Bergomsrunda i Lom - Visit Jotunheimen

44
Storstabburet
Storstabburet
BerGoMSruNDa
– DER NATUR MØTER KULTUR
33
Bakeriet
Bakeriet ii lom
lom
Bøvre
Bøvre
6
44
7
Coop
Coop Mega
Mega
8
88
Nordal
Nordal
11
15
Bøvre
Bøvre
tor
tor Jonsson-steinen
Jonsson-steinen
44
1
Fossheim
Fossheim
11
www.lomstavechurch.no
13
Steinfjoset
Steinfjoset er eineståande i sitt slag, og er i dag einaste
originale bygning som står att etter den opphavlege
prestegarden. Rundt 1870 fekk presten Honoratus
Halling bygd fjoset i stein på prestegarden. Steinfjoset
er i dag nytta som gymsal for barneskulen, og gjerne til
utstillingar om sommaren.
12
3
14
fossheim
fossheim Steinsenter
Steinsenter
Rema
Rema 1000
1000
10
10
Geologisk
Geologisk museum
museum med
med den
den største
største utstillinga
utstillinga
av
av norske
norske mineral
mineral og
og smykkesteinar
smykkesteinar ii landet.
landet.
Galleri,
Galleri, smykkeutsal
smykkeutsal og
og verkstad
verkstad der
der du
du kan
kan få
få
hjelp
til
å
klassifisere
steinfunn.
Thulitt,
hjelp til å klassifisere steinfunn. Thulitt, «Noregs
«Noregs
nasjonalstein»,
nasjonalstein», finst
finst ii Lia,
Lia, og
og er
er ein
ein fin
fin
dagstur
dagstur for
for interesserte.
interesserte. Løyve
Løyve får
får du
du
hjå
hjå Fossheim
Fossheim Steinsenter.
Steinsenter.
fossheim
fossheim Hotell
Hotell
11
11
Medlem
Medlem av
av «De
«De historiske
historiske hotell
hotell og
og spisesteder».
spisesteder».
Fossheim
Fossheim har
har eit
eit tradisjonsrikt
tradisjonsrikt kjøken
kjøken som
som nyttar
nyttar
råvarer
råvarer frå
frå lokale
lokale gardar,
gardar, fiskevatn
fiskevatn og
og fjell.
fjell. Det
Detvar
varher
her
Arne
Arne Brimi
Brimi fyrst
fyrst vart
vart inspirert
inspirert til
til åå skape
skape Naturens
Naturens
Kjøken
og
fann
fram
til
sin
eigen
matfilosofi.
I
tunet
Kjøken og fann fram til sin eigen matfilosofi. I tunetpå
på
Fossheim
Fossheim finn
finn ein
ein Gaukstadstugu
Gaukstadstugu frå
frå 1650.
1650. Fossheim
Fossheim
hotell,
hotell, Fossberg
Fossberg hotell
hotell og
og Nordal
Nordal turistsenter
turistsenter er
eralle
alle
familiedrivne
familiedrivne hotell
hotell med
med meir
meir enn
enn hundre
hundre år
år lange
lange
tradisjonar,
tradisjonar, og
og same
same familiane
familiane har
har drivi
drivi dei
dei heile
heiletida.
tida.
Minnestein
Minnestein for
for den
den landskjende
landskjende lyrikaren
lyrikaren Tor
Tor
Jonsson
Jonsson (1916-51),
(1916-51), fødd
fødd og
og oppvaksen
oppvaksen ii Lom.
Lom.
Tor
Tor Jonsson
Jonsson tok
tok sitt
sitt eige
eige liv
liv ii 1951,
1951, og
og fekk
fekk
Litteraturkritikarprisen
Litteraturkritikarprisen post
post mortem.
mortem. Også
Også fleire
fleire
forfattarar
forfattarar har
har røter
røter ii Lom;
Lom; Knut
Knut Hamsun
Hamsun budde
budde
ii Lom
Lom ii barneåra
barneåra og
og vart
vart konfirmert
konfirmert ii Lomskyrkja.
Lomskyrkja.
