Laurent Gbagbo atxilotu dute - datu

Asteartea
Apirilaren 12a
2011. IX. urtea
2.420. zenbakia
1,20 €
www.berria.info
Begino bere kantxan
Zaldi artean, larrean,
pilotako finalaren
aurreko egunetan q 22-23
Ezker abertzaleak esan du «ulertezina
eta onartezina» dela Frantziako tiroketa
ETAk su-etenerako hartutako konpromisoak ez datoz bat
tiroketarekin, ezker abertzalearen ustez. Errefusatu egin
du, «Euskal Herrian hasi den aro berria galgatzen duelako»
Bilduk esan du Gernikako Akordioaren kontrako bidean
doala tiroketa. «Erdizkako hitzek» ez dutela balio esan dio
Espainiako gobernuburuak Bildu koalizioari q 6-7
Libiako
errebeldeek
ez dute onartu
prozesurako
bide orria
Uko egin diote Afrikako
Batasunak egindako
proposamenari, Gaddafiri
ez diolako boterea uzteko
exijitzen q 2-3
Itota hil zuela
aitortu dio
Zarumaren
bikotekide ohiak
epaileari
Beriainen agertu zen hilda,
Morea aintziran. Espetxean
dago mutil-lagun ohia q 12
Miren Agur Meabe
Laurent Gbagbo eta Simone haren emaztea, atxilotu eta gero, Abidjango hotel bateko gela batean. STR/ EFE
Idazlea
Laurent Gbagbo atxilotu dute
«Poesiak lagundu
izan dit barruan
dudan korapiloa
garbiago ikusten»
Boli Kostako presidente ohia Abidjango egoitzako bunkerrean atzeman dute, eta Ouattara
bozetako irabazlearen esku utzi dute. Justiziaren aurrean erantzun beharko duela esan dute q 16
p GAUR 40 ORRIALDE
q HARIAN 2
IRITZIA 4
EUSKAL HERRIA 6
EKONOMIA 15
MUNDUA 16
q KIROLA 22
Elkarrizketa q 32-33
q AGENDA 27
q PLAZA 32
2 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Harian›
Protestak herrialde arabiarretan D
EBk ukatu egin du etorkinak
banatzeko Italiaren eskaria
Tunisiatik Italiara ailegatutako 20.000
etorkin baino gehiago EB Europako
Batasuneko herrialdeetan banatzeko
eskaria egin du Erromak, baina gainerako kideek ezezkoa eman diote. Horrek
tentsio handia sortu du, batez ere Italiaren eta Frantziaren artean. Frantziako
Barne ministro Claude Gueantek jakina-
razi du Italiatik ailegatutako Tunisiako
etorkin guztiak berriz ere Italiara bidaliko
dituztela —1.700ekin hori egin dute
jada—. Roberto Maroni Italiako Barne
ministroak, berriz, EBk lagundu ez izana
kritikatu du. «Neure buruari galdetzen
diot ea zentzurik duen EBko kide izaten
segitzeak». Apirilaren 4tik aitzinera iritsitako etorkinak atzera Tunisiara aberriratzen ditu Italiak, hango gobernuarekin
lortutako akordio bati esker. Egun hori
baino lehen ailegatutako 20.000 ingururi, baina, Italian bizitzeko aldi baterako
baimena eman zien Erromak, horrek
Schengen eremuan mugitzeko baimenduko zituelakoan. Gainerako kideek,
ordea, ez dute hori onartu, eta batzuek
mugako kontrolak areagotu dituzte. Maltaren eskaria, ordea, onartu egin du EBk.
Libiatik ailegatutako 900 errefuxiatu
daude han, eta horiek gainerako kideen
artean banatzea onartu dute, bi arrazoi
argudiatuta: gerrako errefuxiatuak direla
eta Maltak horiek hartzeko baliabide
eskasak dituela. EBko kideek migrazioak
bideratu eta kanporatzeak erraztu nahi
dituzten arren, ehunka lagun itsasoratzen dira egunero Afrika iparraldeko
egoeratik ihesi. Italiako Lampedusa irlara 650 etorkin iritsi ziren atzo.
Afrikako Batasunaren bide orria
baztertu dute Libiako matxinoek
Gaddafik eta haren hurbilekoek boterea
uztea exijitzen ez duelako, proposamenari
uko egin diote erreboltarien buruek
Su-etenak «sinesgarria» eta «egiaztagarria»
izan behar duela aldarrikatu du NATOk
Mikel Rodriguez
Afrikako Batasunaren ordezkaritza Bengazin izan zen atzo, Libiako matxinoen hiriburuan, horien
behin-behineko gobernuari,
Trantsizioko Kontseilu Nazionalari, bake prozesu bat abiarazteko
bide orria proposatzeko. Matxinoek, ordea, ezezkoa eman diote,
haiek paratutako oinarrizko baldintza ez duelako kontuan hartzen; hain zuzen, Muammar Gaddafik, haren sendiak eta hurbileneko laguntzaileek boterea uztea.
Horregatik, Afrikako Batasunaren bide orria «garaiz kanpo»
ikusten du Trantsiziorako Kontseilu Nazionaleko presidente
Mustafa Abdeljalilek. Afrikako
Batasunak herenegun aurkeztu
zion bide orria Gaddafiri, eta diktadoreak onartu egin zuen.
Bide orriak bortz puntu nagusi
ditu: berehalako su-etena, giza laguntza bermatzea, atzerritarrak
babestea, akordio politikoa lortzeko elkarrizketak hastea eta
NATOren aire erasoak bertan behera uztea. Hegoafrikako presidente Jacob Zumak zuzendu du
ordezkaritza, eta harekin izan
dira Mohamed Ould Abdel Aziz
Mauritaniako presidentea, Amadou Toumani Toure Maliko presidentea, Denis Sassou Nguesso
Kongoko Errepublikako presidentea eta Henry Oryem Okello
Ugandako Atzerri ministroa.
Zuma, ordea, ez da matxinoekin
bileran egon, eta Tripolin Gaddafirekin elkartu ondoren Libia utzi
du. Gainerakoak Bengaziko hotel
batean elkartu dira Trantsiziora-
ko Kontseilu Nazionaleko kideekin, eta kanpoaldean hiru mila lagun inguruk manifestazioa egin
dute, Gaddafiren eta erregimenaren aurkako leloekin.
Trantsiziorako Kontseilu Nazionalak bide orria aztertzeko asmoa iragarri zuen hasiera batean,
baina jarrera eszeptikoa mantenduz betiere, Gaddafi eragin handiko agintaria izan delako Afrikako
Batasunean. Abdeljalil matxinoen kontseiluko presidenteak adierazi du Afrikako agintariek egindako bitartekaritza ahalegina baloratzen dutela, baina alferrikakotzat jo du Gaddafik boterea uzteko «herri eskaria» kontuan
hartzen ez duen ekimen oro. «Ez
dugu gure martirien odola negoziatuko; haiekin hilko gara, edo
irabazi eginen dugu. Eta azken
hori lehenago edo geroago lortuko dugu». Matxinoek bi aukera
ezarri nahi dizkiote Gaddafiri: herrialdea uztea bata; bertzea, berriz, bertan gelditzen bada, bai Libian, bai Hagan epaitua izatea.
Erreformen aurka
Matxinoen asmoa Libiako erregimena deuseztatzea da, eta Afrikako Batasunak hori proposatu ez
duenez, bertze hutsune bat ikusi
diote bide orriari. «Ekimenak sisteman erreformak egiteko beharra aipatzen du, baina hori baztertuta daukagu», azaldu du Trantsiziorako Kontseilu Nazionaleko
bozeramaile Abdelhafiz Gogak.
Dena den, matxinoen erakundearen azken erabakia ez da ezustekoa izan, bileraren aitzinetik
Afrikako Batasunaren proposa-
Matxinoen jarraitzaileak Bengazin, atzo, protestan, Afrikako Batasunaren proposamenaren harira . VASSIL DONEV / EFE
menarekiko adierazpen ezkorrak
egin baitituzte Trantsiziorako
Kontseilu Nazionaleko zenbait
kidek. Shamsiddin Abdulmolak,
adibidez, Gaddafik su-etena onartzeari garrantzia kendu dio.
«Munduak arestian ere ikusi ditu
su-eten eskaintza horiek, eta handik ordu laurdenera tiroka hasi
dira berriro». Abdulmolak aipatu
duenez, matxinoen bertze ezinbertzeko eskakizuna da erregimenaren menpeko hirietan
«adierazpen askatasuna» errespetatzea. Erreboltarien ustez,
hori bermatuz gero, Tripolin eta
gainerako hiri nagusietan herritarrak karrikara aterako dira,
eta, horren ondorioz, erregimena
«denbora gutxian» eroriko da.
Afrikako Batasunaren bide
orriaren puntu batean NATOri
aire erasoak gelditzeko eskakizuna egiten zaio, baina Anders Fogh
Rasmussen aliantzako idazkari
nagusiak azaldu du erakunde
hori ez dela NATOrekin harremanetan jarri. Hala ere, Afrikako Batasunaren ekimena eskertu du,
eta duela egun batzuk egin bezala, erran du gatazkak ezin duela
eduki «irtenbide militar hutsa».
Idazkari nagusiaren arabera, negoziazioek «beharrezko erreforma politikoak» erdietsi behar dituzte, «Libiako herriaren bidezko
nahiak» betetzeko. Rasmussenek
ez du zehaztu, ordea, NATO prest
egonen litzatekeen Gaddafik botereari eusteko aukera onartzeko.
AEBen neurri negozia ezinak
Su-etenak, berriz, «sinesgarria»
eta «egiaztagarria» izan behar
duela aldarrikatu du Rasmussenek, gogora ekarriz Gaddafik
behin baino gehiagotan aldarrikatu duela menia.
AEBetako Estatu idazkari Hillary Clintonek erregimenarekin
negoziagarriak ez diren neurriak
aipatu ditu: su-etena, «indarrez
hartutako» posizioetatik erretiratzea eta setiatutako hirietan oinarrizko gaien hornikuntza bermatzea. Gaddafik boterea uztea nahi
dutela erran du Clintonek, baina
hori ez du negoziagarriak ez diren
baldintzekin aipatu.
Negoziazio ahaleginak eta mugimendu diplomatikoak gertatzen ari diren arren, horiek ez
dute inolako fruiturik eman. Horren adibide da Misratako egoera,
mendebaldean Gaddafiren indarrek setiatuta daukaten hiriarena. Hiriko herritar batzuek hedabideei azaldutakoaren arabera,
erregimenak bonbardaketa gogorrak egin zituen atzo. Soldaduak
hiriko bide nagusira, Tripoli etorbidera, iritsi direla diote.
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 3
9››
Amedok iradoki du argitu gabeko GALen
ekintzei buruzko dokumentazioa duela
18››
Bielorrusiako hiriburuko metroan bonba bat
lehertu da, eta 11 lagun hil dira gutxienez
Protestak herrialde arabiarretan D
Yemengo oposizioak ez du
onartu bitartekaritza
5
pTiroak Damaskon. Siriako Poliziak indarrez desegin zuen atzo Damaskoko
unibertsitatean Bashar al Assaden erregimenaren aurkako manifestazioa. Free
Syria oposizioko taldeak dio bost gazte
tiroz hil zituztela, eta biktima bat aipatu
du Giza Eskubideen Elkarteak.
Milaka lagun bildu ziren atzo Sana hiriburuan eta Yemengo beste hirietan,
Abdula Sale presidentearen kanporatzea eskatzeko. Oposizioak atzera bota
du Salek boterea epeka uzteko Golkoko
Kooperazio Kontseiluak egindako proposamena. Salek ongi hartu du, baina ez
du kargua uzteko egun zehatzik eman.
Tortura zantzuak dituzte
Bahrainen preso hildakoek
3
pZigorra blogariari. Egiptoko epaile militar batek hiru urteko espetxe zigorra
ezarri dio Maikel Nabil blogariari, armadak Hosni Mubaraken aurkako matxinadan izandako jokaera salatu zuelako. Lehen aldia da blogari bat epaitzen dutela
armadak boterea hartu zuenetik.
Bahraingo erregimenaren aurkako bi
protestari preso zeudela hilik azaldu
dira. Oposizioak eta giza eskubideen
aldeko taldeek esan dute torturatu egin
zituztela susmatzen dutela, eta egiaztatu dute Ali Isa Sakerren gorpua zauriz
eta ubelduz beteta zegoela. Gobernuak,
ordea, salaketak ukatu ditu.
zuen begi onez ikusi iraultza.
«Nire egoera ona zen: unibertsitatean egiten nuen lan, baita petrolio planta batean ere, eta beldur
nintzen, negozioengatik. Baina
Gaddafi bere herriaren aurka egiten ari den guztia ikusita, espero
dut iraultzak garaitzea». Hyundai bat du, berri samarra matxinoen hiriburuan ikusten diren
autoen aldean, eta eserlekuan
odol arrastoak daude. «Anaiak
autoa erabili zuen zaurituetako
bat ospitalera eramateko».
Muammar Gaddafiren indarrek bonbardatu duten etxe bat, igandean, Ajdabijan. Milaka lagunek ihes egin dute hiritik. VASSIL DONEV / EFE
Muammar Gaddafiren bonbardaketetatik ihes egindako zibilak babes bila ari dira; Ras Lanuf,
Ben Jauad, Brega eta Ajdabijako 120 familia opor leku bat zenean hartu dituzte, hondartza ertzean.
«Bala markak zeuden denean»
Alberto Pradilla Bengazi
M
ohammed —izen
faltsua da— apirilaren 4an harrapatu zuten bonbek,
goizeko bederatziak eta laurdenean, Mislako petrolio planta batean lanean ari zela, desertuan, Ajdabijatik 400 kilometro hegoaldera. Ez du izenik eman nahi, eta
kezkatuta ageri da galderak egitean. «Nire familia Tripolin dago,
eta beldur naiz zer gertatuko
zaien nire izena prentsan agertzen bada». Muammar Gaddafi
koronelaren armadak egin zuen
erasoa, misil bidez, eta ziztu bizian egin zuten ihes konpainiako
120 lankideek. Batzuk, inguruan
senitartekoak dituztenak, Bengazin hartu zituzten. Mohammed
eta hura bezala non ostatu hartua
ez zuten 27 langileak, berriz, iheslarientzako kanpalekuetan dau-
de, matxinoen hiriburuan prestatutakoetan. Lekua berezia da: Kariara joan dira Ras Lanuf, Ben
Jauad, Brega eta Ajdabijako 120
familia, hondartza ertzean dagoen opor leku batera.
«Lehen, hiru izarreko hotel bat
zen, baina orain gerratik ihesi dabilen jendeari laguntzea erabaki
dugu», azaldu du Abdel Abokazmek. Hango managerra da, eta
errefuxiatuen iritsiera koordinatzen ari da. Gerra hasi zen arte, turistek 300 dinar ordaintzen zuten
asteburuko. Orain, haien oheak
hartu dituztenek ez daukate lotarako beste lekurik. Kanpadendak
ortzimugaraino ikusten diren
irudi klasikoaren aldean, itsasoraino iristen diren etxe txikiz osatuta dago Karia. Tenis zelai bat
eta haurrentzako jolastoki bat
daude, eta hortxe jolasten dira,
behintzat. Helduek nahikoa dute
onik daudela jakitea, nahiz ez da-
kiten noiz itzuli ahal izango diren
eta, batez ere, nola egongo diren
euren etxeak.
Jaioterrira itzuli ezinik
«35 urte dauzkat, baina ez daukat
ez etxerik ez lanik». Amhamed
Ahmed Ajdabijakoa da, eta, etsita, opor leku horretako apartamentu txiki horietako batean
dago, emaztearekin eta bi haurrekin. Lotan zeuden diktadorearen
tropek haien etxea suntsitu zutenean. Eta korrika egin zuten ihes.
Martxoko lehen astea zen. «Hiria
berriz ere errebeldeek hartu zutela jakin genuenean, itzuli nintzen». Orduan ikusi zuen zer-nolako galerak izan zituen, nahiz
eta apenas izan zuen denborarik
etxea eraikitzen saiatzeko. «Berriz eraso zioten; beraz, berriz
egin genuen alde».
NATOk Libiako gatazkan parte hartu zuenetik, martxoaren
18tik, errebeldeek lur batzuk berreskuratu zituzten. Ras Lanuf
ere hartu zuten, Bengazitik 350 kilometro mendebaldera. Eta ehunka familiak baliatu zuten hori; berriro, euren gauzak hartu, eta
jaioterrira itzultzeko. Baina esperantzak ez zuen askorik iraun. Ali
Faresen kasua da: 45 urte ditu, eta
egun bakarra iraun zuen Ajdabijan. «Ezin duzu imajinatu ere
egin zer sentitu genuen. Nire bizilagunaren etxea erabat txikituta
zegoen; bala markak zeuden denean. Ez zegoen toki segururik».
Adierazgarria da borrokatik
ihesi dabiltzan zibilek herrialdearen ekialdea aukeratu izana babesteko. «Inor ez da joan mendebaldera [Gaddafik kontrolatuta
dauka]», azaldu du Mahdi Gadirrek. Bengaziko Unibertsitateko
Kimika irakaslea da, eta Kariara
joaten da bizilagunak bisitatzera.
Aitortu duenez, hasiera batean ez
Elkartasuna
Gaddafiren tropen jokabideari
buruz errefuxiatuek kontatzen
dituzten istorioak entzunda, erraza da ulertzea zergatik hartzen
duten Bengazirako bidea. «Nire
bizilagunetako zazpi hil dira»,
baieztatu du Ali Faresek. Errefuxiatuak harro erakutsi du badakiela militarren kontuez, bere
ezagunak 14,5 milimetroko kalibrearekin hil zituztela zehaztuz:
«Haietako bakar bat ere ez zen borrokan ari».
Galdera nagusi bat egiten dute
opor lekuan dauden 120 familietako kideek: noiz itzuli ahal izango
diren etxera. «Laurehun metro
karratuko etxe batean bizi nintzen, eta, orain, gela bakar bat
daukat familiako zazpi kideentzat», azaldu du Abed Mohammed el Jatalauik. Ras Lanuftik
atera zen, martxoaren 8an, gau
bete-betean, dei bat jaso baitzuen
esanez erregimenaren tropak berehala sartuko zirela. Orain, maleta erdi egina dauka, halako batean itzul badaiteke. «Biajante
moduan egiten nuen lan; hortaz,
ohituta nago bidaiatzeko prestatzen», esan du, txantxetan; eta kexatu egin da, bere gauza guztiak
Ras Lanufen gelditu zirelako: «Bi
galtza parerekin eta hiru alkandorarekin etorri nintzen».
Borrokak areagotu direnez,
gero eta iheslari gehiago dago
Bengazin. Ajdabija ia hutsik dago
orain. Bonbardaketen ondorioz,
ezinezkoa da han bizitzea. Zorionez, iheslariek hiri abegikor bat
aurkitu dute. Ziad Khalafek azaldu duenez, «elkar hartuta dabiltza janaria erosi eta zentrora
ekartzeko». El Jatalauik, berriz,
hauxe espero du: «Gure etxeak
galtzeak balio dezala, behintzat,
iraultzak irabaz dezan».
4 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Harian › Iritzia
Protagonista
paltzaileek eurentzat gordeta zeukaten
eginbeharra.
Barkaezina irudituko zaik, bazekiat
gorrotagarriak izaten direla alderaketak, baina esan egingo diat hala ere:
andia izan duk oraingoa, eta ez dahemen, zigarro bat erretzen ari haizen
kik nondik heldu, ez duk ezer idatzi,
kale honetan bertan, gure etxepean,
heure zilborrari begira bizi haiz, esan zigure herrian, zein duk Historiaren protadan auzoak, azkena ikusi ginenetik
gonista? Hi eta ni bai? Bigarren pisuumorea batere gozatu ez zaiola erakukoa? Ikusten diat jendea egunero erostsiz, eta beti bezain oldarkor hitz eginez,
ketak eginda plastikozko zorroekin
gure kale kantoiko taberna kanpoan
etxera bueltatzen, eta diktadura
zigarro bat erretzen ari zela diosala
baten azpian egonda ere gauza
egitea otu zitzaidanean. Historia
bera eginen luketela iruditzen
amaitu egin zela zeinek esan
zaidak, lanera joan, soldata
zian? Batzuentzat hasi egin duk:
irabazi, bizitzeko lain atera,
Tunisian eta Egipton eta Libian
oporrekin egin amets,
jendea Historiaren protagoez zaiela asko axola
nista bihurtu duk, euren
Historiaren protagoeskuetan hartu ditek etor- Jira
nista izatea. Ez zaigula
kizuna, herria altxatu egin
Xabier
Gantzarain
axola.
duk, eta irauli egin dik za-
H
Zuzendaria:
Martxelo Otamendi
Zuzendariordea:
Enekoitz Telleria
Edizio arduraduna:
Lurdes Huizi
Argitaratzailea:
Euskal Editorea SM
Publizitatea: Iragarri SM
Lege gordailua:
SS-0662/03
Batzorde parekidea:
0712I84059
Egoitza nagusia:
Martin Ugalde kultur parkea.
Gudarien Etorbidea, z/g.
20140 Andoain.
Telefonoa:
(0034) 943-30 40 30
Faxa: (0034) 943-30 09 43
Webgunea:
www.berria.info
Posta elektronikoa:
[email protected]
Publizitatea:
[email protected]
Harpidetza saila:
(0034) 943 - 30 43 45
Date: 12/04/2011
Exemplaire: 2.420
Editeur: Euskal Editorea s.l.
Directeur de publication:
Martxelo Otamendi
Comission paritaire:
0712I84059
Delegation Labourd:
Lisses 3, 64100-Baiona.
Tel.: (0033) 559256220.
Fax: (0033) 559254303.
E-mail: [email protected]
ORDEZKARITZAK
Araba: Bizenta Mogel, 6.
Posta kodea: 01008
Gasteiz. Telefonoa:
945-15 04 52. Erredakzioko
faxa: 945-14 83 07.
Posta elektronikoa:
araba @berria.info.
Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,
3. C. Posta kodea: 48001
Bilbo. Telefonoa:
94-435 26 00. Erredakzioko
faxa: 94-423 49 75.
Posta elektronikoa:
[email protected].
Lapurdi: Lisses, 3. Posta
kodea: 64100 Baiona.
Telefonoa: 559-25 62 20.
Faxa: 559-25 43 03.
Posta elektronikoa:
lapurdi @berria.info.
Nafarroa: Iratxeko Monasterioa, 45, 13. Posta kodea:
31011 Iruñea. Telefonoa:
948-36 66 22.
Publizitatea: 948-36 66 23.
Posta elektronikoa:
[email protected].
berria
Lerroak
bada bederen, ardura sosik ez den
arren. Lerroak sortzen dira ondorioz saltoki eta zerbitzu publikoetan beharginak ments direlako. Duela urte gutxi gitxeteetan sei kide azaltzen ziren tokiearunbatean lantokian jende-lerroa
tan gaur soilik hiru dira lanean. Horrek
Jules Ferry eskolaraino hedatzen
esplika dezake lerro jasan gaitzen
zen. Bezero batek irria hazi zidan erraemendatzea, handitzen doazela halanez Sobietar Batasun ohian ikusten ziber haserreak, ezin egonak, laidoak eta
ren herroken antzekoak ageri direla
dohako irainak. Eta egoera ez da hobeorain eremu neokapitalista hauetan
tuko gobernuak postu murrizketa
ere. Bat-batean ilunez apaindu jendeerraldoiak iragarri dituen heinean.
tza haien irudiak izpiritua kilikatu ziLerro izugarriak agian ekonodan. Alabaina hutsik ziren supermiaren berriz kolektibizatzeko
merkatuetako ataletan bazebilarrazoi izan daitezke. Baina nork
tzan eskasia pairatzen. Egitura
nahi du atzera egin, lana omen
komunistaren suntsitzeko aitzahain garestia eta diotenez
kietarik bat suertatu zen
kontraproduktiboa
ontasun gabezia hura.
bilakatu denean? GabeSortaldean eiki ez da
Bira
ziarekin pazientzia ikasiko
ontasun faltarik. Dendak
Itxaro
Borda
da.
mukuru daude, hautua
L
Alternatibak erakusten
dituen sindikalismoa
Adolfo Muñoz, ‘Txiki’
ELAko idazkari nagusia
E
LAk ordezkatzen duen
mugimendu sindikalak ez du txirotze kolektiboaren konplize
izateko asmorik, ez eta
eskubide laboral eta sozialen kontrako atrakoaren, kapitalak exijitu
eta gobernuek egiten duten atrako
horren konplize izateko asmorik
ere. Zer-nolako lapurreta da hau?
Gure eskubideek zerikusirik ez duten arren, krisi kapitalista bat baliatzen ari dira berriro errenta
transferitzeko, errenta kopuru
itzela, gure poltsikoetatik enpresa
handien eta bankaren eskuetara.
Ehizan dabiltza. Honezkero harrapatu dituzte ale batzuk, baina
are gehiago nahi dute. Kaleratzea
erraztu eta merkatu egiten duen
erreforma laboral bat eman diete,
enplegu duinen ordez prekarioak
hedatzeko. Pentsioen erreforma
bat ere bai; pozez txoratzen daude
banketxeen Pentsio-Fondo pribatuak. Eta orain negoziazio kolektiboaren erreforma bat ere nahi
dute, soldatei eraso egin, hitzarmenak suntsitu eta langileon ekintza
kolektiboa desegiteko.
Testuinguru horretan, aurrekontuak historian izan diren injustuenak dira. Gizarte-prestazioak
murriztu egiten dituzte: osasungintza, irakaskuntza; enplegua
suntsitzen dute... Aurrekontuen
abiapuntua argia da: fiskalitatea
ez da ukitzen, ezpada aberatsei zergak jaisteko. Noizko utzi dute hemengo ogasun sailek sozietateen
zergaren hurrengo jaitsiera?
Gu txirotu, pobretu nahi gaituz-
te, eta manipulazioa besterik ez dute egiten; eztabaida eta alternatibak ukatuz. Adibidez, defizit publikoa ez dela eskubide sozialen ez soldaten erruz sortzen ezkutatzen dute. Defizita sortzeko beste hainbat
arrazoi daude: PPk, PSOEk, PNVk,
UPNk eta CiUk deskapitalizatu
egin dute fiskalitatea; Espainiako
Bankuak eta hurrenez hurren izan
diren gobernuek ekonomia espekulatiboa elikatu dute; banketxeei
ematen dioten dirutza izugarria;
patronalarentzako era guztietako
laguntzak —Europako patronalen
artean diru laguntza handienak jasotzen ditu, Europako bizkarroiena da—. Hor ditugu arduradunak,
baina, harrigarria badirudi ere,
murrizketa sozialen agenda eurek
erabakitzen dute, berea arriskutan
egon ez dadin. Horregatik da lapurreta bat, iruzur bat.
Klase politiko ia gehienaren serbilismoaz baliatzen dira. Katastrofe politiko bat pairatzen ari gara,
eta kaltedun asko geratzen da bidean. Ez al da katastrofe bat herritarrek ezin bereizi izatea politika
ekonomikoak Berlusconi, Zapatero, Merkel, Cameron, Socrates, Patxi Lopez, JL Bilbao edota Markel
Olanorenak diren ere…? Horiek
guztiek, bakoitzak bere ahalmenen barnean, politika bera egiten
dute. Orain Konpetitibitate Ituna
dator. Estatuak beren borondatez
makurtzen dira Europako Batzordearen esanetara, botere ekonomikoaren esanetara dagoen erakunde horrek polizia lanak egin ditzan
eta politika kontserbadoreak, eskuinekoak berma ditzan.
Eraso horien guztiak ikusirik,
sindikalismoak aurpegia ematea
beste aukerarik ez du, eta botere
politikoa bakarrik utzi behar du.
Baina CCOO eta UGT ez dabiltza
horretan. Pentsioak murrizteko
zoritxarreko itun sozial eta ekonomikoa patronalarekin eta espainiar gobernuarekin sinatu zuten,
eta itun hori Europako Batasunean eskuineko indarrek adibide
gisa jartzen dute, estatu guztietara
zabaldu nahi lukete; baina Europan sindikatuek ez dute onartzen.
Ez dago «elkarrizketa sozialik»,
alde bakarreko politikak baizik.
Eta lan munduak gezurrezkoak ez
diren erreferentziak behar ditu.
«Elkarrizketa soziala» iruzur bat
da, sindikalismoa isilarazteko
ondo betetako aska bat. Baina gu
ez gaituzte horra eramango.
Estatua krisiaz baliatzen da
gure herrian ekintza politiko, sozial eta sindikalerako tresnak kentzeko. Eta legeak egiteko ahalmena nahi dugu lan baldintza duin
batzuk defenditu ahal izateko. Negoziazio kolektiboko mamiari hel-
Lan-harreman eta
gizarte-babeseko
euskal esparrua nahi
dugu, non negoziazio
kolektiboa funtsezkoa
den. Horregatik,
alderdi politikoei,
denei, dei egiten
diegu, batik bat
erabakitzeko euskal
esparrua aldezten
dutela diotenei,
erreforma honi
aurre egin diezaioten
tzeko: prekarietatea, soldata eskasak, esplotazioa, lanaldi luzeak...
Zer sari jasotzen dute CCOOk eta
UGTk, egiten dutenaren truke?
Negoziazio kolektiboaren erreforma bat, beren ordezkaritzako monopolioa ekarriko duen erreforma.
Horixe ari dira negoziatzen.
Bai, patronalak txirotu egin
nahi gaitu, eta CCOOk eta UGTk
beste sindikatuen eragina gutxitzeko monopolioa lortu nahi dute,
gure eragina ahuldu, alegia. Bost
axola die horrela lan baldintzak
okertzeak —zentralizazioak edota
salbuespen klausulak hori ekarriko du...—. Guk non eta zer negoziatzen den erabaki nahi dugu; hori
erabakitzeko ahalmena nahi
dugu. Eskubide hori ukatuko digun egitura estatal bertikal eta burokratikorik ez dugu onartzen. Ez
dugu onartzen guk gure herrian
negoziazio kolektiboa egiteko eskubidea eragotziko duen LOAPA
sindikalik. Errespetu demokratikoa exijitzen dugu, gehiengo sindikalek esparru bakoitzean demokratikoki erabaki dezaten.
Hori da gure erabakitzeko esparrua, langileona. Lan-harreman
eta gizarte-babeseko euskal esparrua nahi dugu, non negoziazio kolektiboa funtsezkoa den. Horregatik, alderdi politikoei, denei, dei
egiten diegu, batik bat erabakitzeko euskal esparrua aldezten dutela
diotenei, erreforma honi aurre
egin diezaioten. Gai honetan ere
patronalaren interesen arrastoan
sartzea utzikeria politiko oso larria
litzateke, zalantzarik gabe euskal
langile klasearen bizi kalitate eta
lan baldintzei kalte egingo liekeena. Eraso hauek ikusirik, ELAk
mobilizatzea erabaki du.
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 5
Iritzia ‹ Harian
b
Koherentzia?
Hizpideak
Gertaerak eta interpretazioak
Enekoitz Telleria
[email protected]
ertaera bera interpretatzeko adina
modu daude gertaera horren erabilera interesatuak egiteko.Albistearen
txarra aitortu eta berriro ez gertatzeko
bideak jartzea izan liteke bat,eta albistearen txarra apustu politiko jakin baten gainean zalantzak sortu eta zabaltzeko erabiltzea izan liteke beste bat.
Larunbatean Frantzia erdialdean
gertatutako tiroketa Gernikako Akordioaren «kontrako norabidean» doala
adierazi du Bilduk,eta tiroketa hori
G
r
«ulertezina eta onartezina» dela nabarmendu du ezker abertzaleak.
Rubalcaba Espainiako Barne ministroari «gustu txarreko txantxa» iruditu
zaio Bilduren lehen erreakzioa,eta lupaz eta xehe-xehe aritu beharraren aritu beharrak erreakzioa bera kondenatu
eta kondenatzeko gonbita egin du.
Gertaera bera interpretatzeko adina
modu daude gertaera horren erabilera
interesatuak egiteko.Albistearen txarra aitortu eta berriro ez gertatzeko bideak jartzea izan liteke bat,eta albistearen txarra apustu politiko jakin baten
gainean zalantzak sortu eta zabaltzeko
erabiltzea izan liteke beste bat.
ldatzea ez da, izatez, ez gaitz ez on. Denok aldatzen
gara. Batere aldatu ez dela uste duena ere, urteak aurrera aldatu egiten da eta egokitu. Koherentzia ez dago ez
naizen bezalakoa izaten segitzeko ahaleginean, ezta une
jakin batean hartutako aldatzeko erabakian ere. Emandako aldaketaren logikan dago kontua. Eta emandako aldaketa zuritik beltzera edo beltzetik zurira bitartekoa baldin bada, onartu egin behar da amildegian jauzi egitea
izan dela aldaketa. Eta lehen erratuta nengoela —edo
orain nengokeela erratuta— onartzeko zintzotasuna izan.
Txundidura handiz —ulertu ezinaren ezinez— begiratzen diet aldaketa sekulakoak eman dituzten gure belaunaldikoei. Ikatzaren beltza maite zutenean, egiaren jabe
ziren; elurraren zuria deskubritu dutenean ere, egiaren
jabe izaten jarraitzen dute. Haiek non, hantxe, nonbait,
egia.
Nik bezain ondo —edo hobeto— dakite horri ez zaiola
koherentzia deitzen, dogmatismoa baizik.
A
Hitz beste
Anjel Lertxundi
Zaldieroa
Ekosistema
E
z dut ikerketa zientifikorik egin
baieztapen borobil bat eman
ahal izateko,baina,inguruan
ikusten dudanaren arabera,bi eginkizun nagusi dituzte langabe gazteek nire herrian: baratzea eta internet.
Biak ere krisiaren aurkako babesleku
bihurtu dira,eta esango nuke lan
kontuetan baztertu dituen gizarte
horretako kide egiten dituela.
Hamaika gaztek jarri dute baratzea gurean eta edozein ordutan
ikus ditzakezu gazte nekazari «agrotechnoen» arteko elkarrizketak: patata goiztiarrak gehiegi ditudala eta
soberakoak emango dizkizudala,
nondik lortzen duzu zuk gorotza,niri
iceberg letxuga ez zait gustatzen…
Baratzeak aukera ematen die zer
edo zer hazten ikusteko,inguruan
susperraldi zantzurik ez baita apenas ikusten.Gainera,denbora pasatzeko jarduera ezin hobea da,baratzeak eguneroko lana eskatzen baitu.Lantokira joatea bezalakoa da ortua zaintzea: egunero egin beharreko zerbait.
Interneten murgilduta daudenak
zenbatzea askoz zailagoa da,ez baitira etxetik ateratzen,baina susmoa
Larrepetit
Castillo Suarez
Bi eginkizun
nagusi dituzte
langabe gazteek
nire herrian:
baratzea eta
internet
u
daukat ekosistema paralelo bat dudala inguruan.Esango nuke denak
ez direla lan bila sartzen sarera.Askorendako denbora-pasa merkea
da.Izan ere,internet askoz merkeagoa da ohiko aisialdiko eskaintza
baino.Beste batzuk gatibu daude
sarean eta desordutan bidaltzen dituzte mezuak,beti on line dauden
seinale.
Konexioaren presioa gorabehera,
internet eskuragarria da egoera ekonomiko zailean daudenentzat ere.
Horren adierazgarri,webgunean
edukien kontsultek eta sare sozialen
erabilerak gora egin dute nabarmen
krisia hasi zenez geroztik.Nolabait
esateko,internetek berdindu egiten
ditu langabeak eta lana dutenak,
bertan partekatzen den informazioa
berbera baita denondako.
Ez dirudi krisitik berehalakoan aterako garenik,eta,beraz,askoren
egoera ekonomikoa txarra izango da
luzaroan.Testuinguru horretan,interneteko eskaintza gero eta zabalagoa da eta gero eta gauza gehiago
eskura ditzakegu doan saretik.Hazten den bakarra bera dela ematen
du.
Zuzendariari
BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 1.400
karaktere baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta BERRIAk mozteko
eskubidea du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria
adierazita: Berria, Martin Ugalde kultur parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak
Internet bidez bidaltzeko: [email protected].
Oraindik horrela?
Gizartearen nahia
Apirilaren 7ko BERRIAn albiste
bat: «Euskaraz mintzatzeko
gonbita».Bertan azaldu ziguten zein ekimen txalogarria egiten ari diren Gasteizen,euskararen alde.Baina albistearen testuan,honako hau: «Sektoreko
langileen %25 euskaldunak dira,baina erabilera soilik
%5,2koa».Zergatik baina hori?
Oraindik ez dugu irakurri,ikasi
eta barneratu orain dela 27 urte
Txillardegik idatzitako Soziolinguistika matematikoa? Denok
jakin beharko genuke bertan
azaltzen dena: euskararen ezagutza %25ekoa bada (hau da:
%25 elebidunak eta %75 elebakarrak),matematikoki,
gehienez jota,euskararen erabilera isotropikoa %3,94koa
izango da.Beraz,benetako erabilera matematikek esaten dutenaren gainetik dago.
Pasa den larunbatean AVT eta
hainbat biktima elkarte Madrilen manifestatu ziren PPrekin
batera.Betiko lez, dena ETA da
diskurtsoarekin ezker abertzalearen ilegalizazioa eta Zapateroren dimisioa eskatu zuten.
19.000 pertsona batzea lortu
zuten.Emaitza kaskarra izan
dutela argi geratu da.Euskal
Herrian 40.000 baino gehiago
izan ginen Sorturen lehenengo
manifestaldian,baina hori ez da
agertzen egunkari askotako titularretan,euskal herritarren
nahia ezkutatzen saiatzen baitira.Ez zaie ezker abertzalea
hauteskundeetan aurkeztea
komeni,sortu den ilusioari beldur diotelako eta berriro ere
Jaurlaritzaren ahultasuna Espainia guztian ikusiko litzatekeelako.Zein da,beraz,gizartearen nahia?
Lander Solozabal. Euskara teknikaria.
Mitxel Elorza.
6 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Harian › Euskal Herria
Tiroketa eta atxiloketak Frantzian D
Frantziako tiroketa «onartezina»
dela adierazi du ezker abertzaleak
libre eta demokratikoari ateak alderik alde zabaltzeko» bere esku
dagoen guztia egingo duela nabarmendu du.
Atzera bueltarik gabeko ibilbide batean sartu da Euskal Herria,
ezker abertzalearen irudiko, eta,
horregatik, beharrezkotzat jo dute «Egiaztapen Batzordea lehenbailehen sortzea eta lanean hastea».
Pello Urizar, Mertxe Aizpurua eta Oskar Matute, atzo, Donostian. JAVIER ETXEZARRETA / EFE
Halako gehiago gerta ez dadin «neurriak»
hartzeko eskatu dio ETAri, eta su-etenerako
konpromisoa berrestea galdegin dio
Espainiako Gobernuari «bitarteko
demokratikoei» heltzeko eskatu dio
Oihana Elduaien
Argi hitz egin du ezker abertzaleak: «Larria», «ulertezina», eta
«onartezina» da joan zen larunbatean ETAko kideen eta jendarme-
en artean izandako tiroketa.
