfjord-Ottadalen AS
6 100 Andre
150 773 SUM
1 935 9 393 3 547 NOTE 24. Anna finansinntekt
Morselskap Gevinst sal av aksjar
Aksjeutbytte
Anna finansinntekt
Konsern
16 064 783
8
16 855 -
Varigheit
Årleg avtale
19-11-2020
NOTE 26. Sikringskontraktar
Renteberande gjeld med fast rente
Renteberande gjeld med variabel rente
Sum renteberande gjeld
23 811
2 240
3 380
29 430
Kostnadsført leige
18 000
4 633
Konsern
20102009
2 153 703 -
2 153 703
1 712 090
413 259
2 125 349
Den faste renta i avtalane til konsernet varierer, og avtalane har varierande lengd fram til og med 2019.
Olje og LNG:
Sikra volum av olje og LNG
i perioden 2011–2020.
2010
69 %
2009
55 %
Valuta:
I samband med bygging av ferjer i utlandet har Fjord1 kjøpt terminkontraktar i utanlandsk valuta for å sikre framtidige utbetalingar.
Terminkontrakane forfell i 2011.
2010 2009
Urealisert tap/vinst på
terminkontraktar 31.1
1 305
(1.154)
Tap/vinst vert rekneskapsført ved realisasjon av terminkontraktane.
NOTE 27. Transaksjonar og mellomverande med nærståande partar
Fjord1 Nordvestlandske AS har to eigarar: Sogn og Fjordane fylkeskommune og Møre og Romsdal fylke.
Etter avtale inngår fylkeskommunane kontrakt om kjøp av tenester knytte til drifta av ferje, båt- og bilruter.
Transaksjonar med nærståande part:
Kontraktskjøp
Andre inntekter
Sum inntekter
413
2 056
20102009 2010 2009
NOTE 25. Leigeavtalar
Konsernet har ved utgangen av 2010 ymse leigeavtalar av skip.
I tillegg leiger konsernet ferja MS «Fanafjord».
Rente:
437
146
1 060
20102009
276 966
5 058
282 024
128 179
5 478
133 657
Mellomverande med nærståande part:
Fordringar per 31.12
2 152
Gjeld per 31.12
519
150 000
Morselskapet har teke imot ansvarleg lån frå dei to aksjonærane sine i desember 2006 og i 2007 på totalt 150 millionar kroner.
Det vert betalt rente på låna. Låna vart i desember 2010 konverterte til aksjekapital.
WWW.FJORD1.NO
72
419
1 013
1 184
2 616
NOTE 28. Anbodskontraktar
Konsern
20102009
Nedskriving av varige driftsmiddel
Avsetning for tap på anbodskontraktar (annan driftskostnad)
Inntektsført periodisert inntekt knytt til varige
driftsmiddel (anna driftsinntekt)
Sum kostnad knytt til anbodskontraktar
- 134 480
20 587
(80 055)
75 012
NOTE 29. Andre opplysningar
Som ei følgje av eit vedtak i klagenemda for meirverdiavgift har Fjord1 MRF AS og Fjord 1 Fylkesbaatane AS frå 1.2.2011 endra praksis vedrørande
meirverdiavgift på sal av næringsmiddel på ferjer. Det inneber at det vert nytta høg og låg sats avhengig av om kunden tek med seg vara eller et/
drikk vara i serveringsområdet. Selskapet vil gjere greie for praksisen sin før og etter vedtaket i klagenemnda for skattestyresmaktene.
NOTE 30. Rekneskap for verksemdene i konsernet
Ferje
Hurtigbåt, lokal-
og turistbåtar
BussCatering
20102009 2010200920102009 20102009
Driftsinntekter
Driftskostnader
Ordinære avskrivingar/nedskrivingar
Driftsresultat
1 632 123 1 709 761 1 345 973 1 344 437 139 922 261 885 146 228 103 439 216 167 222 705 193 401 188 203 11 753
