18641 Mondriaan 12 248

Transcription

Mondriaan Stichting Jaarverslag
2004
Mondriaan Stichting
Ondersteuning
Mondriaan Stichting € 25.766.725
2
Activiteiten
Ondersteunde projecten
3
Internationale activiteiten p 133
€ 3.264.408 (13% van totaal)
Behoudsregelingen p 125
€ 288.812 (1% van totaal)
Museale aankopen p 109
€ 8.671.946 (34% van totaal)
Ondersteuning
Overige projecten p 201
€ 680.294 (3% van totaal)
Beeldende kunst en vormgeving p 41
€ 8.615.263 (33% van totaal)
Presentatie cultureel erfgoed p 83
€ 4.246.003 (16% van totaal)
4
Beeldende kunst en vormgeving
Projecten beeldende
kunst en vormgeving p 43
€ 2.370.776 (9% van totaal)
Opdrachten beeldende
kunst en vormgeving p 58
€ 1.293.485 (5% van totaal)
Kunstprojecten in het onderwijs
en matching fund kinderboekillustraties p 65
€ 951.608 (4% van totaal)
Activiteitenprogramma’s kunstenaarsinitiatieven p 68
€ 2.531.808 (10% van totaal)
Publicaties en tijdschriften
beeldende kunst en vormgeving p 73
€ 639.575 (2% van totaal)
Kunst Koopregeling p 79
€ 828.011 (3% van totaal)
Presentatie cultureel erfgoed
Zichtbaarheid p 86
€ 472.063 (2% van totaal)
Publieksgerichte digitalisering p 89
€ 956.448 (4% van totaal)
Bijzondere publieksactiviteiten p 93
€ 1.768.603 (7% van totaal)
Wet behoud cultuurbezit p 100
€ 350.500 (1% van totaal)
Kunsthistorisch onderzoek p 103
€ 164.600 (1% van totaal)
Cultureel erfgoed minderheden p 105
€ 533.789 (2% van totaal)
Museale aankopen
Bijzondere museale aankopen p 120
€ 1.139.500 (4% van totaal)
Museale aankopen
Aankoopfonds volkenkundige
musea p 123
€ 59.446 (0% van totaal)
Museale aankopen
Aankoopfonds Collectie Nederland p 112
€ 7.148.000 (28% van totaal)
Behoudsregelingen
Conservering verspreide
audiovisuele collecties p 130
€ 124.762 (0% van totaal)
Internationale activiteiten
Presentaties buitenland miv
Hgis-C p 137
€ 2.333.118 (9% van totaal)
Beleidsregel internationalisering p 170
€ 212.510 (1% van totaal)
Lofts p 192
€ 68.691 (0% van totaal)
Overige miv bezoekersprogramma p 196
€ 35.637 (0% van totaal)
Ondersteuning
Activiteiten
Museale aankopen
Aankopen musea moderne
kunst p 115
€ 325.000 (1% van totaal)
Behoudsregelingen
Universitaire collecties p 128
€ 164.050 (1% van totaal)
Internationale museale
samenwerking p 173
€ 274.000 (1% van totaal)
Kunstbeurzen galeries p 189
€ 340.452 (1% van totaal)
Overige projecten
Ondersteunde projecten p 203
€ 680.294 (3% van totaal)
5
Beeldende kunst en vormgeving p 41
€ 8.615.263 (33% van totaal)
Beautiful World
Undercover
Onthecover
Kunst-Kennisdagen
Amsterdam Curaçao
Close Encounters
Ypenburg
Vloedmerk
Passages
Capital Exchange
Paris
Sanctuary Mental Space
Define Yourself –
Definitions of
Space
Muziek in Beeld
Suburban Scenario’s
Ex-is
QuickSand
Grote Kunst voor
Kleine Mensen
Schiele Abramovic
De Châtel
Epifyten, de Hortus
Botanicus als voedingsbodem voor kunst
Playful
Dutch Eyes
Lustwarande 04 –
Disorientation by
Beauty
Happy Chaos Kunst
Heimwee
Impakt Festival 2004
Impakt Online
2004
Het eeuwige lichaam
BK026
International Film Festival
2004
Filmfestival 2005
Test-Portal 2005
Bezet
Constructed Moment
Stad Als Film
Low Tech
Media Art
Festival 2004
Dancing Breeze
Cosmic Wonder
We Are the World:
slotmanifestatie De Strip
Channel Zero
Katerina Gregos
Tv Today
)toon) 5
Databodies
Sonic Acts 2004
Visual
Sensations
Changing Faces
Pleinmuseum
The Stability Mobility
Sharing Conference
Realtime
Re:visie: beeldende
kunst Nederlands
Filmfestival
Kunstvlaai 5
Migrating Identity –
Transmission
Reconstruction
Nieuwe
domeinen
Kleurbeurs
Uit de landen van
de ondergaande zon
The Tulse Luper
Journey
Symposion
Gorinchem 2005
Architecture of
Interaction
Deaf04
Lustrum Tent. 2004
Manifold
Voices
World Wide
Videofestival 2004
Yule
Interior View
Stripdagen
Haarlem 2004
Global Fashion,
Local Tradition
Kids en tools
2004–2005
A Decade of Webdesign
re: Jan van
Toorn
The Best of
Sandberg Design
Via Milano 04
Peutz digitaal
Jeroen Henneman
Edwin van
den Heuvel
C. Kassies, A. der
Kinderen, W. Kreykamp,
H. Schut, B. Stuart,
J. Tamminga
Nobuyoshi Araki
Geert Mul
Delphine Bedel
Peter Struycken
Toine Horvers
Irene Fortuyn
Filmblik 2004
Eelko Ferwerda,
Jasper Wessels
Bert Teunissen
Maurer United
Architects
(Marc Maurer,
Nicole Maurer)
Sara Blokland,
Morad Bouchakour,
Ting Chan
Merlijn Bolink, Paul de
Reus, Serge Onnen,
Marijke van Warmerdam,
Peter Zegveld
Floris van Manen
Kunstfietsroute
Wind mee
Joep van Lieshout
Lucia Luptakova
Michael Butink,
Margit Lukacs,
Bart Visser
Lynne Leegte
Peter Struycken
Henri Jacobs
Follies van Dorst
(Pjotr Muller,
Robbrecht en Daem)
Dan Graham
A. Blommers, N. Schumm, States of Nature
G. Kocken, M. Scheltens, Alex Vermeulen
A. Versluis en E. Uittenbroek
Ondersteuning
Activiteiten
6
Annie Fletcher,
Jeroen van de Ven
André Volten
Geert Mul
Paul de Kort
Giny Vos
Lukas Einsele
Karel Martens
Claudy Jongstra
Culturele Ambassade
Lloyd Hotel
Ton Zwerver
Bernard Heesen
Jeroen Hoogstraten
Babette Wagenvoort
Jeroen Bisscheroux,
Michiel Voet
Hans van Bentem
Adriaan Nette,
Dré Wapenaar
Christoph Seyferth
Martijn Sandberg,
Mattie van der Worm
Rachel Bacon
Marieke van Diemen
Kaptein Roodnat
Paul de Reus
Kamiel Verschuren
Fransje Killaars,
Ton Slits
Kees Spiering
Ingrid Godon,
Edward van de
Vendel
Programmering Artis
2005
Programmering Casco
2005 2006 2007
Programmering Code
2005
Programmering
Het Consortium
2004 2005
Programmering
Expodium
2005
Programmering
Extrapool
2005
Programmering
Fundament
2005
Programmering
G.A.N.G.
2005 2006
Programmering
Hotel Mariakapel
2005
Programmering
Impakt
2005 2006 2007
Programmering
Kunstcentrum DeFKa
2005
Programmering
Kunsthuis Syb
2005
Programmering
Marres, Centrum
Beeldende Kunst
2005
Programmering
Nieuwe Vide
2005
Programmering
Optrek
2005
Programmering
Pakt
2005
Programmering
De Paraplufabriek
2005
Programmering
Public Art Squad Mama
2005 2006
Programmering
De Veemvloer
2005
Programmering
VHDG
2005
Programmering
Worm
2005 2006
A-prior N9:
Goele De Bruyn,
Daan van Golden,
Jimmie Durham
If Walls Had Ears
BoekieBoekieKunstmap Recycling
Janneke Wesseling:
Het museum dat
niet bestond
A Short History of
Dutch Video Art
De Paviljoens:
Logboek van
een gebouw
Wim Beeren:
om de kunst
Bik Van der Pol
Primaat van
de zichtbaarheid
Nederlandse schilders
van de Middeleeuwen
tot nu
Inside Outside,
The Soft Architecture
of Petra Blaisse
Ted Noten
Foam 2005
Jong Holland 2005
kM 2005
Tijdschriftenstand
KunstRai 2004
Metropolis M –
jaargang
2005-2007
De Witte Raaf –
jaargang 2005
Archis – jaargang
2005–2006
Items 2004
Items 2005
KunstKoopregeling
Presentatie cultureel erfgoed p 83
€ 4.246.003 Euro (16% van totaal)
Restauratie
The Busy Drone
Collectie Nederland
van de experimentele
film fase 2 en 3
Bosbouwcollectie
Musip-symposium
Er uithalen wat
erin zit
Hub. Leufkens.
Kunstenaar van
het licht
Muziek OpSchrift
Restauratie
stoomsleepboot
de Hugo
Beschikbaarstelling
van video aan
museum- en
mediatheekpubliek
BNC Educatief
Woudreuzen en fluisterheggen – dwalen door
heden en verleden
Projectplan Digitaal
Oorkondeboek
Groningen Drente
Vectorisering
kadastrale kaart
Friesland 1832
Virtuele presentatie
(reconstructie Hoogduits synagogencomplex)
Digitalisering
Via Belgica
Tijdsvenster voormalig Abdijcomplex,
Thorn, Limburg
Ondersteuning
Activiteiten
7
Digitalisering
Glasmuseum
Implementatie driedimen- Naturalis Natuurbeeldsionale referentiestructuur bibliotheek
Leidse Poort
Natuurinformatie
Netwerk
Noordbrabant (fase 2)
Ontwikkeling prototype
nationale referentiecollectie archeologie
Ontwikkeling nieuwe
Computerspel Kruistocht
website en infrastructuur in spijkerbroek
Gras
Stadse beesten
Drift
Vikingen!
Oogstrelend schoon
Dag van de
cultuureducatie
Operatie Sigismund,
educatief depot Drents
Archief
Dodelijke affaires
Haven House
Homeless Portraits
Top Terpen
Reiskabinet Kapt
Severein (2)
Wonderkamers
Van Gogh Museum
outreach programma
De Ploeg
cd-rom
bovenbouw
De Ploeg cd-rom
onderbouw evaluatie
Pronk en praal, uitingen van dynastiek
zelfbewustzijn
Rooodkapje
Villa Zebra: Licht Uit!
Het Kwaad – All
about Evil
Binnenkort te zien
in Leiden
Publiekspresentatie
kasteelruïne
Valkenburg
Jouw wereld, mijn
wereld
Lab
Made in Arnhem
2005
Inrichting
staatsgevangenis
Nieuwe inrichting
staatsgevangenis
Stoomtram 125
Landschappelijk
perspectief
De Bataven
Historisch vliegen
met Fokker F27
Mummies
Ontdek het andere
Suriname
Barbies en
Actionmen:
wereldmodemakers
Breekbaar! Een stukje
geschiedenis van het
Gouds Plateel
Meertalige audiotours
Marokkotentoonstelling
Wereld Natuur
Kunst
Manifestatie
Heimwee
Zoeter - Meer
tussen hemel en
aarde
Honderd jaar
nieuwe media?
Kindersmokkel uit
de crèche
Marokko tijdens de
Tweede Wereldoorlog
Marokko: kunst en
design 2005
Zomerproject
2005
Jongeren, ecultuur en
éducation permanente in
het Zuiderzeemuseum
Restauratie
beelden
Conservering
abtsstaf
Restauratie
cartons Goudse
glazen
Zestiende-eeuws
kruisbeeld
Restauratie
Kalkarkruis
Schimmelbestrijding
kloosterbibliotheek
Preventief conserveren
wasmodellen Petrus
Koning
Schilders van
Dongen
Nederlandse toegepaste
kunst KröllerMüllercollectie 1900-1940
Het echtpaar
Singer en zijn
erfenis
Kunstenaars
van Surinaamse
afkomst
Rotterdamse Kaapverdianen en hun
cultureel erfgoed
Inventariserend
vooronderzoek als
migranten website
Spaanse arbeidsmigranten in Zuidoost
Brabant 1963-2003
Indisch-Moluks en
Surinaams-Antilliaans
Verhalenarchief
Cd-rom Indië
verteld
Diversiteit in het
Amersfoorts
geheugen
Publicatie
vrijverklaring
slavenbevolking
Virtuele presentatie
Doorbreek de stilte
Dansen met
diversiteit
Vorming collectie
cultureel erfgoed
Marokkanen
Splika
Nos Tesoro
Presentatie
publicatie The Aït
Waryagher of the
Moroccan Rif
Tree of
Forgetfulness
Utrechtse Migranten
– Gastarbeiders van
Staalgieterij Demka
(1914-1983)
Papoea-gerelateerd
Marokko: smeltkroes
bewegend beeldmateriaal van culturen
in Nederland
De erfenis van
slavernij: op reis
Zeeuws
slavernijverleden
Ondersteuning
Activiteiten
8
Museale aankopen p 109
€ 8.671.946 (34% van totaal)
Behoud
vioolliteratuurcollectie
Willem Noske
Portret van de eend
Sijctghen
Aankoop twee
drinkschalen
Joseph Maartensz
van der Hove
De Twaalf Maanden
Hans Bol
Tapijt Achilles vertoornd
op Agamemnon Daniel
Eggermans
Haagse klok
Solomon
Coster Haghe
Archiefcollectie
Rem Koolhaas
Oma
Schepen op de rede
van Amsterdam
Aankopen
musea
moderne kunst
Piccadilly Circus Paul
McCarthy
Ongekleurde
lattenstoel Gerrit
Rietveld
Staande figuur
Karel Appel
Anti Dog Alicia
Framis
Relief mit gelbem
Viereck 2 Kurt
Schwitters
Skulptur 23 Rudolf
Belling
Um den Kern
der Sache Kurt
Schwitters
Drie beelden
Benin
Zes aquarellen en
zeven tekeningen
Herman Paulides
Clash
Gebedstapijt OsmaansTurkse rijk
Verzamelreis Oceanië
Coördinatie tweede
tranche
Medische collecties
gezamelijke
middelen
Conservering
audiovisuele
collecties
Gelderland
Conservering
audiovisuele
collecties
Friesland
Conservering
verspreide
audiovisuele
collecties
Conservering
audiovisueel
materiaal
Collectie Japanse geïllustreerde boeken
De burgermeester
van Delft en zijn
dochter, Jan Steen
Behoudsregelingen p 125
€ 288.812 (1% van totaal)
Communicatie,
promotie, scholing
Inmeetproject
botanische tuinen 2
Digitalisering Zeeuws
filmmateriaal
Internationale activiteiten p 133
€ 3.264.407 (13% van totaal)
Australië
België
Brazilië
China
Denemarken
Duitsland
Finland
Frankrijk
Griekenland
Hongarije
Ierland
IJsland
India
Israël
Italië
Japan
Kroatië
Litouwen
Nieuw-Zeeland
Noorwegen
Oostenrijk
Polen
Portugal
Puerto Rico
Roemenië
Rusland
Servië
Slovenië
Spanje
Syrië
Taiwan
Tsjechië
Ondersteuning
Activiteiten
9
Turkije
Verenigd Koninkrijk
Verenigde Staten
van Amerika
Zuid-Afrika
Zuid-Korea
Zweden
Zwitserland
Niet-presentaties
The Vincent van Gogh
Reiskosten Gregor
Bi-annual Award for Con- Jansen
temporary Art in Europe
Reis- en verblijf
kosten
The Stations of
the Cross Damien
Hirst
Bezoekersprogramma
Art Rotterdam
Reiskosten
Robbert Roos
Londen New York
Conferentie ontwikkeling
in Midden-Oosterse
muziek
Reiskosten What,
How and for Whom
uit Zagreb
Gemine Muse –
Jonge kunstenaars
in Europese musea
Ladislav Sutnar
Praag-New York
Design in Action
Yinka Shonibare
Prix de Rome
Opening
Stedelijk
Museum CS
Entropic
Meltdown
Museum in
Motion?
Reis- en verblijf
kosten Kim Hyun
Jin, Esra Sarigedik
Reiskosten
gastcurator Anders
Kreuger
Nederlandse
figuratieve kunst na
1975 Krakau
Praagse
schilderkunst
Zinnen en minnen
Tournee Rineke
Dijkstra
Een jaar lang
Rembrandt
Het hart, teken
van leven
Ton Peek
Photography
Torch Gallery
Mirte Demare
Reflex Gallery
Annet Gelink
Gallery
Ellen de Bruijne
Projects
Annet Gelink
Gallery
Galerie Paul
Andriesse
Torch Gallery
Galerie Tanya
Rumpff
Galerie Van den
Berge
MKgalerie.nl
Slewe Galerie
Van Zoetendaal
Collections
Galerie Diana
Stigter
Ellen de Bruijne
Projects
Upstream Gallery
Annet Gelink
Gallery
Galerie Fons Welters
Galerie Micheline
Szwajcer
Galerie Paul
Andriesse
Jousse
Entreprise
Galerie Fons
Welters
Buro Empty
Ellen de Bruijne
Projects
Galerie Art Affairs
Galerie de Expeditie
MK galerie.nl
Ron Mandos
Stella Lohaus
Gallery
Vous Etes Ici
MKgalerie.nl
Vous Etes Ici
Galerie Fons
Welters
Galerie Akinci
Galerie Diana Stigter
Galerie Krinzinger
Galerie Lumen
Travo
Ron Mandos
Slewe Galerie
Galerie Diana
Stigter
Ellen de Bruijne
Projects
Galerie Art Affairs
Galerie Cokkie
Snoei
Galerie
Krinzinger
Galerie Onrust
Gelerie Tanya
Rumpff
Galerie Willy
Schoots
The Living Room
Torch Gallery
Vous Etes Ici
Antiquariaat L.van
Paddenburgh
Flatland Galerie
Galerie Cokkie
Snoei
Galerie Van
Kranendonk
Ton Peek
Photography
Torch Gallery
Ondersteuning
Activiteiten
10
TZR, Galerie für
Bildende kunst
Van Zoetendaal
Collections
Gallerie Bob van Orsouw
Lofts
Internationaal
bezoekersprogramma
Nieuw in Nederland
Conferentie
Internationale Vereniging
van Stadsmusea
Evaluatieinstrument
voor kunstprojecten
Onderzoek Berenschot
bezuinigingen cultuur
Operationeel
2004–2005
Sponsor Profiles
Thinking Forward,
Episode1: Surfacing
Thinking Forward,
Episode 2: Time
and Again
Thinking Forward
Thinking Forward,
Episode 3: Cordially
Invited
Thinking Forward,
Episode 4: Out of the
Shadows
Thinking Forward,
Episode 5: Safety
and Peace! Order
and Freedom!
Thinking Forward,
Episode 6: Olandu
Biuras-Vilnius
Thinking Forward,
Episode 7:
Edward Krasinski’s
Studio
Thinking Forward,
Reiskosten drie
journalisten
Thinking Forward,
Metropolis M 5,
2004
Thinking Forward,
Conferentie
Thinking Forward,
Going East Archis
RSVP Event 7
Thinking Forward,
Publicatie
Overige projecten p 201
€ 680.294 (3% van totaal)
Ondersteuning
Activiteiten
11
Introductie
Voorwoord 14
Leeswijzer 16
Mondriaan Stichting 18
Functies 19
Positionering 20
Beleid 22
2001–2004 2005–2008 23
Algemene criteria 24
Procedure 25
Regelingen 26
Advisering en adviescommissies 28
Bezwaar 29
Terugvordering 30
Ondersteuning 31
Aanvragen 32
Bedragen 33
Toezeggingen 2004 34
Ontwikkelingen 2000–2004 36
Overzicht 38
Beeldende kunst en vormgeving in Nederland 41
Projecten 43
Ondersteunde projecten beeldende kunst 44
Niet-gehonoreerde aanvragen 52
Bezwaarprocedures 53
Garantiefonds zelfproducerende vormgevers 53
Ondersteunde projecten vormgeving 54
Bezwaarprocedure 55
Nieuwe media 56
Tijdelijke investering nieuwe media 57
Bezwaarprocedure 57
Opdrachten 58
Ondersteunde opdrachten beeldende kunst 59
Ondersteunde opdrachten vormgeving 64
Kunstprojecten in het onderwijs 65
Ondersteunde kunstprojecten 65
Matching fund kinderboekillustraties 67
Activiteitenprogramma’s kunstenaarsinitiatieven 68
Ondersteunde activiteitenprogramma’s 69
Publicaties en tijdschriften beeldende kunst en
vormgeving 73
Ondersteunde publicaties 74
Bezwaarprocedure 76
Ondersteunde tijdschriften 77
Bezwaarprocedure 78
Inhoud
KunstKoopregeling particulieren 79
Resultaten 80
Financiële gegevens 80
Promotie 81
Galeries 82
Presentatie cultureel erfgoed 83
Zichtbaarheid 86
Ondersteunde projecten 87
Niet-gehonoreerde aanvraag 88
Publieksgerichte digitalisering 89
Bijzondere publieksactiviteiten 93
Bezwaarprocedure 99
Wet tot behoud van cultuurbezit 100
Ontwikkelingskosten grote museale
tentoonstellingen 102
Kunsthistorisch onderzoek 103
Cultureel erfgoed minderheden 105
Bezwaarprocedure 108
Museale aankopen 109
Aankoopfonds Collectie Nederland 112
Ondersteunde aankopen 113
Aankopen musea moderne kunst 115
Toegezegde ondersteuning 116
Bijzondere museale aankopen 120
Aankoopfonds volkenkundige musea 123
Niet-gehonoreerde aanvraag 124
Behoudsregelingen 125
Universitaire collecties 128
Verspreide audiovisuele collecties 130
12
Internationale activiteiten 133
Presentaties 137
Buitenlandse locaties 138
Kosten van transport reis verblijf 139
Ondersteunde presentaties beeldende
kunst buitenland 140
Ondersteunde catalogi bij presentaties
beeldende kunst 160
Vormgeving 162
Ondersteunde presentaties vormgeving
buitenland 163
Ondersteunde catalogus bij presentaties
vormgeving 168
Beleidsregel internationalisering 170
Ondersteunde presentaties 171
Organisatie 211
Bureau 212
Organogram 212
Bestuur en directie 213
Personeel en beleid 214
Kwaliteitsmonitor 215
Activiteiten 215
Public relations 216
Financiën 217
Budget 218
Bijlagen 219
Samenstelling adviescommissies 220
Publiciteit Mondriaan Stichting 221
Accountantsverklaring en jaarrekening 224
Register op aanvrager 244
Internationale museale samenwerking bij presentaties 173
Biënnales en andere internationale
kunstmanifestaties 175
Biënnale van Venetië 176
Biënnale van São Paulo 176
Hgis-Cultuurmiddelen ministeries van
Buitenlandse Zaken en OCW 177
Ondersteund project Hgis Vrijhaven 178
Ondersteunde projecten Hgis Internationale
museale samenwerking 178
Overige ondersteunde buitenlandse
projecten Hgis 179
Ondersteunde promotionele catalogi Hgis 186
Ondersteunde deelname galeries buitenlandse
kunstbeurzen Hgis 187
Ondersteunde projecten Internationalecultuurmiddelen 188
Kunstbeurzen galeries 189
Ondersteunde deelnames 190
Lofts 192
Loft 218 193
Loft 811 194
Internationaal bezoekersprogramma 196
Oriëntatiereizen 197
Deelnemers 197
Overige projecten 201
Niet in behandeling genomen aanvragen 207
Niet-behandelde aanvragen 208
Inhoud
13
Introductie
Voorwoord
De Mondriaan Stichting bestond in
2004 tien jaar. Om dat te vieren maakten we, met onze adviseurs, een boek
over honderd ondersteunde projecten.
Deze projecten laten immers het best
zien wat de Mondriaan Stichting doet:
wat is er in de afgelopen tien jaar zoal
ondersteund, en waarom. Het boekje
kan dienen als best practice, als bron
van inspiratie en in ieder geval als teken van de tijdgeest.
Ook was 2004 een overgangsjaar. Nog
met één been in de oude Cultuurnotaperiode keken we vooral vooruit naar
het Beleidsplan 2005–2008. Het plan
werd goed ontvangen en positief beoordeeld door de Raad voor Cultuur en het
Ministerie van OCW. De voorbereiding
van onze nieuwe werkwijze nam een
belangrijke plaats in. Deze nieuwe
werkwijze is meer dan voorheen gericht
op de aanvrager: zowel inhoudelijk als
procedureel. Regelingen worden samengevoegd, beperkende voorwaarden
en criteria komen zoveel mogelijk te
vervallen.
De Mondriaan Stichting werkt voor
drie sectoren: beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed, en ontvangt een grote verscheidenheid aan
aanvragen. Van erfgoedpresentaties
en aankopen tot presentaties van
beeldende kunst in binnen- en buitenland, van boeken en tijdschriften tot
programma’s van kunstenaarsinitiatieven. Door deze diversiteit beschikt
de Mondriaan Stichting over een veelzijdige deskundigheid en een goed
overzicht over de ontwikkelingen op de
uiteenlopende gebieden. Op basis van
die expertise initieert de Mondriaan
Stichting ook activiteiten. Zo organiseerde de Mondriaan Stichting met het
Introductie
Voorwoord
Prins Claus Fonds een oriëntatiereis
naar het Midden-Oosten waaraan directeuren, curatoren en journalisten
voor hedendaagse beeldende kunst
deelnamen, publiceerde zij met de vereniging Digitaal Erfgoed Nederland de
leidraad Cultureel Erfgoed Digitaal en
zette zij zich via het project Sponsor
Profiles, met de Stichting Doen en
het Fonds voor Amateurkunst en
Podiumkunsten, in voor het intensiveren van contacten tussen bedrijfsleven
en culturele instellingen.
De Mondriaan Stichting ondersteunt
ook internationaal, in veertig landen.
Naast het stimuleren van buitenlandse belangstelling voor kunst uit
Nederland is de Mondriaan Stichting
ook verantwoordelijk voor statelijke
manifestaties en de biënnales van
Venetië en São Paulo. Op onze uitnodiging selecteerde curator Stijn Huijts
Jennifer Tee voor de Nederlandse
inzending voor de Biënnale van São
Paulo. Tee maakte speciaal voor de
26ste Biënnale van São Paulo de omvangrijke installatie [Feasting on the]
E*V*O*L E*Y*E-LAND*S-*END. De
presentatie werd enthousiast ontvangen, zowel in het buitenland als in
Nederland.
Martijn van Nieuwenhuyzen werd door
de Mondriaan Stichting uitgenodigd
als curator voor de Nederlandse inzending voor de Biënnale van Venetië.
Hij koos Jeroen de Rijke en Willem de
Rooij voor de presentatie in juni 2005.
14
Een bijzondere activiteit in 2004 was
het cultureel programma Thinking
Forward bij het Nederlands EU-voorzitterschap en de toetreding van
tien landen tot de Europese Unie.
Voor het eerst gaven de ministeries
van Buitenlandse Zaken en OCW
de opdracht aan het Fonds voor
Amateurkunst en Podiumkunsten en
de Mondriaan Stichting om een cultureel programma samen te stellen. Met
het deelprogramma voor beeldende
kunst Who if not we should at least try
to imagine the future of all this? riep
curator Maria Hlavajova, samen met
instellingen in tien landen, kunstenaars, intellectuelen en eenieder van
ons op een actieve rol te spelen in het
publieke leven van Europa en verder.
Zeker in deze tijd geef ik zonder aarzelen gehoor aan haar oproep. Moge u
hetzelfde doen.
Els H. Swaab
voorzitter
Introductie
Voorwoord
15
Introductie
Leeswijzer
Met het jaarverslag verantwoordt de
Mondriaan Stichting zich voor de manier waarop zij de beschikbare middelen heeft aangewend. Centraal in het
verslag staan de projecten die in 2004
zijn ondersteund. Verder wordt ook uitleg gegeven over de organisatie en de
werkwijze van de Mondriaan Stichting.
Het jaarverslag begint met een omschrijving van de functies van de
Mondriaan Stichting en haar positie in
het culturele veld.
Aansluitend wordt een beeld geschetst
van de Mondriaan Stichting in 2004.
Zowel de uitvoering van het beleidsplan 2001–2004 als de ontwikkeling
van het beleidsplan 2005–2008 komt
ter sprake. Ook wordt nader ingegaan
op de aanvraagprocedure.
Het hoofdstuk Ondersteuning is de
kern van het jaarverslag. Daarin worden alle projecten beschreven waaraan
in 2004 is bijgedragen. Ook de niet-gehonoreerde aanvragen en de bezwaarprocedures worden vermeld. Elke regeling wordt voorafgegaan door een inleiding over recente ontwikkelingen.
Vervolgens wordt de organisatie van
de Mondriaan Stichting inzichtelijk
gemaakt: de samenstelling van het bestuur en het bureau, de performance
en de public relations. Het laatste
hoofdstuk ten slotte geeft een financieel overzicht van de uitgaven van de
Mondriaan Stichting in 2004.
Introductie
Leeswijzer
Het jaarverslag eindigt met drie bijlagen en een register. De bijlagen bevatten een overzicht van de adviescommissies van de Mondriaan Stichting,
van de publiciteit over en rond de
Mondriaan Stichting en de jaarrekening. In het register ten slotte staan
alle aanvragers uit 2004 alfabetisch
gerangschikt.
Het jaarverslag wordt verzonden naar
relaties van de Mondriaan Stichting,
inclusief alle instellingen die in 2004
aanvraag deden. Tot die relaties behoren behalve musea en kunstinstellingen ook het Ministerie van OCW, de
Raad voor Cultuur, de pers en belangenorganisaties. Verder is het verslag
bestemd voor iedereen die geïnteresseerd is in het werk van de Mondriaan
Stichting.
Doordat het jaarverslag een uitvoerige
verantwoording bevat van het werk
van de Mondriaan Stichting, is het ook
geschikt voor instellingen die nog geen
aanvraag bij de Mondriaan Stichting
hebben ingediend, maar overwegen dat
te doen. Uit het verslag kunnen zij een
indruk krijgen van de activiteiten die
de Mondriaan Stichting ondersteunt
en de criteria die daarvoor gelden.
16
17
Introductie
Mondriaan Stichting
Beeldende kunst, vormgeving en het
cultureel erfgoed vormen het werkterrein van de Mondriaan Stichting. Zij
heeft als doel de nationale en internationale publieke belangstelling voor en
afname van beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed te vergroten
en verdiepen.
In 2004 werd € 25.766.725 aan ondersteuning besteed. In dat jaar werden 1089 aanvragen door onder meer
archieven, musea, galeries en kunstenaarsinitiatieven ingediend bij de
Mondriaan Stichting. Daarvan werden
er 825 gehonoreerd.
De aanvragen kwamen van rechtspersonen, zoals nationale en internationale instellingen, overheden en
bedrijven. Zij behoren tot de doelgroep
van de Mondriaan Stichting, die zich
concentreert op afnemers en intermediairs zoals het publiek, presentatieinstellingen, archieven en uitgeverijen.
Natuurlijke personen, zoals kunstenaars, kunnen doorgaans niet bij de
Mondriaan Stichting terecht.
Introductie
Mondriaan Stichting
een groot scala van activiteiten, van
projecten en publicaties voor beeldende
kunst en vormgeving tot publieksgerichte digitalisering bij erfgoedinstellingen. Een belangrijk criterium voor
ondersteuning is dat projecten een
bijzonder belang vertegenwoordigen.
Heeft het project nationaal of internationaal betekenis? Of heeft het een uitzonderlijk, voorbeeldstellend karakter?
Ondersteuning is verder alleen mogelijk bij substantiële cofinanciering door
derden.
18
Introductie
Mondriaan Stichting
Functies
De Mondriaan Stichting stimuleert en ondersteunt activiteiten met geld van de rijksoverheid. Door haar werkzaamheden heeft
de Mondriaan Stichting een goed inzicht in
de ontwikkelingen in de beeldende kunst,
de vormgeving en het cultureel erfgoed
en beschikt zij over een grote groep van
deskundige adviseurs. Als sensor voor het
culturele veld en het Ministerie van OCW
is zij een expertisecentrum en entameert
zij discussie. De Mondriaan Stichting
signaleert ontwikkelingen en speelt daar
waar mogelijk op in. Een belangrijk voorbeeld hiervan is de extra aandacht, zowel
in mogelijkheden als budget, voor kunstenaarsinitiatieven. Verder is gebleken dat
voor statelijke manifestaties vraaggerichte
Introductie
Mondriaan Stichting
Functies
ondersteuning niet het meest ideale instrument is. Inbedding in de sector en een
actief beleid zijn van belang. Daarom heeft
de Mondriaan Stichting met het Fonds
voor Amateurkunst en Podiumkunsten
een intendant en twee coördinatoren
aangesteld om het cultureel programma
Thinking Forward samen te stellen bij het
Nederlandse EU-voorzitterschap. Maria
Hlavajova was coördinator voor het deelprogramma beeldende kunst Who if not we
should at least try to imagine the future of
all this? In een serie van zeven presentaties in Nederland en nieuwe EU-lidstaten
stond de relatie tussen kunst en politiek
centraal.
19
Introductie
Mondriaan Stichting
Positionering
De Mondriaan Stichting werd als laatste
cultuurfonds in 1994 opgericht door het
Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid
en Cultuur. Daarmee was het niet-meerjarige subsidiebeleid van het ministerie
overgedragen aan cultuurfondsen die in
een publiekrechtelijk kader passen. Hoewel
de Mondriaan Stichting vrij is in haar
besluitvorming over aanvragen, wordt
de context waarin dat gebeurt bepaald
door de Staatssecretaris van Cultuur. De
Mondriaan Stichting krijgt haar budget
van het ministerie, het bestuur van de
Mondriaan Stichting wordt door de staatssecretaris benoemd en ontslagen, en bij
aanstelling van de directeur wordt de
staatssecretaris gehoord. Ook moeten het
Algemeen Reglement en de deelregelingen,
op basis waarvan de Mondriaan Stichting
bijdragen verstrekt, door de staatssecretaris worden goedgekeurd. Een dergelijke
goedkeuring geldt ook voor de begroting en
het beleids- en activiteitenplan. Daardoor
heeft de Mondriaan Stichting rechtstreeks
te maken met drie verantwoordelijke directies: de directie Cultureel Erfgoed, de directie Kunsten en de stafdirectie Algemeen
Cultuurbeleid. Verder onderhoudt de
Mondriaan Stichting contacten met de
Raad voor Cultuur, het Ministerie van
Buitenlandse Zaken en de ambassades. De
Mondriaan Stichting werkt zowel nationaal
als internationaal.
Fondsen
Het Fonds voor Beeldende Kunsten,
Vormgeving en Bouwkunst is evenals de
Mondriaan Stichting gericht op beeldende
kunst. Zij ondersteunt echter individuele
beeldend kunstenaars, vormgevers en architecten, terwijl de Mondriaan Stichting
instellingen en organisaties ondersteunt.
Het Fonds BKVB is gericht op productie
en aanbod, de Mondriaan Stichting concentreert zich vooral op presentatie en
afname van beeldende kunst en cultureel
erfgoed. Met het Literair Productie- en
Vertalingenfonds beheert de Mondriaan
Stichting een matching fund voor geïllustreerde kinderen jeugdliteratuur. Ook
wordt sinds 2002 samengewerkt met het
Introductie
Mondriaan Stichting
Positionering
Prins Claus Fonds; in 2004 organiseerden
beide fondsen een oriëntatiereis voor directeuren, curatoren en journalisten naar het
Midden-Oosten.
In het voorjaar van 2004 zijn directeuren van het Amsterdams Fonds voor de
Kunst, de Stichting Doen, de Mondriaan
Stichting, het Fonds voor Amateurkunst
en Podiumkunsten en het Fonds voor de
Letteren op werkbezoek gegaan bij de
Nederlandse Antillen en Aruba. Aanleiding
was het feit dat de meeste publieke fondsen
weinig tot geen projecten ondersteunen in
dit deel van het Koninkrijk. De voornaamste conclusies van de reis zijn de noodzaak
tot investeren in de juiste expertise bij de
fondsen en het belang van een gezamenlijke inspanning in een goede communicatie. Daartoe heeft de Mondriaan Stichting
met de Stichting Doen en het Fonds voor
Amateurkunst en Podiumkunsten een
website ontwikkeld voor aanvragers uit de
Nederlandse Antillen en Aruba.
De drie fondsen werken ook samen in het
project Sponsor Profiles. Via een website,
publicatie en netwerkbijeenkomsten krijgen bijna tweehonderd culturele organisaties de kans zich te presenteren aan het
bedrijfsleven. Het bedrijfsleven wordt uitgenodigd culturele sponsoring te verkennen
en uit te breiden.
Naast de Stichting Doen zijn ook de
Vereniging Rembrandt, het VSB Fonds en
het Prins Bernhard Cultuurfonds bekende
private fondsen. Zij maken geen deel uit
van het cultuurbeleid van de rijksoverheid.
Wel komt het geregeld voor dat projecten
die door de Mondriaan Stichting worden
ondersteund ook financiële ondersteuning
krijgen van private fondsen; zo nodig vindt
hierover afstemming plaats.
Om subsidiegelden effectiever te gebruiken
en de onderlinge afstemming over aanvragen voor publicaties te verbeteren gaat
de Mondriaan Stichting vanaf 2005 nauw
samenwerken met het Fonds BKVB. De
afzonderlijke budgetten worden samengevoegd en de aanvragen die bij beide fondsen worden ingediend, worden voorgelegd
aan een gezamenlijke commissie.
20
Branche-instituten
Stichting Code Cultuursponsoring
Voor beeldende kunst, vormgeving en
cultureel erfgoed stemt de Mondriaan
Stichting haar activiteiten af met relevante
sectorinstituten als de Stichting Kunst en
Openbare Ruimte, de Premsela Stichting,
de Nederlandse Museumvereniging en
de Vereniging voor de Documentaire
Informatievoorziening en het Archiefwezen,
en koepelorganisaties zoals de Stichting
Academisch Erfgoed, de Stichting
Volkenkundige Collectie Nederland en het
Nederlands Overleg Regionale Audiovisuele
Archieven. Ook werkt de Mondriaan
Stichting samen met het Instituut Collectie
Nederland en de vereniging Digitaal
Erfgoed Nederland. Het ICN adviseert de
Mondriaan Stichting over het behoud van
erfgoed, Den adviseerde de Mondriaan tot
2005 over digitaliseringprojecten. Ook verzorgden Den en de Mondriaan Stichting de
handleiding voor digitaliseringprojecten
Cultureel erfgoed digitaal – Leidraad bij
projecten.
De Code Cultuursponsoring bevat gedragsregels voor sponsoring van culturele
activiteiten. Ze zijn zowel voor de gesponsorden als voor de sponsors bestemd. De
gedragsregels gaan over inhoudelijke
onafhankelijkheid, publieke toegankelijkheid, tegenprestaties, bemiddeling bij het
verkrijgen van financiële ondersteuning en
belangenverstrengeling. De Code is onderschreven door een groot aantal culturele
organisaties, waaronder de Nederlandse
Museumvereniging, de Vereniging van
Schouwburg- en Concertgebouwdirecties
en de Sectie Sponsoring van het
Genootschap voor Reclame. Hij wordt
ondersteund door onder meer het Prins
Bernhard Cultuurfonds en de Federatie
Kunstenaarsverenigingen. Ook de
Mondriaan Stichting voegt zich naar de
code. In het Algemeen Reglement van de
Mondriaan Stichting staat in artikel 23 dat
een ontvanger van financiële ondersteuning gehouden is zich te conformeren aan
de Code Cultuursponsoring. Voor de uitvoering van de Code en het toezicht daarop
is de Stichting Code Cultuursponsoring opgericht. Sinds 1998 beheert de Mondriaan
Stichting het secretariaat van de stichting.
Aandeelhouder en lid
De Mondriaan Stichting is lid van de
Nederlandse Museumvereniging, de vereniging Digitaal Erfgoed Nederland en
Kunsten ’92 en maakt deel uit van de stichtingsraad van de Stichting Internationale
Culturele Activiteiten. Sica fungeert als
informatie- en documentatiecentrum
voor internationale sectoroverschrijdende
aangelegenheden en behartigt de belangen voor internationale bovensectorale
activiteiten bij de overheid. Met de leden
van de Stichtingsraad, zoals het Fonds
BKVB, het Fonds voor de Amateurkunst en
Podiumkunsten en het Nederlands Fonds
voor de Film, is in 2004 overlegd over de
toekomst van Sica en haar rol in het strategisch internationaal cultuurbeleid.
De Mondriaan Stichting participeerde
met € 385.000 als aandeelhouder van de
Participatiemaatschappij voor Kunst en
Cultuur, die in 2005 wordt opgeheven.
Introductie
Mondriaan Stichting
Positionering
21
Introductie
Beleid
Met het oog op de Cultuurnota werkt
de Mondriaan Stichting met vierjarige beleidsplannen. In het beleidsplan staat welke ontwikkelingen op
het werkterrein van de Mondriaan
Stichting meer stimulering nodig hebben, welke activiteiten voor ondersteuning in aanmerking komen en welke
voorwaarden daaraan worden gesteld.
Voor de periode 2001–2004 beschikte
de Mondriaan Stichting over een
Cultuurnotabudget van € 51.295.393.
Voor de periode 2005–2008 bedraagt
dit budget € 57.861.066.
Introductie
Beleid
De Mondriaan Stichting is behalve een
overheidsfonds ook een onafhankelijke
publiekrechtelijke organisatie. Daarbij
vervullen adviescommissies een belangrijke rol. De Mondriaan Stichting
neemt hun adviezen doorgaans over,
maar kan zo nodig naar eigen inzicht
van adviezen afwijken.
22
Introductie
Beleid
2001–2004 2005–2008
In het najaar van 2004 ontving de
Mondriaan Stichting de subsidiebeschikking van het Ministerie van OCW voor de
Cultuurnota 2005–2008. Op basis van
dit plan krijgt de Mondriaan Stichting de
Cultuurnotasubsidie tot haar beschikking. In haar nieuwe beleidsplan kiest de
Mondriaan Stichting voor een duidelijker,
klantvriendelijker en flexibeler manier van
werken, die meer ruimte biedt aan ontwikkelingen en aanvragers. Het aantal regelingen wordt van twintig tot vijf teruggebracht
en het aantal voorwaarden en criteria
zoveel mogelijk beperkt. Daartoe heeft de
Mondriaan Stichting haar primaire taak
expliciet vertaald naar doelen, die nadrukkelijker dan voorheen het kader vormen
voor haar ondersteuning. Onder haar
primaire taak verstaat zij het bevorderen
van de belangstelling voor en de afname
van beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed. Ook maakt de Mondriaan
Stichting inhoudelijke keuzes, gebaseerd
op ontwikkelingen in beeldende kunst,
vormgeving en cultureel erfgoed. De keuzes vinden hun weerslag in specifieke ondersteuningsmogelijkheden en budgetten.
De komende jaren zijn internationalisering,
culturele diversiteit, eCultuur, cultuureducatie en deskundigheidsbevordering de
prioriteiten van de Mondriaan Stichting.
Ook is er extra aandacht voor de programma’s van kunstenaarsinitiatieven, omdat
deze van vitaal belang zijn voor de ontwikkeling in beeldende kunst en vormgeving.
Met het oog op de beperkte mogelijkheden
tot financiering en stijgende kosten heeft
de Mondriaan Stichting haar ondersteuning van kunstenaarsinitiatieven in 2004
substantieel uitgebreid.
Introductie
Beleid
2001–2004 2005–2008
2004 stond nog in het teken van beleidsplan 2001–2004. Belangrijke accenten
waren toen al het stimuleren van publieke
belangstelling en educatieve projecten in
de beeldende kunst en vormgeving, het
stimuleren van de particuliere markt voor
beeldende kunst en vormgeving en het ondersteunen van bijzondere projecten met
nationale betekenis en van activiteiten in
het buitenland. Sinds 2003 is de ondersteuning voor museale activiteiten uitgebreid naar het gehele culturele erfgoed.
Instellingen als archieven en bibliotheken
doen immers steeds meer aan publieksactiviteiten en werken steeds vaker samen bij
het onderzoeken, ontsluiten en presenteren
van cultureel erfgoed. Voor het erfgoed lag
in 2004 de nadruk op het stimuleren van
publieke belangstelling en educatie, het
zichtbaar maken en versterken van collecties en het onderling afstemmen ervan
binnen de Collectie Nederland. Op basis
van deze uitbreiding konden erfgoedorganisaties van uiteenlopende disciplines ondersteuning aanvragen bij de Mondriaan
Stichting.
23
Introductie
Beleid
Algemene criteria
De Mondriaan Stichting wil aanvragers
snel en zorgvuldig uitsluitsel geven over
hun aanvraag. Daarom is het belangrijk
dat zij vooraf goed worden geïnformeerd.
Nieuwe aanvragers wordt aangeraden
een gesprek te hebben met een van de
medewerkers, voordat zij hun aanvraag
indienen. In dat gesprek wordt informatie
gegeven over de ondersteuningsmogelijkheden van de Mondriaan Stichting, de
manier waarop aanvraag kan worden gedaan en de manier waarop de aanvraag
wordt beoordeeld. Alle aanvragen die aan
de formele eisen voldoen worden in principe voorgelegd aan een adviescommissie.
Onder eindverantwoordelijkheid van de
directeur besluit het bureau welke aanvragen aan welke adviescommissie worden
voorgelegd. De commissies beoordelen de
aanvragen zowel op artistiek-inhoudelijke
of cultuurhistorische aspecten als op een
aantal criteria. In het Algemeen Reglement
van de Mondriaan Stichting staan de criteria vermeld die voor de beoordeling van
aanvragen worden gebruikt:
_ het project levert naar verwachting een
stimulerende bijdrage aan de verdere
ontwikkeling van beeldende kunst,
vormgeving of de uitoefening van museale functies;
_ het project is van hoge kwaliteit en,
vooral als het een museaal project is, van
cultuurhistorisch belang;
_ het project heeft een voorbeeldwerking,
het stimuleert nieuwe activiteiten en
voegt inhoudelijk iets toe;
_ er is draagvlak voor de uitvoering van
het project, wat blijkt uit te verwachten
publieke belangstelling, samenwerking
met andere organisaties of bijdragen van
andere financiers;
_ het resultaat van het project zal naar
verwachting van invloed zijn op de belangstelling voor of de betekenis van
beeldende kunst, vormgeving of museale
activiteiten;
_ het resultaat van het project heeft naar
verwachting een nationale of internationale betekenis;
_ het resultaat van het project is openbaar
en toegankelijk.
In de afzonderlijke regelingen van de
Mondriaan Stichting zijn deze algemene
criteria verder uitgewerkt. Daarnaast worden aanvragen ook aan andere criteria
getoetst, die relevant zijn voor de specifieke
activiteit. De adviezen die over de aanvragen worden gegeven liggen ten grondslag
aan de besluitvorming van de Mondriaan
Stichting. Vervolgens worden de besluiten
door het bureau verder afgewikkeld. Het
bestuur is in de regel niet rechtstreeks bij
de besluitvorming betrokken.
Introductie
Beleid
Algemene criteria
24
Introductie
Beleid
Procedure
Wanneer een aanvraag bij de Mondriaan
Stichting wordt ingediend, krijgt de aanvrager binnen een week een ontvangstbevestiging met vermelding van contactpersoon en procedure. Binnen maximaal
drie maanden verneemt de aanvrager het
besluit van de Mondriaan Stichting.
Introductie
Beleid
Procedure
De periode is in de praktijk meestal korter: gemiddeld duurde de behandeling
van een aanvraag in 2004 twee maanden. Bovendien probeert de Mondriaan
Stichting de behandeling te versnellen als
de omstandigheden daar aanleiding toe
geven.
25
Introductie
Beleid
Regelingen
De Mondriaan Stichting kent twee soorten _ KunstKoopregeling: aankopen van
regelingen waarbinnen bijdragen worden
beeldende kunst en vormgeving door
verstrekt. Er zijn ondersteuningsregelingen
particulieren;
_ aankopen voor de Collectie Nederland,
die voor langere tijd worden uitgevoerd
naast activiteitenbudgetten die voor
aankopen van moderne beeldende
kortere tijd door de Mondriaan Stichting
kunst en vormgeving en aankopen door
beschikbaar worden gesteld. Tot de eerste
volkenkundige musea;
_ projecten voor cultureel erfgoed:
categorie behoorden in 2001–2004 de
regelingen voor:
voorbereidingen voor een betere
publieksbenadering of toegankelijkheid;
zichtbaarheid en behoud; bijzondere
publiekspresentaties; digitalisering en
virtuele presentaties;
_ projecten voor internationale museale
samenwerking;
_ projecten voor kunsthistorisch
onderzoek;
_ buitenlandactiviteiten: presentaties
van Nederlandse kunst en vormgeving,
biënnales, lofts, deelname van galeries
aan kunstbeurzen en internationale
museale uitwisselingen.
Introductie
Beleid
Regelingen
26
_ Cultureel erfgoed van minderheden
Voor het inventariseren, verzamelen en toegankelijk maken van het cultureel erfgoed
van minderheden was drie jaar lang (2002–
_ eCultuur
2004) een zelfstandige regeling van kracht.
Daarvoor was € 1.089.075 beschikbaar. In
De Mondriaan Stichting ontving daarvoor in 2000 € 5.760.000. Daarvan is
2004 werd € 515.703 besteed. Eind 2004
€ 2.130.000 aan het budget van de regeling was in totaal € 1.563.265 besteed, waarvoor publieksgerichte digitaliseringpromee het budget flink werd overschreden.
jecten bij erfgoedinstellingen toegevoegd.
_ Buitenlandse presentaties van
Bovendien werd € 910.000 bestemd voor
onderzoek en ontwikkeling via de regebeeldende kunst of vormgeving uit
ling voor nieuwe mediaprojecten op het
Nederland
gebied van de kunsten en het ontwerDaarvoor stelden de ministeries van
pen en € 750.000 gereserveerd voor het
Buitenlandse Zaken en OCW extra geld ter
Fotomuseum. In 2004 is het resterende
beschikking binnen Hgis (Homogene Groep
bedrag van € 432.470 besteed.
Internationale Samenwerking)-Cultuur:
de Hgis-Cultuurmiddelen. Met dat budget
_ Behoud van audiovisuele collecties
werden onder meer presentaties in prioDe Mondriaan Stichting beheerde al eerder riteitslanden ondersteund. Een klein deel
van het budget was bedoeld voor projecten
een apart budget voor het behoud van audiovisuele collecties. Omdat er aanzienlijke in Nederland. Die projecten pasten in de
achterstanden waren in de conservering
gedachte van Nederland als vrijhaven van
van de verspreide collecties, is voor dat doel de kunst of betroffen internationale mueind 2001 een extra budget van € 907.560 seale uitwisselingstentoonstellingen. De
beschikbaar gesteld. In 2004 is € 144.762
projecten waaraan de Hgis-Cultuurgelden
besteed. Eind 2004 was in totaal € 796.815 werden besteed worden beschreven bij
besteed, waarmee nog € 110.745 resteert.
diverse regelingen. Ook zijn de projecten
bijeengebracht in een afzonderlijk overzicht
_ Behoud van universitaire collecties
van Hgis-ondersteuningen.
Voor de conservering van de collecties
van de universiteiten van Amsterdam,
Groningen, Leiden en Utrecht en de
Technische Universiteit Delft werd in 2001
€ 1.588.231 beschikbaar gesteld. In 2004
werd € 194.401 besteed. Eind 2004 was in
totaal € 2.034.416 besteed, waarmee het
budget werd overschreden.
De activiteiten waarvoor de Mondriaan
Stichting tijdelijk geld ter beschikking had
in 2004:
Introductie
Beleid
Regelingen
27
Introductie
Beleid
Advisering en adviescommissies
Commissies die meermalen per jaar bijeenkwamen:
_ adviescommissie Beeldende kunst (8x)
(opdrachten en projecten beeldende
kunst in Nederland);
_ adviescommissie Bijzondere
publieksactiviteiten musea (5x);
_ adviescommissie Cultureel erfgoed
minderheden (3x);
_ adviescommissie Digitaliseringprojecten
cultureel erfgoed (3x);
_ adviescommissie Kunsten internationaal
(10x) (presentaties beeldende kunst in
het buitenland, lofts, kunstbeurzen);
_ adviescommissie Publicaties (7x)
(publicaties en tijdschriften over
beeldende kunst of vormgeving);
_ adviescommissie Volkenkundige
aankopen (3x);
_ adviescommissie Vormgeving (7x)
(opdrachten en projecten vormgeving in
Nederland en presentaties vormgeving in
het buitenland);
_ kerncommissie Aankoopfonds Collectie
Nederland (adviseert schriftelijk).
De Mondriaan Stichting laat zich over de
artistieke of cultuurhistorische aspecten
van een aanvraag adviseren door commissies van deskundigen. Het bestuur van de
Mondriaan Stichting hecht grote waarde
aan een zorgvuldige en evenwichtige samenstelling van de adviescommissies. Het
bestuur is een voorstander van kleine
commissies die geregeld van samenstelling
veranderen. Voor de meeste aanvragen zijn
vaste commissies ingesteld. Sommige commissies vergaderen geregeld, andere maar
eenmaal per jaar. Voor incidentele museale
aankopen binnen de Collectie Nederland
wordt per aanvraag een ad hoc-commissie
samengesteld.
In 2004 waren dertien adviescommissies
werkzaam. Er werden zeventien nieuwe
adviseurs in vaste adviescommissies benoemd, dertig adviseurs traden terug. Ook
werden 45 ad hoc-adviseurs ingeschakeld
om aanvragen voor incidentele aankopen te beoordelen. Een overzicht van de
commissies en hun samenstelling is opgenomen als bijlage. De commissieleden
worden benoemd voor een jaar en kunnen
maximaal driemaal worden herbenoemd.
Overigens is de Mondriaan Stichting volledig beslissingsbevoegd, zij kan van uitgebrachte adviezen afwijken. Wanneer dat
gebeurt, wordt het bestuur in het besluit
gekend.
Commissies die eenmaal per jaar bijeenkomen worden met ingang van 2001 bij
de vaste adviseurs geteld. Sindsdien is het
aantal vaste adviseurs hoger en dat van de
ad hoc-adviescommissieleden lager dan in
voorgaande jaren. Het aantal vaste commissieleden was in 2004 lager dan in 2003.
Dat kwam onder meer doordat twee adviescommissies werden opgeheven: de adviescommissie Nieuwe mediaprojecten en de
adviescommissie Zichtbaarheid.
Commissies die voor een enkele
beoordelingsronde bijeenkwamen
_ adviescommissie Activiteitenprogramma’s kunstenaarsinitiatieven;
_ adviescommissie Internationale museale
samenwerking;
_ adviescommissie KunstKoopregeling;
_ adviescommissie Museaal
kunsthistorisch onderzoek.
Wisseling adviseurs en adviescommissies
Aantal vaste adviseurs
Afgetreden
Nieuwbenoemd
Ad hoc-adviescommissieleden
Introductie
Beleid
Advisering en adviescommissies
2000
2001
2002
2003
2004
34
13
10
77
69
20
35
49
74
21
26
48
72
22
20
40
59
30
17
45
28
Introductie
Beleid
Bezwaar
De Mondriaan Stichting is een zelfstandig
bestuursorgaan en valt onder de werking
van de Algemene Wet Bestuursrecht. Dat
brengt onder meer mee dat aanvragers
bezwaar kunnen maken als zij het niet
eens zijn met een besluit. Dat kan als de
aanvraag is afgewezen, maar ook als de
Mondriaan Stichting een ander bedrag
toekent dan was aangevraagd. Ook is bezwaar mogelijk als er bij het vaststellen van
de definitieve bijdrage wordt afgeweken
van de toezegging. In de beoordeling van
het bezwaar staan het bezwaarschrift en
de toelichting die daarop wordt gegeven
bij een eventuele hoorzitting centraal. In
de bezwaarprocedure wordt het besluit
integraal heroverwogen. De heroverweging
blijft dus niet beperkt tot een procedurele
of juridische toetsing. Belangrijk is ook dat
de belanghebbende nieuwe informatie kan
verschaffen, die bij het nemen van een besluit over het bezwaar wordt meegewogen.
In 2004 is dertig keer bezwaar aangetekend tegen een beslissing van de
Mondriaan Stichting en zijn drie bezwaren uit 2003 afgehandeld. De afronding
van twee bezwaarprocedures vindt in
2005 plaats. In tien gevallen stelde de
Mondriaan Stichting haar besluit bij, soms
op grond van nieuwe informatie die in de
bezwaarprocedure beschikbaar kwam.
Een overzicht van de behandelde bezwaren
is met een toelichting in de bespreking van
de afzonderlijke regelingen te vinden.
In 2004 is eenmaal beroep aangetekend
bij de rechtbank tegen een beslissing van
de Mondriaan Stichting. Dat beroep wordt
naar alle waarschijnlijkheid in 2005 behandeld. In een andere zaak, die stamt
uit 2003, is in december 2004 uitspraak
gedaan door de rechtbank in Almelo. De
rechtbank wees de eis van de afgewezen
aanvrager af.
Bezwaar- en beroepsprocedures tegen een besluit van de Mondriaan Stichting
Aantal aanvragen
Aantal bezwaren
Aantal herzieningen
Aantal beroep bij rechtbank
Aantal beroep bij Raad van State
Introductie
Beleid
Bezwaar
2000
2001
2002
2003
2004
959
31
3
0
0
739
31
7
2
1
976
39
5
2
1
928
25
6
1
0
1089
30
10
1
0
29
Introductie
Beleid
Terugvordering
Als de Mondriaan Stichting een aanvraag
honoreert, worden daar voorwaarden aan
verbonden. Een van die voorwaarden is
de financiële en inhoudelijke verantwoording van het project binnen drie maanden
na afloop. Met die verantwoording, die bij
bedragen boven € 25.000 vergezeld moet
gaan van een accountantsverklaring, kan
de Mondriaan Stichting nagaan of de toegezegde ondersteuning inderdaad nodig
was en conform de toezegging is besteed.
Op grond van de afrekening besluit de
Mondriaan Stichting over de definitieve
financiële ondersteuning.
Introductie
Beleid
Terugvordering
Als de verantwoording achterwege blijft,
kan de toezegging worden ingetrokken en
de bijdrage worden vastgesteld op nul. In
dat geval wordt ook het eventuele voorschot teruggevorderd. Vaak weegt dat
vooruitzicht voor de aanvrager zwaar genoeg om alsnog financieel en inhoudelijk
verantwoording af te leggen. Als de verantwoording desondanks uitblijft, wordt een
incassoprocedure gestart. De extra kosten
worden in principe verhaald op de in gebreke blijvende aanvrager. Daarnaast wordt
de aanvrager in beginsel uitgesloten van
verdere ondersteuning door de Mondriaan
Stichting zolang het verschuldigde bedrag
niet is terugbetaald.
30
Ondersteuning
In 2004 werden 825 projecten
ondersteund, waarvan 321 in
het buitenland. Besteed werd
een bedrag van € 25.766.725
Ondersteuning totaal € 25.766.725
31
Ondersteuning
Aanvragen
De ondersteuning van de Mondriaan
Stichting bestrijkt een breed terrein.
Jaarlijks worden honderden aanvragen
gehonoreerd. De financiële middelen
zijn verdeeld over een aantal regelingen. In dit hoofdstuk worden van elke
regeling het doel, de ontwikkelingen en
de ondersteunde projecten beschreven,
inclusief aanvragers, projectbegrotingen en toegekende bedragen. Het
jaarverslag bevat alle aanvragen die in
2004 werden behandeld, ongeacht of
ze ten laste komen van het budget voor
2004 of 2005.
Ondersteuning
Aanvragen
Aanvragen die in 2003 werden behandeld maar ten laste kwamen van
het budget voor 2004 blijven buiten
beschouwing: die zijn al beschreven
in het jaarverslag over 2003. Een
optelling van de bedragen bij de
projectbeschrijvingen levert dus een
ander saldo op dan in de financiele overzichten elders in dit verslag.
Buiten beschouwing blijven ook de
gehonoreerde aanvragen waarvan
de toezegging later werd ingetrokken
omdat de projecten in kwestie geen
doorgang vonden.
32
Ondersteuning
Aanvragen
Bedragen
De Mondriaan Stichting ontving in
2004 1248 aanvragen. Daarvan werden
er 1089 in behandeling genomen en 159
zonder nader onderzoek afgewezen. Aan
de uitvoering van de regelingen werd in
2004 € 25.766.725 besteed. Een visueel
overzicht van de toegezegde totaalbedragen
per regeling staat op pagina 38 en 39. De
tabel op pagina 34 en 35 toont het aantal
aanvragen en toezeggingen per regeling of
activiteit. In de tabel staan toegezegde bedragen; eventuele lager vastgestelde definitieve bedragen zijn hierin niet gecorrigeerd,
maar staan in de jaarrekening. Gegevens
van tabel en jaarrekening verschillen dan
ook van elkaar.
In de tabel staat bij een aantal aanvragen
geen toezeggingspercentage: die worden
in principe altijd gehonoreerd (matching
fund kinderboekillustraties: via literair
fonds; aankopen musea moderne kunst:
uit budget 2003; universitaire collecties:
aanvragen bij voorbaat gehonoreerd;
kunstbeurzen: aanvragen gehonoreerd
als ze betrekking hebben op een van de
geaccepteerde beurzen; lofts: geen kwaliteitstoets gasten) en zijn bij het berekenen
van het subtotaalpercentage (72%) en het
totaalpercentage (62%) van de honoreringen buiten beschouwing gelaten. Verder
toont de tabel de procentuele verhouding
tussen het bestede bedrag per regeling
of activiteit en het totaalbudget van de
Mondriaan Stichting in 2004.
Voorlopige reserveringen voor aanvragen
zijn niet in de tabel opgenomen; het
totaalbedrag daarvan komt terug in de
jaarrekening als Stellig voornemen.
Ondersteuning
Aanvragen
Bedragen
In de beschrijvingen van de ondersteunde
projecten worden telkens twee bedragen
genoemd: het eerste bedrag (blauw) is de
toezegging van de Mondriaan Stichting,
het tweede bedrag is de totaalbegroting
van het project. Het tweede bedrag wordt
niet vermeld waar het van ondergeschikt
belang is; dat geldt vooral voor een aantal
ondersteunde presentaties beeldende
kunst buitenland.
33
Ondersteuning
Aanvragen
Toezeggingen 2004
Toezeggingen 2004
Regeling of activiteit
Projecten beeldende kunst
Projecten vormgeving
Opdrachten
- opdrachten bk en vg
- kunstprojecten onderwijs
- matching fund kinderboekillustraties
Kunstenaarsinitiatieven
Publicaties bk en vg
Tijdschriften bk en vg
KunstKoopRegeling
Zichtbaarheid
Publieksgerichte digitalisering
Bijzondere publieksactiviteiten musea
Wet behoud cultuurbezit
Kunsthistorisch onderzoek musea
Cultureel erfgoed minderheden
Aankoopfonds Collectie Nederland
Aankopen musea moderne kunst
Bijzondere museale aankopen
Aankoopfonds volkenkundige musea
Behoud universitaire collecties
Conservering verspreide audiovisuele collecties
- presentaties buitenland miv Hgis-C
- beleidsregel internationalisering
- internationale museale samenwerking
- kunstbeurzen galeries
- lofts
- overige miv bezoekersprogramma’s
Overige projecten
(Sub)totaal
Zonder nader onderzoek afgewezen
Totaal
Ondersteuning
Aanvragen
Toezeggingen 2004
Aantal aanvragen Gehonoreerd Percentage Besteding
Mondriaan Stichting
111
61
55%
2.184.876
17
8
47%
185.900
Percentage
totaalbudget
8%
1%
62
21
2
33
32
12
149
9
21
65
7
6
27
12
2
10
6
4
5
36
15
2
21
12
9
136
8
15
44
7
3
20
10
2
7
5
4
5
58%
71%
nvt
64%
38%
75%
91%
89%
71%
68%
100%
50%
74%
83%
nvt
70%
83%
nvt
100%
1.293.485
948.276
3.332
2.531.808
118.905
520.670
828.011
472.063
956.448
1.768.603
350.500
164.600
533.789
7.148.000
325.000
1.139.500
59.446
164.050
124.762
5%
4%
0%
10%
0%
2%
3%
2%
4%
7%
1%
1%
2%
28%
1%
4%
0%
1%
0%
312
19
8
61
67
237
17
6
61
67
76%
89%
75%
nvt
nvt
9
7
78%
2.333.118
212.510
274.000
340.452
68.691
35.637
680.294
9%
1%
1%
1%
0%
0%
3%
1.089
159
1.248
825
72%
25.766.725
100%
62%
34
Ondersteuning
Aanvragen
Toezeggingen 2004
35
Ondersteuning
Aanvragen
Ontwikkelingen 2000–2004
In deze tabel staan de gehonoreerde aanvragen en beschikbare budgetten over de laatste vijf jaar.
Buiten beschouwing blijven lofts en overige projecten.
Projecten bk en vg
Projecten vormgeving lokaal
Projecten nieuwe media
Tijdelijke investering nieuwe media
Nederlands Fotomuseum (Las Palmas-gelden)
Gigaport
Opdrachten
opdrachten bk en vg
via tijdelijke regeling
kunstprojecten onderwijs
matching fund kinderboekillustraties
Kunst Koopregeling
Zichtbaarheid
Bijzondere publieksactiviteiten
Digitalisering erfgoed
Afstemming Collectie Nederland
Behoud museale collecties
Behoud audiovisuele collecties
Schoolmuseum Rotterdam
presentaties buitenland miv Hgis-C
beleidsregel internationalisering
internationale museale samenwerking
Biënnale Venetië
Biënnale São Paulo
kunstbeurzen galeries
samenwerkingsprojecten Japan
Ondersteuning
Aanvragen
2000
Aantal
gehonoreerd
Budget
x 1000
2001
Aantal
gehonoreerd
Budget
x 1000
36
848
31
704
1
57
1
54
32
19
3
3
16
16
7
20
3
12
36
1
799
1.539
727
650
161
12
686
225
191
975
258
384
970
2
4
125
293
9
1
19
362
9
1.610
23
1.838
6
113
18
3
1.690
23
1
48
28
2.053
899
4
15
22
8
135
14
1.058
316
322
835
33
10
1.161
558
3
147
7
3
21
1.356
77
1.679
3
29
697
271
180
2.127
1.487
245
166
2.353
1.564
5
168
12
77
9
355
117
67
442
737
133
346
36
2002
Aantal
gehonoreerd
Budget
x1000
2003
Aantal
gehonoreerd
Budget
x1000
2004
Aantal
gehonoreerd
Budget
x1000
40
1.296
42
1.330
69
2.371
16
15
750
515
1.285
18
1
479
65
33
954
23
592
36
1.293
8
1
17
15
7
128
13
12
27
322
5
874
193
211
862
517
637
948
9
507
17
11
7
18
13
40
986
149
181
805
661
721
1.027
15
2
21
12
9
136
8
15
44
948
3
2.532
119
521
828
472
956
1.769
2
3
8
9
57
300
294
844
2
3
28
6
76
170
712
3.780
7
3
20
10
351
165
534
7.148
6
143
17
1.023
4
1.950
7
70
2
1.140
5
325
722
11
7
653
10
910
4
5
164
125
125
1
253
172
8
416
2.137
1.550
511
9
171
232
11
9
2.398
138
309
237
17
6
2.333
213
274
72
416
66
376
61
340
Ondersteuning
Aanvragen
59
37
Ondersteuning
Aanvragen
Overzicht
Projecten beeldende kunst
55% gehonoreerd
€ 2.184.876
Projecten vormgeving
47% gehonoreerd
€ 185.900
Opdrachten bk en vg
58% gehonoreerd
€ 1.293.485
Kunstprojecten onderwijs
71% gehonoreerd
€ 948.276
Matching fund kinderboekillustraties
100% gehonoreerd
€ 3.332
64% gehonoreerd
€ 2.531.808
38% gehonoreerd
€ 118.905
75% gehonoreerd
€ 520.670
Kunst Koopregeling
91% gehonoreerd
€ 828.011
Zichtbaarheid
89% gehonoreerd
€ 472.063
71% gehonoreerd
€ 956.448
68% gehonoreerd
€ 1.768.603
100% gehonoreerd
€ 350.500
50% gehonoreerd
€ 164.600
74% gehonoreerd
€ 533.789
83% gehonoreerd
€ 7.148.000
Ondersteuning
Aanvragen
Overzicht
38
100% gehonoreerd
€ 325.000
70% gehonoreerd
€ 1.139.500
83% gehonoreerd
€ 59.446
100% gehonoreerd
€ 164.050
Conservering audiovisuele collecties
100% gehonoreerd
€ 124.762
Presentaties buitenland
76% gehonoreerd
€ 2.333.118
Internationalisering
89% gehonoreerd
€ 212.510
Internationale museale samenwerking
75% gehonoreerd
€ 274.000
Kunstbeurzen galeries
100% gehonoreerd
€ 340.452
Lofts
100% gehonoreerd
€ 68.691
Overige projecten
78% gehonoreerd
€ 680.294
Totaal projecten
72% gehonoreerd
€ 25.766.725
Ondersteuning
Aanvragen
Overzicht
39
40
Ondersteuning
Beeldende kunst
en vormgeving
290 aanvragen
164 gehonoreerd
56,5%
De KunstKoopregeling is in deze kaart
buiten beschouwing gelaten
Beeldende kunst en vormgeving € 8.615.263
41
Ondersteuning
Beeldende kunst en vormgeving in Nederland
p 44
p 59
p 69
p 74
p 77
p 79
p 44
Projecten bk en vg
p 59
Opdrachten
Kunstenaarsinitiatieven p 69
p 74
Publicaties
p 77
Tijdschriften
p 79
Kunst Koopregeling
Overige
Beeldende kunst en vormgeving in Nederland € 8.615.263
42
Ondersteuning
Projecten
De Mondriaan Stichting wil de afname
van en belangstelling voor hedendaagse
beeldende kunst en vormgeving stimuleren
en verdiepen. Zij ondersteunt projecten
van organisaties om meer of ander publiek
te bereiken. Onder projecten verstaat de
Mondriaan Stichting incidentele activiteiten in Nederland die voor publiek toegankelijk zijn. Ook in 2004 ondersteunde de
Mondriaan Stichting een breed scala aan
projecten op grond van hun bijzondere
aard, kwaliteit en nationale of internationale betekenis. Het concept van een project,
de doelstellingen en professionaliteit van
Projecten € 2.370.776
uitvoering en beoogde publieksgroepen
werden bij de beoordeling betrokken. Veel
ondersteunde projecten zijn cross-overs in
een grensgebied tussen verschillende disciplines. Zij passen in een voortgaande trend
in kunst en vormgeving waarin disciplines
en oude en nieuwe media vrijelijk door elkaar heen lopen. Wanneer projecten niet
werden gehonoreerd, waren ze inhoudelijk
niet voldoende interessant, was hun nationale of internationale betekenis te beperkt
of waren er onvoldoende garanties voor een
professionele en succesvolle aanpak.
43
Ondersteuning
Projecten
Ondersteunde projecten beeldende kunst
All Media, Amsterdam
Beautiful World
€ 13.000 van totaal € 96.650
1 oktober 2005
Artoteek, Den Haag
Close Encounters Ypenburg
€ 20.000 van totaal € 81.000
11 september 2004
Beautiful World is een typografische film van Mieke
Tijdens het kunstenfestival Close Encounters werGerritzen, waarin gebruik wordt gemaakt van tekden kunstuitingen bedacht en uitgevoerd voor en in
sten als citaten, boektitels en reclameboodschappen. nieuwbouw in de Haagse wijk Ypenburg, in de hoop
nieuwe publieksgroepen te bereiken en de sociale
Typografie heeft in deze filmproductie een ruime
structuur van de nieuwe wijk te versterken. Centrale
betekenis. Elk beeld dat door roem, repetitie en herlocatie was Kunsthuis 7 maal 11, dat door een wiskenbaarheid een icoon is geworden, wordt als typografie beschouwd en gebruikt. Het experiment wordt selend gezelschap kunstenaars werd bewoond om
aangegaan om het beeld intellectuele meerwaarde te de kunstprojecten uit te voeren. Voorwaarde was dat
geven en bij te dragen aan reflectie over wat er in de
kunstenaars zich direct verstonden met bewoners
wereld gaande is.
van de wijk en dat die ook bij projecten werden
betrokken. Onder de deelnemende kunstenaars
bevonden zich Alicia Framis, Sabrina Lindemann en
Art Medicine, Rotterdam
Ruchama Noorda.
Undercover Onthecover
€ 15.000 van totaal € 52.950
12 maart tot en met 17 april 2005
Undercover Onthecover bestond uit een fotografietentoonstelling, een publicatie en een website.
Daarmee wilde Art Medicine op artistieke wijze bekendheid geven aan de haarziekte Alopecia Areata,
die leidt tot verlies van alle menselijke beharing.
Voor de kunstenaars was identiteit, die immers ook
met iemands haar verweven is, het uitgangspunt
voor de foto’s die zij presenteerden. Deelnemers
waren onder anderen Noor Damen, Ine Lamers en
Carla van de Puttelaar.
Art for You(th), Amsterdam
Kunst-Kennisdagen
€ 22.400 van totaal € 56.000
5 februari tot en met 30 oktober 2004
Bij het verschijnen van het jongerenkunstblad
Blender werd een aantal Kunst-Kennisdagen
georganiseerd. Blender wil het gedachtegoed van
hedendaagse kunst introduceren binnen het vak ckv
1. Daarbij is betrokkenheid van docenten onmisbaar.
Daarom vormden zij de primaire doelgroep van de
Kunst-Kennisdagen, waar een handreiking werd
geboden om hedendaagse kunst tijdens lessen goed
te kunnen bespreken en bediscussiëren.
Arte Swa, Baarn
Amsterdam Curaçao
€ 55.000 van totaal € 267.943
1 januari tot en met 31 december 2005
Tijdens dit Arte Swa-project in Amsterdam en
Curaçao wordt kunst ingezet als middel om mensen
met elkaar in contact te brengen en wordt gezocht
naar een draagvlak voor kunst en verbreding daarvan. Verder is het de bedoeling dat de deelnemers
aan het project zich ervan bewust worden dat creativiteit een basis kan bieden voor een andere kijk op
dingen en situaties. In Amsterdam Zuidoost zal een
activiteitenpodium worden gerealiseerd. Het ontwerp is van David Bade, die naast Herman Bade en
Jenifer Smit ook voor het overige nauw bij het project
betrokken is.
Ondersteunde projecten beeldende kunst € 2.184.876
Beeldende Kunst, Heemskerk
Vloedmerk
€ 10.000 van totaal € 89.000
4 juli tot en met 22 augustus 2004
Vloedmerk staat voor het spoor dat de vloed van
de hoogste stand nalaat op het strand. Tijdens het
evenement Vloedmerk op het strand van Heemskerk
kregen twaalf kunstenaars de opgave kunstwerken
te vervaardigen die een directe relatie hebben met
het thema Aangespoeld. Geselecteerde kunstenaars
waren onder anderen David Bade, Tom Claassen en
Piet Hein Eek.
Beeldenpark Vijversburg, Leeuwarden
Passages
€ 40.000 van totaal € 280.000
24 juni tot en met 17 september 2005
De tentoonstelling Passages gaat over grensoverschrijdingen. Beeldenpark Vijversburg overschrijdt
als tentoonstellingslocatie zijn begrenzingen.
Overgangsgebieden tussen verschillende disciplines
in kunst en wetenschap worden betreden en het
publiek ondergaat een rite de passage, een drempelervaring. Dit alles moet bijdragen aan een geïntensiveerde beleving van het landschap. De tentoonstelling is het sluitstuk van een tweejaarlijkse serie.
Deelnemers zijn onder anderen Felix Hess, Rinus
Roelofs en Remko Scha.
Best Company, Amsterdam
Capital Exchange Paris
€ 12.000 van totaal € 27.100
5 en 6 maart 2005
Capital Exchange Paris was de opmaat tot een
serie kunstmanifestaties waarbij telkens een ander
markant hedendaags kunstenaarscollectief uit
een bepaalde hoofdstad wordt geïntroduceerd in
Amsterdam. Het is de bedoeling een dialoog op gang
te brengen met Amsterdamse pioniers, om het werkterrein van de participanten zowel geografisch als
mentaal te vergroten. Hun netwerk wordt geïnternationaliseerd en gestimuleerd. Op 5 en 6 maart werd
44
als eerste het Parijse collectief Tsunami Addiction
geïntroduceerd door oprichtster Gloria Pedemonte.
Daarbij waren uit Nederland onder anderen Jop
van Bennekom, Nathalie Bruys en Anthony Keyeux
betrokken.
fase worden opdrachten verstrekt voor het vormgeven van de scenario’s uit de voorafgaande fasen.
De projectgroep bestaat uit Jeroen Boomgaard,
Bastiaan Gribling, Jaap Guldemond en Martine
Wubben.
Centraal Museum, Utrecht
Sanctuary Mental Space
€ 40.000 van totaal € 122.544
4 tot en met 23 november 2003
Cultuur Lokaal, Den Haag
Ex-is
€ 2.750 van totaal € 33.899
12 september 2004
Sanctuary Mental Space was een bijdrage aan de
discussie over hedendaagse kunst. Het publiek
werd in de experimentele ruimte van Post CM
geconfronteerd met Karganof en Dick Tuinder en
hun kunstwerken. Verder was er een omvangrijk
programma waarin kunstenaars uit verschillende
disciplines participeerden, onder wie Milijana Babic,
Nicolae Deane en Alexandra Kallos. Een belangrijk
onderdeel van het project bestond uit een publicatie,
verzorgd door Tuinder.
Tijdens de manifestatie Ex-is in het Haagse Paard
van Troje kon het publiek in een afwisselende
programmering van beeld en geluid kennismaken
met presentaties van afgestudeerden van de interfaculteit Beeld en geluid. Het evenement bestond uit
werk in uiteenlopende disciplines als videokunst,
interactieve installaties, performances, muziek en
mixed media. Deelnemende kunstenaars waren
onder anderen Dirk Eijsbouts, Edwin van der Heide
en Dirk Stoop.
Centrum Beeldende Kunst, Deventer
Define Yourself – Definitions of Space
€ 22.500 van totaal € 145.000
14 tot en met 31 oktober 2004
Curatorial Training Programme De Appel,
Amsterdam
QuickSand
€ 6.800 van totaal € 69.950
2 april tot en met 23 mei 2004
Leegstaande industriële gebouwen in Deventer
dienden als podium voor een tentoonstelling van site
specific kunst. Zeven kunstenaars(groepen) kregen
de beschikking over een gebouw om daarvoor een
werk te maken dat ingrijpt in de architectuur, deze
accentueert of juist ermee contrasteert. De organisatie wilde niet alleen actuele tendensen in site specific
werk stimuleren, maar ook een relatie leggen tussen
industrieel erfgoed en actuele kunst en de mogelijkheden van industrieel erfgoed onder de aandacht
van het publiek brengen. Betrokken kunstenaars
waren onder anderen Bik Van der Pol, Piet Dirkx en
Suzan Drummen.
Cinema Zuid, Amsterdam
Muziek in Beeld
€ 17.884 van totaal € 82.044
16 tot en met 18 april 2004
Tijdens het festival Muziek in beeld in de Sint
Nicolaas Kapel en het atrium van het World Trade
Centre in Amsterdam Zuid werd de rol van muziek
in bewegend beeld belicht met films waarin muziek
een prominente plaats inneemt. In installaties,
premières, muziekvideo’s en historische voorbeelden
werd aangetoond dat muziek in beeld meer is dan
snelle clips of tranentrekkende violen. Er was werk
te zien van onder anderen Persijn Broerse, Chris
Cunningham en Gaspard Noë.
City Thoughts, Amsterdam
Suburban Scenario’s
€ 16.500 van totaal € 41.250
1 augustus 2004 tot en met 1 februari 2005
Suburban Scenario’s is een verkenningstocht
langs culturele perspectieven van de Hollandse
landschapsstad van de 21ste eeuw. Centraal staat
de mogelijkheid tot metropoolvorming als culturele
opgave. Het gaat om een drieluik waarvan de eerste
twee fasen, die door de Mondriaan Stichting werden
ondersteund, begin 2005 zijn afgerond. In de derde
Deelnemers aan het Curatorial Training Programme
van De Appel organiseerden Quicksand. Deze tentoonstelling met paneldiscussies en een game night
ging over het door hen ervaren gevoel van instabiliteit en onzekerheid in het actuele sociale en politieke
leefklimaat. De curatoren gebruikten drijfzand
(quicksand) als metafoor en nodigden kunstenaars
als Edgar Arcenaux, Erik van Lieshout en Tilman
Wendland uit.
Cut-n-Paste, Amsterdam
Grote Kunst voor Kleine Mensen
€ 26.895 van totaal € 81.595
1 augustus tot en met 30 oktober 2004
Cut-n-Paste produceerde een serie films die de
stand van zaken in crossmedia vertegenwoordigt.
Het zijn korte kunstfilms voor peuters en kleuters
die als audiovisueel prentenboek aansluiten op de
onbevangen blik van het kind. Beoogd wordt de
verbeelding van kinderen te stimuleren, door hen op
vroege leeftijd al iets mee te geven van de vormentaal
van de beeldende kunst. Kunstenaars die aan de
totstandkoming van de films meewerkten waren
onder anderen Kiko en Chico, Joost Konijn en Sylvie
Zijlmans.
Dansgroep Krisztina de Châtel, Amsterdam
Schiele Abramovic De Châtel
€ 25.000 van totaal € 63.002
25 maart tot en met 19 juni 2005
Bij een overzichtstentoonstelling van de
Oostenrijkse kunstenaar Egon Schiele ontwikkelen Krisztina de Châtel (choreograaf) en Marina
Abramovic (kunstenaar) in het Van Gogh Museum
een locatieproject met performances, dance acts en
een voorstelling.
De uitdrukkingskracht van het menselijk lichaam
verbindt het werk van Schiele met dat van De Châtel
en Abramovic. Het conflict tussen de controle over
45
en de drift van het lichaam kenmerkt het werk van
de choreograaf; de kunstenaar onderzoekt cultuurhistorische, sociologische en filosofische connotaties
van het lichaam.
was de esthetiek in hun werk, gecombineerd met
vakmanschap en een kritische blik. Voor deze locatie werd werk gemaakt door onder anderen Ritsaert
ten Cate, Marc Mulders en Alexander van Slobbe.
Epifyt, Amsterdam
Epifyten, de Hortus Botanicus als
voedingsbodem voor kunst
€ 24.000 van totaal € 79.485
Happy Chaos, Amsterdam
Happy Chaos Kunst
€ 9.000 van totaal € 29.047
28 maart 2004
Net als epifyten (gastplanten) waren veertien kunstenaars in de Amsterdamse hortus botanicus te
gast. Zonder die te ontwrichten of te beschadigen
presenteerden zij naast de natuur hun kunst. Ze
werden mede geselecteerd om hun fascinatie voor
natuur in het algemeen en de hortus in het bijzonder.
Hun werk was geïnspireerd op de natuur in de hortus en becommentarieerde ook de manier waarop
die aldaar is geordend. Deelnemers waren onder
anderen Merijn Bolink, Melle Hammer en Marc
Volger.
Filmtheater ’t Hoogt, Utrecht
Playful
€ 30.637 van totaal € 90.761
17 december 2004 tot en met 20 mei 2005
Onder het motto van Happy Chaos stond het
Amsterdamse Felix Meritis een dag lang in het teken
van beeldende kunst. Drie zalen waren ingericht als
tentoonstellingsruimtes, twee andere fungeerden
als debatzalen. Enerzijds was het de bedoeling het
publiek kennis te laten maken met een dwarsdoorsnede van actuele kunstuitingen, anderzijds was
het de bedoeling te discussiëren over hedendaagse
beeldende kunst. Deelnemende kunstenaars waren
onder anderen Hans op de Beek, Ni Haifeng en Liet
Heringa.
Heimwee, Haarlem
Heimwee
€ 48.000 van totaal € 467.845
Playful is een vervolg op de internationale conferentie Level up, in 2003 door de Mondriaan Stichting
ondersteund, die games wetenschappelijk en artistiek wilde duiden. Playful gaat daar op door en wil
games belichten uit sociaal, psychologisch en beeldend gezichtspunt en interdisciplinaire samenwerking stimuleren tussen game-onderzoekers, gamedesigners en kunstenaars. Betrokken kunstenaars
waren onder anderen Jon Haddock, Marnix de Nijs
en Shirley Shor.
Heimwee was het thema van het gelijknamige project
dat werd georganiseerd door Haarlemse culturele
instellingen. Het bestond uit een groot aantal deelprojecten, met een accent op beeldende kunst en
vormgeving. Daarbij ging het niet alleen om tentoonstellingen, maar ook om publicaties, een symposium,
discours, toneel en educatie. Een van de uitkomsten
van het project was dat er nieuwe publieksgroepen
werden bereikt. Tijdens Heimwee was werk te zien
van onder anderen Rineke Dijkstra, Jeroen Eisinga
en Roy Villevoye.
Fotografie in Nederland, Amsterdam
Dutch Eyes
€ 50.000 van totaal € 450.651
1 februari 2005 tot en met 1 augustus 2006
Impakt, Utrecht
Impakt Festival 2004
€ 75.000 van totaal € 299.311
Dutch Eyes is een groot project dat moet resulteren
in een thematisch overzicht van de Nederlandse
fotografie. Ter voorbereiding van een publicatie in
2006 werd met de Werkgroep Visuele Cultuur van
het Huizinga Instituut een studiedag georganiseerd.
Prominente sprekers uit binnen- en buitenland gaven hun visie op de Nederlandse fotografie en de relaties met andere visuele disciplines. Verder gingen
deskundigen tijdens workshops dieper in op thema’s
als nationale identiteit, beeldvorming, methodologie
en historiografie. Sprekers waren Geoffrey Batchen,
Anne McCauley en Gerard Rooijakkers.
Voor haar derde lustrumfestival stelde Impakt
een programma samen onder het motto Cultural
Autopsy. Dat ging onder meer over de blik van de
buitenstaander op onze westerse samenleving en
de manier waarop in de de westerse cultuur andere
culturen worden waargenomen en weergegeven. De
achterliggende context was de reactie van kunst
op actuele thema’s als The War on Terrorism en
etnocentrisme of globalisering, en op tegenstellingen
tussen wereldbeschouwingen en religies. Aan het
festival werkten onder anderen Joan Gimonprez,
Clare Manchester en Jessica Manstetten mee.
Fundament, Tilburg
Lustwarande 04 – Disorientation by Beauty
€ 75.000 van totaal € 300.000
Impakt, Utrecht
Impakt Online 2004
€ 15.000 van totaal € 65.256
1 september tot en met 30 december 2004
Lustwarande 04 wilde desoriënterende manifestaties van schoonheid laten aansluiten bij het desorienterende karakter van het labyrintische lanenpatroon van de Tilburgse Oude Warande, een barok
jacht- en lustbos met een strenge geometrische
structuur waarvan de uitvoering nooit helemaal is
gerealiseerd. Leidraad bij de keuze van kunstenaars
Vertaling, het omzetten van het een in iets anders,
was het thema van Impakt Online 2004. Met Impakt
Online wil Stichting Impakt de ontwikkeling van
nieuwe projecten op internet stimuleren en structureel aandacht geven aan internetkunst. Via de website van Impakt worden nieuwe projecten gelanceerd
in een thematisch en theoretisch kader. Daarbij
46
gaat de voorkeur uit naar projecten die op bijzondere
wijze gebruikmaken van specifieke eigenschappen
van internet. Uitgenodigde kunstenaars in 2004
waren onder anderen Gregor Ladenhauf, Leonard
Lass en Martin Wattenberg.
In Principio, Steyl
Het eeuwige lichaam
€ 31.665 van totaal € 136.665
10 december 2004 tot en met 1 januari 2005
Bij het honderdjarig bestaan van het Nederlands
Instituut in Rome vonden manifestaties plaats in
Nederland en Rome, waarbij kunstenaars en wetenschappers zich als duo’s presenteerden. Aanleiding
voor de presentaties werd gevonden in objecten
uit het Catharijneconvent. Door artistieke en wetenschappelijke reflectie toonden deelnemers dat
thema’s als grafcultus, heiligen en devotie nog altijd
in onze hedendaagse cultuur resoneren. Beeldende
kunst, wetenschap en museaal erfgoed werden in
diverse presentaties geïntegreerd. Onder de kunstenaars bevonden zich Ennio Bertrand, Esther Eva
Daamen en Paul Devens.
Interart, Arnhem
BK026
€ 18.460 van totaal € 104.460
1 september 2005 tot en met 1 juni 2006
Om de verbeelding optimaal te stimuleren kunnen
jongeren kennismaken met kunst in BK026, een
laboratorium waar jongeren onder leiding van professionals uit verschillende disciplines leren kijken
naar kunst, daarover leren praten en vooral kunst
zelf maken. Belangrijke basis is de werkplaats annex presentatieruimte waar deelnemers opdrachten
uitvoeren en basale technieken leren. Door op die
wijze de verbeelding te oefenen draagt BK026 bij aan
een beter begrip van de wereld en een positieve persoonlijk ontwikkeling. De begeleiding is in handen
van onder anderen Soheila Najand, Paul Schudel en
Raoul Teulings.
International Filmfestival Rotterdam,
Rotterdam
International Film Festival 2004
€ 157.500 van totaal € 443.500
23 januari tot en met 1 februari 2004
Exploding Cinema, het kunstprogramma van het
International Film Festival Rotterdam, bestond
onder meer uit Power Play, een presentatie van computerspelen in relatie met audiovisuele kunst in Off
Corso, Tent. en V2. Ook was in Museum Boijmans
Van Beuningen werk te zien van Julien Green en in
Witte de With van Ulrike Ottinger. Het Nederlands
Fotomuseum bracht La Mina, een project van
Hannah Collins door en over de Roma.
Rotterdam
Filmfestival 2005
€ 158.302 van totaal € 463.110
Als onderdeel van het Exploding Cinema werden op
verscheidene locaties tentoonstellingen ingericht.
Artist in focus was ditmaal Anri Sala; een overzicht
van zijn werk werd getoond in Museum Boijmans
Van Beuningen. In het Chabot Museum was werk
te zien William Kentridge en met het Fotomuseum
werd een tentoonstelling samengesteld, die was
geïnspireerd op en voorzien van screentests van
Andy Warhol. Binnen Exploding Cinema was verder
ruimte voor een groepstentoonstelling van geluidskunstinstallaties in Tent., een multimedia-installatie in V2 en een audiolab in het NAi.
Kinetisch Noord NDSM-Werf, Amsterdam
Test-Portal 2005
€ 35.000 van totaal € 210.000
11 tot en met 25 juni 2005
Stichting Kinetisch Noord organiseert Test-Portal
2005, een internationale tentoonstelling van hedendaagse kunst in de Amsterdamse Docklandshal.
Meer dan vijfendertig kunstenaars brengen werk
op het gebied van architectuur, fotografie, nieuwe
media, performance, dans en poëzie. Het geheel is
gericht op communicatie en uitwisseling. Centraal
staat de vraag naar de ruimte die kunst nog kan
bieden in een enerzijds steeds meer versnipperende,
anderzijds steeds meer globaliserende maatschappij. Onder de kunstenaars bevinden zich Ira Dan,
Marianne Descamps en Ali Mahdavi.