«Orain arte dakigunagatik, oso
larritzat jotzen dugu gertatutakoa. Izan ere, ETA erakundeak
su-etenerako hartutako konpromisoak ez datoz bat tiroketare-
kin, eta ulertezina eta onartezina
da. Horiek horrela, ezker abertzaleak errefusatu egiten du, larria
delako eta Euskal Herrian zabaldu den aro berria galgatzen duelako».
Gertatutakoa lehenbailehen
argitzeko eskatu du ezker abertzaleak komunikabideetara igorritako ohar batean, baina, hala
ere, ez da argitu arte zain egon
erakunde armatuari eskaera zuzena egiteko: «Ezker abertzaleak
dei egiten dio ETA erakundeari
su-etenerako hartutako konpromisoak berrets ditzan eta halako-
rik berriro gerta ez dadin neurriak har ditzan».
ETAri ez ezik, Espainiako Gobernuari ere egin dio eskaera.
«Behingoz herri honen gehiengoaren eskaerari erantzunez bide
eta bitarteko demokratikoei hel
diezaien eta errepresio oro eten
dezan» galdegin dio.
Eskaerak egiteaz gain, berak
zer egingo duen ere adierazi du ezker abertzaleak. Hartutako bidearekin eta Gernikako Akordioarekin « konpromiso irmoa» adierazi
du, eta «zabalik» dagoen prozesua
«bururaino eraman eta agertoki
Gernikako Akordioaren kontra
Nolanahi ere, Espainiako Gobernuak ezker abertzaleari baino
gehiago erreparatu dio Bildu koalizioak esandakoari. EAk, Alternatibak eta hainbat independentek osatutako koalizioak tiroketa
eta atxiloketak «arbuiatu» zituen
igandean, eta atzo gaineratu zuen
Gernikako Akordioaren «kontrako norabidean» doala.
Koalizioak bere iritzia emateaz
gain, hura osatzen duten alderdiek ere gauza bera egin zuten:
biek esan zuten Euskal Herrian
abian den prozesuan traba dela
gertatutakoa. Horretaz gain, «desegiteko» eskatu zion Alternatibak ETAri, eta EAk «desarmea»
abiatzeko.
Bi alderdi horiek Gernikako
Akordioaren sinatzaileak dira,
eta Pello Urizar EAko koordinatzaile nagusiak atzo esan zuenez,
Bildu koalizioak ere itun horretan
jasotzen dena «errealitate izateko» bere esku dagoen guztia egingo du. «Koalizioak bide horretan
traba den guztia salatuko du». Oskar Matute Alternatibako bozeramaileak ere norabide horretan
ekiteko deia egin du: «Indarkeriazko zenbait ekintzak bidean jar
ditzakeen trabak eta harriak
gainditzeko lan egin behar da».
«Erdizkako hitzek» ez dutela balio esan du Zapaterok
Bilduk tiroketaren
gainean egindako
balorazioa «gustu
txarreko broma»
iruditu zaio Rubalcabari
Erredakzioa
«Askoz ere sakonagoak» izan behar dute urratsek, Jose Luis Rodriguez Zapatero Espainiako gobernuburuaren iritzian. Ez du
asebete Bilduk tiroketaren ingu-
ruan esandakoak, eta koalizioari
ohartarazi dio «erdizkako hitzek,
aitzakiek eta justifikazioek» ez
dutela balio. «Irmoa izan behar da
indarkeria errefusatzen».
Bilduk «gertakari» gisa definitu zuen larunbat gauean ETAko
kideen eta jendarmeen artean
gertatutako tiroketa eta geroko
atxiloketa. Horri heldu diote
Espainiako Gobernuan, eta
gogor hitz egin dute koalizioari
buruz. «Demokrazian parte
hartu nahi dutenei» mezu bat
igorri die Espainiako gobernubu-
ruak. «Demokrazia zorrotzagoa
da. Horretan datza gure askatasuna eta gure segurtasuna».
Hala, gaineratu du «batzuek egin
nahi dituztela dirudien urratsek
askoz ere sakonagoak» izan
behar dutela.
Alfredo Perez Rubalcaba Barne ministro eta presidenteordeari
ere ez zaio gustatu «gertakari» hitza. «Gustu txarreko broma bat»
iruditu zaiola esan du, eta «salatu
beharreko deklarazioak» daudela
ohartarazi du. Gertatutakoa «jendarme bat hiltzeko ahalegina»
dela argi dauka Rubalcabak, eta,
horregatik, «sarkasmoa» iruditu
zaio «gertakari» deitzea. «Gauzak
argi esateko unea iritsi da».
Patxi Lopez Eusko Jaurlaritzako lehendakariaren irudiko ere
«irmoagoa» izan behar zuen Bilduk tiroketaren inguruan egin
duen balorazioak. Zapaterori iruditu bezala, «erdizkakoa» iruditu
zaio Bilduk azaldutako «arbuioa». «Argiago eta esplizituago
errefusatu behar da indarkeria»,
esan du. «Tiroketa bat tiroketa
bat da, ez da gertakari bat, talde
terrorista baten indarkeriazko
ekintza da. Interpretazioa errazagoa da, ados zaude edo ez, kondenatu egiten da edo ez».
Are gogorragoa izan da Antonio Basagoiti PPren bozeramailea. Bilduren zerrendetan «hainbat lupa» jartzeaz gain, «begietatik zapia kendu» behar dela esan
du, gertatutakoetatik «aldentzeko gaitasunik ez duen proiektu
baten zati delako» Bildu. Tiroketak ETAren «benetako asmoak»
nabarmen utzi dituela ulertu du
Basagoitik.
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 7
Euskal Herria ‹ Harian
Tiroketa eta atxiloketak Frantzian D
Gorenak etzi
aztertuko du
Sorturen
baliogabetze
intzidentea
Gauzak horrela, koalizioko kideek ez dute ulertzen hainbat alderdik Bilduren adierazpenak ez
direla nahikoa esan izana. Matutek kritikatu egin zuen besteen
Bilduk dio tiroketa eta
atxiloketak Gernikako
Akordioaren kontrako
norabidean doazela
Gorenak helegitea
onartzen ez badu, babes
helegitea aurkeztuko du
Sortuk Auzitegi
Konstituzionalean
Koalizioak ez du
ulertzen besteen
balorazioa balekoa
izatea eta berea ez
erreakzioak «nahikotzat» jo izana
eta Bildurenarekin kontrakoa
gertatzea. «Asmo txarrekin egindako adierazpen interesatuak dira, gure apustu politikoari izen
ona kentzea dute xede, eta zalantza eta susmoa gure bizkar jarri
nahi dituzte». Donostian egin zituzten hitzok Matutek eta Urizarrek, Mertxe Aizpurua Gara-ko
zuzendari ohi eta Bilduko kide independentearekin batera, Korrikari babesa emateko egindako
prentsaurrekoan.
Zalantzarik balego, berriz egin
zuten tiroketaren gaineko balorazioa. Honela hitz egin zuen Urizarrek: «Indarkeriak, edozein motatako indarkeriak, iraganeko gauza izan behar du. Inork ez du
beldurrik izan behar bere osotasun fisikoarengatik». «Erabateko
normaltasuna ez den edozein
gauza Gernikako Akordioan jasotakoaren kontrakoa da».
Tiroketa eta atxiloketak ez ditu
testuinguru orokorretik aparte
utzi EAko idazkari nagusiak, eta
Gernikako Akordioko beste aldarrikapen bat ere gogora ekarri du:
«Zentzu batean zein bestean eragin eta lan egin behar da horrelakorik gehiago gerta ez dadin, eta
gertatzen ari diren beste zenbait
gauza ere gerta ez daitezen».
Hala, euskal presoen senitartekoei egin zien erreferentzia, eta «justua ez den zigor bat» bizitzen ari
direla salatu zuen.
«Gure koalizioaren asmoa herri
hau bake prozesu baterantz eta
normalizazio politikorantz eramatea da; gizartearen gehiengoak eskatzen duen aldaketa soziala
egitea. Eta hori balorazio interesatuen gainetik egingo dugu, lupen
eta lupa bikoitzen gainetik», nabarmendu du Matutek. Urizarrek
gaineratu du koalizioko kide guztiak ados daudela hori «bide politiko hutsetatik» egin behar dela.
Koalizioak igandean kaleratu
zuen oharrean gertatutakoa «arbuiatu» eta argitzeko eskatu
zuen. Euskal Herriaren normalizazio eta baketze bidean «urrats
sendoak» egitea eragile guztien
ardura dela ohartarazi zuen, eta
Espainiako eta Frantziako gobernuei eskatu zieten Gernikako
Akordioko eskaerak betetzeko.
Erredakzioa Gasteiz
Alfredo Perez Rubalcaba Espainiako Barne ministroa, atzo, Luxenburgon. NICOLAS BOUVY / EFE
Limousingo polizia etxean
daude Moreno eta Gomez
Igande goizean atzeman
zituzten ustezko
etakideak, Frantzian,
jendarme bat tiroz
zauritu eta gero
Erredakzioa
Itziar Morenok eta Oier Gomezek, Frantziako Poliziak igande
goizean Creuseko departamenduan atzeman zituzten bi ustezko
etakideek, Limousingo polizia
etxean jarraitzen dute. Atxiloaldia ostegunera arte luza dezake
Poliziak; ostean, Parisera eramango dituzte, epailearen aurrera. Larunbatean, Vallerie inguruan, Creuse departamenduan,
errepide kontrol batetik ihes egin
nahian izandako tiroketan jendarme bat zauritzea egotzi diete
ustezko etakideei. Frantziako Terrorismoaren Aurkako Zuzendaritzaordeak (SDAT) hartu du gertatutakoaren inguruko ikerketa.
Albiste agentziek Frantziako
Poliziaren iturriak aipatuz zabaldu dutenez, ETAko gehien bilaturiko kideen artean zeuden biak
ala biak, eta hainbat atentatutan
parte hartzea egotzi diete. Poliziaren arabera, Gomez ETAk ustez
Obidosen (Portugal) zuen gordelekutik ihes eginda jarraitzen
zuen etakidea da. Gainera, duela
hiru aste Frantzia erdialdean, Indre departamenduan, beste errepide kontrol batetik ihes egitea
lortu zuela dio. Orduan, Jone Lozano ustezko etakidea atxilotu
zuten. Morenori, berriz, 2008ko
abenduaren 31n EITBren Bilboko
egoitzaren aurka egindako atentatuan parte hartzea egotzi dio
Poliziak.
Berri agentziek zabaldu dutenez, Frantziako Polizia Creuse departamenduko inguruak miatzen dabil, ustezko etakideen
etxeren baten bila. Polizia «peritutza teknikoak» egiten dabilela
diote berri agentziek, Poliziaren
susmoa baita atxilotuek azpiegituraren bat izan dezaketela inguru horretan.
Jendarmea arin zaurituta
Larunbat arratsaldeko tiroketaren, ihesaldiaren eta ondorengo
atxiloketen gainean Frantziako
Poliziak eman duen bertsioa baino ez da ezagutzen. Horren arabera, larunbat arratsaldean Frantziako erdialdean dagoen Vallerie
herriaren inguruan, Poliziak
errepide kontrol batean gerarazi
nahi izan zuen auto bat, baina
hark aurrera egin zuen. Jendarmeen patruila bat atzetik joan
zen, eta, Poliziak emandako bertsioaren arabera, ondoren Oier
Gomez izenez identifikatu zuten
ustezko etakidea tiroka hasi zitzaien.
Tiroketaren ondorioz, jendarme bat arin zauritu zen, sorbaldan. Larunbatean bertan ebakuntza egin zioten Limousingo
erietxean, eta, hango iturriek zabaldu zutenez, atzo bertan sendaagiria jasotzekoa zen.
Tiroketaren ostean, 50 bat kilometro gehiago egin zuten Gomezek eta Morenok, eta kotxea Creuse ondoan dagoen Correzeko departamenduan utzi zuten. Ondoren, oinez egin zuten ihesi, Poliziaren arabera. Autoa utzi zuten
tokian beste tiroketa bat egon zela
dio Poliziak, baina inor ez zela
zauritu.
Poliziak berehala martxan jarri
zuen ustezko etakideak atzemate-
ko operazioa, eta igande goizean
atxilotu zituzten biak, hogei orduko ihesaldiaren ostean. Aipaturiko iturrien arabera, lehendabizi
Gomez atzeman zuten, eta geroago Moreno. Creuseko bizilagun batek eman zion abisua Poliziari, ustezko etakideak herrian ikusi zituenean, taxi baten bila ari zirela.
Ustezko etakideak harrapatzeko, bilaketa operazio zabala egin
zuen Poliziak: helikopteroak, basoan ibiltzeko auto bereziak, motorrak... Orotara, 300 bat poliziak
hartu zuten parte.
Espainiako Auzitegi Goreneko
61eko sala bereziak etzi aztertuko
du Sortuk aurkeztutako aretoaren jarduera judizialaren baliogabetze intzidentea. Efe albiste
agentziak Goreneko iturriak aipatuz zabaldu duenez, sala bereziko hamasei epaileak ostegunean
batzartuko dira, 16:30ean, alderdiak aurkezturiko baliogabetze
intzidentea onartu ala ez erabakitzeko.
Gorenak kaleratutako autoa,
besteak beste, « alderdi politikoak
sortzeko eskubidearen aurka»
doalako aurkeztu zuen Sortuk baliogabetze intzidentea. Halaber,
autoa bete ez dadin «premiazko
eskea» egin zuen alderdiak, helegiteak legezko helburua gal ez dezan.
2007ko lege erreformaz geroztik, baliogabetze helegitea Auzitegi Konstituzionalera jo aurreko
ezinbesteko urratsa da. Gorenak
onartzen ez badu Sortuk aurkeztutako helegitea, Auzitegi Konstituzionalera joko du alderdiak,
epaitegi horretan babes helegitea
jartzeko.
8 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Harian › Euskal Herria
Langabeziaren
«egoera larria»
aldatzeko eskatu
du Urkulluk
‘Zanbrana auzia’
«EAJren ustelkeria
kasuen izozmendiaren
erpina» besterik ez dela
salatu du Pastorrek
Erredakzioa
Langabeziaren azken datuen inguruan «kezkatuta» agertu da
Iñigo Urkullu EAJren EBBko presidentea. Egungo egoera ekonomikoa «oso larria» dela uste du,
eta Eusko Jaurlaritza hein handi
batean egoeraren erantzule izan
dela salatu du.
EAJko kargudun publikoekin
elkartu zen atzo Urkullu Bilbon,
eta lanpostuak sortzeko «premiazko neurriak» hartzea beharrezkoa dela erabaki dute. Otsaileko datuekin erkatuta, %4,19
hazi zen EAEko langabezia martxoan. 6.095 pertsona gehiago geratu ziren beharrik gabe, eta guztira 151.551 langabe daude.
Datuak aztertu ondoren, ekonomiak «hondoa jo» duela ondorioztatu du EAJko buruak. Baina, haren ustez, lana sortzeko
neurriak har daitezke oraindik.
Helburu horretan Eusko Jaurlaritzari eta EAEko beste erakundeei bidaliko dizkieten proposa-
Urkullu eta Ortuzar, herenegun, EAJk Jataben egindako ekitaldian. EFE
menak biltzen ari direla azaldu
du Urkulluk.
Orain dela bi hilabete EAJk
Eusko Jaurlaritzari lana sortzeko
plan bat egitea eskatu ziola gogorarazi du Urkulluk, eta oraindik
ez dutela erantzunik jaso. Hala,
foru aldundiekin, EAJk agintzen
duen udalekin eta Eudelekin
Jaurlaritzak duen «koordinazio
falta» gaitzetsi du. Dena den, alderdien arteko gatazka politikoak ahaztu, eta «neurriak hartzeko» ordua dela nabarmendu du.
Pastor, «EAJren ustelkeriaz»
Jose Antonio Pastor Bizkaiko
ahaldun nagusi izateko PSE-EEko hautagaiak EAJko hainbat politikari zipriztindu dituen ustezko
ustelkeria kasuak izan zituen hizpide atzo Bilbon eginiko prentsaurrekoan. Pastorren aburuz,
Zanbrana auzia «izozmendiaren
erpina» besterik ez da, eta Euskal
Autonomia Erkidego guztian zabalduta egon daitezkeen usteltze
gertaera «konplexuak» gorde ditzake atzean. Iñaki San Juan Leioako EAJren zinegotzi ohia markatu du Pastorrek gertakari horietako «pertsonaia gako» moduan.
San Juan Errexal enpresako administratzaile izateagatik inputatua dago.
Zanbrana auziaren harira, Bizkaiko Foru Aldundiak Arabako
Biltzar Nagusiei informazioa
eman nahi ez izana «zerbait gordetzen ari diren» seinale dela nabarmendu du Pastorrek. Horregatik, Bizkaiko foru hauteskundeak PSE-EEk irabazten baditu
kontu ikuskatzeak egingo dituztela aurreratu du.
EAJ agintean dagoen Bizkaiko
hainbat udalerritan egin diren hirigintza operazio batzuk ustelkeria kasuak izan daitezkeela adierazi du PSE-EEko hautagaiak.
«Zerrenda luze hori da EAJren
aurpegia».
Irtenbide negoziatuaren
alde azaldu da FSM
Munduko erakunde
sindikalak alderdien
arteko elkarrizketak
hasteko eskatu du,
gatazka konpontzeko
Erredakzioa Donostia
FSM Munduko Federazio Sindikalak sostengua adierazi die
«Euskal Herriko gatazka politikoa konpontzera bideratutako
urrats guztiei», Atenasen (Grezia) egin duen biltzarrean, eta zabaltzen ari den «agertoki berriak» alderdi guztien arteko «el-
karrizketa eta negoziazioa» bultzatu beharko lukeela esan du,
«gatazka politikoa konpondu
ahal izateko».
Espainiako Gobernuari ere eskaera zuzena egin dio FSMk:
«Bake prozesuarekin konprometitu dadila, horretara bideratutako urrats guztiak eginez».
«Orain, beharrezkoa da ezker
abertzalea legeztatzea, giza eskubide guztiak eta eskubide zibil eta
politikoak errespetatzea, eta elkarrizketa eta negoziazio prozesuan alderdi guztiak engaiatzea»,
dio FSMren deklarazioak. Munduko federazio horretako kidea
da LAB sindikatua.
Madernaz eta Lizeaga
Espainiaratu egin dituzte
Erredakzioa Donostia
Frantziako agintariek Espainiakoen eskuetan utzi zituzten atzo
Bergoi Madernaz eta Beñat Lizeaga gazte independentistak. Iragan otsailaren 28an atxilotu zituzten Madernaz eta Lizeaga, Baionan eta Donibane Garazin,
Espainiako Auzitegi Nazionalak
haien aurka luzatutako euroaginduaren barnean. Fernando Grande-Marlaska epaileak egin zituen
euroagindu eskaerak.
Polizia iturriek adierazi zutenez, bi gazte independentistak
Madrilgo Soto del Realgo espetxera eraman zituzten, eta gaur hartuko die deklarazioa epaileak.
Irati Tobarren euroagindua
Paueko auzitegiak gaur jakinaraziko du Irati Tobar gaztearen euroagindua onartu duen edo ez.
Joan den asteko astelehenean aztertu zuten gaia, eta gaurko eguna jarri zuten erabakiaren berri
emateko.
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 9
Euskal Herria ‹ Harian
GALen ekintza argitu gabeei buruzko
dokumentazioa eduki dezakeela esan du
Jose Amedok, Miguel Planchueloren
aurkako epaiketan.
DLaburrak
Gatzaren omenaldia
debekatzeko eskatu dute
Badago
nondik tira
Oihana Elduaien
H
ari-mutur asko daude heldu eta tira egiteko. Ikusi nahi ez
duena baino itsuagorik ez dago. GALen 22 heriotza eta
beste hainbat atentatu daude argitzeke, eta begi bistakoa da nork
eduki dezakeen informazioa. Jose
Amedo polizia ohiak informazioa
badaukala eta zabaltzeko prest
dagoela dio. Espainiako gobernuburu ohi Felipe Gonzalezek ere
badauka, iazko azaroan El País
egunkarian egin zioten elkarrizketa batean argi utzi zuenez.
GALen garaian Espainiako Poliziaren informazio brigadan lan
egiten zuen Amedok, Bilbon. GALen hainbat atentatutan nahastuta egon zen, eta, aske dagoen
arren, zigortu ere egin zuten bi
auzitan —Batzoki eta La Cansolation tabernen kontrako atentatuengatik 108 urteko zigorra, eta
Segundo Mareyren bahiketagatik bederatzi urte eta erdikoa—.
Miguel Planchueloren kontra Espainiako Auzitegi Nazionalean
iragan astean egin den epaiketan
hitz egin du azken aldiz, eta argi
utzi du argituta dagoena baino
gehiago dakiela. Hona hemen Begoña Lalana GALen Kontrako
Herri Ekimena herri akusazioko
abokatuak egin zion galdeketaren zati bat, hitzez hitz:
Lalana: Esan izan duzu gaiari
tira egingo zeniola eta GALi bu-
ruz dakizun guztia argituko zenuela.
Amedo: Uste dut ari naizela argitzen. Uste nuen hona Batzoki eta
La Consolation tabernen auziari
buruz hitz egitera bakarrik etorri
behar nuela, eta ez naiz bestelakoez hitz egiteko prestatuta etorri.
Baina, edozein modutan, esaten
dizut, guztiaren atzean gobernua
zegoen, Euskal Herriko politikariak ere bai, Ramon Jauregi, Danborenea...
Epailea: Ez duzu galdera ondo
egin...
Lalana: Ramon Oñederra Bergararen hilketaren inguruko informaziorik badaukazu?
Amedo: Eduki dezaket.
Epailea: [...] Galdera hori ez dator
harira [...].
Lalana: GALen beste atentaturen bateko informazio eta dokumentaziorik badaukazu?
Amedo: Eduki dezaket.
Lalana: Zeini buruz?
Amedo: Une honetan ezin dizut
esan. Batzoki eta La Consolation
tabernei buruz hitz egiteko bakarrik etorri naiz prestatuta.
Amedok epaiketan ahalegin
berezia egin zuen Planchuelo
errugabetzeko. Baina, horretan
ahalegintzeaz bat, GALen sortzailea eta erabakiak hartzen
zituena Felipe Gonzalez zela esan
zuen. Espainiako Gobernuko presidentea zen orduan Gonzalez,
eta beraz gain, beste batzuek ere
seinalatu zituen Amedok:
Jose Amedo, iragan astean, Auzitegi Nazionalera sartzen. J.C. HIDALGO / EFE
«GALekin lotutako aginduak
gobernutik etortzen ziren zuzenean. Felipe Gonzalezek, Jose
Barrionuevok [Espainiako Barne
ministroa zen] eta Julian Sancristobalek [Bizkaiko Gobernadore
zibila zen] ematen zituzten aginduak, eta Ricardo Garcia Danborenea, Txiki Benegas eta Ramon
Jauregi jakinaren gainean zeuden», esan zuen. Amedok ez ezik
Michel Dominguezek eta Planchuelok ere Gonzalez egin zuten
GALen arduradun, epaiketan.
Gonzalezen aitorpenak
Lekukoa derrigortuta dago egia
esatera, beraz, bi aukera daude
Amedoren adierazpenak ikusita:
edo lekukotza faltsua ematea
egotzita Amedo salatu, edo ikerketa abiatu Gonzalezek eta gainerako politikariek izan dezaketen
ardura argitzeko. Oraingoz, bietako ezer ez da gertatu, eta epaiketan ere ez zuen halakorik egiteko asmorik agertu Pedro Rubira
fiskalak. Amedoren hitzei sinesgarritasuna kendu zien, eta
Mareyren auzian Gorenak Gonzalez zigortzeko arrazoirik ez
dagoela ebatzi zuela ekarri zuen
gogora.
G GALen atentatu argitu gabeak
p1983ko abenduaren 19a. Ramon Oñederra Kattu ustezko
etakidea hil zuten, Baionan.
p1983ko abenduaren 29a. Mikel Goikoetxea Txapela ustezko
etakidea tirokatu zuten Baionan. Egun gutxi barru hil zen,
Bordelen.
p1984ko otsailaren 8a. Bixente Perurena eta Angel Gurmido
hil zituzten, Hendaian.
p1984ko otsailaren 25a. Eugenio Gutierrez Tigre ustezko
etakidea hil zuten, Idauze-Mendin.
p1984ko martxoaren 23a. Xabier Perez Arenaza ustezko etakidea hil zuten, Miarritzen.
p1984ko maiatzaren 3a. Rafael Goikoetxea hil zuten, Baigorrin.
p1984ko ekainaren 15a. Tomas Perez Revilla hil zuten, eta
Ramon Orbe zauritu, Miarritzen.
p1984ko azaroaren 18a. Christian Olaskoaga dantzaria hil zuten, Biriatun. Ez zuen loturarik
ETArekin, eta GALek hanka-sartzea onartu zuen.
p1985eko martxoaren 29a.
Benoit Pecasteing hil zuten
Baionan, Les Pyrenees tabernari eraso egin zioten, eta beste bi
lagun zauritu zituzten.
p1985eko martxoaren 30a.
Xabier Galdeano hil zuten tiroz,
Donibane Lohizunen.
p1985eko ekainaren 14a. Trinkete taberna metrailatu eta
Emile Weiss eta Claude Doer hil
zituzten. Ez zuten loturarik ETArekin.
p1985eko ekainaren 26a. Santos Blanco Aitite hil zuten tiroz,
Baionan.
p1985eko abuztuaren 2a. Juan
Mari Otegi Txato hil zuten, Donibane Garazin.
p1985eko irailaren 25a. Monbar taberna metrailatu zuten,
Baionan. Joxe Mari Etxaniz, Iñaki Asteasuinzarra, Agustin Irazustabarrena eta Sabin Etxaide
hil zituzten.
p1986ko otsailaren 17a. Christophe Matxikote eta Catherine
Brion hil zituzten tiroz. Ez zuten
zerikusirik ETArekin.
p1987ko uztailaren 24a. Juan
Carlos Garcia Goena hil zuten
bonba itsatsi batekin, Hendaian. Ez zuen ETArekin inolako
zerikusirik.
Gonzalezek berak ere argi utzi
zuen GALen eta gerra zikinaren
berri bazuela, iazko azaroan El
País egunkariari eman zion elkarrizketa batean. Segundo Mareyren bahiketari buruzko xehetasunak eman zituen, eta aitorpen
hau ere egin zuen: «Oraindik ez
dakit ondo ala gaizki egin nuen.
Ez naiz arazo moral bat planteatzen ari, oraindik ez baitut segurtasunik. Aukera bakar bat izan
nuen nire bizitzan ETAko buruzagitza akabatzeko. [...] 'Denak batera lehertzeko, denak akabatzeko,
burua mozteko aukera dago'. Erabakia bai ala ez da. Laburbilduz,
honako hau esango dut: 'Ez' esan
nuen. Eta hau gaineratuko dut: ez
dakit ondo jokatu nuen».
Badirudi Amedo ez duela inork
salatuko lekukotza faltsua egitea
egotzita, eta Gonzalez ikertzeko
asmorik ere ez dute azaldu oraingoz auzitegiek, nahiz eta zein informazio duen galdetzeko moduko adierazpenak egin zituen.
Ikusiak ikusi, herri akusazioen
eta gerra zikinaren atentatuen
biktima zuzenen esku geratuko
da hautsak harrotzeko saioa egitea. Badute nondik tira; trabaz jositako bidean.
MADRIL › Terrorismoaren aurkako Ahotsak taldeko lehendakari Francisco Jose Alcarazek Espainiako Gobernura eta
Auzitegi Nazionalera jo du,
Jaen II-ko espetxe aurrera
(Andaluzia, Espainia) Jose
Mari Sagardui Gatza euskal
presoa jasotzera joango direnek egingo dioten harrera
debeka dezaten. Agintariek
ekitaldia debekatzen ez badute bere elkarteko kideak hara
joan eta eragozten saiatuko
direla esan du Alcarazek.
Elgoibarko manifestazioa
eragotzi zuen Jaurlaritzak
ELGOIBAR › Gaixo diren euskal
presoak askatzeko eskatzeko,
igandean manifestazioa egin
behar zen Elgoibarren, baina
Eusko Jaurlaritzak debekatu
egin zuen, eta Ertzaintza bidali
zuen manifetazioa eragozteko.
Manifestaziorik ez zuten egin,
baina udal frontoia txiki geratu
zen haren ordez egindako ekitaldian. Elgoibarkoa zen joan
den astean hildako Mikel Ibañez
euskal iheslari eta preso ohia.
Elgoibarko plaza, igandean. A.C. / ARP
10 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Harian › Euskal Herria
17. Korrika D
Menditik
kostaldera
Berako euskalakariek Sarakoei lekukoa
emanez igaro da euskararen aldeko
lasterketa Nafarroatik Lapurdiko lurretara
Baztanen, Bortzirietan eta Lapurdi
barnealdean eskola umeak izan dira nagusi
Ibai Maruri Sara
q Berriemaile berezia
Ostiral goizetik Nafarroan ibili
ostean, 17. Korrika Lapurdira iritsi da. Atzo arratsaldean igaro
zuen bi herrialdeen arteko muga,
Berako (Nafarroa) LABeko eta
Etxerat-eko kideek Sarako (Lapurdi) gaztetxekoei eta Segiko kideei lekukoa pasatu zieten kilometroan. Hogei minutuko atzerapena zekarrenez, furgoneta azkar
samar zihoan. Euria ari zuen, eta
aldapan gora zetozen euskalakariak. Hala ere, 70 lagun inguruko
taldea kementsu zebilen lasterka.
Sarako herrigunera iritsitakoan jendetza batu zitzaien. 200 lagun baino gehiago ibili ziren lekukoaren atzetik lasterka. Errepide
bazterretan ere asko ziren txaloka zeudenak. Besteak beste, Sarako eskola publikoko umeek egin
zuten kilometroetako bat lekukoa eskuz esku pasatuz. Hala, herriko haur gehientsuenak lasterka ibili ziren. Herriko etxeak, Zazpiak Bat dantza taldeak eta Izarra
pilota elkarteak ere eraman zuten lekukoa.
Senperen ere ez ziren gutxiago
izan, eta bozkarioz egin zioten harrera Korrikari. Karlos Aizpurua
bertsolariak furgonetatik bertsoa sorta botata frogatu zuen
euskalakari dela. Senpere utzi aurretik, Christine Bessonart auzapezak eta Kanaldudeko kazetariek eraman zuten lekukoa. Handik Arbona, Miarritze eta
Angelurantz abiatu zen Korrika.
Gaueko 22:20 inguruan iritsi zen
Baionara. AEKren Kalostrape tabernan kontzertua entzunaz igaro zuten itxaronaldia.
Goizez eta eguerdian Nafarroa
iparraldeko ibarretan ibili zen;
Baztanen eta Bortzirietan. Herri
den-denetan ikastoletako, eskola
publikoetako eta haur eskoletako
umeak batu zitzaizkion Korrikari, inguru horretan euskarak
etorkizunik baduela erakutsiz.
Gartzainen, Iruritan, Arraiozen eta Oronozen ere eskola txikietako ikasleak irten ziren errepidera, Korrikako lekukoa eramatera. Txikiak izanagatik,
bizkor egiten zuten lasterka, eta
maiz bozgorailuetatik mantsoago joateko eskatzen zieten. «Baina hauei zer eman diezue gaur gosaltzeko?», galdetzen zieten irakasleei. Erratzukoek, gainera,
Mari Pazekin egin zuten topo bidean, bizikletaz, eskolara bidean.
Haurrak lekukoa eramaten Saran. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
Karlos Aizpuruak
bertso sorta bat
kantatu zuen Senperen,
furgonetara igota
Xaloa, Xorroxin eta
Kanaldudeko
kazetariek lekukoa
eraman zuten
«Mari Paz, agur, Mari Paz», egiten
zioten diosala. «Zein da, ba, Mari
Paz?», galdetu zieten. «Jantokikoa», erantzun zuten.
Jende ugari atera zen korrika Elizondon. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
Lekuko eramaile bereziak
Eskualdeko komunikabideek
ahalegin berezia egin zuten eskualdean gertatzen ari zena ezagutzera emateko. Xaloa telebistako eta Xorroxin irratiko kazetariek lekukoa eraman zuten
Erratzun, eta bizikletaz zihoazela
transmititu zuten guztia. Herri
berean hartu zuten lekukoa Sasoia elkarteko kide andanak ere.
MAULE
08:04
Autobus bete lagun bertaratu ziren, batez ere Iruñetik. Euskal
Herriko erretiratuen elkarteetako bat da, eta deialdi zabala egina
zuen erositako kilometroan parte
hartzeko. Euskara lingua navarrorum irakur zitekeen pankarta
erraldoi bat zihoan lekukoa zeraman erretiratuaren atzean.
Jon Barberena bertsolariak Eli-
Itsasu
16:24
Donibane Garazi
12:30
Uztaritze
17:29
Kanbo
16:44
Azkaine
19:59
Senpere
19:07
erakusteko. Herrigunean aurtengo Korrikaren ikur erraldoi bat
eskegi zuten kale nagusian, eta
azpitik igarotzerakoan konfetiak
bota zizkieten euskalakariei.
Bart Zuberoan egin du sartu-irtena 17. Korrikak. Gaur Nafarroa
Beherean eta Lapurdin ibiliko da,
eta gauean Gipuzkoan sartuko
da.
zondon eraman zuen lekukoa. Julen Zelaieta ere lasterketan ibili
zen, baita antolatzaile zereginetan
ere. Aralarreko koordinatzaileorde Jon Abrilek, berriz, Sunbilan
bete zuen zegokion kilometroa,
eta gero ere lasterka segitu zuen.
Lesakarrek talde dotorea osatu
zuten, Korrikari eta euskarari
lasterka eginez atxikimendua
Hendaia
22:36
Donibane Lohizune
21:05
Hondarribia
23:36
Irun
22:57
Irun (2)
23:56
Oiartzun
00:57
ERRENTERIA
01:28
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 11
Euskal Herria ‹ Harian
17. Korrika
Lasterkariari
jarriak
G Euskalakariak munduan
Furgonetatik
Ibai Maruri
A
ndoni Egaña dela esan
zigun aurrena; geroxeago Maialen Lujanbio.
Azkenean izena aitortu zigun,
abizenik eman gabe: «Fernando».
Ez zuen nortasuna agerian utzi
nahi. Haren asmo bakarra euskalakariei animoa ematea zen.
Nola? Bertsotan, noski. Eta ez
edonola, gainera; bizikleta gainean pedalei eraginez baizik.
Aurrenekoa eskolako umeei
eskaini zien, Oronoz inguruan
genbiltzala. Furgonetara gerturatu eta bertsoa bota nahi zuela
esan zidan. Mikrofonoa eman
zion Iratik, bozgorailutik euskalakariei hizketan zebilen neskak.
Txikien «sua eta garra» nabarmendu zituen.
Agurtu genuen, bada, Fernando, gizonaren kemena azpimarratuz, maldan gora egindako ahalegina goraipatuz. Eta halako batean han agertu zitzaigun berriz
ere. «Beste bat bota nahi dut».
«Beste bat?», galdetu nion. «Noski, herri bakoitzean bat», erantzun zidan. Paretik igaro ziren
guardia zibilei, Etxerat-eko kideek hartu zutenean presoei... Unean-unean lasterka zebiltzan euskalakariei eskaini zizkien.
Baliteke Fernandorenak bertso biribilak ez izatea. Posible da
txapelketarik ez irabaztea. Baina
ez da edonolakoa haien meritua.
Eta are garrantzitsuago dena:
euskalakariek gogotik eskertu
zioten, egiteari utzi gabe txalo
eginez. Maldan gora zihoazela,
furgonetaren erritmoari jarraitu
ezinik, eta euriak bustitzen zituela, txirrindulari haren hitzek
ematen zieten aurrera jarraitzeko behar zuten indarra, euskalakari izaten segitzeko hauspoa.
Bartzelona. Azken aldietan bezala, Bartzelonako euskaltzaleek ez zuten hutsik egin, eta larunbat goizean Korrika egin zuten.
Bartzelonako lekurik esanguratsuenak igaro zituzten, Euskal Etxetik Cotxereseraino. Egun osoan izan zen euskararen aldeko aldarria, herri
bazkaria, haurrentzako jolasak, triki poteoa eta kontzertuak izan baitziren. ORIOL CLAVERA
Berlin. Alemanian lehen aldiz egin dute Korrika. Larunbatean izan
zen, Berlinen, Euskal Etxeak bultzatuta. Hango euskalakariek 2,2
kilometro egin zituzten korrika. Brandenburgoko Atetik abiatu ziren,
eta Humboldt unibertsitatean amaitu zuten. Gauean, afaria egin
zuten, eta dantzaldi batekin amaitu zen festa. BERLINGO EUSKAL ETXEA
Sydney. Gure Txokoa elkarteak antolatuta, igandean izan zen
Korrika Sydneyn (Australia). Opera House eraikin inguruan
zebiltzan turista eta australiarrek harrituta hartu zuten euskararen
aldeko korrika saioa, estreinakoz egin baitzen. Ondoren, bazkaria
egin zuten, euskararen aldeko festa ospatzeko. GURE TXOKOA
12 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Harian › Euskal Herria
Hilketa aitortu du
Yanela Zarumaren
mutil-lagun ohiak
epailearen aurrean
Gizona espetxean dago
dagoeneko, homizidioa
egotzita, eta epaileak
hedabideen filtrazioak
ikertuko ditu
Garikoitz Goikoetxea
Yanela Zaruma itota hil zuela aitortu dio haren mutil-lagun ohiak
epaileari. Igande goizean eraman
zuten Iruñeko Auzitegira, eta han
berretsi zituen orain arteko zantzuak: gaztea hilaren 3ko gauean
hil zuela, indarrez, eta Beriaingo
aintziran (Nafarroa) bota zuela
hilotza. Espetxean da igandetik,
homizidioa egitea leporatuta. Auzia sekretupetik atera zuen atzo
epaileak, eta emakumeen aurkako indarkeria kasuak aztertzeko
Iruñeko auzitegiaren esku utzi.
Gizonaren aitortza eskuan, berretsi da dagoeneko: emakumeen
aurkako indarkeriak aurten Euskal Herrian hildako lehen emakumea da Yanela Zaruma. 22 urte zituen, eta 3 urteko haur bat. Hiltzailea ere gaztea da, 24 urtekoa.
Bigarren aldiz deklaratu zuen
hiltzaileak epaile aurrean igandean. Ostegunean ere eraman zuten, eta ukatu egin zuen Zaruma
hil izana. Epaileak, ordea, atxiloaldia luzatu zion, haren jokabidean «kriminalitate zantzuak» antzemanda. Atzoko autoan, berretsi du badaudela zantzuak, eta nabarmendu du gizonak auzitegian
bertan aitortu duela hilketa.