Vera
Vera Henriksen
Henriksen vart
vart fødd
fødd ii Oslo,
Oslo, men
men busette
busette seg
seg
seinare
seinare ii Lom.
Lom. Diktaren
Diktaren Olav
Olav Aukrust
Aukrust kjem
kjem òg
òg ii frå
frå
Lom,
og
du
kan
vitje
heimstaden
hans
Lom, og du kan vitje heimstaden hans
på
på garden
garden Nordgard
Nordgard Aukrust.
Aukrust. På
På
Nordgard
Nordgard Aukrust
Aukrust har
har dei
dei også
også
gardsbutikk
gardsbutikk med
med eit
eit stort
stort
utval
økologiske
urter
og
utval økologiske urter og
krydder,
krydder, eigen
eigen urtehage
urtehage
og
og «urteri».
«urteri».
13
13
lomseggen
lomseggen klatretårn
klatretårn
Lom
Lom er
er staden
staden for
for åå vere
vere ii aktivitet.
aktivitet. Her
Her finn
finn du
du
mellom
mellom anna
anna eit
eit klatretårn
klatretårn og
og fleire
fleire aktivitetsapparat
aktivitetsapparat
som
som du
du kan
kan legge
legge turen
turen innom.
innom. Bruk
Bruk av
av klatretårnet
klatretårnet
går
går gjennom
gjennom Sport
Sport 1.1. Om
Om lag
lag 33 km
km frå
frå Lom
Lom sentrum
sentrum
ligg
ligg Tronoberget
Tronoberget klatrefelt.
klatrefelt. Klatring
Klatring ii Tronoberget
Tronoberget
skjer
skjer på
på eige
eige ansvar.
ansvar. Det
Det er
er laga
laga
ein
ein klatreførar
klatreførar for
for Tronoberget
Tronoberget
klatrefelt.
klatrefelt.
Vassvaglen
Vassvaglen
99
Eit
Eitgamalt
gamaltordtak
ordtakiiLom
Lomseier
seierGjev
GjevVårherre
Vårherreoss
osssol,
sol,
skal
skaloss
ossskaffe
skaffevæte
vætesjølve.
sjølve.Vatn
Vatnvar
varein
einknapp
knappresressurs,
surs,og
ogdet
detvar
varviktig
viktigat
atminst
minstmogleg
mogleggjekk
gjekktil
tilspille.
spille.
Vassvaglen
Vassvaglenviser
viserkorleis
korleislivgjevande
livgjevandevatn,
vatn,
ved
vedhjelp
hjelpav
avtro-system,
tro-system,kunne
kunne
førast
førastdit
ditdet
detvar
varbruk
brukfor
fordet.
det.
Ei
Eitro
trokunne
kunnespikrast
spikrastsaman
samanav
av
bord
bord(som
(somher),
her),eller
ellerholast
holastut
ut
av
avfurustammer
furustammer––som
somvar
vardet
det
mest
mestvanlege.
vanlege.Arkitekt
Arkitektfor
forVassVassvaglen
vaglenog
ogmykje
mykjeav
avden
dennyare
nyare
byggjestilen
byggjestileniiLom
Lomer
erTorbjørn
Torbjørn
Fjellstad.
Fjellstad.Vassvaglen
Vassvaglenvart
vartreist
reist
av
avLom
Lomkommune
kommuneii1985.
1985.
22
Kiwi
Kiwi
Fossberg
Fossberg
1
Her låg den gamle prestegarden i Lom. Den måtte
i si tid tene som «hotell» for mange reisande,
blant anna Ibsen. Då hovudbygningen brann ned
i 1936 vedtok Kommunestyret å byggje han opp
att utvendig slik han var, men med ein moderne
skule inni. I dag finn du bibliotek, stavkyrkjesenter,
friviljugsentral og utsal av lokalprodusert handverk
og suvenirar på Loar.
ulstadbrua
ulstadbrua
II Bøvra
Bøvra renn
renn vatnet
vatnet frå
frå høgaste
høgaste Jotunheimen,
Jotunheimen, og
og
vassføringa
vassføringa varierer
varierer gjennom
gjennom året
året frå
frå 11 m3
m3 til
til 300
300
m3/sek
m3/sek ii dei
dei kvassaste
kvassaste flaumane.
flaumane. II Prestfossen
Prestfossen har
har
det
det vore
vore sagbruk
sagbruk og
og mølle,
mølle, og
og her
her vart
vart eitt
eitt av
av dei
dei
fyrste
fyrste fossekraftverka
fossekraftverka ii Noreg
Noreg sett
sett ii drift
drift fyrst
fyrst på
på
1920-talet.