Kunstfort Vijfhuizen, Haarlem
Bezet
€ 30.000 van totaal € 155.000
3 april tot en met 5 juni 2005
Met de manifestatie Bezet wordt een nieuw tijdperk
voor Fort Vijfhuizen ingeluid. Het fort wordt een
kunstcentrum met atelierwoningen, appartementen
en expositieruimtes. Voor de opening wordt het nog
eenmaal in beslag genomen. Voor Bezet zijn vier
curatoren uitgenodigd die ieder zeven of acht kunstenaars voordragen. Onderwerp is de stand van
zaken in de Nederlandse kunst. Onder de curatoren
en kunstenaars bevinden zich Maxine Kopsa, Urs
Pfannemüller en Nathalie Zonnenberg.
KW14, Den Bosch
Constructed Moment
€ 22.000 van totaal € 99.500
Vijfendertig kunstenaars toonden in het voormalige
Provinciehuis in Den Bosch fotografisch werk. Dat
gebeurde in ruimtes die speciaal voor en door deelnemers waren gereserveerd. Door de combinatie van
de bijzondere aard van die ruimtes (van stijlkamer
tot achterafoverloopje) met die van het gepresenteerde werk ontstond een wisselwerking tussen eigentijdse kunst en architectuur die voor het publiek
heel aantrekkelijk was. Een educatief programma
47
maakte deel uit van het project. Deelnemende
kunstenaars waren onder anderen Sara Blokland,
Mirjam Kuitenbrouwer en Frank van der Salm.
Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam
We Are the World: slotmanifestatie De Strip
€ 38.000 van totaal € 111.600
20 maart tot en met 23 mei 2004
Loeder Events, Rotterdam
Stad Als Film
€ 30.000 van totaal € 100.000
9 september 2004
Ter afsluiting van het project De Strip van Jeanne
van Heeswijk werd onder de titel We Are the World
een debat over engagement in de kunst georganiseerd. Ook werd een programma gemaakt met tentoonstellingen en workshops naar aanleiding van de
gedachte dat in Nederland de hele wereld is terug te
vinden en dat die wereld door haar bewoners wordt
gemaakt, waarbij beeldende kunst een rol speelt.
Sprekers waren onder anderen Charles Esche,
Michelle Provoost en Rein Wolfs. Onder de kunstenaars bevonden zich naast Van Heeswijk ook Carlos
Amorales, Alicia Framis en Dwight Marica.
Tijdens het project Stad als film werden op historische locaties in de binnenstad van Schiedam bijzondere films en video’s getoond. Dat gebeurde zowel via
projecties als in de vorm van ruimtevullende installaties. Verder was er kunst te zien op onverwachte
plaatsen die ook voor veel Schiedammers onbekend
waren en vonden er muziek- en theateruitvoeringen
plaats die waren toegesneden op de locatie. Er werd
werk gepresenteerd van onder anderen Arno Coenen,
Spike Jones en Nicolas Provost.
Maatschappij Arti et Amicitiae, Amsterdam
Low Tech
€ 10.230 van totaal € 47.082
1 februari tot en met 30 maart 2004
In de tentoonstelling Low Tech in Arti et Amicitiae
in Amsterdam speelde beweging een belangrijke
rol. Beweging die vooral werd veroorzaakt door
techniek. De kunstwerken waren vaak kleine spektakels waarbij materialen zowel een technische als
een esthetische en poëtisch-symbolische functie
hebben. Van elf kunstenaars werd werk getoond,
onder wie Arjen Lancel, Florian Göttke en Driessen
Verstappen.
Media Art Friesland, St Jacobiparochie
Media Art Festival 2004
€ 10.504 van totaal € 59.525
18 september tot en met 3 oktober 2004
De achtste editie van het Media Art Festival
Friesland in theater Romein en het Fries museum
in Leeuwarden en museum Smallingerland in
Drachten omvatte naast tentoonstellingen ook de
uitreiking van de Studenten Prijs, workshops, een
forum en beelden geluidsavonden. Het Media Art
Festival Friesland is een internationaal platform
voor innovatieve projecten voor video, nieuwe media
en film. Het is de enige mogelijkheid in Nederland
voor eindexamenstudenten om werk te presenteren
naast dat van internationaal gerenommeerde kunstenaars. Deelnemers waren onder anderen Toos
Arends, Sabine Niederer en Bart Rutten.
Mu, Eindhoven
Dancing Breeze Cosmic Wonder
€ 23.704 van totaal € 59.604
10 juni tot en met 10 juli 2005
In Cosmic Wonder wil Mu het publiek in Nederland
kennis laten maken met de Japanse ontwerper
Maeda Yukinori. Diens avant-garde ontwerpen
resulteren in een absurde, vervreemdende situatie
waarin modellen acteurs zijn. Het zijn tableaus van
landelijke rust, harmonie, schoonheid en ascese,
mijlenver verwijderd van de opgeklopte uitbundigheid en extravagantie die voor veel modeshows kenmerkend is. Met de ontwerpen wordt de grens tussen
mode en kunst geslecht.
Nederlands Instituut voor Mediakunst
Montevideo Time Based Arts, Amsterdam
Channel Zero Katerina Gregos
€ 30.000 van totaal € 70.258
De tentoonstelling Channel Zero werd door Katerina
Gregos samengesteld om mediastrategieën en representatiemechanismen te kritiseren en de enorme
macht van het beeld in de media te onderzoeken.
Uitgangspunt was dat de tentoongestelde kunst
reageert op de ons omringende cultuur van geweld
en representaties daarvan in de media, de entertainmentindustrie of de samenleving exploreert om
die te analyseren, te ondermijnen of te bekritiseren.
Gregos selecteerde werk van onder anderen Marc
Bijl, Heather Burnett en Elahe Massumi.
Tv Today
€ 3.670 van totaal € 52.297
6 november 2004 tot en met 22 januari 2005
Het Nederlands Instituut voor Mediakunst maakte
de tentoonstelling Tv Today, over het grootste massamedium van deze tijd. De tentoonstelling liet
zien in hoeverre televisie het werk beïnvloedt van
kunstenaars. Gezien de popularitiet van soaps,
reality shows en talkshows werd met Kunstweb een
lespakket ontwikkeld voor middelbare scholieren.
Ook vond er een debat plaats voor professionals uit
de kunstwereld, waaraan programmeurs uit de televisiewereld en kunstenaars uit Tv Today deelnamen.
Het internationale gezelschap kunstenaars omvatte
onder anderen Candice Breitz, Matthieu Laurette en
Bjoern Melhus.
Nieuwe Vide, Haarlem
)toon) 5
€ 12.000 van totaal € 65.000
Tijdens editie 2004 van Nieuwe Vide werd een uitgebalanceerd programma aangeboden op het snijvlak
tussen beeld en geluid, met elektronica als grondstof.
Nieuwe Vide is een jaarlijks terugkerende Haarlemse
manifestatie met performances, tentoonstellingen,
lezingen en optredens op het gebied van elektronische kunstvormen. Op meerdere locaties laat een
groot aantal artiesten, collectieven en beeldende
48
kunstenaars muzikale installaties, performances
of interactieve werken zien en horen. Deelnemers in
2004 waren onder anderen Ton Bruynel, Felix Hess
en Joseph Suchy.
Paradiso Amsterdam, Amsterdam
Databodies
€ 15.000 van totaal € 93.500
22 en 23 april 2005
In Paradiso en De Balie in Amsterdam werd een
evenement georganiseerd rond het concept databody,
het geheel aan gegevens die het bestaan van een
individu documenteren en zijn opgeslagen in databases, archieven en registers. Digitalisering maakt
het steeds makkelijker een individu samen met
andere individuen te classificeren, wat resulteert in
een nieuwe vorm van anonimiteit. Uit artistiek en
wetenschappelijk gezichtspunt werd tijdens het evenement gezocht naar antwoorden op vragen die deze
ontwikkeling oproept. Deelnemende kunstenaars
waren onder anderen het Critical Art Ensemble,
Margarete Jarman en David Rokeby.
Paradiso Amsterdam, Amsterdam
Sonic Acts 2004
€ 40.000 van totaal € 201.290
23 tot en met 25 september 2004
Het evenement Sonic Acts 2004 ging over informatiekunsten en bood een inventarisatie van potentiële
categoriseringsmodellen. Alternatieven werden
gepresenteerd tijdens een conferentie en in andere
programmaonderdelen. Daarmee wilde Sonic Acts
bijdragen aan een beter begrip van nieuwe kunstvormen. Jonge en onbekende makers uit Europa,
Amerika, Azië en Afrika kregen bovendien een kans
met gevestigde namen het podium te delen. Speciale
aandacht werd besteed aan collectieven en labels als
Mego (Farmers Manual, Gcttcat, Goem) en Raster
Noton (Byetone, Nibo, Signal).
Paradiso-Melkweg Productiehuis, Amsterdam
Visual Sensations
€ 27.483 van totaal € 170.869
16 oktober 2004 tot en met 12 februari 2005
Visual Sensations ging over het werk van vj’s en de
betekenis daarvan voor de hedendaagse cultuur. Het
project kende drie onderdelen: een wedstrijd, workshops en een symposium. Voor dat laatste onderdeel
werd een bijdrage van de Mondriaan Stichting
gevraagd. Het was de bedoeling ontwikkelingen in
innovatief gebruik van media in kaart te brengen op
basis van samenwerking met en interactie tussen
beeld en geluid. De resultaten kwamen tijdens het
symposium en een simultaan internetforum aan de
orde. Matt Hanson, Chiel Kattenbelt en David Toop
namen deel aan het symposium.
Paradox, Edam
Changing Faces
€ 22.120
Europa. Leidende partners in het geheel zijn onder
meer de University of Sunderland, de University of
Jyvaskyla en de Rijksuniversiteit Leiden. Het project
wordt ook ondersteund binnen het Culture 2000
Programme van de Europese Unie.
Pleinmuseum, Amsterdam
Pleinmuseum
€ 190.000 van totaal € 480.000
In de nazomer van 2005 doet het Pleinmuseum een
aantal pleinen in Nederland aan. Bij zonsondergang
opent het gesloten bouwwerk zich tot een installatie
van zeven projectievlakken. Op en om die installatie
zal een week lang elke avond een andere kunstenaar
werk presenteren door middel van audiovisuele
media en performances. Met dit project biedt René
van Engelenburg een alternatief voor het klassieke
museum. Meta Knol, die verantwoordelijk is voor de
programmering, kiest kunstenaars die de artistieke
regie kunnen voeren over samenwerking tussen
vertegenwoordigers van verschillende diciplines.
Onder de geselecteerde kunstenaars bevinden zich
Martijn Engelbregt, Piet Rogie en Fiona Tan.
Public Art Squad Mama, showroom for media
and moving art, Rotterdam
The Stability Mobility Sharing Conference
€ 22.900 van totaal € 55.900
2 en 3 juli 2004
Dit congres gaf een toepassing van de doelstellingen
van het Stability Mobility Network van een aantal
Europese kunstorganisaties. Het was de bedoeling
afspraken te maken over een vernieuwende vorm
van samenwerking tussen de door kunstenaars
gedomineerde kunstsector en de meer officiële sector
(musea, gemeentelijke galerie, kunststichtingen).
Samen zouden zij projecten kunnen ontwikkelen
die beide sectoren versterken. Het congres was het
sluitstuk van het project Europese Stability Sharing.
Onder de sprekers en leiders van workshops bevonden zich naast de directeur van de Mondriaan
Stichting, Gitta Luiten, ook Jeanne van Heeswijk en
Maria Teurlings.
Ram, Rotterdam
Realtime
€ 16.000 van totaal € 34.500
1 maart tot en met 30 september 2005
Uitgangspunt voor het project Realtime is mediakunst. Daaronder verstaat de organisator kunstvormen die zich van nieuwe media bedienen. Het is
een artistieke praktijk die nog volop in ontwikkeling
is, en wat die voor de artistieke praktijk kan betekenen wil de samensteller aan het publiek laten zien.
Daarbij bepaalt vooral interactie de selectie, wat
betekent dat ook het publiek buiten de ruimte waar
fysieke kunstwerken worden getoond kan deelnemen aan projecten. Deelnemende kunstenaars zijn
Charles Kriel, Shirley Shor en Ben Rubin & Mark
Hansen.
Binnen Europees samenwerkingsverband wordt
jaarlijks aan zes fotografen een opdracht verstrekt
die moet bijdragen aan nieuwe inzichten in sociaalmaatschappelijke veranderingen in het uitdijende
49
Re:visie, Utrecht
Re:visie: beeldende kunst Nederlands
Filmfestival
€ 53.000 van totaal € 134.539
Re:visie introduceerde recent en nieuw werk van
Nederlandse kunstenaars tijdens het Nederlands
Filmfestival in Utrecht, waardoor grenzen van film
en beeldende kunst werden verlegd. De presentatie
van audiovisueel werk in wandelgangen, foyers en op
ontmoetingsplaatsen resulteerde in een onvermijdelijke maar onnadrukkelijke confrontatie van nieuwe
publieksgroepen met nieuwe uitingen van beeldende
kunst. Een geconcentreerde opstelling was te zien
in het Centraal Museum. Joke Ballintijn, Annet
Dekker en Karel Doing stelden het programma samen. Onder de deelnemende kunstenaars bevonden
zich Babak Afrassiabi, Helena Muskens en Quirine
Racké.
Sandberg Instituut, Amsterdam
Kunstvlaai 5
€ 20.000 van totaal € 81.900
8 tot en met 16 mei 2004
Op het terrein van de Westergasfabriek in
Amsterdam vond de vijfde Kunstvlaai plaats. Deze
veelzijdige, interdisciplinaire manifestatie was een
voor kunstenaarsinitiatieven interessante ontmoetingsplaats waar het publiek kon kennismaken
met alternatieve kunstuitingen die elders niet of
nauwelijks en zeker niet op die schaal te zien zijn.
Deelnemende kunstenaarsinitiatieven werden geselecteerd door een commissie, die bestond uit Marjo
van Baar, Jos Houweling, Ad de Jong, Jean Bernard
Koeman en Tineke Reijnders. Geselecteerden kozen
op hun beurt kunstenaars of kunstenaarsgroeperingen die zij representatief vonden.
SEB, Amsterdam
Migrating Identity – Transmission
Reconstruction
€ 15.825 van totaal € 89.850
21 mei tot en met 13 juni 2004
Kunstenaars, filmmakers en theoretici werden
uitgenodigd voor een tentoonstellingsproject dat
een nomadische kunstpraktijk plaatste tegenover
beeldvorming van de asielzoeker. In een context van
migratie, inburgering en sociale (her)structurering
werden identiteit, migratie, diversiteit en marginaliteit uit artistiek gezichtspunt benaderd. De tentoonstelling en de parallelle programmering vonden
plaats in The Gate Foundation en Arti et Amicitiae
en de openbare ruimte daaromheen in Amsterdam,
en op het internet. Deelnemende kunstenaars waren
onder meer Tiong Ang, Rob Birza en Ni Haifeng.
Servicepunt Kunst, Amsterdam
Nieuwe domeinen
€ 20.000 van totaal € 199.000
naarsexpertise om een boeiend en complex proces te
begeleiden. Die expertise kan ook worden benut bij
de ontwikkeling van een stadswijk. Onder de deelnemende zestien kunstenaars bevonden zich Menno
Grootveld, Pierre Huyghe en Duro Toomato.
Sikkens Foundation, Sassenheim
Kleurbeurs
€ 25.000 van totaal € 333.375
3 tot en met 5 februari 2005
Rond de uitreiking van de Sikkensprijs 2004 werd
in de Beurs van Berlage een manifestatie over
kleur georganiseerd. Bezoekers konden bijzondere
kleurervaringen ondergaan, iets leren over kleur
en in contact komen met kunstenaars, ontwerpers,
wetenschappers en producenten die op een bijzondere manier nadenken over en omgaan met kleur.
De Kleurbeurs bestond uit een tentoonstelling, een
doorlopende interactieve podiumprogrammering,
een bibliotheek, een filmprogramma, kunstenaarspresentaties en informatieve stands. Onder de deelnemende kunstenaars bevonden zich Ram Katzir,
Fransje Killaars en Klaas Kloosterboer.
Sphinx Art Productions, Amsterdam
Uit de landen van de ondergaande zon
€ 35.000 van totaal € 114.940
Bij de viering van vierhonderd jaar MarokkoNederland werd in Arti et Amicitiae in Amsterdam
werk tentoongesteld van kunstenaars met een
Nederlandse, een Marokkaanse of een NederlandsMarokkaanse achtergrond. De selectie kwam tot
stand op grond van door de samenstellers geconstateerde raakvlakken in beeldtaal. De tentoonstelling
is een gelegenheid voor het Nederlandse publiek
om kennis te maken met werk van verschillende
generaties Marrokaanse kunstenaars, die in beide
landen wonen en werken. Er is werk te zien van
onder anderen Rachid Ben Ali, Hugo Kaagman en
Mohamed Kacimi.
Submarine, Amsterdam
The Tulse Luper Journey
€ 50.000 van totaal € 1.329.451
1 juni 2004 tot en met 15 april 2006
The Tulse Luper Journey is een internetspel met
een looptijd tot medio april 2006 dat naast drie
speelfilms deel uitmaakt van het multivisuele
Tulse Luper-project van de Britse regisseur Peter
Greenaway. Het spel zal op speelse wijze een beeld
geven van de eenentwintigste eeuw aan de hand van
het verhaal van de hoofdpersoon, Tulse Luper. Bij
het maken wordt samengewerkt met kunstenaars
en culturele instellingen uit verschillende Europese
landen. Ook via andere kanalen dan internet, zoals
een tentoonstelling, media-installaties en toneelproducties, zal het spel onder de aandacht worden
gebracht.
In drie stadsvernieuwingsprojecten in het
Amsterdamse stadsdeel Westerpark vond een project
plaats dat in feite een casestudy was. Een studie
die in een concrete urbane situatie onderzocht hoe
optimaal gebruik kan worden gemaakt van kunste-
50
Symposion Gorinchem, Gorinchem
Symposion Gorinchem 2005
€ 50.000 van totaal € 545.000
W139, Amsterdam
Manifold Voices
€ 14.157 van totaal € 35.394
Het symposion wil bijdragen aan een vernieuwende,
positieve beeldvorming van onze samenleving door
eigentijdse kunst en cultuur daarin nadrukkelijk
een plaats te geven. Het accent ligt op het exposeren,
manifesteren, confronteren en bediscussiëren van
beeldende kunst. Publieksparticipatie is daarbij
belangrijk. Het hoofdthema voor het symposion en
de bijkomende activiteiten is Utopia. Onder de kunstenaars die recent werk laten zien bevinden zich
Marinus Boezem, Francois Morellet en Karl Prantl.
Op uitnodiging van W139 realiseerde de Franse
kunstenaar Nicolas Floch een project over performatieve sculptuur. Daarbij ging het om een mobiele
en demonteerbare structuur die op verschillende
manieren en in verschillende contexten inzetbaar
was. Doel van het project was een andere wijze van
uitwisselen van artistieke kennis en ervaringen te
stimuleren.
Tentoonstellingsruimte De Veemvloer,
Amsterdam
Architecture of Interaction
€ 14.740 van totaal € 33.740
1 december 2004 tot en met 1 maart 2005
Het project ging over interactieve werkvormen in de
beeldende kunst. Via tekeningen, gesprekken en interviews brachten kunstenaars verschillende interactieve werkwijzen in kaart. Centraal stonden nieuwe verhoudingen tussen kunstconsument en kunst
en de vraag of en in hoeverre die verhoudingen op
directe wijze te manipuleren zijn. Deelnemende kunstenaars waren Anna Best, Yvonne Dröge Wendel,
Lino Hellings en Mine Kaylan. Klaas Kuitenbrouwer
was als theoreticus bij het proces betrokken.
V2_Organisatie Institute for the Unstable
Media, Rotterdam
Deaf04
€ 75.000 van totaal € 816.368
Turbulente gevoelens: de kunst van open systemen
was in 2004 het motto van het tweejaarlijkse Dutch
Electronic Arts Festival. Concepten van open
en gesloten werden op metaniveau benaderd om
ideologieën te omzeilen; op subthema’s als Open
Society, Open Mind en Open Security System werd
een brug naar de praktijk geslagen. Gevoelens als
hogere vorm van rationaliteit en vormgevers van
het menselijk handelen vormden ook een belangrijk
uitgangspunt. Aan het symposium, zwaartepunt
naast de tentoonstelling in Las Palmas, namen
wetenschappers deel als Arjun Apuducal, Manuel
Castells en Antonio Damasio.
Witte de With, Rotterdam
Lustrum Tent. 2004
€ 50.000 van totaal € 209.000
Het lustrum van Tent. werd gevierd met een project
waarvoor zeven gastcuratoren werden uitgenodigd. Hen werd gevraagd in samenwerking met
Rotterdamse kunstenaars tentoonstellingen, lezingen en presentaties te organiseren in en rond Tent
en Witte de With. Het project had een onderzoekend
karakter: verhoudingen tussen lokale, nationale en
internationale tendensen werden nader bekeken,
waarbij publieksaspecten niet werden vergeten.
Onder de genodigden bevonden zich Ritsaert ten
Cate, Annie Fletcher en Radek Vana.
World Wide Videofestival, Amsterdam
World Wide Videofestival 2004
€ 23.000 van totaal € 225.000
In het voormalige PTT-gebouw bij het Centraal
Station in Amsterdam vond de tentoonstelling
Double Vision plaats. Daarin stond onderzoek naar
meervoudige projectie centraal. Het ging zowel over
inherente kwaliteiten van film en video, zoals de
betekenis van montage, tijd en ruimte en de relatie
tussen twee simultane beelden, als over meer filosofische aspecten, zoals de relatie tussen gefilmd
object en representatie, real time en filmische tijd en
kunstwerk en remake. Er was werk te zien van onder
anderen Harun Farucki, Ange Leccia en Kirsten
Lucas.
Yule, Amsterdam
Yule
€ 80.000 van totaal € 1.200.000
21 tot en met 23 december 2004
Het festival Yule in Amsterdam was toegankelijk
voor een breed en divers publiek: een groot deel was
te zien in de openbare ruimte. Het centrale medium
was licht, met als uitgangspunt dat er zonder
licht geen visuele kunsten kunnen bestaan. De
organisator wilde met het festival bijdragen aan de
ontwikkeling van kunst, media, technologie, filosofie en wetenschap op het gebied van licht. Er waren
grote lichtsculpturen te zien, gebouwen en objecten
werden aangelicht en er was een lichtcompositie voor
dertig verlichte rondvaartboten. Onder de deelnemende kunstenaars bevonden zich Vesselin Dimov,
Said Mahrouf en Joost Rekveld.
De Zonnehof, Amersfoort
Interior View
€ 42.250 van totaal € 106.000
29 juni tot en met 27 augustus 2004
De tentoonstelling Interior View ging over een
vernieuwende kijk op de relatie tussen mens en
architectuur. Het accent lag op onderzoek naar architectonische plannen en modellen dat voorbijgaat
aan technische en praktische aspecten. De plannen
en modellen waren ontdaan van hun formele kwaliteiten en betekenissen, met als doel oorspronkelijke
structuren te transformeren tot metaforen voor
mentale, emotionele en maatschappelijke ruimten
ofwel plaatsen voor verbeelding. Aan Interior View
werd meegewerkt door onder anderen Riccardo
Previdi, Thomas Schütte en Jane en Louise Wilson.
51
Ondersteuning
Projecten
Niet-gehonoreerde aanvragen projecten beeldende kunst
Amerongse Oogst, Amerongen
Sprank Sprook
Architectuur Centrum Eindhoven, Eindhoven
Eindhoven de groenste, het groen als stedelijke kwaliteit
Art and Engagement, Doorn
Wijkplaats
Art Below Sea Level, Alblasserdam
Art Below Sea Level
Art Brands Corporation, Amsterdam
Kunst in de kroeg
Arteffects, Amsterdam
Kortsluiting
Artwalk, Amsterdam
Flash right, turn left
Ataraxia, Amsterdam
Wired banks Oevers in verbinding
Atelier WG AMS12, Amsterdam
Meeting in Diversity
Best Company, Amsterdam
Antistrot Meets K48
Brave New Art, Rotterdam
Jean-Ulrick
Cell Initiators of Incidents, Rotterdam
Floating Cinema: The Visitations
Clamp, Opmeer
Vissticks voor guppies en vissen op het droge
Corporate Image, Amsterdam
The Promising Past of Television
Culturele Commissie, Coevorden
Waves
D Nerve Lab, Amsterdam
Europe Square XXL
EPN, Den Haag
EPN Loevestein Conferentie
Epicentrum, Arnhem
Plein Publiek
Faxx, Tilburg
Kort: Kunstenplan Openbare Ruimte Tilburg
Het Glazen Huis, Amsterdam
Het Collier
Global Reflexion, Amsterdam
Manifestatie Iraakse kunsten
Goese Cultuurprojecten, Goes
HandelWandelGoes
Het Grafisch Centrum Plaats Maken, Arnhem
Vinec
Hofvijver in Poëzie en Beeld, Den Haag
Ode aan de Hofvijver
The Indoor Land Art Program, Hoorn
Het Concept Servaas
Int Heyderadey, Roosendaal
Tong II
Interart, Arnhem
Exist
Keunstwurk, Leeuwarden
Kinderopera Going to the Party
Kunstenaarsvereniging De Boterhal, Hoorn
Verloren land
Kunstenaarswerkplaats Beeldenstorm Grafisch Atelier
Daglicht, Eindhoven
Gastateliers 2005
Kunstvaarroute, Amersfoort
Kunstvaartroute 2005
Lisa, Amsterdam
Fade Out
Un-Staged
Mu, Eindhoven
The Jericho Wall
Museum voor Moderne Kunst Arnhem, Arnhem
Familie
Nederlands Instituut voor Mediakunst Montevideo
Time Based Arts, Amsterdam
Dutch Open
Organiserend Comité Verkiezing Kunstenaar van het
Jaar, Raamsdonkveer
Het Nationale KunstGala 2004
De Overslag, Eindhoven
Dialogen in de schilderkunst
Savan, Amsterdam
Fotografie in Context
Schovenhorst, Putten
Bosart 2004
Siri Sunna, Worldart & Culture, Eindhoven
Beeld van poëzie
Stadshal Centre Céramique, Maastricht
Extended Views
Sub Rosa, Amsterdam
No se puede mirar
Vereniging Izere, Almere
Burundese Dag, 2004
De Vier Gebroeders, Alkmaar
De Man met Twee Oren
Visisonor Media Productions, Amsterdam
Voix égales
Vriza, Amsterdam
Wonen: manoevreren tussen buren en bezittingen
V2_Organisatie Institute for the Unstable Media,
Rotterdam
Leerwegen naar elektronische kunst
Under Fire
World Art Delft, Delft
Artist in Exile III
Niet-gehonoreerde aanvragen projecten beeldende kunst
52
Ondersteuning
Projecten
Bezwaarprocedures aanvragen projecten beeldende kunst
Clamp, Opmeer
De Stichting Clamp maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor het project Vissen op
het droge. De Mondriaan Stichting vond de inhoudelijke relatie met beeldende kunst in het project
onvoldoende. Het bezwaar werd afgewezen.
Culturele Commissie Coevorden, Coevorden
De Stichting Culturele Commissie Coevorden maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag
voor het project Waves. In de bezwaarprocedure
overwoog de Mondriaan Stichting dat de nadere
uitleg van de stichting geen ander licht op het project
wierp. De Mondriaan Stichting zag geen reden om te
verwachten dat het project landelijke betekenis zou
krijgen. Het bezwaar werd afgewezen.
Epicentrum, Arnhem
De Stichting Epicentrum maakte bezwaar tegen
de afwijzing van haar aanvraag voor het project
Plein Publiek. In de bezwaarprocedure overwoog
de Mondriaan Stichting dat er onvoldoende inhoudelijke waarborgen waren om aan te nemen dat het
project van meer dan regionaal belang zou zijn. Het
bezwaar werd afgewezen.
Rotterdam
Het International Film Festival Rotterdam maakte
bezwaar tegen de hoogte van de toezegging voor de
beeldende kunstactiviteiten die het met een aantal
Rotterdamse instellingen organiseerde. In de bezwaarprocedure overwoog de Mondriaan Stichting
dat de toegezegde bijdrage op zichzelf beschouwd
redelijk was. Desalniettemin zag de Mondriaan
Stichting reden een extra bijdrage te geven als blijk
van waardering voor de activiteiten van de gezamenlijke kunstinstellingen.
Servicepunt Kunst, Amsterdam
Servicepunt Kunst maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor het project Nieuwe
Domeinen. De inhoudelijke toelichting van de
organisatie gaf beter inzicht in de manier waarop het
project wilde reflecteren over kunst in de stedelijke
omgeving. Verder had de Mondriaan Stichting er
vertrouwen in dat de betrokken kunstenaars op een
boeiende wijze invulling aan dit thema zouden geven.
Het bezwaar werd toegewezen, er werd alsnog een
bijdrage toegezegd van € 20.000.
Vriza, Amsterdam
Vriza maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar
aanvraag voor het project Disclosures Wonen. De
Mondriaan Stichting was van mening dat het project
lokaal en naar binnen gericht was. Om die reden
vond zij de inhoudelijke meerwaarde van het project
onvoldoende. Het bezwaar werd afgewezen.
Ondersteuning
Projecten
Garantiefonds zelfproducerende vormgevers
In 1998 constateerde de Mondriaan Stichting dat
vormgevers bij het in productie nemen van een
ontwerp en de distributie van een product nogal
eens tegen onoverkomelijke financiële problemen
opliepen. En dit gezien tegen de achtergrond van een
toenemende nationale en internationale belangstelling voor Nederlandse vormgeving. De Mondriaan
Stichting nam het initiatief om, binnen het additionele budget via de motie-Wolffensperger, een
garantieconstructie te ontwikkelen voor productiekredieten voor jonge ontwerpers. In 2000 werd deze
kredietfaciliteit met ABN Amro een feit.
Vormgevers konden voortaan een lening afsluiten
om hun ontwerp in productie te laten nemen. De
looptijd van het krediet was maximaal drie jaar
en het bedrag maximaal € 45.378. De Mondriaan
Stichting stond garant voor de helft van het kredietrisico. Evenmin als in 2003 werd er in 2004 gebruikgemaakt van het garantiefonds. In overleg met ABN
Amro besloot de Mondriaan Stichting dan ook deze
garantieconstructie niet voort te zetten. In totaal
werden er drie aanvragen voor dit fonds ingediend,
waarvan er twee werden gehonoreerd.
Bezwaarprocedures aanvragen projecten beeldende kunst
53
Ondersteuning
Projecten
Ondersteunde projecten vormgeving
Beeldverhaal Nederland, Haarlem
Stripdagen Haarlem 2004
€ 15.000 van totaal € 114.500
5 en 6 juni 2004
lectief geheugen van de afgelopen tien jaar. Sprekers
op de conferentie waren onder anderen Rosalind Gill,
Peter Luining en Hayo Wagenaar.
De zevende editie van de tweejaarlijkse Stripdagen
voor de promotie van het beeldverhaal stond in het
teken van een aantal jubilea: Zone 5300 bestond
tien jaar, de strip Asterix verscheen veertig jaar geleden voor het eerst in Nederland en Don Lawrence
was vijftig jaar striptekenaar.
Kunsthal Rotterdam, Rotterdam
re: Jan van Toorn
€ 23.000 van totaal € 101.693
Global Fashion, Local Tradition
€ 40.000 van totaal € 333.800
17 september 2005 tot en met 5 februari 2006
Global Fashion, Local Tradition toont dat de globalisering ook effect heeft op mode. Het traditionele
onderscheid tussen westerse mode en etnische traditionele kleding bestaat niet langer. Lokale tradities
worden in de hedendaagse mode verwerkt en mode
is niet meer beperkt tot een westers publiek. De tentoonstelling bestaat uit zeven onderdelen. Het onderdeel Emancipation laat werk zien van ontwerpers uit
een niet-westerse cultuur, zoals Xuly Bët en Hussein
Chalaya. Bij Fashion Weeks krijgt de bezoeker een
beeldbombardement van modeweken over de hele
wereld. In samenwerking met Sikkens wordt een
onderdeel van de tentoonstelling gewijd aan kleur in
relatie tot globalisering.
Cinekid, Amsterdam
Kids en tools 2004-2005
€ 32.000 van totaal € 80.000
15 september 2004 tot en met 1 november 2005
Met het Amsterdamse Fonds voor de Kunsten ontwikkelde Cinekid een prijsvraag voor ontwerpers
en nieuwe-mediabedrijven. Zij werden opgeroepen
ideeën te presenteren voor kindergereedschap
voor online media-educatie gericht op kunst, met
interactiviteit als uitgangspunt. In maart 2005 zijn
vier ontwerpen geselecteerd om nader te worden
uitgewerkt. Het winnende ontwerp wordt met een
prijzengeld van € 45.000 gerealiseerd en tijdens
het Cinekidfestival in oktober 2005 aan het publiek
gepresenteerd.
Instituut voor Netwerkcultuur HvA IAM,
Amsterdam
A Decade of Webdesign
€ 18.500 van totaal € 86.981
21 en 22 januari 2005
Tijdens de conferentie A Decade of Web Design werd
het interdisciplinaire gebied rond webdesign in
kaart gebracht en geëvalueerd. Er werd teruggeblikt
op de afgelopen tien jaar, om een beeld te krijgen
van de veranderingen die hebben plaatsgevonden
en daarover te reflecteren. Vijf internationale panels
boden ruimte aan presentaties en discussie. De website www.designtimeline.org fungeerde als een col-
Ondersteunde projecten vormgeving € 185.900
Jan van Toorn, ontwerper van het logo van de
Mondriaan Stichting, kreeg een tentoonstelling in de
Kunsthal in Rotterdam. Naast een overzicht van zijn
werk, met daarin speciale aandacht voor zijn bijdragen aan de Biënnale van Venetië en de Delta-expo op
Neeltje Jans, was er ook een educatief project. Met
een 3D-presentatie kreeg het publiek inzicht in de
totstandkoming van Van Toorns tentoonstellingsontwerpen. De tentoonstelling werd samengesteld
door Els Kuijpers en vormgegeven door de ontwerper
zelf.
Sandberg Instituut, Amsterdam
The Best of Sandberg Design
€ 14.000 van totaal € 45.000
Bij het tienjarig bestaan van de afdeling Ontwerpen
van het Sandberg Instituut werd in het TPG-gebouw
in Amsterdam The Best of Sandberg Design gepresenteerd, met werk van deelnemers uit de afgelopen
tien jaar. Ook werden er drie debatten georganiseerd,
over kunstvakonderwijs, toenemende commercie
in de cultuur en meting van creativiteitswaarde.
Tijdens The Best of Sandberg was werk te zien van
onder anderen René van Engelenburg, Koert van
Mensvoort en Annelys de Vet.
Via Milano, Den Haag
Via Milano 04
€ 20.000 van totaal € 133.000
Via Milano presenteerde spraakmakend Nederlands
ontwerp dat eerder tijdens de jaarlijkse meubelbeurs in Milaan was getoond. Voor de tweede maal
vond de presentatie plaats op de Woonbeurs in de
Amsterdamse Rai. De selectie werd gemaakt door
onder anderen Ineke Hans, Diana Krabbendam
en Rob Wagemans. Er was werk te zien van onder
anderen Joost van Bleiswijk, Tord Boontje en Sander
Luske.
Vitruvianum, Centrum voor Architectuur in de
Euregio Maas-Rijn, Heerlen
Peutz digitaal
€ 23.400 van totaal € 146.300
De tentoonstelling Peutz digitaal ging over de
betekenis van architect Frits Peutz in de huidige
samenleving. Maurer United Architects ontwikkelde
daarvoor, in samenwerking met de Hogeschool Zuyd,
een computergame. Hierin werd een uitwerking ge-
54
geven van acht gebouwen van Peutz, waar bezoekers
interactief doorheen konden navigeren. De tentoonstelling maakte het ook mogelijk het werk van de
architect uit een nieuw gezichtspunt te onderzoeken.
Ondersteuning
Projecten
Niet-gehonoreerde aanvragen projecten vormgeving
All Media, Amsterdam
Biggest Visual Power Show 2004
Atelier HSL, Amsterdam
Marking Europe High Speed
De Binnenkant, Amsterdam
De Grote Verwarring
Design Agenda io, Amsterdam
XY.net
Het Design Platform Eindhoven, Eindhoven
Designers Present 2004
Grote Kerk Den Haag, Den Haag
Dialoog in Design
HVO-Querido, Amsterdam
Kleurrijk Leven- 100 jaar HVO-Querido
Regentenkamer, Den Haag
25 tronen voor Beatrix
Yksi, Eindhoven
Thuis voor de buis
Ondersteuning
Projecten
Bezwaarprocedure projecten vormgeving
Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers,
Amsterdam
De BNO maakte bezwaar tegen de afwijzing van
haar aanvraag voor een overzichtstentoonstelling
over Nederlandse vormgeving in het Glaspaleis
Heerlen. De Mondriaan Stichting overwoog dat de
tentoonstelling een artistiek-inhoudelijk concept
ontbeerde en dat de vorm weinig prikkelend was. De
tentoonstelling kwam daarom niet in aanmerking
voor een bijdrage. Hoewel het de bedoeling was dat
de tentoonstelling ook in het buitenland zou worden
getoond, bleef dat aspect – mede op verzoek van de
BNO – buiten beschouwing.
Niet-gehonoreerde aanvragen projecten vormgeving
55
Ondersteuning
Nieuwe media
De interregeling voor nieuwe mediaprojecten
op het gebied van de kunsten en het
ontwerpen liep af in het najaar van
2003. Deze tijdelijke regeling was een
initiatief van de Mondriaan Stichting, het
Nederlandse Fonds voor de Film, het Fonds
voor Amateurkunst en Podiumkunsten, het
Fonds voor Beeldende Kunst en Vormgeving
en Bouwkunst, het Stimuleringsfonds
Nederlandse Culturele Omroepproducties
en het Stimuleringsfonds voor Architectuur.
De regeling moest projecten stimuleren die
voortkwamen uit samenwerking tussen
Nieuwe media
makers uit verschillende disciplines
waarin geavanceerde informatie- en
communicatietechnologie werd toegepast. Om
zowel de staatssecretaris als de fondsen in
staat te stellen een standpunt over de followup te bepalen is de regeling in opdracht van
de fondsen extern geëvalueerd. In november
2003 pleitten de fondsen in een brief aan de
staatssecretaris voor voortzetting van de
regeling in 2004, wat echter niet kon worden
gerealiseerd. De Interregeling zal in 2005 weer
worden hervat, zij het in enigszins gewijzigde
vorm.
56
Ondersteuning
Nieuwe media
Eind 2002 kon de Mondriaan Stichting eenmalig
een bijdrage toezeggen voor investering in hard- en
software voor culturele instellingen. De regeling
was ingesteld om achterstanden op het gebied van
eCultuur in te lopen. Eenmalige projectgebonden
investeringen in hard- en software van culturele
instellingen kwamen in aanmerking voor onder-
steuning, evenals begeleiding daarvan. Om de goede
resultaten van deze eenmalige ondersteuningsmogelijkheid en om te bevorderen dat kennis en apparatuur op peil blijven, wil de Mondriaan Stichting
ook in de komende beleidsplanperiode dergelijke
ondersteuning bieden.
Ondersteuning
Nieuwe media
Bezwaarprocedure
Waag Society, Amsterdam
Waag Society maakte bezwaar tegen de lagere
vastelling die volgde op haar afrekening. In de
bezwaarprocedure besloot de Mondriaan Stichting
alsnog haar vaststelling te verhogen om Waag
Society tegemoet te komen.
Nieuwe media
57
Ondersteuning
Opdrachten
De opdrachten die in 2004 werden ondersteund kunnen worden onderscheiden naar
klassieke opdrachtsituaties en opdrachtprojecten. In de eerste categorie krijgen kunstenaars opdrachten voor het maken van een
kunstwerk in de openbare ruimte of bij gebouwen. Het zijn kunstwerken die een min of
meer permanent karakter dragen. Bij de tweede categorie gaat het vaak om meerdere kunstenaars die bij een project worden betrokken
om tijdelijke kunstwerken te maken. Als opdrachten niet werden gehonoreerd, waren er
onvoldoende garanties voor een goed resultaat
door frictie tussen aard van de opdracht en
het werk van de kunstenaar, was de opdracht
vooral van regionale betekenis of bood de context ervan niet voldoende aanknopingspunten
om een voorbeeldfunctie te vervullen.
Opdrachten € 2.245.093
Een deel van het budget voor ondersteuning
van opdrachten is bestemd voor het matching fund met het Nederlands Productie- en
Vertalingenfonds. Dat fonds is verantwoordelijk voor de uitvoering van de ondersteuningsregeling voor geïllustreerde kinderen
jeugdliteratuur. Via die regeling kan worden
bijgedragen aan opdrachten aan illustratoren.
58
Ondersteuning
Opdrachten
Ondersteunde opdrachten beeldende kunst
Abdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven,
Berkel Enschot
Jeroen Henneman
€ 25.000 van totaal € 336.882
1 november 2004 tot en met 30 juli 2005
Bij de restauratie van de kerk van de cisterciënzerabdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven in
Berkel-Enschot worden ook de vensters van het
middenschip vernieuwd. Bij het ontwerpproces
werden karakteristieken van de cisterciënzerorde
betrokken. Dat resulteerde in uitgangspunten als
transparantie, handhaving van de oorspronkelijke
indeling van brugijzers en toepassing van wit glas.
Jeroen Henneman kon zich in deze uitgangspunten
vinden. De vensters die hij ontwierp worden in juli
2005 opgeleverd.
Ani meets Com, Geldrop
Edwin van den Heuvel
€ 25.019 van totaal € 146.964
1 oktober 2004 tot en met 1 mei 2005
Ani meets Com vroeg Edwin van den Heuvel een
korte animatiefilm te regisseren op basis van het
script en storyboard van War Veterans. Centraal
staat de tegenstelling tussen de kleurloze en uitzichtloze atmosfeer van het bejaardenhuis voor
oorlogsveteranen, en de optimistische verbeeldingswereld van deze bewoners en hun geromantiseerde
herinneringen aan vergane glorietijden. Overgangen
tussen de twee werelden werden gerealiseerd met
verrassende beeldtransities. De productie kwam tot
stand via 3D-computeranimaties. Die techniek kan
de tweedimensionale cartoonwereld combineren met
de filmische mogelijkheden van de driedimensionale
wereld.
Artery, Amsterdam
Colin Kassies, Anton der Kinderen, Ward
Kreykamp, Henk Schut, Bart Stuart, Jorrit
Tamminga
€ 10.850 van totaal € 38.250
Colin Kassies, Anton der Kinderen, Ward Kreykamp,
Henk Schut, Bart Stuart en Jorrit Tamminga werkten mee aan Het Kasteel van Kafka, een interactieve
installatie voor de club Bitterzoet in Amsterdam.
Het kasteel verbeeldde een wereld tussen droom en
werkelijkheid. In een ruimte boven de club werd een
labyrinth gebouwd met verschillende kamers. Daar
werd de bezoeker onthaald op film, video en nieuwe
klankcomposities. De installatie reikte tot de dansvloer van de club, waar via monitoren beelden van de
mensen in het kasteel waren te zien.
Gemeente Breda, Breda
Nobuyoshi Araki
€ 42.546 van totaal € 508.809
1 maart 2005
Bij de entree van de parkeergarage onder het nieuwe
stadskantoor van Breda is een kunstwerk gemaakt
door de uit Japan afkomstige kunstenaar Nobuyoshi
Araki. Het bestaat uit gefotografeerde bloemmotieven op een glazen geluidsscherm in de open ruimte.
Het scherm is veertig meter lang en vier meter hoog
en vormt een transparante afscheiding tussen de
entree en het Chassé-terrein, waar woningen staan.
Het werk wordt in 2005 officieel opgeleverd.
Gemeente Breukelen, Breukelen
Geert Mul
€ 33.333 van totaal € 83.333
31 december 2006
Geert Mul gaat een kunstwerk maken voor het
4 in 1-complex in Breukelen. In dit gebouw huizen
een kinderdagverblijf, een muziekschool, een regionale scholengemeenschap en een theatergezelschap.
Mul maakte een ontwerp dat wil bijdragen aan een
symbiose tussen deze vier instellingen. De onderlinge communicatie zal worden uitgelicht en gestimuleerd. In het kunstwerk zal de toepassing van
informatie- en communicatietechnologie de hoofdrol
spelen. Eind 2006 moet het project gereed zijn.
Cargo, Almere
Delphine Bedel
€ 8.950 van totaal € 26.250
In Cargo in Almere was de installatie Playtime van
de in Amsterdam woonachtige Française Delphine
Bedel te zien. Dit project, dat in samenspraak met
Maison Descartes tot stand was gekomen, draaide
om haar bijzondere visie op het stedelijk landschap
en de manier waarop mensen zich daarin bewegen.
Om haar visie op Almere en de polder in de installatie vorm te geven, hield Bedel zich maandenlang
onderzoekend, fotograferend en filmend in het
nieuwe land op.
Dance Works Rotterdam, Rotterdam
Peter Struycken
€ 12.640 van totaal € 31.600
Met het Asko Ensemble bracht Dance Works
Rotterdam tien voorstellingen uit van Cel, een
avondvullende productie waarin werk van kunstenaars uit verschillende disciplines samenkomt. Het
Ensemble speelde werk van Xenakis en het gezelschap van Dance Works voerde een choreografie uit
van Ton Simons. Daarbij koos hij een ontwerp van
Peter Struycken voor een videoinstallatie met computergestuurde projecties.
Erasmus MC, Rotterdam
Toine Horvers
€ 10.000 van totaal € 27.720
1 juni 2005
Toine Horvers werd uitgenodigd bij de uitbreiding
van de afdeling neurowetenschappen van het
Erasmus MC met een vernieuwde snijkamer een
visuele en inhoudelijke verbinding te leggen met
Ondersteunde opdrachten beeldende kunst € 1.293.485
59
de activiteiten van neurowetenschappers. In zijn
ontwerp is gebruikgemaakt van elektronische displays waarmee een tekst wordt getoond die de weg
beschrijft die een specialist aflegt in het lichaam met
endoscopische instrumenten.
Gemeente Ermelo, Ermelo
Irene Fortuyn
€ 26.244 van totaal € 64.853
1 maart 2005
Irene Fortuyn vernieuwde een plantsoen op een
pleintje in een naoorlogse wijk van Ermelo. De
opdracht past in het voornemen van deze gemeente
haar beleid voor kunst in de openbare ruimte van
nieuw elan te voorzien. In overleg met de omwonenden werd gekozen voor een integrale aanpak:
Fortuyn nam zowel het nieuw te maken kunstwerk
als de herinrichting voor haar rekening.
Filmstad, Den Haag
Filmblik 2004
€ 25.000 van totaal € 78.000
1 augustus tot en met 1 december 2004
In Den Haag vond Filmblik 2004 plaats. Filmblik,
ontstaan in 1997, wil een uniek archief opbouwen
waarin later mogelijk een veranderende houding
tegenover het medium film kan worden aangetoond.
Kunstenaars krijgen een blik 16mm film, waarmee
zij naar eigen inzicht een korte film mogen maken.
Filmstad zorgt voor de productie. Voor de kunstenaars zelf is Filmblik een kans in vrijheid het
terrein van de experimentele film te exploreren. Aan
Filmblik 2004 namen onder anderen Ineke Bakker,
Keren Cyter en Raymond Taudin deel.
Hal 4, Rotterdam
Eelko Ferwerda, Jasper Wessels
€ 25.000 van totaal € 57.300
2 januari tot en met 17 mei 2005
Hal 4 presenteert een theatervoorstelling van regisseur Jos Thie (Atalanta: Born out of a Bullet) waarbij
het beeld een extra, zelfstandige betekenislaag moet
aanbrengen en dus een belangrijk onderdeel van de
voorstelling belooft te worden. Eelko Ferwerda en
Jasper Wessels maken een videobeeld dat rond de
speelvloer wordt geprojecteerd, waar ook het publiek
zich bevindt.
Hazazah Film and Photography, Amsterdam
Bert Teunissen
€ 42.380 van totaal € 107.880
1 december 2004 tot en met 1 juni 2005
Bert Teunissen is door Hazazah Film and
Photography gevraagd voor het project Domestic
Landscapes inwoners uit Duitsland, Italië, Spanje
en het Verenigd Koninkrijk te portretteren. De
opdrachtgever vindt het van groot belang dat de
fotograaf zich een aantal maanden kan vrijmaken
voor dit project. Het is de bedoeling dat een selectie
van de portretten op tournee gaat langs musea in
en buiten Nederland. Bij de tournee verschijnt een
publicatie.
Gemeente Heemskerk, Heemskerk
Maurer United Architects (Marc Maurer,
Nicole Maurer)
€ 66.000 van totaal € 241.000
1 april 2005
Maurer United Architects ontwierpen een kunstwerk voor een bijzondere locatie in een jong park.
Er liggen daar archeologische schatten onder het
maaiveld die nog niet goed geborgen kunnen worden,
waardoor de ondergrond nu niet extra belast of
veranderd mag worden. De ontwerpers hielden daar
rekening mee. Zij legden bovendien een link tussen hedendaagse cultuur en oude cultuurschatten
door de vormentaal van een skatelabyrint te laten
aansluiten bij die van de fundamenten van een
kasteelruïne.
Imagine Identity and Culture, Amsterdam
Sara Blokland, Morad Bouchakour, Ting Chan
€ 42.000 van totaal € 90.150
20 maart 2004
De fotografen Sara Blokland, Morad Bouchakour en
Ting Chan werden, naast bewoners van Amsterdam
Zuidoost en Oost, uitgenodigd met een zelfbeeld te
reageren op het beeld van culturele diversiteit dat
wordt gepresenteerd door het Gemeentearchief van
Amsterdam. Opdrachtgever Imagine Identity and
Culture is geïnteresseerd in de vanzelfsprekende
diversiteit van alledag, in cross-overs en in een dynamische interpretatie van het zelfbeeld.
Kidsgids, Amsterdam
Merlijn Bolink, Paul de Reus, Serge Onnen,
Marijke van Warmerdam, Peter Zegveld
€ 25.000 van totaal € 76.600
30 december 2005
Stichting Kidsgids nodigde de kunstenaars Merlijn
Bolink, Paul de Reus, Serge Onnen, Marijke van
Warmerdam en Peter Zegveld uit een boek voor kinderen te maken. Het gaat in deze serie nadrukkelijk
niet om het in boekvorm presenteren van eigen werk
van kunstenaars, maar om nieuw, zelfstandig werk,
dat vooral voor kinderen toegankelijk is. Geen kunstexegese, maar een introductie in de kunst.
Koninklijke Auping, Deventer
Floris van Manen
€ 78.000 van totaal € 197.000
1 april 2005
Koninklijke Auping vroeg Floris van Manen voor het
maken van een monumentaal kunstwerk langs de
A1 bij Deventer. Het kunstwerk moet als baken dienen voor die stad en symboliseert ook de verbondenheid van Auping met Deventer. Na oplevering wordt
het kunstwerk overgedragen aan de gemeente.
Kunst en Fietswerk, Hoek Van Holland
Kunstfietsroute Wind mee
€ 30.000 van totaal € 145.000
1 mei tot en met 1 november 2004
Wind mee was een kunstfietsroute in het gebied
tussen Den Haag, Hoek van Holland en Rotterdam.
Tijdelijke kunstprojecten dienden cohesie aan te
brengen in het aanbod van kunst en cultuur in dit
gebied. Het ging om lijnen, verbanden en contrapun-
60
ten in het cultuurlandschap, die resulteerden in een
verhaal. Door de benadering op drie niveaus: populair, kunstinhoudelijk en wetenschapelijk, kon voor
een breed publiek culturele en historische meerwaarde ontstaan. Onder anderen Sjaak Langenberg,
Esther Polak en Barbara Visser werden uitgenodigd
bij te dragen aan de leesbaarheid van het landschap.
Mobile Arts, Amersfoort
Joep van Lieshout
€ 41.800 van totaal € 104.500
30 september 2005
Joep van Lieshout ontwierp voor Mobile Arts, producent van de festivals Parade en Boulevard of Broken
Dreams, een aantal mobiele voorzieningen die de
reizende festivals optimaal zelfvoorzienend moesten
maken. Het ging om een keuken, het frame van
een vliegende vleugel die als basisvoorziening voor
technische faciliteiten moest dienen en een sanitaire
voorziening. Met dit project kon een groot, ook
internationaal publiek kennismaken met typische
Van Lieshout-kunstwerken; eind augustus bijvoorbeeld ging Mobile Arts op tournee naar onder meer
Barcelona, Berlijn en Rome.
Moira Expositieruimte, Utrecht
Lucia Luptakova
€ 14.834 van totaal € 37.086
8 november 2004
Moira Expositieruimte vroeg Lucia Luptakova een
ontwerp te maken binnen het project Bijzondere
meubelstukken. Kunstenaars die aan dit project
deelnemen moeten met hun ontwerp een ingreep
doen in de expositieruimte. Dit heeft geleid tot het
bouwen van radiotorbankjes, een nieuwe bar en een
experimentele kapstok. Luptakova maakte voor de
toiletruimte Yellow Submarine: doordat alle overbodige ruimte is weggenomen blijft bij gebruikmaking
van het toilet alleen een choreografie van bewegingen over. Een voorproefje van dit ontwerp was als
autonoom object te zien op Kunstvlaai 2004.
Museum Het Catharijneconvent, Utrecht
Anuschka Blommers en Niels Schumm, Gertjan
Kocken, Maurice Scheltens, Arie Versluis en
Elly Uittenbroek
€ 80.514 van totaal € 201.285
1 maart tot en met 1 juli 2006
Natuurkunst, Eindhoven
States of Nature Alex Vermeulen
€ 25.000 van totaal € 387.700
1 januari 2005 tot en met 1 augustus 2006
Bij het tiende lustrum van de Technische
Universiteit Eindhoven wordt in een vijver op het
terrein van die instelling een kunstwerk van Alex
Vermeulen gerealiseerd. Het bestaat uit 88 grote,
zwarte drijvende eivormen. Daarop worden zonnepanelen geplaatst die voor energie zorgen om een
centraal geplaatste, grotere eivorm op maximaal
drie meter hoogte boven het wateroppervlak te kunnen laten zweven op een magnetisch veld rond een
paal. Bij zonsopgang komt het ei tevoorschijn en
gedurende de dag bepalen zon, schaduw en wind de
hoogte waarop het ei zweeft: natuur drijft techniek
aan.
Newman Ensemble, Zwolle
Michael Butink, Margit Lukacs, Bart Visser
€ 10.000 van totaal € 116.786
Michael Butink, Margit Lukacs en Bart Visser
maakten videobeelden die in drie lagen een bijdrage
leverden aan het decor van de opera Het dagboek
van Anne Frank. Dit decor bestond uit drie witte
kubussen omspannen met wit projectiemateriaal.
De eerste laag waarin door de videobeelden werd
voorzien was de wereld van het dagboek, de tweede
observatie van de buitenwereld en de derde laag
werd gevormd door een expositie van voorwerpen
waarmee Anne zich omringde.
De Nieuwe Stem, Utrecht
Lynne Leegte
€ 35.000 van totaal € 130.863
Lynne Leegte ontwierp het toneel- en videobeeld
voor Cyclotron. Cyclotron is een project voor twee
pianisten, elektronica en een ruimtelijke beelden
geluidsinstallatie. Als in een laboratorium werd
aangetoond hoe de verschillende uitwerkingen van
muzikale, menselijke en beeldende confrontaties
elkaar kunnen beïnvloeden, versterken en tot iets
nieuws kunnen leiden. In de natuurkunde is de
cyclotron een apparaat om zeer kleine deeltjes met
een hoge snelheid op elkaar te laten botsen. Een
botsing blijkt niet alleen iets stuk te maken, maar
ook iets nieuws op te leveren.
Voor de heropening in 2006 van het verbouwde,
monumentale complex van het Catharijneconvent
in Utrecht kregen Anuschka Blommers en Niels
Pierre Boulez, Nijmegen
Schumm, Gertjan Kocken, Maurice Scheltens,
Peter Struycken
Arie Versluis en Elly Uittenbroek de gelegenheid
€ 35.200 van totaal € 88.000
hun visie te geven op het christelijk geloof in
zomer 2006
Nederland. De deelonderwerpen zijn: Gezagsdragers, De Stichting Pierre Boulez heeft Peter Struycken geGeloofsgemeenschappen, Locaties en Christelijke
vraagd een visuele vorm te ontwerpen van de composymbolen en attributen. De foto’s zullen tijdens de
sitie Explosante-Fixe van Pierre Boulez. Er komt een
opening worden getoond, samen met journalistieke
live uitvoering bij gelegenheid van vijftig jaar Boulez
foto’s die tot stand komen in samenwerking met
in Nederland. Een versie van die visualisering is
dagblad Trouw.
ook te zien in een museale opstelling tijdens een
overzichtstentoonstelling in het Groninger Museum.
Beide presentaties vinden in 2006 plaats.
61
Gemeente Raalte, Raalte
Henri Jacobs
€ 19.765 van totaal € 62.765
30 juni 2005
nadering. Fletcher kreeg de opdracht te werken aan
een kunstprogrammering die kunst binnen het grotere geheel duidelijk positioneert; Jeroen van de Ven
moest het festival meer zichtbaar maken in de stad.
Voor een kunstwerk in de centrale hal van het te renoveren gemeentehuis van Raalte viel de keus op een Gemeente Vianen, Vianen
ontwerp van Henri Jacobs waarvoor verandering het André Volten
symbolische uitgangspunt was. Verandering van het € 75.000 van totaal € 289.621
grote geheel, de maatschappij, de wereld, maar ook
1 augustus 2004 tot en met 1 februari 2005
van het platteland rond Raalte. Het ontwerp toont
André Volten kreeg van de gemeente Vianen de opovergangen van grote naar kleinere openingen en
dracht een kunstwerk te ontwerpen voor markante
van kleur die als een laag daaroverheen een eigen,
locaties aan weerszijden van de belangrijkste toeveranderende wereld vormt. Het kunstwerk, dat de
gang tot de historische binnenstad. Deze opdracht
titel WindoWWall kreeg, bestaat uit glas waardoor
zou de opmaat moeten zijn voor meer kwalitatief
de wand waarvoor het is bestemd een raammuur
hoogstaande kunst in de openbare ruimte van
wordt.
Vianen. Volten was tot kort voor zijn overlijden nauw
betrokken bij de voorbereidingen van de uitvoering
van het kunstwerk, het laatste waaraan hij intensief
Staatsbosbeheer Regio West-Brabantheeft meegewerkt.
Deltagebied, ‘t Hof Toornvliet, Middelburg
Follies van Dorst (Pjotr Muller, Robbrecht en
Daem)
€ 71.680 van totaal € 572.800
1 mei tot en met 1 september 2004
De Mondriaan Stichting honoreerde ideeën van
Pjotr Muller en Robbrecht en Daem architecten voor
Follies van Dorst, een initiatief van Staatsbosbeheer
voor vijf kunstwerken voor Boswachterij Dorst. Deze
boswachterij tussen Breda, Tilburg en Oosterhout
zal over dertig jaar geheel zijn omsloten door stedelijk gebied. De vijf kunstwerken moeten de identiteit
van de boswachterij versterken, de overgang tussen
stedelijke bebouwing en natuur markeren en bezoek
aan het bos stimuleren. Zowel natuur- als cultuurhistorische kwaliteiten spelen een rol.
Stroom, Haags Centrum voor Beeldende
Kunst, Den Haag
Dan Graham
€ 47.820 van totaal € 173.970
1 juni 2004 tot en met 1 februari 2005
De Vleeshal, Middelburg
Geert Mul
€ 30.470 van totaal € 76.175
1 september 2004
Geert Mul ontwierp de media-installatie
Demographics voor het nieuwe stadskantoor van
Middelburg. Het kunstwerk bestaat uit vijf horizontale plasmaschermen waarop beelden te zien zijn die
betrekking hebben op het spanningsveld tussen het
persoonlijke, emotionele en het anonieme, bureaucratische karakter van een stadskantoor, waar feitelijke informatie over huwelijk, geboorte, overlijden,
immigratie en emigratie wordt uitgewisseld tussen
burgers en overheid.
Waterschap Brabantse Delta, Breda
Paul de Kort
€ 30.000 van totaal € 100.000
30 september 2004
Dan Graham ontwierp een bewakersverblijf voor de
Varkensmarkt in Den Haag. Het kunstwerk maakt
deel uit van een project om fietsenstallingen op te
waarderen, een initiatief van Biesieklette, de Haagse
exploiteur van fietsenstallingen. Dat project loopt
sinds 2000. Tot de kunstenaars die om ideeën werden gevraagd behoren Ateliers Van Lieshout, Andrea
Blum en Urs Pfannemüller. Het bewakersverblijf van
Graham is een follie, met typische Graham-kenmerken zoals spiegelingen.
Het waterschap Brabantse Delta vroeg Paul de Kort
een kunstwerk te maken binnen de herinrichting
van de Markoevers nabij Breda. Dat project maakt
deel uit van de aanleg van ecologische verbindingszones die moeten functioneren binnen een integraal
waterbeheer, dat onder meer kwaliteitsbeheersing
van het water, berging daarvan of recreatief gebruik
omvat. In het land art-ontwerp van De Kort worden
wisselwerkingen als die tussen kunst en natuur,
beheer en laisser faire, orde en willekeur geaccentueerd.
Theaterfestival Boulevard, Den Bosch
Annie Fletcher, Jeroen van de Ven
€ 50.000 van totaal € 1.685.000
6 tot en met 15 augustus 2004
Westpoortbeheer Amsterdam, Amsterdam
Giny Vos
€ 33.600 van totaal € 133.176
1 februari 2005
Annie Fletcher en Jeroen van de Ven kregen
opdracht een adequate vorm en inhoudelijke inbedding te geven aan kunstprojecten tijdens het
Theaterfestival Boulevard. De samenwerking tussen
Boulevard en kunstenaars is gericht op het ontwikkelen van producties en projecten die het resultaat
zijn van multidisciplinaire beïnvloeding. In die
context kunnen kunstenaars experimenteren met
nieuwe vormen, andere locaties, andere doelgroepen
en reflecteren over nieuwe vormen van publieksbe-
Westpoortbeheer Amsterdam, onderdeel van de
gemeentelijke dienst Amsterdam en verantwoordelijk voor inrichting en onderhoud van terreinen
binnen die stad, vroeg voor haar vestiging aan de
Theemsweg een kunstwerk dat het gebouw uit de
anonimiteit haalt en het een signaalfunctie verleent.
Een ontwerp van Giny Vos kreeg de voorkeur, omdat het originele, humoristische en monumentale
elementen in zich verenigt. Het is een metafoor van
licht in een woestijn van bedrijven, kantoren en
62
loodsen. Die metafoor bestaat uit grote letters die
de hele gevelwand beslaan en in telkens verschillende combinaties oplichtend andere boodschappen
uitstralen.
Lukas Einsele
€ 40.000 van totaal € 221.000
1 september 2004 tot en met 27 maart 2005
Witte de With presenteerde de Duitse kunstenaar
Lukas Einsele, met In One Step Beyond – The Mine
Revisited, een project over de landmijn en zijn slacht-
offers. Het maakte niet alleen relaties, complicaties
en gevolgen zichtbaar. Ook ontsloot het door de presentatie van verschillende onderdelen – tentoonstelling, website, publicatie, lezingen, films – een nieuwe
theoretische, esthetische en filosofische ruimte.
Essentieel was de publicatie. Die bevat behalve verhalen, beschrijvingen van mijnen, tekeningen van
slachtoffers, hun zwartwit portretten en veel fotografische illustraties, ook wetenschappelijke en literaire teksten van onder anderen Sherko Fatah,
Fabrizio Galanti en Jonathan Kaplan.
Ondersteuning
Opdrachten
Niet-gehonoreerde aanvragen opdrachten beeldende kunst
Aan Zet, Harlingen
Gerriet Postma
Beeldende Kunst, Goor
Alexander Schabracq
Bevrijdingsfestival Zuid-Holland, Rotterdam
Jerry Lampen
Bewonersvereniging Joke Smitplein, Utrecht
Anook Cléonne Visser
Bisdom van Breda, Breda
Jerome Symons
By the Way, Amsterdam
Natura Artis Magistra
Cargo, Amsterdam
Una giornata particulare: Pjotr Müller
Carnavalsvereiniging De Louvermen, Buchten
Sjra Schoffelen
Eric van der Westen Management, Tilburg
Koen Delaere, Bert Vogels
Geen Brug Te Ver, herinnering Verzet Arnhem, Arnhem
Jouke Hoogland
IJsselmonds Welzijnswerk, Rotterdam
Ivo van den Baar, Nicole Driessens
Monument Jonge Verkeersslachtoffers, Nuenen
Karoly Szekeres
Roodkapje, Rotterdam
Joep van Lieshout
Staatsbosbeheer, Sectie Recreatie en Landschap,
Driebergen
René de Boer
Stadsdeel Amsterdam Centrum, Amsterdam
Joseph Scorsel, Fenna Zwart
Stadsschouwburg Eindhoven, Eindhoven
Herman Kuijer
Stiltecentrum Westerkerk, Monnickendam
Hans ‘t Mannetje
Straatbeeld, Rotterdam
Dichter bij de buurt
Terra Incognita, Rotterdam
Paul Lazarom, Rick Robin
Theaterproduktie Rotterdam, Rotterdam
Margi Geerlinks, Yvonne van de Griendt, Olpaert den
Otter
Toneelgroep Amsterdam, Amsterdam
Cees Krijnen
Universiteit Utrecht, Utrecht
Gerard Prent
Gemeente Veghel, Veghel
Gery Bouw
Gemeente Zaanstad, Dienst Stad, Afdeling Cultuur,
Recreatie en Zorg, Zaandam
Arie van de Berg, Marc Ruygrok
Zeppers Film en Tv, Amsterdam
Danielle Kwaaitaal
De Zwarte Hand, Rotterdam
Thom Puckey
63
Ondersteuning
Opdrachten
Bezwaarprocedures opdrachten beeldende kunst
Dance Works Rotterdam, Rotterdam
Stadsdeel Amsterdam Centrum, Amsterdam
Dance Works Rotterdam maakte bezwaar tegen de
afwijzing van haar aanvraag voor een project met
Peter Struycken. Het bezwaar werd ingediend in
2003, maar afgehandeld in 2004. In de bezwaarprocedure gaf de stichting een inhoudelijke toelichting op het project. Op basis van de aangevoerde
argumenten oordeelde de Mondriaan Stichting dat
hier sprake was van een inhoudelijk interessante
samenwerking tussen de betrokken disciplines.
bijdrage toegekend.
Het Stadsdeel Amsterdam Centrum maakte bezwaar
tegen de afwijzing van zijn aanvraag voor ondersteuning van een opdracht aan het kunstenaarsduo
Scorselo en Swart. De Mondriaan Stichting oordeelde dat de opdracht onvoldoende bijzonder was en
niet voorbeeldstellend. Het bezwaar werd afgewezen.
Natuurkunst, Eindhoven
Stichting Natuurkunst maakte bezwaar tegen de
afwijzing van haar aanvraag voor het project States
of Nature. In de bezwaarprocedure overwoog de
Mondriaan Stichting dat het project zich positief
onderscheidde, omdat het initiatief afkomstig is van
de studievereniging van de faculteit, die ook verantwoordelijk is voor de realisatie van het werk. Om die
reden besloot de Mondriaan Stichting alsnog een
bijdrage beschikbaar te stellen.
Stadsschouwburg Eindhoven, Eindhoven
De Stadsschouwburg Eindhoven maakte bezwaar
tegen de afwijzing van haar aanvraag voor ondersteuning van een opdracht aan Herman Kuijer. In
de bezwaarprocedure overwoog de Mondriaan
Stichting onder meer dat de opdracht zich onvoldoende onderscheidde van andere opdrachten die in
vergelijkbare situaties ontstaan. Het bezwaar werd
afgewezen.
Ondersteuning
Opdrachten
Ondersteunde opdrachten vormgeving
Erasmus MC, Rotterdam
Karel Martens
€ 45.440 van totaal € 128.500
Karel Martens kreeg van het Erasmus MC Sophia
Kinderziekenhuis opdracht een tekstbeeld met
een gedicht van Judith Herzberg te ontwerpen
op de buitengevel van de afdeling Kinder- en
Jeugdpsychiatrie. De tekst herinnert aan de missie
van het Erasmus MC: Heel de mens. Het confronteert bezoekers en voorbijgangers met wat er achter
de gevel gebeurt en biedt tegelijk een positieve boodschap voor de zieke mens.
Claudy Jongstra
€ 19.300 van totaal € 48.250
februari 2005
Lloyd Hotel, Amsterdam
Culturele Ambassade Lloyd Hotel
€ 60.100 van totaal € 185.900
voorjaar 2005
Het Lloyd Hotel vroeg een bijdrage voor een aantal
opdrachten aan vormgevers en kunstenaars voor de
Culturele Ambassade van het hotel. Dit openbaar
gedeelte van het hotel is permanent toegankelijk
en dient als toonkamer van Nederlands ontwerp
in de 21ste eeuw. De ambassade ontvangt en begeleidt buitenlandse gasten die interesse hebben
in de Nederlandse cultuur. Zij biedt informatie,
faciliteiten, netwerken en presentatiemogelijkheden. Opdrachten zijn verstrekt aan onder anderen
Christiaan Bastiaans, Hella Jongerius en Suchan
Kinoshita.
Het café-restaurant van de Kunsthal wordt heringericht door Merkx+Girod en ingericht met meubilair
van Jurgen Bey en Maarten van Severen. Claudy
Jongstra is gevraagd een werk te maken voor de
gehele wand die dertig meter lang en drie meter hoog
is. Het wordt haar eerste monumentale werk in de
openbare ruimte.
Bezwaarprocedures opdrachten beeldende kunst
64
Ondersteuning
Opdrachten
Kunstprojecten in het onderwijs
Uit het budget voor projecten beeldende kunst en
vormgeving was in 2004 een bedrag van € 453.780
geoormerkt voor kunstprojecten in het onderwijs,
die om hun bijzondere aard een aparte positie inne-
men. De ondersteuning van deze bijzondere opdrachten werkt naar tevredenheid en wordt in de komende
beleidsplanperiode voortgezet.
Ondersteuning
Opdrachten
Ondersteunde kunstprojecten in het onderwijs
Gemeente Aalten, Aalten
Ton Zwerver
€ 65.000 van totaal € 119.500
1 juni 2005 tot en met 1 augustus 2006
Ton Zwerver heeft van het Christelijk College
Schaersvoorde in Aalten een kunstopdracht gekregen. Met zijn beeldtaal weet Zwervers van gewone
zaken (een hek, een lamp, een muur) iets bijzonders
te maken dat de aandacht vasthoudt. Zijn werk heeft
humor en is herkenbaar en abstract tegelijk, wat het
voor leerlingen toegankelijker kan maken.
Amadeus Lyceum, Utrecht
Bernard Heesen
€ 200.000 van totaal € 720.580
1 maart 2005 tot en met 1 januari 2007
Voor het Amadeus Lyceum, een cultuurprofielschool
op de Utrechtse Vinex-locatie Leidse Rijn, maakt
Bernard Heesen een nieuw muziekinstrument
waarin beeldende kunst, muziek en architectuur
samenkomen. Het wordt een dertig meter hoge toren
van ongeveer tweeduizend glazen vormen. Een groot
aantal van deze vormen brengt geluiden voort, in
combinatie met licht en kleur.
Arevo, Arnhem
Jeroen Hoogstraten
€ 27.500 van totaal € 40.500
30 september 2004 tot en met 30 januari 2005
Jeroen Hoogstraten maakte een kunstwerk voor de
nieuwbouw van het Lorentzcollege in Elst. Het bestaat uit een positieve en een negatieve koepelvorm,
bekleed met geometrische, kubusachtige vormen. De
twee beelden zijn in vorm en materialisatie elkaars
pendanten en weerspiegelen het verschil tussen de
onderbouw en de bovenbouw van het Lorentzcollege.
Deze twee leeftijdsgroepen zijn met de komst van de
nieuwbouw ondergebracht in één gebouw; ze worden
van elkaar gescheiden, en tegelijkertijd met elkaar
verbonden, door een glazen doorgang.
Basisschool De Buutplaats, Den Haag
Babette Wagenvoort
€ 16.800 van totaal € 25.200
15 februari tot en met 30 juni 2005
Het nieuwe gebouw van De Buutplaats wordt verfraaid met een kunstwerk van Babette Wagenvoort,
dat culturele diversiteit weerspiegelt. De school
hecht er aan dat kinderen in dat gebouw in aanra-
Kunstprojecten in het onderwijs € 948.276
king komen met hedendaagse kunst. Voor veel van
hen is de school de enige plaats waar dat gebeurt.
Emma College, Hoensbroek
Jeroen Bisscheroux, Michiel Voet
€ 78.700 van totaal € 118.700
1 mei 2004 tot en met 1 juli 2005
Jeroen Bisscheroux en Michiel Voet ontwierpen een
zitelement voor de pauzeruimte in de nieuwbouw
van het Emma College. Het kreeg de titel Spot, en is
in overeenstemming met de opdracht zowel artistiek
als functioneel. De basisvorm is een lange catwalk
waarop gezeten kan worden, maar ook gehangen,
gelegen en geparadeerd. Er is ruimte voor tribunes
en een scherm en ook een verrekijker.
Hindoe Onderwijs, Den Haag
Hans van Bentem
€ 46.222 van totaal € 69.333
1 november 2004
Hans van Bentem ontwierp een kunstwerk voor de
nieuwbouw van de Shri Vishnuschool in Den Haag.
Het object moest de eigen identiteit van deze hindoeistische school onderstrepen, en aansluiten bij de
beleving van de leerlingen. Ook moest het de kinderen op een herkenbare, toegankelijke en aansprekende manier laten kennismaken met hedendaagse
beeldende kunst. Van Bentem maakte een sculptuur
in de vorm van een ruimtelijke, symbolische vertaling van de tien incarnaties van Vishnu.
Nijmeegse Scholengemeenschap Groenewoud,
Nijmegen
Adriaan Nette, Dré Wapenaar
€ 64.000 van totaal € 96.000
1 november 2004 tot en met 31 oktober 2005
Voor het vijftigjarige jubileum van de Nijmeegse
Scholengemeenschap Groenewoud, een van de
cultuurprofielscholen in Nederland, ontwikkelden
Adriaan Nette en Dré Wapenaar projecten met
leerlingen. Nette biedt een procesmatig traject aan:
een campagne – de school als sculptuur – zal via
workshops en gastlessen resulteren in een logo voor
het schooljubileum, een website, een cultuurveiling
en een item waarin de contouren van een sculptuur
van de school in woord en beeld kunnen worden
vastgelegd. Wapenaar ontwerpt een kleine, mobiele,
permanent bruikbare presentatie-unit waarin
65
leerlingen eigen gedichten kunnen voordragen of een
zelf gecomponeerd muziekstuk kunnen voorspelen.
Obs Lokhorstschool, Deil
Christoph Seyferth
€ 93.000 van totaal € 143.500
30 november 2004
Christoph Seyferth ontwierp de inrichting van een
multifunctionele ruimte in de Lokhorstschool in
Deil. In zijn ontwerpen spelen multifunctionaliteit
en dynamische gebruiksmogelijkheden altijd een
rol. Bij de Lokhorstschool moest Seyferth rekening
houden met de eis dat de ruimte minimaal kon dienen als gemeenschapsruimte, hal, overblijfruimte en
documentatiecentrum.
Osg Singelland, Drachten
Martijn Sandberg en Mattie van der Worm
€ 81.000 van totaal € 171.000
1 maart 2005
Martijn Sandberg en Mattie van der Worm ontwierpen de inrichting van een centrale ruimte in osg
Singelland Drachten, een school voor havo, vwo,
vmbo en avvo. Eis van de opdrachtgever, die werd
geadviseerd door Kunst en Bedrijf, was een integrale
aanpak van de betreffende ruimte. Sandberg en Van
der Worm leverden ideeën voor de achterwand en
ontwierpen een losstaand bouwvolume met onder
meer een balie en een keuken.
Sco Lucas, Voorburg
Kaptein Roodnat
€ 39.964
1 juli 2005
Marleen Kaptein en Stijn Roodnat ontwierpen een
esthetisch en functioneel kunstwerk voor de nieuwbouw van basisschool De Paradijsvogel in de Haagse
wijk Ypenburg. Een buis met verschillende gedaantes en functies vormt de basis. De buis begint als
een railing, bij de hoofdingang, en meandert daarna
over het plein, achtereenvolgens overvloeiend in een
klimrek, een voetbaldoel, een zitelement, en zo verder. Door een raam gaat de buis de aula in, om onder
andere een podium te worden. De constructie is
flexibel: een aantal elementen kan makkelijk worden
verwijderd of toegevoegd.
Sco Lucas, Voorburg
Paul de Reus
€ 52.318 van totaal € 78.477
30 april 2005
Paul de Reus maakte een kunstwerk voor de
nieuwbouw van De jonge wereld, een school aan de
Haagse Den Helderstraat. Het moest de openheid en
laagdrempeligheid van de instelling weerspiegelen,
en een vrolijk en speels element worden in een verder
saaie straat. De Reus maakte in beschilderd brons
een beeld dat bestaat uit drie op elkaar staande
lagen van kinderen, die bijeen worden gehouden
door een drie meter hoge jas met visgraatmotief.
P.C. van der Pijl Stichting Christelijk Onderwijs
Haaglanden, Den Haag
Rachel Bacon
€ 16.876 van totaal € 25.314
30 oktober 2004
Staring College, Lochem
Kamiel Verschuren
€ 77.000 van totaal € 225.000
Bij de nieuwbouw voor de bijzondere basisschool
Da Costa in Den Haag werd een kunstopdracht
verstrekt aan Rachel Bacon. De school wilde een
transparantere verbinding tussen het schoolplein en
de wereld daarbuiten, zonder concessies te doen aan
de veiligheid en het gevoel van geborgenheid. Bacon
ontwierp een toegangspoort met decoratieve en ook
humoristische kwaliteiten.
Voor een kunstwerk bij nieuwbouw van het Staring
College viel de keus op een ontwerp van Kamiel
Verschuren dat rekening houdt met de doelgroep:
leerlingen. Maar ook de omgeving van de school en
het onderwijs in het algemeen speelden een rol in de
totstandkoming van het kunstwerk. Die gelaagdheid
werd vertaald in een concept dat overeenstemt met
de architectuur van het nieuwe gebouw.
Pcb Prinsenhaghe Stichting Christelijk
Onderwijs Haaglanden, Den Haag
Marieke van Diemen
€ 34.198 van totaal € 51.297
30 april 2005
Trajectumcollege, Maastricht
Fransje Killaars, Ton Slits
€ 55.698
1 juli tot en met 1 september 2004
Marieke van Diemen ontwierp een functioneel
kunstwerk voor de centrale, multifunctionele
ruimte en mediatheek in de nieuwbouw van basisschool Prinsenhaghe aan de rand van de Haagse
Schilderswijk. Het werk omvat drie objecten die ook
weer uit verschillende bouwblokken bestaan. Die
bouwblokken zijn deelbaar, verrijdbaar en koppelbaar. Dit maakt het mogelijk de ruimte steeds weer
anders in te delen en te gebruiken. De gebruikte
materialen – duurzaam hout, leer in primaire kleuren – hebben een dure uitstraling, om de kinderen
een bijzondere ervaring van kwaliteit te bieden.
Vormgeving en kleurgebruik sluiten aan bij de architectuur.
Fransje Killaars en Ton Slits maakten ieder een
kunstwerk voor de nieuwe entree van het
Trajectumcollege in Maastricht. De opdrachtgever
wilde dat de twee toegangsruimtes van de entree een
meer uitnodigend geheel zouden vormen en dat de
kunstwerken zouden aansluiten bij de beleving van
de leerlingen. Killaars kreeg een opdracht voor een
kleurontwerp voor vloer en wanden, Slits voor een
lichtkunstwerk. Beide ontwerpen werden zodanig op
elkaar afgestemd dat er een integraal geheel ontstond.
Ondersteunde kunstprojecten in het onderwijs € 948.276
66
Ondersteuning
Opdrachten
Niet-gehonoreerde aanvragen kunstprojecten in het onderwijs
Arentheem College, Ontwerpgroep Nieuw-Verbouw,
Arnhem
Erwin Kusdom, Gerrit van Middelkoop, Justin Prang
Sco Lucas, Voorburg
Jeroen Allart
St Stanislascollege, Delft
Peter Zegveld
Gemeente Vlaardingen, Vlaardingen
Patchwork
Vmbo Nieuw Rotterdam, Rotterdam
Herman Lamers, Egied Simons
Gemeente Zutphen, Dienst Samenleving, Zutphen
Lucia King
Ondersteuning
Opdrachten
Matching fund kinderboekillustraties
Geen houden meer aan
Kees Spiering
(Uitgeverij Querido)
€ 2.603
Anna Maria Sofia en kleine Cor
Ingrid Godon, Edward van de Vendel
(Uitgeverij Querido)
€ 729
Niet-gehonoreerde aanvragen kunstprojecten in het onderwijs
67
Ondersteuning
Activiteitenprogramma’s kunstenaarsinitiatieven
Sinds haar oprichting ondersteunt de
Mondriaan Stichting activiteitenprogramma’s van kunstenaarsinitiatieven. Als
alternatief circuit tussen ateliers en
galeries en musea zijn deze organisaties
een belangrijke stimulans en aanvulling door de ruimte die zij bieden voor
onderzoek en experiment. Het zijn
kweekvijvers voor aankomend artistiek
talent en laboratoria voor nieuwe uitingen
en presentatievormen. Belangstellenden
kunnen er vroegtijdig kennisnemen van de
jongste ontwikkelingen. Ze betekenen veel
voor de ontwikkeling van beeldende kunst
en vormgeving, vooral om hun gestaag
toenemende internationale karakter.
Zoals ook in het jaarverslag 2003 werd
geconstateerd, is zowel de term kunstenaarsinitiatief als de regeling zelf aan
herijking toe. Verscheidene ondersteunde
organisaties kunnen niet meer als kunstenaarsinitiatief in klassieke zin worden
benoemd, waarin kunstenaars zelf de
hoofdrol spelen bij de programmering en in
de organisatie. Bij een toenemend aantal
kunstenaarsinitiatieven zijn organisatie
en programmering niet meer in handen
van kunstenaars maar van curatoren
of redacties. De nadruk ligt daar vaker
op beschouwing over en presentatie van
kunst of op onderzoek, waarbij ook de
nieuwe media worden betrokken.
De regeling sloot niet meer aan bij deze
praktijk, ook wat de zakelijke aspecten
betreft. Zo is gebleken dat veel initiatieven
behoefte hebben aan meer financiële
continuïteit dan nu mogelijk was. In 2004
werd daarom een wijziging van de ondersteuning doorgevoerd, waarbij beter
rekening wordt gehouden met de praktijk.
Vooruitlopend daarop werd eind 2003
het budget voor kunstenaarsinitiatieven
eenmalig verhoogd met € 500.000, goeddeels te besteden in 2004. In het verlengde
daarvan wijzigde de Mondriaan Stichting
in juni de regelgeving. De belangrijkste
wijzigingen waren de periode waarvoor
kon worden aangevraagd (die besloeg
minimaal 12 maanden en maximaal
36 maanden) en de maximale aan te
vragen bijdrage (van 40% naar 60% van
de totale kosten). Bij een aanvraag om
ondersteuning over meer jaren moet het
initiatief naast feitelijke basisgegevens
over de programmering in het eerste jaar
de Mondriaan Stichting ook kunnen
informeren over een visie op de huidige
en toekomstige programmering in een
(inter)nationale context.
Van de in totaal 33 aanvragen werden er 21
gehonoreerd. Als aanvragen niet werden
gehonoreerd, was de aanvraag inhoudelijk
onvoldoende gemotiveerd, toonde de programmering te weinig samenhang of had
een programma te weinig betekenis voor
het bestel als geheel.
68
Ondersteuning
Ondersteunde activiteitenprogramma’s kunstenaarsinitiatieven
Artis, Den Bosch
Programmering 2005
€ 89.000 van totaal € 197.500
Artis geeft vorm aan actuele ontwikkelingen in de
hedendaagse beeldende kunst en conformeert zich
daarbij niet aan één uitgangspunt. De organisatie
is voorwaardenscheppend, initieert ontwikkelingen
en reflecteert over tendensen. Het is een platform
voor levende cultuur, dat het artistieke discours
wil bevorderen tussen kunstenaars onderling en
tussen publiek en kunstenaars. Voor de programmering kent Artis een redactie die op gezette tijden
van samenstelling wisselt. In 2004 maakten Paul
Hendrikse, Hendrik-Jan Hunneman, Mieke van
Schaijk en Arjan Reinders deel uit van de redactie.
Casco, Utrecht
Programmering 2005 2006 2007
€ 432.783 van totaal € 819.033
Casco biedt een platform voor kunstenaars en
ontwerpers die de rol van kunst en ontwerpen in
de samenleving kritisch benaderen en voorstellen
doen voor culturele strategieën. De organisatie geeft
daarbij inhoudelijke, materiële, organisatorische en
financiële ondersteuning. Maar ook bezorgt Casco
de projecten een context, wat alles bijeen leidt tot
nieuwe producties en presentaties, seminars, lezingen en publicaties. In 2004 werd door onder anderen
Marc Bijl, Marti Guixé en Roma Pas aan projecten
en andere activiteiten deelgenomen.
Expodium, Utrecht
Programmering 2005
€ 50.000 van totaal € 179.332
Expodium heeft in de afgelopen vier jaar ruimte
geboden aan en tentoonstellingen gemaakt met
vooral debuterende kunstenaars. In die zin heeft het
platform zich een plaats verworven in het Utrechtse
kunstleven, waar behalve de starters ook veel
studenten aan de Hogeschool voor de Kunsten en
de Rijksuniversiteit elkaar in een artistieke context
ontmoeten. De dagelijkse leiding is in handen van
Maaike Gouwenberg, Mandy de Waal en Bart Witte.
Extrapool, Nijmegen
Programmering 2005
€ 50.000 van totaal € 174.550
De programmering van Extrapool valt op door de
menging van wezenlijk verschillende disciplines. Met
video- en conceptuele installaties, performances,
animaties, strips, geluidskunst en pop- en improvisatiemuziek lopen hoge en lage cultuur volledig door
elkaar. Vooral op het gebied van geluidskunst heeft
dit kunstenaarsinitiatief zich een internationale
reputatie verworven. De programmering voor 2005
wordt ingevuld door onder anderen Özlem Altin,
Pieter Kock en Jan Dirk de Wilde.
Fundament, Tilburg
Programmering 2005
€ 110.000 van totaal € 306.050
Fundament is een onafhankelijk projectbureau voor
de ontwikkeling en stimulering van hedendaagse
Code, Amsterdam
kunst in de openbare ruimte. Het bestaat sinds
Programmering 2005
1993. De projecten zijn internationaal georiënteerd
€ 75.000 van totaal € 480.000
en kunnen de vorm aannemen van exposities, onBureauBeijng is een non-profit projectbureau io in
Beijing, dat actuele kunst onderzoekt en presenderzoeksprojecten of proefopdrachten voor tijdelijke
interventies. In alle gevallen geldt dat kunstenaars
teert. Het is een project van de stichting Code in
Amsterdam, die vandaaruit internationale projecten gelegenheid krijgen nieuw werk te maken. Hierbij
vervult Fundament een actieve rol. De projecten
voor actuele kunst en cultuur initieert. Code wil
genieten een internationale reputatie, zowel binnen
mobiliteit en culturele uitwisseling stimuleren tussen Azië en Europa, meer in het bijzonder Nederland, de kunst als daarbuiten, en er zijn vruchtbare samet als doel kunstenaars, vormgevers, architecten,
menwerkingsverbanden aangegaan met cocuratoren
curatoren en critici een internationaal platform te
en coproducenten. Voor de programmering van 2005
bieden aan het begin van hun carrière. Voor de prozijn Chris Driessen en Heidi van Mierlo inhoudelijk
verantwoordelijk.
grammering in 2005 wordt gedacht aan deelnemers
als Manray Hsu, Pi Li en Aernout Mik.
G.A.N.G., Arnhem
Programmering 2005 2006
Het Consortium, Amsterdam
€ 150.000 van totaal € 622.181
G.A.N.G. reageert op de snel veranderende omgeving
€ 79.200 van totaal € 272.975
vanuit een kritische houding tegenover die verandeHet Consortium richt zich op bijzondere en actuele
ontwikkleingen in de internationale wereld van
ringen als tekens voor maatschappelijke tendensen.
jonge kunst en kreeg daarvoor een extra bijdrage.
De Arnhemse groep wil die veranderingen benoemen
De veelzijdige programmering bestrijkt het grensen beïnvloeden uit het gezichtspunt van beeldende
kunst in wisselwerking met bijvoorbeeld architecgebied van de beeldende kunst en stimuleert het
ontstaan van nieuwe werken. Er is veel ruimte voor
tuur, stedenbouw en toerisme. De relatie tussen
experiment. Behalve door de vaste betrokkenen
kunst en openbare ruimte wordt belicht in parallelle
Pieter Hensen en Vivian van Saaze wordt de inhoud
werelden. Dat zijn anonieme locaties als winkelcenvooral bepaald door deelnemende kunstenaars zoals tra, bedrijfsterreinen en tropische zwemparadijzen,
Jan Adriaans, Guy Bahir en Ro Hagers.
die overal ter wereld voorkomen, inwisselbaar zijn
Ondersteunde activiteitenprogramma’s kunstenaarsinitiatieven € 2.531.808
69
en elke vorm van sociale structuur missen. De kern
van G.A.N.G. bestaat uit Jurriaan van Diggele, Rob
Groot Zevert, Hans Jungerius en Melle Smets.
Koelink en Anja Swint, de programmeringscommissie bestaat uit Henry J. Alles en Stina van der Ploeg.
Marres, Centrum Beeldende Kunst, Maastricht
Hotel Mariakapel, Hoorn
Programmering 2005
Programmering 2005
€ 65.000 van totaal € 523.420
€ 50.000 van totaal € 133.000
Het centrum voor actuele beeldende kunst Marres
Hotel Mariakapel adverteert zich als een kunstekent tentoonstellingenprogramma van en een
lezingenprogramma. Uitgaande van de vraag naar
naarshotel annex tentoonstellingsruimte, een werkde invloed van contemporaine geschiedenis op de
maar ook een verblijfplaats in de luwte van een
hedendaagse kunstpraktijk wordt de twaalfdelige
provinciestad. De initiatiefnemers opereren vanuit
reeks Feuilleton georganiseerd, een verwijzing naar
een actieve, internationale kunstenaarspraktijk die
de actualiteit (krant) en naar de structuur waarin
de basis is voor een uitgebreid internationaal netwerk. Het is een klassiek kunstenaarsinitiatief waar de opeenvolgende delen (tentoonstellingen) een verkunstenaars aan het hoofd van de organisatie staan. haal vormen. Deelnemende kunstenaars zijn onder
De dagelijkse leiding is in handen van Laura Hewitt, anderen Renzo Martens, Julika Rudelius en Hinrich
Bart Lodewijks en Danielle van Zuijlen.
Sachs. Tijdens de lezingen komen onder anderen
Hans Aarsman, Hana Al Batay en Geert Lovink aan
het woord.