Apirilaren 3ko gauean, igandearekin, hil zuen Zaruma bikotekide ohiak, epailearen autoak dioenez. Hurrengo goizean aurkitu
zuten hilotza, Beriainen, Morea
aintziran. Indarkeria zantzuak zituela baieztatu zuen Nafarroako
Gobernuak. Urte amaieran banandu zen Zaruma mutil-lagunarengandik. Gurasoenean bizi zen
harrezkero, alabarekin batera.
Aitak salatu zuen emakumea desagertu zela, astelehenean. Gorpua agertua zen ordurako. Hainbat hedabidek zabaldu dute igandean eztabaida izan zuela
telefonoz andreak eta ordutik ez
zegoela haren berririk.
Elkarretaratzeko deia
Azken astebetean komunikabideek argitaratutako informazioak direla eta, kargu hartu du auzia ikertzen aritu den epaileak.
Kasua sekretupean jarri zuen,
baina hainbat komunikabidek
eman dituzte ikerketari buruzko
datuak. Areago, filtrazioei buruz
salaketa larria egin du epaileak:
«Komunikabideetan behin eta
berriro kaleratu dituzte instrukziorako datu garrantzitsuak, sekretupeko aginduaren pean zeudenak; eta, areago, auzitegiari berari helarazi baino lehen ere
kaleratu dituzte datu horiek».
Ikerketa egiteko agindu du Iruñeko Auzitegiak, sekretupeko auziari buruzko datuak haizatu dituztelakoan. Haren arabera, litekeena da sekretuak jakinaraztearen delitua egin izana.
Morea aintziran agertu zen Yanela Zarumaren gorpua, Beriainen, joan den asteko astelehenean. JESUS DIGES / EFE
Emakumeen aurkako indarkeria kasua izan dela baieztatuta, elkarretaratze batera dei egin du
gaurko Berdintasunerako Nafarroako Institutuak, hilketa salatzeko. Eguerdian izango da, Vinculo plazan. Erakunde horretako
zuzendariak, Sara Ibarrolak, iragarria zuen protestara deituko zutela genero indarkeriako kasua zela berrestekotan. Horrelako beste
kasuetan egin izan duenez, herri
akusazio gisara aurkeztuko da.
Nafarroako Parlamentuak agiri bat atera zuen atzo. Horretan,
hilketa salatzeaz batera, nabarmendu du gizarte osoaren arazoa
dela emakumeen kontrako indarkeria: «Hiltzaileei arbuioa azaldu
behar zaie, eta indarkeriaren aurka egin, emakumeen eta gizonen
arteko harreman bidezko eta berdintasunezkoak lortu arte». Zarumaren hilketa salatzeko elkarretaratzeetan parte hartzera
egin die dei herritarrei.
Andre batek ez du bikotekidea salatu nahi
izan, poliziek gizonaren erasoa ikusi arren
Udaltzainek ikusi erasoa kalean, eta gizon bat atxilotu zuten herenegun goizaldean Gasteizen, bikotekide ohiari eraso egitea egotzita. Hiriko udaltzaingoak azaldu du kalean zebiltzan polizia batzuek ikusi zutela gizona andreari jazartzen: iletik
heldu, eta ukabilkada bat eman zion. Inguratu, eta ikusi zuten andreak bazituela indarkeria arrastoak. Hark jakinarazi zien bikotekide ohia zuela gizona, eta denbora zela banandu zirela. Udaltzainek gizona atxilotu zuten, emakumeari erasotzea leporatuta. Andreak uko egin dio gizonaren aurka salaketa jartzeari.
D
Astelehen Lilak ekimenak bat
egin du gaur eguerdirako deitutako protestarekin. Erakundeek
kasu honetan egoki jokatu dutela
adierazi du, familiari laguntzen
ari direlakoan. Zarumaren hilketaren harira, datu bat nabarmendu du: hiltzailearen eta hildakoaren adina. 22 urte zituen emakumeak, eta haren mutil-lagun
ohiak, 24. «Jakitun izan behar
dugu hein handi batean gazteek
erasotzen dietela emakumeei.
Horrenbestez, garrantzi handia
eman behar zaio heziketari».
Urteak daramatzate Nafarroan, baina sortzez Ekuadorkoak
dira zarumatarrak. Zendutako
gaztearen hilotza hara eramateko paperak egiten hasiak dira, eta
dirua ere biltzen ari dira gastuei
aurre egiteko. Beriaingo Udalak
500 euroko laguntza eman die. Herenegundik Burlatako beilatokian daukate gaztearen hilotza,
eta familiak espero du hurrengo
egunetan eraman ahal izango
duela Ameriketara.
Lehen egunetik hasi da Frantzia burkadunen atzetik
Kalean burkarekin ezin
daiteke ibili atzoz gero,
eta hiru lagun atxilotu
dituzte; Iparraldean ere
eragiten du lege horrek
Erredakzioa
Burkadunei jazartzen lehenbiziko egunetik hasi da Frantziako
Polizia. Atzotik indarrean da
Frantzian burua estaltzen duten
erlijio jantziekin kalean ibiltzeko
debekua. Ipar Euskal Herrian ere
eragiten du. Hiru pertsona atxilotu zituzten atzo Parisen, jantzi horiekin zihoazela, protesta batean.
Aurreko udazkenean legea
onartuta, sei hilabeteko epea jarri
zuen Frantziako Gobernuak hura
betetzeko. Atzo amaitu zen aldia,
eta Polizia burkak eta era horretakoak jantzita eramaten dituztenen atzetik hasi da. Hiru pertsona
atxilotu zituen atzo bertan, Notre
Dame katedralaren aurrean, protesta egiten ari zirela. Poliziaren
arabera, legez kanpo ari ziren elkarretaratzea egiten; haien esanetan, ordea, bazuten baimena.
Legearen arabera, 150 euroko zigorra ezarriko diote kalean burkarekin ibiltzen denari; hura eramatera norbaitek behartu badu,
hari bi urteko espetxea eta 60.000
euroko isuna ere jar diezaiokete.
Aurpegia estalita ezin ahalko
dira ibili kalean musulmanak,
baina poliziek ezingo diete kendu.
Legearen arabera, aurpegia agerian jarri nahi ez dutenak polizia
etxera eraman beharko dituzte,
eta han identifikatu. Polizien sindikatuek salatu dute ezinezko
izango zaiela legea betearaztea.
Gobernuak erantzun du bete
egingo dutela herritarrek legea,
nahiz eta onartu duen zaila izango dela. «Jokoan dauden printzipioak oso dira garrantzitsuak»,
esan du Claude Guenat Barne ministroak. Nicolas Sarkozy presidenteak dio debekuarekin «emakumearen duintasuna» babestu
asmo dutela Frantzian.
Pertsona bat burka jantzita, atzo, Notre Dame aurrean. IAN LANGSDON / EFE
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 13
Euskal Herria ‹ Harian
Osasun politika
egokia egiteko
eskatu dute
Bizi-baldintzek
osasunean eragiten
dutela dio SESPASek
kaleratu berri duen
txostenak
Ione Zuazo Bilbo
Osasunbideko langileen protesta bat, murrizketen aurka, 2010eko apirilean. LANDER F. ARROIABE / ARGAZKI PRESS
«Burokraziak» lehen
arretako lanean kalte egiten
duela diote medikuek
Nafarroako familia
medikuen elkarteak dio
errezeta elektronikoak
denbora
aurreztuko duela
Erkuden Ruiz Iruñea
«Lehen arretako zerbitzuan atzeratuta gelditu da Nafarroa». Santos Indurain SNaMFAP Nafarroako Familia Medikuntza eta Lehen
Arretaren Elkarteko bozeramaileak lehen arretako zerbitzuak
hobetzeko planaren atzerapena
finantzaketa eta borondate politiko faltaren ondorio dela esan du.
Lehen arretak osasun zerbitzuaren oinarria izan behar duela dio
Indurainek. Aldiz, errezeta elektronikoa ez ezartzeak edota «medikuek egin behar dituzten burokrazia lanek» zerbitzuan kalte
egiten dutela adierazi du. Gaur
Lehen Arretaren Eguna ospatzen
dute medikuek.
Zerbitzuak hobetzeko xedearekin Nafarroako Gobernuak plan
bat egin zuen. Plana, ordea, «geldoegi» ezartzen ari direla salatu
du Indurainek. «Profesionalek
eta Lehen Arretako Zuzendaritzak plana aurrera eramatea nahi
dute, baina finantzaketa eta borondate politikoa falta da».
Osasun Sailaren aurrekontuaren %16 lehen arretako zerbitzuetara joaten da Nafarroan, Indurainek azaldu duenez, «Europan
zerbitzu horretara bideratzen
den kopururik txikiena», eta
OME Osasunerako Mundu Erakundeak aholkatzen duena
baino gutxiago. «Finantzaketa
faltak zerbitzuak arazo kronikoak izatea eragiten du». Maria
Kutz Nafarroako Osasun kontseilariak ospitale eraikinak egiten
dituela baina lehen mailako arreta zerbitzuak «ahazten» dituela
agertu du, berriz, Felix Zabaltzak, Hamar Minutu plataformako kideak.
Errezeta elektronikoa ezartzea
da Familia Medikuntza eta Lehen
Arretako Elkartearen eta Hamar
Minutu plataformaren xedeetako
bat. Osasun arloko langileek dio-
Finantzaketa falta dela
eta, lehen arretako
zerbitzua hobetzeko
plana ez dute ezarri
te errezeta elektronikoarekin dirua eta denbora aurreztuko dutela, eta denbora hori «behar dutenek» erabiliko dutela. «Errezeta
mediku kontsultara joan gabe
egiten bada, lekua utziko du beste
gaixo batentzat». Gaur egun, medikuek egiten duten burokrazia
lanak jardunaren %30 osatzen
duela nabarmendu du Ivan Bergarak, SNaMFAPeko presidenteak.
Nafarroako Gobernuak onartutako planaren arabera, osasun
etxeetan lan egiten duten admi-
nistrazioko langileek hainbat lan
espezialitatetan aritzeko formakuntza jasoko dute. Hortaz, gaixo
batekin hitz egin ondoren, administratzaileak nora bidali jakin
beharko luke; medikuarengana
bidali, erizainarengana, gizarte
langilearengana... Horrek ere
medikuen lana erraztuko du.
«Zuzenean gaixoak behar duen
estamentura jotzen du, eta ez du
medikuarenetik pasatu behar
erizainaren laguntza behar
badu». Administrazioko langileek, gainera, behin betikoak eta
«mugiezinak» izan behar dutela
esan du Bergarak. «Administrazioko langileak askotan aldatzen
dituzte postuz. Eta hori saihestu
behar da, zerbitzuaren erabiltzaileekin duten harremana berezia
delako», adierazi du Carlos
Urzainkik, lehen arretako administrazioko langileen ordezkariak.
Erizainek zerbitzuan egiten
duten lana aitortzeko ere eskatzen dute profesionalek. Unibertsitateko gradua duten arren,
etengabe ikastaroak egin behar
dituztela adierazi dute. Zerbitzuak hobetzeko planean agertzen denez, norberak bere burua
zaintzea erakutsi behar dute erizainek.
Plana Nafarroako hogei osasun etxetan dago martxan. Urte
bukaerarako hamar gehiagotan
ezarriko dela esan dute. Errezeta
elektronikoa urte bukaera baino
lehen erabiltzea espero dute.
Osasuna ez dago arretaren esku
bakarrik. Bizi-baldintzak, lana,
hezkuntza, uraren kalitatea, saneamendua, etxebizitza eta ohiturak, besteak beste, pertsonen osasunarentzat faktore erabakigarriak dira. Horixe dio SESPAS osasun publikoaren eta administrazio
sanitarioaren Espainiako sozietateak 2010. urteari dagokion txostenean. Bizi-baldintzek eta ohiturek
osasunean duten eragina aztertzen du txostenak, eta osasun politika «egokiak» egin behar direla
dio.
Artazkozek azaldu duenez, hezkuntzak funtsezko zeregina du
osasunean. «Haur eskola izaten da
neska-mutilen behar bereziak
atzematen diren lekua, eta garai
Pediatra bakoitzaren
ume kopurua igotzeko
neurria gelditu dute
Eusko Jaurlaritzak ez du
oraingoz indarrean jarriko pediatra bakoitzak artatu
beharreko ume kopurua
900etik 1.000ra igotzeko
neurria. Atzo bilera bat egin
zuten Eduardo Garate Osakidetzako Osasun Arretako
zuzendariak eta pediatren
ordezkariek, eta Garatek
kupoa igotzeko neurria geldiarazteko eta lantalde bat osatzeko beste bide batzuk bilatzeko proposatu zien pediatrei.
Osakidetzaren arabera,
bilerak hiru ordu iraun zuen, eta
badago akordioa lortzeko
aukera.
D
horretan egiten diren inbertsioek
gaixotasun kronikoen intzidentzia gutxitu dezakete helduaroan». Gizentasuna umeen ia %20k
dutela gaineratu du. «Bizimodu
pasiboa daramate haurrek, eta hori ez da osasun sistemak konpondu beharreko arazoa». Gizarte
faktoreek eta ekonomikoek eragiten dutela nabarmentzen du txostenak, eta jarduera politikoek eremu horietan eragin behar dutela
gomendatzen du.
Helduen kasuan, besteak beste,
globalizazioak osasunean izan dituen eragin kaltegarriak aipatu
ditu Artazkozek. «Boterea erakunde publikoetatik enpresa pribatuen eskuetara igaro da, eta horiek ez dabiltza gizartearen onuraren bila». Bestalde, lan merkatuaren egungo egoera familien osasun eta ongizaterako txarra dela
dio txostenak.
Erakunde publikoentzako beste hainbat gomendio bildu dituzte
azterketan, hala nola osasun publikoa goitik behera berrantolatzea proposatzen dute, antolaketa
ereduak eta lan metodoak aldatzea. Adibidez, lehenengo mailako arretaren eta osasun publikoaren arteko koordinazioa hobetu
behar dela aipatzen da.
Jesus Maria Fernandez Osasun
sailburuordeak ziurtatu du Jaurlaritza osasuna politika guztietan
txertatzeko ahaleginetan dabilela. Bilboko Uretamendi auzoaren
eraberritzea aipatu du adibide gisa. Fernandezen esanetan, hiriaren birsorkuntzak pertsonen osasunean zer-nolako eragina izango
duen aztertu da kasu horretan.
Osasuna modu integralean
kontuan hartzeak etorkizunean
gizarteari onurak ekarriko dizkiola azaldu du sailburuordeak, «sistema bideragarriago bat lortzeko
modua ekarriko du, eta, gainera,
arlo horretan dauden gizarte ezberdintasunak jaitsiko dira». Garapen iraunkorra bultzatzeko ere,
egitasmo horiek indartzea ezinbestekotzat jo du Fernandezek.
14 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Harian › Euskal Herria
438 urteko zigor eskaria ‘Alakrana’ LABek gizarte zerbitzuen
egoera kritikatu du
ustez bahitu zutenentzat
Kepa Etxebarria
eskifaiako armadoreak
esan du bi auzipetuek
hasieratik parte hartu
zutela negoziazioetan
Erredakzioa Donostia
Epaiketaren amaieran, fiskalak
220tik 438 urtera igo du Alakrana
atunontzia 2009ko urriaren 2an
ustez bahitu zuten bi piratentzat
egindako espetxe-zigor eskaera.
2
Ondorioen aurkezpenean, Jesus
Alonso Auzitegi Nazionaleko fiskalak atzo adierazi zuenez,
«ohartu behar dute egin duten
minaz eta beraiei ez diegula inoiz
egingo beraiek egindakoa». Defentsak, berriz, absoluzioa eskatu
zuen bi auzipetuentzat, piratak ez
baizik eta beraiek ere bahitutako
arrantzaleak direla argudiatuta.
Epaitu dituzten bi lagunek ez zuten hitz egin nahi izan epaiketaren azken egunean.
Kepa Etxebarria Alakrana-ko
armadoreak ere atzo deklaratu
zuen, eta adierazi zuen bi auzipetuek hasieratik hartu zutela parte
negoziazioetan. Etxebarriak azaldu zuenez, bahitzaileek hamar
milioi dolar eskatzen zituzten, eta
berak lau milioi euroko eskaintza
bat izan zela badaki. «Baina hiru
edo lau milioi euroren inguruan
negoziatzen ari zirenean nik ez
nuen parte hartu dirua tartean zegoen beste elkarrizketaren batean». Negoziazioa Pepe delako batek zuzendu zuela eta horrek
bahitzaileekin harreman zuzena
zuela gaineratu zuen.
Sindikatuaren arabera,
gizarte zerbitzuen
kudeaketaren % 80
esku pribatuetan dago
Nafarroan
Erredakzioa Iruñea
UPNko gobernuak Nafarroako gizarte zerbitzuak «esku pribatuetan» utzi dituela salatu du LAB
sindikatuak. LABen iritziz, gizarte zerbitzuen % 80 arlo pribatutik
kudeatzen dituzte, eta horien artean daude genero indarkeriaren
biktimak artatzeko zentroak,
mendekotasun arlokoak eta
haurtzaroaren babeserakoak.
«Pribatizazioa sistema publikoa
desegitearen bitartez egin dute,
azpiegituretan inbertitu gabe
edota hurbiltasuneko zerbitzuak
eskaini nahi dituzten udal eta
mankomunitateak ekonomikoki
itota». Sindikatuak ustez, «egunerokoak erakusten du pribatizazioa ez dela eraginkortasunaren
berme».
Hilberriak
†
HERMENEGILDO CALLEJO
VIÑAMBRES
ESKELAK
"Lilo"
(Kutxako enplegatu erretiratua)
2011ko apirilaren 8an hil zen,
Elizakoak eta Aita Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren.
- Goian bego -
Kutxa-Gipuzkoa Donostia Kutxaren Administrazio Kontseiluak, Lehendakariak, Zuzendariek, enplegatuek eta Kutxako Jubilatuen Elkarteak.
Haren arimaren alde otoitz bat eskatzen dizuete.
(0034)943 30 40 30
[email protected]
DONOSTIAN, 2011ko apirilaren 12an
LEHENENGO URTEURRENA
XABIER GEREÑO
MIREN BAKARNE
ARTETXE D'ARPONT
“Idazle eta lagun emankorra:
gure bihotz-mina bai, baina
gutxi eginaren damurik
ez daramazu”
GUREKIN BETI
MIGUEL ANGEL PRIETO
ARMENDARIZ
(Oihana Prieto gure lankidearen aita)
Une latz hauetan
bat egiten dugu
familiaren saminarekin
ETXEKOAK
Euskal Idazleen Elkartea
TERESA
ALZUGUREN
IRAZOKI andrea
†
(J.Joxe Irastortzaren alarguna)
LARUNBATEAN hil zen, apirilaren 9an, 85 urte zituela,
Elizakoak eta Aita Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren
- Goian bego Seme-alabak; Manuel(†),Lourdes eta Juan Miguel; bilobak: Itsaso
eta Iñigo, Goretti eta Ivan; anai-arrebak: Sor Asuncion(†), Luis(†)
eta Evangelina, Mari Carmen(†), Manolo, Roxari eta Joxe Leon(†),
Joxe Mari(†) eta Maritxu(†); ezkon-senideak: Sebastiana eta Inazio(†), Agusti(†) eta Luixa(†), Maritxu eta Benito, Joxe Mari(†) eta
Joxepa(†), Luis eta Mari Carmen(†), Roxi eta Mañuel(†), Esther
eta Joxe(†) Juan Mari; ilobak, lehengusuak eta gainerako ahaideak. Haren arimaren alde otoitz bat eskatzen dizuete.
LEZON, 2011ko apirilaren 12an
Helbidea: Jaizkibel, 41-4.B.
MARITXU
TELLERIA
TELLERIA andrea
(Joxe Labururen alarguna)
Atzo hil zen, Hernanin, 87 urte zituela,
Elizakoak eta Aita Santuaren Bedeinkapena hartu ondoren
- Goian bego Haren seme-alabak: Fermin,Arantxa,Ixiar eta Xixio; bilobak: Urko eta Nerea,Uxue eta Iñosken,Xabi eta Mikel; birloba: Irati; anai-arrebak: Joxepi eta
Julian(†),Roke(†) eta Tomaxa,Josetxo eta Pakita,Javier eta Mari Jose; ezkon anai-arrebak,ilobak,lehengusuak eta gainerako ahaideek.
Haren arimaren alde otoitz bat eskatzen dizuete, eta arren etor zaiteztela BIHAR, ASTEAZKENA, arratsaldeko ZAZPIETAN JOAN BATAIATZAILEAREN parroki elizan egingo den hiletara.Aldez aurretik,mila esker.
Hernani, 2011ko apirilaren 12an
Helbidea: Galarreta Gaina, 116
Oharra: Gorpua HERNANIKO ORBEGOZO FUNERARIA beilatokian egongo da, gaur
16:30etik bihar 12:00ak arte.
JOSE LUIS ZABALA
BERISTAIN
Euskara ardatz hartuz eraiki
huen hire bizi-plana,
gero Xenpelar Bertso Eskola
herrian sortzeko zama;
lan horri esker bertsolaritza
iritsi huen gugana.
Ildo hortatik jarraitu nahirik
egiteko zubi lana
hemen gabiltzak uztartu nahian
geroa ta iragana.
ERRENTERIA-ORERETA
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 15
Ekonomia ‹ Harian
NDFk onartu du elikagaien garestitzea
arriskutsua dela familia pobreentzat
DLaburrak
Atzeraldian erortzeko
arriskurik ez du ikusten,
eta gehiegi ez berotzeko
neurriak eskatu dizkie
gorabidean daudenei
TOLOSA › Seigarren kongresua
egin zuen Gipuzkoako EHNEk
igandean, Baserria, osasun iturri lelopean. Zuzendaritza erdia
berritu zuten. Iñaki Lazarobasterrek jarraituko du presidente,
baina presidenteorde karguan
Bego Aristik ordezkatuko du
Eneritz Otamendi. Baserritarren
eta gizartearen artean zubiak
berrezartzea jarri du erronkatzat sindikatuak.
Iker Aranburu
Europako ekonomia ez ezik, mundukoa ere bi abiaduratan hazten
ari dela egiaztatu du NDF Nazioarteko Diru Funtsak. Herrialde
aberatsek, oro har, hazkunde zalantzatiari lotutako arazoei aurre
egin behar diete, eta gora datozen
herrialdeek, berriz, «gehiegizko
berotzeari» adi egon behar dute
eta bereziki zaindu behar dute eskari handiak elikagaien prezioan
eragindako igoera, biztanle pobreenentzat oso kaltegarria izan
daitekeelako.
Munduko ekonomiari urtean
bi aldiz ematen dion gainbegiratuaren emaitzak aurkeztu zituen
atzo NDFk Washingtonen. Honako hauek dira puntu nagusiak:
1. Bi abiadura
Aurretik egindako iragarpenei
eutsi die NDFk, eta iragarri du
munduko BPG barne produktu
gordina %4,4 igoko dela aurten
eta %4,5 datorren urtean. Aurreikuspen horien fidagarritasunaz
urrian baino ziurrago dagoela nabarmendu du, batez ere herrialde
aberatsak berriro atzeraldian sartzeko arriskua jaitsi delako. Herrialde horietan, hain zuzen ere,
%2,5 inguruko hazkundea espero
du NDFk, eta batez beste
%6,5ekoa gorabidean dauden herrialdeetan eta pobreetan.
Gamesaren Txinako
lantegia bisitatu du Undak
PEKIN › Txinan da egunotan
Txinako Gobernuak elikagaien garestitzea samurtzeko neurriak hartu ditu. HOW HWEE YOUNG / EFE
da euroaren eremua: iazko
%1,7ko hazkundeari, %1,6koak
jarraituko dio aurten eta %1,8koa
2012an. Kopuru horietan egongo
da Frantzia, gainetik Alemania
(%2,5 eta %2,1) eta azpitik Espainia (%0,8 eta %1,6). Madrilgo gobernua «gauza zuzenak egiten ari
den arren» herrialdea «ongi egoteko» hainbat urte beharko dituela uste du NDFk. Atzeraldian jarraituko dute Portugalek eta Greziak, eta hazkunde txikira
itzuliko da Irlanda. NDFk «gurutze bide batean» ikusten du eurogunea. «Arrisku subiranoak partekatzeak sortutako tentsioak gorabehera, euroak sostengu
zabala du oraindik. Baina zerga
politika bateratuagoa lortzeko
urrats izugarri bat egin ezean, eta
finantzak egonkortzeko erantzukizuna partekatu ezean, hurrengo krisietan agian sostengu txikiagoa izango da».
2. Europa,hotz
Herrialde aberatsen batez bestekoaren nahiko azpitik geratuko
3. Gora datozenak,bero
Europan edo AEBetan ez bezala,
gorabidean dauden herrialdeetan krisiak ez duela «ondorio
iraunkorrik» sortu uste du Olivier Blanchard-ek, NDFko ekonomistaburuak. «Esportazioek beriro gora egin dute, eta kanpo eskarian galdutakoa berdindu du
barne eskariaren handitzeak».
Horregatik, arazoa bestelakoa da:
«Nola eragotzi ekonomiak gehiegi berotzea». Bi neurri proposatu
ditu oraingo inbertsio kopuru
handiak burbuila sor ez dezan:
interes tasak igotzea eta kapitalari mugak jartzea. Ohikoa den legez, Txinak izango du hazkunde
tasa handiena aurrerantzean ere
(%9,6 aurten eta %9,5 2012an),
baina gertu izango du India ere
(%8,2 eta %7,5). Asiako hegoekialdeko dragoiak (Indonesia,
Malaysia, Vietnam, Filipinak eta
Thailandia), Brasil, Mexiko eta
Errusia %4tik gora haziko dira,
eta hazkunde tasa handiei eutsiko diete herrialde pobreenek ere:
%5,5 haziko da aurten Saharaz azpiko Afrika, eta %4,7 Latinoamerika eta Karibe.
Erresuma Batuak eta Herbehereek
auzitara eramango dute Islandia
Bigarrenez,
islandiarrek esan dute
ez daudela finantza
sistemaren porrota
ordaintzeko prest
Erredakzioa
Gobernuek lortu zuten akordioa.
Islandiarrek, ordea, ez daudela
ados esan dute erreferendumean,
ez dizkietela 4.000 milioi euro or-
Bego Aristi Gipuzkoako
EHNEko presidenteorde
dainduko Erresuma Batuari eta
Herbehereei finantza erakundeen porrotak eragindako gastuak
ordaintzeko. Bi herrialde horiek
auzitara joko dutela esan dute.
2008tik dator kontua. Finantza
sistemak hondoa jo zuenean, herrialdeko gordailu guztiak bermatzea erabaki zuen Reykjavikeko gobernuak. Atzerrian aritzen
ziren Islandiako bankuak, ordea,
ez zituen kontua hartu. Icesave
bankuak eta beste hainbatek bezero asko zituzten herrialdetik
kanpo, %5 eta %6 arteko interesak eskaini zituelako. Porrot egin
zuenean, Erresuma Batuko eta
Herbehereetako gobernuek eurek bermatu zituzten haren gordailuak, eta gero faktura pasatu
zioten Islandiari.
Iaz akordioa lortu zuten hiru
herrialdeek. 4.000 milioi euro ordaintzea onartu zuen Islandiak,
2016 eta 2024 artean, %5,5eko interes tasarekin. Erreferenduma
egin zuten, eta botoa emandako
herritarren %90ek ezetz esan zu-
4. Lehengaien arriskuak
Libiako eta beste herrialde arabiarretako matxinadek petrolioa
garestitzen lagundu badute ere,
petrolioaren beraren, janarien
eta beste lehengaien igoeraren
arrazoi nagusia eskariaren handitzea dela dio NDFk, hain zuzen
ere, gorabidean dauden herrialdeen kontsumoak presio egiten
duelako, eta lehengaiak berriro
finantza merkatuen interesekoak bilakatu direlako. Herrialde
aberatsetan inflazioak ondorio
txikiak izango dituela uste du,
baina besteetan «erronkak handiagoak» direla. «Mehatxu bat da
familia pobreentzat eta tentsio
sozioekonomikoak areagotzen
ditu, bereziki Ekialde Hurbilean
eta Afrikako iparraldean». Horregatik, NDFk dei egin die gorabidean edo garatzen dauden
herrialdeetako gobernuei laguntza zehatzak emateko «elikagaien prezio handien aurka
borrokan ari diren familia pobreei laguntzeko».
ten. Zorra berriz negoziatu zuten,
eta orain dela egun batzuk Islandiak ordaindu beharreko interesa
%3,3ra jaistea erabaki zuten, eta
itzultzeko epea 2046ra luzatzea.
Islandiako Gobernuak esan du
4.000 milioi euro horien zati bat
errekuperatuko duela eta txikiagoa izango dela azkenean itzuli
beharreko kopurua. Alabaina, bigarren erreferendumean ere neurria ez dutela onartzen esan dute
herritarrek. Botoen %60 izan dira
iritzi horretakoak.
Negoziatzeko epea amaitu dela
esan du Jan Kees de Jager Herbehereetako Ogasun ministroak.
«Islandia behartuta dago pagatzera. Orain, epaileek erabakiko
dute».
Bernabe Unda Industria sailburua,iaz Jaurlaritzak hasitako enpresa misioaren jarraipena egiten.Gamesak Tianjin hirian
duen lantegia bisitatu zuen
atzo,eta gaur makina-erremintaren azokan eta Danobat taldearen bulegoen inaugurazioan
izango da.Mondragon taldeko,
makina-erremintaren klusterreko eta Gamesako ordezkariak
ere joan dira Undarekin batera.
Renaulteko zuzendari
nagusiak dimisioa eman du
PARIS › Espiotzarik izan ez zela
frogatu eta gero, Patrick Peralta
Renaulteko bigarrenak dimisioa
eman du. Horrela, zuzendari
nagusi kargua utziko du; ez,
ordea, taldea. Lehenxeago,
Renaulteko zuzendaritzan eta
kudeaketan aldaketak behar
direla esan du Eric Besson-ek,
Frantziako Industria ministroak,
horren proba ahulekin urrunegi
joan direla arrazoituta.
Ostiraletik aurrera greba
egingo dute ITA enpresan
ZAMUDIO › ITP taldekoa da
Zamudioko ITA enpresa. Alabaina, taldeko enpresen artean
ezberdintasun handiak daudela
salatu du ELAk. «ITAko lehen
mailako ofizial batek ITPko
beste batek baino %35 gutxiago irabaz dezake». Zuzendaritzari negoziatzeko eskatzeko,
greba mugagabea hasiko dute
ostiralean.
CCOOk metaleko ituna
atzeratzea egotzi dio SEAri
GASTEIZ › CCOOren iritziz,
metaleko lan hitzarmenen
negoziazioa «atzeratzera jolasten» ari da SEA patronala. Atzo
egin zuten azken bilera. Enpresaburuek egoeraren diagnostikoabesterik ez zutela egin azaldu du, eta ez zutela inongo
proposamenik egin. Epeak
luzatuta, SEAk lan baldintzak
okertu nahi dituela dio CCOOk.
16 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Harian › Mundua
Gbagbo atxilotu dute Boli Kostan,
eta Ouattararen indarren esku dago
Gbagbo justiziaren aurrera eramango dutela
diote oposizioko kideek; egindako
krimenengatik erantzun beharko du
Orain arte presidente izan denak babesa
eskatu dio NBEri, eta NBEk onartu egin du
Elixabet Epelde
Laurent Gbagboren Boli Kostako
agintaldia behin betiko amaitu
da. Azken egunak Abidjango
egoitzan gotortuta eman ditu, boterea uzteari uko eginik. Atzo
atxilotu zuten, eta hauteskundeen irabazlearen, Alassane Ouattararen, indarren esku dago
orain.
Atxiloketaren inguruan eztabaida piztu da. Izan ere, Toussaint Alainek, Gbagboren abokatuak, operazioa Frantziak gidatu
duela esan badu ere, informazio
hori gezurtatu egin du Parisek.
Gerard Longuet Defentsa ministroaren arabera, Frantziako soldaduak ez dira presidentearen
egoitzan sartu. Dena den, Ouattararen aldeko indarrei lagundu
dietela onartu dute. Boli Kostan,
oposizioak ere bertsio bera defendatu du. Yaussoufou Bamba,
Ouattararen
enbaxadoreak
eman du atxiloketaren berri, eta
operazioa euren tropek egin dutela azpimarratu du. Gbagbo «bizirik, eta onik» dagoela argitu du,
eta egindako krimenengatik justiziaren aurrean erantzun beharko duela.
NBEren babesa eskatu dute
Gbagbok eta haren emazteak,
Ouattararen esku geratu direnean. NBEk bere segurtasuna bermatzeko lan egingo duela argitu
du. Gbagborekin zer egingo duen
erabakitzea, ordea, Ouattarari
dagokiola azaldu du. Gbagboren
aldeko tropak, bestalde, armak
entregatzeko prest daudela iragarri du NBEk.
Saio baketsuen porrota
Bozak galduagatik ere, ez zion
Gbagbok botereari uko egin.
Hainbat saio baketsuk huts egin
ostean, armetara jo zuten Ouattararen aldekoek. Abidjanera,
Boli Kostako de facto-ko hiriburura heldu zirenean espero gabeko
erresistentziarekin egin zuten
topo. Izan ere, indar guztiekin
defendatu du Abidjan presidente
ohiak. Ouattarak NBEren eta
Frantziaren laguntza behar izan
du Gbagbo mendean hartzeko.
Igandean, berriz ere, gatazkan
esku hartzea erabaki zuten
NBEk eta Frantziak, Gbagboren
indarrek Golf hotelari, Ouattararen gobernuaren egoitzari, eraso
egin ostean. Astebete lehenago
bezala, airez misilak jaurti zituzten; presidentearen egoitzara eta
jauregira, oraingoan. Lehena
erdi suntsitu bazuten ere, Gbagboren bozeramaileak bizirik ja-
rraitzen zuela jakinarazi zuen.
Orduan, lurrez egin zioten eraso.
Frantziako soldaduak 30 tankerekin hurbildu ziren Gbagboren gotorlekura.
Apirilaren 4an ere, Gbagboren
base militar bati eraso zioten
NBEk eta Frantziak. Nazioarteak
esku hartuta, oposizioa irabazteko bidean ipini zen, eta orain arte
presidente izan dena irteera negoziatzen hasi zen. Frantziak Gbagboren irteera «orduetako kontua»
izango zela adierazi zuen. Botereari uko egiteko eta Ouattara presidente gisa onartzeko eskatu zioten. Gbagbok, baina, gatazkari
amaiera emateko beste aukera
bat alferrik galdu zuen negoziazioak hautsita; hauteskundeak
berak irabazi zituela eta ez zuela
irteerarik adostuko esan zuen.
Negoziaziorako hasierako
prestutasuna denbora irabazi eta
indarrak biltzeko trikimailua
izan zela salatu zuen NBEk. Izan
ere, Gbagbok bere indarrei amore
ez emateko eskatu die egunotan.
Bi bandoak zibilen aurka
Gatazka gogorra izan da azken hilabetean. Liskarrak hasi zirenetik milioi bat lagunek etxea atzean utzita ihes egin dute. Horrez
gain, bi aldeek giza eskubideak
urratu dituztela salatu du NBEk.
HRW Human Rights Watch gobernuz kanpoko erakundeak
Ouattararen aldekoak ehunka zibil hil dituztela salatu du. Gutxienez hamar herriri su eman ziotela
eta emakumeak bortxatu zituztela ere jakinarazi du. Hori horrela,
Ouattarak, lehenbailehen ikerketa abiarazi behar duela dio
HRWk. Gertakariak martxokoak
direla argitu dute.
Gbagboren indarrek ere hilketak egin dituztela dio HRWk. Besteak beste, Blolequin herrian,
martxoaren 28an ehundik gora
lagun hil zituztela dio. Beste hainbat herritan ere zibilak hil dituztela gaineratu du erakundeak.
Laurent Gbagbo, urriaren 29an, mitin bat ematen, hauteskunde kanpainan. NIC BOTHMA / EFE
G Soslaia
Laurent Gbagbo
Irabazi edo irabazi
oterean jarraitzea beste
aukerarik ez zuen burutan
Laurent Gbagbok (Gagnoa,
1945) azaroko hauteskundeetan. Irabazi edo irabazi lelopean
egin zuen kanpaina, eta hitza
bete zuen. Hautestontziek aurkakoa bazioten ere, berak irabazi zuela aldarrikatu baitzuen.
Atxilotu duten arte bere garaipena defendatu du.
Burugogorra dela diote gertu-
B
koek, eta helburuak betetzeko
edozer egiteko prest dagoela.
Gaztaroan, ezkerreko ideiak
defendatu zituen, eta demokrazia aldarrikatu zuen Felix Houphouet Boigny presidentearen
alderdi bakarreko agintaldi
luzean —1960tik 1993ra—. Kartzelara bidali zuten 1971n,
«ordenaren aurkako» irakaspenak emateagatik. Baina, Gbagbok, burugogor defendatu
zituen askatasunaren printzipioak eta kartzelatik irtetean
ere alderdi aniztasuna exijitzen
jarraitu zuen. Baita bere ideiengatik Parisen, erbestean, sei
urte eman ondoren ere. Irabaztea baitzen helburua. Orduko
hartan, baina, xedea Boli Kostan demokrazia lortzea zen.
Gerora, helburua aldatu zuen.
Nazionalismorako joera hartu
zuen, eta xenofoboa izatea ere
leporatu zioten. Batik bat,
1990eko hauteskundeetan,
Henri Konan Bedierekin
—Houphouet Boignyren ondorengoa— bat egin zuenean,
Alassane Ouattarak hautes-
kundeetan parte har ez zezan.
Haren gurasoak bolikostarrak
ez zirelako ukatu zioten parte
hartzea. Aldatu egin zela leporatu zietenei betaurrekoak
aldatzeko erantzun zien. Izan
ere, irabaztearren guztia ematen jarraitu zuen. Baina garaipena boterera heltzea bilakatu
zen Gbagborentzat. Azken
hilabeteotan boterea ez uztea
bilakatu du helmuga. Horretarako, edozer egiteko prest
dagoela erakutsi du, baita
herrialdea gerra anker batera
bideratzeko ere. Azkenik, irabaztearren, guztia galdu du
Gbagbok.p E.E.
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 17
Mundua ‹ Harian
Perun Keiko Fujimorirekin lehiatuko da
Humala ezkertiarra bigarren itzulian
Fujimorik estu-estu
lortu du bigarren izatea;
kanpaina gogorra
iragarri du heldu den
ekainaren 5era arte
Ruby gazteari dirua
eman ziola adierazi du
lehen ministroak,
prostituzioan aritzeko
beharra izan ez zezan
Amagoia Mujika
Azken urteotan hazkunde ekonomikorik handiena izan duen Latinoamerikako herria da Peru. Pobrezia %14 jaitsi zen 2004tik
2009ra. Baina bost perutarretik
batek jarraitzen du edateko urik
izan gabe etxean, eta bost urtetik
beherako umeen %20k, gose. Herritarren artean dagoen aldea izugarria da, eta hori agerikoa da hiriburuan, baina landa eremuetan, are okerragoa da egoera.
