A destination worth exploring Een bestemming om te

www.lacduder.com
A destination worth exploring
Een bestemming om te ontdekken
A1
BELGIUM/BELGIË
LUXEMBOURG/LUXEMBURG
REIMS
GERMANY/DUITSLAND
4
PARIS A
A4 NANCY
A26
AVERAGE DISTANCES
AND TIMES
GEMIDDELDE
AFSTANDEN EN TIJDEN
A5
LAC du DER
A31
TROYES
A36
A6
• Lac du Der - Paris : 220 km / 2h30
• Lac du Der - Lyon : 370 km / 3h50
• Lac du Der - Reims : 100 km / 1h
• Lac du Der - Dijon : 190 km / 2h
• Lac du Der - Nancy : 100 km / 1h
• Lac du Der - Troyes : 110 km / 1h15
• Lac du Der - Belgium/België : 300 km / 3h15
• Lac du Der - Germany/Duitsland : 250 km / 2h40
DIJON
LYON
EN CHAMPAGNE
Lac du Der
IPHONE
ANDROID
Li
s
eg ted
ist in
er th
va e R
n
re egi
is- ste
en r o
ve f T
rb rav
lijf e
so l a
pe nd
ra H
to ol
re ida
n
on y S
de ch
r h em
et es
nu (N
m o.
m
er IMO
IM 5
O5 11
11 00
00 01
01 7)
7
Station Nautique
51290 Giffaumont Champaubert
Tél. : 0033 (0)3 26 72 62 80
Fax : 0033 (0)3 26 72 64 69
GPS : 48.553958 / 4.768420
Email : [email protected]
www.lacduder.com
Free WiFi access / Gratis wifi
Join us on Facebook/ Bezoek ons op Facebook
Op
ge
no
m
en
in
he
tr
le Lac du Der en Champagne
2 // CONTENT
////33
DÉCOUVRIR
INHOUDSOPGAVE
ET S’OXYGÉNER
Content
Inhoudsopgave
◆ MAP OF THE LAC DU DER AREA ................ 4
◆ KAART VAN HET LAND VAN HET MEER
VAN DER ..................................................................................... 4
◆ GENERAL PRESENTATION ................................ 6
◆ ALGEMENE VOORSTELLING
..........................
6
7 > Discovering the Lac du Der
7 > Ontdek het Lac du Der
◆ THE LAKE AND ITS HISTORY
◆ HET MEER: GESCHIEDENIS
..............................
8
◆ THE LAKE, A DESTINATION
WORTH EXPLORING ........................................................... 10
8
◆ TREKTOCHTEN ROND HET MEER ......... 20
10
Te voet of met de mountainbike, een andere
manier om het Land van het Meer van Der
te ontdekken ................................................................................................ 22
...............................
◆ HET MEER, EEN BESTEMMING
OM TE ONTDEKKEN
◆ THE LAKE, CHAMPAGNE’S ANSWER
TO THE SEASIDE ...................................................................... 12
...........................................................
Fietstochten ................................................................................................... 22
◆ HET MEER,
DE ZEE VAN CHAMPAGNE ..................................... 12
The pleasures of water sports
and angling ..................................................................................................... 13
De geneugten van het water
en de visvangst ......................................................................................... 14
◆ THE LAKE, A FAVOURITE
FOR BIRDWATCHING ........................................................ 15
◆ HET MEER, DE FAVORIETE PLEK VAN
ONZE GEVLEUGELDE VRIENDEN
15
Nature at its best .................................................................................... 15
◆ THE LAKE AND ITS PATHS ..................................... 20
A preserved natural environment
and emblematic birds ...................................................................... 16
On foot or by mountain bike - another way
of exploring the Lac du Der area ................................... 20
See nature at its best
Cycling ................................................................................................................... 20
Een beschermd natuurgebied
en emblematische vogelsoorten ...................................... 18
Floral walks
Kijken naar het schouwspel van de natuur ...... 19
...................................................................... 17
.................................................................................................... 21
◆ THE LAKE AND ITS AMAZING
HERITAGE ................................................................................................ 25
Timbered buildings, the heart and soul
of the Lac du Der area .................................................................. 25
The Timbered Churches and 16th-century
Stained Glass Trail ............................................................................... 25
A stroll in town
.......................................................................................... 26
Exploring the Blaise Valley
...................................................... 28
◆ ENCOUNTERS OF THE BEST KIND
.......
34
Het schouwspel van de natuur
.........
.......................................... 17
Bloemenwandelingen
..................................................................... 24
◆ HET MEER,
VERRASSEND ERFGOED
........................................
25
Vakwerkbouw, de ziel van het Land
van het Meer van Der ...................................................................... 29
De route van de vakwerkkerken
met glas-in-loodramen uit de 16de eeuw
Stadswandeling
............ 29
....................................................................................... 29
Doorheen de Vallei van de Blaise .................................. 33
◆ DE GROTE TREKPLEISTERS
.............................
34
la Chaussée-sur-Marne
Vers Suippes
Aulnay-l’Aître
Vers Suippes
4 // MAP
DÉCOUVRIR
OF THE ET
LACS’OXYGÉNER
DU DER AREA
A
1
Ablancourt
Songy
Songy
Soulanges
Pringy
Pringy
N
Aulnay-l’Aître
Ablancourt
Bassuet
3
Bassuet
4
N
5
KAART VAN HET LAND
DÉCOUVRIR
VAN HETET
MEER
S’OXYGÉNER
VAN DER
6
7
A
Soulanges
Drouilly
Drouilly
S
MaisonsLoisy-en-Champagne
sur-Marne
Maisons-en-Champagne
B
2
la Chaussée-sur-Marne
Scrupt
Vauclerc
Blacy
Blacy
Vauclerc
Saint Eulien
Courdemanges
Blaize -sous-Arzillières
C
Les Rivières
Henruel
Arzillières-Neuville
St-Chéron
Saint Eulien
Villiersen-lieu
Blaize -sous-Arzillières
Perthes
Les Rivières
Henruel
B
Scrupt
Courdemanges
C
S
Loisysur-Marne
Villiersen-lieu
Perthes
Arzillières-Neuville
Hauteville
St-Chéron
Hauteville
D
D
Margerie
Hancourt
Margerie
Hancourt
Trois-Fontainesla-Ville
Trois-Fontainesla-Ville
E
E
Attancourt
Attancourt
Magneux
Magneux
Sommancourt
Brousseval
Valleret
Brousseval
Fays
Montreuil-sur-Blaise
F
Montreuil-sur-Blaise
Domblain
Vaux-sur-Blaise
Bailly-aux-Forges
Bailly-aux-Forges
Rachecourt-Suzémont
Doulevant-le-Petit
Ville-en-Blaisois
Fays
F
Domblain
Vaux-sur-Blaise
Rachecourt-Suzémont
Doulevant-le-Petit
Morancourt
Ville-en-Blaisois
Morancourt
Sauvage Magny
Sauvage Magny
G
Sommancourt
Valleret
G
Colombey-les-Deux-Eglises
Colombey-les-Deux-Eglises
0
1 cm + 2 km
4 km
Flower-decked villages
Village
/ Bloemendorpen
Fleuri selon information
(2012)
disponible au 04/09/2012
Beaches / StrandenPlages
H
1
2
3
4
5
6
7
H
// 5
6 // GENERAL PRESENTATION
ALGEMENE VOORSTELLING
The Lac du Der in Champagne
Het Meer van Der in Champagne
The Lac du Der, which
is very popular with
walkers, cyclists, anglers and water or outdoor sports enthusiasts, unveils ever-changing
attractions with the passing
seasons.
Set amid the paths and hedgerows, the austere beauty of the
area’s timbered churches surprises many a visitor.
For nature lovers, the vast lake
offers a glimpse of nature at its
very best.
So close - and so unusual
DID YOU KNOW THAT… ?
The oak, the king of trees in this
area, gave the lake its name dervos meaning “oak” in Celtic
- 1,000 hectares of trees were
removed from the Der Forest in
order to fill the lake with water.
LE LAC DU DER IN FIGURES
• 4 800 hectares (48 sq. km)
• 77 km round its shores
• 10 km from one end to the
other
• 350,000,000 cu. metres
of water (equivalent to 100
days’ worth of drinking water
for the entire Paris Basin)
• When the water level is at its
highest, the average depth of
the lake is 7 metres and the
maximum depth is 20 metres (Giffaumont Champaubert dyke)
Het Meer van Der, dat
erg in trek is bij wandelaars en fietsers, maar ook bij
liefhebbers van watersport en
buitenactiviteiten, toont zich elk
seizoen van een andere kant.
De pure schoonheid van de vakwerkkerken in het wallenlandschap verrast elke bezoeker.
Deze immens grote waterpartij
is de plek bij uitstek voor al wie
geboeid is door het ‘schouwspel
van de natuur’.