Impakt, Utrecht
Programmering 2005 2006 2007
€ 375.000 van totaal € 1.365.000
Stichting Impakt presenteert en stimuleert vernieuProgrammering 2005
€ 78.000 van totaal € 221.455
wende audiovisuele kunst in een interdisciplinaire
Voor Nieuwe Vide is beeldende kunst in de eerste
context. Zij organiseert jaarlijks het Impaktfestival
plaats een mentaliteit. Een kunstenaar mag elk miden daarnaast tien Impakt Events: korte projecten
waarin een thema, stroming of kunstenaar centraal
del gebruiken, als dat voor hem het meest effectief
staat. Ook worden per jaar zes net.art-projecten
is om zijn doel te bereiken. Dat maakt het werktergelanceerd op webgallery Impakt Online. De onderrein van de beeldende kunst bijna onbegrensd. Met
delen vullen elkaar aan en versterken het geheel, wat dat grillige, dynamische uitgangspunt ontwikkelt
moet bijdragen aan het optimaal verwezenlijken van Nieuwe Vide programma’s: van solotentoonstelling
tot internationaal festival, van internetproject tot
de doelstelling: algemene promotie van hoogwaardige uitingen van audiovisuele kunst. Deelnemers in experimenteel filmfestival, van boekpresentatie
tot internationale uitwisseling. De staf, die naast
2004 waren onder anderen Lucky Kitchen, Gabriel
Martijn Lucas Smit bestaat uit onder anderen
Lester en Mike Mills.
Gerard Lauritsen en Roland Vos, vervult een actieve
rol in de programmering.
Kunstcentrum DeFKa, Assen
Programmering 2005
Optrek, Den Haag
€ 20.800 van totaal € 64.600
Programmering 2005
Kunstcentrum DeFKa wil een ontmoetingsplatform
€ 60.000 van totaal € 187.500
zijn voor jong talent en gevestigde namen. De activiHet projectbureau Optrek is voor drie jaar gevestigd
teiten berusten op onderzoek naar en discussie over
in een mobiel kantoor in de Haagse stadsvernieurelaties tussen kunst en de sociale en wetenschappelijke praktijk. Projecten waarin werken en kunste- wingswijk Transvaal. Optrek wil sociale en ruimtenaars met elkaar worden geconfronteerd wisselen af lijke veranderingen in die wijk en de achterliggende
met voordrachten, lezingen en debatten die voor the- politieke plannen in kunstprojecten onderzoeken en
zichtbaar maken voor een gedifferentieerd publiek.
oretische en wetenschappelijke verdieping moeten
Het wil daarmee bijdragen aan de discussie over de
zorgen. Het artistieke deel van de programmering
toekomstige ontwikkleling van de stedelijke ruimte
wordt bepaald door onder anderen Willy Brugman,
en nagaan of kunstenaars daarin een positie kunAdrie Krijgsman en Jan Menses.
nen innemen. Aan de activiteiten van Optrek werd in
Kunsthuis Syb, Beetsterzwaag
2004 meegewerkt door onder anderen André Bijma,
Programmering 2005
Martijn Engelbrecht en Tilmann Meyer-Faje.
€ 89.000 van totaal € 147.400
Kunsthuis Syb biedt een podium voor hedendaagse
Pakt, Amsterdam
kunst waar nieuw werk kan worden gemaakt en
Programmering 2005
resultaten van werkperiodes aan het publiek kun€ 50.000 van totaal € 125.780
nen worden gepresenteerd. Verschillende disciplines Pakt is een organisatie met uiteenlopende deelnekomen daarbij aan bod. Er is plaats voor installaties, mers, naast individuele leden (kunstenaars, docufotografie, nieuwe media, theorie, design, muziek
mentairemakers) bijvoorbeeld ook organisaties als
en mode en voor combinaties daarvan. Projecten
De parel, Ki-osk, Caesar (muziek) en Kassys (theater,
dragen doorgaans een experimenteel en procesmanieuwe media, beeldende kunst). Het hele complex
streeft naar een publieke culturele voorziening die
tig karakter. Verder is er veel geïnvesteerd in het
ook ruimte biedt voor productie. De deelnemende
netwerk van kunstenaarscollectieven in binnen- en
partijen zijn geselecteerd op synergie, expertise in
buitenland. Kunstenaarsbestuursleden zijn Michiel
organisatie, kwaliteit van werk en specialisme in
70
bepaalde disciplines. Daardoor biedt de programmering een gevarieerd aanbod, dat een gemengd
publiek aantrekt. Onder de deelnemers bevinden
zich Miriam Jakobs, Jaap de Ranitzen Rob van de
Werdt.
De Paraplufabriek, Nijmegen
Programmering 2005
€ 63.025 van totaal € 154.425
De Paraplufabriek ontving een bijdrage in de kosten van de programmering voor 2005, waarvoor
onder anderen Jan Wieger van den Berg, Gerd
Borkelmann, Sven Hoekstra en Wilma Sommers
artistiek verantwoordelijk zijn. De Paraplufabriek
organiseert tentoonstellingen, interdisciplinaire
presentaties en locatieprojecten. Het stimuleren van
de publieke belangstelling is daarbij een belangrijk
aandachtspunt.
Public Art Squad Mama, showroom for media
and moving art, Rotterdam
€ 400.000 van totaal € 1.380.000
Mama is podium, producent en distributeur.
Centraal in de programmering staat de showroom,
strategisch gelegen in de Witte de Withstraat in
Rotterdam. De organisatie werkt op lokaal, nationaal en internationaal niveau samen met instellingen als Witte de With, Museum Boijmans Van
Beuningen en het Nederlands Fotomuseum.
Kenmerkend voor de activiteiten is het jeugdige elan
ervan, dat vooral ook een jong publiek trekt. Het
Mama-team bestaat uit onder anderen Boris van
Berkum, Jeroen Everaert en Sander van Hest.
Tentoonstellingsruimte De Veemvloer,
Amsterdam
Programmering 2005
€ 50.000 van totaal € 149.420
De Veemvloer is een projectruimte voor hedendaagse
kunst. Binnen de traditie van het kunstenaarsinitiatief schept de Veemvloer ruimte voor makers:
kunstenaars, curatoren of anderszins, om ideeën
te ontwikkelen en projecten te realiseren in een
publieke ruimte. Daarvoor heeft de Veemvloer gelegenheid geboden, samengewerkt en ook zelf langlopende projecten geïnitieerd waarvan er sommige
door de Mondriaan Stichting werden ondersteund.
Daarbij werd vooral de laboratoriumfunctie van de
Veemvloer onderstreept. Onder deelnemende kunstenaars bevonden zich Miklos Beyer, Thomas Buxò
en L.A. Raeven.
VHDG, Leeuwarden
Programmering 2005
€ 100.000 van totaal € 1.260.300
Voorheen de gemeente ontstond uit behoefte aan
een extra podium in Leeuwarden, waar nationale en
internationale ontwikkelingen in de kunst getoond
zouden kunnen worden. Het initatief zou eerst worden ondergebracht in een voormalige kerk, vandaar
de naam. Omdat dit niet haalbaar bleek werd besloten een initiatief zonder eigen ruimte te zijn, dat
overal kan opduiken. Naast thematische jaarprojecten worden meer frequente activiteiten ontplooid
die sneller op de actualiteit kunnen reageren, zoals
filmvertoningen, culturele reizen en deelname aan
Kunstvlaai. De kunstenaars Kie Ellens, Gerard
Groenewoud en Gerlof Hamersma maken deel uit
van het bestuur.
Worm, Rotterdam
€ 95.000 van totaal € 424.500
Worm is een podium en kunstenaarsinitiatief voor
audiovisuele kunsten in Rotterdam, met als motto
Dig Feed Shit. Worm graaft in heden en verleden
naar vooruitstrevende kunst op het gebied van
beeld en geluid, voorziet zijn publiek, makers en
de culturele sector van impulsen en informatie, en
presenteert, initieert, ondersteunt en produceert.
Daarmee wil Worm bijdragen aan de ontwikkeling
van vernieuwende en non-conformistische kunst en
tegelijkertijd zoveel mogelijk mensen laten ervaren
dat zijn programma naast verdieping ook entertainment biedt. Verantwoordelijk voor de programmering
zijn Henk Bakker, Hans Beekmans, Hajo Doorn en
Lukas Simonis.
Ondersteuning
Niet-gehonoreerde aanvragen kunstenaarsinitiatieven
Artwalk, Amsterdam
Programmering 2005
Code, Amsterdam
Programmering (BüroFriedrich) 2005–2007
HPVK Hangplek voor kunstenaars, Amsterdam
Programmering 2005
Kunstwerkt, Schiedam
Programmering 2005
De Melksalon, Arnhem
Programmering 2005
M.I.K.C., Delden
Programmering 2005
NP3, Groningen
Programmering 2005
Planetart, Enschede
Programmering 2005
Safe, Dalfsen
Programmering 2005
Space for Artists, Amsterdam
Programmering 2005
TAG, Den Haag
Programmering 2005
Zet, Amsterdam
Programmering 2005
71
Ondersteuning
Bezwaarprocedures kunstenaarsinitiatieven
Artwalk, Amsterdam
Instituut voor Betaalbare Waanzin, Eindhoven
Stichting Artwalk maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor het activiteitenprogramma 2004. Het bezwaar is ingediend in 2003,
maar afgehandeld in 2004. De Mondriaan Stichting
was van mening dat het format waarin Artwalk
werkte een belangrijke en met name inhoudelijke
beperking vormde. Verder oordeelde ze dat Artwalk
op dit moment vooral een presentatieplek was en
dat andere functies van een kunstenaarsinitiatief
onvoldoende aanwezig waren. Het bezwaar werd
afgewezen.
Het Instituut voor Betaalbare Waanzin maakte
bezwaar tegen de afwijzing van zijn aanvraag voor
het activiteitenprogramma in 2004. Het IBW voerde
een aantal bezwaren aan tegen onderdelen van het
besluit. De Mondriaan Stichting oordeelde dat IBW
onvoldoende bijdroeg aan het discours en dat de
ingediende aanvraag eerder als kunstenaarsproject
dan als activiteitenreeks was te kwalificeren. Het
Bezwaarprocedures kunstenaarsinitiatieven
72
Ondersteuning
Publicaties en tijdschriften beeldende kunst en vormgeving
publicaties en tijdschriften die bijdragen
aan de ontwikkeling van en belangstelling voor hedendaagse beeldende kunst
en vormgeving. Bij de tijdschriften werd
er tot nu toe van uitgegaan dat die binnen
drie tot zes jaar zelfstandig zouden functioneren. Gebleken is echter dat kwalitatief
hoogwaardige tijdschriften als gevolg van
de geringe omvang van de Nederlandse
markt niet financieel zelfstandig kunnen bestaan. Gezien het belang van deze
tijdschriften voor de sector blijft ondersteuning nodig. Na onderzoek van de
financiering van literaire en wetenschappelijke tijdschriften heeft de Mondriaan
Stichting een nieuw model ontwikkeld voor
de ondersteuning van beeldende kunsten
vormgevingstijdschriften. De kwaliteit van
een tijdschrift staat daarbij centraal. De
hoogte van de financiële bijdrage wordt
echter gekoppeld aan de inkomsten uit
verkoop en advertenties. Daarnaast kan de
Mondriaan Stichting additioneel en bedrag
van maximaal € 20.000 ter beschikking
stellen voor dekking van de internationale verspreiding van een tijdschrift.
Buitenlandse Nederlandstalige tijdschriften kunnen uitsluitend ondersteuning
vragen ter dekking van de Nederlandse
distributiekosten. Bovendien is het mogelijk tijdschriften voor een periode van
maximaal drie jaar te ondersteunen. Per
1 januari 2005 is de ondersteuning van
tijdschriften mogelijk binnen de nieuwe
Beeldende kunsten vormgevingsregeling.
Dit betekent dat pas vanaf jaargang 2006
de beleidswijzigingen voor tijdschriften
geëffectueerd zouden kunnen worden.
Om deze nieuwe vorm van ondersteuning al vanaf 2005 toe te passen werd de
tijdschriftenregeling tijdelijk uitgebreid
met een addendum. Aanvragen, die eenmaal per jaar worden beoordeeld, werden
getoetst op inhoudelijke aspecten zoals
het belang voor het vakgebied en de opiniërende en informatieve waarde voor het
publiek. Daarbij moest sprake zijn van een
professioneel uitgeefplan.
Aanvragen voor publicaties werden gehonoreerd om het belang voor de actualiteit
in de beeldende kunst en vormgeving, het
verwachte publieksbereik en een realistisch distributieplan. Bij de beoordeling
van op internationale markt gerichte publicaties speelde de promotionele waarde voor
hedendaagse beeldende kunst en vormgeving uit Nederland een belangrijke rol. Om
subsidiegelden effectiever te gebruiken en
de onderlinge afstemming over aanvragen voor publicaties te verbeteren gaat de
Mondriaan Stichting vanaf 2005 nauw
samenwerken met het Fonds BKVB. De
afzonderlijke budgetten worden samengevoegd en de aanvragen die bij beide fondsen worden ingediend, worden voorgelegd
aan een gezamenlijke commissie.
Publicaties en tijdschriften beeldende kunst en vormgeving € 639.575
73
Ondersteuning
Ondersteunde publicaties beeldende kunst
A-Prior N9: Goele De Bruyn, Daan van Golden,
Jimmie Durham
€ 8.000
1 mei 2004
Het Belgische tijdschrift A-Prior wil in België en
Nederland verblijvende kunstenaars en kunstcritici een podium bieden om zich internationaal te
profileren. Nummer 9 belicht het beleven van kunst
en het integreren ervan in een levenshouding. Het
biedt analyses van de oeuvres van Goele De Bruyn,
Jimmy Durham en Daan van Golden, en van de manier waarop zij met hun oeuvre omgaan. De bijdrage
was bestemd voor de kosten van het publicatiedeel
over Van Golden.
De Appel, Amsterdam
If Walls Had Ears
€ 14.000 van totaal € 97.150
juni 2005
De publicatie If Walls Had Ears geeft inzicht in
internationale stromingen en ontwikkelingen in
de beeldende kunst sinds 1984 en de rol van De
Appel daarin. Negen auteurs gaan in op thema’s als
individuele obsessies, ruimtelijke installaties, performances en publieksparticipatie, wetenschap en
kunst, en kunst als vrijplaats. De publicatie wordt
afgesloten met een overzicht van de activiteiten van
De Appel in de afgelopen twintig jaar. De hoofdstukken worden geschreven door onder anderen Saskia
Bos, Charles Esche en Annelie Pohlen.
Autoped, Rotterdam
BoekieBoekie-Kunstmap Recycling
€ 6.500 van totaal € 42.750
9 januari 2005
De publicatie BoekieBoekie-Kunstmap Recycling
van Stichting Autoped gaat over hergebruik, met
het kunstwerk als uitgangspunt. Autoped wil de
ontplooiing en creativiteit van kinderen bevorderen
door ze in aanraking te brengen met verschillende
kunstuitingen en het begrip en de waardering ervoor
te vergroten. Aan deze publicatie leverden dertien
kunstenaars een bijdrage, waar evenzoveel schrijvers en dichters een tekst op schreven. Betrokken
kunstenaars waren onder anderen Merijn Bolink,
Reinier Lucassen en Annette Meyer.
De Bezige Bij, Amsterdam
Janneke Wesseling: Het museum dat niet bestond
€ 4.000 van totaal € 35.852
22 april 2004
Kunstcriticus Janneke Wesseling herschreef een
aantal essays over kunst die zij eerder publiceerde
in NRC Handelsblad. Met Giotto als leidraad geeft
zij niet alleen een beeld van oude en nieuwe kunst,
maar gaat zij ook nader in op het kijken naar kunst,
de rol van het museum en de betekenis van het
kunstenaarsschap. Het boek, dat in april 2004
verscheen, ondersteunt Wesselings visie dat het
Ondersteunde publicaties beeldende kunst € 87.745
museum nog steeds de beste plaats is om een kunstwerk te tonen.
Gate Foundation, Amsterdam
A Short History of Dutch Video Art
€ 14.000 van totaal € 42.395
15 mei 2004
De publicatie A Short History of Dutch Video Art
gaat over dertig internationale videokunstenaars
die in de afgelopen dertig jaar in Nederland hebben
gewoond en gewerkt. Het inleidend essay brengt de
functie en de werking van het medium video, de culturele diversiteit van de kunstenaars en artistieke
en historische aspecten met elkaar in verband. In de
publicatie, die de gelijknamige reizende tentoonstelling begeleidde, wordt werk getoond van onder anderen Yael Davids, Alicia Framis en Nasrin Tabatabai.
Museum de Paviljoens, Almere
De Paviljoens: Logboek van een gebouw
€ 5.600 van totaal € 38.418
20 oktober 2004
Deze publicatie gaat over de huisvesting van
Museum De Paviljoens die na honderd dagen dienst
te hebben gedaan op Documenta IX (1992) zijn
definitieve plek vond in Almere. Beschreven wordt
de geschiedenis van het gebouw en de wisselwerking
tussen het gebouw en de beeldende kunst. Het complex daagt kunstenaars en tentoonstellingmakers
uit tot een dynamische omgang met de ruimte en is
een alternatief voor het klassieke museumgebouw.
Het boek bestaat uit een essay van Wouter Davidts
en interviews van Marieke van Rooy met onder anderen Bart de Baere, Dan Graham en Krijn de Koning.
NAi Uitgevers, Rotterdam
Wim Beeren: om de kunst
€ 10.680 van totaal € 38.167
april 2005
De publicatie bevat een selectie van teksten van
Wim Beeren over moderne kunst, kunstenaars,
musea, beleid en kritiek die hij tijdens zijn leven
schreef. Zijn artikelen verschenen onder meer in Het
Hollands Weekblad en Maandblad, Het Vaderland,
NRC Handelsblad en Museumjournaal. In de eerste
plaats is de publicatie een persoonlijke en geëngageerde kunstgeschiedenis van de eigen tijd, maar
Beerens visie op de plaats van het museum in de
maatschappij is ook voor het huidige debat over dit
onderwerp relevant
Bik Van der Pol
€ 11.465 van totaal € 43.650
april 2005
De publicatie geeft een overzicht van het nu tienjarige oeuvre van het kunstenaars duo Bik Van der Pol.
Hun werkwijze, die gebaseerd is op zelforganisatie
en samenwerking, en achterliggende concepten
worden in een kritisch daglicht geplaatst in essays
74
van auteurs als Thijs Goldschmidt, Sven Lütticken
en Arno van Roosmalen. Het boek geeft inzicht in het
werk, de relevantie ervan en de relatie met kunstopvattingen en kunstpraktijken in het recente verleden.
Ook levert het een bijdrage aan de discussie over de
relatie kunstenaar, kunstwerk en publiek.
Primaat van de zichtbaarheid
€ 8.000 van totaal € 34.629
september 2005
Camiel van Winkel zoekt met deze publicatie naar
de consequenties van hedendaagse dominante visualiteit voor kunsten cultuurkritiek. Het boek biedt
een discussiemodel voor de relatie tussen kunst en
massacultuur. Van Winkel gaat ervan uit dat kunst
en massacultuur als producten van de moderniteit
niet los van elkaar te beschouwen zijn. De afzonderlijke vakdiscussies over vormgeving en beeldende
kunst worden door hem opengebroken en met elkaar
verbonden. Dat gebeurt in gecombineerde beschouwingen over modefotografie en kunstfotografie en
over grafische vormgeving en conceptuele kunst. De
publicatie verschijnt in september 2005.
Tirion Uitgevers, Baarn
Nederlandse schilders van de Middeleeuwen
tot nu
€ 5.500 van totaal € 83.041
oktober 2005
Nederlandse schilders van de Middeleeuwen tot nu
is een kunstencyclopedie voor de jeugd over leven
en werk van 130 Nederlandse schilders. Naast een
introductie op elk van de schilders wordt van elk van
hen een schilderij beschreven dat regelmatig te zien
is in Nederlandse openbare collectie. De publicatie
brengt kunst en cultuur op toegankelijke wijze
dichter bij de jeugd en laat hen kennismaken met het
gedachtegoed uit verschillende perioden.
Ondersteuning
Ondersteunde publicaties vormgeving
Inside Outside, The Soft Architecture of Petra
Blaisse
€ 10.000 van totaal € 102.000
oktober 2005
Aan de hand van het werk van Petra Blaisse wordt in
deze Engelstalige publicatie onderzoek gedaan naar
de grenzen van architectuur, interieur, tuinarchitectuur en vormgeving en Blaisses manier van kijken,
denken en handelen over deze disciplines. De redactie is in handen van initiatiefneemster Kayoko Ota.
Zij is ook een van de auteurs, naast onder anderen
Julia Kristeva, Hans Ulrich Obrist en Mark Wigley.
Irma Boom is verantwoordelijk voor de vormgeving.
De publicatie verschijnt in oktober 2005.
Uitgeverij 010 Publishers, Rotterdam
Ted Noten
€ 21.160 van totaal € 55.425
april 2005
Deze publicatie brengt het oeuvre van Ted Noten
onder de aandacht van een internationaal publiek
en geeft een beeld van de veranderde actualiteit
in de Nederlandse sieraadvormgeving. De thema’s
ontwerpschap, associatie, infiltratie en verleiding
worden door Gert Staal op essayistische wijze uitgewerkt. Het boek beoogt een raamwerk te bieden
voor de beschouwing van Nederlandse vormgeving
in algemene zin. Naast de handelseditie wordt ook
een kunstenaarseditie gerealiseerd, waarin Noten
uitdrukking geeft aan zijn opvatting over het sieraad.
De publicatie is gepland voor april 2005.
Ondersteunde publicaties beeldende kunst € 87.745
75
Ondersteuning
Niet-gehonoreerde aanvragen publicaties beeldende kunst
Aprilis, Zaltbommel
Het Groot Rotterdamse Bruggenboek
De Boschboom, Den Bosch
Marius de Leeuw
Ef en Ef, Thorn
Marrie Bot: Fotoboek Geliefden
EGM Architecten, Rotterdam
Doordeweeks
Episode, Rotterdam
Piet Tuytel: Ruimte
Landschapstheater E.M., Holysloot
Etsen op het netvlies
Monera, Gemert
Gerard van Lankveld
De Appel 1975–1983
Quarantine Series, Amsterdam
Quarantine Series
De Spiegel, Rotterdam
Dora Dolz
TDS Uitgevers, Schiedam
Grafiek in Rotterdam in de twintigste eeuw
Een nieuwe vormentaal der gemeenschap: Joost Baljeu
en Structure
Uitgeverij De Verbeelding, Amsterdam
Twintig jaar Hollandse Hoogte
Watertorens Watertowers
Vrienden van Lou Strik, Amsterdam
Oeuvrecatalogus Lou Strik 1921–2001
Ondersteuning
Niet-gehonoreerde aanvragen publicaties vormgeving
Artez, Arnhem
Academie Arnhem 50 jaar in mode
Episode, Rotterdam
Jaarboek Nederlandse Vormgeving
Uitgeverij Bis, Amsterdam
Iran Today
De Haagse Stijl. Art deco in Den Haag
Vrouwen in toegepaste kunst en industriële vormgeving
Ondersteuning
Bezwaarprocedure publicaties
Landschapstheater E.M., Holysloot
Stichting Landschapstheater E.M. maakte bezwaar
tegen afwijzing van haar aanvraag voor de publicatie
Etsen op het netvlies, een publicatie over het werk
van het Griftheater. De Mondriaan Stichting stelde
vast dat de publicatie vooral een documenterend
karakter zou hebben en daarom niet voor ondersteuning in aanmerking kwam. Het bezwaar werd
afgewezen.
Niet-gehonoreerde aanvragen publicaties beeldende kunst
76
Ondersteuning
Ondersteunde tijdschriften beeldende kunst
Artimo A–Z, Amsterdam
Foam 2005
€ 45.000 van totaal € 169.000
Foam beoogt een discussieplatform voor fotografie te
zijn en de ontwikkeling ervan en het denken erover
te stimuleren. Het wil fotografie in al haar aspecten
laten zien via thema’s als Access, Set Up en Sport.
Verder bevat het onder meer portofolio’s, biografische
informatie over fotografen, boekbesprekingen en
informatie over activiteiten. Foam heeft een redactieteam dat wordt ondersteund door een internationale
adviesraad. Het blad kiest voor een internationaal
profiel, met Engels als voertaal.
Jong Holland, Den Haag
Jong Holland 2005
€ 34.000 van totaal € 145.000
Het jubileumjaar 2004 van Jong Holland stond in
het teken van bezinning en vernieuwing. Uit wetenschappelijk onderzoek, culturele en kunstinstituten
en kunst en visuele cultuur wil Jong Holland nieuwe
inzichten, perspectieven en probleemstellingen
publiceren en bijdragen aan het debat in de kunsten.
Daarmee wil het blad een andere koers varen en zich
niet meer beperken tot het publiceren van traditioneel kunsthistorisch onderzoek. Marja Bosma is
als hoofdredacteur aangesteld en bepaalt de inhoud
voor jaargang 2005. Ook verandert in 2005 de vormgeving en worden er Engelse samenvattingen in het
blad opgenomen.
Kunstenaarsmateriaal, Amsterdam
kM 2005
€ 25.000 van totaal € 157.000
Het blad kM zet zijn beleid van 2004 voort en geeft
naast materiaaltechnische informatie de discussie
over het gebruik van materiaal in de hedendaagse
beeldende kunst verder vorm. Daarmee wordt geprobeerd een groter publiek te bereiken. kM is benaderd
door de Rabobank voor een special over de collectie
van deze bank. Verder heeft het blad met ArtOlive
een prijs ingesteld voor innovatief materiaalgebruik
door jong talent. kM is primair een vakblad voor de
professionele kunstenaar. Daarnaast wil het blad
met informatieve en opiniërende artikelen een breder publiek aanspreken. Ook wordt kM gebruikt bij
de ckv-vakken op scholen.
Kunstenaarsmateriaal, Amsterdam
Tijdschriftenstand KunstRai 2004
€ 750 van totaal € 4.389
Archis, Foam Magazine, HTV, Items, kM,
Kunstschrift, Lier en Boog, Manifesta Journal,
Metropolis M, Museumtijdschrift, Stedelijk Museum
Bulletin en Tubelight presenteerden zich, evenals in
2003, in een gezamenlijke stand op de KunstRai. De
beurs biedt deze tijdschriften voor beeldende kunst
en vormgeving de gelegenheid naar buiten te treden.
De transparante stand werd ingericht met een baliemeubel van Piet Hein Eek.
Metropolis M, Utrecht
Metropolis M – jaargang 2005–2007
€ 195.000 van totaal € 347.000
De thematische formule van Metropolis M blijft gehandhaafd en naast aandacht voor beeldende kunst
komt er meer vormgeving aan bod. Het tijdschrijft
wil zich niet beperken tot het kritisch volgen van
ontwikkelingen, maar er ook een eigen, opiniërende,
agenda op nahouden en ruimte bieden voor debat,
experiment en bespreking. De komende periode
staat in het teken van internationalisering. Beoogd
wordt een parallelle Engelstalige editie uit te brengen. Bovendien wordt de website verder ontwikkeld,
wat moet uitmonden in een nieuwe site in 2006. De
Mondriaan Stichting heeft een bedrag voor drie jaar
gereserveerd voor Metropolis M.
De Witte Raaf TWR vzw, Brussel
De Witte Raaf – jaargang 2005
€ 20.420 van totaal € 223.420
De redactionele formule van De Witte Raaf is
gewijzigd. Het redactieteam heeft plaatsgemaakt
voor een hoofdredacteur, Dirk Pültau, die de inhoudelijke leiding heeft en werkt met redacteuren. De
twee katernen bieden kritische reflectie en actuele
informatie, waarbij het accent ligt op thema’s en
probleemstellingen. In 2005 wordt aandacht besteed
aan de werkplaats, conservatisme, Gilles Deleuze en
Identiteit en localiteit. DWR werkt samen met uitgeverij La Lettre Volée voor Franstalige uitgaven en
bereidt een Engelse vertaling voor die op de website
zal worden aangeboden. De bijdrage is bestemd voor
de distributiekosten van DWR in Nederland.
Ondersteunde tijdschriften beeldende kunst € 320.170
77
Ondersteuning
Ondersteunde tijdschriften vormgeving
Archis, Amsterdam
Archis – jaargang 2005–2006
€ 108.000 van totaal € 527.000
De Mondriaan Stichting heeft voor de uitgave van
Archis een bedrag voor twee jaar gereserveerd.
Archis is een internationaal onafhankelijk medium
voor reflectie, kritiek en creativiteit op het gebied van
omgeving, ontwerp en beeldcultuur. Dit wordt door
drie activiteiten uitgedragen: tijdschrift, website en
RSVP Events die beheerd worden door een denktank
van redacteuren en internationale informanten.
Archis stapt over op het Engels en de frequentie
wordt aangepast naar vier tijdschriftedities en twee
verrassingsproducties. Ook wil het samenwerken
met onder meer Amo en Columbia University in
New York.
Items 2004
€ 47.000 van totaal € 460.000
Na twee jaar op eigen kracht te hebben gedraaid was
Bis Publishers in 2003 genoodzaakt een aanvraag in
te dienen voor jaargang 2004 van Items. Doordat de
besluitvorming echter pas begin 2004 kon worden
afgerond, stond die niet in jaarverslag 2003. Items
is 2004 ingegaan met een nieuwe hoofdredacteur,
Diana Krabbendam, en een vernieuwde vormgeving
door Studio Dumbar. Items beoogt het toonaangevend vakblad te zijn voor ontwerpers in Nederland,
waarin discussies worden geëntameerd en ontwikkelingen en trends gesignaleerd, gethematiseerd
en geïnterpreteerd. Het besteedt ook aandacht aan
nieuw werk.
Items 2005
€ 45.500 van totaal € 448.500
Zie beschrijving jaargang 2004.
Ondersteuning
Niet-gehonoreerde aanvragen tijdschriften beeldende kunst
Artconcepts, Utrecht
Container jaargang 2005
Lier en Boog, Amsterdam
Lier en Boog – jaargang 2005
Ondersteuning
Niet-gehonoreerde aanvraag tijdschrift vormgeving
Young Designers Network YDN, Eindhoven
Young Designers Network magazine – jaargang 2005
Ondersteuning
Bezwaarprocedure tijdschriften
Jong Holland, Den Haag
Stichting Jong Holland maakte bezwaar tegen de
afwijzing van haar aanvraag voor jaargang 2005.
In de bezwaarprocedure bleek dat het tijdschrift op
nagenoeg alle kritiekpunten stappen had ondernomen. Hoewel de effecten van de genomen stappen
nog onzeker waren, besloot de Mondriaan Stichting
daarom alsnog een bijdrage voor de uitgave van de
jaargang 2005 beschikbaar te stellen.
Ondersteunde tijdschriften vormgeving € 200.500
78
Ondersteuning
Kunst Koopregeling
De Mondriaan Stichting wil de particuliere
markt voor beeldende kunst en vormgeving
stimuleren. De KunstKoopregeling is daarbij een belangrijk instrument. Binnen deze
regeling kunnen particulieren renteloos
kunstwerken op afbetaling kopen bij door
de Mondriaan Stichting geselecteerde galeries. In het Nederlandse cultuurbeleid is
de regeling een van de weinige vormen van
vraagfinanciering die gericht is op particulieren. Om de beperkte middelen en om de
garantie van kwaliteit worden aan de regeling deelnemende galeries geselecteerd.
Aanvragen van galeries worden formeel
getoetst en voorgelegd aan deskundige
adviseurs. Zij bekijken of galeries voldoen aan de eisen van professionaliteit en
kwaliteit. Professionaliteit heeft te maken
met werken volgens goed branchegebruik.
Daaronder vallen opzet, inrichting, presentatie en tentoonstellingen van de galerie en
ook haar omgang met kopers en haar positieve bijdragen aan ontwikkeling en bekendheid van kunstenaars onder publiek.
Kunst Koopregeling € 828.011
Kwaliteit heeft betrekking op het werk van
de kunstenaars die de galerie vertegenwoordigt en op haar tentoonstellingsprogramma als geheel. Naast professionaliteit
en kwaliteitseisen kan de Mondriaan
Stichting ook rekening houden met de regio van de galerie voor een evenwichtige
spreiding van deelnemende galeries over
Nederland.
In 2004 namen 148 galeries aan de
KunstKoopregeling deel. De sluitingsdatum
voor het indienen van aanvragen om deelname aan de KunstKoopregeling voor de
jaren 2005 en 2006 viel ook in 2004 weer
op 15 september. 136 van de 148 eerder
toegelaten galeries dienden een aanvraag
in, evenals twintig galeries die niet eerder
deelnamen aan de regeling. Van de in totaal 156 aanvragen werden na beoordeling
op formele voorwaarden zeven aanvragen
niet in behandeling genomen. Na beoordeling op artistiek-inhoudelijke aspecten werden 137 galeries tot de regeling toegelaten;
twaalf galeries werden afgewezen.
79
Ondersteuning
KunstKoopregeling
Resultaten
Grafiek en tabel vermelden de resultaten van de
KunstKoopregeling over de jaren 1997–2004. Zij
laten zien dat steeds meer mensen kunst kopen
met de regeling en ook voor een gemiddeld hoger
bedrag. Sinds 1997, het jaar waarin de Mondriaan
Stichting de regeling overnam, is de omzet verdubbeld. In 2004 is het aantal verkochte contracten via
de KunstKoopregeling licht gestegen. Aankoop- en
rentebedrag laten na de daling van 2003 weer een
groei zien. Dit geldt evenzeer voor het gemiddeld
aankoop- en leenbedrag. Klanten leenden de afgelopen jaren grotere bedragen. Per aankoop waren
hun aanbetalingen lager en hun leningen hoger: van
76% van het aankoopbedrag in 1997 naar 90% in
2004. Enkele klanten sloten meer dan één lening af
of kochten meer dan één kunstwerk.
Hoewel de cijfers voor 2004 nog niet geheel bekend
zijn, lijkt de totale omzet per galerie opnieuw te zijn
gedaald. In 2003 was de daling ongeveer 16%.
Het gebruik van de KunstKoopregeling geldt als belangrijke indicatie voor de groei en stagnatie van de
kunstmarkt in Nederland. Ook uit deze cijfers blijkt
dat de galeriesector het economisch zwaar heeft;
het afgelopen jaar is een aantal galeries gestopt. Het
totale galeriebestand van de KunstKoopregeling is
per 1 januari 2005 dan ook gedaald van 148 naar
137 galeries: een vermindering van ongeveer 8%. De
Mondriaan Stichting wil met marketingactiviteiten
het gebruik van de KunstKoopregeling vergroten;
doel is het aantal contracten te laten groeien met
10% per jaar.
Ondersteuning
KunstKoopregeling
Financiële gegevens
Gegevens op basis van de verwerking door Mondriaan Stichting
Jaar
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Aankoop
€
Lening
€
Rente
€
3.241.835
5.954.498
6.915.593
8.877.725
10.491.767
10.699.069
10.458.673
10.650.093
2.483.246
4.643.529
5.571.446
7.270.265
8.540.572
9.170.238
9.397.063
9.545.930
260.558
463.814
479.526
709.594
830.227
847.550
747.447
764.534
Aantal verwerkte
contracten door Gem. aankoop
Mondriaan Stichting 1
€
1.420
2.456
2.720
3.376
3.504
3.693
3.527
3.482
2.283
2.424
2.542
2.630
2.994
2.897
2.965
3.059
Gem. lening
€
1.749
1.891
2.048
2.154
2.437
2.483
2.664
2.742
1 Op basis van verkoopcijfers van Fortis Bank
KunstKoopregeling € 828.011
Resultaten
80
500
0
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Aantal verkochte contracten met de KunstKoopregeling2
4000
3.871
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2 De gegevens van grafiek en tabel verschillen: de grafiek is een weergave van de verkoopcijfers van Fortis Bank,
de tabel geeft de iets minder actuele verwerkingsgegevens van de Mondriaan Stichting weer.
Ondersteuning
KunstKoopregeling
Promotie
Zoals in voorgaande jaren is ook in 2004 promotiemateriaal aan deelnemende galeries beschikbaar
gesteld. Als verkooppunten zijn zij immers de
belangrijkste schakel naar het publiek. Verder
werd de regeling geadverteerd in de catalogi van
de kunstbeurzen ArtRotterdam en de KunstRai in
Amsterdam, waar de folder ook actief werd verspreid
door deze te koppelen aan de kaartverkoop. Ook
werd ter promotie van de KunstKoopregeling een
aantal afleveringen van het televisieprogramma
Samenwonen van SBS6 gesponsord.
Promotie
Om de regeling intensiever onder de aandacht van
kunstliefhebbers te brengen, werkt de Mondriaan
Stichting samen met partner Fortis Bank aan een
marketingstrategie en aan een nieuwe huisstijl van
het promotiemateriaal.
81
Ondersteuning
KunstKoopregeling
Galeries in de Kunst Koopregeling
Galerie Espace, Galerie De Expeditie, Annet Gelink
Gallery, Galerie Hamer, Galerie Hof en Huyser, Jaski
Art Gallery, Galerie Jos Art, Galerie Carla Koch, Galerie
Krijger en Katwijk, Galerie Wouter van Leeuwen, Galerie
Friesland
Lieve Hemel, The Living Room, Loerakker Galerie,
Beetsterzwaag Kunstruimte Wagemans Burum De
Blauwe Roos Gorredijk Galerie Hoogenbosch Harlingen Lumen Travo, Metis_nl, Galerie Mokum, Galerie Onrust,
Galerie Petit, De Praktijk, Galerie Ra, Reflex Modern Art
Galerie De Vis Leeuwarden Galerie Eewal, Galerie De
Roos van Tudor Tijnje, Beeldenpark en Galerie ‘t Ulenest. Gallery, Reuten Galerie, Galerie Serieuze Zaken, Galerie
Louise Smit, Galerie Slewe, Smelik en Stokking Galleries,
Steendrukkerij Amsterdam, Galerie Diana Stigter,
Gelderland
Torch Gallery, Gallery Upstream, Vous Etes Ici, Galerie
Brummen Gist Nijmegen Bart Kunst in Huis, Galerie
Vromans, Galerie Fons Welters, Wetering Galerie,
Marzee Zaltbommel Galerie Luca.
Galerie Van Wijngaarden, Galerie Witteveen, Galerie
De Witte Voet, Galerie Martin van Zomeren Egmond
Groningen
aan Zee Galerie Conny van Kasteel Haarlem De Galerie,
Groningen Galerie Albion Putti, Galerie Anderwereld
Galerie Tanya Rumpff, Galerie Rob de Vries Laren
Katuin, Ann’s Art, Galerie Naber Noordhorn Galerie
Mebius Wehe - Den Hoorn Galerie Jacoba Wijk.
Contemporary Art Centre, Galerie Bianca Landgraaf.
Drenthe
Wapserveen Galerie Bakker.
Limburg
Overijssel
Grubbenvorst Galerie Straten en Raaijmakers
Maastricht Galerie Dis Plasmolen Galerie De Vierde
Dimensie Roermond Galerie Wansink Sittard Galerie
Michel Knops.
Diepenheim Galerie Nijenhove Olst Galerie Van Dedem
en Tielkemeijer Staphorst Galerie Hein Elferink Zwolle
Delfi Form.
Noord-Brabant
Amersfoort Beeldlijn Utrecht Besselaar Hedendaagse
Kunst, Flatland Gallery, Galerie Quintessens, Galerie
Utrecht.
Utrecht
Boxmeer Galerie Bastiaans Breda Galerie Molenaars
Den Bosch Arti Capelli, Jan van Hoof Galerie, Galerie
Hüsstege Grave Galerie De Rog Eindhoven Contempo
Modern Art Gallery, Galerie Willy Schoots Heusden
Kunsthandel Lambert Tegenbosch Helenaveen Van den
Broek Galleries Nuenen Galerie ’t Weefhuis Oisterwijk
Galerie Etienne en Van den Doel, Etienne en Van Loon
Rucphen Galerie Dom’Arte Tilburg Galerie Kathareze,
Galerie Kokon, Galerie Nikh, Galerie Resy Muysers
Valkenswaard Galerie Lamber.
Zeeland
Goes Galerie Van den Berge.
Zuid-Holland
Alphen aan den Rijn Galerie Helga Hofman Delft
Galerie Lutz, Galerie Lous Martin, Terra Keramiek,
Galerie De Zaal Den Haag Kunstzaal Leo van Heijningen,
Galerie Van Kranendonk, Galerie Maurits van de
Noord-Holland
Laar, Linvingstone Gallery, Galerie Nouvelles Images,
Amsterdam AdK Actuele Kunst, Galerie Akinci, Galerie
Galerie Ramakers, Galerie De Rijk, Seasons Galleries,
Paul Andriesse, Art Affairs, Gallery Artkitchen, Galerie
Smelik en Stokking Galleries, Galerie De Twee Pauwen
Artline, Art Singel 100, Aschenbach en Hofland Galleries, Dordrecht Galerie De Compagnie, Rotterdam Animaux,
Galerie Binnen, Galerie BMB, Galerie Josine Bokhoven,
Brutto Gusto, Galerie Contempo, Galerie Ron Mandos,
Braggiotti Gallery, Ellen de Bruijne Projects, Buro Empty, MKgalerie.nl, Phoebus Rotterdam, Ram, Smelik en
Galerie Maria Chailloux, Galerie Clement, Galerie
Stokking Galleries, Galerie Cokkie Snoei, XX Multiple
Ferdinand van Dieten-d’Eendt, Gallery Donkersloot,
Galerie Wassenaar Galerie De Greef en De Greef.
Galeries in de Kunst Koopregeling
82
Ondersteuning
Presentatie
cultureel erfgoed
128 aanvragen
90 gehonoreerd
70,3%
Presentatie cultureel erfgoed € 4.246.003
83
Ondersteuning
p 87
p 90
p 94
p 106
Zichtbaarheid
Wet tot behoud van cultuurbezit
Kunsthistorisch onderzoek
Overige
p 104
p 101
p 87
p 90
p 94
p 101
p 104
p 106
84
Ondersteuning
In het laatste kwartaal van 2003
voerde de Mondriaan Stichting bij
wijze van proef de nieuwe erfgoedregeling in. Hierin werden vijf
regelingen samengebracht: zichtbaarheid van erfgoedcollecties,
publieksgerichte digitalisering, bijzondere publieksactiviteiten, behoud
van WBC-objecten en ontwikkelingskosten grote tentoonstellingen.
De nieuwe regeling was van kracht
in 2004. De ervaringen met de
samengevoegde regelingen dienden
als opmaat voor de nieuwe beleidsplanperiode 2005–2008, waarin alle
erfgoedregelingen werden samengebracht in een collectieregeling en
een presentatieregeling.
85
Ondersteuning
Zichtbaarheid
De Mondriaan Stichting wil de zichtbaarheid
In 2004 werden minder aanvragen ontvangen
van collecties voor een breed publiek vergrodan in 2002. Dit kan onder meer te maken
ten. Daarom ondersteunt zij projecten op het
hebben met het enigszins tweeslachtige
gebied van:
karakter van de oude regeling (deels behoud
_ restauratie of actieve conservering van
en deels presentatie). Opvallend was wel dat
bijna alle aanvragen presentatieprojecten
objecten, om die toonbaar te maken of te
betroffen, het daadwerkelijk zichtbaar maken
houden voor het publiek in het eigen of
van voorheen onzichtbaar erfgoed. In 2003
een ander erfgoedinstelling. De objecten
betrof nog ruim 40% van de aanvragen uitmoeten (semi)permanent voor publiek
sluitend behoud.
zichtbaar zijn. Bij uitzondering kan in presentatieruimtes de aanschaf van vitrines
Voor het inzicht worden de ondersteunde
of klimaatkasten worden ondersteund.
projecten in dit jaarverslag nog op soort van
Dat geldt voor locaties met onbeheersbare
activiteit geordend.
klimaatomstandigheden, die desondanks
belangrijk zijn voor een betekenisvolle
presentatie van de objecten;
_ collectiemobiliteit of collectieoverdracht,
met als doel (semi)permanente presentatie
van objecten die nu niet (permanent) zichtbaar zijn in een betekenisvolle context;
_ selectie en afstoting van collectieonderdelen: een helder en consistent gebruik van
de collecties is immers alleen mogelijk als
het kaf van het koren is gescheiden. Daarbij
kan ook worden gedacht aan landelijke
inventarisaties per collectiegebied en het
formuleren van landelijke selectiecriteria;
_ bijzondere, tijdelijke presentaties van
doorgaans verborgen erfgoed, zowel in erfgoedinstellingen als op publieksvriendelijke
locaties daarbuiten.
Zichtbaarheid € 472.063
86
Ondersteuning
Zichtbaarheid
Ondersteunde projecten zichtbaarheid
The Busy Drone, Amsterdam
Restauratie The Busy Drone
€ 15.495 van totaal € 88.890
The Busy Drone, het niet meer bespeelbare orgel in
het Stedelijk Museum, wordt in zijn oude staat hersteld. Het is uniek onder de grote draaiorgels om zijn
bijzondere repertoire dat voor grotendeels bestaat uit
stukken die door Nederlandse componisten speciaal
voor dit orgel geschreven zijn. Het Stedelijk Museum
liet deze stukken regelmatig in de aula uitvoeren en
hoopt dat dat in zijn vernieuwde gebouw opnieuw
mogelijk zal zijn.
Filmmuseum, Amsterdam
Collectie Nederland van de experimentele film
fase 2 en 3
€ 250.000 van totaal € 917.942
1 januari 2005 tot en met 31 december 2007
De Collectie Nederland van de experimentele film
maakt de Nederlandse experimentele film uit de
A-categorie zichtbaar. Het materiaal is afkomstig
van zowel filmers als kunstenaars en bevindt zich
in erfgoedinstellingen of bij producenten en filmmakers. Het wordt geselecteerd, geconserveerd,
gedigitaliseerd en gepresenteerd. De Filmmuseum
Biënnale 2007 zal in het teken staan van de experimentele film. Ook worden de geselecteerde films in
samenwerking met De Filmbank gedistribueerd.
Limburgs Museum, Limburgs Film en Video
Archief, Venlo
Hub. Leufkens. Kunstenaar van het licht
€ 54.000 van totaal € 212.500
In 2003 is het archief van fotograaf en cineast Hub.
Leufkens overgedragen aan het Limburgs Museum.
Met manifestaties op diverse locaties zal het museum het werk zichtbaar maken. Leufkens is enigszins
in de vergetelheid geraakt, maar heeft zijn stempel
gedrukt op het romantische beeld van Limburg,
vooral via ansichtkaarten van Limburgse dorpen,
monumenten en taferelen. Zijn werk kende een grote
verspreiding, onder meer via fotoboeken.
Scryption Museum voor Schriftelijke
Communicatie, Tilburg
Muziek OpSchrift
€ 28.000 van totaal € 238.440
Muziek OpSchrift was een multidisciplinair project
over muzieknotatie. Muzieknotatie is van fundamenteel belang voor het overdragen en uitvoeren
van muziek, maar krijgt doorgaans weinig aandacht.
Muziek OpSchrift was in de eerste plaats bedoeld
voor museumbezoekers die in muziek zijn geïnteresseerd. Dankzij dit project kon ook de collectie van
het Nederlands Muziekinstituut aan het publiek
worden getoond.
Stoomsleepboot de Hugo, Hoorn
Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen,
Restauratie stoomsleepboot de Hugo
Arnhem
€ 43.000 van totaal € 166.228
Bosbouwcollectie
€ 45.000 van totaal € 112.634
De stoominstallatie van de Hugo wordt gerestauDe Bosbouwcollectie van Staatsbosbeheer is overge- reerd. Van deze stoomsleepboot uit 1929 zijn nog
dragen aan Kasteel Doorwerth, dat in samenwerking veel gezichtsbepalende historische elementen en
kenmerken behouden, inclusief het historische
met het Museum voor Natuur- en wildbeheer werkt
interieur. Het schip is te zien bij alle belangrijke
aan een herinrichting met nadrukkelijke aandacht
vaarevenementen in Nederland. De stoominstallatie
voor flora- en faunabeheer. De Bosbouwcollectie
werd nooit vervangen door een dieselmotor en is in
geeft een representatief beeld van de geschiedenis
zijn soort uniek.
van de Nederland. De Mondriaan Stichting droeg bij
aan de kosten van de overdracht.
Theater Instituut Nederland, Theatermuseum,
Amsterdam
Landelijk Contact van Museumconsulenten,
Beschikbaarstelling van video aan museum-en
Museumhuis Bussenschut, Amsterdam
mediatheekpubliek
Musip-symposium Er uithalen wat er in zit
€ 26.568 van totaal € 140.000
€ 10.000 van totaal € 59.870
27 mei 2005
Bij het Theater Instituut Nederland worden UmaticHet Landelijk Contact van Museumconsulenten
videobanden van theateroptredens geconserveerd en
organiseert een Musip-symposium. Musip werd
digitaal beschikbaar gesteld. Voor dit lopend project,
ontwikkeld als basisregistratiesysteem op deelcoldat al eerder werd ondersteund, moeten meerkosten
worden gemaakt. Die kosten komen voort een gelectieniveau. Op dit symposium wordt voor het eerst
de Musip-database getoond waarin alle provinciale
wijzigde uitvoering, waarbij de Umatics naar harde
bestanden zijn samengevoegd tot één grote database schijf worden verplaatst in plaats van naar dvd.
die inzicht geeft in de Collectie Nederland. Het symOpslag op harde schijf is een betere methode omdat
die stabieler is en gemakkelijker te converteren,
posium dient om de uiteenlopende toepassingsmogelijkheden van Musip bekend te maken aan diverse
doelgroepen.
Ondersteunde projecten zichtbaarheid € 472.063
87
Ondersteuning
Zichtbaarheid
Niet-gehonoreerde aanvraag zichtbaarheid
Behoud van het stoomschip, Koog aan de Zaan
Restauratie stoomketel Jacob Langeberg
Ondersteuning
Zichtbaarheid
Bezwaarprocedures zichtbaarheid
Ecomare, De Koog
Ecomare maakte bezwaar tegen de afwijzing van
haar aanvraag voor de kosten van het bergen van
het skelet van een op Vlieland aangespoelde bultrug.
De Mondriaan Stichting overwoog dat de kosten
die uit het verwerven van een object voortvloeien,
ongeacht het karakter van het object, onder de eigen
verantwoordelijkheid van een instelling vallen. Het
bezwaar werd daarom afgewezen.
Niet-gehonoreerde aanvraag zichtbaarheid
Museum Nanning Hendrik Bulthuis, Leeuwarden
Het Museum Nanning Hendrik Bulthuis maakte
bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor
de al gedane aankoop van vitrines. De Mondriaan
Stichting overwoog dat de aanvraag terecht was
afgewezen. De ondersteuning van de Mondriaan
Stichting kan niet worden gevraagd voor projecten
die al zijn voltooid. Het bezwaar werd afgewezen.
88
Ondersteuning
De digitaliseringregeling is bestemd voor
het virtueel presenteren van erfgoed
aan een groot publiek. Het accent ligt op
ondersteuning van ict-toepassingen om het
cultureel erfgoed innovatief, aantrekkelijk
en publieksvriendelijk te tonen. Het
gaat daarbij niet om het slechts digitaal
ontsluiten van collecties, maar om het
aanbieden van informatie of presentaties
over erfgoed in een boeiende en zinvolle
context. Van begin af aan heeft deze
ondersteuningsmogelijkheid opengestaan
voor alle Nederlandse erfgoedinstellingen.
Virtuele presentaties zijn immers bij uitstek
geschikt om informatie over een bepaald
thema bijeen te brengen uit meerdere
instellingen en collecties.
Publieksgerichte digitalisering € 956.448
Nieuw is de mogelijkheid dat de
Mondriaan Stichting niet alleen
bijdraagt aan presentaties maar ook aan
voorwaardenscheppende activiteiten, zoals
ontwikkeling van expertise. Vergeleken met
voorgaande jaren ontving de Mondriaan
Stichting ongeveer evenveel aanvragen
en bleef ook het toewijzingspercentage
van iets meer dan 50% praktisch
gelijk. Verhoudingsgewijs steeg wel het
aantal projecten waarbij verschillende
erfgoedinstellingen samenwerkten.
89
Ondersteuning
Ondersteunde projecten publieksgerichte digitalisering
Bijbel in Nederlandstalige Cultuur, Amsterdam
BNC Educatief
€ 23.569 van totaal € 158.010
De website bijbelencultuur.nl heeft als doel de
invloed van de bijbel op de Nederlandse cultuur
aan te tonen, toe te lichten en te illustreren. De
website is in 2002 gelanceerd en in 2008 moeten
alle 72 canonieke en deuterocanonieke bijbelboeken
stapsgewijs zijn voltooid. De inhoud wordt onder
meer uit een groot aantal erfgoedinstellingen als het
Catharijneconvent, het Joods Historisch Museum
en het Rijksmuseum betrokken. De Mondriaan
Stichting droeg bij aan de ontwikkeling van Rode
Draden, guided tour-achtige didactische componenten rond museumbezoeken.
Cultuur Onder Dak, Apeldoorn
Woudreuzen en fluisterheggen – dwalen door
heden en verleden
€ 125.000 van totaal € 805.685
Coda is een samenwerkingsverband tussen het
Apeldoorns Museum, de Bibliotheek Apeldoorn en
het Apeldoorns Archief. Het bronnenmateriaal van
deze instellingen werd in Woudreuzen en fluisterheggen ontsloten in een vernieuwende interactieve
tentoonstellingsopzet waarbij in het museum met
personal digital assistants wordt gewerkt en museumbezoek via het internet kan worden voorbereid.
Er is voor deze bijzondere opzet gekozen omdat de
collecties, hoewel uitgebreid, weinig topstukken
bevatten.
Digitaal Oorkondenboek Groningen Drenthe,
Assen
Projectplan Digitaal Oorkondeboek Groningen
Drente
€ 175.213 van totaal € 438.033
Oorkonden van de provincies Groningen en Drenthe
tot ongeveer 1600. Oorkonden zijn in Groningen en
Drenthe de voornaamste bron voor de middeleeuwse
geschiedenis. Ze zijn door hun kwetsbaarheid en
moeilijke leesbaarheid en vindbaarheid zeer moeilijk
toegankelijk. Het Digitaal Oorkondeboek zal zo’n
vijftienduizend gaan oorkonden bevatten.
Diva, Amsterdam
Vectorisering kadastrale kaart Friesland 1832
€ 51.460 van totaal € 144.460
1 mei tot en met 31 december 2004
De Woonomgeving (www.woonomgeving.nl) is een
project voor het digitaliseren van de eerste kadastrale administratie uit 1832, met alle percelen en
per perceel historische informatie, zoals de namen
van de eigenaren, de aard van het perceelgebruik
en de waarde van het perceel. Erfgoedinstellingen
kunnen applicaties ontwikkelen met lokale erfgoedinformatie en die toevoegen aan de basissite. Elk
geografisch informatiesysteem kan in principe in De
Woonomgeving worden ondergebracht.
De Mondriaan Stichting droeg bij aan het vectoriseren van de kaarten: het aanklikbaar maken van de
locaties.
Joods Historisch Museum, Amsterdam
Virtuele presentatie (reconstructie Hoogduits
synagogencomplex)
€ 45.000 van totaal € 130.000
1 maart 2004 tot en met 1 september 2005
Het Joods Historisch Museum presenteert een virtuele reconstructie van het vroegere Hoogduitse synagogencomplex waarin het museum is gehuisvest.
Dit complex bestond uit vier synagogen die tussen
1671 en 1752 werden gebouwd. De interieurs zijn
in de Tweede Werereldoorlog grotendeels verwoest.
Om zijn bezoekers meer bewust te maken van de
historische locatie toont het museum het synagogencomplex inclusief het interieur in verschillende
tijdsperioden. Het beeldmateriaal is afkomstig uit
een groot aantal erfgoedinstellingen, waaronder
het Gemeentearchief Amsterdam, de Bibliotheca
Rosenthaliana en het Spaarnestad Fotoarchief.
Kerkelijk Kunstbezit in Nederland, Utrecht
Digitalisering
€ 58.375 van totaal € 270.044
De Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland ontwikkelt een nieuwe website. De rubriek Kerkelijke
kunst krijgt een gesloten gedeelte, dat met een
wachtwoord toegang verschaft tot de volledige database van de stichting. Het publiekstoegankelijke deel
beschrijft de betekenis en het gebruik van voorwerpen en de ontwikkeling daarvan. Om diefstal tegen
te gaan is het niet mogelijk op naam van kerk of
klooster te zoeken. Onderdeel van de ontsluiting van
de gegevens is het ontwikkelen van een trefwoordenlijst voor kerkelijke objecten, die aan de Art and
Architecture Thesaurus wordt toegevoegd.
Monumentenhuis Limburg, Roermond
Via Belgica
€ 84.954 van totaal € 221.192
Op diverse locaties langs de Via Belgica zijn multimediale informatiepanelen opgesteld, met onder
meer 3D-reconstructies. De Via Belgica was de
hoofdweg van Romeins Noordwest Europa en kwam
bij Maastricht Nederland binnen, om via Valkenburg
en Heerlen de Duitse grens te passeren.
Tijdsvenster voormalig Abdijcomplex, Thorn,
Limburg
€ 45.112 van totaal € 112.780
In het nieuwe sociaal-cultureel centrum in Thorn,
gevestigd in een voormalig abdijcomplex, wordt een
tijdvenster gerealiseerd over de geschiedenis van de
abdij. Het is een multimediale presentatie, met onder
andere 3D-computerreconstructies en videobeelden.
Ondersteunde projecten publieksgerichte digitalisering € 956.448
90
Rijksdienst voor het Oudheidkundig
Hiermee kan de geschiedenis van een bouwwerk of
plek opnieuw tot leven worden geroepen. De bezoeker Bodemonderzoek, Amersfoort
Ontwikkeling prototype nationale referentiekan kiezen uit verschillende verhaallijnen, zoals
het leven op de abdij, de adellijke stiftdames of de
collectie archeologie
dagelijkse gebeden.
€ 61.200 van totaal € 227.000
1 januari 2004 tot en met 1 januari 2005
Nationaal Glasmuseum Leerdam, Leerdam
De Nationale Referentiecollectie voor de archeologie
Digitalisering Glasmuseum
is een website waarop kennis en achtergrondin€ 33.000 van totaal € 158.130
formatie wordt gepresenteerd over alle relevante
materiaalcategorieën uit alle perioden. Het is een
1 oktober 2003 tot en met 1 juli 2005
kennismanagementsinstrument, niet alleen voor de
Het Nationaal Glasmuseum Leerdam is bezig met
archeologie, maar ook voor de ruimtelijke ordening.
het digitaal ontsluiten van de collectie Leerdams
De NRc dient verder als virtueel platform voor speciglaswerk. De vrijwel volledige collectie Leerdams
glaswerk, inclusief de oorspronkelijke werken ontalisten en publiek, en draagt bij aan theorievorming
over typologieën en classificaties. De Mondriaan
werptekeningen en het originele promotiemateriaal,
Stichting ondersteunde de ontwikkeling van het
is in 2002 door het rijk aangekocht en vervolgens
prototype middeleeuws aardewerk en laat-middelaan het Nationaal Glasmuseum Leerdam in langdurige bruikleen gegeven. De collectie zal zowel op
eeuws glas.
cd-rom als op internet beschikbaar komen.
Rijksmuseum Amsterdam, Amsterdam
Naturalis Nationaal Natuurhistorisch Museum,
Ontwikkeling nieuwe website en infrastructuur
Leiden
€ 76.052 van totaal € 299.900
Implementatie driedimensionale
De Mondriaan Stichting steunt de ontwikkeling
referentiestructuur Leidse Poort
van infrastructuur voor de nieuwe website van het
€ 37.704 van totaal € 94.260
Rijksmuseum. Het gaat om een generieke en gelaagDe Mondriaan Stichting ondersteunde de ontwikkeling en implementatie van een 3D-referentiede informatiearchitectuur, die het mogelijk maakt
diverse informatiesystemen in onderlinge relatie op
structuur in de Leidse Poort. De Leidse Poort biedt
maat te verrijken. De verschillende lagen moeten
toegang tot de digitale informatie van drie samenmaximale flexibiliteit bieden voor deelprojecten, zowerkende Leidse musea: Naturalis, Rijksmuseum
voor Volkenkunde en Rijksmuseum voor Oudheden.
wel voor verschillende doelgroepen als voor externe
Uit een onderzoek naar het gebruiks- en navigatiepartners zoals erfgoedinstellingen, omroepen en
educatieve instellingen. De software wordt open
gedrag van bezoekers was gebleken dat het moeilijk
was goede zoekvragen te stellen. In de 3D-referentie- source ontwikkeld en licentievrij opgeleverd.
structuur zijn de losse thesauri gekoppeld, waardoor
Submarine, Amsterdam
informatie op een gestructureerde manier op conComputerspel Kruistocht in spijkerbroek
ceptniveau vindbaar werd gemaakt.
€ 75.000 van totaal € 198.000
1 januari 2005 tot en met 1 september 2006
Naturalis Nationaal Natuurhistorisch Museum,
Het computerspel Kruistocht in spijkerbroek is
Leiden
gebaseerd op het gelijknamige boek van Thea
Naturalis Natuurbeeldbibliotheek
Beckman en bestemd voor kinderen tussen twaalf
€ 17.409 van totaal € 71.236
en veertien jaar. Het bevat niet alleen materiaal uit
De Natuurbeeldbibliotheek van Naturalis bevat ongeveer vijftigduizend foto’s en illustraties die werden de film die van het boek werd gemaakt, maar ook
onderdelen van de vaste presentatie van Museum
gemaakt voor tentoonstellingen, website, folders of
het Catharijneconvent. Het computerspel kan zowel
publicaties. Het bestand was door de plaatsing op
in het museum als op het internet worden gespeeld.
meer dan vijfhonderd cd-roms gebrekkig toeganTot nu toe is nauwelijks gebruik gemaakt van comkelijk en bovendien vervuild. Met dit project wordt
het materiaal op twee websites gezet: de ene voor de
puterspelen als medium van cultuuroverdracht. De
professionele gebruiker (tegen betaling), de andere
ervaringen met dit project kunnen van belang zijn
voor een algemeen publiek (gratis).
voor andere erfgoedgoedinstellingen.
Natuurmuseum Brabant, Tilburg
Natuurinformatie Netwerk Noordbrabant (fase 2)
€ 47.400 van totaal € 118.650
Met het Noordbrabants Landschap ontwikkelt het
Natuurmuseum Brabant het Natuurinformatie
Netwerk Noordbrabant, een digitaal informatiesysteem dat populair-natuurwetenschappelijke
informatie aanbiedt over de natuur en het landschap
in Noord-Brabant. Het systeem is zo ingericht dat de
betrokken instellingen hun eigen informatie aanleveren en onderhouden. Ook is voorzien in een link
met het taxonomische natuurinformatiesysteem van
Naturalis.
Ondersteunde projecten publieksgerichte digitalisering € 956.448
91
Ondersteuning
Niet-gehonoreerde aanvragen publieksgerichte digitalisering
Amsterdams Historisch Museum, Amsterdam
Sennheiser GuidePort systeem
Erfgoedhuis Utrecht, Utrecht
www.erfgoed-utrecht.nl
Museum Het Catharijneconvent, Utrecht
Ict-toepassingen in het conventgebouw
Serious Films, Rotterdam
Monument 1835+1
Theater Instituut Nederland, Theatermuseum,
Amsterdam
Microverfilming en digitalisering theaterprogramma’s
Yellow Fellow, Woudrichem
Digitaal ontsluiten van project Yellow Fellow
Ondersteuning
Bezwaarprocedures publieksgerichte digitalisering
Joods Historisch Museum, Amsterdam
Het Joods Historisch Museum maakte bezwaar
tegen de afwijzing van haar aanvraag voor een
virtuele reconstructie van het synagogencomplex
waarin het museum is gevestigd. In de bezwaarprocedure oordeelde de Mondriaan Stichting dat het
project inhoudelijk gezien voorbeeldstellend was.
bijdrage gereserveerd.
Bodemonderzoek, Amersfoort
De Rijksdienst Oudheidkundig Bodemonderzoek
maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar
aanvraag voor een protoype voor de Nationale
Referentiecollectie Archeologie. In de bezwaarprocedure overwoog de Mondriaan Stichting dat
het hier om een gewijzigde aanvraag ging die alle
eerder door de Mondriaan Stichting geformuleerde
bezwaren wegnam. Om die reden werd het bezwaar
toegewezen.
Willem Witsen, Amsterdam
De Stichting Willem Witsen maakte bezwaar tegen
de afwijzing van haar aanvraag voor het digitaal
ontsluiten van de correspondentie van Witsen, die
zich op verschillende locaties bevindt. Het bezwaar
dateert uit 2003, maar werd afgehandeld in 2004.
Bij de behandeling van het bezwaar overwoog de
Mondriaan Stichting dat de door de stichting voorgestelde ontsluiting vooral interessant zou zijn voor
een beperkt publiek van wetenschappers. Daarmee
ontbeerde de aanvraag de publieksgerichte benadering op basis waarvan zij voor ondersteuning
in aanmerking kan komen. Het bezwaar werd
afgewezen.
Niet-gehonoreerde aanvragen publieksgerichte digitalisering
92
Ondersteuning
bijzondere publieksactiviteiten van
erfgoedinstellingen die als voorbeeld
kunnen dienen voor andere instellingen.
Deze regeling liep van september 2003 tot
eind 2004 om in 2005 onderdeel te worden
van de Erfgoed Presentatieregeling. Het
gaat om publieksactiviteiten waarbij het
accent ligt op het activeren van nieuwe
publieksgroepen, het bevorderen van
publieke belangstelling, het stimuleren
van projecten die culturele diversiteit van
erfgoed zichtbaar maken en het toepassen
van nieuwe communicatietechnologie.
Bijzondere publieksactiviteiten € 1.768.603
Omdat de Mondriaan Stichting met deze
regeling ook effecten op lange termijn
nastreeft, kunnen instellingen voor
een maximale looptijd van drie jaar
ondersteuning aanvragen.
De trend van de afgelopen jaren dat de
financiële omvang van aanvragen toeneemt
was ook in 2004 zichtbaar. Door een
professionelere opzet, gestegen kosten
en meer aanvragen neemt de druk op
het budget aanzienlijk toe. Daarmee is
rekening gehouden in de plannen voor de
periode 2005–2008.
93
Ondersteuning
Ondersteunde projecten bijzondere publieksactiviteiten
Gras
€ 20.000 van totaal € 129.150
Gras is een educatief samenwerkingsproject van
het Van Gogh Museum, het Rijksmuseum, het
Amsterdams Historisch Museum en het Stedelijk
Museum. Na vier jaar is de beoogde financiële
adoptie van Gras door de participerende musea
problematisch gebleken. Met de financiering van de
museumdocenten voor 2005 kan Gras een doorstart
maken.
Stadse beesten
€ 45.000 van totaal € 215.000
Het Amsterdams Historisch Museum presenteert de
tentoonstelling Stadse beesten. Dit publieksvriendelijke onderwerp – welke Amsterdammer deelt zijn
woning niet met huisdier of andere, minder welkome
beestjes – wordt voorzien van een educatief programma voor kinderen uit een stedelijke omgeving
in de leeftijd van vier tot twaalf jaar. Met interactieve
elementen wordt op speelse wijze ingegaan op onderwerpen als natuur en ongedierte in huis.
de historische opstelling gerelateerd aan moderne
kunst. Ook werd een film getoond over de fabricage
van zeep, waarin werknemers van wasserijen en
kunstenaars vertellen wat zeep voor hen betekent.
Cultuurnetwerk_nl, Utrecht
Dag van de cultuureducatie
€ 20.000 van totaal € 99.915
16 mei 2005
Cultuurnetwerk.nl organiseert de Dag van de
cultuureducatie, een evenement voor medewerkers
in culturele instellingen. De dag wil een bijdrage
leveren aan de deskundigheidsbevordering van deze
professionals door hen een platform en ontmoetingsplaats te bieden. Het programma van de dag
wordt gebaseerd op concrete vragen van educatieve
medewerkers.
Drents Archief, Assen
Operatie Sigismund, educatief depot
Drents Archief
€ 156.562 van totaal € 391.404
Het Drents Archief realiseerde met de Waag Society
Operatie Sigismund, een educatief depot dat bestaat
uit een fysieke en een digitale component. Bij het
fysieke depot, met nagemaakt archiefmateriaal, is
een restauratieatelier voor leerlingen. In het digitale
depot worden de kinderen geconfronteerd met
Breda’s Museum, Breda
behoud en beheer, en ervaren ze wat er met archiefDrift
€ 40.000 van totaal € 269.850
stukken gebeurt als er niet tijdig op calamiteiten
wordt gereageerd. Het Drents Archief werkt volgens
Drift bestond uit een tentoonstelling van kunstenaar een doorlopende leerlijn: leerlingen zullen in hun
schoolloopbaan van basisschool tot en met bovenJoop van Meel, een theatervoorstelling gebaseerd op
De Storm van William Shakespeare en theater- en
bouw voortgezet onderwijs driemaal kennismaken
tekenworkshops. Het ging om een experimenteel
met het archief.
interdisciplinair project, met een mogelijke voorFilmmuseum, Amsterdam
beeldfunctie voor een breder cultureel veld.
Dodelijke affaires
€ 4.700 van totaal € 54.550
Vikingen!
15 september tot en met 17 november 2004
€ 26.000 van totaal € 684.670
Dodelijke affaires was een samenwerking tussen het
7 november 2004 tot en met 10 april 2005
Filmmuseum, het Koninklijk Concertgebouw, het
Het Centraal Museum organiseerde de familieNederlands Philharmonisch Orkest en Orkater. Het
Filmmuseum liet jongeren op bijzondere wijze kententoonstelling Vikingen! en, in Kids Centraal,
Viking on tour, een experimentele tentoonstelling
nismaken met het cinematografisch erfgoed uit zijn
voor kinderen. Het betrof een samenwerkingsprocollectie. Het sec vertonen daarvan zou te riskant
zijn: jongeren hebben immers een ander beeld van
ject van het Centraal Museum, het Rheinisches
film, gekenmerkt door een hoog tempo in montage
Landesmuseum in Bonn, de Universiteit van Bonn
en het Vikingschepenmuseum in Roskilde. Ook stad, en handeling, het gebruik van grootse effecten en
een hoge beelden geluidskwaliteit. Daarom toonde
regio en leerkrachten participeerden.
het Filmmuseum de filmische archiefstukken in een
theatrale setting.
Cultuur Onder Dak, Apeldoorn
Oogstrelend schoon
Frans Halsmuseum De Hallen, Haarlem
€ 20.000 van totaal € 104.570
Haven House Homeless Portraits
€ 10.500
Coda maakte met Oogstrelend schoon een tentoon19 maart tot en met 5 juni 2005
stelling over zeep, een onderwerp dat aansluit bij de
Het Frans Halsmuseum De Hallen maakt een
industriële geschiedenis van de Apeldoornse wasserijen en zeepfabrieken. In de tentoonstelling werd
tentoonstelling van de Nederlandse fotograaf
Ondersteunde projecten bijzondere publieksactiviteiten € 1.768.603
94
Dana Lixenberg, onder de titel Haven House
Homeless Portraits. Het werkt daarvoor samen
met The Photographer’s Gallery in Londen, de
Kunstverein in Keulen en het Muhka in Antwerpen.
Centraal staan de daklozen die een tijdelijk onderkomen hebben in het opvanghuis Haven House in
Jeffersonville. Bij het project is een educatief programma ontwikkeld. Haarlemse jongeren gaan onder leiding van een professionele fotograaf de straat
op om mensen te fotograferen die zich ophouden aan
de rand van de maatschappij.
Fries Museum, Leeuwarden
Top Terpen
€ 37.000 van totaal € 110.000
1 maart 2005 tot en met 1 maart 2010
Het Fries Museum presenteert met de tentoonstelling Top Terpen niet alleen een interessant maar ook
Fries en dus voor het museum relevant onderwerp:
terpen. Onderwerp en locatie bieden de Friese bevolking inzicht in een historisch verleden, dat nog
steeds in het Friese landschap te zien is.
Fries Natuur Museum, Leeuwarden
Reiskabinet Kapt Severein (2)
€ 52.000 van totaal € 129.700
De nieuwe presentatie van het Reiskabinet van
kapitein Severein zal bestaan uit een naturaliënkabinet. Een negentiende-eeuwse oud-zeekapitein
leidt de bezoekers rond door zijn verzameling, die is
ontstaan tijdens zijn reizen over de wereld. Het historische kabinet wordt gecombineerd met moderne
technieken gericht op jongeren van acht tot veertien
jaar. De collecties van het volkenkundige museum
het Gerardus van der Leeuw Museum in Groningen,
het Fries Museum en de zoölogische collectie van de
Rijksuniversiteit Groningen worden in de presentatie opgenomen.
Gemeentemuseum Den Haag, Den Haag
Wonderkamers
€ 250.000 van totaal € 2.000.000
Wonderkamers is een educatief project van het
Gemeentemuseum om de gevarieerde eigen collectie geïntegreerd te benutten en aantrekkelijk te
exposeren voor jong en oud. Het museum kiest niet
voor typische jongerenonderwerpen, maar gebruikt
wel interactieve multimediamiddelen om aansluiting
te vinden bij de jonge bezoekers. Het is de bedoeling dat die zelfstandig werken en hun bevindingen
vastleggen; daarvoor wordt een website ontwikkeld.
Ook komen er drie studioruimten waar videoclips
kunnen worden gemaakt met digitaal opgenomen
klanken van muziekinstrumenten uit de museale
collectie. De inrichting van de studio’s wordt gerealiseerd met VPRO Digitaal.
Van Gogh Museum, Amsterdam
Van Gogh Museum outreach programma
€ 45.000 van totaal € 335.400
Het Van Gogh Museum heeft een outreach programma opgezet. Een bus met lesmateriaal over Van
Gogh, replica’s van zijn werk en een museumdocent
bezoekt scholen en kan kinderen naar het Van Gogh
Museum vervoeren. Het idee om inhoud en vervoer
te combineren en leerlingen naar het Van Gogh
Museum te brengen is redelijk nieuw in Nederland.
Het maakt het museum laagdrempelig en makkelijker toegankelijk voor schoolbezoek. Van het project
kan een landelijke voorbeeldwerking uitgaan.
Groninger Museum, Groningen
De Ploeg cd-rom bovenbouw
€ 12.950
Het Groninger Museum ontwikkelde een cd-rom over
De Ploeg voor de bovenbouw van het basisonderwijs.
Daarvoor werd gebruikgemaakt van de resultaten
van de evaluatie van de eerder ontwikkelde cd-rom
voor de onderbouw.
De Ploeg cd-rom onderbouw evaluatie
€ 7.500 van totaal € 53.166
Het Groninger Museum zette het werk van
Kunstenaarsvereniging De Ploeg op een cd-rom voor
leerlingen in de onderbouw van het basisonderwijs.
Voor het ontwikkelen van een tweede cd-rom, voor
de bovenbouw van het basisonderwijs, werd de eerste cd-rom geëvalueerd. Daarbij werd nagegaan of de
cd-rom voldoet aan de kerndoelen van het onderwijs
en of die leerdoelen bereikt worden.
Grote of Onze Lieve Vrouwe Kerk te Breda, Breda
Pronk en praal, uitingen van dynastiek zelfbewustzijn
€ 20.000
€ 25.000 uit budget Zichtbaarheid erfgoed
van totaal € 271.712
1 oktober 2004 tot en met 1 augustus 2005
De Stichting Grote of Onze Lieve Vrouwe Kerk te
Breda realiseerde in de Grote Kerk van Breda Pronk
en praal, uitingen van dynastiek zelfbewustzijn, een
tentoonstelling over de Oranje Nassaus in de Grote
Kerk van Breda. Voor dit project, waarbij onderwerp
en locatie samenvielen, werkten archief, kerk,
museum en scholen samen. De kerk besteedde met
nieuwe media extra aandacht aan de bezoekers.
Kinderkunsthal, Villa Zebra, Rotterdam
Rooodkapje
€ 17.000 van totaal € 50.000
3 april tot en met 26 september 2004
In Villa Zebra was de tentoonstelling Rooodkapje
te zien en te beleven, voor kinderen van zeven tot
dertien jaar. De presentatie bestond uit ruim twintig
onderdelen, meestal kunstwerken en installaties
van kunstenaars, die nader ingingen op het sprookje
van Roodkapje.
Kinderkunsthal, Villa Zebra, Rotterdam
Villa Zebra: Licht uit!
€ 22.000 van totaal € 70.000
Villa Zebra maakte een tentoonstelling met als
thema Licht uit!, voor kinderen van vier tot veertien
jaar. Het was een abstract thema, waarbij de tijdstippen op een dag als ordeningsprincipe fungeerden.
95
Kinderen die de tentoonstelling hebben bezocht,
kunnen meer schoonheid en plezier ervaren in het
dagelijks leven omdat ze hebben ontdekt wat er
bijzonder kan zijn aan zoiets alledaags als licht en
donker. De educatieve aanpak was voorbeeldstellend.
Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam
Het Kwaad – All about Evil
€ 134.000 van totaal € 635.000
17 december 2004 tot en met 12 september 2005
Het Tropenmuseum heeft de tentoonstelling Het
Kwaad – All about Evil gemaakt. Het kwaad is een
thema van alle culturen en alle tijden: westers
en niet-westers, historisch en eigentijds, serieus
en speels. De tentoonstelling is opgebouwd rond
bijna vijfhonderd objecten, daterend van 2500 voor
Christus tot nu.
Leiden Museale Produkten, Leiden
Binnenkort te zien in Leiden
€ 37.000 van totaal € 768.284
Leiden Museale Produkten, het samenwerkingsverband van de zes grote Leidse musea, organiseerde Binnenkort te zien in Leiden, een nieuw, in
Nederland uniek project, waarvoor de instellingen
zowel inhoudelijk als marketingtechnisch samenwerken. Het draagt onder meer bij aan een betere
benadering en begeleiding van publiek.
Publiekspresentatie kasteelruïne Valkenburg
€ 10.028 van totaal € 28.120
Het Monumentenhuis Limburg doet een haalbaarheidsstudie naar een publiekspresentatie van de
kasteelruïne Valkenburg.
Museon, Den Haag
Jouw wereld, mijn wereld
€ 250.000 van totaal € 2.238.000
Jouw wereld, mijn wereld is de naam van de nieuwe
permanente inrichting van het Museon. Centraal
staat de diversiteit van natuur en cultuur en
de rol van de mens daarin. Voor het onderwijs
is samengewerkt met het Haags Centrum voor
Onderwijsbegeleiding. Bovendien werd het museumlesprogramma doorgenomen met docenten uit het
voortgezet onderwijs en aangepast aan de veranderingen die plaatsvinden in dit type onderwijs. Ook
de digitale inbreng is eigentijds. Zo is het toegangskaartje vervangen door een digitaal paspoort. Dit
maakt het mogelijk het gedrag van bezoekers tijdens
de tentoonstelling te registreren en inzicht te krijgen
in hun interesses.
Museum Kröller-Müller, Otterlo
Lab
€ 25.450 van totaal € 224.950
Museum Kröller-Müller organiseerde in de beeldentuin de manifestatie Lab. Er werd een installatie
gerealiseerd waarin werk van architecten en beeldend kunstenaars werd gecombineerd. Het manifestatieachtige karakter van de installatie, gericht
op een verdiepte beleving, moest een nieuw publiek
bereiken en verleiden tot herhaald bezoek.
Made in Arnhem 2005
€ 10.000 van totaal € 78.000
Het Museum voor Moderne Kunst in Arnhem
participeert in Made in Arnhem 2005, een festival
over Arnhemse kunst en vormgeving. Het museum
wil met Made in Arnhem talent stimuleren en de
zichtbaarheid van kunst en vormgeving in de stad
Arnhem vergroten. Daarmee zal het museum ook
meer bekendheid krijgen in de Arnhemse gemeenschap en kan Arnhem zich profileren als creatieve
stad.
Museum Slot Loevestein, Poederoijen
Inrichting staatsgevangenis
€ 85.000 van totaal € 462.850
Een van de onderwerpen die Slot Loevestein met
zijn herinrichting wil belichten is dat van de staatsgevangenis en het hedendaagse recht. Dat gebeurt
bij het onderdeel Tachtigjarige Oorlog. De thema’s
vrijheid van denken en geloven, tolerantie en de
totstandkoming van onze huidige staatsinrichting
sluiten aan bij de kern- en leerdoelen van geschiedenis en maatschappijleer in havo en vwo.
Museum Slot Loevestein, Poederoijen
Nieuwe inrichting staatsgevangenis
€ 15.000 van totaal € 464.000
Slot Loevestein wil een semi-permanente, moderne
museale presentatie maken over Loevestein als
Staatsgevangenis der Nederlanden. De Mondriaan
Stichting biedt Slot Loevestein de mogelijkheid
bieden deze plannen te visualiseren in een definitief
ontwerp.
Museum Stoomtram Hoorn-Medemblik, Hoorn
Stoomtram 125
€ 8.288 van totaal € 56.575
1 tot en met 4 juli 2004
De Stichting Museum Stoomtram Hoorn-Medemblik
organiseerde een grote stoomtrammanifestatie om
te vieren dat 125 jaar geleden in Nederland de eerste
stoomtram reed, tussen Den Haag en Scheveningen.
De tentoonstelling ging over de geschiedenis van de
stoomtram, een verdwenen cultuur die van groot
historisch en economisch belang is geweest.
Museum Willem van Haren, Heerenveen
Landschappelijk perspectief
€ 10.000 van totaal € 35.000
De tentoonstelling bevat werk van Willem den Ouden
en Harold Schouten, twee schilders die landschappen schilderen vanuit de waarneming. De tentoonstelling gaat over die waarneming van het landschap
en over de verschillende manieren om veranderingen
in het landschap te observeren. Het educatieve
project bestaat uit een website over het Friese landschap, die deel uitmaakt van een educatief programma voor het basis- en het voortgezet onderwijs.
96
Museum Het Valkhof, Nijmegen
De Bataven
€ 19.800 van totaal € 146.520
Het Valkhof organiseerde de tentoonstellling De
Bataven, met als thema de beeldvorming rond de
Bataven sinds de Romeinse tijd tot nu. Die beeldvorming werd geïllustreerd door een grote variatie
aan objecten, waarmee ook de relaties tussen de
deelcollecties archeologie, geschiedenis, kunst en
populaire cultuur werden belicht. Voor leerlingen
van het basis- en voortgezet onderwijs werd in
samenwerking met Edu-Art Gelderland educatief
materiaal gemaakt.
Nationaal Luchtvaart-Themapark Aviodrome
Luchthaven Lelystad, Lelystad
Historisch vliegen met Fokker F27
€ 40.000
Stichting Nationaal Luchtvaart-Themapark
Aviodrome Luchthaven Lelystad kocht een Fokker
F27 Friendship aan waarmee nog gevlogen kan
worden. Dit vliegtuig representeert belangrijke ontwikkelingen in de geschiedenis van de nationale en
internationale luchtvaart en de vliegtuigindustrie.
Om de historische luchtvaart beter ervaarbaar te
maken zal Aviodrome rondvluchten organiseren.
Natuur Museum, Nijmegen
Mummies
€ 10.000 van totaal € 31.000
27 maart 2005 tot en met 28 februari 2006
Het Natuur Museum Nijmegen maakt de tentoonstelling Mummies met onder meer een aantal bijzondere
gedroogde lichamen van Nederlandse dieren uit
de eigen collectie. Het museum ontwikkelt daarbij
interessante educatieve en interactieve spellen voor
de jeugd, waarin onder meer de voorwaarden voor
natuurlijke mummificatie en het natuurlijke ontbindingsproces worden uitgelegd. Ook stelt het een
educatief programma samen voor scholieren vanaf
tien jaar.
Nederlands Scheepvaartmuseum, Amsterdam
Ontdek het andere Suriname
€ 14.175 van totaal € 37.650
2 april 2004 tot en met 1 juni 2005
Het Scheepvaartmuseum stelde de tentoonstelling
Ontdek het andere Suriname samen, met werk van
Robbert Doelwit. De thema’s in het werk van deze
van oorsprong Surinaamse kunstenaar houden
verband met zijn land van herkomst en de recente
geschiedenis van Suriname en Nederland. Naast
de tentoonstelling wordt een educatief programma
aangeboden voor jongeren van tien tot vijftien jaar,
met onder meer workshops door kunstenaars. De
bijdrage van de Mondriaan Stichting was bestemd
voor dit educatieve programma.
Nederlands Textielmuseum, Tilburg
Barbies en Actionmen: wereldmodemakers
€ 13.500 van totaal € 44.850
Het Nederlands Textielmuseum toont het project
Barbies en Actionmen: wereldmodemakers. De
tentoonstelling gaat niet alleen over westers georienteerde barbies, maar ook over poppen uit andere
landen. Daarvoor werkt het museum samen met het
Festival Mundial in Tilburg en het Modelyceum van
het ROC Midden-Brabant. Voor het publiek zijn er
ook nevenactiviteiten.
Openbare Bibliotheek Gemeente Gouda, Gouda
Breekbaar! Een stukje geschiedenis van het
Gouds Plateel
€ 9.000 van totaal € 30.000
1 september 2004 tot en met 1 juni 2006
Breekbaar! Een stukje geschiedenis van het
Gouds Plateel is een samenwerkingsproject van de
Openbare Bibliotheek Gouda, het Streekarchief
Hollands Midden en de Stedelijke Musea Gouda.
Door zelf plateel (verglaasd beschilderd aardewerk)
te ontwerpen en te maken gaan leerlingen begrijpen
hoe dergelijke objecten tot stand komen. Het educatieve plan is opgezet volgens een reeks lessen. De
Mondriaan Stichting ondersteunt de didactische
uitwerking van het project en de communicatie
ervan.
Projecten De Nieuwe Kerk, Amsterdam
Meertalige audiotours Marokko-tentoonstelling
€ 25.000 van totaal € 65.000
17 december 2004 tot en met 17 april 2005
Omdat een groot deel van de eerste generatie
Marokkanen analfabeet is, heeft De Nieuwe Kerk
bij haar tentoonstelling Marokko: smeltkroes van
culturen naast de Engelse en Nederlandse versie
van de audiotour ook een Arabische en een Berberse
versie gemaakt.
Wereld Natuur Kunst
€ 35.000 van totaal € 1.086.120
26 augustus tot en met 7 november 2004
De tentoonstelling De natuur van de kunst ging over
de wijze waarop mensen tegenover de natuur staan.
Via kunstvoorwerpen en artefacten werd de kijk op
de natuur van vier verschillende cultuurgroepen
getoond. Bij de tentoonstelling verscheen een wandelgids met vier ingangen, zodat elke bezoeker kon
kiezen voor een start bij de eigen herkenbare culturele achtergrond.
Spaarnestad Fotoarchief, Haarlem
Manifestatie Heimwee
€ 7.500 van totaal € 25.800
In Haarlem vond Heimwee plaats. Deze culturele
manifestatie berustte op verscheidene benaderingen, waarbij zowel het erfgoed als de kunst centraal
stond. Het perspectief en de doelgroep waren intercultureel. Bovendien kon het project niet alleen op
een groot aantal locaties in de stad maar ook op de
website worden bezocht.
97
Stadsmuseum Zoetermeer, Zoetermeer
Zoeter - Meer tussen hemel en aarde
€ 5.000 van totaal € 52.000
Het Stadsmuseum Zoetermeer organiseerde de
tentoonstelling Zoeter - Meer tussen hemel en
aarde, die als doel had de sociale cohesie binnen
de cultureel diverse Zoetermeerse samenleving te
bevorderen. Drie Zoetermeerse burgers met onderscheiden culturele en religieuze achtergrond werden
geïnterviewd. Het museum nam deze oral history op
in zijn collectie.
Universiteitsmuseum Utrecht, Utrecht
Honderd jaar nieuwe media?
€ 12.000 van totaal € 158.665
18 november 2004 tot en met 17 april 2006
Het Universiteitsmuseum Utrecht maakte met de
studierichting Film- en Televisiewetenschappen
van de Universiteit Utrecht en het nieuwe Louis
Hartlooper Complex de tentoonstelling FF terugspoelen. De bezoeker werd inzicht geboden in de
oorsprong en de historische ontwikkeling van de
verschillende audiovisuele media en de samenhang
daartussen. De bijdrage van de Mondriaan Stichting
betrof de inzet van educatief materiaal en het audiovisuele programma.
Verzetsmuseum Amsterdam, Amsterdam
Kindersmokkel uit de crèche
€ 24.150 van totaal € 250.800
1 mei tot en met 30 november 2005
Het onderwerp van de tentoonstelling
Kindersmokkel uit de crèche is interessant en de
gekozen benadering sterk. Zo sterk, emotioneel
geladen en confronterend, dat een goede begeleiding
van het publiek noodzakelijk is. Daarin voorziet
het Verzetsmuseum, dat voor deze tentoonstelling
samenwerkt met het Joods Historisch Museum en
de Hollandse Schouwburg.
Verzetsmuseum Amsterdam, Amsterdam
Marokko tijdens de Tweede Wereldoorlog
€ 10.000 van totaal € 52.500
1 februari tot en met 1 augustus 2005
Het Verzetsmuseum Amsterdam presenteert
de tentoonstelling Marokko tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Over de rol van Marokko en de
Marokkanen in de Tweede Wereldoorlog is weinig
bekend. Door dit onderwerp onder de aandacht
te brengen kan de tentoonstelling bijdragen aan
een besef van gedeeld verleden en daarmee wellicht ook aan verbetering van het onderlinge
respect in de cultureel diverse samenleving. Het
Verzetsmuseum heeft een marketingplan voor de
nieuwe Marokkaanse doelgroep uitgewerkt, zodat de
verwachting is dat een groot aantal Marokkanen de
tentoonstelling zal bezoeken.
Wereldmuseum Rotterdam, Rotterdam
Marokko: kunst en design 2005
€ 35.000 van totaal € 326.000
26 februari 2005 tot en met 5 maart 2006
Het Wereldmuseum Rotterdam ontwikkelt Marokko:
kunst en design 2005. Dit project, dat naast een
tentoonstelling ook educatieve evenementen en een
debat omvat, vindt plaats om de vierhonderdjarige
betrekkingen tussen Nederland en Marokko te
vieren, het geeft een breed beeld van het eigentijdse
kunstklimaat in Marokko en biedt de mogelijkheid
tot artistieke uitwisseling tussen Nederland en
Marokko.
Zaans Museum, Koog aan de Zaan
Zomerproject 2005
€ 18.500 van totaal € 80.000
1 januari tot en met 1 september 2005
Het Zomerproject bestaat uit een familietentoonstelling Puur Zaans, een kinderpresentatie Huis van
Zeurniet en een hedendaags kunstproject. In de
tentoonstelling wordt geëxperimenteerd met presentatie- en educatievormen. De ervaring die met de
vier leerstijlen van Kolb is opgedaan in onder meer
het Museum voor Communicatie in Den Haag en het
Maritiem Museum te Rotterdam wordt in het Zaans
Museum bijeengebracht. Na afloop wordt de tijdelijke
presentatie geïntegreerd in de semi-vaste presentatie. Doordat de Zaanse bevindingen bovendien in
beeld zullen worden vastgelegd, kan het project een
voorbeeldfunctie vervullen.
Het Zuiderzeemuseum, Enkhuizen
Jongeren, eCultuur en éducation permanente in
het Zuiderzeemuseum
€ 74.000 van totaal € 292.967
Het Zuiderzeemuseum gaat zijn educatieve presentatie in het Binnenmuseum moderniseren en uitbreiden met een educatieve multimedia-installatie,
De Virtuele Conservator. Hiermee kunnen bezoekers
een virtueel huis uit Zaandijk van omstreeks 1900
indelen. Zij kunnen vervolgens hun eigen keuzes
vergelijken met het onlangs ingerichte reële huis in
het Buitenmuseum.