Herritarren %65 dira han pobreak, eta Peruk hainbat herrirekin
sinatutako merkatu askearen itunak ez die batere onurarik ekarri.
Pobre horien botoa jasota irabazi
du presidentetzarako bozen lehen itzulia Ollanta Humalak, ordezkari ezkertiarretan aukera
izan duen bakarrak. Orain Keiko
Fujimoriren eskuinari aurre egin
beharko dio hauteskundeen bigarren itzulian, eta hark indartsu
dagoela ohartarazi du.
Hazkunde ekonomikoaren bi
aldeak daude parez pare Perun.
Eta hauteskundeotan behartsuenek aldaketarako eskaera egin
dute. Keiko Fujimori Alberto Fujimoriren alaba eta Pedro Pablo
Kuckynski PPK behin-behineko
emaitzetan parekatuta egon dira
azkenera arte; Fujimorik abantaila duela jakin bezain laster atera
da esatera pobrezia borrokatuko
duela. Kanpainan ere behartsuenen aldeko politika sozialak iragarri ditu —pobreenak dira bere
boto emaileak ere—. Baina
proiektu ekonomikoei huts egin
gabe.
Fujimori, borrokarako prest
Humalak ez bezala, herrialdea aitak hasi zuen bide beretik garatzen jarraitzeko lana agindu du
Fujimorik, eta lehengora ez itzultzeko ezkerrari gogor borrokatuko diola ekainaren 5eko bigarren
itzuliari begira. Humalak, berriz,
aldaketa nahi du, baina , Fujimorirengana joan gabe gera daitekeen boto moderatua kontuan hartuta, «gorabeherarik gabekoa»
izango da aldaketa. Alejandro Toledo presidente izandakoaren boto emaileak bereganatu nahi ditu
Humalak, neoliberalismoa giza
eskubideen kontrakoa dela pentsatzen dutenena. Fujimoriren
alabak, gainera, beldurra ematen
die herritar askori, diktadorearen
bide beretik jarraitzeko asmoari
ez diotelako susmo onik hartzen.
Berlusconi
epaileen aurrera
agertu da
bigarren aldiz
bi astean
Erredakzioa
Ollanta Humala, hauteskundeen emaitzak jakin ostean, igande iluntzean, Liman. PAOLO AGUILAR / EFE
Fujimorik azkenera arte bigarren sartzeko izan duen arerio gogorra da, bete-betean, hazkunde
ekonomikoaren eredua: Pedro
Pablo Kuckynski. Ekonomia ministro izandakoari botoa eman
diotenek Toledo presidente zenean bultzatutako politika garatzen
jarrai dezan eskatu diote. Eta harengana joan dira, hain zuzen, hasieran presidente ohiarenak ziren botoak. Bai Toledo eta bai
Kuckynski kanpoan geratu dira
egiten ari zirenaren bidetik jarraitzeko. Kuckynskik porrota
onartu behar izan du, nahiz eta
irabazletzat jo duen bere burua
une batzuetan.
Garapenarekin gustura bizi
den erdiko klasea da, nagusiki, bi
horien boto emailea, eta ez dago
esperimentuetarako —ez dute
Ollanta Humalaren proposame-
nik nahi—. Kuckynskik arrakasta lortu du Ekonomia ministro
modura, bere lekutik herrialdeko
ekonomia altxatuko zuela agindu
zuen, eta lortzen ari dela eskertzen diote askok. Beste batzuek,
berriz, transnazionalekin daukan harreman berezia kritikatzen diote.
Ameriketako Estatu Batuetan
erbesteratu zen 1968an, eta han,
Munduko Bankuaren Politika eta
Plangintza arduradun izan zen.
Ondoren, First Boston Internationaleko presidente eta Firts Boston Corporation enpresako zuzendari izan zen. Beste enpresa
handi batzuetako bazkide ere
izan zen, eta estatubatuar herritartasuna eskuratu zuen. Hori ez
zaie asko gustatu bertakoei, eta
duela bi aste herritartasunari
uko egiteko prozesua hasi zuen.
Kuckynski Fujimori baino moderatuagoa den arren, Humalaren programa ez doala inora adierazi izan du, eta haren kontra egiteko gogo berezia duela aitortu.
Legebiltzarrerako bozak
Eredu ekonomikoa ez aldatzearren edozer gauza egingo dute bai
Fujimorik eta bai Kuckynskik.
Eta, presidentetzarako bozez
gain Legebiltzarrekoak ere izan
direnez, lortu duten ordezkapenarekin negoziatu beharrean
egongo da etengabe Humala.
Humalak irabazteko hainbat
arrazoi egon dira. Fujimorirekin
batera sistemaren kontrakotzat
jo dute, baina Toledori boto asko
kendu dizkio azken unean, presidente ohiak huts asko izan dituelako. Kanpaina gogorra iragarri
dute adituek.
«Zoritxarrez ni ere hilkorra naiz,
eta uste dut hau 2.565. audientzia
dela. Ez dago inor munduan ni
beste defendatu behar izan duenik». Silvio Berlusconi Italiako lehen ministroak kazetarien aurrean egindako adierazpenak dira
horiek. Milango Justizia Jauregira agertu zen atzo, aurreko astean
ez bezala, epaileen deia aintzat
hartuta. Duela hamabost egun
ere, epaileen aurrera agertu zen
lehenengo aldiz zortzi urtean.
Mediaset auzia zela-eta deklaratu
du lehen ministroak. Telebista eskubideak, filmak eta serieak saldu eta erosteko orduan iruzur fiskala egin izana leporatzen diote;
470 milioi euroko operazioak egin
zituen. Berlusconik, baina, akusazio guztiak ukatu ditu beste
behin «barregarriak, zentzugabeak eta oinarrigabeak» direla argudiatuta.
Ruby auziaren harira, berriz,
kazetarien aurrean mintzatu zen:
«Dirua eman nion, prostituzioan
aritzeko beharra izan ez zezan».
Milango auzitegiaren aurrean,
dozenaka kazetari eta milaka lagun elkarretaratu ziren atzo ere,
lehen ministroari babesa erakusteko hirira autobusetan gerturatutakoak asko.
Berlusconik lau prozesu ditu
zabalik justiziarekin. Konstituzionalak urrian bota zuen atzera
immunitatea ematen zion legea.
18 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Harian › Mundua
Japonian beste
lurrikara handi
bat izan da,
hondamena izan
eta hilabetera
Fukushimako zentral
nuklearraren inguruko
huste eremua 40
kilometrora zabaltzea
erabaki du gobernuak
Bielorrusian 11 lagun hil eta
ehun zauritu dira hiriburuko
metroan izaniko atentatuan
Leherketa hiriaren
erdigunean gertatu da,
Aleksandr Lukashenko
presidentearen
jauregitik gertu
G Leherketa
ESTONIA
LETONIA
ERRUSIA
LITUANIA
Erredakzioa
Erredakzioa
Minsk
Minsken izua zabaldu zen atzo
arratsaldean. Han arratsaldeko
seiak zirenean, bonba bat leherrarazi zuten metroan. Oktiabrskaia geltokian zartarazi zuten lehergailua, hain zuzen ere, geltokira bidaiariz beteta zeuden bi tren
gerturatzen ari zirela. Barne Ministerioak jakinarazi zuenez, gutxienez 11 lagun hil eta beste ehun
zauritu ziren. Hasiera batean leherketa zerk eragin zuen ez bazekiten ere, Andrei Shved fiskalak
atentatu bat izan zela jakinarazi
zuen.
Lekukoek jakitera eman dutenez leherketaren ondorengo minutuetan izua zabaldu zen metroan. «Xanpain botila bat irekitzean entzuten den hotsaren
POLONIA
Japonian lurrikara handia izan
eta hilabetera beste dardara bat
izan dute; hasiera batean 7,1 gradukoa izan zela zabaldu bazen
ere, gerora 6,6 gradukoa izan zela
zehaztu zuen IAEA Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziak. Lurrean izan du epizentroa
lurrikarak, hamar kilometroko
sakoneran, eta ez itsasoan, aurrekoak bezala; dena den, tsunami
alerta ezarri zuten hainbat orduz.
Fukushiman, berriz, 40 kilometrora zabaldu dute zentral nuklearraren inguruko huste eremua.
Lurrikara izan eta hilabetera,
berriz, balantzea egiteko unea da.
Orotara 13.116 lagun hil dira eta
14.377 galduta daude. Atzo minutu bateko isilunearekin gogoratu
zituzten lurrikararen biktimak.
Larrialdi zerbitzuek, berriz,
odoletan ziren lagun asko atera
zituzten geltokitik. Independentziaren Etorbidean, metroko sarreran, ehunka lagun pilatu ziren, tartean, suhiltzaileak, anbulantziak eta poliziak. Geltokiaren
eraikin zati bat erori egin zela
eman zuten aditzera hainbat informazio iturrik.
Bielorrusia
UKRAINA
antzekoa izan zen; bagoiko kristalak hautsi ziren orduan eta kea
ateratzen hasi zen. Ke handia zegoen eta itotzeko beldurra genuen».
Metrotik ateratzeko, korrika
hasi ziren bidaiariak eta une horretan eskailera mekanikoak
hautsi egin zirela jakinarazi zuten hainbat lekukok. Horren ondorioz hainbat lagun zauritu ziren. Metroko sarreran, berriz, burua tapatuta zeukaten bi lagunen
gorpuak ikusi zituela adierazi
zuen beste lekuko batek.
Lukashenkoren etxetik gertu
Bielorrusiako presidentearen
jauregitik gertu dago geltokia, hiriburuaren erdigunean. Alexandr Lukashenko presidenteak
premiazko gobernu bilera egin
zuen, eta iluntzean nazioari mezu
bat zabaltzekoa zen. Lukashenko
1994. urtetik dago agintean, baina
joan den abenduko hauteskundeez geroztik gero eta bakartuago
dago. Abenduaren 19an egin ziren bozetan botoen %80 eskuratu
zituen, baina oposizioak iruzurra
egon zela salatu zuen. Minsken
protesta handiak egin zituzten,
baina horietan oposizioko hainbat kide atxilotu zituzten. Tentsioa nabaria da ordutik.
DLaburrak
Dagestanen bost lagun hil
dira enfrentamenduetan
MOSKU › Dagestanen hiru polizia eta ustezko bi ekintzaile hil
ziren atzo borroketan. Txetxeniako mugatik gertu izan ziren
enfrentamenduak; Kidero
herrian. Terrorismoaren Kontrako Batzar Nazionalak adierazi
zuen milizien tiroei erantzun
zietela poliziek. Asteburuan
iman bat tirokatu zuten haren
etxebizitzan. Inguxetian, berriz,
errebelde bat hil zutela jakinarazi zuten polizia iturriek.
Gazako Flotillak babesa
eskatu dio nazioarteari
ATENAS › Maiatzaren amaieran
abiatuko da Gazara Askatasunaren Flotilla II. Orotara 50
herrialdetako lagunek parte
hartuko dute oraingoan palestinarrei giza laguntza eramatea
xede duen ekimenean. Aurrekoan gertatu zena errepika ez
dadin, babesa eskatu diote
ekintzaileek nazioarteko komunitateari. Europako Legebiltzarrean, horren harira, agerraldia
egingo dute maiatzaren 10ean.
Iraken hamabi lagun hil
dituzte hiru atentatutan
BAGDAD › Egun beltza izan
zuten atzo Iraken. Faluja hirian
bederatzi lagun hil zituzten bi
bonba leherrarazita. Bonba
auto bat zartarazi zuten hiriaren
erdigunean sei lagunen heriotza eraginez, eta handik bi
minutura, beste bonba auto bat
zartatu zuten. Bagdad hegoekialdean, berriz, lehergailu bat
zartarazi zuten autobus txiki
baten aurrean. Atentatu hartan
beste hiru lagun hil zituzten.
Irudia qHerrialde Katalanak
IRAko disidenteekin hitz
egiteko prest da Adams
DUBLIN › Gerry Adams Sinn Fei-
neko presidentea IRAko disidenteekin hitz egiteko prest
agertu da solaskide politiko
gisa zilegi direla iritzita. Omagh
hiriko kaleetan, berriz, ehunka
lagun elkartu ziren igandean
iragan apirilaren 2ko atentatua
salatzeko —polizia katoliko bat
hil zuten—.
NBE Saharan eskumenak
zabaltzea aztertzen ari da
BARTZELONAN ERE, BAIEZKOAREN ALDE
Bartzelonan ere independentziaren aldeko hautua egin dute herritarrek; igandean egindako erreferendumean hamarretik bederatzik
autodeterminazioaren aldeko botoa eman baitzuten —%89,7—.
Parte hartzea %21,37koa izan zen; orotara 257.650 lagunek eman zuten botoa —immigranteek eta 16 urtetik beherakoek ere bozkatzeko
aukera izan zuten—.2009ko irailaren 13an egin zen aurreneko bozketa,Arenys de Munten,eta ordutik 553 galdeketa egin dituzte Katalunian.Horrek esan nahi du 885.000 lagunek parte hartu dutela orain
arte galdeketetan.Irudian,Bartzelonako Gracia auzoan jarritako
hauteslekua; auzo horretan izan zen parte hartze handiena. ORIOL CLAVERA
NEW YORK › Mendebaldeko
Saharan giza eskubideak ikuskatzeko mekanismo bat abian
jartzea aztertuko du NBE Nazio
Batuen Erakundeak. Ban Kimoonek hasiera batean kasko
urdinei eskumenak zabaltzeko
prest agertu da, baina kide
iraunkorren babesa beharko du
aurrera ateratzeko.
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 19
‹ Publizitatea
20 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Erdiz erdi ›
Espetxe politika D Errespetu moduluak
Arantxa Iraola
U
rteotan, euskal kartzeletan, mendean dituen gainerakoetan bezalaxe,
errespetu moduluak
ezartzen hasi da Espainiako Espetxe
Zuzendaritza. Erakunde horren egitasmo kuttuna dira errespetu moduluak, unitate terapeutikoekin batera.
Presoen gizarteratzea errazten dutela argudiatuz bultzatu dituzte. Esparru horietan presoen arteko elkarbizitza sustatzen dela esplikatzen dute;
autonomia eta erantzukizun handiagoa ematen zaiela. Paper zuriaren
gainean, espetxe eredu berri baten
ernamuina dirudite modulu berriek,
eta, espetxe agintarien arabera, etorkizun saihetsezina dira: egitasmo
diren kartzela berri denetan —tartean Iruñekoa, Iruña Okakoa (Araba)
eta Zubietakoa (Gipuzkoa)— aparteko lekua izango dute errespetu moduluek. Praktikan, dudak ugariak dira.
Txarli Martinez de Bujandak, esaterako, ez du argi. Maiz sartzen da
bera Langraizko presondegira (Araba). «Bertako abadea naiz». 1996an
hasi zituen espetxeko sartu-irtenak,
boluntario. 2005ean izendatu zuen
Gasteizko Gotzaintzak kartzelako
apaiz. Bi errespetu modulu daude
egun martxan Langraizko espetxean;
bat emakumeen moduluan, bestea gizonezkoenean. Sortzen eta garatzen
ikusi ditu biak Martinez de Bujandak.
Aintzakotzat hartzeko moduko proposamena direla uste du. «Espetxean,
sarritan, presoek dituzten iaiotasun
sozialak galtzen dituzte. Errespetu
moduluan horiek berreskuratzeko
ahalegina egiten da». Presoak «erantzukizun» gehiagoren jabe ikusten
ditu modulu horietan; beraiek antolatzen dute egunean eguneko funtzionamendua, eta erabakiak hartzen dituzte. «Eta, teorian behintzat, funtzionarioak adiskide bihurtzen dira».
Ekitera bultzatzen dituzte presoak
errespetu moduluetan, ez geldirik
Unitate terapeutikoak,
beste kuttunak
Errespetu moduluez gain,
egitasmo kuttunak dira Espainiako espetxe agintarientzat
unitate terapeutikoak. Euskal Herrian halakorik ez dute martxan jarri
oraindik, baina beste hainbat kartzelatan bai, eta kartzela berrietan
honelako gehiago sustatu nahi dituzte. Villabonako (Asturias, Espainia) kartzelan abian jarritako
esperientzia bat eredu dute unitate
terapeutikoen artean, eta hura oinarri hartuta ari dira eraikitzen besteak. 12-15 preso batzen dituzte
unitate horietan, normalean drogekin arazoak dituztenak. Drogarik
gabeko eremu bat sortu nahi izaten
dute preso horientzat, psikologo,
hezitzaile, gizarte laguntzaile eta
osasun arloko profesionalek lagunduta. «Eredu» gisara aurkezten dituzte espetxe agintariek.
D
egotera, eta hartutako konpromisoak
betetzera; modu horretan, esandakoa
zorrotz betetzen badute, hainbat
abantaila lor ditzakete. «Gutxienez
modu horretan saltzen dute; teorian,
behintzat, preso bakoitzaren zigorra
aztertuz egutegi bat prestatu beharko
litzateke».
Baina lausoak argiak baino ugariagoak direla dio Nafarroako Salhaketako koordinatzaile Libertad Francesek. Iruñeko espetxean, emakumeen
moduluan, martxan da errespetu modulua, eta informazioa eskatu dute
Salhaketako kideek sarri askotan;
besteak beste, moduluotan parte hartzeak presoentzako zer onura dakartzan zehazteko eskatu diete espetxeko agintariei. Arrakasta gutxirekin;
argibideak oso urriak izan direla dio.
«Eta ez dakigu emakumeei ere zenbateraino argitu dizkieten gauzak».
Kontratu baten arabera
«Kontratu» bat egoten da oinarrian.
Errespetu moduluan sartzen diren
presoek, han jardun ahal izateko, kontratu bat izenpetu behar izaten dute,
hainbat baldintzarekin. «Borondatez
onartzen duzu, eta bete egin behar duzu». Bizkaiko Salhaketako koordinatzaile Carlos Hernandez mintzo da.
Basauriko kartzelan (Bizkaia) orain
bizpahiru urte ekin zioten errespetu
moduluak martxan jartzeari. «Dena
hitz oso ederrekin saltzen dute», dio.
«Espetxe agintariek abangoardia egitasmo moduan aurkezten dituzte modulu berriak». Baina modulu hauek
presoen gaineko kontrola nabarmen
areagotzea dakartela argi du berak.
«Kontratua izenpetzen duzun unetik,
ziegaren garbitasun maila bera ebaluatzeko moduko aldagaia da...». Kontrol zorrotzaren ondorioak argi ikusten ditu Langraizko abadeak ere.
«Errespetu moduluan, esaterako,
edozein unetan egin diezazkiekete
presoei analitikak drogarik kontsumitu duten ikusteko; konpromisoa
hartuta daukate analisi horiek egiteko». Eta hartutako konpromisoak eta
horiek nahitaez betetzea dira eredu
honen funtzionamenduaren giltza.
Basauriko esperientzia oinarri,
Hernandezek ez ditu ukatzen onurak:
«Ez dut zalantzan jarriko, hobekuntza dakarte; presoek diote hobeto daudela modulu horietan». Itzalak ere
ikusten ditu. «Baloratze sistema etengabea da unitate horietan, eta horrek
estresa dakar». Are gehiago: «Lehia
ere bai». Eta, zenbaitetan, giro ozpina:
«Presoak ere antolaketaren arduradun dira, eta horrek sarri salatari izatera daramatza; taldeka banatuta aritzen dira, eta beste taldeak gaizki zer
egin duen esatera derrigortuta ikusten dute beren burua onurak lortzeko». Argi du Hernandezek: «Kartzelako barne kontrolerako sistema bihurtu dira errespetu moduluak». Horrek
arduratzen du, batez ere. «Ondo portatzen bazara, errespetu modulura».
Errespetu moduluek preso «on» eta
«gaiztoen» arteko desberdintasunak
areagotzen dituztela dio.
Kartzelako tratamendu batzordeek erabakitzen dute zein preso hauta-
Errespetu moduluak ezartzen ari da Espainiako Espetxe Zuzend
gizarteratze prozesurako lagungarriak direla argudiatuz. Euskal
presoen egunean eguneko errealitatea ezagutzen dutenen aburu
Heldu den espetx
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 21
‹ Erdiz erdi
Espetxe politika D Errespetu moduluak
tu errespetu moduluetarako. Horretarako, sarri, «irizpide subjektiboak»
erabiltzen direla dio Hernandezek.
«Adibidez, aski da funtzionarioekin
harreman ona izatea». Eta erabaki
klase horiekin, espetxe barruan, presoen arteko desberdintasunak amildegi bihur daitezkeen kezka du. «Izan
ere, horretan dudarik ez da, pribilegiatuak dira errespetu moduluetakoak... ». Preso horientzat «birgizarteratzera» bideratutako ahaleginak eta
ekimenak indartu egiten dira. «Gobernuz kanpoko erakundeek eta, as-
‘‘
Zenbaitetan lagungarri
izan daitezke errespetu
moduluak; ez dira panazea»
graizko kartzelako abadeak; beste
zenbait, oso uzkur. «Bada jendea sartzeko desiratzen dagoena; pentsatzen
dute modu horretan errazago irtengo
direla kartzelatik». Ustezko onurak
ez ditu ezkutatzen berak. «Zenbait kasutan lagungarri izan daitezke errespetu moduluak». Baina argi du: «Ez
dira panazea». Hernandezen arabera
ere, ustez dituzten abantailengatik
sartzen dira preso asko. «Hirugarren
gradua-eta lortzeko, errazagoa da
errespetu modulu batean bazaude».
Horrek erakartzen ditu. «Zenbaitek,
esaterako, kondena amaieran erabakitzen dute sartzea, horrexegatik».
Trukean, badakite moduluko arauak
zorrotz bete beharko dituztela.
«Gehienek lehenago ateratzen laguntzen duen antzerki baten moduan
ikusten dute hori guztia... Prest daude antzerkitxo hori egiteko».
TXARLI MARTINEZ DE BUJANDA
Langraizko espetxeko apaiza
«Negatiboan oinarritzen da
hezkuntza, ez dira gauza
positiboak saritzen»
LIBERTAD FRANCES
Nafarroako Salhaketako koordinatzailea
«Kartzelako barne
kontrolerako sistema
bihurtu dira errespetu
moduluak»
CARLOS HERNANDEZ
Bizkaiko Salhaketako koordinatzailea
koz ere ekintza gehiago egiten dituzte
modulu horietan». Horrek, ordea,
«tropelaren atzean» uzten ditu espetxeko preso asko. Gero eta atzerago.
«Presoen bizi-kalitatea hobetzea dakarte modulu hauek, baina beste moduluetan okertzearen truke sarritan». Ildo horretan, errespetu moduluen ondorioz gordintzen ari den
arazo baten gainean ere ohartarazi
nahi du Hernandezek; unitate horietan preso kopurua zorrotz errespetatzen da, eta horrek beste moduluetan
«masifikazioa» areagotzea dakar. Zinez ondorio larriak izan ditzake horrek, haren aburuz. Basaurin, esate
baterako, datu ofizialen arabera, presoen pilaketa %320koa da; sindikatuen arabera, %400ekoa. Eta gainerako kartzeletan ere arazo orokortua da
presoen gehiegizko metatzea.
daritza kartzeletan, presoen
l espetxeetara lausoekin heldu dira;
uz, kezkatzeko aski zio bada.
xe eredua
BERRIA
Eredua auzitan
Ereduari buruzko kezkekin bat dator
Frances. «Errefortzu negatiboan» oinarritutako hezkuntza mota ikusten
du errespetu moduluen oinarrian.
«Ez dira elkartasuna, kritika eta ardura sustatzen. Eredu indibidualista
eta esanekoa bultzatzen da», salatu
zuten Salhaketako kideek orain urtebete, Iruñean eredu berria ezarri berritan. Irmo berresten ditu, hainbat
hilabeteren bueltan, hitz haiek. Puntu negatiboen eta positiboen arteko
lehiak moduluetako giroa usu gaiztotzen duela dio. «Negatiboan oinarritzen da hezkuntza; ez dira gauza positiboak saritzen». Presoak portaera
ezegokietara bultzatzen direla iruditzen zaio: «Elkarren zelatari aritzera,
elkarrekin lehian».
Zenbait preso sistema berrian sartzeko desiratzen ikusten ditu Lan-
Egokitzeko arazoak
Denak ez dira, ordea, eredu berrira
ondo moldatzen. «Batzuek ez dute
nahi izaten, ez dutelako beren kideen
salatari jardun nahi...», dio Hernandezek. Nafarroako Salhaketako kideen kezka iturri nagusia dira, hain justu, sistemara egokitzen ez diren presoak. Kartzelan emakumeentzat
modulu bakar bat dagoela eta, Iruñeko andre presoak derrigorrean errespetu moduluan sartu beharrean aurkitu direlako daude arduratuta gai
honekin. Eredu berriak hainbat andrazko aski ataka zailean jarri dituela
dio Francesek, eta ordezko biderik ez
zaiela eman: «Egokitzen ez direnak
beste kartzela batzuetara bidaltzen
dituzte... Kartzelako iturriek ukatu
egiten dute hori; aldaketen atzean
beste arrazoi batzuk daudela diote».
Baina Salhaketakoen susmoa oso
bestelakoa da. Gaiari buruz galdera
egin dutenean, espetxeko buruek
azaldu diete egokitzeko zailtasunak
dituzten emakumeentzat «eredu hibrido bat» lantzea dutela xede, baina
sinesgogorrak dira Salhaketako kideak. «Moldatzen ez direnak beste espetxe batzuetara bidaltzen dituzte».
Diotenez, dagoeneko hiru andre bidali dituzte Iruñetik kanpo modulu berrira egokitu ez direla eta.
Martuteneko kartzelan (Donostia)
orain hilabete batzuk ezarri dituzte bi
errespetu modulu. Esperientzia aski
berriak dira, eta balorazioa egiteko
denborarik ez dutela izan diote bertan lanean diharduten taldeek. Kezkatuta daude, hala ere, espetxe txikia
delako, eta egokitzen ez diren presoak, Iruñean jazotako eran, hauturik
gabe gera daitezkeelako.
Argi dute solaskideek. Kartzeletako egoera hobetzeko, harago egin behar da. «Errespetu moduluak aurrerapena balira bezala aurkezten dituzte, baina gero ez dakarte jende gutxiago egotea espetxeetan, ez eta hobeto
prestatuta ateratzea kalera», dio Hernandezek. Bat dator Langraizko abadea: «Kartzelak azken aukera izan behar luke». Prebentzioan ahalegin handiagoa egitea nahi luke. «Drogaren
arazoa, esaterako, latza da; konponduko balitz, kartzelak hustuko lirateke».
22 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Kirola›
Pilota D EPELen Binakako Txapelketako finala
Zentauroaren
larreetan
Aritz Begino, etxe alboko belardian, eta, atzean, zaldiak eta moxalak, ihesean, Lucas artzain txakurrak uxatuta. Beste argazkian, pilotaria, moxal jaio berri batekin. JAGOBA MANTEROLA / A. PRESS
Aritz Beginok Autzan du bere paradisua, jaioterrian, eta zoriontsua da bertan. Igandeko binakako finalaren
esperoan, bere zaldiez, mekanika zaletasunaz eta bizitzari buruz mintzatu da adeitsu herrian. Atzera begira
ere jarri da; ibilbide profesionalaren hasiera gogoratu du, eta txapelketako erregulartasun falta azaldu du.
Imanol Magro Autza
Z
aldiak ihesean irten
dira gerturatu zaienean. Lauahazka burrunba harrigarria da; ibar
guztian aditu da harrabotsa. «Zakurrengatik da», azaldu du, bere
burua zuritu nahian. Lucas eta
Argi dira, border collie arrazakoa
bata, eta txikia eta marroia bestea; eta alboan izan ditu goiz osoko osteratxoan Aritz Beginok
(Autza, Nafarroa, 1980). Eguneroko errutina du, aitarekin tartekatuta: zaldiei jana eman, gerturatu, laztandu eta agur esan. Etxe
atzean ditu batzuk, leihotik ikusten ditu, larre txiki batean. «Gutizia dira, lana baino ez dute ematen, baina…», hitzik gabe gelditu
da, miresmen deklarazio ozena.
Zaldi artean hazia da Begino,
eta zaldi artean jarraitzen du. Aitak herriko behortegi ezagunean
egin zuen lan —besteak beste,
Bengoetxea III.a buruz buruko
txapeldun izandakoarekin batera—, eta orain bien artean hazten
dituzte. ADNak irrintzi egiten
dio, erdi gizaki, erdi zaldi; zentauro bat. 11 zaldi ditu, zortzi moxal
eta sei ehiza zakur. Moxal jaioberri bat da bere kutuna egun. Beste
larre batean du, aparte; lotuta
dago, eta pilotariaren aita jaio zen
baserri zaharra du estalpe. «Bi hilabete ditu, eta ama hil zitzaion
duela hamar egun. Pena izugarria eman zidan», gogorarazi du
txiki beldurtia laztantzen duen
bitartean. «Duela hamar egun ez
zegoen gerturatuko zitzaionik,
eta begira orain. Animalia oso ar-
giak dira; badakite zeinek duen
intentzio txarra eta zeinek ez».
Zentauroaren larreak Autzan
daude, paradisuak Ultzama ibarrean duen sukurtsalean. Greziako mitologiak Tesaliako mendateetan kokatzen zituen; honek,
baina, Pirinioen gerizpera egin
zuen ihes. Mendilerroa, ikusi bainoago, sumatu egiten da, haize
freskoan. «Hemen, normalean,
Donostian baino zazpi gradu gutxiago egoten dira. Neguak oso
gogorrak izaten dira». Lurrean,
alfonbra berdeak pinporta zuri
eta horiak ditu: bitxiloreak eta
txikoria belarra dira, udaberriaren salatariak. «Berrogeita hamar erreneurri ditugu [40.000 metro koadro]; batzuk gureak eta
beste batzuk errentan. Hortik paseatzen dut, ia egunero».
Bere garaian Iruñera bizitzera
joatea pentsatu zuen; hiriak tentatu zuen, baina ez nahikoa. «Eta
ez banintzen egokituko? Non
izango naiz ni hemen baino zoriontsuago? Dena dut hemen,
sendia, lagunak [herritik pasatzen diren ia kamioi gidari guztiek jo diote klaxona] animaliak…». Gurasoen etxe alboan
bizi da, eta arreba du bizilagun.
Adiskide gehienak ere eskualdean ditu. Iruñea, gainera, ez dago
hain urrun, zinemara joateko,
adibidez, bere pasioetako bat, eta,
parrandarako, Elizondo du gustuko. «Autobusez joateko aukera
dugu, gainera. Urtean bi parranda egiten ditut, ez pentsa. Larunbatean ateratzen banaiz, asteleheneko entrenamenduan oraindik nabaritzen dut biharamuna».
Zaldi guztiek, baina, ez dute
irrintzi egiten. Badaude zarata
handiagoa egiten dutenak. Gasolina eta olioz elikaturikoak, eta
Beginok horiek ere gustuko ditu.
«Nerabezaroan mekanika lanbide heziketa hasi nuen; lehen ikasturtearen ondoren utzi nuen, eta
orain gustura egingo nuke bigarrena, gehiago jakitearren. Liburuetarako ez nintzen oso ona, baina motorrak gustuko ditut. Tailer
batean lanean egon nintzen, uda
bat eta negu bat, baina utzi nuen,
pilotari heltzeko. Pilota futbola
balitz bezala…».
Arra asetzeko lehengusu bati
laguntzen dio tailerrean; «lagunei
lan txikiak egiten dizkiegu, piezaren bat edo beste aldatu». Haren
palmaresean, baina, bi harribitxi
ditu, goitik behera berriztaturiko
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 23
24››
Italiako futbol taldeak kaskar-kaskar ibili dira
Europako txapelketetan
25››
Itxakok aski du gaur berdinduta, Donostian,
ABF liga hirugarren aldiz jarraian irabazteko
Pilota D EPELen Binakako Txapelketako finala
‘‘
eta itxura bikaina duten bi traktore eta erremolke bat. Estalpe batean egiten dute dirdira, moxal gaztearengandik hurbil. «Bat
1956koa da; aurkitu genuenean
uharrak janda zegoen, eta orain
primeran dabil». Bi auto ere baditu, lur orotarikoa eta zaldi askoko
—nola ez— kirol auto bat. Auto
hori, baina, ez du erabiltzen. «Gutizia bat izan zen, gazte garaietakoa…, eta, egia esan, ez dut erabiltzen. Ez zen inbertsio ona izan; damutu zait; lur orotarikoa erabiltzen dut. Aldizkarietan, fidagarrietan bigarrena dela diote».
Pilotalekurik gabeko herria
Pilotalekurik gabeko Euskal Herriko herri bakarretako batean
jaio zen Begino. Duela gutxi eraiki
dute Autzan, eta oso laburra, gainera. Genetika eskuzabala izan
zen harekin; zaldi trazak dira, eta
Larraintzarko eskolako pilotalekuan eman zituen lehen pilotakadak. «Ez zegoen hara joateko autobusik. Auskalo zenbat aldiz eraman nauten gurasoek autoz!». Ai-
Zaldiak animalia oso
argiak dira; badakite
zeinek duen intentzio
txarra eta zeinek ez»
«1956ko traktore bat
berriztatu dut; uharrak
janda zegoen, eta orain
primeran dabil»
«17 urte nituela, nire bila
etortzen zen Beloki,
elkarrekin buruz buru
entrenatzera joateko»
«Gozozalea nintzen,
itsua, baina orain asko
zaintzen dut jana,
ia obsesionatzeraino»
ARITZ BEGINO
Asegarceko pilotaria
tak afizio handia zuen; Julian Lajosen laguna da, eta makina bat
bidaia egin zituzten batera. Begino berehala nabarmendu zen
Irurtzungo pilota eskolan, Fermin Eskuderoren aginduetara.
Burlatako Iriarte eta Ruiz ziren
haren aurkariak orduan. «Asegarcek DV txapelketa batean ikusi ninduela uste dut, 16-17 urterekin, eta haiekin entrenatzen hasi
nintzen, Mendiluzerekin batera».
Eskuin kolpe hartan etorkizun
oparoa ikusi zuen enpresak, eta
Salva Bergara jarri zion mentore.
Pilotari nagusiagoen arreta ere
piztu zuen, orduan ez zen ohikoa
hain gazterik sartzea enpresan,
eta Arretxek eta Belokik buruz
buruko entrenamenduetarako
sparring hartu zuten 17 urte baino ez zituela. «Ruben [Beloki] autoz etortzen zen nire bila, eta elkarrekin joaten ginen. Gero, hemen
bazkaltzen genuen, ostatuan;
pentsa, ni Belokirekin bazkaltzen! Idolo bat izatekotan, bera».
Halere, Bergarak pasatu zuen Beginorekin denbora gehien, ezkerra lantzen eta ofizioa irakasten.
«Nik ez nekien pilotari izateko
balio nuen. Ezetz uste nuen; denak oso onak ziren. Balerdiren
oroitzapen ona dut, asko jokatu
genuen elkarren aurka hasieran.
Etxean asko animatzen ninduten, baina nik ez nuen ikusten.
Urte batzuk pasatu arte ez dut lan
bat bezala ikusi». Bere buruarekiko gazte zalantzadun hark
2001ean egin zuen debuta, eta
urte batzuk kosta zitzaizkion partida nagusietan finkatu eta txapelketetan sartzea. Hasieran askok uste baino gehiago, 28 urterekin jokatu baitzuen aurrenekoz
binakakoa. «Ez nuen presiorik sumatzen, egia esan. Ez ninduten
estutu. Pilotan gora iristea ez da
erraza; bidea luzea da, eta nik banekien denbora beharko nuela».
Eskuin kolpeak egin zuen ezagun Begino. Ikuskizuna ematen
zuen atzelariak. Ez du ezkutatu
gaztetan gustuko zuen pilota ona
zuenean ikusleen ikusmin oihua,
baina horretan ere lasaitu da. «Intentzioa eta baztertzea indarra
baino garrantzitsuagoak dira».
Zamarik astunena, berriz, buruan izan du: kirioak. Urduria
baita oso belardietatik urruntzen
denean. «Denetarik probatu dut
lasaitzeko; ate asko jo ditut, eta
ezer ez. Azkenean, urteek lasaitu
nautela uste dut. Hori bai, partida
txar pare bat jokatuz gero, konfiantzak ere ihes egiten dit».
Binakako finalera iritsi izana
ez du liberaziotzat jo, «poz handia
izan da, baina ez liberazioa». Bidean, kidearen lana goraipatu du.
«Aimarrek oso ondo eraman nau.
Beti animatu nau, ‘zuk jokatzen
duzunarekin!, nola ez dugu aurrera egingo’ eta halakoak esan dizkit. Hark du meritua; lesiotik ir-
ten eta lau hilabetera, finalean
dago, eta hori jendeak ez du baloratu». Txapelketan gorabehera
asko izan dituzte, eta, haren gertukoek diotenez, Beginok ez du
ondo pasatu. Arazo fisikoak ezkutatu dituzte; bi aldiz galdu dute 2221, eta kritika asko jaso dituzte.
Gehiegi. «Jendeak gauza asko
esan ditu nola geunden jakin
gabe; ez da erraza izan. Halakoek
min ematen didate. Bide oso gogorra izan da».
Sergio gogoan
Txapelketa hasi aurretik zoritxarrak zauritu zuen. Sergio, 33 urteko lagun oso mina, lan istripu batean hil zen. Lur jota utzi zuen ezbeharrak, eta, finalera pasatu
zenean, hura etorri zitzaion gogora. Astelenako kantxan bost segundo egin zituen geldirik, hieratiko, memoriarekin bakarrizketan. «Harekin oroitu nintzen;
benetan, negarrari eustea kostatu egin zitzaidan». Badauka nori
eskaini txapela, iristen bada.
«Bai, noski. Etxekoentzat eta harentzat izango da, baina oso
urrun dago oraindik».
Finala dagoeneko sari bat da.
Eta prestaketa bide luze baten
fruitua. Argal dago Begino, zimeldua, eta gorpuzkerari buelta
eman dio. Giharra zena zuntz bilakatu da, eta karga arindu du,
besteak beste bere burua postrerik gabe gaztigatuta. «Gozozalea
nintzen, itsua, baina asko zaindu
dut jana, ia obsesionatzeraino».
Lan fisikoan, Iñigo Monreal olinpiar atleta ohia du prestatzaile,
eta hark egin dio gogor hankak
arindu ditzan, laurak. «Ariketak
betikoak izan dira, eta askoz arinago sumatzen dut neure burua.
Gero ere mendiko bizikletari gustua hartu diot. Agian kolpe pixka
bat galdu dut, baina hobeto bukatzen ditut partidak».