Zo kortbij,
verbazingwekkend
WEETJES
De eik, de koning der bomen van
deze streek, heeft zijn naam aan
de regio verleend - dervos betekent eik in het Keltisch – De eik,
de haagbeuk, de wilde kersenboom en de es vormen samen
het bos van Der. Dit bomenmassief van 6000 hectare heeft 1000
hectare afgestaan voor de aanleg van het meer.
Als je vandaag bij laagwater
wandelt naar Le Vieux Der of
La Brèche, zie je nog wortels en
stronken die herinneren aan dit
uitgestrekte bos van Der.
HET MEER VAN DER IN CIJFERS
• 4800 hectare (48 km²)
• 77 km oever
• 10 km op het breedste punt
• 350 miljoen m² water (het
equivalent van 100 dagen
drinkwaterverbruik in de regio van het Île de France)
• Bij hoogwater is het meer
gemiddeld 7 meter diep,
met een maximumdiepte van
20 meter (waterkering van
Giffaumont-Champaubert)
// 7
8 // THE LAKE AND ITS HISTORY
HET MEER: GESCHIEDENIS
December to June, protecting the
valleys from the most devastating floods.
Then, during the summer and autumn, the lake discharges the water it has accumulated over the
winter months. This means that
the area of water in the Lac du
Der varies from 4,800 hectares
down to almost 1,000 hectares.
The lake and its history
Het Meer: geschiedenis
The Musée
du Pays du Der
Located in a timbered building
just a stone’s throw from the
north shore of the lake, the local museum gives you and your
family a chance to find out about
the amazing story of the lake’s
construction and the disappearance of three villages.
Champagnestreek - één grote en
ondoordringbare kom (klei van
Gault) in de onmiddellijke nabijheid van de Marne – was hiervoor
in alle opzichten ideaal.
Elk jaar een
springvloed
Eglise de Champaubert
Het meer of de totale
verandering van het
wallenlandschap
The Lake:
the bocage revolution
Following the devastating floods
of 1910, 1924 and 1955, a vast
programme designed to regulate the flow of the Seine and its
tributaries was put in place: the
Champaubert reservoir (1938) 450 hectares followed by the construction of the Marne reservoir,
named Lac du Der, designed to
accommodate the Marne floods.
The Bocage Champenois, a vast
watertight (Gault clay) basin, located near the Marne, provided
ideal conditions for accommodating 4,800 hectares of water.
The peace of mind of the Marne
valley inhabitants was to the
despair of the 300 inhabitants
of the bocage, as three villages
- Champaubert aux Bois, Nuisement aux Bois and Chantecoq were wiped off the map in order
to fill the lake with water.
Every year:
one very high tide
To fulfil its purpose, the Lac du
Der is “married off” every year.
The Institution des Barrages Réservoirs du Bassin de la Seine,
which owns the lake, manages its
water levels. The lake fills from
De vernietigende overstromingen van de jaren 1910 en 1924
leidden tot het opzetten van een
verreikend programma voor het
normaliseren van de getijden van
de Seine. Het bekken van Champaubert (1938) – 450 hectare –
was de eerste stap. De hevige
regenval van 1955 maakte duidelijk dat er dringend noodzaak
was aan een tweede stap: de aanleg van het Marnebassin dat de
naam ‘Lac du Der’ meekreeg. Bij
hoogwater van de Marne moest
het Meer van Der als buffer dienen. Het wallenlandschap van de
// 9
Om zijn rol 100% te kunnen vervullen kent het Meer van Der een
jaarlijks getijverschil. Het Institution des Barrages Réservoirs
du Bassin de la Seine (instelling
bevoegd voor de stuwmeren en
de bassins van het Seinebekken)
controleert het waterniveau. Zo
vult het meer zich van december tot juni om de valleien te beschermen tegen de vernietigende
kracht van het wassende water.
Van de zomer tot het einde van
de herfst geeft het meer het tijdens de winter verzamelde water af aan de rivier. Voor het Meer
van Der betekent dit een inkrimping van zowat 4800 hectare
naar 1000 hectare water.
de ongelooflijke geschiedenis
van de aanleg van het meer en
van de drie verdwenen dorpen
te ontdekken.
DE VERDWENEN DORPEN
De ingezetenen van de vallei van
de Marne zijn rustig en kalm, en
juist deze gerustheid is de wanhoop geworden van 300 inwoners van het wallenlandschap,
want voor de aanleg van het
meer werden 3 dorpen van de
kaart geveegd.
• Champaubert-aux-Bois.
• Chantecoq
• Nuisement-aux-Bois.
Het Museum van
het Land van Der
Op een steenworp afstand van de
noordelijke oever van het meer
staat het Museum van het Land
van Der. Een vakwerkhuis dat
zowel jong als oud uitnodigt om
Musée du Pays du Der
Museum van het Land van Der
10 // THE LAKE, A DESTINATION WORTH EXPLORING
HET MEER, EEN BESTEMMING OM TE ONTDEKKEN
Personalised
sightseeing
with the Greeters
The lake, a destination
worth exploring
Het Meer, een bestemming
om te ontdekken
Marina - Nuisement
Greeters are local people who
love their village or the Lac du
Der.
They are volunteers who are delighted to show you their favourite spots, describe the things they
love best and tell their stories. In
In de loop der seizoenen
onthult het Land van het
Meer van Der zijn geheimen en
geeft blijk van een hele waaier
van kleurrijke facetten.
Groen voor de oneindigheid van
zijn natuur, blauw voor de uitgestrektheid van het meer en zijn
buitenactiviteiten, bruin voor zijn
typische vakwerkhuizen, vuurrood voor de sporen van de metallurgie, …
Met de fiets, op het water of vanuit de lucht: het Meer van Der is
het ontdekken waard.
Met het gezin naar het
meer: dat is al te gek!
As the seasons pass, the
lake reveals its secrets
and the many colours in its views.
Its vast stretches of countryside
are green. Blue is the colour of
the immense lake and its sports
activities. Brown is the colour of
timbered buildings. And fire is a
reminder of the importance of
metalworking.
By bike or boat, or from the air,
the Lac du Der is a wonderful
place to explore.
Lac du Der:
there’s something
for everybody!!!
Climbing in trees or riding ponies;
learning how to sail or catching
roach; observing the grebe dive
or the worker bees in the hives
in the Bee Barn; see the vegetable garden and its old vegetables; play a round of crazy golf
or have a trip on a Segway®; imagine yourself at sea and set off
on a voyage of discovery around
the lake on board an electricpowered boat. – whatever you’re
looking for, you’ll find it at the
Lac du Der.
Holidays for all
Accommodation and sightseeing
venues make sure that holidays
and leisure activities can be enjoyed by disabled visitors.
Don’t hesitate to contact the
Lac du Der tourist office for any
information you require.
Klimmen in de bomen of op de
rug van een pony, jezelf leren beheersen bij het zeilen of bij het
hengelen naar voorn, kijken naar
de duiksprong van de fuut, naar
de bedrijvigheid van de werkbijen in hun korf of naar het onophoudelijke heen-en-weergeloop
van de bezige mieren, zoeken
naar vergeten groenten in de
moestuin, een partijtje minigolf spelen, even een ommetje
maken met de Segway® of het
binnenmeer verkennen aan het
roer van je elektrische boot…
Het Meer van Der heeft voor
elk wat wils!
fact they enjoy a chat, and it’s
free. It’s an ideal way of getting a
different view of the Lac du Der!
To make sure that meetings and
chats don’t lose that authentic
flavour, Greeters limit groups to
a maximum of six people.
Every outing is unique. It depends
on the personality of the visitors,
the Greeter who accompanies
// 11
them and the likes or dislikes
they have in common.
Ready for an outing? Come and
see us on www.greeters-enchampagne.com
If you prefer a nature outing with
an ornithologist, the Lac du Der
also has enthusiastic guides with
fascinating tales to tell.
See on www.lacduder.com
Op originele ontdekkingstocht: de greeters
Greeters zijn mensen van hier
die gepassioneerd zijn door hun
dorp of het Meer van Der.
Zij staan te popelen om hun favoriete plekjes met jou te delen, om
jou te tonen wat zij leuk vinden
en om jou hun verhaal te vertellen, gezellig en volledig gratis…
De gelegenheid bij uitstek om het
Meer van Der op een totaal andere manier te ontdekken!
Om de authenticiteit van deze
ontmoetingen die gebaseerd zijn
op uitwisseling en interactie te
garanderen, wordt er gewerkt
met kleine groepjes van max.
zes personen.
Zo wordt elke wandeling anders,
afhankelijk van het karakter van
de bezoekers, van dat van de greeter die hen vergezelt en van de
overeenkomsten die hen binden.
Klaar voor de tocht? Surf naar
www.greeters-en-champagne.com
Ook natuurwandelingen met uitleg van een ornitholoog zijn mogelijk: het Meer van Der heeft
tal van enthousiaste gidsen die
weten hoe ze hun publiek kunnen boeien.