98
Ondersteuning
Niet-gehonoreerde aanvragen bijzondere publieksactiviteiten
Boerderijmuseum De Bovenstreek, Oldebroek
Completering museum
Dreamweb, Beek-Ubbergen
First contact. Aboriginal Art from the Beginning
Drents Museum, Assen
Game Het Meisje van Yde
Gemeentemuseum Maassluis, Maassluis
Een boek komt tot leven – de jeugd van Maarten ’t Hart
Geschiedschrijving Philips-Kommando,
Concentratiekamp Vught 1943–1944, Schin op Geul
Reizende tentoonstelling met digitale
onderwijspresentatie
Haags Historisch Museum, Den Haag
Rijksmuseum aan de Hofvijver
Historisch Museum Haarlemmermeer, Hoofddorp
Herinrichting Historisch Museum Haarlemmermeer
Historisch Museum Rotterdam, Rotterdam
Codex Kodanski
Koren- en oliemolen De Wachter, Midlaren
Expositieruimte museumuitbreiding Koren- en oliemolen
De Wachter
Kunstkit. Leven onder de wassende maan.
Romantiek in de Kunsthal
Limburgs historisch en volkenkundig Museum, Venlo
Asperges in de oude schilderkunst
Nationaal Luchtvaart-Themapark Aviodrome
Luchthaven Lelystad, Lelystad
open depot Nationaal Luchtvaart ThemaPark Aviodrome
Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement,
Utrecht
Herinrichting Nationaal Museum van Speelklok tot
Pierement
Nationaal Oorlogs- en verzetsmuseum, Overloon
OorlogsKinderBoeken adoptie project
Het Nederlands Spoorwegmuseum, Utrecht
Op reis door de spoorgeschiedenis
Nieuw Land Poldermuseum, Lelystad
Drie educatieve presentaties
Poppenspe(e)lmuseum, Vorchten
Poppensp(e)elpastiche – educatieve tentoonstelling
Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden
Een jaar lang Rembrandt
Studio Taalwetenschap, Amsterdam
Taalvreemd
Het Zuiderzeemuseum, Enkhuizen
Rangen, standen en verschillen in kleding
Ondersteuning
Bezwaarprocedure bijzondere publieksactiviteiten
Stichting Limburgs historisch en volkenkundig
Museum, Venlo
Het Limburgs Museum maakte bezwaar tegen de
afwijzing van het project Asperges in olieverf. Het
museum stuurde in de bezwaarprocedure alsnog
een uitgebreid communicatieplan toe. De Mondriaan
Stichting zag noch in het communicatieplan, noch
in de andere argumenten voldoende reden om haar
besluit te herzien. Het bezwaar werd afgewezen.
Niet-gehonoreerde aanvragen bijzondere publieksactiviteiten
99
Ondersteuning
De Mondriaan Stichting beheert een
speciaal maar beperkt budget voor het
conserveren van erfgoed op de lijst van
de Wet tot behoud van cultuurbezit. De
regeling is in september 2003 opgenomen
in de nieuwe erfgoedregeling. Het erfgoed
bestaat doorgaans uit particulier bezit dat
van zo’n groot belang voor Nederland wordt
geacht, dat het niet zonder toestemming
van de overheid aan het buitenland mag
worden verkocht.
Wet tot behoud van cultuurbezit € 350.500
Omdat plaatsing van objecten op de lijst
beperkingen meebrengt voor de eigenaren
ervan, kunnen zij ter compensatie in
aanmerking komen voor een rijksbijdrage
van maximaal zestig procent aan de kosten
van conservering of restauratie. In 2004
ontving de Mondriaan Stichting zoveel
aanvragen dat het budget ruim tweemaal
werd overschreden.
100
Ondersteuning
Ondersteunde projecten Wet tot behoud van cultuurbezit
Behoud en restauratie Beeldenschat Sint Petrus’
Bandenkerk Venray, Venray
Restauratie beelden
€ 15.251
Negen apostelbeelden van de Sint Petrus’
Bandenkerk worden in hun oude staat hersteld. De
kerk bezit 89 beelden, waarvan 39 uit de vijftiende
en zestiende eeuw. Een groot aantal daarvan valt
onder de Wet tot behoud van cultuurbezit. Het kerkbestuur heeft een restauratieprogramma voor de
beelden opgesteld, waaraan de Mondriaan Stichting
geregeld heeft bijgedragen. De restauratie van de
negen apostelen duurt tot 2007.
Bisdom van Haarlem, Financiën en Bouwzaken,
Haarlem
Conservering abtsstaf
€ 6.783
De abtsstaf van Egmond van het Bisschopshuis in
Haarlem wordt in zijn oude staat hersteld. De staf
dateert van voor de Reformatie in Nederland en is
een uniek en zeer belangrijk middeleeuws werk,
dat valt onder de Wet tot behoud van cultuurbezit.
Uit dezelfde periode zijn slechts twee vergelijkbare
staven bekend, in Keulen en Londen, maar met een
andere iconografie.
Kerkvoogdij der Hervormde Gemeente Gouda,
Gouda
Restauratie cartons Goudse glazen
€ 200.000 van totaal € 1.200.150
De Kerkvoogdij der Hervormde Gemeente heeft een
vijfjarenplan opgesteld voor het restaureren van de
resterende onbehandelde cartons van de Goudse
glazen, de glas-in-loodramen van de Sint Jan in
Gouda. De ontwerptekeningen zijn op ware grootte
en vallen onder de Wet tot behoud van cultuurbezit.
Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw wordt
gewerkt aan de restauratie ervan, de afgelopen tien
jaar met steun van de Mondriaan Stichting. De
nieuwe bijdrage betreft het vijfjarenplan.
Kunstpatrimonium Soeterbeeck, Nijmegen
Zestiende-eeuws kruisbeeld
€ 6.000 van totaal € 10.000
Een vroeg-zestiende-eeuws kruisbeeld uit het klooster Soeterbeeck in Deursen wordt in zijn oude staat
hersteld. Het beeld valt onder de Wet tot behoud van
cultuurbezit. De beschildering is oud, misschien
zelfs origineel, en laat in bladders los.
Parochie Hees Kerk Antonius Abt, Nijmegen
Restauratie Kalkarkruis
€ 8.327
De Mondriaan Stichting ondersteunde de restauratie van het kruisbeeld dat werd gemaakt door
de Meester van het Kalkarse Anna-altaar. De
Nederrijnse school (school van Kalkar) waartoe dit
werk behoort, is bekend om haar grote, soms meer
dan levensgrote monumentale kruizen. De unieke
combinatie van realisme en dramatische expressie
maakt het kruisbeeld uniek; in Nederland is van
dezelfde school moeilijk een tweede exemplaar van
een dergelijke kwaliteit te vinden.
Sint Aegten, St Agatha (Cuijk)
Schimmelbestrijding kloosterbibliotheek
€ 29.341 van totaal € 48.901
Schimmel in de bibliotheek van het Sint Agathaklooster wordt bestreden. Deze kloosterbibliotheek,
een van de oudste en grootste in Nederland, is nog
compleet in de oorspronkelijke toestand aanwezig,
met werken van de middeleeuwen tot de moderne
tijd. Een deel van de middeleeuwse handschriften is
in het klooster zelf vervaardigd voor eigen gebruik
door de kruisheren. De bibliotheek valt onder de Wet
tot behoud van cultuurbezit.
Preventief conserveren wasmodellen Petrus
Koning
€ 84.798 van totaal € 141.330
Wasmodellen van humane anatomie en pathologie,
vervaardigd door Petrus Koning in de negentiende
eeuw, worden in hun oude staat hersteld. De modellen vallen onder de Wet tot behoud van cultuurbezit
omdat ze enig zijn in hun soort: een waardevolle
variant op de meer gestileerde modellen in Italië en
Wenen.
Wet tot behoud van cultuurbezit € 350.500
Ondersteunde projecten Wet tot behoud van cultuurbezit € 350.500
101
Ondersteuning
Ontwikkelingskosten van grote museale tentoonstellingen
Het is mogelijk een renteloze lening aan te
vragen voor de ontwikkeling van een presentatieproject dat op termijn de gemaakte
kosten met eigen inkomsten kan compenseren. Dit kan bijvoorbeeld door projecten
te ontwikkelen die tegen overnamekosten
in het buitenland worden afgezet, door virtuele projecten met verkoopbare eindresultaten of door spreiding van de benodigde
middelen over enkele jaarbegrotingen.
Ontwikkelingskosten van grote museale tentoonstellingen
102
Ondersteuning
Met ondersteuning van museaal kunsthistorisch onderzoek wil de Mondriaan
Stichting wetenschappelijk onderzoek
in kunstmusea stimuleren. Het betreft altijd toegepast onderzoek, waarvoor de Nederlandse Organisatie voor
Wetenschappelijk Onderzoek geen ondersteuningsmogelijkheden biedt. In aanmerking komt kunsthistorisch onderzoek naar
het Nederlandse museale beleid of naar
Nederlandse museale collecties en hun
samenhang. Alleen kunstmusea kunnen
aanvraag doen. Het onderzoek moet in een
museum worden uitgevoerd en door een
wetenschappelijk opleidingsinstituut worden begeleid. Voorwaarde voor ondersteuning is de uitgave van een publicatie van de
onderzoeksresultaten. Een museum mag
slechts twee door de Mondriaan Stichting
ondersteunde onderzoeken tegelijkertijd
uitvoeren, en het onderzoek moet binnen
drie jaar worden afgerond.
Kunsthistorisch onderzoek musea € 164.600
Uit het budget kunnen jaarlijks twee tot
drie nieuwe onderzoeksaanvragen worden
gehonoreerd. In 2004 bleek opnieuw dat
de meeste onderzoeken te traag verlopen.
Dat kan verschillende oorzaken hebben,
bijvoorbeeld het niet meer voltijds beschikbaar zijn van onderzoekers of het ontdekken van meer materiaal waardoor het onderzoek omvangrijker wordt. Ook laat de
publicatie, een verantwoordelijkheid van de
instelling, vaak lang op zich wachten. Om
deze redenen heeft de Mondriaan Stichting
besloten de regeling aan te zullen passen.
Vanaf 2005 wordt nog slechts één onderzoek per instelling ondersteund, zodat het
museum zich beter op de begeleiding en
controle ervan kan concentreren. De ondersteuning betreft maximaal 60% van de
kosten en heeft betrekking op onderzoek
én publicatie. Het gehele project, dus onderzoek en publicatie, mag maximaal drie
jaar duren. Promotieonderzoek wordt niet
ondersteund, omdat universiteiten daarvoor eigen middelen hebben.
103
Ondersteuning
Ondersteunde projecten kunsthistorisch onderzoek musea
Breda’s Museum, Breda
Schilders van Dongen
€ 44.600 van totaal € 64.600
In het project Schilders van Dongen wordt onderzocht wat Brabant, en meer in het bijzonder Dongen,
aantrekkelijk maakte voor schilders van de Haagse
School. Dongen is een van de kunstenaarsdorpen
die in de negentiende eeuw in Nederland zijn ontstaan. Hoewel naar die dorpen al veel onderzoek is
gedaan, bleef het Brabantse deel onderbelicht. Het
onderzoek bestaat uit een kunsthistorisch en een
historisch deel.
Singer Museum, Laren
Het echtpaar Singer en zijn erfenis
€ 75.000 van totaal € 92.100
Het Singer Museum doet kunsthistorisch onderzoek
naar de achtergronden van het verzamelen door
Anna en William Singer en de vestiging van het
museum in Laren. In 1956 werd de collectie van de
in 1943 overleden William Henry Singer door zijn
weduwe Anna Brugh ondergebracht in de Singer
Memorial Foundation. Het onderzoek dient ook als
basis voor de jubileumtentoonstelling ter ere van
vijftig jaar Singer Museum in 2006.
Nederlandse toegepaste kunst KröllerMüllercollectie 1900-1940
€ 45.000 van totaal € 206.150
De Mondriaan Stichting ondersteunt het onderzoek naar het ontstaan van de collectie toegepaste
kunst van Hélène Kröller-Müller, de bijzondere
interieurs waarvan deze collectie deel uitmaakte
en de gebeurtenissen die vervolgens hebben geleid
tot de scheiding van de museumcollectie en de
Jachthuiscollectie. De collectie toegepaste kunst van
het Kröller-Müller is weinig onderzocht of gepresenteerd. Er zijn vraagtekens over de totstandkoming
en verzamelgeschiedenis van de objecten. Het is
onduidelijk hoe zij zich verhouden tot de rest van
de collectie of in welke context ze moeten worden
gepresenteerd.
Ondersteuning
Niet-gehonoreerde aanvragen kunsthistorisch onderzoek
Bonnefanten Museum, Maastricht
Neutelings-collectie
Bronzen potten
Kunst in Friesland na 1900
Kunsthistorisch onderzoek musea € 164.600
Ondersteunde projecten kunsthistorisch onderzoek musea € 164.600
104
Ondersteuning
Van 2002 tot en met 2004 is de tijdelijke
regeling voor financiële ondersteuning van
het inventariseren, verzamelen en toegankelijk maken van het cultureel erfgoed van
minderheden van kracht. Het is van belang
dat het culturele erfgoed van minderheden
beter te zien en te herkennen is binnen het
totale culturele erfgoed van Nederland. Dat
kan door incidentele projecten of thematentoonstellingen, maar ook door vernieuwing
van vaste presentaties. Een aantal musea
beschikt al over erfgoed van andere
culturen, maar heeft dat nog niet voor het
publiek ontsloten. Ook kan het nodig zijn
erfgoed van andere culturen te verzamelen.
Bij het aanpassen van vaste presentaties
om de culturele diversiteit te vergroten kan
ook het verwerven van objecten of collecties
worden ondersteund.
In 2004 werd de regeling extern geëvalueerd. De resultaten werden in juni aan
belanghebbenden gepresenteerd in De
Balie in Amsterdam. De belangrijkste
conclusies luidden dat de regeling aan de
behoefte bleek te voldoen. In de regeling lag
de nadruk op samenwerking tussen erfgoedinstellingen en zelforganisaties. Deze
focus op samenwerking heeft goed gewerkt.
De huidige inrichting en werkwijze van het
proces, waarbij de Mondriaan Stichting
de regeling uitvoert en de Nederlandse
Museumvereniging (NMV) drie werkgroe-
Cultureel erfgoed minderheden € 533.789
pen begeleidt, werd door de aanvragers
als ondoorzichtig ervaren. Deze werkwijze
gaf aanleiding tot misverstanden over wie
er nu informeert, begeleidt, adviseert en
beslist. In 2005 wordt er op het gebied van
deze regeling daarom een duidelijke scheiding aangebracht tussen de taken van de
Mondriaan Stichting en de NMV.
Er kwamen veel interessante aanvragen
van zelforganisaties, erfgoedinstellingen en
zelfs van organisaties voor podiumkunsten.
Doel van de regeling is het stimuleren
van het opsporen, bewaren en breed
toegankelijk maken van cultureel erfgoed
van etnische minderheden. Daarbij gaat
het om materieel erfgoed, zoals objecten en
documentatie, maar in sommige gevallen
ook om immaterieel erfgoed, zoals verhalen
en herinneringen uit het perspectief van
etnische minderheden. Dat laatste blijkt
juist bij het erfgoed van minderheden van
belang: bij gebrek aan schriftelijke bronnen
wordt het immateriële erfgoed belangrijker.
In een aantal aanvragen wordt dan ook de
nadruk gelegd op het verzamelen van oral
history.
Het cultureel erfgoed van minderheden
verdient een reguliere plaats in het cultuurbeleid. Vanaf 2005 zal de Mondriaan
Stichting deze tijdelijke regeling dan ook
integreren in haar reguliere ondersteuning
van erfgoedpresentaties.
105
Ondersteuning
Ondersteunde projecten cultureel erfgoed minderheden
AT5 Producties, Amsterdam
Kunstenaars van Surinaamse afkomst
€ 39.907 van totaal € 99.768
De documentaire Kunstenaars van Surinaamse
afkomst gaat onder meer over de interactie tussen de
kunstenaar en de wereld van de beeldende kunst. Er
zijn opnamen gemaakt met kunstenaars als Gillion
Grantsaan, Remy Jungerman, Natasja Kensmil,
Michael Tedja, Rene Tosari en Erwin de Vries.
Avanço, Rotterdam
Rotterdamse Kaapverdianen en hun cultureel
erfgoed
€ 35.000 van totaal € 196.000
1 september 2004 tot en met 1 augustus 2005
Avanço heeft het initiatief genomen tot het project
Rotterdamse Kaapverdianen en hun cultureel erfgoed. Het gaat om het inventariseren, verzamelen en
ontsluiten van het Kaapverdiaans cultureel erfgoed,
dat zal worden gepresenteerd op een website, in een
tentoonstelling en een documentaire en met andere
publieksmiddelen. Het is een breed samenwerkingsproject, dat als voorbeeld kan dienen voor toekomstige initiatieven.
Centrum voor de Geschiedenis van Migranten,
Amsterdam
Inventariserend vooronderzoek als migranten
website
€ 11.600 van totaal € 29.000
1 maart tot en met 1 oktober 2005
Het Centrum voor de Geschiedenis van Migranten
start een inventariserend vooronderzoek naar de
opzet van een Nederlandse migratiewebsite en de
mogelijkheid om, in samenwerking met verschillende erfgoedpartners, migrantenerfgoed digitaal
toegankelijk te maken via deze site.
Identiteitsfabriek Zuidoost IDZO, Eindhoven
Spaanse arbeidsmigranten in Zuidoost Brabant
1963 - 2003
€ 35.000 van totaal € 195.800
1 juli 2004 tot en met 31 december 2005
De Identiteitsfabriek Zuidoost ontwikkelt het project
Spaanse arbeidsmigranten in Zuidoost Brabant
1963–2003. Doel is het vastleggen en zichtbaar
maken van het cultureel erfgoed van Spaanse
arbeidsmigranten in Zuidoost Brabant. Er wordt
samengewerkt met organisaties als Hogar del
Pensionista, Centro Español en Union Hispana
en ook met het Regionaal Historisch Centrum
Eindhoven, Erfgoedhuis Noord-Brabant en andere
instellingen.
Imagine Identity and Culture, Amsterdam
Indisch-Moluks en Surinaams-Antilliaans
Verhalenarchief
€ 12.500 van totaal € 65.500
1 augustus 2004 tot en met 1 januari 2007
Het Indisch-Moluks en Surinaams-Antilliaans
Verhalenarchief bestaat uit digitale verhalen van
Indische, Molukse, Surinaamse en Antilliaanse
senioren over hun inburgering in Nederland en
hun bijdrage aan de Nederlandse geschiedenis. Het
archief maakt gebruik van een verhalentafel die is
ontwikkeld door de Waag Society. De tafel zal eerst
rondreizen langs zes Molukse en Indische seniorenhuizen. Daarna worden de verhalen door Imagine
Identity and Culture op het internet geplaatst.
Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en
Volkenkunde, Leiden
Cd-rom Indië verteld
€ 9.000 van totaal € 14.300
Het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en
Volkenkunde brengt een cd-rom uit met fragmenten
uit interviews die zijn afgenomen door de Stichting
Mondelinge Geschiedenis Indonesië. Het instituut
voert het beheer over deze interviews, die unieke
informatie over Nederlands Indië en Indonesië bevatten. De interviewfragmenten vertellen gezamenlijk
in min of meer chronologische volgorde de geschiedenis van Indië van 1930 tot 1960. Op cd-rom zijn zij
voor een breed publiek toegankelijk.
Museum Flehite, Amersfoort
Diversiteit in het Amersfoorts geheugen
€ 20.000 van totaal € 517.000
Flehite ontwikkelt het project Diversiteit in het
Amersfoorts geheugen, met als doel het culturele
erfgoed van minderheidsgroepen in Amersfoort en
omgeving zichtbaar en toegankelijk te maken. Er
wordt in het archief een oral history-verzameling
aangelegd en voorwerpen, foto’s en documenten
worden verzameld en ontsloten. Ook komen er presentaties in de aanwinstenvitrine, een proefexpositie
in het museum en een presentatie op het internet.
Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden
en Erfenis Amsterdam
Publicatie vrijverklaring slavenbevolking
€ 12.800 van totaal € 61.067
Het NiNsee maakte een publicatie met genealogische
gegevens van de Surinaamse slavenbevolking op
het moment van de vrijverklaring in 1863. De presentatie van deze gegevens wordt afgestemd op de
doelgroep.
Ondersteunde projecten cultureel erfgoed minderheden € 533.789
106
Splika, Den Haag
Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden
Splika
en Erfenis, Amsterdam
€ 15.000 van totaal € 73.860
Virtuele presentatie Doorbreek de stilte
€ 25.000 van totaal € 66.557
Splika maakt een vrijwel complete discografie van
Met een virtuele presentatie wilde het NiNsee de
tentoonstelling Doorbreek de stilte toegankelijk magrammofoonplaten met lokaal opgenomen
Antilliaanse en Arubaanse muziek uit de periode
ken voor een breed publiek. Inmiddels is het project
uitgesteld; de reservering blijft staan tot 1 juni 2005. 1957–1970. Hiervoor worden de plaatselijke platenmaatschappijen en fonografische initiatieven onderNederlandse Museumvereniging, Amsterdam
zocht en vastgelegd.
Dansen met diversiteit
€ 15.000 van totaal € 116.500
Stadsarchief Dordrecht, Dordrecht
Nos Tesoro
€ 33.192 van totaal € 84.005
In samenwerking met Netwerk CS organiseerde de
Nederlandse Museumvereniging het congres Dansen 1 februari tot en met 31 december 2004
Het Stadsarchief Dordrecht realiseert een project
met diversiteit. Dit congres ging over de resultaten
over de Antilianen in Dordrecht, getiteld Nos Tesor.
van de interculturele programma’s en het project
De bijdrage betreft drie onderdelen: het maken van
Cultureel Erfgoed Minderheden.
interviews, het verzamelen en beschikbaar stellen
van materiaal dat zich nog bij Antilliaanse mensen
Papoea Cultureel Erfgoed, Nieuwegein
thuis bevindt en het presenteren van de resultaten
Papoea-gerelateerd bewegend beeldmateriaal in
zowel in Dordrecht als op de Antillen.
Nederland
€ 34.960 van totaal € 87.400
Stem van Marokkaanse Democraten Nederland,
De Stichting Papoea Cultureel Erfgoed Nieuwegein
Den Haag
inventariseert Papoea-gerelateerd bewegend
Presentatie publicatie The Aït Waryagher of the
beeldmateriaal in Nederland. Met dit project wordt
Moroccan Rif
de diversiteit van migratiestromen tot uitdrukking
gebracht en kan het eenzijdige, stereotiepe beeld dat € 20.000 van totaal € 78.000
Nederlanders hebben van Papoea’s worden genuan1 januari 2005 tot en met 1 februari 2006
De Stem van Marokkaanse Democraten Nederland
ceerd. Het project kan ook bijdragen aan verdieping
heeft het initiatief genomen om het boek The Aït
van de kennis van de etnografische collecties in
Waryagher of the Moroccan Rif van David
Nederlandse musea en archieven.
Montgomery Hart toegankelijk te maken voor een
breed publiek in Nederland, vooral Nederlanders met
een Marokkaanse achtergrond. De ondersteuning
Marokko: smeltkroes van culturen
betreft de de educatieve presentaties, die aansluiten
€ 30.000 van totaal € 75.000
bij de belevingswereld van de Marokkanen in
17 december 2004 tot en met 17 april 2005
Nederland.
In de tentoonstelling Marokko: smeltkroes van culturen werden topstukken uit Marokkaanse musea
en bibliotheken getoond. De Nieuwe Kerk werkte voor Traveling Light Foundation, Amsterdam
Tree of Forgetfulness
dit project samen met de onderwijsafdelingen van
steden en stadsdelen waar veel Marokkanen wonen. € 2.980 van totaal € 18.480
Scholen konden gebruikmaken van een schoolbus
Het Surinaams Museum in Paramaribo heeft de
die de klas naar Amsterdam brengt.
fototentoonstelling De boom der vergetelheid - Tree
of Forgetfulness overgenomen. Deze expositie van
Samenwerkingsverband Marokkanen en
Hans Samson en Laura Samson Rous met zestig
Tunesiërs, Utrecht
beelden en tekstpanelen over slavernij en hedenVorming collectie cultureel erfgoed Marokkanen
€ 20.800 van totaal € 52.000
daagse kinderhandel was eerder te zien in Foam.
De overname, waaraan de Mondriaan Stichting
Het Internationaal Instituut voor Sociale
bijdroeg, had als doel de dag van de slavernij
Geschiedenis en het Centrum voor de Geschiedenis
(23 augustus) en de conferentie Global Afrikan
van Migranten zijn gaan samenwerken met de
Congress in Paramaribo kracht bij te zetten.
Stichting Samenwerkingsverband Marokkanen
en Tunesiërs om het cultureel erfgoed van
Het Utrechts Archief, Utrecht
Marokkaanse migranten in Nederland op te sporen
Utrechtse Migranten – Gastarbeiders van
en te verzamelen. Beide organisaties werken op al
Staalgieterij Demka (1914–1983)
vergelijkbare wijze samen met twee partners binnen € 100.000 van totaal € 460.000
het Landelijk Overleg Minderheden, Lize en IOT, voor 1 september 2004 tot en met 1 september 2007
het erfgoed van die achterbannen. Een onderdeel
Het Utrechts Archief en het Centraal Museum
van het nieuwe samenwerkingsproject is het opleionderzoeken het verleden van staalbedrijf Demka.
Uitgangspunt daarbij is de migratiegeschiedenis van
den van jongeren, die spoorzoekers worden naar het
de werknemers. Het project bestaat uit het bewerken
eigen culturele erfgoed.
van het archief van Demka en het samenstellen van
107
een tentoonstelling, in najaar 2006, over duizend
jaar migranten in Utrecht.
De erfenis van slavernij: op reis
€ 40.000 van totaal € 285.000
1 juli 2005 tot en met 1 augustus 2006
Het Wereldmuseum Rotterdam laat de tentoonstelling erfenis van slavernij op reis gaan naar
Suriname en de Antillen. Veel bezoekers uit
Suriname en de Antillen die de tentoonstelling in
Rotterdam bezochten waren trots op de aandacht
die hun geschiedenis met deze tentoonstelling kreeg.
Daaruit is de wens ontstaan de tentoonstelling ook
naar Suriname en de Antillen te brengen.
Zeeuws Slavernijverleden, Middelburg
Zeeuws slavernijverleden
€ 21.050 van totaal € 78.218
1 juli 2004 tot en met 31 mei 2005
Het project Zeeuws slavernijverleden, dat door de
gelijknamige stichting is ontwikkeld, bestaat onder
andere uit de website Geboeid door het verleden
en het project Verhalen uit en over Suriname en de
Antillen, waarin tweeënhalfduizend leerlingen via
honderd vertellingen in contact worden gebracht
met het slavernijverleden. Voor scholen zijn een
lespakket en een verplaatsbare kijkdoosvitrine met
historische objecten beschikbaar.
Ondersteuning
Niet-gehonoreerde aanvragen cultureel erfgoed minderheden
Duofragma, Rotterdam
Documentaire Kaapverdianen in Rotterdam
Historisch Platform, Amsterdam
Omissies verfilmde historie en het nationaal bewustzijn
Interart, Arnhem
Cultureel Goed
Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de
Vrouwenbeweging, Amsterdam
Kalender Gender en Etniciteit
Kleurrijk Leren, Den Haag
Educatief internetproduct over de Nederlandse Antillen
en Aruba
Lize, Overlegpartner Rijksoverheid Zuideuropese
Gemeenschappen, Utrecht
Training culturele spoorzoekers
Nationaal Keramiekmuseum Het Princessehof,
Leeuwarden
Nieuwe opstelling Islamitische tegels deel 2
Ondersteuning
Bezwaarprocedure Cultureel erfgoed minderheden
Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden,
Amsterdam
Het NiNsee maakte bezwaar tegen het afwijzen
van haar aanvraag voor een publicatie met daarin
genealogische gegevens van de Surinaamse slavenbevolking op het moment van de vrijverklaring
in 1863. In de bezwaarprocedure concludeerde de
Mondriaan Stichting dat de publicatie een duidelijke
meerwaarde vertegenwoordigde voor de doelgroep
door de manier waarop de gegevens zouden worden
gepresenteerd. Om deze reden besloot de Mondriaan
Stichting alsnog een bijdrage toe te kennen. Het
bezwaar werd toegewezen.
108
Ondersteuning
Museale aankopen
40 aanvragen
24 gehonoreerd
60%
Ondersteunde aankopen 2002 en 2003 zijn
buiten beschouwing gelaten in deze kaart
Museale aankopen € 8.671.946
109
Ondersteuning
Museale aankopen
p 124
p 121
p 116
p 113
Museale aankopen
Overige
p 113
p 116
p 121
p 124
110
Ondersteuning
Museale aankopen
Met haar beleid voor museale aankopen wil de Mondriaan Stichting
kunstmusea stimuleren en het publiek een evenwichtig beeld te laten
zien van de actuele ontwikkelingen
in de beeldende kunst en vormgeving. Naast hedendaagse beeldende
kunst en vormgeving komen ook
volkenkundige aankopen, oude
kunst en overige collecties voor ondersteuning in aanmerking. Het totaalbudget voor aankopen bedraagt
ongeveer € 4,4 miljoen per jaar dat
op verschillende manieren wordt
besteed. Het beschikbare budget is
bedoeld voor incidentele aankopen
(Aankoopfonds Collectie Nederland;
bijzondere museale aankopen),
reguliere aankoopbudgetten van
kunstmusea (aankopen moderne
kunst binnen collectieplan) en
het Volkenkundig Aankoopfonds
Collectie Nederland.
De aankoopregelingen zijn in 2002
geëvalueerd, wat een positief beeld
opleverde. Duidelijk is dat doelstellingen, voorwaarden en criteria van
de verschillende regelingen onderling overeenstemmen. Integratie
van de ondersteuningsmogelijkheden is dus wenselijk. Vanaf 2005
zal de ondersteuning van aankopen
daarom binnen één regeling, de
Erfgoed Collectieregeling, plaatsvinden.
111
Ondersteuning
Museale aankopen
De Mondriaan Stichting kreeg in 1999 het
beheer over het door de regering ingestelde
Aankoopfonds Collectie Nederland. Daaruit
kunnen belangrijke aankopen door
Nederlandse musea worden gefinancierd.
De gelden zijn beschikbaar voor alle
museale collectiegebieden. Hiermee is het
mogelijk de kwaliteit en de samenhang
van de museale Collectie Nederland te
vergroten en de internationale positie van
de Nederlandse musea en andere erfgoed
instellingen te verbeteren. Aankopen uit
dit fonds zijn van grote betekenis voor de
Collectie Nederland.
Aankoopfonds Collectie Nederland € 7.148.000
Van de ondersteunde instellingen wordt
een soepel en actief bruikleenverkeer met
andere Nederlandse musea verwacht.
Ondersteuning uit het (relatief bescheiden)
budget is mogelijk als een aankoop minimaal € 45.000 bedraagt en het museum
zelf minstens 60% van de kosten bijeenbrengt. Naar aanleiding van de evaluatie
in 2001 werd in 2002 een extra budget van
€ 450.000 voor oude kunst beschikbaar
gesteld door het Ministerie van OCW. In
2004 is een totaal van € 7.148.000 door de
Mondriaan Stichting bijgedragen aan aankopen voor de Collectie Nederland. Uit het
OCW fonds werd € 5.100.000 bijgedragen.
112
Ondersteuning
Museale aankopen
Ondersteunde aankopen Collectie Nederland
Stichting Collectie Vioolliteratuur Willem Noske,
Den Haag
Behoud vioolliteratuurcollectie Willem Noske
€ 100.000 van totaal € 300.000
De Stichting Collectie Vioolliteratuur Willem Noske
heeft de vioolliteratuurcollectie van Willem Noske
aangekocht en overgedragen aan het Nederlands
Muziek Instituut in Den Haag. De collectie is
musicologisch van groot belang om haar ongeveer
vijfduizend unieke manuscripten en eerste uitgaven
van bladmuziek, die onder meer afkomstig zijn van
vooraanstaande Nederlandse muziekuitgevers uit de
tweede helft van de achttiende eeuw.
Dordrechts Museum, Dordrecht
Portret van de eend Sijctghen
€ 80.000 van totaal € 230.000
Het Dordrechts Museum kocht het Portret van de
eend Sijctghen. Dit schilderij van Aelbert Cuyp uit
1647–1650 toont een individueel geportretteerde
eend, die in twee verzen op het schilderij wordt
bezongen. Door deze ongewone combinatie is dit
portret zowel artistiek als kunsthistorisch gezien
uniek in de Collectie Nederland. Doordat de schilder
woonachtig was in Dordrecht, vertegenwoordigt het
schilderij voor Dordrecht en het Dordrechts Museum
een extra belang.
Haags Historisch Museum, Den Haag
Aankoop twee drinkschalen van Joseph
Maartensz van der Hove
€ 100.000 van totaal € 350.000
Het Haags Historisch Museum kocht twee identieke
zilveren drinkschalen van Joseph Maartenz van
Hove die eeuwenlang in familiebezit bij elkaar zijn
gebleven en de vroegste profane voorbeelden zijn van
Haags zilver. Nederlands zilver uit de zestiende eeuw
is buitengewoon zeldzaam en in de Nederlandse
museale collecties zijn drinkschalen uit de vroege
zestiende eeuw niet vertegenwoordigd.
Tapijt Achilles vertoornd op Agamemnon Daniel
Eggermans
€ 45.000 van totaal € 140.000
Museum Boijmans Van Beuningen kocht het tapijt
Achilles vertoornd op Agamemnon, dat naar ontwerp
van Peter Paul Rubens werd vervaardigd in het atelier van Daniël Eggermans (1630–1635). De schets
voor dit Achilles-tapijt was al in het bezit van het
museum, evenals zes andere van de acht ontwerpschetsen in olieverf op paneel die Rubens maakte
voor de tapijtserie over het leven van Achilles. Door
de aankoop van het tapijt is het mogelijk geworden
de relatie tussen ontwerp en tapijt te illustreren,
met de originele kunstwerken ter plaatse. Ook kan
met dit enkele Achilles-tapijt de vernieuwing van de
tapijtkunst in de zeventiende eeuw in beeld worden
gebracht.
Museum van het Nederlandse Uurwerk, Zaandam
Haagse klok Salomon Coster Haghe
€ 88.000 van totaal € 230.000
Het Museum van het Nederlands Uurwerk heeft
de Haagse klok (1657–1659) van Salomon Coster
Haghe gekocht. Het is een van de drie uurwerken
in internationale openbare collecties van deze uurwerkmaker, die als eerste van Christiaan Huygens
het privilege kreeg slingeruurklokken te produceren
met gebruikmaking van diens uitvinding.
Nederlands Architectuur Instituut, Rotterdam
Archiefcollectie Rem Koolhaas Oma
€ 1.200.000 van totaal € 1.760.000
De archiefcollectie van Rem Koolhaas en zijn ontwerpbureau Oma, aangekocht door het NAi, is een
waardevolle aanwinst voor de Collectie Nederland.
Koolhaas geldt algemeen als een belangrijk initiatiefnemer tot architectonische en stedenbouwkundige innovaties. Voor Koolhaas is architectuur
een veelomvattend proces, dat zowel ontwerp als
onderzoek en theoretische reflectie omvat. In de
archiefcollectie zijn de werkwijzen, denkpatronen
en esthetische premissen van Koolhaas-Oma in een
enorme veelheid en verscheidenheid van beeld en
tekst gedocumenteerd. Daarbij vertegenwoordigen
deze documenten, schetsen, tekeningen, maquettes,
publicaties van en over Koolhaas en Oma ook een
esthetische en museale waarde.
De Twaalf Maanden Hans Bol
€ 325.000 van totaal € 2.100.000
Museum Boijmans Van Beuningen wil opnieuw, een
eerdere poging mislukte, proberen de twaalf tekeningen van Hans Bol (1534–1593) aan te kopen. De
tekeningen behoren niet alleen tot de mooiste stukken van Bol, maar vormen bovendien een unieke,
Nederlands Scheepvaartmuseum, Amsterdam
coherente reeks. Het komt maar zelden voor dat een
Schepen op de rede van Amsterdam
serie zo compleet wordt aangeboden. De tekeningen
vormen een aanwinst voor de Collectie Nederland. In € 300.000 van totaal € 1.000.000
combinatie met de gravures van deze twaalf tekenin- Het Nederlands Scheepvaart Museum kocht het
penschilderij Schepen op de rede van Amsterdam
gen door de Antwerpse graveur Adriaen Collart die
al in het bezit van het museum zijn, zijn zij van grote (± 1660) van Ludolf Backhuysen. Backhuysen
betekenis voor de collectie van Museum Boijmans
behoort tot de beste zeeschilders uit de zeventiende
Van Beuningen.
eeuw, en Schepen op de rede van Amsterdam is
een hoogtepunt onder de weinige penschilderijen
die hij heeft gemaakt. Als onderdeel van de col-
Ondersteunde aankopen Collectie Nederland € 7.148.000
113
lectie zeventiende-eeuwse marinekunst van het
Scheepvaartmuseum brengt het schilderij deze collectie op een hoger niveau.
Rijksmuseum Amsterdam, Amsterdam
Jan Steen: De Burgemeester van Delft
en zijn dochter
€ 4.750.000 van totaal € 12.900.000
Het Rijksmuseum kocht De Burgemeester van Delft
en zijn dochter (1655) aan. Dit schilderij wordt tot
de twintig belangrijkste werken uit de Gouden Eeuw
gerekend. Het is het vroegste en bekendste van de
weinige portretten door Jan Steen geschilderd en het
enige gedateerde schilderij uit zijn Delftse periode.
Het is cruciaal voor een nadere bepaling van de
Nederlandse identiteit in de zeventiende eeuw en
geldt als een sleutelstuk voor de Nederlandse kunst
uit die tijd: als combinatie van stadsgezicht, portret
en genrestuk vormt het een nieuw type schilderij,
waarop schilders als Pieter de Hooch en Johannes
Vermeer zich oriënteerden.
Rijksmuseum voor Volkenkunde, Leiden
Collectie Japanse geïllustreerde boeken
€ 120.000
€ 40.000 uit budget Aankoopfonds volkenkundige musea
Het Rijksmuseum voor Volkenkunde en het
Rijksprentenkabinet van het Rijksmuseum kochten
samen een collectie Japanse geïllustreerde boeken
aan. In Leiden wordt verzameld op het gebied van
de cultuur van het premoderne Japan (1600–1880),
Amsterdam richt zich op latere ontwikkelingen
(1870–heden). Leiden vulde de producties van de
Shijô-, Nango- en Maruyama-tradities aan met
bijna honderd titels. Ruim 140 titels zijn naar het
Rijksprentenkabinet gegaan.
Ondersteuning
Museale aankopen
Niet-gehonoreerde aanvragen Collectie Nederland
Aankoop schilderij Pieter Claesz
Zelfportret Rembrandt van Rijn
Ondersteunde aankopen Collectie Nederland € 7.148.000
114
Ondersteuning
Museale aankopen
Dit onderdeel van de aankoopregeling
ondersteunt aankopen op basis van het
collectieplan van de moderne kunstmusea. Het budget bedraagt € 1,1 miljoen
per jaar. De ondersteuning uit deze regeling is bedoeld voor kunstmusea met een
serieus verzamelen presentatiebeleid. In
de beoordeling zijn de kwaliteit van de
collectie en het ingediende collectie- en
aankoopplan belangrijk. De Mondriaan
Stichting gebruikt naast een kwalitatieve
ook een kwantitatieve toets. Instellingen
moeten over een eigen aankoopbudget van
minstens € 45.000 beschikken. De gelden
van deze aankoopregeling worden voor
een periode van twee jaar toegekend. De
Mondriaan Stichting stelt als voorwaarde
voor ondersteuning dat musea een soepel
bruikleenbeleid hanteren naar andere
Nederlandse musea. Daarvoor geldt een
serie gedragsregels. De Nederlandse musea
brengen elkaar geen bruikleenvergoeding
in rekening, zoals personeels- of administratiekosten. Alleen kosten zoals verzekeringspremies, vervoer en verpakkingen
kunnen worden doorberekend. Algemeen
geldt het reciprociteitbeginsel. Wanneer het
bruikleengevende museum kosten moet
maken voor het behoud van werk, zoals
voor inlijsten, moet dat in onderling overleg
worden geregeld. Deelname aan bruiklening moet gebaseerd zijn op het welzijn van
het werk en op inhoudelijke gronden.
Aankopen musea moderne kunst € 325.000
In 2004 was geen aanvraagronde. Alleen
de plannen van het Stedelijk Museum
Amsterdam en het Museum voor Moderne
Kunst Arnhem werden in dit jaar beoordeeld. Het Stedelijk Museum Amsterdam
kon in 2003 geen volledige aanvraag indienen wegens een vacature op directieniveau.
Het Museum voor Moderne Kunst Arnhem
moest haar nieuwe collectiebeleid nog laten
goedkeuren door het gemeentebestuur.
De aanvragen voor de periode 2004–2005
werden in 2003 behandeld.
115
Ondersteuning
Museale aankopen
Toegezegde ondersteuning
Museum
Van Abbemuseum Eindhoven
Museum Boijmans Van Beuningen Rotterdam
Bonnefantenmuseum Maastricht
Centraal Museum Utrecht
Het Domein Sittard
Drents Museum Assen
Frans Halsmuseum Haarlem
Fries Museum Leeuwarden
Gemeentemuseum Den Haag
Groninger Museum Groningen
Kröller-Müllermuseum Otterlo
Het Kruithuis Den Bosch
De Lakenhal Leiden
Museum voor Moderne Kunst Arnhem
Nederlands Textielmuseum Tilburg
Noord-Brabants Museum Den Bosch
Rijksmuseum Twenthe Enschede
Stadsgalerij Heerlen
Stedelijk Museum Amsterdam
Bedrag 2004–2005
250.000 *
250.000
175.000
175.000
75.000
50.000
50.000
75.000
175.000
175.000
225.000
25.000
75.000
75.000 *
50.000
50.000
25.000
50.000
250.000
* Deze toezegging geldt voor 2004
Ondersteuning
Museale aankopen
Ondersteunde aankopen 2002 en 2003
Het volgende overzicht toont de werken die door de
musea in 2002–2003 met financiële ondersteuning
binnen Aankoopregeling A zijn aangekocht. Voor
elke aankoop staat vermeld of die beeldende kunst
(bk) of vormgeving (vg) betreft. Behalve de naam van
de kunstenaar worden, voorzover bekend, de titel
van het werk en het jaar van vervaardiging vermeld.
Van Abbemuseum, Eindhoven
bk: Stanley Brouwn: 1x1 voet (maat uit Surabaya), 1x1
voet (maat uit Dublin) (2001)
bk: Adre Cadere: B 42300010 =45x46= (1974)
bk: Ger van Elk: Adieu (2002)
bk: Dominique Gonzalez-Foerster: Une chambre en ville
(1996)
bk: George Hadjimichalis: Crate (2000)
bk: Paul McCarthy: Black and White Tapes (1975),
Family Tyranny Cultural Soup (1987)
bk: Jeroen de Rijke: Crystals I-XII, Crystals I-IX (2003)
bk: Willem de Rooij: Crystals I-XII, Crystals I-IX (2003)
bk: Allen Ruppersberg: The Singing Posters: Allen
Ginsberg’s Howl (2003)
bk: Jennifer Tee: Empty Minds, Festival Sticks (2003)
bk: Erik Wesselo: Portrait (2000)
bk: Oscar van Alphen: Fles Bootz (1894)
vg: J.H. Andrée: blauwkleurige vaas, goudkleurige vaas
(1920)
vg: Aldo Bakker: Nascoste dissonanze (2001)
vg: Gijs Bakker: Flow (2000)
vg: Hans Theo Bauwman: gerilde witte vaas (1961)
bk: Wout Berger: Celosia, Kas met varens (2001)
vg: Dinie Besems: 11,22,33,44,77 (2001)
bk: Peter Blake: Babe Rainbow (1968)
vg: Jan Bontjes van Beek: pastelgroene vaas (1952)
vg: Osvaldo Borsani: bureaustoel (1952)
vg: Barbara Bouwers: I Give You My Live (2002)
vg: Cesare Casati: Pilula (1968)
vg: Elsa Chiaparelli: Snuff (1967)
bk: Anri Dala: Blindfold (2002)
bk: Salvador Dali: Le Roi Soleil (1947)
bk: Marcel Duchamp: Bouche-Evier (1964)
bk: Ger van Elk: Rotterdam horizon 0% (2002)
vg: Niels van Eijk: Bobbin Lace (2002)
bk: Dan Flavin: Untitled, for Rento green, Untitled, for
Rento white (1986)
Toegezegde ondersteuning
116
bk: Lucio Fontana: Blauwe ovaal (1950), plastic editie
(1954)
vg: Martin Freyer: vaas (1970)
vg: Margarete Friedlander: witte vaas (1930)
vg: Tanja Friedrichs: Respoon (2002)
vg: Hubert Griemert: koffiekan (1938), Krokus,
Waldgraser (1953), witte vaas (1962)
vg: Mark van der Gronden: Heavy Duty Tableware
(2002)
vg: Mieke Groot: Hinterglasmalerei (2002)
vg: Carole Guinard: all-purpose cooking spoon set
(2002)
vg: Gesine Hackenberg: set lepels van kom, set lepels
van schotel (2002)
vg: Ineke Hans: Black Gold (2002)
vg: Willem Heesen: diabolovaas (1953)
vg: Judith Hofel: The Spoon from the View of the Fork
(2002)
vg: Dick van Hoff: Hoffmachines (2001), twee prototypes van hand-aangedreven keukenmachines (2002),
vaas (2003)
vg: Konstantin Grcic: Glove, vaas met handvaten (2002)
vg: Hella Jongerius: Powerpatch, Weekly Dinner (2003)
vg: Jacob Jongert: twee flessen Paq en Bievol, agenda
(1934), email reclamebord Van Nelle, blikje Van Nelle
Tabak (1935)
vg: Maria van Kesteren: doos (2002)
vg: Kho Liang Ie: driezitsbank 671 (1964)
vg: Chris Lanooy: vaas (1913)
vg: Geert Lap: Garbo (2003)
vg: Richard Latham: theeservies (1950)
vg: Otto Lindig: theekan 204ob (1930)
bk: Hans van der Meer: Zonder titel (2002)
vg: Wiebke Meurer: The Sleeping Beauty (2003)
bk: Peter Moore: Stockhausen’s Originale: Doubletakes
(1994)
vg: Setsuko Nagasawa: theeset, sakeset (2001)
bk: Barbara Nanning: Verschuiving (1991)
bk: Bruce Nauman: Thighing (Blue), Violin Film 1 (1967),
Bouncing Two Balls Between the Floor and Ceiling
with Changing Rhytms, Walking in an Exaggerated
Manner around the Perimeter of a Square (1968),
Black Balls, Bouncing Balls, Gauze, Pulling Mouth
(1969)
vg: Aldo van den Nieuwelaar: lamp TC (1969)
vg: NL-architecten: Terra Incognita (2003)
vg: Verner Panton: stoel (1960)
vg: Geatano Pesce: Vitell, Florian, twee armbanden
(1970)
vg: Trude Petri: rode schaal (1930), witte kogelvaas
(1936), witte vaas met smalle hals (1950), witte vaas
dobbelsteenvorm (1951)
vg: Veronika Pöschl: bolvormige vaas met platte zijde
(2002)
vg: Bertjan Pot: Random Chair (2003)
vg: Leen Quist: bolle doos 2333 (1998)
bk: Man Ray: La mer de merde (1920), Portret van
Nelly van Doesburg (1923), Le plus belle statue
d’Amerique, Portret van Francis Picabia (1930),
The Rope Dancer Accompanies Herself With Her
Shadows (1940)
vg: Rosenthal: Ovale witte schaal (1960)
vg: Karl Scheid: twee vasen, witte vierhoekvormige vaas
(1965)
vg: Bernard Schobinger: Sprinkhaan (1999)
bk: Nicolas Schoffer: Kyldex 1 Projections (1973)
vg: Sigmund Schutz: witte vaas met lotusknop (1960)
vg: Martin Smith: nr 4 Ellipticalserie (2003)
bk: Mart Stam: stoel (1955)
vg: Hans Stangl: asymmetrische vaas (1952)
vg: Olav Stevens: vaas (2001)
bk: Peter Struycken: Grit 2001 (2001)
vg: Janke Yff: Twin Spoons (2002)
vg: Marcel Wanders: Coryza, Ozaena (2003)
vg: Lam de Wolf: Volete vedere I miei cuccia usati Dal
(2000)
bk: Wolf Vostell: Sun In Your Head (1963)
bk: Pawe Althamer: Ufo (2003)
bk: Peter Doig: Ten etchings (1996)
bk: Paul Drissen: Vouwbaar model (2001)
bk: Ferdi: Damsel Dragonfly (1967)
bk: Fons Haagmans: Small Weapons of Mass
Destruction (2003)
bk: Sidi El Karchi: Changing Moods (2003)
bk: Joep van Lieshout: Bonnefantopia (2002)
bk: Neo Rauch: Lot (1993)
bk: Luc Tuymans: The Temple (1996)
bk: Kim Zwarts: Palos Verdes (2003)
bk: Jacob Bendien: Compositie (1931)
bk: Herman Bieling: Zelfportret (1935)
bk: Frans Boers: Surrealistisch landschap met boom
(1940), L’arbre solitaire (1942), Surrealistisch landschap (1950)
vg: Harmen Brethouwer: La grève perlée (2003)
vg: Peer de Bruyn: kast met eikenhouten deuren (1984)
bk: Joost Conijn: Houtauto (2002)
bk: Robbie Cornelissen: Vaders reis (2000)
bk: Karin van Dam: Steden op doorreis (1996)
bk: Marieke van Diemen: Zonder titel (1988), Vaas
(2002)
bk: Erwin Driessens: Tuboid, solid mode Spiro 3-7
(2000)
bk: Anna Frydman: Zonder titel (2001)
vg: Michiel Keuper: Paardjas, The Stallion (2002)
bk: John Körmeling: Slimme wegen (1994)
bk: Josef Ongenae: BRG 1 (1957)
bk: Jan Roeland: Eend (2001)
bk: Charly Toorop: Herfst (1919)
vg: Jo Uiterwaal: drie stoelen met leren zitting (1929)
bk: Maria Verstappen: Tuboid, solid mode Spiro 3-7
(2000)
bk: Erika Visser: Portret van M.E. Houdzager (1971)
vg: Jan Wils: Leunstoel (1920)
bk: Willem Wagenaar: Le paradis (1930), Eindstrijd op
Thule (1932), Het anti-boze-oog (1961)
Het Domein, Sittard
bk: Marina Abramovic: Fotogram (2001)
bk: Rita Ackermann: Airplane, Bye, Dance with Band Aid,
Eating, Enjoy Nature, Fight to Death, Hungry, Waste
Money and Time, Writing I (2002)
bk: Doug Aitken: Blow Debris (2000)
bk: Eylem Aladogan: Zonder titel (2002)
117
bk: Amie Dicke: Blue and Yellow Printed Wool Knit
Dress with Dyed Rabbit Trim (2003)
bk: Germaine Kruit: Zonder titel (1999)
bk: Uwe Laysiepen: Fotogram (2001)
bk: Ruchama Noorda: Annunciatie (2002)
bk: Saskia Olde Wolbers: Day-Glo (1999), Interloper
(2003)
vg: C. A. Lion Cachet: spiegel (1897)
bk: P.C. de Moor: Parklandschap (1905), Aan Zee (1907)
bk: S. Moulijn: Drentse boerin aan het spinnewiel (1888)
vg: J.C. Stoffels: mokkakan (1920)
bk: Fons Brasser: Goes (1988), Rhenen, Tiel, Utrecht
(1989), Naaldwijk (1990), Breda II (1991), St Jan
Klooster (1994)
bk: Koos Breukel: Performer (1995), Married couple
(1998), Model (1999)
bk: Caroline Coehorst: Zonder titel, Zonder titel, Zonder
titel (2000)
vg: Cor Dera: Untitled (1994), Untitled, Untitled (1999)
bk: Jeroen Eisinga: Sehnsucht (2002)
bk: Tracey Emin: Tracey Emin’s CV Cunt Venacular
(1997)
bk: Tom Hunter: The Art of Squatting, The Campaigner
(1997), Home, The Way Home (2000)
bk: Rob Johannesma: Untitled (2002)
bk: Ellen Kooi: De Kade (1998)
bk: Cees Krijnen: Greta Blok, woman in divorce battle on
tour, Palace of Justice (2000)
bk: Hellen van Meene: Untitled 94,96,100 (2000)
bk: Tracey Moffatt: Mother’s Replay (1976), Doordsh
(1979), Suicide Threat (1982)
bk: Jocelyne Moreau: Huiselijk geweld (2000)
bk: Jannie Regnerus: Moss, Ukiyo (2001)
bk: Julika Rudelius: Reconstuction 01 (2000), Train
(2001)
bk: Shirana Shahbazi: Sarbaz (1998), Mona (1999),
Aroosi, Dara, Gitti, Mard, Masjed, Teheran (2000),
bk: Barbara Visser: Zonder titel (Couple by Canal),
Zonder titel (Couple By a Mill), Zonder titel (Couple
In a Park), Zonder titel (Interior B) (2001)
bk: Luuk Wilmering: True Believer (2001), Our Hopes
Are Conserved in Our Dreams II (2002)
bk: Céline van Balen: Untitled (2003)
bk: Aafke Bennema: Zonder titel (2001)
bk: Marnix Goossens: Regarding Nature After (2000)
bk: Rosemin Hendriks: Zonder titel (1998)
bk: Natasja Kensmil: Zonder titel (2002)
bk: Rik Meijers: Van de plaats die de wereld is (2002)
bk: Angelika Platen: Hanne Darboven, Dusseldorf,
Walter de Maria, Hamburg, Panamarenko,
Dusseldorf (1968), George Baselitz, Hamburg,
Edward Kienholz, Kassel (1972), Hanne Darboven,
Hamburg (2002)
bk: Koen Vermeule: Figuren op schijf (2001)
bk: Ronald Versloot: Moving On (2003)
bk: Hans Wildschut: Piste (2001), Dean Street II (2003)
bk: Ronald Zuurmond: Zonder titel (2002)
bk: David Bade: Born to Porn, Clubtime Will Tell,
Sculptuur, Telling a Story, Verotterdommer (2002)
bk: Rob Birza: Zonder titel (2001)
vg: Ida Falkenberg-Liefrinck: glazen karaf (1960)
bk: Guido Geelen: tulpenvaasbeeld (2002)
vg: C.J. van der Hoef: zilveren theepot (1910)
bk: Theo van Hoytema: Twee pelikanen, reiger en eenden (1900)
bk: Samuel Jesserun de Mesquita: Meisje naakt (2920)
vg: Hella Jongerius: lampen (2002)
bk: Paul Kooiker: driemaal Hunting & Fishing (1999,
2001), drie modelstudies (2001)
bk: Helena van der Kraan: Paard (2000)
bk: Herman Lamers: Prince, Where Are You (2002)
vg: Gerard Muller: twaalf glazen (1900)
bk: Tomas Rajlich: Bendis, Zonder titel (2000)
bk: Wouter van Riessen: vijf litho’s (2002)
bk: Frank J.M. van der Salm: Park (2000)
vg: Job Smeets: Devil’s Table (2001)
bk: Jan Toorop: Katwijkse vissers (1900)
bk: Marcel van der Vlugt: Coffee (2000)
bk: Anne-Meike van Willegen: Untiled (2002)
bk: Robert Zandvliet: Zonder titel (2001), Zonder titel
(2002)
bk: Eric van Lieshout: Lariam (2001)
bk: Maria Roosen: Bellenrek (2001)
vg: Job Smeets: Excavator, Kanon, Oxidized (2002)
Kröller-Müllermuseum, Otterlo
bk: Christiaan Bastiaans: The Carrier (Hurt Model),
Shrapnel Scarred Mascot Icon (Epigonen), Modified
Catwalk Models (2000), Modified Catwalk Model
(for Trench Warfare Infantry) (2001), Ersatz Body,
Madonna of Humility (2003)
bk: H.P. Bremmer: Doorkijkje (1899)
bk: Stanley Brouwn: Cologne, Lemonspot ( (2000)
bk: Jean-Marc Bustamante: T.04-01 (2001)
vg: Piet Hein Eek: tuinhuis portierloge (2001)
bk: Hetty Huisman: Gewicht en waarde van aarde 5
(1970), Graph and graphite 4 (1975), A couple (2002)
bk: Lon Robbé: Zonder titel (2001)
bk: Joost van den Toorn: The Cologny, Vogel 111V
(2001)
bk: Herman de Vries: Le témoin (2000)
bk: Joost van den Toorn: Avalon, Enter the Dragon,
Stabat Mater (2002)
Het Kruithuis, Den Bosch
vg: Nicolaas van Beek: armband, dasspeld, twee oorhangers, ring (2001)
bk: Richard Hutten: Cupplate (2002)
vg: Hella Jongerius: Delfts b-set, Embroidered
Tablecloth, Soup Set 02, Souvenir db-set (2002)
vg: Josine de Roos: armband, dasclip, hoofdvorm, oorschelpen, vier ringen (1968)
vg: Wieki Somers: twee matrasvasen (2003)
vg: Marcel Wanders: serviesgoed (2002)
118
De Lakenhal, Leiden
bk: Annie Goddijn: Landschap Marokko (2001)
bk: Michael de Kok: Zonder titel, Zonder titel (2001)
bk: Jacques Turk: Banjo, Jongen met hoedje (2001),
Evenwichtskunstenaar, Jongen met meisje op rug
(2002)
bk: Geer van Velde: Vrouw (1930)
bk: Marijke van Warmerdam: Lichte Stelle (2000)
vg: J.J. Warnaar: juwelendoos (1917)
bk: Koos Van de Water: Driemaal zitten (1970)
bk: Sara Blokland: Fam (2001)
bk: Fransje Killaars: Toko (2001)
bk: L.A. Raeven: Wild Zone 1 (2001)
bk: Hale Tenger: Being a Turk Between 26 West-45 East
Meridians and 36 South-42 North Parallel (2002)
bk: Charly Toorop: Portret van Bertha van der LaakenPolak (1938)
Nederlands Textielmuseum, Tilburg
bk: Ria van Eyk: Reminiscenties (2002)
bk: Guido Geelen: tafelgoed (2002)
bk: Christie van der Haak: Himmelhoch jauchsend
(2003)
vg: Reynoud Homan: Tafelset (2003)
vg: Hella Jongerius: Do You Like My Gucchi Sweater
(2002)
vg: Claudy Jongstra: drie dessins TM 001, TM 002, TM
003 (2003)
bk: Fransje Killaars: Hemelbed (2002)
vg: Heleen Klopper: 3d vilttapijt (2003)
bk: Wilma Kuil: Handen (2002)
bk: Marc Mulders: De wonderbaarlijke visvangst (2002)
vg: Alet Pilon: Zonder titel (2003)
vg: Job Smeets: Pantheon (2003)
vg: Christel Verhoeven: vier interieurstoffen (2003)
Noordbrabants Museum, Den Bosch
bk: Henk Visch: One Word Leads to Another (2003)
Stadsgalerij Heerlen, Heerlen
bk: Jan Andriesse: Winter (2002)
bk: Rene Jolink: Zonder titel 301102 (2002)
bk: Rik Meijers: Van de plaats die de wereld is (2002)
bk: Martijn Schuppers: 0114 (2000)
bk: Toon Verhoef: Zonder titel (2002)
Stedelijk Museum Amsterdam, Amsterdam
bk: Marina Abramovic: The Hero (1998)
bk: Tim Ayres: Study for Ages of You (2000), I Just Turn
Up, My Arms Were Never That Strong (2001), Study
(2002)
bk: Fons Brasser: Berlin Geisterbahn (1986)
bk: Koos Breukel: Student (1995)
bk: Rineke Dijkstra: Tiergarten Berlijn (1999)
bk: Désirée Dolron: Tai Pusam Malaysia (1995)
vg: Hil Driesen: Geel Groot (2001), twee kussens in grijs,
Mega Geel (2002)
vg: Iris Eichenberg: Zonder titel (2002)
bk: Ed van der Elsken: AV Amsterdam (2000)
bk: Klaas Gubbels: Kan oker (2001), Zonder titel (2002)
vg: Ineke Hans: pan, schaal, stoel (2001)
bk: Bert Hermens: Zonder titel, Zonder titel (2001)
bk: Liet Heringa: Zonder titel (2002)
bk: Runa Islam: Tuin (1998)
vg: Hella Jongerius: Zonder titel (1994)
bk: Beppe Kessler: Highlight (2002)
bk: Klaas Kloosterboer: 02103 (2002)
bk: Helena van der Kraan: Annette (1985), Jan
Andriesse (1986), Zelfportret (1992), Helena als
mama (1993)
bk: Jasper Krabbé: Asleep (2002)
bk: Bas Meerman: Water (2003)
vg: Ted Noten: Hamertje tik (2003)
bk: Grayson Perry: Tree of Death (1997)
bk: Avery Preesman: Zonder titel (1993), Zonder titel
(1994), Study for Venice Paintings I, II, (1997), Study
Cannonball Drawing, Cannonball Drawing V, VI,
Zonder titel, Zonder titel, Zonder titel, Zonder titel
(2000), Staketsel Drawing (2001)
bk: Lon Robbé: Flouwers (Blue) (2000)
bk: Laura Samson-Rous: Meisje met pistooltje (2000),
Surinaams meisje (2002)
bk: Marien Schouten: Kop (2003)
vg: Job Smeets: Curved Chair (2000)
bk: Elly Strik: Zonder titel (2001)
bk: Lidwien van der Ven: Mohammed (2001)
bk: Herman de Vries: My Poetry is the World (2002)
vg: Lam de Wolf: Handcomputer I (2001)
119
Ondersteuning
Museale aankopen
Binnen dit onderdeel van de aankoopregeling wordt bijgedragen aan aankopen
van zeer bijzondere werken of collecties
van beeldende kunst en vormgeving met
een cruciale waarde voor de Collectie
Nederland.
Bijzondere museale aankopen € 1.139.500
120
Ondersteuning
Museale aankopen
Ondersteunde aankopen
Piccadilly Circus Paul McCarthy
€ 225.000 van totaal € 570.000
Het Van Abbemuseum kocht Piccadilly Circus
(2003) van Paul McCarthy aan. De installatie is een
sleutelwerk in McCarthy’s oeuvre en fascineert door
nauwkeurige complexiteit en gelaagdheid. Grote
installaties of sculpturen van McCarthy ontbraken
tot nu toe in openbare verzamelingen in Nederland.
Met Piccadilly Circus is de Collectie Nederland verrijkt met een substantieel werk van deze kunstenaar.
Bovendien versterkt deze aankoop de verzameling
Westkustkunstenaars in het Van Abbemuseum.
Ongekleurde lattenstoel Gerrit Rietveld
€ 40.000 van totaal € 115.000
Het Centraal Museum kocht de ongekleurde versie
van Rietvelds rood-blauw-gele lattenstoel aan, beroemd voorbeeld van twintigste-eeuwse vormgeving.
De onbeschilderde stoel werd in 1918 ontworpen (het
beschilderde exemplaar dateert uit 1923) en is een
cruciale aanwinst voor de Collectie Nederland omdat
hij essentieel is in de ontwikkeling van Rietvelds
oeuvre en inzicht geeft in zijn fundamentele uitgangspunten.
Cobra Museum, Amstelveen
Staande figuur Karel Appel
€ 18.500 van totaal € 115.500
Het Cobra Museum kocht van Karel Appel aan. Het
is een cruciale aanvulling op de collectie van het
museum en de Collectie Nederland. Betrekkelijk weinig vroege sculpturen en assemblages van Appel zijn
bewaard gebleven. Staande figuur is een belangrijke
schakel tussen zijn vroegere en latere sculpturen en
schilderijen.
Anti Dog Alicia Framis
€ 26.000 van totaal € 65.000
Museum Boijmans Van Beuningen kocht de installatie Anti Dog van Alicia Framis. Framis is een
performancekunstenaar, haar installaties zijn voornamelijk relicten van acties. Met Anti Dog (2002)
becommentarieert zij de problematiek van vooral
donkere vrouwen in de Berlijnse wijk Marzahn,
die door skinheads met bijtgrage honden worden
bedreigd. Framis’ kledinglijn biedt deze vrouwen
de mogelijkheid zich hiertegen te wapenen. Van
Framis was nog geen werk in de Collectie Nederland
opgenomen.
Ondersteunde aankopen € 1.139.500
Relief mit gelbem Viereck 2 Kurt Schwitters
€ 600.000 van totaal € 1.500.000
Museum Kröller-Müller kocht het Relief mit gelbem
Viereck 2 (1928) van Kurt Schwitters. Met dit constructivistische beeld kan het museum zijn collectie
van De Stijl relateren aan Schwitters en aantonen
dat deze kunstenaar een schakel was tussen het
Russische en het Nederlandse constructivisme.
Ook kan Schwitters nu worden gepresenteerd als
voorbereider van de vlucht die het constructivisme
na de oorlog nam. Van de tientallen aan De Stijl
gerelateerde werken van Schwitters is dit kunstwerk
bovendien een van de zuiverste, helderste en meest
minimalistische voorbeelden.
Skulptur 23 Rudolf Belling
€ 50.000 van totaal € 280.000
Het Kröller-Müller Museum kocht Skulptur 23
(1923) van de Duitse beeldhouwer Rudolf Belling
(1886–1972). Het museum vindt dit werk van groot
belang omdat het daarmee de ontwikkeling van de
modernistische, constructivistische beeldhouwkunst beter kan tonen. Van Belling is nauwelijks
werk in de Collectie Nederland; Skulptur 23 vormt
een aanvulling op zijn beeld Dreiklang (1919),
waarvan het museum een exemplaar bezit. Skulptur
23 heeft een plaats gekregen in de vaste presentatie. Voor deze aankoop werd in 2003 € 50.000
gereserveerd. Op grond van twee taxaties werd dit
besluit herzien en werd in 2004 nogmaals € 50.000
toegezegd.
Um den Kern der Sache Kurt Schwitters
€ 180.000 van totaal € 450.000
Het Stedelijk Museum Amsterdam heeft Um den
Kern der Sache (1941) van Kurt Schwitters aangekocht, een groot abstract schilderij waarop een witte
ring is bevestigd. Het werk is een fraai voorbeeld van
de rijkdom en creativiteit van deze voor de moderne
kunst zeer belangrijke kunstenaar, die is ondervertegenwoordigd in de Collectie Nederland.
121
Ondersteuning
Museale aankopen
Niet-gehonoreerde aanvragen bijzondere museale aankopen
Vecchio bisonte della savanna Mario Merz
De profeet John Rädecker
Stedelijk Van Abbemuseum, Eindhoven
Don’t wake Daddy Martin Kippenberger
Niet-gehonoreerde aanvragen bijzondere museale aankopen
122
Ondersteuning
Museale aankopen
Sinds 1997 beheert de Mondriaan
Stichting een gemeenschappelijk fonds
voor aankopen door volkenkundige musea
binnen de Collectie Nederland. Het gaat om
belangrijke aankopen voor de Nederlandse
volkenkundige collectie. Het Volkenkundig
Aankoopfonds Collectie Nederland is een
samenwerkingsverband tussen de belangrijkste volkenkundige musea. De betrokken musea storten een deel van hun eigen
aankoopbudget in het fonds, dat jaarlijks
beschikt over € 136.134. Voor de jaren 2001
tot 2004 vult zowel de Mondriaan Stichting
als de Stichting Volkenkundige Collecties
Nederland het fonds jaarlijks met € 68.670
per jaar.
Aankoopfonds volkenkundige musea € 59.446
In 2004 werden negen aanvragen ingediend, waarvan er drie negatief werden
beoordeeld. De eisen voor een aanvraag
zijn hoog en meestal worden de aanvragen
eerst door een interne aankoopcommissie van de musea behandeld alvorens bij
het aankoopfonds te worden ingediend.
Bovendien wordt de voorgenomen aankoop
eerst aan collega-conservatoren voorgelegd.
Om de hoge kwaliteit van aanvragen
en het goede verloop van de samenwerking met de Stichting Volkenkundige
Collecties Nederland zal het Volkenkundig
Aankoopfonds in de komende beleidsplanperiode zijn aparte status behouden.
Omdat het aankoopfonds een gering
bedrag beheert is het niet reëel een aparte
regeling te laten bestaan. Voor de periode
2005–2008 is een samenwerkingsovereenkomst afgesloten tussen de Stichting
Volkenkundige Collecties Nederland en de
Mondriaan Stichting.
123
Ondersteuning
Museale aankopen
Ondersteunde aankopen volkenkundige musea
Afrika Museum, Berg en Dal
Drie beelden Benin
€ 2.210
Het Afrika Museum kocht de beelden La Dame,
L’Enfant en Le Sage aan van de uit Benin afkomstige
kunstenaar Gérard Quenum. Het verzamelen tentoonstellingsbeleid van het Afrika Museum is erop
gericht een beeld te geven van de actuele culturele en
artistieke ontwikkelingen in Afrika.
Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam
Zes aquarellen en zeven tekeningen Herman
Paulides
€ 18.000
Het Koninklijk Instituut voor de Tropen
Tropenmuseum heeft zes aquarellen en zeven
tekeningen van Herman Paulides (1892–1967)
aangekocht. Paulides is een belangrijke vertegenwoordiger van de Indische schilderkunst, die een
vooraanstaande plaats inneemt in de collectie van
het Tropenmuseum. De aangekochte werken zijn
nauw verbonden met het gebouw en de iconografie
van dit museum.
Clash
€ 5.236
Het Wereldmuseum Rotterdam kocht Clash aan,
een beeld van de Palestijnse kunstenaar Shawa. Zij
maakte het direct na de val van de Twin Towers; de
titel verwijst naar de clash of civilisations na 9-11.
Clash past in de collectie van het Wereldmuseum,
dat zijn verzameling meer betekenis wil geven in
een actuele maatschappelijke omgeving. Bezoekers
kunnen zich in het museum oriënteren op de hedendaagse samenleving, in samenhang met andere landen en culturen. Overigens heeft het Wereldmuseum
al eerder werk van Shawa aangekocht: de serie Walls
of Gaza, over de impact van de Israëlische bezetting.
Gebedstapijt Osmaans-Turkse rijk
€ 9.000 van totaal € 18.000
Het Wereldmuseum Rotterdam heeft een gebedstapijt uit het Osmaans-Turkse rijk aangekocht.
het tapijt is bijzonder om zijn acht gebedsnissen
en atypisch om zijn rode kleur. Met het oog op het
Unidroit-verdrag moest eerst het bewijs worden
geleverd dat het tapijt al voor 1970 in het westen was.
Een ambtelijke verklaring uit Istanbul getuigde dat
er geen bezwaar was tegen export van het tapijt uit
Turkije.
Verzamelreis Oceanië
€ 25.000
Het Wereldmuseum Rotterdam kreeg een bijdrage
voor zijn verzamelreis naar Oceanië. Het accent
ligt op verwerving van tapa-maskers van de
Baining uit Nieuw-Brittannië en op uitbreiding
van de beperkte historische collectie van de Sulka
uit Nieuw-Brittannië met eigentijdse maskers en
gebruiksvoorwerpen. Op de Trobriand-eilanden
wordt de museumcollectie aangevuld met eigentijdse
gebruiksvoorwerpen.
Ondersteuning
Museale aankopen
Niet-gehonoreerde aanvraag aankopen volkenkundige musea
Juz en Osmaanse rol met zoömorfe kalligrafieën
Aankoopfonds volkenkundige musea € 59.446
Ondersteunde aankopen volkenkundige musea € 59.446
124
Ondersteuning
Behoudsregelingen
128 aanvragen
90 gehonoreerd
70,3%
Ondersteuning totaall € 25.766.725
Behoudsregelingen € 288.812
125
Ondersteuning
Behoudsregelingen
p 131
p 129
Behoudsregelingen
Universitaire collecties
Verspreide audiovisuele collecties
Overige
p 129
p 131
126
Ondersteuning
Behoudsregelingen
De mogelijkheden van de
Mondriaan Stichting om behoudsprojecten te ondersteunen
zijn, na afloop van het Deltaplan,
gering. Alleen in het kader van het
zichtbaar maken van museale collecties kan de Mondriaan Stichting
bijdragen aan de restauratie van
voorwerpen, maar alleen wanneer
die voorwerpen werkelijk een rol in
de presentatie spelen.
Het ministerie van OCW onderkende echter bijzondere behoudsachterstanden in een aantal collectiegebieden en stelde daarom voor
specifieke collecties eenmalig extra
middelen beschikbaar.
127
Ondersteuning
Behoudsregelingen
In de periode 1997–2000 was € 5.445.362
gereserveerd voor selectie en behoud van
de universitaire collecties. Het budget bleek
onvoldoende om de benodigde werkzaamheden te voltooien. In 2001 kwam daarom
eenmalig een extra budget van
€ 1.588.230 beschikbaar. Voor de besteding van de extra middelen stelde de
Stichting Academisch Erfgoed het Plan
van aanpak II op, dat medio 2002 door de
Mondriaan Stichting werd goedgekeurd.
Het plan voorziet in de voortzetting en
afronding van de universitaire samenwerkingsprojecten voor geologische en
Universitaire collecties € 164.050
medische collecties, in twee nieuwe samenwerkingsprojecten voor onderwijsplaten
en beeldcollecties en in de selectie en conservering van bijzondere collecties van de
afzonderlijke universiteiten. In 2004 werd
een groot aantal van deze projecten afgerond. Met name bij het interuniversitair
project botanische tuinen bleek een onverwacht grote onderbesteding door de enorme
prijsdalingen bij de aanschaf van hard- en
software. De op deze wijze vrijgekomen
middelen zijn in 2004 opnieuw ingezet voor
interuniversitaire samenwerkingsprojecten
voor de academische collecties.
128
Ondersteuning
Behoudsregelingen
Ondersteunde projecten universitaire collecties
Academisch Erfgoed, Amsterdam
Communicatie, promotie, scholing
€ 45.450
De stichting Academisch Erfgoed kreeg een bijdrage
in de kosten van gezamenlijke belangenbehartiging,
promotie en communicatie van of voor de academische collecties: de SAE-Nieuwsbrief, de landelijke
thematische bijeenkomsten, voorlichtings- en
promotieactiviteiten op scholen en de ontwikkeling
van educatieve projecten. De bijdrage geldt voor twee
jaar.
Academisch Erfgoed, Amsterdam
Inmeetproject botanische tuinen 2
€ 41.000
Binnen het inmeetproject bij het interuniversitair
project Botanische tuinen konden de botanische tuinen van Utrecht (Fort Hoofddijk) en Wageningen (De
Dreijen) profiteren van extra beschikbare middelen.
De bomen, heesters en planten in deze tuinen worden met gsm-plaatsbepaling vastgelegd op digitale
plattegronden van de tuinen. De exacte standplaats
wordt aan het registratiesysteem gekoppeld.
Coördinatie tweede tranche
€ 37.354 van totaal € 114.518
Uit de vrijgevallen middelen van een aantal interuniversitaire projecten die goedkoper bleken te zijn dan
was begroot is extra coördinatie toegezegd voor een
aantal andere interuniversitaire projecten. Vooral de
tweede tranche van de medische collecties, de onderwijsplaten en de gipscollecties vragen meer inzet
en tijd dan was voorzien.
Medische collecties gezamenlijke middelen
€ 40.246
Uit de vrijgevallen middelen van een aantal
interuniversitaire projecten is een extra bedrag
toegezegd voor afstemming en samenwerking tussen twee grote, nog lopende projectonderdelen van
het Amsterdams Medisch Centrum en het Leids
Universitair Medisch Centrum.
Universitaire collecties € 164.050
Ondersteunde projecten universitaire collecties € 164.050
129
Ondersteuning
Behoudsregelingen
De noden bij de verspreide audiovisuele
collecties werden vastgesteld in het rapport Horen, zien en zwijgen (1999) van
het Nationaal Audiovisueel Archief. Dat
bevatte een landelijke inventarisatie van
de behoudsachterstanden bij de verspreide
audiovisuele collecties: collecties die niet
door het Nederlandse Instituut voor Beeld
en Geluid (NIBG), de opvolger van het
Nationaal Audiovisueel Archief, worden
beheerd. Op grond daarvan is in 2001 eenmalig een budget van € 907.560 beschikbaar gesteld voor de conservering van deze
collecties. Voor de besteding van de middelen is in 2002 door het Nationaal Overleg
Regionale Audiovisuele Archieven (NORAA)
een plan van aanpak opgesteld, dat berust
op uitgangspunten en criteria van het
ministerie van OCW en de Mondriaan
Stichting. De middelen zijn bestemd voor
dringend te behandelen cultuurhistorisch
hoogwaardig materiaal dat aantrekkelijk
is voor het publiek. De bijdrage van de
Mondriaan Stichting is maximaal 40%.
De aanvragen werden per regio gedaan.
Verspreide audiovisuele collecties € 124.762
De verspreide audiovisuele archieven
kampten met een aantal problemen. De
eigen bijdrage van 60% kon moeizaam
gerealiseerd worden: bij de meeste projecten ging het om een (groot) aantal individuele archieven die elk een eigen bijdrage
moesten leveren. Bovendien moesten de
archieven BTW betalen, wat doorgaans
niet in het subsidiebedrag was inbegrepen.
Soms moesten kosten worden verlaagd
door de projectomvang te reduceren.
Sommige regio’s dienden geen aanvraag
in of trokken zich terug uit het project,
zoals de provincies Flevoland, Overijssel
en Noord-Holland. In 2004 waren de
nieuwe deelnemers Zeeland en Amsterdam.
Vanwege de onderbesteding konden alle
deelnemers extra aanvragen indienen en
was er de mogelijkheid om extra coördinatie in te zetten voor de zeer verspreid
liggende deelprojecten.
130
Ondersteuning
Behoudsregelingen
Ondersteunde projecten verspreide audiovisuele collecties
Audiovisueel Archief Gelderland, Arnhem
Conservering audiovisuele collecties Gelderland
€ 14.603 van totaal € 83.091
Binnen het conserveringsproject voor audiovisuele
collecties in Gelderland is een aanvullende bijdrage toegezegd voor het conserveren van onder
meer 35 mm nitraatfilms in het streekarchief
Bommelerwaard en 8 mm bedrijfs- en familiefilms
van papierfabrikantenfamilie Huiskamp in Eerbeek.
De aanvullende bijdrage geldt ook de extra coördinatiekosten die deze uitbreiding van het project
meebrengt.
Centrum voor Film in Friesland, Leeuwarden
Conservering audiovisuele collecties Friesland
€ 8.938 van totaal € 47.500
Het Centrum voor Film in Friesland kreeg een extra
bijdrage voor het conserveren van de Leeuwarder
Journaals, 8 mm films met gebeurtenissen uit het
dagelijks leven in Leeuwarden tussen 1976 en 1990,
die onlangs door de maker zijn overgedragen aan het
Historisch Centrum Leeuwarden. De films worden
omgezet naar Digibeta en er worden zichtkopieën
van gemaakt.
Gemeentearchief Rotterdam, Rotterdam
Conservering audiovisueel materiaal
€ 24.605 van totaal € 312.922
Binnen het conserveringsproject voor audiovisuele
collecties in de regio Rijnmond is een extra bijdrage
toegezegd voor het verduurzamen van filmmateriaal
over Rotterdam uit de tijd voor de bombardementen
en de wederopbouwperiode, en voor het maken van
zichtkopieën.
Zeeuws Archief, Middelburg
Digitalisering Zeeuws filmmateriaal
€ 9.616 van totaal € 24.040
Kwetsbaar en uniek filmmateriaal in het Zeeuws
Archief dat van groot belang is voor de cultuurhistorie van de regio wordt in zijn oude staat hersteld.
Daarnaast worden ook tientallen interviews van de
Zeeuwse Bibliotheek van geluidsband naar cd worden overgeschreven. Voor beide projectonderdelen
geldt dat het materiaal dringend aan behandeling
toe is en – na conservering – aantrekkelijk zal zijn
voor publiekspresentaties.
Gemeentearchief Amsterdam, Amsterdam
€ 67.000 van totaal € 167.500
Het Gemeentearchief Amsterdam heeft in het nieuwe
onderkomen aan de Vijzelstraat speciale depots
ingericht voor de opslag van audiovisueel materiaal.
Het geconserveerde materiaal komt digitaal beschikbaar voor het publiek, eerst op studiezaal, op termijn
via het internet. De Mondriaan Stichting draagt bij
in de kosten van het conserveren en digitaliseren
van 82 acetaatfilms over het werk van de gemeentelijke diensten en het video-archief van Migranten TV
(1984–1999).
Verspreide audiovisuele collecties € 124.762
Ondersteunde projecten verspreide audiovisuele collecties € 124.762
131
Reykjavik
Oslo
Stockholm
Dublin
Londen
Helsinki
Kopenhagen
Berlijn
Warchauw
Brussel Praag
Parijs
Wenen
Milaan Split
Arles
Zagreb B
Rome
Barcelona
Ista
Porto
San Francisco
New York
Malaga
Athe
Los Angeles
Rio de Janeiro
Sao Paulo
Kaapstad
132
Ondersteuning
Internationale
activiteiten
Moskou
476 aanvragen
388 gehonoreerd
81,5%
w
Boekarest
Beijing
anbul
Seoul
ene
Aleppo
Tel Aviv
Tokyo
Shanghai
Pune
Perth
Sydney
Auckland
De twee lofts in New York zijn in deze kaart
buiten beschouwing gelaten
Internationale activiteiten € 3.264.408
133
Ondersteuning
p 190
p 174
p 171
p 197
p 193
p 178
p 140
Presentaties
Beleidsregel internationalisering
Internationale museale samenwerking bij presentaties
Hgis-Cultuurmiddelen ministeries van Buitenlandse Zaken en OCW
Lofts
Internationaal bezoekersprogramma
Overige
p 140
p 171
p 174
p 178
p 190
p 193
p 197
134
Ondersteuning
De Mondriaan Stichting wil de
internationale belangstelling voor
hedendaagse beeldende kunst en
vormgeving uit Nederland vergroten
en de positie daarvan versterken
door presentaties in het buitenland
te ondersteunen en te stimuleren. Het is voor de ontwikkeling
van Nederlandse kunstenaars en
vormgevers belangrijk om zich te
kunnen meten aan internationale
normen. Ook vindt de Mondriaan
Stichting het van belang de samenwerking tussen Nederlandse
instellingen en buitenlandse partners een impuls te geven.
De Mondriaan Stichting ondersteunt uiteenlopende internationale
activiteiten: presentaties van
hedendaagse beeldende kunst
of vormgeving in het buitenland,
deelname aan kunstbeurzen, het
uitnodigen van buitenlandse
journalisten en internationale
samenwerking tussen musea.
Daarnaast ontvangt de Mondriaan
Stichting jaarlijks een kleine 25
buitenlandse professionals om hen
kennis te laten maken met actuele ontwikkelingen in de kunst in
Nederland. Verder kunnen beeldend kunstenaars, vormgevers
en architecten verblijven in twee
appartementen die de Mondriaan
Stichting huurt in Manhattan om
hun werk in New York te presenteren. Ook de Nederlandse deelname
aan statelijke manifestaties, zoals
de Biënnale van Venetië en de
Biënnale van São Paulo, valt onder
de verantwoordelijkheid van de
Mondriaan Stichting.
Internationaal beleid is een prioriteit van de Mondriaan Stichting.
Ruim een derde van de ondersteunde activiteiten vindt plaats in
het buitenland, waaraan 12 procent van het budget wordt besteed.
Sinds 1999 is het internationale
beleid ieder jaar verder geïntensiveerd. Dat werd mede mogelijk
doordat de ministeries van OCW en
Buitenlandse Zaken extra budget
ter beschikking hebben gesteld voor
het internationale cultuurbeleid
van Nederland: de middelen voor
de Homogene Groep Internationale
Samenwerking, kortweg HgisCultuurmiddelen. De besteding van
een deel van dat budget werd gedelegeerd aan de Mondriaan Stichting
en het Fonds voor Amateurkunst
en Podiumkunsten. Dat bedrag
werd voor de jaren 2003 en 2004
verhoogd. In die jaren is, behalve
de promotie van Nederlandse kunst
en vormgeving in het buitenland,
vooral de internationalisering
van de Nederlandse kunstwereld
een belangrijk aandachtspunt.
Daarvoor is een aantal nieuwe
ondersteuningsmogelijkheden gecreëerd, waarmee de Mondriaan
Stichting kan bijdragen aan
het naar Nederland halen van
belangwekkende buitenlandse presentaties, reis- en verblijfskosten
van gastcuratoren en reiskosten
voor journalisten ten behoeve van
internationale recensies.
135
In de uitvoering van haar internationale beleid werkt de Mondriaan
Stichting samen met Nederlandse
en buitenlandse culturele instellingen en de Nederlandse ambassades. Zij is bovendien actief
lid van de stichtingsraad van de
Stichting Internationale Culturele
Activiteiten.
In 2004 was de Mondriaan
Stichting samen met het Fonds voor
Amateurkunst en Podiumkunsten
verantwoordelijk voor het culturele
programma rond het Nederlands
voorzitterschap van de Europese
Unie. Daarvoor hebben beide fondsen in opdracht van de ministeries
van Buitenlandse Zaken en OCW
een intendant en twee curatoren
benoemd, die het cultureel programma Thinking Forward samenstelden in de tien toetredende landen en Nederland. Maria Hlavajova
trad op als curator beeldende kunst.
136
Ondersteuning
Presentaties
De Mondriaan Stichting initieert doorgaans geen projecten, maar ondersteunt de
vraag uit het internationale culturele veld.
In 2004 was de vraag naar Nederlandse
beeldende kunst en vormgeving het grootst
in de Verenigde Staten, Duitsland en
Italië. Het aantal landen waar presentaties
plaatsvonden met ondersteuning van de
Mondriaan Stichting was hoog: 39.
Presentaties € 2.333.118
Ook in 2004 wist een nieuwe lichting
Nederlandse kunstenaars en vormgevers
de aandacht op zich te vestigen. Onder
Nederlandse kunstenaars en vormgevers
verstaat de Mondriaan Stichting kunstenaars en vormgevers die in Nederland
wonen en werken, dan wel een bijdrage
leveren aan het Nederlandse culturele
klimaat.
137
Ondersteuning
Presentaties
Buitenlandse locaties
De Mondriaan Stichting kan presentaties van
hedendaagse beeldende kunst en vormgeving in
het buitenland ondersteunen en richt zich daarbij
op belangrijke buitenlandse locaties. Die moeten
met een artistiek-inhoudelijk interessant en internationaal tentoonstellingsprogramma voldoende
aandacht trekken van de vakgemeenschap, publiek
en pers. Locaties die in aanmerking komen kunnen
kunstenaarsinitiatieven of centra voor hedendaagse
kunst zijn, maar ook galeries of gevestigde musea.
De inhoudelijke en internationale betekenis van de
buitenlandse instelling is het primaire criterium
bij de behandeling van aanvragen, omdat vooral
die factoren voldoende kwaliteit en belangstelling
garanderen. Omdat de Mondriaan Stichting zich
concentreert op de kwaliteit en continuïteit van de
buitenlandse vraag, werkt zij bij voorkeur samen
met de buitenlandse instelling.
Buitenlandse locaties
Het is belangrijk dat aan het project een buitenlandse vraag voorafgaat en dat de buitenlandse locatie
de verantwoordelijkheid voor de realisatie van het
project op zich neemt. Individuele kunstenaars of
vormgevers kunnen niet op persoonlijke titel aanvragen, behalve wanneer het voor de buitenlandse
partij onmogelijk is zelf een aanvraag in te dienen.
Ondersteuning van de Mondriaan Stichting voor
internationale presentaties wordt dus verleend aan
buitenlandse organisaties en niet rechtstreeks aan
individuele Nederlandse kunstenaars.
138
Ondersteuning
Presentaties
Kosten van transport reis verblijf
De Mondriaan Stichting hanteert bij financiering
van projecten in Nederland en daarbuiten verschillende uitgangspunten. In Nederland levert zij een
bijdrage aan de realisatiekosten van projecten. Voor
projecten in het buitenland wordt echter alleen bijgedragen aan de extra reis- en transportkosten die de
organisatie moet uitgeven om kunstenaars, vormgevers en hun werk uit Nederland te laten overkomen.
Daarnaast kan de Mondriaan Stichting een bijdrage
leveren aan de kosten van catalogi.
Interessante, goed vormgegeven en internationaal
gedistribueerde publicaties kunnen het promotionele karakter van het project immers versterken.
Uitgeverijen, galeries of culturele instellingen kunnen een aanvraag doen om ondersteuning voor promotionele catalogi tot een maximum van € 5.000. Bij
de behandeling van aanvragen wordt gekeken naar
de internationale belangstelling voor de kunstenaar,
het verspreidingsplan, de inhoud en vormgeving en
het niveau van het werk van de kunstenaar.
Landenlijst presentaties en statistiek 2000–2004
Land
Australië
België
Brazilië
China
Denemarken
Duitsland
Finland
Frankrijk
Griekenland
Hongarije
Ierland
IJsland
India
Israël
Italië
Japan
Kroatië
Litouwen
Nieuw-Zeeland
Noorwegen
Oostenrijk
Polen
Portugal
Puerto Rico
Roemenië
Rusland
Servië
Slovenië
Spanje
Syrië
Taiwan
Tsjechië
Turkije
Verenigd Koninkrijk
Verenigde Staten van Amerika
Zuid-Afrika
Zuid-Korea
Zweden
Zwitserland
Aantal presentaties
Bijdrage
5
6
1
6
1
29
2
17
3
4
1
1
1
1
24
13
2
2
4
3
11
1
1
1
2
2
1
2
8
1
1
2
3
23
36
1
1
4
6
47.458
3.600
46.760
6.900
380.216
47.917
183.739
10.170
20.290
47.500
1.997
9.250
10.207
235.275
154.396
6.471
2.060
19.589
33.571
179.466
6.020
11.170
10.200
3.500
10.670
30.000
7.147
96.541
6.300
1.840
7.281
38.241
184.848
336.337
25.000
5.245
13.544
7.647
33.861
In enkele gevallen werd aanvraag gedaan voor presentaties in meerdere landen. Het aantal aanvragen is dus lager
dan het aantal presentaties. Het bedrag waarmee een reizende presentatie werd ondersteund wordt vermeld bij het
eerste land waar de presentatie plaatsvond.
Kosten van transport reis verblijf
139
Ondersteuning
Presentaties
Ondersteunde presentaties beeldende kunst buitenland
In de beschrijvingen van ondersteunde projecten
worden in dit jaarverslag telkens twee bedragen
genoemd: het eerste bedrag is de toezegging van de
Mondriaan Stichting (blauw), het tweede bedrag is
de totaalbegroting van het project. Bij presentaties
van beeldende kunst of vormgeving in het buitenland draagt de Mondriaan Stichting alleen bij in
de kosten van de Nederlandse deelname aan een
project.
In de regel ondersteunt de Mondriaan Stichting
slechts de extra vervoers- en verblijfskosten.
Aanvragers moeten vooral de kosten voor de
Nederlandse deelname aannemelijk maken en na
afloop ook met facturen aantonen. De totale realisatiekosten van het project, bijvoorbeeld van een grootschalige internationale biënnale, zijn dan minder
van belang en worden dan ook niet altijd vermeld.