13 406 11 013 21 096 537 807 508 486 443 101 440 057 58 648
61 435 36 059 6 995 Driftsmiddel
Investeringar
Bokført verdi
539 603 715 016 3 152 569 3 009 245 117 763
224 642 112 420 85 353
195 359
57 197 231 329 Andre forretnings-
GodsReiseliv
område/elimineringar
Driftsinntekter
Driftskostnader
Ordinære avskrivingar/nedskrivingar
Driftsresultat
1 830
2 448
147
1 696
Sum Noreg
20102009 2010200920102009 20102009
226 046
197 718
25 972
2 357 227 610 196 899 34 151 -3 440 1 315
5 102
21 951 66 767 Driftsmiddel
Investeringar
Bokført verdi
62 279
57 786 151 897 -24 150 3 023 458 2 922 493
52 762
64 479 -17 327 -68 761 2 392 265 2 344 910
3 496
5 691 50 456
24 931 290 904 403 543
6 021 -12 384 118 768 19 680 340 289 174 040
-
3 852
413 7 492 NOTE 31. Nøkkeltal
Konsern
2010
Totalkapitalrentabilitet (1)
Driftsmargin (2)
Eigenkapitaldel (3)
Eigenkapitalrentabilitet (4)
Likviditetsgrad (5)
Gjeldsnedbetalingsevne (6)
Marknadsfinansiering (7)
197 139 220 295
176 637 179 596
658
2 045
19 844 38 654
%
%
%
%
%
i år
%
7,4 %
11,3 %
26,7 %
20,0 %
83,6 %
4,5 68,1 %
2009
3,9 %
6,0 %
21,6 %
8,6 %
152,7 %
5,5
67,6 %
WWW.FJORD1.NO
73
19 065
196 243
75 362 764 929 870 086
187 239 3 780 215 3 616 188
1)Totalkapitalrentabilitet: årsresultat + finanskostnader/
gjennomsnittleg totalkapital
2) Driftsmargin: Resultat etter avskrivingar / sum driftsinntekter
3) Del av eigenkapitalen: eigenkapital/totalkapital
ÅRSRAPPORT 2010
Revisjonsmelding
WWW.FJORD1.NO
74
Revisjonsmelding
WWW.FJORD1.NO
75
ÅRSRAPPORT 2010
Uttale frå bedriftsforsamlinga
Bedriftsforsamlinga i Fjord1 Nordvestlandske AS gjorde i møte
14. april 2011 vedtak om å komme med uttale om årsoppgjeret
for 2010:
1. Bedriftsforsamlinga tilrår generalforsamlinga å godkjenne det framlagde forslaget frå styret til årsmelding og årsrekneskap 2010 for Fjord1
morselskap og konsern.
2. Bedriftsforsamlinga tilrår generalforsamlinga å godkjenne styret sitt
forslag til disponering av årsresultatet i morselskapet slik:
Foreslått utbytte
Overført til annan eigenkapital
Sum disponert
Loen, 14. april 2011
Jon Aasen
Leiar av bedriftsforsamlinga
WWW.FJORD1.NO
76
30,0 mill. kroner
95,788 mill. kroner
125,788 mill. kroner
The Fjord1 group in brief
The Fjord1 Group achieved in 2010 an operating income of
NOK 3.023 million, while profit before taxes was NOK 268
million. The net profit in 2010 was NOK 202 million. 2010
was a year of stable production in the main business areas
of ferry-, and bus- operations. The results are satisfactory, but
some contracts are challenging in terms of making satisfactory
profit and could have been better.
the companies and properties that were not considered core
activity, including the cargo company Fjord1 Transport. To
ensure the company has enough capital for future investments
in its core business areas, the Fjord1 Group also cut the yearly
administrative costs by 30 million kroner, and had the owners
convert a loan to share capital.
The large transportation volume of the Fjord1- companies was