Surf naar www.lacduder.com
STAY TRENDY / ALTIJD ONLINE
Download our «Holiday Guide» app. It’s free!
Download gratis onze applicatie ‘Logeergids’.
IPHONE
ANDROID
DÉCOUVRIR
ET S’OXYGÉNER
12 // THE
LAKE, CHAMPAGNE’S
ANSWER TO THE SEASIDE
The Lake, Champagne’s answer
to the seaside
Het Meer,
de zee van Champagne
HET MEER, DE ZEE VAN CHAMPAGNE
// 13
The Lake:
the pleasures
of water…
Man has turned this outstanding site into a holiday location,
designed to provide pleasure for
everybody.
As soon as the good weather
makes its appearance, the lake
turns into a sea of sails of varying
colours. Keen swimmers and sun
lovers come here to take advantage of the six specially-designed
beaches throughout the summer.
At the same time, motor boats,
sea scooters and water skiers
make full use of the 600 hectares
specially set aside for them.
You can also take a trip on the
lake in a canoe or an electric-powered boat or on a paddleboard.
There’s all you need here for a
real sailing experience.
DID YOU KNOW THAT?
MARINA - BLUE FLAG
Station
Nautique
Nuisement
Nemours
…and Fishing
Pleasures
Lac du Der is an angler’s dream
providing them with over
4,000 hectares for all types of
fish.
Its surroundings, the richness of
the aquatic surroundings combined with the excellent quality
of the water make Lac du Der
one of the top fishing sites in
France.
Anglers can catch pike, carp,
perch, zander, tench, roach etc.
Furthermore, some of these fish
become outstanding trophies for
fishing enthusiasts. Every year
there is a major challenge for
the biggest fish caught organised by the Maison des Pêcheurs
(Angling Centre).
Anglers can fish on the Lake and
also the man-made Lake de la
Horre. Specially developed areas are available for anglers looking to catch large carp.
A FEW HANDY TIPS
to be entitled to fish on the Lake
you will need two documents:
firstly, fishing authorization for
the Lake, plus a fishing permit
issued by the Association de
Pêche pour la Protection du Milieu Aquatique (Fishing in Aquatic
Environment Association) approved and bearing a or several
fishing stamps corresponding to
the type of fishing you wish to do.
FISHING – CHILDREN’S DELIGHT
The fishing school welcomes
groups of children to learn how
to fish. Monitored by a team of
specialists, they discover the joys
of catching nice fish that wriggle
at the end of the line…
14 // HET MEER, DE ZEE VAN CHAMPAGNE
De geneugten
van het water...
Men is erin geslaagd om van
deze uitzonderlijke plek een vakantieoord te maken dat bij iedereen in de smaak valt. Van
bij de eerste mooie dag glijden er kleurrijke zeilen over
het meer. De watersporter die
gretig gebruik gemaakt van een
windvlaag om Le Vieux Der te
doorklieven, de regattazeiler
die nauwgezet de instellingen
van zijn spinnaker in het oog
houdt, de kitesurfer die zich helemaal uitleeft op de luchtverplaatsingen: een waterpartij die
vreugde schenkt aan alle zeilaanbidders. De hele zomer lang komen zwemmers en zonners hier
WEETJES
MARINA - BLUE FLAG
Station
Nautique
Nuisement
Nemours
genieten op een van de zes aangelegde stranden.
Ondertussen zorgen de motorboten, de waterscooters en de
waterskiërs voor het nodige spektakel op de 600 hectare die aan
hen voorbehouden zijn.
Het meer nodigt ook uit tot peddelen of een tochtje op het water
met de kano of een elektrische
boot.
Alles is aanwezig voor een ontdekkingstocht op het water
...en de visvangst
Een paradijs voor hengelaars:
met zijn 4000 hectare biedt het
Meer van Der visplezier aan alle
soorten vissers. Ideale omgevingsvoorwaarden, een rijkelijk
aquatisch milieu en een uitstekende waterkwaliteit zorgen ervoor dat de vissen snel groeien.
Hun uiterlijk, hun grootte en hun
beweeglijkheid maken van het
Meer van Der een van de beste viswaters van heel Frankrijk.
Vissers vangen hier snoek, karper, rivierbaars, snoekbaars,
zeelt, voorn… Voor de aanhangers van de sportvisserij zijn
THE LAKE, A FAVOURITE FOR BIRDWATCHING
// 15
The Lake, a favourite
for birdwatching
sommige van deze vissen echte trofeeën geworden.
Er wordt jaarlijks door het Maison
des Pêcheurs een wedstrijd gehouden voor de grootste vangst,
waarbij je foto’s kunt bewonderen van de ‘reuzen van het Meer
van Der’. Verbazingwekkend!
Sportvissers kunnen terecht op
de Der en op de vijver van La
Horre. Ook voor vissers op grote karper zijn er speciale plaatsen voorzien.
EEN PAAR HANDIGE TIPS
Om te mogen vissen op het Meer
van Der moet je een visvergunning hebben voor het meer zelf,
maar moet je ook in het bezit zijn
van een viskaart afgeleverd door
een erkende AAPPMA (Association de Pêche pour la Protection
du Milieu Aquatique, visserijvereniging die zich inzet voor de bescherming van het watermilieu)
en voorzien van de nodige viszegels. Elke soort visvangst heeft
eigen zegels.
VISSEN: EEN LEUKE BEZIGHEID
VOOR KINDEREN
Op het ‘kapermeertje’ leert de
visschool groepen kinderen hengelen met aas. Onder begeleiding
van specialisten ontdekken ze de
vreugde van het vissen en maken
ze ook kennis met de verschillende soorten vis die aan hun vislijn
hangen te spartelen...
Het Meer, de favoriete plek
van onze gevleugelde vrienden
Nature at its best
The changing face of nature
throughout the seasons
In springtime, the grasslands and
stretches of water become one
giant nursery for birds. This preserved and protected natural setting provides a regular home to
over 200 species of birds some
of which are rare and threatened,
40 types of mammal, 45 varieties of dragonfly, 20 sorts
of amphibians and more than
200 different types of vegetation.
The warm autumn colours gradually adorn the Der landscapes
heralding the arrival of the migratory birds. Coming to spend
winter on our shores or migrating towards the south, birds arrive in their thousands.
Protecting nature …
Enhancing and showcasing this
protected nature through the development of sustainable tourism that respects this fragile
environment is the real challenge of the Lac du Der.
Your actions contribute towards
keeping it as it is
• f ind out the rules and
regulations
• do not enter the birds’ private
area under any circumstances
• look at the birds from the
dykes or the observation points
and above all
to not attempt to go within 400 m
of them.
Stay in your car and stop in a
covered area.
16 // THE LAKE, A FAVOURITE FOR BIRDWATCHING
A preserved natural
environment
and emblematic birds
CRESTED GREBE
Nesting bird
Commonplace throughout the
year: one of the commonest and
easily recognisable birds.
Numbers on the Der: Several hundred to several thousand
birds depending on the season.
In spring, there are several dozen nesting couples here.
Crested Grebe
Fuut
HERON
Nesting bird
Commonplace throughout the
year
Numbers on the Der: Several
dozen to several hundred birds
depending on the season. In
spring, there are several dozen
nesting couples here.
Heron
Blauwe reiger
HET MEER, DE FAVORIETE PLEK VAN ONZE GEVLEUGELDE VRIENDEN
KESTREL
Nesting bird
Commonplace throughout the
year: A small number of kestrels
nest in the nearby villages and
sometimes close to the lake. In
autumn, they hunt in the valley,
more or less close to the dykes.
Numbers on the Der: Kestrels
are usually spotted alone or, very
occasionally, in pairs.
COMMON TERN
Nesting bird
Commonplace throughout the
year: Terns can only be seen here
from early April to early October.
They nest on the tern rafts built
especially for them in a quiet area
near the road across the Chantecoq dyke.
Numbers on the Der: There are
approximately one hundred nesting pairs on the rafts.
GREYLAG GOOSE
Wintering
October to March on the flood
meadows round the Lake and
in the countryside. The greylag
goose is rarely seen at the lake
in the summer. The first migratory birds arrive in the second
between September and November but there are rarely more
than 100 of them here in January.
Common tern
Visdiefje
CRANE - THE BIRD
THAT SYMBOLISES THE DER
Migratory and Wintering
With its long legs, long neck and
“bustle”, the crane is France’s
largest wild bird with a wing span
of 2 metres.
The family unit consists of a loyal couple (although they undertake courtship rituals every year)
and one or two young birds every
year. The young are recognisable
for their brown plumage.
The Lac du Der is the crane’s most
important stopover in France.
Cranes can be seen from mid-October to mid-March on the dykes
at sunset and sunrise or at the
Ferme aux Grues (Crane Farm).
Cranes often spend the summer
on the man-made lakes in small
numbers.