Australië
Australian Centre for Contemporary Art,
Victoria
Danielle van Vree
Museum of Contemporary Art Sydney, Sydney
Liza May Post
€ 11.796 van totaal € 62.778
26 augustus tot en met 14 november 2004
Het Museum of Contemporary Art in Sydney nodigde
Liza May Post uit voor een tentoonstelling met de
Australische kunstenaar Jan Nelson. Het MCA is
het enige hedendaagse kunstmuseum van Australië.
Het programma in 2003 omvatte overzichtstentoonstellingen, zoals Arte Povera, en solopresentaties
van Doug Aitken, Tracey Moffat en Wim Wenders.
Liza May Post toonde negen foto’s en vier films uit de
afgelopen tien jaar.
€ 3.820 van totaal € 70.000
17 december 2004 tot en met 27 februari 2005
Het ACCA nodigde Danielle van Vree uit voor de
groepstentoonstelling A Molecular History of
Everything. ACCA is het centrum voor hedendaagse
kunst in Melbourne en bestaat sinds 2002. Het
tentoonstellingsprogramma is internationaal, met
kunstenaars als Janet Cardiff, Shirin Neshat en
Jude Walton. Van Vree toonde haar installatie Pas
de deux.
België
Biennale of Electronic Arts Perth 2004, Perth
€ 3.847 van totaal € 35.167
De tweede Biennale of Electronic Arts Perth nam
LiveForm: Telekinetics van Arjen Keesmaat, in
samenwerking met Isabelle Jenniches, op in de tentoonstelling Data Difference. LiveForm: Telekinetics
is een plaatsgebonden performanceproject waarin
sociale en elektronische netwerken met elkaar worden verweven. Data Difference werd samengesteld
door Pauline Williams en bestond uit installaties en
webkunst.
Institute of Modern Art, Queensland
Bibo
€ 3.048 van totaal € 34.436
Het Institute of Modern Art selecteerde werk
van Iem Bibo voor de groepstentoonstelling Post
Contemporary Painting. Het IMA is de enige
publieke instelling voor hedendaagse kunst in
Queensland, met vier galeries, een projectieruimte
en drie studio’s. Het tentoonstellingsprogramma is
voornamelijk gericht op de presentatie van lokale
kunstenaars, zowel jong als gevestigd. Naast de
Nederlandse Bibo werden door David A. Thomas elf
Australische kunstenaars voor Post Contemporary
Painting uitgenodigd.
Antwerpen Open, Antwerpen
Traffic Talks
€ 7.500 van totaal € 16.000
De presentatie van Traffic Talks tijdens Poetry
International werd herhaald tijdens Antwerpen
Wereldboekenstad 2004. In deze presentatie is het
verkeer de dichter: twaalf auto’s, die dragers zijn
voor letters en woorden, rijden in verschillende formaties rond, waardoor er een ‘gedicht’ ontstaat.
Argos, Brussel
Argos Festival 2004
€ 10.000 van totaal € 297.450
Het Argos Festival nodigde Edwin van der Heide,
Jeroen de Rijke en Willem de Rooij uit. Het Argos
Festival is de grootste manifestatie voor nieuwe
media in België.
NICC Antwerpen, Antwerpen
FreeSpace 2004
€ 5.564 Hgis Overig buitenland
22 oktober tot en met 5 december 2004
NICC Antwerpen organiseerde FreeSpace 2004.
NICC is een internationaal georiënteerd kunstenaarsinitiatief. Het tentoonstellingsmodel FreeSpace
bestaat sinds 2002 en is gebaseerd op de idee van
de vrijplaats. De editie van 2004 vond plaats in het
Hessenhuis, de Modenatie (in samenwerking met
Flanders Fashion Institute), het Etnografisch museum en het Museum Plantin-Moretus. Opgenomen
was werk van onder anderen Lise Haller Baggesen,
Paul Hendrikse en Gabriel Lester.
Ondersteunde presentaties beeldende kunst buitenland € 1.756.505
140
Stuk Kunstencentrum, Leuven
Maria Bamas, Heimir Bjorgulfsson, Jean Bernard
Koeman, Brian McKenna, Erik Odijk
€ 5.694 van totaal € 22.699
Stuk nodigde Maria Bamas, Heimir Bjorgulfsson,
Jean Bernard Koeman (ook curator), Brian
McKenna, Erik Odijk en Peter Stel uit voor de
internationale groepstentoonstelling A Temporary
Monument for David Mccomb. Stuk is een presentatielocatie voor hedendaagse beeldende kunst, waar
ruimte wordt geboden aan experiment. Overige deelnemende kunstenaars waren onder anderen Vaast
Colson, Hermann Maier Neustadt en Georgina Starr.
Young Arab Theatre Fund, Brussel
Lidwien van de Ven
€ 6.450 van totaal € 12.705
Het Young Arab Theatre Fund nam werk van
Lidwien van der Ven op in een groepstentoonstelling
in Amman. Het Young Arab Theatre Fund richt zich
op de ontwikkeling van een onafhankelijk theatercircuit in de Arabische wereld. De tentoonstelling
ging over de veranderende samenstelling van het
centrum van Amman en omvatte onder meer video- en fotopresentaties. De presentatie viel samen
met de opening van Versailles Cinema, een nieuw
theater, en reisde door naar de Town House Gallery
in Cairo.
China
Eastlink Gallery, Shanghai
Annemarie Steinvoort
€ 3.150
Annemarie Steinvoort werd door Eastlink Gallery
uitgenodigd voor Matchmaking at Suzhou Creek.
Eastlink wil de plaatselijke kunstenaarsgemeenschap in contact brengen met buitenlandse
kunstenaars door ze in paren te laten exposeren
en in workshops te laten samen te werken. De expositie liep parallel aan de Biënnale van Shanghai.
Steinvoort maakte een soundscape, een installatie
met geluiden.
Galerie Lumen Travo, Amsterdam
reiskosten Shanghai Biennale
€ 1.258
Galerie Lumen Travo begeleidde Tiong Ang en Ni
Haifeng bij hun deelname aan de Biënnale van
Shanghai. De aanvraag betrof reiskosten.
Reiskosten Marianne Brouwer
€ 1.877
Metropolis M publiceerde een artikel over de
Biënnale van Shanghai. De Mondriaan Stichting
financierde de reiskosten van criticus Marianne
Brouwer.
Z33, Hasselt
Nederlands Fotomuseum, Rotterdam
John Kormeling
Hans Eijkelboom, Gertjan Kocken, Hans van der
€ 12.250 van totaal € 57.125
Meer, Bas Princen, Otto Snoek
Z33 maakt een solopresentatie met John Körmeling. € 3.510 van totaal € 9.850
Z33 initieert, ontwikkelt, produceert en presenteert
actuele kunst en vormgeving. De tentoonstelling
Hans Eijkelboom, Gertjan Kocken, Hans van der
valt samen met een presentatie van zijn werk in het
Meer, Bas Princen en Otto Snoek waren met werk
Van Abbemuseum en zal daar een verbinding mee
te zien op de tentoonstelling Dutch Scenes, die
aangaan. John Körmeling neemt de nooit voltooide
plaatsvond binnen het 2004 Pingyao International
snelweg tussen Eindhoven en Hoei als uitgangspunt: Photography Festival. Frits Gierstberg van het
de plannen die in de afgelopen 25 jaar zijn ontwikNederlands Fotomuseum trad op als gastcurator van
de tentoonstelling. Naast deze Nederlandse presenkeld, maar niet werden uitgevoerd. Körmeling ontwerpt zijn eigen oplossing voor dit snelwegprobleem
tatie werden tachtig andere exposities georganiseerd,
en werkt die uit in een grote maquette. Er verschijnt
waarvan een aanzienlijk deel door buitenlandse
een catalogus.
gastcuratoren.
Brazilië
Capacete, Rio De Janeiro
Gabriel Lester
€ 3.600 van totaal € 16.900
Capacete organiseerde een presentatie van Gabriel
Lester. Capacete bestaat sinds 1998 en huist in de
Darcy Cinema School in het centrum van Rio de
Janeiro. De organisatie manifesteert zich via kunstenaarsboeken, een mobiel kantoor, een residency
programma en samenwerking met andere organisaties. In 2002 deed zij mee aan de Biënnale van São
Paulo en in 2004 ontving zij een bijdrage van het
Prins Claus Fonds. De presentatie van Lester was
gekoppeld aan die van de Argentijnse Brigida Baltar
en vond plaats binnen het Rio Film Festival.
Shanghai Art Museum, Shanghai
Tariq Alvi, Tiong Ang, Ni Haifeng
€ 18.842
Tiong Ang, Tariq Alvi en Ni Haifeng werden uitgenodigd voor de Biënnale van Shanghai, die ditmaal
mede werd samengesteld door de Nederlandse curator Sebastiaan Lopez. Het thema van de biënnale
was Techniques of the Visible: over de relatie tussen
kunst, wetenschap en technologie.
141
Stichting V2_Organisatie Institute for the
Unstable Media, Rotterdam
Archined, Edwin van der Heide en Marnix de Nijs,
V2_Lab
€ 20.000 van totaal € 135.425
V2 nodigde Archined, Edwin van der Heide en
Marnix de Nijs en V2_Lab uit voor de eerste internationale conferentie en tentoonstelling van kunst
en mediatechnologie in het Millennium Museum
in Beijing. V2 was met het ZKM in Karlsruhe door
de Tsinghua University gevraagd dit evenement te
organiseren. De Tsinghua University is de grootste
universiteit van China en bundelt alle technische
opleidingen en creatieve vakken. V2 presenteerde
zich als exponent van de Nederlandse mediakunst.
Denemarken
Naturhistorisk Museum Arhus, Aarhus
Hillarius Hofstede
€ 6.900 Hgis Overig buitenland van totaal € 65.000
Het natuurhistorisch museum in Aarhus heeft een
tentoonstelling met Hilarius Hofstede gemaakt. Het
museum richt zich op natuurhistorisch onderzoek
en de verspreiding van kennis over dit onderwerp.
Hofstede werd gevraagd een kunstenaarsvisie op de
collectie te geven en een andersoortige presentatie te
maken, waarin natuurgeschiedenis wordt vermengd
met andere disciplines als kunst, muziek en ethnologie. Hofstede maakte niet alleen van de collectie
maar ook van werken van Joseh Beuys, Asger Jorn
en Piero Manzoni gebruik.
Duitsland
Akademie der Künste, Berlijn
Katrin Korfmann
€ 5.500 van totaal € 25.000
De Akademie der Künste toonde tijdens de groepstentoonstelling Werkstatt Junge Akademie drie
foto’s uit de serie Art Spaces en de video-installatie
Counter Strike van Katrin Korfmann. Het was de
derde keer dat deze tentoonstelling, met werk van
jonge internationale kunstenaars, werd georganiseerd. Tot de deelnemende kunstenaars behoorden
ook Renaud Auguste-Dormeuil, Stephan Homann
en Alexandra Ranner.
Ausstellungshalle Zeitgenössische Kunst
Münster, Münster
Aernout Mik
De Ausstellungshalle Zeitgenössische Kunst
Münster nam werk van Aernout Mik op in de groepstentoonstelling Firewall, die werd samengesteld
door Martin Henatsch en Gail Kirkpatrick. De
Ausstellungshalle is de nieuwe tentoonstellingsruimte van Münster, die werd geopend op 27 juni
2004 en de Hawerkamphalle vervangt. In de tentoonstelling Firewall waren verder kunstenaars als
Jonas Dahlberg, Andreas Köpnik en Magnus Wallin
met werk vertegenwoordigd.
Badischer Kunstverein, Karlsruhe
Willem Oorebeek
De Badischer Kunstverein bracht een tentoonstelling en een catalogus uit over Willem Oorebeek en
Joëlle Tuerlinckx. Het boek werd door de kunstenaars zelf samengesteld, zonder inleidende teksten.
De organisatie uit Karlsruhe maakte eerder met
ondersteuning van de Mondriaan Stichting publicaties over Fransje Killaers en Klaas Kloosterboer.
Berliner Kulturveranstaltungs-GmbH, Berlijn
Marnix de Nijs
Tijdens het Transmediale Festival presenteerde
Marnix de Nijs zijn installatie Run Motherfucker
Run in de openbare ruimte van Berlijn.
Transmediale Festival is een platform voor internationale mediakunst, met jaarlijks ongeveer tweehonderd deelnemende kunstenaars.
Bonner Kunstverein, Bonn
Open-up: to Exhibit and to Perform
€ 6.060 van totaal € 20.860
24 oktober 2004 tot en met 2 januari 2005
De Bonner Kunstverein organiseerde Open-up: to
Exhibit and to Perform. Deze groepstentoonstelling werd samengesteld door de nieuwe directeur
Christina Végh, voormalig curator bij Kunsthalle
Basel, en bevatte onder meer een installatie van de
Nederlandse kunstenaars Goodwill en Stuart Bailey.
Onderdeel van de installatie was een performance
van schrijver Oscar van den Boogaard. Andere deelnemende kunstenaars waren onder meer Corey Mc
Corkle, Victoria Morton en Steven van Watermeulen.
Büro Friedrich, Berlijn
Funky Lessons
Jörg Heiser organiseerde voor Büro Friedrich de
tentoonstelling Funky Lessons, waaraan ook Erik
van Lieshout en Barbara Visser deelnamen. Büro
Friedrich is de enige buitenlandse organisatie die
in de Nederlandse Cultuurnota is opgenomen en
presenteert internationale hedendaagse kunst.
Andere deelnemers aan Funky Lessons waren onder
meer Gabriel Lester, Adrian Piper en Franz West.
Van Lieshout toonde Larium, dat eerder te zien was
in het Groninger Museum. Visser deed een performance die werd gefilmd en tijdens de hele tentoonstellingsperiode kon worden bekeken.
Deutsches Hygiene-Museum, Dresden
The Ten Commandments
19 juni tot en met 5 december 2004
Klaus Biesenbach stelde voor het Deutsches HygieneMuseum de internationale tentoonstelling The Ten
Commandments samen. Uitgenodigd werden onder
anderen Marc Bijl, Mathilde ter Heijne en Aernout
Mik. In de tentoonstelling werd onderzocht welke
142
regels en plichten, rechten en vrijheden het individu
heeft. Bij de presentatie verscheen een essaybundel.
Edith Russ Haus für Medienkunst, Oldenburg
Waag Society
€ 2.250 van totaal € 66.600
In samenwerking met Waag Society organiseerde
de Edith Russe Site for Media Art open workshops
en een zomerschool voor jeugd en senioren, met als
thema sociale identiteit. Daarbij werd gebruikgemaakt van een interactief instrument dat De Waag
heeft ontwikkeld.
Haus der Kunst, München
Aernout Mik
€ 18.000 van totaal € 21.000
Haus der Kunst in München organiseerde een grote
tentoonstelling van Aernout Mik, in samenwerking
met Museum Ludwig in Keulen. De Mondriaan
Stichting droeg bij in de kosten van een begeleidende
catalogus en de installatiekosten van de tentoonstelling.
Kunst Museum Bonn, Bonn
Robert Zandvliet
Kunstmuseum Bonn maakt een grote overzichtstentoonstelling van Robert Zandvliet. De samenstelling
is in handen van Volker Adolphs en Robert Zandvliet
zelf. Kunstmuseum Bonn bezit een collectie twintigste-eeuwse Duitse kunst. Het tentoonstellingsprogramma, met kunstenaars als Mona Hatoum
en Gerhard Richter, plaatst deze collectie in een
internationale context. Zandvliet toont zestig werken
uit 1994–2004.
Kunstverein für die Rheinlande und Westfalen,
Düsseldorf
Moshekwa Langa
Kunstverein für die Rheinlande und Westfalen in
Düsseldorf organiseerde een solotentoonstelling van
Moshekwa Langa. Het tentoonstellingsprogramma
van de Kunstverein omvat veel solopresentaties, van
kunstenaars als Tacita Dean, Rineke Dijkstra en
Richard Wright. Moshekwa Langa stelde een multimedia-installatie samen met daarin de werken die
hij voor de Biënnale van Venetië 2003 maakte.
Kunstverein Ulm, Ulm
Bertien van Manen
€ 4.256 van totaal € 19.726
Kunstverein Ulm organiseerde een solotentoonstelling van Bertien van Manen, samengesteld door
Stichting Paradox uit Nederland. Kunstverein Ulm
heeft een internationaal tentoonstellingsprogramma
met kunstenaars als Bob Gramsma, David Hockney
en Pia Stadtböumer. Van Manen presenteerde
werken uit de series Hundred Summers Hundred
Winters, Men en East Wind West Wind.
Lenbachhaus Kunstbau, München
De Rijke De Rooij
19 februari tot en met 16 mei 2005
De Städtische Galerie im Lenbachhaus heeft
Jeroen de Rijke en Willem de Rooij uitgenodigd
voor de groepstentoonstelling Bühne des Lebens
– Rhetorik des Gefühls. De presentatie vindt plaats
in de Kunstbau, een speciale afdeling van het
museum voor hedendaagse beeldende kunst. De
samenstelling is in handen van gastcurator Nicolaus
Schafhausen. Het centrale thema is de emotionele
reactie die een aantal kunstenaars eind jaren negentig met hun onderwerpkeuze en productiewijze bij
het publiek wilde losmaken. Andere deelnemers zijn
onder meer Vanessa Beecroft, Jasper Just en Sarah
Morris.
Floating Islands
€ 20.000 van totaal € 84.994
Bij de opening van het nieuwe gebouw van de
Nederlandse ambassade in Berlijn organiseerde
Montevideo Floating Islands van Geert-Jan Hobijn
en Erwin Stache, een geluidsinstallatie in de Spree.
Nederlandse Ambassade Duitsland, Berlijn
Cultuurmarathon ambassade Duitsland
€ 15.000 IC-middelen
8 en 9 maart 2004
Nederlandse ambassade in Berlijn werd een multidisciplinair cultureel programma georganiseerd, dat
bestond uit lezingen, presentaties en discussies.
Neue Gesellschaft für Bildende Kunst, Berlijn
Jeanne van Heeswijk
€ 2.000 van totaal € 48.000
Neue Gesellschaft für Bildende Kunst nodigde
Jeanne van Heeswijk uit voor de groepstentoonstelling Tätig Sein, die in het teken stond van
veranderende leef- en werkpatronen in de Europese
samenleving. NGBK is in 1989 opgericht voor het
ontwikkelen van concepten, het organiseren van
tentoonstellingen en het uitbrengen van publicaties.
Tot de overige deelnemende kunstenaars behoorden
onder anderen Maria Theresa Alves, Allan Sekula en
Rosemarie Trockel.
Neuer Aachener Kunstverein, Aken
Some Trees
€ 1.300
15 januari tot en met 13 maart 2005
Neuer Aachener Kunstverein nodigde Paul
Andriesse uit als gastcurator van de tentoonstelling
Some Trees. Hij stelde een groepspresentatie samen,
met werk van onder anderen René Daniëls, Daan
van Golden en Curdin Tones.
143
Pictoplasma Conference, Berlijn
The London Police
€ 700
The London Police uit Nederland werd uitgenodigd
voor de Pictoplasma Conference in Berlijn, de eerste
conferentie voor hedendaags letteren karakterontwerp. In totaal waren er vijfhonderd deelnemers.
Siemens AG, München
Apolonija Sustersic
€ 2.000
22 januari tot en met 3 april 2005
Apolonija Sustersic werd uitgenodigd mee te werken
aan Academy. Deze internationale serie projecten
is geïnitieerd door het Siemens Art Program, in samenwerking met Kunstverein Hamburg, Goldsmith
College in Londen, Muhka en het Van Abbemuseum.
Het eerste deel vond plaats in Hamburg, onder de
titel Academy, Teaching Art, Learning Art, over het
kunstvakonderwijs. Curatoren zijn Yilmaz Dziewior
en Angelika Nollert. Deelnemende kunstenaars
waren onder anderen Pawel Althamer, Jeanne Faust
en Christian Jankowski.
Städtische Galerie Nordhorn, Nordhorn
Gillion Grantsaan
€ 2.500
15 november tot en met 10 december 2004
Städtische Galerie Nordhorn nodigde Gillion
Grantsaan uit voor de groepstentoonstelling At
Home in a Strange Land – A Stranger at Home.
De galerie heeft een tentoonstellingsprogramma
voor internationale hedendaagse beeldende kunst.
Bij At Home verscheen een catalogus die door de
Mondriaan Stichting werd ondersteund.
Stedelijk Museum Bureau Amsterdam,
Amsterdam
Julika Rudelius
€ 2.032 Hgis Buitenlandse kunstbeurzen van totaal €
3.458
Stedelijk Museum Bureau Amsterdam presenteerde
Julika Rudelius tijdens Rheinschau–Art Cologne
Projects. Rheinschau is een tentoonstelling van
jonge kunst, op initiatief van een jongere generatie
galeries en institutionele tentoonstellingsmakers
in Keulen, parallel aan en in samenwerking met
Art Cologne. Onder de deelnemers bevonden zich
Kunstverein Köln, Museum Ludwig en The Modern
Institute. Rudelius liet het werk Tagged zien.
Universität der Künste Berlin, Berlijn
Bas Princen
€ 1.733 van totaal € 18.522
Fotograaf Bas Princen werd uitgenodigd voor Cities
of Collision, een conferentie in Jeruzalem over het
geografische conflict tussen Israël en de Palestijnse
gebieden. De conferentie trok Palestijnse, Israëlische
en andere deelnemers en werd mede georganiseerd
door de mensen en organisaties die in 2003 verantwoordelijk waren voor Territories, een tentoonstelling van Kunst Werke Berlin die met steun van de
Mondriaan Stichting ook te zien was in Witte de
With. Een van de organiserende partners was nu de
Universität der Künste Berlin. Princen maakte in
Jeruzalem nieuwe foto’s, die in de publicatie over de
conferentie werden opgenomen.
Werkleitz Gesellschaft, Halle
Werkleitz Biennale
Werkleitz Gesellschaft organiseerde in Halle de
Werkleitz Biennale en nodigde daarvoor ook Lara
Almarcegui, Jeroen Jongeleen en Dennis Kaspori uit.
Werkleitz Gesellschaft richt zich sinds 1993 op film,
beeldende kunst en media, met een residentieprogramma, stipendia en de Werkleitz Award. De vijfde
editie van de biënnale heette Common Property en
ging over intellectueel eigendom.
Zentrum fur Kunst und Medientechnologie,
Karlsruhe
Making Things Public
€ 25.000 van totaal € 991.000
19 maart tot en met 7 augustus 2005
ZKM neemt werk van onder anderen Wiebke Bijker,
Esther Polak en Ole Scheeren op in de groepstentoonstelling Making Things Public. De tentoonstelling wordt samengesteld door de Franse socioloog en
filosoof Bruno Latour en de directeur van ZKM Peter
Weibel. Uitgangspunt van de tentoonstelling is dat
politiek niet alleen een zaak is van de overheid, maar
ook van bijvoorbeeld wetenschap, religie en kunst.
Duitsland (Hongarije, Roemenië, Litouwen, China)
Bifrons Stichting, Amsterdam
Loud and Clear
1 oktober 2004 tot en met 1 december 2005
Loud and Clear (Too) is uitgenodigd voor presentaties in het Ludwig Museum in Keulen, Trafo
Boedapest, Add Boekarest, CAC Vilnius en in vier
Chinese instellingen. Loud and Clear (Too) is de
nieuwe editie van Loud and Clear, een interdisciplinair project dat beeldende kunst, muziek en reclame
samenbrengt. Er worden vijf nieuwe werken geproduceerd. Deelnemende Nederlandse kunstenaars
en vormgevers zijn onder anderen Marlene Dumas,
Aernout Mik, L.A. Raeven en Viktor en Rolf.
Finland
Helsinki Festival, Helsinki Week Foundation,
Helsinki
Marlene Dumas
€ 25.000 van totaal € 62.533
Het multidisciplinaire Helsinki Festival, dat jaarlijks
in augustus en september plaatsvindt, toont werk
van Marlene Dumas. Deze tentoonstelling is een
van de belangrijkste activiteiten op het gebied van
de beeldende kunst in het festival en vindt plaats in
Kunsthalle Helsinki. Vervolgens reist de tentoonstelling naar Kunsthalle Baden-Baden en mogelijk
naar een derde locatie. Kunsthalle Baden-Baden is
de coördinator van de tournee en producent van de
catalogus.
144
Raeven uitgenodigd, met Sibling Rivalry. Andere
M-cult Finnish Centre for New Media Culture,
deelnemende kunstenaars waren Thomas Galler,
Helsinki
Sven t’Jolle en Andro Wekua.
ISEA 2004
€ 22.917 van totaal € 683.000
Galerie Eof, Parijs
Tiong Ang, Fendry Ekel, Mella Jaarsma, Remy
Inter-Society for Electronic Arts 2004 nodigde een
groot aantal Nederlandse nieuwe mediakunstenaars Jungermann
uit. Het Finse M-Cult is de organisator van het ISEA, € 9.450 Hgis Overig buitenland van totaal € 26.751
een congres dat plaatsvindt in Helsinki, Tallinn
en op een ferry. Er nemen veertienhonderd profesTiong Ang, Fendry Erkel, Mella Jaarsma en Remy
sionals aan deel. Ruim tweehonderdduizend mensen Jungermann werden door Galerie Eof uitgenodigd
voor Grid 2. Eof presenteert hedendaagse beeldende
bezoeken de tentoonstellingen en performances die
kunst en aangrenzende disciplines, vaak in interrond het congres worden georganiseerd. Enkele van
de Nederlandse kunstenaars die zich tijdens deze
nationaal samenwerkingsverband met buitenlandse
twaalfde editie presenteerden, waren Carla van Beer, kunstruimten. Het project was een voortzetting van
Karen Lancel en Robert Steijn.
Grid 1, dat in 2003 plaatsvond in het Cemeti Art
House en het Erasmushuis in Indonesië. Grid 2 liet
onder meer zien hoe de Indonesië-ervaring van de
Frankrijk
kunstenaars in later werk terugkeert.
Artfactories, Saint-Ouen
International meeting at BizArt Art Center
Établissement public du Parc et de la Grande
Shanghai
Halle de la Villette, Parijs
€ 2.700 van totaal € 97.753
JoDi, Karen Lancel
€ 2.125 van totaal € 34.543
Artfactories en BizArt Art Center organiseerden
in Shanghai een internationale bijeenkomst van
kunstenaarsinitiatieven. De bijeenkomst liep paralHet mediafestival Villette Numérique nodigde JoDi
en Karen Lancel uit voor een presentatie tijdens
lel aan de Biënnale van Shanghai en was de aftrap
de tentoonstelling Zones de Confluences, die door
van het jaar waarin de historische banden tussen
Benjamin Weil werdt samengesteld. JoDi toonde My
Frankrijk en China worden gevierd. Deelnemers uit
% Desktop en Lancel Agora Phobia.
Nederland waren Maria Tuerlings vanTrans Artists
en Thomas Peutz van Smart Project Space.
Festival Printemps de septembre, Parijs
Marijke van Warmerdam
Association Lille Horizon 2004, Euralille
€ 5.150 van totaal € 929.215
Atelier Van Lieshout
Marijke van Warmerdam werd uitgenodigd voor
het Festival de Septembre in Toulouse. Dit festival
Atelier Van Lieshout werd uitgenodigd voor het
onderzocht de relatie tussen fotografie en andere
laatste deel van Lille Culturele Hoofdstad 2004, dat
in het teken stond van beeldende kunst, vormgeving disciplines van de beeldende kunsten. Jean-Marc
en architectuur. AVL maakte een solotentoonstelling Bustamente was artistiek leider van deze editie, die
op verschillende locaties in Toulouse plaatsvond.
in Tri Postal, een van de hoofdlocaties van de manifestatie, en in Maison Folie de Wazemmes, een nieuw Andere deelnemende kunstenaars waren onder meer
Anne Daems, Jan Fabre en Martin Kippenberger.
kunstcentrum, ontworpen door de Nederlandse
architecten Nox.
Galerie Loevenbruck, Parijs
Gabor Ösz
Centre Culturel Suisse, Parijs
€ 19.920 van totaal € 49.800
Julika Rudelius
€ 3.570 van totaal € 7.415
Galerie Loevenbruck organiseerde voor de tweede
keer een presentatie met fotograaf Gabor Ösz. Sinds
Voor het Centre Culturel Suisse stelde directeur
haar oprichting in 2001 neemt de galerie regelmatig
Michel Ritter de groepstentoonstelling More or Less
deel aan internationale kunstbeurzen. Ösz toonde
Young samen, over jeugd in de hedendaagse kunst,
onder meer zijn serie Liquid Horizon en het Prora
met uit Nederland Julika Rudelius. Het centrum
Project. De presentatie viel samen met Paris Photo.
organiseert tentoonstellingen en programmeert een
De Mondriaan Stichting droeg bij in de kosten van
theater- en filmzaal. Andere deelnemende kunstede catalogus die bij de presentatie verscheen.
naars waren onder meer Sigalit Landau en Walter
Pfeiffer. Rudelius presenteerde haar videowerk over
Institut Néerlandais, Parijs
Marokkanen en kledingmerken.
Histoire(s) Parallèle (s), création-confrontation,
France Pays-Bas
Crac Alsace, Altkirch
Come Back Le retour
€ 1.890 van totaal € 50.740
Het Institut Neérlandais organiseerde in de Mois
Crac Alsace organiseert de groepstentoonstelling
de la Photo de fototentoonstelling Histoire(s)
Come Back Le retour. Daarvoor werd ook L.A.
Parallèle(s), création-confrontation, France Pays-
145
Bas. Gabriel Bauret trad op als curator van het
Nederlandse deel van de presentatie, Erik Kessels
nam het Franse deel voor zijn rekening. De tentoonstelling zal later in Foam te zien zijn. De begeleidende catalogus werd uitgegegeven door Filigranes.
Nederlandse fotografen in de tentoonstelling waren
onder anderen Céline van Balen, Mark van den
Brink en Leonie Oostvogel.
La Criée Centre d’Art Contemporain, Rennes
Ad van Denderen, Marjoleine Boonstra
€ 13.180 van totaal € 29.403
La Criée maakte ruimte vrij voor de tentoonstelling Go No Go (www.go-no-go.nl), met Marjoleine
Boonstra en Ad van Denderen, die door Stichting
Paradox werd samengesteld. La Criée presenteert
hedendaagse kunst, ondersteunt de productie van
nieuw werk en heeft een educatieve functie. Er worden per jaar vijf tentoonstellingen georganiseerd, die
gezamenlijk twintigduizend bezoekers trekken.
Musée des Beaux-Arts de Nantes, Nantes
Babak Afrassiabi, Nasrin Tabatabai
€ 2.000
Het beeldende kunstmuseum van Nantes vroeg de
Nederlandse Babak Afrassiabi en Nasrin Tabatabai
voor de groepstentoonstelling La Récréation: News
from Téhéran, die in samenwerking met het filmfestival Festival des Trois Continents werd georganiseerd. De curatoren die aan het project meewerken
zijn Catherine David en Nasrin Tabatabai zelf.
Public, Parijs
Igor Sevcuk
€ 3.400 van totaal € 8.700
Public nodigde Igor Sevcuk uit voor een presentatie.
Public is een kunstenaarsinitiatief dat in 1999 werd
opgericht als platform voor experimentele kunst.
Iedere twee jaar neemt een nieuwe groep mensen de
leiding over. Igor Sevcuk maakte een multidisciplinaire installatie over het leven in Bosnië.
Rencontres Internationales de la Photographie
d’Arles, Arles
Hans van der Meer, Peter Hellemons
Voor editie 2004 van Paris Photo selecteerde associate curator Martin Parr Peter Hellemons en Hans
van der Meer. Deze presentatie was een vervolg op de
solopresentaties door Nederlandse galeries tijdens
editie 2002 van Paris Photo en het fotofestival in
Arles. Hellemons verzorgde een presentatie van werk
uit het archief van de in 1991 overleden fotograaf
L.P. Polhuis. Van der Meer kreeg een retrospectief en
maakte, mede in opdracht van het Franse ministerie
van cultuur, nieuw werk.
Frankrijk (Zwitserland, Spanje, Nederland)
Galerie Nationale du Jeu de Paume, Parijs
Rineke Dijkstra
13 december 2004 tot en met 21 augustus 2005
Galerie Nationale du Jeu de Paume presenteert
een overzichtstentoonstelling van Rineke Dijkstra.
De tentoonstelling is gemaakt door het Stedelijk
Museum, dat ook de tournee coördineert. Na het
Jeu de Paume is de presentatie achtereenvolgens
te zien in Fotomuseum Winterthur, CaixaForum in
Barcelona en het Stedelijk Museum zelf. Er worden
zeventig werken getoond, geselecteerd uit de series
die Dijkstra sinds het begin van de jaren negentig
heeft gemaakt, zoals strandportretten, stierenvechters en pas bevallen moeders.
Griekenland
Fournos, Athene
International Art and Technology Festival
€ 1.950
Fournos nodigde de Waag Society uit voor een
presentatie. Fournos is een centrum voor digitale
cultuur en organiseerde voor de zesde maal het internationale beeldende kunst en technologiefestival
Mediterra. Het thema was From Text 2 Hypertext.
Van de Waag Society waren uitgenodigd Guy van
Belle, Arjen Keesmaat en Sher Doruff. Zij presenteerden het project Anatomic en de Nederlandse
nieuwe mediawereld.
Fournos, Athene
Maria Zervou
€ 7.120 van totaal € 24.518
Fournos organiseerde een solopresentatie met
Maria Zervou. Fournos is een centrum voor digitale
cultuur. Zervou maakte een installatie van video,
digitale fotografie en andere materialen. Bij de presentatie verscheen een catalogus.
Vamiali Gallery, Athene
Ewoud van Rijn
€ 1.100 van totaal € 9.450
Vamiali Gallery nodigde Ewoud van Rijn uit voor
de groepstentoonstelling Magic. De galerie bestaat
sinds 2003 en maakt zowel eenmanspresentaties
als groepstentoonstellingen. Magic wordt samengesteld door Andrea Gilbert en omvat werk van
tien kunstenaars, onder wie Michal Chelbin, Maro
Michalakakos en João Onofre.
Hongarije
ACB Galeria, Budapest
Uitwisselingsproject ACB Gallery - Galerie Tanya
Rumpff
ACB Galeria presenteerde werk van Jurriaan
Molenaar, Gerard Polhuis, Emo Verkerk en Koen
Vermeule. ACB is een jonge galerie voor hedendaagse kunst die voor dit project samenwerkte
146
met Galerie Tanya Rumpff. De tentoonstelling met
de Nederlandse kunstenaars in Boedapest werd
gekoppeld aan een tentoonstelling in Nederland met
Hongaarse kunstenaars.
C3 Center for Culture and Communication,
Boedapest
V2 and PIPS:lab
15 oktober tot en met 5 november 2004
C3 nodigde V2 en PIPS:lab uit voor een presentatie.
C3 is een non-profit organisatie voor sociale en
culturele integratie van nieuwe technologieën. Zij
werkt onder meer samen met de intermedia-afdeling
van de Hongaars kunstacademie en met Mucsarnok
Kunsthalle Boedapest. De presentatie werd verzorgd
door onder anderen Steven Hulle, Anne Nigten en
Thijs de Wit.
Modern Muveszetert Kozalapitvany, Kortars
Muveszeti Intezet, Dunaujvaros
Human Conditions Intimate Portraits
€ 9.400 Hgis Overig buitenland € 21.018
Het Institute of Contemporary Art Dunaujvaros
nam de tentoonstelling Human Conditions Intimate
Portraits over van het Nederlands Fotomuseum. Het
ICA startte in 1996 als locatie voor hedendaagse
beeldende kunst, waaronder fotografie. Deze tentoonstelling laat zien hoe het maken van portretten
anders kan worden benaderd. In de tentoonstelling,
die door Frits Gierstberg werd gemaakt, was werk
opgenomen van fotografen als Celine van Balen,
Bertien van Manen en Hellen van Meene.
Ierland
Irish Museum of Modern Art, Dublin
Mark Manders
€ 47.500
Het Irish Museum of Modern Art organiseert een
tentoonstelling van Mark Manders. Het IMMA is,
sinds 1991, het nationale museum voor moderne en
hedendaagse kunst in Ierland. Op het programma
staan tentoonstellingen van kunstenaars als Louise
Bourgeois, Sophie Calle en Ann Hamilton. De expositie van Manders wordt samengesteld door Rachael
Thomas, en omvat zowel ouder werk als werk dat
speciaal voor deze gelegenheid is gemaakt. Er verschijnt een catalogus.
IJsland
Nylistasafnid The Living Art Museum, Reykjavik
Jean Bernard Koeman
€ 1.997
The Living Art Museum presenteerde werk van Jean
Bernard Koeman. Dit museum wordt geleid door een
kunstenaarsvereniging en verzamelt en presenteert
hedendaagse beeldende kunst.
India
Lalit Kala Akademi, National Academy of Art,
Pune
Crossing Currents - Video Art and
Cultural Identity
€ 9.250 van totaal € 69.250
Voor de Lalit Kala Akademi stelde curator Johan
Pijnappel de tentoonstelling CC samen. Deze academie voor kunstvakonderwijs heeft vestigingen
in New Delhi en andere Indiase steden. Naast
educatieve activiteiten organiseert zij ook een
tentoonstellingsprogramma, waarvan onder meer
de Delhi Triënnale deel uitmaakt. CC ging over
Westerse kunstenaars die Aziatisch getinte kunst
maken en Aziatische kunstenaars die in het westen
werken. Het project bestond uit een tentoonstelling, een one-minute-videoworkshop, een videoart
roadshow, een dance evening met vj, een seminar en
een lezingenprogramma. Deelnemende kunstenaars
waren onder anderen Marina Abramovic, Tiong Ang
en Persijn Broersen.
Israël
Sommer Contemporary Art, Tel Aviv
Rineke Dijkstra
€ 10.207 van totaal € 43.972
Sommer Contemporary Art presenteerde de serie
Israeli Portraits van Rineke Dijkstra. Het eerste deel
van deze serie werd getoond in 2001 in het Herzilya
Museum; gelijktijdig organiseerde galerie Sommer
een presentatie. Dijkstra heeft de afgelopen jaren
verder gewerkt aan de serie en fotografeerde met
regelmaat jonge Israëlische meisjes vanaf hun eerste
dag in het leger tot hun laatste.
Italië
Arge Kunst Museum, Bozen
Mathilde ter Heijne
€ 1.780 van totaal € 41.526
Het Arge Kunst Museum nam werk van Mathilde
ter Heijne op in de tentoonstelling Innocence and
Violence, samengesteld door Sabine Gamper. Arge
Kunst organiseerde eerder tentoonstellingen met
kunstenaars als Annika Ericsson, Marjetica Potrx
en Rudolf Stingel.
Arge Kunst Museum, Bozen
Job Koelewijn
€ 2.625 van totaal € 57.560
Het Arge Kunst Museum nam werk van Job
Koelewijn op in Entropy, een tentoonstelling van
Moritz Küng over kunst die de eeuwigheidswaarde
van kunst in twijfel trekt. Bij deze tentoonstelling
verscheen een catalogus, vormgegeven door Mevis
en Van Deursen. Arge Kunst organiseerde eerder
tentoonstellingen met kunstenaars als Annika
Ericsson, Marjetica Potrx en Rudolf Stingel.
147
Associazione Culturale Visioni Contemporanee,
Roma
WonderHolland
€ 35.166 van totaal € 294.666
WonderHolland was een overzichtstentoonstelling
van Nederlandse beeldende kunst, vormgeving
en architectuur, die samenviel met het honderdjarig bestaan van het Nederlands Instituut in
Rome. Samensteller Marianna Vecellio wilde de
aandacht vestigen op het experimentele karakter
dat volgens haar de Nederlandse kunst kenmerkt.
WonderHolland vond plaats in de monumentale
ruïnes van het Museo Mercati di Traiano, dat sinds
kort functioneert als hedendaagse presentatielocatie. Bij de presentatie verscheen een omvangrijke
catalogus, vormgegeven door Carmen Freudenthal.
Deelnemende kunstenaars waren onder anderen
Elspeth Diederix, Hella Jongerius en Job Koelewijn.
Biennale di Venezia, Venetië
Ben van Berkel, Bas Princen, Frank van der Salm
Ben van Berkel, Bas Princen en Frank van der Salm
werden uitgenodigd voor de Architectuur Biënnale in
Venetië. Hun werk werd gepresenteerd in In Praise of
Shadows, The Nature of Artifice en The Harrowing
of the City, fototentoonstellingen georganiseerd door
Nanni Baltzet en directeur Kurt Forster.
Dryphoto Arte Contemporanea, Prato
Connie Dekker, Jeroen de Rijke, Willem de Rooij
€ 3.316 van totaal € 170.050
Dryphoto Arte Contemporanea nodigde Connie
Dekker, Jeroen de Rijke en Willem de Rooij uit voor
Spread in Prato 2004. Dryphoto presenteert hedendaagse fotografie, de instelling organiseerde in ruim
twintig jaar tweehonderd tentoonstellingen van zowel Italiaanse als buitenlandse fotografen, onder wie
de Nederlandse Marrie Bot, Connie Dekker en Hans
van der Meer. Dekker maakte voor editie 2004 nieuw
werk, De Rijke en De Rooij werden opgenomen in de
nieuwe sectie film en video.
Flash Art International, Milaan
Flash Art issue January-February 2005
€ 4.500 IC-middelen van totaal € 15.770
Flash Art International wijdde zijn eerste nummer van 2005 gedeeltelijk aan Art Rotterdam en
Rotterdamse beeldende kunst. Flash Art heeft een
oplage van 55.000 exemplaren en wordt wereldwijd
verspreid. In de special werd onder meer aandacht
besteed aan Marc Bijl en Mark Manders.
Fondazione Sandretto Re Rebaudengo, Torino
Marlene Dumas
€ 5.000 van totaal € 175.000
Francesco Bonami stelde voor Fondazione Sandretto
de groepstentoonstelling Non Toccare La Donna
Bianca samen, met werk van Marlene Dumas. Aan
de tentoonstelling, die ging over onderdrukking van
de vrouw, werd verder deelgenomen door kunstenaars als Berlinde De Bruyckere, Shirin Neshat en
Shen Yuan.
Galleria d’Arte Moderna di Bologna, Bologna
Erwin Olaf
Gallerie d’Arte Moderne di Bologna organiseerde in
samenwerking met Stichting Il Cassero een solotentoonstelling van Erwin Olaf. De tentoonstelling
maakte deel uit van het multidisciplinaire festival
Gender Bender, dat plaatsvond in Manifattura delle
Arti, een nieuw cultureel centrum in de oude haven.
Erwin Olaf toonde onder meer de series Separation,
Mature en Fashion Victims.
Galleria Monica de Cardenas, Milano
Juul Kraijer
€ 4.860 van totaal € 19.754
Monica de Cardenas in Milaan organiseerde een
solotentoonstelling van Juul Kraijer. Deze galerie
vertegenwoordigt kunstenaars als Thomas Demand,
Gabriel Orozco en Thomas Struth. Juul Kraijer liet
twaalf grote werken zien.
Gio Marconi, Milaan
€ 3.600 van totaal € 33.500
Galerie Gio Marconi toonde een retrospectief van
Atelier Van Lieshout. Gio Marconi bestaat sinds
1965 en maakt tentoonstellingen met kunstenaars
als John Bock, Grazia Todori en Francesco Vezzoli.
De galerie neemt deel aan internationale kunstbeurzen.
In Principio, Steyl
Tentoonstelling Villa Massimo (Rome)
In Principio maakte een presentatie bij het honderdjarige bestaan van het Nederlands Instituut
in Rome en werkte daarvoor samen met Bak, het
Catharijneconvent, het Universiteitsmuseum
Utrecht en Villa Massimo in Rome. Het buitenlandse
gedeelte van het project betrof een manifestatie in
het NIR en een tentoonstelling in Villa Massimo.
Duo’s van kunstenaars en wetenschappers toonden
met materiaal uit het Catharijneconvent hoe eeuwenoude thema’s als grafcultus, heiligen en devotie
nog altijd in onze hedendaagse cultuur resoneren.
Deelnemers waren onder anderen Ad Dunning en
Folkert de Jong, Nathalie de Haan en Sylvia Stucky,
Arik Hagoort en Ester Eva Daamen.
MKgalerie.nl, Rotterdam
Frank van der Salm
€ 2.000
De Architectuur Biënnale van Venetië werd door de
Mondriaan Stichting ondersteund voor het transport
148
van werk van Ben van Berkel, Bas Princen en Frank
van der Salm. MKgalerie kreeg een tegemoetkoming
in de reis- en verblijfskosten van Van der Salm.
Museo Pecci Prato Centro per l’arte
Contemporane, Prato
Territoria
Pecci Prato organiseert met Thom Puckey de groepstentoonstelling Territoria. Het museum is in 1988
opgericht, met een eigen collectie moderne en hedendaagse kunst. BinnenTerritoria is Nederlandse
kunst vertegenwoordigd op verschillende locaties in
de Bisenzio-vallei, een oud industrieel gebied waar
de bedrijfsgebouwen nu een andere, vaak culturele,
functie krijgen. Thema van de tentoonstelling is de
scheiding tussen natuur en technologie en de capaciteit van kunstenaars een verbinding tussen deze
twee werelden te leggen. Bij de presentatie verschijnt
een catalogus.
Museum of Modern and Contemporary Art of
Trento and Rovereto, Rovereto
Juul Kraijer
Het Museum of Modern and Contemporary Art of
Trento and Rovereto nodigde Juul Kraijer uit voor de
groepstentoonstelling The Beauty and the Beasts.
De tentoonstelling werd samengesteld door Giorgio
Verzotti en Lea Vergine en ging over de relatie tussen
mens en dier.
Prometeo Cultural Association for Contemporary
Art, Lucca
Carlos Amorales
€ 3.000 van totaal € 66.300
15 januari tot en met 1 april 2004
Prometeo presenteerde Carlos Amorales. Promoteo
is een non-profitorganisatie in Lucca voor hedendaagse beeldende kunst. Amorales maakte eerder
deel uit van Mexico Attacks!, een tentoonstelling die
in 2003 in Lucca plaatsvond. Amorales richtte een
platenmaatschappij op, die vijf platen uitbracht. Per
plaat werden honderd exemplaren voor de markt
gemaakt en vijftig artist copies.
Japan
Art Tower Mito, Ibaraki
Yael Bartana, Rineke Dijkstra
Art Tower Mito nodigde Yael Bartana en Rineke
Dijkstra uit voor de groepstentoonstelling Lonely
Planet. De presentatie werd samengesteld door Kenji
Kubato, die als curator aan het centrum is verbonden. Tot de deelnemende kunstenaars behoorden
verder Dinos en Jake Chapman, Tony Oursler en Bill
Viola.
Ricordi and Sfera, Kyoto
Fransje Killaars
Sfera Exhibition nodigde Fransje Killaars uit voor
een grote presentatie. Sinds 2003 maakt Sfera
een tentoonstellingsprogramma van architectuur,
vormgeving en beeldende kunst. De presentatie
van Fransje Killaars werd gecombineerd met een
publicatie.
The Miyake Issey Foundation, Tokio
Fransje Killaars
Fransje Killaars kreeg een solopresentatie bij de
Miyake Design Studio Gallery. De galerie heeft een
internationaal tentoonstellingsprogramma van
beeldende kunst en vormgeving. De tentoonstelling
van Killaars is een gevolg van de presentatie in Sfera
eerder in 2004, die ook door de Mondriaan Stichting
werd ondersteund. Killaars maakte voor de expositie
bij Miyake een installatie.
Zoetendaal Collections, Amsterdam
Dutch photography Louis Vuitton Tokio
Willem van Zoetendaal presenteerde op verzoek
van het fototijdschrift L’Insensé een overzicht van
Nederlandse fotografie bij Luis Vuitton in Tokio.
De presentatie was eerder te zien in de Parijse
winkel Colette. Aanleiding vormde een uitgave van
L’Insensé over Nederlandse fotografie.
Kroatië
Museum of Contemporary Art Zagreb, Zagreb
Dan Oki
€ 5.270 van totaal € 25.135
Het Museum of Contemporary Art in Zagreb toonde
werk van Dan Oki. Het museum bestaat sinds 1954
en richt zich volledig op hedendaagse kunst. Oki
toonde Oxygen4, een onderzoek naar het maken van
film door middel van fotografie, websites en film in
de vorm van een interactieve installatie. Zijn werk
werd eerder opgenomen in een groepstentoonstelling
van het museum, die was samengesteld door Roxana
Marcoci van het Museum of Modern Art in New York.
Litouwen
Contemporary Art Centre Vilnius, Vilnius
Nathalie Bruys, Jonas Ohlsson
€ 2.060 van totaal € 38.000
5 tot en met 7 maart 2004
CAC Vilnius nodigde Nathalie Bruys en Jonas
Ohlsson uit voor een presentatie binnen het festival
Elektrodienos. Dit is een festival van elektronisch
geluid en nieuwe media, met optredens van meer
dan twintig video-, geluids- en performancekunstenaars. CAC Vilnius is het grootste centrum voor
moderne en hedendaagse kunst in de Baltische
staten, met honderdduizend bezoekers per jaar.
149
Nieuw-Zeeland
Artspace Aotearoa Trust, Auckland
The Dutch Film Show
€ 10.327 van totaal € 34.081
Artspace organiseerde een presentatie van
Nederlandse kunstfilm binnen het Auckland and
Wellington International Film Festival. Artspace
bestaat sinds 1987 en organiseert jaarlijks tien
tentoonstellingen van hedendaagse kunst, een muziekfestival en andere activiteiten, en produceert ook
publicaties. Voor de Nederlandse kunstfilmpresentatie selecteerde directeur Tobias Berger werk van
onder anderen Martha Colburn, Mirjam Kruishoop
en Mirjam van Veelen.
Auckland Art Gallery Toi o Tamaki, Auckland
Inez van Lamsweerde and Vinoodh Matadin
€ 3.133 van totaal € 168.670
Auckland Art Gallery, het grootste museum in
Nieuw-Zeeland, nam Inez van Lamsweerde en
Vinoodh Matadin op in Mixed-up Childhood. Deze
groepstentoonstelling van Janita Crew en Robert
Leonard ging over de manier waarop het kind-zijn
in kunst wordt gepresenteerd. Andere deelnemende
kunstenaars waren onder meer Morton Bartlett,
Christian Boltanski en Louise Bourgeois.
Auckland Art Gallery Toi o Tamaki, Auckland
Second Auckland Triennial Tiong Ang
€ 4.129 van totaal € 345.000
Tiong Ang nam deel aan de tweede Auckland
Triënnale, die was opgezet rond het thema publicprivate. De Auckland Art Gallery beheert de grootste
kunstcollectie van Nieuw-Zeeland, maar toont ook
internationale hedendaagse kunst van kunstenaars
als Matthew Barney, Tacita Dean en Peter Robinson.
Tiong Ang presenteerde Mockery.
Michael Lett Gallery, Newton, Auckland
Jan van der Ploeg
€ 2.000
Michael Lett Gallery toonde Jan van der Ploeg. De
galerie is in april 2003 opgericht voor de presentatie
van internationale hedendaagse kunst. Iedere vier
weken opent een tentoonstelling, met kunstenaars
als Hany Armanious, Carla Cescon en Louise
Weaver. Jan van der Ploeg maakte een nieuwe serie
wandschilderingen en liet maquettes zien.
Noorwegen
Bergen Kunstmuseum, Bergen
Koos Breukel
€ 11.618 van totaal € 27.047
Bergen Art Museum toonde de tentoonstelling
Generation: Portraits by Koos Breukel. Het museum
is onderdeel van een netwerk van vijf instellingen
die onderling tentoonstellingen uitwisselen. De
andere instellingen zijn Baltic, Bildmuseet, Pori Art
Museum en het Nederlands Fotomuseum, dat de tentoonstelling over het werk van Breukel samenstelde.
The National Museum of Art, Norway, Oslo
Marijke van Warmerdam
The National Museum of Art in Noorwegen nam van
het Smak de overzichtstentoonstelling van Marijke
van Warmerdam over. De Mondriaan Stichting ondersteunde de totstandkoming van deze presentatie
in het Smak. Het museum in Oslo participeerde
eerder in reizende tentoonstellingen van William
Eggleston en Louise Bourgeois.
Oostenrijk
Ars Electronica Center, Linz
Edwin van der Heide, Marnix de Nijs
€ 6.380 van totaal € 10.670
Het Ars Electronica Center toonde tijdens het festival Ars Electronica werk van Marnix de Gijs en
Edwin van der Heide. Het AEC werd in 1996 geopend
als een prototype voor het museum van de toekomst.
Het richt zich op virtual reality, digitale netwerken
en nieuwe media. De Nederlandse kunstenaars presenteerden Push Pull.
Camera Austria, Graz
Gerald Van der Kaap
€ 11.320 van totaal € 35.390
14 augustus tot en met 26 september 2004
Camera Austria organiseerde in Kunsthaus Graz
een overzichtstentoonstelling van Gerald van der
Kaap. Camera Austria richt zich op fotografie in de
context van hedendaagse beeldende kunst, nieuwe
media en sociale ontwikkelingen. Sinds oktober
2003 is Camera Austria gevestigd in Kunsthaus
Graz. Naast de organisatie van een tentoonstellingsprogramma wordt ook een tijdschrift uitgegeven.
Van der Kaap presenteerde voor deze gelegenheid
ook nieuw werk.
Galerie Krinzinger, Wenen
Celine van Balen
Galerie Krinzinger maakte een solotentoonstelling
van Céline van Balen. Eerder presenteerde deze galerie met ondersteuning van de Mondriaan Stichting
werk van Erik van Lieshout en Atelier Van Lieshout.
€ 12.000 van totaal € 22.600
Galerie Krinzinger organiseerde achtereenvolgens
presentaties van Erik van Lieshout en Atelier Van
Lieshout. De galerie bestaat sinds 1971 en heeft
inmiddels tweehonderdvijftig tentoonstellingen georganiseerd van performancekunst, lichaamskunst,
Weens actionisme en jonge kunst. Zij neemt deel aan
een groot aantal internationale kunstbeurzen. De
presentatie van AVL viel samen met een grote overzichtstentoonstelling in het Museum van Toegepaste
Kunst.
150
Erik van Lieshout
€ 9.450 van totaal € 48.850
Galerie Krinzinger organiseerde achtereenvolgens
presentaties van Erik van Lieshout en Atelier Van
Lieshout. De galerie bestaat sinds 1971 en heeft
inmiddels tweehonderdvijftig tentoonstellingen georganiseerd van performancekunst, lichaamskunst,
Weens actionisme en jonge kunst. Zij neemt deel aan
een groot aantal internationale kunstbeurzen.
Kunsthalle Wien, Wien
Tom Claassen, Mark Manders
Kunsthalle Wien vroeg Tom Claassen en Mark
Manders voor de groepspresentatie Prekäre
Skulptur. De Kunsthalle is het internationale
centrum voor hedendaagse kunst in Wenen. De tentoonstelling werd samengesteld door Sabine Folie en
ging over sceptisch en hybride beeldhouwen tussen
melancholie en humor. Andere deelnemende kunstenaars waren onder meer Maurizio Cattelan, Martin
Kippenberger en Thomas Schütte.
Kunstforum Wien, Wenen
Robert Zandvliet
Kunstforum Wien nam Robert Zandvliet op in
een retrospectieve tentoonstelling over Willem
de Kooning en aanverwante kunstenaars. De
tentoonstelling werd gemaakt met de Kunsthal in
Rotterdam en zal ook daar te zien zijn. Naast werk
van De Kooning werd ook werk getoond van onder
anderen Jonathan Lasker, Brice Marden en Sue
Williams. Bij de tentoonstelling verscheen een catalogus.
MAK Östereichisches Museum für Angewandte
Kunst, Wenen
Het MAK organiseert een grote overzichtstentoonstelling van Atelier Van Lieshout. Het Museum für
Angewandte Kunst heeft een grote eigen collectie,
die loopt van de Middeleeuwen tot nu. Naast het
tonen van de eigen collectie wordt op het gebied van
hedendaagse toegepaste kunst ook een tentoonstellingsprogramma gerealiseerd.
O.K. für Gegenwartskunst, Linz
Rob Moonen
€ 8.000 van totaal € 79.250
O.K. bood onderdak aan de groepstentoonstelling
Open House, Art and the Public, met de internationale kunstenaarsgroep BBM, waarvan de
Nederlander Rob Moonen deel uitmaakt. O.K. is
een non-profit organisatie voor hedendaagse kunst,
gefinancierd door de provincie Upper Austria in
Oostenrijk. Thomas Edlinger, Stella Rollig en Roland
Schöny stelden de tentoonstelling samen. BBM en
Rob Moonen toonden het project Camera Silens.
Salzburger Kunstverein, Salzburg
Michael Raedecker
24 juli tot en met 3 oktober 2004
De Salzburger Kunstverein maakte een solotentoonstelling van Michael Raedecker. Deze Kunstverein
is een van de grotere instellingen voor hedendaagse
kunst in Oostenrijk. In 2000 was de instelling een
van de locaties voor Import Export, een reizende
tentoonstelling die tot stand kwam in samenwerking
met het Museum voor Moderne Kunst in Arnhem
en Villa Arson in Frankrijk. De toonstelling van
Raedecker maakt deel uit van een langer lopende
serie, met kunstenaars als Elizabeth Peyton en Luc
Tuymans.
Vorarlberger Kunstverein, Bregenz
Jeroen de Rijke, Willem de Rooij
€ 7.500 van totaal € 15.000
Vorarlberger Kunstverein maakte een tentoonstelling met Jeroen de Rijke en Willem de Rooij. De
vereniging heeft een internationaal tentoonstellingsprogramma met kunstenaars als Mark Bijl,
Andrea Bowers en Mard Dean. Van De Rijke en De
Rooij werden achttien grote gezamenlijke werken
getoond, in combinatie met werk dat de kunstenaars
onafhankelijk van elkaar hadden gemaakt.
Polen
Centre for Contemporary Art Ujazdowski Castle,
Warsaw
Monika Wiechowska
€ 6.020 van totaal € 24.395
Het CCA Ujazdowski Castle bracht een solotentoonstelling van Monika Wiechowska. Het CCA is een
nationaal instituut dat hedendaagse kunst presenteert en documenteert. Jaarlijks worden er tachtig
tentoonstellingen en evenementen georganiseerd,
waarvan de helft met internationale kunstenaars,
die gezamenlijk ruim honderdvijftigduizend bezoekers trekken. Wiechowska fotografeert, en woont
sinds 1995 in Nederland. Van haar werden dertig
foto’s getoond, waaronder een recente serie over
Georgië
Portugal
Centro Português de Fotografia, Porto
Hans van der Meer
15 mei tot en met 1 juli 2004
Het Centro Português de Fotografia toonde tijdens
het Europees voetbalkampioenschap de tentoonstelling Hollandse velden, van fotograaf Hans van der
Meer, over het amateurvoetbal in Nederland. Het
CPF ondersteunt fotografen bij de productie van
werk, beheert publieke historische collecties en stimuleert de publieke belangstelling voor zowel historische als hedendaagse fotografie. Per jaar worden
ongeveer twintig tentoonstelling gepresenteerd.
151
Puerto Rico
toonde het project Yokomono, en Arjon Dunnewind
presenteerde een selectie van het Impakt Festival.
M+M Proyectos, San Juan
Bik Van der Pol, Germaine Kruip,
Thomas Manneke, Kathrin Schlegel
Servië
€ 10.200 van totaal € 206.000
Museum of Contemporary Art Belgrade, Novi
Beograd, Belgrade
M+M Proyectos, een non-profitorganisatie ter beHighlights from the Collection of the Stedelijk
Museum Amsterdam 1950–2000
vordering van hedendaagse kunst in Puerto Rico,
organiseerde de Biënnale van Puerto Rico, met onder € 30.000 Hgis Overig buitenland van totaal € 125.800
anderen Bik Van der Pol, Germaine Kruip, Thomas
Manneke en Kathrin Schlegel. Zij behoorden tot
Het Museum voor Hedendaagse Kunst in Belgrado
het team dat deelnam aan het door curatoren Roos
toonde hoogtepunten uit de collectie van het
Gortzak (NL) en Emma Robertson (VK) bedachte
Stedelijk Museum. Het museum heeft een tentoonproject Relay, dat was geïnspireerd op het estafetstellingsprogramma dat deels voortkomt uit de eigen
collectie en deels bestaat uit internationale hedenteprincipe. Een Engels en Nederlands team, elk
bestaande uit vier kunstenaars, namen het tegen el- daagse kunst. In 2003 was het verantwoordelijk voor
het Joegoslavische paviljoen tijdens de Biënnale van
kaar op. Iedere twee weken werd een werk gemaakt,
Venetië. Uit de collectie van het Stedelijk Museum
dat aan de volgende kunstenaar werd doorgegeven.
werd werk geselecteerd van kunstenaars als Marina
Abramovic, Karel Appel en Ger van Elk. Ook werRoemenië
den internationale kunstenaars als Vito Acconci,
Vector Cultural Foundation, Iasi
Douglas Gordon en Bruce Nauman getoond. Bij de
Charlie Citron, Jeroen Jongeleen
presentatie verscheen een catalogus, onder redactie
€ 3.500 van totaal € 24.734
van Geurt Imanse en Branislav Dimitrijevic.
Charlie Citron en Jeroen Jongeleen werden door
Vector uitgenodigd voor The Way the World is, een
Slovenië
groepstentoonstelling samengesteld door Stéphanie
Association for Culture and education Kibla,
Benzaquen. Vector is een centrum voor hedendaagse Mulimedia Center Kibla, Maribor
beeldende kunst in Roemenië, dat geregeld samenTheo Botschuijver
€ 6.000 van totaal € 24.940
werkt met internationale gastcuratoren. Citron
maakte een nieuw werk gebaseerd op Jiddisch
theater. Jongeleen voerde Art of Urban Warfare uit,
MMC Kibla presenteerde werk van Theo
een spel waarbij drie teams door het schilderen van
Botschuijver. MMC Kibla werd in 1996 opgericht
silhouetten van soldaten op muren proberen terals trainingscentrum voor computergebruikers.
Inmiddels is de organisatie allerlei internationale
ritorium te veroveren. Andere deelnemende kunstesamenwerkingsverbanden aangegaan met overkoenaars waren onder meer Rotem Balva, Jota Castro
en Redas Diryz.
pelende multimediaorganisaties en neemt zij deel
aan internationale conferenties over multimedia.
Botschuijver toonde zijn opblaasbare structuren.
Rusland
Moscow Biennale of Contemporary Art, Moscow
De Rijke De Rooij
Spanje
€ 8.150 Hgis Overig buitenland van totaal € 1.156.653
Stanley Brouwn
Jeroen de Rijke en Willem de Rooij zijn uitgenodigd
deel te nemen aan de eerste Biënnale van Moskou.
23 januari tot en met 25 september 2005
De curatoren zijn Joseph Backstein, Daniel
Het Van Abbemuseum organiseert een internationaBirnbaum, Iara Boubnova, Nicolas Bourriaud, Rosa
le tournee van een solotentoonstelling van Stanley
Martinez en Hans Ulrich Obrist. De biënnale vindt
Brouwn. De tentoonstelling is eerst te zien in het
plaats in het voormalige Lenin Museum, het Moscow Van Abbemuseum en reist door naar het Macba in
Museum of Modern Art, het Pushkin State Museum, Barcelona. De presentatie is samengesteld in nauwe
het Schusev State Museum en de State Tretyakov
samenwerking met de kunstenaar en geeft een beeld
Gallery.
van zijn werk van 1960 tot heden. Bij de tentoonstelling verschijnt een Engelstalige publicatie.
Sergey Kuryokhin International Festival, SintPetersburg
CAC Malaga, Malaga
Staalplaat
Retoricas del Trabajo; Randstad Photocollection
Voor zijn negende editie nodigt het Sergey Kuryokhin Voor de tentoonstelling Retoricas del Trabajo;
International Festival Staalplaat en het Impakt
Randstad Photocollection van het Contemporary
Festival uit. Skif is een muziekfestival dat ook anArt Center in Málaga werden 27 fotografen uit de
Randstad Fotocollectie uitgenodigd. Te zien was
dere disicplines programmeert, zoals film, theater,
werk van onder anderen Taco Anema, Rineke
performance, nieuwe media en vormgeving. De
Dijkstra en Reinier Gerritsen. Het CAC voert sinds
presentatie van Staalplaat stond al gepland voor
de opening in 2003 een internationaal tentoonstelvorig jaar, maar kon toen niet doorgaan. Staalplaat
152
lingsbeleid voor beeldende kunst. Bij de tentoonstelling verscheen een catalogus, met bijdragen van
Frits Gierstberg en Astrid Wassenberg.
Centre d’Art Santa Monica, Barcelona
Florian Göttke
Het Centre d’Art Santa Monica maakte een solotentoonstelling met Florian Göttke. Het programma van
CASM wordt samengesteld door een curatorencomité, met daarin de directeur en twee of meer externe leden, ditmaal Miguel von Haffe Perez uit Porto
en David Torres uit Barcelona. Er worden jaarlijks
twintig solotentoonstellingen gemaakt, in blokken
van drie tot vijf. Gelijktijdig met de tentoonstelling
van Göttke werd er werk van Maria Eichhorn en
João Tabarra gepresenteerd. Göttke realiseerde voor
de gelegenheid een nieuw project.
Fundación Centro Nacional del Vidrio, San
Ildefonso-Segovia
Bert van Loo
€ 39.600 van totaal € 121.300
Het Glas Museum maakt een presentatie met Bert
van Loo. Het museum werd in 1982 opgericht voor
de presentatie en ontwikkeling van glas in beeldende kunst, vormgeving en architectuur. Behalve het
museum zijn er ook een opleiding en een studioprogramma. Bert van Loo krijgt een retrospectief, met
tachtig werken. Er verschijnt een catalogus.
Fundación Centro Ordonez Falcon de Fotografia,
Donostia-San Sebastian
Katrin Korfmann
€ 4.600 van totaal € 24.879
Fundacion Centro Ordoñez-Falcon de Fotografia
vroeg Katrin Korfmann tijdens de eerste
International Contemporary Photography and Art
Video Fair in San Sebastian een performance te
geven. De Fundacion beheert en toont de OrdoñezFalcon-collectie en realiseert daarnaast ook een
internationaal tentoonstellingsprogramma. Katrin
Korfmann maakte in de openbare ruimte een
afgeperkte locatie waar voorbijgangers zich in een
fotografische omgeving konden wanen.
Fundación César Manrique, Teguise, Lanzarote
Lara Almarcegui, Rob Johannesma, Ben Schot,
Mike Tyler
€ 4.000 van totaal € 70.000
Fundacion Cesar Manrique organiseerde de groepstentoonstelling Cultivating Nature, waarvoor Lara
Almarcegui, Rob Johannesma, Ben Schot en Mike
Tyler werden uitgenodigd. De stichting is in 1992
opgericht door Cesar Manrique en zet zich in voor
cultuur en natuur. Per jaar worden vijf tentoonstellingen georganiseerd. In 2003 telde de stichting
meer dan tweehonderdduizend bezoekers. Bianca
Visser stelde Cultivating Nature samen, die voorbeelden biedt van de benaderingen die hedendaagse
kunstenaars kiezen om de natuur in de eenentwintigste eeuw te verbeelden. Naast de Nederlandse
kunstenaars deden ook Reiner Matysik en Koen
Vermechelen mee.
Koldo Mitxelena, Kulturunea-Exhibition Hall,
Donostia-San Sebastian
Yael Davids
€ 3.990 van totaal € 110.058
11 november 2004 tot en met 5 februari 2005
Het Koldo Mitxelena Exhibition Centre nam Yael
Davids op in de groepstentoonstelling Effort. Het
centrum werd in 1993 opgericht voor de presentatie
van hedendaagse kunst. Effort ging over de behoefte
en capaciteit van mensen zich te ontwikkelen en
door inspanning boven zichzelf uit te stijgen. Davids
gaf de performance Cupboard. Andere deelnemende
kunstenaars waren onder meer Tracey Moffat,
Magnus Wallin en Lin Yilin.
Manifesta 5 European Biennial of Contemporary
Art, Donostia-San Sebastian
Mark Manders, V2_, Berlage Instituut
25.294 Hgis Overig buitenland van totaal € 2.028.000
Manifesta nodigde het Berlage Instituut, Mark
Manders en V2_organisatie uit om deel te nemen
aan Manifesta 5. Deze nomadische Europese biënnale voor hedendaagse kunst vond ditmaal plaats in
Donostia–San Sebastian in Spanje. De organisatie
was in handen van de International Foundation of
Manifesta uit Amsterdam, de Baskische overheden
en lokale culturele instellingen. Curatoren waren
Massimiliano Gioni en Marta Kuzma. Zij selecteerden vijftig internationale kunstenaars.
Syrië
Le Pont Gallery, Aleppo
Harold Naaijer, Lidwien van der Ven, Femke
Annick van Wachem
€ 6.300 van totaal € 18.094
Le Pont Gallery nodigde Harold Naaijer, Lidwien van
der Ven en Femke Annick van Wachem uit om werk
te presenteren op de achtste Photography Gathering.
Dit fotografiefestival bestaat uit tentoonstellingen,
lezingen, workshops en concerten. Aan de zevende
editie werd deelgenomen door 33 kunstenaars uit 19
landen.
Taiwan
Association Internationale de Critique d’Art,
Amsterdam
Paul Groot
€ 1.840
Paul Groot werd gevraagd tijdens de jaarlijkse conferentie van de vereniging voor internationale kunstkritiek AICA een presentatie te geven over de invloed
van de Taiwanese film op de Nederlandse kunst. Hij
gebruikte daarvoor fragmenten uit het werk van Fow
Pyng Hu. AICA stelt zich ten doel de kunstkritiek op
internationaal niveau te stimuleren.
153
Tsjechië
Futura, Praag
Arno Coenen, Annabel Howland, Thomas Wildner
€ 5.771 van totaal € 24.779
Futura organiseerde de tentoonstelling Stay, met
werk van Arno Coenen, Annabel Howland en
Thomas Wildner. Futura is in 2003 opgericht als
instituut voor de presentatie van internationale
hedendaagse beeldende kunst. Het is een van de
grootste onafhankelijke tentoonstellingsruimtes in
Praag. Stay omvatte werk van kunstenaars die in
de zomer van 2003 op uitnodiging van Futura en
Castle Trebesice als artists in residence in Praag
verbleven.
Galerie Display, Praag
David Powell
€ 1.510 van totaal € 3.475
Display presenteerde werk van David Powell. Display
is een jonge galerie, die door kunstenaars wordt
beheerd. De presentatie van David Powell kwam tot
stand in samenwerking met de in Nederland woonachtige curator Radek Vana. David Powell toonde
zijn project Instant Compact Enemy, een fictieve
productlijn met logo’s, verpakking en promotie.
stenaar Yael Bartana te begeleiden. Bartana was
uitgenodigd deel te nemen aan een tentoonstelling in
Tate Modern.
The Approach, Londen
Rezi van Lankveld
€ 1.952 van totaal € 6.682
The Approach organiseerde een solotentoonstelling
met Rezi van Lankveld. The Approach is in 1997
begonnen als kunstenaarsinitiatief en heeft zich
ontpopt als galerie. Naast presentaties van eigen
kunstenaars toont de galerie ook door curatoren samengestelde groepstentoonstellingen. Van Lankveld
presenteerde tien nieuwe schilderijen.
Turkije
Beaconsfield, Londen
Carina Diepens
Carina Diepens realiseerde een project bij
Beaconsfield, een galerie voor hedendaagse beeldende kunst in Londen. Zij bouwde een galerieruimte
om tot café. Zo ontstond een kunstwerk waarin de
interactie met het publiek centraal staat. Diepens’
bijdrage was onderdeel van Engineer, een langer
lopend project waaraan kunstenaars als Georgina
Batty, Susan Collis en Laura Fond hebben meegewerkt.
Platform Garanti Contemporary Art Center,
Istanbul
Hit and Run
Platform Garantie Contemporary Art Centre organiseerde met Smart Project Space de tentoonstelling
Hit and Run, met onder anderen Mark Bain, Alicia
Framis en Begona Munoz. Platform is in 2001 opgericht als centrum voor hedendaagse kunst. Het heeft
een kunstenaarsarchief, ruimte voor onderzoek en
lezingen, een residentieprogramma en een expositieruimte. De tentoonstelling Hit and Run werd samengesteld door Una Henry en Thomas Peutz.
Chisenhale Gallery, Londen
Folkert de Jong
Chisenhale Gallery maakt een tentoonstelling met
Folkert de Jong. Chisenhale werkt voornamelijk met
individuele, jonge kunstenaars. Veel van de kunstenaars in het programma werden later voor de Turner
Prize genomineerd, zoals Cornelia Parker, Sam
Taylor-Wood en Wolfgang Tillmans. De Jong zal een
nieuwe installatie presenteren. Bij de tentoonstelling
verschijnt een catalogus, die door NAi Publishers
wordt uitgegeven en vormgegeven door 75B.
Trafik, Den Haag
The Visitor
Stichting Trafik organiseerde in Istanbul de tentoonstelling The Visitor, met Nederlandse en Turkse
kunstenaars. Trafik is in 2002 opgericht om de culturele samenwerking tussen Turkije en Nederland,
in het bijzonder tussen Istanbul en Rotterdam, te
versterken. Dat gebeurt met incidentele manifestaties en langduriger samenwerkingsverbanden. The
Visitors was een vervolg op Between the Waterfronts,
dat in 2002 in Rotterdam plaatsvond.
Foundation for Art and Creative Technology,
Liverpool
Joan Heemskerk, Dirk Paesmans
€ 6.177 van totaal € 130.000
Fact organiseerde de eerste solotentoonstelling van
JoDi in het Verenigd Koninkrijk. In het najaar van
2002 ging in Liverpool het nieuwe Fact Centre open,
met twee presentatieruimten, drie bioscopen en
online onderzoeksfaciliteiten. Het centrum ontwikkelt en presenteert kunstfilms, video en nieuwe mediaprojecten. JoDi toonde Psychogeographical Max
Payne, % My Desktop en Desktop Improvisations.
Verenigd Koninkrijk
Fruitmarket Gallery, Edinburgh
Ellen Gallagher
Fruitmarket Gallery organiseerde een solotentoonstelling van Ellen Gallagher. Fruitmarket Gallery
is het hedendaagse beeldende kunstcentrum
Annet Gelink Gallery, Amsterdam
Yael Bartana Tate Modern
€ 400
Galeriehouder Annet Gelink ontving een bijdrage
in de reis- en verblijfkosten die zij maakte om kun-
154
van Schotland, dat vijf tentoonstellingen per jaar
maakt, met kunstenaars als Louise Bourgeois,
Nathan Coley en Fred Tomaselli. De presentatie
van Gallagher werd gemaakt door Fiona Bradly, in
samenwerking met Gagosian Gallery in New York,
Hauser und Wirth in Zürich en het Museum of
Contemporary Art in Chicago. Bij de presentatie
verscheen een catalogus.
Liverpool Biennial, Liverpool
Liverpool Biennial 2004
De Liverpool Biennial 2004 nodigde Lara
Almarcegui, Yael Bartana en Jill Magid uit voor een
presentatie. De biënnale, die tot stand kwam in samenwerking met Tate Liverpool, Bluecoat Art Centre
en de Foundation for Art and Creative Technology,
werd samengesteld door Sabine Breitweiser (Wenen),
Yu Yeon Kim (New York), Cuauhtemoc Medina
(Mexico Stad) en Apinan Poshyananda (Bangkok).
Zij selecteerden 44 kunstenaars, die voor deze gelegenheid nieuw werk produceerden.
Man in the Holocene, Londen
Erik van Lieshout
€ 5.900 van totaal € 23.730
Man in the Holocene bracht een solotentoonstelling
van Erik van Lieshout. Deze nieuwe organisatie
bestaat sinds november 2004. Het tentoonstellingsprogramma omvat internationale groeps- en
solotentoonstellingen. Speciaal voor zijn eerste
solopresentatie in het Verenigd Koninkrijk maakte
Van Lieshout een nieuw werk, in samenwerking met
de curatoren van de tentoonstellingsruimte, Tom
Morton en Catharine Patha.
Modern Art Oxford, Oxford
Fiona Tan
€ 21.000 van totaal € 82.000
Modern Art Oxford organiseert een solotentoonstelling van Fiona Tan. Dit museum voor moderne
kunst werd in 1965 opgericht en heeft een internationaal tentoonstellingsprogramma met kunstenaars als Carl Andre, Louise Bourgeois en Matt
Mullican. Fiona Tan toont Countenance, dat ook op
de Documenta te zien was, Bij de tentoonstelling
verschijnt een catalogus die wordt vormgegeven door
Gabrielle Götz.
National Museum of Photography Film and
Television, Bradford, West Yorkshire
Hans van der Meer
Het National Museum of Photography Film and
Television nodigde Hans van der Meer uit. Het
museum stelt zich ten doel het begrip van en de
waardering voor afbeeldingen als onderdeel van het
culturele leven te vergroten. Het tentoonstellingsprogramma omvat fotografen als David Bailey, Martin
Parr en Paul Strand. Van der Meer presenteerde zijn
Hollandse velden.
Royal College of Art, Londen
Aernout Mik
€ 5.220 van totaal € 89.906
Het Royal College of Art nodigde Aernout Mik
uit voor de tentoonstelling This Much Is Certain.
Het RCA biedt een postdoctorale studie Curating
Contemporary Art. Daarbij wordt jaarlijks een
grote tentoonstelling gemaakt. Dit jaar trad Anders
Kreuger, voormalige gast uit het bezoekersprogramma van de Mondriaan Stichting, als supervisor op.
Thema van de tentoonstelling was het gebruik van
documenten en documentaires in kunst. Mik toonde
Parallel Corner, een videoprojectie op vier schermen.
South London Gallery, Londen
Steve McQueen
€ 5.544 van totaal € 53.195
South London Gallery organiseerde de eerste grote
tentoonstelling van Steve McQueen in het Verenigd
Koninkrijk. Ze viel samen met de Frieze Art Fair
en is onderdeel van een serie solopresentaties van
kunstenaars als Christian Boltanski, Anselm Kiefer
en Barbara Kruger. McQueen kwam met een aangepaste versie van zijn video Once Upon a Time.
Tate Modern, Londen
Yael Bartana, Jeroen de Rijke, Willem de Rooij,
Fiona Tan
Tate organiseerde Time Zones, met Yael Bartana,
Jeroen de Rijke en Willem de Rooij, en Fiona Tan.
Time Zones was een internationaal overzicht van
hedendaagse video, fotografie en film, en werd
samengesteld door Jessica Morgan en Gregor Muir.
Andere kunstenaars waren onder meer Francis Alys,
Fikret Atay en Wolfgang Staehle.
Tate Modern, Londen
Amie Dicke
€ 520
9 tot en met 12 december 2004
Tate Modern nam twee werken van Amie Dicke op
in de groepstentoonstelling Pin-Up: Contemporary
Collage and Drawing. Andere deelnemende kunstenaars waren onder meer Sebastiaan Bremer, Matt
Bryans en Godfried Donkor.
Trace, Cardiff
Peter Baren
€ 1.735 van totaal € 6.550
Trace presenteerde een solotentoonstelling van Peter
Baren. Trace richt zich op hedendaagse beeldende
kunst en plaatst die in de context van andere artistieke disicplines. Maandelijks wordt een kunstenaar
belicht, zoals Jimmie Durham, Amanda Heng en
Myriam Laplante. Baren maakte voor de gelegenheid
een plaatsgebonden werk.
155
ACM Siggraph, New York
Tickle Salon
Voor ACM Siggraph 2004 in New York werden Erwin
Driessens en Maria Verstappen geselecteerd. Op
deze conferentie over computer graphics en interactieve technologie presenteerden zij Tickle Salon,
een robotinstallatie gebaseerd op het concept van
automatisch strelen.
Berkeley Art Museum Pacific Film Archive,
Berkeley
Mark Manders
De Matrix Galerie van het Berkeley Art Museum
Pacific Film Archive, een van de grootste universiteitsmusea in de Verenigde Staten, organiseerde een
solotentoonstelling van Mark Manders. Manders
maakte een nieuwe, locatiegebonden installatie. Zijn
presentatie maakt deel uit van een langer lopende
serie tentoonstellingen van het Bam PFA, met kunstenaars als Doug Aitken, Tacita Dean en Shirin
Neshat.
Carl Berg Gallery, Los Angeles
Katrin Korfmann
€ 6.947 van totaal € 19.711
Carl Berg Gallery organiseerde een solotentoonstelling van Katrin Korfmann. De galerie werd in september 2003 geopend en werkt onder meer samen
met de Nederlandse galerie Art Affairs en curator
Theo Tegelaars. Katrin Korfmann toonde foto’s en
lichtbakken.
Creative Time, New York
Carlos Amorales
€ 5.220 van totaal € 20.151
25 januari 2005
Creative Time organiseerde een performance van
Carlos Amorales. Creative Time geeft kunstenaars
de gelegenheid werk te produceren op onverwachte
locaties in New York. Tot het programma behoren
ook videouitzendingen op het scherm van NBC
op Times Square. In The Hole in East Village presenteerde Amorales tijdens een manifestatie over
Mexicaanse kunst Nuevos Ricos. Op Times Square
werd The Forest getoond. Andere kunstenaars die
aan Creative Time meewerkten zijn onder anderen
Takashi Murakami, Shirin Neshat en Thomas
Struth.
D’Amelio Terras, New York
Amie Dicke
€ 2.312 van totaal € 15.755
Amie Dicke had een solotentoonstelling in D’Amelio
Terras Gallery. Artimo presenteerde bij die gelegenheid een catalogus van Dickes werk.
The Drawing Center, New York
Voebe de Gruyter
€ 1.900 van totaal € 14.773
The Drawing Center nodigde Voebe de Gruyter uit
voor de groepstentoonstelling Playpen: Selections
Summer 2004. Daarin werden de grenzen van
de tekenkunst en de culturele instelling zelf afgetast. Overige deelnemende kunstenaars waren
onder anderen Geoff Lupo, Edward Monovitch en
Neurotransmitter. De Gruyter is in de Verenigde
Staten mede bekend door haar verblijf in PS1 enkele
jaren geleden.
Frank Mohr Instituut, Groningen
European Exchange Exhibition at Hunter College
Times Square Gallery
Het Hunter College in New York nodigde het Frank
Morhr Instituut uit in de Times Square Gallery een
tentoonstelling samen te stellen van Nederlandse
kunst als onderdeel van een internationale presentatie van kunstvakopleidingen. De tentoonstelling
bestond uit werk van tien kunstenaars die in de
afgelopen zes jaar hun masteropleiding aan het FMI
hebben afgerond. Andere kunstvakopleidingen die
een tentoonstelling maakten waren de Hochschule
der Künste uit Berlijn, de Glasgow School of Art, de
Slade School uit Londen en de École des Beaux Arts
uit Parijs.
Feature, New York1
Lily van der Stokker
Lily van der Stokker had bij Feature een solopresentatie. Feature vertegenwoordigt kunstenaars
als Judy Linn, David Moreno, en Nancy Shaver. De
tentoonstelling bestond uit muurschilderingen en
installaties die Van der Stokker voor deze gelegenheid maakte, en viel samen met de heropening van
het MoMa.
Florence Lynch Gallery, New York
Linda van Boven
Florence Lynch nodigde Linda van Boven uit voor
een nieuwe solotentoonstelling. Lynch is gevestigd
in Chelsea en vertegenwoordigt een internationaal
gezelschap kunstenaars. Ook neemt zij deel aan
kunstbeurzen als The Armory, Art Cologne en Art
Rotterdam. Bij de tentoonstelling werd een symposium georganiseerd.
Galerie Onrust, Amsterdam
Robert Zandvliet
€ 9.438
Peter Blum Gallery organiseerde een solotentoonstelling van Robert Zandvliet. De tentoonstelling
was een vervolg op een eerdere presentatie van zijn
werk in deze galerie in 2000.
156
De Generator, Den Haag
NLXL, Photonic, Stalker
Het Movement Detroit Electronic Music Festival
vroeg De Generator een deel van het festival te
organiseren. Dit jaarlijkse, driedaagse elektronische
muziekfestival met muzikanten, dj’s en visuele presentaties trekt een miljoen bezoekers. De Generator
profileert zich in verschillende hedendaagse disicplines en trad op als initiator van de Cultuurnacht in
Den Haag. The Movement en De Generator werken
samen in AMT, een halfjaarlijks project in Detroit
en Den Haag. AMT werd gedurende drie dagen door
De Generator gepresenteerd op een van de vier podia
van het festival. Daarvoor nodigde zij uit Nederland
onder anderen NLXL, Photonic en VJ Stalker uit.
James Nicholson Gallery, San Francisco
Jeroen Kooijmans
€ 3.778 van totaal € 12.629
James Nicholson Gallery organiseerde een solotentoonstelling van Jeroen Kooijmans. Kooijmans
toonde een grote plaatsgebonden video-installatie en
enkele losse werken.
Kunstenaarsinitiatief De Parel, Amsterdam
Kunstenaarsinitiatief De Parel
€ 4.950 van totaal € 11.770
In het project Network van De Parel en Raid
Projects uit Californië werden de Nederlandse en
Amerikaans kunstpraktijk naast en tegenover
elkaar geplaatst. Eerst werd in De Parel een tentoonstelling gepresenteerd van dertien door Raid Projects
geselecteerde Amerikaanse kunstenaars. Daarna
vond in Los Angeles het vervolg plaats: dezelfde
Amerikaanse kunstenaars, aangevuld met Arno
Coenen, Marie-José Jongerius en Stijn Ghijssen,
Boris van Nes en Tomo Savic-Gecan.
tentoonstelling opgenomen en aan het eind van het
seizoen wordt Eylem Alagodan getoond. Volgend
seizoen staan Sara Blokland en L.A. Raeven op het
programma.
Mass Moca Foundation, North Adams
Dré Wapenaar
€ 10.083 van totaal € 88.000
30 mei 2004 tot en met 30 april 2005
Het Massachusetts Museum of Contemporary
Art organiseerde de groepstentoonstelling The
Interventionists, met Dré Wapenaar. Het multidisciplinair centrum Mass MoCa is een platform voor
experimentele projecten, work in progress en projecten die voor een langere tijd bezocht kunnen worden
(zoals werk op locatie), van kunstenaars als Mona
Hatoum, Nathalie Neremijenko en Robert Wilson.
The Interventionists ging over trends in politiek en
sociaal geëngageerde kunst. Wapenaar toonde een
baartent en een dodenbivak.
Mitchell Algus Gallery, New York
Kathe Burkhart
De Mitchell Algus Gallery organiseerde de tweede
solotentoonstelling van Kathe Burkhart (de eerste
was in 2003). De galerie toont werk van kunstenaars
van historische betekenis die tot nu toe onderbelicht
zijn gebleven, zoals Hans Breder, Raphael Montanez
Ortiz en Harold Stevenson. Bij de tentoonstelling van Burkhart verscheen een catalogus: Bad
Girl, met bijdragen van Hélène Cixous en Rhonda
Liebermann. Tegelijkertijd vond er een presentatie
plaats in de Schroeder Romero Gallery in Brooklyn.
De galeries dienden de aanvraag gezamenlijk in.
Kustera Tilton Gallery, New York
Sara van der Heide
€ 5.890 van totaal € 10.086
Sara van der Heide kreeg een solotentoonstelling in
de Kustera Tilton Gallery. Deze galerie is een nieuw
initiatief van Anna Kustera en Jack Tilton, dat de
kunstenaars van Jack Tilton blijft vertegenwoordigen, onder wie Patty Chang, Marlene Dumas en
Sean Mellyn. Van der Heide wordt in Nederland door
Galerie Fons Welters vertegenwoordigd. In New York
toonde zij zeven schilderijen en werken op papier.
Museum of Contemporary Art Chicago, Chicago
Aernout Mik, Fiona Tan
2 oktober 2004 tot en met 18 september 2005
Aernout Mik en Fiona Tan hebben een opdracht voor
een werk gekregen van een nieuw samenwerkingsverband tussen het Museum of Contemporary Art
Chicago, het New Museum of Contemporary Art New
York en het UCLA Hammer Museum. Gezamenlijk
verlenen deze musea de opdracht, presenteren zij het
resultaat en nemen dat op in hun collectie. Derde
genodigde is kunstenaar Patty Chang. Tan maakt
Correction, gebaseerd op honderden filmportretten
van gevangenen en hun bewaarders. Mik presenteert Bus Accident, over de periode na een busongeluk, waarbij wel de reddingswerkers, maar niet de
slachtoffers zijn te zien.
LMAKprojects, New York
Silvia Russel
€ 2.515 van totaal € 6.699
LMAKProjects organiseert een solotentoonstelling
van Silvia Russell. Deze nieuwe galerie van Louky
Keijsers presenteert in haar eerste tentoonstellingsjaar een aantal Nederlandse kunstenaars. De
galerie opende met tekeningen van Silvia Russell,
vervolgens is werk van Bas-Jan Ader in een groeps-
Museum of Contemporary Art Cleveland,
Cleveland, Ohio
Ellen Kooi
20 mei tot en met 14 augustus 2005
Ellen Kooi is door het Museum of Contemporary Art
Cleveland uitgenodigd voor de groepstentoonstelling
Out There: Landscape in the New Millennium. Het
museum organiseert jaarlijks ongeveer tien tentoonstellingen op het gebied van hedendaagse kunst.
157
Andere kunstenaars in deze tentoonstelling zijn
onder meer Uta Barth, Thomas Demand en Anna
Gaskell. Curator is Margo Crutchfield.
Hosted
€ 12.800 van totaal € 56.000
1 november 2004 tot en met 1 maart 2005
De kunstenaarsinitiatieven Nieuwe Vide in Haarlem
en Participant in New York organiseerden Hosted,
een uitwisselingsproject met als uitgangspunt de
gemeenschappelijke interesses van beide initiatieven en de verschillen in maatschappelijke en
politieke omgeving. De samenwerking bestond uit
de koppeling van telkens twee kunstenaars, waarbij
het ene initiatief als gast en het andere als gastheer
fungeerde. Onder de deelnemende kunstenaars uit
Nederland bevonden zich Anno Dijkstra, Yvonne
Fontijne en Pieter Postma. De Mondriaan Stichting
ondersteunde het buitenlandse deel van het project.
Peres Projects, Los Angeles
Folkert de Jong
€ 10.000 van totaal € 22.507
Peres Projects nam werk van Folkert de Jong op
in de groepstentoonstelling Gods and Monsters.
Peres Projects heeft een internationaal tentoonstellingsprogramma voor beeldende kunst. De galerie
is gevestigd in Los Angeles China Town en toont het
werk van De Jong ook op Art Basel Miami Beach, de
Armory Show en Liste. In november 2005 krijgt De
Jong een solotentoonstelling in de galerie.
Roberts Tilton, Los Angeles
Capoeira
Stijn Huijts van Stedelijk Museum Het Domein
stelde voor galerie Roberts Tilton in Los Angeles de
groepstentoonstelling Capoeira samen. De tentoonstelling gaf een overzicht van jonge Nederlandse
kunst. Bij de presentatie verscheen een catalogus.
Kunstenaars die deelnamen waren onder anderen
Folkert de Jong, Wouter van Riessen en Donya Saed.
The Studio Museum Harlem, New York
Meshac Gaba
€ 18.180 van totaal € 38.682
The Studio Museum Harlem organiseerde een solotentoonstelling van Meschac Gaba. Het museum
presenteert zwarte kunstenaars, zowel uit de
Verenigde Staten als internationaal en bestaat sinds
1968. De tentoonstelling werd samengesteld door
Christine Y. Kim, die voor het museum eerder presentaties maakte met Candice Breitz, Isaac Julie en
Chris Ofili. Er verscheen een catalogus, met onder
meer een essay van Lauri Firstenberg.