Larreetan paseatuz erreko ditu
finalera arteko egunak. Ezinegonak jota urratzen ditu egutegiko
orrialdeak, jokatzeko irrikan baitago. Igandean berak gidatuko du
autoa Bilboraino, atzean badoa
zorabiatu egiten da eta. Aitarekin
joango da, eta, agian, pilotari buruz hitz egingo dute. «Ez dugu
gaia saihesten; suertatzen denari
buruz hitz egingo du, edo irratiak
dioenari buruz».
Final bezperarako, bi zeregin ditu. Batetik, Real Madrilen eta Bartzelonaren arteko futbol partida
ikustea, Bartzelonazale sutsua
baita. «Baina ez oraingoa, betidanik. Elastikoa eta baloia dut sinadurekin. Zazpi aldiz egon naiz
Camp Noun, eta 2009an Lyonera
joan nintzen, Txapeldunen Ligan». Bestetik, takoak egitea Celine Dion entzuten. «Halako musika gustatzen zait; ona da. Jendea
harritu egiten da hori esaten dudanean; ez dakit zergatik».
DLaburrak
Abel Barriolak gaurko
proban erabakiko du
ESKU-HUSKA › Xalak eta
Barriolak entrenamendu saioa
egingo dute gaur arratsaldean
Bilboko Bizkaia pilotalekuan,
eta Leitzako atzelariak sentsazioen arabera erabakiko du
finala atzeratuko duen ala ez.
Larunbatean saio fisiko arina
egin zuen, eta ez zuen oinazerik
sumatu. Olaizola II.ak eta Beginok ere gaur egingo dute hirugarren saioa.
Astelehenean jasoko du
Xalak Euskadi Irratia saria
ESKU-HUSKA › Finala falta den
arren, Xalak matematikoki irabazi du dagoeneko binakakoaren pilotari onenarentzako Euskadi Irratia saria. Astelehenean
jasoko du, Vianako upategi
batean, aginte makila eta bere
pisua ardotan. Saria irabazten
duen hirugarren aldia da.
Laskurain Idoateren aurka,
ostiralean, Soraluzen
ESKU-HUSKA › Aritz Laskurai-
nek eta Mikel Idoatek buruz
buruko txapelketarako atarikoa
jokatuko dute ostiralean, Soraluzen. Idoatek 22-9 irabazi zion
Pascuali iragan ostiralean.
Larunbatean errepikatuko
da txapelketako partida
TRINKETA › Berriz jokatuko dute
Ezkurra-Etxetok eta LanbertKurutxarrik binakako txapelketako final-laurdenetako partida
larunbatean, hasieratik, Maulen. Herenegun zen jokatzekoa,
baina 23-26koarekin bertan
behera gelditu zen Etxetok
bekainean pilotakada bat hartu
baitzuen.
G Jaialdiak
IGANDEKO EMAITZAK
pBilbao. Urrutikoetxea-Iza 22;
Ongai-Arruti 17. Titin-Laskurain
22; Berasaluze VIII.a-Apraiz 14.
pMaule. Ezkurra-Etxeto 23;
Bielle-Kurutxarri 26 (b.b.).
GAURKO PARTIDAK
pGalarreta (16:00). Matxin
VI.a-Barrenetxea IV.a / Etxabe
II.a-Zubiri. Zeberio-Ion / UtergaEtxeberria III.a. Zulaika-Aizpurua II.a / Endika-Zubizarreta.
24 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Kirola ›
Aulkitik begira
Aitor Manterola
Aldatua aldatzen
ez jakitea
Okerrak zuzentzeko. Astebururako lan hauek jarri nizkion neure
buruari: Realaren eta Osasunaren jarduna zehatz aztertzea. Luparekin. Aurreko jardunaldian zenbait gauza oker egin zituzten, eta zuzendu dituzten ikusi nahi nuen. Oker horien berri Jose Luis Mendilibarrek eman zuen, bere taldeaz ari zela, aurreko asteburuko partidaren
ondoren. Martin Lasartek ez zuen halakorik egin, baina nabarmena
zen zerbait aldatu eta asko zuzendu behar zuela igandera begira. Okerrak zuzentzeko partidak ziren biak, Osasunarena eta Realarena.
Marrazkiaren zirriborroa. Lasartek jokalariak aldatu zituen. Marrazkia ere bai. Eta marrazki berriak taldeko taktikan eragina izan
zuen. Rivasen eta Zurutuzaren ordez, Markel eta Elustondo atera zituen. Ohiko 4-2-3-1 marrazkia 4-1-4-1 bilakatu zen. Eta, marrazki hori
egokia denez aurkariari bere zelaian presio egiteko, aukera hori baliatzen saiatu zen taldea. Horra aldaketak. Egoera txarra luze jotzen ari
da, eta halakoetan, normala da gauzak aldatzea. Erabakiak zuzenak
edo okerrak izan ziren beste kontu bat da. Baina Lasartek ez zituen
egingo aldaketak partida galtzeko. Marrazkiaren gaiari helduko diot.
Esan dut zertarako den egokia, baina, marrazki guztiek bezala, desegokia ere badu zerbait: lerroak atzeratu eta egoera horretan defendatzeko, ez du balio. Lauko bi lerroen artean zulo asko gelditzen da euskarriaren bi alboetara. Ederki baliatu zuen hori Atletico Madrilek, barrutik jokatzeko, Reala ez baitzen gora iristen presioa han egiteko.
Eta, lerroak atzeratuta eduki behar izan zituenez, marrazkia ez zen
egokia lan hori egiteko. Hor izango naiz kritikoa Lasarterekin. Ikusirik marrazkia ez zela egokia etxekoen jokoa gelditzeko, beste zerbait
marraztu behar zuen une horretan.
Euskarriei boikota. Osasunak kale egin zuen etxeko partidan, eta
alor honetan egin zuen kale, besteak beste: erasoan, jokoari hasiera
ematen zaion eremuan, atzelariak eta zelai erdikoak bat egiten duten
leku horretan, makina bat aldiz galdu zuen baloia. Herenegungo jardunerako hobetu beharra zeukan hori. Hobetu ez, aldatu egin zuen,
euskarriei boikota eginez. Lau atzelariek baloia zutenean, euskarriak
ez ziren jaisten baloia eskatzera. Atzelarien ardura zen baloia gorago
Realaren egoera txarra luze jotzen ari da, eta,
halakoetan, normala da gauzak aldatzea.
Lasartek hartutako erabakiak zuzenak
edo okerrak izan ziren beste kontu bat da
igoaraztea. Aurreko partidako arazoa kolpetik akabatzea da hori.
Sportingeko aurrelariek Osasunako atzelariei presiorik egin ez izanak
ere eragin zuen egoera berria. Gabezia konpontzea ez da, baina etxeko
partidan baino zailtasun gutxiago izan zituen taldeak horretan. Beharko izan! Baina beste bat azaldu zen igandean: atzelariek baloia zeukatenean, baloiaren aurretik zeuden jokalariak ez ziren asko mugitu,
eta ezin paserik jaso horrela, ezin jokoa lotu. Eta halakoetan erabaki
bera hartzen dute ia beti atzelariek: joko zuzena erabiltzea. Halaxe jokatu zuen Osasunak herenegun, eta taldea ez zen eroso egon. Uste dut
beste zerbait nahi duela Mendilibarrek.
Denok ulertzeko moduan. Ezin nuen ikusi Athletic-Real Madril
partida, eta aurretik nekienez ezingo nuela ikusi, luparik erabili gabe
begiratu nion astearen hasieratik. Gainera, pentsatzen nuen etxekoek
irabaziko zutela, kanpotarrek Liga ez beste bi lehiaketetan dutelako
itxaropena jarria. Partida jokatzeko moduan ere ez nuen berritasunik
espero. Baina hara non gertatu zen ezustea. Emaitzaren berri izatean,
hor bertan, eta gero, Jose Mourinhoren estrategiaren berri izatean,
alor horretan. Joaquin Caparrosek azaldu zuen prentsaurrekoan portugaldarrak zer prestatu zion. Ohi bezala, luzea bota zuen, bata zela,
bestea zela, kontraerasoan jokatzera etorri zela Real Madril, horri aurre egiten ez zutela asmatu, talde fisikoa atera zutela kanpotarrek,
Pepe euskarrian jarri zuela... Entzuten ari nintzela, pentsatu nuen
neure baitan, Caparrosi hizketan ari banitzaio bezala: «Ari haiz esaten
sekulako astindua eman diala Mourinhok».
Julio Cesar Inter Milaneko atezaina, etsita, orain astebete Schalkeren aurka 2-5 galdu ondoren. D. DAL ZENNARO / EFE
Italiako taldeak ez dira lan ona egiten ari Europako bi lehiaketa handietan.
Zazpik ekin zioten sasoi hasieran, eta Inter Milan bakarrik gelditzen da.
Europako txapeldunak, gainera, miraria behar du finalerdietan aritzeko.
Erbesteratuak
Aitor Manterola
I
nter Milan, Erroma, Milan,
Napoli, Juventus, Sampdoria eta Palermo. Izen handiko taldeak ia denak. Italiakoak guztiak. Europako lehiaketa
batzuk irabazitakoak daude zerrenda horretan. Azkenekoa, aurreko sasoian Interrek irabazi
zuen Txapeldunen Liga. Denboraldi honetan ez da halakorik gertatuko. Sei klub kanporatuta daude, eta lehian gelditzen den bakarra, Inter bera, larri dabil Txapeldunen Ligako final-laurdenetan,
joaneko partidan 2-5 galdu baitzuen Schalke 04ren aurka.
Denen ibilbidea aztertzen bada,
zerbait oker dabilkiela bistako geratzen da. Haiekin lehian aritu eta
aurrera egin duten taldeen izenei
begiratze hutsak pizten du kezkaren harra. Baita oso goiz kanporatu izanak ere. Txapeldunen Ligan,
Milan kanpoan laga zuen Tottenhamek, eta Erroma Xakhtarrek,
biak final-zortzirenetan. Pentsaezina izango zen hori duela denboraldi asko ez dela. Europako Ligan, Juventus, Sampdoria eta Palermo multzoen fasean gelditu ziren, aurrera egin ezinda. Turingo
talde loriatsuarena da adibide
esanguratsuena: Manchester
Cityk eta Lech Poznanek hartu
zioten aurrea. Poloniako talde batek Juventus kanpoan utziko zuela uste izatea ere sekulako aldrebeskeria zen duela zenbait urte.
Baina azkenaldian halakoak
gertatzea ez da ezustea. Ohiko bilakatzen ari da. Sasoi honetatik
atzera egiten bada, antzeko adibide dezente dago. Datu orokorrak
ematen hasita, Europako lehiaketa guztietan hauek dira italiarren
emaitzak 2000tik 2010era: bost ti-
tulu irabazi dituzte. Hiru Txapeldunen Ligaren jabe egin dira
—Milanek 2003an eta 2007an irabazitakoak eta Interrek 2010ean
irabazitakoa—, eta Europako Superkopa bi eskuratu ditu Milanek
berak, Txapeldunen Liga irabazi
eta hurrengo denboraldiaren hasieran. Gainerakoan, lehortea dago zabalduta.
Datuok alderatzen badira beste
urte multzo batekoekin, agerikoa
da krisia. 1990etik 1999ra artean,
hemezortzi titulu irabazi zituzten
Europan. Txapeldunen Liga edo
lehen Europako Kopa zena hirutan irabazi zuten —Milanek
1990ean eta 1994an, eta Juventusek 1996an—; UEFA kopa zazpi bider eskuratu zuten —Juventusek
1990ean eta 1993an, Interrek
1991n, 1994an eta 1998an, eta Parmak 1995ean eta 1999an—; Superkopa bost aldiz irabazi zuten —Milanek 1990ean eta 1994an, Parmak
1993an, Juventusek 1996an eta Laziok 1999an—; eta Errekopa hirutan eraman zuten etxera —Sampdoriak 1990ean, Parmak 1993an
eta Laziok 1999an—.
Beste datu historiko bat ere
bada gainbehera azaltzeko. Txapeldunen Ligan, 2000tik hona,
hiru sasoitan ez da italiarrik sailkatu final-laurdenak jokatzeko:
G Txapeldunen Liga
FINAL-LAURDENAK
pGaur (20:45)
Manchester-Chelsea
(1-0)
Xakhtar-Bartzelona
(1-5)
pBihar (20:45)
Tottenham-Real Madril (0-4)
Schalke 04-Inter Milan (5-2)
2001ean, 2002an eta 2009an ez zen
Italiako talderik iritsi lehiaketa
nagusiaren fase horretara.
Partaidetzan eragina
Ez dira zenbaki txarrak bakarrik.
Ondorioak ere okerrak dira. Izan
ere, UEFAk neurtu egiten du herrialde bakoitzeko taldeek bere
lehiaketetan duten lana, eta horren arabera zehazten du herrialde bakoitzak zenbat talde izango
dituen lehia horietan. Eta, jakina,
Italia larri dabil azken denboraldietako emaitza kaskarren eraginez. Oraingoz, laugarren herrialdea da, Ingalaterra, Espainia eta
Alemaniaren atzetik —1986tik
1999ra lehena izan zen, 1990ean
izan ezik—. Horren ondorioa da
2012-2013 sasoian hiru talde soilik
sailkatuko direla Txapeldunen
Ligarako, orain baino bat gutxiago. Ligako hirugarrenak sailkatzeko fasea jokatu beharko du bi
denboraldi barru.
Emaitza txarrak denboraldi bateko edo biko kontua ez direnez,
zerbait ari dira oker egiten. Azterketa ugariren jomuga da krisi
hori, eta ia denetan, ondorio bera
ateratzen dute, betiko esaldi honetatik oso gertu dagoen hau: Italian, oso gaizki jokatzen dute, eta
horrela ezin da Europan lehiatu.
Beste herrialdeetan, futbolean jokatzeko moduak bilakaera izan
duela, eta Italian ez. Izan daiteke
gainbehera azaltzeko azalpena.
Herrialdean bertan ere badira iritzi molde horren aldekoak. Duela
hilabete eskas, La Gazzeta dello
Sport egunkarian baieztapen gordin hau bota zuten: «Sacchi, Ancelotti eta Scalaren iraultza ahaztu egin dela ematen du. Noiztik ez
du Italiako talde batek bere jokatzeko eredua ezartzen?».
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 25
‹ Kirola
Zonakako
defentsa
Puntu bat eta txapeldun
Andoni Urbistondo
Gosea
Sen garrantzitsuena. Gosea omen, denetan, sen garrantzitsuena.
Haren arabera jokatzen omen da modu batera edo bestera, aldatu izaera. Elikatzea da gizaki bizidunen lehen zeregina, eta horren faltak aurreikusten ezinezkoak diren erreakzioak eragiten ditu. Donostian iskanbila gose zeuden Ilunbera bertaratu ziren zale apurrak, taldearen,
entrenatzailearen eta zuzendaritzaren lanarekin konforme ez. Baina
asetu ederra hartu zuten, eta gosea apaldu. Behin-behinean, halere.
Bilbon arrakasta gosearekin dabiltza aspaldi. Asetuta ere, aurkaria zigortzeko gosez jarduten dute, gauzak beti hobeto egiteko grinarekin,
eta hori ona da. Baskoniak gose handia edo txikia daukan ezin jakin.
Manresan aise irabaziko zutela zirudien. Sabela ondo beteta zutela,
alegia, baina jarrera epel horrek garaipen gosez geratzeko arriskuan
jarri zuen taldea. Gose falta? Arrakasta posible ote goserik eduki gabe?
Erdibidean. Baskoniaren bizilekua. Euroligatik kanpo geratu ostean, ligako bi partidak irabazi ditu, baina inertziagatik irabazi ditu. Aurkaria baino hobeagoa dela jakitun, eta gehiegi sufritu gabe. Egoera ona
litzateke sailkapeneko lidergoan balego, eta tituluren bat irabazita balego, baina bestelakoa da egoera. Hirugarren postua lortzeko lehian
murgilduta dago Baskonia, eta, grina handiagoarekin jokatzen ez badu, ez da hirugarren sailkatuko. Laugarren ere ez, agian. Igandean Bilbo Basket hartuko du Gasteizen, asko exijituko dion aurkari gaiztoa,
eta Manresan bezala, lasai jokatzen badu, muturreko handia jasoko
du. Ligako beste talde handiek egin diezaioketenaren lehen adibidea
da, eta, garaipenak lortzeaz gain, sufritzen ikasteko une aproposa da.
Bestelakoan aukerarik ez du izango liga eskuratzeko.
Hervelle kontu eske joan zitzaion taldekide
bati, eta ondoren taldeko entrenatzaile
laguntzaileari, egindako okerra ez zela berea
izan azaltzeko. Partida erabakita zegoenean.
Jokalarien grinaren erakusle ona da
Egurrean. Interesgarria da Bilbo Basketek lortu duen puntu ona.
Kosta egin zitzaion CAI Zaragoza bere bidetik ateratzea, baina, atera
zuenean, hankapean ibili zuen, tarte txikian hogei puntuko zuloa irekita. Bizkaitarren desioa, gauzak ondo egiteko grina goraipatu behar da.
Partida erabakita zegoela, falta bat egin zuen Axel Hervellek, eta belgikarra kontu eske joan zitzaion taldekide bati, eta ondoren taldeko entrenatzaile laguntzaileari, okerra ez zela berea izan azaltzeko. Partida
erabakita zegoenean. Horrek erakusten du Fotis Katsikarisen jokalariak konformagaitzak direla, eta haiek menderatzeko lan handia egin
beharko duela aurkariak. Derbi bikaina espero da igandean Gasteizen.
Miraria. Larunbat iluntzean Ilunben gertatu zena. Atariko giroak
garbi uzten zuen taldearen eta zaleen arteko dibortzioa. 4.000 lagun eskas hurbildu ziren partida ikustera, eta Unicaja 0-5 aurreratu zenean
labea bat-batean berotu zen. Bizpahiru jokaldiren kontua izan zen, baina Lagun Arok partidari neurria hartu, eta inork gutxik espero zuena
gertatu zen: jarrera oldarkorra, joko ona, garaipen argia eta adiskidetzea zaleekin. Lasaitu handia hartu zuten Pablo Lasoren atzealdean
eserita zeuden agintariak, baina garaipen bakar bat nahikoa al da azken lau hilabetetako desastrea estaltzeko? Ez. Lagun Arok Granada
eta CAI Zaragoza hartuko ditu etxean, eta bi horiek irabazten baditu,
sasoi eskasa itxuratuko du. Itxurak eta usteak, ordea, erdiak ustel.
Euskal Kopa. Etzi jokatuko da Euskal Koparen finalerdia Donostian. Lagun Arok Bilbo Basketen aurka jokatuko du, eta garaileak
Baskoniaren aurka San Prudentzio egunean, Gasteizen (apirilak 28).
Berez, ez da txarra euskal saskibaloi talde onenek Euskal Kopa jokatzea, baina txapelketa hori orain antolatu izanak hautsak harrotu
ditu, batez ere Bilbo aldean. Donostian ez dute ezer jokoan, eta Euskal
Kopak ez die kalte handirik egingo. Antzekoa esan liteke Baskoniari
buruz, titulua lortzeko kanporaketak hasi arte presio gutxirekin ariko
baitira. Bizkaitarrek, aldiz, asko dute jokoan liga bukaeran, eta ez
dute, bada, ondoegi hartu Euskal Kopa. Ez al zen hobea irailean egitea,
denboraldi-aurrean, eta denek denen aurka jokatzea?
Itxakok berdinketa
nahikoa du gaur
Bera Beraren aurkako
derbian, ABF liga
hirugarrenez irabazteko
Edurne Elizondo Iruñea
Atseden hartzeko denborarik ez
du Itxakok. Larunbatean Txapeldunen Ligako finalerdietako joanekoan Gyoriren aurka garaipen
garrantzitsua lortu eta gero (2621), gaur Liga irabazteko aukera
eskura du Lizarrako taldeak.
Bera Beraren aurkako derbia jokatuko dute nafarrek, Donostian
(19:00). Berdinketa nahikoa du
Ambros Martinek zuzendutako
taldeak txapela jantzi ahal izateko. Denboraldiko hirugarrena
izanen litzateke, Espainiako Koparekin eta Superkoparekin batera, eta Ligako hirugarren txapela
jarraian.
Dena du alde Itxakok Liga irabazteko. Sasoi osoan erakutsi du
bere nagusitasuna txapelketa horretan, eta, denboraldiaren azken
txanpan ere, nafarren jokoak ez
du behera egin. Larunbateko
Txapeldunen Ligako partida izan
zen horren adibiderik argiena.
Hasiera txarrari buelta emateko
nahikoa izan zuten defentsa estutzea. Aurkaria ezustean harrapatu zuten, eta garaipena poltsikoratu zuten. Ligan joko bera erakusten badute, zaila izanen da
Bera Berarentzat aurkaria mendean hartzea.
Txapeldunen Ligako finalerdietako itzulikoaren atarian, pizgarri ezin hobea izanen litzateke
Itxakorentzat Ligako txapela irabaztea. Konfiantzarekin ari dira
Ambrosek entrenatutako jokalariak, baina garaipen horrek bultzada handia emanen lioke taldeari, orain arte bere partidarik garrantzitsuena eta erabakigarriena izanen denari aurre egiteko.
Burua Ligan
Bera Berak ez dizkio gauzak
erraztuko Itxakori. Elx taldearen
aurka galdu egin zuten donostiarrek azken jardunaldian, 30-29,
haren pistan, eta, ondorioz, garaipena nola edo hala lortu nahiko
dute etxean. Ezin dizkiote jokoan
diren puntuei ihes egiten utzi.
Bere pistan aurkari gogorra eta
zaila da Bera Bera, eta hori ederki
daki, bertzeak bertze, Eldak. Donostian galdu egin zuen duela gutxi bigarren sailkatuak, eta porrot horrek are eskurago utzi zion
Liga Itxakori.
Lizarrako taldeak, beraz, kontuz ibili beharko du gaur. Lana ez
dago, inondik inora, egina oraindik, eta hori kontuan izan beharko dute nafarrek. Gehiegizko konfiantza Ambrosen jokalarien aur-
Nerea Pena Itxakokoa,jaurtitzear,lehen itzuliko derbian. JAGOBA MANTEROLA / ARP
kari bilaka daiteke. Burua Ligan
jarri beharko dute, txapela lehenbailehen erabakitzeko asmoarekin, eta Txapeldunen Liga ahaztu. Itxakok partida serioa egiten
badu eta defentsan ohi bezala aritzen bada, zaila izanen da, hala
ere, txapelak ihes egitea nafarrei.
Lortuz gero, argi dago lasaiago
egin ahal izanen dutela Lizarrako
taldeak Hungariarako bidaia.
Txapela gaur lortzeak aukera
emanen lieke bihartik aurrera
Txapeldunen Ligaz bakarrik ar-
duratzeko. Itzulikoan bost goleko
aldea izanen du Itxakok, baina
horrek ez du erran nahi, inondik
inora, kanporaketa erabakita dagoenik. Esperientzia eta kalitate
handiko taldea da Gyori, eta igandean, gainera, zaleak izanen ditu
alde. Itxakok gogor egin beharko
du lan, eta anitz sufritu, finalerako sailkatzeko. Sufritzeko gaitasuna baduela erakutsi dute Lizarrakoek, eta aurrera egiteko gogoa dutela ere bai. Ikusteko dago
nahikoa izanen ote den.
26 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Kirola ›
DLaburrak
Athleticek eskura dauka
Superligako finala
FUTBOLA › Rayo Vallecanoren
aurka 4-2 galdu arren, Athleticek eskura dauka Superligako
finala. Orain bigarren daude bilbotarrak, 28 punturekin, eta
puntu bat gutxiago dauka
Rayok —29 dauzka Espanyolek—. Athleticek etxean jokatuko du azken partida, Bartzelonaren aurka, eta, irabaziz gero,
finalean izango da.
Ezustean, Van Summeren
nagusi Paris-Roubaixen
TXIRRINDULARITZA › Fabian
Cancellarari (Leopard-Trek)
begira zeuden denak, baina
Johan Van Summeren (GrminCervelo) nagusitu zen azkenean, herenegun, Paris-Robaix
klasikoan. Helmugara iristeko
15 kilometro falta zirenean jo
zuen erasoa, eta aurkari guztiek
gertutik zaindu zuten Cancellararen mugimendu bakoitza.
Charl Schwartzelek irabazi
du Augustako Mastersa
GOLFA › Charl Schwartzel 26
urteko hegoafrikarrak irabazi
zuen Augustako Mastersa, 274
kolperekin. Oso lehiatua izan
zen azken eguna, hamar jokalarik ia parean ekin ziotelako egunari. Baina Schwartzelek, azkenean, bi kolpera utzi zituen
Jason Day estatubatuarra eta
Adam Scott australiarra. Schwartzel 11. posturaino igo da
munduko sailkapenean.
Heineken
kopatik kanpo
gelditu ondotik,
Top14ari begira
jarri da Miarritze
Lau izan daitezke
Sebastian Vettelek
(Red Bull) aurkari bat
baino gehiago izango du
hemendik aurrera
Munduko Txapelketan
Eneritz Zabaleta Baiona
Laurentzi Garmendia Donostia
Sebastian Vettelek (Red Bull) txapeldunen moduan ekin dio denboraldiari, eta Malaysian ondo
landutako garaipenari esker, alde
polita lortzen ari da. Herenegun
ez zuen esku bakarrarekin irabazi, aurkariak ondo jardun zutelako, eguraldia zalantzazkoa zelako, eta bere autoa nolabait herren
geratu zelako, KERSa galduta.
Baina txapeldunak halako egoeretan nabarmentzen dira, eta Vettel, bere 23 urte eskasekin, txapelduna da.
Berezko aurkaria Hamilton da,
nekaezina eta oso azkarra baita.
Bi bertute horiek, ordea, kaltegarri dira aurten Pirelliren pneumatikoekin. Aurtengo gurpilak oso
bigunak dira, eta gogorregi gidatuz gero, hustu egiten dira. Malaysian argi geratu zen hori.
Horregatik, ez da harritzekoa
Jenson Button (McLaren) gidari
finak horren sendo amaitu izana,
eta Lewis Hamilton (McLaren) oldarkorrak pneumatikoak txikitu
izana. Zirkuituak bere eragina
izan zuen, ia 30 gradu baitzeuden.
Higadura handitu zuen horrek.
Hamiltonek eta McLarenek badute Vettel izutzeko talentua, eta
badakite zertan hobetu behar duten. Bitartean, Buttonek hartu
Sebastian Vettel alemaniarra, herenegun, podiumean. AHMAD YUSNI / EFE
du Vettel jazartzen ari direnen
agintea, eta pneumatikoen ezaugarriek halako garrantzia badute, sasoi ona izan dezake.
Taldeek oraindik badute pneumatikoen kudeaketan hobetzeko
aukera, eta pentsatzekoa da aurrerantzean geldialdi gutxiago
beharko dituztela. Ferrari ere berreskuratu zuen Malaysiak.
Alonso gidari azkarra da, baina,
aldi berean, ondo zaintzen ditu
pneumatikoak. Maisua da, bereziki, autoa noiz zaindu eta erasoa
noiz jo erabakitzen. Autoa ez dago
Red Bull eta McLarenen mailan,
baina espainiarrak gutxitu egiten du defizit hori askotan.
Malaysiak ikuskizuna berreskuratu zuela ere esan daiteke.
Helmugako zuzengunea ezin hobea zen aleroi mugikorraren eraginkortasuna ikusteko. Helburua
lortu zutela esan daiteke.
G Sailkapenak
MALAYSIAKO SARI NAGUSIA
1.Sebastian Vettel (R.Bull) 1.37.39,832
2.Jenson Button (McLaren) 3,261era
3.Nick Heidfeld (Renault) 25,075era
4.Mark Webber (Red Bull) 26,384ra
TXAPELKETA (GIDARIAK)
1.Sebastian Vettel (Red Bull) 50 puntu
2.Jenson Button (McLaren) 26 puntu
3.Lewis Hamilton (McLaren) 22 puntu
TXAPELKETA (AUTOGILEAK)
1.Red Bull
2.McLaren
3.Ferrari
72 puntu
48 puntu
36 puntu
Informazio gehiago nahi
izanez gero, ikus
Bugattiko bihurgunea kanala:
http://kanalak.berria.info/
1formula
@
Herenegun arratsaldean aurpegi
tristeak ikus zitezkeen Anoetan,
Miarritzeko jokalarien aldagelan.
Gorabeheraz eta ezustekoz betetako final-laurden baten ondotik,
luzapenean galdu zuten zuri-gorriek Tolosaren aurka (20-27), eta
Heineken kopatik kanpo gelditu
ziren. Miarritze aldean denbora
dezente beharko dute hain gutxigatik galdutako final-laurdena
ahanzteko. 17-0 gibeletik joan ondoren, azken minutuan 17-17koa
lortu zuen Miarritzek, baina Tolosak eskarmentuari esker irabazi
zuen azkenean, luzapenean.
Hala ere, sasoiak ez du tarterik
uzten gibelera begira ezartzeko,
eta, horren erakusgarri, Top14a
dagoeneko ate joka dago. Sailkapeneko lehen sei postuetan mantentzea da Miarritzeren lehentasuna. Gaur egun lapurtarrak seigarren daude, baina Toulon
puntu bakarrera dago, Perpinya
hirura eta Baiona laura; oso-oso
estu dago sailkapena. Hiru partida falta dira Top14ko fase erregularra bukatzeko, eta datorren larunbatean Briveren aurka ariko
dira miarriztarrak, Agileran. Lapurtarrek jada ezin dute hutsik
egin, baina urduritasuna menderatzen jakin beharko dute partida
garrantzitsua irabazi eta lehen
sei postuetan jarraitu ahal izateko.
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 27
D
‹Agenda
Ekitaldiak
Zure ekitaldia BERRIAn agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/
Musika
pBerriozar. Flauta eta pianoa.
Bihar, 19:00etan, Musika Eskolan.
pBilbo. X. Haur Musika Topaketak. Gaur, 18:00etan, Kafe Antzokian.
pBilbo. Deerhunter eta Lower
Dens. Bihar, 21:00etan, Kafe
Antzokian.
pBilbo. Motorpsycho eta Two
Cow Garage. Bihar, 21:00etan,
Azkena aretoan.
pDonostia. Musika Eskola Big
Band. Gaur, 19:15ean, Egiako
Gazteszenan.
pDonostia. Harpa airean.
Ostegunean, 19:00etan, Fnacen.
pGasteiz. Tobaco Road. Bihar,
20:30ean, Hala Bedi tabernan.
Antzerkia
pAndoain. Fugadas, Pentacion
taldearen eskutik. Gaur,
20:00etan, Bastero kulturgunean.
pAndoain. Anaki, haurrentzako
antzerkia. Bihar, 17:00etan, Bastero kulturgunean.
pBarañain. Besos. Ostegunean, 20:00etan, udaleko erabilera anitzeko aretoan.
pEibar. ¿María?, En blanc antzerki taldearen eskutik. Gaur,
20:30ean, Coliseo antzokian.
pEibar. Errautsak, Dejabu, Le
Petit Theatre de Pain eta Artedrama taldeen eskutik. Ostegunean, 20:30ean, Coliseo antzokian.
Bertsolaritza
pAzpeitia. Azpeitiko bertsolarien bertso trama. Ostegunean,
22:00etan, gaztetxean.
pIruñea. Hizkuntza Eskolako 6.
Eustal Tulkur Arkea (sic). Lehenengo mailako bertso saioa.
Bihar, 20:00etan, Hizkuntz Eskolan.
Hitzaldiak
pAntsoain. Etxetik irten: Emakumearen promozio zentroak
emakumearen emantzipaziorako gune moduan, 70. hamarkadan, Patricia Amigot Leache
psikologia sozialeko irakaslearekin. Gaur, 19:00etan, gizarte
zentroan.
pAzpeitia. Egungo kartzelen
eta presoen egoera. Gaur,
19:00etan, gaztetxean.
pAzpeitia. Gaztetxea lortzeko
egin behar izan zen borroka.
Bihar, 19:00etan, gaztetxean.
pAzpeitia. Zero Zaborreko kideen hitzaldia. Ostegunean,
19:00etan, gaztetxean.
pBarañain. ¿Es realmente posible otra política? Gaur,
19:30ean, Kultur Etxean.
pBilbo. Colombia: lo que ocultan las transnacionales, el caso
de Hidroituango. Bideokonferentzia Nubia Cirorekin, Kolonbiatik. Gaur, 19:30ean, Hikaateneoan.
pBilbo. Cuba, proceso de debate, retos y expectativas, Lazaro Oramas eta Antxon Mendizabalekin. Bihar, 19:30ean,
Yohn jauregian.
pDonostia. Hizkuntza berdintasunari buruzko mintegia.
19:00etan, Camino Doktorearen liburutegian.
pDonostia. Por el culo: políticas anales liburua aurkeztuko
dute Sejo Carrascosak eta Javier Saezek. Ostegunean,
19:30ean, San Jeronimo kaleko
sotoan.
pGernika-Lumo. Izan ginelako
gara, Euskal Herriak independentzia nahi eta behar dauelako, Gabirel Ezkurdiarekin. Ostegunean, 19:15ean, Elai Alai aretoan.
pLarrabetzu. Koldo Izagirreren
Autopsiarako frogak liburuari
buruzko solasaldia. Ostegunean, 20:00etan, Hori Bai gaztetxean.
pLegazpi. Akademikoki hezitzeko lana. Gaur, 18:00etan,
Kultur Etxeko ikastaro gelan.
pLegazpi. Yurre Ugarterekin solasaldia. Bihar, 10:30ean, Kultur
Etxeko Areto Nagusian.
pLegazpi. Konturatzea argitzen. Ostegunean, 18:00etan,
Kultur Etxeko ikastaro gelan.
pUsurbil. Alderdikrazia, etorkizunik gabeko panorama, Pako
Aristirekin. Gaur, 19:00etan, Sutegin.
Ikastaroak
pUrretxu. Etxeko lorezaintza
tailerra. Gaur, 16:30ean, Aizpurunea kultur etxean.
Ikus-entzun
pArrasate. Laburbira, film laburren zirkuituko emanaldia.
Gaur, 19:00etan, Kulturaten.
pErmua. Pausoz pauso, bideohitzaldia, David Elejaldekin.
Gaur, 17:00etan, Infreñu tabernan.
Bestelakoak
pDonostia. Lutxo Egiak «Txakur Ingelesak» ipuin liburu berria aurkeztuko du. Gaur,
11:00etan, Udal Liburutegiko
sotoan.
pDonostia. Ipuinaren Ordua.
Gaur, 18:00etan, Ernest Lluch
kultur etxean.
pGasteiz. Sexualitatean Xirikatuz , Maider Garcia de Bikuña,
Iratxe Porras eta Ana Ramirez
de Okarizekin. Gaur, 12:00etan,
Liburuaren Etxean.
pIruñea. Lander Garroren Kontrarioa nobelaz mintzatuko dira.
Gaur, 17:00etan, Hizkuntza Eskolan.
BERRIA
Maider Garcia de Bikuña q Sexologoa
‘Sexualitatean xirikatuz’liburua aurkeztuko du gaur psikologoak, eta
sexu harremanen arriskuak azken atalerako utzi dituela dio, gizartean
gai horren inguruan zabalduriko beldur giroa errealista ez dela iritzita.
«Gurasoek uste dutenak eta
seme-alabek egiten dutenak
ez dute zerikusirik askotan»
Edu Lartzanguren
Maider Garcia de Bikuña psikologoa eta sexologoa da (Agurain,
Araba, 1976). Prentsan eta telebistan aritu izan da. Iratxe Porrasekin batera, Sexualitatean Xirikatuz liburua idatzi du (Erein). Gaur
aurkeztuko dute, 12:00etan, Gasteizko Liburuaren Etxean.
Aurreko batean galdera egiten zenuen: gizonak urdinak eta emakumeak arrosak al gara?
Badirudi emakume guztiek berdinak izan behar dutela eta baita
gizonezko guztiek ere. Bada, kolore asko daude tartean, eta gutako
bakoitza kolore guztietako adreiluz dago eraikita. Gauza batzuetan oso ezberdinak gara, baina
bestetan uste baino antzekoagoak, esaterako kitzikatzerakoan
gorputzak duen erreakzioetan.
Emakumeei klitoria tentetu egiten zaie, baina, noski, zakilaren
tentetzea askoz errazago ikusten
da. Antzeko sistema dugu fisiologia aldetik. Mutilen barrabilak,
esaterako, obulutegiak sortzen
diren leku beretik ateratzen dira.
Beraz, ez gara bi planetatakoak,
eta horrek erraztu egiten du gure
arteko komunikazioa.
Xirika gazte aldizkarirako lau urteotan idatzitako testuen biduma da li-
burua. Gazteen sexualitatean jarri
duzue arreta?
Saiatu gara edonorentzat idazten, era ulergarrian. Guraso eta
irakasleek ere irakurtzeko moldatu dugu. Sexologook erabiltzen
ditugun hitz teknikoak eta kalean erabiltzen direnak azaltzen ditugu, esaterako, baita hitzok nondik datozen ere.
Sexu heziketa eta politika ofizialak
kritikatzen dituzue.
Kritiko barik objektibo izaten
saiatu gara, baita politikoki ondo
ikusten diren gauza batzurekin
ere. Biharamuneko pilula, esaterako, adabaki bat da, eta kondoiak leku guztietan jartzea ez da
sexu heziketa. Beste gauza asko
landu behar dira horiek ondo erabiltzeko. Asmo onez diru asko
gastatzen da kanpainetan, eta
azalean geratzen gara. Papiloma
birusaren txertoarekin gastatzen
ari diren diru guztia ginekologotan gastatuz gero, inork ez luke
txertorik beharko, eta ez genuke
umetokiko minbizirik garatuko.
Gainera, emakume guztientzat
balioko luke, ez soilik adin tarte
batekoentzat.
Beldurraren gizarteak kutsaturik du
berez plazeraren eremukoak diren
jarduerak?
Kontuz horrekin eta kontuz bes-
tearekin... besterik ez dugu entzuten, eta arriskua sexualitatearen
atal txiki bat baino ez da. Guk azken atalerako utzi dugu arriskuen gaia. Sexualitatea ez da hasten seme-alabek bikotekidea dutenean. Denok gara sexudunak,
eta betidanik dugu sexualitatea,
ez soilik 15-16 urtetik aurrera.
Arriskua somatzen dugunean
hasten gara horretaz hitz egiten,
nahiz eta gurasoek uste dutenak
eta seme-alabek benetan egiten
dutenak askotan zerikusirik ez
duen. Egunero nago gazteekin,
eta ez dira horren arduragabeak;
badituzte beste gauza batzuk buruan.
Gurasoek gehiegizko irudimena dutela esaten ari zara?