The first migratory birds appear in August, but it is in October when the hordes arrive.
Depending on the year, it is still
possible to see Cranes on the
lake from the end of March to
the end of May.
Numbers on the Der: The aggregate number of cranes who
pass through varies from between 60 000 to 140 000; up to
74,000 at the same time in November 2010; In winter, there are
2,500 to 20,000 here depending
on the year.
heel kwetsbaar. Ze brengen deze
tijd dan ook zo beschut mogelijk door.
En dan hult het landschap van de
Der zich stilaan in warme herfstkleuren en zie je de eerste grote trekvogels.
40 soorten zoogdieren, 45 libelvariëteiten, 20 kikvorsachtigen
en ook meer dan 200 verschillende planten.
fortnight of August, sometimes
not until September, but it is in
October that they arrive in large
numbers. Depending on the year,
there may still be greylag geese
on the lake from the end of March
to the end of May.
Numbers on the Der: A total of
3,000 to 4,000 birds winter here.
WHITE-TAILED EAGLE
Wintering
Mid October to the end of March,
from Chantecoq Island and the
quiet area to the church in Champaubert and Old Der.
Numbers on the Der: 1 to 3 wintering birds plus a few others that
pass through the area.
GRAND EGRET
Migratory and Wintering
Grand egrets arrive in July and remain until March on the shores
of the lake and ponds. They regularly spend the summer here
but we have not yet found any
traces of nests.
Numbers on the Der: In all, 300
to 400 egrets can be seen here
when migration is at its height,
Crane
Kraanvogel
Het schouwspel
van de natuur
Een ontdekkingstocht
doorheen de seizoenen
In de lente behoort deze plek
toe aan de nestbouwende vogels. Misschien lukt het je wel
om de paringsdans van de fuut
bij te wonen, die dan zijn oranjekleurige kraag toont.
De zomer is ruitijd. De eenden,
meerkoeten en futen verliezen
al hun slagpennen en worden
// 17
Een beschermd
natuurgebied…
Het Meer van Der, de vijvers, de
bossen en het grasland vormen
een beschermd natuurgebied
met meer dan 200 vogelsoorten,
waaronder een aantal zeldzame
en zelfs bedreigde exemplaren,
See nature at its best
Facilities designed to help
you discover the area
more easily
Outstanding facilities include the
observation points on the Lac
du Der – Site de Chantecoq and
Presqu’île de Champaubert and
the Outines-Arrigny lakes; telescopes; the Sentier de Découverte Nature (Nature Discovery
Path).
The Ligue pour la Protection des
Oiseaux has a visitor centre on
the dyke, manned by a volunteer who will answer all your
questions.
18 // THE LAKE, A FAVOURITE FOR BIRDWATCHING
… een zichzelf
respecterende natuur
De opwaardering van dit beschermd natuurgebied hangt
nauw samen met het uitwerken
van een plan voor duurzaam toerisme dat rekening houdt met de
kwetsbaarheid van de omgeving.
Ook jij kunt door jouw gedrag
meehelpen aan de bescherming
van dit natuurlijk erfgoed.
Krestel
Torenvalk
• Win inlichtingen in over de
reglementering.
• Begeef je nooit in de zogenaamde rustzones.
• Observeer de vogels vanop de
dijk of vanuit de uitkijkpost en ga
nooit dichter dan 400 m.
Blijf in je wagen en stel je ergens
beschut op.
Aanwezig in de Der:
Honderden tot verschillenden
duizenden individuen afhankelijk van het seizoen; in de lente
tientallen koppels die zich hier
komen voortplanten.
BLAUWE REIGER
Nestbouwende vogels
Het hele jaar en overal te zien
Een paar tientallen tot enkele
honderden individuen afhankelijk van het seizoen; in de lente
tientallen koppels die zich hier
komen voortplanten.
TORENVALK
Nestbouwende vogels
Het hele jaar en overal te zien
De torenvalk plant zich in beperkte mate voort in de omliggende
dorpen, soms vlakbij het meer;
in de herfst jaagt hij in het keteldal, al dan niet in de onmiddellijke buurt van de dijken.
De torenvalk vliegt meestal alleen
rond; je ziet maar zelden koppels.
VISDIEFJE
Nestbouwende vogels
Het visdiefje komt alleen voor
van begin april tot begin oktober. Om zich voort te planten
zoekt deze vogel de vlotten op
die speciaal voor hem in Sterne
Een beschermd
natuurgebied
en emblematische
vogelsoorten
FUUT
Nestbouwende vogels
Het hele jaar en overal te zien
Een van de meest voorkomende en gemakkelijkst te herkennen vogels.
HET MEER, DE FAVORIETE PLEK VAN ONZE GEVLEUGELDE VRIENDEN
Greylag goose
Grauwe gans
Grand egret
Grote zilverreiger
werden geplaatst, vlakbij de dijkweg die leidt naar de site van
Chantecoq.
Op deze vlotten zitten een honderdtal nestbouwende koppeltjes.
GRAUWE GANS
Wintergasten
Van oktober tot maart op het
drooggevallen grasland van het
meer en de Bocage (wallenlandschap). De grauwe gans overzomert zelden aan het meer. De
eerste trekvogels verschijnen in
de tweede helft van augustus,
soms pas in september, maar
de grote massa strijkt hier neer
vanaf oktober. Sommige jaren
zitten er eind maart tot eind mei
nog grauwe ganzen op het meer.
Aanwezig in de Der:
3000 tot 4000 individuen die
hier overwinteren
ZEEAREND
Wintergasten
Van half oktober tot eind maart
van het Île de Chantecoq en de
rustzone tot aan de kerk van
Champaubert en Le Vieux Der.
Aanwezig in de Der: 1 tot 3 vogels die hier overwinteren en een
paar andere op doortocht.
// 19
GROTE ZILVERREIGER
Trekvogels en Wintergasten
De grote zilverreiger zit vanaf
juli en tot in maart op de oevers
van het meer en de vijvers; hij
brengt hier ook vaak de zomer
door, maar tekenen van voorplanting zijn tot nu toe nog niet
geregistreerd kunnen worden.
Aanwezig in de Der: 300 tot
400 individuen op het hoogtepunt van de trek, tussen september en november; zelden meer
dan een honderdtal in januari.
KRAANVOGEL,
DE EMBLEMATISCHE VOGEL
VAN DE DER.
Trekvogels en Wintergasten
Hoge poten, lange nek en ‘pluimige’ staart: de kraanvogel is met
zijn vleugelbreedte van 2 meter
de grootste wilde vogel die je in
Frankrijk aantreft.
De gezinskern wordt gevormd
door een monogaam koppel
(hoewel de paringsdans elk jaar
opnieuw wordt opgevoerd) en
één of twee kuikens per jaar,
herkenbaar aan hun bruine kleur.
De kraanvogel is waarneembaar
White-tailed eagle
Zeearend
van half oktober tot half maart
op de dijken, bij zonsopgang en
zonsondergang, of in de Kraanvogelboerderij. De kraanvogel
brengt ook regelmatig in kleine
getale de zomer door op de vijvers. De eerste trekvogels verschijnen in de maand augustus,
maar het is pas vanaf oktober
dat de aantallen groter worden.
Sommige jaren zitten er nog
kraanvogels van eind maart tot
eind mei op het meer.
Aanwezig in de Der: Totale
migratie van zowat 60.000 tot
140.000 kraanvogels; meer
dan 74.000 bij een momentopname half november 2010
- 2500 tot 20.000 wintergasten afhankelijk van de
winter.
Kijken naar
het schouwspel
van de natuur
Allerhande voorzieningen
om de observatie te
vergemakkelijken
Op het terrein zijn verschillende voorzieningen aanwezig voor
het publiek, zoals observatieposten met uitzicht op het meer op
de site van Chantecoq en op het
schiereiland van Champaubert, in
de Kraanvogelboerderij en aan de
vijvers van Outines en Arrigny.
Daarnaast zijn er ook nog observatiebrillen en kun je het Natuurontdekkingspad volgen.
De Liga voor Vogelbescherming
heeft bovendien op de dijk een
trefpunt waar een vrijwilliger antwoordt geeft op al je vragen.
20 // THE
DÉCOUVRIR
LAKE AND
ET ITS
S’OXYGÉNER
PATHS
TREKTOCHTEN ROUND HET MEER
The Lake and its paths
DID YOU KNOW THAT?
Trektochten round het Meer
Certain professionals provide
accommodation for cyclists (B&B
or group gîtes) or supply bikes
(cycle hire firms).
You’ll find them in the second
part of the guidebook, marked
with the logo :
greenway along the canal
• Vitry le François, 13 kilometres
of greenway along the canal and
9 kilometres of cycle paths
• Montier en Der, 12 kilometres
of greenway through forests and
flat, open land with hedges.
• 27 kilometres for bike riding
along the towpaths between Vitry
le François and St Dizier
Outings to discover
the Lac du Der area
The arrival of spring sees visitors
coming in large numbers to walk
or ride along the numerous paths.