Tanya Bonakdar Gallery, New York
€ 6.108 van totaal € 14.626
Tanya Bonakbar Gallery nodigde Atelier Van
Lieshout uit. Eerder presenteerde de galerie met
ondersteuning van de Mondriaan Stichting meerdere malen Carla Klein. Die presentaties verliepen
succesvol. AVL toonde de nieuwe werken Scary
Furniture, Multifunnel, Feca experimental nouveau
en Kidneys.
The Pittsburgh Cultural Trust, Wood Street
Galleries, Pittsburgh
Saskia Olde Wolbers, Femke Schaap
€ 2.520 van totaal € 79.375
UCLA Hammer Museum, Los Angeles
Rob Voerman
Wood Street Galleries nam Saskia Olde Wolbers en
Femke Schaap op in de groepstentoonstelling Drawn € 12.557 Hgis Overig buitenland van totaal € 25.651
by Reality - Encapsulated in Life, van gastcurator
Het UCLA Hammer Museum presenteerde Rob
Jan Schuijeren. De galerie presenteert hedendaagse
Voerman. Het museum toont oude en nieuwe werken
nieuwe media van nationale en internationale
op het gebied van beeldende kunst, vormgeving en
kunstenaars en trekt vijfduizend bezoekers per
architectuur. Een van zijn activiteiten is Hammer
tentoonstelling. Andere kunstenaars die werden
gepresenteerd waren onder meer Miaiam Backstrom, Projects, gericht op jonge of nog onbekende kunRick Buckley en Neil Jordan.
stenaars die weinig te zien zijn in musea aan de
Amerikaanse westkust. In dat kader kreeg Voerman
Robert Mann Gallery, New York
een solotentoonstelling. De expositie, samengesteld
Catalogus Wijnanda Deroo
door James Elaine, kwam voort uit een presentatie
€ 3.360 van totaal € 21.803
van Rob Voerman bij Rhodes + Mann Gallery in
Londen, die ook door de Mondriaan Stichting werd
ondersteund. In Los Angeles werden van Voerman
Robert Mann organiseerde een presentatie van
vijf sculpturen en vijf werken op papier getoond.
Wijnanda Deroo en bracht daarbij een catalogus
uit. De galerie bestaat sinds 1985 en is gericht op
Vanderbilt University Fine Arts Gallery, Nashville
zowel klassieke als hedendaagse fotografie. Het
Far from the Sea; October Foundation 1998-2003
was Deroos eerste grote solotentoonstelling in
€ 2.091 van totaal € 9.945
de Verenigde Staten. Voor de catalogus, die werd
ontworpen door Lex Reitsma en uitgebracht door De
Verbeelding, werd ondersteuning gevraagd.
De Vanderbilt University Fine Arts Gallery maakte
Far from the Sea, een internationale tentoonstelling
met Stichting Oktober. De universiteit organiseert
jaarlijks zes tentoonstellingen, van historisch tot
hedendaags. Stichting Oktober is opgericht door
158
Peter Foolen, Sjra Marx en Tjue Teeuwen en maakt
publicaties, edities en tentoonstellingen. Far from
the Sea was eerder te zien in Museum Kurhaus in
Kleef en later in Künstlerhaus Palais Thurn und
Taxis in Bregenz. De presentatie gaf een overzicht
van de activiteiten van Stichting Oktober van 1998
tot 2003.
Waag Society Maatschappij voor Oude en Nieuwe
Media, Amsterdam
Sher Doruff, Arjen Keesmaat
€ 2.280 van totaal € 7.154
Sher Doruff en Argen Keesmaat van Waag Society
werden uitgenodigd door de Universiteit van Buffalo
in New York voor de conferentie Networks, Art and
Collaboration. De conferentie ging over de dynamiek van samenwerkingsverbanden, modellen van
kritische webkunst en de rol die mediatechnologie
kan vervullen in het opzetten van sociale netwerken.
Doruff en Keesmaat presenteerden het programma
Connected. Daarin worden nieuwe vormen van
performance en publieksparticipatie onderzocht. De
performance software Keyworx werd getoond. Ook
werd een workshop in het opzetten van connected
performances gegeven.
Worcester Art Museum, Worcester
Het Worcester Art Museum organiseerde een solotentoonstelling van Lily van der Stokker. Het museum bestaat sinds 1896 en heeft een grote collectie
moderne kunst. Het tentoonstellingsprogramma
omvat hedendaagse kunstenaars met werk dat niet
ouder is dan tien jaar. Het was Van der Stokkers
eerste solotentoonstelling in de Verenigde Staten. Zij
maakte een nieuwe muurschildering.
Zuid-Afrika
Busan Biennale Organizing Committee, Busan
Yael Bartana, Juul Hondius, De Rijke De Rooij
€ 25.000 van totaal € 747.006
De Busan Biennale 2004 presenteerde drie video’s
van Yael Bartana, een dia-installatie van Jeroen de
Rijke en Willem de Rooij en zes geënsceneerde foto’s
van Juul Hondius. Henk Slager gaf een workshop.
De biënnale werd in 2002 voor het eerst georganiseerd en trok toen honderdduizend bezoekers.
Dit jaar viel het evenement samen met het Sea Art
Festival, het Pusan International Film Festival en
de bijeenkomst van de International Council of
Museums in Seoul. Het thema was Chasm. Artistiek
directeur Choi Tae-Man nodigde in totaal vijfentachtig kunstenaars uit dertig landen uit.
Zuid-Korea
Hendriksen, Leonne, Amsterdam
3rd World Ceramic Biennale 2005 Korea
€ 5.245
Leonne Hendriksen neemt deel aan de Third World
Ceramic Biennale 2005 in Korea. Zij is door de
voorselectie gekomen en haar werk zal in een tentoonstelling worden opgenomen. Leonne Hendriksen
toont haar installatie Floating Watersheets and
Unripe Spirals, die is gemaakt in het Europees
Keramisch Werkcentrum in Den Bosch.
Zweden
Galleri Flach, Stockholm
Twan Janssen
€ 1.500 van totaal € 6.270
Galleri Flach programmeerde een solotentoonstelling van Twan Janssen. De galerie concentreert
zich op de presentatie van hedendaagse kunst uit
Scandinavië, Europa en de Verenigde Staten, met
speciale aandacht voor nieuwe schilderkunst of
kunst waarbij gebruik is gemaakt van verf, zoals
installaties, video’s, fotografie en sculpturen. Galleri
Flach toonde eerder werk van Twan Janssen in 1998,
2000 en 2002.
Zwitserland
Centre d’Art Contemporain Genève, Genève
Erik van Lieshout
€ 3.400 van totaal € 68.800
Erik van Lieshout werd uitgenodigd voor Ethnic
Marketing: Art, Globalisation and Intercultural
Supply and Demand, een project van het CAC
Genève. De tentoonstelling werd samengesteld door
Martine Anderfuhrn en Tirdad Zolghadr. Andere
deelnemens waren onder meer Atlas Group, Fikret
Atay en Dirk Herzog. Het Zwitserse centrum concentreert zich op eigentijdse kunst en organiseerde
recentelijk tentoonstellingen van Nan Goldin, Louise
Lawler en Juan Munoz.
Fri-Art Centre d’Art Contemporain, Fribourg
Mark Bain
€ 2.382 van totaal € 39.681
Fri-Art nam van de École nationale supérieure des
beaux-arts in Parijs de tentoonstelling Densité±0
over, waarvoor werk van Mark Bain was geselecteerd. De Mondriaan Stichting ondersteunde zowel
de presentatie in Parijs als die in Fribourg.
K3 Project Space, Zürich
Jeroen Offerman
€ 880 van totaal € 6.400
K3 nodigde Jeroen Offerman uit voor de groepstentoonstelling I Almost Feel Like Doing It Again van
gastcurator Barnaby Drabble. K3 is een kunstenaarsinitiatief, dat onder meer hedendaagse kunst
presenteert. Thema van de tentoonstelling was
populaire muziek. De overige deelnemende kunstenaars waren David Blandy, Maria Bustnes, Jeroen
Offerman en Andrea Thal. Offerman voerde zijn
performance Stairway uit.
159
Kunsthaus Baselland, Muttenz
Min(e)dfields
€ 375 van totaal € 142.500
8 augustus tot en met 19 september 2004
Kunsthaus Baselland, Stadtgalerie Bern en
Premises Gallery (Zuid-Afrika) maakten samen de
groepstentoonstelling Min(e)fields, waarvoor ook
Moshekwa Langa werd uitgenodigd. Kunsthaus
Baselland is een centrum voor hedendaagse beeldende kunst, gelegen aan de rand van Bazel. De
tentoonstelling ging over de wijze waarop het westen
omgaat met Zuidafrikaanse kunst. Ook van onder
anderen Samuel Herzog, William Kentridge en Brett
Murray werd werk getoond.
Shedhalle Rote Fabrik, Zürich
Sands Murray-Wassink
€ 610
Shedhalle nodigde Sands Murray-Wassink uit voor
deelname aan de groepstentoonstelling Citizen
Queer. Shedhalle is een kunstenaarsinitiatief in
Zürich, gericht op het experiment in en de presentatie van hedendaagse kunst. Citizen Queer was
een interdisciplinair tentoonstellingsproject over
de trends, geneugten en dilemma’s in hedendaagse
homokunst, met films, video’s, performances, workshops en discussies. Sabina Baumann uit Zürich,
Cheap Klub uit Berlijn, Emma Heddich uit Londen,
Maura Reilly uit New York en Murray-Wassink zelf
traden op als gastcuratoren. Murray-Wassink gaf
een nieuwe performance.
Ondersteuning
Presentaties
Ondersteunde catalogi bij presentaties beeldende kunst (promotionele catalogi Hgis)
Aperture Foundation, New York
Hellen van Meene
€ 5.000 van totaal € 46.730
Aperture publiceerde een boek over Hellen van
Meene. Aperture heeft sinds haar oprichting in
1952 meer dan vijfhonderd kunstenaarsboeken en
fotoboeken uitgebracht, van onder anderen Walker
Evans, August Sander en Edward Weston. Ook
organiseert Aperture reizende tentoonstellingen en
geeft zij het tijdschrift Aperture uit. De promotionele
catalogus van Hellen van Meene bevat een inleiding
van Kate Bush, senior curator van de Photographer’s
Gallery in Londen.
Lara Schnitger
€ 5.000 van totaal € 32.965
Artimo publiceerde een monografie over Lara
Schnitger. De publicatie wordt onder meer gebruikt
bij een solopresentatie van Schnitgers werk door
Anton Kern Gallery op Art Basel. Klaus Biesenbach
schreef de inleidende tekst. Schnitger werkte eerder
met hem bij tentoonstellingen in Kunst-Werke Berlin,
PS1 New York en de Shanghai Biennale. De publicatie is vormgegeven door Mevis en van Deursen
en wordt verspreid via de distributiekanalen van
Artimo.
Elena Beelaerts
€ 5.000 van totaal € 48.486
Artimo maakte een promotionele catalogus, Man’s
Best Friend, van Elena Beelaerts. Het boek werd
onder meer gebruikt bij presentaties van haar werk
in Luggage Store in Los Angeles, het Spinozahuis in
Boedapest en Art Cologne.
Dré Wapenaar
€ 5.000 van totaal € 39.198
Artimo maakte een publicatie over Dré Wapenaar.
Wapenaar zat in de groepstentoonstelling The
Interventionist in Mass Moca, maar nam ook deel
aan een aantal andere internationale presentaties.
Erick Beltran
€ 5.000 van totaal € 22.252
Artimo maakt een publicatie van Erick Beltran.
Deze van oorsprong Mexicaanse kunstenaar rondde
in 2004 zijn studie aan de Rijksakademie af en is
in 2005 te zien zijn in Stedelijk Museum Bureau
Amsterdam. Ook neemt hij deel aan internationale
presentaties.
Amie Dicke
€ 12.767 van totaal € 26.605
Bij de solotentoonstelling die Amie Dicke kreeg in
D’Amelio Terras Gallery presenteerde Artimo een
catalogus over haar werk.
Galerie Paul Andriesse, Amsterdam
Charlotte Dumas
€ 1.250 van totaal € 3.229
Galerie Paul Andriesse maakte een catalogus van
fotograaf Charlotte Dumas. Aanleiding was de
deelname van Paul Andriesse aan de beurs PhotoLondon, waar met de Londense galerie Frith Street
een presentatie werd gemaakt. Foto’s van Dumas
werden eerder met succes op de Armory Show getoond.
Folkert de Jong
€ 5.000 van totaal € 25.350
NAi Uitgevers publiceert een catalogus van het werk
van Folkert de Jong. De Jong krijgt momenteel veel
aandacht uit het buitenland, met tentoonstellingen
in Londen en Los Angeles.
160
Ondersteuning
Presentaties
Niet-gehonoreerde aanvragen presentaties beeldende kunst buitenland
Ko Aarts, Amsterdam
Tentoonstelling Galleria Maria Cilena
Academia Nacional de Bellas Artes Hernando Siles,
La Paz
Gerrie Starreveld
African Window, Zürich
African Window
Alliance Française de Singapour, Singapore
Roos Campman, Jan Wisse
Anna Akhmatova museum in Fountain house,
St Petersburg
Darko Fritz
Art Felchlin Gallery, Zürich
David Lindberg
Artimo, Amsterdam
Publicatie Jeroen Kooijmans
Art Life Mitsuhashi, Kyoto
Sanne Meijer
Art on Paper, Johannesburg
Ina van Zyl
Art Statements, Hong Kong
Erwin Olaf
Artiade 2004, Athene
Wia Stegeman
Artline, Amsterdam
Didi van der Velde (publicatie)
Art-U Onlus, Milaan
Video Village - Media Art Festival
Associação dos Amigos do Centro Universitario Maria
Antonia, São Paulo
Manon de Boer
Association of Slovak Glass Artists, Bratislava
Nederlandse kunstenaars bij Association of Slovak
Glass Artists
Association Périgord Linguistique et Culturel,
Périgueux
Dutch glass artists in Perigueux
Atelier 31, Seattle
Rineke Engwerda
Box 2.0 Architecture Art, Kopenhagen
Mirjam Bürer, Utrecht
Geum-Gang Nature Art Biennale 2004
Burlington City Arts, Burlington
Mariana Castillo Deball
Business Buro Oosteuropa, Amsterdam
Nederlandse karikaturen in het Spinozahuis
Câmara Municipal de Braga, Braga
Bert Teunissen
Cell Project Space, Londen
Rob Voerman
Karin van Dam (publicatie)
Empire State Building, New York
Jill S. Magid
EU-Japan Fest Japan Committee, Tokio
Bert Teunissen
Galeria Milano, Warschau
Leo de Jong
Galerie Amber, Leiden
Ludo Winkelman
Galerie Tanya Rumpff, Haarlem
Elena Beelaerts
Galerie uitgeverij Hein Elferink, Staphorst
Sandra Kruisbrink (catalogus)
Gallery of Art of the National Museum in Zadar, Zadar
Leo Divendal
Ernest G. Welch School of Art and Design Gallery
Georgia State University, Atlanta
Meschac Gaba
Hyogo Prefectural Museum of Art, Kobe
Nynke Deinema
Independent Curators International, New York
Nicolette Pot
International Cultural Union, Haifa
Dutch Cultural Days in Haifa
Travelling Memory
Kalmar Konstförening, Kalmar
Basement 16:2
Kulturdepot, Galerie-Forum Berlin am Meer, Berlijn
Jose Maria Capricorne
Kunsthalle Wilhelmshaven, Wilhelmshaven
Rik van Iersel
Kunsthallen Braenderigarden, Viborg
Amsterdamned
Landesgalerie Linz, Linz
Flexible 4 - Identities
Le Signal, Parijs
Groepstentoonstelling Jasper van de Brink Annet
Dekker
Lodz Biennale, Lodz
Jan Voss
Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Warschau
Mari Boeyen
Moravska galerie, Brno
Tentoonstelling Theo Derksen
Museo de Pontevedra, Pontevedra
Peter Stel, Philipinne Hoegen
National Institute of Culture and History, Belmopan
Liset Castillo
Neon Gallery, Brösarp
Cyberstrot
Obras, Renkum
Palacio de Don Manuel, Evora, Portugal
Office for Contemporary Art Norway, Oslo
Paul Devens
Percy Miller Gallery, Londen
Marcel van Eeden
Platform, Vasa,
Kunstenaarsinitiatief Morgen
Russian Exlibris Association, Sint-Petersburg
Ex-Libris from the Netherlands
Sleeper Gallery, Edinburgh
Otto Berchem
South African Centre for Photography, Kaapstad
Dutch Focus
Tao Art Gallery, Mumbai
Louis van Marissing
161
Tribute Arts and Cultural Center, New York
Lucas Kuys
Trustees of Dartmouth College for the Hopkins Center,
Hanover
Toon Verhoef
Unity Temple Restoration Foundation, Illinois
Jan Theun van Rees
Universitair Centrum voor de Cultuur van de Lage
Landen, Wroclaw
Gewoon...vrouw. Drie Nederlandse fotografen in Polen
University of Dundee Visual Research Centre, Dundee
Madelon Hooykaas, Elsa Stansfield
Westfälisches Industriemuseum, Waltrop
Jack Breed
Ondersteuning
Presentaties
Bezwaarprocedures presentaties beeldende kunst buitenland
Galeria Milano, Warschau
Galerie Milano maakte bezwaar tegen het afwijzen
van haar aanvraag voor een presentatie van Leo
de Jong. In de bezwaarprocedure overwoog de
Mondriaan Stichting dat het expositiebeleid van
de galerie onvoldoende internationaal georiënteerd
was. Er was onvoldoende reden aan te nemen dat de
presentatie zou bijdragen aan het vergroten van de
aandacht voor Nederlandse kunst in het buitenland.
Het bezwaar werd afgewezen.
Kalmar Konstförening, Kalmar
De Kalmar Konstförening trad op als organisator
van een presentatie in het Kalmar Museum en
maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag om ondersteuning. De Mondriaan Stichting
wees het bezwaar af, omdat de buitenlandse locatie
vooral regionaal gericht was en er daarom geen positief effect voor beeldende kunst en vormgeving uit
Nederland viel te verwachten.
Moniek Voulon, Amsterdam
Moniek Voulon trad op als curator voor een tentoonstelling in White Box New York en maakte in
die hoedanigheid bezwaar tegen de afwijzing van de
aanvraag voor deze tentoonstelling. In de bezwaarprocedure overwoog de Mondriaan Stichting dat
het project zowel inhoudelijk als financieel weinig
sporen van betrokkenheid van de buitenlandse
instelling bevatte. De Mondriaan Stichting was van
mening dat hier sprake was van een uit Nederland
gerealiseerd project waarvoor onvoldoende buitenlands draagvlak was. Het bezwaar werd afgewezen.
Ondersteuning
Presentaties
Vormgeving
Het aantal aanvragen voor presentaties van vormgeving in het buitenland bleef ten opzichte van 2003
nagenoeg gelijk. In Japan groeit de belangstelling
voor Nederlandse vormgeving. Met name tijdens
de jaarlijkse Design Week in Tokio in oktober werd
ruim aandacht besteed aan het Nederlandse ontwerp. De Japanse interesse wordt voornamelijk gevoed door presentaties van Nederlandse vormgeving
tijdens de Salone del Mobile in april in Milaan.
Ook in de beleidsplanperiode 2005–2008 zal de
Mondriaan Stichting bijdragen aan hoogwaardige
vormgevingspresentaties op beurzen door vooral te
letten op de kwaliteit van het presentatie- en publiciteitsplan en de kwaliteit van het getoonde werk.
162
Ondersteuning
Presentaties
Ondersteunde presentaties vormgeving buitenland
Australië
Frankrijk
Maria Blaisse
€ 11.350 van totaal € 35.500
Het Centraal Museum organiseerde met het Perth
Institute of Contemporary Arts een solotentoonstelling van textielontwerper Maria Blaisse. Er werd een
selectie gepresenteerd uit haar dertigjarige oeuvre,
waarin experimenten met rubber centraal staan.
Archilab, Orléans
Archilab 2004
Voor editie 2004 van de jaarlijkse internationale
architectuurconferentie en tentoonstelling Archilab
in Orléans heeft curator Bart Lootsma een tentoonstelling samengesteld met bijdragen van onder
anderen MVRDV, Stalker en Stealth Group. Thonik
werd uitgenodigd de tentoonstelling en catalogus
vorm te geven en heeft daarnaast ook een installatie
gemaakt voor de binnenplaats van het Archilabgebouw.
Duitsland
Bremer Design, Bremen
Simply Droog
€ 10.000 van totaal € 45.250
De overzichtstentoonstelling van tien jaar Droog
Design die haar première beleefde in Haus der
Kunst in München van 18 maart tot en met 23 mei
2004, werd overgenomen door het Design Zentrum
Bremen. Met projecten als Dry Tech, Couleur Locale
en do+Droog Design werd de geschiedenis van Droog
gepresenteerd. Ook werden thematische kamers
ingericht, met titels als The Inevitable Ornament,
Use It Again en Form Follow Process. Er werd werk
getoond van onder anderen Eibert Draisma, Maartje
Steenkamp en Marcel Wanders. De tentoonstelling
werd ontworpen door Jurgen Bey.
Cranach Stiftung, Lutherstadt Wittenberg
Evert Nijland
€ 800 van totaal € 8.400
De Cranach Stiftung vroeg een bijdrage in de kosten
van de tentoonstelling Ode an Cranach van sieradenontwerper Evert Nijland. De stichting promoot
het werk van en de kennis over de Duitse renaissanceschilder Lucas Cranach (1472–1553). Nijland
presenteert werk dat is geïnspireerd op en verwijst
naar Cranach.
Centre du Graphisme et de la Communication
Visuelle, Échirolles Cedex
Joost Swarte
€ 1.800 van totaal € 42.000
Het Centre du Graphisme besteedde tijdens de
vijftiende editie van Le Mois du Graphisme aandacht
aan Joost Swarte. Le Mois du Graphisme vindt jaarlijks plaats in een buitenwijk van Grenoble en trekt
gemiddeld dertigduizend bezoekers. Deze editie ging
onder meer over grafische kunst en vormgeving in
relatie tot muziek en macht. Naast lezingen, conferenties, workshops en discussies vonden presentaties plaats. Joost Swarte: urban civilities crudeness
was een van de vier hoofdtentoonstellingen.
Droog Design, Amsterdam
Open Borders
Droog werd door de organisatie van Lille 2004,
Culturele Hoofdstad van Europa, uitgenodigd de
tentoonstelling Open Borders samen te stellen, met
werk van 85 Europese ontwerpers, kunstenaars
en architecten. Daarin waren nieuwe concepten te
zien die de scheiding tussen transmissie en receptie,
creatie en interpretatie, echt en onecht negeren.
Stiftung Haus der Kunst, München
Open Borders was de eerste editie van een eveneSimply Droog
€ 225.000
ment dat om de drie jaar door Droog in een Europese
stad zal worden georganiseerd. De tentoonstelling
Stiftung Haus der Kunst in München presenteerde
in het voormalige postsorteergebouw TriPostal
de overzichtstentoonstelling Simply Droog, die Droog bracht Nederlands werk van onder anderen Franck
Design samenstelde bij haar tienjarige bestaan. Via
Bragigand, Dick van Hoff en Marijn van der Poll.
projecten als Dry Tech, Couleur Locale en do+Droog
Design werd de geschiedenis van Droog ontvouwd.
Italië
Ook werden thematische kamers ingericht, met
Design Academy, Eindhoven
titels als The Inevitable Ornament, Use It Again en
Salone del Mobile 2004
Form Follows Process. Er werd werk getoond van
€ 17.650 van totaal € 79.750
onder anderen Eibert Draisma, Richard Hutten en
Hella Jongerius. Jurgen Bey ontwierp de tentoonOnder de noemer Concrete Poetry presenteerde de
Design Academy negentien jonge ontwerpers in de
stelling en Konstantin Grcic maakte de installatie
showroom van Auping in Milaan tijdens Salone de
White Noise, die het effect symboliseerde van de
Mobile. Concrete Poetry is een krachtmeting tuseerste Droog-presentatie.
sen utiliteit en hedonisme. De niet zo florissante
Ondersteunde presentaties vormgeving buitenland € 576.613
163
economie biedt designers een nieuwe uitdaging.
Functionaliteit moet opnieuw worden geformuleerd
en de eisen van het modernisme moeten onder
de loep worden gelegd. De generatie na Wanders,
Jongerius en Bey accepteert geen doemdenken dat
veroordeelt tot eenvoud: decoratie kan ook nuttig
en functioneel zijn. Er was werk te zien van onder
anderen Sandra Dijkstra, Kim van Leuken en Luc
Schouten.
Design for People, Amsterdam
€ 6.287 van totaal € 48.066
Design for People werd toegelaten tot Salone
Satelitte. Dit onderdeel van Salone del Mobile wil een
platform zijn voor avant-garde design waarbij innovatie en research een belangrijke rol spelen. Design
for People toonde vijf nieuwe ontwerpen, waaronder
de Satellight-lamp, de Hang in There-hanglamp en
het LapTop-stoeltje.
Freedom of Creation, Amsterdam
€ 6.200 van totaal € 20.500
Tijdens Salone del Mobile 2004 presenteerde
Freedom of Creation zich op drie locaties:
Superstudio Pìu (Zona Tortona), Museo della
Scienza e della Tecnologia en op de beurs zelf. De
makers achter Freedom of Creation, Jiri Evenhuis
en Janne Kyttanen, houden zich bezig met Rapid
Manufactured-producten. Het doel is op een snelle
manier een driedimensionale uitdraai van een computerontwerp te maken.
Moooi, Amsterdam
€ 10.000 van totaal € 62.103
Tijdens Salone del Mobile verzorgde Moooi een presentatie in de Zona Tortona van Superstudio Piu met
werk van onder anderen Bertjan Pot (Carbon Chair,
Disco Dome), Kiki van Eijk (Kiki Carpet) en Chris
Kabel (Flames) en verder ontwerpen van Maarten
Baas, Jurgen Bey, Edward van Vliet en Marcel
Wanders. Van de collectie werd ook een postkaartenfolder (fotografie Erwin Olaf) uitgegeven.
Nót Tom Dick and Harry, Amsterdam
€ 7.150 van totaal € 33.150
Tijdens Salone del Mobile in Milaan deelde Claudy
Jongstra met Niels van Eijk en Miriam van der
Lubbe een galerie in de Via Tortona. De nadruk in
haar presentatie lag op het tonen van de architectonische mogelijkheden van vilt als wandbekleding.
Ook werd een aantal losse producten uit haar collectie getoond. De presentatie heeft onder meer geleid
tot een solotentoonstelling bij Moss in New York in
het najaar van 2005.
Studio Van Eijk en Van der Lubbe, Someren
€ 7.500 van totaal € 22.493
Studio Van Eijk en Van der Lubbe nam deel aan
Salone del Mobile 2004. Naast producten uit 2003
toonden Niels van Eijk en Miriam van der Lubbe
het project Underdogma. Daarin zijn concepten
en producten ontwikkeld waarmee de ontwerpers
veronderstelde dogma’s in design ter discussie wilden stellen. Het duo deelde een ruimte met Claudy
Jongstra in Zona Tortona.
Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam
€ 11.100 van totaal € 32.600
Voor de eerste maal nam de Rietveld Academie deel
Studio Frank Tjepkema, Amsterdam
aan Salone Satelite tijdens Salone del Mobile. In het
project Milano Punch werd onder leiding van docen- € 5.300 van totaal € 10.542
ten werk getoond van studenten en oud-studenten
van de afdelingen Design Lab, Edelsmeden en
Frank Tjepkema, die zijn werk al herhaaldelijk
Voormalig Audio Visueel. Onder hen bevonden zich
onder de paraplu van Droog Design presenteerde
Robert van Baarsen, Naomi Kern en Kevin de Winter. tijdens Salone del Mobile, werd geselecteerd voor
een solopresentatie op Salone Satelitte. Deze Salone
beoogt een avant-garde etalage te zijn binnen Salone
Koninklijke Tichelaar Makkum, Makkum
del Mobile, met nadruk op innovatie en research.
De presentatie van Tjepkema bestond uit een sofa
€ 3.335 van totaal € 31.957
met vijftig schuimrubberentakken die samen een
reusachtig nest vormden, het nieuwe lampenconcept
Koninklijke Tichelaar toonde tijdens Salone del
Dancing Shades, gebaseerd op termische strominMobile in The Producer de resultaten van een opdracht aan Studio Job waarbij de majolicatechniek
gen en bewegingen, en een vervolg op het sieraad
als uitgangspunt diende en het product tot de
Bling Bling.
categorie tabletop moest behoren. Tichelaar biedt
kunstenaars en vormgevers de kans in aanraking
Japan
te komen met de keramische industrie en te expeCibone George’s Furniture, Tokio
rimenteren met materialen en oude technieken. De
Piet Hein Eek, Kirsty Powell, Marcel Wanders
collectie Stil Life van Studio Job bestond uit een
€ 12.518 van totaal € 60.195
drievoudige klok, doos, kan, spaarpot en blaker.
Designwinkel Cibone, die eerder dit jaar een tentoonstelling organiseerde over Total Design, presenteerde tijdens de jaarlijkse design week in Tokio werk
164
van Piet Hein Eek, Kirsty Anne Powell van Oromono
en Marcel Wanders. De presentatie maakte deel uit
van de Tokio Designers Block en vond plaats in de
flagship store Aoyama.
Gallery Deux Poissons, Tokio
The series of solo exhibitions of 5 Dutch jewelry
designers
€ 7.079 van totaal € 9.900
18 november 2004 tot en met 15 augustus 2005
Sieradengalerie Deux Poissons ontving een bijdrage
voor een serie van vijf opeenvolgende solotentoonstellingen van Gijs Bakker, Herman Hermsen,
Manon van Kouswijk, Felieke van der Leest en Ted
Noten. Meer dan de helft van de collectie van de galerie bestaat uit werk van Nederlandse ontwerpers. De
galerie wil met deze serie de verschillende aspecten
van Nederlands sieradenontwerp tonen.
George’s Furniture, Tokio
Total Design
€ 10.444 van totaal € 32.220
Cibone maakte een tentoonstelling over Total
Design bestaande uit meubels, posters, boeken en
postzegels. Cibone heeft winkels in Tokio en Kyoto,
en verkoopt design, kunst, muziek en modeaccessoires. Het assortiment bevat veel producten van
Nederlandse ontwerpers. De flagship store Aoyama
in Tokio beslaat meer dan duizend vierkante meter,
een derde daarvan wordt gebruikt als galerieruimte
voor tentoonstellingen van design, architectuur,
kunst en muziek. Bij de tentoonstelling over Total
Design werd Ben Bos uitgenodigd voor een lezing.
Tegelijkertijd verscheen er een special over Dutch
Design in het tijdschrift Esquire Japan.
Illustre Fiep Westendorp Illustrations,
Amsterdam
Fiep Westendorp
€ 5.000
De overzichtstentoonstelling van Fiep Westendorp
vond plaats in het Kodomono Shiro, een gebouwencomplex voor kinderen, met onder meer een
museum, een videotheek en een zwembad. De
tentoonstelling bevatte litho’s en originele illustratie
van Jip en Jannneke en het poezenduo Pim en Pom.
Tegelijkertijd verscheen van de eerste Japanse vertaling van Jip en Jannneke.
Kyoto Costume Institute, Kyoto
Fashion in Colors Viktor en Rolf
Het Kyoto Costume Institute nodigde Viktor en Rolf
uit de tentoonstelling Fashion in Colors samen te
stellen. De tentoonstelling was eerst in het National
Museum of Modern Art in Kyoto te zien en daarna
in het Mori Art Museum in Tokio. Kleur was het
uitgangspunt. Zo stond blauw voor universaliteit
en wit voor puurheid, terwijl rood en geel handel
symboliseerden. Naast eigen werk en dat van andere
internationaal vermaarde ontwerpers, presenteerden Viktor en Rolf ook een selectie uit de collecties
van het KCI, waaronder kostuums uit de zeventiende,
achttiende en negentiende eeuw.
MNO, Rotterdam
Container Ground
€ 9.465 van totaal € 30.430
MNO (Jan Melis, Ben Oostrum) werd uitgenodigd
voor deelname aan de tweede editie van Container
Ground. Op het kunstmatige eiland Odaiba werden
ruim honderd containers geplaatst, die ontwerpers,
bedrijven en instellingen de mogelijkheid boden zich
te presenteren aan de internationale designwereld.
MNO heeft contacten gelegd die kunnen leiden tot
vervolgpresentaties in Japan.
Tokio Designers Block, Tokio
Droog Design
€ 13.260 van totaal € 45.330
Tokio Designers Block ontving een bijdrage voor
de presentatie van het project Go Slow van Droog
Design tijdens het jaarlijkse designfestival in Tokio.
De presentatie vond plaats op de hoofdlocatie van
Tokio Designers Block, United Nations of University.
Go Slow was ook te zien tijdens de laatste editie van
de Salone in Milaan, met werk van onder anderen
Ineke Hans, Chris Kabel en Sloom.
Tokio Designers Week, Tokio
Henk Stallinga
€ 9.520 van totaal € 22.790
Een van de onderdelen van Tokio Designers Week,
met Tokio Designers Block het grootste jaarlijkse
design-evenment in Japan, was Container Ground.
Op een stuk niemandsland van het kunstmatige
eiland Odaiba werd met ongeveer honderd containers een tijdelijke stad gecreëerd waarin evenveel
ontwerpers, bureaus, bedrijven en studenten zich
kunnen presenteren. Henk Stallinga ontving een
uitnodiging hieraan deel te nemen.
TTTVo, Eindhoven
Tokio Designers Block 2004
€ 9.348 van totaal € 13.558
Anthony Kleinepier en TTTVO zijn geselecteerd om
deel te nemen aan de supported entry van Tokio
Designers Block 2004, een van de grote evenementen op het gebied van design die jaarlijks in oktober
in Tokio worden georganiseerd. Tokio Designers
maakt verder tentoonstellingen in galeries, winkels
en café’s als Idée, Sputnik en Spiral. Het werk
van Anthony Kleinepier en TTTVO is te zien in
Kinokuniya en Issay Miyake.
Kroatië
Arts Academy University of Split, Split
Anne Nigten
€ 1.201
15 september 2004
Anne Nigten werd uitgenodigd een presentatie te
houden tijdens de vierde editie van Cosign, de conferentie over de semiotiek van computergebruik. Zij
165
informeerde de deelnemers over de laatste ontwikkelingen van het concept aRtD, ofwel de rol van kunst
in research en design. Nigten is manager van het
V2_Lab in Rotterdam.
Noorwegen
Arkitekturmuseet, Oslo
Future Materials for Architecture and Design
€ 3.953 van totaal € 21.742
20 februari tot en met 12 april 2004
De tentoonstelling Future Materials for Architecture
and Design, in september 2003 te zien tijdens de
vijfde internationale biënnale voor architectuur en
design in São Paulo, werd overgenomen door het
Arkitekturmuseet. De tentoonstelling presenteerde
een selectie van de meest geavanceerde materialen
die worden gebruikt in architectuur en design uit
Nederland. Er werd werk getoond van onder anderen
Rem Koolhaas, Peter Struycken en Baukje Trenning.
Slovenië
Emzin The Institute of Creative Production,
Ljubljana
Seminar Anthon Beeke
€ 1.147 van totaal € 6.020
16 en 17 november 2004
Anthon Beeke leidde een van de twee dagen van een
seminar over grafische vormgeving. Hij besprak historische en culturele aspecten van kunst en grafisch
ontwerp in Nederland en besteedde aandacht aan
het Job Scheufelen-project, waarvoor ongebruikelijke druktechnieken werden ingezet om verschillende
manieren van papiergebruik te demonstreren.
Turkije
Garanti Galeri, Istanbul
Hella Jongerius
€ 6.000 van totaal € 31.000
De Garanti Gallery in Istanbul organiseert een
tentoonstelling met meer dan tweehonderd producten van Hella Jongerius. De centraal gelegen
galerie heeft een jong publiek en besteedt als enige
in Istanbul aandacht aan vormgeving. De galerie
werd opgericht door de Garanti Bank die zich actief
bezighoudt met sponsoring van kunst.
Verenigd Koninkrijk
Collectief Amsterdam, Amsterdam
Collect 2005
€ 7.000 van totaal € 26.684
12 tot en met 17 januari 2005
Collectief Amsterdam nam deel aan Collect. Deze
beurs voor toegepaste kunst werd voor de tweede
maal georganiseerd in Londen door de Britsh Crafts
Council samen met en in het Victoria and Albert
Museum. Collectief Amsterdam bestaat uit Mieke
Groot, Laura Heywort, Richard Meitner, Elizabeth
Swinburne en Gareth Noel Williams. Zij werden bij
de inrichting van hun stand bijgestaan door Bart
Guldemond. Mieke Groot en Elizabeth Swinburne
werden bovendien uitgenodigd deel te nemen aan de
discussie Contemporary Dutch Craft.
Contemporary Art Centre Laren, Laren
Collect 2005
€ 2.500
Zeven Nederlandse galeries en initiatieven werden
toegelaten tot Collect. Deze beurs voor toegepaste
kunst in Londen werd voor de tweede maal met en in
het Victoria and Albert Museum georganiseerd door
de Britsh Crafts Council. Contemporary Art Centre
toonde werk van Marian Bijlenga.
Design Museum, Londen
Joris Laarman
€ 7.640 van totaal € 11.300
De Design Museum Tank is een kleine glazen
ruimte op het terras van het Design Museum aan de
Thames naast de Tower Bridge. Hier presenteert het
museum talentvolle ontwerpers. Onder de titel The
New Baroque werden van Joris Laarman de radiator
Heat Wave en de serie porseleinen vazen Limited
getoond.
Galerie Carla Koch, Amsterdam
Collect 2005
€ 2.770 van totaal € 12.145
de Britsh Crafts Council. Galerie Carla Koch nam
deel met werk van Wouter Dam en Veronika Pöschl.
Galerie Louise Smit, Amsterdam
Collect 2005
€ 3.300
de Britsh Crafts Council. Galerie Lousie Smit nam
ook deel aan de eerste editie van Collect. Tijdens
Collect 2005 presenteerde zij werk van onder anderen Ralph Bakker, Evert Nijland en Terhi Tolvanen.
Galerie Ra, Amsterdam
Collect 2005
€ 3.300 van totaal € 12.615
kunst in Londen werd voor de tweede maal met en
in het Victoria and Albert Museum georganiseerd
door de Britsh Crafts Council. Galerie Ra toonde
werk van onder anderen Gijs Bakker, Manon van
Kouswijk en Annelies Planteydt.
Nanning, Barbara, Amsterdam
Collect 2005
€ 1.687
166
kunst in Londen werd voor de tweede maal georganiseerd door de British Crafts Council samen met
en in het Victoria and Albert Museum. Barbara
Nanning ontving een bijdrage om via Galerie Puls
Contemporary Ceramics uit Brussel deel te kunnen
nemen aan de beurs. De organisatie koos haar werk
uit voor de tentoonstellingsaffiche.
Terra Keramiek, Delft
Collect 2005
€ 3.300 van totaal € 28.364
kunst in Londen werd voor de tweede maal met en
in het Victoria and Albert Museum georganiseerd
door de Britsh Crafts Council. Terra Keramiek, dat
ook vorig jaar deelnam aan de beurs, liet werk zien
van Frans Ottink, Beatrijs van Rheeden en Carolein
Smit.
American Institute of Graphic Arts, San Francisco
Spaced Out. Double Dutch: The World of Image
€ 7.500 van totaal € 14.285
Het American Institute of Graphic Arts organiseerde
twee symposia, in San Francisco en Los Angeles.
Max Bruinsma, Mieke Gerritzen, Jan Middeldorp en
Frans Oosterhof werd gevraagd een lezing te geven
over Nederlandse grafische vormgeving en typografie
en de invloed daarvan op ontwerpers in de Verenigde
Staten. Daarbij verscheen een publicatie met essays
van de sprekers, bijdragen van Amerikaanse en
Nederlandse ontwerpers en een door Max Kisman
samengesteld alfabet van Nederlandse ontwerpers.
Ook was er een tentoonstelling met Nederlandse
affiches.
Film Video Arts, New York
Terminal 5
€ 2.760 van totaal € 736.976
Film Video Arts organiseerde Terminal 5 in de
voormalige TWA Terminal op JFK Airport. Aan dit
project namen twintig gerenommeerde kunstenaars
deel, onder wie Vanessa Beecroft, Dan Graham en
Jenny Holzer. Experimental Jetset werd gevraagd
voor de grafische vormgeving van billboards en een
catalogus. De billboards werden op prominente locaties in New York geplaatst. Naast de tentoonstelling
zouden lezingen en debatten worden georganiseerd,
met onder anderen Rem Koolhaas. Een uit de hand
gelopen opening, gebroken glas op de vloer, graffiti
op de muren was voor de luchthavenautoriteiten
aanleiding de tentoonstelling op 5 oktober te sluiten.
Metropolis Magazine, New York
Bertjan Pot
€ 1.000
17 mei 2004
Metropolis Magazine schrijft over en promoot internationaal design. Elk jaar tijdens de International
Contemporary Furniture Fair in New York organiseert het blad een conferentie. Het onderwerp
van de conferentie die dit jaar plaatsvond, Design
Entrepeneurs: the Next Generation II, was innovatie
van materiaal en producten. Bertjan Pot werd uitgenodigd hieraan een bijdrage te leveren.
Moss, New York City
Maarten Baas
€ 14.500 van totaal € 86.700
Tijdens de jaarlijkse International Contemporary
Furniture Fair in New York presenteerde Moss 25
unica uit de collectie Smoke van Maarten Baas.
Smoke bestaat uit klassieke voorbeelden van
ontwerpen die door verbranding een metamorfose
hebben ondergaan. Baas bewerkte onder meer de
Rietveld-stoel, de Carlton van Sottsass en ontwerpen van Richard Hutten en Tejo Remy.
Smithsonian Cooper Hewitt National Design
Museum, New York
Hella Jongerius Selects: Works from the
Permanent Collection
€ 10.527 van totaal € 145.144
Hella Jongerius werd als gastcurator uitgenodigd
in de Nancy and Edwin Marks Gallery van het
Cooper-Hewitt museum een tentoonstelling samen
te stellen uit de collectie merklappen en daaraan
verwante objecten, zoals borduurgereedschap en
borduurontwerptekeningen. Voor deze gelegenheid
heeft Jongerius nieuwe textielproducten ontworpen
die deel uitmaken van de presentatie.
Twist NYC Space Downtown, New York
Improvvisare New York 2004
€ 25.000 van totaal € 79.050
Het resultaat van het project Improvvisare New York
van de Design Academy werd getoond in de suites
323 en 325 van het Chelsea Hotel in New York. In de
25 suites van dat hotel vond, tijdens de International
Contemporary Furniture Fair, voor de tweede
maal het Downtown Event plaats. Ontwerpers
als Mark van der Gronden, Cynthia Hathaway en
Joris Laarman kregen opdracht een installatie te
maken van op straat gevonden objecten. Het project
werd eerder uitgevoerd tijdens Salone del Mobile in
Milaan tijdens Tokio Designers Block.
Zweden
Kulturhuset, Stockholm
Identity
€ 3.535 van totaal € 21.735
Het Kulturhuset organiseerde een internationaal
symposium over identiteit. Het onderwerp werd
benaderd uit het gezichtspunt van beeldende kunst,
vormgeving, antropologie, psychologie en toneel. In
hoog tempo vonden lezingen en happenings plaats
en werden films en dia’s vertoond, met als doel het
publiek te overvoeren om het te verwarren en vragen
op te roepen over de eigen identiteit. Tegelijkertijd
waren er presentaties te zien van onder anderen Iris
Eichenberg, Manon van Kouswijk en Ruudt Peters.
167
Kulturhuset, Stockholm
Ruudt Peters: Change
€ 4.409
Met architect Gianni Cito en vormgever Henrik
Barends ontwikkelde Ruudt Peters een tentoonstelling over de verbanden tussen de thema’s, projecten
en periodes in zijn werk van de afgelopen dertig jaar.
Deze reizende presentatie Change was begin 2005
in Zweden te zien.
Nót Tom Dick and Harry, Amsterdam
FutureDesignDays
€ 4.100 van totaal € 4.500
Claudy Jongstra werd gevraagd als keynote speaker
en leider van een seminar tijdens de FutureDesignDays. Dit festival wordt jaarlijks door FutureLab in
Stockholm georganiseerd en heeft als doel met vooraanstaande internationale ontwerpers en architecten te discussiëren over aan design gerelateerde
onderwerpen die van invloed zijn op het dagelijks
leven en de nabije toekomst. Jongstra kreeg de ruimte eigen werk te presenteren. Marcel Wanders en
Hella Jongerius gingen haar voor.
Ondersteuning
Presentaties
Ondersteunde catalogus bij presentaties vormgeving (promotionele catalogus Hgis)
Galerie Marzee, Nijmegen
Herman Hermsen
€ 5.000 van totaal € 27.671
een promotiecatalogus met sieraden en producten
van Herman Hermsen. De publicatie zal presentaties van zijn werk begeleiden in Galerie Deux
Poissons in Tokio, Galerie Spektrum in München en
Galerie V+V in Wenen. Ook wordt de publicatie verspreid via internationale galeries waarmee Hermsen
samenwerkt.
Ondersteuning
Presentaties
Niet-gehonoreerde aanvragen presentaties vormgeving buitenland
100% Licht, Utrecht
Lights of the Future 2004
Baan, Jacob de, Amsterdam
Salone del Mobile 2004 (Big and Simple)
Buro Bruno, Arnhem
Young Designers Fair 2004
The Young Designers Fair 2004
Monitor Magazine, Moscow
Dutch Block
Nguyen, Xuan-Thu, Amsterdam
Presentatie tijdens modeweek Parijs
School of Design and Architecture, University of
Canberra, Canberra
Roadshow Dutch Graphic Design 1990–2003
Silvera Mobilier, Parijs
Last exit to the Netherlands
Studio Job, Antwerpen
Studio Parade, Den Bosch
Twist NYC Space Downtown, New York
Isabelle Leijn
Tuttobene, Utrecht
Young Dutch Fashion Designers, Amsterdam
Unit
168
Ondersteuning
Presentaties
Bezwaarprocedures presentaties vormgeving buitenland
Design for People maakte bezwaar tegen de afwijzing
van haar aanvraag voor deelname aan de Salone
Satellite. Ze wees er onder meer op dat de beurs
selecteert op kwaliteit en dat de Satellite een goede
reputatie heeft. De Mondriaan Stichting stemde met
beide argumenten in en oordeelde alsnog positief
over het toekennen van een bijdrage. Zij wees het
bezwaar toe.
Tuttobene, Utrecht
Tuttobene trad op als organisator van een gemeenschappelijke presentatie tijdens Salone del Mobile in
Milaan en maakte bezwaar tegen de afwijzing van
haar aanvraag. De Mondriaan Stichting overwoog
dat terecht was gekeken naar de inhoudelijke kwaliteit en het presentatieplan. De Mondriaan Stichting
concludeerde dat op deze punten geen nieuwe informatie beschikbaar was en zag geen reden voor een
ander oordeel. Het bezwaar werd afgewezen.
Xuan-Thu Nguyen, Amsterdam
N.T. Company, het bedrijf van modevormgeefster
Xuan Thu Nguyen maakte bezwaar tegen de afwijzing van zijn aanvraag voor een presentatie tijdens
de Parijse modeweken. De Mondriaan Stichting
overwoog dat de alternatieve presentatievorm van
Nguyen een zeer vluchtig karakter had en zich
daardoor onvoldoende zou onderscheiden binnen de
Parijse modeweken. Het bezwaar werd afgewezen.
Bezwaarprocedures presentaties vormgeving buitenland
169
Ondersteuning
Behalve de presentatie van Nederlandse
kunst en vormgeving in het buitenland is
ook de presentatie van internationale ontwikkelingen in Nederland van belang. Op
die manier kunnen kunstenaars, vormgevers, professionals en het publiek zich een
beeld vormen van wat zich elders afspeelt
en Nederlandse ontwikkelingen in een
breder perspectief bezien. De Mondriaan
Stichting wil die internationale oriëntatie
in Nederland graag stimuleren en ondersteunen. Daarom werd in 2004 de beleidsregel internationalisering voorgezet voor
activiteiten die binnen deze doelstelling
passen.
Beleidsregel internationalisering € 212.510
Import van belangwekkende buitenlandse
presentaties, reis- en verblijfkosten van
gastcuratoren en reiskosten voor journalistieke publicaties kwamen voor ondersteuning in aanmerking. Omdat internationalisering integraal onderdeel geworden is van
de activiteiten van de Mondriaan Stichting,
komt deze separate beleidsregel per 1 januari 2005 te vervallen. Projecten gericht op
internationalisering kunnen dan binnen
alle regelingen van de Mondriaan Stichting
worden ondersteund.
170
Ondersteuning
Ondersteunde projecten beleidsregel internationalisering
The Vincent van Gogh Bi-annual Award for
Contemporary Art in Europe
€ 1.045
Het Bonnefanten Museum nodigde Thomas
Wagner van de Frankfurter Allgemeine Zeitung
en Noemi Smolik van Artforum uit de uitreiking
van The Vincent van Gogh Bi-annual Award for
Contemporary Art in Europa bij te wonen. De internationale jury onder leiding van Kasper König kende
de derde editie van deze prijs toe aan de Poolse
beeldhouwer en performancekunstenaar Pawel
Althamer.
Dutch Electronic Art Festival, Rotterdam
Reiskosten Gregor Jansen
€ 205
Het Dutch Electronic Art Festival nodigde Gregor
Jansen van het blad Springerin uit een artikel
te schrijven over editie 2004 van het festival.
Springerin is een Oostenrijks blad over kunstheorie
en kunstkritiek dat vier maal per jaar verschijnt.
Het Financieele Dagblad, Amsterdam
Reis- en verblijfkosten
€ 4.000
Het Financieele Dagblad ontving een bijdrage voor
artikelen over Art Basel Miami Beach, The Armory
Show en de Taipei Biënnale.
The Stations of the Cross Damien Hirst
€ 8.200 van totaal € 20.500
Het Frans Halsmuseum De Hallen brengt een
tentoonstelling van veertien grote fotowerken van
Damien Hirst, die tot stand kwamen in samenwerking met fotograaf David Bailey. Hirst maakt
provocatieve beelden. Het is voor het eerst dat in
Nederland een museale solopresentatie is te zien van
zijn werk.
Galerie Hof en Huyser, Amsterdam
Bezoekersprogramma Art Rotterdam
€ 26.085
Bij de kunstbeurs Art Rotterdam 2005 werd een
programma georganiseerd voor buitenlandse curatoren, verzamelaars en beursdirecteuren. Zij namen
deel aan een discussieprogramma en bezochten een
aantal kunstinstellingen in Rotterdam.
Kunstbeeld, Rijswijk
Reiskosten Robbert Roos Londen New York
€ 2.355 van totaal € 2.700
Kunstbeeld kreeg een bijdrage voor twee artikelen
over Frieze Art Fair, MoMa en Carnegie International.
Linden, Neil van der, Amsterdam
Conferentie ontwikkeling in MiddenOosterse muziek
€ 5.000 van totaal € 18.980
Gaudeamus, de Universiteit van Amsterdam en
Music in ME organiseren een conferentie waarin de
Midden-Oosterse artistieke avant-garde centraal
staat. De conferentie levert een bijdrage aan de
verdieping van de kennis over hedendaagse ontwikkelingen in de Midden-Oosterse kunsten.
Reiskosten curatorencollectief What, How and for
Whom uit Zagreb
€ 1.100
Arti et Amicitiae onderzoekt de mogelijkheden voor
een tentoonstelling die mede wordt georganiseerd
door het in Zagreb gevestigde curatorencollectief
What, How and for Whom. Het collectief richt zich
op de relatie tussen kunst en sociale, economische
en politieke structuren. Ter voorbereiding brengen
de curatoren een oriënterend bezoek aan Nederland,
om kennis te nemen van de Nederlandse kunst en
aansluiting te zoeken bij de Nederlandse situatie.
Museum Amstelkring, Ons’ Lieve Heer op Solder,
Amsterdam
Gemine Muse – Jonge kunstenaars in Europese
musea
€ 9.000 van totaal € 117.740
Museum Kring nam deel aan het Europese project
Gemine Muse – Jonge kunstenaars in Europese
musea. In dit project werd een link gelegd tussen
de artistieke erfenis in Europese steden en de
creativiteit van generaties die zich nu in de kunst
manifesteren. De presentatie van het project vond
plaats tijdens de Museumnacht. Het museum ontving de Italiaanse Cristian Bovo en de Roemeense
Heliana Adalgiza Rotariu. Philippine Hoegen werd
uit Nederland geselecteerd. Zij maakte voor deze
gelegenheid een nieuw werk.
Ladislav Sutnar Praag – New York
Design in Action
€ 5.000 van totaal € 42.000
Museum Boijmans Van Beuningen neemt de tentoonstelling Ladislav Sutnar – New York Design
in action over van het Museum voor Decoratieve
Kunst in Praag. Iva Janakova, curator van dat
museum deed jarenlang onderzoek naar grafisch
vormgever Sutnar en ontsloot het materiaal uit zijn
Amerikaanse periode, dat voor een groot deel in het
Cooper Hewitt Museum in New York wordt bewaard.
Na Rotterdam is de tentoonstelling ook te zien in
Zürich en Nürnberg. Bij de tentoonstelling is een
Engelstalige catalogus uitgegeven.
Ondersteunde projecten beleidsregel internationalisering € 212.510
171
Yinka Shonibare
€ 35.000 van totaal € 185.300
Museum Boijmans Van Beuningen ontwikkelde
met Kunsthalle Wien een tentoonstelling over Yinka
Shonibare: Double Dutch. Yinka Shonibare geniet
internationale bekendheid met zijn tableaux vivants
van in Dutch wax of African print geklede historische figuren. Bij de tentoonstelling verscheen een
catalogus.
Prix de Rome, Rijksakademie van beeldende
kunsten, Amsterdam
Prix de Rome
€ 20.000 van totaal € 375.000
Emma Dexter, Jessica Morgan en vijf andere buitenlandse curatoren ontvingen een bijdrage in hun
kosten van reis en verblijf in Nederland voor de Prix
de Rome. Deze prijs krijgt vanaf 2005 gestalte in
de vorm van een biënnale. Daarbij wordt gestreefd
naar onafhankelijkheid en transparantie, wat tot
uitdrukking komt in een internationale jury en een
publieke presentatie, en wordt versterkt door een
netwerkorganisatie. Onderdeel daarvan is de vorming van een kring van geïnteresseerde curatoren
uit binnen- en buitenland. Dexter, Morgan en de vijf
andere buitenlandse curatoren waren betrokken bij
de aanloop tot de nieuwe Prix de Rome.
Opening Stedelijk Museum CS
€ 3.280 van totaal € 3.980
14 en 15 mei 2004
Het Stedelijk Museum nodigt voor de opening van
zijn tijdelijke tentoonstellingsruimten in het voormalige TPG-gebouw zeven buitenlandse journalisten
uit, onder wie Jörg Heiser van Frieze, Catherine
Millet van ArtPress en Andrew Wilson van Art
Monthly.
Stedelijk Museum Bureau Amsterdam,
Amsterdam
Entropic Meltdown
€ 5.850 van totaal € 86.500
Entropic Meltdown werd georganiseerd door
Stedelijk Museum Bureau Amsterdam en The
Luggage Store in San Francisco. Het was een tentoonstelling op verschillende locaties in de Verenigde
Staten en Europa, gebaseerd op een gedeelde
belangstelling voor het uiteenvallen van bestaande
systemen en structuren en voor synchronisatie
ervan als deel van een werkproces. De tentoonstelling veranderde voortdurend van aard en structuur
tijdens de tournee, afhankelijk van de interpretatie
van de ontvangende partij. Het initiatief was van
Elena Beelaerts, Jovi Schnell en Fritz Welch.
Stedelijk Museum Het Domein, Sittard
Museum in Motion?
€ 50.000 Hgis Vrijhaven van totaal € 89.980
Museum Het Domein, Jan van Eyck Academie en
Universiteit Gent organiseerden het symposium
Museum in Motion? over de veranderende rol van
het museum als instituut. Vragen die aan de orde
komen zijn onder meer: waar liggen de wortels van
het beweeglijke of levende museum? Welke vormen
van beweeglijkheid hebben tot nu toe het licht
gezien? Waar eindigt de reële werkelijkheid en waar
begint de retoriek? Deelnemers aan het symposium
waren onder anderen Wouter Davidts, Stijn Huijts en
Camiel van Winkel.
Stedelijk Van Abbemuseum, Eindhoven
Reis- en verblijfkosten Kim Hyun Jin, Esra
Sarigedik
€ 32.500
1 februari tot en met 31 oktober 2005
Kim Hyun Jin uit Korea en Esra Sarigedik uit
Turkije zijn door het Van Abbemuseum uitgenodigd
als gastcuratoren. De uitnodiging past binnen het
voornemen van het museum wisselende samenwerkingsverbanden tussen instellingen in Nederland en
curatoren uit gebieden buiten de Europese Unie tot
stand te brengen door jaarlijks twee gastcuratoren
een speciale tentoonstelling of presentatie te laten
maken. De toezegging van de Mondriaan Stichting
betrof een tegemoetkoming in de reis - en verblijfkosten van Kim en Sarigedik.
W139, Amsterdam
Reiskosten gastcurator Anders Kreuger
€ 3.890 van totaal € 58.590
W139 nodigde de Zweedse Anders Kreuger uit als
gastcurator van de tentoonstelling Violence of
Tone. Anders Kreuger was oprichter van het Nordic
Institute of Contemporary Art en werkt tegenwoordig
als freelance curator en schrijver. In 2003 verbleef
hij via het bezoekersprogramma van de Mondriaan
Stichting enige tijd in Nederland.
Ondersteuning
Niet-gehonoreerde aanvragen beleidsregel internationalisering
Marjolein Schaap, Amsterdam
Reiskosten
Sica, Stichting Internationale Culturele Activiteiten,
Amsterdam
Conferentie Artists on the Move
Ondersteunde projecten beleidsregel internationalisering € 212.510
172
Ondersteuning
De Mondriaan Stichting ondersteunde
in de beleidsplanperiode 2001–2004
internationale samenwerking tussen
erfgoedinstellingen bij presentaties. De
projecten moesten het resultaat zijn
van inhoudelijke en organisatorische
samenwerking tussen een Nederlandse
en minimaal één buitenlandse instelling
en bij voorkeur in beide landen
worden getoond. Daarbij ging het om
daadwerkelijke samenwerking en niet
om een overname of het opnemen van
buitenlandse bruiklenen in een presentatie.
Kwaliteit en publieksbereik van de
buitenlandse partner en de mate van
samenwerking speelde in de beoordeling
een rol. De ondersteuning was bedoeld
voor uitzonderlijke projecten; wat als
uitzonderlijk geldt kan per instelling
verschillen. Vooral van grotere Nederlandse
instellingen mag worden verwacht dat zij al
internationaal actief zijn.
In 2004 stond de Mondriaan Stichting
naast het eigen budget ook een deel van
de Hgis-Cultuurmiddelen voor dit doel ter
beschikking. De Mondriaan Stichting kon
uit het Hgis-budget tot maximaal
€ 113.445 ondersteuning verlenen.
In het beleidsplan 2005–2008 krijgt
de internationale presentatie van het
Nederlands erfgoed een reguliere plaats in
de ondersteuning van erfgoedpresentaties.
De kwaliteit van de publieksactiviteiten
en het bijzondere belang van de
presentatie zullen daarbij doorslaggevend
zijn. Daarnaast is er de mogelijkheid
werkkapitaal te verschaffen voor het
ontwikkelen van grote tentoonstellingen
die in het buitenland worden afgezet.
Uitgangspunt is dat de tentoonstellingen
zichzelf terugverdienen (waardoor de
ondersteuning het karakter krijgt van
voorfinanciering) en uiteindelijk worden
terugbetaald. Eenzelfde mogelijkheid is
er voor het overnemen van grote, voor het
Nederlandse publiek belangwekkende,
buitenlandse producties.
Internationale museale samenwerking bij presentaties € 274.000
173
Ondersteuning
Ondersteunde presentaties internationale museale samenwerking
Nederlandse figuratieve kunst na 1975 Krakau
€ 25.000 Hgis Internationale museale samenwerking van
totaal € 63.000
Het Drents Museum stelde de overzichtstentoonstelling Nederlandse figuratieve kunst na 1975 samen
voor het Nationaal Museum in Krakau. De expositie,
met werk uit de collecties van het museum en ING
Groep, was onderdeel van een uitwisselingsproject;
de tegenprestatie vond al in 2003 plaats met de
overzichtstentoonstelling van het werk van Jacek
Malczewski in het Drents Museum.
Tournee Rineke Dijkstra
€ 119.000 van totaal € 190.930
13 december 2004 tot en met 1 oktober 2005
Het Stedelijk Museum Amsterdam stelde een
overzichtstentoonstelling samen van het werk van
Rineke Dijkstra en laat deze op tournee gaan langs
een aantal Europese foto-instituten: Jeu de Paume
(Parijs), Fotomuseum Winterthur en Fundacio La
Caixa (Barcelona). De Mondriaan Stichting heeft
een renteloze lening verschaft voor de ontwikkeling
van de tentoonstelling. Het bedrag zal na afloop van
de tournee volledig worden terugbetaald.
Praagse schilderkunst
€ 25.000 van totaal € 100.655
15 november 2005 tot en met 13 maart 2006
Praagse schilderkunst is onderdeel van een uitwisselingsproject: het Drents Museum toont schilderijen uit de Praagse Národni Galerie, die op haar
beurt Nederlandse kunst en kunstnijverheid toont
uit 1890–1935, afkomstig uit de collectie van het
Drents Museum.
Een jaar lang Rembrandt
€ 40.000 van totaal € 2.075.000
In 2006 is het 400 jaar geleden dat Rembrandt in
Leiden werd geboren. Dit is aanleiding voor Museum
De Lakenhal en de gemeente Leiden tot een internationale viering. Naast een vaste presentatie van
Rembrandt in Leiden worden ook drie tentoonstellingen georganiseerd: Rembrandts moeder, mythe en
werkelijkheid, Rembrandt en Oranje en Rembrandts
Landschappen. Bij de laatste twee deelprojecten
wordt inhoudelijk en organisatorisch samengewerkt
met diverse gerenommeerde Europese instituten,
waar de tentoonstellingen ook te zien zullen zijn.
Zinnen en minnen
totaal € 400.000
De tentoonstelling Zinnen en minnen, schilders
van het dagelijks leven in de Hollandse zeventiende
eeuw werd met het Städelsches Kunstinstitut in
Frankfurt ontwikkeld. Zij was eind 2004 in Museum
Boijmans Van Beuningen te zien en begin 2005 in
Frankfurt. In de tentoonstelling en de catalogus
werd aandacht besteed aan iconologische visies op
het genrestuk uit de zeventiende eeuw, en aan de
verhoudingen tussen kunstenaars, vooral meesterleerlingrelaties. Bijzonder was dat enkele zelden
getoonde werken van Johannes Vermeer werden
geëxposeerd.
Teylers Museum, Haarlem
Het hart, teken van leven
totaal € 133.625
26 juni tot en met 10 oktober 2004
De tentoonstelling Het hart, teken van leven was
een samenwerkingsproject van het Teylers Museum
en Museum dr Guislain in Gent en was in beide
instellingen te zien. Zij ging over zowel de ontwikkeling van de medische kennis over het hart als de
symboliek van het hart in kunst en kunstnijverheid.
Daarbij werd ook de geschiedenis van de psychiatrie
in het project betrokken, evenals de collectie van de
Belgische cardioloog Boyadijan, die in het Koninklijk
Museum voor Schone Kunst in Brussel wordt bewaard.
Ondersteuning
Niet-gehonoreerde aanvragen internationale museale samenwerking bij presentaties
Carry van Lakerveld, Amsterdam
Tentoonstelling in Nederlands Paviljoen Auschwitz
Museum Het Catharina Gasthuis, Gouda
Julio Gonzalez
Internationale museale samenwerking bij presentaties € 274.000
Ondersteunde presentaties internationale museale samenwerking € 274.000
174
Ondersteuning
Biënnales en andere internationale kunstmanifestaties
Statelijke biënnales zijn kunstmanifestaties waarvoor de Staat der Nederlanden
wordt uitgenodigd en die naar de mening
van de Nederlandse overheid uit cultuurpolitieke overwegingen belangrijk zijn om
aan deel te nemen. De statelijke biënnales
waaraan Nederland deelneemt zijn de
Biënnale van Venetië en de Biënnale van
São Paulo.
De Mondriaan Stichting is sinds 1995
verantwoordelijk voor Nederlandse inzendingen en benoemt daarvoor per biënnale
een curator.
Biënnales en andere internationale kunstmanifestaties € 140.000
175
Ondersteuning
Biënnale van Venetië
In 2004 benoemde de Mondriaan Stichting Martijn
van Nieuwenhuyzen tot curator van de Nederlandse
inzending voor de 51ste Biënnale van Venetië, die
in 2005 plaatsvindt. Hij maakt in het Nederlands
Paviljoen een presentatie met De Rijke De Rooij.
Van Nieuwenhuyzen (1958) is sinds 1999 conservator van Stedelijk Museum Bureau Amsterdam. In
het Stedelijk Museum was hij medesamensteller van
een aantal spraakmakende groepstentoonstellingen,
zoals Wild Walls, From the Corner of the Eye en
Peiling 5. Daarnaast was hij van 2001 tot 2004 een
Associate Director of Exhibitions van het Institute of
Contemporary Arts in Londen. In Stedelijk Museum
Bureau Amsterdam presenteerde hij al vroeg werk
van onder meer Rob Johannesma, Germaine Kruip,
en Jeroen de Rijke en Willem de Rooij.
Ook De Rijke (1970) en De Rooij (1969) zijn bekende
verschijningen in de internationale kunstwereld. Zij
exposeerden in solo- en groepstentoonstellingen in
diverse belangrijke musea en kunstcentra, waaronder recentelijk de Kunsthalle Zürich en Tate Modern
in Londen. Hun werk bevindt zich in belangrijke
particuliere en museale collecties, zoals die van het
Moca in Los Angeles, Stedelijk Museum Amsterdam,
Hamburger Kunsthalle en Fundação Serralves in
Porto.
Van Nieuwenhuyzen selecteerde het duo omdat zij
voor hem als geen anderen staan voor een precieze
en kritische uiteenzetting met beeld. De kunstenaars stellen de complexiteit van interpretatie aan
de orde en belichten de context waarin beeld wordt
gemaakt. Omdat zij veel aandacht besteden aan de
ruimtelijke condities rond hun werk, is de specifieke architectuur van het Rietveldpaviljoen op de
Biënnale een bijzonder aspect. Voor hun presentatie
maken zij nieuw werk.
Eerdere Nederlandse inzendingen voor de Biënnale
van Venetië waren: 2003 Carlos Amorales, Alicia
Framis, Meschac Gaba, Jeanne van Heeswijk, Erik
van Lieshout, curator Rein Wolfs; 2001 Liza May
Post, curator Jaap Guldemond; 1999 Daan van
Golden, curator Karel Schampers; 1997 Aernout
Mik, Willem Oorebeek, curatoren Leontine Coelewij
en Arno van Roosmalen; 1995 Marlene Dumas,
Maria Roosen, Marijke van Warmerdam, curator
Chris Dercon.
Ondersteuning
Biënnale van São Paulo
Stijn Huijts trad in 2004 op als curator van de
Nederlandse inzending aan de zesentwintigste
Biënnale van São Paulo. Hij maakte een presentatie
met Jennifer Tee.
Huijts is sinds 1996 directeur van Het Domein in
Sittard, waar hij tentoonstellingen maakte met
kunstenaars als Rita Ackermann, Pipilotti Rist en
Jennifer Tee. Hij is lid van de commissie beeldende
kunst en vormgeving van de Raad voor Cultuur, bestuurslid van het Comité International des Musées
d’Art Moderne en Nederlands commissaris in het
project Arte all’Arte Rinascimento-Nascimento.
Voor haar presentatie liet Jennifer Tee zich inspireren door uiteenlopende culturen, exotische mythologieën en rituelen. Tee combineert feiten, fictie,
heden en verleden in hedendaagse vertellingen.
Haar tentoonstellingen zijn events, waarin zowel
traditie en folklore als eigen inzichten meespelen.
Haar presentatie voegde zich naar het totaalconcept
Image Smugglers van curator Alfons Hug. In dit
concept stond het thema Niemandsland centraal
als metafoor voor tussengebieden, onherbergzame
of braakliggende plekken maar ook gebieden waar
informatie schaars is of het esthetische domein van
de kunst domineert.
De financiële ondersteuning kwam uit het Hgisbudget voor statelijke biënnales en bedroeg
€ 140.000. De Mondriaan Stichting is sinds 1998
verantwoordelijk voor de Nederlandse inzending op
de Biënnale van São Paulo. De voorgaande inzendingen werden verzorgd door: 2002 Atelier van Lieshout,
curator Lily van Ginneken; 1998 Mark Manders,
curator Saskia Bos. In 2000 vond geen biënnale
plaats.
Biënnales en andere internationale kunstmanifestaties € 140.000
176
Ondersteuning
Intensivering van internationaal beleid
wordt mede mogelijk gemaakt door
overdracht van een deel van het extra
budget voor het internationale cultuurbeleid van Nederland: de Hgis (Homogene
Groep Internationale Samenwerking)Cultuurmiddelen, naar de Mondriaan
Stichting. De ministeries van OCW en
Buitenlandse Zaken stimuleren daarmee
de intensivering van het internationale
cultuurbeleid. De middelen zijn in 1999
voor het eerst beschikbaar gesteld. In 2002
werden middelen toegezegd voor 2003 en
2004.
Naast lopende activiteiten worden daaruit
ook proefprojecten voor internationalisering van Nederlandse cultuur ondersteund.
De kosten die in aanmerking komen zijn
kosten voor het importeren van belangwekkende buitenlandse presentaties,
reis- en verblijfskosten van gastcuratoren,
reiskosten voor publicaties en artikelen en
reiskosten voor buitenlandse journalisten.
Hgis-Cultuurmiddelen ministeries van Buitenlandse Zaken en OCW € 1.371.734
177
Ondersteuning
Ondersteund project Hgis Vrijhaven
Stedelijk Museum Het Domein, Sittard
Museum in Motion?
€ 50.000 Hgis Vrijhaven van totaal € 89.980
Museum Het Domein, Jan van Eyck Academie en
Universiteit Gent organiseerden het symposium
Museum in Motion? over de veranderende rol van
het museum als instituut. Vragen die aan de orde
kwamen zijn onder meer: waar liggen de wortels van
het beweeglijke of levende museum? Welke vormen
van beweeglijkheid hebben tot nu toe het licht
gezien? Waar eindigt de reële werkelijkheid en waar
begint de retoriek? Deelnemers aan het symposium
waren onder anderen Wouter Davidts, Stijn Huijts en
Camiel van Winkel.
Ondersteuning
Ondersteunde projecten Hgis Internationale museale samenwerking
Nederlandse figuratieve kunst na 1975 Krakau
€ 25.000 Hgis Internationale museale samenwerking
Het Drents Museum stelde de overzichtstentoonstelling Nederlandse figuratieve kunst na 1975 samen
voor het Nationaal Museum in Krakau. De expositie,
met werk uit de collecties van het museum en ING
Groep, was onderdeel van een uitwisselingsproject;
de tegenprestatie vond al in 2003 plaats met de
overzichtstentoonstelling van het werk van Jacek
Malczewski in het Drents Museum.
Zinnen en minnen
De tentoonstelling Zinnen en minnen, schilders
van het dagelijks leven in de Hollandse zeventiende
eeuw werd met het Städelsches Kunstinstitut in
Frankfurt ontwikkeld. Zij was eind 2004 in Museum
Boijmans Van Beuningen te zien en begin 2005 in
Frankfurt. In de tentoonstelling en de catalogus
werd aandacht besteed aan iconologische visies op
het genrestuk uit de zeventiende eeuw, en aan de
verhoudingen tussen kunstenaars, vooral meesterleerlingrelaties. Bijzonder was dat enkele zelden
getoonde werken van Johannes Vermeer werden
geëxposeerd.
Teylers Museum, Haarlem
Het hart, teken van leven
26 juni tot en met 10 oktober 2004
De tentoonstelling Het hart, teken van leven was een
samenwerkingsproject van het Teylers Museum en
Museum dr Guislain in Gent en was in beide instellingen te zien. Zij ging over de ontwikkeling van de
medische kennis over het hart en de symboliek van
het hart in kunst en kunstnijverheid. Daarbij werd
ook de geschiedenis van de psychiatrie in het project
betrokken, evenals de collectie van de Belgische
cardioloog Boyadijan, die in het Koninklijk Museum
voor Schone Kunst in Brussel wordt bewaard.
Ondersteund project Hgis Vrijhaven € 50.000
178
Ondersteuning
Overige ondersteunde buitenlandse projecten Hgis
België
NICC Antwerpen, Antwerpen
FreeSpace 2004
NICC Antwerpen organiseerde FreeSpace 2004.
NICC is een internationaal georiënteerd kunstenaarsinitiatief. Het tentoonstellingsmodel FreeSpace
bestaat sinds 2002 en is gebaseerd op de idee van
de vrijplaats. De editie van 2004 vond plaats in het
Hessenhuis, de Modenatie (in samenwerking met
Flanders Fashion Institute), het Etnografisch museum en het Museum Plantin-Moretus. Opgenomen
was werk van onder anderen Lise Haller Baggesen,
Paul Hendrikse en Gabriel Lester.
Denemarken
Naturhistorisk Museum Arhus, Aarhus
Hillarius Hofstede
Het natuurhistorisch museum in Aarhus heeft een
tentoonstelling met Hilarius Hofstede gemaakt. Het
museum richt zich op natuurhistorisch onderzoek
en de verspreiding van kennis over dit onderwerp.
Hofstede werd gevraagd een kunstenaarsvisie op de
collectie te geven en een andersoortige presentatie te
maken, waarin natuurgeschiedenis wordt vermengd
met andere disciplines als kunst, muziek en ethnologie. Hofstede maakte niet alleen van de collectie
maar ook van werken van Joseph Beuys, Asger Jorn
en Piero Manzoni gebruik.
Duitsland
Ausstellungshalle Zeitgenössische Kunst
Münster, Münster
Aernout Mik
De Ausstellungshalle Zeitgenössische Kunst
Münster nam werk van Aernout Mik op in de groepstentoonstelling Firewall, die werd samengesteld
door Martin Henatsch en Gail Kirkpatrick. De
Ausstellungshalle is de nieuwe tentoonstellingsruimte van Münster, die werd geopend op 27 juni
2004 en de Hawerkamphalle vervangt. In de tentoonstelling Firewall waren verder kunstenaars als
Jonas Dahlberg, Andreas Köpnik en Magnus Wallin
met werk vertegenwoordigd.
Badischer Kunstverein, Karlsruhe
Willem Oorebeek
De Badischer Kunstverein bracht een tentoonstelling en een catalogus uit over Willem Oorebeek en
Joëlle Tuerlinckx. Het boek werd door de kunstenaars zelf samengesteld, zonder inleidende teksten.
De organisatie uit Karlsruhe maakte eerder met
ondersteuning van de Mondriaan Stichting publicaties over Fransje Killaers en Klaas Kloosterboer.
Berliner Kulturveranstaltungs-GmbH, Berlijn
Marnix de Nijs
Tijdens het Transmediale Festival presenteerde
Marnix de Nijs zijn installatie Run Motherfucker
Run in de openbare ruimte van Berlijn.
Transmediale Festival is een platform voor internationale mediakunst, met jaarlijks ongeveer tweehonderd deelnemende kunstenaars.
Büro Friedrich, Berlijn
Funky Lessons
Jörg Heiser organiseerde voor Büro Friedrich de
tentoonstelling Funky Lessons, waaraan ook Erik
van Lieshout en Barbara Visser deelnamen. Büro
Friedrich is de enige buitenlandse organisatie die in
de Nederlandse Cultuurnota is opgenomen en presenteert internationale hedendaagse kunst. Andere
deelnemers aan Funky Lessons waren onder meer
Gabriel Lester, Adrian Piper en Franz West. Van
Lieshout toonde Larium, dat eerder te zien was in het
Groninger Museum. Visser deed een performance
die werd gefilmd en tijdens de hele tentoonstellingsperiode kon worden bekeken.
Deutsches Hygiene-Museum, Dresden, Dresden
The Ten Commandments
19 juni tot en met 5 december 2004
Klaus Biesenbach stelde voor het Deutsches HygieneMuseum de internationale tentoonstelling The Ten
Commandments samen. Uitgenodigd werden onder
anderen Marc Bijl, Mathilde ter Heijne en Aernout
Mik. In de tentoonstelling werd onderzocht welke
regels en plichten, rechten en vrijheden het individu
heeft. Bij de presentatie verscheen een essaybundel.
Kunstmuseum Bonn, Bonn
Robert Zandvliet
Kunstmuseum Bonn maakt een grote overzichtstentoonstelling van Robert Zandvliet. De samenstelling
is in handen van Volker Adolphs en Robert Zandvliet
zelf. Kunstmuseum Bonn bezit een collectie twintigste-eeuwse Duitse kunst. Het tentoonstellingsprogramma, met kunstenaars als Mona Hatoum
en Gerhard Richter, plaatst deze collectie in een
internationale context. Zandvliet toont zestig werken
uit 1994–2004.
Ondersteund project Hgis Vrijhaven € 1.046.282
179
Kunstverein für die Rheinlande und Westfalen,
Düsseldorf
Moshekwa Langa
Kunstverein für die Rheinlande und Westfalen in
Düsseldorf organiseerde een solotentoonstelling van
Moshekwa Langa. Het tentoonstellingsprogramma
van de Kunstverein omvat veel solopresentaties, van
kunstenaars als Tacita Dean, Rineke Dijkstra en
Richard Wright. Moshekwa Langa stelde een multimedia-installatie samen met daarin de werken die
hij voor de Biënnale van Venetië 2003 maakte.
Frankrijk
Association Lille Horizon 2004, Euralille
Atelier Van Lieshout werd uitgenodigd voor het
laatste deel van Lille Culturele Hoofdstad 2004, dat
in het teken stond van beeldende kunst, vormgeving
en architectuur. AVL maakte een solotentoonstelling
in Tri Postal, een van de hoofdlocaties van de manifestatie, en in Maison Folie de Wazemmes, een nieuw
kunstcentrum, ontworpen door de Nederlandse
architecten Nox.
Droog Design, Amsterdam
Lenbachhaus Kunstbau, München
Open Borders
De Rijke De Rooij
Droog werd door de organisatie van Lille 2004,
De Städtische Galerie im Lenbachhaus heeft Jeroen
Culturele Hoofdstad van Europa, uitgenodigd de
de Rijke en Willem de Rooij uitgenodigd voor de
tentoonstelling Open Borders samen te stellen, met
groepstentoonstelling Bühne des Lebens – Rhetorik
werk van 85 Europese ontwerpers, kunstenaars
des Gefühls. De presentatie vindt plaats in de
en architecten. Daarin waren nieuwe concepten te
Kunstbau, een speciale afdeling van het museum
zien die de scheiding tussen transmissie en receptie,
voor hedendaagse beeldende kunst. De samencreatie en interpretatie, echt en onecht negeren.
stelling is in handen van gastcurator Nicolaus
Open Borders was de eerste editie van een eveneSchafhausen. Het centrale thema is de emotionele
reactie die een aantal kunstenaars eind jaren negen- ment dat om de drie jaar door Droog in een Europese
stad zal worden georganiseerd. De tentoonstelling
tig met hun onderwerpkeuze en productiewijze bij
in het voormalige postsorteergebouw TriPostal
het publiek wilde losmaken. Andere deelnemers zijn
bracht Nederlands werk van onder anderen Franck
onder meer Vanessa Beecroft, Jasper Just en Sarah
Bragigand, Dick van Hoff en Marijn van der Poll.
Morris.
Werkleitz Gesellschaft, Halle
Werkleitz Biennale
Werkleitz Gesellschaft organiseerde in Halle de
Werkleitz Biennale en nodigde daarvoor ook Lara
Almarcegui, Jeroen Jongeleen en Dennis Kaspori uit.
Werkleitz Gesellschaft richt zich sinds 1993 op film,
beeldende kunst en media, met een residentieprogramma, stipendia en de Werkleitz Award. De vijfde
editie van de biënnale heette Common Property en
ging over intellectueel eigendom.
Duitsland (Hongarije, Roemenië, Litouwen, China)
Bifrons Stichting, Amsterdam
Loud and Clear
1 oktober 2004 tot en met 1 december 2005
Loud and Clear (Too) is uitgenodigd voor presentaties in het Ludwig Museum in Keulen, Trafo
Boedapest, Add Boekarest, CAC Vilnius en in vier
Chinese instellingen. Loud and Clear (Too) is de
nieuwe editie van Loud and Clear, een interdisciplinair project dat beeldende kunst, muziek en reclame
samenbrengt. Er worden vijf nieuwe werken geproduceerd. Deelnemende Nederlandse kunstenaars
en vormgevers zijn onder anderen Marlene Dumas,
Aernout Mik, L.A. Raeven en Viktor en Rolf.
Galerie Eof, Parijs
Tiong Ang, Fendry Ekel, Mella Jaarsma, Remy
Jungermann
Tiong Ang, Fendry Erkel, Mella Jaarsma en Remy
Jungermann werden door Galerie Eof uitgenodigd
voor Grid 2. Eof presenteert hedendaagse beeldende
kunst en aangrenzende disciplines, vaak in internationaal samenwerkingsverband met buitenlandse
kunstruimten. Het project was een voortzetting van
Grid 1, dat in 2003 plaatsvond in het Cemeti Art
House en het Erasmushuis in Indonesië. Grid 2 liet
onder meer zien hoe de Indonesië-ervaring van de
kunstenaars in later werk terugkeert.
Histoire(s) Parallèle (s), création-confrontation,
France Pays-Bas
Het Institut Neérlandais organiseerde in de Mois
de la Photo de fototentoonstelling Histoire(s)
Parallèle(s), création-confrontation, France PaysBas. Gabriel Bauret trad op als curator van het
Nederlandse deel van de presentatie, Erik Kessels
nam het Franse deel voor zijn rekening. De tentoonstelling zal later in Foam te zien zijn. De begeleidende catalogus werd uitgegegeven door Filigranes.
Nederlandse fotografen in de tentoonstelling waren
onder anderen Céline van Balen, Mark van den
Brink en Leonie Oostvogel.
180
Rencontres Internationales de la Photographie
d’Arles, Arles
Hans van der Meer, Peter Hellemons
Voor editie 2004 van Paris Photo selecteerde associate curator Martin Parr Peter Hellemons en Hans
van der Meer. Deze presentatie was een vervolg op de
solopresentaties door Nederlandse galeries tijdens
editie 2002 van Paris Photo en het fotofestival in
Arles. Hellemons verzorgde een presentatie van werk
uit het archief van de in 1991 overleden fotograaf
L.P. Polhuis. Van der Meer kreeg een retrospectief en
maakte, mede in opdracht van het Franse ministerie
van cultuur, nieuw werk.
Modern Muveszetert Kozalapitvany, Kortars
Muveszeti Intezet, Dunaujvaros
Human Conditions Intimate Portraits
Het Institute of Contemporary Art Dunaujvaros
nam de tentoonstelling Human Conditions Intimate
Portraits over van het Nederlands Fotomuseum. Het
ICA startte in 1996 als locatie voor hedendaagse
beeldende kunst, waaronder fotografie. Deze tentoonstelling laat zien hoe het maken van portretten
anders kan worden benaderd. In de tentoonstelling,
die door Frits Gierstberg werd gemaakt, was werk
opgenomen van fotografen als Celine van Balen,
Bertien van Manen en Hellen van Meene.
Frankrijk (Zwitserland en Spanje)
Italië
Galerie Nationale du Jeu de Paume, Parijs
Rineke Dijkstra
13 december 2004 tot en met 21 augustus 2005
Galerie Nationale du Jeu de Paume presenteert
een overzichtstentoonstelling van Rineke Dijkstra.
De tentoonstelling is gemaakt door het Stedelijk
Museum, dat ook de tournee coördineert. Na het
Jeu de Paume is de presentatie achtereenvolgens
te zien in Fotomuseum Winterthur, CaixaForum in
Barcelona en het Stedelijk Museum zelf. Er worden
zeventig werken getoond, geselecteerd uit de series
die Dijkstra sinds het begin van de jaren negentig
heeft gemaakt, zoals strandportretten, stierenvechters en pas bevallen moeders.
Biennale di Venezia, Venetië
Ben van Berkel, Bas Princen, Frank van der Salm
Ben van Berkel, Bas Princen en Frank van der Salm
werden uitgenodigd voor de Architectuur Biënnale in
Venetië. Hun werk werd gepresenteerd in In Praise of
Shadows, The Nature of Artifice en The Harrowing
of the City, fototentoonstellingen georganiseerd door
Nanni Baltzet en directeur Kurt Forster.
Hongarije
ACB Galeria, Budapest
Exchange project ACB Gallery - Galerie Tanya
Rumpff
ACB Galeria presenteerde werk van Jurriaan
Molenaar, Gerard Polhuis, Emo Verkerk en Koen
Vermeule. ACB is een jonge galerie voor hedendaagse kunst die voor dit project samenwerkte
met Galerie Tanya Rumpff. De tentoonstelling met
de Nederlandse kunstenaars in Boedapest werd
gekoppeld aan een tentoonstelling in Nederland met
Hongaarse kunstenaars.
C3 Center for Culture & Communication,
Boedapest
V2 and PIPS:lab
C3 nodigde V2 en PIPS:lab uit voor een presentatie.
C3 is een non-profit organisatie voor sociale en
culturele integratie van nieuwe technologieën. Zij
werkt onder meer samen met de intermedia-afdeling
van de Hongaars kunstacademie en met Mucsarnok
Kunsthalle Boedapest. De presentatie werd verzorgd
door onder anderen Steven Hulle, Anne Nigten en
Thijs de Wit.
Galleria d’Arte Moderna di Bologna, Bologna
Erwin Olaf
Gallerie d’Arte Moderne di Bologna organiseerde in
samenwerking met Stichting Il Cassero een solotentoonstelling van Erwin Olaf. De tentoonstelling
maakte deel uit van het multidisciplinaire festival
Gender Bender, dat plaatsvond in Manifattura delle
Arti, een nieuw cultureel centrum in de oude haven.
Erwin Olaf toonde onder meer de series Separation,
Mature en Fashion Victims.
In Principio, Steyl
Tentoonstelling Villa Massimo (Rome)
In Principio maakte een presentatie bij het honderdjarige bestaan van het Nederlands Instituut
in Rome en werkte daarvoor samen met Bak, het
Catharijneconvent, het Universiteitsmuseum
Utrecht en Villa Massimo in Rome. Het buitenlandse
gedeelte van het project betrof een manifestatie in
het NIR en een tentoonstelling in Villa Massimo.
Duo’s van kunstenaars en wetenschappers toonden
met materiaal uit het Catharijneconvent hoe eeuwenoude thema’s als grafcultus, heiligen en devotie
nog altijd in onze hedendaagse cultuur resoneren.
Deelnemers waren onder anderen Ad Dunning en
Folkert de Jong, Nathalie de Haan en Sylvia Stucky,
en Arik Hagoort en Ester Eva Daamen.
181
Museo Pecci Prato Centro per l’arte
Contemporane, Prato
Territoria
Pecci Prato organiseert met Thom Puckey de groepstentoonstelling Territoria. Het museum is in 1988
opgericht, met een eigen collectie moderne en hedendaagse kunst. BinnenTerritoria is Nederlandse
kunst vertegenwoordigd op verschillende locaties in
de Bisenzio-vallei, een oud industrieel gebied waar
de bedrijfsgebouwen nu een andere, vaak culturele,
functie krijgen. Thema van de tentoonstelling is de
scheiding tussen natuur en technologie en de capaciteit van kunstenaars een verbinding tussen deze
twee werelden te leggen. Bij de presentatie verschijnt
een catalogus.
Museum of Modern and Contemporary Art of
Trento and Rovereto, Rovereto
Juul Kraijer
Het Museum of Modern and Contemporary Art of
Trento and Rovereto nodigde Juul Kraijer uit voor de
groepstentoonstelling The Beauty and the Beasts.
De tentoonstelling werd samengesteld door Giorgio
Verzotti en Lea Vergine en ging over de relatie tussen
mens en dier.
en wit voor puurheid, terwijl rood en geel handel
symboliseerden. Naast eigen werk en dat van andere
internationaal vermaarde ontwerpers, presenteerden Viktor en Rolf ook een selectie uit de collecties
van het KCI, waaronder kostuums uit de zeventiende,
achttiende en negentiende eeuw.
Miyake Issey Foundation, Tokio
Fransje Killaars
Fransje Killaars kreeg een solopresentatie bij de
Miyake Design Studio Gallery. De galerie heeft een
internationaal tentoonstellingsprogramma van
beeldende kunst en vormgeving. De tentoonstelling
van Killaars is een gevolg van de presentatie in Sfera
eerder in 2004, die ook door de Mondriaan Stichting
werd ondersteund. Killaars maakte voor de expositie
bij Miyake een installatie.
Van Zoetendaal Collections, Amsterdam
Dutch photography Louis Vuitton Tokio
Willem van Zoetendaal presenteerde op verzoek
van het fototijdschrift L’Insensé een overzicht van
Nederlandse fotografie bij Luis Vuitton in Tokio.
De presentatie was eerder te zien in de Parijse
winkel Colette. Aanleiding vormde een uitgave van
L’Insensé over Nederlandse fotografie.
Japan
Art Tower Mito, Ibaraki
Rineke Dijkstra and Yael Bartana
Art Tower Mito nodigde Yael Bartana en Rineke
Dijkstra uit voor de groepstentoonstelling Lonely
Planet. De presentatie werd samengesteld door Kenji
Kubato, die als curator aan het centrum is verbonden. Tot de deelnemende kunstenaars behoorden
verder Dinos en Jake Chapman, Tony Oursler en Bill
Viola.
Noorwegen
National Museum of Art, Norway, Oslo
Marijjke van Warmerdam
The National Museum of Art in Noorwegen nam van
het Smak de overzichtstentoonstelling van Marijke
van Warmerdam over. De Mondriaan Stichting ondersteunde de totstandkoming van deze presentatie
in het Smak. Het museum in Oslo participeerde
eerder in reizende tentoonstellingen van William
Eggleston en Louise Bourgeois.
Ricordi and Sfera, Kyoto
Fransje Killaars
Sfera Exhibition nodigde Fransje Killaars uit voor
een grote presentatie. Sinds 2003 maakt Sfera
een tentoonstellingsprogramma van architectuur,
vormgeving en beeldende kunst. De presentatie
van Fransje Killaars werd gecombineerd met een
publicatie.
Celine van Balen
Galerie Krinzinger maakte een solotentoonstelling
van Céline van Balen. Eerder presenteerde deze galerie met ondersteuning van de Mondriaan Stichting
werk van Erik van Lieshout en Atelier Van Lieshout.