Ez dut hori esaten, baina egia da
komunikabideetatik datozen informazioak eta datuak kontu
handiz hartu behar direla. 13-14
urtekoek askotan diote «nire gurasoek sekulako gauzak esaten
dizkidate. Zertarako eraman behar dut nik kondoia, oraindik ez
dut-eta inoiz ligatu, eta asmorik
ere ez dut». Errealitatetik piska
bat urrun egoten dira gurasoak
batzuetan, beldur horiekin. Hori
ere jakin behar da, lasaitasun
gehiagorekin bizitzeko seme-alaben nerabezaroa.
28 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Agenda ›
b
Eguraldia
JON ALBISU
Joera
Bihar
pItsasoko egoera. Ipar-mendebaldeko haizeak itsaskia eragingo du 3ko indarrarekin; ipar
partean, aldika, 4ko ufadak sorraraziko ditu. Gaizki ikusiko da.
pOlatuak. Metro bat eta bi metro arteko olatuak.
t°
t°
t°
Osteguna, 14
Itsasoa
t°
Ostirala, 15
Larunbata, 16
p
Baiona 12/16
p
Bakio 7/14
p
Donostia 10/16
p
p
Bilbo 10/16
p
p
p
Balmaseda 9/15
Eguraldia argituz
pZerua. Biharko, atertu egingo
du, eta eguraldia nabarmen hobetuko da. Lainoak txikitu egingo dira, eta zerua gero eta urdinago egongo da; are gehiago
barnealdean.
pHaizea. Ipar-ekialdeko haizea
ibiliko da.
pTenperatura. Gora. Ipar isurialdean eta mendi inguruetan,
15 eta 20 gradu artekoak izango
dira beroenak; barnealdean,
berriz, 14 eta 22 gradu artekoak.
p
p
p
Leitza 7/14
Arrasate 9/15
Amurrio 8/15
Itsasaldiak
Maule 10/17
Donibane Garazi 10/17
Eibar 9/15
p
Abaurregaina 7/13
p
Gaur
Giro nahasia
eta ipar haizea
pZerua. Zaparradak izango
dira ipar isurialdean eta
mendialdean. Pirinioetan,
euria gehiago egingo du.
Barnean, Arabako Lautadan
eta Iruñerritik hegoaldera,
ateri eutsiko dio. Arratsaldean, garbitzera egingo du.
b
p
p
Gasteiz 6/14 Agurain 6/14
t°
Iruñea 8/17
p
p
Tafalla 8/17
Guardia 3/14
pHaizea. Ipar haizea.
pTenperatura. Berdin. Ipar
isurialdean eta mendialdean, 13 eta 17 gradu artekoak
izango dira beroenak; barnealdean, berriz, 11 eta 18 gradu
artekoak.
ORDUA
05:16
1,53
Itsasgora
12:09
2,93
Itsasbehera
18:07
1,82
Isobara mapa
Eguzkia
S0RTU
3
20:50
Ilargia
EGUNA
Ilbete
Apirilaren 18a, astelehena
Ilbehera
Apirilaren 25a, astelehena
Ilberri
Maiatzaren 3a, asteartea
Ilgora
Maiatzaren 10a, asteartea
BAGABIGA
G Hitz gurutzatuak
2
GORDE
07:42
p
Tutera 10/20
Hitz jokoak
1
METROAK
Itsasbehera
4
G Sudokua
5
6
7
8
9
10
11
3
12
7
1
2
9
3
1
9
3
2
7
4
7
6 4
2
2
4
5
7
8
3
6 5
4
6
1
8
6
3
9x9-ko laukian hutsik
dauden gelaxkak bete
behar dituzu, 1etik 9ra
bitarteko zenbakiak
idatziz, eta kontuan izanik
zenbaki bakar bat ere ez
dela bi aldiz azaltzen
errenkada eta zutabe
berean, ezta dagokion
3x3-ko laukian ere.
9
9 4
5
2
8
9
10
G Goitibehera
U K
1
11
12
1. Adin bertsua duten pertsonen multzoak. 2. Igortzea, bidalketa. Nafarroako herri
urtegiduna. 3. Informazio jakin bat eskaintzen duen sinbolo sistema. Oinarrizko janari.
Atzizkia. 4. Lurreko kontinentea. ... O’Hara, aktore irlandarra. 5. Erregai beltza. Toka, naiz.
6. Har ezan. Artatu. Kanpo. 7. Triatloi-atleta. 8. Ardi, hitz elkartzeetan. Behorra arreske.
Laboreak ehoz ateratzen den hauts. 9. Faltsu. Lapurdin, joan. Tik-..., erlojuaren matraka.
10. Uranioaren ikurra. Bi hagaren arteko ohatzea. Mend., izeba. 11. Neskatoak.
Kontsonantea. 12. Garaia. Behiaren arbaso. Arrantza-tresna.
E Z
I
N T A S U N
K A S U
T R E N K A T U
E R N E A
K A
3
A K
4
Ezker-eskuin
Goitik behera
I
S A R R E R A
2
1. Bikainen ezaugarria. 2. Tematia, setatia. Erbioaren ikurra. 3. Gizena. Ur-masa handi, ibaien
pausaleku. 4. Bizkaiko herria, Arratian. Amerikako inperioa, espainiar kolonizatzaileek
desegin zutena. 5. Dupa, kupela. Puska. Dago. 6. Neoiaren ikurra. Maileguan utzi. 7. Zakotea.
Zelan. Iridioaren ikurra. 8. Konpainia, jesuiten moduan. Afrikako ibai ez txikia. 9. 500.
Hankaz gora jarri. Azkena eta lehena. 10. Ilearen bokalak. Euroaren hasiera. Erreka, estrata,
bi etxeren arteko tartea. 11. Asterokoak. Mila. 12. Biblian, Abelen anaia hura. Sendotu,
finkatu.
G Atzoko erantzunak
5
6
7
8
9
Goiti eta beheiti letra bat gutxiago edo
gehiago du asmatu beharreko hitzak.
1. Arabako udalerria, Aiaraldean. 2. Herra,
haserre bizi. 3. .Ahari. 4. Amildegi,
haitzarteko hutsune. 5. Garai, aldi.
6. Biba! 7. Iratzea, ira. 8. Iragana.
9. Goizeko otordua.
I
T S
E
L A Z E A
E
E K A
K A
O
A Z
A R A R T E K O
B E
L
I
O S T A T U
I
N D
E Z
I
I
A R
A A
A R T E Z
K E A
E R
I
A R T O
B
R A O
L
A H A
T O K
A G U R
E
L
I
A
K A
I
8
5
1
3
7
6
2
9
6
4
7
5
2
9
3
8
4
1
9
2
3
1
8
4
5
6
7
1
3
9
6
5
8
4
7
2
5
7
4
2
9
1
6
3
8
5
2
8
6
7
4
3
9
1
4
9
2
8
6
7
1
5
3
3
6
8
4
1
5
7
2
9
7
1
5
9
3
2
8
4
6
Goitibehera: 1. Atherei. 2. Eihera. 3. Aiher.
4. Aire. 5. Era. 6. Bera. 7. Barea. 8. Arbela.
9. Arrazoi.
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 29
‹ Agenda
1
Nada que declarar
En un mundo mejor
Encontrarás dragones
Sin compromiso
Cisne negro
Aretoak
17:30 20:10
17:15 20:00
17:15 20:00
17:30 20:10
17:15 20:00
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
16:30 18:30 20:30
16:30 18:30 20:30
17:15 20:00
17:15 20:00
17:30 20:00
16:30 18:30 20:30
17:30 20:00
20:00
20:00
16:30 18:30 20:30
17:15
16:30 18:30
22:30
D GOLEM LA MOREA
(948-222333).Ikuslearen eguna: astelehena.
Invasión a la Tierra
Furia ciega 3D
Soy el número cuatro
Araba
16:30
16:30
16:45
19:15 22:00
19:15 22:00
19:30 22:00
Rio 3D
Rio
Furia ciega 3D
Soy el número cuatro
La legión del águila
Sin límites
Invasión a la Tierra
¿Para que sirve un oso?
Encontrarás dragones
Sin compromiso
Esta abuela es mi padre
Gnomeo y Julieta 3D
El rito
Torrente 4 3D
Torrente 4
El discurso del rey
D YELMO MEGAPARK
GASTEIZ
Erribera etorbidea z/g (94-4181672).Ikuslearen eguna: astelehena.
D ABACO BOULEVARD
Boulevard merkataritza gunea (902-221622).Ikuslearen eguna: osteguna.
La legión del águila
Furia ciega
Sucker Punch
Sin compromiso
Rio 3D
Esta abuela es mi padre
Cisne negro
Invasión a la Tierra
Rio
Soy en número cuatro
Sin límites
Torrente 4
Gnomeo y Julieta
Encontrarás dragones
Rango
El rito
15:45 18:00 20:15 22:30
16:15 18:25 20:30 22:40
15:50 18:05
20:15 22:25
16:20 18:30 20:30 22:30
15:55 18:10 20:25
22:35
15:50 18:00 20:20 22:35
16:00 18:00 20:05 22:10
16:05 18:15 20:25 22:35
16:10 18:15 20:20 22:25
16:00 18:15 20:30 22:40
16:30 18:30 20:20
22:15
16:15 18:20
20:25 22:40
D FLORIDA
San Prudentzio,22 (94-5231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Sin límites
¿Para qué sirve un oso?
Potiche,mujeres al poder
En un mundo mejor
Morente
Mademoiselle Chambon
Nada que declarar
HappyThankYouMorePlease
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
18:00
20:15
18:00 20:15
18:00 20:15
Rio 3D
Rio 2D
Furia ciega 3D
La legión del águila
Soy el número cuatro
Sin límites
Invasión a la Tierra
Gnomeo y Julieta 3D
Esta abuela es mi padre
Torrente 4 3D
Sucker Punch
El rito
Sin compromiso
¿Para qué sirve un oso?
17:30 19:30
18:30 20:30
17:50 20:00
17:40 20:00
17:50 20:10
17:45 20:00
17:30 19:50
18:00
17:40
20:00
21:30
22:30
22:20
22:20
22:30
22:15
22:20
22:10
22:25
20:00
17:55 20:10 22:25
17:30 19:40 21:50
D IBAIGANE
¿Para qué sirve un oso?
17:30 20:00
D SOCIAL ANTZOKIA
Precious
19:00
DBERMEO. Nestor Basterretxea. Ez dago emanaldirik.
22:30
22:30
DGALDAKAO. Torrezabal. Ez dago emanaldirik.
DDERIO. Gurea. Ez dago emanaldirik.
DDURANGO. Zugaza.
Rio 3D 20:00
Ez dago emanaldirik.
22:30
17:30 20:00 22:30
17:30
22:30
20:00
18:00 20:15 22:30
17:30 20:00 22:30
18:00
20:00 22:30
17:30 20:00 22:30
D YELMO GORBEIA 3D
Gorbeia merkataritza gunea (94-5460623).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Rio
Rio 3D
Soy el número cuatro
Furia ciega 3D
La legión del águila
Sin límites
Nada que declarar
Invasión a la Tierra
¿Para qué sirve un oso?
Sucker Punch
Sin compromiso
El rito
Gnomeo y Julieta 3D
Gnomeo y Julieta
Torrente 4 3D
Rango
Cisne negro
Destino oculto
El discurso del rey
17:30 19:30 21:30
18:30 20:30 22:30
17:55 20:10 22:25
18:00 20:10 22:20
17:25 19:50 22:15
18:15 20:15 22:15
17:40 19:50 22:00
17:45 20:05 22:30
17:45 19:45
22:10
18:10 20:10
19:40 22:05
17:40
18:40
18:20 20:30 22:40
18:10
20:20 22:35
20:40 22:40
21:45
DANDOAIN. Bastero. Ez dago emanaldirik.
Gnomeo y Julieta
Destino oculto
Encontrarás dragones
Torrente 4
Soy el número cuatro
Rio
¿Para qué sirve un oso?
Bienvenidos al sur?
Sin compromiso
La legión del águila
El mundo según Barney
Sin límite
Rio 3D
Furia ciega 3D
Invasión a la tierra
19:30 22:00
17:00
19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00
19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
DIGORRE. Lasarte aretoa. Ez dago emanaldirik.
D CINESA ARTEA
Artea merkataritza gunea (902-333 231).Ikuslearen eguna: asteazkena.
D KULTUR LEIOA
Villarias,10 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
La batalla de Hadiza
Rio
Encontrarás dragones
Potiche,mujeres al poder
La legión del águila
Sin límites
DLEKEITIO. Ikusgarri . Ez dago emanaldirik.
DMUNGIA. Olalde.
16:00 18:05 20:10
17:00 19:05
20:30
16:00 18:15 20:30
16:00
20:30
16:00
16:00
16:00
16:00
16:00
22:15
22:45
22:45
22:45
22:00
18:00 20:00 22:00
18:15
18:15 20:30 22:45
18:00 20:10 22:20
18:10 20:20 22:30
18:15
20:00
Ez dago emanaldirik.
DMUSKIZ. Meatzari.
D GOLEM ALHONDIGA
Ez dago emanaldirik.
DONDARROA. Bide Onera. Ez dago emanaldirik.
(94-6070767).
17:15 20:00
17:30 20:10
17:30 20:00
17:30 20:00
20:10
17:30 20:10
17:00 19:45
17:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
D MULTICINES
PORTUGALETE
D BALLONTI
Soy el número cuatro
Rio 3D
Rio
Invasión a la Tierra
Sin límites
17:30 19:45 22:00
18:00 20:00 22:00
17:45
19:45 22:10
18:00 20:00 22:15
SANTURTZI
Eskutza kalea,13 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
En el centro de la tormenta
¿Para qué sirve un oso?
Morente
El último verano
HaapyThankYouMorePlease
Mademoiselle Chambon
Cisne negro
El discurso del rey
Nada que declarar
Sin compromiso
20:00 22:15
17:30 19:45 22:15
17:30 20:00 22:15
22:15
17:30 20:00 22:15
20:00 22:15
17:30 19:45
17:15
17:30 19:45 22:15
17:30
D ZUBIARTE
D SERANTES
(94-4839244).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Rio 3D
Sin límites
Invasión a la tierra
17:30 19:45 22:15
17:30 20:00 22:30
17:15 19:45 22:15
DZALLA. Antzokia. Ez dago emanaldirik.
DZORNOTZA. Zornotza aretoa. Ez dago emanaldirik.
DBEASAIN. Usurbe. Ez dago emanaldirik.
16:15
16:00 18:00
16:15
20:00 22:00
19:15 22:00
EIBAR
D COLISEO
Ez dago emanaldirik.
DELGOIBAR. Herriko Antzokia. Ez dago emanaldirik.
ERRENTERIA
D NIESSEN ZINEMAK
17:15 19:45 22:30
17:15 20:00 22:35
17:30 20:10 22:35
17:00 19:45 22:30
20:00 22:40
20:00
17:15
22:45
17:15
DHERNANI. Biteri. Ez dago emanaldirik.
IRUN
D CINEBOX MENDIBIL
Mendibil merkataritza gunea (943-630223).Ikuslearen eguna: osteguna.
Sin límites
La legión del águila
Rio
Soy el número cuatro
Torrente 4
¿Para qué sirve un oso?
Esta abuela es mi padre
Invasión a la tierra
Gnomeo y Julieta
18:00
18:00
18:10
18:00
20:15
20:15
20:15
20:15
22:25
22:25
22:25
22:25
22:25
20:15
18:00
20:15 22:25
18:00
D TXINGUDI
BARAKALDO
D COLISEO MAX OCIO
Kareaga kalea z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.
17:00 19:30 22:00
16:45
16:45
16:45
16:30
16:00
16:15
16:45
16:45
19:15 22:00
17:00 19:00 21:00
19:15 22:00
19:15 22:00
17:00 19:15 22:00
19:00 22:00
18:00 20:00 22:00
19:15 22:00
19:15 22:00
19:15 22:00
19:30 22:00
17:00
Rio 3D
Furia ciega 3D
Nada que declarar
Esta abuela es mi padre
Invasión a la Tierra
Sin compromiso
Torrente 4
Soy el número cuatro
Sin límites
16:30 18:30 20:30 22:30
16:00 18:15 20:30 22:45
16:0018:00 20:00 22:15
16:00
18:15 20:30 22:45
16:00 18:10
20:20 22:30
16:00 18:15 20:30 22:45
16:30 18:30 20:30 22:30
DONOSTIA
(943-001200).Ikuslearen eguna: astelehena.
Torrente 4 3D
Rio 4 3D
El discurso del rey
Invasión a la Tierra
La legión del águila
En un mundo mejor
Mystical
¿Para qué sirve un oso?
Nada que declarar
17:15 20:00
17:15 20:00
17:00 19:45
17:00 19:45
17:00 19:45
17:00 19:45
22:30
22:30
22:15
22:15
22:15
22:15
Rio 3D
Sin límites
Soy el número cuatro
HappyThankYouMorePlease
Invasión a la tierra
Encontrarás dragones
Scream 4
Morning Glory
Les aventures de Philibert
Titeuf 3D
Winx Club l’aventure ... 3D
Big mamma: de pere en fils
Je n’ai rien oublié
Sucker Punch
L’agence
Rango
20:00 22:15
16:00
20:00 22:15
16:00
20:00 22:15
16:00 18:00 20:00 22:00
16:00 18:00
16:00 18:00 20:00 22:00
14:00
18:00
16:00 18:00 20:00 22:15
13:45
18:00
22:15
11:15 13:45 16:00 18:00 20:00
11:15
11:15
11:15
11:15
11:15
11:15
13:45
13:45
14:00
14:00
D L’AUTRE CINEMA
LIZARRA
(05559-557363).
18:00 20:00 22:00
17:15 20:00 22:30
Fighter (JBA)
Revenge (JBA)
Le discours d’un roi (JBA)
Pina 3D
Nous,princesses de cleves
Winter’s bone (JBA)
93,la belle rebelle
Le mulot menteur
D LA BRETXA
16:00 18:00 20:00 22:00
16:00 18:10 20:20 22:30
16:30 18:30 20:30
22:30
16:00 18:15 20:30 22:45
16:00 18:00 20:00 22:15
16:15 18:00
19:45 22:15
16:00 18:15 20:30 22:45
16:00 18:15 20:30 22:45
16:00
18:00
20:15 22:15
D MONCINE
Titeuf 3D
Titeuf 2D
Morning Glory
Les aventures de Philibert
Tous les soleils
Je n’ai rien oublié
Rango
Sucker Punch
Les yeux de sa mère
Les femmes du 6e étage
Bonobos
Hell driver 3D
Ma part du gateau
Scream 4
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
20:00
17:30 20:00 22:00
17:15 19:45
17:15
17:30
19:30
22:00
22:00
D GOLEM LOS LLANOS
Ez dago emanaldirik.
16:30
20:30
17:15
18:30
14:30
TUTERA
21:00
15:15
19:30
14:15
USURBIL
16:00 18:00 20:00 22:00
16:00 18:15 20:30 22:45
20:00 22:15
16:00 18:00
15:45 18:00 20:20 22:45
16:00 18:15 20:30 22:45
20:30 22:45
16:00 18:15
15:45 18:00 20:20 22:45
20:30 22:45
16:00 18:15
20:00
18:00
20:00 22:00
18:00 20:00 22:00
18:00 20:00
20:00
18:00 20:00 22:00
22:00
18:00
18:00
18:00
22:00
22:00
20:00 22:00
21:30
21:30
16:30
16:30
19:00
19:00
21:30
16:30
19:00
19:00
16:30
21:30
DHAZPARNE. Haritz Barne.
Largo Winch 2 21:00
DHENDAIA. Les Varietes. Les voyages de Gulliver 15:00
Very cold trip 21:00
MIARRITZE
DTOLOSA.Leidor. Ez dago emanaldirik.
11:00
D LE SELECT
Titeuf 2D
14:15
Tous les soleils
Les aventures de Philibert
14:15
Winx Club,l’aventure magique 3D
Rango
Les femmes du 6e étage
Je n’ai rien oublié
14:15
Les discours d’un roi (JBA)
Vent de folie à la ferme
Scream 4
Chez Gino
14:15
We want Sex Equality (JBA)
Sucker Punch
DKANBO. L’Aiglon.
DORDIZIA.Herri antzokia. Ez dago emanaldirik.
16:00
11:00 14:00
11:00 14:00 16:00
14:00 16:00
11:00 14:00 16:00
11:00 14:00 16:00
11:00 14:00 16:00
11:00 14:00 16:00
DONIBANE LOHIZUNE
Ez dago emanaldirik.
DZUMAIA. Aita Mari. Ez dago emanaldirik.
17:15 19:45
17:30 20:00
17:30 20:00
17:30 20:00
20:00
17:30
D SAIDE OLITE
La nostra vita (JBA)
14:45
20:45
Route irish (JBA)
16:30
We want sex equality (JBA)
18:30
D L’ATALANTE
DOÑATI. Herri zinema.
DZARAUTZ. Modelo.
22:30
22:30
(948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena.
La ventana indiscreta
¿Para qué sirve un oso?
Encontrarás dragones
Esta abuela es mi padre
Gnomeo y Julieta
El mundo según Barney
Torrente 4
El discurso del rey
Ez dago emanaldirik.
Soy el número cuatro 19:30 22:15
16:00
Arraindegi eraikina (943-421371).
Rio 3D
Invasión a la Tierra
Rio
Encontrarás dragones
Furia ciega 3D
Sin límites
Gnomeo y Julieta 3D
Sin compromiso
Soy el número cuatro
La legión es águila
Enredados
Rango
Torrente 4
(948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena.
DLEGAZPI. Latxartegi.
Rio 3D
Invasión a la Tierra
Torrente 4
Gnomeo y Julieta
Soy el número cuatro
Furia ciega
Sin compromiso
Esta abuela es mi padre
La legión del águila
¿Para qué sirve un oso?
Sucker punch
22:30
22:30
22:30
D SAIDE CARLOS III
D CGR CENTRE
(0559-599090).
ANGELU
Rio 3D
Soy el número 4
Sin límits
La legión del águila
Invasión a la Tierra
Sin compromiso
Gnomeo y Julieta
Torrente 4
Esta abuela es mi padre
D URBIL
D ANTIGUO BERRI
19:15 22:00
16:15
19:00 22:00
16:00 18:00 20:00 22:00
17:00 19:00 22:00
16:00 18:00 20:00 22:00
16:15
19:15 22:00
BAIONA
16:30 18:30
16:30 18:30 20:30
20:30
17:00 19:45
20:00
16:30 18:30 20:30
17:15
(05559-555298).
Urbil merkataritza gunea (943-221622).
Gipuzkoa
Leizaola Lehendakariaren kalea,
Torrente 4
Rango
Cisne negro
Rio
En tiempo de brujas
Esta abuela es mi padre
Sin límites
¿Para que sirve un oso?
Rio 3D
Sucker Punch
El rito
En el centro de la tormenta
Sin compromiso
La legión del águila
Gnomeo y Julieta
DAZKOITIA. Baztartxo. Ez dago emanaldirik.
(943-635441).Ikuslearen eguna: astelehena.
Inside Job (JBA)
Nada que declarar
Rio 3D
En un mundo mejor
¿Para qué sirve un oso?
Potiche,mujeres al poder
El mundo según Barney
El discurso del rey
Torrente 4
Soy el número cuatro
Gnomeo y Julieta
Esta abuela es mi padre
¿Para qué sirve un oso?
Furia ciega 3D
Sin límites
Rio
Rio 3D
Invasión a la Tierra
DARRASATE. Amaia. Ez dago emanaldirik
Lapurdi
(943-345291).
LEIOA
D CAPITOL
18:00 20:30
18:00
20:30
18:00 20:30
18:00 20:30
17:30 19:45 22:00
17:30
19:45 22:00
DARETXABALETA. Zaraia. Ez dago emanaldirik.
17:00
BILBO
Bizkaia
D TRUEBA
D GETXO ZINEMAK
Arriluze z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: asteazkena.
¿Para qué sirve un oso?
Potiche.Mujeres al poder
Inside Job (JBA)
El mundo según Barney
Incendies
Bienvenidos al sur
El discurso del rey
Beautiful 19:30 22:15
17:00 20:00 22:30
17:30 20:00 22:30
17:15 19:45 22:15
16:45
19:45
22:00
17:30 20:00 22:30
17:15 19:45 22:15
17:00 19:30 22:00
17:00 19:30 22:00
16:45
19:30 22:15
17:15 19:45 22:15
GETXO
Rio 3D
Rio
Torrente 4
Yo soy el número cuatro
¿Para qué sirve un oso?
Sin compromiso
Cisne negro
Sin límites
Encontrarás dragones
La legión del águila
Furia ciega 3D
Invasión a la Tierra
Esta abuela es mi padre
DAMURRIO. Amurrio Antzokia. Ez dago emanaldirik.
Lola (JBA)
Sin límites
En un mundo mejor
Potiche
Encontrarás dragones
Cisne negro
El mundo según Barney
HappyThankYouMorePlease
¿Para que sirve un oso?
Incendies
Nada que declarar
La mujer con la nariz rota (JBA)
Mademoiselle Chambon (JBA)
Inside Job (JBA)
San Prudentzio,6 (94-5231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Rio 3D
La legión del águila
Invasión a la Tierra
Encontrarás dragones
Soy el número cuatro
El discurso del rey
Torrente 4
Cisne negro
Furia ciega 3D
D GOLEM YAMAGUCHI
S.Esnaola,10 (943-271391).Ikuslearen eguna: asteartea.
DGERNIKA-LUMO. Lizeo.
22:15
20:30 22:15
16:30 18:30 20:30 22:30
17:30
(948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena.
DZUMARRAGA. Arizti.
D PRINCIPE
San Joan,10 (943-421247).Ikuslearen eguna: asteazkena.
BASAURI
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
D GURIDI
Nada que declarar, Dany Boon zuzendariaren filma. BERRIA
22:15
22:15
22:30
22:15
22:30
22:30
22:15
22:30
Ez dago emanaldirik.
D ROYAL
A ciel ouvert
Chez Gino
Cirkus Columbia (JBA)
Je n’ai rien oublié
Le bal des menteurs
Le discours d’un roi (JBA)
Rabbit hole (JBA)
Tous les soleils
Lords of dogtown (JBA)
Wassup rockers (JBA)
Arrietty le petite monde ....
La forêt enchantée
Vent de folie à la ferme
14:00
16:00
14:00
15:00
D OCINE
Soy el número cuatro
Sin límites
Rio
Gnomeo y Julieta
Invasión a la Tierra
La legión del águila
Encontrarás dragones
Sin compromiso
El discurso del rey
Furia ciega 3D
Esta abuela es mi padre
Torrente 4
Rio 3D
18:30 20:30 22:30
18:30 20:30 22:30
18:15 20:15 22:15
18:15
20:20 22:20
19:30 22:00
18:15
20:15
22:15
18:10 20:20 22:30
18:00
20:00 22:00
18:00 20:00 22:00
UHARTE
D ITAROA
(902-463269).Ikuslearen eguna: osteguna.
Rio 3D
Rio 2D
Furia ciega 3D
Sin límites
Soy el número cuatro
La legión del águila
Invasión a la Tierra
¿Para qué sirve un oso?
En el centro de la tormenta
Encontrarás dragones
Esta abuela es mi padre
Sucker Punch
Sin compromiso
Gnomeo y Julieta 2D
Torrente 4 2D
El discurso del rey
Cisne negro
16:15
16:00
16:30
16:00
16:00
16:00
16:00
16:15
16:00
16:10
16:00
16:10
18:15 20:15 22:15
18:00 20:00 22:00
18:30 20:30 22:30
18:10 20:10 22:15
18:10 20:15 22:20
18:10 20:20 22:30
18:10 20:15 22:30
18:15 20:15
20:20 22:30
18:10
18:15
18:10
20:20 22:30
18:10
20:20 22:20
22:15
20:00 22:10
VIANA
D LAS CAÑAS
Rio 3D
Soy el número cuatro
Sin límites
Furia ciega
Rio
Invasión a la Tierra
Sin compromiso
Sucker Punch
¿Para qué sirve un oso?
Torrente 4
Gnomeo y Julieta
Esta abuela es mi padre
Encontrarás dragones
El rito
17:15 19:30 22:00
17:15 20:00 22:30
17:30 20:00 22:45
17:00 19:45 22:30
18:00
20:00 22:35
20:10 22:30
19:50 22:45
19:45 22:30
17:15
18:00
17:30
17:30
20:10 22:35
17:50
20:00
16:45
21:00
Nafarroa Beherea
21:30
DDONIBANE GARAZI. Le Vauban.
19:00
19:00
17:15
15:40
14:00
Nowhere Boy (JBA) 18:00
Les femmes du 6ème étage 21:00
DDONAPALEU. St.Louis.
Rango 16:00 20:30
Nafarroa
Zuberoa
IRUÑEA
D GOLEM BAIONA
DMAULE-LEXTARRE. Baitha. Yogi l’ours
(948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena.
Rio 3D
17:30 20:10 22:30
Les voyages de Gulliver 15:00 20:30
La permission de minuit 20:30
15:00
30 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Agenda ›
Komunikazioa D
Atzoko tituluak
– Hainbat kate kritikatu dituzte
haurren ordutegia ez errespetatzeagatik. Abokatutzaren Kontseilu Orokorrak, Adingabeen
Defendatzaileak, Herriaren Defendatzaileak haurrak babesteko
neurriak eskatu dituzte.
– «Froga puta bat ere duzu ekartzen, kazetaritza zaborra egiten
soilik dakizu. Langintzan Miralles gaizkilea deitzen dizute». La
Noria saioan, Maria Antonia Iglesiasek Melchor Mirallesi.
– Zapateroren aldekoek Intereconomia kateko kazetari bat iraindu zuten.
– TV3 kateak gaixo deitu zien
Ekografiak
Jokin Labaien
hiru neraberi, Intereconomia katea ikusi eta Jimenez Losantos
entzuteagatik.
– Julian Ruiz kolaboratzailearen
hitzontzikeriak ez du Bartzelona
taldeko bakarra tente uzten:
«Guardiola larderiatzaile bat
da». Haren hitz-jarioak beste sute
bat piztu du El Mundo hedabidean.
– Jose Sancho: «Espainian kateek
telesail onak egiten dituzte, baina, gero, zaborra egin eta galdu
egiten dituzte ikus-entzuleak».
– FAPE Espainiako kazetarien elkartea ezker abertzaleari jarritako betoaren aurka agertu da.
Eusko Legebiltzarrean otsailaren 28an Batasuneko kideak
EITBko programetara ez gonbidatzea onartu zuen, PSE-EE, PP
eta UPyDren botoekin.
Zer nahi duzu esatea. Itxuraz
ez nintzen ni astelehenarekin
esnatu nintzen bakarra. Zer esanik ez, eta hedabideetan albisteen ehizan aritu nintzen. Goiz
emankorra izan zen. Ez nituen
haienbeste titulu esanguratsu
espero, bilaketa ordu laurdenekoa izan zen eta. Ez nintzen
bakoitzaren barrunbeetan sartzen ahalegindu. Distantzia
hartu, eta gizarteak, telebista-
Zuriñe Iarritu q Hamaika telebistako aurkezlea
Korrikak utzitako irudiak eta gonbidatuek Korrikarekin izandako esperientziak biltzen
dituzte egunero Iarrituk gidatzen duen saioan. 21:00etan ikus daiteke, Hamaika telebistan.
«Korrikaren berri emateko orduan,
jendeak parte hartzea nahi dugu»
Maite Alustiza
Gai-jartzailea eta AEK-ko irakasle ohia da Zuriñe Iarritu (Bilbo,
1978); orain, berriz, beste esperientzia batean murgildu da. Hamaika telebista Korrika telebista
bilakatu da 17. Korrika hasi zenetik, eta egunero lasterketaren berri ematen duen saioko aurkezle
da Iarritu. 21:00etan, ordubeteko
zuzeneko programa bat egiten
dute; eguneko irudiak ikustearekin batera, gonbidatuek Korrikarekin izandako esperientzien inguruan jarduten dute.
Nola bizitzen ari zarete Korrika?
Oso gustura gaude saioarekin.
Zerbait berria izaten ari da niretzat, eta lagunartean egiten ari
garen saio bat da. Gaiak berak ere
hunkitu egiten gaitu, eta pozik jarraitzen ari gara 17. Korrika.
Nola antolatu duzue Korrikaren berri
emateko lana?
Lau lankide ditugu Korrikaren
ibilbidean banatuta. Bikoteka
doaz, eta txandak egiten dituzte.
Gure saioan ikusi ahal diren irudiekin batera, kazetariek Korrika
pasatzen den herrietan jasotzen
dituzten irudiak ematen ditugu
egun osoan.
Hamaika telebistak AEKrekin elkarlanean egindako saio bat izanda,
nola egiten duzue lan?
Irudiak, printzipioz, Hamaika telebistako kamerek jasotzen dituzte. AEK-k behar ditugun gauzetan laguntzen digu, kazetariei la-
gintzak eta kazetaritzak duten
egoeraren interpretazioa bakarrik egin nuen. Giro nahasian,
bekaizkeriak, amorruak, konpetentzia desleialak, interesek,
nabarmendu nahiek eta beste
hainbat hutsunek betetzen dute
egunerokoa.
Badirudi, tamalez, betaurreko
jakin batzuk jantzi behar dituela
horietaz ohartu nahi duenak,
eguneroko programazioan ez
dela halakorik ageri. Telebista
piztu eta erakusten dizkigutenetan oinarrituta daude, ordea,
tituluok. Tituluok eta falta diren
guztiak. Eta gu ohartzeke.
EITBk ezker
abertzaleari
jarritako betoa
salatu dute
kazetariek
Espainiako kazetarien
elkartearen ustez,
hartutako neurria
«hedabideen funtzioen
eta langileen aurka doa»
G 17.Korrika
M.A.
GONBIDATUAK
pGaur. Bea Salaberri, Koldo
Ameztoi, Paxkal Indo eta Luzien
Etxezaharreta.
pBihar. Martxelo Otamendi,
Jon Maia eta Xabier Amuriza.
pApirilak 14, osteguna. Edurne
Brouard, Jose Luis Lizundia,
Jose Angel Iribar eta Patxo
Telleria.
pApirilak 15, ostirala. Oier Zearra, Iñigo Bilbao, Paul Bilbao eta
Iker Martinez de Laos.
pApirilak 16, larunbata. AEKko kideak, Korrikaren ibilbidean
ibilitakoak eta Donostiako jaiaren berri emango dutenak.
pApirilak 17, igandea. Saio
berezia Donostiatik. Korrikaren
amaiera.
BERRIA
guntza emanez eta abar. Korrikan bertan ere, AEKren kazetariak daude, eta behar dugun laguntza ematen digute.
Jendeak ere irudiak bidal ditzake
saiora,ezta?
Zabalik dauzkagu posta eta telefonoa. Jendeak jaso dituen irudiak bidaltzeko aukera du; nahi
duen hori kontatzeko aukera. Ko-
rrikaren berri emateko orduan,
jendeak parte hartzea da helburua.
Zer kontatzen dute egunero platoan
biltzen diren gonbidatuek?
Bakoitzak Korrikaren inguruan
izan dituen edo dituen bizipenak
ematea nahi dugu, eta hala izaten
ari da. Lehengoan, esaterako,
Ines Osinaga izan genuen, Gose
taldeko abeslaria. Batzuek musikaren arlotik, besteek antzerkigintzatik... bakoitzak Korrika
nola bizi duen azaltzea nahi dugu.
Berlingo lagun baten deia ere jaso
genuen, han egiten ari ziren Korrikaren ingurukoa kontatzeko.
Ezer berezirik prestatu al duzue Korrika Donostiara heltzen denerako?
Oraindik ez dakigu ziur nola izango den, baina asmoa Donostiatik
bertatik zuzenean egitea da.
Egun horretan saioa bederatzietan egiteak ez du zentzurik.
Otsailaren 28an Eusko Legebiltzarrak EITBren inguruan onartu zuen ebazpena salatu du FAPE
Espainiako kazetarien elkarteak.
«Legez kanpoko Batasunaren
ordezkariak» EITBko saioetara
ez gonbidatzeko eskatu zion legebiltzarrak zuzendaritzari, baita
«terroristei, legez kanpoko erakundeei edo erakundeak ordezkatzen, justifikatzen eta haien
ekintzak babesten dituztenei»
lekurik ez emateko ere.
Euskal Kazetarien Elkarteak
erabaki horren aurkako eskari
orria aurkeztu zuen Espainiako
kazetarien elkartean, «administrazio publikoa kazetaritza lanean sartzearen» aurka. Aurkeztutako eskari orria aho batez
onartu du Espainiako kazetarien
elkarteak. «Erakunde politiko
baten proiektuaren inguruko
berririk ez ematea hedabideen
funtzioen eta profesionalen
aurka doa». Horrekin batera,
kazetariak «gertatzen dena jasotzeko betebeharra» duela adierazi dute, baina horrek ez duela
«berez kazetaria gertakizunaren
alde edo kontra jarri behar». Gainera, ahotsa batzuei bakarrik
emateak «beste errealitate
batzuen existentzia ukatzea»
dakarrela adierazi du Espainiako
kazetarien elkarteak.
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 31
‹ Agenda
E
Gaurko filmak
Las aventuras de Jeremia... 1111
p ETB2, 18:25. Zuz.: Sydney Pollack.
Akt.: Charles Tyner, Stefan Gierasch,
Robert Redford. AEB. 1972.
Rush hour 3
11
p France2, 20:35. Zuz.: Brett Ratner.
Akt.: Jackie Chan, Chris Tucker. 2007.
Iñaki Gerenabarrena
gonbidatu dute
Osasun publikoa eta
ordainpeko zerbitzuak
Xaktar-Bartzelona
partida zuzenean
Txakolinaren jatorriaz
eta ezaugarriez
Mujeres en el parque
EAJko Araba Buru Batzarreko
presidente Iñaki Gerenabarrena
elkarrizketatuko dute gaurko
saioan. ETAko ustezko bi kideren atxiloketen eta maiatzeko
udal hauteskundeen inguruan
hitz egingo dute.
Osasun publikoko zenbait zerbitzu ordainpekoak izatearen
inguruan eztabaidatuko dute
gaurko Faktoria saioan. Joxe
Ramon Aranbarri eta Mati Iturralde medikuak gonbidatu
dituzte.
Txapeldunen Ligako itzuliko
partida jokatuko dute gaur Xaktar Donetsk eta Bartzelona taldeek. Joaneko partida Camp
Nou zelaian jokatu zuten, eta
Bartzelonak 5-1 garaitu zuen
Ukrainako taldea.
Bakio (Bizkaia) bisitatuko dute
txakolinaren ezaugarriak eta
jatorria ezagutzeko asmoz.
Tostaz tosta tartea Hondarribiko traineruari eskainiko diote;
Joseba Amunarrizekin eta Mikel
Orbañanosekin izango dira.
El ilusionista
‘Egun on Euskadi’. ETB2, 08:30.
‘Faktoria’. Euskadi irratia, 09:30.
Futbola. La1, 20:30.
‘Kresala’. ETB1, 23:10.