The 250 km of waymarked paths
spread out in a loop-shape provide excellent opportunities to admire and observe the surrounding
countryside.
Horse-riding - another
way of getting about
A 21 km route enables you to ride
round the paths of the Der state
forest. Having fun while learning,
sharing special time with your
pony or horse will create numerous memories made possible by
horse-riding experts.
// 21
If you’re looking for an unusual
way of going out with all the family, then set off on a donkey that
will lead you either alone to ensure a relaxing experience.
Outings by bike
Almost 100 kilometres
of freedom on a bike
with family or friends
• The Tour of the Lake, 38 km
of greenways reveal the wonderful landscapes, forest and local
villages visible from the dykes,
• St Dizier, 12 kilometres of
Cyclists can also enjoy the Timbered Church and 16th-century
Stained Glass Trail (see pages
25/26), explore the Blaise Valley (see page 28), visit the vineyards on the Tourist Trail across
the Hillsides of Vitry (see page 28
and 31) or visit Troyes via the cycle track that skirts Champagne’s
great lakes.
Itineraries:
www.voiesvertes.com
Floral walks
The colourful hills and beautiful
farmland provide visitors with a
warm welcome, inviting them to
discover a series of delightful
flower-adorned villages. In June,
parks and gardens, both public
and private open their gates to
the general public to let them
enter a world of visual delight.
GATEWAYS TO PARKS
AND GARDENS
• The Curate’s Simples Garden
in the Musée du Pays du Der (museum) in Sainte-Marie du Lac
Nuisement,
• The arbours pruned into niches
beside the road and into a maze
in the garden that surrounds the
Japiot estate in Montier en Der,
• The rose garden in the Musée Champenois (museum) in St
Rémy en Bouzemont
• The Garden of the Senses in
Ceffonds (hamlet of La Grève)
with its harmonious colours,
forms and scents.
• The Provost’s Garden in Louvemont with its beds of perennials,
• The Mairupts Garden in Planrupt, many gardens in one,
• The botanic garden in Giffaumont Champaubert
• The park round the Château
de Cirey sur Blaise, decorated
with vast plant layouts opening
onto the Blaise Valley,
• The Grand Garden park in
Joinville, with Claude de
Lorraine’s Renaissance
garden
PROLONG
YOUR ENJOYMENT
WITH A STAY IN A “GÎTE
IN THE GARDEN”
Combining a high-quality “Gîte
de France”, an outstanding
garden and enthusiastic owners
is the idea behind the “Gîte
in a Garden” concept launched
by Gîtes de France.
Take advantage of your holiday
to share a moment’s pleasure
and enthusiasm.
You’ll find accommodation
in the second part
of the guidebook,
marked with
the logo :
22 // THE LAKE AND ITS PATHS
TREKTOCHTEN ROUND HET MEER
// 23
SOME ADVICE FOR AN ENJOYABLE TRIP
- Wear a helmet - Respect the Highway Code - Share the
paths with other users of the “Green Roads” - Respect
the everyday work of the employees from the Institution
des Barrages des Grands Lacs de Seine who maintain
the bridges and keep them safe - Please be courteous.
EEN PAAR TIPS VOOR EEN MOOIE TOCHT
- Draag een helm - Houd je aan het verkeersreglement
- Laat plaats aan de andere gebruikers van het fietspad
- Respecteer het dagelijkse werk van het personeel van
het Institution des Barrages des Grands Lacs de Seine
(instelling bevoegd voor de stuwdammen van de grote
meren van de Seine) dat instaat voor het onderhoud en
de veiligheid van deze bouwwerken - Wees altijd beleefd.
Bedankt!
250 km bewegwijzerde
paden
in lusvorm om de ons omringende natuur te leren kennen. Langs
het meer, in het bos of midden op
het wallenlandschap, met je gezin
of vrienden: plezier gegarandeerd
op elke ontdekkingstocht door
het Land van het Meer van Der.
En ook in de dorpen kunnen je
heerlijk kuieren, ieder op zijn eigen tempo.
En ook in de dorpen kunnen je
heerlijk kuieren, ieder op zijn eigen tempo.
Te paard, een andere
manier van wandelen
Een parcours van 21 km bosweg
om te paard het staatsbos van
Der te doorkruisen. Leren en tegelijk genieten van de momenten
van verstandhouding met je pony
of je paard, zoveel leuke herinneringen die je worden aangeboden door onze professionele
paardrijders.
Ben je op zoek naar een originele uitstap voor het hele gezin?
Waarom dan geen ezeltocht? Een
trouwere compagnon zul je niet
snel vinden.
Fietstochten
Zowat 100 km
vrijheid op de fiets
Ideeën voor fietsuitstappen met
het hele gezin of met vrienden
• De Omloop van het Meer,
38 km fietspad over de dijk,
langs het meer, doorheen
het bos en de dorpen van het
wallenlandschap.
• Terug naar het Meer
Vertrek in Saint-Dizier, 12 km
fietspad langs het kanaal
Vertrek in Vitry-le-François, 13 km
fietspad langs het kanaal ‘Tussen Champagne en Bourgogne’
en 9 km langs de weg
Vertrek in Montier-en-Der,
12 km fietspad doorheen de
bossen en graslanden van het
wallenlandschap
• Langs de oevers van het kanaal tussen Vitry-le-François en
Saint-Dizier over 23 km: ideaal
om te genieten van de rust van
de kanaalomgeving
18 km
Met de fiets eropuit trekken betekent ook rijden langs de vakwerkkerken met glas-in-loodramen
uit de 16de eeuw (zie pagina 26
en 29), op ontdekking gaan in
de vallei van de Blaise (zie pagina 33) en langs de wijngaarden van de Toeristische Route
van de Heuvelhellingen van Vitryat (zie pagina 31) of ook een
bezoek brengen aan Troyes via
de fietsweg van de Grote Meren
van Champagne.
Om de juiste weg te vinden:
www.voiesvertes.com
WEETJES
13 km
18
30 km
9 km
8 km
8,5 km
21 km
8 km
12 km
21 km
17 km
33 km
6,5 km
De dienstverleners uit de
streek hebben hun krachten
gebundeld om de ontvangst van
wielertoeristen te verbeteren
(gastenkamers of vakantiehuizen
voor groepen) en het fietsen op
zich te stimuleren (verhuurders).
Je vindt hier alles over in het
tweede deel van de gids, bij het
label :
17 km
Vélo voie
des grands lacs
Signposted path (on foot/mountain bike)
Cycle track
Tourist office
Village in bloom
Raodcycle track
Sports equestrian
24 // THE LAKE AND ITS PATHS
HET MEER, VERRASSEND ERFGOED
Dit deel van Champagne staat in
sterk contrast met de uitgestrekte graanvelden en de met wijngaarden beplante heuvelruggen.
De Champagnestreek rond het
Meer van Der is een land van water, bos en weiden. Ondanks de
gewijzigde bebouwingstechnieken blijft het wallenlandschap bestaan, met weitjes die afgeboord
zijn met heggen en bomen en
waar kuddes nog rustig staan te
grazen in de fruitgaarden.
Bloemenwandelingen
Zin in geur, kleur en lieflijkheid;
vanaf de eerste lentedag biedt
het wallenlandschap zijn bezoekers een prachtig bloemenboeket aan.
De wandelpaden leiden je langs
gele irissen en paarse kattenstaarten die de ongerepte oevers van het meer kleuren en ook
langs zeldzame, mythische orchideeën die her en der opduiken in
het grasland. Om deze diversiteit
te kunnen behouden wordt er
laat gemaaid, rekening houdende met het natuurlijke groeiritme.
Louvemont
PARKEN EN TUINEN OPENEN HUN
HEKKEN
• De tuin met geneeskrachtige kruiden en bloemen van het
Museum van het Land van Der
in Ste-Marie-du-Lac-Nuisement.
• De gesnoeide heggen in de
nissen langs de straatkant en
in het labyrint langs de tuinzijde van de eigendom Japiot in
Montier-en-Der.
• De rozentuin van het Museum van de Champagnestreek in
St-Rémy-en-Bouzemont.
• De zinnenprikkelende tuin
van Ceffonds (in het gehucht La
Grève) waar een perfecte harmonie heerst tussen kleuren, vormen en geuren.
EN OM NOG VERDER TE
GENIETEN KUN JE ALTIJD
EEN VERBLIJF BOEKEN
IN EEN ‘GÎTE AU JARDIN’
// 25
The Lake
and its amazing heritage
Het Meer,
verrassend erfgoed
Het concept van de ‘Gîte
au Jardin’ is het volgende :
een eersteklas etablissement
van het type ‘Gîte de France’,
een uitzonderlijke tuin en
gepassioneerde eigenaars.
Gelanceerd door ‘Gîtes
de France’.
Boek een verblijf en deel plezier
en passie.