Kyoto Costume Institute, Kyoto
Fashion in Colors Viktor en Rolf
Het Kyoto Costume Institute nodigde Viktor en Rolf
uit de tentoonstelling Fashion in Colors samen te
stellen. De tentoonstelling was eerst in het National
Museum of Modern Art in Kyoto te zien en daarna
in het Mori Art Museum in Tokio. Kleur was het
uitgangspunt. Zo stond blauw voor universaliteit
Kunstforum Wien, Wenen
Robert Zandvliet
Kunstforum Wien nam Robert Zandvliet op in
een retrospectieve tentoonstelling over Willem
de Kooning en aanverwante kunstenaars. De
tentoonstelling werd gemaakt met de Kunsthal in
Rotterdam en zal ook daar te zien zijn. Naast werk
van De Kooning werd ook werk getoond van onder
Oostenrijk
182
anderen Jonathan Lasker, Brice Marden en Sue
Williams. Bij de tentoonstelling verscheen een catalogus.
Kunsthalle Wien, Wien
Tom Claassen and Mark Manders
Kunsthalle Wien vroeg Tom Claassen en Mark
Manders voor de groepspresentatie Prekäre
Skulptur. De Kunsthalle is het internationale
centrum voor hedendaagse kunst in Wenen. De tentoonstelling werd samengesteld door Sabine Folie en
ging over sceptisch en hybride beeldhouwen tussen
melancholie en humor. Andere deelnemende kunstenaars waren onder meer Maurizio Cattelan, Martin
Kippenberger en Thomas Schütte.
MAK Östereichisches Museum für Angewandte
Kunst, Wenen
Het MAK organiseert een grote overzichtstentoonstelling van Atelier Van Lieshout. Het Museum für
Angewandte Kunst heeft een grote eigen collectie,
die loopt van de Middeleeuwen tot nu. Naast het
tonen van de eigen collectie wordt op het gebied van
hedendaagse toegepaste kunst ook een tentoonstellingsprogramma gerealiseerd.
Rusland
Moscow Biennale of Contemporary Art, Moscow
De Rijke De Rooij
Jeroen de Rijke en Willem de Rooij zijn uitgenodigd
deel te nemen aan de eerste Biënnale van Moskou.
De curatoren zijn Joseph Backstein, Daniel
Birnbaum, Iara Boubnova, Nicolas Bourriaud, Rosa
Martinez en Hans Ulrich Obrist. De biënnale vindt
plaats in het voormalige Lenin Museum, het Moscow
Museum of Modern Art, het Pushkin State Museum,
het Schusev State Museum en de State Tretyakov
Gallery.
Sergey Kuryokhin International Festival,
St Petersburg
Staalplaat
Voor zijn negende editie nodigt het Sergey Kuryokhin
International Festival Staalplaat en het Impakt
Festival uit. Skif is een muziekfestival dat ook andere disicplines programmeert, zoals film, theater,
performance, nieuwe media en vormgeving. De
presentatie van Staalplaat stond al gepland voor
vorig jaar, maar kon toen niet doorgaan. Staalplaat
toonde het project Yokomono, en Arjon Dunnewind
presenteerde een selectie van het Impakt Festival.
Servië
Salzburger Kunstverein, Künstlerhaus, Salzburg
Michael Raedecker
De Salzburger Kunstverein maakte een solotentoonstelling van Michael Raedecker. Deze Kunstverein
is een van de grotere instellingen voor hedendaagse
kunst in Oostenrijk. In 2000 was de instelling een
van de locaties voor Import Export, een reizende
tentoonstelling die tot stand kwam in samenwerking
met het Museum voor Moderne Kunst in Arnhem
en Villa Arson in Frankrijk. De toonstelling van
Raedecker maakt deel uit van een langer lopende
serie, met kunstenaars als Elizabeth Peyton en Luc
Tuymans.
Portugal
Centro Português de Fotografia, Porto
Hans van der Meer
15 mei tot en met 1 juli 2004
Het Centro Português de Fotografia toonde tijdens
het Europees voetbalkampioenschap de tentoonstelling Hollandse velden, van fotograaf Hans van der
Meer, over het amateurvoetbal in Nederland. Het
CPF ondersteunt fotografen bij de productie van
werk, beheert publieke historische collecties en stimuleert de publieke belangstelling voor zowel historische als hedendaagse fotografie. Per jaar worden
ongeveer twintig tentoonstelling gepresenteerd.
Museum of Contemporary Art Belgrade, Novi
Beograd, Belgrade
Highlights from the collection of the Stedelijk
Museum Amsterdam 1950–2000
Het Museum voor Hedendaagse Kunst in Belgrado
toonde hoogtepunten uit de collectie van het
Stedelijk Museum. Het museum heeft een tentoonstellingsprogramma dat deels voortkomt uit de eigen
collectie en deels bestaat uit internationale hedendaagse kunst. In 2003 was het verantwoordelijk voor
het Joegoslavische paviljoen tijdens de Biënnale van
Venetië. Uit de collectie van het Stedelijk Museum
werd werk geselecteerd van kunstenaars als Marina
Abramovic, Karel Appel en Ger van Elk. Ook werden internationale kunstenaars als Vito Acconci,
Douglas Gordon en Bruce Nauman getoond. Bij de
presentatie verscheen een catalogus, onder redactie
van Geurt Imanse en Branislav Dimitrijevic.
Spanje
CAC Malaga, Malaga
Retoricas del Trabajo; Randstad Photocollection
Voor de tentoonstelling Retoricas del Trabajo;
Randstad Photocollection van het Contemporary
Art Center in Malaga werden 27 fotografen uit de
Randstad Fotocollectie uitgenodigd. Te zien was
werk van onder anderen Taco Anema, Rineke
Dijkstra en Reinier Gerritsen. Het CAC voert sinds
de opening in 2003 een internationaal tentoonstel-
183
lingsbeleid voor beeldende kunst. Bij de tentoonstelling verscheen een catalogus, met bijdragen van
Frits Gierstberg en Astrid Wassenberg.
Centre d’Art Santa Monica, Barcelona
Florian Göttke
Het Centre d’Art Santa Monica maakte een solotentoonstelling met Florian Göttke. Het programma
van CASM wordt samengesteld door een curatorencomité, met daarin de directeur en twee of meer externe leden, ditmaal Miguel von Haffe Perez uit Porto
en David Torres uit Barcelona. Er worden jaarlijks
twintig solotentoonstellingen gemaakt, in blokken
van drie tot vijf. Gelijktijdig met de tentoonstelling
van Göttke werd er werk van Maria Eichhorn en
João Tabarra gepresenteerd. Göttke realiseerde voor
de gelegenheid een nieuw project.
Manifesta 5 European Biennial of Contemporary
Art, Donostia-San Sebastian
Mark Manders V2_ Berlage Instituut
Manifesta nodigde het Berlage Instituut, Mark
Manders en V2_organisatie uit om deel te nemen
aan Manifesta 5. Deze nomadische Europese biënnale voor hedendaagse kunst vond ditmaal plaats in
Donostia - San Sebastian in Spanje. De organisatie
was in handen van de International Foundation of
Manifesta uit Amsterdam, de Baskische overheden
en lokale culturele instellingen. Curatoren waren
Massimiliano Gioni en Marta Kuzma. Zij selecteerden vijftig internationale kunstenaars.
Turkije
Platform Garanti Contemporary Art Center,
Istanbul
Hit and Run
Platform Garantie Contemporary Art Centre organiseerde met Smart Project Space de tentoonstelling
Hit and Run, met onder anderen Mark Bain, Alicia
Framis en Begona Munoz. Platform is in 2001 opgericht als centrum voor hedendaagse kunst. Het heeft
een kunstenaarsarchief, ruimte voor onderzoek en
lezingen, een residentieprogramma en een expositieruimte. De tentoonstelling Hit and Run werd samengesteld door Una Henry en Thomas Peutz
Stichting Trafik, Den Haag
The Visitor
Stichting Trafik organiseerde in Istanbul de tentoonstelling The Visitor, met Nederlandse en Turkse
kunstenaars. Trafik is in 2002 opgericht om de culturele samenwerking tussen Turkije en Nederland,
in het bijzonder tussen Istanbul en Rotterdam, te
versterken. Dat gebeurt met incidentele manifestaties en langduriger samenwerkingsverbanden. The
Visitors was een vervolg op Between the Waterfronts,
dat in 2002 in Rotterdam plaatsvond.
Verenigd Koninkrijk
Beaconsfield, Londen
Carina Diepens
Carina Diepens realiseerde een project bij
Beaconsfield, een galerie voor hedendaagse beeldende kunst in Londen. Zij bouwde een galerieruimte
om tot café. Zo ontstond een kunstwerk waarin de
interactie met het publiek centraal staat. Diepens’
bijdrage was onderdeel van Engineer, een langer
lopend project waaraan kunstenaars als Georgina
Batty, Susan Collis en Laura Fond hebben meegewerkt.
Chisenhale Gallery, Londen
Folkert de Jong
Chisenhale Gallery maakt een tentoonstelling met
Folkert de Jong. Chisenhale werkt voornamelijk met
individuele, jonge kunstenaars. Veel van de kunstenaars in het programma werden later voor de Turner
Prize genomineerd, zoals Cornelia Parker, Sam
Taylor-Wood en Wolfgang Tillmans. De Jong zal een
nieuwe installatie presenteren. Bij de tentoonstelling
verschijnt een catalogus, die door NAi Publishers
wordt uitgegeven en vormgegeven door 75B.
Fruitmarket Gallery, Edinburgh
Ellen Gallagher
Fruitmarket Gallery organiseerde een solotentoonstelling van Ellen Gallagher. Fruitmarket Gallery
is het hedendaagse beeldende kunstcentrum
van Schotland, dat vijf tentoonstellingen per jaar
maakt, met kunstenaars als Louise Bourgeois,
Nathan Coley en Fred Tomaselli. De presentatie
van Gallagher werd gemaakt door Fiona Bradly,
in samenwerking met Gagosian Gallery in New
York, Hauser & Wirth in Zürich en het Museum of
Contemporary Art in Chicago. Bij de presentatie
verscheen een catalogus.
Liverpool Biennial, Liverpool
Liverpool Biennial 2004
De Liverpool Biennial 2004 nodigde Lara
Almarcegui, Yael Bartana en Jill Magid uit voor een
presentatie. De biënnale, die tot stand kwam in samenwerking met Tate Liverpool, Bluecoat Art Centre
en de Foundation for Art and Creative Technology,
werd samengesteld door Sabine Breitweiser (Wenen),
Yu Yeon Kim (New York), Cuauhtemoc Medina
(Mexico Stad) en Apinan Poshyananda (Bangkok).
Zij selecteerden 44 kunstenaars, die voor deze gelegenheid nieuw werk produceerden.
184
National Museum of Photography Film and
Television, Bradford, West Yorkshire
Hans van der Meer
Het National Museum of Photography Film and
Television nodigde Hans van der Meer uit. Het
museum stelt zich ten doel het begrip van en de
waardering voor afbeeldingen als onderdeel van het
culturele leven te vergroten. Het tentoonstellingsprogramma omvat fotografen als David Bailey, Martin
Parr en Paul Strand. Van der Meer presenteerde zijn
Hollandse velden.
Tate Modern, Londen
Yael Bartana, Jeroen de Rijke, Willem de Rooij,
Fiona Tan
Tate organiseerde Time Zones, met Yael Bartana,
Jeroen de Rijke en Willem de Rooij, en Fiona Tan.
Time Zones was een internationaal overzicht van
hedendaagse video, fotografie en film, en werd
samengesteld door Jessica Morgan en Gregor Muir.
Andere kunstenaars waren onder meer Francis Alys,
Fikret Atay en Wolfgang Staehle.
ACM Siggraph, New York
Tickle Salon
Voor ACM Siggraph 2004 in New York werden Erwin
Driessens en Maria Verstappen geselecteerd. Op
deze conferentie over computer graphics en interactieve technologie presenteerden zij Tickle Salon,
een robotinstallatie gebaseerd op het concept van
automatisch strelen.
Berkeley Art Museum Pacific Film Archive,
Berkeley
Mark Manders
De Matrix Galerie van het Berkeley Art Museum
Pacific Film Archive, een van de grootste universiteitsmusea in de Verenigde Staten, organiseerde een
solotentoonstelling van Mark Manders. Manders
maakte een nieuwe, locatiegebonden installatie. Zijn
presentatie maakt deel uit van een langer lopende
serie tentoonstellingen van het BAM PFA, met kunstenaars als Doug Aitken, Tacita Dean en Shirin
Neshat.
Frank Mohr Instituut, Groningen
European Exchange Exhibition at Hunter College
Times Square Gallery
Het Hunter College in New York nodigde het Frank
Morhr Instituut uit in de Times Square Gallery een
tentoonstelling samen te stellen van Nederlandse
kunst als onderdeel van een internationale presentatie van kunstvakopleidingen. De tentoonstelling
bestond uit werk van tien kunstenaars die in de
afgelopen zes jaar hun masteropleiding aan het FMI
hebben afgerond. Andere kunstvakopleidingen die
een tentoonstelling maakten waren de Hochschule
der Künste uit Berlijn, de Glasgow School of Art, de
Slade School uit Londen en de École des Beaux Arts
uit Parijs.
Feature, New York
Lily van der Stokker had bij Feature een solopresentatie. Feature vertegenwoordigt kunstenaars
als Judy Linn, David Moreno, en Nancy Shaver. De
tentoonstelling bestond uit muurschilderingen en
installaties die Van der Stokker voor deze gelegenheid maakte, en viel samen met de heropening van
het Moma.
Florence Lynch Gallery, New York
Linda van Boven
Florence Lynch nodigde Linda van Boven uit voor
een nieuwe solotentoonstelling. Lynch is gevestigd
in Chelsea en vertegenwoordigt een internationaal
gezelschap kunstenaars. Ook neemt zij deel aan
kunstbeurzen als The Armory, Art Cologne en Art
Rotterdam. Bij de tentoonstelling werd een symposium georganiseerd.
Mitchell Algus Gallery, New York
Kathe Burkhart
De Mitchell Algus Gallery organiseerde de tweede
solotentoonstelling van Kathe Burkhart (de eerste
was in 2003). De galerie toont werk van kunstenaars
van historische betekenis die tot nu toe onderbelicht
zijn gebleven, zoals Hans Breder, Raphael Montanez
Ortiz en Harold Stevenson. Bij de tentoonstelling van Burkhart verscheen een catalogus: Bad
Girl, met bijdragen van Hélène Cixous en Rhonda
Liebermann. Tegelijkertijd vond er een presentatie
plaats in de Schroeder Romero Gallery in Brooklyn.
De galeries dienden de aanvraag gezamenlijk in.
Museum of Contemporary Art Chicago, Chicago
Aernout Mik, Fiona Tan
2 oktober 2004 tot en met 18 september 2005
Aernout Mik en Fiona Tan hebben een opdracht voor
een werk gekregen van een nieuw samenwerkingsverband tussen het Museum of Contemporary Art
Chicago, het New Museum of Contemporary Art New
York en het UCLA Hammer Museum. Gezamenlijk
verlenen deze musea de opdracht, presenteren zij het
resultaat en nemen dat op in hun collectie. Derde
genodigde is kunstenaar Patty Chang. Tan maakt
Correction, gebaseerd op honderden filmportretten
van gevangenen en hun bewaarders. Mik presenteert
Bus Accident, over de periode na een busongeluk,
waarbij wel de reddingswerkers, maar niet de slachtoffers zijn te zien.
185
Museum of Contemporary Art Cleveland,
Cleveland, Ohio
Ellen Kooi
20 mei tot en met 14 augustus 2005
Ellen Kooi is door het Museum of Contemporary Art
Cleveland uitgenodigd voor de groepstentoonstelling
Out There: Landscape in the New Millennium. Het
museum organiseert jaarlijks ongeveer tien tentoonstellingen op het gebied van hedendaagse kunst.
Andere kunstenaars in deze tentoonstelling zijn
onder meer Uta Barth, Thomas Demand en Anna
Gaskell. Curator is Margo Crutchfield.
Roberts Tilton, Los Angeles
Capoeira
Stijn Huijts van Stedelijk Museum Het Domein
stelde voor galerie Roberts Tilton in Los Angeles de
groepstentoonstelling Capoeira samen. De tentoonstelling gaf een overzicht van jonge Nederlandse
kunst. Bij de presentatie verscheen een catalogus.
Kunstenaars die deelnamen waren onder anderen
Folkert de Jong, Wouter van Riessen en Donya Saed.
Stichting de Generator, Den Haag
NLXL, Photonic, Stalker
Het Movement Detroit Electronic Music Festival
vroeg De Generator een deel van het festival te organiseren. Dit jaarlijkse, driedaagse elektronische
muziekfestival met muzikanten, dj’s en visuele presentaties trekt een miljoen bezoekers. De Generator
profileert zich in verschillende hedendaagse disicplines en trad op als initiator van de Cultuurnacht in
Den Haag. The Movement en De Generator werken
samen in AMT, een halfjaarlijks project in Detroit
en Den Haag. AMT werd gedurende drie dagen door
De Generator gepresenteerd op een van de vier podia
van het festival. Daarvoor nodigde zij uit Nederland
onder anderen NLXL, Photonic en VJ Stalker uit.
UCLA Hammer Museum, Los Angeles
Rob Voerman
Het UCLA Hammer Museum presenteerde Rob
Voerman. Het museum toont oude en nieuwe werken
op het gebied van beeldende kunst, vormgeving en
architectuur. Een van zijn activiteiten is Hammer
Projects, gericht op jonge of nog onbekende kunstenaars die weinig te zien zijn in musea aan de
Amerikaanse westkust. In dat kader kreeg Voerman
een solotentoonstelling. De expositie, samengesteld
door James Elaine, kwam voort uit een presentatie
van Rob Voerman bij Rhodes + Mann Gallery in
Londen, die ook door de Mondriaan Stichting werd
ondersteund. In Los Angeles werden van Voerman
vijf sculpturen en vijf werken op papier getoond.
Worcester Art Museum, Worcester
Het Worcester Art Museum organiseerde een solotentoonstelling van Lily van der Stokker. Het museum bestaat sinds 1896 en heeft een grote collectie
moderne kunst. Het tentoonstellingsprogramma
omvat hedendaagse kunstenaars met werk dat niet
ouder is dan tien jaar. Het was Van der Stokkers
eerste solotentoonstelling in de Verenigde Staten.
Zij maakte een nieuwe muurschildering.
Ondersteuning
Ondersteunde promotionele catalogi Hgis
Aperture Foundation, New York
Hellen van Meene
€ 5.000 van totaal € 46.730
Aperture publiceerde een boek over Hellen van
Meene. Aperture heeft sinds haar oprichting in
1952 meer dan vijfhonderd kunstenaarsboeken en
fotoboeken uitgebracht, van onder anderen Walker
Evans, August Sander en Edward Weston. Ook
organiseert Aperture reizende tentoonstellingen en
geeft zij het tijdschrift Aperture uit. De promotionele
catalogus van Hellen van Meene bevat een inleiding
van Kate Bush, senior curator van de Photographer’s
Gallery in Londen.
Elena Beelaerts
€ 5.000 van totaal € 48.486
Artimo maakte een promotionele catalogus, Man’s
Best Friend, van Elena Beelaerts. Het boek werd
onder meer gebruikt bij presentaties van haar werk
in Luggage Store in Los Angeles, het Spinozahuis in
Boedapest en Art Cologne.
Amie Dicke
€ 12.767 van totaal € 26.605
Bij de solotentoonstelling die Amie Dicke kreeg in
D’Amelio Terras Gallery presenteerde Artimo een
catalogus over haar werk.
186
Dré Wapenaar
€ 5.000 van totaal € 39.198
Artimo maakte een publicatie over Dré Wapenaar.
Wapenaar zat in de groepstentoonstelling The
Interventionist in MassMoca, maar nam ook deel
aan een aantal andere internationale presentaties.
Lara Schnitger
€ 5.000 van totaal € 32.965
Artimo publiceerde een monografie over Lara
Schnitger. De publicatie wordt onder meer gebruikt
bij een solopresentatie van Schnitgers werk door
Anton Kern Gallery op Art Basel. Klaus Biesenbach
schreef de inleidende tekst. Schnitger werkte eerder met hem bij tentoonstellingen in Kunst-Werke
Berlin, PS1 New York en de Shanghai Biennale.
De publicatie is vormgegeven door Mevis en van
Deursen en wordt verspreid via de distributiekanalen van Artimo.
Charlotte Dumas
€ 1.250 van totaal € 3.229
Galerie Paul Andriesse maakte een catalogus van
fotograaf Charlotte Dumas. Aanleiding was de
deelname van Paul Andriesse aan de beurs PhotoLondon, waar met de Londense galerie Frith Street
een presentatie werd gemaakt. Foto’s van Dumas
werden eerder met succes op de Armory Show getoond.
Folkert de Jong
€ 5.000 van totaal € 25.350
NAi uitgevers publiceert een catalogus van het werk
van Folkert de Jong. De Jong krijgt momenteel veel
aandacht uit het buitenland, met tentoonstellingen
in Londen en Los Angeles.
Galerie Marzee, Nijmegen
Promotiecatalogus Herman Hermsen
€ 5.000 van totaal € 27.671
een promotiecatalogus met sieraden en producten
van Herman Hermsen. De publicatie zal presentaties
van zijn werk begeleiden in Galerie Deux Poissons
in Tokio, Galerie Spektrum in München en Galerie
V+V in Wenen. Ook wordt de publicatie verspreid via
internationale galeries waarmee Hermsen samenwerkt.
Ondersteuning
Ondersteunde deelnames galeries buitenlandse kunstbeurzen Hgis
Galerie
Beurs
Galerie Micheline Szwajcer
Galerie Tanya Rumpff
Van Zoetendaal Collections
Rheinschau Art Cologne 2004
Art 35 Basel
Art Brussels 2004
DFoto, San Sebastian 2004
€
2.360
6.928
5.280
3.072
Julika Rudelius
€ 2.032 van totaal € 3.458
Stedelijk Museum Bureau Amsterdam presenteerde
Julika Rudelius tijdens Rheinschau Art Cologne
Projects. Rheinschau is een tentoonstelling van
jonge kunst, op initiatief van een jongere generatie
galeries en institutionele tentoonstellingsmakers
in Keulen, parallel aan en in samenwerking met
Art Cologne. Onder de deelnemers bevonden zich
Kunstverein Köln, Museum Ludwig en The Modern
Institute. Rudelius liet het werk Tagged zien.
Ondersteunde promotionele catalogi Hgis € 44.017
187
Ondersteuning
Ondersteunde projecten Internationale-cultuurmiddelen
Duitsland
Nederlandse Ambassade in Duitsland, Berlijn
Cultuurmarathon ambassade Duitsland
Nederlandse ambassade in Berlijn werd een multidisciplinair cultureel programma georganiseerd, dat
bestond uit lezingen, presentaties en discussies.
Frankrijk
Archilab, Orléans
ArchiLab 2004
Voor editie 2004 van de jaarlijkse internationale
architectuurconferentie en tentoonstelling Archilab
in Orléans heeft curator Bart Lootsma een tentoonstelling samengesteld met bijdragen van onder
anderen MVRDV, Stalker en Stealth Group. Thonik
werd uitgenodigd de tentoonstelling en catalogus
vorm te geven en heeft daarnaast ook een installatie
gemaakt voor de binnenplaats van het Archilabgebouw.
Italië
Flash Art International, Milaan
Flash Art issue January-February 2005
€ 4.500 IC-middelen van totaal € 15.770
Flash Art International wijdde zijn eerste nummer van 2005 gedeeltelijk aan Art Rotterdam en
Rotterdamse beeldende kunst. Flash Art heeft een
oplage van 55.000 exemplaren en wordt wereldwijd
verspreid. In de special werd onder meer aandacht
besteed aan Marc Bijl en Mark Manders.
Stichting Paradox, Edam
Changing Faces
Binnen Europees samenwerkingsverband wordt
jaarlijks aan zes fotografen een opdracht verstrekt
die moet bijdragen aan nieuwe inzichten in sociaalmaatschappelijke veranderingen in het uitdijende
Europa. Leidende partners in het geheel zijn onder
meer de University of Sunderland, de University of
Jyvaskyla en de Rijksuniversiteit Leiden. Het project
wordt ook ondersteund binnen het Culture 2000
Programme van de Europese Unie.
Spanje
Stanley Brouwn
23 januari 2005 tot en met 25 september 2005
Het Van Abbemuseum organiseert een internationale tournee van een solotentoonstelling van Stanley
Brouwn. De tentoonstelling is eerst te zien in het
Van Abbemuseum en reist door naar het MACBA
in Barcelona. De presentatie werd samengesteld in
nauwe samenwerking met de kunstenaar en geeft
een beeld van zijn werk van 1960 tot heden. Bij de
tentoonstelling verscheen een Engelstalige publicatie.
Nederland
Galerie Hof en Huyser, Amsterdam
Bezoekersprogramma Art Rotterdam
Bij de kunstbeurs Art Rotterdam 2005 werd een
programma georganiseerd voor buitenlandse curatoren, verzamelaars en beursdirecteuren. Zij namen
deel aan een discussieprogramma en bezochten een
aantal kunstinstellingen in Rotterdam.
Ondersteunde projecten Internationale-cultuurmiddelen € 121.763
188
Ondersteuning
De Mondriaan Stichting kan deelname
van galeries aan belangrijke internationale
kunstbeurzen ondersteunen om bij te dragen aan de internationale positie van hedendaagse beeldende kunst uit Nederland
en als stimulans om internationale contacten te leggen. Nederlandse en buitenlandse
galeries kunnen daardoor beter samenwerken bij de promotie van Nederlandse kunstenaars. Jaarlijks maakt de Mondriaan
Stichting een selectie van relevante beurzen. In 2004 waren dat Arco Madrid, The
Armory Show New York, Art Basel, Art
Basel Miami Beach, Liste Bazel, European
Artforum Berlin, Art Cologne, Paris Photo,
Fiac, Parijs en Frieze Art Fair, Londen.
Kunstbeurzen galeries € 340.452
Voor galeries is deelname aan internationale kunstbeurzen een goede manier om
de internationale markt te verkennen en
contacten te leggen met andere galeries en
buitenlandse culturele instellingen. Bij de
beoordeling van de beurzen wordt onder
meer gekeken naar de betekenis ervan
voor de beeldende kunsten, de regionale
spreiding en de toegevoegde waarde van de
beurzen ten opzichte van elkaar.
189
Ondersteuning
Ondersteunde deelnames galeries buitenlandse kunstbeurzen
Galerie
Beurs
Ton Peek Photography
Torch Gallery
Mirte Demare
Reflex Gallery
Annet Gelink Gallery
Ellen de Bruijne Projects
Galerie Paul Andriesse
Torch Gallery
Galerie Van den Berge
MKgalerie.nl
Slewe Galerie
Upstream Gallery
Galerie Micheline Szwajcer
Galerie Paul Andriesse
Jousse Entreprise
Buro Empty
Galerie Art Affairs
Galerie de Expeditie
MKgalerie.nl
Ron Mandos
Stella Lohaus Gallery
Vous Etes Ici
MKgalerie.nl
Vous Etes Ici
Galerie Akinci
Galerie Krinzinger
Galerie Lumen Travo
Ron Mandos
Slewe Galerie
Galerie Art Affairs
Galerie Cokkie Snoei
Galerie Krinzinger
Galerie Onrust
Galerie Willy Schoots
The Living Room
Torch Gallery
Vous Etes Ici
Paris Photo 2003
Art Basel Miami Beach 2003
Arco 2004
Arco 2004
Arco 2004 Project Room
Arco 2004 Up and Coming
The Armory Show 2004
Art Brussels 2004
Art Brussels 2004
Art Brussels 2004
Art Brussels 2004
DFoto, San Sebastian 2004
Liste 04 Basel
Liste 04 Basel
Liste 04 Basel
Art 35 Basel
Art 35 Basel
Art 35 Basel
Art 35 Basel
Art 35 Basel
Art Unlimited 2004
Art Forum Berlin 2004
Made in Berlin 2004
Made in Berlin 2004
Frieze Art Fair
Fiac 2004
Fiac 2004
Fiac 2004
Fiac 2004
Fiac 2004
Fiac 2004
Rheinschau Art Cologne 2004
Art Cologne 2004
Art Cologne 2004
Art Cologne 2004
Art Cologne 2004
Art Cologne 2004
Art Cologne 2004
Art Cologne 2004
Art Cologne 2004
Art Cologne 2004
Art Cologne 2004
Ondersteunde deelnames galeries buitenlandse kunstbeurzen € 340.452
€
3.000
5.140
4.860
7.794
4.860
4.860
6.664
4.977
2.455
5.280
5.280
5.280
5.280
3.072
2.725
2.725
2.725
10.799
10.905
6.928
11.090
3.870
3.872
3.188
5.981
5.828
5.554
6.836
5.981
1.993
7.120
1.360
680
8.860
4.388
4.476
4.756
4.388
4.476
4.388
2.360
2.996
7.000
7.000
4.375
7.000
7.000
7.000
7.000
7.000
7.000
190
Galerie
Beurs
Antiquariaat L. van Paddenburgh
Flatland Galerie
Galerie Cokkie Snoei
Galerie Van Kranendonk
Ton Peek Photography
Torch Gallery
TZR, Galerie für Bildende Kunst
Galerie Bob van Orsouw
Paris Photo 2004
Paris Photo 2004
Paris Photo 2004
Paris Photo 2004
Paris Photo 2004
Paris Photo 2004
Paris Photo 2004
Paris Photo 2004
€
2.080
10.400
7.480
10.400
5.255
5.915
4.618
10.400
7.731
5.748
Ondersteuning
Niet-gehonoreerde aanvragen deelname galeries buitenlandse kunstbeurzen
De Mondriaan Stichting ontving een aantal aanvragen van galeries voor deelname aan kunstbeurzen
die niet tot de jaarlijkse selectie behoren. Het betrof
Photo London 2004, Palm Beach 2005, Berliner
Liste en Art Moscow 2004. De aanvragen werden
niet gehonoreerd omdat naar verwachting de betreffende beurzen onvoldoende toegevoegde waarde
zouden hebben in vergelijking met de geselecteerde
beurzen.
De aanvragen werden ingediend door:
Artspace Witzenhausen, Amsterdam
Brutto Gusto, Rotterdam
Galerie Art Affairs, Amsterdam
MKgalerie.nl, Rotterdam
Suzanne Biederberg Gallery, Amsterdam
Torch Gallery, Amsterdam
Ondersteuning
Bezwaarprocedure deelname galeries buitenlandse kunstbeurzen
Galerie Paul Andriesse maakte bezwaar tegen de
vaststelling van de bijdrage van de Mondriaan
Stichting voor de stand van de galerie op
The Armory Show. Die was lager dan oorspronkelijk
toegezegd omdat de Mondriaan Stichting meende
dat de galerie niet aan de voorwaarden had voldaan.
De galerie bracht daartegen in dat de stand gedeeld
werd met de Engelse galerie Frith Street en dat zij
gezamenlijk wel aan de voorwaarden voldeden.
De Mondriaan Stichting overwoog dat daar bij de
afrekening al wel rekening mee was gehouden. Het
Ondersteunde deelnames galeries buitenlandse kunstbeurzen € 340.452
191
Ondersteuning
Lofts
De Mondriaan Stichting huurt twee appartementen in Manhattan. Daarin kunnen beeldend kunstenaars, vormgevers en
architecten verblijven die voor een tentoonstelling of andere presentatie van hun werk
in New York moeten zijn. Ook medewerkers
van Nederlandse musea kunnen in aanmerking komen voor een verblijf, als zij
voor studie of presentatie van Nederlandse
beeldende kunst, vormgeving of bouwkunst in New York moeten verblijven. Bij
wijze van uitzondering kunnen ook andere
personen die werkzaam zijn in de kunsten
voor een verblijf in aanmerking komen.
Gebruikers betalen een beperkte financiële vergoeding. De lofts worden beheerd
door Hendrika ter Elst. Jeanne Wikler en
Robert Kloos van het consulaat-generaal
in New York adviseren en ondersteunen
kunstenaars bij het leggen van contacten
met relevante personen en instellingen in
New York. In onderstaand schema is het
gebruik van de twee lofts in de afgelopen
vijf jaar weergegeven.
Jaar
Bezettingsgraad
Aantal
gebruikers
Kunstenaars
vormgevers/architecten
Overige
gebruikers
2000
2001
2002
2003
2004
60%
60%
68%
78%
81%
45
47
57
68
67
34
42
51
54
57
8
5
6
14
10
Lofts € 68.691
192
Ondersteuning
Lofts
Toezeggingen
Loft 218
Piet Schreuders, Amsterdam
27 december 2003 – 4 januari 2004
Piet Schreuders reisde naar New
York voor een bezoek aan de
Amerikaanse uitgever Princeton
Architectural Press, die belangstelling heeft voor een Engelse
uitgave van zijn boek Voor verbetering vatbaar.
Amie Dicke, Rotterdam
4 – 9 januari 2004
Amie Dicke verbleef in New York
voor tentoonstellingen bij John
Connelly Presents en bij D’Amelio
Terras.
Kees Wijker, Middelburg
9 – 19 januari en loft 811 5 – 9 februari
2004
Kees Wijker had een tentoonstelling bij Holland Tunnel Gallery.
Karin Verboeket, Soest
19 – 26 januari 2004
Karin Verboeket assisteerde
Atelier Herenplaats op de Outside
Art Fair en breidde haar netwerk
uit voor onder meer het realiseren
van een soortgelijke beurs in
Europa.
Celio Braga, Amsterdam
26 januari – 1 februari 2004
Celio Braga had afspraken bij The
Drawing Center en met curator
Aldo Sanchez voor uitwisselingsprojecten met Mexico, Brazilië en
Nederland.
Mu, Eindhoven
1 – 7 februari 2004
Ton van Gool bereidde voor Mu
een expositie voor met Susan
Cianciolo.
Gerard Boersma, Leeuwarden
9 februari – 23 februari 2004
Gerard Boersma had een tentoonstelling bij Agora Gallery.
Joris Montens, Amsterdam
28 februari – 3 maart 2004
Joris Montens verbleef in New
York om een van zijn projecten
voor te bereiden.
Lofts € 68.691
Toezeggingen € 68.691
Peter Baren, Amsterdam
13 – 24 maart 2004
Peter Baren nam deel aan het
Currency 2004 Festival.
Voebe de Gruyter
9 – 17 juni 2004
Voebe de Gruyter realiseerde de
tentoonstelling Playpen in The
Drawing Center.
Carla Klein, Rotterdam
Leoni Oostvogel, Amsterdam
5 – 13 maart 2004
17 juni – 27 juni 2004
Carla Klein was in New York voor
Leoni Oostvogel verbleef in New
presentaties van haar werk door
Tanya Bonakdar Gallery en Annet York voor maatregelen om fotowerGelink Gallery tijdens The Armory ken terug te krijgen van galerie
Show 2004.
Nikolai Fine Art.
Berbel Peters, Arnhem
24 maart – 3 april 2004
Berbel Peters verbleef in New York
op uitnodiging van The Drawing
Center en voor het projecteren van
haar animatiefilm op een gebouw
op Times Square.
Jan Grosfeld, Rotterdam
8 – 15 mei 2004
Jan Grosfeld verbleef in New York
voor diverse afspraken met galeries en kunstenaars.
iL-studio, Amsterdam
11 – 20 mei 2004
Isabelle Leijn nam deel aan
DesignDownTown in het Chelsea
Hotel.
Silvia Russel, Amsterdam
20 – 23 mei 2004
Silvia Russel bereidde haar
tentoonstelling voor bij Suite 106
Gallery.
Ineke Hauer, Rotterdam
4 – 22 april 2004
Ineke Hauer was in New York om
de installatie van een New Yorkse
watertank in Rotterdam voor te
bereiden.
Atelier Van Lieshout, Rotterdam
22 – 30 april 2004
Atelier Van Lieshout had een tentoonstelling bij Tanya Bonakdar
Gallery.
Cindy Jansen, Rotterdam
30 april – 9 mei 2004
Cindy Jansen presenteerde haar
korte film Alice op het New York
International Independent Film
Festival.
Jos van de Geer, Den Haag
1 – 8 juli 2004
Jos van der Geer verbleef in New
York voor afspraken met DKNY en
andere ondernemingen.
Stijn Roodnat, Amsterdam
14 – 22 juli 2004
Stijn Roodnat installeerde wanden van zijn architectuurproject
bij het project 207th Street.
Max Bruinsma, Amsterdam
22 – 25 juli 2004
Max Bruinsma nam deel aan een
symposium van de American
Institute of Graphic Arts.
Bik Van der Pol, Rotterdam
4 – 12 september 2004
Bik Van der Pol verbleven in New
York voor Nomads and Residents,
dat 8 september met Art in
General het project de Traveling
Magazine Table startte.
Sushan Kinoshita, Maastricht
Sushan Kinoshita had een tentoonstelling bij the New Museum
of Contemporary Art.
Wijnanda Deroo, Amsterdam
22 september – 1 oktober
Wijnanda Deroo had haar eerste
solotentoonstelling bij Robert
Mann Gallery.
Lily van der Stokker, Amsterdam
1 – 27 oktober 2004
Lily van der Stokker had een
tentoonstelling bij onder meer
Feature Gallery.
193
Jan Mulder, Utrecht
27 oktober – 8 november 2004
Jan Mulder nam deel aan de
tentoonstelling Metamorphoses in
Studio 18 Gallery.
Martha Colburn, Amsterdam
16 – 22 november en loft 811 van 24
– 30 november
Martha Colburn was uitgenodigd
voor een solopresentatie bij
Millennium Film Workshop inc.
Fotomuseum Den Haag,
Den Haag
22 – 30 november 2004
Wim van Sinderen verbleef in
New York voor werkafspraken en
de voorbereiding van een fototentoonstelling van Leonard Freed.
De heer W. van der Beek, Wezep
Wim van der Beek verbleef in New
York voor onderzoek en publicaties
op het gebied van kunstenaars en
stedelijke ontwikkeling.
Loft 811
Teun Hocks, Breukelen
Teun Hocks had een solotentoonstelling in de nieuwe ruimte van
PPOW Gallery in Chelsea.
Galerie Atelier Herenplaats,
Rotterdam
17 – 26 januari 2004
Voor de tweede maal nam de
Galerie Atelier Herenplaats van
Richard Bennaars deel aan de
Outsider Art Fair in New York.
Michael Raedecker, Londen
21 – 26 februari 2004
Michael Raedecker verbleef in New
York voor het organiseren van een
solotentoonstelling bij Andrea
Rosen Gallery.
Moshekwa Langa, Amsterdam
26 februari – 8 maart 2004
Moshekwa Langa was in New
York voor de presentatie van een
kunstwerk op locatie en had
gesprekken met galeriehouders,
curatoren en kunstenaars.
Lara Almarcegui, Rotterdam
10 – 18 maart 2004
Lara Almarcegui had een presentatie bij Gallery Marta Cervera
tijdens de Armory Show.
Gert-Jan Prins, Amsterdam
18 – 26 maart 2004
Gert-Jan Prins presenteerde een
soloperformance op het No Fun
Festival in New York.
Waag Society, Amsterdam
17 – 21 april 2004
Voor een performance programma
van Waag Society legde Sher
Dorruf werkbezoeken af bij Share,
New York University, Eyebeam
Gallery en andere instellingen.
Natasja van Kampen, Rotterdam
21 – 28 april 2004
Natasja van Kampen vertoonde
twee korte films tijdens het New
York International Independent
Film and Video Festival.
Stichting Impakt, Utrecht
28 – 29 april 2004
Arjon Dunnewind vertoonde programma’s van het Impakt Festival
bij VideoMundi en het Version
Festival.
Lofts € 68.691
Nederlands Architectuur
Instituut, Rotterdam
1 mei – 2 mei 2004
Aaron Betsky verbleef in New York
als jurylid voor afstudeerexamens
van de School of Architecture van
Yale University.
Maarten Baas, Waalre
9 – 18 mei 2004
Maarten Baas exposeerde zijn
serie Smoke bij galerie Moss.
Moniek Voulon, Amsterdam
23 mei – 7 juni en 26 oktober –
6 november 2004
Moniek Voulon bereidde haar
tentoonstelling voor bij White Box
in New York en presenteerde haar
tentoonstelling News from Home
in The Annex in Chelsea.
Jeroen Eisinga, Rotterdam
18 – 31 mei 2004
Jeroen Eisinga bracht zijn films
naar New York Filmmakers Coop
en had gesprekken met diverse
galeriehouders.
Dré Wapenaar, Rotterdam
31 mei – 6 juni 2004
Dré Wapenaar nam deel
aan de tentoonstelling The
Interventionist bij Mass Moca in
Boston.
Tiong Ang, Amsterdam
11 – 20 juni 2004
Op uitnodiging gaf Tiong Ang
een lezing bij The Photography
Institute of Columbia University.
Rein Jelle Terpstra, Amsterdam
20 juni – 3 juli 2004
Rein Jelle Terpstra verbleef in New
York voor het maken van nieuw
werk.
Dutch Fashion Foundation,
Amsterdam
6 – 9 juli en loft 218 van 9 – 14 juli 2004
In samenwerking met het
Nederlands Consulaat bezocht
Mark Terberg van Dutch Fashion
Foundation oude en nieuwe contactpersonen voor de organisatie
van onder meer de Dutch Touch
New York (najaar 2005).
Bak, Utrecht
9 – 12 juli 2004
Voor het programma Thinking
Forward verbleef Maria Hlavajova
van Bak enkele dagen in New York.
194
Jan van der Ploeg, Amsterdam
12 – 19 juli 2004
Jan van der Ploeg nam deel aan de
groepstentoonstelling Minimalpop
bij Florence Lynch Gallery.
Hannah van Bart, Amsterdam
Jeroen Eisinga, Rotterdam
12 – 21 oktober 2004
30 november – 12 december 2004
Hannah van Bart had een soloten- Jeroen Eisinga had een solotoonstelling bij Marianne Boesky
presentatie van zijn films bij
Gallery.
Millennium Bioscoop.
Amie Dicke, Rotterdam
30 augustus – 13 september 2004
Amie Dicke had een solotentoonstelling bij D’Amelio Terras
Gallery.
Johan Hilbert Idema,
Amsterdam
22 – 25 oktober 2004
Johan Idema verbleef in New York
voor afspraken en inventarisatie
van nieuwe ontwikkelingen in de
museale wereld.
Leonardo’s Inventions,
Amsterdam
Leonard de Vogel verbleef in New
York voor een presentatie van
nieuwe ontwikkelingen rond
animaties.
Alex Vermeulen, Amsterdam
Alex Vermeulen was in New York
voor de presentatie van een multimediaproject dat hij met David
Shea en anderen realiseert.
Experimental Jetset,
Amsterdam
27 september – 4 oktober 2004
Op uitnodiging van curator
Rachel Ward nam Experimental
Jetset deel aan de tentoonstelling
Terminal Five in de voormalige
TWA terminal.
Stichting Frank Mohr Instituut,
Groningen
4 – 12 oktober 2004
Martijn Schuppers, Barbara
Wijnveld, Libia Perez en Olafur
Olaffson en andere oud-studenten
van het Frank Mohr Instituut
exposeerden bij Times Square
Gallery van Hunter College.
Lofts € 68.691
Jacco Olivier, Amsterdam
9 – 14 november 2004
Jacco Olivier had zijn eerste
solotentoonstelling bij Marianne
Boesky Gallery.
Sara van der Heide, Amsterdam
6 – 14 november 2004 ook in loft 218
Sara van der Heide had een solotentoonstelling bij Kustera Tilton
Gallery.
Tim Art Agency, Amsterdam
12 – 19 december 2004
Yvonne Twisk bereidde de tentoonstelling Design for Us(e) voor met
Sachiko Uozumi.
Roy Cremers, Utrecht
18 – 23 december 2004
Roy Cremers verbleef in New York
voor onderzoek en afspraken bij
onder meer het Moma.
Louise Schouwenberg,
Amsterdam
25 december – 1 januari 2005
Louise Schouwenberg verbleef in
New York voor onderzoek en het
schrijven van essays.
Dutch Fashion Foundation,
Amsterdam
16 – 21 november 2004
Mark Terberg en Angelique
Westerhof verbleven in New York
om onder meer de samenwerking met het FIT (My Future My
Present My Past Fashion Institute
Of Technology) en de publiciteit
tijdens de NY Fashion Week voor
te bereiden.
Stichting Frank Mohr Instituut,
Groningen
21 – 24 november 2004
Daan de Kuyper van het Frank
Mohr Instituut verbleef in New
York voor de afronding van de
tentoonstelling waaraan haar
oud-studenten deelnamen (zie ook
loft 04-051).
195
Ondersteuning
De Mondriaan Stichting nodigt sinds
1996 buitenlandse gasten uit om zich te
oriënteren op de actuele ontwikkelingen
in de kunst in Nederland. Zij doet dat om
internationale belangstelling te wekken
voor hedendaagse kunst in Nederland en
de positie daarvan in het buitenland te
versterken. De gasten zijn werkzaam in
bijvoorbeeld musea en andere tentoonstellingsruimtes of zijn zelfstandig curator of
criticus. Zij krijgen in nauw overleg een
individueel programma aangeboden dat
aansluit bij hun praktijk en interesses.
Om de bezoeken op maat te verzorgen
en te laten aansluiten bij de Nederlandse
praktijk heeft de Mondriaan Stichting
intensief contact met een groot aantal
verschillende personen en instellingen in
Nederland. Daardoor kunnen de gasten
een zo gevarieerd mogelijk beeld krijgen
van het werkveld en ontstaan er connecties
en netwerken. Na afloop van een bezoek
stimuleert de Mondriaan Stichting het
uitbreiden van relaties door materiaal
te sturen en informatie te geven. De
Mondriaan Stichting nodigt in totaal zo’n
vijfentwintig personen per jaar uit. In
totaal hebben inmiddels meer dan 200 personen aan het programma deelgenomen.
Internationaal bezoekersprogramma € 35.637
Uit een evaluatie van het bezoekersprogramma in 2003 blijkt dat het een
onmiskenbare bijdrage levert aan de internationale bekendheid van en contacten
met kunstenaars en andere kunstprofessionals uit Nederland. Dit vertaalt zich
enerzijds in meer uitnodigingen van
kunstenaars en vormgevers uit Nederland
voor tentoonstellingen in gerenommeerde
buitenlandse instituten, meer publicaties
in internationale tijdschriften en een
grotere bekendheid met de kwaliteit van
Nederlandse kunstenaars, vormgevers
en instellingen. Anderzijds betekent het
versterking van contacten uit Nederland
met het internationale netwerk.
196
Ondersteuning
Oriëntatiereizen
In 2004 is een begin gemaakt met een nieuwe vorm
van stimuleren van internationalisering. In samenwerking met het Prins Claus Fonds organiseerde
de Mondriaan Stichting de eerste oriëntatiereizen.
Deze reizen naar gebieden en landen waarmee tot
nu toe nog weinig contacten en netwerken bestaan
hebben als doel Nederlandse kunstprofessionals te
informeren over artistieke ontwikkelingen in minder
bekende maar interessante regio’s. De Mondriaan
Stichting organiseert een zeer intensief bezoekprogramma in relatief korte tijd waarin contacten
worden gelegd met de belangrijkste instellingen,
curatoren en kunstenaars ter plekke. De samenwerking met het Prins Claus Fonds is erop gericht om
netwerken van beide organisaties te koppelen. Op
die manier worden zowel ter plekke als met de buitenlandse gasten van het reisgezelschap contacten
gelegd.
Deze opzet garandeert een intensieve uitwisseling
van kennis, visies en perspectieven.
In 2004 ging de eerste van deze reizen naar het
Midden-Oosten: de steden Caïro, Beiroet en Amman
werden bezocht met een groep van zestien kunstprofessionals uit Nederland en Turkije.
De reis was een groot succes. Er is een aantal plannen voor samenwerking uit voortgekomen, en over
en weer staan bezoeken in de agenda naar aanleiding van de oriëntatiereis. De Mondriaan Stichting
zal vanaf 2005 jaarlijks een dergelijke oriëntatiereis
organiseren.
Ondersteuning
Deelnemers internationaal bezoekersprogramma
16 – 20 januari 2004
Igor Zabel
4 – 7 maart 2004
Ingemar Arnesson
Curator van Moderna Galerija, Ljubljana, www.mg-lj.si,
en curator van Safety and peace! Order and freedom!,
episode 5 van Who if not we...? in Moderna Galerija, onderdeel van het cultureel programma Thinking Forward
ter gelegenheid van het Nederlands voorzitterschap van
de Europese Unie.
Curator van het Kulturhuset, Stockholm, www.kulturhuset.stockholm.se
Igor Zabel werd door de samenstellers van het
beeldende kunstonderdeel van Thinking Forward
voorgesteld aan kunstenaars, curatoren en andere
professionals, ook met het oog op een tentoonstelling
in november en december 2004.
16 – 17 februari 2004
Ralph Rugoff
Directeur van het CCA Wattis Institute for Contemporary
Art, San Francisco, www.wattis.org
Rugoff was door Stichting De Appel gevraagd deel te
nemen aan de jurering van de kandidaten voor het
Curatorial Training Programme 2004–2005. Om
de goede reputatie van zijn persoon en instituut
nodigde de Mondriaan Stichting Rugoff uit voor
een aansluitende kennismaking met de kunst en
cultuur in Nederland. Het CCA Wattis Institute is
ingebed in een zeer goede college met een sterke
multidisciplinaire programmering. Rugoff bezocht
de Rijksakademie en het Nederlands Instituut voor
Mediakunst en ontmoette onder anderen Esther
Tielemans bij Galerie Akinci, Ronald Ophuis, Mark
Manders en Barbara Visser. In 2005 is in het
CCA Wattis Institute een tentoonstelling gepland
met werk van onder anderen Aernout Mik en Yael
Bartana.
Oriëntatiereizen
Ingemar Arnesson is projectmanager en curator en
legt in zijn programma de nadruk op mediakunst,
vormgeving en fotografie. Op deze gebieden was zijn
bezoekersprogramma in Nederland gebaseerd. Hij
bezocht Droog Design en de Beurs van Berlage die
een vergelijkbare programmering kennen. Ook werd
hij ontvangen door Charlotte van Lingen van de
Kunsthal en door Frits Gierstberg van Nederlands
Fotomuseum, beide in Rotterdam. Tenslotte bezocht
Arnesson een aantal kunstenaars en galeries. In
2004 toonde Arnesson het, eerder in de Kunsthal
getoonde, werk van William Wilson.
10 – 15 maart 2004
Arseniy Sergeyev
Freelance curator, videomaker, art director en editor van
het magazine on off,Yekaterinburg
Ludmila Ivashina
Art manager van de Kondratyuk Foundation, Novosibirsk
public fund
Sergeyev en Ivashina werden samen door de
Mondriaan Stichting en het Nederlands Instituut
voor Mediakunst uitgenodigd naar aanleiding
van de reizende tentoonstelling Dertig jaar
Nederlandse Videokunst. Deze tentoonstelling wordt door het Nederlands Instituut voor
Mediakunst medio 2004–eind 2005 georganiseerd.
De werken van Nederlandse kunstenaars uit de
periode 1973 tot 2003 worden getoond in Niznii
Novgorod, Novosibirsk, Krasnoyarsk, St Petersburg,
Yekaterinburg, Moskou en Kaliningrad. Voor een
197
goede samenwerking en voorbereiding met Sergeyev
en Ivashina werden zij door het instituut ontvangen
om werken te zien, te selecteren en de logistiek te
regelen. Door de Mondriaan Stichting werd hen een
bezoekersprogramma aangeboden op het gebied
van media en uitwisselingen zoals V2_ , De Waag en
Transartists.
14 – 18 maart 2004
Andras Szanto
Directeur National Arts Journalism Program, Columbia
University, NY, www.najp.org
Studenten en alumni: Tony Brown, Caryn Brooks, Paul
de Barros, Tim Cahill*, Jeffrey Day*, Bill Goldstein, Anya
Grundmann, Laurie Muchnick, Chris Reardon, Valerie
Takahama*, Lily Tung
Het bezoekersprogramma werd hen aangeboden in
samenwerking met het Fonds voor Amateurkunst
en Podiumkunsten, de Stichting Internationale
Culturele Activiteiten, de Dutch Jazz Connection,
Muziekgroep Nederland, het Nederlands Literair
Productie- en Vertalingen Fonds en de Premsela
Stichting. Het National Arts Journalism Program
van Columbia University staat als post graduate
instituut binnen de journalistieke wereld in hoog
aanzien. Zij biedt een programma om critici van
televisie, radio en dagbladen de gelegenheid te geven
zich verder te specialiseren op het gebied van de
culturele journalistiek. De Mondriaan Stichting
legde in 2002 contact met deze organisatie, wat
resulteerde in deelname van twee Nederlandse
critici aan het cursusjaar 2003–2004. Zo ontstond
het plan om een groep van (oud)studenten kennis te
laten maken met de kunst en cultuur in Nederland.
Een uitgebreid programma werd opgesteld inclusief
een algemene kennismaking met het systeem van
het Nederlandse cultuurbeleid. Medewerkers van het
Ministerie van OCW, de Amsterdamse Kunstraad,
fondsdirecteuren en directeuren van diverse instellingen gaven presentaties en ook was voorzien in
een discussie met genodigden over cultuur, politiek
en journalistiek in Nederland. Een breed beeld
van de Nederlandse cultuur kregen de gasten door
bezoek aan concerten, theatervoorstellingen en
deelname aan een Amsterdamse architectuurtocht
met Bernard Hulsman van NRC Handelsblad. Op de
laatste dag bezochten de gasten instellingen op het
gebied van hun specifieke discipline. Drie gasten*
gespecialiseerd in beeldende kunst en vormgeving
bezochten de Nederlandse presentatie van de
Biënnale van Venetië 2003 in Museum Boijmans
Van Beuningen, AVL Joep van Lieshout en het
Nederlands Architectuurinstituut.
3 – 7 april 2004
Joanna Mytkowska
Curator van Foksal Gallery Foundation, www.fgf.com.pl,
en curator van episode 7 van Who if not we...?, onderdeel van het cultureel programma Thinking Forward ter
gelegenheid van het Nederlands voorzitterschap van de
Europese Unie
Joanna Mytkowska is curator (met Andrzej
Przywara) van de laatste van de zeven beeldende
kunstprojecten over een periode van een half jaar,
die ontwikkeld zijn voor het cultureel programma
tijdens het Nederlands voorzitterschap van de
Europese Unie. Zij werd begeleid door de samenstellers van het beeldende kunstonderdeel van Thinking
Forward.
3 – 7 april 2004
Livia Paldi
Freelance curator, Ljubljana en curator van Surfacing,
episode 1 van Who if not we...? in het Ludwig Museum
Budapest – Museum of Contemporary Art, onderdeel
van het cultureel programma Thinking Forward ter gelegenheid van het Nederlands voorzitterschap van de
Europese Unie
Livia Paldi is curator van de eerste van de zeven tentoonstellingen in de toetredende landen die ontwikkeld zijn voor het cultureel programma tijdens het
Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie.
Zij werd door de samenstellers van het beeldende
kunstonderdeel van Thinking Forward begeleid in
het zoeken naar materiaal. In de tentoonstelling in
Boedapest stond de confrontatie tussen waarneming
en vooronderstelling van de kijker enerzijds en de
visies van verschillende Nederlandse kunstenaars
op cinema, film en video anderzijds centraal. De
nadruk lag daarbij op cinematografische beelden en
het gebruik van technieken zoals de documentaire.
19 – 23 april 2004
Angelika Nollert
Projectmanager van Project Management Visual
Arts van het Siemens Arts Program, München,
w4.siemens.de/artsprogram/en/index.htm
Het Siemens Arts Program is een van de culturele
onderdelen van het Siemensconcern.
Angelika Nollert is verantwoordelijk voor tentoonstellingen die in samenwerking met andere – vaak
internationale – instellingen worden gerealiseerd.
Haar bezoekersprogramma werd vooral bepaald door
Nollerts specifieke interesse in stedenbouwkundige
vormgeving en ruimtelijke ordening en met name
de rol van groen in de leefomgeving van de mens. Ze
wilde onderzoeken of er in Nederland aanknopingspunten zijn voor een samenwerkingsverband gericht
op het starten van een project over dit onderwerp.
Ook wilde ze graag instellingen bezoeken zoals De
Vleeshal in Middelburg, het Van Abbemuseum in
Eindhoven, Bak Basis voor Actuele Kunst in Utrecht,
W139 en de Rijksakademie in Amsterdam. Nollert
maakte onder anderen kennis met NL Architects,
Rob Docter van het Berlage Instituut en Willemien
Ippel van ACE Architectuurcentrum Eindhoven.
Verder bezocht ze met fotograaf Ralph Kämena,
wiens werk er vertegenwoordigd was, de tentoonstelling Gemengd Bedrijf over de veranderingen in de
leefomgeving van het Nederlandse platteland in het
Nederlands Fotomuseum Rotterdam.
24 april – 1 mei 2004
Hatumi Hotta en Clare Sauro
Curatoren van The Museum at FIT,
www.fitnyc.suny.edu
Het Museum at the Fashion Institute of Technology
voor kostuum, mode en vormgeving is gelieerd aan
een modeopleiding. Het museum werkt samen met
de faculteit en verzorgt lessen voor de studenten, die
198
kunnen putten uit een grote collectie kostuums en
stijlvoorbeelden. De tentoonstellingen in het museum zijn gericht op het grote publiek en op professionals.
Twee van de curatoren van het museum kregen
met het bezoekersprogramma een breder inzicht in
ontwikkelingen op het gebied van mode en design
in Nederland. Hatumi Hotta en Clare Sauro bezochten Angelique Westerhof van de Dutch Design
Foundation voor een overzicht van de Nederlandse
modewereld. Ook maakten ze kennis met Tet Reuver,
de Design Academy Eindhoven en een aantal ontwerpers. Op koninginnedag konden zij in België
Linda Loppa van het Modemuseum in Antwerpen
bezoeken en een rondleiding krijgen langs de belangrijke modelocaties van de stad. In 2005 is in
The Museum at FIT een tentoonstelling gepland met
Nederlandse mode en vormgeving.
5 – 8 mei 2004
Holly Hotchner
27 september – 1 oktober 2004
Bart De Baere
Directeur Muhka, museum voor hedendaagse kunst,
Antwerpen, www.muhka.be
Sinds 2002 is Bart De Baere directeur van
het Muhka (Museum voor Hedendaagse Kunst
Antwerpen). Voor die tijd was hij raadgever cultureel
erfgoed en beeldende kunst op het kabinet van de
Vlaamse cultuurminister Bert Anciaux en rechterhand van Jan Hoet in het Smak in Gent. In het
naburige Antwerpen is het Muhka een belangrijke
plek. Het nieuwe beleid van De Baere is gericht op
een breder internationaal perspectief. Daarnaast
is het Muhka in 2003 gefuseerd met het Centrum
voor Beeldcultuur en werkt het samen met het
naastgelegen Fotomuseum. Omdat de directeur van
het Muhka een relevante connectie is voor de kunstwereld in Nederland was zijn bezoekersprogramma
erop gericht de band met een aantal organisaties en
mensen te verstevigen en uit te breiden met enkele
nieuwe namen.
Directeur van het Museum of Arts and Design, New
York, www.madmuseum.org
Omdat het Museum of Arts and Design in New York,
het voormalige American Crafts Museum, graag de
ontwikkelingen binnen de vormgeving uit Nederland
wil laten zien, werd directeur Holly Hotchner uitgenodigd. Haar bezoekersprogramma was erop gericht
ter plaatse de stand van zaken te komen bekijken.
Hotchner bezocht de collectie vormgeving van het
Stedelijk Museum en had gesprekken met curatoren
Marjan Boot en Ingeborg de Roode. Ook had ze een
ontmoeting met Renny Ramakers van Droog Design
en bezocht zij design galeries. In 2005 toont MAD
een overzichtstentoonstelling van Droog Design.
24 – 30 mei 2004
Sandra Phillips
Curator fotografie van het SFMoma, San Francisco,
www.sfmoma.org
Sandra Phillips is een zeer gerenommeerde curator
op haar gebied. Ze maakte in het Moma in San
Francisco tentoonstellingen met onder anderen
Diana Arbus. Als curator van een van de meest
actieve instellingen op het gebied van de fotografie
in de Verenigde Staten, had zij aangegeven graag op
de hoogte te worden gebracht van de ontwikkelingen
in Nederland. Ze had gesprekken met uiteenlopende galeries zoals MK Galerie en Van Zoetendaal
Gallery en ontmoette curatoren van instellingen en
organisaties op haar gebied zoals het Nederlands
Fotomuseum, Fotomuseum Den Haag, Paradox en
Foam. Verder maakte ze kennis met enkele fotografen onder wie Koos Breukel, Bertien van Manen,
Julika Rudelius en Albert van Westing. Ze bezocht
de opening van de tentoonstelling van het werk van
Luc Delahaye, Elspeth Diederix en Marnix Goossens
in Huis Marseille Amsterdam. Verder kreeg ze de
gelegenheid in het Stedelijk Museum de collectie foto’s van Ed van der Elsken te bekijken. Het SFMoma
heeft in zijn collectie al werken van fotografen uit
Nederland. Phillips zoekt in de toekomst zeker samenwerking met Nederlandse professionals en kocht
ook werk aan.
24 – 29 oktober 2004
Paola Guadagnino
Directeur Galleria T293, Napels, www.t293.it
Giacinto di Pietrantonio
Directeur en curator Gamec, Galleria d’Arte Moderna e
Contemporanea di Bergamo, www.gamec.it
Gianni Romano
Postmedia, Rome, www.postmedia.net
Deze groep van drie Italiaanse gasten werd uitgenodigd op voordracht van freelance curator Patricia
Pulles, die de laatste jaren enige tijd in Italië doorbracht. Het programma van de gasten werd samengesteld in samenspraak met de Mondriaan Stichting.
De gasten werden geselecteerd uit verschillende
regio’s en achtergronden: Paola Guadagnino runt
een commerciële galerie, Di Pietrantonio werkt voor
het Gamec, een museum gesteund door de stad
Bergamo, en Gianni Romano werkt als freelance
curator en schrijft voor Flash Art. Anders dan in
Nederland zijn het in Italië de grote private, commerciële galeries en stichtingen die gerenommeerde
kunstenaars tonen en meer invloed hebben op de
totale structuur van de kunstwereld. Het Gamec is
een van de weinige voorbeelden van een museum dat
met lokaal geld ondersteund wordt. De laatste jaren
is hier langzaam verandering in aan het komen met
bijvoorbeeld het nieuwe Maxxi in Rome, museum
voor de 21ste eeuw, www.maxximuseo.org.
Het bezoekersprogramma voerde langs kunstenaars en ontwerpers onder wie Robbie Cornelissen
en Tejo Remy, kunstenaarsinitiatieven, en langs
instellingen als Museum Boijmans Van Beuningen,
Mediamatic en De Pont Stichting. Verder werden
de Rijksakademie van Beeldende Kunsten en het
nieuwe Lloyd Hotel in Amsterdam bezocht en het
Beyond-project in Leidsche Rijn onder begeleiding
van Mariette Dölle van de gemeente Utrecht. Robbie
Cornelissen werd inmiddels uitgenodigd voor een
tentoonstelling in de Astuni Galleria in Pietrosanta.
Dit bezoekersprogramma kwam tot stand in samenwerking met de Nederlandse Ambassade in Rome.
199
1 – 5 november 2004
Hendro Wijanto
9 – 12 december 2004
Boris Danailov
Journalist en freelance curator, Jakarta
Directeur van de National Gallery of Contemporary Art,
Sofia
Hendro Wijanto werkte geruime tijd voor de National
Gallery in Jakarta. Op dit moment is hij zelfstandig
curator en schrijft over hedendaagse beeldende
kunst. Om Wijanto bekend te maken met Nederland
en de structuur van de kunstwereld had zijn bezoek
een algemeen informatief karakter. Hij bezocht musea, galeries en kunstenaarsinitiatieven en bracht
tijd door met studenten van het Curatorial Training
Programme van Stichting De Appel om het beeldende kunstklimaat in Indonesië toe te lichten.
28 november – 2 december 2004
November Paynter
Platform Garanti Contemporary Art Center, Istanbul,
www.platform.garanti.com.tr/plat_pop.html
Esra Sarigedik
Freelance curator, Istanbul
Sinds 2001 is Platform een belangrijke speler in een
Turkije dat zich steeds duidelijker aan het ontwikkelen is op het gebied van hedendaagse beeldende
kunst. Omdat de instelling afgelopen zomer in
samenwerking met het Amsterdamse Smart Project
Space projecten in de openbare ruimte van Istanbul
presenteerde zijn er al connecties vanuit Nederland.
Jonge Nederlandse kunstenaars kunnen ook gebruikmaken van een residency-programme.
De Engelse November Paynter en Turkse Esra
Sarigedik zijn assistent-curatoren voor de Istanbul
Biënnale 2005. Hun bezoek was een kennismaking
met een groot aantal kunstenaars en instellingen.
Er werd een aantal bezoeken in Eindhoven gepland
om het project Einhoven – Istanbul. Dit project loopt
parallel aan de Biënnale van Istanbul en wordt
georganiseerd vanuit het Van Abbemuseum door
directeur Charles Esche en Eva Meyer-Hermann.
Esche deelt met Vasif Kortun het curatorschap van
de Istanbul Biënnale 2005.
Ami Barak
Direction des affaires culturelles Sous direction des
nouveaux projets, Département de l’Art dans la Ville,
Parijs, www.paris.fr/fr/culture
Boris Danailov en Ami Barak planden een bezoek
aan Amsterdam om deel te nemen aan een symposium over toekomstige toetreding van landen
tot de EU bij Stichting De Appel. Naar aanleiding
daarvan werden zij uitgenodigd voor een bezoekersprogramma. Danailov werd geïntroduceerd bij een
aantal galeries, bezocht Ellen de Bruijne Projects
voor de tentoonstelling van Jannie Regnerius, zag
het Stedelijk Museum Post CS en had gesprekken bij het Nederlands Instituut voor Mediakunst,
Transartists en de Gate Foundation. Barak werd
vanuit zijn interessen voor kunst in de openbare
ruimte voorgesteld aan Tom van Gestel van Skor en
Nelly Voorhuis van Atelier HSL. Verder ontmoette hij
onder anderen Willem de Rooij van het kunstenaarsduo De Rijke De Rooij en werd hij door Job Koelewijn
rondgeleid in diens overzichtstentoonstelling bij
De Paviljoens in Almere. Daarnaast bezocht hij de
nieuwe ruimtes van Smart Project Space en W139.
Gezamenlijk brachten de gasten een bezoek aan
Stedelijk Museum Bureau Amsterdam.
2005
Adriano Pedrosa
Curator van onder andere inSITE 2005, Biënnale San
Diego Tijuana, en het Museu de Arte da Pampulha, Belo
Horizonte.
Gilane Tawadros
Directeur van InINVA, Londen, www.iniva.org
Als gevolg van hun drukke werkzaamheden werden
de in december geplande bezoeken op verzoek van de
gasten naar 2005 doorgeschoven.
26 – 27 november 2004
Christina Macel
Conservator hedendaagse kunst, Création
Contemporaine et Prospective, Centre Pompidou,
Parijs, www.cnac-gp.fr/Pompidou/Accueil.nsf/
tunnel?OpenForm
Christine Macel werd uitgenodigd met het oog op de
uitbreiding van onze connecties met de culturele
wereld in Frankrijk. Macel is sinds 2000 werkzaam
bij het Centre Pompidou in Parijs. Ze maakte daar
tentoonstellingen met bijvoorbeeld Sophie Calle en
Nan Goldin. Ondanks haar drukke schema lukte
het haar om anderhalve dag vrij te maken en in
deze korte tijd werden ontmoetingen met een aantal
kunstenaars geregeld, onder wie Erik van Lieshout,
Jennifer Tee en Jonas Ohlsson. Ook bezocht zij
de Open Dagen van de Rijksakademie. Macel was
enthousiast over wat ze zag tijdens het bezoek en gaf
aan op korte termijn terug te komen.
200
Ondersteuning
Overige projecten
21 aanvragen
19 gehonoreerd
77,8%
Deze kaart localiseert alle overige projecten
inclusief het Thinking Forward-programma
Overige projecten € 680.294
201
Ondersteuning
Overige projecten
p 204
Overige projecten
p 204
Overige
202
Ondersteuning
Overige projecten
Op basis van haar Algemeen
Reglement kan de Mondriaan
Stichting financieel bijdragen aan
projecten die niet direct bij een van
de regelingen zijn onder te brengen,
maar die wel binnen de doelstellingen vallen en ondersteuning verdienen. Van die mogelijkheid wordt bij
hoge uitzondering gebruikgemaakt.
203
Ondersteuning
Overige projecten
Avro, Hilversum
Nieuw in Nederland
€ 56.750
Met de Vereniging Rembrandt en het VSB Fonds
ondersteunt de Mondriaan Stichting de programmareeks Nieuw in Nederland. Het programma geeft
informatie over recente verwervingen en aankopen
van musea die van belang zijn voor de Collectie
Nederland. De aankopen werden door een of meer
van deze fondsen ondersteund en variëren van een
Zaanse klok aangekocht door het Museum van het
Nederlands Uurwerk in Zaandam en het schilderij
De burgemeester van Delft en zijn dochter van
Jan Steen aangekocht door het Rijksmuseum in
Amsterdam tot de brievencollectie van Slauerhoff
aangekocht door het Letterkundig Museum in Den
Haag.
Conferentie Internationale Vereniging van
Stadsmusea
€ 8.500 van totaal € 158.000
Het Amsterdams Historisch Museum organiseert met het Historisch Museum Rotterdam de
conferentie van de Internationale Vereniging van
Stadsmusea. Deze internationale bijeenkomst
heeft als thema City Museums as Centres of Civic
Dialogue. De Mondriaan Stichting draagt bij in de
kosten van de ontvangst en het openingsdiner.
Artnotion, Utrecht
Evaluatieinstrument voor kunstprojecten
€ 20.000
Artnotion ontwikkelt onder leiding van Machteld
Willemse een praktisch evaluatie-instrument
waarmee meer inzicht verkregen moet worden in de
kwalitatieve resultaten van beeldende kunstprojecten. Zo’n algemene, gefundeerde evaluatiemethode
bestaat in Nederland nog niet. Artnotion baseert
zich op een Britse techniek. De Mondriaan Stichting
vindt het evaluatie-instrument in aanleg ook zeer
interessant voor haar eigen organisatie. Mede in dat
licht zal het instrument worden getest op minimaal
vijf kunstprojecten die recentelijk door de Mondriaan
Stichting zijn ondersteund.
Ondersteunde projecten € 680.294
Kunst van Vooruitzien, Amsterdam
Onderzoek Berenschot bezuinigingen cultuur
€ 10.000 van totaal € 35.100
Kunst van Vooruitzien en Kunsten ’92 hebben de
omvang van de bezuinigingen in de gehele cultuursector laten onderzoeken: van de Cultuurnota
van het rijk tot aan gemeentelijke bezuinigingen
en maatregelen in de sociale zekerheid, zoals het
wegvallen van ID-banen. Het rapport is in augustus
2004 gepresenteerd door Berenschot. Men verwachtte toen een bezuiniging van € 59 miljoen en een
banenverlies van 1900. Het onderzoek heeft mogelijkerwijs invloed gehad op het deels terugdraaien van
bezuinigingen op rijksniveau.
Stichting Code Cultuursponsoring, Amsterdam
Operationeel 2004–2005
€ 9.244
De Mondriaan Stichting droeg bij aan de kosten
van de reguliere taken van de Stichting Code
Cultuursponsoring, zoals het geven van voorlichting
over cultuursponsoring en het verspreiden van de
code. De Stichting Code Cultuursponsoring neemt
alle activiteiten rond de code voor haar rekening.
Stichting Doen, Amsterdam
Sponsor Profiles
€ 40.000
Stichting Doen, de Mondriaan Stichting en het
Fonds voor Amateurkunst en Podiumkunsten zijn
met Sponsor Profiles een nieuw sponsorplatform
gestart. Het platform bestaat uit een boek, een
digitaal magazine en een website (www.sponsorprofiles.nl). Via dit platform presenteren 192 culturele
instellingen zich aan het bedrijfsleven onder het
motto: Samenwerking tussen de culturele sector en
het bedrijfsleven begint bij contact. Sponsor Profiles
startte met een netwerkbijeenkomst voor 170 culturele organisaties en 60 bedrijven.
204
Thinking Forward
In het kader van het Nederlands voorzitterschap van
de Europese Unie ontvingen de Mondriaan Stichting
en het Fonds voor Amateurkunst en Podiumkunsten
de opdracht van het Ministerie van Buitenlandse
Zaken en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur
en Wetenschap de opdracht om een Cultureel
Programma te organiseren. Beide fondsen benoemden Han Bakker als intendant. Henk Scholten werd
benoemd als coördinator podiumkunsten. Maria
Hlavajova werd benoemd als curator van het beeldende kunstprogramma Who if not we should at
least try to imagine the future of all this? 7 episodes
on (ex)changing Europe. Who if not we...? bestond
uit zeven tentoonstellingen en een aantal aanvullende projecten in Europa. De politieke aanleiding, het
voorzitterschap van Nederland en de toetreding van
de nieuwe lidstaten, werd aangewend om Europese
kunstenaars en denkers te vragen deel te nemen
aan het creëren van een nieuwe realiteit door middel
van hun werk en kennis. Urgente kwesties in het
Europa van nu en met name van in de tien nieuwe
lidstaten en Nederland. Who if not we...? duurde van
17 september tot en met 30 januari 2005 en bestond
uit de volgende onderdelen:
Ludwig Museum of Contemporary Art, Boedapest,
Boedapest
Episode 1: Surfacing
€ 50.000
Episode 1 vond plaats in het Ludwig Museum. Daar
werd onder de titel Surfacing werk getoond van Yael
Bartana, Sebastian Diaz Morales, Rineke Dijkstra,
Gerard Holthuis, Rob Johannesma, Johan van der
Keuken, Aernout Mik, Jeroen de Rijke en Willem
de Rooij, Joke Roobaard en Barbara Visser. Deze
kunstenaars onderzoeken de manieren waarop
persoonlijke ervaringen, die beladen zijn met historische, politieke, sociale en persoonlijke verwijzingen,
artistiek tot uitdrukking komen.
Episode 2: Time and Again
€ 100.000 tentoonstelling
€ 50.000 communicatie Who if not we...?
Werk van zeven kunstenaars en kunstenaarsgroepen werd gepresenteerd in Time and Again (episode
2). De tentoonstelling ging over versnelling en
vertraging, publieke en privé-sferen, herinnering
en enscenering, dagboeken en documentaires.
Onder de deelnemende kunstenaars bevonden zich
Deimantas Narkevicius, Roman Ondak en Wilhelm
Sasnal.
Bak, Utrecht
Episode 3: Cordially Invited
€ 50.000 van totaal € 132.000
Episode 3: Cordially Invited bestond uit een tentoonstelling en performances, filmprogramma’s en lezingen over gastvrijheid en migratie. Er werd onderzoek
gedaan naar en gereflecteerd over de afstand die
bestaat tussen het maken van een gebaar van
gastvrijheid en de voorwaarden die daarvoor gelden.
Tot de deelnemende kunstenaars behoorden onder
anderen Otto Berchem, Mona Hatoum en Jeroen De
Rijke en Willem de Rooij.
Episode 4: Out of the Shadows
€ 50.000 van totaal € 80.000
De tentoonstelling ging over Cyprus en was het
resultaat van documentair veldonderzoek door Peter
Friedl naar de complexe politieke en sociaal-historische omstandigheden in Europa.
Moderna Galerija Ljubljana, Museum of Modern
Art, Ljubljana
Episode 5: Safety and Peace! Order and Freedom!
€ 50.000 van totaal € 62.620
De titel Safety and Peace van episode 5 verwijst via
de heildronk uit Goethes Egmont naar tegenstrijdige
behoeften aan sociale voorschriften en persoonlijke vrijheid. Joost Conijn, Job Koelewijn, John
Körmeling, Atelier Van Lieshout, Maria Pask en
Edwin Zwakman daagden de kijker uit kritisch op
de gepresenteerde beelden te reageren.
Contemporary Art Centre Vilnius, Vilnius
Episode 6: Olandu Biuras-Vilnius
€ 50.000 van totaal € 85.000
Olandu Biura-Vilnius (episode 6) ging over bedrijfscultuur. Verscheidene kunstenaars, onder wie
Job Koelewijn, Maria Pask, Jennifer Tee en Edwin
Zwakman, ontwikkelden in het CAC een tijdelijk
bureau om te adviseren over de werkmethoden en
het beleid van het CAC precies op het moment dat
Litouwen lid werd van de Europese Unie.
Foksal Gallery Foundation, Warsaw
Episode 7: Edward Krasinski’s Studio
€ 50.000 van totaal € 77.000
december 2004
Voor de zevende, laatste episode werd een project
ontwikkeld in de studio van de in 2004 overleden
Poolse conceptuele kunstenaar Edward Krasinski.
De studio werd door Marcin Kwietowicz in samenwerking met architectenburau Bar uit Rotterdam
verbouwd tot een multifunctionele ruimte.
205
Bak, Utrecht
Conferentie
Reiskosten drie journalisten
€ 30.000
€ 2.800
19 tot en met 21 en 26 tot en met 29 december 2004
22 en 23 oktober 2004
De bijdrage was bestemd voor de kosten van reis
Op 22 en 23 oktober vonden in het Stedelijk Museum
en verblijf van drie journalisten, zodat zij konden
CS gesprekken plaats met toonaangevende kunsteschrijven over de tentoonstellingen Cordially Invited, naars, theoretici en curatoren uit Midden- en OostTime and Again en Out of the Shadows. Het ging
Europa. Daarbij kwamen thema’s aan de orde als de
om Sonia Campagnola van Flash Art International,
blinde vlek in de westerse kunstgeschiedschrijving,
Cay Sophy Rabinowitz van Parkett en Christian
veranderingen in de betekenis en functie van ideoloRattemayer van Art Forum Kunst.
gisch beladen gebouwen en heldendom.
Metropolis M 5, 2004
€ 13.000
Metropolis M presenteerde een speciale internationale editie over geschiedenis en nostalgie. Een
nieuwe generatie kunstenaars en critici uit Oost- en
West-Europa reflecteerde over de omgang met het
verleden. Het nummer bevatte bijdragen van onder
anderen Marcel van Eeden, Roma Ondak en Amelie
van Wulffen.
Stichting Archis, Amsterdam
Going East Archis RSVP Event 7
€ 35.000
5, 7 en 19–20 november 2004
Archis organiseerde een aantal bijeenkomsten onder
de noemer Going East Archis RSVP Event 7, waarin
vraagstukken werden belicht over Europese grenzen,
migratie, burgerschap en culturele en nationale
identiteit. De bijeenkomsten vonden plaats tijdens
treinreizen van Wenen naar Bratislava, Ljubljana
naar Zagreb en Vilnius naar Moskou.
Stichting Artimo, Amsterdam
Publicatie
€ 5.000
De publicatie bevat belangrijke artistieke en filosofische bijdragen die ingaan op de culturele dimensies
van de huidige politieke realiteit in Europa. De teksten zijn van onder anderen Étienne Balibar,
Ole Bouman en Boris Groys.
Ondersteuning
Overige projecten
Niet-gehonoreerde aanvragen overige projecten
Initial Media, Rotterdam
Bij de Hand
Rijksmuseum van Oudheden, Leiden
Expeditie mummie
Ondersteuning
Overige projecten
Bezwaarprocedure overige projecten
Rijksmuseum van Oudheden, Leiden
Het Rijksmuseum van Oudheden maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor
Expeditie mummie. Het betrof een grote internationale tentoonstelling die door het museum werd
ontwikkeld. Het museum verzocht om een vorm
van voorfinanciering, waarbij de bijdrage van de
Mondriaan Stichting na afloop van het project uit
de ontvangen opbrengsten zou worden terugbetaald.
In de bezwaarprocedure overwoog de Mondriaan
Stichting dat het project financieel onvoldoende was
onderbouwd, waardoor terugbetaling onzeker was.
Het bezwaar werd afgewezen.
206
Ondersteuning
Niet in behandeling genomen aanvragen
_ werd ingediend voor een activiteit buiten
In 2004 werden in totaal 159 aanvragen
ontvangen die niet in aanmerking kwamen
het werkterrein van de Mondriaan
voor behandeling. Een aanvraag werd
Stichting;
zonder nader onderzoek afgewezen als die: _ werd ingediend voor een activiteit buiten
de regeling;
_ niet afkomstig was van een rechtspersoon;
_ een presentatie van een kunstenaar
betrof die niet woont en werkt in
Nederland;
_ uitging van te weinig cofinanciering;
_ uitging van een totaalbegroting van
lager dan € 25.000 bij projecten van
beeldende kunst, vormgeving en erfgoed
in Nederland;
_ te weinig informatie bevatte;
_ te laat werd ingediend.
207
Ondersteuning
Niet-behandelde aanvragen
All Real Rhythm Projects, Rotterdam, Rotterdam Import.
Allabout Foundation, Rotterdam, Allabout the Future.
Alphense Ateliers, Alphen aan den Rijn, Derde lustrum
Staa.
Amazigh Beweging Nederland, Den Haag, Berbers
nieuwjaar.
Ambassade Het Buitenland, Amsterdam, Drijf-in cinema.
Ani meets Com, Geldrop, Animatiefilm Crowded.
Artconcepts, Utrecht, Dvd artsconcepts.com.
Arte Aruba, Aruba, Arte Aruba.
Arte Swa, Baarn, Workshops Curaçao.
Artimo, Amsterdam, Publicatie Remy Jungerman.
Artline, Amsterdam, Publicatie Didi van der Velde.
Autoped, Rotterdam, BoekieBoekie.
Autoped, Rotterdam, Poem Express in Frankrijk.
Bedford Gallery, Walnut Creek, Waiting for Van Gogh.
Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers,
Amsterdam, Rondreizende tentoonstelling.
Bijbels Openluchtmuseum Heilig Land Stichting, Achter
tentoonstellingsschermen.
Blanco, Rotterdam, Olphaert den Otter.
Bodylab, Den Haag, Face.
Boog Stg, Den Haag, Kleurrijke cultuurtentoonstelling.
Buijnsters, P.J., Nijmegen, Papertoys.
Calk, Amsterdam, Tridimensional.
Calk, Amsterdam, Vlucht Magazine.
Castel Media, Groningen, Zestig jaar na dato.
Cultureel Educatief Centrum Zuidoost, Amsterdam, De
eunuch.
Centraal Museum, Utrecht, Vijftig jaar Popcultuur
Utrecht.
Centraal Museum, Utrecht, Afstoting collectie.
Circulus Musicus Marsanus, Meerssen, Afbouw orgel
Basiliek Meerssen.
Comité Restauratie Kerkgebouw, Castenray, Renovatie
parochiekerk Heilige Matthias.
Comma Publishing, Den Haag, Gerard Coljé.
Coway-Dyer, James, Londen, Ebb and Flow.
Culturele Projecten, De Blauwe Tulp, Culemborg, In
Vredesnaam.
Culturele Raad Willemstad, Willemstad, Kunstpodium
Willemstad 2004.
Culturele Verbreding, Den Haag, Sound Vision Festival.
Cultuur Inventarisatie, Amsterdam, Dutch and Flemish
Art Documentation.
Cultuurnacht, Den Haag, Tent-toonstelling.
Dam, Peter van, Den Haag, Koninklijke C.J. Van Houten
en Zn.
Den Haag Sculptuur, Den Haag, Den Haag Sculptuur
2004: Giganten: Europese Spraakmakers.
Digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren,
Leiden, Digitalisering Nederlandse literaire tijdschriften.
De Beyerd, Breda, Chaz Maviyane-Davies.
De Werkgroep, Amsterdam, Ken God en wees sterk.
Den Haag Marketing en Events, Den Haag, Uitfestival.
Design Museum Gent, Gent, Het licht van zilver.
Doopsgezinde Stichting Nederland-Polen, Rijsenhout,
Mennonieten in Polen.
Ecomare, De Koog, Bultrug 2004.
Eeuwfeest Onze Lieve Vrouw ter Nood, Heiloo,
Muurschildering.
Entre Monte Alban y Mitla, Leiden, Blue is my Colour.
Europese Stichting voor Beeldhouwkunst, BosvoordeBrussel, Rudi van de Wint.
Filmmuseum, Amsterdam, Biënnale 2003.
Fischer, Jeannette, Zürich, African Window.
Floravontuur Zoetermeer, Zoetermeer, Cultuur Op
Zondag 2004–2005.
Floravontuur Zoetermeer, Zoetermeer, De Veluwe in
beeld en poëzie.
Galerie Le Besset, Saint Jeure D’Andaure, Hugo
Kaagman.
Galerie van Gelder, Amsterdam, Publicatie Voebe de
Gruyter.
Galerie Lambèr, Valkenswaard, Net echt!
Galerie Micheline Szwajcer, Antwerpen, Fiac 2004.
Galerie Micheline Szwajcer, Antwerpen, Frieze Art 2004.
Gallery Up To Date, Den Haag, Open atelierroute ’t Oude
Centrum 2004.
Geen Brug Te Ver, Herinnering Verzet Arnhem, Arnhem,
Verzet Arnhem.
Gemeente Den Haag, Den Haag, Honderd jaar openbare
bibliotheek.
Griffioen, Jan, Zutphen, Fototentoonstelling.
Groene Hart Stg, Woerden, De kunst van water.
Groninger Museum, Groningen, Hussein Chalayan.
Groot, Wim de, Amsterdam, The Seventh Window.
Gusii Language Committee, Kisii, Gusii Cultural Festival.
Het Utrechts Archief, Utrecht, Tekeningen van de stad
Utrecht.
Historisch Museum Ede, Vereniging Oud-Ede, Ede,
Winteravond in Ede.
Huis der werelden, Arnhem, Wereld der huizen.
Huizer Museum Het Schoutenhuis, Huizen,
Massaproducten van bakeliet.
Interculturele Progressieve Stichting, Den Haag,
Verfilming scenario Gulnar.
Internationaal Kunstenfestival Brussel, Brussel, Nasrin
Tabatabai.
Inter-Society for the Electronic Arts, Amsterdam, ISEA.
Izaouran voor Cultuur en Ontwikkeling, Den Haag,
Berber Festival.
Jai Hanuman Wijchen, Wijchen, HCC Mahatma Gandhi.
Jeugdfestival Fantastini, Groningen, Groninger
Jeugdcircus Fantastini.
Kaasschaafcollectief, Utrecht, Er rest ons niets dan beschaving.
Katholieke Universiteit Nijmegen, FSW, CSA, Nijmegen,
Aankoop Mimi Spirit door Jimmi Bungurru.
Kerkvoogdij Hervormde Gemeente Franeker, Franeker,
Mensen op weg.
KIT, Amsterdam, Overdracht houtcollectie KIT aan
Nationaal Herbarium.
Kok, Hans, Rotterdam, Overzichtsexpositite Hans Kok.
Koninklijk Nederlands Leger- en Wapenmuseum, Delft,
aankoop vier 19de-eeuwse schilderijen.
Kromstaf Organisatie en Educatie, Deventer, Anne Frank.
Künstlerhaus Bethanien, Berlijn, Roderick Hietbrink.
Kunstenaarsvereniging GSA Werkgroep Maria 100uit,
Zeist, Maria 100uit.
Kunsthalle Recklinghausen, Recklinghausen, Andrei
Roiter.
208
Laagveenderij Museum It Damshus, Drachten, Natte
infrastructuur.
Laurens Cultuurprogrammering, Alkmaar, Local Art
Kunst Alkmaar.
Lobstar, Rotterdam, Lobstar Art of Being.
Manifestaties Martinikerk, Doesburg, Nieuwe inrichting.
Meisen, Paul, Den Bosch, Restauratie Catharina Kapel
Oud Lemiers.
Metis_nl, Amsterdam, Artissima 11.
Musée du Verre, Conches, Biennale Photographique
2004.
Museum Bredius, Den Haag, B. Breenbergh Joseph in
Egypte.
Museum for African Art, Long Island City, Mustafa
Maluka.
Museum Kempenland, Eindhoven, Facsimileuitgave
Joke Blok Het Burgerlijk Etsboek.
Museum Nanning Hendrik Bulthuis, Leeuwarden,
Beeldhouwwerk Nanning Hendrik Bulthuis.
Museum ’t Coopmanshûs, Franeker, Herinrichting
Coopmanshus.
Museum Het Oude Raadhuis, Leerdam, Komedie van de
liefde
Muziekgebouw Aan ’t IJ, Amsterdam, Ting Chan,Yee
Ling Tang.
Nationaal Luchtvaart-Themapark Aviodrome Luchthaven
Lelystad, Lelystad, Inrichting en vervoer Louis Bleriot.
Natuurmuseum Rotterdam, Rotterdam, Bijzondere leerstoel vertebratenpaleontologie.
NMV Werkgroep Behoud Natuurhistorische Collecties,
Universiteitsmuseum, Utrecht, Ondersteuning
Werkgroep Behoud natuurhistorische collecties.
Objectif_exhibitions, Antwerpen, Otobong Nkanga.
Oorlogs- en verzetsmateriaal Groningen, Groningen,
Dwingend drukwerk.
Oud-Nijkerk, Nijkerk, Verbouwings- en inrichtingsplan
Museum Oud-Nijkerk.
Oren-Huppert, Hanna, Pheden, Maude Kerns Art Center,
Oregon.
Parochie Heilige Antonius Abt, Chaam, Ontsluiting r-k
kerk Chaam.
Prioritijd, Studievereniging Vrijetijdwetenschappen,
Universiteit Tilburg, Tilburg, Partnership congres United
Colors of Leisure.
Protestantse Gemeente van Wieringen io, College van
Kerkrentmeesters, Hippolytushoef, Theo Mulder.
Provinciaal Bevrijdingsfestival Zuid-Holland, Rotterdam,
Bevrijdingsfestival 2004.
Qua-art, Zwolle, Qua-art.
Ram Foundation, Rotterdam, Arink, Rees, Eck, Schimkat.
Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie, Den
Haag, Archief H. Henkels.
Rijksmuseum Muiderslot, Muiden, Kasteeljuweel - poëziewedstrijd voor jongeren.
Rikken, Marrigje, Amsterdam, Het lichaam bloot gegeven.
Restauratie De Papegaai, Amsterdam, Restauratie De
Papegaai.
Rock and Art Hall of Fame Holland, Naaldwijk,
Computeruitbreiding.
Rock and Art Hall of Fame Holland, Naaldwijk, Peter
Tetteroo Tee-Set.
Ros, Fred, Berkhout, Veertig voet onder water.
Ruurlo’s Cultureel Platform Labyrint, Ruurlo, Labyrint VII.
Ruys-de Lussanet de la Sabloniere, Marja, Den Haag,
Multi Media Memories.
Salehi, Fereshteh, Gouda, Zes Nederlandse kunstenaars
Teheran,
De School Stg, Groningen, Building.Schwarz, Tilleke,
Pijnacker, 6th International Workshop of Textile Art.
2nd Street, Enschede, Presentatie Melbourne, Australië.
Singe, Heerlen, Er groeit een nieuw schaap.
6th Yugoslav Biennial of Young Artists Vrsac 2004,
Vrsac, 6th YBYAV 2004.
South London Gallery, Londen, William Speakman.
Stanzacrew, Arnhem, Vj-show San Francisco.
Stg van de schilderkunst, Amsterdam, Gallery meets
Gallery.
Stg voor Democratie en Sociale Ontwikkeling Rwanda,
Amsterdam, Activiteiten rond het vier-jarig bestaan van
Dsora.
Stoelenmuseum, Amsterdam, Hein Stolle 80 jaar.
Straatbeeld, Rotterdam, Schering en inslag.