11
p La2, 22:00. Zuz.: Felipe Vega. Akt.:
Bárbara Lennie, Adolfo Fernández,
Blanca Apilánez. Espainia. 2006.
111
p ETB2, 22:30. Zuz.: Neil Burger. Akt.:
Edward Norton, Paul Gaimatti, Jessica
Biel. AEB. 2006.
Lara Croft Tomb Raider 2
11
p LaSexta, 22:35. Zuz.: Jan de Bont.
Akt.: Angelina Jolie, Gerard Butler, Chris Barrie, Ciaran Hinds. AEB. 2003.
D
D
Telebista
ETB 1
ETB 2
Hamaika
Antena 3
Cuatro
TF1
06:35: Marrazki bizidunak.
Nafarroarako deskonexioan,
10:10 arte. 07:45: Mihiluze.
08:15: Euskal Herria bide batez. 08:40: Nafarroako Bertsolari Txapelketa 2011. Finala. 10:10: Euskal Herritik. 10:35:
Nick dut nik. 11:05: Kerman
mintzalagun bila. 11:10: Gerra
zibila Euskadin. 12:05: Txalaparta. 13:00: Kerman mintzalagun bila. 13:05: Bidaide.
14:00: Gaur egun. 14:45: Eguraldia. 14:50: Kerman mintzalagun bila. 14:55: Arratsaldero.
18:00: Iparraldearen orena.
18:05: Arratsaldero. 19:20: Teletubbies. 19:45: Sagarra da
apple. 20:00: Gaur egun.
20:45: Eguraldia. 20:50: Azpimarra. 21:20: Kerman mintzalagun bila. 21:25: Mihiluze.
22:05: Goenkale. 23:10: Kresala. 23:55: Gauberri. 00:25: Azpimarra. 00:55: Sautrela.
07:00: Olimpiadas: la pasión
por el esfuerzo. 08:00: Egun
on Euskadi. 08:05: Forum.
Gonbidatua: Jose Angel Uberuaga. 08:30: Egun on Euskadi. Gonbidatua: Iñaki Gerenabarrena. 10:05: Kerman mintzalagun bila. 10:40: Los siete
magníficos. 11:35: Bonanza.
13:25: Navarra directo. Nafarroarako deskonexioan. 13:30:
Euskadi directo. 13:45: Euskadi Directo. Nafarroarako deskonexioan. 14:30: Robin Food.
14:58: Teleberri. 16:10: Ni más
ni menos. 18:25: Zinema. ‘Las
aventuras de Jeremiah Johnson’. Zuz.: Sydney Pollack.
1972. 20:20: Euskadi directo.
20:58: Teleberri. 22:10: La noche de... 22:30: Zinema. ‘El ilusionista’. Zuz.: Neil Burger.
2006. 00:40: Teleberri. 01:15:
EITB kultura. 01:45: Mi querido
Klikowsky. 03:40: Musika.
08:00: Lazkao Txiki. 08:20:
Leku txiki bat. 08:50: Korrika
saioa. 10:05: Euskal Herria esnatuz. 11:15: Korrika saioa.
12:05: Korrika irudiak. 12:45:
Trikiti jaialdia. 13:25: Onein.
14:05: Korrika saioa. 15:20: Harrobia. 16:15: Korrika irudiak.
17:00: Ur eta lur. 17:30: Korrika
irudiak. 18:10: Ikusmira. 18:40:
Marrazki bizidunak. 19:05:
Nire herria. Gartzain. 19:45:
Korrika irudiak. 20:20: Leku
txiki bat. 20:45: Bat eta bat.
Albistegia. 21:00: Korrika
saioa. 22:00: Frontoia. 23:15:
Korrika saioa.
06:15: Las noticias de la mañana. 08:45: Espejo público.
12:30: La ruleta de la suerte.
14:00: Los Simpson. 15:00:
Antena3 noticias1. 16:00:
Bandolera. 17:00: El secreto
de Puente Viejo. 18:00: El diario. 19:15: Especial Atrapa un
millón. 20:15: Karlos Argiñano
en tu cocina. 21:00: Antena3
noticias2. 22:00: Arriba y abajo. 22:30: Downtown Abbey.
23:45: Arriba y abajo. 00:30:
Zinema. ‘La bella Otero’. Zuz.:
Jordi Frades. 2008. 02:30: El
futuro en tus manos. 04:30:
Unicos.
07:00: Patito feo. 07:45: Equipo de rescate. 09:30: Alerta
cobra. 12:30: Las mañanas de
cuatro. 14:00: Noticias Cuatro.
14:50: Deportes Cuatro. 15:50:
Tonterías las justas. 17:30: Tienes un minuto. Lujan Arguellesek aurkeztutako saioa.
19:00: ¡Allá tú!. 20:00: Noticias Cuatro. 21:00: Bob esponja. 21:30: El hormiguero
2.0. 22:30: NCIS: Los Angeles.
‘Enemigo interno’. ‘Tráfico humano’. ‘La viuda negra’. ‘Límites’. 01:45: Lasko. 02:30: El
zapping de surferos. 03:00:
Cuatro astros.
06:30: TFou. 08:25: Teleshopping. 09:15: Camping Paradis.
11:05: Carré viiip. 12:00: Les 12
coups de midi!. 13:00: Journal.
13:55: Les feux de l’amour.
14:50: Telefilma. ‘Memoire du
passé’. Zuz.: Mario Azzopardi.
2006. 16:35: Dirty sexy money. 17:25: Ghost whisperer.
18:15: Carré Viiip. 19:05: La roue
de la fortune. 20:00: Journal.
20:35: Futbola. Txapeldunen
liga. Final laurdenak. 22:10:
Dans les yeux d’Olivier. 22:50:
Les Experts: Manhattan.
00:15: Columbo. 01:50: Reportages. 02:30: Tous ensemble.
La 1
Tele 5
Arte
France 2
‘Goenkale’ telesaila. 22:05
‘El ilusionista’ filma. 22:30
06:00: Noticias 24h. 06:30:
Telediario matinal. 09:00: Los
desayunos de TVE. 10:15: La
mañana de La1. 14:00: Albistegia. 14:30: Corazón. 15:00:
Telediario 1. 16:15: Amar en
tiempos revueltos. 17:05: Soy
tu dueña. 18:20: España directo. 20:00: Gente. 20:30: Futbola. Txapeldunen Liga. Xaktar Donetsk - Bartzelona.
21:30: Telediario2. 22:45: Españoles en el mundo. Miami.
23:45: Destino: España. Murcia. 00:40: Repor. 01:10: Paddock GP. 01:40: La noche en
24 horas.
06:30: Informativos Telecinco. 09:00: El programa de
Ana Rosa. 12:45: Mujeres y
hombres y viceversa. 14:30:
De buena ley. 15:00: Informativos Telecinco. 15:45: Sálvame diario. 20:00: Pasapalabra. Christian Galvezek aurkezten duen lehiaketa. 20:55:
Informativos Telecinco.
22:00: Telefilma. ‘La duquesa
II’. Zuz.: Salvador Calvo. 2010.
00:15: Cayetana: un espíritu libre. 01:45: Hormigas blancas:
Cayetana de Alba. 02:45: Locos por ganar. 04:00: Infocomerciales.
12:15: Globalmag. 12:45: Arte
journal. 13:00: Chapeau melon et bottes de cuir. 13:50:
Inspiration aquatique. Film
laburra. 14:00: Les derniers de
leur espèce. 14:45: Zinema.
‘Holy Lola’. Zuz.: Bertrand Tavernier. 2003. 16:55: Routes à
hauts risques. 17:40: X:enius.
18:10: Chapeau melon et bottes de cuir. 19:00: Arte journal. 19:30: Globalmag. 19:55:
L’ame de l’Himalaya. 20:40:
La Route de l’opium. 22:05:
Débat. 22:35: Fortunes. 00:15:
Zinema. ‘Everyone else’. Zuz.:
Maren Ade. 2010.
10:00: C’est au programme.
11:00: Motus. 11:30: Les z’amours. 12:00: Tout le monde
veut prendre sa place. 13:00:
Journal. 13:55: Expression directe. 14:00: Toute une histoire. 15:10: Comment ca va
bien!. 16:20: Le renard. 17:20:
En toutes lettres. 17:55: Cd’aujourd’hui. 18:00: On n’demande qu’a en rire. 19:00:
Chéri(e), fais les valises.
20:00: Journal. 20:35: Zinema.
‘Rush hour 3’. 2007. 23:45:
Journal. 00:00: Zinema. ‘Les
maris, les femmes, les
amants’. 1989.
ETB 3
ETB Sat
La 2
La Sexta
Teledeporte
France 3
14:30: Zer berri, Scooby Doo.
14:50: Nick eta Perry. 15:15:
Hamtaro. 15:55: Hirukiak.
16:45: Hartz txiki. 17:15: Munstro txikiak. 17:30: Sagarra da
apple. 17:40: Harriketarrak.
18:10: Team galaxy. 18:35: Berebiziko espioiak. 18:55: One
piece. 19:40: Viva piñata.
20:05: Kare kano. 20:25: Galactik football. 20:50: Berebiziko espioiak. 21:15: Martin
Mistery. 21:35: Zonbi hotela.
22:00: Korrika tb. 22:30: Orain.
22:40: Gaztea klip. 23:15: KTX.
23:45: Gaztea xs. 00:15: Euskalaklip bilduma.
08:40: Arratsaldero. 11:55:
Nick dut Nik. 12:25: Sautrela.
12:55: Robin Food. 13:25: Euskadi Directo. 14:30: Gaur egun.
15:15: Eguraldia. 15:20: Lazkao
Txiki. 15:25: Viajes. 15:30: Fronton largo. 16:55: Zu kirolari.
17:25: Ni más, ni menos. 19:10:
Nick dut nik. 19:40: Esto no es
serio, o ¿si?. 20:00: Navarra
directo. 20:25: Robin food.
20:55: Euskadi directo. 21:30:
Teleberri. 22:25: Eguraldia.
22:35: Champions league.
Manchester - Chelsea. 00:05:
Boxeoa. 00:30: El conquistador del fin del mundo.
08:30: + de España. 09:30:
Aqui hay trabajo. 10:00: La
aventura del saber. 11:00: Babel en TVE. 11:30: Para todos
La2. 13:10: Página 2. 13:40:
Grandes documentales.
14:35: Documentales culturales. 15:30: Saber y ganar.
16:00: Grandes documentales. 17:55: Documentales culturales. 19:00: Ciudades para
el siglo XXI. 19:30: Programa
de mano. 20:00: La2 noticias.
20:30: Gafapastas. 20:55: La
fábrica. 21:00: Los reinos del
Himalaya. 22:00: Zinema.
‘Mujeres en el parque’. 2006.
10:10: Crimenes imperfectos.
11:05: Yo, detective. 11:35: Crímenes imperfectos: historias
criminales. 12:35: Crímenes
imperfectos: ricos y famosos.
13:35: La Sexta / deportes.
13:55: La Sexta noticias. 14:55:
Las reglas de oro del club de
la comedia. 15:55: Sé lo que
hicisteis... 17:10: Navy: investigación criminal. 20:00: LaSexta noticias. 20:55: Deportes. 21:30: El intermedio. 22:35:
Zinema. ‘Lara Croft Tomb
Raider 2: la cuna de la vida’.
2003. 00:35: Buenafuente.
01:55: El intermedio.
06:40: Txirrindularitza. Paris Roubaix. 09:00: Halterofilia.
Europako txapelketa. 10:30:
Tenisa. Masters 1000 Montecarlo, zuzenean. 20:00: Desafío champions. Futbolari buruzko saioa. 20:45: Errugbia.
Heineken cup: Perpignan Toulon. 22:30: World of freesport. 23:00: Desafio champions. Futbolari buruzko
saioa. 23:30: Tenisa. Masters
1000 Montercarlo. 02:45:
Zona ACB. Saskibaloiari buruzko saioa. 03:00: Eskubaloia. Itxako - Gyori, Lizarratik.
04:20: Tenisa.
08:30: Ludo vacances. 10:15:
C’est pas sorcier. 10:50: Midi
en France. 11:45: Le 12/13.
13:40: Keno. 13:45: En course
sur France3. 14:05: Inspecteur
Derrick. 14:55: Assemblée nationale. 16:10: Nous nous
sommes tant aimés. 16:45:
Slam. 17:25: Des chiffres et
des lettres. 18:00: Questions
pour un champion. 18:40: Le
19/20. 20:10: Plus belle la vie.
20:35: Telefilma. ‘Mort d’un
président’. 2011. 22:05: Ce soir
(ou jamais!). 23:15: Soir 3.
23:50: Questions cribles au
sénat. 00:45: Les grands du...
32 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Plaza›Kultura
Miren Agur Meabe q Idazlea
‘Azalaren kodea’poema liburuko emakumea sumatzen hasitako
kezkak eta beldurrak oinaze bilakatu zaizkio, hamar urte geroago,
‘Bitsa eskuetan’-ekoari. Izen bera dute biek, hala ere.
«Boligrafoa hartzeak
ere min ematen dizu
batzuetan, baina gero
mesede egiten dizu»
Juan Luis Zabala Bilbo
Bi aitortza aipagarri jaso ditu Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962)
oso denbora gutxian: batetik,
Mila magnolia lore haur literaturako narrazioa (Mensajero, 2010)
IBBY International Board on Books of Young People nazioarteko
elkartearen Ohorezko Zerrendan
sartu dute; bestetik, Bitsa eskuetan poema liburuak (Susa, 2010)
Espainiako Kritikaren Saria irabazi du euskarazko poesiaren arloan. Bi aitortzak «esker onez eta
pozik» baina «orekaz» jaso ditu
egileak. «Lehen, horrelako sariak
irabaztean, haur eta gazte literaturako Euskadi saria adibidez,
jauzika eta aldarrika hasteko gogoa izaten nuen; oraingo hauek,
aldiz, poz neurtuagoz jaso ditut.
Baina pozgarriak dira, dudarik
gabe, nire obrak irabazitako sariak direlako azken batean».
Sei hilabete dira Bitsa eskuetan aurkeztu zenuenetik. Sariaz aparte, zer
moduzko harrera izaten ari da?
Pozik nago. Jakinda poesia liburu
batek ez duela inoiz izaten harrera ikaragarririk, uste dut liburuak nahiko harrera zabala izan
duela, eta irakurle talde eta solasaldietan liburuari buruzko iritzi
onak jaso ditut oro har.
Nolakoa izan da Azalaren kodea argitaratu eta Bitsa eskuetan amaitutzat eman arteko prozesua?
Liburu bat amaitzen duzunean,
ez diozu bat-batean poesia idazteari uzten, beste gauza batzuk
idazteko. Normalean, jarraitu
egiten duzu poesia egiten, bizi dituzun gaien inguruan berbetan
jarraitzeko. Azalaren kodea argitaratu eta gero hainbat poema
idatzi nituen. Handik lasterrera,
2002an, ama hil zen, eta orduan
gai horren inguruko doluzko poema batzuk idatzi nituen. Jabetu
nintzen horretan jartzen nintzen
bakoitzean behin eta berriro ari
nintzela neure zaurietan zirika
edo miazka, batera edo bestera.
Orduan nahita aldendu nintzen
poesiaren erregistro hain lirikotik, eta haur literaturan babestu
nintzen. Orduan etorri ziren Joanes eta Bioletaren bihotza, Nola
zuzendu andereño gaizto bat?,
Etxe bitan bizi naiz, eta zer?…
haurrentzako liburuak. Gero, azken hiru edo lau urteetan, berriro
sentitu dut neure barne bizitzari
buruz neure buruarekin hitz egiteko premia, eta hori poesiaren bidez egiten dut normalean, poesiak beti lagundu izan didalako
neure burua hobeto ulertzen edo
barruan daukadan korapiloa garbiago ikusten.
Liburuaren atal bakoitzak aro bateko poemak jasotzen ditu.
Bitsa eskuetan-en 2001 eta 2002ko
poemei, emakumearen autodefinizioari buruzkoei, jarraipen bat
eman nien, baina beste parametro emozional eta sentimental batzuetatik, azken urteetan bizi
izan dudan parametroetatik. Bigarren parteko poemak amaren
«Poesiak beti lagundu
izan dit barruan
daukadan korapiloa
garbiago ikusten»
heriotzari buruzkoak dira. Eta hirugarren ataleko poemak dira independenteenak. Ez dute zerikusirik besteekin. Askoz berriagoak
dira. Zati berriena da.
Zertan bereizten dira Bitsa eskuetan-eko parametroak Azalaren kodea-koetatik?
Hain bizimodu ordenatua ez daukan emakume baten parametroak dira Bitsa eskuetan-ekoak. Heldutasun batera iritsitako emakume baten tokitik idatzitako
poemak dira. Amaren heriotzak
umezurztasun batean utzi ninduen, munduaren zati bat hil zi-
tzaidalako sentsazioarekin. Baina hori baino zabalagoa den porrot sentimental bat dago liburuaren atzean. Trantsizio aldi batean, gauza askoren amaierak
batu ziren, eta dena batzen denean ez zaude ondo inon eta lurra
dardaraka sentitzen duzu. Horren aurrean, poesia idaztea neure buruari babes bat emateko
modu bat zen; eta benetan adieraztea eguneroko bizimoduan
adieraztea zaila egiten zitzaidan
barne gatazka bat.
«Poesiak maite nauela dirudi»,esaten duzu liburuaren amaieran.
Ez neuk idatzitako poesiak bakarrik. Baita besteen poemak irakurtzen ditudanean ere. Unerik
txarrenetan, mundua amaitzera
doala sentitzen duzunean, lurrak
oinen azpian dardara egiten dizunean, poesiak eta adiskideek eusten dizute. Liburua aurkeztean
esan nuen bezala, bizitzak kendu
egin behar izan dit, poesiak emateko. Minetik atera dut gaia.
Horretarako kemena behar da, poesiaren indarrean sinetsi behar da.
Boligrafoa hartzeak ere min ematen dizu batzuetan. Kostatu egiten zaizu. Baina hartzen duzunean, mesede egiten dizu. Nahiz eta
minak berdintsu iraun, ezerezetik sortu duzu, zerbait zehatza.
Testu bat, non zeure burua islatuta ikusten duzun bere handitasunean eta txikitasunean, bere humanitatean azken batean. Horrek sendagarri edo botika baten
moduan funtzionatzen du. Autokontsolazioaren funtzioa izan du,
neurri batean, neure kasuan. Batez ere beste poeta batzuen liburuak irakurri, eta hain ondo islatuta ikusten dudanean euren berbetan zer garen geu. Horrek
ematen zidan halako inspirazio
tanta bat, gero nik hortik idazten
jarraitzeko. Azken batean, hori
guztia bihurtzen da halako ziklo
gratifikante bat. Minaren gozo-
MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 33
34››
Daskalopulosen bildumako 60 obraren
erakusketa zabaldu dute Guggenheimen
tan, nahi baduzu, baina laguntzen dizu.
Atzean min handiagoa duenez, Azalaren kodea baino gogorrago da Bitsa eskuetan.
Nik uste dut baietz. Azalaren kodea-n dagoen emakumea beste
emakume bat da. Ni neu naiz, baina han iradokitzen diren sufrimendu hastapenak horixe baino
ez dira: hastapenak. Eta nahiz eta
orduan oso pisutsuak iruditu, eta
malenkonia eta erresumina
egon, eta zaputzaldiak —Azalaren kodea ez baita liburu erosoa,
han ere badago argi-ilunak dituen mundu gatazkatsu bat—,
nik uste dut hau, Bitsa eskuetan,
haren garapena eta amaiera dela
neurri batean. Orduan hastapen
ziren oinazeak gauzatu egin dira
bizitza errealean, eta gero poetikoki liburu berrian islatu da hori.
Mina poesia bihurtu duzu beraz.
Nik badakit niri gertatutakoak ez
direla apartekoak, nireak baino
askoz drama handiagoak daudela. Baina nik pentsatzen dut idatzi behar dudala inork irakurriko
ez balu legez, baina ahalik eta pretentsio artistikorik handienarekin. Ahalik eta zintzoen idatzi,
baina ahalik eta hoberen; neure
burua zentsuratu gabe, baina aldi
berean artea egiteko. Jendeak
esaten didanean «zeure ama da,
baina neure ama ikusi dut» edo
«negar egin dut» —jende askok
esan dit—, hori niretzat nahikoa
da. Konexio hori eta zerbait aportatzea. Horrekin nahikoa.
Zertan ari zara orain?
Liburua amaitzeak ez du esan
nahi poesia alde batera utziko duzunik. Bitsa eskuetan liburuan
hainbat poetika edo adierazmolde diferente daude, taxuketaren
aldetik edo. Badira prosazko poemak, puntuazio bakoak, poema
narratiboagoak… Liburua amaitu eta gero, halako bulkada bat
izan dut poema esperimentalagoak idazteko. Zerbait egin dut bide
«Haurrentzako
liburuetan,
disimuluarekin, beti
sartu izan dut poesia»
«Halako bulkada
bat izan dut poema
esperimentalagoak
idazteko»
«Ez nuke galdu nahi
irakurlearengandik
beti jaso dudan
konplizitatea»
horretan. Baina aldi berean uste
dut badagokidala umeentzako
poesia idaztea ere. Gutxi irakurtzen da, eta nik haurrentzako liburuetan, disimuluarekin eta trikimailuen bitartez, beti sartu
izan dut poesia.
Beste hamar urte igaroko dira helduentzako hurrengo poema liburua
kaleratzen duzunerako?
Ni oso makala naiz idazten. Ariketa formal modura hartuz gero
—eta aldi berean poemen sinbolismoa eta esanahia gordeta—,
neure buruari esango banio poe-
«Ezinezkoa zait
neure bizipenei
lotu gabe idaztea»
J.L.Zabala Bilbo
Poesiaren bidez adierazten du ondoen Miren Agur Meabek bere barruan egosten dena. Baina, horretaz gain, bide joria egiten ari da
haur eta gazte literaturan. Iaz argitaratu zituen hiru liburuek frogatzen dute hori, baita aurreko
lan batzuek eskoletan urterik
urte duten arrakastak ere.
Zer bilatzen duzu haur eta gazte literaturaren esparruan?
Haur literatura ihesbide bat izan
da, alde batetik, poesia idatzi ezinik izan naizen garaietako ihesbidea. Baina, bestetik, semearekin
eta haren bilakaerarekin batera
garatu den zeregin bat ere izan
da. Horretaz gain, duela gutxi
arte izan dudan lanbideak ere
[Giltza argitaletxean egin du lan]
lagundu izan dit haur literaturaren giro hori neureganatzen.
Idazten jarraitzen baldin badut,
nire bizipenekin zerikusirik duten gauzei buruz idatziko dut beti.
Ezinezkoa zait neure bizipenei
lotu gabe idaztea. Badakit literatura fikzioa dela, baina idazten
dudanak nire bizipenekin zerikusirik ez baldin badu, ez dut neuk
sinesten eta ezin dut aurrera jarraitu. Batzuetan pentsatzen dut
ederra litzatekeela nirekin zerikusirik ez duten bi pertsonaia
sortu eta haien istorioak asmatzea, baina niretzat ezinezkoa da.
Haur eta gazte literaturako hiru liburua argitaratu zenituen iaz. Horietako batek —Zazpi orduak—, munduaren ikuspegi oso bat jasotzen du,
ipuinen bidez.
Liburu kolektibo batetik sortu
zen. Herri ipuinen kutsuko ipuin
garaikideak eskatu zizkiguten Elkarretik, eta, enkargu hartarako
ipuinak umeen gustuko zirela
35››
ma batzuk idazteko hizkuntzaren
mugak bortxatuz, kapaz izango
nintzateke akaso aldikada batean emaitza oparo samarra lortzeko. Baina asko kezkatzen nau ez
bakarrik nire progresio literarioak, baita irakurlearekiko komunikazioak ere. Eta ariketa formal
horiek niretzat balekoak izan
arren ez nuke galdu nahi irakurlearengandik beti jaso dudan
konplizitatea. Ni zerbaitegatik
zoriontsu baldin banaiz, irakurle
majoak dauzkadalako da. Hor
dago nire esker ona eta nire motibazioa. Ni oso maitatua sentitzen
naiz. Ez dut batzuentzat baino
izango ez den birgeria bat egin
nahi. Nire idazkerak beste estadio horretan trebatzeko eskatzen
dit, hizkuntzaren mugetan, lan
interdiziplinarretan, beste teknika batzuekiko harremanetan,
pinturarekin edo lotuagoak…
Baina hain garrantzitsua eta estimagarria da niretzat irakurlearen feedback hori…
Bidegurutze moduko batean zaude,
beraz.
Ikusiko dugu zer egiten dudan
edo noraino heltzen naizen. Pozik
nago nahiko denbora laburrean
jauzi bat egin dudalako. Ez jauzi
kualitatibo bat, baina jauzi bat.
Idazteko beste molde bat. Eta argi
dago hori ez datorrela Espiritu
Santuaren inspiraziotik. Eragin
handia du irakurtzen duzunak,
edo errezitaldi batean entzun eta
txundituta uzten zaituen testu
horrek… Nahi barik ere, horrek
pistak ematen dizkizu eta beste
leku batzuetara eramaten zaitu.
ikusita, halako gehiago idaztea
erabaki nuen. Gero eta gai gehiagoren inguruko ipuinak behar zirela iruditu zitzaidan, eta azkenean Bitsa eskuetan-ekin batera
amaitu nuen liburu horren idazketa. Erregistro ezberdinetan idatziak izan arren, badaude zubiak
bi liburuen artean. Nire poesia
irakurtzen ez duen jende askok liburu honen bidez deskubritu
nauela uste dut. Kontatu didate
amona batek 20 urteko bilobari
eskatu ziola liburuko ipuinak irakurtzeko, eta amona irakurketa
horien zain egoten zela. Hori ikaragarria da! Ez zen hori nire asmoa, baina ate bat izan da beste
irakurle batzuengana iristeko.
Errepidea eta Mila magnolia lore narrazioetan gai gogorrak jorratu dituzu, haur eta gazte literaturan ez oso
ohikoak.
Batzuetan beldurra ematen du
gaur egun haur literatura idazten
dugunok —eta neure burua ere
sartzen dut joera horretan— zein
pertsonaia eredugarriak egiten
ditugun, nolako babeskerietan
murgiltzen garen. Baina bi liburu
horietan bestelako jokabide bat
izatea bilatu dut, nahiz eta horietan ere badauden elementu fantastikoak eta gozoak.
Baionako Bonnat museoa hiru urtez itxiko dute,
obrak ikertu eta gero berrituta irekitzeko asmoz
Irudia qIruñea
JEREMIAS ERRO, PLAZAN
Juantxo Urdiroz irakasleak (Markalain, Nafarroa, 1964) Garabi suizidaren amodioak ipuin liburua aurkeztu zuen atzo, egilearen bakarkako lehena, Jeremias Erro izenez sinatua eta Pamiela argitaletxeak kaleratua. Euskaldunon Egunkaria-ko Nafarkaria gehigarrian
kolaboratu zuen Urdirozek 90eko hamarkadan. IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS
Irati Jimenez sarituko
dute liburu saltzaileek
Erredakzioa Bilbo
Irati Jimenez, Jon Bilbao eta Rosa
Montero idazleek eta Iñaki Mendizabal kazetariak Paperezko Eskuargia saria jasoko dute bihar,
Bilbon, Bizkaiko Liburu Saltzaileen Elkarteak antolatutako Liburuaren Galan. Irakurketaren
eta liburuaren aldeko lana saritzen du elkarteak Paperezko Eskuargiak banatuta.
Liburuaren Nazioarteko Eguna dela-eta antolatutako ekitaldiek aldaketak izango dituzte
aurten, apirilaren 23a Aste Santuko oporren barruan egokituko delako. Bilboko eta Iruñeko liburu
saltzaileek hilaren 15ean egingo
dute ohiko azoka, ostiralarekin,
eta Iruñekoek asteburuan, hilaren 16an eta 17an. Donostian ez da
ohiko azokarik egingo aurten Gipuzkoa Plazan.
34 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Plaza › Kultura
Alanbre arantzaduna, ezti artean Gaztetasunez
blai
Kritika
Guggenheim museoak
Dimitris Daskalopoulos
greziarraren arte
garaikideko bildumako
lanak hartu ditu
Dantza
Verve eta Le Marchepied
Lekua: Donostiako Gazteszena.
Eguna: Apirilak 9 eta 10.
Agus Perez
Irune Berro Bilbo
Arte garaikideko bilduma jorienetakoa du Dimitris Daskalopoulos finantzari greziarrak. Munduaren luze-zabaleko 170 artista
esanguratsuren 400 obra bildu ditu, eta Bilboko Guggenheimen 30
egileren 60 lan erakutsiko ditu,
horietako batzuk estreinako aldiz. Louise Bourgeois, Kiki Smith,
Robert Gober, Mike Kelley, Martin Kippenberger, Paul McCarthy
eta Annettte Messager ospetsuen
obrez gain, Paul Chan, Nate Lowman eta Wangechi Mutu gazteen
lanak ere badaude. Eskala handiko eskultura eta instalazioak dira
gehienak, margolan eta argazki
bakar batzuk ere badiren arren.
Bitarte argitsua izenburupean
jarri dituzte ikusgai, Nikos Kazantzakis filosofo greziarraren
pentsamoldeak «eragin handia»
izan baitu Daskalopoulosek bilduma osatzeko jarraituriko irizpideetan, Nancy Spector komisarioak adierazi duenez.
Kazantzakisen arabera, bizitza
bitarte argitsu bat da, eta tarte horretan hondamendia eta gainbehera nahitaezkoak dira ezer berria sor dadin. Hala, Guggenheimeko lehen solairuko bi aretotan
eta bigarren solairu osoan dauden lanek etsipena eta itxaropena
kontzeptuetan sakontzen dute,
eta bizitzan bi horiek duten harreman etenezinean. Hots, izateak
berezko dituen bi alderdi horiei
erreferentzia egiten diete lanek,
jorratzen duten gaia edozein delarik ere. Alienazioa, trauma, giza
gorputza, kultura eta nortasuna
dira obrarik obra ageri diren gai
nagusiak. Egungo gaiak jorratzen dituzte, genero estereotipoak
eta gatazka geopolitikoak, kasu.
Tamaina handiko obrak dira,
eta batzuek areto osoak hartzen
dituzte. Kiki Smithen (Nurenberg, Alemania, 1954) Konketa,
Gorotzgorputza, Girlanda eta izenik ez duten beste eskultura batzuek irekitzen dute erakusketa.
Gorputzak berak kanporatutako
erraiak eta gorotzak erakusten dituzte lan batzuek. «Gorputzaren
borrokaren ondorio dira. Bizirik
zaudela hil egingo zarela jakitea
zer den adierazteko modua da»,
azaldu du Spectorrekin batera
erakusketa atondu duen beste komisarioak, Katherine Brisonek.
Muki mintza jariatzen dute lanek.
Robert Goberrek (Connecticut,
AEB, 1954) «bizi berri bat» eman
die egunerokotik hartutako objektuei; sehaska, txakurrentzako
D
Paul MacCarthyren Tomate burua-k auzitan jartzen du maskulinitatearen eredua. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS
Annette Messagerren Dependentzia/Independentzia obra. MARISOL RAMIREZ / ARP
saski eta zaku eraldatuei. «Giza
gorputzaren ordezko bihurtu ditu». Nortasunaz eta generoaz
hausnartu du, halaber, Egunkaria deritzon eskulturan. Bere burua erretratatu du zuriz jantzitako emakumezko ezkongaiz jantzita, eta lerroburu nagusiak dio Vatikanoak sexu berekoen ezkontza
gaitzetsi duela.
Marina Abramovicen (Belgrad,
Serbia, 1946) eskultura lau telebista pantailaz osaturik dago, bata
bestearen gainean jarrita, eta irudietan eskeleto bat garbitzen ari
den emakume baten eskuak ageri
dira. «Tibeteko hileta errituetan
oinarritu da artista, bizitzaren eta
heriotzaren arteko marra lausoa
erakusteko».
Zerumugan,Irakeko inbasioa
Areto horretan beste obra batek
ematen du atentzioa, bitan banatzen baitu. Arantzadun alanbrezko harresi bat eraiki du Kendell
Geersek (Johannesburgo, Hegoafrika, 1968), eta Akropolia orain
izena jarri dio, Grezia zaharreko
zutabeak gogora ekartzen dituz-
ten habeez osaturiko egitura baita. Geersen obra Irakeko inbasioa
jazo zenekoa da, baina.
Annette Messagerrek (Bercksur-Mer, Frantzia, 1943) santutegi
bitxia osatu du, era guztietako
zintzilikarioekin, hala nola panpinekin, argazkiekin, korda beltz
eta arrosekin, Dependentzia/Independentzia deritzon instalazio
handian. Eta, ibilbidean aurrera,
Wangechi Muturen (Nairobi,
Kenya, 1972) Salokeria hobitik ateratzean: beste requiem bat instalazioan barruratzeko, oihal batzuk
zeharkatu beharko ditu ikusleak.
Berehala igarriko du atzeraka
ematen duen kiratsa. Gora begiratu eta orduan konturatuko da
nondik datorren: ardo ustela jariatzen duten botilak zintzilik
daude sabaitik, eta erdigunean
dagoen mahaian erortzen da, odola balitz bezala. Ibiltzean zerbaitek traba egiten diola sumatuko
du orduan bisitariak. Behera begiratzean jakingo du arrazoia: oinen artean korapilatzen diren ilez
beterik dago zorua. Barrena nahasiegia ez, eta segitzea erabakitzen dutenek —«hau da, onik jarraitzen dutenek», esan du komisarioak, irri eginez— lan ikuserrazagoak aurkituko dituzte ordainetan. Erakusketaren ikur
bihurturiko Paul McCarthyren
(Utah, AEB, 1945) Tomate burua,
esaterako. Ez du horregatik mami
gutxiagorik. «Maskulinitatearen
irudia auzitan jarri du artistak, gizonen usteko erabateko ziurtasuna eta indarra, zalantzaren eta
ahuleziaren bidez irudikatuz».
Rivane Neuenschwanderrek
(Belo Horizonte, Brasil, 1965)
munduaren etorkizunaz ohartarazi du Gerta daitekeena bideoan.
Munduko bola pintatu du eztiz,
eta eltxoek huraxe pixkanaka nola jaten zuten filmatu du gero. Irailaren 11ra arte izango da Bilbon
Bitarte argitsua erakusketa.
antzaz elkarteak antolatuta, Luhusoko Harri
Xuri antzokian eta Donostiako Gazteszenan erakutsi
dira Dantzaz Blai topaketetan
izandako konpainien lanak.
Luhuson Dantzaz konpainiaren
Mintzo —orriotan aspaldi iruzkindua— eta bi talde gonbidaturen lanak eman ziren. Donostian,
berriz, kanpoko bi konpainiaren
lanak ikusi dira, eta ostiralean
Jorge Jauregik zuzenduriko tailerraren emaitza plazaratu zen
Bulebarrean.
Ingalaterrako Verve konpainiak lau koreograforen egitarau
oparoa aurkeztu zuen, nahiz eta
antzekotasun harrigarriak izan
ziren lauren artean, mugimendudiseinuari, musikari eta argiztapenari dagokienez. Egitarau aldaketa baten ondorioz, lehen pieza esku-programako
hirugarrena izan zen —Peter Mikaren Dual Formula—, eta dantzariek dentsitate handiko koreografia baten planteamenduan
murgildu gintuzten, amets-sinbolismo iluneko eremuetatik ibiliz, ñabardura askotako koreografia konplexua eratuz eta,
amaiera alderako duo zoragarriarekin, gu guztion emozioa igoaraziz.
Gainontzeko hiru lanetan antzeman genuen lehendabizikoan
erakutsitako mugimendu kalitate bikaina eta barne dentsitatea.
Deborah Johnsonen Unspokenen aipagarriak iruditu zitzaizkidan bat-bateko abiadura aldaketei emandako garrantzia eta edozein pronostikoren kontra
etengabe gauzatzen ziren harreman igarri ezinak. Charles Unehan-en Cascade-tik, ordea, samurtasun tormentatuko une bakanak gordeko ditugu, eta baita
ere mugimendu hipnotikoko pasarteak, hala nola mutilak bere
inguruan etengabe bueltaka zituen hiruzpalau emakumeren
irudi polita. Azkenik, Ben
Wright-en Forces-ekin garai bateko gazteluetako terrore giroa bizi
izan genuen, hainbat eszena artegagarriren bidez.
Suitzako Le Marchepied dantza ikastegiak, berriz, bere ikasleek sortutako lan pare bat ekarri
zuen. Esperimentazio kutsukoak
izan ziren biak, eta gazteengan
ohikoa den kemenarekin aurkeztu zituzten, baina emaitza nahasia izan zen, eta urrun geratu zen
benetako lan koreografikoen sendotasunetik.
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 35
Kultura ‹ Plaza
Arbelari begira
Beñat Gaztelumendi
Ahuleziak
uskalduna hil egin da.
Bihar lanik gabe geratu
eta Londresa joango da,
agian. Gurasoek kontatu
zioten zerbait Nafarroako Erresuma zahar hartaz. Berak ez zuen
ezagutu; ez du loturarik sentitzen
bere kateekin. Euskalduna zela
esaten zioten umetan. Baina zer
da hori? Euskaraz hitz egiten duena? Euskararen alde dagoena?
Euskal Herrian bizi dena?
Imanol Galfarsoro, Gorka Bereziartua eta Andoni Olariaga
euskaldunaren eskelarekin iritsi
zitzaizkigun klasera. Gure identitatea birpentsatu egin behar du-
E
Globalizazioaren
garaiotan, jaiotzerako
zahartzen den
informazioaren
garaiotan, zertan
oinarritzen dugu gure
identitatea? Ba al
dugu helduleku
sendorik?
ratu bati horixe baita ezabatzen
gula esan ziguten. Etengabe galzaion lehenengo gauza: memoria.
tzen gara eztabaida antzuetan.