Je vindt deze
etablissementen in
het tweede deel van
de gids, bij het label :
• De tuin van het provoostambt
in Louvemont met zijn vele vaste planten.
• De tuin van de Mairupts in
Planrupt, een tuin die vele andere tuintjes omvat.
• Het botanische park van
Giffaumont-Champaubert
• Het park van het kasteel van
Cirey-sur-Blaise, dat opvalt door
zijn monumentale aanplantingen
en dat uitkijkt over de vallei van
de Blaise.
• Het park van de Grand Jardin
in Joinville: renaissancetuin van Claude van
Lotharingen
Drosnay
Outines
Timbered buildings,
the heart and soul
of the Lac du Der area
The combination of clayey
soil and oak timber led to the
Châtillon-sur-Broué
Bailly-le-Franc
development of the Der Country’s typical local architecture:
half-timbered buildings.
Wood (usually oak) was used for
the framework of the building.
The cob, made of a mixture of
clay and straw and held in place
on wooden boards, was deposited in between.
A rich lime mortar was then
used to cover the cob. On facades exposed to bad weather (west facing facades),
additional protection was needed
Outines
(horizontal or vertical planks of
wood, shingle, or cladding and
weather-boarding.
The Timbered
Churches and 16thcentury Stained Glass
Trail
This civil architecture featuring
timber-framed walls can also be
seen in the region’s churches
thus creating a common theme
unique in France. The churchlined scenic route reveals the
26 // THE LAKE AND ITS AMAZING HERITAGE
HET MEER, VERRASSEND ERFGOED
WASSY
Route touristique (60 km)
Wassy is a town with a past
marked by the “Massacre” of
Protestants, gathered together in a barn, by the soldiers of
the Duke of Guise on 1 March
1562; Wassy is also renowned
for metalwork, with locallysourced wood, water from the
River Blaise and iron ore from
Pont-Varin.
Today, Wassy reveals architectural reminders of this rich history: Notre Dame Church, la place
Marie Stuart (square) with its hall
and superbly refurbished theatre,
the “Promenades” and its cast
iron art work, the Temple Protestant Museum...
Office de Tourisme de Wassy
et de la Vallée de la Blaise
(0)3 25 07 64 47
Vers les Eglises
à pans de bois
de l'Aube
DID YOU KNOW THAT?
The Timbered Churches in
Champagne Trail includes the
churches in St Léger-sousMargerie, Morembert, Longsols
and Mathaux. Soulaines-Dhuys
boasts the smallest, and one of
the oldest, timbered buildings St. John’s Chapel.
www.tourisme-champagneardenne.com
// 27
splendour of the architecture of
the villages and their churches,
with the timber-framed walls of
the sanctuaries and the stone
churches lit up by the magnificent stained-glass windows
with their gleaming colours embodying the 16th century School
of Troyes.
A stroll in town
MONTIER-EN-DER
Owes its name (Monasterum in
Dervo) to the monastery founded in 672 by Benedictine monks.
A visit to the old abbey is recommended with its Roman nave and
a gothic chancel.
Today, this tourist attraction offers a visit to this architectural
site with a flowered park. You
can also discover the powerful
horse Ardennes during training
sessions at the wheel.
Office de Tourisme du Pays
du Der (0)3 25 04 69 17
CHAVANGES
Perched on the chalky foothills
of the Champagne Pouilleuse,
Chavanges overlooks the splendour of the Champagne bocage, this fascinating patchwork
of hedges and fields.
Outstanding features include
the special wood used to build
the covered market and the timber-framed houses with their distinctive front doors. St. George’s
church with its attractive white
stone is another key place to visit.
SAINT-DIZIER
Welcome to Saint-Dizier, showcase of cast iron art work with
its Art Nouveau works created by
Hector Guimard (who designed
Saint-Dizier
Wassy
entrances to Metro stations in
Paris). The town centre is the
starting point for numerous discoveries: the château (Sub-Prefecture) and its ramparts, the
half-timbered houses (16th century), the recently refurbished
Italian-style theatre …visitors
strolling around the town will appreciate the parks and numerous events organised throughout
the year.
Office de Tourisme
de Saint-Dizier
(0)3 25 05 31 84
VITRY-LE-FRANÇOIS
Vitry-le-François, lying close to
the Champagne region and the
Lac du Der is a very pleasant
town boasting outstanding heritage: Notre-Dame Collegiate
Church (listed building) built in
the 17th and 18th centuries, l’Hôtel
de Ville (the Town Hall also a listed building) from the 17th century, the Porte du Pont (listed
building) from the 18th century
and the square, Place d’Armes.
Culture and community organisations play a key role in the heart
of the town.
Don’t miss out on the local
produce, wine cellar visits and
Champagne tasting!
Office de Tourisme
de Vitry-le-François
(0)3 26 74 45 30
Vitry-le-François
28 // THE LAKE AND ITS AMAZING HERITAGE
Exploring
the Blaise Valley
Dommartin-le-Franc and its “Metallurgic Park”, Sommevoire and
its collection of plaster moulds
and statues, Osne le Val and its
amazing bronze casting demonstrations, St-Dizier and the
Guimard smelting, are all places ready to provide an insight
into 2,500 years of the metallurgical industry.
www.metallurgicpark.com
(0)3 25 04 07 07
Find out about
the “Lac du Der
bubbles”
To the north, on the outskirts of
Vitry-le-François, the Hillsides
of Vitry Trail runs along 60 km
of country roads past the vineyards and through fifteen or
more villages. In all, 300 hectares now produce Appellation
d’Origine Contrôlée champagne
around Vitry-le-François, which
has 25 vignerons. In 2015, when
the champagne-producing area is
extended, there will be 800 hectares of vineyards on the outskirts of the town.
South of the Lac du Der, the Hills
of Bars tourist trail takes you to
Colombey les Deux Eglises and
its 80 hectares of vineyards, in
Haute-Marne.
Why not stop and pay a visit to
a wine-grower? He will lovingly
share his passion for his land,
his champagne and his life as
a wine-grower dictated by the
seasons.
Champagne, a wine and a landscape to be enjoyed in equal
measure.
CIREY SUR BLAISE:
IN VOLTAIRE’S FOOTSTEPS
Several reminders of
Voltaire’s stay here can
still be seen : the
sculptured door dedicated to the
Arts and Sciences, the library
and above all the small theatre
where Voltaire rehearsed his
plays. The Park provides superb
views of the Vallée de la Blaise
(Blaise Valley) – a moment of
tranquillity.
www.visitvoltaire.com
(0)3 25 55 43 04
Renaissance Garden in Joinville
Renaissancetuinen van Joinville
HET MEER, VERRASSEND ERFGOED
CHARLES DE GAULLE COLOMBEY
LES DEUX EGLISES’S MEMORIA
The Mecca of the history(story)
of the General de Gaulle, is an
exceptional place of memory.
At feet of the Cross of Lorraine,
the Memorial endowed with the
last equipment and scenic museum to discover the personality
of the most famous Frenchman
of the XXth century. The Memorial offers permanent and temporary exhibitions dedicated to the
life and work of the General de
Gaulle, who was chosen as the
Haute Marne land resorts and
reflection.
www.memorial-charlesdegaulle.fr
(0)3 25 30 90 80
JOINVILLE: ONE OF THE FEW
RENAISSANCE GARDENS
IN FRANCE.
The Grand Château has an outstanding Renaissance garden
with its 365 fruit trees, its boxtrees, and the flowers which
change with the seasons.
www.legrandjardin.com
(0)3 25 94 17 54
Vakwerkbouw,
de ziel van het Land
van her Meer van Der
Door het gebrek aan bouwstenen
waren de ambachtslui verplicht
om de kleiaarde te combineren
met eikenhout. Zo ontstond de typische architectuur van het Land
van Der: de vakwerkhuizen.
VAKWERK: EEN HEEL
SPECIALE TECHNIEK
In de constructie doet het hout
dienst als geraamte met een
muurplaat onderaan, horizontale hoofdligger die door middel van een laag muurtje van de
grond is gescheiden; de verticale palen ondersteunen het gebint
en de horizontale delen, de zogenaamde dwarsdragers.
De pleisterspecie, een mengeling
van leem en gehakt stro, wordt
op kleine houten plankjes aangebracht die tussen de balken
liggen: de muurinvullingen, in het
Frans palsans of paleçons.
Wanneer de specie droog is,
wordt deze ingesmeerd met
een mengsel van kalk en zand,
soms verrijkt met paardenhaar
voor een nog betere cohesie van
het geheel.
// 29
De aan de regen blootgestelde gevels moeten worden beschermd.
Dit gebeurt dan met horizontale
of verticale houten planken: tavillons, of houten schalies: zogenaamde dakspanen of essentes.