Streekmuseum Schippersbeurs, Elsloo, Uitbreiding.
Surinaamse Organisatie voor belangenbehartiging en
emancipatie, Rotterdam, 1 juli-viering
Studievereniging Ragtime, Amsterdam, Studiereis
Ragtime 2004.
Taipei Fine Arts Museum, Taipei, Rem Koolhaas, Jeanne
van Heeswijk, Otobong Nkanga.
The Artist Network, New York, Wim Salki.
The Nicosia Municipal Arts Centre, Nicosia, Gijs Muller.
Torch Gallery, Amsterdam, Frieze 2004.
Uitgeverij 010 Publishers, Rotterdam, Maria Blaisse.
Unger, Gerard, Bussum, Terwijl je leest.
Universiteitsbibliotheek Leiden, Leiden, Albums met
visitekaartportretten en kabinetfoto’s.
Veerhavenconcert, Rotterdam, Veerhavenconcert 2004.
Veertiende Montessorischool De Jordaan, Amsterdam,
Atelier De Jordaan.
Victorie, Oral History, Tuitjenhorn, Oral History.
Vormingstheater De Muze, Tilburg, Missie en Vizie.
Vrijplaats Koppenhinksteeg Project Geen Paniek!,
Leiden, Geen Paniek! 2005.
Weerman, Wouter, Den Burg, Verzoek tot schenking.
Welschap, organisatie voor welzijn, cultuur en kinderopvang, Heemskerk, Geheugen van Heemskerk.
Welvada, Wageningen, Wandkleed.
Wenende Maan, Appingedam, Kunst voor iedereen.
Werk aan de Korte Uitweg, Tull en ’t Waal, Restauratie
interieur.
Werkgroep Kunst op het Evenaarveld, Stichting
Bewonersorganisatie Oosterflank, Rotterdam, Question
of Balance.
Wijkvereniging Plaatselijk Belang Barger Oosterveld,
Emmen, Rob Schreefel.
Willem Witsen Stichting, Amsterdam, Digitale ontsluiting
correspondentie.
World Art Delft, Delft, Olympische kunst.
World Art Delft, Delft, Bevrijding.
Zeeuwse Bibliotheek Zeeuws Documentatiecentrum,
Middelburg, Conservering video’s Zeeuwse klederdrachten.
Zeeuwse Bibliotheek Zeeuws Documentatiecentrum,
Middelburg, Conservering interviews Kees Slager.
Zuid-Hollandse Popunie, Rotterdam, Muzieksite en
archief Zuid-Hollandse Popunie.
209
210
Organisatie
Organisatie
211
Organisatie
Bureau
Organogram
bestuur
adviescommissies
directeur (1)
project
hoofd financiën
medewerkers
en projectmedewerker
administratie (0,9)
internationaal
bezoekersprogramma
(4,5)
medewerkers
projectadministratie
medewerker
financiën (3,8)
Organisatie
Bureau
Organogram
bureausecretaris
(0,9)
directiesecretaris
(0,9)
medewerker
communicatie
editor
medewerker adresbeheer
(1,3)
bureauassistenten
huishoudelijke dienst
(3,1)
212
Organisatie
Bureau
Bestuur en directie
Het bestuur komt in de regel vijfmaal per
jaar bijeen. In 2004 was de uitwerking van
de voornemens uit het beleidsplan 2005–
Els H. Swaab
2008 het belangrijkste gespreksonderwerp.
(advocaat Boekel de Nerée), voorzitter
Verder sprak het bestuur onder meer
Rijkman Groenink
over de benoeming van adviseurs in de
(voorzitter Raad van Bestuur ABN Amro),
adviescommissies en de deelname aan de
penningmeester
biënnales van Saõ Paulo (2004) en Venetië
Marie Hélène Cornips
(directeur Bond van Nederlandse Architecten)
(2005). Ook kwam de samenstelling van
Daniëlle Lokin
het bestuur aan de orde. Afzonderlijke aan(directeur Gemeentemusea Gemeente Delft)
vragen om ondersteuning worden in het
Jos Werner
(voormalig voorzitter raad van bestuur UMC St Radboud, bestuur slechts bij uitzondering besproken.
Ook sprak het bestuur dit jaar herhaaldesenator)
lijk over de voorwaarden voor goed bestuur
(cultural governance).
Het bestuur van de Mondriaan Stichting
Cultural governance staat voor goed,
wordt benoemd door de Staatssecretaris
verantwoord en transparant bestuur en
van OCW. De benoeming geldt voor vier
toezicht in de culturele sector, met profesjaar; er is maximaal één keer herbenoesionalisering van de sector als uitgangsming mogelijk. De samenstelling van het
punt. Leidraad voor het gesprek waren
bestuur bleef in 2004 ongewijzigd. De
bestuursleden Rijkman Groenink en Marie de aanbevelingen Good Governance, die
voor de culturele sector zijn geformuleerd.
Hélène Cornips keren niet terug in 2005,
omdat zij de maximale zittingstermijn van Onderzocht is op welke punten het functioneren voor verbetering vatbaar was in het
acht jaar hebben bereikt.
Bij vacatures wordt gekeken of kandidaten licht van de aanbevelingen. Het bestuur
bestuurlijke en relevante maatschappelijke stelde vast dat de huidige procedures en
werkwijze voldoen aan de eisen van good
ervaring (cultureel, politiek, economisch,
governance en nam waar nodig aanvuljuridisch) hebben, beschikken over een
goed netwerk, affiniteit hebben met cultuur lende maatregelen om deze te versterken.
In dit verband is onder meer geïdentificeerd
en onafhankelijk zijn. Vervolgens wordt
met welke (neven)functies het bestuurseen specifiek profiel opgesteld, rekening
lidmaatschap van de Mondriaan Stichting
houdend met de expertise van de zittende
niet verenigbaar is. Daaronder vallen onder
bestuursleden. Het uitgangspunt is een
evenwichtige samenstelling. In het bestuur meer het lidmaatschap van het bestuur
van een ander overheids- of privaat fonds
als geheel moet – bij voorkeur ook internaen de directeursfunctie of het bestuurstionale – kennis aanwezig zijn van de verschillende werkgebieden van de Mondriaan lidmaatschap van grote musea of andere
instellingen die geregeld bij de Mondriaan
Stichting. Daarnaast moet er financiële,
juridische en bestuurlijke expertise zijn en Stichting aanvragen.
wordt gestreefd naar een gelijke verdeling
naar leeftijd, sekse en culturele diversiteit.
was eind 2004 als volgt samengesteld:
Organisatie
Bureau
Bestuur en directie
213
Organisatie
Bureau
Personeel en beleid
De samenstelling van het bureau van de
Mondriaan Stichting was per 31 december
2004 als volgt:
Göksal Aksoy
Antoinette Andriese
medewerker communicatie
Miriam Bestebreurtje
medewerker adresbeheer
Annemarije Boermans
medewerker communicatie (van 1 juli tot 31 december
2004)
Marlin Declercq
medewerker projectadministratie (vanaf 16 augustus
2004)
Tarik Eyüboglu
Bob Fooy
projectmedewerker
Erik Jacobs
hoofd financiën en administratie
Aline Knip
medewerker projecten (tot 31 december 2004)
Jorn Konijn
medewerker projectadministratie (vanaf 1 februari 2004)
Roos Lenders
medewerker projectadministratie
Gitta Luiten
directeur
Annette Mullink
medewerker internationaal bezoekersprogramma
Taco de Neef
projectmedewerker
Maaike Nuijten
bureauassistent (tot 31 augustus 2004)
Sigrid Philips
medewerker projectadministratie (tot 31 januari 2004)
Maaike Postmus
medewerker projectadministratie (van 1 februari tot 1
september 2004), bureauassistent (sinds 1 september
2004)
Ferrie van Ravenstein
bureauassistent
Marineke van der Reijden
projectleider
Coby Reitsma
projectmedewerker
Marieke van Schijndel
directiesecretaris
Jacqueline van der Spek
medewerker projectadministratie
Dennis Stam
bureausecretaris
Hans van Straten
projectmedewerker vormgeving en systeembeheerder
John de Vos
editor
Moniek Wijnberg
medewerker financiën en KunstKoopregeling
Organisatie
Bureau
Personeel en beleid
Robert Mulder verzorgde ook in 2004 op
freelance basis het (externe) systeembeheer; Daphne Nieuwenhuijse, Anne
Reenders en Adriënne Thijssen werkten als
oproepkracht.
In totaal bedroeg de formatie eind 2004
ongeveer 17,6 fte. De gemiddelde leeftijd
van de medewerkers was 41 jaar, de manvrouwverhouding ongeveer 35-65.
De Mondriaan Stichting is een kleine organisatie. De directeur is verantwoordelijk
voor het personeelsbeleid. De Mondriaan
Stichting stimuleert medewerkers cursussen en opleidingen te volgen om nog beter
te kunnen functioneren. De kosten daarvoor komen dan ook voor rekening van de
werkgever. Ook kan de stichting bijdragen
aan cursussen die niet direct met de functie samenhangen, maar gericht zijn op
ontwikkeling van de eigen mogelijkheden.
In 2004 is voor alle medewerkers een tweedaagse training gegeven door bureau Bout
en Partners. In deze training stond het
eigen functioneren binnen de organisatie
centraal, maar er was ook ruimte voor reflectie over persoonlijke ambities.
De Mondriaan Stichting is aangesloten
bij een Arbo-dienst, maar onderhoudt de
contacten met zieke werknemers zoveel
mogelijk zelf. Het ziekteverzuim bij de
Mondriaan Stichting is laag: minder dan
2% in 2004, en ligt in de lijn van de percentages in de voorgaande jaren.
214
Organisatie
Bureau
Kwaliteitsmonitor
In opdracht van de Mondriaan Stichting
deed bureau voor communicatieonderzoek
CO-efficiënt een kwalitatief onderzoek onder onze aanvragers en stakeholders. De
opdracht was het meten van de klanttevredenheid aan de hand van vragen over de
ondersteuningsmogelijkheden, het imago,
de communicatie en de performance van
de Mondriaan Stichting. De respondenten
werden door bureau Flexible uit Baarn
geselecteerd uit het relatiebestand van de
Mondriaan Stichting. Zij kwamen uit de
sectoren beeldende kunst, vormgeving,
erfgoed en de categorie stakeholders.
Belangrijke conclusies uit het onderzoek
zijn een positieve beoordeling van de communicatie over de ondersteuningen, de
belangrijke rol van persoonlijke gesprekken met medewerkers en directeur in de
communicatie met de stichting en waardering voor het bijhouden van ontwikkelingen door de stichting. In het algemene
beeld van de Mondriaan Stichting spelen
verschillende observaties mee, zoals het
oordeel van de Mondriaan Stichting dat positief zou doorwerken bij het aanvragen van
ondersteuning bij derden, de gewenste verbetering van de toegankelijkheid voor minder frequente aanvragers en het verlangen
dat de Mondriaan Stichting bij het definieren van vernieuwende kunst meer uit het
gezichtspunt van het publiek zou kunnen
oordelen en zich meer openbaar betrokken toont bij de projecten die zij honoreert.
Concrete aanbevelingen waren onder meer
het signaleren van trends en ontwikkelingen door de eigen activiteiten te evalueren,
een actieve dialoog aangaan met culturele
instellingen, de elektronische communicatie verbeteren door het moderniseren en
actualiseren van de website met informatie
over activiteiten en recentelijk gehonoreerde projecten. De Mondriaan Stichting zal
op basis van deze bevindingen haar communicatiemiddelen aanpassen.
Organisatie
Bureau
Activiteiten
Op 21 april vond in Felix Meritis in
Amsterdam de presentatie plaats van de
publicatie Cultureel Erfgoed Digitaal leidraad bij projecten, een gezamenlijke uitgave van de Mondriaan Stichting en de vereniging Digitalisering Erfgoed Nederland.
De presentatie werd voorafgegaan door
lezingen van onder anderen ict-adviseur
Dick Rijken en Josephine Lemmens van
het Nationaal Comité 4 en 5 mei.
Organisatie
Bureau
Kwaliteitsmonitor
Om het tienjarig bestaan van de
Mondriaan Stichting zichtbaar te maken
is een selectie van ondersteunde projecten
voor beeldende kunst, vormgeving, cultureel erfgoed en internationale activiteiten in
een jubileumboek beschreven. De publicatie 10 jaar Mondriaan Stichting 1994–2004
is verzonden naar alle (oud-)aanvragers,
adviseurs en stakeholders.
215
Organisatie
Bureau
Public relations
De Mondriaan Stichting richt haar public
relations op de verantwoording van haar
activiteiten en de promotie van haar
doelen en ondersteuningsmogelijkheden.
Voor vrijwel alle regelingen zijn galeries,
kunsten cultureel erfgoedgerelateerde
instellingen de belangrijkste doelgroep.
Alleen de KunstKoopregeling is gericht op
het Nederlandse publiek.
Ook in 2004 werden een jaarverslag en een
annual report uitgebracht. In het jaarverslag wordt een uitgebreide verantwoording
van de financiële ondersteuning voor
aankopen en projecten in binnen- en buitenland gegeven. Alle aanvragen, bedragen
en activiteiten staan erin vermeld. Het
jaarverslag wordt alle aanvragers en andere relaties van de Mondriaan Stichting
toegezonden. Het annual report wordt
als beknopte Engelstalige versie van het
jaarverslag gemaakt voor de internationale
relaties van de Mondriaan Stichting.
De website www.mondriaanfoundation.nl
is een belangrijke informatiebron voor potentiële aanvragers en andere belangstellenden. Alle relevante gegevens en formulieren voor ondersteuningsmogelijkheden
zijn er te vinden, evenals nieuws en informatie over bureau en adviescommissies.
Als uitkomst van het eerder genoemde
kwalitatieve onderzoek en met het oog op
het nieuwe beleidsplan 2005–2008 is de
website vernieuwd en worden ook andere
uitingen als advertenties aangepast. Wordt
de informatie meer toegesneden op de aanvragers en de nieuwe doelstellingen en prioriteiten, de kanalen en mediakeuze veranderen niet. De Mondriaan Stichting
maakt haar activiteiten regulier kenbaar
in persberichten, Museumberichten, de
Staatscourant, direct mail en advertenties
in binnen- en buitenlandse vakbladen.
Organisatie
Bureau
Public relations
De persberichten van de Mondriaan
Stichting in 2003 gingen over de volgende
onderwerpen:
_ Mondriaan Stichting besteedde
€ 20.142.530 in 2003 (april);
_ Jennifer Tee toont nieuwe installatie in
São Paolo (september);
_ Martijn van Nieuwenhuyzen curator
Nederlandse inzending Biënnale Venetië
(september);
_ De Rijke en De Rooij naar Biënnale van
Venetië (december);
_ Mondriaan Stichting ondersteunt 19
kunstenaarsinitiatieven (december).
Een overzicht van vermeldingen van de
Mondriaan Stichting in vak- en dagbladen
is als bijlage opgenomen.
216
Financiën
Financiën
217
Financiën
Budget
Het budget van de Mondriaan
Stichting bedroeg in 2004 ongeveer
€ 23,2 miljoen. Dat is € 10,3 miljoen
meer dan het begrote bedrag in de
meerjarenbegroting 2001–2004. Dit
werd veroorzaakt door meer incidentele overheidsdoelsubsidies in
de loop van het jaar (zoals de HgisCultuurgelden en de middelen voor
het behoud van academische en audiovisuele collecties). Verder heeft de
Mondriaan Stichting extra middelen
(€ 4,5 miljoen) ontvangen van OCW
voor enkele grote aankopen.
Financiën
Budget
De activiteitslasten bedroegen ongeveer € 26,6 miljoen. De apparaatskosten bedroegen ongeveer € 1,4
miljoen en bleven daarmee ruimschoots onder de algemene norm
van tien procent. Ongeveer tweederde van de apparaatskosten betroffen
personeelslasten.
De jaarrekening 2004 inclusief
accountantsverklaring is als bijlage
opgenomen.
218
Bijlagen
Bijlagen
219
Bijlagen
evalueerde begin 2004 de samenstelling
van de adviescommissies. Een snelle
wisseling van commissieleden is daarbij
een belangrijk uitgangspunt voor het
bestuur. De benoemingsperiode is in
de regel een jaar, met de mogelijkheid
commissieleden maximaal driemaal
te herbenoemen. Het onderstaande
overzicht laat zien hoe de commissies per
31 december 2004 waren samengesteld
en welke mutaties erin plaatsvonden ten
opzichte van 31 december 2003.
Adviescommissie
Ellen de Bruijne, voorzitter
Phillip van den Bossche
Macha Roesink
Domeniek Ruyters
Arno van Roosmalen is afgetreden
per januari 2004.
Adviescommissie Internationale
museale samenwerkingsprojecten
Frans van der Avert
Guus van den Hout
Ruth Kervezee
Wim Pijbes
Robert de Haas, Karel Schampers
en Wim van der Weiden zijn per mei
2004 afgetreden.
Adviescommissie Beeldende Kunst
Antoine Achten
Ann Demeester
Ton van Gool
Petran Kockelkoren
Edwin Zwakman
Anutosh en Bregtje van der Haak zijn
afgetreden per februari 2004.
Adviescommissie
KunstKoopregeling
Lisette Pelsers, voorzitter
Annabel Birnie
Robbert Roos
Adviescommissie Bijzondere
Publieksactiviteiten
Peter Rijntjes, voorzitter
Daniël Bouw
Carolien Bunnig
Jeroen Grosfeld
Fokkelien Renckens-Stenneberg
Adviescommissie Cultureel erfgoed
minderheden
Mira Kho, voorzitter
Han Bakker
Elwin Hendrikse
Gülay Orhan
Jan Vaessen
Adviescommissie
Digitaliseringsprojecten cultureel
erfgoed
Els van Eijck van Heslinga, voorzitter
Eelco Bruinsma
Ellen Fleurbaay
Han Gerrits
Dick Rijken
Pieter van der Heijden is per mei
2004 afgetreden.
Bijlagen
Adviescommissie Kunsten
internationaal
Leontine Coelewij, voorzitter
Alex Adriaansens
Tiong Ang
Ellen de Bruijne
Hedwig Fijen
Jaap Guldemond
Frank Demaegd, Annet Gelink en
Geert Mul zijn afgetreden per
februari 2004.
Adviescommissie Volkenkundige
aankopen
Eric Venbrux, voorzitter
Victorine Arnoldus
Kees van den Meiracker
Ben Meulenbeld
Ken Vos
Matthi Forrer is afgetreden.
Adviescommissie Vormgeving
Pauline Terreehorst, voorzitter
Aaron Betsky
Nikki Gonnissen
Gert Staal
Bernardine Walrecht
Max Bruinsma is afgetreden per
februari 2004.
Kerncommissie Aankopen Collectie
Nederland
Hein van Haaren, voorzitter
Els van Eijck van Heslinga
Hans Locher
Adviescommissie Museaal
kunsthistorisch onderzoek
Rudi Ekkart, voorzitter
Jan van Adrichem
Dieuwertje Dekkers
Jonneke Fritz-Jobse
Marlite Halbertsma en John
Leighton zijn afgetreden per februari
2004.
Adviescommissie Publicaties
Paul Mosterd, voorzitter
Lily van Ginneken
Annette Portegies
Gijs Stork
Rudolf van Wezel
Saskia Osterholt is per februari 2004
afgetreden.
220
Bijlagen
Publiciteit
Beleid Mondriaan
Stichting
Dagblad De Limburger
09.02.04
Trouw
14.02.04
Limburgs Dagblad
20.02.04
NRC Handelsblad
05.03.04
Limburgs Dagblad
24.03.04
NRC Handelsblad
De Volkskrant
15.04.04
BK Informatie
23.04.04
Leeuwarder Courant
07.05.04
NRC Handelsblad
21.05.04
Diva digitale nieuwsbrief
09.07.04
Nederlandse Staatscourant
30.07.04
Vrij Nederland
04.09.04
De Volkskrant
14.10.04
Het Financieele Dagblad
16.10.04
21.10.04
Bijlagen
Publiciteit
Gitta Luiten
De Volkskrant
06.01.04
07.01.04
Amersfoortse Courant
Dagblad Rivierenland
Utrechts Nieuwsblad
21.01.04
Utrechts Nieuwsblad
06.02.04
De Gooi- en Eemlander
14.02.04
De Volkskrant
26.02.04
NRC Handelsblad
20.03.04
NRC Handelsblad
24.03.04
Items
01.04.04
NRC Handelsblad
17.04.04
De Volkskrant
24.06.04
Sis
30.06.2004
Vrij Nederland
03.07.04
De Volkskrant
05.08.04
De Groninger Gezinsbode
08.10.04
De Volkskrant
03.09.04
Limburgs Dagblad
18.11.04
Kunst Koopregeling en
galeries
Kunst en Antiek journaal
31.08.04
Delftse Post
24.09.04
Rond de Linde
12.02.04
Rond de Linde
25.03.04
Rond de Linde
29.04.04
Rond de Linde
14.10.04
Kunstkrant
31.08.04
Kunstkrant
31.08.04
Dagblad van het Noorden
13.11.04
Activiteiten Mondriaan
Stichting
Biënnale São Paulo
Rotterdams Dagblad
22.09.04
De Telegraaf
24.09.04
Nederlands Dagblad
24.09.04
Dagblad de Limburger
De Gooi en Eemlander
Haarlems Dagblad
Noordhollands Dagblad
IJmuider Courant
27.09.04
Biënnale Venetië
Eindhovens Dagblad
Friesch Dagblad
De Gelderlander
Utrechts Nieuwsblad
22.09.04
Kunstbeeld
30.09.04
Het Parool
23.09.04
Trouw
24.09.04
Eindhovens Dagblad
03.12.04
Friesch Dagblad
Goudsche Courant
Haagsche Courant
Stentor Apeldoornse Courant
Stentor Dagblad Flevoland
Stentor Deventer Dagblad
Stentor Gelders Dagblad
Stentor Nieuw Kamper
Dagblad
Stentor Sallands Dagblad
Stentor Veluws Dagblad
Stentor Zutphens Dagblad
Stentor Zwolse Courant
04.12.04
06.12.04
Residence
30.11.04
221
Phenix Foundation
NRC Handelsblad
13.01.04
Fransje Killaars
16.01.04
W139
17.01.04
Hgis Cultuurprogramma 20032004
Nederlandse Staatscourant
20.01.04
Instituut voor Betaalbare
Waanzin
Eindhovens Dagblad
24.01.04
Lustwarande 04
Brabants Dagblad
31.01.04
Natalie Jeremijenko
Flevopost Dronten
11.02.04
Serge van Duijnhoven,
Ossensia/Brabantse
gezangen
De Sleutel
11.02.04
ReclameArsenaal
Adformatie
12.02.04
Galerie Terra op Collect beurs,
Londen
Haagsche Courant
17.02.04
Films van J.W.L. Adolfs
gedigitaliseerd
Deventer Dagblad
25.02.04
Nieuwe Vide, Vishal, Haarlem
Haarlems Dagblad
19.03.04
IJmuider Courant
19.03.04
Museum Princessehof,
Leeuwarden
Friesch Dagblad
24.03.04
Opening Coda, Apeldoorn
Apeldoorns Dagblad
31.03.04
Tropenmuseum junior,
Amsterdam
Het Parool
24.04.04
Waterwolf door Nicolas Dings
De Noordoostpolder
06.05.04
Dutch Type, Jan Middendorp
NRC Handelsblad
14.05.04
Sp!ts
21.05.04
Bijlagen
Publiciteit
Ámnestree, Ram Katzir,
Maarssen
Weekend regio Vechtstreek
21.05.04
Nationaal Rijtuigmuseum, Leek
26.05.04
Centraal Museum Utrecht,
Werken op papier tot 1850
Utrecht
Utrechts Nieuwsblad
01.06.04
World Wide Video Festival,
Amsterdam
De Telegraaf
11.06.04
Haags Gemeentemuseum,
Wonderwereld
NRC Handelsblad
14.06.04
Limburgs Museum, opening
filmdepot
’t Gazetje
Tegelse Courant
23.06.04
Multifunctioneel centrum
Eerbeek
Regiobode Velps Dierens
Rhedens
Regiobode Brummen
30.06.04
Grote Kerk, Breda, Pronk en
Praal
De Bredase Bode
07.07.04
Ons’ lieve heer op Solder,
Amsterdam, Van doop tot dood
Katholiek Nieuwsblad
23.07.04
Stichting Outline, Amsterdam,
Im Birkenwald
28.08.04
Sint Petrus Bandenkerk,
Venray
E3 Journaal Noord
18.08.04
Contemporary Art Centre,
Vilnius, Litouwen
Vrij Nederland
28.08.04
Dutch Design
HP De Tijd
01.09.04
BAK
Kunstbeeld
30.09.04
Meer subsidie, toch onvrede:
Casco, Impakt Utrecht
Utrechts Nieuwsblad
08.10.04
Cinekid
VPRO gids
22.10.04
Sluiting Le Pont Gallery, Syrië
NRC Handelsblad
26.10.2004
Kunstwerk op de Kop van Vliet,
Joop Beljon
Havenloods Het Kompas
10.11.04
Kunsthuis Syb, Beetsterzwaag
Leeuwarder Courant
11.11.04
Kunstenaarsinitiatief DeFKa
17.11.04
Culturele instellingen zoeken
nieuwe doelgroepen
Sponsor Magazine
30.11.04
Marokko 5000 jaar cultuur,
Nieuwe Kerk, Amsterdam
Sp!ts
14.12.04
Hotel Mariakapel, Hoorn
15.12.04
Boijmans wil miniatuurtjes Bol
kopen
Rotterdams Dagblad
17.12.04
Meer subsidie
kunstenaarsinitiatieven
NRC Handelsblad
18.12.04
Gift voor Paraplufabriek
De Gelderlander
20.12.04
Middeleeuwse oorkonden
toegankelijke via Internet
21.12.04
Website bijbelencultuur.nl
Trouw
27.12.04
Ondersteunde aankopen
Mauritshuis, Den Haag
P.P. Rubens
Portret van een man
Portret van een vrouw
Trouw
17.01.04
Coda, Apeldoorns Museum
Nalatenschap Boekhoudt
Deventer Dagblad
Gelders Dagblad
Stentor
Apeldoornse Courant
Zwolse Courant
23.01.04
Kröller-Müller
Petite Chouette, Picasso
Algemeen Dagblad
Apeldoornse Courant
Brabants Dagblad
Deventer Dagblad
De Dordtenaar
Eindhovens Dagblad
Dagblad Flevoland
Friesch Dagblad
De Gelderlander
Geldersch dagblad
Haarlems Dagblad
Leeuwarder Courant
Leidsch Dagblad
Metro
Nieuw Kamper Dagblad
NRC Handelsblad
Reformatorisch Dagblad
Rotterdams Dagblad
Rijn en Gouwe
Stentor
De Telegraaf
Utrechts Nieuwsblad
De Volkskrant
IJmuider Courant
Zwolse Courant
18.02.04
Deventer Dagblad
Dagblad Flevoland en Lelystad
De Gelderlander
Gelders Dagblad
Goudsche Courant
Haagsche Courant
Stentor
19.02.04
Apeldoornse Courant
19.02.04
Dierens Weekblad
Hogeveensche Courant
25.02.04
Trouw
28.02.04
Cobra Museum
222
Karel Appel, Staande Figuur,
1947
IJmuider Courant
25.02.04
Haarlems Dagblad
25.02.04
Trouw
13.03.04
Rijksmuseum, Amsterdam
Jan Steen, Een burgemeester
van Delft en zijn dochter, 1655
Apeldoornse Courant
Deventer Dagblad
Gelders Dagblad
NRC Handelsblad
Stentor
De Volkskrant
Zwolse Courant
13.03.04
15.03.04
Friesch Dagblad
Brabants Dagblad
Leidsch Dagblad
Dagblad de Limburger
Limburgs Dagblad
17.08.04
De Echo
Leeuwarder Courant
18.08.04
Barneveldse Krant
20.08.04
Echo
25.08.04
Echo
01.09.04
Willem Hussem,
Compositie 1958
De Groninger Gezinsbode
12.05.04
W.F. Hermans, Voorstudie De
donkere kamer van Damocles
Aankoop door Letterkundig
Museum, Den Haag
De Volkskrant
25.05.04
Kröller-Müller Museum
Nalatenschap Willem Reijers
Ede-stad
09.06.04
Dordrechts Museum
Portret van de eend Sijctghen,
Aelbert Cuyp
Rotterdams Dagblad
De Volkskrant
23.09.04
Stem van Dordt
29.09.04
Stem van Dordt
13.10.04
Havenloods
14.10.04
Origine
31.10.04
Kunst en Antiekjournaal
Bijlagen
Publiciteit
30.11.04
Havenloods
04.11.04
Havenloods
11.11.04
Haags Historisch Museum
Zilveren drinkschaal met
familiewapen van Jonker de
Cock
Trouw
16.10.04
Wereldmuseum Rotterdam
Osmaans Rijengebedstapijt
Algemeen Dagblad
20.11.04
Wereldmuseum Rotterdam
Japanse Kimono
Museumtijdschrift Vitrine
30.11.04
Bestuur
M.H. Cornips
NRC Handelsblad
07.01.04
E. H. Swaab
Elsevier
17.01.04
De Volkskrant
20.03.04
Apeldoornsche Courant
Deventer Dagblad
Dagblad Flevoland
Gelders Dagblad
Goudsche Courant
Haagsche Courant
Sallands Dagblad
Veluws Dagblad
De Volkskrant
Zutphens Dagblad
Zwolsche Courant
03.06.04
Quote
31.08.04
R. Groenink
De Vechtstroom
05.05.04
EU 2004
Goudse Courant
Haagsche Courant
Het Financieel Dagblad
12.06.04
Utrechts Nieuwsblad
Brabants Dagblad
14.06.04
De Gelderlander
15.06.04
De Telegraaf
18.06.04
De Echo Amsterdam
23.06.04
Eindhovens Dagblad
30.06.04
Overig
Vermelding bekroond
jaarverslag
Items
01.01.2004
Paul Hermanides
PS van de Week
03.01.04
Belliot over Stedelijk
Het Parool
06.01.04
De man die vuur geeft van Jan
Fabre onthuld in Rokkeveen
Streekblad Regio Uw
Thuiskrant
06.01.04
Sjarel Ex directeur Boijmans
De Limburger
22.01.04
Cultuurnota
24.01.04
Limburgs Dagblad
28.01.04
Kinderdirecteur Haags
Gemeentemuseum
De Volkskrant
29.01.04
Bespreking boek Piet Gerards
NRC Handelsblad
16.04.04
Raad voor Cultuur
NRC Handelsblad
29.05.04
Haagsche Courant
22.12.04
Interview Jan Debbaut
De Volkskrant
04.11.04
Van Abbe heeft geen tekort
Eindhovens Dagblad
17.11.04
Gasunie bindt in als
cultuursponsor
24.11.04
Gemeentemuseum Den Haag
verwerft Bizon op eigen kracht
Goudsche Courant
Haagsche Courant
02.12.04
George Lawson directeur Sica
NRC Handelsblad
11.12.04
Column Ronald de Leeuw
24.12.04
223
Bijlagen
Accountantsverklaring
224
Bijlagen
Accountantsverklaring
225
Bijlagen
Jaarrekening
Balans
ACTIVA
31/12/2004
(na bestemming saldo)
31/12/2003
Vaste activa
Materiële vaste activa
Inventaris en inrichting
Computerapparatuur
Computerprogrammatuur
63.968
22.509
6.000
39.622
39.425
14.150
92.477
Financiële vaste activa
Deelnemingen
Aandelen participatie PakC
93.197
385.000
385.000
Overige
Achtergestelde lening PakC
Te verrekenen achtergestelde lening PakC
453.780
(453.780)
453.780
(453.780)
Effecten
Obligaties
Aandelen
1.784.250
—
1.784.250
1.588.231
2.169.250
3.757.481
Vlottende activa
Vorderingen
Debiteuren
Leningen ug
Overige vorderingen
Vooruitbetaalde kosten
48.990
—
547.705
45.118
19.029
36.303
226.541
67.738
641.813
Liquide middelen
Banktegoeden
Kas
Totaal activa
Bijlagen
Jaarrekening
Balans
20.803.896
11
349.611
21.188.108
200
20.803.907
21.188.308
23.707.447
25.388.597
226
PASSIVA
31/12/2004
31/12/2003
Eigen vermogen
Algemene reserve
Overige reserves — bestemmingsreserves
Academische collecties
Audiovisuele collecties
eCultuur
Inhaalslag vormgevingserfgoed
Conservering mobiel erfgoed
Culturele diversiteit
Antillen en Aruba
400 jaar Nederland-Marokko
Bestemmingsfondsen
Fonds bijzondere museale aankopen
(8.730.732)
(3.928.290)
—
110.745
—
900.000
500.000
200.000
400.000
50.000
17.000
90.235
271.107
430.472
—
—
—
—
—
170.442
3.088.605
4.376.801
—
2.812.017
5.900.362
120.913
912.419
5.867.258
Voorzieningen
Stellig voornemen
Biënnale Venetië
Voorziening groot onderhoud (onderhoud en inrichting)
768.099
200.000
5.396
468.443
—
33.923
973.495
502.366
Kortlopende schulden
Nog te betalen bijdragen
Te verrekenen subsidie
Crediteuren
Vooruitontvangen bedragen
Belastingen en premies sociale verzekeringen
Nog te betalen kosten
Totaal passiva
Bijlagen
Jaarrekening
Balans
20.810.602
—
—
650.000
21.479
339.452
17.730.564
945.636
885
—
21.492
320.397
21.821.533
19.018.973
23.707.447
25.388.597
227
Bijlagen
Jaarrekening
Staat van baten en lasten
BATEN
Subsidiebaten
Reguliere subsidie OCW
Overige subsidie OCW
Hgis-Cultuur
Subtotaal subsidiebaten
Overige baten
Volkenkundige Collectie Nederland
Overige inkomsten
FAPK
Rentebaten (per saldo)
Subtotaal overige baten
Totaal baten
Bijlagen
Jaarrekening
31/12/2004
31/12/2003
13.130.615
6.497.616
1.403.900
21.032.131
8.975.618
3.409.124
1.512.955
13.897.697
68.067
1.271.066
450.000
356.769
2.145.902
406.069
2.647.497
23.178.033
16.545.194
2.241.428
228
LASTEN
Personeelslasten
Materiële lasten
Subtotaal beheerslasten
Activiteitenlasten
Zichtbaar maken collecties
Onderhoudsfonds WBC
Publieksgerichte digitaliseringsprojecten
Kunsthistorisch onderzoek
Publiekstaken
Erfgoed minderheden
Ontwikkelingskosten grote museale tentoonstellingen
Museale aankoopregeling
Projecten bk en vg
eCultuur
Opdrachten beeldende kunst
Publicaties en tijdschriften bk en vg
Presentaties buitenland bk en vg
Hgis-Cultuur
Bint
Lofts
Kunstbeurzen
Musea internationaal
Biënnale Venetië
Internationale informatie — tijdschriften
Overgehevelde ic-middelen
Overige buitenlandactiviteiten miv Int bezoekersprogramma
KunstKoopregeling
Overige projecten
Thinking Forward
Voorziening Stellig voornemen
Subtotaal activiteitenlasten
Dotaties aan bestemmingsreserves
Dotatie eCultuur
Inhaalslag vormgevingserfgoed
Conservering mobiel erfgoed
Culturele diversiteit
Antillen en Aruba
400 jaar Nederland-Marokko
Biënnale Venetië 2005
Subtotaal dotaties
31/12/2004
31/12/2003
905.367
451.286
1.356.653
845.059
526.856
1.371.915
144.762
194.401
497.063
350.500
437.974
164.600
1.733.545
515.703
119.000
1.284.500
7.508.000
81.036
2.357.732
432.470
2.249.279
2.540.568
611.550
1.086.558
1.192.962
218.844
68.691
322.986
65.000
3.833
160.319
909.552
660.735
76.031
122.000
170.162
1.057.604
709.250
124.500
3.138.196
3.780.050
69.700
1.116.139
867.081
939.699
1.073.726
315.307
1.089.057
1.166.058
168.942
110.682
335.951
50.757
259.830
55.000
99.867
38.438
804.813
195.006
95.143
35.637
828.011
164.494
550.000
768.099
26.622.941
468.443
20.132.895
14.215
900.000
203.741
500.000
200.000
400.000
50.000
200.000
2.467.956
109.568
458.055
Totaal lasten
30.447.550
21.962.865
Exploitatiesaldo
(7.269.516)
(5.417.671)
Bijlagen
Jaarrekening
348.487
229
Bijlagen
Jaarrekening
Toelichting Balans
WAARDERINGSGRONDSLAGEN
Algemeen
Voorzieningen
De waarderingsgrondslagen worden hierna uiteengezet; voorzover niet anders vermeld, geschiedt
waardering tegen nominale waarde.
Hieronder zijn voorzieningen opgenomen voor aangegane verplichtingen tot financiële ondersteuning en
een voorziening voor groot onderhoud.
Materiële vaste activa
Subsidieverplichtingen
Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de
verkrijgingsprijs minus afschrijving op basis van de
voorgeschreven percentages in het Handboek. Alle
aanschaffingen boven € 2.500 worden geactiveerd.
Afschrijving vindt lineair plaats over de verkrijgingsprijs in tien jaar voor kantoormeubilair en overige
inventaris, vijf jaar voor kantoorapparatuur en drie
jaar voor computerapparatuur en computerprogrammatuur.
Wanneer een besluit van de Mondriaan Stichting
leidt tot toekenning van subsidie over meerdere jaren en daarvoor bovendien een schriftelijke beschikking is afgegeven aan de subsidieontvanger, moet
de verplichting volledig in het jaar van toekenning
worden opgenomen. Dat geldt ook voor toegekende
meerjarensubsidies, waarbij gedeeltelijk in de volgende jaren tot uitkering wordt overgegaan.
Deelnemingen
Deelnemingen worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde.
Effecten
De effecten zijn beleggingen langer dan een jaar en
worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs dan wel
tegen een lagere marktwaarde per balansdatum.
Bestemmingsreserves
Hieronder zijn behalve de museale fondsen ook de
overige bestemmingsreserves opgenomen waarvoor
de Mondriaan Stichting middelen wil reserveren.
Het betreft hier specifieke doelen die de Mondriaan
Stichting wil ondersteunen en waarvoor zij al dan
niet extra middelen heeft gekregen. De genoemde
bestemmingsreserves betreffen beleidsvoornemens
die in het (door OCW goedgekeurde) beleidsplan
2005–2008 worden genoemd, dan wel reserves die al
eerder met goedkeuring van OCW zijn aangelegd.
Bijlagen
Jaarrekening
Toelichting Balans
230
Bijlagen
Jaarrekening
Activa
MATERIËLE VASTE ACTIVA
Mutaties tijdens het verslagjaar
Kantoorinventaris
Computerapparatuur
Computerprogramma’s
Stand per 01.01
Afschrijvingspercentages
10%–20%
33 1/3 %
33 1/3%
Aanschafwaarde
Cumulatieve afschrijving
Boekwaarde
90.652
(51.030)
39.622
124.442
(85.017)
39.425
46.562
(32.412)
14.150
261.656
(168.459)
93.197
34.673
(10.327)
(16.916)
2.618
(10.768)
37.291
(38.011)
24.346
(16.916)
(8.150)
(720)
125.325
(61.357)
63.968
124.442
(101.933)
22.509
49.180
(43.180)
6.000
298.947
(206.470)
92.477
Mutaties 2003
Investeringen
Afschrijvingen
Vrijval aanschafwaarde
Vrijval afschrijving
Stand per 31.12
Aanschafwaarde
Cumulatieve afschrijving
Boekwaarde
De verzekerde waarde van de kantoorinventaris
bedraagt € 72.604.
Bijlagen
Jaarrekening
Activa
Totaal
De verzekerde waarde van de computerapparatuur
inclusief standaard software bedraagt € 113.445.
231
Bijlagen
Jaarrekening
Activa
FINANCIËLE VASTE ACTIVA
Aandelen participatie PakC
In februari 2001 is een aandelenkaptaal van nominaal € 385.000 gestort in de Participatiemaatschappij voor Kunst en Cultuur nv, gevestigd in
Amsterdam. De deelname betreft een belang van
18,55% in PakC. Er zijn tien deelnemers in PakC. De
deelname wordt gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs.
Op 25 oktober 2004 heeft de aandeelhoudersvergadering besloten over te gaan tot liquidatie van
PakC nv. Er is een voorstel gedaan voor de financiële
afwikkeling naar de aandeelhouders. De verwachting is dat hierover begin 2005 een beslissing wordt
genomen en dat deze afwikkeling niet significant zal
afwijken van de cijfers in de jaarrekening.
Reserve PakC
Achtergestelde lening PakC
Er is een achtergestelde lening van nominaal
€ 453.780 verstrekt aan PakC, waarvoor OCW middelen heeft toegekend.
Er wordt over deze achtergestelde lening rente
berekend vanaf het moment waarop aan de aandelhouders dividend wordt gekeerd met eenzelfde
rentepercentage. De rentebaten worden binnen de
doelstelling van deze subsidie aangewend.
Reserve PakC
Stand per 01.01
Dotatie
Onttrekking
Stand per 31.12
Effecten
Obligaties
Europese Investerings
Bank
Totaal
Bijlagen
Jaarrekening
Activa
Dit staat los van de voornoemde aandelenparticipatie.
2004
2003
453.780
453.780
453.780
453.780
1.784.250
1.784.250
De obligaties worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde.
Aandelen
Mees Pierson
De reservering van € 453.780 is bestemd voor een
achtergestelde lening die in 2001 aan PakC is verstrekt.
Na afloop van de Cultuurnota 2001–2004 wordt deze
lening definitief vastgesteld conform de voorwaarden
van de verstrekte lening.
15.882 stuks ESTX Fixplus
100% garantiewaarde
% rente
3,875%
1.784.250
vervaldatum
mei 2005
1.784.250
De slotkoers per 31 december 2004 was € 100,84,
derhalve zijn de obligaties gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs.
1.588.231
maart 2004
232
VLOT TENDE ACTIVA
Debiteuren
Het saldo per 31 december 2004 heeft grotendeels
betrekking op projecten die zijn uitgevoerd en afgerekend en waarvan de definitieve vaststelling van de
bijdrage van de Mondriaan Stichting lager is dan de
eerdere toezeggingen.
2004
Leningen ug
Lening museum Boijmans Van Beuningen
wegens tentoonstelling Bosch
Totaal
Overige vorderingen
Nettosalaris
Pc privé-regeling
Door te berekenen kosten
Rente
Te ontvangen Hgis
Waarborgsommen
Totaal
Vooruitbetaalde kosten
Huur
Huur loft
Personeelskosten
WAO Zekerheidsplan 2004
Achmea verzuim
Nieuwjaarsreceptie 2004
Overige apparaatskosten
Totaal
2003
% rente
5,000%
36.302
—
36.302
5.382
2.939
1.057
7.043
1.845
214.286
205.473
330.492
2.310
546.596
26.250
vervaldatum
juni 2002
2.310
226.541
21.462
34.936
9.288
16.872
1.441
555
45.118
2.052
67.738
Liquide middelen
De banktegoeden en kasgelden staan ter vrije
beschikking van de Mondriaan Stichting, met uitzondering van een bankgarantie van € 17.017 die is
afgegeven voor de verhuurder van het pand Jacob
Obrechtstraat 56 in Amsterdam.
Bijlagen
Jaarrekening
Activa
De Mondriaan Stichting voert een voorzichtig beleggingsbeleid, waarbij conform de eisen van OCW een
vast percentage van de subsidie direct beschikbaar is.
Het beleggingsbeleid wordt afgestemd op het door
OCW gevoerde bevoorschottingsregime.
De banktegoeden zijn direct opeisbaar.
233
Bijlagen
Jaarrekening
Passiva
EIGEN VERMOGEN
Algemene reserve
Stand per 01.01
Dotaties aan algemene reserve agv
onttrekkingen aan bestemmingsreserves:
eCultuur publieksgerichte digitaliseringsprojecten erfgoed
Saldo baten minus lasten
Stand per 31.12
Het Ministerie van OCW heeft zich garant gesteld
voor de afwikkeling van verplichtingen die door de
Mondriaan Stichting in een bestendige beleidslijn
(3.928.290)
90.234
135.566
430.472
160.362
1.650.440
2.467.074
(7.269.516)
(8.730.732)
en op basis van goedgekeurde regelingen zijn aangegaan.
Overige Bestemmingsreserves
Hieronder zijn behalve de museale fondsen ook de
overige bestemmingsreserves opgenomen waarvoor
de Mondriaan Stichting middelen wil reserveren.
Het betreft hier specifieke doelen die de Mondriaan
Stichting wil ondersteunen en waarvoor zij al dan
Bijlagen
Jaarrekening
Passiva
niet extra middelen heeft gekregen. De genoemde
bestemmingsreserves betreffen beleidsvoornemens
die in het (door OCW goedgekeurde) beleidsplan
2005–2008 worden genoemd, dan wel reserves die al
eerder met goedkeuring van OCW zijn aangelegd.
234
In 2001 is door OCW een vervolgsubsidie toegekend
voor de voortzetting van de tijdelijke regeling voorbehoud van academische collecties.
Stand per 01.01
Dotatie vrijval
Onttrekking
Stand per 31.12
2004
2003
90.235
(90.235)
—
979.675
20.112
(909.552)
90.235
271.107
431.426
(160.362)
110.745
(160.319)
271.107
In 2001 is door OCW een incidentele subsidie toegekend voor conservering van verspreide audiovisuele
collecties.
Stand per 01.01
Dotatie
Naar stellig voornemen
Onttrekking
Stand per 31.12
Bijlagen
Jaarrekening
Passiva
235
eCultuur
In december 2000 werd aan de Mondriaan
Stichting een subsidie voor dit doel toegekend van
€ 5.763.008. Verdeling vond plaats over onderstaan-
de activiteiten na goedkeuring van de regelingen
door OCW. Voor alle deelbudgetten zijn subsidietoekenningen gedaan.
2004
2003
430.472
(430.472)
—
1.032.055
342.917
(944.500)
430.472
—
—
—
—
—
300.421
—
(300.421)
—
—
—
—
—
Regeling publieksgerichte digitaliseringsprojecten erfgoedinstellingen
Stand per 01.01
430.472
Dotatie
Onttrekking
(430.472)
Onttrekking Interregeling
Stand per 31.12
—
731.634
342.917
(566.660)
(77.419)
430.472
Totaal eCultuur
Stand per 01.01
Dotatie
Onttrekking
Stand per 31.12
Investeringen in hardware en software
Stand per 01.01
Onttrekking
Stand per 31.12
Research- en development
Stand per 01.01
Dotatie afrekening ondersteuningen
Onttrekking Interregeling
Onttrekking
Stand per 31.12
Ondersteuning van investeringen in hardware en software
Stand per 01.01
Dotatie
Naar Stellig voornemen Fotomuseum
Onttrekking
Stand per 31.12
Reserve museale aankoopregeling A
Stand per 01.01
Dotatie verhoging aankopen musea
Onttrekking
Stand per 31.12
Reserve erfgoed minderheden
Stand per 01.01
Dotatie
Onttrekking
Stand per 31.12
—
—
226.900
226.900
(453.800)
—
—
70.155
—
(70.155)
—
Het Garantiefonds zelfproducerende vormgevers is
bedoeld om het vormgevers eenvoudiger te maken bij
een bank financiering te krijgen voor de ontwikkeling en productie van een eigen ontwerp. Er kan met
ingang van 2000 aanspraak worden gemaakt op dit
fonds.
Stand per 01.01
Dotatie
Onttrekkingen
Stand per 31.12
Bijlagen
Jaarrekening
Passiva
In 2004 is besloten dit fonds niet te continueren.
Voor vormgevers is een dergelijke financiering mogelijk via Kunstenaars en Co.
Er loopt op dit moment nog één lening, die zal vrijvallen in 2005.
170.442
(153.442)
17.000
236
Dit fonds is bestemd voor het ondersteunen van
incidentele museale aankopen van zeer bijzondere
werken of collecties van beeldende kunst en vorm-
Stand per 01.01
Dotatie
Dotatie afrekening ondersteunde aankopen
Onttrekking ondersteunde aankopen
Dotatie rentetoerekening
Dotatie agv vrijval
Stand per 31.12
geving na 1900. Met OCW is overeengekomen dat
renteopbrengsten ten gunste komen aan het fonds.
Het verloop is als volgt:
2004
2003
2.812.017
1.588.241
3.745.866
1.815.121
(1.384.500)
72.847
(2.843.196)
87.681
6.545
2.812.017
3.088.605
Dit fonds is bestemd voor het ondersteunen van
bijzondere incidentele aankopen voor de Collectie
Nederland. Ook hier geldt dat renteopbrengsten ten
gunste komen aan het fonds. In de dotatie is opgenoStand per 01.01
Dotatie
Dotatie agv vrijval
Dotatie verhoging aankopen CN (oude kunst)
Onttrekking ondersteunde aankopen
Dotatie afrekening ondersteuningen
Dotatie rentetoerekening
Stand per 31.12
men een eenmalige extra bijdrage van € 3.500.000
voor de aankoop van een schilderij van Jan Steen
en € 1.000.000 voor de aankoop van het archief van
Rem Koolhaas. Het verloop is als volgt:
5.900.362
5.857.560
(7.508.000)
5.086.276
3.678.987
317.646
450.000
(3.780.050)
126.879
4.376.801
147.503
5.900.362
Fonds behoud universitaire collecties
Fonds voor het wegwerken van achterstanden in
conservering van het academisch erfgoed. Voor dit
Stand per 01.01
Dotatie vrijval
Onttrekking ondersteunde collecties
Stand per 31.12
doel is met ingang van 1998 voor vier jaar in totaal
€ 5.445.362 beschikbaar gesteld en uitgegeven.
—
—
19.938
174
(20.112)
—
In 2001 is door de Mondriaan Stichting een afzonderlijke regeling in het leven geroepen ter ondersteuning van volkenkundige aankopen.
Het fonds wordt behalve door een bijdrage van de
Mondriaan Stichting van € 204.201 in drie jaar ook
Stand per 01.01
Afrekening ondersteunde aankopen
Dotatie
Onttrekking
Stand per 31.12
Bijlagen
Jaarrekening
Passiva
gevuld door de volkenkundige musea die gezamenlijk over drie jaar eenzelfde bedrag bijdragen.
De bijdragen van de volkenkundige musea zijn reeds
ontvangen.
120.913
11.345
14.653
(135.566)
—
198.268
(88.700)
120.913
237
VOORZIENINGEN
Stellig voornemen
Deze voorziening heeft betrekking op projecten
waarvan de verplichting nog niet formeel en onomkeerbaar is aangegaan (er is nog geen definitieve
beschikking afgegeven), maar waarvoor het stellige
voornemen bestaat om tot ondersteuning over te
gaan. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer nadere
informatie is gevraagd of extra voorwaarden zijn
gesteld. In afwachting van definitieve toekenning
heeft reservering reeds ten laste van het verslagjaar
plaatsgevonden.
De reservering is als volgt opgebouwd:
Stand per 01.01
Dotatie
Onttrekking
Stand per 01.01
2004
2003
468.443
768.099
(468.443)
768.099
1.810.892
468.443
(1.810.892)
468.443
Biënnale Venetië
Stand per 01.01
Dotatie
Onttrekking
Stand per 01.01
—
200.000
200.000
Voorziening groot onderhoud
De voorziening groot onderhoud is bestemd voor
onderhoud aan het pand in de Jacob Obrechtstraat.
In 2001 is een extra voorziening van € 22.689
Stand per 01.01
Dotatie
Onttrekking
Stand per 31.12
Bijlagen
Jaarrekening
Passiva
getroffen voor achterstallig onderhoud en herinrichting van de tuin. De onttrekking betreft ontwerp en
werkzaamheden voor deze herinrichting.
33.923
36.303
(28.527)
5.396
(2.380)
33.923
238
SCHULDEN OP KORTE TERMIJN
Bijdragen tot en met 2004
Het saldo betreft verschuldigde bedragen uit hoofde
van toegekende bijdragen, waarvan nog geen volledige bevoorschotting heeft plaatsgevonden.
Nog te betalen bijdragen boekjaar 2000
en ouder
Totaal
2004
uitputting 2005
uitputting 2006
uitputting 2007
686.416
304.807
2.256.595
4.935.619
12.627.165
20.810.602
686.416
275.883
1.984.195
4.386.321
7.860.104
15.192.919
28.924
137.400
391.648
4.241.097
4.799.069
135.000
157.650
525.964
818.614
Crediteuren
Dit betreft nog te betalen facturen en declaraties.
Bedrijfsvereniging, loonbelasting en premies
Dit betreft de verschuldigde loonbelasting en de
premies over het vierde kwartaal.
Loonbelasting
Premies sociale verzekeringen
Totaal
Nog te betalen kosten
Jaarverslag en annual report
Accountantskosten
Reservering vakantiegeld en nabetaling loon
Rente KunstKoopregeling
Diversen
Totaal
Bijlagen
Jaarrekening
Passiva
2004
2003
21.623
(144)
21.479
19.775
1.717
21.492
52.500
10.710
31.569
186.247
58.426
339.452
52.500
11.900
30.422
152.379
73.196
320.397
239
Bijlagen
Jaarrekening
Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen
In 2002 en 2003 is door OCW een liquiditeitskorting
toegepast voor een bedrag van € 9.075.604.
OCW heeft zich tegelijkertijd garant gesteld voor
de afwikkeling van de verplichtingen die door de
Mondriaan Stichting in een bestendige beleidslijn
en op basis van goedgekeurde regelingen zijn
aangegaan. De liquiditeitskorting behelst dus geen
korting op het toegezegde subsidie en heeft dan ook
geen gevolgen voor de uitgaven van de Mondriaan
Stichting.
Voor de onderstaande regelingen is nog niet het volledig toegekende subsidiebedrag ontvangen
27.08.02
09.12.03
DCO/IC-h0586/02
DCO/IC-h0753/03
Hgis Intensiveringbeleid Rusland 2002 en 2003
Hgis-C Bezoekersprogramma 2004
De Mondriaan Stichting heeft per 1 januari 2005
een nieuw huurcontract voor het pand aan de Jacob
Obrechtstraat. De huurprijs bedraagt op jaarbasis
€ 105.000, en wordt jaarlijks per 1 april verhoogd
met de stijging van het prijsindexcijfer van de
Bijlagen
Jaarrekening
Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen
32.000
10.780
42.780
gezinsconsumptie. Voor 2004 bedroeg de huurprijs
€ 85.848. Het huurcontract eindigt op 31 december
2009. Voor de huur is een bankgarantie afgegeven
van € 17.017.
240
Bijlagen
Jaarrekening
Toelichting staat van baten en lasten
Resultaatbepalingsgrondslagen
Baten worden toegerekend aan het jaar waarop ze
betrekking hebben. Lasten worden in aanmerking
genomen in het jaar waarin verplichtingen zijn
aangegaan.
Subsidie OCW
Meerjarige subsidie verleend door OCW wordt bij
ontvangst van de middelen als baat verantwoord.
Het verschil tussen toekenning van subsidie door
OCW en de ontvangst van deze subsidie wordt verantwoord in de Niet in de balans opgenomen rechten
en verplichtingen.
Subsidiebaten
De subsidiebaten over 2004 van OCW zijn in de onderstaande brieven vastgelegd. Het is in de afgelopen
jaren gebleken dat de Mondriaan Stichting naast de
reguliere subsidie binnen de Cultuurnota 2001–2004
kan rekenen op aanzienlijke incidentele doelsubsidies, die in de loop van het jaar worden toegekend.
Datum
30.09.03
22.03.01
05.07.02
06.05.02
06.05.02
16.12.03
20.02.04
10.03.04
12.10.04
Briefnummer
DK/BK/2003/38282
ACB2001/4625
DCE/02/26075
K/BK/02/14880
K/BK/02/14880
DK/BK/03/59474
DCE/04/6886
DCE/04/9612
DCE/04/45852
Subsidies 2004
Subsidietoekenning 2004 (miv OVA)
Overheveling ic-middelen
Erfgoed minderheden
Verhoging aankopen musea
Verhoging aankopen Collectie Nederland
Extra middelen kunstenaarsinitiatieven
Aankoop KB
Aankoop Jan Steen
Aankoop archiefcollectie Rem Koolhaas
Subsidies OCW
12.12.02
09.12.03
DCO/IC-h0963/02
DCO/IC-h0753/03
Hgis cultuurmiddelen
Hgis-C bezoekersprogramma 2004
Subsidies HGIS-Cultuur
1.350.000
53.900
1.403.900
30.07.04
30.07.04
DK/BK/04/54351
DK/BK/04/54351
Correctie museale middelen
Correctie Leerdam
Subsidies overig
(495)
(500.000)
(500.495)
Eindtotaal subsidies 2004
Bedrag
13.631.110
113.445
363.025
226.900
450.000
244.246
600.000
3.500.000
1.000.000
20.128.726
21.032.131
Overige baten
De Terugvordering voorgaande jaren en intrekking
toezegging heeft betrekking op lager vastgestelde
definitieve afrekeningen dan wel intrekking van
eerder gedane toezeggingen die voor 2004 als activiteitenlast waren opgenomen.
Overige inkomsten
Terugvordering voorgaande jaren en intrekking toezegging
Vrijval liquidatie- en continuiteitsreserve
Vrijval garantiefonds zelfproducerende vormgevers
Totaal
Rentebaten (per saldo)
Rentebaten
Rentedotaties aankoopfondsen
Totaal
Bijlagen
Jaarrekening
Bij het Nederlandse voorzittersschap van de EU
zijn gelden ter beschikking gesteld ter grootte van
€ 450.000.
2004
2003
1.117.625
1.059.219
1.179.829
153.442
1.271.067
2.239.048
556.495
(199.726)
356.769
641.253
(235.184)
406.069
241
Beheerslasten
Personeelslasten hoeven, conform het Handboek,
niet te worden gespecificeerd wanneer zij te herleiden zijn tot een persoon.
Personeelslasten
Salarissen
Sociale lasten, pensioenpremie en ziektekostenverzekering
Uitzendpersoneel
Personeelsacquisitie
Overige personeelskosten
Bemiddelingskosten Internationaal bezoekersprogramma
Totaal personeelslasten
Gemiddeld aantal personeelsleden in fte’s (exclusief oproepkrachten) :
Directie
Projectadministratie
Personeelszaken
Financiële zaken
Algemene en huishoudelijke zaken
Overige medewerkers
Materiële lasten
Adviescommissies
Vacatiegelden
Reiskosten
Representatiekosten
Subtotaal
Huisvesting
Huur en onroerendgoedbelasting
Energie- en waterkosten
Onderhoud en inrichting gebouw en schoonmaak
Overige huisvestingskosten
Dotatie voorziening groot onderhoud
Subtotaal
Kantoorkosten
Onderhoud apparatuur en inventaris
Klein inventaris
Porti en vrachtkosten
Telefoon en fax
Kopieerkosten
Kantoormateriaal
Reis- en verblijfkosten
Documentatie
Representatie
Computerkosten
Bestuurskosten
Accountants-, advies- en juridische kosten
Administratieve ondersteuning
Overige bureaukosten
Onderzoek en evaluatie
Overige organisatiekosten
Subtotaal
Bijlagen
Jaarrekening
2004
2003
725.182
97.516
1.011
3.721
38.414
39.523
905.367
661.501
116.938
910
6.103
23.818
35.789
845.059
1,0
3,3
0,5
1,7
2,6
8,2
17,3
1,0
3,7
0,5
1,7
2,6
7,9
17,4
42.618
4.015
6.283
52.916
50.381
4.023
15.753
70.157
86.814
7.776
2.638
5.450
86.220
7.237
8.148
3.943
102.678
105.548
549
30.902
12.192
10.926
11.631
11.295
4.373
5.634
18.148
9.633
24.980
233
17.637
11.122
10.237
23.328
15.215
2.506
4.625
20.211
9.668
34.172
42.729
6.200
20.404
32.643
250.930
605
16.863
(10.298)
147.433
242
Algemene publiciteitskosten
Recepties
Publiciteit
Uitgave jaarverslag en beleidsplan
Subtotaal
Afschrijvingskosten
Afschrijving inventaris
Afschrijving computerapparatuur en -programmatuur
Afschrijving vervoermiddel
Subtotaal
Totaal materiële lasten
2004
2003
12.209
36.472
61.567
110.248
6.715
11.220
40.896
58.831
10.327
27.684
38.011
9.139
31.504
747
41.390
451.286
526.856
Activiteitenlasten
De begroting voor de activiteitenlasten is volledig opgenomen bij de activiteitenlasten. Voor de activiteiten-
lasten in het Stellig voornemen via de bestemmingsreserve wordt geen begroting weergegeven.
Bijlagen
Jaarrekening
Resultaat
Het bestuur van de Mondriaan Stichting heeft besloten het saldo als volgt te bestemmen:
Onttrekking aan de algemene reserve
Bijlagen
Jaarrekening
Resultaat
(7.269.516)
243
Bijlagen
Register op aanvrager
In het register ontbreken de aanvragers met aanvragen die niet in aanmerking kwamen voor behandeling.
Zij worden vermeld in het hoofdstuk
Ondersteuning: niet in behandeling
genomen aanvragen.
A
A Prior 74
Aan Zet 63
Aarts, Ko 161
Abdij OLV van Koningshoeven 59
Academia NBA Hernando Siles 161
Academisch Erfgoed 129
ACM Siggraph 156, 185
African Window 161
Afrika Museum 124
Akademie der Künste 142
Anna Akhmatova Museum 161
All Media 44, 55
Alliance Française de Singapour 161
Almarcegui, Lara 194
Amadeus Lyceum 65
American Institute of Graphic Arts
167, 193
Amerongse Oogst 52
Amigos da Maria Antonia 161
Amsterdams Historisch Museum 92,
94, 204
Ang, Tiong 194
Ani meets Com 59
Antwerpen Open 140
Aotearoa Trust 150
Aperture 160, 186
Appel 45, 74
Approach 154
Aprilis 76
Archilab 163, 188
Archis 77, 78, 206
Architectuur Centrum Eindhoven 52
Arentheem College 67
Arevo 65
Arge Kunst Museum 147
Argos 140
Arkitekturmuseet 166
Ars Electronica Center 150
Art Below Sea Level 52
Art Brands Corporation 52
Art & Creative Technology 154
Art & Engagement 52
Art Felchlin Gallery 161
Art for You(th) 44
Art Life Mitsuhashi 161
Art Medicine 44
Art on Paper 161
Art Statements 161
Art Tower Mito 149, 182
Artconcepts 78
Arte Swa 44
Arteffects 52
Artery 59
Artez 76
Artfactories 145
Arti et Amicitiae 48, 50, 52, 171
Artiade 2004 161
Artimo 77, 160, 161, 186, 187, 206
Artis 63, 69
Artline 82, 161
Artnotion 204
Artoteek Den Haag 44
Bijlagen
Arts Academy Split 165
Art-U Onlus 161
Artwalk 52, 71, 72
Ataraxia 52
Atelier 31 161
Atelier HSL 55, 200
Atelier Van Lieshout 193
Atelier WG AMS 12 52
AT5 Producties 106
Audiovisueel Archief Gelderland 131
Auping 60, 163
Australian CCA 140
Autoped 74
Avanco 106
Aviodrome 97, 99
Avro 204
B
Baan, Jacob de 168
Baas, Maarten 194
Badischer Kunstverein 142, 179
Bak 194, 205, 206
Baren, Peter 193
Bart, Hannah van 195
Beaconsfield 154, 184
Beek, W. van der 194
Beeldende Kunst Goor 63
Beeldende Kunst Heemskerk 44
Beeldenpark Vijversburg 44
Beeldverhaal Nederland 54
Behoud & Restauratie Beelden St
Petrus’ Bandenkerk 101
Bergen Kunstmuseum 150
Berkeley AM Pacific FA 156, 185
Berlin am Meer 161
Berliner Kulturveranstaltungs-GmbH
142, 179
Beroepsorganisatie Nederlandse
Ontwerpers 55
Best Company 44, 52
Bevrijdingsfestival Z-H 63
Bewonersvereniging Joke Smitplein
63
Bezige Bij 74
Biennale di Venezia 148, 181
Biennale of Electronic Arts Perth
140
Bifrons 144, 180
Bijbel in Nederlandstalige Cultuur
90
Bik Van der Pol 193
Binnenkant 55
Bisdom Breda 63
Bisdom Haarlem 101
Boerderijmuseum De Bovenstreek
99
Boersma, Gerard 193
Bonnefanten Museum 104, 117, 171
Bonner Kunstverein 142
Boog 77, 78
Boschboom 76
Box 2.0 AA 161
Braga, Celio 193
Brave New Art 52
Breda’s Museum 94, 104
Bremer Design 163
Bruinsma, Max 193
Bürer, Mirjam 161
Büro Friedrich 142, 179
Burlington City Arts 161
Buro Bruno 168
Busan Biennale 159
Business Buro Oosteuropa 161
Busy Drone 87
Buutplaats 65
By the Way 63
C
CA Santa Monica 153
CAC Genève 159
CAC Malaga 152, 183
CAC Vilnius 144, 149, 180
Camera Austria 150
Câmara Municipal de Braga 161
Capacete 141
Cargo 59, 63
Carnavalsvereniging De Louvermen
63
Casco 69
C3 147, 181
Cell Initiators of Incidents 52
Cell Project Space 161
Centraal Museum 94, 107, 116, 117,
121, 161, 163
Centre Culturel Suisse 145
Centre GC Visuelle 163
Centro Nacional del Vidrio 153
Centro Português de Fotografia
151, 183
Centrum BK Deventer 45
Centrum Geschiedenis Migranten
106
Cibone George’s Furniture 164
Cinekid 54
Cinema Zuid 45
City Thoughts 45
Clamp 52, 53
Cobra Museum 121
Code 69, 71, 204
Code Cultuursponsoring 204
Colburn, Martha 194
Collectie Vioolliteratuur Willem
Noske 113
Collectief Amsterdam 166
Consortium 69
Corporate Image 52
Crac Alsace 145
Cranach Stg 163
Creative Time 156
Cremers, Roy 195
Criée 146
Critique d’Art 153
Culturale Visioni Contemporanee
148
Culturele Commissie Coevorden
52, 53
Cultuur Lokaal 45
Cultuur Onder Dak Apeldoorn 90, 94
Cultuurnacht 157, 186
Cultuurnetwerk_nl 94
Curatorial TP De Appel 45
Cut-n-Paste 45
D
D Nerve Lab 52
Dance Works Rotterdam 59, 64
Dansgroep Krisztina de Châtel 45
DeFKa 70
Demare, Mirta 190
Deroo, Wijnanda 193
Design Academy Eindhoven 163,
199
Design Agenda 55
Design for People 164, 168, 169
Design Museum Londen 166
Design Platform Eindhoven 55
Deutsches Hygiene-Museum
Dresden 142, 179
Dicke, Amie 193, 195
Digitaal Oorkondenboek GD 90
Diva 90
Doen 204
Dordrechts Museum 113
Drawing Center 156, 193
Dreamweb 99
Drents Archief 94
Droog Design 163, 180
Dryphoto AC 148
Dunaujvaros ICA 147, 181
Duofragma 108
Dutch Electronic Art Festival 171
Dutch Fashion Foundation 194, 195
E
Ecomare 88
Edith Russ Haus 143
Ef en Ef 76
EGM Architecten 76
Eisinga, Jeroen 194
Emma College 65
Empire State Building 161
Emzin 166
Epicentrum 52, 53
Epifyt 46
Episode 76, 197, 198, 205
EPGH de la Villette 145
EPN 52
Erasmus MC 59, 67
Erfgoedhuis Utrecht 92
Eric van der Westen Management
63
EU-Japan Fest Japan Committee
161
Experimental Jetset 167, 195
Expodium 69
Extrapool 69
F
Faxx 52
Feature 156, 185, 193
Film in Friesland 131
Film Video Arts 167
Filmmuseum 87, 94
Filmstad 60
Filmtheater ‘t Hoogt 46
Financieele Dagblad 171
Flash Art International 148, 188, 206
Fondazione Sandretto Re
Rebaudengo 148
Fotografie in Nederland 46
Fotomuseum Den Haag 194, 199
Fournos 146
Frank Mohr Instituut 156, 185, 195
Frans Halsmuseum De Hallen 94,
114, 118, 171
Freedom Of Creation 164
Fri-Art 159
Fries Museum 48, 95, 104, 116, 118
Fries Natuur Museum 95
Fundacion César Manrique 153
244
Fundament 46, 69
Futura Prague 154
G
Galeri Garanti 166
Galeria ACB 146, 181
Galeria Milano 161, 162
Galerie AdK Actuele Kunst 82
Galerie Akinci 82, 190
Galerie Albion Putti 82
Galerie Amber 161
Galerie Anderwereld Katuin 82
Galerie Paul Andriesse 82, 160, 187,
190, 191
Galerie Animaux 82
Galerie Ann’s Art 82
Galerie Art Affairs 156, 190, 191
Galerie Arti Capelli 82
Galerie Artline 82
Galerie Art Singel 100 82
Galerie Artspace Witzenhausen 191
Galerie Atelier Herenplaats 194
Galerie Bakker 82
Galerie Bart Kunst in Huis 82
Galerie Bastiaans 82
Galerie Beeldlijn 82
Galerie Van den Berge 82, 190
Galerie Besselaar Hedendaagse
Kunst 82
Galerie Binnen 82
Galerie De Blauwe Roos 82
Galerie BMB 82
Galerie Josine Bokhoven 82
Galerie Ellen de Bruijne Projects
82, 190
Galerie Brutto Gusto 82
Galerie Buro Empty 82, 190
Galerie Maria Chailloux 82
Galerie Clement 82
Galerie De Compagnie 82
Galerie Contempo 82
Galerie Contemporary Art Centre 82
Galerie Van Dedem en Tielkemeijer
82
Galerie Delfi Form 82
Galerie Ferdinand van Dieten
d’Eendt 82
Galerie Dis 82
Galerie Display 154
Galerie Dom’Arte 82
Galerie Eewal 82
Galerie Eof 145, 180
Galerie Espace 82
Galerie Etienne en Van den Doel 82
Galerie de Expeditie 82, 190
Galerie De Galerie 82
Galerie Gist 82
Galerie De Greef en De Greef 82
Galerie Hamer 82
Galerie Hof en Huyser 171, 188
Galerie Helga Hofman 82
Galerie Jan van Hoof 82
Galerie Hoogenbosch 82
Galerie Hüsstege 82
Galerie Jos Art 82
Galerie Conny van Kasteel 82
Galerie Kathareze 82
Galerie Michel Knops 82
Galerie Carla Koch 82, 166
Galerie Kokon 82
Galerie Van Kranendonk 82, 191
Galerie Krijger en Katwijk 82
Galerie Krinzinger 150, 151, 182, 190
Galerie Kunstruimte Wagemans 82
Bijlagen
Galerie Kunstzaal Leo van
Heijningen 82
Galerie Maurits van de Laar 82
Galerie Bianca Landgraaf 82
Galerie Wouter van Leeuwen 82
Galerie Lieve Hemel 82
Galerie The Living Room 82, 190
Galerie Loerakker 82
Galerie Loevenbruck 145
Galerie Luca 82
Galerie Lumen Travo 82, 141, 190
Galerie Lutz 82
Galerie Ron Mandos 82
Galerie Lous Martin 82
Galerie Marzee 82, 168, 187
Galerie Mebius 82
Galerie Metis_nl 82
Galerie MK 82, 148, 190, 191
Galerie Mokum 82
Galerie Molenaars 82
Galerie XX Multiple 82
Galerie Resy Muysers 82
Galerie Naber 82
Galerie Nijenhove 82
Galerie Nikh 82
Galerie Nouvelles Images 82
Galerie Onrust 82, 156, 190
Galerie Bob van Orsouw 191
Galerie Ton Peek Photography 190,
191
Galerie Petit 82
Galerie Phoebus Rotterdam 82
Galerie De Praktijk 82
Galerie Quintessens 82
Galerie Ra 82, 166
Galerie Ram 49, 82
Galerie Ramakers 82
Galerie Reuten 82
Galerie De Rijk 82
Galerie De Rog 82
Galerie De Roos van Tudor 82
Galerie Tanya Rumpff 82, 161, 181,
187, 190
Galerie Willy Schoots 82, 190
Galerie Serieuze Zaken 82
Galerie Slewe 82
Galerie Louise Smit 82, 166
Galerie Cokkie Snoei 82, 190, 191
Galerie Steendrukkerij Amsterdam
82
Galerie Diana Stigter 82, 187, 190
Galerie Straten & Raaijmakers 82
Galerie Micheline Szwajcer 187, 190
Galerie Terra Keramiek 82, 167
Galerie De Twee Pauwen 82
Galerie TZR .191
Galerie Utrecht 82
Galerie De Vierde Dimensie 82
Galerie De Vis 82
Galerie Vous Etes Ici 82, 190
Galerie Rob de Vries 82
Galerie Vromans 82
Galerie Wansink 82
Galerie ’t Weefhuis 82
Galerie Fons Welters 82, 157, 190,
191
Galerie Wetering 82
Galerie Jacoba Wijk 82
Galerie Van Wijngaarden 82
Galerie Witteveen 82
Galerie De Witte Voet 82
Galerie De Zaal 82
Galerie Van Zoetendaal Collections
149, 182, 187, 190, 191
Galerie Martin van Zomeren 82
Galerie en beeldenpark ’t Ulenest 82
Galerie en uitgeverij Hein Elferink
161
Galleri Flach 159
Galleria d’Arte Moderna di Bologna
148, 181
Galleria Monica de Cardenas 148
Galleria Gio Marconi 148
Galleries Aschenbach en Hofland 82
Galleries Van den Broek 82
Galleries Seasons 82
Galleries Smelik en Stokking 82
Gallery Mitchell Algus 157, 185
Gallery Artkitchen 82
Gallery Carl Berg 156
Gallery Tanya Bonakdar 158, 193
Gallery Braggiotti 82
Gallery Contempo Modern Art 82
Gallery Chisenhale 154, 184
Gallery Deux Poissons 165
Gallery Donkersloot 82
Gallery Eastlink 141
Gallery Flatland 82, 191
Gallery Foksal 205
Gallery Fruitmarket 154, 184
Gallery Annet Gelink 82, 190
Gallery Jaski Art 82
Gallery Linvingstone 82
Gallery Michael Lett 150
Gallery Stella Lohaus 190
Gallery Florence Lynch 156, 185
Gallery Robert Mann 158
Gallery Percy Miller 161
Gallery Neon 161
Gallery James Nicholson 157
Gallery Le Pont 153
Gallery Reflex Modern Art 82, 190
Gallery Sleeper 161
Gallery Tao Art 161
Gallery D’ Amelio Terras 156
Gallery Kustera Tilton 157
Gallery Roberts Tilton 158, 186
Gallery Torch 190, 191
Gallery Upstream 82
Gallery Vamiali 146
G.A.N.G. 69, 70
Gate Foundation 50, 74, 200
Geen Brug Te Ver 63
Geer, Jos van de 193
Geldersch Landschap en GK 87
Gemeente Breda 59
Gemeente Breukelen 59
Gemeente Ermelo 60
Gemeente Heemskerk 60
Gemeente Raalte 62
Gemeente Veghel 63
Gemeente Vianen 62
Gemeente Vlaardingen 67
Gemeente Zaanstad 63
Gemeente Zutphen 67
Gemeentearchief Amsterdam 90,
131
Gemeentearchief Rotterdam 131
Gemeentemuseum Den Haag 95,
116, 118, 122
Gemeentemuseum Maassluis 99
Generator 157, 186
Gerrit Rietveld Academie 164
Geschiedschrijving PhilipsKommando 99
Glasmuseum Leerdam 91
Glazen Huis 52
Global Reflexion 52
Goese Cultuurprojecten 52
Grafisch Centrum Plaats Maken 52
Groninger Museum 116, 118
Grosfeld, Jan 193
Grote Kerk Den Haag 55
Grote of OLV Kerk Breda 95
Gruyter, Voebe de 193
H
Haags Historisch Museum 99, 113
Hal 4 60
Hangplek voor kunstenaars 71
Happy Chaos 46
Hauer, Ineke 193
Haus der Kunst München 143, 163
Hazazah FP 60
Heide, Sara van der 195
Heimwee 46, 97
Helsinki Festival 144
Hendriksen, Leonne 159
Hindoe Onderwijs 65
Historisch Museum
Haarlemmermeer 99
Historisch Museum Rotterdam 99,
204
Historisch Platform 108
Hocks, Teun 194
Hofvijver in Poëzie en Beeld 52
Hotel Mariakapel 70
HVO-Querido 55
Hyogo Prefectural MA 161
I
Idema, Johan Hilbert 195
Identiteitsfabriek Zuidoost 106
IJsselmonds Welzijnswerk 63
Indoor Land Art Program 52
International Cultural Union 161
Illustre 165
IL-studio 193
Imagine Identity and Culture 60, 106
Impakt 46, 70, 152, 183, 194
In Principio 47, 148, 181
Independent Curators International
161
Initial Media 206
Institut Néerlandais 145, 161, 180
Institute of Culture and History 161
Institute of Modern Art 140
Instituut voor Betaalbare Waanzin 72
Instituut voor Netwerkcultuur 54
Int Heyderadey 52
Interart 47, 52, 108
Internationaal IA Vrouwenbeweging
108
International Filmfestival Rotterdam
47, 53
Irish MMA 147
Izere 52
J
Jansen, Cindy 193
Jeu de Paume 146, 174, 181
Jong Holland 77, 78
Joods Historisch Museum 90, 92, 98
Jousse Entreprise 190
K
K3 Project Space 159
Kalmar Konstförening 161, 162
Kampen, Natasja van 194
Keramiekmuseum Het Princessehof
108
Kerkelijk Kunstbezit in Nederland 90
245
Kerkvoogdij HG Gouda 101
Keunstwurk 52
KI voor Taal-, Land- en Volkenkunde
106
Kibla 152
Kidsgids 60
Kinderkunsthal Villa Zebra 95
Kinetisch Noord 47
Kinoshita, Sushan 193
KIT Tropenmuseum 96, 124
Klein, Carla 193
Kleurrijk Leren 108
Koldo Mitxelena 153
Koren- en oliemolen De Wachter 99
Kulturhuset Stockholm 167, 168, 197
Kunst en Fietswerk 60
Kunst Museum Bonn 143, 179
Kunst van Vooruitzien 204
Kunstbeeld 171
Kunstenaarsmateriaal 77
Kunstenaarsvereniging De Boterhal
52
Kunstenaarswerkplaats
Beeldenstorm 52
Kunstfort Vijfhuizen 47
Kunstforum Wien 151, 182
Kunsthal Rotterdam 54, 67, 99
Kunsthalle Wien 151, 172, 183
Kunsthalle Wilhelmshaven 161
Kunsthallen Braenderigarden 161
Kunsthandel Lambert Tegenbosch
82
Kunsthaus Baselland 160
Kunsthuis Syb 70
Kunstpatrimonium Soeterbeeck 101
Kunstvaarroute 52
Kunstverein für die Rheinlande und
Westfalen 143, 180
Kunstverein Ulm 143
Kunstwerkt 71
KW14 47
Kyoto Costume Institute 165, 182
L
Lakerveld, Carry van 174
Lalit Kala Akademi 147
Landelijk Contact
Museumconsulenten 87
Landesgalerie Linz 161
Landschapstheater E.M. 76
Langa, Moshekwa 194
Leiden Museale Produkten 96
Lenbachhaus Kunstbau 143, 180
Leonardo’s Inventions 195
100% Licht 168
Lier en Boog 77, 78
Lille Horizon 2004 145, 180
Limburgs HV Museum 99
Limburgs Museum 87, 99
Linden, Neil van der 171
Lisa 52
Liverpool Biennial 155, 184
Lize 107, 108
Lloyd Hotel 67, 199
LMAKprojects 157
Lodz Biennale 161
Loeder Events 48
Lokhorstschool obs 66
Lucas sco 66
Ludwig Museum Boedapest 205
M
M+M Proyectos 152
MAK 151, 183
Bijlagen
Man in the Holocene 155
Manifesta 5 153, 184
Marres 70
Mass Moca 157
Mazowieckie Centrum 161
MCA Belgrade 152, 183
MCA Chicago 185
MCA Cleveland 157, 186
MCA Sydney 140
MCA Zagreb 149
M-cult 145
Media Art Friesland 48
Melksalon 71
Metropolis M 77, 141, 206
M.I.K.C. 71
Miyake Issey Foundation 149, 182
MMCA Trento and Rovereto 149,
182
MNO 165
Mobile Arts 61
Modern Art Oxford 155
Moira Expositieruimte 61
Monera 76
Monitor Magazine 168
Montens, Joris 193
Monument Jonge
Verkeersslachtoffers 63
Monumentenhuis Limburg 90, 96
Moooi 164
Moravska 161
Moscow Biennale CA 152, 183
Moss 118, 164, 167, 194
Mu 48, 52, 193
Mulder, Jan 194
Musée des Beaux-Arts de Nantes
146
Museo de Pontevedra 161
Museo Pecci Prato 149, 182
Museon 96
Museum Amstelkring OLHS 171
Museum Boijmans Van Beuningen
48, 113, 116, 121, 171, 172, 174,
178
Museum de Paviljoens 74
Museum Flehite 106
Museum Het Catharijneconvent 61,
91, 92
Museum Het Catharina Gasthuis
174
Museum Het Valkhof 97
Museum Kröller-Müller 96, 104, 121
Museum Nanning Hendrik Bulthuis
88
Museum of Art Norway 150, 182
Museum of PFT Bradford 155, 185
Museum Slot Loevestein 96
Museum Stoomtram HoornMedemblik 96
Museum Van Gogh 95
Museum van het Nederlandse
Uurwerk 113
Museum van Speelklok tot
Pierement 99
Museum voor Moderne Kunst
Arnhem 52, 96, 115, 116, 119,
122
Museum Willem van Haren 96
Museum Zadar 161
N
NAi Uitgevers 74, 75, 76, 160, 187
Nanning, Barbara 166
Naturalis 91
Naturhistorisk Museum Arhus 142,
179
Natuur Museum Nijmegen 97
Natuurkunst 61, 64
Natuurmuseum Brabant 91
Nederlands Architectuur Instituut
113, 194
Nederlands Fotomuseum 141, 147
Nederlands Scheepvaartmuseum
97, 113
Nederlands Slavernijverleden en
Erfenis 106, 107
Nederlands Spoorwegmuseum 99
Nederlandse Ambassade Duitsland
143
Nederlandse Museumvereniging
105, 107
Neue Gesellschaft für Bildende
Kunst 143
Neuer Aachener Kunstverein 143
Newman Ensemble 61
Nguyen, Xuan-Thu 168
NICC Antwerpen 140, 179
Nieuw Rotterdam vmbo 67
Nieuw Land Poldermuseum 99
Nieuwe Stem 61
Nieuwe Vide 48, 70, 158
Nijmeegse sg Groenewoud 65
NIM Montevideo Time Based Arts
48, 52, 143
Nót Tom Dick & Harry 164, 168
NP3 71
Nylistasafnid 147
O
Obras 161
Office CA Norway 161
O.K. für Gegenwartskunst 151
Olivier, Jacco 195
Oorlogs- en verzetsmuseum 99
Oostvogel, Leoni 193
Openbare Bibliotheek Gouda 97
Optrek 70
Ordoñez Falcon de Fotografia 153
Organiserend Comité Verkiezing
KJ 52
De Overslag 52
P
Pakt 70
Papoea Cultureel Erfgoed 107
Paradiso 49
Paradiso Melkweg Productiehuis 49
Paradox 49, 143, 146, 188, 199
Paraplufabriek 71
Parel 70, 157
Parochie Hees 101
PC van der Pijl SCOH 66
Peres Projects 158
Périgord LC 161
Peters, Berbel 193
Pictoplasma Conference 144
Pierre Boulez 61
Pittsburgh Cultural Trust 158
Planetart 71
Platform 161
Platform Garanti CAC 154, 184, 200
Pleinmuseum 49
Ploeg, Jan van der 195
Poppenspe(e)lmuseum 99
Prins, Gert-Jan 194
Prinsenhaghe pcb 66
Printemps de septembre 145
Prix de Rome 172
Projecten De Nieuwe Kerk 97, 107
Prometeo CACA 149
Public 146
Public Art Squad Mama 49, 71
Q
Quarantine Series 76
R
Raedecker, Michael 194
Regentenkamer 55
Rencontres IP d’Arles 146, 181
Re:visie 50
Ricordi and Sfera 149, 182
Bodemonderzoek 91, 92
Rijksmuseum Amsterdam 91, 114
Rijksmuseum van Oudheden 206
Rijksmuseum voor Volkenkunde
91, 114
Roodkapje 63, 95
Roodnat, Stijn 193
Royal College of Art 155
Russel, Silvia 193
Russian Exlibris Association 161
S
Safe 71
Salzburger Kunstverein 151, 183
Samenwerkingsvb Marokkanen
Tunesiërs 107
Sandberg Instituut 50, 54
Savan 52
Schaap, Marjolijn 172
School of DA Canberra 168
Schouwenberg, Louise 195
Schovenhorst 52
Schreuders, Piet 193
Scryption 87
SEB 50
Sergey Kuryokhin IF 152, 183
Serious Films 92
Servicepunt Kunst 50, 53
Shanghai Art Museum 141
Shedhalle 160
Sica 172
Siemens AG 144
Signal 49, 161
Sikkens 50, 54
Silvera Mobilier 168
Singelland osg 66
Singer Museum 104
Sint Aegten 101
Sint Stanislascollege 67
Siri Sunna 52
Slovak Glass Artists 161
Smithsonian Cooper Hewitt 167
Sommer CA 147
South African Centre for
Photography 161
South London Gallery 155
Spaarnestad Fotoarchief 90, 97
Space for Artists 71
Sphinx Art Productions 50
Spiegel 76, 118
Splika 107
Staatsbosbeheer 62, 63, 87
Stadsarchief Dordrecht 107
Stadsdeel Amsterdam Centrum
63, 64
Stadshal Centre Céramique 52
Stadsmuseum Zoetermeer 98
Stadsschouwburg Eindhoven 63, 64
Städtische Galerie Nordhorn 144
246
Staring College 66
Stedelijk Museum Amsterdam 116,
119, 172, 174, 187, 205, 206
Stedelijk Museum Bureau
Amsterdam 144, 172, 187
Stedelijk Museum De Lakenhal 99,
114, 174
Stedelijk Museum Het Domein 158,
172, 178, 186
Stedelijk Van Abbemuseum 122, 172
Stem Marokkaanse Democraten
NL 107
Stg Behoud stoomschip 88
Stiltecentrum Westerkerk 63
Stokker, Lily van der 193
Stoomsleepboot de Hugo 87
StraatBeeld 63
Stroom 62
Studio Frank Tjepkema 164
Studio Job 164, 168
Studio Museum Harlem 158
Studio Parade 168
Studio Taalwetenschap 99
Studio Van Eijk Van der Lubbe 164
Stuk Kunstencentrum 141
Sub Rosa 52
Submarine 50, 61, 91
Symposion Gorinchem 51
T
TAG 71
Tate Modern 154, 155, 176, 185
TDS Uitgevers 76
Terpstra, Rein Jelle 194
Terra Incognita 63, 117
Teylers Museum 174, 178
Theater Instituut Nederland 87, 92
Theaterfestival Boulevard 62
Theaterproduktie Rotterdam 63
Tichelaar 164
Tim Art Agency 195
Tirion Uitgevers 75
Toi o Tamaki 150
Tokio Designers Block 165, 167
Tokio Designers Week 165
Toneelgroep Amsterdam 63
Trace 155
Trafik 154, 184
Trajectumcollege 66
Traveling Light Foundation 107
Tribute 162
Trustees of Dartmouth College 162
TTTVO 165
Tuttobene 168, 169
Twist 167, 168
U
UCLA Hammer Museum 157, 158,
185, 186
Uitgeverij 010 Publishers 75, 76
Uitgeverij Bis 76, 78
Uitgeverij De Verbeelding 76
Ujazdowski Castle 151
Unity Temple Restoration 162
Universität der Künste Berlin 144
Universiteit Utrecht 63, 98
Universiteitsmuseum Utrecht 98,
101, 129, 148, 181
University of Dundee 162
Universitair Centrum Cultuur Lage
Landen 162
Upstream Gallery 190
Utrechts Archief 107
Bijlagen
V
Vanderbilt University FAG 158
Vector 152
Veemvloer 51, 71
Verboeket, Karin 193
Vermeulen, Alex 195
Verzetsmuseum Amsterdam 98
VHDG 71
Via Milano 54
Vier Gebroeders 52
Visisonor MP 52
Vitruvianum 54
Vleeshal 62, 198
Vorarlberger Kunstverein 151
Voulon, Moniek 162, 194
Vrienden van Lou Strik 76
Vriza 52, 53
V2_ 51, 52, 142
W
Waag Society 57, 159, 194
Wapenaar, Dré 194
Waterschap Brabantse Delta 62
Ernest G. Welch School of AD 161
Wereldmuseum Rotterdam 98, 108,
124
Werkgroep 46
Werkleitz Gesellschaft 144, 180
Westfälisches Industriemuseum 162
Westpoortbeheer 62
W139 51, 172, 198, 200
Wijker, Kees 193
Willem Witsen 92
Witte de With 51, 52, 63, 205
Witte Raaf TWR 77
Worcester Art Museum 159, 186
World Art Delft 52
World Wide Videofestival 51
Worm 66, 71
Y
Yellow Fellow 92
Yksi 55
Young Arab Theatre Fund 141
Young Designers Network 78
Young Dutch Fashion Designers 168
Yule 51
Z
Zaans Museum 98
Z33 141
Zeeuws Archief 131
Zeeuws Slavernijverleden 108
Zeitgenössische Kunst Münster
142, 179
Zeppers Film en Tv 63
Zentrum für Kunst und
Medientechnologie 144
Zet 63, 71, 77, 153
Zonnehof 51
Zuiderzeemuseum 98, 99
Zwarte Hand 63
247
Colofon
© 2005 Mondriaan Stichting, Amsterdam
Dit exemplaar van het jaarverslag 2004 van de
Mondriaan Stichting is uniek. De volgorde van de
kleuren van het papier in het binnenwerk is bij elk
jaarverslag anders, evenals de kleur van het omslag.
Ontwerp
LUST, Den Haag
Druk
Stolwijk, Duivendrecht
Papier
Pop’Set 80 gm2: grijs, rose, ceriserood, cerise, lila,
zachtblauw, mintgroen, turquoise, hemelsblauw, oranje,
narcisgeel, parelgrijs, stro, maisgeel, bahamabeige,
mosgroen, lentegroen, grasgroen, pistachegroen,
citroengeel, goudgeel, okergeel en Malmero 300 gm2:
klaproosrood, oranje, mango, bamboe, marineblauw,
cyclaam, leisteen, zuidzee van Grafisch Papier.
Aan de inhoud van het jaarverslag, inclusief de erin
voorkomende bedragen, kunnen geen rechten worden
ontleend.
www.mondriaanfoundation.nl
Colofon
248

18641 Mondriaan 12 248

Transcription

Similar documents

"Ik ben eigenlijk een beetje jaloers op de heer Samson

- Tribal Art Fair Amsterdam

Prints and texts on folk puppet theatre: XXV-XXXII

OV Amsterdam Area Z-card NL-EN.indd

jaarverslag 2012 - Gemeentemuseum Den Haag

the PDF file 2006 edition

pan amsterdam

nummer 1 - Kunstkrant

L`ALSACE À VÉLO - Tourisme en Alsace