Ahuleziaz betetako komunitaEtengabe azaldu behar izaten
dugu nor garen, eta zergatik. Bai- te bateko kide gara. Eta, Sarrik
zioen moduan, sehaska hutsari
na, Globalizazioaren garaiotan,
esnatzeko kanta bat abestu geniojaiotzerako zahartzen den infornean El Puertoko
mazioaren garaiokartzelarekin egin
tan, zertan oinarriEuskal
genuen topo. Polititzen dugu gure
Kulturaren
karekin. Botereareidentitatea? Ba al
Transmisioari
kin. Eta beldurraredugu helduleku
Buruzko 3.
kin. Euskaraz bizi
sendorik? IraganeGraduondokoa nahi dugula aldaan izan zirenek egiwww.mondragon.edu/huhezi/ekt
rrikatzen dugu;
ten al gaituzte euseuskal kultura inkaldun?
dartsu bat behar
Eta, galderei
dugula gure komunitatea elikaerantzunak aurkitu nahian gentzeko. Baina lortu al daiteke hori
biltzala, Jose Angel Irigaraik ez
egitura politiko egokirik gabe? Jonekatzeko esan zigun, ez duela
se Angel Irigarairen iritziz, bi aumerezi. Azken finean, herri menkera daude: edo deliberatzen duderatu baten lehenengo galdera
gu politika egingo dugula edo
horixe izaten baita: «ba ote
kondenatuta gaude besteren polinaiz?». Eta bagaren horri forma
tiken sarean erortzeko. Euskara
emateko behar ditugun indarrak
erdigunean kokatu behar badugaltzen ditugu izatea bera justifigu, ideologia beregain bat eman
katu nahian. Iraun duen herri
beharko diogu. Eta, horretarako,
bat gara, aurreko belaunaldiareezinbestekoa izango da euskalkin ia etenik izan ez duguna. Baidun sinbolikoa bere ahulezietatik
na ahuleziaz josia. Gure izatea
askatzea. Aldi berean izatea hebera azaltzea kostatzen baitzairriko eta munduko; kulturzale eta
gu. Historiara jotzen dugu horrepolitikoki engaiatu; postmoderno
tarako maiz, baina horrek detereta komunitateko. Kontraesanez
minatzen al gaitu benetan? Jose
betetako identitatea daukagu,
Angel Irigarairen iritziz, historia
memoria bezala elikatu behar da, baina kontraesanik ez izatea bera
ez atzera itzultzeko. Herri mende- ez al da ahulezia?
Baionako Bonnat
museoa hiru urtez
itxita egongo da
Baionako Bonnat museoa hiru
urterako itxi zuten atzo. «Egitasmo zientifiko eta arkitektoniko
berri bat zabaltzeko» itxi dutela
adierazi du Baionako Herriko
Etxeak. Izan ere, 6.000 obraz osatutako museoaren bildumaren
ikerketa historikoa eta egiaztatze zein zaharberritze lanak egingo dituzte museoko langileek
hiru urteotan. Aldi berean,
museoaren proiektu arkitektoni-
ko berria landuko dute arduradunek.
Bonnat-Helleu izendapena eskuratzeko, Frantziako Kultura
Ministerioak ezarritako hainbat
baldintza bete behar ditu museoak; tartean, bilduma egiaztatzea.
Horrekin batera, etorkizunari begira, museoa berrantolatzeari eta
handitzeari buruzko gogoeta egin
behar du. Hori egin ostean, museoa handitu eta berritzeko lanak
egingo dituzte. Museoaren bildumari oinordetzan jasotako 250
obrako beste sorta bat gehitu zitzaion berriki. Museoak leku
nahikorik ez duela eta, bilduma
horren %15 baino ez zegoen ikusgai publikoarentzat.
Bisitariek itxita topatuko badute ere, ikasle eta ikerlariek bertan lanean jarraitu ahalko dute.
DLaburrak
Bertoluccik ohorezko saria
jasoko du aurten Cannesen
Bildumako 6.000 obrak
egiaztatuko dituzte
bitartean, eta proiektu
arkitektoniko berria
ere landuko dute
Erredakzioa Baiona
Jende ugari bildu da
Xabier Gereñoren hiletan
LITERATURA › Jende ugari bildu
zen atzo arratsean Deustuko
San Pedro elizan Xabier Gereño
idazle eta ohorezko euskaltzain
zendu berriari azken agurra
emateko. Joan den ostiralean
hil zen Gereño, 86 urte zituela.
ZINEMA › Bernardo Bertoluccik
Cannesko zinema jaialdiko
Ohorezko Urrezko Palma jasoko du maiatzaren 11n, jaialdia
hasteko ekitaldian. Bertoluccik
zinemaren historian «leku berezia» duela adierazi dute Thierry
Fremaux jaialdiaren delegatu
nagusiak eta Gilles Jacob
zuzendariak, eta haren lanaren
«inplikazio politiko eta soziala»
gogoratu dute.
36 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Plaza › Bizia
izenburupean aritu zen. Etxenike
gustura zegoen BECen ukan zituen entzule espezializatuekin.
«Hiru helburu ditugu hemen: lehena, ikerketa bera sustatzea,
hau da, zientzia aurreratzea; bigarrena, zientzia hori ekonomia
‘‘
Zientzian ez dago
bigarren mailarik,
hoberenetakoa izan
behar duzu»
«Begiratu zure ingurura
eta zuk zeuk erabaki
hau garrantzitsua
den edo ez»
PEDRO MIGUEL ETXENIKE
DIPCeko eta CIC Nanoguneko presidentea
Nanoteknologiaren alorreko 130 enpresa elkartu dira BECeko azokan. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS
Nanoteknologiaren erreferentzia
nagusia da BEC nazioartean egunotan
Mundu zabaleko
ehunka ikerlari eta
enpresaren bilgune da
nanoteknologiaren
ImagineNano ekimena
Xabier Martin Barakaldo
«Zientzian ez dago bigarren edo
hirugarren mailarik: zure lan eremua zehaztu behar duzu lehenik,
eta gero, hura jorratzen hoberenetakoa izan; bestela, ez dago biderik». Pedro Miguel Etxenike
Donostia International Physicks
Centerreko presidentearen hitzek laburbiltzen dute ImagineNano nazioarteko jardunaldien
espiritua. Nanoteknologiaren inguruan atzotik ostegun artean
Barakaldoko BECen antolatutako ekimen aberatsak mundu zabaleko ehunka ikerlari eta enpresa elkartu ditu, gunea munduko
erreferentzia nagusia bilakatuz
nanoteknologiari dagokionean.
Besteak beste, Jose Mari Pitarke CIC Nanoguneko zuzendaria,
Kostya Novosevol fisika arloko
Nobel sariduna eta Pedro Miguel
Etxenike bera izan ziren atzoko
inaugurazio ekitaldian. Novoselov grafenoari buruz aritu zen;
2010ean Nobel saria ekarri zion
aurkikuntza azaldu zuen. DIPCeko eta CIC Nanoguneko zuzendaria, berriz, Elektroien dinamika
gainaldeetan eta nanoegituretan
Pedro Miguel Etxenike, atzo, hitzaldia ematen. MONIKA DEL VALLE / ARGAZKI PRESS
sustapenerako erabiltzea; eta hirugarrena, hori dena gizarteratzea. Jardunaldi hauek hiru bideak jorratzen dituzte. Begiratu
zure ingurura eta zuk zeuk erabaki hau aurrerapauso garrantzitsua den edo ez».
Nanozientzia eta nanoteknologiaren alorreko aurrerakuntza
berrienak plazaratuko dira egunotan BECen. Zientzialarien arteko elkarlana, inbertsoreekin eta
industriarekin loturak erraztu
eta negozio eredu berriak bultzatu nahi dituzte ImegineNanoko
bultzatzaileek, DIPCek, CIC Nanogunek, EHUk, eta Phantoms
Fundazioak. Izan ere, nanoindustriak epe ertainera aukera zabalak izango dituela diote adituek.
CIC Nanogunek nazioarteko erreferentzia gisa ipini nahi du Euskal
Herria, eta helburu horrekin bat
antolatu du ImagineNano. 130 enpresek jarri dituzte erakuslekuak
BECek hartu duen nanoteknologia azokan. Bestalde, sei ataleko
hitzaldiak izango dira: energiak,
biomedikuntza, optika, konputazioa, nanozientziaren azken joerak eta grafenoa. Azken horrek leku berezia izango du.
Paseoa nano mundutik zehar
erakusketak jarriko dio arte ukitua ImegineNano ekimenari.
Energia ereduaz gogoeta egingo dute Donostian
Xavier Garcia Casalsek
energia berriztagarrien
inguruan hitz egingo du
gaur,‘Energia’izeneko
jardunaldiak irekitzeko
Erredakzioa Donostia
Bideragarria al da gizarte, ekonomia eta teknologiaren garapena
erregai fosilik gabe? Ba al da beste
irtenbiderik? Nolakoak izan behar dute etorkizuneko energiaiturriek? Herritarrek zer eginki-
zun eta parte hartze eduki behar
dute erabaki horietan? Posible al
da energia eredu zuzen eta bidezkoa? Galdera horiek eta beste
hainbat erantzuteko saioa egingo
dute, gaur hasi eta osteguna bitartean, Energia izeneko jardunaldietan. Gipuzkoako Aldundiak eta Kutxak antolatu dituzte,
Donostian, eta adituen hitzaldiak
eta eztabaidak izango dira topaketetako ardatz.
Hitzaldietako batekin abiatuko
dira, hain zuzen, jardunaldiak:
Xavier Garcia Casals doktore eta
ingeniari aeronautikoaren Be-
rriztagarrietan oinarrituriko
energia-sistemen bilakaera eta aukerak. Kutxak Andia kalean duen
aretoan da hitzaldia, 19:00etan.
Abiapuntua baino ez da izango.
Solasaldi, mahai inguru eta eztabaidek bihar eta etzi jarraituko
dute. Eusko Jaurlaritzako Industria eta Energia sailburuorde Xabier Garmendiak Energia-politika Euskadin gaia izango du hizpide, bihar, 09:30ean. Haren atzetik,
Daniel Gomez Cañete Energia
Baliabideen Azterketarako Elkartearen presidenteak hartuko
du hitza. Hizpide hartuko duen
gaia Energia-iraunkortasunaren
ekonomia politikoa izango da.
Eztabaida iturri eta gaurkotasuna duen energia nuklearraren
inguruan arituko dira ostegunean. Luis Enrique Herranz CIEMATeko Segurtasun Nuklearraren Ikerketa Unitateko arduradunak Sare Adimendunak, kontagailutik haratago hitzaldia eskainiko du, eta Jose Luis Arteta
ingeniariak hartuko dio lekukoa.
Bittor Oroz Ataungo alkateak, berriz, herrian hartu eta garatu dituzten erabaki eta neurrien berri
emango du.
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 37
Bizia ‹ Plaza
Osasuna D
Negoziatzeko, bikotekideen komunikazioa beharrezkoa da. M. CHRISTIANS / EFE
Negoziatzen
Sexologia
Agurtzane Ormatza Imatz
S
istema
guztien
moduan, bikote sisteman negoziazioa ezinbesteko baldintza da
sistema bera irauteko eta garatzeko. Jakin badakigu negoziazioa edozein sistemari dagokion
prozesua dela, baina sarri sentitzen duguna ez dator bat teoriarekin. Negoziazio hitza entzuterakoan oso jarrera eta pentsamolde
desberdinak sortzen dira.
Badaude erabaki txikienetarako ere negoziazioa martxan jartzen dutenak. Askok sentitzen
dute euren sisteman ezin dela
inoiz ezer negoziatu, azkenean
2
galtzaile eta irabazle bat baino ez
dagoelako.
Negoziazioetan askotan bakoitzak %50a lortzea da helburua.
Baina, gure ibilbide profesionalean ikusi izan dugunez, sarri
hori ez da izaten helburu emankorrena, bikotekideen emozioak
ez daudelako era berean banatuta.
Negoziatzea ez da erraza
Negoziazio askotan ere bikotekide bata zein bestea arrazoiz josita
egoten da berea lortzeko. Sarri
bikotekide bakoitzak bereari eusten dio, sutsu, eta gainera, arrazoi eta argudio «oso objektiboekin». Horrek, negoziazioa baino
gehiago, lehia ematen du. Horrelako kasuetan ez da harritzekoa
azkenean «erdiko bidea negoziatzea». Kasu horietan, hautatutakoa ez da bataren ezta bestearen
estimukoa izaten. Beraz, oso posiblea da gozamenak lekurik ez izatea, eta horrelako aukeraketa
asko egiten badira, distantzia ta
iskanbila sortzea ez da izango
harritzekoa.
Negoziatzeko, komunikazioa
ezinbestekoa da. Horregatik,
askotan zaila izaten da. Igorleak
eta hartzaileak argi eduki behar
dute zer gura duten… Tontakeri
bat? Bada, batzuetan galdera
horren erantzuna oso korapilatsua bihurtzen da, batez ere bikote sisteman. Gainera, biek jakin
behar dute zelan helarazi gurari
hori bere lagunari. Hor bataren
eta bestearen abileziak eta gabeziak martxan jarriko dira. Bakoitzaren biografiak berba egingo
du. Baina ez hori bakarrik, euren
harremanak ere berba egingo du,
harremanaren ibilbidea eta baita
momentu horretan harremana
zelan dagoen. Aldagai horien arabera, komunikazioa errazagoa
edo zailagoa izango da.
Bikotekideen arteko komunikazioan agerian jarriko da bakoitzaren negoziatzeko malgutasuna, zabaltasuna, elkartzeko eta
entzuteko jarrera. Horiexek ezinbesteko aldagaiak bihurtuko dira
lagun biek senti dezaten prozesu
horretan biak direla irtenbidearen parte, biek irabazten dutela,
konpentsazio sentimendua partekatzen dutela, bikote sistemaren eta bikotekideen hobe beharrerako egiten ari direla. Azken
finean, dena negoziazioa ondo
joateko.
Negoziatzeko ezinbestekoa da
ulertzea bikotekide bakoitzaren
gurariak eta beharrak norberarenak bezain garrantzitsuak direla,
nahiz eta gehienetan ez ulertu
ezta ados egon ere.
Beharbada, gure buruari baimena ematen hasi beharko ginateke, gure benetako gurarien eta
beharren aldarriei kasu egiteko.
Norberaren eta lagunaren beharrak eta gurariak onartzea, edo
behintzat ikustea, oso lagungarria izango delako bion artean
irtenbidea aurkitzeko.
Nola motibatu
gure seme-alabak?
Adimen emozionala
Jon Berastegi
S
eme-alabek jarrera egokia
agertzen dutenean, sari
materiala ematen diegu
sarritan guraso askok, eta hori ez
da egokia.
Hiru motibazio mota daude:
motibazio materiala, soziala eta
berezkoa. Jarrera baten truke
sari bat jaso ahal izateko zerbait
egiten dugunean agertzen da
motibazio materiala. Motibazio
soziala, berriz, beste pertsona
batzuekin egoteko edo inguratzen gaituztenen onespena eta
mirespena lortzeko. Zerbait egiteak sorrarazten digun poztasuna sentitzeko zerbait egiten
dugunean, berriz, motibazio
berezkoaz ari gara.
Gure seme-alabak motibatzeaz
ari garenean, motibazio berezkoaz ari gara. Haurrak bere kabuz
zerbait egiten duenean, eta, hori
egin ondoren, ondo eta harro sentitzen denean, orduan gauza hori
egiteko motibazioa izango du.
Egin nahi duelako egingo du.
Motibazio sozialaren bitartez
garatu ahal izango du motibazio
berezkoa haurrak. Izan ere,
umeek, jarrera egokia dutenean,
besteen onespena lortu ohi dute.
Motibazio materiala, ordea,
lortu nahi dugun helburutik
urrun dago, izan ere, modu horre-
Haurrek jarrera ona
izatea nahi badugu,
ez dugu eragingarri
materialaren
bitartez lortuko
tan motibatutako haurrek trukean zerbait lortzeko egiten dituzte
gauzak, ez ondo sentitzen direlako edo besteei atsegin emateko.
Gurasook motibazio mota hori
alde batera uzten dugunean,
seme-alabek hori egiteari uzten
diote. Beraz, haurrek jarrera ona
izatea nahi badugu, ez dugu eragingarri materialaren bitartez
lortuko.
Hala ere, zenbaitetan sari
materialak baliagarriak izan daitezke. Adibidez, ume batek gauza
jakin bat egiteari uzten badio
huts egin duela uste duelako,
orduan motibazio materiala erabili ohi da, bere arreta desbideratzeko eta objektu batean arreta
jar dezan. Kasu horietan, ezinbestekoa da saria ona izatea,
hots, haurrak benetan hori nahi
izatea. Saria lortu ondoren, haurrak ulertu behar du gauza hori
egiteko gai dela, eta modu horretan, autoestimuaren eta motibazio berezkoaren haziak landatuko ditugu.
Beste batzuetan ere egokia
izan daiteke konpentsazio materiala erabiltzea: esate baterako,
gurasoak ziur daudenean haurrak jarrera egokia bereganatu
duela eta motibazio berezkoa gailenduko dela. Errefortzu materiala erabiltzen denean, polikipoliki errefortzu hori alde batera
utzi beharra dago, hain zuzen ere,
haurrak arrakasta eta sentimendu positiboak izaten dituen heinean. Hori kontuan hartuta,
garrantzitsua da azpimarratzea
errefortzu materiala azkeneko
errekurtsoa izango dela, eta ez
hasiera batetik erabiliko dugun
baliabidea.
Aro berriak
Autoestimua lantzeko: psikolaztanak eta aholku sorta
Psikologia
Arantza Quecedo Urrutia
1. Nola egiten diozu hitz zure
buruari? Konturatu zaitez sarritan gure barneko pentsamendua, hau da, geure buruari esaten dizkiogun hitzak eta elkarrizketak guztiz ezkorrak direla:
«Besteek pozik dirudite… nik
ez», «gauzak beti irteten zaizkit
hankaz gora»... eta antzekoak.
Gure kalterik handiena sarritan
gure barnean dago, eta horrek
gure egonezina piztu eta gure
autoestimua gaixotzen du.
Saia zaitez zure buruan gertatzen diren elkarrizketak aldatzen: izan zaitez zure lagunik
onena, eta lagun on baten moduan mintzatu zeure buruari.
Saia zaitez.
2.Errealismoz begiratu eta aztertu zeure burua,zure emaitzak eta bizitza,eta geroko jartzen dituzun helburuak ere.
Helburuak izatea osasuntsua
da,baina sarritan lortu ezinak,
idealak bilatzen ditugu: «Kirola
egin egunero»,«10 kg galdu bi
hilabetean»,«kirola egin astean birritan,eta,ahal izanez gero,
gehiagotan»...Errealistagoa
izan zaitez,eta,helburua eskurago egonik,errazagoa izango
da betetzea eta,beraz,zeure
buruarekin ondo sentitzea.
3. Zer edo zeren beldur zarenean, landu zeure burua: aurreikusi zure irudimenean nola egingo
duzun ekintza hori, prozesu
guztia lasai eta ondo aurrera
eramaten, pelikula bat ikusiko
bazenu bezala. Behin baino
gehiagotan erabili irudimenezko pelikula hori, lagungarria
izango zaizu eta.
4. Besteen alde egin itzazu
ekintza onak, mesedeak, agurrak eta antzekoak. Orain arte
lanean agurtzen ez zenuen norbait agurtu eta ezagutu, adibidez. Zure barneko balioa piztuko zaizu, eta igarriko duzu —ez
pentsatu horren truke zerbait
etorriko zaizunik—.
5. Perfekzionismoa, gure buruarekiko kritika zorrotzak eta
errealismo gabeko helburu idealak autoestimuaren etsaiak
dira. Gure munduko gaixotasun
nabaria da hori. Aztertu,
emaiozu daukan balioa lortu
duzunari eta egin duzunari,
eraiki duzun bizitzako bideari
berari; gozatu, eskertu bizitzaren opariak ahal den guztietan.
6. Eta gogoratu, autoestimua
bakoitzak bere buruari egiten
dion ebaluazio indibiduala eta
multifaktoriala da, eta ebaluazio horri dagozkion pertzepzioak, pentsamenduak, sentipenak eta jokaerak. Entzun besteen iritziak; baina zure usteak,
nahiak eta balioak, zure buruari esaten diozuna da balio
gehien daukana.
38 berria 2011ko apirilaren 12a, asteartea
Plaza › Bizia
Ezarian D
Tokak, igelaren jokoak eta bola jokoak tradizio handia izan dute Euskal Herrian. Mendeetan iraun dute, eta
denborarekin, aldaera bat baino gehiago hartu dituzte eskualdearen arabera.
Euskal jolasak, tradizioaren ikur
Ainhoa Altuna Gasteiz
E
uskal Herrian lotura
zuzena izan dute betidanik aisialdiak eta jokoak. Jendearekiko harremanei berebiziko garrantzia
eman izan diote euskaldunek,
eta aisialdirako garaian ongi
pasatuz apustuak egitea aspaldi-
ko ohitura da inguruotan.
XIX. mende amaiera eta
XX. mende aldera erreparatuz
gero, herriguneko tabernak,
sagardotegiak, plaza eta eliza
inguruak izaten ziren orduko
aisialdirako elkargune. Herrigunean sortzen ziren lagunen arteko desafioak.
Jokoak plazak betetzen zituen
garai batean; orain, berriz,
herriko plazak hutsik daude.
Gaur egun, historiaren lekuko
bihurtzera bidean dira Euskal
Herriko asteburu eta jaietako
toka jokoa, Bizkaiko meatzariek
jokatzen zuten igel jokoa eta bola
jokoa.
Urte osoan kultur transmisioan egindako lanarekin garai
bateko zenbait jokok iraun badute ere, denborak aurrera egin
ahala, gero eta zarata gutxiago
ateratzen dute tokan jotako burdinek eta boloaz iraulitako txirloek herrietako plazetan.
Azken urteotan, herriko jaiak
eta azoka bereziak izaten dira
ohitura zaharrak plazaratzeko
aukera bakarrenetarikoak Eus-
kal Herrian, oro har. Araban,
ordea, aipagarria da bola jokoaren ohitura zaharrari nola eutsi
dioten eta Gipuzkoako zenbait
ingurutan nola jokatzen duen
tokan adineko jendeak. Igelak,
berriz, aho zabalik jarraitzen du
Bizkaiko tabernaren batean.
Jokoaren galera ahaztura da,
beraz.
Arabako Herriarteko Txapelketako bigarren kanporaketa Zuiako Ametzagan. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS
Araban bolatokiak aisialdirako gune eta igandetako elizkizunaren alternatiba izan dira mendeetan. Gaur egun, Foru Aldundiko
Txapelketa, kuadrillako herrien arteko lehiak eta Herriarteko Txapelketak antolatzen dituzte jokoak iraun dezan.
Bola jokoa, arabar paganoen aisialdia
A.A. Gasteiz
B
ola jokoa euskaldunen
antzinako jolas eta jokoetariko bat izan da Erdi
Aroaz geroztik. Araban, bereziki,
bertako paganoen artean indar
handia izan du aspaldidanik.
XVII. mendean, herriz herri bolatokiak eraikitzen hasi ziren herriko eliza inguruetan edo udaletxe
eta tabernetan. «Hasierako urte
haietan, elizari boikot egiteko
eraikitzen ziren bolatokiak; elizkizunetan parte hartzen ez zuten
arabarrak hasi ziren bola jokoan,
eta denbora gutxian garaiko
aisialdian garrantzi berezia
hartu zuen», Andoni Alvarez,
Arabako Bolo Federazioko lehendakariaren arabera.
Jokoaren loraldi garaian Araban bolatoki ezagunak bihurtu
ziren Betoñokoa, Armentiakoa,
Gamarrakoa, Gasteizko Frantzia
kalekoa eta beste hainbat herritakoak. Urteekin, jolasa joko bihurtzen joan zen, eta apustu handiak
izan ziren gerora.
Araban, lau txirlo
Euskal Herriko alde bakoitzak
jokatzeko modu eta araudi berezi
batzuk izan ditu betidanik; boloaren pisua, txirloen kokalekua eta
kopurua eta bolatokiaren beraren itxura aldatzen dira lekuanlekuan.
30 metro luze izaten dituen
bolatoki arabarrean, modu berezi batez jokatu izan dute gaurdaino. Egurrezko hogei metroko
tabla luze batean zehar haritz
egurrezko bi kilogramo inguruko
bola bat jaurtitzen da arrastan.
Hiruki forman kokatutako lau
txirlo botatzea izaten da jokoaren
helburu nagusia. «Txirlo bakoitzak bere lekua eta garrantzia izaten du, eta eskumutur eta beha-
Ametzagako lehia. RAUL BOGAJO / ARP
tzekin mugimendu berezi bat
emanez botatzen da bola», Alvarezek argitu bezala.
Jokoari formaltasuna emate
aldera, 1965ean Arabako Federazioa sortu zen lurraldean. Orduz
geroztik, herrietako jai eta azoke-
tan ez dira falta bola jokoak.
«Oraindik bizirik dagoen eta geu
indartzen saiatzen garen bola
jokoa gero ere kultur ohitura izatea nahiko genuke. Joko zahar
hau ondorengo belaunaldietara
transmititzeko, hainbat egitasmo eramaten ditugu herriz
herri», Alvareze dioenez. Azken
urte hauetan bola toki ibiltariarekin ikastetxe ugaritan geldialdiak egiteaz gain, Foru Aldundiko Txapelketa, kuadrilla edo
eskualdeetako herrien arteko
txapelketak eta Herriarteko Txapelketa antolatzen dituzte Araban. Orain, 1977tik urtero jokatzen
den
herriarteko
txapelketako bigarren kanporaketan ari dira lehian 60 herritik
gora.
«Gaur egun, fenomeno bikoitza dela esan daiteke, herri kultur
tradizio bat da oraindik ere, eta
lurraldeko herrien arteko harre-
manari eusteko ere garrantzitsua
da Araban bola jokoa», esan du
Alvarezek.
Belaunaldiz belaunaldi
Hastapenetako urteetan gizonen
jolasa izan bazen ere, «azken
mende honetan gero eta emakume gehiago animatzen joan izan
dira, eta gaur egun, gizonen pare
jokatzen dute Araban emakumeek». Gazteei dagokienez ere,
«jolasa eurena egiten saiatzen
gara»; gero eta parte hartze handiagoa dago, eta, pixkanaka, txapelketetan parte hartzera animatzen doaz gazteak ere.
Hala ere, «beharrezkoa izango
litzateke instituzioek eta oro har
arabar guztiek interes gehiago
jartzea bola jokoari, bertako kulturaren garrantzia indartuz bertako aisialdia indartzen jarraitzeko», esan du Federazioko lehendakariak.
2011ko apirilaren 12a, asteartea berria 39
Bizia ‹ Plaza
Ezarian D
Bilboko Zazpikaleetan dagoen Ormaetxea taberna igel jokoagatik da ezaguna. Tabernaren atarian dute jokoa, eta adin guztietako zaleak
biltzen dira, baina batez ere, helduak. Bertakoak ez ezik, turistak ere erakartzen ditu igel jokoak.
Igelaren jokoa: zeinek fitxa gehiago sartu
Irene Arrizurieta
B
ilboko Zazpikaleetan Torre kalean dagoen Ormaetxea tabernan joka daiteke
igelaren jokora. Horregatik da
ezaguna taberna, eta turistak ere
etortzen omen dira jokoa ikustera. Udan txapelketaren bat prestatzeko asmotan dira.
Garai batean, igelaren jokoa
meatzarien jokoa izan zen. Meategiak egondako herrietako tabernetan zeuden. Egun, batez ere,
Bizkaiko hainbat eskualdetako
tabernetan eta Bilbon bertan aurki daitezke.
Igelaren jokoaren arauak errazak dira. Metalez egindako igel batean burdinez osatutako zortzi fitxa sartzen saiatu behar du jokalariak. Fitxek zentimetro erdiko
lodiera eta bi zentimetroko diametroa dute. Jolakaria hiru metroko distantziara egiten da, eta
ahoa erdi zabalik duen igelan fitxa sartzen saiatu behar du. Nork
gehien sartu, hark irabaziko du.
«Ordu bat edo bi jokatzen duen
jendeak 10-15 fitxa sartzen du,
gehiago ez. Zaila da igelaren ahoan fitxa sartzea. Haren ahoan ez
dira bi fitxa elkarrekin sartzen.
Doitasun handia behar da, oso
aho fina du eta», azaldu du Raul
Torres Ormaetxea tabernako jabeak.
Tabernan dagoen igelaren jokoak zortzi urte ditu. Aurreko jabeak igelaren jokoak saltzen dituen Bilboko Erribera kaleko
denda batean erosi zuen. Jokoa
tabernaren atarian egoten da
beti. Taberna ixtean bakarrik sartzen dute barrura. Adin guztietakoek jokatzen duten arren, helduak gehiago aritzen direla dio
Torresek. «Ohiko bezeroak etortzen dira jokatzera. Gehienak
erretiroa hartutako gizonak dira.
Bi ordu ari daitezke jokoan».
Batez ere eguerdian eta arratsaldeko lehen orduetan jokatzen
dute bezeroek. Tabernako giroa
alaitzeaz gain, turistak erakartzeko ere balio ei du.
«Kanpotarrek adi-adi begiratzen diote jokoari. Japoniarrak ar-
Bizkaiko hainbat tabernatan aurki daiteke oraindik igel jokoa. L.JAUREGIALTZO / ARP
gazki kamerarekin argazkiak atera eta atera aritzen dira. Duela gutxi arte agure bat etortzen zen, eta
turistei nola jokatzen zen azaltzen zien».
Turistak begiratu ez eze, jokatzera ere ausartzen dira. «Jokatzen hasi aurretik zerbait ordaindu behar den galdetzen dute beti».
Tabernaren kanpoaldean
egonda ere, igela ez zaie sekulan
faltatu. Ez zaie gauza bera gertatu, baina, metalezko urlehortarraren ahoan sartu beharreko
fitxekin. Behin baino gehiagotan
lapurtu omen dizkiete. «Behin,
aitona bat bere zortzi urteko bilobarekin ibili zen jokatzen. Fitxak
desagertu egin ziren egun horretan. Handik hiru egunera agurea
azaldu zen fitxak itzultzera. Bilobak hartu zituela esanez etorri
zen, barkamen eske».
Jokoak arrakasta duela ikusirik, udan txapelketa bat egiteko
asmotan dabiltza Ormaetxea
tabernan. Oraindik datarik ez
duen arren, antolatu antolatuko
duela dio Torresek.
Joan den mendean asko jokatzen zen tokara, batez
ere Gipuzkoan. Lesakako Olaberri jatetxean hogei
urte daramatza toka jokoak tabernaren kanpoaldean,
eta oraindik zale asko biltzen ditu.
Toka: txapa
jotzea helburu
I.A. Iruñea
L
esakatik (Nafarroa) Oiartzunera doan errepidean
dago Olaberri jatetxea, eta
haren atarian dago toka euskal
jokoa. Hogei urte daramatza joko
horrek ostatuaren kanpoaldean.
Zahartuxea dagoen arren bezeroek asko jokatzen dutela dio Margari Telletxea jatetxeko jabeak.
Tokaren jokoan metalezko
pieza batzuk izaten dira, disko
itxurakoak, eta 250 gramo eta sei
zentimetroko diametroa izaten
dute. Pieza horiek hamaika
metrotik bota behar dira. Jokalariak egurrezko kaxoi batean iltzaturik dagoen hiru bat zentimetroko zabalerako toka edo
burdinazko txapa okerra jo behar
du. Pieza batek toka jotzen duenean kontatzen da tantoa, betiere
piezak aurretik lurra jo ez badu.
Joan den mendean eta batez
ere Gipuzkoan eta herriko festetan jokatzen zuten tokan. Nafarroako eta Bizkaiko herri batzuetan
ere
aritzen
ziren.
Sagardotegietara inguratzen zen
jendeak ere maiz jokatzen zuen.
Gaur egun ez du garai bateko
hedapena, eta herriko jaietan
jokatzen dute batez ere.
Telletxeak lehen aldiz Irunen
(Gipuzkoa) izan zuen jokoaren berri, duela hogei urte. «Irunera familia bazkari batera joan nintzen,
eta otordua egin genuen tokian
toka joko bat zegoen. Hantxe aritu ginen txapa jo eta jo». Denbora
pasatzeko polita zela iruditu zitzaion, eta jatetxera ekarri zuen
bat. «Gizon bati erosi nion Irunen, bere etxean, eta garesti, garai hartako 30.000 pezeta ordainduta —181 euro inguru—».
Ez da damutzen egindako eros-
Oraindik taberna batzuetan joka daiteke tokara. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS
ketaz, bezeroek erruz jokatzen
baitute. «Lesakatik aparte dago
gure jatetxea, hamabi bat kilometrora. Gurera egun pasa etorri
eta mendira ez bazara joaten, ez
duzu zer eginik. Horregatik, toka
jartzea pentsatu nuen».
Astez bazkariak bakarrik ematen dituzte, baina asteburuetan,
gosariak eta bazkariak. Gipuzkoatik joandako familiak dira jatetxeko bezero gehienak, eta askok
jokatzen omen dute. «Umeak
elkarrekin edo senar emazteak
haurrekin aritzen dira». Olaberrin ez dute txapelketarik egiten,
baina jokoarekin giro polita sortzen dela azpimarratu du. «Nork
gehien jo hasten dira. Sei metalezko pieza ditu jokoak, eta jokalariek bata besteari irabazi
nahian hasten direnean giro polita sortzen da. Bizi-bizi aritzen
dira jokatzen». Bezeroek ez dute
dirurik jokatzen, baina galtzaile
bat baino gehiago edatekoa
ordaintzen ikusi du.
r
Zakilixut
Euskal Herriko ibai eta aintziretan arrantzatzeko debekua altxatu dute, eta arrantzale
asko irten dira amuarrain bila. Araudia eta epeak lurralde bakoitzaren araberakoak dira.
Maratila
Amua botatzeko garaia
Santi
Leone
Moderazioa
Erik de Bustos arrantzalea, Leitzarango ibaiko uretan, amuarrain bila. ADRIAN GARCIA
Urte osoan arrantzatu ahal izango dute
arabarrek urtegian.
Nafarroa iparraldeko ibaien egoera
kinka larrian egon da azkeneko urteetan. Horregatik erabaki zuen Nekazaritza Garapen eta Ingurumeneko sailak
ibai horietan arrantza debekatzea orain
hiru urte. Denbora horretan amuarrain
kopurua nabarmen igo da, eta aurten debekua altxatzea erabaki dute. Nafarroako gobernuak emandako datuen arabera, 2007an 1.635 amuarrain zeuden hektarea bakoitzeko. Iaz, 3.347 zenbatu
zituzten. Hein handi batean egoera berreskuratzea lortu baldin bada ere, denboraldia ez da gainontzeko euskal lurraldeetan bezainbeste luzatuko. Maiatzaren 1ean hasi eta ekainaren 30 bitartean
izango da posible eskualde horretan
arrantzatzea. Nafarroako gainontzeko
ibaietan apirilaren 1etik uztailaren 30 bitarte arrantzatu ahal izango dute federatuek.
Ipar Euskal Herrian, arrantza denboraldian ibaietan nagusi diren arrain
moten araberakoa da. Izokinak gehiengo diren ibai eta erreketan martxoaren
12an ireki zuten debekua, eta irailaren
18 arte luzatuko dute arrantzatzeko baimena.
risiaren kariaz,
harrien azpitik ere
sortu dira jakintsuak
eta moralistak —edo
jakintsu moralistak—, gogorarazteko jarriak ginela genuena
baino diru gehiago xahutzera,
auto handiak erostera, oporrak
ederki pasatzera eta, hitz batean, gure baliabideen gainetik
bizitzera. Ez dakit, bada.
Horrek guziak izanen du egiatik zerbait, baina nago egun
hauetan maiz aditzen den lelo
horren ondoan bertze perpaus
batek joan beharko lukeela,
oroitarazteko, garai batean,
anitzek —tartean gaur moralista bihurturiko horiek berek—
sosa kezka handirik gabe gastatzera xaxatzen gintuztela.
Nolanahi ere, aitor dezagun
batzuk —errate baterako, soldatak moderatu behar direla
dioten finantza erakundeetako
arduradunak, edo horien iradokizunak betearazten dituzten
politikariak— aise bizi direla
beren baliabideen azpitik,
baina horrek, segur aski, zer
ikusteko handiagoa du haien
ondasunaren tamainarekin,
aurrezteko duten ahalmenarekin baino. Tira, kontua da esaldia formula bilakatu dela, krisia azkar eta labur azaldu nahi
duen edonork eskura duen
topiko erraza.
Bitxia da nola esaldi batzuk
zabaldu eta arrakasta lortzen
duten, eta bertze zenbaitek, ordea, zer ibilbide motza egiten
duten. Duela ez hainbertze,
han-hemenka entzuten zen krisi honek aukera emanen zigula
bankuen munduari mugak paratzeko, eta sistema ekonomikoa errotik aldatzeko. Horretaz
jada ez da solasik egiten. Auskalo. Beharbada erreforma hori
egina dute, eta ni ez naiz jabetu.
Edo, apika, hori amestea gure
baliabideen gainetik pentsatzea
zen. Soldatetan bezala, moderazioa ezarri digute horretan ere.
K
D
K
atiuskak eta uretako prakak
jantzita hasi dira jada milaka
arrantzale amuak prestatzen. Arrantza denboraldia
hasi da, eta Euskal Herriko ibai gehientsuenetan altxatu dute arrantzatzeko
debekua. Ohikoa izango da aurrerantzean ura leporaino duten arrantzaleak
ikustea amuarrain bila. Amuarrainak
dira, izan ere, ohiko harrapakinak,
nahiz eta izokinak ere topa daitezkeen.
Ibai askok lurralde bat baino gehiago
igarotzen badute ere, tokiko erakunde
publikoak dira lurralde bakoitzean
arrantzatzea baimentzen dutenak.
Ibaien egoera berdina ez denez leku guztietan, tokian toki, araudia eta epeak
alda daitezke. Aipatzekoa da aurreko
hiru urteetan Nafarroa iparraldeko
ibaietan indarrean zegoen debekua
altxatuko dutela.
Andoaingo Leitzaran bailaran (Gizpuzkoa) arrantzale ugari bildu ohi dira.
Hurbil dagoen arrain haztegitik amuarrainak askatzen dituzte, ibaiko uren
arrain kopuruari eusteko. Horretaz
kexu dira hainbat arrantzale: «Nabaria
da ez direla bertako arrainak. Piraña
moduan ibiltzen dira. Ogi apur bat botata ere segituan heltzen diote amuari.
Arrantza federazioak diru etekinak ateratzen jarrai dezan botatzen dituzte
arrain horiek». Kalitatearen aldetik nabaria da bertako eta haztegiko arrainen
aldea. Nafarroan hartutako eredua Gipuzkoako ibaietan hartu beharko litzatekeela pentsatzen dute askok, ibaien
egoera hobetzearren.
Erik de Bustos arrantzalea ez da horrenbeste kexu. Bertako amuarrainak
egon badaudela, eta zortea izanez gero
etxera eramatea ez dela horren zaila dio.
Euli kanaberarekin arrantzatzen du,
ninfa estiloan, aintzira eta ibaietan
gehien erabiltzen den estiloa. Harrapakina erakartzeko euli itxurako amu artifizial bat jartzean datza. Debekatuak
baitaude benetako intsektuak erabiltzea amutarako, errazago erakar ditzakete eta arraiak.
Gipuzkoan, Bizkaian eta Araban iragan apirilaren 3an altxa zuten arrantzatzeko debekua. Lurralde bakoitzeko federatu txartela atera duten arrantzaleek uztailaren 31 arte arrantzatzeko
aukera izango dute. Araban irailaren 31
arte luzatuko dute arrantzatzeko baimena, Ulibarri Ganboako urtegian salbu.
Asteartea
2011ko apirilaren 12a
Adrian Garcia Andoain