De route van de
vakwerkkerken met
glas-in-loodramen
uit de 16de eeuw
Deze burgerlijke vakwerkarchitectuur vind je ook terug in de
religieuze gebouwen, waardoor
een voor Frankrijk uniek geheel
ontstaat. De route start in Montier-en-Der waar de abdijkerk
hoog uittorent boven de daken.
Dit prachtige gebouw grenst aan
de Staatsstoeterij die is ondergebracht in het oude klooster.
Vervolgens gaat het langs kleine plattelandswegen die je ten
volle laten genieten van de typische architectuur van de dorpen en hun kerk en waarbij je
afwisselend oog in oog staat
met heiligdommen opgetrokken
in vakwerk en kerken van steen
met glas-in-loodramen waarvan
de schitterende kleuren verwijzen naar de School van Troyes
uit de 16de eeuw.
WEETJES
De Route van de Vakwerkkerken
van Champagne loopt verder
langs de kerken van St-Légersous-Margerie, Morembert,
Longsols en Mathaux. In
Soulaines-Dhuys kun je het
kleinste en tevens oudste
vakwerkgebouw bewonderen: de
kapel van de Heilige Jan.
www.tourisme-champagneardenne.com
Montier-en-Der
Stadswandeling
MONTIER-EN-DER
Montier-en-Der dankt zijn naam
(Monasterum in Dervo) aan het
klooster dat hier in 672 werd gesticht door de benedictijnen. De
oude abdij heeft een romaans
schip dat opvalt door zijn helderheid en zijn witheid en zo in
scherp contrast staat met het
gotische koor dat wordt opgeluisterd door 16 de-eeuwse
glas-in-loodramen.
In 1806 besliste Napoleon om in
het klooster hengsten onder te
brengen. Het gebouw werd een
Staatsstoeterij en werd helemaal
heringericht voor het comfort van
de paarden.
Dit boom- en bloemrijke architecturale geheel, met zijn stallen, zijn hofzadelmakerij en zijn
officierswoning waarin een vakantieverblijf is ondergebracht,
trekt vandaag heel wat toeristen aan. Je kunt hier ook leren
hoe je het sterke Ardens trekpaard moet bespannen.
Office de Tourisme du Pays
du Der (0)3 25 04 69 17
30 // THE LAKE AND ITS AMAZING HERITAGE
CHAVANGES
Chavanges ligt op de uitlopers
van het krijtplateau van Champagne en kijkt uit over het wallenlandschap. Het hout van de
markthal en van de vakwerkhuizen maakt plaats voor de witte steen van de monumentale
kerk St. Georges. In het dwarsschip, het koor en de kapellen,
met bovenop een klokkentoren
van 29 meter, kun je duidelijk
zien hoe de kunst van de glas-inloodramen is geëvolueerd in de
loop van de 16de eeuw. Het glasraam van de Openbaring naar
gravures van Dürer nodigt uit
tot bezinning.
Chavanges
WASSY
Ook al maakt Wassy geen
aanspraak op het statuut van
belangrijk dorp uit de Champagnestreek, heeft het toch een vrij
opmerkelijk historisch verleden.
De gronden die in 672 door koning Childerik II aan de Heilige
Bercharius werden geschonken voor de bouw van de abdij
van Montier-en-Der behoorden
tot het uitgestrekte gebied van
Wassy.
HET MEER, VERRASSEND ERFGOED
Saint-Dizier
Het was de ‘Slachting’ van een
groep protestanten in een schuur
van Wassy door de soldaten van
hertog Hendrik de Guise op
1 maart 1562 die wordt beschouwd als het begin van de zogenaamde ‘godsdienstoorlogen’.
En dan is er ook nog de metallurgie; het hout van de uitgestrekte
bossen van Val en Der, het water
van de Blaise en het in Pont-Varin industrieel geëxploiteerde ijzererts, alle ingrediënten waren
aanwezig om van de vallei van
de Blaise vóór de Eerste Wereldoorlog een van de grootste centra van de Franse ijzerindustrie
te maken.
In Wassy liggen architecturale
getuigen van dit rijke verleden
verborgen: de Onze-Lieve-Vrouwekerk, het Marie Stuart-plein
(19de eeuw) met zijn markthallen en zijn prachtig gerestaureerd
theater, het park van de ‘Promenades’ met zijn gietijzeren beelden, het protestants museum van
de Tempel…
Office de Tourisme de Wassy
et de la Vallée de la Blaise
(0)3 25 07 64 47
SAINT-DIZIER
Welkom in de belangrijkste stad
van de Haute-Marne, de stad van
de ‘Bragards’. In het centrum van
Saint-Dizier vertrekken heel wat
avontuurlijke tochten:
- cultuurwandeling met bezoek
aan het kasteel (huidige onderprefectuur), de omwalling, de
vakwerkhuizen (getuigen van de
lokale architectuur uit de 16de
eeuw), het recent gerenoveerde
Italiaanse theater dat een van de
kleinste en een van de mooiste
is van heel Frankrijk…
- wandelingen of fietstochten
langs de oevers van de Marne
en het Kanaal, door parken en
tuinen, tot aan het Meer van
Der.
Saint-Dizier schittert op het gebied van gietijzeren kunst met
zijn art-nouveaucreaties van
Hector Guimard die ter plaatse
worden gegoten en ook met zijn
lijn van straatmeubilair, speciaal ontworpen voor de renovatie van het stadscentrum.
Office de Tourisme
de Saint-Dizier
(0)3 25 05 31 84
VITRY-LE-FRANÇOIS
Is een aangename plek in het
zuidoosten van het departement
Marne, op een uurtje sporen
met de hogesnelheidstrein vanuit Parijs, pal op de kruising van
de lijnen Parijs-Straatsburg en
Calais-Lyon-Middellandse Zee. Vitry-le-François is er fier op een van
Een opmerkelijk patrimonium :
de collegiale Onze-Lieve-Vrouwekerk (geklasseerd als historisch
monument) uit de 17de en 18de
eeuw, het stadhuis (ook geklasseerd als historisch monument)
uit de 17de eeuw, de 18de-eeuwse Porte du Pont (nog een historisch monument), de Place
d’Armes.
En dan mogen we natuurlijk de
streekproducten niet vergeten,
de wijnkelders en de champagneproeverijen!
Office de Tourisme
de Vitry-le-François
(0)3 26 74 45 30
Op zoek naar
de ‘bubbels van
het Meer van Der’
In het noorden, aan de stadspoorten van Vitry-le-François,
nodigt de Toeristische Route van
de Heuvelhellingen van Vitryat
je uit voor een tocht van 60 km
langs kleine wegen en wijngaarden, waarbij je een vijftiental dorpen doorkruist. 300 hectare rond
Vitry-le-François hebben vandaag
het AOC-keurmerk voor champagne. Dit gebied telt 25 wijnboeren die van hun oogst in hun
// 31
eigen kelders bubbels maken
(RM, récoltant-manipulant). Met
de uitbreiding van de AOC-zone
voor champagne zullen in 2015
rondom Vitry-le-François 800 ha
dit keurmerk dragen.
Ten zuiden van het Meer van Der
brengt de toeristische route van
de Côte des Bars je helemaal
naar Colombey-les-Deux-Eglises
en zijn Haute-Marne wijngebied
van zowat 80 hectare.
Stop even bij een wijnbouwer. Hij
zal je deelgenoot maken van zijn
passie voor de streek, de champagne en het leven van een wijnboer, dat verloopt volgens het
ritme van de seizoenen.
Champagne, een wijn en een
streek om met genoegen te savoureren.
Autorisation 183-51/JMP/12-12
32 // THE LAKE AND ITS AMAZING HERITAGE
HET MEER, VERRASSEND ERFGOED
Doorheen de Vallei
van de Blaise
DE ODYSSEE VAN HET IJZER EN
DE MENS: METALLURGIC PARK
De diepste geheimen van de
odyssee van het ijzer en van de
mens worden hier aan de hand
van de verschillende facetten van
de metallurgie onthuld.
Ontdek het historische Dommartin-le-Franc en zijn hoogoven
(interactieve en dynamische scenografie), de wandelpaden doorheen de vallei van de Blaise,
Vecqueville, een getuige van industriële ontwikkeling en de mijnen van Poissons, beginpunt van
de reis.
Metallurgic Park
Metallurgie in de Haute-Marne,
dat is ook Sommevoire en zijn
verbazingwekkende collectie gietvormen en gipsen beelden ‘Le
Paradis’ of ook nog Saint-Dizier
en de gietijzeren creaties van
Guimard.
www.metallurgicpark.com
(0)3 25 04 07 07
Cirey-sur-Blaise
CIREY-SUR-BLAISE:
IN DE VOETSPOREN
VAN VOLTAIRE
Als gast van markiezin Emilie du
Châtelet verbleef Voltaire in Cireysur-Blaise van 1734 tot 1749. Vandaag vind je hier tal van elementen
terug die herinneren aan zijn aanwezigheid: het gebeeldhouwde
portaal dat is opgedragen aan de
Le Paradis
Kunsten en de Wetenschappen,
de bibliotheek en vooral dan het
kleine theater waar Voltaire zijn
toneelstukken repeteerde. Het
park kijkt uit over de vallei van
de Blaise – een moment om tot
rust te komen.
www.visitvoltaire.com
(0)3 25 55 43 04
COLOMBEY-LES-DEUX-EGLISES
HET GEDENKTEKEN
VAN CHARLES DE GAULLE
Colombey-les-Deux-Eglises, middelpunt van de geschiedenis van
Generaal de Gaulle, is een heel
uitzonderlijke herdenkingsplek.