1920-talet.
15
15
9
2
66
Museet
Museethar
harsom
somformål
formålååsyne
synekva
kvafjellet
fjelletbetyr
betyr
gjennom
gjennomspanande
spanandeutstillingar.
utstillingar.Her
Herkan
kandu
dublant
blant
anna
annasjå
sjåein
einmammut
mammutiifull
fullstorleik,
storleik,Noregs
Noregseldste
eldste
klesplagg
klesplagg”Kjortelen
”Kjortelenfrå
fråLendbreen”
Lendbreen”og
ogandre
andre
unike
unikegjenstandar
gjenstandarsom
somhar
harsmelta
smeltaut
utav
avisen.
isen.
Museet
Museeter
ernasjonalparksenter
nasjonalparksenterfor
forJotunheimen
Jotunheimen
og
ogReinheimen
Reinheimennasjonalparkar.
nasjonalparkar.Her
Herfår
fårdu
du
informasjon
informasjonom
omnasjonalparkar,
nasjonalparkar,fotturar
fotturariifjellet
fjelletog
og
nasjonalparkbiblioteket.
nasjonalparkbiblioteket.
33
10
loar
77
Eit
Eit av
av landets
landets mest
mest kjende
kjende bakeri,
bakeri, starta
starta av
av meistermeisterkokk
kokk og
og bakar
bakar Morten
Morten Schakenda.
Schakenda. Stadig
Stadig fleire
fleire legg
legg
turen
turen innom
innom Lom
Lom for
for åå nyte
nyte den
den gode
gode smaken.
smaken. MatMatservering
servering finn
finn du
du elles
elles på
på Kuba
Kuba Isbar,
Isbar, Kræmarhuset,
Kræmarhuset,
Fossberg,
Fossberg, Fossheim
Fossheim og
og Nordal.
Nordal.
55
På fossbergom er det eit yrande liv i sommarmånadene med
bygdafolk og turistar om kvarandre. Vi kan by på eit triveleg
sentrumsmiljø med uteserveringar, kafear, butikkar, ein
gjennomført byggeskikk og mange flotte turalternativ.
Lomskyrkja er ei av dei største stavkyrkjene i landet
og er datert til å vera frå 1158-59. På 1600-talet vart
kyrkja for lita, og ho vart bygd om til korskyrkje. Ved
restaureringa i 1973 grov arkeologar under golvet i
kyrkja, og gjorde mange svært interessante funn –
mellom anna over 2000 myntar som er det største myntfunnet i ei norsk kyrkje. Kyrkja er framleis
hovudkyrkje i Lom. Frå
mai til september er det
omvising kvar dag,
elles i året på bestilling.
22
Norsk
Norsk fjellmuseum
fjellmuseum
Lom
Lom Camping
Camping
Nasjonalparklandsbyen ligg flott til under mektige
lomseggen. Midt i sentrum renn elva Bøvra kvit og vill
utfor Prestfossen. Namnet fossbergje kjem av berga som
stikk fram attmed fossen. Her har bygdasenteret vakse
fram på båe sider av elva. fyrste private aktiviteten i
området var eit kvernbruk rundt 1770, fyrste landhandelen kom i
1870 der Kiwi held til i dag.
lom stavkyrkje
55
55
lom sentrum, fossbergje, er ein av fem tettstadar i Noreg som har
status som nasjonalparklandsby, og er ein naturleg innfallsport til
nasjonalparkane Jotunheimen, reinheimen og Breheimen.
lom
lom Bygdamuseum
Bygdamuseum –– Presthaugen
Presthaugen
Lom
Lom Bygdamuseum
Bygdamuseum ligg
ligg ii Presthaugen,
Presthaugen, som
som også
også er
er
stemneplass
stemneplass ii Lom.