otherwise carried out with focus on safety, efficiency, quality
and environment, without serious personnel injuries, and with
minor material losses.
Fjord1 updated its company strategy in Q1 2010, and decided
to focus on the core areas of ferry- and bus operations
going forward. As a result, the Fjord1 Group sold some of
MAIN BUSINESS AREAS
Ferries and passenger boats
The Fjord1-ferries – crossing the fjords and connecting the
islands to the mainland – are inevitable parts of the public
transportation infrastructure in the counties of Sogn og
Fjordane and Møre og Romsdal. The Fjord1 ferries and
passenger boats transported 8,6 million vehicles and 19 million
passengers in 2010. The ferry fleet consisted of 68 vessels with
a capacity of 10 – 212 car units (PCU), in 2010. The fleet also
includes 11 passenger boats with a capacity of 50 – 385 seats.
The local and regional bus services are mainly based on a
long-term agreement with the county council. The companies
operated a total of 357 vehicles in 2010.
Buses
Fjord1 Group has three bus companies; Fjord1 NordfjordOttadalen, Fjord1 Buss Møre and Fjord1 Sogn Billag. These
bus companies operate both in the local and regional market,
operating school buses as well as long distance express services,
touring services and charter.
The management team
Chairman of the board Jarle Skartun
Chief Executive Officer Leif Øverland
Chief Financial Officer Hallgeir Kleppe
Chief Communication Officer Ingrid Færøyvik
Chief Group Services Officer Jøran Nyheim
Ownership and management
The parent company in the Fjord1 Group is called Fjord1
Nordvestlandske AS and is a limited company owned by
the County Councils of Sogn og Fjordane (59%) and Møre og
Romsdal (41%). The Fjord1 headquarter is located in Florø.
Income/ cash flow (million NOK)
Operating income Operating profit before depreciation Operating profit Profit before taxes Net profit Net cash flow from operating services Dividend 2010
2009
2008 2007 2006
3 023
631
340
268
202
360
30
2 923
578
174
98
71
471
15
2 823 449 186 101 70 475 15 2 820 467 236 175 131 383 30 2 270
298
112
86
59
327
6
Balance sheet (million NOK)
Fixed assets Current assets Total assets Equity Long term liabilities Current liabilities Total equity and liabilities 3 804
579
4 383
1 168
2 522
692
4 383
3 664
269
3 933
850
2 458
625
3 933
2 885 726 3 611 799 2 179 632 3 611 2 863 444 3 307 745 2 032 529 3 307 1 873
482
2 355
647
1 229
479
2 355
26,70 %
7,40 %
20,00 %
21,60 %
3,90 %
8,60 %
22,10 % 5,20 % 9,00 % 22,80 % 9,40 % 18,90 % 27,50 %
4,00 %
9,60 %
874 000
8 289 000
17 979 000
8 667 000
829 000
8 190 000
18 291 000
8 800 000
1 430 000 8 266 000 18 100 000 8 700 000 1 700 000 9 555 000 18 900 000 8 972 000 1 525 000
9 685 000
14 704 000
6 991 000
Key financial figures
Equity ratio 1) Return on asset 2) Return on equity 3) Traffic development
Passenger boats – passengers Busses – passengers Ferries – passengers Ferries – vehicles Definitions 1) Equity ratio is book ratio