Aan de voet van het Kruis van
Lotharingen staat het Gedenkteken waar je met behulp van
de allernieuwste museografische
en scenografische snufjes alles ontdekt over de beroemdste
Charles de Gaulle’s memorial
Het gedenkteken van Charles de Gaulle
// 33
Fransman uit de 20ste eeuw.
Het Gedenkteken bevat een permanente collectie en ook tijdelijke tentoonstellingen die
volledig zijn gewijd aan het leven en het werk van Generaal
de Gaulle die de Haute-Marne uitkoos als vakantie- en
bezinningsoord.
www.memorial-charlesdegaulle.fr
(0)3 25 30 90 80
JOINVILLE : EEN VAN DE
ZELDZAME RENAISSANCETUINEN
VAN FRANKRIJK ’
In Joinville, de hoofdstad van Vallage, staat het kasteel van Le
Grand Jardin dat tussen 1533 en
1546 werd gebouwd door Claude
van Lotharingen, de eerste hertog van Guise. Je kunt er wandelen door een renaissancetuin
met 365 fruitbomen, decoratief
gesnoeide buksbomen en tal van
bloemen die variëren naargelang
het seizoen.
De kades van de Marne nodigen
uit tot een voorzetting van het bezoek met de ontdekking van het
Auditorium, voormalig landsheerlijk gerechtshof.
www.legrandjardin.com
(0)3 25 94 17 54
34 // ENCOUNTERS OF THE BEST KIND - DE GROTE TREKPLEISTERS
OFFICES DE TOURISME DE FRANCE LAC du DER ***
Station Nautique - 51290 Giffaumont-Champaubert
Tél. (0)3 26 72 62 80 - Fax (0)3 26 72 64 69
[email protected] - www.lacduder.com
gps : 48.553958 / 4.768420
Free Wifi access / Gratis Wifi
Find out how the lake operates / Alle details over de technische werking van het meer:
Seine Grands Lacs - www.seinegrandslacs.com
OPENING TIMES OF THE LAC DU DER TOURIST OFFICE
Weekdays: 9am - midday (12.30pm in July and August) / 2pm - 6pm (6.30pm in July and August)
Closed at 5pm on Fridays from January to May and September to December.
Weekends and public holidays: Mid-February and March: Sundays only: 2.30pm - 5pm
April and May: 2pm - 6pm; June and September: 10.30am - midday / 2pm - 6.30pm
July and August: 10am - 12.30pm / 2pm - 6.30pm; October and November: 2.30pm - 5pm
OPENINGSTIJDEN VAN DE DIENST VOOR TOERISME VAN HET MEER VAN DER
Weekdagen: Van 9.00 tot 12.00 u (in juli en augustus tot 12.30 u) en van 14.00 tot 18.00 u (in juli en augustus tot 18.30 u)
Tot 17.00 u op vrijdag van januari tot mei en van september tot december.
Zaterdag en zon- en feestdagen: Half februari en maart: enkel op zondag van 14.30 tot 17.00 u /
April en mei: van 14.00 tot 18.00 u / Juni en september: van 10.30 tot 12.00 u en van 14.00 tot 18.30 u /
Juli en augustus: van 10.00 tot 12.30 u en van 14.00 tot 18.30 u / Oktober en november: van 14.30 tot 17.00 u
Websites
La Marne: www.tourisme-en-champagne.com
La Haute Marne: www.tourisme-hautemarne.com
L’Aube: www.aube-champagne.com
Champagne Ardenne: www.tourisme-champagne-ardenne.com
Les offices de tourisme de France
PAYS DU DER **- 52220
2B place Auguste Lebon - Montier-en-Der
Tél. (0)3 25 04 69 17 Fax (0)3 25 04 09 46
[email protected]
Encounters
of the best kind
The Lac du Der area,
in festive mood
Special events, fairs and festivals provide
entertainment for all ages throughout
the seasons.
See on www.lacduder.com
De grote
trekpleisters
Het LAND van het Meer van Der
in FEESTSTEMMING
Elk seizoen heeft zijn activiteiten,
feesten en festivals.
Evenementenprogramma op
www.lacduder.com
SAINT-DIZIER **- 52100
4 av. de Belle-Forêt-sur-Marne
Tél. (0)3 25 05 31 84 Fax (0)3 25 06 95 51
[email protected]
We have taken great care in producing this brochure. If, despite our care, you
find a mistake, please let us know and accept our apologies.
Photographic credits: Pascal BOURGUIGNON – Collection Lac du Der,
Déclic Editions, Service Communication de la ville de Saint Dizier, Maison
des Pêcheurs, Anne BEZELIN Musée du Pays du Der, Philippe LEMOINE,
Michel FORMET, Christine TOMASSON, Armel DENIAU, Emmanuel FERY,
Marcisse GAILLARD, Janie DESIRANT, Etienne CLEMENT, © Luis Santos/Veer,
© José Elias/Veer, © Colour/Veer, © Stocksnapper/Veer.
Map (p. 23 and 31): ACTUAL – www.actual.tm.fr – All rights reserved.
Graphic realization: IPPAC (03 25 87 73 18).
VITRY-le-FRANCOIS **- 51300
6, boulevard François 1er
Tél. (0)3 26 74 45 30 Fax (0)3 26 74 84 74
[email protected]
WASSY - 52130
Centre Socio-culturel - Square Eppingen
Tél./Fax (0)3 25 07 64 47
[email protected]
Wij hebben deze brochure met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. Als er toch nog
fouten zouden zijn ingeslopen, gelieve ons dit dan te melden en ons hiervoor te verontschuldigen.
Bronvermelding foto’s: Pascal BOURGUIGNON – Collection Lac du Der, Déclic Editions,
Service Communication de la ville de Saint Dizier, Maison des Pêcheurs, Anne BEZELIN
Musée du Pays du Der, Philippe LEMOINE, Michel FORMET, Christine TOMASSON, Armel
DENIAU, Emmanuel FERY, Marcisse GAILLARD, Janie DESIRANT, Etienne CLEMENT, © Luis
Santos/Veer, © José Elias/Veer, © Colour/Veer, © Stocksnapper/Veer.
Kaart (p. 23 en 31): ACTUAL – www.actual.tm.fr – All rechten voorbehouden.
Grafishe realisatie: IPPAC (03 25 87 73 18).
Ecofriendly production, 100% recycled paper, 100% ink removed - Printed by: Imprimerie de Champagne (52)
Milieuvriendelijk drukprocedé, 100% recycleerbaar papier, 100% ontinkt - Drukwerk: Imprimerie de Champagne (52)
www.lacduder.com
A destination worth exploring
Een bestemming om te ontdekken
A1
BELGIUM/BELGIË
LUXEMBOURG/LUXEMBURG
REIMS
GERMANY/DUITSLAND
4
PARIS A
A4 NANCY
A26
AVERAGE DISTANCES
AND TIMES
GEMIDDELDE
AFSTANDEN EN TIJDEN
A5
LAC du DER
A31
TROYES
A36
A6
• Lac du Der - Paris : 220 km / 2h30
• Lac du Der - Lyon : 370 km / 3h50
• Lac du Der - Reims : 100 km / 1h
• Lac du Der - Dijon : 190 km / 2h
• Lac du Der - Nancy : 100 km / 1h
• Lac du Der - Troyes : 110 km / 1h15
• Lac du Der - Belgium/België : 300 km / 3h15
• Lac du Der - Germany/Duitsland : 250 km / 2h40
DIJON
LYON
EN CHAMPAGNE
Lac du Der
IPHONE
ANDROID
Li
s
eg ted
ist in
er th
va e R
n
re egi
is- ste
en r o
ve f T
rb rav
lijf el
so a
pe nd
ra H
to oli
re da
n
on y S
de ch
r h em
et es
nu (N
m o.
m IM
er
IM O51
O5 1
11 000
00 17
01 )
7
Station Nautique
51290 Giffaumont Champaubert
Tél. : 0033 (0)3 26 72 62 80
Fax : 0033 (0)3 26 72 64 69
GPS : 48.553958 / 4.768420
Email : [email protected]
www.lacduder.com
Free WiFi access / Gratis wifi
Join us on Facebook/ Bezoek ons op Facebook
Op
ge
no
m
en
in
he
tr
le Lac du Der en Champagne