Lom. Friluftsmuseum
Friluftsmuseum med
med 22
22 verneverneverdige
verdige bygningar
bygningar frå
frå perioden
perioden 1613-1900.
1613-1900. Museet
Museet er
er
bygd
bygd som
som ein
ein gamal
gamal Lomsgard
Lomsgard slik
slik gardane
gardane var
var for
for
150
150 år
år sidan,
sidan, og
og gjev
gjev eit
eit godt
godt bilete
bilete av
av byggjeskikk
byggjeskikk
og
og arbeidsliv
arbeidsliv ii det
det gamle
gamle sjølvhushaldet.
sjølvhushaldet. Til
Til museet
museet
høyrer
høyrer husmannsplass
husmannsplass og
og seter,
seter, båe
båe viktige
viktige delar
delar
av
av gardsmiljøet
gardsmiljøet ii Lom
Lom på
på 1800-talet.
1800-talet. Det
Det
er
er merka
merka stig
stig rundt
rundt Presthaugen.
Presthaugen.
Storstabburet
Storstabburet er
er frå
frå 1613,
1613, og
og er
er det
det største
største stabburet
stabburet ii
landet.
landet. Det
Det står
står på
på sin
sin opphavlege
opphavlege plass,
plass, og
og var
var tidletidlegare
gare brukt
brukt som
som tiendhus
tiendhus (kornmagasin).
(kornmagasin). II stabburet
stabburet er
er
det
det ii dag
dag ei
ei flott
flott utstilling
utstilling om
om den
den gamle
gamle vatningskulvatningskulturen
turen ii Ottadalsbygdene.
Ottadalsbygdene.
tidsaksen
tidsaksen
12
12
Tidsaksen
Tidsaksen fylgjer
fylgjerdelvis
delvisBergomsrunda
Bergomsrunda(markert
(markert
med
med kvit
kvit stipla
stiplaline)
line)og
oggjev
gjevdeg
deginnblikk
innblikkiiJorda
Jorda
sisi 4600
4600 millionar
millionarår
årgamle
gamlehistorie.
historie.Eiga
Eigabrosjyre
brosjyre
om
om Tidsaksen
Tidsaksenfår
fårdu
dupå
påNorsk
NorskFjellmuseum
Fjellmuseumog
og
Fossheim
Fossheim Steinsenter.
Steinsenter.
14
14
utleggsbrua
utleggsbrua
Bergebrua
Bergebruaer
erbygd
bygdsom
someieiutleggsbru
utleggsbrufrå
frå1700-talet,
1700-talet,
og
og er
er eieividareutvikling
vidareutviklingav
avdei
deieldste
eldstebrukonstrukbrukonstruksjonane
sjonanevivikjenner
kjenner––stokkar
stokkarlagde
lagdeover
overeit
eitelvfar.
elvfar.
Brua
Brua vart
vartbygd
bygdiisamarbeid
samarbeidmellom
mellomStokk
Stokkog
ogStein
Stein
og
og tømrarlina
tømrarlinapå
påden
denvidaregåande
vidaregåandeskulen
skuleniiLom,
Lom,
og
og opna
opnaii1993.
1993.Tidlegare
Tidlegarehar
hardet
detvore
voreeieiutleggsbru
utleggsbru
på
på om
omlag
lagsame
samestad
stadsom
somiidag.
dag.Bøvra
Bøvraer
ereieitypisk
typisk
flaumelv
flaumelvsom
somdrenerer
drenerer850
850km2
km2av
avdet
detsentrale
sentrale
Jotunheimen
Jotunheimenog
ogBøverdalen.
Bøverdalen.Namnet
Namnettyder
tyder«den
«den
bivrande»
bivrande»etter
etterljosspelet
ljosspeletiivatnet.
vatnet.
15
15