over total assets per 31.12.
2) Return on total assets is defined as net profit
+ financial expenses over average total assets
3) Return on equity is defined as net profit
over average equity
WWW.FJORD1.NO
77
Fartøyoversikt
FERJE NY PBE
NY PBE
Driva 1963 29
Svanøy 1992 78
1964 29
Ivar Aasen 1997
79
Goma 1968 29
Lærdal 1997 77
Midøy 1968 14
Glutra 2000 125
Åfjord 2000 35
Nordfjord 2001
54
Hålogaland
2002
75
Volda 2002 100
Eira 2002 100
Ørsta FERJE Fjærlandsfjord
1968
Florøy 1968 28
Nårasund 1968 11
Eiksund 1970 28
Førdefjord 1970 24
Julsund 2004 99
Bolsøy 1971 32
Dryna 2005 35
Tingvoll 1972 35
Harøy 2006 35
Sekken 1973 22
Lote 2006 120
Fanaraaken 1973 29
Bergensfjord 2006 212
Veøy 1974 42
Fanafjord 2007 212
Fjalir 1974 28
Stavangerfjord 2007
212
1974 11
Raunefjord 2007 212
1975 36
Mastrafjord 2007 212
Årdal 2008 108
Vågsøy 2009
42
Davik 2009
42
Moldefjord 2009
125
Værøy Sykkylvsfjord 21
Kvernes 1976 35
Solnør 1977 36
Tustna 1977 30
Aurland 1977 35
Fannefjord
2010
125
Aukra 1978 36
Romsdalsfjord
2010
125
Halsa 1978 28
Korsfjord
2010
125
Nordmøre 1978 52
Lifjord
2010
115
Eid 1978 34
Storfjord 2010
116
Sunnfjord 1978 46
Bjørnsund 1979 64
Geiranger 1979 36
BÅTAR
NY PASS.
1979 55
Gudvangen
1969 350
Skagastøl 1970 385
Framnes (fryseskip) 1978
Firda (fryseskip) 1978
Fjordprins I
1987
193
Solundir 1989
275
Stordal Stryn 1979 81
Solskjel 1981 35
Sogn 1982 107
Brandal 1983 67
Gloppen 1984 112
Kommandøren 1990 282
Sognefjord 1984 64
Fjordglytt 2000 81
Dalsfjord 1986 27
Sylvarnes 2000
50
Selje 1987 72
Fjordtroll 2002
193
Rauma 1988 87
Vetlefjord 2002 70
Romsdal 1988 87
Tansøy 2007 94
Gulen 1989 83
Sognekongen
2010 296
Tresfjord 1991 124
WWW.FJORD1.NO
78
ÅRSRAPPORT 2010
Fjord1 Nordvestlandske AS
Postboks 354, 6902 FLORØ
Fjord1 Reiseservice
Strandkaiterminalen, 5013 BERGEN
Tlf.: (+47) 57 75 70 00
Faks: (+47) 57 75 70 01
E-post: [email protected]
Tlf.: (+47) 55 90 70 70
Faks: (+47) 57 75 70 01
Postboks 354, 6902 FLORØ
Fjord1 MRF AS
Postboks 2606, 6405 MOLDE
Fjord1 Nordfjord-Ottadalen AS
Hegrevegen 8, 6783 STRYN
Tlf.: (+47) 57 75 70 00
Faks: (+47) 57 75 70 01
Tlf.: (+47) 71 21 95 00
Faks: (+47) 71 21 95 01
Tlf.: (+47) 57 87 46 00
Faks: (+47) 57 87 46 01
Postboks 67, 6851 SOGNDAL
Furene, 6100 VOLDA
Fjord1 Service AS
Postboks 85, 6239 SYKKYLVEN
Tlf.: (+47) 57 67 66 00
Faks: (+47) 57 67 28 90
Tlf.: (+47) 70 07 47 00
Faks: (+47) 70 07 47 01
Tlf.: Faks: ØMERKE
ILJ
T
M
24
59
1
9
Trykksak
DESIGN OG GRAFISK PRODUKSJON: COX BERGEN - COX.NO
(+47) 70 24 55 05
(+47) 70 24 55 60
WWW.FJORD1.NO

Fjord1 Årsmelding 2010.pdf

Transcription

Similar documents

Årsrapport 2011

Kongsberg Defence samarbeider med HiN

Knut Thjømøe forlater CENTURIE

LÆR SPRÅK LÆR SPANSK LÆR SPANSK

Jan Bruse Andersen på Park Hotel ser frem til å koma i gang med

HVORdaN KOmme Seg tIL Og RUNdt I HORdaLaNd Og BeRgeN

bærekraftrapport 2014

Årsrapport - Sparebanken Sør

årsrappor t 2013

best operating practices årsrapport 2014 annual

Årsrekneskap - Vekselbanken